\id JHN \ide UTF-8 \h ẔWA \toc1 DIŽA' CHAWE' DA' BZOJ ẔWA \toc2 ẔWA \toc3 Jn. \mt1 DIŽA' CHAWE' DA' BZOJ ẔWA \c 1 \s1 Bennen' lie' Diža' golje' benách \p \v 1 Kate' wzó ḻaw, kate' bi na' gata' yežlyó nga, ba zoakze Bennen' lie' Diža', na' Bennen' nake' Diža' wzóaḻene' Dios, na' Benne' Dižan' nakkze' Dios. \v 2 Bennen' nake' Diža' wzóaḻene' Dios katen' wzó ḻaw žata' yežlyó nga. \v 3 Ḻo na' Benne' ni, Dios bene' yógo'te da' zej nnita', na' bi be zoa da' ben Dios da' bi bene' ḻo na' Bennen'. \v 4 Napkze Bennen' yeḻa' nban, na' yeḻa' nban na' naken ka to baní' da' ẕza'nín' ḻo yichj ḻáẕdo'gak benách ka'. \v 5 Baní' na' wza'nín' gan nak choḻ che yeḻa' got, san bi gok da' choḻ na' wsoḻen baní' na'. \p \v 6 Dios bseḻe'e to benne' lie' Ẕwa ga ni. \v 7 Benne' ni bḻe'e nga nich wzóa lie' che Bennen' nake' baní', nich chejḻe'gak yógo'te benách ka' che Bennen' ni'a che dan' wchaḻje'. \v 8 Ẕwan' bi nake' banín', san bḻa'ze' nich wzóa lie' che Bennen' nake' baní'. \v 9 Kate' ža ka' Bennen' nake' baní' da' naken ḻi ḻaže' ba ze'e yežlyó nga, na' ẕza'ni'e ḻo yichj ḻáẕdo'gak yógo'te benách ka'. \p \v 10 Bennen' nake' baní' bḻe'e yežlyó nga, na' ḻo ne'e Ḻe' Dios bene' yežlyó nga, san benách ka' nníta'gake' yežlyó nga bi beyónbia'gake' Ḻe'. \v 11 Bḻe'e gan nak chie', san benne' ka' nbábḻene' bi wẕí' ḻo ná'gake' Ḻe'. \v 12 Benne' ka' bejḻé'gake' che Jesusen' wẕí' ḻo ná'gake' Ḻe', na' yógo'te benne' ki, Ḻe' bene' ga wẕí' ḻo ná'gake' gákgake' ẕi'nkze Dios. \v 13 Benne' ki zej nake' ẕi'n Dios, kege dan' zej nake' ẕi'ngak benách chie' ka', na' kege dan' náljgake' ni'a che da' ẕdan ḻáže'gakkze', o dan' žénele no benne' gaken ki, san zej nake' ki dan' naken da' žénekzele Dios. \p \v 14 Bennen' nake' Diža' golje' benách, na' to chí'i'do'ze wdáḻene' žo'o, na' yeḻa' nži'il che Dios, na' da' naken dot da' li wzóaḻengaken Ḻe'. Bḻe'elto' yeḻa' ẕen chie', na' yeḻa' ẕen chien' naken da' bneẕjw X̱e' chie' dan' nake' bi' byo tlicha' chie'. \v 15 Ẕwan' bzoa lie' che Bennen'. Wnníe' zižje, na' wnné': \p —Benne' ni nake' Bennen' bchaḻja' chie' katen' wnnía': “Benne' za' ze'e ka neda' nakže' blo ka neda', dan' zoakze' Ḻe' zga'ale' ka neda'.” \p \v 16 Yógo'težo ẕzi'žo da' chawe' da' naken chie', da' žonnze' chežo, na' gonnže' da' ẕenže chežo. \v 17 Da' bchi'le Dios bḻan' chežo ḻo na' Moisés, san yeḻa' nži'il che Dios, na' da' naken dot da' li bḻá'gaken chežo ḻo na' Jesús, Benne' Criston'. \v 18 Nitó benne' bi na' ḻe'ele' Dios, san bi' byo tlicha' che Dios, Bennen' nži'il X̱ažo Dios Ḻe', Benne' ni bene' ga nónbia'žo Dios. \s1 Da' wnná Ẕwa, bennen' bezóe' benách ka' nis, che Jesús \r (Mt. 3:1‑12; Mr. 1:7‑8; Lk. 3:1‑17) \p \v 19 Da' ni naken da' bzoa li Ẕwa, katen' benne' judío wnná bia' ka', benne' nníta'gake' ḻo yež Jerusalén, bséḻa'gake' bx̱oz ka' gan zoa Ẕwan', tẕen ḻen benne' ka' zej nake' ẕa'só Lebí, benne' ka' zej nake' ni'a na'gak bx̱oz ka', nich nnábgekle' Ẕwan', na' wnnágake': \p —¿Noẕkze benne' le'? \p \v 20 Kwáselo bchaḻj Ẕwan', na' bi bkache'e da' nake', san bchaḻje' káteze naken, na' wnné': \p —Bi naka' Benne' Criston', Bennen' bchebe ḻaže' Dios seḻe'e chežo. \p \v 21 Naž wnnábgekle' ḻe' da' yoble, na' wnnágake': \p —¿Noẕkze le'? ¿Cha' len' Lías, bennen' bchaḻje' ḻo wláz Dios ža ni'te? \p Ẕwan' wnné': \p —Kege nedan'. \p Naž wnnábgekle' ḻe': \p —¿Cha' len' bennen' žaḻa' yide' nich wchaḻje' ḻo wláz Dios? \p Bechebe Ẕwan', na' wnné': \p —Kege nedan'. \p \v 22 Naž wnnábgekle' ḻe': \p —¿Noẕkze le'? Wnná neto' nich gak wzenlto' benne' ka' bséḻa'gake' neto'. ¿Biẕ ẕnno' le' non' nako'? \p \v 23 Bechebe Ẕwan', na' gože' ḻégake': \p —Neda' naka' bennen', nyejw ḻe'e yiche la'y ka nak chie', dan' ẕnnan: “Ženle chi'i to benne' žḻiže' ḻo latje dach, ẕnne': Le yeyón chawe' yichj ḻáẕdo'le dan' za' ḻa' X̱anžon' gan zoale.” Ki wnná Isaías, bennen' bchaḻje' ḻo wláz Dios. \p \v 24 Benne' ka' bséḻa'gak benne' judío wnná bia' ka' zej nake' benne' yodo' fariseo ka'. \v 25 Wnnábgekle' Ẕwan', na' belyi'e ḻe': \p —¿Biẕ chen' žezó' benách ka' nis cha' bi nako' le' Benne' Criston', na' bi nako' Lías, na' bi nako' bennen' žaḻa' yedjchaḻje' ḻo wláz Dios? \p \v 26 Bechebe Ẕwan', na' gože' ḻégake': \p —Neda' žezóa' benách ka' nis ḻo nis, san zoa to benne' gachje ḻáwe'le gan zoale, bennen' bi nónbia'le-ne'. \v 27 Benne' ni nake' Bennen' za' ze'e ka neda', na' nakže' blo ka neda', na' bi naka' neda' zi kweja' ẕele'. \p \v 28 Yógo'te da' ki gókgaken gan nbab yež Betábara, gan nak yecheḻá'a yego Jordán, zaka' gan ẕḻa' wbíž, gan bezóa Ẕwan' benách ka' nis. \s1 Jesús nake' ka ẕíla'do', bia žótgake'-ba' ḻaw Dios \p \v 29 Ža chope ža Ẕwa bḻe'ele' za' Jesusen', na' wnné': \p —Le wia ga na'. Bennen' nake' ẕíla'do' che Dios, na' žeké'e doḻa' chegak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \v 30 Ḻe' nake' Bennen' wnnía' chie': “Za' za' to Benne' ka neda', na' nakže' blo ka neda', dan' zoakze' zga'ale' ka neda'.” \v 31 Bi bénbi'a-ne' zga'ale, san bḻa'a, na' žezóa' benách ka' nis nich gónbia'gak benách Israel ka' Ḻe'. \p \v 32 Ẕwan' bzoa lie' chie', na' wnné': \p —Bḻe'ela' Dios Be' La'y, bžoje' ya'abá che Dios, na' betje', na' wnné'e kan ẕnna' to plomdo'. Bḻe'e gan zoa Jesusen', na' bgá'nḻene' Ḻe'. \v 33 Bi bénbi'a-ne' zga'ale. Bennen' bseḻe'e neda' nich yezóa' benách ka' nis gože' neda', na' wnné': “Kate' ḻe'elo' yetj Dios Be' La'y, chejsóaḻene' to Benne', na' gá'nḻene' Ḻe', Bennen' gone' da' ẕḻoé'ezele yeḻa' žezóa nis ni, dan' wchize' benách ka' Dios Be' La'y.” \v 34 Na'a, ba bḻe'elan', na' ẕzoa lia' che Bennen', ẕnnia' nake' Ẕi'n Dios. \s1 Benne' nežw ka', benne' bénḻengake' Jesús tẕen \p \v 35 Yetó ža na', da' yoble wzóa Ẕwa ga na', na' chope benne' ka', benne' žónḻengake' ḻe' tẕen, wnníta'ḻengake' ḻe'. \v 36 Kate' Ẕwan' bḻe'ele' Jesusen', ẕde' ga na', gože' benne' ka' žónḻengake' ḻe' tẕen, na' wnné': \p —Le wia ga na'. Bennen' ze'e ga na' nake' ẕíla'do' che Dios. \p \v 37 Chope benne' ka', benne' žónḻengake' Ẕwan' tẕen, béngekle' dan' wnné', na' bejnáwgake' Jesusen'. \v 38 Naž beyéchj Jesusen', na' bḻe'ele' chope benne' ki zej nawe' Ḻe', na' gože' ḻégake': \p —¿Biẕen' žiljle? \p Belyi'e Ḻe': \p —Benne' wsedle, ¿gaẕe zo'? \p \v 39 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Le da, na' ḻé'elelen. \p Naž jákḻene' Ḻe', na' bḻé'egekle' gan zoe', na' bgá'nḻene' Ḻe' ža na', dan' ba žaḻe. \p \v 40 Ndres, benne' biche' Smon Bedw, nake' to benne' chope' ka' béngekle' da' bchaḻj Ẕwan', na' bejnáwgake' Jesusen'. \v 41 Ndrezen' bejdilje' zga'ale benne' biche'e, bennen' lie' Smon, na' gože' ḻe': \p —Ba bḻa' Benne' Mesías. \p Mesías naken to diža' hebreo da' ẕnnan ḻen diža' griego: “Benne' Criston'” na' ḻen diža' x̱iža': “Benne' bséḻa'kze Dios.” \p \v 42 Naž Ndrezen' ḻa' bche'tie' Smon na' gan zoa Jesusen'. Katen' Jesusen' bḻe'ele' ḻe', gože' ḻe': \p —Le' nako' Smon, ẕi'n Jonás. Na'a, si' lo' Sefas. \p Sefas naken to diža' hebreo da' ẕnnan: “Pedro” ḻen diža' x̱til, na' ḻen diža' x̱iža': “Bedw” da' ẕnnan: “Yej.” \s1 Jesús žḻiže' Lip, na' Natanael \p \v 43 Kate' za' ža'ní' yetó ža, gónele Jesusen' cheje' gan nbab Galilea. Bejx̱ake'e Lip, na' gože' ḻe': \p —Benḻen neda' tẕen. \p \v 44 Lipen' nake' benne' yež Betsaida, da' naken lažgak Ndres, na' Bedon'. \v 45 Lipen' bejdilje' Natanael, na' gože' ḻe': \p —Ba bžeḻ-lto' Bennen' bzoj Moisés kan nak chie' gan nyejw da' bchi'le Dios, na' ḻezka' benne' ka' bcháḻjgake' ḻo wláz Dios bzójgake' kan nak chie'. Benne' ni Jesús, ẕi'n Jwsé, benne' yež Nasaret. \p \v 46 Natanael na' gože' ḻe': \p —¿Ḻa' to da' naken chawe' ḻo yež Nasaret? \p Lipen' gože' ḻe': \p —Da, na' ḻe'elon'. \p \v 47 Kate' Jesusen' bḻe'ele' za' Natanael na' gan zoe', wnné': \p —Le wia nga to benne' nake' da' li benne' Israel, na' kwáselo ẕchaḻje'. \p \v 48 Naž Natanael na' wnnable' Jesusen', na' gože' Ḻe': \p —¿Nakẕkzen' nónbi'o neda'? \p Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Kate' ne žḻiž Lipen' le', katen' wzó' ẕan yag higon', bḻe'ela' le'. \p \v 49 Naž bechebe Natanael, na' gože' Ḻe': \p —¡Benne' wsedle, Le' nako' Ẕi'n Dios! ¡Le' nako' Benne' Nna Bi'e Benne' Israel Ka'! \p \v 50 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —¿Žejḻi'o chia', dan' goža' le': “Bḻe'ela' le' ẕan yag higon'”? Ḻe'elo' da' ẕénḻe'eže ka' ka da' ni. \p \v 51 Ḻezka' Jesusen' gože' ḻégake', na' wnné': \p —Da' li žapa' ḻe'e, ḻé'elele nyaljw ya'abá, na' wbás che ya'abá ka' želyetje', na' želbene' gan zoa' neda', Benne' Golje' Benách. \c 2 \s1 Lni che yeḻa' ẕchag na' da' goken ḻo yež Kaná \p \v 1 Wdé chonne ža, gok lni che yeḻa' ẕchag na' ḻo yež Kaná gan nbab Galilea, na' zoa x̱na' Jesusen' ga na'. \v 2 Ḻezka' wzóa no benne' bḻiže' Jesusen' ḻen benne' wsedle chie' ka', nich yídgake' lni na'. \v 3 Kate' bebíž x̱is uba, dan' yé'jgake', x̱na' Jesusen' gože' Ḻe', na' wnné': \p —Biž de x̱is uban' da' žé'jgaken'. \p \v 4 Bechebe Jesusen', na' wnné': \p —Nó'ledo'. ¿Biẕ chen' ẕnnio' neda'? Bi na' žin ža wḻoe'ela' ḻaw yeḻa' wak chia'. \p \v 5 Naž x̱na' Jesusen' gože' benne' wen žin ka', benne' ẕkwá'gake' da' že'j žáwgake', na' wnné': \p —Le gon yógo'te da' yi'e ḻe'e. \p \v 6 Wnníta'gak x̱ope yeso' yej ga na', da' ka' ẕkóngekle benne' judío ka' žin kate' žíbgake' ni'a ná'gake' kan žónteze žóngake', na' žože chope chonne že'e nis to to yeso' ka'. \v 7 Jesusen' gože' benne' wen žin ka', na' wnné': \p —Le yescha'te yeso' ki nis. \p Naž beschá'gake' yeso' ka' nis. \v 8 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Le gachen' na'a, na' le chjwan' ḻaw benne' ẕnnabe' bi da' žiažjen. \p Yjwá'gaken' ga na'. \v 9 Bennen' ẕnnabe' bi da' žiažjen bwien' cha' nak dẕi' nisen' da' ba beyaken x̱is uba, san bi nnezle' gan zan'. Nnézgekle benne' wen žin ka', benne' belgache'e nisen'. Naž bennen' ẕnnabe' bi da' žiažjen bḻiže' bennen' ẕchag ne'e, \v 10 na' gože' ḻe': \p —Yógo'te benne' ẕnéẕjwgake' zga'ale x̱is uba dan' nakžen dẕi', na' kate' ba né'jgake', naž ẕnéẕjwgake' da' bi naken dẕi'. Le', na' zejte na'a wdape chi'o x̱is uba da' nakžen dẕi'. \p \v 11 Ben Jesusen' yeḻa' wak ni, da' gok bian', ḻo yež Kaná gan nbab Galilea, na' nak yeḻa' wak ni da' nežw da' bene'. Ka' goken, bḻoe'ele' ḻaw yeḻa' wak ẕen chie', na' benne' wsedle chie' ka' bejḻé'gake' chie'. \p \v 12 Wdé na' Jesusen' wyeje' ḻo yež Kapernaum, tẕen ḻen x̱ne'e, na' benne' biche'e ka', na' benne' wsedle chie' ka', na' wnníta'gake' ḻo yež Kapernaum na' zan ža. \s1 Jesús žebeje' benne' ka' ḻi'a yodo' \r (Mt. 21:12‑13; Mr. 11:15‑18; Lk. 19:45‑46) \p \v 13 Kate' za' žin Lni Pasko' kate' žejsá' ḻáže'gak benne' judío ka' kan ben Dios katen' bebeje' x̱a x̱tó'gake' ka' ḻo yežlyó Egipto, na' Jesusen' wyeje' ḻo yež Jerusalén. \v 14 Bejx̱ake'e benách ka' ḻo yežen', benne' ka' nníta'gake' ḻi'a yodo', na' žóte'gake' bež ka', na' ẕila' ka', na' plomdo' ka', bia ka' žótgake'-ba' ḻaw Dios. Ḻezka' že'gak benne' ka' ga na', benne' ẕchá'gake' mežw ka' da' zá'gaken dot yežlyó nga. \v 15 Katen' bḻe'el Jesusen' da' ni, na' bchoke' do ḻas ka' nich chinne' benne' ka', na' bechache' yógo'te benne' ka' na'le gan nak ḻi'a yodo', na' ḻezka' blage' na'le ẕila' ka', na' bež ka'. Besdinnje' x̱mežw benne' ka' ẕchá'gake' mežwn', na' bžix̱e' blag ka' chégake'. \v 16 Naž Jesusen' gože' benne' ka', benne' žóte'gake' plomdo' ka', na' wnné': \p —Le yeká'a da' ki. Bi gonle liž X̱a' ka to ḻawe' ya'a. \p \v 17 Naž bejsá' ḻáže'gak benne' wsedle ka' che Jesusen' da' nyejw ḻe'e yiche la'y, da' ẕnnan: “Dan' žéke'ḻe'ela' che ližo', na' žeye ẕḻa ḻáẕda'wa'.” \p \v 18 Naž beži'igak benne' judío wnná bia' ka' nníta'gake' ga na', na' belyi'e Jesusen': \p —¿Biẕ yeḻa' wak wḻoe'elo' neto' da' gak bian' nzi' ḻo no'o žono' da' ki? \p \v 19 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Le wžía yi' yodo' ni, na' yechonne žaze yechisan'. \p \v 20 Naž benne' judío ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —X̱ope-yon yiz ba zej žóngake' yodo' nga, na' Le', ¿chonne žaze yechison'? \p \v 21 Yodon', dan' bchaḻj Jesusen' chen, naken ḻa' kwinkze'. \v 22 Che ḻen, katen' bebán Jesusen' ḻo yeḻa' got, bejsá' ḻáže'gak benne' wsedle chie' ka' kan wnné', na' bejḻé'gake' da' nyejw ḻe'e yiche la'y, na' ḻezka' da' bchaḻj Jesusen'. \s1 Jesús nnezle' kan zej nak yógo'te benách ka' \p \v 23 Kate' ne zoa Jesusen' ḻo yež Jerusalén, kate' žak Lni Pasko', benne' zan bejḻé'gake' chie' Ḻe', dan' bḻé'egekle' yeḻa' wak ka' da' žone'. \v 24 Jesusen' bi bx̱en ḻaže'e ḻégake', dan' nnezle' kan zej nak yógo'te benách ka'. \v 25 Bi žon byenen no benne' wḻoe'ele' Jesusen' kan zej nak benách ka', dan' nnézkzele' da' yo'o ḻo yichj ḻáẕdo'gak benách ka'. \c 3 \s1 Jesús ẕcháḻjḻene' Nikodemo \p \v 1 Nikodemo, to benne' yodo' fariseo, nbábḻene' benne' judío wnná bia' ka'. \v 2 Benne' ni bḻe'e gan zoa Jesusen' to xe'le, na' gože' Ḻe': \p —Benne' Wsedle. Nnezla' Dios bseḻe'e Le' nich wsedlo' neto'. Bi zoa no benne' gak gone' yeḻa' wak ka', da' zej nak bian', kan zej nak da' ka' žono' Le', cha' bi zoaḻen Dios ḻe'. \p \v 3 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Da' li žapa' le', no benne' bi galje' da' yoble, bi gak ḻe'ele' latjen' gan ẕnna bia' Dios. \p \v 4 Nikodemon' wnnable' Ḻe', na' wnné': \p —¿Nakx̱kze gak to benne' galje' da' yoble katen' ba ngole'? ¿Wak yeyoé'e ḻe'e x̱ne'e, na' galje' yetó? \p \v 5 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Da' li žapa' le'. No benne' bi galje' ni'a che nis, na' ni'a che Dios Be' La'y, bi gak choe'e gan ẕnna bia' Dios. \v 6 Bennen' nalje' ḻo ni'a ḻo na' benách, benachze nake', san no benne' nalje' ni'a che Dios Be' La'y, Be' La'y nbánḻene'. \v 7 Bi yebanlo' dan' žapa' le', žon byenen galjo' da' yoble. \v 8 Gáte'teze žak be', na' ženlo' ẕnne ben', san bi nnezlo' galen' zan', o galen' zejen. Ḻezka' žak chegak benne' ka' zej nalje' ni'a che Dios Be' La'y. \p \v 9 Naž Nikodemon' wnnable' Jesusen', na' wnné': \p —¿Nakx̱kzen' gak da' ni, cha'? \p \v 10 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —¿Žsedlo' benách Israel ka', na' bi nnezlo' da' ki? \v 11 Da' li žapa' le', da' nnezlto' ẕchaḻjto' chen, na' da' bḻe'elto' ẕḻoe'elto' ḻe'e, san bi ẕzi' ḻo na'le dan' žsedlto'. \v 12 Cha' bi žejḻe'le chia' kate' ẕcháḻjḻena' ḻe'e kan zej nak da' ka' žákgaken yežlyó nga, ¿nakx̱kze gak chejḻe'le chia' cha' wcháḻjḻena' ḻe'e che da' ka' žákgaken ya'abá che Dios? \p \v 13 ’Batkle wžén no benne' ya'abá che Dios, san toza' neda', Benne' Golje' Benách, dan' bžoja' ya'abá che Dios, na' betja' nga, san zoakza' ya'abá che Dios. \v 14 Kan ben Moisés ḻo latje dach, bchise' ža'le to bele ya, bian' bde'e-ba' ḻe'e yag, ḻezka' žon byenen gaken chia' neda', Benne' Golje' Benách, wchísgake' neda' to ḻe'e yag. \v 15 Ki gaken chia', nich bi kwia yi'gak benne' ka' chejḻé'gake' chia', san gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chégake'. \s1 Dios nží'iḻe'ele' benách ka' \p Naž wnná Jesusen': \p \v 16 —Dan' nží'iḻe'el Dios benách yežlyó nga, bdie' tlícha'tekze Ẕi'ne' ḻo yeḻa' got, nich bi kwia yi'gak benne' ka' chejḻé'gake' chie', san gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chégake'. \v 17 Dios bseḻe'e Ẕi'ne' yežlyó nga, kege nich choge' chegak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga kwia yí'gake', san nich yelágake' ni'a chie' Ḻe'. \p \v 18 ’Nóte'teze benne' žejḻi'e che Bennen' nake' Ẕi'n Dios, bi nžog chie' kwia yi'e, san no benne' bi žejḻi'e chie', ba nžog chie' gate' dan' bi žejḻi'e che Bennen' nake' tlícha'tekze Ẕi'n Dios. \v 19 Che ḻen ba nžog chegak benách ka' gátgake', dan' bḻa' Bennen' nake' baní' yežlyó nga, san benách ki žaz ḻáže'gake' da' nak choḻ, na' kege Bennen' nake' baní'. Ki žóngake' dan' bi nak chawe' da' žóngake'. \v 20 Yógo'te benne' ka', benne' žóngake' da' ẕinnj, bi žaz ḻáže'gake' baní', na' bi ẕḻá'gake' ḻo baní', nich bi nna' da' žóngake'. \v 21 Benne' ka' žóngake' da' nak dot da' li, ẕḻá'gake' ḻo baní' nich gak bia' žóngake' ni'a che Dios da' žóngake'. \s1 Ẕwa, benne' žezóe' benách ka' nis, ẕchaḻje' che Jesús \p \v 22 Wdé na', Jesusen' wyéjḻene' benne' ka' žónḻengake' Ḻe' tẕen, na' bžíngake' gan nbab Judea, na' wzóaḻene' ḻégake' gan žezóagake' benách ka' nis. \v 23 Ḻezka' Ẕwa žezóe' benách ka' nis ḻo latjen' nzin' Enón, gawze gan že' yež Salim, dan' de nis zil ga na'. Belžín benne' ka' latjen' nich yezóagake' nis. \v 24 Ki goken kate' Ẕwan' bi na' yejwe' liž ya. \p \v 25 Naž baḻe benne' ka', benne' žónḻengake' Ẕwan' tẕen, wzó ḻáwgake' ẕdíḻ díža'gake' ḻen benne' judío ka' kan nak che yeḻa' žeyón kwin chawe' chegak benne' yodo' ka'. \v 26 Bžíngake' gan zoa Ẕwan', na' belyi'e ḻe': \p —Benne' wsedle. Bwia nga. Bennen' wzóaḻene' le' yecheḻá'a yego Jordán, bennen' bzoa lio' chie', žezóe' benách ka' nis, na' želžín yógo'te benách ka' gan zoe'. \p \v 27 Naž bechebe Ẕwan', na' gože' ḻégake': \p —Cha' zoa no benne' zoa da' nzi' ḻo ne'e, naken da' ba bde Dios ḻo ne'e. \v 28 Bénkzelele dan' bchaḻja' katen' wnnía': “Bi naka' neda' Benne' Criston'” san Dios bseḻe'e neda' nich wzenla' benách ka' za' ze'e Ḻe'. \v 29 Benne' byo, bennen' ẕzi'e x̱kwide' no'le ẕchag na'be', nake' benne' ẕchag ne'e, san ljež bennen' ẕchag ne'e, na' žónḻene' ḻe' tẕen, ẕze nage' chie', na' žebele' dan' ženle' da' ẕchaḻj bennen' ẕchag ne'e. Ḻezka' žebéḻe'ela' neda' dan' žaken chie' ki. \v 30 Žon byenen gakže blo Benne' Criston', san žon byenen yéx̱jwža' neda'. \s1 Bennen' bžoje' ya'abá che Dios \p \v 31 Ḻezka' wnná Ẕwan': \p —Bennen' ze'e zaka' ya'abale nakže' blo ka yógo'te benách. No benne' nake' che yežlyó nga, che yežlyó nga nakze', na' ẕchaḻjze' che da' žaken yežlyó nga, san Bennen' ze'e zaka' ya'abá che Dios nakže' blo ka yógo'te benách ka'. \v 32 Benne' ni ẕchaḻje' che da' bḻe'ele', na' che da' benle', san bi zoa no benne' ẕzi' ḻo ne'e dan' ẕchaḻje'. \v 33 Nóte'teze benne' ẕzi' ḻo ne'e dan' ẕchaḻje', ẕḻoe'ele' ḻaw žejḻi'e nak dot da' li da' ẕnna Dios. \v 34 Bennen' bseḻa' Dios, ẕchaḻje' diža' che Dios, dan' Dios na'kze dot ḻaže'e bseḻe'e Dios Be' La'y ḻen Bennen'. \v 35 X̱ažo Dios nži'ile' Ẕi'ne', na' ba bdie' ḻo na' Ẕi'nen' yógo'te da' de. \v 36 Nóte'teze benne' žejḻi'e che Ẕi'n Dios, ba de yeḻa' nban da' zejlí kanne chie', san bennen' bi žejḻi'e che Ẕi'nen', bi gata' yeḻa' nban na' chie', san nbage'e ẕia ḻaw Dios. \c 4 \s1 Jesús ẕcháḻjḻene' to no'le nbabe' Samaria \p \v 1 Béngekle benne' yodo' fariseo ka' kan benne' ka' žónḻengake' Jesusen' tẕen zej nyanže' ka benne' ka' žónḻengake' Ẕwa tẕen, na' ḻezka' žezóa Jesusen' zanže benách nis ka benách ka' žezóa Ẕwan' nis. \v 2 Jesús na'kze bi žezóe' benách ka' nis, san benne' wsedle chie' ka' žezóagake' benách ka' nis. \v 3 Kate' wnnezle Jesusen' da' ni, bezé'e gan nbab Judea, na' zejdé' da' yoble gan nbab Galilea. \p \v 4 Gan zeje', žon byenen tie' gan nbab Samaria. \v 5 Ka' goken, bḻa' Jesusen' to yeždo' gan nbab Samaria, da' nzin' Sikar, dan' žen' gawze gan de yežlyón' da' bneẕjw Jakob che Jwsé chie' ža ni'te. \v 6 Ḻo latjen' Jakoben' bche'ne' to yežw nis gže'. Kate' bḻa' Jesusen' ga na', wži'e žoa'a yežw nisen' dan' bejx̱áke'le' yoe'e nez, ne naken wawbíž. \v 7 Naž bžin to no'le Samaria ga na' nich si'e nis. Jesusen' gože' ḻe', na' wnné': \p —Benn da' ye'ja'. \p \v 8 Jesusen' zoe' toze' dan' ba zjak benne' wsedle chie' ka' ḻo yežen' nich chejx̱í'gake' bi da' gáwgake'. \v 9 Naž no'le Samaria na' gože' Jesusen', na' wnné': \p —¿Ẕnnablo' Le' neda' da' ye'jo', na' nako' benne' judío? Neda' naka' no'le Samaria. \p Ki wnné' dan' benne' judío ka' bi de chawe' benách Samaria ka'. \p \v 10 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Chela' nónbi'o da' žonn Dios, na' no Bennen' ži'e le': “Benn da' ye'ja'” na' le' nnablo' Ḻe', na' Ḻe' gonne' chio' nis da' gonnen yeḻa' nban. \p \v 11 Naž no'len' gože' Ḻe', na' wnné': \p —Benne', bi no'o da' kwéjḻeno' nis, na' že'lte žia nis ni. ¿Gaẕ za' nisen' dan' žonnen yeḻa' nban? \v 12 ¿Nakžo' Le' ẕen ka Jakob, x̱a wdé chežo, bennen' benne' cheto' yežw nis ni, ga ni wẕi'e nis da' we'je', na' da' we'jgak ẕi'ne' ka', na' da' we'jgak bia beže chie' ka'? \p \v 13 Bechebe Jesusen', na' wnné': \p —No benne' ye'je' nis ni, da' yoble nnan ye'jen', \v 14 san nóte'teze benne' ye'je' nisen' da' wneẕjwa' neda', biž nnan ye'jen', dan' wneẕjwa' chie' nisen' da' gaken ḻo yichj ḻáẕda'we' ka to gan žal nis, da' gonnen yeḻa' nban da' zejlí kanne chie'. \p \v 15 Naž no'len' gože' Ḻe', na' wnné': \p —Benne', benn chia' nisen', nich biž bil-la', na' biž yedjx̱i'a nis nga. \p \v 16 Jesusen' wnné': \p —Wyéj, bejḻíž benne' byo chio', na' le da ga zoa' ni. \p \v 17 Beží'i no'len', na' gože' Ḻe': \p —Bi zoa benne' byo chia'. \p Naž Jesusen' wnné': \p —Da' likze ẕnno': “Bi zoa benne' byo chia'” \v 18 dan' ba wzóaḻeno' gayo' benne' byo ka', na' benne' byon' zóaḻeno'-ne' na'a, bi nake' benne' byo chio'. Da' ni ẕnno', da' likze ẕnno'. \p \v 19 Naž no'len' gože' Ḻe', na' wnné': \p —Benne', žekla' neda' nako' benne' ẕchaḻje' ḻo wláz Dios. \v 20 X̱a x̱to'to' ka' bka'n ẕéngake' Dios ḻaw ya'a nga, san ẕnnale ḻe'e yež Jerusalén naken ga žaḻa' wká'n ẕengak benách ka' Dios. \p \v 21 Jesusen' wnné': \p —No'le, bejḻé' da' ẕnnia'. Za' ža katen' wká'n ẕenle X̱ažo Dios ḻa'kze bi yedjsoale ḻaw ya'ado' ni, na' ḻezka' bi chejsoale ḻo yež Jerusalén. \v 22 Ḻe'e ẕka'n ẕenle Bennen' bi nónbia'le-ne', san neto' nónbia'to' Bennen' ẕka'n ẕento', dan' ben Dios chie' gata' yeḻa' žeslá ni'a chegak benne' judío ka'. \v 23 Na'a, za' ža, na' ba zoažo ža na', kate' benne' ka' da' li wká'n ẕéngake' Dios, wká'n ẕéngake' Ḻe', zoaḻen Dios Be' La'y, na' da' nak dot da' li, ḻégake', dan' žénele X̱ažo Dios wká'n ẕengak benne' ka' Ḻe' ki. \v 24 Dios nake' Be', na' benne' ka' ẕka'n ẕéngake' Ḻe', žon byenen wká'n ẕéngake' Ḻe', zoaḻen Dios Be' La'y, na' da' nak dot da' li, ḻégake'. \p \v 25 Naž no'len' gože' Ḻe', na' wnné': \p —Nnezla' žaḻa' ḻa' Benne' Mesías, (da' ẕnnan: “Benne' Criston'”). Kate' ḻe'e Ḻe', wḻoe'ele' žo'o yógo'te. \p \v 26 Jesusen' wnné': \p —Ḻekze' ẕcháḻjḻene' le'. \p \v 27 Ḻa' na'ze bežingak benne' wsedle ka' che Jesusen' ga na', na' bebán ḻáže'gekle' dan' ẕcháḻjḻene' to no'le, san nitóe' bi bežogle' nnable' Ḻe', bi nne': “¿Biẕ ẕnnablo' ḻe'?” o “¿Biẕ da' ẕcháḻjḻeno' ḻe'?”. \v 28 Naž no'len' bka'ne' že'e chie' ga na', na' beyeje' ḻo yež, na' gože' benne' ka' nníta'gake' ga na', \v 29 na' wnné': \p —Le da, ḻé'elele to benne' gože' neda' yógo'te da' ba bena'. ¿Nakkze' Ḻe' Benne' Criston'? \p \v 30 Naž bžojgak benne' ka' ḻo yežen', na' bžíngake' gan zoa Jesusen'. \p \v 31 Kate' ne zej no'len', benne' wsedle ka' che Jesusen' ben byéngake', na' belyi'e Ḻe': \p —Benne' Wsedle, bdaw. \p \v 32 Jesusen' gože' ḻégake': \p —De to da' žawa', da' bi nónbia'le. \p \v 33 Naž benne' wsedle chie' ka' belnnable' ljéžgake' toe' yetóe', na' wnnágake': \p —¿Noẕ benne' ba bedjwé'e da' bdawe'? \p \v 34 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Da' nbánḻena' naken gona' da' žénele X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', na' yeyóž gona' x̱chine'. \v 35 Ki ẕnnale ḻe'e: “Yetáp byo' žin ža ḻapžo.” Neda' žapa' ḻe'e: le wía na'le, na' wíale benách ka' zej nake' ka gan goz Dios, da' ba nbižen nich chejḻapžon. \v 36 Bennen' ẕḻape' ẕzi'e laẕjwe', na' dan' ẕḻapen', naken nich gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chegak benách ka', nich gak yebégekle tẕen benne' žazen', na' benne' ẕḻapen'. \v 37 Nak dot da' li da' ẕnnan: “To benne' žaze', na' yetóe' ẕḻape'.” \v 38 Neda' bseḻa'a ḻe'e chejḻaple gan bi gozle. Benne' yoble gozen', na' ḻe'e ẕzi'le da' žonn žin na' da' bene'. \p \v 39 Benne' zan, benne' Samaria ka', benne' nníta'gake' ḻo yež Sikar na', bejḻé'gake' che Jesusen' ni'a che x̱tiža' no'len', dan' bchaḻje' kan nak chie', na' wnné': “Gože' neda' yógo'te da' ba bena'.” \v 40 Kate' bžingak benne' Samaria ka' gan zoa Jesusen', góta'yoegekle' Ḻe' gá'nḻene' ḻégake'. Yechóp ža bga'n Jesusen' ga na'. \v 41 Ka' goken, benne' zanže bejḻé'gake' che Jesusen' ni'a che da' bchaḻjkze' Ḻe'. \v 42 Naž benne' ka' belyi'e no'len', na' wnnágake': \p —Na'a žejḻe'to' chie', kégeze ni'a che da' bchaḻjo' le', san ḻezka' dan' benlto' neto' chie' Ḻe', na' nnezlto' da' li Bennen' nake' Benne' Criston', Bennen' žeslé' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \s1 Žeyón Jesús x̱kwide' byo che to benne' wnná bia' \p \v 43 Yechóp ža ka', bezá' Jesusen' gan nbab Samaria, na' wyeje' gan nbab Galilea. \v 44 Ki bene', dan' bchaḻjkze Jesusen', na' wnné': “Benne' wláž ka' che to benne' ẕchaḻje' ḻo wláz Dios bi žápegake' ḻe' ba la'ne.” \v 45 Kate' beḻá' Jesusen' gan nbab Galilea, wdápegak benne' Galilea ka' Ḻe' ba la'ne dan' ḻezka' jake' ḻo yež Jerusalén katen' gok Lni Pasko', na' bḻé'egekle' da' ka' ben Jesusen' ga na'. \p \v 46 Naž beyéj Jesusen' ḻo yež Kaná gan nbab Galilea, gan beyone' nis x̱is uba. Ḻo yež Kapernaum na' zoa to benne' wnná bia', benne' nzi' ḻo ne'e yeḻa' wnná bia' ḻo wláz benne' ẕnna bi'e, na' x̱kwide' byo chie' da'be' yižwé'. \v 47 Kate' bennen' benle' ba bezá' Jesusen' gan nbab Judea, na' ba bežine' gan nbab Galilea na', naž wyeje' gan zoa Jesusen', na' góta'yoele' Ḻe' yide' liže', nich yeyone' x̱kwide' byo chien', dan' ba žek gatbe'. \v 48 Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Bi chejḻe'le chia' cha' bi ḻé'elele da' ka' zej nak bian', na' yeḻa' wak ka' da' gona'. \p \v 49 Naž bennen' nzi' ḻo ne'e ḻo wláz benne' ẕnna bi'e gože' Jesusen', na' wnné': \p —Benne', date ná'tege nich bi gat x̱kwide' byo chian'. \p \v 50 Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Beyéj ližo'. Nban x̱kwide' byo chion'. \p Bennen' bejḻi'e da' wnná Jesusen', na' zeyeje'. \v 51 Kate' ne yoe'e nez zeyeje', baḻe benne' wen žin chie' bedjchággake' ḻe', na' bzéngekle' ḻe', na' wnnágake': \p —Nban x̱kwide' byo chion'. \p \v 52 Wnnable' ḻégake' batx̱ wzó ḻaw žeyakbe'. Belyi'e ḻe': \p —Bache', ka gachje ža bežój-be' da' ḻan'. \p \v 53 Naž wnnezle x̱a x̱kwide' byon', beyakbe' kate' Jesusen' ne ẕcháḻjḻene' ḻe', na' gože' ḻe': “Nban x̱kwide' byo chion'.” Che ḻen bejḻi'e che Jesusen', na' ḻezka' benách ka' nníta'gake' liže' bejḻé'gake' chie'. \p \v 54 Yeḻa' wak ni naken da' bežopen da' ben Jesusen' katen' wzóe' gan nbab Galilea, da' goken wdé bezé'e gan nbab Judea. \c 5 \s1 Žeyón Jesús to benne' die' ga nzi' Betesda \p \v 1 Wdé gok da' ni, gok to lni chegak benne' judío ka' ḻo yež Jerusalén, na' Jesusen' wyeje' ga na'. \v 2 Ḻo yežen', gawze gan žo'ogak ẕila' ka', že' to bej nis ẕen, da' nzin' Betesda ḻen diža' hebreo, na' zej nnita' gayo' ẕchil ẕen chen. \v 3 Ḻo ẕchil ka' degak benne' zan, benne' ka' zej de'e yižwé', benne' ḻo choḻe ka', na' benne' ka' bi žak sá'gake', na' benne' žak sá'gake'. Želbeze' bate ta nisen'. \v 4 Ki žaken dan' žetj to wbás che ya'abá to chi'i weje, na' žaze' ḻo nisen', na' ẕte' nisen'. Benne' nežw, benne' chejchoé'e ḻo nisen' kate' ẕdan, yeyaktie' kan nak bíte'teze yižwé' da' de'e. \v 5 Zoa to benne' ga na', ba zej chino' chonne žoa yiz de'e yižwé'. \v 6 Katen' Jesusen' bḻe'ele' benne' yižwén' die' ga na', wnnezle' ba zej zan yiz de'e yižwén', na' wnnable' ḻe', na' wnné': \p —¿Žénelo' yeyako'? \p \v 7 Bechebe benne' yižwén', na' gože' Jesusen': \p —Benne', bi zoa no benne' wtinne' neda' ḻo nisen' kate' ẕdan. Kate' ne zeyá'a neda', žo'o benne' yoble zga'ale' ka neda'. \p \v 8 Jesusen' gože' ḻe': \p —Wyase. Beywá' dan' delon', na' beyéj. \p \v 9 Ḻa' beyakte bennen', na' beywé'e da' góta'len', na' beyeje'. Ža na' gok da' ni naken ža la'y chegak benne' judío ka'. \v 10 Naž benne' judío wnná bia' ka' belyi'e bennen' beyake', na' wnnágake': \p —Ža la'y naken na'a. Bi žaḻa' go'o da' žáte'lon'. \p \v 11 Bechebe bennen', na' gože' ḻégake': \p —Bennen' beyone' neda' gožkze' neda', na' wnné': “Beywá' dan' delon', na' beyéj.” \p \v 12 Naž wnnábgekle' ḻe', na' wnnágake': \p —¿Noẕ bennen' gože' le': “Beywá' da' delon', na' beyéj”? \p \v 13 Bennen' beyake' bi nnezle' noẕen', dan' ba bezá' Jesusen' ḻo latjen' dan' zej nnita' benne' zan ga na'. \v 14 Wdé gok da' ni, Jesusen' bejx̱ake'e bennen' gan nak ḻo ẕchil yodo', na' gože' ḻe': \p —Bwia nga. Ba beyako'. Biž gono' doḻa', nich bi gak chio' to da' nakže zi' ka dan' goken chio'. \p \v 15 Wyéj bennen', na' bejzenle' benne' judío wnná bia' ka', Jesusen' beyone' ḻe'. \v 16 Che ḻen bwíagak benne' judío wnná bia' ka' da' žon Jesusen', na' gónegekle' gótgake' Ḻe', dan' žone' da' ki kate' nak ža la'y chégake'. \v 17 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —X̱a' žónteze' žin, na' ḻezka' neda' žona' žin. \p \v 18 Che ḻen gónežegekle benne' judío wnná bia' ka' gótgake' Jesusen', kégeze dan' bi žape' ža la'y chégake' ba la'ne, san ḻezka' dan' wnné' nak Dios X̱akze', na' ki naken, žon kwine' Dios. \s1 Yeḻa' wnná bia' da' nzi' ḻo na' Ẕi'n Dios \p \v 19 Naž bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Da' li žapa' ḻe'e. Bi be gak gona' neda', Ẕi'n Dios, žakze chia', san toze dan' ẕḻe'ela' žon X̱ažo Dios. Yógo'te da' žon X̱ažo Dios, ḻezka' žona' neda', Ẕi'ne'. \v 20 X̱ažo Dios nži'ile' neda', Ẕi'ne', na' ẕḻoe'ele' neda' yógo'te da' žone', na' da' ẕénḻe'eže ka' ka da' ni wḻoe'ele' neda', da' ka' góngaken ga yebán ḻáže'le ḻe'e. \v 21 Kan žon X̱ažo Dios, žesbane' benne' gat ka', na' žonne' yeḻa' nban chégake', ḻezka' žona' neda', Ẕi'ne', ẕneẕjwa' yeḻa' nban chégake' kan žénekzela'. \v 22 X̱ažo Dios bi ẕchi'a ḻaže'e nitó benne', san ba bdie' ḻo na'a neda', Ẕi'ne', yógo'te yeḻa' wnná bia' nich wchi'a ḻaža'a benách ka'. \v 23 Ki naken nich gápegak yógo'te benách ka' neda', Ẕi'ne', ba la'ne, kan žápegake' X̱ažo Dios ba la'ne. Nóte'teze benne' bi žape' neda', Ẕi'ne', ba la'ne, bi žape' ba la'ne X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda', Ẕi'nen'. \p \v 24 ’Da' li žapa' ḻe'e. Nóte'teze benne' ženle' da' ẕchaḻja', na' žejḻi'e che X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda', benne' ni de yeḻa' nban da' zejlí kanne chie', na' bi nžog chie' gate', san nake' ka to benne' ba bebane' ḻo yeḻa' got dan' ba de yeḻa' nban da' zejlí kanne chie'. \v 25 Da' li žapa' ḻe'e, za' ža, na' ba ẕžin ža na', kate' benne' gat ka' yéngekle' chi'a neda', Ẕi'n Dios, na' benne' ka' yéngekle' x̱tiža'a, na' góngake' kan ẕnnan, gata' yeḻa' nban chégake'. \v 26 Kan yo'o ḻo na' X̱ažo Dios wneẕjwe' yeḻa' nban chegak benách ka', ḻezka' bdie' ḻo na'a neda', Ẕi'ne', wneẕjwa' yeḻa' nban chegak benách ka'. \v 27 Ḻezka' bdie' ḻo na'a yeḻa' wnná bia' nich wchi'a ḻaža'a benách ka' dan' naka' Benne' Golje' Benách. \v 28 Bi yebán ḻáže'le kan nak da' ni, dan' za' ža kate' yógo'te benne' gat ka' yéngekle' chi'a, \v 29 na' yežójgake' ḻo yežw ba ka'. Yebangak benne' ka', benne' béngake' da' nak chawe', na' gata' yeḻa' nban chégake', san benne' ka' béngake' da' ẕinnj, yebángake', na' chog Dios chégake' gátgake' to chi'ize. \s1 Da' ka' zej nak bian' da' nak Jesús \p \v 30 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Bi be gak gona' nedza'. Kan nak da' ženla' da' ẕchaḻj X̱a', ki ẕchi'a ḻaža'a, na' kan ẕchi'a ḻaža'a naken chawe', dan' bi žona' kan žénezela' neda', san kan žénekzele X̱a', Bennen' bseḻe'e neda'. \v 31 Cha' neda' ẕchaḻja' chia' kwinza', bi zaka' dan' ẕchaḻja'. \v 32 Zoa Benne' yoble, Benne' ẕzoa lie' kan naka' neda', Bennen' nake' X̱a', na' nnezla' zaka' da' ẕzoa lie' kan nak chia'. \v 33 Ḻe'e bséḻa'le benne' ka' bejnnábgekle' Ẕwa, bennen' bezóe' benách ka' nis, na' dan' bzoa lie' kan nak chia' naken dot da' li. \v 34 Neda' bi žiážjela' no benne' wzóa lie' kan nak chia', san ẕnnia' da' ki nich yelale ḻe'e. \v 35 Da' bchaḻj Ẕwan' goken ka to yi' yež, da' wyeyen, na' wza'nín', na' ḻe'e, to chí'ido'ze wyáz ḻáže'le si'le baní' chien'. \v 36 Na'a, zoa da' ẕzoa li kan nak chia' neda' da' záka'žen ka dan' bzoa li Ẕwan' kan nak chia'. Da' ka' bde X̱ažo Dios ḻo na'a gona', da' ka' žona', na' da' ka' ẕzoa lígaken kan nak chia', na' zej nak bian' X̱ažo Dios bseḻe'e neda'. \v 37 Ḻezka' X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda' ẕzoa lie' kan nak chia'. Batkle bénlele chi'e, na' batkle bḻé'elele ḻawe', \v 38 na' bi nzi' ḻo na'le x̱tiže'e, dan' bi žejḻe'le chia' neda', Bennen' bseḻe'e Ḻekze'. \v 39 Žsédtezle ḻe'e da' nyejw ḻe'e yiche la'y, dan' žéklele gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chele ni'a che dan' nyejwn ḻe'e yiche la'y, na' dan' nyejwn ḻe'e yiche la'y na' ẕzoa lin kan nak chia' neda'. \v 40 Bi žénelele gónḻenle neda' tẕen nich gata' yeḻa' nban chele. \p \v 41 ’Bi žilja' yeḻa' ba la'ne da' gape no benne' neda'. \v 42 Neda' nónbi'a ḻe'e, na' nnezla' bi nží'ilele Dios. \v 43 Bḻa'a nga ḻo wláz X̱ažo Dios, na' ḻe'e bi ẕzi' ḻo na'le neda', san cha' ḻa' benne' yoble, benne' yide' žakze chie', si' ḻo na'le bennen'. \v 44 ¿Nakx̱kze gak chejḻe'le che Dios cha' ẕzi'le yeḻa' ba la'ne da' žaple lježle tole yetole, na' bi žiljle yeḻa' ba la'ne da' gape Dios tlicha' ḻe'e? \v 45 Bi wzóa yichjle yesbaga'a ḻe'e ẕia ḻaw X̱a'. Bennen' yesbage'e ḻe'e ẕia nake' ḻekze Moisés, bennen' žx̱en ḻáže'le-ne', ḻa'kze gote' ža ni'te. \v 46 Chela' žejḻe'le che Moisés na', ḻezka' chejḻe'le chia' neda', dan' bzoj Moisés na' kan nak chia' neda'. \v 47 Na'a, ¿nakx̱kze gak chejḻe'le da' ẕchaḻja' neda' cha' bi žejḻe'le da' ka' bzoj Moisés na'? \c 6 \s1 Jesús ẕwawe' gayo' mil benne' ka' \r (Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Lk. 9:10‑17) \p \v 1 Wdé gok da' ni, wyéj Jesusen' yecheḻá'a nisdo' che gan nbab Galilea, dan' nzin' Nisdo' Che Tiberias, benne' Sésar. \v 2 Benne' zan bejnáwgake' Jesusen' dan' bḻé'egekle' yeḻa' wak ka' da' bene', katen' beyone' benne' yižwé' ka'. \v 3 Naž Jesusen' wžene' to ḻaw ya'ado', gan wžé'ḻene' benne' wsedle chie' ka'. \v 4 Za' žin Lni Pasko' kate' benne' judío ka' žejsá' ḻáže'gake' kan ben Dios, katen' bebeje' x̱a x̱tó'gake' ka' ḻo yežlyó Egipto. \v 5 Kate' Jesusen' bchis ḻawe', bḻe'ele' benne' zan, benne' zá'gake' gan zoe', na' gože' Lip: \p —¿Gaẕ žeḻ-lžo yet x̱til dan' gawgak benne' zan ki? \p \v 6 Ki wnná Jesusen' nich nnezle' da' nna Lipen', dan' nnézkzele' Ḻe' da' gone'. \v 7 Bechebe Lipen', na' wnné': \p —Chela' si'žo yet x̱til ḻen laẕjw to benne' che x̱ono' byo', benne' zan ki bi geklen gáwgake' láte'do' wejen. \p \v 8 Naž to benne' wsedle che Jesusen', bennen' lie' Ndres, benne' biche' Smon Bedw, gože' Ḻe', na' wnné': \p \v 9 —Zoa to x̱kwide' byo nga, nwa'be' gayo' yet x̱til ka' da' zej naken ẕoa' sebada, na' chope bel ka'. ¿Wak wawžo benne' zan ki ḻen da' láte'do'ze ni? \p \v 10 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Le ye' benne' zan ki kwé'gake' ḻo yo. \p Ḻo latjen' yo'o daka', na' wže'gak ka gayo' mil benne' ka' ga na'. \v 11 Naž Jesusen' bex̱we' yet x̱til ka'. Kate' beyóž gože' Dios “Žóx̱keno'” bdisen' chegak benne' wsedle chie' ka', na' ḻégake' belyisen' chegak yógo'te benne' ka' žé'gake' gan yo'o daka'. Ḻezka' béngake' chegak bel ka', na' bdáwgake' kan gónegekle' gáwgake'. \v 12 Kate' ba béljegekle', Jesusen' gože' benne' wsedle chie' ka', na' wnné': \p —Le yetób da' biẕjw ka' da' zej nga'nen, nich bi be nitlen. \p \v 13 Betóbgaken', na' beschá'gake' chežinno x̱kwit da' biẕjw ka' chegak gayo' yet x̱til ka' zej naken ẕoa' sebada, dan' bega'nen chegak benne' ka' bdáwgaken'. \v 14 Kate' benne' ka' bḻé'egekle' yeḻa' wak dan' ben Jesusen', na' wnnágake': \p —Da' li benne' ni nake' Bennen' ẕchaḻje' ḻo wláz Dios, Bennen' žaḻa' yide' yežlyó nga. \p \v 15 Dan' nnezle Jesusen' žénegekle' ché'gake' Ḻe' de chgi' nich góngake' ga nna bi'e ḻégake', che ḻen bezé'e latjen', na' wyeje' toze' to ḻaw ya'a. \s1 Jesús ẕze'e ḻo nisdo' \r (Mt. 14:22‑27; Mr. 6:45‑52) \p \v 16 Kate' ba žaḻe, jak benne' wsedle ka' che Jesusen', na' bžíngake' žoa'a nisdo'. \v 17 Belbene' to ḻo barkw, na' zjake' ḻo nisdon', nich žíngake' ḻo yež Kapernaum. Kate' ba nak choḻ, Jesusen' bi na' žine' gan nníta'gake'. \v 18 Wzó ḻaw žak be' waḻe ḻo nisdon', na' nisen' ẕgó'anen. \v 19 Kate' ba bsá'gake' barkwn', na' wzán' ka to ga ẕza'žo to hora, naž bḻé'egekle' Jesusen' ẕze'e ḻo nisdon', na' ze'e ẕbige'e gan zej barkwn', na' bžébegake'. \v 20 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Nedkzan'. Bi žébele. \p \v 21 Naž ḻen yeḻa' žebél wẕí'gake' Ḻe' ḻo barkwn', na' ḻa' bžinte barkwn' ḻo yo biž gan zjake'. \s1 Benne' zan žeyíljgake' Jesús \p \v 22 Ža chope ža, gókbe'egekle benne' zan ka', benne' zej nga'ne' yecheḻá'a nisdon', da' goken, dan' toze barkw bžinen ga na', na' Jesusen' bi wžénḻene' benne' wsedle chie' ka' ḻo barkwn', san ḻégakze' jake'. \v 23 Naž bžojgak yebaḻe barkw ka' ḻo yež Tiberias, na' bžíngaken to latje da' žen' gawze gan bdáwgake' yet x̱til, katen' X̱anžo Jesusen' gože' Dios: “Žóx̱keno'” chen. \v 24 Dan' bḻé'egekle' biž zoa Jesusen' ga na', na' bi zej nnita' benne' wsedle chie' ka' ga na', che ḻen belbene' ḻaw barkw ka', na' bžíngake' ḻo yež Kapernaum, gan bejdíljgake' Jesusen'. \s1 Jesús nake' yet x̱til da' ẕneẕjwn yeḻa' nban ḻi ḻaže' \p \v 25 Kate' bžingak benne' zan ka' yecheḻá'a nisdon', bejx̱áka'gake' Jesusen', na' belyi'e Ḻe': \p —Benne' wsedle, ¿batx̱ beḻó'o nga? \p \v 26 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Da' li žapa' ḻe'e: žeyiljle neda', kege dan' bḻé'elele yeḻa' wak ka' da' bena', san dan' bdawle yet xtilen', na' béljelele. \v 27 Le gon žin, kege nich si'le yeḻa' waw da' ẕde chen, san nich si'le yeḻa' waw da' gáta'tezen, na' gonnen yeḻa' nban da' zejlí kanne chele. Yeḻa' waw ki naken da' wneẕjwa' neda', Benne' Golje' Benách, chele, dan' X̱ažo Dios bḻoe'ele' ḻaw naka' Ẕi'ne'. \p \v 28 Naž wnnábgekle' Ḻe', na' wnnágake': \p —¿Biẕ da' žon byenen gonto' nich gonto' da' žaz ḻaže' Dios? \p \v 29 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Da' žaz ḻaže' Dios naken chejḻe'le chia' neda', naka' Bennen' bseḻe'e Ḻe'. \p \v 30 Naž wnnábgekle' Ḻe', na' wnnágake': \p —¿Biẕ da' nak bia' gono', da' ḻe'elton' nich chejḻe'to' chio' Le'? ¿Biẕ yeḻa' wak gono'? \v 31 X̱a gole chežo ka' bdáwgake' yet x̱til da' nzin' maná ḻo latje dach, kan nyejw ḻe'e yiche la'y, da' ẕnnan: “Moisés benne' chégake' yet x̱til che ya'abá, dan' bdáwgaken'.” \p \v 32 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Da' li žapa' ḻe'e: kege Moisés na' benne' chele yet x̱til che ya'abá, san X̱ažo Dios žonne' chele yet x̱tilen'. \v 33 Yet x̱til dan' žonn Dios chegak benách ka' naka' neda', dan' bžojen ya'abá, na' ẕneẕjwn yeḻa' nban chegak benách ka', benne' nníta'gake' yežlyó nga. \p \v 34 Naž belyi'e Ḻe': \p —X̱an, bénnteze yet x̱tilen' cheto'. \p \v 35 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Neda' naka' yet x̱til da' zej nbanḻen benách ka' to chi'ize. Nóte'teze benne' gónḻene' neda' tẕen, wéljele' to chi'ize da' naken che Dios, na' nóte'teze benne' chejḻi'e chia' neda', ba we'je' to chi'ize da' naken che Dios. \v 36 Naken kan ba gožkza' ḻe'e, ḻa'kze ẕḻé'elele neda', bi žejḻe'le chia'. \v 37 Yógo'te benne' ka' žonn X̱a' chia', gónḻengake' neda' tẕen, na' benne' ka' gónḻengake' neda' tẕen, bi yesbí'igaka'-ne'. \v 38 Ki naken dan' bžoja' ya'abá che Dios, na' betja' nga, kege nich gona' kan žénela' nedkza', san nich gona' kan žénele X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda'. \v 39 Da' žénele X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', naken bi kwia yi' nitó benne', bennen' benn Dios chia', na' yesbana'-ne' ža ze ḻawte ža. \v 40 Da' žénele X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda', naken gata' yeḻa' nban chegak yógo'te benne' ka' ḻé'egekle' neda', Ẕi'ne', na' chejḻé'gake' chia' neda', na' neda' yesbángaka'-ne' ža ze ḻawte ža na'. \p \v 41 Naž benne' judío wnná bia' ka' wnnégake' che Jesusen', dan' wnné': “Neda' naka' yet x̱tilen' da' zan' ya'abá.” \v 42 Che ḻen wnnágake': \p —¿Kege benne' ni Jesusen', ẕi'n Jwsé? Nónbia'žo x̱a x̱ne'e. ¿Nakx̱ chen', ẕnna benne' ni: “Bžoja' ya'abá che Dios?” \p \v 43 Naž bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Bi nnele chia' ḻa' ḻe'eze. \v 44 Bi gak nitó benne' gónḻene' neda' tẕen, cha' X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', bi yedjwé'e bennen' chia' neda', na' neda' yesbana'-ne' ža ze ḻawte ža na'. \v 45 Nyejw ḻe'e yiche la'y kan wnnagak benne' ka' bcháḻjgake' ḻo wláz Dios, da' ẕnnan ki: “Dios wsedle' yógo'te benách.” Che ḻen, yógo'te benne' ka', benne' želyenle' chi'i X̱a', na' nsédgekle' ḻo ne'e Ḻe', gónḻengake' neda' tẕen. \p \v 46 ’Bi zoa no benne' bḻe'ele' X̱ažo Dios, san toze Bennen' bžoje' gan zoa Dios. Bennen' ẕḻe'ekzle' X̱ažo Dios. \v 47 Da' li žapa' ḻe'e: nóte'teze benne' žejḻi'e chia' neda' de yeḻa' nban da' zejlí kanne chie'. \v 48 Neda' naka' yet x̱til da' zej nbanḻen benách ka' to chi'ize. \v 49 X̱a x̱to'le ka' bdáwgake' yet x̱tilen' dan' nzin' maná ḻo latje dach, na' kate' bza'a ža chégake', gótgake'. \v 50 Neda' naka' yet x̱til da' ẕžojen ya'abá che Dios, na' nóte'teze benne' gawen', bi gate' to chi'ize. \v 51 Nedkza' naka' yet x̱tilen' da' zej nbanḻen benách ka', dan' bžojen ya'abá che Dios, na' cha' nóte'teze benne' gawe' yet xtilen', na' gak bane' to chi'ize. Yet x̱tilen' da' ẕneẕjwa' neda' naken x̱peḻa'a, da' ẕneẕjwan' nich gata' yeḻa' nban chegak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \p \v 52 Naž benne' judío wnná bia' ka' belchíx̱ ljéžgake', na' wnnágake': \p —¿Nakx̱ gak gonn benne' ni x̱peḻe'e nich gawžon? \p \v 53 Che ḻen Jesusen' gože' ḻégake': \p —Da' li žapa' ḻe'e: cha' bi gawle x̱peḻa'a neda', Benne' Golje' Benách, na' cha' bi ye'jle x̱chena', bi de yeḻa' nban na' chele. \v 54 Nóte'teze benne' gawe' x̱peḻa'a, na' ye'je' x̱chena', de yeḻa' nban da' zejlí kanne chie', na' neda' yesbana'-ne' ža ze ḻawte ža na'. \v 55 Ki naken dan' nak x̱peḻa'a yeḻa' waw da' li, na' x̱chena' naken to da' li da' ye'jen no benne'. \v 56 Nóte'teze benne' gawe' x̱peḻa'a, na' ye'je' x̱chena', sóaḻenteze' neda', na' neda' sóaḻenteza' ḻe'. \v 57 Kan zoa nban X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda', na' neda' nbánḻena' Ḻe', ḻezka' nóte'teze benne' gawe' neda', soe' nbánḻene' neda'. \v 58 Da' ni naken yet x̱til da' bžojen ya'abá che Dios, na' bi naken ka yet x̱tilen' dan' nzin' maná, dan' bdawgak x̱a x̱to'le ka', na' kate' bza'a ža chégake', gótgake'. Nóte'teze benne' gawe' yet x̱til ni gak bane' to chi'ize. \p \v 59 Da' ni bchaḻj Jesusen' gan nak to ḻo yo'o gan ẕdobgak benne' judío ka' nich yéngekle' x̱tiža' Dios, na' gok da' ni kate' ne žsedle' benách ka' nníta'gake' ḻo yež Kapernaum. \s1 Da' žonnen yeḻa' nban da' zejlí kanne chežo \p \v 60 Kate' benne' wsedle ka' che Jesusen' béngekle' da' ki, benne' zan ládjwgake' wnnégake' chen, na' wnnágake': \p —Zédeḻe'e nak diža' ni. ¿Noẕkze benne' gak si' ḻo ne'en? \p \v 61 Wnnezle Jesusen' ẕnnegak benne' wsedle chie' ka' che x̱tiže'e, na' wnnable' ḻégake', na' wnné': \p —¿Žon diža' ni ḻe'e zede? \v 62 ¿Nakx̱kze gaken cha' ḻé'elele neda', Benne' Golje' Benách, yeyepa' gan wzóa' zga'ale? \v 63 Da' nak che Dios Be' La'y naken da' žonnen yeḻa' nban chele. Da' nakze beḻa' žen bi gak gon chawen' ḻe'e. Diža' da' bcháḻjḻena' ḻe'e naken che Dios Be' La'y, na' žonnen yeḻa' nban chegak benách ka'. \v 64 Na'a, báḻele ḻe'e bi žejḻe'le chia'. \p Wnná Jesusen' ki dan' nnézkzele' Ḻe' ža ni'te no benne' ka' bi žejḻé'gake' chie', na' ḻezka' bennen' wdíe' Ḻe' ḻo na'gak benne' ka' gótgake' Ḻe'. \v 65 Che ḻen wnné': \p —Che ḻen ba gožkza' ḻe'e bi gak no benne' gónḻene' neda' tẕen, cha' bi we' X̱ažo Dios ḻe' latje. \p \v 66 Gok chope ḻáže'gak benne' zan ža na', benne' wsedle chie' ka', na' biž wdáḻengake' Ḻe' tẕen. \v 67 Naž Jesusen' wnnable' benne' chežinno, benne' wsedle chie' ka', na' wnné': \p —¿Ḻezka' ḻe'e yekwasle? \p \v 68 Bechebe Bedw, na' gože' Ḻe': \p —X̱an, ¿noẕ benne' chéjḻento'? Le' napo' diža' da' žonnen yeḻa' nban da' zejlí kanne cheto'. \v 69 Neto' žejḻe'to' chio', na' nónbia'to' Le', nako' Benne' Criston', Bennen' bseḻa' Dios, na' nako' Ẕi'nkze Dios ban. \p \v 70 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Wžekza' neda' ḻe'e chežínnole ki, san to benne' ládjwle ḻe'e žonḻen da' x̱iwe' ḻe' tẕen. \p \v 71 Da' ni bchaḻj Jesusen' che Judas Iskariote, ẕi'n to benne' lie' Smon, dan' nak Judas na' bennen' wdíe' Ḻe' ḻo na'gak benne' ka' gótgake' Ḻe', na' nbábḻene' yechinéj benne' wsedle chie' ka'. \c 7 \s1 Bi žejḻe'gak benne' biche' Jesús chie' Ḻe' \p \v 1 Wdé gok da' ni, wdé Jesusen' gan nbab Galilea. Bi gónele' cheje' gan nbab Judea dan' žénegekle benne' judío wnná bia' ka', benne' nníta'gake' ga na', gótgake' Ḻe'. \v 2 Ža na' za' žin lni chegak benne' judío ka' kate' žejsá' ḻáže'gake' ka x̱a wdé chégake' wnníta'gake' gan besbíngake' ẕan yo'o lága'do'. \v 3 Che ḻen benne' biche' Jesusen' ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —Bžoj ga ni, na' wyéj gan nbab Judea nich ḻé'egekle benne' wsedle chio' ka', benne' nníta'gake' ga na', yeḻa' wak ka' da' žono'. \v 4 Cha' žénele no benne' gónbia'gak benách ka' ḻe', bi žone' ngáche'ze da' žone'. Dan' žono' yeḻa' wak ẕen ki, bḻoe'el kwino' ḻawgak yógo'te benách ka' nich ḻé'egekle' da' žono'. \p \v 5 Ki wnnagak benne' biche'e ka' dan' bi na' chejḻé'gake' chie' Ḻe'. \v 6 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Bi na' žin ža chia' nich wḻoe'ela' dan' naka' ḻawgak benách ka', san ža ni naken nich bi da' gonle ḻe'e. \v 7 Benách ka' nníta'gake' yežlyó nga bi ẕzóagake' ḻe'e cheḻa'ale, san ẕzóagake' neda' cheḻa'ale dan' ẕḻoe'ela' ḻaw kan zej nake', na' da' ẕnnia' nak bian' bi nak chawe' da' žóngake'. \v 8 Le chej ḻe'e lni na'. Bi cha'a neda' lni na' na'a dan' bi na' žin ža chia'. \p \v 9 Kate' beyóž gože' ḻégake' da' ki, bga'ne' gan nbab Galilea. \s1 Jesús žeje' lni chegak benne' judío ka' \p \v 10 Wdé jak benne' biche' Jesusen' ka' lni na', ḻezka' wyeje' Ḻe', kege kwáselo, san ngáche'ze wyeje'. \v 11 Gan žak lni na', wdiljgak benne' judío wnná bia' ka' Jesusen', na' wnnágake': \p —¿Gaẕ zoa bennen'? \p \v 12 Benne' zan bcháḻjgake' da' zanḻe'e kan nak che Jesusen'. Baḻe' wnnágake': \p —Nake' chawe'. \p Yebaḻe' wnnágake': \p —Bi nake' chawe' dan' žon ḻáže'le' benách ka'. \p \v 13 Nitó benne' bi bchaḻje' kwáselo kan nak che Jesusen', dan' benne' zan ka' ẕžébegake' benne' judío wnná bia' ka'. \p \v 14 Kate' ba bžin gachje lni na', bḻa' Jesusen' ḻi'a yodo', na' bsedle' benách ka' nníta'gake' ga na'. \v 15 Bebán ḻáže'gak benne' judío ka', na' wnnágake': \p —¿Nakx̱ chen', žakḻe'e bennen', na' bi nsedle' che yodo'? \p \v 16 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Da' žsedla' neda', kege chezan', san naken che X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda'. \v 17 Cha' žénele no benne' gone' kan žénele Dios, na' gákbe'le' cha' nak che Dios da' žsedla' benách ka' o cha' žakze chia' ẕchaḻja'. \v 18 Nóte'teze benne' ẕchaḻje' žakze chie', žone' ki nich gápegak benách ka' ḻe' ba la'ne, san bennen' žénele' gápegak benách ka' ba la'ne bennen' bseḻe'e ḻe', benne' ni ẕchaḻje' da' naken dot da' li, na' bi žon ḻaže'e. \p \v 19 ’Moisés bdie' ḻo na'le da' bchi'le Dios, san nitole ḻe'e bi žonle kan ẕnna x̱tiže'e. ¿Biẕ chen' žénelele gotle neda'? \p \v 20 Beži'igak benne' zan ka', na' belyi'e Ḻe': \p —Da' x̱iwe' žónḻenen le' tẕen. ¿Noẕkze benne' žénele' gote' le'? \p \v 21 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —To yeḻa' wak bena', na' žebán ḻáže'le yógo'tele. \v 22 Da' li Moisés benne' chele dan' nžogen ḻo beḻa' chele dan' nak bian' nzi'le x̱tiža' Dios. Kege Moisés na'kze bennen' chele, san wẕi'en ḻo na'gak x̱a x̱ta'we' ka'. Na'a, ḻa'kze nak ža la'y, ẕchogle ḻo beḻa' chegak x̱kwide' byo chele ka' dan' nak bian' zej nbabbe' che Dios. \v 23 Cha' želzi'be' ḻo beḻa' chégakbe' dan' nak bian' kate' nak ža la'y, nich bi wka'nle ca'ze da' ẕnna da' bchi'le Moisés, ¿ẕža'le neda' dan' beyona' to benne', nich beyake' cháwe'do' kate' nak ža la'y? \v 24 Bi žaḻa' kon wchi'a ḻáže'le, san le wchi'a ḻaže' kan nak da' li. \s1 Jesús ẕḻoe'ele' gan bžoje' \p \v 25 Naž bchaḻjgak baḻe benne' ka' nníta'gake' ḻo yež Jerusalén, na' wnnágake': \p —¿Kege benne' ni bennen' žeyiljgak benne' judío wnná bia' ka' nich gótgake' Ḻe'? \v 26 Le wia nga. Kwáselo ẕchaḻje', na' bi be žé'gake' Ḻe'. ¿Žákbe'egekle benne' ka', benne' ẕnna biá'gake' žo'o, da' li benne' ni nake' Benne' Criston', Bennen' žaḻa' nna bi'e žo'o? \v 27 Benne' ni, nnezlžo ga benne' Ḻe'. Kate' yid Benne' Criston', bi nnezle nitó benne' ga benne' Ḻe'. \p \v 28 Wzóa Jesusen' ẕsedle' benách ka' ḻo ẕchil yodo', na' katen' benle' da' ni, wnníe' zižje, na' wnné': \p —¿Nónbia'le neda', na' nnézlele ga benne' neda'? Bḻa'a yežlyó nga, kege žakze chia', san Dios na'kze bseḻe'e neda', na' Ḻe', bi nónbia'le-ne'. \v 29 Neda' nónbi'a-ne', dan' za'a ḻo wlaze' Ḻe', na' Ḻekze' bseḻe'e neda'. \p \v 30 Naž ben byéngake' séngake' Ḻe', san nitó benne' bi bex̱we' Ḻe', dan' bi na' žin ža chie' nich choe'e ḻo ná'gake'. \v 31 Benne' zan bejḻé'gake' chie', na' wnnágake': \p —Kate' ḻa' Benne' Criston', ¿gone' da' zanže yeḻa' wak ka' ka da' žon Benne' ni? \s1 Benne' yodo' ka' želseḻe'e benne' ka' nich séngake' Jesús \p \v 32 Béngekle benne' yodo' fariseo ka' da' ẕchaḻjgak benách ka' kan nak che Jesusen', na' bx̱oz wnná bia' ka' ḻen benne' yodo' fariseo ka', bséḻa'gake' ni'a ná'gake' nich chejx̱éngake' Ḻe'. \v 33 Naž Jesusen' wnné': \p —Yetó chí'ido'ze sóaḻena' ḻe'e, na' naž yeyá'a gan zoa X̱a', Bennen' bseḻe'e neda'. \v 34 Yeyiljle neda', san bi yežéḻ-lele neda'. Gan chejsóa' neda' bi gak yidle ḻe'e. \p \v 35 Naž benne' judío ka' belyi'e ljéžgake' ka', na' wnnágake': \p —¿Gaẕ chej benne' ni, gan bi yežéḻ-lžo-ne'? ¿Cheje' gan zej nnita' benne' judío ka', benne' zej náslase' dot yežlyó nga, na' wsedle' benne' zi'to' ka'? \v 36 ¿Biẕ zejḻás dan' wnné': “Yeyiljle neda', na' bi yežéḻ-lele neda'” na' ḻezka': “Gan chejsóa' neda' bi gak yidle ḻe'e”? \s1 Nis yego da' žonnen yeḻa' nban chežo \p \v 37 Kate' nak ža ze ḻawte ža che lni na', ža na' naken blo, wzó ža' Jesusen'. Wnníe' zižje, na' wnné': \p —Cha' zoa no benne' ẕbiž yichj ḻáẕda'we', žaḻa' yide' gan zoa', na' ye'je'. \v 38 Nóte'teze benne' žejḻi'e chia' neda', gak chie' kan nyejw ḻe'e yiche la'y, da' ẕnnan: “Ḻo yichj ḻáẕdo'w bennen' galj da' gaken ka to nis yego” dan' gon chawen' benách ka', na' gata' yeḻa' nban chégake'. \p \v 39 Bchaḻj Jesusen' da' ni kan nak che Dios Be' La'y, Bennen' žaḻa' yedjsóaḻene' benne' ka' chejḻé'gake' che Jesusen'. Ki wnné' dan' bi na' žin Dios Be' La'y na', dan' bi na' yeyepe Jesusen' gan gake' Benne' blo. \s1 Žak chóplegak benách ka' \p \v 40 Kate' benne' zan ka' béngekle' da' ki, baḻe' wnnágake': \p —Da' li benne' ni nake' bennen' ẕchaḻje' ḻo wláz Dios, bennen' bchebe ḻaže' Dios seḻe'e chežo. \p \v 41 Yebaḻe' wnnágake': \p —Benne' ni nake' Benne' Criston'. \p Wnnagak yebaḻe benách ka': \p —¿Galj Benne' Criston' gan nbab Galilea? \v 42 Nyejw ḻe'e yiche la'y da' ẕnnan: “Galj Benne' Criston' ladjw ẕi'n ẕa'só Dabí ka', na' gake' benne' yež Belén, da' goken laž Dabín'.” \p \v 43 Ka' goken, gok chóplegak benne' ka' ni'a che Jesusen'. \v 44 Gónegekle' baḻe' séngake' Jesusen', san nitó benne' bi be bene' chie'. \s1 Benne' wnná bia' ka' bi žejḻé'gake' che Jesús \p \v 45 Naž ni'a na'gak bx̱oz wnná bia' ka' ḻen ni'a na'gak benne' yodo' fariseo ka', bežíngake' gan zej nnita' benne' yodo' wnná bia' ka', na' benne' ki belyi'e ni'a ná'gake' ka', na' wnnágake': \p —¿Biẕ chen' bi žedjwa'le-ne'? \p \v 46 Naž bechébegak ni'a ná'gake', na' wnnágake': \p —Bi ẕchaḻj nitó benne' kan ẕchaḻj bennen'. \p \v 47 Naž beži'igak benne' yodo' fariseo ka', na' wnnágake': \p —¿Be'le latje ben ḻáže'le' ḻe'e? \v 48 ¿Zoa no benne' wnná bia', o no benne' yodo' fariseo, bejḻi'e chie'? \v 49 Benne' ki, benne' bi žákgake' x̱tiža' Dios, zej nbage'e ẕia. \p \v 50 Ḻezka' zoa Nikodemo ga na', bennen' bḻe'e gan wzóa Jesusen' to xe'le. Nikodemon' nake' benne' yodo' fariseo, na' gože' ḻégake': \p \v 51 —¿Ẕchogžo che to benne' gate' ni'a che da' bchi'le Dios žo'o cha' bi yénležo chie' zga'ale nich nnézležo biẕ bene'? \p \v 52 Naž beží'igake' yebaḻe' ka', na' belyi'e ḻe': \p —¿Nako' le' benne' Galilea? Beḻ da' nyejw ḻe'e yich la'y, na' wio' batkle bžoj nitó benne' ẕchaḻje' ḻo wláz Dios gan nbab Galilea. \p \v 53 Naž che chégake' beyéjgake' lížgake'. \c 8 \p \v 1 Jesusen' wyeje' gan nak ḻaw Ya'a Yag Olibo. \s1 No'len' bene' doḻa' da' ẕka'n ditjen yeḻa' ẕchag na' \p \v 2 Kate' za' ža'ní', bḻa' Jesusen' ḻi'a yodo', na' bžingak yógo'te benách ka' gan zoe'. Jesusen' wži'e ga na', na' bsedle' ḻégake'. \v 3 Naž benne' yodo' wsedle ka' ḻen benne' yodo' fariseo ka' bché'gake' to no'le gan zoa Jesusen', no'len' bḻé'egekle' žone' doḻa' da' ẕka'n ditjen yeḻa' ẕchag na'. Bzégake' ḻe' gachje ḻáwe'le benách ka' ẕze nággake' che Jesusen', \v 4 na' belyi'e Ḻe': \p —Benne' wsedle, no'le ni wẕento'-ne' žone' doḻa' da' ẕka'n ditjen yeḻa' ẕchag na'. \v 5 Ḻo da' bchi'le Moisés, gože' žo'o wže'ežo yej to no'le žone' da' ki, nich gate'. ¿Na'a Le', biẕ ẕnno'? \p \v 6 Ki wnnágake' nich bi da' nna Jesusen' nich gak yesbága'gake' Ḻe' ẕia. Naž byechw Jesusen', na' bwie' ḻo yo, na' bzoje' ḻo yon' ḻen x̱ben ne'e. \v 7 Kate' wnnábḻe'egekle' Ḻe', naž bezé Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Nólele ḻe'e bi naple doḻa' wak so ḻawle wže'ele-ne' yej. \p \v 8 Da' yoble beyechw Jesusen', na' bwie' ḻo yo, na' wzó ḻawe' ẕzoje' da' yoble ḻo yon'. \v 9 Kate' béngekle' da' ni, na' ḻáẕdo'gake' bcheben ḻégake', na' bežojgak to tógake'. Zgá'alegak benne' gole ka' bezá'gake', na' wdé na' benne' kwide' ka'. Toze Jesusen' bga'ne' ḻen no'len', ga na' zoe' gachje ḻáwe'le benne' ka' ẕze nággake' chie' Ḻe'. \v 10 Naž Jesusen' bezíe' da' yoble, na' bi bḻe'ele' nitó benne' žesbage'e no'len' ẕia, san toze no'len', na' gože' ḻe': \p —No'le, ¿gaẕ zej nnita' benne' ka' besbága'gake' le' ẕia? ¿Bi zoa no benne' ẕchoge' chio' gato'? \p \v 11 No'len' wnné': \p —Nitóe'. \p Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Ḻezka' neda', bi ẕchoga' chio' gato'. Beyéj ližo', na' biž gono' doḻa'. \s1 Jesús nake' baní' chegak benne' ka' \p \v 12 Da' yoble Jesusen' bcháḻjḻene' ḻégake', na' wnné': \p —Neda' naka' baní' chegak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. Nóte'teze benne' sá'ḻene' neda' tẕen, bi te' gan nak choḻ, san soaḻen baní' ḻe', nich ḻe'ele' kan gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chie'. \p \v 13 Naž benne' yodo' fariseo ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —Le' ẕzoa lio' chio' kwinzo'. Bi zaka' da' ẕzoa lion'. Dáche'ze naken. \p \v 14 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Ḻa'kze ẕzoa lian' chia' kwinza', dot da' li nak da' ẕzoa lian' dan' nnezla' gan bžoja', na' gan cha'a, san ḻe'e bi nnézlele gan za'a, na' gan yeyá'a. \v 15 Ḻe'e ẕchi'a ḻáže'le kan zej nak da' ka' žákgaken yežlyó nga, san neda', žakze chia' bi ẕchi'a ḻaža'a nitó benne'. \v 16 Ḻa'kze wchi'a ḻaža'a, ka nak da' li wchi'a ḻaža'a, dan' kege nedza' wchi'a ḻaža'a, san X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', gónḻene' neda' tẕen. \v 17 Ḻezka' da' bsedle Moisés nyejw ḻe'e yich la'y, na' ẕnnan: “Da' ẕzoa ligak chope benne', naken dot da' li.” \v 18 Neda' ẕzoa lia' chia' kwinza', na' X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', ḻezka' ẕzoa lie' chia' neda'. \p \v 19 Naž benne' yodo' fariseo ka' wnnábgekle' Ḻe', na' wnnágake': \p —¿Gaẕ zoa X̱o'? \p Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Bi nónbia'le neda', na' bi nónbia'le X̱a'. Chela' nónbia'le neda', ḻezka' X̱a' gónbia'le-ne'. \p \v 20 Bchaḻj Jesusen' da' ni kate' ne zoe' žsedle' benách ka' ḻo ẕchil yodo', gan zej nnita' kak ka' gan ẕgó'ogake' mežw che yodo', san nitó benne' bi bex̱we' Ḻe', dan' bi na' žin ža chie' choe'e ḻo ná'gake'. \s1 Ẕnna Jesús: “Gan cha'a neda', bi gak yidle ḻe'e” \p \v 21 Da' yoble Jesusen' gože' ḻégake', na' wnné': \p —Yezá'a yežlyó nga, na' yeyiljle no benne' yeslé' ḻe'e, san ga'n doḻa' da' nbága'le, na' gatle. Gan cha'a neda', bi gak yidle ḻe'e. \p \v 22 Naž bchaḻjgak benne' judío wnná bia' ka', na' wnnágake': \p —¿Got kwine'? Wnné': “Gan cha'a neda', bi gak yidle ḻe'e.” \p \v 23 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Nakle ḻe'e che yežlyó da' žen' že'le nga, san neda' za'a ya'abá che Dios da' žen' ža'le. Nakle ḻe'e benách che yežlyó nga, san neda' bi naka' benne' che yežlyó nga. \v 24 Che ḻen goža' ḻe'e: “Ga'n doḻa' da' nbága'le, na' gatle.” Cha' bi chejḻe'le nakkza' Benne' Weslá, ga'n doḻa' da' nbága'le, na' gatle. \p \v 25 Naž wnnábgekle' Ḻe', na' wnnágake': \p —¿Noẕkze benne' nako'? \p Jesusen' gože' ḻégake': \p —Naka' kan ba goža' ḻe'e ža ni'te. \v 26 Da' zan da' žaḻa' yapa' ḻe'e, na' wchi'a ḻaža'a da' nak chele. Diža' dot da' li ẕchaḻj X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', na' da' ženla' ẕchaḻje' Ḻe', ẕcháḻjḻenan' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \p \v 27 Bi bejní'igekle' ẕcháḻjḻene' ḻégake' kan nak che Dios, X̱e'. \v 28 Che ḻen Jesusen' gože' ḻégake': \p —Kate' žin ža wchisle neda', Benne' Golje' Benách, nich gotle neda', naž gákbe'elele nakkza' Benne' Weslá, na' bi be žona' žakze chia', san da' bḻoe'el X̱a' neda' ẕchaḻjan'. \v 29 X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', zóaḻene' neda'. X̱a' bi bka'ne' neda' toza', dan' žónteza' da' žaz ḻaže'e Ḻe'. \p \v 30 Kate' bchaḻj Jesusen' da' ni, benne' zan bejḻé'gake' chie'. \s1 No benne' nake' che Dios, na' no benne' nake' wen ḻaže' \p \v 31 Naž Jesusen' gože' benne' judío ka', benne' žejḻé'gake' chie', na' wnné': \p —Cha' góntezele kan ẕnna x̱tiža'a, da' li gakle benne' wsedle chia' ka'. \v 32 Gónbia'le da' nak dot da' li, na' dan' naken dot da' li yeslán ḻe'e. \p \v 33 Beží'igake', na' belyi'e Ḻe': \p —Ẕa'só Bran nakto', na' bi zoa no benne' bene' neto' benne' ndo'w ka'. ¿Biẕ chen' ẕnno': “Yeslán ḻe'e”? \p \v 34 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Da' li žapa' ḻe'e: Yógo'te benne' wen doḻa' ka', yó'ogake' ḻo na' doḻa'. \v 35 To benne' ndo'w bi gá'nteze' liž x̱an yo'o, san bennen' nake' ẕi'n x̱an yo'on' gá'nteze' liž bennen' nake' x̱an yo'on'. \v 36 Ki naken, cha' Bennen' nake' Ẕi'n Dios yeslé' ḻe'e, da' li yelale. \v 37 Nnezla' nakle ẕa'só Bran, san žénelele gotle neda', dan' bi nzi' ḻo na'le x̱tiža'a. \v 38 Neda' ẕchaḻja' che da' bḻe'ela' gan zoa X̱a', san ḻe'e žonle da' benl-le gan zoa x̱akzle. \p \v 39 Beží'igake', na' belyi'e Ḻe': \p —Bran nake' x̱a gole wdé cheto'. \p Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Chela' da' li nakle ẕa'só Bran, gonle kan ben Bran na'. \v 40 Na'a, žénelele gotle neda', ḻa'kze ẕcháḻjḻena' ḻe'e da' nak dot da' li, dan' benla' bchaḻj Dios. Bi ben Bran na' ki. \v 41 Ḻe'e žonle kan žon x̱akzle. \p Naž belyi'e Ḻe': \p —Neto' bi nakto' ẕi'n zi' ka'. Toze Dios nake' X̱ato'. \p \v 42 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Chela' da' li nak Dios X̱ale, si' ḻo na'le neda', dan' bžoja' gan zoa Dios, na' bḻa'a yežlyó nga. Kege žakze chia' bḻa'a, san Dios na'kze bseḻe'e neda'. \v 43 ¿Bi nnézlele biẕ chen' bi gak chejní'ilele da' ẕnnia'? Naken dan' bi žénelele wzé nagle x̱tiža'a. \v 44 X̱akzle naken da' x̱iwe'. Nakle che da' x̱iwen', na' žénelele gonle da' žaz ḻaže' x̱alen'. Ža ni'te da' x̱iwen' naken benne' wetw benách ka', na' bi nzi' ḻo nan' da' nak dot da' li, dan' bi ẕchaḻjen da' li. Kate' žon ḻaže' da' x̱iwe', ka nakkzen ẕchaḻjen, dan' naken benne' wen ḻaže', na' naken ka x̱ágakkze benne' wen ḻaže' ka'. \v 45 Dan' ẕchaḻja' neda' da' li, bi žejḻe'le chia'. \v 46 ¿Nóẕlele ḻe'e gak yesbága'le neda' doḻa'? Cha' ẕchaḻja' da' li, ¿biẕ chen' bi žejḻe'le chia'? \v 47 No benne' nake' che Dios, ẕze nage' x̱tiža' Dios, san ḻe'e, dan' bi nakle che Dios, bi ẕze nagle x̱tiže'e. \s1 Benne' Criston' zoakze' zga'ale' ka Bran \p \v 48 Naž beži'igak benne' judío ka', na' belyi'e Jesusen': \p —Káteze wnnato' kate' wnnato' nako' benne' Samaria, na' žonḻen da' x̱iwe' Le' tẕen. \p \v 49 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Bi žonḻen da' x̱iwe' neda' tẕen. Neda' žapa' X̱a' ba la'ne, na' ḻe'e ẕzoale neda' cheḻa'ale. \v 50 Bi ẕka'n ẕen kwina'. Zoa No Benne' ẕka'n ẕene' neda', na' Ḻe' ẕchi'a ḻaže'e žo'o. \v 51 Da' li žapa' ḻe'e: nóte'teze benne' si' ḻo ne'e x̱tiža'a, bi gat bennen'. \p \v 52 Naž benne' judío ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —Na'a nnezlto' žonḻen da' x̱iwe' Le' tẕen. Bran gote', na' ḻezka' gotgak benne' ka' bcháḻjgake' ḻo wláz Dios, san Le' ẕnno': “Nóte'teze benne' si' ḻo ne'e x̱tiža'a, bi gat bennen'.” \v 53 ¿Nakžo' Le' ẕen ka x̱ažo Bran? Gote' ḻe', na' gotgak benne' ka' bcháḻjgake' ḻo wláz Dios. ¿Noẕkzen' žon kwino'? \p \v 54 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Cha' neda' wká'n ẕen kwina', yeḻa' ẕen na' bi be zakan'. X̱a' ẕka'n ẕene' neda', na' ḻe'e ẕnnale nake' Dios chele. \v 55 Bi nónbia'le X̱ažo Dios, san neda' nónbi'a-ne'. Chela' nnia': bi nónbi'a-ne', na' gaka' benne' wen ḻaže' kan nakle ḻe'e. Nakle benne' wen ḻaže' ka'. Na'a, da' li nónbi'a-ne', na' nzi' ḻo na'a x̱tiže'e. \v 56 X̱ale Bran bebele' dan' žaḻa' ḻe'ele' ža soa' neda' yežlyó nga, na' ḻa'kze gote' ža ni'te, bḻe'eḻen', na' bebéḻe'ele'. \p \v 57 Naž benne' judío ka' belyi'e Jesusen', na' wnnágake': \p —Bi na' gono' chi-yon yiz. ¿Bḻe'elo' Bran na'? \p \v 58 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Da' li žapa' ḻe'e: katen' bi na' soa Bran na', neda' ba zoakza'. \p \v 59 Naž béx̱wgake' yej ka' nich wžé'egaken' Jesusen', san Ḻe' bkache' kwine' ḻáwgake', na' bežoje' ḻa' ḻi'a yodon'. Wdíe' gachje ḻáwe'le gan nníta'gake', na' beyeje'. \c 9 \s1 Jesús žeyone' to benne' golje' ḻo choḻe \p \v 1 Kate' ne ẕda Jesusen' to latje, bḻe'ele' to benne' golje' ḻo choḻe. \v 2 Benne' wsedle chie' ka' wnnábgekle' Ḻe', na' wnnágake': \p —Benne' Wsedle, ¿noẕ ben doḻa', dan' golje' ḻo choḻe? ¿Benne' ni, cha' x̱a x̱ne'e? \p \v 3 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Bi naken dan' ben benne' ni doḻa', na' kege dan' bengak x̱a x̱ne'e doḻa', san naken nich ḻa' ḻaw yeḻa' wak ẕen che Dios ni'a che benne' ni. \v 4 Žon byenen gonžo x̱chin X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', kate' ne nak ka te ža. Žin ža gak choḻ che yeḻa' got, katen' bi gak nitó benne' gone' žin. \v 5 Kate' ne zoa' yežlyó nga, naka' baní' chegak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \p \v 6 Kate' beyóž bchaḻj Jesusen' da' ni, bži'e ẕene' ḻo yo, na' bene' góna'do' ḻen ẕene' na', na' wdeben' yej ḻaw benne' ḻo choḻen'. \v 7 Naž gože' ḻe': \p —Wyéj, na' bejtíb ḻawo' ḻo bej nis da' nzin' Siloé. (Siloé naken to diža' hebreo da' ẕnnan: nseḻa'.) \p Naž benne' ḻo choḻen' wyeje' ga na', na' bejtibe' ḻawe'. Kate' bezé'e ga na', ba ẕḻe'ele'. \v 8 Naž bebán ḻáže'gak benne' ẕjo'o ḻi'a ka', ḻen benne' ka' bḻé'egekle' ḻe' zga'ale katen' goke' ḻo choḻe, na' wnnágake': \p —¿Kege benne' ni bennen' wži'e, na' wnnable' no benne' bi da' wneẕjwe' chie'? \p \v 9 Baḻe' wnnágake': \p —Ḻekze'. \p Yebaḻe' wnnágake': \p —Kegen', san kan ẕnna' ḻaw bennen', ḻezka' ẕnna' ḻaw benne' ni. \p Ḻe' wnné': \p —Nedan'. \p \v 10 Naž wnnábgekle' ḻe', na' wnnágake': \p —¿Nakx̱kze goken, byaljw yej ḻawo'? \p \v 11 Bechebe bennen', na' gože' ḻégake': \p —Bennen' lie' Jesús bene' góna'do', na' wdeben' yej ḻawa', na' gože' neda': “Wyéj žoa'a bej nis da' nzin' Siloé, na' bejtíb ḻawo'.” Wyá'a ga na', na' bejtiba' ḻawa', na' ḻa' byáljwte yej ḻawa'. \p \v 12 Naž wnnábgekle' ḻe', na' wnnágake': \p —¿Gaẕ zoa bennen'? \p Ḻe' gože' ḻégake': \p —Bi nnezla'. \s1 Benne' yodo' ka' ẕnnábgekle' binlo bennen' byaljw yej ḻawe' \p \v 13 Naž bché'gake' bennen' goke' ḻo choḻe, na' bejzégake' ḻe' ḻawgak benne' yodo' fariseo ka'. \v 14 Dan' nak ža la'y chégake' kate' ben Jesusen' góna'don', na' bsaljwe' yej ḻaw bennen' goke' ḻo choḻe, \v 15 che ḻen benne' yodo' fariseo ka' wnnábgekle' ḻe' da' yoble nakx̱ goken byaljw yej ḻawe'. Ḻe' gože' ḻégake': \p —Bdebe' góna'do' yej ḻawa', na' bejtiban', na' ẕḻe'ela'. \p \v 16 Naž bchaḻjgak baḻe benne' yodo' fariseo ka', na' wnnágake': \p —Bennen' bi nake' che Dios, dan' bi žape chi'e ža la'y. \p Yebaḻe' wnnágake': \p —¿Wak to benne' doḻa' gone' yeḻa' wak ka' kan zej nak da' ka' žon bennen'? \p Ka' goken, bžoj chóplegake'. \v 17 Da' yoble wnnábgekle' bennen' goke' ḻo choḻe, na' wnnágake': \p —¿Biẕ ẕnno' le' che bennen', ẕnno' bsaljwe' yej ḻawo'? \p Ḻe' wnné': \p —Nake' benne' ẕchaḻje' ḻo wláz Dios. \p \v 18 Benne' judío wnná bia' ka' bi bejḻé'gake' cha' goke' ḻo choḻe katen' golje', na' byaljw yej ḻawe'. Che ḻen bḻížgake' x̱a x̱na' bennen' byaljw yej ḻawe'. \v 19 Wnnábgekle' ḻégake', na' wnnágake': \p —¿Nak benne' ni ẕi'nle, ẕnnale golje' ḻo choḻe? ¿Nakx̱kze naken ẕḻe'ele' na'a? \p \v 20 Bechébegak x̱a x̱ne'e ka', na' belyi'e ḻégake': \p —Nnezlto' benne' ni nake' ẕi'nto', na' golje' ḻo choḻe, \v 21 san nakx̱ goken, ẕḻe'ele' na'a, bi nnezlto', na' noẕ bennen' bsaljwe' yej ḻawe', bi nnezlto'. Le nnable' ḻe', dan' ba nake' benne' wak. Ḻekze' nne'. \p \v 22 Ki wnnagak x̱a x̱na' bennen' goke' ḻo choḻe, dan' ẕžébegake' benne' judío wnná bia' ka', dan' ba ben x̱tíža'gake' cha' nóte'teze benne' nne' nak Jesusen' Benne' Criston', to chi'ize kwéjgake' bennen' ḻo yo'o gan ẕdobgak benne' judío ka' nich yéngekle' x̱tiža' Dios. \v 23 Che ḻen wnnagak x̱a x̱ne'e: “Le nnable' ḻe', dan' ba nake' benne' wak.” \p \v 24 Naž benne' judío wnná bia' ka' da' yoble bḻížgake' bennen' goke' ḻo choḻe, na' belyi'e ḻe': \p —Ni'a che X̱anžo Dios wnné da' likze. Neto' nnezlto' nak bennen' benne' doḻa'. \p \v 25 Naž bechebe bennen' goke' ḻo choḻe, na' wnné': \p —Cha' nake' benne' doḻa' bi nnezla'. To da' nnezla'. Zga'ale goka' ḻo choḻe, na' na'a ẕḻe'ela'. \p \v 26 Wnnábgekle' ḻe' da' yoble, na' wnnágake': \p —¿Biẕ bene' chio'? ¿Nakx̱ bene' nich bsaljwe' yej ḻawo'? \p \v 27 Bechebe bennen', na' gože' ḻégake': \p —Ba gožkza' ḻe'e, san bi gónelele si' ḻo na'le x̱tiža'a. ¿Biẕ chen' žénelele yénlele da' yoble? ¿Žénelele gónḻenle Ḻe' tẕen? \p \v 28 Naž bká'ngake' ḻe' ka'ze, na' wnnágake': \p —Le' žónḻeno' bennen' tẕen, san neto' žónḻento' Moisés tẕen. \v 29 Neto' nnezlto' Dios bcháḻjḻene' Moisés na', san kan nak che benne' ni, bi nnezlto' noẕ benne' bseḻe'e Ḻe'. \p \v 30 Naž bechebe bennen', na' gože' ḻégake': \p —Da' ni žonen ga žebán ḻaža'a. Ḻe'e bi nnézlele noẕ benne' bseḻe'e bennen', na' Ḻe' bsaljwe' yej ḻawa'. \v 31 Nnezlžo Dios bi ženle' chegak benne' doḻa' ka', san ženle' che no benne' ẕka'n ẕene' Ḻe', benne' žone' ka žénele' Ḻe'. \v 32 Ža ni'te na' zejte na'a bi ženle cha' no benne' bsaljwe' yej ḻaw to benne' golje' ḻo choḻe. \v 33 Chela' bi nak bennen' che Dios, bi be gak gone'. \p \v 34 Naž beži'igak benne' yodo' ka', na' belyi'e ḻe': \p —Kan goljo' nak bian' nbago'o doḻa'. ¿Žénekzlo' le' wsedlo' neto'? \p Naž bebéjgake' ḻe' na'le. \s1 No benne' ka' zej nchóḻgekle' \p \v 35 Benle Jesusen' kan bengak benne' judío wnná bia' ka', bebéjgake' bennen' goke' ḻo choḻe. Kate' bežage' ḻe', gože' ḻe': \p —¿Žejḻi'o che Ẕi'n Dios? \p \v 36 Bechebe' ḻe', na' gože' Jesusen': \p —¿Noẕen', nich chejḻi'a chie'? \p \v 37 Jesusen' gože' ḻe': \p —Ba bḻe'elo' ḻe', na' neda' nga ẕcháḻjḻena' le', naka' Ẕi'n Dios. \p \v 38 Naž bennen' byaljw yej ḻawe', bka'n ẕene' Jesusen', na' gože' Ḻe': \p —Yoa'a ḻo no'o, žejḻi'a chio' Le'. \p \v 39 Jesusen' wnné': \p —Nich wchi'a ḻaža'a benách ka', bḻa'a yežlyó nga, nich ḻé'egekle benne' ka' zej nchóḻgekle', na' gakgak ka benne' ḻo choḻe benne' ka' žékgekle' ẕḻé'egekle'. \p \v 40 Kate' benne' yodo' fariseo ka', benne' nníta'gake' gan zoa Jesusen', béngekle' da' ni, naž belyi'e Ḻe': \p —¿Nakto' benne' nchóḻgekle'? \p \v 41 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Chela' nchoḻze yej ḻawle, bi nbága'le doḻa'. Na'a ẕnnale: “Ẕḻé'elto'.” Che ḻen nbága'le doḻa'. \c 10 \s1 Žsaka' ḻebe Jesús che le'je chegak ẕila' ka' \p \v 1 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Da' li žapa' ḻe'e: no benne' bi choe'e gan žo'ogak ẕila' ka' ḻo le'je chégakba', san žoe'e ga yoble, benne' ni nake' wbán, na' ẕbankze'. \v 2 Bennen' žoe'e gan žo'ogak ẕila' ka' nake' benne' žape chi'ikze' ḻégakba'. \v 3 Nich cho'o benne' ni, žsaljw benne' zoe' žape chi'e gan žo'ogak ẕila' ka', na' ḻégakba' žéngeklba' chi'e, na' žeyónbia'gakba'-ne'. Ḻe' žḻižgake'-ba' to toba' kan nzi' lágakba', na' žebeje' ḻégakba'. \v 4 Kate' ba wleje' yógo'te ẕila' ka', bia zej nakba' chie', ẕnežwe' ḻáwgakba', na' ḻégakba' žejnáwgakba' ḻe', dan' žeyónbia'gakba' chi'e. \v 5 Bi chejnáwgakba' benne' yoble, san wẕónnjgeklba' ḻe', dan' bi nónbia'gakba' chi'igak benne' yoble ka'. \p \v 6 Jesusen' bcháḻjḻene' ḻégake' da' ni da' bsaka' ḻebe', san bi bejní'igekle' dan' gože' ḻégake'. \s1 Jesús nake' Bennen' žape chi'e ẕila' ka' \p \v 7 Naž Jesusen' bcháḻjḻene' ḻégake' da' yoble, na' wnné': \p —Da' li žapa' ḻe'e: neda' naka' ka to gan žo'ogak ẕila' ka'. \v 8 Ba bḻa'gak benne' zan, benne' ka' wnnágake' zej nake' Benne' Criston', san yógo'te benne' ka' bžíngake' zgá'alegake' ka neda', zej nake' benne' wbán ka', na' želbankze', na' bi wzé naggak ẕila' ka' chégake'. \v 9 Neda' naka' ka to gan žo'ogak benách ka'. Nóte'teze benne' chó'oḻene' neda', yelá bennen', na' gake' ka to ẕila' žo'oba', na' žežojba', na' žéḻ-lba' da' žawba'. \p \v 10 ’Za'ze benne' wbán nich kwane'-ba', na' gote'-ba', na' wžía yi'e-ba'. Neda' bḻa'a nich gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chegak benách ka' zej nake' ka ẕila' chia' ka', na' gáta'teze yeḻa' nban da' zejlí kanne chégake'. \v 11 Neda' žape chi'a benách chia' ka' kan žon bennen', ḻo yeḻa' ži'i ḻaže' chie' žape chi'e ẕila' chie' ka'. Bennen' žape chi'e ẕila' ka' ki ba zoakze' wdíe' yeḻa' nban chie' ni'a chegak ẕila' chie' ka'. \v 12 Benne' naẕjwe', benne' žape chi'e ẕila' ka', ẕḻe'ele' za' beko' yix̱e' snia, na' ẕka'ne' ẕila' ka', na' žẕonnje', na' beko' yix̱e' snia na' žejtáwya'aba' ẕila' ka', na' žesḻásba' ḻégakba'. Ki žon benne' naẕjwen', benne' žape chi'e ẕila' ka', dan' bi nakkze' benne' wape ẕila' ka', na' ẕila' ka' bi zej nakba' chekze'. \v 13 Žẕonnj benne' naẕjwen' dan' žape chi'e ẕila' ka' nich si'ze' mežw, na' bi že' ḻaže'e ḻégakba'. \p \v 14-15 ’Neda', ḻo yeḻa' ži'i ḻaže' chia' žape chi'a ẕila' ka'. Kan nonbia' X̱ažo Dios neda', na' neda' nónbi'a X̱an', ḻezka' benách chia' ka', benne' zej nake' ka ẕila' chia' ka', zej nónbi'e neda', na' ẕdia' yeḻa' nban chia' ni'a chegak ẕila' ka', na' ẕila' ka', bia zej nakba' chia' nónbia'gakba' neda'. \v 16 Ḻezka' zej nnita' ẕila' yoble chia' ka', bia ka' bi zej nbabba' nga. Lezka' žaḻa' chejx̱í'gaka'-ba'. Bia ka' yéngeklba' chi'a, na' gákgakba' toze ḻen yebaḻe ẕila' chia' ka', na' nedkza' gape chi'a ḻégakba'. \p \v 17 ’Che ḻen X̱an' nži'ile' neda', dan' ẕdia' yeḻa' nban chia', na' yezi'an da' yoble, da' zejḻás: wa'a latje benne' ka' gótgake' neda', na' yebana' ḻo yeḻa' got. \v 18 Nitó benne' bi sáke'le' gote' neda', san nedkza' ẕdia' yeḻa' nban chia', na' gata'. Nzi' ḻo na'a wdían', na' nzi' ḻo na'a yezi'an da' yoble. Ki naken dan' ki gož X̱an' neda' gona'. \p \v 19 Kate' béngekle benne' judío ka' da' ki, da' yoble bel-ḻá'a lázgake' kan žékgekle' che Jesusen'. \v 20 Benne' zan ládjwgake' wnnágake': \p —Yoe'e be' x̱iwe', na' nyaḻ yichj ḻáẕda'we'. ¿Biẕ chen' ẕze nagle chie' Ḻe'? \p \v 21 Yebaḻe' wnnágake': \p —To benne' yoe'e be' x̱iwe' bi ẕchaḻje' ki. ¿Wak to be' x̱iwe' wsaljwn yej ḻawgak benne' ḻo choḻe ka'? \s1 Benne' judío wnná bia' ka' ẕzóagake' Jesús cheḻa'ale \p \v 22 Žak byo' zag ka', na' nak ža žóngake' lni ḻo yež Jerusalén, kate' žejsá' ḻáže'gake' ka bdégake' yodo' chégake' ḻo na' Dios. \v 23 Ẕda Jesusen' ža yo'o yodo' gan nak ḻo ẕchil chen, dan' nzin' Ẕchil Che Salomón. \v 24 Benne' judío wnná bia' ka' bel-yéchjgake' Jesusen', na' belyi'e Ḻe': \p —¿Batx̱kze wsano' žono' ga žek zedlto'? Cha' nako' Benne' Criston', kwáselo bḻoe'el neto'. \p \v 25 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Ba gožkza' ḻe'e, san bi žejḻe'le chia'. Žin ka' da' žona', da' ka' bde X̱a' ḻo na'a gona', zej nak bian' no naka'. \v 26 Ḻe'e bi žejḻe'le chia', dan' bi nbábḻenle benne' ka' zej nake' ẕila' chia' ka', kan ba gožkza' ḻe'e. \v 27 Ẕila' chia' ka' žéngeklba' chi'a, na' žeyónbia'gakba' neda', na' neda' nónbia'gaka'-ba', na' zá'ḻengakba' neda' tẕen. \v 28 Neda' ẕneẕjwa' yeḻa' nban da' zejlí kanne chégakba', na' bi kwia yí'gakba', na' nitó benne' bi sáke'le' kwéjgake'-ba' ḻo na'a neda'. \v 29 X̱ažo Dios bénngake'-ba' chia', na' Ḻe' napže' yeḻa' wak ka yógo'te benách ka', na' bi gak nitó benne' kwéjgake'-ba' ḻo na' X̱an'. \v 30 Neda', na' X̱ažo Dios, toze nakto'. \p \v 31 Da' yoble benne' judío wnná bia' ka' béx̱wgake' yej ka' nich wžé'egaken' Jesusen'. \v 32 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Da' zan da' zej naken chawe' bena' ḻawle, dan' nzi' ḻo na'a che X̱an'. ¿Ni'a che biẕle žin chawe' ka' wže'ele neda' yej? \p \v 33 Beži'igak benne' judío wnná bia' ka', na' belyi'e Ḻe': \p —Ni'a che žin chawe' ka' bi wže'eto' le' yej, san dan' bi ẕchaḻjo' chawe' che Dios. Le' nako' benachze, na' žon kwino' Dios. \p \v 34 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Nyejw ḻe'e yiche la'y kan wnná Dios, da' ẕnnan: “Neda' ẕnnia': nakle dios ka'.” \v 35 Nnézkzelžo da' nyejw ḻe'e yiche la'y nyéjwkzen to chi'ize. Ḻe'e yiche la'y na' benne' ka' bchaḻjḻen Dios ḻégake' nzi' lágake' dios ka'. \v 36 Diosen' bebeje' neda' chekze', na' bseḻe'e neda' yežlyó nga. ¿Na'a ẕnnele chia': “Le' bi ẕchaḻjo' chawe' che Dios” dan' wnnía': “Ẕi'n Dios naka'”? \v 37 Cha' bi žona' žin da' bde X̱ažo Dios ḻo na'a gona', bi žaḻa' chejḻe'le chia'. \v 38 Cha' žona' žin da' bde Dios ḻo na'a gona', ḻa'kze bi žejḻe'le chia' nedkza', le chejḻé' da' zej nak bia' žin ka' da' žona', nich gákbe'le žonḻen X̱ažo Dios neda' tẕen, na' neda' žónḻena' X̱an' tẕen. \p \v 39 Da' yoble gónegekle' séngake' Jesusen', san Ḻe' belé' ḻo ná'gake'. \p \v 40 Naž wyéj Jesusen' da' yoble yecheḻá'a yego Jordán, gan wdá Ẕwa, bennen' bezóe' benách ka' nis. Jesusen' bga'ne' ga na'. \v 41 Benne' zan bžíngake' gan zoa Jesusen', na' wnnágake': \p —Da' li bi ben Ẕwa nitó yeḻa' wak ẕen, san yógo'te da' wnná Ẕwan' kan žaḻa' gak che benne' ni, dot da' li naken. \p \v 42 Che ḻen benne' zan bejḻé'gake' che Jesusen' gan zoe'. \c 11 \s1 Da' gok katen' got Lásaro \p \v 1 Kate' ža ka' Lásaro, benne' Betania, die' yižwé'. Betania na' naken lažgak Lia, na' Marta. Nak Marta na' no'le bile Lian'. \v 2 Nak Lian' no'le zan Lásaron', bennen' die' yižwé', na' ḻezka' nake' no'len' wloé'e da' ẕḻa' ẕix̱ ni'a X̱anžon', na' besbiže' ni'e ḻen yicha' yichje'. \v 3 Belseḻa' no'le zan Lásaron' to benne' bejliže' Jesusen', na' wnné': \p —X̱an, bwia nga, Lásaro, bennen' nži'ilo'-ne', die' yižwé'. \p \v 4 Kate' Jesusen' benle' da' ni, gože' benne' ka' nníta'ḻengake' Ḻe', na' wnné': \p —Yižwé' ni bi naken da' goten ḻe' to chi'ize, san naken nich ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen che Dios, na' ni'a che yižwé' ni ḻezka' ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chia' neda', Ẕi'n Diosen'. \p \v 5 Jesusen' nži'ile' Martan', na' no'le bile Martan', na' Lásaron'. \v 6 Ḻa'kze Jesusen' nži'ile' ḻégake', kate' benle' de' Lásaron' yižwé', bga'ne' gan zoe' yechóp ža ka'. \v 7 Wdé chope ža ka', Jesusen' gože' benne' wsedle chie' ka', na' wnné': \p —Le cho'o da' yoble gan nbab Judea. \p \v 8 Naž benne' wsedle chie' ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —Benne' Wsedle, gónegekle benne' judío wnná bia' ka' wžé'egake' Le' yej. ¿Chejo' da' yoble ga na'? \p \v 9 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Zej de chežinno hora te ža. No benne' ẕde' te ža, bi chejchegwe', dan' ẕḻe'ele', dan' baní' da' zoan yežlyó nga zóaḻenen ḻe'. \v 10 Cha' bennen' ẕde' žel, na' chejchegwe', dan' bi zoaḻen banín' ḻe'. \p \v 11 Kate' Jesusen' beyóž bchaḻje' da' ni, naž gože' ḻégake': \p —Ẕtas Lásaro, benne' lježžon', na' cha'a neda' ga na' nich yesbana'-ne'. \p \v 12 Naž benne' wsedle chie' ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —X̱an, cha' ẕtase', yeyake'. \p \v 13 Jesusen' wnné' ki dan' ba got Lásaron', san ḻégake' žékgekle' wnné': “Ẕtasze Lásaron'.” \v 14 Naž Jesusen' gože' ḻégake' kwáselo, na' wnné': \p —Ba got Lásaron'. \v 15 Žebela' dan' bi wzóa' ga na', dan' gak na'a to da' gon chawen' ḻe'e, dan' gonen ga chejḻe'le chia'. Le cho'o na'a gan de Lásaron'. \p \v 16 Naž Mas, to benne' žónḻene' Jesusen' tẕen, bennen' ḻezka' lie' Benne' Kwach, gože' yezika' benne' wsedle chie' ka', na' wnné': \p —Le cho'o, gátḻenžo Ḻe' tẕen. \s1 Jesús žesbane' benne' gat ka', na' nbánḻenžo-ne' \p \v 17-19 Yež Betania na' žen' gawze gan že' yež Jerusalén, na' nga'nzen ka ẕza'žo to hóraze. Che ḻen ba bžingak benne' zan, benne' judío ka', gan zej nnita' Marta, na' Lia, nich yeyón ẕéngake' ḻégake', dan' ba got benne' zángake'. Kate' Jesusen' bžine' ga na', benle' ba gok tape ža yo'o Lásaron' ḻo yežw ba. \v 20 Katen' benle Martan' za' Jesusen', naž bžoje' ḻo yo'o, na' bejchage' Ḻe', san Lian' bga'nze' ḻo yo'o. \v 21 Martan' gože' Jesusen': \p —X̱an, chela' wzó' Le' nga, bi got benne' zana'. \v 22 Ḻezka' na'a, nnezla' yógo'te da' nnablo' Dios, Ḻe' gonnen' chio'. \p \v 23 Jesusen' wnné': \p —Yebán benne' zano'. \p \v 24 Martan' gože' Ḻe': \p —Nnezla' yebane' kate' žin ža ze ḻawte ža na' katen' yebangak benne' gat ka'. \p \v 25 Naž Jesusen' wnné': \p —Nedkza' naka' Benne' žesbane' benne' gat ka', na' ḻezka' naka' Benne' zej nbanḻen benách ka'. Nóte'teze benne' chejḻi'e chia' neda', ḻa'kze gate', yebankze', \v 26 na' yógo'te benne' ka' nníta'gake' nbángake', na' žejḻé'gake' chia', bi gátgake' to chi'ize. ¿Žejḻi'o da' ni? \p \v 27 Martan' gože' Ḻe': \p —O', X̱an. Žejḻi'a nako' Le' Benne' Criston', Ẕi'n Dios, Bennen' bchebe ḻaže' Dios seḻe'e yežlyó nga. \s1 Ẕbeže Jesús dan' žeyache' ḻáže'le' no'le zan Lásaro ka' \p \v 28 Kate' Marta beyóž bchaḻje' da' ni, beyeje' yo'o, na' bejliže' Lia, no'le bile', na' ži žize gože' ḻe': \p —Benne' Wsedle zoe' nga, na' ẕnnie' le'. \p \v 29 Kate' benle Lian' da' ni, ḻa' wzó ža'tie', na' wyeje' gan zoa Jesusen'. \v 30 Bi na' cho'o Jesusen' yeždon', san zoaze' gan bejchág Martan' Ḻe'. \v 31 Kate' benne' judío ka', benne' nníta'gake' ḻo yo'on', na' žeyón ẕéngake' no'le ka', bḻé'egekle' wzó ža' Lian', na' taríaze bžoje', naž bejnáwgake' ḻe', na' wnnágake': \p —Cheje' žoa'a yežw ba nich chejcheže' ga na'. \p \v 32 Naž bžin Lian' gan zoa Jesusen'. Kate' bḻe'ele' Ḻe', byechwe' x̱ni'e, na' gože' Ḻe': \p —X̱an, chela' wzó' Le' nga, bi got benne' zana'. \p \v 33 Kate' bḻe'el Jesusen' ẕbeže', na' ḻezka' ẕbéžegak benne' judío ka' zej nníta'ḻengake' ḻe', naž gok nyache' ḻaže'e, na' bka' chi'e, \v 34 na' wnné': \p —¿Gaẕ bkáche'le-ne'? \p Belyi'e Ḻe': \p —Da wio'. \p \v 35 Wžeže Jesusen'. \v 36 Naž bchaḻjgak benne' judío ka', na' wnnágake': \p —Le wia nga kan nží'iḻe'ele' ḻe'. \p \v 37 Baḻe' wnnágake': \p —Ben Benne' ni ga ẕḻe'el bennen' goke' ḻo choḻe. ¿Gok bene' ga bi got Lásaron'? \s1 Žebán Lásaro ḻo yeḻa' got \p \v 38 Da' yoble Jesusen' bka' chi'e, na' bžine' gan de yežw ban'. Ba na' yo'on to bloj ḻe'e ya'a yej gan nadjw yežw ban', na' da' to yej blag da' nsejwn gan žo'o no benne' ḻo blojen'. \v 39 Jesusen' gože' benne' ka' nníta'gake' ga na', na' wnné': \p —Le yeká'a yej blagen'. \p Naž Marta, no'le zan benne' gaten', gože' Ḻe': \p —X̱an, ba ẕḻe'e zgot dan' ba gok tap ža nate'. \p \v 40 Jesusen' wnné': \p —¿Kege gožkza' le' cha' žejḻi'o, ḻe'elo' yeḻa' wak ẕen che Dios? \p \v 41 Naž beká'agake' yej blagen' da' nsejwn gan žo'o no benne' ḻo blojen' gan yo'o benne' gaten'. Bwia Jesusen' ya'abale, na' wnné': \p —X̱e, žapa' Le': “Žóx̱keno'” dan' ženlo' chia' neda'. \v 42 Neda' nnezla' žéntezelo' chia' neda', san ẕchaḻja' ki nich gak da' chawe' chegak benne' zan ki, na' nich chejḻé'gake' Le' bséḻa'kzo' neda'. \p \v 43 Kate' beyóž bchaḻj Jesusen' da' ni, wnníe' zižje, na' wnné': \p —Lásaro, bežój kile. \p \v 44 Bežój benne' gaten' ḻo yežw ban', zej nžej ni'a ne'e ḻen láže'do' ka', na' ngache' ḻawe' ḻen yetó láže'do'. Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Le yeséž laže' ka' ḻo ni'a ne'e, na' le we' latje yezé'e. \s1 Žon x̱tíža'gak benne' wnná bia' ka' nich gótgake' Jesús \r (Mt. 26:1‑5; Mr. 14:1‑2; Lk. 22:1‑2) \p \v 45 Benne' zan, benne' judío ka', jákḻene' Lia tẕen, na' bḻé'egekle' dan' ben Jesusen'. Naž bejḻé'gake' chie'. \v 46 Baḻe' jake' gan zej nnita' benne' yodo' fariseo ka', na' bzéngekle' ḻégake' kan ben Jesusen'. \v 47 Naž bdobgak tẕen benne' yodo' wchi'a ḻaže' ka' ḻen benne' yodo' fariseo ka', na' bx̱oz wnná bia' ka', na' wnnágake': \p —¿Nakx̱kze gonžo? Žon bennen' da' zan yeḻa' wak ẕen. \v 48 Cha' wnéẕjwžo Ḻe' latje gonže' kan žone', yógo'te benách chejḻé'gake' chie', na' yídegak benne' Roma ka' nga, na' wchínnjgake' yodo' la'y chežo, na' yež chežo nga. \p \v 49 Naž bchaḻj Kaifás, bennen' nake' bx̱oz blo yizen', na' žónḻene' ḻégake' tẕen, na' gože' ḻégake': \p —Ḻe'e bi be nnézlele, \v 50 na' bi žákbe'elele žon byenen gat to benne' ni'a chegak benách ka', nich bi kwia yi'gak yógo'te benne' judío ka'. \p \v 51 Kege žakze chie' bchaḻje' da' ni, san dan' nake' bx̱oz blo yizen', che ḻen bchaḻje' ḻo wláz Dios kan žaḻa' gat Jesusen' ni'a chegak benne' yežen'. \v 52 Gat Jesusen', kégeze ni'a che yežen', san ḻezka' gate' nich wtobe' ẕi'n Dios ka', benne' zej náslase', nich gákgake' toze. \v 53 Ka' goken, ḻa' ža na'ze ben x̱tíža'gake' gótgake' Jesusen'. \v 54 Che ḻen biž wdá Jesusen' kwáselo gan zej nnita' benne' judío ka', san bezé'e ga na', na' wyeje' to latje gawze gan nak latje dach, na' bḻe'e ḻo yež Efraín, gan bga'ne' tẕen ḻen benne' wsedle chie' ka'. \p \v 55 Kate' ža na' za' gawze Lni Pasko' chegak benne' judío ka' kate' žejsá' ḻáže'gake' kan ben Dios katen' bebeje' benách chie' ka' ḻo yežlyó Egipto. Bžojgak benne' zan ḻo yež ka', na' jake' ḻo yež Jerusalén kate' za' žin lni na', nich chejpá' kwíngake' kan nak che yodo'. \v 56 Benne' ka' nníta'gake' ḻo yež Jerusalén beyíljgake' Jesusen', na' katen' wnníta'gake' ḻo ẕchil yodo', belnnable' ljéžgake' toe' yetóe', na' wnnágake': \p —¿Biẕ ẕnnale ḻe'e? ¿Wide' lni, cha' bi yide'? \p \v 57 Ba wnnagak bx̱oz wnná bia' ka' ḻen benne' yodo' fariseo ka', cha' no benne' nnezle' gan zoa Jesusen', žaḻa' yedjzenle' ḻégake' nich gak chejx̱éngake' Ḻe'. \c 12 \s1 To no'le lie' Lia ẕgo'e da' ẕḻa' ẕix̱ ni'a Jesús \r (Mt. 26:6‑13; Mr. 14:3‑9) \p \v 1 Kate' ne zej nga'n yex̱óp ža žin Lni Pasko' kate' žejsá' ḻáže'gake' kan ben Dios katen' bebeje' benách chie' ka' ḻo yežlyó Egipto, bḻa' Jesusen' ḻo yež Betania, gan zoa Lásaro, bennen' gote', na' besbán Jesusen' ḻe' ḻo yeḻa' got. \v 2 Naž bsí'ni'agake' to yeḻa' waw ga na' da' gaw Jesusen'. Lia, no'le zan Lásaron', wloé'e yeḻa' wawn', na' že' Lásaron' ladjw benne' ka' žé'ḻengake' Jesusen' tẕen, gan že'j žáwgake'. \v 3 Naž Lian' bex̱we' ka to ya da' ẕḻa' ẕix̱ che yeje susén ḻas, da' záka'ḻe'en, na' wloé'en ḻo ni'a Jesusen'. Besbiže' ni'e ḻen yicha' yichje'. Dot ḻo yo'on' wžé' be' ẕix̱en'. \v 4 Naž bchaḻj to benne' wsedle che Jesusen', bennen' lie' Judas Iskariote, ẕi'n to benne' lie' Smon, na' nake' bennen' wdíe' Jesusen' ḻo na'gak benne' yodo' ka', na' wnné': \p \v 5 —¿Biẕ chen' bi wdó'w da' ẕḻa' ẕix̱en', da' zakan' láẕjwžo che to yiz, na' gak no benne' chise' mežwn' chegak benne' yache' ka'? \v 6 (Wnné' ki, kege dan' že' ḻaže'e benne' yache' ka', san nake' wbán, na' ḻekze' noe'e bzod mežw chégake', na' ẕká'lane' mežwn' da' ẕgó'ogake' ḻo bzoden'.) \p \v 7 Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Le we'e latje, dan' nak da' ni da' bene' to da' ẕpe'en che ža gacha'a ḻo yežw ba. \v 8 Benne' yache' ka' zej nníta'ḻenteze' ḻe'e, san neda' bi gá'nteza' gan zoale. \s1 Benne' judío wnná bia' ka' žénegekle' gótgake' Lásaro \p \v 9 Kate' béngekle benne' judío ka' zoa Jesusen' ḻo yež Betania, benne' zan žjake' ga na', kégeze dan' zoa Jesusen' ga na', san ḻezka' dan' žénegekle' ḻé'egekle' Lásaro, bennen' besbán Jesusen' ḻo yeḻa' got. \v 10 Naž bx̱oz wnná bia' ka' ben x̱tíža'gake' ḻezka' gótgake' Lásaron'. \v 11 Ka' goken dan' benne' zan, benne' judío ka', žejḻé'gake' che Jesusen', na' ba wléj yíchjgake' bx̱oz wnná bia' ka' ni'a che Lásaron'. \s1 Ẕka'n ẕéngake' Jesús kate' žoe'e yež Jerusalén \r (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Lk. 19:28‑40) \p \v 12 Bžingak benne' zan ḻo yež Jerusalén ža Lni Pasko', na' ža chope ža béngekle' za' Jesusen' ḻo yežen'. \v 13 Naž wdíchjwgake' zin ka', na' bžójgake' nich chejchággake' Jesusen', na' wžéžeya'agake' zižje, na' wnnágake': \p —¡Ga'n ẕen Dios! ¡Ga'n ẕen Benne' ni ze'e ḻo wláz X̱anžon', na' nna bi'e benách Israel ka'! \p \v 14 Jesusen' bžeḻ-le' to búrrodo', na' wžíe'-ba' kan nyejw ḻe'e yiche la'y, da' ẕnnan: \q1 \v 15 Bi žébele ḻe'e, zoale yež Sión. \q1 Le wia nga, za' Benne' nna bi'e ḻe'e. \q1 Žie' to búrrodo'. \p \v 16 Kate' gok da' ni, bi bejní'igekle benne' wsedle ka' che Jesusen', san wdé na', kate' bebane' Ḻe' ḻo yeḻa' got, na' beyepe' ya'abá che Dios, naž bejsá' ḻáže'gake' da' ni da' nyejw ḻe'e yiche la'y kan žaḻa' gaken chie', na' ki goken chie'. \p \v 17 Ḻezka' benne' ka' wnníta'ḻengake' Jesusen' katen' bḻiže' Lásaro, bennen' bgache'e ḻo yežw ba, na' besbane' ḻe' ḻo yeḻa' got, bzoa lígake' che da' bene'. \v 18 Ḻezka' che ḻen bžojgak benne' ka', na' bejchággake' Jesusen', dan' béngekle' kan nak yeḻa' wak ẕen na' da' bene' Ḻe'. \v 19 Naž benne' yodo' fariseo ka' bcháḻjgake' ḻa' ḻégakze', na' wnnágake': \p —Nak bia' bi be sáke'lžo gonžo. Le wia kan žónḻengak yógo'te benách Ḻe' tẕen. \s1 Benne' zi'to' ka' žíljgake' Jesús \p \v 20 Baḻe benne' zi'to' ka' zej nžage' benne' ka' bžíngake' ḻo yež Jerusalén ža Lni Paskon' nich wká'n ẕéngake' Dios. \v 21 Benne' zi'to' ka' bejchággake' Lip, benne' Betsaida, yežen' nbaben Galilea, na' góta'yoegekle' ḻe', na' wnnágake': \p —Benne', žénelto' ḻe'elto' Bennen' lie' Jesús. \p \v 22 Wyéj Lipen', na' bzenle' Ndres da' ni. Naž Ndrezen' ḻen Lipen' bejzéngeklen' Jesusen'. \v 23 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Za' žin ža gata' neda', Benne' Golje' Benách, na' yeyá'a latje chia' ya'abá che Dios. \v 24 Da' li žapa' ḻe'e: ga'n toze to bínnedo' cha' bi gachen' ḻo yo, na' te chen. Cha' te che bínnedon', ḻan', na' wneẕjwn bínnedo' zánḻe'eže. \v 25 No benne' že' ḻáže'ze' yeḻa' nban chie', wniten', dan' gat to chi'ize bennen'. No benne' bi že' ḻáže'ze' yeḻa' nban da' nape' yežlyó nga gape chi'en, na' gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chie'. \v 26 Cha' žénele no benne' gone' x̱china', žaḻa' gónḻene' neda' tẕen, na' gan chejsóa' neda', chejsóa bennen' žone' x̱china'. Cha' žon to benne' x̱china', X̱ažo Dios gape' ḻe' ba la'ne. \s1 Jesús ẕḻoe'ele' kan za' gótgake' Ḻe' \p \v 27 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Na'a žek zédḻe'ela'. ¿Biẕkze nnia'? ¿Nnia': X̱e, beslá neda' ḻo da' žaḻa' gaken chia' na'a? Che ḻen bḻa'a, nich soela' da' žaḻa' gaken chia' na'a. \v 28 X̱e, ben ga ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chio'. \p Naž benle chi'i to Benne' ẕchaḻje' ya'abá che Dios, na' wnné': \p —Ba bena' ga nḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chia', na' da' yoble gona' ga ḻa' ḻawn. \p \v 29 Benne' zan, benne' ka' nníta'gake' ga na', béngekle' chi'i na', na' wnnágake': \p —¡Wzió' wnnén! \p Yebaḻe benne' ka' wnnágake': \p —To wbás che ya'abá che Dios bcháḻjḻene' Ḻe'. \p \v 30 Naž bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —Benle chi'i na', kege ni'a chia' neda', san ni'a chele ḻe'e. \v 31 Ba bžin ža wchi'a ḻaže' Dios benách yežlyó nga. Na'a Dios cho'ne' da' x̱iwe' na'le, dan' ẕnna bian' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \v 32 Na'a, cha' benne' ka', benne' gótgake' neda', wchísgake' neda', Benne' Golje' Benách, ža'le, gona' ga dobgak yógo'te benách ka' gan soa' neda'. \p \v 33 Ḻen da' ni da' bchaḻj Jesusen' bḻoe'ele' ḻaw kan gate'. \v 34 Benne' zan ka' belyi'e Jesusen', na' wnnágake': \p —Neto' benlto' chegak benne' ka', benne' béḻgake' x̱tiža' Dios, da' ẕnnan: “Sóateze Benne' Criston'.” ¿Biẕ chen' ẕnno' Le': “Žon byenen wchísgake' Benne' Golje' Benách?” ¿Noẕkzen' Benne' Golje' Benách? \p \v 35 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Yetó chí'ido'ze sóaḻena' ḻe'e, na' naka' baní' chele. Le da kate' ne zóaḻena' ḻe'e, na' de banín' chele, nich bi gak choḻ nitle. Nóte'teze benne' ẕde' gan nak choḻ bi nnezle' gan zeje'. \v 36 Kate' ne zóaḻena' ḻe'e, naka' baní' chele. Le chejḻé' chia' neda', naka' baní' chele nich gakle ẕi'n Bennen' nake' banín' da' naken ḻi ḻaže'. \p Kate' beyóž bchaḻj Jesusen', beyeje', na' benít ḻawe' gan nníta'gake'. \s1 Da' žonen ga bi žejḻe'gak benne' judío ka' che Jesús \p \v 37 Ḻa'kze ben Jesusen' da' zan yeḻa' wak ẕen ḻawgak benne' judío ka', bi bejḻé'gake' chie'. \v 38 Ka' goken, bžin dan' bzoj Isaías, bennen' bchaḻje' ḻo wláz Dios ža ni'te, katen' wnné': \q1 X̱an, ¿noẕkze benne' bejḻi'e da' bchaḻjto'? \q1 ¿Noẕkze benne' bḻoe'el X̱anžo Dios ḻe' yeḻa' wak chie'? \m \v 39 Ka' goken, bi gok chejḻé'gake' che Jesusen'. Goken kan wnná Isaíasen' katen' wnné': \q1 \v 40 Dios bene' ga gok choḻ yichj ḻáẕdo'gake', \q1 na' gok choch ḻáẕdo'gake' \q1 nich bi ḻé'egekle' ḻen yej ḻáwgake', \q1 na' nich bi chejní'igekle' ḻo yichj ḻáẕdo'gake'. \m Na' wnná Dios: \q1 Bi yeyákgake' chia' nich yeyona' ḻégake'. \m \v 41 Bchaḻj Isaíasen' da' ni dan' bḻe'ele' yeḻa' ẕen che Benne' Criston', na' bchaḻje' kan gak chie' Ḻe'. \p \v 42 Ḻa'kze goken ki, bejḻe'gak benne' zan che Jesusen'. Ḻezka' bejḻe'gak baḻe benne' wnná bia' ka' chie', san dan' ẕžébegake' benne' yodo' fariseo ka', bi bzoa lígake' chie' kwáselo. Ki béngake' nich bi kwéjgake' ḻégake' to chi'ize gan ẕdóbgake' nich yéngekle' x̱tiža' Dios. \v 43 Ḻezka' béngake' ki dan' že' ḻáže'gakže' gápegak benách ka' ḻégake' ba la'ne, ka že' ḻáže'gake' gape Dios ḻégake' ba la'ne. \s1 Kwia yí'gake' dan' bi žejḻé'gake' da' bchaḻj Jesús \p \v 44 Jesusen' wnníe' zižje, na' wnné': \p —No benne' žejḻi'e chia' neda', kege chia' nedza' žejḻi'e, san ḻezka' žejḻi'e che X̱a', Bennen' bseḻe'e neda'. \v 45 Ḻezka', no benne' ẕḻe'ele' neda', ḻezka' ẕḻe'ele' X̱an', Bennen' bseḻe'e neda'. \v 46 Neda' naka' baní', na' bḻa'a yežlyó nga, nich bi ga'ngak benne' ka' ḻo choḻe, yógo'te benne' ka' chejḻé'gake' chia' neda'. \v 47 Cha' ženle no benne' x̱tiža'a, na' bi žapen' ba la'ne, kege neda' choga' che bennen' kwia yi'e, dan' bḻa'a nga, kege nich choga' chegak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga kwia yí'gake', san nich yeslá' benách ki. \v 48 No benne' ẕzoe' neda' cheḻa'ale, na' bi ẕzi' ḻo ne'e x̱tiža'a, ba zoa da' chogen chie' kwia yi'e. Dižan' dan' bcháḻjḻena' ḻe'e naken da' chogen che bennen' kwia yi'e ža ze ḻawte ža na'. \v 49 Ki naken dan' ẕchaḻja', kege žakze chia', san X̱a', Bennen' bseḻe'e neda', gože' neda' da' žaḻa' nnia', na' ḻezka' kan žaḻa' wchaḻja'. \v 50 Nnezla' gož Dios neda' gona' ki nich gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chegak benách ka'. Ki naken, ẕchaḻja' kan ba gožkze X̱an' neda'. \c 13 \s1 Jesús žibe' ní'agak benne' wsedle chie' ka' \p \v 1 Bžin ža za' žin Lni Pasko' kate' žejsá' ḻáže'gake' kan ben Dios, katen' bebeje' benách chie' ka' ḻo yežlyó Egipto. Jesusen' nnézkzele' za' žin ža chie' gate', katen' wzé'e yežlyó nga, na' yeyeje' gan zoa X̱e'. Kan nži'ile' benách chie' ka', benne' ka' nníta'gake' yežlyó nga, na'a nži'ile' ḻégake' na' zejte gate' ḻo wláz ḻégake'. \p \v 2 Da' x̱iwe' ba ngo'o yeḻan' Judas Iskariote, ẕi'n to benne' lie' Smon, nich wdíe' Jesusen' ḻo na'gak benne' ka' gótgake' Ḻe'. \v 3 Jesusen' nnézkzele' kan nak, bžoje' gan zoa Dios, na' yeyeje' gan zoa Dios, na' Dios, X̱e', ba bdie' ḻo ne'e Ḻe' dot yeḻa' wnná bia' chie'. \v 4 Che ḻen, kate' ne že'j žáwgake', wzó ža' Jesusen', na' beké'e lažen' žx̱oa x̱kože'e. Bex̱we' to laže' da' žesbížḻenžon na'žo, da' bde'en ḻi'e. \v 5 Naž wdé'e nis to ḻo ẕiga' ya, na' wzó ḻawe' žibe' ní'agak benne' wsedle chie' ka', na' žesbiže' ní'agake' ḻen lažen' da' dan' ḻi'e. \p \v 6 Kate' bžin Jesusen' gan že' Smon Bedw, Bedon' gože' Ḻe': \p —X̱an, bi žaḻa' chibo' Le' ni'a. \p \v 7 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Da' ni da' žona', bi žejni'ilon' na'a, san te na'a chejni'ilon'. \p \v 8 Naž Bedon' gože' Ḻe': \p —Bi chibkzo' Le' ni'a. \p Jesusen' gože' ḻe': \p —Cha' neda' bi chiba' le', bi sáke'lo' gónḻeno' neda' tẕen. \p \v 9 Naž Smon Bedon' gože' Ḻe': \p —X̱an, kégeze ni'a chibo', san ḻezka' chibo' na'a, na' yichja'. \p \v 10 Jesusen' gože' ḻe': \p —No benne' nyaže', ní'aze' žon byenen chažen, dan' ba nakkze' chawe' dotie', na' ḻe'e nakle chawe', san kege yógo'tele. \p \v 11 Ki wnná Jesusen': “Kege yógo'tele nakle chawe'” dan' nnézkzele' no benne' ládjwgake' wdíe' Ḻe'. \p \v 12 Beyóž wdíb Jesusen' ní'agake', na' beyakwe' lažen' bx̱oa x̱kože'e. Bebi'e gan že'j žáwgake', na' gože' ḻégake': \p —¿Žejní'ilele dan' za' bena' chele? \v 13 Ḻe'e že'le neda': “Benne' Wsedle” na': “X̱an.” Da' li nak da' ẕnnale, dan' ki naka'. \v 14 Na'a, cha' neda' naka' X̱anle, na' Benne' Wsedle chele, na' wdiba' ní'ale, ḻezka' žaḻa' gonle ḻe'e, chible ni'a lježle tole yetole. \v 15 To da' bḻoe'elan' ḻe'e nich gonle ḻe'e kan bena' neda'. \v 16 Da' li žapa' ḻe'e: to benne' wen žin bi nakže' blo ka X̱ane', na' to benne' wbás bi nakže' blo ka bennen' bseḻe'e ḻe'. \v 17 Cha' žejní'ilele yógo'te da' ki, ba nez ẕen gaken chele ḻe'e cha' gonle ki. \v 18 Da' ni da' ẕnnia' bi žapa' yógo'tele. Nónbia'kza' benne' ka' wžekza' neda', san žon byenen gak dan' nyejwn ḻe'e yiche la'y, dan' ẕnnan: “To benne' že'j žáwḻene' neda' tẕen wži'e chia' neda'.” \v 19 Na'a ẕḻoe'ela' ḻe'e zga'ale kan gaken, nich katen' gaken ki, na' chejḻe'le zoakza' neda'. \v 20 Da' li žapa' ḻe'e: no benne' gape' to benne' wbás ba la'ne, benne' seḻa'a neda', ḻezka' gape' neda' ba la'ne, na' no benne' gape' neda' ba la'ne, ḻezka' gape' X̱a' ba la'ne, Bennen' bseḻe'e neda'. \s1 Jesús ẕnne' wdé Judas Ḻe' ḻo na'gak benách ka' \r (Mt. 26:20‑25; Mr. 14:17‑21; Lk. 22:21‑23) \p \v 21 Kate' beyóž bchaḻj Jesusen' da' ni, gok nyache' ḻaže'e, na' kwáselo wnné': \p —Da' li žapa' ḻe'e: to benne' zoe' ládjwle ḻe'e nga wdíe' neda'. \p \v 22 Naž benne' wsedle chie' ka' bwíagake' ḻaw ljéžgake' toe' yetóe', na' gok zédgekle', na' wzá' ḻáže'gake' nólegake' bchaḻj Jesusen' chie'. \v 23 To benne' wsedle chie', bennen' Jesusen' nži'ile' ḻe', zoe' kwite'. \v 24 Smon Bedw bḻoé'ezele' bennen' nich nnable' Jesusen' nólegake' bchaḻje' chie'. \v 25 Naž bennen' zoe' kwit Jesusen' gože' Ḻe': \p —X̱an, ¿noẕen' bchaḻjo' chie'? \p \v 26 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Bennen' wa'a-ne' yet x̱til da' nbisen. \p Naž besbise' yet x̱tilen', na' bi'en che Judas Iskariote, ẕi'n to benne' lie' Smon. \v 27 Beyóž bdaw Judas na' yet x̱tilen', wyáz da' x̱iwe' ḻo yichj ḻáẕda'we'. Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Dan' yo'o ḻažo'o gono', bentgan na'a. \p \v 28 Yezika' benne' wsedle ka' che Jesusen', benne' žé'gake' ga na', na' že'j žáwgake', bi žejní'igekle' biẕ chen' gože' ḻe' ki. \v 29 Dan' nwa' Judas na' bzod mežw chégake', che ḻen gókgekle' baḻe' Jesusen' gože' ḻe': “Bejx̱í' da' gawžo” o wnné': “Bia' late' chegak benne' yache' ka'.” \v 30 Katen' Judas na' beyóž bdawe' yet x̱tilen', na' ḻa' bžojtie', ne nak žel. \s1 Jesús ẕchi'le' žo'o to da' kobe da' žon byenen gonžon \p \v 31 Kate' ba bžoj Judas, wnná Jesusen': \p —Na'a za' ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chia' neda', Benne' Golje' Benách, na' ḻezka' ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen che Dios. \v 32 Cha' ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen che Dios ni'a chia' neda', Ẕi'ne', ḻezka' gonkze Dios ga ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chia' neda', Ẕi'ne', na' ḻa' gontie' ki. \v 33 Ḻe'e, ẕí'na'do' ka', yetó chí'ido'ze zóaḻena' ḻe'e. Yeyiljle neda', na' kan ba goža' benne' judío ka', ḻezka' žapa' ḻe'e na'a: gan cha'a neda', bi gak yidle žakze chele. \v 34 To da' kobe ẕchi'la' ḻe'e: le ži'il lježle tole yetole. Kan neda' nži'ila' ḻe'e, ḻezka' žaḻa' ží'ilele lježle tole yetole. \v 35 Cha' ží'ilele lježle tole yetole, gékbe'egekle yógo'te benách žónḻenle neda' tẕen. \s1 Jesús ẕnne' nna Bedw bi nónbi'e Ḻe' \r (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Lk. 22:31‑34) \p \v 36 Naž Smon Bedw wnnable' Jesusen', na' wnné': \p —X̱an, ¿gaẕkzen' chejo'? \p Bechebe Jesusen', na' wnné': \p —Gan cha'a neda', bi gak sá'ḻeno' neda' na'a, san te na'a yido' gan cha'a neda'. \p \v 37 Bedon' gože' Ḻe': \p —X̱an, ¿biẕ chen' bi gak sá'ḻena' Le' na'a? Zoakza' wdía' yeḻa' nban chia', na' gata' dan' nži'ila' Le'. \p \v 38 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —¿Wdío' yeḻa' nban chio' dan' nži'ilo' neda'? Da' li žapa' le', zga'ale kate' kweže leko', wži'o chia' chonne chi'i, na' nno' bi nónbi'o neda'. \c 14 \s1 Jesús nake' nez da' chéjḻenžo nich žinžo gan zoa X̱ažo Dios \p \v 1 Wnná Jesusen': \p —Bi gek zédlele. Le chejḻé' che Dios, na' le chejḻé' chia' neda'. \v 2 Latje zan zej den liž X̱a'. Chela' bi naken ki, neda' ba gožkza' ḻe'e. Cha'a neda' na'a, chejkweza' latje chele gan chejsoale. \v 3 Cha' chejkweza' latje chele gan chejsoale, na' yeḻá'a da' yoble, nich yechi'a ḻe'e latje chian', nich gan chejsóa' neda', ḻezka' ḻe'e chejsoale ga na'. \v 4 Nnézkzelele gan cha'a, na' ḻezka' nónbia'le nez. \p \v 5 Mas gože' Ḻe': \p —X̱an, bi nnezlto' gan chejo'. ¿Nakx̱kze gak gónbia'to' nezen'? \p \v 6 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Neda' nakkza' nez ḻi, na' naka' da' nak dot da' li, na' naka' Benne' zej nbanḻen benách ka'. Ni'a chia' nedza' gak ḻa' no benne' gan zoa X̱ažo Dios. \v 7 Chela' nónbia'le neda', ḻezka' nónbia'le X̱an'. Na'a, nónbia'le-ne' na' ba bḻé'elele-ne'. \p \v 8 Naž Lip gože' Ḻe': \p —X̱an, bḻoe'el neto' X̱on', ná'teze. \p \v 9 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Lip, scha ba goken zóaḻena' ḻe'e. ¿Bi nónbi'o neda'? No benne' ẕḻe'ele' neda', ḻezka' ẕḻe'ele' X̱an'. ¿Na'a nno': “Bḻoe'el neto' X̱on'”? \v 10 ¿Bi žejḻi'o zóaḻenkza' X̱a', na' X̱an' zóaḻenkze' neda'? Da' ki da' ẕcháḻjḻena' ḻe'e, kege žakze chia' ẕchaḻjan', san X̱a' zóaḻenkze' neda', na' Ḻekze' žone' žin ki. \v 11 Le chejḻé' chia', zóaḻenkza' X̱a', na' X̱an' zóaḻenkze' neda'. Cha' bi gak gonle ki, le chejḻé' chia' neda' ni'a che žin da' žona'. \v 12 Da' li žapa' ḻe'e: da' ka' žona' neda', ḻezka' gon bennen' žejḻi'e chia' neda', na' da' ẕenže ka' gone' dan' yeyá'a gan zoa X̱ažo Dios. \v 13 Yógo'te da' nnáblele X̱ažo Dios, na' wkónlele žin la' neda', neda' gona' dan' nnable, nich wḻoe'ela' ḻaw neda', Ẕi'n Dios, yeḻa' baní' ẕen che X̱ažo Dios. \v 14 Bíte'teze dan' nnable, na' wkónlele žin la' neda', neda' gonan'. \s1 Jesús seḻe'e Dios Be' La'y yedjsóaḻene' benách chie' ka' \p \v 15 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Cha' nží'ilele neda', le gon da' žapa' ḻe'e, \v 16 na' neda' gáta'yoela' X̱ažo Dios, na' Ḻe' seḻe'e Benne' yoble, Benne' gákḻene' ḻe'e, Benne' gon choche' ḻe'e, na' sóaḻenteze' ḻe'e. Bennen' nake' Dios Be' La'y, Benne' ẕnnakze' da' li. \v 17 Benách ka' nníta'gake' yežlyó nga bi gak si' ḻo ná'gake' Ḻe', dan' bi gak ḻé'egekle' Ḻe', na' bi gak gónbia'gake' Ḻe', san zóaḻenkze' ḻe'e, na' soe' ḻo yichj ḻáẕdo'le. \v 18 Bi wka'na' ḻe'e ka x̱kwide' wzéb ka'. Yeḻá'a, na' yedjsóaḻena' ḻe'e. \v 19 Yetó chí'ido'ze, na' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga biž ḻé'egekle' neda', san ḻe'e yeḻé'elele neda'. Dan' zoakza' nbana' neda', ḻezka' ḻe'e, to chi'ize soale nbanle. \v 20 Ža na' katen' Dios Be' La'y na' yedjsóaḻene' ḻe'e, nnézkzelele zóaḻenkza' X̱ažo Dios, na' ḻe'e zóaḻenle neda', na' neda' zóaḻenkza' ḻe'e. \v 21 Nóte'teze benne' ẕzi' ḻo ne'e x̱tiža'a, na' žone' kan ẕnnan, nak bia' nži'ile' neda'. X̱ažo Dios ži'ile' bennen' nži'ile' neda', na' neda' ži'ila' bennen', na' wḻoé'e ḻawa' ḻawe' ḻe'. \p \v 22 Judas gože' Ḻe', (kege Judas Iskariote), na' wnné': \p —X̱an, ¿nakx̱kze gak wḻoé'e ḻawo' ḻawto' neto', na' bi wḻoé'e ḻawo' ḻawgak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga? \p \v 23 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Nóte'teze benne' nži'ile' neda' gone' kan ẕnna x̱tiža'a, na' X̱ažo Dios ži'ile' ḻe', na' yedjsóaḻento' ḻe' ḻo yichj ḻáẕda'we'. \v 24 Nóte'teze benne' bi nži'ile' neda' bi žone' kan ẕnna x̱tiža'a. Da' bénlele, da' bchaḻja' neda', kege chia' nedzan', san naken che X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda'. \p \v 25 ’Žapkza' ḻe'e da' ki kate' ne zóaḻena' ḻe'e, \v 26 san Dios Be' La'y, Bennen' seḻa' X̱ažo Dios chele, gákḻene' ḻe'e, na' gon choche' ḻe'e dan' wkónlele žin la' neda'. Wsedle' ḻe'e yógo'te, na' wsé'e ḻáže'le kan nak yógo'te da' ba goža' ḻe'e. \p \v 27 ’Wka'na' da' wká'n ži yichj ḻáẕdo'le. Dan' wká'n ži yichj ḻáẕdo'le da' gonna' chele, bi naken ka da' ẕnéẕjwgak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. Bi gek zédlele, na' bi žébele. \v 28 Ba bénlele da' ba goža' ḻe'e, wnnía': yeyá'a, na' yeḻá'a, na' yedjsóaḻena' ḻe'e. Chela' nží'ilele neda', na' yebélele katen' goža' ḻe'e yeyá'a gan zoa X̱ažo Dios, dan' nakže blo X̱ažo Dios ka naka' neda'. \v 29 Na'a, ba goža' ḻe'e zga'ale kate' gaken, nich kate' gaken ki, chejḻe'le chia' neda'. \p \v 30-31 ’Biž wcháḻjḻena' ḻe'e da' zan, dan' za' da' x̱iwe', dan' ẕnna bian' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. Ḻa'kze bi de ḻo nan' bi da' gonen chia' neda', ki žaḻa' gaken nich nnézgekle benách ka' nníta'gake' yežlyó nga nži'ila' X̱ažo Dios, na' žona' kan ba gože' neda' gona'. Le so ža', na' le cho'o. \c 15 \s1 Kan nak che lba uba, na' chegak ni'a nen' ka' \p \v 1 Ḻezka' Jesusen' gože' ḻégake': \p —Naka' neda' ka to lba uba da' naken ḻi ḻaže', na' X̱a' nake' ka benne' žaz ža'n, benne' žape chi'e lban'. \v 2 Choge' bíte'teze ni'a na' lban', dan' naka' neda', da' ka' bi be želbían, na' wchi'e yógo'te ni'a nen' ka', da' želbían, nich gákgaken chawe', na' kwíagaken yelate'. \v 3 Ḻe'e ba nakle chawe' ni'a che dižan' da' ba bcháḻjḻena' ḻe'e. \v 4 Le gónḻenteze neda' tẕen, kan neda' žónḻenteza' ḻe'e tẕen. Kan nak che ni'a na' lban', bi be gak kwian žakze chen, cha' bi gónḻentezen lban' tẕen, ḻezka' naken chele, bi be gak gonle cha' bi gónḻentezle neda' tẕen. \p \v 5 ’Naka' neda' ka lban', na' ḻe'e nakle ka ni'a nen' ka'. No benne' gónḻenteze' neda' tẕen, kan neda' žónḻenteza' ḻe' tẕen, benne' ni nake' ka ni'a na' lban' dan' ẕbian da' ẕenḻe'e, dan' cha' yekwasle ḻen neda', bi be gak gonle. \v 6 No benne' bi gónḻenteze' neda' tẕen, gak chie' kan žak chegak ni'a na' lban', da' ka' bi zej naken chawe', Ẕchóggake' ni'a nen' ka', na' bížgaken. Katen' ba nbižgak ni'a nen' ka', na' wtóbgaken', na' chó'ngaken' ḻo yi', na' chéygaken. \p \v 7 ’Cha' gónḻentezle neda' tẕen, na' cha' gonle kan ẕnna x̱tiža'a, wake nnable bi da' yénelele, na' neda' gonan'. \v 8 Gaple ḻe'e X̱ažo Dios ba la'ne katen' gonle x̱chine', na' gakle ka ni'a na' lban', da' ka' želbían, na' ki gak bia' da' li nakle benne' ka' žónḻengake' neda' tẕen. \v 9 Kan X̱ažo Dios nži'ile' neda', ḻezka' nži'ila' ḻe'e. Le gónteze kan žaḻa' gon no benne' nži'ila'-ne'. \v 10 Cha' gonle kan žapa' ḻe'e, gonle kan žaḻa' gon no benne' nži'ila'-ne', kan neda' žona' kan X̱ažo Dios ba gože' neda' gona', na' žónteza' da' žaz ḻaže' Dios, Bennen' nži'ile' neda'. \p \v 11 ’Da' ki žapa' ḻe'e nich yebélele tẕen ḻen neda', na' gaken dot ḻi ḻaže' kan yebélele. \v 12 Da' ni naken da' ẕchi'la' ḻe'e gonle: le ži'il lježle tole yetole, kan neda' nži'ila' ḻe'e. \v 13 Bi gak no benne' ží'ižele' lježe' ka gon bennen' wdíe' yeḻa' nban chie', na' gate' nich gákḻene' lježe' ka' dan' nži'ile' ḻégake'. \v 14 Ḻe'e nakle ljéža'do' ka' cha' gonle kan bchi'la' ḻe'e gonle. \v 15 Biž nnia' chele nakle wen žin chia' ka', dan' bi nnezle benne' wen žin da' gon x̱ane'. Neda' wnnía' chele nakle ljéža'do' ka', dan' bena' ga nnézlele yógo'te da' gož X̱a' neda' gona'. \v 16 Kege ḻe'e wžele neda', san neda' wžekza' ḻe'e, na' bnnita'a ḻe'e nich chejle bi da' chjenle, kan žongak ni'a na' lban', da' ka' želbían da' ẕenḻe'e, na' gá'nteze dan' gonle. Ki gaken, X̱ažo Dios gonne' chele yógo'te da' nnáblele-ne', katen' wkónlele žin la' neda'. \v 17 Da' ni naken da' ẕchi'la' ḻe'e gonle. Le ži'il lježle tole yetole. \s1 Góngake' chegak benách che Jesús kan béngake' chie' \p \v 18 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Cha' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga ẕzóagake' ḻe'e cheḻa'ale, nnézlele ba bzóagake' neda' cheḻa'ale zga'ale kan ẕzóagake' ḻe'e cheḻa'ale na'a. \v 19 Chela' nakle toze ḻen benách ka' nníta'gake' yežlyó nga, ží'igekle' ḻe'e kan zej nži'ile' ljéžgake' ka', san ẕzóagake' ḻe'e cheḻa'ale dan' bi nakle toze ḻen ḻégake'. Ki žaken dan' wžekza' neda' ḻe'e, na' wleja' ḻe'e ládjwgak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \v 20 Le chejsá' ḻaže' dižan' da' goža' ḻe'e, katen' wnnía': “Benne' wen žin bi nakže' blo ka x̱ane'.” Cha' wžía ḻáže'gak benách ka' neda', ḻezka' kwia ḻáže'gake' ḻe'e. Cha' zej nnita' benne' ka' žóngake' kan ẕnna x̱tiža'a, ḻezka' góngake' kan ẕnna x̱tíža'le ḻe'e. \v 21 Yógo'te da' ki gongak benách ka' chele dan' žónḻenle neda' tẕen, na' dan' bi zej nónbi'e X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda'. \p \v 22 ’Chela' bi bḻa'a, na' chela' bi bcháḻjḻena' ḻégake', bi bága'gake' doḻa', san na'a dan' bḻa'a nga, bi be zoa da' gak nnágake' che doḻa' da' zej nbage'e nich yebéj chawe' kwíngake'. \v 23 No benne' ẕzoe' neda' cheḻa'ale, ḻezka' ẕzoe' X̱ažo Dios cheḻa'ale. \v 24 Chela' bi bena' yeḻa' wak ẕen ka' gan nníta'gake', da' ka' bi ben nitó benne' kan gókgaken, bi bága'gake' doḻa'. Na'a, bḻé'egekle' da' ka' bena', na' ẕzóagake' neda' cheḻa'ale, na' ḻezka' ẕzóagake' X̱a' cheḻa'ale. \v 25 Ki goken, bžin da' ẕnna x̱tiža' Dios, dan' wẕí' ḻo ná'gake', dan' ẕnnan: “Ẕzóagake' neda' cheḻa'ale na' bi zoa biẕ chen'.” \p \v 26 ’Kate' yedjsoaḻen Dios Be' La'y ḻe'e, Ben' ẕchaḻje' da' li, Ḻen' gákḻene' ḻe'e, na' gon choche' yichj ḻáẕdo'le. Nake' Ben' seḻa'a chele ḻo wláz X̱ažo Dios. Be' La'y ni wzóa lie' chia' neda'. \v 27 Ḻezka' ḻe'e wzóa lile chia', dan' wzóaḻenkzle neda' tẕen ža ni'te, na' zejte na'a. \c 16 \p \v 1 ’Da' ki goža' ḻe'e, nich bi gak chope ḻáže'le. \v 2 Žin ža kate' kwéjgake' ḻe'e to chi'ize gan ẕdobgak benne' judío ka' nich yéngekle' x̱tiža' Dios, na' ža na' gékgekle' cha' gótgake' ḻe'e góngake' x̱chin Dios. \v 3 Ki góngake' dan' bi zej nónbi'e X̱ažo Dios, na' dan' bi zej nónbi'e neda'. \v 4 Žapa' ḻe'e da' ki, nich kate' žin ža na', chejsá' ḻáže'le da' ni da' žapkza' ḻe'e, na' bi gak chope ḻáže'le. \s1 Da' gon Dios Be' La'y \p Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Da' ki bi goža' ḻe'e ža ni'te, dan' zóaḻenkza' ḻe'e. \v 5 Na'a yeyá'a, na' chejsóaḻena' X̱ažo Dios, Bennen' bseḻe'e neda', na' bi nnáblele nitole ḻe'e neda', bi nnale: “¿Gaẕ chejo'?” \v 6 Na'a, dan' žapa' ḻe'e da' ni, žak nyache' ḻáže'le. \v 7 Neda' žapa' ḻe'e da' naken dot da' li. Gakže chawe' chele cha' yeyá'a. Cha' bi yeyá'a, bi yedjsóaḻen Dios Be' La'y ḻe'e. Cha' yeyá'a, na' seḻa'a-ne', na' yedjsóaḻene' ḻe'e. Ḻe' gákḻene' ḻe'e, na' gon choche' yichj ḻáẕdo'le. \v 8 Kate' yide' Ḻe', yesnisle' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga zej nbage'e doḻa', na' bi zej nónbi'e da' naken chawe', na' Dios choge' chégake' kwia yí'gake'. \v 9 Zej nbage'e doḻa' dan' bi žejḻé'gake' chia' neda'. \v 10 Bi zej nónbi'e da' naken chawe' dan' gótgake' neda', na' yeyá'a gan zoa X̱ažo Dios, Benne' chawe', na' biž ḻé'egekle' neda'. \v 11 Dios choge' chégake' kwia yí'gake' dan' ba bchoge' che da' x̱iwe' kwia yin', dan' ẕnna bian' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \p \v 12 ’Da' zanže žénela' wcháḻjḻena' ḻe'e, san bi gak chejní'ilelen na'a. \v 13 Ẕchaḻj Dios Be' La'y da' naken dot da' li. Kate' ḻe'e Ḻe', wsedle' ḻe'e yógo'te da' naken dot da' li, dan' bi wchaḻje' žakze chie', san wchaḻje' yógo'te da' yenle' dan' nna X̱a', na' wzejni'ile' ḻe'e yógo'te da' žaḻa' gaken. \v 14 Ḻe' gape' neda' ba la'ne, dan' si'e da' naken chia', na' wzejni'ilen' ḻe'e. \v 15 Yógo'te da' naken che X̱ažo Dios zej naken chia'. Che ḻen wnnía' si'e da' naken chia', na' wzejni'ilen' ḻe'e. \s1 Yeḻa' nyache' ḻaže' yeyaken yeḻa' žebele \p \v 16 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Yetó chí'ido'ze, biž ḻé'elele neda', na' yetó chí'ido'ze yeḻé'elele neda', dan' yeyá'a gan zoa X̱ažo Dios. \p \v 17 Naž benne' wsedle chie' ka' belyi'e ljéžgake' toe' yetóe', na' wnnágake': \p —¿Biẕ zejḻás dan' gože' žo'o? Wnné': “Yetó chí'ido'ze, na' biž ḻé'elele neda', na' yetó chí'ido'ze yeḻé'elele neda', na' naken dan' yeyá'a gan zoa X̱ažo Dios.” \p \v 18 Naž wnnágake': \p —¿Biẕkze zejḻás da' ni, dan' wnné': “Yetó chí'ido'ze”? Bi žejni'ilto' dan' wnné'. \p \v 19 Žákbe'ele Jesusen' žénegekle' nnábgekle' Ḻe', na' gože' ḻégake': \p —¿Ẕnnáblele lježle kan nak che dan' wnnía': yetó chí'ido'ze, na' biž ḻé'elele neda', na' yetó chí'ido'ze yeḻé'elele neda'? \v 20 Da' li žapa' ḻe'e: kwéžele, na' gak nyache' ḻáže'le, san benách ka' nníta'gake' yežlyó nga yebégekle' katen' gótgake' neda'. Naž ḻa'kze gak nyache' ḻáže'le, yeḻa' nyache' ḻaže' chelen' yeyaken yeḻa' žebél katen' yeḻé'elele neda'. \v 21 To no'le kate' za' galj bi'do' chie', ẕzáka'ḻi'e, dan' ba bžin ža chie', san kate' ba zoa to x̱kwide' byodo' chie', biž žejsá' ḻaže'e dan' wẕake'e, san žebele' dan' ba golj to x̱kwide' byodo' yežlyó nga. \v 22 Ḻezka' žaken chele. Nak nyache' ḻáže'le na'a, san yeḻá'a neda', na' yedjwía' ḻe'e, na' naž yebélele, na' bi sáke'le no benne' yeké'e yeḻa' žebél chelen'. \p \v 23 ’Ža na' bi be nnáblele neda'. Da' li žapa' ḻe'e: yógo'te da' nnáblele X̱ažo Dios, na' wkónlele žin la' neda', Ḻe' gonnen' chele. \v 24 Na' zejte na'a ža bi ẕkónlele žin la' neda' kate' bi da' ẕnnáblele X̱ažo Dios. Le nnable' ki, na' gata' chele da' nnáblele-ne', nich gak dot ḻi ḻaže' yeḻa' žebél chele. \s1 Jesús, Benne' Criston', bežoje' chawe' ḻo da' gok chie' \p \v 25 Ḻezka' wnná Jesusen': \p —Bsaka' ḻeba' katen' bcháḻjḻena' ḻe'e. Žin ža kate' biž wcháḻjḻena' ḻe'e da' wsaka' ḻeba', san kwáselo wcháḻjḻena' ḻe'e kan nak che X̱ažo Dios. \v 26-27 Ža na' nnáblele Dios, na' wkónlele žin la' neda', na' žapa' ḻe'e, bi gon byenen gáta'yoela' X̱ažo Dios ḻo wlazle ḻe'e, dan' X̱ažo Dios nži'ile' ḻe'e. Nži'ile' ḻe'e dan' nží'ilele neda', na' žejḻe'le bžoja' gan zoe' Ḻe'. \v 28 Bžoja' gan zoa X̱ažo Dios, na' bḻa'a yežlyó nga. Yetó da' gaken, yezá'a yežlyó nga, na' yeyá'a gan zoakze' Ḻe'. \p \v 29 Naž benne' wsedle chie' ka' belyi'e Ḻe', na' wnnágake': \p —Na'a kwáselo ẕchaḻjo', na' biž žsaka' ḻebo'. \v 30 Na'a žákbe'elto' nnézkzelo' Le' yógo'te, na' bi žon byenen no benne' bi da' nnable' Le', dan' ẕḻoe'elo' neto' da' za' nnabton'. Che ḻen žejḻe'to' bžojo' gan zoa Dios. \p \v 31 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻégake': \p —¿Žejḻe'le chia' neda' na'a? \v 32 Le wia, za' žin ža, na' ba zoažo ža na', katen' gáslasle che chele, na' wka'nle neda' toza', san bi soa' toza', dan' X̱ažo Dios zóaḻenkze' neda'. \v 33 Da' ki goža' ḻe'e nich ga'n ži yichj ḻáẕdo'le, dan' nakle chia' neda'. Gak da' wsaka' zin' ḻe'e yežlyó nga, san le gak choch. Neda' ba bežoja' chawe' ḻo da' žak yežlyó nga. \c 17 \s1 Jesús ẕnnable' Dios gákḻene' benách chie' ka' \p \v 1 Kate' beyóž bchaḻj Jesusen' da' ki, bchis ḻawe', na' bwie' ya'abale, na' wnné': \p —Dios, X̱e, ba bžin ža. Ben ga ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chia' neda', Ẕi'no', nich gak gona' ga ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chio' Le'. \v 2 Ben ki dan' ba bdio' ḻo na'a yeḻa' wnná bia' nich nna bi'a yógo'te benách ka', na' wa'a yeḻa' nban da' zejlí kanne chegak yógo'te benne' ka' benno' chia'. \v 3 Ki gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chégake', cha' zej nónbi'e Le', nako' Dios tlicha', na' ḻezka' zej nónbi'e neda', Jesús, Benne' Criston', na' nnézgekle' Le' bseḻo'o neda'. \p \v 4 ’Neda' ba bena' ga nḻa' ḻaw yeḻa' ẕen chio' yežlyó nga, na' ba beyóž bena' žin da' bdio' ḻo na'a gona'. \v 5 Na'a, X̱e, ben ga ḻa' ḻaw yeḻa' ẕen da' napa' tẕen ḻen Le', na' gata' chia' yeḻa' ẕen' da' gota' chia' tẕen ḻen Le' ža ni'te zga'ale kate' gota' yežlyó nga. \p \v 6 ’Ba bḻoe'ela' da' nako' Le' ḻawgak benne' ki benno' chia', benne' ka' wlejo' ládjwgak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. Benne' ki gókgake' chio', na' Le' bénngako'-ne' chia', na' žóngake' kan ẕnna x̱tižo'o. \v 7 Na'a nnézgekle' yógo'te da' ka' benno' chia' zá'gaken ḻo no'o Le', \v 8 dan' ba bdia' ḻo ná'gake' dižan' da' bdio' Le' ḻo na'a neda', na' ḻégake' nzi' ḻo ná'gaken', na' žákbe'egekle' bžoja' gan zo' Le', na' žejḻé'gake' bseḻo'o Le' neda'. \p \v 9 ’Neda' žáta'yoela' Le' gákḻengako'-ne'. Žáta'yoela' Le', kege gákḻeno' yógo'te benách ka' nníta'gake' yežlyó nga, san gákḻeno' benne' ki benno' chia', dan' zej nake' chio' Le'. \v 10 Yógo'te benne' ka', benne' zej nake' chia', ḻezka' zej nake' chio', na' benne' ka' zej nake' chio' ḻezka' zej nake' chia', na' kan zej nak benne' ka' ẕloe'e ḻawn yeḻa' ẕen chia'. \p \v 11 ’Na'a, biž ga'na' yežlyó nga, san benne' ki gá'ngake' yežlyó nga, na' neda' yedjsóaḻena' Le'. Ẕnnabla' Le', X̱e la'y, ḻen yeḻa' wak chio' gape chi'o benne' ki benno' chia', nich gákgake' toze, kan nakžo žo'o toze. \v 12 Katen' wzóaḻengaka'-ne' ḻo yežlyó nga, wdape chí'igaka'-ne', na' bkonla' žin yeḻa' wak che La la'y chio'. Benne' ka' benno' chia', wdape chí'igaka'-ne', na' bi bnita' nitóe', san toze bennen' nake' ka ẕi'n da' x̱iwe', bennen' wnitle' to chi'ize. Ki goken, gok da' nyejw ḻe'e yiche la'y. \p \v 13 ’Na'a yedjsóaḻena' Le', san kate' ne zoa' yežlyó nga, ẕchaḻja' ki nich gata' yeḻa' žebél chégake' kan žata' chia' neda' yeḻa' žebél. \v 14 Neda' ba bdia' ḻo ná'gake' x̱tižo'o, na' benách ka' nníta'gake' yežlyó nga ẕzóagake' benne' ki cheḻa'ale dan' bi žónḻengake' ḻégake' tẕen, kan nak chia' neda', bi žónḻena' benách yežlyó ka' tẕen. \v 15 Žáta'yoela' Le', kege kwejo' benne' ki yežlyó nga, san gape chí'igako'-ne', nich bi chó'ogake' ḻo na' da' x̱iwe'. \v 16 Bi žónḻengake' benách yežlyó ka' tẕen, kan nak chia' neda', bi žónḻena' benách ka' tẕen. \v 17 Bebéj-gake' cheze chio', wkonlo' žin da' nak dot da' li. Da' nak dot da' li na' naken x̱tižo'o. \v 18 Kan beno' Le', bseḻo'o neda' ládjwgak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga, ḻezka' žona' neda', žséḻa'gaka'-ne' ládjwgak benách ka'. \v 19 Dan' nží'igekla'-ne' ẕde kwina' ḻo no'o, nich gákgake' cheze chio' dan' nzi' ḻo ná'gake' da' naken dot da' li. \p \v 20 ’Žáta'yoela' Le', kege chégakze benne' ki, san ḻezka' chegak benne' ka' chejḻé'gake' chia' neda' ni'a che da' wchaḻjgak benne' ki. \v 21 Žáta'yoela' Le' gono' ga gákgake' toze yógo'tegake', na' ḻezka' gákgake' toze ḻen žo'o, kan nako' Le', X̱e, nako' toze ḻen neda', na' neda' naka' toze ḻen Le'. Ki žaḻa' gákgake' nich chejḻe'gak benách yežlyó ka', bséḻa'kzo' Le' neda'. \v 22 Yeḻa' ži'i ḻažen' da' benno' chia', neda' bneẕjwan' chégake', nich gákgake' toze, kan nakžo žo'o toze. \v 23 Le' nako' toze ḻen neda', na' neda' gaka' toze ḻen ḻégake', nich gak dot ḻi ḻaže' kan zej nake' toze, na' nich gónbia'gak benách yežlyó ka', bséḻa'kzo' Le' neda', na' nži'ilo' benne' ki kan nži'ilo' neda'. \p \v 24 ’X̱e, žénela' yedjsóaḻengak benne' ki neda', benne' ka' benno' chia', gan chejsóa', nich ḻé'egekle' yeḻa' ẕen na' da' benno' chia' dan' nži'ilo' neda' ža ni'te, katen' za' gono' yežlyó nga. \v 25 X̱e chawe', benách yežlyó ka' bi zej nónbi'e Le', san neda' nónbia'kza' Le', na' benne' ki nnézgekle' bséḻa'kzo' Le' neda'. \v 26 Bena' ga nnézgekle' da' nakkzo' Le', na' gonža' ga nnézgekle' da' ni, nich kan nži'ilo' Le' neda', ḻezka' ží'igekle' ljéžgake' ka', na' nich gakkza' neda' toze ḻen ḻégake'. \c 18 \s1 Želgox̱e' Jesús \r (Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Lk. 22:47‑53) \p \v 1 Kate' beyóž bchaḻj Jesusen' da' ni, bžoje' ga na', na' benne' wsedle chie' ka' wyéjḻengake' Ḻe' tẕen. Wdíe' yecheḻá'a yego Sedrón, na' bžine' gan de to yežlyó, na' wyó'oḻene' benne' wsedle chie' ka' latjen'. \v 2 Ḻezka' Judas, bennen' ẕdie' Jesusen', nónbi'e latjen' dan' btob Jesusen' benne' wsedle chie' ka' ga na' zan chi'i. \v 3 Naž Judas na' bchi'e to kwe' benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe, na' benne' ni'a na'gak bx̱oz wnná bia' ka', na' benne' ni'a na'gak benne' yodo' fariseo ka', na' jake' gan zoa Jesusen', zej noe'e yi' yež ka', na' ya ntoche' chégake' ka'. \v 4 Dan' nnézkzele Jesusen' yógo'te da' žaḻa' gaken chie', bžoje' gan zoe', na' gože' ḻégake': \p —¿Noẕ benne' žeyiljle? \p \v 5 Beží'igake', na' belyi'e Ḻe': \p —Jesús, benne' Nasaret, žeyiljto'-ne'. \p Jesusen' gože' ḻégake': \p —Nedkzan'. \p (Ḻezka' Judas na', bennen' ẕdie' Jesusen' ḻo ná'gake', žónḻene' benne' ka' tẕen.) \v 6 Kate' Jesusen' gože' ḻégake': “Nedkzan'” naž bebíga'gake', na' wbíx̱gake' ḻo yo. \v 7 Jesusen' wnnable' ḻégake' da' yoble, na' wnné': \p —¿Noẕ benne' žeyiljle? \p Belyi'e Ḻe': \p —Jesús, benne' Nazaret, žeyiljto'-ne'. \p \v 8 Naž bechebe Jesusen', na' wnné': \p —Ba goža' ḻe'e, nedkzan'. Cha' žeyiljle neda', le gonn latje yeyejgak benne' ki. \p \v 9 Ki wnná Jesusen' nich bžin da' bchaḻje', katen' wnné': “Benne' ki benno' chia', bi bnita' nitóe'.” \v 10 Naž, dan' nwa' Smon Bedw to ya ntoche', wlejen', na' ḻa' bentie' we' Malko, benne' wen žin che bx̱oz blo, na' bchoge' yid nage' ḻi ža. \v 11 Naž Jesusen' gože' Bedon': \p —Begó'o ya ntoche' chio' ližen. ¿Bi žaḻa' saka'a dan' wnná X̱an' gaken chia'? \s1 Ẕžin Jesús ḻaw bx̱oz blo \r (Mt. 26:57‑58; Mr. 14:53‑54; Lk. 22:54) \p \v 12 Benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe ḻen bennen' ẕchi'e ḻégake', na' benne' ni'a na'gak benne' judío wnná bia' ka', béx̱wgake' Jesusen', na' bchéjgake' Ḻe'. \v 13 Naž bché'gake' Ḻe' ḻaw Anás, dan' nake' x̱to' ẕi'n Kaifás, bennen' nake' bx̱oz blo yizen'. \v 14 Kaifás na' nake' bennen' bzejni'ile' benne' judío wnná bia' ka', na' bḻoe'ele' ḻégake' gakže chawe' gat toze benne', na' kege kwia yi' dot yež chégake'. \s1 Ẕnna Bedw bi nónbi'e Jesús \r (Mt. 26:69‑70; Mr. 14:66‑68; Lk. 22:55‑57) \p \v 15 Smon Bedw ḻen yetó benne' wsedle che Jesusen', jake' x̱kóže'lgak benne' ka' ẕché'gake' Jesusen', na' bejnáwgake' Ḻe'. Benne' wsedle ni wyó'oḻene' Jesusen' ḻa' ḻi'a liž bx̱oz blo, dan' nonbia' bx̱oz blon' ḻe'. \v 16 Bedon' bga'ne' na'le gan žo'ogak benách ka' ḻa' ḻi'a na'. Che ḻen bežój benne' wsedlen' nonbia' bx̱oz blon' ḻe', na' bcháḻjḻene' no'len' žape chi'e gan žo'ogak benách ka' ḻa' ḻi'a na', na' bene' ga wyó'o Bedon' ga na'. \v 17 Naž no'len' žape chi'e gan žo'ogak benách ka' ḻa' ḻi'a na' gože' Bedon', na' wnné': \p —¿Ḻezka' le' žónḻeno' Bennen' tẕen? \p Beží'i Bedon', na' wnné': \p —Kege neda'. \p \v 18 Dan' žak da' zag, benne' wen žin ka', na' benne' ni'a na'gak benne' yodo' ka', ba bẕéngake' yi', na' zégake' žoa'a yin', na' žeché'l kwíngake'. Ḻezka' Bedon' zéḻene' ḻégake' tẕen, na' žeché'l kwine'. \s1 Bx̱oz blo ẕbeje' Jesús diža' \r (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Lk. 22:66‑71) \p \v 19 Naž bx̱oz blo wleje' Jesusen' diža' nich nnezle' no benne' ka' žónḻengake' Ḻe' tẕen, na' bi da' žsedle Jesusen' benách ka'. \v 20 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Kwáselo bcháḻjḻena' yógo'te benách ka'. Bsédtezegekla'-ne' gan nak ḻo yo'o gan ẕdóbgake' nich yéngekle' x̱tiža' Dios, na' ḻezka' ḻo ẕchil yodo', gan ẕdobgak yógo'te benne' judío ka', na' bi be bchaḻja' ngáche'ze. \v 21 ¿Biẕ chen' ẕbejo' neda' diža'? Wléj diža' benne' ka' béngekle' da' bcháḻjḻengaka'-ne'. Bwia nga, nnézgekle benne' ka' dan' bcháḻjḻengaka'-ne'. \p \v 22 Kate' beyóž bchaḻj Jesusen' da' ni, na' to benne' ni'a na'gak benne' yodo' ka', benne' zoe' ga na', wdape'e žoa'a ḻaw Jesusen', na' wnné': \p —¿Ki žebi'o ḻaw bx̱oz blon'? \p \v 23 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Cha' bi wnnía' chawe', bḻoe'el biẕ da' wnnía' da' bi naken chawe', na' cha' gok chawe' da' wnnía', ¿biẕ chen' wdapo'o neda'? \p \v 24 Naž Anás na' beseḻe'e Jesusen' nžeje', na' bejzégake' Ḻe' ḻaw Kaifás, bennen' nake' bx̱oz blo. \s1 Da' yoble ẕnna Bedw bi nónbi'e Jesús \r (Mt. 26:71‑75; Mr. 14:69‑72; Lk. 22:58‑62) \p \v 25 Kate' ne ze Bedw žoa'a yi', žeché'l kwine', benne' ka' nníta'gake' ga na' belyi'e ḻe', na' wnnágake': \p —¿Ḻezka' le' žónḻeno' Jesusen' tẕen? \p Beží'i Bedon', na' wnné': \p —Kege neda'. \p \v 26 Zoa to benne' wen žin che bx̱oz blo ga na', na' nake' ljež bennen' bchog Bedon' yid nage', na' benne' wen žin ni gože' Bedon': \p —Bḻe'ela' le' ḻo yežlyón', žónḻeno' Jesusen' tẕen. \p \v 27 Da' yoble beží'i Bedon', na' ḻa' wžéžete leko'. \s1 Ẕché'gake' Jesús ḻaw Pilato \r (Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Lk. 23:1‑5) \p \v 28 Naž bché'gake' Jesusen', na' bezá'gake' liž Kaifás, na' bžíngake' yolawe' che benne' wnná bia', dan' nzin' Pretorio. Dan' ba ža'ní' ža na', na' benne' judío ka' bi wyó'ogake' yolawen' dan' žékgekle' bága'gake' ẕia cha' chó'ogake' ga na', da' gonen ga bi gak gáwgake' x̱che' Lni Pasko', lnin' žejsá' ḻáže'gake' kan ben Dios, katen' bebeje' benne' Israel ka' ḻo yežlyó Egipto. \v 29 Naž bžoj Pilato, benne' wnná bian', na' bḻe'e gan nníta'gake', na' gože' ḻégake': \p —¿Biẕ ẕia žesbága'le benne' ni? \p \v 30 Beží'igake', na' belyi'e ḻe': \p —Chela' bi nbaga' benne' ni ẕia, bi wdeto'-ne' ḻawo'. \p \v 31 Naž Pilaton' gože' ḻégake', na' wnné': \p —Ḻe'ekze le chi'e, na' le wchi'a ḻaže'e Ḻe' kan ẕnna da' žsédlele ḻe'e. \p Benne' judío ka' belyi'e ḻe', na' wnnágake': \p —Bi nzi' ḻo na'to' gotto' no benne'. \p \v 32 Ka' goken, bžin x̱tiža' Jesusen', da' wnníe' kan gate'. \v 33 Naž Pilaton' beyoé'e yolawen', na' bḻiže' Jesusen', na' gože' Ḻe': \p —¿Nako' le' benne' nna bi'e benne' judío ka'? \p \v 34 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —¿Žakze chio' ẕnno' ki, o gožgak benách ka' le' ki naken chia'? \p \v 35 Pilaton' gože' Ḻe': \p —¿Žeklo' naka' benne' judío? Benne' wláž chio' ka', na' bx̱oz wnná bia' ka', bdégake' Le' ḻo na'a. ¿Biẕkze beno'? \p \v 36 Naž bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Ẕnna bi'a neda', san kege kan ẕnna bia'gak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. Chela' ẕnna bi'a kan ẕnna bia'gak benách ka', na' tiḻgak benne' ka' žónḻengake' neda' tẕen, nich bi wé'gake' latje no benne' wdíe' neda' ḻo na'gak benne' judío ka'. Kan ẕnna bi'a neda' bi naken kan ẕnna bia'gak benách ka' nníta'gake' yežlyó nga. \p \v 37 Naž Pilaton' gože' Ḻe': \p —¿Nako' benne' ẕnna bi'e? \p Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Naka' kan ẕnno'. Che ḻen golja' yežlyó nga, nich wzóa lia' che da' naken dot da' li. Yógo'te benne' ka', benne' žóngake' da' naken dot da' li, ẕze nággake' da' ẕnnia'. \p \v 38 Pilaton' gože' Ḻe': \p —¿Biẕen' da' naken dot da' li? \s1 Želchoge' che Jesús gate' \r (Mt. 27:15‑31; Mr. 15:6‑20; Lk. 23:13‑25) \p Kate' beyóž wnná Pilato ki, bežoje' ga na', na' bḻe'e da' yoble gan zej nnita' benne' judío wnná bia' ka', na' gože' ḻégake': \p —Bi be da' ẕia bžeḻ-la' da' nbaga' benne' ni. \v 39 Ḻe'e de to da' žónteze žonle kate' žak Lni Pasko' ni, ẕnnáblele neda' wsana' ḻo na'le to benne' nyejwe' liž ya. ¿Žénelele wsana' ḻo na'le benne' ẕnna bi'e benne' judío ka'? \p \v 40 Naž wžéžeya'agake' zižje yógo'tegake', na' wnnágake': \p —Kege benne' ni, san Barrabás wsano'-ne' ḻo na'to'. \p Barrabásen' nake' benne' wen da' ẕinnj. \c 19 \p \v 1 Naž Pilaton' bchi'e Jesusen', na' gože' benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe chíngake' Ḻe'. \v 2 Benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe béngake' to da' naken ni'a na' yag yeche' kan nak da' naken oro da' žia yichj benne' wnná bia', na' bžíagaken' yichj Jesusen', na' bwákwgake' Ḻe' to laže' tonn x̱na kan nak da' žákwgak benne' wnná bia' ka'. \v 3 Naž wbíga'gake' ḻaw Jesusen', na' belyi'e Ḻe': \p —¡Ga'n ẕeno' le', benne' ẕnna bi'e benne' judío ka'! \p Naž wdápa'gake' žoa'a ḻawe'. \p \v 4 Naž Pilaton' bežoje' da' yoble, na' gože' benne' judío wnná bia' ka', na' wnné': \p —Le wia nga, yebeja' bennen' ḻawle ḻe'e nich nnézlele bi bžeḻ-la' nitó da' ẕia da' nbage'e. \p \v 5 Naž bžoj Jesusen', na' žia yichje' da' naken ni'a na' yag yechen', na' nakwe' laže' tonn x̱na na'. Pilaton' gože' ḻégake': \p —Nga zoa bennen'. \p \v 6 Kate' bx̱oz wnná bia' ka', na' benne' ni'a ná'gake' ka' bḻé'egekle' Jesusen', zižje wžéžeya'agake' da' yoble, na' wnnágake': \p —¡Bde'e ḻe'e yag kroze! ¡Bde'e ḻe'e yag kroze! \p Pilaton' gože' ḻégake': \p —Ḻe'ekze le chi'e, na' le chejdé'e ḻe'e yag kroze. Neda' bi be da' ẕia bžeḻ-la' da' nbaga' benne' ni. \p \v 7 Naž benne' judío ka' belyi'e ḻe': \p —De cheto' to da' wnnakze Dios da' žsedlen neto', da' ẕnnan žaḻa' gat benne' ni dan' wnné' nake' Ẕi'n Dios. \p \v 8 Kate' benle Pilaton' da' ni, bžébeže'. \v 9 Da' yoble beyoé'e ḻo yolawen', na' gože' Jesusen': \p —¿Gaẕkze benne' Le'? \p Bi be bechebe Jesusen'. \p \v 10 Naž Pilaton' gože' Ḻe': \p —¿Bi žechebo', na' bi wḻoe'elo' neda' da' žono'? ¿Bi nnezlo' nzi' ḻo na'a wdá'a Le' ḻe'e yag kroze, na' nzi' ḻo na'a wsana' Le'? \p \v 11 Bechebe Jesusen', na' gože' ḻe': \p —Bi be nzi' ḻo no'o gono' chia' chela' bi bde Dios ḻo no'o yeḻa' wnná bia' na'. Che ḻen, bennen' bdie' neda' ḻo no'o nbága'že' ẕia ka le'. \p \v 12 Ḻa' na'ze gónele Pilaton' wsane' Jesusen', san wžéžeya'agak benne' judío wnná bia' ka', na' wnnágake': \p —Cha' wsano' benne' ni, bi nžago' chawe' benne' Sésar, bennen' ẕnna bi'e dot yežlyó nga. No benne' žon kwine' benne' wnná bia', ẕži'e che benne' Sésar na'. \p \v 13 Kate' benle Pilaton' da' ni, gože' ni'a ne'e ka' chejx̱í'gake' Jesusen', na' wži'e latje chie' gan ẕchi'a ḻaže'e, latjen' nzin' Ḻi'a Ga Ẕoagak Yej Blag Ka', na' ka nak diža' hebreo nzin' Gabata. \v 14 Ža na' naken ža za' žin Lni Pasko', na' nak wawbíž. Naž Pilaton' gože' benne' judío wnná bia' ka', na' wnné': \p —Nga zoa bennen' ẕnna bi'e ḻe'e. \p \v 15 Wžéžeya'agake' zižje, na' wnnágake': \p —¡Bete'! ¡Bete'! ¡Bde'e ḻe'e yag kroze! \p Pilaton' gože' ḻégake': \p —¿Ẕnnáblele neda' wdá'a bennen' ẕnna bi'e ḻe'e ḻe'e yag kroze? \p Beži'igak bx̱oz wnná bia' ka', na' wnnágake': \p —Bi zoa yetó benne' ẕnna bi'e neto'. Toze benne' Sésar ẕnna bi'e neto'. \p \v 16 Che ḻen Pilaton' bdie' Jesusen' ḻo ná'gake', nich chejdá'gake' Ḻe' ḻe'e yag kroze. Naž béx̱wgake' Jesusen', na' bché'gake' Ḻe' na'le. \s1 Ẕdá'gake' Jesús ḻe'e yag kroze \r (Mt. 27:32‑56; Mr. 15:21‑41; Lk. 23:26‑49) \p \v 17 Bžoj Jesusen' ga na', na' noe'e yag kroze chie', nich cheje' latjen' dan' nzin' Latje Che Žit Yichjžo, na' kan nak diža' hebreo nzin' Gólgota. \v 18 Ḻo latjen' bdá'gake' Jesusen' ḻe'e yag krozen', na' bdá'gake' yechope benne' ḻe'e yag kroze ka' ga na'. Cheḻá'a weje zej de'e, na' Jesusen' de'e gachje ḻáwe'le gan da'gak chope benne' ka'. \v 19 Pilaton' bseḻe'e to benne' bzoje' to da' bde'e ḻe'e yag kroze yichjle Jesusen', da' ẕnnan ki: “Jesús, benne' Nasaret, benne' ẕnna bi'e benne' judío ka'.” \v 20 Benne' zan, benne' judío ka', beḻgake' dižan', dan' naken gawze žoa'a yež gan bdá'gake' Jesusen' ḻe'e yag krozen', na' dižan' nyejwn ḻen diža' hebreo, na' ḻen diža' griego, na' ḻen diža' latín. \v 21 Bx̱oz wnná bia' ka' chegak benne' judío ka' belyi'e Pilaton', na' wnnágake': \p —Bi wzojo': “Benne' ẕnna bi'e benne' judío ka'.” Bzoj ki: “Ḻe' wnné' nna bi'e benne' judío ka'.” \p \v 22 Beží'i Pilaton', na' gože' ḻégake': \p —Da' ba bzoja', to chi'ize bzojan'. \p \v 23 Kate' benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe, beyóž bdá'gake' Jesusen' ḻe'e yag krozen', na' béx̱wgake' laže' da' gokwe'. Wléjgaken' tápele, na' goken to kwe' weje da' gota' che chégake'. Ḻezka' béx̱wgake' lažen' da' bx̱oa yen Jesusen', na' lažen' bi ndian, san naken to wḻize. \v 24 Naž benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe, belyi'e ljéžgake' toe' yetóe', na' wnnágake': \p —Bi chogžon, san gakže chawe' kwejžo da' gak bian', nich nnezlžo nolžo gaken chežo. \p Ka' goken, bžin dan' nyejw ḻe'e yiche la'y, da' ẕnnan: \q1 Wdísgake' laže' nakwa' che chégake', \q1 na' che laže' chia' wléjgake' da' nak bian'. \m Ki bengak benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe. \p \v 25 Gawze gan da' Jesusen' ḻe'e yag krozen' wnníta'gak no'le ka'. Zej nake' x̱ne'e, na' no'le bile x̱ne'e, na' Lia, ẕo'le Kleofas, na' Lia Madlen. \v 26 Kate' Jesusen' bḻe'ele' x̱ne'e, na' ḻezka' bḻe'ele' benne' wsedle chie', bennen' nži'ile', zoe' ga na', gože' x̱ne'e: \p —Nó'ledo', bwia ẕi'no' zoe' kwito' le'. \p \v 27 Naž gože' benne' wsedle chie' na': \p —Bwia, x̱no'o zoe' kwito' le'. \p Ḻa' ža na'ze benne' wsedlen' bchi'e ḻe' nich chejsóe' liže'. \p \v 28 Wdé na', dan' nnézkzele Jesusen' yógo'te ba goken, na' nich žin da' nyejw ḻe'e yiche la'y, wnné': \p —Ẕbiḻa' nis. \p \v 29 De to že'e ga na', da' yožen nop zichj. Naž to benne' žeje' ḻo wdiḻe besbise' to da' bḻol ḻen nop zichjen', na' bzoen' ḻaw to ya x̱til, na' bde'en žoa'a Jesusen' nich x̱open'. \v 30 Beyóž we'j Jesusen' nop zichjen', na' wnné': \p —Ba nakten. \p Naž bzechwe' yichje'. Bežojte be' nakkze', na' gote'. \s1 Benne' žeje' ḻo wdiḻe žadwe' yag ntoche' ḻe'el sina' Jesús \p \v 31 Naž, dan' nak ža za' žin Lni Pasko', na' dan' bi žaḻa' ga'ngak benne' gat ka' ḻe'e yag kroze ka' kate' nak ža la'y chégake', na' naken to ža la'y ẕente, che ḻen benne' judío ka' góta'yoegekle' Pilaton' yi'e benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe, chejtíchjwgake' x̱kachjgak benne' ka' dá'gake' ḻe'e yag kroze ka', na' wetíngake' ḻégake' ḻe'e yag kroze ka'. \v 32 Che ḻen benne' ka' žjake' ḻo wdiḻe wbíga'gake' ga na', na' bdíchjwgake' x̱kachje benne' nežw, na' ḻezka' béngake' che yetó bennen' dá'ḻene' Jesusen' ḻe'e yag kroze. \v 33 Kate' bžíngake' gan da' Jesusen', bḻé'egekle' ba gote', na' bi bdíchjwgake' x̱kachje'. \p \v 34 Naž to benne' žeje' ḻo wdiḻe godwe' yag ntoche' chie' ḻe'el sina' Jesusen', na' ḻa' bžojte žen, na' nis. \v 35 Neda', Ẕwa, bḻe'ela' da' ni, na' ẕzoa lian', na' da' ẕnnia' naken dot da' li. Nnézkzela' ẕchaḻja' da' naken dot da' li, nich ḻezka' ḻe'e chejḻe'le che Jesusen'. \v 36 Ki goken, bžin da' nyejw ḻe'e yiche la'y, da' ẕnnan: “Bi gachjw nitó žit yoe'e.” \v 37 Yetó da' nyejw ḻe'e yiche ẕnnan ki: “Wíagake' bennen' godwe' Ḻe' yag ntoche'.” \s1 Ẕkáche'gake' Jesús ḻo yežw ba \r (Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Lk. 23:50‑56) \p \v 38 Wdé gokgak yógo'te da' ki, Jwsé, to benne' yež Arimatea, benne' žónḻene' Jesusen' tẕen, san ngáche'ze dan' ẕžebe' benne' judío wnná bia' ka', wyeje', na' wnnable' Pilato we'e ḻe' latje yeké'e Jesusen'. Pilaton' bi'e ḻe' latje. Naž bḻa' Jwsén' gan da' Jesusen' ḻe'e yag krozen', na' beké'e Ḻe'. \v 39 Ḻezka' Nikodemo, bennen' zga'ale bejwíe' Jesusen' žel, bḻe'e ga na', na' noe'e to nežw sḻa' che yag mirra, da' nchix̱en to da' ẕḻa' ẕix̱, da' naken ka to gaywá' ya. \v 40 Naž Jwsén' ḻen Nikodemon' betínngake' Jesusen', na' bchéḻgake' Ḻe' láže'do' ka', na' bdébgake' ḻawn nežw sḻan' che mirra, da' nchix̱en da' ẕḻa' ẕix̱. Béngake' kan žónteze žongak benne' judío ka' kate' ẕkáche'gake' benne' gat ka'. \v 41 Gawze gan bdá'gake' Jesusen' ḻe'e yag kroze de to yežlyó, na' gachje ḻáwe'le yežlyón' zoa to yežw ba kobe da' nádjwgaken' ḻe'e ya'a yej, na' ḻo yežw ban' bi na' gache' nitó benne'. \v 42 Wló'ogake' Jesusen' ḻo yežw ban' dan' žen' gawze, na' dan' nak ža ẕkwezgak benne' judío ka' che Lni Paskon'. \c 20 \s1 Jesús žebane' ḻo yeḻa' got \r (Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Lk. 24:1‑12) \p \v 1 Kate' ba nak zildo' ža nežw, na' ne nak choḻ, wyéj Lia Madlen žoa'a yežw ban', na' bḻe'ele' ba bkwas yej blag da' bsejwn gan žo'o no benne' ḻo yežw ban'. \v 2 Naž taría taría beyéj Lian' gan zoa Smon Bedw, na' zoaḻen yetó benne' wsedle ḻe', bennen' Jesusen' nži'ile' ḻe', na' gože' ḻégake': \p —¡Bebéjgake' X̱anžon' ḻo yežw ban', na' bi nnezlto' gan wló'ogake' Ḻe'! \p \v 3 Naž bžoj Bedon' ḻen yetó benne' wsedlen', na' jake' žoa'a yežw ban'. \v 4 Tẕen wzá'ḻe'egake', san yetóen' taríaže wzé'e ka Bedon', na' zga'ale' ḻe' bžine' žoa'a yežw ban'. \v 5 Byechwe', na' bwie' ḻo yežw ban', na' bḻe'ele' láže'do' ka' da' bchéḻgaken' Jesusen', da' ka' zej nnitan' ga na', san bi wyoé'e ḻo yežw ban'. \v 6 Wdé na' bḻa' Smon Bedon' x̱kóže'le benne' wsedlen', na' wyoé'e ḻe' ḻo yežw ban', na' bḻe'ele' láže'do' ka' zej nnitan' ga na'. \v 7 Ḻezka' bḻe'ele' láže'don' da' bchéḻgaken' yichj Jesusen', na' bi žé'ḻenen yezika' láže'do' ka', san cheḻa'ale ndoben. \v 8 Naž wyó'o benne' wsedlen', bennen' bžine' zga'ale' žoa'a yežw ban', na' bḻe'ele' kan naken, na' bejḻi'e da' wnná Jesusen'. \v 9 Ka' goken, dan' bi na' chejni'ile' da' nyejw ḻe'e yiche la'y kan žon byenen gaken che Jesusen', da' ẕnnan yebane' ḻo yeḻa' got. \v 10 Naž žopte benne' wsedle ka' beyéjgake' lížgake'. \s1 Ẕḻoe'e ḻaw Jesús ḻaw Lia Madlen \r (Mr. 16:9‑11) \p \v 11 Bga'n Lia kwitle yežw ban', na' ẕbeže'. Kate' ne ẕbeže', byechwe', na' bwie' ḻo yežw ban'. \v 12 Bḻe'ele' chope wbás che ya'abá che Dios nníta'gake' ga na', na' zej nakwe' laže' chich. Žé'gake' ga na', toe' yichjle yežw ban', na' yetóe' x̱ní'ale yežw ban' gan wló'ogake' Jesusen'. \v 13 Wbás che ya'abá ka' belyi'e ḻe', na' wnnágake': \p —Nó'ledo', ¿biẕ chen' ẕbežo'? \p Lian' gože' ḻégake': \p —Dan' beká'agake' X̱ana', na' bi nnezla' gan wló'ogake' Ḻe'. \p \v 14 Kate' beyóž wnné' ki, bwie' x̱kóže'le', na' bḻe'ele' Jesusen', zoe' ga na', san bi gókbe'ele' cha' Jesusen'. \v 15 Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Nó'ledo', ¿biẕ chen' ẕbežo'? ¿Noẕ benne' žeyiljo'? \p Dan' žekle Lian' nake' Ḻe' benne' žape chi'e yežlyón', na' gože' Ḻe': \p —Benne', cha' le' bebejo'-ne', bḻoe'el neda' gan wló'o-ne', na' neda' yeyoá'a-ne'. \p \v 16 Naž Jesusen' gože' ḻe': \p —Lia. \p Naž byechj Lian', na' ḻen diža' hebreo gože' Ḻe': \p —Raboní. \p Diža' hebreo ni ẕnnan: “Benne' Wsedle chia'.” \p \v 17 Jesusen' gože' ḻe': \p —Bi kano' neda', dan' bi na' yeyepa' gan zoa X̱a'. Na'a, wyéj gan zej nnita' benne' ljéža'do' ka', na' gož-gake': “Ki wnná Jesusen': yeyepa' gan zoa X̱a', na' ḻezka' nake' X̱ale. Nake' Dios chia', na' Dios chele.” \p \v 18 Naž wyéj Lia Madlen', na' bejzenle' benne' wsedle ka' che Jesusen' ba beḻe'ele' X̱anžon', na' kan nak dan' wnné'. \s1 Ẕḻoe'e ḻaw Jesús ḻawgak benne' wsedle chie' ka' \r (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Lk. 24:36‑49) \p \v 19 Kate' ba goḻe ža na', da' naken ža nežw, zej ndobe benne' wsedle ka' che Jesusen', na' nyejw yo'o gan nníta'gake' dan' ẕžébegake' benne' judío wnná bia' ka'. Naž bḻoe'e ḻaw Jesusen' gachje ḻáwe'le gan nníta'gake', na' gože' ḻégake': \p —Ga'n ži yichj ḻáẕdo'le. \p \v 20 Kate' beyóž gože' ḻégake' da' ni, bḻoe'ele' ḻégake' ne'e, na' ḻe'el sine'e. Naž bebégekle benne' wsedle chie' ka' dan' žeḻé'egekle' X̱anžon'. \v 21 Naž Jesusen' gože' ḻégake' da' yoble, na' wnné': \p —Ga'n ži yichj ḻáẕdo'le. Kan ben X̱a', bseḻe'e neda', ḻezka' žseḻa'a ḻe'e chjenle x̱china'. \p \v 22 Kate' beyóž wnné' da' ni, blobe' ḻáwgake', na' gože' ḻégake': \p —Le si' ḻo na'le Dios Be' La'y. \v 23 No benne' yenít ḻawle, bennen' ben doḻa', ba yo'o yeḻa' ženít ḻaw chie', na' no benne' bi yenít ḻawle ḻe', ga'n doḻa' da' nbaga' benne' wen doḻan'. \s1 Bi žejḻé' Mas bebán Jesús \p \v 24 Mas bi wzóaḻene' ḻégake' katen' Jesusen' bedjwíe' ḻégake'. Nak Masen' to benne' chežinnoe' ka', na' ḻezka' lie' Benne' Kwach. \v 25 Wdé na' yezika' benne' wsedle ka' belyi'e Masen', na' wnnágake': \p —Ba bḻe'elto' X̱anžon'. \p Masen' gože' ḻégake': \p —Cha' bi ḻe'ela' ne'e gan bdin bdidjwn', na' wdía' x̱ben na'a gan bdin bdidjwn', na' wdía' na'a ḻe'el sine'e gan bdin yag ntochen', bi chejḻi'a. \p \v 26 Kate' ba gok yex̱ono' ža, benne' wsedle chie' ka' zej ndobe' da' yoble ḻo yo'on', na' zoaḻen Masen' ḻégake'. Ḻa'kze nyejw yo'o gan nníta'gake', bḻoe'e ḻaw Jesusen' gachje ḻáwe'le gan nníta'gake', na' gože' ḻégake': \p —Ga'n ži yichj ḻáẕdo'le. \p \v 27 Naž Jesusen' gože' Masen', na' wnné': \p —Bde x̱ben no'o nga, na' bwia na'a nga. Bde no'o ḻe'el sina'a nga, na' biž gak chope ḻažo'o, san bejḻé' chia'. \p \v 28 Naž bechebe Masen', na' gože' Ḻe': \p —X̱ána'do', na' Dios chia'. \p \v 29 Jesusen' gože' ḻe': \p —Mas, dan' bḻe'elo' neda', žejḻi'o. Ba nez ẕen gaken chegak benne' ka' chejḻé'gake' chia' ḻa'kze bi ḻé'egekle' neda'. \s1 Da' žénele gon da' nyejw ḻe'e yiche ni \p \v 30 Ben Jesusen' da' zanže yeḻa' wak ẕen ka' ḻawgak benne' wsedle chie' ka', da' ka' bi zej nyejwn ḻe'e yiche ni. \v 31 Da' ki bzoja' ḻe'e yiche nich chejḻe'le nak Jesusen' Benne' Criston', Bennen' bseḻa' Dios, na' nake' Ẕi'nkze Dios, na' kate' chejḻe'le chie', gata' yeḻa' nban da' zejlí kanne chele dan' žejḻe'le chie' Ḻe'. \c 21 \s1 Ẕḻoe'e ḻaw Jesús ḻawgak gaže benne' wsedle chie' ka' \p \v 1 Wdé gok da' ki, bḻoe'e ḻaw Jesusen' da' yoble ḻawgak benne' wsedle chie' ka' gan nak žoa'a nisdo' da' nzin' Nisdo' Che Tiberias, na' ki goken kan bḻoe'e ḻawe' ḻáwgake'. \v 2 Zej ndobe Smon Bedw, na' Mas, bennen' ḻezka' lie' Benne' Kwach, na' Natanael, benne' yež Kaná, yežen' nbaben Galilea, na' ḻezka' ẕi'n Sebedeo ka', na' yechope benne' wsedle ka' che Jesusen'. \v 3 Smon Bedwn' gože' ḻégake': \p —Cha'a chejx̱ena' bel ka'. \p Yezika' benne' ka' belyi'e ḻe', na' wnnágake': \p —Sá'ḻento' le'. \p Naž jake', na' wžéngake' to ḻo barkw, na' yelen' nitó bel bi wẕéngake'. \v 4 Kate' za' ža'ní', bejsé Jesusen' žoa'a nisdon', na' benne' wsedle chie' ka' bi gókbe'egekle' cha' Jesusen'. \v 5 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Ẕí'na'do' ka', ¿bi de bel chele? \p Beží'igake', na' belyi'e Ḻe': \p —Nitoba'. \p \v 6 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Le wsé yix̱jw bel chele cheḻá'a ḻi ža barkwn', na' senle-ba'. \p Naž bségaken', na' biž gok yeká'agaken', dan' nža'te yix̱jw na' bel ka'. \v 7 Naž benne' wsedle, bennen' nži'il Jesusen', gože' Bedon', na' wnné': \p —¡X̱anžon'! \p Kate' benle Smon Bedon', “X̱anžon'” beyakwe' laže' gokwe', da' beké'en zga'ale, na' wyaze' ḻo nis. \v 8 Yezika' benne' wsedle ka' bsá'gake' barkwn', na' bedjẕóbgake' yix̱jwn' dan' nža'ten bel ka'. Bi nak zi'to' gan de yo biž, da' nakze ka to gaywá' lka' ní'ažo. \v 9 Katen' bžíngake' ḻo yo bižen', na' bḻé'egekle' že' to yi' balje ga na', na' ẕoa to bel ḻawen', na' ḻezka' de yet ga na'. \v 10 Jesusen' gože' ḻégake': \p —Le yedjwá' bel ka' ba wẕéngakle-ba' ga zoa' ni. \p \v 11 Bebén Bedon' ḻo barkwn', na' wẕobe' yix̱jwn' zaka' ḻo yo bižle, na' nža'ten bel ži'a ka', to gaywá' chonne-yonba'. Ḻa'kze zej nak bel zanḻe'e, bi bžeza' yix̱jwn'. \v 12 Naž Jesusen' gože' ḻégake': \p —Le da gawle. \p Nitó benne' wsedle chie' bi bežogle' nnable' Ḻe', bi nne': “¿Noẕ Le'?” Nnézkzegekle' nake' X̱anžon'. \v 13 Naž wbiga' Jesusen', na' bex̱we' yet ka', na' ḻezka' bel na', na' bi'en chégake'. \p \v 14 Da' ni naken da' chonne chi'i bḻoe'e ḻaw Jesusen' ḻawgak benne' wsedle chie' ka' wdé bebane' ḻo yeḻa' got. \s1 Jesús ẕcháḻjḻene' Smon Bedw \p \v 15 Kate' beyóž bdáwgake', Jesusen' gože' Smon Bedw: \p —Smon, ẕi'n Jonás, ¿nží'iželo' neda' kan zej nži'il benne' ki neda'? \p Bechebe Bedon', na' gože' Ḻe': \p —O', X̱an. Le' nnézkzelo' nži'ila' Le'. \p Jesusen' gože' ḻe': \p —Bwaw ẕíla'do' chia' ka'. \p \v 16 Jesusen' gože' ḻe' da' chope chi'i, na' wnné': \p —Smon, ẕi'n Jonás, ¿nži'ilo' neda' dot ḻažo'o? \p Bechebe Bedon', na' gože' Ḻe': \p —O', X̱an. Le' nnézkzelo' nži'ila' Le'. \p Jesusen' gože' ḻe': \p —Bwaw ẕila' chia' ka'. \p \v 17 Jesusen' gože' ḻe' da' chonne chi'i: \p —Smon, ẕi'n Jonás, ¿nži'ilo' neda'? \p Gok nyache' ḻaže' Bedon' dan' chonn chi'i wnnable' ḻe', na' wnné': “¿Nži'ilo' neda'?” na' bechebe Bedon', na' gože' Ḻe': \p —X̱an, yógo'te nnézkzelo' Le'. Nnezlo' nži'ila' Le'. \p Jesusen' gože' ḻe': \p —Bwaw ẕila' chia' ka'. \v 18 Da' li žapa' le', katen' goko' x̱kwide', žakze chio' bwakw kwino', na' kan ẕnnazen chio' wdó'. Kate' golo', wḻío' no'o, na' benne' yoble wakwe' le' laže', na' chi'e le' gan bi yénelo' chejo'. \p \v 19 Da' ni wnná Jesusen' nak bian' kan gat Bedon', dan' chejté'e ḻe'e yag kroze, nich ga'n ẕen Dios. Kate' beyóž wnná Jesusen' ki, yetó da' wnné': \p —Benḻen neda' tẕen. \s1 Ẕchaḻj Jesús kan gak che benne' wsedlen', bennen' nži'ile' \p \v 20 Byechj Bedon', na' bḻe'ele' benne' wsedlen' Jesusen' nži'ile' ḻe', zedjnawe' ḻégake'. Nake' benne' wsedlen' wži'e kwit Jesusen' katen' bdáwgake', na' gože' Jesusen': “X̱an, ¿noẕ bennen' wdíe' Le'?” \v 21 Kate' Bedon' bḻe'ele' ḻe', gože' Jesusen': \p —X̱an, ¿biẕ gon benne' ni? \p \v 22 Jesusen' gože' ḻe': \p —Cha' žénela' ga'n bennen' kate' yeḻa'ža', bi žaḻa' gek zedlo'. Benḻen neda' tẕen le'. \p \v 23 Wzé diža' ni gan zej nnita' lježžo ka', benne' ka' žejḻé'gake' che Jesusen'. Žékgekle' bi gat benne' wsedlen'. Jesusen' bi gože' ḻe' bi gate', san ki wnné': “Cha' žénela' ga'n bennen' kate' yeḻa'ža', bi žaḻa' gek zedlo'.” \p \v 24 Benne' wsedlen' naka' neda', Ẕwa. Ẕzoa lia' da' ki, na' bzoja' ḻe'e yiche da' ki, na' nnézlele da' ẕnnia' naken dot da' li. \p \v 25 Ben Jesusen' da' zanže ka'. Chela' no benne' wzoje' ḻégaken ḻe'e yiche to ton, žekla' bi gata' latje yežlyó nga ga kwa'gak yiche ka' žaḻa' wzojen'. Ka'kze naken.