\id TIT \h Tito \toc1 Tito Gyicy nu bzeed Baly lo Tit \toc2 Tito \toc3 Tit. \mt1 Tito \mt2 Gyicy nu bzeed Baly lo Tit \c 1 \s1 Baly zeed yu ñgyoozh ni Tit \p \v 1 Ya̱ Baly tub yu nu ricy coz nu rlagy Ñgyoozh. Nunu naca̱ aposht ni Jesucrisht. Mi zeꞌ bzuu nez mi ya̱ nu cha̱ lat de mbecy nu blosu Ñgyoozh, gun orzeꞌ locyuuba̱ dey nu fert gyicy cup yu consuel lom, nunu gad lagy dey de coz rishli nu ricy den nu nac Ñgyoozh. \v 2 Ni ricy den nu nac nu drish lon nu gad nu cui mbañ den tub la. Ñgyoozh bi mneꞌ ic mi nu cui mbañ den nese anzir nu gzub gyiꞌ gyishlombecy. Nunu mi zeꞌ waguum. \v 3 Nunu na la, tiem niñ, bi briic mi nu gad lagy den ni de riidz nim. Ni bicy Ñgyoozh, biñ nu co mbañ de ub na, nu nac de riidz nu bduꞌm ya̱a̱ nu shaala̱ lat de mbecy. \v 4 Orzeꞌ ya̱ ca̱a̱ gyicy ii nu zeeda̱ lo ru Tit. Ru nac ru tub yu feñ ne̱ nu rishli nu nac de coz ni Crisht, de coz nu rup laan ricy cup na consuel lo. \p Orzeꞌ Ñgyoozh Uz den nu Jesucrisht, biñ nu co mbañ de ub na, gyicy dem faboor nu nap gyicy num ru, nunu gyicy dem nu cheti ri añ nir. \s1 Riiñ nu ricy Tit Creta \p \v 5 Ornu ya̱ bzeeña̱ ru lo tub nac yu nu la Creta nu ri lo nisyudoo, orzeꞌ ni bicya̱, gun orzeꞌ gzu nap ru de coz nu ricy falt nu duzu nap, nunu orzeꞌ tub ga la gyedz co sur mbecy nu gac yu yu bel lat de mbecy ni Crisht dub gal mod nu ya̱ mne̱e̱ lor. \v 6 Orzeꞌ yu nu gac yu bel rlagy ñi nu cyiiñ yu tub mod nu cueꞌ la griib mbecy cyi tooy. Nunu rlagy ñi gac yu mbecy nu ricy paa nu tub ziꞌl biñ nu nac mñaay. Nunu niꞌ ziꞌl de iꞌñ yu rlagy ñi nu gac yu mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. Nunu cueꞌ nu nii mbecy nu iꞌñ yu nac yu mbecy gurfeñ o mbecy nu rnid ruꞌ. \v 7 Orzeꞌ yu bel nu riib ic lat de mbecy ni Crisht, rlagy ñi nu gac dey mbecy nu sac falt ni, como de yu zeꞌ zuy riiñ ni Ñgyoozh. Cueꞌ nu gac dey mbecy cyigy too. Ni cueꞌ nu gac dey mbecy dzaꞌ ic. Ni cueꞌ gac dey mbecy rzugy. Ni cueꞌ gac dey mbecy balient. Nunu ni cueꞌ nu dzi ye gzac dey lo tiñ. \v 8 Lugaar nu ni na dey gac yu, orzeꞌ rlagy ñi nu nap nii nu dey mbecy ornu cyid yu yuꞌy. Nunu rlagy ñi nu gyet lagy dey de coz nap. Nunu gac dey mbecy nu nap na shcab ni. Nunu gac dey mbecy nap. Nunu gac dey mbecy nu zu par Ñgyoozh ziꞌl. Nunu rlagy ñi nu nap gyicy yu mandaar ub yu. \v 9 Orzeꞌ rlagy ñi nu gzu fert yu nu nac de riidz rishli ni Ñgyoozh nu bdulyuu niy, gun orzeꞌ niꞌ ziꞌl gac cuic yu baloor ni losaꞌy nu nac de riidz zeꞌ, nunu gac cuugy yu lardoo de mbecy nu rnii reñaꞌ raso̱o̱. \p \v 10 Gun yuꞌ zigy mbecy nu zay contr ni de riidz ni Ñgyoozh. Gun laab lat dey yuꞌ mbecy nu rzu fert yu nu ca beey sircunsision cuerp ni de mbecy ni Crisht. De yu zeꞌ riidz ton ziꞌl rnii dey, nunu rguu dey losaꞌy. \v 11 Rlagy ñi nu soow den ruꞌ de mbecy zeꞌ, gun ricy dey nu rcan shcab ni dub yuꞌ la mbecy. Rlyuu dey coz nu a̱ꞌ yad ñi niy nu lyuuy nu nac nu ye rzac dey lo de coz nu rbic mbecy niy. \p \v 12 Bzu tub mbecy nu bicy yu nu mniiy por cuen ni Ñgyoozh. Nunu laab mbecy Creta nac yu. Orzeꞌ yu zeꞌ bzat yu de losaꞌy. Orzeꞌ nay: “De mbecy Creta dub laa tiem rguu dey. Na dey gal nu na bañ gyish. Row shaad dey. Nunu nac dey mbecy zed”, nay. \v 13 Nunu laab ni gal nu mnii yu zeꞌ. Ndeꞌ nu fert pshuu nu dey. Gun orzeꞌ gyanap consuel nu ricy cup dey lo Crisht. \v 14 Gun orzeꞌ cueꞌ gaꞌ nu gyicy cuen dey de rishtoo nu bloo ic de mbecy Israeel. Ni cueꞌ gyicy cuen dey mandaar nu ricy de mbecy nu bruu chu lo de coz rishli ni Ñgyoozh. \p \v 15 Gun benu ca na mbecy nap na shcab niy, orzeꞌ dela coz nu ricy yu, ndeꞌ coz cacy par lo Ñgyoozh. Tees de mbecy nu wayicy cup consuel lo Crisht nunu benu a̱ꞌ nap na shcab ni dey, orzeꞌ par de yu zeꞌ sacaꞌ coz nap par lo Ñgyoozh. Gashtal shcab nu ricy cup dey gubag ñi. Nunu wagat lo dey nu nac coz a̱ꞌ nap nu ricy yu. \v 16 Rnii dey nu yuꞌ loy Ñgyoozh, tees nu nac coz nu ricy dey rabee nu walab rishli. Nac dey mbecy rzi lagy. Nunu nac dey mbecy nu wacsuub gyidag. Rila wacyiiñ dey nu gyicy yu ni tub la coz nap. \c 2 \s1 De mbecy rlagy ñi gyicy yu dub gal nu rnii de riidz nu sac ni Ñgyoozh \p \v 1 Orzeꞌ dub laa tiem lyuur ni de mbecy nu gyicy yu dub gal mod nu rnii de riidz nu sac falt ni Ñgyoozh, de riidz nu rlyuu mbecy nu nac de coz ni Crisht. \v 2 Orzeꞌ de yu gush rlagy ñi nu gac dey mbecy nu ca lagy deꞌ zir mbecy lo. Rlagy ñi nu gac dey mbecy nu nap na shcab ni. Rlagy ñi nu nap gzu dey shcab nu nac de coz ni Crisht. Rlagy ñi nu nu rishli gaal ca dey de losaꞌy. Rlagy ñi nu gagye dey ornu rzac ziy. \v 3 Niꞌ ziꞌl mod par de biñ gush. Rlagy ñi nu gyicy dem gal mod nu yad ñi nu gyicy de biñ mñaa nu rca lagy lo Ñgyoozh. Cueꞌ gac dem biñ mñaa nu ro rishcuen. Ni cueꞌ gzugy dem. Rlagy ñi lyuu dem ni de fiñ feñ nu nac de mod nap nu ricy de ub mi. \v 4 Nunu lyuu gaꞌm ni de fiñ feñ nu ca deñ ñgyeeñ gal nu de iꞌñ ñi. \v 5 Lyuu gaꞌm nu nap gyub ic deñ ub ñi, nunu gac deñ mbecy nu sac falt ni. Niꞌ ziꞌl lyuum ni deñ nu gyicy paa deñ nu de riiñ nu yuꞌ nañ yuꞌ. Lyuum ni deñ nu gac ñii mbecy gugy na. Lyuum ni deñ nu “O” niiñ ni ñgyeeñ. Gun benu ni gyicy deñ, orzeꞌ wad mod nu nii zi ni tub la mbecy ni de riidz ni Ñgyoozh. \p \v 6 Na niꞌ ziꞌl byoo rishlo de yu feñ nu nap gyicy yu mandaar ub yu. \v 7 Nunu dub laa tiem ru lyuur ni dey nu gyicy dey dela mod nap. Lyuur ni dey nu nac mod nu ricy ru. Ornu lyuur ni dey, orzeꞌ nu tub ziꞌl lardoor bicy ñi. Cueꞌ nu cyup lardoor gyicy ruñ. Nunu cueꞌ niir riidz shiꞌ lo dey, \v 8 sinu niir nu mod nu raso̱o̱, gun orzeꞌ ni tub la mbecy waniiy nu ru walab riidz nap rniir, gun orzeꞌ cyu ziꞌl mbecy nu za contr ni den gat lo dey par nu nac nu wad mod nu nii dey riidz a̱ꞌ nap nu nac de ub na. \p \v 9 Bduꞌ riiñ yaa de yu nu nac moz nu gzuub gyidag dey ni patro̱o̱ niy nu nac dela mandaar nu ricy yu loy. Gyicy yu tub mod nu gyet lagy patro̱o̱ niy. Nunu cueꞌ tush cyay riidz loy. \v 10 Nunu cueꞌ gyicy gubaan yu la coz niy, sinu rlagy ñi nu gyicy yu tub mod nu gabe nu tonaꞌ la nac yu mbecy nap, gun orzeꞌ dela mbecy zac dey nu dzi cyit na de riidz ni Ñgyoozh, biñ nu bloo mbañ de ub na. Laab de ndeꞌ de riidz nu rlyuu den. \p \v 11 Tees Ñgyoozh bi briic mi nu gad lagy den la na faboor nu gyicy num de mbecy. Nu nac faboor zeꞌ gad mod nu gruu mbañ dela mbecy. \v 12 De riidz ni faboor ni Ñgyoozh zeꞌ rlyuuñ ni den nu rlagy ñi nu laa yaa den de coz a̱ꞌ nap, gal nu de gusht a̱ꞌ nap nu yuꞌ gyishlombecy ii. Orzeꞌ lat nu rcyiiñ den gyishlombecy ii rlagy ñi nu nap gyicy den mandaar ub na. Nunu rlagy ñi nu gyicy den de coz nu seꞌñ. Nunu rlagy ñi nu zu den shcab nu nac coz ni Ñgyoozh. \v 13 Orzeꞌ lat nu rcyiiñ den gyishlombecy ii, grish lo den nu shuub tiem nu gyuꞌ niñ gal nu mnii Ñgyoozh. Ni gac ñii ornu cyid Jesucrisht tuubaꞌ tir nu gyel lily nim. Mi zeꞌ nac mi Ñgyoozh ni den gal nu biñ nu co mbañ den. \v 14 Mi zeꞌ pshet ic mi gut mi par nu briish mi cyi den, gun orzeꞌ bicy mi nu bruu chu den lo de cyi nu ricy na. Nunu bicy mi nu byacaacy nap lan lo Ñgyoozh, gun orzeꞌ gac na mbecy nim. Gac na mbecy nu ric la añ ni lo de coz nap. \p \v 15 De nu nii rlagy ñi nu lyuur ni mbecy. Cuic ru baloor ni dey. Nunu shuu nur dey gal nu ricy mbecy nu ricy cup rishbeey. Cueꞌ shet ic ru nu nii mbecy nu ru wacyiiñ ru. \c 3 \s1 Coz nu rlagy ñi nu gyicy mbecy ni Crisht \p \v 1 Bicy nu gyezaꞌ lagy de mbecy ni Crisht nu “O” nii dey ni de gubier gal nu ni de fushtiz. Rlagy ñi nu gac dey mbecy nu rzuub gyidag. Nunu zaab zu la dey altant nu gyicy yu coz nap. \v 2 Rlagy ñi nu cueꞌ shiñ nii dey nu nac ni tub la mbecy. Rlagy ñi nu cueꞌ go zi dey riidz nu losaꞌy. Rlagy ñi nu gac dey mbecy gugy na. Rlagy ñi nu gac dey mbecy nu nap nii nu dela losaꞌ. \p \v 3 Gun gulas niꞌ ziꞌl de ub na guc na mbecy nu sac shcab ni. Guc na mbecy nu wacsuub gyidag ni Ñgyoozh. Nañ gal nu na nu bduneꞌ den. Orzeꞌ de lo la coz nu gusht ni den, ndeꞌ byub ic ñi de ub na. Gusa den lat de coz a̱ꞌ nap. Gusaap lagy den nu nac losaꞌn. Rzi lagy mbecy lo den, nunu rzi lagy den lo mbecy. \v 4 Tees ornu Ñgyoozh, biñ nu bloo mbañ de ub na, briic mi nu gad lagy den nu dzi nap ricy num den, nunu dzi rcam den, \v 5 orzeꞌ bloo mbañ mi den. Ni bicy mi, tees walab nu nac nu dzi nap bicy den, sinu nu nac nu gushni lagy mi den. Ornu bzu nis den, ndeꞌ nañ gal nu na nu gul naa tuubaꞌ tir, gun byac na mbecy cub. Byac den mbecy cub nu nac nu rcyiiñ Espiriit Yon nim nañ lardoo den. \v 6 Briic mi Espiriit Yon nim nu nac Jesucrisht, biñ nu bloo mbañ de ub na. Gun orzeꞌ Espiriit Yon nim nap tonaꞌ la gyicy num den. \v 7 Gun orzeꞌ gyanap den lom nu nac faboor nim. Orzeꞌ gad nu cui mbañ den dub gal mod nu drish lon. \p \v 8 Dela ndeꞌ coz rishli. Ndeꞌ nu rlagya̱ nu gzu fert ru nur ñii, gun orzeꞌ de yu nu ricy cup consuel lo Ñgyoozh gzu fert yu nu gyicy yu de coz nap. De riidz ii nac ñii riidz nap, nunu cyiiñ ñi par dela mbecy. \v 9 Tees ru cueꞌ shet ic ru nu gor riidz ton nu mbecy. Cueꞌ gor riidz nu cyu nez tub ga mbecy. Cueꞌ chucoo der. Nunu cueꞌ go zi der riidz nu nac de asunt ni leey nu bzeeñ Moisees. De ndeꞌ nac ñii coz nu rila wacyiiñ. Nunu se la la cyiiñ ñi ni den. \p \v 10 Zeꞌ benu ca na mbecy ricy yu nu yacyup nac de mbecy ni Crisht, mas bi pshuu nur yu tub tir o cyup tir, zeꞌ benu wagyicy cuen yu de coz nu rniir, orzeꞌ cor yu lat de mbecy ni Crisht. \v 11 Rlagy ñi nu gad lagy ru nu mbecy zeꞌ a̱ꞌ nap na shcab niy. Laab de cyi nu ricy yu ricy ñi nu rabee nu yuꞌ falt niy. \s1 Riidz par Tit ziꞌl \p \v 12 Ya̱ zuu neza̱ Artemas nu Tíquico nu cyid dey lor. Na ornu gri dey na, orzeꞌ gyicy ru tub fers nu cyid ru gyedz Nicópolis nu cyid güiir ya̱. Gun ya̱ bi bduꞌ ica̱ nu cyiiña̱ gyedz zeꞌ lat tiem rag. \v 13 Ru, locyuub ru Zenas nu Apolos, cyup de yu nu rneꞌ ic lo de fushtiz, nu ca na la nesedaa ni dey, gun orzeꞌ zaab za la byaj ni dey nu cueꞌ gyicy falt ni tub la coz ni dey. \v 14 Nunu niꞌ ziꞌl de losaꞌn, de yu nu nac mbecy ni Crisht, rlagy ñi nu gyicy yu nu gad lagy yu lac mod gyicy yu de lo la coz nap, nunu rlagy ñi nu locyuub yu de mbecy nu ricy falt coz ni, gun orzeꞌ cueꞌ nu cyiiñ leew dey gyishlombecy ii. \s1 Laab ndeꞌ la ñgyoozh nu zeed Baly \p \v 15 Na dela de mbecy nu yuꞌ zeꞌ nu rcyiiña̱ ii, dela dey zeed yu ñgyoozh nir. Orzeꞌ gab ru de mbecy shnuy, de mbecy nu rca de ub na nu nac nu ricy cup dey consuel lo Crisht. \p Orzeꞌ Ñgyoozh gyicy mi faboor nu nap gyicy num dela de ru.