\id JHN \h San Juan \toc1 San Juan De riidz nap nu rniiñ nu nac Jesuuz dub gal mod nu mnii Waa \toc2 San Juan \toc3 Jn. \mt1 San Juan \mt2 De riidz nap nu rniiñ nu nac Jesuuz dub gal mod nu mnii Waa \c 1 \s1 Biñ nu la riidz ni Ñgyoozh byac mi mbecy gyishlombecy \p \v 1 Nese anzir nu gya gyishlombecy, biñ nu la riidz ni Ñgyoozh nil bi zum. Mi zeꞌ nac num Ñgyoozh, nunu nac mi Ñgyoozh. \v 2 Nunu nil bi zum nu Ñgyoozh nese anzir nu gya gyishlombecy. \v 3 Dela coz nu psaꞌ lagy Ñgyoozh, mi zeꞌ bicy mi ñii. Nunu ni tub la coz wansaꞌ lagy Ñgyoozh benu walab nu nac mi zeꞌ. \v 4 Mi zeꞌ nac mi biñ nu rbic gyel mbañ nu rishli. Nunu gyel mbañ zeꞌ nañ gal nu na tub yaa nu ricy ñi nu gyal shcab ni de mbecy. \v 5 Zeꞌ yaa zeꞌ bzu laañ zeꞌ nu cow, nunu de zeꞌ nu cow zeꞌ rila wangyicy ñi gan nu nsoow ñi lo yaa zeꞌ. \p \v 6 Bzu tub mbecy, yu nu bzuu nez Ñgyoozh. Yu zeꞌ lay Waa nu driib nis mbecy. \v 7 Biid yu par nu cuic yu nu gad lagy de mbecy nu cyu biñ nu na gal nu na yaa zeꞌ, gun orzeꞌ de yu nu gzuub gyidag de riidz nu niiy, orzeꞌ de yu zeꞌ gyicy cup dey consuel lom nu nac de riidz nu mniiy. \v 8 Yu zeꞌ walab biñ nu na gal nu na yaa zeꞌ, sinu Ñgyoozh bzuu nez mi yu biid yu par nu cuic yu nu gad lagy mbecy cyu nac mi zeꞌ. \v 9 Gun biñ nu nac yaa nu rishli zeꞌ bi yad mi par nu cuic mi nu gad lagy dela mbecy. \p \v 10 Laab biñ nu la riidz ni Ñgyoozh zeꞌ brim gyishlombecy. Nunu mas Ñgyoozh psaꞌ lagy mi dela coz ni gyishlombecy nu nac mi, tees de mbecy ni gyishlombecy wangyuꞌ lo dey mi. \v 11 Brim ledz mi tees de mbecy nu yuꞌ ledz mi wannii dey “O” nim. \v 12 Dela mbecy nu “O” mnii nim nunu bicy cup dey consuel lom, orzeꞌ de yu zeꞌ briic mi mod ni dey nu gyac yu iꞌñ Ñgyoozh. \v 13 Walab nu byac dey iꞌñ Ñgyoozh par nu gul dey ni tub biñ mñaa, nunu walab nu byac dey iꞌñ Ñgyoozh par nu nac coz nu rlagy ca na tub mbecy, sinu byac dey iꞌñ Ñgyoozh gal nu ub mi bicy mi. \p \v 14 Nunu biñ nu la riidz ni Ñgyoozh zeꞌ byac mi mbecy gyishlombecy, nunu pcyiiñ mi lat den. Nunu tonaꞌ la gugy nam num de ub na. Nunu rniim dub ub la coz rishli. Nunu de ub na bi bzaac na gyel lily nim, gyel lily nu yad ñi nu gad ni biñ nu tub zi zu ni uz. \v 15 Waa bzat yum. Orzeꞌ ye la mniiy: \p ―Mi zeꞌ biñ nu bzata̱ ornu mne̱e̱ lo der nu biñ nu yad par icha̱ gya zir zum gazeꞌ ya̱, gun mi zeꞌ nil bi zum anzir nu gal ya̱ ―nay. \p \v 16 Par nu nac nu dzi gugy nam, zaab nap la ricy num de ub na. \v 17 Gun briic Ñgyoozh leey ni den nu nac Moisees. Zeꞌ nu nac Jesuuz, nap ricy num de ub na nunu blyuum de coz rishli nim lo den. \v 18 Ni tub la mbecy wacsac dey Ñgyoozh. Tees iꞌñ mi, biñ nu tub zi zu nim, nac num mi. Mi zeꞌ briic mi nu gad lagy na la nam. \s1 Waa nu driib nis mbecy rniiy cyu nac Jesucrisht \p \v 19 Nii de coz nu mnii Waa ornu de fushtiz ni de mbecy Israeel bzuu nez dey de uz gal nu la be de mbecy nu bruu lat nez Levita nu yuꞌ Jerusaleeng nu cha dey cugyiꞌy lo Waa. Orzeꞌ na dey rab yu Waa: \p ―¿Cyu nac ru? ―na dey. \p \v 20 Orzeꞌ Waa naal la mniiy lo dey cyu nac yu. Orzeꞌ nay: \p ―Ya̱ walab Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy ―nay. \p \v 21 Orzeꞌ bdugyiꞌ gaꞌ dey loy: \p ―¿Zeꞌ cyu gaal nac ru beni? ¿A walab Elías, yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh, nac ru beni? ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ Waa: \p ―Walab yu zeꞌ naca̱ ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ dey: \p ―¿A walab ru yu nu rnii por cuen ni Ñgyoozh nu ca lo cuen nu cyid? ―na dey. \p Orzeꞌ na Waa: \p ―Walab ―nay. \p \v 22 Orzeꞌ na gaꞌ dey: \p ―¿Cyu nac ru beni? Gun rlagy ñi nu gya du̱ de̱ raso̱o̱ lo deyu nu bzuu nez de̱ ya̱ nu yapa̱. ¿Cyu nac ub ru? Mnii beni ―na dey. \p \v 23 Orzeꞌ na Waa rab yu dey: \p ―Ya̱ naca̱ tub mbecy, tub yu nu bzat Isaías, yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh ornu nay: “Zaab tiꞌ tub mbecy rbish tiy tub lugaar ub zi. Orzeꞌ nay: Bicy nap der nañ lardoor gal nu ricy nap der tub nez nu ded tub yu lily, gun bi cyid Shuaan den”, na Isaías ―na Waa. \p \v 24 Na de yu nu bzuu nez de mbecy fariseo nu gua tugyiꞌy lo Waa, \v 25 orzeꞌ na dey rab yu Waa: \p ―Zeꞌ benu a̱ꞌ nac ru Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy, ni a̱ꞌ nac ru Elías, ni a̱ꞌ nac ru yu nu rnii por cuen ni Ñgyoozh, zeꞌ ¿lagu rbic ru nu zu nis mbecy beni? ―na dey. \p \v 26 Orzeꞌ na Waa rab yu dey: \p ―Ya̱ driib nisa̱ mbecy nu nis, tees lat de ub na zu tub mbecy nu a̱ꞌ yuꞌ lo der. \v 27 Mi zeꞌ cyid mi par lo ya̱, tees ya̱ wangyapa̱ nu shaagya̱ ni gyid nu zub gyid lab mi ―nay. \p \v 28 Dela de coz ii guc ñi tub lugaar ni tub gyedz nu la Betania, par tub laꞌ gaꞌ ruꞌ gyoow Jordaang. Ndeꞌ lugaar zeꞌ nu driib nis Waa de mbecy. \s1 Jesuuz nam gal nu na tub shily nu gac gun lo Ñgyoozh \p \v 29 Na tuubaꞌ dzi orzeꞌ bzaac Waa Jesuuz nu yad mi loy. Orzeꞌ nay: \p ―Güii der, re yad tub mbecy nu na gal nu na tub shily nu gac gun lo Ñgyoozh. Mi zeꞌ cyib mi cyi de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy. \v 30 Mi zeꞌ biñ nu bzata̱ lo der ornu ya̱ mne̱e̱: “Biñ nu yad par ich ya̱, gya zir zum gazeꞌ ya̱, gun mi zeꞌ nil bi zum anzir nu gal ya̱”, mne̱e̱. \v 31 Wangad lagya̱ cyu nac mi, tees ya̱ yapa̱ nu griib nisa̱ mbecy nu nis gun par nu cuꞌ lo de mbecy Israeel mi cyu nac mi ―nay. \p \v 32 Nii riidz nu mnii Waa ornu nay: \p ―Ya̱ bzaaca̱ Espiriit Yon ni Ñgyoozh nam gal nu na tub begy bet mi. Bruum gal gyibaa. Gusub mi too mi zeꞌ. \v 33 Ya̱ gabee wangyuꞌ lo̱m cyu nac mi. Tees Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱ nu griib nisa̱ mbecy nu nis, nam rab mi ya̱: “Ornu gzac ru nu gyet Espiriit Yon ne̱ too tub mbecy, orzeꞌ mi zeꞌ biñ nu cuic Espiriit Yon zeꞌ ne̱ ni de mbecy”, nam. \v 34 Ya̱ bi bzaaca̱ de coz zeꞌ. Ndeꞌ nu ya̱ naca̱ teshtig nu mi zeꞌ nac mi iꞌñ Ñgyoozh ―na Waa. \s1 De yu nu psyaꞌ loga la lo Jesuuz \p \v 35 Na orzeꞌ tuubaꞌ dzi, orzeꞌ Waa laab lugaar zeꞌ zuy nu cyup de yu nu rsyaꞌ loy. \v 36 Na ornu bzaac yu nu bded Jesuuz, orzeꞌ nay: \p ―Güii der. Re rded tub mbecy nu na gal na tub shily nu gac gun lo Ñgyoozh ―nay. \p \v 37 Na ornu güeñ cyup de yu nu rsyaꞌ loy de riidz zeꞌ, orzeꞌ za dey za cay ich Jesuuz. \v 38 Orzeꞌ Jesuuz bish cyam, nunu bzaac mi nu yad dey. Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―¿La coz ryub der? ―nam. \p Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―Masht, ¿ca rcyiiñ ru? ―na dey. \p \v 39 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Yaa der chan gun cha güiir ca rcyiiña̱ ―nam. \p Orzeꞌ gush nez dey za nuy mi. Orzeꞌ bzaac dey ca rcyiiñ mi. Orzeꞌ byeeñ nu dey mi gua la nu gudze zeꞌ, gun bi yuꞌn tub gyiib tap or gudze ornu bri num dey zeꞌ. \p \v 40 Tub de yu nu güeñ ni Waa, yu nu gua ca ich Jesuuz, lay Ndrees bicy yu Simo̱o̱ Bed. \v 41 Orzeꞌ lueg la gua yub yu bicy yu Simo̱o̱. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―De̱ ya̱ bi bdzeel de̱ Mesías, bin nu ca lo cuen nu co mbañ den ―nay. \p (Mesías, ndeꞌ tub ziꞌl yaruuñ nu Crisht.) \p \v 42 Orzeꞌ lueg la za nuy Simo̱o̱ lo Jesuuz. Orzeꞌ Jesuuz mbi la bgüiim loy. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Ru lar Simo̱o̱ iꞌñ Waa. Tees na loo la̱ ru Cefas. (Cefas nu Bed tub ziꞌl nu yaruu riidz zeꞌ. Ndeꞌ gyitaꞌ.) \s1 Jesuuz bredz mi Lip nu Natanael \p \v 43 Na tuubaꞌ dzi, orzeꞌ Jesuuz mnii ic mi gyam tub lugaar ni Galilea. Orzeꞌ zeꞌ bdzeel mi Lip. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Da, da ca icha̱ ―nam. \p \v 44 Na Lip nac yu tub mbecy gyedz nu la Betsaida. Laab zeꞌ ledz Ndrees nu Bed. \v 45 Orzeꞌ Lip guay gua yub yu Natanael. Na ornu bdzeel yuy, orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Na bi bdzeel de̱ biñ nu bzat Moisees lo de gyicy zeꞌ nu ca leey ni Ñgyoozh. Laab mi zeꞌ biñ nu bzat de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Mi zeꞌ Jesuuz iꞌñ See. Zeꞌ ledz mi, ndeꞌ Nazaret ―na Lip. \p \v 46 Orzeꞌ na gaꞌ Natanael: \p ―¿Walab gaal gac gruu ñuu la coz nap gyedz Nazaret? ―na Natanael. \p Orzeꞌ na Lip rab yuy: \p ―Da güiir ben a walab ―nay. \p \v 47 Na ornu Jesuuz bzaac mi nu byagaab Natanael lom, Orzeꞌ nam: \p ―Güii, ii yad tub mbecy nu rishli gaal nac mbecy Israeel, tub yu nu sac gyel rguu nañ lardoo ―nam. \p \v 48 Orzeꞌ Natanael bdugyiꞌy lom: \p ―¿Lac bicy ru? ¿Lagu nu gud lagy ru lac mbecy na̱? ―nay. \p Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Ya̱ bzaaca̱ ru lat nu gusub ru gyiꞌ yalas anzir nu cuedz Lip ru ―nam. \p \v 49 Orzeꞌ na Natanael rab yum: \p ―Masht, ru nac ru iꞌñ Ñgyoozh. Ru nac ru rey nu nac Shuaan de mbecy Israeel ―nay. \p \v 50 Orzeꞌ Jesuuz nam rab mi yu: \p ―¿A ricy cup ru consuel lo̱ nu nac ziꞌl nu mne̱e̱ nu bzaaca̱ ru nu gusub ru gyiꞌ yalas? Coz ily zir gzac ru par lo gazeꞌ coz nu bzaac ru na ―nam. \p \v 51 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu gzac der nu gyal gyibaa, nunu gzac der nu chup gyet la de anc ni Ñgyoozh lo̱ ya̱, biñ nu byac mbecy ―nam. \c 2 \s1 Guꞌ tub fandang tub gyedz nu la Caná \p \v 1 Na ornu bi bzaꞌ chon dzi nu yuꞌ fandang tub gyedz nu la Caná lo yu ni Galilea. Laab lat zeꞌ ri ñaa Jesuuz. \v 2 Nunu niꞌ ziꞌl mnii gaꞌ dey lo Jesuuz nu lo de yu nu rsyaꞌ lom nu cha dey lo fandang zeꞌ. \v 3 Na ornu blazh ñup ni urbyay nu goꞌ dey, orzeꞌ na ñaa Jesuuz rab mim: \p ―Blazh ñup ni urbyay ―nam. \p \v 4 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi ñaam Li: \p ―Ña, ¿lagu rniir riidz zeꞌ lo̱? Nigul shuub dzi nu gzac mbecy de gyel lily ne̱ ―nam. \p \v 5 Orzeꞌ na gaꞌ ñaam rab mi de moz nu yuꞌ lo fandang zeꞌ: \p ―Bicy der la ziꞌl coz nu gniiñ ―nam. \p \v 6 Na, zeꞌ nguaa gaꞌ shuup reꞌ nu byaa nu gyitaꞌ. Nañ reꞌ zeꞌ rguꞌ de mbecy Israeel nis par nu rnaa dey nunu par nu rgyiib dey la coz gal nu rnii leey ni dey. Zeꞌ tub ga de reꞌ zeꞌ rzuꞌ tub cyaal gaynal, o tub setent litr nis nañ ñi. \v 7 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi de moz zeꞌ: \p ―Bduꞌ der nis nañ de reꞌ re gal dzaa lañ ―nam. \p Orzeꞌ de yu zeꞌ pchaa dey ñi gal ruꞌ lañ. Orzeꞌ nis zeꞌ byac ñi ñup ni urbyay. \v 8 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi dey: \p ―Na bdaꞌ der nis ii gua nu der goꞌ yu nu riib ic lo fandang ―nam. \p Orzeꞌ gua nu dey ñi goꞌ yu nu riib ic zeꞌ. \v 9 Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ bicy yu preb nis nu byac ñup ni urbyay zeꞌ, sinu wangad lagy lay ca bruuñ. Tees de moz nu bdaꞌ nis zeꞌ gud lagy dey ca bruuñ. Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ bredz yu yu nu nac nob zeꞌ. \v 10 Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Dela mbecy nu loga la rbic dey ñup nap ni urbyay goꞌ de mbecy nu rdeꞌ lo fandang. Na ornu dzi bi goꞌ shaad dey ñup nap zeꞌ, orzeꞌ rbic dey de ñup corient goꞌ dey. Zeꞌ ru bzeeñ ru ñup nap gashtal na rbic ru goꞌ dey ―nay. \p \v 11 Ndeꞌ nusuriidz nu bicy mi nu loga la tub gyedz nu ri lo yu ni Galilea nu la Caná. Zeꞌ blyuum gyel lily nim lo de mbecy, nunu de yu nu rsyaꞌ lom bicy cup zir dey consuel lom. \p \v 12 Na ornu bded zeꞌ, orzeꞌ bruum Caná gush nez mi zam nu ñaam, gal nu de bicy mi, gal nu de yu nu rsyaꞌ lom za num dey par Capernaum. Zeꞌ pcyiiñ mi la be dzi. \s1 Jesuuz bzu nap mi yuꞌ nu driib zily de mbecy Israeel Ñgyoozh \p \v 13 Na ornu sñuu ga shuub dzi nu chuꞌ de mbecy Israeel saꞌ ni Pas, orzeꞌ Jesuuz yam par Jerusaleeng. \v 14 Na ornu brim Jerusaleeng, orzeꞌ guꞌm loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de mbecy Israeel Ñgyoozh. Orzeꞌ byap mi de mbecy nu rut tor, nu shily, gal nu begy ni de mbecy. Nunu byapaꞌm de mbecy nu nguaa lo mez nu rchaa tiñ ni de mbecy nu bruu reñaꞌ lugaar. \v 15 Na ornu bzaac mi de coz zeꞌ, orzeꞌ bzaam tub chicot nu duu lyaar. Orzeꞌ nu ndeꞌ pcyuu num dey, nu tor niy, gal nu shily niy. Bloom dey ich loꞌ ni yuꞌ zeꞌ. Orzeꞌ ptush las mi tiñ ni de yu nu rchaa tiñ zeꞌ nunu blaagy yaam mez ni dey. Orzeꞌ brush las tiñ ni dey. \v 16 Zeꞌ de yu nu rut begy zeꞌ nam rab mi dey: \p ―Bloo der de bañcyug ii lugaar ii. Cueꞌ gyicy der yuꞌ ni Ñgyoozh uza̱ par tub yagyiꞌ ―nam. \p \v 17 Orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lom byezaꞌ lagy dey zeꞌ nu rniiñ lat riidz ni Ñgyoozh: “Ya̱ rzu ferta̱ nu nac yuꞌr gashtal wagagye̱e̱ ga̱ꞌ la̱”, rniiñ. \p \v 18 Orzeꞌ de yu zub lo ni de mbecy Israeel bdugyiꞌ dey lom: \p ―¿La ñuu muesht lyuur lo̱ de̱ par nu gabe nu ricy cup ru rishbeey nu ricy ru de coz ii? ―na dey. \p \v 19 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi dey: \p ―Ptily der yuꞌ ni Ñgyoozh ii. Orzeꞌ ya̱ zu napa̱ ñii nañ chon dzi tuubaꞌ tir gal nu nañ ―nam. \p \v 20 Orzeꞌ na de mbecy Israeel rab yum: \p ―Cyuu zub shuup ñaꞌn guꞌ dey bicy yu riiñ, gazeꞌ nu byaꞌ lo yuꞌ ni Ñgyoozh ii. Zeꞌ ru naꞌr nu nañ chon zi dzi bi gzu nap ru ñii ―na dey. \p \v 21 Tees yuꞌ ni Ñgyoozh nu bzat Jesucrisht, ndeꞌ cuerp nim. \v 22 Tees ornu byabañ mi, orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lom byezaꞌ lagy dey nu bi mniim nu ni gac ñii. Orzeꞌ guña lagy dey de riidz ni Ñgyoozh gal nu de riidz nu mnii Jesuuz. \s1 Jesuuz rad lagy mi la na nañ lardoo dela mbecy \p \v 23 Lat nu Jesuuz rded mi Jerusaleeng, lat saꞌ ni Pas, tonaꞌ la zigy mbecy bicy cup dey consuel lom nu nac de nusuriidz nu bicy mi. \v 24 Tees Jesuuz wangyicy cup mi consuel lo dey gun gud lagy mi lac mod na dela mbecy. \v 25 Ni tub la mbecy walagy ñi nu nii dey lom mod nu na de mbecy, gun ub mi rad lagy mi la na nañ lardoo dela dey. \c 3 \s1 Nicodemo beey riidz nu Jesuuz \p \v 1 Bzu tub mbecy fariseo lay Nicodemo. Nac yu tub mbecy nu zu riiñ lat de mbecy Israeel. \v 2 Orzeꞌ tub rel guay gua güiiy Jesuuz. Orzeꞌ nay rab yum: \p ―Masht, de̱ ya̱ rad lagy de̱ nu Ñgyoozh bzuu nez mi ru yad ru par nu lyuur ni de mbecy, gun ni tub la mbecy wac gyicy dey de nusuriidz nu ricy ru zeꞌ benu walab Ñgyoozh nac num yu. \p \v 3 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lor nu ni tub la mbecy wazac yu lo gyel gubier ni Ñgyoozh benu wal yu tuubaꞌ tir ―nam. \p \v 4 Orzeꞌ bdugyiꞌ Nicodemo lom: \p ―¿Par lac mod gyicy tub mbecy gush nu gal yu tuubaꞌ tir? ¿Walab gaal gac chuꞌ tub mbecy gush nañ ñaay par nu gal yu tuubaꞌ tir? ―nay. \p \v 5 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi yu: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lor nu ni tub la mbecy wazac yu lo gyel gubier ni Ñgyoozh benu wal yu lat nis, nunu benu wal yu nu nac Espiriit Yon ni Ñgyoozh. \v 6 Ornu tub mbecy ral yu ni ñaay, orzeꞌ mbecy ziꞌl nac yu. Tees benu tub mbecy gal yu nu nac Espiriit Yon ni Ñgyoozh, orzeꞌ ni Ñgyoozh nac yu. \v 7 Cueꞌ cha nu ic ru nu rne̱e̱ lor nu rlagy ñi nu gal der tuubaꞌ tir. \v 8 Gush ñuu shcab mod nu ricy bi. Ca ziꞌl lugaar druuñ. Reñ ru rsiigy ñi, tees wagad lagy der ca druuñ, nunu wagad lagy der ca par chañ. Niꞌ ziꞌl wagad lagy mbecy lac mod rac nu ral yu nu nac Espiriit Yon ni Ñgyoozh. \p \v 9 Orzeꞌ na gaꞌ Nicodemo rab yu Jesuuz: \p ―¿Zeꞌ lac mod gac de coz nu rniir zeꞌ? ―nay. \p \v 10 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Gunca ru nac ru tub moscuel zub lo ni de mbecy Israeel, ¿zeꞌ a wagad lagy ru de coz zeꞌ? \v 11 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der de coz nu rad lagy de̱, nunu dric de̱ raso̱o̱ ni de coz nu bzaac de̱. Zeꞌ ni tub la der wagnii der “O” nu de riidz nu rne̱e̱ de̱. \v 12 Zeꞌ benu wacheña lagy der ornu rne̱e̱ de coz nu rac gyishlombecy ii, zeꞌ yegar benu ne̱e̱ ga̱ꞌ de coz nu rac gyibaa cheña gaꞌ lagy der. \p \v 13 ’Ni tub la mbecy nigul chup yu gyibaa, sinu tub zi ya̱, biñ nu byac mbecy, bru̱u̱ gyibaa bri̱ gyishlombecy ii. \v 14 Gal nu Moisees pcaay tub bily gyiib lo tub yag. Orzeꞌ pshes su dey yag zeꞌ lat nu gusa de too bel nin tub lugaar ub zi, niꞌ ziꞌl ya̱, biñ nu byac mbecy, rlagy ñi nu caa dey ya̱ lo tub yag nu she su dey ñi. \v 15 Gun orzeꞌ de yu nu gyicy cup consuel lo̱, orzeꞌ de yu zeꞌ gad gyel mbañ nu tub la ni dey ―nam―. \s1 Ñgyoozh rcam dela mbecy \p \v 16 ’Gun Ñgyoozh tonaꞌ la rcam de ru mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii. Ndeꞌ nu gal briic lam ya̱ iꞌñ mi nu tub zi zu nim ni der. Gun orzeꞌ de mbecy nu gyicy cup consuel lo̱, de yu zeꞌ wanit lo dey, sinu gad nu cui mbañ dey tub la. \v 17 Gun Ñgyoozh wanseed mi ya̱, biñ nu nac iꞌñ mi, gyishlombecy ii par nu niim nu yuꞌ falt ni de mbecy, sinu par nu co mbañ mi dey nu nac ya̱. \p \v 18 ’Cyu ziꞌl mbecy nu gyicy cup consuel lo̱ ya̱, iꞌñ Ñgyoozh, de yu zeꞌ wanii Ñgyoozh ti yuꞌ falt niy. Tees de yu nu wayicy cup consuel lo̱, Ñgyoozh bi mniim nu yuꞌ falt ni dey nu nac nu wangyicy cup dey consuel lo̱ ya̱, iꞌñ mi nu tub zi zu nim. \v 19 Rnii Ñgyoozh nu yuꞌ falt ni dey gun ya̱, biñ nu lyuu yaa ni coz rishli lo de mbecy, yapa̱ gyishlombecy ii, tees de mbecy bet zir lagy dey zeꞌ nu cow, gazeꞌ zeꞌ nu yuꞌ yaa ni coz rishli par nu nac nu shiñ ricy dey. \v 20 Ca ziꞌl na mbecy nu shiñ ricy, yu zeꞌ wagyet lagy yu zeꞌ nu yuꞌ yaa ni coz rishli, nunu wagyechaꞌy zeꞌ nu yuꞌ yaa ni coz rishli par nu walagy dey gyuꞌ bee de coz cyi nu ricy dey. \v 21 Tees ca ziꞌl na mbecy nu ricy coz nu laab ñi, yu zeꞌ yechaꞌy zeꞌ nu yuꞌ yaa ni coz rishli, gun de coz nap nu ricy yu, ndeꞌ coz nu bruu lo Ñgyoozh ―na Jesuuz. \s1 Waa nu driib nis mbecy bdzeelaꞌy Jesuuz tuubaꞌ tir \p \v 22 Na, despuees ornu bded de nu ndeꞌ, orzeꞌ Jesuuz gush nez mi za num de yu nu rsyaꞌ lom par de lo yu ni Judea. Zeꞌ pcyiiñ mi num dey la be dzi. Orzeꞌ briic mi nu bzu nis mbecy. \v 23 Niꞌ ziꞌl Waa rded yu driib nis yu mbecy tub gyedz nu la Enín garee ga gyedz nu la Salim, gun lugaar zeꞌ yuꞌ sheñ nis. Orzeꞌ de mbecy rza dey loy. Orzeꞌ rbic yu nu zu nis dey. \v 24 Gun tiem zeꞌ Waa nigul gyet lag yu nañ yuꞌ gyiib. \p \v 25 Na, la be de yu nu rsyaꞌ lo Waa, bee zi dey riidz nu tuubaꞌ mbecy Israeel gyiꞌ nu nac nu lac mod gyacaacy de mbecy par lo Ñgyoozh. \v 26 Orzeꞌ gua too dey rishlo Waa. Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―Masht, yu nu byeeñ nu ru tub laꞌ gaꞌ dzu ruꞌ gyoow Jordaang, laab yu nu bzat ru lo̱ de̱, yu zeꞌ driib nis yu mbecy. Nunu dela mbecy rza dey loy ―na dey. \p \v 27 Orzeꞌ na gaꞌ Waa rab yu dey: \p ―Ni tub la mbecy wac gyicy yu tub riiñ ni Ñgyoozh benu walab Ñgyoozh bduꞌm ñii yaay nu gyicy yuñ. \v 28 De ru bi güeñ der nu naal la mne̱e̱ lo der nu ya̱ walab Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy, sinu ya̱ naca̱ tub yu nu bzuu nez Ñgyoozh nu cha̱ ga̱ lo par mi zeꞌ. \v 29 Ya̱ na gal nu na tub amig ni tub yu nu nac nob. Biñ nu nac ni nob zeꞌ, mi zeꞌ par yu nu nac nob zeꞌ. Mi zeꞌ walab par amig niy. Zeꞌ yu nu nac amig niy, tonaꞌ la yet lagy yu ornu reñ yu nu zaab tiꞌy rniiy. Niꞌ ziꞌl na ya̱ tonaꞌ la yet lagya̱ nu nac de coz nu rniir lo̱, gal nu yet lagy de amig ni nob zeꞌ. \v 30 Gun mi zeꞌ yagya zir zum. Zeꞌ ya̱ nu yagash zir zu̱ ―na Waa―. \s1 Biñ nu bruu gyibaa \p \v 31 ’Biñ nu bruu lo Ñgyoozh, mi zeꞌ gya zir zum par dela mbecy. Zeꞌ de ub na, mbecy nu bruu gyishlombecy ii, nac naa ni gyishlombecy. Orzeꞌ rnii den de coz nu rac gyishlombecy. Tees biñ nu bruu gyibaa, mi zeꞌ gya zir zum par dela mbecy. \v 32 Mi zeꞌ rniim de coz nu bzaac mi, gal nu de coz nu güeñ mi, tees se ñuu zi zi mbecy “O” rnii nu nac de coz nu rniim. \v 33 Tees de mbecy nu “O” rnii ni de coz nu rniim, yu zeꞌ ricy dey nu gabe nu par ub yu, de riidz nu rnii Ñgyoozh, ndeꞌ riidz rishli. \v 34 Zeꞌ biñ nu bzuu nez Ñgyoozh, mi zeꞌ rniim riidz ni Ñgyoozh, gun Ñgyoozh briic zaꞌ lam Espiriit Yon nim ni mi zeꞌ. \v 35 Ñgyoozh, uz na, tonaꞌ la rcam iꞌñ mi, Jesuuz, nunu bicy mi nu mi zeꞌ gyub ic mi dela coz. \v 36 De yu nu gyicy cup consuel lo iꞌñ mi, de yu zeꞌ cui mbañ dey tub la. Tees de yu nu wazuub gyidag nim, de yu zeꞌ wad nu cui mbañ dey. Sinu Ñgyoozh zeed mi cashtig ily nim too dey ―na Waa. \c 4 \s1 Jesuuz bdzeel mi tub biñ mñaa Samaria \p \v 1 De mbecy fariseo güeñ dey nu zigy zir de mbecy nu za ca ich Jesuuz, gazeꞌ de yu nu za ca ich Waa. Nunu rbic zir mi nu zu nis mbecy gazeꞌ Waa. \v 2 Mas walab ub la Jesuuz driib nis mi mbecy, sinu de yu nu rsyaꞌ lom rbic dey nu zu nis mbecy. \v 3 Na ornu gud lagy Jesuuz de nu ndeꞌ, orzeꞌ bruum lo yu ni Judea, orzeꞌ yam par de lo yu ni Galilea. \p \v 4 Na zeꞌ nu yam rlagy ñi nu ded mi lo de yu ni Samaria. \v 5 Orzeꞌ bruꞌñam tub gyedz nu la Sicar nu ri lo yu ni Samaria. Gyedz zeꞌ gare ga ri tub nac yu nu briic Jacob ni iꞌñ yu See. \v 6 Lugaar zeꞌ zub zo nu rnii dey, “Zo ni Jacob.” Zeꞌ gusub Jesuuz nu rzu lagy mi gun gutsiñ mi nu tuñ bzam nez. Ndeꞌ tub or widoo. \v 7-8 Orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lom bzeeñ dey mi. Orzeꞌ za dey lat gyedz nu za zii dey coz nu gow yu. Orzeꞌ bruꞌña tub biñ mñaa Samaria, bruꞌñam ruꞌ zo zeꞌ nu za gyiim nis. Orzeꞌ na Jesuuz rab mi biñ mñaa zeꞌ: \p ―Doo ñuu nis nir do̱ꞌ ―nam. \p \v 9 Orzeꞌ na biñ mñaa zeꞌ rab mi Jesuuz: \p ―Ru nac ru tub mbecy Israeel. Zeꞌ ya̱ naca̱ tub biñ mñaa Samaria. Orzeꞌ ¿lagu rgyiiñ ru nis goꞌr lo̱? ―nam. \p Gun de mbecy Israeel wagac gyicy dey ni tub la coz nu mbecy Samaria, gun a̱ꞌ nap yuꞌ dey. \p \v 10 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi biñ mñaa zeꞌ: \p ―Bi bicy na nu ru gad lagy ru la na coz nu rbic Ñgyoozh, nunu bicy na nu gad lagy ru cyu nac ya̱, nu rdiña̱ nis do̱ꞌ lor, orzeꞌ ru cyiñ ru nis lo̱ ya̱ goꞌr. Orzeꞌ ya̱ rica̱ nis nu rbic gyel mbañ nu rishli nu goꞌr. \p \v 11 Orzeꞌ biñ mñaa Samaria zeꞌ nam rab mi Jesuuz: \p ―Zeꞌ ru, ni a̱ꞌ nur la nu par nu cor nis, gun zo ii gyi ri nis nañ ñi. Zeꞌ ru, ¿ca cor nis nu cuic gyel mbañ zeꞌ ne̱? \v 12 Gyitoo bel ne̱ de̱ Jacob bzeeñ mi zo ii ne̱ de̱ ya̱. Nunu laab ii goꞌm nis gal nu de iꞌñ mi nu de bañcyug nim. ¿Walab gaal lily zir na ru gazeꞌ gyitoo bel ne̱ de̱ zeꞌ? ―na biñ mñaa zeꞌ. \p \v 13 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Dela de mbecy nu goꞌ nis ii, wayeca nu cuigy zir dey nis. \v 14 Zeꞌ de mbecy nu goꞌ nis nu ya̱ grica̱, de mbecy zeꞌ rila wabigyaꞌ dey nis. Gun nis nu ya̱ grica̱, ndeꞌ gyicy ñi nu gyac nañ lardoo dey gal na tub zeꞌ nu driib nis. Nis zeꞌ gyicy ñi nu cui mbañ dey tub la ―nam. \p \v 15 Orzeꞌ na biñ mñaa zeꞌ rab mi Jesuuz: \p ―Beni, orzeꞌ cuic ru nis zeꞌ do̱ꞌ gun cueꞌ gaꞌ nu cuigya̱ꞌ ñii nunu cueꞌ gaꞌ gyap gyi̱i̱ ñii ii ―na biñ mñaa zeꞌ. \p \v 16 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Yaa, ya te ñgyeer, nunu cyid nur yu ii ―na Jesuuz. \p \v 17 Orzeꞌ na gaꞌ biñ mña̱a̱ zeꞌ: \p ―Sac ñgye̱e̱ ya̱ ―nam. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Ru gaal rishli rniir nu sac ñgyeer, \v 18 Gun bi bzu gaay ñgyeer. Zeꞌ yu nu zu gaꞌ na, yu zeꞌ walab ñgyeer. Ru rishli mniir lo̱ nu sac ñgyeer ―nam. \p \v 19 Ornu biñ mñaa zeꞌ güeñ mi nu ndeꞌ, orzeꞌ nam rab mi Jesuuz: \p ―Na bet laga̱ cuen nu ru nac ru tub biñ nu rnii por cuen ni Ñgyoozh. \v 20 De gyitoo bel ne̱ de̱, de biñ Samaria, briib zily dem Ñgyoozh too bicy ii. Zeꞌ de ru rnii der nu gal Jerusaleeng rlagy ñi nu riib zily mbecy Ñgyoozh, rnii der ―na biñ mñaa zeꞌ. \p \v 21 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi biñ mñaa zeꞌ: \p ―Biñ mñaa, guña ñuu lagy riidz nu rne̱e̱. Shuub tub dzi nu de mbecy griib zily dey Ñgyoozh, uz den. Orzeꞌ walagyaꞌñ nu cyid dey too bicy ii, ni nu gya dey Jerusaleeng. \v 22 De ru mbecy Samaria wagad lagy der la na biñ nu driib zily ru. Tees de̱ ya̱ mbecy Israeel rad lagy de̱ la na biñ nu driib zily de̱, gun lat de mbecy Israeel gruu mod par nu gruu mbañ mbecy. \v 23 Tees shuub dzi, nunu na la ndeꞌ ornu de mbecy nu rishli gaal griib zily Ñgyoozh uz na gyicy dey ñi tub mod nu rishli, mod nu rlagy Espiriit Yon ni Ñgyoozh, gun ndeꞌ mod nu rlagy Ñgyoozh uz na. Ndeꞌ mod nu rlagy mi nu gyicy de yu nu griib zily mi. \v 24 Gun Ñgyoozh nac mi Espiriit, nunu de yu nu griib zily mi rlagy ñi nu gyicy dey ñi tub mod nu rishli, tub mod nu rlagy Espiriit Yon nim ―nam. \p \v 25 Orzeꞌ na biñ mñaa zeꞌ rab mi Jesuuz: \p ―Rad lagya̱ nu cyid Mesías, biñ nu pcui Ñgyoozh nu co mbañ mi den. Laab mi zeꞌ lam Crisht. Ornu mi zeꞌ cyid mi, orzeꞌ shaal mi dela coz lo̱ de̱ ―nam. \p \v 26 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Mi zeꞌ nac ya̱, biñ nu rnii nu ru na la ―nam. \p \v 27 Laab or la zeꞌ bri de yu nu rsyaꞌ lom. Orzeꞌ za nu la ic dey nu Jesuuz rom riidz nu tub biñ mñaa. Tees ni tub la dey wancuic yu baloor nu ngugyiꞌy lo biñ mñaa zeꞌ la coz rlagy mi, o nu ngugyiꞌ dey lo Jesuuz ben lagu ro num biñ mñaa zeꞌ riidz. \v 28 Orzeꞌ biñ mñaa zeꞌ bzeeñ ga lam reꞌ nim. Yam lat gyedz. Orzeꞌ nam rab mi de mbecy: \p \v 29 ―Da der gun cha güiir tub biñ gyeey nu mniim dela coz nu bicya̱. ¿Ben a chii la a walab mi zeꞌ Mesías? ―na biñ mñaa zeꞌ. \p \v 30 Orzeꞌ bruu de mbecy lat gyedz zeꞌ za dey lo Jesuuz. \v 31 Lat nu ya biñ mñaa zeꞌ, orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lo Jesuuz rnishbaa dey lom nu gow mi gyit. Orzeꞌ na dey: \p ―Masht, bdow mas ñuu miꞌ ―na dey. \p \v 32 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Ya̱ ricy cupa̱ coz nu da̱w. Tees de ru wagad lagy der la coz ndeꞌ ―nam. \p \v 33 Orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lom brugyiꞌ rgugyiꞌ dey lo losaꞌy. Orzeꞌ na dey: \p ―¿Walab gaal bi biid nu ca na mbecy coz nu gow mi? ―na dey. \p \v 34 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Ornu gyicya̱ coz nu rlagy Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱, nunu ornu gzaꞌ lo̱ riiñ nim, orzeꞌ ndeꞌ nañ gal na de coz nu da̱w. \v 35 De ru mbish tub riidz nu rnii der: “Gabee ricy falt ruꞌ tap beey par nu teꞌn cosech”, rnii der. Zeꞌ ya̱ rne̱e̱ lo der nu güiir lo de mbecy nu yad ii. Na dey gal nu na tub nac gyel. Güii la nañ. Bi guc niñ nu dudeꞌ cosech, gun bi zu lily dey nañ lardooy nu gyicy cup dey consuel lo̱ ―na Jesuuz―. \p \v 36 ’Gun de yu nu cha teꞌ cosech zeꞌ, bi gyad iy, nunu cosech nu rteꞌ dey zeꞌ, ndeꞌ de mbecy par nu cui mbañ dey tub la, gun orzeꞌ de yu nu rnuuz, gal nu de yu nu rteꞌ tublaazh la gyet lagy dey. \v 37 Nii tub riidz nu rishli nu rnii mbecy: “Tub yu rnuuz yu. Zeꞌ tuubaꞌy rteꞌy.” \v 38 Ya̱ bzuu neza̱ der nu gua teꞌr lat tub nac gyel zeꞌ nu wangyicy la der riiñ. Zeꞌ reñaꞌ dey bicy yu riiñ lat gyel zeꞌ. Zeꞌ de ru byash der cosech nu nac riiñ nu bicy reñaꞌ dey ―nam rab mi de yu nu rsyaꞌ lom. \p \v 39 Na, tonaꞌ la zigy de mbecy Samaria nu yuꞌ gyedz zeꞌ bicy cup dey consuel lo Jesuuz nu nac nu mnii biñ mñaa zeꞌ lo dey. Orzeꞌ nam: “Mi zeꞌ mniim lo̱ dela coz nu bicya̱”, nam. \v 40 Na ornu bruꞌña de mbecy Samaria lom, orzeꞌ mnishbaa dey lom nu gyiyeeñ mi num dey. Orzeꞌ byeeñ num dey cyup dzi. \v 41 Orzeꞌ zigy zir mbecy bicy cup dey consuel lo Jesuuz nu nac de riidz nu mniim. \v 42 Orzeꞌ na dey rab yu biñ mñaa zeꞌ: \p ―Na ricy cup de̱ consuel lo Jesuuz walab nu nac riidz nu mnii ziꞌl ru, sinu nu nac nu güeñ gyidag la de̱. Nunu rishli gud lagy de̱ nu mi ii nac mi biñ nu co mbañ de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ―na dey rab yu biñ mñaa zeꞌ. \s1 Jesuuz bicy yac mi iꞌñ tub yu nu zu riiñ ni gubier \p \v 43 Na ornu bded ni cyup dzi zeꞌ, orzeꞌ bruu Jesuuz Samaria nu yam par lo de yu ni Galilea. \v 44 Gun laab ub mi mniim nu tub yu nu rnii por cuen ni Ñgyoozh waca lagy de mbecy ledz yu loy, nam. \v 45 Na ornu brim lo de yu ni Galilea, orzeꞌ de mbecy nu yuꞌ de lugaar zeꞌ nap bicy nu dey mi, gun bi bya dey saꞌ ni Pas Jerusaleeng. Ndeꞌ bi bzaac dey de coz nu bicy mi lat saꞌ zeꞌ. \p \v 46 Orzeꞌ Jesuuz bish cyam zam Caná, tub gyedz nu ri lo yu ni Galilea. Laab lugaar zeꞌ nu bicy mi nu byac nis ñup ni urbyay. Na zu tub mbecy nu zu riiñ ni gubier. Zeꞌ iꞌñ yu mbish rat yu Capernaum. \v 47 Yu zeꞌ, ornu güeñ yu nu bruum Judea nu brim Galilea, orzeꞌ guay mnishbaay lom nu cham yuꞌy nu gyicy yac mi iꞌñ yu, gun bi zuu lay nu gat yu. \v 48 Orzeꞌ Jesuuz nam rab mi yu nu zu riiñ zeꞌ: \p ―De ru wagyicy cup der consuel lo̱ benu wazac der muesht o nusuriidz ―nam. \p \v 49 Orzeꞌ na yu nu zu riiñ zeꞌ rab yu Jesuuz: \p ―Jesuuz, yaa chan gun nis gat iꞌña̱ ―nay. \p \v 50 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Yaa la gun iꞌñ ru mbañ yu ―nam. \p Orzeꞌ mbecy zeꞌ guña lagy yu de riidz nu mnii Jesuuz. Orzeꞌ yay. \v 51 Na nez nu yay, orzeꞌ gua cheel de moz niy yu. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Iꞌñ ru mbañ yu! ―na dey. \p \v 52 Orzeꞌ bdugyiꞌy lo dey ben la or brugyiꞌ nu zesu nap lagy iꞌñ yu. Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―Naag, tub gyiib tub or gudze, orzeꞌ bruu zig yu ―na dey. \p \v 53 Orzeꞌ byezaꞌ lagy yu nu laab or zeꞌ mnii Jesuuz loy. Ornu nam: “Iꞌñ ru gruu mbañ yu”, nam. \p Orzeꞌ bicy cup dey consuel lom nu dela famil niy. \p \v 54 Ndeꞌ nusuriidz cyup nu bicy Jesuuz despuees nu bruum lo yu nu la Judea ornu zam par lo de yu ni Galilea. \c 5 \s1 Jesuuz bicy yac mi tub mbecy chi̱ Betzata \p \v 1 Despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ de mbecy Israeel guꞌ dey tub saꞌ. Orzeꞌ Jesuuz yaa gaꞌm par Jerusaleeng. \v 2 Na Jerusaleeng, garee ga zeꞌ nu ca tub gyeroꞌ ily nu la roꞌ ni shily, zeꞌ ri tub gyel. Gyel zeꞌ lañ benu nu riidz hebreo, orzeꞌ lañ Betzata. Zeꞌ ruꞌ gyel zeꞌ ca gaay coredoor. \v 3 Zeꞌ nañ de coredoor zeꞌ nguaa zigy mbecy rat. Zeꞌ nguaa lo caꞌ, nguaa mbecy coj, nguaa gaꞌ mbecy chi̱. Zeꞌ nguaa dey lo yu zeꞌ. \v 4 Zeꞌ nguaa rbez dey gun gul gul yet tub anc ni Ñgyoozh nu rcueñ suy nis ni gyel zeꞌ, gun yu rat nu gyicy gan nu gyet loñ loga la, ornu rcueñ ñii, orzeꞌ yu zeꞌ gyac yu ni cualcyer la güii nu ricy cup yu. \v 5 Lat de yu rat zeꞌ ri tub yu nu bi bzaꞌ gal rub tiiñ zu chon ñaꞌn nu rat yu. \v 6 Ornu Jesuuz bzaac mi yu, orzeꞌ como gud lagy mi nu bi rac ñaꞌn mbish rat yu, orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―¿A rlagy ru gyac ru? ―nam. \p \v 7 Orzeꞌ na yu rat zeꞌ: \p ―Wagad cyu nu locyuub ya̱ nu gyeta̱ lo nis re ornu rcueñ suñ. De tir la ornu rcueñ suñ, ornu ricy pe̱e̱ nu gyeta̱, orzeꞌ ricy reñaꞌ dey gan ya̱ nu yet yu loñ ―nay. \p \v 8 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Wesh te nunu byash daꞌ nir nunu bza ―nam. \p \v 9 Orzeꞌ lueg la byac yu, nunu byash yu daꞌ niy, nunu brugyiꞌ rzay. Zeꞌ dzi zeꞌ, ndeꞌ sab dzi nu rzu lagy mbecy. \v 10 Orzeꞌ de yu zub lo ni de mbecy Israeel na dey rab yu yu nu byac zeꞌ: \p ―Na dzi sab, dzi nu rzu lagy mbecy. Zañ contr ni leey nin nu gya nur daꞌ nir ―na dey. \p \v 11 Orzeꞌ na yu nu gurat zeꞌ rab yu dey: \p ―Yu nu bicy yac ya̱ nay rab yu ya̱: “Byash daꞌ nir nunu bza”, nay rab yu ya̱ ―na yu rat zeꞌ. \p \v 12 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yu yu nu gu rat zeꞌ: \p ―¿Cyu mbecy nu mnii lor nu gyash ru daꞌ nir, nunu bza? ―na dey rab yu yu gurat zeꞌ. \p \v 13 Tees yu nu gurat zeꞌ wangad lagy yu cyu nac biñ nu bicy nu byac yu, gun Jesuuz mnit mi lat de mbecy zigy nu yuꞌ lugaar zeꞌ. \p \v 14 Na despuees, orzeꞌ byap Jesuuz yu nu gurat zeꞌ loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de mbecy Israeel Ñgyoozh. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Güii na, ru bi byac ru. Cueꞌ gaꞌ gyicy ru coz cyi, nis shiñ zir gzac ru par lo ―nam rab mi yu. \p \v 15 Orzeꞌ yu gurat zeꞌ bruu chuy lo Jesuuz nu za tooy rishlo de yu zub lo ni de mbecy Israeel nu Jesuuz bicy yac mi yu. \v 16 Gyiꞌ ndeꞌ brugyiꞌ nu zaab mbecy ich Jesuuz: gyiꞌ nu bicy yac mi tub mbecy sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel. \v 17 Orzeꞌ Jesuuz nam rab mi dey: \p ―Ñgyoozh, uza̱, zaab ricy lam riiñ. Ndeꞌ nu niꞌ ya̱ ricya̱ riiñ ―nam. \p \v 18 Nu nac riidz zeꞌ, orzeꞌ de mbecy Israeel bzu fert zir dey nu cut yu Jesuuz, gun walab tub lo ziꞌl nu nac nu zam contr ni leey ni dzi sab, dzi nu rzu lagy mbecy, sinu niꞌ ziꞌl nu bicy mi nu gal gaa la nac mi nu Ñgyoozh ornu mniim nu Ñgyoozh nac mi uz mi. \s1 Gyel fushtiz ni Jesuuz \p \v 19 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu ya̱ biñ nu nac iꞌñ Ñgyoozh wac gyicya̱ ni tub la coz nu nac shcab ziꞌl ne̱, sinu ricya̱ coz nu rzaca̱ nu ricy Ñgyoozh uza̱. Gun la ziꞌl coz nu ricy Ñgyoozh uza̱ niꞌ ziꞌl ricy ya̱ iꞌñ mi. \v 20 Gun Ñgyoozh uza̱ rcam ya̱, biñ nu nac iꞌñ mi, nunu rlyuum lo̱ de coz nu ricy mi; nunu coz ily zir lyuum nu gyicya̱ gun orzeꞌ cha nu ic der. \v 21 Gal nu Ñgyoozh uza̱ gyicy mi nu gyabañ de añ nu bi gut nunu cuic mi nu cui mbañ dey, niꞌ ziꞌl ya̱, iꞌñ mi, rica̱ gyel mbañ ni cyu ziꞌl nu galagya̱. \v 22 Gun Ñgyoozh, uza̱, wari beem ni ni tub la mbecy ni de cyi nu ricy dey, sinu ndeꞌ bzeeñ mi yaa ya̱, iꞌñ mi, nu gri be̱e̱ ni de mbecy. \v 23 Gun orzeꞌ dela mbecy ca lagy dey lo̱ ya̱, gal nu rca lagyaꞌ dey lo Ñgyoozh uza̱. De yu nu waca lagy lo ya̱, niꞌ ziꞌl waca lagy dey lo Ñgyoozh uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱. \p \v 24 ’Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu de yu nu gzuub gyidag de riidz nu ya̱ rne̱e̱, nunu gyicy cup dey consuel lo biñ nu bzuu nez ya̱, orzeꞌ de yu zeꞌ cui mbañ yu tub la. Wane̱e̱ nu yuꞌ falt niy, sinu bi bded loy lo lugaar zeꞌ nu yuꞌ mbecy gut. Bi guud nu cui mbañ dey tub la. \v 25 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu shuub tub tiem, nunu tiem zeꞌ, ndeꞌ bi guush ñi nese na la, ornu gyeñ gyidag de yu nu na gal nu na añ de riidz nu ne̱e̱ ya̱, iꞌñ Ñgyoozh, orzeꞌ de yu nu gyeñ de riidz zeꞌ gad nu cui mbañ dey. \v 26 Gun gal nu Ñgyoozh uza̱ ricy mi nu cui mbañ de mbecy, ndeꞌ nu niꞌ ziꞌl ya̱, iꞌñ mi bicy mi nu gyicya̱ nu cui mbañ de mbecy. \v 27 Nunu briic mi rishbeey ne̱ nu gri be̱e̱ ni de mbecy, gun ya̱ naca̱ biñ nu byac mbecy. \v 28 Cueꞌ cha nu ic der nu nac de riidz ii, gun shuub dzi nu dela de añ gyeñ dey nu zaab ti̱ꞌ ornu gne̱e̱. \v 29 Orzeꞌ gruu dey gyerbaa niy. Orzeꞌ de yu nu nap bicy, gyabañ dey par nu cui mbañ yu. Zeꞌ de yu nu shiñ bicy gyabañ dey par nu gyay lo cashtig. \s1 Jesuuz gri beem ni mbecy mod nu seꞌñ \p \v 30 ’Wac gyicya̱ ni tub la coz nu gruu ic ziꞌla̱. Tees gri be̱e̱ ni mbecy gal nu reña̱ nu rnii Ñgyoozh, uza̱. Nunu coz nu gne̱e̱ ornu gri be̱e̱, ndeꞌ coz nu seꞌñ, gun ya̱ walab nu ricya̱ coz nu rlagy uba̱, sinu ricya̱ coz nu rnii uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱ nu yapa̱. \v 31 Benu laab uba̱ cha̱ faboor ne̱, orzeꞌ wacyiiñ riidz nu rne̱e̱. \v 32 Tees zu tuubaꞌ biñ nu rza faboor ne̱, nunu rad lagya̱ nu riidz nu rniim, ndeꞌ coz rishli. \v 33 Na de ru bzuu nez der mbecy nu cha tugyiꞌy lo Waa nu driib nis mbecy, nunu de riidz nu mnii yu zeꞌ, ndeꞌ coz rishli. \v 34 Zeꞌ ya̱, walab nu rlagy ñi tub mbecy nu chay faboor ne̱, tees ya̱ rzata̱ Waa lo der gun dzi ga gruu mbañ der. \v 35 Yu zeꞌ nay gal nu na tub candiil par nu cuic ñi yaa. De ru bet lagy der yaa zeꞌ la be ziꞌl dzi. \v 36 Tees yuꞌ coz nap zir cuic ñi nu gad lagy der cyu naca̱ gazeꞌ de riidz nu mnii Waa. De coz nu ricya̱, laab de coz nu mnii Ñgyoozh lo̱ nu gyicya̱, de ndeꞌ ricy ñi nu gabe cyu naca̱, nunu gyicy ñi nu gabe nu mi zeꞌ bzuu nez mi ya̱ nu yapa̱. \v 37 Nunu niꞌ Ñgyoozh, uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱ rniim cyu naca̱. Zeꞌ de ru rila wangyeñ der de riidz nu rniim, nunu rila wanchuꞌ lo der mi. \v 38 Nunu wancheti riidz nim nañ lardoo der, gun wangyicy cup der consuel lo ya̱, biñ nu bzuu nez mi. \v 39 De ru nap rsyaꞌ der riidz ni Ñgyoozh gun rash der shcab nu lat de riidz zeꞌ gyap der riidz nu gyicy ñi nu cui mbañ der tub la. Zeꞌ lat de riidz zeꞌ rzat ñi ya̱. \v 40 Zeꞌ de ru walagy der cyid ru lo̱ par nu gad gyel mbañ zeꞌ ni der. \p \v 41 ’A̱ꞌ ricy ñi presis ne̱ nu gyabic mbecy gyel mbecy ne̱. \v 42 Tees rad lagya̱ la na der nunu rad lagya̱ nu waca der Ñgyoozh nañ lardoor. \v 43 Gun ya̱ yapa̱ por mandaar ni Ñgyoozh uza̱. Zeꞌ de ru wacshet ic der nu chu̱ꞌ lat der. Tees benu ruꞌña reñaꞌ mbecy nu mandaar ni ub ziꞌl yu, orzeꞌ rshet ic der nu chuꞌy lat der. \v 44 De ru, lat de ub ziꞌl ru, driib zily der losaꞌr. Rila wagyub der mod par nu Ñgyoozh ziꞌl griib zily mi der. Benu ni gyicy der, ¿lac mod gyicy cup der consuel lo̱? \v 45 Cueꞌ nii too der nu ya̱ du̱ꞌ cyi̱ der lo Ñgyoozh uza̱. Yu nu rguꞌ cyi der lo Ñgyoozh, ndeꞌ Moisees, yu nu bzeeñ leey nu rgyish lo der lo. \v 46 Gun benu de ru ñgyeña lagy der ni de riidz nu bzeeñ Moisees zeꞌ, orzeꞌ niꞌ ziꞌl ñgyeña lagy der ne̱. \v 47 Tees como wancheña lagy der ni de riidz nu bzeeñ Moisees, orzeꞌ lac mod cheña gaꞌ lagy der de riidz nu rne̱e̱ ya̱ ―nam. \c 6 \s1 Jesuuz briic mi nu gow gaay miily mbecy \p \v 1 Na despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ Jesuuz zam tub laꞌ gaꞌ ruꞌ nisyudoo ni Galilea. Laab ndeꞌ nisyudoo ni Tiberias. \v 2 Orzeꞌ zigy mbecy za ca dey ich mi, gun bzaac dey de nusuriidz ily nu bicy mi nu de mbecy rat zeꞌ. \v 3 Orzeꞌ Jesuuz gup mi too tub bicy. Orzeꞌ gusub mi nu de yu nu rsyaꞌ lom. \v 4 Na tiem zeꞌ bi rgaab tub saꞌ ni de mbecy Israeel nu la saꞌ ni Pas. \v 5 Na ornu briꞌ lom, orzeꞌ bzaac mi nu tonaꞌ la zigy mbecy bdeꞌ dey lom. Orzeꞌ nam rab mi Lip: \p ―¿Ca chan cha gyiin coz nu gric na gow dela de mbecy ii? ―nam. \p \v 6 Ni mniim ben la gnii Lip, gun ub mi bi rad lagy mi la na coz nu gyicy mi. \v 7 Orzeꞌ na Lip rab yum: \p ―Ni nu sac i moz ni cyup gaynal dzi wal ñii nu gad coz nu gow dey mas ñuu ga ―nay. \p \v 8 Orzeꞌ brusu tub dey lat de yu nu rsyaꞌ lom, yu nu la Ndrees, yu zeꞌ laab bicy Simo̱o̱ Bed. Orzeꞌ nay rab yu Jesuuz: \p \v 9 ―Ii zu tub yu nguzh nuuy gaay gyishtily nu byaa nu arin ni sebada, nunu nuuy cyup bel. ¿Par ca gal laa ndeꞌ lat de mbecy zigy? ―nay. \p \v 10 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi yu: \p ―Mnii der lo dela mbecy nu gzub dey ―nam. \p Lugaar zeꞌ tonaꞌ la nash gyizh caꞌ. Orzeꞌ gucua dey loñ. Nac tub gaay miily yu gyeey lat de mbecy nu gucua lugaar zeꞌ. \v 11 Orzeꞌ Jesuuz gush mi de gyishtily zeꞌ. Orzeꞌ briic mi gras ni Ñgyoozh. Orzeꞌ briic mi ñii nu dugyeez ñi lat de mbecy nu nguaa zeꞌ. Niꞌ ziꞌl bicy mi nu de bel zeꞌ nu dugyeez ma lat dey dub gal nu galagy ñi ni tub ga dey. \v 12 Na ornu blazh bdow dey, orzeꞌ na Jesuuz rab mi de yu nu rsyaꞌ lom: \p ―Gua teꞌ der de coz nu brusub gun cueꞌ nu nit loñ ―nam. \p \v 13 Orzeꞌ de yu zeꞌ brugyiꞌ rteꞌ dey de gyishtily nguzh nu brusub ni gaay gyishtily sebada zeꞌ. Orzeꞌ bduꞌ dey ñi nañ trocyup chicyiw nunu bdzaa lañ. \v 14 Ornu bzaac de mbecy nu nguaa zeꞌ nusuriidz nu bicy Jesuuz nu de gyishtily zeꞌ, orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―Rishli gaal mi ii nac mi tub biñ nu rnii por cuen ni Ñgyoozh. Mi ii nac mi biñ nu rnii por cuen ni Ñgyoozh nu ca lo cuen nu cyid gyishlombecy ―na dey. \p \v 15 Tees Jesuuz gud lagy mi nu rlagy dey nu zeeñ yum rey por fers la. Orzeꞌ bruum lat dey zam ub zim too tub bicy. \s1 Jesuuz bzam lo nis \p \v 16 Na ornu becheñ, orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lo Jesuuz bet dey par ruꞌ nisyudoo. \v 17 Orzeꞌ guꞌ dey nañ tub barc. Orzeꞌ bded dey lo nisyudoo par nu cha dey par Capernaum. Na ornu bi bet rel nap la, orzeꞌ gaal zi nigul ruꞌña Jesuuz lo dey. \v 18 Laab or zeꞌ tonaꞌ la fert bruꞌña tub bi ily, nunu tonaꞌ la ricy ñi nu rzup nguuly lo nisyudoo zeꞌ. \v 19 Na ornu dzi bi psaa dey barc zeꞌ lo nis nu rnii tub gaay o shuup miily metr, orzeꞌ bzaac dey Jesuuz nu rzam lo nis, nunu yagaab mi lo dey. Orzeꞌ tonaꞌ la gudzib dey. \v 20 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―¡Ya̱ nu ndeꞌ! ¡Cueꞌ dzib der! ―nam. \p \v 21 Orzeꞌ de yu zeꞌ pshet ic dey nu chuꞌm nañ barc zeꞌ. Orzeꞌ sij la bri dey gashtal lugaar zeꞌ nu rsaap dey chay. \s1 De mbecy ryub dey Jesuuz \p \v 22 Na ornu bzaꞌ yu tuubaꞌ dzi, orzeꞌ de mbecy nu byeeñ tub laꞌ gaꞌ dzu ruꞌ nisyudoo brugyiꞌ rnii too dey. Gud lagy dey nu za ga de yu nu rsyaꞌ lo Jesuuz nañ tub zi barc nu zu lugaar zeꞌ. Nunu gud lagy dey nu de yu zeꞌ wancha nu dey Jesuuz. \v 23 Zeꞌ lat zeꞌ bri reñaꞌ barc. Barc zeꞌ bruuñ gyedz Tiberias. Briñ gaab ga lugaar zeꞌ nu bdow dey gyishtily despuees ornu Shuaan na Jesuuz briic mi gras ni Ñgyoozh. \v 24 Na ornu de mbecy zigy zeꞌ bzaac dey nu sac Jesuuz lugaar zeꞌ gal nu de yu nu rsyaꞌ lom, orzeꞌ niꞌ ziꞌl de mbecy zeꞌ guꞌ dey nañ barc. Orzeꞌ za dey za yub yum par Capernaum. \s1 Jesuuz nac mi gyishtily nu rbic gyel mbañ nu rishli \p \v 25 Na ornu bri de mbecy zigy zeꞌ tub laꞌ gaꞌ ruꞌ nisyudoo, orzeꞌ bdzeel dey Jesuuz. Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―Masht, ¿gul brir lugaar ii? ―na dey. \p \v 26 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu de ru ryub der ya̱ par nu nac nu brica̱ nu bdow der nu byel la nir. Walab par nu bet lag der cuen de nusuriidz nu bicya̱. \v 27 Cueꞌ gyicy der riiñ par de coz nu gow der gyishlombecy ii, gun ndeꞌ wazu tuuñ ñi; sinu bicy der riiñ par de coz nu gow der nu gyicy ñi nu cui mbañ der tub la. Ndeꞌ coz nu gric ya̱, biñ nu byac mbecy. Gun de nusuriidz nu ricya̱, ndeꞌ tub sey nu briic Ñgyoozh ne̱ par nu gabe nu laab ñi de riidz nu rne̱e̱ ―nam. \p \v 28 Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―¿Ca na coz nu rlagy ñi nu gyicy de̱ par nu gyicy de̱ coz nu rlagy Ñgyoozh? ―na dey. \p \v 29 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Coz nu rlagy Ñgyoozh nu gyicy der, ndeꞌ nu gyicy cup der consuel lo ya̱, biñ nu bzuu nez mi ―na Jesuuz. \p \v 30 Orzeꞌ na dey rab yu Jesuuz: \p ―¿La ñuu nusuriidz lyuur lo̱ de̱ par nu gzac de̱, gun orzeꞌ gyicy cup de̱ consuel lor? ¿La ñuu na coz nu gyicy ru? \v 31 Gun de gyitoo bel ni den bdow dey tub lo gyishtily nu la maná. Ndeꞌ bruuñ gal gyibaa lat nu gusa dey de lugaar ub zi, gal nu rniiñ lat riidz ni Ñgyoozh: “Ñgyoozh briic mi gyishtily nu bruu gyibaa gow dey”, rniiñ ―na dey. \p \v 32 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu walab Moisees briic yu gyishtily nu bruu gyibaa nu gow dey, sinu Ñgyoozh, uza̱, briic mi ñii. Zeꞌ na Ñgyoozh, uza̱, mi zeꞌ rbic mi gyishtily nu rishli nu bruu gyibaa nu gow der. \v 33 Gun gyishtily nu rbic Ñgyoozh zeꞌ, ndeꞌ gyishtily nu bruu gyibaa bet ñi gyishlombecy ii, nunu rishli rbic ñi nu cui mbañ de mbecy gyishlombecy ii ―nam. \p \v 34 Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―Jesuuz, cuic ru gyishtily nu rniir zeꞌ da̱w de̱ de dzi la ―na dey. \p \v 35 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ naca̱ gyishtily nu rbic gyel mbañ zeꞌ. Yu nu gyechaꞌ lo̱, yu zeꞌ rila wariibaꞌ nu gyan yu nañ lardooy. Nunu de yu nu gyicy cup consuel lo̱ rila wariibaꞌ nu cuigy dey nis nañ lardooy. \v 36 Tees ya̱ bi mne̱e̱ lo der nu mas rzac der ya̱, tees wayicy cup der consuel lo̱. \v 37 Dela de yu nu rbic Ñgyoozh ne̱ yechaꞌ dey lo̱. Nunu de yu nu gyechaꞌ lo̱ walo̱o̱ chu̱ dey. \v 38 Gun ya̱ walab nu bru̱u̱ gyibaa par nu yapa̱ nu gyicya̱ coz nu rlagy uba̱, sinu yapa̱ nu gyicya̱ coz nu rlagy Ñgyoozh, uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱. \v 39 Nunu biñ nu bzuu nez ya̱ zeꞌ rlagy mi nu ni gyicya̱ nu cueꞌ zaana̱ nu duneꞌ ni tub la mbecy nu briic mi ne̱, sinu gyicya̱ nu gyabañ de mbecy nu bi gut ornu laab ndeꞌ la nu shuub dzi nu ded ni gyishlombecy. \v 40 Gun coz nu rlagy Ñgyoozh, uza̱, ndeꞌ nu dela mbecy nu cuꞌ lo ya̱, iꞌñ mi, nunu gyicy cup dey consuel lo̱, orzeꞌ cui mbañ dey tub la; nunu gyicya̱ nu gyabañ de mbecy nu bi gut ornu laab ndeꞌ la nu shuub dzi nu ded ni gyishlombecy ―nam. \p \v 41 Orzeꞌ la be de mbecy Israeel brugyiꞌ rnii deet dey nu nac Jesuuz, par nu mniim: “Ya̱ naca̱ gyishtily nu bruu gyibaa beta̱ gyishlombecy ii”, nam. \v 42 Nunu na gaꞌ dey: \p ―¿A walab yu ii, yu nu nac iꞌñ See? De ub na yuꞌ lo den uz yu, nunu yuꞌ lo den ñaay. Güii la rnii gaꞌy na. Nay nu gyibaa bruuy bet yu gyishlombecy ii ―na dey. \p \v 43 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Cueꞌ nii deet der lat losaꞌr. \v 44 Ni tub la mbecy wac gyechaꞌ dey lo̱ benu walab Ñgyoozh uza̱ biñ nu bzuu nez ya̱, rniim nañ lardoo dey nu gyechaꞌy lo̱. Nunu gyicya̱ nu gyabañ yu ornu shuub dzi nu ded ni gyishlombecy. \v 45 Gun ca tub riidz lat de riidz nu bzeeñ de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Orzeꞌ rniiñ: “Ñgyoozh rlyuum ni dela mbecy”, rniiñ. Ndeꞌ nu dela de yu nu rzuub gyidag de riidz ni Ñgyoozh uza̱, nunu rsyaꞌ dey lom, de yu zeꞌ gyechaꞌ dey lo̱. \p \v 46 ’Ndeꞌ nu walab nu ca na tub mbecy bi bzaac yu Ñgyoozh uza̱; sinu tub zi la ya̱, biñ nu bruu lom rzaca̱m. \v 47 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu cyu ziꞌl yu nu gyicy cup consuel lo̱, yu zeꞌ bi guud nu cui mbañ yu tub la. \v 48 Gun ya̱ naca̱ gyishtily nu cuic gyel mbañ ni mbecy. \v 49 De gyitoo bel ni de ru bdow dey gyishtily nu la maná nu briic Ñgyoozh lat nu gusa dey de lugaar ub zi, tees gut dey. \v 50 Tees gyishtily nu ya̱ rzata̱ lo der, ndeꞌ gyishtily nu bruu gyibaa. Mbecy nu gow gyishtily zeꞌ wat yu. \v 51 Ya̱ naca̱ gyishtily nu cuic gyel mbañ: gyishtily nu bruu gyibaa. De yu nu gow gyishtily zeꞌ, cui mbañ yu tub la, nunu gyishtily nu ya̱ grica̱ ni dey, ndeꞌ laab cuerp ne̱. Rica̱ ñii, gun orzeꞌ de mbecy gyishlombecy gad nu cui mbañ dey ―nam. \p \v 52 Orzeꞌ la be de mbecy Israeel brugyiꞌ nu ro zi dey riidz nu losaꞌy. Orzeꞌ na dey: \p ―¿Lac mod gyicyaꞌ yu ii par nu cuic yu cuerp niy dow den? ―na dey. \p \v 53 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der benu wow der cuerp ne̱ ya̱, biñ nu byac mbecy, nunu benu woꞌ der reña̱, orzeꞌ wad nu cui mbañ der. \v 54 Cyu ziꞌl mbecy nu gow cuerp ne̱ nunu goꞌy reña̱, yu zeꞌ bi guud nu cui mbañ yu tub la, nunu gyicya̱ nu gyabañ yu ornu laab ndeꞌ la nu shuub dzi nu ded ni gyishlombecy. \v 55 Gun cuerp ne̱, ndeꞌ tub comid nu rishli gaal. Zeꞌ reña̱, ndeꞌ tub nis nu rishli gaal nu goꞌ dey. \v 56 Gun de yu nu gow cuerp ne̱ nunu goꞌy reña̱, de yu zeꞌ cyiiñ du̱ yu, nunu de yu zeꞌ cyiiñ nuy ya̱. \v 57 Ñgyoozh uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱, mbañ mi, nunu ya̱ mbaña̱ par nu nac mi zeꞌ. Ndeꞌ nu niꞌ ziꞌl mod de yu nu gow cuerp ne̱, cui mbañ yu nu nac ya̱. \v 58 Gyishtily nu ya̱ rzata̱ lo der, ndeꞌ gyishtily nu bruu gal gyibaa. Gyishtily nu rne̱e̱ ii, nii wasaap ñi gyishtily nu la maná nu bdow de gyitoo bel ni den. Mas bdow dey de gyishtily zeꞌ, tees gut dey. Zeꞌ de yu nu gow gyishtily nu ya̱ rne̱e̱, de yu zeꞌ cui mbañ dey tub la ―nam. \p \v 59 De nii coz nu blyuu Jesuuz ni de mbecy nu byatublaazh nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh Capernaum. \s1 Riidz nu gyicy nu cui mbañ mbecy tub la \p \v 60 Na zigy de yu nu rsyaꞌ lom, ornu güeñ dey de ndeꞌ, orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―De riidz nu mniim ii, dzi ga biigy. ¿Cyu gagye nu gyeñ de nu nde? ―na dey. \p \v 61 Na ornu gud lagy Jesuuz nañ lardoom nu rnii deet dey nu nac ndeꞌ, orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―¿A nu nac de riidz nu mne̱e̱ ii, ndeꞌ nu wangyuꞌ lagy der? \v 62 ¿Zeꞌ la gyicyaꞌ der benu gzac ru nu ya̱, biñ nu byac mbecy, nu chupa̱ gyibaa, zeꞌ nu pcyiiña̱ nu loga? \v 63 Espiriit Yon ni Ñgyoozh, mi zeꞌ gyicy mi nu cui mbañ de mbecy gun de mbecy gyishlombecy se la la cyiiñ dey par nu gyicy dey nu cui mbañ yu. Tees de riidz nu mne̱e̱ lo der ii, nii coz nu bruu lo Espiriit Yon ni Ñgyoozh. Nunu mi zeꞌ gyicy mi nu cui mbañ dey. \v 64 Tees gabee yuꞌ la be mbecy lat der nu wagyicy cup consuel lo̱ ―nam. \p Gun Jesuuz nil bi gud lagy mi nese anzir nu cuim dey nu ca na de yu nu wayicy cup consuel lom, nunu bi gud lagyaꞌm ca na yu nu guꞌm yaa mbecy rzi lagy. \v 65 Orzeꞌ na gaꞌm: \p ―Ndeꞌ nu ya̱ bi mne̱e̱ lo der nu ni tub la mbecy wac gyechaꞌ dey lo̱, benu walab Ñgyoozh niim nañ lardoo dey. \p \v 66 Par nu nac de riidz zeꞌ, zigy de yu nu rsyaꞌ lom bya ich yu nunu wanchesa nu gaꞌ dey mi. \v 67 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi de trocyup yu nu rsyaꞌ lom: \p ―Zeꞌ de ru, ¿a niꞌ rlagy der ruu chur lo̱? ―nam. \p \v 68 Orzeꞌ na Simo̱o̱ Bed: \p ―Shuaan de̱, ¿zeꞌ cyu lo cha̱ de̱ beni? De riidz nu ru rniir, ndeꞌ riidz nu gyicy ñi nu cui mbañ de̱ tub la. \v 69 Nunu de̱ ya̱ bi ricy cup de̱ consuel lor, nunu bi rad lagy de̱ nu ru nac ru biñ yon nu bruu lo Ñgyoozh ―na Bed. \p \v 70 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―¿A walab nu pcui̱ de trocyup de ru? Zeꞌ lo trocyup der, tub yu nac yu tub mbecy ni nuras ―nam. \p \v 71 Lat nu mniim de riidz ii, orzeꞌ bzat mi Judas, iꞌñ Simo̱o̱ Iscariote, gun mas Judas nac yu tub de trocyup yu nu rsyaꞌ lom, tees yu zeꞌ yu nu bguꞌ Jesuuz yaa mbecy nu rzi lagy. \c 7 \s1 De bicy Jesuuz wagyicy cup dey consuel lom \p \v 1 Despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ gusam de lugaar ni Galilea. Orzeꞌ wangalagy mi ñgyes sam Judea, gun lugaar zeꞌ rded de yu zub lo ni de mbecy Israeel ryub yum par nu cut dey mi. \v 2 Na tiem zeꞌ bi yad shuub dzi nu chuꞌ de mbecy Israeel tub saꞌ nu la saꞌ ni ramad. \v 3 Orzeꞌ na de bicy mi rab yum: \p ―Cueꞌ gyiyeeñ ru ii. Gush nez yaa par lo de yu ni Judea, gun orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lor zac dey de coz ily nu ricy ru. \v 4 Gun ni tub la mbecy wayicy yu coz ngach benu rlagy yu nu nap cuꞌ lo mbecy yu. Como bi ricy ru de coz ily, orzeꞌ rlagy ñi nu lyuur de coz nu ricy ru lo dela mbecy ni gyishlombecy ―na dey. \p \v 5 Gun gashtal de bicy mi wangyicy cup dey consuel lom. \v 6 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Gaal zi nigul shuub tiem ne̱ nu chu̱ꞌ Jerusaleeng. Zeꞌ par de ru la ziꞌl tiem ndeꞌ coz nu nap. \v 7 De mbecy ni gyishlombecy wac gazi lagy dey lo de ru, tees lo ya̱ rzi lagy dey, gun naal la ricya̱ nu rabee nu de coz nu ricy dey, ndeꞌ coz a̱ꞌ nap. \v 8 De ru yaa der saꞌ, gun ya̱ waya̱ na, gun gaal zi nigul shuub tiem ne̱ nu gya̱ ―nam. \p \v 9 Ornu blazh mniim de riidz zeꞌ, orzeꞌ byeeñ gam Galilea. \s1 Jesuuz yam saꞌ ni ramad \p \v 10 Na despuees ornu bi gush nez de bicy mi nu ya dey saꞌ zeꞌ, orzeꞌ gush nezaꞌ ub mi yam. Nomaas walab nu suelt la yam, sinu yam tub mod nu dze ga. \v 11 Na de mbecy zub lo ni de mbecy Israeel byub dey mi lat saꞌ. Orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―¿Ca rded yu zeꞌ na? ―na dey. \p \v 12 Na lat de mbecy zigy brugyiꞌ ro dey riidz dze ga nu rzat dey mi. Yuꞌ dey nay: “Yu zeꞌ nac yu tub mbecy nap.” Tees yuꞌ gaꞌ dey rniiy: “Yu zeꞌ walab mbecy nap nac yu, sinu ricy yu nu radza mbecy”, na dey. \p \v 13 Nunu ni tub la mbecy wansat dey mi ye ga la nu nac nu rdzib dey lo de yu zub lo ni de mbecy Israeel. \p \v 14 Na ornu bi guzeel saꞌ, orzeꞌ guꞌ Jesuuz loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de mbecy Israeel Ñgyoozh. Orzeꞌ brugyiꞌ rlyuum ni dey. \v 15 Orzeꞌ tonaꞌ la za nu ic de yu zub lo ni de mbecy Israeel: \p ―¿Lac bicy yu ii nu gud lagy yu ni de coz nu rniiy, gun wanchay scuel? ―na dey. \p \v 16 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Riidz nu rlyu̱u̱, ndeꞌ walab riidz nu bruu nañ shcab ni uba̱, sinu ndeꞌ riidz nu bruu lo Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱. \v 17 Cyu ziꞌl mbecy benu shet ic yu nu gyicy yu coz nu rlagy Ñgyoozh, orzeꞌ gad lagy yu benu riidz nu rlyu̱u̱, ndeꞌ bruuñ lo Ñgyoozh, o nu rlyu̱u̱ riidz nu rlagy ub ziꞌl la̱. \v 18 Gun benu mbecy nu rnii nu shcab ni ub ziꞌl, yu zeꞌ ni rniiy gun rlagy yu nu gyabic mbecy gyel mbecy niy. Zeꞌ yu nu ryub gyel mbecy par yu nu bzuu nez yu, yu zeꞌ coz nu rniiy, ndeꞌ coz nu rishli, nunu sac la gyel rguu nañ lardooy. \p \v 19 ’¿A walab nu rishli nu Moisees bzeeñ yu leey yaa der? Tees ni tub la der wagyicy yac der niñ. Orzeꞌ ¿zeꞌ lagu ryub der mod nu cut ru ya̱? ―nam. \p \v 20 Orzeꞌ na la be de mbecy zigy zeꞌ rab yum: \p ―¡Ru bicy ni nuras ru! ¿Zeꞌ cyu nu rlagy cut ru zeꞌ beni? ―na dey. \p \v 21 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Dela de ru za nu ic der nu nac tub zi coz nu bicya̱ sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel. \v 22 Tees Moisees pcaay der nu caar beey sircunsision cuerp ni de yu nguzh ni der. Mas sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel, rcaa der beey ni sircunsision cuerp ni yu nguzh ni der, como ndeꞌ coz nu pcaa Moisees der nu gyicy ru. Tees ndeꞌ walab coz nu bzuub Moisees gyiꞌñ, sinu ndeꞌ coz nu nil ricy de gyitoo bel ni den. \v 23 Benu de ru rcaar beey sircunsision cuerp ni yu nguzh ni der mas sab, dzi nu rzu lagy mbecy, par nu cueꞌ chuꞌ falt ni der nu leey ni sircunsision nu bzeeñ Moisees, orzeꞌ ¿lagu rzi lagy der lo̱ gyiꞌ nu bicy yaca̱ dutuub la cuerp ni tub mbecy rat, sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel? \v 24 Cueꞌ nii too der la na tub coz tub nu rgüii ziꞌl der looñ. Ornu nii too der la na tub coz, orzeꞌ bicy der mod nu seꞌñ. \s1 Jesuuz rniim ca ledz mi \p \v 25 Na la be de mbecy nu yuꞌ Jerusaleeng, orzeꞌ brugyiꞌ rgugyiꞌ dey lo losaꞌy: \p ―¿Zeꞌ a walab yu ii yu nu ryub dey mod nu cut yu zeꞌ? \v 26 ¡Güii ñuu! Lo rgüii la mbecy rniiy. Nunu ni tub la mbecy wagnii dey nu yuꞌ falt niy. ¿Posib a walab nu rad lagy de fushtiz nu rishli gaal nu yu re nac yu Mesías? \v 27 Tees ornu cyid Mesías, orzeꞌ ni tub la mbecy wad lagy dey ca gruum. Zeꞌ yu ii rad lagy den ca ledz yu ―na dey. \p \v 28 Na tiem zeꞌ zu Jesuuz loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de mbecy Ñgyoozh, nunu rlyuum ni dey. Orzeꞌ brugyiꞌ ye ga la rniim: \p ―¡Laab ni yuꞌ lo der ya̱, nunu rad lagy der ca bru̱u̱! Tees walab nu yapa̱ nu nac nu rlagy ub ziꞌl la̱, tees biñ nu bzuu nez ya̱, mi zeꞌ nac mi biñ nu ricy paa, nunu mi zeꞌ a̱ꞌ yuꞌ lo der mi. \v 29 Tees ya̱ yuꞌ lo̱m, gun ya̱ bru̱u̱ lom, nunu mi zeꞌ bzuu nez mi ya̱ yapa̱ ―nam. \p \v 30 Yuꞌ mbecy ngulagy dey ñgya nu dey mi pres, tees ni tub la dey wanshet yaay mi gun nigul shuub tiem nu ni gyicy nu dey mi. \v 31 Tees zigy mbecy bicy cup dey consuel lom. Orzeꞌ na dey: \p ―Ornu cyid Mesías, ¿walab gaal gyicy zir mi nusuriidz, gazeꞌ gal nu ricy yu ii? ―na dey. \s1 De mbecy fariseo bicy pee dey nu shet lag yu Jesuuz pres \p \v 32 Na ornu güeñ de mbecy fariseo de riidz nu bee de mbecy dze ga nu nac Jesuuz, de yu zeꞌ gal nu de yu zub lo ni de uz bzuu nez dey la be de yu nu rña nañ yuꞌ ni Ñgyoozh nu cha nu dey mi pres. \v 33 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Gabee chesa du̱ de ru se la be dzi. Orzeꞌ gru̱u̱ lat der nu gya̱ lo biñ nu bzuu nez ya̱ nu yapa̱. \v 34 De ru yub der ya̱, tees wayada̱ꞌ ni der, gun wac cha der lugaar zeꞌ nu ya̱ gya̱. \p \v 35 Na de yu zub lo ni de mbecy Israeel brugyiꞌ ro dey riidz nu losaꞌy. Orzeꞌ na dey: \p ―¿Zeꞌ ca cha gaꞌ yu ii nu wayadaꞌy ni den? ¿Walab gaal chay lat de mbecy Israeel nu rcyiiñ reñaꞌ nasyoong nu cha lyuuy ni de mbecy nu walab mbecy Israeel? \v 36 ¿Lac yaruu de riidz nu rniiy: “Yub der ya̱, tees wayada̱ ni der, gun wac cha der lugaar zeꞌ nu ya̱ gya̱”, nay? ―na dey. \s1 Nañ lardoo mbecy gyac ñi gal nu na zeꞌ nu driib nis; nis zeꞌ, ndeꞌ nis ni gyel mbañ \p \v 37 Laab ndeꞌ la dzi nu bded ni saꞌ zeꞌ; ndeꞌ dzi nu ricy zir ñi presis. Orzeꞌ dzi zeꞌ wes su Jesuuz. Orzeꞌ ye la mniim: \p ―Benu ca na der rbigy ru nis nañ lardoor, orzeꞌ da der lo̱. Ya̱ grica̱ nis goꞌ der. \v 38 Ndeꞌ gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh. Rniiñ nu de yu nu gyicy cup consuel lo̱, grib nis nu cuic gyel mbañ nañ lardoo dey, rniiñ ―nam. \p \v 39 Na nis nu bzat Jesuuz zeꞌ, ndeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh, biñ nu cuic Ñgyoozh ni de yu nu gyicy cup consuel lom, gun tiem zeꞌ Ñgyoozh nigul cuic mi Espiriit Yon nim ni mbecy, gun Jesuuz nigul cush cyam nu gyam lo gyel lily nim. \s1 Byac cyup nac de mbecy \p \v 40 Na lat zeꞌ yuꞌ la be mbecy. Ornu güeñ dey de riidz zeꞌ, orzeꞌ na dey: \p ―Segur la yu ii nac yu yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh, yu nu ca lo cuen nu cyid ―na dey. \p \v 41 Zeꞌ yuꞌ gaꞌ dey nay: \p ―Laab mi ii nac mi Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ de ub na ―na dey. \p Tees yuꞌ gaꞌ dey nay: \p ―Walab, gun Mesías walab Galilea ca lo cuen nu gruum ―na dey―. \v 42 ¿A walab nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh nu Mesías gruum lat de nez rey Dabi, nunu gal mi Beleeng, laab lugaar zeꞌ nu gul rey Dabi? ―na dey. \p \v 43 Orzeꞌ de mbecy byacyup nac dey nu nac Jesuuz. \v 44 Yuꞌ dey ngulagy yu ñgya nuy mi pres, tees ni tub lay wancuꞌ yaay mi. \p \v 45 Orzeꞌ bish cya de yu nu rña nañ yuꞌ ni Ñgyoozh nu yay lo de mbecy fariseo, gal nu lo de uz zub lo. Orzeꞌ na de yu zeꞌ rab yu de yu nu rña zeꞌ: \p ―¿Lagu wancyiid nu der Jesuuz? ―na dey. \p \v 46 Orzeꞌ na gaꞌ de yu nu rña zeꞌ: \p ―¡Rila wagrusu ni tub la mbecy nu gniiy gal nu rnii yu zeꞌ! ―na de yu nu rña zeꞌ. \p \v 47 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy fariseo rab yu dey: \p ―¿A niꞌ ziꞌl de ru bi bguu gaꞌy der? \v 48 Guncar ni tub la de fushtiz ni den, ni de mbecy fariseo wacheña lagy dey nu nac yu Mesías. \v 49 Tees de mbecy nu a̱ꞌ yuꞌ lo leey nu bzeeñ Moisees, de yu zeꞌ cuic Ñgyoozh cashtig ni dey ―na dey. \p \v 50 Zeꞌ ri tub mbecy fariseo nu la Nicodemo lat dey. Yu zeꞌ yu nu gua güii Jesuuz anzir. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p \v 51 ―Gun lo leey nu bzeeñ Moisees ni den rniiñ nu wac niin nu yuꞌ falt ni tub mbecy anzir nu gyeñ na de coz nu rniiy, nunu anzir nu gad lagy na de coz nu bicy yu ―nay. \p \v 52 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yu Nicodemo: \p ―¿Walab gaal gazaꞌr nac ru mbecy Galilea? Nap psyaꞌ lat de riidz ni Ñgyoozh, gun orzeꞌ gad lagy ru nu rila waruu ni tub yu nu rnii por cuen ni Ñgyoozh Galilea ―na dey. \p \v 53 Orzeꞌ tub ga la mbecy ya dey yuꞌy. \c 8 \s1 Tub biñ mñaa nu byuꞌ bee nu reñaꞌ yu gyeey \p \v 1 Tees Jesuuz pcam zam par too bicy ni ya Oliva. \v 2 Na or nu bzaꞌ yu tuubaꞌ dzi, orzeꞌ bish cyam yam loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de mbecy Ñgyoozh. Orzeꞌ brugyiꞌ rdeꞌ mbecy lom. Orzeꞌ gusub mi nunu brugyiꞌ nu rlyuum ni dey. \p \v 3 Orzeꞌ de yu nu rlyuu leey nu bzeeñ Moisees, gal nu deꞌ zir mbecy fariseo, gua nu dey tub biñ mñaa lo Jesuuz par nu byuꞌ beem nu yu gyeey nu walab ñgyeem. Orzeꞌ bzu dey mi gazel de mbecy zeꞌ. \v 4 Orzeꞌ na dey rab yu Jesuuz: \p ―Masht, biñ mñaa ii bdub dey mi lat nu gucyaal la yuꞌ num yu gyeey, yu nu walab ñgyeem. \v 5 Ornu Moisees bzeeñ yu leey ni den, orzeꞌ nay nu rlagy ñi nu gow gyitaꞌ den biñ mñaa nu na gal nu na mi ii gal gat lam. Zeꞌ ru, ¿la ñuu niir? ―na dey. \p \v 6 Ni bicy dey par nu bzu dey tub caa ni Jesuuz, gun orzeꞌ gad mod nu griib dey cyi ic mi. Orzeꞌ Jesuuz gusab tiily mi. Orzeꞌ brugyiꞌ rcaam lo yu nu mbiz mi. \v 7 Lat nu zu dey rgugyiꞌy lom, orzeꞌ wes sum. Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Ca na de ru, mbecy nu wangyicy coz cyi, orzeꞌ pshet der gyitaꞌ biñ mñaa ii loga la ―na Jesuuz. \p \v 8 Orzeꞌ gusab tiilyaꞌm tuubaꞌ tir. Orzeꞌ brugyiꞌ rcaa gaꞌm letr lo yu. \v 9 Na ornu güeñ dey riidz zeꞌ, orzeꞌ brugyiꞌ tub ga, tub ga dey druu chuy. Brugyiꞌ druu chu de yu gush loga la. Gazeꞌ nu brugyiꞌ druu chu de yu feñ. Orzeꞌ se Jesuuz ziꞌl byeeñ mi nu biñ mñaa nu gabee zum lugaar zeꞌ. \v 10 Orzeꞌ wes su Jesuuz. Orzeꞌ nam rab mi biñ mñaa zeꞌ: \p ―Biñ mñaa, ¿ca za de yu zeꞌ na? ¿A sac ni tubaꞌ la mbecy nu niiy nu yuꞌ falt nir? ―na Jesuuz. \p \v 11 Orzeꞌ na biñ mñaa zeꞌ rab mi Jesuuz: \p ―Sac ni se tubaꞌ la dem ―na biñ mñaa zeꞌ. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Niꞌ ya̱ wane̱e̱ nu yuꞌ falt nir. Na yaa yuꞌr, nunu cueꞌ gaꞌ gyicy ru cyi ―na Jesuuz. \s1 Jesuuz rniim ca bruum nunu ca gyam \p \v 12 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi de mbecy zeꞌ: \p ―Ya̱ naca̱ yaa nu rbic nu gyal shcab ni de mbecy gyishlombecy. Yu nu cyid ca ich ya̱, yu zeꞌ gad yaa zeꞌ niy nu gyicy ñi nu cui mbañ yu. Nunu rila a̱ꞌ nac yu mbecy nu wagad lagy de coz nu rlagy Ñgyoozh ―nam. \p \v 13 Orzeꞌ na de mbecy fariseo rab yum: \p ―Ru laab ub ziꞌl ru rzat ru ub ru, ndeꞌ nu se la la cyiiñ de riidz nu rniir ―na dey. \p \v 14 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Mas laab uba̱ rzata̱ uba̱, tees riidz nu rne̱e̱ ndeꞌ riidz nu rishli. Gun rad lagya̱ ca bru̱u̱, nunu rad lagya̱ ca gya̱. Zeꞌ de ru wagad lagy der ca bru̱u̱, nunu ni wagad lagy der ca gya̱. \v 15 De ru rnii too der ben lac na tub mbecy mod nu ricy mbecy gyishlombecy. Zeꞌ ya̱, a̱ꞌ nii to̱o̱ ti yuꞌ falt ni ni tub la mbecy. \v 16 Tees benu ya̱ nii to̱o̱ nu yuꞌ falt ni tub mbecy, orzeꞌ ndeꞌ coz rishli, gun walab ub zi̱ gyicya̱ ñii, sinu nu Ñgyoozh uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱, mi zeꞌ nac num ya̱ ornu gyicya̱ de ndeꞌ. \v 17 Gun bi cañ lat leey nu bzeeñ Moisees ni der nu rniiñ: “Benu cyup mbecy tub ziꞌl riidz rnii dey, orzeꞌ ndeꞌ riidz nu cyiiñ”, rniiñ. \v 18 Zeꞌ na, ya̱ rne̱e̱ por cuen ne̱. Nunu uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱, mi zeꞌ biñ cyup nu rnii por cuen ne̱ ―nam. \p \v 19 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yu Jesuuz: \p ―¿Zeꞌ ca zu uz ru beni? ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―De ru a̱ꞌ yuꞌ lo der ya̱. Yegar uza̱ chuꞌ lo gaꞌ der mi. Gun zeꞌ benu gyuꞌ lo der ya̱, orzeꞌ niꞌ ziꞌl gyuꞌ lo der uza̱ ―nam. \p \v 20 De nii riidz nu mnii Jesuuz lat nu rlyuum ni de mbecy zeꞌ nu zub yuꞌ nu driib zily de mbecy Ñgyoozh. Laab lugaar zeꞌ nu ca alcansi ni tiñ gun zeꞌ zum. Tees ni tub la mbecy wancuꞌ yaa dey mi ñgya nuy mi pres, gun nigul shuub dzi nu ni gyicy nu dey mi. \s1 Jesuuz rniim nu wac gya dey ledz mi \p \v 21 Orzeꞌ Jesuuz na gaꞌm rab mi dey: \p ―Ya̱ gru̱u̱ lat der nu gya̱. Orzeꞌ de ru yub der ya̱, tees de ru gat der lat nu gabee nac der mbecy cyi. Nunu wac gya der zeꞌ nu ya̱ gya̱ ―nam rab mi dey. \p \v 22 Orzeꞌ na gaꞌ de yu zub lo ni de mbecy Israeel: \p ―¿Lac yaruu de riidz ii niy nu wac gyan zeꞌ nu gyay? ¿Walab gaal nu cut yu ub yu? ―na dey. \p \v 23 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―De ru nac ru ni gyishlombecy ii. Zeꞌ ya̱ naca̱ ni gyibaa, gun de ru ledz ru gyishlombecy ii. Zeꞌ ya̱ walab ii ledza̱. \v 24 Ndeꞌ nu ya̱ mne̱e̱ lo der nu gat der lat nu gabee nac der mbecy cyi. Gun gat der lat nu gabee nac der mbecy cyi benu wacheña lagy der nu ya̱ naca̱ biñ nu mne̱e̱ nu naca̱. \p \v 25 Orzeꞌ na dey rab yu Jesuuz: \p ―¿Zeꞌ ru, cyu nac ru beni? ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌm rab mi dey: \p ―Ya̱ bi mne̱e̱ lo der nese nu loga la cyu naca̱. \v 26 Yuꞌ tonaꞌ la coz nu gac ne̱e̱ nu nac de ru, nunu yuꞌ tonaꞌ la cyi nu gac griiba̱ ic der, tees tub lo ziꞌl riidz nu mnii biñ nu bzuu nez ya̱, ndeꞌ gne̱e̱ lo de ru, mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii. Nunu mi zeꞌ rniim riidz nu rishli ―na Jesuuz. \p \v 27 Lat de riidz nu mnii Jesuuz, bzat mi Ñgyoozh uz mi, tees wangyet lag dey cuen. \v 28 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Ornu caa der ya̱, biñ nu byac mbecy, lo tub ya cruuz, orzeꞌ gad lagy der nu ya̱ naca̱ biñ nu mne̱e̱ nu naca̱. Nunu niꞌ ziꞌl gad lagy der nu walab nu rne̱e̱ nu nac ub ziꞌl la̱, sinu rne̱e̱ tub lo ziꞌl coz nu blyuu Ñgyoozh uza̱ ne̱ nu gne̱e̱. \v 29 Gun Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱, nac num ya̱. Mi zeꞌ wansaan mi ya̱ nu chesa̱ ub zi̱ gun dub laa tiem ricya̱ coz nu mi zeꞌ yet lagy mi. \p \v 30 Ornu mnii Jesuuz de riidz zeꞌ, orzeꞌ zigy mbecy bicy cup dey consuel lom. \s1 De yu nu “O” rnii coz ni Ñgyoozh gal nu de yu nu “O” rnii ni de coz cyi \p \v 31 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi de yu zub lo ni de mbecy Israeel, de yu nu bicy cup consuel lom: \p ―Benu de ru zaab gyicy paa la der nu de riidz nu rne̱e̱, orzeꞌ rishli gaal nac der yu nu rsyaꞌ lo̱. \v 32 Orzeꞌ gad lagy der ca na nu coz rishli. Orzeꞌ nu nac coz rishli zeꞌ gla der ―nam. \p \v 33 Orzeꞌ na dey rab yu Jesuuz: \p ―De̱ ya̱ nac de̱ nez Abraham, nunu rila nigul gac de̱ moz ni ni tub la mbecy. ¿Lac yaruu gaꞌ ndeꞌ nu rniir nu gla̱ de̱? ―na dey. \p \v 34 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu de mbecy nu ricy coz cyi, yu zeꞌ nac yu moz ni de cyi. \v 35 Tub moz ni mbecy, a̱ꞌ nac yu famil ni mbecy tees yu nu nac iꞌñ mbecy nac yu famil niy par tub la. \v 36 Benu ya̱ iꞌñ Ñgyoozh gyicya̱ nu gla der ni de cyi, orzeꞌ rishli gaal dulaa der lo cyi. \v 37 Rad lagya̱ nu de ru nac ru nez Abraham, tees rlagy der cut ru ya̱, gun wayicy cuen der de riidz nu rne̱e̱. \v 38 Ya̱ rne̱e̱ de coz nu rad lagya̱ lat nu gusa du̱ Ñgyoozh uza̱. Zeꞌ de ru ricy der de coz nu blyuu uz der nir ―nam. \p \v 39 Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―¡Abraham, yu zeꞌ nac yu uz de̱! ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Bi bicy na nu rishli gaal nu nac der iꞌñ Abraham, orzeꞌ ñgyicy der gal nu bicy yu. \v 40 Tees ya̱ rne̱e̱ de coz rishli lo der, de riidz nu güeña̱ ni Ñgyoozh, tees rlagy der cut ru ya̱. ¡Abraham rila wangyicy yu ni tub la coz gal nu rlagy de ru gyicy ru nur ya̱! \v 41 De ru gal gaa la ricy der nu uz ru ―nam. \p Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―De̱ ya̱ a̱ꞌ nac de̱ gyid lab. De̱ ya̱ ricy cup de̱ tub zi uz de̱. Mi zeꞌ Ñgyoozh ―na dey. \p \v 42 Gazeꞌ nu na Jesuuz rab mi dey: \p ―Benu rishli gaal ñgyac der iꞌñ Ñgyoozh, orzeꞌ nca der ya̱, gun ya̱ lo Ñgyoozh bru̱u̱ yapa̱. Nunu walab nu yapa̱ nu nac coz nu rlagy ub ziꞌl la̱, sinu Ñgyoozh bzuu nez mi ya̱ nu yapa̱. \v 43 ¿Lagu wagac gyet lag der cuen de riidz nu rne̱e̱? Ndeꞌ gun walagy der nu zuub gyidag der de riidz nu rne̱e̱. \v 44 Gun uz der, ndeꞌ ub la nuras. Nunu de ru na der gal nu na yu zeꞌ. Orzeꞌ rlagy der gyicy ru coz nu gyicy ñi nu gyet lagy yu. Gun nuras bicy yu nu gut mbecy nese nu loga la. Nunu rila wagchay faboor ni coz rishli, gun rila wagniiy nu rishli. Ornu rguuy, ni ricy yu gun ni nay, gun nac yu mbecy rguu. Nunu nac yu cyoong de mbecy rguu. \v 45 Tees como ya̱ rne̱e̱ de coz rishli lo der, ndeꞌ nu wacheña lagy der de riidz nu rne̱e̱. \v 46 ¿Ca na de ru gac gyicy ru nu gabe ca na cyi nu bicya̱? Zeꞌ benu ya̱ rne̱e̱ coz rishli, orzeꞌ ¿lagu wacheña lagy der de coz nu rne̱e̱? \v 47 Yu nu bi nac mbecy ni Ñgyoozh, yu zeꞌ rzuub gyidag yu riidz nim. Zeꞌ de ru par nu a̱ꞌ nac der mbecy nim, ndeꞌ nu wacsuub gyidag der nim ―na Jesuuz. \s1 Jesuuz nil bi zum nese anzir nu gzu Abraham \p \v 48 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy Israeel rab yum: \p ―¿A walab nu ricy cup de̱ raso̱o̱ ornu rne̱e̱ de̱ nu nac ru mbecy Samaria, nunu bicy ni nuras ru? ―na dey. \p \v 49 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Walab nu bicy ni nuras ya̱. Tees driib zilya̱ Ñgyoozh uza̱. Zeꞌ de ru rgüii naañ der lo̱. \v 50 Walab nu rlagya̱ nu gyabic mbecy gyel mbecy ne̱, tees zu tub biñ nu rlagy nu gyabic mbecy gyel mbecy ne̱ ya̱, nunu mi zeꞌ zam faboor ne̱. \v 51 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu cyu ziꞌl mbecy nu zuub gyidag riidz nu rne̱e̱, yu zeꞌ rila wat yu ―nam. \p \v 52 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy Israeel: \p ―Na gaal rishli rad lagy de̱ nu bicy ni nuras ru. Abraham gut yu, nunu de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh gutaꞌ dey. Zeꞌ ru naꞌr nu cyu ziꞌl mbecy nu gzuub gyidag de riidz nu rniir, de yu zeꞌ mniir nu wat dey. \v 53 ¿A rsaꞌ lagy ru nu zily zir nac ru gazeꞌ gyitoo bel ni den Abraham? Yu zeꞌ gut yu. Nunu gutaꞌ de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. ¿Orzeꞌ cyu rsaꞌ lagy ru nac ru beni? ―na dey. \p \v 54 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Benu griib zilya̱ uba̱, orzeꞌ se la la sac ndeꞌ. Tees biñ nu driib zilya̱, mi zeꞌ uza̱, biñ nu de ru rniir nu nac Ñgyoozh nir. \v 55 De ru rila wancuꞌ lo der mi, tees ya̱ bi bduꞌ lo̱m. Bi bicy na nu ne̱e̱ nu wantuꞌ lo̱m, orzeꞌ naca̱ tub mbecy rguu gal nu na de ru. Tees ya̱ rishli gaal bduꞌ lo̱m, nunu rzuub gyidaga̱ de riidz nu rniim. \v 56 Gyitoo bel ni der Abraham tonaꞌ la bet lagy yu, gun briish loy nu zac yu dzi nu gruu zaca̱ gyishlombecy ii, nunu ornu bzaac yu dzi zeꞌ, orzeꞌ bet lagy yu ―nam. \p \v 57 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy Israeel rab yum: \p ―Ru, gaal zi nigul shuub ru cyaal gaynal ñaꞌn, zeꞌ naꞌr nu bi bzaac ru gyitoo Abraham ―na dey. \p \v 58 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu ya̱ nil bi zu̱ nese anzir nu gal Abraham gyishlombecy ii ―nam rab mi dey. \p \v 59 Orzeꞌ brugyiꞌ rteꞌ dey gyitaꞌ nu gow gyitaꞌ dey mi gal gat lam. Tees wansac dey ca gush mi. Orzeꞌ bruum loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh zam. \c 9 \s1 Jesuuz bicy nap mi urlo tub lo caꞌ \p \v 1 Lat nu za Jesuuz tub nez, orzeꞌ bzaac mi tub mbecy lo caꞌ nu nil nay nese nu gul yu. \v 2 Orzeꞌ na de yu nu rsyaꞌ lom: \p ―Masht, ¿ca na dey yuꞌ cyiy nu bicy ñi nu byacaꞌ lo yu re nese ornu gul yu? ¿A nu nac cyi ub yu uti nu nac cyi de mbel niy? ―na dey. \p \v 3 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Ni walab nu nac cyi ub yu byacaꞌ loy, nunu ni walab nu nac cyi de mbel niy, sinu byacaꞌ loy par nu gabe nu la na riiñ nu ricy Ñgyoozh nu nac yu re. \v 4 Lat nu gabee cuic ñi tiem, rlagy ñi nu gyicy den de coz nu rlagy Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱, gun shuub tiem nu wacaꞌ gyicy den coz nu rlagy mi. \v 5 Lat nu gabee rcyiiña̱ gyishlombecy ii, ya̱ na gal nu na tub yaa nu rbic nu gad lagy de mbecy ni de coz rishli ni Ñgyoozh ―na Jesuuz. \p \v 6 Na ornu blazh mniim de riidz zeꞌ, orzeꞌ pshu nis ruꞌm lo yu. Orzeꞌ bicy biñ mi ñuu miꞌ yu. Orzeꞌ bdaab mi biñ zeꞌ ruꞌ iz lo caꞌ zeꞌ. \v 7 Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Gua cyib ru ruꞌ iz ru ruꞌ zo ni Siloé ―nam rab mi yu. \p (Benu shaal na riidz ni Siloé zeꞌ, orzeꞌ yaruuñ: Bzuu nez.) \p Orzeꞌ lo caꞌ zeꞌ gua tiib yu ruꞌ iz yu. Orzeꞌ gush nez yu yay, nunu bi rzac yu. \v 8 Orzeꞌ na de mbecy nu yuꞌ nuy gaab ga gal nu de yu nu rzac nu rgyiiñ yu gun, orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―¿A walab yu ii yu nu rzub nu rgyiiñ gun? ―na dey. \p \v 9 Yuꞌ gaꞌ dey rniiy: \p ―Laab yu re ndeꞌ ―na dey. \p Zeꞌ yuꞌ gaꞌ dey nay: \p ―Walab yu nde; nomaas nu rlyu nu niꞌ ziꞌl nay gal nu na yu nu rgyiiñ gun zeꞌ ―na dey. \p Tees, orzeꞌ na yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―Laab ya̱ ndeꞌ ―nay. \p \v 10 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy zeꞌ: \p ―¿Zeꞌ lac guc nu rac rzac ru na? ―na dey. \p \v 11 Orzeꞌ na gaꞌ yu nu guc lo caꞌ zeꞌ rab yu dey: \p ―Tub mbecy nu la Jesuuz bzaay biñ. Orzeꞌ bdaab yuñ ruꞌ iza̱. Orzeꞌ nay rab yu ya̱: “Gua cyib ru ruꞌ iz ru ruꞌ zo ni Siloé”, nay rab yu ya̱. Orzeꞌ gua̱ ruꞌ zo zeꞌ. Na cuanzir nu blazh bdiba̱ ruꞌ iza̱, orzeꞌ brugyiꞌ rzaca̱ ―na yu nu guc lo caꞌ zeꞌ. \p \v 12 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yuy: \p ―¿Zeꞌ ca zu mbecy zeꞌ na? ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―Wagad lagya̱ ca zay ―nay. \s1 De mbecy fariseo fert la rgugyiꞌy lo yu nu guc lo caꞌ zeꞌ \p \v 13 Orzeꞌ gua nu dey yu nu guc lo caꞌ zeꞌ lo de mbecy fariseo. \v 14 Zeꞌ dzi nu bzaa Jesuuz biñ nu bicy yac mi mbecy lo caꞌ zeꞌ, ndeꞌ sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel. \v 15 Orzeꞌ de mbecy fariseo bdugyiꞌ dey loy, ben lac mod byanap ur loy. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Yu zeꞌ bdaab yu biñ ruꞌ iza̱. Orzeꞌ gua tiba̱ ñii. Orzeꞌ na rzaca̱ ―nay. \p \v 16 Orzeꞌ la be de mbecy fariseo na dey: \p ―Yu nu bicy coz ii, yu zeꞌ walab mbecy ni Ñgyoozh, gun wagyicy yac yu nu leey ni sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel ―nay. \p Zeꞌ yuꞌ gaꞌ dey nay: \p ―Zeꞌ benu nac yu mbecy cyi, orzeꞌ ¿lac mod gac gyicy yu de nusuriidz gal nu na nu ndeꞌ? ―na dey. \p Orzeꞌ byac cyup nac dey. \v 17 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yu yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―¿La ñuu niir par nu nac yu zeꞌ, como bicy nap yu urlor? ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―Yu zeꞌ nac yu tub yu nu rnii por cuen ni Ñgyoozh ―nay. \p \v 18 Tees de yu zub lo ni de mbecy Israeel wancheña lagy dey nu guc yu mbecy lo caꞌ, zeꞌ na rzac yu, gashtal bredz la dey de mbel niy. Orzeꞌ guña lagy dey nu yu zeꞌ guc yu lo caꞌ. \v 19 Na ornu bruꞌña de mbel ni lo caꞌ zeꞌ, orzeꞌ bdugyiꞌ de mbecy zeꞌ lo dey. Orzeꞌ nay: \p ―¿A laab yu ii nac yu iꞌñ der? De ru rnii der nu caꞌ loy ornu gul yu. Zeꞌ benu ni, ¿lac guc? ¿Lagu nu rzac yu na? ―na dey. \p \v 20 Orzeꞌ na de mbel ni lo caꞌ zeꞌ: \p ―Rad lagy de̱ nu yu ii nac yu iꞌñ de̱, nunu nese nu gul laay caꞌ loy. \v 21 Tees wagad lagy de̱ lac guc nu rzac yu. Ni wagad lagy de̱ cyu bicy nap urloy. Bdugyiꞌ der loy ben. Bi nu ñaꞌn yu ii. Gac niiy por cuen ni ub yu ―na de mbel ni yu zeꞌ. \p \v 22 Ni mnii de mbel niy par nu gudzib dey lo de yu zub lo ni de mbecy Israeel, gun de yu zeꞌ bi psaap dey riidz nu cyu ziꞌl mbecy nu gniiy nu Jesuuz nac mi Mesías, orzeꞌ wazaanaꞌ dey nu chuꞌy lat de mbecy ornu rsyaꞌ dey riidz ni Ñgyoozh. \v 23 Ndeꞌ nu ni mnii de mbel niy, ornu na dey: “Bdugyiꞌ der loy. Bi nu ñaꞌn yu ii”, na dey. \p \v 24 Orzeꞌ de yu zub lo ni de mbecy Israeel bredza̱ꞌ dey yu nu guc lo caꞌ zeꞌ. Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―Mnii lo̱ de̱ rishli gaal ni Ñgyoozh. De̱ ya̱ rad lagy de̱ nu yu zeꞌ nac yu tub mbecy cyi ―na dey. \p \v 25 Orzeꞌ na yu nu guc lo caꞌ zeꞌ rab yu dey: \p ―Wagad lagya̱ ti nac yu mbecy cyi o ti a̱ꞌ nac yu. Tees tub coz nu rad lagya̱, ndeꞌ nu guca̱ lo caꞌ, tees na rzaca̱ ―nay. \p \v 26 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yu yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―¿Lac mod bicy nuy ru? ¿Lac bicy yu ornu bicy yac yu urlor? ―na dey. \p \v 27 Orzeꞌ na gaꞌ yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―Ya̱ bi mne̱e̱ lo der, tees wangyicy cuen der de riidz nu mne̱e̱. ¿Lagu rlagy der nu ne̱e̱ lor tuubaꞌ tir? ¿Walab gaal niꞌ de ru rlagy der syaꞌr loy? ―na yu nu guc lo caꞌ zeꞌ. \p \v 28 Orzeꞌ brugyiꞌ rsuriidz dey yu. Orzeꞌ na dey: \p ―Ru nac ru tub yu nu rsyaꞌ lo mbecy zeꞌ. Zeꞌ de̱ ya̱ naca̱ yu nu rsyaꞌ lo gyitoo Moisees. \v 29 De̱ ya̱ rad lagy de̱ nu Ñgyoozh mnii num Moisees, tees mbecy zeꞌ, ni wagad lagy de̱ ca ledz yu ―na dey. \p \v 30 Orzeꞌ na gaꞌ yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―¡Cha du ic na de coz nu rnii der! De ru wagad lagy der ca bruuy, tees bicy yac yu urlo̱. \v 31 De ub na nap rad lagy den nu Ñgyoozh wayicy cuen mi de coz nu rnii de mbecy cyi; tees ricy cuen mi de mbecy nu rca lagy lom gal nu de yu nu ricy coz nu rlagy mi. \v 32 Gaal zi nu bzub gyiꞌ gyishlombecy nigul gyeñ den nu gruu su tub mbecy nu gyicy yac yu urlo tub mbecy lo caꞌ nu nil nay nese ornu gul laay. \v 33 Zeꞌ benu walab lo Ñgyoozh bruuy, orzeꞌ wac ñgyicy yu ni tub la coz ―na yu nu guc lo caꞌ zeꞌ. \p \v 34 Orzeꞌ na gaꞌ dey rab yuy: \p ―Ru nese nu gul laar nil nac ru mbecy cyi. Zeꞌ na, ¿a rlagy ru rlyuur ne̱ de̱ ya̱? ―na dey. \p Orzeꞌ pcyuu nu dey yu lugaar zeꞌ. \s1 De mbecy nu wagad lagy nañ lardoo \p \v 35 Na ornu Jesuuz güeñ mi nu pcyuu nu dey yu nu guc lo caꞌ zeꞌ, orzeꞌ byub mi yu. Na ornu byad yu nim, orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―¿A ricy cup ru consuel lo biñ nu byac mbecy? ―nam. \p \v 36 Orzeꞌ na yu nu guc lo caꞌ zeꞌ: \p ―Jesuuz, mnii lo̱ cyu ndeꞌ, gun orzeꞌ gyicy cupa̱ consuel loy ―nay. \p \v 37 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi yu: \p ―Bi bzaac ru cyu ndeꞌ. Ndeꞌ ya̱, biñ nu rnii nur na ―nam. \p \v 38 Orzeꞌ nay rab yu Jesuuz: \p ―Shuaana̱, ya̱ gyicy cupa̱ consuel lor ―nay. \p Orzeꞌ guzu tib yu lom. \p \v 39 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Ya̱ yapa̱ gyishlombecy ii par nu cui̱ de mbecy, gun orzeꞌ de lo caꞌ gad lagy dey. Zeꞌ de mbecy nu rzac gyacaꞌ lo dey ―nam. \p \v 40 Orzeꞌ la be de mbecy fariseo nu yuꞌ garee ga güeñ dey de riidz nu mniim. Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―¿Walab gaal gazaꞌ de ub na nac na lo caꞌ? ―na dey. \p \v 41 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Benu de ru nac der mbecy lo caꞌ, orzeꞌ sac falt ni der, tees gun rnii der nu rzac ru, ndeꞌ nu gabee yuꞌ falt ni der ―nam. \c 10 \s1 Jesuuz nam gal nu na tub yu nu rña shily \p \v 1 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Tees ya̱ rishli rne̱e̱ nu de yu nu wayuꞌ par gyeroꞌ ni chicyer ni shily, zeꞌ chuꞌy par reñaꞌ lugaar ni chicyer, yu zeꞌ nac yu tub gubaan, nunu nac yu mbecy a̱ꞌ nap. \v 2 Tees yu nu rzuꞌ par gyeroꞌ ni chicyer ni shily, yu zeꞌ nac yu yu nu rña ma. \v 3 Gun yu nu ca gyeroꞌ ni chicyer zeꞌ rshaal yu roꞌ zeꞌ ornu ruꞌña yu nu rña de shily zeꞌ. Orzeꞌ shily zeꞌ reñ ma nu zaab tiꞌy rniiy. Orzeꞌ rbedz yu ma tub ga la ma niy nu nu la ma. Orzeꞌ rbooy ma nañ chicyer zeꞌ. \v 4 Na ornu bi blazh bruu dela ma, orzeꞌ yu nu rña ma rzay par lo ma. Orzeꞌ de shily zeꞌ za ca ma ich yu gun yuꞌ lo ma tiꞌy ornu rniiy. \v 5 Tees de ma zeꞌ wacha ca ma ich mbecy nu a̱ꞌ yuꞌ lo ma, sinu druu chu ma loy, gun a̱ꞌ yuꞌ lo ma tiꞌy, gun nac yu mbecy a̱ꞌ yuꞌ lo ma ―nam. \p \v 6 Jesuuz mniim de riidz tiily zeꞌ lo dey, tees wangyet lagy dey cuen lac yaruuñ. \s1 Jesuuz nac mi biñ nu nap rña shily \p \v 7 Orzeꞌ ndeꞌ nu Jesuuz mnii gaꞌm tuubaꞌ tir: \p ―Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der: ya̱ na gal nu na gyeroꞌ ni chicyer zeꞌ nu rzuꞌ de shily. \v 8 Dela de yu nu biid lo zir gazeꞌ ya̱, mas mnii dey nu nac yu yu nu rña shily, guc dey gubaan, nunu guc dey mbecy a̱ꞌ nap. Tees de shily wangyicy cuen ma dey. \v 9 Ya̱ na gal na gyeroꞌ ni chicyer zeꞌ. De yu nu chuꞌ gyeroꞌ zeꞌ, gruu mbañ yu. De yu zeꞌ na dey gal nu na shily: nu rzuꞌ ma nañ chicyer, nunu druu gaꞌ ma, nunu rad gyizh nu row ma. \p \v 10 ’De gubaan ryiid yu par nu gyicy ziꞌl yu gubaan, nunu par nu cut yu, nunu par nu nit loy; tees ya̱ yapa̱ par nu grica̱ gyel mbañ ni der, nunu par nu gyicy cup zaꞌ la der ñii. \p \v 11 ’Ya̱ na gal nu na tub biñ nu nap rña shily. Zeꞌ biñ nu nap rña shily zeꞌ, shet ic mi nu gat mi nu nac de shily zeꞌ. \v 12 Benu tub moz nu ryash ni nu rña de shily, zeꞌ ndeꞌ walab fis niy, nunu shily zeꞌ walab niy ma, zeꞌ benu zac yu nu yad tub lob, orzeꞌ zeeñ gay de shily zeꞌ. Gash yu carer gyay. Orzeꞌ lob zeꞌ shet ruꞌ ma de shily zeꞌ, nunu tush las ma de ma. \v 13 Orzeꞌ moz zeꞌ gruu chuy lo de shily zeꞌ, gun nu nac tiñ ziꞌl ricy yu riiñ, walab nu rcay de ma. \p \v 14 ’Zeꞌ ya̱ naca̱ biñ nu nap rña de shily. Gal nu ya̱ yuꞌ lo̱ de ma ne̱, nunu yuꞌ lo gaꞌ de ma ya̱, \v 15 niꞌ ziꞌl Ñgyoozh uza̱ yuꞌ lom ya̱, nunu niꞌ ziꞌl ya̱ yuꞌ lo̱ Ñgyoozh uza̱. Nunu ya̱ shet ica̱ nu gata̱ nu nac de shily ne̱. \v 16 Nunu yuꞌ gaꞌ shily ne̱: bañ nu sac lat tub nac de bañ nu yuꞌ ii. Niꞌ de ma zeꞌ rlagy ñi nu cha te̱ꞌ ma. Orzeꞌ de ma zeꞌ zuub gyidag de ma ne̱ nunu gyac se tub nac ziꞌl de ma. Orzeꞌ gyac se tub ziꞌl ya̱ biñ nu rña ma. \p \v 17 ’Ñgyoozh uza̱ rcam ya̱ gun shet ica̱ nu gata̱, gun orzeꞌ cush cya̱ nu gyabañaꞌ tuubaꞌ tir. \v 18 Ni tub la mbecy wac cut yu ya̱, benu wazaana̱. Tees ndeꞌ coz nu bruu nañ lardo̱o̱ ub la̱ nu shet ica̱ nu cut mbecy ya̱. Ya̱ ricy cupa̱ rishbeey nu zaana̱ nu cut mbecy ya̱, nunu ricy cupa̱ꞌ rishbeey nu gyabaña̱ tuubaꞌ tir. Ndeꞌ riiñ nu bduꞌ Ñgyoozh uza̱ ya̱a̱ ―na Jesuuz. \p \v 19 Orzeꞌ byac cyup nac de mbecy Israeel tuubaꞌ tir nu nac de riidz nu mniim zeꞌ. \v 20 Yuꞌ zigy mbecy nu rnii dey: \p ―Cueꞌ gyicy cuen der yu, gun bicy ni nuras yu. Orzeꞌ guloc yu ―na dey. \p \v 21 Tees yuꞌ gaꞌ mbecy nu rnii dey: \p ―Benu tub mbecy gyicy ni nuras yu, rila wac niiy gal nu rnii yu ii. ¿Walab gaal gac gyicy nap tub nuras urlo tub mbecy lo caꞌ? ―na dey. \s1 De mbecy Israeel wangyicy cuen dey Jesuuz \p \v 22 Na ornu pshuub tiem nu bri nu rag, orzeꞌ guꞌ dey tub saꞌ Jerusaleeng par nu gyicy dey nu gyezaꞌ lagy mbecy tiem nu bzu chu dey yuꞌ par nu griib zily dey Ñgyoozh. \v 23 Orzeꞌ rded Jesuuz tub lugaar ni yuꞌ zeꞌ nu la coredoor ni Salomoong. \v 24 Orzeꞌ de mbecy Israeel bri loꞌ la dey mi. Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―Zeꞌ ¿la be ruꞌ tiem gyicy ru nu wad lagy de̱? Naal la mnii lo̱ de̱ tub tir ziꞌl benu ru nac ru Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ de̱ ya̱ ―na dey. \p \v 25 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ bi mne̱e̱ lo der, tees wancheña lagy der. De coz nu mnii Ñgyoozh nu ricya̱, ndeꞌ rlyuuñ nu naca̱ Mesías. \v 26 Tees de ru wacheña lagy der de coz nu rne̱e̱, gun a̱ꞌ nac der shily ne̱. \v 27 De shily ne̱ ryuꞌ lo ma ti̱ꞌ ornu rne̱e̱. Nunu ya̱ yuꞌ lo̱ de ma ne̱. Nunu de ma zeꞌ ryiid ca ma icha̱. \v 28 Gyicya̱ nu cui mbañ de ma tub la, nunu rila wanit lo de ma. Nunu se cyu la gac co za de ma ya̱a̱. \v 29 Ñgyoozh uza̱, biñ nu briic de ma ne̱, mi zeꞌ zily zir nac mi par deꞌ zir mbecy. Nunu ni tub la mbecy wac co dey ma yaam. \v 30 Ya̱ nu Ñgyoozh uza̱ tub ziꞌl nu nac de̱ ―nam. \p \v 31 Orzeꞌ de mbecy zeꞌ pteꞌ gaꞌ dey gyitaꞌ nu shet dey nim. \v 32 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Bicya̱ zañ de coz nap nu bruu lo Ñgyoozh lo rgüii la der. ¿A nu nac ca na de coz zeꞌ rgoow gyitaꞌ der ya̱? ―nam. \p \v 33 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy rab yum: \p ―Walab nu rgoow gyitaꞌ de̱ ru nu nac ca na tub coz nap nu ricy ru, sinu rgoow gyitaꞌ de̱ ru nu nac nu mnii zir ni Ñgyoozh, gun ru mbecy ziꞌl nac ru, tees ricy ru nu nac ru Ñgyoozh ―na dey. \p \v 34 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi dey: \p ―Lat de riidz nu bzeeñ Ñgyoozh ni der, Ñgyoozh nam rab mi de mbecy: “De ru nac der de ñgyoozh”, nam. \v 35 Rad lagy den de coz nu rnii riidz ni Ñgyoozh, nu rila wagruu fals ñi. Ñgyoozh bloo lam de mbecy “De ñgyoozh”: de yu nu bri riidz nim lo. \v 36 Zeꞌ Ñgyoozh bzum ya̱, nunu bzuu nez mi ya̱ yapa̱ gyishlombecy ii. Benu ni, ¿lagu rnii der nu ya̱ rne̱e̱ zi̱ ni Ñgyoozh nu nac nu mne̱e̱ nu naca̱ iꞌñ mi? \v 37 Benu wagyicya̱ de coz nu bruu lo Ñgyoozh, uza̱, orzeꞌ cueꞌ cheña lagy der de coz nu rne̱e̱. \v 38 Tees benu ricya̱ de coz zeꞌ, mas wacheña lagy der ne̱, tees guña lagy der ni de coz nu ricya̱, gun tub tir ziꞌl gad lagy der nu ya̱ tub ziꞌl naca̱ du̱ Ñgyoozh, uza̱, nunu Ñgyoozh, uza̱, tub ziꞌl nac mi nu ya̱ ―nam. \p \v 39 Orzeꞌ tub tiraꞌ ngulagy dey nguꞌ yaay mi nu ñgya nu dey mi pres. Tees blam yaa dey zam. \p \v 40 Orzeꞌ Jesuuz bish cyam za gaꞌm tub laꞌ gaꞌ ruꞌ gyoow Jordaang. Orzeꞌ pcyiiñ mi zeꞌ. Zeꞌ lugaar nu gusa Waa briib nis yu mbecy anzir. \v 41 Zigy mbecy bdeꞌ dey lom. Orzeꞌ na dey: \p ―Waa wangyicy yu ni tub la nusuriidz, tees dela coz nu mniiy nu nac mbecy ii, ndeꞌ coz rishli ―na dey. \p \v 42 Orzeꞌ zañ mbecy bicy cup dey consuel lo Jesuuz lugaar zeꞌ. \c 11 \s1 Gut Lázaro \p \v 1 Bzu tub mbecy rat: yu nu la Lázaro. Yu zeꞌ tub mbecy Betania, gyedz zeꞌ nu rcyiiñ Li nu bily ñii Mart. \v 2 Laab Li zeꞌ, fiñ zeꞌ nu pcoo asecy zguul gyiꞌ Shuaan den Jesuuz. Orzeꞌ pcuiigy ñi gyiꞌm nu gyich ic ñi. Fiñ zeꞌ zan Lázaro, yu nu gurat zeꞌ. \v 3 Orzeꞌ rup laa deñ nu bily ñii bzeed ñi tub raso̱o̱ lo Jesuuz. Orzeꞌ na raso̱o̱ zeꞌ: \p ―Shuaan de̱, amig nir riib rat ñi ―na raso̱o̱ zeꞌ. \p \v 4 Na ornu güeñ Jesuuz raso̱o̱ zeꞌ, orzeꞌ nam: \p ―Tees güii zeꞌ walab nu zaꞌ loñ yu tub tir ziꞌl, sinu gush güii zeꞌ par nu gabe nu dzi lily na Ñgyoozh, nunu niꞌ ziꞌl par nu gabe gyel lily ne̱ ya̱, iꞌñ mi ―nam. \p \v 5 Na Jesuuz tonaꞌ la guzañ lagy mi Mart, gal nu bily ñii Li, gal nu Lázaro. \v 6 Tees ornu bri raso̱o̱ nu riib rat Lázaro, orzeꞌ byeeñ mi se cyup dzi lugaar zeꞌ nu rcyiiñ mi zeꞌ. \v 7 Na ornu bded cyup dzi zeꞌ, orzeꞌ nam rab mi de yu nu rsyaꞌ lom: \p ―Yaa gaꞌ der gyan Judea tuubaꞌ tir ―nam. \p \v 8 Orzeꞌ na de yu nu rsyaꞌ lom: \p ―Masht, ¿a walab nu sa ñuu, de mbecy Israeel bicy pee dey ngoow gyitaꞌy ru gashtal ñgyat lar? ¿Walab gaal rlagy ru gya gaꞌr tuubaꞌ tir? ―na dey. \p \v 9 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―¿A walab rishli nu trocyup or ndeꞌ yuꞌ yaa nañ tub dzi? Benu ca na tub mbecy rded yu zeꞌ nu yuꞌ yaa, orzeꞌ waglagy gyiꞌy, gun rzac dey ya̱, biñ nu rbic yaa lo de mbecy gyishlombecy ii. \v 10 Tees benu rded yu rel, orzeꞌ rlagy gyiꞌy, gun sac yaa nu gzac yu. \p \v 11 Orzeꞌ na gaꞌm: \p ―Lázaro, amig ni den, gush pcaal yu, tees na cha̱ gun cueeña̱ yu ―nam. \p \v 12 Orzeꞌ na gaꞌ de yu nu rsyaꞌ lom: \p ―Shuaan de̱, benu nas yu, ¿orzeꞌ yaruuñ nu gruu nap yu shiñ? ―na dey. \p \v 13 Tees riidz ni Jesuuz yaruuñ nu gut Lázaro, tees de yu nu rsyaꞌ lom guzii dey nu mniim nu nas ziꞌl yu. \v 14 Orzeꞌ Jesuuz naal la mniim lo dey. Orzeꞌ nam: \p ―Gut Lázaro. \v 15 Tees nu nac de ru yet lagya̱ nu saca̱ loy, gun orzeꞌ gyicy cup der consuel lo̱. Yaa der chan lo cuerp na ―nam. \p \v 16 Orzeꞌ Tomaas, yu nu rnii dey cuach, nay rab yu deꞌ zir de yu nu rsyaꞌ lo Jesuuz: \p ―Yaa der cha dun masht nin, gun orzeꞌ gat den tublaazh dun mi ―nay. \s1 Jesuuz nac mi biñ nu gyicy nu gyabañ mbecy nunu cui mbañ dey \p \v 17 Na ornu bri Jesuuz Betania, orzeꞌ briic mbecy nu gad lagy mi nu bi gut Lázaro nunu bi bzaꞌ tap dzi nu ri cuerp niy gyerbaa. \v 18 Betania, ndeꞌ tub chon miily metr nu zet riñ nu Jerusaleeng. \v 19 Nunu zigy de mbecy Israeel za güii dey Mart nu Li nu cuic dey consuel ni deñ nu nac nu gut zan ñi. \v 20 Na ornu güeñ Mart nu bi zaab riidz nu bi yeed Jesuuz, orzeꞌ za cheel ñim. Tees Li byeeñ ñi yuꞌ. \v 21 Orzeꞌ na Mart rab ñi Jesuuz: \p ―Shuaana̱, bicy na nu zur ii, orzeꞌ cueꞌ ñgyat zana̱. \v 22 Tees rad lagya̱ nu mas na, Ñgyoozh gyicy mi la ziꞌl coz nu cyiñ ru lom ―naañ. \p \v 23 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi Mart: \p ―Zan ru gyabañ yu tuubaꞌ tir ―nam. \p \v 24 Orzeꞌ na gaꞌ Mart: \p ―Bi rad lagya̱ nu gyabañ ñi ornu gyabañ de añ ornu shuub dzi nu gyaꞌ lo gyishlombecy ii ―nañ. \p \v 25 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi ñii: \p ―Ya̱ naca̱ biñ nu gyicy nu gyabañ de añ, nunu naca̱ biñ nu gyicy nu cui mbañ de mbecy. Orzeꞌ cyu ziꞌl mbecy nu gyicy cup consuel lo̱, mas gat yu, tees cui mbañ yu. \v 26 Cyu ziꞌl mbecy nu gabee mbañ, benu gyicy cup yu consuel lo̱, orzeꞌ yu zeꞌ rishli gaal wataꞌy. ¿A rzeña lagy der de nu ndeꞌ Mart? ―nam. \p \v 27 Orzeꞌ na gaꞌ Mart: \p ―Laab Shuaana̱, rzeña lagya̱ nu ru nac ru Mesías, iꞌñ Ñgyoozh, biñ nu ca lo cuen nu cyid gyishlombecy ii ―nañ. \s1 Biiñ Jesuuz ruꞌ baa ni Lázaro \p \v 28 Na ornu blazh mnii Mart de riidz zeꞌ, orzeꞌ bish cyañ yaañ. Orzeꞌ dze ga bredz ñi bily ñii Li. Orzeꞌ nañ: \p ―Masht bi yeed gaab mi nunu rbedz mi ru nu char lom ―naañ. \p \v 29 Na ornu güeñ Li riidz zeꞌ, orzeꞌ lueg la wes suñ zañ lo Jesuuz. \v 30 Zeꞌ Jesuuz gaal zi nigul chuꞌm ruꞌ gyedz, sinu gabee zum lugaar zeꞌ nu bdzeel mi Mart. \v 31 Na de mbecy zeꞌ nguaay yuꞌ Li nu rbic dey consuel niñ. Ornu bzaac dey nu dzach wes suñ zañ, orzeꞌ za ca dey ich ñi, gun mnii too dey nu zañ nu gun ñi ruꞌ baa ni zan ñi. \p \v 32 Na ornu bruꞌña Li lugaar zeꞌ nu zu Jesuuz, orzeꞌ cuanzir nu bzaac ñim, orzeꞌ bdugyiñ yee lañ yeñ gyiꞌm. Orzeꞌ nañ: \p ―Shuaan de̱, bicy na nu zur ii, orzeꞌ cueꞌ ñgyat zana̱ ―nañ. \p \v 33 Na ornu bzaac Jesuuz nu dzi ruun Li gal nu de mbecy nu bruꞌña nuñ, orzeꞌ tonaꞌ la shni guc añ nim nunu gyi la byash lagy mi. \v 34 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―¿Ca lugaar pcach der yu? ―nam. \p Orzeꞌ na gaꞌ dey: \p ―Shuaan de̱, da güiir ―na dey. \p \v 35 Orzeꞌ biiñ Jesuuz. \v 36 Orzeꞌ na de mbecy Israeel: \p ―¡Güii ñuu la! ¡Razañ lagy yu Lázaro! ―na dey. \p \v 37 Tees yuꞌ de mbecy zeꞌ nay: \p ―Yu ii bicy yu nu rzac mbecy lo caꞌ. ¿A walab nu ñgyac ñgyicy yu tub mod nu cueꞌ ñgyat Lázaro? ―na dey. \s1 Byabañ Lázaro \p \v 38 Orzeꞌ Jesuuz tonaꞌ la shni guc añ nim tuubaꞌ tir. Orzeꞌ zam ruꞌ baa. Baa zeꞌ, ndeꞌ tub blyuu. Nunu psoow dey ruꞌñ nu tub gyitaꞌ ily. \v 39 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Byash der gyitaꞌ re ―nam. \p Orzeꞌ na Mart, zan yu nu gut zeꞌ: \p ―Shuaan de̱, dzi bi byafert tiꞌ gun bi rac tap dzi nu pcach de̱ ñii ―nañ. \p \v 40 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi ñii: \p ―¿A walab bi mne̱e̱ lor, benu gyicy cup ru consuel lo̱, orzeꞌ gzac ru gyel lily ni Ñgyoozh? ―nam. \p \v 41 Orzeꞌ byash dey gyitaꞌ zeꞌ. Orzeꞌ Jesuuz bgüiim par baa. Orzeꞌ nam: \p ―Ñgyoozh uza̱, ya̱ drica̱ gras nir gun güeñ ru de coz nu mne̱e̱. \v 42 Rad lagya̱ nu dub laa tiem reñ ru de riidz nu rne̱e̱, tees ya̱ ni rne̱e̱ gun ndeꞌ coz nap par de mbecy nu yuꞌ ii, gun orzeꞌ cheña lagy dey nu ru bzuu nez ru ya̱ ―nam. \p \v 43 Na ornu blazh mniim de riidz zeꞌ, orzeꞌ brish tim. Orzeꞌ nam: \p ―¡Bruu zeꞌ Lázaro! Da ii ―nam. \p \v 44 Orzeꞌ Lázaro bruuy, tees gabee nag yaay nu gyiꞌy nu negy nu ptiish dey yu gal nu bay nu mbish loy. Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Pshaagy der yu, gun orzeꞌ gac gyay ―nam. \s1 De mbecy psaap dey riidz nu cut dey Jesuuz \p \v 45 Zigy de mbecy nu gua nu Li, ornu bzaac dey de coz nu bicy Jesuuz, orzeꞌ bicy cup dey consuel lom. \v 46 Tees yuꞌ gaꞌ mbecy bish cya dey lo de mbecy fariseo nu byoo dey rishloy de coz nu bicy Jesuuz. \v 47 Orzeꞌ de mbecy fariseo, nu de yu zub lo ni de uz, gal nu de yu nu riib ic ni junt zub lo, orzeꞌ na dey: \p ―¿La ñuu coz gyicy den na? Gun mbecy zeꞌ dzi guzañ nusuriidz ricy yu. \v 48 Benu zaan den nu ni gyicy zir yu, orzeꞌ dela mbecy gyicy cup dey consuel loy. Orzeꞌ cyid de soldad Rom nu nit lo dey yuꞌ yon ni den gal nu de ledz na ―na dey. \p \v 49 Tees lat dey brusu tub yu nu la Caifás. Yu zeꞌ yu nu riib ic de uz ñaꞌn zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―De ru rila wagad lagy der. \v 50 Ni wagad lagy der ca na nu nap zir par de ru. Nap zir nu gat tub zi mbecy par lo dela mbecy gazeꞌ nu nit lo dela losaꞌn: de mbecy Israeel ―nay. \p \v 51 Tees Caifás walab nu mniiy riidz nu bruu ic ub ziꞌl yu, sinu mniiy por cuen ni Ñgyoozh ornu mniiy nu Jesuuz gat mi par de mbecy Israeel, como nac yu yu nu riib ic de uz ñaꞌn zeꞌ. \v 52 Nunu walab nu nac mbecy Israeel ziꞌl gut mi, sinu niꞌ ziꞌl gut mi par nu nac dela mbecy ni Ñgyoozh nu yuꞌ dela lugaar ni gyishlombecy, gun orzeꞌ gyac se tub nac ziꞌl dey. \v 53 Gush ñi nese dzi zeꞌ nu psaap dey riidz nu cut dey Jesuuz. \p \v 54 Orzeꞌ Jesuuz wanchesa gaꞌm suelt la lat de mbecy Israeel. Orzeꞌ bruum lo de yu ni Judea zam tub lugaar ub zi ni tub gyedz nu la Efraín. Orzeꞌ zeꞌ pcyiiñ mi nu de yu nu rsyaꞌ lom. \p \v 55 Na ornu se ñuu ga shuub dzi nu chuꞌ de mbecy Israeel saꞌ ni Pas, orzeꞌ zigy de mbecy nu yuꞌ reñaꞌ gyedz ya dey par Jerusaleeng, gun orzeꞌ gyicy dey coz nu gyicy nu gyacaacy dey par lo Ñgyoozh anzir nu chuꞌ saꞌ zeꞌ. \v 56 Orzeꞌ brugyiꞌ rded dey ryub yu Jesuuz, nunu rgugyiꞌ dey lo losaꞌy lugaar zeꞌ nu driib zily dey Ñgyoozh. Orzeꞌ na dey: \p ―¿La ñuu rnii too der? ¿A cyid yu saꞌ o ti wayid yu? ―na dey. \p \v 57 Orzeꞌ de yu zub lo ni de uz, gal nu de mbecy fariseo, orzeꞌ mnii dey lo de mbecy ben ca na dey rad lagy yu ca zu Jesuuz. Orzeꞌ rlagy ñi cha too dey rishlo dey gun orzeꞌ cha nu dey mi pres. \c 12 \s1 Tub biñ mñaa pcoom asecy zguul gyiꞌ Jesuuz \p \v 1 Jesuuz guam Betania shuup ruꞌ dzi anzir nu chuꞌ saꞌ ni Pas. Betania zeꞌ nu pcyiiñ Lázaro, yu nu bicy mi nu byabañ zeꞌ. \v 2 Orzeꞌ de mbecy nu yuꞌ zeꞌ bzu ye dey tub che nu gow nuy mi. Zeꞌ Mart psaañ gyaꞌn. Nunu gazaꞌ Lázaro riy lat de yu nu nguaa lo mez nu gyicy che zeꞌ. \v 3 Orzeꞌ Li bruꞌña nuñ chon gaynal gram tub lo asecy zguul nu la nardo nu tonaꞌ la ñgyup sac. Orzeꞌ pcooñ ndeꞌ gyiꞌ Jesuuz. Orzeꞌ pcuiigy ñi asecy zeꞌ nu gyich ic ñi. Orzeꞌ bzu laa nu zguul dutuub la nañ yuꞌ zeꞌ. \v 4 Zeꞌ zu Judas Iscariote, tub yu nu rsyaꞌ lom. Laab yu zeꞌ yu nu bguꞌ Jesuuz yaa de yu nu rzi lagy lom. \v 5 Orzeꞌ nay: \p ―¿Lagu wansaꞌy asecy zguul re nu sac i mbecy ni chon gaynal dzi? Gun orzeꞌ gad tiñ nu gric na ni de mbecy zi ―nay. \p \v 6 Tees Judas ni mniiy, gun nac yu gubaan walab par nu nac nu rcay de mbecy zi. Nunu bzuy riiñ nu ri yaay nerbid nu rguꞌ dey tiñ ni dey. Nunu yuꞌ nu rboo dzey tiñ zeꞌ par ub ziꞌl yu. \v 7 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Cueꞌ gyicy zeed ru fiñ ii, gun bi bzu lily ñii asecy ii par nu duzu cuerp ne̱ par ornu shuub dzi nu cach dey ya̱. \v 8 Ya̱ walab nu tuñ cyiiña̱ lat der, tees de mbecy zi zaab yuꞌ la dey lat der ―nam. \s1 Nu bzaꞌ lo dey nu cut yu Lázaro \p \v 9 Zigy de mbecy nu zu riiñ ni de mbecy Israeel güeñ dey nu zu Jesuuz Betania. Orzeꞌ gua dey zeꞌ walab tub lo ziꞌl nu za güii dey mi sinu niꞌ ziꞌl par nu za güii dey Lázaro, yu nu bicy mi nu byabañ zeꞌ. \v 10 Orzeꞌ de yu zub lo ni de uz bzaꞌ lo dey nu niꞌ cut dey Lázaro, \v 11 gun par nu nac yu zeꞌ zigy de mbecy Israeel druu chu dey lo de uz par nu ricy cup dey consuel lo Jesuuz. \s1 Guꞌ Jesuuz ruꞌ gyedz Jerusaleeng \p \v 12 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi de mbecy zigy nu gua saꞌ ni Pas güeñ dey nu bi yeed Jesuuz par Jerusaleeng. \v 13 Orzeꞌ blag dey de yaa ya gyiñ. Orzeꞌ za cheel dey mi. Nunu rbish ti dey. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Dzi ga zily nac Ñgyoozh! ¡Ñgyoozh nac num ru, biñ nu bzuu nez mi! ¡Ñgyoozh nac num ru, biñ nu nac rey ni de ub na, mbecy Israeel! ―na dey. \p \v 14 Orzeꞌ guud tub bur miꞌ ni Jesuuz. Orzeꞌ byub mi ma gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh. Rniiñ: \q1 \v 15 Cueꞌ dzib der, mbecy nu yuꞌ gyedz Sión. \q1 Güii der. Re yad rey ni der. \q1 Riib mi tub bur miꞌ, \m rniiñ. \p \v 16 Tiem zeꞌ de yu nu rsyaꞌ lom wangyet lag dey cuen de nu ndeꞌ. Tees ornu Jesuuz bish cyam lo gyel lily nim, orzeꞌ byezaꞌ lagy dey nu de riidz ni Ñgyoozh mniiñ nu ni zac mi nunu mniiñ nu ni gyicy nu mbecy mi. \p \v 17 Na gazaꞌ de mbecy nu bzaac ornu Jesuuz bredz mi Lázaro nu ruuy gyerbaa niy nunu bicy mi nu byabañ yu, de yu zeꞌ mnii dey lo mbecy coz nu bzaac yu. \v 18 Ndeꞌ nu zigy mbecy gua cheel dey mi, gun güeñ dey nu bicy mi nusuriidz zeꞌ. \v 19 Orzeꞌ na de mbecy fariseo rab dey losaꞌy: \p ―Na bi bzaac der nu rila wadaꞌ mod ni den. Güii der. Dela mbecy za ca dey ich yu ―na dey. \s1 La be mbecy griego rlagy dey go nuy Jesuuz riidz \p \v 20 Na lat de mbecy nu gua Jerusaleeng nu briib zily dey Ñgyoozh lat saꞌ, lat de yu zeꞌ ri la be mbecy griego. \v 21 Orzeꞌ de yu zeꞌ bechaꞌ dey lo Lip. Yu zeꞌ nac yu tub mbecy Betsaida, tub gyedz nu ri lo yu ni Galilea. Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―De̱ ya̱ rlagy de̱ ne̱e̱ du̱ Jesuuz ―na dey. \p \v 22 Orzeꞌ Lip gua niiy lo Ndrees. Orzeꞌ rup laa dey gua nii dey lo Jesuuz. \v 23 Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Bi rshuub tiem nu ya̱, biñ nu byac mbecy, gri̱ lo gyel lily ne̱. \v 24 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu benu tub mbigy trig wayet lag ñi lo yu nu nit loñ, orzeꞌ laab tub ziꞌl mbigy nac ñii. Tees benu nit loñ, orzeꞌ cuic ñi zañ cosech. \v 25 Yu nu rash shcab nu ricy ñi presis nu cui mbañ gyishlombecy ii, yu zeꞌ gat yu. Tees yu nu rash shcab nu a̱ꞌ ricy ñi presis nu cui mbañ gyishlombecy ii, yu zeꞌ gad nu cui mbañ yu tub la. \v 26 Gun benu ca na tub mbecy rlagy yu nu gyicy yu gal nu rne̱e̱, orzeꞌ rlagy ñi nu cyid cay icha̱. Orzeꞌ zeꞌ nu ya̱ zu̱, laabaꞌ zeꞌ gzuy. Nunu Ñgyoozh, uza̱, gyicy mi nu gya gzuy. \s1 Jesuuz rniim lo dey nu gat mi \p \v 27 ’¡Na deet rac nañ lardo̱o̱! ¿Per la ñuu coz ne̱e̱? ¿A gne̱e̱: “Uza̱, bloo chu de coz nu gzaca̱ na”? ¡Tees laab par gyiꞌ ndeꞌ nu yapa̱ gyishlombecy ii! \v 28 Uza̱ bicy nu gyed gyel mbecy nir ―nam. \p Orzeꞌ zaab tiꞌ nu mnii Ñgyoozh gashtal gyibaa. Orzeꞌ nam: \p ―Bi bicya̱ nu bruu zac gyel mbecy ne̱, nunu gyicya̱ nu gruu zac zir ñi par lo ―nam. \p \v 29 Orzeꞌ de mbecy zigy nu yuꞌ zeꞌ güeñ dey nu zaab tiꞌ zeꞌ. Orzeꞌ yuꞌ dey nu rniiy nu ndeꞌ guzii. Zeꞌ yuꞌ gaꞌ dey nu mniiy nu ndeꞌ tub anc nu mnii nuy Jesuuz. \p \v 30 Orzeꞌ Jesuuz nam rab mi dey: \p ―Walab nu nac ya̱ ndeꞌ nu zaab tiꞌ rnii sinu par nu nac de ru. \v 31 Na bi pshuub tiem nu gyuꞌ bee nu dzi a̱ꞌ nap de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii. Nunu na Ñgyoozh gyicy mi gan nuras, yu nu riib ic gyishlombecy ii. \v 32 Tees ornu caa dey ya̱ lo cruuz, orzeꞌ laab ya̱ gyicya̱ nu gyechaꞌ dela mbecy lo̱ ―nam. \p \v 33 Ni mod mniim par nu briic mi nu gad lagy dey nu lac mod gat mi. \v 34 Orzeꞌ na de mbecy zigy zeꞌ rab yum: \p ―De ub na rad lagy na nu lat de riidz ni leey ni den rniiñ nu Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy, cui mbañ mi tub la, rniiñ. Benu ni, orzeꞌ ¿lagu rniir nu ru, biñ nu byac mbecy, caa dey ru lo cruuz, rniir? Orzeꞌ ¿ca na biñ nu byac mbecy nac ru beni? ―na de mbecy zeꞌ. \p \v 35 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱, biñ nu rlyuu yaa, gabee chesa̱ ru̱ꞌ sñuu la be dzi lat der. Orzeꞌ zaab za la der lat nu gabee yuꞌ yaa gun orzeꞌ cueꞌ gyet cow ni der. Gun de mbecy nu rded zeꞌ nu cow wagad lagy dey ca par gash yu. \v 36 Orzeꞌ bicy cup der consuel lo ya̱, biñ nu rlyuu yaa, lat nu gabee rdeda̱ lat der, gun orzeꞌ nac der mbecy nu rded zeꞌ nu yuꞌ yaa ―nam. \p Na ornu blazh mniim de riidz zeꞌ, bruum lat dey nunu guam pcach lom ni dey. \s1 De mbecy wangyicy cup dey consuel lo Jesuuz \p \v 37 Mas Jesuuz bicy mi zañ nusuriidz ily lo dey, tees wangyicy cup dey consuel lom, \v 38 gun orzeꞌ byuꞌ niñ gal nu pcaa Isaías, yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Orzeꞌ nay: \q1 Ñgyoozh, ¿cyu guña lagy ni de riidz nu mne̱e̱? \q1 Nunu ¿Cyu gac gyet lag cuen de coz ily nu gac gyicy ru? \m na Isaías. \m \v 39 Ndeꞌ nu wangac ñgyeña lagy dey, gun niꞌ ziꞌl pcaa Isaías: \q1 \v 40 Ñgyoozh nam: “Ya̱ psowa̱ urlo dey. \q1 Gun orzeꞌ cueꞌ gac zac dey nu urloy. \q1 Nunu bicya̱ nu guton shcab ni dey. \q1 Gun orzeꞌ cueꞌ gac gyet lag dey cuen, \q1 nis cush cya dey lo̱. \q1 Orzeꞌ gyicy napa̱ dey”, na Ñgyoozh. \m \v 41 De riidz ii mnii Isaías gun bzaac yu gyel lily ni Jesuuz nunu laab mi zeꞌ bzat yu lat de riidz nu bzeeñ yu. \p \v 42 Mas ni tees zigy de mbecy zub lo ni de mbecy Israeel bicy cup dey consuel lo Jesuuz. Tees wangyicy dey nu ñgyad lagy de losaꞌy gun rdzib dey lo de mbecy fariseo gun dzi ga cyuu nu dey yu nañ yuꞌ nu rsyaꞌ dey riidz ni Ñgyoozh. \v 43 Gun dzi zir yet lagy dey nu grib zily mbecy dey gazeꞌ nu grib zily Ñgyoozh yu. \s1 Jesuuz rniiñ nu lac na de mbecy \p \v 44 Orzeꞌ Jesuuz ye la mniim. Orzeꞌ nam: \p ―Cyu ziꞌl mbecy nu ricy cup consuel lo ya̱, walab ti lo ya̱ ziꞌl ricy cup yu consuel, sinu niꞌ ziꞌl ricy cup yu consuel lo Ñgyoozh, uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱. \v 45 Nunu mbecy nu rzac ya̱, niꞌ ziꞌl rad lagy yu la na biñ nu bzuu nez ya̱. \v 46 Ya̱ yapa̱ gyishlombecy ii par nu lyu̱u̱ yaa, gun orzeꞌ dela mbecy nu gyicy cup consuel lo̱, de yu zeꞌ wagyiyeeñ yu zeꞌ nu cow. \v 47 Tees cyu ziꞌl mbecy nu gyeñ de riidz nu rne̱e̱, zeꞌ wazuub gyidag yuñ, walab ya̱ ne̱e̱ nu yuꞌ falt niy. Gun walab nu yapa̱ nu ne̱e̱ nu yuꞌ falt ni de mbecy ni gyishlombecy, sinu yapa̱ par nu gloo mbaña̱ dey. \v 48 Yu nu walagy gac nu ya̱, nunu yu nu wayicy cuen de riidz nu rne̱e̱, de yu zeꞌ bi zu tub coz nu gyicy ñi nu gyuꞌ bee nu yuꞌ falt ni dey. Gun de riidz nu ya̱ mne̱e̱, ndeꞌ gyicy ñi nu gyuꞌ bee nu yuꞌ falt ni dey ornu shuub dzi nu gyaꞌ lo gyishlombecy. \v 49 Gun ya̱ walab nu rne̱e̱ por cuen ni uba̱, sinu rne̱e̱ de riidz nu mnii Ñgyoozh, uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱ nu gne̱e̱, nunu gne̱e̱ ñii mod nu mniim lo̱. \v 50 Nunu rad lagya̱ nu de coz nu rnii Ñgyoozh, uza̱, ndeꞌ gyicy ñi nu cui mbañ mbecy tub la. Bi güeñ der beni nu de coz nu mne̱e̱, mne̱e̱ ñii lo der gal nu pcaam ya̱ nu ne̱e̱. \c 13 \s1 Jesuuz rgyiib mi gyiꞌ de yu nu rsyaꞌ lom \p \v 1 Anzir nu shuub dzi nu chuꞌ saꞌ ni Pas, orzeꞌ bi gud lagy Jesuuz nu bi pshuub or nim nu ruum gyishlombecy nu gyam lo Ñgyoozh uz mi. Nunu dub laa tiem pcam de mbecy nu bicy cup consuel lom gyishlombecy ii. Nunu ni laa bicy mi gashtal pshuub la dzi nim. \p \v 2 Na Jesuuz gusub mi nu gyicy mi che nu de yu nu rsyaꞌ lom. Orzeꞌ nuras bi bicy yu nu mnii too Judas Iscariote iꞌñ Simo̱o̱ nu cush cyay ich mi. \v 3 Zeꞌ Jesuuz gud lagy mi nu Ñgyoozh briic mi fers nim nu gac gyicy mi dela coz. Nunu gud lagy mi nu lo Ñgyoozh bruum. Nunu gud lagy mi nu cush cyam nu gyam lo Ñgyoozh. \v 4 Orzeꞌ Jesuuz wes sum zeꞌ nu zub mi ricy mi che. Orzeꞌ bloom shab mi nu riib par ich. Orzeꞌ gush mi tub negy nu cuiigy mi dey. Orzeꞌ brim ñii nañ mi. \v 5 Orzeꞌ bduꞌm nis nañ tub casuel. Orzeꞌ brugyiꞌ nu rgyiib mi gyiꞌ tub ga de yu nu rsyaꞌ lom, nunu pcuiigy mi gyiꞌ dey nu negy nu bri nañ mi zeꞌ. \p \v 6 Na ornu bdugyi Bed nu cyib mi gyiꞌy, orzeꞌ nay rab yum: \p ―Shuaan na, ¿walab gaal ru cyib ru gyi̱ꞌ ya̱? ―nay. \p \v 7 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Na na la wagyet lag ru cuen de coz nu ricy du̱ ru, tees par lo, orzeꞌ gyet lag ru cuen ―nam. \p \v 8 Orzeꞌ na gaꞌ Bed: \p ―¡Mas lac ruꞌ ya̱ washet ica̱ nu ru cyib ru gyi̱ꞌ! ―nay. \p Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Zeꞌ benu wadiba̱ gyiꞌr, orzeꞌ wac gac ru mbecy ne̱ ―nam. \p \v 9 Orzeꞌ na gaꞌ Simo̱o̱ Bed: \p ―¡Zeꞌ benu ni, orzeꞌ cueꞌ nu gyiꞌ ziꞌla̱ cyib ru, sinu niꞌ ziꞌl ya̱a̱ gal nu to̱o̱! ―nay. \p \v 10 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Cyu ziꞌl mbecy nu bi blaagy, yu zeꞌ walagy ñi nu cyib yu deꞌ zir lugaar ni cuerp niy. No maas gyiꞌ ziꞌl yu rlagy ñi nu cyib yu, gun dutuub la cuerp niy bi byacaacy ñi. Zeꞌ de ru bi byacaacy der, tees walab dela der ―nam. \p \v 11 Jesuuz mniim nu walab dela dey byacaacy yu, gun bi gud lagy mi nu ca na yu nu cush cya ich mi. \p \v 12 Na ornu blazh nu bdiib mi gyiꞌ dey, orzeꞌ bzu gaꞌm shab mi nu riib par ich zeꞌ. Orzeꞌ bish cya gaꞌm nu gusub mi lo mez tuubaꞌ tir. Orzeꞌ nam: \p ―De ru, ¿a bet lag der cuen coz nu bicy du̱ der ii na? \v 13 De ru rnii der nu ya̱ naca̱ moscuel nunu naca̱ Shuaan der. Nunu laab ni gal nu de ru rniir nu naca̱. \v 14 Tees como ya̱ naca̱ moscuel ni der, nunu naca̱ Shuaan der, se ya̱ bdiba̱ gyiꞌ der, ndeꞌ nu niꞌ de ru rlagy ñi nu cyib tub, cyib tub ziꞌl der gyiꞌ losaꞌr. \v 15 Nii tub mod nu blyu̱u̱ ni der, gun orzeꞌ niꞌ ziꞌl mod gyicy nu der losaꞌr: gal nu ya̱ bicy du̱ de ru. \v 16 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der, nu ni tub la moz walab nu zily zir nac yu gazeꞌ patro̱o̱ niy. Nunu ni tub la mbecy nu rza nu raso̱o̱ walab nu zily zir nac yu gazeꞌ yu nu rzuu nez yu. \v 17 Na como bi gyet lag der cuen de coz ii, orzeꞌ dzi ni der benu gyicy der gal nu ya̱ mne̱e̱. \p \v 18 ’Walab nu rzata̱ dela de ru, gun rad lagya̱ la na lardoo de mbecy nu bi pcui̱. Tees rlagy ñi nu gyuꞌ niñ gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh zeꞌ nu rniiñ: “Tub mbecy nu bdow nu ya̱ gyishtily, mbecy zeꞌ cush cyay icha̱”, rniiñ. \v 19 Ya̱ tiem ne̱e̱ de riidz ii lo der, anzir nu gac ñii, gun orzeꞌ ornu gac ñii, de ru cheña lagy der nu ya̱ naca̱ biñ nu naca̱. \v 20 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der, benu ca na tub mbecy cueez yu tub yu nu gzuu neza̱ nu gyiyeeñ nuy yu, orzeꞌ niꞌ ziꞌl cueez yu ya̱ nu gyiyeeñ du̱ yu. Nunu cyu ziꞌl mbecy nu cueez ya̱, niꞌ ziꞌl cueez yu Ñgyoozh biñ nu bzuu nez ya̱ nu yapa̱ ―nam. \s1 Jesuuz mniim nu Judas cush cyay ich mi \p \v 21 Na ornu blazh mnii Jesuuz de riidz zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la deet guc nañ lardoom. Orzeꞌ naal la mniim lo dey. Orzeꞌ nam: \p ―Ya̱ rishli ne̱e̱ lo der nu lat de ru gruu tub mbecy nu cush cya icha̱ ―nam. \p \v 22 Orzeꞌ de yu nu rsyaꞌ lom, brugyiꞌ nu rgüii tub, rgüii tub ziꞌl dey lo losaꞌy, gun wagad lagy dey cyu rniim. \v 23 Cuit Jesuuz gusub ya̱, tub yu rsyaꞌ lom, nu gyicy du̱m che. Laab ya̱ yu nu dzi razañ lagy mi. \v 24 Orzeꞌ Simo̱o̱ Bed briic yu nu gad lagya̱ nu rlagy yu nii nuy ya̱. Orzeꞌ nay: \p ―Bdugyiꞌ lom ben ca na den rzat mi ―nay. \p \v 25 Orzeꞌ byagaab zira̱ lo Jesuuz. Orzeꞌ mne̱e̱: \p ―Shuaan de̱, ¿cyu ndeꞌ? ―mne̱e̱. \p \v 26 Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Ya̱ sala̱ tub laꞌ gyishtily. Orzeꞌ yu nu grica̱ ñii ni zeꞌ orzeꞌ yu zeꞌ ndeꞌ ―nam. \p Na ornu blazh mniim de riidz zeꞌ, orzeꞌ psal mi tub laꞌ gyishtily. Orzeꞌ briic mi ñii ni Judas, yu nu nac iꞌñ Simo̱o̱ Iscariote. \v 27 Nunu cuanzir gush Judas gyishtily zeꞌ, orzeꞌ nuras gutib ic yu nañ lardooy. Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Na bicy lal gua gyicy ru ca na coz nu gyicy ru ―nam. \p \v 28 Tees ni tub la de yu nu nguaa lo mez zeꞌ wangyet lag dey cuen lagu nu ni mniim gugy mi Judas. \v 29 Gun Judas nac yu yu nu riib ic nerbid tiñ. Orzeꞌ la be de yu nu nguaa zeꞌ mnii too dey nu Jesuuz mniim lo Judas nu cha ziiy coz nu cyiiñ par saꞌ. O benu walab ni, orzeꞌ nu cha leez yu la tub coz lat de mbecy zi, na dey. \p \v 30 Orzeꞌ laab gush la Judas gyishtily zeꞌ. Orzeꞌ bruuy zay. Ndeꞌ tub or bi rel. \s1 Jesuuz bzeeñ mi tub riiñ cub nu gyicy mbecy nim \p \v 31 Na despuees ornu bi bruu Judas nu zay, orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Na bi pshuub dzi ne̱ ya̱, biñ nu byac mbecy, nu gabe nu dzi lily na̱, nunu nu nac ya̱ gabe nu dzi lily na Ñgyoozh uza̱. \v 32 Nunu benu gabe nu dzi lily na Ñgyoozh nu nac ya̱, orzeꞌ niꞌ ziꞌl Ñgyoozh gyicy mi nu gabe gyel lily ne̱ ya̱, nunu bi gyicy gyiily lam ñii. \v 33 De ru, yu nu na gal nu na iꞌña̱, walabaꞌ nu tuñ tiem cyiiñ du̱ der. De ru yub der ya̱, tees niꞌ ziꞌl rne̱e̱ lo der na gal nu mne̱e̱ lo de mbecy Israeel: “Wac gya der zeꞌ nu ya̱ gya̱.” \v 34 Ya̱ gzeeña̱ tuubaꞌ riiñ cub nu gyicy der: nu ca tub, ca tub ziꞌl der losaꞌr. Gal nu ya̱ rca̱ de ru, niꞌ ziꞌl gyicy der nu ca tub, ca tub ziꞌl der losaꞌr. \v 35 Zeꞌ benu de ru ca tub, ca tub ziꞌl der losaꞌr, orzeꞌ dela mbecy gad lagy dey nu de ru nac der mbecy nu rsyaꞌ lo̱ ―nam. \s1 Jesuuz mniim nu Bed cach ruꞌy mi \p \v 36 Orzeꞌ na Simo̱o̱ Bed rab yu Jesuuz: \p ―Shuaan de̱, ¿zeꞌ ca char? ―nay. \p Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Na na la wac cyid car icha̱ zeꞌ nu ya̱ gya̱. Tees par lo gac cyid car icha̱ ―nam. \p \v 37 Orzeꞌ na Bed rab yum: \p ―Shuaan de̱, ¿lagu wac yap ca̱ ich ru na la? ¡Ya̱ bi zu̱ la̱ ca na nu zu̱, mas gata̱ nu nac ru! ―nay. \p \v 38 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi yu: \p ―¿A rishli gaal bi zur nu gat ru par nu nac ya̱? Ya̱ rishli rne̱e̱ lor nu anzir nu cuedz ngüel, orzeꞌ chon tir niir nu a̱ꞌ yuꞌ lor ya̱ ―nam. \c 14 \s1 Jesuuz nac mi biñ nu glyuu nez nin par nu gyan lo Ñgyoozh \p \v 1 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi dey: \p ―Cueꞌ zaan der nu gac deet nañ lardoor. Bicy cup der consuel lo Ñgyoozh, nunu niꞌ ziꞌl bicy cup der consuel lo̱ ya̱. \v 2 Gun lugaar zeꞌ nu rcyiiñ Ñgyoozh uza̱, tonaꞌ la yuꞌ lugaar par nu cyiiñ mbecy. Zeꞌ benu walab ni, orzeꞌ ya̱ bi mne̱e̱ lo der. Ndeꞌ nu ya̱ gya̱ ga̱. Gun zu napa̱ lugaar nu cyiiñ der. \v 3 Nunu despuees ornu bi ya̱a̱, nunu bi bzu napa̱ lugaar nu cyiiñ der, orzeꞌ yapa̱ tuubaꞌ tir par nu gya du̱ der, gun orzeꞌ cyiiñ der laab lugaar zeꞌ nu ya̱ cyiiña̱. \v 4 De ru bi rad lagy der ca par gash ru nez par nu gri der zeꞌ nu ya̱ gya̱ ―nam. \p \v 5 Orzeꞌ na Tomaas rab yu Jesuuz: \p ―Shuaana̱, wagad lagy de̱ ca gyar. Yegar nu gad lagya̱ꞌ de̱ ca par riib nez nu ya zeꞌ ―nay. \p \v 6 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―Ya̱ naca̱ biñ nu rlyuu nez nu gya mbecy lo Ñgyoozh, nunu naca̱ biñ nu rnii coz rishli ni Ñgyoozh, nunu naca̱ biñ nu gyicy nu cui mbañ de mbecy. Gun wac gri ni tub la mbecy lo Ñgyoozh benu walab nu nac ya̱. \v 7 Como de ru bi yuꞌ lo der ya̱, ndeꞌ nu niꞌ ziꞌl bi yuꞌ lo der Ñgyoozh uza̱. Nunu nese na la bi yuꞌ lo der mi. Nunu bi bzaac der mi ―nam. \p \v 8 Orzeꞌ na Lip rab yu Jesuuz: \p ―Shuaana̱, blyuu Ñgyoozh uz ru lo̱ de̱. Orzeꞌ bi guuc la ―nay. \p \v 9 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Lip, gula be la tiem rded du̱ de ru. ¿Walab gaal gabee a̱ꞌ yuꞌ lor ya̱? Cyu ziꞌl mbecy nu rzac ya, yu zeꞌ bi bzaac yu Ñgyoozh uza̱. ¿Lagu rniir nu lyu̱u̱ Ñgyoozh uza̱ lor? \v 10 ¿A wacheña lagy ru Lip nu ya̱ tub ziꞌl naca̱ nu Ñgyoozh uza̱, nunu Ñgyoozh uza̱ tub ziꞌl nac mi num ya̱? ―nam rab mi Lip. \p Orzeꞌ na gaꞌm: \p ―De riidz nu mne̱e̱ lo der na, ndeꞌ walab riidz nu bloo ic ya̱ ziꞌl, sinu Ñgyoozh uza̱, biñ nu rcyiiñ nañ lardo̱o̱, mi zeꞌ ricy mi de coz ily nu rlagy mi. \v 11 Guña lagy der nu ya̱ tub ziꞌl naca̱ nu Ñgyoozh uza̱, nunu Ñgyoozh uza̱ tub ziꞌl nac mi nu ya̱. Benu wacheña lagy der nu nac de riidz nu rne̱e̱ ziꞌl la, orzeꞌ guña lagy der mas ñuu nu nac de coz ily nu ricya̱. \v 12 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu cyu ziꞌl mbecy nu gyicy cup consuel lo̱, niꞌ ziꞌl gac gyicy yu de coz ily nu ya̱ ricya̱, nunu coz ilyaꞌ zir gac gyicy yu, gun ya̱ gya̱ lo Ñgyoozh uza̱. \v 13 Nunu dela coz nu cyiñ der lo̱ par nu nac der mbecy nu ricy cup consuel lo̱, orzeꞌ gyicya̱ ñii, gun orzeꞌ gabe gyel lily ni Ñgyoozh uza̱ nu nac ya̱, iꞌñ mi. \v 14 Gyicya̱ la ziꞌl coz nu cyiñ der lo̱ nu nac nu ricy cup der consuel lo̱. \s1 Jesuuz mniim nu zeed mi Espiriit Yon ni Ñgyoozh nu gac num dey \p \v 15 ’Benu de ru rca der ya̱, orzeꞌ gzuub gyidag der de coz nu rne̱e̱ nu gyicy der. \v 16 Orzeꞌ ya̱ ne̱e̱ du̱ Ñgyoozh uza̱ nu gzeed mi tuubaꞌ biñ nu glocyuub de ru. Nunu mi zeꞌ cyiiñ num der tub la. \v 17 Mi zeꞌ Espiriit Yon, biñ nu glyuu de coz rishli ni Ñgyoozh. De mbecy nu riib ic gyishlombecy wazaan dey nu cuez mi loy. Gun wacsac dey mi. Nunu a̱ꞌ yuꞌ lo dey mi. Tees de ru yuꞌ lo der mi, gun mi zeꞌ nac num de ru, nunu rcyiiñ mi nañ lardoo der. \p \v 18 ’Ya̱ wazeeñ ga̱ de ru ub zir nu wad cyu nu glocyuub der. Sinu yapa̱ lo der tuubaꞌ tir. \v 19 Nañ tub miꞌ ziꞌl tiem de mbecy ni gyishlombecy wazacaꞌ dey ya̱. Tees de ru gzac der ya̱. Nunu par nu nac nu ya̱ cui mbaña̱, ndeꞌ nu de ru cui mbañ der. \v 20 Ornu shuub dzi nu ya̱ yapa̱, orzeꞌ de ru gad lagy ru nu ya̱ tub ziꞌl naca̱ nu Ñgyoozh uza̱, nunu de ru nac nu der ya̱. Zeꞌ ya̱ nac du̱ de ru. \v 21 Cyu ziꞌl mbecy nu “O” nii ni de riidz nu ya̱ rne̱e̱, nunu gyicy yac yu niñ, yu zeꞌ yu nu rca ya̱. Nunu cyu ziꞌl mbecy nu rca ya̱, Ñgyoozh uza̱ rca gaꞌm yu. Nunu niꞌ ya̱ rca̱ yu. Nunu gyicya̱ nu gad lagy yu nu nac du̱ yu. \p \v 22 Orzeꞌ na Judas (reñaꞌ Judas, walab Judas Iscariote): \p ―Shuaan de̱, ¿lagu gyicy ru nu gad lagy de̱ ya̱, zeꞌ wayicy ru nu gad lagy de mbecy ni gyishlombecy? \p \v 23 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Cyu ziꞌl mbecy nu rca ya̱, yu zeꞌ ricy yac yu nu de riidz nu rne̱e̱. Nunu Ñgyoozh uza̱ rcam yu. Nunu ya̱ nu Ñgyoozh uza̱ cha̱ de̱ loy nu cyiiñ du̱ de̱ yu. \v 24 Cyu ziꞌl mbecy nu waca ya̱, de yu zeꞌ wagyicy yac yu nu de riidz nu ya̱ rne̱e̱. Tees de riidz ne̱, ndeꞌ walab riidz nu bruu ic ya̱ ziꞌl, sinu ndeꞌ riidz nu bruu lo Ñgyoozh uza̱, biñ nu bzuu nez ya̱ nu yapa̱. \p \v 25 ’Ya̱ rne̱e̱ dela de riidz ii lo der lat nu gabee zu̱ lat der. \v 26 Tees Espiriit Yon, biñ nu gzeed Ñgyoozh uza̱ nu glocyuub de ru nu nac ya̱, mi zeꞌ biñ nu lyuu ni der dela coz, nunu gyicy mi nu gyezaꞌ lagy der dela riidz nu mne̱e̱ lo der. \p \v 27 ’Ornu bi gya̱, orzeꞌ gzeeña̱ gyel ri zu nañ lardoo der. Gyel ri zu ni ub la̱ grica̱ ni der, nunu walab nu grica̱ ñii mod nu rbic de mbecy ni gyishlombecy ii. Cueꞌ zaan der nu gac deet nañ lardoor, nunu cueꞌ dzib der. \v 28 De ru bi güeñ der nu bi mne̱e̱ nu gya̱. Tees ya̱ yapa̱ cyiiñ du̱ der tubaꞌ tir. Bi bicy na nu de ru rca der ya̱, orzeꞌ cyit ni der ornu gad lagy ru nu ya̱ gya̱ lo Ñgyoozh uza̱, gun mi zeꞌ gya zir zum gazeꞌ ya̱. \v 29 Ya̱ tiem rne̱e̱ de coz ii lo der, anzir nu gac ñii, gun orzeꞌ ornu gac ñii, cheña lagy der de coz nu mne̱e̱. \p \v 30 ’Ya̱ watuuñ du̱ꞌ zir der nu riidz ii, gun bi yad nuras, yu nu riib ic gyishlombecy ii. Tees yu zeꞌ se la la cyiiñ yu par ya̱. \v 31 Tees ni rlagy ñi nu gac, gun orzeꞌ gad lagy de mbecy ni gyishlombecy nu ya̱ rca̱ Ñgyoozh uza̱ nunu gad lagy dey nu ricya̱ de coz nu mniim lo̱. \p Orzeꞌ nam: \p ―Wes su der yaa chan, gun gruun ii ―nam. \c 15 \s1 Jesuuz nac mi lyucy urbyay nu rishli \p \v 1 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Ya̱ naca̱ biñ nu na gal nu na lyucy urbyay nu rishli. Zeꞌ Ñgyoozh uza̱ ricy mi riiñ nu lyucy zeꞌ. \v 2 Nunu de ru na der gal nu na yaa lyucy zeꞌ. Benu ca na tub yaa lyucy zeꞌ wacuic ñi urbyay, orzeꞌ cyug mi ñii. Nunu de yaañ nu rbic urbyay dugyug loñ par nu gyanap zir ñi par nu cuic zir ñi urbyay. \v 3 Tees de ru bi byanap der nu nac de riidz nu rne̱e̱ lo der. \v 4 Bicy der nu cyiiñ nur ya̱ gal nu ya̱ rcyiiñ du̱ de ru. Gun tub yaa lyucy urbyay, wabic ñi urbyay benu ub ziꞌl ñi. Tees cuic ñi urbyay benu nash ñii cyong lyucy zeꞌ. Niꞌ ziꞌl nu de ru, wac gyicy ru coz nu rlagy Ñgyoozh benu walab nu rcyiiñ nu der ya̱. \p \v 5 ’Ya̱ naca̱ biñ nu na gal nu na lyucy urbyay. Zeꞌ de ru nac der yaañ. Ornu tub mbecy rcyiiñ nuy ya̱, nunu ornu ya̱ rcyiiñ du̱ yu, orzeꞌ yu zeꞌ yu nu dzi ricy riiñ ni Ñgyoozh. Gun benu walab nu nac ya̱, orzeꞌ se la la gac gyicy der. \v 6 Cyu ziꞌl mbecy nu nac reñ nu ya̱, yu zeꞌ gduneꞌy. Gzac yu gal nu rzac tub yaa yag ornu rzi̱i̱ñ. Orzeꞌ gyicy tublaazh dey yaañ. Orzeꞌ ne̱ꞌ dey ñi lo gyi. \p \v 7 ’Benu de ru gyicy der nu cyiiñ nur ya̱, nunu benu riidz nu rne̱e̱ ndeꞌ checañ ic der, orzeꞌ la ziꞌl coz nu cyiñ der lo̱, orzeꞌ gad ñi ni der. \v 8 Ñgyoozh uza̱ gruu zac gyel lily nim ornu de ru gyicy der zañ coz nu rlagy mi. Nunu ni mod gazeꞌ nu rishli gyac der yu nu rsyaꞌ lo̱. \v 9 Nunu ya̱ rca̱ de ru gal nu Ñgyoozh uza̱ rcam ya̱. Cueꞌ dily lo der lo de coz nu rlagya̱ nu nac nu rca̱ de ru. \v 10 Benu gzuub gyidag der de coz nu rne̱e̱ nu gyicy ru, orzeꞌ “O” nii der ni de coz nu rlagya̱ nu nac nu rca̱ der. Gyicy der gal nu ricya̱ gun ya̱ bzuub gyidaga̱ ni Ñgyoozh uza̱, nunu “O” mne̱e̱ ni de coz nu rlagy mi nu nac nu rcam ya̱. \p \v 11 ’Ni mne̱e̱ lo der, gun orzeꞌ gyet lagy der gal nu yet lagya̱. Nunu bded ruꞌ gaꞌ la nu gyet lagy der. \v 12 Coz nu rne̱e̱ lo der nu gyicy ru ndeꞌ nu ca tub, ca tub ziꞌl der losaꞌr gal nu ya̱ rca̱ de ru. \v 13 Benu tub mbecy “O” niiy nu gat yu nu nac amig niy, orzeꞌ yu zeꞌ rca zir yu amig niy par deꞌ zir mod nu gac cay amig zeꞌ. \v 14 De ru nac der amig ne̱ benu gyicy der de coz nu ya̱ rne̱e̱ nu gyicy der. \v 15 Ya̱ wane̱e̱ ga̱ꞌ nu de ru nu nac der moz ne̱, gun tub moz wagad lagy yu la na coz nu ricy patro̱o̱ niy. Sinu ya̱ rne̱e̱ nu de ru nac ru amig ne̱, gun ya̱ bi mne̱e̱ lo der dela coz nu mnii Ñgyoozh uza̱ lo̱. \v 16 De ru walab nu pcui der ya̱, sinu ya̱ pcui̱ de ru nunu bdu̱ꞌ riiñ yaa der nu gyicy der gan zañ de coz nu rlagy Ñgyoozh, coz nu wanit lo. Orzeꞌ Ñgyoozh, uza̱, cuic mi dela coz nu cyiñ der lom nu nac ya̱. \v 17 Orzeꞌ nii coz nu rne̱e̱ lo der nu gyicy ru: Nu ca tub, ca tub ziꞌl der losaꞌr. \s1 De mbecy ni gyishlombecy rzi lagy dey lo Jesuuz gal nu lo de yu nu rsyaꞌ lom \p \v 18 ’Como de mbecy ni gyishlombecy gazi lagy dey lo de ru, bicy der nu gad lagy ru nu lo ya̱ guzi lagy dey loga la. \v 19 Bi bicy na nu de ru ñgyac der mbecy ni gyishlombecy, orzeꞌ de mbecy ni gyishlombecy nca dey de ru gal nu rca dey deꞌ zir losaꞌy. Tees ya̱ pcui̱ de ru lat de mbecy ni gyishlombecy, nunu ndeꞌ nu de mbecy ni gyishlombecy rzi lagy dey lo der. Gun a̱ꞌ nacaꞌ der ni gyishlombecy. \v 20 Bicy der nu gyezaꞌ lagy ru nu ya̱ mne̱e̱ lo der: “Sac ni tub moz nu gya zir zuy par patro̱o̱ niy”, mne̱e̱ lo der. Como yuꞌ mbecy nu bzab dey ich ya̱, ndeꞌ nu niꞌ ziꞌl gzab dey ich de ru. Nunu como yuꞌ mbecy nu bzuub gyidag dey de riidz nu ya̱ mne̱e̱, orzeꞌ gzuub gyidagaꞌ dey ni de riidz nu gnii de ru. \v 21 Tees gzab dey ich der nu nac ya̱, gun a̱ꞌ yuꞌ lo dey Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱. \p \v 22 ’Bicy na nu cueꞌ nu ya̱ nyapa̱ nu nne̱e̱ lo dey, orzeꞌ sac la falt ni dey nu nac nu zaab dey ich den. Tees na wac nii dey nu sac falt ni dey nu nac de coz nu ricy dey. \v 23 Cyu ziꞌl mbecy nu rzi lagy lo ya̱, niꞌ ziꞌl rzi lagy yu lo Ñgyoozh uza̱. \v 24 Bicy na nu cueꞌ ñgyicya̱ zañ nusuriidz lat dey, coz nu rila nigul gyicy ni tub la mbecy, orzeꞌ sac la falt ni dey. Tees na bi bzaac dey de coz nu bicya̱ zeꞌ. Mas ni tees rzi lagy dey lo̱ nunu rzi lagya̱ꞌ dey lo Ñgyoozh, uza̱. \v 25 Tees ni mod rlagy ñi gac ñii par nu gyuꞌ ni de riidz nu bi ca lat leey nu bzeeñ Ñgyoozh ni dey. Zeꞌ rniiñ: “Rzi lagy dey lo̱ mas sac la la gyiꞌ.” \p \v 26 ’Tees ya̱ zeeda̱ Espiriit Yon lo der, biñ nu glocyuub de ru. Mi zeꞌ biñ nu gnii de coz rishli ni Ñgyoozh nunu mi zeꞌ biñ nu gruu lom. Ornu cyid mi, mi zeꞌ gniim lo der cyu naca̱. \v 27 Nunu niꞌ de ru gnii der cyu nac ya̱ gun nac nu der ya̱ nese nu loga la nu brugyiꞌ ricya̱ riiñ ni Ñgyoozh. \c 16 \p \v 1 ’Ya̱ bzata̱ de riidz ii lo der par nu cueꞌ checa der nu gyicy cup ru consuel lo̱. \v 2 Gun wabicaꞌ dey lugaar nu gyatublaazh der nu dey nañ yuꞌ nu rsyaꞌ dey riidz ni Ñgyoozh. Nunu shuub dzi nu benu ca na tub mbecy cut yu de ru, orzeꞌ rash yu shcab nu gyicy yu ndeꞌ lo Ñgyoozh. \v 3 Ni mod ricy dey gun a̱ꞌ yuꞌ lo dey Ñgyoozh uza̱ nunu niꞌ a̱ꞌ yuꞌ lo dey ya̱. \v 4 Tees ya̱ bzata̱ de riidz ii lo der gun orzeꞌ ornu shuub dzi nu gac ñii, orzeꞌ gyezaꞌ lagy der de riidz nu mne̱e̱ lo der. \s1 De coz nu gyicy Espiriit Yon ni Ñgyoozh \p ’Ya̱ walab nu mne̱e̱ de riidz ii lo der nese nu loga la nu brugyiꞌ nu rsyaꞌ der lo̱, gun nese tiem zeꞌ bi nac du̱ ya̱ de ru. \v 5 Tees na bi gya̱ lo Ñgyoozh, biñ nu bzuu nez ya̱. Tees ni tub la der wacugyiꞌr lo̱ ca gya̱. \v 6 Nomaas ca nu ricy shni der ornu mne̱e̱ de riidz ii lo der. \v 7 Tees ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu nap zir nu gya̱ par de ru, gun zeꞌ benu waya̱, orzeꞌ Espiriit Yon, biñ nu glocyuub de ru, wayid mi lo der. Tees benu gya̱, orzeꞌ ya̱ zuu neza̱m cyid mi lo der. \v 8 Ornu mi zeꞌ cyid mi, orzeꞌ naal la cuic mi nu gad lagy mbecy nu yuꞌ cyiy, nunu cuic mi nu gad lagy dey nu gac gyanap dey lo Ñgyoozh, nunu cuic mi nu gad lagy dey nu Ñgyoozh ri beem ni dela mbecy nu nac cyi dey. \v 9 Cuic mi nu gad lagy dey nu yuꞌ cyiy gun wagyicy cup dey consuel lo̱. \v 10 Cuic mi nu gad lagy dey nu gac gyanap dey gun ya̱ gya̱ lo Ñgyoozh uza̱, nunu wazacaꞌ der ya̱. \v 11 Nunu cuic mi nu gad lagy dey nu gri beem ni de mbecy gun nuras, yu nu riib ic gyishlombecy ii, bi mnii Ñgyoozh nu gyay lo cashtig. \p \v 12 ’Yuꞌ ruꞌ zañ coz nu rlagya̱ ne̱e̱ lo der, tees na na la ni wagyee gaꞌ der. \v 13 Ornu cyid Espiriit Yon ni Ñgyoozh, biñ nu rnii de coz rishli, orzeꞌ mi zeꞌ gyoom rishlo der dela coz rishli ni Ñgyoozh. Walab nu gniim nu nac shcab ni ub ziꞌl mi, sinu gniim de coz nu gnii Ñgyoozh lom. Nunu cuic mi nu gad lagy der ni de coz nu gac par lo. \v 14 Mi zeꞌ gyicy mi nu gyabic mbecy gyel mbecy ne̱, gun de riidz nu ya̱ gne̱e̱ lom, laabaꞌ ndeꞌ gniim lo de ru. \v 15 Gun dela coz nu rad lagy Ñgyoozh uza̱, niꞌ ziꞌl ya̱ rad lagya̱ de coz zeꞌ. Ndeꞌ nu ya̱ mne̱e̱ lo der nu de riidz nu ne̱e̱ lo Espiriit Yon, laabaꞌ ndeꞌ gniim lo de ru. \p \v 16 ’Nañ tub miiñ ziꞌl, orzeꞌ wazacaꞌ der ya̱. Tees nañ tub miiñaꞌ ziꞌl, orzeꞌ gzacaꞌ der ya̱ ―nam. \s1 Mas gyicy shni dey tees gyanap zu lagy dey \p \v 17 Orzeꞌ la be de yu nu rsyaꞌ lom bee nu dey losaꞌy riidz. Orzeꞌ na dey: \p ―¿Lac yaruu de riidz zeꞌ nu nam nu nañ tub miiñ ziꞌl, orzeꞌ wazacaꞌ den mi; tees nañ tub miiñaꞌ ziꞌl, orzeꞌ bi gzacaꞌ den mi, gun gyam lo Ñgyoozh, uz mi, nam? \v 18 ¿Lac yaruu de riidz zeꞌ nu nañ tub miiñ? Rila wac gyet lag na cuen de coz nu mniim ―na dey. \p \v 19 Orzeꞌ Jesuuz guud lagy mi nu rlagy dey cugyiꞌy lom. Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―Ya̱ bi mne̱e̱ lo der nu nañ tub miiñ ziꞌl orzeꞌ wazac der ya̱. Orzeꞌ nañ tub miiñaꞌ ziꞌl, orzeꞌ bi gzacaꞌ der ya̱, mne̱e̱. ¿A walab riidz nu mne̱e̱ zeꞌ, rgugyiꞌ der lo losaꞌr? \v 20 Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu de ru gun ru nunu gyicy shni der. Zeꞌ de mbecy ni gyishlombecy cyit ni dey. De ru gyicy shni der tees gruu gyel shni zu lagy zeꞌ ni der nunu gyet lagy der. \v 21 Ornu tub biñ mñaa bi rac ye nim nu gaal mi mdoo, orzeꞌ ricy shnim gun bi pshuub or nim. Tees ornu bi bded nu gul mdoo nim, orzeꞌ nit lagy mi nu gutow nim gun cyit nim nu bri mdoo lom gyishlombecy ii. \v 22 Niꞌ ziꞌl de ru. Ricy shni der na. Tees ya̱ cush cya̱ nu yap güi̱i̱ der par lo. Orzeꞌ gyel ni lardoo der nu gyet lagy ru. Nunu ni tub la mbecy wacgyicy dey nu checa der nu gyet lagy ru. \v 23 Ornu shuub dzi zeꞌ, orzeꞌ wugyiꞌ gaꞌ der lo̱. \p ’Ya̱ rishli rne̱e̱ lo der nu Ñgyoozh, uza̱, cuic mi la ziꞌl coz nu cyiñ der lom nu nac ya̱. \v 24 Nunu mas gal dzi na ni tub la coz nigul cyiiñ der lom nu nac ya̱. Bdiiñ der lom nunu gad ñi ni der gun orzeꞌ dub gal rii la lagy der gyet lagy ru. \s1 Jesuuz bicy mi gan gyishlombecy \p \v 25 ’Ya̱ bi mne̱e̱ lo der de coz ii mod ni riidz tiily. Tees shuub dzi nu wane̱e̱ ga̱ꞌ lo der nu riidz tiily, sinu naal la gne̱e̱ lo der nu nac de coz ni Ñgyoozh, uza̱. \v 26 Ornu shuub dzi zeꞌ, orzeꞌ wane̱e̱ lo der nu ya̱ diña̱ coz nu rlagy der lom, sinu ub la de ru cyiñ der coz zeꞌ lom nu nac ya̱, \v 27 gun ub la Ñgyoozh, uza̱, rcam der. Rcam der gun de ru rca gaꞌ der ya̱ nunu guña lagy der nu ya̱ bru̱u̱ lom. \v 28 Ya̱ bru̱u̱ lo Ñgyoozh, uza̱, yapa̱ gyishlombecy ii. Na ya̱ gru̱u̱ gyishlombecy ii par nu gya̱ lo Ñgyoozh, uza̱ ―nam. \p \v 29 Orzeꞌ na gaꞌ de yu nu rsyaꞌ lom rab yum: \p ―Na gaal naal la rniir. Walab nu riidz tiily rniir. \v 30 Na gaal gud lagy de̱ nu ru rad lagy ru dela coz. Ni walagy ñi nu cugyiꞌ mbecy lor par nu gad lagy ru la na coz nu rlagy yu. Ndeꞌ gyicy ñi nu cheña lagy de̱ nu ru bruur lo Ñgyoozh ―na dey. \p \v 31 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―¿A ndeꞌ nu gal na guña lagy der? \v 32 Na bi pshuub or, nunu na la ndeꞌ, ornu de ru grush las der tub ga lar nu nez nir. Nunu gzeeñ ga der ya̱ ub zi̱. Tees walab ub zi gyiyeeña̱ gun Ñgyoozh, uza̱, gac num ya̱. \v 33 De la riidz ii rne̱e̱ lo der gun cheti ri añ ni der nu nac nu tub ziꞌl nac der nu ya̱. Gyishlombecy ii, de ru gzac zi der. Tees briic der baloor. Ya̱ bi bicya̱ gan gyishlombecy ―nam. \c 17 \s1 Jesuuz rnii num Ñgyoozh nu nac de yu nu rsyaꞌ lom \p \v 1 Na ornu blazh mnii Jesuuz dela de riidz zeꞌ, orzeꞌ bgüiim par gyibaa. Orzeꞌ nam: \p ―Ñgyoozh, uza̱, bi pshuub or ne̱ na. Bicy nu gabe gyel lily ne̱ ya̱, iꞌñ ru, gun orzeꞌ ya̱ gyicya̱ nu gabe gyel lily ni ru. \v 2 Gun ru briic ru rishbeey ne̱ nu gyub ica̱ dela mbecy. Gun orzeꞌ gyicya̱ nu cui mbañ dela de yu nu briic ru ne̱ tub la. \v 3 Nunu mod nu cui mbañ dey tub la, ndeꞌ nu nac nu cuꞌ lo dey ru, biñ nu tub zi la nac, Ñgyoozh rishli, nunu cuꞌ lo dey ya̱, Jesucrisht, biñ nu bzuu nez ru. \p \v 4 ’Ya̱ bicya̱ nu gabe gyel lily nir gyishlombecy ii. Na bi bzaꞌ lo̱ de riiñ nu bduꞌr ya̱a̱. \v 5 Ndeꞌ nu, Ñgyoozh, uza̱, gyabicaꞌr gyel lily ne̱ ornu gri̱ lor, gyel lily nu bicy cupa̱ lor nil nese anzir nu gzub gyiꞌ gyishlombecy. \p \v 6 ’De mbecy nu bloo sur lat de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii par nu cuic ru dey ne̱, de yu zeꞌ bi brica̱ nu gad lagy dey nu cyu nac ru. Nil nac de yu zeꞌ nir. Zeꞌ na de yu zeꞌ briic ru ne̱. Nunu de yu zeꞌ bzuub gyidag dey de riidz nu rniir, \v 7 nunu na bi gud lagy dey nu dela coz nu briic ru ne̱, ndeꞌ bruuñ lor. \v 8 Ya̱ bi mne̱e̱ lo dey de coz nu mniir lo̱, nunu de yu zeꞌ “O” mnii dey. Nunu bi gud lagy dey nu rishli gaal lo ru bru̱u̱. Nunu guña lagy dey nu ru bzuu nez ru ya̱. \p \v 9 ’Na ya̱ rdiña̱ lor nu nac dey. Walab nu rdiña̱ lor nu nac de mbecy ni gyishlombecy. Tees rdiña̱ par de yu nu briic ru ne̱, gun nac dey nir. \v 10 Dela mbecy nu nac ne̱, niꞌ nac yu nir. Nunu de yu nu nac nir, niꞌ nac dey ne̱. Nunu nu nac de yu zeꞌ rabee de gyel lily ne̱. \v 11 Ya̱ wacyiiñ tuña̱ꞌ gyishlombecy ii. Tees de yu zeꞌ gyiyeeñ yu gyishlombecy ii lat nu ya̱ yapa̱ cyiiñ du̱ ru. Ñgyoozh, uza̱, biñ yon, mña de yu nu briic ru ne̱ nu mod fert nu ricy cup ru, gun orzeꞌ rishli gaal tub ziꞌl gac dey nu losaꞌy gal nu tub ziꞌl nac ya̱ nu ru. \v 12 Lat nu pcyiiñ du̱ dey gyishlombecy ii, ya̱ mña̱ dey nu nac tub mod fert nu bruu lor. Mña̱ de yu nu briic ru ne̱. Nunu ni tub la dey wantuneꞌy, sinu tub zi yu nu nil bi ca lo cuen nu duneꞌ. Gun orzeꞌ gyuꞌ niñ gal nu rniiñ lat de riidz nir. \p \v 13 ’Na ya̱ bi yapa̱ lor. Tees ya̱ rne̱e̱ de riidz ii lor lat nu gabee rcyiiña̱ gyishlombecy ii, gun orzeꞌ dub gal rii la lagy dey gyet lagy yu gal nu ya̱ yet lagya̱. \v 14 Ya̱ bi brica̱ nu gad lagy dey de riidz nir. Tees de mbecy ni gyishlombecy rzi lagy yu lo dey gun a̱ꞌ zu dey shcab gal nu zu de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii shcab, como niꞌ ziꞌl ya̱ a̱ꞌ zu̱ de shcab zeꞌ. \v 15 Walab nu rdiña̱ lor nu cor dey lat de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii, sinu rdiña̱ lor nu ña nap ru dey nu cueꞌ shiñ gyicy nu yu nu rnii dey nuras a̱ꞌ nap dey. \v 16 Gal nu ya̱ a̱ꞌ zu̱ shcab nu zu de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii, niꞌ ziꞌl de yu ii a̱ꞌ zu gaꞌ dey shcab zeꞌ. \v 17 Bzu chu dey par nu gzu bich yu nu nac ru ziꞌl. Ni bicy nu nac de riidz nu rishli. Gun de riidz nir, ndeꞌ coz rishli. \v 18 Gal nu ru bzuu nez ru ya̱ lat de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii, niꞌ ziꞌl ya̱ gzuu neza̱ dey chay lat de mbecy zeꞌ. \v 19 Nunu par nu nac de yu ii ricya̱ uba̱ par tub mbecy nu rzu bich nu nac ru ziꞌl, gun orzeꞌ niꞌ ziꞌl de yu ii gyac dey mbecy nu rzu bich nu nac ru ziꞌl. Ni gyicy dey nu nac de riidz rishli nir. \p \v 20 ’Ya̱ walab nu rdiña̱ lor par nu nac de yu ii ziꞌl, sinu niꞌ ziꞌl rdiña̱ lor par nu nac de yu nu gyicy cup consuel lo̱ ornu gyeñ dey de riidz nu nii de yu ii. \v 21 Ñgyoozh, uza̱, ya̱ rdiña̱ lor nu dela de yu ii, tub ziꞌl gac dey nu losaꞌy. Niꞌ ziꞌl tub ziꞌl gac yu nu de ub na gal nu ru tub ziꞌl nac ru nu ya̱ nunu ya̱ tub ziꞌl naca̱ du̱ ru. Nunu tub nac ziꞌl dey gac yu nu losaꞌy, gun orzeꞌ de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy cheña lagy dey nu ru bzuu nez ru ya̱ yapa̱ gyishlombecy ii. \v 22 Bicya̱ nu gabe nu nac dey mbecy nu lily na gal nu ru bicy ru nu gabe gyel lily ne̱ ya̱, gun orzeꞌ tub ziꞌl nac dey nu losaꞌy gal nu de ub na tub ziꞌl nac naa. \v 23 Ya̱ tub ziꞌl naca̱ du̱ dey, nunu ru tub ziꞌl nac ru nur ya̱, gun orzeꞌ wayicy falt par ni ñuu miiñ nu tub ziꞌl gac dey nu losaꞌy, gun orzeꞌ de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii gad lagy dey nu ru bzuu nez ru ya̱, nunu tonaꞌ la rcar de yu ii gal nu rca gaꞌr ya̱. \p \v 24 ’Ñgyoozh, uza̱, ru briic ru de yu ii ne̱, nunu ya̱ rlagya̱ nu cyiiñ dey zeꞌ nu ya̱ cyiiña̱, gun orzeꞌ gzac dey de gyel lily ne̱: gyel lily nu briic ru ne̱. Gun ru rcar ya̱ nese anzir nu bzub gyiꞌ gyishlombecy. \v 25 Ñgyoozh, uza̱, ru biñ nu dzi nap. De mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ii a̱ꞌ yuꞌ lo dey ru. Tees ya̱ yuꞌ lo̱ ru. Nunu niꞌ ziꞌl de yu ii rad lagy dey nu ru bzuu nez ru ya̱ nu yapa̱ lat dey. \v 26 Ya̱ bi brica̱ nu gad lagy dey nu cyu nac ru, nunu gric zira̱ nu gad lagy dey par lo, gun orzeꞌ mod nu ru rcar ya̱, laabaꞌ mod zeꞌ ca dey losaꞌy. Nunu laab ya̱ tub ziꞌl naca̱ du̱ dey ―na Jesuuz rab mi Ñgyoozh. \c 18 \s1 Bdub dey Jesuuz \p \v 1 Na ornu bded nu mnii Jesuuz de riidz zeꞌ, orzeꞌ bruum nu de yu nu rsyaꞌ lom lugaar zeꞌ nunu zam tub laꞌ gaꞌ gyerlas nu la Cedrón. Zeꞌ ri tub nac yag mni. Zeꞌ guꞌ Jesuuz lat ñi nu de yu nu rsyaꞌ lom. \v 2 Na Judas, yu nu bish cya ich mi, niꞌ yuꞌ loy lat de yag mni zeꞌ, gun zañ tir byatublaazh Jesuuz nu de yu nu rsyaꞌ lom lugaar zeꞌ. \v 3 Orzeꞌ Judas bruꞌña nuy tub nac soldad Rom gal nu cyup chon de mbecy nu rña nañ yuꞌ nu driib zily de mbecy Israeel Ñgyoozh. De yu zeꞌ güay par mandaar ni de yu zub lo ni de uz gal nu de mbecy fariseo. Orzeꞌ dela de yu zeꞌ zu tañ dey. Nuu dey candiil, nunu nuu gaꞌ dey yag nu zub gyi lo. \v 4 Tees Jesuuz bi gud lagy mi dela coz nu gzac mi. Orzeꞌ bruum lat de yu nu rsyaꞌ lom. Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―¿Cyu ryub der? ―nam. \p \v 5 Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―Tub mbecy Nazaret, yu nu la Jesuuz, yu zeꞌ ryub de̱ ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Ya̱ nu ndeꞌ ―nam. \p Orzeꞌ Judas, yu nu bish cya ich mi, gazaꞌy zuy lat de yu zeꞌ. \v 6 Na ornu mnii Jesuuz: “Ya̱ nu ndeꞌ”, nam, orzeꞌ dela dey bya ich yu nunu wes saa la dey lo yu. \v 7 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey: \p ―¿Zeꞌ cyu gaal ryub der? ―nam. \p Orzeꞌ na gaꞌ dey: \p ―Mbecy Nazaret. Yu nu la Jesuuz ―na dey. \p \v 8 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi dey: \p ―Ya̱ bi mne̱e̱ lo der nu ya̱ ndeꞌ. Zeꞌ benu ya̱ ryub der, orzeꞌ bzaan der nu gya de yu ii ―nam. \p \v 9 Tees mniim de riidz zeꞌ par nu gyuꞌ niñ gal nu mniim nu gac ñii ornu mniim: “Ñgyoozh, uza̱, ya̱ wansaana̱ nduneꞌ ni tub la de yu nu briic ru ne̱”, nam. \v 10 Orzeꞌ Simo̱o̱ Bed nuuy tub mandzicy. Orzeꞌ bloo zay ñi nunu pshiꞌñ yu gyidag bee tub moz ni uz nu riib ic deꞌ zir de uz. Moz zeꞌ lay Malco. \v 11 Orzeꞌ Jesuuz nam rab mi Bed: \p ―Dzach ru bri mandzicy zeꞌ seꞌñ. Taz nu gzuub Ñgyoozh, uza̱, ru̱ꞌ, ¿walab gaal wane̱e̱ “O” nu do̱ꞌ ñii? ―nam. \s1 Gua nu de soldad Jesuuz lo Anás \p \v 12 Orzeꞌ de soldad Rom zeꞌ gal nu de yu nu riib ic dey gal nu de yu nu rña yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh, de yu zeꞌ pcyiig dey yaa Jesuuz. Orzeꞌ za nu dey mi pres. \v 13 Nu loga la gua nu dey mi lo Anás. Gun Anás nac yu uz gud Caifás, yu nu byub ic de uz ñaꞌn zeꞌ. \v 14 Orzeꞌ laab Caifás nac yu yu nu byoo rishlo de yu nu riib ic de mbecy Israeel. Mniiy nu nap zir nu gat tub zi mbecy gazeꞌ nu gat dela de mbecy. \s1 Bed mniiy nu a̱ꞌ yuꞌ loy Jesuuz \p \v 15 Orzeꞌ Simo̱o̱ Bed gal nu tuubaꞌ losaꞌy nu rsyaꞌ lo Jesuuz gua ca dey ich mi. Zeꞌ yu nu riib ic de uz zeꞌ nap yuꞌ loy tuubaꞌ yu nu rsyaꞌ lom zeꞌ. Orzeꞌ guꞌy nu Jesuuz loliꞌ ni yuꞌ ni uz nu riib ic zeꞌ. \v 16 Tees Bed byeeñ gay par ich zeꞌ nu ca roꞌ. Orzeꞌ laab yu nu nap yuꞌ lo uz zeꞌ bish cyay nu gua nii nuy fiñ mñaa nu zu riiñ nu rshaal roꞌ zeꞌ. Nunu bicy yu nu guꞌ Bed loliꞌ zeꞌ. \v 17 Orzeꞌ na fiñ nu rshaal roꞌ zeꞌ rab ñi Bed: \p ―¿A gazaꞌ ru nac ru tub mbecy nu rsyaꞌ lo mi re? ―nañ. \p Orzeꞌ na Bed rab yuñ: \p ―Walab ―nay. \p \v 18 Como dzi rag, orzeꞌ de moz gal nu de yu nu rña zeꞌ pcuaa dey gyi. Orzeꞌ dub yub la yuꞌ dey nu rbidz dey ñi. Orzeꞌ gazaꞌ Bed riy lat de yu zeꞌ nu rbidz yu gyi zeꞌ. \s1 Yu nu riib ic de uz zeꞌ rgugyiꞌy lo Jesuuz \p \v 19 Na yu nu riib ic de uz brugyiꞌ nu rgugyiꞌy lo Jesuuz nu nac de yu nu rsyaꞌ lom gal nu nu nac de coz nu blyuum ni de mbecy. \v 20 Orzeꞌ Jesuuz nam rab mi yu: \p ―Ya̱ lo nu loo la mne̱e̱ lat dela mbecy. Dub laa tiem blyu̱u̱ ni de mbecy nañ de yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy riidz ni Ñgyoozh gal nu nañ yuꞌ zeꞌ nu driib zily dey mi. Nunu zeꞌ nu yatublaazh de mbecy, zeꞌ rlyu̱u̱ ni dey. Ya̱ ni tub la coz wanne̱e̱ ngach. \v 21 ¿Orzeꞌ lagu rgugyiꞌr lo̱? Bdugyiꞌ lo de mbecy nu bzuub gyidag de coz nu mne̱e̱, nunu de yu zeꞌ gyooy rishlor ni de coz nu mne̱e̱. De yu zeꞌ rad lagy dey de coz nu mne̱e̱ ―nam. \p \v 22 Ornu ni mnii Jesuuz, orzeꞌ tub yu nu rña zeꞌ pshet yu tub yaa nim. Orzeꞌ nay rab yum: \p ―¿A ni na riidz nu rlagy ñi nu niir gab ru yu nu riib ic de uz? ―nay. \p \v 23 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Benu shiñ mne̱e̱, orzeꞌ mnii lo de mbecy nu yuꞌ ii la na coz nu mne̱e̱. Zeꞌ benu laab ñi gal nu mne̱e̱, ¿orzeꞌ lagu pshet ru ne̱? ―nam. \p \v 24 Orzeꞌ gal nag ziꞌl mi bzuu nez Anás mi zam lo Caifás, yu nu riib ic de uz. \s1 Bed pcach ruꞌy Jesuuz tuubaꞌ tir \p \v 25 Dub laa lat de ndeꞌ, laab zeꞌ gabee zu Bed nu rbidz yu gyi. Orzeꞌ na dey rab yu Bed: \p ―¿A walab gazaꞌ ru nac ru tub yu nu rsyaꞌ lo mbecy re? ―na dey. \p Orzeꞌ Bed pcach ruꞌy. Orzeꞌ nay: \p ―Walab ya̱ ndeꞌ ―nay. \p \v 26 Na zeꞌ zu tub moz ni yu nu riib ic de uz zeꞌ. Yu zeꞌ nac yu famil ni mbecy nu pshiꞌñ Bed gyidag zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu Bed: \p ―Gazaꞌ ru bzaaca̱ nu mbecy zeꞌ lat de yag mni zeꞌ, ¿shiñ? ―nay. \p \v 27 Orzeꞌ Bed pcach ruꞌy mi tuubaꞌ tir. Orzeꞌ laab or la zeꞌ bredz ngüel. \s1 Jesuuz zum lo Pilato \p \v 28 Na or bi bzaꞌ yu, orzeꞌ bruu dey lo Caifás. Orzeꞌ za nu dey Jesuuz par roꞌ riiñ ni yu nu riib ic por cuen ni Rom. Zeꞌ de yu nu riib ic lat de mbecy Israeel wanchuꞌ dey nañ yuꞌ riiñ, gun walagy dey nu gabag yu par lo Ñgyoozh, gun orzeꞌ gac gyicy dey che de coz nu row dey lat saꞌ ni Pas. \v 29 Orzeꞌ bruu Pilato gua niiy lo dey. Orzeꞌ nay: \p ―¿La cyi driib der ic mbecy ii? ―nay. \p \v 30 Orzeꞌ na dey: \p ―De̱ ya̱ wayap du̱ de̱ yu lor benu walab nu bicy yu coz cyi ―na dey. \p \v 31 Orzeꞌ na Pilato rab yu dey: \p ―Laab de ru yaa nu der yu nu gri bee der niy gal nu rniiñ lo leey ni der ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ dey: \p ―Tees par lo leey a̱ꞌ ricy cup de̱ rishbeey nu gyicy de̱ nu gat ni tub la mbecy ―na dey. \p \v 32 Ni guuc ñi par nu byuꞌ niñ gal nu mnii Jesuuz ornu mniim lac mod gat mi. \v 33 Orzeꞌ Pilato bish cyay guꞌy nañ yuꞌ riiñ tuubaꞌ tir. Orzeꞌ bredz yu Jesuuz nu cugyiꞌy lom. Orzeꞌ nay: \p ―¿A ru nac ru rey ni de mbecy Israeel? ―nay. \p \v 34 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―¿A ndeꞌ coz nu mnii too ub lar nu cugyiꞌr lo̱? Uti ¿a bzat reñaꞌ mbecy ya̱ lor? ―nam. \p \v 35 Orzeꞌ na Pilato: \p ―¿Walab gaal rnii toor nu ya̱ naca̱ mbecy Israeel? Laab de mbecy ledz ru nunu de uz zub lo, de yu zeꞌ bguꞌ dey ru ya̱a̱. Na niir la coz bicy ru ―nay. \p \v 36 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Ya̱ walab nu riib ica̱ gal mod nu riib ic de rey nu yuꞌ gyishlombecy ii. Gun benu ni, orzeꞌ de mbecy ne̱ chucoo dey par nu cueꞌ guꞌ dey ya̱ yaa de mbecy Israeel. Tees ya̱ walab nu riib ica̱ gal mod nu ricy de rey nu yuꞌ gyishlombecy ii ―nam. \p \v 37 Orzeꞌ na Pilato rab yum: \p ―¿A nac ru tub rey, beni? ―nay. \p Orzeꞌ na Jesuuz: \p ―Laab ni gal nu ru mniir nu ya̱ naca̱ rey. Gyiꞌ ndeꞌ nu yapa̱ gyishlombecy ii. Orzeꞌ ii gula̱, gun orzeꞌ rne̱e̱ de coz rishli. Cyu ziꞌl mbecy nu yet lagy de coz rishli, de yu zeꞌ rzuub gyidag yu ne̱ ya̱ ―nam. \p \v 38 Orzeꞌ na Pilato: \p ―¿Caꞌ zir na de coz rishli? ―nay. \s1 Mbecy rbish ti dey nu gat Jesuuz \p Na ornu blazh bdugyiꞌ Pilato lom, orzeꞌ bruuy ich yuꞌ tuubaꞌ tir nu zay lo de mbecy zigy. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Ya̱ wagyapa̱ ni tub la cyi nu bicy mbecy ii ―nay―. \v 39 Tees de ru ricy cup ru tub cushtom nu ya̱ gla̱a̱ tub pres lat saꞌ ni Pas. ¿Zeꞌ na a rlagy der nu gla̱a̱ rey ni de ru, mbecy Israeel? ―nay. \p \v 40 Orzeꞌ dela dey dub ruꞌ lay rbrish tiy. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Yu zeꞌ cueꞌ laar yu! ¡Blaa Barrabás! ―na dey. \p Zeꞌ Barrabás guc yu tub gubaan. \c 19 \p \v 1 Orzeꞌ Pilato bicy yu mandaar lo de soldad nu cha nu dey Jesuuz nunu bicy yu mandaar nu gaaz dey mi. \v 2 Orzeꞌ de soldad ptel dey yaa ya gyech. Orzeꞌ bzaa dey tub coron nu briy toom. Orzeꞌ bzuu dey mi tub negy bizat. \v 3 Orzeꞌ byagaab dey lom. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Shnu ru, rey ni de mbecy Israeel! ―na dey. \p Nunu brugyiꞌ rshet dey yalom. \p \v 4 Orzeꞌ bish cya Pilato lo de mbecy zigy tuubaꞌ tir. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Güii der na, ya̱ yap du̱ yu lo der na gun orzeꞌ gad lagy der nu ya̱ wagyapa̱ ni tub la cyi nu bicy yu ―nay. \p \v 5 Orzeꞌ bruꞌña nu dey Jesuuz lo de mbecy zigy. Gabee ri coron gyech zeꞌ toom nunu gabee zum negy bizat zeꞌ. Orzeꞌ na gaꞌ Pilato: \p ―¡Güii der, ii zu mbecy ii! ―nay. \p \v 6 Na ornu bzaac de yu zub lo ni de uz gal nu de yu nu rña nañ yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh, orzeꞌ brugyiꞌ rbish ti dey. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Cut ruy lo cruuz! ¡Cut ruy lo cruuz! ―na dey. \p Orzeꞌ na gaꞌ Pilato rab yu dey: \p ―Laab de ru gua nu der yu nu caa der yu lo cruuz. Zeꞌ ya̱, ya̱ wagyapa̱ ni tub la cyi nu bicy yu ―nay. \p \v 7 Orzeꞌ na gaꞌ de mbecy zigy: \p ―De̱ ya̱ ricy cup de̱ tub leey. Nunu por leey la zeꞌ, yu zeꞌ rlagy ñi gat yu, gun bicy yu ub yu nu nac yu iꞌñ Ñgyoozh ―na dey. \p \v 8 Na ornu güeñ Pilato riidz zeꞌ, orzeꞌ gudzib zir yu. \v 9 Orzeꞌ bish cyay guꞌy nañ yuꞌ riiñ tuubaꞌ tir. Orzeꞌ bdugyiꞌy lo Jesuuz. Orzeꞌ nay rab yum: \p ―Zeꞌ ¿ca gaal ledz ru? ―nay. \p Tees Jesuuz wannii lam. \v 10 Orzeꞌ na Pilato rab yum: \p ―Zeꞌ ¿a wanii gaal ru lo̱ beni? ¿A wagad lagy ru nu ya̱ ricy cupa̱ rishbeey nu ca̱a̱ ru lo cruuz? Nunu niꞌ ziꞌl ricy cupa̱ rishbeey nu gla̱a̱ ru ―nay. \p \v 11 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Ru rila a̱ꞌ ricy cup ru rishbeey nu la gyicy nur ya̱ zeꞌ benu walab Ñgyoozh briic mi ñii nir. Ndeꞌ nu cyi ily zir zaab yu nu bguꞌ ya̱ yaar gazeꞌ ru ―nam. \p \v 12 Nese or la zeꞌ Pilato byub yu tub mod nu laay Jesuuz. Tees de mbecy zigy zeꞌ brish ti nu zir dey yu. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Zeꞌ benu yu zeꞌ glaar yu, orzeꞌ ru a̱ꞌ nac nur César, yu nu riib ic de nasyoong! ¡Gun cyu ziꞌl mbecy nu ricy yu nu nac yu rey, yu zeꞌ zay contr ni César! ―na dey. \p \v 13 Ornu güeñ Pilato de riidz zeꞌ, orzeꞌ mniiy nu cha nu dey Jesuuz ich yuꞌ riiñ zeꞌ. Orzeꞌ gusub yu zeꞌ nu riib ic dey, tub lugaar nu la Gabata benu nu riidz hebreo. Riidz zeꞌ yaruuñ: Lugaar zeꞌ nu bduꞌ dey gyitaꞌ lo yu. \v 14 Ndeꞌ tub or widoo tub dzi anzir ni saꞌ ni Pas. Orzeꞌ na Pilato rab yu de mbecy Israeel: \p ―¡Ii zu rey ni der na! ―nay. \p \v 15 Orzeꞌ brish ti dey: \p ―¡Biit yu! ¡Biit yu! ¡Cut ruy lo cruuz! ―na dey. \p Orzeꞌ na Pilato: \p ―¿Walab gaal rlagy der nu duta̱ rey ni der lo cruuz? ―nay. \p Orzeꞌ na de uz zub lo: \p ―¡De̱ ya̱ a̱ꞌ ricy cup de̱ renaꞌ rey sinu César ziꞌl! ―na dey. \p \v 16 Orzeꞌ Pilato bguꞌy mi yaa dey par nu cut dey mi lo cruuz. Orzeꞌ za nu dey mi. \s1 Caa dey Jesuuz lo cruuz \p \v 17 Orzeꞌ bruu Jesuuz lugaar zeꞌ za num cruuz nu cam lo. Orzeꞌ bruꞌñam tub lugaar nu la Gólgota benu nu riidz hebreo. Riidz zeꞌ yaruuñ: Lugaar ni cyug too añ. \v 18 Zeꞌ pcaa dey mi lo cruuz gal nu cyupaꞌ mbecy. Tub ga dey cay tub laꞌ gaꞌ cuit mi. \v 19 Orzeꞌ Pilato bicy yu mandaar nu zaa dey tub nac letr. Orzeꞌ pcaa dey ñi too cruuz nim. Orzeꞌ letr zeꞌ rniiñ: “Jesuuz, yu nu bruu Nazaret, rey ni de mbecy Israeel”, rniiñ. \v 20 Orzeꞌ zigy mbecy Israeel psyaꞌ dey de riidz nu rnii de letr zeꞌ gun lugaar zeꞌ nu pcaa dey mi lo cruuz zeꞌ garee ga ruꞌ gyedz. Zeꞌ letr zeꞌ bzaa dey ñi nu riidz hebreo, nu riidz lati̱i̱, gal nu riidz griego. \v 21 Orzeꞌ de uz zub lo ni de mbecy Israeel, bish cya dey nu gua niiy lo Pilato. Orzeꞌ na dey: \p ―Cueꞌ ncaar “Rey ni de mbecy Israeel”, sinu nap zir nu caar “Yu nu rnii nu nac rey ni de mbecy Israeel” ―na dey. \p \v 22 Orzeꞌ na Pilato: \p ―Bi cañ ca nu nu cañ ―nay. \p \v 23 Despuees ornu bi pcaa de soldad Jesuuz lo cruuz, orzeꞌ byash dey shab mi, nunu orzeꞌ tap nac ñii bicy dey nu dugyi tub gay. Orzeꞌ gush dey negy duñ nu ca yeñ mi. Ndeꞌ tub negy nu tub zily la zuñ gal yeñ mi nu gal yeñ gyiꞌ lam ornu bdugab ñi. Sac la zeꞌ nu bdugyib niñ. \v 24 Orzeꞌ na de soldad rab yu losaꞌy: \p ―Nap zir cueꞌ shaan ñi sinu loon suert ni losaꞌn ben ca na den dugyin ñi ―na dey. \p Ni guuc ñi par nu byuꞌ niñ gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh: “Bleez dey shaba̱ lat losaꞌy. Bloo dey suert ni losaꞌy ben ca nay dugyiy negy duñ nu pcaa yeña̱”, rniiñ lat riidz ni Ñgyoozh. De ndeꞌ coz nu bicy de soldad. \p \v 25 Na garee zeꞌ nu zu cruuz nu ca Jesuuz, zeꞌ zu ñaam, gal nu bily ñaam, nu Li mñaa Cleofas, gal nu Li biñ nu bruu Magadán. \v 26 Orzeꞌ Jesuuz bzaac mi ñaam nu zum garee ga nu ya̱, tub yu nu rsyaꞌ lom. Laab ya̱, yu nu dzi razañ lagy mi. Orzeꞌ nam rab mi ñaam: \p ―Ña, yu nu zu zeꞌ, bicy yu par tub iꞌñ ru ―nam. \p \v 27 Orzeꞌ nam rab mi ya̱, yu nu rsyaꞌ lom zeꞌ: \p ―Biñ nu zu zeꞌ, bicy mi par tub ñaar ―nam. \p Orzeꞌ nese laab or la zeꞌ byasha̱ biñ mñaa zeꞌ nu ya du̱m yu̱ꞌ. \s1 Jesuuz gut mi \p \v 28 Na despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ Jesuuz bi gud lagy mi nu bi bzaꞌ lom de riiñ nu biid mi. Orzeꞌ par nu gyuꞌ niñ gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh, orzeꞌ nam: \p ―Rbigya̱ nis ―nam. \p \v 29 Orzeꞌ zeꞌ zu tub teg yuꞌ ñup zii nañ ñi. Orzeꞌ psal dey tub coz nu chayoꞌ nis lo ñup zeꞌ. Pcyiig dey ñi lo tub lo yag nu la hisopo. Orzeꞌ pcaa dey ñi ruꞌm. \v 30 Orzeꞌ goꞌm ñup zeꞌ. Orzeꞌ nam: \p ―Byaꞌ loñ ―nam. \p Orzeꞌ gusab tiily toom. Orzeꞌ gut mi. \s1 Tub soldad mneꞌy yag too lyuch cuit Jesuuz \p \v 31 Ndeꞌ tub dzi anzir ni saꞌ ni Pas. Zeꞌ de mbecy zub lo ni de mbecy Israeel walagy dey ca añ lo cruuz dzi sab, dzi nu rzu lagy mbecy, gun dzi zeꞌ, ndeꞌ tub dzi da. Orzeꞌ gua nishbaa dey lo Pilato nu gyicy yu mandaar lo soldad nu cha dey cyicy yu gyiꞌ de yu nu taꞌ lo cruuz zeꞌ par nu gyel gyet de añ zeꞌ lo cruuz. \v 32 Orzeꞌ gua de soldad zeꞌ. Pcyicy dey gyiꞌ yu nu bruꞌña dey lo loga la. Gazeꞌ nu pcyicyaꞌ dey gyiꞌ yu nu ca lo cruuz, cruuz nu zu tub laꞌ gaꞌ cuit Jesuuz. \v 33 Tees ornu bruꞌña dey lo Jesuuz, orzeꞌ bzaac dey nu bi gut mi. Orzeꞌ ndeꞌ nu wancyicyaꞌ dey gyiꞌm. \p \v 34 Tees tub de soldad mneꞌy tub yag too lyuch lat rit lyush mi. Orzeꞌ lueg la bruu reñ nunu bruu nis. \v 35 Laab ya̱, yu nu rnii de coz nu guc ii, ndeꞌ coz nu bzaac urlo̱ la̱. Nunu rne̱e̱ coz rishli. Laab ya̱ rad lagya̱ nu coz nu rne̱e̱, ndeꞌ coz rishli. Ni mne̱e̱ gun orzeꞌ niꞌ de ru cheña lagy der. \v 36 Dela coz ii ni guuc ñi par nu byuꞌ niñ gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh zeꞌ nu rniiñ: “Ni tub rit mi wacyicy dey”, rniiñ. \v 37 Zeꞌ tub seꞌ gaꞌ lat riidz ni Ñgyoozh rniiñ: “De mbecy güii dey lo biñ nu mneꞌ dey yag too lyuch nañ”, rniiñ. \s1 Pcach dey Jesuuz \p \v 38 Despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ See, tub yu nu bruu Arimatea, bdiiñ yu rishbeey lo Pilato nu cha nuy cuerp ni Jesuuz. Zeꞌ yu zeꞌ niꞌ nac yu tub yu nu rsyaꞌ lom. Tees dze ga rsyaꞌy lom nu nac nu rdzib yu lo de yu zub lo ni de mbecy Israeel. Orzeꞌ Pilato briic yu rishbeey. Orzeꞌ See gua nuy cuerp nim. \v 39 Orzeꞌ Nicodemo, yu nu gua bee riidz nu Jesuuz nu loga la tub rel, yu zeꞌ bruꞌña nuy tub nu rnii gal rup tii cyil coz zguul. Coz zguul zeꞌ ndeꞌ tub lo bid nu la mirra guꞌ can nu tub lo gyez ni yag nu la áloe. \v 40 Orzeꞌ laab de yu zeꞌ gua nu dey cuerp ni Jesuuz. Orzeꞌ ptiish dey cuerp zeꞌ negy. Lo negy zeꞌ taꞌ de coz zguul. Bicy dey mod nu rlagy ñi gal nu na cushtom ni de mbecy Israeel ornu rcach dey añ. \v 41 Gaab ga zeꞌ nu pcaa dey mi lo cruuz, zeꞌ ri tub nac yag mni. Nunu lat yag mni zeꞌ ca tub gyerbaa cub nu nigul cui la añ. \v 42 Orzeꞌ zeꞌ bri dey cuerp ni Jesuuz, gun gyerbaa zeꞌ garee ga cañ nunu sñuu ga shuub dzi nu rzu lagy de mbecy Israeel. \c 20 \s1 Jesuuz byabañ mi \p \v 1 Na noming, dzi loga ni sman, gabee caas ruꞌ zu, gua Li nu bruu Magadán ruꞌ baa ni Jesuuz. Orzeꞌ bzaac ñi nu bi bdugyash gyitaꞌ nu rsoow ruꞌ baa zeꞌ. \v 2 Orzeꞌ gush ñi carer yaañ lo Simo̱o̱ Bed, gal nu lo ya̱ tuubaꞌ yu nu rsyaꞌ lo Jesuuz, yu nu dzi razañ lagy mi zeꞌ. Orzeꞌ nañ rab ñi de̱: \p ―¡Bloo dem cuerp ni Shuaan den nañ gyerbaa za nu dem! Na ¿cyu cuic raso̱o̱ ca bicy dem ñii? ―nañ. \p \v 3 Orzeꞌ Bed gal nu ya̱ za de̱ za güi̱i̱ ruꞌ baa zeꞌ. \v 4 Orzeꞌ rup laa de̱ brush de̱ carer za̱, tees ya̱ bded lo̱ lo Bed. Orzeꞌ bruꞌña̱ ruꞌ baa loga la. \v 5 Orzeꞌ bzaab tiilya̱ nu bgüi̱i̱ nañ gyerbaa zeꞌ. Zeꞌ bzaaca̱ se sab ziꞌl nim nguaañ. Tees wanchu̱ꞌ nañ gyerbaa zeꞌ. \v 6 Orzeꞌ par icha̱ bruꞌña Simo̱o̱ Bed. Orzeꞌ lueg la guꞌy nañ gyerbaa zeꞌ. Nunu niꞌ ziꞌl bzaac yu sab zeꞌ nguaañ. \v 7 Nunu bzaacaꞌy negy nu ptiish dey too Jesuuz nguaa reñ ñi nu sab nim nunu nap nach cyup ñi nguaañ. \v 8 Orzeꞌ gazeꞌ nu niꞌ ziꞌl guꞌ ga̱ꞌ ya̱; mas laab ya̱ bruꞌña̱ loga la ruꞌ gyerbaa zeꞌ. Orzeꞌ bzaaca̱ de nu ndeꞌ. Orzeꞌ guña lagya̱ nu byabañ mi. \v 9 Tees de̱ ya̱ gabee nigul gyet lag de̱ cuen lac yaruu de riidz ni Ñgyoozh nu rniiñ nu mi zeꞌ rlagy ñi nu gyabañ mi. \v 10 Orzeꞌ bish cya de̱ ya̱a̱ de̱ par yuꞌ. \p \v 11 Orzeꞌ Li zeꞌ gusuñ ruun ñi par ich roꞌ ni gyerbaa zeꞌ. Lat nu ruun lañ zeꞌ, orzeꞌ bzaab tiily ñi bgüiiñ nañ gyerbaa zeꞌ. \v 12 Orzeꞌ bzaac ñi cyup anc nañ gyerbaa zeꞌ. Zu dey negy cacy. Zub dey zeꞌ nu gubish cuerp ni Jesuuz. Tub yu zub yu zeꞌ nu gubish toom. Zeꞌ tuubaꞌy zub yu par zeꞌ nu gubish gyiꞌm. \v 13 Orzeꞌ de anc zeꞌ nay rab yu Li: \p ―Biñ mñaa, ¿la gyiꞌ, lagu ruun ru? ―na dey. \p Orzeꞌ na Li: \p ―Gun za nu mbecy Shuaana̱, nunu wagad lagya̱ ca bicy dem mi ―nam. \p \v 14 Na ornu blazh mniiñ de riidz zeꞌ, orzeꞌ bish cyañ bgüiiñ par ich ñi. Orzeꞌ bzaac ñi nu zu Jesuuz. Tees wangyuꞌ loñ ti laab mi. \v 15 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi ñii: \p ―Biñ mñaa, ¿la gyiꞌ, lagu ruun ru? ¿Cyu ryub ru? ―nam. \p Orzeꞌ mnii tooñ nu ndeꞌ tub mbecy nu ricy riiñ lat de ya mni nu nash zeꞌ. Orzeꞌ nañ: \p ―Zeꞌ benu ru gua nur cuerp nim, orzeꞌ mnii lo̱ ca bicy ru ñii, gun orzeꞌ ya̱ cha gyi̱ cuerp zeꞌ ―nañ. \p \v 16 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi ñii: \p ―¡Li! ―nam. \p Orzeꞌ bish cyañ bgüiiñ lom. Orzeꞌ mnii nuñ mi nu riidz hebreo: \p ―¡Rabuni! ―nañ. \p Riidz zeꞌ, ndeꞌ yaruuñ moscuel. \v 17 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi ñii: \p ―Bzaan yaa ya̱, gun gaal zi nigul gya̱ lo Ñgyoozh uza̱. Tees na yaa niir lo de bicya̱ nu bi gya̱ ga̱ꞌ lo biñ nu nac uza̱, gal nu uz der: lo biñ nu nac Ñgyoozh ne̱, gal nu Ñgyoozh ni de ru ―nam. \p \v 18 Orzeꞌ Li nu bruu Magadán gush nez ñi yaa tooñ rishlo de yu nu rsyaꞌ lom. Mniiñ lo dey nu bzaac ñi Shuaan den. Nunu mnii gaꞌñ lo dey de coz nu mniim looñ. \s1 Jesuuz bruu zac mi lo de yu nu rsyaꞌ lom \p \v 19 Na ornu bi becheñ ni laab dzi loga ni sman zeꞌ, orzeꞌ byatublaazh de yu nu rsyaꞌ lom nañ tub yuꞌ. Nunu nicy psoow dey roꞌ nu nac nu rdzib dey lo de yu zub lo ni de mbecy Israeel. Orzeꞌ Jesuuz bruꞌñam gusum lat dey. Orzeꞌ nam rab mi dey: \p ―¡Gyel ri zu briñ lat der! ―nam. \p \v 20 Ornu blazh mniim riidz zeꞌ, orzeꞌ blyuum yaam lo dey nunu blyuu gaꞌm rit lyush mi lo dey. Orzeꞌ tonaꞌ la bet lagy dey nu bzaac dey Shuaan den. \v 21 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi dey tuubaꞌ tir: \p ―¡Gyel ri zu briñ lat der! Gal nu Ñgyoozh uza̱ bzuu nez mi ya̱ yapa̱ gyishlombecy ii, ndeꞌ nu niꞌ ziꞌl ya̱ gzuu neza̱ der char lat de mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ―nam. \p \v 22 Orzeꞌ blaam lo dey. Orzeꞌ nam: \p ―Na rica̱ Espiriit Yon ni Ñgyoozh nu gac num der. \v 23 Benu de ru gyicy sulagy ru cyi ca na tub mbecy, orzeꞌ Ñgyoozh gyicy sulagy mi niy. Zeꞌ benu wayicy sulagy der ni dey, orzeꞌ niꞌ Ñgyoozh wayicy sulagy mi ni de yu zeꞌ ―nam. \s1 Jesuuz blyuum zeꞌ nu guud güii nim lo Tomaas \p \v 24 Na lo trocyup de yu nu rsyaꞌ lom, tub yu ndeꞌ Tomaas, yu nu rnii dey cuach. Orzeꞌ yu zeꞌ sac yu lat dey ornu bruꞌña Jesuuz. \v 25 Despuees, orzeꞌ deꞌ zir de losaꞌy nu rsyaꞌ lom byoo dey rishloy coz nu bzaac dey. Orzeꞌ na dey: \p ―Bi bzaac de̱ Shuaan den ―na dey. \p Tees Tomaas nay rab yu dey: \p ―Tees benu wazaca̱ zeꞌ nu guud güii ni yaam nu bzub bey nunu benu waneꞌ mbiza̱ zeꞌ nu guud güii zeꞌ nim, nunu benu waneꞌ ya̱a̱ zeꞌ nu guud güii ni rit lyush mi, orzeꞌ rila wayeña̱ lagya̱ de riidz nu rnii der ―nay. \p \v 26 Na ornu bzaꞌ shuñ dzi na, orzeꞌ byatublaazhaꞌ de yu nu rsyaꞌ lom laabaꞌ nañ yuꞌ zeꞌ. Orzeꞌ gazaꞌ Tomaas riy lat dey. Nunu ni ziꞌl noow nicy de roꞌ ni yuꞌ nu yuꞌ dey. Orzeꞌ bruꞌña Jesuuz gusum lat dey. Orzeꞌ nam: \p ―¡Gyel ri zu briñ lat der! ―nam. \p \v 27 Orzeꞌ nam rab mi Tomaas: \p ―Tomaas, mneꞌ mbiz ru lo rya̱a̱ ii, nunu güii la na ya̱a̱. Bzaab yaar lo̱ nunu mneꞌ yaa ruꞌ rit lyusha̱. Cueꞌ gac ru mbecy nu wacheña lagy, sinu guc mbecy nu zeña lagy ―nam. \p \v 28 Orzeꞌ na Tomaas rab yum: \p ―¡Ru nac ru Shuaana̱ nunu nac ru Ñgyoozh ne̱! ―nay. \p \v 29 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―¿A guña lagy ru na par nu bzaac lar ya̱? Dzi ni de mbecy nu rzeña lagy sinu wacsac lay ―nam. \s1 La gyiꞌ pcaa Waa de riidz ii \p \v 30 Jesuuz zañ tonaꞌ la nusuriidz bicy mi lo rgüii la de yu nu rsyaꞌ lom nunu de nu ndeꞌ wanca gaꞌñ lo gyicy ii. \v 31 Tees de nu nii pcañ lo gyicy ii gun orzeꞌ cheña lagy der nu Jesuuz nac mi Mesías, biñ nu ca lo cuen nu cyid co mbañ mbecy, nunu nac mi iꞌñ Ñgyoozh. Nunu par nu nac nu gyicy cup der consuel lom orzeꞌ cui mbañ der. \c 21 \s1 Jesuuz bruu zac mi lo gagy de yu nu rsyaꞌ lom \p \v 1 Na despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ bruꞌña Jesuuz lo̱ de̱ ya̱ yu nu rsyaꞌ lom tuubaꞌ tir ruꞌ nisyudoo ni Tiberias. Orzeꞌ i mod guc ñii. \v 2 Orzeꞌ zeꞌ yuꞌ tublaazh la be de yu nu rsyaꞌ lom. Zeꞌ zu Simo̱o̱ Bed, nu Tomaas, yu nu rnii dey cuach, gal nu Natanael, yu nu bruu Caná, tub gyedz nu ri lo yu ni Galilea, gal nu ya̱ nu bicya̱ Santiag, de̱ ya̱ nu nac iꞌñ Zebedeo, gal nu se cyup mbecy nu rsyaꞌ lo Jesuuz. \v 3 Orzeꞌ na Simo̱o̱ Bed rab yu deꞌ zir de̱: \p ―Ya̱ cha̱ guuz bel ―nay. \p Orzeꞌ na dey rab yu Bed: \p ―Niꞌ de̱ ya̱ cha̱ du̱ ru ―na dey. \p Orzeꞌ brush nez de̱ za̱. Orzeꞌ guꞌ de̱ nañ tub barc. Gua la rel byub de̱ bel tees ni tub ma wangad ma. \v 4 Na ornu bi brugyiꞌ nu bi yad nu rzaꞌ yu, orzeꞌ bruꞌña Jesuuz gusub mi ruꞌ nisyudoo. Tees de̱ ya̱, yu nu rsyaꞌ lom, wangyuꞌ lo de̱ mi. \v 5 Orzeꞌ nam rab mi de̱: \p ―Der yu feñ, ¿a wangad la bel ni der? ―nam. \p Orzeꞌ mne̱e̱ de̱: \p ―Rila wangad ma ―mne̱e̱ de̱. \p \v 6 Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz rab mi de̱: \p ―Orzeꞌ mneꞌ der gyish zeꞌ par bee barc gun orzeꞌ gad ma ni der ―nam. \p Orzeꞌ mneꞌ de̱ gyish zeꞌ lo nis, nunu par nu tonaꞌ la zañ bel guꞌ ma nañ gyish ne̱ de̱, orzeꞌ ni wagacaꞌ nu loo de̱ ñii lo nis nu cshup de̱ ñii nañ barc. \v 7 Orzeꞌ ya̱, yu nu rsyaꞌ lo Jesuuz nu dzi razañ lagy mi zeꞌ, mne̱e̱ lo Bed: \p ―¡Laab Jesuuz, biñ nu nac Shuaan den! ―Mne̱e̱. \p Laab güeñ la Simo̱o̱ Bed nu laab mi zeꞌ Shuaan den, orzeꞌ bzuy shab yu gun a̱ꞌ zuy shab yu. Orzeꞌ bet lay lo nis zay. \v 8 Orzeꞌ deꞌ zir de̱ ya̱, losaꞌy, gal ri ziꞌl de̱ nañ barc rgayu̱ tuñ la de̱ gyish nu yuꞌ bel zeꞌ. A̱ꞌ zet zaab barc lo nis. Nu rnii tub gaynal gaal metr nu zet nu zaab ñi lo nis. \v 9 Na ornu bru̱u̱ de̱ nañ barc par lo yu bigy, orzeꞌ bzaac de̱ nu bi nguaa gyi nunu riib tub bel loñ. Nunu nguaa gaꞌ gyishtily. \v 10 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi de̱: \p ―Da nu der la be bel, bañ nu sa bdub der na ―nam. \p \v 11 Orzeꞌ Simo̱o̱ Bed guꞌy nañ barc. Bduꞌ yaay gyish nu yuꞌ de bel zeꞌ. Bgaꞌ yu tuñ lay ñi za nuy ñi par ruꞌ nisyudoo. Dza la nañ ñi yuꞌ du ub bel ily la. Yuꞌ tub gaynal nu̱ zub chon bel zeꞌ nac ma. Mas tonaꞌ la bel zañ yuꞌ nañ gyish zeꞌ, tees wanshaañ. \v 12 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi de̱: \p ―Gyeed der gun gyicy ru siily ―nam. \p Tees ni tub la de̱ wanric de̱ baloor nu ndugyi̱ꞌ de̱ lom ben cyu nac mi, gun gud lagy de̱ nu laab mi, ndeꞌ Shuaan de̱. \v 13 Orzeꞌ Jesuuz bechaꞌm lo de̱. Orzeꞌ bduꞌ yaam gyishtily zeꞌ. Briic mi ne̱ de̱. Orzeꞌ niꞌ ziꞌl bicy num de bel zeꞌ. \p \v 14 Orzeꞌ ndeꞌ tir chon nu bzaac de̱ Jesuuz despuees ornu bi byabañ mi. \s1 Jesuuz bee num Simo̱o̱ Bed riidz \p \v 15 Na ornu blazh bicy de̱ siily, Jesuuz nam rab mi Bed: \p ―Simo̱o̱, iꞌñ Jonás, ¿a rca zir ru ya̱, gazeꞌ gal mod nu rca deꞌ zir de yu ii ya̱? ―nam. \p Orzeꞌ na Bed: \p ―Laab Shuaana̱, ru rad lagy ru nu rca̱ ru ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Orzeꞌ mña de mbecy nu nac shily ne̱ ―nam. \p \v 16 Orzeꞌ mnii gaꞌm tir cyup la loy. Orzeꞌ nam: \p ―Simo̱o̱, iꞌñ Jonás, ¿a rca zir ru ya̱, gazeꞌ gal mod nu rca deꞌ zir de yu ii ya̱? ―nam. \p Orzeꞌ na gaꞌ Bed rab yum: \p ―Laab Shuaana̱, ru rad lagy ru nu rca̱ ru ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz: \p ―Orzeꞌ mña de mbecy nu nac shily ne̱ ―nam. \p \v 17 Orzeꞌ na gaꞌm rab mi yu tir chon la: \p ―Simo̱o̱, iꞌñ Jonás, ¿a rcar ya̱? ―nam. \p Orzeꞌ tonaꞌ la bicy shni Bed gyiꞌ nu bdugyiꞌm chon tir loy ornu nam: “¿A rcar ya̱?” nam. Orzeꞌ nay rab yum: \p ―Shuaana̱, ru rad lagy ru dela coz. Nunu rad lagy ru nu ya̱ rca̱ ru ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ Jesuuz. \p ―Mña de mbecy nu nac shily ne̱. \v 18 Ya̱ rishli rne̱e̱ lor nu lat nu gufeñ ru, bzur shab ru nunu guar ca ziꞌl lugaar nu rlagy ru char. Tees ornu gyaguush ru, orzeꞌ zaab yaar lo tuubaꞌ mbecy. Orzeꞌ yu zeꞌ gzuuy ru shab ru. Orzeꞌ yu zeꞌ cha nuy ru lugaar zeꞌ nu walagy ru char ―nam. \p \v 19 Na ornu mnii Jesuuz de riidz zeꞌ, ndeꞌ par nu gyicy mi nu gabe lac mod gruu zac gyel lily ni Ñgyoozh nu nac nu gat Bed. Orzeꞌ na gaꞌm rab mi Bed: \p ―¡Da ca icha̱! ―nam. \s1 Yu nu dzi razañ lagy Jesuuz \p \v 20 Na ornu bish cya Bed bgüiiy par ich yu, orzeꞌ bzaac yu ya̱, yu nu dzi razañ lagy Jesuuz zeꞌ. Laab ya̱ yu nu bzub cuit mi ornu bicy de̱ che du̱m, nunu bdugyi̱ꞌ lom: “Shuaana̱, ¿ca na yu nu cush cya ich ru zeꞌ?” \v 21 Na ornu bzaac Bed ya̱, orzeꞌ bdugyiꞌy lo Jesuuz. Orzeꞌ nay: \p ―Shuaan de̱, se yu re, ¿la zac yu? ―nay. \p \v 22 Orzeꞌ na Jesuuz rab mi yu: \p ―Zeꞌ benu ya̱ rlagya̱, orzeꞌ yu re gabee mbañ yu ornu yapa̱ tuubaꞌ tir. Ru, ¿la nu ricy ñi nir? Nomaas nu da ca ziꞌl icha̱ ―nam. \p \v 23 Orzeꞌ bzu riidz lat dela de yu nu rsyaꞌ lom nu ya̱ wata̱. Tees walab nu mnii Jesuuz nu wata̱. Coz nu mniim ndeꞌ: “Zeꞌ benu ya̱ rlagya̱, orzeꞌ yu re gabee mbañ yu ornu yapa̱ tuubaꞌ tir. Ru, ¿la nu ricy ñi nir?”, mniim. \p \v 24 Nunu laab ya̱, yu nu mnii de riidz ii. De riidz ii pca̱a̱ lo gyicy; nunu rad lagy de̱ nu ndeꞌ coz rishli nu mne̱e̱. \p \v 25 Jesuuz zañ zir coz bicy mi. Nunu benu tub ga la de coz zeꞌ ncaañ lo gyicy, ya̱ rze̱e̱ nu ni wal gyishlombecy nu chuꞌ de gyicy zeꞌ, benu nca delañ.