\id ACT \h Hechos \toc1 Hechos De coz ily nu bicy de aposht nu nac Espiriit Yon \toc2 Hechos \toc3 Hch. \mt1 Hechos \mt2 De coz ily nu bicy de aposht nu nac Espiriit Yon \c 1 \s1 Jesuuz mniim nu cuez dey Espiriit Yon ni Ñgyoozh \p \v 1 Shi Tioj, gyicy nu pca̱a̱ loga la, lo gyicy zeꞌ pca̱a̱ dela coz nu bicy Jesuuz gal nu de coz nu blyuum nese nu bzuub mi gyiꞌ de riiñ nu bicy mi \v 2 gal pshuub la dzi nu gup mi gyibaa. Anzir nu gyam gyibaa, orzeꞌ nu nac Espiriit Yon ni Ñgyoozh mniim lo de yu nu pcuim nu gac aposht de coz nu gyicy dey. \v 3 Lat cyuu dzi despuees ornu bi byabañ mi nu gut mi, zañ tir bruu zac mi lo dey. Nu mod zeꞌ briic mi nu gad lagy dey nu mbañ mi. Lat nu bruu zac mi, orzeꞌ bzat mi gyel gubier ni Ñgyoozh lo dey. \v 4 Ornu gabee rded nu ruꞌm dey, orzeꞌ mniim lo dey nu cueꞌ ruuy Jerusaleeng. Gazeꞌ nu nam rab mi dey: \p ―Cuez der gashtal cuic la Ñgyoozh biñ nu bi mniim nu segur la cuic mi ni der. Ya̱ bi mne̱e̱ lo der nu ni gyicy mi, gun \v 5 Waa rishli nu nis ziꞌl briib nis yu mbecy, tees na de ru gal nu bgo nis too der ornu bzuꞌ nis ru nu nis, niꞌ ziꞌl sñuu ga gyet Espiriit Yon ni Ñgyoozh lat der nu cyiiñ num espiriit ni der ―nam. \s1 Jesuuz gup mi gyibaa \p \v 6 Na lat nu yuꞌ tublaazh dey nuy mi, orzeꞌ bdugyiꞌ dey lom. Gazeꞌ nu na dey: \p ―Shuaan de̱, ¿a na pshuub tiem nu gzu nap ru lat de mbecy Israeel gal nu bzuuñ gulas? ―na dey. \p \v 7 Gazeꞌ nu na Jesuuz rab mi dey: \p ―Walab cuen ni de ru nu gad lagy ru ca dzi o ca tiem nu gyicy Ñgyoozh de coz nu bzeeñ mi nu gac cuen ni ub ziꞌl mi. \v 8 Tees ornu Espiriit Yon nim gyet mi lat der, orzeꞌ gyicy mi nu cyiiñ der nu gzat ru ya̱ lat de mbecy nu yuꞌ Jerusaleeng, lat de mbecy nu yuꞌ dutuub la lo yu ni Judea, lat de mbecy nu yuꞌ dutuub la lo yu ni Samaria, nunu dela lugaar nu byazet zir ni gyishlombecy ―nam. \p \v 9 Despuees ornu blazh mnii Jesuuz de ndeꞌ, orzeꞌ lo rgüii la dey wes nañ mi yam gyibaa. Byoow mi lat tub nac za yam. Orzeꞌ wangacaꞌ zac dey mi. \v 10 Lat nu yuꞌ dey taꞌ loy baa rgüiiy nu yam, orzeꞌ bruu zac cyup mbecy shab caacy gusuy lo dey. \v 11 Gazeꞌ nu nay rab yu dey: \p ―Der mbecy Galilea, ¿lagu ni yuꞌ der rgüiir baa? Laab Jesuuz bruum lat der yaam gyibaa. Tees niꞌ ziꞌl mod gal nu bzaac der yam niꞌ ziꞌl mod zac der ornu cyid mi tuubaꞌ tir ―na de anc zeꞌ. \s1 Pcui dey Matías par nu gac yu losaꞌ Aposht \p \v 12 Bicy nu la Bicy ni Ya Oliva, zeꞌ yuꞌ dey. Bicy zeꞌ gaab ga byeeñ ñi nu Jerusaleeng, tub la be metr nu ca lo cuen ni leey ni dey nu rac rza mbecy sab dzi nu rzu lagy mbecy Israeel. Gazeꞌ nu gush nez dey yay par lat gyedz Jerusaleeng. \v 13 Ornu bri dey lat gyedz, orzeꞌ gup dey gal shily cyup ni yuꞌ zeꞌ, zeꞌ nu rzuꞌ dey. Zeꞌ ri Bed, Santiag, Waa, Ndrees, Lip, Bartol, Mateo, Santiag iꞌñ Alfeo, Simo̱o̱, yu nu nash leey Caneneo, nu Judas, bicy Santiag. Dela de yu zeꞌ yuꞌy zeꞌ. \v 14 Nunu zaab rnii nu laa dey Ñgyoozh nu tub ziꞌl shcab: gazaꞌ de biñ mñaa yuꞌm lat zeꞌ, gazaꞌ Li ñaa Jesuuz, nunu gazaꞌ de bicy Jesuuz. \p \v 15 Na ornu bded la be dzi, orzeꞌ byatublaazh dey. Byatublaazh nu rnii tub gaynal zub gal de mbecy ni Crisht. Orzeꞌ wes su Bed. Gazeꞌ nu nay rab yu dey: \p \v 16 ―Der bicy na, Espiriit Yon ni Ñgyoozh bi mniim lo Dabi nu caay de coz nu bicy Judas, yu nu blyuu Jesuuz lo de yu nu gua num pres. Rlagy ñi gac ñii gal nu bi cañ. \v 17 Niꞌ Judas guc yu tub losaꞌ de aposht. Gazaꞌy bdugyiy riiñ, laab riiñ nu bdugyi de̱ ya̱. \v 18 Tees despuees nu bicy yu coz cyi nu bguꞌy Jesuuz yaa de yu nu rzi lagy lom, orzeꞌ laab nu tiñ nu byash niy zeꞌ wiiy tub lugaar zeꞌ nu biit yu ub yu. Orzeꞌ bet lag yu tub lugaar gya. Bzu tooy lo yu. Orzeꞌ briich ñi nañ yu. Orzeꞌ bruu za dela coz nu yuꞌ nañ yu. \v 19 Orzeꞌ ornu dela de mbecy nu yuꞌ Jerusaleeng gud lagy dey coz nu guc lugaar zeꞌ, orzeꞌ bloo la dey ñi Lugaar ni Reñ. Benu nu riidz dey, orzeꞌ Acéldama lañ. \v 20 Gun Dabi bi pcaay coz nu gac lugaar ni Judas lo libr ni Salmo, zeꞌ nu mniiy: \q1 Yuꞌy gyac ñi gal nu na tub lugaar ub zi nu sac la mbecy. \q1 Orzeꞌ waruu su gaꞌ la mbecy nu cyiiñ yu nañ ñi, \m nay. Orzeꞌ nay tuubaꞌ lugaar ni libr zeꞌ: \q1 Orzeꞌ tuubaꞌ mbecy gyub ic yu riiñ nu bdugyiy, \m na Dabi. \p \v 21 ’Na lat na ii yuꞌ mbecy nu gusa nu de ub na dub laa lat nu gusa dun Shuaan na Jesuuz. \v 22 Brugyiꞌ rded nu dey de ub na nese dzi nu briic Waa nu zu nis mi, gashtal dzi nu yaa lam gyibaa. Na rlagy ñi nu chuꞌ ca na tub dey lat na par nu niiy nu bzaac den nu byabañ mi ―na Bed. \p \v 23 Orzeꞌ bloo su dey cyup mbecy. Tub yu lay See, laab yu zeꞌ lay Barsabás, nunu laab yu lay Jusht. Bloo su dey yu zeꞌ nu tuubaꞌ mbecy nu la Matías. \v 24 Gazeꞌ nu brugyiꞌ rnii nu dey Ñgyoozh. Orzeꞌ na dey: \p ―Ñgyoozh, ru rad lagy ru la na lardoo dela mbecy. Na lo cyup de yu ii, blyuu lo̱ de̱ ca na dey bi pcuiir \v 25 par nu gac yu aposht. Chuꞌy lo Judas. Gun Judas nu nac nu bicy yu coz a̱ꞌ nap, orzeꞌ bzeeñ yu riiñ nu zuy par nu yay lugaar zeꞌ nu byap yu gyay ―na dey. \p \v 26 Gazeꞌ nu bloo dey suert ben ca na de yu zeꞌ chuꞌy. Orzeꞌ Matías bruu suert niy nu chuꞌy lat de trotub aposht zeꞌ. Yu zeꞌ guꞌy lugaar ni Judas. \c 2 \s1 Bet Espiriit Yon ni Ñgyoozh \p \v 1 Ornu pshuub dzi ni saꞌ nu la Pentecostés, dela de mbecy ni Crisht yuꞌ dey tublaazh la tub seꞌ ziꞌl. \v 2 Orzeꞌ derepent la brugyiꞌ rzigy baa. Gal rac nu yad tub bi ily ni rac. Nunu dutuub la nañ yuꞌ zeꞌ nu nguaa dey bzigy. \v 3 Orzeꞌ bruu zac gal nu na lyush gyi na bruu zac. Gul ñii tub ga la dey. \v 4 Orzeꞌ dela dey gutib ic zaꞌ la Espiriit Yon ni Ñgyoozh dey, nunu brugyiꞌ rnii dey riidz reñaꞌ mbecy. Dub gal lac na riidz nu briic Espiriit Yon ni Ñgyoozh nu nii dey dub ni mod mniiy. \p \v 5 Tiem zeꞌ zañ mbecy Israeel nu zu shcab nu nac de coz ni Ñgyoozh yuꞌy Jerusaleeng. Zañ lugaar ni gyishlombecy bruu dey. \v 6 Ornu bzigy zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la mbecy zigy byatublaazh yu. Nunu guton la dey yuꞌy, gun tub ga la de mbecy ni Crisht zeꞌ brugyiꞌ rniiy riidz de mbecy nu bdeꞌ zeꞌ. \v 7 Dela mbecy bdzoꞌw laa dey, nunu za nu la ic dey. Orzeꞌ nay: \p ―¡Güii ñuu! Zeꞌ ¿a walab mbecy Galilea nac dela mbecy nu rnii ii? \v 8 Zeꞌ ¿lac guc nu rac rnii dey de riidz guledz tub ga la den? \v 9 Gun ii yuꞌ mbecy nu bruu zañ lugaar. Yuꞌ mbecy nu bruu Partia, yu nu bruu Media, yu nu bruu Elam, yu nu bruu Mesopotamia, yu nu bruu Judea, yu nu bruu Capadocia, yu nu bruu Ponto, yu nu bruu Asia, \v 10 yu nu bruu Frigia, yu nu bruu Panfilia, yu nu bruu Egipto, yu nu bruu de lugaar ni Libia nu yuꞌ par lo Cirene. Dela zeꞌ bruu de mbecy nu yuꞌ ii. Nunu gazaꞌ de mbecy nu bruu Rom nu rcyiiñ laab ii. Yuꞌ de yu nu nac mbecy Israeel nese nu gul laa dey, nunu yuꞌ gaꞌ de yu nu byac mbecy Israeel. \v 11 Nunu gazaꞌ mbecy nu bruu Creta, mbecy nu bruu Arabia. ¡Dela zeꞌ bruu tub nac ga den, tees dela den reñ na coz ily ni Ñgyoozh nu riidz na! ―na dey. \p \v 12 Dela mbecy bdzoꞌw laa dey, nunu guton la dey yuꞌy. Se nu rgugyiꞌ ziꞌl dey lo losaꞌy yuꞌy: \p ―Zeꞌ ¿lac yaruu de nu nii? ―rnii dey. \p \v 13 Tees yuꞌ gaꞌ mbecy canu rgubdzaa dey. Orzeꞌ nay: \p ―¡Ni ricy dey gun rzugy yu! ―na dey. \s1 Bed mniiy lo de mbecy zigy \p \v 14 Orzeꞌ wes su Bed nu deꞌ zir de trotub aposht gazeꞌ nu brugyiꞌ ye la rniiy. Orzeꞌ nay: \p ―De ru mbecy Israeel, gal nu dela de ru mbecy nu yuꞌ gyedz Jerusaleeng, rlagy ñi gad lagy der de coz nu rac ii, nunu nap bzuub gyidag der de coz nu ne̱e̱. \v 15 De mbecy ii walab nu rzugy dey gal nu rnii too de ru. Gyiib gaa zi or napor yuꞌn na. Walab i or gzugy mbecy. \v 16 Sinu na ricy yac ñi coz nu pcaa Joeel, yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Ñgyoozh nam: \q1 \v 17 Ornu bi yad lazh tiem, \q1 ya̱ rica̱ Espiriit ne̱ ni de lo la mbecy. \q1 Orzeꞌ dela de yu nguzh ni dey, \q1 gal nu dela de fiñ nguzh ni dey, \q1 gnii dey por cuen ne̱. \q1 De yu feñ gyicya̱ nu deꞌ lo dey de coz nu gac. \q1 Nunu de yu bel lat pcaal dey rica̱ nu gad lagy yu de coz nu gac. \q1 \v 18 Laab tiem zeꞌ rica̱ Espiriit Yon ne̱ ni yu nu ricy coz nu rne̱e̱, \q1 nunu rica̱ꞌm ni de biñ mñaa nu ricy de coz nu rne̱e̱. \q1 Orzeꞌ gnii dey por cuen ne̱. \q1 \v 19 Ya̱ gyicya̱ zañ coz ily baa. \q1 Zeꞌ lo yu gyicya̱ coz par nu gad lagy mbecy la tiem. \q1 Shu reñ; grib gyi; nunu grib dzeeñ nan. \q1 \v 20 Gyet cow lo doo. \q1 Zeꞌ lo beey gyet ña gal na reñ. \q1 Dela ndeꞌ gac ñii anzir nu shuub dzi nu bi pcui̱ \q1 par nu gyicy ya̱ gyel fushtiz ne̱. \q1 Dzi zeꞌ tonaꞌ la dzi ily. \q1 Nunu dzi zeꞌ tonaꞌ la cyit gac. \q1 \v 21 Nunu dela mbecy nu nish baa lo̱ nu gloo mbaña̱ dey, \q1 de yu zeꞌ gruu mbañ yu, \m nam. Ni pcaa Joeel gulas. \p \v 22 ’De ru mbecy Israeel, bzuub gyidag der de coz nu ne̱e̱ na. Ñgyoozh naal la briic mi nu gad lagy der nu Jesuuz, biñ nu pcyiiñ Nazaret, bduꞌ gyim riiñ ni Ñgyoozh nu nac de coz ily nu bicy mi lat de ru. Ñgyoozh bicy mi nu bicy Jesuuz zañ coz ily. Bicy mi nusuriidz. Bicy mi zañ coz par nu gad lagy der cyu nac mi. \v 23 Tees Ñgyoozh nil nese gulas bi mne̱ꞌ ic mi, coz nu gyicy mi. Nunu bi gud lagy mi nu gyet lag mi yaa der. Orzeꞌ de ru gua nu der mi pres. Gazeꞌ nu bicy der nu de mbecy nu wagyicy yac de leey ni Ñgyoozh biit dey mi lo cruuz. \v 24 Tees Ñgyoozh bicy mi nu byabañ mi. Bloom mi lat de mbecy gut, gun zeꞌ nu yuꞌ mbecy gut wac soow ñi lom. \v 25 Gun Dabi laab mi bzat yu ornu pcaay: \q1 Ya̱ rad lagya̱ nu zaab zu gala Ñgyoozh lo̱. \q1 Zub mi par yaa be̱e̱, \q1 gun orzeꞌ mas lac ruꞌ wagyicy deet mbecy nuy ya̱. \q1 \v 26 Ndeꞌ nu tonaꞌ la gusu cyit lagya̱, \q1 nunu mne̱e̱ riidz nu rnii mbecy nu zu cyit lagy. \q1 Nunu drish lo̱ lo Ñgyoozh nu nac cuerp ne̱. \q1 \v 27 Gun ru wazaan ru nu gyiyeeñ lardo̱o̱ lat de mbecy gut. \q1 Ni wazaan ru nu gadz cuerp ni mbecy yon nir. \q1 \v 28 Ru mniir lo̱ mod nu gyicya̱ par nu cui mbaña̱. \q1 Ya̱ tonaꞌ la chesu cyit lagya̱, gun nac nur ya̱, \m pcaa Dabi. \p \v 29 ’Der bicy na, naal la za de riidz ii. Gyitoo bel ni den Dabi gut yu. Orzeꞌ pcach dey yu. Nunu baa niy rzac den ñi mas gal dzi na. \v 30 Tees Dabi guc yu tub mbecy nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Gud lagy yu nu Ñgyoozh mniim nu waded la nu lat ca na tub nez yu, ruu biñ nu pcuim nu gac Shuaan den gal nu ub yu guc yu rey nu byub ic den. \v 31 Ndeꞌ nu Dabi gud lagy yu coz nu gyicy Ñgyoozh. Mniiy nu biñ nu pcuim nu co mbañ de mbecy nim gat mi. Orzeꞌ gyabañ mi. Mniiy nu lardoom wayiyeeñ ñi lugaar zeꞌ nu ryeeñ de mbecy gut, nunu mniiy nu cuerp nim wadz ñi. \v 32 Mi zeꞌ laab Jesuuz. Bicy Ñgyoozh nu byabañ mi, nunu de̱ ya̱ bzaac urlo̱ la̱ de ndeꞌ. \v 33 Na Ñgyoozh bicy mi nu zub mi zeꞌ nu zub biñ zub lo zir par dela. Zub mi par yaa beem. Orzeꞌ Ñgyoozh Uz mi briic mi Espiriit Yon nim ni mi zeꞌ. Gal nu mniim, ni bicy mi. Na dela coz nu rzac der ii, nunu dela coz nu reñ der ii, dela nii bruuñ gal lom. \v 34 Gun Dabi walab ub yu gup yu gyibaa gal nu gup Jesuuz. Sinu ub lay mniiy ornu nay: \q1 Ñgyoozh nam rab mi Shuaan na: \q1 Bzub par yaa be̱e̱, seꞌ mbecy zub lo zir, \q1 \v 35 Lat nu gyicya̱ nu gyicy ru gan de losaꞌ yuur, \m nam, na Dabi. \p \v 36 ’Ndeꞌ nu dela mbecy Israeel rlagy ñi nu gad lagy dey nu Jesuuz, biñ nu biit dey lo cruuz, Ñgyoozh bicy mi nu nac mi Shuaan den, nunu nac mi biñ nu bloo sum nu co mbañ den ―na Bed. \p \v 37 Ornu güeñ de mbecy de riidz zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la bicy dey sentiir nañ lardooy. Gazeꞌ nu na dey rab yu Bed nu deꞌ zir de aposht: \p ―Der bicy na, ¿la coz rlagy ñi nu gyicy de̱? ―na dey. \p \v 38 Orzeꞌ na Bed rab yu dey: \p ―Mne̱ꞌ der dela de cyi nu ricy ru, nunu dela der bzu nis der par nu gabe nu nac der mbecy ni Jesucrisht, gun orzeꞌ gyicy sulagy Ñgyoozh de cyi der, nunu gazeꞌ nu cuic mi Espiriit Yon nim ni der. \v 39 Gun Ñgyoozh bi mniim nu segur la cuic mi Espiriit Yon nim ni de ru nu ni de iꞌñ ru nu chuꞌ par lo, nu ni dela de mbecy nu yuꞌ zet, de yu nu bi blosum ―na Bed. \p \v 40 Dela ndeꞌ mniiy, nunu zañ zir riidz mniiy lo dey. Briic yu consef ni dey. Nunu mniiy lac gyicy dey. Orzeꞌ i mod mniiy: \p ―Bicy der nu glar ni cashtig nu cuic Ñgyoozh ni de mbecy a̱ꞌ nap nu yuꞌ na ―nay. \p \v 41 Orzeꞌ de yu nu “O” mnii ni de riidz nu mnii Bed, dela dey bzu nis yu. Dzi zeꞌ chon miily mbecy brugyiꞌ ricy cup yu consuel lo Jesuuz, reñ de yu nu nil bi ricy cup consuel lom. \v 42 Orzeꞌ dela dey fert la zu dey shcab nu nac de coz nu rlyuu de aposht. Nunu yatublaazh dela dey nu ro nuy losaꞌy riidz. Nunu yatublaazh dela dey ricy yu che nu losaꞌy gal mod nu bzeeñ Crisht. Nunu yatublaazh dey nii nuy Ñgyoozh. De ndeꞌ coz nu zaab bicy la dey. \s1 Mod nu guꞌ de mbecy loga la ni Crisht \p \v 43 Dela de mbecy za nu ic dey nu nac de coz nu bicy de aposht, gun de aposht bicy dey zañ coz ily. Nunu zañ nusuriidz bicy dey. \v 44 Dela de yu nu ricy cup consuel lo Crisht zeꞌ tonaꞌ la nap byap riidz ni dey nu losaꞌy. Nunu dela dey rlew yu de coz nu cyiiñ lat de losaꞌy. \v 45 Rut dey de coz nu yuꞌ niy. Orzeꞌ rlew dey ñuu ga tiñ nu losaꞌy dub gal lac tant nu cyiiñ ni tub ga dey. \v 46 Orzeꞌ de dzi la yatublaazh dey nañ yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh, nunu yatublaazhaꞌ dey yuꞌ losaꞌy nu ricy dey che tublaazh gal mod nu bzeeñ Crisht. Nap zu lagy dey. Nunu dub gal ri lagy dey bicy yu de ndeꞌ. \v 47 Ryabic dey gyel mbecy ni Ñgyoozh. Nunu dela reñaꞌ mbecy, nap yuꞌ nuy dey. Nunu Ñgyoozh tub dzi ga rcyaañ zir mi mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. \c 3 \s1 Tub mbecy coj byac yu \p \v 1 Tub dzi Bed nu Waa rca dey zay par ic tublaazh la. Za dey zeꞌ nu zub yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh. Bi yuꞌn tub gyiib chon or gudze. Ndeꞌ or nu rnii nu mbecy Ñgyoozh. \v 2 Orzeꞌ tub mbecy nu nil coj la ornu gul, de dzi la rza nu mbecy yu. Rzuub dey yu gyeroꞌ nu la Roꞌ Cyit Na. Laab roꞌ ni yuꞌ nu driib zily dey Ñgyoozh. Rza nu dey mbecy coj zeꞌ rzuub dey yu zeꞌ par nu rgyiiñ yu gun lo de mbecy nu rzuꞌ nañ yuꞌ zeꞌ. \v 3 Na ornu bzaac yu Bed nu Waa nu se nu chuꞌ ziꞌl dey nañ yuꞌ zeꞌ, orzeꞌ bdiiñ yu gun lo dey. \v 4 Orzeꞌ rgüii dey loy. Gazeꞌ nu na Bed rab yuy: \p ―Bgüii lo̱ de̱ ―nay. \p \v 5 Orzeꞌ mbecy coj zeꞌ mbi la bgüiiy lo dey, gun psaꞌ lagy yu nu la zi coz cuic dey niy. \v 6 Tees Bed nay rab yuy: \p ―Rila sac tiñ ne̱ nu rica̱ nir, tees coz nu ricy cupa̱ gac rica̱ nir. Nu rishbeey ni Jesucrisht, biñ nu pcyiiñ Nazaret, ya̱ rne̱e̱ du̱ ru wes su nunu bza ―nay. \p \v 7 Gazeꞌ nu bduꞌ yaa Bed yaa bee mbecy coj zeꞌ pshes suy yu. Orzeꞌ lueg la byanap lab yu, nunu byanap yeñ gyiꞌy. \v 8 Orzeꞌ rzab lay wes suy, nunu brugyiꞌ lay rzay. Gazeꞌ nu guꞌ nuy dey nañ yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh. Rza lay, nunu yes nañ yu, nunu brugyiꞌ ryabic yu gyel mbecy ni Ñgyoozh. \v 9 Orzeꞌ dela de mbecy zigy bzaac dey nu rac rzay, nunu ryabic yu gyel mbecy ni Ñgyoozh. \v 10 Se nu za nu ziꞌl ic dey, nunu bdzoꞌw laa dey nu nac coz nu guc nu yu zeꞌ, gun byuꞌ lo dey yu nu laab yu nu rzub rgyiiñ gun gyeroꞌ nu la Roꞌ Cyit Na ni yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh. \s1 Coz nu mnii Bed ruꞌ coredoor nu la “Coredoor ni Salomoong” \p \v 11 Zeꞌ mbecy nu guc coj zeꞌ waglaa gaꞌ la yaay Bed nu Waa. Nunu dela de mbecy za nu la ic dey. Nunu orzeꞌ lueg la byatublaazh dey par ruꞌ tub coredoor ni yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh. Coredoor zeꞌ lañ Coredoor ni Salomoong. \v 12 Ornu bzaac Bed de ndeꞌ, orzeꞌ nay rab yu dela mbecy: \p ―Der mbecy Israeel, ¿lagu dzi za nu ic der nu nac nii? ¿Lagu dzi rgüii der lo̱ de̱? Walab nu dzi rcyiiñ de ub ziꞌl de̱, nunu walab nu dzi nac du̱ de̱ Ñgyoozh, walab ndeꞌ nu rac rza mbecy ii. \v 13 Ñgyoozh, biñ nu guc nu de gyitoo bel ni den, Abraham, Isaac nu Jacob, laab mi zeꞌ ricy zily mi Iꞌñ mi Jesuuz tiem na. De ru bguꞌ der mi yaa de mbecy nu riib ic. De ru mnii zi der nim mas tiem nu ngulagy Pilato nlaay mi. \v 14 Mi zeꞌ biñ yon, biñ nu sac cyi, tees de ru mneꞌ der mi. Lugaar nu nii der nu ndulaa mi zeꞌ, ca tub yu nu rut mbecy mnii der nu dulaay. \v 15 Orzeꞌ biit der mi zeꞌ, biñ nu rbic gyel mbañ. Tees Ñgyoozh bicy mi nu byabañ mi. \v 16 Laab nu nac Jesuuz zeꞌ, byanap gyiꞌ mbecy ii, gun de̱ ya̱ ricy cup de̱ consuel lom. Nunu yu ii, yu nu nil rzac der, nunu yuꞌ lo der yu. Nu nac nu ricy cup de̱ consuel lom, ndeꞌ nu byac nap lay lo rgüii la dela der. \p \v 17 ’Der bicy na, ya̱ rad lagya̱ nu de ru gal nu de yu nu riib ic ni der, ornu biit der Jesuuz, rishli gaal wangyet lag nap der cuen coz nu bicy ru. \v 18 Ni guc gun byuꞌ ni de coz nu gulas bi mnii Ñgyoozh nu nac de yu nu mnii por cuen nim. Mniim nu Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy rlagy ñi nu zac zim. \v 19 Ndeꞌ nu na mneꞌ der dela de coz cyi nu ricy ru. “O” mnii der ni Ñgyoozh, gun orzeꞌ cyib mi dela cyi der. Gun orzeꞌ gyicy mi nu cyid tiem nu gad nu zu lagy der nañ lardoor como nac num der. \v 20 Nunu zeed mi Jesuuz. Mi zeꞌ Mesías, biñ nu nil nese gulas bi bloo sum par de ru. \v 21 Mi zeꞌ rlagy ñi cyiiñ mi gyibaa gal shuub la dzi nu gzu nap Ñgyoozh dela coz gal nu bi mnii de mbecy nu bloo sum nu mnii por cuen nim gulas. \v 22 Gun Moisees nay rab yu de gyitoo bel ni den: “Ñgyoozh, Shuaan den, gzeed mi tuubaꞌ mbecy nu nii por cuen nim gal nu bzeed mi ya̱. Mbecy zeꞌ laab lat losaꞌ ziꞌl der gruuy. Rlagy ñi zuub gyidag der dela coz nu gniiy. \v 23 Cyu ziꞌl mbecy nu wazuub gyidag ni mbecy nu nii por cuen nim zeꞌ, dela dey zu chum yu, nunu nit lom yu”, na Moisees. \p \v 24 ’Dela de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh, gaal zi gush ñi nese Samueel, nu deꞌ zir dey, dela de yu zeꞌ bi mnii dey coz nu rac tiem na. \v 25 Yaa de ru gyiyeeñ dela gyel nap nu mnii Ñgyoozh nu segur la cuic mi: de coz nu mniim lo de yu nu mnii por cuen nim nu nii dey. Nunu yaa de ru gyiyeeñ dela gyel nap ni trat nu bicy Ñgyoozh num de gyitoo bel ni den, ornu nam rab mi Abraham: “Nu nac nez ru cyid gyel nap lat dela mbecy nu yuꞌ gyishlombecy”, nam. \v 26 Orzeꞌ ornu bicy mi nu byabañ Iꞌñ mi, nu loga la bzeed mi mi zeꞌ nu cyid mi lat de ru nu gyicy mi coz nap num der. Ni bicy mi gun orzeꞌ tub ga la der gruur lo de coz cyi nu ricy ru ―na Bed. \c 4 \s1 Bed nu Waa chay lo de yu lily \p \v 1 Lat nu zu Bed nu Waa, rniiy lo de mbecy zigy, orzeꞌ bruꞌña de uz ni de mbecy Israeel, nunu bruꞌña de yu nu rña yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh, nunu bruꞌña de mbecy saduceo. \v 2 Pchaꞌ ic dey, gun blyuu Bed ni de mbecy nu Jesuuz byabañ mi. Nunu ndeꞌ cuic ñi nu gad lagy de mbecy nu gyabañ dela mbecy gut. \v 3 Orzeꞌ bduꞌ yaa dey Bed. Mneꞌ dey yu nañ yuꞌ gyiib. Orzeꞌ gal zeꞌ byeeñ yu gal tuubaꞌ dzi, gun bi gudze. \v 4 Zeꞌ zigy mbecy nu güeñ de riidz nu mnii Bed, bicy cup dey consuel lo Jesuuz. Orzeꞌ byañ dey. Nu rnii tub gaay miily dey byac yu orzeꞌ. \s1 De mbecy zigy mnii nu dey Ñgyoozh \p \v 5 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi byatublaazh zigy mbecy zub lo ni de mbecy Israeel. Yuꞌ de yu nu riib ic de mbecy Israeel. Yuꞌ gaꞌ de yu bel ni dey. Yuꞌ de yu rlyuu leey ni mbecy Israeel. \v 6 Byatublaazh dey Jerusaleeng nu Anás, yu nu riib ic de uz ni de mbecy Israeel, nu Caifás, nu Waa, nu Alejandro, nu deꞌ zir de yu nu nac famil ni yu nu riib ic de uz zeꞌ. \v 7 Orzeꞌ bzuu nez dey mbecy nu cha tee dey Bed nu Waa. Orzeꞌ bzuub dey yu lat dey. Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―¿Lac guc nu rac ricy der nii?, o ¿cyu briic rishbeey nu ni gyicy der? ―na dey. \p \v 8 Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh riib ic zaꞌ lam nañ lardoo Bed. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―De ru, yu nu riib ic ledz na, gal nu de ru yu bel, \v 9 benu rgugyiꞌ der par nu nac coz nap nu bicy de̱ nu mbecy coj zeꞌ, nunu par nu gad lagy der lac mod byac yu, \v 10 orzeꞌ ya̱ rica̱ nu gad lagy de ru gal nu dela mbecy Israeel nu nu nac rishbeey ni Jesucrisht, biñ nu pcyiiñ Nazaret, byac yu ii, nunu ndeꞌ nu zuy lat dela der ii na la. Laab mi zeꞌ biñ nu pcaa der lo cruuz. Tees Ñgyoozh bicy mi nu byabañ mi. \v 11 Jesuuz nam gal nu na tub gyitaꞌ. Zeꞌ de ru nar gal na biryu. Gyitaꞌ zeꞌ mneꞌ der ñii, tees na byac ñi gyitaꞌ zub lo zir. \v 12 Nu nac Jesucrisht ziꞌl gac ruu mbañ den, gun Ñgyoozh wansat mi ni tubaꞌ la mbecy gyishlombecy ii lo den nu co mbañ de ub na ―na Bed. \p \v 13 Orzeꞌ de mbecy nu zu riiñ zeꞌ tonaꞌ la za nu ic yu, ornu bzaac dey nu wachib la Bed nu Waa mniiy, mas nac dey mbecy cualcyer la. A̱ꞌ yuꞌ lo dey gyicy. Tees de mbecy nu zu riiñ zeꞌ byuꞌ lo dey yu nu nac yu mbecy nu gusa nu Jesuuz. \v 14 Tees wangacaꞌ nii dey gun bzaac dey mbecy nu byac zeꞌ. Zuy nu Bed nu Waa. \v 15 Orzeꞌ bzuu nez dey Bed nu Waa nu ruu dey lat de mbecy zeꞌ. Orzeꞌ brugyiꞌ ro nu dey losaꞌy riidz. \v 16 Orzeꞌ na dey: \p ―¿Lac gyicy tun dey? Dela mbecy nu yuꞌ Jerusaleeng gad lagy dey nu bicy dey nusuriidz zeꞌ nunu wac niin nu walab ni. \v 17 Tees par nu cueꞌ gad lagy zir mbecy de riidz nu rnii dey, rlagy ñi nu gyicy den mandaar lo dey nu bee na ziꞌl par lo rila cueꞌ gaꞌ nii dey nu nac Jesuuz ―na dey. \p \v 18 Orzeꞌ bredz dey Bed nu Waa. Orzeꞌ mnii dey lo dey nu rila cueꞌ gaꞌ nii dey, nunu cueꞌ lyuu dey nu nac Jesuuz. \v 19 Orzeꞌ na Bed nu Waa rab yu dey: \p ―Gush der shcab ben ca na nu nap zir par lo Ñgyoozh: a nu zuub gyidag de̱ ni de ru uti nu zuub gyidag de̱ nim. \v 20 Gun wac checa̱ de̱ nu zat de̱ de coz nu bzaaca̱, gal nu de riidz nu güeña̱ ―na dey. \p \v 21 Orzeꞌ fert zir mnii dey lo Bed nu lo Waa nu cueꞌ ni gyicy dey. Orzeꞌ blaa dey yu. Wangad la mod nu mbic dey cashtig ni dey, gun dela mbecy ryabic dey gyel mbecy ni Ñgyoozh par nu nac de coz nu bzaac dey, \v 22 gun mbecy nu byac nu mod ni nusuriidz zeꞌ, yu zeꞌ bded cyuu ñaꞌn yuꞌy. \p \v 23 Cuanzir nu blaa dey Bed nu Waa, orzeꞌ bish cya gaꞌ dey zay lo de losaꞌy. Orzeꞌ briic dey nu gad lagy de yu zeꞌ de coz nu mnii de uz ni de mbecy Israeel, gal nu de yu bel ni dey. \v 24 Ornu güeñ dey ndeꞌ, orzeꞌ mnii nu dey Ñgyoozh tublaazh la. Orzeꞌ na dey rab yum: \p ―Shuaan de̱, ru nac ru biñ nu psaꞌ lagy baa nu gyishlombecy, nu nisyudoo, nu dela coz. \v 25 Ru mniir ornu Espiriit Yon nir pcaam gyitoo bel ne̱ de̱ Dabi, yu nu bicy dela coz nu mniir, ornu mniiy: \q1 ¿Lagu dzi guzi lagy de mbecy nu walab mbecy Israeel? \q1 ¿Lagu bicy dey mod ton par nu gyicy yu gan Ñgyoozh? \q1 \v 26 De rey nu de yu nu zu riiñ bi bzu lily dey nu chucooy nu Ñgyoozh. \q1 Byatublaazh dey nu zay contr nim, \q1 nunu zay contr ni biñ nu bloo sum, \m na Dabi. \p \v 27 ’Gun laab Herodes nu Poncio Pilato byatublaazh dey gyedz ii nuy de mbecy nu walab mbecy Israeel, gal nu de mbecy Israeel par nu cha dey contr ni Jesuuz. Jesuuz nac mi biñ Yon nu bicy yac dela coz nu ru mniir. Jesuuz nac mi Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy. \v 28 Tees byatublaazh dey gun bicy yu dela coz nu bi bloo ic ru nu gac. Ru bloo ic ru ndeꞌ, gun ru ricy cup ru mod nu ni gyicy ru, nunu ndeꞌ mod nu rlagy ru. \v 29 Orzeꞌ ru, Ñgyoozh, bduꞌ cuen ni nu rnii zi dey ne̱ de̱, nunu doo baloor ne̱ de̱ par nu wadzib la de̱ ne̱e̱ de riidz nu ruu lor. \v 30 Gun orzeꞌ gyicy ru nu gzac dela mbecy nu dzi coz ily gyicy ru. Ricy yac ru de mbecy rat, nunu ricy ru nusuriidz nu nac Jesuuz, biñ Yon nu bicy yac dela coz nu mniir ―na dey rab yu Ñgyoozh. \p \v 31 Ornu blazh mnii nu dey Ñgyoozh, orzeꞌ bicy mi nu briib duru lugaar zeꞌ nu byatublaazh dey zeꞌ. Orzeꞌ Espiriit Yon nim gutib ic zaꞌ lam nañ lardoo tub ga la dey. Orzeꞌ brugyiꞌ nu wachib la dey rniiy de riidz nu bruu lo Ñgyoozh. \p \v 32 Dela de mbecy nu bicy cup consuel lo Crisht bicy dey tub ziꞌl shcab. Ni tub la mbecy wangyicy yu nu de coz niy, ndeꞌ coz par ub ziꞌl yu. Orzeꞌ dela coz nac ñii ni delay. \v 33 Nunu fert la bzat de aposht nu byabañ Crisht lo de mbecy. Nunu Ñgyoozh briic mi de gyel nap ni dela dey. \v 34 Sac ni tub mbecy lat dey nu ricy falt la coz niy. De yu nu mbish yu ni, biit yu yu niy. Zeꞌ de yu nu zub yuꞌ, biit yu yuꞌy. Orzeꞌ gua nu dey tiñ nu guud niy. \v 35 Orzeꞌ bzeeñ dey ñi yaa de aposht. Orzeꞌ bleez dey de tiñ zeꞌ ni de mbecy dub gal lac ga lagy tub ga dey. \p \v 36 Ni mod bicy tub mbecy nu la See. Yu zeꞌ nez Leví. Gul yu Chipre, tees de aposht bloo la dey yu Bernabee. Riidz zeꞌ yaruuñ: Yu nu rbic consuel. \v 37 Mbish tub nac yu niy. Orzeꞌ biit yu yu zeꞌ niy. Orzeꞌ gua zeeñ yu tiñ yaa de aposht. \c 5 \s1 Cyi nu bicy Ananías nu Safira \p \v 1 Zeꞌ zu tub mbecy nu la Ananías. Mñaay lam Safira. Orzeꞌ biit dey tub nac yu niy. \v 2 Pcaa chuy tub nac tiñ par ub yu. Orzeꞌ bzeeñ yu deꞌ zir tiñ zeꞌ yaa de aposht. Nunu gud lagy mñaay dela coz nu bicy yu. \v 3 Orzeꞌ na Bed rab yuy: \p ―Ananías, walab seꞌñ nu bzaan ru nu nuras gyicy yu nu guur Espiriit Yon ni Ñgyoozh ornu pcaa chur ñuu tiñ ni yu nir par ub ru. \v 4 Anzir nu cut ru yu zeꞌ, orzeꞌ nac ñii coz nir. Na ornu biit ru ñii, niꞌ ziꞌl tiñ nu guud nir zeꞌ nac ñii coz nir. Orzeꞌ ¿lagu ni mnii toor nu bguur? Ru bguur Ñgyoozh. Walab mbecy bguur ―na Bed. \p \v 5 Orzeꞌ cuanzir nu güeñ Ananías de riidz zeꞌ, orzeꞌ wes saa lay lo yu, nunu gut lay. Orzeꞌ dela mbecy, ornu gud lagy dey nu gut yu, dela dey gudzib yu. \v 6 Orzeꞌ wes su la be yu feñ. Orzeꞌ ptiish dey yu negy. Orzeꞌ za nu dey yu nu cach yuy. \p \v 7 Na ornu bi bi bded nu bzaꞌ chon or, orzeꞌ bruꞌña mñaay tees wangad lagy mi la guc. \v 8 Orzeꞌ na Bed rab yum: \p ―Mnii ben ¿a rishli a ndeꞌ dela tiñ nu guud ornu biit der yu nir? ―nay. \p Orzeꞌ nam: \p ―Laab ndeꞌ dela tiñ nu guud ―nam. \p \v 9 Orzeꞌ na Bed rab yum: \p ―¿Lagu bicy der preb Espiriit Yon ni Ñgyoozh nu ñgyeer? Bzuub gyidag rzigy gyiꞌ de yu nu yeed nu gua cach ñgyeer. Bi yeed dey roꞌ ii, nunu niꞌ ziꞌl cha nu dey ru ―nay. \p \v 10 Orzeꞌ lueg la wes saa gaꞌ lam garee la lo Bed. Orzeꞌ gut lam. Orzeꞌ bruꞌña de yu feñ zeꞌ. Bzaac dey nu mbish mi gut mi. Orzeꞌ za nuꞌ la dey mi. Pcach dey mi laab cuit ñgyeem. \v 11 Orzeꞌ dela de mbecy ni Crisht nu deꞌ zir de mbecy, ornu güeñ dey nu ni guc, orzeꞌ tonaꞌ la gudzib dey. \s1 Nusuriidz ni de aposht \p \v 12 Na orzeꞌ de aposht bicy dey zañ nusuriidz, nunu bicy dey zañ coz nu za nu ic mbecy. Orzeꞌ dela mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht byatublaazh dey tub lugaar nu la Coredoor ni Salomoong. \v 13 Ni tub la de mbecy nu a̱ꞌ ricy cup consuel lo Crisht walagy yu chuꞌy lat dey, tees dela mbecy gyedz mnii nap yu ni dey. \v 14 Orzeꞌ dzi zir ryañ de mbecy nu ricy cup consuel lo Ñgyoozh: tant yu gyeey nunu tant biñ mñaa. Orzeꞌ tonaꞌ la mbecy zigy byac. \v 15 Par nu nac de coz nu bicy de aposht, orzeꞌ ndeꞌ nu de mbecy gua nu dey de mbecy rat gyernez. Orzeꞌ brish dey yu lo nuun nu lo daꞌ, gun ornu ded Bed ben a wal mas ñuu sheñ yu de mbecy rat zeꞌ. \v 16 Nunu tonaꞌ la bruꞌña de mbecy zigy nu yuꞌ de gyedz nu ri gaab ga Jerusaleeng. Gua nu dey de mbecy rat, nunu gua nu dey de mbecy nu bicy ni nuras. Nunu dela dey byac yu. \s1 De aposht rzac ziy \p \v 17 Orzeꞌ gusaap lagy yu nu riib ic de uz ni mbecy Israeel, gal nu de yu nu nac nuy, de yu nu nac nu leey ni de mbecy saduceo. Orzeꞌ bicy dey tub ziꞌl riidz nu shiñ gyicy nu dey de aposht. \v 18 Orzeꞌ pshet yaa dey de aposht. Gua nu dey yu yuꞌ gyiib. \v 19 Tees laab rel zeꞌ bruꞌña tub anc ni Ñgyoozh. Orzeꞌ pshaal yu roꞌ ni yuꞌ gyiib zeꞌ. Orzeꞌ blooy dey par ich yuꞌ. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p \v 20 ―Gua der zeꞌ nu driib zily de mbecy Ñgyoozh. Orzeꞌ shaal der lo de mbecy de riidz nu rnii lac mod gyicy de mbecy ni Crisht ―nay. \p \v 21 Orzeꞌ de aposht bicy yac dey gal nu mnii anc zeꞌ. Or bzaꞌ yu tuubaꞌ dzi, orzeꞌ gua dey zeꞌ nu zub yuꞌ nu driib zily de mbecy Ñgyoozh. Orzeꞌ brugyiꞌ rlyuu dey ni de mbecy. \p Na yu nu riib ic de uz nu deꞌ zir losaꞌy bredz dey de yu bel nu zu riiñ ni junt zub lo nu gyatublaazh dey. Orzeꞌ bzeed dey raso̱o̱ lo de yu nu rña roꞌ gyiib zeꞌ nu coy de aposht nu cha nuy yu lo dey. \v 22 Tees ornu bruꞌña de yu nu za nu raso̱o̱ roꞌ gyiib, orzeꞌ wangyadaꞌ de aposht ni dey. Orzeꞌ bish cya gaꞌ dey yay lo de mbecy nu yuꞌ junt zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p \v 23 ―Ornu bruꞌña de̱ roꞌ gyiib, orzeꞌ noow nicy lañ. Nunu yuꞌ de yu nu rña roꞌ zeꞌ. Tees ornu pshaal de̱ roꞌ, orzeꞌ bzaac de̱ nu sacaꞌ ni tubaꞌ la mbecy zeꞌ nañ ñi ―na dey. \p \v 24 Na ornu güeñ yu nu riib ic de yu nu rña yuꞌ zeꞌ, nunu ornu güeñ de uz zub lo, orzeꞌ brugyiꞌ rash dey shcab nu la zi coz yad ñi nu gac par lo. \v 25 Gazeꞌ nu bruꞌña tub mbecy. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Güii der, de mbecy nu mneꞌ der nañ yuꞌ gyiib, yuꞌy loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily den Ñgyoozh. Rlyuu dey ni de mbecy ―nay. \p \v 26 Orzeꞌ tub yu nu riib ic de mbecy nu rña yuꞌ nu driib zily mbecy Ñgyoozh nu de yu nu rña yuꞌ zeꞌ gua tee dey de aposht. Gua nu dey yu lo de yu nu zu riiñ ni junt zeꞌ. Tees walab por fers la gua nu dey yu, gun rdzib dey lo de mbecy zigy nis shet dey gyitaꞌ too dey. \v 27 Orzeꞌ bicy dey nu guꞌ de aposht nañ yuꞌ zeꞌ. Bzu dey yu par zeꞌ nu taꞌ lo de mbecy nu yuꞌ junt zeꞌ. Orzeꞌ yu nu riib ic de uz nay rab yu de aposht: \p \v 28 ―De̱ ya̱ fert pca̱a̱ de̱ der nu cueꞌ lyuu der ni de mbecy nu nac mbecy zeꞌ, tees ¡na güii la bicy der! De ru ptush las der riidz, nunu rlyuu der dutuub la Jerusaleeng. Nunu de ru rlagy ru gyicy ru nu de̱ ya̱ yuꞌ falt ne̱ nu gut yu ―na dey. \p \v 29 Orzeꞌ na Bed nu deꞌ zir de aposht: \p ―Rlagy ñi nu zuub gyidag de̱ ni Ñgyoozh walab ni mbecy. \v 30 Ñgyoozh, biñ nu briib zily de gyitoo bel ni den, bicy mi nu byabañ Jesuuz, biñ nu biit der ornu pcaa der mi lo cruuz. \v 31 Orzeꞌ Ñgyoozh bicy zily mi mi zeꞌ. Gusub mi par yaa bee Ñgyoozh. Byac mi biñ nu riib ic, nunu biñ nu rboo mbañ de mbecy, gun orzeꞌ gad mod nu neꞌ de mbecy Israeel de coz cyi nu ricy yu. Nunu gyicy sulagy Ñgyoozh de cyi nu ricy dey. \v 32 De̱ ya̱ rne̱e̱ de coz nu bzaac de̱ lo de mbecy. Ni ricy de̱ nu nac Espiriit Yon ni Ñgyoozh, biñ nu briic Ñgyoozh ni de yu nu rzuub gyidag nim ―na dey. \p \v 33 Na ornu güeñ de yu nu yuꞌ junt zeꞌ de riidz nu mnii de aposht, orzeꞌ tonaꞌ la guzi lagy dey. Orzeꞌ ngulagy dey ñgyut yu de aposht. \v 34 Tees lat de mbecy zeꞌ ri tub yu nu la Gamaliel. Guc yu mbecy fariseo. Guc yu tub mbecy nu rlyuu leey ni Ñgyoozh. Nunu dela mbecy pca lagy dey loy. Orzeꞌ yu zeꞌ wes suy lat de mbecy nu yuꞌ junt zeꞌ. Orzeꞌ pcaay de mbecy nu co chu dey de aposht tub miiñ. \v 35 Orzeꞌ nay rab yu de mbecy nu yuꞌ junt zeꞌ: \p ―De ru mbecy Israeel, cuidad der nu nac coz nu rlagy ru gyicy nur de mbecy ii. \v 36 Rad lagy der nu bi rac tiem bruu zac Teudas. Mniiy nu nac yu tub mbecy lily. Nunu tub tap gaynal mbecy gusa nu dey yu. Tees biit mbecy yu, nunu brush las de yu nu gusa nuy. Orzeꞌ guca de coz nu bicy yu. \v 37 Orzeꞌ despuees bruu zacaꞌ Judas, yu nu gul Galilea. Tiem zeꞌ bruu ñaꞌn de mbecy. Niꞌ yu zeꞌ gusa nu mbecy yu. Tees biitaꞌ mbecy yu, nunu brush lasaꞌ de yu nu gusa nuy. \v 38 Orzeꞌ niꞌ ziꞌl rac na. Orzeꞌ ya̱ rdo̱o̱ rishlo der nu cueꞌ shiñ gyicy nu der de yu ii. Blaa der dey, gun benu coz nu rboo ic ub ziꞌl dey o benu coz nu ricy dey, ndeꞌ coz ni mbecy ziꞌl, orzeꞌ nit loñ. \v 39 Tees benu ndeꞌ coz nu bruu lo Ñgyoozh, orzeꞌ rila wac nit lo der ñii. Cuidad der nis cha der contr ni Ñgyoozh ―nay. \p Orzeꞌ de mbecy nu yuꞌ junt zeꞌ bicy yac dey nu consef ni Gamaliel. \v 40 Orzeꞌ bredz dey de aposht. Gazeꞌ nu bgaaz dey yu. Gazeꞌ nu pcaa dey yu nu rila cueꞌ gaꞌ nii dey nu nac Jesuuz. Gazeꞌ nu blaa dey yu. \v 41 Orzeꞌ bruu de aposht lo de mbecy nu guꞌ junt zeꞌ. Orzeꞌ tonaꞌ la bet lagy dey, gun Ñgyoozh bicy mi nu byap dey nu gzac ziy, nunu byap dey nu bruu gyel mbecy ni dey nu nac Jesuuz. \v 42 Nunu de dzi la zaab rlyuu la dey ni de mbecy zeꞌ nu zub yuꞌ nu driib zily de mbecy Ñgyoozh, gal nu nañ yuꞌ ni mbecy, nunu zaab rshaal la dey lo de mbecy de riidz nu sac ni Jesuuz, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy. \c 6 \s1 De mbecy ni Crisht bloo su dey yu nu locyuub de aposht \p \v 1 Laab tiem zeꞌ, ornu bi ryañ zir de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht, orzeꞌ de mbecy Israeel nu rnii griego nu de mbecy Israeel nu rnii hebreo, riidz guledz, bdzaꞌ dey ni losaꞌy. De mbecy nu rnii griego mnii dey nu wagyicy paa mbecy ornu rgyeez dey de coz nu gow byud nu yuꞌ lat dey. \v 2 Orzeꞌ trocyup de aposht zeꞌ bredz dey de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. Orzeꞌ na dey rab yu dey: \p ―Walab seꞌñ nu checa̱ de̱ nu ne̱e̱ de riidz ni Ñgyoozh par nu lyu̱u̱ de̱ ni der nu lac mod gyicy nu der de coz nu gow de mbecy. \v 3 Orzeꞌ de ru bicy na, laab lat der bloo su gagy yu gyeey, de yu nu rca lagy der lo. Rlagy ñi mbecy nu riib ic zaꞌ la Espiriit Yon ni Ñgyoozh nañ lardoo, nunu rlagy ñi mbecy nu yuꞌ shcab ni. Orzeꞌ de̱ ya̱ du̱ꞌ de̱ riiñ zeꞌ yaa dey. \v 4 Zeꞌ de̱ ya̱, dub laa tiem ne̱e̱ du̱ de̱ Ñgyoozh, nunu shaal de̱ de riidz nim ―na dey. \p \v 5 Orzeꞌ dela mbecy bet lagy dey riidz nu mnii de aposht zeꞌ. Orzeꞌ bloo su dey Shteb, tub mbecy nu tonaꞌ la fert ricy cup consuel lo Crisht. Nunu riib ic zaꞌ la Espiriit Yon ni Ñgyoozh nañ lardooy. Gush lañ: Lip, nu Proc, nu Nicanor, nu Timón, nu Parmenas, nu Lyaa, tub mbecy nu gul Antioquía. De uz yu walab mbecy Israeel, tees ub yu gush yu leey ni mbecy Israeel. Dela yu zeꞌ bloo su dey. \v 6 Orzeꞌ de mbecy gua nu dey yu lo de aposht. Orzeꞌ de aposht briib yaay too tub ga dey, nunu mnii nu dey Ñgyoozh nu nac dey. \p \v 7 Orzeꞌ zaab drush las la de riidz ni Ñgyoozh. Orzeꞌ tonaꞌ la byañ de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht Jerusaleeng. Gashtal zigy de uz ni de mbecy Israeel bicy cup dey consuel lo Crisht. \s1 Bduꞌ yaa mbecy Shteb \p \v 8 Orzeꞌ yu nu la Shteb zeꞌ, tonaꞌ la nap bicy nu Ñgyoozh yu nunu dzi rcyiiñ yu nu gyicy yu coz nu rlagy mi. Bicy yu zañ nusuriidz, nunu zañ coz nu za nu ic mbecy bicy yu. \v 9 Tees yuꞌ la be mbecy nu gua contr niy. Yuꞌ mbecy nu bruu lat de mbecy nu rza nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy riidz ni Ñgyoozh, yuꞌ nu la Yuꞌ ni De Mbecy nu Bdulaa Yaa. Yuꞌ mbecy nu bruu Cirene, yuꞌ mbecy nu bruu Alejandría, yuꞌ mbecy Cilicia. Yuꞌ gaꞌ mbecy nu bruu lo de yu nu la Asia. Orzeꞌ brugyiꞌ ro zi dey riidz nu Shteb. \v 10 Tees Espiriit Yon ni Ñgyoozh pshaal mi shcab ni Shteb. Par nu tonaꞌ la nap mniiy, wangacaꞌ la nii de mbecy nu radzay. \v 11 Orzeꞌ briish dey ni mbecy par nu riib yu cyi fals ic Shteb. Orzeꞌ na de mbecy zeꞌ: \p ―De̱ ya̱ güeña̱ nu Shteb rniiy riidz nu za contr ni Moisees, nu riidz nu za contr ni Ñgyoozh ―na dey. \p \v 12 Ni mod pchaꞌ dey ic de mbecy. Pchaꞌ dey ic de yu bel, nunu pchaꞌ dey ic de yu nu rlyuu leey ni Ñgyoozh. Orzeꞌ gua dey lo Shteb pshet yaa dey yu. Gua nu dey yu lo de yu nu yuꞌ junt zub lo zeꞌ. \v 13 Gazeꞌ nu gua nu dey la be de mbecy nu briib cyi fals ic Shteb. Orzeꞌ na dey: \p ―Mbecy ii zaab rnii lay riidz nu za contr ni yuꞌ yon nu driib zily den Ñgyoozh, nunu rniiy riidz nu za contr ni leey nu bzeeñ Moisees. \v 14 Gun güeñ de̱ nu mniiy nu Jesuuz, tub mbecy nu pcyiiñ Nazaret, tily yu yuꞌ yon ni Ñgyoozh nin, nunu rchaay de cushtom nu bzeeñ Moisees ni de gyitoo bel ―na dey. \p \v 15 Orzeꞌ dela mbecy nu nguaa lat junt zeꞌ bgüii dey lo Shteb. Orzeꞌ bzaac dey nu rgüiiy gal nu rgüii tub anc. \c 7 \p \v 1 Yu nu riib ic de uz ni de mbecy Israeel nay rab yu Shteb: \p ―¿A laab rishli? ―nay. \p \v 2 Orzeꞌ na Shteb rab yu de mbecy zigy: \p ―De ru bicya̱ gal nu de ru uza̱ bzuub gyidag der ne̱. Ñgyoozh, biñ nu zily zir nac, bruu zac mi lo gyitoo bel nin Abraham, lat nu pcyiiñ yu Mesopotamia, anzir nu chay cyiiñ yu Harán. \v 3 Orzeꞌ nam rab mi yu: “Bzeeñ famil nir, nunu bzeeñ ledz ru. Gua lo yu nu ya̱ lyu̱u̱ lor”, nam. \v 4 Orzeꞌ bruu Abraham lo de yu ni Caldea. Zay cyiiñ yu Harán. Na ornu gut uz yu, orzeꞌ Ñgyoozh bicy mi nu yad yu de lugaar ii cyiiñ yu. Ledz na ii pcyiiñ yu. \v 5 Tees Ñgyoozh wancuic mi ni tub lugaar ganiy. Ni ñuu miiñ yu wancuic mi niy. Tees mniim nu segur la cuic mi de lugaar ii ganiy. Mniim nu segur la nu de lugaar ii gac niy, nunu gac ni de nez yu par lo, mas tiem zeꞌ sac iꞌñ yu. \v 6 Nii coz nu mnii Ñgyoozh lo Abraham: “De nez ru rcyiiñ yu tub lugaar nu walab ledz yu. Gac yu moz ni mbecy por fers la. De mbecy lugaar zeꞌ tonaꞌ la shiñ gyicy nu dey yu lat tap gaynal naꞌñ. \v 7 Tees ya̱ rica̱ cashtig ni de yu nu shiñ gyicy zeꞌ. Gazeꞌ nu gruu de nez ru lugaar zeꞌ, nunu ca dey ya̱ ii”, nam. \v 8 Orzeꞌ Ñgyoozh bicy mi tub trat nu Abraham, nunu mniim nu rlagy ñi ca beey nu la sircunsision cuerp ni de yu gyeey par nu gabe nu nac nuy trat zeꞌ. Orzeꞌ gazeꞌ nu gul Isaac, iꞌñ yu. Ornu bzaꞌ shuñ dzi nu gul Isaac, orzeꞌ pcaay beey sircunsision cuerp niy. Orzeꞌ despuees Isaac pcaay beey sircunsision cuerp ni iꞌñ yu Jacob. Jacob pcaay beey sircunsision cuerp ni trocyup iꞌñ yu: laab lo de yu zeꞌ guch trocyup nac nez de mbecy Israeel. \p \v 9 ’Tees de iꞌñ yu bicy saap lagy dey ich bicy yu See. Orzeꞌ biit dey yu. Orzeꞌ mbecy wii dey yu. Byac yu moz por fers la ni tub mbecy Egipto. Tees Ñgyoozh gusa num yu. \v 10 Nunu Ñgyoozh bloo nap mi yu lat dela gyel deet nu bzac yu. Ornu bruꞌñay lo Faraón, yu nu riib ic Egipto, orzeꞌ Ñgyoozh bicy mi nu gud lagy Faraón nu nap yu, nunu yuꞌ shcab niy. Orzeꞌ Faraón bduꞌy riiñ yaay nu gyub ic yu lo dela yu ni Egipto, nunu gyub ic yu nañ yuꞌy. \p \v 11 ’Na biid cubiñ lo dela de yu ni Egipto nu lo de yu ni Canaán. Tonaꞌ la bzac zi mbecy nu nac cubiñ zeꞌ. Wangad coz nu gow de gyitoo bel ni den. \v 12 Ornu Jacob güeñ yu nu yuꞌ trig Egipto, bzuu nez yu de iꞌñ yu, de yu nu nac gyitoo bel ni den, nu cha dey zeꞌ. Ndeꞌ byaj loga la nu gya dey. \v 13 Byaj cyup See mniiy lo de bicy yu cyu nac yu. Orzeꞌ gud lagy Faraón cyu nez nac See. \v 14 Orzeꞌ See bzeed yu raso̱o̱ lo uz yu, nunu lo dela famil niy. Mniiy nu cha dey gashtal Egipto. Chon gal ruub gaay dey nac yu. \v 15 Orzeꞌ Jacob guay Egipto. Zeꞌ gut yu nu dela too bel ni den. \v 16 Orzeꞌ despuees gua nu dey cuerp ni See, gal nu cuerp ni Jacob par Siquem. Pcach dey ñi nañ tub gyeeg ni blyuu nu wii Abraham par la be pezh lo de nez Hamor. \p \v 17 ’Na or bi pshuub dzi nu gyicy yac Ñgyoozh ni de riidz nu mniim lo Abraham, orzeꞌ tonaꞌ la byañ de nez na Egipto. \v 18 Orzeꞌ reñaꞌ mbecy gutib ic yu Egipto. Yu zeꞌ wanchuꞌ loy See. \v 19 Bguuy de nez den. Shiñ bicy nuy dey. Pcaay de nez den por fers la nu neꞌ dey de mdoo gyeey nu sa gul ni dey, gun orzeꞌ gat yu. \v 20 Orzeꞌ tiem zeꞌ gul Moisees. Tonaꞌ la bet lagy Ñgyoozh yu. Nañ chon beey bguul dey yu yuꞌ uz yu. \v 21 Ornu bloo chu dey yu, orzeꞌ byash iꞌñ Faraón yu. Bicy iꞌñ ñiy. Bguul ñiy gal iꞌñ lañ. \v 22 Orzeꞌ de mbecy blyuu dey ni Moisees dela shcab lily ni de mbecy Egipto. Orzeꞌ Moisees byac yu tub mbecy nu tonaꞌ la lily na. Coz ily bicy yu, nunu coz ily mniiy. \p \v 23 ’Na ornu Moisees yuꞌy tub ñaꞌn cyuu, orzeꞌ mnii tooy nu cha güiiy la ricy de losaꞌy, de mbecy Israeel. \v 24 Orzeꞌ bzaac yu nu shiñ ricy tub mbecy Egipto nu tub losaꞌy. Orzeꞌ pcay yu. Orzeꞌ bicy gal gay nu mbecy Egipto zeꞌ. Orzeꞌ biit yuy. \v 25 Psaꞌ lagy yu nu de losaꞌy ñgyet lag dey cuen nu Ñgyoozh gyicy mi nu laab yu co nap yu de losaꞌy yaa de mbecy Egipto. Tees wangyet lag dey cuen. \v 26 Na tuubaꞌ dzi bzaac yu nu rucoo tub mbecy Israeel laab nu losaꞌy. Bicy peey nu ñgyicy yu nu ganap lagy dey lo losaꞌy. Orzeꞌ nay rab yu dey: “¡Bzub gyidag der! De ru bicy ru losaꞌr. ¿Lagu shiñ ricy nur losaꞌr?” nay. \v 27 Orzeꞌ yu nu shiñ ricy nu losaꞌ zeꞌ bzuub yaay Moisees par cuit yu. Orzeꞌ nay rab yuy: “Se cyu la briib riiñ ic ru nu gyub ic ru de̱ ya̱, nunu par nu gri beer ne̱ de̱. \v 28 Zeꞌ na, ¿a cutaꞌr ya̱ gal nu biit ru mbecy Egipto zeꞌ naag?” nay. \p \v 29 ’Na ornu güeñ Moisees ndeꞌ na, orzeꞌ bruu chuy Egipto. Orzeꞌ gua yat yu. Guay pcyiiñ yu lo de yu nu la Madián. Zeꞌ pchelaay. Orzeꞌ gul cyup iꞌñ gyeey yu. \v 30 Na ornu bzaꞌ cyuu ñaꞌn, orzeꞌ bruu zac tub anc loy lat lyush gyi nu rcañ tub yag tub lugaar ub zi gaab ga bicy Sinaí. \v 31 Tonaꞌ la za nu ic yu par nu nac coz nu bzaac yu. Orzeꞌ byagaab yu lo yag zeꞌ par nu zac nap zir yuñ. Orzeꞌ güeñ yu nu rnii Ñgyoozh. \v 32 Orzeꞌ nam: “Ya̱ naca̱ Ñgyoozh ni de gyitoo bel nir: Ñgyoozh ni Abraham, Ñgyoozh ni Isaac, Ñgyoozh ni Jacob”, nam. Orzeꞌ gush bis yu nu gudzib yu nu nac de coz nu bzaac yu. Orzeꞌ wancuicaꞌy baloor nu ngüiiy lo yag zeꞌ. \v 33 Orzeꞌ na Ñgyoozh rab mi yu: “Bloo gyid lab ru, gun zeꞌ nu zur zeꞌ, zeꞌ lugaar yon. \v 34 Ya̱ rzaca̱ nu dzi rzac zi de mbecy ne̱ Egipto, nunu reña̱ nu rzuub tiꞌ dey. Ndeꞌ nu ya̱ bi beta̱ na, par nu gloo mbaña̱ dey. Da, gun ya̱ zuu neza̱ ru gyar par Egipto”, na Ñgyoozh rab mi Moisees. \p \v 35 ’Moisees, bdiily lo de mbecy Israeel loy. Mnii dey: “Se cyu la bicy nu ru gyub ic ru de̱ ya̱, nunu ri beer ne̱ de̱”, mnii dey. Zeꞌ Moisees Ñgyoozh bzuu nez mi yu nu gyub ic yu dey, nunu par nu co nap yu dey. Ni bicy mi nu nac anc nu bruu zac lat yag nu pca gyi zeꞌ. \v 36 Orzeꞌ laab Moisees gua nuy de mbecy ornu bruu dey Egipto. Bicy yu nusuriidz, nunu bicy yu coz nu za nu ic mbecy. Bicy yu de ndeꞌ Egipto, gal nu ruꞌ nisyudoo ña, gal nu de lugaar ub zi de nez nu gusa dey cyuu ñaꞌn. \v 37 Laab Moisees mniiy gugy yu de mbecy Israeel: “Ñgyoozh gzuu nez mi tub mbecy nu nii por cuen nim gal nu bzuu nez mi ya̱. Mbecy zeꞌ gruuy lat nez de ru”, na Moisees. \v 38 Moisees, yu zeꞌ yu nu gusa lat de mbecy zigy, de mbecy Israeel, lugaar ub zi. Gusa nuy de gyitoo bel ni den, nunu gusa nuy anc, yu nu mnii loy too bicy Sinaí. Laab yu gush yu riidz ni Ñgyoozh, riidz nu rnii lac mod cyiiñ den. Orzeꞌ bzeeñ yuñ par de ub na. \p \v 39 ’De gyitoo bel bdiily lo dey loy. Wansuub gyidag dey niy. Bzu chu dey yu, nunu bicy pee dey mbish cya gaꞌy par Egipto. \v 40 Ndeꞌ nu na dey rab yu Aroong: “Bzaa la be ñgyoozh nu cha gam par lo den, gun wagad lagy den la bzac Moisees, yu nu bloo de ub na Egipto”, na dey. \v 41 Gazeꞌ nu bzaa dey tub nab mod nu na tub biser. Orzeꞌ biit dey bañcyug. Pshu dey reñ ma looñ. Tonaꞌ la bet lagy dey coz nu bzaa dey nu yaay. \v 42 Orzeꞌ Ñgyoozh bruum lat dey. Nunu bzaan mi nu gyicy ñgyoozh dey de bel baa. Ndeꞌ coz nu bi ca lo libr ni de mbecy nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Orzeꞌ rniiñ: \q1 Ñgyoozh nam: \q1 De ru mbecy Israeel, walab lo ya̱ biit der bañcyug \q1 nu pshur reñ lat cyuu ñaꞌn nu gusa der de lugaar ub zi. \q1 \v 43 Sinu biit der bañcyug nañ yuꞌ ni ñgyoozh nu la Moloc, \q1 tub ñgyoozh nu gusa nu der tiem zeꞌ. \q1 Nunu biit der bañcyug lo nab bel baa, \q1 tub ñgyoozh ni der nu la Refán. \q1 De ndeꞌ nab nu bzaa der. \q1 Bicy der ñii par ñgyoozh ni der. \q1 Orzeꞌ ya̱ zuu neza̱ der gal lugaar nu zetaꞌ zir par Babilonia, \m nam, ni pcaa de mbecy nu mnii por cuen nim. \p \v 44 ’De gyitoo bel ni den bicy cup dey tub yuꞌ negy zeꞌ nu pca dey Ñgyoozh lat nu gusa dey de lugaar ub zi. Yuꞌ zeꞌ byaañ mod nu mnii Ñgyoozh lo Moisees. Mod nu bzaac yu, ni mod bzaa dey ñi. \v 45 Ornu gusa nu dey Josué, orzeꞌ za nu dey yuꞌ negy zeꞌ lugaar zeꞌ nu bloo dey yu yaa reñaꞌ mbecy, de mbecy nu bloo chu Ñgyoozh. Orzeꞌ lo de yu zeꞌ byeeñ yuꞌ negy zeꞌ gal pshuub la tiem ni Dabi. \v 46 Dabi bicy yu mod nu nap bicy nu Ñgyoozh yu. Orzeꞌ bdiiñ yu rishbeey lo Ñgyoozh nu zaay tub yuꞌ par ub mi, laab biñ nu briib zily Jacob. \v 47 Tees Salomoong, yu zeꞌ bzaay yuꞌ zeꞌ ni Ñgyoozh. \v 48 Tees mi zeꞌ, biñ nu zily zir nac wac cyiiñ mi nañ yuꞌ nu rzaa mbecy. Ndeꞌ nu ni mnii de yu nu mnii por cuen nim ornu nay: \q1 \v 49 Ñgyoozh nam: \q1 “Gyibaa, zeꞌ nañ gal nu na tub yashily nu zuba̱ riib ica̱ dela coz. \q1 Zeꞌ gyishlombecy ii nañ gal nu na tub coz nu zub gyi̱ꞌ. \q1 ¿La na yuꞌ nu zaa der ne̱? \q1 ¿Ca zu tub lugaar nu zu lagya̱? \q1 \v 50 ¿A walab ya̱ bza̱a̱ dela coz ii?” \m mniim, na de yu nu mnii por cuen nim. \p \v 51 ’¡Dzi ga cyigy too der! ¡Lardoo der nañ gal nu na lardoo tub mbecy nu a̱ꞌ yuꞌ lo Ñgyoozh! Na der gal nu na tub mbecy go̱ꞌ par lo de riidz ni Ñgyoozh. De ru nar gal naꞌ ziꞌl de gyitoo bel nir. Dub laa tiem ricy der coz nu za contr ni Espiriit Yon ni Ñgyoozh. \v 52 Sac ni tub mbecy nu mnii por cuen ni Ñgyoozh nu wansheed zi de gyitoo bel ni der. Tees biit dey dela mbecy nu mnii nu cyid biñ Yon, biñ nu ricy yac dela coz nu rnii Ñgyoozh. Orzeꞌ na de ru bish cya der ich biñ yon zeꞌ, nunu biit der mi. \v 53 Laab de ru mbecy nu byeeñ leey ni Ñgyoozh yaa, leey nu bzeeñ de anc, tees wagyicy yac der niñ ―na Shteb. \s1 Biit dey Shteb \p \v 54 Ornu de mbecy nu yuꞌ junt zeꞌ güeñ dey de riidz nu mnii Shteb, orzeꞌ tonaꞌ la guzi lagy dey, nunu psiigy lay dey loy. \v 55 Tees Espiriit Yon ni Ñgyoozh briib ic zaꞌ lam nañ lardoo Shteb. Orzeꞌ bgüiiy par gyibaa, nunu bzaac yu gyel lily ni Ñgyoozh, nunu bzaac yu Jesuuz zum par yaa bee Ñgyoozh. \v 56 Orzeꞌ nay: \p ―¡Güii der! Ya̱ rzaca̱ ryaal baa, nunu biñ nu byac mbecy zum par yaa bee Ñgyoozh ―nay. \p \v 57 Orzeꞌ de mbecy psoow dey gyidag yu, nunu brish ti dey. Orzeꞌ bgo la dey too Shteb. \v 58 Orzeꞌ bruu nu dey yu lat gyedz. Orzeꞌ bgoow gyitaꞌ dey yu par nu gat yu. De mbecy nu mnii nu bzaac nu shiñ bicy Shteb zeꞌ bzeeñ dey shab yu nu ña tub yu feñ nu la Saulo. \p \v 59 Orzeꞌ de mbecy fert la yuꞌ dey rgoow gyitaꞌy Shteb lat nu rnii nuy Ñgyoozh. Orzeꞌ nay: \p ―Jesuuz, Shuaana̱, byash espiriit ne̱ ―nay. \p \v 60 Orzeꞌ gusu tib yu. Gazeꞌ nu ye la mniiy. Orzeꞌ nay: \p ―Shuaana̱, cueꞌ cuic ru cashtig ni dey nu nac coz nu ricy yu ―nay. \p Na ornu mniiy ndeꞌ, orzeꞌ gut lay. \c 8 \s1 Bded zi mbecy ni Crisht \p \v 1 Nunu Saulo bet lagy yu nu biit dey Shteb. \p Laab dzi zeꞌ de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht Jerusaleeng brugyiꞌ nu tonaꞌ la rzac zi dey. Orzeꞌ dela dey brush las yu par dela lugaar ni Judea nu dela lugaar ni Samaria. Nomaas de aposht ziꞌl wancyuu dey Jerusaleeng. \v 2 Tees la be mbecy nu tonaꞌ la rca lagy lo Ñgyoozh, de yu zeꞌ pcach dey Shteb, nunu tonaꞌ la bicy dey sentiir. \v 3 Tees Saulo mbicy peey nu nit loy dela mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. Gazaꞌ yuꞌ gazaꞌ yuꞌ la rzuꞌy. Bgayu tuñ lay mñaa gyeey la de yu nu ricy cup consuel lo Crisht par nu cha nuy dey nañ yuꞌ gyiib. \s1 Pshaal dey riidz ni Ñgyoozh Samaria \p \v 4 Na de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht brush las dey zay dela lugaar. Za shaal dey riidz ni Crisht. \v 5 Orzeꞌ Lip guay gyedz nu la Samaria. Lo de mbecy zeꞌ pshaal yu riidz ni Crisht. \v 6 De mbecy zigy dzi nap bicy cuen dey de riidz nu mnii Lip. Bzuub gyidag dey riidz nu mniiy, nunu bzaac dey de nusuriidz nu bicy yu. \v 7 Nunu zigy mbecy nu bicy ni nuras byac yu. De nuras tonaꞌ la rbish tiy. Orzeꞌ bruu chuy lo dey. Zañ mbecy chi̱, gal nu zañ mbecy coj byac yu. \v 8 Nunu de mbecy Samaria tonaꞌ la gucyit lagy dey. \p \v 9 Na laab gyedz zeꞌ rcyiiñ tub mbecy nu la Simo̱o̱. Bi rac tiem rguuy de mbecy Samaria nu fis gyel tuꞌ niy. Mniiy nu tonaꞌ la mbecy lily nac yu. \v 10 Dela mbecy nu yuꞌ gyedz zeꞌ dzi nap bicy cuen dey de riidz nu rniiy gush lañ de yu shni gashtal de yu lily. Mnii dey: \p ―Simo̱o̱ nac yu biñ ni Ñgyoozh nu dzi cyiiñ nu gyicy coz ily ―rnii dey. \p \v 11 Tonaꞌ la bicy cuen de mbecy yu gun dzi gulas rguuy dey nu fis gyel tuꞌ niy. \v 12 Tees ornu bicy cup de mbecy consuel lo de riidz nap ni gyel gubier ni Ñgyoozh nunu de riidz nap ni Jesucrisht, de riidz nu mnii Lip, orzeꞌ bzu nis dey. Bzu nis de yu gyeey nunu bzu nisaꞌ de biñ mñaa. \v 13 Niꞌ Simo̱o̱ bicy cup yu consuel lo Crisht. Ornu bzu nis yu, orzeꞌ gua cay ich Lip dela lugaar zeꞌ nu zay, nunu tonaꞌ la gua nu ic yu ornu bzaac yu nu ricy Lip nusuriidz, gal nu deꞌ zir de coz ily. \p \v 14 Na de aposht nu yuꞌ Jerusaleeng güeñ dey nu de mbecy Samaria gush dey de riidz ni Ñgyoozh. Orzeꞌ bzuu nez dey Bed nu Waa nu chay lo dey. \v 15 Na ornu bruꞌña dey, mnii nu dey Ñgyoozh nu nac de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. Bdiiñ dey lo Ñgyoozh nu cuic mi Espiriit Yon nim ni dey, \v 16 gun Espiriit Yon ni Ñgyoozh nigul gyicy nim ni tub la dey. Nomaas nu bi bzu nis ziꞌl dey par nu gabe nu nac yu mbecy ni Crisht. \v 17 Orzeꞌ Bed nu Waa gul yaa dey de mbecy zeꞌ, nunu Ñgyoozh briic mi Espiriit Yon nim ni dey. \p \v 18 Na Simo̱o̱ bzaac yu nu Ñgyoozh briic mi Espiriit Yon nim ni de mbecy ornu gul yaa de aposht dey. Orzeꞌ mniiy nu cuic yu tiñ ni Bed nu ni Waa. \v 19 Orzeꞌ nay: \p ―Gyicy ru nu gac gyicy ya̱ ndeꞌ, gun orzeꞌ cyu ziꞌl mbecy nu gal ya̱a̱ Ñgyoozh cuic mi Espiriit Yon nim niy ―nay. \p \v 20 Orzeꞌ na Bed rab yu Simo̱o̱: \p ―¡Ru nu dela tiñ nir gyar gabily! Gun ru rnii toor nu gac zir coz nu cuic Ñgyoozh. \v 21 Riiñ nu ricy de̱ ya̱ nii rila wac gyicy ru ñii, gun a̱ꞌ nap lardoor par lo Ñgyoozh. \v 22 Orzeꞌ mneꞌ coz a̱ꞌ nap nu rlagy ru gyicy ru zeꞌ nunu bdiiñ lo Ñgyoozh ben a gyicy sulagy mi nir par nu nac coz nu psaꞌ lagy ru nañ lardoor. \v 23 Gun ya̱ rad lagya̱ nu ru dza laa nañ lardoor yuꞌ coz lya nunu coz cyi riib ic ñi ru ―nay. \p \v 24 Orzeꞌ na Simo̱o̱ rab yu Bed nu Waa: \p ―Bdiiñ lo Ñgyoozh ne̱ nu cueꞌ gzaca̱ de coz nu mniir zeꞌ ―nay. \p \v 25 Na ornu Bed nu Waa pshaal dey de coz nap nu bicy Jesuuz num dey, nunu mnii dey riidz ni Ñgyoozh, orzeꞌ bruu dey Samaria ya dey par Jerusaleeng. Lat nu ya dey, zañ tir pshaal dey de riidz nu sac nu bruu lo Ñgyoozh de gyedz nu yuꞌ lo yu ni Samaria. \p \v 26 Orzeꞌ tub anc ni Ñgyoozh mniiy lo Lip. Orzeꞌ nay: \p ―Bzu lily, nunu gua par yaa been ornu güiin zeꞌ nu driib doo par zeꞌ nu riib nez nu za par Gaza ―nay. \p Laab nez nu za zeꞌ rded ñi tub lugaar ub zi. \v 27 Orzeꞌ Lip bzu lily yu. Orzeꞌ zay. Na laab nez nu zay zeꞌ bdzeel yu tub mbecy Etiopía. Yu zeꞌ nac yu mbecy capo̱o̱. Tonaꞌ la riiñ ily zuy. Nac yu tesorer ni biñ mñaa nu nac rey ni de mbecy Etiopía. Yu zeꞌ guay Jerusaleeng par nu riib zily yu Ñgyoozh, tees \v 28 bi bish cyay yay par ledz yu. Zub yu nañ caret niy rsyaꞌy libr ni Isaías, tub yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. \p \v 29 Orzeꞌ na Espiriit Yon ni Ñgyoozh rab mi Lip: \p ―Bechaꞌ lo caret re, nunu cueꞌ gyazet ru looñ ―nam. \p \v 30 Orzeꞌ ornu bechaꞌ Lip lo caret zeꞌ, orzeꞌ güeñ yu nu rlab mbecy zeꞌ riidz ni libr ni Isaías, yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Orzeꞌ nay rab yu mbecy zeꞌ: \p ―¿A yet lag ru cuen de riidz nu rlab ru? ―nay. \p \v 31 Orzeꞌ na mbecy zeꞌ rab yu Lip: \p ―¿Lac gyicya̱ gyet laga̱ cuen, zeꞌ sac cyu yu nu shaal lo̱? ―nay. \p Orzeꞌ mniiy lo Lip nu chuꞌy nañ caret nu gzub nuy yu. \v 32 Na zeꞌ nu rlab yu lo riidz ni Ñgyoozh zeꞌ rniiñ: \q1 Mi zeꞌ nam gal na tub shily nu za nu dey lo mbecy par nu cut yu ma. \q1 Mi zeꞌ nam gal nu tub shily nu wanii la ma ornu rshiꞌñ mbecy gyich ma. \q1 Ni tub riidz wanniim. \q1 \v 33 Mbecy bicy gyidz dey mi, nunu wangyicy dey gyel fushtiz nuy mi. \q1 Ni tub la mbecy wac zat dey nez mi, \q1 gun bzaꞌ lo dey lo yum, rniiñ. \p \v 34 Orzeꞌ mbecy nu zu riiñ zeꞌ nay rab yu Lip: \p ―Mnii lo̱ cyu mbecy rzat yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh lat nu pcaay riidz ii. ¿A laab ub yu rzat yu uti reñaꞌ mbecy? ―nay. \p \v 35 Orzeꞌ Lip brugyiꞌ rniiy. Gush yu nu loga la zeꞌ nu blab mbecy zeꞌ lo libr ni Isaías. Orzeꞌ mniiy dela riidz nap ni Crisht. \v 36 Na lat nu zaab za dey nez, bruꞌña dey tub lugaar zeꞌ nu yuꞌ nis. Orzeꞌ na yu nu zu riiñ zeꞌ rab yu Lip: \p ―Ii yuꞌ nis. ¿A wac zu nisa̱? ―nay. \p \v 37 Orzeꞌ na Lip rab yuy: \p ―Gac zu nis ru, benu ru ricy cup ru consuel lo Crisht nu dutuub la lardoor ―nay. \p Orzeꞌ nay rab yu Lip: \p ―Ya̱ zeña lagya̱ nu Jesucrisht nac mi Iꞌñ Ñgyoozh ―nay. \p \v 38 Orzeꞌ yu nu zu riiñ zeꞌ mnii nuy mbecy nu rsaa caret zeꞌ nu chesuy. Na orzeꞌ bruuy nañ caret za nuy Lip tublaazh la par lo nis. Orzeꞌ Lip briib nis yuy. \v 39 Na ornu bruuy lo nis, orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh byash mi Lip za num yu. Mbecy nu zu riiñ zeꞌ wansaacaꞌy Lip tuubaꞌ tir, tees lat nu zaab zay nez, tonaꞌ la zu cyit lagy yu. \v 40 Na Lip gud lagy yu nu zuy tub gyedz nu la Azoto. Orzeꞌ zay gazaꞌ gyedz la pshaal yu de riidz nu sac nu bruu lo Ñgyoozh gashtal bruꞌña lay tub gyedz nu la Cesarea. \c 9 \s1 Saulo byac yu mbecy ni Crisht \p \v 1 Laab tiem zeꞌ Saulo gabee mniiy nu cut yu de mbecy nu ricy cup consuel lo Shuaan den. Orzeꞌ guay lo mbecy nu riib ic de uz. \v 2 Lo yu zeꞌ blooy tub gyicy ni rishbeey nu cha nuy lo de mbecy nu rza nañ yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, de yu nu yuꞌ Damasco. Orzeꞌ nu gyicy zeꞌ ricy cup yu rishbeey nu gya nuy de yu nu gush nez cub ni Crisht par Jerusaleeng. Tant yu gyeey nunu tant biñ mñaa gya nuy. \p \v 3 Na nez nu zay, ornu birgaab Damasco, orzeꞌ sij la bet tub yaa. Bruuñ gashtal baa bet ñi dub yub la lo Saulo. \v 4 Orzeꞌ wes saay lo yu. Orzeꞌ güeñ yu nu zaab tiꞌ tub mbecy rniim. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Saulo, Saulo, ¿lagu rsheed zir ya̱? ―nam. \p \v 5 Orzeꞌ na Saulo: \p ―¿Cyu ru Shuaana̱? ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ biñ nu zaab tiꞌ nu rnii zeꞌ. \p ―Ya̱ naca̱ Jesuuz, biñ nu ru rsheed zir. \v 6 Weshte. Guꞌ lat gyedz. Zeꞌ nii mbecy la coz rlagy ñi nu gyicy ru ―nam. \p \v 7 Orzeꞌ de yu nu za nuy wagnii la dey, gun tonaꞌ la gudzib dey, gun güeñ dey nu rnii mbecy, tees wansac yu ni tub la mbecy. \v 8 Orzeꞌ Saulo weshtey. Na ornu pshaal yu urloy na, orzeꞌ wangac zac yu ni tub la coz. Orzeꞌ bduꞌ yaa dey yaay za nu dey yu par Damasco. \v 9 Chon dzi wangac zac yu. Chon dzi ndeꞌ rila wangoy gyit, nunu rila wangoꞌy nis. \p \v 10 Zeꞌ Damasco zu tub mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht, yu nu la Ananías. Orzeꞌ Shuaan den bruu zac mi loy. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―¡Ananías! ―nam. \p Orzeꞌ na Ananías: \p ―Ii zu, Shuaana̱ ―nay. \p \v 11 Orzeꞌ na Shuaan den rab mi yu: \p ―Wes su. Gua tub cay nu la Cay nu Li. Orzeꞌ yuꞌ Judas zeꞌ cugyiꞌr tub mbecy nu ledz Tarso, yu nu la Saulo. Zuy rnii nuy ya̱. \v 12 Orzeꞌ mod ni pcaal bdeꞌ tub mbecy nu la Ananías loy. Gal yaay yu gun orzeꞌ zac yu tuubaꞌ tir ―nam rab mi Ananías. \p \v 13 Orzeꞌ Ananías nay rab yum: \p ―Zañ mbecy rniiy coz nu ricy yu zeꞌ lo̱. Zañ coz a̱ꞌ nap bicy nuy de mbecy nir nu yuꞌ Jerusaleeng. \v 14 Orzeꞌ na briy Damasco nu rishbeey nu bruu lo mbecy nu riib ic de uz par nu gya nuy dela mbecy nu rzat ru pres ―na Ananías. \p \v 15 Orzeꞌ na Shuaan den rab mi yu: \p ―Gua gun ya̱ bloo su̱ yu nu gyicy yu riiñ ne̱, nunu zat yu ya̱ lo de mbecy. Zat yu ya̱ lo de mbecy nu walab mbecy Israeel. Nunu zat yu ya̱ lo de mbecy nu zu riiñ. Nunu zat yu ya̱ lo de mbecy Israeel. \v 16 Laab ub la̱ lyu̱u̱ loy dela coz nu gzac ziy nu nac ya̱ ―nam. \p \v 17 Orzeꞌ gua Ananías. Guꞌy nañ yuꞌ zeꞌ. Gul yaay Saulo. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Bicya̱ Saulo, Shuaan den Jesuuz, biñ nu bruu zac lor nez nu yad ru, bzuu nez mi ya̱ nu yapa̱ lor, gun orzeꞌ zac ru tuubaꞌ tir, nunu gac ru mbecy nu gyub ic zaꞌ la Espiriit Yon ni Ñgyoozh nañ lardoo ―nay. \p \v 18 Orzeꞌ lueg la tub coz nu na gal na gyid ich bel bruuñ urlo Saulo bet lag ñi. Orzeꞌ brugyiꞌ rzac yu tuubaꞌ tir. Orzeꞌ wes suy, nunu bzu nis yu. \v 19 Na ornu bdoy gyit, orzeꞌ guud fers niy. Orzeꞌ Saulo byeeñ yu la be dzi nu de yu nu ricy cup consuel lo Crisht, de yu nu yuꞌ Damasco. \s1 Saulo rshaal yu riidz ni Crisht Damasco \p \v 20 Orzeꞌ lueg la za Saulo yuꞌ zeꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, nunu brugyiꞌ nu rshaal yu de coz ni Crisht. Orzeꞌ nay: \p ―Mi zeꞌ nac mi iꞌñ Ñgyoozh ―nay. \p \v 21 Dela mbecy nu güeñ zeꞌ tonaꞌ la za nu ic dey. Orzeꞌ na dey: \p ―¿A walab yu ii mbecy nu gusa pshet zi de mbecy nu rzat Jesuuz Jerusaleeng? Nunu ¿a walab nu yad yu ii par nu cha nuy dey pres, nunu guꞌy dey yaa de yu zub lo ni uz? ―na dey. \p \v 22 Tees niga niga byanap zir rshaal Saulo de riidz ni Crisht. Tonaꞌ la nap blyuuy nu Jesuuz nac mi Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy. Ni wangacaꞌ la nii de mbecy Israeel nu yuꞌ Damasco nu radzay. \s1 Briib dze Saulo \p \v 23 Ornu bzaꞌ la be dzi, byatublaazh de mbecy Israeel, nunu psaap dey riidz nu cut dey Saulo. \v 24 Tees mbecy mnii dey loy de coz nu rlagy dey gyicy nuy yu. Dzi rel la mña dey de roꞌ nu druu mbecy ruꞌ gyedz, gun rlagy dey cut yuy. \v 25 Orzeꞌ de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht bri dey yu nañ tub chicyiw ily. Pshet dey yu par ich loꞌ ni gyedz zeꞌ rel. Ni mod briib dzey. \s1 Ornu Saulo briy Jerusaleeng \p \v 26 Na ornu Saulo briy Jerusaleeng, bicy peey nu ñgyac nuy de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht, tees wancheña lagy dey nu ricy cup yu consuel lom, nunu rdzib dela dey loy. \v 27 Orzeꞌ Bernabee blocyuub yuy. Gua nuy yu lo de aposht. Orzeꞌ pshaal yu lo dey nu bzaac Saulo Shuaan den gyernez, nunu mnii num yu. Mniiy nu Saulo wacchib lay bzat yu Crisht lat de mbecy Damasco. \v 28 Orzeꞌ Saulo byeeñ nuy dey, nunu gusay dutuub la lat gyedz Jerusaleeng. Wacchib lay rzat yu Crisht lat de mbecy. \v 29 Orzeꞌ bee nuy de mbecy Israeel riidz, de yu nu rnii riidz griego. Nunu ptub su losaꞌ dey nu riidz. Tees de mbecy zeꞌ mbicy pee dey nu ñgyut dey yu. \v 30 Tees ornu gud lagy de bicy na, orzeꞌ gua nu dey Saulo par Cesarea. Orzeꞌ bzuu nez dey yu yay Tarso. \p \v 31 Orzeꞌ dela de mbecy ni Crisht nu yuꞌ lo de yu ni Judea, gal nu lo de yu ni Galilea, gal nu lo de yu ni Samaria, bi yuꞌ gyel ri zu lat dey, nunu byafert zir dey nañ lardooy. Nunu Espiriit Yon ni Ñgyoozh blocyuub mi dey nu byañ zir yu lat nu gusa dey nu pca lagy dey lo Ñgyoozh. \s1 Bed gusay Lida nu Jope \p \v 32 Zeꞌ Bed gusay lat de mbecy ni Crisht. Guay lat de mbecy ni Crisht nu yuꞌ Lida. \v 33 Zeꞌ bdzeel yu tub mbecy nu la Eneas. Yu zeꞌ tub mbecy chi̱. Bi bzaꞌ shuñ ñaꞌn nu wagac gyeshtey. Orzeꞌ Bed nay rab yuy: \p \v 34 ―Eneas, Jesucrisht gyicy yac mi ru. Weshte, nunu byash daꞌ nir ―nay. \p Orzeꞌ lueg la weshte Eneas. \v 35 Orzeꞌ dela mbecy nu yuꞌ Lida, nunu dela mbecy nu yuꞌ lo de yu ni Sarón byac dey mbecy nu ricy cup consuel lo Shuaan den ornu bzaac dey nu byac yu zeꞌ. \p \v 36 Na zu tub biñ mñaa nu la Tabita nu ricy cup consuel lo Crisht. Benu nu riidz griego, orzeꞌ lam Dorcas. Rcyiiñ mi tub gyedz nu la Jope. Dub laa lat nu bzu biñ mñaa zeꞌ gyishlombecy, bicy mi coz nap. Blocyuub mi de mbecy zi. \v 37 Laab tiem zeꞌ gush güiim gut mi. Orzeꞌ blaagy dey mi. Gazeꞌ nu briish dey mi nañ tub yuꞌ. Shily cyup nu zub gya briish dey mi. \v 38 Na Jope gaab ga riñ nu Lida. Orzeꞌ ornu güeñ de yu nu ricy cup consuel lo Crisht, de yu nu yuꞌ Jope nu ri Bed Lida, orzeꞌ bzuu nez dey cyup mbecy nu cha nuy raso̱o̱ nu gyicy lal Bed chay lo dey. \p \v 39 Orzeꞌ Bed bzu lily yu za nuy dey. Na ornu briy lugaar zeꞌ na, orzeꞌ gup nu dey yu nañ yuꞌ cyup shily nu zub gya zeꞌ. Orzeꞌ dela de byud bdeꞌ dem loy nu ruun dem. Nunu blyuu dem dela yaag, nu dela negy nu bzaa Dorcas ornu bzum gyishlombecy loy. \v 40 Orzeꞌ Bed bloo chuy dem par ich yuꞌ. Orzeꞌ gusu tib yu mnii nuy Ñgyoozh. Orzeꞌ bgüiiy lo biñ mñaa gut zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yum: \p ―¡Tabita, weshte! ―nay. \p Orzeꞌ mi zeꞌ mbi bgüiim loy. Ornu bzaac mi Bed, orzeꞌ weshtem. Gusub mi. \v 41 Orzeꞌ Bed bduꞌ yaay yaam blocyuub yum. Gazeꞌ nu wes sum. Orzeꞌ bredz mbecy de yu nu ricy cup consuel, gal nu de byud. Orzeꞌ blyuuy mi lo dey nu mbañ mi. \v 42 Orzeꞌ bzu laa riidz ni de coz nu bicy yu dutuub la gyedz Jope. Nunu zañ mbecy bicy cup dey consuel lo Shuaan den. \v 43 Orzeꞌ Bed byeeñ yu Jope zañ dzi. Zeꞌ pcyiiñ nuy tub mbecy, tub yu nu rcuugy gyid bañcyug, tub yu nu la Simo̱o̱. \c 10 \s1 Bed nu Cornelio \p \v 1 Zu tub mbecy nu rcyiiñ Cesarea, yu nu la Cornelio. Yu zeꞌ yu nu riib ic tub gaynal soldad Rom. Byub ic yu tub nac soldad nu la Mbecy Italia. \v 2 Yu zeꞌ tonaꞌ la pcaa ic yu de coz ni Ñgyoozh. Pca lagy yu lom nu dela famil niy. Zañ gun briic yu ni de mbecy zi lat de mbecy Israeel, nunu zaab rnii nu laay Ñgyoozh. \v 3 Orzeꞌ tub dzi, tub gyiib chon or gudze, bruu zac tub anc ni Ñgyoozh loy. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―¡Cornelio! ―nay. \p \v 4 Orzeꞌ mbi la bgüii Cornelio lo anc zeꞌ gun gudzib yu. \p Orzeꞌ nay: \p ―¿La coz rac shuaana̱? ―nay rab yu anc. \p Orzeꞌ na anc rab yu Cornelio: \p ―Ñgyoozh mniim nu nap ornu güeñ mi nu rnii nur mi, nunu ornu rzac mi de gun nu rbic ru ni de mbecy zi. \v 5 Orzeꞌ na zuu nez ru la be mbecy chay Jope nu cyid nuy tub mbecy nu la Simo̱o̱. Laab yu zeꞌ yu nu la Bed. \v 6 Yu zeꞌ rcyiiñ yu nu tub mbecy nu la laabaꞌ Simo̱o̱, tub yu nu rcuugy gyid bañcyug. Rcyiiñ yu ruꞌ nisyudoo ―na anc zeꞌ. \p \v 7 Na ornu bruu chu anc lo Cornelio. Orzeꞌ bredz Cornelio cyup yu nu ricy riiñ nañ yuꞌy nu tub soldad. Soldad zeꞌ tub yu nu dzi rcaa ic de coz ni Ñgyoozh, nunu nac yu mbecy nu ricy ziꞌl coz nu rlagy Cornelio. \v 8 Orzeꞌ mniiy lo dey de coz nu guc. Gazeꞌ nu bzuu nez yu dey zay par Jope. \p \v 9 Na tuubaꞌ dzi, lat nu de mbecy zeꞌ zaab zay nez, sñuu ga ziꞌl ri dey Jope, orzeꞌ Bed gup yu too yuꞌ tub or wi doo par nu nii nuy Ñgyoozh. \v 10 Orzeꞌ brugyiꞌ ran yu. Rlagy yu goy gyit. Na lat nu rduzu ye de coz nu goy, Ñgyoozh bicy mi nu bruu zac tub coz loy mod ni pcaal. \v 11 Bzaac yu nu byaal baa. Orzeꞌ bet tub coz nu na gal nu na tub negy cuadrad nag seꞌ tap la scyiñ niñ yet ñi par lo yu. \v 12 Orzeꞌ lo negy zeꞌ nguaa de lo la bañcyug nu ricy cup tap gyiꞌ: gazaꞌ de lo la nez bily nu de lo la chigyiñ. \v 13 Orzeꞌ na Ñgyoozh rab mi Bed: \p ―Bed, wes su. Biit de bañcyug zeꞌ gow ru ―nam. \p \v 14 Orzeꞌ na Bed: \p ―Cueꞌ Shuaana̱. Ya̱ rila wada̱w de coz bag nu rlyuu leey ni Moisees, nunu rila wada̱w coz nu a̱ꞌ yad ñi nu da̱w ―nay. \p \v 15 Orzeꞌ na gaꞌ Ñgyoozh rab mi yu tuubaꞌ tir: \p ―Benu ya̱ Ñgyoozh bicy caacya̱ la coz, orzeꞌ cueꞌ niir nu ndeꞌ bag nañ ―nam. \p \v 16 Chon tir guc de coz zeꞌ. Orzeꞌ lueg la negy zeꞌ gupaꞌñ baa. \v 17 Orzeꞌ Bed gush yu shcab nañ lardooy ben lac yaruu de coz nu bruu zac loy. Laab or la zeꞌ byad yuꞌ ni Simo̱o̱ ni de mbecy nu bzuu nez Cornelio. Guchuꞌ dey roꞌ. \v 18 Orzeꞌ rbish ti dey nu bdugyiꞌy ben a zu tub yu nu la Simo̱o̱, laab yu zeꞌ yu nu la Bed, lo de mbecy nu yuꞌ zeꞌ. \p \v 19 Na Bed gabee rash yu shcab par nu gyet lag yu cuen lac yaruu de coz nu bruu zac loy. Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh nam rab mi yu: \p ―Bzuub gyidag. Zu chon mbecy nu ryub dey ru. \v 20 Orzeꞌ na bzu lily laa. Bet la. Cueꞌ gyicy cyup ic ru nu cha nur dey, gun ya̱ bzuu neza̱ dey ―nam. \p \v 21 Orzeꞌ Bed bet yu. Zay lo de yu zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Ya̱ yu nu ryub der zeꞌ. ¿La riñ yad der lo̱? ―nay. \p \v 22 Gazeꞌ nu na dey: \p ―Cornelio, yu nu riib ic tub gaynal soldad, bzuu nez yu de̱ ya̱ yapa̱. Yu zeꞌ tub mbecy nap. Rca lagy yu lo Ñgyoozh. Nunu dela de mbecy Israeel nap rnii dey niy. Tub anc ni Ñgyoozh mniiy loy nu cuedz yu ru char yuꞌy, gun orzeꞌ gac gyeñ yu coz nu rlagy ru niir ―na dey. \p \v 23 Orzeꞌ Bed mniiy nu chuꞌ dey nañ yuꞌ, nunu mniiy nu gyeche dey zeꞌ. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi bzu lily Bed nu za nuy dey, nunu la be de bicy na nu yuꞌ Jope za nuy yu. \p \v 24 Orzeꞌ gal tuubaꞌ dzi bri dey Cesarea. Zeꞌ blez Cornelio, nu de famil niy, nu de yu nu tonaꞌ la amig niy. Tub nac laa de yu zeꞌ bredz yu. \v 25 Na ornu Bed bruꞌñay roꞌ Cornelio, orzeꞌ Cornelio za cheel yuy. Orzeꞌ gusu tib yu loy nu driib zily yuy. \v 26 Tees Bed pshes suy yu. Orzeꞌ nay: \p ―Wes su gun niꞌ ya̱ naca̱ mbecy gal nu na ru ―nay. \p \v 27 Orzeꞌ Bed zaab ro lay riidz nu Cornelio lat nu ya dey nañ yuꞌ. Ornu guꞌy nañ yuꞌ, orzeꞌ bzaac yu nu yuꞌ zigy mbecy nu byatublaazh nañ yuꞌ zeꞌ. \v 28 Orzeꞌ na Bed rab yu dey: \p ―De ru nap rad lagy der nu leey ni de mbecy Israeel wazaan ñi nu gac nu dey mbecy nu walab mbecy Israeel. Nunu wac nu cha zaab lo dey loy. Tees Ñgyoozh blyuum ne̱ nu cueꞌ ne̱e̱ lo ni tub mbecy nu nac yu mbecy bduneꞌ o nu nac yu mbecy nu a̱ꞌ yad ñi nu cha zaab lo̱ lo. \v 29 Orzeꞌ ornu bredz ru ya̱, wanne̱e̱ deeta̱, sinu lueg la yapa̱. Tees na rlagya̱ gad lagya̱ la gyiꞌ bredz ru ya̱ ―nay. \p \v 30 Orzeꞌ na Cornelio rab yu Bed: \p ―Gutap dzi ya̱ zu̱ yu̱ꞌ. Orzeꞌ i la or pca̱ uba̱ nu cueꞌ da̱w gyit lat nu mne̱e̱ du̱ Ñgyoozh. Orzeꞌ bruu zac tub mbecy shab ryal lo̱. \v 31 Orzeꞌ nay rab yu ya̱: “Cornelio, Ñgyoozh reñ mi coz nu rniir lom, nunu mniim nu dzi nap ornu rzac mi de gun nu rbic ru ni de mbecy zi. \v 32 Ndeꞌ nu na zuu nez ru moz chay Jope nu cha teey tub mbecy nu la Simo̱o̱, laab yu zeꞌ yu la Bed. Yu zeꞌ rcyiiñ yu yuꞌ tub mbecy nu la laabaꞌ Simo̱o̱, tub yu nu rcuugy gyid bañcyug. Rcyiiñ yu ruꞌ nisyudoo”, na anc zeꞌ. \v 33 Orzeꞌ ya̱ lueg la bzuu neza̱ dey nu biid teey ru. Nunu nap ñuu bicy ru nu yad ru. Na byatublaazh de̱ ii, nunu Ñgyoozh zum lat de̱, nunu rlagy de̱ gyeña̱ dela coz nu pcaa Shuaan den ru nu niir lo de̱ ―nay. \s1 De riidz nu mnii Bed yuꞌ Cornelio \p \v 34 Orzeꞌ brugyiꞌ rnii Bed. Orzeꞌ nay: \p ―Na gaal bet laga̱ cuen nu rishli Ñgyoozh tub ziꞌl mod ricy num dela mbecy. \v 35 Tees Ñgyoozh gyash mi mbecy mas cyu ziꞌl nez yu benu ca lagy dey lom, nunu gyicy dey coz nu seꞌñ. \v 36 De ru rad lagy der nu Ñgyoozh bzeed mi raso̱o̱ ni de nez mbecy Israeel. Mniim nu nu nac Jesucrisht, biñ nu nac Shuaan dela mbecy, chuꞌ gyel ri zu nañ lardoo dey. \v 37 De ru rad lagy ru la coz guc dutuub la lugaar nu yuꞌ de mbecy Israeel. Coz zeꞌ brugyiꞌñ lo de yu ni Galilea, despuees nu briib nis Waa de mbecy, nunu pshaal yu de riidz ni Ñgyoozh. \v 38 De ru rad lagy ru de coz ni Jesuuz, biñ nu pcyiiñ Nazaret. Rad lagy de ru nu pcui Ñgyoozh mi, nunu briic Ñgyoozh Espiriit Yon nim ni Jesuuz. Ñgyoozh bicy mi nu cyiiñ mi nu gyicy mi coz ily dela lugaar nu gusam. Bicy mi coz nap, nunu bicy yac mi de mbecy nu bicy ras nu nuras. De ndeꞌ bicy mi gun Ñgyoozh nac num mi. \v 39 Nunu de̱ ya̱ rne̱e̱ de̱ nu bzaac de̱ dela coz nu bicy mi ledz mbecy Israeel, nunu dela coz nu bicy mi Jerusaleeng. Pcaa dey mi lo cruuz. Ni mod biit dey mi. \v 40 Tees ornu bzaꞌ dzi chon nu gut mi, orzeꞌ Ñgyoozh bicy mi nu byabañ mi, nunu bicy mi nu bruu zac mi lat de̱ ya̱. \v 41 Walab dela mbecy bzaac dey mi, sinu de̱ ya̱ ziꞌl, yu nu bi pcui Ñgyoozh nu gne̱e̱ de̱ lo de mbecy de coz nu guc, de̱ ya̱ bzaac de̱m. Bda̱w du̱ de̱m gyit, nunu bdo̱ꞌ de̱ nis du̱m despuees ornu byabañ mi. \v 42 Orzeꞌ pcaam de̱ ya̱ nu shaal de̱ de riidz nu sac nu bruu lo Ñgyoozh lo de mbecy, nunu pcaam de̱ ya̱ nu ne̱e̱ de̱ nu segur la mi zeꞌ nac mi biñ nu bloo su Ñgyoozh par nu ri beem ni dela mbecy mbañ, nunu par nu ri beem ni dela mbecy nu bi gut. \v 43 Dela yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh bi bzat dey mi. Mnii dey nu dela mbecy, de yu nu gyicy cup consuel lom, gyicy sulagy Ñgyoozh de cyi nu bicy dey. Par nu nac Jesucrisht gyicy sulagy mi ni dey ―na Bed. \s1 Espiriit Yon ni Ñgyoozh bicy nim de yu nu walab mbecy Israeel \p \v 44 Lat nu gabee rnii Bed de riidz zeꞌ, orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh bicy nim tub ga la de yu nu rzuub gyidag de riidz nu rniiy. \v 45 De mbecy Israeel nu ricy cup consuel lo Crisht, de yu nu za nu Bed, tonaꞌ la za nu ic dey ornu bzaac dey nu Espiriit Yon ni Ñgyoozh niꞌ bicy nim de mbecy nu walab mbecy Israeel. \v 46 Gud lagy dey nu bicy ni Espiriit Yon ni Ñgyoozh dey, gun mnii dey riidz reñaꞌ mbecy, nunu ryabic dey gyel mbecy ni Ñgyoozh. \v 47 Orzeꞌ na Bed: \p ―De mbecy nu yuꞌ ii byac ni Espiriit Yon ni Ñgyoozh gal nu gucaꞌ ziꞌl nu de ub na. Orzeꞌ ¿cyu gac ca ni dey nu cueꞌ zu nis dey? ―nay. \p \v 48 Orzeꞌ Bed pcaay mbecy nu griib nis yu dey par nu gabe nu nac dey mbecy ni Jesucrisht. Orzeꞌ de mbecy zeꞌ mnishbaa dey lo Bed nu gyiyeeñ nuy dey la be dzi. \c 11 \s1 Bed pshaal yu lo de mbecy ni Crisht nu yuꞌ Jerusaleeng la guc \p \v 1 Orzeꞌ de aposht nu deꞌ zir bicy na nu yuꞌ lo yu ni Judea güeñ dey nu niꞌ yuꞌ mbecy nu walab mbecy Israeel nu guña lagy dey de riidz nu bruu lo Ñgyoozh. \v 2 Orzeꞌ ornu bri Bed Jerusaleeng, de yu nu rlagy caa beey sircunsision cuerp ni mbecy nu walab mbecy Israeel mnii zi dey niy. \v 3 Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―¿Lagu gua güiir de mbecy nu walab mbecy Israeel? ¿Lagu bdow nur dey gyit? ―na dey. \p \v 4 Orzeꞌ Bed pshaal yu dela coz nu guc gal zeꞌ nu bzub la gyiꞌ de coz nu bzac yu. \v 5 Orzeꞌ nay: \p ―Ya̱ bri̱ Jope. Orzeꞌ lat nu mne̱e̱ du̱ Ñgyoozh, orzeꞌ bicy mi nu bdeꞌ tub coz lo̱. Ya̱ bzaaca̱ nu yet tub coz nu na gal na negy cuadrad ily. Zaꞌ tap la scyiñ niñ nag yet ñi. Bruuñ baa bet ñi gashtal lo̱. \v 6 Orzeꞌ mbi la bgüi̱i̱ nañ ñi. Orzeꞌ bzaaca̱ de bañcyug nu zub tap gyiꞌ. Bzaaca̱ de bañ gyish. Bzaaca̱ de lo la mni bily. Nunu bzaaca̱ de chigyiñ. \v 7 Orzeꞌ güeña̱ nu mnii Ñgyoozh. Orzeꞌ nam rab mi ya̱: “Bed, wes su. Biit de ma zeꞌ gow ru”, nam. \v 8 Orzeꞌ Mne̱e̱ lom: “Cueꞌ Shuaana̱. Rila wagda̱w de coz bag nu rlyuu leey ni Moisees, nunu rila wagda̱w coz nu a̱ꞌ yad ñi nu da̱w”, rugya̱m. \v 9 Orzeꞌ Ñgyoozh mnii gaꞌm tuubaꞌ tir gal gyibaa. Orzeꞌ nam: “Benu ya̱, Ñgyoozh, bicy caacya̱ la coz, orzeꞌ ru cueꞌ niir nu ndeꞌ coz bag”, nam. \v 10 Ni bicy mi chon tir. Orzeꞌ despuees bish cya gaꞌ negy zeꞌ gup ñi baa tuubaꞌ tir. \v 11 Orzeꞌ lueg la bruꞌña chon mbecy yuꞌ zeꞌ nu rcyiiña̱. Mbecy nu rcyiiñ gal Cesarea bzuu nez yu de mbecy zeꞌ nu yad yub dey ya̱. \v 12 Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh mniim lo̱ nu cueꞌ gyicy cyup ica̱ nu waya̱ du̱ dey. Niꞌ shuup de bicy na nu yuꞌ ii gua nu dey ya̱ par Cesarea. Orzeꞌ dela de̱ gu̱ꞌ nañ yuꞌ ni Cornelio. \v 13 Mniiy nu bzaac yu tub anc nañ yuꞌy. Orzeꞌ anc zeꞌ mniiy loy: “Bzuu nez tub mbecy chay Jope cha tey tub mbecy nu la Simo̱o̱. Laab yu zeꞌ yu nu la Bed. \v 14 Yu zeꞌ gniiy de riidz lor. Nu nac riidz zeꞌ gruu mbañ ru nu dela famil nir”, nay. \v 15 Orzeꞌ na ornu brugyiꞌ rne̱e̱ lo dey, orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh bicy nim dey gal nu bicy mi nu de ub na nu loga. \v 16 Orzeꞌ byezaꞌ lagya̱ tub coz nu mnii Shuaan den ornu nam: “Waa briib nis yu de ru nu nis, tees ya̱ zeeda̱ Espiriit Yon nu gyicy nim der”, nam. \v 17 Orzeꞌ benu Ñgyoozh rbic mi ni de mbecy nu walab mbecy Israeel laabaꞌ coz nu briic mi ni de ub na ornu bicy cup na consuel lo Shuaan den, orzeꞌ ¿cyu guc ya̱ nu ca̱ ni Ñgyoozh nu cueꞌ ni gyicy mi? ―na Bed. \p \v 18 Na ornu güeñ de mbecy ndeꞌ, orzeꞌ guca dey nu rnii ziy ni Bed, nunu byabic dey gyel mbecy ni Ñgyoozh. Orzeꞌ na dey: \p ―Orzeꞌ beni niꞌ ziꞌl briic Ñgyoozh ni de mbecy nu walab mbecy Israeel mod nu neꞌ dey dela coz cyi nu ricy yu gun orzeꞌ cui mbañ dey tub la ―na dey. \s1 De mbecy ni Crisht nu yuꞌ Antioquía \p \v 19 De mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht brush las dey ornu bzac ziy tiem nu gut Shteb. Yuꞌy zay gashtal Fenicia. Yuꞌy zay gashtal Chipre. Yuꞌ gaꞌy zay gashtal Antioquía. Pshaal dey de riidz nu bruu lo Ñgyoozh lo de mbecy Israeel ziꞌl. \v 20 Zeꞌ la be mbecy Chipre, nu la be mbecy Cirene, de yu nu ricy cup consuel lo Crisht, bri dey tub gyedz nu la Antioquía. Zeꞌ pshaal dey de riidz nu sac ni Shuaan den Jesuuz lo gazaꞌ de mbecy nu walab mbecy Israeel. \v 21 Tonaꞌ la blocyuub Ñgyoozh dey, nunu tonaꞌ la mbecy zigy bicy cup dey consuel lo Shuaan den, nunu guc nu dey mi. \p \v 22 Na ornu güeñ de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht nu yuꞌ Jerusaleeng de coz nu guc, orzeꞌ bzeed dey Bernabee gal Antioquía. \v 23 Na ornu briy, orzeꞌ bzaac yu nu tonaꞌ la nap bicy nu Ñgyoozh de mbecy zeꞌ. Orzeꞌ tonaꞌ la bet lagy yu, nunu fert la mniiy lo dey nu gyicy paay nu Shuaan den nu dutuub la lardoo dey. \v 24 Na Bernabee nac yu mbecy nap. Espiriit Yon ni Ñgyoozh briib ic zaꞌ lam nañ lardooy. Nunu fert la bicy cup yu consuel lo Ñgyoozh. Orzeꞌ zigy mbecy zeꞌ brugyiꞌ nu ricy cup dey consuel lo Shuaan na. \p \v 25 Orzeꞌ Bernabee guay Tarso nu yub yu Saulo. \v 26 Na ornu byad yu na, orzeꞌ gua nuy yu par Antioquía. Nañ tub ñaꞌn rup laa dey byatublaazh yu nu de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht nunu blyuu dey ni tub nac mbecy zigy. Antioquía, zeꞌ bzub gyiꞌñ nu rnii dey “Mbecy ni Crisht” de yu nu ricy cup consuel lo Crisht. \p \v 27 Tiem zeꞌ bruu la be mbecy nu mnii por cuen ni Ñgyoozh Jerusaleeng. Za dey par Antioquía. \v 28 Tub mbecy nu la Agabo wes suy lat de mbecy zigy. Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh blocyuub mi yu, nunu mniiy nu sñuu ga cyid tub cubiñ ily dutuub la gyishlombecy. Cubiñ zeꞌ biid ñi, ornu Clau byub ic yu de nasyoong. \v 29 Orzeꞌ dela de mbecy ni Crisht mneꞌ ic dey nu zeed yu ñuu tiñ nu locyuub yu de bicy yu nu yuꞌ lo de yu ni Judea. Dub gal lac nu gagye tub ga dey, dub ni bzeed dey. \v 30 Orzeꞌ ni bicy dey. Orzeꞌ bzuu nez dey Bernabee nu Saulo nu byazeñ yu gun zeꞌ yaa de yu bel nu riib ic de mbecy ni Crisht nu yuꞌ lo de yu ni Judea. \c 12 \s1 Gut Santiag nunu guti Bed yuꞌ gyiib \p \v 1 Tiem zeꞌ Herodes, tub yu nu riib ic de mbecy Israeel, brugyiꞌ rsheed ziy la be mbecy ni Crisht. \v 2 Pcaay mbecy nu cut yu Santiag bicy Waa, nu mandzicy. \v 3 Na ornu bzaac yu nu tonaꞌ la bet lagy mbecy Israeel nu biit yu Santiag, orzeꞌ pshetaꞌ yaay Bed. Ni guc tub saꞌ nu row dey gyishtily nu sac lebadur. \v 4 Na ornu bded nu bduꞌ yaay Bed, mneꞌy yu nañ yuꞌ gyiib. Zeꞌ bguꞌ dey yu yaa tap nac soldad. Tap ga soldad lo tub nac yu. De yu zeꞌ mña dey yu. Herodes mnii tooy nu cha nuy Bed lo de mbecy zigy, de mbecy Israeel or ded saꞌ zeꞌ. \v 5 Orzeꞌ guti Bed yuꞌ gyiib, tees de mbecy ni Crisht fert la mnii nu dey Ñgyoozh nu nac yu. \s1 Ñgyoozh bloom Bed nañ yuꞌ gyiib \p \v 6 Tub dzi anzir nu co ic Herodes nu cha nuy Bed lo de mbecy, na or guzeel rel, orzeꞌ nas la Bed lat cyup soldad nu rñay zeꞌ. Nag yu nu cyup caden. Nunu zu cyupaꞌ soldad roꞌ gyiib zeꞌ. \v 7 Orzeꞌ derepent la bruu zac tub anc ni Ñgyoozh lo Bed. Orzeꞌ dutuub la nañ yuꞌ zeꞌ bzu yaa. Orzeꞌ gul yaa anc zeꞌ cuit yu. Orzeꞌ brish yu yaa. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―¡Bicy lal! ¡Weshte! ―nay. \p Orzeꞌ lueg la bet lag caden nu nag yeñ yaa Bed. \v 8 Orzeꞌ na anc rab yuy: \p ―Bicy nicy sinch nir, nunu pcaa gyiꞌ gyid lab ru ―nay. \p Orzeꞌ ni bicy Bed. Orzeꞌ na anc: \p ―Bzuu yeñ shab ru. Orzeꞌ cyid car icha̱ ―nay. \p \v 9 Orzeꞌ za ca Bed ich yu. Orzeꞌ bruuy nañ yuꞌ gyiib. Par wangad lagy yu ti coz nu ricy anc zeꞌ ndeꞌ coz rishli. Psaꞌ lagy yu nu Ñgyoozh ricy num yu mod ni pcaal. \v 10 Orzeꞌ bded dey lugaar loga la nu rña soldad. Niga bdedaꞌ dey lugaar cyup. Niga byap dey tub roꞌ nu byaa nu gyiib. Roꞌ zeꞌ benu shaal nañ, orzeꞌ gac ruun nañ yuꞌ gyiib chuꞌn lat cay. Orzeꞌ roꞌ zeꞌ byaal ub lañ. Orzeꞌ bruu dey nañ yuꞌ gyiib zeꞌ. Bza dey lat tub cay. Orzeꞌ derepent la bzeeñ anc yu ub zi lay. \p \v 11 Orzeꞌ gud lagy yu la coz guc. Orzeꞌ mnii tooy: \p ―Na gaal gud lagya̱ nu rishli Ñgyoozh bzuu nez mi tub anc nu blooy ya̱ yaa Herodes, nunu bloo chuy ya̱ lo dela coz nu ricy pee de mbecy Israeel gyicy nuy ya̱ ―nay. \p \v 12 Na ornu gud lagy yu ndeꞌ, orzeꞌ zay par yuꞌ Li, ñaa Waa, laab yu zeꞌ yu nu la Marc. Zigy mbecy byatublaazh dey zeꞌ nu rnii nu dey Ñgyoozh. \v 13 Orzeꞌ psiigy yu lo yaroꞌ ni loliꞌ. Orzeꞌ tub fiñ feñ nu la Rode bruuñ za güiiñ ben cyu ndeꞌ. \v 14 Tees ornu güeñ ñi nu zaab tiꞌ Bed, orzeꞌ byuꞌ loñ nu laab yu. Orzeꞌ par nu tantaꞌ la bet lagy ñi wanshaalaꞌñ roꞌ zeꞌ sinu carer la gush ñi zañ par lat de mbecy. Mniiñ nu zu Bed ich yuꞌ. \v 15 Orzeꞌ na dey: \p ―¡Ru tub mbecy ton! ―na dey. \p Tees bzu fert ñi nu laab rishli rniiñ. Orzeꞌ naꞌ dey: \p ―Par walab yu ndeꞌ, sinu yu zeꞌ tub anc nu nac nuy ―na dey. \p \v 16 Lat nu za fiñ mñaa zeꞌ, orzeꞌ fert la ca Bed rsiigy yu lo yaroꞌ ni loliꞌ zeꞌ. Orzeꞌ or guchi pshaal dey roꞌ. Na ornu bzaac dey Bed, tonaꞌ la za nu ic dey. \v 17 Orzeꞌ bicy Bed yaay par nu checa dey nu ricy yu zu redz. Orzeꞌ byooy rishlo dey lac bzac yu ornu Ñgyoozh bloom yu nañ yuꞌ gyiib. Orzeꞌ nay: \p ―Niir lo Santiag, gal nu lo deꞌ zir de bicy na de coz nu guc zeꞌ ―nay. \p Orzeꞌ bruuy zay tuubaꞌ lugaar. \p \v 18 Na or bzaꞌ yu tuubaꞌ dzi, orzeꞌ tonaꞌ la pcan shcab ni de soldad. Orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―¿La bzac Bed? ―na dey. \p \v 19 Orzeꞌ Herodes pcaay de mbecy nu yub yu Bed par wangyad yu. Orzeꞌ bdugyiꞌy lo de soldad nu rña zeꞌ. Orzeꞌ pcaay mbecy nu cut yu de soldad zeꞌ. Despuees ni de nu ndeꞌ, Herodes bruuy lo de yu ni Judea zay cyiiñ yu Cesarea. \s1 Gut Herodes \p \v 20 Orzeꞌ Herodes tonaꞌ la guzi lagy yu lo de mbecy Tiro nu Sidón. Orzeꞌ tublaazh la gua güii dey yu. Nu loga la bicy dey Blasto par amig. Yu zeꞌ zuy riiñ nu riib ic yu nañ yuꞌ ni Herodes. Orzeꞌ mnishbaa dey lo Herodes nu cueꞌ chucoo nuy dey, gun de coz nu row dey druuñ de lugaar nu riib ic yu. \v 21 Orzeꞌ Herodes bzuy tub dzi nu nii nuy de mbecy zigy. Dzi zeꞌ bzuy negy nu rzu mbecy nu riib ic. Orzeꞌ gusub yu lo yashily, zeꞌ nu riib ic yu. Orzeꞌ mniiy riidz lo de mbecy. \v 22 Orzeꞌ de mbecy brish ti dey. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Yu nu rnii nu de ub na, yu re walab mbecy, sinu tub ñgyoozh! ―na dey. \p \v 23 Orzeꞌ tub anc ni Ñgyoozh lueg la pshet yaay Herodes. Bicy yu nu gush güiiy. Ni bicy anc zeꞌ, gun wangyicy zily yu Ñgyoozh. Orzeꞌ bdow byaꞌy gut yu. \p \v 24 Niga niga güeñ zir mbecy de riidz ni Ñgyoozh, nunu bicy cup zir dey consuel lo Crisht. \p \v 25 Orzeꞌ blazh riiñ ni Bernabee nu Saulo Jerusaleeng. Gazeꞌ nu bish cya gaꞌ dey zay par Antioquía tuubaꞌ tir. Za nuy Waa. Laab yu zeꞌ yu nu la Marc. \c 13 \s1 Bernabee nu Saulo brugyiꞌ ricy yu riiñ \p \v 1 Lat de mbecy ni Crisht nu yuꞌ Antioquía yuꞌ la be mbecy nu rnii por cuen ni Ñgyoozh, nunu yuꞌ gaꞌ la be mbecy nu rlyuu coz ni Ñgyoozh. Tub yu lay Bernabee. Tuubaꞌy lay Simo̱o̱, laab yu zeꞌ yu nu la Cas. Tuubaꞌy lay Lucio, yu zeꞌ mbecy Cirene. Tuubaꞌy lay Manaén, yu nu tublaazh la bguul dey nu Herodes, yu nu byub ic Galilea. Tuubaꞌy lay Saulo. De yu zeꞌ zuy riiñ lat de mbecy ni Crisht. \v 2 Orzeꞌ tub dzi lat nu rzu bich dey nu nac Shuaan den, nunu lat nu rca dey ni ub yu nu cueꞌ gow yu gyit nu rzu bich dey nu nac Ñgyoozh, orzeꞌ na Espiriit Yon ni Ñgyoozh rab mi dey: \p ―Bloo reñ der Bernabee nu Saulo par nu gyicy dey riiñ nu pcui̱ nu gyicy yu ―nam. \p \v 3 Na ornu bded ni nu pca dey ni ub yu nu cueꞌ goy gyit lat nu mnii nu dey Ñgyoozh, orzeꞌ briib yaa dey too de yu zeꞌ. Orzeꞌ bzuu nez dey yu zay lo riiñ nu briic Espiriit Yon ni Ñgyoozh nu gyicy yu. \s1 Bernabee nu Saulo pshaal yu riidz ni Ñgyoozh Chipre \p \v 4 Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh bzuu nez mi dey zay. Bruu dey Antioquía za dey par Seleucia. Zeꞌ gush dey tub barc zay par Chipre, tub nac yu nu ri lo nisyudoo. \v 5 Na ornu bri dey Salamina, tub gyedz nu ri lo yu ni Chipre, orzeꞌ pshaal dey riidz ni Ñgyoozh nañ de yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. Waa za nuy dey par nu locyuub yu dey. \p \v 6 Bded dey lo yu nu ri lo nisyudoo zeꞌ. Orzeꞌ bri dey tub gyedz nu la Pafos. Zeꞌ bdzeel dey tub tuꞌ nu la Barjesús. Yu zeꞌ mbecy Israeel, nunu rniiy nu nac yu tub mbecy nu rnii por cuen ni Ñgyoozh, tees walab rishli. \v 7 Yu zeꞌ nac nuy Sergio Paulo. Nunu Sergio Paulo, yu zeꞌ riib ic yu yu nu ri lo nisyudoo zeꞌ. Nac yu mbecy nu tonaꞌ la yuꞌ shcab ni. Orzeꞌ bredz yu Bernabee nu Saulo nu cha dey loy gun rlagy yu gyeñ yu riidz ni Ñgyoozh. \v 8 Zeꞌ tuꞌ zeꞌ tuubaꞌ nu lay ndeꞌ Elimas. Orzeꞌ yu zeꞌ guay contr ni dey. Orzeꞌ bduꞌy lagy yu nu riib ic lo de yu zeꞌ, par nu cueꞌ gyicy cup yu consuel lo Crisht. \v 9 Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh briib ic zaꞌ lam nañ lardoo Saulo, laab yu zeꞌ yu nu la Baly. \v 10 Orzeꞌ Baly mbi la bgüiiy lo tuꞌ zeꞌ. Orzeꞌ nay: \p ―¡Mbecy rguu, mbecy rgubdzaa, ru nar gal nu na nuras! Ru zar contr ni dela coz nu seꞌñ, nunu rila wachecar nu rchaar dela riidz rishli ni Ñgyoozh. \v 11 Orzeꞌ na Ñgyoozh shet yaam ru. Na gyacaꞌ lor. Ru wazacaꞌr yaa ni doo par la be tiem ―nay. \p Orzeꞌ lueg la bet dzeeñ urlo Elimas. Orzeꞌ brugyiꞌ ryub yu ca na mbecy nu gan yu yaay nu lyuuy nez niy. \v 12 Orzeꞌ yu riib ic zeꞌ, ornu bzaac yu de coz nu guc, orzeꞌ bicy cup yu consuel lo Crisht. Tonaꞌ la za nu ic yu nu nac de riidz ni Shuaan den. \s1 Bernabee nu Baly shaal yu de riidz ni Crisht Antioquía ni Pisidia \p \v 13 Baly nu de losaꞌy bruuy Pafos, guꞌ dey nañ tub barc zay. Za dey par Perge, tub gyedz nu ri lo de yu nu la Panfilia. Tees zeꞌ bruu Waa lat dey. Bish cyay yay par Jerusaleeng. \v 14 Orzeꞌ bruu Baly nu de losaꞌy Perge. Zay par Antioquía, tub gyedz nu ri lo tub nac yu nu la Pisidia. Orzeꞌ sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel, gua dey nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. Orzeꞌ gusub dey. \v 15 Na ornu blazh nu blab mbecy tub nac riidz nu taꞌ lo leey ni Ñgyoozh nu bzeeñ Moisees, gal nu tub nac riidz nu bzeeñ de yu nu mnii por cuen nim, orzeꞌ yu nu riib ic nañ yuꞌ zeꞌ bzeed yu raso̱o̱ lo Baly, gal nu lo de losaꞌy. Orzeꞌ nay: \p ―Bicy na, benu ricy cup ru tub consef, orzeꞌ gac niir lo de mbecy na la ―nay. \p \v 16 Orzeꞌ Baly wes suy. Bicy yaay par nu ri gua dey nu cueꞌ gyicy yu zu redz. Orzeꞌ brugyiꞌ rniiy. Orzeꞌ nay: \p ―Bzuub gyidag de ru mbecy Israeel nu de ru mbecy nu rca lagy lo Ñgyoozh. \v 17 Ñgyoozh ni de mbecy Israeel pcuim de gyitoo bel ni den. Bicy mi nu byañ dey lat nu gabee rcyiiñ dey gal nu rcyiiñ mbecy yad lugaar nu la Egipto. Tonaꞌ la fert bicy num dey ornu bloom dey Egipto. \v 18 Orzeꞌ nañ cyuu ñaꞌn gugyeem lo dey lat nu shiñ bicy dey tub lugaar ub zi. \v 19 Orzeꞌ mnit lom gagy nac mbecy nu pcyiiñ lo de yu nu la Canaán, nunu briic mi lugaar zeꞌ nu gani de mbecy nim. \v 20 Orzeꞌ nañ tap gaynal nu ñaꞌn, briic mi mbecy nu gyub ic dey por cuen nim. De yu zeꞌ byub ic yu gashtal pshuub la tiem ni Samueel, yu nu mnii por cuen nim. \v 21 Orzeꞌ bdiiñ dey lom nu cuic mi tub mbecy nu gac rey ni dey. Orzeꞌ Ñgyoozh briic mi Sauul, iꞌñ yu nu la Cis, nez Benjamiing, par nu gac rey ni dey nañ cyuu ñaꞌn. \v 22 Orzeꞌ despuees bloom Sauul nunu bicy mi nu byac Dabi rey ni dey. Ñgyoozh bzat mi Dabi ornu nam: “Ya̱ bzaaca̱ nu mod nu na Dabi iꞌñ Isaí nañ lardooy, ndeꞌ mod nu tonaꞌ la yet lagya̱. Yu zeꞌ gyicy yu dela coz nu rlagya̱”, nam. \v 23 Ñgyoozh bicy mi nu Jesuuz, biñ nu bruu lat famil ni Dabi, byac mi biñ nu co mbañ de mbecy Israeel. Gulas mnii Ñgyoozh nu segur la ni gyicy mi. \v 24 Anzir nu cyid Jesuuz, Waa pshaal yu de coz ni Ñgyoozh lo de mbecy Israeel. Mniiy nu neꞌ dey dela coz cyi nu ricy yu, nunu zu nis dey. \v 25 Ornu sñuu ga lazh de riiñ nu briic Ñgyoozh nu gyicy Waa, orzeꞌ nay rab yu de mbecy: “Ya̱ a̱ꞌ naca̱ biñ nu rnii too de ru nu naca̱, tees ornu lazh de coz nu ricya̱, orzeꞌ cyid tuubaꞌ mbecy. Ni gyid lab mi wangyapa̱ lo̱o̱”, nay. \p \v 26 ’Der bicy na nu nac nez Abraham, nunu de ru mbecy nu rca lagy lo Ñgyoozh nu yuꞌ lat ii, par de ub na bzeed Ñgyoozh riidz nu lac mod co mbañ mi den. \v 27 Tees de yu nu yuꞌ Jerusaleeng nu de yu nu riib ic dey wangad lagy dey cyu nac Jesuuz. Niꞌ ziꞌl wangyet lag dey cuen de riidz nu bzeeñ de mbecy nu mnii por cuen ni Ñgyoozh, de riidz nu rlab dey de sab la, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel, nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. Ndeꞌ nu mnii dey nu gat mi par nu byuꞌ niñ gal nu pcaa de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh ornu mnii dey nu rlagy ñi gat mi. \v 28 Mas wangyap dey ni tub la falt nim nu gyicy ñi nu gat mi, tees mnishbaa dey lo Pilato nu gyicy yu mandaar lo de mbecy nu cut dey mi. \v 29 Orzeꞌ bicy nu dey mi dela coz nu bi cañ nu gyicy nu dey mi, gal nu rniiñ lat de riidz ni Ñgyoozh. Gazeꞌ nu pshet dey mi lo cruuz. Orzeꞌ pcach dey mi nañ tub blyuu. \v 30 Tees Ñgyoozh bicy mi nu byabañ mi. \v 31 Orzeꞌ zañ dzi bruu zac mi lo de yu nu gusa num ornu bruum Galilea guam par Jerusaleeng. Na de yu zeꞌ mnii dey lo de mbecy Israeel nu bzaac dey nu byabañ mi. \p \v 32 ’Orzeꞌ de̱ ya̱ yap ne̱e̱ de̱ lo de ru tub riidz nu tonaꞌ la cyit na. Riidz zeꞌ, ndeꞌ coz nu mnii Ñgyoozh lo de gyitoo bel ni den nu segur la gyicy mi. \v 33 Coz zeꞌ bicy mi nu byuꞌ niñ par de ub na, gun laab nez den de gyitoo bel zeꞌ. Ni bicy mi ornu bicy mi nu byabañ Jesuuz. Ni rniiñ lo salmo cyup ornu Ñgyoozh nam: “Ru nac ru Iꞌña̱. Dzi na ya̱ gyicya̱ nu cui mbañ ru”, nam. \v 34 Niꞌ ziꞌl mnii Ñgyoozh lat de riidz nim, ornu mniim nu gyicy mi nu gyabañ Jesuuz, nunu wazaan mi nu gadz cuerp nim. Orzeꞌ nam rab mi biñ nu pcuim: “Ya̱ tonaꞌ la nap gyicy du̱ ru gal nu mne̱e̱ lo Dabi nu segur la gyicya̱”, nam. \v 35 Zeꞌ tuubaꞌ lugaar mnii yu nu mnii por cuen nim rab yum: “Ru wazaan ru nu gadz cuerp ni biñ Yon nir”, nay. \v 36 Tees tiem nu pcyiiñ Dabi gyishlombecy, bicy yu de coz nu rlagy Ñgyoozh nu gyicy yu. Gazeꞌ nu gut yu. Pcach dey yu lat de baa ni gyitoo bel ni den. Orzeꞌ byayu cuerp niy. \v 37 Tees biñ nu bicy Ñgyoozh nu byabañ, mi zeꞌ wangadz cuerp nim. \v 38 Orzeꞌ na der bicy na, ya̱ rne̱e̱ lo der coz nu rlagy ñi nu gad lagy der nu Ñgyoozh gyicy sulagy mi ni mbecy nu nac Jesuuz. \v 39 Nunu rlagy ñi gad lagy der nu dela mbecy nu gyicy cup consuel lo Crisht gla dey ni dela cyi. Zeꞌ leey nu bzeeñ Moisees wancyiiñ ñi nu gyicy ñi nu la de mbecy ni de cyi nu ricy yu. \v 40 Orzeꞌ bicy cuidad der nis zac ru coz nu mnii de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh gulas, \v 41 ornu pcaa dey gal nu Ñgyoozh mniim: \q1 De ru mbecy rgubdzaa, güii der. \q1 Gua nu ic der, nunu gat der, \q1 gun coz nu gyicya̱ tiem nu cyiiñ ru gyishlombecy ii, \q1 ndeꞌ tub coz nu rila wayeña lagy ru. \q1 Mas shaal mbecy coz zeꞌ lo der, tees wayeña lagy ru, \m nam ―na Baly rab yu de mbecy nu nguaa nañ yuꞌ zeꞌ. \p \v 42 Na lat nu bruu Baly nu Bernabee nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, orzeꞌ de mbecy nu walab mbecy Israeel nese nu gul yu mniiy nu cha gaꞌ dey nañ yuꞌ zeꞌ tuubaꞌ sab, dzi nu zu lagy dey, nunu nii zir dey de coz zeꞌ lat dey. \v 43 Na ornu blaazh brush las de mbecy, orzeꞌ zañ mbecy Israeel, nunu zañ mbecy nu gush leey ni de mbecy Israeel guaca dey ich Baly nu Bernabee. Orzeꞌ Baly briic yu consef ni dey, nunu mniiy nu zaab gash la dey de coz nap nu rbic Ñgyoozh niy. \p \v 44 Orzeꞌ tuubaꞌ sab, dzi nu rzu lagy mbecy, tonaꞌ la mbecy zigy byatublaazh yu. Sñuu ga ziꞌl mbecy ricy falt par nu lazh dela mbecy gyedz zeꞌ. Byatublaazh dey par nu zuub gyidag yu de riidz ni Shuaan den. \v 45 Na ornu de mbecy Israeel bzaac dey de mbecy zigy zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la bicy saap lagy dey ich Baly nu Bernabee. Orzeꞌ mnii dey riidz nu za contr ni riidz nu mnii Baly, nunu gugy zi dey yu. \v 46 Orzeꞌ Baly nu Bernabee fert zir mnii dey. Orzeꞌ na dey: \p ―Rlagy ñi nu nu loga la shaal de̱ riidz ni Ñgyoozh lo de ru. Tees como de ru rzu chu der de riidz zeꞌ, nunu como de ru ricy der ub ru par mbecy nu wangyap nu cui mbañ tub la, orzeꞌ de̱ ya̱ zaan de̱ de ru. Na cha̱ de̱ lat de mbecy nu walab mbecy Israeel, \v 47 gun ni bicy Shuaan den mandaar ornu nam: \q1 Ya̱ bicya̱ nu nar gal nu na tub yaa \q1 par nu zac de mbecy nu walab mbecy Israeel. \q1 Ya̱ gyicya̱ nu dela mbecy nu yuꞌ gal nu blaazhaꞌ zir zeꞌ nu zet ni gyishlombecy \q1 cui mbañ dey nu nac ru, \m nam ―na dey. \p \v 48 Na ornu güeñ de mbecy nu walab mbecy Israeel de riidz zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la bet lagy dey, nunu bicy zily dey riidz ni Ñgyoozh. Nunu de yu nu bi pcui Ñgyoozh par nu cui mbañ yu tub la, brugyiꞌ ricy cup dey consuel lom. \v 49 Orzeꞌ brush las riidz ni Ñgyoozh par dutuub la lugaar gaab ga ni Antioquía ni Pisidia. \v 50 Tees de mbecy Israeel pchaꞌ dey ic de mbecy zub lo gyedz zeꞌ, nunu pchaꞌ dey ic de biñ mñaa lily nu walab mbecy Israeel, de biñ mñaa nu driib zily Ñgyoozh. Orzeꞌ de mbecy zeꞌ brugyiꞌ ricy dey nu rsheed zi dey Baly nu Bernabee. Orzeꞌ pcyuu nu dey yu lo de yu ni dey. \v 51 Orzeꞌ Baly nu Bernabee bdib dey gyid lab yu par tub muesht nu gabe nu wangash de mbecy gyedz zeꞌ dey. Orzeꞌ bruu dey lugaar zeꞌ, zay tub gyedz nu la Iconio. \v 52 Tees de mbecy Antioquía ni Pisidia nu ricy cup consuel lo Crisht tonaꞌ la zu cyit lagy dey, nunu riib ic zaꞌ la Espiriit Yon ni Ñgyoozh nañ lardoo dey. \c 14 \s1 Baly nu Bernabee pshaal yu riidz ni Ñgyoozh Iconio \p \v 1 Na Iconio tublaazh la gua Baly nu Bernabee nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. Tonaꞌ la nap mnii dey. Ndeꞌ nu tonaꞌ la mbecy zigy bicy cup dey consuel lo Crisht. Yuꞌ mbecy Israeel bicy cup yu consuel lo Crisht, nunu yuꞌ gaꞌ mbecy nu walab mbecy Israeel bicy cup yu consuel lom. \v 2 Tees de mbecy Israeel nu wangyicy cup consuel lo Crisht bicy dey nu pchaꞌ ic mbecy nu walab mbecy Israeel, nunu bicy dey nu bish cya dey ich de bicy na. \v 3 Tees Baly nu Bernabee tuñ pcyiiñ dey lugaar zeꞌ. Wanchib la dey pshaal yu riidz ni Shuaan den. Mnii dey nu tonaꞌ la nap ricy num mbecy, nunu mi zeꞌ bicy mi nu gud lagy de mbecy nu de riidz nu rnii dey, ndeꞌ coz nu laab ñi. De mbecy gud lagy dey nu riidz zeꞌ rishli, gun Shuaan den briic mi mod nu gyicy dey nusuriidz gal nu de coz nu ricy nu za nu ic mbecy. \v 4 Orzeꞌ dela mbecy gyedz zeꞌ byac cup shcab ni dey. Tub nac yu guc nuy de mbecy Israeel, tub nacaꞌy guc nuy Bernabee nu Baly. \v 5 Orzeꞌ de mbecy nu walab mbecy Israeel, nu de mbecy Israeel, nu de yu nu riib ic ni dey, laab de yu zeꞌ mnii too dey nu shiñ gyicy nu dey Baly nu Bernabee. Orzeꞌ mnii too dey nu goow gyitaꞌy Baly nu Bernabee gashtal gat la dey. \v 6 Na ornu gud lagy Baly nu Bernabee, orzeꞌ bruu chu dey. Zay par lo de yu ni Listra nu Derbe, cyup gyedz nu ri lo de yu nu la Licaonia. \v 7 Zeꞌ pshaal dey de riidz nu sac ni Jesuuz. \s1 Baly nu Bernabee pshaal yu riidz ni Ñgyoozh Listra \p \v 8 Listra zu tub mbecy coj. Yu zeꞌ zub ziꞌl yu, gun gaal ziꞌl nu gul yu rila wagac zay. \v 9 Zeꞌ güeñ yu riidz nu rnii Baly. Orzeꞌ Baly gud lagy yu nu ricy cup yu zeꞌ consuel lo Crisht, nunu ndeꞌ nu gac gyac yu. Orzeꞌ Baly mbi la bgüiiy loy. \v 10 Orzeꞌ ye la brish tiy. Orzeꞌ nay: \p ―¡Wes su nunu li bzu! ―nay. \p Orzeꞌ rzab lay wes suy. Nunu brugyiꞌ lay rzay. \v 11 Na ornu de mbecy zigy bzaac dey nu ni bicy Baly, orzeꞌ brugyiꞌ nu rbish ti dey. Orzeꞌ na dey nu riidz yu, riidz Licaonia: \p ―¡De ñgyoozh gush dem mod nu na mbecy, nunu bet dem gashtal lo la den ii! ―na dey. \p \v 12 Mnii dey nu Bernabee nac yu tub ñgyoozh nu la Júpiter. Zeꞌ Baly mnii dey nu nac yu tub ñgyoozh nu la Mercurio, gun yu zeꞌ yu nu rnii. \v 13 Orzeꞌ de uz nu zu riiñ nañ yuꞌ ni ñgyoozh Júpiter, yuꞌ nu zub ruꞌ gyedz, orzeꞌ uz zeꞌ gua nuy la be tor nu gyee. Yu zeꞌ nu de mbecy ngulagy dey ñgyuut yu chigud zeꞌ nu cuic dey tub gun lo Baly, gal nu lo Bernabee. \v 14 Na ornu Baly nu Bernabee güeñ dey de coz nu rlagy de yu zeꞌ nu gyicy yu, orzeꞌ pshaa la dey shab yu, nunu gush dey carer guꞌy lat de mbecy zigy zeꞌ. Orzeꞌ brish ti dey. \p \v 15 Orzeꞌ nay: \p ―Der mbecy, ¿lagu ni ricy der? De̱ ya̱ nac de̱ mbecy gal nu naꞌ ziꞌl de ru. Nunu de̱ ya̱ yap de̱ ii par nu rica̱ nu gad lagy der nu laa yaa der de coz nu rila wacyiiñ ii, nunu “O” nii der ni Ñgyoozh mbañ, biñ nu psaꞌ lagy gyibaa, nu gyishlombecy, nu nisyudoo, nu dela coz nu yuꞌ de lugaar zeꞌ. \v 16 Gulas Ñgyoozh bzaan mi nu gyicy mbecy la ziꞌl coz nu rlagy ub yu gyicy yu. \v 17 Tees dub laa tiem rlyuum cyu nac mi ornu ricy mi coz nap. Ricy mi nu yet gyey, nunu rbic mi cosech. Rbic mi coz nu gow der, nunu ricy mi nu zu cyit lagy der ―na dey. \p \v 18 Mas nu de riidz zeꞌ, tees tonaꞌ la biigy par nu cay ni dey nu cueꞌ cut dey de tor zeꞌ par tub gun nu cha lo dey. \p \v 19 Orzeꞌ la be mbecy Israeel bruu dey Antioquía ni Pisidia, nunu bruu gaꞌ dey Iconio. Orzeꞌ za dey par Listra. Zeꞌ bduꞌ dey lagy de mbecy zigy nu cha dey contr ni Baly. Orzeꞌ de mbecy pshet dey gyitaꞌ Baly nu ñgyut dey yu. Orzeꞌ bgayu tuñ la dey yu par ruꞌ gyedz, gun psaꞌ lagy dey nu gut yu. \v 20 Tees ornu de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht byatublaazh dey lo Baly, orzeꞌ weshtey. Orzeꞌ guꞌ gaꞌy lat gyedz tuubaꞌ tir. Na tuubaꞌ dzi Baly nu Bernabee bruu dey Listra za dey par Derbe. \p \v 21 Orzeꞌ Baly nu Bernabee pshaal dey riidz nu sac ni Crisht Derbe, nunu pshet gras dey lardoo zañ mbecy par nu gyicy cup dey consuel lo Crisht. Orzeꞌ bish cya dey. Bruu dey Derbe zaꞌy par Listra. Orzeꞌ bruu dey Listra. Zay par Iconio. Orzeꞌ bruu dey Iconio. Za dey par Antioquía ni Pisidia. \v 22 Nez nu za dey, gua zaab lo dey de mbecy ni Crisht nu yuꞌ de lugaar zeꞌ. Bicy dey nu byafert dey nu nac de coz ni Crisht, nunu mnii dey nu gyicy paa dey nu de riidz nim nu bi güeñ dey. Blyuu dey ni dey. Orzeꞌ na dey: \p ―Zañ coz deet rlagy ñi nu zac na par nu chuꞌn lo gyel gubier ni Ñgyoozh ―na dey. \p \v 23 Baly nu Bernabee bloo su dey yu bel ni tub nac ga de mbecy ni Crisht. Orzeꞌ mnii nu dey Ñgyoozh, nunu pca dey ni ub yu nu cueꞌ goy gyit. Orzeꞌ bzeeñ dey de yu bel zeꞌ yaa Ñgyoozh, biñ nu ricy cup dey consuel lo, par nu güiim dey. \s1 Baly nu Bernabee cush cya dey par Antioquía ni Siria \p \v 24 Na ornu bded dey lo de yu ni Pisidia, orzeꞌ bruꞌña dey lo yu ni Panfilia. \v 25 Orzeꞌ za dey tub gyedz nu la Perge. Zeꞌ pshaal dey de riidz ni Crisht. Orzeꞌ bruu dey Perge, za dey par Atalia. \v 26 Zeꞌ gush dey tub barc. Orzeꞌ za dey par Antioquía, zeꞌ nu bguꞌ mbecy dey yaa Ñgyoozh par nu locyuub mi dey nunu par nu güiim dey lat nu gyicy yu riiñ nim, riiñ zeꞌ nu bi bzaꞌ lo dey na. \p \v 27 Na ornu bruꞌña dey Antioquía, orzeꞌ bicy tublaazh dey de mbecy ni Crisht. Orzeꞌ pshaal dey lo de mbecy zeꞌ dela coz nu bicy nu Ñgyoozh dey. Pshaal dey nu lac mod bicy Ñgyoozh par nu byaal nez nu cha dey lo de mbecy nu walab mbecy Israeel, gun orzeꞌ de yu zeꞌ gac gyicy cup dey consuel lo Crisht. \v 28 Orzeꞌ tuñ tiem byeeñ dey lugaar zeꞌ nu de mbecy ni Crisht. \c 15 \s1 De mbecy ni Crisht yuꞌ tublaazh dey Jerusaleeng \p \v 1 Orzeꞌ la be mbecy bruu dey lo de yu ni Judea guay Antioquía. Orzeꞌ blyuu dey ni de bicy na. Orzeꞌ na dey: \p ―Wac ruu mbañ den benu waca beey sircunsision cuerp ni den gal nu rniiñ lo leey nu bzeeñ Moisees ―na dey. \p \v 2 Orzeꞌ Baly nu Bernabee fert la mnii dey nu walab ni. Orzeꞌ zi ga la bee nu dey yu riidz. Orzeꞌ de mbecy mnii too dey nu Baly nu Bernabee nu la be mbecy nu yuꞌ Antioquía, de yu zeꞌ rlagy ñi cha dey par Jerusaleeng par nu cha güii dey de aposht nu de yu bel, gun orzeꞌ cugyiꞌ dey nu nac de coz zeꞌ. \p \v 3 Orzeꞌ de mbecy ni Crisht zeꞌ bzuu nez yu dey zay. Lat nu za dey lo yu ni Fenicia gal nu lo yu ni Samaria, orzeꞌ bdzeel dey de mbecy ni Crisht. Orzeꞌ byoo dey rishlo dey lac mod guc. Orzeꞌ mnii dey nu de mbecy nu walab mbecy Israeel byac dey mbecy ni Ñgyoozh. Ornu güeñ de mbecy nu yuꞌ lugaar zeꞌ ndeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la bet lagy dey. \p \v 4 Na ornu bri dey Jerusaleeng, orzeꞌ de mbecy ni Crisht, nu de aposht, nu de yu bel, de yu zeꞌ gua nii nu dey yu ñgyoozh. Orzeꞌ Baly nu Bernabee byoo dey rishlo dey nu lac mod bicy nu Ñgyoozh dey. \v 5 Orzeꞌ la be mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht, yu nu gunash leey ni de mbecy fariseo, orzeꞌ wes su dey. Orzeꞌ na dey: \p ―Rlagy ñi caan de mbecy ni Crisht nu walab mbecy Israeel nu caa dey beey sircunsision cuerp ni dey, nunu rlagy ñi caan dey nu gyicy yac yu nu leey nu bzeeñ Moisees ―na dey. \p \v 6 Orzeꞌ de aposht nu de yu bel byatublaazh dey par nu go dey riidz nu nac de coz zeꞌ. \v 7 Na ornu blazh bee dey riidz, orzeꞌ wes su Bed. Orzeꞌ nay: \p ―Der bicy na, de ru rad lagy der nu tonaꞌ la gulas pcui Ñgyoozh ya̱ lat de ru par nu shaala̱ de riidz ni Crisht lo de mbecy nu walab mbecy Israeel, gun orzeꞌ gyeñ dey, nunu gyicy cup dey consuel lom. \v 8 Ñgyoozh, biñ nu rad lagy la na lardoo mbecy, bicy mi nu rad lagy den nu cyiiñ de mbecy nu walab mbecy Israeel nu gac dey mbecy ni Crisht. Ni bicy mi ornu briic mi Espiriit Yon nim ni dey gal nu bicy nuꞌm de ub na. \v 9 Mod nu bicy num de ub na laab niꞌ ziꞌl mod bicy num dey. Bicy sulagy mi de cyi nu bicy dey, gun ricy cup dey consuel lo Crisht. \v 10 Orzeꞌ na ¿lagu rlagy der gyicy ru preb Ñgyoozh ornu ricy der nu deet rzac de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht? Coz nu rnii der nu gyicy dey, ndeꞌ coz nu wagyee den, gal nu de gyitoo bel ni den wangagyee dey. \v 11 Zeꞌ de ub na rzeña lagy den nu gruu mbañ na nu nac faboor nu ricy nu Shuaan den Jesuuz. Niꞌ ziꞌl de yu zeꞌ ―na Bed. \p \v 12 Dela mbecy gucua ri dey ornu güeñ dey nu rnii Baly nu Bernabee, ornu bzeed cuen dey lo dey dela coz ily nu bicy Ñgyoozh, nunu dela nusuriidz nu bicy mi lat de mbecy nu walab mbecy Israeel lat de riiñ nu bicy dey. \v 13 Na or blazh nu mnii Baly nu Bernabee, orzeꞌ na Santiag rab yu de mbecy: \p ―Bzuub gyidag der, bicy na. \v 14 Simo̱o̱ Bed bi byoo gaꞌy rishlon mod nu bicy Ñgyoozh num de mbecy nu walab mbecy Israeel ornu nap bicy num dey tir loga la. Bloo sum tub nac mbecy nu gac nim lat dey. \v 15 Niꞌ ziꞌl yaruu riidz nu pcaa de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. \q1 \v 16 Orzeꞌ na Ñgyoozh: Or lazh ndeꞌ, \q1 orzeꞌ ya̱ cush cya̱ locyuuba̱ de nez Dabi, \q1 gun mnu nez Dabi, \q1 tees ya̱ zu napa̱ ñii. \q1 \v 17 Gun orzeꞌ dela deꞌ zir mbecy yub dey Shuaan yu. \q1 De lo la mbecy nu ya̱ pcui̱ nu gac ne̱ yub dey ya̱. \q1 \v 18 Ni na Ñgyoozh, biñ nu bi gulas briic nu gad lagy de mbecy de ndeꞌ, \m rniiñ. \p \v 19 ’Niꞌ ya̱ rsaꞌ lagya̱ nu walagy ñi nu gyicy deet den nu de mbecy nu walab mbecy Israeel, de yu nu yac mbecy ni Ñgyoozh. \v 20 Tees rlagy ñi caan tub gyicy zeed na lo dey. Rlagy ñi niin lo dey nu cueꞌ gow dey de coz nu a̱ꞌ yad ñi nu gow yu. Cueꞌ gow dey de gun nu briic mbecy lo nab. Rlagy ñi niin nu cueꞌ gal dey de mbecy nu wanchelaay, nunu cueꞌ gow dey bañcyug nu psi̱i̱ mbecy yeñ, nunu cueꞌ gow dey reñ. \v 21 Gun nese gulas nu gashtal dzi na rlab mbecy leey nu bzeeñ Moisees nañ de yuꞌ nu rsyaꞌ de losaꞌn riidz ni Ñgyoozh. De sab la, dzi nu rzu lagy mbecy, rlab dey riidz nim, nunu dela gyedz rshaal mbecy riidz zeꞌ nim ―nay. \s1 Gyicy nu bzeed de aposht lo de mbecy nu walab mbecy Israeel \p \v 22 Orzeꞌ de aposht, nu de yu bel byatublaazh dey, nu dela mbecy ni Crisht. Orzeꞌ mnii too dey nu co su dey la be mbecy lat dey, par nu cha nu dey Baly nu Bernabee par Antioquía. Orzeꞌ bloo su dey Judas, laab yu zeꞌ yu nu la Barsabás, nunu niꞌ ziꞌl bloo su gaꞌ dey Silas. De yu zeꞌ mbecy nu rca lagy de bicy na lo. \v 23 Orzeꞌ briic dey tub gyicy za nu dey. Gyicy zeꞌ rniiñ: \p “De̱ ya̱, nu de aposht, nu de yu bel, nu de bicy na, zeed de̱ ñgyoozh ni de ru bicy na nu walab nez de mbecy Israeel. Zeed de̱ ñgyoozh ni de ru mbecy nu yuꞌ Antioquía, nunu niꞌ ziꞌl ni de ru mbecy nu yuꞌ lo yu ni Siria, nunu niꞌ ziꞌl ni de ru mbecy nu yuꞌ lo de yu ni Cilicia. \v 24 Bi güeñ de̱ nu la be mbecy nu bruu lat de̱ bruꞌña dey lat der nu bicy dey nu rac deet nañ shcab ni der nu nac de coz nu rnii dey. Tees de̱ ya̱ wanne̱e̱ de̱ lo dey nu ni gyicy yu. \v 25 Ndeꞌ nu na byatublaazh de̱, nunu bicy de̱ tub ziꞌl shcab nu pcui̱ de̱ la be mbecy nu cyid tooy rishlo der. Orzeꞌ bzuu nez de̱ yu cyid yu lo der. Yad nu dey Bernabee nu Baly, de yu nu dzi rca den. \v 26 De yu zeꞌ mas rlagy mbecy cut yu dey, tees ricy paa dey nu coz nu rlagy Shuaan den Jesucrisht. \v 27 Orzeꞌ gzuu nez de̱ Judas, nu Silas nu cyid yu lo der, gun orzeꞌ nii dey lo der par nu gyeñ gyidag la der dela coz nu ca̱a̱ de̱ lo gyicy ii. \v 28 Gun Espiriit Yon ni Ñgyoozh nu de̱ ya̱ rze̱e̱ nu walagy ñi ca̱a̱ de̱ reñaꞌ coz nu gyicy der, sinu de coz nu rlagy ñi gyicy der, de coz nu zat de̱ lo gyicy ii. \v 29 Cueꞌ gow der coz nu rbic mbecy lo nab. Cueꞌ gow der reñ, nunu cueꞌ gow der bañcyug nu gut nu psi̱i̱ mbecy yeñ. Cueꞌ gal der de mbecy nu wanchelaar. Tonaꞌ la nap gyicy der benu cueꞌ la gyicy der de coz zeꞌ. Bi nii gaꞌn.” Ni cañ lo gyicy zeꞌ. \p \v 30 Orzeꞌ bzuu nez dey de mbecy zeꞌ za dey par Antioquía. Na ornu bri dey Antioquía, orzeꞌ byatublaazh dela mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. Orzeꞌ briic dey gyicy zeꞌ nu syaꞌ dey. \v 31 Na ornu psyaꞌ de mbecy gyicy zeꞌ, orzeꞌ riidz nu taꞌ loñ bicy ñi nu tonaꞌ la bet lagy dey. \v 32 Judas nu Silas, como nac dey mbecy nu rnii por cuen ni Ñgyoozh, chi ñuu mniiy lo de bicy na. Briic yu baloor ni dey, nunu bicy fert yu dey nu nac de coz ni Crisht. \v 33 Na ornu bi rac la be tiem nu rcyiiñ dey lugaar zeꞌ, orzeꞌ de bicy na mnii nu dey yu ñgyoozh. Orzeꞌ bruu dey yay lo de mbecy nu bzuu nez yu. \v 34 Tees Silas mnii tooy nu gyiyeeñ gay. \v 35 Niꞌ Baly nu Bernabee byeeñ dey Antioquía. Bicy dey riiñ tublaazh nu zigy deꞌ zir mbecy. Blyuu dey ni de mbecy, nunu pshaal dey riidz ni Shuaan den lo de mbecy. \s1 Baly blaꞌ losaꞌy nu Bernabee \p \v 36 Despuees, or gules, orzeꞌ na Baly rab yu Bernabee: \p ―Yaa chan cha güiin de bicy na nu yuꞌ dela gyedz zeꞌ nu pshaal na de riidz ni Shuaan na. Cha güiin la ricy dey ―nay. \p \v 37 Tees Bernabee rlagy yu cha nuy Waa. Laab yu zeꞌ yu nu la Marc. \v 38 Zeꞌ Baly psaꞌ lagy yu nu a̱ꞌ nap nu cha nu Waa dey, gun bzeen gay riiñ nu bicy dey ornu pcyiiñ dey Panfilia, nunu wangyicyaꞌy riiñ nuy dey. \v 39 Orzeꞌ bee zi dey riidz nu losaꞌy. Orzeꞌ bicy zet lagy dey lo losaꞌy. Orzeꞌ Bernabee za nuy Marc. Orzeꞌ gush dey tub barc nu za par Chipre. \v 40 Zeꞌ Baly bloo suy Silas par nu gac losaꞌy. Orzeꞌ de mbecy bzeeñ dey Baly yaa Ñgyoozh par nu locyuub mi yu, nunu güiim yu. Orzeꞌ bruuy Antioquía zay. \v 41 Orzeꞌ bded yu lo yu ni Siria, nunu bdedaꞌy lo yu ni Cilicia. Lat nu gua zaab loy de mbecy ni Crisht, orzeꞌ bicy fert yu dey nu nac coz nim. \c 16 \s1 Timoteo rded nuy Baly nu Silas \p \v 1 Orzeꞌ Baly zay par Derbe nu Listra. Zeꞌ bdzeel yu tub mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht nu la Timoteo. Yu zeꞌ iꞌñ tub biñ mñaa Israeel. Zeꞌ uz yu nac yu mbecy griego. Ñaay laab mbecy ni Crisht. \v 2 Orzeꞌ dela bicy na nu yuꞌ Listra, nunu dela bicy na nu yuꞌ Iconio nap mnii dey niy. \v 3 Baly rlagy yu cha nuy Timoteo, ndeꞌ nu pcaay beey sircunsision cuerp niy. Ni bicy Baly, gun dela mbecy Israeel nu yuꞌ de lugaar zeꞌ gud lagy yu nu uz Timoteo nac yu tub mbecy griego. \v 4 Orzeꞌ lat nu gusa dey dela gyedz, blyuu dey ni de mbecy gal nu mnii de aposht nu de yu bel nu yuꞌ Jerusaleeng ornu byatublaazh dey. \v 5 Orzeꞌ dela mbecy ni Crisht fert zir guc nu dey de coz nim, nunu tub dzi ga ryañ zir dey. \s1 Bdeꞌ tub mbecy Macedonia lo Baly \p \v 6 Espiriit Yon ni Ñgyoozh wansaan mi nu shaal dey riidz ni Crisht lo de mbecy Asia, ndeꞌ nu bded dey dub tuuñ la zeꞌ nu ñgyiid ruꞌ yu ni Frigia nu Galacia. \v 7 Na ornu bri dey ruꞌ bzaa ni Misia, orzeꞌ bicy pee dey ñgyay lo de yu nu la Bitinia. Tees Espiriit ni Jesuuz wansaan mi nu ñgya dey lugaar zeꞌ. \v 8 Orzeꞌ bded nez ziꞌl dey lo yu ni Misia. Gazeꞌ nu za dey par Troas. \v 9 Na ornu bri dey Troas, orzeꞌ rel bdeꞌ lo Baly. Bzaac yu tub mbecy Macedonia mod ni pcaal. Orzeꞌ mnishbaay lo Baly. Orzeꞌ nay: “Cyid ru par Macedonia nu locyuub ru de̱ ya̱”, nay. \p \v 10 Orzeꞌ cuanzir bzaac Baly ndeꞌ, orzeꞌ bzu lily de̱ nu cha̱ de̱ par Macedonia, gun mnii to̱o̱ de̱ nu Ñgyoozh bredz mi de̱ ya̱ par nu shaal de̱ de riidz nap ni Crisht lo de mbecy nu yuꞌ zeꞌ. \s1 Baly nu Silas zay Filipos \p \v 11 Orzeꞌ Troas brush de̱ tub barc. Za̱ de̱ par lo tub nac yu nu ri lo nisyudoo nu la Samotracia. Orzeꞌ bru̱u̱ de̱ zeꞌ. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi bri̱ de̱ tub gyedz nu la Neápolis. \v 12 Orzeꞌ bru̱u̱ de̱ zeꞌ. Za̱ de̱ gyedz nu la Filipos. Filipos, ndeꞌ tub gyedz nu bzaa de mbecy Rom, nunu ndeꞌ gyedz nu ricy ñi presis ni de lugaar ni Macedonia zeꞌ. Orzeꞌ zeꞌ byeeñ de̱ la be dzi. \v 13 Orzeꞌ sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel, orzeꞌ bru̱u̱ de̱ par ruꞌ gyedz. Za̱ de̱ par ruꞌ gyoow, zeꞌ nu psaꞌ lagy de̱ nu gyatublaazh mbecy nu nii nu dey Ñgyoozh. Orzeꞌ gucua̱ de̱ zeꞌ rdo̱ de̱ de riidz nu sac ni Crisht nu de biñ mñaa nu byatublaazh zeꞌ. \v 14 Zeꞌ tub biñ mñaa nu güeñ riidz nu rdo̱ de̱, mi zeꞌ lam Lidia. Mi zeꞌ mbecy Tiatira nunu ricy mi dalje̱z nu rut mi negy bizat. Nac mi tub mbecy nu rca Ñgyoozh, nunu Shuaan den pshaal mi shcab nim par nu gyet lag mi cuen de riidz nu mnii Baly. \v 15 Orzeꞌ briib nis dey mi, nunu briib nis dey dela famil nim. Orzeꞌ mnishbaam lo de̱. Orzeꞌ nam: \p ―Yaa gyan cyiiñ der yu̱ꞌ benu rash der shcab nu ya̱ rishli ricy cupa̱ consuel lo Shuaan na ―nam. \p Orzeꞌ pcuugy mi lardo̱o̱ de̱ nu gya̱ de̱ yuꞌm. \p \v 16 Orzeꞌ tub dzi ornu za̱ de̱ zeꞌ nu ryatublaazh mbecy par nu rnii nu dey Ñgyoozh, orzeꞌ bdzeel de̱ tub fiñ feñ nu nac moz por fers la ni mbecy. Tub nuras bicy niy fiñ zeꞌ, nunu rbooñ cuen par nu nac nuras zeꞌ. Tonaꞌ la sheñ tiñ rad ni patro̱o̱ ñiñ nu nac nu rbooñ cuen. \v 17 Tees biid cañ ich de̱ nu Baly, orzeꞌ brugyiꞌ ye la rbish tiñ. Orzeꞌ nañ: \p ―¡De mbecy re ricy mi coz nu rnii Ñgyoozh biñ nu zily zir nac! ¡Rbic mi nu gad lagy der lac mod ruu mbañ ru! ―naañ. \p \v 18 Zañ dzi ni bicy ñi gashtal ornu bdzaꞌ Baly niñ. Orzeꞌ bish cyay bgüiiñ loñ. Orzeꞌ nay rab yu nuras zeꞌ: \p ―Par nu nac rishbeey ni Jesucrisht, ya̱ rne̱e̱ lor nu ruu chur lo fiñ ii ―nay. \p Orzeꞌ lueg la bruu nuras zeꞌ. \p \v 19 Na ornu de patro̱o̱ ni fiñ feñ zeꞌ gud lagy dey nu wadaꞌ mod nu gyicy dey gan tiñ nu nac ñii, orzeꞌ bduꞌ yaa dey Baly nu Silas. Gua nu dey yu lo de fushtiz loliꞌ zeꞌ nu rgua de yu zu riiñ. \v 20 Na ornu bruꞌña dey lo de fushtiz, orzeꞌ na dey: \p ―De mbecy ii nac dey mbecy Israeel, nunu ricy dey coz deet ledz na. \v 21 Rlyuu dey nu gyicy na coz nu cha contr ni leey. Como de ub na nac na mbecy Rom, ndeꞌ nu wac nii den nu nap de coz nu rnii dey. Ni wac gyicy den gal nu rlagy dey ―na dey. \p \v 22 Orzeꞌ niꞌ de mbecy zigy bish cya dey ich dey. Orzeꞌ de fushtiz por fers la bloo dey shab dey. Orzeꞌ pcaa dey mbecy nu gaaz dey yu nu laspeed. \v 23 Na despuees ornu dzi bi bgaaz dey yu, orzeꞌ mneꞌ dey yu nañ yuꞌ gyiib. Orzeꞌ pcaa dey de yu nu riib ic yuꞌ gyiib zeꞌ nu nap gyicy segur yu dey. \v 24 Na ornu bi guꞌ riiñ zeꞌ yaa yu nu riib ic zeꞌ, orzeꞌ mneꞌy de yu zeꞌ gal zeꞌ nu gyi zir ni nañ yuꞌ gyiib zeꞌ. Orzeꞌ briy gyiꞌ de yu zeꞌ nañ gyeegy nu zub gazel cyup ya gyibag. Gazeꞌ nu bicy nicy dey ñi. \p \v 25 Orzeꞌ tub guzeel rel, Baly nu Silas rnii nu dey Ñgyoozh, nunu rul dey lom. Nunu reñ dela de pres. \v 26 Orzeꞌ derepent la briib tub duru ily. Orzeꞌ pcueñ yuꞌ gyiib gashtal zeꞌ nu zu laa simient niñ. Orzeꞌ lueg la byaal dela roꞌ, nunu bet lag dela caden nu pcacuuñ dey de pres. \v 27 Orzeꞌ yu nu riib ic yuꞌ gyiib zeꞌ brish yu yaa. Na ornu bzaac yu nu naal dela roꞌ ni yuꞌ gyiib, orzeꞌ psaꞌ lagy yu nu briib dze dela pres. Orzeꞌ blooy mandzicy niy nañ gyid yuꞌñ, nunu bicy peey nu ñgyuut yu ub yu. \v 28 Orzeꞌ brish ti Baly. Gazeꞌ nu nay: \p ―¡Cueꞌ shiñ gyicy nur ub ru gun ii yu̱ꞌ dela de̱! ―nay. \p \v 29 Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ bredz yu mbecy nu cha nuy gyi. Orzeꞌ carer la guꞌy nañ yuꞌ zeꞌ. Nunu rash la bis yu nu tantaꞌ gudzib yu. Orzeꞌ wes saa lay yeñ gyiꞌ Baly nu Silas. \v 30 Orzeꞌ blooy de yu zeꞌ lugaar zeꞌ. Gazeꞌ nu nay rab yu dey: \p ―¿La ñuu coz rlagy ñi nu gyicya̱ par nu ruu mbaña̱? ―nay. \p \v 31 Orzeꞌ na Baly nu Silas: \p ―Bicy cup consuel lo Shuaan den, Jesucrisht. Orzeꞌ ruu mbañ ru nu dela famil nir ―na dey. \p \v 32 Orzeꞌ pshaal dey riidz ni Shuaan den loy nu lo dela mbecy nu rcyiiñ loy. \v 33 Na laab or zeꞌ yu nu riib ic zeꞌ za nuy dey nu bdiib yu zeꞌ nu guud güii ni dey. Orzeꞌ lueg la wi nis yu nu dela famil niy. \v 34 Orzeꞌ ya nuy Baly nu Silas. Gup yu par nañ yuꞌy nuy dey. Zeꞌ briic yu coz nu gow dey. Orzeꞌ mbecy nu riib ic zeꞌ nu dela famil niy tonaꞌ la gucyit lagy dey gun bi ricy cup dey consuel lo Crisht. \p \v 35 Na tuubaꞌ dzi or napor, orzeꞌ de fushtiz bzuu nez dey ayudant ni dey lo yu nu riib ic zeꞌ. Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―Blaa de mbecy zeꞌ ―na dey. \p \v 36 Orzeꞌ yu riib ic zeꞌ gua mniiy lo Baly. Orzeꞌ nay: \p ―De fushtiz bzeed dey raso̱o̱ nu la̱a̱ ru nu Silas. Orzeꞌ na ruu der. Gac gya der dub gusht la ―nay. \p \v 37 Orzeꞌ na Baly rab yu ayudant zeꞌ: \p ―Pshet dey yag ich de̱ lo rgüii la de mbecy zigy, nunu ii nigul ri bee dey de̱. Nunu de̱ ya̱ nac de̱ mbecy Rom. Zeꞌ ii mneꞌ dey de̱ ya̱ nañ yuꞌ gyiib. Orzeꞌ na rlagy dey coy de̱ ya̱ dze ga. Rila wac. Ub la de fushtiz rlagy ñi nu cyid dey coy de̱ ya̱ ―nay. \p \v 38 Na de ayudant gua niiy lo de fushtiz de riidz nu mnii Baly. Na ornu güeñ de fushtiz nu Baly nu Silas nac dey mbecy Rom, orzeꞌ tonaꞌ la gudzib dey. \v 39 Orzeꞌ za dey lo Baly nu lo Silas, nunu bdiiñ dey rishsulagy lo dey. Orzeꞌ gua nu dey de yu zeꞌ par ich yuꞌ gyiib nunu mnishbaa dey loy nu ruu dey gyedz zeꞌ. \v 40 Orzeꞌ Baly nu Silas bruuy nañ yuꞌ gyiib zay par yuꞌ Lidia. Zeꞌ bdzeel dey dela bicy na, nunu briic dey consuel ni de yu zeꞌ. Orzeꞌ bruu dey yuꞌ Lidia za dey. \c 17 \s1 Baly nu Silas zay Tesalónica \p \v 1 Nez nu za dey bded yu tub gyedz nu la Anfípolis, nunu bded dey tuubaꞌ gyedz nu la Apolonia. Orzeꞌ bruꞌña dey tub gyedz nu la Tesalónica. Orzeꞌ zeꞌ zub tub yuꞌ zeꞌ nu rsyaꞌ mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. \v 2 Orzeꞌ Baly zay nañ yuꞌ zeꞌ como nil rzay. Orzeꞌ chon sab, dzi nu rzu lagy mbecy Israeel, orzeꞌ Baly bee nuy de mbecy riidz. Bzat yu de riidz nu bzeeñ Ñgyoozh. \v 3 Orzeꞌ mniiy tub mod par nu gyet gras lardoo de mbecy zeꞌ, nunu pshaal yu lo dey nu Mesías, bin nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy, rlagy ñi nu gzac zim, nunu despuees ornu gat mi rlagy ñi nu gyabañ mi, nay. Orzeꞌ na gaꞌy rab yu dey: \p ―Laab Jesuuz, biñ nu ya̱ rzata̱ lo der, laab mi zeꞌ nac mi Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy ―nay. \p \v 4 Orzeꞌ guña lagy la be mbecy riidz nu rnii Baly, nunu guc nu dey Baly nu Silas. Niꞌ ziꞌl guña lagy zigy mbecy griego, de yu nu rca Ñgyoozh, nunu guña lagy zigy biñ mñaa zub lo. \p \v 5 Na de mbecy Israeel gusaap lagy dey. Orzeꞌ bicy tublaazh dey la be mbecy a̱ꞌ nap, gal nu mbecy gur rded. Orzeꞌ bicy dey nu pchaꞌ ic dela mbecy gyedz zeꞌ. Orzeꞌ por fers la guꞌ dey nañ yuꞌ Jasón. Byub dey Baly nu Silas nu cha nu dey yu lo de mbecy zigy. \v 6 Na ornu wangyad yu, orzeꞌ bgayu tuñ la dey Jasón nu deꞌ zir de bicy na. Gua nu dey yu lo de fushtiz gyedz zeꞌ. Orzeꞌ rbish ti dey. Orzeꞌ nay: \p ―¡De yu ii ricy deet dey dutuub la lugaar! ¡Na yadaꞌ dey gyedz ii nin! \v 7 ¡Nunu Jasón briic yu yuꞌ nu rcyiiñ dey! ¡De yu ii za dey contr ni leey ni yu nu riib ic de nasyoong, gun rnii dey nu zu tuubaꞌ mbecy nu riib ic, tub yu nu la Jesuuz! ―na dey. \p \v 8 Orzeꞌ nu riidz zeꞌ bicy dey nu pchaꞌ ic de mbecy zigy, nunu bicy dey nu pchaꞌ ic de fushtiz nu yuꞌ gyedz zeꞌ. \v 9 Orzeꞌ de fushtiz pcaa dey Jasón nu deꞌ zir de mbecy zeꞌ nu zeeñ dey ñuu tiñ par nu cueꞌ grib dze dey gyedz zeꞌ. Gazeꞌ nu blaa dey yu. \s1 Baly nu Silas zay Berea \p \v 10 Na ornu bi becheñ, orzeꞌ lueg la de bicy na bzuu nez dey Baly nu Silas zay Berea. Na ornu bruꞌña dey Berea, orzeꞌ gua dey nañ yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. \v 11 De mbecy Israeel nu yuꞌ Berea napaꞌ zir ricy dey gazeꞌ de mbecy Tesalónica. Orzeꞌ tonaꞌ la yet lagy dey de riidz nu rnii Baly nu Silas. Nunu tub dzi ga psyaꞌ zir dey riidz nu bzeeñ Ñgyoozh ben a rishli de coz nu rnii Baly nu Silas. \v 12 Orzeꞌ zigy mbecy zeꞌ bicy cup dey consuel lo Crisht gal nu zigy mbecy griego: tant biñ mñaa zub lo, nunu tant yu gyeey. \v 13 Tees ornu de mbecy Israeel nu yuꞌ Tesalónica güeñ dey nu niꞌ ziꞌl Baly rshaal yu riidz ni Ñgyoozh Berea, orzeꞌ za dey zeꞌ. Orzeꞌ brugyiꞌ ricy dey nu rchaꞌ ic de mbecy zigy. \v 14 Orzeꞌ lueg la de bicy na bzuu nez dey Baly zay par ruꞌ nisyudoo. Zeꞌ Silas nu Timoteo rup laa dey byeeñ yu Berea. \v 15 De mbecy nu za nu Baly, de yu zeꞌ za nu dey yu gashtal Atenas. Gazeꞌ nu bish cya dey zay par Berea tuubaꞌ tir. Za nu dey raso̱o̱ nu bzeed Baly lo Silas nu Timoteo. Baly mniiy nu cha dey loy lueg lueg la. \s1 Baly nu Silas pcyiiñ dey Atenas \p \v 16 Lat nu Baly blez yu Silas nu Timoteo Atenas, tonaꞌ la deet guc nañ lardooy ornu bzaac yu nu dzi zañ nab nguaa gyedz zeꞌ. \v 17 Ndeꞌ nu beey riidz nu de mbecy Israeel nu deꞌ zir mbecy nu driib zily Ñgyoozh nañ yuꞌ zeꞌ nu rsyaꞌ dey riidz nu bzeeñ mi. Nunu de dzi la beey riidz nu cyu ziꞌl mbecy nu byap yu lat yagyiꞌ. \v 18 Orzeꞌ la be mbecy nu rsyaꞌ leey nu la epicúreos nu la be mbecy nu rsyaꞌ gaꞌ leey nu la estoicos brugyiꞌ nu zi ro nu dey Baly riidz. Orzeꞌ na dey: \p ―¿La coz rnii mbecy nu dzi zaab ga ruꞌ re? ―na dey. \p Orzeꞌ tub nacaꞌ mbecy nay: \p ―Rlyu nu rzat yu ñgyoozh nu walab ñgyoozh guledz ―na dey. \p Ni rnii dey, gun Baly rshaal yu riidz ni Jesuuz, nunu rshaal yu riidz nu lac byabañ mi despuees nu bi gut mi. \v 19 Orzeꞌ gua nu dey yu tub lugaar nu la Areópago, zeꞌ nu ryatublaazh tub nac mbecy nu zu riiñ. Orzeꞌ na dey: \p ―Rlagy de̱ gad lagya̱ de riidz cub nu rlyuur. \v 20 Ru rniir reñ ga la riidz lo de̱, ndeꞌ nu rlagy de̱ gad lagya̱ lac yaruu de riidz zeꞌ ―na dey. \p \v 21 Ni mnii dey gun dela mbecy Atenas nu deꞌ zir mbecy yad nu rcyiiñ Atenas walagyaꞌ dey gyicy yu reñaꞌ coz, sinu se nu niiy ziꞌl dey nunu se nu gyeñ ziꞌl dey ca na la de riidz cub. \p \v 22 Orzeꞌ Baly wes suy lat de mbecy nu byatublaazh Areópago. Orzeꞌ nay: \p ―De ru mbecy Atenas, ya̱ rzaca̱ nu de mod la dzi ca ic der Ñgyoozh. \v 23 Gun lat nu rdeda̱ ledz der, bzaaca̱ de lugaar nu driib zily der Ñgyoozh. Byapa̱ tub mez nu driib zily der tub ñgyoozh. Lo mez zeꞌ ca letr. Orzeꞌ zeꞌ rniiñ: “Ñgyoozh nu a̱ꞌ yuꞌ lon”, rniiñ. Ñgyoozh nu de ru driib zily ru, mas a̱ꞌ yuꞌ lo der mi, mi zeꞌ biñ nu gzata̱ lo der na. \p \v 24 ’Ñgyoozh, biñ nu psaꞌ lagy gyishlombecy nu dela coz nu yuꞌ gyishlombecy ii, mi zeꞌ waccyiiñ mi nañ yuꞌ nu rzaa mbecy. \v 25 Niꞌ mbecy wac gyicy dey ni tub la coz nu locyuub dey mi, como ub mi rbic mi gyel mbañ ni dey, nunu rbic mi dela coz nu galagy ñi ni dey. \p \v 26 ’Ñgyoozh psaꞌ lagy mi tub mbecy. Lo nez yu zeꞌ bruu de lo la nez mbecy. Ñgyoozh bicy mi nu yuꞌ dey dutuub la gyishlombecy. Anzir nu saꞌ lagy mi dey, bi bloo ic mi gul chuꞌ dey gyishlombecy, nunu bi bloo ic mi ca lugaar chuꞌ dey. \v 27 Ni bicy mi, gun orzeꞌ yub dey mi, gun dzi ga gyad mi ni dey lat nu yub dey mi. Rishli Ñgyoozh a̱ꞌ zet la zum lo tub ga de ub na. \v 28 Gun par nu nac Ñgyoozh, mbañ den, nunu rcueñ den, nunu yuꞌ den gyishlombecy ii. Gal nu mnii tub losaꞌ der ornu pcaay riidz cyit. Orzeꞌ nay: “Niꞌ de ub na nac naa iꞌñ mi”, nay. \v 29 Orzeꞌ como nac naa iꞌñ Ñgyoozh walagy ñi saꞌ lagy na nu nam gal nu na tub nab nu ryaa nu or o nu plat o nu gyitaꞌ, tub nab nu bzaa mbecy nu shcab ni ub ziꞌl yu. \v 30 Gulas Ñgyoozh se la la bicy num de mbecy nu wangad lagy de coz zeꞌ. Tees na rcaam dela mbecy nu yuꞌ dutuub la lugaar nu neꞌ dey dela cyi nu ricy yu. \v 31 Gun Ñgyoozh bi bzum tub dzi nu li ri beem ni dela mbecy nu yuꞌ gyishlombecy. Ni gyicy mi par nu nac tub biñ nu bi bloo sum. Nunu briic mi nu gad lagy mbecy nu segur la ni gyicy mi ornu bicy mi nu byabañ mi zeꞌ despuees nu gut mi ―na Baly. \p \v 32 Na ornu güeñ dey nu mnii Baly nu byabañ tub mbecy gut, orzeꞌ yuꞌ mbecy nu psuriidz dey yu. Yuꞌ gaꞌ mbecy nu mniiy: \p ―De̱ ya̱ rlagya̱ gyeña̱ ornu zat ru de riidz zeꞌ tuubaꞌ tir ―na dey. \p \v 33 Orzeꞌ bruu Baly lat dey. Zay. \v 34 La be mbecy guc nuy Baly, nunu bicy cup dey consuel lo Crisht. Dionisio, yu zeꞌ tub mbecy nu bzu riiñ Areópago bicy cup yu consuel lo Crisht. Nu tuubaꞌ mbecy nu bicy cup consuel lo Crisht, tub biñ mñaa nu la Dámaris. Nunu zañ zir dey bicy cup yu consuel lo Crisht. \c 18 \s1 Baly zay Corinto \p \v 1 Na despuees ni de nu ndeꞌ, bruu Baly Atenas, zay tub gyedz nu la Corinto. \v 2 Zeꞌ bdzeel yu tub mbecy Israeel nu la Aquila. Yu zeꞌ tub mbecy Ponto, tees sa bruuy lo de yu ni Italia nu mñaay, tub biñ mñaa nu la Priscila. Bruuy Italia, gun Clau, yu nu riib ic de nasyoong, pcaay dela mbecy Israeel nu ruu dey tub gyedz ni Italia nu la Rom. Orzeꞌ Baly gua güiiy dey. \v 3 Orzeꞌ byeeñ nuy de yu zeꞌ, nunu tublaazh la bicy dey riiñ, gun Baly nac yu tub yu nu rzaa yuꞌ negy. Laabaꞌ ndeꞌ dalje̱z nu ricy Aquila nu mñaay. \v 4 De sab, dzi nu rzu lagy de mbecy Israeel, rza Baly nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, gun rlagy yu cuugy yu lardoo de mbecy Israeel, nunu tant mbecy nu walab mbecy Israeel. \p \v 5 Na ornu bruu Silas nu Timoteo Macedonia za dey par Corinto. Orzeꞌ Baly wangyicy yu reñaꞌ riiñ. Se tub lo ziꞌl nu rshaal yu riidz ni Crisht. Naal la blyuuy ni de mbecy Israeel nu Jesuuz laab mi zeꞌ Mesías, biñ nu bloo su Ñgyoozh. \v 6 Tees ornu gua dey contr niy, nunu ornu shiñ mnii dey niy, orzeꞌ bdib yu shab yu par nu gabe nu wangash dey riidz zeꞌ. Orzeꞌ nay: \p ―Benu de ru duneꞌr, laab der yuꞌ falt nir. Ya̱ sac falt ne̱. Na par lo ya̱ cha̱ lat de mbecy nu walab mbecy Israeel ―nay. \p \v 7 Orzeꞌ bruuy nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh zeꞌ, zay cyiiñ yu yuꞌ tub mbecy nu la Ticio Justo, tub yu nu rca Ñgyoozh. Yu zeꞌ rcyiiñ yu cuit yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. \v 8 Tees Crispo, yu nu riib ic nañ yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, yu zeꞌ nu dela famil niy bicy cup yu consuel lo Shuaan den. Nunu zigy zir mbecy Corinto güeñ dey riidz ni Crisht, nunu bicy cup dey consuel lom, nunu wi nis dey. \p \v 9 Na tub rel Shuaan den Jesuuz bruu zac mi lo Baly mod ni pcaal. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Cueꞌ dzib ru. Zaab nii lar riidz ne̱. Cueꞌ checar nu niir lo de mbecy. \v 10 Gun ya̱ nac du̱ ru. Ni tub la mbecy wac shiñ gyicy nuy ru, gun zigy de mbecy gyedz ii nac dey mbecy ne̱ ―nam. \p \v 11 Orzeꞌ byeeñ yu zeꞌ tub ñaꞌn nu. Orzeꞌ blyuuy riidz ni Ñgyoozh ni de mbecy. \p \v 12 Ornu Galión bdugyiy riiñ nu riib ic yu por cuen ni gubier ni Acaya, de mbecy Israeel byatublaazh dey nu cha dey contr ni Baly. Orzeꞌ gua nu dey yu zeꞌ nu dri bee Galión ni de mbecy. \v 13 Orzeꞌ na dey rab yu Galión: \p ―Yu ii rcuugy yu lardoo de mbecy nu cay Ñgyoozh tub mod nu za contr ni leey ―na dey. \p \v 14 Na ornu Baly bicy peey niiy, orzeꞌ na Galión rab yu de mbecy Israeel: \p ―Benu bicy yu coz nu walab seꞌñ, o benu bicy yu tub cyi ily nu tonaꞌ la shiñ, orzeꞌ rlagy ñi gyicy cupa̱ pase̱z du̱ de ru mbecy Israeel. \v 15 Tees como rtub su der losaꞌr nu lac yaruu de riidz, nunu rtub su der losaꞌr nu nac ca na tub mbecy, nunu rtub su der losaꞌr nu nac leey ni ub der, orzeꞌ laab de ub ru rlagy ñi nu zaꞌ lo der gyel chaꞌ ic ni ub ru. Ya̱ wari be̱e̱ coz nu na gal nu na nii ―na Galión. \p \v 16 Orzeꞌ pcyuu nuy dey par ich yuꞌ zeꞌ nu dri beey ni mbecy. \v 17 Orzeꞌ de mbecy pshet yaa dey Sosht, yu nu riib ic nañ yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. Orzeꞌ bdi dey yu laab roꞌ la zeꞌ. Nunu Galión wangyicy cuen yu de coz nu bicy dey. \s1 Baly bish cyay zay Antioquía \p \v 18 Na despuees ni de nu ndeꞌ, orzeꞌ Baly byeeñ yu zañ ruꞌ dzi Corinto. Gazeꞌ nu bruuy lat de bicy na za nuy Priscila nu Aquila nañ tub barc par lo de yu nu la Siria. Tub gyedz nu la Cencrea, anzir chuꞌy nañ barc, orzeꞌ bicy yu tub trat nu Ñgyoozh. Orzeꞌ bicy yagy yu tooy par nu gabe nu segur la gyicy paay nu trat zeꞌ. \v 19 Orzeꞌ bruꞌña dey Éfeso. Zeꞌ bzeeñ Baly Priscila nu Aquila. Orzeꞌ guay nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh. Orzeꞌ bee nuy de mbecy Israeel riidz. \v 20 Orzeꞌ mnishbaa dey loy nu tuñ tiem gyiyeeñ yu nuy dey tees wanshet ic yu. \v 21 Tees ornu bruuy lo dey, orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Benu Ñgyoozh rlagy mi, ya̱ yap güi̱i̱ der tuubaꞌ tir ―nay. \p Orzeꞌ guꞌy nañ barc. Bruuy Éfeso zay. \p \v 22 Orzeꞌ bruꞌñay Cesarea. Orzeꞌ bruu gaꞌy zeꞌ yay par Jerusaleeng. Yay nu niiy ñgyoozh nu de mbecy ni Crisht nu yuꞌ zeꞌ. Orzeꞌ bruuy Jerusaleeng zay par Antioquía. \v 23 Na ornu pcyiiñ yu lugaar zeꞌ tub tiem, orzeꞌ bruuy. Gusay lo de yu ni Galacia nu lo de yu ni Frigia. Bicy yu nu byafert zir ricy cup de mbecy consuel lo Crisht. \s1 Apolos pshaal yu riidz ni Crisht Éfeso \p \v 24 Na tub mbecy Israeel nu la Apolos briy Éfeso. Yu zeꞌ tub mbecy Alejandría. Tonaꞌ la nap za riidz nu rniiy, nunu nap ñuu rad lagy yu riidz ni Ñgyoozh. \v 25 Nap blyuu mbecy niy de coz ni Shuaan den. Nunu fert la rniiy, nunu nap rlyuuy de coz ni Jesuuz. Tees par nu zu nis mbecy, tub zi la de coz nu blyuu Waa, de ndeꞌ ziꞌl rad lagy yu. \v 26 Orzeꞌ brugyiꞌ nu wachib lay rniiy lat de mbecy nañ yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy riidz ni Ñgyoozh. Na ornu Priscila nu Aquila güeñ dey de riidz nu mniiy, orzeꞌ gua nu dey yu par yuꞌy. Zeꞌ nap zir pshaal dey de coz ni Ñgyoozh loy. \v 27 Orzeꞌ Apolos mnii tooy nu chay par lo yu ni Acaya. Orzeꞌ de mbecy ni Crisht nu yuꞌ Éfeso blocyuub dey yu, gun bzeed dey tub gyicy lo de bicy na nu yuꞌ zeꞌ. Mniiy lo dey nu nap gyicy nu dey Apolos ornu griy. Na ornu briy Acaya, tonaꞌ la nap blocyuub yu de yu nu brugyiꞌ nu ricy cup consuel lo Crisht par nu nac faboor ni Ñgyoozh. \v 28 Lat de mbecy zigy nap blyuuy nu dzi radza de riidz nu rnii de mbecy Israeel. Orzeꞌ wangacaꞌ nii dey nu walab ni. Bzat yu riidz nu bzeeñ Ñgyoozh, ornu blyuuy ni dey nu Jesuuz, laab mi zeꞌ Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy. \c 19 \s1 Baly zay Éfeso \p \v 1 Lat nu ri Apolos Corinto, Baly gusay de lugaar ni logyiꞌ. Orzeꞌ briy Éfeso. Zeꞌ byap yu la be mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. \v 2 Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―¿A guud Espiriit Yon ni Ñgyoozh ni de ru, ornu nu loga la nu bicy cup der consuel lo Crisht? ―nay. \p Orzeꞌ na dey: \p ―Ni wangyeñ de̱ ti yuꞌ tub Espiriit Yon ni Ñgyoozh ―na dey. \p \v 3 Orzeꞌ na Baly: \p ―Benu ni, orzeꞌ ¿lac yaruuñ ornu briib nis dey de ru? ―nay. \p Orzeꞌ na dey: \p ―Yaruuñ gal nu mnii Waa ―na dey. \p \v 4 Orzeꞌ na Baly: \p ―Waa briib nis yu de mbecy nu bi mneꞌ de coz cyi, nunu mniiy lo de mbecy Israeel nu gyicy cup dey consuel lo biñ nu cyid despuees par lo ub yu. Mi zeꞌ lam Jesuuz ―nay. \p \v 5 Ornu güeñ dey riidz zeꞌ, orzeꞌ bzu nis dey par nu gabe nu nac dey mbecy ni Shuaan den, Jesuuz. \v 6 Orzeꞌ Baly briib yaay too dey. Orzeꞌ Espiriit Yon ni Ñgyoozh bicy nim dey. Orzeꞌ mnii dey nu riidz reñaꞌ mbecy, nunu mnii dey por cuen ni Ñgyoozh. \v 7 Lo dela dey tub trocyup yu gyeey nac yu. \p \v 8 Lat chon beey gua Baly nañ yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, wanchib lay mniiy lo de mbecy. Bee nuy dey riidz, nunu bicy yu nu bguugy lardoo dey nu nac riidz ni gyel gubier ni Ñgyoozh. \v 9 Tees bruu su la be mbecy zeꞌ nu bicy cyigy lardoo dey, nunu wacheña lagy yu. Shiñ mnii dey ni de coz ni Shuaan den lat de mbecy zigy. Ndeꞌ nu Baly bruuy lat dey. Orzeꞌ za nuy de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht par nañ tub yuꞌ scuel, nu la Yuꞌ Scuel ni Shi Tirano. Zeꞌ bee nu Baly de mbecy riidz de dzi la. \v 10 Ni bicy yu nuy dey nañ cyup ñaꞌn. Ndeꞌ nu güeñ dela mbecy nu yuꞌ lo de yu ni Asia de riidz ni Shuaan den: tant mbecy Israeel, tant mbecy nu walab mbecy Israeel. \p \v 11 Nunu Ñgyoozh tonaꞌ la nusuriidz ily bicy mi par nu nac Baly. \v 12 Mas tub bay ni Baly o tub shab yu nu rzuy rza nu dey lo de mbecy rat. Orzeꞌ de mbecy rat zeꞌ ryac yu. O benu nuras bicy ras nuy dey, orzeꞌ druu chu nuras zeꞌ lo dey. \p \v 13 Na yuꞌ la be mbecy Israeel nu rded rboo nuras. Orzeꞌ yu zeꞌ bicy peey mbooy nuras nu nac rishbeey nu rbic Jesuuz. Orzeꞌ na dey rab yu nuras: \p ―¡Par nu nac rishbeey ni Jesuuz, biñ nu rzat Baly, rne̱e̱ de̱ lor nu ruu chur lo mbecy ii! ―na dey. \p \v 14 Ni bicy gagy iꞌñ tub mbecy nu la Esceva. Yu zeꞌ tub yu nu riib ic de uz. \v 15 Tees ornu ni gugy dey nuras, orzeꞌ na nuras rab yu dey: \p ―Ya̱ yuꞌ lo̱ Jesuuz, nunu ya̱ yuꞌ lo̱ cyu nu Baly. Zeꞌ de ru ¿cyu nac ru? ―nay. \p \v 16 Orzeꞌ mbecy nu bicy ni nuras zeꞌ tonaꞌ la fert pshet yaay dey. Bicy yu gan dey. Orzeꞌ bruu dey nañ yuꞌ zeꞌ carer. Guud güii dey, nunu por fers la blooy dela shab dey. Gyid yaagy la dey yay. \v 17 Dela de mbecy Éfeso nu de mbecy Israeel gal nu mbecy nu walab mbecy Israeel, dela dey güeñ dey de coz nu guc nunu tonaꞌ la gudzib dey. Orzeꞌ tonaꞌ la briib zily mbecy Jesuuz. \p \v 18 Orzeꞌ zigy mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht bicy caacy yu de cyi nu bicy yu lat de mbecy. \v 19 Zigy de mbecy nu bicy tuꞌ losaꞌ bicy tublaazh dey de libr ni tuꞌ ni dey, nunu pcaa dey gyiñ lo rgüii la de mbecy zigy. Na ornu bloo dey cuen ben la be sac de libr zeꞌ, orzeꞌ pshuub ñi pres ni cyaal gaynal miily tiñ plat. \v 20 Ni mod guc. Orzeꞌ bzu laa riidz ni Ñgyoozh, nunu bicy ñi nu byanap de mbecy. \p \v 21 Na despuees nu bi guc de coz zeꞌ, orzeꞌ Baly mnii tooy nu ches say lo de yu ni Macedonia nu lo de yu ni Acaya. Na ornu lazh chesay de lugaar zeꞌ, orzeꞌ mnii tooy nu gyay Jerusaleeng. Orzeꞌ nay: \p ―Lazh ndeꞌ rlagy ñi cha̱ güi̱i̱ gyedz Rom ―nay. \p \v 22 Na tub tiem, lat nu gabee riy lo yu ni Asia se tub tiem, orzeꞌ bzuu nez yu Timoteo nu Erasto nu cha ga dey par Macedonia. De yu zeꞌ nil rlocyuub dey Baly. Orzeꞌ Baly bzuu nez yu dey zay. \s1 Pchaꞌ ic de mbecy Éfeso \p \v 23 Tiem zeꞌ tonaꞌ la deet guc par nu nac de coz ni Shuaan den Éfeso. \v 24 Zu tub mbecy nu la Demetr. Yu zeꞌ tub yu nu ricy nap plat. Bzaay nab ni yuꞌ nu driib zily mbecy tub ñgyoozh nu la Diana. Orzeꞌ tonaꞌ la sheñ tiñ rad ni de mbecy nu rzaa de nab zeꞌ. \v 25 Orzeꞌ bicy tublaazh yu de mbecy nu ricy laab losaꞌ riiñ nu ricy ub yu. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―De ru mbecy, de ru rad lagy der nu dzi gusht rcyiiñ den par nu nac riiñ nu ricy na. \v 26 Gun de ru rzac der nunu reñ der de coz nu rnii Baly. Rniiy nu ñgyoozh nu rzaa mbecy, ndeꞌ rila walab ñgyoozh, nunu bi bicy yu gan nu pcuugy yu lardoo zañ mbecy nu laa yaa dey de ñgyoozh zeꞌ: tant Éfeso gal nu dela lugaar lo yu ni Asia. \v 27 Orzeꞌ dzi rishdzidz walab tub lo ziꞌl nu nii zi mbecy ni de riiñ nu ricy na, sinu niꞌ ziꞌl gyicy dey nu se la la sac yuꞌ ni Diana, ñgyoozh lily ni den. Orzeꞌ nit lo gyel lily nim. Nunu biñ re biñ nu driib zily dela mbecy Asia, nunu dela mbecy nu yuꞌ gyishlombecy ―nay. \p \v 28 Na ornu güeñ de mbecy zeꞌ de riidz zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la guzi lagy dey. Orzeꞌ brugyiꞌ rbish ti dey. Orzeꞌ nay: \p ―¡Tonaꞌ la coz ily nac Diana ni de mbecy Éfeso! ―na dey. \p \v 29 Orzeꞌ dutuub la lat gyedz brush las nu zu redz zeꞌ. Orzeꞌ de mbecy zigy bduꞌ yaa dey Gayo nu Aristarco, cyup mbecy Macedonia nu rded nu Baly. Orzeꞌ za nu dey yu carer par nañ yuꞌ nu ryatublaazh de mbecy. \v 30 Baly ngulagy yu chay lo de mbecy zigy tees de mbecy ni Crisht wansaan dey. \v 31 Nunu la be de fushtiz ni Asia, de yu nu nac amig ni Baly, bzeed dey raso̱o̱ loy nu cueꞌ chuꞌy nañ yuꞌ nu ryatublaazh mbecy zeꞌ. \v 32 Zeꞌ tonaꞌ la zu redz guꞌ de mbecy. Tub mbecy rbish tiy tub coz. Zeꞌ tuubaꞌ mbecy rbish tiy reñaꞌ coz. Orzeꞌ zigy zir de mbecy nu wangad lagy dey lagu byatublaazh yu. \v 33 Yuꞌ mbecy nu briic yu fers ni Alejandro, gun de mbecy Israeel mnii dey loy nu chay cha niiy lo dela de mbecy. Orzeꞌ Alejandro bicy yaay lo dey par nu cueꞌ gyicy dey zu redz. Bicy peey niiy tub riidz par nu gabe nu sac falt ni de mbecy Israeel lo de mbecy zigy. \v 34 Tees de mbecy zigy byuꞌ lo dey yu nu nac yu mbecy Israeel. Orzeꞌ tublaazh la brish ti dey nañ cyup or. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Tonaꞌ la coz ily nac Diana ni de mbecy Éfeso! ―na dey. \p \v 35 Or guchi orzeꞌ scyerban ni gyedz zeꞌ pcyaag yu ic de mbecy zigy. Orzeꞌ nay: \p ―De ru mbecy Éfeso, dela mbecy rad lagy dey nu bdugyi gyedz Éfeso ii par nu ña dey yuꞌ ni ñgyoozh lily, yuꞌ ni Diana, nunu par nu ña dey nab mi nu bruu gashtal gyibaa bet lag ñi. \v 36 Nunu ni tub la mbecy wac niiy nu de coz nu mne̱e̱ ndeꞌ tub coz nu walab rishli. Orzeꞌ ndeꞌ nu rlagy ñi gyag ic der nunu cueꞌ gur gyicy la der. \v 37 De ru biid nu der de mbecy zeꞌ par ii mas wangyicy gubaan dey la coz nu yuꞌ nañ de yuꞌ nu driib zily den ñgyoozh nin. Ni wannii zi dey nim. \v 38 Benu Demetr nu de yu nu ricy nuy riiñ rlagy dey cuꞌy cyi ca na mbecy, orzeꞌ par ndeꞌ yuꞌ dzi nu yuꞌ de fushtiz par nu ri beey ni de mbecy. Lo de yu zeꞌ gad gyel fushtiz. \v 39 Tees benu yuꞌ reñaꞌ coz nu rlagy der niir, orzeꞌ rlagy ñi zaꞌ lo der ñii ii lat de junt nu cuꞌ de fushtiz. \v 40 Gun na rishdzidz nis nii mbecy nu bicy den gyel yuu lat de ub na par nu nac de coz nu guc dzi na. Wad la ruꞌn niin lagu ni guꞌ deet na ii. Niꞌ wac shaal den lo mbecy lagu ni rlagy na gyicy na ―na scyerban ni gyedz zeꞌ. \p \v 41 Orzeꞌ ornu bded nu ni mniiy lo de mbecy, orzeꞌ ptush las yu dey yay. \c 20 \s1 Baly zay Macedonia \p \v 1 Na ornu guca de gyel deet zeꞌ, orzeꞌ Baly bicy tublaazh yu de mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. Orzeꞌ briic yu consef ni dey. Orzeꞌ despuees mniiy ñgyoozh nuy dey. Orzeꞌ bruuy zay par Macedonia. \v 2 Lat nu zay de lo yu ni Macedonia, dzi briic yu baloor ni de mbecy ni Crisht. Orzeꞌ briy Grecia. \v 3 Zeꞌ pcyiiñ yu chon beey. Na ornu bzu lily yu nu chay par Siria nañ tub barc, orzeꞌ gud lagy yu nu de mbecy Israeel psaap dey riidz nu shiñ gyicy nu dey yu. Orzeꞌ mnii tooy nu cush cyay, ded yu lo de yu ni Macedonia tuubaꞌ tir. \v 4 Sópater, tub mbecy Berea, gua nuy yu. Yu zeꞌ iꞌñ Pirro. Niꞌ ziꞌl reñaꞌ mbecy gua nu dey yu. Gush lañ: Aristarco, nu yu nu la Segundo, cyup de yu zeꞌ mbecy Tesalónica, nu Gayo, tub yu Derbe, nu Timoteo, nu Tíquico nu Trófimo, cyup de mbecy zeꞌ bruuy lo de yu ni Asia. \v 5 Orzeꞌ de mbecy zeꞌ za ga la dey par lo de̱. Za dey tub gyedz nu la Troas. Zeꞌ blez dey de̱ ya̱. \v 6 Zeꞌ de̱ ya̱, ornu bded saꞌ nu row dey gyishtily nu sac lebadur, orzeꞌ guꞌ de̱ nañ barc. Orzeꞌ bruu de̱ Filipos za̱ de̱. Na ornu bzaꞌ gaay dzi, orzeꞌ bri̱ de̱ Troas. Orzeꞌ byatublaazh de̱ nu losa̱ꞌ. Zeꞌ pcyiiñ de̱ tub sman. \s1 Baly pcyiiñ yu Troas \p \v 7 Orzeꞌ dzi loga la ni sman byatublaazh de̱ nu losa̱ꞌ nu da̱w de̱ gyit mod nu bzeeñ Jesucrisht. Orzeꞌ Baly pshaal yu riidz ni Crisht lo de mbecy. Zaab rnii lay lo dey gashtal or guzeel rel, gun tuubaꞌ dzi gyay. \v 8 Orzeꞌ byatublaazh de̱ nañ tub yuꞌ nu zub gya ni tub yuꞌ chon shily. Zeꞌ rca gyi ni zañ candiil. \v 9 Zeꞌ zub tub yu feñ nu la Eutico. Zub yu ruꞌ bentan. Lat nu rnii Baly, orzeꞌ tonaꞌ la byeed pcaal yu gashtal por fi̱i̱ gush la pcaal yu, gun Baly dzi tuñ mniiy. Orzeꞌ bruuy gal shily chon ni yuꞌ zeꞌ. Bet lag yu gal lo yu la. Orzeꞌ pshes nañ dey yu gut lay. \v 10 Orzeꞌ Baly bet yu par lo yu. Orzeꞌ gusaab tiily yu. Bduꞌ yaay yu. Orzeꞌ nay: \p ―Cueꞌ dzib der gun gabee mbañ yu ―nay. \p \v 11 Orzeꞌ gupaꞌy laab gal gya zeꞌ bdow nuy dey gyit mod nu bzeeñ Jesuuz. Despuees orzeꞌ chi bee nuy dey riidz gashtal briib la doo. Gazeꞌ nu bruuy lo dey zay. \v 12 Orzeꞌ ya nu dey yu feñ zeꞌ par yuꞌy mbañ yu. Orzeꞌ guud baloor ni dey. \s1 Baly bruuy Troas zay Mileto \p \v 13 Orzeꞌ bzeeñ Baly de̱ ya̱. Gazeꞌ nu gu̱ꞌ de̱ nañ barc za̱ ga̱ de̱ lo par Aso. Zeꞌ chuꞌ Baly nañ barc. Ni mniiy nu gyicy de̱, gun rlagy yu chay gyiꞌ lay par Aso. \v 14 Na ornu bdzeel de̱ Baly Aso, orzeꞌ guꞌy nañ barc. Orzeꞌ za̱ de̱ par Mitilene. \v 15 Orzeꞌ zeꞌ bru̱u̱ de̱ za̱. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi bri̱ de̱ Quío. Gal tuubaꞌ dzi bri̱ de̱ Samos. Zeꞌ bzu lagy de̱ Troguilio. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi bri̱ de̱ Mileto. \v 16 Gun Baly bduꞌ ic yu nu ded nez ziꞌl yu Éfeso, gun orzeꞌ cueꞌ ganda̱y yu lo yu ni Asia, gun gyeel riy Jerusaleeng, gun dzi ga dugyi ruꞌy saꞌ ni Pentecostés. \s1 Baly rniiy lo de yu bel ni de mbecy ni Crisht Éfeso \p \v 17 Orzeꞌ lat nu ri Baly Mileto, bzeed yu raso̱o̱ za nu mbecy par Éfeso. Mniiy nu cha de yu bel ni de mbecy ni Crisht nu cha cheel dey yu. \v 18 Na ornu bri dey, orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―De ru rad lagy der la coz bicya̱ nese dzi loga la nu bri̱ de lo yu ni Asia. \v 19 Dub laa tiem nu pcyiiña̱ lat der bicya̱ coz nu mnii Shuaan den lo̱. Nunu rila wangyale̱ꞌ, sinu bicya̱ riiñ zeꞌ tiem nu deet rac. Nunu tiem zeꞌ tonaꞌ la bicy shni̱ par nu nac de coz a̱ꞌ nap nu psaap de mbecy Israeel riidz nu ñgyicy nuy ya̱. \v 20 De ru rad lagy der nu ya̱ rila wancheca̱ nu ne̱e̱ ni tub la coz nu rlagy ñi nu locyuuba̱ der. Tees ya̱ pshaala̱ de riidz ni Crisht, nunu blyu̱u̱ ni der lat de mbecy zigy gal nu nañ yuꞌ ni der. \v 21 Blyu̱u̱ ni de mbecy Israeel, nunu tant blyu̱u̱ ni de mbecy nu walab mbecy Israeel. Ya̱ mne̱e̱ lo dela mbecy nu rlagy ñi neꞌ dey de cyi nu ricy dey, nunu gyicy yu coz nu rlagy Ñgyoozh. Nunu rlagy ñi gyicy cup dey consuel lo Shuaan den, Jesucrisht. \v 22 Orzeꞌ na cha̱ par Jerusaleeng gal nu mnii Espiriit Yon ni Ñgyoozh lo̱ nu gyicya̱. Ni wagad lagy ya̱ la coz zaca̱ re. \v 23 Tub zi la coz rad lagy ya̱. Nu dela gyedz nu rdeda̱ Espiriit Yon ni Ñgyoozh rniim lo̱ nu gyet laga̱ nañ yuꞌ gyiib, nunu zañ coz deet zaca̱ de zeꞌ. \v 24 Tees ya̱ rnii to̱o̱ nu se la la saca̱ nu cyiiña̱ gyishlombecy ii, benu chi ga ndeꞌ gyicy ñi nu shupa̱ laza̱, nunu zaꞌ lo̱ de riiñ nu briic Shuaan den Jesucrisht nu gyicya̱. Riiñ zeꞌ ndeꞌ nu shaala̱ de riidz nu sac nu bruu lo Ñgyoozh, de riidz nu rniiñ nu dzi coz nap ricy nu Ñgyoozh de ub na. \p \v 25 ’Ya̱ gusa̱ mne̱e̱ de riidz ni gyel gubier ni Ñgyoozh lat der, nunu na rad lagya̱ nu rila wazacaꞌ der ya̱. \v 26 Ndeꞌ nu dzi na ya̱ ne̱e̱ lo der, benu yuꞌ mbecy bduneꞌ lat der, ya̱ sac falt ne̱. \v 27 Gun ya̱ mne̱e̱ lo der dela coz nu bloo ic Ñgyoozh nu gyicy mi, nunu wancach ru̱ꞌ ni tub lañ. \v 28 Bicy cuidad der ub ru, nunu bicy cuidad der nu de mbecy zigy nu bzeeñ Ñgyoozh nu ña der. Ña der dela mbecy nu ricy cup consuel lo Shuaan den, biñ nu brish cyi den nu nac nu pshum reñ mi. \v 29 Ya̱ rad lagya̱ nu despuees ornu ru̱u̱ lat der, cyid mbecy a̱ꞌ nap. Gyicy yu nu laa yaa de mbecy ni Crisht de coz rishli. Na dey gal na lob dañ nu nit lo ma shily. \v 30 Shuub dzi nu ruu la be mbecy rguu lat der. Lyuu dey coz fals, gun orzeꞌ de mbecy ni Crisht cha cay ich yu. \v 31 Cuidad der, nunu cueꞌ nit lagy der nu dzi rel la ya̱ blyu̱u̱ ni der nu nis lo̱ nañ chon ñaꞌn lat nu tonaꞌ la bzac zi̱. \p \v 32 ’Orzeꞌ der bicy na, ya̱ zeeña̱ der yaa Ñgyoozh nu ñam der. Nunu ya̱ drish lo̱ nu de riidz nu rnii de coz ily nu ricy Ñgyoozh locyuub ñi de ru, gun gyicy fert ñi der, nunu gac cuic ñi dela coz nu bzu chum par dela mbecy nu bi pcuim nu gac nim. \v 33 Ya̱ rila wansaab lagya̱ ni tiñ ni mbecy, ni de shab mbecy. \v 34 Gun de ru nap rad lagy der nu ya̱ bicya̱ riiñ par nu gad coz nu rlagy ñi ne̱, nunu coz nu rlagy ñi ni de yu nu gusa nu ya̱. \v 35 Dub laa tiem rlyu̱u̱ ni der nu ni mod rlagy ñi gyicy den riiñ, nunu locyuub den de mbecy nu ricy falt la coz ni. Byezaꞌ lagy der de riidz ni Shuaan den Jesuuz ornu nam: “Gacyit zir lagy mbecy ornu cuic yu coz ni losaꞌy gazeꞌ ornu gash yu coz nu cuic losaꞌy niy”, nam ―na Baly. \p \v 36 Na ornu blazh mnii Baly de ndeꞌ, orzeꞌ gusu tib yu nuy dey. Mnii nuy Ñgyoozh nu dela dey. \v 37 Orzeꞌ dela mbecy biiñ yu, nunu bduꞌ yaa dey yeñ Baly. Nunu bdow dey chit lo Baly. \v 38 Tonaꞌ la bicy shni dey, gun mnii Baly nu wazacaꞌ dey yu. Orzeꞌ za nu dey yu gashtal lo la barc. \c 21 \s1 Baly zay Jerusaleeng \p \v 1 Ornu bzeeñ de̱ de bicy na, orzeꞌ gu̱ꞌ de̱ nañ barc. Orzeꞌ za̱ de̱ li laa tub lugaar nu la Cos. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi za̱ de̱ Rodas. Zeꞌ bru̱u̱ de̱ za̱ de̱ Pátara. \v 2 Pátara byap de̱ tub barc nu za par Fenicia. Gu̱ꞌ de̱ nañ barc zeꞌ za̱. \v 3 Za̱ de̱ zeꞌ nu rabee tub nac yu nu ri lo nisyudoo nu la Chipre. Orzeꞌ zeꞌ briic de̱ welt bzeeñ de̱ Chipre par yaa reg na. Orzeꞌ za̱ de̱ par Siria. Orzeꞌ zeꞌ blez barc gyedz Tiro, gun rlagy ñi gyet yuu zeꞌ. Orzeꞌ zeꞌ bet de̱ par lo yu. \v 4 Orzeꞌ zeꞌ byap de̱ la be mbecy ni Crisht, nunu pcyiiñ du̱ de̱ yu tub sman. Orzeꞌ nu nac Espiriit Yon ni Ñgyoozh mnii nu dey Baly nu cueꞌ chay par Jerusaleeng. \v 5 Tees ornu blazh tub sman, bru̱u̱ de̱ za̱. Dela dey nu mñaay nu de yu nguzh za nu dey de̱ ya̱ par ruꞌ gyedz zeꞌ. Orzeꞌ zeꞌ bzu tib de̱ mne̱e̱ du̱ de̱ Ñgyoozh. \v 6 Orzeꞌ mne̱e̱ de̱ ñgyoozh nu dey nu bi gya̱ de̱. Orzeꞌ gu̱ꞌ de̱ nañ barc. Zeꞌ de mbecy zeꞌ bish cya dey yay par yuꞌy. \p \v 7 Orzeꞌ bru̱u̱ de̱ Tiro za̱ de̱. Orzeꞌ byaꞌ lo byaj miꞌ zeꞌ Tolemaida. Orzeꞌ zeꞌ mne̱e̱ de̱ ñgyoozh nu de bicy na. Zeꞌ pcyiiñ du̱ de̱ yu tub dzi. \v 8 Na tuubaꞌ dzi bru̱u̱ de̱ zeꞌ za̱ de̱ par Cesarea. Orzeꞌ zeꞌ za̱ de̱ yuꞌ tub mbecy nu rshaal riidz ni Ñgyoozh, yu nu la Lip, nunu pcyiiñ du̱ de̱ yu. Yu zeꞌ tub yu nu bruu lat gagy mbecy nu pcui dey Jerusaleeng par nu locyuub dey de aposht. \v 9 Yu zeꞌ zu tap iꞌñ yu, fiñ mñaa nu nigul gad ñgyee. Rnii deñ de riidz nu rbic Ñgyoozh niñ. \v 10 Zeꞌ pcyiiñ de̱ la be dzi. Orzeꞌ bruꞌña Agabo, tub mbecy nu rnii por cuen ni Ñgyoozh. Yu zeꞌ bruuy gashtal Judea. \v 11 Biid güiiy de̱ ya̱. Orzeꞌ gush yu sinch ni Baly, nunu pcyiig yu yaa ub yu, nunu pcyiigaꞌy gyiꞌy nu sinch zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu de̱: \p ―Espiriit Yon ni Ñgyoozh nam: “Ii mod gyicy mbecy Israeel nu yuꞌ Jerusaleeng nu shuaan sinch ii. Orzeꞌ guꞌ dey yu yaa de mbecy nu walab mbecy Israeel”, nam ―na Agabo. \p \v 12 Na ornu güeñ de̱ de riidz zeꞌ, orzeꞌ de̱ ya̱ nu de mbecy Cesarea mnishba̱a̱ de̱ lo Baly nu cueꞌ gyay Jerusaleeng. \v 13 Tees orzeꞌ Baly nay: \p ―¿Lagu dzi ruun der? Tonaꞌ la ricy der nu ricy shni̱. Ya̱ bi zu̱ la̱ ca na nu zu̱ walab tub lo ziꞌl nu cyiig dey ya̱, sinu niꞌ ziꞌl bi zu̱ la̱ par nu gata̱ Jerusaleeng nu nac Shuaan den Jesuuz ―nay. \p \v 14 Wangac cuugy de̱ lardooy. Orzeꞌ guca̱ de̱ nu rne̱e̱ nu cueꞌ gyay. Orzeꞌ mne̱e̱ de̱: \p ―Gal nu rlagy Shuaan den Jesuuz, ni gac ―mne̱e̱ de̱. \p \v 15 Na ornu blazh la be dzi, orzeꞌ bicy nap de̱ su̱u̱. Orzeꞌ bru̱u̱ de̱ zeꞌ ya̱a̱ par Jerusaleeng. \v 16 Niꞌ la be de mbecy Cesarea nu ricy cup consuel lo Crisht ya nuy de̱ ya̱. Zu tub mbecy Chipre nu la Mnasón. Yu zeꞌ tonaꞌ la gulas bicy cup yu consuel lo Crisht. Orzeꞌ lo yu zeꞌ bri̱ de̱. \s1 Baly cha güiiy Santiag \p \v 17 Na ornu bri̱ de̱ Jerusaleeng, orzeꞌ tonaꞌ la bet lagy de bicy na ornu bdzeel dey de̱ ya̱. \v 18 Orzeꞌ na tuubaꞌ dzi Baly gua nuy de̱. Gua güi̱i̱ de̱ Santiag, nunu niꞌ ziꞌl nguaa dela de mbecy nu zu riiñ ni de yu bel lat de mbecy ni Crisht zeꞌ. \v 19 Orzeꞌ Baly mniiy ñgyoozh nuy dey, nunu pshaal yu lo dey dela coz nu ricy Ñgyoozh num de mbecy nu walab mbecy Israeel par nu nac riiñ nu ricy yu. \v 20 Na ornu güeñ dey ndeꞌ orzeꞌ byabic dey gyel mbecy ni Ñgyoozh. Orzeꞌ na dey rab yu Baly: \p ―Orzeꞌ na bicy na, ru gac cuꞌ cuen ru nu yuꞌ bee miily mbecy Israeel nu ricy cup consuel lo Crisht. Tonaꞌ la ricy zily dey leey nu bzeeñ Moisees. \v 21 Na güeñ dey nu ru shiñ na riidz nu rlyuur ni de mbecy Israeel nu ricy cup consuel lo Crisht, de yu nu yuꞌ ledz de mbecy nu walab mbecy Israeel. Güeñ dey nu rlyuur nu rlagy ñi zaan dey leey nu bzeeñ Moisees. Nunu mbecy rnii dey nu rlyuur nu cueꞌ caa dey beey sircunsision cuerp ni iꞌñ yu. Nunu güeñ dey nu rlyuur nu cueꞌ gyicy paa dey nu de cushtom ni de mbecy Israeel. \v 22 Segur la gyeñ dey nu ru brir Jerusaleeng. Orzeꞌ ¿la coz rlagy ñi nu gyicy den? \v 23 I mod gyicy ru ricy pe̱e̱ de̱. Zu tap mbecy nu rlagy ñi gyicy yac dey nu riidz nu mnii dey lo Ñgyoozh nu segur la gyicy yu. \v 24 Cha nur dey, nunu tublaazh la gyicy der coz nu rnii leey par nu gyicy caacy mbecy ub yu par lo Ñgyoozh. Orzeꞌ rlagy ñi cyish ru gasht ni dey. Orzeꞌ despuees shiꞌñ dey gyich tooy. Ni mod gad lagy de mbecy nu riidz nu zaab zeꞌ ndeꞌ gyel rguu, gun niꞌ ru gyicy paar nu leey nu bzeeñ Moisees. \v 25 Zeꞌ de mbecy nu walab mbecy Israeel nu ricy cup consuel lo Crisht, bi bzeed de̱ gyicy lo dey. Mne̱e̱ de̱ lo dey nu cueꞌ sug ic dey nu nac de coz zeꞌ. Nomaas walagy ñi nu gow dey beel nu rcuaa mbecy lo nab, nunu walagy ñi nu gow dey reñ, nunu ni walagy ñi nu gow dey bañcyug nu bduzi̱i̱ yeñ, nunu cueꞌ gal dey mbecy nu wanchelaay ―na dey rab dey Baly. \s1 Baly zay pres \p \v 26 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi Baly gua nuy de mbecy zeꞌ, nunu bicy nuy dey mod nu rnii leey nu bzeeñ Moisees par nu gyacaacy mbecy lo Ñgyoozh. Gazeꞌ nu guꞌy loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily mbecy Israeel Ñgyoozh, nunu bicy yu nu gud lagy de mbecy nu yuꞌ zeꞌ gul gyaꞌ lo tiem nu gyacaacy dey. Tiem zeꞌ, orzeꞌ tub ga la dey cuic yu gun lo Ñgyoozh. \p \v 27 Na ornu bi rgaab lazh gagy dzi zeꞌ, orzeꞌ la be mbecy Israeel nu bruu lo de yu ni Asia bzaac dey Baly loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de mbecy Israeel Ñgyoozh. Orzeꞌ bicy dey nu pchaꞌ ic de mbecy zigy. Orzeꞌ bduꞌ yaa dey Baly. \v 28 Orzeꞌ rbish ti dey. Gazeꞌ nu na dey: \p ―¡Der mbecy Israeel, blocyuub de̱ ya̱! Yu ii mbecy nu rded dela lugaar nu rlyuuy ni de mbecy coz nu za contr ni mbecy Israeel, nunu coz nu za contr ni leey nu bzeeñ Moisees. Nunu coz zeꞌ zañ contr ni coz ni yuꞌ nu driib zily den Ñgyoozh ii. Orzeꞌ yeed nuy la be mbecy griego nañ yuꞌ nu driib zily den Ñgyoozh. Na rnuy yuꞌ yon ni den ii ―na dey. \p \v 29 Ni mnii dey, gun bzaac dey nu rded nu Baly tub mbecy Éfeso, yu nu la Trófimo. Orzeꞌ psaꞌ lagy dey nu Baly gya nuy yu zeꞌ par loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily dey Ñgyoozh. \p \v 30 Orzeꞌ dutuub la lat gyedz deet guc. Orzeꞌ byatublaazh dey carer. Bduꞌ yaa dey Baly. Por fers la za nu dey yu. Bruu nu dey yu loliꞌ zeꞌ. Za nu dey yu lat cay. Rgayu tuñ la dey yu. Nunu lueg la psoow dey roꞌ nu rzuꞌ dey loliꞌ zeꞌ. \v 31 Orzeꞌ dela mbecy zigy bicy pee dey nu ñgyut yu Baly. Orzeꞌ bzeed mbecy raso̱o̱ lo yu nu riib ic de soldad nu dutuub la lat gyedz Jerusaleeng yuꞌ deet dey. \v 32 Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ lueg la gua nuy de jef ni soldad, nunu gua nuy la be soldad. Orzeꞌ tub miiñ ziꞌl bi bruꞌñay zeꞌ nu yuꞌ de mbecy zigy zeꞌ. Na ornu de mbecy bzaac dey yu nu riib ic zeꞌ nu de soldad, orzeꞌ guca dey nu rshet yu ni Baly. \v 33 Orzeꞌ mbecy nu riib ic zeꞌ guay lo Baly. Orzeꞌ mniiy lo mbecy nu cyiig dey yu nu cyup caden nu cha nu dey yu pres. Orzeꞌ nay rab yu mbecy: \p ―¿Cyu mbecy yu ii? ¿La coz bicy yu? ―nay. \p \v 34 Yuꞌ mbecy rbish tiy tub coz. Zeꞌ yuꞌ gaꞌy rniiy reña coz. Yu nu riib ic zeꞌ wangad lagy lay la coz guc, gun tantaꞌ ricy mbecy zu redz. Orzeꞌ pcaay mbecy nu cha nu dey Baly zeꞌ nu yuꞌ de soldad. \v 35 Na ornu bruꞌña nu dey yu gyiꞌ scaler nañ zeꞌ nu rcyiiñ de soldad zeꞌ, orzeꞌ rlagy ñi shup dey yu, gun tantaꞌ guloc de mbecy zigy. \v 36 De mbecy zigy zaab dey ich yu. Rbish ti dey. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Biit yu! ―na dey. \s1 Baly rcay ub yu \p \v 37 Orzeꞌ ornu bicy pee dey ñgya nuy Baly zeꞌ nu yuꞌ de soldad, orzeꞌ na Baly rab yu yu nu riib ic zeꞌ: \p ―¿A gac ne̱e̱ tub coz lor? ―nay. \p Orzeꞌ na yu nu riib ic zeꞌ: \p ―¿A gac niir riidz griego? \v 38 Orzeꞌ ¿a walab ru mbecy Egipto, yu nu bi rac tiem ricy gyel yuu nu gubier, nunu gua nur tap miily yu nu rut mbecy par tub lugaar ub zi? ―nay rab yu Baly. \p \v 39 Orzeꞌ na gaꞌ Baly: \p ―Ya̱ naca̱ mbecy Israeel. Gula̱ Tarso, tub gyedz lily nu ri lo yu ni Cilicia. Nunu ya̱ ricy cupa̱ dela rishbeey nu ca lo cuen ni de mbecy gyedz zeꞌ. Orzeꞌ bicy faboor bzaan ne̱e̱ du̱ de mbecy zigy ―nay. \p \v 40 Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ briic yu rishbeey ni Baly nu niiy. Orzeꞌ Baly wes suy lo escaler zeꞌ. Bicy yaay lo de mbecy zigy nu cueꞌ gyicy dey zu redz. Na ornu guca nu zu redz, orzeꞌ Baly mniiy lo dey nu riidz hebreo. \c 22 \p \v 1 Orzeꞌ nay rab yu de mbecy zigy: \p ―Der bicya̱ gal nu de ru yu bel, bzuub gyidag der ornu ne̱e̱ lagu nu sac falt ne̱ ―nay. \p \v 2 Na ornu güeñ dey nu mnii Baly nu riidz hebreo, orzeꞌ guri zir dey. Orzeꞌ na gaꞌ Baly: \p \v 3 ―Ya̱ naca̱ tub mbecy Israeel. Gula̱ tub gyedz ni Cilicia nu la Tarso, tees bguul dey ya̱ Jerusaleeng ii. Gamaliel byub ic yu de coz nu psya̱ꞌ, nunu blyuu dey ne̱ nu nap gyicy pa̱a̱ nu de leey nu bzeeñ Moisees. Ya̱ fert la zaba̱ nu rca̱ Ñgyoozh gal nu de ru rca der mi ii dzi na. \v 4 Ndeꞌ nu gulas psheed zi̱ de mbecy nu gush nez cub ni Crisht gashtal bicya̱ nu gut dey. Pshet laga̱ mñaa gyeey la pres. Mne̱ꞌ dey yuꞌ gyiib. \v 5 Orzeꞌ yu nu riib ic de uz nu dela yu nu zu riiñ ni yu bel ni den gac nii dey nu ya̱ rne̱e̱ coz rishli. Briic dey tub gyicy ne̱ nu cha̱ du̱ lo de bicy na, mbecy Israeel nu yuꞌ Damasco. Orzeꞌ zeꞌ za̱, gun orzeꞌ niꞌ duꞌ ya̱a̱ de mbecy nu nac num lugaar zeꞌ nu yap du̱ dey pres par Jerusaleeng ii, gun orzeꞌ gad cashtig ni dey. \s1 Baly rniiy lac mod byac yu mbecy ni Crisht \p \v 6 ’Na nez nu za̱ ornu bi rgaab ri̱ Damasco tub or wi doo, sij la bet tub yaa ryal bruuñ gashtal baa bet ñi dub yub la lo̱. \v 7 Orzeꞌ wes sa̱a̱ la̱ lo yu, nunu güeñ ya̱ nu zaab tiꞌ mbecy. Orzeꞌ nam: “Saulo, Saulo, ¿lagu rsheed zir ya̱?” nam. \v 8 Orzeꞌ ya̱ mne̱e̱: “¿Cyu nac ru, Shuaana̱?” mne̱e̱. Orzeꞌ nam: “Ya̱ naca̱ Jesuuz, biñ nu pcyiiñ Nazaret, biñ nu ru rsheed zir”, nam. \v 9 De yu nu za nu ya̱ bzaac dey yaa zeꞌ, nunu gudzib dey tees wangyeñ dey coz nu mnii biñ nu mnii nu ya̱ zeꞌ. \v 10 Orzeꞌ ya̱ mne̱e̱: “¿La coz rlagy ñi gyicya̱ Shuaana̱?” mne̱e̱. Orzeꞌ Shuaan na nam: “Weshte nunu gua Damasco. Orzeꞌ zeꞌ nii mbecy lor dela coz nu rlagy ñi nu gyicy ru”, nam. \v 11 Ya̱ byacaꞌ lo̱ par nu nac yaa ryal zeꞌ. Orzeꞌ de yu nu za du̱ bduꞌ yaa dey ya̱a̱ za nu dey ya̱ par Damasco. \p \v 12 ’Zeꞌ rcyiiñ tub mbecy nu la Ananías. Yu zeꞌ tub mbecy nu tonaꞌ la pcaa ic Ñgyoozh, nunu dzi bicy paay nu leey nu bzeeñ Moisees, nunu dela mbecy Israeel nu yuꞌ Damasco nap mnii dey niy. \v 13 Orzeꞌ yu zeꞌ biid güiiy ya̱. Na ornu bruꞌñay, orzeꞌ nay rab yu ya̱: “Bicya̱ Saulo, na gac zac ru tuubaꞌ tir”, nay. Orzeꞌ laab or la zeꞌ guc bzaaca̱ tuubaꞌ tir, nunu bgüi̱i̱ loy. \v 14 Orzeꞌ nay rab yu ya̱: “Ñgyoozh ni de gyitoo bel ni den pcuiim ru par nu gad lagy ru coz nu rlagy mi, nunu par nu zac ru biñ nu sac falt ni, nunu par nu gyeñ ru de riidz nu ruu ruꞌ ub lam. \v 15 Gun ru zat ru mi zeꞌ lo de lo la mbecy nu yuꞌ gyishlombecy. Shaal ru lo dey dela coz nu bzaac ru, nu dela coz nu güeñ ru. \v 16 Orzeꞌ cueꞌ cuez ru. Weshte, nunu bzu nis, nunu bicy cup consuel lo Shuaan den, gun orzeꞌ gyecy dela cyi nu bicy ru”, nay. \s1 Baly rniiy nu bdugyiy riiñ lat de mbecy nu walab mbecy Israeel \p \v 17 ’Orzeꞌ ya̱ bish cya̱ ga̱ꞌ yapa̱ Jerusaleeng. Orzeꞌ lat nu rne̱e̱ du̱ Ñgyoozh nañ yuꞌ nu driib zily den mi, orzeꞌ bdeꞌ lo̱. \v 18 Orzeꞌ bzaaca̱ Shuaan na. Orzeꞌ nam rab mi ya̱: “Bicy lal. Dzach ru bruu Jerusaleeng, gun de mbecy ii wayeña lagy dey de coz nu rniir nu nac ya̱”, nam. \v 19 Orzeꞌ ya̱ mne̱e̱ lom nu “De mbecy ii nap rad lagy dey nu ya̱ gua̱ nañ dela yuꞌ nu rsyaꞌ mbecy leey nir. Gua̱ bduꞌ ya̱a̱ de yu nu ricy cup consuel lor. Gua du̱ dey nañ yuꞌ gyiib. Nunu bdi su̱ dey. \v 20 Nunu ornu biit dey Shteb, yu nu bzat ru lo de mbecy, niꞌ ya̱ ri̱ lat de yu zeꞌ, nunu bicy de̱ tub ziꞌl riidz nu de yu zeꞌ. Nunu ya̱ mña̱ shab de yu nu biit dey zeꞌ”, mne̱e̱ lom. \v 21 Orzeꞌ Shuaan den nam rab mi ya̱: “Char, gun ya̱ zuu neza̱ ru char zet lat de mbecy nu walab mbecy Israeel”, nam ―na Baly. \s1 Bet lag Baly yaa yu nu riib ic de Soldad \p \v 22 Orzeꞌ bee ndeꞌ ziꞌl bzuub gyidag dey. Gazeꞌ nu brugyiꞌ dub ruꞌ la dey rbish tiy. Orzeꞌ na dey: \p ―¡Rlagy ñi nu gat yu! ¡Walab seꞌñ benu cui mbañ yu! ―na dey. \p \v 23 Orzeꞌ rbish ti dey, nunu rboo dey shab yu brugyiꞌ rneꞌ dey ñi baa. Nunu rneꞌ gaꞌ dey yu gyedz par baa, gun tonaꞌ la guzi lagy dey. \v 24 Orzeꞌ yu nu riib ic de soldad pcaay de soldad nu cha nuy Baly par nañ yuꞌ nu rcyiiñ dey zeꞌ. Orzeꞌ mniiy lo de soldad nu gaaz dey yu par nu gad lagy yu lagu rbish ti de mbecy Israeel nu nac Baly. \v 25 Tees ornu pcyiig dey Baly par nu gaaz yuy, orzeꞌ nay rab yu jef ni soldad: \p ―Par lo leey, ¿a seꞌñ nu gaaz der tub mbecy nu nash gyedz Rom benu nigul ri bee dey niy? ―nay rab yu jef ni soldad zeꞌ. \p \v 26 Na ornu jef ni soldad güeñ yu ndeꞌ, orzeꞌ guay lo yu riib ic dey. Orzeꞌ nay rab yu yu zeꞌ: \p ―Cuidad nu coz nu gyicy ru, gun mbecy re nash yu Rom ―nay. \p \v 27 Orzeꞌ yu riib ic zeꞌ guay lo Baly. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Mnii lo̱. ¿A laab nash ru Rom? ―nay. \p Orzeꞌ na Baly: \p ―Laab ―nay. \p \v 28 Orzeꞌ nay rab yu Baly: \p ―Ya̱ sheñ tiñ brisha̱ par nu byaca̱ tub yu nu nash Rom ―nay. \p Orzeꞌ na gaꞌ Baly: \p ―Tees ya̱ nasha̱ Rom gaal zi nese nu gula̱ ―nay. \p \v 29 Orzeꞌ dela de mbecy nu bicy pee nu ngaaz Baly lueg la bruu chu dey loy. Nunu yu nu riib ic de soldad gudzib yu ornu gud lagy yu nu Baly nash yu Rom, nunu gudzib yu gyiꞌ nu pcacuuñ dey yu nu caden. \s1 Baly chay lat junt zub lo ni de mbecy Israeel \p \v 30 Orzeꞌ yu nu riib ic de soldad zeꞌ rlagy yu gad lagy yu ben la cyi driib de mbecy Israeel ic Baly. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi, orzeꞌ pshaagy yu caden nu pcyiig dey Baly. Orzeꞌ pcaay de uz zub lo nu de yu nu zu riiñ ni junt zub lo nu gyatublaazh dey. Orzeꞌ za nuy Baly bzuy yu lo de yu zeꞌ. \c 23 \p \v 1 Orzeꞌ Baly bgüiiy lo de yu nu zu riiñ ni junt zub lo zeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Der bicy na, dub laa lat nu zu̱ gyishlombecy, nunu mas gashtal dzi na ya̱ wagat lo̱ lo Ñgyoozh par nu nac de coz nu bicya̱ ―nay. \p \v 2 Orzeꞌ Ananías, yu nu riib ic de uz, pcaay de yu nu zu gaab ga lo Baly nu shet dey tub yaa yaruꞌy. \v 3 Orzeꞌ na Baly rab yuy: \p ―¡Mbecy rzuu lo, Ñgyoozh segur la shet yaam ru! Ru zub ru zeꞌ dri beer ne̱ mod ni leey, tees ru zar contr ni leey ornu mniir lo mbecy nu shet yu ne̱ ―nay. \p \v 4 Orzeꞌ yu nu zu garee lo Baly nay rab yuy: \p ―Ru rnii zir ni yu nu pcuii Ñgyoozh nu riib ic de uz ―nay. \p \v 5 Orzeꞌ na gaꞌ Baly: \p ―Der bicy na, ya̱ wangad lagya̱ nu yu zeꞌ nac yu yu nu riib ic de uz, gun riidz ni Ñgyoozh rniiñ: “Cueꞌ nii zir ni yu nu riib ic losaꞌr”, rniiñ ―nay. \p \v 6 Na ornu Baly bzaac yu nu lat junt zeꞌ yuꞌ mbecy saduceo, nunu yuꞌ gaꞌ mbecy fariseo, orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Der bicy na, ya̱ mbecy fariseo, nunu iꞌñ mbecy fariseo naca̱. Nunu ii dri bee der ne̱ gyiꞌ nu nac nu drish lo̱ nu ornu gat de mbecy gyabañaꞌ dey despuees ―nay. \p \v 7 Cuanzir nu ni mniiy, orzeꞌ de mbecy fariseo nu de mbecy saduceo brugyiꞌ zi ro dey riidz nu de losaꞌy. Nunu byac cyup nac de yu nu zu riiñ ni junt zeꞌ. \v 8 Gun de mbecy saduceo rnii dey nu ornu gat mbecy wayabañaꞌ dey, nunu rnii dey nu sac de anc, ni sac espiriit. Tees de mbecy fariseo rzeña lagy dey nu yuꞌ anc, rzeña lagy dey nu yuꞌ espiriit, nunu rzeña lagy dey nu gyabañaꞌ de mbecy. \v 9 Orzeꞌ brugyiꞌ rbish ti dey. Lat de mbecy fariseo, yuꞌ gaꞌ la be mbecy nu rlyuu leey nu bzeeñ Moisees. Orzeꞌ wes su dey. Orzeꞌ na dey: \p ―Mbecy ii rila wagyicy yu ni tub la coz a̱ꞌ nap. Benu mnii tub espiriit loy o tub anc mniiy loy, ndeꞌ walab nu zañ contr ni Ñgyoozh ―na dey. \p \v 10 Orzeꞌ brugyiꞌ tonaꞌ la fert zi ro dey riidz nu losaꞌy. Orzeꞌ yu nu riib ic de soldad gudzib yu nu ncad güii dey Baly. Orzeꞌ pcaay de soldad nu chuꞌ dey lat de mbecy zeꞌ nu co dey Baly por fers la, nunu cha nu dey yu par zeꞌ nu rcyiiñ dey. \p \v 11 Orzeꞌ rel zeꞌ bruu sac Jesuuz lo Baly. Orzeꞌ nam rab mi yu: \p ―Cueꞌ dzib ru, gun ru bzat ru ya̱ Jerusaleeng ii nunu niꞌ ziꞌl rlagy ñi gyicy ru Rom ―nam. \s1 De mbecy Israeel rnii too dey lac mod cut dey Baly \p \v 12 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi de mbecy Israeel bicy dey tub ziꞌl riidz ben lac mod cut dey Baly. Mnii dey nu segur la nu wow la dey gyit, nunu ni woꞌ la dey nis gashtal cut la dey Baly. Nunu mnii dey nu Ñgyoozh shiñ gyicy num dey benu wagyicy paa dey nu de coz nu mniiy zeꞌ. \v 13 Bded cyuu mbecy nu psaap dey riidz nu ni gyicy yu. \v 14 Orzeꞌ gua dey lo de uz zub lo nu lo de yu nu zu riiñ ni de yu bel ni de mbecy Israeel. Orzeꞌ na dey: \p ―De̱ ya̱ mne̱e̱ de̱ lo Ñgyoozh nu shiñ gyicy num de̱ benu da̱w de̱ la ziꞌl coz anzir nu dut de̱ Baly. \v 15 Orzeꞌ de ru nu deꞌ zir mbecy ni de junt zub lo ii zeed der raso̱o̱ lo yu nu riib ic de soldad nu cyid nuy Baly lor ina. Gyicy ru tub mod nu rlagy ñi nu cugyiꞌ zir ru lo Baly par nu gad lagy nap zir ru la coz bicy yu. Orzeꞌ de̱ ya̱ bi zu lily de̱ nu dut de̱ yu anzir nu ruꞌñay lor ―na dey. \p \v 16 Tees iꞌñ zan Baly güeñ yu nu ni mnii dey ni Baly. Orzeꞌ gua niiy lo Baly nañ yuꞌ nu rcyiiñ de soldad. \v 17 Orzeꞌ Baly bredz yu tub jef ni soldad. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Gua nu yu feñ ii lo yu nu riib ic der, gun rlagy yu niiy tub riidz loy ―nay. \p \v 18 Orzeꞌ jef ni soldad gua nuy yu feñ zeꞌ lo yu riib ic de soldad. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Baly, yu nu ri pres, bredz yu ya̱. Mniiy nu yap tu̱ yu feñ ii lor, gun rlagy yu niiy tub riidz lor ―nay. \p \v 19 Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ bduꞌ yaay yaa yu feñ zeꞌ gua nu reñ yuy. Na ornu bi zu reñ dey lat mbecy. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―¿La coz rlagy ru niir lo̱? ―nay. \p \v 20 Orzeꞌ yu feñ zeꞌ nay: \p ―De mbecy Israeel bicy dey tub ziꞌl riidz nu nishbaa dey lor ina nu cha nur Shi Baly lat junt zub lo. Gyicy dey tub mod nu rlagy yu gad lagy nap zir yu nu nac de coz nu ricy Shi Baly. \v 21 Tees cueꞌ zuub gyidag ru ni dey, gun bded cyuu mbecy nu siiñ dey ni Shi Baly nez nu chay. Bi mnii dey lo Ñgyoozh nu shiñ gyicy num dey benu gow dey la coz o benu goꞌ dey la ziꞌl coz anzir nu cut dey Shi Baly. Orzeꞌ na rbez dey ben la na riidz nu niir ―nay. \p \v 22 Orzeꞌ yu riib ic zeꞌ nay: \p ―Cueꞌ la niir lo ni tub la mbecy nu ni mniir lo̱ ―nay. \p Orzeꞌ blaay yu feñ zeꞌ yay. \s1 Cha nu dey Baly lo Feely \p \v 23 Orzeꞌ yu nu riib ic zeꞌ bredz yu cyup jef ni soldad. Orzeꞌ nay: \p ―Bzu lily der cyup gaynal soldad nu rgyit nu mandzicy, nunu zu lily der setent de yu nu ryub cuay, nunu zu lily der cyup gaynal soldad nu rgyit nu yag too lyuch, nunu zu lily der dey par nu chay Cesarea, tub gyiib gaa or becheñ. \v 24 Nunu zu lily der cuay nu gyub Baly. Nunu gri nu ruub der yu lo Feely, yu nu riib ic por cuen ni gubier ―nay. \p \v 25 Orzeꞌ yu riib ic de soldad zeꞌ pcaay tub gyicy nu rniiñ: \p \v 26 “Ya̱ Clau Lisias zeeda̱ gyicy ii lor, shi Feely, yu lily nu riib ic por cuen ni gubier. Shnu ru. \v 27 De mbecy Israeel bduꞌ yaa dey mbecy nu zeeda̱ lor ii, nunu bicy pee dey nu ñgyut dey yu. Mbecy briic yu nu gad lagya̱ nu nash yu Rom. Orzeꞌ gua̱ du̱ soldad ne̱, nunu blo̱o̱ mbaña̱y. \v 28 Ya̱ ngulagya̱ nu ñgyad lagya̱ la cyi driib dey ic yu. Orzeꞌ gua̱ du̱ yu lat junt zub lo ni de mbecy Israeel. \v 29 Orzeꞌ gud lagya̱ nu driib dey cyi ic yu nu nac leey ni de ub ziꞌl dey. Par wangyicy yu coz nu gyicy ñi nu cut dey yu. Nunu niꞌ wangyicy yu coz nu gyicy ñi nu chay nañ yuꞌ gyiib. \v 30 Na ornu mbecy briic yu nu gad lagya̱ nu la be mbecy Israeel mnii too dey ben lac mod cut dey yu, orzeꞌ ya̱ mnii to̱o̱ nu zuu neza̱ yu lor. Orzeꞌ ya̱ mne̱e̱ lo de yu nu briib gyidza tooy nu cyid nii dey lor de coz nu rnii dey nu ricy yu.” Ni pcaay lo gyicy zeꞌ. \p \v 31 Orzeꞌ de soldad bicy yac dey de coz nu mnii yu riib ic zeꞌ. Gua tee dey Baly, nunu gua nu dey yu laab rel zeꞌ gashtal tub gyedz nu la Antípatris. \v 32 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi de soldad nu rza gyiꞌ bish cya dey yay par zeꞌ nu rcyiiñ yu. Orzeꞌ byeeñ de soldad nu riib cuay zeꞌ. Za nu dey Baly. \v 33 Na ornu bri dey Cesarea, orzeꞌ briic dey gyicy zeꞌ ni yu nu riib ic por cuen ni gubier, nunu bzeeñ yu Baly yaay. \v 34 Orzeꞌ yu riib ic zeꞌ blab yu lo gyicy zeꞌ. Orzeꞌ bdugyiꞌy lo Baly ben ca ledz yu. Na ornu gud lagy yu nu ledz yu zeꞌ riñ lo de yu ni Cilicia, \v 35 orzeꞌ nay rab yu Baly: \p ―Ya̱ gzuub gyidaga̱ de coz nu niir ornu ri de yu nu driib cyi ic ru ―nay. \p Orzeꞌ pcaay de mbecy nu ña dey Baly nañ yuꞌ ily nu bzaa Herodes. \c 24 \s1 De mbecy Israeel riib dey gyidza ic Baly \p \v 1 Ornu blazh gaay dzi, Ananías, yu nu riib ic de uz zay Cesarea. Za nuy la be mbecy nu zu riiñ ni yu bel ni de mbecy Israeel. Nunu za nuy Tértulo, tub yu nu rneꞌ ic ni de mbecy lo gubier. Orzeꞌ gua dey lo Feely, yu nu riib ic por cuen ni gubier. Orzeꞌ briib dey gyidza ic Baly. \v 2 Orzeꞌ ornu bruꞌña nu dey Baly, orzeꞌ Tértulo brugyiꞌ driib yu gyidza ic yu. Orzeꞌ nay rab yu Feely: \p ―Shnu la ru Shi Feely, gun par nu nac ru, ri zu ledz de̱. Nunu gusht zir rcyiiñ de̱ na gazeꞌ gulas. \v 3 Tonaꞌ la yet lagy de̱, nunu rlagy de̱ ric de̱ gras nir. \v 4 Ya̱ walagya̱ nit lo sheñ tiem nir. Orzeꞌ na bicy pase̱z bzuub gyidag de coz nu ne̱e̱ de̱ lor tub miiñ. \v 5 Byap de̱ mbecy ii tonaꞌ la ricy deet yu nu losaꞌy. Dutuub la gyishlombecy ricy cyup laꞌy de mbecy Israeel, nunu riib ic yu tub nac mbecy nu la nazarenos. \v 6 Nunu bicy pee gaꞌy ñgyicy bag yu nañ yuꞌ nu driib zily de̱ Ñgyoozh. Orzeꞌ bduꞌ ya̱a̱ de̱ yu za̱ du̱ de̱ yu pres. Ngulagy de̱ ri be̱e̱ de̱ niy gal mod nu rnii leey ne̱ de̱. \v 7 Tees orzeꞌ Lisias, yu nu riib ic de soldad, pshet yaay de̱. Por fers la bloo zay yu ya̱a̱ de̱. \v 8 Orzeꞌ mniiy nu benu ca na mbecy rlagy yu riib yu gyidza ic Baly, rlagy ñi nu cyid yu lo ru. Benu ru cugyiꞌr loy, orzeꞌ gad lagy ru nu rishli dela cyi nu rne̱e̱ de̱ ii ―nay. \p \v 9 Orzeꞌ dela mbecy Israeel nu yuꞌ lugaar zeꞌ mnii dey nu ndeꞌ coz rishli. \v 10 Orzeꞌ Feely, yu nu riib ic por cuen ni gubier, bicy yaay par nu gad lagy Baly nu niiy. Orzeꞌ na Baly: \p ―Ya̱ rad lagya̱ nu guzañ ñaꞌn ru dri beer ni de mbecy ledza̱. Ndeꞌ nu yet lagya̱ ne̱e̱ lor lagu nu sac falt ne̱. \v 11 Orzeꞌ na benu cugyiꞌr lo de mbecy, bi rac trocyup zi dzi nu bya̱a̱ Jerusaleeng par nu riib zilya̱ Ñgyoozh. \v 12 De mbecy Israeel wansac dey nu ndoo zi̱ riidz nu losa̱ꞌ. Ni wansac dey nu ñgyicya̱ nu nchaꞌ ic mbecy. Wansac dey nu ni ñgyicya̱ nañ yuꞌ nu driib zily de̱ Ñgyoozh. Nunu ni wansac dey nu ni ñgyicya̱ nañ yuꞌ nu rsya̱ꞌ de̱ riidz nim. Ni wansac dey nu ni ñgyicya̱ ni tub la lugaar lat gyedz Jerusaleeng. \v 13 De mbecy ii wagac gyicy caacy dey ti coz rishli de cyi nu driib dey ica̱ lor. \v 14 Tees ya̱ gyicy caacya̱ nu ya̱ rca̱ Ñgyoozh ni de gyitoo bel ne̱ de̱ zeꞌ mod nu rnii dey nu ndeꞌ mod fals. Tees ya̱ zeña lagya̱ dela coz nu ca lo leey nu bzeeñ Moisees. Nunu zeña lagya̱ dela riidz nu pcaa de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. \v 15 Ya̱ drish lo̱ lo Ñgyoozh gal nu de ub yu niꞌ rgyish loy lom. Ya̱ drish lo̱ nu dela mbecy gyabañ dey: tant mbecy nap, nunu tant mbecy a̱ꞌ nap. \v 16 Ndeꞌ nu dub laa tiem ryuba̱ mod nu cueꞌ gyicya̱ coz nu gyicy ñi nu gat lo̱ lo Ñgyoozh. Nunu ryuba̱ mod nu cueꞌ gyicya̱ coz nu gyicy ñi nu gat lo̱ lo mbecy. \p \v 17 ’Na ornu bzaꞌ la be ñaꞌn nu bru̱u̱ Jerusaleeng, orzeꞌ ya̱a̱ ga̱ꞌ par nu rica̱ tiñ ni losa̱ꞌ, nunu par nu rica̱ gun ni Ñgyoozh. \v 18 Lat nu bicya̱ ndeꞌ bzaac dey ya̱ loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily de̱ Ñgyoozh. Saa la blazh nu bicy yaca̱ nu dela coz nu rnii leey nu rlagy ñi gyicy mbecy par nu gyicy caacy dey ub yu. Nunu wansac dey nu rded du̱ mbecy zigy. Ni wansac dey ya̱ lat de gyel deet. \v 19 Tees zeꞌ yuꞌ la be mbecy Israeel nu bruu lo de yu ni Asia. Nap zir benu cyid de yu zeꞌ lor benu ricy cup dey gyidza nu rlagy yu riib yu ica̱. \v 20 O benu wancyiid dey, orzeꞌ cugyiꞌr lo de mbecy ii la cyi byuꞌ be̱e̱ nu bicya̱ ornu gua̱ lat junt zub lo. \v 21 Nomaas tub coz mne̱e̱ ornu zu̱ lat dey: “Dzi na dri bee der ne̱ gyiꞌ nu rzeña lagya̱ nu ornu gat de mbecy, orzeꞌ despuees gyabañ dey tuubaꞌ tir”, mne̱e̱ ―na Baly rab yu Feely. \p \v 22 Gazeꞌ nu Feely como nap gud lagy yu de coz ni nez cub ni Crisht, orzeꞌ bzeeñ naat yu ni ndeꞌ. Orzeꞌ nay rab yu Baly: \p ―Ya̱ ri be̱e̱ nir ornu ri Lisias, yu nu riib ic de soldad ―nay. \p \v 23 Orzeꞌ pcaay soldad nu riib ic nu ñay Baly. Tees bzaan yu nu chesay, nunu zaan yu nu cyid güii de amig niy yu, nunu zaan yu nu zu bich dey nu nac yu. \p \v 24 Na ornu blazh la be dzi, orzeꞌ bruꞌña gaꞌ Feely nu mñaay Drusila. Drusila nac mi mbecy Israeel. Orzeꞌ bredz yu Baly nu zuub gyidag yu riidz nu niiy. Orzeꞌ mniiy lac yaruu nu gyicy cup den consuel lo Crisht. \v 25 Tees ornu mnii Baly nu rlagy ñi nu gyicy na coz nu seꞌñ, nunu rlagy ñi nu nap gyub ic na ub na, nunu ornu bzat yu dzi nu ri bee Ñgyoozh ni dela mbecy, orzeꞌ gudzib Feely. Orzeꞌ nay: \p ―Gua la ru na, tees ornu zu nata̱, orzeꞌ redza̱ ru tuubaꞌ tir ―nay. \p \v 26 Niꞌ ziꞌl Feely brish loy lo Baly nu cuic yu tiñ par nu ruuy. Nunu ndeꞌ nu zañ tir bredz yuy. Nunu bee nuy yu riidz. \v 27 Ornu bzaꞌ cyup ñaꞌn, orzeꞌ Feely bruuy riiñ nu zuy ni nu riib ic yu por cuen ni gubier. Orzeꞌ bdugyi tuubaꞌ mbecy riiñ zeꞌ. Orzeꞌ guꞌ yu nu la Porcio Festo. Orzeꞌ Feely rlagy yu nu ganap lagy de mbecy Israeel loy. Orzeꞌ bzeeñ yu Baly pres. \c 25 \s1 Baly chay lo Festo \p \v 1 Orzeꞌ Festo briy par nu chuꞌy riiñ nu gyub ic yu por cuen ni gubier. Tees ornu bi bzaꞌ chon dzi, orzeꞌ bruuy Cesarea zay Jerusaleeng. \v 2 Zeꞌ de yu zub lo ni de uz nu de yu zub lo ni de mbecy Israeel briib dey gyidza ic Baly. Orzeꞌ mnishbaa dey lo Festo \v 3 nu gyicy yu faboor nu caay de mbecy nu cha nuy Baly par Jerusaleeng. Ni mnii dey gun bloo ic dey lac mod cut dey Baly nez nu chay. \v 4 Orzeꞌ na Festo rab yu dey: \p ―Baly riy pres Cesarea. Ya̱ sñuu ga cha̱ par Cesarea. \v 5 Orzeꞌ de yu nu riib ic lat der rlagy ñi nu cha nu dey ya̱ par Cesarea. Orzeꞌ re gac riib dey cyi ic yu, benu shiñ bicy yu ―nay. \p \v 6 Orzeꞌ Festo briy Jerusaleeng tub shuñ dzi o tub tii dzi. Gazeꞌ nu bruuy zay par Cesarea. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi bi zub yu nañ yuꞌ riiñ par nu ri beey ni de mbecy. Orzeꞌ mnii nuy de mbecy nu cyid nu dey Baly. \v 7 Ornu bruꞌña Baly, orzeꞌ de mbecy Israeel nu bruu Jerusaleeng bri loꞌ la dey yu. Orzeꞌ brugyiꞌ driib dey zañ gyidza ic yu tees wangac ñgyicy caacy dey ti ndeꞌ coz rishli. \v 8 Orzeꞌ Baly pcay ub yu. Gazeꞌ nu nay: \p ―Ya̱ wangyicya̱ ni tub la coz nu za contr ni leey ni de mbecy Israeel, ni coz nu za contr ni yuꞌ nu driib zily de̱ Ñgyoozh, ni coz nu za contr ni yu nu riib ic dela nasyoong ―nay. \p \v 9 Tees Festo rlagy yu gyicy yu coz nu gyet lagy de mbecy Israeel. Orzeꞌ nay rab yu Baly: \p ―¿A shet ic ru char par Jerusaleeng par nu ri be̱e̱ nir nu nac de coz nu rnii de mbecy ii? ―nay. \p \v 10 Orzeꞌ na Baly: \p ―Ya̱ zu̱ lo ru, yu nu zu riiñ por cuen ni yu nu riib ic dela nasyoong. Ii rlagy ñi ri beer ne̱. Mas ru rad lagy ru nu se la la coz a̱ꞌ nap bicy du̱ de mbecy Israeel. \v 11 Benu ya̱ ñgyicya̱ coz nu za contr ni leey o benu ñgyicya̱ coz nu gyicy ñi nu rlagy ñi nu gata̱, orzeꞌ ya̱ wane̱e̱ lor nu co mbañ ru ya̱. Tees como de gyidza nu driib dey ica̱, ndeꞌ walab coz rishli, orzeꞌ ni tub la mbecy wac guꞌ dey ya̱ yaa dey. Ya̱ rdiña̱ nu ub la yu nu riib ic de nasyoong ri beey ne̱ ―nay. \p \v 12 Na ornu blazh bee nu Festo de yu nu rbic consef riidz, orzeꞌ nay rab yu Baly: \p ―Ru bdiiñ ru nu yu nu riib ic de nasyoong nu ri beey nir. Orzeꞌ lo yu zeꞌ char ―nay. \s1 Baly chay lo rey Agripa \p \v 13 Orzeꞌ ornu blazh la be dzi rey Agripa nu Berenice za dey Cesarea za güiiy Festo. \v 14 Na ornu bi rac la be dzi rcyiiñ dey zeꞌ, orzeꞌ Festo mniiy loy de coz nu bzac Baly. Orzeꞌ nay rab yuy: \p ―Ri tub mbecy ii, yu nu bzeeñ Feely pres. \v 15 Ornu gua̱ Jerusaleeng, orzeꞌ de yu zub lo ni de uz nu de yu bel ni de mbecy Israeel briib dey cyi ic yu, nunu mnii dey lo̱ nu ne̱e̱ nu yuꞌ falt niy. \v 16 Orzeꞌ ya̱ mne̱e̱ lo dey nu de̱ ya̱ gal nu de mbecy nu riib ic por cuen ni gubier Rom rila wagne̱e̱ de̱ nu yuꞌ falt ni mbecy nu gyicy ñi nu gat yu anzir nu gac lo nu lo niy nu de mbecy nu driib cyi ic yu, gun orzeꞌ gad mod nu niiy lagu sac falt niy nu nac de cyi nu driib dey ic yu. \v 17 Na ornu biid dey par ii, orzeꞌ wansaana̱ nit lo tiem. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi bi zuba̱ nañ yuꞌ riiñ. Orzeꞌ pca̱a̱ de mbecy nu cha tee dey Baly. \v 18 Ya̱ psaꞌ lagya̱ nu de mbecy nu driib cyi ic yu zañ coz a̱ꞌ nap nii dey nu bicy yu. Tees walab ni. \v 19 Tub zi la coz nu mnii dey, ndeꞌ nu ricy yu coz nu za contr ni mod nu driib zily dey Ñgyoozh, nunu bzat dey tub yu nu la Jesuuz. Gut yu tees Baly rniiy nu mbañ yu. \v 20 Wangad lagya̱ lac gyicya̱ par nu gad lagya̱ de coz nu guc. Orzeꞌ mne̱e̱ lo Baly nu ben a washet ic yu gyay Jerusaleeng. Orzeꞌ zeꞌ duri be̱e̱ niy. \v 21 Tees orzeꞌ Baly bdiiñ yu nu chay lo Augusto, yu nu riib ic de nasyoong, nu ri beey niy. Orzeꞌ mne̱e̱ lo de mbecy nu zeeñ dey yu pres gashtal ornu gad mod nu zuu neza̱ yu lo yu nu riib ic zeꞌ ―nay. \p \v 22 Orzeꞌ na Agripa rab yu Festo: \p ―Niꞌ ya̱ rlagya̱ gyeña̱ coz nu nii mbecy zeꞌ ―nay. \p Orzeꞌ na Festo rab yu Agripa: \p ―Ina gyeñ ru de coz nu gniiy ―nay. \p \v 23 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi rey Agripa nu Berenice bruꞌña nuy de jef ni soldad nu de yu zub lo ni gyedz zeꞌ. Na ornu guꞌ dey nañ yuꞌ zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la briib zily dey de yu zeꞌ. Orzeꞌ Festo pcaay de mbecy nu cha tee dey Baly. \v 24 Gazeꞌ nu na Festo: \p ―Rey Agripa gal nu de ru mbecy nu byatublaazh ii. Ii bi zu tub mbecy. Zigy mbecy Israeel driib dey cyi ic yu ii lo̱: tant mbecy nu yuꞌ Jerusaleeng, nunu tant mbecy nu yuꞌ Cesarea ii. Zaab rbish ti la dey nu rlagy ñi gat yu. \v 25 Tees ya̱ rsaꞌ lagya̱ nu wangyicy yu ni tub la coz nu gyicy ñi nu rlagy ñi nu gat yu. Nunu como laab yu bdiiñ yu nu chay lo Augusto nu ri beey niy, orzeꞌ ya̱ bi mneꞌ ica̱ nu zeeda̱ yu lo Augusto. \v 26 Tees ya̱ wagad lagya̱ la na falt niy nu ca̱a̱ lo gyicy nu zeeda̱ lo yu nu riib ic dela den. Ndeꞌ nu yap du̱ yu lo der. Nunu ricy zir ñi presis lo ru, rey Agripa, gun ornu lazh cugyiꞌr loy ben a wad la ñuu coz nu ca̱a̱ lo gyicy. \v 27 Gun ya̱ rze̱e̱ nu dzi coz ton benu zuu neza̱ tub pres lo yu nu riib ic de nasyoong benu wagac ne̱e̱ de falt nu yuꞌ niy ―nay. \c 26 \s1 Baly rniiy lo Agripa lagu sac falt niy \p \v 1 Orzeꞌ na Agripa rab yu Baly: \p ―Na gac niir lagu sac falt nir ―nay. \p Orzeꞌ Baly bicy yaay lo dey. Gazeꞌ nu brugyiꞌ rniiy. Orzeꞌ nay: \p \v 2 ―Rey Agripa, ya̱ ricya̱ uba̱ par tub mbecy nu tonaꞌ la cyit na dzi ni, gun gac ne̱e̱ lor dzi na lagu sac falt ne̱. Lo dela gyidza nu driib de mbecy Israeel ica̱, rila sac falt ne̱ nu nac de coz zeꞌ. \v 3 Nunu yet zir lagya̱, gun ru nap rad lagy ru dela cushtom ni de mbecy Israeel, nunu nap rad lagy ru dela nu la gyiꞌ nu rtub su̱ de̱ losa̱ꞌ. Ndeꞌ nu rne̱e̱ lor nu bicy pase̱z zuub gyidag ru de riidz nu ne̱e̱ lor ―na Baly―. \s1 Mod nu bzu Baly anzir nu gac yu mbecy ni Crisht \p \v 4 ’Dela mbecy Israeel rad lagy dey lac mod na̱ lat nu pcyiiña̱ lat dey nese miiñ la̱: tant ledza̱, nunu tant Jerusaleeng. \v 5 De yu ii rad lagy dey, nunu benu rlagy dey, gac niiy nu nese miiñ la̱ bicya̱ mod ni mbecy fariseo. Nunu de mbecy fariseo ta zir mod nu ricy dey lo Ñgyoozh gazeꞌ deꞌ zir mbecy Israeel. \v 6 Nunu na zu̱ ii rduri bee ne̱ par nu nac nu drish lo̱ lo de riidz nu mnii Ñgyoozh lo de gyitoo bel ni den nu segur la gyicy mi. Riidz zeꞌ ndeꞌ nu gyicy Ñgyoozh nu gyabañ dela mbecy nu bi gut. \v 7 Lo trocyup nac nez de̱ drish lo̱ de̱ lo Ñgyoozh nu gzac de̱ nu gyicy yac mi de riidz nu mniim. Nunu ndeꞌ nu rca̱ de̱m, nunu ricy de̱ coz nu rlagy mi dzi rel la. Ndeꞌ nu ru rey Agripa par nu nac nu laabaꞌ de coz zeꞌ drish lo̱ looñ, ndeꞌ nu de mbecy Israeel driib dey gyidza ica̱ na. \v 8 De ru mbecy Israeel ¿lagu wagac cheña lagy der nu Ñgyoozh gyicy mi nu gyabañ dela mbecy nu bi gut? \s1 Baly rniiy nu pshed ziy de mbecy ni Crisht \p \v 9 ’Tees ya̱ laa niꞌ ziꞌl mnii to̱o̱ anzir nu rlagy ñi nu dzi gyicya̱ coz nu cha contr ni Jesuuz, biñ nu pcyiiñ Nazaret. \v 10 Ni mod bicya̱ Jerusaleeng. De yu zub lo ni de uz briic yu rishbeey ne̱. Orzeꞌ pshet laga̱ zigy mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht nañ yuꞌ gyiib, nunu bicya̱ tub ziꞌl riidz ornu mnii mbecy nu gat dey. \v 11 Zañ tir pca̱a̱ mbecy nu cuic yu cashtig ni de mbecy zeꞌ ben a walaa yaa dey de coz nu ricy cup yu consuel lo. Ni bicya̱ nañ dela yuꞌ nu rsyaꞌ de mbecy Israeel riidz ni Ñgyoozh, gun tonaꞌ la guzi lagya̱ lo dey. Ndeꞌ nu gua̱ gashtal de gyedz nu yuꞌ lo yu nu walabaꞌ yu ni de mbecy Israeel par nu sheed zi̱ de mbecy zeꞌ. \s1 Baly rniiy tuubaꞌ tir ornu byac yu mbecy ni Crisht \p \v 12 ’Par nu ni bicya̱, ndeꞌ nu ya̱ gua̱ tub gyedz nu la Damasco. De yu zub lo ni de uz pcaay ya̱ nu cha̱, nunu briic yu rishbeey ne̱. \v 13 Orzeꞌ nez nu za̱, tub or wi doo, bzaaca̱ tub yaa. Bruuñ gal baa. Bet ñi dub yub la lo̱ nu lo de yu nu za̱ du̱. Tonaꞌ la ryal yaa zeꞌ. Ryal zir ñi gazeꞌ yaa ni doo güidz. \v 14 Orzeꞌ dela de̱ wes sa̱a̱ lo yu. Orzeꞌ güeñ ya̱ nu zaab tiꞌ tub mbecy. Orzeꞌ nam rab mi ya̱ nu riidz hebreo: “Saulo, Saulo, ¿lagu rsheed zir ya̱? Laab ru shiñ ricy nur ub ru gal nu ricy tor, ornu rlo ma too garoch, ornu rchiib mbecy ma”, nam. \v 15 Orzeꞌ ya̱ mne̱e̱: “¿Cyu ru Shuaana̱?” mne̱e̱. Orzeꞌ na Shuaana̱ rab mi ya̱: “Ya̱ Jesuuz, biñ nu ru rsheed zir. \v 16 Orzeꞌ weshte, nunu bzu gyiꞌr lo yu. Ya̱ bruu zaca̱ lor par nu du̱ꞌ riiñ yaar nu gac ru moz ne̱, nunu par nu shaal ru lo de mbecy de coz nu bzaac ru dzi na, nunu par nu shaal ru lo mbecy de coz nu lyu̱u̱ nir par lo. \v 17 Ya̱ wazaana̱ nu shiñ gyicy nu de mbecy Israeel ru, nunu wazaana̱ nu shiñ gyicy nu mbecy nu walab mbecy Israeel ru, de mbecy nu zuu neza̱ ru nu char lo zeꞌ. \v 18 De yu zeꞌ nay gal nu na mbecy lo caꞌ. Tees ru rlagy ñi nu gyicy ru nu zac dey. Gun orzeꞌ ruu dey zeꞌ nu cow. Cha dey zeꞌ nu yuꞌ yaa. Orzeꞌ cueꞌ gyub ic nuras dey, sinu Ñgyoozh gyub ic mi dey. Gun par nu nac nu gyicy cup dey consuel lo̱ ya̱, gyicy sulagy Ñgyoozh dela coz cyi nu ricy dey. Nunu gyacaacy dey gal nu byacaacyaꞌ deꞌ zir mbecy nu nac nu ricy cup dey consuel lo̱”, nam. \s1 Baly ricy paay nu de coz nu rnii Jesuuz \p \v 19 ’Orzeꞌ na rey Agripa, ya̱ wangyicya̱ nu wansuub gyidaga̱ ni de coz nu güeña̱ nu bruu gashtal gyibaa. \v 20 Sinu nu loga la pshaala̱ de riidz nu bruu lo Ñgyoozh lo de mbecy Damasco. Niga pshaala̱ de riidz zeꞌ lo de mbecy nu yuꞌ Jerusaleeng. Niga pshaala̱ ñii lo de mbecy nu yuꞌ dutuub la lo yu ni de mbecy Israeel. Niꞌ ziꞌl pshaala̱ ñii lo de mbecy nu walab mbecy Israeel. Ya̱ mne̱e̱ lo dey nu rlagy ñi nu neꞌ dey dela coz cyi nu ricy yu, nunu rlagy ñi nu gyicy dey coz nu rlagy Ñgyoozh, nunu rlagy ñi nu gyicy dey tub mod nu gabe nu bi mneꞌ dey dela coz cyi nu ricy yu. \v 21 Orzeꞌ par nu nac de nu ndeꞌ, orzeꞌ de mbecy Israeel bduꞌ yaa dey ya̱ lat nu ri̱ loliꞌ ni yuꞌ nu driib zily den Ñgyoozh, nunu bicy pee dey ñgyut yu ya̱. \v 22 Tees Ñgyoozh zaab rlocyuub lam ya̱. Ndeꞌ nu dzi na zu̱ ii, nunu rzata̱ de coz nu guc zeꞌ lo dela der: mas lo de mbecy shni, mas lo de mbecy lily. Ndeꞌ nu rne̱e̱ lor laabaꞌ de coz nu mnii de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh. Ni mnii Moisees nu de yu nu mnii por cuen nim nu ni gac. \v 23 Mnii dey nu Mesías, biñ nu ca lo cuen nu co mbañ mbecy, rlagy ñi nu gzac zim, nunu gac mi biñ nu gyabañ loga la despuees ornu bi gut mi. Orzeꞌ de riidz nu rnii mi zeꞌ nañ gal nu na tub yaa. Riidz zeꞌ rniiñ lo de mbecy Israeel nu gac gruu mbañ dey, nunu niꞌ ziꞌl rniiñ lo de mbecy nu walab mbecy Israeel ―na Baly. \p \v 24 Orzeꞌ lat nu rnii Baly nu lagu sac falt niy, orzeꞌ brish ti la Festo. Orzeꞌ nay: \p ―¡Nu guton ru Baly, nu nac nu dzi rsyaꞌr gyicy, ndeꞌ nu raton ru! ―nay. \p \v 25 Orzeꞌ na gaꞌ Baly: \p ―Ya̱ walab nu gutona̱ Shi Festo. Riidz nu rne̱e̱, nii coz rishli nunu coz nu nap za. \v 26 Nunu ii zu rey Agripa. Yu ii nap rad lagy yu de coz zeꞌ. Ndeꞌ nu ya̱ wachiba̱ rne̱e̱ loy, nunu segur la rad lagya̱ nu bduꞌ cuen yu de coz zeꞌ, gun de coz zeꞌ rila wangac ñi tub zeꞌ nu ngach. \v 27 Rey Agripa, ¿a rzeña lagy ru de riidz nu mnii de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh? Ya̱ rad lagya̱ nu ru rzeña lagy ru ―na Baly. \p \v 28 Orzeꞌ na gaꞌ Agripa rab yu Baly: \p ―Ru rsaꞌ lagy ru nu gac cuugy ru lardo̱o̱ nu gaca̱ mbecy ni Crisht nu nac riidz gyidz zeꞌ ―na Agripa. \p \v 29 Orzeꞌ naꞌ Baly: \p ―Mas rne̱e̱ riidz gyidz o mas rne̱e̱ riidz nap tees ya̱ rdiña̱ lo Ñgyoozh nu walab ru ziꞌl, sinu dela de mbecy nu rzuub gyidag de riidz nu rne̱e̱ dzi na, nu gzu dela der mod nu ya̱ zu̱, nomaas walagya̱ nu de ru cuir pres gal nu ya̱ ri̱ ―na Baly. \p \v 30 Gazeꞌ nu wes su Agripa nu Festo nu Berenice nu deꞌ zir de yu nu nguaa zeꞌ. \v 31 Orzeꞌ bruu dey nañ yuꞌ zeꞌ. Orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―Yu re wangyicy yu ni tub la coz nu gyicy ñi nu gat yu o nu gyicy ñi nu chay nañ yuꞌ gyiib ―na dey. \p \v 32 Orzeꞌ na Agripa rab yu Festo: \p ―Benu cueꞌ ñgyiiñ yu nu ri bee yu nu riib ic de nasyoong niy, orzeꞌ ñgyac ndulaay i ga la ―nay. \c 27 \s1 Baly zay Rom \p \v 1 Na ornu mnii too Festo nu zeed yu de̱ Italia nañ tub barc, orzeꞌ bguꞌ dey Baly nu la be deꞌ zir pres yaa tub jef ni de soldad, yu nu la Julio. Yu zeꞌ riib ic yu tub nac soldad nu bloo la dey De Soldad ni Augusto. \v 2 Orzeꞌ gu̱ꞌ de̱ nañ tub barc ni tub mbecy gyedz Adramitio. Barc zeꞌ bi zu lily ñii par nu ruuñ chañ par de gyedz ni Asia nu yuꞌ ruꞌ nisyudoo. Orzeꞌ bruu barc zeꞌ. Orzeꞌ za̱ de̱. Aristarco, tub mbecy Tesalónica, tub gyedz nu ri lo yu ni Macedonia, yu zeꞌ za nuy de̱. \v 3 Orzeꞌ na tuubaꞌ dzi bri̱ de̱ Sidón. Julio dzi nap bicy nuy Baly. Bzaan yu nu cha güiiy de amig niy, nunu bzaañ yu nu cuic de amig niy dela coz nu cyiiñ niy. \v 4 Orzeꞌ bru̱u̱ de̱ Sidón za̱. Bzeeñ de̱ Chipre, tub nac yu nu ri lo nisyudoo, par yaa reg na, gun tonaꞌ la druu bi par zeꞌ nu za de̱. \v 5 Orzeꞌ bded de̱ lo nisyudoo ruꞌ yu ni Cilicia nu Panfilia. Orzeꞌ bri̱ de̱ Mira, tub gyedz nu ri lo de yu ni Licia. \p \v 6 Orzeꞌ lugaar zeꞌ jef ni soldad zeꞌ byap yu tub barc ni de mbecy gyedz Alejandría. Barc zeꞌ chañ par Italia. Orzeꞌ bguꞌy de̱ nañ barc zeꞌ. \v 7 Orzeꞌ guly za̱ de̱ nañ la be dzi. Orzeꞌ dzi gyee bri̱ de̱ lo nis nu ri gaab ga tub gyedz nu la Gnido, gun gabee rzub bi par zeꞌ nu za̱ de̱. Orzeꞌ bded de̱ tub gyedz nu la Salmón. Gazeꞌ nu bded de̱ cuit Creta, tub nac yu nu ri lo nisyudoo. \v 8 Bded de̱ gaab ga lo yu zeꞌ, nunu dzi gyee bded de̱. Orzeꞌ bruꞌña de̱ tub lugaar nu la Buenos Puertos. Zeꞌ gaab ga ri tub gyedz nu la Lasea. \p \v 9 Mnit lo zañ dzi. Orzeꞌ byarishdzidz nu cha̱ de̱ nañ barc, gun bi rgaab tiem nu ri gyey. Orzeꞌ Baly byooy rishlo de mbecy. \v 10 Orzeꞌ nay: \p ―Der mbecy, ya̱ rze̱e̱ nu dzi rishdzidz za̱ den na. Tonaꞌ la coz ily nit lo. Walab barc ziꞌl, nunu walab yuu ziꞌl nit loñ, sinu gnit lo gaꞌ mbecy ―nay. \p \v 11 Tees yu nu riib ic de soldad wansuub gyidag yu ni Baly. Bzuub gyidag zir yu ni yu nu riib ic barc zeꞌ, gal nu ni shuaan ñi. \v 12 Nunu lugaar zeꞌ nu byeeñ barc zeꞌ walab lugaar nap par tiem nu gri gyey. Ndeꞌ nu sñuu ga ziꞌl gac dela mbecy rlagy yu ruuy lugaar zeꞌ. Orzeꞌ cha dey ben a wariy tub gyedz ni Creta nu la Fenice. Zeꞌ tub lugaar nu dri barc, nunu druuñ. Nunu ornu rgüiin par zeꞌ nu rza doo, orzeꞌ nis zeꞌ zub roꞌ niñ par yaa been nu par yaa reg na. Orzeꞌ zeꞌ gac cyiiñ de̱ lascyey. \s1 Dzi zu gyey \p \v 13 Orzeꞌ brugyiꞌ nu yagugy druu bi par yaa reg na ornu rgüiin par zeꞌ nu rza doo. Orzeꞌ de mbecy psaꞌ lagy dey nu gyicy yu gan gal mod nu mnii tooy. Gazeꞌ nu bruu dey lugaar zeꞌ, za dey gaab ga lo de yu ni Creta. \v 14 Tees ornu sa ziꞌl bruu dey zeꞌ zay, orzeꞌ brugyiꞌ druu tub bi ily rdugyiñ par lo barc nu yu̱ꞌ de̱ zeꞌ. Bi zeꞌ bloo la dey ñi Bi nu Druu Par Yaa Reg Na Ornu Güiin Par Zeꞌ nu Rza Doo. \v 15 Bi zeꞌ tonaꞌ la bicy nuñ barc, nunu wangacaꞌ saa dey barc zeꞌ par zeꞌ nu rdugyiñ. Orzeꞌ blaa yaa dey ñi. Orzeꞌ za nu biñ. \v 16 Orzeꞌ za̱ de̱ cuit tub nac yu miꞌ nu ri lo nisyudoo nu la Cauda. Za̱ de̱ tub lo nis zeꞌ nu beñ ricy bi. Orzeꞌ zeꞌ gyee bzu nap de̱ barc miꞌ nu zaab par ich zeꞌ. \v 17 Despuees ornu bi pshup de̱ barc miꞌ zeꞌ, orzeꞌ bguꞌ dey ñi nañ barc ily. Gazeꞌ nu ptiish dey duu cacy nañ barc par nu gyafert ñi. Orzeꞌ rdzib dey nu ches ti̱ barc lo tub nac yu uzh nu ri par iiñ nis gaab ga lo yu ni Libia. Gazeꞌ nu pshet te dey negy nu zaab too barc zeꞌ. Orzeꞌ bzaan dey nu za nu biñ. \v 18 Orzeꞌ tuubaꞌ dzi, como ni ziꞌl dzi ricy bi, orzeꞌ brugyiꞌ rneꞌ dey de yuu nu yuꞌ nañ barc zeꞌ lo nis. \v 19 Orzeꞌ dzi chon de coz nu ricy nu barc riiñ mneꞌ dey ñi lo nis laab nu yaay. \v 20 Zañ dzi wansaca̱ꞌ de̱ doo güidz, nunu niꞌ ziꞌl wansac de̱ bel baa. Nunu ii zaab druu la bi ily. Orzeꞌ brugyiꞌ nu wagrish lo ga̱ꞌ de̱ nu gruu mbaña̱. \p \v 21 Orzeꞌ como dela mbecy bi guzañ dzi wagowaꞌ dey gyit, orzeꞌ Baly wes suy lat dey. Gazeꞌ nu nay rab yu dey: \p ―Der mbecy, nap zir benu nzuub gyidag der ne̱, nunu cueꞌ ndruun lo yu ni Creta, gun orzeꞌ cueꞌ nnit lo de coz sheñ zeꞌ. \v 22 Tees cueꞌ dzib der, gun wat ni tub la den. Nomaas barc ii nit loñ. \v 23 Gun che bruu zac tub anc ni Ñgyoozh lo̱, biñ nu nac nu ya̱, nunu biñ nu ya̱ rca̱. \v 24 Orzeꞌ nay rab yu ya̱: “Cueꞌ dzib ru Baly. Rlagy ñi nu char lo mbecy nu riib ic de nasyoong. Nunu par nu nac ru, wazaan Ñgyoozh nu gat ni tub mbecy nu yuꞌ nur nañ barc ii”, nay. \v 25 Ndeꞌ nu cueꞌ dzib der, gun ya̱ ricy cupa̱ consuel lo Ñgyoozh nu gyicy mi gal nu mnii anc zeꞌ. \v 26 Orzeꞌ gyet lag den lo tub nac yu nu ri lo nisyudoo ―na Baly. \p \v 27 Despuees ornu bzaꞌ trotap dzi nu dzi ricy bi, na or bi rel, bi bri nuñ barc lo tub nisyudoo nu la Nisyudoo Adriatico. Na or guzeel rel mnii too dey nu cyup ridz yagaab dey lo tub nac yu nu ri lo nisyudoo. \v 28 Gazeꞌ nu pcaa dey tub coz ye lo tub duu cacy. Orzeꞌ mneꞌ dey ñi lo nis. Orzeꞌ gud lagy dey nu yuꞌ tub gal rub tiiñ zu tub metr nu gyi ri nis. Na ornu bzaañ sñuu miiñ, niꞌ ziꞌl bicy dey. Orzeꞌ gud lagy dey nu yuꞌ gal rub gaay zu cyup metr nu gyi. \v 29 Na orzeꞌ gudzib dey nis dugyi barc lo de gyitaꞌ nu yuꞌ par iiñ nis zeꞌ. Orzeꞌ mneꞌ dey tap duu cacy nu ca coz ye lo par ich barc, gun orzeꞌ chesab riñ lo nis. Orzeꞌ brish lo dey nu dzach zaꞌ yu. \v 30 De yu nu rsaa barc bicy pee dey nu ndruu chuy. Orzeꞌ brugyiꞌ rshet lag dey barc miꞌ zeꞌ lo nis. Bicy pee dey nu ñgya nuy tub coz ye nu neꞌy par lo barc zeꞌ. \v 31 Orzeꞌ na Baly rab yu yu nu riib ic de soldad, nu deꞌ zir de soldad: \p ―Benu de yu nu rsaa barc re wabez dey nañ barc, orzeꞌ wac ruu mbañ der ―na Baly. \p \v 32 Orzeꞌ de soldad pshiꞌñ yu de duu cacy nu nag barc miꞌ zeꞌ. Orzeꞌ bet lag ñi lo nisyudoo. \p \v 33 Na ornu gabee cow ruꞌ, orzeꞌ Baly mnishbaay lo dela mbecy nu gow dey ñuu gyit. Gazeꞌ nu nay rab yu dey: \p ―Bi bzaꞌ trotap dzi nu yuꞌ der dzi rash ru shcab, nunu wangow der gyit. \v 34 Ndeꞌ nu ya̱ rnishba̱a̱ lo der nu gow ru ñuu. Gun ndeꞌ coz nu rlagy ñi par nu gagye der. Nunu wat ni tub der, nunu ni tub gyich too der waduneꞌñ ―nay. \p \v 35 Ornu blazh mnii Baly de coz zeꞌ, orzeꞌ bduꞌ yaay tub gyishtily. Orzeꞌ briic yu gras ni Ñgyoozh lat dela mbecy zeꞌ. Orzeꞌ blew yu gyishtily zeꞌ. Gazeꞌ nu brugyiꞌ row yu. \v 36 Orzeꞌ dela mbecy guud baloor ni dey, nunu bdowaꞌ dey ñuu gyit. \v 37 Yuꞌ cyup gaynal zub chon gal rub gaay zu tub mbecy nu yuꞌ nañ barc zeꞌ. \v 38 Na ornu bi bdow gyel dey na, orzeꞌ mneꞌ dey de trig lo nisyudoo par nu gyadzach barc zeꞌ. \s1 Mnit lo barc \p \v 39 Na ornu bzaꞌ yu, orzeꞌ bzaac dey lo yu par wagyuꞌ lo gaꞌ dey ca lugaar ni yu zeꞌ. Orzeꞌ bzaac dey tub nis nu ri reñ, tees ñgyiid la ruꞌñ nu nisyudoo. Nunu ruꞌ nis zeꞌ ri tub lacy she. Gazeꞌ nu mnii too dey benu gac cha nu dey barc par zeꞌ nu ri lacy zeꞌ. \v 40 Gazeꞌ nu pshiꞌñ dey duu cacy nu nag barc zeꞌ nu coz ye zeꞌ. Orzeꞌ bzeeñ dey ñi lo nis. Nunu pshaagy dey duu cacy nu nag yag nu rlyuu ca na nez nu cha barc. Gazeꞌ nu pshes nañ dey negy nu zaab too barc zeꞌ, gun orzeꞌ bi saañ barc zeꞌ. Na orzeꞌ brugyiꞌ nu rza barc par garee ga zeꞌ nu ri yu zeꞌ. \v 41 Tees orzeꞌ bdugyiñ zeꞌ nu ri tub nac yu uzh nu ri par iiñ nis. Orzeꞌ wes ti̱ par loñ lat yu uzh zeꞌ. Wangacaꞌ ruuñ. Nunu tonaꞌ la bicy nu nis par ich ñi, gashtal brugyiꞌ rduzug lañ. \p \v 42 Orzeꞌ de soldad rlagy dey cut yu de mbecy nu nac pres nis riib dze dey ornu lazh nu cub dey nis nu riy gal lo yu bigy. \v 43 Tees yu nu riib ic de soldad rlagy yu co mbañ yu Baly. Orzeꞌ wansaan yu nu ni gyicy dey. Sinu bicy yu mandaar lo de mbecy ben ca na dey gac cub yu nis, orzeꞌ yu zeꞌ gyet yu lo nis loga la. Orzeꞌ cub yu nis par nu riy lo yu bigy. \v 44 Orzeꞌ dela deꞌ zir mbecy za ca dey ich yu. Yuꞌ dey zay lo tub yala. Yuꞌ gaꞌy zay lo tub laꞌ barc blaꞌ. Ni mod bruu nap de̱. Bri̱ de̱la̱ de̱ lo yu bigy. \c 28 \s1 Baly zay Malta \p \v 1 Na ornu bri̱ nap de̱ lo yu, orzeꞌ gud lagy de̱ nu ndeꞌ tub nac yu nu ri lo nisyudoo nu la Malta. \v 2 De mbecy nu guledz, de yu zeꞌ tonaꞌ la nap bicy nu dey de̱ ya̱. Bet gyey, nunu dzi rag. Gazeꞌ nu pcuaa dey tub nac gyi ily, nunu mnii dey nu cuidz de̱ gyi zeꞌ. \v 3 Orzeꞌ Baly bicy tublaazh yu tub nac yag wach. Orzeꞌ pcuaay ñi lo gyi zeꞌ. Par nu nac nu dzi zig, orzeꞌ bruu tub bily lat yag zeꞌ nu ricy pee ma cha ma. Orzeꞌ pshet la ruꞌ ma yaa Baly. \v 4 Na ornu bzaac de mbecy guledz nu zaab gyi̱ bily zeꞌ yaa Baly. Orzeꞌ na dey rab yu losaꞌy: \p ―Rabee nu yu re nac yu tub mbecy nu rut losaꞌ. Tees wasaan gyel fushtiz ni Ñgyoozh nu cui mbañ yu mas bruu nap yu lo nisyudoo ―na dey. \p \v 5 Tees Baly bdib yaay. Orzeꞌ pshet lag yu bily zeꞌ lo gyi. Nunu se la la bzac yu. \v 6 Dela mbecy blez yu nu chegyi Baly o nu derepent la gyes saay gat yu. Tees ornu bi guchi rbez dey, nunu rgüii dey nu se la la bzac yu, orzeꞌ reñaꞌ mod mnii too dey. Gazeꞌ nu na dey: \p ―Yu re tub ñgyoozh ―na dey. \p \v 7 Gaab ga lugaar zeꞌ mbish yu ni tub mbecy nu la Publio, yu zeꞌ riib ic yu yu nu ri lo nisyudoo zeꞌ. Orzeꞌ bredz yu de̱, nunu nap bicy nuy de̱ lat chon dzi nu pcyiiñ de̱ loy. \v 8 Na uz Publio mbish yu nu rat yu. Rcaañ zig niy, nunu druyuuy. Orzeꞌ Baly gua güiiy yu. Na ornu blazh mnii nu Baly Ñgyoozh nu nac yu, orzeꞌ briib yaay yu. Orzeꞌ byac yu. \v 9 Na ornu bi bded ndeꞌ, orzeꞌ dela mbecy rat nu yuꞌ lo yu nu ri lo nisyudoo zeꞌ guay lo Baly. Orzeꞌ byac dey. \v 10 Orzeꞌ briic dey zañ coz gane̱ de̱. Nunu ornu gu̱ꞌ de̱ nañ tuubaꞌ barc, orzeꞌ briic dey dela coz nu cyiiñ ne̱ de̱ nez nu cha̱. \s1 Baly bruuy Malta zay Rom \p \v 11 Na ornu blazh chon beey, orzeꞌ gu̱ꞌ de̱ nañ tub barc ni de mbecy Alejandría. Lo barc zeꞌ ca cyup nab ñgyoozh nu la Cástor nu Pólux. Barc zeꞌ byeeñ ñi Malta lascyey. Gazeꞌ nu gu̱ꞌ de̱ nañ ñi za̱ de̱. \v 12 Orzeꞌ bri̱ de̱ tub gyedz nu ri ruꞌ nisyudoo nu la Siracusa. Zeꞌ pcyiiñ de̱ chon dzi. \v 13 Gazeꞌ nu bru̱u̱ de̱ zeꞌ. Za̱ de̱ tub ruꞌ yu la ni lugaar zeꞌ. Orzeꞌ bruꞌña de̱ tub gyedz nu la Regio. Orzeꞌ tuubaꞌ dzi brugyiꞌ nu druu bi par yaa been ornu güiin zeꞌ nu driib doo. Orzeꞌ za̱ de̱. Na ornu bzaꞌ cyup dzi, orzeꞌ bri̱ de̱ tub gyedz nu la Puteoli. \v 14 Zeꞌ byap de̱ la be mbecy nu ricy cup consuel lo Crisht. De yu zeꞌ bredz dey de̱ ya̱ par nu cyiiñ du̱ de̱ yu tub shuñ dzi. Orzeꞌ bru̱u̱ de̱ zeꞌ. Za̱ de̱ par Rom. \v 15 De bicy na nu yuꞌ Rom, ornu güeñ dey nu za̱ de̱, orzeꞌ gua cheel dey de̱ ya̱ gashtal tub lugaar nu la Yagyiꞌ ni Apio, nu tuubaꞌ lugaar nu la Chon Posad. Ornu Baly bzaac yu de yu zeꞌ, orzeꞌ briic yu gras ni Ñgyoozh, nunu gud baloor niy. \v 16 Na ornu bri̱ de̱ Rom, orzeꞌ yu nu riib ic de soldad zeꞌ bzeeñ yu de pres yaa tuubaꞌ yu nu riib ic de yu nu rña laab pres. Tees bzaan dey nu cyiiñ reñ Baly nu tub soldad nu ñay yu. \s1 Baly bzat yu Crisht Rom \p \v 17 Na ornu bi bzaꞌ chon dzi nu bri Baly Rom, orzeꞌ bredz yu de yu zub lo ni de mbecy Israeel, de yu nu yuꞌ Rom par nu gyatublaazh dey. Na ornu bi byatublaazh dey, orzeꞌ nay rab yu dey: \p ―Der bicy na, ya̱ walab nu shiñ bicy du̱ de losaꞌn, nunu niꞌ walab nu bicya̱ coz nu za contr ni cushtom nu bzeeñ de gyitoo bel ni den, tees pshet lag dey ya̱ pres Jerusaleeng. Orzeꞌ bguꞌ dey ya̱ yaa de mbecy Rom. \v 18 Orzeꞌ de mbecy Rom bdugyiꞌ dey lo̱ de coz nu guc, nunu ngulagy dey nlaay ya̱, gun wancyuu caacy ni tub la cyi nu briib dey to̱o̱ par nu gyicy ñi nu gata̱. \v 19 Tees de mbecy Israeel wangalagy dey nu ndula̱a̱. Ndeꞌ nu ya̱ wangac gyicya̱ reñaꞌ mod. Orzeꞌ ya̱ bdiña̱ nu yu nu riib ic de nasyoong gri beey ne̱. Ni bicya̱ mas sac ni tub la cyi fals nu riiba̱ ic de losaꞌn. \v 20 Ndeꞌ nu ya̱ bredza̱ de ru par nu zaca̱ der, nunu par nu ne̱e̱ du̱ de ru. Tub zi la nu nac biñ nu rgyish lo de mbecy Israeel lo, par nu nac mi zeꞌ, ndeꞌ nu ri̱ pres ―na Baly. \p \v 21 Orzeꞌ na dey rab yuy: \p ―De mbecy Judea wancaa dey ni tub la gyicy nu nzat dey ru lo̱ de̱. Niꞌ de bicy na nu bruu Judea wannii dey ti bicy ru cyi. \v 22 Rlagy de̱ gyeña̱ de coz nu ru rnii toor, gun bi rad lagy de̱ nu dela lugaar rnii dey riidz nu za contr ni leey cub zeꞌ ―na dey. \p \v 23 Orzeꞌ bzu dey tub dzi nu gzuub gyidag dey de coz nu nii Baly. Na ornu pshuub dzi zeꞌ, orzeꞌ tonaꞌ la zigy mbecy byatublaazh dey zeꞌ nu rcyiiñ Baly. Gaal ziꞌl brugyiꞌ rniiy se or napor gashtal or bicheñ laa gabee rnii ruꞌy de riidz ni gyel gubier ni Ñgyoozh. Bzat yu de riidz nu bzeeñ Moisees, nunu bzat yu de riidz nu bzeeñ de yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh par nu gyicy ñi nu cuugy yu lardoo de mbecy nu cyu nac Jesuuz. \v 24 Par nu nac de coz nu mniiy, orzeꞌ bguugy lardoo la be mbecy tees deꞌ zir mbecy wancheña lagy dey. \v 25 Orzeꞌ wangyicy dey tub ziꞌl riidz nu losaꞌy. Orzeꞌ brugyiꞌ rash nez dey druuy lo Baly. Orzeꞌ na Baly: \p ―Nap mnii Espiriit Yon ni Ñgyoozh ornu mniim lo Isaías, tub yu nu mnii por cuen ni Ñgyoozh, ornu mniiy lo de gyitoo bel ni den. Isaías nay: \q1 \v 26 Ñgyoozh nam: \q1 “Gua niir lo de mbecy ii. \q1 De ru mas nap gzuub gyidag der tees wayet lag der cuen. \q1 Mas nap güii der tees wazac der. \q1 \v 27 Gun de mbecy ii byacyigy tooy. \q1 Nunu psoow dey gyidag yu. \q1 Nunu psoow dey urloy, \q1 gun orzeꞌ wazac dey nu urloy, \q1 nunu wagyeñ dey nu gyidag yu. \q1 Ni wayet lag dey cuen nu shcab niy. \q1 Nunu ni wachaa dey mod nu gyicy yu, \q1 gun orzeꞌ yub dey ya̱. \q1 Gun orzeꞌ ya̱ gyicy napa̱ dey”, \q1 na Ñgyoozh, \m na Isaías ―na Baly. \p \v 28 Orzeꞌ na gaꞌy: \p ―Ya̱ rica̱ nu gad lagy der nu na Ñgyoozh rlagy mi nu ne̱e̱ de̱ de riidz nu gyicy nu gruu mbañ mbecy lo de mbecy nu walab mbecy Israeel. Nunu de yu zeꞌ gzuub gyidag dey niñ ―na Baly. \p \v 29 Ornu blazh mnii Baly de riidz zeꞌ, orzeꞌ de mbecy zi ga la ro dey riidz nu losaꞌy. Orzeꞌ ya dey. \p \v 30 Orzeꞌ li laa cyup ñaꞌn pcyiiñ Baly lugaar zeꞌ. Pcyiiñ yu nañ tub yuꞌ nu rgyish yu gyiꞌ. Nunu nap bicy nuy de mbecy nu gua güiiy. \v 31 Pshaal yu de riidz ni gyel gubier ni Ñgyoozh lo dey, nunu blyuuy ni dey de coz ni Jesucrisht. Nunu rila wanca de mbecy niy nu cueꞌ ni gyicy yu.