\id TIT \h Tito \toc1 Dxihtsi nin bacaꞌh San Pahblu loh Titu \toc2 Tito \toc3 Tit. \mt1 Dxihtsi nin bacaꞌh San Pahblu loh Titu \c 1 \s1 GuelrgahpaDxiohs \p \v 1 Naꞌh Pahblu, naan xmooza Dxiohs nee pooxtla xteenn Jesucristu; laꞌh Ñiꞌh guluuꞌnehza naꞌh tin gacaneꞌhn chioo ru guelriachiistoꞌ xteenn bwiinn nin gulii Dxiohs chechii stoꞌ xchiꞌdxyi Ñiꞌh, tin gacabwaꞌ raꞌ ba xcweenta dxyiꞌdxyi nanchii nin rusiaa laꞌh raꞌ bwiinn loh duhlda, \v 2 nee neezaa tin guicaꞌha raꞌ ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. Dxiohs ayi ruuꞌyi Ñiꞌh dxixiꞌhw; guñiꞌ Ñiꞌh dez cadxyih gachicaꞌha nuꞌh guelnabahan riiꞌ. \v 3 Ya chin badzihn dxyih nin bacaꞌbwaꞌ Ñiꞌh; baluuꞌyi Ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh ziꞌchi za baniꞌhi Ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh naꞌh tin guluꞌyiꞌhñin ziga gunabwaꞌ Xtaada Dxiohs nuꞌh nin rusiaa laꞌhnuꞌh loh duhlda. \v 4 Rucaꞌhn dxihtsi riiꞌ loh luꞌh Titu, lliiꞌngaaꞌnahn loh guelriachii stoꞌ nin nahpa nuꞌh laꞌh Jesucristu. Rdxiꞌhnaꞌhn loh Xtaada Dxiohs nuꞌh cun neezaa loh Daada Jesucristu nin rtaꞌh laꞌhnuꞌh loh duhlda tin gacanee Ñiꞌh yiꞌh, galahsa stoꞌ Ñiꞌh yiꞌh nee neezaa gusacwachidxyii Ñiꞌh stoꞌ luꞌh. \s1 Dziꞌn nin ruhnn Titu guihdxyi Creta \p \v 5 Chin basiaꞌhanahn yiꞌh loh yuh nin rii loh ñisadoꞌ nin laa Creta, basiaꞌhanahn yiꞌh tin para guunnxnehza luꞌh nin riaꞌdxi gachidiꞌhnn xnehza raꞌ nuꞌh nee tin cwii za luꞌh bwiinn ñuꞌxa raꞌ loh cada tuhbigah raꞌ guihdxyi talpaꞌh ziga guñaan loh luꞌh. \v 6 Tuhbi bwiinn ñuꞌxa nin gaapa guelrnabwaꞌ loh raꞌ bwiinn guidoꞌ, bwiinn ñuꞌxa chi nahpa guibahan zaꞌca ba tin ayi chyu bwiinn guidxeela xi guelchiah pur laꞌh ba, nee nahpa gaca cheꞌhla ba tuhbi si gunnaꞌh nee nahpa gallee tiiꞌ lliiꞌn ba chechii stoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, tin par ayi chyu guiñiꞌyah laꞌh raꞌ bi tin ayi guibahan dxaaba raꞌ bi nee ayi za gaca raꞌ bi bwiinn ñaꞌlaaꞌdzi ziga ruhnn raꞌ nin ayi ruzoꞌbadxiahga raꞌ xchiꞌdxyi xtaada raꞌ ñiꞌh, \v 7 tin ziga bwiinn nin rahpa guelrnabwaꞌ loh tuhbi guidoꞌ bwiinn chi radzihnnaaba dziꞌn nezloh Dxiohs, niꞌchin nin nahpa guibahan nayaa ba gaduhbi laꞌgaꞌhtiiꞌ. Ayi gaca ba bwiinn stoꞌ raꞌ dxyiꞌdxyi dxiipa, bwiinn nadxyiꞌchi, bwiinn gwaaꞌ, nin bwiinn nin rdxiꞌhyi dxixiꞌhw; nee ayi za gaca ba bwiinn nin rzaꞌbi stoꞌ ñiꞌh mweyi gubaꞌn. \v 8 Nahpa gaca ba tuhbi bwiinn nadoꞌlaadzi loh raꞌ bioꞌza nin cheguiaꞌha cuun ba yihdzi ba. Niꞌchin nin nahpa gaca ba tuhbi bwiinn nin guunn bwen, tuhbi bwiinn natiiꞌ, tuhbi bwiinn nin ayi rzuhnee nin tuhbi bwiinn, tuhbi bwiinn nin rdxyihbi laꞌh Dxiohs, tuhbi bwiinn nin ayi ruhnn nin xclaaꞌdzi tihxi ba. \v 9 Nahpa cheezah zaꞌca ba loh dxyiꞌdxyi nanchii nin basiꞌdxi ba tin gaca guuyi dxyiꞌdxyinee ba laꞌh raꞌ bwiinn xchiꞌdxyi Dxiohs, tin para guluuꞌyi ba ca rcheꞌh raꞌ snuhn raꞌ bwiinn raꞌ nin rñiꞌyah xchiꞌdxyi Dxiohs. \p \v 10 Laasii ziahan raꞌ bwiinn nin naa raꞌ bwiinn rwaaꞌ ldaꞌh nuu lahda tu, per mahzi ziahan naa raꞌ bwiinn ziꞌca nin nuu loh raꞌ bwiinn Israel. Bwiinn raꞌ riiꞌ naa raꞌ ba bwiinn rwaaꞌ ldaꞌh raꞌ neezaa rsaguiꞌhi raꞌ ba laꞌh snuhn bwiinn. \v 11 Bwiinn raꞌ riiꞌ nahpa gataꞌw raꞌ nuꞌh rwaaꞌ raꞌ ba laasii cun xchiꞌdxyi raꞌ ba nin ruluuꞌyi raꞌ ba rusiahchi raꞌ ba stoꞌ tuhbitiiꞌ famihyi bwiinn, ya ruluuꞌyi raꞌ ba dxyiꞌdxyi xihn raꞌ tin ruhnn raꞌ ba gahn mweeyi cun dziꞌn xtuhyi nin ruhnn raꞌ ba. \p \v 12 Tuhbi gahca nin naa tuhbi profeta bwiinn Creta, bwiiꞌyi dxyiꞌdxyi xa naa raꞌ bwiinn lasaaꞌ ba, nnah ba: “Bwiinn Creta raꞌ ganaalla bwiinn dxixiꞌhw raꞌ ba, nee bwiinn nahda dxiipa raꞌ ba; naa za raꞌ ba bwiinn raaꞌlla nee bwiinn rahw xaꞌta raꞌ ba.” \v 13 Nee guñiꞌ ba ziga naaꞌhan; niꞌchin gulchihndxi laꞌh raꞌ ba jweersi duxa tin gaca raꞌ ba bwiinn zaꞌca loh guelriachii stoꞌ xteenn xchiꞌdxyi Dxiohs, \v 14 nee tin ayi za cheezah guunn cweenta raꞌ ba dxyiꞌdxyi nin rdxiꞌnlaadzi raꞌ bwiinn Israel raꞌ, nee neezaa ayi guunn cweenta raꞌ ba dxyiꞌdxyi dxixiꞌhw nin rcaꞌdihtsi loh dxyiꞌdxyi zaꞌca. \p \v 15 Nin nahpa lligaaba nayaa galleetiiꞌ cohsa nayaa naa para niꞌchi, per para nin ayi riachii stoꞌ raꞌ ñiꞌh laꞌh Dxiohs niꞌchi raꞌn nin aadxi nahpa lligaaba nayaa, pwihsi ayitiiꞌ cohsa nayaa para laꞌh raꞌ ba. Pwihsi yihca raꞌ ba nee loh xigaaba raꞌ ba nuu dxiimman. \v 16 Rñiꞌ raꞌ ba nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba laꞌh Dxiohs, per cun nin ruhnn raꞌ ba ruluuꞌyi ayi guchii dxiꞌhn laasii rwaaꞌldaꞌh raꞌ ba, cun rcaꞌllahn lasaaꞌ raꞌ ba; niꞌchin nin ayi galluꞌyi raꞌ ba para guunn raꞌ nin tuhbi dziꞌn zaꞌca. \c 2 \s1 Pahblu ruluuꞌyi laꞌh Titu para guluuꞌyi zaꞌca bi laꞌh raꞌ bwiinn ziga nahpa guibahan raꞌ ba \p \v 1 Per yiꞌh guñiꞌ si xcweenta dxyiꞌdxyi nin ruluuꞌyi zaꞌca. \v 2 Baluuꞌyi laꞌh raꞌ bwiinn ñuꞌxa tin gaca raꞌ ba bwiinn nin ruhnn lligaaba nayaa, bwiinn nin ayi chyu gusahcaloh tiiꞌ, bwiinn natiiꞌ, bwiinn zaꞌca nin riachii stoꞌ ñiꞌh laꞌh Dxiohs ziga naa loh xquelñaꞌñih Ñiꞌh, bwiinn nin nadziiꞌhi lasaaꞌ raꞌ, nee ayi za guiriaꞌh gahn raꞌ ba. \v 3 Ziꞌchi za laꞌh raꞌ bwiinn ñuꞌxa gunnaꞌh raꞌ nahpa guibahan nayaa raꞌ ba; ayi gaca raꞌ ba bwiinn dxixiꞌhw nee ayi suuhdzitiiꞌ za raꞌ ba, tin guluuꞌyi raꞌ ba ziga naa xnehza cweenta ziga nabahan raꞌ ba, \v 4 tin guluuꞌyi raꞌ ba laꞌh raꞌ gunnaꞌh biiꞌhin raꞌ tin gantsiiꞌhi raꞌ bi cheꞌhla raꞌ bi cun lliiꞌn raꞌ bi, \v 5 nee gaca nasiin za raꞌ gunnaꞌh yuꞌxa raꞌ cun guibahan nayaa raꞌ ba; neezaa gaapaa dziꞌtsi raꞌ ba rwaaꞌ yihdzi raꞌ ba, nee nahpa za gaca raꞌ ba bwiinn zaꞌca cun loh snuhn raꞌ bwiinn raꞌ, nee guzoꞌbadxiahga za ba xchiꞌdxyi xpwiinn ndxiꞌhw raꞌ ba tin para ayi za chyu guiñiꞌyah xcweenta xchiꞌdxyi Dxiohs. \p \v 6 Nee guñiꞌnee za laꞌh raꞌ biꞌnxtuhbi tin gaca raꞌ bi tuhbi bwiinn nin guunn lligaaba zaꞌca, \v 7 niꞌchin yiꞌh gubahan xnehza nez loh raꞌ bi tin gaca xmohda raꞌ bi loh gallee tiiꞌ cohsa zaꞌca. Ya chin gusiꞌdxi raꞌ luꞌh bi, bwiꞌhnnan cun gaduhbi stoꞌ luꞌh. \v 8 Guñiꞌ xnehza loh raꞌ bi tin para ayi chyu guiguii loh luꞌh, tin ziꞌchi gaziꞌxtuhyi nin xclaaꞌdzi gucaꞌhnee laꞌtu. \p \v 9 Guñiꞌnee za laꞌh raꞌ mooza tin guzoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyi xballwaaꞌn raꞌ ba, nee ayi gusiaꞌgarii raꞌ ba dxyiꞌdxyi loh xballwaaꞌn raꞌ ba. \v 10 Ayi cwaan raꞌ ba sino que mas chaꞌyi gaca raꞌ ba bwiinn zaꞌca tin gwaꞌha bwiinn xa nabahan ba loh xquelñaꞌñih Xchiohs nuꞌh nin bataꞌh laꞌhnuꞌh loh duhlda, tin ziꞌchi gacabwaꞌ raꞌ ba xa chuhla naa Dxiohs nin raann nuꞌh. \p \v 11 Laasii ya biinloh xquelrahcanee Dxiohs para garaa raꞌ bwiinn, ya guelrahcanee chi naa xchiꞌdxyi Ñiꞌh nin zahca gutaꞌh laꞌh garaa raꞌ bwiinn loh duhlda, \v 12 ya xchiꞌdxyi Ñiꞌhn nin raluuꞌyi nuꞌh xa gariaꞌh nuꞌh loh dziꞌn dxaaba nee cun lligaaba xteenn guidxyiyuh riiꞌ, tin chuꞌnee Dxiohs laꞌhnuꞌh loh xquelñaꞌñih Ñiꞌh. \v 13 Neezaa ruluuꞌyi Ñiꞌh laꞌhnuꞌh nahpa nuꞌh tuhbi hereensi loh Ñiꞌh cun naannloh za nuꞌh zadzihn dxyih rooꞌ nin dxiꞌ Daada Jesucristu nin bataꞌh laꞌhnuꞌh loh duhlda. \v 14 Biuꞌn Ñiꞌh ntriehgu laꞌhgahca Ñiꞌh loh guelguhchi pur laꞌhnuꞌh tin bataꞌh Ñiꞌh laꞌhnuꞌh loh dziꞌn dxaaba tin basiaa Ñiꞌh laꞌhnuꞌh tin gaca nuꞌh xpwiinn Ñiꞌh tin guidiꞌhnn raꞌ nuꞌh dziꞌn zaꞌca. \p \v 15 Dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ nin nahpa guluuꞌyi luꞌh, nee tin guunn luꞌh para chuꞌguiꞌw raꞌ ba nee neezaa guiñiꞌ luꞌh dxyiꞌdxah loh raꞌ ba cun gaduhbi guelrnabwaꞌ xteenn luꞌh. Gudxiꞌhyi nez ayi cweꞌhestoꞌ raꞌ bwiinn yiꞌh. \c 3 \s1 Nin nahpa guunn raꞌ bwiinn nin gwachii stoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs \p \v 1 Basannah stoꞌ raꞌ ba guzoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyi gubieerna cun xchiꞌdxyi guxchisi. Nahpa chuu raꞌ ba-chaꞌzi raꞌ ba xchiꞌdxyi raꞌ guxchiisi raꞌ riiꞌ, nee tin guigaꞌbi za raꞌ ba guunn raꞌ ba xi chiꞌh zi dziꞌn zaꞌca. \v 2 Ayi chyu guiñiꞌyah raꞌ ba, ayi gaca za raꞌ ba bwiinn dxixiꞌhw. Nahpa gaca raꞌ ba tuhbi bwiinn nadoꞌlaadzi loh cuun chiꞌh zi bwiinn. \v 3 Tin laꞌhnuꞌh galohyi guhca nuꞌh bwiinn nin biaꞌdxyi guelñaꞌñih loh xigaaba raꞌ ñiꞌh niꞌchin ayi bazoꞌbadxiahga nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, ya gunaꞌzu lligaaba dxaaba laꞌhnuꞌh ya bidiꞌhnn nuꞌh garaa nin guclaaꞌdzi tihxi nuꞌh. Per nnah banaa ziꞌchi chiꞌh biduꞌtallgahxi nuꞌh. Cun ziga gubahan dxaaba nuꞌh chin guzaꞌbi stoꞌ nuꞌh xteenn bwiinn, nee bidxiaapa llahn lasaaꞌ raꞌ nuꞌh, \v 4 per chin baluuꞌyi Dxiohs, nin bataꞌh laꞌhnuꞌh loh duhlda, chaꞌyi naa Ñiꞌh baluuꞌyi Ñiꞌh xa nadziiꞌhi Ñiꞌh laꞌhnuꞌh, \v 5 bataꞌh Ñiꞌh laꞌhnuꞌh loh duhlda; ayi pur bachidiꞌhnn dxiꞌh nuꞌh dziꞌn zaꞌca sino que pur nin balahsa stoꞌ Ñiꞌh laꞌhnuꞌh, ya bataꞌh Ñiꞌh laꞌhnuꞌh pur Spíritu Saantu nin basiaa lastoꞌ nuꞌh nin ruhnn raalaa nacuubi nuꞌh para loh tuhbi guelnabahan nacuubi. \v 6 Pur nin bwiꞌhnn Jesucristu nin bataꞌh laꞌh nuꞌh loh duhlda, Dxiohs baniꞌhi cweeza paꞌhcaa Spíritu Saantu xteenn Ñiꞌh laꞌn lastoꞌ nuꞌh. \v 7 Pur nin balahsastoꞌ Ñiꞌh laꞌhnuꞌh basiaꞌpitii Ñiꞌh xtuhlda nuꞌh, ya pur niꞌchi banaann nuꞌh gachicaꞌha raꞌ nuꞌh xereensi Ñiꞌh ya hereensi chi naa guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \v 8 Dxyiꞌdxyi riiꞌ guchiiꞌhin; niꞌchin nin xclaaꞌdzihn cheezah luꞌh guiñiꞌ luꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh raꞌ bwiinn nin riachii stoꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs tin guunn duxa raꞌ ba dziꞌn zaꞌca. Dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ naa dxyiꞌdxyi zaꞌca nee nalluꞌyi raꞌn para garaa tiiꞌ nuꞌh. \p \v 9 Per nnah ayi gusaaꞌn luꞌh chindxineedxyiꞌdxyi raꞌ bwiinn xi pur xcweenta dxyiꞌdxyi nin ayi galluꞌyi, neezaa dxyiꞌdxyi xteenn canehza guzah raꞌ xtaada guldooꞌ raꞌ nuꞌh, neezaa ayi gusaaꞌn luꞌh chuu guelrbwidxihndxi dxyiꞌdxyi pura xlehyi Moisehs laasii garaa deeꞌ ayi galluꞌyin nee ayi za xi guiniinloh raꞌn. \p \v 10 Sibwela nuu tuhbi bwiinn nin xclaaꞌdzi gucheꞌh laꞌh tuhbi bwiinn guidoꞌ, guiñiꞌnee luꞌh ba tuhbi, o chiohpa; sibwela ayi guzoꞌbadxiahga ba xchiꞌdxyi luꞌh, babweꞌhecaꞌha ba loh raꞌ bwiinn guidoꞌ, \v 11 laasii bwiinn chi ya naann luꞌh xtuhlda ba nugasinaaꞌha laꞌh ba cayuhnnan ñichiloh ba. \s1 Dxyiꞌdxyi nin bacaꞌh Pahblu loh si Titu \p \v 12 Chin cuꞌneezahn Artemas o Tíquicu loh luꞌh, bwiꞌhnn pur dxieꞌguiaꞌh luꞌh naꞌh loh guihdxyi Nicópolis, tin riꞌchi ruꞌnnahn lligaaba gutiꞌdxiꞌhn loh bweꞌhw nahlda raꞌ. \v 13 Bwiꞌhnn cumpahñu gaduhbi laꞌgaꞌhtiiꞌ laꞌh abogadu Zenas cun Apolos; badiꞌhi nin rchiꞌhn raꞌ ba tin par cheezah raꞌ ba xneziuh raꞌ ba tin neezaa para ayi xi dxiaꞌdxi para laꞌh raꞌ ba, \v 14 nee neezaa xpwiinn nuꞌh gusiꞌdxi raꞌ guunn bwen nee gacanee raꞌ ba laꞌh bwiinn nin nuu raꞌ yaꞌdxi loh raꞌ ñiꞌh tin para ayi guibahan lliaaꞌha si raꞌ ba. \s1 Luulchima guelrgahpaDxiohs \p \v 15 Galleetiiꞌ bwiinn nin nuuneꞌhn riiꞌ ruxeꞌhla tuhbi guelrgahpaDxiohs para yiꞌh. BagahpaDxiohs laꞌh raꞌ xmihgu raꞌ nuꞌh ziga riachii stoꞌ raꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs. Dxiohs guuntaaꞌyi yihca tu.