\id ROM \h Romanos \toc1 Dxihtsi nin bacaꞌh San Pahblu loh raꞌ bwiinn Roma \toc2 Romanos \toc3 Ro. \mt1 Dxihtsi nin bacaꞌh San Pahblu loh raꞌ bwiinn Roma \c 1 \p \v 1 Naꞌh Pahblu, naann tuhbi xmooza Jesucristu, rucaꞌhn dxihtsi riiꞌ loh tu. Dxiohs gudihdxyi naꞌh, nee gulii za Ñiꞌh naꞌh tin gacaꞌhn tuhbi xpooxtla Ñiꞌh, nee tin guluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn. \p \v 2 Ya guhcala cadxyih rooꞌ biaꞌhannee dxyiꞌdxyi Dxiohs laꞌh raꞌ daada raꞌ nin baluuꞌyi xchiꞌdxyi Ñiꞌh, ziga zuluuꞌyi Ñiꞌh dxyiꞌdxyi riiꞌ laꞌh nuꞌh, ya dxyiꞌdxyi raꞌ nin biaꞌhannee dxyiꞌdxyi Ñiꞌh laꞌh raꞌ daada raꞌ chi laꞌn caa raꞌ loh dxihtsi nin bacaꞌh raꞌ ba \v 3 xcweenta Lliiꞌn Ñiꞌh, ya guhca Jesucristu llahga guehtu rrehyi Davihd per pur bweꞌhltihxi Ñiꞌh, \v 4 per ya ziga pur xcweenta Spíritu Saantu naa Jesucristu Lliiꞌnpaꞌcaa Dxiohs laasii pur guelrnabwaꞌ rooꞌ nin nahpa Spíritu Saantu guhca babahn Jesucristu loh guelguhchi niꞌchin nin rluuꞌyi naa Ñiꞌh Daada xteenn nuꞌh. \v 5 Ya pur xcweenta Jesucristu nin naa Daada xteenn nuꞌh baniꞌhi Dxiohs guelrahcanee cun guelrnabwaꞌ laꞌh nu tin chogaluuꞌyi nu xchiꞌdxyi Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel, tin ziꞌchi chechiistoꞌ garaa raꞌ bwiinn guidxyiyuh xchiꞌdxyi Ñiꞌh nee tin guzoꞌbadxiahga raꞌ ban, \v 6-7 ya loh raꞌ ba dxaꞌga tu, laꞌh tu bwiinn raꞌ nin gulii Dxiohs gaca raꞌ xpwiinn Jesucristu, ziga nuu tu loh guihdxyi Roma. Dxiohs nadziiꞌhi laꞌh tu nee gudihdxyiza Ñiꞌh laꞌh tu loh tuhbi guelnabahan nin gaca cwih tu nez loh Ñiꞌh. Dxiohs nin naa Xtaada nuꞌh nee cun Daada Jesucristu guunn cumpahñu laꞌh tu, nee neezaa gusacwachidxyii Ñiꞌh lastoꞌ tu. \s1 Gunaaba stoꞌ Pahblu chee ba loh guihdxyi Roma \p \v 8 Ya nin naa mwehrgaloh, pur xcweenta Jesucristu rudiꞌhihn guelzuxchilli loh Xchiohs nuꞌh pur xcweenta garaa tu, laasii garaa nehzatiiꞌ loh guidxyiyuh zaꞌbi xcweenta ziga riachiistoꞌ tu xchiꞌdxyi Ñiꞌh, \v 9 ya Dxiohs nin ruꞌnnahn xtsiꞌn Ñiꞌh cun gaduhbi lastoꞌn, caꞌngaluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Lliiꞌn Ñiꞌh, laꞌh Ñiꞌh rwaꞌhaloh Ñiꞌh xa rusazaꞌhan stoꞌn laꞌh tu guillii-guillii chin rbwihdxyin-rnaꞌbaꞌhn loh Ñiꞌh, \v 10 nee zeezahtiꞌh canaꞌbaꞌhn loh Dxiohs, sidela laꞌh Ñiꞌh siꞌguehlda Ñiꞌh gacanee Ñiꞌh naꞌh dxieꞌlda guiaꞌhahn cuun tu tin chaꞌloh ziga cayuꞌnnahn lligaaba, \v 11 laasii xclaaꞌdzihn gwaꞌhan xa nuu tu, nee tin gacaneeruzahn laꞌh tu cun mas paaldaa raꞌ ru xchiꞌdxyi Dxiohs, tin ziꞌchi chezah dziꞌtsi ru tu loh xchiꞌdxyi Ñiꞌh, \v 12 nee tin cuꞌguiꞌw za nuꞌh laꞌh raꞌ bwiinn lasaaꞌ raꞌ nuꞌh, ziga tuhbi ziga stuhbi raꞌ ba xcweenta ziga riachiistoꞌ raꞌ nuꞌh. \p \v 13 Bwitsi raꞌn ziga naa raꞌ nuꞌh xpwiinn Jesucristu, ziahan la bweelta xclaaꞌdzihn dxieꞌlda guiaꞌhan cuun tu, per hasta nnah ayi ruꞌnnahn gahn. Xclaaꞌdzihn dxieꞌldahn nezca tin chechiistoꞌ ziahan ru bwiinn xchiꞌdxyi Dxiohs ziga riachiistoꞌ raꞌ ba ziahan lahta nez hasta guyaaꞌhahn loh raꞌ bwiinn nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel, \v 14 pwihsi naꞌh rgaꞌbiꞌhn pur xcweenta garaa tu, nicala bwiinn griehgu o nicala bwiinn raꞌ nin rñiꞌ guriin-guriin dxiꞌzah, nicala nin riaꞌzi dxyiꞌdxyi o nicala bwiinn nahda raꞌ, \v 15 pwihsi pur niꞌchin cabweꞌhehn gahn caꞌngaluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Dxiohs, cun neezaa para laꞌh tu ziga nuu tu loh guihdxyi Roma. \s1 Xcweenta xquelrnabwaꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs \p \v 16 Per naꞌh ayi ratuhyi loon xcweenta xchiꞌdxyi Dxiohs, laasii naan guelrnabwaꞌ xteenn Dxiohs tin para garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌhn gaca taꞌh raꞌ ba loh duhlda, pwihsi mwer laꞌh raꞌ bwiinn Israel chiꞌchi neezaa laꞌh raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ. \v 17 Pwihsi xcweenta xchiꞌdxyi Ñiꞌh riiꞌ ruluuꞌyi xa naa ziga rutaꞌh Dxiohs laꞌh nuꞌh loh duhlda; naan pur riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh nee pur sola riachiistoꞌ nuꞌhn. Ziꞌchi rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs: “Bwiinn nin ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Dxiohs pur chechiistoꞌ si ba dxyiꞌdxyi chi zibahan ba.” \s1 Xcweenta xtuhlda raꞌ bwiinn raꞌ \p \v 18 Pwihsi rachidiaꞌha nuꞌh guelnadxyiꞌchillahn xteenn Dxiohs riinlohon nez llaaꞌndxibaaꞌ ya riaaban yihca garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Dxiohs, bwiinn nin nahpa xica mohda dxaaba raꞌ ya pur dziꞌn dxaaba raꞌ chi, ayi rusaaꞌn raꞌ ba dxiuꞌnbwaꞌ raꞌ snuhn bwiinn cohsa nin guchii paꞌh. \v 19 Bwen, bwen naann raꞌ ba chyuu naa Dxiohs nee cun xcweenta za zahca dxiuꞌnbwaꞌ raꞌ bwiinn laꞌh Ñiꞌh laasii ba baziaꞌñih Ñiꞌh loh xquelrihn raꞌ ba. \v 20 Pwihsi zahcabwaꞌ bwiinn guidxyiyuh ayi chaꞌlohtiiꞌ xquelrnabwaꞌ Dxiohs, nee zahcabwaꞌza raꞌ ba naa Ñiꞌh yuꞌpi Dxiohs laasii garaa nin bwiꞌhnnchaꞌyi Ñiꞌh ruluuꞌyi xa naa Ñiꞌh, nicala ayi chyu rwaꞌha loh Ñiꞌh. Niꞌchin nin ayi chyu gaca guiñiꞌ loh Ñiꞌh ziga ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba cuun nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh ñuhnn raꞌ ba. \v 21 Pwihsi nicala nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba Dxiohs, per ayi ruhnn cweenta raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh ziga naa Ñiꞌh Yuꞌbi Dxiohs nee nin guelzuxchilliza ayi rdiꞌhi raꞌ ba nezloh Ñiꞌh, pwihsi sola nin ayi galluꞌyi mahzi riuuꞌ raꞌ ba xigaaba ñiꞌh, niꞌchin biaꞌhandxiipa nagasa stoꞌ raꞌ ba. \v 22 Rahbi raꞌ ba naa raꞌ ba bwiinn nin nuu lligaaba chaꞌyi yihca raꞌ ñiꞌh, per laꞌh raꞌ ba nin naa mahzi bwiinn mbah raꞌ, \v 23 laasii bachaꞌh raꞌ ba xquelñaꞌñih Dxiohs nin nuu nabahandziꞌtsi llaaꞌn dxibaaꞌ par tuꞌpazi pur figuhra xteenn bwiinn raꞌ nin rahchi, nee hasta cun figuhra raꞌ chyuuca raꞌ maan raꞌ nin zohba xihyi ñiꞌh, bweꞌlda raꞌ, guidxaꞌh raꞌ nin nuu tahpa ñaaꞌ raꞌ ñiꞌh. \p \v 24 Pur niꞌchin bwiꞌhnn Dxiohs ntriehgu laꞌh raꞌ ba loh raꞌ lligaaba dxaaba nin nuu stoꞌ raꞌ ba, ya ziꞌchi bwiꞌhnn raꞌ ba xichiꞌhzi cohsa dxaaba ziga tuhbi ziga stuhbi raꞌ ba. \v 25 Ya loh nin mahzi ñadxiꞌhyi raꞌ ba laꞌh Dxiohs mahzi badxiꞌhyi raꞌ ba loh xcweenta cohsa dxixiꞌhw raꞌ, cohsa dxaaba raꞌ, nee raann raꞌ ba cohsa raꞌ nin bwiꞌhnn chaꞌyi Dxiohs xlawaaꞌha gaann raꞌ ba laꞌh yuꞌpi Dxiohs nin bwiꞌhnn chaꞌyi cohsa raꞌ chi, lah Ñiꞌh mahzi rchiꞌhn guiñiꞌ zaꞌca raꞌ bwiinn par tuꞌpazi. Amehn. \p \v 26 Pwihsi niꞌchin bwiꞌhnn Dxiohs ntriehgu laꞌh raꞌ ba loh xica cohsa xtuhyi nin gutiꞌdxiloh raꞌ ba. Hasta xcunnaꞌh raꞌ ba biahca biraallii gunnaꞌh. \v 27 Ziꞌchi gahca za laꞌh raꞌ ndxiꞌhw biahca raꞌ ba biraallii ndxiꞌhw, ya rcaꞌdxih raꞌ ba loh cohsa dxaaba nin rzaꞌbi stoꞌ raꞌ ba, ziga tuhbi ziga stuhbi raꞌ ba. Gunnaꞌh cun gunnaꞌh nee ndxiꞌhw cun ndxiꞌhw rguꞌtii raꞌ ba xcweenta cohsa xtuhyi raꞌ, ya rdxihlli raꞌ ba loh tihxi gahca raꞌ ba pur xcweenta cohsa dxaaba nin ruhnn raꞌ ba. \p \v 28 Nee coma ayi ru xclaaꞌdzi raꞌ ba dxiuꞌnbwaꞌ raꞌ ba Dxiohs, niꞌchin bwiꞌhnn Ñiꞌh ntriehgu laꞌh raꞌ ba tin biaaba raꞌ ba loh raꞌ xigaaba dxaaba tin guunn raꞌ ba nin ayi nahpa guunn raꞌ ba. \v 29 Naꞌzu garaaloh xica cohsa nin ayi naa xnehza laꞌh raꞌ ba, ziga guunn raꞌ ba cohsa dxaaba ziga cohsa gubwihlli raꞌ, bwiinn rzaꞌbistoꞌ xixteenn bwiinn, bwiinn rdxiinn bwiinn, bwiinn nin rdxihndxinee lasaaꞌ ñiꞌh, bwiinn rusaguiꞌhi, bwiinn nin nayoꞌba yihca ñiꞌh, bwiinn nin ruuꞌyi dxixiꞌhw, \v 30 bwiinn nin rñiꞌyah lasaaꞌ raꞌ ñiꞌh, ya laꞌh Dxiohs rdxyiꞌchinee raꞌ ba, bwiinn bioleentu raꞌ, bwiinn nin rbweꞌhestoꞌ laꞌh raꞌ snuhn bwiinn, cun bwiinn raꞌ nin ruhn lasahca laꞌgahca raꞌ ñiꞌh nez loh xpisihn raꞌ ñiꞌh, nin rdxiꞌnlaadzi raꞌ xica raꞌ cohsa dxaaba raꞌ, bwiinn raꞌ nin ayi ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi xtaada raꞌ ñiꞌh, \v 31 bwiinn nahda raꞌ nin ayi riaꞌzi dxyiꞌdxyi raꞌ, bwiinn raꞌ nin ayi ruzaꞌloh raꞌ xchiꞌdxyi raꞌ ñiꞌh, bwiinn raꞌ nin ayi gaca nadziiꞌhi cun laꞌh stuhbi bwiinn, bwiinn raꞌ nin ayi gaann raꞌ ruhn pardohn xtuhlda stuhbi bwiinn, bwiinn raꞌ nin ayi ralahsastoꞌ ñiꞌh laꞌh stuhbi bwiinn lasaaꞌ ba. \v 32 Laꞌh raꞌ ba bwen, bwen naann raꞌ ba xcweenta xquelrnabwaꞌ Dxiohs. Naann raꞌ ba garaa raꞌ nin ruhn raꞌ cohsa raꞌ squiiꞌ xcweenta raꞌ ba naa ñichiloh raꞌ ba loh Dxiohs; ya nicala ziꞌchi naannloh raꞌ ba gariaꞌcaa xcweenta raꞌ ba per riazahraꞌtiiꞌ ruhnn raꞌ ba dziꞌn dxaaba raꞌ ya hasta riahxi raꞌ ba rwaꞌha raꞌ ba ruhnn raꞌ snuhn raꞌ bwiinn dziꞌn dxaaba raꞌ chi. \c 2 \s1 Dxiohs ruhn guelguxchisi zaꞌca \p \v 1 Pwihsi niꞌchin yiꞌh ziga ruluuꞌyi xcwihin luꞌh laꞌh raꞌ stuhbi bwiinn ayi nuu guiñiꞌ luꞌh ayi xtuhlda luꞌh nee nicala chyuu chiꞌhzi nin naa luꞌh, laasii ziga rucaꞌchiah luꞌh laꞌh stuhbi bwiinn cayuhnn luꞌh yiꞌh condenahdu, laasii yiꞌh ziga ruluuꞌyixcwihin luꞌh laꞌh bwiinn neezaa luꞌh ruhnn luꞌh ziꞌchi gahca. \v 2 Pwihsi naann raꞌ nuꞌh xa ruhn Dxiohs guelguxchisi zaꞌca chin rudziiꞌbaduhlda Ñiꞌh yihca raꞌ bwiinn raꞌ nin ruhnn raꞌ cohsa raꞌ squiiꞌ, \v 3 ya yiꞌh ziga ruluuꞌyixcwihin luꞌh laꞌh snuhn bwiinn raꞌ nee ziꞌchi gahca naa xtsiꞌn luꞌh, ¿ta ruhnn luꞌh lligaaba zuhnn luꞌh gahn taꞌh luꞌh loh xjwisi Dxiohs? \v 4 Rbweꞌhestoꞌ luꞌh garaa nin ruhnn Ñiꞌh para yiꞌh laasii naa Ñiꞌh bwen duxa, ralahsa duxa stoꞌ Ñiꞌh nee cun zirooꞌ paseensi nahpaa Ñiꞌh, ya yiꞌh ayi rudiꞌhi luꞌh cweenta cagabweꞌhecaa xquelnazaꞌca Ñiꞌh yiꞌh loh dziꞌn dxaaba tin gadxaꞌh loh xigaaba luꞌh, \v 5 per yiꞌh dxyiꞌbi nahda luꞌh cun dxyiꞌbi dxipa stoꞌ luꞌh, niꞌchin nin ayi nnaa luꞌh guchaꞌh luꞌh loh xigaaba luꞌh tin chechiistoꞌ luꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs. Pwihsi niꞌchin nin cayuhnn ziahan luꞌh caxchihgu para yiꞌh gahca para laꞌn dxyih nin guunn Dxiohs guelguxchisi ziga nin naa guchii paꞌh loh guihdxyiyuh, \v 6 ya hastayi guunn Dxiohs guelguxchisi loh raꞌ bwiinn guihdxyiyuh chiꞌchiyi zidxihlli Ñiꞌh loh cada tuhbigah tu zigapaꞌh xcweenta xtsiꞌn cada tuhbigah tu. \v 7 Ya laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin radxiꞌhyi raꞌ loh xquelñaꞌñih Dxiohs cun guelnabahan nacuubi, nee guziꞌguehlda za raꞌ ba guibahan zaꞌca raꞌ ba gaduhbi lagaꞌtiiꞌ; bwiinn raꞌ chi zudiꞌhi Ñiꞌh guelnabahan nacuubi; \v 8 per laꞌh raꞌ bwiinn nin gudxiꞌhyisi xneziuh gahca raꞌ ba cun basahcalohza raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs tin mahzi badxiꞌhyi raꞌ ba dziꞌn dxaaba raꞌ, ziagaduhbillahnnee stoꞌ Dxiohs laꞌh raꞌ ba cun zudiꞌhiza Ñiꞌh tuhbi guelnah duxa laꞌh raꞌ ba. \v 9 Ziuuꞌ guelrzaꞌcazii duxa para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ruhnn raꞌ cohsa dxaaba raꞌ, soobaalohon mwehrgalohtiiꞌ para laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ, cun neezaa para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ, \v 10 per para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ruhnn raꞌ ganaalla cohsa zaꞌca gudiꞌhi Ñiꞌh guelrbwiidxyii stoꞌ para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ chi, soobaalohzan mwergaloh para laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nee ziꞌchiza para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel. \p \v 11 Laasii laꞌh Dxiohs ayi ruhnn Ñiꞌh guriin-guriin cun cada tuhbi raꞌ bwiinn. \v 12 Ya garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin guyuuꞌ xtuhlda ñiꞌh loh Dxiohs nee ayi biuꞌnbwaꞌ raꞌ ba xlehyi Ñiꞌh nin badiꞌhi Ñiꞌh laꞌh Moisehs, ziñichiloh raꞌ ba nezloh Ñiꞌh nicala sin laꞌh lehyi chi; ya bwiinn raꞌ nin rguꞌtii raꞌ duhlda loh Ñiꞌh nicala nahpa raꞌ ba xlehyi Moisehs, ya pur xcweenta lehyi chi zahca guelguxchisi xcweenta raꞌ ba, \v 13 laasii bwiinn raꞌ nin rihn zi xcweenta xlehyi Moisehs ayi naa raꞌ ba bwiinn nayaa nez loh Dxiohs, sino que sola bwiinn raꞌ nin ruzoꞌbadxiahga paꞌca xcweenta lehyi chi, niꞌchi raꞌ si naa bwiinn nayaa nez loh Ñiꞌh, \v 14 laasii chin laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel ayi nahpa raꞌ ba lehyi chi, laasii laꞌh gahca raꞌ ba nahpa raꞌ ba xlehyi raꞌ ba pur xcweenta lastoꞌ raꞌ ba; bwiinn raꞌ squiiꞌ nicala ayi nahpa raꞌ ba lehyi nin baniꞌhi Dxiohs laꞌh Moisehs laꞌhgahca lastoꞌ raꞌ ba naa xlehyi raꞌ ba. \v 15 Pwihsi cohsa bwen raꞌ nin ruhnn raꞌ ba ruluuꞌyiloh neziuh zaꞌca nin nuu lastoꞌ raꞌ ba, ya lastoꞌ raꞌ ba ruluuꞌyi cuun loh garaa cohsa nin ruhnn raꞌ ba nin naa cohsa zaꞌca ya neezaa cuun za nin naa cohsa dxaaba. \v 16 Garaa raꞌ cohsa riiꞌ zizohbagahcan chin gadzihn dxyih nin guunn Dxiohs guelguxchisi xcweenta lligaaba nagaꞌtsi raꞌ nin nuu lastoꞌ garaatiiꞌ raꞌ bwiinn pur xcweenta Jesucristu, nee pur xcweenta ziga naa xchiꞌdxyi Dxiohs nin ruluꞌyiꞌhn. \s1 Xcweenta raꞌ bwiinn Israel raꞌ cun xcweenta xlehyi Dxiohs \p \v 17 Yiꞌh rñiꞌ luꞌh naa luꞌh tuhbi bwiinn Israel nee neezaa zeezahnee luꞌh xlehyi Moisehs nee nayachi luꞌh pur xcweenta ziga rñiꞌ luꞌh rihn Dxiohs xchiꞌdxyi luꞌh, \v 18 nee nuꞌnbwaꞌ za luꞌh nin xclaaꞌdzi Dxiohs guunn luꞌh, ya lehyi ruluuꞌyi yiꞌh tin cwii luꞌh nin naa mahzi bwen, \v 19 nee rñiꞌza luꞌh nahpa luꞌh siguhra zahcabwaꞌ luꞌh xa guunn luꞌh guluuꞌyi luꞌh neziuh laꞌh raꞌ nin ayi rihn raꞌ loh raꞌ ñiꞌh, nee xa guziaꞌñih za luꞌh para sah raꞌ bwiinn raꞌ nin nuu raꞌ loh nacahyi; \v 20 nee neezaa rñiꞌ luꞌh rahcabwaꞌ luꞌh xa guluuꞌyi luꞌh laꞌh raꞌ bwiinn nin ayi xi gaann tiiꞌ nee xa guiñiꞌneeza luꞌh rñiꞌnee luꞌh laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi razaꞌ raꞌ dxyiꞌdxyi, ya que yiꞌh nahpa luꞌh rrehgla xteenn guelrahcabwaꞌ cun xcweenta dxyiꞌdxyi nanchii. \v 21 Pwihsi sidela yiꞌh ruluuꞌyi luꞌh laꞌh raꞌ snuhn raꞌ bwiinn raꞌ, ¿xixnaachiꞌh ayi riaꞌñih loh xigaaba luꞌh guluuꞌyi luꞌh yiꞌh gahca? Yiꞌh ziga ruluuꞌyi luꞌh rñiꞌ luꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs ayi nuu cwaaꞌn raꞌ bwiinn, ¿xixnaa chiꞌh rbaaꞌn luꞌh? \v 22 Sidela yiꞌh gahca rñiꞌ luꞌh ayi gaca bwiinn bwiinn gubwihlli, ¿xixnaa chiꞌh ruhnn luꞌhn yiꞌh? Sidela yiꞌh gahca za rdxyiꞌchinee luꞌh laꞌh raꞌ figuhra raꞌ dxaan raꞌ, ¿xixnaa chiꞌh yiꞌh gahca rbaaꞌn luꞌh cohsa zaꞌca nin nuu laꞌn yuuꞌ raꞌ hasta nuu raꞌ niꞌchi raꞌ? \v 23 Ruhnn nayachi luꞌh pur xcweenta lehyi, per ruziꞌxtuhyi luꞌh laꞌh Dxiohs pura ayi ruzoꞌbadxiahga luꞌh xchiꞌdxyi lehyi chi. \v 24 Cun rasohn rahbi loh Xchihtsi Dxiohs squii: “Laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ rñiꞌ tohnta raꞌ ba xcweenta Dxiohs pur ayi ruzoꞌbadxiahga tu xchiꞌdxyi Ñiꞌh.” \p \v 25 Pwihsi guchiica ziga, nin ruzoꞌbadxiahga xcweenta xlehyi Moisehs, mahs balaaquiꞌhn ralluuꞌyi bwaꞌ nin laa circuncisión nin riuuꞌ ba, per sidela laꞌh ba ayi ruzoꞌbadxiahga ba xcweenta xlehyi Moisehs, pwihsi bwiinn chi naa ba ziga nin ayi nuu bwaꞌ chi. \v 26 Ya ziga laꞌh bwiinn nin ayi guyuuꞌ bwaꞌ tihxi ñiꞌh, per sidela laꞌh bwiinn chi ruzoꞌbadxiahga ba ziga ruluuꞌyi xlehyi Moisehs, rdiiꞌdxi ba zigazi tuhbi bwiinn nin guyuuꞌ bwaꞌ nee nicala nagahdxi chuu ba bwaꞌ. \v 27 Bwiinn nin ayi bwaꞌ tihxi ñiꞌh, nee ruzoꞌbadxiahga ba xcweenta xlehyi Moisehs, bwiinn chi guunn guelguxchisi xcweenta luꞌh nicala nahpa luꞌh xcweenta lehyi nee nicala naa luꞌh nin nuu bwaꞌ per nin ruhnn luꞌh ayi ruzoꞌbadxiahga luꞌhn, \v 28 laasii ziga naa luꞌh tuhbi bwiinn Israel ayi nez dihtsi jwehra si dxiꞌh luꞌh gaca luꞌhn, ziꞌchi gahcaza ziga riuuꞌ za bwaꞌ tihxi bwiinn ayi sohla dxiꞌhza gaca ban tihxi ba, \v 29 laasii bwiinn nin naa paꞌcaa tuhbi bwiinn Israel, naa ban desde laꞌn lastoꞌ ba, nee bwaꞌ nin laa circuncisión caabwaꞌ za ban laꞌn lastoꞌ ba ayi pur ruzoꞌbadxiahga dxiꞌh ba dxyiꞌdxyi nin caa loh xlehyi Moisehs, sino que laasii laꞌh Spíritu Saantugahca bacaꞌh bwaꞌ chi laꞌh ba; nee Dxiohsgahca rñiꞌ zaꞌca pur laꞌh ba, niꞌchin ayi xchiꞌhn bweꞌzii guiñiꞌ zaꞌca bwiinn guidxyiyuh pur laꞌh ba. \c 3 \p \v 1 Per ziuuꞌ nin guiñiꞌ: “¿Xilla guilasahca chiꞌh gaca luꞌh tuhbi bwiinn Israel o chuu tuhbi bwaꞌ nin laa circuncisión tihxi luꞌh?” \v 2 Per rñiꞌn, lasahca duxan. Ziga mwergalohtiiꞌ, nezloh raꞌ bwiinn Israel raꞌ badiꞌhi Dxiohs xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \v 3 Yannah gazoꞌba nuꞌh, ¿xa gaca sidela ayiru chechiistoꞌ nuhn raꞌ ba xcweenta xchiꞌdxyi Dxiohs nin zeezahnee raꞌ ba? ¿Ta pur niꞌchi dxiꞌraꞌ chi ayi guzaꞌloh Dxiohs dxyiꞌdxyi nin biaꞌhannee dxyiꞌdxyi Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba? \v 4 ¡Pwihsi guyaa ayi gaca ziꞌchi! Alcontrariu Dxiohs par tuꞌpazi zeezahnee Ñiꞌh ziga naa xcweenta dxyiꞌdxyi raꞌ nin naa guchii, nicala garaatiiꞌ raꞌ bwiinn raꞌ gaca bwiinn nin ruuꞌyi dxixiꞌhw. Pwihsi squiiꞌ rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs: \q1 Xchiꞌdxyi gahca Luꞌh zuluuꞌyi xnehzatiiꞌ ruhnn Luꞌh, nee tin chin gaca guelguxchisi xcweenta Luꞌh nin tuhbi xtuhlda Luꞌh ayi guidxeela. \p \v 5 Per sidela laꞌh xtsiꞌn dxaaba raꞌ nuꞌh ralluuꞌyin tin galuuꞌyi raꞌ nuꞌh, Dxiohs naa bwen duxa, ¿xa guidiꞌtsi nuꞌh? ¿Ta guidiꞌtsi nuꞌh Dxiohs ayi naa Ñiꞌh bwen cun laꞌh nuꞌh laasii runiꞌhi Ñiꞌh tuhbi guelnah laꞌh nuꞌh? (Rñiꞌn loh tu ziga xchiꞌdxyi bwiinn guihdxyiyuh.) \v 6 ¡Pwihsi ayi naan ziꞌchi!, laasii sidela laꞌh Dxiohs ñahca Ñiꞌh nadxaaba, ¿xalla ñahca chiꞌh ñuhnn Ñiꞌh guelguxchisi xcweenta raꞌ bwiinn guihdxyiyuh? \v 7 Per sidela laꞌh xcweenta raꞌ bwiinn dxixiꞌhwun ralluꞌyi tin mahzi ru rahca guchii xchiꞌdxyi Dxiohs nin naa llaꞌñih, ¿xixnaa chiꞌh rahca xcweenta xquelguxchisihn zigazi naan tuhbi bwiinn duhlda? \v 8 Pwihsi sidela ñahca ziꞌchi, ¿xixnaa ayi chyu guunn cohsa dxaaba tin dxiꞌ cohsa zaꞌca? Deeꞌ nin mahzi rñiꞌ nuu raꞌ bwiinn cun lligaaba dxaaba nin riuuꞌ raꞌ ba rahbi raꞌ ba laꞌh nu raluuꞌyi nu, per bwiinn raꞌ nin rñiꞌ raꞌ squiiꞌ mahzi dxiaaba xjwisi Dxiohs yihca raꞌ ba. \s1 Garaa nuꞌh naa raꞌ nuꞌh bwiinn duhlda \p \v 9 Ya nnaha xchiꞌh, ¿ta laꞌh chiꞌh nu nin naa nu bwiinn Israel mahzi bwiinn zaꞌca ru nu loh raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel? ¡Pwihsi aaca!, laasii laꞌh nu bachiñiꞌla laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ cun snuhn raꞌ bwiinn naa raꞌ ba bwiinn duhlda. \v 10 Laasii loh Xchihtsi Dxiohs rñiꞌ squii: \q1 Ayiza nin tuhbi bwiinn zaꞌca, per nin tuhbi tiiꞌ raꞌ ba; \q1 \v 11 ayi nin tuhbi paꞌh bwiinn nin rahcabwaꞌ xa naa Dxiohs, nee ayiza bwiinn nin gadxiꞌhyi laꞌh Dxiohs. \q1 \v 12 Garaa raꞌ ba gunaꞌzu nehza raꞌ ba neziuh dxaaba; ayi galluꞌyi raꞌ ba laasii garaa raꞌ ba naꞌhla raꞌ ba xcweenta dziꞌn dxaaba raꞌ. \q1 Ayi nin tuhbi bwiinn nin guunn dziꞌn zaꞌca, per nin tuhbitiiꞌ raꞌ ba. \q1 \v 13 Ya bidxee yahnn raꞌ ba rreꞌh ganaalla dxyiꞌdxyi xihn, nin naan ziga tuhbi baꞌ nin zohba llaala, \q1 nee rusaguiꞌhi raꞌ ba cun luhdxi raꞌ ba, ya dxyiꞌdxyi nin rreꞌh rwaaꞌ raꞌ ba naa ziga benehnu nin nuu rwaaꞌ tuhbi bweꞌlda ñalaaꞌdzi. \q1 \v 14 Ya rwaaꞌ raꞌ ba ganaalla dxyiꞌdxyi guerguii zohban, cun ganaalla dxyiꞌdxyinah nin riasaa bwiinn rñiꞌ loh lasaaꞌ raꞌ ba. \q1 \v 15 Ya ñaaꞌ raꞌ ba rusalluꞌhn laꞌh raꞌ ba tin ruñichiloh raꞌ ba xquelnabahan raꞌ snuhn raꞌ bwiinn. \q1 \v 16 Caachiꞌhzi nin rii raꞌ ba ruhnn raꞌ ba dziꞌn dxaaba cun rutiꞌdxi lasaaꞌ raꞌ ba trabahjw duxa. \q1 \v 17 Ya ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba ziga xa guibahannee nasaa lasaaꞌ raꞌ ba, laꞌh Dxiohs. \q1 \v 18 Nee nin ayi xi guelnadxyiꞌbi riuuꞌ lastoꞌ raꞌ ba laꞌh Yuꞌbi Dxiohs. \p \v 19 Bwen-bwen naann nuꞌh garaa nin rñiꞌ loh xlehyi Moisehs, rñiꞌn xcweenta bwiinn raꞌ nin naann raꞌ lehyi chi, tin garaa raꞌ ba gadaꞌw rwaaꞌ raꞌ ba, nee tin garaa raꞌ za bwiinn dxiaꞌhan loh xquel guxchisi Dxiohs. \v 20 Ya nicala ñuzoꞌbadxiahga tuhbi bwiinn garaatiiꞌ dxyiꞌdxyi nin caa loh lehyi, per ayi lehyi dxiꞌh chi gusiaꞌpitii xtuhlda ba, laasii pur xcweenta lehyi rahcabwaꞌ nuꞌh naa nuꞌh bwiinn duhlda. \s1 Xcweenta ziga taꞌh raꞌ bwiinn loh duhlda naa chechiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs \p \v 21 Per nnah riaꞌhan lehyi guriinca, ya desde galohyi guzoꞌbaloh cagaluuꞌyi Dxiohs gahca laꞌh nuꞌh xa foorma rusiaꞌpitii Ñiꞌh xtuhlda raꞌ nuꞌh, ya foorma chi caa loh dxihtsi xteenn lehyi cun loh dxihtsi raꞌ xteenn guehtu profehta raꞌ, \v 22 ya squiiꞌ naa stuhbi foorma chi: Chyu chiꞌhzi nin chechiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Jesucristu, zahca nayaa ba nezloh Dxiohs, nee ziꞌchi ruhnn Dxiohs cun garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ ñiꞌh laasii ayi ruhnn Ñiꞌh guriin-guriin cun cada tuhbigah raꞌ bwiinn, \v 23 laasii garaatiiꞌ raꞌ bwiinn guihdxyiyuh laꞌbañihchi nezloh Dxiohs, pwihsi ayi gaaldaaguzuh guidiꞌhnn nuꞌh dziꞌn zaꞌca ziga nin ruhnn Ñiꞌh, \v 24 per pur nin balahsastoꞌ Ñiꞌh laꞌh nuꞌh sinque ayi chyu gudxihlli laꞌh Ñiꞌh baniꞌhi Ñiꞌh riaꞌhan nayaa nuꞌh nezloh Ñiꞌh pur nin gudxihlli Jesucristu guelguxchisi xteenn duhlda niꞌchin nin gusiaꞌpitii Ñiꞌh xtuhlda raꞌ nuꞌh. \v 25 Per guxeꞌhla Dxiohs laꞌh Jesucristu tin gucah Ñiꞌh loh cruhzi nezloh raꞌ bwiinn tin ziꞌchi gudxihlli Ñiꞌh garaa raꞌ xtuhlda chyuuchiꞌhzi bwiinn nin chechiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs pur xcweenta llarihn Jesucristu. Ziꞌchi bwiꞌhnn Dxiohs tin baluuꞌyi Ñiꞌh xa guibahan nayaa raꞌ bwiinn nezloh Ñiꞌh. Galoh guhpa si Ñiꞌh paseensi laꞌh raꞌ bwiinn, ayi bwiꞌhnn Ñiꞌh guelguxchisi pur xcweenta raꞌ xtuhlda raꞌ ba, \v 26 laasii ba naann Dxiohs cuuca guunn Ñiꞌh guelguxchisi xcweenta duhlda raꞌ chi tin ziꞌchi guluuꞌyi Ñiꞌh xa naa guelguxchisi xcweenta duhlda raꞌ chi nee tin ziꞌchiza guluuꞌyi Ñiꞌh nayaa Ñiꞌh nezloh garaa raꞌ bwiinn nee ziga xa ruhnn nayaa Ñiꞌh laꞌh chyuu chiꞌhzi bwiinn nin chechiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Jesucristu. \p \v 27 Niꞌchin nnah ¿ta zahca gachiñiꞌ nuꞌh nezloh Dxiohs pur xcweenta xtsiꞌn zaꞌca raꞌ nuꞌh? ¡Radiitsi rallaaꞌn naa niꞌca! ¿Xi lehyi rusiaꞌpitii xtuhlda raꞌ nuꞌh? ¿Ta lehyi nin rñiꞌ: “Gulguiꞌhnn dziꞌn zaꞌca”? ¡Ayi gaca ziꞌca!, laasii tuhsi lehyi nuu nin rusiaꞌpitii duhlda, ya lehyi chi rñiꞌ: “Gulchechiistoꞌ xchiꞌdxyi Jesucristu.” \v 28 Pwihsi laꞌnu baluuꞌyila Dxiohs ruhnn nayaa laꞌh bwiinn nin riachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh, nee nin ayi ruhnn cweenta Ñiꞌh sidela bwiꞌhnn ba ziga nnaa loh xlehyi Moisehs o nicala ayi bwiꞌhnn ban. \p \v 29 ¿Nee ta laꞌhsi raꞌ bwiinn Israel naa Xchiohs ñiꞌh laꞌh Dxiohs? ¿Tayi naa Ñiꞌh Xchiohs raꞌ garaa raꞌ bwiinn guihdxyiyuh? Pwihsi guyaa neezaa raꞌ ba naa Ñiꞌh Xchiohs raꞌ ba, \v 30 pwihsi ayi ziahan Dxiohs sola nuu tuhbi dxiꞌh Ñiꞌh: Dxiohs nin rusiaꞌpitii xtuhlda raꞌ bwiinn chin riachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh, nicala ziga bwiinn Israel raꞌ nin nuu bwaꞌ tihxi raꞌ ñiꞌh ba o nicalaza chyuchiꞌhzi bwiinn raꞌ nin aadxi nuu raꞌ bwaꞌ xteenn raꞌ bwiinn Israel. \p \v 31 Pwihsi, ¿ta gachiñiꞌ nuꞌh ayi ru guilasahca xlehyi Moisehs pur nin riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Jesucristu? Pwihsi guyaa ayi gaca ziꞌchi sino que mahs cagazoꞌbadxiahga nuꞌh xchiꞌdxyi xlehyi Moisehs chin riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Jesucristu. \c 4 \s1 Xcweenta guehtu Abrahn \p \v 1 Nee pwehda ziuuꞌ bwiinn raꞌ nin guiñiꞌ nuꞌh: “¿Cuun xchiꞌh nin bwiꞌhnn guehtu xtaada guldooꞌ nu Abrahn gahn?” \v 2 Pwihsi sidela laꞌh Abrahn ñahca bwiinn zaꞌca nezloh Dxiohs pur garaa dziꞌn zaꞌca raꞌsi nin bwiꞌhnn ba, ñahca ñiñiꞌ ba pur xcweenta xtsiꞌn zaꞌca ba nicala ayi nez delanta loh dxiꞌh Dxiohs. \v 3 Pwihsi rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs: \q1 Abrahn gwachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh, ya pur niꞌchin bwiꞌhnn Ñiꞌh laꞌh ba bwiinn zaꞌca. \p \v 4 Pwihsi ziga tuhbi bwiinn nin ruhnn dziꞌn, mweeyi nin rahlla ba ayi raaꞌda dxiꞌh ban, sino que rahlla ba cun mweeyi chi pur xcweenta dziꞌn nin ruhnn ba. \v 5 Pwihsi niꞌchin sidela chyuulla tuhbi bwiinn chechiistoꞌ ba laꞌh Dxiohs nicala naa ba tuhbi bwiinn duhlda, Dxiohs zuhnn Ñiꞌh laꞌh bwiinn chi nezloh Ñiꞌh ziga xpwiinn Ñiꞌh nin ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Ñiꞌh pur nin riachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \v 6 Ziꞌchigahcaza guñiꞌ guehtu Davihd xcweenta bwiinn nin rguꞌbwaꞌ Dxiohs naa ziga bwiinn zaꞌca pur nin riachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh, ayi naan pur ziga soobaa guunnsi ba dziꞌn raꞌ nin caa loh lehyi. \v 7 Squiiꞌ rahbi Davihd: \q1 ¡Dichohsa raꞌ bwiinn raꞌ nin rusiaꞌpitii Dxiohs xtuhlda raꞌ ñiꞌh; laꞌh raꞌ nin babieꞌwloh xtuhlda raꞌ ñiꞌh! \q1 \v 8 ¡Dichohsa naa bwiinn nin ayi ru ruhnn cweenta Dxiohs xtuhlda ñiꞌh pur ziga basahcaloh ba nezloh Ñiꞌh! \p \v 9 ¿Ta rñiꞌ dxyiꞌdxyi zaꞌca riiꞌ xcweenta si bwiinn raꞌ nin nuu bwaꞌ chi, o neezaa rñiꞌn xcweenta bwiinn raꞌ nin ayi nuu bwaꞌ chi? Pwihsi laꞌh nu bachiñiꞌ la basiaꞌpitii Dxiohs xtuhlda guehtu Abrahn pur nin gwachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \v 10 Per ¿cuuca basiaꞌpitii Ñiꞌh xtuhlda Abrahn? ¿Ta chin baguyuuꞌ Abrahn bwaꞌ chi, o desde galohyi? Aaca, ayi chin guyuuꞌ dxiꞌh ban, sino que galohyi chin nagahdxi chuu ban, \v 11 ya chiꞌchiyi guyuuꞌ Abrahn bwaꞌ chi, ziga tuhbi bwaꞌ nin naa sehn xteenn guelnayaa nin gwachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs chin gueꞌduyi chuu ba bwaꞌ. Pwihsi pur cweenta raꞌ riiꞌ naa Abrahn xtaada raꞌ garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, nicala ayi raꞌ ba bwaꞌ nin laa circuncisión; ya ziꞌchi za rguꞌbwaꞌ Dxiohs naa raꞌ ba ziga bwiinn zaꞌca raꞌ laasii riachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh, \v 12 nee naazaa guehtu Abrahn xtaada raꞌ garaa raꞌ bwiinn nin nuu bwaꞌ nin laa circuncisión tihxi ñiꞌh, ziꞌchigahcaza naa Abrahn xtaada bwiinn raꞌ nin ayi bwaꞌ nin laa circuncisión per zeezahnee raꞌ ba xcweenta ziga gwachiistoꞌ Abrahn chin nagahdxi chuu ba bwaꞌ chi. \s1 Dxyiꞌdxyi nin biaꞌhannee Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn rzohba pur xcweenta guelriachiistoꞌ \p \v 13 Pwihsi biaꞌhan dxyiꞌdxyinee Dxiohs laꞌh guehtu Abrahn nee cun para garaa raꞌ llahga guehtu Abrahn, tin badiꞌhi Dxiohs loh guihdxyiyuh ziga hereensi laꞌh ba, per cweenta riiꞌ ayi guhcan laasii bazoꞌbadxiahga Abrahn xcweenta xchiꞌdxyi xlehyi Moisehs sino que laasii gwachiistoꞌ Abrahn xchiꞌdxyi Dxiohs; ya pur niꞌchi bwiꞌhnn Ñiꞌh laꞌh Abrahn ziga bwiinn nadoꞌlaaꞌdzi, bwiinn nayaa nin ayi xi xtuhlda ñiꞌh nezloh Dxiohs. \v 14 Pwihsi sidela laꞌhsi raꞌ nin ruzoꞌbadxiahga xcweenta lehyi ñahca nin ñicaꞌha hereensi ya chiꞌchi lliaaꞌsi ñahca xcweenta ziga riachiistoꞌ raꞌ snuhn bwiinn xchiꞌdxyi Dxiohs, ya ziga xcweenta dxyiꞌdxyi nin biaꞌhannee Dxiohs laꞌh Abrahn ayi ñahca lasahcarun, \v 15 laasii lehyi mahzi rusiinlohon guelnadoꞌbalaadzi; per hasta ayi lehyi ayi xi guelnadoꞌbalaadzi nuu riꞌchi. \v 16 Pwihsi niꞌchin balahsastoꞌ Dxiohs laꞌh nuꞌh, tin gacadziꞌtsi dxyiꞌdxyi nin biaꞌhannee Ñiꞌh laꞌh guehtu Abrahn, tin garaa raꞌ llahga ba nin riachiistoꞌ ñiꞌh dxyiꞌdxyi chi zicaꞌha raꞌ ba hereensi nin gudiꞌhi Dxiohs laꞌh raꞌ ba, nee ayi sola laꞌhdxiꞌh raꞌ dxiꞌh nin zeezahnee ziga naa xlehyi Moisehs sino que neezaa bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs ziga gwachiistoꞌ guehtu Abrahn; ya pur niꞌchin naa guehtu Abrahn xtaada garaa raꞌ nuꞌh, \v 17 ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs: “Bwiꞌhnnaꞌhn yiꞌh xtaada raꞌ ziahan raꞌ naciohn raꞌ bwiinn.” Squiiꞌ nahpa soobaa dxyiꞌdxyi nin biaꞌhannee dxyiꞌdxyi Dxiohs laꞌh guehtu Abrahn laasii gwachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh. Laꞌh Ñiꞌh naa Dxiohs nin rudiꞌhi guelnabahan laꞌh bwiinn guuchi raꞌ, nee laꞌh za Ñiꞌh naa nin ruzeꞌta xcweenta cohsa raꞌ nin nagahdxi dxiinloh. \p \v 18 Nicala naann Abrahn nagahn duuxa soobaa dxyiꞌdxyi nin biaꞌhannee Dxiohs laꞌh ba, per cun gwachiistoꞌ ba ya ziꞌchi guhpa ba siguhra, badzihn naa ba xtaada bwiinn ziahan naciohn raꞌ, cun ziga guñiꞌ Dxiohs loh ba chin rahbi Ñiꞌh: “Pwihsi tahla raꞌ ziahan duxa raꞌ llahga luꞌh loh guihdxyiyuh.” \v 19 Ayi biaꞌhansiisii Abrahn loh ziga gwachiistoꞌ ba laꞌh Dxiohs, nicala nuu ba tuhbi gaywaꞌh yihza nee nicalaza ziga ya gudiiꞌdxi ñuuꞌ lliiꞌn Sara; \v 20 per ayi bwiꞌhnn chiohpa loh xigaaba ba cun cweenta ziga guñiꞌ Dxiohs loh ba, laꞌlagaꞌh mahziru gwazah ba gwachiistoꞌ ba cun xcweenta dxyiꞌdxyi nin guñiꞌ Dxiohs loh ba nee mahziru badiꞌhi ba guelzuxchiilli nezloh Dxiohs, \v 21 laasii naannloh ba nahpa Dxiohs guelrnabwaꞌ ziga guzaꞌloh Ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh cun garaa nin ruhnn Ñiꞌh lligaaba gaca. \v 22 Pwihsi niꞌchin nin guluꞌbwaꞌ Dxiohs naa Abrahn ziga tuhbi bwiinn zaꞌca nezloh Ñiꞌh pur xcweenta ziga riachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \p \v 23 Ya ayi pur xcweenta si dxiꞌh guehtu Abrahn caa dxyiꞌdxyi raꞌ rii: “Guluꞌbwaꞌ Dxiohs naa guehtu Abrahn bwiinn zaꞌca laasii gwachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh”, \v 24 per neezaa pur xcweenta nuꞌh caaꞌhan, pwihsi pur xcweenta ziga riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs nin bacwaꞌhn laꞌh Jesucristu loh guelguhchi rguꞌbwaꞌ Ñiꞌh naa nuꞌh bwiinn zaꞌca. \v 25 Guhchi Jesucristu loh cruhzi tin gudxihlli Ñiꞌh xtuhlda raꞌ nuꞌh ya babahn Ñiꞌh loh guelguhchi tin gaca nuꞌh bwiinn nayaa nezloh Dxiohs. \c 5 \s1 Xcweenta ziga taꞌh bwiinn loh duhlda \p \v 1 Pwihsi, chin riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, chiꞌchi rusiaꞌpitii Jesucristu xtuhlda raꞌ nuꞌh tin gaca nuꞌh bwiinn zaꞌca nezloh Dxiohs, niꞌchin nin nahpa nuꞌh guelrbwidxyiistoꞌ cun Dxiohs pur xcweenta Daada Jesucristu. \v 2 Nee pur Daada Jesucristu niꞌchin nin radiꞌhi guuxta stoꞌ nuꞌh laasii ayiru gusioꞌba xlehyi Moisehs laꞌh nuꞌh ziga ya riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh, nee nabahan nayaa nuꞌh nee riahxi nuꞌh cun xcweenta ziga naannloh nuꞌh gachidxuꞌtii nuꞌh loh guelñaꞌñih xteenn Dxiohs, \v 3 nee ayi xcweentasi dxiꞌh deeꞌ raꞌ, sino que neezaa riahxi nuꞌh chin rutiꞌdxiloh nuꞌh trabahjw, ya naann nuꞌh trabahjw chi ruhnn gaapaa nuꞌh pasensi, \v 4 ya sidela cun pasensi zoozahnee nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs deeꞌ guunn guiñiꞌ Ñiꞌh naa paꞌcaa nuꞌh xpwiinn Ñiꞌh, nee pur deeꞌza gaapaa nuꞌh siguhra dziꞌtsi rgaꞌha nuꞌh llaꞌñih xteenn Ñiꞌh, \v 5 ya siguhra dziꞌtsi riiꞌ ayi nuu guiriaꞌh gahn nuꞌh laasii bachachihpa Dxiohs guel rucaꞌstoꞌ xteenn Ñiꞌh laꞌn lastoꞌ raꞌ nuꞌh pur xcweenta Spíritu Saantu nin baniꞌhi Ñiꞌh laꞌh nuꞌh. \p \v 6 Pwihsi chin nagahdxi gacabwaꞌ nuꞌh xa taꞌh nuꞌh loh duhlda, chiꞌchi bazaaꞌ dxyih biꞌ Jesucristu tin guhchi Ñiꞌh pur xcweenta raꞌ bwiinn duhlda raꞌ. \v 7 Yannah nagahn gaca ziga guidxeela tuhbi bwiinn nin siꞌguihlda gachi xcweenta stuhbi bwiinn, nicala pur masque bwiinn zaꞌca nin naa ba, \v 8 per laꞌh Dxiohs rluuꞌyi Ñiꞌh laꞌh nuꞌh rucaꞌhstoꞌ Ñiꞌh laꞌh nuꞌh niꞌchin guxeꞌhla Ñiꞌh Crixtu guhchi Ñiꞌh pur laꞌh nuꞌh nicala gwazahtiiꞌ naa nuꞌh bwiinn duhlda chiꞌchi, \v 9 ya nnah guyaꞌpitii xtuhlda raꞌ nuꞌh pur xcweenta nin billiꞌhi llarihn Jesucristu, pwisi niꞌchin nin naa siguhra ayi gaca guelguxchisi xcweenta nuꞌh chin guunn Ñiꞌh jwisi laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh. \v 10 Pwihsi sidela ziga, chin naagahca raꞌ nuꞌh nin bidxyiꞌchinee laꞌh Dxiohs, nee basiaꞌlda Ñiꞌh dxyiꞌdxyi cun laꞌh nuꞌh pur ziga badiꞌhi Ñiꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh guhchi, pwihsi nnah cun mahzi gahn rooru zilaꞌh nuꞌh loh duhlda nee cun xcweenta nin babahn Lliiꞌn Ñiꞌh loh guelguhchi. \v 11 Pwihsi ayi cun sola dxiꞌh deeꞌ, sino que nee riahxi nuꞌh pur Dxiohs pur xcweenta Daada Jesucristu xteenn nuꞌh, laasii pur Jesucristu badzihn nachidxiaapa nuꞌh guelrbwidxyiistoꞌ cun Dxiohs. \s1 Xcweenta guehtu Adahn cun xcweenta Crixtu \p \v 12 Pwihsi pur xcweenta tuhbi ndxiꞌhw guyuuꞌtii duhlda loh guihdxyiyuh, nee guyuuꞌ za caxchihgu xcweenta guelguhchi pur laꞌh ba, pwihsi ziꞌchi gudiiꞌdxi guelguhchi para garaa raꞌ bwiinn, laasii garaa raꞌ raꞌ ba guyuuꞌ xtuhlda raꞌ ba. \v 13 Pwihsi chin nagahdxi dxiinloh lehyi laꞌh duhlda nuu la loh guihdxyiyuh, nicala laꞌh duhlda ayi guhca cweenta chin ayi lehyi. \v 14 Per nicala ayi guhca cweenta duhlda raꞌ chi, desde laꞌn dxyih raꞌ nin guyuuꞌ guehtu Adahn hasta laꞌn dxyih raꞌ nin guyuuꞌ guehtu Moisehs, guhpa guelguhchi guelrnabwaꞌ loh raꞌ bwiinn guihdxyiyuh laasii guluuꞌtii raꞌ ba duhlda, nicala ayi guhca xtuhlda raꞌ ba pur nin ayi bazoꞌbadxiahga raꞌ ba xcweenta xchiꞌdxyi Dxiohs ziga bwiꞌhnn Adahn, ya pur Adahn biinloh xneziuh guelguhchi per pur xcweenta Adahn nin rarohpa (o sea Jesucristu) gudxihxi Ñiꞌh xneziuh guelnabahan nacuubi. \v 15 Ya xcweenta duhlda nin guluuꞌtii Adahn ayi nuu gaca chiohpan cun xcweenta guelrgaaꞌda nin baniꞌhi Dxiohs laꞌh nuꞌh. Pwihsi pur xtuhlda guehtu Adahn, ziahan duxa bwiinn guhchi; per pur guelrgaaꞌda nin baniꞌhi Dxiohs laꞌh nuꞌh pur xcweenta Jesucristu, naan zirooꞌ ru que no xtuhlda raꞌ nuꞌh, nee bwenza naan para ziahan raꞌ bwiinn. \v 16 Ya pur xtuhlda tuhbi dxiꞌh bwiinn ayi nuu gaca tuhbilohon cun ziga naa guelrgaaꞌda xteenn Dxiohs, pwihsi pur tuhbi dxiꞌh duhlda biꞌ guelguxchisi xteenn Dxiohs per pur xcweenta guelrgaaꞌda xteenn Dxiohs biinloh taꞌh ziahan raꞌ bwiinn loh duhlda. \v 17 Pwihsi sidela laꞌh guelguhchi guhpa guelrnabwaꞌ xcweenta xtuhlda tuhbi dxiꞌh bwiinn, ¿balaacaaxchiꞌhru zinabwaꞌ loh guelnabahan nacuubi bwiinn raꞌ nin rariaꞌcaa ziga bwiinn zaꞌca nezloh Dxiohs zinabwaꞌ raꞌ ba loh tuhbi guelnabahan nacuubi nee zicaꞌha raꞌ za ba guelralahsastoꞌ rooꞌ nin rudiꞌhi Dxiohs laꞌh raꞌ ba, pur xcweenta xtsiꞌn zaꞌca stuhbi Bwiinn, nin naa sola tuhbi dxiꞌh Jesucristu? \p \v 18 Ya ziga duhlda nin guluuꞌtii Adahn bwiꞌhnnan biaaba xquelguxchisi Dxiohs yihca raꞌ garaa raꞌ bwiinn, ya ziꞌchi za pur xcweenta ziga bazoꞌbadxiahga stuhbi Ndxiꞌhw xchiꞌdxyi Dxiohs ziahan za bwiinn raꞌ taꞌh loh duhlda nee guicaꞌhaza raꞌ ba guelnabahan nacuubi, \v 19 o sea tuhbi dxiꞌh bwiinn guluꞌtii duhlda, ziahan raꞌ bwiinn guhca bwiinn duhlda; pwihsi ziꞌchi gahcaza tuhbi dxiꞌ za Jesucristu pur xcweenta nin bazoꞌbadxiahga Ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, ziahan za raꞌ bwiinn gariaꞌcaa ziga bwiinn zaꞌca nezloh Dxiohs. \v 20 Pwihsi lehyi biinloh tin para baluuꞌyiloh ru duhlda raꞌ, per gaduhbi ziga gudahla ru duhlda, Dxiohs baluuꞌyi Ñiꞌh mahzi ru bacaꞌh stoꞌ Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn, \v 21 ya ziga guhpa duhlda guelrnabwaꞌ para bieꞌneen guelguhchi, pwihsi ziꞌchi za guhpa guel rucaꞌ stoꞌ xteenn Dxiohs guelrnabwaꞌ tin dxiaca nuꞌh bwiinn zaꞌca bwiinn nayaa nezloh Ñiꞌh, nee tin para guniꞌhi za Ñiꞌh laꞌh nuꞌh tuhbi guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ pur xcweenta Daada Jesucristu xteenn nuꞌh. \c 6 \s1 Naa nuꞌh zigazi nin guhchi loh duhlda tin ziꞌchi babahngaꞌh nuꞌh tuhsi cun Jesucristu \p \v 1 ¿Pwihsi xa gachiñiꞌ nuꞌh? ¿Ta chezah gachiguꞌtii nuꞌh duhlda tin ziꞌchi mahzi ru guluuꞌyi Dxiohs xcweenta ziga naa zaꞌca Ñiꞌh cun laꞌh nuꞌh? \v 2 ¡Pwihsi ayi nuu gaca ziꞌchi! Laꞌh nuꞌh nacweenta nuꞌh ziga tuhbi bwiinnguuchi loh duhlda, ¿xa gaca ru chiꞌh guibahan nuꞌh lohon? \v 3 ¿Tayi gaann tu laꞌh tu ziga naa nuꞌh tuhsi cun Crixtu pur xcweenta nin gurohbañihsa nuꞌh pur lah Ñiꞌh, niꞌchin naa nuꞌh ziga nin guhchinee laꞌh Ñiꞌh chin guhchi Ñiꞌh?, \v 4 laasii bigaꞌtsinee nuꞌh Ñiꞌh tuhsi pur xcweenta ziga gurohbañihsa nuꞌh cun lah Ñiꞌh, ya cun ziga babahn Jesucristu loh guelguhchi pur xcweenta guelrnabwaꞌ llaꞌñih xteenn Dxiohs, pwihsi ziꞌchi za laꞌh nuꞌh nuu nuꞌh loh guelnabahan nacuubi. \p \v 5 Sidela tuhsi guhchinee nuꞌh Crixtu loh xquelguhchi Ñiꞌh chin gurohbañihsa nuꞌh pur lah Ñiꞌh, pwihsi ziꞌchi gahca babahnnee nuꞌh Ñiꞌh loh xquelnabahan nacuubi Ñiꞌh. \v 6 Pwihsi naann nuꞌh lligaaba guelnadoꞌbalaadzi xteenn nuꞌh nin biinloh pur guehtu Adahn, gucahan caadxyih gucah loh cruhzi tuhsi juunta cun Jesucristu loh cruhzi, tin ziꞌchi ayiru guinabwaꞌ lligaaba dxaaba raꞌ chi laꞌhnuꞌh, ziga chozah nuꞌh xneziuh cohsa dxaaba, \v 7 laasii bwiinn nin guhchinee laꞌh Jesucristu, ya gulaꞌh bwiinn chi loh guelrnabwaꞌ xteenn xigaaba guelnadoꞌbalaadzi xteenn ba. \v 8 Sidela laꞌh nuꞌh baguhchinee nuꞌh Crixtu, pwihsi ziꞌchi za chechiistoꞌ nuꞌh zibahannee nuꞌh Ñiꞌh tuhsi loh guelnabahan nacuubi, \v 9 laasii naann nuꞌh Jesucristu tuhbi dxiꞌh babahan Ñiꞌh loh guelguhchi, ya ayi ru chuu dxyih gachi Ñiꞌh, nee ayiru za xi guelrnabwaꞌ nahpa guelguhchi cun xcweenta Ñiꞌh. \v 10 Pwihsi ziga guhchi Crixtu guhcan tuhbi dxiꞌh pur xcweenta duhlda, per loh nin ya nabahan Ñiꞌh nabahan Ñiꞌh nnah para laꞌh Dxiohs. \v 11 Pwihsi ziꞌchi za laꞌh tu gulguiꞌhnn cweenta baguhchi tu pur xcweenta lligaaba guelnadoꞌbalaadzi xteenn tu, o sea xigaaba dxaaba tu, per nabahan tu para laꞌh Dxiohs pur nin nabahannee nuꞌh laꞌh Crixtu Daada xteenn nuꞌh tuhsi. \p \v 12 Pwihsi niꞌchin, ayi gusaaꞌn tu laꞌh xigaaba dxaaba tu guinabwaꞌ laꞌh tihxi tu tin guunn tu guzoꞌbadxiahga tu cohsa dxaaba nin xclaaꞌdzi tihxi tu gaca; \v 13 ayi dxiuꞌn tu ntriehgu xcweerpu tu loh xigaaba dxaaba tu tin guunn tu cohsa dxaaba raꞌ, mahs gulguiꞌhnn ntriehgu xcweerpu tu nezloh Dxiohs ziga zi bwiinn nin guhchi; nee gubiaꞌgarii babahn ba, niꞌchin gulguiꞌhnn ntriehgu xcweerpu tu loh Dxiohs tin guunnan dziꞌn zaꞌca raꞌ nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh gaca. \v 14 Pwihsi sidela guunn tu ziꞌchi ayi ru xi guelrnabwaꞌ gapaa xigaaba dxaaba tu para laꞌh tu, laasii ayi caꞌnzaaru tu ziga ruluuꞌyi xlehyi Moisehs, laasii nnah ya zeezahnee tu xcweenta ziga naa guelralahsastoꞌ xteenn Dxiohs. \s1 Laꞌh tu naa tu ziga mooza raꞌ \p \v 15 ¿Ya nnahaxchiꞌh? ¿Ta gachiguꞌtii nuꞌh duhlda pur nin ayiru chyu zeezah loh xcweenta xlehyi Moisehs, zoozah nuꞌh loh xquelralahsastoꞌ xteenn Dxiohs? ¡Pwihsi aacaꞌh! \v 16 Laꞌh tu naann bwen-bwen tu sidela guunn tu ntriehgu laꞌh tu ziga tuhbi bwiinn nin gudooꞌ tiiꞌ loh dziꞌn loh tuhbi ballwaaꞌn tin guzoꞌbadxiahga tu xchiꞌdxyi ba, pwihsi naa tu ziga tuhbi mooza nin gudooꞌ tiiꞌ loh ballwaaꞌn chi niꞌchin nahpa guzoꞌbadxiahga tu xchiꞌdxyi ba. Pwihsi ziꞌchi za sidela laꞌh tu guzoꞌbadxiahga tu xcweenta xigaaba dxaaba tu ziñichiloh laꞌh tu, per sidela laꞌh tu guzoꞌbadxiahga tu xcweenta xchiꞌdxyi Dxiohs pwihsi zahca tu bwiinn nayaa nezloh Dxiohs, \v 17 per zuxchiilli Dxiohs pur laꞌh tu; galohyi naa tu ziga bwiinn raꞌ nin gudooꞌ loh lligaaba dxaaba raꞌ, per yannah laꞌh tu bazoꞌbadxiahga cun gaduhbi stoꞌ tu loh guel ruluuꞌyi xteenn Dxiohs nin biuꞌn tu ntriehgu laꞌh tu loh Ñiꞌh. \v 18 Ya tuhbigahsi ziga gulaꞌh tu loh xigaaba dxaaba tu, laꞌh tu biuꞌn ntriehgu laꞌh tu loh Dxiohs ziga mooza raꞌ xteenn Ñiꞌh tin guunn tu dziꞌn zaꞌca raꞌ nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh gaca. \v 19 Rñiꞌn loh tu ziga tuhbi bwiinn guihdxyiyuh tin pwehda ayi gaca nagahn chaꞌzi tu xchiꞌdxyiꞌhn, laasii laꞌh tu gueꞌdu gacabwaꞌ tu xcweenta cohsa raꞌ nin cagazeꞌtaꞌhn riiꞌ. Pwihsi galoh bwiꞌhnn tu ntriehgu xcweerpu tu loh raꞌ dziꞌn dxaaba. Ya ziꞌchi za nnah nin naa tu xmooza Dxiohs loh dziꞌn zaꞌca, gaduhbi laꞌgaꞌh gulguiꞌhnn ru dziꞌn zaꞌca tin ziꞌchi zidahlaa ru nin guunn tu laasii naa tu bwiinn nayaa nezloh Dxiohs. \p \v 20 Laasii chin guhca tu mooza loh xigaaba dxaaba tu, ayi gunabwaꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs laꞌh tu. \v 21 Pwihsi, ¿cuun xchiꞌh nin naa gahn nin bwiꞌhnn tu loh cohsa nin ratuhyi loh tu xcweenta ñiꞌh nnah?, laasii neziuh xteenn cohsa raꞌ chi radzihn ñichiloh bwiinn loh Dxiohs par tuꞌpazi, \v 22 per ziga nnah bagulaꞌh tu loh xcweenta xigaaba dxaaba tu, ya naa tu ziga xmooza Dxiohs. Deeꞌ sihn zeꞌnee gahn, laasii nin naa gahn zuhnn tu zahca tu bwiinn nayaa nezloh Dxiohs, ya neziuh cuubi riiꞌ radzihn guibahannee tu Dxiohs para tuꞌpazi. \v 23 Ya nin gahlla bwiinn nin ruzoꞌbadxiahga xcweenta xigaaba dxaaba raꞌ ñiꞌh naa ñichilohtiiꞌ raꞌ ba loh Dxiohs, per guelrgaaꞌda nin runiꞌhi Dxiohs naa guibahannee bwiinn laꞌh Ñiꞌh para tuꞌpazi, pur xcweenta Jesucristu Daada xteenn nuꞌh. \c 7 \s1 Guelnabahan nacuubi \p \v 1 Bwihtsi lasaaꞌ raꞌn, laꞌh tu nin nuꞌnbwaꞌ xa naa xlehyi Moisehs, naann tu nahpa lehyi chi guel rnabwaꞌ para laꞌh tuhbi bwiinn loh ziga chiꞌh dxyih raꞌ nin rbahan bwiinn chi. \v 2 Naan ziga tuhbi gunnaꞌh nin nuu xpwiinn ndxiꞌhw ñiꞌh, nee caa loh lehyi nahpaa gunnaꞌh chi pur guibahannee ba xpwiinn ndxiꞌhw ba loh gaduhbi nin nabahan ndxiꞌhw chi; per sidela laꞌh ndxiꞌhw gachi, ya rariaꞌhgadxiaꞌhan gunnaꞌhsi. \v 3 Ya sidela laꞌh gunnaꞌh chi guidxaꞌga ba stuhbi ndxiꞌhw nee nabahan gahca xpwiinn ndxiꞌhw ba, rguꞌtii ba duhlda cun xcweenta xquelgubwihlli ba; per sidela laꞌh xpwiinn ndxiꞌhw ba rahchi, ya rariaꞌhgadxiaꞌhan ba laꞌhsi ba, neezaa lehyi rñihchiloh, ya niꞌchin zahca guicaꞌha ba stuhbi ndxiꞌhw nee ayi xi duhlda rguꞌtii ba. \v 4 Pwihsi ziꞌchi za laꞌh tu bwihtsi raꞌn, gulaꞌh za tu loh lehyi laasii guhca tu zigazi nin guhchi loh lehyi chin guhchi Jesucristu loh cruhzi niꞌchin nnah zahca chuu tu loh gahca Jesucristu nin babahn loh guelguhchi, tin ziꞌchi zahca guidiꞌhnn nuꞌh dziꞌn zaꞌca raꞌ nin xclaaꞌdzi Dxiohs gaca, \v 5 laasii loh ziga gubahan nuꞌh loh xquelnabahan yuꞌxa nuꞌh, lehyi balluꞌyin tin para guluꞌnasiinan cohsa dxaaba raꞌ nin xclaaꞌdzi tihxi raꞌ nuꞌh stoꞌ nuꞌh, ya cohsa dxaaba raꞌ chi basiin laꞌh nuꞌh para ñiñichiloh nuꞌh loh Dxiohs. \v 6 Per yannah gulaꞌh nuꞌh loh lehyi nin gunabwaꞌ laꞌh nuꞌh galoh, pur nin naa nuꞌh ziga nin guhchi, niꞌchin pur xcweenta xchiꞌdxyi Spíritu Saantu nin nuu laꞌn lastoꞌ nuꞌh zidiꞌhnn nuꞌh dziꞌn zaꞌca nin xclaaꞌdzi Dxiohs, per xcweenta dxiꞌh lehyi yuꞌxa Moisehs nin caa loh dxihtsi. \s1 Xcweenta xigaaba dxaabaꞌhn nin nuu stoꞌn \p \v 7 ¿Xa gachiñiꞌ nuꞌh pwihsi? ¿Ta gachiñiꞌ nuꞌh lehyi nahpa duhlda? ¡Guyaa aaca! Pwihsi naꞌh ayi ñahcabwaꞌn cayaabaꞌhn loh duhlda sidela ayi ñuꞌnbwaꞌn xlehyi Moisehs, nee ayica ñahcabwaꞌn xa naa ziga rzaꞌbistoꞌ luꞌh xteenn stuhbi bwiinn sidela laꞌh lehyi ayi ñiñiꞌ loon: “Ayi saꞌbi stoꞌ luꞌh xixteenn stuhbi bwiinn.” \v 8 Per laꞌh xigaaba dxaaba xteꞌnnahn balaꞌhan naꞌh loh duhlda, per pur xchiꞌdxyi lehyi gahcaza bwiꞌhnn nasiin naꞌh loh garaaloh cohsa dxaaba raꞌ; laasii sidela ayi ñuuꞌ lehyi ayi za ñuuꞌ duhlda nee ñahca duhlda ziga cohsa guuchi. \v 9 Guyuuꞌ tuhbi chieempa mahzi galoh ayi badiꞌhi cweentahn cuun nin rñiꞌ lehyi nee nasaa gahca gubahanahn, per chin biuꞌnbwaꞌn xlehyi Moisehs chiꞌchi guhcabwaꞌn naꞌpahn duhlda, \v 10 niꞌchin nin guhcabwaꞌzahn ruhnn tucahri gaachiꞌhn. Ya ziꞌchi bariaꞌcaa xcweenta dxyiꞌdxyi lehyi nin ñuniꞌhi guelnabahan naꞌh, per sola gunaꞌzuneen naꞌh tin bañihchin naꞌh nez loh Dxiohs, \v 11 laasii basiachyu xigaaba dxaaba xteꞌnnahn laꞌh dxyiꞌdxyi lehyi ya basaguiꞌhin naꞌh, cun pur lehyiza bañihchin naꞌh nez loh Dxiohs. \p \v 12 Ya lehyi naa cohsa saanta, nee neezaa dxyiꞌdxyi raꞌ nin caa loh lehyi chi saanto raꞌn, nazaꞌca raꞌn nee dxyiꞌdxyi guchii za raꞌn. \v 13 Pwihsi rnaꞌbadxyiꞌdxyiꞌhn, ¿ta nin naa bwenan gwanee naꞌh loh ziga bañihchin naꞌh nez loh Dxiohs? ¡Pwihsi guyaa aaca! Laꞌh xigaaba dxaabaꞌhn niꞌchi nin gwanee naꞌh loh ziga bañiꞌchihn chi, tin ziꞌchi baluuꞌyi lehyi zaꞌca chi xa naa xigaaba dxaabaꞌhn cun duhlda duxa, laasii gudxiinnan naꞌh loh cohsa bwen. \p \v 14 Naann nuꞌh lehyi naa xchiꞌdxyi Dxiohs per ya naꞌh naan tuhbi bwiinn guihdxyiyuh laasii ruꞌnnahn nin xclaaꞌdzi tiꞌxihn nee naazan mooza loh xigaaba dxaabaꞌhn. \v 15 Ayi rahcabwaꞌn cuun nin cazahcaꞌhn, pwihsi ayi ruꞌnnahn nin xclaaꞌdzihn sino que xcweenta nin rdxyiꞌchihn naa xcweenta nin ruꞌnnahn. \v 16 Per sidela laꞌh nin xclaaꞌdzihn ayi guꞌnnahn ruꞌnnahn, rudiꞌhihn cweenta bwen naa lehyi. \v 17 Pwihsi niꞌchin naꞌh ayi naaruhn nin ruhn duhlda duxa chi, sino que xigaaba dxaabaꞌhn nin nuu stoꞌn niꞌchi naa nin ruhnn duhlda, \v 18 laasii naꞌh rahcabwaꞌn tiꞌxihn ayi nin tuhbi cohsa zaꞌca; nicala xclaaꞌdzihn guꞌnnahn tuhbi cohsa zaꞌca, per ayi nuu guꞌnnañin. \v 19 Ayi ruꞌnnahn cohsa zaꞌca nin xclaaꞌdzihn guꞌnnahn, sola zeꞌzah cayuꞌnnahn cohsa dxaaba nin ayi xclaaꞌdzihn. \v 20 Pwihsi, sidela naꞌh guꞌnnahn cohsa nin ayi xclaaꞌdzihn guꞌnnahn, pwihsi ayi ru naan nin ruhnn cohsa chi, sino que laꞌh xigaaba dxaabaꞌhn nin nuu stoꞌn. \p \v 21 Niꞌchin naꞌh, chin xclaaꞌdzihn guꞌnnahn tuhbi cohsa zaꞌca, rdxeela lehyi rii: nuu paꞌ lligaaba dxaaba stoꞌn, \v 22 laasii laꞌn lastoꞌn xclaaꞌdzi paꞌcaan guzoꞌbadxiaagahn dxyiꞌdxyi xteenn xlehyi Dxiohs, \v 23 per rudiꞌhihn cweenta nuu guriincaa lligaaba nin ruñiꞌbi gaduhbi tiꞌxihn nin ruchaꞌgadxihldxyinee laꞌh xlehyi Dxiohs nin nuu lastoꞌn, niꞌchi rariaꞌcaa naan ziga tuhbi bwiinn nin nuchiꞌbiduꞌh duhlda loh ziahan dziꞌn dxaaba. \p \v 24 ¡Prohbi za naꞌh! ¿Chyuu niꞌca gutaꞌh naꞌh loh guelrnabwaꞌ xteenn guelguhchi nin nuu tiꞌxihn? \v 25 ¡Sola zuxchiilliDxiohs laasii pur Daada Jesucristu zahca gutaꞌh naꞌh loh duhlda! Niꞌchin cun lastoꞌn ruzoꞌbadxiaagahn xchiꞌdxyi Dxiohs nicala tiꞌxihn rnaaba guzoꞌbadxiaagahn xcweenta lligaaba nadoꞌbalaadzi xteenn duhlda. \c 8 \s1 Guelnabahan nin naa pur xcweenta Spíritu Saantu Dxiohs \p \v 1 Niꞌchin nnah ayi rudziiꞌbaduhlda Dxiohs yihca raꞌ bwiinn raꞌ nin naa tuhsi cun laꞌh Jesucristu, nee ayi ruzoꞌbadxiahga raꞌ ba xcweenta tihxi raꞌ ba cun nin xclaaꞌdzin guunn raꞌ ba, sino que ruzoꞌbadxiahga raꞌ ba xcweenta Spíritu Saantu nin rbweeza laꞌn lastoꞌ raꞌ ba, \v 2 ya lehyi xteenn Spíritu nin runiꞌhi guelnabahan pur nin naa nuꞌh tuhsi cun laꞌh Jesucristu, bataꞌh Ñiꞌh laꞌh nuꞌh loh xquelrnabwaꞌ lehyi duhlda cun loh lehyi guelguhchi, \v 3 laasii laꞌh Dxiohs bwiꞌhnn Ñiꞌh nin ayi guhca ñuhnn xlehyi Moisehs, laasii ayi xi jweersi nahpa bwiinn guihdxyiyuh tin gaca raꞌ ba bwiinn nayaa nezloh Dxiohs, niꞌchin bwiꞌhnn Dxiohs chin guxeꞌhla Ñiꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh ziga tuhbi Ndxiꞌhw, guhca Ñiꞌh tuhbi bwiinn guihdxyiyuh pur xcweenta duhlda tin ziꞌchi bwiꞌhnn Ñiꞌh guelguxchisi laꞌh lligaaba guelnadoꞌbalaadzi nin rusihn laꞌh tihxi nuꞌh loh duhlda. \v 4 Dee raꞌ bwiꞌhnn Ñiꞌh tin gazaꞌloh nuꞌh ziga rnabwaꞌ xlehyi Dxiohs guidiꞌhnn nuꞌh, ayi ru chuu nuꞌh lligaaba guelnadoꞌbalaadzi mas chuu nuꞌh chaꞌzi nuꞌh lligaaba nin rnabwaꞌ Spíritu Saantu nin nuu nabahan laꞌn lastoꞌ nuꞌh. \p \v 5 Pwihsi bwiinn raꞌ nin nabahan raꞌ tuhsi cun guelnadoꞌbalaadzi nin xclaaꞌdzi tihxi raꞌ ba guunn raꞌ ba, niꞌchiraꞌ sola rzaꞌbi stoꞌ raꞌ ba guunn raꞌ ba ganaalla guelnadoꞌbalaadzi; per bwiinn raꞌ nin nabahannee Spíritu Saantu stoꞌ ñiꞌh, bwiinn chi ruhnn raꞌ ba lligaaba nin xclaaꞌdzi Dxiohs guunn raꞌ ba, \v 6 laasii sidela yiꞌh chuu luꞌh ganaalla xcweenta si lligaaba guelnadoꞌbalaadzi nin xclaaꞌdzi tihxi luꞌh zianeen yiꞌh hasta zahchi luꞌh cun hasta ñichilohza luꞌh nez loh Dxiohs, per ziga chuu luꞌh masru ziga xigaaba Spíritu Saantu zicaꞌha luꞌh loh guelnabahan cun guelrbwidxyii stoꞌ. \v 7 Laasii nin riuuꞌ ganaalla xigaabasi xteenn guelnadoꞌbalaadzi naa bwiinn chi nin rdxyiꞌchinee laꞌh Dxiohs, laasii ayi xclaaꞌdzi raꞌ ba nee nin ayiza nuu guzoꞌbadxiahga raꞌ ba ziga naa xlehyi Dxiohs. \v 8 Niꞌchin laꞌh raꞌ bwiinn nin mahzi rucaꞌh stoꞌ ñiꞌh xcweenta ziga xclaaꞌdzi tihxi raꞌ ba, bwiinn raꞌ ziꞌchi ayi nuu guunn raꞌ ba dziꞌn nin gusiahxi stoꞌ Dxiohs. \p \v 9 Bwen, sidela ayiru nabahan tu loh guelnadoꞌbalaadzi nin guyuuꞌ tihxi tu, guchiipaꞌcaa tu nuu Spíritu Saantu laꞌn lastoꞌ tu; per sidela chyulla tuhbi tu ayi Spíritu Saantu Crixtu stoꞌ tu, ayi naa tu xpwiinn Ñiꞌh. \v 10 Per sidela laꞌh Crixtu rbweeza Spíritu Ñiꞌh stoꞌ tu, xespíritu tu nuu nabahan pur guhca tu bwiinn nayaa nezloh Dxiohs, nicala nuu gaca xcweerpu tu loh xquelrnabwaꞌ guelguhchi pur sahca xcweenta duhlda. \v 11 Ya sidela laꞌh Spíritu xteenn Dxiohs nin bacwaꞌhn laꞌh Jesucristu loh guelguhchi nuu stoꞌ tu, laꞌh gahcaza Spíritu Saantu Dxiohs riiꞌ guniꞌhi guelnabahan nacuubi laꞌh xcweerpu tu nin gunabwaꞌla guelguhchi. \p \v 12 Niꞌchin, bwiitsi raꞌ pur xcweenta Jesucristu; nuu nin xchiꞌhn gachidiꞌhnn nuꞌh, per ayi naan xcweenta para xa guibahan nuꞌh loh nin xclaaꞌdzi tihxi nuꞌh gachidiꞌhnn raꞌ nuꞌh, \v 13 laasii sidela laꞌh tu nuu tu xigaabasi xcweenta nin rzaꞌbistoꞌ tu guunn tihxi tu loh guihdxyiyuh riiꞌ, zahchi paꞌcaa tu; per sidela pur xcweenta Spíritu guunn tu gusiaꞌhan tu garaa raꞌ nin rzaꞌbistoꞌ tihxi tu nez dihtsi tu, pwihsi zibahannee tu Dxiohs par tuꞌpazi. \p \v 14 Garaa raꞌ bwiinn nin ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Spíritu Saantu xteenn Dxiohs, pwihsi naa raꞌ ba lliiꞌn Dxiohs. \v 15 Pwihsi Spíritu nin baniꞌhi Dxiohs cweeza xtoꞌ nuꞌh ayi naa Spíritu chi tuhbi spíritu xteenn tuhbi mooza tin guidxyihbi tu, sino que naa Spíritu chi ziga spíritu xteenn nin naa ziga tuhbi bizahbi nin gucaꞌha tuhbi bwiinn ziga lliiꞌn paꞌcaa ba, yannah naa tu lliiꞌn ba, niꞌchin zahca gahbi tu loh ba: “¡Paah nin rbweeza dxibaaꞌ!” \v 16 Ya laꞌh Spíritu Saantu riiꞌ tuhsi rahca Ñiꞌh cun spíritu nuꞌh tin rutiꞌdxi cweenta Spíritu Saantu loh spíritu nuꞌh naa nuꞌh lliiꞌn Dxiohs. \v 17 Ya pur nin naa nuꞌh lliiꞌn Ñiꞌh niꞌchin nin zicaꞌha za nuꞌh tuhbi hereensi loh Dxiohs cun Crixtu, sidela guchiipaꞌh nuꞌh gatiꞌdxilohnee nuꞌh Ñiꞌh trabahjw pur xcweenta xchiꞌdxyi Ñiꞌh ya ziꞌchi tuhsi za gacalasahcanee nuꞌh Ñiꞌh. \p \v 18 Pwihsi lligaaba nin ruꞌnnahn nnah xcweenta trabahjw nin cadiiꞌdxi nuꞌh ayi gaca guunn tuhbilohon loh xquelñaꞌñih Dxiohs nin guidiaꞌha nuꞌh chiꞌchiyi, \v 19 laasii garaa raꞌ cohsa raꞌ nin bwiꞌnnchaꞌyi Dxiohs loh guihdxyiyuh riiꞌ, cabweeza raꞌn gadzihn dxyih nin guluuꞌyi Dxiohs cuun raꞌ nin naa lliiꞌn Ñiꞌh, \v 20 laasii garaa raꞌ cohsa nin gulahchixchih Dxiohs loh guihdxyiyuh guyuuꞌdii raꞌn, per ayi guhcan pur xcweenta gahca raꞌ cohsa raꞌ chi, sino que bariaꞌcaan ziꞌchi laasii ziꞌchi guhca xigaaba Dxiohs gaca, ya cohsa raꞌ chi cabweeza raꞌn \v 21 gadzihn dxyih nin taꞌh garaa raꞌ cohsa nin gulahchixchih Dxiohs loh guihdxyiyuh loh xquelrnabwaꞌ guelguhchi tin dxiuuꞌun loh xquel biaꞌñih raꞌ lliiꞌn Dxiohs. \v 22 Pwihsi garaa raꞌ cohsa raꞌ nin gulahchixchih Dxiohs loh guihdxyiyuh riiꞌ ruꞌn raꞌn garaa dxyih pur xcweenta trabahjw ziga tuhbi trabahjw nin rutiꞌdxiloh tuhbi gunnaꞌh chin raalaa lliiꞌn ba. \v 23 Nee ayi laꞌh dxiꞌh raꞌ dxiꞌh nin riiꞌ loh guihdxyiyuh riiꞌ cagatiꞌdxiloh cohsa nalaasa raꞌ riiꞌ sino que neezaa laꞌh nuꞌh nin nuu Spíritu Saantu Dxiohs stoꞌ raꞌ nuꞌh rachidiiꞌdxi za nuꞌh cun guelnalaasa nin nuu stoꞌ nuꞌh, nee dxuleꞌza za nuꞌh gadzihn dxyih guibahan nuꞌh loh xquelñaꞌñih Dxiohs tin gaca nuꞌh lliiꞌn Ñiꞌh, nee neezaa gusacuubi za Ñiꞌh tihxi nuꞌh, \v 24 laasii pur xcweenta nin nahpa nuꞌh siguhra zachicaꞌha raꞌ nuꞌh nin dxuleꞌza nuꞌh, niꞌchi bataꞌh laꞌh nuꞌh loh duhlda; per ziga rbweeza bwiinn nin rwaꞌhaloh raꞌ ba, ayi naa niꞌchi siguhra nin runiꞌhi Dxiohs laasii nin rwaꞌhaloh bwiinn, ¿xi par cweeza luꞌh niꞌchi? \v 25 Per sidela laꞌh nuꞌh gachileꞌza nuꞌh nin ayi chyu rwaꞌha nahpa cun paseensi gachidiaꞌha nuꞌh gaca niꞌchi. \p \v 26 Ziꞌchi gahca za rahcanee Spíritu Saantu Dxiohs laꞌh nuꞌh cun ziga ayi chyu rahcabwaꞌ paꞌh xcweenta Ñiꞌh, laasii nuu hohra ayi chyu rahcabwaꞌ xa gachidiidxyi, gachinaaba nuꞌh loh Dxiohs; per laꞌh gahca Spíritu Saantu nin nuu lastoꞌ nuꞌh rdxiꞌn-rnaaba loh Dxiohs xcweenta raꞌ nuꞌh nin ayi radxeela gachiñiꞌ nuꞌh chin chyu rbwihdxyi-rnaaba loh Dxiohs. \v 27 Dxiohs rahcabwaꞌ Ñiꞌh xa naa lligaaba nin riinloh stoꞌ raꞌ bwiinn, naann Ñiꞌh cuun nin xclaaꞌdzi Spíritu guiñiꞌ laasii rnaaba Spíritu Saantu xcweenta raꞌ nuꞌh, nee rnaaba Ñiꞌh ziga paꞌh nin xclaaꞌdzi Dxiohs gachinaaba nuꞌh xcweenta raꞌ paꞌh bwiinn raꞌ nin naa raꞌ paꞌh xpwiinn Ñiꞌh. \s1 Zahca nuꞌh nin guunn gahn loh garaatiiꞌ raꞌ \p \v 28 Pwihsi naann nuꞌh Dxiohs ruzuh Ñiꞌh garaa raꞌ cohsa nin guunn bwen laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin rucaꞌh stoꞌ ñiꞌh laꞌh Dxiohs, laꞌh raꞌ bwiinn nin gulii Ñiꞌh seguhn xigaaba Ñiꞌh, \v 29 laasii laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin biuꞌnbwaꞌ Dxiohs desde galohyitiiꞌ zahca raꞌ ba ziga Lliiꞌn Ñiꞌh, tin ziꞌchi gaca Lliiꞌn paꞌh Ñiꞌh nin dziꞌbaloh loh garaa raꞌ nin gaca raꞌ bwiinn xfamihyi Dxiohs. \v 30 Ya garaa raꞌ bwiinn nin gulii Ñiꞌh galohyi, garaa raꞌ niꞌchi gudihdxyi Ñiꞌh; ya garaa raꞌ nin gudihdxyi Ñiꞌh bwiꞌhnn nayaa Ñiꞌh bwiinn raꞌ chi nezloh Ñiꞌh; ya garaa raꞌ bwiinn nin bwiꞌhnn nayaa Ñiꞌh loh duhlda, neezaa bwiꞌhnn lasahca Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba tin chuunee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh llaaꞌndxibaaꞌ. \p \v 31 ¿Xa niꞌca gachiñiꞌru nuꞌh? Sidela laꞌh Dxiohs cayahcanee laꞌh nuꞌh, ¿chyuulla guunn gahn laꞌh nuꞌh? \v 32 Dxiohs ayi bachaꞌh Ñiꞌh xigaaba Ñiꞌh xcweenta Jesuhs Lliiꞌn Ñiꞌh tin ayi ñahchi Jesuhs, sino que badiꞌhi Ñiꞌh laꞌh Jesucristu nin naa Lliiꞌn Ñiꞌh guhchi loh tuhbi cruhzi tin gudxihlli Jesucristu xcweenta xtuhlda nuꞌh, ¿pwihsi xalla ayi guniꞌhi Ñiꞌh garaa raꞌ cohsa nin xchiꞌhn nuꞌh nnah nin naa nuꞌh tuhsi cun Lliiꞌn Ñiꞌh? \v 33 ¿Chyuu niꞌca gudziiꞌba duhlda yihca raꞌ bwiinn nin gulii Dxiohs? Dxiohs gahca bwiꞌhnn tin bariaꞌcaa nuꞌh bwiinn nayaa nezloh Ñiꞌh. \v 34 ¿Xa ruhnn loh nin gudziiꞌba duhlda yihca nuꞌh? Crixtu naa nin guhchi, nee laꞌh gahcaza Crixtu naa nin babahn loh guelguhchi, yannah zohba Ñiꞌh xlahdu derehchu Dxiohs, tin cabwihdxyi-canaaba Ñiꞌh loh Dxiohs xcweenta raꞌ nuꞌh. \v 35 ¿Chyuu niꞌca guunn gahn gabweꞌhe laꞌh nuꞌh loh xcweenta ziga zoonaꞌhla nuꞌh loh xquelñaꞌñih Jesucristu? ¿Ta guelrzahcazii, o guelñaꞌlaaꞌdzi, o trabahjw, o guelrchiaꞌhan, o xcweenta nin dxiaꞌdxi xahba nuꞌh, o xiilla demahla, o ziga gachi nuꞌh loh tuhbi spahda? Nin tuhbi raꞌ niꞌca. \v 36 Ziga caa loh dxihtsi nin naa xchiꞌdxyi Dxiohs rñiꞌ squiiꞌ: \q1 Pur xcweenta luꞌh naa nu xpwiinn luꞌh cayahchi nu guillii-guillii. \q1 Ruhn raꞌ ba cweenta naa nu ziga tuhbi lliꞌhyi nin bagurooꞌ nin banaa gachi. \p \v 37 Ya nezloh raꞌ deeꞌ naa nuꞌh ziga tuhbi bwiinn nin bwiꞌhnn gahn xiilla tuhbi cohsa pur xcweenta Dxiohs nin nuu dxibaaꞌ nin bacaꞌh stoꞌ Ñiꞌh laꞌh nuꞌh. \v 38 Niꞌchin nin naa siguhra ayi nin tuhbi nin gabweꞌhe laꞌh nuꞌh loh ziga guelnadziiꞌhi xteenn Dxiohs cun laꞌh nuꞌh: nin guelguhchi, nin guelnabahan, nin aanjla raꞌ, nin tuhbi xii chiꞌhzi guelrnabwaꞌ raꞌ o jweersi spíritu raꞌ zi nicala cohsa raꞌ nin nuu nnah, nicala cohsa za raꞌ nin gueꞌdu zeꞌyahlda chuu, \v 39 nin nicala hasta naa mahzi guiyaꞌgayuulda, nee nin hasta naaza laꞌn gueeta duuxa, nin tuhbi raꞌ cohsa nin gulachixchih Dxiohs; ayi nin tuhbi nin gabweꞌhe laꞌh nuꞌh loh ziga rucaꞌh stoꞌ Dxiohs laꞌh nuꞌh pur xcweenta Jesucristu Daada xteenn nuꞌh. \c 9 \s1 Dxiohs gulii laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ \p \v 1 Cañiꞌn loh tu dxyiꞌdxyi guchii paꞌh laasii riachiistoꞌn xchiꞌdxyi Jesucristu, nee ayi rñiꞌn dxyiꞌdxyi dxixiꞌhw; Spíritu Saantu xteenn Dxiohs cagaluuꞌyi desde laꞌn lastoꞌn guchii naa cweenta riiꞌ nin rñiꞌn loh tu; \v 2 pwihsi nuu tuhbi guelnalaasa duxa stoꞌn, tuhbi dulohri nin zeezah nugasiaꞌchyu stoꞌn, \v 3 pwihsi hasta naꞌh ñiclaaꞌdzihn ñichiloon loh Daada Dxiohs xteꞌnnahn ya ñaꞌhannahn zihtu nezloh Jesucristu, tin zahca ñahcaneeraꞌn laꞌh raꞌ bwihtsi raꞌn; laꞌh raꞌ nin naa raꞌ bwiinn lasaaꞌhahn loh guihdxyiyuh. \v 4 Naa raꞌ ba llahga raꞌ bwiinn guehtu Israel, ya gulii paꞌh Dxiohs laꞌh raꞌ ba ziga lliiꞌn Ñiꞌh. Gubahannee Dxiohs laꞌh raꞌ ba, ya biaꞌhan dxyiꞌdxyi Dxiohs cun laꞌh raꞌ ba tin basiaꞌhann Ñiꞌh xlehyi Moisehs loh raꞌ ba tin bazuꞌnllihbi raꞌ ba nezloh Dxiohs laꞌn guidoꞌ, nee cun garaa guelnazaꞌca nin guñiꞌ Ñiꞌh guicaꞌha raꞌ ba sidela chuu raꞌ ba chaꞌzi raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \v 5 Naa raꞌ ba llahga guehtu xtaada guldooꞌ raꞌn nin gubahan raꞌ cachieemparooꞌ, ya Jesucristu guhca llahga guehtu bwiinn Israel chin guulaa Ñiꞌh ziga tuhbi bwiinn guihdxyiyuh. Laꞌh Ñiꞌh naa Dxiohs loh garaa tiiꞌ raꞌ cohsa pwihsi nahpa guiñiꞌ zaꞌca bwiinn xcweenta Ñiꞌh para tuꞌpazi. Ziꞌchi gaca, pwihsi. \p \v 6 Per ayi gaca ziga ayi bazaꞌloh Dxiohs xchiꞌdxyi Ñiꞌh nin biaꞌhan dxyiꞌdxyi Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ, laasii ayi garaa raꞌ dxiꞌh llahga guehtu bwiinn Israel raꞌ naa raꞌ bwiinn guihdxyi Israel, \v 7 nee ayi garaa raꞌ dxiꞌh za llahga guehtu Abrahn naa lliiꞌn paꞌh Abrahn, sino que rahbi Dxiohs loh guehtu Abrahn: “Nin gaca raꞌ llahga luꞌh dxiꞌ pur xcweenta Isaac.” \v 8 Dxyiꞌdxyi raꞌ rii ruluuꞌyi ayi garaa raꞌ dxiꞌh llahga guehtu Abrahn naa lliiꞌn Dxiohs; sola laꞌhdxiꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs niꞌchi raꞌ naa lliiꞌn Ñiꞌh, \v 9 laasii dee naa ziga biaꞌhan dxyiꞌdxyi Dxiohs loh guehtu Abrahn chin rahbi Ñiꞌh: “Dxyih nin caa bwaꞌ dxieꞌldahn, ya ziuuꞌ tuhbi lliiꞌn Sara.” \p \v 10 Nee ayi deeꞌ si raꞌ dxiꞌh, sino que neezaa garoopa lliiꞌn Rebeca naa lliiꞌn tuhsi Isaac, guehtu xtaada guldooꞌ raꞌ nu; \v 11-13 per chin nagahdxi gaalaa raꞌ bi, nin nagahdxi xi dziꞌn zaꞌca guunn raꞌ bi o xilla dziꞌn dxaaba, rahbi Dxiohs loh Rebeca: “Lliiꞌn galoh luꞌh gaca xmooza lliiꞌn laweelda luꞌh.” Ziꞌchigahcaza caa loh dxihtsi rahbi Dxiohs: “Gacanadziiꞌhihn laꞌh Jacobo ya guidxyiꞌchineen laꞌh Esaú.” Ya squiiꞌ guzohba dxyiꞌdxyi zahca cwii Dxiohs bwiinnchiꞌhzi nin guclaaꞌdzi Ñiꞌh nee nicala cuunchiꞌhzi nin naa xtuhlda ba. \p \v 14 ¿Xa gachiñiꞌ nuꞌh pwihsi? ¿Ta gachiñiꞌ nuꞌh ayi xi bwen naa Dxiohs? ¡Pwihsi ayi chyu guiñiꞌ ziꞌchi!, \v 15 laasii rahbi Dxiohs loh guehtu Moisehs: “Zalahsastoꞌn laꞌh raꞌ bwiinnchiꞌhzi nin guiclaaꞌdzihn nee zia zahn laꞌh raꞌ bwiinnchiꞌhzi nin guiclaaꞌdzihn.” \v 16 Niꞌchin nin ayinaa riiꞌ cweenta nin xclaaꞌdzi bwiinn gaca, nee ayiza naan ziga cun lajwersi xteenn bwiinn sino que naan xcweenta Dxiohs nin ralahsa stoꞌ Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn. \v 17 Pwihsi loh Xchihtsi Dxiohs caa squiiꞌ ziga guñiꞌ Ñiꞌh loh rrehyi Faraohn, rahbi Ñiꞌh: “Naꞌh bwiꞌhnnaꞌhn naa luꞌh rrehyi xteenn Egiptu tin baluꞌyiꞌhn yiꞌh rahca ruꞌnnahn cuunchiꞌhzi nin guiclaaꞌdzihn, nee tin pur yiꞌhza guidiꞌchi xchiꞌdxyiꞌhn gaduhbi loh guihdxyiyuh.” \v 18 Pwihsi niꞌchin ralahsa stoꞌ Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ chiꞌhzi nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh, nee rahca ruhnn nahdadxiipa Ñiꞌh laꞌh cuunchiꞌhzi bwiinn nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh. \v 19 Per chiꞌchi guiñiꞌ tu loon: “¿Xixnaa rudziiꞌba Dxiohs duhlda yihca bwiinn, pwihsi nee ayi nin tuhbi bwiinn nin gusiaꞌchyu loh xcweenta ziga xclaaꞌdzi Dxiohs gaca?” \v 20 Per guiñiꞌn: “¿Ya yiꞌh ndxiꞌhw, chyu clahsa bwiinn luꞌh tin guunn ziahan xchiꞌdxyi luꞌh nezloh Dxiohs?” ¿Ta ziñiꞌ tuhbi guihsu loh bwiinn nin bwiꞌhnnchaꞌyi laꞌh guihsu chi: “Xixnaa bwiꞌhnnee luꞌh naꞌh ziꞌchi”? \v 21 Pwihsi bwiinn nin bwiꞌhnnchaꞌyi laꞌh guihsu chi ¿tayi zahca guhnn dxiꞌh ba zigachiꞌhzi nin xclaaꞌdzi ba guunn chaꞌyi ba cun yuh chi, nicala cun yuh chi guunn ba tuhbi guihsu nin galluꞌyi, nee cun laꞌh gahca za yuh chi guunn ba tuhbi guihsu nin ayi galluꞌyi? \p \v 22 ¿Xi laꞌhlla laꞌh Dxiohs ayi dxiaꞌn guunn Ñiꞌh zigachiꞌhzi nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh, sidela xclaaꞌdzi Ñiꞌh guluuꞌyi Ñiꞌh xa ruhnn Ñiꞌh guelguxchisi, neezaa sidela guiclaaꞌdzi za Ñiꞌh guluuꞌyi Ñiꞌh xquelrnabwaꞌ Ñiꞌh guhpaa Ñiꞌh paseensi laꞌh raꞌ bwiinn nin bañahca xquelguxchisi raꞌ Ñiꞌh nee tin para ñiñichiloh raꞌ ba? \v 23 Pwihsi bwiꞌhnn Ñiꞌhn tin baluuꞌyi Ñiꞌh jweersi xteenn guelrnabwaꞌ nin nahpa Ñiꞌh, pwihsi balahsa stoꞌ Ñiꞌh laꞌh nuꞌh galohyi gulii Ñiꞌh laꞌh nuꞌh tin chuunee nuꞌh Ñiꞌh loh xquelñaꞌñih Ñiꞌh. \v 24 Dxiohs gulii Ñiꞌh nuhn raꞌ nuꞌh loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ, ya snuhn raꞌ nuꞌh gulii Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel. \v 25 Caa za loh dxihtsi nin bacaꞌh guehtu Oseas squiiꞌ: \q1 Bwiinn raꞌ nin ayi naa Xpwiiꞌnnahn, laꞌh raꞌ ba guiñiꞌn loh ñiꞌh ꞌXpwiinn raꞌnꞌ; ya bwiinn raꞌ nin ayi guhca nadziiꞌhihn, niꞌchi raꞌ nin gacanadziiꞌhihn. \q1 \v 26 Ziga dxyiꞌdxyi nin rñiꞌ squiiꞌ: “Laꞌh tu ayi naa tu Xpwiiꞌnnahn’, laꞌh gahca riꞌchi rñiꞌ ziriaꞌlah tu Lliiꞌn Dxiohs nin nabahan par tuꞌpazi.” \p \v 27 Per ya ziga laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ, bacaꞌh guehtu Isaías squiiꞌ: \q1 Nicala laꞌh raꞌ llahga raꞌ bwiinn Israel raꞌ naa ziahan duxa zigazi yuhlli xteenn ñihsadoꞌ, per gulliaꞌyiꞌhn naa raꞌ nin taꞌh loh duhlda, \q1 \v 28 laasii guyohbagah zuzaꞌlohtiiꞌ Dxiohs xchiꞌdxyi Ñiꞌh xcweenta xquelguxchisi Ñiꞌh nezloh raꞌ bwiinn guihdxyiyuh. \p \v 29 Bacaꞌh za Isaías galohtiiꞌ squiiꞌ: \q1 Sidela laꞌh Dxiohs nin nuu nabahandziꞌtsi dxibaaꞌ ayi ñusiaꞌhan Ñiꞌh mas paaldiꞌhn raꞌ llahga bwiinn chieempa raꞌ, \q1 nnah mahziru ñahca nuꞌh bwiinn duhlda que ziga guhca bwiinn guihdxyi Sodoma cun Gomorra, guihdxyi raꞌ nin guñichiloh. \s1 Bwiinn Israel raꞌ cun xchiꞌdxyi Dxiohs \p \v 30 ¿Xa niꞌca gachiñiꞌ nuꞌh? Pwihsi guriin bariaꞌcaa; ayi guzohba ñahca ziga naa xigaaba bwiinn guidxyiyuh, laasii laꞌh raꞌ bwiinn nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel, nicala ayi gudxiꞌhyi raꞌ ba xa gaca nayaa raꞌ ba nezloh Dxiohs, per laꞌh raꞌ ba naa nin guhca nayaa nezloh Ñiꞌh laasii gwachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Jesucristu. \v 31 Per laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin badxiꞌhyi raꞌ xcweenta xlehyi Moisehs nin ruluuꞌyi xa gaca nayaa bwiinn nezloh Dxiohs pur dziꞌn zaꞌca, pwihsi laꞌlaꞌgaꞌh bariaꞌgadxiaꞌhan raꞌ ba ayi biaa raꞌ ba nezloh Dxiohs laasii sola gwazahnee raꞌ ba xlehyi Moisehs, ayi xlehyi dxiꞌh Jesucristu. \v 32 ¿Xixnaa guzahca raꞌ ba ziꞌchi? Guzahca raꞌ ba ziꞌchi laasii ayi badxiꞌhyi raꞌ ba xa ñilaꞌh raꞌ ba loh duhlda pur ziga ñachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs, laꞌlagaꞌh mahzi gwazahnee raꞌ ba xcweenta lehyi, niꞌchin nin gulaaꞌdzi ñaaꞌ raꞌ ba yihca dxiah nin ruzuꞌyitiiꞌ laꞌh bwiinn. \v 33 Ziga caa loh xchihtsi Dxiohs hasta bacaꞌh guehtu Isaías squiiꞌ: \q1 Laꞌn guzuh tuhbi bwiinn nin gaca ziga tuhbi dxiahltah loh guihdxyi Siohn, \q1 tuhbi dxiah nin guunn dxiaaba raꞌ bwiinn loh duhlda; \q1 ya bwiinn raꞌ nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh ayi gatuhyi loh raꞌ ba. \c 10 \p \v 1 Bwihtsi raꞌn ziga naa nuꞌh xpwiinn Jesucristu, cayuꞌnnahn lligaaba nin nuu laꞌn lastoꞌn nee cun ziga rbwihdxi-rnaꞌbaꞌhn loh Dxiohs para laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ tin ziꞌchi taꞌh raꞌ ba loh duhlda. \v 2 Pwihsi guchiin nin rñiꞌn xcweenta raꞌ ba laasii nuu raꞌ balligaabarooꞌ guzuꞌnllihbi raꞌ ba nezloh Dxiohs, per nin ruhnn ayi rahcabwaꞌ bwen raꞌ ba xigaaba ziga xclaaꞌdzi Dxiohs guunn raꞌ ba, \v 3 pwihsi ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba xcweenta xa rahca tuhbi bwiinn nayaa nezloh Dxiohs, laasii guriin guhcabwaꞌ raꞌ ba ziga caa loh dxihtsi lehyi xteenn Moisehs ziga ñahca nayaa raꞌ ba nezloh Dxiohs, per cun ayi badxeela raꞌ ba nin xclaaꞌdzi Dxiohs ñuhnn raꞌ ba. \v 4 Yannah Jesucristuyi naa nin bwiꞌhnn zigapaꞌh rñiꞌ xlehyi Moisehs, niꞌchin garaa raꞌ bwiinn nin ruzoꞌbadxiahga xcweenta Jesucristu rahca raꞌ ba bwiinn nayaa nezloh Dxiohs. \p \v 5 Ya ziga gaca nayaa luꞌh nezloh Dxiohs ziga guzaꞌloh luꞌh ziga naa lehyi, bacaꞌh Moisehs squii: “Bwiinn raꞌ nin xclaaꞌdzi gaca bwiinn nayaa nezloh Dxiohs pur ruzoꞌbadxiahga raꞌ ba xcweenta xchiꞌdxyi lehyi, nahpa guzoꞌbadxiahga paꞌcaa raꞌ ba dxyiꞌdxyi chi gaduhbi nin nabahan raꞌ ba loh guidxyiyuh riiꞌ.” \v 6 Per pur xcweenta guelnayaa nezloh Dxiohs pur guelriachiistoꞌ xcweenta xchiꞌdxyi Jesucristu, rñiꞌ squiiꞌ: “Ayi guiñiꞌ luꞌh laꞌn lastoꞌ luꞌh: ¿Chyu niꞌca guzee para dxibaaꞌ?”, tin ziꞌchi ruhnn luꞌh riehta Crixtu laꞌn gueeta, \v 7 o ayiza guiñiꞌ luꞌh laꞌn lastoꞌ luꞌh: “¿Chyu niꞌca dxiehta para gabihldxyi?”, laasii dee naa para chyu guunn tin chaasa Crixtu loh raꞌ bwiinnguuchi, mas guhcabwaꞌ ayi chyu naa luꞌh. \v 8 ¿Xi niꞌca rñiꞌ cweenta ca nnah? Rñiꞌn: “Gahxu loh luꞌh zuu dxyiꞌdxyi; rwaaꞌ luꞌh cun laꞌn lastoꞌ luꞌh.” Dee raꞌ naa dxyiꞌdxyi nin guchii Dxiohs nin raluuꞌyi nu laꞌh tu. \v 9 Sidela cun rwaaꞌ luꞌh guzeꞌta luꞌh Jesucristu naa Daada loh luꞌh, nee chechii za stoꞌ luꞌh Dxiohs bacwaꞌhn laꞌh Ñiꞌh loh guelguhchi, zahca nayaa luꞌh nezloh Dxiohs, \v 10 laasii cun stoꞌ biñaachi riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh, niꞌchi nin rahca nayaa nuꞌh nezloh Dxiohs; ya cun rwaaꞌ za biñaachi rachiñiꞌ nuꞌh Jesucristu rnabwaꞌ loh nuꞌh tin ziꞌchi rlaꞌh nuꞌh loh duhlda. \p \v 11 Loh Xchihtsi Dxiohs rñiꞌ squiiꞌ: “Chyu chiꞌhzi tuhbi bwiinn nin chechiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Jesucristu ayi dxiaꞌhan xtuhyi ba.” \v 12 Laasii garaa raꞌ bwiinn naa tuhbiloh nezloh Ñiꞌh ziga bwiinn Israel raꞌ nee ziꞌchiza bwiinn ziitu raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel, laasii laꞌh Ñiꞌh naa Ñiꞌh Daada loh garaatiiꞌ raꞌ ba, ziahan duxa cohsa nahpa Ñiꞌh para laꞌh raꞌ bwiinn nin rbwihdxyi-rnaaba laꞌh Ñiꞌh, \v 13 laasii squiiꞌ naa ziga guñiꞌ Ñiꞌh: “Chyu chiꞌhzi bwiinn nin cwiidxyi-guinaaba loh Daada Dxiohs, zilaꞌh ba loh xtuhlda ba.” \v 14 Per ¿xa cwiidxyi-guinaaba raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh sidela ayi riachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh?, nee ¿xa chechiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh sidela nagahdxi dxihn raꞌ ba xcweenta xchiꞌdxyi Ñiꞌh?, nee ¿xa gaca dxihn raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh sidela ayi chyu guluuꞌyi xchiꞌdxyi Ñiꞌh laꞌ raꞌ ba?, \v 15 nee ¿xa chegaluuꞌyi raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh sidela ayi chyu guixeꞌhla laꞌh raꞌ ba? Ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs rñiꞌ squiiꞌ: “¡Lliꞌballaa chuhla naa radzihn raꞌ bwiinn raꞌ nin zeegaluuꞌyi xchiꞌdxyi Dxiohs nin rbahchidxyii stoꞌ bwiinn nee ruluuꞌyi za raꞌ ba xchiꞌdxyi zaꞌca Dxiohs!” \v 16 Per ayi garaa raꞌ dxiꞌh bwiinn ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi zaꞌca Dxiohs nin gutaꞌh laꞌh raꞌ ba loh duhlda, pwihsi rahbi guehtu Isaías: “Daada, ¿chyu niꞌca gwachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi nuꞌh?” \v 17 Pwihsi riachiistoꞌ bwiinn xchiꞌdxyi Dxiohs chin ruzoꞌbadxiahga raꞌ ban, ya rihn raꞌ ba dxyiꞌdxyi chi chin nuu chyu nin guluuꞌyin. \p \v 18 Per naꞌh rnaꞌbadxyiꞌdxyiꞌhn: “¿Ta ayiga bihn raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs?” ¡Pwihsi bihn raꞌ ban!, laasii rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs squiiꞌ: \q1 Laꞌbidiꞌchii xchiꞌdxyi raꞌ ba gaduhbi loh guihdxyiyuh, \q1 laꞌbadzihn za xchiꞌdxyi raꞌ ba loh garaa raꞌ guihdxyi nin riiꞌ loh guihdxyiyuh riiꞌ. \p \v 19 Ya rnaꞌbadxiꞌdxiꞌhn stuhbi: “¿Tayi biuꞌnbwaꞌ raꞌ bwiinn Israel cweenta raꞌ riiꞌ?” Desde galohyi guñiꞌ guehtu Moisehs squiiꞌ: \q1 Zuꞌnnahn tin saꞌbistoꞌ tu pur xcweenta raꞌ bwiinn nin ayi naa tuhbi guihdxyi, \q1 zuꞌnnahn tin guidxyiꞌchinee tu laꞌh tuhbi guihdxyi bwiinn nin ayi riaꞌzi dxyiꞌdxyi yihca raꞌ ñiꞌh. \p \v 20 Ayi za bidxyihbi guehtu Isaías guñiꞌ ba squiiꞌ: \q1 Bwiinn raꞌ nin ayi badxyiꞌhyi Naꞌh, niꞌchi raꞌ badxeela Naꞌh ya baluuꞌyiloon loh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi gunabadxyiꞌdxyi pur Naꞌh. \p \v 21 Ya loh nin guñiꞌ guehtu Isaías xcweenta raꞌ bwiinn Israel rahbi ba: \q1 Desde galohyi dxyih-nagueꞌla bazaꞌbi naaꞌhahn loh raꞌ tuhbi guihdxyi bwiinn stoꞌ radxiipa raꞌ nin ayi guyaꞌzi dxyiꞌdxyi yihca raꞌ ñiꞌh. \c 11 \s1 Bwiinn Israel raꞌ nin bagulaꞌh raꞌ loh duhlda \p \v 1 Pwihsi nnah rnaꞌbadxyiꞌdxyiꞌhn: “¿Ta guleꞌhestoꞌ Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn Israel?” ¡Ayi gaca ziꞌchi! Laasii naꞌh naan tuhbi bwiinn Israel, tuhbi llahga guehtu Abrahn cun guehtu Benjamihn. \v 2 Laasii desde galohtiiꞌyi gulii Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn Israel ziga xpwiinn Ñiꞌh; nee hasta nnah ayi rbweꞌhecaa Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn Israel, ¿tayi gaann tu rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs xcweenta guehtu profeta Elías, xa gudxiꞌhn guehtu Elías dxyiꞌdxyinah loh Dxiohs xcweenta raꞌ bwiinn Israel raꞌ? Rahbi ba squiiꞌ: \v 3 “Daada Dxiohs, gudxiinn raꞌ ba garaa raꞌ bwiinn nin rñiꞌ xchiꞌdxyi luꞌh nee batsihyi za raꞌ ba garaa raꞌ bacuuꞌga xteenn luꞌh; sola naꞌh dxiꞌh gulaꞌhn loh raꞌ ba, nee nnah nee naꞌh xclaaꞌdzi raꞌ ba gadxiinn raꞌ ba.” \v 4 Per ¿xi niꞌca rahbi Dxiohs loh ba? Rahbi Ñiꞌh: “Laꞌn gulii la gahdzi mihyi bwiinn nin gueꞌdu guzuꞌnllihbi nezloh dxaan nin laa Baal.” \v 5 Ziꞌchi za nnah laꞌn dxyih raꞌ riiꞌ biaꞌhan zalliaꞌyiꞌhn bwiinn Israel nin gulii Dxiohs xcweenta ziga balahsa stoꞌ Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba. \v 6 Ya sidela naan pur xcweenta xigaaba Dxiohs, pwihsi ayi naan dziꞌn nin ruhnn raꞌ bwiinn, laasii sidela ñahcan ziꞌchi ya guelralahsastoꞌ xteenn Dxiohs ayi ru ñahcan guelralahsastoꞌ. \p \v 7 ¿Ya nahaxchiꞌh? Nin gudxyiꞌhyi raꞌ bwiinn Israel, ayi bwiꞌhnn raꞌ ba gahn ñidxeela raꞌ ban, per laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin gulii Dxiohs laꞌh raꞌ ba bidxeelan; ya snuhn raꞌ ba guhca dxiipa stoꞌ raꞌ ba. \v 8 Guhcan ziga caa loh xchihtsi Dxiohs hasta rñiꞌ squiiꞌ: \q1 Dxiohs basiaꞌhannahda loh xquelrihn raꞌ ba, cun neezaa bwiꞌhnn Ñiꞌh ayi bihnloh raꞌ ba, \q1 nee cun neezaa bwiꞌhnn Ñiꞌh tin ayi bihndxiahga raꞌ ba, \q1 ya ziꞌchi gahca za cagariaꞌcaa raꞌn hasta laꞌn dxyih raꞌ riiꞌ. \p \v 9 Cun neezaa guñiꞌ guehtu Davihd squiiꞌ: \q1 Garaa ziga rahpadaa raꞌ ba cun xcweenta ziga xquelwahw raꞌ ba, \q1 gacan ziga dxihxi nin guigaꞌha raꞌ ba laꞌn ñiꞌh ziga bwiinn duhlda, \q1 tin gaca guelguxchisi xcweenta raꞌ ba. \q1 \v 10 Ya bizloh raꞌ ba ziaꞌhan dxieꞌpan tin ayiru gacabwaꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs, ya ziꞌchi ziaꞌhan guruꞌhun raꞌ ba para tuꞌpazi tin tiidxi raꞌ ba trabahjw. \s1 Xcweenta ziga rlaꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ loh duhlda \p \v 11 Naꞌh rnaꞌbadxyiꞌdxyiꞌhn: “¿Ta babañihchitiiꞌraꞌga bwiinn Israel para tuꞌpazi?” ¡Ayi gaca ziꞌchi!, laasii loh nin ayi bazoꞌbadxiahga raꞌ bwiinn Israel xchiꞌdxyi Dxiohs, niꞌchin gulaꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ loh duhlda, tin ziꞌchi zaꞌbistoꞌ raꞌ bwiinn Israel raꞌ taꞌh raꞌ ba loh duhlda. \v 12 Pwihsi, sidela xcweenta duhlda nin bwiꞌhnn raꞌ bwiinn Israel raꞌ biriaꞌcaa tin para guhpa raꞌ bwiinn guihdxyiyuh xquelnazaꞌca Dxiohs pur xcweenta nin bañihchi raꞌ bwiinn Israel, ¿balaacaxchiꞌh ru guelnazaꞌca gacan para laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ laꞌn dxyih nin guibiaꞌgarii guzoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs? \p \v 13 Per naꞌpahn dxyiꞌdxyi nin guiñiꞌn loh tu bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ. Gulii Dxiohs naꞌh tin guluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Ñiꞌh laꞌh tu, niꞌchin nin cariaꞌcaa paꞌh xtsiꞌnaꞌhn, \v 14 pwihsi naꞌh xclaaꞌdzihn zaꞌbistoꞌ raꞌ bwiinn lahdxyi raꞌn nin naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs tin ziꞌchi chuu-chaꞌzi raꞌ ba xchiꞌdxyi Jesucristu. \v 15 Pwihsi sidela pur nin biriaꞌcaa raꞌ bwiinn Israel raꞌ loh Dxiohs, niꞌchin guhca gulahchidxyii stoꞌ Dxiohs cun bwiinn guihdxyiyuh laasii galoh bidxyiꞌchinee Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba pur xcweenta xtuhlda raꞌ ba, ¿llaxchiꞌh laꞌn dxyih raꞌ nin gabiaꞌgarii raꞌ bwiinn Israel loh xchiꞌdxyi Dxiohs? Zahcan ziga gabahan raꞌ ba loh guelguhchi pur xcweenta xtuhlda raꞌ ba. \v 16 Pwihsi sidela mweer pahn nin rahca cun cohba guhcataaꞌyin pur xcweenta Dxiohs, ziꞌchi neezaa cohba chi gaduhbi chi guhcataaꞌyi. Ya sidela laꞌh za xtulbaaꞌ tuhbi yahga guhcataaꞌyin pur xigaaba Dxiohs neezaa lliiꞌdzi raꞌn guhcataaꞌyi. \p \v 17 Naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ ziga lliiꞌdzi tuhbi yahga nin laa olivo nin mahzi guhca lasahca para Dxiohs, per badzihn dxyih guruuꞌga raꞌ mas paaldaa lliiꞌdzi olivo nin naa raꞌ ziga bwiinn Israel raꞌ tin bidxiꞌdxiugaꞌh ziga lliiꞌdzi olivo dxihxi nin naa luꞌh yiꞌh tihxi olivo lasahca chi, ya ziꞌchi badzihn naa luꞌh tuhbi lliiꞌdzi yahga chi. \v 18 Per ayi guunn luꞌh luꞌh lligaaba lasahcaru luꞌh loh snuhn lliiꞌdzi raꞌ yahga chi. Ya sidela yiꞌh sloo luꞌh lasahcaru luꞌh loh raꞌ snuhn raꞌ lliiꞌdzi yahga chi, basazaꞌ stoꞌ luꞌh ayi yiꞌh dxiꞌh naa luꞌh nin rudiꞌhi guelnabahan laꞌh xtulbaaꞌ yahga, sino que dulbaaꞌ naa nin runiꞌhi guelnabahan yiꞌh. \p \v 19 Per pwehda guiñiꞌ luꞌh: “Ziꞌchi, per niꞌchi guruuꞌga lliiꞌdzi yahga Olivo chi tin bidxiꞌdxiuꞌhn tihxi yahga Olivo chi.” \v 20 Pwihsi, guruuꞌga raꞌn laasii ayi guyuuꞌ raꞌn guelriachiistoꞌ, ya yiꞌh gucah luꞌh hasta rdxiꞌdxiu luꞌh sola pur nin nuu guelriachiistoꞌ stoꞌ luꞌh. Pwihsi ayi guunn nayaachi luꞌh mas chaꞌyi bidxyihbi, \v 21 laasii sidela laꞌh Dxiohs ayi biaa Ñiꞌh laꞌh lliiꞌdzi nabahan yahga chi, ziꞌchi za ayi dxiaa Ñiꞌh yiꞌh. \v 22 Bwaꞌha ¡balaaca chiꞌh bwen naa Dxiohs! Guhca nadxaaba stoꞌ Ñiꞌh cun laꞌh raꞌ nin bañihchi loh Ñiꞌh, ya guhca Ñiꞌh bwen cun yiꞌh, per nahpa cheezah luꞌh ziga xclaaꞌdzi Ñiꞌh gaca, o laꞌn neezaa yiꞌh ziruuꞌga luꞌh. \v 23 Ya sidela laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ gabiaꞌgarii chechii stoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs, zahca gadxiꞌdxiu nacuubi raꞌ ba stuhbi, pwihsi Dxiohs nahpa Ñiꞌh guelrnabwaꞌ tin guchiꞌdxiu Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba stuhbi tihxi yahga chi, \v 24 laasii sidela yiꞌh nin ayi naa luꞌh tuhbi bwiinn Israel guruuꞌga luꞌh loh tuhbi Olivo dxihxi tin bidxiꞌdxiu luꞌh loh yahga Olivo nin naa natural paꞌh, ¿xi laꞌh xchiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin naa raꞌ paꞌh lliiꞌdzi yahga Olivo paꞌ chi ayi dxiaꞌn gadxiꞌdxiu nacuubi raꞌ ba loh Xolivo raꞌ ba? \s1 Xcweenta ziga laꞌn dxyih luulchima raꞌ nin taꞌh raꞌ bwiinn Israel \p \v 25 Pwihsi bwitsi raꞌn, xclaaꞌdzihn gacabwaꞌ tu xigaaba ralaꞌn Dxiohs tin para ayi guunn tu lligaaba naa tu bwiinn naann duuxa raꞌ, laasii laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ guhca dxiipa stoꞌ nuhniꞌhn si raꞌ ba, per hasta pur luulchima nin gazaaꞌ dxyih nin chuꞌtii raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ chiꞌchi nee bwiinn Israel raꞌ gaguuꞌdzi stoꞌ raꞌ ba nez loh Dxiohs. \v 26 Chin gacayi ziꞌchi zilaꞌh garaa raꞌ bwiinn Israel raꞌ loh duhlda chin chechiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs, laasii ziga caa loh xchiꞌdxyi Dxiohs rñiꞌn squiiꞌ: \q1 Nin rutaꞌh laꞌh bwiinn gaca tuhbi bwiinn guihdxyi Siohn, \q1 nee zusiaꞌpitii ba xtuhlda raꞌ nin naa llahga guehtu Jacobo. \q1 \v 27 Dee naa ziga biaꞌhan dxyiꞌdxyiꞌhn loh raꞌ ba chin gusiaꞌpitiin xtuhlda raꞌ ba. \p \v 28 Ya pur xchiꞌdxyi Jesucristu, bidxyiꞌchinee raꞌ bwiinn Israel ya ziꞌchi billaala neziuh para laꞌh tu nez loh Dxiohs, perr rucaꞌh gahca stoꞌ Dxiohs laꞌh raꞌ ba laasii galoh laꞌh raꞌ xtaadaguldoꞌ raꞌ bwiinn Israel gulii Dxiohs. \v 29 Pwihsi nin runiꞌhi Dxiohs ayi rusiaꞌpitii Ñiꞌhn, nicala guelnazaꞌca nin runiꞌhi Dxiohs o nicala za guelrbwihdxyi xteenn Ñiꞌh. \v 30 Laꞌh tu galohyi ayi bazoꞌbadxiahga tu xchiꞌdxyi Dxiohs, per loh nin guleꞌhe stoꞌ raꞌ bwiinn Israel xchiꞌdxyi Ñiꞌh baxaala Ñiꞌh neziuh para laꞌh tu. \v 31 Pwihsi bariaꞌcaa xcweenta raꞌ bwiinn Israel ziꞌchi tin billaala neziuh para laꞌh tu nez loh Dxiohs, nee tin ziꞌchiza guxaala Ñiꞌh neziuh para laꞌh raꞌ bwiinn Israel nezloh Ñiꞌh. \v 32 Bwiꞌhnn Dxiohs lligaaba basaaꞌn Ñiꞌh biaaba garaa raꞌ nuꞌh loh duhlda tin ziꞌchi bidxeela Ñiꞌh xa gadxeela garaa raꞌ nuꞌh xneziuh Ñiꞌh. \p \v 33 ¡Xa gurooꞌ rooꞌ naa guelnazaꞌca xteenn xquelnaann cun guelrahcabwaꞌ xteenn Dxiohs! Nin tuhbi bwiinn guihdxyiyuh ayi gacabwaꞌ garaa raꞌ xquelguxchisi Ñiꞌh; ayi chyu tiiꞌ gacabwaꞌ xneziuh Ñiꞌh. \v 34 Pwihsi ziga caa loh dxihtsi: “¿Chyuulla niꞌca guhcabwaꞌ xa naa xigaaba Dxiohs? ¿Chyu niꞌca gwagañiꞌ loh Ñiꞌh xa guunn Ñiꞌh?, \v 35 o ¿chyu niꞌca mwer badiꞌhi tuhbi xiilla cohsa laꞌh Ñiꞌh tin chiilligahca Ñiꞌh loh niꞌchi?” \v 36 Laasii xteenn Ñiꞌh nee pur laꞌh Ñiꞌh, nee para laꞌh za Ñiꞌh naa garaatiiꞌ raꞌ cohsa raꞌ. ¡Ayi chuu dxyih nin gucweꞌza bwiinn guiñiꞌzaꞌca raꞌ ba laꞌh Dxiohs! Ziꞌchi gaca pwihsi. \c 12 \s1 Guelnabahan nin ruhnn lasahca laꞌh Dxiohs \p \v 1 Niꞌchin nin rdxiꞌhnaꞌhn loh tu bwiitsi raꞌn, pur xcweenta nin ralahsastoꞌ Dxiohs laꞌh nuꞌh; gulgadiꞌhi xquelnabahan tu loh Dxiohs tin gaca guibahan zaꞌca tu ziga xclaaꞌdzi Dxiohs. Dee naa xnehza ziga gaann tu laꞌh Dxiohs nin nuu dxibaaꞌ. \v 2 Ayi guunn tu laꞌh gahca lligaaba nin ruhnn raꞌ bwiinn guihdxyiyuh, sino que gulgasaaꞌn guunn nacuubi Dxiohs loh lligaaba tu, tin ziꞌchi guidxaꞌ xmohda tu ya ziꞌchi guluuꞌyi Dxiohs cuun cweenta nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh guunn tu, nin naa bwen, nin rdxaꞌgastoꞌ Dxiohs, nin naa dxyiꞌdxyi guchii. \p \v 3 Ya pur nin balahsastoꞌ Dxiohs naꞌh niꞌchin nin ruluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Ñiꞌh tuhbigah tu, rñiꞌn loh tu ayi guunn tu lligaaba mahzi lasahca tu laꞌgahca tu loh raꞌ lasaaꞌ tu. Mahs chaꞌyi guunn tu lligaaba cada tuhbigah tu cun lligaaba zaꞌca, tin ziꞌchi gaca xigaaba tu cun cweenta ziga nin baniꞌhi Dxiohs laꞌh tuhbigah tu ziga xa rahca riachiistoꞌ tu xchiꞌdxyi Ñiꞌh, \v 4 pwihsi ziga tihxi biñaachi nuu ziahan lahta xteennan, ziga rwaaꞌ nuꞌh ralluꞌyin para rachiñiꞌ nuꞌh, bisloh nuꞌh ralluꞌyin para rachidiaꞌha nuꞌh; ziꞌchi cada tuhbi lahta tihxi nuꞌh nu-nu xica ralluꞌyi raꞌn. \v 5 Pwihsi ziꞌchi za laꞌh raꞌ nuꞌh nicala ziahan nuꞌh, per tuhsi cweerpu naa nuꞌh nez loh Crixtu; nee naa za nuꞌh tuhsi ziga tuhbi ziga stuhbi raꞌ nuꞌh ziga zi garaa raꞌ lahta xteenn tuhsi tuhbi cweerpu. \p \v 6 Pwihsi Dxiohs tuhbigah nuꞌh baniꞌhi Ñiꞌh guriin-guriin dziꞌn nin guclaaꞌdzi Ñiꞌh. Nahpa chozahnee zaꞌca nuꞌh xcweenta dziꞌn raꞌ squiiꞌ: nin rahca rcaꞌngaluuꞌyi xchiꞌdxyi Dxiohs nahpa guluuꞌyi ban zigachiꞌh riachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs; nin rahldaaguzuh rahcanee laꞌh raꞌ lasaaꞌ ñiꞌh nahpa chezah ba guunn ban; \v 7 nin rahca ruluuꞌyi, chezah guluuꞌyi ba; \v 8 nin rahca rguꞌguiꞌw lastoꞌ raꞌ snuhn raꞌ bwiinn, bwiinn chi nahpa chezahnee ba cweenta chi cuꞌguiꞌw ba laꞌh raꞌ bwiinn; nin rahca rudiꞌhi nahpa guunn ban cun cweenta nin ayi guinagahntiiꞌ; ya nin rahca rnabwaꞌ loh raꞌ lasaaꞌ ñiꞌh nahpa guunn ban gaduhbi stoꞌ ba; ya bwiinn raꞌ nin rudiꞌhi nin xchiꞌhnn raꞌ bwiinn, nahpa guunn raꞌ ban cun dxyigah guelrdzihta-guelrllihdzii raꞌ ba loh lasaaꞌ raꞌ ba. \s1 Xcweenta ziga nahpa guibahan nuꞌh loh xneziuh Dxiohs \p \v 9 Gulgahntsiiꞌhi lasaaꞌ ziga tuhbi ziga stuhbi tu ya cohsa dxaaba raꞌ gulcweꞌhestoꞌ niꞌchi tin cohsa zaꞌca si guidxaꞌgastoꞌ tu. \v 10 Nahpa gantsiiꞌhi lasaaꞌ tu ziga tuhbi tu ziga stuhbi tu laasii bwihtsilasaaꞌ tu nez loh Jesucristu, nee neezaa gulguiꞌhnn lasahca lasaaꞌ tu ziga tuhbi tu ziga stuhbi tu. \p \v 11 Gulguiꞌhnn dziꞌn zaꞌca, ayi gaalla tu. Gulguiꞌhnn xtsiꞌn Jesucristu cun gaduhbi stoꞌ tu. \p \v 12 Guldxiahxi pur xcweenta xereensi tu nin naannloh tu guicaꞌha tu; nee gulgahpa paseensi chin rzahcazii tu, nee ayi gusaaꞌn tu nahpa cwiidxyi-guinaaba tu loh Dxiohs garaa dxyih. \p \v 13 Gulgahcanee laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs cun loh nin xchiꞌhnn raꞌ ba; gulcuꞌtii laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin zeeguiaꞌha cuun tu rwaaꞌ yihdzi tu cun gaduhbi stoꞌ tu. \p \v 14 Gulguiꞌhnntaaꞌyi yihca raꞌ bwiinn raꞌ nin rusaꞌcazii laꞌh tu pur nin riachiistoꞌ tu, nee gulguinaaba xquel ruhnntaaꞌyi Dxiohs para laꞌh raꞌ ba; per ayi cuꞌdii tu laꞌh raꞌ ba. \p \v 15 Guldxiahxinee laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin riahxi raꞌ, ya guldxiꞌnnee laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ruꞌn raꞌ. \p \v 16 Gulguiꞌhnn tuhsi lligaaba ziga tuhbi ziga stuhbi tu, nee ayi gaca tu bwiinn nayaachi raꞌ, sino que gulgahca ziga naa raꞌ bwiinn nadoꞌlaaꞌdzi raꞌ; ayi guunn tu ziga bwiinn nasiintiiꞌ. \p \v 17 Ayi chilli tu loh nin tuhbi bwiinn dziꞌndxaaba pur ziga dziꞌndxaaba nin ruhnn raꞌ ba cun laꞌh tu, mahs gulguiꞌhnn dziꞌnzaꞌca nezloh garaa raꞌ bwiinn. \v 18 Gulguiꞌhnn ziga chiꞌhzi gaaldaa guzuh tu tin guibahannee tu garaa raꞌ ba cun guelridxyiistoꞌ. \v 19 Bwiitsiraꞌn, ayi guunn tu lligaaba laꞌhgahca tu gusiaꞌgarii tu dziꞌn dxaaba nin ruhnn raꞌ bwiinn cun laꞌh tu, laasii banaann Dxiohs zuhnn Ñiꞌh guelguxchisi xcweenta raꞌ niꞌchi, laasii rñiꞌ Ñiꞌh loh Xchihtsi Ñiꞌh squiiꞌ: “Naꞌh rgaꞌha guꞌnnahn guelguxchisi, Naꞌh gusadxiillihn xcweenta luꞌh loh raꞌ ba ziga naan Daada Dxiohs.” \v 20 Nee neezaa, sidela laꞌh bwiinn nin rdxyiꞌchinee yiꞌh gwaꞌha luꞌh cachiaꞌhan ba, badiꞌhi guelwahw gahw ba; laasii loh guunn luꞌh garaa deeꞌ zuhnn luꞌh tin ziꞌchi ziaꞌhan xtuhyi ba. \v 21 Ayi gusaaꞌn tu guunn dziꞌndxaaba gahn laꞌh tu, mahs gulguiꞌhnn gahn loh dziꞌndxaaba cun dziꞌnzaꞌca raꞌ nin guunn tu. \c 13 \p \v 1 Gulgazoꞌbadxiahga garaa tu xchiꞌdxyi bwiinn raꞌ nin rnabwaꞌ nez loh tu, laasii ayi guelrnabwaꞌ nin ayi zeꞌ pur Dxiohs, ya garaa raꞌ guelrnabwaꞌ raꞌ nin nuu raꞌ loh guihdxyiyuh pur xcweenta Dxiohs biinloh raꞌn, \v 2 niꞌchin bwiinn raꞌ nin ayi guzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi raꞌ bwiinn nin rnabwaꞌ, pwihsi bwiinn raꞌ chi cabweꞌhestoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs, pwihsi garaa raꞌ nin ruhnn raꞌ squiiꞌ laꞌh gahca raꞌ ba cayuhnn ziahan raꞌ ba xtuhlda raꞌ ba; ya zuhnn Dxiohs guelguxchisi xcweenta raꞌ ba, \v 3 laasii bwiinn nin rnabwaꞌ raꞌ chi cayuhnn raꞌ ba xtsiꞌn Dxiohs tin guibahan xnehza luꞌh, nee sidela ayi xclaaꞌdzi luꞌh guidxyihbi luꞌh laꞌh raꞌ ba, bwiꞌhnn dziꞌn zaꞌca, nee ziñiꞌ zaꞌca raꞌ ba pur yiꞌh, \v 4 laasii ruhnn raꞌ guxchisi xtsiꞌn Dxiohs tin guibahan zaꞌca luꞌh, per sidela yiꞌh guunn luꞌh cohsa dxaaba; gulguidxyihbi, laasii ayi nuꞌa lliaaꞌhazi dxiꞌh nin rnabwaꞌ chi spahda, yaque laꞌh nin rnabwaꞌ chi cayuhnn ba xtsiꞌn Dxiohs pwihsi nahpa ba derechu gudiꞌhi ba xteenn nin ruhnn dziꞌn dxaaba. \v 5 Pwihsi niꞌchi nahpa guzoꞌbadxiahga tu xcweenta guelrnabwaꞌ raꞌ, laasii ruhnn raꞌn guelguxchisi loh tu nee neezaa tin gahpa tu tuhbi lligaaba zaꞌca tuhbi lligaaba nayaa. \v 6 Niꞌchin gulchihlli loh raꞌ nin rnabwaꞌ xcweenta impweestu, laasii nin rnabwaꞌ raꞌ chi naa raꞌ ba xmooza Dxiohs niꞌchin squiiꞌ naa xtsiꞌn raꞌ niꞌchi. \p \v 7 Gulgadiꞌhi laꞌh raꞌ bwiinn nin nahpa chilli tu, ziga impwestu raꞌ xteenn loh xuh tu, o mweeyi nin rdxaꞌga raꞌ; nee gulchuuꞌ respeto laꞌh bwiinn dziꞌbaloh raꞌ, ziga nin nahpa raꞌ guelrnabwaꞌ cun hasta nin mahzi biꞌtiꞌhn raꞌ, nee gulguiñiꞌ zaꞌca za xcweenta raꞌ bwiinn raꞌ nin rgaꞌha guiñiꞌ zaꞌca tu xcweenta ñiꞌh. \v 8 Nee ayi xi guzaꞌbi tu loh chyu tiiꞌ, sino que sola guzaꞌbi tu guelnadziiꞌhi lasaaꞌ ziga tuhbi ziga stuhbi tu; pwihsi bwiinn nin nadziiꞌhi lasaaꞌ ñiꞌh cun niꞌchi laꞌh ba bazaꞌloh nin rñiꞌ loh lehyi guunn ba, \v 9 laasii ziga naa xlehyi Dxiohs rñiꞌ squiiꞌ: “Ayi guunn xtuꞌh luꞌh gunnaꞌh nin ayi naa cheꞌhla luꞌh, ayi chiinn luꞌh bwiinn, ayi gaca luꞌh bwiinn gubaꞌn, ayi guiñiꞌ luꞌh dxyiꞌdxyi dxixiꞌhw raꞌ, ayi saꞌbistoꞌ luꞌh xixteenn bwiinn”, per deeꞌ raꞌ nee cun garaa raꞌ spaaldaa raꞌ xlehyi Dxiohs razaꞌ raꞌn cun lehyi nin rñiꞌ squiiꞌ: “Guhca nadziiꞌhi lasaaꞌ luꞌh ziga nadziiꞌhi luꞌh yiꞌh gahca.” \v 10 Nin nadziiꞌhi lasaaꞌ ñiꞌh, ayi xi dziꞌn dxaaba ruhnn loh lasaaꞌ ba, niꞌchin guelnadziiꞌhi lasaaꞌ ruzaꞌloh ziga caa loh xchiꞌdxyi Dxiohs. \p \v 11 Gulguiꞌhnn garaa raꞌ deeꞌ, laasii laꞌh tu banaann tu xa naa raꞌ dxyih raꞌ nin nabahan raꞌ nuꞌh nnah, nee gulgahcabwaꞌ laꞌh hohra bigaꞌha gatiꞌchi xcaꞌlda nuꞌh, laasii laꞌh dxyih badzihn gahxu ru tin gucaꞌha Dxiohs laꞌh nuꞌh par dxibaaꞌ ziga laꞌn dxyih raꞌ nin mwer gwachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs. \v 12 Laꞌh gueꞌla cagasiaꞌhan gahxu laꞌh biaꞌñih, niꞌchin nin cweezaa guidiꞌhnn raꞌ nuꞌh dziꞌn dxaaba nin rahca loh nacahyi tin guidxiaacu nuꞌh lahdxi jweerta xteenn biaꞌñih, \v 13 tin ziꞌchi guibahan xnehza nuꞌh ziga rgaꞌha rzah bwiinn radxyii; ayi chyu gaca bwiinn laxchihn bwiinn lacahyi, nin ayiza chyu gaca bwiinn gubwihlli, ayiza chyu guchaꞌgadxihldxi za lasaaꞌ raꞌ nuꞌh, ayiza chyu saꞌbistoꞌ xixteenn raꞌ lasaaꞌ nuꞌh. \v 14 Niꞌchin nin gulguicaꞌha xquelrnabwaꞌ Jesucristu tin ayi guunn tu garaaloh nin xclaaꞌdzi tihxi tu guunn tu. \c 14 \s1 Ayi guiñiꞌyah tu bwihtsi tu \p \v 1 Sidela laꞌh tuhbi bwiinn lahda tu ayi rahcabwaꞌ zaꞌca ba xcweenta xchiꞌdxyi Dxiohs, gulguiñiꞌnee ba cun dxyiꞌdxyi naguꞌdziꞌhn ziga bwihtsi gahca tu, ayi childxi tu ba, \v 2 laasii nuu raꞌ bwiinn raꞌ nin ruhnn raꞌ lligaaba zahca gahw raꞌ ba garaa tiiꞌ raꞌ cohsa, ya gaduhbigaꞌh nuu spaaldaa raꞌ ba nin ayi nahpa jweersi loh guelriachiistoꞌ ziga xteenn xchiꞌdxyi Dxiohs nin rahw raꞌ sola xiica cwaꞌn nagaa raꞌ nin rahw raꞌ bwiinn. \v 3 Pwihsi bwiinn nin rahw garaatiiꞌ xica cohsa, ayi guiñiꞌyah ba laꞌh bwiinn nin ayi nuu gahw garaatiiꞌ raꞌ cohsa, neezaa bwiinn nin ayi nuu gahw garaatiiꞌ ayi za guiñiꞌyah ba laꞌh bwiinn nin rahw garaatiiꞌ, laasii Dxiohs gulii za laꞌh bwiinn chi. \v 4 ¿Chyulla naa luꞌh yiꞌh tin guiñiꞌyah luꞌh xmooza stuhbi bwiinn? Pwihsi sidela gwaꞌhazaꞌca o sidela gwaꞌhadxaaba xlamma ba loh ba ya xcweenta xlamma naa niꞌchi, per ziaꞌhan zaꞌca ba laasii Daada Jesucristu zuhnn nadxiipa Ñiꞌh lastoꞌ ba. \p \v 5 Nee nuu bwiinn rñiꞌ raꞌ ba nazaꞌcaru tuhbi dxyih loh stuhbi dxyih, ya snuhn raꞌ bwiinn ruhnn raꞌ ba lligaaba garaa raꞌ dxyih raꞌ naa raꞌn tuhsi. Mas chaꞌyi guunn cada tuhbigah raꞌ ba ziga ruluuꞌyi xquelrihn raꞌ ba naa xnehza. \v 6 Bwiinn nin rahpadaa tuhbi dxyih, ruhnn ban pur xcweenta Dxiohs, ya bwiinn za nin ayi rahpadaa dxyih chi, naa zan para laꞌh Dxiohs pur nin ayi rahpadaa ba dxyih chi. Ya bwiinn nin rahw garaatiiꞌ raꞌ cohsa rahw ban tin para ruhnn lasahca ba lah Dxiohs laasii rudiꞌhi ba guelzuxchiilli loh Dxiohs, ya bwiinn nin ayi rahw, para Dxiohs ayi rahw ba laasii rudiꞌhi za ba guelzuxchiilli loh Dxiohs. \p \v 7 Laasii nin tuhbi raꞌ nuꞌh ayi nabahan raꞌ nuꞌh pur laꞌh gahca raꞌ nuꞌh, nee nin tuhbi za nuꞌh ayi rahchi raꞌ nuꞌh pur laꞌh gahca za xcweenta raꞌ nuꞌh. \v 8 Pwihsi sidela laꞌh nuꞌh nabahan nuꞌh, nabahan nuꞌh para laꞌh Daada Jesucristu; ya sidela laꞌh nuꞌh gachi nuꞌh, pwihsi gachi nuꞌh para laꞌh Daada Jesucristu. Pwihsi tantu loh guelnabahan ziꞌchi za loh guelguhchi naa nuꞌh xpwiinn Jesucristu, \v 9 laasii laꞌh Jesucristu guhchi Ñiꞌh nee gubiaꞌgarii babahan Ñiꞌh loh guelguhchi tin naa Ñiꞌh Daada loh raꞌ bwiinnguuchi raꞌ cun loh raꞌ bwiinn nin nabahan raꞌ. \p \v 10 Per yiꞌh, ¿xixnaa rñiꞌyah luꞌh xcweenta bwihtsi luꞌh? o ¿xixnaa rwaꞌha dxaaba luꞌh loh raꞌ ba?, pwihsi garaa nuꞌh nahpa zadzihn nuꞌh nezloh Crixtu tin guunn Ñiꞌh guelguxchisi xcweenta raꞌ nuꞌh, \v 11 laasii squiiꞌ caa loh dxihtsi xteenn Dxiohs: \q1 Guchii naa xchiꞌdxyiꞌhn, rahbi Daada Dxiohs, \q1 garaa raꞌ bwiinn guihdxyiyuh zuzuꞌnllihbi raꞌ ba loon, \q1 nee garaa raꞌ za bwiinn guihdxyiyuh zidxixteeꞌ raꞌ ba nez loon, guiñiꞌ raꞌ ba: Yuꞌbi si Luꞌh naa Luꞌh Daada Dxiohs. \p \v 12 Niꞌchin cada tuhbigah raꞌ nuꞌh nahpa gatiꞌdxi cweenta raꞌ nuꞌh loh Dxiohs xcweenta ziga bidiꞌhnn raꞌ nuꞌh. \s1 Ayi gusiaaba luꞌh bwihtsi luꞌh loh duhlda \p \v 13 Pwihsi niꞌchin ayi chyu guiñiꞌyah ru xcweenta raꞌ lasaaꞌ raꞌ nuꞌh. Mas chaꞌyi guidiꞌhnn nuꞌh lligaaba lastoꞌ nuꞌh ayi chyu chiꞌhyi nez dxiaaba raꞌ lasaaꞌ raꞌ nuꞌh loh duhlda. \v 14 Naꞌh naꞌnnahn rahcabwaꞌn garaatiiꞌ naa bwen laasii Jesucristu Daada xteenn nuꞌh baluuꞌyi naꞌh ziꞌchi, per sidela chyulla tuhbi bwiinn ruhnn lligaaba tuhbi cohsa naa cohsa dxaaba, pwihsi naa dxaaban para laꞌh ba, \v 15 per sidela pur nin rahw luꞌh guunn chuu nalaasa stoꞌ bwihtsi luꞌh, pwihsi yiꞌh ayiru rucaꞌstoꞌ luꞌh laꞌh Dxiohs, niꞌchin nin ayi guunn luꞌh xa guñihchi bwiinn nin baguhchi Crixtu pur laꞌh ba. \v 16 Niꞌchin ayi gusaaꞌn tu guiñiꞌyah bwiinn pur xcweenta nin naa cohsa bwen para laꞌh tu, \v 17 laasii loh xquelrnabwaꞌ Dxiohs ayi naaꞌhan xa chiꞌhyisi bwiinn xa gahw raꞌ cun xa guee raꞌ ba; sola xquelrnabwaꞌ Dxiohs naaꞌhan xcweenta ziga guibahan nayaa luꞌh nezloh Dxiohs neezaa guelrbwihdxyii stoꞌ cun guelriahxistoꞌ pur xcweenta Spíritu Saantu xteenn Dxiohs, \v 18 laasii ziga nin ruhnn garaa cohsa raꞌ riiꞌ pur xcweenta Jesucristu, bwiinn chi rzaꞌbistoꞌ Dxiohs xcweenta ba, ya garaa raꞌ bwiinn guihdxyiyuh rñiꞌ zaꞌca xcweenta bwiinn squiiꞌ. \p \v 19 Pwihsi niꞌchin nin nahpa chozah nuꞌh gadxiꞌhyi nuꞌh cohsa nin rbahchidxyii stoꞌ nuꞌh, naazan nin ruhnn rahcanee nuꞌh lasaaꞌ nuꞌh tin mahzi chechiistoꞌdziꞌtsi raꞌ ba xchiꞌdxyi Dxiohs. \v 20 Ayi guunn tu para ñichiloh xtsiꞌn Dxiohs pur xcweenta nin rahw tu. Guchiica garaatiiꞌ nin rahw bwiinn naa cohsa nayaa, per nin naa nadxaaba naa gahw luꞌh nin gusiaaba stuhbi raꞌ bwiinn loh duhlda. \v 21 Naa bwen ayi gahw luꞌh bweꞌhla, ayiza guee luꞌh vihnu, tin ziꞌchi ayiza guunn tu para dxiaaba lasaaꞌ tu loh duhlda. \v 22 Pwihsi nahpa guunn luꞌh ziga rguꞌbwaꞌ luꞌh xclaaꞌdzi Dxiohs guunn luꞌh. Cun sola yiꞌhgahca guhcabwaꞌ cuun nin xclaaꞌdzi Dxiohs guunn luꞌh yiꞌhgahca. ¡Riahxi luꞌh pur nin ayi rguꞌtii luꞌh yiꞌh loh duhlda luꞌh pur xcweenta nin rahw luꞌh cun limentu nin reeꞌ luꞌh!, \v 23 per bwiinn nin rguꞌtii loh duhlda xquelrihn ba pur xcweenta nin rahw ba, riuuꞌ xtuhlda ba laasii ayi ruhnn ban cun guelriachiistoꞌ xteenn Dxiohs; ya garaa nin ayi naa cun guelriachiistoꞌ xteenn Dxiohs naan duhlda. \c 15 \s1 Gudxiꞌhyi nez chezah dziꞌtsi ru bwihtsi luꞌh loh xchiꞌdxyi Dxiohs \p \v 1 Garaa nuꞌh nin zezah dziꞌtsi pur xcweenta ziga riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, nahpa gacanee lasaaꞌ raꞌ nuꞌh, cun bwiinn raꞌ nin gueꞌdu chechiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, nee ayi chyu chiꞌhyi xcweenta si raꞌ nuꞌh. \v 2 Garaatiiꞌ raꞌ nuꞌh cada tuhbigah raꞌ nuꞌh nahpa gantsiiꞌhi lasaaꞌ raꞌ nuꞌh, nee tin gachidxiacanee lasaaꞌ raꞌ nuꞌh tin chezah guibahan xnehza nuꞌh, tin ziꞌchi mahziru chechiistoꞌ raꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, \v 3 laasii nicala laꞌhgahca Jesucristu ayi gubahan Ñiꞌh xcweenta gahca Ñiꞌh; sino que pur laꞌh Ñiꞌh guzohba dxyiꞌdxyi ziga caa loh dxihtsi xteenn Dxiohs hasta rñiꞌ squiiꞌ: “Dxyiꞌdxyi guelrñiꞌyah guñiꞌ raꞌ ba loh Luꞌh, neezaa yiꞌcahn biaaba raꞌn.” \v 4 Garaa raꞌ dxyiꞌdxyi raꞌ nin caa loh dxihtsi desde chieempa, gucah raꞌn, tin gacabwaꞌ raꞌ nuꞌh siguhratiiꞌ naa guelnabahan nacuubi para laꞌh raꞌ nuꞌh. Pwihsi siguhra riiꞌ, dxiꞌdxiu-dxaꞌgan paseensi, guelnasaa nin naa ziga tuhbi sehn xteenn guelnabahan nin zeꞌyahlda dxiꞌ. \v 5 Dxiohs ruhnn nadxiipa stoꞌ nuꞌh cun rbahchi nasaa za Ñiꞌh nasaa stoꞌ nuꞌh nee rnaꞌbaꞌhn loh Dxiohs nin ruhnn garaa deeꞌ tin gacanee Ñiꞌh laꞌh tu guunn tu tuhsi lligaaba xteenn Jesucristu cun lasaaꞌ tu \v 6 tin ziꞌchi garaa tu tuhsi juunta, tuhsi rsiaaꞌha guiñiꞌzaꞌca tu xcweenta Dxiohs cun laꞌh Daada Jesucristu xteenn nuꞌh. \s1 Badzihn xchiꞌdxyi Dxiohs loh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel \p \v 7 Pwihsi niꞌchin nnah gulguiꞌhnn recibir lasaaꞌ tu ziga tuhbi ziga stuhbi raꞌ ba, ziga bwiꞌhnn za Crixtu recibir laꞌh tu, tin gachidiꞌhnn lasahca nuꞌh lah Dxiohs nin nuu dxibaaꞌ. \v 8 Naꞌh rñiꞌn loh tu; biꞌ Jesucristu tin guhca Ñiꞌh ziga tuhbi mooza loh raꞌ bwiinn Israel tin baluuꞌyi Ñiꞌh xcweenta xchiꞌdxyi guchii Dxiohs, tin ziꞌchi guzohba dxyiꞌdxyi nin biaꞌhan dxyiꞌdxyinee Dxiohs loh raꞌ xtaada guldooꞌ raꞌ bwiinn Israel, \v 9 nee biꞌ za Ñiꞌh para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ tin guiñiꞌ zaꞌca za raꞌ ba xcweenta Dxiohs laasii baluuꞌyi Ñiꞌh guelralahsastoꞌ xteenn Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba, ziga caa loh dxihtsi xteenn Dxiohs: \q1 Pwihsi niꞌchi nin guiñiꞌ zaꞌcaꞌhn xcweenta Luꞌh nezloh raꞌ bwiinn nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel \q1 nee guꞌldazahn himno raꞌ xcweenta lah Yuꞌbi Luꞌh. \p \v 10 Stuhbi lahta loh Dxihtsi xteenn Dxiohs rñiꞌ squiiꞌ: \q1 Laꞌh tu bwiinnziitu raꞌ, ¡guldxiahxinee laꞌh bwiinn raꞌ nin naa raꞌ xpwiinn Dxiohs! \p \v 11 Ya stuhbi lahta loh Xchihtsi Dxiohs rahbi squiiꞌ: \q1 Laꞌh tu, bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ, ¡gulguiñiꞌ zaꞌca xcweenta nin naa Daada loh raꞌ bwiinn guihdxyiyuh, \q1 nee gulguiñiꞌ za xcweenta guelrnabwaꞌ rooꞌ nin nahpa Ñiꞌh! \p \v 12 Nee stuhbi laꞌgaꞌh bacaꞌh guehtu Isaías squiiꞌ: \q1 Ziꞌ tuhbi llahga guehtu Isaí tin guinabwaꞌ bi loh raꞌ bwiinn ziitu raꞌ, \q1 laasii laꞌh bi cabweeza raꞌ bwiinn ziitu raꞌ. \p \v 13 Dxiohs, nin rniꞌhi nin naa siguhra dziꞌtsi lastoꞌ tu; zusiahxi Ñiꞌh laꞌh tu, neezaa guelnasaa guniꞌhi Ñiꞌh laꞌh tu laasii pur nin riachii stoꞌ tu xchiꞌdxyi Ñiꞌh, pwihsi niꞌchin zuhnn ziahan duxa Ñiꞌh siguhrariiꞌ chi para laꞌh tu pur xcweenta guelrnabwaꞌ xteenn Spíritu Saantu. \p \v 14 Naꞌpahn siguhra xcweenta tu, bwiitsi raꞌn; nuu gadxah cohsa zaꞌca raꞌ stoꞌ tu cun garaaloh guelrahcabwaꞌ, nee naann za tu xa guiñiꞌnee tu tuhbi ziga stuhbi raꞌ bwiinn; \v 15 per loh dxihtsi riiꞌ bacaꞌhn paaldaa dxyiꞌdxyinah xcweenta chiopaa-choon cohsa raꞌ, tin ayi dxiaꞌldastoꞌ tun. Ruꞌnnahñin pur dziꞌn nin bacaꞌbi Dxiohs naꞌh, \v 16 tin gacaꞌhn xpwiinn Jesucristu nin ruluuꞌyi xchiꞌdxyi Ñiꞌh para bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ. Dziꞌn nin cayuꞌnnahn naa ruluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel ziga tuhbi guhn nin dxiuꞌstoꞌ Ñiꞌh, laasii bwiinn raꞌ chi laꞌh raꞌ ba naa bwiinn nayaa nezloh Dxiohs pur xcweenta Spíritu Saantu nin ya guleeza laꞌn lastoꞌ raꞌ ba. \p \v 17 Pwihsi ziga cagasaguhnn Jesucristu dziꞌn rooꞌ raꞌ naꞌh, naꞌpahn ziga nin guiñiꞌn pur xcweenta dziꞌn rooꞌ raꞌ chi, \v 18 laasii ayi dxiaallaꞌhn guiñiꞌn xiilla stuhbi dxyiꞌdxyi xteenn stuhbi xiilla cohsa sino que nin cagasaguhnn si Crixtu naꞌh, tin ziꞌchi guzoꞌbadxiahga raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel xchiꞌdxyi Dxiohs, ya deeꞌ guhcan cun dxyiꞌdxyi raꞌ nin bihnn dxiahga raꞌ ba nee cun dziꞌn raꞌ nin bwaꞌhaloh raꞌ ba, \v 19 cun guelmilahgru xteenn raꞌ dziꞌn rooꞌ nee cun xquelrnabwaꞌ Spíritu Saantu xteenn Dxiohs. Niꞌchin loh guihdxyi Jerusalehn, neezaa gaduhbi gabiin loh guihdxyi Ilírico, laꞌn bagaluꞌyi xchiꞌdxyi Jesucristu garaa raꞌ nez raꞌ chi. \v 20 Pwihsi squiiꞌ bwiꞌhnnaꞌhn jweersi bagaluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Jesucristu nez hasta ayi gaanntiiꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh, tin ziꞌchi ayi ñuꞌnnahn dziꞌn hasta guzaꞌloh cayuhnn stuhbi bwiinn dziꞌn, \v 21 sino que mas chaꞌyi gaca ziga caa loh Dxihtsi xteenn Dxiohs hasta caa squiiꞌ: \q1 Laꞌh raꞌ nin ayi chyu bagaluuꞌyitiiꞌ xchiꞌdxyi Ñiꞌh, zwaꞌha raꞌ ba; \q1 nee zahcabwaꞌ raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi bihn xcweenta Ñiꞌh nin guduhbitiiꞌ. \s1 Pahblu ruhnn lligaaba guzee loh guihdxyi Roma \p \v 22 Pur cweenta raꞌ riiꞌ niꞌchin nin ayi ruꞌnnahn gahn dxieꞌldaguiaꞌhan cuun tu, nicala ziahanla bweelta ruꞌnnahn jweersi tin dxieꞌldahn. \v 23 Per nnah nin laꞌn babwiꞌhnn gahn xtsiꞌnaꞌhn loh rregiohn riiꞌ, nee ziga cayuꞌnnahn lligaaba ziahanla yihza dxieꞌldaguiaꞌhan cuun tu, \v 24 pwihsi nnah nin guzaaꞌhahn tuhbi viaja para guihdxyi España zieꞌldaguiaꞌhan cuun tu. Ya chin chaꞌloh gwaꞌhan loh tu, chiꞌchi guidiaꞌhahn zahcanee tu naꞌh tin chaaꞌhahn España. \v 25 Per nnah loh guihdxyi Jerusalehn guzaaꞌhahn tin cheneꞌhn tuhbi guelrgaaꞌda laꞌh raꞌ bwihtsi raꞌ nuꞌh nin rii raꞌ loh guihdxyi chi, \v 26 laasii laꞌh raꞌ bwiinn Macedonia raꞌ cun bwiinn Acaya raꞌ, laꞌh raꞌ ba bwiꞌhnn lligaaba bachaꞌga raꞌ ba mweeyi para laꞌh raꞌ bwihtsi raꞌ nuꞌh nin naa prohbi loh guihdxyi Jerusalehn. \v 27 Bwiꞌhnn raꞌ ba lligaaba bwen guunn raꞌ ba squiiꞌ, laasii nuu nin nuzaꞌbi raꞌ ba loh raꞌ bwiinn Jerusalehn raꞌ, pur baxeꞌhla raꞌ ba xchiꞌdxyi Jesucristu loh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ riiꞌ; pwihsi niꞌchin nnah gaguuꞌ raꞌ ba guelgueꞌza cayahcanee raꞌ ba laꞌh raꞌ bwiinn Jerusalehn raꞌ garaa nin xchiꞌhnn raꞌ ba. \v 28 Niꞌchin chin chegasiaꞌhanahn mweeyi para laꞌh raꞌ ba chiꞌchi tiꞌdxiꞌhn lahdxyi tu, tin cheguiaꞌhahn cuun tu chin chaaꞌhahn España. \v 29 Naꞌpahn siguhra chin cheguiaꞌhahn cuun tu dxigah cheedxah lastoꞌn cun xquelnazaꞌca xchiꞌdxyi Jesucristu chin gadzihnaꞌhn. \p \v 30 Bwiitsi raꞌn, rnaꞌbaduuxaꞌhn loh tu pur xcweenta xchiꞌdxyi Daada Jesucristu neezaa xcweenta guelriuuꞌlaaꞌdzi nin runiꞌhi Spíritu Saantu; rnaꞌbaꞌhn loh tu gulgadxaꞌga lasaaꞌ, tin gulcwidxi-gulguinaaba loh Dxiohs pur naꞌh. \v 31 Gulguinaaba loh Dxiohs tin gutaꞌh Ñiꞌh naꞌh loh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh nin nuu raꞌ loh guihdxyi Judea, nee tin cun gaduhbi stoꞌ za raꞌ xpwiinn Jesucristu nin rii raꞌ loh guihdxyi Jerusalehn guicaꞌha raꞌ ba mweeyi nin naa guelrahcanee para laꞌh raꞌ ba, \v 32 nee cabweeza stoꞌn sidela laꞌh Dxiohs nnaa Ñiꞌh gadzihnaꞌhn cun guelrdzihta cun guelnasaa chin gwaꞌhahn loh tu, nee tin gaꞌpahn guelruziꞌlaaꞌdzi loh nin dxieꞌldaguiaꞌhahn cuun tu. \v 33 Dxiohs nin rbahchidxyii stoꞌ raꞌ bwiinn gacanee laꞌh garaa tu. Pwihsi ziꞌchi nahpa gaca. \c 16 \s1 Ruxeꞌhla Pahblu guelrgahpa Dxiohs loh raꞌ ba \p \v 1 Rguꞌneezahn laꞌh bizaaꞌn nuꞌh Febe nee loh tu, laasii nee bi bwiꞌhnn bi dziꞌn rooꞌ laꞌn guidoꞌ xteenn guihdxyi Cencrea. \v 2 Gulguiaꞌha loh bi cun gaduhbistoꞌ tu pur lah Daada Jesucristu, ziga nahpa guidiꞌhnn nuꞌh ziga riachiistoꞌ nuꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs, nee gulgadiꞌhi laꞌh bi cuun chiꞌhzi cohsa raꞌ nin guichiꞌhn bi, laasii bwiꞌhnn bi compahñu laꞌh ziahan raꞌ bwiinn, nee neezaa naꞌh gahca. \p \v 3 GulgagahpaDxiohs laꞌh Priscila cun Aquila xcweeꞌntahn laasii laꞌh raꞌ ba rahcanee raꞌ ba naꞌh loh xtsiꞌn Jesucristu. \v 4 Laꞌh raꞌ ba ayi biaa raꞌ ba xquelnabahan raꞌ ba pur xcweeꞌntahn, niꞌchin nin ruxeꞌhlaꞌhn tuhbi guelzuxchiilli para laꞌh raꞌ ba, nee ayi sola naꞌh si dxiꞌh sino que neezaa raꞌ garaa raꞌ bwiinn guidoꞌ raꞌ nin ayi naa raꞌ bwiinn Israel raꞌ ruxeꞌhla tuhbi guelzuxchiilli para laꞌh raꞌ ba. \v 5 Ruxeꞌhlaꞌhn tuhbi guelrgahpaDxiohs loh raꞌ lasaaꞌ raꞌn nin radxaꞌga lasaaꞌ raꞌ rwaaꞌ yihdzi Priscila cun Aquila. Ruxeꞌhlazahn tuhbi guelrgahpaDxiohs laꞌh Epenetu, nin naa mwer tuhbi bwiinn nin gwachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Jesucristu nez guihdxyi Acaya. \v 6 Ruxeꞌhla zahn tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh María nin bwiꞌhnn duuxa dziꞌn loh tu, \v 7 neezaa loh raꞌ bwiinn lahdxyi raꞌn nin laa Andrónico cun Junias ruxeꞌhlaꞌhn tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh raꞌ ba nin bieꞌwneen laꞌn lahtsidxiꞌba; niꞌchin laꞌh raꞌ ba naa raꞌ ba bwiinn rooꞌ raꞌ loh raꞌ pooxtla, nee neezaa galoh laꞌh raꞌ ba gwachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Jesucristu que naꞌh. \p \v 8 GulgagahpaDxiohs laꞌh Amplias xcweeꞌntahn, nin naa tuhbi lasaaꞌ nuꞌh loh dziꞌn xcweenta Jesucristu, \v 9 nee gulgagahpaDxiohs laꞌh Urbanu nin ruꞌnneꞌhn xtsiꞌn Jesucristu, cun laꞌh za xamihgu dzinaꞌhn Estaquis. \v 10 GulgagahpaDxiohs za laꞌh Apeles xcweeꞌntahn; laꞌh bi nin baniꞌhi paaldaa sehn raꞌ xteenn ziga paꞌh riachiistoꞌ bi xchiꞌdxyi Jesucristu, cun neezaa gulgagahpaDxiohs laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin naa raꞌ bwiinn xfamihyi Aristóbulu. \v 11 Ruxeꞌhlazahn tuhbi guelrgahpaDxiohs laꞌh Herodión, nin naa bwiinn laadxyihn, neezaa loh raꞌ lasaaꞌ raꞌ Narcisu nin guyuuꞌ guyaꞌzi xchiꞌdxyi Jesucristu, \v 12 neezaa laꞌh Trifena ruxeꞌhlaꞌhn tuhbi guelrgahpaaDxiohs cun laꞌhza Trifosa; garoopa raꞌ ba cayuhnn raꞌ ba xtsiꞌn Jesucristu. Ruxeꞌhlazahn tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh naan Pérsida, bizaaꞌn raꞌ nuꞌh loh xcweenta Jesucristu nin cayuhnn duxa za dziꞌn loh xcweenta Jesucristu. \v 13 GulgagahpaDxiohs za laꞌh Rufu xcweeꞌntahn; laꞌh bi naa tuhbi bwiinn nin gulii Dxiohs; neezaa xmah bi laasii guhca za ba zigazi tuhbi xmaaꞌzahn. \v 14 GulgagahpaDxiohs za laꞌh Asíncritu, cun laꞌh Flegonte, neezaa laꞌh Hermas, neeza laꞌh Patrobas, neezaa laꞌh Hermes, neezaa laꞌh raꞌ bwihtsi raꞌ nuꞌh nin nuunee raꞌ ba. \v 15 GulgagahpaDxiohs za laꞌh Filóloga xcweeꞌntahn, neezaa laꞌh Julia, neezaa laꞌh Nereo cun bizaaꞌn bi nee laꞌh Olimpas cun garaa raꞌ xpwiinn Dxiohs nin nuu raꞌ tuhsi cun laꞌh raꞌ ba. \p \v 16 GulgagahpaDxiohs lasaaꞌ ziga tuhbi ziga stuhbi raꞌ tu; garaa raꞌ xpwiinn guidoꞌ Crixtu ruxeꞌhla tuhbi guelrgahpaDxiohs laꞌh tu. \p \v 17 Bwiitsi raꞌn, rnaꞌbaduuxaꞌhn loh tu gulgahcanasiin cun xcweenta raꞌ bwiinn raꞌ nin rusiahchistoꞌ raꞌ bwiinn, tin guilaaꞌha lasaaꞌ raꞌ ba. Pwihsi bwiinn raꞌ squiiꞌ rwaꞌhadxaaba raꞌ ba loh guelruluuꞌyi xteenn Dxiohs nin zezahnee tu, niꞌchin mahzi chaꞌyi gulguiriaꞌcaa loh raꞌ bwiinn raꞌ squiiꞌ, \v 18 laasii bwiinn raꞌ nin naa xmohda raꞌ ñiꞌh ziꞌchi ayi ruzoꞌbadxiahga raꞌ ba ziga xclaaꞌdzi Daada Jesucristu mahs ruzoꞌbadxiahga raꞌ ba ziga nin gadziiꞌba chiꞌhzi yihca raꞌ ba. Nee caꞌha raꞌ ba mahn rñiꞌ raꞌ ba dxyiꞌdxyi naguꞌdzi cun dxyigah nadaatiiꞌ rñiꞌ raꞌ ba tin ziꞌchi ayi guinagahntiiꞌ rusaguiꞌhi raꞌ ba laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin naa stoꞌ raꞌ ñiꞌh nayuuldiꞌhn. \v 19 Garaa raꞌ bwiinn naann raꞌ ba naa tu bwiinn nin bazoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Dxiohs, niꞌchin nin riahxiꞌhn nee xclaaꞌdzihn gaca tu bwiinn nasiin loh raꞌ cohsa zaꞌca raꞌ per neezaa gulgahca ziga bweezu raꞌ nin ayi xi gaann tiiꞌ loh raꞌ cohsa dxaaba raꞌ. \v 20 Pwihsi Dxiohs nin rbahchidxyii stoꞌ nuꞌh lwehgu gahca guxaꞌta Ñiꞌh bwiinndxaaba nez ñaaꞌ tu. Lah Daada Jesucristu xteenn nuꞌh guunntaaꞌyi yihca tu. \p \v 21 Timoteu nin rahcanee naꞌh loh dziꞌn ruxeꞌhla tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh tu, cun laꞌh Luciu cun Jasohn, cun neezaa laꞌh Sosípater, nin naa tuhbi bwiinn laadxyihn; ruxeꞌhla raꞌ ba tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh tu. \p \v 22 Naꞌh Terciu, nin cagacaꞌhn dxihtsi riiꞌ xcweenta Pahblu ruxeꞌhlazahn tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh tu pur lah Daada Jesucristu. \p \v 23 Ruxeꞌhlaza Gahyu tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh tu. Nuuꞌhuhn rwaaꞌ yihdzi bi, runiꞌhi za bi rwaaꞌ yihdzi bi radxaꞌga lasaaꞌ bwiinn guidoꞌ. Ruxeꞌhla za Erastu nin naa tesoreru xteenn guihdxyi riiꞌ tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh tu, cun neezaa bwihtsi nuꞌh nin laa Cuarto, ruxeꞌhla tuhbi guelrgahpaDxiohs para laꞌh tu. \p \v 24 Gacanee Daada Jesucristu laꞌh tu. Ziꞌchi nahpa gaca pwihsi. \s1 Dxyiꞌdxyi raꞌ luulchima xteenn Pahblu \p \v 25 Gulguiñiꞌzaꞌca loh Dxiohs nin guunn nadxipa-guunn naguihdzi laꞌh tu loh xchiꞌdxyi Jesucristu, laasii laꞌhÑiꞌh nin naa dxyiꞌdxyi nagaꞌtsi nin nuu desde galohtiiꞌ loh garaa raꞌ nin nuu nnah, \v 26 per laꞌh tu banaann tu dxyiꞌdxyi riiꞌ pur xcweenta dxyiꞌdxyi raꞌ nin bacaꞌh raꞌ guehtu daada raꞌ nin guñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs desde galohyi; nee cun ziga bwiꞌhnn Yuꞌbi Dxiohs lligaaba guilliiꞌdzi dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, tin ziꞌchi chuu-chaꞌzi dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ yihca raꞌ garaa raꞌ bwiinn guidxyiyuh. \v 27 ¡Tuhbi dxiꞌh laꞌh Dxiohs nin naann garaatiiꞌ cohsa; nahpa garaatiiꞌ raꞌ bwiinn guiñiꞌ zaꞌca raꞌ ba pur xcweenta Jesucristu para tuꞌpazi! Pwihsi ziꞌchi nahpa gaca.