\id JHN \h San Juan \toc1 Dxyiꞌdxyi raꞌ nin bacaꞌh San Jwahn Xcweenta Jesucristu \toc2 San Juan \toc3 Jn. \mt1 Dxyiꞌdxyi raꞌ nin bacaꞌh San Jwahn Xcweenta Jesucristu \c 1 \s1 Xchiꞌdxyi Dxiohs naa ndxiꞌhw \p \v 1 Desde galoh nin nagahdxi cwixchih guihdxyiyuh laꞌh dxyiꞌdxyi nuu la; ya nuunee dxyiꞌdxyi chi laꞌh Dxiohs, nee dxyiꞌdxyi chi naa Dxiohs. \v 2 Ya desde chin gurihxchih guihdxyiyuh laꞌh Ñiꞌh nuunee la laꞌh Dxiohs. \v 3 Ya pur laꞌh Ñiꞌh bwiꞌhnn Dxiohs garaatiiꞌ raꞌ cohsa; ya nin tuhbi nin gurihxchih ayi guhcan sin laꞌh Ñiꞌh sino que bweꞌzii pur laꞌh Ñiꞌh guhca raꞌn. \v 4 Pur laꞌh Ñiꞌh nuu guelnabahan, ya guelnabahan chi naa biaꞌñih para laꞌh raꞌ bwiinn. \v 5 Biaꞌñih riiꞌ rziaꞌñih loh nacahyi, ya loh nacahyi ayi guunnan gahn gusiuꞌyin laꞌh biaꞌñih chi. \p \v 6 Guyuuꞌ tuhbi bwiinn nin guxeꞌhla Dxiohs, lah ba guhca Jwahn. Bwiinn riiꞌ biꞌ ba \v 7 tin guluuꞌyi ba dxyiꞌdxyi xcweenta biaꞌñih xteenn Dxiohs, nee tin garaa za bwiinn chechiistoꞌ raꞌ ba xcweenta dxyiꞌdxyi raꞌ nin guluuꞌyi ba. \v 8 Per ayi Jwahn dxiꞌh naa biaꞌñih, sino que biꞌ Jwahn tin guñiꞌ ba xcweenta nin naa biaꞌñih loh raꞌ bwiinn. \v 9 Biaꞌñih nin naa guchii paꞌh nin ruziaꞌñih hasta rii raꞌ garaatiiꞌ raꞌ bwiinn, biaꞌñih chi biꞌ loh guihdxyiyuh. \p \v 10 Ya nin naa dxyiꞌdxyi naa laꞌh Ñiꞌh nin biꞌ loh guihdxyiyuh, ya pur laꞌh Ñiꞌh guhca guihdxyiyuh; per laꞌh raꞌ bwiinn guihdxyiyuh ayi bwiꞌhnn cweenta raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \v 11 Biꞌ Ñiꞌh hasta rii raꞌ nin naa raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, per laꞌh raꞌ ba ayi bwiꞌhnn cweenta raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \v 12 Ya garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin gwachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh, badiꞌhi Ñiꞌh guelrnabwaꞌ laꞌh bwiinn raꞌ chi tin gaca raꞌ ba lliiꞌn Dxiohs, \v 13 ayi pur nin naa raꞌ dxiꞌh ba lliiꞌn bwiinn guidxyiyuh, nee ayiza pur xigaaba raꞌ dxiꞌh xcuzahn raꞌ ba o pur chyulla stuhbi bwiinn, sino que guhcan pur xigaaba Dxiohs. \p \v 14 Pwihsi laꞌh nin naa dxyiꞌdxyi guhca Ñiꞌh tuhbi bwiinn guidxyiyuh nee guyuuꞌnee za Ñiꞌh laꞌhnu; nee nadziiꞌhi paꞌcaa Ñiꞌh laꞌh nu, cun rñiꞌ za Ñiꞌh dxyiꞌdxyi nanchii loh nu, nee bidiaꞌhaloh za nu llaꞌñih xteenn Ñiꞌh, nin naa llaꞌñih yuꞌpi Lliiꞌn Xtaada Dxiohs nuꞌh. \p \v 15 Jwahn bwiiꞌyidxyiꞌdxyi pur xcweenta Jesuhs, ya guñiꞌ Jwahn squiiꞌ, jweersi rooꞌ rahbi ba: \p ―Bwiinn riiꞌ naa nin ruzeꞌtaꞌhn loh tu, chin guñiꞌn loh tu: “Bwiinn nin dxiꞌ nehz diꞌtsihn bwiinn chi mahzi lasahca que naꞌh nee laasii za nuu ba galohtiiꞌ que naꞌh.” \p \v 16 Ya garaa raꞌ nu, bachicaꞌha raꞌ nu xquelnazaꞌcaduxa Ñiꞌh, nee cun neezaa guelnadziiꞌhi dihtsi lasaaꞌ guelnadziiꞌhi. \v 17 Lehyi xteenn Dxiohs biꞌ pur xcweenta Moisehs; per ya ziga guelnadziiꞌhi xteenn Dxiohs cun dxyiꞌdxyi nin ruluuꞌyi xa paꞌcaa naa Dxiohs, bieꞌnee Jesucristun. \v 18 Nin tuhbi bwiinn nagahdxi gwaꞌha yuꞌpi laꞌh Dxiohs; sohla tuhbi dxiꞌh yuꞌpi Lliiꞌn Ñiꞌh nin nuu stoꞌ Daada Dxiohs; laꞌchiꞌhzi Ñiꞌh baluuꞌyi Ñiꞌh dxyiꞌdxyi xcweenta Dxiohs laꞌhnuꞌh. \s1 Jwahn nin ruroꞌbañihsa ruluuꞌyi xcweenta Daada Jesucristu \r (Mt. 3.11‑12; Mr. 1.7‑8; Lc. 3.15‑17) \p \v 19 Bwiinn Israel raꞌ nin naa raꞌ bwiinn guihdxyi Jerusalehn guxeꞌhla raꞌ ba paaldaa bixohza raꞌ cun levita raꞌ loh Jwahn, tin gwah ganabadxyiꞌdxyi raꞌ ba chyu naa Jwahn. \v 20 Chiꞌchi nayaa-nayaa gudxixteeꞌ Jwahn, rahbi ba: \p ―Ayi naꞌh dxiꞌhn naan Crixtu nin dxiꞌ. \p \v 21 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Jwahn: \p ―¿Chyuulla naa chiꞌh luꞌh, pwihsi? ¿Ta yiꞌh naa luꞌh profeta Elías? \p Chiꞌchi rahbi Jwahn loh raꞌ ba: \p ―Ayi naꞌh dxiꞌhn. \p Ya chiꞌchi rahbi raꞌ ba: \p ―¿Pwihsi yiꞌh chiꞌh niꞌchi nin naa luꞌh Daada nin rñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs dxiꞌ? \p Chiꞌchi rahbi Jwahn: \p ―Ayi naꞌh dxiꞌhn. \p \v 22 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Jwahn: \p ―¿Chyu naa chiꞌh luꞌh, pwihsi? Laasii laꞌhnu nahpa dxioꞌganee nu rsohn loh raꞌ bwiinn nin guxeꞌhla laꞌhnu, niꞌchin yiꞌh gahca guñiꞌ ziga naa xcweenta luꞌh loh nu. \p \v 23 Chiꞌchi rahbi Jwahn loh raꞌ ba: \p ―Naꞌh naan tuhbi bwiinn nin rñiꞌ jweersi nez loh dahan desiertu squiiꞌ: “Gulgasanchii xneziuh Dxiohs lastoꞌ tu”, ziga guñiꞌ guehtu profeta Isaías. \p \v 24 Ya bwiinn raꞌ nin bagañiꞌ loh Jwahn naa raꞌ xpwiinn raꞌ bwiinn fariseu raꞌ. \v 25 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Jwahn: \p ―Pwihsi sidela yiꞌh ayi naa luꞌh Crixtu nin dxiꞌ, nin ayi za naa luꞌh laꞌh Elías, nin ayi za naa luꞌh Daada nin rñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs dxiꞌ, ¿xixnaa chiꞌh ruroꞌbañihsa luꞌh? \p \v 26 Ya chiꞌchi rahbi Jwahn loh raꞌ ba: \p ―Naꞌh ruroꞌbañiꞌsahn cun ñihsa zi, per nez loh tu dxaꞌga tuhbi nin ayi nuꞌnbwaꞌ tu, \v 27 ya bwiinn chi naa nin gueꞌdu dxiꞌ nez diꞌtsihn, ya naꞌh nin ayi xi lasahcaꞌhn para laꞌh bwiinn chi; nin para cweꞌhehn tahba ba ñaaꞌ ba ayi lasahcaꞌhn. \p \v 28 Garaa raꞌ deeꞌ guhca loh guihdxyi nin laa Betania, hasta naa rwaaꞌ guiꞌw Jordahn nez lahdu nin rtahn gubihdxyi, hasta baroꞌbañihsa Jwahn. \s1 Jesuhs, ziga Xiꞌhyi Dxiohs \p \v 29 Ya chin barah gueꞌla, bwaꞌha Jwahn loh Jesuhs zeegadzihn Ñiꞌh hasta zuu Jwahn, chiꞌchi rahbi Jwahn: \p ―¡Gulguiaꞌha! Riiꞌ laꞌh Xiꞌhyi Dxiohs nin rusiaꞌpitii xtuhlda raꞌ bwiinn guihdxyiyuh badzihn. \v 30 Laꞌh ba nin guñiꞌn loh tu: “Nez diꞌtsihn ziꞌ stuhbi nin mahzi lasahca que naꞌh, laasii laꞌh ba nuu ba desde galohyi que ziga naꞌh.” \v 31 Neezaa naꞌh ayi biuꞌnbwaꞌn cuun nin naa laꞌh ba; per naꞌh zeꞌldahn tin cagaroꞌbañiꞌsahn laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ tin dxiuꞌnbwaꞌ raꞌ ba laꞌh ba. \p \v 32 Neezaa rahbi Jwahn: \p ―Naꞌh bwaꞌhan biehta Spíritu Saantu nez llaaꞌndxibaaꞌ yihca Jesuhs zigazi tuhbi palohmwiꞌhn ya guzuhdxyii palomwiꞌhn chi yihca ba. \v 33 Naꞌh ayi za biuꞌnbwaꞌn laꞌh ba, per Daada nin guluꞌnehza naꞌh zeꞌldagaroꞌbañihsahn cun ñihsa nnah Ñiꞌh loon: “Chin gwaꞌha luꞌh laꞌh Spíritu Saantu nin dxiehta nez llaaꞌndxibaaꞌ guleezaa yihca tuhbi bwiinn, bwiinn chi naa nin guroꞌbañihsa laꞌh raꞌ bwiinn cun Spíritu Saantu”, \v 34 yannah laꞌh ba bwaꞌhaloon niꞌchin nin ruluꞌyiꞌhn naa ba Lliiꞌn Dxiohs. \s1 Bwiinn raꞌ riiꞌ naa raꞌ mwerdoꞌtiiꞌ bwiinn raꞌ nin gulii Jesuhs \p \v 35 Ya barah stuhbi gueꞌla zuunee Jwahn laꞌh chiohpa xpwiinn ba, \v 36 ya nez chi bwaꞌhalaꞌgaꞌh ba laꞌh Jesuhs zuuzah Ñiꞌh nez chi, chiꞌchi rahbi Jwahn: \p ―¡Gulguiaꞌha! Laꞌh Xiꞌhyi Dxiohs dee chi. \p \v 37 Ya chin bihn raꞌ garoopa xpwiinn Jwahn, guñiꞌ ba ziꞌchi, lwehgu zeenaꞌhla raꞌ ba laꞌh Jesuhs. \v 38 Ya chin bwaꞌha Jesuhs zeenaꞌhla raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―¿Xi radxiꞌhyi tu? \p Chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Jesuhs: \p ―Mwehsu, ¿callaa nuu luꞌh? \p \v 39 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Gultaꞌguiaꞌha. \p Ya chiꞌchi gwah guiaꞌha raꞌ ba hasta nuu Ñiꞌh, ya riꞌchi biaꞌhannee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, laasii hohra chi naa zigachiꞌh rcatahpa gudxyih. \p \v 40 Andrehs bwihtsi Simohn Pehdru naa tuhbi raꞌ ba loh garoopa raꞌ ba nin bihn xchiꞌdxyi Jwahn ya gwanaꞌhla raꞌ ba laꞌh Jesuhs, \v 41 ya seguihdu nin bwiꞌhnn Andrehs, lwehgu bagadxiꞌhyi ba bwihtsi ba nin laa Simohn, ya rahbi ba loh ba: \p ―Laꞌhnu badxeela laꞌh Crixtu. \p \v 42 Ya chiꞌchi gwahnee Andrehs laꞌh Simohn hasta zuu Jesuhs; ya chin bwaꞌha Jesuhs loh Simohn, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh ba: \p ―¿Ta yiꞌh nin naa luꞌh Simohn, lliiꞌn Jonahs?; per nnah laa luꞌh gaca Cefas (nin laa za Pehdru). \s1 Jesuhs gudihdxyi laꞌh Felipe cun Natanael \p \v 43 Ya chin barah gueꞌla, bwiꞌhnn Jesuhs lligaaba chee Ñiꞌh para guihdxyi Galilea; dxyih chi badxiꞌloh Ñiꞌh laꞌh Felipe ya rahbi Ñiꞌh loh ba: \p ―Gudaꞌnaꞌhla naꞌh. \p \v 44 Ya Felipe rii naa ba tuhbi bwiinn guihdxyi Betsaida, hasta naa za lahdxyi Andrehs cun Pehdru. \v 45 Ya chin badxiꞌlohgaꞌh Felipe laꞌh Natanael, rahbi ba loh Natanael: \p ―Laꞌhnu bidiaꞌha loh bwiinn nin rñiꞌ xcweenta Ñiꞌh loh dxihtsi raꞌ xteenn lehyi nin bacaꞌh guehtu Moisehs, laꞌhgahcaza Ñiꞌh naa nin ruzeꞌta raꞌ guehtu daada raꞌ nin guñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs; laa Ñiꞌh naa Jesuhs, lliiꞌn Joseh nin naa bwiinn guihdxyi Nazaret. \p \v 46 Chiꞌchi rahbi Natanael: \p ―¿Ta nez Nazaret chi zahca dxiꞌ tuhbi bwiinn zaꞌca? \p Chiꞌchi rahbi Felipe: \p ―Gudaaꞌ tin gwaꞌha luꞌh. \p \v 47 Ya chin bwaꞌha Jesuhs loh Natanael, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh ba: \p ―Riiꞌ laꞌh tuhbi bwiinn Israel paꞌh badzihn, nin ayi tuhbi dxyiꞌdxyi rusaguiꞌhi rwaaꞌ ñiꞌh. \p \v 48 Chiꞌchi rahbi Natanael loh Jesuhs: \p ―¿Xaloh nuꞌnbwaꞌ luꞌh naꞌh? \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Bwaꞌhahn loh luꞌh desde galohyi galoh nin guñiꞌ Felipe loh luꞌh, chin guñiꞌ ba loh luꞌh llaaꞌn tuhbi yahga ñiigu. \p \v 49 Chiꞌchi rahbi Natanael loh Ñiꞌh: \p ―Mwehsu, ¡yiꞌh naa luꞌh Lliiꞌn Dxiohs, nee naa za luꞌh Rehyi loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ! \p \v 50 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¿Ta pur nin guñiꞌn loh luꞌh bwaꞌhahn yiꞌh llaaꞌn yahga ñiigu, niꞌchin nin riachiistoꞌ luꞌh naꞌh? Pwihsi desde nnah par delaanta zwaꞌha luꞌh mahziru cohsa rooꞌ raꞌ ziga cohsa raꞌ riiꞌ. \p \v 51 Neezaa rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Guchiin dxyiꞌdxyi nin rñiꞌn loh tu, zwaꞌha tu llaaꞌndxibaaꞌ soobaallaalan ya gwaꞌha tu laꞌh raꞌ xaanjla Dxiohs dxiehta, gacah raꞌ ba yihca Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw. \c 2 \s1 Tuhbi saaꞌ xteenn guihdxyi Canah xteenn Galilea \p \v 1 Ya chin guhca chohnna dxyih, guyuuꞌ tuhbi saaꞌ loh guihdxyi Canah, xteenn guihdxyi nin laa Galilea. Neezaa xmah Jesuhs zuu riꞌchi, \v 2 ya Jesuhs cun xpwiinn Ñiꞌh biduꞌhun Ñiꞌh tin gwah Ñiꞌh saaꞌ riꞌchi. \v 3 Ya chin gubihdzi vihnnu nin cayuhnn saaꞌ, chiꞌchi rahbi xmah Jesuhs loh Ñiꞌh: \p ―Ayiru nahpa raꞌ bwiinn raꞌ riiꞌ vihnnu, laꞌn gubihdzi. \p \v 4 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Gunnaꞌh, ¿xixnaa rñiꞌ luꞌh loon ziꞌca? Nagahdxi guigaꞌha xohraꞌhn. \p \v 5 Chiꞌchi rahbi xmah Jesuhs loh raꞌ bwiinn raꞌ nin guzuh gutiꞌdxi nin guichiꞌhn raꞌ bwiinn raꞌ nin rii raꞌ loh mweella: \p ―Gulguiꞌhnn garaa nin nnaa Jesuhs loh tu. \p \v 6 Riꞌchi zuu xoꞌpa riiꞌdxiah, nin riuuꞌ ñihsa nin rdxiꞌbinaa raꞌ bwiinn Israel raꞌ tin rahca nayaa raꞌ ba tin ziꞌchi rzohba dxyiꞌdxyi ruzaꞌloh raꞌ ba xlehyi guehtu Moisehs. Ya laꞌn tuhbi raꞌ riiꞌdxiah raꞌ chi rdaꞌh ziga chywaꞌh o chwaꞌhbitsiꞌh lihtru ñihsa. \v 7 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ mooza raꞌ chi: \p ―Gulgachah ñihsa laꞌn raꞌ riiꞌdxiah raꞌ ca. \p Ya bachah raꞌ ba ñihsa laꞌn raꞌ riiꞌdxiah chi hasta que no gwadxah raꞌn, \v 8 chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Yannah gulcweꞌhe nuhnan gulchenee guicaꞌha bwiinn nin cayuhnn saaꞌ riiꞌ. \p Ya bwiꞌhnn mooza raꞌ chi ziga guhdzi Jesuhs guunn raꞌ ba. \v 9 Chiꞌchi gwaaꞌ bwiinn nin cayuhnn saaꞌ chi nuhn ñihsa nin biahca vihnnu (ya nin ayi gaann ba canehza guzah vihnnu chi, sola laꞌh raꞌ mooza raꞌ chi naann raꞌ ba canehza guzah vihnnu chi). Chiꞌchi gudihdxyi bwiinn nin cayuhnn saaꞌ laꞌh nuꞌbi nbahyi, \v 10 chiꞌchi rahbi ba: \p ―Garaatiiꞌ raꞌ bwiinn guee raꞌ mwehrgaloh vihnnu zaꞌca, ya chin laꞌh raꞌ ba gwaaꞌ ziꞌyi vihnnu zaꞌca, chiꞌchi guee raꞌ gaꞌh ba nuhn vihnnu corrienta, per yiꞌh nuu guꞌchaꞌyi luꞌh vihnnu zaꞌca chi hasta nnah. \p \v 11 Mwer dziꞌn rooꞌ riiꞌ naa nin bwiꞌhnn Jesuhs loh guihdxyi Canah xteenn Galilea, tin baluuꞌyi Ñiꞌh xa naa guelrnabwaꞌ xteenn Ñiꞌh; pwihsi neezaa raꞌ xpwiinn Ñiꞌh gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \p \v 12 Ya chin guyaꞌloh bwiꞌhnn Jesuhs deeꞌ, chiꞌchi gunaꞌzunehza Ñiꞌh zee Ñiꞌh para guihdxyi Capernaum, cun xmah Ñiꞌh, cun bwiinn raꞌ nin naa bwihtsi Ñiꞌh, cun xpwiinn za Ñiꞌh; ya loh guihdxyi raꞌ chi biaꞌhannee Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba paaldaa dxyih raꞌ. \s1 Jesuhs basiaa laꞌn guidoꞌ rooꞌ \r (Mt. 21.12‑13; Mr. 11.15‑18; Lc. 19.45‑46) \p \v 13 Ya ziga laꞌh xlañih paascu raꞌ bwiinn Israel raꞌ zeꞌgadzihn chin riagannastoꞌ raꞌ ba gueꞌla nin gudiiꞌdxi aanjla guelguhchi loh guihdxyi Egiptu, niꞌchin gunaꞌzunehza Jesuhs, zee Ñiꞌh para loh guihdxyi Jerusalehn. \v 14 Ya chin badzihn Ñiꞌh riꞌchi, bwaꞌha Ñiꞌh rii raꞌ bwiinn raꞌ nin ruhnn raꞌ guriꞌxi laꞌn guidoꞌ rooꞌ; bwiinn raꞌ nin rutooꞌ raꞌ guidxaꞌh cun palohmma raꞌ, bwiinn raꞌ nin zohba raꞌ hasta zuu raꞌ mwehlla raꞌ hasta ruchaꞌh raꞌ bwiinn mweeyi. \v 15 Chin bwaꞌha Ñiꞌh garaa raꞌ cohsa raꞌ riiꞌ, chiꞌchi bwiꞌhnnchaꞌyi Jesuhs tuhbi cwaarta duꞌh ya babweꞌhedxiaꞌhla Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba hasta nez dihtsi guidoꞌrooꞌ, cun xiꞌhyi raꞌ ba cun ziahan ru raꞌ guidxaꞌh raꞌ. Ya bwiinn raꞌ nin ruchaꞌh mweeyi, bazaꞌh Ñiꞌh xmweeyi raꞌ ba loh yuh, ya xmweella raꞌ ba nezii-nezichi balaꞌha Ñiꞌhn. \v 16 Ya rahbi Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn raꞌ nin rutooꞌ palohmma: \p ―¡Gulgabweꞌhe niꞌca raꞌ riiꞌ! ¡Ayi guunn tu yihdzi Xtaaꞌdahn ziga tuhbi loh dxiaaꞌ! \p \v 17 Ya chiꞌchi bagannaastoꞌ raꞌ xpwiinn Ñiꞌh nin caa loh Xchihtsi Dxiohs squiiꞌ: “Rdiꞌhillahn stoꞌn xcweenta nin ruhnnee raꞌ ba yihdzi luꞌh.” \v 18 Ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ bwiinn Israel loh Jesuhs, rahbi raꞌ ba: \p ―¿Xi sehn guluuꞌyi luꞌh laꞌhnu tin guidiaꞌha nu nahpa luꞌh guelrnabwaꞌ cayuhnn luꞌh dziꞌn raꞌ ca? \p \v 19 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Gulgacwih guidoꞌ riiꞌ, ya chin dxiohnna dxyih ziuꞌn nacuubiñin stuhbi. \p \v 20 Chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi loh Ñiꞌh: \p ―Chwaꞌhabi xoꞌpa yihza guhcachaꞌyi guidoꞌ riiꞌ, ¿nee yiꞌh nnaa luꞌh chohnna si dxyih dxiuꞌn zaꞌca luꞌhn? \p \v 21 Per xcweenta guidoꞌ nin guñiꞌ Jesuhs loh raꞌ bwiinn raꞌ chi naa bweꞌltihxi Ñiꞌh. \v 22 Pwihsi niꞌchin chin babahn Ñiꞌh loh guelguhchi, bagannastoꞌ raꞌ xpwiinn Ñiꞌh xcweenta dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, ya ziꞌchi gwachiistoꞌ raꞌ ba ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs cun ziga guñiꞌ Jesuhs xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \s1 Nuꞌnbwaꞌ Jesuhs lastoꞌ garaa raꞌ bwiinn \p \v 23 Ya gaduhbi nin zuu Jesuhs loh lañih nin cayahca loh guihdxyi Jerusalehn nin naa xlañih paascu raꞌ bwiinn Israel, ziahan raꞌ bwiinn raꞌ gwachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh laasii bwaꞌha raꞌ ba sehn raꞌ cun dziꞌn roo raꞌ nin bwiꞌhnn Jesuhs riꞌchi. \v 24 Per ayi xi guerzaaꞌ guyuuꞌ Ñiꞌh pur laꞌh raꞌ bwiinn, laasii ya nuꞌnbwaꞌ Ñiꞌh lastoꞌ garaatiiꞌ raꞌ bwiinn. \v 25 Ayi xchiꞌhn Ñiꞌh bweꞌzi chyu ñahbi xcweenta raꞌ bwiinn loh Ñiꞌh, laasii laꞌh gahca Ñiꞌh nuꞌnbwaꞌ Ñiꞌh xa naa lastoꞌ cada tuhbigah raꞌ bwiinn. \c 3 \s1 Jesuhs cun Nicodemu \p \v 1 Guyuuꞌ tuhbi bwiinn fariseu nin biriaꞌlah Nicodemu, guhca ba tuhbi bwiinn nin rnabwaꞌ loh raꞌ bwiinn Israel, \v 2 ndxiꞌhw riiꞌ gwah ba gueꞌla hasta guyuuꞌ Jesuhs paaldaa dxyih raꞌ ya rahbi ba loh Ñiꞌh: \p ―Mwehsu, naann nu Dxiohs guluꞌnehza yiꞌh tin guluuꞌyi luꞌh laꞌh nu, laasii ayi nin tuhbi bwiinn nin guunn milahgru raꞌ nin ruhnn yuꞌbiluꞌh, sidela ayi nabahannee Dxiohs laꞌh ba. \p \v 3 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh luꞌh, bwiinn nin ayi gaalaa nacuubi (nin zeꞌ loh deeꞌ naa chechiistoꞌ luꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs) ayi nuu gwaꞌha ba loh guelrnabwaꞌ xteenn Dxiohs llaaꞌndxibaaꞌ. \p \v 4 Chiꞌchi rahbi Nicodemu loh Ñiꞌh: \p ―Per, ¿xa gaca gaalaa nacuubi tuhbi ndxiꞌhw nin ba guyuꞌxa? ¿Ta zahca gabiaꞌgarii dxiuuꞌ ba stoꞌ xmaah ba stuhbi tin gaalaa nacuubi ba? \p \v 5 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh luꞌh, bwiinn nin ayi gaalaa cun ñihsa cun Spíritu Saantu ayi gaca chuꞌtii ba loh guelrnabwaꞌ xteenn Dxiohs. \v 6 Bwiinn raꞌ nin raalaa raꞌ pur guzahn raꞌ naa raꞌ ba bwiinn guidxyiyuh, per nin raalaa raꞌ pur Spíritu Saantu, cabwaꞌ raꞌ ba pur xcweenta Spíritu. \v 7 Ayi guzuꞌhyi yihca luꞌh cun lligaaba pur dxyiꞌdxyi raꞌ nin guñiꞌn loh luꞌh: “Garaa tu nahpa gaalaa nacuubi tu stuhbi.” \v 8 Bwih rzuhun cachiꞌzi nehza rihn luꞌhn, per nin ayi gaann luꞌh canehzan zeꞌen, nee nin ayi za gaann luꞌh canehza guzeeꞌhehn; pwihsi ziꞌchi naa raꞌ bwiinn raꞌ nin rahlaa cun Spíritu Santu. \p \v 9 Chiꞌchi rahbi Nicodemu: \p ―Per, ¿xa gaca dee raꞌ? \p \v 10 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh Nicodemu: \p ―Per ziga yiꞌh, mwehsu dxiꞌh naa luꞌh loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ, nee ayi rahcabwaꞌ luꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ. \v 11 Pwihsi naꞌh guchiin nin rñiꞌn loh luꞌh laꞌh nu rachiñiꞌ nu nin naann nu, nee rachiñiꞌ nu nin bidiaꞌhaloh nu, per laꞌh tu ayi riachiistoꞌ tu nin rachiñiꞌ nu. \v 12 Sidela laꞌh tu ayi riachiistoꞌ tu naꞌh, chin ruzeꞌtaꞌhn loh tu nin nuu loh guidxyiyuh riiꞌ, ¿xaalla chechii chiꞌh stoꞌ tu naꞌh chin guzeꞌtaꞌhn nin nuu dxibaaꞌ? \v 13 Nagahdxi chyu guicah nez dxibaaꞌ, sola tuhbi dxiꞌh bwiinn nin biehta nez dxibaaꞌ nee bwiinn chi naa Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw. \v 14 Ya ziga guteesa guehtu Moisehs bweꞌlda loh dahan desiertu, pwihsi ziꞌchi za laꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw nahpa ziahsa Ñiꞌh, \v 15 tin garaa raꞌ bwiinn nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh laꞌh Ñiꞌh zahpa raꞌ ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \s1 Guelnadziiꞌhi xteenn Dxiohs cun laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh \p \v 16 ’Laasii guhca nadziiꞌhi stoꞌ Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh, niꞌchin guxeꞌhla Ñiꞌh yuꞌpi Lliiꞌn Ñiꞌh loh guidxyiyuh, tin garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh ayi ñichiloh raꞌ ba loh Dxiohs, sino que gapa raꞌ ba tuhbi guelnabahan nacuubi nin ayi ñichilohtiiꞌ, \v 17 laasii Dxiohs ayi guluꞌnehza dxiꞌh Ñiꞌh laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh loh guidxyiyuh tin gudziiꞌba Ñiꞌh duhlda yihca raꞌ bwiinn guidxyiyuh, sino que guhldaꞌh Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba loh duhlda. \v 18 Bwiinn nin chechiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw ayi gaca guelguxchisi xtuhlda ba, per laꞌh bwiinn nin ayi riachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Lliiꞌn Dxiohs bireꞌnchii rsohn naa ba bwiinn duhlda, laasii ayi gwachiistoꞌ ba xchiꞌdxyi yuꞌpi Lliiꞌn Dxiohs. \v 19 Pwihsi bwiinn raꞌ chi ya bireꞌnchii rsohn naa raꞌ ba bwiinn duhlda laasii dziꞌn dxaaba ruhnn raꞌ ba; chin biꞌ biaꞌñih loh guidxyiyuh mahziru biuꞌstoꞌ raꞌ ba loh nacahyi laasii dziꞌn dxaaba ruhnn raꞌ ba, \v 20 laasii garaa raꞌ bwiinn nin ruhnn dziꞌn dxaaba rbweꞌhestoꞌ raꞌ ba biaꞌñih, nee ayi riabiiga raꞌ ba loh biaꞌñih laasii biaꞌñih zuluuꞌyin xtsiꞌn dxaaba raꞌ ba, \v 21 per laꞌh raꞌ bwiinn nin ruzoꞌbadxiahga dxyiꞌdxyi raꞌ nin guchii riabiiga raꞌ ba loh biaꞌñih tin guluuꞌyi dziꞌn raꞌ nin cayuhnn raꞌ ba naa raꞌn dziꞌn zaꞌca nin xclaaꞌdzi Dxiohs gaca. \s1 Jwahn nin ruroꞌbañihsa guñiꞌ laꞌgaꞌh pur Jesuhs \p \v 22 Ya chin guyaꞌloh deeꞌ, chiꞌchi zenee Jesuhs laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh nez loh guihdxyi xteenn Judea, nez guyuuꞌnee Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba paaldaa dxyih chin baroꞌbañihsa za raꞌ xpwiinn Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn. \v 23 Neezaa Jwahn baroꞌbañihsa gaꞌh za nez guihdxyi Enohn, gahxu guihdxyi Salim, laasii nez chi nuu ziꞌyi rooꞌ ñihsa, ya bwiinn raꞌ gwah raꞌ ba tin guroꞌbañihsa raꞌ ba nez chi. \v 24 Dee raꞌ guhca galoh nin nnagahdxi dxieꞌw Jwahn, \v 25 per laꞌh raꞌ xpwiinn Jwahn guzoꞌbaloh cayuuꞌyidxyiꞌdxyinee raꞌ ba laꞌh paaldaa raꞌ bwiinn Israel pur xcweenta xquelrdxiꞌbinaa raꞌ ba ziga naa xcostumbre raꞌ ba, \v 26 ya gwaguihtsi raꞌ ban loh Jwahn, rahbi raꞌ ba: \p ―Mwehsu, bwiinn nin guzuhnee luꞌh nez hasta rtahn gubihdxyi rwaaꞌ guiꞌw Jordahn; bwiinn nin bwiiꞌyidxyiꞌdxyi luꞌh xcweenta ñiꞌh loh nu, bwiinn chi nin nuugaroꞌbañihsa nee ziahanru bwiinn naꞌhla laꞌh ba. \v 27 Chiꞌchi rahbi Jwahn: \p ―Ayi xi guelrnabwaꞌ nahpa bwiinn sidela Dxiohs ayi gudiꞌhin. \v 28 Laꞌh gahca tu bihn tu guñiꞌn loh tu ayi naꞌh dxiꞌh naan Crixtu sino que naꞌh naan tuhbi bwiinn zi nin zeꞌ ñiidxiuu, ya ziꞌ stuhbi bwiinn galoo naꞌh. \v 29 Laasii loh tuhbi saaꞌ bwiinn nin nahpa laꞌh dxaꞌpa mbahyi, bwiinn chi naa nuꞌbinbahyi, ya laꞌh xamihgu nuꞌbinbahyi nin zuu riꞌchi nee rihn ba nin cañiꞌ nuꞌbinbahyi, riahxi duxa ba chin rihn ba rñiꞌ ba, pwihsi ziꞌchi za naꞌh riahxi duuxaꞌhn laasii laꞌh ba badzihn la. \v 30 Laꞌh ba nahpa gaca lasahca ru ba loon ya naꞌh nahpa gulliaaꞌyiꞌhn ru gaca lasahcaꞌhn. \s1 Bwiinn nin zeꞌ nez llaaꞌn dxibaaꞌ \p \v 31 Rahbi za Jwahn: \p ―Bwiinn nin zeꞌ nez guiyaꞌ lasahca ru ba loh garaa raꞌ bwiinn, ya bwiinn nin naa bwiinn loh guidxyiyuh rñiꞌ za ba pur nin nuu raꞌ loh guidxyiyuh, per bwiinn nin zeꞌ nez llaaꞌndxibaaꞌ lasahca ru ba loh raꞌ garaa raꞌ bwiinn, \v 32 nee rñiꞌ za ba nin bwaꞌhaloh ba cun nin bihndxiahgaza ba, per ayi chyu bwiinn riachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi ba. \v 33 Per bwiinn nin riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi ba, bwiinn chi ruluuꞌyi guchiipaꞌca naa dxyiꞌdxyi nin rñiꞌ Dxiohs, \v 34 laasii bwiinn nin guluꞌnehza Dxiohs loh guidxyiyuh ganaalla xchiꞌdxyi Dxiohs rñiꞌ ba, laasii pur Dxiohs gwadxahtiiꞌ stoꞌ nabahan ba cun Spíritu Saantu. \v 35 Daada Dxiohs nadziiꞌhi Ñiꞌh laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh nee badiꞌhi za Ñiꞌh guelrnabwaꞌ laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh loh garaatiiꞌ. \v 36 Niꞌchin bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Lliiꞌn Dxiohs, zahpa raꞌ ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ, per laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi nnaa chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs ayi gapa raꞌ ba guelnabahan chi, sino que nin guicaꞌha raꞌ ba naa guelrzaꞌcazii nin banaa para tuꞌpazi. \c 4 \s1 Jesuhs cun gunnaꞌh nin naa bwiinn Samaria \p \v 1 Chin bihn Jesuhs nin rñiꞌ raꞌ bwiinn fariseu raꞌ rahbi raꞌ ba: “Jesuhs ruroꞌbañihsa laꞌh raꞌ mahziru bwiinn que laꞌh Jwahn”, \v 2 mas nicala ayi laꞌh dxiꞌh Jesuhs baroꞌbañihsa sino que laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, \v 3 chin guhcabwaꞌ Jesuhs ziꞌchi, chiꞌchi biriaꞌh Ñiꞌh loh guihdxyi Judea tin gubiaꞌgarii Ñiꞌh loh guihdxyi Galilea, \v 4 ya loh nin ziaa Ñiꞌh Galilea nahpa badiiꞌdxi Ñiꞌh loh yuh nin rnabwaꞌ Samaria, \v 5 ya chin badzihn Ñiꞌh loh guihdxyi xteenn Samaria nin laa Sicar, gahxu loh yuh nin badiꞌhi guehtu Jacob ziga herensi laꞌh lliiꞌn ba nin biriaꞌhlah Joseh, \v 6 riꞌchi zohba bizee nin rñiꞌ raꞌ bwiinn raꞌ chi: “Xpizee Jacob.” Ya Jesuhs badxahga Ñiꞌh zeꞌzah Ñiꞌh niꞌchin guzohba Ñiꞌh rwaaꞌ bizee chi, nee ziga chiꞌh laaꞌyidxyih hohra nin guzohba Ñiꞌh rwaaꞌ bizee chi. \v 7-8 Ya laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh gunaꞌzunehza raꞌ ba zee raꞌ ba loh guihdxyi chi tin zeesiꞌ raꞌ ba nin gahwnee raꞌ ba Jesuhs, ya gaduhbi nin zee raꞌ ba badzihn tuhbi gunnaꞌh rwaaꞌ bizee hasta zohba Jesuhs, gunnaꞌh chi naa tuhbi bwiinn Samaria zeꞌcaꞌha ba ñihsa, chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Daꞌnee nuhn ñihsa gueeꞌhehn. \p \v 9 Nee ziga laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nahpa llahn raꞌ ba laꞌh raꞌ bwiinn Samaria raꞌ niꞌchin rahbi gunnaꞌh chi: \p ―¿Xaloh yiꞌh nin naa luꞌh tuhbi bwiinn Israel canaaba luꞌh ñihsa loon guee luꞌh, naꞌh ziga naan tuhbi bwiinn Samaria? \p \v 10 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh gunnaꞌh chi: \p ―Sidela yiꞌh gacabwaꞌ luꞌh xa naa guelralahsa stoꞌ xteenn Dxiohs nee chyu naa nin canaaba ñihsa loh luꞌh, yiꞌh guinaaba luꞌh loh ba ya laꞌh ba zuniꞌhi ba ñihsa nabahan guee luꞌh. \p \v 11 Chiꞌchi rahbi gunnaꞌh chi loh Jesuhs: \p ―Daada, nin ayi nahpa luꞌh xi cun cweꞌhe luꞌh ñihsa, nee bizee ca gueetan; ¿calla nehza checaꞌha chiꞌh luꞌh ñihsa nabahan guniꞌhi luꞌh gueeꞌhehn? \v 12 ¿Ta lasahcaru chiꞌh luꞌh que laꞌh xpaah Jacobo nu? Laasii laꞌh ba basiaꞌhannee bizee riiꞌ laꞌh nu, bizee riiꞌ gwaaꞌ ba ñihsa cun xquidxaꞌh ba chin gubahan ba. \p \v 13 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh gunnaꞌh chi: \p ―Garaa raꞌ bwiinn nin reeꞌ raꞌ ñihsa bizee riiꞌ zibwihdxahga gahca raꞌ ba ñihsa, \v 14 per bwiinn raꞌ nin guee ñihsa nin gudiꞌhihn, ayi chuu dxyih nin guidxahga raꞌ ba ñihsa, laasii ñihsa nin gudiꞌhihn guee raꞌ ba, gacan stoꞌ raꞌ ba ziga zi tuhbi hasta rtahnn ñihsa nee gacazan guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \p \v 15 Chiꞌchi rahbi gunnaꞌh Samaritana chi loh Jesuhs: \p ―Daada, daꞌnee ñihsa chi gueeꞌhehn tin ayiru guidxahgahn ñihsa, nee nin ayiza rchiꞌhn dxieꞌldacaꞌhahn ñihsa riiꞌ. \p \v 16 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Gwatiidxi cheꞌhla luꞌh tin gudaꞌnee bi riiꞌ. \p \v 17 Chiꞌchi rahbi gunnaꞌh chi loh Ñiꞌh: \p ―Ayi chyu cheꞌhlaꞌhn nuuꞌ. \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Guchii paꞌca rñiꞌ luꞌh ayi cheꞌhla luꞌh, \v 18 nee bazaaꞌ gaꞌyu cheꞌhla luꞌh, nee ndxiꞌhw nin canee luꞌh nnah ayi cheꞌhla dxiꞌh luꞌh niꞌchi; ya guchii paꞌ luꞌh ziga guñiꞌ luꞌh. \p \v 19 Ya chin bihn gunnaꞌh chi dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, chiꞌchi rahbi gunnaꞌh chi loh Jesuhs: \p ―Daada, nnahyi rwaꞌhahn yuꞌbiluꞌh naa luꞌh tuhbi bwiinn nin rñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs. \v 20 Laꞌh guehtu xtatitarooꞌ nu bazuꞌnllihbi raꞌ ba loh Dxiohs loh dahan riiꞌ, per laꞌh tu ziga naa tu bwiinn Israel rahbi tu loh guihdxyi Jerusalehnsi naa nez hasta nahpa guzuꞌnllihbi raꞌ bwiinn loh Dxiohs. \p \v 21 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh gunnaꞌh chi: \p ―Gwachiistoꞌ luꞌh naꞌh, gunnaꞌh; laasii laꞌh dxyih gadzihn guzuꞌnllihbi tu loh Dxiohs nin ayiru nahpa dxiꞌ tu loh dahan riiꞌ, nin ayiru za nahpa chee tu hasta guihdxyi Jerusalehn, \v 22 laasii laꞌh tu nin naa bwiinn Samaria nin ayi gaann tu chyuñin raann tu per laꞌh nu nin naa nu bwiinn Israel naann nu chyu raann nu laasii lahda raꞌ bwiinn Israel zeꞌ xcweenta dxyiꞌdxyi raꞌ xa rutaꞌh Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn loh duhlda, \v 23 per laꞌh hohra guigaꞌha nee nnahgahca bigaꞌhan chin laꞌh raꞌ bwiinn nin guchii raꞌ raann laꞌh Dxiohs laꞌn lastoꞌ raꞌ ba nee neezaa cun Spíritu Saantu Dxiohs zaann raꞌ ba laꞌh Dxiohs laasii bwiinn raꞌ squiiꞌ rdxiꞌhyi Dxiohs gaann laꞌh Ñiꞌh. \v 24 Dxiohs naa spíritu, nee pur Spíritu Saantu si xteenn Ñiꞌh gaca gaann bwiinn laꞌh Ñiꞌh laasii pur Spíritu Saantu chi ziuuꞌnbwaꞌ paꞌca raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \p \v 25 Chiꞌchi rahbi gunnaꞌh chi: \p ―Naꞌh naꞌnnahn ziꞌ Mesías nin laa za Crixtu, ya chin dxiꞌ Ñiꞌh laꞌh Ñiꞌh zuziaꞌñih Ñiꞌh loh xigaaba nuꞌh loh garaatiiꞌ. \p \v 26 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh gunnaꞌh chi: \p ―Naꞌh naañin, naꞌh gahca nin cañiꞌn loh luꞌh naan Crixtu. \p \v 27 Ya hohra chi gubiaꞌgarii raꞌ za xpwiinn Ñiꞌh riꞌchi, ya badxyigaaꞌ duxa loh raꞌ ba laasii bwaꞌha raꞌ ba cayuuꞌyidxyiꞌdxyinee Jesuhs laꞌh gunnaꞌh Samaritana chi, per nin tuhbi raꞌ ba ayi gunaabadxyiꞌdxyi xi xclaaꞌdzi gunnaꞌh chi o xi cayuuꞌyidxyiꞌdxyinee Jesuhs laꞌh gunnaꞌh chi, \v 28 ya chiꞌchi basiaꞌhangah gunnaꞌh chi xchyiiꞌ ñihsa ba tin ziaa ba loh guihdxyi chi tin gwagañiꞌ ba loh raꞌ bwiinn guihdxyi chi: \p \v 29 ―¡Gultaꞌguiaꞌha laꞌh tuhbi ndxiꞌhw nin guñiꞌ garaatiiꞌ raꞌ nin cayuꞌnnahn! ¿Tayi laꞌh dxiꞌh ba nin naa Crixtu? \p \v 30 Ya chiꞌchi biriaꞌh raꞌ bwiinn guihdxyi raꞌ chi tin gwah raꞌ ba hasta zuu Jesuhs, \v 31 ya gaduhbi nin zeꞌ raꞌ bwiinn chi rahbi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh loh Ñiꞌh: \p ―Mwehsu, gudahw. \p \v 32 Chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―Naꞌh laꞌn nahpa nin gaawuhn, guelwahw nin ayi nuꞌnbwaꞌ tu laꞌh tu. \p \v 33 Ya chiꞌchi guzoꞌbaloh canaabadxyiꞌdxyi loh lasaaꞌ raꞌ xpwiinn Ñiꞌh rahbi raꞌ ba: \p ―¿Ta nuugaa nin bieꞌnee nin gahw mwehsu? \p \v 34 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Xquelwaawuhn naa guzaꞌloon guꞌnnahn nin xclaaꞌdzi Bwiinn nin guluꞌnehza naꞌh gaca tin guzaꞌloon xtsiꞌn ba. \v 35 Laꞌh tu rahbi tu riaꞌdxyi ru stapa bweꞌhw tin chaꞌloh jusehchi, per naꞌh rñiꞌn loh tu gulguiaꞌha loh yuh hasta naꞌ xliꞌn tu, laꞌn guhla la tin chapitii jusehchi. \v 36 Bwiinn nin rusiaꞌpitii jusehchi, rcaꞌha ba mweeyi nin rgaꞌha guicaꞌha ba, ya jusehchi nin rusiaꞌpitii ba gacan guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ tin ziꞌchi dxiahxinee bwiinn nin rbahchi biñih laꞌh bwiinn nin ruziaꞌtii liꞌhn chi, \v 37 laasii guchii ziga rñiꞌ bwiinn: “Bwiinn nin rbahchi biñih naa tuhbi bwiinn, ya stuhbi ba naa bwiinn nin ruziaꞌtii liꞌhn.” \v 38 Naꞌh guxeꞌhlaꞌhn laꞌh tu tin gusiaꞌpitii tu jusehchi nin ayi bwiꞌhnn biñih tu, pwihsi guriin bwiinn nin bwiꞌhnn biñihin ya laꞌh tu riahxi tu pur xtsiꞌn raꞌ bwiinn chi. \p \v 39 Pwihsi ziahan duxa raꞌ bwiinn Samaria chi gwachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Jesuhs pur nin guhdzi gunnaꞌh chi loh raꞌ bwiinn: “Guñiꞌ ba garaa raꞌ nin cayuꞌnnahn.” \v 40 Pwihsi chin badzihn raꞌ bwiinn Samaria raꞌ chi hasta zuu Jesuhs, guñiꞌ raꞌ ba loh Jesuhs tin dxiaꞌhannee Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba. Biaꞌhan Ñiꞌh riꞌchi chiohpa dxyih, \v 41 ya ziahan ru raꞌ bwiinn chi gwachiistoꞌ raꞌ ba nin bihn raꞌ ba guñiꞌ Jesuhs, \v 42 chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh gunnaꞌh chi: \p ―Pwihsi nnah riachiistoꞌ nu, per ayi pur dxyiꞌdxyi raꞌ dxiꞌh nin gunnah luꞌh loh nu sino que neezaa pur nin bihn dxiahga nu, yannah naann nu laꞌh Ñiꞌh naa nin gutaꞌh laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh loh duhlda. \s1 Jesuhs basiaca laꞌh lliiꞌn tuhbi bwiinn nin ruhnn xtsiꞌn gubieerna \p \v 43 Chin gudiiꞌdxi chiohpa dxyih, bariaꞌh Jesuhs guihdxyi Samaria ya zee Ñiꞌh nez guihdxyi Galilea, \v 44 laasii laꞌhgahca Ñiꞌh rahbi Ñiꞌh: \p ―Tuhbi bwiinn nin rñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs ayi ruzoꞌbadxiahga raꞌ bwiinn lahdxyi ba xchiꞌdxyi ba. \p \v 45 Ya chin badzihn Ñiꞌh loh guihdxyi Galilea, bagachiꞌloh bwiinn Galilea raꞌ chi laꞌh Ñiꞌh gaduhbistoꞌ raꞌ ba laasii chin gwah Ñiꞌh lañih paascu nin rahca loh guihdxyi Jerusalehn neezaa laꞌh raꞌ ba gwah raꞌ ba ya bwaꞌha raꞌ ba garaa dziꞌn raꞌ nin bwiꞌhnn Ñiꞌh riꞌchi. \p \v 46 Ya chiꞌchi gubiaꞌgarii Jesuhs nez guihdxyi Canah xteenn Galilea hasta bwiꞌhnn Ñiꞌh ñihsa vihnnu, guyuuꞌ tuhbi daada nin ruhnn xtsiꞌn gubieerna, guhcalluꞌhu lliiꞌn daada chi loh guihdxyi Capernaum. \v 47 Ya chin bihn daada chi bariaꞌh Jesuhs loh guihdxyi Judea tin badzihn Ñiꞌh loh guihdxyi Galilea, chiꞌchi gwagañiꞌ ba loh Ñiꞌh ya guñiꞌnee ba laꞌh Ñiꞌh tin chee Ñiꞌh yihdzi ba tin chegasiaca Ñiꞌh laꞌh lliiꞌn ba, laasii lamweerla laꞌh bi gachi, \v 48 chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Laꞌh tu ayi riachiistoꞌ tu ziꞌchi zi sidela ayi gwaꞌha tu sehn raꞌ cun milahgru raꞌ chiꞌchi riachii stoꞌ tu. \p \v 49 Ya chiꞌchi rahbi daada chi: \p ―Daada, too nnah galoh nin naꞌnabahan ru lliiꞌnahn. \p \v 50 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Gubiaꞌgarii yihdzi luꞌh nnah, laꞌh lliiꞌn luꞌh nabahan. \p Pwihsi lwehgu gwachiistoꞌ ndxiꞌhw chi nin guñiꞌ Jesuhs loh ba, ya ziaa ba yihdzi ba, \v 51 ya gaduhbi nin ziaa ba yihdzi ba, biriaꞌh raꞌ xmooza ba bagachiꞌloh laꞌh ba ya rahbi raꞌ mooza raꞌ chi loh ba: \p ―¡Laꞌh lliiꞌn luꞌh nabahan! \p \v 52 Ya gunaabadxyiꞌdxyi ba loh raꞌ mooza chi xohra paꞌh guzoꞌbaloh biacazaꞌca lliiꞌn ba, ya rahbi raꞌ mooza: \p ―Nnaꞌyi ziga chiꞌh rcatuhbi gudxyih bariaꞌh bi lliaꞌh. \p \v 53 Ya chiꞌchi guhcabwaꞌ xtaada biñiꞌn chi hohra chi gahcan nin guñiꞌ Jesuhs loh ba: “Laꞌh lliiꞌn luꞌh nabahan”, ya ziꞌchi laꞌh ba cun garaa raꞌ bwiinn nin nuu rwaaꞌ yihdzi ba gwachiistoꞌ raꞌ ba naa Jesuhs Crixtu nin cabweeza raꞌ ba dxiꞌ. \v 54 Dee naa nin raroopa sehn rooꞌ nin bwiꞌhnn Jesuhs chin bariaꞌh Ñiꞌh loh guihdxyi Judea tin gubiaꞌgarii Ñiꞌh nez Galilea. \c 5 \s1 Jesuhs basiaca laꞌh tuhbi bwiinn nin ayi guhca ñiñiꞌbi loh guihdxyi Betzata \p \v 1 Pwihsi chin gudiiꞌdxi guhca raꞌ deeꞌ, laꞌn dxyih gahca raꞌ chi guyuuꞌ tuhbi lañih xteenn raꞌ bwiinn Israel, ya chiꞌchi za gwah Jesuhs loh guihdxyi Jerusalehn, \v 2 ya loh guihdxyi Jerusalehn gahxu rwaaꞌ guihdxyi chi nin laa xteenn lliꞌhyi raꞌ, riꞌchi nuu ziga tuhbi pihyi nin rñiꞌ raꞌ ba loh dxyiꞌdxyi hebreu Betzata; gaꞌyu curdohra nuu rwaaꞌ pihyi chi, \v 3 ya rwaaꞌ pihyi chi rii raꞌ ziahan bwiinn dxyihdxyi raꞌ ziga bwiinn nin ayi riin loh ñiꞌh, bwiinn cweeꞌ raꞌ, cun bwiinn raꞌ nin gubihdzi tihxi raꞌ ñiꞌh, naꞌ raꞌ ba loh yuh riꞌchi cabweeza raꞌ ba riꞌchi cuuca guiñiꞌbi loh ñihsa nin nuu laꞌn pihyi chi, \v 4 laasii cuuca-cuuca riehta tuhbi aanjla loh pihyi chi ya ruñiꞌbi aanjla chi ñihsa nin nuu laꞌn pihyi chi, ya mwer bwiinn nin riuuꞌtii loh ñihsa chi riaca ba cuun chiꞌzi gueldxyihdxyi nin rahca ba. \v 5 Ya riꞌchi naꞌ tuhbi bwiinn nin naa la galda bitsiꞌh bixunna yihza rahcalluꞌhu ba. \v 6 Chin bwaꞌha Jesuhs loh ba, naꞌ ba riꞌchi, guhcabwaꞌ Jesuhs xchih la rahcalluꞌhu ba, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh ba: \p ―¿Ta xclaaꞌdzi luꞌh dxiaca luꞌh? \p \v 7 Chiꞌchi rahbi ba: \p ―Daada, ayi nin tuhbi bwiinn nin gacanee naꞌh cuꞌtii ba naꞌh loh pihyi ca chin rñiꞌbi loh ñihsa ca, ya naꞌh chin xclaaꞌdzihn chuꞌtiin pwihsi galoh la stuhbi bwiinn riuuꞌtii. \p \v 8 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Gwastii tin batiaaꞌha xluꞌhn luꞌh tin guzah. \p \v 9 Ya hohra chi gahca biaca ndxiꞌhw chi batiaaꞌha ba xluꞌhn ba ya bacaꞌh ba rzah ba, per ziga dxyih chi naa dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel, \v 10 chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh bwiinn nin biaca chi: \p ―Nnahdxyih naa dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel, ayi naa xnehza guicaꞌnnuꞌa luꞌh xluꞌhn luꞌh nnadxyih. \p \v 11 Chiꞌchi rahbi bwiinn chi loh raꞌ ba: \p ―Bwiinn nin basiaca naꞌh, nah loon: “Batiaaꞌha xluꞌhn luꞌh tin bazah.” \p \v 12 Chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh bwiinn chi, rahbi raꞌ ba: \p ―¿Cuunlla bwiinn nin guñiꞌ loh luꞌh nah: “Batiaaꞌha xluꞌhn luꞌh tin guzah?” \p \v 13 Per laꞌh bwiinn chi cun ayi gaann ba chyuñin basiaca laꞌh ba laasii gaduhbi nin rii ziahan bwiinn dxyigahsi basaꞌbi Jesuhs nez lahda raꞌ bwiinn ziahan nin rii riꞌchi, \v 14 ya snuhniꞌhnsi rahca bwaꞌha Jesuhs laꞌh bwiinn nin biaca chi laꞌn guidoꞌ, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh ba: \p ―Bwaꞌha nnah tin ayi chuu xtuhlda luꞌh tin ayi nagah nalaasa ru saca luꞌh loh ziga guzahca luꞌh. \p \v 15 Ya chiꞌchi gwaguihtsi ndxiꞌhw chi loh raꞌ bwiinn Israel laꞌh Jesuhs basiaca laꞌh ba, \v 16 pwihsi pur niꞌchin gucaꞌnnaꞌhla raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi laꞌh Jesuhs tin guclaaꞌdzi raꞌ ba ñidxiinn raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, laasii rusiaca Ñiꞌh bwiinn raꞌ dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel raꞌ, \v 17 per laꞌh Jesuhs rahbi Ñiꞌh lohsi raꞌ ba: \p ―Laꞌh Xtaaꞌdahn zeezah cayuhnn ba dziꞌn, nee cun neezaa naꞌh ruꞌnnahn dziꞌn. \p \v 18 Ya pur dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ mahzi ru guclaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi ñidxiinn raꞌ ba laꞌh Jesuhs, per ayi pur nin ayi rahpadaa dxiꞌh Ñiꞌh dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel, sino que laasii neezaa rahbi Ñiꞌh naa Ñiꞌh Dxiohs, nee rahbi za Ñiꞌh Dxiohs naa Xpaah Ñiꞌh, niꞌchin. \s1 Guelrnabwaꞌ xteenn Jesuhs, Lliiꞌn Dxiohs \p \v 19 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, laꞌh Lliiꞌn Dxiohs ayi nuu guunn Ñiꞌh tuhbi dziꞌn xcweenta si Ñiꞌh; sola rahca ruhnn Ñiꞌh nin rwaꞌha Ñiꞌh ruhnn Xtaada Ñiꞌh, nee garaa nin ruhnn Daada rahca ruhnn Lliiꞌn ban, \v 20 pwihsi laꞌh Xpaaꞌn nadziiꞌhi ba laꞌh Lliiꞌn ba nee ruluuꞌyi ba laꞌh Lliiꞌn ba garaa nin ruhnn ba, nee zuluuꞌyi za ba laꞌh Lliiꞌn ba dziꞌn roo ru raꞌ, dziꞌn raꞌ nin guunn gadxyigaaꞌ duxa loh tu, \v 21 laasii ziga rucwaꞌhn Xtaaꞌdahn laꞌh raꞌ bwiinn loh guelguhchi nee gudiꞌhi ba guelnabahan laꞌh bwiinn, ziꞌchi za laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh rudiꞌhi Ñiꞌh guelnabahan laꞌh bwiinn chiꞌh zi nin xclaaꞌdzi Ñiꞌh gudiꞌhi Ñiꞌhn, \v 22 ya laꞌh Xpaaꞌn ayi ruhnn Ñiꞌh guelguxchisi laꞌh chyu chiꞌh zi, laꞌh Lliiꞌn si Ñiꞌh badiꞌhi Ñiꞌh guelrnabwaꞌ, tin guunn Lliiꞌn Ñiꞌh guelguxchisi xcweenta raꞌ bwiinn, \v 23 tin gaann za raꞌ bwiinn laꞌh nin naa Lliiꞌn Ñiꞌh ziga za raann raꞌ ba laꞌh Xtaada Dxiohs Ñiꞌh. Bwiinn nin ayi ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Lliiꞌn Dxiohs, ayi za ruzoꞌbadxiahga bwiinn chi xchiꞌdxyi Xtaada Dxiohs Ñiꞌh nin guluꞌnehza laꞌh Ñiꞌh. \p \v 24 Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, bwiinn nin rucaꞌdxiahga dxyiꞌdxyi raꞌ nin rñiꞌn loh tu nee riachii za stoꞌ ba laꞌh bwiinn nin guluꞌnehza naꞌh, zahpa ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ, nee ayi tiidxi ba loh guelguxchisi, laasii ba badiiꞌdxi ba xcweenta guelguhchi pur xcweenta guelnabahan. \v 25 Pwihsi guchiin nin rñiꞌn loh tu zadzihn hohra nee naan hohra gahca nin dxihnn raꞌ bwiinnguuchi xchiꞌdxyi Lliiꞌn Dxiohs; ya bwiinn raꞌ nin guzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi Ñiꞌh zibahan raꞌ ba \v 26 laasii laꞌh gahca ziga nahpa Xtaaꞌdahn guelnabahan para laꞌh Ñiꞌh, neezaa badiꞌhi Ñiꞌh guelnabahan laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh zigagahca nahpa Ñiꞌhn, \v 27 nee badiꞌhi za Ñiꞌh guelrnabwaꞌ laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh, tin guunn Lliiꞌn Ñiꞌh guelguxchisi, laasii naa Ñiꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw. \v 28 Ayi gadxyigaaꞌ loh tu pur dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, laasii zadzihn hohra nin dxihn raꞌ garaa raꞌ bwiinn guuchi xchiꞌdxyi Ñiꞌh, \v 29 ya gariaꞌh raꞌ bwiinn nin bwiꞌhnn dziꞌn zaꞌca laꞌn baꞌ, tin gabiaꞌgarii gabahan raꞌ ba stuhbi, per laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin bwiꞌhnn raꞌ dziꞌn dxaaba gabahan raꞌ ba hohra chi tin chiꞌchiyi tiidxi raꞌ ba loh guelguxchisi xteenn Dxiohs. \s1 Nin ruluuꞌyiloh guelrnabwaꞌ nin nahpa Crixtu \p \v 30 Rahbi za Jesuhs: \p ―Naꞌh si ayi nuu guꞌnnahn xilla dziꞌn xcweenta sihn; naꞌh ruꞌnnahn guelguxchisi ziga gahca nin rihndxiaagahn nee xquelguxchiisihn nanchii naan, ayi ruꞌnnahn nin xclaaꞌdzi sihn sino que nin xclaaꞌdzi Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh gahca. \v 31 Sidela naꞌh rñiꞌn xcweenta gahcahn, nin rñiꞌn ayi xi guilasahcan, \v 32 per nuu stuhbi nin rñiꞌ pur xcweeꞌntahn, nee naꞌh naꞌnnahn nin rñiꞌ bwiinn chi xcweeꞌntahn lasahcan ziga dxyiꞌdxyi nanchii paꞌh. \v 33 Laꞌh tu guxeꞌhla tu nin baganaabadxyiꞌdxyi loh Jwahn, ya nin guñiꞌ Jwahn guchii dxyiꞌdxyi raꞌ chi, \v 34 per naꞌh ayi rchiꞌnaꞌhn guiñiꞌ tuhbi bwiinn zi xcweeꞌntahn, laasii rñiꞌ sihn dxyiꞌdxyi riiꞌ loh tu tin gaca taꞌh tu loh duhlda. \v 35 Jwahn naa ziga tuhbi lámpara nin rcaꞌh biaꞌñih, ya laꞌh tu guclaaꞌdzi tu ñahxi tu loh xpiaꞌñih ba chiohpa-choonn dxyih, \v 36 per naꞌh naꞌpahn nin ruluuꞌyiloh ru chyu naan nin lasahca ru loh nin guñiꞌ Jwahn: dziꞌn gahca raꞌ nin ruꞌnnahn naan tuhsi gahca cun dziꞌn nin baniꞌhi Xpaaꞌn naꞌh guꞌnnahn, pwihsi dee raꞌ ruluuꞌyi Xtaada nin guluꞌnehza naꞌh. \v 37 Neezaa Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh laꞌh ba guñiꞌ nanchii la chyu naan nicala laꞌh tu nagahdxi gwaꞌha tu laꞌh ba nee nicala za nagahdxi dxihn tu guiñiꞌ ba, \v 38 per xchiꞌdxyi ba ayi riaꞌzi tun laasii ayi riachiistoꞌ tu naꞌh, ziga naan Lliiꞌn Ñiꞌh nin guluꞌnehza Ñiꞌh. \v 39 Laꞌh tu cun paseensi duxa rusiꞌdxi tu loh Xchihtsi Dxiohs, laasii radxiꞌhyi tu lohon guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ, pwihsi Xchihtsi Dxiohs ruzeꞌtan naꞌh, \v 40 per laꞌh tu ayi nnaa tu dxieꞌbiiga tu loon tin guicaꞌha tu guelnabahan chi. \p \v 41 Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Naꞌh ayi chiꞌhyihn chyu bwiinn guiñiꞌ zaꞌca xcweeꞌntahn, \v 42 laasii naꞌh nayaa-nayaa nuꞌnbwaꞌn laꞌh tu nee naann zahn ayi rahca nadziiꞌhi lastoꞌ tu laꞌh Dxiohs. \v 43 Naꞌh zeꞌldahn pur lah Xtaaꞌdahn, ya laꞌh tu ayi rucaꞌdxiahga tu xchiꞌdxyiꞌhn, per sidela dxiꞌ stuhbi bwiinn zi pur xcweenta gahca ba niꞌchisihn zucaꞌdxiahga tu xchiꞌdxyi bwiinn chi. \v 44 ¿Xa chechiistoꞌ tu sidela rñiꞌ zaꞌca tu ziga xcweenta tuhbi tu, cun ziga stuhbi tu, nee ayi rdxiꞌhyi tu guiñiꞌ zaꞌca Dxiohs gahca pur xcweenta tu; Dxiohs nin nabahan dziꞌtsi dxibaaꞌ, Dxiohs nin naa tuhbi dxiꞌh? \v 45 Ayi guunn tu lligaaba naꞌh gudziiꞌbaꞌhn duhlda yihca tu nez loh Xtaaꞌdahn, laasii bwiinn nin gudziiꞌba duhlda yihca tu naa guehtu Moisehs gahca nin riachiistoꞌ tu xlehyi ñiꞌh. \v 46 Pwihsi sidela laꞌh tu ñiachiistoꞌ tu dxyiꞌdxyi raꞌ nin guñiꞌ guehtu Moisehs, neezaa ñiachiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn laasii bazeꞌta guehtu Moisehs naꞌh loh raꞌ dxyiꞌdxyi nin bacaꞌh ba, \v 47 per sidela ayi riachiistoꞌ tu dxyiꞌdxyi raꞌ nin bacaꞌh guehtu Moisehs, ¿xalla chechiistoꞌ chiꞌh tu dxyiꞌdxyi raꞌ nin rñiꞌn loh tu? \c 6 \s1 Jesuhs bayaꞌn gaꞌyu mihyi ndxiꞌhw \r (Mt. 14.13‑21; Mr. 6.30‑44; Lc. 9.10‑17) \p \v 1 Ya chin guyaꞌloh garaa raꞌ deeꞌ, chiꞌchi gunaꞌzu nehza Jesuhs tin gwah Ñiꞌh stuhbi lahdu rwaaꞌ laguhn xteenn Galilea nin rñiꞌ za raꞌ ba ñihsadoꞌ xteenn Tiberias. \v 2 Ziahan duxa raꞌ bwiinn zeꞌnee laꞌh Ñiꞌh laasii bwaꞌha raꞌ ba milahgru raꞌ cun sehn rooꞌ raꞌ nin bwiꞌhnn Ñiꞌh chin basiaca Ñiꞌh laꞌh bwiinn dxyihdxyi raꞌ, \v 3 ya chiꞌchi gucah Jesuhs tuhbi dahan, tin guzohbanee Ñiꞌh laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh; \v 4 nee ziga zalliaaꞌ riaꞌdxi gadzihn lañih pascu raꞌ bwiinn Israel chin rudiꞌhi raꞌ ba guelzuxchiilli loh Dxiohs pur dxyih nin bariaꞌh raꞌ ba guihdxyi Egiptu. \v 5 Chin bwaꞌha Jesuhs loh raꞌ bwiinn ziahan raꞌ nin zenaꞌhla laꞌh Ñiꞌh, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh Felipe: \p ―¿Canehza chosiꞌ nuꞌh guelwahw tin gahw raꞌ bwiinn ziahan raꞌ riiꞌ? \p \v 6 Guñiꞌ Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh Felipe tin gwaꞌha Ñiꞌh cuun nin ñiñiꞌ ba, laasii laꞌh Jesuhs bwen-bwen naannla Ñiꞌh xa guunn Ñiꞌh, \v 7 chiꞌchi rahbi Felipe loh Jesuhs: \p ―Nin chiohpa gaywaꞌh mweeyi denariu pahn ayi gaaldaa gahw raꞌ bwiinn ca per nin yahnn raꞌ ba ayi dxiehtan. \p \v 8 Ya tuhbi xpwiinn Jesuhs nin laa Andrehs bwihtsi Simohn Pehdru guñiꞌ ba, rahbi ba loh Jesuhs: \p \v 9 ―Riiꞌ laꞌh tuhbi biꞌnxtuhbi zuu laꞌh bi nuꞌa gaꞌyu pahn nin guhcachaꞌyi cun sebada cun chiohpa bwehlda, per ¿calla gaaldaa dee dxiꞌh loh bwiinn ziahan duxa raꞌ ca? \p \v 10 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Gulgahbi loh raꞌ bwiinn raꞌ ca soobaa raꞌ ba. \p Ya nez chi ziahan rooꞌ dxillaaꞌ rii riꞌchi, ya guzohba raꞌ bwiinn raꞌ chi ziga gaꞌyu mihyi ndxiꞌhw si raꞌ, \v 11 ya chiꞌchi gucaꞌha Jesuhs pahn chi ya chin guyaꞌloh badiꞌhi Ñiꞌh guelzuxchiilli loh Xtaada Dxiohs Ñiꞌh, chiꞌchi badiꞌhi Ñiꞌh pahn chi laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh tin gudxiꞌzi raꞌ ban loh raꞌ bwiinn ziahan raꞌ chi, nee ziꞌchi gahca za bwiꞌhnnee Ñiꞌh bwehlda raꞌ hastayi gwadxah raꞌ bwiinn ziahan raꞌ chi, \v 12 ya chin guyaꞌloh gudahw raꞌ ba hasta ayi gunnah ru raꞌ ba ñahw raꞌ ba, chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh: \p ―Gulgatiaaꞌha garaa raꞌ nin biaꞌhancah tin ayi xi ñichiloh. \p \v 13 Ya batiaaꞌha raꞌ ba nin biaꞌhancah chi niꞌchi guhca ziga zatsiꞌh bichiohpa tiipi pahn chi cun bwehlda chi. \v 14 Ya bwiinn raꞌ chi chin bwaꞌha raꞌ ba sehn rooꞌ nin bwiꞌhnn Jesuhs, chiꞌchi rahbi loh lasaaꞌ raꞌ ba: \p ―Guchiica, laꞌh ba naa ndxiꞌhw nin rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs nahpa dxiꞌ loh guidxyiyuh. \p \v 15 Per laꞌh Jesuhs laꞌh Ñiꞌh guhcabwaꞌla xclaaꞌdzi raꞌ bwiinn raꞌ chi chenee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh lajweersi tin guunn raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh rrehyi, niꞌchin biahchi Ñiꞌh loh raꞌ ba tin gunaꞌzu Ñiꞌh zee Ñiꞌh hasta naa guiyaꞌ ru loh dahan chi tin riꞌchi laꞌhsi Ñiꞌh gwah Ñiꞌh. \s1 Jesuhs guzah loh ñihsa \r (Mt. 14.22‑27; Mr. 6.45‑52) \p \v 16 Ya chin gurih gueꞌla, biehta raꞌ xpwiinn Jesuhs rwaaꞌ ñihsa \v 17 tin gucah raꞌ ba laꞌn tuhbi laancha ya zeenee laancha chi laꞌh raꞌ ba guihdxyi Capernaum, per laꞌh gueꞌla gurih chihpa la hohra chi, nee laꞌh Jesuhs nagahdxi gabiaꞌgarii Ñiꞌh hohra chi. \v 18 Ya seguihdu guyahsa tuhbi bwih rooꞌ loh ñihsa chi hasta zezahnee laancha chi laꞌh raꞌ xpwiinn Jesuhs, \v 19 zigachiꞌh gaꞌyu o xoꞌpa kilómetru zeezahnee laancha chi laꞌh raꞌ ba loh ñihsa chin bwaꞌha raꞌ ba laꞌh Jesuhs, zeezah Ñiꞌh loh ñihsa nez zenee laancha laꞌh raꞌ ba, chiꞌchi bidxyihbi duxa raꞌ ba, \v 20 per lwehgu guñiꞌ Ñiꞌh loh raꞌ ba rahbi Ñiꞌh: \p ―¡Naꞌhan, ayi guidxyihbi tu! \p \v 21 Ya chiꞌchi loh gaduhbistoꞌ raꞌ ba basaaꞌn raꞌ ba gucah Jesuhs laꞌn laancha chi, ya seguihdu badzihnnee Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba loh yuh xteenn guihdxyi hasta zee raꞌ ba. \s1 Bwiinn raꞌ badxiꞌhyi laꞌh Jesuhs \p \v 22 Ya chin barah gueꞌla stuhbi dxyih, guhcabwaꞌ raꞌ bwiinn raꞌ nin rii raꞌ stuhbi lahdu rwaaꞌ ñihsa hasta biriaꞌhnee laancha laꞌh raꞌ xpwiinn Jesuhs, zee raꞌ xpwiinn Jesuhs laꞌn tuhbi dxiꞌh laancha nin zuu rwaaꞌ ñihsa per ayi zeenee Jesuhs laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh tuhsi, \v 23 ya balaaquiꞌhn si rahca laꞌh raꞌ paaldaa raꞌ laancha raꞌ nin zieꞌ raꞌ nez loh guihdxyi Tiberias bieꞌ raꞌ, nee guihdxyi Tiberias chi riaꞌhan gahxu nez badiꞌhi Jesuhs pahn gudahw raꞌ bwiinn ziahan, chin badiꞌhi Ñiꞌh guelzuxchiilli loh Dxiohs. \v 24 Ya chin bwaꞌha raꞌ ba nin Jesuhs nin xpwiinn Ñiꞌh ayi riꞌchi, chiꞌchi gucah raꞌ bwiinn ziahan raꞌ chi laꞌn laancha raꞌ tin zeegadxiꞌhyi raꞌ ba laꞌh Jesuhs nez guihdxyi Capernaum. \s1 Jesuhs naa pahn nin runiꞌhi guelnabahan \p \v 25 Ya chin badzihn raꞌ ba stuhbi lahdu rwaaꞌ ñihsadoꞌ chi, badxeela raꞌ ba laꞌh Jesuhs riꞌchi, chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Ñiꞌh: \p ―Mwehsu, ¿cuuca badzihn luꞌh neziiꞌ? \p \v 26 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, radxiꞌhyi tu naꞌh laasii gudahw tu hastayi gwadxah tu; ayi radxiꞌhyi dxiꞌh tu naꞌh pur guhcabwaꞌ tu xi zee loh sehn rooꞌ raꞌ chi. \v 27 Ayi guunn tu dziꞌn pur guelwahw nin rñihchiloh sino que gulguiꞌhnn dziꞌn pur guelwahw nin ayi ñichiloh cun nin rudiꞌhi za guelnabahan nacuubi nin ayi ñichilohtiiꞌ laꞌh raꞌ bwiinn. Dee naa guelwahw nin guniꞌhi Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw, laasii laꞌh Daada Dxiohs baluuꞌyi Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn cuun nin naa Lliiꞌn Ñiꞌh. \p \v 28 Chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Ñiꞌh: \p ―¿Xa niꞌca guidiꞌhnn nu tin gachidiꞌhnn nu ziga xclaaꞌdzi Dxiohs gachidiꞌhnn nu? \p \v 29 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Nin xclaaꞌdzi Dxiohs guunn tu naa chechiistoꞌ tu xchiꞌdxyi Lliiꞌn Ñiꞌh nin guluꞌnehza Ñiꞌh loh guidxyiyuh. \p \v 30 Ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Ñiꞌh rahbi raꞌ ba: \p ―¿Cuun nin naa sehn nin guniꞌhi luꞌh laꞌh nu tin chin guidiaꞌha nu sehn chi chechiistoꞌ nu yiꞌh? ¿Cuun dziꞌn rooꞌ nin ruhnn luꞌh? \v 31 Xtaada guldooꞌ raꞌ nuꞌh gudahw raꞌ ba tuhbi lasaaꞌ pahn nin laa manah loh dahan desiertu ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs: “Badiꞌhi Ñiꞌh pahn nin zeꞌ nez llaaꞌndxibaaꞌ gudahw raꞌ ba.” \p \v 32 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, ayi Moisehs dxiꞌh baniꞌhi pahn nin zeꞌ llaaꞌndxibaaꞌ, \v 33 laasii pahn nin runiꞌhi Dxiohs pahn chi zeꞌ nez llaaꞌndxibaaꞌ ya rudiꞌhin guelnabahan laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh. \p \v 34 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Ñiꞌh: \p ―Daada, guniꞌhi luꞌh pahn chi guidaꞌw nu garaa dxyih. \p \v 35 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Naꞌh naan pahn nin runiꞌhi guelnabahan; bwiinn nin dxiꞌ loon ayi chuu dxyih nin guichiaꞌhan bwiinn chi, ziꞌchiza bwiinn raꞌ nin chechiiza stoꞌ raꞌ ñiꞌh naꞌh ayiza guidxahga raꞌ ba ñihsa, \v 36 per naꞌh ziga rñiꞌn loh tu, laꞌh tu ayi riachiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn nicala ba bwaꞌha tu naꞌh. \v 37 Garaa raꞌ bwiinn nin rutiꞌdxi Xtaaꞌdahn loon, zeꞌ raꞌ ba loon; ya bwiinn raꞌ nin zeꞌ loon ayi cweꞌhestoꞌraꞌn ba \v 38 laasii naꞌh ayi zeꞌldadxiꞌhn nez llaaꞌndxibaaꞌ tin guꞌnnahn nin naa xigaabasihn loh guidxyiyuh riiꞌ sino que naꞌh zeꞌldahn tin guꞌnnahn nin xclaaꞌdzi Xtaaꞌdahn nin nuu dxibaaꞌ gaca, \v 39 ya dee naa xigaaba Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh gaca: Garaa nin baniꞌhi Ñiꞌh naꞌh ayi ñichi nin tuhbi raꞌ ba sino que gucwaꞌnaꞌhn laꞌh raꞌ ba loh dxyih nin gaduhbi guidxyiyuh, \v 40 laasii ziga naa xigaaba Xtaaꞌdahn nin nuu dxibaaꞌ garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin gwaꞌha laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh nee chechiizastoꞌ raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, zahpa raꞌ ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ, ya naꞌh gucwaꞌnraꞌn ba loh guelguhchi chin guigaꞌha hohra nin guibiaꞌgariin. \p \v 41 Pwihsi niꞌchin guzoꞌbaloh bidxyiꞌchinee bwiinn Israel raꞌ chi laꞌh Jesuhs, laasii rahbi Ñiꞌh laꞌh Ñiꞌh naa Ñiꞌh pahn nin biehta dxibaaꞌ, \v 42 neezaa guñiꞌ raꞌ ba rahbi raꞌ ba: \p ―¿Tayi niꞌca dxiꞌhn nin naa lliiꞌn Joseh? Laꞌh nuꞌh nuꞌnbwaꞌ nuꞌh xpaah bwiinn ca cun xmaah ba. ¿Xaalla cañiꞌ chiꞌh ba loh nuꞌh nnah naa ba biehta ba nez llaaꞌndxibaaꞌ? \p \v 43 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―¿Xixnaa rwaꞌha dxaaba tu loon? \v 44 Nin tuhbi tu ayi dxieꞌbiiga nez loon sidela laꞌh Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh ayi dxieꞌnee laꞌh tu; ya naꞌh gucwaꞌnaꞌhn laꞌh tu loh guelguhchi dxyih nin gadzihn hohra guibiaꞌgariin. \v 45 Loh dxihtsi nin bacaꞌh raꞌ guehtu profeta raꞌ rñiꞌ: “Zuluuꞌyi Dxiohs laꞌh garaa raꞌ ba.” Niꞌchin garaa raꞌ bwiinn nin rucaꞌdxiahga xchiꞌdxyi Xtaaꞌdahn nee nin rusiꞌdxi loh Ñiꞌh niꞌchi raꞌ nin dxieꞌbiiga nez loon. \v 46 Pwihsi ayi nin tuhbi bwiinn nin bwaꞌha la laꞌh Xtaada Dxiohsaꞌhn; sola tuhbi dxiꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh nin zeꞌ nez llaaꞌndxibaaꞌ nuꞌnbwaꞌ laꞌh Ñiꞌh. \v 47 Guchiin nin rñiꞌn loh tu, bwiinn nin riachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyiꞌhn nahpa za ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \v 48 Pwihsi naꞌh naan pahn nin runiꞌhi guelnabahan laꞌh tu. \v 49 Xtaada guldooꞌ raꞌ tu gudahw raꞌ tuhbi lasaaꞌ guelwahw nin laa manah loh dahan desiertu, riꞌchi badiꞌhi Dxiohs guelwahw chi gudahw raꞌ ba, per guhchi raꞌ ba; \v 50 per naꞌh ruzeꞌtaꞌhn pahn nin biehta nez dxibaaꞌ nee bwiinn nin gahw pahn chi ayi gachi ba. \v 51 Naꞌh naan pahn nabahan nin biehta nez dxibaaꞌ; bwiinn nin gahw pahn riiꞌ zibahan ba par tuꞌpazi, nee pahn nin gudiꞌhihn laꞌh raꞌ bwiinn naa bweꞌltiꞌxihn par laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh. \p \v 52 Chiꞌchi rahbi loh lasaaꞌ raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―¿Xa guunn niꞌca guniꞌhi bweꞌltihxi niꞌca guidaꞌw nuꞌh? \p \v 53 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, sidela laꞌh tu ayi gahw tu bweꞌltihxi Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw cun guee za tu llarihn Ñiꞌh ayi gapa tu guelnabahan nacuubi. \v 54 Bwiinn raꞌ nin gahw bweꞌltiꞌxihn cun guee raꞌ ba llarinahn, bwiinn raꞌ chi gapa guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ; ya naꞌh gucwaꞌnraꞌn ba loh guelguhchi dxyih nin gadzihn hohra guibiaꞌgariin, \v 55 laasii bweꞌltiꞌxihn naa guelwahw zaꞌcapaꞌca nee llarihnahn naa nin guchii nahpa guee raꞌ bwiinn. \v 56 Bwiinn nin gahw bweꞌltiꞌxihn cun guee za ba llarihnahn bwiinn chi nuuneepaꞌca ba naꞌh nee naꞌh nuꞌneezahn laꞌh ba. \v 57 Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh loh guidxyiyuh, nahpa za ba guelnabahan, nee naꞌh nabahanahn pur laꞌh ba; pwihsi ziꞌchi gahca za laꞌh bwiinn nin gucaꞌstoꞌ ñiꞌh naꞌh zibahan za ba pur naꞌh. \v 58 Ruzeꞌtaꞌhn pahn nin biehta nez dxibaaꞌ; pahn riiꞌ ayi naan ziga pahn nin laa manah nin gudahw raꞌ guehtu xtaadaguldooꞌ tu, niꞌchin nicala gudahw raꞌ ban per guhchi raꞌ ba; per bwiinn raꞌ nin gahw pahn nin biehta nez dxibaaꞌ zibahan raꞌ ba par tuꞌpazi. \p \v 59 Jesuhs baluuꞌyi dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tuhbi cwaꞌha bwiinn laꞌn xquidoꞌ biꞌtuꞌhn raꞌ bwiinn Israel loh guihdxyi Capernaum. \s1 Dxyiꞌdxyi raꞌ xteenn guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ \p \v 60 Ya chin bihn raꞌ ziahan raꞌ xpwiinn Jesuhs dxyiꞌdxyi nin guñiꞌ Ñiꞌh, rahbi raꞌ ba: \p ―Dxyiꞌdxyi nin rñiꞌ ba nagahn duxa raꞌn; ¿chyu niꞌca guunn waanta guzoꞌbadxiahga dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ? \p \v 61 Ya chin guhcabwaꞌ Jesuhs xi lligaaba nin cayuhnn raꞌ ba, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―¿Ta pur dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ ruhnn chiohpa stoꞌ tu? \v 62 ¿Xa gaca sidela laꞌh tu gwaꞌha tu laꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw gacah hasta nuu Ñiꞌh desde galohtiiꞌ? \v 63 Spíritu naa nin runiꞌhi guelnabahan, ya bweꞌltihxi bwiinn ayi lliitiiꞌ ruhnnan gahn, ya dxyiꞌdxyi raꞌ nin cañiꞌn loh tu naa dxyiꞌdxyi nanchii xteenn Spíritu, nee dxyiꞌdxyi raꞌ chi rudiꞌhi guelnabahan par tuꞌpazi. \v 64 Per loh ziga rii tu riꞌca nuu mas paaldaa tu nin ayi riachiistoꞌ tu dxyiꞌdxyi nin rñiꞌn loh tu. \p Pwihsi Jesuhs desde galohyi naann Ñiꞌh cuun raꞌ bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ laꞌh Ñiꞌh nee cuun za nin naa bwiinn nin gutooꞌ laꞌh Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn duhlda, \v 65 ya rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―Niꞌchin nin rñiꞌn loh tu ayi chyu dxieꞌbiiga nez loon ziꞌchizi sidela laꞌh Xtaaꞌdahn ayi dxieꞌnee laꞌh raꞌ ba. \p \v 66 Ya desde hohra chi ziahan raꞌ xpwiinn Jesuhs basaaꞌn raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, ya ayi ru guzahnee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, \v 67 chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi Jesuhs loh raꞌ xpwiinn paꞌca Ñiꞌh, rahbi Ñiꞌh: \p ―¿Gu neezaa laꞌh tu xclaaꞌdzi tu dxiahchi tu? \p \v 68 Chiꞌchi rahbi Simohn Pehdru: \p ―Daada, ¿chyuloo chiꞌh choo nu? Xchiꞌdxyi luꞌh naa guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \v 69 Laꞌh nu ba riachiistoꞌ nu xchiꞌdxyi luꞌh, nee naann za nu yiꞌh naa luꞌh Crixtu Lliiꞌn Dxiohs nin nabahan. \p \v 70 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¿Tayi naꞌh dxiꞌh guliin laꞌh tu ziga naa tu gadziꞌh bichiohpa xpwiiꞌnnraꞌn? Pwihsi rñiꞌn loh tu, tuhbi tu naa bwiinndxaaba. \p \v 71 Ya loh guñiꞌ Jesuhs squiiꞌ bazeꞌta Ñiꞌh laꞌh Judas, lliiꞌn Simohn Iscariote, laasii Judas naa nin gutooꞌ laꞌh Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn duhlda, laꞌh ba nin naa tuhbi bwiinn loh gadziꞌh bichiohpa xpwiinn Ñiꞌh. \c 7 \s1 Xcweenta nin ayi gwachiistoꞌ raꞌ bwihtsi Jesuhs xchiꞌdxyi Ñiꞌh \p \v 1 Ya chin guyaꞌloh raꞌ deeꞌ, gucaꞌnzaa Jesuhs loh guihdxyi Galilea; per nin ayi guclaaꞌdzi Ñiꞌh ñuuꞌ Ñiꞌh loh guihdxyi Judea laasii riꞌchi badxiꞌhyi raꞌ bwiinn Israel raꞌ laꞌh Jesuhs tin ñidxiinn raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, \v 2 ya ziga badzihn gahxu dxyih lañih nin rahcachaꞌyi yuuꞌyiꞌhn nin riaꞌhan raꞌ bwiinn laꞌn ñiꞌh; lañih riiꞌ naa tuhbi xlañih raꞌ bwiinn Israel, \v 3 chiꞌchi rahbi raꞌ nin naa raꞌ bwihtsi Jesuhs loh Ñiꞌh: \p ―Ayi dxiaꞌhan luꞌh riiꞌ; gwah para guihdxyi Judea tin riꞌchi neezaa raꞌ xpwiinn raꞌ luꞌh nin caꞌnzanee luꞌh gwaꞌha raꞌ ba garaa raꞌ dziꞌn raꞌ nin ruhnn luꞌh, \v 4 laasii chin xclaaꞌdzi bwiinn guluuꞌyi zaꞌca ba laꞌh raꞌ bwiinn, ayi ruhnn ba xtsiꞌn ba ralaꞌn; niꞌchin sidela yiꞌh ruhnn luꞌh dziꞌn raꞌ riiꞌ, bwiꞌhnnan loh raꞌ garaatiiꞌ raꞌ bwiinn guidxyiyuh. \p \v 5 Pwihsi nin bwiꞌhnn raꞌ bwihtsi Ñiꞌh nin laꞌh raꞌ ba ayi gwachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Jesuhs, \v 6 ya chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Pwihsi naꞌh xohraꞌhn nagahdxi gadzihnan, per para laꞌh tu xohra chiꞌzi naa bwen para laꞌh tu. \v 7 Bwiinn raꞌ nin naa raꞌ bwiinn guidxyiyuh raꞌ ayi nuu gwaꞌha dxaaba raꞌ ba loh tu, per naꞌh rwaꞌha dxaaba raꞌ ba loon laasii naꞌh ruluuꞌyiꞌhn loh dziꞌn dxaaba nin ruhnn raꞌ ba. \v 8 Gulcheh lañih laꞌh tu, per naꞌh ayi chaaꞌhahn laasii nagahdxi guigaꞌha xohraꞌhn. \p \v 9 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh raꞌ ba, biaꞌhan chiꞌh Ñiꞌh loh guihdxyi Galilea. \s1 Jesuhs loh lañih nin laa “La Enramada” \p \v 10 Ya loh nin zeeñiidxiuu raꞌ bwihtsi Jesuhs para lañih, neezaa Jesuhs gwah lañih chi nicala ayi nez ñihn raꞌ paꞌh bwiinn sino que ralaꞌn, \v 11 ya laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ badxiꞌhyi raꞌ ba laꞌh Jesuhs loh lañih chi, squiiꞌ rahbi raꞌ ba: \p ―¿Cuun laꞌh ndxiꞌhw chi? \p \v 12 Nez lahda raꞌ bwiinn riigazeꞌta duxa raꞌ ba laꞌh Jesuhs; nuu raꞌ bwiinn chi rahbi raꞌ ba: \p ―Jesuhs naa tuhbi ndxiꞌhw nin ruhnn dziꞌn zaꞌca. \p Ya nuu raꞌ ba rahbi raꞌ ba: \p ―Ayi guinazaꞌca naa dziꞌn nin ruhnn ndxiꞌhw chi, rusaguiꞌhi ba laꞌh raꞌ bwiinn. \p \v 13 Ya nin tuhbi bwiinn ayi biaalla ñuuꞌyidxyiꞌdxyipaꞌh nez loh raꞌ bwiinn xcweenta Jesuhs laasii rdxyihbi raꞌ ba laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin rnabwaꞌ, \v 14 ya laꞌh lañih zeezah la mas garoolda la chin guyuuꞌtiiꞌ Jesuhs laꞌn guidoꞌ ya chiꞌchi guzoꞌbaloh cagaluuꞌyi Ñiꞌh xchiꞌdxyi Dxiohs laꞌh raꞌ bwiinn, \v 15 ya laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin rnabwaꞌ chi badxyigaaꞌ duxa loh raꞌ ba ya rahbi raꞌ ba: \p ―¿Xaloh naann niꞌca ziahan raꞌ dxyiꞌdxyi nee nin ayi ca basiꞌdxi niꞌca? \p \v 16 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Dxyiꞌdxyi raꞌ nin ruluꞌyiꞌhn laꞌh tu ayi naan pur naꞌh gahca sino que pur Dxiohs nin guluꞌnehza naꞌh. \v 17 Sidela chyuulla tuhbi bwiinn xclaaꞌdzi guunn ziga nin xclaaꞌdzi Dxiohs gaca, zahcabwaꞌ ba sidela laꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ nin ruluꞌyiꞌhn zeꞌ pur Dxiohs o naan xchiꞌdxyi gahcahn. \v 18 Bwiinn nin rñiꞌ pur laꞌh gahca ba, rñiꞌ ba tin guiñiꞌ zaꞌca bwiinn laꞌh ba, per nin rdxiꞌhyi guiñiꞌ zaꞌca bwiinn pur nin guluꞌnehza laꞌh ba loh guidxyiyuh riiꞌ niꞌchi rñiꞌ dxyiꞌdxyi raꞌ nin guchii, nee ayi xi guelrusaguiꞌhi nuu laꞌn lastoꞌ ba. \v 19 ¿Tayi guchii dxiꞌhn, Moisehs baniꞌhi lehyi laꞌh tu?, nee nnah nin tuhbi tu ayi ruzoꞌbadxiahga tu lehyi chi. ¿Xixnaa xclaaꞌdzi tu chiinn tu naꞌh? \p \v 20 Chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn raꞌ loh Ñiꞌh: \p ―¡Nuu tuhbi bwiinndxaaba stoꞌ luꞌh! ¿Chyu xclaaꞌdzi chiinn yiꞌh? \p \v 21 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Pur tuhbi dziꞌn nin bwiꞌhnnaꞌhn dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi tu, niꞌchin nin garaa tu radxyigaaꞌ loh tu; \v 22 pwihsi Moisehs guleꞌhe lehyi nin riuuꞌ bwaꞌ tihxi bwiinn ndxiꞌhw (nicala ayi laꞌh dxiꞌh Moisehs gudxiꞌnlaaꞌdzin sino que laꞌh raꞌ xtaada guldooꞌ raꞌ tu gudxiꞌnlaaꞌdzin) ya laꞌh tu rguꞌ tu bwaꞌ laꞌh tuhbi biñiꞌn nicala naan dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi tu. \v 23 Pwihsi sidela rahca rguꞌ tu bwaꞌ tihxi tuhbi biñiꞌn nee nicala dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi tu tin ayi ñichi lehyi Moisehs, ¿xixnaa chiꞌh naꞌh ayi nnaa tu gusiaꞌcahn tuhbi bwiinn nin rahcalluꞌhu dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi tu lwehgu rdxyiꞌchinee tu naꞌh? \v 24 Ayi ruhnn tu guelguxchisi pur nin rwaꞌha si tu, sino que chin ruhn tu guelguxchisi, gulguiꞌnnan per ziga naa xnehza. \s1 Jesuhs guñiꞌ ca zeꞌ Ñiꞌh \p \v 25 Ya chiꞌchi guzoꞌbaloh gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ paaldaa raꞌ bwiinn guihdxyi Jerusalehn raꞌ rahbi raꞌ ba: \p ―¿Tayi niꞌca dxiꞌhn nin radxiꞌhyi raꞌ ba tin chiinn raꞌ ba? \v 26 Nee nnah ¿tayi laꞌh dxiꞌh ba niꞌca nin cañiꞌ riꞌca loh raꞌ bwiinn?, nee nin tuhbi bwiinn ayi xi rñiꞌ loh ba, o ¿gu nee raꞌ za guxchisi riachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh ndxiꞌhw ca naa Crixtu? \v 27 Per dela nnah laꞌhnuꞌh naann nuꞌh canehza zeꞌ niꞌca; nee ziga chin dxiꞌ Crixtu nin ayi chyu gaann canehza dxiꞌ Ñiꞌh. \p \v 28 Ya chin bihn Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ chin cagaluuꞌyi Ñiꞌh laꞌn guidoꞌ, chiꞌchi jweersi rooꞌ guñiꞌ Ñiꞌh, rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―¿Ta ruhnn chiꞌh tu lligaaba nuꞌnbwaꞌ tu naꞌh, nee naann za tu canehza zeꞌldahn? Per ayi zeꞌlda dxiꞌhn pur xcweenta gahcahn, sino que nuu chyu guluꞌnehza naꞌh nee laꞌh ba nanchii paꞌca nabahan ba; laꞌh tu ayi nuꞌnbwaꞌ tu laꞌh bwiinn chi, \v 29 per naꞌh nuꞌnbwaꞌn laꞌh ba laasii naꞌh zeꞌldahn hasta nuu ba, nee laꞌh ba guluꞌnehza ba naꞌh. \p \v 30 Ya chiꞌchi guclaaꞌdzi raꞌ bwiinn raꞌ chi ñinaꞌzu raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, per nin tuhbi raꞌ ba ayi biaalla ñinaꞌzu laꞌh Ñiꞌh laasii nagahdxi guigaꞌha xohra Ñiꞌh para gusaꞌcazii raꞌ bwiinn nadxaaba raꞌ chi laꞌh Ñiꞌh, \v 31 per bwiinn ziahan duxa za gwachii stoꞌ raꞌ ñiꞌh laꞌh Jesuhs, ya rahbi raꞌ ba: \p ―Chin dxiꞌ Crixtu, ¿ta mahzi ru sehn roo ru chiꞌh guunn Crixtu chi ziga laꞌh bwiinn riiꞌ? \s1 Guxeꞌhla raꞌ bwiinn fariseu raꞌ guixaꞌga raꞌ tin guinaꞌzu raꞌ ba laꞌh Jesuhs \p \v 32 Ya bihn raꞌ bwiinn fariseu raꞌ nin bazeꞌta raꞌ bwiinn laꞌh Jesuhs, chiꞌchi bwiinn fariseu raꞌ chi cun nin rnabwaꞌ laꞌh raꞌ bixohza raꞌ guxeꞌhla raꞌ ba guixaꞌga raꞌ xteenn guidoꞌ tin chenee raꞌ ba laꞌh Jesuhs tin dxieꞌw Ñiꞌh, \v 33 ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Spaaldaa si dxyih ziuuꞌhuhn lahda tu, chiꞌchi zabiaꞌgariin hasta nuu nin guluꞌnehza naꞌh loh guidxyiyuh riiꞌ; \v 34 laꞌh tu gadxiꞌhyi tu naꞌh per ayi gadxeela tu naꞌh laasii ayi nuu chee tu hasta guzaaꞌhahn. \p \v 35 Ya chiꞌchi guzoꞌbaloh canaabadxyiꞌdxyi loh lasaaꞌ raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi, rahbi raꞌ ba: \p ―¿Canehza chee chiꞌh niꞌca? ¿Tayi chyu guunn gahn gadxeela niꞌca? o ¿gu guzee niꞌca hasta rii raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin rii raꞌ nez lahdxyi raꞌ bwiinn griehgu raꞌ tin guluuꞌyi ba laꞌh raꞌ ba? \v 36 ¿Xi zee loh xchiꞌdxyi ba nin guñiꞌ ba loh nuꞌh: “Gadxiꞌhyi tu naꞌh per ayi gadxeela tu naꞌh laasii ayi nuu guzee tu hasta guzaaꞌhahn?” \s1 Guiꞌw xteenn ñihsa nabahan \p \v 37 Ya luulchima dxyih xteenn lañih chi naa dxyih lañihroo ru, ya dxyih chi guñiꞌ Jesuhs loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi jweersirooꞌ, rahbi Ñiꞌh: \p ―¡Sidela chyuulla tuhbi bwiinn rdxahga ba ñihsa, dxiꞌ bwiinn chi nez loon tin guee ban! \v 38 Ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs, stoꞌ bwiinn nin riachiistoꞌ ñiꞌh naꞌh rtahn guiꞌw raꞌ xteenn ñihsa nabahan. \p \v 39 Ya cun dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ bazeꞌta Jesuhs bwiinn raꞌ nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh laꞌh Ñiꞌh zicaꞌha raꞌ ba Spíritu Saantu; pwihsi nagahdxi gaaldaa dxiꞌ Spíritu Saantu laasii nagahdxi gacah Jesuhs dxibaaꞌ. \s1 Guhca nalaaꞌha raꞌ bwiinn \p \v 40 Ya paaldaa raꞌ bwiinn nin rii riꞌchi, chin bihn raꞌ ba dxyiꞌdxyi raꞌ nin guñiꞌ Jesuhs, chiꞌchi rahbi raꞌ ba squiiꞌ: \p ―Guchiica ndxiꞌhw ca naa ba daada nin nahpa dxiꞌ ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs. \p \v 41 Ya snuhn raꞌ ba rahbi: \p ―Bwiinn ca naa Crixtu nin dxuleꞌza nuꞌh. \p Per spaaldaa raꞌ ba rahbi: \p ―¿Xa gaca tuhbi bwiinn guihdxyi Galilea Crixtu? \v 42 Laasii loh Xchihtsi Dxiohs rñiꞌ nahpa xtulbaaꞌ guehtu Davihd gaca Crixtu, nee dxiꞌ Ñiꞌh nez guihdxyi Belehn lahdxyi gahca guehtu rrehyi Davihd. \p \v 43 Ya ziꞌchi gulaaꞌha loh lasaaꞌ raꞌ bwiinn pur Jesuhs. \v 44 Nuu raꞌ bwiinn nin guclaaꞌdzi ñanee laꞌh Jesuhs tin ñieꞌw Ñiꞌh, per nin tuhbi za raꞌ ba ayi biaalla ñuhnn ziꞌchi. \s1 Guxchiisi raꞌ ayi gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Jesuhs \p \v 45 Ya gubiaꞌgarii raꞌ guixaꞌga raꞌ xteenn guidoꞌ hasta rii raꞌ bwiinn fariseu raꞌ cun nin rnabwaꞌ laꞌh raꞌ bixohza, ya rahbi raꞌ ba loh raꞌ guixaꞌga raꞌ chi: \p ―¿Xixnaa ayi gunaꞌzu tu laꞌh ndxiꞌhw chi? \p \v 46 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ guixaꞌga chi loh raꞌ ba: \p ―¡Ayi chyu gunaꞌzu laꞌh ba laasii ayi nin tuhbi bwiinn nin guiñiꞌ ziga rñiꞌ bwiinn chi! \p \v 47 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn fariseu raꞌ chi: \p ―¿Ta nee laꞌh tu basaꞌn tu bisaguiꞌhi tu? \v 48 Ayi nin tuhbi nin rnabwaꞌ laꞌh nuꞌh o tuhbi raꞌ bwiinn fariseu nin riachiistoꞌ ñiꞌh laꞌh ndxiꞌhw chi. \v 49 ¡Per laꞌh raꞌ bwiinn riiꞌ nin ayi gaann raꞌ ba lehyi, bwiinn dii raꞌ ba! \p \v 50 Ya Nicodemu, nin gwah hasta nuu Jesuhs gueꞌla, naa ba tuhbi bwiinn fariseu; ya rahbi ba: \p \v 51 ―Ziga naa xlehyi nuꞌh, ayi nuu chyu gudziiꞌba duhlda yihca bwiinn galoh nin nagahdxi dxihn nuꞌh mwer galoh cuun nin bwiꞌhnn ba. \p \v 52 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Nicodemu: \p ―¿Ta nee luꞌh naa luꞌh tuhbi bwiinn guihdxyi Galilea? Basiꞌdxi loh Xchihtsi Dxiohs tin gwaꞌha luꞌh xa rñiꞌ lohon: nin tuhbi daada nin rñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs ayi naa bwiinn guihdxyi Galilea. \v 53 Ya chiꞌchi tuhbigah raꞌ ba ziaa raꞌ ba yihdzi raꞌ ba. \c 8 \s1 Xcweenta gunnaꞌh nin binaꞌzunee xtuꞌh ñiꞌh \p \v 1 Ya laꞌh Jesuhs zee Ñiꞌh para dahan nin laa Olivo, \v 2 ya chin barah gueꞌla, rsiiyidoꞌ gubiaꞌgarii Ñiꞌh laꞌn guidoꞌ stuhbi, ya garaa raꞌ bwiinn gwabiiga nez loh Ñiꞌh, ya lwehgu guzohba Jesuhs riꞌchi tin guzoꞌbaloh cagaluuꞌyi Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba, \v 3 ya chiꞌchi gutantiinee raꞌ nuhn mwehsu raꞌ nin ruluuꞌyi xlehyi Moisehs cun nun bwiinn fariseu raꞌ tuhbi gunnaꞌh nin badxeelanee tuhbi ndxiꞌhw, ya bazuh raꞌ ba laꞌh gunnaꞌh chi galaayi loh raꞌ snuhn raꞌ bwiinn nin rii raꞌ riꞌchi, \v 4 ya chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Jesuhs: \p ―Mwehsu, gunnaꞌh riiꞌ binaꞌzunee bi xtuꞌh bi, \v 5 yannah ziga caa loh lehyi nin baniꞌhi guehtu Moisehs laꞌh nuꞌh nahpa gasiꞌdzi dxiah nuꞌh yihca gunnaꞌh raꞌ ziga deeꞌ tin gachi bi; ya yiꞌh ¿xi nnaa luꞌh xa gaca? \p \v 6 Laꞌh raꞌ ba guñiꞌ raꞌ ba squiiꞌ tin gwaꞌha raꞌ ba zidxeela xa gusiaꞌgarii Jesuhs dxyiꞌdxyi pur gunnaꞌh chi, tin ziꞌchi gaca gucaꞌhchiah dxixiꞌhw raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, chiꞌchi lwehgu baruꞌhn Jesuhs tin bacaꞌh Ñiꞌh loh yuh cun bacwihn naa Ñiꞌh, \v 7 ya ziga zeezah canaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Jesuhs, chiꞌchi guyahsa Ñiꞌh, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―Mwer bwiinn nin ayi xi duhlda nahpa, gucaꞌh dxiah yihca gunnaꞌh ca. \p \v 8 Ya chiꞌchi baruꞌhn gahca Jesuhs loh yuh stuhbi tin gwazah bacaꞌh Ñiꞌh rrahyiꞌhn loh yuh, \v 9 per laꞌh raꞌ ba chin bihn raꞌ ba dxyiꞌdxyi nin guñiꞌ Jesuhs loh raꞌ ba, chiꞌchi guzaꞌloh bareꞌh raꞌ bwiinn chi tuhbigah raꞌ ba desde nin guyuꞌxa ru hasta nin biiꞌhin ru, tin naann raꞌ ba nahpa raꞌ ba duhlda, ya chin barah raꞌ ba bareꞌh raꞌ ba tuhbi dxiꞌh gunnaꞌh chi bareꞌh gadxiaꞌhan, zunchii ba nez loh Jesuhs riꞌchi. \v 10 Ya chin guzuꞌnchii Jesuhs bwaꞌha Ñiꞌh loh gunnaꞌh chi ayi bwaꞌha Ñiꞌh nin stuhbi raꞌ bwiinn dxixiꞌhw chi, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh gunnaꞌh chi: \p ―Gunnaꞌh, ¿cuun raꞌ bwiinn raꞌ nin bieꞌnee yiꞌh nez loon? ¿Tayi guyuuꞌ nin tuhbi raꞌ ba nin ñudziiꞌba duhlda yihca luꞌh? \p \v 11 Chiꞌchi rahbi gunnaꞌh chi loh Jesuhs: \p ―Daada, nin tuhbi raꞌ ba. \p Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs loh gunnaꞌh chi: \p ―Nin naꞌh za ayi xi duhlda gudziiꞌbaꞌhn yihca luꞌh; pwihsi nnah gwah, ayiru cheezah luꞌh loh duhlda. \s1 Jesuhs naa biaꞌñih loh guidxyiyuh \p \v 12 Jesuhs guñiꞌ loh raꞌ bwiinn stuhbi rahbi Ñiꞌh: \p ―Naꞌh naan biaꞌñih xteenn guidxyiyuh; bwiinn nin dxieꞌnaꞌhla naꞌh zahpa ba biaꞌñih nin rudiꞌhi guelnabahan ya ayi chuu dxyih sah ba loh nacahyi. \p \v 13 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn fariseu raꞌ: \p ―Yiꞌh ziga rñiꞌ luꞌh xcweenta gahca luꞌh ayi guilasahcan. \p \v 14 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Xcweenta ziga rñiꞌn loh tu lasahcan, nicala naꞌh rñiꞌn xcweenta gahcahn, per xchiꞌdxyiꞌhn lasahcan laasii naꞌnnahn canehza zeꞌldahn nee naꞌnnzahn canehza guzaaꞌhahn; per laꞌh tu ayi gaann tu canehza zeꞌldahn nee ayiza gaann tu canehza guzaaꞌhahn. \v 15 Laꞌh tu ruhnn tu guelguxchisi ziga na chiꞌzi xigaaba bwiinn guidxyiyuh, per naꞌh ayi ruꞌnnahn guelguxchisi laꞌh nin tuhbi bwiinn, \v 16 per sidela naꞌh ruꞌnnahn guelguxchisi, guelguxchisi xteꞌnnahn naa guchii laasii ayi naꞌh si dxiꞌh ruꞌnnahn guelguxchisi sino que nee Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh tuhsi junta ridiꞌhnn nun. \v 17 Hasta nee loh xlehyi tu caa, chin laꞌh chiohpa bwiinn rñiꞌ tuhsi gahca dxyiꞌdxyi, nahpa chechiistoꞌ tu laꞌh raꞌ bwiinn chi. \v 18 Pwihsi naꞌh guchiin nin rñiꞌn pur xcweenta gacahn, ya Xtaaꞌdahn nin guxeꞌhla naꞌh ziꞌchigahcaza rñiꞌ ba pur xcweeꞌntahn. \p \v 19 Ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Jesuhs, rahbi raꞌ ba: \p ―¿Ca nuu chiꞌh za xtaada luꞌh? \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Laꞌh tu nin ayi nuꞌnbwaꞌ tu naꞌh, nin laꞌh za Xtaaꞌdahn ayi nuꞌnbwaꞌ tu. \p \v 20 Dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ guñiꞌ Jesuhs nez hasta zuu raꞌ alcansia nin riuuꞌ mweeyi guelguhn, per ayi chyu gunaꞌzu laꞌh Ñiꞌh tin ñieꞌw Ñiꞌh, laasii nagahdxi gadzihn hohra chiinn raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \s1 Hasta guzaaꞌhahn ayi nuu chee tun laꞌh tu \p \v 21 Chiꞌchi rahbi laꞌgaꞌh Jesuhs: \p ―Naꞌh guzaaꞌhahn, ya laꞌh tu gadxiꞌhyi tu naꞌh per zahchi tu loh xtuhlda tu; pwihsi naꞌh hasta guzaaꞌhahn laꞌh tu ayi nuu guzee tun. \p \v 22 Ya chiꞌchi rahbi loh lasaaꞌ raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―¿Ta zidxiinn gaca chiꞌh ba laꞌh ba, xinaa nnaa ba ayi gaca choo nuꞌh hasta guzee ba? \p \v 23 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Laꞌh tu naa tu bwiinn loh guidxyiyuh riiꞌ, per naꞌh naan bwiinn nin zeꞌ nez llaaꞌndxibaaꞌ, niꞌchin rñiꞌn laꞌh tu naa tu bwiinn guidxyiyuh per naꞌh ayi nee dxiꞌhn naan bwiinn guidxyiyuh. \v 24 Pwihsi niꞌchin nin guñiꞌn loh tu zahchi tu loh xtuhlda tu, pwihsi sidela laꞌh tu ayi riachiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn, naan nin naan, zahchi tu loh xtuhlda tu. \p \v 25 Ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba rahbi raꞌ ba: \p ―¿Chyu naa luꞌh yiꞌh? \p Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Laꞌn guñiꞌ loh tu desde galoh. \v 26 Naꞌpahn ziahan dxyiꞌdxyi nin guiñiꞌn pur laꞌh tu nee guꞌnnahn guelguxchisi za laꞌh tu, pwihsi nin guluꞌnehza naꞌh guchii naa xchiꞌdxyi ba, ya dxyiꞌdxyi raꞌ nin rñiꞌn loh raꞌ bwiinn guidxyiyuh bihn raꞌñin loh nin guluꞌnehza naꞌh. \p \v 27 Per laꞌh raꞌ ba ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba guñiꞌ Jesuhs xcweenta Daada Dxiohs, \v 28 pwihsi niꞌchin rahbi Ñiꞌh: \p ―Chin laꞌh tu guiteesa tu laꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw, chiꞌchi gacabwaꞌ tu naꞌh naan nin naan, nee ayi ruꞌnnahn dziꞌn raꞌ rii pur xcweenta gahcahn; rñiꞌsihn loh tu nin baluuꞌyi Xtaaꞌdahn naꞌh, \v 29 laasii nin guluꞌnehza naꞌh nuu Ñiꞌh tuhsi cun naꞌh, ―rahbi Jesuhs―; Xtaaꞌdahn ayi basiaꞌhan ba naꞌh tuhbidxiꞌhn laasii naꞌh guillii-guillii ruꞌnnahn nin xclaaꞌdzi ba gaca nin riuuꞌstoꞌ ba. \p \v 30 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh raꞌ ba, ziahan raꞌ ba gwachiistoꞌ raꞌ ba xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \s1 Nin naa raꞌ lliiꞌn Dxiohs cun nin naa raꞌ nin nuchiꞌbi duhlda \p \v 31 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin gwachiistoꞌ raꞌ Ñiꞌh laꞌh Jesuhs: \p ―Sidela laꞌh tu chezahnee tu xchiꞌdxyiꞌhn gaduhbistoꞌ tu, zahca tu xpwiinn raꞌn, \v 32 tin gacabwaꞌ tu cuun nin naa dxyiꞌdxyi guchii ya dxyiꞌdxyi guchii chi gutaꞌh laꞌh tu loh duhlda. \p \v 33 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―Laꞌh nu naa llahga guehtu Abrahn, ya nin guduhbi nagahdxi gaca nu ziga mooza nin gudooꞌ loh nin tuhbi bwiinn; ¿xaalla rñiꞌ chiꞌh luꞌh yiꞌh gutaꞌh luꞌh laꞌh nu loh duhlda? \p \v 34 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Pwihsi guchiin nin rñiꞌn loh tu, garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin rguꞌtii duhlda naa raꞌ ba ziga mooza raꞌ nin gudooꞌ loh duhlda. \v 35 Tuhbi bwiinn nin naa mooza ayi dxiaꞌhan ba rwaaꞌyihdzi xballwaaꞌn ba gaduhbi nin guibahan ba, per nin naa lliiꞌn ballwaaꞌn chi niꞌchi sihn ziaꞌhan bi rwaaꞌ yihdzi xtaada bi gaduhbi nin guibahan bi. \v 36 Pwihsi ziꞌchi sidela laꞌh Lliiꞌn Dxiohs rutaꞌh laꞌh tu loh duhlda, pwihsi laꞌh tu guchii paꞌhca taꞌh tu loh duhlda. \v 37 Pwihsi naꞌh naꞌnnahn naa tu llahga guehtu Abrahn, per laꞌh tu xclaaꞌdzi tu gadxiinn tu naꞌh laasii ayi riuuꞌ tu ayi riaꞌzi tu xchiꞌdxyiꞌhn. \v 38 Naꞌh rñiꞌn loh tu dxyiꞌdxyi raꞌ nin baniꞌhi Xtaaꞌdahn guiñiꞌn loh tu, ya laꞌh tu ruhnn tu ziga guñiꞌ xtaada tu loh tu. \p \v 39 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Jesuhs: \p ―¡Xtaada nu naa guehtu Abrahn! \p Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Sidela laꞌh tu guchii tu naa tu lliiꞌn guehtu Abrahn, ñuhnn tu ziga bwiꞌhnn guehtu Abrahn, \v 40 pwihsi naꞌh nicala guñiꞌn loh tu dxyiꞌdxyi guchii nin baniꞌhi Dxiohs guiñiꞌn loh tu, ya laꞌh tu xclaaꞌdzi tu gadxiinn tu naꞌh, ¡nee guehtu Abrahn ayi guyuuꞌ ba lligaaba ziga lligaaba nin nuu tu! \v 41 Laꞌh tu ruhnn tu ziga ruhnn xtaada tu. \p Ya chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh Ñiꞌh: \p ―¡Ayi nee dxiꞌh nu naa nu lliiꞌn loh nehza bwiinn, sino que tuhbi dxiꞌh Daada Dxiohs naa Xtaada nu! \p \v 42 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Sidela guchii tu naa Dxiohs Xtaada tu, pwihsi ñantsiiꞌhi tu naꞌh, laasii naꞌh zeꞌldahn pur xcweenta Dxiohs nee laꞌn zuuꞌhu loh tu riiꞌ; naꞌh ayi zeꞌldahn pur xcweenta gahcahn, sino que Dxiohs guluꞌnehza naꞌh loh guidxyiyuh. \v 43 ¿Xixnaa ayi rahcabwaꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn? Pwihsi pweda pur nin ayi xclaaꞌdzi tu gucaꞌdxiahga tu xchiꞌdxyiꞌhn niꞌchin. \v 44 Nin naa xtaada tu laꞌhtu naa bwiinndxaaba, laasii ruhnn tu ziga xclaaꞌdzi ba gaca. Bwiinndxaaba naa tuhbi nin rdxiinn bwiinn desde chin gurihxchih guidxyiyuh, ya nin nagahdxi guidxeela dxyiꞌdxyi nin guchii rwaaꞌ ba. Chin rñiꞌ ba dxyiꞌdxyi nin ayi guiguchii rñiꞌ ba pur laꞌh gahca ba laasii naa ba bwiinn nin ruuꞌyi dxyiꞌdxyi dxixiꞌhw ya naa ba xtaada dxyiꞌdxyi dxixiꞌhw, \v 45 per ziga naꞌh rñiꞌn dxyiꞌdxyi nin guchii, laꞌh tu ayi riachii stoꞌ tu naꞌh. \v 46 ¿Chyu tuhbi tu zahca guluuꞌyi xtuꞌldahn? Sidela rñiꞌn dxyiꞌdxyi nin guchii, ¿xixnaa chiꞌh ayi riachiistoꞌ tu naꞌh? \v 47 Bwiinn nin naa xpwiinn Dxiohs ruzoꞌbadxiahga ba xchiꞌdxyi Dxiohs, per ziga laꞌh tu ayi naa tu xpwiinn Dxiohs niꞌchin nin ayi rucaꞌdxiahga tu xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \s1 Galoh nin guyuuꞌ guehtu Abrahn laꞌh Crixtu nabahanla \p \v 48 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ: \p ―¡Nachidxiaapaa nu rsohn chin rachiñiꞌ nu yiꞌh naa luꞌh tuhbi bwiinn Samaritano nee nuu tuhbi bwiinndxaaba stoꞌ luꞌh! \p \v 49 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Ayi nin tuhbi bwiinndxaaba stoꞌn; nin ruꞌnnahnsihn naa ruhnlasahcaꞌhn xcweenta Xtaaꞌdahn nin naa Dxiohs; ya laꞌh tu rbweꞌhestoꞌ tu naꞌh. \v 50 Naꞌh ayi chiꞌhyihn chyu guiñiꞌzaꞌca naꞌh nicala nuu chyuulla nin rdxiꞌhyi guiñiꞌzaꞌca bwiinn naꞌh, ya laꞌh ba naa nin guunn guelguxchisi. \v 51 Pwihsi guchiin nin rñiꞌn loh tu bwiinn nin guzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyiꞌhn ayi paꞌca gachi ba. \p \v 52 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―¡Yannah naann dziꞌtsi nu nuu tuhbi bwiinndxaaba stoꞌ luꞌh! Guehtu Abrahn cun garaa raꞌ guehtu daada raꞌ nin guñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs guhchi raꞌ ba, nee yiꞌh nnaa luꞌh: “¡Bwiinn nin guzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyiꞌhn ayi gachi ba!” \v 53 ¿Ta mahziru chiꞌh lasahca luꞌh yiꞌh loh guehtu xpaah Abrahn nu? Laꞌh ba guhchi ba neezaa guehtu daada raꞌ nin guñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs guhchi za raꞌ ba, nee yiꞌh ¿chyu ruhnn luꞌh lligaaba naa luꞌh? \p \v 54 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Sidela naꞌh rñiꞌzaꞌcaꞌhn pur xcweenta gahcahn, pwihsi ayi xi guilasahca xcweeꞌntahn, per nin rñiꞌzaꞌca xcweeꞌntahn naa Xtaada Dxiohsaꞌhn; laꞌhgahca Ñiꞌh nin nnaa tu naa Xchiohs tu, \v 55 per laꞌh tu ayi nuꞌnbwaꞌ tu laꞌh Ñiꞌh. Naꞌhsihn nuꞌnbwaꞌn laꞌh Ñiꞌh, ya sidela naꞌh guiñiꞌn loh tu ayi nuꞌnbwaꞌn laꞌh Ñiꞌh zahcaꞌhn tuhbi bwiinn dxixiꞌhw ziga laꞌh tu, per ziga rñiꞌn loh tu guchiin nuꞌnbwaꞌn laꞌh Ñiꞌh, nee ruzoꞌbadxiaagahn xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \v 56 Guehtu Abrahn nin naa xtaada guldooꞌ tu biahxi ba laasii bihn ba gadzihn dxyih nin dxieꞌldahn, nee biahxi duxa ba. \p \v 57 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi loh Jesuhs: \p ―Nagahdxi chuu luꞌh chywaꞌh bitsiꞌh yihza, ¿nee nnah luꞌh bwaꞌha luꞌh laꞌh guehtu Abrahn? \p \v 58 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Pwihsi guchiin nin rñiꞌn loh tu, chin nagahdxi dxiꞌ guehtu Abrahn loh guidxyiyuh, naꞌh laꞌn nabahan la desde chiꞌchi. \p \v 59 Ya chiꞌchi gucaꞌha raꞌ ba dxiah ñah raꞌ ba yihca Jesuhs, per laꞌh Ñiꞌh lwehgu guyuuꞌlaꞌn Ñiꞌh loh raꞌ ba ya bariaꞌh Ñiꞌh laꞌn guidoꞌ. \c 9 \s1 Jesuhs basiaca loh tuhbi bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh desde chin guulaa ba \p \v 1 Ya loh nin zeediiꞌdxi Jesuhs tuhbi lahta, bwaꞌha Ñiꞌh laꞌh tuhbi ndxiꞌhw nin ayi riin loh ñiꞌh desde chin guulaa ba, \v 2 ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh loh Ñiꞌh, rahbi raꞌ ba: \p ―Mwehsu, ¿xixnaa guulaa bwiinn riiꞌ ayi riin loh ba? ¿Ta pur xtuhlda xcuzahn ba or pur xtuhlda gahca ba? \p \v 3 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Ayi pur xtuhlda dxiꞌ ba nin ayiza pur xtuhlda dxiꞌh xcuzahn ba; guulaa ba ziꞌca tin pur laꞌh ba guluuꞌyi Dxiohs nin gaca guunn Ñiꞌh pur laꞌh ba. \v 4 Ya gaduhbi nin naa radxyii nahpa guidiꞌhnn nuꞌh xtsiꞌn Bwiinn nin guluꞌnehza naꞌh laasii laꞌh gueꞌla zeꞌ chin ayi chyu gaca guunn dziꞌn, \v 5 ya gaduhbi nin nuuꞌhuhn loh guidxyiyuh riiꞌ naꞌh naan biaꞌñih loh guidxyiyuh riiꞌ. \p \v 6 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, chiꞌchi bachahn xihin Ñiꞌh loh yuh, ya cun xihin Jesuhs bwiꞌhnn Ñiꞌh nuhn bwen ya gudaꞌbi Ñiꞌhn loh bwiinn chi, \v 7 ya chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh chi: \p ―Gwachiꞌbi loh luꞌh loh estanque nin laa Siloeh. \p Ya riꞌchi gwachiꞌbi loh bwiinn chi, ya chin gubiaꞌgarii ba hasta zuu Jesuhs, laꞌh ba rahca la rwaꞌha. \v 8 Ya xbisihn ba cun garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin nuꞌnbwaꞌ laꞌh ba chin ayi biin loh ba cun chin guleꞌhe gahca za ba guhn, rahbi loh lasaaꞌ raꞌ bwiinn chi: \p ―¿Tayi dee dxiꞌh nin rzohba bweꞌhe guhn? \p \v 9 Nuu raꞌ ba rahbi raꞌ ba: “Laꞌh ban”, ya snuhn raꞌ ba rahbi: “Ayi laꞌh dxiꞌh ban, nicala ziꞌchi rñah ba”, ya laꞌhgahca bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh chi rahbi: “Naꞌhan.” \v 10 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn chi loh ba: \p ―¿Xaalla guhca chiꞌh nnah rwaꞌha luꞌh? \p \v 11 Chiꞌchi rahbi bwiinn chi: \p ―Laꞌh bwiinn nin laa Jesuhs, laꞌh ba bwiꞌhnn ba nuhn bwen gudaꞌbi ban loon, chiꞌchi nah ba loon: “Gwachiꞌbi loh luꞌh loh estanque nin laa Siloeh.” Ya guyaaꞌhahn, ya chin guyaꞌloh gudxiꞌbiꞌhn loon lwehgu guhca bwaꞌhahn. \p \v 12 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ ba: \p ―¿Ca nuu ndxiꞌhw chi? \p Ya chiꞌchi rahbi bwiinn nin biaca loh ñiꞌh: \p ―Ayi gaꞌnnahn. \s1 Bwiinn fariseu raꞌ gunaabadxyiꞌdxyi loh bwiinn nin biaca loh ñiꞌh \p \v 13 Chiꞌchi gwanee raꞌ ba laꞌh bwiinn nin biaca loh ñiꞌh chi loh raꞌ bwiinn fariseu, \v 14 ya dxyih nin basiaca Jesuhs loh bwiinn chi naa dxyih nin ruziꞌlaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel, gudaꞌbi Ñiꞌh bwen loh ba, ya lwehgu ballaala loh ba, \v 15 ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ bwiinn fariseu loh bwiinn nin biaca loh ñiꞌh xa guhca biaca loh ba, ya chiꞌchi rahbi ba: \p ―Gudaꞌbi Jesuhs bwen loon ya chiꞌchi gudxiꞌbiꞌhn loon yannah laꞌn rwaꞌha. \p \v 16 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ paaldaa raꞌ bwiinn fariseu raꞌ chi: \p ―Nin bwiꞌhnn deeꞌ ayi naa ba xpwiinn Dxiohs, laasii ayi rahpadaa ba dxyih nin raziꞌlaaꞌdzi raꞌ nuꞌh. \p Ya snuhn raꞌ ba rahbi: \p ―Per ¿caalla gaca chiꞌh guunn ba dziꞌn rooꞌ sidela laꞌh ba naa ba tuhbi bwiinn duhlda? \p Ya ziꞌchi guhca chiohpa stoꞌ bwiinn raꞌ chi, \v 17 ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi laꞌgaꞌh raꞌ ba loh bwiinn nin biaca loh ñiꞌh chi: \p ―Pwihsi ziga biaca loh luꞌh, ¿xa rñiꞌ luꞌh pur bwiinn chi? \p Chiꞌchi rahbi bwiinn nin biaca loh ñiꞌh chi: \p ―Naꞌh rñiꞌn naa bwiinn chi tuhbi daada nin rñiꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs. \p \v 18 Per laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi ayi riachiistoꞌ raꞌ ba dxieꞌpa bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh desde chin guulaa ba nee nnah rwaꞌha ba, ya hasta que no gudihdxyi raꞌ ba xcuzahn bwiinn chi, \v 19 chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh raꞌ xcuzahn ba squiiꞌ: \p ―¿Ta lliiꞌn tu deeꞌ? ¿Ta rñiꞌ tu ayi riin loh bi desde chin guulaa bi? ¿Xaloh chiꞌh nnah rwaꞌha bi? \p \v 20 Chiꞌchi rahbi raꞌ xcuzahn bi: \p ―Laꞌh nu riuꞌnbwaꞌ nu lliiꞌn nu laꞌh bi desde guulaa bi ayi biin loh bi, \v 21 per nnah ayi chyu gaann xa guhca biaca loh bi nee nin ayiza chyu gaann chyu basiaca loh bi. Gulguinaabadxyiꞌdxyi loh bi; baniin ca zuu bi, ya laꞌh bi guiñiꞌ bi loh tu chyu basiaca loh bi. \p \v 22 Squiiꞌ guñiꞌ raꞌ xcuzahn bi laasii rdxyihbi raꞌ ba zahca raꞌ ba ziga biaꞌhan dxyiꞌdxyi bwiinn Israel raꞌ chi gabweꞌhedxiaꞌhla raꞌ ba laꞌn guidoꞌ chyu chiꞌzi bwiinn raꞌ nin guiñiꞌ Jesuhs naa Crixtu, \v 23 pwihsi pur niꞌchin rahbi raꞌ xcuzahn bwiinn chi: “Gulguinaabadxyiꞌdxyi loh bi, baniin ca zuu bi.” \v 24 Ya chiꞌchi gubiaꞌgarii gudihdxyi raꞌ ba bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh chi stuhbi tin rahbi raꞌ ba loh bi: \p ―Guñiꞌ loh nu dxyiꞌdxyi nin guchii paꞌh nez loh Dxiohs, laasii laꞌh nu naann nu laꞌh ndxiꞌhw chi naa ba tuhbi bwiinn duhlda. \p \v 25 Chiꞌchi rahbi bwiinn nin ayi bihn loh ñiꞌh chi: \p ―Naꞌh ayi gaꞌnnahn gu naa ba bwiinn duhlda o ayi naa ban, pwihsi nin naann dxiꞌhn ayi riin loon nee nnah laꞌn rwaꞌha. \p \v 26 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba stuhbi: \p ―¿Xa bwiꞌhnnee ba yiꞌh? ¿Xa bwiꞌhnnee ba yiꞌh tin rwaꞌha luꞌh? \p \v 27 Chiꞌchi rahbi bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh chi: \p ―Laꞌn guñiꞌ la loh tu, per ayi riachiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn. ¿Xixnaa xclaaꞌdzi tu guiñiꞌñin stuhbi? ¿Ta nee laꞌh tu xclaaꞌdzi tu gaca tu xpwiinn ba? \p \v 28 Chiꞌchi guñiꞌ tohnta raꞌ ba loh bwiinn chi rahbi raꞌ ba: \p ―¡Yiꞌh dela gaca luꞌh xpwiinn ndxiꞌhw chi, per laꞌh nu xpwiinn Moisehs naa nu! \v 29 Laasii laꞌh nu naann nu guñiꞌ Dxiohs loh Moisehs, per ziga niꞌchi, ¡nin ayi chyu gaann canehza biinloh niꞌchi! \p \v 30 Ya chiꞌchi rahbi bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh chi: \p ―¿Xiilla deeꞌ? ¡Laꞌh tu ayi gaann tu canehza biinloh ba, per naꞌh laꞌh ba basiaca loon! \v 31 Pwihsi naann nuꞌh Dxiohs ayi rucaꞌdxiahga Ñiꞌh xchiꞌdxyi bwiinn nin naa raꞌ bwiinn duhlda; rucaꞌdxiahga si Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn nin riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh cun nin ruzoꞌbadxiahga raꞌ xchiꞌdxyi Ñiꞌh. \v 32 Nin tuhbi nagahdxi saꞌbi dxyiꞌdxyi chyu bwiinn basiaca la loh tuhbi bwiinn nin guulaa dxieꞌpa. \v 33 Sidela laꞌh ndxiꞌhw riiꞌ ayi zeꞌ ba pur xcweenta Dxiohs, ayi nuu ñuhnn ba nin tuhbi dziꞌn raꞌ riiꞌ. \p \v 34 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba loh bwiinn chi: \p ―Yiꞌh desde guulaa luꞌh naa luꞌh bwiinn duhlda; ¿ta xclaaꞌdzi chiꞌh luꞌh guluuꞌyi luꞌh laꞌh nu? \p Chiꞌchi babweꞌhedxiaꞌhla raꞌ ba laꞌh bwiinn chi laꞌn guidoꞌ. \p \v 35 Ya chin bihn Jesuhs babweꞌhedxiaꞌhla raꞌ ba laꞌh bwiinn nin ayi biin loh ñiꞌh chi laꞌn guidoꞌ, niꞌchin chin badxiꞌloh Ñiꞌh laꞌh ba, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh ba: \p ―¿Ta riachiistoꞌ luꞌh laꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw? \p \v 36 Chiꞌchi rahbi bwiinn chi: \p ―Daada, gudxixteeꞌ loon cuun nin naa laꞌh ba tin chechiistoꞌn laꞌh ba. \p \v 37 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Laꞌh luꞌh bwaꞌha la; naꞌh naan laꞌh ba, naꞌh nin cañiꞌ loh luꞌh riiꞌ. \p \v 38 Ya chiꞌchi bazuꞌnllihbi bwiinn chi loh Jesuhs, ya rahbi ba loh Ñiꞌh: \p ―Riachiistoꞌn yiꞌh, Daada. \p \v 39 Lwehgu rahbi Jesuhs: \p ―Naꞌh zeꞌldahn loh guidxyiyuh riiꞌ tin guꞌnnahn guelguxchisi, tin garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin ayi riin raꞌ loh ñiꞌh gwaꞌha raꞌ ba, nee tin laꞌh za raꞌ bwiinn nin riin raꞌ loh raꞌ ñiꞌh dxiaꞌhan dxieꞌpa raꞌ ba. \p \v 40 Ya paaldaa raꞌ bwiinn fariseu raꞌ nin zuunee Ñiꞌh riꞌchi, chin bihn raꞌ ba dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Ñiꞌh rahbi raꞌ ba: \p ―¿Ta zee loh xchiꞌdxyi chiꞌh luꞌh nee laꞌh nu naa nu dxieꞌpa? \p \v 41 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Sidela laꞌh tu ñahca tu dxieꞌpa ayi xi duhlda ñahpa tu pur xtuhlda tu; per ziga rñiꞌ tu rahbi tu rwaꞌha tu, nahpa tu duhlda. \c 10 \s1 Xcweenta baxtohra cun xiꞌhyi ba \p \v 1 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: ―Pwihsi guchiin nin rñiꞌn loh tu; bwiinn nin ayi chuꞌtii rwaaꞌ leeꞌ hasta chuꞌtii raꞌ nin naa raꞌ ziga xiꞌhyi raꞌn, mas chuꞌtii raꞌ ba nez stuhbi lahdu, bwiinn chi naa gubaꞌn, \v 2 per laꞌh bwiinn nin riuꞌtii rwaaꞌ leeꞌ bwiinn chi naa baxtohra nin rahpa laꞌh lliꞌhyi raꞌ, \v 3 ya bwiinn nin rahpa rwaaꞌ leeꞌ zixaala ba rwaaꞌ leeꞌ tin chuꞌtii baxtohra ya lliꞌhyi raꞌ chi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ma rsiaaꞌha baxtohr chi, chiꞌchiyi cwidxi ba lliꞌhyi raꞌ chi tuhbigah raꞌ ma, laasii tuhbigah raꞌ ma nuu lah ma, laꞌh ba cweꞌhe ba laꞌh raꞌ lliꞌhyi chi laꞌn leeꞌ. \v 4 Ya chin laꞌh ba bwiꞌhnn gahn biriaꞌh garaa raꞌ lliꞌhyi raꞌ chi, chiꞌchi ñiidxiuu ba loh raꞌ ma ya lliꞌhyi raꞌ chi zianaꞌhla raꞌ ma laasii nuꞌnbwaꞌ raꞌ ma rsiaaꞌha ba. \v 5 Pwihsi ayi chenaꞌhla raꞌ lliꞌhyi raꞌ chi nin ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ma; nahpa zulluꞌn raꞌ ma loh niꞌchi laasii ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ma rsiaaꞌha raꞌ snuhn raꞌ bwiinn raꞌ chi. \p \v 6 Bwiiꞌyidxyiꞌdxyi Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ tin guiduꞌhun gu ñahcabwaꞌ raꞌ ban, per laꞌh raꞌ ba ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba nin zee loh dxyiꞌdxyi raꞌ rii. \s1 Jesuhs naa baxtohra zaꞌca \p \v 7 Chiꞌchi rahbi laꞌgah Jesuhs stuhbi: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, naꞌh naan ziga rwaaꞌ leeꞌ nez chuꞌtii raꞌ bwiinn raꞌ nin naa raꞌ ziga xiꞌhyihn. \v 8 Garaa raꞌ nin biꞌ raꞌ galoh loon guhca raꞌ ba gubaꞌn raꞌ, per laꞌh raꞌ nin naa raꞌ ziga lliꞌhyi ayi bazoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyi raꞌ bwiinn gubaꞌn raꞌ chi. \v 9 Naꞌh naan rwaaꞌ leeꞌ, ya bwiinn raꞌ nin chuꞌtii pur naꞌh, zilaꞌh raꞌ ba loh duhlda nee gaca raꞌ ba ziga tuhbi lliꞌhyi nin riuuꞌtii nee rariaꞌgaꞌh ma tin radxeela ma dxillaaꞌ zaꞌca rahw ma, \v 10 ya gubaꞌn zeꞌ si ba tin cwaan si ba cun chiinn ba nee tin gutsihyi ba; per naꞌh zeꞌldahn tin gapa tu guelnabahan zaꞌca nee tin gapa za tu zirooꞌ duxan. \v 11 Naꞌh naan baxtohra zaꞌca, ya baxtohra zaꞌca zudiꞌhi ba xquelnabahan gahca ba xcweenta raꞌ xiꞌhyi ba, \v 12 per nin ruhnn dziꞌn ruhnn ban tin gahlla si ba, nee chin rwaꞌha ba zeꞌ bweew rusiaꞌhangah ba lliꞌhyi bachiꞌh rulluꞌn ba, laasii ayi naa ba baxtohra nee laasii ayi za naa lliꞌhyi xteenn ba; ya bweew rutiꞌchibwih ma laꞌh raꞌ lliꞌhyi nezii-neziꞌchi. \v 13 Bwiinn chi rulluꞌn ba laasii nin xclaaꞌdzi si ba naa gahlla ba; ayi ruhnn ba lligaaba pur laꞌh raꞌ lliꞌhyi. \p \v 14 Rahbi za Jesuhs: \p ―Naꞌh naan baxtohra zaꞌca, nee nuꞌnbwaꞌhn nin naa raꞌ xiꞌhyiraꞌn nee nin naa raꞌ xteꞌnnahn nuꞌnbwaꞌ za raꞌ ba naꞌh, \v 15 ziga nuꞌnbwaꞌ Xtaaꞌdahn naꞌh nee naꞌh nuꞌnbwaꞌzahn laꞌh Xtaaꞌdahn, ya zudiꞌhihn xquelnabanahn pur laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin naa raꞌ ziga xiꞌhyi raꞌn, \v 16 nee neezaa naꞌpahn spaaldaa raꞌ lliꞌhyi nin ayi naa xleeꞌ raꞌ ñiꞌh riiꞌ, pwihsi nee raꞌ za niꞌchi raꞌ dxieꞌldaganeꞌhn nee zuzoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyiꞌhn ya ziꞌchi chuu tuhsi lliꞌhyi cun tuhbisi za baxtohra. \v 17 Daada Dxiohs nadziiꞌhi naꞌh laasii naꞌh gudiꞌhihn xquelnabahanahn tin gabiaꞌgarii xquelnabanahn stuhbi. \v 18 Ayi nin tuhbi nin gusiaꞌpitii xquelnabahanahn sino que naꞌh rudiꞌhihn xquelnabahanahn pur xquelrnabwaꞌ gahcahn; naꞌpahn guelrnabwaꞌ tin gudiꞌhihn xquelnabahanahn nee gabiaꞌgarii gabahnaꞌhn stuhbi. Dee naa guelrnabwaꞌ nin baniꞌhi Xtaada Dxiohsaꞌhn naꞌh. \p \v 19 Ya chin bihn raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, guhca chiohpa stoꞌ raꞌ ba, \v 20 ya ziahan raꞌ ba rahbi: \p ―¿Xixnaa rucaꞌdxiahga tu xchiꞌdxyi ba? ¿Tayi rwaꞌha tu nuu tuhbi bwiinndxaaba stoꞌ ba nee neezaa cayahca yihca ba? \p \v 21 Per snuhn raꞌ ba rahbi: \p ―Ayi nin tuhbi bwiinn nin nuu bwiinndxaaba stoꞌ ñiꞌh guunn para dxiaca loh tuhbi bwiinn dxieꞌpa. \s1 Bwiinn Israel raꞌ guñiꞌ tohnta loh Jesuhs \p \v 22 Loh bweꞌhw nahlda raꞌ, chin cayahca lañih xteenn guidoꞌ loh guihdxyi Jerusalehn, \v 23 pwihsi nez chi caꞌnzaa Jesuhs nez rwaaꞌ pweerta xteenn Salomohn, \v 24 ya riꞌchi bataꞌwnaa raꞌ bwiinn Israel laꞌh Jesuhs ya rahbi raꞌ ba loh Ñiꞌh: \p ―¿Hasta cuucayi chixteeꞌ luꞌh loh nu sidela yiꞌh naa luꞌh Crixtu? Gudxixteeꞌ loh nu nnah. \p \v 25 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Laꞌn guñiꞌlahn loh tu per ayi gwachiistoꞌ tu; dziꞌn raꞌ nin ruꞌnnahn cun xquelrnabwaꞌ Xtaaꞌdahn ruluuꞌyin nayaa-nayaa chyu naan, \v 26 per laꞌh tu ayi riachiistoꞌ tu laasii ayi naa tu ziga xiꞌhyihn. \v 27 Nin naa raꞌ ziga xiꞌhyihn nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba rsiaaꞌhahn ya naꞌh nuꞌnbwaꞌzahn laꞌh raꞌ ba nee naꞌhla raꞌ ba naꞌh. \v 28 Naꞌh gudiꞌhihn guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ laꞌh raꞌ bwiinn nin naa ziga xiꞌhyiraꞌn nee ayi chuu dxyih nin guizaꞌbi raꞌ ba, nee ayiza nin tuhbi nin cweꞌhelluꞌhu laꞌh raꞌ ba loon. \v 29 Xtaaꞌdahn nin baniꞌhi raꞌn naꞌh mahzi lasahca duxa ba nee rnabwaꞌ ru ba loh garaatiiꞌ, nee ayi chyu cweꞌhelluꞌhu laꞌh raꞌ ba loh ba, \v 30 laꞌh Daada Dxiohs tuhsi naa nu. \p \v 31 Ya gucaꞌha raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi dxiah ñucaꞌh raꞌ ba yihca Jesuhs, \v 32 per laꞌh Jesuhs rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―Pur xquelrnabwaꞌ Xtaada Dxiohsaꞌhn cayuꞌnnahn ziahan dziꞌn zaꞌca loh tu; ¿ya cuun tuhbi dziꞌn nin ayi naa zaꞌca niꞌchin nin xclaaꞌdzi tu gucaꞌhdxiah tu naꞌh? \p \v 33 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―Ayi chyu gucaꞌhdxiah yiꞌh sidela cayuhnn luꞌh dziꞌn zaꞌca, sidela nnah xclaaꞌdzi luꞌh tiidxi luꞌh pur Dxiohs niꞌchin, pwihsi yiꞌh ayi naa luꞌh Dxiohs, yiꞌh naa luꞌh tuhbi bwiinn zi per cañiꞌ luꞌh yiꞌh naa luꞌh Dxiohs. \p \v 34 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Per, ¿tayi loh xlehyi dxiꞌh tu caa squiiꞌ: “Naꞌh guñiꞌn naa tu dxiohsa raꞌ”? \v 35 Naann nuꞌh nin rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs ayi chyu guunn guchaꞌh; Dxiohs guñiꞌ dxiohsa laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin badiꞌhi Ñiꞌh xchiꞌdxyi Ñiꞌh, \v 36 ya sidela laꞌh Dxiohs gulii naꞌh tin guluꞌnehza Ñiꞌh naꞌh loh guidxyiyuh riiꞌ, ¿xaalla rñiꞌ chiꞌh tu laꞌhtu cañiꞌyaan laꞌh Dxiohs laasii cañiꞌn naan Lliiꞌn Dxiohs? \v 37 Sidela naꞌh ayi ruꞌnnahn ziga xclaaꞌdzi Xtaaꞌdahn gaca ayi riachiistoꞌ tu naꞌh, \v 38 per sidela naꞌh guꞌnnañin nicala ayi chechiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn, gulchechiistoꞌ tu pur nin ruꞌnnahn tin gacabwaꞌ tu garaa raꞌ nin nuunee Daada Dxiohs stoꞌn, ya naꞌh nuuneen laꞌh Xtaaꞌdahn. \p \v 39 Ya guclaaꞌdzi raꞌ ba ñinaꞌzu raꞌ ba laꞌh Jesuhs stuhbi, per lwehgu bariaꞌh Ñiꞌh loh lahtsinaa raꞌ ba, \v 40 ya gubiaꞌgarii Jesuhs nez stuhbi lahdu rwaaꞌ guiꞌw Jordahn nez hasta guyuuꞌ Jwahn nin baroꞌbañihsa galoh chin baroꞌbañihsa ba, \v 41 ya ziahan raꞌ bwiinn gwah raꞌ ba hasta guyuuꞌ Jesuhs ya rahbi raꞌ ba: \p ―Guchii, nicala laꞌh Jwahn ayi bwiꞌhnn ba nin tuhbi sehn rooꞌ, garaa nin guñiꞌ ba pur bwiinn riiꞌ guchiiꞌhin. \p \v 42 Pwihsi ziahan raꞌ ba gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Jesuhs riꞌchi. \c 11 \s1 Xquelguhchi Lásaro \p \v 1 Guyuuꞌ tuhbi ndxiꞌhw nin biriaꞌlah Lásaro guhcalluꞌhu ba, guhca ba tuhbi bwiinn guihdxyi Betania, lahdxyi María cun stuhbi bwehldaa bi nin laa Marta. \v 2 María riiꞌ naa bizaaꞌn Lásaro, laꞌh bi nin gudaꞌbi nsehchi ñaaꞌ Jesuhs ya bacwihdzi bin cun dxyichyihca bi. \v 3 Pwihsi garoopa raꞌ gunnaꞌh raꞌ riiꞌ nin naa bizaaꞌn Lásaro guxeꞌhla rsohn loh Jesuhs rahbi raꞌ bi: \p ―Daada, laꞌh xamihgu luꞌh nin nadziiꞌhi luꞌh cayahcalluꞌhu. \p \v 4 Ya laꞌh Jesuhs chin bihn Ñiꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ rahbi Ñiꞌh: \p ―Gueldxyihdxyi riiꞌ ayi guunnan gachitiiꞌ Lásaro para tuꞌpazi, sino que nahpa zalluꞌyin tin guluuꞌyin xa naa xquelrnabwaꞌ Dxiohs, nee cun xcweenta za xquelrnabwaꞌ Lliiꞌn Ñiꞌh. \p \v 5 Nicala laꞌh Jesuhs nadziiꞌhi duxa Ñiꞌh laꞌh Marta cun bwehldaa bi cun laꞌh Lásaro, \v 6 chin rahbi raꞌ bi Lásaro cayahcalluꞌhu ayi gwah Jesuhs biaꞌhanru Ñiꞌh schiohpa dxyih nez hasta nuu Ñiꞌh, \v 7 ya seguihdu chin gudiiꞌdxi dxyih raꞌ chi chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh: \p ―Gulchooꞌho stuhbi para guihdxyi Judea. \p \v 8 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh loh Ñiꞌh: \p ―Mwehsu, gueꞌdugah guclaaꞌdzi raꞌ bwiinn Israel raꞌ nin rii raꞌ riꞌchi ñucaꞌh dxiah yiꞌh tin ñidxiinn raꞌ ba yiꞌh, ¿nee nnah xclaaꞌdzi laꞌgaꞌh luꞌh chee luꞌh riꞌchi stuhbi? \p \v 9 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―¿Tayi guchiidxiꞌhn tsiꞌh bichiohpa hohra nuu tuhbi dxyih? Pwihsi sidela naꞌh rzaꞌhn radxyii ayi chyu nahpa gugaꞌhla naꞌh laasii rwaꞌha raꞌ ba biaꞌñih nin nuu loh guidxyiyuh riiꞌ, \v 10 per ziga bwiinn nin rzah loh nacahyi, zireꞌlda ba chyuulla, laasii ayi nahpa ba biaꞌñih. \p \v 11 Chiꞌchi rahbilaꞌgaꞌh Ñiꞌh: \p ―Laꞌh xamihgu nuꞌh Lásaro guhtaꞌxgahsi, per nahpa guzoo nuꞌh tin gucwaꞌnaꞌhn bi. \p \v 12 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh: \p ―Daada, sidela guhtaꞌxgahsi si bi, ziaaca bi. \p \v 13 Per nin guñiꞌ Jesuhs naa guhchi Lásaro gaduhbi nin riiyuhnn raꞌ xpwiinn Ñiꞌh lligaaba nastoꞌ raꞌ ba guhtaꞌxgahsi si Lásaro, \v 14 ya chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba nayaa-nayaa: \p ―Laꞌh Lásaro guhchi, \v 15 riahxiꞌhn laasii ayi guyuuꞌhuhn riꞌchi, laasii ziꞌchi naa bwen para laꞌh tu, tin ziꞌchi chechiistoꞌ tu. Yannah gulchooꞌho tin chodiaꞌhan nuꞌh ba. \p \v 16 Ya chiꞌchi laꞌh Tomahs, nin guñiꞌ raꞌ ba badoꞌ cwaachi, rahbi loh spaaldaa raꞌ xpwiinn Ñiꞌh: \p ―Gulchooꞌho choo nuꞌh nee raꞌ nuꞌh tin gachinee nuꞌh laꞌh ba. \s1 Jesuhs naa guelgabahan cun guelnabahan para laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ \p \v 17 Ya chin badzihn Ñiꞌh riꞌchi, laꞌh tahpa dxyih naala guhchi Lásaro laꞌh ba bigaꞌtsi la. \v 18 Guihdxyi Betania riaꞌhan ziga chiꞌh chohnna kilómetru gahxu para guihdxyi Jerusalehn, \v 19 ya ziahan raꞌ bwiinn Israel raꞌ gwaguiaꞌha cuun Marta cun María tin dxiaꞌlda stoꞌ raꞌ bi pur nin guhchi Lásaro, \v 20 ya chin bihn Marta laꞌh Jesuhs zeegadzihn riꞌchi, bireꞌh bi tin bagachiꞌloh bi laꞌh Jesuhs ya María biaꞌhan bi rwaaꞌ yuuꞌ, \v 21 chiꞌchi rahbi Marta loh Jesuhs: \p ―Daada, sidela yiꞌh nuu luꞌh riiꞌ, ayi ñahchi bizaaꞌnahn, \v 22 per naꞌh naꞌnnahn Dxiohs guniꞌhi yiꞌh garaa raꞌ nin guinaaba luꞌh. \p \v 23 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Zabiaꞌgarii gabahan bizaaꞌn luꞌh. \p \v 24 Chiꞌchi rahbi Marta: \p ―Pwihsi, naꞌh naꞌnnahn nahpa gabahan raꞌ bwiinn raꞌ nin guhchi dxyih nin gaduhbi guidxyiyuh. \p \v 25 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Naꞌh naan guelnabahan nin gabahan raꞌ bwiinn loh guelguhchi dxyih chi, ya bwiinn nin chechiistoꞌ ñiꞌh naꞌh, nicala gachi ba per zabahan ba, \v 26 ya garaa raꞌ bwiinn nin nabahan raꞌ nee riachiistoꞌ raꞌ ba naꞌh, pwihsi ayi ñichiloh raꞌ ba par tuꞌpazi. ¿Ta riachiistoꞌ luꞌh dee raꞌ? ―rahbi Jesuhs loh Marta. \p \v 27 Chiꞌchi rahbi Marta: \p ―Riachiistoꞌn Daada, naꞌh riachiistoꞌn yuꞌbiluꞌh naa luꞌh Crixtu, Lliiꞌn Dxiohs, Crixtu nin nahpa dxiꞌ loh guidxyiyuh. \s1 Biꞌn Jesuhs rwaaꞌ xpaꞌ Lásaro \p \v 28 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Marta dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, chiꞌchi gwagañiꞌ bi loh bwehldaa bi María, ya guñiꞌ bi loh María dxigah si rahbi bi: \p ―Laꞌh mwehsu zuu riiꞌ, cabwihdxyi za ba yiꞌh. \p \v 29 Ya chin bihn María dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ lwehgu gwaguiaꞌha bi hasta zuu Jesuhs, \v 30 ya laꞌh Jesuhs nagahdxi chuꞌtii Ñiꞌh lahda guihdxyi chi hohra chi sino que zuu Ñiꞌh nez hasta badxiꞌloh Marta laꞌh Ñiꞌh, \v 31 ya bwiinn Israel raꞌ nin riinee laꞌh María tin dxiaꞌldastoꞌ bi bizaaꞌn bi Lásaro, chin bwaꞌha raꞌ ba gwasuꞌnchii María, zenaꞌhla raꞌ ba laꞌh María bwiꞌhnn raꞌ ba lligaaba zee bi rwaaꞌ baꞌ zeedxiꞌn bi, \v 32 ya chin badzihn María hasta zuu Jesuhs, bazuꞌnllihbi bi loh Jesuhs chiꞌchi rahbi bi loh Ñiꞌh: \p ―Daada, sidela yiꞌh nuu luꞌh riiꞌ, ayi ñahchi bizaaꞌnahn Lásaro. \p \v 33 Ya chin bwaꞌha Jesuhs cayuꞌn María cun bwiinn Israel raꞌ nin zeꞌnee bi cayuꞌn za raꞌ ba, guhca nalaasa stoꞌ Ñiꞌh, \v 34 ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi Ñiꞌh rahbi Ñiꞌh: \p ―¿Canehza bacaꞌtsi tu xcweerpu Lásaro? \p Ya rahbi raꞌ ba: \p ―Daada, gudaaꞌguiaꞌha. \p \v 35 Chiꞌchi biꞌn Jesuhs riꞌchi, \v 36 ya rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―Gulguiaꞌha balaaca riaa ba laꞌh Lásaro. \p \v 37 Per paaldaa raꞌ ba rahbi: \p ―Niꞌca dxiꞌh nin basiaca loh bwiinn nin guulaa dxieꞌpa; ¿tayi xiilla ñuhnn ba laꞌh Lásaro tin ayi ñahchi ba? \s1 Babahn Lásaro loh guelguhchi \p \v 38 Gubiaꞌgarii guhca nalaasastoꞌ Jesuhs, chiꞌchi gwabiiga Ñiꞌh hasta bigaꞌtsi Lásaro. Riꞌchi naa tuhbi cwehva dxiah, ya ñieꞌw tuhbi dxiah rooꞌ rwaaꞌ baꞌ chi. \v 39 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Gulcooꞌba dxiah ca. \p Ya chiꞌchi rahbi Marta bizaaꞌn Lásaro loh Jesuhs: \p ―Daada, xchiaꞌ nadxaaba la tihxi Lásaro, laasii laꞌh tahpa dxyih guhca la guhchi bi. \p \v 40 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¿Tayi guñiꞌdxiꞌhn loh luꞌh sidela yiꞌh chechiistoꞌ luꞌh xchiꞌdxyiꞌhn, zwaꞌha luꞌh xquelrnabwaꞌ Dxiohs? \p \v 41 Ya chiꞌchi gudooꞌba raꞌ ba dxiah chi, chiꞌchi bwaꞌha Jesuhs nez llaaꞌndxibaaꞌ chiꞌchi rahbi Ñiꞌh: \p ―Paah, runiꞌhihn guelzuxchiilli loh yuꞌbiluꞌh laasii bihn luꞌh xchiꞌdxyiꞌhn. \v 42 Naꞌh naꞌnnahn ayi chuu dxyih nin ayi dxihn luꞌh chin rñiꞌn loh yuꞌbiluꞌh, pwihsi rñiꞌñin pur bwiinn raꞌ nin rii riiꞌ, tin chechiistoꞌ raꞌ ba yiꞌh guluꞌnehza luꞌh naꞌh. \p \v 43 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Ñiꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, guñiꞌ Ñiꞌh jweersi rooꞌ rahbi Ñiꞌh: \p ―¡Lásaro! ¡Bareꞌh riꞌca! \p \v 44 Ya lwehgu bariaꞌh bwiinn guuchi chi riꞌchi, yiꞌbi naa ba cun ñaaꞌ ba cun lahdxi ya loh ba ñieꞌw tuhbi taaꞌha lahdxi, chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Gulgabweꞌhe lahdxi ca tihxi ba tin gulgasaaꞌn ba guziaa ba. \s1 Biaꞌhandxyiꞌdxyi raꞌ bwiinn Israel tin chiꞌhyi raꞌ ba xa gachi Jesuhs \r (Mt. 26.1‑5; Mr. 14.1‑2; Lc. 22.1‑2) \p \v 45 Ya chiꞌchi ziahan raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi nin bieꞌnee laꞌh María gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Jesuhs pur nin bwaꞌha raꞌ ba bwiꞌhnn Ñiꞌh, \v 46 per snuhn raꞌ ba gwah loh raꞌ bwiinn fariseu tin gwagañiꞌ raꞌ ba loh raꞌ bwiinn raꞌ chi cuun nin bwiꞌhnn Jesuhs, \v 47 ya chiꞌchi badiaaꞌha raꞌ bixohza raꞌ nin rnabwaꞌ loh raꞌ bixohza cun bwiinn fariseu raꞌ ya rahbi raꞌ ba: \p ―¿Xa niꞌca guidiꞌhnn nuꞌh? Ndxiꞌhw riiꞌ zeezah cayuhnn ziahan ru sehn roo raꞌ, \v 48 ya sidela laꞌh nuꞌh gasaaꞌn nuꞌh, garaa raꞌ bwiinn chechiistoꞌ ñiꞌh laꞌh ba, ya laꞌh raꞌ guxchisi romano ziꞌ raꞌ ba riiꞌ ya zucwih raꞌ ba xquidoꞌ nuꞌh cun gaduhbi lahdxyi nuꞌh. \p \v 49 Per tuhbi raꞌ ba nin laa Caifahs, laꞌn dxyih raꞌ chi rnabwaꞌ ba loh garaatiiꞌ raꞌ bixohza, naa ba nin naa bixohza rooꞌ loh raꞌ ba laꞌn dxyih raꞌ chi, ya rahbi ba: \p ―Laꞌh tu nin ayi xi rdxeela yihca tu, \v 50 nin ayi rahcabwaꞌ tu naa bwen para laꞌh nuꞌh gachi tuhbi dxiꞌ bwiinn xlawaaꞌha ñichiloh garaa raꞌ bwiinn lahdxyi raꞌ nuꞌh. \p \v 51 Per laꞌh Caifahs ayi biinloh dxyiꞌdxyi riiꞌ yihca ba pur xcweenta gahca ba, sino que guñiꞌ ban laasii Dxiohs basiin lohon rwaaꞌ ba, nee pur nin naa za ba bixohzarooꞌ yihza chi niꞌchin guñiꞌxgah ba gachi Jesuhs que no ñahchi garaa raꞌ bwiinn Israel, \v 52 nee ayi sola laꞌh si dxiꞌh bwiinn Israel, sino que tin nee gadiaaꞌha raꞌ garaa raꞌ xpwiinn Dxiohs nin rii raꞌ nezii-neziꞌchi loh gaduhbi guidxyiyuh tin dxiahca raꞌ ba tuhsi guihdxyi xteenn Dxiohs. \v 53 Pwihsi desde dxyih chi guzoꞌbaloh cadxiꞌhyi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi xa chiinn raꞌ ba laꞌh Jesuhs. \p \v 54 Ya pur deeꞌ niꞌchin ayi ru gwazah Jesuhs labwehnutiiꞌ lahda raꞌ bwiinn Israel raꞌ, sino que biriaꞌh Ñiꞌh zee Ñiꞌh loh guihdxyi Judea, tin zee Ñiꞌh loh dahan desiertu, loh tuhbi guihdxyi nin laa Efraín; riꞌchi biaꞌhannee Ñiꞌh laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, \v 55 ya zalliaaꞌyiꞌhn riaꞌdxyi para gadzihn lañih paascu xteenn raꞌ bwiinn Israel raꞌ, niꞌchin ziahan bwiinn raꞌ xteenn raꞌ guihdxyi raꞌ chi zee raꞌ ba guihdxyi Jerusalehn, tin zee gasiaa raꞌ ba lastoꞌ raꞌ ba riꞌchi galoh nin gaca lañih paascu, \v 56 ya caꞌngadxiꞌhyi raꞌ ba laꞌh Jesuhs, niꞌchin chin rii raꞌ ba laꞌn guidoꞌ gunaabadxyiꞌdxyi loh lasaaꞌ raꞌ ba, rahbi raꞌ ba: \p ―¿Ta ruhnn tu lligaaba ziꞌ Jesuhs lañih o ayi dxiꞌ ba? \p \v 57 Ya laꞌh raꞌ bwiinn fariseu raꞌ cun nin rnabwaꞌ loh raꞌ bixohza guñiꞌ raꞌ ba loh raꞌ bwiinn sidela chyuulla tuhbi bwiinn gwaꞌha laꞌh Jesuhs, guiñiꞌ raꞌ ba ca zuu Jesuhs tin guinaꞌzu raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \c 12 \s1 Tuhbi gunnaꞌh nin gudaꞌbi nsehchi ñaaꞌ Jesuhs \r (Mt. 21.1‑11; Mr. 11.1‑11; Lc. 19.28‑40) \p \v 1 Za xoꞌpa dxyih riaꞌdxyi lañih pascu chin gwah Jesuhs guihdxyi nin laa Betania, hasta nuu yihdzi Lásaro nin bacwaꞌhn Jesuhs loh guelguhchi. \v 2 Ya riꞌchi gudahwxchihnee raꞌ ba laꞌh Jesuhs; Marta gudxiꞌzi guelwahw chi, ya Lásaro naa tuhbi bwiinn nin zohbayahwnee Jesuhs loh mweella, \v 3 ya chiꞌchi gucaꞌha María garoolda lihtru nsehchi nin xchiaꞌ nahxi, ya nsehchi chi rahca chaꞌyin cun nardu, nee lasahca duxan mweeyi rooꞌ, ya gudaꞌbi bin ñaaꞌ Jesuhs, ya seguihdu bacwihdzi bi ñaaꞌ Ñiꞌh cun dxyichyihca bi, ya hasta gaduhbi laꞌñuuꞌ chi guzaꞌbi bwih nahxi xteenn nsehchi zaꞌca chi, \v 4 ya chiꞌchi laꞌh Judas Iscariote lliiꞌn Simohn, naa tuhbi xpwiinn Ñiꞌh nee nin naa gahcaza nin dxiuꞌn ntriehgu laꞌh Jesuhs; rahbi ba squiiꞌ: \p \v 5 ―¿Xixnaa ayi gudooꞌ perfume ca chohnna gaywaꞌh denariu tin ñicaꞌha raꞌ bwiinn prohbi mweeyi chi? (Chohnna gaywaꞌh chi naa ziga rahlla tuhbi bwiinn guunn ba dziꞌn tsiꞌh bituhbi bweꞌhw.) \p \v 6 Per laꞌh Judas ayi guñiꞌ dxiꞌh ba dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, laasii ralahsa stoꞌ ba laꞌh raꞌ bwiinn prohbi, sino que naa ba tuhbi bwiinn gubaꞌn niꞌchin guñiꞌ ba ziꞌchi, nee pur nin nahpa ba cargu rwaꞌ ba buuxa nin riuuꞌchaꞌyi xmweeyi garaa raꞌ ba, ya laꞌh ba rbaaꞌn ba balaaquiꞌhn yihca mweeyi nin riuuꞌ laꞌn buuxa chi, \v 7 niꞌchin nin rahbi Jesuhs: \p ―Basaaꞌn si bi, laasii nin cayuhnn bi naa xnehzan cagaꞌbi xgah bi nsehchi riiꞌ naꞌh par laꞌn dxyih nin guigaꞌtsiꞌhn, \v 8 ya ziga bwiinn prohbi raꞌ zibahannee tu laꞌh raꞌ ba par tuꞌpazi, ya naꞌh ayi para tuꞌpazi dxiꞌh sino que dxyih nagaaba si zeꞌldahn loh guidxyiyuh. \s1 Guñiꞌ raꞌ ba neezaa Lásaro chiinn raꞌ ba \p \v 9 Ya ziahan raꞌ bwiinn Israel bihn raꞌ ba nuu Jesuhs guihdxyi Betania, ya gwah raꞌ ba riꞌchi ayi tin zeguiaꞌha raꞌ dxiꞌh ba laꞌh Jesuhs, sino que nee gwaguiaꞌha raꞌ ba laꞌh Lásaro nin bacwaꞌhn Jesuhs loh guelguhchi, \v 10 ya chiꞌchi bwiꞌhnn raꞌ bixohza raꞌ nin rnabwaꞌ raꞌ lligaaba chiinn raꞌ ba nee laꞌh Lásaro, \v 11 laasii pur laꞌh Lásaro ziahan raꞌ bwiinn Israel raꞌ cabweꞌhestoꞌ raꞌ ba laꞌh raꞌ bixohza nin rnabwaꞌ raꞌ mahs riachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Jesuhs. \s1 Jesuhs guyuuꞌtii loh guihdxyi Jerusalehn ziga tuhbi rrehyi \p \v 12 Ziahan raꞌ bwiinn raꞌ gwah para guihdxyi Jerusalehn tin gwah raꞌ ba lañih nin rahca riꞌchi, ya chin barah gueꞌla bihn raꞌ ba chee Jesuhs loh guihdxyi Jerusalehn, \v 13 niꞌchin bachyuuꞌga raꞌ ba batahga raꞌ xteenn yahga zihn tin biriaꞌh raꞌ ba bagachiꞌloh raꞌ ba laꞌh Jesuhs, ya rahbi raꞌ ba jweersi rooꞌ: \p ―¡Gulguiñiꞌzaꞌca pur lah Dxiohs! ¡Bwiꞌhnntaaꞌyi Ñiꞌh yihca bwiinn nin zeꞌ pur xcweenta Ñiꞌh! ¡Bwiꞌhnntaaꞌyi Dxiohs yihca rrehyi raꞌ bwiinn Israel! \p \v 14 Ya chiꞌchi bidxeela Jesuhs tuhbi buhrra bweezuꞌhn gudziiꞌba Ñiꞌh ziga caa loh Xchihtsi Dxiohs: \q1 \v 15 Ayi guidxyihbi tu bwiinn nin nuu loh guihdxyi Siohn; \q1 gulguiaꞌha laꞌh xrrehyi tu zeꞌ dziꞌba tuhbi buhrra bweezu. \p \v 16 Ya desde guzoꞌbalohon, ayi guhcabwaꞌ raꞌ xpwiinn Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, per chin babahn Ñiꞌh loh raꞌ bwiinnguuchi, chiꞌchi bagannahstoꞌ raꞌ ba garaa raꞌ dxyiꞌdxyi nin caa loh Xchihtsi Dxiohs pur laꞌh Ñiꞌh cun neezaa garaa raꞌ nin bwiꞌhnnee raꞌ bwiinn laꞌh Ñiꞌh tin guzohba raꞌ dxyiꞌdxyi chi, \v 17 ya bwiinn raꞌ nin zuunee laꞌh Jesuhs chin bacwaꞌhn Ñiꞌh laꞌh Lásaro loh guelguhchi, bwiiꞌyidxyiꞌdxyi raꞌ ba nin bwaꞌha raꞌ ba, \v 18 niꞌchin nin biriaꞌh raꞌ bwiinn tin bagadxiꞌhyi raꞌ ba laꞌh Jesuhs, laasii bihn raꞌ ba bwiꞌhnn Jesuhs tuhbi sehn rooꞌ, \v 19 ya chiꞌchi rahbi loh lasaaꞌ raꞌ bwiinn fariseu raꞌ: \p ―¿Gu rwaꞌha tu nnah ayi nuu xa guidiꞌhnn nuꞌh? Garaa raꞌ bwiinn zeenaꞌhla laꞌh Jesuhs. \s1 Badxyiꞌhyi paaldaa raꞌ bwiinn griehgu raꞌ laꞌh Jesuhs \p \v 20 Loh raꞌ bwiinn nin zee raꞌ para guihdxyi Jerusalehn nin zee raꞌ lañih dxaꞌga raꞌ paaldaa raꞌ bwiinn griehgu raꞌ. \v 21 Bwiinn raꞌ riiꞌ gwabiiga raꞌ hasta zeꞌ Felipe, nin naa tuhbi bwiinn Betsaida loh guihdxyi Galilea, ya gunaaba raꞌ ba loh Felipe rahbi raꞌ ba: \p ―Daada, xclaaꞌdzi nu guidiaꞌha nu laꞌh Jesuhs. \p \v 22 Ya gwahguihtsi Felipen loh Andrehs, ya garoopa raꞌ ba gwahguihtsi raꞌ ban loh Jesuhs, \v 23 ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Laꞌh hohra bigaꞌha tin guunn lasahca Dxiohs laꞌh Lliiꞌn Ñiꞌh nin naa Lliiꞌn ndxiꞌhw Ñiꞌh, \v 24 pwihsi rñiꞌn loh tu, sidela laꞌh tuhbi bwiiꞌdzi trihgu dxiaaba loh yuh ya sidela ayi ñichilohon zeezah naan tuhbi dxiꞌh bwiiꞌdzi, per sidela laꞌhan ñichilohon loh yuh ya guitahnan rudiꞌhin jusehchi rooꞌ. \v 25 Bwiinn raꞌ nin rcaꞌhstoꞌ ru ñiꞌh xquelnabahan raꞌ ñiꞌh zuñihchi raꞌ ban, per laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin rbweꞌhestoꞌ ñiꞌh xquelnabahan ñiꞌh loh guihdxyiyuh riiꞌ zicaꞌha ba guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \v 26 Sidela chyuulla bwiinn xclaaꞌdzi dxieꞌnaꞌhla naꞌh, dxieꞌnaꞌhla ba naꞌh; ya hasta chuuꞌhuhn riꞌchi za chuu raꞌ bwiinn raꞌ nin dxieꞌnaꞌhla naꞌh, nee sidela laꞌh chyuulla bwiinn xclaaꞌdzi guunn xtsiꞌnaꞌhn, ziahxinee Xtaada Dxiohsaꞌhn laꞌh bwiinn chi. \s1 Jesuhs guñiꞌ xa gachi Ñiꞌh \p \v 27 Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Yannah ziahan lligaaba nuuꞌhuhn; ¿xa gaꞌpihn? ¿Ta gaꞌpihn: “Paah, bataꞌh naꞌh loh raꞌ cohsa riiꞌ nnah”? Per naꞌh para niꞌchi zeꞌldahn. \v 28 Paah, bwiꞌhnn nin guunn lasahca ziga naa lah luꞌh. \p Ya chiꞌchi bihn raꞌ ba tuhbi rsiaaꞌha nez llaaꞌndxibaaꞌ nin rahbi: \p ―Laꞌn bwiꞌhnn lasahca la laan, per nicala guunn lasahcañin stuhbi. \p \v 29 Ya garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin rii raꞌ riꞌchi rahbi raꞌ ba guziꞌw niꞌchi guñiꞌ, ya snuhn raꞌ ba rahbi: \p ―Guñiꞌ tuhbi xaanjla Dxiohs. \p \v 30 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Ayi guhca dxyiꞌdxyi nin bihn tu pur xcweeꞌntahn, sino que pur xcweenta tu, \v 31 yannah laꞌh hohra bigaꞌha dxiꞌh xquelguxchiisi Dxiohs loh guidxyiyuh riiꞌ, niꞌchin nnah zareꞌdxiaꞌhla bwiinn nin rnabwaꞌ loh guidxyiyuh riiꞌ, \v 32 per naꞌh chin guiteesa raꞌ ba naꞌh loh guidxyiyuh riiꞌ, zutiaaꞌha gahcahn garaa raꞌ bwiinn loon. \p \v 33 Ya cun garaa raꞌ dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ guñiꞌ Ñiꞌh loh raꞌ ba xa gachi Ñiꞌh, \v 34 ya chiꞌchi raꞌbi raꞌ bwiinn: \p ―Pwihsi loh lehyi bihn nu xa rñiꞌn laꞌh Crixtu ayi nahpa gachi Ñiꞌh nahpa zibahan Ñiꞌh para tuꞌpazi. ¿Xaalla rñiꞌ chiꞌh luꞌh, laꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw nahpa guiteesa raꞌ ba laꞌh ba loh guidxyiyuh riiꞌ? ¿Cuun nin naa laꞌh Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw nin ruzeꞌta luꞌh? \p \v 35 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Laꞌh bwiinn nin naa biaꞌñih loh tu laꞌh ba nuu gahca loh tu, per za balaaquiꞌhn si nahpa tu biaꞌñih riiꞌ, niꞌchin gulsah loh biaꞌñih gaduhbi nin rziaꞌñihrun tin ayi sah tu loh nacahyi, laasii laꞌh bwiinn nin rzah loh nacahyi nin ayi gaann ba canehza guzee ba. \v 36 Gulchechiistoꞌ tu biaꞌñih gaduhbi nin nuu gahca Ñiꞌh loh tu, tin gaca tu bwiinn nin luꞌh cwih loh biaꞌñih. \p Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Ñiꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh raꞌ ba, zee chiꞌh Jesuhs stuhbi nehza tin guyuuꞌlaꞌn Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi. \s1 Xcweenta nin ayi gwachiistoꞌ raꞌ bwiinn Israel laꞌh Jesuhs \p \v 37 Ya nicala bwiꞌhnn Jesuhs ziahan sehn rooꞌ raꞌ loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ per ayi gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Jesuhs, \v 38 laasii nahpa guzohba dxyiꞌdxyi nin bacaꞌh guehtu Isaías chin bacaꞌh ba squiiꞌ: \q1 Daada, ¿chyu bwiinn gwachiistoꞌ ñiꞌh xchiꞌdxyi nuꞌh, \q1 nee chyuloo baluuꞌyiloh xquelrnabwaꞌ Daada Dxiohs? \p \v 39 Pwihsi ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba tin ñachiistoꞌ raꞌ ba, pwihsi neezaa bacaꞌh guehtu Isaías squiiꞌ: \q1 \v 40 Dxiohs bwiꞌhnn dxieꞌpa laꞌh tu, nee cun bwiꞌhnn dxiipa za Ñiꞌh stoꞌ tu tin ayi dxiinn loh tu nee nin ayi za gacabwaꞌ stoꞌ tu, \q1 nee nin ayi za guibiaꞌgarii tu loon tin gusiaꞌcahn laꞌh tu. \p \v 41 Guñiꞌ Isaías dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ laasii bwaꞌha ba llaꞌñih xteenn Jesuhs, nee guñiꞌ za ba pur laꞌh Ñiꞌh. \p \v 42 Ya ziꞌchi ziahan raꞌ za bwiinn Israel raꞌ gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌh Jesuhs, hasta bwiinn raꞌ nin lasahca loh raꞌ ba gwachiistoꞌ raꞌ ba laꞌhÑiꞌh, per ayi guñiꞌ raꞌ ban loh raꞌ bwiinn laasii pur laꞌh raꞌ bwiinn fariseu raꞌ tin ayi ñabweꞌhedxiaꞌhla raꞌ ba laꞌh raꞌ ba laꞌn guidoꞌ biꞌtuꞌhn raꞌ bwiinn Israel, \v 43 nee neezaa pur mahzi riuuꞌstoꞌ raꞌ ba guiñiꞌ zaꞌca raꞌ bwiinn pur xcweenta raꞌ ba xlawaaꞌha ñidxiꞌhyi raꞌ ba guiñiꞌ zaꞌca Dxiohs gahca pur laꞌh raꞌ ba. \s1 Xchiꞌdxyi Jesuhs guunn guelguxchisi laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ \p \v 44 Ya chiꞌchi guñiꞌ Jesuhs jweersirooꞌ, rahbi Ñiꞌh: \p ―Bwiinn nin riachiistoꞌ raꞌ ñiꞌh naꞌh, ayi naꞌh si dxiꞌh riachiistoꞌ raꞌ ba sino que nee laꞌh Daada Dxiohs nin guluꞌnehza naꞌh riachiistoꞌ raꞌ ba. \v 45 Ziꞌchi bwiinn raꞌ nin rwaꞌha raꞌ naꞌh rwaꞌha za raꞌ ba laꞌh Daada Dxiohs nin guluꞌnehza naꞌh, \v 46 pwihsi naꞌh ziga naan biaꞌñih loh guidxyiyuh riiꞌ, zeꞌldahn tin garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh naꞌh ayi dxiaꞌhan raꞌ ba loh nacahyi, \v 47 per sidela nuu raꞌ bwiinn nin rihn raꞌ xchiꞌdxyiꞌhn nee ayi ruzoꞌbadxiahga raꞌ ban, ayi naꞌh dxiꞌhn nin gusiaꞌhbaꞌhn laꞌh ba loh duhlda, laasii naꞌh ayi zeꞌldahn tin gusiaꞌbaꞌhn bwiinn loh duhlda sino que tin gutaꞌhn laꞌh raꞌ bwiinn loh duhlda. \v 48 Bwiinn nin ayi ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyi raꞌn, nahpa ba nin guunn guelguxchisi xtuhlda ba; dxyiꞌdxyi gahca raꞌ nin cañiꞌn riiꞌ naa nin guunn guelguxchisi xtuhlda raꞌ ba loh dxyih nin gaca jwisi, \v 49 laasii naꞌh ayi rñiꞌn pur xcweenta gahcahn; Daada Dxiohs nin guluꞌnehza naꞌh gunabwaꞌ ba naꞌh xa guiñiꞌn nee xa guluꞌyiꞌhn, \v 50 nee naꞌnnahn dxyiꞌdxyi nin rnabwaꞌ Xtaada Dxiohsaꞌhn zeꞌneen guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ para laꞌh raꞌ bwiinn nin riachiistoꞌñin, pwihsi ziga rñiꞌn loh tu, rñiꞌñin loh tu ziga gunabwaꞌ Daada Dxiohs guiñiꞌñin loh tu. \c 13 \s1 Jesuhs gudxiꞌbi ñaaꞌ raꞌ xpwiinn raꞌ Ñiꞌh \p \v 1 Chin nagahdxi gadzihn dxyih nin gaca lañih paascu, laꞌh Jesuhs guhcabwaꞌ laꞌh hohra bigaꞌha gusaaꞌn Ñiꞌh loh guidxyiyuh tin gacah Ñiꞌh llaaꞌndxibaaꞌ nez loh Xtaada Ñiꞌh. LaꞌhÑiꞌh gwazah bacaꞌhstoꞌ Ñiꞌh laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh nin rii loh guidxyiyuh, bacaꞌhstoꞌ Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba para tuꞌpazi. \v 2 Ya loh cayahw xchihnee Jesuhs laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, neezaa Judas Iscariote lliiꞌn Simohn zohba riꞌchi, ya Judas laꞌh bwiinndxaaba guyuuꞌtii la stoꞌ Judas nuu ba lligaaba guunn ba ntriehgu laꞌh Jesuhs, \v 3 ya ziga naann Jesuhs ya batiꞌdxi Xtaada Dxiohs Ñiꞌh guelrnabwaꞌ xteenn garaa raꞌ cohsa loh naa Ñiꞌh; laasii zeꞌ Ñiꞌh nez nuu Dxiohs nee hasta nuu za Dxiohs guziaa Ñiꞌh, \v 4 ya chiꞌchi gwasuꞌnchii Ñiꞌh hasta riiyahw xchihnee raꞌ xpwiinn Ñiꞌh laꞌh Ñiꞌh, ya chiꞌchi guleꞌhe Ñiꞌh lahdxi maanta nin naa xcahpa Ñiꞌh, chiꞌchi gucaꞌha Ñiꞌh tuhbi twahlli bazaꞌbi Ñiꞌh loh duꞌh nin nuu laꞌn tihxi Ñiꞌh, \v 5 chiꞌchi gudaꞌh Ñiꞌh nuhn ñihsa laꞌn tuhbi bandeja, ya chiꞌchi guzohbaloh cadxiꞌbi Ñiꞌh ñaaꞌ raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, ya cun twahlli chi bacwihdzi Ñiꞌh ñaaꞌ raꞌ ba. \v 6 Ya loh ñidxiꞌbi Jesuhs ñaaꞌ Simohn Pehdru, rahbi ba squiiꞌ: \p ―Daada, ¿ta yiꞌh chiꞌbi luꞌh ñaaꞌhahn? \p \v 7 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Nnah ayi rahcabwaꞌ luꞌh cuun nin cayuꞌnnahn, per guillii-yihdxyii zahcabwaꞌ luꞌhn. \p \v 8 Chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―¡Lliaaꞌhzi ayi guniꞌhihn ñaaꞌhahn chiꞌbi luꞌh! \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Sidela naꞌh ayi chiꞌbiꞌhn ñaaꞌ luꞌh ayi naa luꞌh xpwiiꞌnnahn. \p \v 9 Chiꞌchi rahbi Simohn Pehdru loh Jesuhs: \p ―¡Pwihsi Daada, ayi chiꞌbi luꞌh ñaaꞌ sihn sino que nee yiꞌcahn cun naaꞌhahn! \p \v 10 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Bwiinn nin gueꞌdu guhza ayi xchiꞌhn dxiaa gaduhbi tihxi ba, sola dxiaa ñaaꞌ si ba, laasii gaduhbi tihxi ba nayaa. Ya laꞌh tu nayaa tu, nicala ayi garaa dxiꞌh tu. \p \v 11 Guñiꞌ Ñiꞌh ayi guinayaa garaa raꞌ ba, laasii ba naann Ñiꞌh cuun nin guun ntriehgu laꞌh Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn duhlda raꞌ. \v 12 Ya chin guyaꞌloh gudxiꞌbi Jesuhs ñaaꞌ raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, chiꞌchi guhta gahca Ñiꞌh xahba Ñiꞌh nin naa xcahpa Ñiꞌh, ya tin guzohba laꞌgah Ñiꞌh hasta zuu mwella, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh: \p ―¿Gu rahcabwaꞌ tu nin bwiꞌhnnaꞌhn riiꞌ? \v 13 Laꞌh tu rñiꞌ tu naꞌh “Mwehsu” cun “Daada”, nee xnehza rñiꞌ tu, laasii naan ziꞌchi. \v 14 Pwihsi sidela naꞌh nicala naan Mwehsu cun Daada, per gudxiꞌbiꞌhn ñaaꞌ tu; neezaa laꞌh tu rgaꞌha chiꞌbi tu ñaaꞌ lasaaꞌ tu ziga tuhbi ziga stuhbi tu. \v 15 Naꞌh cagaluꞌyiꞌhn laꞌh tu xa guunn tu, tin guunn za tu ziga bwiꞌhnnaꞌhn. \v 16 Nee guchiin nin rñiꞌn loh tu, nin tuhbi mooza ayi lasahca ru ba loh nin naa xballwaꞌn ba, nee nin tuhbi za bwiinn nin riah mandahdu ayi lasahca ru ba loh nin rguꞌnehza laꞌh ba. \v 17 Sidela laꞌh tu naann tu dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ nee guunn tun, dichohsa tu. \v 18 Ayi cañiꞌn xcweenta garaa tu; cañiꞌn loh si raꞌ nin guliin, per nahpa soobaa dxyiꞌdxyi nin caa loh Xchihtsi Dxiohs: “Bwiinn nin rahwnee naꞌh pahn, laꞌh bwiinn chi rwaꞌha llahn loon.” \v 19 Deeꞌ rñiꞌn loh tu tin chin gaca raꞌ cohsa raꞌ riiꞌ, laꞌh tu chechiistoꞌ tu naꞌh naan nin naan. \v 20 Guchiin nin rñiꞌn loh tu bwiinn nin riuuꞌ-riaꞌzi xchiꞌdxyi bwiinn nin cuꞌneezahn, neezaa xchiꞌdxyiꞌhn riuuꞌ ba riaꞌzi ba, cun riuuꞌ za ba riaꞌzi za ba xchiꞌdxyi bwiinn nin guluꞌnehza naꞌh. \s1 Jesuhs guñiꞌ laꞌh Judas guun ntriehgu laꞌh Ñiꞌh \r (Mt. 26.20‑25; Mr. 14.17‑21; Lc. 22.21‑23) \p \v 21 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Ñiꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, guhca nalasa duxa stoꞌ Jesuhs, ya gudxixteeꞌ Ñiꞌh rahbi Ñiꞌh: \p ―Guchiin nin rñiꞌn loh tu, tuhbi gahca tu dxiuꞌn ntriehgu naꞌh. \p \v 22 Ya chiꞌchi guzoꞌbaloh rwaꞌha loh lasaaꞌ raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, ya nin ayi rahcabwaꞌ raꞌ ba chyu tuhbi raꞌ ba cazeꞌta Jesuhs xcweenta ñiꞌh, \v 23 ya tuhbi xpwiinn Ñiꞌh nin nadziiꞌhi ru Ñiꞌh zohbayahw xchih gahxu hasta zohba Ñiꞌh, \v 24 ya bwiꞌhnn Simohn Pehdru sehn loh niꞌchi tin guinaabadxyiꞌdxyi niꞌchi chyu tuhbi raꞌ ba naa nin cazeꞌta Jesuhs, \v 25 ya chiꞌchi gwabiiga ru xpwiinn Ñiꞌh chi, tin rahbi ba loh Jesuhs: \p ―Daada, ¿chyuñin? \p \v 26 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Laꞌn gugaadxyii tahyi pahn, ya nin gudiꞌhihn pahn riiꞌ niꞌchin. \p Ya seguihdu bagahdxyi Ñiꞌh pahn chi chiꞌchi badiꞌhi Ñiꞌhn laꞌh Judas, lliiꞌn Simohn Iscariote. \v 27 Ya loh nin gudahw Judas pahn chi, hohrachi guyuuꞌtii bwiinndxaaba stoꞌ Judas, chiꞌchi rahbi Jesuhs loh Judas: \p ―Nin xclaaꞌdzi luꞌh guunn luꞌh bwiꞌhnnan lwehgu gahca. \p \v 28 Per nin tuhbi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh nin cayahw xchih raꞌ loh mweella ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba xinaa guñiꞌ Ñiꞌh ziꞌchi, \v 29 ya coma laꞌh Judas ruꞌa xpuhxa mweeyi raꞌ ba, niꞌchin bwiꞌhnn raꞌ ba lligaaba rahbi Jesuhs siꞌ ru Judas guelwahw para dxyih lañih, o gudiꞌhi ba mweeyi guhn laꞌh raꞌ bwiinn prohbi, \v 30 ya loh nin guyaꞌloh gudahw Judas pahn chi, hohrachi gahca biriaꞌh ba, ya gueꞌla la hohra chi. \s1 Dxyiꞌdxyi cuubi nin gunabwaꞌ Jesuhs \p \v 31 Biriaꞌh si Judas, chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh: \p ―Nnahyi ziinloh xa gaca lasahca Lliiꞌn Dxiohs nin naa ndxiꞌhw, ya ziinloh za xa gaca lasahca Dxiohs pur xcweenta Ñiꞌh, \v 32 ya sidela laꞌh Lliiꞌn Dxiohs guunn lasahca lah Dxiohs, neezaa Dxiohs zuhnn lasahca Ñiꞌh lah Lliiꞌn Ñiꞌh; nee zuhnn Ñiꞌhn lwehgu. \v 33 Lliiꞌn raꞌn ayi chuuneeruhn laꞌh tu xchih ru; laꞌh tu zadxiꞌhyi tu naꞌh per ziga gahca guñiꞌn loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ rñiꞌn loh tu nnah: ayi nuu chee tu hasta chaaꞌhahn. \v 34 Rñiꞌn dxyiꞌdxyi cuubi nin rnabwaꞌn guunn tu: Gantsiiꞌhi lasaaꞌ tu ziga tuhbi ziga stuhbi tu. Ziga nadziiꞌhizahn laꞌh tu, ziꞌchi za gantsiiꞌhi lasaaꞌ tu ziga tuhbi tu ziga stuhbi tu. \v 35 Sidela gantsiiꞌhi tu lasaaꞌ tu ziga tuhbi ziga stuhbi tu, garaa raꞌ bwiinn guidxyiyuh gudiꞌhi cweenta naa tu xpwiiꞌnraꞌn. \s1 Guñiꞌxgah Jesuhs guiñiꞌ Pehdru ayi nuꞌnbwaꞌtiiꞌba laꞌh Jesuhs \p \v 36 Simohn Pehdru gunaabadxyiꞌdxyi loh Jesuhs, rahbi ba: \p ―¿Ca nehza guzee luꞌh? \p ―Hasta guzaaꞌhahn, ―rahbi Jesuhs― ayi dxieꞌnaꞌhla luꞌh naꞌh, per zadzihn dxyih zieꞌnaꞌhla luꞌh naꞌh. \p \v 37 Chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―Daada, ¿xixnaa ayi dxieꞌldanaꞌhlaꞌhn yiꞌh nnah? ¡Nicala gudiꞌhihn xquelnabahnahn pur yuꞌbiluꞌh! \p \v 38 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¿Ta guchii luꞌh zudiꞌhi xquelnabahan luꞌh pur naꞌh? Pwihsi rñiꞌn loh luꞌh galoh nin gucaꞌhyahn dxiidxinguhla, ziñiꞌ luꞌh chohnna bweelta ayi nuꞌnbwaꞌtiiꞌ luꞌh naꞌh. \c 14 \s1 Jesuhs naa neziuh ziga gadzihn bwiinn loh Dxiohs \p \v 1 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: ―Ayi guunn chiohpa stoꞌ tu; gulchechistoꞌ tu xchiꞌdxyi Dxiohs nee gulchechii za stoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn. \v 2 Nez hasta naa yihdzi xtaaꞌdahn ziahan yuuꞌ nuu riꞌchi para chuu tu, laasii sidela ayi ñahca ziꞌchi ayi ñiñiꞌn loh tu laꞌn guzaaꞌha tin guunn chaꞌyi yuuꞌ raꞌ hasta chuu tu, \v 3 ya galoo nin baguziaaꞌhahn nez nuu Xtaaꞌdahn nee chin baguyaꞌloh bwiꞌhnnchaꞌyiꞌhn nez chuu tu zieꞌldahn stuhbi tin cheneꞌhn laꞌh tu riꞌchi, tin chuu tu nez chuuꞌhuhn. \v 4 Laꞌh tu ya naann tu neziuh nin zee nez guzaaꞌhahn. \p \v 5 Chiꞌchi rahbi Tomahs loh Jesuhs: \p ―Daada, ayi chyu gaann canehza guzee luꞌh; ¿xa gacabwaꞌ nu cuun nin naa neziuh chi? \p \v 6 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Naꞌh naan neziuh, cun dxyiꞌdxyi nin naa guchii nee cun neezaa guelnabahan; niꞌchin pur naꞌh dxiꞌh zahca gadzihn tu nez nuu Daada Dxiohs. \v 7 Sidela laꞌh tu nuꞌnbwaꞌ tu naꞌh, neezaa laꞌh Xtaaꞌdahn ziuꞌnbwaꞌ za tu; ya laꞌh tu biuꞌnbwaꞌ laꞌh Ñiꞌh desde nnah, pwihsi laꞌhtu ba bwaꞌha tu laꞌh Ñiꞌh. \p \v 8 Ya chiꞌchi rahbi Felipe loh Ñiꞌh: \p ―Daada, basaaꞌn guidiaꞌha nu laꞌh Daada Dxiohs, ya cun niꞌchi ayi xi rchiꞌhn ru. \p \v 9 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Felipe, guhca cadxyihrooꞌ dxaꞌgaꞌhn loh tu, nee ¿ta nagahdxi dxiuꞌnbwaꞌ luꞌh naꞌh? Bwiinn nin rwaꞌha naꞌh rwaꞌha za ba laꞌh Xtaaꞌdahn. ¿Xixnaa rnaaba luꞌh gusaꞌnaꞌhn gwaꞌha luꞌh laꞌh Daada Dxiohs? \v 10 ¿Tayi riachiistoꞌ luꞌh naꞌh nuuꞌhuhn tuhsi cun laꞌh Daada Dxiohs ya laꞌh Daada Dxiohs nuu tuhsi cun naꞌh? Dxyiꞌdxyi raꞌ nin rñiꞌn loh tu ayi rñiꞌñin pur xcweenta gahcan, sino que Daada Dxiohs nin nuu tuhsi cun naꞌh laꞌh Ñiꞌh ruhnn Ñiꞌh xcweenta xtsiꞌn gahca Ñiꞌh. \v 11 Gulchechiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn nuuꞌhuhn tuhsi cun laꞌh Dxiohs ya laꞌh Daada Dxiohs nuu za Ñiꞌh tuhsi cun naꞌh; niꞌchin gulchechiistoꞌ tu xcweenta nin ruhnn raꞌn, \v 12 pwihsi guchiin nin rñiꞌn loh tu naꞌpahn siguhra bwiinn nin riachiistoꞌ ñiꞌh naꞌh zuhnn za ba dziꞌn raꞌ nin ruꞌnnahn; nee zuhnn za ba dziꞌn roo ru raꞌ laasii naꞌh guzaaꞌhahn nez nuu Xtaaꞌdahn. \v 13 Ya garaa nin guinaaba tu pur laan, naꞌh zuniꞌhiñin laꞌh tu tin ziꞌchi gaca lasahca lah Xtaaꞌdahn pur Lliiꞌn Ñiꞌh. \v 14 Naꞌh zuꞌnnahn xiꞌchiꞌzi nin guinaaba tu pur laan. \s1 Jesuhs guñiꞌ cuꞌnehza Ñiꞌh Spíritu Saantu \p \v 15 Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Sidela laꞌh tu rucaꞌhstoꞌ tu naꞌh, guzoꞌbadxiahga tu xchiꞌdxyiraꞌn, \v 16 ya naꞌh zinaꞌbaꞌhn loh Xtaaꞌdahn tin cuꞌnehza ba stuhbi nin gacanee cun nin gusiahxi laꞌh tu, tin chuunee Spíritu chi laꞌh tu para tuꞌpazi. \v 17 Naꞌh cagazeꞌtaꞌhn Spíritu nin rñiꞌ ganaalla dxyiꞌdxyi guchii, nee naa Ñiꞌh Spíritu Saantu Dxiohs, ya nin naa raꞌ bwiinn guidxyiyuh ayi nuu guicaꞌha raꞌ ba Ñiꞌh laasii ayi rwaꞌha raꞌ ba niꞌchi nee ayiza nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh; per laꞌh tu nuꞌnbwaꞌ tu Ñiꞌh laasii nuunee Ñiꞌh laꞌh tu nee rbweeza Ñiꞌh laꞌn lastoꞌ tu. \v 18 Ayi gusiaꞌnaꞌhn laꞌh tu zigazi bizahbi raꞌ, sino que zibiaꞌgariin tin chuuneen laꞌh tu. \v 19 Yannah za balaaquiꞌhn bwiinn nin naa raꞌ xteenn loh guidxyiyuh ayi ru gwaꞌha raꞌ ba naꞌh; per laꞌh tu zwaꞌha gahca tu naꞌh nee zibahan za tu laasii naꞌh banabahanzahn, \v 20 ya laꞌn dxyih raꞌ chi laꞌh tu zudiꞌhi tu cweenta naꞌh nuuꞌhuhn tuhsi cun laꞌh Xtaaꞌdahn, ya laꞌh tu nuu tu tuhsi cun naꞌh, ya naꞌh tuhsi nuuꞌhuhn cun laꞌh tu. \v 21 Bwiinn nin nahpa xchiꞌdxyiraꞌn, nee ruzoꞌbadxiahga raꞌ ban, pwihsi guchii bwiinn chi rucaꞌhstoꞌ ba naꞌh; ya laꞌh Xtaaꞌdahn zucaꞌh za stoꞌ ba laꞌh bwiinn nin gucaꞌhstoꞌ ñiꞌh naꞌh, nee naꞌh za zucaꞌhstoꞌn laꞌh ba nee zuluuꞌyilohzahn loh ba. \p \v 22 Judas (ayi Judas Iscariote dxiꞌh sino que stuhbi Judas) gunaabadxyiꞌdxyi loh Jesuhs, rahbi ba: \p ―Daada, ¿xixnaa guluuꞌyiloh luꞌh loh nu nee ayi loh raꞌ dxiꞌh bwiinn guidxyiyuh? \p \v 23 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Bwiinn nin rucaꞌhstoꞌ ñiꞌh naꞌh, bwiinn chi ruzoꞌbadxiahga xchiꞌdxyiꞌhn, nee zucaꞌhstoꞌ Xtaaꞌdahn laꞌh ba. Ya Xtaaꞌdahn cun naꞌh zibahannee nu laꞌh bwiinn chi, \v 24 ya bwiinn nin ayi rucaꞌhstoꞌ ñiꞌh naꞌh ayiza ruzoꞌbadxiahga ba xchiꞌdxyiꞌhn. Dxyiꞌdxyi raꞌ nin cañiꞌn loh tu riiꞌ, ayi naa raꞌn xchiꞌdxyi gahcahn, sino que xchiꞌdxyi Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh loh guidxyiyuh. \v 25 Cañiꞌn garaa raꞌ dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu gaduhbi nin nuuneen laꞌh tu, \v 26 per laꞌh nin rahcanee, o sea Spíritu Saantu nin cuꞌnehza Xtaaꞌdahn pura laꞌh tu pur laan, zuluuꞌyi Ñiꞌh laꞌh tu garaa raꞌ cohsa cun zusazaꞌza Spíritu Saantu chi stoꞌ tu garaa raꞌ dxyiꞌdxyi nin cañiꞌn loh tu, \v 27 ya loh nin guziaaꞌhahn rusiaꞌhanahn guelrbwihdxyii stoꞌ para laꞌh tu; runiꞌhihn guelrbwihdxyii stoꞌ riiꞌ nin naa xteꞌnnahn laꞌh tu, per nin guniꞌhihn laꞌh tu ayi naan ziga nin rudiꞌhi raꞌ bwiinn guidxyiyuh. Ayi guunn tu ziahan lligaaba, nee ayiza guidxyihbi tu. \v 28 Ba bihn tu laꞌn guñiꞌn ziaaꞌhahn per zieꞌldahn tin chuuneen laꞌh tu. Sidela guchii tu rucaꞌhstoꞌ tu naꞌh, ziahxi tu chin dxihn tu guziaaꞌhahn nez nuu Xtaaꞌdahn dxibaaꞌ, laasii laꞌh Ñiꞌh lasahcaru Ñiꞌh loon. \v 29 Rñiꞌn dxyiꞌdxyi raꞌ rii loh tu tin chin gariaꞌhcaaꞌhan, chiꞌchi chechiistoꞌ tu xchiꞌdxyiꞌhn. \v 30 Ayiru guiñiꞌn ziahan dxyiꞌdxyi loh tu, laasii laꞌh nin rnabwaꞌ loh guidxyiyuh rii zeꞌ, nicala ayi xi guelrnabwaꞌ nahpa ba cun naꞌh. \v 31 Per nahpa ziꞌchi gaca, tin ziꞌchi gacabwaꞌ raꞌ bwiinn guidxyiyuh rucaꞌhstoꞌn laꞌh Xtaaꞌdahn nee ruzoꞌbadxiahgahn garaa raꞌ xchiꞌdxyi Ñiꞌh nin nahpa guꞌnnahn. Gulchesuꞌnchii tin gulchoꞌho gabii nuꞌh riiꞌ ―rahbi Jesuhs loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh. \c 15 \s1 Jesuhs naa ziga tuhbi yahga uhva \p \v 1 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: ―Naꞌh naan yahga uhva nin guchii, ya laꞌh Xtaaꞌdahn naa ziga nin ruhnn biñih yahga uhva chi, \v 2 ya xpwiꞌnnraꞌn naa raꞌ ba ziga lliiꞌdzi yahga chi, ya sidela laꞌh tuhbi lliiꞌdzihn ayi guicah uhva, zuchyuuꞌga Xtaaꞌdañin; per sidela guicah uhvan zusiaa ban tin guicahru ziahan uhva lohon. \v 3 Ya laꞌh tu banayaa tu pur dxyiꞌdxyi raꞌ nin laꞌnguñiꞌ. \v 4 Guldxiaꞌhannee naꞌh tuhsi juunta, ziga riaꞌhaneen laꞌh tu tuhsi. Tuhbi lliiꞌdzi yahga ayi nuu gudiꞌhin uhva pur laꞌhgahcan, sino que dxiꞌdxiun tihxi yahga truunga nin naa llaaꞌnan. Pwihsi ziꞌchi za laꞌh tu ayi nuu guunn tu xtsiꞌnaꞌhn sidela ayi nuunee tu naꞌh tuhsi. \p \v 5 Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Naꞌh naan llaaꞌn ziga yahga uhva, ya laꞌh tu naa tu ziga lliiꞌdzi yahga uhva chi. Bwiinn nin dxiaꞌhannee naꞌh tuhsi, dxiaꞌhannee zahn laꞌh bwiinn chi, ya ziꞌchi ruhnn duxa ba xtsiꞌnaꞌhn, laasii sidela guiriaꞌhcaa tu nez loon ayi nuu za xa guunn tu. \v 6 Bwiinn nin ayi dxiaꞌhannee naꞌh tuhsi, ziriaꞌcaa ba tuhbi lahdu, ya zibihdzi ba ziga rbihdzi tuhbi lliiꞌdzi yahga ya lwehgu rcaꞌdxih raꞌn. \p \v 7 ’Ya sidela laꞌh tu dxiaꞌhannee tu naꞌh gaduhbistoꞌ tu, nee sidela chuu paꞌca tu chaꞌzi tu xchiꞌdxyiꞌhn, gulguinaaba nin chiꞌh zi xclaaꞌdzi tu nee zicaꞌha tun. \v 8 Chin ruhnn paꞌca tu xtsiꞌn Dxiohs, chiꞌchi gwaꞌha raꞌ bwiinn naa tu xpwiiꞌnraꞌn, nee ziñiꞌ zaꞌca raꞌ ba lah Xtaaꞌdahn nin nuu dxibaaꞌ. \v 9 Naꞌh rucaꞌstoꞌn laꞌh tu ziga rucaꞌstoꞌ Xtaaꞌdahn naꞌh, pwihsi gulchezahnee xcweenta ziga nadziiꞌhihn laꞌh tu. \v 10 Sidela laꞌh tu ruzoꞌbadxiahga tu xchiꞌdxyiꞌhn, ziazah gucaꞌstoꞌn laꞌh tu zigaza ruzoꞌbadxiaagahn xchiꞌdxyi Xtaaꞌdahn, nee cun zigaza zeezah rucaꞌstoꞌ Ñiꞌh naꞌh. \p \v 11 ’Rñiꞌn squiiꞌ loh tu tin dxiahxinee tu naꞌh, tin ziꞌchi ayi xi dxiaꞌdxi loh guelriahxi nin gaapa tu. \v 12 Nin rñiꞌn loh tu guunn tu: Gantsiiꞌhi lasaaꞌ tu ziga tuhbi tu cun ziga stuhbi tu; ziga nadziiꞌhizahn laꞌh tu. \v 13 Guelnadziiꞌhi nin mahzi lasahca naa gudiꞌhi bwiinn xquelnabahan ba pur nin naa raꞌ xamihgu ba. \v 14 Laꞌh tu naa tu xamihgu raꞌn sidela guunn tu nin rnabwaꞌn guunn tu. \v 15 Ayiru guiñiꞌn loh tu mooza raꞌ, laasii mooza nin ayi gaann xi ruhnn xballwaꞌn ba. Niꞌchin mahs guiñiꞌn loh tu mihgu raꞌ, laasii baluꞌyiꞌhn laꞌh tu garaa nin guñiꞌ Xtaaꞌdahn loon. \v 16 Ayi laꞌh dxiꞌh tu gulii tu naꞌh sino que naꞌh guliin laꞌh tu nee rñiꞌn loh tu nahpa chee tu tin guunn duxa tu xtsiꞌn Xtaaꞌdahn, nee ayi ñichiloh dziꞌn chi, ya ziꞌchi zuniꞌhi Xtaaꞌdahn garaa nin guinaaba tu pur laan. \v 17 Pwihsi dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ nin rñiꞌn loh tu guunn tun: Gantsiiꞌhi lasaaꞌ tu ziga tuhbi, ziga stuhbi tu. \p \v 18 ’Sidela laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh guidxyiꞌchinee laꞌh tu, gulgacabwaꞌ galoh naꞌh bidxyiꞌchinee raꞌ ba. \v 19 Sidela laꞌh tu ñahca tu tuhsi cun bwiinn guidxyiyuh, ñantsiiꞌhi raꞌ ba laꞌh tu ziga nadziiꞌhi raꞌ ba nin naa raꞌ xpwiinn raꞌ ba, per nnah naꞌh guliin laꞌh tu loh raꞌ bwiinn raꞌ nin naa raꞌ bwiinn guidxyiyuh. \v 20 Gulgasannah stoꞌ tu dxyiꞌdxyi raꞌ nin guñiꞌn loh tu: “Nin tuhbi mooza ayi lasahca ru ba loh xballwaꞌn ba.” Sidela naꞌh caꞌhnaꞌhla raꞌ ba tin chiinn raꞌ ba naꞌh, neezaa laꞌh tu guicaꞌhnaꞌhla raꞌ ba; ya sidela laꞌh raꞌ ba bazoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyiꞌhn, neezaa xchiꞌdxyi tu zuzoꞌbadxiahga raꞌ ba. \v 21 Garaa raꞌ deeꞌ zuhnnee raꞌ ban laꞌh tu pur xcweeꞌntahn, laasii ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba nin guluꞌnehza naꞌh. \p \v 22 ’Ayi ñahpa raꞌ ba nin tuhbi duhlda sidela naꞌh ayi ñieꞌldagañiꞌn loh raꞌ ba, per nnah ayi nuu guiñiꞌ raꞌ ba ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba nuu xtuhlda raꞌ ba; \v 23 pwihsi garaa raꞌ bwiinn raꞌ nin rdxyiꞌchinee naꞌh, rdxyiꞌchinee za raꞌ ba laꞌh Xtaaꞌdahn. \v 24 Ayi xi duhlda ñahpa raꞌ ba sidela naꞌh ayi ñuꞌnnahn dziꞌn raꞌ nin ayi nin tuhbi bwiinn nin gaca guunn raꞌ dziꞌn raꞌ chi. Per laꞌh raꞌ ba bwaꞌha raꞌ ba dziꞌn raꞌ riiꞌ, ya pur dziꞌn raꞌ riiꞌ rdxyiꞌchinee raꞌ ba naꞌh nee rdxyiꞌchinee za raꞌ ba laꞌh Xtaaꞌdahn. \v 25 Cayahca raꞌ deeꞌ tin soobaa dxyiꞌdxyi nin caa loh xlehyi raꞌ ba: “Bidxyiꞌchinee raꞌ ba naꞌh nicala ayi xi xtuꞌldahn.” \v 26 Per chin dxiꞌ Spíritu Saantu nin gacanee laꞌh tu, laꞌh Ñiꞌh ziñiꞌ pur xcweeꞌntahn chyu naan. Laꞌh Ñiꞌh naa nin nuu loh Xtaaꞌdahn, nee ziñiꞌ Ñiꞌh dxyiꞌdxyi nanchii, nee naꞌh zuxeꞌhlaꞌhn Ñiꞌh loh tu ya loh Xtaaꞌdahn guiriaꞌha Ñiꞌh dxiꞌ Ñiꞌh loh tu. \v 27 Ya neezaa laꞌh tu ziñiꞌ tu dxyiꞌdxyi xcweeꞌntahn laasii nee tu caywaꞌha tu nee nuunee tu naꞌh desde chin guzoꞌbalohyin cagaluꞌyiꞌhn dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ. \p Rahbi za Ñiꞌh: \c 16 \p \v 1 ―Rñiꞌxgaꞌhn dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu tin luꞌh ayi guñihchi tu ziga riachiistoꞌ tu naꞌh, \v 2 laasii zadzihn dxyih nin zibweꞌhedxiaꞌhla raꞌ ba laꞌh tu laꞌn guidoꞌrooꞌ guihdxyi Jerusalehn nee zadzihn za hohra chin luꞌh, chyuchiꞌzi bwiinn nin chiinn laꞌh tu, zuhnn raꞌ ba lligaaba nalluꞌyi ziga guunn raꞌ ba chi nez loh Dxiohs. \v 3 Ziꞌchi guunnee raꞌ ba laꞌh tu laasii ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba laꞌh Xtaaꞌdahn nee nin naꞌh za ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba. \v 4 Rñiꞌn dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu tin luꞌh chin gadzihn hohra chi dxiagannastoꞌ tu laꞌn guñiꞌla dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu. \s1 Xcweenta ziga dziꞌn raꞌ nin luꞌh ruhnn Spíritu Saantu \p Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Ayi guñiꞌn dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu desde galoh laasii naꞌh nuuneen laꞌh tu, \v 5 per nnah ziaaꞌhahn dxibaaꞌ tin chuneen laꞌh Xtaaꞌdahn nin guluꞌnehza naꞌh loh guidxyiyuh riiꞌ, ya nin tuhbi tu ayi guinaabadxyiꞌdxyi ca nehza guzaaꞌhahn, \v 6 laasii nuu guelnalaasa stoꞌ tu nee laasii guñiꞌn dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu, \v 7 per guchii dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ nin cañiꞌn loh tu naa bwen para laꞌh tu guzaaꞌhahn, laasii sidela naꞌh ayi guzaaꞌhahn, ayi dxiꞌ Spíritu Saantu para laꞌh tu, per sidela naꞌh guzaaꞌhahn ziguꞌneehzahn Spíritu Saantu para laꞌh tu. \v 8 Chin dxiꞌ Spíritu Saantu, zuluuꞌyi Ñiꞌh laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh cuun nin naa duhlda, nee cuun nin naa guelnabahan nayaa, nee neezaa cuun xa naa xquelguxchisi Dxiohs. \v 9 Ya ziga xcweenta duhlda chi guluuꞌyi Ñiꞌh ayi riachiistoꞌ raꞌ ba naꞌh; \v 10 ya ziga xcweenta guelnabahan nayaa guluuꞌyi Ñiꞌh ayi xi xtuꞌldahn niꞌchin nin guzaaꞌhahn nez nuu Xtaada Dxiohsaꞌhn ya ayi gwaꞌha tu naꞌh; \v 11 ya ziga xcweenta guelguxchisi guluuꞌyi Spíritu Saantu laꞌXtaaꞌdahn bwiꞌhnn guelguxchisi laꞌh bwiinndxaaba nin rnabwaꞌ loh guidxyiyuh riiꞌ. \p \v 12 Rahbi za Ñiꞌh: \p ―Ziahanru dxyiꞌdxyi raꞌ nin naꞌpa guiñiꞌn loh tu per ayi gacabwaꞌ tun, \v 13 per chin dxiꞌ Spíritu Saantu, zuluuꞌyi Ñiꞌh laꞌh tu garaa raꞌ nin naa ganaalla dxyiꞌdxyi guchii, laasii ayi guiñiꞌ Spíritu Saantu pur xcwenta gahca Ñiꞌh, sino que ziñiꞌ Ñiꞌh nin dxihn Ñiꞌh nee zusadxihn za Ñiꞌh laꞌh tu, tin gacabwaꞌ tu cohsa raꞌ nin gueꞌdu gaca. \v 14 Laꞌh Spíritu Saantu chi guunn lasahca naꞌh, laasii zicaꞌha Ñiꞌh nin naa xteꞌnnahn tin guluuꞌyi Ñiꞌh cweenta raꞌ chi laꞌh tu. \v 15 Garaa raꞌ nin nahpa Xtaaꞌdahn naa xteꞌnnahn; pwihsi niꞌchin nin guñiꞌn loh tu laꞌh Spíritu Saantu guicaꞌha nin naa xteꞌnnahn tin guluuꞌyi Ñiꞌh xa naa cweenta raꞌ chi laꞌh tu. \v 16 Ya za balaquiꞌhn dxiꞌh riaꞌdxi ayi gwaꞌharu tu naꞌh, per mas chiꞌchi zwaꞌha ru tu naꞌh stuhbi. \s1 Xcweenta guelnalaasa ziahcan guelnasaa \p \v 17 Ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi loh lasaaꞌ raꞌ paaldaa nin naa raꞌ xpwiinn Ñiꞌh rahbi raꞌ ba: \p ―¿Xi zee loh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ? Nnah Jesuhs loh nuꞌh zalliaaꞌyiꞌhn riaꞌdxyi ayiru chyu gwaꞌha loh Ñiꞌh, ya mahs chiꞌchi zachidiaꞌha raꞌ nuꞌh loh Ñiꞌh stuhbi, ¿xi naa chiꞌh guzee Ñiꞌh nez nuu Daada Dxiohs?, \v 18 ya ¿xi zee loh dxyiꞌdxyi nin naa zalliaaꞌyiꞌhn riaꞌdxyi? Ayi chyu rahcabwaꞌ nin rñiꞌ Jesuhs loh dxyiꞌdxyi raꞌ chi. \p \v 19 Ya guhcabwaꞌ Jesuhs ñinaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Ñiꞌh, niꞌchin rahbi Ñiꞌh loh raꞌ ba: \p ―Naꞌh rñiꞌn loh tu zalliaaꞌyiꞌhn riaꞌdxyi ayiru gwaꞌha tu loon, ya mahs chiꞌchiyi zwaꞌha tu loon stuhbi; ¿ta deeꞌ raꞌ nin canaabadxyiꞌdxyi loh lasaaꞌ tu? \v 20 Naꞌpahn siguhra laꞌh tu zuꞌn tu, nee ziuuꞌ nalaasa stoꞌ tu gaduhbi nin cwih yahxi raꞌ bwiinn guidxyiyuh, ya nicala chuu nalaasa stoꞌ tu, ya xquelnalaasa tu chi ziahcan guelnasaa. \v 21 Laasii tuhbi gunnaꞌh chin raalaa lliiꞌn ba riuuꞌ ba guelnazihdzi, laasii bigaꞌha xohra ba; per chin riaꞌloh raalaa lliiꞌn ba, riaꞌldastoꞌ ba guelnayaan chi pur xcweenta nin riahxi ba rwaꞌha ba loh lliiꞌn ba nin guulaa loh guidxyiyuh. \v 22 Ziꞌchilla laꞌh tu nnah nuu guelnalaasa stoꞌ tu, per zabiaꞌgarii dxieꞌldaguiaꞌhahn cuun tu ya chiꞌchi ziahxi tu chin gwaꞌha tu naꞌh ya guelriahxi chi ayi chuu nin tuhbi chyu guziaꞌtiiꞌhin loh tu, \v 23 ya laꞌn dxyih raꞌ chi ayiru xi guinaabadxyiꞌdxyi tu loon. Rñiꞌn loh tu laꞌh Daada Dxiohs guniꞌhi garaa raꞌ cohsa raꞌ nin guinaaba tu pur laan, \v 24 yannah nagahdxi xi guinaaba tu pur laan; guinaaba tu nee zicaꞌha tu, tin ziꞌchi dxiahxi tu. \s1 Jesucristu naa nin laꞌbwiꞌhnn gahn loh guidxyiyuh riiꞌ \p \v 25 Rahbi za Jesuhs: \p ―Laꞌnguñiꞌ dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ loh tu ziga dxyiꞌdxyi ralaꞌn, per zadzihn dxih nin ayiru guiñiꞌn loh dxyiꞌdxyi ralaꞌn raꞌ, sino que guiñiꞌn loh tu nayaa-nayaa xcweenta Xtaaꞌdahn. \v 26 Laꞌn dxyih raꞌ chi zinaaba tu pur laan, nee ayi rñiꞌn loh tu naꞌh guiñiꞌn loh Xtaaꞌdahn pur xcweenta tu, \v 27 laasii laꞌhgahca Daada Dxiohs rucaꞌh stoꞌ Ñiꞌh laꞌh tu laasii rucaꞌh stoꞌ za tu naꞌh, nee laasii za gwachiistoꞌ tu naꞌh zeꞌldahn pur xcweenta Dxiohs. \v 28 Zeꞌldahn nez loh Dxiohs tin guluꞌnehza Ñiꞌh naꞌh loh guidxyiyuh riiꞌ yannah laꞌn gabiiꞌhi loh guidxyiyuh riiꞌ tin gabiaꞌgariin nez nuu Xtaaꞌdahn. \p \v 29 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh loh Ñiꞌh: \p ―Nnahsihn cañiꞌ luꞌh nayaa-nayaa nin tuhbi dxyiꞌdxyi ralaꞌn ayi cañiꞌ luꞌh, \v 30 yannah ridiaꞌha loh nu naann luꞌh garaa raꞌ cohsa nee nin ayi xchiꞌhnru chyu guinaabadxyiꞌdxyi xica loh Yuꞌbiluꞌh, ya pur deeꞌ raꞌ riachiistoꞌ nu zeꞌ luꞌh pur xcweenta Dxiohs. \p \v 31 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¿Ta nnayi riachiistoꞌ tu? \v 32 Pwihsi laꞌh hohra bigaꞌha nee nnah gahcan chin cada tuhbigah tu ganaꞌzu nezii-neziꞌchi ya zusaaꞌn tu tuhbidxiꞌh naꞌh, per ayi dxiaꞌhanahn tuhsi laasii laꞌh Xtaaꞌdahn zuunee naꞌh. \v 33 Laꞌn guñiꞌ dee raꞌ loh tu tin cwidxyii stoꞌ tu pur nuunee tu naꞌh tuhsi. Loh guidxyiyuh nahpa zizahcazii tu, per guldxiahxi laasii naꞌh laꞌn bwiꞌhnn gahn loh guidxyiyuh riiꞌ. \c 17 \s1 Jesuhs gudihdxyi-gunaaba loh Dxiohs xcweenta raꞌ xpwiinn Ñiꞌh \p \v 1 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Ñiꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, chiꞌchi bwaꞌha Jesuhs nez dxibaaꞌ ya rahbi Ñiꞌh: \p ―Paah, laꞌh hohra bigaꞌha: bwiꞌhnn lasahca laꞌh Lliiꞌn luꞌh tin ziꞌchiza laꞌh Lliiꞌn luꞌh guunn lasahca lah Yuꞌbiluꞌh, \v 2 pwihsi yiꞌh badiꞌhi luꞌh guelrnabwaꞌ laꞌh Lliiꞌn luꞌh loh raꞌ garaa raꞌ bwiinn guidxyiyuh, tin gudiꞌhi Lliiꞌn luꞌh guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ nin badiꞌhi luꞌh laꞌh bi. \v 3 Dee si raꞌ nahpa guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ; bwiinn raꞌ nin nuꞌnbwaꞌ Yuꞌbiluꞌh, nin naa tuhbi dxiꞌh Yuꞌbi Dxiohs, nee cun neezaa naꞌh, Jesucristu, nin guluꞌnehza luꞌh loh guidxyiyuh. \p \v 4 ’Naꞌh laꞌn bwiꞌhnn lasahca lah luꞌh loh guidxyiyuh riiꞌ, pwihsi laꞌn batuꞌlla dziꞌn nin guñiꞌ luꞌh guꞌnnahn. \v 5 Pwihsi nnah, Paah, bwiꞌhnn lasahca laan nez hasta nuu luꞌh cun guel lasahca nee neezaa cun llaꞌñih nin naꞌpahn desde chin nagahdxi cwihxchih guidxyiyuh. \p \v 6 ’Bwiinn raꞌ nin gulii luꞌh loh guidxyiyuh tin guniꞌhi raꞌ luꞌh ba naꞌh; laꞌn rwaꞌha chyu naa luꞌh, nee naa za raꞌ ba xteenn Yuꞌbiluꞌh, ya yiꞌh baniꞌhi raꞌ luꞌh ba naꞌh, nee cagazoꞌbadxiahga raꞌ ba xchiꞌdxyi Yuꞌbiluꞌh, \v 7 yannah naann raꞌ ba garaa nin baniꞌhi luꞌh naꞌh, zeꞌ raꞌn pur xcweenta Yuꞌbiluꞌh; \v 8 pwihsi baluꞌyiꞌhn dxyiꞌdxyi raꞌ nin baniꞌhi luꞌh guiñiꞌn loh raꞌ ba, ya laꞌh raꞌ ba riachiistoꞌ raꞌ ban, nee neezaa cagadiꞌhi raꞌ ba cweenta naꞌh zeꞌldahn loh guidxyiyuh pur xcweenta Yuꞌbiluꞌh, nee riachii za stoꞌ raꞌ ba Yuꞌbiluꞌh guluꞌnehza luꞌh naꞌh. \p \v 9 ’Naꞌh rnaꞌbaꞌhn xcweenta raꞌ ba loh Yuꞌbiluꞌh; ayi rnaꞌbaꞌhn xcweenta raꞌ bwiinn raꞌ nin naa raꞌ bwiinn guidxyiyuh, sino que pur xcweenta raꞌ bwiinn raꞌ nin baniꞌhi luꞌh naꞌh, laasii naa raꞌ ba xpwiinn Yuꞌbiluꞌh. \v 10 Garaa tiiꞌ raꞌ nin naa xteꞌnnahn naa xteenn Yuꞌbiluꞌh, ya nin naa xteenn luꞌh naa za raꞌ xteꞌnnahn; ya guhca lasahca laan pur xcweenta raꞌ ba. \p \v 11 ’Naꞌh ayiru gacataꞌhn loh guidxyiyuh riiꞌ, per laꞌh raꞌ ba ziaꞌhan raꞌ ba loh guidxyiyuh riiꞌ, ya gaduhbi nin naꞌh dxieꞌldahn nez nuu Yuꞌbiluꞌh, Xtaaꞌdahn nin naa saantu rooꞌ, gacanee luꞌh laꞌh raꞌ ba cun guelrnabwaꞌ nin nahpa luꞌh ziga naa lah Yuꞌbiluꞌh, ziga lah nin baniꞌhi luꞌh naꞌh, tin cwih raꞌ ba tuhsi juunta ziga dxuu nuꞌh cun Yuꞌbiluꞌh. \v 12 Nnah gaduhbi nin guyuuꞌnee raꞌn ba loh guidxyiyuh riiꞌ balaloh raꞌn ba cun guelrnabwaꞌ nin naa lah Yuꞌbiluꞌh, ziga naa lah nin baniꞌhi luꞌh naꞌh, ya nin tuhbi raꞌ ba ayi ñiñichiloh sino que nin guñichiloh gahca, tin ziꞌchi guzohba dxyiꞌdxyi bariaꞌcaa ziga rñiꞌ loh Xchihtsi luꞌh. \p \v 13 ’Nnah dxieꞌldahn nez nuu luꞌh, rñiꞌn dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ nnah gaduhbi nin nuuꞌhuhn loh guidxyiyuh riiꞌ, tin ziꞌchi chuu nasaa stoꞌ raꞌ ba ziga nuu nasaa stoꞌn. \v 14 Naꞌh baluꞌyiꞌhn xchiꞌdxyi Yuꞌbiluꞌh, per laꞌh raꞌ bwiinn guidxyiyuh raꞌ rdxyiꞌchinee raꞌ ba laꞌh raꞌ nin naa raꞌ xpwiinn luꞌh laasii ayi naa raꞌ ba bwiinn guidxyiyuh, ziga naꞌh za ayi naan bwiinn guidxyiyuh. \v 15 Ayi rnaꞌbaꞌhn loh yuꞌbiluꞌh gabweꞌhe luꞌh ba loh guidxyiyuh, sino que gulaloh raꞌ luꞌh laꞌh raꞌ ba loh bwiinndxaaba. \v 16 Ziga naꞌh ayiza naan bwiinn guidxyiyuh, ziꞌchiza laꞌh raꞌ ba ayiza naa raꞌ ba bwiinn guidxyiyuh. \v 17 Bazuhnayaa laꞌh raꞌ ba cun xchiꞌdxyi luꞌh, laasii xchiꞌdxyi luꞌh guchii paꞌhcan. \v 18 Ziga guluꞌnehza luꞌh naꞌh loh raꞌ nin naa raꞌ bwiinn guidxyiyuh, ziꞌchi za naꞌh ziguꞌneeza raꞌn ba tin chee raꞌ ba loh gaduhbi guidxyiyuh. \v 19 Ya pur xcweenta raꞌ ba rudiꞌhihn naꞌhgahca, tin ziꞌchi za nee raꞌ ba gaca nayaa raꞌ ba pur ziga naa xcweenta dxyiꞌdxyi nin guchii. \v 20 Ayi rnaꞌbaꞌhn loh Yuꞌbiluꞌh pur cweenta si raꞌ riiꞌ, sino que nee nin gueꞌdu chechiistoꞌ raꞌ ñiꞌh naꞌh chin dxihn raꞌ ba xchiꞌdxyiꞌhn nin gutiꞌchi raꞌ ba. \v 21 Rdxiꞌhnaꞌhn loh Yuꞌbiluꞌh garaa raꞌ ba cwih raꞌ ba tuhsi juunta, nee gaca raꞌ ba tuhsi cun laꞌh raꞌ nuꞌh, Xtaaꞌdahn ziga nuunee luꞌh naꞌh, ziꞌchiza nuuneen yiꞌh, pwihsi nahpa cwih raꞌ ba tuhsi juunta, tin ziꞌchi chechiistoꞌ raꞌ bwiinn guidxyiyuh Yuꞌbiluꞌh guluꞌnehza luꞌh naꞌh loh guidxyiyuh. \v 22 Naꞌh badiꞌhihn laꞌh raꞌ ba guelrnabwaꞌ gahca nin baniꞌhi luꞌh naꞌh, tin ziꞌchi gaca lastoꞌ raꞌ ba tuhsii lastoꞌ ñiꞌh ziga naa nuꞌh tuhsi; \v 23 naꞌh cun laꞌh raꞌ ba ya yiꞌh cun naꞌh, tin ziꞌchi gaca raꞌ ba tuhsi, ya ziꞌchi zahcabwaꞌ raꞌ bwiinn guidxyiyuh Yuꞌbiluꞌh guluꞌnehza luꞌh naꞌh loh guidxyiyuh, nee rucaꞌha za stoꞌ luꞌh naꞌh. \p \v 24 ’Paah, yiꞌh baniꞌhi luꞌh laꞌh raꞌ ba naꞌh, nee rnaꞌbaꞌhn loh Yuꞌbiluꞌh nee raꞌ ba chuunee raꞌ ba naꞌh nez chuuꞌhuhn, tin gwaꞌha raꞌ ba guel lasahca xteꞌnnahn nin baniꞌhi luꞌh naꞌh, laasii rucaꞌh stoꞌ luꞌh naꞌh galoh nin nagahdxi cwihxchyih guidxyiyuh. \v 25 Xtaaꞌdahn nin ruhnn ganaalla dziꞌn zaꞌca, bwiinn raꞌ nin naa bwiinn guidxyiyuh ayi nuꞌnbwaꞌ raꞌ ba Yuꞌbiluꞌh, per naꞌh nuꞌnbwaꞌn yiꞌh nee bwiinn raꞌ riiꞌ ya laꞌh raꞌ ba guhcabwaꞌ Yiꞌh guluꞌnehza luꞌh naꞌh \v 26 ya naꞌh laꞌn guñiꞌ loh raꞌ ba nee ziahzahrutiꞌh guiñiꞌn chyu naa Yuꞌbiluꞌh tin ziꞌchi gapachaꞌyi raꞌ ba naꞌh laꞌn lastoꞌ raꞌ ba tin gantsiiꞌhi lasaaꞌ raꞌ ba ziga nadziiꞌhi luꞌh naꞌh. \c 18 \s1 Gunaꞌzu raꞌ ba laꞌh Jesuhs \r (Mt. 26.47‑56; Mr. 14.43‑50; Lc. 22.47‑53) \p \v 1 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Ñiꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ chi, chiꞌchi biriaꞌhnee Jesuhs laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh tin zenee Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba stuhbi lahdu guiꞌw xteenn Cedrohn. Riꞌchi nuu tuhbi huerta nez guyuuꞌtiinee Ñiꞌh xpwiinn Ñiꞌh. \v 2 Neezaa Judas nin dxiuꞌn ntriehgu laꞌh Jesuhs, nuꞌnbwaꞌ nez nuu huerta chi, laasii riꞌchi naannloh ba radzihnnee Jesuhs xpwiinn Ñiꞌh. \v 3 Niꞌchin lwehgusi riꞌchi badzihnnee Judas nuhn suldahdu Romanu cun paaldaa raꞌ guixaꞌga xteenn guidoꞌrooꞌ, ya bwiinn raꞌ riiꞌ gwah raꞌ ba riꞌchi pur xquelrnabwaꞌ raꞌ bixohza raꞌ nin rnabwaꞌ laꞌh raꞌ garaa bixohza nee cun xquelrnabwaꞌ za raꞌ bwiinn fariseu raꞌ. Nuꞌa raꞌ ba spahda nee cun lahnsa, nee nuꞌa za raꞌ ba lámpara raꞌ cun atorcha raꞌ nin ruhnn biaꞌñih. \v 4 Ya laꞌh Jesuhs laꞌh Ñiꞌh guhcabwaꞌla garaa raꞌ nin gaca, chiꞌchi gunabadxyiꞌdxyi Ñiꞌh loh raꞌ bwiinn ziahan raꞌ chi, rahbi Ñiꞌh: \p ―¿Chyu radxiꞌhyi tu? \p \v 5 Chiꞌchi rahbi bwiinn raꞌ chi: \p ―Laꞌh Jesuhs nin zeꞌ guihdxyi Nazaret. \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Naꞌhan. \p Ya neezaa Judas nin cayuhnn ntriehgu laꞌh Jesuhs dxaꞌga loh raꞌ bwiinn raꞌ chi, \v 6 ya chin guñiꞌ Jesuhs rahbi Ñiꞌh: “Naꞌhan”, dxyihgah biehtagueeta raꞌ ba hasta loh yuh biaaba raꞌ ba. \v 7 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba stuhbi: \p ―¿Chyu radxiꞌhyi tu? \p Chiꞌchi rahbi raꞌ ba stuhbi: \p ―Laꞌh Jesuhs nin zeꞌ guihdxyi Nazaret. \p \v 8 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Laꞌn guñiꞌ la loh tu naꞌhan. Sidela naꞌh radxiꞌhyi tu, gulgasaaꞌn guziaa raꞌ spaaldaa raꞌ bwiinn raꞌ riiꞌ. \p \v 9 Dee raꞌ guhca tin guzohba dxyiꞌdxyi nin guñiꞌ Jesuhs chin rahbi Ñiꞌh: “Paah, bwiinn raꞌ nin baniꞌhi luꞌh naꞌh ayi ñichiloh nin tuhbi raꞌ ba.” \v 10 Ya chiꞌchi laꞌh Simohn Pehdru nuꞌa tuhbi spahda, chiꞌchi guleꞌhe ba spahda chi chiꞌchi bachyuuꞌga ba tuhbi lahdu dxiahga derehchu tuhbi bwiinn nin laa Malco, nin naa xmooza tuhbi bixohza nin naa bixohzarooꞌ laꞌn dxyih raꞌ chi, \v 11 chiꞌchi rahbi Jesuhs loh Pehdru: \p ―Gucaꞌha spahda ca baguꞌchaꞌyin; sidela laꞌh Xpaaꞌn ya naa xigaaba ba tiꞌdxiꞌhn trabahjw riiꞌ nicala tiꞌdxiꞌhñin, ¿taayi nahpadxiꞌh naꞌh tiidxiꞌhñin? \s1 Jesuhs loh Anahs \r (Mt. 26.57‑58; Mr. 14.53‑54; Lc. 22‑54) \p \v 12 Suldahdu raꞌ cun nin naa comandante loh raꞌ ba cun guixaꞌga raꞌ xteenn xquidoꞌ rooꞌ bwiinn Israel, gunaꞌzu raꞌ laꞌh Jesuhs bachiꞌbiduꞌh raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, \v 13 chiꞌchi gwanee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh mwergaloh rwaaꞌ yihdzi Anahs, laasii laꞌh Anahs chi naa xtaswehgra Caifahs \v 14 laꞌhgahca ba nin rahbi loh raꞌ bwiinn Israel naa bwen para laꞌh raꞌ ba gachi tuhbisi ndxiꞌhw xlawaaꞌha gaduhbi guihdxyi bwiinn. \s1 Pehdru guñiꞌ ayi nuꞌnbwaꞌtiiꞌ ba laꞌh Jesuhs \r (Mt. 26.69‑70; Mr. 14.66‑68; Lc. 22.55‑57) \p \v 15 Laꞌh Simohn Pehdru cun stuhbi xpwiinn Ñiꞌh zee naꞌhla raꞌ ba laꞌh Jesuhs chin zenee raꞌ bwiinn chi laꞌh Ñiꞌh yiꞌbiduꞌh Ñiꞌh, ya laꞌh stuhbi xpwiinn Ñiꞌh chi naa ba tuhbi bwiinn nin nuꞌnbwaꞌ bixohza rooꞌ, niꞌchin nin guyuuꞌtii ba rwaaꞌ leeꞌ nez hasta guyuuꞌtiinee raꞌ ba laꞌh Jesuhs, \v 16 ya laꞌh Simohn Pehdru biaꞌhan ba dihtsi jwehra rwaaꞌ leeꞌ chi, per guñiꞌ stuhbi bwiinn chi nin zenee laꞌh Pehdru loh nin rahpa rwaaꞌ leeꞌ tin guyuuꞌtii Pehdru, \v 17 ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi tuhbi mooza gunnaꞌh nin rahpa rwaaꞌ leeꞌ chi loh Pehdru rahbi ba: \p ―¿Taayi nee dxiꞌh luꞌh naa luꞌh tuhbi raꞌ xpwiinn ndxiꞌhw ca? \p Chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―Ayi nee dxiꞌhn. \p \v 18 Ya ziga cayahca nahlda, niꞌchin nin laꞌh raꞌ mooza raꞌ nin ruhnn dziꞌn riꞌchi cun guixaꞌga raꞌ xteenn guidoꞌ, gulahchi raꞌ ba dxih riꞌchi, ya gwabiigagah Pehdru cagabihdxyinee ba laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ chi. \s1 Bixohza nin naa bixohza rooꞌ loh raꞌ bixohza gunaabadxyiꞌdxyi loh Jesuhs chyu naa Ñiꞌh \r (Mt. 26.59‑66; Mr. 14.55‑64; Lc. 22.66‑71) \p \v 19 Ya chiꞌchi guzohbaloh gunaabadxyiꞌdxyi nin naa bixohza rooꞌ loh Jesuhs xcweenta xpwiinn Ñiꞌh cun nee ziga dxyiꞌdxyi raꞌ nin ruluuꞌyi Ñiꞌh, \v 20 chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Naꞌh guñiꞌn nez delaanta loh garaatiiꞌ raꞌ bwiinn nee guillii-guillii baluꞌyiꞌhn laꞌn guidoꞌ biꞌtiꞌhn raꞌ nin naa ziga capihyiꞌhn raꞌ nee cun laꞌn guidoꞌrooꞌ nez hasta radiaaꞌha raꞌ garaa raꞌ bwiinn Israel raꞌ; pwihsi nin tuhbi dxyiꞌdxyi ayi baluꞌyiꞌhñin ralaꞌn. \v 21 ¿Xixnaa rnaabadxyiꞌdxyi tu loon? Gulguinaabadxyiꞌdxyi loh raꞌ bwiinn nin bihn raꞌ dxyiꞌdxyi raꞌ nin baluꞌyiꞌhn, ya laꞌh raꞌ ba guiñiꞌ raꞌ ba dxyiꞌdxyi raꞌ nin baluꞌyiꞌhn laasii laꞌh raꞌ ba bihn raꞌ ban. \p \v 22 Ya chin guñiꞌ Jesuhs dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, chiꞌchi gudahpa tuhbi guixaꞌga xteenn guidoꞌ loh Jesuhs rahbi ba: \p ―¿Ta ziꞌca rusiaꞌgarii luꞌh dxyiꞌdxyi loh bixohza nin rnabwaꞌ? \p \v 23 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Sidela naꞌh guñiꞌn xiilla tuhbi dxyiꞌdxyi nin ayi naa xnehza, guñiꞌ cuun nin naa dxyiꞌdxyi nin ayi naa xnehza chi; per sidela laꞌh dxyiꞌdxyi nin guñiꞌn naan xnehzan, ¿xixnaa chiꞌh rgahpa luꞌh loon? \p \v 24 Ya chiꞌchi guxeꞌhla Anahs laꞌh Ñiꞌh yiꞌbiduꞌh Ñiꞌh loh Caifahs, nin naa bixohza rooꞌ loh raꞌ bixohza. \s1 Pehdru guñiꞌ stuhbi ayi nuꞌnbwaꞌtiiꞌ ba laꞌh Jesuhs \r (Mt. 26.71‑75; Mr. 14.69‑72; Lc. 22.58‑62) \p \v 25 Ya zuu gahca Pehdru riꞌchi zuu gabihdxyi ba, ya chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba loh Pehdru rahbi raꞌ ba: \p ―¿Taayi nee dxiꞌh luꞌh naa luꞌh tuhbi raꞌ xpwiinn ndxiꞌhw ca? \p Chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―Ayi nee dxiꞌhn. \p \v 26 Lwehgu gunaabadxyiꞌdxyi tuhbi gahca xmooza bixohza nin rnabwaꞌ loh nin naa lasaaꞌ ñiꞌh laꞌh Malcu nin bachyuuꞌga Pehdru dxiahga ñiꞌh, rahbi ba: \p ―¿Taagah nee dxiꞌh yiꞌh nin bwaꞌhahn laꞌn huerta cun laꞌh ndxiꞌhw ca? \p \v 27 Chiꞌchi rahbi laꞌgaꞌh Pehdru: \p ―¡Ayi nee dxiꞌh naꞌh! \p Ya hohrachi gahca bacaꞌhyahnn dxiidxinguhla. \s1 Jesuhs badzihn loh xquelguxchiisi Pilahtu \r (Mt. 27.1‑2, 11‑14; Mr. 15.1‑5; Lc. 23.1‑5) \p \v 28 Pwihsi gwanee raꞌ ba laꞌh Jesuhs yihdzi Caifahs nez naa xpalaciu gobernador, ya hohra chi laꞌh zeꞌgarah gueꞌla, ya ayi guyuuꞌtii bwiinn Israel raꞌ chi laꞌn palahsiu tin ayi ñuuꞌ xtuhlda raꞌ ba xcweenta ziga ruluuꞌyi xlehyi raꞌ ba loh lañih, sinolaꞌn ayi ñahca ñahw raꞌ ba xchih paascu. \v 29 Pwihsi niꞌchin biriaꞌh Pilahtu guñiꞌ ba loh raꞌ ba, rahbi ba: \p ―¿Xi guelchiah rbahchi tu xcweenta bwiinn riiꞌ? \p \v 30 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba: \p ―Sidela laꞌh ba ayi ñahca ba tuhbi bwiinn duhlda ayi chyu ñieꞌnee ba loh luꞌh. \p \v 31 Chiꞌchi rahbi Pilahtu loh raꞌ ba: \p ―Gulchenee ba laꞌhgahca tu gulguiꞌhnn guelguxchisi xcweenta ba ziga naa xlehyi tu. \p Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi: \p ―Per laꞌhnu ziga naa nu bwiinn Israel ayi rusaaꞌn xlehyi tu gachidxiinn nu nin tuhbi bwiinn. \p \v 32 Squiiꞌ guzohba dxyiꞌdxyi nin guñiꞌ Jesuhs ziga gachi Ñiꞌh. \v 33 Chiꞌchi biuꞌgarii Pilahtu laꞌn palahsiu stuhbi chiꞌchi gudihdxyi ba laꞌh Jesuhs rahbi ba loh Ñiꞌh: \p ―¿Ta yiꞌh naa luꞌh xrrehyi raꞌ bwiinn Israel? \p \v 34 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¿Ta niꞌca rnaabadxyiꞌdxyi luꞌh pur xcweenta gahca luꞌh, o gu guyuuꞌ chyuulla gunahan loh luꞌh? \p \v 35 Chiꞌchi rahbi Pilahtu loh Ñiꞌh: \p ―¿Ta nee chiꞌh naꞌh naan bwiinn Israel? Bwiinn raꞌ nin naa raꞌ bwiinn lahdxyi luꞌh cun bixohza nin rnabwaꞌ raꞌ loh snuhn bixohza biuꞌn ntriehgu yiꞌh loon. ¿Xi bwiꞌhnn luꞌh? \p \v 36 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Ayi naa xquelrnabwaꞌn loh guidxyiyuh riiꞌ; sidela ñahcan, chiꞌchi garaa raꞌ xpwiꞌnnahn ñidxildxi pur naꞌh tin ayi ñinaꞌzu raꞌ bwiinn Israel raꞌ naꞌh, per xquelrnabwaꞌn ayi naan loh guidxyiyuh riiꞌ. \p \v 37 Ya chiꞌchi rahbi Pilahtu: \p ―¿Ta yiꞌh chiꞌh naa luꞌh rrehyi? \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Naꞌh naan rrehyi ziga guñiꞌ luꞌh; naꞌh guulahn nee zeꞌldahn loh guihdxyiyuh tin guiñiꞌn dxyiꞌdxyi nin guchii. Garaa raꞌ bwiinn nin rzoꞌbadxiahga xcweenta nin guchii, rzoꞌbadxiahga raꞌ ba nin rñiꞌn. \p \v 38 Chiꞌchi rahbi Pilahtu: \p ―¿Cuun xchiꞌh za nin naa dxyiꞌdxyi guchii? \s1 Gunabwaꞌ raꞌ ba tin gachi Jesuhs \p Ya chin guyaꞌloh gunaabadxyiꞌdxyi Pilahtu dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, biriaꞌh ba stuhbi tin guñiꞌ ba loh raꞌ bwiinn Israel stuhbi rahbi ba: \p ―Naꞌh ayi rdxeelaꞌhn nin tuhbi xtuhlda bwiinn riiꞌ, \v 39 per laꞌh tu nahpa tu costumbre rnaaba tu rlaꞌh tuhbi bwiinn nin ñieꞌw chin rahca dxyih lañih pascu. ¿Xi nna tu? ¿Zuldaꞌhn laꞌh xrrehyi raꞌ bwiinn Israel? \p \v 40 Ya chiꞌchi guñiꞌ garaatiiꞌ raꞌ ba: \p ―¡Ayi gutaꞌh luꞌh niꞌca! ¡Mas chaꞌyi bataꞌh laꞌh Barrabahs! \p Ya Barrabahs riiꞌ guhca ba tuhbi gubaꞌn. \c 19 \p \v 1 Ya chiꞌchi gucaꞌha Pilahtu laꞌh Jesuhs tin gwanee raꞌ xpwiinn ba laꞌh Ñiꞌh tin bacaꞌyahga raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh, \v 2 ya laꞌh raꞌ suldahdu raꞌ chi bwiꞌhnnchaꞌyi raꞌ ba tuhbi curohn guihchii, guluuꞌ raꞌ ban yihca Jesuhs cun bagahcu za raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh tuhbi cahpa naxñaa nagaasa nin rahcu tuhbi rrehyi, \v 3 ya chiꞌchi gwabiiga raꞌ ba loh Ñiꞌh rahbi raꞌ ba: \p ―¡Gubahan par tuꞌpazi Rehyi raꞌ bwiinn Israel! \p Chiꞌchi riaꞌzi raꞌ ba loh Jesuhs. \v 4 Ya chiꞌchi biriaꞌh laꞌgaꞌh Pilahtu stuhbi, chiꞌchi rahbi ba: \p ―Gulguiaꞌha, laꞌn cabweꞌhe bwiinn riiꞌ nezloh tu tin gacabwaꞌ tu ayi rdxeelaꞌhn nin tuhbi xtuhlda bwiinn riiꞌ. \p \v 5 Ya chiꞌchi guleꞌhe ba laꞌh Jesuhs, nuu curohn guihchii chi yihca Ñiꞌh cun nahcu za Ñiꞌh cahpa naxñaa nagaasa, ya rahbi Pilahtu: \p ―¡Gulguiaꞌha! ¡Laꞌh bwiinn chi niꞌca! \p \v 6 Ya chin bwaꞌha raꞌ bixohza nin rnabwaꞌ laꞌh raꞌ bixohza cun guixaꞌga raꞌ xteenn guidoꞌ laꞌh Jesuhs ziꞌchi, mahziru gudihdxyidxiahyoꞌba raꞌ ba rahbi raꞌ ba: \p ―¡Bacaꞌh ba loh cruhzi! ¡Bacaꞌh ba loh cruhzi! \p Chiꞌchi rahbi Pilahtu: \p ―Pwihsi gulchenee ba laꞌhtu, ya laꞌgahca tu gulgacaꞌh ba loh cruhzi, laasii naꞌh ayi rdxeelaꞌhn nin tuhbi xtuhlda bwiinn ca. \p \v 7 Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi loh Pilahtu: \p ―Laꞌhnu nidxiaapa nu tuhbi lehyi, ya ziga xlehyi nu nahpa gachi ba, laasii cagatiiꞌdxi ba laꞌh ba ziga Lliiꞌn Dxiohs. \p \v 8 Ya chin bihn Pilahtu dxyiꞌdxyi nin guñiꞌ raꞌ ba, mahziru bidxyihbi ba, \v 9 ya chiꞌchi guyuuꞌtii ba stuhbi laꞌn palahsiu chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi ba loh Jesuhs stuhbi rahbi ba: \p ―¿Chyu bwiinn luꞌh? \p Ya laꞌh Jesuhs ayi guñiꞌtiiꞌ Ñiꞌh loh ba, \v 10 chiꞌchi rahbi Pilahtu loh Jesuhs: \p ―¿Taayi guiñiꞌ luꞌh loon? ¿Taayi gaann luꞌh naꞌpahn guelrnabwaꞌ tin gucaꞌhn yiꞌh loh cruhzi nee naꞌpazahn guelrnabwaꞌ tin gutaꞌhzahn yiꞌh? \p \v 11 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs loh Pilahtu: \p ―Ayi ñahpa luꞌh nin tuhbi guelrnabwaꞌ para naꞌh sidela Dxiohs ayi ñuniꞌhi guelrnabwaꞌ yiꞌh; pwihsi niꞌchin nnah, bwiinn raꞌ nin biuꞌntriehgu naꞌh loh luꞌh bwiinn chi nahpa zirooꞌru duhlda que ziga yiꞌh. \p \v 12 Ya desde hohra chi gahca, gudxiꞌhyi Pilahtu xa ñutaꞌh ba laꞌh Jesuhs, per laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi mahziru jweersirooꞌ gudihdxyidxiah raꞌ ba rahbi raꞌ ba: \p ―¡Sidela yiꞌh gutaꞌh luꞌh laꞌh ndxiꞌhw ca, ayi naa luꞌh xamihgu emperador, laasii cuunchiꞌzi bwiinn nin xclaaꞌdzi tiidxi ziga rrehyi, naa bwiinn chi nin rdxindxinee laꞌh emperador! \p \v 13 Ya chin bihn Pilahtu dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, biriaꞌhnee ba laꞌh Jesuhs tin guzohba ba loh yagaxiiyi hasta ruhn ba guelguxchisi, hasta laa cun dxyiꞌdxyi griehgu hasta naꞌ dxiah zaꞌca (nin zee loh dxyiꞌdxyi hebreu Gabata). \v 14 Dxyih chi naa dxyih bispra lañih paascu, ya zigachiꞌh laaꞌyidxyih biꞌ Pilahtu loh raꞌ bwiinn Israel raꞌ chi, rahbi ba: \p ―¡Gulguiaꞌha, laꞌh xrrehyi tu niꞌca! \p \v 15 Chiꞌchi rahbi raꞌ ba jweersirooꞌ: \p ―¡Gachi ba! ¡Gachi ba! ¡Bacaꞌh ba loh cruhzi! \p Chiꞌchi rahbi Pilahtu loh raꞌ ba: \p ―¿Ta naꞌh gucaꞌhn laꞌh xrrehyi tu loh cruhzi? \p Ya chiꞌchi rahbi raꞌ bixohza raꞌ nin rnabwaꞌ raꞌ laꞌh raꞌ bixohza loh Pilahtu: \p ―¡Laꞌhnu ayiru chyu nahpa rrehyi, sola tuhbidxiꞌh laꞌh emperador! \p \v 16 Ya chiꞌchi biuꞌn Pilahtu ntriehgu laꞌh Jesuhs tin gucaꞌh raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh loh cruhzi, ya chiꞌchi zenee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh. \s1 Jesuhs gucah loh cruhzi \r (Mt. 27.32‑44; Mr. 15.21‑32; Lc. 23.26‑43) \p \v 17 Ya tin basaguꞌa raꞌ ba laꞌh Jesuhs xcruhzi Ñiꞌh, ya zenee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh nez hasta laa yihca bwiinnguuchi (ya cun dxyiꞌdxyi hebreu lahan Gólgota), \v 18 ya riꞌchi bacaꞌh raꞌ ba laꞌh Jesuhs loh cruhzi, neezaa bacaꞌh raꞌ ba schiohpa bwiinn cweꞌ Jesuhs cada lahdu cweꞌ Ñiꞌh tuhbigah raꞌ ba. \v 19 Ya yihca xcruhzi Ñiꞌh gunabwaꞌ Pilahtu gucah dxyiꞌdxyi raꞌ nin rñiꞌ squiiꞌ: “Jesuhs nin zeꞌ guihdxyi Nazaret, Xrrehyi raꞌ bwiinn Israel.” \v 20 Ziahan raꞌ bwiinn Israel biꞌlda raꞌ ba dxyiꞌdxyi raꞌ chi, laasii nez hasta bacaꞌh raꞌ ba laꞌh Jesuhs loh cruhzi, gaxuhgahan para loh guihdxyi Jerusalehn, ya dxyiꞌdxyi raꞌ chi caaꞌhan cun dxyiꞌdxyi hebreu, cun dxyiꞌdxyi latin, cun neezaa dxyiꞌdxyi griehgu. \v 21 Ya pur niꞌchin rahbi raꞌ bixohza raꞌ nin rnabwaꞌ loh raꞌ bixohza loh Pilahtu: \p ―Ayi gucaꞌh luꞌh: “Xrrehyi raꞌ bwiinn Israel”, sino que bacaꞌh: “Nin guñiꞌ ñahca Rehyi raꞌ bwiinn Israel.” \p \v 22 Chiꞌchi rahbi Pilahtu loh raꞌ ba: \p ―Nin bacaꞌhn, bacahan ziꞌca. \p \v 23 Ya chin guyaꞌloh bacaꞌh raꞌ suldahdu laꞌh Jesuhs loh cruhzi, chiꞌchi gucaꞌha raꞌ ba xahba Jesuhs bwiꞌhnn raꞌ ban tahpa taaꞌha tin bigaꞌzin gucaꞌha raꞌ ban; neezaa xahba Ñiꞌh nin laa tunica gucaꞌha raꞌ ba, ya lahdxi chi tuhsi taaꞌha naa lahdxi chi zigazi tuhbi buuxa ya dxiꞌban nez laꞌn gueeta cun para nez guiyaꞌ tuhbi dxiꞌh taaꞌha naa lahdxi chi. \v 24 Ya chiꞌchi rahbi loh lasaaꞌ raꞌ suldahdu raꞌ chi: \p ―Ayi chyu chiꞌllu lahdxi ca, mas chaꞌyi guidzihta nuꞌh pur lahdxi ca guidiaꞌha raꞌ nuꞌh chyu naan xsweerta ñiꞌh. \p Pwihsi ziꞌchi guzohba dxyiꞌdxyi nin caa loh Xchihtsi Dxiohs hasta rahbi: \q1 Bigaꞌzi xaabahn gucaꞌha raꞌ ba, ya basaaꞌ raꞌ ba sweerta cun xtunicahn. \p Deeꞌ bwiꞌhnn raꞌ suldahdu. \v 25 Ya nez caa Jesuhs loh cruhzi zuu xmaah Ñiꞌh cun bwehldaa xmaah Ñiꞌh zuu riꞌchi, cun María cheꞌhla Cleofahs, cun María Magdalena. \v 26 Ya chin bwaꞌha Jesuhs loh xmaah Ñiꞌh, nee bwaꞌha za Ñiꞌh gahxu cweꞌ xmaah Ñiꞌh zuu xpwiinn Ñiꞌh nin mahzi nadziiꞌhi Ñiꞌh, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh xmaah Ñiꞌh: \p ―Gunnaꞌh, laꞌh lliiꞌn luꞌh niꞌca, \p \v 27 ya chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh xpwiinn Ñiꞌh chi: \p ―Laꞌh xmaah luꞌh niꞌca. \p Ya desde hohra chi bacaꞌha xpwiinn Ñiꞌh chi laꞌh xmaah Jesuhs zigazi xmaah ba tin baganee ba laꞌh María rwaaꞌ yihdzi ba. \s1 Chin guhchi Jesuhs \r (Mt. 27.45‑56; Mr. 15.33‑41; Lc. 23.44‑49) \p \v 28 Ya chin guyaꞌloh garaa raꞌ deeꞌ, ya naann Jesuhs laꞌhgahn guhca garaa raꞌ cohsa raꞌ nin nahpa gaca, tin guzohba raꞌ xchiꞌdxyi Dxiohs nin caa pur xcweenta Ñiꞌh, niꞌchin rahbi Jesuhs: \p ―Rdxaagahn ñihsa. \p \v 29 Ya riꞌchi zuu tuhbi ploorii ñihsa uhva naltaa ya guluuꞌ raꞌ ba ziga tuhbi taaꞌha lahdxi loh ñihsa uhva naltaa chi bacaꞌh raꞌ ban rwaaꞌ Jesuhs cun tuhbi lliꞌdzi yahga nin laa hisopo, \v 30 ya chin gwaaꞌ Jesuhs ñihsa uhva naltaa chi, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh: \p ―Laꞌn guluhlla. \p Ya lwehgu basiaaba loh Ñiꞌh nezloh yuh ya batiꞌdxi Ñiꞌh xaalma Ñiꞌh loh naa Xtaada Dxiohs Ñiꞌh. \s1 Tuhbi suldahdu guxaala cweꞌ baldiꞌh tihxi Jesuhs cun tuhbi yahga lahnsa \p \v 31 Dxyih chi naa bispra xteenn lañih paascu, ya laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ ayi gunah raꞌ ba ñiaꞌhan bweꞌltihxi Jesuhs cun bweꞌltihxi schiohpa raꞌ bwiinn chi loh cruhzi dxyih lañih paꞌ chi, laasii dxyih chi naa dxyih lañihrooꞌ nin rahpadaa raꞌ bwiinn Israel raꞌ. Pwihsi niꞌchin gunaaba raꞌ ba loh Pilahtu guinabwaꞌ ba cheechiꞌchii raꞌ ba ñaaꞌ raꞌ bwiinn raꞌ nin caa loh cruhzi cun ñaaꞌ za Jesuhs tin guenagah gachi raꞌ ba tin dxiehta bweꞌltihxi raꞌ ba loh cruhzi dxyih chi gahca. \v 32 Ya chiꞌchi gwah raꞌ suldahdu riꞌchi ya gudxyiꞌchii raꞌ ba ñaaꞌ mwer tuhbi bwiinn nin caa loh cruhzi cweꞌ Jesuhs, ziꞌchi za stuhbi ba nin caa cweꞌ Ñiꞌh stuhbi lahdu, \v 33 per ya chin gwabiiga raꞌ ba hasta caa Jesuhs loh cruhzi, bwaꞌha raꞌ ba laꞌh Jesuhs guhchi la. Pwihsi pur niꞌchin ayi gudxyiꞌchii raꞌ ba ñaaꞌ Ñiꞌh, \v 34 ya chiꞌchi gucaꞌha tuhbi suldahdu chi tuhbi lahnsa guxaala ba loh baldiꞌh tihxi Jesuhs, ya loh billaala tihxi Ñiꞌh biriaꞌh rihn cun ñihsan. \v 35 Bwiinn nin ruuꞌyidxyiꞌdxyi cweenta riiꞌ bwaꞌhaloh ba garaa raꞌ cohsa raꞌ riiꞌ, nee rñiꞌ ba dxyiꞌdxyi nin guchii. Laꞌhba naann ba guchii naa xchiꞌdxyi ba, tin ziꞌchi za laꞌhtu chechiistoꞌ tu, \v 36 laasii cohsa raꞌ riiꞌ guhcan tin guzohba dxyiꞌdxyi nin caa loh Xchihtsi Dxiohs nin rñiꞌ squiiꞌ: “Ayi chiꞌchii raꞌ ba nin tuhbi dzihta.” \v 37 Ya stuhbi lahta loh Xchihtsi Dxiohs caa squiiꞌ: “Zwaꞌha raꞌ ba loh nin gudzihbi raꞌ ba lahnsa tihxi ñiꞌh.” \s1 Chin bigaꞌtsi Jesuhs \r (Mt. 27.57‑61; Mr. 15.42‑47; Lc. 23.50‑56) \p \v 38 Ya chin guyaꞌloh guhca garaa raꞌ deeꞌ, chiꞌchi gwah Joseh nin naa tuhbi bwiinn guihdxyi Arimatea loh Pilahtu tin baganaaba ba loh Pilahtu tin gutehta ba bweꞌltihxi Jesuhs loh cruhzi, ya Joseh riiꞌ naa za tuhbi xpwiinn Jesuhs, ya nicala rdxyihbi ba laꞌh raꞌ bwiinn Israel per cun ayi basaaꞌn ba ñuuꞌ guelnadxyiꞌbi lastoꞌ ba tin gunaaba ba loh Pilahtu batehta ba bweꞌltihxi Jesuhs loh cruhzi. Ya chin guziꞌguehlda Pilahtu lwehgu batehta ba bweꞌltihxi Ñiꞌh loh cruhzi. \v 39 Cun neezaa laꞌh Nicodemu nin gwahguiiꞌyidxyiꞌdxyinee laꞌh Jesuhs tuhbi gueꞌla gwahnee Nicodemu ziga chywaꞌh kihlu perfume nin nuuchi tuhbi clahsa cohsa nin laa mirra cun stuhbi clahsa cohsa nin laa áloe. \v 40 Pwihsi gucaꞌha Joseh cun Nicodemu bweꞌltihxi Jesuhs batehta raꞌ ba loh cruhzi ya batuꞌbi raꞌ ba bweꞌltihxi Ñiꞌh lahdxi cun perfume chi, nee segun ziga naa raꞌ xcostumbre raꞌ bwiinn Israel raꞌ chin rucaꞌtsi lasaaꞌ raꞌ ba. \v 41 Ya nez hasta bacaꞌtsi raꞌ ba laꞌh Jesuhs nuu tuhbi huerta, ya laꞌn huerta chi guhca tuhbi baꞌ dxiah nacuubi, nin nagahdxi chyu bwiinn guigaꞌtsitiiꞌ. \v 42 Riꞌchi bacaꞌtsi raꞌ ba bweꞌltihxi Jesuhs laasii gahxu riaꞌhan baꞌ chi, nee laasii za pur laꞌh xlañih bwiinn Israel bagadzihntiiꞌ la niꞌchin basiooba raꞌ ba. \c 20 \s1 Chin babahn Jesuhs loh guelguhchi \r (Mt. 28.1‑10; Mr. 16.1‑8; Lc. 24.1‑12) \p \v 1 Ya mwer dxyih xteenn xmahn raꞌ bwiinn Israel, gwah María Magdalena rwaaꞌ baꞌ nez hasta bigaꞌtsi Jesuhs, nee nateyiꞌhnruzan gwah ba rwaaꞌ baꞌ; ya chin badzihn ba riꞌchi bwaꞌha ba bidoꞌba dxiah nin bieꞌw rwaaꞌ baꞌ chi, \v 2 ya chiꞌchi gubiaꞌgarii galluꞌhn ba bwaa ba hasta nuu Simohn Pehdru cun stuhbi xpwiinn Jesuhs nin guhcanadziiꞌhi Jesuhs, chiꞌchi rahbi gunnaꞌh chi: \p ―¡Pweda bagaleꞌhe raꞌ ba bweꞌltihxi Jesuhs laꞌn baꞌ, per ayi chyu gaann canehza gwanee raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh! \p \v 3 Ya chiꞌchi biriaꞌh Pehdru cun stuhbi bwiinn chi nin naa xpwiinn Jesuhs gwaguiaꞌha raꞌ ba rwaaꞌ baꞌ. \v 4 Garoopa raꞌ ba zee raꞌ ba carrih, per stuhbi ba mahzi carrih que laꞌh Pehdru ya galoh ba badzihn ba rwaaꞌ baꞌ hasta bigaꞌtsi Jesuhs. \v 5 Chiꞌchi biaꞌchyu ba gudxihxiloh ba laꞌn baꞌ, ya sola bwaꞌha ba lahdxi raꞌ nin biduꞌbi Jesuhs, per ayi guyuuꞌtii ba laꞌn baꞌ. \v 6 Ya hasta dihtsiyi ba badzihngaꞌh Pehdru, ya Simohn Pehdru guyuuꞌtii laꞌn baꞌ chi, chiꞌchi bwaꞌhaza ba lahdxi nin naꞌ laꞌn baꞌ chi, \v 7 nee bwaꞌhaza ba tuhbi lahdxi nin biyiꞌbiduꞌh yihca Jesuhs per ayi naꞌan tuhsi juunta cun veenda raꞌ, sino que guriin lahta naꞌan diaꞌhan. \v 8 Chiꞌchiyi guyuuꞌtii neezaa stuhbi xpwiinn Jesuhs laꞌn baꞌ, bwaꞌhaza ba nin guhca, nee gwachiistoꞌ ba. \v 9 Pwihsi nagahdxi gacabwaꞌ ba nin rñiꞌ loh Xchihtsi Dxiohs; laꞌh Jesuhs nahpa gabahan Ñiꞌh loh guelguhchi. \v 10 Ya chiꞌchi lwehgu gubiaꞌgarii raꞌ xpwiinn raꞌ chi para yihdzi raꞌ ba. \s1 Baluuꞌyiloh Jesuhs loh María Magdalena \r (Mr. 16.9‑11) \p \v 11 Ya laꞌh María biaꞌhan ba rwaaꞌ baꞌ chi, zohbayuꞌn ba; ya loh zohbayuꞌn ba chi biaꞌchyu ba bwaꞌha ba laꞌn baꞌ chi, \v 12 ya bwaꞌha ba chiohpa aanjla nin nahcu lahdxi labweh, zohba raꞌ aanjla raꞌ chi hasta guhta bweꞌltihxi Jesuhs; ya tuhbi aanjla chi zohba nez hasta guhta yihca Jesuhs, ya stuhbi aanjla chi zohba nez hasta guhta ñaaꞌ Ñiꞌh. \v 13 Ya chiꞌchi gunaaba dxyiꞌdxyi raꞌ aanjla raꞌ chi loh María, rahbi raꞌ ba: \p ―Gunnaꞌh, ¿xixnaa ruꞌn luꞌh? \p Chiꞌchi rahbi María: \p ―Ruꞌnaꞌhn laasii zeenee raꞌ ba bweꞌltihxi Jesuhs, yannah nin ayi rahcabwaꞌn canehza zeenee raꞌ ban. \p \v 14 Ya gueꞌdu guyaꞌloh guñiꞌ ba dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ chin luꞌh basiaꞌgariiloh ba nehz dihtsi ba, ya hohrchigahca bwaꞌha ba laꞌh Jesuhs zuu riꞌchi, per ayi guhcabwaꞌ ba laꞌh Jesuhs niꞌchi, \v 15 chiꞌchi rahbi Jesuhs loh ba: \p ―Gunnaꞌh, ¿xixnaa ruꞌn luꞌh? ¿Chyu radxiꞌhyi luꞌh? \p Ya laꞌh gunnaꞌh chi bwiꞌhnn ba lligaaba naa Jesuhs tuhbi bwiinn nin rahpa weerta nin nuu riꞌchi, ya rahbi ba loh Ñiꞌh: \p ―Daada, sidela yiꞌh canehza gwanee luꞌh bweꞌltihxi Jesuhs, gunah canehz gwanee luꞌhn tin chegadxiꞌhyiñin riꞌchi. \p \v 16 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―¡María! \p Chiꞌchi basiaꞌgariiloh bi bwaꞌha bi ya guñiꞌ bi cun dxyiꞌdxyi hebreu, rahbi bi: \p ―¡Rabuni! (Nin naa gahca ziga guiñiꞌ luꞌh “Mwehsu”.) \p \v 17 Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Ayi guinaꞌzu luꞌh naꞌh, laasii nagahdxi guziaaꞌhahn nez hasta nuu Xpaaꞌn, per bwaa tin guhdzi loh raꞌ bwiꞌtsihn laꞌn gueꞌdu zuziaaꞌha nez hasta nuu Xpaaꞌn nin naa za Xpaah tu; nee Dxiohs xteꞌnnahn, cun nin naa za Xchiohs tu. \p \v 18 Pwihsi chiꞌchi bwaa María Magdalena nez hasta nuu raꞌ xpwiinn Jesuhs ya rahbi ba loh raꞌ bwiinn chi bwaꞌha ba laꞌh Jesuhs, nee guhdzi za ba garaa nin guñiꞌ Jesuhs loh ba. \s1 Jesuhs baluuꞌyiloh loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh \r (Mt. 28.16‑20; Mr. 16.14‑18; Lc. 24.36‑49) \p \v 19 Ya chin gurih gueꞌla dxyih chi gahca, mwer dxyih xteenn xmahn, badiaaꞌha raꞌ xpwiinn Jesuhs laꞌn tuhbi yuuꞌ, ya rwaaꞌ pweerta raꞌ chihpa ñeꞌw raꞌn laasii rdxyihbi raꞌ ba laꞌh raꞌ bwiinn Israel raꞌ. Chiꞌchi guyuuꞌtii Jesuhs hasta rii raꞌ ba, tin guzuh Ñiꞌh galaayi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh, chiꞌchi guñiꞌ Ñiꞌh loh raꞌ ba, nee cun bagahpaDxiohs Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba squiiꞌ: \p ―¡Gulcwahchidxyii stoꞌ tu! \p \v 20 Ya chin guyaꞌloh guñiꞌ Ñiꞌh squiiꞌ, chiꞌchi baluuꞌyi Ñiꞌh naa Ñiꞌh hasta guzohba raꞌ clahva cun loh batiꞌ tihxi Ñiꞌh hasta bigaꞌha lahnsa, ya laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh biahxi duxa raꞌ ba chin bwaꞌha raꞌ ba laꞌh Jesuhs. \v 21 Chiꞌchi rahbi Jesuhs stuhbi: \p ―¡Gulcwahchidxyii stoꞌ tu! Ziga guluꞌnehza Xtaaꞌdahn naꞌh, ziꞌchiza rguꞌneezahn laꞌhtu. \p \v 22 Chiꞌchi bwiꞌhnn Ñiꞌh bwih yihca raꞌ ba, ya rahbi Ñiꞌh: \p ―Gulguicaꞌha Spíritu Saantu. \v 23 Bwiinn raꞌ nin gusiaꞌldastoꞌ tu xtuhlda raꞌ ñiꞌh, zibiaꞌcaa xtuhlda raꞌ ba; ya bwiinn raꞌ nin ayi gusiaꞌldastoꞌ tu xtuhlda ñiꞌh, ziaꞌhannee raꞌ ba xtuhlda raꞌ ba chi. \s1 Tomahs bwaꞌha laꞌh Jesuhs babahn Ñiꞌh loh guelguhchi \p \v 24 Tomahs, tuhbi bwiinn nin naa gadziꞌh bichiohpa xpwiinn Jesuhs, nin rñiꞌh raꞌ ba “Gemelu”, ayi ba loh snuhn raꞌ xpwiinn Jesuhs chin biꞌ Ñiꞌh loh raꞌ ba, \v 25 ya chiꞌchi rahbi raꞌ snuhn raꞌ xpwiinn Jesuhs chi loh Tomahs: \p ―Laꞌhnu bidiaꞌha loh Jesuhs. \p Ya chiꞌchi rahbi Tomahs: \p ―Sidela naꞌh ayi cuꞌtiin bacwiin naaꞌhahn loh naa Ñiꞌh hasta guzohba clahva, cun cuꞌtii naaꞌhahn hasta bigaꞌha Ñiꞌh lahnsa, ayi chechiistoꞌn ziꞌchizi sola gwaꞌhan chiꞌchiyi chechii stoꞌn. \p \v 26 Ya chin guhca xuhnna dxyih, badiaaꞌha raꞌ xpwiinn Jesuhs stuhbi laꞌn tuhbi yuuꞌ, ya chiꞌchiyi nee Tomahs dxaꞌga loh raꞌ ba chiꞌchi; nee rwaaꞌ yuuꞌ chihpa ñieꞌwun per laꞌh Jesuhs guyuuꞌtii Ñiꞌh, guzuh Ñiꞌh galaayi raꞌ ba ya bagahpaDxiohs Ñiꞌh laꞌh raꞌ ba, chiꞌchi rahbi Ñiꞌh: \p ―¡Gulcwahchidxyii stoꞌ tu! \p \v 27 Ya lwehgu rahbi Ñiꞌh loh Tomahs: \p ―Guluuꞌtii bacwihn naa luꞌh rii, nee bwaꞌha gahca za naaꞌhahn, nee daꞌnee naa luꞌh rii tin guluuꞌtiiꞌhin tiꞌxihn hasta bigaꞌha lahnsa. Ayi rahca luꞌh ziga nin ayi riachii stoꞌ ñiꞌh sino que guhca bwiinn nin riachiistoꞌ ñiꞌh. \p \v 28 Ya chiꞌchi rahbi Tomahs: \p ―¡Daada Dxiohs xteꞌnnahn! \p \v 29 Ya chiꞌchi rahbi Jesuhs loh Tomahs: \p ―¿Ta riachiistoꞌ luꞌh nnah laasii bwaꞌha luꞌh naꞌh nnah? Per dichohsa raꞌ bwiinn raꞌ nin riachiistoꞌ ñiꞌh nicla ayi bwaꞌha raꞌ ba naꞌh. \s1 Xcweenta ziahan ru dziꞌn roo nin bwiꞌhnn Jesuhs aayin loh chihbru riiꞌ \p \v 30 Ya ziahan ru sehn milagrosa raꞌ nin bwiꞌhnn Jesuhs nez delaanta loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh aayin loh chihbru riiꞌ, \v 31 per dee raꞌ gucah raꞌn tin chechiistoꞌ tu laꞌh Jesuhs naa Crixtu, Lliiꞌn Dxiohs, ya tin ziga chechiistoꞌ tu laꞌh Ñiꞌh gaapa tu guelnabahan nin ayi ñichilohtiiꞌ. \c 21 \s1 Jesuhs baluuꞌyiloh loh gahdzi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh \p \v 1 Ya chin guyaꞌloh raꞌ deeꞌ, chiꞌchi baluuꞌyiloh Jesuhs stuhbi loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh rwaaꞌ laguhn xteenn Tiberias. Squiiꞌ guhcan: \v 2 Riꞌchi rii raꞌ ba tuhsi juunta; Simohn Pehdru, Tomahs nin laaza Gemelu, Natanael nin naa tuhbi bwiinn Canah xteenn guihdxyi Galilea, nee neezaa raꞌ lliiꞌn Zebedeu cun schiohpa raꞌ xpwiinn Jesuhs. \v 3 Simohn Pehdru guñiꞌ loh raꞌ ba, rahbi ba: \p ―Laꞌn cheteꞌhe bwehlda. \p Chiꞌchi rahbi snuhn raꞌ ba: \p ―Neezaa laꞌhnu chonee nu yiꞌh. \p Ya zee raꞌ ba, seguihdu gucah raꞌ ba laꞌn tuhbi laancha; per gueꞌla chi ayi chyu bwehlda guleꞌhe raꞌ ba. \v 4 Ya chin zeꞌyaꞌñih loh yuh, chiꞌchi baluuꞌyiloh Jesuhs rwaaꞌ laguhn chi, per laꞌh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh ayi guhcabwaꞌ raꞌ ba laꞌh Ñiꞌh nin naa Jesuhs. \v 5 Chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi Jesuhs loh raꞌ ba, rahbi Ñiꞌh: \p ―Lliiꞌnraꞌn, ¿ta nin tuhbi bwehlda nagahdxi guinaꞌzu tu? \p Chiꞌchi rahbi raꞌ xpwiinn Ñiꞌh loh Ñiꞌh: \p ―Nin tuhbi ma. \p \v 6 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Gulgalaꞌha xchihxi bwehlda tu lahdu derechu cweꞌ laancha ca, ya zibweꞌhe tu ziahan bwehlda. \p Ya bwiꞌhnn raꞌ ba ziꞌchi, ya seguihdu hasta nin ayi ruhnn raꞌ ba gahn gabweꞌhecaa raꞌ ba dxihxi bwehlda tantu ziahan bwehlda binaꞌzu laꞌnan. \v 7 Ya chiꞌchi rahbi xpwiinn Ñiꞌh nin mahzi guhca nadziiꞌhi Jesuhs, rahbi ba loh Pehdru: \p ―¡Laꞌn biuꞌnbwaꞌ laꞌh Daada Jesuhs niꞌca! \p Balaaquiꞌhnsi bihn Simohn Pehdru laꞌh Jesuhs niꞌchi, lwehgu guhta ba xahba ba laasii ayi nahcu ba xahba ba hohra chi, ya balaꞌha ba laꞌhgahca ba loh ñihsa tin dxiooba bariaꞌcaa ba rwaaꞌ ñihsa hasta zuu Jesuhs, \v 8 gaduhbi zieꞌganee spaaldaa raꞌ xpwiinn Ñiꞌh laancha rwaaꞌ ñihsa cun dxihxi bwehlda gadxah bwehlda laꞌnan, ya nin gariaꞌcaaꞌhan rwaaꞌ ñihsa chi guhcan ziga tuhbi gaywaꞌh mehtru. \v 9 Ya chin bariaꞌh raꞌ ba laꞌn laancha chi rwaaꞌ ñihsa, bwaꞌha raꞌba cayahca tuhbi bwehla riꞌchi cun tuhbi bwehlda dziꞌba loh bwehla chi cun neezaa pahn. \v 10 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Gulchecaꞌha paaldaa bwehlda nin gueꞌdu guleꞌhe tu. \p \v 11 Chiꞌchi gucah Simohn Pehdru laꞌn laancha chi ya gudoꞌbañuh ba dxihxi bwehlda chi hasta rwaaꞌ ñihsa babweꞌhecaa ban, ya laꞌn dxihxi chi gadxah ziahan raꞌ bwehlda liꞌhi raꞌ naa raꞌ ma ziga tuhbi gaywaꞌha chywaꞌh bitsiꞌh cun chohnna ma; ya nicala ziꞌchi ziahan raꞌ ma per ayi bigaꞌllu dxihxi bwehlda nin guyuuꞌ raꞌ ma laꞌn ñiꞌh. \v 12 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh raꞌ ba: \p ―Gultaaꞌ tin guxirihn tu. \p Ya nin tuhbi raꞌ ba ziga naa raꞌ ba xpwiinn Ñiꞌh ayi biaalla raꞌ ba ñinaabadxyiꞌdxyi raꞌ ba chyu naa Ñiꞌh, laasii laꞌraꞌba naann la laꞌh Ñiꞌh naa Jesuhs. \v 13 Ya lwehgu gwabiiga Jesuhs nezloh raꞌ ba, chiꞌchi gucaꞌha Ñiꞌh pahn gudxiꞌzi Ñiꞌhn nezloh raꞌ ba tin gudahw raꞌ ban, ya ziꞌchigahca bwiꞌhnn Ñiꞌh cun bwehlda. \v 14 Dee biohnna bweelta nin baluuꞌyiloh Jesuhs loh raꞌ xpwiinn Ñiꞌh galoo nin babahn Ñiꞌh loh guelguhchi. \s1 Jesuhs guñiꞌ loh Simohn Pehdru \p \v 15 Ya chin guyaꞌloh xirihn, chiꞌchi gunaabadxyiꞌdxyi Jesuhs loh Simohn Pehdru, rahbi Ñiꞌh: \p ―Simohn, lliiꞌn Jonahs, ¿ta rucaꞌstoꞌ luꞌh naꞌh mahziru que laꞌh raꞌ bwiinn raꞌ riiꞌ? \p Chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―Ziꞌchi Daada; Yiꞌh nin riahxiꞌhn xcweenta luꞌh. \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Guhpa xpwiiꞌnnraꞌn nin naa ziga lliꞌyi bweezuꞌhn raꞌ. \p \v 16 Chiꞌchi rahbilaꞌgaꞌh Jesuhs: \p ―Simohn, lliiꞌn Jonahs, ¿ta nadziiꞌhi luꞌh naꞌh? \p Chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―Ziꞌchi Daada; yiꞌh naann luꞌh nin riahxiꞌhn xcweenta ñiꞌh. \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs: \p ―Guhpa laꞌh raꞌ xpwiiꞌnnraꞌn nin naa ziga xiꞌyiraꞌn. \p \v 17 Ya nin riohnna bweelta gunaabadxyiꞌdxyi Jesuhs loh Pehdru, rahbi Ñiꞌh: \p ―Simohn, lliiꞌn Jonahs, ¿ta guchii luꞌh riahxi luꞌh pur xcweeꞌntahn? \p Ya chiꞌchi mwedxi bwiꞌhnn nalaasa loh Pehdru laasii nin biohnna bweelta gunaabadxyiꞌdxyi Ñiꞌh loh Pehdru sidela laꞌh Pehdru guchiipaꞌh rucaꞌstoꞌ bi laꞌh Ñiꞌh, chiꞌchi rahbi Pehdru: \p ―Ziꞌchi Daada; Yuꞌbiluꞌh naann luꞌh garaatiiꞌ, naannza luꞌh riahxiꞌhn pur xcweenta luꞌh. \p Chiꞌchi rahbi Jesuhs; \p ―Guhpa laꞌh raꞌ xpwiiꞌnnraꞌn nin naa raꞌ ziga xiꞌhyiraꞌn. \v 18 Guchii nin rñiꞌn loh luꞌh chin guhca luꞌh biiꞌhin, guhta luꞌh xahba luꞌh tin gwah luꞌh hastachiꞌzi badiꞌhi gahn yiꞌh, per chin gaca luꞌh mahzi bwiinn ñuꞌxa ziuuꞌ nin gugahcu yiꞌh xahba luꞌh ya chenee bwiinn chi yiꞌh hasta ayi guiclaaꞌdzi luꞌh chee luꞌh. \p \v 19 Ya xcweenta dxyiꞌdxyi raꞌ rii cañiꞌ Jesuhs loh Pehdru gahcan tin guiduꞌhun zacabwaꞌ ba xa gachi ba tin ziꞌchi guiñiꞌ zaꞌca raꞌ bwiinn xcweenta Dxiohs, ya chiꞌchi rahbi Ñiꞌh loh bi: \p ―Gudaꞌnaꞌhla naꞌh. \s1 Xcweenta xpwiinn Jesuhs nin mahzi guhca nadziiꞌhi Jesuhs \p \v 20 Ya chin basiaꞌgariiloh Pehdru, bwaꞌha ba nez dihtsi ba zeꞌnaꞌhla xpwiinn Jesuhs nin mahzi nadziiꞌhi Ñiꞌh, laꞌgahca ba nin gudxihxi yihca ñiꞌh nez loh stoꞌ Jesuhs chin gudahwchyinee Ñiꞌh xpwiinn Ñiꞌh, ya laꞌgahca za ba nin gunaabadxyiꞌdxyi loh Jesuhs, rahbi: “Chyuniꞌca guunn ntriehgu yiꞌh.” \v 21 Ya chin bwaꞌha Pehdru loh ba, chiꞌchi rahbi Pehdru loh Jesuhs: \p ―Daada, ¿ya laꞌhaxchiꞌh bwiinn riiꞌ, cuun nin saca ba? \p \v 22 Chiꞌchi rahbi Jesuhs loh Pehdru: \p ―Sidela naꞌh guiclaaꞌdzihn banabahan ba hasta chin guibiaꞌgariin stuhbi, ¿ya yiꞌh xiillampoorta luꞌhn? Nomahzi cun gudaꞌnaꞌhla naꞌh. \p \v 23 Ya dxyiꞌdxyi riiꞌ bidiꞌchin loh raꞌ xpwiinn Jesucristu pur xpwiinn Ñiꞌh chi ayi ñahchi ba, per laꞌh Jesuhs ayi guñiꞌ dxiꞌh Ñiꞌh ayi ñahchi ba sino que rahbi Ñiꞌh: “Sidela naꞌh guiclaaꞌdzihn ba nabahan ba chin guibiaꞌgariin stuhbi, ya yiꞌh ¿xiillampoortan luꞌh?” \p \v 24 Ya dee gahca naa xpwiinn Ñiꞌh chi nin bacaꞌh dxyiꞌdxyi raꞌ riiꞌ, naann nuꞌh guchii naa xchiꞌdxyi ba. \v 25 Ya bwiꞌhnn Jesuhs ziahan ru sehn raꞌ cun dziꞌn roo raꞌ nin ayi caa loh dxihtsi riiꞌ, ya sidela ñicah garaa raꞌn, pwehda nin ayi ñahldaa gaduhbi loh guihdxyiyuh ñibwih chihbru raꞌ nin ñicah xcweenta dxyiꞌdxyi ru raꞌ chi.