\id ROM \h Romanos \toc1 YICH DANꞌ BZOJ POSTL SAN PABLO KE BEꞌNN KAꞌ LLAꞌA ROMA \toc2 Romanos \toc3 Ro. \mt1 YICH DANꞌ BZOJ POSTL SAN PABLO KE BEꞌNN KAꞌ LLAꞌA ROMA \c 1 \s1 Pablonꞌ llwapeꞌ lliox beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa yellenꞌ nziꞌi Roma \p \v 1 Nadaꞌ Pablo llzojaꞌ reꞌ. Llonaꞌ biteze da ne Xanllo Jesucristonꞌ. Dios naꞌ brejeꞌ nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌe, bseꞌleꞌ nadaꞌ nench naꞌ llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen keꞌen. \v 2 Dios naꞌ ba bzenreꞌ beꞌnnachenꞌ Diꞌll Wen keꞌen, beneꞌ nench bniꞌt beꞌnn beꞌe ak xtiꞌlleꞌn kanaꞌ, naꞌ bzoj akeꞌn. \v 3 Diꞌll Wen ke Diosenꞌ llzejnieꞌn lliꞌo ke Xhiꞌnneꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Leꞌen gorjeꞌ gokeꞌ ka beꞌnnach rao dialla ke da rey David. \v 4 Spíritu ke Diosenꞌ broeꞌn nak Xanllo Jesucristonꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, naꞌ napeꞌ yel wak, le babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. \v 5 Naꞌ netoꞌ danꞌ llonliraꞌlltoꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, ben Diosenꞌ da wen ketoꞌ, le brejeꞌ netoꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ netoꞌ llyixjweꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn, nench naꞌ chanll beꞌnn wxenraꞌll Leꞌe, naꞌ chejleꞌ akeꞌ keꞌe, naꞌ wzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌn doxhente yellrio. \v 6 Kaꞌn ba brej Diosenꞌ reꞌ, nench nakre rallnaꞌa Jesucristonꞌ. \p \v 7 Llzojaꞌ da ni ke yeololre llaꞌre Roma naꞌ, reꞌ ba brej Diosenꞌ nakre rallneꞌe, nllieꞌreꞌ reꞌ. Naꞌll llnnabaꞌ raweꞌn ren rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌore so kwezre nbaraz. \s1 Pablonꞌ lleꞌnreꞌ lljaraꞌnneꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa Roma \p \v 8 Zgaꞌtek nniaꞌ reꞌ, Jesucristo naꞌn, zoeꞌ llakreneꞌ nadaꞌ nench lloaꞌa yel llioxken ke Diosenꞌ ke yeololre, le beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa doxhen yellrio naꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll kanꞌ nxenraꞌllre Cristonꞌ. \v 9 Nnezkze Diosenꞌ yoꞌy ras kat llalwilleꞌn, llnnabaꞌ gakreneꞌ reꞌ. Nakeꞌ beꞌnn nxenraꞌllaꞌ do yichj do raꞌllaꞌ, naꞌ llonaꞌ xchineꞌ, lloaꞌa xtiꞌll Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. \v 10 Naꞌ llnnabaꞌ rao Diosenꞌ gonneꞌ latj yedwiaꞌ reꞌ, le ba gok scha bi nna yedaꞌ. \v 11 Lleꞌnraꞌ yedwiaꞌ reꞌ, nench wzejnieꞌllraꞌ reꞌ ye raꞌt wxenraꞌllyaꞌnnre Diosenꞌ. \v 12 Nadaꞌ ren reꞌ setipllo wtipraꞌll lwelljllo wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ. \p \v 13 Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ nnézere da zan ras ba gokraꞌllaꞌ yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ bi nna gak yedaꞌ. Lleꞌnraꞌ yedaꞌ yedyenaꞌ xchin Diosenꞌ ganꞌ zore naꞌ, nench chanre chejleꞌre ke Jesucristo kanꞌ ba jenaꞌ yezikre yell kaꞌ ganꞌ ba byaꞌa. \v 14 Da llayaꞌl gonaꞌ weꞌrenaꞌ yeolol beꞌnne diꞌll ke Jesucristonꞌ beꞌnn llaꞌa lyell, beꞌnn llaꞌa yiꞌxe, beꞌnn llejnieꞌ, naꞌ beꞌnn bi llejnieꞌ. \v 15 Ke len naꞌ lleꞌnraꞌ kwis weꞌrenaꞌ reꞌ zjallaꞌa Romanꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ ba jeaꞌn do ga yobre. \s1 Diꞌll Wen ke Cristonꞌ nsaꞌn yel wak ke Dios \p \v 16 Bi lliyeꞌraꞌ danꞌ lloaꞌa Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, le len naꞌ nsaꞌn yel wak ke Dios nench yerá yeolol beꞌnn llejleꞌ, laꞌkze beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. \v 17 Naꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ llzejnieꞌn lliꞌo, chaꞌ beꞌnn llonliraꞌlle Jesucristonꞌ, Dios naꞌ goneꞌ leakeꞌ beꞌnn wen, billre bi de da gonllo gakllo beꞌnn wen raweꞌn. Kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Beꞌnnenꞌ llonliraꞌll Diosenꞌ, nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ, naꞌ gaꞌt yel nban keꞌe.” \s1 Doꞌl da de ke beꞌnnach \p \v 18 Diosenꞌ zoeꞌ yebánꞌ ba broeꞌreꞌ beꞌnnachenꞌ, ke chnarenꞌ saꞌkziꞌ yeolol beꞌnne bi llonliraꞌll Leꞌe, beꞌnn llon da xhinnj. Naꞌ danꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, bi lleꞌn akreꞌ gombiaꞌ akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ. \v 19 Da llayaꞌl nnez akreꞌ ke Diosenꞌ, ba nnez aksreꞌn, le Dios naꞌkzenꞌ ba broeꞌreꞌn leakeꞌ. \v 20 Laꞌkze bi llreꞌllo Diosenꞌ, llreꞌllo kanꞌ zoeꞌ llnebieꞌ, naꞌ nnézello de yel wak keꞌe kanꞌ beneꞌ bxieꞌ yellrio ni, naꞌ yeolol beꞌnnach llreꞌe akreꞌ da kaꞌ ba beneꞌ naꞌ. Len naꞌ bibi de wdeꞌ akreꞌ, ne akeꞌ bi nnez akreꞌ chaꞌ zo Dios. \v 21 Laꞌkze nnez akreꞌ zo Diosenꞌ, bi llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, ni ke lloeꞌ akzeꞌ Leꞌe yel llioxken. Bibi zaꞌk xhbab ke akeꞌn, naꞌ nchol yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. \v 22 Ne akeꞌ nak akeꞌ beꞌnn siꞌn, naꞌ gok akeꞌ ka beꞌnn bi llejnieꞌ. \v 23 Ba bkwas akeꞌ Diosenꞌ kaꞌle, laꞌkze nakeꞌ le zerawe beꞌnn zaꞌke, naꞌ zoeꞌ zejlikane. Naꞌ ba llonliraꞌll akeꞌ no lwaꞌa ke beꞌnnach beꞌnn llde ke, beꞌnn llon akeꞌ roraz Dios, naꞌ no lwaꞌa lsaꞌke ba zo xire, no ba zo tap niaꞌnaꞌa, naꞌ no ba nxhob leꞌe. \p \v 24 Ke len naꞌ bsanraꞌll Diosenꞌ leakeꞌ, danꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ kon kanꞌ nen lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, naꞌ baleꞌ llon akeꞌ da llawé xpeꞌr akeꞌ ren lwellj akeꞌ da nak zdoꞌ. \v 25 Brej yichj akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ, naꞌ llonliraꞌll akeꞌ da wenraꞌllre. Llonliraꞌll akeꞌ ke da kaꞌ ben Diosenꞌ, naꞌ bi llejleꞌ akeꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ llayaꞌl gonliraꞌll-llo, gonllo xhen ke chnare. Kaꞌn gakchga. \p \v 26 Ke len naꞌ Diosenꞌ brej yichjeꞌ leakeꞌ danꞌ llon akeꞌ da yel zdoꞌ, kon ka nen lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Rente bal noꞌr kaꞌ llon akeꞌ da ke llayaꞌl gon noꞌre, naꞌ llkoꞌyele lwellj akeꞌ nench naꞌ llonrén akeꞌ leakeꞌ txhen, llon akeꞌ da bi llayaꞌl gon akeꞌ. \v 27 Naꞌ niꞌt beꞌnn byio beꞌnn bi lleꞌn akreꞌ sorén akeꞌ noꞌre, llawé akreꞌ lwellj beꞌnn byio ake, naꞌ darén lwellj byio akeꞌ, llon akeꞌ da nak zdoꞌ. Naꞌ danꞌ ba blleyiꞌ kwerp ke akeꞌ naꞌ, naken da llayaꞌl saꞌkziꞌ akeꞌ yel wen da xhinnj ke akeꞌ naꞌ. \p \v 28 Ba brej yichj Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ bi lleꞌne wzoa xtiꞌlleꞌn, naꞌllenꞌ nna niꞌt aklleꞌ llon akeꞌ da ke llayaꞌl gon akeꞌ, kone xhbab da nak ke nxhia ke akeꞌ naꞌ. \v 29 Llon akeꞌ yeolol da xhinnje, beꞌnn byio darén akeꞌ noꞌr bi nak noꞌr ke akeꞌ, naꞌ noꞌre darén akeꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn ke akeꞌ, nak akeꞌ beꞌnn xheꞌe, beꞌnn wen da xhinnj, zeraꞌll akeꞌ da de ke beꞌnne, nak akeꞌ beꞌnn wen xhia, beꞌnn wachach llwie lwelljeꞌ, dil akeꞌ, ziyeꞌe akeꞌ, nak akeꞌ beꞌnn bi llzenay. \v 30 Llasnné llaschach akeꞌ ke beꞌnne, llkwas akeꞌ Diosenꞌ kaꞌle, bibi baraꞌnn llap akeꞌ beꞌnne. Llayoeꞌrao kwin akeꞌ ll-lan akeꞌ da wen, llarjlaꞌll akeꞌ gon akeꞌ bi da xhinnj, bi llzenay akeꞌ ke xaxhnaꞌ akeꞌ. \v 31 Bi llejnieꞌ akreꞌ, da ba bne akeꞌ gon akeꞌ bi llon akeꞌn, nono llayombiaꞌ akreꞌ, bi llaziꞌxhen akeꞌ ke beꞌnne, naꞌ bi llayaꞌchraꞌll akeꞌ beꞌnne. \v 32 Ba nnez aktereꞌ kanꞌ ba bne Diosenꞌ goneꞌ yellayrao beꞌnn kaꞌ. Naꞌ laꞌkze nnez akreꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, nao akseꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ llawé akreꞌ kat ba nao beꞌnn yobre llon akeꞌ kanꞌ llon leakeꞌ naꞌ. \c 2 \s1 Diosenꞌ zejeꞌ lixhej llonneꞌ da saꞌkziꞌllo \p \v 1 Ke len naꞌ bibi de wdeꞌroꞌ noteze nakoꞌ rweꞌ beꞌnnach, chaꞌ ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnn yobre, le katenꞌ ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnn yobre, ll-lliayiꞌllkze kwinoꞌ, le toz ka llonkzoꞌ, ka llon leakeꞌ naꞌ. \v 2 Nnézkzello Dios naꞌ, goneꞌ da saꞌkziꞌllo, ni ke da xhinnjenꞌ llonllo, ka da kaꞌ ba bniaꞌ naꞌ, naꞌ zejkze lixhej kanꞌ goneꞌ naꞌ. \v 3 ¿Naꞌ llakroꞌ chaꞌ bibi gonn Diosenꞌ da saꞌkziꞌo chaꞌ ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnne, naꞌ naoteꞌo llonoꞌ kanꞌ llon akeꞌn naꞌ? Bi llayaꞌl gakroꞌ waraꞌo rao yel llzaꞌkziꞌ ke Diosenꞌ, ka nak da kaꞌ llonoꞌ naꞌ. \v 4 ¿Bi llakbeꞌroꞌ Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn chaꞌo, naꞌ beꞌnn xhenraꞌlle laꞌkze napllo doꞌle? Diosenꞌ lloneꞌ kaꞌ nench gakbeꞌroꞌ da xhinnjenꞌ llonoꞌ, naꞌ yeyatroꞌ. \v 5 Rweꞌ nakoꞌ beꞌnn zid kwis, bi llayatroꞌ da xhinnj kaꞌ llonoꞌn, naꞌ llonlloꞌ biꞌch da xhinnj koꞌon nench waslliꞌoll Diosenꞌ da wsaꞌkzieꞌ rweꞌ kate llin lla wchoybieꞌ ke beꞌnnach. Kanaꞌ wroeꞌn zejkzeꞌ lixhej kanꞌ wchoyeꞌ saꞌkziꞌ toto beꞌnn ren yeolol da ben akeꞌ. \v 6 Kanaꞌn goneꞌ ke totollo kon ka ben totollo. \v 7 Weꞌe yel nban zejlikane ke beꞌnn kaꞌ gon da wen laꞌkze biteze yellayrao akeꞌ, beꞌnn kaꞌ llayirjlaꞌlle akre gon akeꞌ nench yedoꞌl akreꞌ ganꞌ llia Dios ke chnare, naꞌ nench yeyazraꞌll Diosenꞌ kanꞌ gon akeꞌ naꞌ, naꞌ nench goneꞌ leakeꞌ beꞌnn zaꞌke. \v 8 Naꞌ gaklleꞌe weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn kaꞌ llon kon da nen ke akeꞌ, naꞌ bi llejleꞌ akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ, llon akeꞌ kanꞌ ne da xhinnjenꞌ. \v 9 Yeolol beꞌnnach llon da xhinnj saꞌkziꞌ akeꞌ yellayrao akeꞌ, zgaꞌtek beꞌnn Israel kaꞌ yellayrao, naꞌtellre noteze beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. \v 10 Zan beꞌnn kaꞌ llon da wen, weꞌe Diosenꞌ leakeꞌ yel banez ke akeꞌ, naꞌ yel baraꞌnne, naꞌ goneꞌ so akeꞌ wen. Zgaꞌtek beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌtell yezikre nollre beꞌnne. \p \v 11 Diosenꞌ bi llaleꞌe ke ke beꞌnne. \v 12 Beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ llon akeꞌ da xhinnj, Dios naꞌ goneꞌ da kweyiꞌ akeꞌ laꞌkze bi nombiaꞌ akeꞌ ley naꞌ, wchoybieꞌ ke akeꞌ le nnez akreꞌ llon akeꞌ da xhinnj naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nombiaꞌ akseꞌ leyenꞌ, naꞌ llon akeꞌ da xhinnj, Diosenꞌ wchoybieꞌ ke akeꞌ kon ka ne ley naꞌ. \v 13 Kere danꞌ yénzello ley naꞌ, gaktello beꞌnn wen rao Dios, llayaꞌl gonllo kanꞌ nen naꞌ, naꞌllenꞌ gakllo beꞌnn wen raweꞌn. \v 14 Beꞌnn bi nake beꞌnn Israel, bi nombiaꞌ akeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Laꞌkze bi nombiaꞌ akeꞌ leyenꞌ, kon lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, llwia akeꞌ, naꞌ llon akeꞌ da wen naꞌ, naꞌllenꞌ naksen ka to ley ke akeꞌ. \v 15 Nnezjekze lo raꞌlldaꞌo akeꞌn llayaꞌl gon akeꞌ ka danꞌ nllia leyenꞌ biaꞌa gon akeꞌ naꞌ, le llon akeꞌ raꞌt wejenꞌ. Naꞌllenꞌ nneze yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn danꞌ llon akeꞌn, chaꞌ naken wen o chaꞌ naken da xhinnj. \v 16 Kanꞌ gak kate llin lla gon Diosenꞌ rao naꞌa Jesucristonꞌ, choyraweꞌ ke bi da ba ben totollo laꞌkze da ngaꞌche, chaꞌ da wen o chaꞌ da xhinnj. Kanꞌ niaꞌ katenꞌ llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ. \s1 Beꞌnn Israel kaꞌ bi llon akeꞌ kanꞌ ne ley naꞌ \p \v 17 Rweꞌ neꞌo nakoꞌ beꞌnn Israel, cheke llakroꞌ zoꞌo wen rao Dios, naꞌ nxenraꞌlloꞌ danꞌ nombiaꞌo ley naꞌ, naꞌ llonxhen kwinoꞌ rao Dios. \v 18 Naꞌ nombiaꞌo akrenꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ llakbeꞌroꞌ binꞌ nak da wen, naꞌ binꞌ nak da xhinnj. \v 19 Naꞌ llakroꞌ zaꞌkroꞌ koꞌ nez beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ koꞌ beniꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn bi nombiaꞌ Dios. \v 20 Naꞌ llakroꞌ wak wzejnieꞌroꞌ beꞌnn bi llejnieꞌ, naꞌ llakroꞌ wak wroeꞌ wsedroꞌ beꞌnn kobe xtiꞌll Diosenꞌ, le neꞌo nombiaꞌo diꞌll li keꞌen, danꞌ nsaꞌa doxhen danꞌ llayaꞌl nneze beꞌnne. \v 21 Rweꞌ llroeꞌ llsedroꞌ beꞌnn yobre, ¿bixchen bi llroeꞌ llsedre kwinoꞌ? Rweꞌ neꞌo bi llayaꞌl kwanllo, ¿bixchen llbanoꞌ rweꞌ? \v 22 Rweꞌ neꞌo nono gak tarén xhoꞌr beꞌnne o xhyio beꞌnne, ¿bixchen llonoꞌ rweꞌ kaꞌ? Rweꞌ llwieroꞌ lwaꞌa da llonliraꞌll beꞌnne, ¿bixchen lljalanoꞌ ganꞌ nkwaꞌa aken naꞌ? \v 23 Llonxhen kwinoꞌ kwis danꞌ llsedoꞌ leyenꞌ, naꞌ lltitjroꞌ Diosenꞌ le bi llonoꞌ kanꞌ nen naꞌ. \v 24 Ke len naꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Ni ke reꞌn nnechach akeꞌ ke Diosenꞌ, beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel.” \p \v 25 Chaꞌ llonllo kanꞌ ne ley naꞌ, zaꞌksen danꞌ ba bzollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión leꞌ kwerp kellonꞌ, danꞌ zeje diꞌll, lliꞌo beꞌnn Israel nakllo yell ke Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ bi llonllo kanꞌ ne leyenꞌ, bibi zaꞌken danꞌ ba bzollo sen naꞌ. \v 26 Naꞌ chaꞌ beꞌnn laꞌkze bi nna soeꞌ sen naꞌ, naꞌ lloneꞌ kanꞌ ne ley ke Dios naꞌ, nakseꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ zo sen naꞌ. \v 27 Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ ne ley naꞌ, laꞌkze bi zo akeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ, leakeꞌ wroeꞌ akreꞌ de doꞌl keré, le nere nzedre leyenꞌ, naꞌ bi llonre kanꞌ nen naꞌ. \v 28 Kere nello nakllo dogarj beꞌnn Israel danꞌ naollo ka danꞌ nao leakeꞌ naꞌ, naꞌ danꞌ zollo sen to koꞌllre kwerp kellonꞌ. \v 29 Gakllo dogarje beꞌnn Israel chaꞌ llonliraꞌll-llo Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo. Naꞌ danꞌ ne akeꞌ zo akeꞌ sen naꞌ, lliꞌo ba nakllo ka to beꞌnn zo sen lo yichjraꞌlldaꞌo. Naꞌ ka nak da ni, kere leꞌ yichenꞌ llzejnieꞌn lliꞌo gonllo da ni, Spíritu naꞌkzenꞌ ba yoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌollo llzejnieꞌn lliꞌo. Naꞌ beꞌnnenꞌ llon ki, llayazraꞌll Diosenꞌ leꞌe, laꞌkze beꞌnnach yobre bi llayazraꞌlleꞌ kanꞌ lloneꞌ. \c 3 \p \v 1 ¿Bixha da wen llgaꞌnn ke lliꞌo beꞌnn Israel, gorjllo rao dialla ke xozxtaꞌollo kaꞌ? ¿Bixha da wen bgaꞌnn danꞌ bzollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión? \v 2 Da xhen da bgaꞌnne. Le Dios naꞌ beꞌe da xozxtaꞌollo kaꞌ xtiꞌlleꞌ danꞌ nyoj ke yeolol beꞌnnach. \v 3 ¿Akxha gak chet kaꞌ bal beꞌnne bill gak akeꞌ beꞌnn li ren Diosenꞌ? ¿Len gonen bill gak Diosenꞌ beꞌnn li? \v 4 Kaꞌa, bi goneꞌ kaꞌ. Gonkzeꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, le yoꞌy ras ne Diosenꞌ diꞌll li, laꞌkze chaꞌ llin lla kate yeolol beꞌnne weꞌe akeꞌ diꞌll wenraꞌlle. Ganni llak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: \q1 Rweꞌ wroeꞌroꞌ beꞌnnach lloeꞌo diꞌll li katenꞌ nneꞌo. \q1 Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ, llak akreꞌ bi llonoꞌ kanꞌ neꞌo naꞌ, \q1 wllin lla wayakbeꞌe akreꞌ llonkzoꞌ kanꞌ neꞌon. \p \v 5 Naꞌ chaꞌ kate llonllo da xhinnj llroeꞌn ka beꞌnn wen nak Diosenꞌ, ¿bixha nnello? ¿Nnello Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj danꞌ llonneꞌ yel llzaꞌkziꞌ kello kate llonllo da xhinnjenꞌ? (Llniaꞌ kanꞌ ne to beꞌnnach.) \v 6 Bi naken kaꞌ, chenak naken kaꞌ, ker wak gon Diosenꞌ yel koxchis kellonꞌ chet kaꞌ. \p \v 7 Naꞌ chaꞌ diꞌll wenraꞌll danꞌ niaꞌ naꞌ, wakrenen nench naꞌ da li ke Diosenꞌ gakllen xhen, ¿bixchen ll-lliayiꞌll akeꞌ nadaꞌ ka to beꞌnn wen da xhinnj? \v 8 Naꞌ chet kaꞌ naken kaꞌ, ¿bixchen bi gonllo da xhinnj nench naꞌ gak da wen? Naꞌ kinꞌ ne bal beꞌnn ake, nench bi wkwaꞌnn akeꞌ netoꞌ wen, ne akeꞌ kaꞌn datoꞌ llroeꞌtoꞌ beꞌnne. Naꞌ ka nak beꞌnn ki llayaꞌl yellayrao akeꞌ, ni ke danꞌ ne akeꞌ kaꞌ. \s1 Yeololtello de doꞌl kello rao Diosenꞌ \p \v 9 ¿Akxha chaꞌ? ¿Naklle lliꞌo beꞌnn Israel beꞌnn wenlle ka nollre beꞌnne? Kaꞌa, bi nakllo kaꞌ. Le ba breꞌllo toz ka nakllo lliꞌo beꞌnn Israel ren noteze beꞌnne, le yeololtello nonllo da xhinnj. \v 10 Le xtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen: \q1 Ni to nono zo beꞌnn zeje lloneꞌ da li. \q1 \v 11 Notno llraꞌ beꞌnn llejnieꞌ goneꞌ kanꞌ ne xtiꞌlleꞌ naꞌ, \q1 notno llayirj Diosenꞌ. \q1 \v 12 Yeololte beꞌnnach nao akeꞌ nez xhinnj, yeololeꞌ ba nbeyiꞌ akeꞌ. \q1 Ni to nono llraꞌ beꞌnn llon da wen. \q1 \v 13 Ka to ba ke beꞌnn wat, da laꞌ zban da bi neyj kwasro, ka nak yellj yen akeꞌn, \q1 xtiꞌll akeꞌn llxoayayen beꞌnne, \q1 naꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌn naken ka yerb ke bel znia. \q1 \v 14 Zre diꞌll yel yaꞌ llaꞌa lloaꞌ akeꞌn. \q1 \v 15 Bi gaze lldeꞌe akreꞌ, naꞌ le llyob aktereꞌ llot akeꞌ no beꞌnne. \q1 \v 16 Gateze zjakeꞌ nsaꞌa akeꞌ yel yaꞌch yel ziꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. \q1 \v 17 Bi lloeꞌ akeꞌ latj ke lwellj akeꞌ so akeꞌ nbaraz. \q1 \v 18 Naꞌ bibi yel lleb ke Diosenꞌ nombiaꞌ akeꞌ. \p \v 19 Nnézkzello yeolol lliꞌo nombiaꞌllo leyenꞌ, ke lliꞌo yaꞌnnenꞌ nen kaꞌ nench bibi de nnello, naꞌ renkze yeolol beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio, nak akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj rao Dios, naꞌ dekz de gaꞌt yel llzaꞌkziꞌ ke akeꞌ. \v 20 Le ke nak Diosenꞌ bi yekeꞌe xtoꞌl beꞌnn kaꞌ kaꞌle, laꞌkze nne beꞌnnenꞌ beneꞌ kanꞌ ne ley naꞌ, le ke nake leyenꞌ naken to da llyixjweꞌn lliꞌo nakllo beꞌnn wen da xhinnj. \s1 Yel wasranꞌ zaꞌn ni ke danꞌ wxenraꞌll-llo Xanllonꞌ \p \v 21 Naꞌ nnaꞌ ba broeꞌ Diosenꞌ kanꞌ llayaꞌl gonllo, nench yekeꞌe doꞌl kello, naꞌ billbi llzoa leyenꞌ bi da kaꞌ llayaꞌl gonllo. Kwinkze ley naꞌ llzejnieꞌn lliꞌo wllin lla gon Diosenꞌ kaꞌ, leskaꞌ ne danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ. \v 22 Ne Diosenꞌ llayaꞌl wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ nench yegaꞌa bi doꞌl xhoa koꞌll-llo. Naksen ke yeolol beꞌnne, le tozenꞌ naksllo raweꞌn. \v 23 Le yeololtellonꞌ ba benllo da xhinnje, naꞌ ba nbiꞌyllo rao yel wasrá ke Diosenꞌ. \v 24 Naꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ kere bi chixhjlloeꞌn yekeꞌe doꞌl kellonꞌ, le Xanllo Jesucristonꞌ ba bnitraweꞌ bi da xhinnj kaꞌ benllo. \v 25 Dios naꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ bzaneꞌ kwineꞌ brarj xcheneꞌ, ni ke lliꞌo beꞌnnach. Naꞌ noteze beꞌnne gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, wnitraweꞌ da xhinnj ke akeꞌn. Diosenꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe nench zeje lixhej danꞌ bdapeꞌ yel llxhenraꞌll, baziꞌxheneꞌ ke da xhinnj benllo kanaꞌ. \v 26 Leskaꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe nench broeꞌreꞌ zeje lixhej danꞌ llakeꞌe doꞌl ke yeolol lliꞌo ba llonliraꞌll-llo Jesúsenꞌ. \p \v 27 Bi llayaꞌl wayoeꞌrao kwinllo nnello nakllo beꞌnn wen. ¡Yelloj danꞌ kaꞌle! ¿Bixchen? Le kere nello nakllo beꞌnn wen naꞌ, ni ke danꞌ benllo ka ne ley naꞌ, zan ni ke danꞌ bxenraꞌll-llo Jesucristo naꞌn. \v 28 Naꞌ llayonllo xhbab, Diosenꞌ llakeꞌe doꞌl ke beꞌnnach danꞌ llxenraꞌlleꞌ naꞌ, naꞌ kere danꞌ lloneꞌ kanꞌ ne ley naꞌ. \p \v 29 ¿Llákere chaꞌ nak Diosenꞌ toze Dios ke beꞌnn Israel kaꞌzenꞌ? ¿Kere nakse Dios ke beꞌnn bi nak beꞌnn Israel? Da li nakseꞌ Dios ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. \v 30 Le toze Diosenꞌ zo, naꞌ Leꞌen llakeꞌe doꞌl ke yeolol-llo, kon chaꞌ llonliraꞌll-llo Jesucristo naꞌ, le toze kaꞌn llónkzereꞌ lliꞌo, zo sen danꞌ nziꞌi circuncisión, naꞌ ren beꞌnn bi zo sen. \v 31 ¿Llákere chaꞌ llonllo leyenꞌ ka to da bibi zaꞌken danꞌ llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ? Kaꞌa bi llonllon kaꞌ, zan llroeꞌllo naken da zaꞌke. \c 4 \s1 Kanꞌ bxenraꞌll da Abraham naꞌ \p \v 1 Xozxtaꞌollo da Abraham naꞌ, ¿bixhanꞌ badoꞌleꞌ? \v 2 Chenak Abraham naꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen ni ke danꞌ beneꞌ naꞌ, zaꞌken wayoeꞌrao kwineꞌ, zan bibi de da gak wayoeꞌrao kwineꞌ rao Diosenꞌ. \v 3 Le kinꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen: “Abraham naꞌ benliraꞌlleꞌ Dios, naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ.” \v 4 Kat to beꞌnne lloneꞌ llin, lloneꞌ gan raxhjeꞌ, naꞌ xan llin naꞌ bi lloneꞌ leꞌe okré kat lloeꞌ raxhjeꞌ naꞌ, le da llayaꞌlkze siꞌi beꞌnn wen llin keꞌe naꞌ. \v 5 Naꞌ to okrénꞌ llon Diosenꞌ neꞌe, chaꞌ lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ, nakllo beꞌnn wen laꞌkze bibi benllo da gak wayoeꞌrao kwinllo. Le Dios naꞌn llnitraweꞌ da xhinnj kellonꞌ chaꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ. \v 6 Leskaꞌ bne Davidenꞌ, nbaraz naken ke beꞌnn kaꞌ llnitrao Diosenꞌ da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ bibi llwieꞌ chaꞌ bi da ba ben beꞌnne. \v 7 Davidenꞌ bneꞌe: \q1 Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ ba baziꞌxhen Diosenꞌ ke akeꞌ, bi da xhinnj ba ben akeꞌ. \q1 Nbaraz zo akeꞌ chaꞌ ba bnitraweꞌ doꞌl ke akeꞌ. \q1 \v 8 Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ, bibi doꞌl llxoa Diosenꞌ koꞌll akeꞌ. \p \v 9 ¿Llákere chaꞌ beꞌnn kaꞌ zo sen da nziꞌi circuncisión naꞌzenꞌ, gak so akeꞌ nbaraz kanꞌ bneꞌe naꞌ? Kere leakzeꞌn, renkze beꞌnn kaꞌ bi zo sen naꞌ, gak so akeꞌ nbaraz, le ba bnello Dios naꞌ, bazeniaꞌneꞌe da Abraham naꞌ, ni ke danꞌ bxenraꞌlleꞌ Leꞌe naꞌ. \v 10 Bneꞌe ke da Abraham naꞌ, nakeꞌ beꞌnn wen, kanꞌ bi nna soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ; kere bayollre bzoeꞌ sen naꞌ bneꞌe kaꞌ. \v 11 Naꞌ bde bxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ bzoeꞌ sen naꞌ, naꞌ zeje diꞌll bnitrao Diosenꞌ da xhinnj keꞌen, danꞌ ba nxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ. Naꞌllenꞌ gok Abraham naꞌ, xozxtaꞌo yeolol beꞌnne llonliraꞌll Dios nench nnitrao da xhinnj ke akeꞌn, laꞌkze bi nna so akeꞌ sen naꞌ. \v 12 Leskaꞌ nakeꞌ xozxtaꞌo beꞌnn kaꞌ zo sen danꞌ nziꞌi circuncisión, kere danꞌ zo akeꞌ sen naꞌ, zan ni ke danꞌ llonliraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, kanꞌ benliraꞌll da Abraham naꞌ Leꞌe, kanꞌ bi nna soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ. \s1 Diosenꞌ beneꞌ wen ke da Abraham naꞌ danꞌ bxenraꞌlleꞌ Leꞌe \p \v 13 Diosenꞌ golleꞌ da Abraham naꞌ, gak wen ke akeꞌ ren beꞌnn za garjeꞌ rao dialla keꞌe, gak ke akeꞌ doxhen yellrionꞌ. Kaꞌn bcheb Diosenꞌ goneꞌ ke da Abraham naꞌ, le bxenraꞌlleꞌ Leꞌe. Naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen, kere danꞌ beneꞌ kanꞌ ne ley naꞌn. \v 14 Chaꞌ Dios naꞌ nneꞌe kon beꞌnne gon doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, gakte ke akeꞌ yellrio ni, bibi zejen gonliraꞌll-llo Diosenꞌ chenake, naꞌ bibi zejen danꞌ bneꞌe goneꞌ wen ke beꞌnne za garjeꞌ rao dialla ke da Abraham naꞌ. \v 15 Leyenꞌ nsaꞌn yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnnach, le bi llon akeꞌ kanꞌ nen naꞌ. Chaꞌ bibi leyenꞌ de, danꞌ ne binꞌ llayaꞌl gon lliꞌo beꞌnnach, bibi doꞌl kello gaꞌte. \v 16 Kanꞌ naken, noteze beꞌnne llonliraꞌlle Diosenꞌ, noneꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnn dialla ke da Abraham naꞌ, naꞌ Diosenꞌ goneꞌ nench leakeꞌ gak wen ke akeꞌ kanꞌ bchebeꞌ ke da Abraham naꞌ. Naꞌ kere beꞌnn nombiaꞌ ley naꞌze, gon Diosenꞌ wen ke akeꞌ. Da likzenꞌ gon Diosenꞌ wen ke noteze beꞌnne gonliraꞌll Leꞌe, kanꞌ benliraꞌll da Abraham naꞌ Leꞌe. Kaꞌn goneꞌ nench wroeꞌn to okrénꞌ lloneꞌ ke beꞌnne llonliraꞌll Leꞌe. \v 17 Naꞌ llak kanꞌ golleꞌ da Abraham naꞌ, bneꞌe: “Ba nzoaꞌ rweꞌ gakoꞌ xozxtaꞌo beꞌnn llaꞌa yell zan.” Diosenꞌ beꞌnnenꞌ benliraꞌll da Abraham naꞌ, napeꞌ yel wak nench yesbaneꞌ beꞌnn wat, naꞌ llak lloneꞌ da bi nna gak. \p \v 18 Abraham naꞌ bi bnnezreꞌ akre gak kanꞌ bne Diosenꞌ gak, kon bzoeꞌ byejleꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ bzoeꞌ rez gon Diosenꞌ nniꞌt beꞌnn zan xhiꞌnn dialla keꞌe. Kon kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe: “Chaꞌchga xhiꞌnn diallaꞌo.” \v 19 Bzokzeꞌ byejleꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe naꞌ, laꞌkze ba nakeꞌ beꞌnn gor kwis kere wakll so xhiꞌnneꞌ, le ye raꞌtze goneꞌ to gayoa (100) iz, naꞌ noꞌr keꞌe, Sara naꞌ, nakeꞌ beꞌnn will. \v 20 Bzoteze bzoeꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌ bi gokganreꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe naꞌ, bzechichkzeꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios beꞌraweꞌ Leꞌe. \v 21 Abraham naꞌ byejleꞌyaꞌnneꞌ kwis nap Diosenꞌ yel wak nench goneꞌ kanꞌ golleꞌ leꞌe naꞌ. \v 22 Ke len naꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen danꞌ benliraꞌlleꞌ Leꞌe naꞌ. \p \v 23 Naꞌ danꞌ nyojen nen, Diosenꞌ bneꞌe nakeꞌ beꞌnn wen danꞌ benliraꞌlleꞌ Leꞌe naꞌ, kere ke Abraham naꞌzenꞌ nyojen kaꞌ. \v 24 Leze kaꞌkzenꞌ nyojen ke yeolol-llo, le leskaꞌ nen ke lliꞌo nakllo beꞌnn wen raweꞌn danꞌ nxenraꞌll-llo Dios, beꞌnnenꞌ basbán Xanllo Jesúsenꞌ radj beꞌnn wat. \v 25 Leꞌe bzaneꞌ kwineꞌ bet akeꞌ Leꞌe nench wnitrao Diosenꞌ doꞌl kello, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat nench gakllo beꞌnn wen rao Diosenꞌ. \c 5 \s1 Nbaraz zollo rao Diosenꞌ nxenraꞌll-llo Cristonꞌ \p \v 1 Ka nak lliꞌo, danꞌ ba nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, ba bne Diosenꞌ nakllo beꞌnn wen, ke len naꞌ ba zollo nbaraz raweꞌn. \v 2 Danꞌ nxenraꞌll-llo Jesucristo naꞌ, zokze Diosenꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌ llawello ba nnézello lljazollo nbaraz kanꞌ zo Leꞌe naꞌ, kat yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. \v 3 Naꞌ kere ke lezen naꞌ, leskaꞌ llawello kat zaꞌkziꞌllo, le nnézello chaꞌ zaꞌkziꞌllo, llonen nench zello war, naꞌ da ni llonen nench llakxhenraꞌll-llo. \v 4 Naꞌ chaꞌ llonxhenraꞌll-llo kat bi da ll-llayraollo, nakbieꞌkze zello nxenraꞌll-llo Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ zello llonliraꞌll-lloeꞌ naꞌ, gonllo rez yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. \v 5 Naꞌ danꞌ llonllo rez yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ, bi nnello naken da wenraꞌlle. Le ba basllaꞌa Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ kon ren yel nllieꞌ keꞌen, danꞌ ba beneꞌ zorén Spíritu keꞌen lliꞌo. \p \v 6 Lliꞌo nakllo beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ bibi llak gonllo nench yesrá kwinllo rao Diosenꞌ, zan ka bllin lla bseꞌl Diosenꞌ Cristonꞌ, naꞌ beꞌe latj goteꞌ ni ke lliꞌo nap doꞌle. \v 7 Gaga zo beꞌnne weꞌe latj got akeꞌ leꞌe roraz beꞌnn yobre, laꞌkze chaꞌ naken roraz beꞌnn llon da lixheje, o chaꞌ wllojriz beꞌnn yeyaxhjreꞌ weꞌe yel nban keꞌen got akeꞌ leꞌe roraz beꞌnn yobre nak beꞌnn wen. \v 8 Diosenꞌ broeꞌreꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Cristonꞌ goteꞌ ni ke lliꞌo, laꞌkze zollo llonllo da xhinnj. \v 9 Naꞌ danꞌ brarj xchen Cristonꞌ ni ke lliꞌo, Diosenꞌ neꞌe nakllo beꞌnn wen danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌ. Ke len naꞌ gon Cristonꞌ bi saꞌkziꞌllo kat llin lla wchoybiaꞌ Diosenꞌ ke yeololte beꞌnne. \v 10 Naꞌ lliꞌo laꞌkze benllo ka to beꞌnn llwie Dios naꞌ, ba bazoeꞌ lliꞌo nbaraz, ni ke danꞌ bzane Xhiꞌnneꞌ Cristonꞌ goteꞌ ni ke lliꞌo. Naꞌ nnaꞌ ba bazorenlloeꞌ wen naꞌ, naꞌ llakbeꞌllo zokze Cristonꞌ wasreꞌe lliꞌo. \v 11 Naꞌ kere da nizenꞌ, lekze kaꞌ llawello nombiaꞌllo Diosenꞌ ni ke Jesucristonꞌ, le ke nak Cristo naꞌ, beneꞌ bazorenllo Diosenꞌ wen naꞌ. \s1 Adán ren Cristonꞌ \p \v 12 Ni ke danꞌ bi bzenay beꞌnn nellenꞌ golle Adán naꞌ, bxhe da xhinnjenꞌ yellrio ni, naꞌ len nsaꞌn yel got. Kanꞌ gok, bzorao llat yeolol beꞌnnach, le yeololeꞌn llon akeꞌ da xhinnj. \v 13 Beꞌnnachenꞌ bzorao akeꞌ llon akeꞌ da xhinnj kanꞌ bzo da Adán naꞌte, laꞌkze bi nna gaꞌt ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ ganꞌ bibi leyenꞌ de, nono llon xhbab, chaꞌ llon akeꞌ da xhinnj. \v 14 Kanꞌ bzoraon ke da Adán naꞌte ren beꞌnn kaꞌ bllaꞌreneꞌ, bllinte kanꞌ bzo da Moisés naꞌ, yeololteꞌ wasaꞌteꞌ laꞌkze leakeꞌ bi ben akeꞌ da xhinnj ka da xhinnjenꞌ ben da Adán naꞌ. Adán naꞌ wsaꞌkrébelloeꞌ ka beꞌnnenꞌ ye to za yed. \p \v 15 Da xhinnjenꞌ ben da Adán naꞌ, bi yedilen ke da wen ke Diosenꞌ. Naꞌ ni ke da xhinnjenꞌ ben toze Adán naꞌ, beꞌnn zan got. Zan da xhenll nak yel okré ke Diosenꞌ, naꞌ beꞌnn zanll yerá ni ke danꞌ ben toze beꞌnn bllieꞌ lliꞌo, Leꞌen Jesucristonꞌ. \v 16 Naꞌ da xhinnj ke to beꞌnnach bi gak wsaꞌkrébellon ka da wen ke Diosenꞌ, le ke nake xtoꞌl to beꞌnnachenꞌ, bgaꞌnnen zaꞌkziꞌ yeolol beꞌnnach, zan ke nake da nbaraz ke Diosenꞌ, yeolol lliꞌo beꞌnnach bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen, laꞌkze da zan da xhinnj ba benllo. \v 17 Naꞌ chet kaꞌ yel gotenꞌ bnebiaꞌn ni ke da xhinnjenꞌ ben toze beꞌnnach, kaꞌn llayaꞌl chejnieꞌllo katkenꞌ ben Diosenꞌ bllieꞌreꞌ lliꞌo, bibi bxhaꞌkellonꞌ bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen ren Leꞌe, naꞌ kaꞌ nnebiaꞌrenlloeꞌ rao yel nban kobenꞌ, danꞌ benneꞌ kello, ka nak bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ ni ke lliꞌo. \p \v 18 Kanꞌ nak danꞌ ben toze Adán naꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ wchoybiaꞌ Diosenꞌ saꞌkziꞌ yeolol beꞌnnachenꞌ. Naꞌ ni ke da wen danꞌ badyén toze Jesucristonꞌ, ke len naꞌ llnitraweꞌ da xhinnj ke noteze ba llonliraꞌll Leꞌe, nench gaꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. \v 19 Le da xhinnjenꞌ ben Adán naꞌ, kanꞌ bdichjeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, kanaꞌn bxhe da xhinnjenꞌ danꞌ llon yeolol lliꞌo beꞌnnach. Naꞌ danꞌ bzoa Jesucristonꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, len naꞌ beneꞌn nench bnitrao da xhinnj ke beꞌnnach. \p \v 20 Kanꞌ beꞌe Diosenꞌ ley keꞌen danꞌ bzoj da Moisésenꞌ kanaꞌ, blliꞌoll da xhinnj da ben beꞌnnach, le bi ben akeꞌ kanꞌ nen naꞌ. Naꞌ laꞌkze blliꞌo da xhinnjenꞌ, kaꞌkze blliꞌoll yel nllieꞌ ke Diosenꞌ. \v 21 Naꞌ kaꞌkzenꞌ bnebiaꞌ da xhinnjenꞌ danꞌ nsaꞌa yel gotenꞌ, leskaꞌ kaꞌkzenꞌ de yel nllieꞌ ke Diosenꞌ llnebiaꞌn nench naꞌ yesrán lliꞌo rao biteze doꞌl kello de, naꞌ gonneꞌ yel nban zejlikane kello, danꞌ ba nxenraꞌll-llo Xanllo Jesucristo naꞌ. \c 6 \s1 Bill weꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo \p \v 1 ¿Bixha llayaꞌl gonllo nnaꞌ, le ba nnézello nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo? ¿Wnaoll-llo gonllo da xhinnjenꞌ, naꞌ yeziꞌxhenlleꞌ kello? \v 2 Kere kaꞌn gonllo. Kanꞌ bzorao llonliraꞌll-llo Cristo naꞌ, bill bnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo. ¿Bixchen le da leze lleꞌnello sollo gonllo da xhinnjenꞌ? \v 3 ¿Bi nnézere kanꞌ zejen danꞌ blloallo nis? Zeje diꞌll nakllo txhen Xanllo Jesucristo beꞌnnenꞌ got ni kello. \v 4 Naꞌ danꞌ blloallo nis naꞌ, nnello bgaꞌchllo kanꞌ bkwaꞌch akeꞌ Cristo naꞌ. Naꞌ kon kanꞌ basbán Xallo Diosenꞌ Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ kone yel wak xhen keꞌe naꞌ, kaꞌn beneꞌ ke lliꞌo, bacheꞌe yichjraꞌlldaꞌollonꞌ nench so kwezllo gonllo da wen. \p \v 5 Le kanꞌ gokllo txhen ren Cristonꞌ kanꞌ goteꞌn, kaꞌkzenꞌ gaklloeꞌ txhen ka naken babaneꞌn. \v 6 Ba nnézello kanꞌ gokllo txhen ren Cristonꞌ kanꞌ bdeꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, leskaꞌ yichjraꞌlldaꞌo lliꞌo bdaꞌrenen Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ nench bill gonllo da xhinnj, naꞌ bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo. \v 7 Le ke llak ke to beꞌnn wat, bill nnebiaꞌll da xhinnjenꞌ leꞌe. \v 8 Le chaꞌ nakllo txhen ren Cristonꞌ ka naken goteꞌn, nnézello leskaꞌ sorenlloeꞌ txhen ke chnare. \v 9 Le nnézkzello Cristonꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ bill gateꞌ da yobre, bill gak nnebiaꞌ yel gotenꞌ Leꞌe. \v 10 Naꞌ kanꞌ got Cristonꞌ, tozenꞌ goteꞌ, ni ke xtoꞌl yeolol beꞌnne. Naꞌ nnaꞌ nbaneꞌ nakreneꞌ Diosenꞌ txhen. \v 11 Naꞌ kaꞌ reꞌ, legón kwinre ka to beꞌnn wat rao da xhinnjenꞌ, nench naꞌ bill sore gonren, naꞌ banchga reꞌ gonre kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌ gakre toze ren Xanllo Jesucristonꞌ. \p \v 12 Ke len naꞌ bi weꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ xpeꞌrllonꞌ, le naken da kweyiꞌ, naꞌ gonchekllo da xhinnjenꞌ zeraꞌllen naꞌ. \v 13 Bi llayaꞌl gon niaꞌnaꞌllonꞌ rao naꞌa daxiꞌon nench gonrenen leaken llin gak da xhinnj. Llayaꞌl gonllo kwinllo rao naꞌa Diosenꞌ, naꞌ gonllo da wen naꞌ lleꞌne Diosenꞌ, gonllo ka to beꞌnn nban radj beꞌnn wat ake. \v 14 Batnaꞌ ka nna zerenllo ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bnebiaꞌ da xhinnjenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. Zan nnaꞌ bill gak nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo le ba zerenllo yel okré ke Diosenꞌ. \s1 Beꞌnnenꞌ llon da xhinnjenꞌ nakeꞌ ka beꞌnn zo xan \p \v 15 ¿Akxhanꞌ gonllo nnaꞌ chaꞌ? Ke nak bill llnebiaꞌ leyenꞌ lliꞌo, naꞌ ba zerenllo yel okré ke Dios, ¿wakse gonll-llo da xhinnjenꞌ chet kaꞌ? ¡Kaꞌa bill gak! \v 16 Nnézello chaꞌ ba llzenayllo ke to beꞌnne llonllo biteze da neꞌe, lloeꞌllo latj llnebieꞌ lliꞌo. Kanꞌ naksen ke lliꞌo chaꞌ lloeꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌon, naꞌ nnézello da xhinnjenꞌ nsaꞌn yel got; zan chaꞌ zollo llzenayllo ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ zejkzllo llonllo da wen kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. \v 17 Naꞌ nnaꞌ llioxken Dios, laꞌkze batnaꞌ bzenayre ke da xhinnjenꞌ, naꞌ nnaꞌ ba bayakre rallnaꞌa Dios, ba llzenayre do yichj do raꞌllre xtiꞌlleꞌn. \v 18 Dios naꞌ ba babejeꞌ reꞌ rao da xhinnjenꞌ, naꞌ ba nakre beꞌnn keꞌe nench sore gonre da wen. \v 19 Ba bzejnieꞌraꞌ reꞌ, biaꞌa diꞌll ke bi da llak ke lliꞌo beꞌnnach nench naꞌ chejnieꞌre. Naꞌllenꞌ llepaꞌ reꞌ, kanꞌ bzore bentezre da nak zdoꞌ ren xpeꞌr-re, naꞌ benre da xhinnj kwis, kaꞌn llayaꞌl gon kwinre nnaꞌ rao naꞌa Dios, naꞌ gonre da wen nench naꞌ chazraꞌll Diosenꞌ kanꞌ llonre naꞌ. \p \v 20 Kanꞌ nna llnebiaꞌ da xhinnjenꞌ reꞌ, bi benre da zej lixheje. \v 21 ¿Bixha banez breꞌre ka nak yeolol da kaꞌ benre kanaꞌ? Naꞌ nnaꞌ lliyeꞌre lljadinraꞌllrenꞌ, naꞌ llakzbánere kanꞌ benre, le nnézere rao yel gotenꞌ lljwaꞌn reꞌ. \v 22 Lliꞌo ba babej Diosenꞌ xhniaꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ yoꞌllo rao neꞌe naꞌ. Len naꞌ zejll llonllo da wen kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌ gonneꞌ lliꞌo yel nban zejlikane. \v 23 Le yel gotenꞌ gonllo gan chaꞌ llonllo da xhinnjenꞌ, zan chaꞌ lliꞌo nakllo txhen Xanllo Jesucristonꞌ, Diosenꞌ da gonnzeꞌ yel nban zejlikane kello. \c 7 \s1 Ka to beꞌnn ba got nakllo rao ley ke da Moisésenꞌ \p \v 1 Beꞌnn biꞌche, da ni niaꞌ reꞌ, le nombiaꞌkzre ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ nnézere kat de to da llia biaꞌa gon beꞌnnache, llayaꞌlkzeꞌ goneꞌn chak nbaneꞌ. \v 2 Ka ke to noꞌr nchaynaꞌa, kat nna nban xhyiweꞌ, llayaꞌl soreneꞌ leꞌe, kon kanꞌ ne ley naꞌ goneꞌ. Naꞌ chaꞌ ba got xhyiweꞌn, kanaꞌ ba bareꞌe rao ley danꞌ nllia biaꞌa soreneꞌ beꞌnn keꞌen. \v 3 Chaꞌ noꞌr naꞌ soreneꞌ beꞌnn byio yobre, naꞌ nna nban xhyiweꞌn, naken xhia keꞌe ka ne ley naꞌ, naꞌ nakeꞌ ka xtoeꞌ. Zan chaꞌ ba got beꞌnn keꞌe naꞌ, billbi de gon leyenꞌ, naꞌ wak yechayneꞌe ren ye to beꞌnn yobre, bi naken xhia keꞌe. \p \v 4 Beꞌnn biꞌche, kaꞌn naken ke lliꞌo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ ba baraꞌllo leyenꞌ, danꞌ beꞌe Cristonꞌ yel nban keꞌen bet akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. Ke len naꞌ ba nakllo Cristonꞌ txhen, beꞌnnenꞌ babán radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ sollo gonllo kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. \v 5 Kanaꞌ nna zollo llonllo da xhinnj kon ka nen lo raꞌlldaꞌollo. Naꞌ kanꞌ bnnézello kanꞌ ne ley naꞌ, benll-llo da xhinnjenꞌ ye raꞌte, naꞌ len benen nench saꞌkziꞌllo ke chnare chenake. \v 6 Naꞌ nnaꞌ ba nakllo ka beꞌnn ba got bill llnebiaꞌ leyenꞌ lliꞌo, naꞌ ba llonllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ; naꞌ llonllon, kere danꞌ llebllo danꞌ ne ley naꞌ, zan llonllon danꞌ ba bakob Spíritu keꞌen lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. \s1 Da xhinnjenꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollo \p \v 7 ¿Akxha nnello chaꞌ? ¿Leyenꞌ nsaꞌn da xhinnj? Kaꞌa bi naken kaꞌ. Le ley naꞌn bzejnieꞌ nadaꞌ bi danꞌ bi llayaꞌl gonaꞌ, naꞌllenꞌ bayakbeꞌraꞌ llonaꞌ da xhinnj. Naꞌll bnnezraꞌ bi naken wen naꞌ, seraꞌllaꞌ bi da de ke beꞌnne, le ley naꞌ nen: “Bi seraꞌllre biteze da de ke beꞌnne.” \v 8 Naꞌ ka bnnezraꞌ kanꞌ ne leyenꞌ, da xhinnjenꞌ byoꞌllen lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌn, bzeraꞌllaꞌ gonllaꞌ ye raꞌtenꞌ. Da li kat bi nnézello kanꞌ ne ley naꞌ, bi llakbeꞌllo chaꞌ llonllo da xhinnj. \v 9 Batnaꞌ bzoaꞌ nbaraz bi bembiaꞌ leyenꞌ. Bixha ka bnnezraꞌ ka nen naꞌ, babán da xhinnjenꞌ ye raꞌt danꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌn, naꞌ yezikre benaꞌ da xhinnjenꞌ danꞌ blleyiꞌ nadaꞌ. \v 10 Naꞌ bnnezraꞌ ley danꞌ llayaꞌl gonn nadaꞌ yel nban naꞌ, bayollrenzaꞌn rao yel gotre. \v 11 Le ke nak da xhinnjenꞌ bxhaꞌken byazen leꞌ ley naꞌ, naꞌ bxoayayen nadaꞌ, naꞌ kone ley naꞌkze, bchoybiaꞌn yellayrawaꞌ ke chnare. \v 12 Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ naksen ke Dios, naꞌ toto danꞌ nllian biaꞌa gonllo naꞌ, naksen da wen zejen lixheje. \v 13 ¿Akxha chaꞌ? ¿Ley danꞌ nak da wen naꞌn lljwaꞌn nadaꞌ rao danꞌ saꞌkziaꞌ? ¡Kaꞌa, bi llonen kaꞌ! Da xhinnjenꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollo naꞌn, bi bennen latj gonllo kanꞌ llayaꞌl gonllo, naꞌ ke len naꞌ blloy kellonꞌ saꞌkziꞌllo ke bi da kaꞌ ba benllonꞌ. Naꞌ kanꞌ llon leyenꞌ llroeꞌn lliꞌo llwie Diosenꞌ da xhinnj kaꞌ llonllo naꞌ. \p \v 14 Nnézkzello leyenꞌ naken ke Spíritu ke Dios, naꞌ naken da wen, bixha nadaꞌ yoꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌwaꞌ, naꞌ nonen nadaꞌ ka to beꞌnn ba ndaꞌo rao da xhinnjenꞌ, nench naꞌ zoteze zoaꞌ llonaꞌn. \v 15 Bi llejnieꞌyaꞌnnraꞌ binꞌ llakraꞌ, bi zaꞌkraꞌ gonaꞌ da wen danꞌ lleꞌnraꞌ gonaꞌn, naꞌ da xhinnjenꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌ naꞌ, leren llonaꞌ. \v 16 Katenꞌ llonaꞌ da xhinnj danꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌn, llakraꞌ kwis, naꞌll llayakbeꞌraꞌ nakse leyenꞌ da wen. \v 17 Le kere nadaꞌn llonaꞌ kaꞌ, da xhinnjenꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌwaꞌ naꞌn, ll-lliꞌyen nadaꞌ llonaꞌ da xhinnjenꞌ. \v 18 Nnézkzeraꞌ bi yoꞌ da wen lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ. Le lleꞌnraꞌ gonaꞌ da wen naꞌ, naꞌ bi zaꞌkraꞌ. \v 19 Bi llonaꞌ da wen danꞌ lleꞌnraꞌ gonaꞌ naꞌ, llonllaꞌ da xhinnj danꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌ. \v 20 Naꞌ danꞌ llonaꞌ danꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌn, kere nadaꞌn llonaꞌ kaꞌ, da xhinnjenꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌwaꞌ naꞌn, ll-lliꞌyen nadaꞌ nench llonaꞌ kaꞌ. \p \v 21 Kanꞌ llak kiaꞌn: katenꞌ lleꞌnraꞌ gonaꞌ da wen naꞌ, le llroeꞌraote da xhinnjenꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌwaꞌn. \v 22 Llawé lo raꞌlldaꞌwaꞌ gonaꞌ kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ. \v 23 Naꞌ llakbeꞌraꞌ yoꞌ ye to da yoꞌ lo raꞌlldaꞌwaꞌ ll-llonen gonaꞌ da wen naꞌ, naꞌ leren llnebiaꞌ nadaꞌ llonaꞌ da xhinnj. \p \v 24 ¡Nyaꞌchrazenꞌ llak kiaꞌ! ¿No gakrén nadaꞌ nench bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ kwerp kiaꞌn, naꞌ kweyiꞌn? \v 25 ¡Llioxken Dios! Toze Leꞌe wak goneꞌ waraꞌa rao da xhinnjenꞌ, ni ke danꞌ ben Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. Naꞌ kone kaꞌ llejnieꞌraꞌ llayaꞌl wzenayaꞌ ley ke Diosenꞌ, zan ka nak kwerp kiaꞌn nna naksen ka to wen llin ke da xhinnj naꞌ. \c 8 \s1 Spíritu ke Dios naꞌn llonn lliꞌo yel nban zejlikane \p \v 1 Naꞌ nnaꞌ ba nakllo Xanllo Jesucristonꞌ txhen, billbi yel llzaꞌkziꞌ gaꞌt kello nnaꞌ, le ba llonllo txhen Spíritu ke Dios naꞌ, nench gonllo da wen, bill gonllo kanꞌ ne da xhinnjenꞌ danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo naꞌ. \v 2 Danꞌ nakllo Cristonꞌ txhen naꞌ, Spíritu keꞌen llonnen lliꞌo yel nban, naꞌ ba babejen lliꞌo xhniaꞌ da xhinnj danꞌ nsaꞌa yel got. \v 3 Leyenꞌ bzoj da Moisésenꞌ bi bzoen yebejen lliꞌo rao da xhinnjenꞌ, le yoꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌllenꞌ bibi bxhaꞌke leyenꞌ gonen. Naꞌllenꞌ bseꞌl Diosenꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ gorjeꞌ yellrio ni, gokseꞌ ka beꞌnnach. Naꞌ Leꞌen bzaneꞌ kwineꞌ ni ke lliꞌo, nench bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo. \v 4 Kaꞌn ben Diosenꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe, nench gakllo gonllo ka nak da wen kaꞌ nllia leyenꞌ biaꞌa gonllo. Le bill llzenayllo ke da xhinnjenꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌollo naꞌ, zan ba zollo llonllo kon kanꞌ nne Spíritu ke Dios naꞌ. \p \v 5 Le ka nak zo beꞌnn llon akeꞌ da xhinnj yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, yoꞌteze yoꞌ yichj akeꞌ akre ka gon akeꞌ da xhinnjenꞌ lloꞌraꞌll xpeꞌr akeꞌ naꞌ. Zan beꞌnnenꞌ ba zerén Spíritu ke Diosenꞌ, yoꞌ yichjeꞌ goneꞌ kanꞌ ne Spíritu ke Dios naꞌ. \v 6 Le chaꞌ yoꞌ yichjllo da xhinnjenꞌ lleꞌne xpeꞌrllonꞌ, nsaꞌn yel got kello. Naꞌ chaꞌ yoꞌ yichjllo danꞌ lloꞌraꞌll Spíritu ke Diosenꞌ, waꞌt yel nban kello ke chnare, naꞌ sollo nbaraz. \v 7 Le kate yoꞌ yichjllo da xhinnjenꞌ lleꞌne xpeꞌrllonꞌ, Dios naꞌkzenꞌ llwiello, naꞌ ley keꞌe naꞌ, bi llzenayllo, ni ke llakse wzenayllo ke. \v 8 Naꞌ beꞌnn kaꞌ chaꞌ zo akeꞌ llon akeꞌ da xhinnj kon kanꞌ nen lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, bi yeyazraꞌll Diosenꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. \p \v 9 Zan ka nak lliꞌo zo Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollo, bill llonllo da xhinnj danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ zorenkze Spíritu ke Diosenꞌ lliꞌo. Naꞌ beꞌnn bi zo Spíritu ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ, kere da linꞌ nxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ. \v 10 Naꞌ chaꞌ ba zo Cristonꞌ yichjraꞌlldaꞌollo, Diosenꞌ ze neꞌe ba nakllo beꞌnn wen, le Leꞌen lljazorenllo ke chnare, laꞌkze gat kwerp kellonꞌ ni ke da xhinnjenꞌ de yellrio ni. \v 11 Naꞌ chaꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ zo Spíritu ke Diosenꞌ beꞌnnenꞌ basbán Xanllo Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, leskaꞌ yesbaneꞌ kwerp kello danꞌ got naꞌ, ni ke Spíritu keꞌe naꞌ, danꞌ zo lo raꞌlldaꞌollonꞌ. \p \v 12 Kanꞌ naken, biꞌch ak, llonen bien wzenayllo ke Spíritu ke Diosenꞌ. Bi llayaꞌl wzenayllo ke da xhinnjenꞌ de yellrio. \v 13 Chaꞌ sollo gonllo kon ka nen kello, naꞌ gonllo da xhinnj naꞌ, len naꞌ gonen nench saꞌkziꞌllo. Zan chaꞌ gonllo kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌ bi gonllo danꞌ zeraꞌll xpeꞌrllo naꞌ, naꞌllenꞌ de yel nban kello ke chnare. \p \v 14 Le yeololte no beꞌnn nnaweꞌ lloneꞌ danꞌ llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, nak akseꞌ xhiꞌnn Dios. \v 15 Dios naꞌ benneꞌ lliꞌo Spíritu keꞌen kanꞌ gokreꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ. Ke len naꞌ bill llebllo Diosenꞌ ka llebllo to beꞌnn znia kat llonllo xchineꞌ. Ba llalwill-lloeꞌ llelloeꞌ: “Xa”. \v 16 Naꞌ Spíritu keꞌe naꞌkze llalwillen lo raꞌlldaꞌollo nench gakbeꞌllo nakllo xhiꞌnn Dios. \v 17 Chaꞌ nakllo xhiꞌnn Dios, kello nakse yeolol da kaꞌ ba bchebeꞌ gonneꞌ lliꞌo, leskaꞌ txhen nakllo Cristonꞌ katenꞌ weꞌe Diosenꞌ Leꞌe danꞌ bchebeꞌn. Chaꞌ wsanraꞌll kwinllo wsaꞌkziꞌ beꞌnn lliꞌo, ni ke Leꞌe, kanꞌ bsaꞌkziꞌ akeꞌ Leꞌe naꞌ, naꞌ Diosenꞌ gonneꞌ lliꞌo yel baraꞌnn xhen, kanꞌ beꞌe ke Cristonꞌ. \p \v 18 Yellrio ni llde yaꞌch llde ziꞌllo. Zan bi gak wsaꞌkrebllon katek yel nbarazenꞌ gonn Diosenꞌ lliꞌo katenꞌ lljazorenlloeꞌ naꞌ. \v 19 Leskaꞌ yellrionꞌ, naꞌ yeololte da ben Dios, llbexh aken katenꞌ llin lla wroeꞌ Diosenꞌ yel banez xhen ke xhiꞌnneꞌ kaꞌ. \v 20 Le doxhen yellrionꞌ, naꞌ da kaꞌ llaꞌa rawen bxhinnjen; kere to wrazze yellrio naꞌn ben kaꞌ, Dios naꞌkzenꞌ bchoybieꞌ ke, gak ke kanꞌ llak ke nnaꞌ. Naꞌ niꞌtllo bezllo wayoneꞌn to da wenll. \v 21 Kanaꞌ bill kweyiꞌ danꞌ de rao yellrionꞌ, ke len naꞌ bexhen batxhanꞌ llin lla yeyak lliꞌo nak xhiꞌnneꞌ beꞌnn kobe beꞌnn zaꞌke. \v 22 Le nnézkzello bllinte nnaꞌ lla, ll-llayrao da kaꞌ ben Diosenꞌ ka ke to noꞌr beꞌnn llzo bdaꞌo keꞌe. \v 23 Naꞌ kere leakzen naꞌ ll-llayrao, renkze lliꞌon ll-llayraorenllo bell-llo. Lliꞌo ba benn Diosenꞌ Spíritu keꞌen nench naꞌ nnézello wllin lla gak wen kello. Naꞌ bell lo raꞌlldaꞌollo, bexhllo batenꞌ gon Diosenꞌ sollo nbaraz nench wroeꞌn ba nzoeꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ. \v 24 Kanꞌ basrá Diosenꞌ lliꞌo, bzorao bezllo gak wen kello, len naꞌ nna bezllo. Nono llraꞌ beꞌnn nna beze gak da nnezreꞌ ba gok. \v 25 Zan chaꞌ bexhllo gak danꞌ bi nna reꞌllo naꞌ, llayaꞌl kwexhllo gaken, bi yénello. \p \v 26 Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ llakrenen lliꞌo, le bi nnézello akrenꞌ llayaꞌl gonllo yelwill-llo Diosenꞌ. Spíritu ke Dios naꞌn llakbeꞌren kat bi llallélello diꞌll weꞌrenllo Diosenꞌ, naꞌ len nnen rorazllo diꞌll da bi llejnieꞌllo. \v 27 Dios beꞌnnenꞌ llwia llyi yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, llejnieꞌreꞌ binꞌ lleꞌne Spíritu keꞌen katenꞌ llnnen rorazllo, le ba brejeꞌ lliꞌo nakllo beꞌnn keꞌe. Naꞌ kon da lleꞌne Leꞌe llnnab Spíritunꞌ raweꞌ. \s1 Diosenꞌ zereneꞌ lliꞌo naꞌllenꞌ nono soe lliꞌo \p \v 28 Naꞌ nnézello kat biteze da llak ke beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Diosenꞌ, naksen da gakrén leakeꞌ, le Leꞌen ba brejeꞌ leakeꞌ kon kanꞌ bneꞌe naꞌ. \v 29 Ka za garjtello, bnneze Diosenꞌ gonliraꞌll-lloeꞌ, naꞌ bneꞌe gakllo beꞌnn wen kanꞌ nak Xhiꞌnneꞌ naꞌ, naꞌ bneꞌe gak Xhiꞌnneꞌn beꞌnn brao rao yeolol-llo, naꞌ lliꞌo gakllo ka biꞌch lwelljeꞌ. \v 30 Kanꞌ naken, kanaꞌte bne Diosenꞌ gakllo beꞌnn wen kanꞌ nak Jesucristo naꞌ, naꞌ brejeꞌ lliꞌo nakllo beꞌnn keꞌe. Leskaꞌ bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen keꞌe, naꞌ beneꞌ nench gak nbaraz kello yebánꞌ. \p \v 31 ¿Akxha ka nnerizllo ke da ni? Naꞌ chaꞌ Leꞌe zereneꞌ lliꞌo, ni to notno soe lliꞌo. \v 32 Diosenꞌ bi blloneꞌ saꞌkziꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ, bzanreꞌ Leꞌe ni ke lliꞌo. Len naꞌ ba nnézello gonneꞌ lliꞌo yeolol biteze da yálljello. \v 33 ¿Noxha terize nne bi da xhinnj kaꞌ ba ben lliꞌo ba brej Diosenꞌ? Le Dios naꞌ ba bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ. \v 34 ¿Noxha serize wlliayiꞌll lliꞌo? Cristo naꞌ bzaneꞌ kwineꞌ bet akeꞌ Leꞌe nench bakeꞌe doꞌl kellonꞌ, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn waꞌt kaꞌ, naꞌ jallieꞌ chaꞌwe kwit Diosenꞌ, llnneꞌe rorazllo. \v 35 ¿Noxha gak yelaꞌa lliꞌo rao xhnnez Cristonꞌ bill llieꞌreꞌ lliꞌo? ¿Yel yaꞌ yel ziꞌ gak kello naꞌn wllon? ¿Yel zoyaꞌchenꞌ gak kello naꞌn wllon? ¿Yel da wray akeꞌ lliꞌo naꞌn wllon? ¿Yel llbil lldon naꞌn wllon? ¿Yel bi de xharaꞌn naꞌn wllon? ¿Yel nxholl bi da gak kello naꞌn wllon? ¿Chaꞌ no lleꞌne danꞌ got akeꞌ lliꞌon wllon? \v 36 Ni llak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: \q1 Xantoꞌ, danꞌ llonliraꞌlltoꞌ rweꞌn, zjallaꞌa beꞌnn lleꞌn akreꞌ got akeꞌ netoꞌ do lla do yere. \q1 Llwia akeꞌ netoꞌ ka to xhiꞌr ba got akeꞌ. \m \v 37 Laꞌkze yeolol da ki zaꞌk koꞌll-llo, dekz de gonllo gan, le nnézello zo Cristonꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo. \v 38 Nnezraꞌ kwasro billbi de da yelaꞌa lliꞌo rao yel nllieꞌ ke Diosenꞌ, ni yel got, ni yel nban, ni no angl, ni daxiꞌo, ni no wnebiaꞌ, ni da llak kello nnaꞌ, ni bi da za zaꞌa. \v 39 Ni da zjallia leꞌ yebá, ni da de gabil, naꞌ billre da ben Dios bi gak yekaꞌn lliꞌo rao yel nllieꞌ ke Diosenꞌ. Le Leꞌen ba broeꞌreꞌ kanꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. \c 9 \s1 Diosenꞌ gokreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ ka xhiꞌnneꞌ \p \v 1 Nadaꞌ nakaꞌ Cristonꞌ txhen lloaꞌa diꞌll li, bi ziyaꞌ. Spíritu ke Diosenꞌ llakrenen nadaꞌ nench nnezraꞌ diꞌll linꞌ lloaꞌa. \v 2 Llakyaꞌchraꞌ, naꞌ bibi wen zo lo raꞌlldaꞌwaꞌ, ni ke beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Cristonꞌ. \v 3 To lleꞌnraꞌ gak kwas Diosenꞌ nadaꞌ kaꞌle, naꞌ wabiꞌyaꞌ kwit Cristonꞌ chenak, nench goneꞌ wen ke beꞌnn biꞌchaꞌ kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn wrall kiaꞌ. \v 4 Nak akeꞌ beꞌnn Israel, naꞌllenꞌ Diosenꞌ gokreꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnneꞌ, beꞌe leakeꞌ yel baraꞌnne, naꞌ bneꞌe gakreneꞌ leakeꞌ, beꞌe leakeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ broeꞌreꞌ leakeꞌ akrenꞌ gon akeꞌ weꞌrao akeꞌ Leꞌe, naꞌ bchebeꞌ goneꞌ da wen ke akeꞌ. \v 5 Beꞌnn gor brao kaꞌ bde kanaꞌ, gok akeꞌ xozxtaꞌo beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ rao dialla ke akeꞌ naꞌn, braꞌ Cristo beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ. Le Lekzeꞌn nak Dios ke yeololte da de, naꞌ llayaꞌl weꞌraolloeꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. \p \v 6 Bi llayaꞌl gonllo xhbab bi ben Diosenꞌ kanꞌ bchebeꞌ goneꞌ ren beꞌnn Israel kaꞌ. Le kere yeolol beꞌnn kaꞌ gorj rao dialla ke Israel naꞌn nak dogarj beꞌnn Israel. \v 7 Leskaꞌ kere yeolol beꞌnn kaꞌ gorje rao dialla ke da Abraham naꞌn nake dogarje xhiꞌnn dialla keꞌe, le kinꞌ goll Diosenꞌ Abraham naꞌ kanaꞌ: “Xhiꞌnn dialla ke Isaac naꞌ, gak dialla koꞌon.” \v 8 Naꞌ danꞌ bneꞌe kaꞌn zeje diꞌll Dios naꞌn llbejeꞌ beꞌnn nak xhiꞌnneꞌ kere danꞌ gorj akeꞌ rao dialla ke beꞌnn Israel kaꞌn, kon beꞌnn llejleꞌn, gon Diosenꞌ ke akeꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, naꞌ gak akeꞌ dogarje xhiꞌnneꞌ. \v 9 Kinꞌ goll Diosenꞌ da Abraham naꞌ goneꞌ, naꞌ bneꞌe: “Katenꞌ llin llanꞌ ba bniaꞌ naꞌ, naꞌllenꞌ yedaꞌ, kanaꞌ ba zo to xhiꞌnn noꞌr koꞌo Saranꞌ.” \p \v 10 Naꞌ kere da naꞌzenꞌ, leskaꞌ beꞌe Diosenꞌ diꞌll ke xhiꞌnn da Rebeca naꞌ, bi kaꞌ gok llopte xhiꞌnn xozxtaꞌollo Isaac. \v 11 Kanꞌ bi nna so bi kwach kaꞌ, naꞌ bibi nna gon akbeꞌ no da wen o da xhinnj, Dios naꞌ broeꞌreꞌ llbejeꞌ noteze beꞌnne, kere danꞌ ben akeꞌ ka ne ley naꞌ, zan ni ke danꞌ brej Diosenꞌ leakeꞌn. \v 12 Le Dios naꞌ golleꞌ Rebecanꞌ: “Binꞌ garje da nell naꞌ, wxhexj yichjbeꞌ rao binꞌ naꞌch naꞌ.” \v 13 Naꞌtelle nyoj xtiꞌll Dios danꞌ ne: “Bllieꞌraꞌ Jacob naꞌ, naꞌ bwieraꞌ Esaúnꞌ.” \p \v 14 ¿Naꞌ nnello llon Diosenꞌ da bi zej lixheje? ¡Bi nnello kaꞌ! \v 15 Le golleꞌ da Moisésenꞌ kanaꞌ: “Yeyaꞌchraꞌllaꞌ kon no lleꞌnraꞌ yeyaꞌchraꞌllaꞌ. Naꞌ llieꞌraꞌ kon no lleꞌnraꞌ llieꞌraꞌ.” \v 16 Llbej Diosenꞌ beꞌnn llayaꞌchraꞌlleꞌ, kere kon kanꞌ lleꞌne beꞌnnenꞌ, naꞌ kere ni ke bi da llon akeꞌn. Dios naꞌn kon no lleꞌnreꞌ, leꞌen llayaꞌchraꞌlleꞌ. \v 17 Naꞌ xtiꞌll Dios naꞌ nyojen kanꞌ golleꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke Egiptonꞌ, lleꞌe leꞌe: “Nadaꞌ benaꞌ rweꞌ beꞌnn wnebiaꞌ, nench naꞌ wroeꞌraꞌ yel wak danꞌ llonaꞌ ren rweꞌ. Llonaꞌ kaꞌ nench nneze beꞌnne doxhen yellrio, nadaꞌn zoaꞌ llnebiaꞌ.” \v 18 Kaꞌn naken Dios naꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ kon no lleꞌnreꞌ, naꞌ lloneꞌ war lo yichjraꞌlldaꞌo kon no lleꞌnreꞌ, naꞌllenꞌ nak akeꞌ war bi llejleꞌ akeꞌ. \p \v 19 Naꞌ yeꞌo nadaꞌ: “Chaꞌ kaꞌ naken, bi llayaꞌl wtobe Diosenꞌ beꞌnnachenꞌ, le nono soe wlleyiꞌlleꞌ danꞌ lleꞌnreꞌ gonllonꞌ.” \v 20 Naꞌ llepaꞌ rweꞌ, ¿noxha nakoꞌ naꞌn, llakyollrenoꞌ Diosenꞌ bi danꞌ lleꞌnreꞌ goneꞌ ren rweꞌ? Ka to yeꞌs de yo, kere wak yen beꞌnnenꞌ ben len naꞌ: “¿Bixchen benoꞌ nadaꞌ ki?” \v 21 Le beꞌnn wen yeꞌsenꞌ goneꞌn kon ka llazraꞌlleꞌ, le leꞌen goneꞌn. Naꞌ bennj naꞌkzenꞌ goneꞌ to da nak nbaraz, naꞌ gonteꞌ ye to da bi nakteke nbaraz. \p \v 22 Le Diosenꞌ gokraꞌlleꞌ wroeꞌreꞌ ka goneꞌ, weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn bi llzenay keꞌe, naꞌ leskaꞌ gokraꞌlleꞌ wroeꞌreꞌ yel wak keꞌen. Naꞌllenꞌ bdapeꞌ yel xhenraꞌlle ke beꞌnn kaꞌ bi llon da lixheje, naꞌ ba naken kweyiꞌ akeꞌ. \v 23 Kaꞌn beneꞌ nench goneꞌ da wen xhen ke noteze wxenraꞌll Leꞌe, lliꞌo llayaꞌchraꞌlleꞌ. Kanaꞌte brejeꞌ lliꞌo gak da nbaraz kello katenꞌ yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. \v 24 Lliꞌo brejeꞌ, bal-llo nakllo beꞌnn Israel, naꞌ bal-llo bi nakllo beꞌnn Israel. \v 25 Kaꞌn ne leꞌ yich danꞌ bzoj Oseas, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ nen: \q1 Beꞌnn kaꞌ bi nake yell kiaꞌ, nadaꞌ wsiꞌi akeꞌ yell kiaꞌ, \q1 naꞌ beꞌnn kaꞌ bi bllieꞌraꞌ naꞌ, yep akeꞌ nllieꞌ akreꞌ nnaꞌ. \q1 \v 26 Naꞌ yell ganꞌ goll Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ: \q1 “Bi nakre yell kiaꞌ”, \q1 naꞌ yeziꞌi akeꞌ xhiꞌnn Dios beꞌnn nban ke chnare. \m \v 27 Naꞌ da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe ki ke xozxtaꞌo beꞌnn Israel kaꞌ: “Laꞌkze beꞌnn Israel kaꞌ chan aklleꞌ ka yoxh da lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌo, txhonnj akzeꞌn yerá. \v 28 Le Diosenꞌ goneꞌ kanꞌ ba nchoyeꞌ ke lliꞌo beꞌnnach, naꞌ le gonteꞌ doxhen kanꞌ ba nwieꞌ goneꞌn.” \v 29 Gak kanꞌ bzoj da Isaíasenꞌ kanaꞌ, nen: \q1 Chenak Xanllo Diosenꞌ bi bakwaꞌnneꞌ to chope beꞌnn Israel kaꞌ, \q1 ba blleyiꞌllo kanꞌ gok ke beꞌnn Sodoma kaꞌ ren beꞌnn Gomorra kaꞌ chenake. \s1 Beꞌnn Israel kaꞌ bi nxenraꞌll Cristonꞌ \p \v 30 ¿Akxha nnello chaꞌ? Beꞌnn kaꞌ bi nake beꞌnn Israel, bi bayirj akeꞌ akre gon akeꞌ nench nne Diosenꞌ nak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, zan baleꞌ llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, ke len naꞌ ba nak akeꞌ beꞌnn wen rao Dios. \v 31 Zan beꞌnn Israel kaꞌ bnao akeꞌ ley danꞌ ne, akrenꞌ gon akeꞌ nench gak akeꞌ beꞌnn ke Dios, naꞌ bi bxhaꞌk akreꞌn. \v 32 ¿Bixchen gokze kaꞌ ke akeꞌ? Gok ke akeꞌ kaꞌ, le llak akreꞌ gon akeꞌ da wen nench gak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, naꞌ bi gokbeꞌe akreꞌ chaꞌ beꞌnn wxenraꞌll Leꞌen gak beꞌnn wen. Naꞌ gok ke akeꞌ ka llak ke beꞌnn lljacheꞌo to yej. \v 33 Ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ke akeꞌ: \q1 Ganꞌ nziꞌi Sión wseꞌlaꞌ to beꞌnne, \q1 naꞌ nakeꞌ ka to yej da lljacheꞌo beꞌnne, naꞌ ka to yej xhen da lljatiꞌ beꞌnne, naꞌ lljabixeꞌ. \q1 Naꞌ beꞌnn gonliraꞌll Leꞌe naꞌ, bi wayeꞌe akreꞌ ni ke danꞌ benliraꞌll akeꞌ Leꞌe naꞌ. \c 10 \p \v 1 Beꞌnn biꞌche, do yichj do raꞌllaꞌ lleꞌnraꞌ wxenraꞌll beꞌnn Israel kaꞌ Jesucristonꞌ nench yerá akeꞌ, naꞌllenꞌ llalwillaꞌ Diosenꞌ, llnnabaꞌ gakreneꞌ leakeꞌ. \v 2 Le nnezraꞌ da zan da llon akeꞌ, llak akreꞌ da yewé Diosenꞌ llon akeꞌ, zan krerenꞌ llon akeꞌn, le bi nnez akreꞌ akrenꞌ llawé Diosenꞌ. \v 3 Bi llejnieꞌ akreꞌ danꞌ ba ben Diosenꞌ, naꞌ kanꞌ gonllo nench wayakllo beꞌnn wen raweꞌn, le llayirj akeꞌ akre gon akeꞌ gak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌn, naꞌ kaꞌ bi llon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ gon akeꞌ naꞌ. \v 4 Ka nak ba braꞌ Cristo naꞌ, ba bayoll ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, kon chaꞌ lliꞌo wxenraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌllenꞌ Diosenꞌ wakeꞌe doꞌl kellonꞌ. \p \v 5 Da Moisésenꞌ bzojeꞌ kanꞌ llayaꞌl gon beꞌnne, nench gak akeꞌ beꞌnn wen rao Dios, naꞌ bneꞌe: “Beꞌnne goneꞌ doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, leꞌen baneꞌ ke chnare.” \v 6 Naꞌ lliꞌo ba bayak beꞌnn wen danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌ, bill llonllo xhbab gákello: “¿Noxhanꞌ chep yebánꞌ?” Le chaꞌ kaꞌ llonllo, llonllo ka beꞌnn lleꞌne lljaletjeꞌ Cristonꞌ xhanre. \v 7 Naꞌ leskaꞌ bi llonllo xhbab: “¿Noxhanꞌ yetj ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn wat kaꞌ?” Le chaꞌ kaꞌ llonllo, llonllo ka beꞌnn lleꞌnre yelepeꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. \v 8 ¿Akxha ne xtiꞌll Diosenꞌ? Da ninꞌ ne xtiꞌlleꞌn: “Xtiꞌll Diosenꞌ ba zorenkzen rweꞌ, naꞌ ba yoꞌkzen lloaꞌo, naꞌ lo raꞌlldaꞌo.” Naꞌ da ninꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ wxenraꞌll-llonꞌ llyixjweꞌtoꞌn. \v 9 Chaꞌ weꞌrenoꞌ beꞌnne diꞌll ye akoeꞌ llonliraꞌlloꞌ Jesucristonꞌ, naꞌ chaꞌ do lo yichjraꞌlldaꞌo llejleꞌo Dios naꞌn basbán Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌllenꞌ yeraꞌo. \v 10 Le lo raꞌlldaꞌollonꞌ llejleꞌllo, naꞌllenꞌ llayakllo beꞌnn wen rao Dios, naꞌ kone lloaꞌllo naꞌ, lloeꞌllo diꞌll ba llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌllenꞌ llasreꞌe lliꞌo. \p \v 11 Le xtiꞌll Dios danꞌ nyojen nen: “Yeolol beꞌnn llejleꞌ keꞌe, bibi yel zdoꞌ gak ke akeꞌ.” \v 12 Laꞌkze beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel, toz ka llon Diosenꞌ ren yeolol-llo. Le Xanllo Jesucristonꞌ nakeꞌ Xan yeolol beꞌnne, naꞌ da xhen llonlaꞌyeꞌ lliꞌo kon chaꞌ walwill-lloeꞌ. \v 13 Le noteze beꞌnne walwill Xanllonꞌ, dekz de yesreꞌe leꞌe. \v 14 ¿Naꞌ akxha gon akeꞌ walwill akeꞌ Leꞌe, chaꞌ bi nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe? ¿Naꞌ akxha gon akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ, chaꞌ bi nna yen akreꞌ xtiꞌlleꞌn? ¿Naꞌ akxha gon akeꞌ yen akreꞌ xtiꞌlleꞌn, chaꞌ nono llraꞌ wzejnieꞌ leakeꞌ xtiꞌlleꞌn? \v 15 Naꞌ ¿akxha gon akeꞌ chixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn, chaꞌ nono llraꞌ wseꞌl leakeꞌ chixjweꞌ akreꞌn? Kaꞌkzenꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Llawello kwis kat ba zaꞌk beꞌnne llyixjweꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ.” \p \v 16 Naꞌ kere yeolol beꞌnne byejleꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ, kaꞌkzenꞌ bne da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe: “Xanaꞌ, ¿no beꞌnn kaꞌ ba byejleꞌ ketoꞌ?” \v 17 Ke len naꞌ danꞌ wxenraꞌll-llonꞌ, lleꞌnen zgaꞌtek yénello, naꞌ yénello xtiꞌll Diosenꞌ. \p \v 18 Naꞌ niaꞌ: ¿Bi nna yen akreꞌ xtiꞌll Cristonꞌ lla? Ba ben aksreꞌn, le kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ, nen: \q1 Beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio ba ben akreꞌ xtiꞌlleꞌn; \q1 naꞌ doxhen ba goslas xtiꞌlleꞌn. \m \v 19 Leskaꞌ niaꞌ: ¿Bi nna chejnieꞌ beꞌnn Israel kaꞌ xtiꞌll Cristonꞌ? Ba byejnieꞌ aksereꞌn, le da Moisés naꞌ, bzojeꞌ danꞌ bne Diosenꞌ ke akeꞌ, naꞌ nen: \q1 Gonaꞌ wen ke to yell yobre nench reꞌ, beꞌnn Israel kaꞌ, yexheꞌre leakeꞌ. \q1 Naꞌ gonaꞌ wen ke to yell beꞌnn bi llejnieꞌ, nechkze llaꞌre leakeꞌ. \m \v 20 Leskaꞌ da Isaíasenꞌ bi bllebeꞌ bdixjweꞌreꞌ kanꞌ bne Diosenꞌ: \q1 Beꞌnn kaꞌ bi bayirj nadaꞌ, ballel akreꞌ nadaꞌ. \q1 Naꞌ beꞌnn bi bnnab akreꞌ nadaꞌ, ba broeꞌrawaꞌ leakeꞌ. \m \v 21 Naꞌ bneꞌe kanꞌ ben Diosenꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ: “Do lla do yere goxhaꞌ beꞌnn bi bzenay kiaꞌ, naꞌ gok yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn war.” \c 11 \s1 Beꞌnn Israel kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ \p \v 1 Naꞌ llnnabaꞌ: ¿Ba bsanraꞌll Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nak yell keꞌe? Kaꞌa bi naken kaꞌ. Lekze beꞌnn Israel nadaꞌ, gorjaꞌ rao dialla ke da Abraham, naꞌ ke da Benjamín. \v 2 Kere ba bsanraꞌll Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, le Lekzeꞌn brejeꞌ leakeꞌ batnaꞌte nench nak akeꞌ yell keꞌe. Lewiá kanꞌ nyoj danꞌ bne da Elías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bdaweꞌ xhia ke Israelenꞌ, lleꞌe Diosenꞌ: \v 3 “Xanaꞌ, beꞌnn ki ba bet akeꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe ak xtiꞌlloꞌn, naꞌ ba bachinnj akeꞌ rao bkoy ganꞌ llayaꞌl weꞌrao akeꞌ rweꞌn. Ye toga nadaꞌ nna zoaꞌ llzoaꞌ xtiꞌlloꞌn, naꞌ renkze nadaꞌ, lleꞌn akreꞌ got akeꞌ.” \v 4 Naꞌll balliꞌi Diosenꞌ xtiꞌlleꞌn, lleꞌe leꞌe: “Nna zjaniꞌt ye gall mir beꞌnne ba brejaꞌ, beꞌnn bi nna wzoa xhib akeꞌ rao lwaꞌn, nziꞌi Baal.” \v 5 Naꞌ kaꞌkze nna nakten nnaꞌ lla, ba bagaꞌnn ye raꞌt beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ danꞌ nllieꞌreꞌ leakeꞌn. \v 6 Diosenꞌ kere brejeꞌ netoꞌ, ni ke da llontoꞌ da wen naꞌ. Le chenak brejeꞌ netoꞌ, ni ke da wen naꞌ llontoꞌ naꞌ, bill naken okré da llonn Diosenꞌ netoꞌ yel beꞌnn chaꞌo keꞌe naꞌ chenake. \p \v 7 ¿Akxha naꞌ chaꞌ? Danꞌ llayirj beꞌnn Israel kaꞌ, bi nna yedoꞌl akreꞌn; zan beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ nench wxenraꞌll akeꞌ Leꞌen, ba badoꞌl akreꞌn. Naꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ yezikre ben war yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. \v 8 Naꞌ llak kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ: “Diosenꞌ beneꞌ leakeꞌ nench bi chejnieꞌ akreꞌ, naꞌ nnaꞌ nak akeꞌ ka to beꞌnn bi llreꞌe, naꞌ ka to beꞌnn bi llene.” \v 9 Leskaꞌ bne da Davidenꞌ ke akeꞌ: \q1 Yeololte da llawé akreꞌ da llak rao yellrionꞌ, wayakchgan to da wllix da wzap leakeꞌ, \q1 nench lljabix akeꞌ, naꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ. \q1 \v 10 Naꞌ chol akchgueꞌ nench bill reꞌe akreꞌ, \q1 naꞌ ke chnare saꞌkziꞌ akchgueꞌ ka to beꞌnn noaꞌ yoaꞌ ziꞌi, to nleon koꞌlleꞌ. \s1 Diosenꞌ brejeꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel wxenraꞌll akeꞌ Leꞌe \p \v 11 Naꞌ llnnabaꞌ: ¿Nak beꞌnn Israel kaꞌ ka beꞌnne byoꞌ yej niaꞌ nench bix akeꞌn? Kaꞌa bi naken kaꞌ. Ni ke danꞌ bi bzenay akeꞌ naꞌn, naꞌllenꞌ goꞌt latj ke beꞌnn bi nak beꞌnn Israel nench bará akeꞌ. Ben Diosenꞌ kaꞌ nench chaꞌ wayón beꞌnn Israel kaꞌ xhbab, naꞌ waxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. \v 12 Le chaꞌ danꞌ ben beꞌnn Israel kaꞌ da xhinnjenꞌ, niꞌt beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrionꞌ nbaraz, naꞌ chaꞌ danꞌ bxinnj beꞌnn Israel kaꞌ, gok wen ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, leskaꞌkze gontell Diosenꞌ wen ke beꞌnn Israel kaꞌ kate llin lla wayechj akeꞌ, naꞌ waxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. \p \v 13 De to da yepaꞌ reꞌ, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. Dios naꞌ bseꞌl nadaꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. Ke len naꞌ llonaꞌ kon ga zerao saꞌkraꞌ nench wzenay beꞌnn kaꞌ ke Diosenꞌ, \v 14 le lleꞌnraꞌ gon beꞌnn Israel kaꞌ seraꞌll akeꞌ gon Diosenꞌ wen ke akeꞌ, kanꞌ lloneꞌ ke reꞌ nxenraꞌll Leꞌe, naꞌ yedoꞌl akreꞌ yel wasrá ke Diosenꞌ. \v 15 Le chet kaꞌ danꞌ bkwas Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ kaꞌle, nench reꞌ bi nakre beꞌnn Israel bazore wen rao Diosenꞌ, kaꞌkze nbaraz kwis wayak katenꞌ waxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, gak akeꞌ ka beꞌnn babán radj beꞌnn wat. \v 16 Ka llon lliꞌo beꞌnn Israel kat llonllo yet xtir, ton lloeꞌllo Diosenꞌ nench nak laꞌy da kaꞌ yelaꞌ. Ka to yay, chaꞌ roenꞌ naken ke Diosenꞌ, leskaꞌ xhoꞌze kaꞌ naken keꞌe. \p \v 17 Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ nak akeꞌ ka xhoꞌz yay, da ba nchoy xan yayenꞌ to rao yay olivo wen, naꞌ ba bniꞌten chlaꞌre. Naꞌ reꞌ bi nak beꞌnn Israel nakre ka xhoꞌz yay olivo da ze yiꞌxe, da ba bchoyeꞌ rawe, naꞌ ba batileꞌn yay wen naꞌ, nench bayaken toze. Naꞌ kaꞌn nello yay wen naꞌn ba noꞌxen reꞌ, naꞌ niꞌll ke naꞌ nbanrenre. \v 18 Naꞌ bi gákere chaꞌ nakllre beꞌnn wen ka beꞌnn Israel kaꞌ, kanꞌ ba llak keré naꞌ. Le kere reꞌn lloeꞌre yel nban ke ro yayenꞌ, yay naꞌlenꞌ llonn yel nban ke reꞌ. \p \v 19 Naꞌ nerizre: “Dios naꞌ beneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ ka yay danꞌ bchoyeꞌ xhoꞌze naꞌ, nench bazoeꞌ lliꞌo roraz akeꞌ.” \v 20 Kaꞌkzenꞌ gok, danꞌ bi benliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, ben Diosenꞌ leakeꞌ ka xhoꞌz yay danꞌ ba bchoy xane len, naꞌ ba bazoeꞌ reꞌ, le nxenraꞌllre Cristo naꞌ. Ke len naꞌ bi gakre beꞌnn yaꞌraꞌlle, lesechich lewxenraꞌlleꞌ. \v 21 Chaꞌ Diosenꞌ bi baziꞌxheneꞌ ke leakeꞌn nak akteꞌ ka xhoꞌz yayenꞌ dogarje, leskaꞌ bi siꞌxheneꞌ ke reꞌ chaꞌ bi wxenraꞌlltezre. \v 22 Lewiayaꞌnn kanꞌ nak Diosenꞌ. Nakeꞌ beꞌnn wen, naꞌ nakteꞌ beꞌnn znia. Gokeꞌ beꞌnn znia ke naken bkwaseꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ nakeꞌ beꞌnn wen kwis ke reꞌ, bi nakre beꞌnn Israel. Ke len naꞌ llayaꞌl setezre wxenraꞌllre, nench ke leskaꞌ kwaseꞌ reꞌ kaꞌle. \v 23 Naꞌ chaꞌ leakeꞌ waxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ da yobre, yeyak akeꞌ rao neꞌe, le napeꞌ yel wak yezoeꞌ leakeꞌ nbaraz raweꞌn, naꞌll yeyak akeꞌ ka xhoꞌz yay danꞌ bayoneꞌ toze kone yay xhneꞌe naꞌ. \v 24 Le chaꞌ reꞌ nakre ka xhoꞌz yay olivonꞌ danꞌ ze yiꞌxe, naꞌ Diosenꞌ bchoyeꞌ reꞌ, bazoeꞌ reꞌ rao xhoꞌz yay wen naꞌ, laꞌkze bi nakre dogarje xhoꞌze, wawellreꞌ yezoeꞌ beꞌnn Israel kaꞌ leꞌ yayenꞌ da yobre, beꞌnn kaꞌ nakse ka dogarje xhoꞌz yay naꞌ. \s1 Zan beꞌnn Israel kaꞌ yeyak beꞌnn ke Dios \p \v 25 Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ chejnieꞌre da ni da nono nna nneze, nench bi gakre beꞌnn yaꞌraꞌll, gákere zaꞌkllre kerke beꞌnn Israel kaꞌ. Diosenꞌ beꞌe latj bi llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn nench wayoll waxenraꞌllre, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. \v 26 Wayoll naꞌ yeolol beꞌnn Israel kaꞌ yerá akeꞌ. Gak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen: \q1 To beꞌnn zaꞌa ganꞌ nziꞌi Sión, yebejeꞌ beꞌnn kaꞌ lo da xhinnjenꞌ, \q1 beꞌnn kaꞌ nak dialla ke da Jacob. \q1 \v 27 Da ni llchebaꞌ gonaꞌ ke akeꞌ, katenꞌ ba bakaꞌa da xhinnj ke akeꞌn. \p \v 28 Danꞌ bi llejleꞌ beꞌnn Israel kaꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ ba blliꞌyeꞌ leakeꞌ chlaꞌre nench brejeꞌ reꞌ, bi nakre beꞌnn Israel chejleꞌre keꞌe. Zan Diosenꞌ nllieꞌkzreꞌ leakeꞌ, le xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ, brejeꞌ nench beneꞌ leakeꞌ yell keꞌe. \v 29 Le Diosenꞌ bi yekeꞌe bi da gonneꞌ, ni okré danꞌ lloneꞌ ke beꞌnnach bi yeyatreꞌn. \v 30 Reꞌ batnaꞌ bi bzenayre ke Diosenꞌ, naꞌ danꞌ bi gokraꞌll beꞌnn Israel kaꞌ wzenay akeꞌ keꞌe, ba bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ reꞌ. \v 31 Ke len naꞌ bi llzenay beꞌnn Israel kaꞌ ke Diosenꞌ. Kaꞌn llak nench llin lla wroeꞌ Diosenꞌ yeyaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ kanꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ reꞌ. \v 32 Diosenꞌ ba bchoybieꞌ ke yeolol beꞌnnach de doꞌl ke akeꞌ danꞌ bi llzenay akeꞌn, nench wroeꞌreꞌ yeyaꞌchraꞌlleꞌ yeololte beꞌnne. \p \v 33 Beꞌnn siꞌn kwis nak Diosenꞌ, nnezreꞌ yeololte da llak naꞌ da za gak. Bi gakse chejnieꞌllo da kaꞌ lloneꞌn, bi nnézello akrenꞌ llwieꞌ goneꞌ. \v 34 Le ki nyoj xtiꞌlleꞌn: “¿Noxha nombiaꞌ yichjraꞌlldaꞌo Xanllo Diosenꞌ bi danꞌ lloneꞌ xhbabenꞌ? Naꞌ ¿noxha bzejnieꞌ Leꞌe kanꞌ llayaꞌl goneꞌn? \v 35 Naꞌ ¿noxha lliꞌo ba beꞌllo Diosenꞌ da nak kello, naꞌ wchieꞌrizelloeꞌ nench wayixhjeꞌ danꞌ ba beꞌlloeꞌn?” \v 36 Le Dios naꞌn ba beneꞌ yeolol da de, beneꞌ da kaꞌ nench sieꞌ yel baraꞌnne. Ke len naꞌ llayaꞌl weꞌraollo Diosenꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. \c 12 \s1 Llayaꞌl gon kwinllo rallnaꞌa Dios \p \v 1 Beꞌnn biꞌche, ba bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ lliꞌo, ke len naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, legón kwinre rallnaꞌa Dios chaga nna nbanre. Gak yichjraꞌlldaꞌorenꞌ yall kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ. Le kaꞌn llayaꞌl weꞌraolloeꞌ. \v 2 Naꞌ bi gonllo kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni. Llayaꞌl wchaꞌa xhbab kellonꞌ, naꞌ weꞌllo latj yekob Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌllenꞌ nnézello bi danꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonllo. Le Leꞌen lleꞌnreꞌ gonllo da wen, naꞌ da llayazraꞌlleꞌ, naꞌ da nak lixheje. \p \v 3 Diosenꞌ nllieꞌreꞌ nadaꞌ, naꞌ ba bseꞌleꞌ nadaꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn. Ke len naꞌ niaꞌ, bi llayaꞌl gon kwinllo ka to beꞌnn zaꞌk, llayaꞌl gakbeꞌllo Dios naꞌn llakrén lliꞌo wxenraꞌll-lloeꞌ, le Leꞌen llakreneꞌ lliꞌo nench gonllo bi da gonllo. \v 4 Le kaꞌn nak kwerp kello naꞌ, zan kwen naken, naꞌ kere toze llin da llon yeololen. \v 5 Kaꞌkzenꞌ naken ke lliꞌo, nakllo beꞌnn zan nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌ yeolol-llo nakrén lwelljllo txhen ren Leꞌe, nakllo ka toze kwerp. \v 6 Diosenꞌ ba benneꞌ lliꞌo wde wdere da gon totollo. Naꞌ chaꞌ ba benneꞌ lliꞌo chixjweꞌllo bi da bneꞌe, llayaꞌl chixjweꞌllon, naꞌ gonliraꞌll-llo Leꞌe gakreneꞌ lliꞌo gonllon. \v 7 Naꞌ chaꞌ ba benn Diosenꞌ gakrenllo beꞌnne, llayaꞌl gakrén aklloeꞌ do yichj do raꞌll-llo. Naꞌ chaꞌ ba benneꞌ wzejnieꞌllo beꞌnne, llayaꞌl wzejnieꞌ akelloeꞌ. \v 8 Naꞌ chaꞌ Diosenꞌ ba noneꞌ rallnaꞌllo wzejnieꞌllo beꞌnne goneꞌ da wen, llayaꞌl wzejnieꞌ akelloeꞌ gon akeꞌn. Naꞌ chaꞌ ba bneꞌe weꞌllo beꞌnne bi da yalljreꞌ, llayaꞌl weꞌe aklloeꞌn do yichj do raꞌll-llo. Naꞌ chaꞌ ba benneꞌ gakllo beꞌnn brao gap wiallo lwelljllo, llayaꞌl kweꞌ yichjllo wia aklloeꞌ. Chaꞌ nonneꞌ kellonꞌ wayaꞌchraꞌll-llo beꞌnn yobre, llayaꞌl yewello katenꞌ wayaꞌchraꞌll aklloeꞌ naꞌ. \s1 Danꞌ llayaꞌl gon lliꞌo nxenraꞌll Jesucristo naꞌ \p \v 9 Llayaꞌl llieꞌ lwelljllo do yichj do raꞌll-llo, llayaꞌl wiello da xhinnj kaꞌ, naꞌ gonllo da wen. \v 10 Llayaꞌl llieꞌllo beꞌnne, kanꞌ nllieꞌ no biꞌch gorjllo. Bi tedozllo wlanllo bi da wlanllo, llayaꞌl gap baraꞌnn lwelljllo. \p \v 11 Llayaꞌl gondipraꞌll-llo bi gakllo beꞌnn ria, naꞌ gonllo xchin Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo. \p \v 12 Llayaꞌl sollo yewello danꞌ nnézello yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ gakxhénello bi da zaꞌkziꞌllo, naꞌ soteze sollo yelwill-llo Diosenꞌ. \p \v 13 Naꞌ gakrenllo no beꞌnn lwelljllo nxenraꞌll Dios, chaꞌ bi da yallj akreꞌ, naꞌ yewello wreblloeꞌ ga zollo, chaꞌ nakeꞌ no beꞌnn ziꞌte. \p \v 14 Naꞌ nnabllo rao Diosenꞌ gak wen ke beꞌnn llsaꞌkziꞌ lliꞌo. Nnabllo gak laꞌy akeꞌ, naꞌ kere nnabllo gak akeꞌ deꞌe. \p \v 15 Naꞌ llayaꞌl yewerénello beꞌnn llawé, naꞌ kwellrenllo beꞌnn bell. \p \v 16 Sorenllo wen lwelljllo, bi gakllo beꞌnn yaꞌraꞌlle, llayaꞌl gontezllo txhen noteze beꞌnn yaꞌche, bi wlanllo nakllo ka beꞌnn llejnieꞌ. \p \v 17 Chaꞌ bi da llone beꞌnne lliꞌo, bi yeyechjllo yelliꞌllo kanꞌ llon akreꞌ lliꞌon. Llayaꞌl gonllo wen rao yeolol beꞌnne. \v 18 Gonllo bi da zerao saꞌkello nench sorenllo yeolol beꞌnne nbaraz. \v 19 Beꞌnn biꞌche nllieꞌraꞌ reꞌ, naꞌllenꞌ niaꞌ bi waziꞌre wzon chaꞌ bi llone beꞌnne reꞌ. Dios naꞌkze wieꞌ ka wkwaꞌnneꞌ beꞌnn kaꞌ llsaꞌkziꞌ lliꞌon, kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Nadaꞌ wiaꞌ ka gonaꞌ ke beꞌnnenꞌ.” Kaꞌn ne Xanllonꞌ. \v 20 Ke len naꞌ: “Chaꞌ llbil lldon beꞌnn llwie rweꞌ, llayaꞌl weꞌo da yeꞌj gaweꞌ; kaꞌn llayaꞌl gonoꞌ nench wayeꞌreꞌ kanꞌ llonreꞌ rweꞌn.” \v 21 Bi weꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo, da wen naꞌ yelliꞌllo ke beꞌnn kaꞌ, nench naꞌ yeyat akreꞌ ke da xhinnj kaꞌ llon akreꞌ lliꞌon. \c 13 \p \v 1 Yeololtello llayaꞌl wzenayllo ke koxchis beꞌnn llnebiaꞌ, le Diosenꞌ bzoeꞌ leakeꞌ nnebiaꞌ akeꞌ. \v 2 Beꞌnnenꞌ bi llzenaye ke koxchis kaꞌ ba nzoa Diosenꞌ, Dios naꞌkzenꞌ ll-lliayiꞌlleꞌ chet kaꞌ, le Leꞌen lloeꞌ latj llia akeꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke koxchis kaꞌ, ba llon akeꞌ nench wsaꞌkziꞌ akeꞌ leakeꞌ. \v 3 Le koxchis kaꞌ kere llia akeꞌ nench lleb beꞌnn kaꞌ llon da wen naꞌ, llia akeꞌ nench lleb beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ. Chaꞌ lliꞌo lleꞌnello sollo wen bi llebllo, llayaꞌl gonllo da wen, naꞌllenꞌ nne akeꞌ llonllo da wen. \v 4 Ka nak koxchis kaꞌ, zo akeꞌ llon akeꞌ xchin Diosenꞌ nench sollo wen. Zan chaꞌ llonllo da xhinnj, llayaꞌl lleb aklloeꞌ, le nap akeꞌ yel llnebiaꞌ da wsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnne, chaꞌ lloneꞌ da xhinnj, le Dios naꞌn noneꞌ rallnaꞌa akeꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnn llon da xhinnj. \v 5 Ke len naꞌ llayaꞌl wzenayllo ke akeꞌ, naꞌ kere danꞌ gonn akeꞌ danꞌ saꞌkziꞌllo naꞌzenꞌ, leskaꞌ llayaꞌl wzenayllo ke akeꞌ nench naꞌ so lo yichjraꞌlldaꞌollo wen. \v 6 Leskaꞌ ke len naꞌ llayaꞌl chixhjllo kat bi da lloꞌtllo, naꞌ bi da llaꞌollo, le beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ naꞌn, llon akeꞌ da llayaꞌl gon akeꞌ, le Dios naꞌn nzoeꞌ leakeꞌ gon akeꞌn. \p \v 7 Naꞌ chixhjllo chaꞌ bi da llbaꞌyllo, chaꞌ beꞌnn bi da llayaꞌl weꞌlloeꞌ, llayaꞌl weꞌlloeꞌn, chaꞌ bi da lloꞌt llaꞌollo, llayaꞌl chixhjllo rao beꞌnn wachixhjenꞌ. Beꞌnn llayaꞌl gapllo baraꞌnn, gaplloeꞌ baraꞌnne, naꞌ beꞌnn llayaꞌl gonllo xhen, gonlloeꞌ xhen. \v 8 Ni to nono baꞌyllo keꞌe, naꞌ llayaꞌl llieꞌ lwelljllo. Le beꞌnnenꞌ nllieꞌ lwelljeꞌn, ba llonkzeꞌ doxhen kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ. \v 9 Ley naꞌ nen: “Bi tarenre noꞌr bi nak noꞌr keré, naꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn keré, naꞌ bi gakre beꞌnn wen xhia, bi kwanre, bi chirjlaꞌllre xtiꞌll beꞌnne, bi seraꞌllre bi da de ke beꞌnne.” Naꞌ biteze diꞌll yobre danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo, llayaken toze, naꞌ nen: “Llieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ kaꞌkzenꞌ nllieꞌ kwinoꞌ.” \v 10 Le beꞌnne yoꞌ yel nllieꞌ, bibi lloneꞌ da ll-lleyiꞌ beꞌnn lwelljeꞌn. Ke len naꞌ llonllo doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, chaꞌ nllieꞌllo beꞌnne. \p \v 11 Legón yeolol ka da ki, naꞌ leyeyakbeꞌe binꞌ ba zaꞌa. Ke len naꞌ bill llayaꞌl gatraꞌll-llo ka llon to beꞌnn lltasxen. Le beꞌnnenꞌ nak wasrá kellonꞌ, ba zelleꞌe awchoch kerke kanꞌ bxenraꞌll-lloeꞌn. \v 12 Ba llonen ka bale, ba zo rez cheniꞌ, ke len naꞌ bill gonllo da xhinnj kaꞌ. Lewagoꞌ beniꞌ ke Xanllo Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore, naꞌ sollo xhnid ka llon to beꞌnn wakaꞌa ya kat zeꞌe llapeꞌ. \v 13 Llayaꞌl gonllo da wen, ke nak ba dallo rao beniꞌ ke Diosenꞌ. Bi lenllo ga lleꞌj llaoxen akeꞌ, bi gakllo beꞌnn wazó, bi tarenllo xhoꞌr xhyio beꞌnne, naꞌ bi gonllo da nak zban, naꞌ bi tilrén lwelljllo, naꞌ bi waxhéꞌ lwelljllo. \v 14 Llayaꞌl gon kwinllo lo naꞌa Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ gak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ nak keꞌe naꞌ, nench naꞌ da xhinnjenꞌ danꞌ zeraꞌll xpeꞌrllonꞌ, bi nnebiaꞌn lliꞌo. \c 14 \s1 Ka llayaꞌl serenllo beꞌnn kaꞌ bi nna wxenraꞌllyaꞌnne \p \v 1 Chaꞌ to beꞌnn ba nxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ, naꞌ bi nna wxenraꞌlleꞌ kwasro, lewrebeꞌ gakeꞌ reꞌ txhen, naꞌ bi gakyollrenreꞌ ka nak danꞌ bi nna wxenraꞌllyaꞌnneꞌ naꞌ. \v 2 Le zjaniꞌt beꞌnn nxenraꞌll Dios, naꞌ llak akreꞌ wakse gao akeꞌ biteze yel wao, naꞌ niꞌt beꞌnn bi nna wxenraꞌllyaꞌnne kwasro, naꞌ lleb akeꞌ gao akeꞌ biteze. \v 3 Naꞌ beꞌnn kaꞌ llao biteze yel wao, bi llayaꞌl gon akeꞌ kaze beꞌnn kaꞌ bi llao kon ganze, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llao akeꞌ biteze bi yel wao, bi llayaꞌl gon akeꞌ kaze beꞌnn kaꞌ llao biteze, le Dios naꞌ bazeniaꞌneꞌe llop kwen akteꞌ. \v 4 ¿Noxha nakoꞌ rweꞌ nench wlliayiꞌlloꞌ akrenꞌ llon beꞌnnenꞌ ba brej Diosenꞌ nench noneꞌ leꞌe ka beꞌnn wen llin keꞌe? Dios naꞌ nakeꞌ ka xaneꞌ, naꞌ Leꞌen nnezreꞌ chaꞌ lloneꞌ da wen o chaꞌ lloneꞌ da xhinnj, naꞌ lekze Leꞌen napeꞌ yel wak wzoeꞌ leꞌe gonlleꞌ da wen. \p \v 5 Zjaniꞌt beꞌnn llak akreꞌ zo to lla naklle lla xhen, zaꞌkllen rao Dios ka lla kaꞌ yelaꞌ. Naꞌ niꞌt beꞌnn llak akreꞌ toze ka nakse yeololte lla kaꞌ. Totollo llayaꞌl gonllon do yichj do raꞌll-llo danꞌ chejnieꞌllo llayaꞌl gonllo. \v 6 Beꞌnn kaꞌ llake zo lla da zaꞌkll ka lla kaꞌ yelaꞌ naꞌ, llbej akeꞌ to lla nench lloeꞌxhen akeꞌ Dios. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llake toze ka nakse yeololte lla naꞌ, leskaꞌ lloeꞌxhen akeꞌ Dios, kon ka xhbab ke akeꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌnn llao biteze yel wao, lloeꞌxhen akeꞌ Dios katenꞌ llao akeꞌn naꞌ, le yel llioxken ke Diosenꞌ lloeꞌ akeꞌ ke danꞌ lleꞌj llao akeꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llao biteze, bi llao akeꞌn danꞌ llon akeꞌ xhen Diosenꞌ, naꞌ leskaꞌ yel llioxken ke Diosenꞌ lloeꞌ akeꞌ. \p \v 7 Le ni to lliꞌo chak nbanllo, bi yoꞌ lo naꞌllo kwinllo; leskaꞌ kate gatllo, kere yoꞌllo lo naꞌa kwinllo. \v 8 Ke len naꞌ chak nbanllo, sollo gonllo danꞌ lleꞌne Xanllo Jesucristo naꞌ; naꞌ chaꞌ gatllo, lekze kon kanꞌ nnekze Leꞌen gatllo. Kon rao naꞌa Xanllo naksen yoꞌllo chaꞌ nbanllo o chaꞌ gatllo. \v 9 Le Xanllo Cristonꞌ goteꞌ, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ nench naꞌ nakeꞌ Xan yeolol beꞌnn, ka beꞌnn ban ren beꞌnn ba got. \p \v 10 Naꞌ rweꞌ, ¿bixchen ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnn lwelljoꞌn? ¿Naꞌ rweꞌ bixchen llonoeꞌ kaze? Le yeololtellonꞌ lljazello rao Cristonꞌ ganꞌ goneꞌ yel koxchisenꞌ. \v 11 Le xtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen: \q1 Da li kwis nakaꞌ Dios, zoaꞌ nbanaꞌ, \q1 naꞌ yeolol beꞌnne yedzoa xhib akeꞌ rawaꞌn, \q1 naꞌ yeololeꞌ yeyombiaꞌ akeꞌ toze nadaꞌn zaꞌkaꞌ wxenraꞌll akeꞌ. \m \v 12 Kanꞌ naken, naꞌ yeololtellonꞌ yedello diꞌll rao Diosenꞌ, chaꞌ bi da benllo chak nbanllo. \s1 Bi wlliꞌyllo beꞌnn lwelljllo goneꞌ da xhinnj \p \v 13 Ke len naꞌ bi naken ke lliꞌo wlliayiꞌll-llo beꞌnn lwelljllo chaꞌ bi da lloneꞌ. Da llayaꞌl gonllo, wiallo chaꞌ lliꞌon binꞌ llonllo, naꞌllenꞌ ll-lliꞌyen beꞌnnenꞌ goneꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ wsanraꞌlleꞌ bill wxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ. \v 14 Xanllo Jesucristo naꞌ bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ bnnezraꞌ bi naken xhia chaꞌ gaollo biteze yel wao. Zan chaꞌ to beꞌnne gakreꞌ naken xhia danꞌ gaweꞌ naꞌ, naksen xhia keꞌe chaꞌ gaweꞌn. \v 15 Chaꞌ beꞌnn lwelljllo llakreꞌ tore danꞌ llaollonꞌ, naꞌ chaꞌ llaotezllon, bi nllieꞌlloeꞌ chet kaꞌ. Cristonꞌ beꞌe kwineꞌ goteꞌ ni ke beꞌnn lwelljllonꞌ, naꞌ lliꞌo bi llayaꞌl gaollo bi da gonen nench gak chope beꞌnn lwelljllonꞌ, naꞌ kwej yichjeꞌ Cristonꞌ, naꞌ kweyieꞌ. \v 16 Bi weꞌre latj nne beꞌnn kaꞌ ke da wen naꞌ llonre. \v 17 Le ka nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, kere naken da yeꞌjllon, naꞌ da gaollon. Zan naken da zej lixheje, naꞌ gonllo ka niꞌtrén beꞌnn lwelljllo wen, naꞌ sollo nbaraz ba yoꞌ Spíritunꞌ lo raꞌlldaꞌollo. \v 18 Le beꞌnnenꞌ llon ki, leꞌen lloeꞌraweꞌ Cristonꞌ. Naꞌ llawé Diosenꞌ kanꞌ lloneꞌ, leskaꞌ llazraꞌll beꞌnn kaꞌ kanꞌ lloneꞌ naꞌ. \p \v 19 Ke len naꞌ llayaꞌl yeyirjlaꞌll-llo ka sorén lwelljllo wen totollo, naꞌ gakrenllo beꞌnn lwelljllo, nench naꞌ so akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ. \v 20 Bi wchixraꞌll-llo beꞌnn lwelljllo chaꞌ llaollo da llakreꞌ bi naken wen gaollo. Wakse gaollo biteze yel wao, zan bi naken wen gaollon chaꞌ len llchixraꞌllen beꞌnn lwelljllo. \v 21 Naksen wen bi gaollo beꞌre, naꞌ bi yeꞌjllo xis uva da llsolle beꞌnne, naꞌ billre da gonllo chaꞌ wchixraꞌllen beꞌnne goneꞌ da xhinnje, naꞌ kwej yichjeꞌ bill wxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ. \v 22 Chaꞌ zollo wen rao Diosenꞌ danꞌ llonliraꞌll-lloeꞌ, lliꞌoze ren Dios naꞌ nnézello. Nbarazenꞌ zollo chaꞌ nnézello to lo raꞌlldaꞌollonꞌ bibi doꞌl kello de. \v 23 Naꞌ chaꞌ bi da gaollo naꞌ llakgánello, nakse xhia kello, le llákello bije llayaꞌl gaollo danꞌ. Le yeololte bi da llonllo, chaꞌ llakgánello kat llonllon naꞌ, naksen xhyia kello. \c 15 \s1 Llayaꞌl llieꞌllo beꞌnn lwelljllo \p \v 1 Lliꞌo ba zello war rao xhnnez Diosenꞌ, llayaꞌl gapllo yel xhenraꞌll ren beꞌnn kaꞌ bi nna chejnieꞌ kwasro, naꞌ bi gonllo kon ka da llazraꞌll lliꞌoze. \v 2 Totollo llayaꞌl gonllo da wen da yeyazraꞌll beꞌnn lwelljllo, naꞌ gonllo bi da gonllo nench gakrenen leakeꞌ chejleꞌ akeꞌ ke Diosenꞌ. \v 3 Kaꞌn gonllo, le kaꞌn gok ke Cristonꞌ, bi beneꞌ kon ke llazraꞌlleꞌ, gok keꞌe kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Diꞌll yel yaꞌ ke beꞌnn kaꞌ bwie rweꞌn, bxhoan koꞌllaꞌ.” \v 4 Naꞌ doxhen xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ kanaꞌ, llzejnieꞌn lliꞌo nench sello war wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, naꞌ sollo rez wllin lla gon Diosenꞌ wen kello. \v 5 Dios beꞌnnenꞌ llonn lliꞌo yel llxhenraꞌll nench llonllo war sechochllo rao xhnnezeꞌn, gakrenchgueꞌ reꞌ, gakre toze kon kanꞌ broeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ lliꞌo, \v 6 nench toze kanꞌ nne yeololre kat weꞌraore Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ nak Xa Xanllo Jesucristonꞌ. \s1 Diosenꞌ lleꞌnreꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel wxenraꞌlleꞌ Leꞌe \p \v 7 Ke len naꞌ llayaꞌl wazeniaꞌnaꞌa lwelljre, kanꞌ ben Cristonꞌ bazeniaꞌneꞌe lliꞌo nench gakxhen Diosenꞌ. \v 8 Naꞌ ni niaꞌ reꞌ, kanꞌ ben Xanllo Jesúsenꞌ, bxhexj yichjeꞌ beneꞌ ka to beꞌnn wen llin, nench naꞌ gokreneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ kone kaꞌ broeꞌreꞌ, diꞌll linꞌ beꞌe Diosenꞌ, golleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ goneꞌ wen ke akeꞌ. \v 9 Leskaꞌ bed Cristonꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel nench wxenraꞌll akeꞌ Dios, danꞌ ba bayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ naꞌ, gok kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: \q1 Ke len naꞌ waꞌa yel llioxken koꞌo, kon ga zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, \q1 naꞌ golaꞌ weꞌrawaꞌ rweꞌ. \m \v 10 Naꞌ ye to kwen ganꞌ nen: \q1 Reꞌ bi nak beꞌnn Israel, leyewé ren beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Diosenꞌ. \m \v 11 Naꞌ ye to ganꞌ nen: \q1 Leweꞌrao Xanllo Dios, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. \q1 Naꞌ legonxheneꞌ, reꞌ llaꞌre yeololte yell. \m \v 12 Naꞌ ye to bne da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ: \q1 To beꞌnne yedeꞌ rao dialla ke da Isaí. \q1 Naꞌ Leꞌe nnebieꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, \q1 naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel kwez akeꞌ Leꞌe. \p \v 13 Diosenꞌ lloneꞌ nench llawello danꞌ nnézello yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. Naꞌ llnnabaꞌ nench gonchgueꞌ sore nbaraz danꞌ llonliraꞌllreꞌ, naꞌ gonchgueꞌ nench gakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, yewere kwezre yellinre ganꞌ llieꞌ naꞌ. \p \v 14 Beꞌnn biꞌche, nnezraꞌ ba nakre beꞌnn llon da wen, naꞌ llejnieꞌre, naꞌ llak llzejnieꞌre beꞌnn lwelljre. \v 15 Naꞌ leꞌ yich danꞌ bzojaꞌ reꞌ ni, ba bayaxhjraꞌ gollaꞌ reꞌ to chop da kaꞌ nench ke ganraꞌllre, le brej Diosenꞌ nadaꞌ yel beꞌnn wen keꞌe naꞌ. \v 16 Brejeꞌ nadaꞌ nench chixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn rao beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. Llroeꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ nench gak akeꞌ ka to da wayazraꞌll Dios. Naꞌ Spíritu keꞌen gonen nench gak raꞌlldaꞌo akeꞌn yall. \p \v 17 Le llaweraꞌ llonaꞌ xchin Diosenꞌ danꞌ ba gokrén Xanllo Jesucristonꞌ nadaꞌ llonaꞌn. \v 18 Bi llayaxhjraꞌ waꞌa diꞌll billre da ba ben beꞌnn yobre, naꞌllenꞌ lloaꞌa diꞌll ke da ba ben Cristonꞌ, le Leꞌen llakreneꞌ nadaꞌ lloaꞌa xtiꞌlleꞌn, naꞌ billre da llonaꞌ nench zan beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel ba llejleꞌ akeꞌ keꞌe. \v 19 Le Spíritu ke Dios naꞌkzenꞌ gokrenen nadaꞌ benaꞌ yel wak, naꞌ billre da babane beꞌnne doxhente ga byaꞌa, le beꞌrén akeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, bzorawaꞌ Jerusalén ballintiaꞌ ganꞌ nziꞌi Ilírico. \v 20 Naꞌ beꞌlaꞌllaꞌ biaꞌa Diꞌll Wen danꞌ llzejnieꞌ ke Cristonꞌ ganꞌ nono nna gonliraꞌll Leꞌe, le bi gokraꞌllaꞌ wlanaꞌ latj ke beꞌnn ga ba llzejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. \v 21 Naꞌ llonen kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ: \q1 Beꞌnn kaꞌ bi nna yene xtiꞌlleꞌn, reꞌe akchguereꞌ, \q1 naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nna nneze kanꞌ lloneꞌn, chejnieꞌ akchguereꞌ. \s1 Pablonꞌ llwieꞌ chejeꞌ Roma \p \v 22 Ke len naꞌ bi nna yedaꞌ yedraꞌnnaꞌ reꞌ, laꞌkze da zan ras ba gokraꞌllaꞌ yedaꞌ. \v 23 Batnaꞌte lleꞌnraꞌ yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ nnaꞌll bayoll benaꞌ danꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌ gonaꞌ do ni. \v 24 Kate chaꞌa ganꞌ nziꞌi España, kanaꞌ tiaꞌ wiaꞌ reꞌ. Naꞌ nbaraz gakraꞌ kat yeyoll reꞌraꞌ reꞌ, naꞌ gakrenre nadaꞌ nench naꞌ wasyollaꞌ chaꞌa ganꞌ ba nwiaꞌ chaꞌa. \v 25 Naꞌ ka nak nnaꞌ chaꞌa Jerusalén naꞌ, lljasanaꞌ mell da gakrenen beꞌnn lwelljllo kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ llonliraꞌll Leꞌe. \v 26 Le beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa yell kaꞌ zjalliꞌ ganꞌ nbane Macedonianꞌ, naꞌ Acaya, btop akeꞌ mell da gakrén akeꞌ beꞌnn yaꞌch kaꞌ ba nxenraꞌll Dios, beꞌnn kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ. \v 27 Naꞌ btop akeꞌ mellenꞌ, naꞌ bawé akreꞌ btop akeꞌn, le naken to okré da llayaꞌl gon akeꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ. Le beꞌnn Israel kaꞌn beꞌe akeꞌ leakeꞌ yeolol da wen da ba bzejnieꞌ Dios leakeꞌ, laꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn Israel, naꞌllenꞌ llayaꞌl gakrén akeꞌ leakeꞌ bi da yallj akreꞌ. \v 28 Kat ba bayoll benaꞌ rao naꞌa beꞌnn Jerusalén kaꞌ mellenꞌ bdop naꞌ, kanaꞌtelle saꞌa chaꞌa Españanꞌ, naꞌ tiaꞌ wiaꞌ reꞌ. \v 29 Nnezraꞌ katenꞌ yedaꞌ ganꞌ zore naꞌ, weꞌrenaꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, naꞌ da xhen gonlaꞌy Diosenꞌ lliꞌo. \p \v 30 Naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, beꞌnn biꞌche, ni ke Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ ni ke yel nllieꞌ ke Spíritu keꞌe naꞌ, llnnabaꞌ gakrenre nadaꞌ, yelwillre Diosenꞌ nench gakreneꞌ nadaꞌ. \v 31 Naꞌ lewnnab bi gakaꞌ rao naꞌa beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristo ganꞌ nbane Judea naꞌ, leskaꞌ lewnnab ke beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, nench chazraꞌll akeꞌ danꞌ weꞌe akeꞌ naꞌ. \v 32 Naꞌ chaꞌ Diosenꞌ gonneꞌ latj, nbaraz yeyedaꞌ ganꞌ zorenꞌ, naꞌ yeziꞌraꞌllaꞌ yell keré naꞌ. \v 33 Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ nzoa lliꞌo nbaraz sorenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga. \c 16 \s1 Pablonꞌ llwapeꞌ bal beꞌnn llaꞌa Roma lliox \p \v 1 Llnnabaꞌ rao reꞌ, gonre wen ke noꞌr zanllonꞌ re Febenꞌ, beꞌnnenꞌ ben xchin Dios ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ ganꞌ nziꞌi Cencrea. \v 2 Lewrebeꞌ kanꞌ llayaꞌl gone lwelljllo, lliꞌo nakllo beꞌnn nxenraꞌll Dios. Legakreneꞌ chaꞌ bi da yalljreꞌ, le kaꞌn ba gokreneꞌ beꞌnn zan, naꞌ leskaꞌ ba gokrenkzeꞌ nadaꞌ. \p \v 3 Naꞌ lewap noꞌrenꞌ nziꞌi Priscilanꞌ lliox, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Aquila. Leakeꞌn ba ben akeꞌ llin ke Xanllo Jesucristonꞌ txhen ren netoꞌ. \v 4 Leakeꞌ bzane yel nban ke akeꞌ nench basrá akeꞌ nadaꞌ rao yel got. Naꞌ lloaꞌa yel llioxken ke akeꞌ kanꞌ ben akeꞌ naꞌ. Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, beꞌnn biꞌchllo kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, lloeꞌ akeꞌ leakeꞌ yel llioxken. \v 5 Lewap beꞌnn kaꞌ lliox, beꞌnn kaꞌ lldop rill Priscilanꞌ ren Aquila, llon akeꞌ xhen Jesucristonꞌ. Naꞌ lewap lliox beꞌnnenꞌ nllieꞌraꞌ, beꞌnnenꞌ re Epeneto, le nakeꞌ beꞌnn nell bxenraꞌlle Cristonꞌ ganꞌ nziꞌi Acayanꞌ. \v 6 Naꞌ lewap Maríanꞌ lliox, noꞌrenꞌ ba ben xchin Dios ganꞌ zore naꞌ. \v 7 Naꞌ lewap beꞌnn wrall kiaꞌ kaꞌ lliox, beꞌnnenꞌ nziꞌi Andrónico, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Junias. Le zgaꞌtek leakeꞌn bxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ ka nadaꞌ, naꞌ jachoꞌtoꞌ rill ya txhen. Naꞌ yezikre postl kaꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll wen ke akeꞌ. \p \v 8 Lewap lliox beꞌnnenꞌ nllieꞌraꞌ, beꞌnnenꞌ nziꞌi Amplias, le ba nxenraꞌlleꞌ Xanllo Cristonꞌ. \v 9 Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Urbano lliox, beꞌnnenꞌ llonrén lliꞌo xchin Cristonꞌ, naꞌ leskaꞌ beꞌnn nziꞌi Estaquis, beꞌnnenꞌ nllieꞌraꞌ. \v 10 Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Apeles lliox. Da xhen ba broeꞌreꞌ nxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ do yichj do raꞌlleꞌ. Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa rill beꞌnnenꞌ nziꞌi Aristóbulo, lewap akeꞌ lliox. \v 11 Naꞌ lewap beꞌnn biꞌch lwelljaꞌ nziꞌi Herodión naꞌ lliox, leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa rill beꞌnnenꞌ nziꞌi Narciso, beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristo naꞌ. \v 12 Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Trifenanꞌ lliox ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Trifosa, noꞌr kaꞌ llon xchin Xanllo Jesucristonꞌ. Leskaꞌ beꞌnn zanllo nllieꞌllo nziꞌi Pérsidanꞌ, lewapeꞌ lliox, wa ba beneꞌ xchin Xanllonꞌ. \v 13 Naꞌ lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Rufonꞌ lliox, nakeꞌ beꞌnn brao ke lliꞌo nxenraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ. Leskaꞌ xhneꞌe naꞌ, lewapeꞌ lliox, le ba noneꞌ nadaꞌ ka xhiꞌnneꞌ. \v 14 Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Asíncritonꞌ lliox, rente beꞌnnenꞌ nziꞌi Flegonte, ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Hermas, ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Patrobas, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Hermes, naꞌ ren beꞌnn biꞌchllo kaꞌ zorén leakeꞌ naꞌ. \v 15 Naꞌ lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Filólogonꞌ lliox ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Julia, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Nereo, naꞌ beꞌnn zaneꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Olimpas, naꞌ ren yeolol beꞌnn biꞌchllo kaꞌ zjazorén leakeꞌ. \p \v 16 Naꞌ kate yedop yellayre, lewnoꞌp naꞌa lwelljre kat wapre lliox, naꞌ wroeꞌn nllieꞌ lwelljre. Naꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ yeololte yell ganꞌ ba byaꞌa naꞌ, llwap akeꞌ reꞌ lliox. \p \v 17 Beꞌnn biꞌche, llnnabaꞌ rao reꞌ, lewiá bi wzenayre ke beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn watil beꞌnne, beꞌnn kaꞌ llzoa da llonbeꞌy nench bi gonre danꞌ ba bsedre ke Diosenꞌ. Bi gonre beꞌnn kaꞌ txhen. \v 18 Le bi llejleꞌ akeꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ, llon akeꞌ ka nen ke akeꞌ, naꞌ llon akeꞌ da yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll da yewé beꞌnne nench llxoayay akeꞌ leakeꞌ. \v 19 Yeololte beꞌnne nnez akreꞌ llzenayre ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ llaweraꞌ kanꞌ llonrenꞌ. Naꞌ lleꞌnraꞌ gakre beꞌnn llejnieꞌ nench wzenayre ke da wen naꞌ, naꞌ bi wzenayre ke da wxhiyeꞌn. \v 20 Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ nzoa lliꞌo nbaraz, wchochj wlanchgueꞌ daxiꞌon, naꞌ bi soen nnebiaꞌn lliꞌo. Naꞌ Xanllo Jesucristo naꞌ, sechgueꞌ gakreneꞌ reꞌ. \p \v 21 Naꞌ Timoteo beꞌnnenꞌ llonrén nadaꞌ xchin Cristonꞌ ganni, llwapeꞌ reꞌ lliox, naꞌ leskaꞌ beꞌnn biꞌch lwelljaꞌ kaꞌ nziꞌi Lucio, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Jasón, naꞌ rente beꞌnnenꞌ nziꞌi Sosípater. \p \v 22 Naꞌ nadaꞌ Tercio beꞌnn wazoje, leskaꞌ llwapaꞌ reꞌ lliox, nonllo txhen nxenraꞌll-llo Xanllonꞌ. \p \v 23 Leskaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Gayonꞌ llwapeꞌ reꞌ lliox. Nadaꞌ Pablo zoaꞌ rilleꞌ ni, naꞌ lekze rilleꞌ ni, lldope beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ. Leskaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Erasto beꞌnnenꞌ nakeꞌ rao neꞌe mell ke yell naꞌ, llwapeꞌ reꞌ lliox, naꞌ ren beꞌnn biꞌcheꞌn nziꞌi Cuarto. \p \v 24 Sochga Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga. \s1 Lloneꞌ xhen Dios \p \v 25 Weꞌraollo Dios. Leꞌen nap yel wak gakreneꞌ reꞌ, sore wxenraꞌllre kanꞌ ne Diꞌll Wen danꞌ llyixjweꞌraꞌn, naꞌ llzejnieꞌraꞌ beꞌnne ke Jesucristonꞌ. Naꞌ llzejnieꞌraꞌ xtiꞌll Dios danꞌ nono nna nneze kanꞌ za xe yellriote. \v 26 Naꞌ Diosenꞌ ba bzejnieꞌreꞌ lliꞌo nnaꞌ, bixha zejen da kaꞌ bllia Diosenꞌ biaꞌa ka nak da kaꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ. Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare lleꞌnreꞌ chej diꞌll keꞌen yeololte yell, nench chejleꞌ yeolol beꞌnne ke Jesucristonꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌ. \p \v 27 Toze Diosenꞌ zaꞌk wxenraꞌll-llo, tozeꞌn napeꞌ yel siꞌn. Naꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ gakreneꞌ lliꞌo, ke len naꞌ gonxhenlloeꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga.