\id MRK \h San Marcos \toc1 DIŽAꞋ GÜEN DANꞋ BZOJ SAN MARCOS \toc2 San Marcos \toc3 Mr. \mt1 DIŽAꞋ GÜEN DANꞋ BZOJ SAN MARCOS \c 1 \s1 Juan ben' bzoa beṉe' nis gwdix̱jue'ede' diža' güen c̱he Diosen' latje daš \r (Mt. 3:1-12; Lc. 3:1-9, 15-17; Jn. 1:19-28) \p \v 1 Qui goc cate' gwxe xtiža' Jesucristo ben' nac dogualje Xi'iṉ Dios. \p \v 2 Da' Isaías ben' be' xtiža' Diosen' cani' bzoje' da' nga, žan: \q1 Chseḻa' to beṉe' cuialagüe' laoguon' güe'e xtižon', \q1 cont ba zjanita' beṉe' yosozenague' c̱hio' cate' šejo'. \q1 \v 3 Beṉa' chṉe' zižje latje dašen' že': \q1 “Ḻe gonšagüe' yic̱hjlažda'olen' cont gwzenagle c̱he X̱anchon' cate' yide'; \q1 ḻe cuejyic̱hj da' malen' chonḻe cont yic̱hjlažda'olen' gaquen ca to nez da' ba gosonšagüe'.” \m \v 4 Ca' goquen', Juan ben' chzoa beṉe' nis bžine' latje dašen' na' gože' beṉe' ca' besežag na' cheyaḻa' yesyetiṉjde' xtoḻa'gaque' na' yesezoe' nis cont ṉitlao xtoḻa'gaque'. \v 5 Zan beṉe' za'ac do distritw Judea na' ciuda Jerusalén bosozenague' c̱he diža' dan' chyix̱jue'ede'. Na' cate' gosex̱oadoḻe' bi da' xiṉj zjanone', Juanṉa' bzoe' ḻegaque' nis ḻo' yegw Jordán. \p \v 6 Xaḻana' Juanṉa' goquen de yiša' xa camello na' da' bc̱hej ḻsine' goquen de yid, na' gwdagüe' biše'zo len šina' beser yix̱e'. \v 7 Na' gwdix̱jue'ede' beṉe' xtiža' Diosen', gwne': \p ―Coža' na' za' za' to beṉe' zaca'che' ca neda', na' da' nacchgüe' beṉe' zaca', bi zaca' gona' xmandadoe' ḻec̱hja' no xele'. \v 8 Neda' ba bzoa' le'e nis, perw ben' za' zan' gone' cont soa Spiritw c̱he Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'olen' ṉabian' xbab c̱hele. \s1 Jesúsen' gwzoe' nis \r (Mt. 3:13-17; Lc. 3:21-22) \p \v 9 Ca tiempa' Jesúsen' gwze'e lagüe yež Nazaret da' chi' ga mbane distritw Galilea, na' Juanṉa' bzoe' ḻe' nis ḻo' yegw Jordán. \v 10 Na' šlac chechoj Jesúsen' ḻo' nisen', Jesúsen' ble'ede' byaljw yaban' gan' zoa Diosen', na' Spiritw c̱he Diosen' betjen jasoan len ḻe', na' ca hora' Spiriton' naquen ca nac ngolbex. \v 11 Na' gosende' gwṉe Dios ben' zoa yaba gwne': \p ―Len' naco' Xi'iṉa' beṉe' chacchgüeda', na' chebe chezaque'laže'chgüeda' c̱hio'. \s1 Satanásen' goclažen' co'oyeḻan' Jesúsen' cont gone' da' mal \r (Mt. 4:1-11; Lc. 4:1-13) \p \v 12 Nach Spiritw c̱he Diosen' benen cont ḻa' gwyejte Jesúsen' latje daš. \v 13 Na' gwzoe' latje dašen' c̱hoa ža ladjo be znia ca'. Na' Satanás dan' chnabia' da' xigüe' ca' goclažen' co'oyeḻan' ḻe' cont gone' da' mal. Nach beyoža' jasaclen angl c̱he Diosen' ḻe'. \s1 Jesúsen' gwzolao chyix̱jue'ede' xtiža' Diosen' distritw gan' nzi' Galilea \r (Mt. 4:12-17; Lc. 4:14-15) \p \v 14 Beyož gosegüe'e Juanṉa' ḻižya, Jesúsen' beze'e beyeje' Galilea gan' jatix̱jue'ede' diža' güen, gwne' Diosen' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' ca' yosozenag c̱he'. \v 15 Jesúsen' gwne': \p ―Ba bžin ža cate' Diosen' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenagüe' c̱he'. Ḻe yetiṉje xtoḻa'len' na' ḻe šejḻe' diža' güen c̱he Diosen' da' chyix̱jue'eda'. \s1 Jesúsen' goxe' tap beṉe' gwxen beḻ šja'aclene' ḻe' txen \r (Mt. 4:18-22; Lc. 5:1-11) \p \v 16 Jesúsen' chde' do cho'a nisdao' c̱he Galilean' cate' ble'ede' c̱hope beṉe' gwxen beḻ, Simón na' beṉe' biše' Andrés. Na' zjanite' chosozaḻe' yix̱jw dan' chesezende' beḻen' ḻo' nisa'. \v 17 Na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Ḻe šo'o len neda'. Nacle beṉe' gwxen beḻ na' chbejle beḻen' ḻo' nisen', perw ṉa'a gona' cont gaxle beṉe' yesyechoje' ḻo da' malen'. \p \v 18 Nach ḻa' bosocua'aṉte yix̱jw c̱hen' na' jasa'aclene' ḻe'. \p \v 19 Na' Jesúsen' gwze'e yelate' na' ble'ede' Jacobon' xi'iṉ Zebedeo na' len beṉe' biše' Juan, zjayo'e ḻo' barcw chesyeyonšagüe' yix̱jw c̱hegaquen'. \v 20 Na' Jesúsen' ḻecze goxe' ḻegaque' šja'aclene' ḻe' na' bosocua'aṉe' Zebedeon' ben' nac x̱agaque ḻo' barcon' len beṉe' ca' chesaclen ḻe', nach ja'aque' len Jesúsen'. \s1 To beṉe' gwyo'o gwyaze' da' x̱igüen' \r (Lc. 4:31-37) \p \v 21 Besežine' yež da' nzi' Capernaum, na' ža c̱he Dios Jesúsen' gwyo'e ḻo' yodao' da' zoa na' na' gwzolagüe' bsed blo'ede'. \v 22 Beṉe' ca' že' na' besyebande' can' bsed blo'ede', ḻe can' bzejni'iden' nacbia' ṉezde' cayaṉen' nac xbab c̱he Diosen', gague bzejni'ide' can' chosozejni'i ben' chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés. \v 23 Na' ḻo' yodaon' zoa to beṉe' yo'o nyaze' da' x̱igüen', na' bosye'e gwne': \p \v 24 ―¿Bixc̱hen' chgoša' chlaže' c̱hio' len neto', Jesús beṉe' Nazaret? ¿Zedežiayo'o neto'? Neda' nombi'a le' na' ṉezda' naco' beṉe' laždao' xilaže' juisyw beṉe' gwseḻa' Dios. \p \v 25 Nach Jesúsen' gože' da' x̱igüen': \p ―¡Sšago', bechoj ḻo' yic̱hjlaždao' benga! \p \v 26 Na' da' x̱igüen' benen cont gwc̱hoḻe bena', nach chosya'adiachguan bechojen ḻo' yic̱hjlažda'ogüen'. \v 27 Yogo' beṉe' ca' že' na' besyebande' na' gose' ḻježe': \p ―¿Bixen' chac? ¿Bixe da' coben' chlo'e benga? ¡Nacbia' nape' yeḻa' chnabia' na' yeḻa' guac, ḻe da' x̱igüe' ca' chesonen da' že'! \p \v 28 Na' ca nac dan' ben Jesúsen' bedao'nez gos gwlalje dižan' doxen lagüe yež ca' gan' mbane Galilea. \s1 Jesúsen' beyone' taobi'iṉ c̱he Simón Pedro \r (Mt. 8:14-15; Lc. 4:38-39) \p \v 29 Cate' besyechoje' ḻo' yodaon', Jesúsen' len Jacobo na' len Juan ja'aque' liž Simón na' Andrés. \v 30 Na' taobi'iṉ c̱he Simónṉa' die' che'ede' xḻa; na' gose'e Jesúsen': \p ―Benga die' che'ede'. \p \v 31 Nach jabiga' Jesúsen' na' bex̱ue' taquen' gwḻise'ne'. Na' ḻa' beyactede', nach bsiṉi'e da' gose'ej gosagüe'. \s1 Jesúsen' beyone' zan beṉe' chese'ede' \r (Mt. 8:16-17; Lc. 4:40-41) \p \v 32 Cate' ba gwxoa gwbižen' na' ba gwx̱in, jasesane' lao Jesúsen' zan beṉe' chese'ede' na' beṉe' zjayo'o zjanyaze' da' x̱igüen'. \v 33 Na' do yež beṉe' besedop besežague' cho'a yo'o gan' zoa Jesúsen'. \v 34 Na' Jesúsen' beyone' beṉe' chese'ede' gwde gwdele yižgüe' na' bebeje' zan da' x̱igüe' da' zjayo'o zjanyaz beṉe', perw bitw bi'e latje bi yesenan, ḻe ḻegaquen zjaṉezen non' nac ḻe'. \s1 Jesúsen' chyix̱jue'ede' xtiža' Diosen' Galilea \r (Lc. 4:42-44) \p \v 35 Šbaḻ cate' ṉe' nac c̱hoḻjesúsen' gwyase' na' gwze'e gwyeje' ga nono nḻa' na' boḻ güiže' Diosen'. \v 36 Simón na' beṉe' ḻježe' ca' ja'aque' jasyediljue'ne'. \v 37 Na' cate' besyeželde'ne' gose'ene': \p ―Yogo'ze beṉe' chesyeyiljue' le'. \p \v 38 Perw Jesúsen' gože'ne': \p ―Ḻe šo'o ga yoble ga nac gaḻa'ze cont ḻecze šjatix̱jue'eda' xtiža' Diosen' na', ḻe da'nan' ba gwza'a. \p \v 39 Can' goc, Jesúsen' gwde' doxen gan' mbane Galilea gwdix̱jue'ede' xtiža' Diosen' to to yodao' c̱he neto' beṉe' Israel, na' bebeje' da' x̱igüe' da' yo'o nyaz beṉe'. \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' che'ede' lepra \r (Mt. 8:1-4; Lc. 5:12-16) \p \v 40 To beṉe' che'ede' yižgüe' dan' nzi' lepra jabigue' gan' zoa Jesúsen' na' bzoa xibe' gože'ne': \p ―Še chaclažo', guac yeca'o yižgüe' dan' che'edan'. \p \v 41 Na' Jesúsen' beži'ilaže'de' ḻe' na' bex̱ue'ne' gwne': \p ―Chaclaža' yeyacdo'. Beyaque. \p \v 42 Cate' gwne' ca' ḻa' bega'ate yižgüen' na' beyacde'. \v 43 Nach Jesúsen' beseḻe'ne' liže', bene' mandadw, gože'ne': \p \v 44 ―Notno yo'o can' ba beyona' le', con gwyej jaṉa' bx̱oza' cont le'ede' bac̱h beyacdo', na' bnežjw da' cheyaḻa' gwnežjo' dan' non Moisésen' mandadw cont yeyaco' xilaže' len ley c̱he Diosen'. Ben ca' cont yogo' beṉe' yeseṉezde' ba beyacdo'. \p \v 45 Perw ben' bi bchejde', yogo'ze beṉe' gože' can' goca'. Da'nan' Jesúsa' bich goc šeje' con ca nḻa'ze gate'teze yež, san con gwde' do yix̱e', na' bia'cze beṉe' za'ac yogo'ze yež jaseṉe'e ḻe'. \c 2 \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' bi chda sḻa'a ṉi'a ne'e \r (Mt. 9:1-8; Lc. 5:17-26) \p \v 1 Gwde to c̱hop ža, Jesúsen' beyeje' da' yoble yež dan' nzi' Capernaum, na' beṉe' Capernaum ca' goseṉezde' bežine' to yo'o ga ba gwzoacze'. \v 2 Na' bedao'nez besežag beṉe' zan, ṉecach gosezaque' yesenite' ḻo' yo'ona' ṉe cho'a yo'on, nach Jesúsen' gwdix̱jue'ede' xtiža' Diosen' len ḻegaque'. \v 3 Nach besežin x̱oṉj beṉe' cont jasesane' lao Jesúsen' to beṉe' xiṉj beṉe' bi chda šḻa'a ṉi'a ne'e; tap beṉe' zjano'ene'. \v 4 Perw bi chac yesežine' gan' zoa Jesúsen' catec chyi. Nach goseque'e tej dan' ncua' yic̱hj yo'on na' beseḻetje' ḻe' na'le to ḻo cam̱ dao'. \v 5 Na' cate' Jesúsen' gocbe'ede' can' chesejnilaže'nen', gože' beṉe' güe'na': \p ―Xi'iṉa', ba bezi'xena' xtoḻon'. \p \v 6 Baḻ beṉe' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisésen' zjachi'e na', na' gosone' xbab: \v 7 “¿Bixc̱hen' chna benga ca'? ḻe chon cuine' ca Dios. Nono zoa beṉe' gac yezi'xene' xtoḻa' beṉac̱h. Toz Diosen' gac yezi'xenen'.” \v 8 Perw Jesúsen' chacbe'eczede' can' nac xbab c̱hegaquen', na' gože' ḻegaque': \p ―¿Bixc̱hen' chza'laže'le ca'? \v 9 Še yapa'ne': “Ba bezi'xena' xtoḻo'na'”, bi ṉezele še napa' yeḻa' gwnabia' cont yezi'xena' xtoḻe'na', san še yapa'ne': “Gwyas, beyoa' xcamon'”, na' nacbia' še napa' yeḻa' guac gac can' gwnian'. \v 10 Perw neda' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h, gwlo'eda' le'e ṉa'a zoa' yežlio nga napa' yeḻa' gwnabia' cont yezi'xena' xtoḻa' beṉac̱h. \p Nach gože' beṉe' xiṉja': \p \v 11 ―Chapa' le', beyas, beyoa' xcamon' na' beyej ližo'. \p \v 12 Ḻa' beyaste beṉe' xiṉja' cheseṉa'te beṉe' ca' nita'na' na' beyoa' xcamen'. Da'nan' yogo' beṉe' ca' besyebande' na' goso'e yeḻa' chox̱clen c̱he Diosen', gosene': \p ―Biṉa' le'echo yeḻa' guac dan' nac ca'. \s1 Jesúsen' goxe' Leví cont gwyejlene'ne' \r (Mt. 9:9-13; Lc. 5:27-32) \p \v 13 Da' yoble gwyej Jesúsen' cho'a nisdao' na' beṉe' zan besedobe' gan' zeje' na' bsed blo'ede' ḻegaque' xtiža' Diosen'. \v 14 Na' Jesúsen' gwdie' latje gan' chi' Leví xi'iṉ Alfeo chc̱hixjue' impuesto, na' cate' ble'ede' ḻe' na' gože'ne': \p ―Da len neda'. \p Nach gwzoža' Levín' na' gwyejlene'ne'. \p \v 15 Na' gwdena' goquen' chi' Jesúsen' liž Levín' na' güe'ej gwdagwlene'ne' txen len zan beṉe' güec̱hixjw na' len yebaḻ beṉe' güen da' xiṉj, na' len beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen, ḻe zan beṉe' zja'ac zjanao' ḻe'. \v 16 Perw na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés na' beṉe' fariseo ca' cate' besele'ede' che'ej chagüe' txen len beṉe' ca', gose'e beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen: \p ―¿Nacxec̱hen' ben' chsed chlo'e le'e che'ej chagwlene' txen beṉe' güec̱hixjw na' yebaḻ beṉe' güen da' xiṉj ca'? \p \v 17 Cate' Jesúsen' bende' can' gosene' na' gože' ḻegaque': \p ―Beṉe' bi chesacšene bi cheseyažjde' beṉe' güen rmed. Beṉe' chesacšende', ḻegaquen' cheseyažjde' beṉe' güen rmed. Gague beṉe' ba zjanaque' beṉe' güen len Diosen' zedeṉeyoeda' cont yesyetiṉjde' xtoḻen', san beṉe' güen da' xiṉj. Ḻegaquen' zjazaca'lebe' ca beṉe' cheseyažje beṉe' güen rmed. \s1 Goseṉabde' Jesúsen' bixc̱hen' beṉe' zjanaque' ḻe' txen bi chesone' gwbas \r (Mt. 9:14-17; Lc. 5:33-39) \p \v 18 To ža cate' beṉe' ca' zjanaque' txen len Juanṉa' na' beṉe' zjanaque' txen len beṉe' fariseo ca' gosezoe' gwbas, baḻ beṉe' jasa'aque' jaseṉabde' Jesúsen': \p ―Beṉe' ca' zjanaque' txen len Juanṉa' na' beṉe' ca' zjanaque' txen len beṉe' fariseo ca' chesone' gwbas, na' beṉe' ca' zjanaque' txen len le' bi chesone' gwbas. ¿Bixc̱hen'? \p \v 19 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Guaque yesezoa gwbas beṉe' chaxe' to ga chac yeḻa' güešagna' šlac ben' bšagnan' zoalene' ḻegaque'? Še zoa ben' bšagnan', bi gac yesone' gwbas. \v 20 Perw žin ža cate' bich zoe' len ḻegaque', cana'ch yesone' gwbas. Na' ca'czen' naquen len neda' na' len beṉe' ca' zjanaque' neda' txen. \p \v 21 ’Nono zoa beṉe' yode'e to lache'ex̱o' na' yezoen' to lache' cobe, ḻe lache' coben' yeben' cate' c̱hiben' na' šon' lache' golen', na' gan' žoṉ'na' gacchen da' xen. \v 22 Ṉeca zoa beṉe' chgue'e vino cobe ḻo' bzod yide'ex̱o', ḻe vino coben' chšon' yide'ex̱on' na' chbiayi' vinon' len yida'. San chesegue'e vino coben' ḻo' yid cobe cont bibi gaquen. \s1 Beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen chesaḻje' dao ža c̱he Dios \r (Mt. 12:1-8; Lc. 6:1-5) \p \v 23 To ža c̱he Dios Jesúsen' gwdie' to ga nyaž trigw, na' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gosezolagüe' chesaḻje' dao c̱he trigon' šlac gosedie' gan' nyaženṉa'. \v 24 Nach beṉe' fariseon' gose'e ḻe': \p ―Gwṉa'šc ¿bixc̱hen' cheson beṉe' ca' zjanaque' le' txen žin da' bi cheyaḻa' yesone' ža c̱he Dios? \p \v 25 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Biṉa' gwlable can' ben da' rey David to ža cate' ḻe' na' beṉe' ḻježe' ca' gosedone'? \v 26 Gwyo'o Davin' ga nac liž Dios cate' da' Abiatar goque' bx̱oz blao, na' gwdagüe' yetextil da' nac c̱he Dios da' bi chac gagw beṉe' bi nac bx̱oz, na' ḻecze bnežjue' c̱he beṉe' zja'ac len ḻe'. \p \v 27 Ḻecze gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Diosen' gwleje' to ža cate' bi yeson beṉac̱hen' žin cont gaclenen beṉac̱h, gague gwleje' beṉac̱hen' cont yesonxene' ža c̱hen'. \v 28 Da'nan' naquen ḻo na' ṉia' bi da' nac güen goncho lente cate' nac ža c̱he Dios, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \c 3 \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' nx̱o'oṉ šḻa'a taque' \r (Mt. 12:9-14; Lc. 6:6-11) \p \v 1 Yeto ža c̱he Dios Jesúsen' gwyo'e da' yoble to ḻo' yodao' c̱he neto' beṉe' Israel na' ca hora' ba chi' to beṉe' nx̱o'oṉ šḻa'a taque'. \v 2 Na' beṉe' ca' že' ḻo' yodao'na' chosogüia cheseṉe'e Jesúsen' še yeyone' bena' žan' nac ža c̱he Dios cont de da' yosode'ede' yesagüe' xya c̱he'. \v 3 Nach Jesúsen' gože' ben' nx̱o'oṉ taquen': \p ―Gwzoža' na' gwzecha nga. \p \v 4 Nach gwṉabde' beṉe' ca' yezica'chle: \p ―¿Bi da' cheyaḻa' goncho ža c̱he Dios? ¿Goncho da' güen, še goncho da' mal? ¿Cheyaḻa' yoslacho beṉe', še cheyaḻa' gotchone'? \p Perw na' ḻegaque' gosenite' šižize. \v 5 Nach Jesúsen' gwṉe'e ḻegaque', bže'e can' gosone' xbab, na' ḻecze gocyaše'laže'de' dan' bi gosejḻe'e c̱he', nach gože' ben': \p ―Bḻi naon'. \p Na' bḻien', na' taquen' beyaquen binḻo. \v 6 Nach besyežaš beṉe' fariseo ca' na' gosezolagüe' chosoxi'e len beṉe' ca' zjada' Herodes naquen' yesone' yesote' Jesúsen'. \s1 Zan beṉe' nita' cho'a nisdaon' \p \v 7 Nach Jesúsen' gwyeje' cho'a nisdaon' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, na' zan beṉe' Galilea ja'ac len ḻe'. \v 8 Na' zan beṉe' za'aque' Judea, na' Jerusalén, na' Idumea, na' yešḻa'a yegw Jordán, na' gan' mbane Tiro na' Sidón goside' bedeseṉe'e ḻe' cate' goseṉezde' yeḻa' guac da' chonen'. \v 9 Da'nan' Jesúsen' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen yeseyiljue' to barcw dao' gan' cuie' cont bi yosoc̱hi beṉe' ca' zjanžaga' ḻe', \v 10 ḻe beṉe' zan ba beyone', na' beṉe' ca' ṉe' chese'ede' chosožiga' ḻježe' nac gac yesox̱e'ne'. \v 11 Na' beṉe' ca' zjayo'o zjanyaz da' x̱igüen' cate' chesele'ede' Jesúsen' chosozoa xibe' lagüen' na' da' x̱igüe' ca' chososya'an chese'en ḻe': \p ―Len' naco' dogualje Xi'iṉ Dios. \p \v 12 Perw Jesúsen' gwdiḻe' ḻegaquen na' bene' mandadw bi yesenan no nac ḻe'. \s1 Jesúsen' gwc̱hie' beṉe' šižiṉw ca' gosaque' txen len ḻe' \r (Mt. 10:1-4; Lc. 6:12-16) \p \v 13 Beyoža' Jesúsen' gwloe' to ḻo ya'a na' goxe' baḻ beṉe' goclaže' šja'aclene' ḻe', nach gosa'aque' ja'aque' gan' zoen'. \v 14 Nach gwleje' šižiṉw beṉe' yesenita' len ḻe', cont seḻe' ḻegaque' šjasedix̱jue'ede' xtižen'. \v 15 Na' bnežjue' ḻegaque' yeḻa' guac cont yesyeyone' beṉe' güe' na' yeḻa' gwnabia' cont yesyebeje' da' x̱igüe' da' yo'o nyaz beṉe'. \v 16 Šižiṉw beṉe' quin' gosac: Simón ben' ḻecze gože'ne' Pedro; \v 17 Jacobo len beṉe' biše' Juan beṉe' ca' zjanac xi'iṉ Zebedeo, na' bsi'e ḻegaque' Boanerges, zeje diža' beṉe' zjanac ca yi' gwzio' cate' chašjw chtinen; \v 18 nach Andrés, na' Felipe, na' Bartolomé, na' Mateo, na' Tomás, na' Jacobo xi'iṉ Alfeo, na' Tadeo, na' Simón ben' gwde'e beṉe' ca' zjanzi' cananista, \v 19 na' Judas Iscariote ben' gwdechle bdie' Jesúsen' ḻo na' beṉe' ca' chesegue'ede' ḻe'. \s1 Gosene' Jesúsen' bebeje' da' x̱igüe' len yeḻa' guac c̱he Beelzebú \r (Mt. 12:22-32; Lc. 11:14-23; 12:10) \p Beyoža' Jesúsen' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen goso'e ḻo' yo'o gan' zoe' ca hora', \v 20 na' da' yoble besežagchgua beṉe', ṉeca goc yese'ej yesagw Jesúsen' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. \v 21 Na' cate' goseṉeze biše' ḻjež Jesúsen', ja'aque' cont yesyec̱he'ene', ḻe gosene' chactonte'. \p \v 22 Nach beṉe' ca' bososed bosolo'ede' ley dan' bzoj da' Moisés gosa'aque' Jerusalén na' ja'aque' distritw Galilea gan' chsed chlo'e Jesúsen' na' gose'e beṉe' ca' že'na': \p ―Benga yo'o nyaze' Beelzebú dan' chnabia' da' x̱igüe' ca', na' Beelzebún' chaclenen ḻe' cont chebeje' da' x̱igüe' zjayo'o zjanyaz beṉe'. \p \v 23 Nach Jesúsen' goxe' beṉe' ca' na' bsed blo'ede'ne' gwne': \p ―¿Nac gon Satanás dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' yebejen ḻecze da' x̱igüe'? \v 24 Še to gobierṉ choje' c̱hop šoṉ cuenḻe na' yeyoža' yesediḻe ḻegacze', gobierṉna' bi sibi'e. \v 25 Na' še beṉe' že' toz yo'o yesechoje' c̱hople na' yesediḻe ḻegacze', gague sša yesenite' txen. \v 26 Na' še Satanásen' len da' x̱igüe' c̱hen yesechojen c̱hople na' yesediḻen, ḻecze bi sibian', san na' yeyož yedon. \p \v 27 ’Nono gac šo'e ḻo' yo'o c̱he to beṉe' gual na' que'e bi da' de c̱he' še cbi zgua'tec gwc̱heje' beṉe' gual na', ḻete gone' ca' nach gac que'e bi da' de c̱he'. \p \v 28 ’Da' ḻi žia' le'e, yogo' da' xiṉj da' chon beṉac̱h na' yogo' diža' bya' da' yeseṉe', Diosen' yezi'xene' c̱hen še yesyetiṉjde'. \v 29 Perw note'teze beṉe' ṉe' yeḻa' ya' c̱he Spiritw c̱he Dios, gwbat yezi'xen Diosen' c̱he', san de doḻa' c̱he' toḻi tocaṉe. \p \v 30 Gwne' ca' dan' gosene' c̱he' yo'o nyaze' da' x̱igüe'. \s1 Xṉa' Jesúsen' na' beṉe' biše' gosaxe'ne' \r (Mt. 12:46-50; Lc. 8:19-21) \p \v 31 Na' bžin xṉa' Jesúsen' len beṉe' biše', na' gosenite' chyo'ole gosaxe' ḻe'. \v 32 Na' beṉe' ca' zjanita' cuit Jesúsen' gose'ene': \p ―Xṉa'o len beṉe' bišo' ca' zjanite' chyo'o na' chesyeyiljue' le'. \p \v 33 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Ṉezele non' nac xṉa'a na' no zjanac biše' ḻježa'? \p \v 34 Nach gwṉe'e beṉe' ca' zjachi' cuite'na', na' gwne': \p ―Beṉe' quin' zjanac xṉa'a na' zjanaque' biše' ḻježa'. \v 35 Ḻe note'teze beṉe' chone' da' chna'laže' Dios, bena' nac beṉe' biša', beṉe' zana', ḻecze naque' xṉa'a. \c 4 \s1 Jempl c̱he beṉe' goz trigo \r (Mt. 13:1-9; Lc. 8:4-8) \p \v 1 Yeto ža yoble gwzolao Jesúsen' chsed chlo'ede' cho'a nisdaon', na' besežagchgua beṉe' zan juisyw gan' chi'ena'. Na' da' besežagchgua beṉe' zan, benten byen gwyo'o Jesúsen' to ḻo' barcw dao' da' chda' ḻo nisdaon' cho'a yo bižen' na' gwchi'e ḻo'enṉa', na' yogo' beṉe' ca' gosenite' cho'a nisdaon' ga nac yo biž. \v 2 Nach da' zan da' bsed blo'ede' ḻegaque' len jempl da' bi'e. Na' bzejni'ide' ḻegaque', gwne': \p \v 3 ―Ḻe gwzenag da' nga: To beṉe' güen žin jeze' trigw. \v 4 Na' šlac zeje' chose' trigon', late' biṉ c̱he trigw dan' chazen' jasechazen chanez nach be ca' žia x̱il be chaš ḻe'e yaba gosagwban'. \v 5 Yelaten' jasechazen ga nac ḻo yej, ga bibi yotec zoa, na' da' nga byob blan' ḻe bi jasechazen ga nac sitjw. \v 6 Perw cate' bla' gwbiža' na' bzeyen ḻen na' gwbižen, ḻe gague yo'otec loenṉa' sitjon'. \v 7 Yelaten' jasechazen ga nac ḻo yag yeše', na' yag yešen' gosecha'on na' bosoḻoḻen' ḻen, na' bibi gosebian. \v 8 Perw na' yelaten' jasechazen ga nac yo šagüe'. Da' nga beselan' na' gosecha'on na' ḻeca güen gosebian, baḻen gosebian do šichoa güeje to ton, baḻen gayon, na' yebaḻen do to gayoa. \p \v 9 Na' gože' ḻegaque': \p ―Le'e žia nagle da' chene, ḻe gwzenag xtiža'na'. \s1 Bic̱hen' bzejni'ide' beṉe' len jempl \r (Mt. 13:10-17; Lc. 8:9-10) \p \v 10 Gwdena' cate' ba besyeya'ac beṉe' zan ca', beṉe' ca' zjanita' gaḻa'ze len ḻe' na' len beṉe' šižiṉw ca' zjanaque' ḻe' txen, goseṉabde' ḻe' bi zejen jempl dan' bi'en. \v 11 Na' gože' ḻegaque': \p ―Nono ṉa' ṉeze can' nac yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen', perw ba chone' cont le'e chejnilaže'lene' ṉezelen. Na' beṉe' bi chesaclaže' yesejnilaže' Diosen', choe'lengaca'ne' xtižen' len jempl. \v 12 Chona' ca' cont yesele'ede' can' chonan' na' bitw yesacbe'ede' bi zejen, na' cont yesende' xtižan' na' bi yesejni'iden', na' ṉeca yesyetiṉjde', ṉeca yezi'xen Diosen' xtoḻen'. \s1 Jesúsen' bzejni'ide' bi zejen jempl c̱he ben' ben goza' \r (Mt. 13:18-23; Lc. 8:11-15) \p \v 13 Nach gože' ḻegaque': \p ―¿Bi chejni'ile jempl nga? ¿Nacxe gac šejni'ile jempl yoble da' güe'lena' le'e? \v 14 Ben' ben goza' naque' ca ben' choe' xtiža' Diosa'. \v 15 Na' baḻ beṉe' zjanaque' ca biṉ dan' beselažo' chanez, ḻe chosozenague' cate' chas chlalje xtiža' Diosen', na' ca cheyoža' ḻa' chžinte Satanásen' dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' na' chebejen xtiža' Diosen' dan' ba yo'o yic̱hjlažda'ogüen'. \v 16 Yebaḻ beṉe' zjanaque' ca biṉ dan' beselažo' ga nac ḻo yej na' bi ben loen. Ḻegaque' chesyebede' chosozenague' xtiža' Diosen', \v 17 perw šložga chesezibi'e, na' cate' chesac bi da' mal c̱hegaque' o bichle chesone beṉe' ḻegaque' ṉec̱he da' chosozenague' xtiža' Diozen', ḻa' chesebejyic̱hjten'. \v 18 Na' yebaḻe' zjanaque' ca biṉ dan' besego'oṉen ga nac ḻo yag yeše'. Chosozenague' xtiža' Diosen', \v 19 na' šlac zjambane' chesyelaḻ chesyežejde', na' da' chesaclaže' yeseṉi'e chziye'en ḻegaque' na' chesezelaže' yogo'ze da' de yesata' c̱he'. Yogo' da' qui bi choen' latje yega'aṉ xtiža' Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'ogüen' na' da'nan' bi chesejnilaže' ḻe' ca cheyaḻa'. \v 20 Perw na' nita' baḻ beṉe' chosozenague' xtiža' Diosa' na' chesejnilaže' ḻe' do yic̱hj do laže', beṉe' qui zjazaca'lebde' ca biṉ dan' beselažo' ḻo yo šagüe'. Baḻe' zjanaque' ca biṉ dan' gosebian šichoa güeje to ton, na' yebaḻe' ca da' ca' bexoen' gayon, o ca no da' ca' bexoen' to gayoa güeje to ton. \s1 Jempl c̱he yi' dan' chguaḻa'cho \r (Lc. 8:16-18) \p \v 21 Ḻecze gože' ḻegaque': \p ―Cate' chguaḻa'cho to yi' ¿gwdosa'chon to caj o gwzoachon xan cam? Bi choncho ca', san chguaḻa'cho yin' na' chzoachon sibe cont gwseṉin'. \v 22 Na' da' ngaše' c̱hia' neda' ṉa'a, ḻenṉa' gwlo'elaon, na' da' nono ṉa' ṉeze c̱hia', žin ža yeseṉezden'. \v 23 Le'e žia nagle da' chene, ḻe gwzenag xtižan'. \p \v 24 Ḻecze gože' ḻegaque': \p ―Ḻe gwzenag da' quingan' da' chzejni'ida' le'e. Ḻe con can' chonḻe len ḻen, can' gon Diosen' len le'e. Na' gonchcze' cont soachle mbalaz da' chzenagle c̱he'. \v 25 Ḻe še chzenagle xtižen' gwzejni'ichde' le'e, perw na' še bi chzenaglen, da' daon' ba ṉezele yeyanḻaže'len. \s1 Jempl c̱he biṉ dan' chlan' na' chcha'on \p \v 26 Ḻecze gwna Jesúsen': \p ―Yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen' zaca'leben ca dan' chac cate' to beṉe' chaze' bite'teze biṉ ḻo yo. \v 27 Chjaytase' na' chebane' cheyase', chde ža yel, na' chla' dan' gozen' na' chcha'on, perw ḻe' bi ṉezde' naquen' chac. \v 28 Ḻe to gualazze yežlio nan' chonen ḻen, zgua'tec chla' ḻbe'edagüen', nach chlan' dao, na' cheyoža' chbian da' cheyaḻa' cuian. \v 29 Na' cate' ba goḻ dan' chbianṉa' na' chja'aque' chjasyexi'en, ḻe ba bžin cho'a gwlap. \s1 Jempl c̱he biṉ c̱he xomdas \r (Mr. 13:31-32; Lc. 13:18-19) \p \v 30 Nach ḻecze gwna Jesúsen': \p ―Gonchcho xbab bi ca da' zaca'lebe yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen' na' güe'cha' jempl cont ṉezele šanch beṉe' yosozenag c̱he' cont ṉabi'e yic̱hjlažda'ogaque'. \v 31 Naquen ca to biṉ c̱he xomdas da' chyaž ḻo yo. Ḻen chnabia' nac da' dao' len biṉ ca' chazcho ḻo yežlion'. \v 32 Perw cate' bac̱h nyažen, chcha'on na' chaquen da' xench lao yix̱e' cuan ca', na' da' xenchgua chac xol c̱he xozenṉa', na' lente byiṉ dao' ca' chesyezi'laže'ba' ḻo xozenṉa'. \s1 Jesúsen bgone' žin jempl \r (Mt. 13:34-35) \p \v 33 Can' blo'e Jesúsen' xtiža' Diosen' yogo' ṉi'a, bi'e zan jempl ca c̱he ben' goza' na' c̱he biṉ ca', con ga zelao goc gosejni'ide'. \v 34 Bitwbi bzejni'ide' ḻegaque' sin ca be'e jempl, nach cate' bich nita' beṉe' zan ca', bzejni'ide' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen bi zejen yogo' da' ca'. \s1 Jesúsen' bebecžie' be' bdono' len nisdao' \r (Mt. 8:23-27; Lc. 8:22-25) \p \v 35 Ḻeze ḻo žana' cate' gwx̱in, Jesúsen' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Ḻe šo'o ḻaga'cho yešḻa'a nisdaon'. \p \v 36 Nach bosyocua'aṉe' yezica'chle beṉe' ca' že' gan' ba bsed blo'ede' na' gosa'aque' ḻo' barcw daon' gan' ba yo'ocze Jesúsen'. Na' yebaḻ beṉe' ḻecze ja'aclene' ḻegaque' len yeto c̱hop barcw dao'. \v 37 Na' gwzolao gwyec̱hjchgua to be' bdono' na' nisdaon' ḻeze chas chatan', na' gwzolao cheyož nis ḻo' barcon'. \v 38 Jesúsen' ba chtase' xante barcon' to ḻo xcogue' caten' goc ca'. Na' bosyosbane' ḻe' gose'ene': \p ―¡Maestro! ¿Bibi de chza'lažon' še ba gwdebe nisdaon' chio'? \p \v 39 Nach gwyas Jesúsen' na' gwdiḻe' be' bdonon' na' gože' nisdaon': \p ―¡Šižize! ¡Šižize! \p Na' bebe'ži be' bdonon' na' beyata'ži nisdaon'. \v 40 Nach Jesúsen' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―¿Bixc̱hen' chžebtecle? ¿Nacxec̱hen' bi chejḻe'le c̱hia'? \p \v 41 Ḻegaque' besežebchgüe' na' gose' ḻježe': \p ―¿Noxe benga? lente be' bdono' na' len nisdaon' chosozenaguen c̱he da' že'. \c 5 \s1 Beṉe' Gadara yo'o nyaze' da' x̱igüe' \r (Mt. 8:28-34; Lc. 8:26-39) \p \v 1 Besežine' šḻa'a nisdaon' gan' mbane Gadara, \v 2 na' cate' bechoj Jesúsen' ḻo' barcon' to beṉe' yo'o nyaz da' x̱igüen' bchoje' ḻo' capsantw na' jašague' ḻe'. \v 3 Bena' ba zoacze' capsantw na'le na' nono chzoe gox̱e' ḻe', ṉe len gden ca gosezoede' ḻe'. \v 4 Da' zan ṉi'a bosoc̱heje' ṉi'a ne'e gden, perw bia'cze gwc̱hoguen', con bzoxj btinen', na' nono gwzoe ḻe'. \v 5 Yogo' ža yogo' yel gwde' bosya'adie' do ḻo ya'a na' do ladjo ba ca' na' tža tža chone' zi' cuine' len yej. \v 6 Na' cate' ble'ede' Jesúsen' zito' gwyejsese' jazoa xibe' lagüen', \v 7 na' da' x̱igüen' benen cont bosya'adie' gože' ḻe': \p ―¿Bixc̱hen' chgoša' chlaže' c̱hio' len neda', Jesús? Naco' dogualje Xi'iṉ Dios beṉe' nape ḻa'zelagüe yeḻa' chnabia' xen. Ṉec̱he Dios chṉeyoeda' le' bi gwsaco' neda'. \p \v 8 Da' x̱igüen' benen cont gwna ben' ca' dan' gož Jesúsen' ḻen: \p ―Da' x̱igüe', bsan benga. \p \v 9 Na' gwṉabe Jesúsen' ḻen: \p ―¿Bi lio'? \p Na' boži'in xtižen': \p ―Legión lia', ḻe nac zanto'. \p \v 10 Na' goseṉeyoen Jesúsa' bi yeseḻen' zito' cate' yesyežašen' yic̱hjlaždao' ben'. \v 11 Na' gaḻa'ze ḻo ya'ana' chesaš zan coš chesagwba'. \v 12 Nach da' x̱igüen' goseṉeyoen ḻe': \p ―Gwseḻa' neto' gan' nita' coš ca' na' beṉ latje šjayo'oto' ḻo' yic̱hjlažda'oban'. \p \v 13 Nach Jesúsen' bnežjue' latje, na' besyechoj da' x̱igüen' ḻo' yic̱hjlaždao' bena' na' jasyeyo'on yic̱hjlaždao' coš ca'. Nac ca do c̱hop mil cošen'. Na' besyeyetjses coš ca' ḻe'e ya'a gan' nita'ban' na' jaselažo'ba' ḻo' nisdao' ga gosatba' gose'ejba' nis. \p \v 14 Nach beṉe' ca' chosoyoe' cošen' bosyoxoṉje' jasyeyeže' beṉe' lagüe yež len beṉe' chaš yix̱e' can' goca'. Na' ja'ac beṉe' jaseṉe'e bixen' goc. \v 15 Cate' besežine' gan' zoa Jesúsen' besele'ede' ben' ba gwyo'o gwyaz da' x̱igüen', na' ṉa'a ba chi'e nyaz xaḻane' na' ba bezoa yic̱hjlažda'ogüen' binḻo. Na' besežebe'. \v 16 Na' beṉe' ca' besele'ede' can' goquen' goso'e diža' c̱he dan' goc len ben' gwyo'o gwyaz da' x̱igüen', ḻez ca' dan' goc len coš ca'. \v 17 Nach gosezolagüe' gosata'yoede' Jesúsen' yeze'e lažgaquen'. \p \v 18 Na' cate' beyo'o Jesúsen' ḻo' barcon' ben' ba gwyo'o gwyaz da' x̱igüen' gota'yoede' Jesúsen' šejlene' ḻe'. \v 19 Perw Jesúsen' bi be'e latje, san gože' ḻe': \p ―Beyej ližo' na' jayež beṉe' ḻo' yo'o c̱hio' na' no beṉe' migw c̱hio' yogo' da' güen da' ba ben X̱ancho Diosen' len le' na' catec ba beyaše' beži'ilaže'de' le'. \p \v 20 Na' beza' ben' na' gwzolagüe' cho'e diža' yež ca' gan' mbane distritw Decápolis yogo' can' ben Jesúsen' len ḻe', na' yogo' beṉe' gosene xtižen' besyebande'. \s1 Bi' no'ol c̱he Jairo, na' no'ol ben' gwdane' xa Jesúsen' \r (Mt. 9:18-26; Lc. 8:40-56) \p \v 21 Cate' bežin Jesúsen' cho'a nisdaon' zeze'e ḻo' barcw daon' dan' zeza' šḻa'a nisdaon', beṉe' zan ja'aque' gan' bežinen', na' Jesúsen' bega'aṉe' cho'a nisdao' na'ze. \v 22 Nach bžin to ben' nac beṉe' gwnabia' c̱he yodao' c̱he yežna', lie' Jairo. Cate' ble'ede' Jesúsen' bzoa xibe' lagüen' \v 23 na' gota'yoechgüede'ne' gože'ne': \p ―Xi'iṉa' no'ole ba chatbe'. Benšca goclen yo'o x̱oa taco' yic̱hjbe' cont yeyaquebe' na' bi gatbe'. \p \v 24 Nach Jesúsen' gwyejlene' ḻe'. Na' beṉe' zan ja'acch, na' bosoc̱hichgüe' ḻe'. \v 25 Ladjo beṉe' ca' len to no'ol che'ede', ba goc šižiṉw iz chzoe' gwbao'. \v 26 Ba bžaglaochgüe' jen cuine' rmed len zan beṉe' güen rmed ca', na' ba benditje' yogo' xmechue' da' de, perw bitwbi gwx̱i'czen, san chyaḻa'len. \v 27 Cate' bende' cheso'e xtiža' Jesúsen', no'olna' gwdie' ladjo beṉe' ca' na' bžine' cože'le Jesúsen' na' gwdane' xen'. \v 28 Ḻe bene' xbab, gwne': “Con še ba gwdana' xen' nach yeyactecza'.” \v 29 Na' da' ḻi cate' gwdane' xen' ḻa' gwlezte gwbao' dan' zoen', na' no'olen' gocbe'ede' ba bega'a yižgüe' c̱hen'. \v 30 Na' Jesúsen' ḻa' gocbe'etede' to beṉe' ba beyacde' len yeḻa' guac c̱hen', nach gwyec̱hje' gwṉe'e beṉe' ca' nita' cože'le, na' gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿Non' gwdan xan'? \p \v 31 Nach beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen gose'ene': \p ―Ba ble'eczedo' ca chosoc̱hie' le', ¿bixc̱hen' chṉabo' non' gwdan xaon'? \p \v 32 Perw Jesúsen' chṉe'e nile na'le cont le'ede' non' gwdan xen'. \v 33 Nach no'olen' ṉezde' can' ba goc c̱he' na' do chaž chžebe' gwyeje' jazoa xibe' lagüen' na' gože'ne' yogo' da' ḻi. \v 34 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Xi'iṉa', ba beyacdo' dan' chejnilažo' neda'. Beyej binḻo, na' bich bi gacdo' len yižgüe' c̱hion'. \p \v 35 Ṉe' choe'te Jesúsen' dižan' ca' cate' besežin beṉe' gosa'ac liž x̱an yodaon', na' gosi'e x̱a bi' no'ol daon': \p ―Ba got bi' c̱hion', ¿bixc̱hen' choncho' zed Maestro nga? \p \v 36 Perw Jesúsen' bi bene' cuent dan' chesena beṉe' ca', na' gože' x̱an yodaon': \p ―Bitw žebo', con gwyejḻe' c̱hia'. \p \v 37 Na' bi bi'e latje šja'aclen beṉe' zan ḻe' gan' xoa bi' no'olen', san Pedro, Jacobo na' Juan beṉe' biše' Jacobo, beṉe' ca'ze ja'aclen ḻe'. \v 38 Na' cate' besežine' liž x̱an yodaon', ble'ede' ba chi' žaš chesosye'e chesebeže'. \v 39 Nach gwyo'e na' gože' ḻegaque': \p ―¿Bixc̱hen' mbecle žaš chbežle? Bi no'ol daon' biṉa' gatbe', san chtasben'. \p \v 40 Perw bosoxiže' gosonḻe' c̱he'. Nach Jesúsen' bešaše' yogo'ḻoḻe', na' gwc̱he'e x̱axṉa'be' na' beṉe' ca' zja'aclen ḻe' na'ze na' goso'e len ḻe' gan' de bi' no'ol daon'. \v 41 Na' bex̱ue' taca'ben' na' gože'be': \p ―Talita, cumi ―zeje diža': Bi' no'ole, chapa' le' beban na' beyas. \p \v 42 Nach bi' no'ol daon' ḻa' beyastebe' na' goc beza'be', ḻe šižiṉw izegueben'. Na' beṉe' ca' besele'e ḻeca besyežejde' can' goca'. \v 43 Perw Jesúsen' gože' ḻegaque' nono yese'e ca', na' gože' ḻegaque' yeso'e bi' no'ol daon' da' gagwbe'. \c 6 \s1 Jesúsen' bežine' distritw gan' chi' yež Nazaret \r (Mt. 13:53-58; Lc. 4:16-30) \p \v 1 Na' beza' Jesúsen' na' bežine' laže', na' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen ja'aclene' ḻe'. \v 2 Na' cate' bžin ža c̱he Dios, Jesúsen' gwzolagüe' bsed blo'ede' ḻo' yodaon'. Na' beṉe' zan beṉe' gosende' xtižen' besyebande' na' gosene': \p ―¿Nacxe chaquen' cho'e diža' ca'? ¿Bi yeḻa' sinan' ṉezde'? na' ¿nacxec̱hen' chac chone' yeḻa' guac ca'? \v 3 Benga chonšagüe' yag na' naque' xi'iṉ María. Nombia'chwne' na' beṉe' biše' Jacobo, José, Judas na' Simón, na' ḻecze beṉe' zane' ca' nite' lažcho nga. \p Na' da' zjanombi'ene' nan' bi gosaclaže' yesejḻe'e c̱he'. \v 4 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Yogo'ze beṉe' chesonxene' beṉe' choe' xtiža' Diosen', perw beṉe' gualaž c̱he', beṉe' biše' ḻježe' na' beṉe' ḻo' yo'o c̱he' bi chosozenague' c̱he'. \p \v 5 Na' ṉe to yeḻa' guac ca goc gone' na', ḻete gwx̱oa taquen' yic̱hj to c̱hop beṉe' güe' na' beyone' ḻegaque'. \v 6 Na' bebande' dan' bi gosejḻe' beṉe' c̱he'. Na' gwdechle gwda Jesúsen' bsed blo'ede' to to yež dao' ca' nita' gaḻa'ze. \s1 Jesúsen' gwseḻe' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen jasedix̱jue'ede' xtiža' Diosen' \r (Mt. 10:5-15; Lc. 9:1-6) \p \v 7 Na' goxe' beṉe' šižiṉw ca' na' gwseḻe' c̱hop güeje' to to yež, na' bnežjue'ne' yeḻa' gwnabia' cont goc besyebeje' da' x̱igüe' ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe'. \v 8 Na' cate' za' yesa'aque' gože' ḻegaque' bibi yesox̱e' chanez, ṉe bzod, ṉe yetextil, ṉe mechw, con yesox̱e' to xis da' yosoc̱hiše'. \v 9 Na' yosoleje' yel perw bi yesoe' yeto xcamise'. \v 10 Na' ḻecze gože' ḻegaque': \p ―Cate' žinḻe to liž beṉe', na'ze yega'aṉle šlac zoale lagüe yeža', cate'ch yeza'le yeža' cana'ch yeza'le latja'. \v 11 Na' še zoa ga bi yosolebe' le'e ṉeca yosozenague' c̱hele, cate' yeza'le na' ḻe cuibe ṉi'alen' yo bište cont nacbia' malen' chesone' bi chosozenague' xtiža' Diosen'. Da' ḻi žia' le'e cate' žin ža gac juisyw beṉe' ca' bi yosolebe' le'e yesacche' castigw clel ca beṉe' Sodoma na' beṉe' Gomorra. \p \v 12 Nach gosa'aque', na' goseyix̱jue'ede' cheyaḻa' yesyetiṉje xtoḻa' beṉac̱hen'. \v 13 Ḻeze besyebeje' da' x̱igüe' da' yo'o nyaz beṉe', na' zan beṉe' güe' goseyebe'ne' set na' besyeyacde'. \s1 Gosote' Juan ben' bzoe' beṉe' nis \r (Mt. 14:1-12; Lc. 9:7-9) \p \v 14 Na' ca nac rey Herodes, gwṉezde' can' chesone', ḻe yogo'ze beṉe' gosende' can' ben Jesúsen'. Na' Herodesen' gwne': \p ―Juan ben' bzoe' beṉe' nisen' ba beban ladjo beṉe' guat ca'. Da'nan' chaque' chone' yeḻa' guac. \p \v 15 Yebaḻe beṉe' gosene': \p ―Naque' ben' be' xtiža' Diosen' cani', ben' le Elías. \p Na' yebaḻe' gosene': \p ―Naque' con to beṉe' choe' xtiža' Dios ca beṉe' ca' gosoe' xtiža' Diosen' cani'te. \p \v 16 Cate' Herodesen' bende' dižan' nac ca' na' gwne': \p ―Bengan' Juan ben' gwc̱hogbi'an gosec̱hogue' yene', na' ṉa'a ba bebane' ladjo beṉe' guaten'. \p \v 17-18 Ḻe Herodesen' beque'e Herodías na' gwzoalene' ḻe' goque' xo'ole' ḻa'czḻa' Herodíasna' naque' xo'ole Felipe biše'na'. Na' Juanṉa' gože' Herodesen': \p ―Bi cheyaḻa' soalen no'ol c̱he beṉe' bišon'. \p Da'nan' Herodesen' gwc̱hogbi'en gosezene' Juanṉa' na' bosoc̱heje'ne' len gden ḻo' yo'o ḻižya gan' gosegüe'ene'. \p \v 19 Can' goc Herodíasna' bgue'ede' Juanṉa' na' goclaže' gote'ne', perw bi goc. \v 20 Ḻe Herodesen' gwṉezde' Juanṉa' naque' to beṉe' chon da' zej to ḻicha na' to beṉe' yo'o ḻo na' Dios, nachen' Herodesen' bžebe' Juanṉa' na' bi be'e latje bi gone Herodíasen' ḻe'. Na' ḻa'czḻa' bi gwyejni'iteque Herodesen' dan' bšalj Juanṉa', con bebede' bzenague' c̱he'. \v 21 Perw Herodíasen' beyiljwlaže' nac bene' cate' ben Herodesen' ḻṉi goḻa' ža le', bsiṉi'e xše' da' gwdagüe' len beṉe' gwnabia' c̱he' ca' na' no x̱an soldadw ca' na' nochle beṉe' blao že' distritw Galilean'. \v 22 Bi' no'ol c̱he Herodíasen' gwyo'obe' bya'abe' gan' gosagüe' xšen' na' beca'a Herodesen' can' bya'aben', ḻez ca' ben' gosagw len ḻe' xšen'. Na' reyna' gože' bi' no'ola': \p ―Gwṉabe neda' con da' žan c̱hio' na' goṉan'. \p \v 23 Na' ḻecze gože'be': \p ―Diosen' naque' testigw c̱hia' goṉa' le' con da' ṉabdo'nda', ḻa' gašjo yež ca' gan' mbanda' chnabi'a. \p \v 24 Na' bechojbe' na' gožbe' xṉa'ben': \p ―¿Bi ṉabda'ne'? \p Na' ḻe' gože'be': \p ―Gwṉab yic̱hj Juan ben' chzoe' beṉe' nis. \p \v 25 Na' ḻa' beyo'otebe' gan' chi' reyna' na' gožbe'ne': \p ―Che'nda' ṉetecṉa'a goṉo' neda' to ḻo' platw yic̱hj Juan ben' chzoa beṉe' nis. \p \v 26 Na' ṉe late'ze bi gwyazlaže' reyna' gone' can' gož no'ol güegon' ḻe', perw bac̱hle gwne' lao beṉe' ca' jasa'ac ḻṉin' Diosen' naque' testigw c̱he' gwnežjue'be' bite'teze ṉabebe' ḻe', da'nan' bi bžone' gac dan' gwṉabebe' ḻe'. \v 27 Nach ḻa' gwseḻa'te reyna' to soldadw na' gože'ne' šjax̱i'e yic̱hj Juanṉa'. \v 28 Na' gwyej soldadon' ḻo' yo'o ḻižyan' na' jac̱hogue' yen Juanṉa', na' bžie' yic̱hje' to ḻo platw jasanen' bnežjuen' bi' no'ola', na' bi' nga bnežjwben' xṉa'be'. \p \v 29 Cate' goseṉeze beṉe' ca' zjanaque' txen len Juanṉa', jasexi'e cuerp c̱hen' cont bosocuaše'ne'. \s1 Jesúsen' bguagüe' gayo' mil beṉe' \r (Mt. 14:13-21; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14) \p \v 30 Beyoža' postlw ca' besyežague' len Jesúsen' na' gose'ene' bica' da' ba gosone' na' da' ba bosolo'ede'. \v 31 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Ḻe da, ḻe šo'o ga nac lchojiže' yezi'laže'cho late'. \p Gwne' ca' ḻe chep chetj chac beṉe', ṉeca chac latje yesagüe'. \v 32 Nach Jesúsen' len postlw c̱he' ca' gosa'aque' ja'aque' ḻegacze' to ḻo' barcw, ja'aque' ga nac lchojiže'. \v 33 Perw zan beṉe' besele'ede' gosa'aque' na' besyeyombi'e Jesúsen', na' zan yež beṉe' ca' bosoxoṉjsese' na' byobch besežine' ca Jesúsen'. \v 34 Na' cate' Jesúsen' bchoje' ḻo' barcon' ble'ede' ba besežag beṉe' zan na' beyaše' beži'ilaže'de' ḻegaque', ḻe nite' ca nita' no xila' be nono de gwyoeba'. Nach gwzolaogüe' bsed blo'ede' ḻegaque'. \v 35 Cate' ba zoa x̱in, beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gose'ene': \p ―Ba zoa x̱in, na' latj gan' zoacho nga naquen latj daš. \v 36 Na' beseḻa' beṉe' quinga cont šja'aque' ga že' beṉe' do ranšw na' do yež dao' ca' dan' nyec̱hj mbi'i šjasexi'e da' yesagüe', ḻe bibi de yesagüe'. \p \v 37 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Le'e ḻe güe'e da' yesagüe'. \p Na' ḻegaque' gose'ene': \p ―Bi de laxjwto' c̱he c̱hop gayoa ža žin cont šjax̱i'to' da' güe'to' ḻegaque' yesagüe'. \p \v 38 Jesúsen' gože'ne': \p ―¿Gaca' yetextilen' de c̱hele? Ḻe šja'ac ḻe šjaṉa'. \p Cate' goseṉezde' na' gose'ene': \p ―De gayo' yetextil na' yec̱hop beḻ ya'a. \p \v 39 Nach gože' beṉe' ca' yesebi'e to x̱oṉj güeje' ḻo yixyen'. \v 40 Na' gosebe' to gayoa güeje' na' yebaḻe' šiyon güeje'. \v 41 Nach Jesúsen' gwxi'e yetextil ca' gayo' na' beḻ ya'an c̱hope, na' gwṉe'e ḻe'e yaba bi'e yeḻa' chox̱clen c̱he Dios na' bzoxje' yetextilen' bi'en beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen cont goseyisen' len beṉe' ca'. Ḻeze gwdise' beḻ ya'a ca' c̱hop lao yogo'ḻoḻ beṉe' ca'. \v 42 Na' yogüe' gosagüen' na' goseljde'. \v 43 Beyoža' bososše'e yešižiṉw žome yetextil bixjw na' len late' güeje beḻ da' bega'aṉ. \v 44 Na' beṉe' ca' gosagw yetextilen' gosaque' gayo' mil beṉe' byo, bi cuent no'ol ca' len bidao'. \s1 Jesúsen' gwze'e ḻo nis \r (Mt. 14:22-27; Jn. 6:16-21) \p \v 45 Gwdena' Jesúsen' bene' byen besyeyo'o beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen ḻo' barcon' cont yesyeḻaga'zegue' nisdaon' na' yesežine' Betsaida, šlac ḻe' za' cheseḻe' beṉe' ca' žena' ližgaque'. \v 46 Na' cate' beyož bzede' beṉe' ca' diža', gwyeje' ḻo ya'an boḻ güiže' Dios. \v 47 Na' ca nac barcon', cate' goc c̱hoḻ ba zejen gachoḻ nisdaon', na' toze Jesúsen' ṉe' zie' ga nac yo biž. \v 48 Na' ble'ede' bi chac yosyose'en binḻo, ḻe ben' chec̱hjen clele na' bi choen' latje sa' barcon'. Na' šbaḻ beyetj Jesúsen' ya'ana' na' gwze'e ḻo nisen' ba zej gaḻe' gan' zja'aquen', na' ba zoa teze' gan' zjaya'aquen' \v 49 cate' besele'ede' ḻe' chze'e ḻo nisen'. Na' gosacde' še da' chda chelen'. Na' bososye'e. \v 50 Ḻe yogüe' besele'ede'ne' na' besežebe'. Perw ḻe' ḻa' boḻ güižte' ḻegaque', gože'ne': \p ―Ḻe gonc̱hac̱h laže'le; nedan', bitw žeble. \p \v 51 Nach gwyo'e ḻo' barcw gan' zjaya'ac beṉe' ca', nach gwche'ži ben'. Na' ḻegaque' ḻeca besyebande' na' besyežejde', \v 52 ḻe bi gosejni'ide' dan' bene' yeḻa' guac len yetextil ca', na' biṉa' yesejnilaže' ḻe'. \s1 Jesúsen' beyone' beṉe' güe' ca' že' Genesaret \r (Mt. 14:34-36) \p \v 53 Na' goseḻague' nisdaon' na' besežine' yežlio gan' nzi' Genesaret, na' bosoc̱heje' barcon' cho'a nisdaon'. \v 54 Na' cate' beyož besyechoje' ḻo' barcon' beṉe' ca' ḻa' besyeyombia'te' Jesúsen'. \v 55 Na' ja'acsese' doxen gan' mbane Genesaret, na' do ḻo cam dao' zjanx̱oe' beṉe' güe' ca' jasesane'ne' gan' zjaṉezde' zoa Jesúsen'. \v 56 Na' gate'teze gwyej Jesúsen', do yix̱e', do yež, con goseyix̱jue' beṉe' güe' ca' do chanez na' goseṉeyoede' Jesúsen' gwnežjue' latje yesox̱e' ḻa'ch late'ze x̱ni'a xen', na' yogo' beṉe' gosox̱en' besyeyacde'. \c 7 \s1 Dan' chchoj ḻo' laždao' beṉac̱hen' chonen cont laždagüen' bi naquen xilaže' len Diosen' \r (Mt. 15:1-20) \p \v 1 Nach beṉe' fariseo ca' na' len beṉe' ca' bososed bosolo'e dan' bzoj da' Moisés gosa'aque' Jerusalénṉa' na' ja'aque' gan' zoa Jesúsen'. \v 2 Na' besele'ede' baḻ beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen con gosagüe' ṉeca bosyone'e zan ṉi'a can' chesacde' cheyaḻa' yesone', na' da'nan' gosezi'diže' ḻegaque'. \v 3 (Ḻe beṉe' fariseo ca' na' yogo' beṉe' Israel gualaž c̱heto' ca' chesonxene' costumbr ca' da' bosyocua'aṉlen da' x̱ozxta'oto' ca' neto' bi yesagüe' še biṉa' yosyone'e zan ṉi'a. \v 4 Na' cate' yesyežine' lagüe ya'a, bi yesagüe' še biṉa' yosyone'e, na' da' zanch costumbr da' zjana'ogüe', ca no yeseyibe' xiga' ga chese'eje' nis, no yeso' xguague, no yeso' ya na' no xcame'.) \v 5 Nach beṉe' fariseo ca' na' beṉe' ca' bososed bosolo'ede' dan' bzoj da' Moisésen' goseṉabde' ḻe': \p ―¿Bixc̱hen' bi cheson beṉe' ca' zjanaque' le' txen can' goson beṉe' gol ca'? san con chesagüe' sin cbi chosyone'e zan ṉi'a. \p \v 6 Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Chonḻe cayaṉen' bzoj da' Isaíasen' c̱he le'e nacle beṉe' gwxiye' gan' bzoje', žan': \q1 Beṉe' qui chesonxene' neda' len diža' cho'a, \q1 perw bi chesonxene' neda' len lažda'ogaque'. \q1 \v 7 Bibi zejen dan' chesonxene' neda', \q1 ḻe dan' chososed chosolo'eden' naquen da' chnalaže' beṉac̱hze. \m \v 8 Bi chonḻe ca chnalaže' Dios, san na'ole can' ža beṉac̱hen' cheyaḻa' gonḻe, chyible no yeso' xguague, no xiga' ga che'ejle nis, na' da' zanch da' chonḻe. \p \v 9 Qui gožch Jesúsen' ḻegaque': \p ―Chbejyic̱hjle da' non Diosen' mandadw gonḻe cont na'ole costumbr c̱he beṉac̱h. \v 10 Da' Moisésen' gwne': “Ḻe gap bala'aṉ x̱axṉa'le”, na' “Note'teze' še chžia chnite' x̱axṉe'e, cheyaḻa' gate'.” \v 11 Perw le'e žale to beṉe' guac ye'e x̱axṉe'e: “Bibi de goṉa' gaclena' le'e, ḻe yogo' da' de c̱hia' naquen Corbán” (zeje diža', ba bnežjuen' ḻo na' Dios). \v 12 Na' žale cate' to beṉe' že' ba naquen ḻo na' Diosen' nach bich cheyaḻa' gaclen x̱axṉe'e. \v 13 Dan' žale ca' chzoale ca'ale dan' ža Diosen' na' con chonxenḻe costumbr gole c̱he da' x̱ozxta'ole ca'. Na' da' zanch dan' nac ca' chonḻe. \p \v 14 Da' yoble gox Jesúsen' beṉe' ca', na' gože' ḻegaque': \p ―Yogo'le ḻe gwzenag c̱hia', na' ḻe šejni'i. \v 15 Bite'teze da' ye'ej gagw beṉac̱hen', bi ṉacho ḻen chonen cont lažda'ogüe' bi naquen xilaže' len Diosen'. Dan' chchoj ḻo' lažda'ogüen', ḻenṉa' chonen cont lažda'ogüe' bi naquen xilaže' len Diosen'. \v 16 Le'e žia nagle da' chene, ḻe gwzenag xtiža'na'. \p \v 17 Cate' bsan Jesúsen' bich bšaljlene' beṉe' ca' na' beyo'e ḻo' yo'o, nach beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen goseṉabde' ḻe' bi zejen dan' gože' ḻegaque'. \v 18 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Ḻecze len le'e bi chejni'ile? ¿Bi chejni'ile gague da' ye'ej gagw beṉac̱hen' chonen cont lažda'ogüe' bi naquen xilaže' len Diosen'? \v 19 Ḻe da' che'ej chagw beṉac̱hen' gague cho'on ḻo' lažda'ogüen', san ḻo' ḻi'en cho'on, na' chžin hor cheden. \p Na' da' gwne' ca' zeje diža' bite'teze yeḻa' guagw nacczen xilaže'. \v 20 Na' ḻecze gwne': \p ―Xbab da' yo'o ḻo' yic̱hjlaždao' beṉac̱hen', ḻenṉa' chonen cont lažda'ogaque' bi zjanaquen xilaže' len Diosen'. \v 21 Ḻe ḻo' yic̱hjlaždao' beṉac̱hen' chchoj xbab mal ca da' žan yesone' da' quinga: yesata'lene' no'ole bi nac xo'olgaque' o beṉe' byo bi nac beṉe' c̱hegaque', gwzoa xtogaque', yesote' beṉe', \v 22 yesone' gwban, yesezelaže' gata' c̱hegaque' da' de c̱he beṉe' yoble, yesone' da' mal, yeseziye'e beṉe', yesone' bichle da' nac da' yeḻa' zto', yesacxi'ede' beṉe', yeseṉeye'e c̱he beṉe', yesaque' beṉe' ya'laže', yesone' xbab da' bi zaca'. \v 23 Yogo' da' mal qui chesechojen ḻo' laždao' beṉac̱h na' chonen cont bi nac lažda'ogaque' xilaže' len Diosen'. \s1 To no'ol zito' gwyejnilaže' Jesúsen' \r (Mt. 15:21-28) \p \v 24 Na' beza' Jesúsen' na' gwyeje' distritw gan' mbane ciuda Tiro na' ciuda Sidón. Na' gwyo'e to ḻo' yo'o na' goclaže' nono ṉeze, perw bi goc gone' cont bi goseṉezde'. \v 25 Cate ḻa' gwṉezete xṉa' to bi' no'ole bi' yo'o nyazbe' da' x̱igüen', na' gwyeje' na' bzoa xibe' xṉi'a Jesúsen'. \v 26 No'olen' goque' beṉe' zito', no'ole Sirofenicia. Gwyeje' gwṉabde' Jesúsen' yebeje' da' x̱igüe' yo'o nyaz bi' no'ol c̱hen'. \v 27 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Yogo'ze beṉe' zgua'tec chnežjue' da' chagw xi'iṉe'. Bi naquen güen yeque'e yeḻa' guagw c̱he xi'iṉe' na' gwnežjuen' yesagw beco' ca'. \p \v 28 Na' no'olen' gože'ne': \p ―Leczedo' can' gwnaon' X̱ana', perw ḻecze guaque gagw beco' be chi' xan mes bla'a da' chlažo' ḻo yo. \p \v 29 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Nacczen can' gwnaon', guac yeyejo', ba bechoj da' x̱igüen' yo'o nyaz bi' no'ol c̱hion'. \p \v 30 Cate' bežin ližen' ble'ede' de bi' no'ol daon' to ḻo cam, na' ba bechoj da' x̱igüen' yo'o nyazbe'. \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' cuež, beṉe' ḻecze bi goc ṉie' \p \v 31 Jesúsen' bezse'e gan' mbane Tiro na' gwdie' gan' nzi' Sidón na' yež ca' gan' mbane Decápolis, na' bežine' cho'a nisdao' c̱he Galilea. \v 32 Na' jasesane' to beṉe' byo beṉe' cuež na' bi goc ṉie', na' goseṉabe' x̱oa na' Jesúsen' yic̱hje'. \v 33 Nach Jesúsen' gwc̱he'ene' late' lchojiže' ga nono beṉe' nita', na' bde xbene' ḻo' nague' na' bži'en x̱ene' na' gwdane' ḻožen'. \v 34 Nach gwṉe'e ḻe'e yaba, bebande', na' gwne': \p ―¡Efata! ―zeje diža': ¡Byaljo! \p \v 35 Nach nag bena' besyeyaljon na' goc bende', na' ḻecze beyac ḻožen' na' goc gwṉie' binḻo. \v 36 Na' Jesúsen' gože' beṉe' ca' nono yese'e ca', perw ḻa'czḻa' gože' ḻegaque' ca', nachle goso'e diža' can' goca'. \v 37 Na' ḻeca besyebande', na' gosene': \p ―Yogon' chone' binḻo; chacte chone' cont chesyeyene beṉe' cuež ca' na' beṉe' ca' bi chac yeseṉe' chesyeṉie'. \c 8 \s1 Jesúsen' cho'e da' chagw tap mil beṉe' \r (Mt. 15:32-39) \p \v 1 Ca tiempa' besežagchgua beṉe' zan na' bibi de yesagüe'. Nach Jesúsen' goxe' beṉe' ca' gwleje' cont zjanaque' txen len ḻe' na' gože' ḻegaque': \p \v 2 ―Cheyaše'da' beṉe' qui, ḻe ba goc šoṉe ža zjanite' nga len neda' na' bibi de yesagüe'. \v 3 Še yeseḻa'ne' ližgaque' na' biṉa' yesagüe', chanez yesego'oṉe' yesec̱hoḻde', ḻe baḻe' za'aque' zito'. \p \v 4 Nach beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gose'ene': \p ―¿Nacxe goncho güe'chone' da' yesagüe' latje nga ga nono beṉe' nita'? \p \v 5 Na' Jesúsen' gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿Gaca' yetextilen' de c̱hele? \p Na' ḻegaque' gose'ene': \p ―Gažen. \p \v 6 Nach bene' mandadw yesebe' yogo'ḻoḻ ben' nitan' ḻo yo, na' gwxi'e da' gaž yetextil ca' na' be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Dios, nach bzoxjen' bnežjuen' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' ḻegaque' goseyisen' c̱he yogo'ḻoḻ beṉe' nita' na'. \v 7 Ḻeze zjano'e to c̱hop beḻ ya'a, na' Jesúsen' be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Diosen' c̱he beḻ ya'a ca' na' ḻeze goseyisen' c̱he yogo'ḻoḻ beṉe'. \v 8 Na' yogüe' gosagüe' na' goseljde'. Gwdena' bososše'e yegaže žome len late' güeje yeḻa' guagw da' bega'aṉ. \v 9 Beṉe' ca' gosagon' zjanaque' ca do tap mil beṉe'. Cate' ba besyedagüe', Jesúsen' gože' ḻegaque': ―“Nayežagcho”, \v 10 na' gwyo'e ḻo' barcon' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' gwyeje' do gan' mbane yež da' nzi' Dalmanuta. \s1 Beṉe' fariseo ca' gosaclaže' gon Jesúsen' to yeḻa' guac da' yesele'ede' ḻe'e yaba \r (Mt. 16:1-4; Lc. 12:54-56) \p \v 11 Na' beṉe' fariseo ca' gosezolagüe' chesediḻdiže' len Jesúsen'. Na' da' gosaclaže' yesagüe' xya c̱he' nach goseṉabde'ne' gone' to yeḻa' guac da' yesele'ede' ḻe'e yaba cont yeseṉezde' še da' ḻicze Diosa' gwseḻe' ḻe'. \v 12 Jesúsen' bebanchgüede' na' gwne': \p ―Ba ble'ele chona' yeḻa' guac. ¿Bixc̱hen' chṉable to yeḻa' guac da' le'ele cont ṉezele še Diosen' gwseḻe' neda'? Da' ḻi žia' le'e, bitwbi gona' da' le'ele. \p \v 13 Nach bcua'aṉe' ḻegaque' na' beyo'e ḻo' barcon' beze'e beyeje' yešḻa'a nisdaon'. \s1 Levadura c̱he beṉe' fariseo ca' \r (Mt. 16:5-12) \p \v 14 Beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen gosanḻaže' yeso'e da' yesagüe', na' totec yetextil zjano'e ḻo' barcon'. \v 15 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Ḻe gon xbab, ḻe gwsaca' len levadura c̱he beṉe' fariseo ca' na' len levadura c̱he Herodes. \p \v 16 Nach goseṉabe ḻježe' bixc̱hen' gwne' ca', na' gose' ḻježe': \p ―Gwne' ca' ḻe gague bi yetextil c̱hecho den'. \p \v 17 Jesúsen' gocbe'ede' xbab dan' chesone' na' gože'ne': \p ―¿Bixc̱hen' chacžejlaže'le da' bibi yetextil de? ¿Biṉa' šejni'ile, ṉeca chacbe'ele? ¿Nac c̱hac̱h lažda'olen' bi chejḻe'le? \v 18 ¿Bi chle'ele len yejlaole, ṉeca chenele len nagle? ¿Bi chjayze'ele? \v 19 Gwdisa' gayo' yetextil na' goquen c̱he gayo' mil beṉe', na' ¿bi chjayze'ele yebaḻe žome goc da' becho'oṉen da' botoble? \p Na' ḻegaque' gosene': \p ―Šižiṉw žome becho'oṉen da' botobto'. \p \v 20 ―¿C̱hixe caten' gwdisa' gaže yetextilen' lao tap mil beṉe'? ¿Yebaḻe žome gwža'te dan' botoblen'? \p Na' gosene': \p ―Gaže žomen'. \p \v 21 Nach gože' ḻegaque': \p ―¿Biṉa' šejni'iczele ṉa'a cho'a diža' c̱he dan' chososed chosolo'e beṉe' fariseo ca'? \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' lc̱hoḻ beṉe' Betsaida \p \v 22 Gwdechle besežine' Betsaida na' jasesane' to beṉe' lc̱hoḻ lao Jesúsen', na' gosata'yoede' ḻe' yeyone' ḻe'. \v 23 Na' bex̱ue' taca' beṉe' lc̱hoḻa' na' gwleje'ne' yež. Nach gwdebe' x̱ene' yejlagüen' na' gwx̱oa taquen' yic̱hje' na' gwṉabde'ne' še chle'ede' late'. \v 24 Beṉe' lc̱hoḻa' gwṉe'e na' gwne': \p ―Chle'eda' beṉe', na' chle'eda'ne' ca yag, perw chesa'aque'. \p \v 25 Nach Jesúsen' bex̱oa taque' yejlagüen' da' yoble, na' gwṉa'yaṉe' ben' na' beyaque', bele'etede' yogo' binḻo. \v 26 Nach Jesúsen' beseḻe' ḻe' liže', gože'ne': \p ―Bi yeyo'o lagüe yežen', ṉeca no yo'o da' nga. \s1 Pedron' gwne' Jesúsen' naque' Cristo ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'e \r (Mt. 16:13-20; Lc. 9:18-21) \p \v 27 Gwdena' gwyej Jesúsen' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen yež dao' ca' zjachi' do ga mbane ciuda da' nzi' Cesarea de Filipo. Na' chanez gwṉabde' beṉe' ca' zja'aclen ḻe': \p ―¿Bi chesena beṉe'? ¿Non' naca' neda'? \p \v 28 Ḻegaque' gose'ene': \p ―Baḻe' chesene' naco' Juan ben' bzoa beṉe' nis, yebaḻe' chesene' naco' Elías, na' yebaḻe' chesene' naco' yeto beṉe' be' xtiža' Dios cani'. \p \v 29 Na' gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿C̱hixe le'e? ¿no žale naca'? \p Pedron' gože' ḻe': \p ―Len' naco' Cristo ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'o. \p \v 30 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque' nono yese'e ca'. \s1 Jesúsen' gwdix̱jue'ede' gate' \r (Mt. 16:21-28; Lc. 9:22-27) \p \v 31 Na' gwzolao Jesúsen' bzejni'ide' ḻegaque' can' gac c̱hen', gože'ne': \p ―Da' zan da' saca'zi'a neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Na' beṉe' blao ca' chesenabia' nación c̱hechon' na' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés bi yesele'ede' neda' güen da' bi chesejḻe'e c̱hia', na' yesote' neda', perw gacch šoṉe ža yebana' ladjo beṉe' guat ca'. \p \v 32 Da' nga gwnen' zaca'laon. Na' Pedron' gwc̱he'e Jesúsen' ga nac lchojiže' na' gwzolagüe' chdiḻe' ḻe' dan' gwne' ca'. \v 33 Perw Jesúsen' gwyec̱hje' na' gwṉe'e beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, na' gwdiḻe' Pedron', gože'ne': \p ―¡Gwcuase ca'ale Satanás! Bi nsa'o xbab c̱he Diosen' san nsa'o xbab c̱he beṉac̱h. \p \v 34 Nach Jesúsen' goxe' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' yezica'chle beṉe' na' gože'ne': \p ―Note'teze beṉe' še chaclaže' gaque' neda' txen, cheyaḻa' chojyic̱hj cuine', ḻa'czḻa' saca'zi'e, na' gone' can' ṉia' neda'. \v 35 Note'teze beṉe' chacde' gone' cont bi saca'zi'e o cont nono yesot ḻe', benan' cuiayi', na' note'teze beṉe' chzanḻaže' cuine' saca'zi'e o gate' ṉe c̱hia' neda' o ṉec̱he xtiža' Diosen', ba de yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe. \v 36 ¿Bixe zejenṉa' to beṉe' ṉabi'e doxen yežlion' na' cuiaye'e bi gata' yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe? \v 37 Ḻe bi zoa nacle gon beṉac̱hen' c̱hixjue' cont gata' yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe. \v 38 Beṉe' ca' že' ṉa'a bi chesejnilaže' Diosen' na' chesonchgüe' da' xiṉj. Na' note'teze beṉe' še cheto'ede' par ye'e ḻježe' chejnilaže' neda', na' še cheto'ede' par gwzenague' xtižan', ḻecze ca' neda' yeto'eda' c̱he' par ṉia' naque' neda' txen, neda' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h. Yeto'eda' c̱he' cate' yida' da' yoble nsa'a yeḻa' zaca' juisyw c̱he X̱a' Diosen' na' nc̱hia' beṉe' ca' zjanac angl c̱he'. \c 9 \p \v 1 Ḻecze gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Da' ḻi žia' le'e, baḻle nita'le nga ṉa'a biṉa' gatle cate' žin ža le'ele Diosen' gwlo'e yeḻa' guac xen c̱hen' can' chnabi'en'. \s1 Bša' Jesúsen' ca goque' \r (Mt. 17:1-13; Lc. 9:28-36) \p \v 2 Gwde x̱op ža, Jesúsen' gwc̱he'e Pedro, Jacobo na' Juan na' ja'aque' to ḻo ya'a sibe, na' nono nochle ja'ac len ḻegaque'. Na' nite' besele'ede' bža' ca goc Jesúsen'. \v 3 Xaḻane' goquen da' šiš xila', gocten ca da' chactite; ḻa' c̱hibcho lache' yežlio nga bi yechojen gaquen šiš xila' catequen' goc xaḻanen'. \v 4 Na' concze besele'ede' da' Elías na' da' Moisés chosošalje' len Jesúsen'. \v 5 Nach Pedron' gože' Jesúsen': \p ―Maestro, ¡ḻeca güenṉa' zoacho nga! Gonto' šoṉe ranšw, to c̱hio', to c̱he Moisés, na' yeto c̱he Elías. \p \v 6 Ḻe beṉe' ca' zja'aclen Jesúsen' besežebchgüe', na' Pedroa' bi chacbe'ede' bin' že'. \v 7 Nach gwche' to bejw gan' niten' gwyec̱hjen ḻegaque', na' ḻo' bejon' gosende' gwna Diosen': \p ―Bengan' Xi'iṉa' beṉe' chacda'; ḻe gwzenag c̱he'. \p \v 8 Na' cate' goseṉe'e cue'ej cuiten' notno besele'ede', san toze Jesúsen' zie'. \p \v 9 Na' šlac chesyeyetje' ḻo ya'an, Jesúsen' gože' ḻegaque' notno yesi'e ca nac dan' besele'eden'. Gože'ne': \p ―Cate'ch ba bebana' ladjo beṉe' guat ca', nedan' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h, cana' güe'le diža' c̱hen. \p \v 10 Da'nan' gosezoe' šize, nono gose'e ca', perw na' goseṉabe ḻježe' bi zejen dan' gwne' yebane' ladjo beṉe' guat ca'. \v 11 Nach gose'e Jesúsen': \p ―Beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés chososedde' neto' chesene' zgua'tec da' Elías ben' gwzoa cani' cheyaḻa' yide' da' yoble cate' za' yedeṉabia' ben' seḻa' Diosen'. ¿Bixc̱hen' chesene' ca'? \p \v 12 Na' boži'e xtižen': \p ―Da' ḻiczen' zgua'tec Elíasna' yide' na' yeyo'e xṉeze yogo'ḻoḻ da' de yežlio nga. ¿Ṉezele bin' ža gan' nyoj Xtiža' Diosen' c̱hia' neda' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h? Žan saca'zi'a na' beṉe' zan bi yesejnilaže' neda'. \v 13 Na' žia' le'e, Elías ba bide' na' gosonde' ḻe' con ca gosaclaže', can' nyoj ḻe'e Xtiža' Diosen' žan can' cheyaḻa' gac c̱he'. \s1 Jesúsen' beyone' to bi' yo'o nyazbe' da' x̱igüe' \r (Mt. 17:14-21; Lc. 9:37-43) \p \v 14 Gwdena' besyežine' gan' nita' yezica'chle beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen, na' besele'ede' beṉe' zan zjanita' zjanyec̱hjde' ḻegaque', na' len beṉe' ca' chososed chosolo'ede' dan' bzoj da' Moisés chesediḻdiže' len ḻegaque'. \v 15 Na' cate' beṉe' ca' besele'ede' Jesúsen', yogüe' besyežejde' na' ja'acsese' bosoguape' ḻe' tiox. \v 16 Nach gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿Bin' chdiḻdiža'le len beṉe' ca'? \p \v 17 Na' to beṉe' nc̱hix̱e beṉe' ca' boži'e xtižen', gwne': \p ―Maestro, zedesana' bi' c̱hia' nga, yo'o nyazbe' da' x̱igüe' na' benen cont bi chac ṉebe'. \v 18 Gate'teze chdabe' chzenen ḻebe' na' chcho'oṉen ḻebe' ḻo yo, na' chbia bžina' cho'abe' na' chagwxej ḻaybe'. Na' ca' zej chedo fuerz c̱hebe'. Na' ba gwṉaba' lao beṉe' qui zjanaque' le' txen yesyebeje' da' x̱igüe' yo'o nyazbe', perw bitw gosaque'. \p \v 19 Na' Jesúsen' gože' beṉe' ca' že'na': \p ―¡Le'e beṉe' bi chejnilaže'! ¿Šna chyažjen soalena' le'e cont šejnilaže'le? ¿Batca' zelao ṉa'lagua' le'e? Ḻe yedesambe' nga. \p \v 20 Na' jasesane'be', na' cate' da' x̱igüen' ble'en Jesúsen', benen gwyazbe' šon, na' gwbix̱be' ḻo yo, chbix̱ chtoḻbe' na' chbia bžina' cho'abe'. \v 21 Nach Jesúsen' gwṉabde' x̱aben': \p ―¿Baḻ iz ba goc chacbe' ca'? \p Na' x̱aben' gwne': \p ―Cate' nacbe' bida'ote gwzolao chacbe' ca'. \v 22 Na' zan ṉi'a da' x̱igüen' chzaḻan' ḻebe' ḻo yi' na' ḻo nis cont goten ḻebe'. Da'nan' še guac yeyono'be', beyaše'šque neto' na' beyombe'. \p \v 23 Jesúsen' gože'ne': \p ―Cheyaḻa' šejnilažo' neda', ḻe yogo' da' chzelaže' beṉe' chesejnilaže' neda' chaquen. \p \v 24 Nach x̱aben' gwne' zižje: \p ―¡Chejnilaža' le', goclen neda' šejnilaže'cha'! \p \v 25 Na' cate' Jesúsen' ble'ede' chesežagchgua beṉe', gwdiḻe' da' x̱igüen' gožen': \p ―Da' x̱igüe', le' chono' cont bi' nga bi chenebe' na' bi chac ṉebe', neda' žia' yechojo'. Bsan bi' nga, na' bich yeyo'o yic̱hjlažda'oben'. \p \v 26 Na' da' x̱igüen' benen ga bosya'abe' na' benen ga gwyazbe' ca yeto šon, nach bechojen. Na' bin' bega'aṉbe' ca bi' guat, na' zan beṉe' gosene' gotben'. \v 27 Perw Jesúsen' bex̱ue' taca'ben' cont beyasbe', nach gwzechabe'. \p \v 28 Nach cate' Jesúsen' gwyo'e to ḻo' yo'o, beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gosebeje' ḻe' ca to lchojiže' na' goseṉabde' ḻe': \p ―¿Bixc̱hen' bi goc neto' yebejto' da' x̱igüen'? \p \v 29 Na' gože'ne': \p ―Cont yechoj da' x̱igüen' nac ca' cheyaḻa' gonḻe gwbas na' soatezle yoḻ güižle Dios. \s1 Da' yoble Jesúsen' gwne' gate' \r (Mt. 17:22-23; Lc. 9:43-45) \p \v 30 Cate' besyeya'aque' na', besyedie' distritw Galilea. Na' Jesúsen' goclaže' nono yeseṉeze, \v 31 ḻe chzejni'ide' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, che'e ḻegaque': \p ―Nedan' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h, yosodie' neda' ḻo na' beṉe' yesote'nda', perw yeyoṉ ža yebana' ladjo beṉe' guat ca'. \p \v 32 Perw bi gosejni'ide' bin' gože' ḻegaque', na' besežebe' yeseṉabde'ne'. \s1 Gosediḻdiže' gosene' noen' nac beṉe' blaoch \r (Mt. 18:1-5; Lc. 9:46-48) \p \v 33 Na' besežine' ciuda da' nzi' Capernaum, na' cate' besežine' yo'o gan' zoa Jesúsen' gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿Bixc̱hen' chdiḻdiža'le chanez? \p \v 34 Perw con gosenite' šižize, ḻe chanezan' gosediḻdiže' gosene' noen' nac beṉe' blaoch. \v 35 Nach Jesúsen' gwchi'e na' goxe' beṉe' šižiṉw ca' zjanaque' ḻe' txen, na' gože' ḻegaque': \p ―Še no le'e chaclaže'le gacle beṉe' žialao, cheyaḻa' gonḻe xbab bibi zaca'tecle, na' cheyaḻa' gon cuinḻe ca xmos yogo' beṉe' ḻježle. \p \v 36 Nach bex̱ue' to bidao' na' bzeche'be' gachoḻ ḻegaque', na' gwḻene'be' na' gože' ḻegaque': \p \v 37 ―Note'teze beṉe' chone' güen len to bidao' ca bi' nga ṉec̱he da' chejnilaže' neda', choncze' güen len neda'; na' noteze' chon güen len neda', choncze' güen len Dios ben' gwseḻa' neda'. \s1 Beṉe' bi chon chio' contr, txencza' chone' chio' \r (Mt. 10:42; Lc. 9:49-50) \p \v 38 Nach Juanṉa' gože'ne': \p ―Maestro, bežagto' to beṉe' cho'e lao' na' chebeje' da' x̱igüe' da' yo'o nyaz beṉe', na' bžonto' gone' ca', ḻe bi chone' chio' txen. \p \v 39 Na' Jesúsen' gwne': \p ―Bi gwžonḻe gone' ca', ḻe gague zoa to beṉe' gone' yeḻa' guac cho'e lan', yeyoža' ṉe' yeḻa' ya' c̱hia'. \v 40 Ḻe beṉe' bi chone' chio' contr, txencza' chone' chio'. \v 41 Chnia' le'e to da' zejen, note'teze beṉe' goṉe' le'e ḻa' to xiga'ze nis da' ye'ejle ṉec̱he chejnilaže' neda' na' ṉec̱he ṉezde' le'e nacle txen len neda', Diosen' gone' cont soacze' mbalaz da' ba goclene' le'e. \s1 Bitw co'yeḻa'cho beṉe' gone' da' xiṉj \r (Mt. 18:6-9; Lc. 17:1-2) \p \v 42 ’Note'teze beṉe' chon cont lažo' to beṉe' za' gwzolagüe' chejnilaže' neda' gone' da' xiṉj, yejṉi'acle yosoc̱heje' yene' to yiše xen na' yosozaḻe'ne' ḻo' nisdaon' clel ca da' gone' cont lažo' beṉe' yoble gone' da' xiṉjen'. \v 43 Na' še yeṉa'len' chonen cont gonḻe da' xiṉj, cheyaḻa' cuejyic̱hjle da' malen' chonḻe. Yejṉi'a bibi na'le zoa clel ca gonḻe da' xiṉjen' len ḻen. Na' yejṉi'a šjayzoale len Diosen' toḻi tocaṉe bi zoa šḻa'a taca'le clel ca yeyejle ḻo yi' gabiḻ dan' bi cheyol chenit nya' cuerp c̱helen'. \v 44 Na' gabiḻen' ṉeca chesat bzogan', ṉeca cheyol yin'. \v 45 Na' še ṉi'alen' chonen ga gonḻe da' xiṉj, ḻecze cheyaḻa' cuejyic̱hjle da' malen' chonḻe. Yejṉi'a bibi ṉi'alen' zoa clel ca gonḻe da' xiṉjen' len ḻen. Na' yejṉi'a šjayzoale len Diosen' toḻi tocaṉe bi zoa šḻa'a ṉi'alen', clel ca yeyejle ḻo' yi' gabiḻ dan' bi' cheyol chenit nya' cuerp c̱helen'. \v 46 Na' gabiḻen' bzoga' ca' bi chesatba', ṉeca cheyol yin'. \v 47 Na' še yejlaolen' chonen cont gonḻe da' xiṉj, cheyaḻa' cuejyic̱hle da' malen' chonḻen'. Yejṉi'a bibi yejlaolen' žia clel ca gonḻe da' xiṉjen' len ḻen. Na' yejṉi'a šjayzoale len Diosen' toḻi tocaṉe zoa šḻa'aze yejlaole clel ca yežinḻe ḻo yi' gabiḻen' žia chop ḻa'a yejlaolen'. \v 48 Ca nac gabiḻen', bi chesat bzogan', ṉeca cheyol yin'. \p \v 49 ’Ḻe dan' chyi chzaca'le yežlio nga chzejni'in le'e cont bi yeyejle ḻo yi' gabiḻ. Na' da' chyi chzaca'le zaca'leben ca zede' da' cheyaḻa' c̱hix̱e' yezj yogo' ṉi'a cate' chjasesane' yezj lao Diosen'. \v 50 Na' zeden' naquen güen, perw še bich bi zxi' naquen, ¿nacxe goncho cont yeyaquen zxi' da' yoble? Na' le'e cheyaḻa' gwyo gwc̱hejlaže'le dan' chyi chzaca'le na' cheyaḻa' soale binḻo tole yetole, na' še soale ca', zaca'leble ca to yeḻa' guagw da' yo'o zede'. \c 10 \s1 Jesúsen' bzejni'ide' bi cheyaḻa' yela'acho len no'ol c̱hecho \r (Mt. 19:1-12; Lc. 16:18) \p \v 1 Jesúsen' beze'e Capernaum na' gwyejche' gan' mbane distritw Judean' na' yešḻa'a yegw Jordánṉa'. Na' da' yoble besežag beṉe' zan gan' zoen' na' ḻecze da' yoble bsed blo'ede' ḻegaque' con can' choncze'. \v 2 Nach baḻ beṉe' fariseo ca' ja'aque' gan' zoa Jesúsen' gosaclaže' yesebeje'ne' diža' da' yosoc̱hine' cont yosožie'ne' xya c̱hoḻ, na' goseṉabde'ne' še guac to beṉe' yele'e len no'ol c̱he'. \v 3 Na' Jesúsen' boži'e xtižen', gwne': \p ―Ca nac dan' bzoj da' Moisésen', ¿nac bene' mandadw gonḻe? \p \v 4 Ḻegaque' gosene': \p ―Moisésen' gwne' cate' to beṉe' yele'e len no'ol c̱hen' cheyaḻa' c̱has to yiš da' gwnežjue' no'ol c̱he' ga güe'en diža' besyele'ena'. \p \v 5 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Moisésen' gwne' gac gonḻe ca' lagüe dan' nacle beṉe' güedenag len Diosen'. \v 6 Perw cate' gwxe yežlion', cate' bx̱e Diosen' yogo' da' de, bi goquen ca'. Ḻe nyojen žan: “Bene' ḻegaque', to beṉe' byo na' to no'ole.” \v 7 “Da'nan' beṉe' byon' gwsane' x̱axṉe'e cont soalene' no'ol c̱hen', \v 8 na' chope' yesaque' ca toz beṉe'.” Na' ca' bich yesac c̱hope' san toze'. \v 9 Da'nan' bi cheyaḻa' yesyele'e, ḻe Diosen' ba bcode' ḻegaque'. \p \v 10 Cate' besyežine' yo'o, beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen da' yoble goseṉabde'ne' bi zejen dan' ba gwne'. \v 11 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Note'teze beṉe' chele'e len no'ol c̱he' na' cheque'e no'ol yoble, chone' da' xiṉj, ḻe toz ca naquen šaca' gata'lene' no'ol c̱he beṉe' yoble. \v 12 Na' še no'olen' chsane' beṉe' c̱hen' na' cheque'e beṉe' yoble, ḻecze toz can' nac da' xiṉj da' chonen'. \s1 Jesúsen' gwṉabde' Diosen' gac güen c̱he bidao' ca' besežag \r (Mt. 19:13-15; Lc. 18:15-17) \p \v 13 Nach jasesane' bi' bixjw lao Jesúsen' cont x̱oa ne'e yic̱hjgacbe', perw beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gosediḻe' beṉe' ca' zjanc̱he'ebe'. \v 14 Na' cate' ble'e Jesúsen' can' gosonen' na' bže'e ḻegaque' na' gože'ne': \p ―Ḻe güe' latje yesid bidao' ca' lagua' nga na' bi gwžonḻe, ḻe beṉe' ca' zjanac ca bidao' quinga, ḻegaque' chosozenague' c̱he Diosen' cont chnabi'e yic̱hjlažda'ogaque'. \v 15 Da' ḻi žia' le'e, note'teze beṉe' cheyaḻa' yosozenague' c̱he Diosen' ca cheson bidao' cate' chosozenagbe' c̱he x̱axṉa'be', ḻe beṉe' bi yosozenague' ca', gwbat ṉabia' Diosen' yic̱hjlažda'ogaque'. \p \v 16 Nach gwḻene' to to bidao' ca' na' gwṉabde' Diosen' gac güen c̱hebe', gwx̱oa taquen' yic̱hjbe'. \s1 To beṉe' güego' bšaljlene' Jesúsen' \r (Mt. 19:16-30; Lc. 18:18-30) \p \v 17 Cate' Jesúsen' gwze'e ngüe'e nez, chxoṉjses to beṉe' jazoa xibe' lagüen' na' gwṉabde'ne': \p ―Maestro, le' naco' beṉe' güen. ¿Bi cheyaḻa' gona' cont gata' yeḻa' mban c̱hia' toḻi tocaṉe'? \p \v 18 Jesúsen' gože'ne': \p ―¿Bixc̱hen' žo' naca' beṉe' güen? Toze beṉe' güen zoa, na' ḻen' Dios. \v 19 Le' ṉezdo' da' none' mandadw goncho: “Bi gata'lenḻe no'ol bi nac no'ol c̱hele o beṉe' byo beṉe' bi nac beṉe' c̱hele; nono gotle; bi cuanḻe; bi güe'le diža' güenḻaže' c̱he beṉe' ḻježle; bi siye'le beṉe'; ḻe gap bala'aṉ x̱axṉa'le.” \p \v 20 Na' boži'e xtižen': \p ―Maestro, yogo' da' quinga chzenaga', gwzolagua' chonczan' cate' ṉe' nactia' bidao'. \p \v 21 Jesúsen' gwṉe'e beṉe' güegon' na' chacde' ḻe', na' gože'ne': \p ―Zoa to da' ṉe' chyažjen gono': šjayeto' yogo' da' de c̱hio' na' da' le'edo' c̱hen bnežjon beṉe' yaše'. Nach še gono' ca', cate' yežino' yaba gan' zoa Diosen' da' zaca'ch gata' c̱hio'. Na' še ba beyož beno' can' žia' le', nach yo'o gaco' neda' txen ḻa' saca'zi'o. \p \v 22 Na' cate' bene ben' dan' gwna Jesúsen', gocde' ḻeca zdebe naquen gone' can' gože'ne', na' beza'yaše', ḻe beṉe' gwṉi'achgua goque'. \p \v 23 Nach Jesúsen' gwṉe'e do cue'ej cuite' na' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Ḻeca zdeb naquen to beṉe' gwṉi'a gwzenague' c̱he Diosen' cont Diosen' ṉabi'e yic̱hjlažda'ogüe'. \p \v 24 Na' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen besyebande' can' gwnen', perw Jesúsen' goze'e ḻegaque': \p ―Xi'iṉa', beṉe' chesacde' zaca'chgua yeḻa' gwṉi'a c̱hegaquen', ḻeca zdebe naquen yosozenague' c̱he Diosen' cont ṉabi'e yic̱hjlažda'ogaquen'. \v 25 Bedao'ch te to be xen be nzi' camello to ḻo' nag yeše' clel ca to beṉe' gwṉi'a gwzenague' c̱he Dios cont Diosen' ṉabi'e yic̱hjlažda'ogüe'. \p \v 26 Cate' gosende' dan' gwne', ḻeca besyebande' na' gose' ḻježe': \p ―¿Noxen' šjayzoa len Diosen' še ca'? \p \v 27 Jesúsen' gwṉe'e ḻegaque' na' gože'ne': \p ―Bibi de da' gac yeson beṉac̱hen' cont šjasyenite' len Diosen', perw Diosen' guac gonen'; ḻe bi zoa da' ṉacho da' bi gac gon Dios. \p \v 28 Nach Pedron' gože'ne': \p ―Neto' ba gwlejyic̱hjto' yogo' da' de c̱heto' cont nacto' le' txen. \p \v 29 Jesúsen' boži'e xtižen': \p ―Da' ḻi žia' le', note'teze beṉe' ba gwlejyic̱hje' liže', beṉe' biše', zane', x̱e', xṉe'e, no'ol c̱he', xi'iṉe', o yežlio c̱he' ṉe c̱hia' neda' na' ṉec̱he chzenague' xtižan', \v 30 yežlio nga yonežjo Diosen' ḻe' to gayoa ca'te'le, yo'o, biše', zane', xṉe'e, xi'iṉe' na' yežlio, ḻa'czḻa' yesebe'na'ogüe' ḻe'. Na' cate' yežine' yaban' gata' yeḻa' mban' c̱he' toḻi tocaṉe. \v 31 Perw zan beṉe' zjanaque' beṉe' žialao ṉa'a, gwžin ža cate' yesaque' beṉe' bzebe; na' beṉe' zjanaque' beṉe' bzebe ṉa'a, gwžin ža cate' yesaque' beṉe' žialao. \s1 Da' yoble Jesúsen' gwne' yesote'ne' \r (Mt. 20:17-19; Lc. 18:31-34) \p \v 32 Zjangüe'e nez zja'aque' bso dan' zoa gaḻa'ze Jerusalénṉa' na' Jesúsen' žialagüe' lao beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. Ḻegaque' chesyebande' na' do chesežebze' zjana'ogüe' ḻe'. Nach da' yoble Jesúsen' goxe' beṉe' šižiṉw ca' ca'ale ga nac lchojiže' na' gože' ḻegaque' can' gac c̱hen'. \v 33 Gože'ne': \p ―Ṉa'a ba zejcho Jerusalén gan' yesone' neda' ḻo na' bx̱oz gwnabia' ca' na' ḻo na' beṉe' ca' chososed chosolo'ede' dan' bzoj da' Moisés, na' yesec̱hoglagüen' c̱hia' yesote' neda' na' yesone'nda' ḻo na' beṉe' bi zjanaque' beṉe' Israel, nedan' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h. \v 34 Yesezi'diže' neda', yesot yeseyine' neda', gosoži'enda' xene', na' yesote' neda', perw yeyoṉ ža yebana' ladjo beṉe' guat ca'. \s1 Jacobo na' Juan goseṉabe' to goclen lao Jesúsen' \r (Mt. 20:20-28) \p \v 35 Nach Jacobo len Juan, beṉe' ca' zjanac xi'iṉ Zebedeo, gosebigue' cuit Jesúsen' na' gose'ene': \p ―Maestro, chaclaže'to' gono' to goclen da' ṉabto'. \p \v 36 Na' gwṉabe Jesúsen' ḻegaque': \p ―¿Bi che'nele gona'? \p \v 37 Na' gose'ene': \p ―Ben cont cue'to' šḻa'a güeje cuito'na' cate' solao ṉabi'o. \p \v 38 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Le'e cabi ṉezele bi dan' chṉable. ¿Gwc̱hejlaže'le tele yeḻa' zi' yeḻa ya' ca dan' tia' neda' na' gac c̱hele can' gac c̱hia'? \p \v 39 Ḻegaque' gose'ene': \p ―Gwc̱hejlaže'to'. \p Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Da' ḻicze tele yeḻa' zi' yeḻa' ya' ca dan' tia' neda' na' gac c̱hele can' gac c̱hian'. \v 40 Perw bi naquen ḻo na' ṉia' non' cue' cuitan' cate' žin ža ṉabi'a, san yesebe' beṉe' ba mbej Diosen' gaquen c̱he'. \p \v 41 Cate' yeši beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gosende' xtiža'gaquen', beseloque' Jacobon' na' Juanṉa'. \v 42 Perw Jesúsen' goxe' yogüe' cont gosebigue' laogüen' na' gože' ḻegaque': \p ―Ṉezeczele beṉe' zjambeje' cont chesenabi'e to to nación na' beṉe' blao ca' chesone' byen chosozenag beṉe' c̱hegaque'. \v 43 Perw bi naquen ca' len le'e. San note'tezle chaclaže'le gacle beṉe' blao, cheyaḻa' gwzex̱jwlaže'le gaclenḻe beṉe' ḻježle. \v 44 Na' note'tezle chaclaže'le gacle beṉe' žialao, cheyaḻa' gon cuinḻe ca xmos yogo' beṉe' ḻježle. \v 45 Ḻe lencze neda', gwseḻa' Diosen' neda' golja' beṉac̱h, gague za'a cont yesaclen beṉe' neda', san za'a cont gaclena' beṉe', na' gwnežjw cuina' yesote' neda' ṉec̱he xtoḻa' beṉac̱hen'. \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' lc̱hoḻ ben' gože' Bartimeo \r (Mt. 20:29-34; Lc. 18:35-43) \p \v 46 Nach besežine' Jericó. Na' cate' Jesúsen' ba beze'e ciudan' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' len yezanch beṉe', do cho'a ciudan' chi' to beṉe' lc̱hoḻ chanez chṉabe' yosonežjo beṉe' ḻe' con gaca' da' chesezande'. Bena' le' Bartimeo na' naque' xi'iṉ to beṉe' le' Timeo. \v 47 Na' beṉe' lc̱hoḻa' cate' gocbe'ede' gwde Jesús beṉe' Nazaret gan' chi'ena', gwzolagüe' gwṉe' zižje gwne': \p ―¡Jesús, xi'iṉ diaža c̱he da' rey David, beyaše'laže'šca neda'! \p \v 48 Beṉe' zan gosediḻe' ḻe' cont bich yosye'e, perw bosya'adiache' gwne': \p ―¡Xi'iṉ diaža c̱he da' rey David, beyaše'laže'šca neda'! \p \v 49 Nach Jesúsen' gwleze' na' gwne': \p ―Ḻe gaxe'. \p Nach gosaxe' beṉe' lc̱hoḻa' na' gose'ene': \p ―Benc̱hac̱hlažo', gwzoža', ḻe chaxe' le'. \p \v 50 Nach gwcho'oṉe' lache' da' nx̱oa cože' na' bxite' jabigue' lao Jesúsen'. \v 51 Nach Jesúsen' gwṉabde' ḻe': \p ―¿Bi chaclažo' gonda' le'? \p Beṉe' lc̱hoḻa' boži'e xtižen': \p ―Maestro, che'nda' yele'eda'. \p \v 52 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Guac yeyejo'. Dan' chejnilažo' neda' ba beyac yejlaguon'. \p Na' ḻa' bele'ete beṉe' lc̱hoḻa', na' gwda'ogüe' Jesúsen'. \c 11 \s1 Jesúsen' gwyo'e ciuda Jerusalén \r (Mt. 21:1-11; Lc. 19:28-40; Jn. 12:12-19) \p \v 1 Cate' ba zoa yesežine' Jerusalén, besežine' gan' zjachi' yež dan' zjanzi' Betfagé na' Betania na' gan' zoa ya'a da' nzi' Ya'a Olivos. Na' Jesúsen' gwseḻe' c̱hop beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen mandadw, \v 2 gožgaque'ne': \p ―Ḻe šja'ac yež dan' chi' gaḻa'ze, na' cate' žinḻen' na' yeželele to burr dao' da'ba' yag be nono ṉa' cuia. Ḻe sežba' na' ḻe c̱he'ba' nga. \v 3 Na' še no chṉab bic̱hen' chonḻe ca', ḻe ye'e: “X̱anto' chyažjde'ba'”, na' ḻa' gwzantecze'ba'. \p \v 4 Nach gosa'aque', na' besele'ede' burron' da'ba' yag to cho'a yo'o cuit ga xoa to nez, na' goseseže'ba'. \p \v 5 Na' baḻ beṉe' ca' nita' na' gose'ene': \p ―¿Bixen' chonḻe? ¿Bixc̱hen' chsežle burron'? \p \v 6 Nach bosyoži'e xtižen' can' gož Jesúsen' ḻegaque', na' goso'e latje goseseže'ba' cont gosec̱he'eba'. \v 7 Nach gosec̱he'e burron' lao Jesúsen' na' gosex̱oa xagaque' cože'ban' na' gwžia Jesúsen' ḻeba'. \v 8 Na' beṉe' zan gosonxene' Jesúsen' goseyix̱jw no xagaque' ḻo nez cont blej burron' ḻen na' yebaḻe' gosec̱hogue' xoze' yag na' goseyix̱juen' ḻo neza'. \p \v 9 Beṉe' zjažialao na' ḻecze beṉe' za'ac cože' gosezolagüe' bososye'e, gosene': \p ―¡Ḻeca zaca'chgua benga! ¡Mbalaz ben' za' nga nseḻa' X̱ancho Diosen' ḻe' cont ṉabi'e! \v 10 ¡Mbalaz yeḻa' gwnabia' c̱he' da' nse'e, ḻe' ṉabi'e ca da' x̱ozxta'ocho David! ¡Ḻeca zaca'chgua Dios ben' zoa yaban'! \p \v 11 Can' goc, Jesúsen' gwyo'e Jerusalén, na' ḻecze gwyo'e chyo'o c̱he yodao' blaon'. Na' beyož gwṉe'e yogo'ḻoḻ da' de na', beyeje' Betania len beṉe' šižiṉw ca' ba gwleje' cont zjanaque' ḻe' txen, ḻe ba zoa gaḻ. \s1 Jesúsen' gwne' gacxi'a yag yix̱güigw da' bibi žia \r (Mt. 21:18-19) \p \v 12 Beyec̱hj ža cate' besyeya'aque' Betania, Jesúsen' gwdone'. \v 13 Na' zito' ble'ede' to yag yix̱güigw da' žia ḻaga', na' jaṉe'e še žia yaguen' yix̱güigw, na' bibi bželde', san ḻaga'ze ca' da' žian, ḻe gague canan' chesebia yix̱güigon'. \v 14 Nach Jesúsen' boḻ güiže' yag yix̱güigon', gožen': \p ―Noch no gagw da' chbio' le'. \p Na' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gosende' can' gwnen'. \s1 Jesúsen bešaše' beṉe' ca' cheson ya'a chyo'o yodaon' \r (Mt. 21:12-17; Lc. 19:45-48; Jn. 2:13-22) \p \v 15 Gwdena' besežine' Jerusalén. Na' cate' gwyo'o Jesúsen' chyo'o yodao' blaon', gwzolagüe' bešaše' beṉe' ca' chesote' na' beṉe' chesa'o na'. Na' bchix̱e' xmes beṉe' ca' chosoša' mechw na' yag ga chesebe' beṉe' ca' chesote' ngolbex. \v 16 Na' bi be'e latje yesex̱oa xṉez beṉe' zjanoa' yoa' chyo'o yodaon'. \v 17 Na' bsed blo'ede' beṉe' ca' že' na', gože'ne': \p ―Nyojcze Xtiža' Diosen' žan: “Yesene' ližan' naquen latje gan' šja'ac beṉe' yogo' nación yosoḻ güiže'nda'”, perw le'e ba benḻen ca to latje ga že' beṉe' gwban. \p \v 18 Na' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés gosende' can' gwnen', na' goseyiljwlaže' nacle yesone' yesote'ne'. Ba chesežebe' Jesúsen', ḻe yogo' beṉe' besyežejde' can' bsed blo'eden'. \v 19 Perw na' cate' goḻ, Jesúsen beze'e ciudan'. \s1 Gwbiž yag yix̱güigon' \r (Mt. 21:20-22) \p \v 20 Beyec̱hj ža šezil, gosedie' na' besele'ede' yag yix̱güigon' ba gwbižen lente loen. \v 21 Nach Pedron' jayze'ede' na' gože' Jesúsen': \p ―Maestro, gwṉa' yag yix̱güigw dan' gwnao' gacxi'an, ba gwbižen. \p \v 22 Jesúsen' boži'e xtižen': \p ―Ḻe šejnilaže' Dios. \v 23 Da' ḻi žia' le'e, note'teze beṉe' ye'e ya'a nga: “Gwcuase nga na' jayzoa ḻo' nisdao'”, še bi chacžejlaže' ḻo' yic̱hjlažda'ogüe', san chejnilaže' Diosen', guacczen. \v 24 Da'nan' žia' le'e, yogo'te da' ṉable cate' choḻ güižle Dios, ḻe šejḻe' guaqueczen, na' ḻe gacczen. \v 25 Na' cate' choḻ güižle Dios, še zoa da' chac c̱hele len beṉe' yoble, ḻe yezi'xen c̱he', cont ḻecze ca' X̱acho Dios ben' zoa yaba yezi'xene' c̱he xtoḻa'le. \v 26 Perw še le'e bi yezi'xenḻe c̱he beṉe', X̱acho Dios beṉe' zoa yaba bi yezi'xene' c̱he xtoḻa'le. \s1 Yeḻa' gwnabia' c̱he Jesúsen' \r (Mt. 21:23-27; Lc. 20:1-8) \p \v 27 Nach ja'aque' Jerusalén da' yoble, na' šlac chda Jesúsen' chyo'o yodao' blaon' jasebiga' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés na' len beṉe' gole blao' ca' chesenabi'e naciónṉa'. \v 28 Na' goseṉabde' ḻe': \p ―¿Bi yeḻa' gwnabia' napo' chono' da' qui? ¿No beṉ yeḻa' gwnabian' cont chonon'? \p \v 29 Jesúsen' boži'e xtižen', gwne': \p ―Ḻeze de to da' ṉabda' le'e na' še yoži'ile xtižan', nach ṉia' le'e bi yeḻa' gwnabia' chonḻendan'. \v 30 ¿No gwseḻa' da' Juanṉa' bzoe' beṉe' nis? ¿Dios nan' gwseḻe'ne' še beṉac̱hen'? Ḻe yoži'i xtižan'. \p \v 31 Nach ḻegacze' gose' ḻježe': \p ―Še ye'chone' Dios gwseḻe' ḻe', na' ye'e chio': “¿Bixc̱hen' ca gwyejḻe'le c̱he'?” \v 32 Bi gac ye'chone' beṉac̱h gwseḻa' ḻe'. \p Gosene' ca' da' besežebe', ḻe yogo'te beṉe' že' na' gosejḻe'e Diosen' gwseḻe' da' Juanṉa' be'e xtiže'na'. \p \v 33 Nach gose'e Jesúsen': \p ―Bi ṉezeto'. \p Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Ḻecze neda' bi yapa' le'e bi yeḻa' gwnabian' chonḻenda' da' ca'. \c 12 \s1 Jempl c̱he beṉe' güen žin ben' gosaque' beṉe' mal \r (Mt. 21:33-46; Lc. 20:9-19) \p \v 1 Nach Jesúsen' gwzolagüe' choe'lene' ḻegaque' diža' chzoe' jempl, na' gože' ḻegaque': \p ―Gwzoa to beṉe' goze' to cue' xen yag uvas na' gwlo'en le'ej. Na' bene' to ga yesesie' uvasen' cont choj x̱isen', na' bene' yeto da' sibe ca to campanario ga yesecua' beṉe' yosogüia yeseṉe'e yag ca'. \p ’Nach bcua'aṉe' yežlion' ḻo na' beṉe' yesonši'e yag uvasen', na' gwze'e gwyeje' zito'. \v 2 Na' cate' bžin ža yosyotobe' cosešen', gwseḻe' to xmose' lao beṉe' ca' nac ḻo na'gaque' yag uvasen' cont yosonežjue'ne' to tlacw coseš dan' yesyezi'en. \v 3 Perw na' beṉe' ca gosezene' mosen' gosot goseyine'ne', na' to ga'alze' bosyose'ene' bibi goso'ene'. \v 4 Nach x̱an yežlion' da' yoble gwseḻe' yeto xmose'; perw benga bosožie'ne' yej, gosone' güe' yic̱hje' na' gosonde' ḻe' zgot. \v 5 Nach x̱an yežlion' gwseḻa'che' yetoe', na' benga gosottecze'ne'. Gwdena' gwseḻa'che' beṉe' zan, na' baḻe' gosot goseyine' ḻe' na' yebaḻe' gosottecze'ne'. \p \v 6 ’Ṉe' zoa yeto beṉe' biṉa' seḻe', bena' xi'iṉe' beṉe' chacchgüede', na' bzebte gwseḻe' ḻe', ḻe bene' xbab: “Yesezi'e xtižen'.” \v 7 Perw beṉe' ca' gose' ḻježe': “Bengan' yega'aṉlene' yežlio nga cate' gat x̱en'. Ḻe da gotchone' cont yega'aṉlenchon.” \v 8 Na' gosezene'ne', gosote'ne', na' besyebeje' cuerp c̱hen' gan' že' yag ca', bosozaḻen' ga yoble. \p \v 9 Nach Jesúsen' gwṉabe': \p ―¿Bi chaquele? ¿Nacxe gon x̱an yežlion' len beṉe' ca' bocua'aṉlene' yag uvas c̱hen'? Šeje' šjetoe' ḻegaque', na' yodie' yežlion' ḻo na' beṉe' yoble. \p \v 10 ’¿Biṉa' gwlable ga nyoj Xtiža' Diosen'? žan quinga: \q1 Yej dan' bi gosaclaže' beṉe' güen yo'o ca' yosoc̱hine', \q1 ḻen ba naquen yej squin. \q1 \v 11 Da' nga ben X̱ancho Dios, na' naquen to da' yežejecho. \p \v 12 Nach gosaclaže' yesezene' Jesúsen', ḻe gosacbe'ede' be'e jemplna' ṉec̱he dan' bi chesejnilaže' ḻe'. Perw besežebe' še bi yesone beṉe' ca' nžaguen' ḻegaque', da'nan' bosocua'aṉe'ne' na' besyeya'aque'. \s1 Ca nac c̱he dan' cheyaḻa' gaxjw \r (Mt. 22:15-22; Lc. 20:20-26) \p \v 13 Gwdena' goseseḻe' baḻ beṉe' fariseo na' baḻ beṉe' ca' goseda' Herodes cont yesebeje' Jesúsen' diža' da' yosode'ede' cont yesagüe' xya c̱he'. \v 14 Beṉe' ca' ja'aque' na' gose'ene': \p ―Maestro, ṉezeto' zoatezo' cho'o diža' ḻi na' bi chono' cuent bi ža beṉe', ḻe toze can' chono' len note'teze beṉe'. Na' ṉezeto' diža' ḻi cho'o chsed chlo'edo' beṉe' can' chazlaže' Diosen' goncho. Da'nan' zedeṉabeto' le' ¿naquen binḻo no c̱hixjo da' cheyaḻa' c̱hixjo c̱he ben' nac ḻa'zelagüe beṉe' gwnabia' ben' chi' Roma? ¿Gwdixjwton', še bi c̱hixjwton'? \p \v 15 Jesúsen' gocbe'ede' gague do lažen' chese'ene' ca', san chesaclaže' yesonḻede' ḻe' len xtiža'gaquen', nach gože'ne': \p ―¿Bixc̱hen' chaclaže'le yoslažo'le neda' len xtižan'? Ḻe goṉ neda' to mechw cont ṉa'an. \p \v 16 Na' goso'enen', na' cate' ble'eden' na' Jesúsen' gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿No lao dan' da' ḻe'e mechw nga? na' ¿no la dan' nyoj ḻe'en ni? \p Nach bosoyoži'en gose'ene': \p ―C̱he César ben' nac ḻa'zelagüe beṉe' gwnabian' ben' chi' ciuda Roman'. \p \v 17 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Ḻe gwnežjo beṉe' gwnabian' da' nac c̱he beṉe' gwnabia', na' ḻe gwnežjo Dios da' nac c̱he Dios. \p Na' besyebande' can' boži'e xtižen'. \s1 Goseṉabde' ḻe' bi zejen dan' yesyeban beṉe' guat ca' \r (Mt. 22:23-33; Lc. 20:27-40) \p \v 18 Nach besežin baḻ beṉe' saduceos gan' zoa Jesúsen'. Beṉe' ca' chesene' beṉe' guaten' bich yesyebane'. Nach goseṉabde' ḻe', gose'ene': \p \v 19 ―Maestro, da' Moisésen' bzoje' can' cheyaḻa' goncho, gwne' še to beṉe' byo gate' na' chzeb no'ol c̱hen' perw na' nono bi' güezeb chga'aṉ, na' beṉe' biše' ben' ba got cheyaḻa' yošagna'lene' no'ol güezeba' cont yesenita' xi'iṉ diaža c̱he da' bišen'. \v 20 Gosenita' beṉe' gosac gaž biše'. Na' beṉe' nechua' bšagne'e, na' gote' nono xi'iṉe' gwnita'. \v 21 Na' beṉe' gwchopa' bošagna'lene' no'ol güezeba', na' ḻecze gote' nono xi'iṉe' gwnita'. Ḻecze ca' goc len beṉe' gwyoṉa'. \v 22 Na' ca' goc gosedaš beṉe' gaža' bosošagna'lene' no'ola', na' ṉe toe' ca gosezoa xi'iṉe' len ḻe'. Gwde gosat yogo'ḻoḻ beṉe' ca', ca beyožen got len no'ola'. \v 23 Gož neto', cate' yesyebane' ladjo beṉe' guat ca' ¿nox beṉe' ca' soalene' no'ola' ca xo'ole'? ḻe yogo' beṉe' gaža' bosošagna'lene' ḻe'. \p \v 24 Nach Jesúsen' boži'e xtižen', gwne': \p ―Clelen' chonḻe xbab dan' žale ca', ḻe bi ṉezele can' ža Xtiža' Dios da' nyojen, ṉeca nombia'le yeḻa' guac c̱hen'. \v 25 Cate' yesyeban beṉe' guat ca' bich yosošagna' beṉe', ṉeca yosonežjo xi'iṉe' no'ol gwšagne'e, ḻe yesaque' ca angl beṉe' zjazoa yaba. \v 26 Na' ca nac dan' yesyeban beṉe' guat ca', ¿biṉa' gwlable gan' bzoj da' Moisés, can' gož Diosen' ḻe' caten' boḻ güiže'ne' to ḻo yag yeše' dao' da' chey? Gože'ne': “Neda' naca' Dios ben' chonxen Abraham, ben' chonxen Isaac, na' ben' chonxen Jacob.” \v 27 Beṉe' guat ca' bi chesonxene' Diosen', san beṉe' zjamban. Na' ca nac le'e, ḻeca clelen' chonḻe xbab. \s1 Da' nac da' žialao da' cheyaḻa' goncho \r (Mt. 22:34-40) \p \v 28 Ḻeze bžin to beṉe' bsed blo'ede' ley dan' bzoj da' Moisés, beṉe' bende' caten' chesežeše' len Jesúsen', na' ṉezde' boži'icze Jesúsen' xtiža'gaquen' binḻo. Na' bena' gwṉabde'ne': \p ―¿Non' nacch da' žialao da' zjanyojen da' ža Diosen' cheyaḻa' goncho? \p \v 29 Jesúsen' boži'e xtižen' gože'ne': \p ―Da' nga nacch da' žialao lao yogo'ḻoḻen, žan: “Ḻe gwzenag beṉe' Israel gualaž c̱hia', toze X̱ancho Dios naque' beṉe' zaca' gonxencho. \v 30 Da'nan' cheyaḻa' gaquecho X̱ancho Diosen' con ca zelao chejni'icho, do yic̱hj do laže'cho, do fuerz valor c̱hecho.” Ḻenṉa' naquen da' žialao lagüe da' ca' ža Diosen' cheyaḻa' goncho. \v 31 Na' da' gwchopen' zejgaḻan' ca', gan' žan': “Cheyaḻa' gaque ḻježcho ca chaque cuincho.” Bich bi de da' že' cheyaḻa' goncho da' zaca'ch ca da' qui. \p \v 32 Nach ben' chsed chlo'e dan' bzoj da' Moisésen' gwne': \p ―Ca'yaṉen' naquen, Maestro. Da' ḻicze can' gwnaon'. Toze X̱ancho Dios zaque' gonxenchone', na' noch no zoa beṉe' zaca'ch ca ḻe'. \v 33 Na' še gaquecho Dios, con ca zelao chejni'icho, do yic̱hj do laže'cho, do fuerz valor c̱hecho, na' gaque ḻježcho ca chaque cuincho, ḻenṉa' zaca'chen ca yogo' da' choncho chotcho no beyix̱e' na' chzeychoba' chonxencho Diosen'. \p \v 34 Nach cate' gocbe'e Jesúsen' boži'icze' xtižen' to ḻicha, gože'ne': \p ―Gague da' xen chyažjen cont ṉabdo' Diosen' ṉabi'e yic̱hjlažda'oguon'. \p Na' ṉe yetoe' bich beseyaxjde' bichle yeseṉabde' Jesúsen'. \s1 Criston' naque' xi'iṉ diaža c̱he da' rey David \r (Mt. 22:41-46; Lc. 20:41-44) \p \v 35 Jesúsen' bsed blo'ede' chyo'o yodaon', gwne': \p ―¿Nacxec̱hen' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés chesene' Criston' ben' gwlej Diosen' cont yedeṉabi'e naque xi'iṉ diaža c̱he da' rey David? \v 36 Cuin Daviden' gwne' can' blo'e Spiritw c̱he Diosen' ḻe': \q1 X̱ancho Dios gože' X̱anan': \q1 “Gwche'edo' cuita' nga ṉabi'acho txen, \q1 na' gona' cont yogo' no chesegue'e le' yosozex̱jw yic̱hje' yosozenague' c̱hio'.” \m \v 37 ¿Nacxe gac ṉacho Criston' naque' xi'iṉ diaža c̱he da' David? ḻe cuin Davin' gože' ḻe': “X̱ana'”. \p Na' zjanyanchgua beṉe' ca' chosozenag xtižen', na' besyebede' xtižen'. \s1 Jesúsen' bcuiše' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj Moisés \r (Mt. 23:1-36; Lc. 11:37-54; 20:45-47) \p \v 38 Jesúsen' caten' chsed chlo'ede' ḻegaque' gwne': \p ―Ḻe gwsaca' cont bi gonḻe can' cheson beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés, ḻe chesyebede' chesaše' zjanyaze' lache' toṉ, na' chesyebede' chesap beṉe' ḻegaque' bala'aṉ cate' chesyežague' lagüe ya'a. \v 39 Chesyebede' chesebi'e gan' chesebe' beṉe' blao cate' chja'aque' yodao' na' cate' chac ḻṉi. \v 40 Ḻegaque' cheseque'e yo'o c̱he no'ol güezeb ca', na' cate' chosoḻ güiže' Dios, sša cheso'e diža' cont yesaque beṉe' ḻeca chesonxene' Diosen'. Beṉe' can' yesacche' castigw clel ca yezica'chle beṉe' güen da' xiṉj. \s1 To no'ol güezebe be'e Diosen' xmechue' \r (Lc. 21:1-4) \p \v 41 Na' šlac zoa Jesúsen' chyo'o yodaon', gwchi'e gaḻa'ze gan' xoa caj gan' chesegüe'e mechw c̱he yodaon', na' chṉe'e can' chesego'o beṉe' mechw. Na' zan beṉe' gwṉi'a ca' chesegüe'e da' zc̱ha'o mechw. \v 42 Ca' chac, cate' bžin to no'ol güezebe beṉe' yaše', gwlo'e c̱hop mechw dao' da' bibi zaca'tec. \v 43 Nach Jesúsen' goxe' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' gože'ne': \p ―Da' ḻi žia' le'e, no'ol güezebe yaše' nga ba gwlo'oche' mechw da' zaca'ch len Diosen' clel ca yogo' beṉe' ca' chesego'o mechw ḻo' cajen', \v 44 ḻe yogo' ḻegaque' chesegüe'e da' checho'oṉen ḻo yeḻa' gwṉi'a c̱hegaquen', perw no'ol nga, ḻo yeḻa' yaše' yeḻa' zi' c̱he' gwlo'e yogo' da' de c̱he' da' chacbanḻende'. \c 13 \s1 Jesúsen' gwne' gwžin ža yosyoc̱hiṉje' yodao' blaon' \r (Mt. 24:1-2; Lc. 21:5-6) \p \v 1 Cate' cheza' Jesúsen' yodao' blaon' to beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gože'ne': \p ―¡Maestro, gwṉa'šc catec xdan zjanac yej qui na' yo'o qui! \p \v 2 Na' Jesúsen' boži'e xtižen', gože'ne': \p ―Ca nac yo'o xen qui chle'echo, žin ža cate' ṉe to yej da' zjancua' nga ca yega'aṉ zjancua' cože' ḻježen. Yogon' yosyoc̱hiṉje'. \s1 Can' gac cate' ba zoa yeyož yežlion' \r (Mt. 24:3-28; Lc. 21:7-24; 17:22-24) \p \v 3 Nach ja'aque' Ya'a Olivos gan' nḻa' yodao' blaon'. Na' cate' ba chi' Jesúsen' ḻo ya'an len Pedro na' Jacobo, na' Juan na' Andrés, beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, ḻegaque' gose'ene' šižize: \p \v 4 ―Che'neto' ṉao' neto' batcan' gac da' ca'. ¿Nac gac ṉezeto' cate' ba zoa gac yogo' da' ca'? \p \v 5 Jesúsen' boži'e xtižen', gwne': \p ―Ḻe gwsaca' cont nono siye' le'e. \v 6 Ḻe beṉe' zan yesaš yežlio nga yesaclaže' yosoḻane' xlatja' nga, yesene': “Nedan' naca' Cristo ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'e.” Na' yeseziye'e beṉe' zan. \p \v 7 ’Na' cate' yenele chac gwdiḻe nile nale, o yenele guac gwdiḻe, bi žeble, ḻe can' cheyaḻa' gac. Perw gague ḻenṉa' ṉacho ba bžin ža yeyož yežlion'. \v 8 Ḻe yesediḻ to yež len yeto yež yoble na' to nación len yeto nación yoble, na' zan cuen ga x̱o'chgua ḻo yežlion', na' gata' gwbin na' yesebec beṉe' žaš. Na' da' qui gac cate' za' solao gata' yeḻa' zi'. \p \v 9 ’Na' ḻe gwsaca' can' gonḻe, ḻe yesoṉe' le'e ḻo na' beṉe' gwnabia' ca' cont yesot yeseyine' le'e ḻo' yodao' c̱hegaquen', na' dan' chejnilaže'le neda' nita' beṉe' yesec̱he'ex̱ox̱je' le'e no lao rey no lao nochle beṉe' gwnabia', na' can' güe'lenḻe ḻegaque' xtižan'. \v 10 Ḻe za' te c̱he yežlion', xtiža' Diosen' cheyaḻa' gas ḻaḻjen doxen yežlion'. \v 11 Na' cate' yesezene' le'e na' yesec̱he'e le'e lao beṉe' gwnabia' ca', bi cuec yic̱hjle nac yoži'ile xtiža'gaquen', ṉeca gonḻen xbab. San ḻe ṉa con da' ye' Diosen' le'e ṉale ḻo hor na'teze, ḻe gague le'eczen' ṉele, san Spiritw c̱he Diosen' goṉen ga ṉale bin' cheyaḻa' ṉale. \v 12 Cana' baḻ beṉac̱h yesec̱hje' yesone' beṉe' biše' golje' ḻo na' beṉe' yesot ḻegaque', na' nita' beṉe' yesone' xi'iṉgaque' ḻo na' beṉe' yesot ḻegacbe', na' nita' beṉe' yesone x̱axṉe'e ḻo na' beṉe' yesot ḻegaque'. \v 13 Yogo'ze beṉe' yesegue'ede' le'e dan' chejnilaže'le neda', perw note'tez le'e gwyo gwc̱hejlaže'le cont bi cuejyic̱hjle dan' chejnilaže'le neda' žin žate gatle, nach šjayzoale len Diosen'. \p \v 14 ’Da' Daniel ben' gwdix̱jue'ede' xtiza' Dios bzoje' c̱he da' zbanchgua da' gwx̱iṉjen latje gan' chonxencho Diosen'. Na' cate' le'e le'ele ba zoa dan' gan' bi cheyaḻa' soan, cana' beṉe' yesenita' distritw Judea cheyaḻa' yosoxoṉje' šja'aque' do ya'adao'. (Beṉe' gwlaben' cheyaḻa' šejni'iden'.) \v 15 Na' beṉe' chda do yic̱hjo' c̱he liže' žana', bi yeyetje' yotobe' xšinḻaze' ca' že' ližen', con yoxoṉje'. \v 16 Na' beṉe' chda yix̱e' bi yeyej liže' šjayxi' xaḻane'. \v 17 ¡Nyaše'chguaze zjanac no'ol ca' zjanoa' xi'iṉ, na' no'ol ca' ṉe' chosoguaže' bidao' ḻo ža ca'! \v 18 Ḻe ṉab lao Dios bi yažjen gwxoṉjle caten' chac zag, \v 19 ḻe yesaquen ža da' ḻeca yesaḻe' beṉe'. Cate' bx̱ete Diosen' yežlio na' ža ṉa'aža nono ṉa' gaḻe' ca', ṉeca žinḻažen' yesaḻe'de' ca' da' yoble. \v 20 Na' šaca' X̱ancho Diosen' bi yozaše' žan' yesac ca', notno yela, perw yozašen' ṉec̱he chacde' beṉe' ca' chesejnilaže' ḻe', beṉe' ba gwleje' zjanaque' xi'iṉe'. \p \v 21 ’Cana' še no ye' le'e: “Ḻe ṉa'šc, nga zoa Cristo ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'e”, o “Ḻe ṉa'šc, na' zoe'”, bi šejḻe'le. \v 22 Ḻe yesaš beṉe' gwxiye' beṉe' yesaclaže' yosoḻane' xlatja' nga, na' yeson cuine' ca beṉe' chesoe' xtiža' Dios. Na' yesone' yeḻa' guac da' yesele'e beṉe' na' bichle da' zaca' yesyebande' cont yeseziye'e ḻegaque', na' len beṉe' ca' ba gwlej Diosen' zjanaque' xi'iṉe' yesaclaže' beṉe' gwxiye' ca' yeseziye'e šaca' gac yeseziye'e ḻegaque'. \v 23 Perw ca nac le'e, ḻe gwzenag, ḻe ba gwdix̱jue'eda' le'e yogo' can' gac. \s1 Can' gac cate' ben' gwseḻa' Diosen' golje' beṉac̱h yide' da' yoble \r (Mt. 24:29-35, 42-44; Lc. 21:25-36) \p \v 24 ’Perw ca nac ža ca' cate' yeyož gaḻe'le can' gwnia', gwbižen' yeyaquen c̱hoḻ na' bion' bich gwseṉin'. \v 25 Na' beljw ca' yeselažon' ḻe'e yaban', na' yogo' da' chle'echo ḻe'e yaban' yesaquen ca chac yežlion' cate' chxo'. \v 26 Nach beṉe' že' yežlion' yesele'ede' neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h za'a ladjo bejon' len yeḻa' guac xen na' yeḻa' beṉe' zaca' juisyw c̱hian'. \v 27 Nach seḻa' angl c̱hian' yosyotobe' yogo' beṉe' ca' ba gwleja' cont zjanaque' neda' txen gate'teze nite' doxen ḻo yežlion', ga zelao nac zito'. \p \v 28 ’Ḻe gwzenag c̱he jempl nga c̱he yag yix̱güigon': Cate' ba chzolao chebešjw yaguen' na' chelan' ḻaga' che'eṉ dao', ṉezele ba za' lagüe ba. \v 29 Na' ḻecze cate' le'ele ba chac da' mal ca' ba gwnia', cana'ch ṉezele ba za' juisyw, ba zoa gaḻa'. \v 30 Da' ḻi žia' le'e, biṉa' yenit diaža c̱he le'e nita'le ṉa'a cate' yeyož gac yogo'ḻoḻ da' ca'. \v 31 Ḻe'e yaban' na' yežlion' yesede c̱hen, perw ca nac xtižan', gague da' te cbi gac can' žanṉa'. \p \v 32 ’Perw nono ṉeze bi ža bi horen' gac ca', ṉe angl ca' nita' yaba, ṉeca neda' naca' Xi'iṉ Diosen' bi ṉezda'. Toze X̱a' Dios ṉeze. \p \v 33 ’Da'nan', ḻe soa ḻe cueze, ḻe güia ḻe ṉa', na' ḻe soateze yoḻ güižle Dios, ḻe nono ṉeze batcan' žin ža. \v 34 Naquen ca nac c̱he to beṉe' šeje' zito', na' cate' za' se'e choṉ liž xḻatje' ḻo na' beṉe' güen žin c̱he', cho'e žin da' yeson to toe', na' chzoe' beṉe' chape' cho'a yo'ona'. \v 35 Ḻe soa ḻe cueze ca beṉe' chesape' liže'na', ḻe bi zjaṉezde' batcan' yela' x̱an yo'on, še cate' ba zoa gaḻ, še chel, še cate' chbež jea, še cate' ba gwyeni'. \v 36 Ḻe xož yele'e zejzenez na' yedoḻe'de' ḻegaque' chesetase'. \v 37 Da' nga žia' le'e ḻeze žiczan' par yogo'ḻoḻ beṉe'. Ḻe soa ḻe cuez batcan' žin ža. \c 14 \s1 Bosoxi'e yesezene' Jesúsen' \r (Mt. 26:1-5; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53) \p \v 1 Yec̱hop ža za' gaḻa' pascw na' ḻṉi dan' chesone' caten' chesagüe' yetextil dan' bibi levadura yo'on. Na' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés cheseyiljwlaže' nac yesone' yeseziye'e Jesúsen' cont yesezene'ne' yesote'ne'. \v 2 Perw gosene': \p ―Bi senchone' ḻo ḻṉin' cont ca yesebec beṉe' žaš. \s1 To no'ole bzoe' set zix̱ yic̱hj Jesúsen' \r (Mt. 26:6-13; Jn. 12:1-8) \p \v 3 Na' goquen' Jesúsen' zoe' Betania liž Simón ben' güe'e yižgüe' da' nzi' lepra. Na' šlac chi' Jesúsen' cho'a mes, bžin to no'ole nox̱e' to de yejese ga chož set da' chḻa' zix̱, naquen dogualje da' bchoj ḻo yag yej da' nzi' nardo, na' zaca'chguan la'ay. Na' bzoxje' gan' yož seta' na' bzoac̱hoc̱hje' seta' yic̱hj Jesúsen'. \v 4 Na' baḻ beṉe' ca' zjanita' na' beseže'e, na' gose' ḻježe': \p ―¿Bixc̱hen' benditjde' set zix̱ nga? \v 5 Ša no bete' ḻen güesoṉen ca no laxjw mos da' gone' gan tgüiz, na' gwṉežjuen' gaclenen beṉe' yaše'. \p Na' beseloque' no'ola'. \p \v 6 Perw Jesúsen' gwne': \p ―Jayen'. ¿Bixc̱hen' chṉele c̱he no'olen'? Dan' bene' len neda' nga naquen güen. \v 7 Ḻe beṉe' yaše' ca' bate'teze nita'cze' len le'e, na' guaque gonḻe len ḻegaque' da' güen cate' žan c̱hele, san neda' bich soacza' yesša len le'e. \v 8 No'ole nga bene' da' zelao gwzaque'de'. Ba bguazje' neda' set zix̱ can' cheyaḻa' yesone' len neda' cate' gaša'. \v 9 Da' ḻi žia' le'e, doxen yežlio gate'teze šjasedix̱jue'e beṉe' diža' güen dan' chzejni'in c̱hia', decze de šjasyeze'ede' can' ben no'ol nga. \s1 Judas gwc̱hoglaže' gwdie' Jesúsen' ḻo na' beṉe' ca' chesegue'e ḻe' \r (Mt. 26:14-16; Lc. 22:3-6) \p \v 10 Nach Judas Iscariote, ben' goque' txen len beṉe' ca' šižiṉw ben' gwlej Jesúsen' cont zjanaque' ḻe' txen, gwyeje' jaṉe'e bx̱oz gwnabia' ca' cont yosoxi'e nac gone' gwdie' Jesúsen' ḻo na'gaque'. \v 11 Cate' gosende' xtiža' Judasen', besyebede' na' gose'ene' yeso'ene' mechw. Nach Judasen' gwzolagüe' gwdiljwlaže' nac gone' gwdie' Jesúsen' ḻo na'gaque'. \s1 Xše' dan' gosagüe' len X̱anchon' \r (Mt. 26:17-29; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26) \p \v 12 Na' bžin ža chaḻa' ḻṉi caten' neto' beṉe' Israel chagwto' yetextil dan' bibi levadura yo'o. Naquen ža nechw c̱he ḻṉi pascw cate' chotto' xila' dao', cont šjayza'laže'to' can' bosla Diosen' da' x̱ozxta'oto' ca' ḻo na' beṉe' Egipto ca'. Na' beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen goseṉabde' ḻe': \p ―¿Ga che'ndo' šjasiṉi'ato' cont gagwcho xše' c̱he pascon'? \p \v 13 Nach gwseḻe' c̱hop beṉe' ca' na' gože'ne': \p ―Ḻe šja'ac ciudan', na' yežagle to beṉe' byo no'e to che'e nis. Ḻe šejlene', \v 14 na' gan' yežinen', ḻe ye' x̱an yo'on: “Maestrona' že': Goṉšco' to yo'o gan' gagwto' xše' ža ḻṉi nga len beṉe' ca' zjanaque' neda' txen.” \v 15 Nach gwlo'ede' le'e to cuart xen dan' zoa yic̱hjen na'ale gan' de yogo' da' chyažjecho. Na' ḻe gwsiṉi'a cont gagwcho na'. \p \v 16 Na' gosa'ac beṉe' ca' c̱hope, na' besežine' ciudan', na' yogo' can' gož Jesúsen' ḻegaque' goc, na' bososiṉi'e xše' že' ḻṉin'. \p \v 17 Cate' beyož gwxoa gwbiž, bžin Jesúsen' len beṉe' šižiṉw ca' gwleje' cont zjanaque' ḻe' txen. \v 18 Na' gosebi'e gosagüe' xše'. Na' šlac chesagüen', Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Da' ḻi' žia' le'e, to le'e chagwle len neda' txen, gwdele neda' ḻo' na' beṉe' ca' chesegue'e neda'. \p \v 19 Nach ḻegaque' besyeyaše'laže'de' na' gosezolagüe' tgüeje tgüeje' goseṉabde' ḻe' gosene': \p ―¿Nedan' gona' ca'? \p Na' yetoe' ḻeze gwne': \p ―¿Nedan' gona' ca'? \p \v 20 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Ladjo le'e beṉe' šižiṉw, to beṉe' chagw len neda' txen toze ḻo' ye'eṉ gon ca'. \v 21 Na' gac c̱hia' can' nyoj ḻe'e Xtiža' Diosen', neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Perw ¡nyaše'chguaze nac ben' gwdie' neda' ḻo na' beṉe' ca'! Yejṉi'acle ša bi goljen'. \p \v 22 Na' šlac chesagüe', Jesúsen' gwxi'e to yetextilen', na' beyož be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Dios, bzoxjen', na' bnežjuen' ḻegaque', gwne': \p ―Ḻe gagon'. Ḻenṉa' cuerp c̱hia'. \p \v 23 Nach bex̱ue' to vas gan' yože nis uvasen' na' beyož be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Dios, be'en ḻegaque', na' yogüe' gose'eje' late' güej dan' yože ḻo' vasen'. \v 24 Na' gože' ḻegaque': \p ―Da' ngan' xc̱hena' na' chzanḻažan' ḻaljen ṉec̱he yogo'ḻoḻ beṉac̱h. Na' ḻaljen cont solao gac da' coben' da' gwna Diosen' gone' gaclene' beṉac̱h. \v 25 Da' ḻi žia' le'e, bich ye'eja' x̱is uvas ṉa'a. Cate'ch žin ža ba zoacho txen gan' chnabia' Diosen', canan' ye'ejan' da' yoble. \s1 Jesúsen' gwne' Pedroa' bi c̱hebe' naque' ḻe' txen \r (Mt. 26:30-35; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38) \p \v 26 Beyož gosoḻe' gosonxene' Diosen' nach gosa'aque' ja'aque' Ya'a Olivos. \v 27 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Ṉa'aže' yogo'le cuejyic̱hjle neda' ṉec̱he dan' gac c̱hian'. Ḻe nyojczen ḻe'e Xtiža' Diosen', žan: “Gota' beṉe' güeyoe xilan' na' xila' ca' yesasḻasba'.” \v 28 Perw cate' yosban Diosen' neda' ladjo beṉe' guat ca', yobch yeya'a Galilea ca le'e. \p \v 29 Nach Pedron' gože'ne': \p ―Ḻa' yogo' beṉe' quinga yesebejyic̱hje' le', neda' bi gona' ca'. \p \v 30 Perw Jesúsen' gože'ne': \p ―Da' ḻi žia le', biṉa' cuež jean' c̱hop ṉi'a ṉa'aže' cate' gac šoṉ ṉi'a bi chc̱hebo' še nombi'o neda'. \p \v 31 Perw Pedroa' do laže' gwne': \p ―Ḻa'czḻa' še chonen byen guatlencza' le', gwbat ṉia' bi nombia' le'. \p Na' ḻecze ca' gosena' yogüe'. \s1 Jesúsen' boḻ güiže' X̱e' Dios Getsemaní \r (Mt. 26:36-46; Lc. 22:39-46) \p \v 32 Nach besežine' latje gan' nzi' Getsemaní, na' Jesúsen' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, gože'ne': \p ―Ngaze ḻe cue'edo' šlac neda' šjeḻ güiža' Dios. \p \v 33 Na' gwc̱he'e Pedro, Jacobo na' Juan, na' gwzolaon da' juisyw da' gocde' ḻo' yic̱hjlažda'ogüen' na' benchgüe' xbab. \v 34 Na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻo' yic̱hjlažda'ogua' nga chacyaše'chgüeda', chacda' gatcza' catequen' chžaglagua'. Nga ḻe yega'aṉ na' ḻe soa ḻe ṉa' txen len neda'. \p \v 35 Nach Jesúsen' gwžialagüe' yelate' na' jac̱haze' cosc̱ho'ale ḻo yon' gwṉabde' Dios še guac ten ca'ale bi gac can' ba zoa gac c̱he'. \v 36 Gože' Diosen': \p ―X̱a', bibi de da' ṉacho da' bi chac gono'. Benšca cont bi saca'zi'a na' bi yesote'nda', perw bi chṉaba' gac da' žia' neda', san gac da' ṉao' le'. \p \v 37 Nach beyeje' gan' nita' beṉe' ca' šoṉe, na' ble'ede' zjanite' chesetase'. Na' gože' Pedron': \p ―Simón ¿chtason'? ¿Ṉe šlož da'oze ca goc cuejo' bišgal len neda'? \v 38 Bi tasle, san ḻe yoḻ güiž Dios cont bi gon gwxiyen' le'e gan. Da' ḻi ḻo' yic̱hjlažda'olen' chṉa'laže'le gonḻe da' nac binḻo, perw cuerp c̱helen' bi chzoeczen. \p \v 39 Nach gwyeje' da' yoble na' boḻ güiže' Dios na' da' yoble gože'ne' dan' ba gožcze'ne' tṉi'a. \v 40 Nach bezyeje' gan' niten', na' da' yoble ble'ede' chesetase', ḻe yejlagüen' chesexa' chesežoden' bišgal. Na' bi besyežellaže' nac yosyoži'e xtižen'. \v 41 Na' da' gwyoṉe ṉi'a gwyeje' na' bezžine' gan' nita' beṉe' ca' šoṉe na' gože' ḻegaque': \p ―¿Ṉe' chtasle? ¿Ṉe' chezi'laže'le? Ba goc. Ba goḻe' gon to beṉe' neda' ḻo na' beṉe' güen da' xiṉj ca', neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \v 42 Ḻe c̱has, ḻe yeyo'o. Ba za' ben' gon neda' ḻo na'gaque'. \s1 Gosezene' Jesúsen' cont yesec̱he'ene' lao beṉe' gwnabia' ca' \r (Mt. 26:47-56; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11) \p \v 43 Jesúsen' ṉe' choe'te' dižan' ca' cate' bžin Judas, na' zan beṉe' zja'aque' len ḻe' zjanox̱e' no yag, no spada, beṉe' goseseḻa' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' gole blao ca' chesenabia' nación Israel c̱heton'. (Judasen' goque' to beṉe' šižiṉw ca' gwlej Jesúsen' cont zjanaque' ḻe' txen.) \v 44 Na' Judasen' ba gože' ḻegaque' nac yeseṉezde' non' yesezene', gwne': \p ―Ben' gwnopa' x̱ague', ḻe'na'; ḻe sene' na' ḻe c̱he'e. \p \v 45 Na' cate' bžin Judasen' na' jabigue' gan' zoa Jesúsen' na' gože'ne': \p ―Maestro, Maestro. \p Na' bnope'ne'. \v 46 Nach gosezene' Jesúsen' cont yesec̱he'ene'. \p \v 47 Perw to ben' zecha cuit Jesúsen' gwlej spada c̱hen' na' gwdinen' mos c̱he bx̱oz blaon' gwc̱hogte' šḻa'a naguen'. \v 48 Nach Jesúsen' gože' beṉe' ca': \p ―¿Nonḻe neda' ca to beṉe' gwban za'acle zedex̱i'le neda' len spada na' len yag? \v 49 Yogo' žaze gwzoa' len le'e bsed blo'eda' beṉe' chyo'o yodao' blaon', na' bi gwzenḻe neda'. Perw chac da' qui cont chac can' nyoj Xtiža' Diosen'. \p \v 50 Nach yogo' beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen bosoxoṉje' gosebejyic̱hje'ne'. \s1 Bi' güego' bin' boxoṉj \p \v 51 Na' to bi' güego' na'obe' Jesúsen', na' nx̱oa cože'be' toze sábana. Na' beṉe' ca' ba gosezene' Jesúsen' ḻecze goseṉize'be'. \v 52 Perw gwlejyic̱hjbe' sábanan' na' boxoṉjbe' ga'alyidbe'. \s1 Gosec̱he'e Jesúsen' lao beṉe ca' chesenabia' nación Israelen' \r (Mt. 26:57-68; Lc. 22:54-55, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24) \p \v 53 Nach gosec̱he'e Jesúsen' lao bx̱oz blaon', na' besežag yogo' beṉe' ca' zjanac bx̱oz gwnabia', na' beṉe' gole blao ca' chesenabi'e nación c̱heton' na' beṉe' ca' bososed bosolo'ede' dan' bzoj da' Moisés. \v 54 Na' Pedron' na'ogüe' Jesúsen' zito' zito'le bžintie' liž bx̱oz blaon' na' gwyo'e chyo'ona' gwchi'e txen len beṉe' ca' chesape' yodao' blaon' boše'e cuine' cho'a yi'. \p \v 55 Na' ca nac bx̱oz blaon' na' yogo' beṉe' ca' chesenabia' nación c̱heton', besyeyiljwlaže' bi da' yesagüe' xya c̱he Jesúsen' cont yesote'ne', perw bi besyeželden'. \v 56 Na' zan beṉe' gosone' diža' güenḻaže' c̱he Jesúsen', perw bi gosene' toz ca yesene'. \v 57 Baḻe' gosezože'e na' bososbague'ne' xya c̱hoḻ, gosene': \p \v 58 ―Neto' beneto' gwne': “Neda' yoc̱hiṉja' yodao' nga da' ben beṉac̱h, na' šoṉe žaze yeyona' yeto yodao' da' bi gon beṉac̱h.” \p \v 59 Perw ṉe ca' ca gosene' toz ca yesene'. \p \v 60 Nach bx̱oz blaon' gwzože'e ladjo yogo'ḻoḻe' na' gwṉabde' Jesúsen': \p ―¿Bi choži'o xtižen'? ¿Bi dan' chosožie' le' xya? \p \v 61 Perw Jesúsen' bitw bi gwne', bitw boži'e xtižen'. Na' bx̱oz blaon' da' yoble gwṉabde' ḻe', gwne': \p ―¿Naco' le' Cristo ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'e, na' Xi'iṉ Dios ben' chonxencho? \p \v 62 Jesúsen' gože'ne': \p ―Ḻe can' naca'. Na' le'ele neda' cate' ba chi'a šḻa'a ḻicha c̱he Dios ben' nac ḻa'zelagüe beṉe' gwnabia', neda' naca' ben' gwseḻe' golja' beṉac̱h. Na' le'ele yetja' ladjo bejw dan' ze ḻe'e yaban'. \p \v 63 Nach bx̱oz blaon' gwc̱heza' xaḻane' cont nacbia' bi beque'e can' gwna Jesúsen', na' gwne': \p ―Noch no chyažje beṉe' co' da' baḻi. \v 64 Ḻe'e ba benele chṉe' c̱he Dios dan' že' ca', chon cuine' ca Dios. ¿Nacxe ža le'e? \p Na' yogüe' gosene' nape' doḻa' na' cheyaḻa' gate'. \p \v 65 Nach baḻe' gosezolagüe' chosoži'ene' xene' na' bososeyjue' lagüen' len to lache' na' gosot goseyine' ḻe', na' gosonḻe' c̱he' gose'ene': \p ―¡Gwnašc non' chot le'! \p Na' beṉe' ca' chesape' yodao' blaon' gosot goseyine' ḻe'. \s1 Pedron' bi gwc̱hebe' še nombi'e Jesúsen' \r (Mt. 26:69-75; Lc. 22:56-62; Jn. 18:15-18, 25-29) \p \v 66 Pedron' chi'e chyo'o che'eḻele, cate' bžin to no'ole güen žin c̱he bx̱oz blaon'. \v 67 Na' cate' no'olen' ble'ede' ḻe' chi'e choše'e cuine' cho'a yin', gwṉe'e ḻe' na' gože'ne': \p ―Lencze le' naco' txen len Jesús beṉe' Nazaret. \p \v 68 Perw Pedron' bi gwc̱hebe', gwne': \p ―Bi nombi'ane', ṉeca ṉezda' bin' žo'. \p Na' beyej Pedron' jayzie' cho'a puert na'le. Nach gwchež to jea. \v 69 Na' no'ol güen žinṉa' gwṉe'e ḻe' da' yoble na' gože' beṉe' ca' nita' na': \p ―Benga naque' ḻegaque' txen. \p \v 70 Perw ḻe' da' yoble bi gwc̱hebe' še naque' txen len Jesúsen'. Na' gocze štit da' yoble beṉe' ca' nita' na' gose'e Pedron': \p ―Da' ḻicze, le' naco' txen len ḻegaque', ḻe naco' beṉe' Galilea, nacbia' chṉio' can' cheseṉe beṉe' Galilea ca'. \p \v 71 Nach Pedron' c̱hop šoṉe ṉi'a gwne': \p ―Diosen' goṉe' neda' castigw še chonḻaža' žia' bi nombi'a bena'. \p \v 72 Na' cate ḻa' gwchežte jean' da' gwchope. Nach jayze'e Pedron' can' gož Jesúsen' ḻe': “Biṉa' cuež jean' c̱hop ṉi'a cate' gac šoṉ ṉi'a bi c̱hebo' še nombi'o neda'.” Na' cate' jayze'ede' can' gož Jesúsen' ḻe', na' gwcheže'. \c 15 \s1 Gosec̱he'e Jesúsen' lao Pilato \r (Mt. 27:1-2, 11-14; Lc. 23:1-5; Jn. 18:28-38) \p \v 1 Ca gwyeni', bx̱oz gwnabia' ca' besežague' len beṉe' gole blao ca' chesenabi'e nación c̱heton' na' len beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés na' len yezica'chle beṉe' gwnabia' ca'. Na' bosoc̱heje' Jesúsen' na' gosec̱he'ene' jasesane'ne' ḻo na' Pilato ben' nac gobernador. \v 2 Pilaton' gwṉabde'ne', gože'ne': \p ―¿Len' naco' rey c̱he beṉe' Israel? \p Jesúsen' boži'e xtižen', gwne': \p ―Can' gwnao'na', can' naquen. \p \v 3 Na' bx̱oz gwnabia' ca' da' zan da' bosocuiše'ne'. \v 4 Nach Pilaton' da' yoble gwṉabde'ne', gože'ne': \p ―¿Bi choži'o xtiža'gaquen'? ḻe da' zan da' chosocuiše' le'. \p \v 5 Perw Jesúsen' bitw bi gwne'. Na' Pilaton' bebande' c̱he'. \s1 Gosec̱hogbi'en gat Jesúsen' \r (Mt. 27:15-31; Lc. 23:13-25; Jn. 18:38-19:16) \p \v 6 Na' gota' costumbr, Pilaton' gwsane' to beṉe' de ḻižya caten' chaḻa' ḻṉi pascw c̱he neto' beṉe' Israel, con to beṉe' yeseṉab beṉe' gualaž c̱heton'. \v 7 To beṉe' lie' Barrabás na' len yex̱oṉj bene' gosot beṉe' cate' besyedabague' gobierṉna' zjayo'e ḻo' ḻižya len nochle beṉe' güen da' mal. \v 8 Nach besežag beṉe' na' goseṉabde' Pilaton' gwsane' to beṉe' con can' nac costumbr c̱hegaquen'. \v 9 Na' Pilaton' boži'e xtiža'gaquen' gwne': \p ―¿Chaclaže'le gwsana' rey c̱he le'e nacle beṉe' Israel? \p \v 10 Gwne' ca' ḻe gocbe'ede' dan' chesacxi'a bx̱oz gwnabi'a ca' Jesúsen', da'nan' bosodie' ḻe' ḻo ne'e. \v 11 Perw bx̱oz gwnabia' ca' bosota bosoṉe' beṉe' ca' že' na' cont goseṉabe' gwsane' Barrabás ben' de ḻižyan'. \v 12 Nach Pilaton' gwṉabde' ḻegaque': \p ―¿Bixe gona' len ben' žale nac rey c̱he le'e nacle beṉe' Israel? \p \v 13 Ḻegaque' bososya'adie' bosyoži'e xtižen': \p ―¡Bde'e ḻe'e yag cruz! \p \v 14 Pilaton' gože' ḻegaque': \p ―¿Bixe da' xiṉj nonen'? \p Nach ḻegaque' da' yoble bososya'achgüe' gosene': \p ―¡Bde'e ḻe'e yag cruz! \p \v 15 Nach Pilaton', cont bega'aṉe' güen len beṉe' ca', bsane' Barrabásen' can' goseṉabe'. Na' bene' mandadw gosot goseyin soldadw c̱he' ca' Jesúsen', nach beṉe' ḻe' ḻo na'gaque' cont yosode'ene' ḻe'e yag cruz. \p \v 16 Nach soldadw ca' gosec̱he'ene' yeto latje dan' zoa chyo'o c̱he liž beṉe' gwnabian', na' bosotobe' yogo' soldadw ca', zjanac zane'. \v 17 Gosec̱hize' Jesúsen' to lache' moradw, na' gosone' to corona de xis yeše' bosozoen' yic̱hjen'. \v 18 Na' gosezolagüe' chesonḻe' c̱he', chesosye'e: \p ―¡Viva, rey c̱he beṉe' Israel! \p \v 19 Na' bosozete' yic̱hjen' xis, bosoži'ene' xene', na' bosozoa xibe' gosone' ca beṉe' chesonxen ḻe'. \v 20 Beyož gosonḻe' c̱he', besyeyiṉe' lache' moradon' na' bosyoguacue'ne' xacze'. Nach gosec̱he'ene' cont jasede'ene' ḻe'e yag cruz. \s1 Bosode'ene' ḻe'e yag cruz \r (Mt. 27:32-44; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27) \p \v 21 Na' šlac zjanc̱he'ene' gan' yesote'ne' besyežague' to beṉe' yež Cirene le' Simón, x̱a Alejandro na' Rufo, za' zeze'e yix̱e', na' bosogüe'ene' yag cruz c̱he Jesúsen'. \p \v 22 Gosec̱he'e Jesúsen' latje ga nzi' Gólgota, zeje dižan' Latje c̱he Žit Yic̱hj Beṉe' Guat. \v 23 Na' goso'ene' vino da' nc̱hix̱e to nechw da' nzi' mirra, perw Jesúsen' bi goclaže' ye'ejen'. \v 24 Nach bosode'ene' ḻe'e yag cruzen'. Na' soldadw ca' gosone' rifa cate' besyeḻe'e xaḻana' Jesúsen' cont bla' bi besyecheḻ to toe'. \p \v 25 Cheda ga šezille caten' bosode'ene' ḻe'e yag cruz. \v 26 Na' yic̱hj yag cruzen' bosozoe' dan' bosozoje' choen' diža' bixc̱hen' gosote'ne'. Qui nyojen, žan: “Rey c̱he Beṉe' Israel.” \v 27 Txen len Jesúsen' ḻecze bosode'e ḻe'e yag cruz yec̱hope beṉe' gwban, toe' šḻa'a ḻicha, na' yetoe' šḻa'a robes. \v 28 Na' da' gosone' ca', goc ca nyoj Xtiža' Diosen', žan: “Gosone'ne' ca beṉe' güen da' xiṉj.” \p \v 29 Na' beṉe' gosede gaḻa'ze gosezi'diže'ne', con chosota yic̱hje' gosene': \p ―Le' gwnao' yoc̱hiṉjo' yodaon' na' šoṉe žaze yeyontion'. \v 30 Bosla cuino' na' beyetj ḻe'e yag cruza'. \p \v 31 Ḻecze ca' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' bososed bosolo'e dan' bzoj da' Moisés gosezi'diže'ne', na' gose' ḻježe': \p ―Bosle' beṉe' yoble, perw bi chac yosla cuine'. \v 32 Le'echone' yeyetje' ṉa'a ḻe'e yag cruzen', nach šejḻe'cho naque' Cristo ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'e chio' beṉe' Israel. \p Na' lente beṉe' ca' bosoda'lene' ḻe' ḻe'e yag cruz ca' gosezi'diže'ne'. \s1 Can' goc caten' got Jesúsen' \r (Mt. 27:45-56; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30) \p \v 33 Cate' bžin guagwbiž, doxen yežlion' goc c̱hoḻ, bžinte cheda šoṉe. \v 34 Na' ca hora' Jesúsen' gwṉe' zižje gwne': \p ―Eloi, Eloi ¿lama sabactani? ―zeje diža': Dios c̱hia', Dios c̱hia', ¿bixc̱hen' ba gwlejyic̱hjo' neda'? \p \v 35 Na' baḻ beṉe' ca' zjanita' na' gosende' na' gosene': \p ―Ḻe gwzenag, choḻ güiže' da' Elías, ben' be' xtiža' Dios cani'. \p \v 36 Nach to beṉe' ca' gwyejsese' na' bzažede' to esponja vino zic̱hj na' bzoen' to lao xis toṉe nach jažiguen' cho'a Jesúsen' cont xopen', na' gwne': \p ―Cuezcho, yešque güid Elíasen' yeḻetje' ḻe'. \p \v 37 Nach Jesúsen' bosye'e zižje, na' gote'. \v 38 Na' lache' da' ze ḻo' yodao' blaon' bcheza' gachoḻen, gwza'te yic̱hjen bžinte che'eḻe. \v 39 Na' x̱an soldadw ca' zie' lao Jesúsen', na' cate' bende' can' bosye'en na' ble'ede' can' goten', gwne': \p ―Da' ḻi ḻe bengan' goc dogualje Xi'iṉ Dios. \p \v 40 Ḻecze baḻ no'ole zjanite' zito'le cheseṉe'e. Na' len ḻegaque' zjanita' María no'ole Magdala, na' Salomé, na' María xṉa' Jacobo beṉe' naše'te, na' ḻecze goque' xṉa' José. \v 41 No'ol qui gosa'ogüe' Jesúsen' na' gosaclene' ḻe' cate' chsed chlo'ede' beṉe' ca' že' distritw Galilea. Na' yezanch no'ol zjanita' na', beṉe' ja'aclene' ḻe' txen Jerusalén. \s1 Bosocuaše' Jesúsen' \r (Mt. 27:57-61; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42) \p \v 42 Žana' goquen žan' bososiṉi'e par ža c̱he Dios cate' bi de ḻsens yesone' žin. Na' cate' ba chxoa gwbiž, \v 43 to beṉe' le' José, beṉe' ciuda Arimatea, beyaxjde' gwyeje' lao Pilaton' na' jayṉabe' cuerp c̱he Jesúsen'. José goque' to beṉe' zaque' lao beṉe' ca' gosenabi'e nación Israel c̱heton', na' ba zoe' chbeze' batcan' solao ṉabia' ben' seḻa' Diosen'. \v 44 Pilaton' bebande' dan' ba gote', na' goxe' x̱an soldadw ca' cont gwṉabde' ḻe' še da' ḻi ba gote'. \v 45 Na' cate' x̱an soldadw ca' gože' ḻe' ḻe can' ba goc, Pilaton' bnežjue' latje beyoa' Josén' cuerp c̱he' Jesúsen'. \v 46 Nach Josén' gwzi'e to lache' xen, beḻetje' cuerp c̱he Jesúsen' na' bolažen' ḻen. Na' ḻa' jaseḻo'ote' ḻe' to ḻo' bloj da' nc̱he'eṉe' ḻe'e yej xen, na' bḻoḻe' to yej cho'a blojen' cont bseyjon ḻen. \v 47 Na' María no'ole Magdalan' len María xṉa' Josén' besele'ede' gan' bosocuaše'nen'. \c 16 \s1 Beban Jesúsen' ladjo beṉe' guat ca' \r (Mt. 28:1-10; Lc. 24:1-12; Jn. 20:1-10) \p \v 1 Cate' gwde ža c̱he Diosen', María no'ole Magdalan', María xṉa' Jacobo, na' Salomé gosezi'e da' chḻa' zix̱ cont šjaselo'en cuerp c̱he Jesúsen'. \v 2 Na' šezildao' ža dmigw besežine' cho'a ban', cate' za' chla' gwbiž. \v 3 Na' za' yesežine' gose' ḻježe': \p ―¿Noxe ca'a yej xen dan' da' cho'a blojen'? \p \v 4 Perw cate' besežine' na' goseṉe'e, besele'ede' yej xen dan' da' cho'a blojen' ba bga'an. \v 5 Nach goso'e ḻo' blojen', na' besele'ede' chi' to beṉe' xcuide' šḻa'a ḻicha, nyaze' to lache' toṉ da' šiš. Na' besežebe'. \v 6 Na' bena' gože'ne': \p ―Bitw žeble. Cheyiljwle Jesús beṉe' Nazaret ben' bosode'e ḻe'e yag cruz. Perw ba bebane'; notoch no nḻa' nga. Ḻe ṉa' gan' gosex̱oe'ne'. \v 7 Ḻe šjaya'ac na' ḻe ye' beṉe' ca' gosaque' ḻe' txen, na' len Pedron', gwyobech Jesúsen' yežine' Galilea clel ca ḻegaque'. Na' Galilean' na' yesele'ede'ne' can' gwnacze'. \p \v 8 Nach no'ol ca' chosyoxoṉjsese' besyeya'aque' cho'a blojen', ḻe chesexiztite' besežebe'. Na' notno gose'e ca', ḻe besexožde'. \s1 Jesúsen' blo'elagüe' María no'ole Magdala \r (Jn. 20:11-18) \p \v 9 Beyož beban Jesúsen' ladjo beṉe' guat ca' šezildao' ža dmigw, Jesúsen' blo'elagüe' da' nechw len María no'ole Magdalan', ben' bebeje' gaž da' x̱igüe' yo'o nyaze'. \v 10 Na' María nga jatix̱jue'ede' beṉe' ca' ba gosenita' len ḻe'. Zjanita'yaše' na' chesebeže' cate' bžine'. \v 11 Na' cate' gosende' be'e diža' mban Jesúsen' na' gosende' be'e dižan' can' ba ble'ede'ne', bi gosejḻe'e. \s1 Jesúsen' blo'elagüe' len c̱hop beṉe' ca' gosaque' ḻe' txen \r (Lc. 24:13-35) \p \v 12 Beyož goc ca', c̱hop beṉe' ca' gosaque' Jesúsen' txen zjangüe'e nez yix̱e' cate' Jesúsen' blo'elagüe' ḻegaque', na' nža'le besele'ede'ne'. \v 13 Ḻecze ḻegaque' ja'aque' jasedix̱jue'ede' beṉe' yezica'chle, perw ṉeca gosejḻe'e c̱hegaque'. \s1 Da' bgon Jesúsen' yeson beṉe' ca' chsejnilaže'ne' \r (Mt. 28:16-20; Lc. 24:36-49; Jn. 20:19-23) \p \v 14 Gwdena' beṉe' šnej ca' gwlej Jesúsen' cont zjanaque' ḻe' txen zjachi'e cho'a mes chesagüe' cate' blo'elagüe' len ḻegaque'. Na' gwdiḻe' ḻegaque' da' bi chesejnilaže' ḻe' do yic̱hj do laže' na' zjanaque' laždao' c̱hac̱h, ḻe bi gosejḻe'e c̱he beṉe' ca' besele'ede'ne' ba bebane' ladjo beṉe' guat ca'. \v 15 Na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻe šja'ac doxen yežlio, na' ḻe šjatix̱jue'e diža' güen c̱hia' len yogo'ḻoḻ beṉe'. \v 16 Beṉe' ca' yesejnilaže' neda' na' yesezoe' nis, gata' yeḻa' mban c̱hegaque' toḻi tocaṉe. Perw beṉe' bi chesejnilaže' neda', yesebiaye'e. \v 17 Na' beṉe' ca' chesejnilaže' neda', yesyega'aṉlene' da' qui: Yeso'e la' na' yesyebeje' da' x̱igüe' yo'o nyaz beṉe'; yeseṉie' diža' cobe da' bi zjansede'; \v 18 na' še yesox̱e' no beḻ znia, o še yese'eje' da' nac venen, bibi yesacde'; na' ḻecze yesex̱oa taque' yic̱hj beṉe' chese'e na' yesyeyacde'. \s1 Begüe Jesúsen' yaba \r (Lc. 24:50-53) \p \v 19 Beyož bšaljlene' ḻegaque', X̱ancho Jesúsen' begüe' yaba, na' gwchi'e cuit Diosen' šḻa'a ḻicha. \v 20 Na' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen besežaše' na' jasedix̱jue'ede' diža' güen c̱he' doxen. Na' cuin X̱ancho Jesúsen' goclene' ḻegaque' gosone' yeḻa' guac cont gosejḻe' beṉe' ḻe nac da' ḻi dižan' goso'en. Da' na'zen' chzoja'.