\id LUK \h San Lucas \toc1 DIŽAꞋ GÜEN DANꞋ BZOJ SAN LUCAS \toc2 San Lucas \toc3 Lc. \mt1 DIŽAꞋ GÜEN DANꞋ BZOJ SAN LUCAS \c 1 \s1 Da' nga bzoj Lucasen' par Teófilo \p \v 1-4 Teófilo, naco' beṉe' zaca' na' chzoja' le' diža' quinga cont ṉezdo' da' ḻi ca nac da' ba bosozejni'ide' le' c̱he da' ca' ba gosac. Beṉe' zan bac̱h bosozoje' c̱he Jesúsen', goso'e diža' c̱he da' ca' bene', con can' bosozejni'i beṉe' ca' neto', beṉe' ca' besele'ede' can' gwzolaon cate' goljte Jesúsen'. Na' beṉe' ca' gosende' na' besele'ede' can' goquen' bososed bosolo'ede' beṉe' yoble diža' güen c̱he'. Na' neda' cate' beyož gwṉabyoža' can' goquen' na' gwyazlaža' gwzojan' tcho'a cont ṉezdo', Teófilo. \s1 To angl gwdix̱jue'ede' galje Juan \p \v 5 Ca tiemp caten' gwnabia' rey Herodes distritw gana' nzi' Judea, na' gwzoa to bx̱oz c̱he beṉe' Israel ca' beṉe' le Zacarías. Bene' žin len to x̱oṉj bx̱oz beṉe' zjale Abías. Na' no'ol c̱he Zacarías le Elisabet, na' naque' diaža c̱he da' bx̱oz Aarón. \v 6 Na' Zacarías len Elisabeten' zja'accze' to ḻicha len Diosen' na' gosonyaṉe' yogo'ḻoḻ da' non X̱ancho Diosen' mandadw da'na' nyoj ḻe'e ley c̱he'na'. \v 7 Na' nono xi'iṉgaque' nita' ṉec̱he Elisabeten' naque' no'ol güiž. Na' chopte' ba zjanaque' beṉe' gole. \p \v 8 Na' goquen' beyaḻa' Zacaríasen' len beṉe' ḻježe' ca' beṉe' ca' zjanaque' bx̱oz cont yesone' da'na' besyeyaḻe' yesone' yesonxene' Dios. \v 9 Na' bx̱oz ca' yogo' ṉi'a chesone' rifa cont chata'bia' noe' choj gwzeye' yal ḻo' yodao' blao c̱hegaque' gan' chesonxene' X̱ancho Diosen'. Na' bchoj Zacaríasen' caten' gosone' rifan' bzeye' yala' ḻo' yodao'na'. \v 10 Na' šlac bzeye' yala' gosenita' yogo'ḻoḻ beṉe' zan ca' chyo'ole bosoḻ güiže' Diosen'. \v 11 Na' to angl beṉe' gwseḻa' X̱ancho Dios blo'elagüe' Zacaríasen', na' gwzecha angla' cuit mesa' ḻichale gan' chosozeye' yala'. \v 12 Na' cate' ble'e Zacaríasen' anglen', benit bec̱hoḻ ḻo' yic̱hjlažda'ogüe' na' bžebchgüe'. \v 13 Perw anglen' gože' ḻe': \p ―Bitw žebo' Zacarías. Diosa' ba bzenague' c̱he dan' gwṉabdo'ne', na' no'ol c̱hio' Elisabeten' sane' to xi'iṉo', na' gwsi'obe' Juan. \v 14 Na' so' mbalaz na' yebedo' na' ḻecze beṉe' zan yesyebede' še ba goljbe'. \v 15 Gacbe' to beṉe' blao lao Diosen'. Bitw ye'ejbe' vino ṉe bichle da' chzože beṉe'. Na' cate' za' galjtebe' ba yo'o Spiritw c̱he Diosa' ḻo' yic̱hjlažda'obe' ṉabi'an ḻebe'. \v 16 Na' gombe' cont zan beṉe' Israel ca' yosoša' yic̱hjlažda'ogüe' na' yesonxene' X̱ancho Diosen' can' cheyaḻa' yesonxene' ḻe'. \v 17 Na' cuialaobe' lao X̱anchon', na' soa Spiritw c̱he Diosen' len ḻebe' can' gwzoan len da' Elíasen', na' ḻecz ca' yeḻa' guac c̱he Diosen'. Na' beṉe' ca' bi nita' binḻo len xi'iṉe' ca', gombe' ga yesenite' binḻo len ḻegacbe', na' beṉe' güedenag ca' gombe' yosozenague' c̱he Diosen'. Gombe' cont yesenita' beṉe' yesonxene' X̱anchon' cate' yide'. \p \v 18 Nach Zacaríasen' gože' anglen': \p ―¿Nac gac ṉezda' da' nga? Neda' naca' beṉe' gole na' ḻecz ca' no'ol c̱hian' ba naque' beṉe' gole. \p \v 19 Nach anglen' gože' ḻe': \p ―Neda' naca' angl Gabriel beṉe' za' yaba. Zoa' len Diosen' na' chonxena'ne', na' gwseḻe' neda' zedetix̱jue'eda' le' diža' güen qui. \v 20 Le' bi gac ṉio' ṉa'a, ḻe bi chejḻi'o xtiža' nga. Cate' žin ža gac da' nga, cana' gac yeṉio' da' yoble. Na' da' ḻi gwžin ža gac can' gwnia'. \p \v 21 Na' beṉe' ca' že' chyo'ole chesebeze' Zacaríasen' besyebande' da' gwžede' ḻo' yodao' blaona'. \v 22 Na' cate' bechoj Zacaríasen', bene' señw len ne'e da' bi goc ṉie'. Nach gosacbe'e beṉe' ca' ble'ebande' ḻo' yodao'na'. \p \v 23 Na' cate' beyož bdelaze' dan' bene' žin ḻo' yodao'na', beyej liže'. \v 24 Gwde na' no'ol c̱he' Elisabeten' gwchendao' bidaon' ḻo' ḻe'e. Na' gayo' bio' gwzoaze'. \v 25 Na' gwne': \p ―Güenchguan' ba ben X̱ancho Diosen' len neda'. Ba bžin ža beži'ilaže'de' neda', cont bich yeson beṉac̱ha' xbab bibi zaca'. \s1 To angl gwdix̱jue'ede' galje Jesucriston' \p \v 26 Goc x̱op bio' noa' Elisabeten' bidaon', Diosen' beseḻe' anglen' ben' le Gabriel, gwyeje' to yež da'na' nzi' Nazaret gan' mbane distritw Galilea. \v 27 Gwseḻe' ḻe' gan' zoa to no'ol güego' le' María. Na' Marían' napši'ichgua cuine'. Na' to beṉe' le' José bac̱h naquen gwšagna'lene' ḻe' cont gaque' xo'ole'. Na' Joséna' naque' diaža c̱he rey David ben' gwzoa cani'. \v 28 Na' bžin to angl beṉe' za' yaban' gwyo'e gan' zoa María na' gože'ne': \p ―Patiox. X̱ancho Diosen' nži'ide' le' na' zoe' len le'. Na' gone' cont so' mbalazch ca yogo'ḻoḻ no'ole yezica'chle. \p \v 29 Cate' ble'e Marían' anglen', bebanchgüede' ca nac dižan' dan' gože' ḻe'. Na' bene' xbab bi zejen dan' gwne' caten' bguape'ne' tiox. \v 30 Na' anglen' gože'ne': \p ―Bitw žebo' María, Diosen' nži'ide' le'. \v 31 Ṉa'a gua' xi'iṉo' to bi' byo dao', na' sano'be', na' go'o labe' Jesús. \v 32 Na' Jesúsen' gaque' to beṉe' blao na' beṉac̱hen' yososi'ene' Xi'iṉ Dios, Dios ben' naque' ḻa'zelagüe beṉe' blao. Na' X̱ancho Diosen' gone' cont ṉabi'e nación Israel c̱hele ca gwnabia' da' x̱ozxta'ogüe' rey David. \v 33 Na' ḻe' ṉabi'e nación Israelen' toḻi tocaṉe, na' gwbat te yeḻa' gwnabia' c̱hen'. \p \v 34 Nach gož Marían' angla': \p ―¿Nacxe gac sana' bdaon'? Bitw nžaga' beṉe' byo. \p \v 35 Nach gož angla' ḻe': \p ―Spiritw c̱he Diosen' yiden gana' zo'na', na' yeḻa' guac c̱he Diosa' soan len le', Dios ben' naque' ḻa'zelagüe beṉe' blao. Da'nan' bidaon' za' galje gacbe' laždao' xilaže' na' yososi'ebe' Xi'iṉ Dios. \v 36 Na' beṉe' xṉa'o Elisabeten' ḻecze bac̱h gwchendao' bidao' ḻo' ḻe'e ḻa'czḻa' ba naque' beṉe' gole. Ba goc x̱op bio' no'e to bi' byo dao', ḻen gosene' naque' no'ole güiž. \v 37 Bibi de da' ṉacho da' cbi gac gon Dios. \p \v 38 Nach gož Marían' anglen': \p ―Ni zoa' naca' xmos X̱ana' Diosen'. Gacšca c̱hia' con can' ba gwnao'. \p Nach beza' anglen' gan' zoa Marían'. \s1 Marían' jaṉe'e Elisabeten' \p \v 39 Gwde na' ḻa' gwyejte Marían' to yež da' žia to ḻo ya'a gan' mbane distritw Judean', \v 40 na' bžine' liž Zacaríasen'. Na' gwyo'e bguape' Elisabeten' tiox. \v 41 Na' cate' Elisabeten' bende' choḻ güiž Marían' ḻe', nach gocbe'ede' chxite' chžia bidaon' ḻo' ḻe'e. Na' Spiritw c̱he Diosen' gwnabian' yic̱hjlaždao' Elisabeten' \v 42 na' gwṉe' zižje da' bebechgüede', gože' Marían': \p ―Zo' mbalazch ca yogo'ḻoḻ no'ole yezica'chle. Na' ḻecze bidaon' no'ona' soabe' mbalaz. \v 43 Chebanda' le' naco' xṉa' X̱ana' zedeṉa'o neda'. \v 44 Con cate' benda' chguapo' neda' tiox, bidao' c̱hian' ḻecze bebebe', bxite' bžiabe' ḻo' ḻian'. \v 45 Zo' mbalaz da' gwyejḻi'o gac can' gwna xtiža' Diosen' dan' gož anglen' le'. \p \v 46 Nach Marían' gwne': \q1 Chonxena' X̱ancho Diosen' do yic̱hj do laža'. \q1 \v 47 Na' do yic̱hj do laža' chebechgüeda' Dios ben' bebeje' neda' ḻo da' malen'. \q1 \v 48 Ba beyaše'de' neda' naca' xmose' ḻa'czḻa' bibi zaca'. \q1 Na' ṉa'a beṉe' yesenita' toḻi tocaṉe yesene' neda' zoa' mbalaz. \q1 \v 49 Dios ben' chac chon da' nono gac gon ba bene' da' güen juisyw len neda'. \q1 Toz ḻen' naque' beṉe' laždao' xilaže' juisyw. \q1 \v 50 Na' note'teze beṉe' chesape' ḻe' bala'aṉ do yic̱hj do laže', Diosen' cheži'ilaže'de' ḻegaque'. \q1 Cheži'ilaže'de' beṉe' že' ṉa'a na' yeži'ilaže'de' xi'iṉ diaža c̱hegaque' ca'. \q1 \v 51 Bac̱h blo'e Diosen' beṉac̱hen' yeḻa' guac c̱he'. \q1 Na' ba bolague' beṉe' ya'laže' ca'. \q1 \v 52 Ba bene' cont beṉe' gwnabia' ca' bich yesenabi'e. \q1 Na' beṉe' bi naque' beṉe' blao, Diosen' ba bnežjue' latje yesaque' beṉe' blao. \q1 \v 53 Na' beṉe' chesedon, Diosen' ba bnežjue' ḻegaque' da' zan da' güen. \q1 Na' beṉe' gwṉi'a ca', ba bose'e ḻegaque', bibi bonežjue' ḻegaque'. \q1 \v 54 Nach ba goclene' chio' beṉe' Israel naccho ca xmose'. \q1 Ba blo'ede' bitw ganḻaže' chio', san ba cheyaše' cheži'ilaže'de' chio'. \q1 \v 55 Ba bene' can' gože' da' Abraham len yezica'chle da' x̱ozxta'ocho. \q1 Na' soacze' yeyaše' yeži'ilaže'de' xi'iṉ diaža c̱he da' Abrahanṉa' toḻi tocaṉe. \p \v 56 Na' cate' ba goc šoṉe bio' zoa Marían' len Elisabeten', nach Marían' beyej liže'. \s1 Golje Juan beṉe' bzoe' beṉe' nis \p \v 57 Na' cate' bžin ža san Elisabeten', gwzane' bi' byo dao'. \v 58 Na' cate' goseṉeze beṉe' gualiž c̱hegaquen' na' diaža c̱hegaquen' X̱ancho Diosen' ba beyaše' beži'ilaže'de' Elisabeten', nach besyebechgüede' len ḻe'. \v 59 Na' goc x̱ono' ža goljbe' na' jasezoe'be' señw dan' že' circuncisión can' gosone' len yogo' bi' byo dao' bi' gosaljbe' ḻo diaža c̱he da' Abraham. Na' gosaclaže' si' labe' Zacarías can' le x̱aben', \v 60 perw xṉa'be' gwne': \p ―Bi gac. Cheyaḻa' si'be' Juan. \p \v 61 Na' ḻegaque' gose'ene': \p ―Notno diaža c̱hele nita' beṉe' zjale ca', ṉeca x̱ozxta'ole. \p \v 62 Na' gosone' señw goseṉabde' x̱aben' nac che'nde' si' labe'. \v 63 Nach bene' señw gwṉabe' to yagla' dao' da' bzoje': “Si' labe' Juan.” Na' yogüe' besyebande'. \v 64 Beyož bzoje' da'na', ḻa' gocte beṉie', nach ḻa' gwzolaote be'e diža' benxene' Diosen'. \v 65 Na' besyebane beṉe' gualiž c̱hegaquen'. Na' xtiža'gaquen' gos gwlaljen doxen yež ca' zjachi' ḻo ya'ana' gan' mbane distritw Judean'. \v 66 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' gosende' dižan' gosone' xbab ḻo' yic̱hjlažda'ogüe' c̱he da' ca', na' gosene': \p ―¿Bixe gon bdao'na'? \p Gosene' ca' ḻe goseṉezde' zoacze X̱ancho Diosen' len ḻebe'. \s1 Diža' da' be' Zacarías \p \v 67 Nach gwnabia' Spiritw c̱he Diosen' yic̱hjlaždao' Zacaríasen', nach be'e xtiža' Diosen', gwne': \q1 \v 68 Chonxena' X̱ancho Dios ben' chonxen chio' beṉe' Israel. \q1 Cheyaše' cheži'ilaže'de' chio' naccho nación c̱he' na' ba chseḻe' beṉe' yebej chio' ḻo da' malen'. \q1 \v 69 Na' bena' bac̱h za' cont yebej chio' ḻo da' malen', naque' beṉe' gwnabia' gual, \q1 na' naque' xi'iṉ diaža c̱he da' rey David ben' goc xmos Diosen'. \q1 \v 70 Chac can' gwna Diosen' len cho'a da' beṉe' ca' gwseḻe' cani', beṉe' gosac ḻo ne'e goso'e xtižen'. \q1 \v 71 Ba za' ben' gwne' yosle' chio' ḻo na' yogo' beṉe' chesegue'e chio'. \q1 \v 72 Chac can' gože' da' x̱ozxta'ocho ca' yeyaše' yeži'ilaže'de' ḻegaque'. \q1 Bi chanḻaže', san chone' yogo' da' ba gwne' gone' gaclene' chio'. \q1 \v 73 Diosen' chone' can' gwlo'e da' baḻi lao da' x̱ozxta'ocho da' Abraham gože'ne' gaccze can' gwnen'. \q1 \v 74-75 Gwne' yosle' chio' ḻo na' beṉe' chesegue'ede' chio'. \q1 Nach gac lažda'ochon' xilaže' lao ḻe' na' gonxenchone' sin cbi žebcho, \q1 na' šejcho ḻicha gonxenchone' šlac de yeḻa' mban c̱hecho. \p \v 76 Nach Zacaríasen' gože' bdao' c̱hen': \q1 Bdao' c̱hia', beṉac̱h yesene' c̱hio' naco' beṉe' choe' xtiža' Dios, Dios ben' naque' ḻa'zelagüe beṉe' blao. \q1 Yesene' ca' da' cuialaguo' lao X̱anchon' na' go'o xtižen' cont ṉita' beṉe' yosozenague' c̱he' cate' yide'. \q1 \v 77 Gwsed gwlo'edo' neto' can' chaclaže' Diosa' yebeje' chio' naccho nación c̱he' ḻo da' mala' na' yezi'xene' xtoḻa'chon'. \q1 \v 78 Diosen' cheyaše' cheži'ilaže'de' chio', \q1 ḻe ḻen' gwlo'e be'ni' c̱he' ḻo' laždao' chio' beṉac̱h. \q1 \v 79 Cue'e be'ni' c̱he' ḻo' yic̱hjlaždao' chio' naccho ca beṉe' chaš ga nac c̱hoḻ, chio' chžebcho gatcho. \q1 Na' gwzejni'ide' chio' beṉac̱h naquen' soa cuezcho yežlio nga. \p Can' be' Zacaríasen' xtiža' Diosen'. \p \v 80 Na' Juanṉa' zej chcha'obe' zejte chac yic̱hjlažda'oben' can' chazlaže' Diosen'. Na' jasoe' latje daš. Na'ate zoe' cate' gwzolagüe' gwdix̱jue'ede' xtiža' Diosen' len beṉe' Israel ca'. \c 2 \s1 Caten' golje Jesúsen' \r (Mt. 1:18-25) \p \v 1 Na' ḻecz šlac gwnabia' rey César Augusto, bene' mandadw gwyas to censo cont ṉezde' baḻ beṉe' že' to to yež da' zjachi' doxen yežlio gan' chnabi'e. \v 2 Na' ḻecz cana' Cirenio naque' gobernador gan' nzi' Siria. Na' naquen da' nechw bc̱heḻe' baḻ beṉe' že' to to yež. \v 3 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' jaya'aque' lažgaque' jasyede cuent cuine' cont bosoc̱heḻe' ḻe'. \v 4 Na' José naque' diaža c̱he da' rey David. Da'nan' beze'e Nazaret gan' mbane distritw Galilea, beyeje' yež Belén dan' nac laž da' rey David. Na' chi' yež Belén gan' mbane distritw Judea. \v 5 Beyeje' jayde cuine' cuent na' zenc̱he'e no'ol c̱he' Marían' perw biṉa' yeseca'a ḻježe'. Na' Marían' ba no'e bdao'. \v 6 Na' šlac nite' Belén bžin ža sane'. \v 7 Na' gwxane' bi' nechw, to bi' byo dao', na' btobe'be' lache' na' gwlo'ebe' ga chesagw beyix̱e', da' bich bi latje yo'o mesónṉa' par ḻegaque'. \s1 Angl ca' bosozende' beṉe' güeyoe xila' ba golje Jesúsen' \p \v 8 Na' že'na' yix̱e' c̱he yež Belén na'ate že' beṉe' güeyoe xila' chesape' xila' c̱hen'. \v 9 Na' to angl beṉe' gwseḻa' X̱ancho Diosen' bžine' gan' nita' beṉe' güeyoe xila' ca', na' be'ni' c̱he X̱ancho Diosa' gwyec̱hjen bseṉin' gan' nite'na'. Na' besežebchgüe'. \v 10 Na' gož angla' ḻegaque': \p ―Bitw žeble. Ṉa'a chix̱jue'eda' le'e to diža' güen da' yesebechgüe yogo'ḻoḻ beṉe'. \v 11 Ṉa'aža ḻo yež c̱he rey David ba golje bena' gac yebeje' beṉac̱hen' ḻo da' mal. Naque' Cristo, na' zeje diža' naque' ben' gwseḻa' Dios cont ṉabi'e, na' ḻecze naque' X̱ancho. \v 12 Cont yeželele bdao'na', quinga naquen: bdao'na' ba ntobe'be' lache' na' debe' gan' chesagw beyix̱e' ca'. \p \v 13 Beyož gwna angla' ca' ḻa' besežinte beṉe' zan angl gan' zoa angl nechua', za'aque' gan' zoa Diosen'. Na' chesonxene' Diosen' chesene': \q1 \v 14 ¡Chonxencho Diosa' ben' zoa yaba, \q1 na' ḻo yežlio yesezoa yesebez beṉac̱hen' binḻo, con bena' cheson can' chazlaže' Diosen'. \p \v 15 Na' cate' besyeya'ac angl ca' zjaya'aque' yaba, na' beṉe' güeyoe xila' ca' gose' ḻježe': \p ―Yeyejcho Belén šjayṉa'cho dan' ba goc can' nac dan' gwseḻa' X̱anchon' angl quinga bedesedix̱jue'ede' chio'. \p \v 16 Na' beseya'acses beṉe' güeyoe xila' ca' jaya'aque' Belén. Na' besyeželde' Marían' len Josén' na' len bdao'na'. Na' bdao'na' debe' gan' chesagw beyix̱e' ca'. \v 17 Beyož besele'ede' can' ba goquen, na' goso'e diža' c̱he bdao'na' len beṉe' ca' yezica'chle ca nac dan' gož anglen' ḻegaque'. \v 18 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' gosende' diža' dan' gosoe' beṉe' güeyoe xila' ca' besyebande'. \v 19 Na' ḻecze Marían' gwlo'o yic̱hje' yogo'ḻoḻ diža' dan' gosoe' beṉe' güeyoe xila' ca' na' bene' xbab ḻo' yic̱hjlažda'ogüe' bi zejen. \v 20 Nach besyeya'ac beṉe' güeyoe xila' ca' chesonxene' Diosen'. Na' cheso'e diža' nacchgua Diosen' beṉe' güen da' ba goc yogo'ḻoḻ da' ba gosende' na' besele'ede' dan' gož anglen' ḻegaque'. \s1 Diaža c̱he Jesúsen' jasesane'be' ḻo' yodao' blaona' \p \v 21 Cate' goc x̱ono' ža golje bdao'na' jasezoe'be' señw da'na' nzi' circuncisión, na' bososi'e labe' Jesús, can' ben anglen' mandadw cate' za' gua' Marían' ḻebe'. \p \v 22 Na' cate' gwde ba beyac Marían' xilaže' len bdao'na' con can' bzoj da' Moisésen', nach ja'aque' ciuda Jerusalén goseḻene'be' jasesane'be' lao X̱ancho Diosen'. \v 23 Gosone' can' nyoj ley c̱he' dan' ža: “Yogo' bi' byo dao' bi' nechw cheyaḻa' gacbe' ḻo na' Dios.” \v 24 Nach gosonxene' Diosen', gosone' can' ža ley c̱he X̱ancho Dios dan' žan: “Cheyaḻa' gotle c̱hop ngolbex o c̱hope plomxtil.” \p \v 25 Na' Jerusalénṉa' gwzoa to beṉe' le' Simeón. Benan' gwyejcze' bene' da' güen lao Diosen' na' benxene' ḻe', na' gwleze' batcan' yid Cristo ben' seḻa' X̱ancho Diosen' cont yebeje' beṉe' Israel ca' ḻo da' mal. Na' Spiritw c̱he Diosen' gwyo'on ḻo' yic̱hjlaždao' Simeón, \v 26 na' bzejni'in ḻe' bi gate' še biṉa' le'ede' Criston'. \v 27 Na' Spiriton' benen cont gwyeje' yodao' blaona', na' zoe' yodao'na' cate' besežin x̱axṉa' Jesúsen' zjano'ebe' cont yesone' len ḻebe' can' non ley c̱hegaquen' mandadw. \v 28 Nach Simeónṉa' gwḻene'be' nach benxene' Diosen', gože'ne': \q1 \v 29 X̱ana' Dios, bac̱h goc can' gwnaon'. \q1 Beṉ latje yeyeda' binḻo gana' zo'na', neda' naca' xmoso'. \q1 \v 30 Ba ble'eda' bena' zedyelej neto' ḻo da' mal. \q1 \v 31 Naque' beṉe' gwnalažo' gwseḻo' ṉec̱he yogo'ḻoḻ beṉac̱h. \q1 \v 32 Na' cue'e be'ni' c̱he' ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe' cbi zjanaque' beṉe' Israel. \q1 Na' gaque' ḻa'zelagüe beṉe' zaca' len neto' beṉe' Israel. \p \v 33 Nach x̱aben' len xṉa'ben' besyebande' ca diža' c̱hebe' dan' be' Simeónṉa'. \v 34 Na' Simeónṉa' gwṉabde' Diosen' cont gac güen c̱hegaque'. Na' gože' Marían': \p ―Beṉe' Israel ca' yesejnilaže' xi'iṉo' nga yesenite' mbalaz, na' beṉe' Israel ca' cbi yesejnilaže'ne' bi yesenite' mbalaz. Zedelo'ede' beṉac̱hen' can' chaclaže' Diosen' goncho, perw zane' bi yesejḻe'e c̱he'. \v 35 Nach Diosen' gwlo'e non' chzenag c̱he' na' non' cbi chzenag. Na' cacze chac ga chaz cwšiyw gac ḻo' yic̱hjlažda'oguon' catequen' žaglaguo' len da' gac c̱he'. \p \v 36 Na' ḻecze yodao' blaona' gwzoa to no'ole le Ana, na' cho'e xtiža' Diosen'. Naque' xi'iṉ da' ben' le' Fanuel na' naque' diaža c̱he da' Aser. Bšagne'e cate' naque' no'ol güego', perw na' gaž izga gwzoalene' beṉe' c̱he' na' gote', na' bga'aṉe' güezebe. Na' Anan' ba naque' to beṉe' gole, \v 37 taplalj tap izde'. Bicze chechoje' yodao' blaona'. Ḻeca chonxene' X̱ancho Diosen' do ža do yel, gwzoatie' tgüeje bene' gwbas na' con gwzoachgüe' boḻ güiže' Diosen'. \v 38 Na' goquen' gwbiga' Anan' gan' zoa Josén' len Marían' ḻo' yodao'na' na' be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Diosen' bac̱h gwseḻe' Jesúsen'. Na' be'e diža' c̱he Jesúsen' len yogo' beṉe' ca' že' Jerusalén ben' chesebeze' batca' seḻa' Diosen' ben' yebeje' ḻegaque' ḻo da' malen'. \s1 Jaya'aque' Nazaret \p \v 39 Nach Josén' len Marían' cate' beyož gosone' yogo'ḻoḻ dan' non ley c̱he X̱ancho Diosen' mandadw yesone', jaya'ac lažgaque' Nazaret gan' mbane distritw Galilea. \v 40 Na' Jesúsen' zej chcha'ogüe' na' zej chc̱hac̱hlaže'. Na' ca zej chcha'ogüe' na' zej chejni'ichde', na' Diosen' nži'ilaže'de'ne'. \s1 Can' ben Jesúsen' chašil yodao' blaona' \p \v 41-42 Na' x̱axṉe'e ca' yogüiz chja'aque' ḻṉi da' chaḻa' Jerusalén chjaseze'ede' can' goc cate' Diosen' betue' bi' nechw c̱he yogo' beṉe' Egipto na' bosle' beṉe' Israel. Šižiṉw ize Jesúsen' cate' gosec̱he' x̱axṉe'en ḻe' ja'aque' ḻṉin' Jerusalén. \v 43 Na' cate' gwde ḻṉina' besyeya'aque', perw Jesúsen' bega'aṉe' ciuda Jerusalén. Na' xṉe'ena' len Joséna' bi gosacbe'ede'. \v 44 Con gosacde' ba zjayde' txen len beṉe' ca' nžaggaque'. Na' tža nez ba gosa'aque' cate' gwzolao chesyeyiljue'ne' ladjo diaža c̱hegaque' na' no beṉe' xmigüe', \v 45 perw bitw besyeželde' ḻe'. Nach besyebi'e jaya'aque' Jerusalénṉa' da' yoble cont šjasyediljue' ḻe'. \p \v 46 Na' beyoṉ žach besyeželde' Jesúsen' chašil yodao' blaona', chi'e gachoḻ beṉe' ca' chososed chosolo'ede' dan' bzoj da' Moisés. Jesúsen' chzenague' xtiža'gaquen' na' zanen chṉabde' ḻegaque'. \v 47 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' chosozenague' xtiža' Diosen' da' cho'e chesyebande' can' chejni'ide' na' can' choži'e xtiža' beṉe' ca' zjansed dan' bzoj da' Moisés. \v 48 Na' cate' besele'e x̱axṉe'en ḻe', besyebande', na' xṉe'en gože' ḻe': \p ―Xi'iṉdagua', ¿bixc̱hen' chondo' neto' ca'? X̱ao' nga na' neda' ba gwdato' beyiljwto' le', na' da' juisyw ba ble'eto'. \p \v 49 Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Bic̱hen' beyiljwle neda'? ¿Bi ṉezele liž X̱a' ngan' cheyaḻa' soa'? \p \v 50 Perw x̱axṉe'e bitw gosejni'ide' bi zejen dan' gože' ḻegaque'. \p \v 51 Na' beyeje' yež Nazaret len x̱axṉe'e bzenague' c̱hegaque'. Na' gwlec yic̱hj xṉe'ena' yogo'ḻoḻ dan' goca'. \v 52 Na' ca' chac zej chejni'iche Jesúsen' na' zej gwcha'oche', na' Diosen' len beṉac̱ha' zej chesazlaže'che' ḻe'. \c 3 \s1 Juan gwdix̱jue'ede' diža' güen c̱he Diosa' \r (Mt. 3:1-12; Mr. 1:1-8; Jn. 1:19-28) \p \v 1 Cate' ḻo iz šino' dan' chnabia' César Tiberio doxen ga mbane nación Roma, izna' goc Poncio Pilato gobernador c̱he distritw Judea, na' goc Herodes gobernador c̱he distritw Galilea. Na' beṉe' biše' Herodesen', ben' le Felipe, goque' gobernador c̱he distritw Itorea na' c̱he distritw Traconite. Na' goc Lisanias gobernador c̱he distritw Abilinia. \v 2 Nach ḻecze izna' Anás na' Caifás gosacche' bx̱oz blao c̱he beṉe' Israel. Izna' Juan ben' naque' xi'iṉ Zacarías gwzoe' to latje daš. Nach Diosen' be'lene' Juanṉa' diža'. \v 3 Na' Juanṉa' gwyeje' yogo'ḻoḻ yež dan' nita' gaḻa'ze yegw Jordán, jatix̱jue'ede' yogo'ḻoḻ beṉe' cheyaḻa' yesyetiṉjde' xtoḻa'gaque' na' yesezoe' nis cont ṉitlao xtoḻa'gaquen'. \v 4 Juanṉa' bene' dan' bzoj da' Isaías ben' be' xtiža' Diosen' cani'te, gana' žan: \q1 Bena' chṉe' zižje latje dašen', že': \q1 “Ḻe gonšagüe' yic̱hjlažda'olen' cont soale gwzenagle c̱he X̱anchon' cate' yide', \q1 ḻe cuejyic̱hj da' malen' chonḻe cont yic̱hjlažda'olen' gaquen ca to nez da' ba gosonšagüe'. \q1 \v 5 Gwžin ža cate' yogo' ya'a yegw ca' yesyeyaquen laše', \q1 na' no nez da' nacchgua bxoca' yesyeyaquen ḻicha, \q1 na' no nez da' nžaš nche'eṉe yesyeyaquen ba'a. \q1 \v 6 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' yesacbe'ede' can' chaclaže' Diosen' yebeje' beṉac̱hen' ḻo da' mal.” \p \v 7 Na' beṉe' zan ja'aque' gan' gwzoa Juanṉa' cont gwzoe'ne' nis. Na' Juanṉa' gože' ḻegaque': \p ―Le'e nacchguale beṉe' zgot na' beṉe' gwxiye'. ¿Chaquele guac yelale lao castigw dan' seḻa' Diosen' caten' gone' yeḻa' justis c̱he beṉac̱hen'? \v 8 Še da' ḻi ba betiṉjele xtoḻa'le, cheyaḻa' gonḻe da' nac güen cont yesacbe'e beṉe' ba boša' yic̱hjlažda'olen'. Na' bitw gonḻe xbab gaquele Diosen' bitw gone' le'e castigw c̱he xtoḻa'len' lagüe da' nacle xi'iṉ diaža c̱he da' Abrahanṉa'. Bitw ṉacho ḻeca chyažje Diosen' le'e. Guac gone' cont yej quinga yesyeyaquen xi'iṉ diaža c̱he da' Abrahanṉa'. \v 9 Ca nac le'e, še bi chonḻe can' chazlaže' Diosen', zaca'leble ca to yag frut da' bibi chbia. Na' yogo'te yag frut da' bibi chbia, c̱hog x̱an yaga' ḻen na' gwzeyen'. \p \v 10 Nach beṉe' ca' chosozenag xtiže'na' goseṉabde' Juanṉa', gose'ene': \p ―¿Bica' da' cheyaḻa' gonto'? \p \v 11 Na' gože' ḻegaque': \p ―Ben' nape' c̱hope camis cheyaḻa' gwnežjue' ton c̱he beṉe' bi de c̱he'. Na' ḻecze ca' c̱he ben' de da' gagüe', cheyaḻa' gwnežjue' c̱he ben' bi de gagüe'. \p \v 12 Na' cate' to c̱hope beṉe' güec̱hixjw ca' jasebigue' cont gwzoa Juanṉa' ḻegaque' nis, na' gose'ene': \p ―Maestrw, ¿bica' da' cheyaḻa' gonto'? \p \v 13 Na' gože' ḻegaque': \p ―Bitw gwc̱hixjwchle ca da' cheyaḻa' yeseyixjue'. \p \v 14 Na' to c̱hope beṉe' ca' zjanac soldadw ḻecze goseṉabde' ḻe', gose'ene': \p ―¿C̱hix neto'? ¿Bica'ch da' cheyaḻa' gonto'? \p Na' Juanṉa' gože' ḻegaque': \p ―Bitw ca'ale da' de c̱he beṉe', na' ṉeca gonḻaže'le len da' yosbague'le beṉe' cont ca'ale xmechwgaque'. Ḻe gon banez len laxjwle. \p \v 15 Na' beṉe' ca' gosezoe' lez yid Cristo ben' naquen seḻa' Diosen' yedeṉabi'e, na' gosacde' še Juanṉa' naque' Cristo. \v 16 Na' Juanṉa' gocbe'ede' xbab c̱hegaquen' na' gože' yogo'ḻoḻe': \p ―Neda' da' ḻi chzoa' le'e nis, perw za' yid bena' gon cont soa Spiritw c̱he Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'olen' ṉabian' le'e. Na' Spiriton' naquen ca yi', na' gwxi gwloan yic̱hjlažda'ole. Bena' za' za' zaca'che' ca neda', na' da' nacchgüe' beṉe zaca' bitw zaca' gona' xmandadoe' ḻec̱hja' no xele'. \v 17 Benan' gone' len beṉac̱hen' can' choncho cate' chdecho trigon' ḻo' rner. Chtobcho trigon' chgo'ošagüe'chon na' chzeycho yix beben'. Na' beṉe' chesejnilaže' Diosen', yotobe' ḻegaque' cont šjasyenite' txen len ḻe', na' beṉe' bi chesejnilaže' ḻe', seḻe' ḻegaque' ḻo yi' gabiḻen' dan' cbi cheyol chenit. \p \v 18 Da' zanch da' gwna Juanṉa' gwdix̱jue'ede' ḻegaque' diža' güen, na' gwṉeyoede' ḻegaque' yesejḻe'en. \v 19 Nach Juanṉa' gwdiḻe' gobernador Herodes ca nac da' mal da' bene' beque'e Herodías ca xo'ole', ḻe Herodíasna' naque' xo'ole Felipe beṉe' biše' Herodesen'. Na' Juanṉa' ḻecze be'e diža' yogo'ḻoḻ da' mal dan' ba ben Herodes. \v 20 Na' Herodesen', gualaz da' gwzenague' c̱he Juanṉa', benche' yeto da' mal, gwlo'e Juanṉa' ḻižya. \s1 Can' goc caten' gwzoa Jesúsen' nis \r (Mt. 3:13-17; Mr. 1:9-11) \p \v 21 Nach šlac chzoa Juanṉa' beṉe' nis, beṉe' zan ja'ac cont bzoe' ḻegaque' nis. Na' len Jesúsen' gwzoe' nis. Na' ḻo hora' Jesúsen' boḻ güiže' Diosen' na' ḻa' byaljwte yaba gan' zoa Diosen'. \v 22 Na' betj Spiritw c̱he Diosen' bžinen gwzoan len ḻe', na' ca hora' Spiriton' naquen ca to ngolbex. Na' gosende' gwṉe Dios ben' zoa yaban', gwne': \p ―Le' naco' Xi'iṉa' beṉe' chacchgüeda', na' chebe chezaquelaže'chgüeda' c̱hio'. \s1 Diaža c̱he Jesúsen' \r (Mt. 1:1-17) \p \v 23 Na' ca do šichoa ize Jesúsen' cate' gwzolao bene' yogo'ḻoḻ da' zedeyene'. Na' beṉe' ca' gwnita' na' gosone' xbab še naque' xi'iṉ Joséna'. Josén' naque' xi'iṉ Elí, \v 24 na' Elí naque' xi'iṉ Matat, na' Matata' naque' xi'iṉ Leví, na' Levína' naque' xi'iṉ Melqui, na' Melquin' naque' xi'iṉ Jana, na' Janan' naque' xi'iṉ yeto ben' le' José. \v 25 Na' Joséna' naque' xi'iṉ Matatías, na' Matatíasen' naque' xi'iṉ Amós, na' Amósen' naque' xi'iṉ Nahum, na' Nahunṉa' naque' xi'iṉ Esli. Na' Eslin' naque' xi'iṉ Nagai, \v 26 na' Nagain' naque' xi'iṉ Maat, na' Maata' naque' xi'iṉ Matatías, na' Matatíasen' naque' xi'iṉ Semei, na' Semein' naque' xi'iṉ José, na' Josén' naque' xi'iṉ Judá. \v 27 Na' Judán' naque' xi'iṉ Joana, na' Joanan' naque' xi'iṉ Resa, na' Resan' naque' xi'iṉ Zorobabel, na' Zorobabelen' naque' xi'iṉ Salatiel, na' Salatielen' naque' xi'iṉ Neri, \v 28 na' Nerin' naque' xi'iṉ Melqui, na' Melquin' naque' xi'iṉ Adi, na' Adin' naque' xi'iṉ Cosam, na' Cosanṉa' naque' xi'iṉ Elmodam, na' Elmodanṉa' naque' xi'iṉ Er. \v 29 Na' Era' naque' xi'iṉ Josué, na' Josuén' naque' xi'iṉ Eliezer, na' Eliezeren' naque' xi'iṉ Jorim, na' Jorinṉa' naque' xi'iṉ Matat. \v 30 Na' Mataten' naque' xi'iṉ Leví, na' Levín' naque' xi'iṉ Simeón, na' Simeóna' naque' xi'iṉ Judá, na' Judán' naque' xi'iṉ José, na' Josén' naque' xi'iṉ Jonán, na' Jonánṉa' naque' xi'iṉ Eliaquim. \v 31 Na' Eliaquinṉa' naque' xi'iṉ Melea, na' Melean' naque' xi'iṉ Mainán, na' Mainánṉa' naque' xi'iṉ Matata, na' Matatan' naque' xi'iṉ Natán. \v 32 Na' Natánṉa' naque' xi'iṉ David, na' Davida' naque' xi'iṉ Isaí, na' Isaín' naque' xi'iṉ Obed, na' Obeda' naque' xi'iṉ Booz, na' Boozen' naque' xi'iṉ Salmón, na' Salmónṉa' naque' xi'iṉ Naasón. \v 33 Na' Naasónṉa' naque' xi'iṉ Aminadab, na' Aminadaba' naque' xi'iṉ Aram, na' Aranṉa' naque' xi'iṉ Esrom, na' Esronṉa' naque' xi'iṉ Fares. Na' Faresen' naque' xi'iṉ Judá, \v 34 na' Judán' naque' xi'iṉ Jacob, na' Jacoben' naque' xi'iṉ Isaac, na' Isaaquen' naque' xi'iṉ Abraham, na' Abrahanṉa' naque' xi'iṉ Taré, na' Tarén' naque' xi'iṉ Nacor. \v 35 Na' Nacoren' naque' xi'iṉ Serug, na' Seruga' naque' xi'iṉ Ragau, na' Ragaun' naque' xi'iṉ Peleg, na' Peleguen' naque' xi'iṉ Heber. Na' Heberen' naque' xi'iṉ Sala, \v 36 na' Salan' naque' xi'iṉ Cainán, na' Cainánṉa' naque' xi'iṉ Arfaxad, na' Arfaxaden' naque' xi'iṉ Sem, na' Senṉa' naque' xi'iṉ Noé, na' Noén' naque' xi'iṉ Lamec. \v 37 Na' Lamequen' naque' xi'iṉ Matusalén, na' Matusalénṉa' naque' xi'iṉ Enoc, na' Enoca' naque' xi'iṉ Jared, na' Jareden' naque' xi'iṉ Mahalaleel. Na' Mahalaleela' naque' xi'iṉ Cainán, \v 38 na' Cainánṉa' naque' xi'iṉ Enós, na' Enósen' naque' xi'iṉ Set, na' Seta' naque' xi'iṉ Adán, na' Adánṉa' naque' xi'iṉ Dios. \c 4 \s1 Satanásen' goclažen' co'oyeḻan' Jesúsen' cont gone' da' mal \r (Mt. 4:1-11; Mr. 1:12-13) \p \v 1 Na' Spiritw c̱he Diosen' gwnabian' yic̱hjlaždao' Jesúsen'. Na' Jesúsen' beze'e cho'a yegw Jordán, na' Spiritua' benen cont gwyeje' latje daš. \v 2 C̱hoa ža gwzoe' latje dašen' na' lao c̱hoa žan' bicze bi gwdagüe'. Na' cate' gwde c̱hoa žan' gwdone'. Na' Satanás dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' goclažen' co'oyeḻan' ḻe' cont gone' da' mal. \v 3 Nach gož Satanásen' ḻe': \p ―Še le' naco' Xi'iṉ Dios, gož yej nga yeyaquen yetextil. \p \v 4 Na' gož Jesúsen' ḻen: \p ―Nyojcze Xtiža' Diosa' žan: “Gague yeḻa' guagw na'zen' chyažje chio' beṉac̱h cont gac bancho, san ḻecze chyažjecho yogo'ḻoḻ diža' dan' ža Diosen'.” \p \v 5 Na' gwc̱he' Satanásen' ḻe' to ḻo ya'a sibe na' bedao'nez blo'en ḻe' yogo'ḻoḻ nación da' zjachi' yežlio. \v 6-7 Nach gožen ḻe': \p ―Doxen yeḻa' gwnabia' da' de yežlio nga naquen ḻo na' cont gwnežjuan' con no che'nda'. Še le' gwzoa xibo' gonxeno' neda', nach goṉa' le' yeḻa' gwnabia' c̱he nación ca' zjachi' yežlio nga na' len yeḻa' zaca' yeḻa' xdan c̱he nación ca'. \p \v 8 Nach Jesúsen' gože' Satanásen': \p ―Becuas ca'ale Satanás. Nyojcze Xtiža' Diosen' žan: “Cheyaḻa' šejnilaže'cho X̱ancho Diosen' na' toz ḻe' gonxencho.” \p \v 9 Nach Satanásen' gozc̱he'en ḻe' ciuda Jerusalén. Na' bcuen ḻe' yic̱hjo' yodao' blao gan' nac ḻa'zelagüe sibe, na' gožen ḻe': \p ―Še len' naco' dogualje Xi'iṉ Dios, nga boslažo' cuino', \v 10 ḻe nyojcze Xtiža' Diosen', žan: \q1 Seḻa' Diosen' beṉe' ca' zjanac angl c̱he' yesaclene' le' na' yesape' le', \q1 \v 11 yesox̱e' le' cont bi c̱hego' no yej. \p \v 12 Nach Jesúsen' gožen': \p ―Ḻecz ca' nyoj Xtiža' Diosen' žan: “Bitw goncho X̱ancho Diosen' prueba še lede' can' žen'.” \p \v 13 Beyož gota'bia' bi gwzoe Satanásen' co'oyeḻan' Jesúsen' gone' da' mal, nach becuasen šlož len ḻe'. \s1 Jesúsen' gwzolagüe' chyix̱jue'ede' diža' güen c̱he Diosen' distritw Galilea \r (Mt. 4:12-17; Mr. 1:14-15) \p \v 14 Nach Jesúsen' beyeje' distritw Galilea, na' yeḻa' guac c̱he Spiritw c̱he Diosen' gwzoan len ḻe'. Na' yogo'ḻoḻ beṉe' že' yež ca' zjachi' doxen Galilea goseṉezde' c̱he Jesúsen'. \v 15 Na' Jesúsen' bsed blo'ede' ḻegaque' ḻo' yodao' c̱hegaquen', na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' gosonxene' ḻe'. \s1 Bežin Jesúsen' Nazaret \r (Mt. 13:53-58; Mr. 6:1-6) \p \v 16 Na' bežin Jesúsen' yež Nazaret gan' gwcha'ogüe', na' gwyo'e yodao' ža c̱he Dios can' ba yolagüe' chone', na' gwzechede' cont gwlabe'. \v 17 Na' ben' yo'o ḻo ne'e yodao'na' bnežjue'ne' yiš da' ndobe gan' nyoj dan' bzoj da' Isaías ben' be' Xtiža' Diosen' cani'te. Na' Jesúsen' bzaše' yišen' na' beželde' ga nyojen žan: \q1 \v 18 Zoa Spiritw c̱he Diosa' len neda', \q1 na' Diosen' gwleje' neda' zedeya' diža' güen len beṉe' yaše'. \q1 Na' gwseḻe' neda' zedeyena' cont yesyeyaclaže' beṉe' ca' chesacyaše'de'. \q1 Na' za'a cont gwsana' beṉe' ca' zjade ḻižya. \q1 Na' zedeyena' cont yesyele'e beṉe' lc̱hoḻ. \q1 Na' beṉe' chyi chzaca', zedeyena' cont noch no yosoc̱hi yososaque' ḻegaque'. \q1 \v 19 Na' zedetix̱jue'eda' ba bžin ža gaclen Diosen' beṉac̱hen'. \p \v 20 Jesúsen' botobe' yišen' na' bonežjuen' ben' yo'o ḻo ne'e yodaon' na' gwchi'e. Na' yogo' beṉe' ca' nita' yodaon' ḻa' goseṉa'tie' ḻe'. \v 21 Nach gwzolao be'e diža' gwne': \p ―Ža ṉa'aža ba chac can' ža Xtiža' Diosen' dan' ba benele nga. \p \v 22 Na' yogo' beṉe' ca' gosende' diža' dan' be'e besyebande' catec mba nac xtiža' Jesúsen'. Na' goseṉie' güen c̱he' na' gose' ḻježe': \p ―¿Gague benga xi'iṉ Josén'? \p \v 23 Nach gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Ye'ḻjale neda' can' ža diža' dan' de: “Beṉe' güen rmed le', beyon cuino'.” Na' ḻecze ye'ḻjale neda': “Dan' chesene' beno' yež Capernaum da' bebane beṉe', ḻecz can' cheyaḻa' gono' lažcho nga.” \p \v 24 Nach goze'e ḻegaque': \p ―Da' ḻi chnia' le'e, beṉe' gualaž c̱he note'teze beṉe' choe' xtiža' Diosen' bitw chesezi'e c̱he'. \v 25 Ca tiemp c̱he da' Elías ben' be' xtiža' Diosen' cani', bibi yejw goc šoṉ iz yo gašje na' goc gwbin juisyw c̱hegaque' doxen gan' zelao mbane Israel. Naquen da' ḻi gwnita' zan no'ol güezebe yež ca' gan' mbane Israel ca tiempa', \v 26 perw Diosen' bi gwseḻe' Elíasen' cont gaclene' ṉe to beṉe' güezeb ca'. Gwseḻe' ḻe' yeto yež yoble gan' nzi' Sarepta gan' mbane ciuda Sidón cont goclene' to no'ol güezebe. \v 27 Na' ḻecz ca' tiemp c̱he da' Eliseo ben' be' xtiža' Diosen' cani', gwnita' zan beṉe' Israel beṉe' gosacšene len yižgüe' da' nzi' lepra. Ṉe to ḻegaque' bi beyon Eliseon'. Toz beṉe' zito' beṉe' Siria, ben' le' Naamán, beyon Eliseon'. \p \v 28 Na' yogo' beṉe' ca' že' yodao'na' cate' gosende' dan' gwna Jesúsen' beseža'achgüe'. \v 29 Na' ḻa' besyezoža'te' na' besyebeje' Jesúsen' yežen', na' gosec̱he'ene' to ḻo ya'a da' zoa gaḻa'ze, gosaclaže' yososlažoe'ne' ḻo ya'a na'ate, \v 30 perw bibi goc yesonde' ḻe'. Con beza' Jesúsen' bedie' gachoḻ gaque'. \s1 Jesúsen' bebeje' da' x̱igüe' dan' yo'o yic̱hjlaždao' beṉe' \r (Mr. 1:21-28) \p \v 31 Na' jasoe' yež Capernaum gan' mbane Galilean', na' ža c̱he Dios bsed blo'ede' beṉe' ca' že' ḻo' yodao'na'. \v 32 Na' beṉe' ca' besyebande' ca nac dan' bsed blo'eden', ḻe bzejni'ide' cacze to beṉe' ṉezde' cayaṉen' nac xbab c̱he Diosen'. \p \v 33 Ḻo' yodao'na' gwzoa to beṉe' yo'o nyaze' da' x̱igüen'. Na' bosye'e gwne': \p \v 34 ―¿Bixc̱hen' chgoša' chlaže' c̱hio' len neto', Jesús beṉe' Nazaret? ¿Zedežiayo'o neto'? Neda' nombi'a le' na' ṉezda' naco' beṉe' laždao' xilaže' juisyw ben' gwseḻa' Diosen'. \p \v 35 Nach Jesúsen' gwdiḻe' da' x̱igüen' na' gožen': \p ―¡Sšago'! Bechoj yic̱hjlaždao' benga. \p Na' bchix̱ da' x̱igüen' bena' gachoḻ beṉe' ca' že'na' nach bechojen. Perw bitw benen ḻe' zi'. \v 36 Na' ḻeca besyebane yogo' beṉe' ca', nach gose' ḻježe': \p ―¿Bixen' chac? ¿Bixe da' coben' chlo'e benga? Nacbia' nape' yeḻa' chnabia' na' yeḻa' guac, ḻe chone' mandadw na' ḻa' chechojte da' x̱igüe' da' yo'o nyaz beṉe'. \p \v 37 Na' ca nac dan' ben Jesúsen' gos gwlalje dižan' doxen lagüe yež ca' zjachi' do na'. \s1 Jesúsen' beyone' taobi'iṉ c̱he Simónṉa' \r (Mt. 8:14-15; Mr. 1:29-31) \p \v 38 Na' cate' beze'e yodao'na', na' gwyeje' liž Simón. Na' taobi'iṉ c̱he Simónṉa' chacšende', yo'e da' ḻa. Na' bosoḻ güiže' Jesúsen' cont yeyone' ḻe'. \v 39 Na' Jesúsen' gwzeche' cuite' gan' die', na' bcheque' gwdiḻe' da' ḻan' cont bechojen. Nach taobi'iṉ c̱he Simónṉa' ḻa' gwyastie' na' bsiṉi'e da' gose'ej gosagüe'. \s1 Jesúsen' beyone' beṉe' zan \r (Mt. 8:16-17; Mr. 1:32-34) \p \v 40 Na' cate' ba chxoa gwbižen' gosec̱he'e con yogo' beṉe' chese'e yižgüe' jasesane' ḻegaque' lao Jesúsna'. Na' Jesúsen' gwx̱oa ne'e yic̱hj to toe' na' beyone' ḻegaque'. \v 41 Na' ḻecz ca' bebej Jesúsen' da' x̱igüe' da' yo'o yic̱hjlaždao' beṉe' zan. Na' besyechojen goseṉen zižje, gosenan: \p ―Le' naco' Xi'iṉ Dios. \p Na' Jesúsen' gwdiḻe' ḻegaquen na' bitw be'e latje bi yesenan, ḻe goseṉezen naque' Cristo ben' gwlej Diosen' cont yedeṉabi'e. \s1 Jesúsna' gwde' doxen Galilean' bsed blo'ede' \r (Mr. 1:35-39) \p \v 42 Na' beteyo cate' gwye'ni', beze'e na' beyeje' to latje ga nono nḻa'. Na' beṉe' ca' besyeyiljue'ne' na' ja'aque' gan' zoen'. Na' gosaclaže' yosozague' Jesúsen' cont bi yeze'e. \v 43 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Ḻecz ca' beṉe' ca' nita' yež yoble cheyaḻa' šjalo'eda'ne' cont yosozenague' c̱he Diosen' na' ṉabi'e yic̱hjlažda'ogaque'. Diosen' gwseḻe' neda' cont šjatix̱jue'eda' ḻegaque' xtižen'. \p \v 44 Ca' goquen', Jesúsen' gwde' to to yež c̱he distritw Galilea na' bsed blo'ede' beṉe' ca' ḻo' yodao' c̱hegaquen'. \c 5 \s1 Gosezene' be zan beḻ ya'a \r (Mt. 4:18-22; Mr. 1:16-20) \p \v 1 Na' šlac zecha Jesúsen' cho'a nisdao' da'na' nzi' Genesaret, besežag beṉe' zan na' bosoc̱hite' Jesúsen' da' gosaclaže' yosozenague' xtiža' Diosen' dan' bi'e cho'a nisdaon'. \v 2 Na' Jesúsen' ble'ede' c̱hope barcw dao' cho'a nisdaon'. Na' beṉe' gwxen beḻ ca' ba besyežaše' ḻo' barcon' ba chesyeyibe' yix̱jw beḻ c̱hegaquen'. \v 3 Na' Jesúsen' gwyo'e ḻo' barcw c̱he Simónṉa' na' gwṉabde' ḻe' bosožigue' barcon' yelate' ḻo' nisen'. Na' Jesúsen' gwchi'e ḻo' barcon' blo'ede' beṉe' ca' že'na'. \v 4 Cate' beyož bi'e dižan' na' gože' Simónṉa': \p ―Ḻe gwžiga'ch barcon' yelate' gan' nac sitjw, na' ḻe gwzaḻa' yix̱jw c̱helen' na' senḻe beḻen'. \p \v 5 Nach Simónṉa' gože' Jesúsen': \p ―Maestrw, ba bento' žin do yel na' ṉe to nono bdoḻa'. Perw le' ba gwnao' yezolaoto', na' gwzala'to' yix̱jw ca' da' yoble. \p \v 6 Na' beyož bosozaḻa' yix̱jw c̱hegaquen' zjanyicoco'ten beḻen', yeleze ca yesyecheza'ten. \v 7 Na' beṉe' ca' zjanita' ḻo' barcw c̱he Simónṉa' gosone' señw gosaxe' beṉe' ḻježen' že' yeto ḻo' barcw yoble cont yesaclene' ḻegaque' yesyebeje' yix̱jon'. Yelez ca gwdebe nisen' chopte barcw ca' dan' gosegüe'e beḻ zan ḻo'enṉa'. \v 8 Nach Simónṉa', ben' ḻecz le' Pedro, cate' ble'ede' da'na' goquen' na' bzoa xibe' lao Jesúsen' gože' ḻe': \p ―X̱ana', neda' naca' to beṉe' mal, bibi zaca' par so' nga len neda'. \p \v 9 Gwne' ca' ḻe ḻe' txen len beṉe' ḻježe' ca' že' ḻo' barcon' besyebanchgüede' da' gosezene' beḻ zanṉa'. \v 10 Ḻecz ca' besyebane xi'iṉ ben' le Zebedeo, zjanac c̱hop biše'tie', Jacobo len Juan. Beṉe' ca' chesone' žin len Simónṉa'. Nach Jesúsen' gože' Simónṉa': \p ―Bitw žebo'. Le' naco' beṉe' gwxen beḻ, na' chebejo' beḻen' ḻo' nisen'; perw ṉa'a gona' cont gaxle beṉe' yesyechoje' ḻo da' malen'. \p \v 11 Na' cate' besyežinḻene' barcon' yo biž, nach gosebejyic̱hje' barcon' len yogo' xšinḻaže' ca' na' ja'aclene' Jesúsen'. \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' che'ede' yižgüe' dan' nzi' lepra \r (Mt. 8:1-4; Mr. 1:40-45) \p \v 12 Na' šlac Jesúsen' zoe' to yež na' bžin to beṉe' che'ede' to yižgüe' dan' nzi' lepra. Na' bena' cate' ble'ede' Jesúsen', bzoa xibe' lagüe' na' boḻ güiže'ne' gože'ne': \p ―X̱ana', še chaclažo', guac yeca'o yižgüe' dan' che'eda' nga. \p \v 13 Nach Jesúsen' bḻi ne'e na' gwx̱oen' yic̱hje' na' gože' ḻe': \p ―Chaclaža' yeyacdo'. Beyaque. \p Nach ḻa' bega'ate yižgüe' dan' che'eden'. \v 14 Nach Jesúsen' bene' mandadw gože' ḻe' notno ye'e can' ba beyone' ḻe'. Na' gože' ḻe': \p ―Con gwyej jaṉa' bx̱oza' cont le'ede' bac̱h beyacdo'. Na' bnežjo da' cheyaḻa' gwnežjo' dan' non Moisésen' mandadw cont yeyaco' xilaže' len ley c̱he Diosen'. Ben ca' cont yogo' beṉe' yeseṉezde' ba beyacdo'. \p \v 15 Na' tža tža gos gwlalje diža' ca nac yeḻa' guac dan' ben Jesúsen'. Na' besedob beṉe' zan cont bosozenague' xtiža' Jesúsen' na' cont beyone' ḻegaque' len bite'teze yižgüe' da' chese'ede'. \v 16 Nach Jesúsen' bchoje' to ši'i güeje jaḻ güiže' Diosen' to latje daš. \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' bi chda šḻa'a ṉi'a ne'e \r (Mt. 9:1-8; Mr. 2:1-12) \p \v 17 Nach to ža zoa Jesúsen' to yo'o gan' chsed chlo'ede' beṉe'. Na' gaḻa'ze zjanita' zan beṉe' Israel beṉe' zjanzi' fariseo. Na' ḻecze zjachi' yeto cuen beṉe' ca' chososed chosolo'ede' dan' bzoj da' Moisés. Beṉe' ca' že'na' za'aque' yogo'ḻoḻ yež ca' gan' mbane distritw Galilea len distritw Judea, na' ḻecze baḻe' za'aque' ciuda Jerusalén. Na' bosozenague' diža' da' be' Jesúsen'. Na' yeḻa' guac c̱he X̱ancho Diosen' zoan len Jesúsa' na' beyone' beṉe' güe' ca'. \v 18 Na' besežin x̱oṉj beṉe' zjanḻene' to beṉe' xiṉj, beṉe' bi chda šḻa'a ṉi'a ne'e, zjanx̱oe' ḻe' to ḻo cam dao'. Na' gosaclaže' yesedie' šjasesane' ḻe' lao Jesúsa'. \v 19 Na' da' že'chgua beṉe' zan bi goc latje yesedie' šjasesane' beṉe' güen' lao Jesúsen'. Nach beṉe' ca' gosepe' yic̱hjo'ole gosesaljue' goseque'e tej na' beseḻetje'ne' len xcame'na' gachoḻ beṉe' ca' že' ḻo' yo'ona' cont bžine' lao Jesúsen'. \v 20 Cate' gocbe'e Jesúsen' gosejnilaže' ḻe' na' gože' beṉe' güe'na': \p ―Xi'iṉa', ba bezi'xena' xtoḻon'. \p \v 21 Na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj Moisésa' na' beṉe' fariseo ca' gosene': \p ―¿Non' chaque benga naque' chṉe' ca'? Chon cuine' ca Dios. Ḻe nono zoa beṉe' gac yezi'xene' xtoḻa' beṉac̱hen'. Toz Diosen' gac yezi'xenen'. \p \v 22 Jesúsen' gocbe'ede' ca nac da' cheseza'laže' na' gože' ḻegaque': \p ―¿Bic̱hena' chza'laže'le ca' ḻo' yic̱hjlažda'ole? \v 23 Še yapa'ne': “Ba bezi'xena' xtoḻo'na'”, bi ṉezele še napa' yeḻa' gwnabia' cont yezi'xena' xtoḻe'na'. San še yapa'ne': “Gwyas na' gwda”, na' nacbia' še napa' yeḻa' guac gac can' gwnian'. \v 24 Ṉa'ach gona' cont gacbe'ele napa' yeḻa' gwnabia' cont yezi'xena' xtoḻa' beṉac̱h, neda' naca' bena' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \p Nach gože' beṉe' xiṉja': \p ―Chapa' le' beyas, beyoa' xcamon', na' beyej ližo'. \p \v 25 Nach ḻa' beyaste beṉe' xiṉja', cheseṉa'te beṉe' ca' nita'na'. Nach beyoa' xcamen' na' beze'e zjayda liže' chonxene' Diosen'. \v 26 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' že'na' besyebande' yeḻa' guac c̱he Jesúsen' dan' bene'na'. Nach gosonxene' Diosen', na' do chesežebe' gose' ḻježe': \p ―Da' yebanecho da' ca' ba ble'echo ṉa'aža. \s1 Jesúsen' gwleje' Leví cont goque' ḻe' txen \r (Mt. 9:9-13; Mr. 2:13-17) \p \v 27 Gwdena' beza' Jesúsen' na' ble'ede' to beṉe' güec̱hixjw beṉe' le' Leví, chi'e latje gan' chc̱hixjue'. Na' Jesúsen' gože' ḻe': \p ―Da len neda'. \p \v 28 Nach gwzoža' Levín' gwlejyic̱hje' yogo' xšinḻaze' na' gwyejlene' Jesúsen'. \p \v 29 Nach Levína' bene' to ḻṉi xen ližen' par Jesúsen', na' ja'ac beṉe' zan beṉe' güec̱hixjw ca' na' beṉe' yezica'chle na' gosebe'lene' ḻe' cho'a mesen' gosagüe'. \v 30 Na' beṉe' ca' chososed chosolo'ede' dan' bzoj Moisésen' na' len beṉe' fariseo ca' gosacyožlene' beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen, gose'e ḻegaque': \p ―¿Nacxec̱hen' che'ej chagwle txen len beṉe' güec̱hixjw na' yebaḻe beṉe' güen da' xiṉj ca'? \p \v 31 Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Beṉe' cbi chesacšene bitw cheseyažjde' beṉe' güen rmed. Beṉe' ca' chesacšene, ḻegaquen' cheseyažjde' beṉe' güen rmed. \v 32 Gague beṉe' ba zjanaque' beṉe' güen len Diosen' zedeṉeyoeda' cont yesyetiṉjde' xtoḻen', san beṉe' güen da' xiṉj. Ḻegaque' zjanaque' ca beṉe' cheseyažjde' beṉe' güen rmed. \s1 Goseṉabde' Jesúsen' bixc̱hen' cbi gwleje' tgüeje ža gwbas \r (Mt. 9:14-17; Mr. 2:18-22) \p \v 33 Nach baḻ beṉe' gose'e ḻe': \p ―Beṉe' ca' zjanaque' txen len Juan na' beṉe' zjanaque' txen len beṉe' fariseo ca' chesonchgüe' gwbas chosoḻ güiže' Diosen'. Perw na' beṉe' ca' zjanaque' le' txen chese'ej chesagüe'. ¿Bixc̱hen'? \p \v 34 Nach gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―¿Guac yesezoa gwbas beṉe' chaxe' to ga chac yeḻa' güešagna' šlac ben' bšagnan' zoalene' ḻegaque'? Bi gac. \v 35 Perw žin ža cate' bich soe' len ḻegaque', cana'ch yesone' gwbas. Na' ca'cze naquen len neda' na' len beṉe' ca' zjanaque' neda' txen. \p \v 36 Na' Jesúsen' be'e jempl nga bzejni'ide' ḻegaque': \p ―Notno zoa beṉe' c̱heza' xe' da' cobe na' yode'en de'ex̱o'. Še gone' ca' gwžiaye'e xe' da' coben' na' xe' de'ex̱on' bitw gac leben len lache' coben'. \v 37 Na' ṉeca zoa beṉe' chgue'e vino cobe ḻo' bzod yide'ex̱o', ḻe vino coben' chšon' yide'ex̱on' na' ḻalje vino na' yesebiayi' chopen. \v 38 Cheyaḻa' yesegue'e vino coben' ḻo' yid cobe cont bibi gaquen. \v 39 Na' ca nac beṉe' bac̱h yolagüe' che'eje' vino golen', bitw ye'nde' ye'eje' vino coben', san že': “Vino golen' nacchen güen.” \c 6 \s1 Beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen goseḻec̱hje' trigon' gosagüen' ža c̱he Dios \r (Mt. 12:1-8; Mr. 2:23-28) \p \v 1 Na' to ža nac ža c̱he Dios, Jesúsen' gwdie' gan' nyaž trigw len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. Nach beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen goseḻec̱hje' trigon' na' gosexoben' gosagüen'. \v 2 Na' besele'e baḻ beṉe' fariseon' can' gosone' na' gose'e ḻegaque': \p ―¿Bic̱hen' chonḻe da' bi de ḻsens goncho ža c̱he Dios? \p \v 3 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Biṉa' gwlable can' ben da' rey David to ža cate' ḻe' na' beṉe' ḻježe' ca' gosedone'? \v 4 Gwyo'o Davin' liž Dios na' jax̱i'e yetextil da' nac c̱he Dios da' bi chac gagw beṉe' bi nac bx̱oz, na' gwdagüen', na' ḻecze bnežjue' c̱he beṉe' zja'ac len ḻe'. \p \v 5 Na' ḻecz ca' gwna Jesúsen': \p ―Naquen ḻo na' ṉia' bi da' nac güen goncho cate' nac ža c̱he Dios, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \s1 Beyac to beṉe' nx̱o'oṉ šḻa'a taque' \r (Mt. 12:9-14; Mr. 3:1-6) \p \v 6 Na' yeto ža c̱he Dios gozeje' ḻo' yodaon' na' bsed blo'ede' beṉe' ca' že'na'. Na' ladjo beṉe' ca' zjaže'na' yo'o to beṉe' nx̱o'oṉ taque' ḻicha. \v 7 Na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés na' beṉe' fariseo ca' chosogüia cheseṉe'e Jesúsen' še yeyone' bena' ža c̱he Dios cont de da' yosode'ede' yesagüe' xya c̱he'. \v 8 Na' gocbe'e Jesúsen' can' chesone' xbaben', na' gože' ben' nx̱o'oṉ taque': \p ―Gwzoža' na' gwzecha nga gachoḻ. \p Nach bena' bžine' gwzeche' lagüen'. \v 9 Na' Jesúsen' gože' beṉe' ca' že'na': \p ―¿Bi da' cheyaḻa' goncho ža c̱he Dios? ¿Goncho da' güen, še goncho da' mal? ¿Cheyaḻa' yoslacho beṉe', še gwžiayi'chone'? \p \v 10 Jesúsen' gwṉe'e yogo'te ben' že'na', nach gože' ben' nx̱o'oṉ taque': \p ―Bḻi naon'. \p Nach bḻien' na' taquen' beyaquen binḻo. \v 11 Na' beṉe' ca' chososed chosolo'e leyna' na' len beṉe' fariseon' ḻeca beseže'e na' gwzolao bosoxi'e nacle yesone' len Jesúsen'. \s1 Jesúsen' gwleje' šižiṉw postlw \r (Mt. 10:1-4; Mr. 3:13-19) \p \v 12 Na' to ža gwyej Jesúsen' to ḻo ya'a jeḻ güiže' Diosen'. Na' do yel be'lene' Diosen' diža'. \v 13 Na' cate' gwye'ni', goxe' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, nach gwleje' šižiṉue' na' bsi'e ḻegaque' postlw. \v 14 Beṉe' qui gwleje': Simón ben' bsi'e Pedro, na' beṉe' biše' Andrés, na' Jacobo, na' Juan, na' Felipe, na' Bartolomé, \v 15 na' Mateo, na' Tomás, na' Jacobo xi'iṉ Alfeo, na' Simón ben nac cananista, \v 16 na' Judas beṉe' biše' Jacobo, nach Judas Iscariote ben' bdie' Jesúsen' ḻo na' beṉe' chesegue'ede' ḻe'. \s1 Jesúsen' bzejni'ide' beṉe' zan \r (Mt. 4:23-25) \p \v 17 Na' beyetje' ḻo ya'an len ḻegaque' na' gwzeche' ga nac to laše' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. Na' ḻecze nita' beṉe' zan beṉe' za'ac doxen Judean', do ciuda Jerusalénṉa' na' do gan' mbane yež ca' zjanzi' Tiro na' Sidón. Na' Tiro len Sidón zjachin' cho'a nisdao'. Na' len beṉe' ca' nita' chosozenague' xtiža' Jesúsen' zjanc̱hix̱e baḻ beṉe' chese'e yižgüe'. Na' Jesúsen' beyone' ḻegaque'. \v 18 Na' beṉe' ca' zjayo'o zjanyaz da' x̱igüen' yic̱hjlažda'ogaque', Jesúsen' bebejen'. \v 19 Na' yogo' beṉe' goseyiljue' nacle yesone' cont yeselapa' na'gaquen' ḻe', ḻe goseṉezde' nape' yeḻa' guac cont yega'a yižgüe' c̱hegaquen' še yesecheḻe'ne'. \s1 Non' zoa mbalaz na' non' cbi zoa mbalaz \r (Mt. 5:1-12) \p \v 20 Na' Jesúsen' gwḻis lagüe' gwṉe'e beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' gože' ḻegaque': \p ―Mbalaz zoa le'e beṉe' yaše', le'e chzenagle c̱he Diosen' cont chnabi'e yic̱hjlažda'olen'. \p \v 21 ’Mbalaz zoa le'e chdonḻe ṉa'a, gwžin ža cate' bich tonḻe. \p ’Na' mbalaz zoa le'e chbežle ṉa'a, gwžin ža cate' gwxižle. \p \v 22 ’Neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Na' mbalaz soale še dan' chejnilaže'le neda' chesegue'e beṉe' le'e, na' chesyebeje' le'e ḻo' yodao' c̱hegaque', na' cheseṉeye'e c̱hele, na' chesene' nacle beṉe' mal. \v 23 Ḻe yebechgüe cate' chac da' quinga, na' ḻe soa mbalaz, ḻe Diosen' gone' cont gacchgua da' güen c̱hele cate' yežinḻe gan' zoe'na'. Can' chesonde' le'e, ca'czen' goson da' x̱ozxta'ogaque' len da' beṉe' ca' goso'e xtiža' Diosen' cani'. \p \v 24 ’Na' nyaše'chguaze nac le'e beṉe' gwṉi'a. Chac güen c̱hele ṉa'a, perw gague toḻi tocaṉen' gac c̱hele ca'. \p \v 25 ’Nyaše'chguaze nac le'e dechgua da' chagwle ṉa'a. Gwžin ža cate' bich bi gata' c̱hele. \p ’Nyaše'chguaze nac le'e chxižle ṉa'a. Gwžin ža cate' yegüine'le na' cuežyaše'le. \p \v 26 ’Nyaše'chguaze nac le'e chesonxen yogo'ḻoḻ beṉe' le'e. Ca'czen' goson da' x̱ozxta'ogaque', gosonxene' beṉe' ca' goseziye'e gosene' cheso'e xtiža' Diosen' cani'. \s1 Cheyaḻa' gaquecho beṉe' chesegue'ede' chio' \r (Mt. 5:38-48; 7:12) \p \v 27 ’Le'e chzenagle c̱hia', cheyaḻa' gaquele beṉe' chesegue'ede' le'e. Cheyaḻa' gonḻe da' güen len beṉe' ca' chesegue'ede' le'e. \v 28 Ḻe ṉab cont beṉe' chesegue'ede' le'e ṉite' mbalaz. Ḻe soa ḻe ṉabe Diosen' gaclene' beṉe' chososaca'zi' le'e. \v 29 Še to beṉe' c̱haze' šḻa'a x̱aga'le, ḻe güe' dan' yešḻa'a. Še to beṉe' que'e xadoṉ c̱hele, ḻe güe' latje ḻec̱hje' len xcamisle. \v 30 Note'teze beṉe' bi dan' ṉabde' le'e, ḻe gwnežjon. Še to beṉe' que'e bite'teze da' de c̱hele, bitw yeṉablen. \v 31 Con yogo' da' güen da' chaclaže'le yeson beṉac̱hen' len le'e, ḻecze ca' cheyaḻa' gonḻe len ḻegaque'. \p \v 32 ’Še chaquele šinze beṉe' chacde' le'e na' bi chaquele beṉe' yoble, ¿bixc̱hen' chaquele chebe Diosen' can' chonḻe? Ca'cze cheson beṉe' güen da' mal ca'. \v 33 Ḻecze še chonḻe da' güen len beṉe' ca' cheson da' güen len le'e na' bi chonḻe güen len beṉe' yoble, ¿bixc̱hen' chaquele chebe Diosen' can' chonḻe? Ca'cze cheson beṉe' güen da' mal ca'. \v 34 Še chbejle bi da' chbejle len beṉe' chaquele yesyeyoṉen' le'e, ¿bixc̱hen' chaquele chebe Diosen' can' chonḻe? Ca'cze cheson beṉe' güen da' mal ca', chesebeje' bi dan' chesebej ḻježgaque', na' nite' lez yosyonežjuen'. \v 35 Perw na' le'e, ḻe soa ḻe gaque beṉe' chesegue'ede' le'e, na' ḻe soa ḻe gon da' güen. Na' ḻe soa ḻe cuej bi dan' cuejle, perw bitw soale lez yesyeyoṉen'. Še gonḻe ca dan' ba gwnia' le'e, gwlo'ele nacle xi'iṉ Dios ben' nac ḻa'zelagüe beṉe' blao, na' Diosen' güebi'icze' güen len le'e. Ḻe'na' naque' beṉe' šagüe' len beṉe' ca' bi cheso'e yeḻa' chox̱clen c̱he' na' len yezica'chle beṉe' güen da' mal ca'. \v 36 Na' ca X̱acho Diosen' ben' zoa yaba cheyaše' cheži'ilaže'de' yogo' beṉac̱hen', ca'cze cheyaḻa' yeyaše' yeži'ilaže'le ḻjež beṉac̱hlen'. \s1 Bitw zaca'cho ṉacho beṉe' zjanape' doḻa' \r (Mt. 7:1-5) \p \v 37 ’Bitw gonḻe xbab zaca'le ṉale beṉe' zjanape' doḻa'. Še ṉale c̱he beṉe' zjanape' doḻa', ca'cze Diosen' ṉe' le'e naple doḻa'. Na' bibi yosbaga'le beṉe' cont Diosen' bibi yosbague'de' le'e. Ḻe soa ḻe yezi'xen c̱he beṉe' cont Diosen' yezi'xene' c̱hele. \v 38 Ḻe soa ḻe gwnežjo bi da' gwnežjwle beṉe' na' Diosen' güeyoṉcze' c̱hele. Baḻ beṉe' ḻeca naḻa' chosochix̱e' bi dan' chesote', chosoc̱hiše' lao yagarm c̱hegaquen' na' chesebiben' na' chosozoaya'aten'. Ca'czen' cheyaḻa' gonḻe gwnežjwle bi dan' cheseyažje beṉe' na' ḻecz ca' gon Diosen' len le'e. \p \v 39 Nach Jesúsen' be'lene' beṉe' že'na' to jempl, gwne': \p ―¿Guaque to beṉe' lc̱hoḻ cue'e nez yeto beṉe' lc̱hoḻ? Bi gac. Ḻe ṉezecho chopte' šjasebix̱e' to ḻo' yechw. \v 40 Ca nac cate' to beṉe' chsede' len to maestrw, bi ṉacho naque' beṉe' blaoch ca maestroa'. Na' ḻa'czḻa' še ben' chseda' gwda' yic̱hje' yogo'ḻoḻ dan' blo'e maestron' ḻe', bitw naque' beṉe' sina'ch ca maestroa'. \p \v 41 ’¿Bixc̱hen' chṉa'le beb dao' dan' yo'o ḻo' yejlao beṉe' ḻježle, na' bi chacbe'ele naquech beb xen dan' yo'o ḻo' yejlaolen'? \v 42 Na' še le'e yo'o to da' xen ḻo' yejlaolen' ¿nacxec̱hen' che'le beṉe' ḻježlen': “Beṉ yebeja' beb dao' dan' yo'o ḻo' yejlaguon'”? ¡Beṉe' güex̱oayag! Zgua'tec ḻe yebej beb xen dan' yo'o ḻo' yejlaolen', nach le'ele binḻo cont yebejle dan' yo'o ḻo' yejlao beṉe' ḻježle. \s1 Dan' choncho chlo'en bin' yo'o ḻo' yic̱hjlažda'ochon' \r (Mt. 7:17-20; 12:34-35) \p \v 43 ’Bitw ṉacho to yag frut güen chbian frut da' bi nac güen, na' ṉeca ṉacho dan' bi nac güen chbian da' nac güen. \v 44 Con can' nac da' chbia to to yaguen' ṉezecho bi yaga'. Yag yeše' bitw chbian da'na' nzi' yix̱güigw. Ḻecz ca' yag bisga'a bi chbian uvas. \v 45 To beṉe' laždao' ži'ilaže' chone' da' güen, ḻe ca ža ḻo' yic̱hjlažda'ogüe' nan' chone'. Na' ben' chon da' mal, chone' ca' lagüe dan' chzenague' c̱he laždao' xi'a c̱he'na'. Na' yogo'te diža' dan' chchoj cho'achon', ḻo' yic̱hjlažda'ocho nan' za'aquen. \s1 C̱hope beṉe' na' yo'o da' chon to toe' \r (Mt. 7:24-27) \p \v 46 ’¿Bic̱hen' che'le neda': “X̱ana'”, na' bi chonle can' nona' mandadw? \v 47 Ṉa'a ṉia' nac zaca'lebe beṉe' nao' neda' na' chzenague' xtiža' na' chone' can' nona' mandadw. \v 48 Naque' ca to beṉe' ben yo'o na' gwc̱he'eṉe' sitjw gwleque' lene yo'on da' nac da' gual. Cate' betjchgua yegw gwyec̱hjen liže'na', na' bitw bebix̱en cuiayin', ḻe gwzoac̱hac̱hchguan. \v 49 Na' yogo' beṉe' chende' xtiža'na' na' bi chone' can' žia'na' naque' ca yeto beṉe' ben yo'o, con benen' ḻo yo na'ze na' bibi lenen gwleque'. Na' cate' betjchgua yegw gwyec̱hjen liže'na', na' bebix̱en gwžiayi'te yo'on. \c 7 \s1 Jesúsen' beyone' xmos to x̱an soldadw \r (Mt. 8:5-13) \p \v 1 Na' cate' beyož be' Jesúsen' diža' len beṉe' ca', beyeje' yež Capernaum. \v 2 Na' zoa to x̱an soldadw beṉe' bitw naque' beṉe' Israel. Na' zoa to xmose' chacšenchgüede', na' yelez ba de' par gate'. Na' x̱an soldadon' chacchgüede' ḻe'. \v 3 Na' cate' x̱an soldadon' bende' diža' c̱he Jesúsen', gwseḻe' baḻ beṉe' gole blao c̱he beṉe' Israel cont jaseṉabde' Jesúsen' šeje' liže' yeyone' xmose'. \v 4 Nach cate' besežine' gan' zoa Jesúsen', goseṉabde' ḻe' gaclene' x̱an soldadon'. Na' gose'e Jesúsen': \p ―X̱an soldadon' naque' to beṉe' zaque' gacleno', \v 5 ḻe chacde' chio' beṉe' Israel, na' ḻe' bene' yodao' c̱heto' nga len xmechue'. \p \v 6 Nach gwyej Jesúsen' len ḻegaque', perw za' yesežine' liže'na' cate' gwseḻa' x̱an soldadon' baḻ beṉe' migw c̱he' lao Jesúsen' na' gose'ene': \p ―X̱an soldadon' že' bitw gwša'a yic̱hjo' yido' liže'na', ḻe ṉezde' bitw zaque' cont šo' liže'na'. \v 7 Da'nan' bitw beyaxjde' yide' ṉabde' le' gacleno'ne'. Con che'nde' gonšco' mandadw yeyaque xmose'na'. \v 8 X̱an soldadon' že' zoa beṉe' chnabia' ḻe' perw ḻecze nita' soldadw c̱he' na' chnabi'e ḻegaque'. Na' cate' che'e toe': “Gwyej”, na' cheje', na' cate' che'e yetoe': “Da”, na' chide', na' cate' che'e xmosen': “Da' nga gono'”, na' chonen'. Na' ṉezde' con ṉao' yeyac xmose'na' na' yeyacde'. \p \v 9 Na' Jesúsen' cate' bende' diža' dan' gose' beṉe' migw c̱he x̱an soldadon' ḻe', bebande' na' beyec̱hje' gože' beṉe' zan ca' zjanao' ḻe': \p ―Žia' le'e ṉe toze beṉe' Israel biṉa' šejnilaže' neda' ca chejnilaže' benga bi naque' beṉe' Israel. \p \v 10 Nach jaya'ac beṉe' ca' gwseḻa' x̱an soldadon'. Cate' besyežine' liže'na' ba beyaque xmosen'. \s1 Jesúsen' bosbane' xi'iṉ to no'ole güezebe \p \v 11 Jesúsen' gwyeje' to yež dan' nzi' Naín len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' zan beṉe' yoble. \v 12 Ba zja'aque' gaḻa'ze par yesežine' cho'a puert c̱he yežna' cate' besele'ede' chesechoj x̱oṉj beṉe' cho'a puerten' zjanḻene' to beṉe' guat. Na' ben' goten' naque' beṉe' tliša', na' xṉe'en naque' no'ole güezebe. Na' beṉe' zan beṉe' ḻo yeža' zja'aclene' xṉa' beṉe' guaten'. \v 13 Na' cate' ble'e X̱anchon' no'olen', beyaše'de' ḻe' na' gože'ne': \p ―Bitw cuežo'. \p \v 14 Nach gwyeje' jax̱oa ne'en ḻo yagla' gan' xoa beṉe' guata'. Nach beṉe' ca' zjanḻen ḻe' gosebeze'. Na' gože' beṉe' guata': \p ―Beṉe' güego', neda' žia', beyas. \p \v 15 Nach beṉe' guaten' gwchi'e na' gwzolagüe' beṉie'. Na' Jesúsen' beyoṉe' ḻe' ḻo na' xṉe'e. \v 16 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' besežebe' dan' beban beṉe' guata' nach gosonxene' Diosen' gosene': \p ―Ba bla' to beṉe' blao ga zoacho, beṉe' choe' xtiža' Diosen', na' Diosen' ba gwseḻe'ne' cont gaclene' chio' naccho nación c̱he'. \p \v 17 Ca nac dan' ben Jesúsen' gos gwlalj diža' c̱hen' doxen Judea na' yogo'ḻoḻ yež ca' dan' zjanita' gaḻa'ze. \s1 Juanṉa' gwseḻe' c̱hope ben' gosaque' ḻe' txen gan' zoa Jesúsen' \r (Mt. 11:2-19) \p \v 18 Nach beṉe' ca' zjanaque' txen len Juanṉa' jaseye'lene' ḻe' diža' yogo'ḻoḻ ca nac dan' chon Jesúsen'. Nach gox Juanṉa' c̱hope beṉe' ca' \v 19 nach gože' ḻegaque': \p ―Ḻe šja'ac gan' zoa Jesúsen' na' ye'lne': “¿Len' naco' ben' chbezto' seḻa' Diosen' o še cheyaḻa' cuezchto' yid beṉe' yoble?” \p \v 20 Nach beṉe' ca' chope cate' besežine' gan' zoa Jesúsen' gose'ene': \p ―Juan ben' chzoa beṉe' nis gwseḻe' neto' laguo' nga ṉabeto' le' še len' naco' ben' chbezto' seḻa' Diosen' o še cuezchto' yid beṉe' yoble. \p \v 21 Šlacte ṉe' nita' chope beṉe' ca', Jesúsen' beyone' beṉe' zan beṉe' ca' chesacšene na' beṉe' chese'ede' yižgüe' gual. Ḻecze bebeje' da' x̱igüe' da' zjayo'o zjanyaz yic̱hjlaždao' beṉe' zan. Na' bene' cont besyele'e zan beṉe' lc̱hoḻ. \v 22 Nach Jesúsen' boži'e xtiža' beṉe' ca' gwseḻa' Juanṉa' lagüe'na', gože' ḻegaque': \p ―Ḻe šjaya'ac na' ḻe šjayež Juanṉa' doxen da' ca' ba ble'ele na' da' ca' ba benele. Ba ble'ele chona' cont chesyele'e no beṉe' lc̱hoḻ, na' chesyeda no beṉe' zjanxiṉj ṉi'e. Na' ḻecze beṉe' gose'e yižgüe' dan' nzi' lepra besyeyacde', na' chesyeyene no beṉe' cuež. Ba ble'ele bosbana' no beṉe' guat, na' ba benele choa' diža' güen len beṉe' yaše' ca'. \v 23 Mbalaz zoa beṉe' chejḻe'e c̱hia' na' bi chdebde'. \p \v 24 Na' cate' besyeya'ac beṉe' ca' gwseḻa' Juanṉa', nach Jesúsen' be'lene' beṉe' ca' zjandoben' xtiža' Juanṉa', gože' ḻegaque': \p ―¿Nacxe nac ben' jale'ele latje dašen'? ¿Šayic̱hj šayen chaque'? Bi naque' ca'. \v 25 ¿Nac naque' caten' jale'elne'? ¿Nyaze' lache' šagüe'? ¿še bitw? ḻe beṉe' ca' zjanyaz lache' šagüe' na' chesenite' chese'ej chesagwšagüe' na' chesone' legr, bena' nita' yo'o güenchgua, ca no liž beṉe' gwnabia'. \v 26 ¿Noxen' jale'ele? ¿Naque' to beṉe' choe' xtiža' Diosen'? Da' ḻi naque' to beṉe' choe' xtiža' Dios, perw chnia' le'e, zaca'che' ca note'teze beṉe' choe' xtiža' Dios. \v 27 C̱he benga nyojen ḻe'e Xtiža' Diosen' žan: \q1 Neda' Dios seḻa' to beṉe' cuialagüe' laguo' güe'e xtižon' \q1 cont cate' yido' ba nita' beṉe' yesonxene' le'. \m \v 28 Chnia' le'e, notech no beṉac̱h ṉa' soa beṉe' naquech beṉe' blaoch ca Juanṉa'. Perw na' note'teze beṉe' gwzenague' c̱he Diosen' cont Diosen' ṉabi'e yic̱hjlažda'ogüe', ḻa'czḻa' bi naque' beṉe' blao, gwžin ža cate' šejni'ichde' c̱hia' clel ca Juanṉa'. \p \v 29 Ba bzoa Juanṉa' beṉe' zan nis na' len baḻ beṉe' güec̱hixjw. Na' yogo' beṉe' ca' gosacbe'ede' Diosen' zejcze' to ḻicha dan' gwseḻe' Juanṉa' jatix̱jue'ede' ḻegaque' yesyetiṉjde' xtoḻa'gaque'. \v 30 Perw na' beṉe' fariseo ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés, goson yic̱hjlaogaquen' cbi besyetiṉjde' xtoḻa'gaquen' can' goclaže' Diosen'. Bi gosaclaže' gwzoa Juanṉa' ḻegaque' nis. \v 31 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿No gwsaca'lebda' le'e zoale ṉa'a? ¿No chon can' chonḻen'? \v 32 Nacle ca bidao' ṉec̱he bicze bi de chlebele. Can' zjanac bidao' ca', cate' nita'be' gan' chac ya'a chese' ḻježbe': “Ba bcuežto' bžejo, ṉeca bya'ale, na' ba biḻyaše'to', ṉeca gwchežle.” \v 33 Juan ben' chzoa beṉe' nis bide' laole nga, bitw güe'ej gwdagwšagüe' can' chese'ej chesagw beṉe' yoble, na' ṉeca güe'eje' vino, nach gwnale c̱he': “Yo'o nyaz da' x̱igüen' yic̱hjlažda'ogüe'.” \v 34 Na' neda', chle'ele che'ej chagua' can' chese'ej chesagw beṉe' yoble, na' žale c̱hia' naca' beṉe' lia na' beṉe' borrašw, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Na' ḻecze žale naca' migw c̱he beṉe' güec̱hixjw ca' na' migw c̱he nochle beṉe' güen da' xiṉj. \v 35 Perw na' beṉe' chosozenag c̱he Diosen' zjanape' to yeḻa' sina' na' chesone' cont nacbia' Diosa' naque' ḻa'zelagüe' beṉe' sina'. \s1 Jesúsen' gwyeje' liž Simón beṉe' fariseo \p \v 36 To beṉe' fariseo goxe' Jesúsen' šeje' liže' cont yesagüe'. Na' bžin Jesúsen' liž bena' na' gwchi'e cho'a mesen'. \v 37 Na' to no'ole ḻo ciudan', no'ole zḻe', gwṉezde' bžin Jesúsen' liž bena'. Na' Jesúsen' len beṉe' ca' yezica'chle ba nite' cho'a mesen' cont yesagüe', cate' bžin no'olen'. Na' no'olen' nox̱e' to da' nac de yejese da' yože set da' ḻa'zelaoze chḻa' zix̱. \v 38 Na' jabigue' gaḻa'ze xṉi'a Jesúsen' na' gwcheže' na' nis xc̱hež c̱hen' bžonen ṉi'a Jesúsen' gwbisen. Na' bxie' ṉi'ena' len yiša' yic̱hje' na' bnopen' na' gwdeben' set zix̱en'. \v 39 Na' ben' goxe' Jesúsen' ližen', cate' ble'ede' can' chon no'ola' na' gocde': “Šaca' benga naque' to beṉe' choe' xtiža' Dios, guacbe'ede' no'olen' chgan ṉi'ena' naque' no'ole zḻe'”. \v 40 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Simón, de to da' che'nda' yapa' le'. \p Nach Simónṉa' gože' Jesúsen': \p ―Gwnan Maestrw. \p \v 41 Jesúsen' gože'ne': \p ―Gwzoa to beṉe' na' nita' c̱hope beṉe' chesaḻe' xmechue'. Toe' chaḻe' gayo' gayoa mechw da' nzi' denario, na' ben' yeto chaḻe' šiyon mechw ḻecze denario. \v 42 Na' chopte beṉe' ca' ṉe toe' ca de c̱hegaque' cont yesyeyixjue' xyan'. Na' ben' gwlej mechon' gwlejyic̱hje' dan' chesaḻe' c̱hen'. Gwnašc neda', ¿noe' beṉe' ca' chope' gosacchde' c̱he'? \p \v 43 Nach Simónṉa' gože'ne': \p ―Šeca ben' goc xya c̱hen' da' xench na' gwlejyic̱hjen'. \p Jesúsen' gože'ne': \p ―Da' ḻi can' ba gwnao'na' naquen. \p \v 44 Nach Jesúsen' gwyec̱hje' gwṉe'e no'ola' na' gože' Simónṉa': \p ―¿Chle'edo' no'ole nga? Neda' ba gwyo'a ližo' nga na' bi beṉo' nis c̱hib ṉi'a, perw no'ole nga ba gwdibe' ṉi'an' len nis xc̱hež c̱hen' bxien' len yiša' yic̱hje'. \v 45 Bi bnopo' neda', perw na' no'ole nga cate' bla'atia' gwzolagüe' chnope' ṉi'a nga. \v 46 Bi gwdebo' set yic̱hja', perw no'ole nga ba gwdebe' set zix̱ ṉi'a nga. \v 47 Na' žia' le', xtoḻe'na' gosaquen da' zan, perw ba bezi'xena' c̱he'. Da'nan' chacchgüede' neda'. Beṉe' bi žinḻaže' xtoḻen' ca xtoḻa' no'ole nga, cate' yezi'xena' c̱he' bitw gactecde' neda'. \p \v 48 Nach gože' no'olen': \p ―Ba bezi'xena' xtoḻo'na'. \p \v 49 Nach beṉe' ca' chesagw len Jesúsen' txen ḻo mesen' gwzolao chese' ḻježe': \p ―¿Nox benga chacde' ḻe'na' chezi'xene' xtoḻa' beṉac̱hen'? \p \v 50 Nach gož Jesúsen' no'ola': \p ―Dan' chejnilažo' neda' da'nan' ba de yeḻa' mban c̱hio' toḻi tocaṉe. Beyej to šagüe' to güen. \c 8 \s1 No'ol ca' gosaclene' Jesúsen' \p \v 1 Na' gwdechle gwyej Jesúsa' zan ciuda na' zan yež jatix̱jue'ede' diža' güen, gwne' Diosen' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenague' c̱he'. Na' zja'aclen beṉe' šižiṉw ca' ḻe', beṉe' ca' zjanzi' postlw. \v 2 Nach to x̱oṉj no'ole ḻecze zja'aclene' Jesúsen' beṉe' ca' ba beyone'. Baḻe' ba bebeje' da' x̱igüe' da' zjayo'o zjanyaz ḻo' yic̱hjlažda'ogaque' na' yebaḻe' ba beyone'ne' cate' gosacšende'. Na' toe' lie' María beṉe' Magdala, bebej Jesúsen' gaže da' x̱igüe' gwyo'o gwyaz yic̱hjlažda'ogüe'na'. \v 3 Nach ḻecze len ben' le Juana, xo'ole ben' le Chuza, na' Chuzan', gwyo'o ḻo ne'e liž rey Herodes na' yežlio c̱he' ca'. Na' ḻecze len ben' le Susana gwyejlene' Jesúsen', na' yezan beṉe' yezica'chle. Na' no'ol ca' bosoc̱hine' bite'teze da' gota' c̱hegaque' cont bosonežjue' dan' byažje Jesúsen' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. \s1 Jempl c̱he beṉe' goz trigon' \r (Mt. 13:1-9; Mr. 4:1-9) \p \v 4 Na' beṉe' zan besežag gan' zoa Jesúsen' beṉe' za'ac to to yež ca'. Na' be'e to jempl, gwne': \p \v 5 ―To beṉe' güen žin jeze' trigw na' šlac zeje' chose' trigon' late' biṉ jasechazen do cho'a nezen', na' bosolej bosošošj beṉe' ḻen, na' be žia x̱il be chaš ḻe'e yaba gosagwban'. \v 6 Yelaten' jasechazen ga nac ḻo yej, na' cate' beselan' na' gosebižen, ḻe gague bi gopa' den'. \v 7 Yelaten' jasechazen ga nac ḻo yag yeše', na' gosecha'on txen, na' bosoḻoḻe' yag yeše' ca' ḻen. \v 8 Perw na' yelaten' jasechazen ga nac yo šagüe' na' beselan', na' baḻen gosebian to gayoa güeje. \p Na' beyož be'e diža' quinga gwṉe' zižje gože' ḻegaque': \p ―Le'e žia nagle da' chene, ḻe gwzenag xtiža'na'. \s1 Jesúsen' gwne' bixc̱hen' bi'e jempl cate' bzejni'ide' beṉe' \r (Mt. 13:10-17; Mr. 4:10-12) \p \v 9 Nach beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen goseṉabde' ḻe' bi zejen jempl da' ba bi'e. \v 10 Na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Nono ṉa' neze can' nac yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen'. Perw ba chone' cont le'e chejnilaže'lene' ṉezelen. Perw beṉe' bi chesaclaže' yesejnilaže'ne', chzejni'igacda'ne' len jempl. Chona' ca' cont yesele'ede' can' chonan' na' bitw yesacbe'ede' bi zejen, na' cont yesende' xtižan' na' bi yesejni'iden'. \s1 Jesúsen' bzejni'ide' bi zejen jempl c̱he beṉe' goz trigon' \r (Mt. 13:18-23; Mr. 4:13-20) \p \v 11 ’Na' ca nac jempl nga zejen quinga: Ca dan' byažen zejen xtiža' Dios. \v 12 Na' biṉ dan' besego'oṉen chanezen', zejen beṉe' ca' chesende' xtiža' Diosen', perw na' chžin Satanás dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' chebejen xtiža' Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'ogaque' cont bi yesejnilaže' ḻe' na' bi gata' yeḻa' mban c̱hegaque' toḻi tocaṉe. \v 13 Na' biṉ dan' besego'oṉ ga nac ḻo yej zjanaquen ca beṉe' chesyebede' xtiža' Diosen', perw zjanaque' ca to da' bibi loe chon, šložga chesejḻe'e c̱he xtiža' Diosen', na' cate' chac bi da' mal c̱hegaque' ḻa' chesebejyic̱hjte' xtižen'. \v 14 Na' biṉ dan' besego'oṉen ga nac ḻo yag yeše', zejen ca beṉe' ca' ba gosende' xtiža' Diosen', perw šlac zjambane' chesyelaḻ chesyežejde' na' chese'nde' yeseṉi'e, na' chesede' chesonteze' con da' žazen c̱hegaque'. Na' da' qui bi choen' latje yega'aṉ xtiža' Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'ogaque' na' da'nan' bi chesejnilaže' ḻe' ca cheyaḻa'. \v 15 Na' da' ca' besego'oṉen ḻo yo šagüen', zejen ca beṉe' cate' chesende' xtiža' Diosen' chesezi'en chesonen' c̱hegaque', na' chesejnilaže' ḻe' do yic̱hj do laže', na' chesechejde' bite'tez dan' chac c̱hegaque' cont chesone' can' che'ne Diosa'. \s1 Jempl c̱he yi' dan' chguaḻa'cho \r (Mr. 4:21-25) \p \v 16 Na' Jesúsen' gwne': \p ―Notno gwguaḻa' to yi' na' gwdosen' to yeso', na' ṉeca gwcuaše' yin' xan xcame'. San chde'en ḻe'e ze'e cont gwseṉin' len yogo'ḻoḻ beṉe' yeso'o ḻo' yo'o. \v 17 Ḻe yogo'ḻoḻ da' ngaše' c̱hia' neda', ḻenṉa' gwlo'elaon, na' yogo'ḻoḻ da' nono ṉa' ṉeze c̱hia', žin ža yeseṉezden' na' yesejni'iden'. \p \v 18 ’Ḻe gwzenag da' quinga da' chzejni'ida' le'e, ḻe note'teze beṉe' chzenague' xtiža' Diosen' gwzejni'ich Diosen' ḻe', perw na' note'teze beṉe' bi chzenague', da' daon' chacde' ba ṉezde', yeca'a Diosen' ḻen. \s1 Xṉa' Jesúsen' len beṉe' biše' ca' besežine' gan' zoe' \r (Mt. 12:46-50; Mr. 3:31-35) \p \v 19 Na' xṉa' Jesúsen' len beṉe' biše' ca' besežine' gan' zoa Jesúsen', gosaclaže' yeso'e, perw catec beṉe' zan že' gague goc latje yesežine' lagüe' na'ate. \v 20 Na' to ben' ze na' gože' Jesúsen': \p ―Xṉa'o len beṉe' bišo' ca' zjanite' chyo'o na' chesaclaže' yedeseṉe'e le'e. \p \v 21 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Beṉe' ca' chosozenag xtiža' Diosen' na' chesezi'e cho'alao xtižen', beṉe' can' zjanaque' xṉa'a na' biša'. \s1 Jesúsen' bcueze' be' bdono' ḻo nisdao' \r (Mt. 8:23-27; Mr. 4:35-41) \p \v 22 Na' goc to ža Jesúsen' gwyo'e to ḻo barcw len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. Na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻaga'cho yešḻa'ale nisdaon'. \p Nach bosose'e barcon'. \v 23 Šlac zejen ḻo nisen' gwtas Jesúsen'. Nach gwzolao gwyec̱hj to be' bdono' ḻo nisdaon', na' gwzolao cheyož nis ḻo' barcon'. Na' besexožde' yesebiaye'e. \v 24 Nach bosyosbane' Jesúsen' gose'e ḻe': \p ―¡Maestrw! ¡Maestrw! Bac̱h chbiayi'cho. \p Nach gwyase' na' gwdiḻe' be' bdono' len nisdaon', na' ḻa' gosebe'žiten. \v 25 Na' gože' ḻegaque': \p ―¿Nacxec̱hen' bi chejḻe'le c̱hia'? \p Nach ḻegaque' besežebe' len besyebande'. Nach gose' ḻježe': \p ―¿Noxe benga? lente be' bdono' na' len nisdaon' chosozenaguen c̱he da' že'. \s1 To beṉe' Gadara yo'o nyaze' da' x̱igüe' \r (Mt. 8:28-34; Mr. 5:1-20) \p \v 26 Na' besežine' laž beṉe' Gadara ca', to yež da' chi' šḻa'a distritw Galilean', ḻaga'cho nisdao'. \v 27 Na' cate' bechoj Jesúsen' ḻo' barcoa', to beṉe' ḻo yežna' jašague' ḻe'. Ba gwža yo'o nyaz da' x̱igüen' yic̱hjlaždao' bena'. Na' ba chde' con gague bi xe' chazche', na' bich zoe' liže', con ba zoe' do capsantwle. \v 28-29 Na' beṉe' gualaž c̱he' ca' bosoc̱heje' ṉi'a ne'e len gden na' gosape' ḻe'. Na' da' x̱igüe' ca' gosonen cont bzoxj btine' gdenṉa' zan ṉi'a. Na' gosonen cont gwyeje' ga nono beṉe' zjanḻa'. Na' bena' cate' ble'ede' Jesúsen' na' bzoa xibe' lagüen'. Na' bosye'e zižje gwne': \p ―¿Bixc̱hen' chgoša' chlaže' c̱hio' len neda', Jesús? Le' naco' dogualje Xi'iṉ Dios ben' nape' ḻa'zelagüe' yeḻa' gwnabia' xen. Chṉeyoeda' le' bi gwsaco' neda'. \p Gwne' ca' dan' ben Jesúsen' mandadw yechoj da' x̱igüen' yic̱hjlažda'ogüen'. \v 30 Nach Jesúsen' gože' da' x̱igüen' yo'o nyaz yic̱hjlaždao' bena': \p ―¿Bi lio'? \p Nach da' x̱igüen' gwnan: \p ―Legión lia'. \p Gwnan ca' ḻe zjanaquen da' zan zjayo'on yic̱hjlažda'ogüen'. \v 31 Nach da' x̱igüe' ca' gosata'yoen Jesúsa' bi yeseḻen' ḻo yi' gabiḻ. \v 32 Na' to ya'a da' zoa gaḻa'ze chesaš zan coš chesagwba'. Nach da' x̱igüe' ca' gosata'yoen Jesúsen' gwnežjue' latje šjaseyo'on yic̱hjlaždao' coš ca'. Na' Jesúsen' bnežjue' latje. \v 33 Nach besyechojen yic̱hjlaždao' bena' na' jaseyo'on yic̱hjlaždao' coš ca'. Na' besyeyetjses coš ca' ḻe'e ya'a gan' nita'ba' na' jaselažo'ba' ḻo' nisdao' ga gosatba' gose'ejba' nis. \p \v 34 Na' beṉe' ca' chosoyoe' cošen' besele'ede' dan' ba goquen' bosyoxoṉje' jasyeyeže' beṉe' lagüe yež len beṉe' chaš yix̱e', gose'e ḻegaque' can' ba goquen. \v 35 Nach ja'ac beṉe' jaseṉe'e bixen' goc. Na' cate' besežine' gan' zoa Jesúsen' besele'ede' bena' ba gwyo'o gwyaz da' x̱igüen', ṉa'a ba chi'e gaḻa'ze cuit Jesúsen' nyaz xaḻane', na' ba bezoa yic̱hjlažda'ogüe' binḻo. Na' besežebe'. \v 36 Na' beṉe' ca' besele'ede' can' goquen' goso'e diža' c̱he dan' goc c̱he bena' gwyo'o gwyaz yic̱hjlažda'ogüe' da' x̱igüen' na' can' ba beyaque'. \v 37 Nach yogo'ḻoḻ beṉe' ca' že' gan' mbane yež Gadaran' jaseta'yoede' Jesúsen' yeze'e lažgaquen', ḻe besežebchgüe'. Nach Jesúsen' beyo'e ḻo' barcon' cont yeze'e. \v 38 Na' bena' beyaque cate' Jesúsen' bebeje' da' x̱igüe' ca' goso'o gosazen yic̱hjlažda'ogüe', gota'yoede' ḻe' gwnežjue' latje šejlene'ne'. Perw Jesúsen' bi be'e latje, san gože'ne': \p \v 39 ―Beyej ližo' na' jayež beṉe' ḻo' yo'o c̱hio' yogo' da' güen da' ba ben Diosen' len le'. \p Nach beza' ben' na' gwzolagüe' cho'e diža' doxen yežen' yogo' can' ba ben Jesúsen' len ḻe'. \s1 Jesúsen' beyone' xi'iṉ Jairo na' beyone' yeto no'ole beṉe' gwdane' xe' \r (Mt. 9:18-26; Mr. 5:21-43) \p \v 40 Na' cate' Jesúsen' beḻague' nisdaon', beṉe' zan ba nita' chesebeze' ḻe'. Chesyebechgüede' da' bežine' na'. \v 41 Na' bžin to beṉe' le' Jairo, ben' nac to beṉe' gwnabia' c̱he yodao' c̱he yežna'. Na' bzoa xibe' lao Jesúsen' gota'yoede' ḻe' šejlene' ḻe' liže', \v 42 ḻe ba zoa gat bi' no'ol c̱he'. Nacbe' bi' tliša', na' šižiṉw izguebe'. Na' šlac zej Jesúsen' len ḻe', beṉe' zan gosebiadi'e ḻe' na' bosoc̱hichgüe' ḻe'. \p \v 43 Na' len to no'ole ba goc šižiṉw iz chzoe' gwbao' na' ba benditje doxen xmechue' len beṉe' güen rmed ca'. Na' notno goc gon ḻe' rmed. \v 44 Na' gwbiga' no'olen' cože' Jesúsen' na' gwdane' lox xen', nach ḻa' gwlezte gwbao' dan' zoen'. \p \v 45 Na' gwna Jesúsen': \p ―¿Non' gwdan neda'? \p Na' ṉe toe' ca gosec̱hebe' še ba gosegane' ḻe'. Nach Pedron' len beṉe' ca' zja'aclen Jesúsen' gose'e ḻe': \p ―Maestrw, beṉe' zan beṉe' za'ac nga chosoc̱hie' le' na' chosožigue' le' nile na'le. ¿Bixc̱hen' chṉabo' no gwdan xaon'? \p \v 46 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―To beṉe' ba gwdane' neda'. Chacbe'eda' ba beyacde' len yeḻa' guac c̱hia'na'. \p \v 47 Nach no'olen' cate' gocbe'ede' cbi bgaše' dan' benen', nach gwbigue' lao Jesúsen' do chaž chžebe' na' bzoa xibe' lagüe'na', be'e diža' lao yogo' beṉe' ca' že'na' bixc̱hen' gwdane' ḻe' na' can' goc ḻa' beyactede'. \v 48 Nach gož Jesúsa' no'ola': \p ―Xi'iṉa', ba beyacdo' dan' chejnilažo' neda'. Beyej binḻo. \p \v 49 Ṉe' choe'te Jesúsa' dižan' ca' cate' bžin to beṉe' gwza' liž Jairo ježe' ḻe': \p ―Ba got bi' no'ol dao' c̱hion'. Bich gondo' Maestroa' zed. \p \v 50 Perw cate' bene Jesúsen', na' gože' Jairo: \p ―Bitw žebo', con gwyejnilaže' neda' na' yeyaquebe'. \p \v 51 Na' cate' besežine' liž Jairona', Jesúsen' bi be'e latje yeso'o zan beṉe' ca' zja'aclen ḻe', san Pedro, len Juan, len Jacobo, na' len x̱axṉa' bi' guat na'ze goso'o. \v 52 Na' ba chi'chgua žaš na' yogo' beṉe' ca' že'na' chesebežchgüe'. Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Bitw cuežle. Biṉa' gatbe', san chtasbe'. \p \v 53 Na' bosoxiže' gosonḻe' c̱he' da' zjaṉezde' ba gotbe'. \v 54 Perw Jesúsen' bex̱ue' taca' bi' no'ol guaten' na' boḻ güiže'be' gože'be': \p ―No'ol dao', beyas. \p \v 55 Nach bebambe', ḻa' beyastebe'. Na' Jesúsen' bene' mandadw yeso'ebe' da' gagwbe'. \v 56 Na' x̱axṉa'be' besyebanchgüede'. Perw Jesúsen' bene' mandadw bi yeso'e diža' can' goca'. \c 9 \s1 Jesúsa' gwseḻe' beṉe' šižiṉw ca' jasedix̱jue'ede' xtižen' \r (Mt. 10:5-15; Mr. 6:7-13) \p \v 1 Jesúsen' botobe' beṉe' šižiṉw ca' gwleje' cont zjanaque' ḻe' txen na' bnežjue' ḻegaque' yeḻa' gwnabia' na' yeḻa' guac cont goc besyebeje' da' x̱igüe' ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe', na' ḻecze ca' besyeyone' beṉe' ca' chesacšene. \v 2 Na' ḻecze bene' mandadw šjasedix̱jue'ede' Diosa' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenag c̱he'. Na' bene' mandadw yesyeyone' no beṉe' güe'. \v 3 Na' gože' ḻegaque': \p ―Bibi gox̱e'le tnez. Bitw gox̱e'le xis da' gwc̱hiše'le, ṉeca gua'le bzod, ṉe yet, ṉe mechw, na' bitw gua'le yeto xcamisle. \v 4 Cate' žinḻe to liž beṉe', na'ze yega'aṉle šlac zoale lagüe yeža'; cate'ch yeza'le yeža', cana'ch yeza'le latja'. \v 5 Na' še zoa ga bi yosolebe' le'e, cate' yeza'le na', ḻe cuibe ṉi'alen' yo bište cont nacbia' malen' chesone' bi chosozenague' xtiža' Diosen'. \p \v 6 Nach beṉe' šižiṉw ca' ja'aque' to to yež, na' gate'teze ja'aque' jasedix̱jue'ede' diža' güen c̱he Jesúsen' na' besyeyone' no beṉe' güe'. \s1 Ba gosote' Juan ben' bzoa beṉe' nis \r (Mt. 14:1-12; Mr. 6:14-29) \p \v 7 Na' gobernador Herodes goque' tole bende' yogo'ḻoḻ da' güen da' chon Jesúsen'. Gocžejlaže', ḻe baḻ beṉe' gose'e ḻe' ba beban da' Juan ladjo beṉe' guat ca'. \v 8 Na' yebaḻe' gosene' šeca da' Elías ben' be' xtiža' Diosen' cani' ba bela' yežlio nga da' yoble. Yebaḻe' chesene' yeto beṉe' be' xtiža' Diosen' cani'te ba bebane' ladjo beṉe' guat ca'. \v 9 Na' Herodesen' gwne': \p ―Neda' bena' mandadw gosec̱hogue' yen Juanṉa', perw ¿noxen' chon da' güen ca dan' chesoe' beṉe' diža'? \p Na' gwdiljwlaže' nacle gone' cont le'ede' Jesúsen'. \s1 Bguagw Jesúsen' gayo' mil beṉe' \r (Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Jn. 6:1-14) \p \v 10 Na' cate' besyežin postlw ca' gan' zoa Jesúsen' nach gose'e ḻe' can' ba gosonen'. Na' gwc̱hi'e ḻegacze' na' ja'aque' to latje gan' mbane yež Betsaida. \v 11 Cate' gosacbe'e beṉe' ca' nita' gan' zoa Jesúsen' ba gosa'aque' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, nach zja'aque' zjana'ogüe' ḻegaque'. Jesúsen' blebe' ḻegaque' na' bsed blo'ede' ḻegaque' Diosen' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenag c̱he', na' beyone' beṉe' ca' chesacšene. \p \v 12 Cate' gwzolao gwxoa gwbižen', nach beṉe' šižiṉw ca' zjanaque' Jesúsen' txen gose'ene': \p ―Beseḻa' beṉe' quinga cont šjaya'aque' ga že' beṉe' do ranšw na' do yež ca' dan' nyec̱hj mbi'i cont yeseyiljue' ga yesetase' na' yeseyiljue' da' yese'ej yesagüe', ḻe ca nac latje gan' zoacho nga, naquen to latje daš. \p \v 13 Perw na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Le'e ḻe güe'e da' yesagüe'. \p Na' gose'e ḻe': \p ―Gayo'ga yetextil na' yec̱hopga beḻ ya'a de c̱hecho, lete še si'chon cont gaquen yesagw yogo'ḻoḻ beṉe' quinga. \p \v 14 Gosene' ca' ḻe že' ca gayo' mil beṉe' byo, bi cuent no'ol ca' len bidao'. Nach Jesúsen' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Ḻe gon mandadw yesebe' šiyon güej beṉe' ca'. \p \v 15 Nach gosone' mandadw gosebe' yogo' beṉe' ca', \v 16 na' Jesúsen' gwxi'e gayo' yetextilen' na' c̱hope beḻ ya'ana', na' gwṉe'e yabale, be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Diosen' na' bzoxjen' na' be'en beṉe' šižiṉw ca' cont goso'e c̱he to to beṉe' ca'. \v 17 Na' gosagüen' ca goseḻjde'. Nach bososše'e šižiṉw žome len yetextil bixjw na' len late' güeje beḻ da' bega'aṉ. \s1 Pedron' gwne' Jesúsen' naque' beṉe' gwseḻa' Dios \r (Mt. 16:13-19; Mr. 8:27-29) \p \v 18 Na' gozac yeto, beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen zjanite' len ḻe' lchojiže, na' Jesúsen' choḻ güiže' Diosen'. Nach gože' ḻegaque': \p ―¿Bi chesena beṉe'? ¿Non' naca' neda'? \p \v 19 Na' gose'e ḻe': \p ―Baḻe' chesene' naco' da' Juan ben' bzoe' beṉe' nis. Na' yebaḻe' chesene' naco' Elías ben' be' xtiža' Diosen' cani'. Na' yebaḻe' chesene' naco' yeto beṉe' be' xtiža' Diosen' cani' ben' ba beban ladjo beṉe' guat ca'. \p \v 20 Nach gože' ḻegaque': \p ―¿C̱hixe le'e? ¿No žale naca'? \p Na' gož Pedron' ḻe': \p ―Len' naco' Cristo ben' gwlej Diosen' cont yedeṉabi'o. \s1 Jesúsen' gwdix̱jue'ede' gate' \r (Mt. 16:20-28; Mr. 8:30-9:1) \p \v 21 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque' nono yese'e naque' ben' gwlej Diosen' cont yedeṉabi'e. \v 22 Na' gože' ḻegaque': \p ―Da' zan da' saca'zi'a, neda' naca' ben' gwseḻa' Dios golja' beṉac̱h. Na' beṉe' gole blao ca' chesenabia' nación c̱hechon' na' bx̱oz gwnabia' ca', na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés, bi yesele'ede' neda' güen dan' bi gosejḻe'e c̱hia', na' yesote'nda', perw yeyoṉ ža yebana' ladjo beṉe' guat ca'. \p \v 23 Nach gože' yogo' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Note'tez beṉe' še chaclaže' gaque' neda' txen, cheyaḻa' cuejyic̱hj cuine' yogo' ža, ḻa'czḻa' saca'zi'e, na' gone' can' ṉia' neda'. \v 24 Note'tez beṉe' chacde' gone' cont bi saca'zi'e o cont nono yesot ḻe', benan' cuiayi'. Na' note'teze beṉe' chzanḻaže' cuine' saca'zi'e o gate' ṉe c̱hia' neda', ba de yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe. \v 25 ¿Bixe zejenṉa' to beṉe' ṉabi'e doxen yežlion' še cuiaye'e na' bi gata' yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe? \v 26 Na' note'tez beṉe' še cheto'ede' par ye'e ḻježe' chejnilaže' neda' na' še cheto'ede' par gwzenague' xtižan', ḻecze ca' neda' yeto'eda' c̱he' par ṉia' naque' neda' txen, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Yeto'eda' c̱he' cate' yida' da' yoble nsa'a yeḻa' zaca' juisyw c̱hia' na' yeḻa' zaca' juisyw c̱he X̱a' Diosen' na' c̱he ben' zjanac angl c̱he'. \v 27 Da' ḻi žia' le'e, baḻle nita'le nga ṉa'a biṉa' gatle cate' žin ža le'ele gwlo'e Diosen' yeḻa' gwnabia' c̱hen'. \s1 Jesúsen' goque' ca to be'ni' \r (Mt. 17:1-8; Mr. 9:2-8) \p \v 28 Nag goc to xman gwna Jesúsen' ca', gwyeje' to ḻo ya'a jeḻ güiže' Diosen' na' gwc̱he'e Pedro len Juan len Jacobo. \v 29 Na' šlac choḻ güiže' Diosen' goc cho'alagüen' ca da' bža'. Na' xaḻanen' beyaquen šiš xila' na' goctiten. \v 30 Na' ḻo hora' besežin c̱hop beṉe' gan' zoa Jesúsen', toe' da' Moisés na' yetoe' da' Elías bosošaljlene' ḻe'. \v 31 Goso'e diža' gosene' ba zoa gat Jesúsa' Jerusalén. Na' be'ni' c̱he Diosen' gwyec̱hjen bseṉin' ḻegaque'. \v 32 Na' Pedron' len beṉe' ca' yec̱hope ḻeca gosac ša tase' perw bi gosetase' na' besele'ede' Jesúsen' chactit cho'alagüen' na' zeche' choe'lene' da' Moisésen' len da' Elíasen' diža'. \v 33 Na' cate' ba cheza' da' Moisésen' len da' Elíasen', Pedroa' gože' Jesúsen': \p ―¡Maestrw, ḻeca güenṉa' zoacho nga! Gonto' šoṉe ranšw, to c̱hio', to c̱he Moisés, na' yeto c̱he Elías. \p Con gwne' ca' sin ca bene' xbab. \v 34 Ṉe' choe'te Pedron' diža' cate' to bejw gwyec̱hjen ḻegaque' na' besežebe' lagüe dan' goc ca'. \v 35 Na' ḻo' bejon' gosende' gwṉe Diosen', gwne': \p ―Benga Xi'iṉa' ben chacda'. Ḻe gwzenag c̱he'. \p \v 36 Na' cate' beyož gwna Diosen' ca', besele'ede' yetoze Jesúsen'. Na' ca' beyoža' bibi diža' gosoe'lene' beṉe' ca' yezica'chle can' nac dan' ba gosende' na' dan' ba besele'ede'. Con gosenita'teze' šižize. \s1 Beyon Jesúsen' to bi' gwyo'o gwyaz da' x̱igüe' \r (Mt. 17:14-21; Mr. 9:14-29) \p \v 37 Na' beteyo cate' ba besyeyetje' ya'ana' beṉe' zan jasešague' ḻegaque' gan' nite'na'. \v 38 Na' toe' gwṉe' zižje, gože' Jesúsen': \p ―Maestrw, chata'yoeda' le' gaclenšco' xi'iṉa' nga. Nacbe' xi'iṉa' tliša'. \v 39 Chṉiz da' x̱igüen' ḻebe' na' ḻa' chgosya'aten ḻebe', chonen cont chazbe' šon na' cont chžia bžina' cho'abe' na' chonen ḻebe' zi', na' caṉe chsanen ḻebe'. \v 40 Ba gota'yoeda' beṉe' ca' zjanaque' le' txen cont yesyebeje' da' x̱igüen' yo'o nyazbe', perw bitw gosezaque'de'. \p \v 41 Nach Jesúsen' gože' beṉe' ca' že' na': \p ―¡Le'e beṉe' bi chejnilaže', chonchguale clele! ¿Šna chyažjen soalena' le'e cont šejnilaže'le? ¿Batca' zelao ṉa'lagua' le'e? \p Nach gože' x̱a bidao'na': \p ―Beṉ bidao' c̱hion' nile. \p \v 42 Na' šlac zjasane'be' lao Jesúsen', da' x̱igüen' benen cont gwyazbe' šon, na' bchix̱ btoḻen ḻebe' ḻo yo. Na' Jesúsen' gwdiḻe' da' x̱igüen' cont bechojen ḻo' yic̱hjlažda'obe'. Nach beyaquebe'. Gwdena' beyoṉe'be' ḻo na' x̱abe'. \v 43 Na' yogo' ben' že'na' besyebande' cate' besele'ede' yeḻa' guac c̱he Diosen'. \s1 Da' yoble Jesúsen' gwdix̱jue'ede' gate' \r (Mt. 17:22-23; Mr. 9:30-32) \p Na' besyebande' c̱he yogo'ḻoḻ dan' chon Jesúsen', na' šlac nite' ca', Jesúsen' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p \v 44 ―Ḻe gon cont diža' nga šo'on yic̱hjlažda'ole, na' bi ganḻaže'len. Neda' gaca' ḻo na' ben' chesegue'enda', neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \p \v 45 Perw ḻegaque' bitw gosejni'ide' diža' dan' be' Jesúsen', ḻe naquen ca to da' ngaše' len ḻegaque'. Na' besežebe' yeseṉabde'ne' bi zejen dan' gože' ḻegaquen'. \s1 Gosacyože' noe' nacch blao \r (Mt. 18:1-5; Mr. 9:33-37) \p \v 46 Na' beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen gosacyože' noe' nacch blao. \v 47 Jesúsen' gocbe'ede' xbab dan' chesonen', na' bex̱ue' to bidao' na' bzeche'be' cuite'na' \v 48 na' gože' ḻegaque': \p ―Note'teze beṉe' chone' güen len to bidao' ca bi' nga ṉec̱he da' chejnilaže' neda', choncze' güen len neda'. Na' note'teze chon güen len neda' choncze' güen len Dios ben' gwseḻa' neda'. Na' note'tez le'e cate' chonḻe xbab c̱he cuinḻe bibi zaca'tecle, canan' ba nacle beṉe' blao. \s1 Beṉe' bi chon contr chio' txenczen' chone' len chio' \r (Mr. 9:38-40) \p \v 49 Nach Juanṉa' gože'ne': \p ―Maestrw, bežagto' to beṉe' cho'e lao' na' chebeje' da' x̱igüe' da' yo'o nyaz beṉe'. Na' bžonto' gone' ca', ḻe bi chone' chio' txen. \p \v 50 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―Bitw gwžonḻe gone' ca', ḻe še to beṉe' bi chone' contr chio', txenczen' chone' len chio'. \s1 Jesúsen' gwdiḻe' Jacobo len Juan \p \v 51 Na' lagüe' ba zoa bagwze yezi' yeca'a Diosen' ḻe', bec̱hoglaže' šeje' Jerusalén. \v 52 Na' gwseḻe' to c̱hope beṉe' gosebialao lagüe'na'. Na' ja'aque' to yež gan' mbane distritw Samaria cont šjasesiṉi'e gan' soa Jesúsen' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen. \v 53 Perw beṉe' Samaria ca' bi bosolebe' Jesúsen' len beṉe' ca' nžague', ḻe gosacbe'ede' zja'aque' Jerusalén. \v 54 Na' c̱hope beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen, Jacobon' len Juanṉa', cate' besele'ede' can' goson beṉe' Samaria ca', nach goseṉabde' Jesúsen': \p ―Maestrw, ¿che'ndo' gonto' can' ben da' Elías ben' be' xtiža' Diosen' cani', ṉabeto' Diosen' seḻe' yi' gwzeyen beṉe' qui? \p \v 55 Nach Jesúsen' gwyec̱hje' gwdiḻe' ḻegaque' gwne': \p ―Le'e bitw ṉezele non' chnabia' yic̱hjlažda'ole. \v 56 Neda' bitw za'a cont gwžiaya'a beṉac̱h, san za'a cont gwnežjua'ne' yeḻa' mban toḻi tocaṉe, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \p Nach ja'aque' yež yoble. \s1 Can' gož Jesúsen' beṉe' ca' gosaclaže' yesaque' ḻe' txen \r (Mt. 8:19-22) \p \v 57 Šlac zja'aque' na', to beṉe' gože' ḻe': \p ―Sa'lena' le' gate'teze šejo'. \p \v 58 Nach gož Jesúsen' ḻe': \p ―Nita' xišna' beza' na' ḻecz chesyežin xišna' be dao' ca' zjazoa x̱il be chaš ḻe'e yaba, perw bibi xišna' neda' de ga yezi'laža', neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \p \v 59 Nach Jesúsen' gože' yeto beṉe': \p ―Yo'o len neda'. \p Perw bena' gože' ḻe': \p ―X̱ana', za' got x̱a'. Beṉšca latje zgua'tec šjaycuaša'ne'. \p \v 60 Na' gož Jesúsen' ḻe': \p ―Beṉe' ca' zjanac yic̱hjlažda'ogüe' ca c̱he beṉe' guat, ḻegaque' guaccze yosocuaše' yezica'chle beṉe' guat. Perw le', jatix̱jue'e beṉe' Diosa' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenague' c̱he'. \p \v 61 Nach ḻecze yetoe' gože' Jesúsen': \p ―Sa'lena' le' X̱ana', perw zgua'tec šjayzenda' x̱axṉa'a len diaža c̱hia'. \p \v 62 Jesúsen' gože' ḻe': \p ―Beṉe' ba gwzolao nagüe' neda', še bi ze'e do yic̱hj do laže', o še yo'o yic̱hje' da' ba gwdele, bi zaque' gone' xšin Diosen'. Naque' ca to beṉe' chṉe'e coscože'le šlac chgua'aṉe' go'ṉ. \c 10 \s1 Jesúsen' gwseḻe' gayonši beṉe' šjasedix̱jue'ede' xtiže' \p \v 1 Na' gwdechle X̱ancho Jesúsen' gwleje' yegayonši beṉe' na' bene' mandadw yesebialagüe' šja'ac c̱hope güeje' to to yež ga za' šej ḻe'. \v 2 Na' cate' za' yesa'aque' gože' ḻegaque': \p ―Chyažje beṉe' zan yeseyix̱jue'ede' xtiža' Diosen', perw to c̱hopga beṉe' nita' yeseyix̱jue'eden'. Na' beṉe' yosozenag c̱he Diosen' zjazaca'lebe' ca to coseš xen da' chyažje yedobe. Da'nan' ḻe ṉabe X̱ancho Diosen' seḻa'che' beṉe' yesaclene' chio' yotobcho coseš c̱hen'. \v 3 Ḻe šja'ac, ḻe neda' chseḻa' le'e šjatix̱jue'ele xtižen' len beṉe' ca' chesegue'ede' le'e. Zaca'leble ca xila' dao' ben' chja'ac gan' že' beco'yo. \v 4 Bitw gua'le bzod, ṉe mechw, ṉe yel, na' bi šele guaple beṉe' tiox beṉe' yežagle chanez. \v 5 Note'tez liž šo'le zgua'tec ṉale: “Chṉablaže'šca' soa cuezle binḻo len xbab dan' yo'o ḻo' yic̱hjlažda'ole, le'e nita'le nga.” \v 6 Na' še zoa to beṉe' chaclaže' soa cueze' binḻo len yic̱hjlažda'ogüe'na', nach gac can' gwṉablaže'le cont soa cueze' binḻo; perw še nono zoa beṉe' chaclaže' soa cueze' binḻo len yic̱hjlažda'ogüe', bi gac dan' ba gwṉablaže'len'. \v 7 Na' ḻo' yo'o na'teze yega'aṉle. Bitw tale to to yo'o. Ḻe ye'ej ḻe gagw bite'teze da' chesone' ye'ej gagwle. Ca to beṉe' güen žin cheyaḻa' si' laxjue', ḻecz ca' le'e zaca'le yesoṉe' da' ye'ej gagwle. \v 8 Na' cate' žinḻe to yež ga chesonxene' le'e, ḻe ye'ej ḻe gagwteze da' yesoṉe' le'e. \v 9 Ḻe yeyon beṉe' güe' beṉe' nita' yež gan' žinḻe, na' ḻe' ye'e: “Ba bžin ža gwzenagle c̱he Diosen' cont ṉabi'e yic̱hjlažda'ole.” \v 10 Perw na' cate' žinḻe to yež ga bi yosolebe' le'e, ḻe šja'ac la cay na' ḻe ye'e: \v 11 “Bište c̱he lažle nga da' žia ṉi'ato', cuibton' cont gwlo'eto' le'e malen' chonḻe bi chzenagle xtiža' Diosen' dan' choe'to'. Perw chyix̱jue'eto' le'e Diosen' chazlaže' gwzenagle c̱he' cont ṉabi'e yic̱hjlažda'olen'.” \v 12 Da' mal xen goson beṉe' ciuda Sodoma cani', perw žia' le'e, žan' gac juisyw beṉe' ca' bi bosolebe' le'e ližen', yesaḻe'chde' clel ca beṉe' Sodoman'. \s1 Beṉe' ca' bi chosozenag xtiža' Jesúsen' \r (Mt. 11:20-24) \p \v 13 Nach gozna Jesúsen': \p ―¡Nyaše'chguaze gac c̱he le'e beṉe' Corazín! ¡Nyaše'chguaze gac c̱he le'e beṉe' Betsaida! Beṉe' ca' nita' Tiro na' Sidón ba' besyetiṉjde' xtoḻa'gaque' šaca' blo'egacda'ne' yeḻa' guac c̱hia' ca da' ba blo'eda' le'e. Na' bosoše'e ca gosone' šaca' bena' ca', chesazḻje' to lache' gasj da' naquen zeše' na' chosože'eḻja cuine' no de cont yesacbe'e beṉe' ba boša' yic̱hjlažda'ogüen'. \v 14 Saca'zi'chle clel ca beṉe' že' Tiro na' Sidón cate' žin ža gac juisyw. \v 15 Le'e nita'le yež Capernaum chonḻe xbab šeca Diosen' goṉchgüe' le'e yeḻa' bala'aṉ. Bi goṉe' le'e yeḻa' bala'aṉ san goṉe' le'e castigw toḻi tocaṉe dan' bi chejḻe'le c̱hia'. \p \v 16 Nach Jesúsen' goze'e beṉe' gayonši ca': \p ―Beṉe' gwzenag xtiža'len' ḻecze gwzenague' xtiža'na', na' beṉe' goncze yic̱hjlagüe' bi gwzenague' xtiža'len', ḻecze bi gwzenague' c̱hia' neda'. Na' beṉe' goncze yic̱hjlagüe' bi gwzenague' xtiža'na', ḻecze bi gwzenague' xtiža' Diosen' ben' gwseḻa' neda'. \s1 Besyežin beṉe' gayonši ca' \p \v 17 Beṉe' gayonši ca' cate' beyož jasedix̱jue'ede' xtiža' Jesúsen', besyežine' gan' zoen' na' besyebechgüede'. Nach gose'e Jesúsen': \p ―X̱anto', chebechgüeto' can' goquen', ḻe da' x̱igüe' ca' chosozenaguen c̱heto' cate' chonto' mandadw yesyechojen ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe' choe'to' lao'. \p \v 18 Na' gože' ḻegaque': \p ―Ble'eda' bedao'nez gwnit yeḻa' gwnabia' c̱he Satanásen' dan' chnabia' da' x̱igüe' ca'. \v 19 Ba beṉa' le'e yeḻa' guac cont gwlej gwšošjle no beḻ znia na' no bex̱joni' na' cont soele Satanásen' bi gonen le'e gan. Na' bibi de da' gonen le'e zi'. \v 20 Perw bi yebele ṉec̱he da' x̱igüen' chosozenaguen c̱hele, san ḻe yebe da' ba bzoj Diosen' lale ḻe'e libr gan' nyoj la yogo'ḻoḻ xi'iṉe' ca'. \s1 Bebechgüe Jesúsen' \r (Mt. 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Za' beyožte gwna Jesúsen' ca' nach ben Spiritw c̱he Diosen' cont bebechgüede' na' boḻ güiže' Diosen', gwne': \p ―X̱a', le' chnabi'o beṉe' ca' že' yaba na' yežlion'. Na' choṉa' yeḻa' chox̱clen c̱hio' ba bzejni'ido' baḻ beṉe'. Ba bzejni'ido' beṉe' ca' gosacbe'ede' cheseyažjde' no gwsed gwlo'e ḻegaque'. Na' bitw bzejni'ido' beṉe' ca' cheson xbab zjanaque' beṉe' sina' na' beṉe' zjanejni'i. Beno' ca' X̱a', ḻe can' gwyazlažo'. \p \v 22 Nach gože' beṉe' ca' že'na': \p ―X̱an' ba bene' ḻo na' chona' cont chombia' beṉe' ḻe'. Ḻe' nombia'yaṉe' neda', na' neda' nombia'yaṉa' ḻe'. Na' beṉe' ca' ba gwleja' ba zjanombi'e X̱an'. Na' nono nochle zjanombia' X̱a' ṉe neda'. \p \v 23 Na' gwyec̱hj Jesúsen' gwṉe'e beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' gože' ḻegaque': \p ―Mbachgua zoale chle'ele neda' na' chle'etele da' ca' chona'. \v 24 Na' chnia' le'e zan beṉe' ca' goso'e xtiža' Diosen' cani' len beṉe' zan rey gosaclaže' yesele'ede' dan' chle'ele ṉa'a, perw bitw goḻa' yesele'eden', na' gosaclaže' yesende' dan' chenelen', perw bitw goḻa' yesenden'. \s1 Jempl c̱he to beṉe' güen, beṉe' Samaria \p \v 25 Na' gwzoža' to beṉe' nsedchgüe' ley dan' bzoj da' Moisés, goclaže' cueje' Jesúsen' diža' da' gwc̱hine' contr ḻe' na' gože'ne': \p ―Maestrw, ¿bi da' cheyaḻa' gona' cont gata' yeḻa' mban c̱hia' toḻi tocaṉe? \p \v 26 Na' gož Jesúsen' ḻe': \p ―¿Bi nyoj ḻe'e leyna'? ¿Nac žan? \p \v 27 Na' ben' chejni'ichgüe' leyna' boži'e xtiža' Jesúsen', gože' ḻe': \p ―Ley c̱he Diosa' žan: “Cheyaḻa' gaquecho X̱ancho Diosen' con ca zelao chejni'icho, do yic̱hj do laže'cho, do fuers valor c̱hecho, na' gaque ḻježcho ca chaque cuincho.” \p \v 28 Nach gož Jesúsen' ḻe': \p ―Da' ḻicze can' ba gwnao'na'. Can' cheyaḻa' gono' cont bano' toḻi tocaṉe. \p \v 29 Na' bena' goclaže' gwlo'ede' choncze' can' ža leyna', na' gože' Jesúsen': \p ―¿Non' nac beṉe' ḻježa' ben' cheyaḻa' gacda'? \p \v 30 Na' Jesúsen' gože' ḻe': \p ―To beṉe' beza' Jerusalén par yežine' yež Jericó, jasyexen beṉe' gwban ḻe'. Na' goseyiṉe' xaḻane' na' gosot goseyine' ḻe'. Nach besyeya'aque' bosocua'aṉe' ḻe' cacze to beṉe' guat. \v 31 Na' to bx̱oz c̱he beṉe' Israel ca' gwdie' ḻo neza', na' cate' ble'ede' bena' dena', nach gwcuase' to šḻa'ale neza' na' con gwdeze'. \v 32 Ḻecz ca' ben to diaža c̱he da' beṉe' Leví ca'. (Xi'iṉ diaža c̱he da' Leví yo'o ḻo na'gaque' chesoṉe' mandadw ḻo' yodao' blao.) Bena' zeje' tnez na' cate' ble'ede' ben' dena', na' gwcuase' to šḻa'ale neza' na' con gwdeze'. \v 33 Nach to beṉe' Samaria ngüe'e neza' nḻague' xpurrue' na' bžine' gan' de bena', perw na' ḻe' cate' ble'ede' ben' beyaše'laže'. \v 34 Na' gwbigue' gan' de' na' bene' ḻe' rmed, bšone' set len vino lao güe' c̱he'na' na' bc̱hejen' lache'. Na' božie' ḻe' cože' xpurrue' na' bec̱he'e ḻe' ga zoa to mesón ga gwṉe'e ḻe'. \v 35 Na' beteyo cate' beza' beṉe' Samaria, gwleje' mechw da' zaca' ca c̱hop ža žin na' bnežjuen' x̱an mesónṉa' ca laxjue', na' gože' ḻe': “Gwṉa' benga na' še žan bichle da' gono' gastw na' c̱hixjuan' cate' zeza'a.” \p \v 36 Beyož be' Jesúsen' diža' can' goc c̱he ben' jasyexen beṉe' gwban ca', nach gože' bena' chsed chlo'e leyna': \p ―¿Nac chono' xbab? ¿No beṉe' ca' šoṉe gocde'ne' ca beṉe' ḻježe'? \p \v 37 Nach bena' chsed chlo'e leyna' gože' Jesúsen': \p ―Bena' beyaše' beži'ilaže'de' bena' jasyexen gwban ca'. \p Nach gož Jesúsen' ḻe': \p ―Ḻecze ca' cheyaḻa' gono' le', yeyaše' yeži'ilaže'do' yogo'ḻoḻ beṉe'. \s1 Jesúsa' jaṉe'e Marta na' María \p \v 38 Na' gosego'oche' nez na' besyežine' to yež ga zoa to no'ole lie' Marta, na' Jesúsen' gwyeje' liže'na'. \v 39 Na' zoa to bile' le María. Na' Marían' gwchi'e cuit Jesúsen' bzenague' xtiže'na'. \v 40 Perw na' Martan' belaḻchgüede' bsiṉi'e da' yesagüe'. Na' gwyeje' lao Jesúsen' na' gože' ḻe': \p ―X̱ana', ¿bi chacdo' median can' bcua'aṉ beṉe' bilan' neda' toza' len mandadua'? Benšca mandadw gaclene' neda'. \p \v 41 X̱ancho Jesúsen' gože' ḻe': \p ―Marta, chi'chgua yic̱hjo' mandadua' na' chacžejlažo' dan' nyanchguan. \v 42 María nga ba gwleje' da' naquech da' güen. Chi'e chzenague' c̱hia', na' notno gwžon gone' ca', ḻe ḻen da' nacch da' žialao da' cheyaḻa' gonḻe. \c 11 \s1 Jesúsen' blo'ede' can' yosoḻ güiže' Diosen' \r (Mt. 6:9-15; 7:7-11) \p \v 1 Na' gwzoa Jesúsa' to latje choḻ güiže' Diosen'. Cate' beyož boḻ güiže'ne' to beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen gože' ḻe': \p ―X̱anto', bzejni'i neto' nac cheyaḻa' yoḻ güižto' Diosen', can' bzejni'i da' Juanṉa' beṉe' ca' gosaque' txen ḻen ḻe'. \p \v 2 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Cate' yoḻ güižle Diosen', quinga ṉale: \q1 X̱ato' beṉe' zoa yaba, \q1 chṉabto' yogo'ḻoḻ beṉe' yesonxene' le'. \q1 Zelaže'to' ṉabi'o yic̱hjlaždao' yogo' neto' beṉac̱h. \q1 Gacšca can' chazlažo' yežlio nga can' chac yabana'. \q1 \v 3 Ca nac dan' che'ej chagwto' tža tža, beṉšca c̱heto' ṉa'a. \q1 \v 4 Na' bezi'xenšca c̱heto', ḻe lencze neto' chezi'xento' c̱he ḻjež beṉac̱hto' bite'tez da' chesonde' neto'. \q1 Na' bitw go'o latje soa da' gwžigan' neto' gonto' da' mal, \q1 san bcuase bcue'ejšca neto' len da' mala'. \p \v 5 Nach gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Ḻe gon xbab še šejle liž beṉe' migw c̱hele do chel na' ye'lne': “Migw c̱hia', beṉšca neda' šoṉe yetextil. \v 6 Ba bla' to beṉe' migw c̱hia' beṉe' za' zito', na' bibi de c̱hia' da' gua'ane' gagüe'.” \v 7 Na' c̱hixe še migw c̱helen' yo'e ḻo' yo'ote yoži'e xtiža'len': “Bitw gondo' neda' zed, ḻe ba nyeyjw cho'a yo'o na' ba deto' chtasto' len bi' c̱heto' ca'. Bi gac c̱hasa' goṉa' dan' chyažjdo'.” \v 8 Chnia' le'e, ḻa'czḻa' naque' migw c̱hele, bitw ye'nde' c̱hase' goṉe' dan' chyažjele, perw še gata'yoelne' sša na' c̱hasšaze' goṉe' bite'tez da' chyažjele. \v 9 Na' chnia' le'e, še žan bi da' chyažjecho, chṉabchon. Še žan to da' chaclaže'cho želecho, chyiljwchon. Še žan chaclaže'cho saljw beṉe' cho'a yo'o c̱he', na' ṉecho cho'a yo'on cont saljue'. Na' ca'cze cheyaḻa' ye'le Diosen' cate' bi da' chyažjele o bi da' chaclaže'le gone'. \v 10 Na' note'tezle še bi da' ṉabelene', goṉczen'. Na' še bi dan' che'nele gwzejni'ide' le'e, gwzejni'iczden'. Na' note'tezle še žan chaclaže'le gac to da' gac, yoḻ güižle Diosen' can' chon to beṉe' chṉie' cho'a yo'o, nach Diosen' gone' cont gacczen. \p \v 11 ’Na' le'e nacle x̱a bidao', še xi'iṉle ṉabebe' le'e yetextil, ¿gwnežjwlebe' to yej? Na' še ṉabebe' le'e yid beḻ gagwbe' ¿gwnežjwlebe' to be x̱igüe'? \v 12 Na' še ṉabebe' le'e to žit gagwbe' ¿gwnežjwlebe' to bex̱joni'? Cabi gonḻe ca'. \v 13 Ḻa' nacle beṉe' mal, ṉezczele gwnežjo xi'iṉle to da' güen. Nacchxe güen gon X̱acho Diosen' ben' zoa yaba gwnežjue' Spiritw c̱hen' soan ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe' chṉab ḻen. \s1 Gosene' Jesúsen' bebeje' da' x̱igüe' len yeḻa' guac c̱he Beelzebú \r (Mt. 12:22-30; Mr. 3:19-27) \p \v 14 Gwzoa to beṉe' gwyo'o gwyaz da' x̱igüe' yic̱hjlažda'ogüe' na' benen cont bi goc ṉie'. Na' Jesúsen' bebeje' da' x̱igüe' ḻo' yic̱hjlažda'ogüe'na'. Na' cate' bechoj da' x̱igüen', na' goc beṉie'. Na' beṉe' ca' že'na' besyebanchgüede'. \v 15 Perw baḻe' gosene': \p ―Beelzebú dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' chaclenen ḻe' cont chebeje' da' x̱igüe' zjayo'o zjanyaz yic̱hjlaždao' beṉe'. \p \v 16 Na' yebaḻe' cont gosagüe' xya c̱he' goseṉabde'ne' gone' to yeḻa' guac da' yesele'ede' ḻe'e yaban' cont yeseṉezde' še da' ḻicze Diosa' gwseḻe' ḻe'. \v 17 Perw Jesúsen' gocbe'ede' xbab dan' gosone', na' gože' ḻegaque': \p ―Ša to gobiern choje' c̱hop šoṉ cuen na' yeyoža' yesediḻe' ḻegacze', gobiernṉa' bi sibi'e. Na' še beṉe' to ḻo' yo'o yesechoje' c̱hople na' yesediḻe' ḻegacze', gague sša yesenite' txen. \v 18 Na' še Satanásen' dan' chnabia' da' x̱igüen' len da' x̱igüe' c̱hen ca' yesechojen c̱hople na' yesediḻen, ḻecze bi sibian', san na' yeyož yedon. Le'e chnale Beelzebún' dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' chaclenen neda' cont chebeja' da' x̱igüe' zjayo'o zjanyaz yic̱hjlaždao' beṉe'. \v 19 Šaca' naquen can' žalen', ḻecze zejen dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' chaclenen beṉe' ḻježle ca' chesyebeje' da' x̱igüe' zjayo'o zjanyaz yic̱hjlaždao' beṉe'. Beṉe' ḻježle ca' yese'e le'e clelen' žale. \v 20 Neda' chebeja' da' x̱igüe' len yeḻa' guac c̱he Dios, na' dan' chona' ca' chlo'en ba bžin ža Diosen' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenag c̱he'. \p \v 21 ’Satanásen' naquen ca to beṉe' gual, na' neda' naccha' beṉe' gualch. Na' ṉezele cate' to beṉe' gual chape' ližen' len spada, bibi gac c̱he da' de c̱he'. \v 22 Perw cate' žin to beṉe' gualch ca ḻe' na' tiḻlene' ḻe', nach ben' nac beṉe' gualch gon gan. Na' que'e spada c̱he ben' da'na' zoe' lez gaclen ḻe' na' ca'atie' bichle da' de c̱he' na' c̱hisen' len beṉe' migw c̱he' ca'. \p \v 23 ’Beṉe' bi chone' neda' txen, chone' contr neda'. Na' beṉe' bi chaclene' cont yosozenag beṉe' yoble c̱hia', zeje diža' chone' par bi yosozenague' c̱hia'. \s1 Da' x̱igüe'na' yeyo'on da' yoble ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe' \r (Mt. 12:43-45) \p \v 24 ’Na' še to da' x̱igüe' da' gwyo'o gwyaz ḻo' yic̱hjlaždao' beṉe' yechojen, nach lažen nile na'le yeyiljon ga soan mbalaz. Na' še bibi latje želen, nach ṉan: “Da' yoblecze šjayo'a ḻo' yic̱hjlaždao' ben' gan' ba gwyo'a.” \v 25 Nach yeyejen da' yoble gan' zoa ben'. Cate' le'en bac̱h cheyone' güen, na' ba zoache' binḻo, \v 26 nach šjaytoben yegaže da' x̱igüe' ca' da' zjanacch malech ca ḻen, na' txen yeso'on ḻo' yic̱hjlažda'ogüe'na'. Na' še bac̱h goc ca', gacch mal c̱he bena' clel ca dan' ba goc c̱he' da' nechw. \s1 Mbalaz nita' beṉe' ca' chosozenag xtiža' Diosen' \p \v 27 Šlac be' Jesúsen' diža' quinga, gwzoa to no'ole gachoḻ beṉe' ca' že' gan' bsed blo'ede', na' no'ola' gwṉe' zižje, gože'ne': \p ―Mbalaz zoa no'ola' gwxan le' na' bguaže' le'. \p \v 28 Perw na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Nacchxe mbalaz nita' beṉe' ca' chosozenag xtiža' Diosen' na' chesone' can' žanna'. \s1 Beṉe' bi chosozenag c̱he Diosen' cheseṉabe' gon Jesúsen' to yeḻa' guac \r (Mt. 12:38-42; Mr. 8:12) \p \v 29 Na' beṉe' zan gosebigue' gosec̱hjde' Jesúsen', nach Jesúsen' gwne': \p ―Le'e zoale ṉa'a nacchguale beṉe' laždao' xi'a. Chṉable gona' yeto yeḻa' guac da' le'ele cont ṉezele še Diosa' gwseḻe' neda', perw bi gona' ca dan' chṉablena', le ba ble'ele da' ca' chona'. Lete gac c̱hia' can' goc c̱he da' Jonás ben' be' xtiža' Diosen' cani'. \v 30 Na' ca dan' goc c̱he Jonásen' blo'en beṉe' Níneve ca' Diosen' gwseḻe' ḻe', ca'cze dan' gac c̱hia' gwlo'en le'e zoale ṉa'a Diosen' gwseḻe' neda' golja' beṉac̱h. \v 31 Cate' žin ža gon Diosen' castigw c̱he yogo'ḻoḻ beṉe' cheson da' mal, da' no'olen' gwnabi'e beṉe' Seba ca' yedecuiše' le'e mbanḻe ṉa'a. Ḻe' gwze'e gan' nac zito'chgua na' bide' nga cont bedezenague' diža' sina' dan' be' da' rey Salomón len ḻe', na' neda' zoa' nga naccha' beṉe' blaoch ca da' Salomón na' bitw chzenagle c̱hia'. \v 32 Na' cate' žin ža gon Diosen' castigw c̱he yogo'ḻoḻ beṉe' cheson da' mal, ḻecze žana' yesyeban beṉe' Nínive ca' na' yosocuiše' le'e nita'le ža ṉa'aža. Ḻe ḻegaque' besyetiṉjde' xtoḻa'gaque' cate' da' Jonásen' gwdix̱jue'ede'ne' can' gwna Diosen'. Na' neda' zoa' nga naccha' beṉe' blaoch ca da' Jonása' na' bi chzenagle c̱hia'. \s1 Dan' bsed blo'e Jesúsen' naquen ca to yi' \r (Mt. 5:15; 6:22-23) \p \v 33 ’Notno gwguaḻa' to yi' na' gwdosen' caj, na' ṉeca gwcuašen' ga yoble ga nono le'e ḻen, san chde'en ḻe'e ze'e cont gwseṉin' len yogo'ḻoḻ beṉe' yeso'o ḻo' yo'ona'. \v 34 Žia yejlaocho cont le'echo. Con še bibi chaquen chle'eczecho binḻo. Perw še nc̱hoḻcho, bi chle'echo. Ca'czen' naquen len yic̱hjlažda'ochon'. Še naccho beṉe' laždao' güen, yo'o be'ni' c̱he Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'ochon'. Perw še naccho beṉe' mal, c̱hoḻ nac yic̱hjlažda'ochon'. \v 35 Da'nan' ḻe gon cont gacle beṉe' laždao' güen, na' šo' be'ni' c̱he Diosen' yic̱hjlažda'ole. \v 36 Še nyeni' yic̱hjlažda'olen' na' bibi da' mal yo'on, gwseṉi'czen xṉezle can' chseṉi' to yi' ga nac c̱hoḻ. \s1 Jesúsen' gože' beṉe' fariseo ca' zjanape' doḻa' na' len beṉe' ca' chososed chosolo'e ley \r (Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 20:45-47) \p \v 37 Cate' beyož be' Jesúsen' diža' quinga, to beṉe' fariseo gwc̱he'e ḻe' liže' cont yesagüe'. Na' gwyo'o Jesúsen' liž beṉe' fariseon' na' gwchi'e cho'a mesen'. \v 38 Na' beṉe' fariseon' bebande' ble'ede' bitw bona' Jesúsen' cate' za' gagüe' can' cheson ḻegaque' chesacde' chebe Diosen' ḻegaque' dan' chesone' ca'. \v 39 Na' X̱ancho Jesúsen' gože' ḻe': \p ―Le'e beṉe' fariseo nacle ca xiga' ye'eṉ da' chc̱hin beṉe' na' chyibe' cožen' binḻo perw bi chyibe' do ḻo'en. Chonḻe cont chesaque beṉe' nacle beṉe' güen, perw chebele chca'ale bi da' de c̱he beṉe' na' nacle beṉe' mal juisyw. \v 40 Bicze bi chejni'ile. Chi' yic̱hjle gacle xilaže' len cuerp c̱helen'. Ḻecz ca' cheyaḻa' cue' yic̱hjle gacle xilaže' len yic̱hjlažda'ole, ḻe Diosen' ben' bene' cuerp c̱hechon' ḻecze bene' yic̱hjlažda'ochon'. \v 41 Ḻe yeyaše' beṉe' na' ḻe gwnežjo bi da' cheseyažjde'. Še gonḻe ca', nacbia' nacle beṉe' laždao' xilaže'. \p \v 42 ’¡Nyaše'chguaze gac c̱he le'e beṉe' fariseo! Ḻa'czḻa' chnežjwle Diosen' to part lao ši part c̱he yix̱e'güej, c̱he yej Santa María, na' c̱he bichle cuan c̱hele, bibi zejen dan' bi chonḻe bichle da' nac da' güen, na' da' bi chaquele Diosen'. Da' nac da' žialao gonḻe, gonḻe da' nac güen na' gaquele Diosen'. Perw bi cuejyic̱hjle gwnežjwle da' ca' chnežjwle Diosen'. \p \v 43 ’¡Nyaše'chguaze gac c̱he le'e beṉe' fariseo! Chzelaže'le cue'le ḻo' yodao' txen len beṉe' blao ca', na' cate' chejle do gan' chac ya'a chaclaže'le yesonxen beṉe' le'e. \p \v 44 ’¡Nyaše'chguaze gac c̱he le'e chsed chlo'ele da' bzoj da' Moisés na' len le'e beṉe' fariseo! Chonḻe cont nacbia' gan' xoa ba c̱he beṉe' guaten', ḻe ley c̱hechon' žan zjanaquen zban na' bi cheyaḻa' gwlejchon. Perw le'e nacle ca ba da' bi zjanacbia'. Chosozenag beṉe' c̱hele na' bi chesacbe'ede' nacle beṉe' laždao' zban. \p \v 45 To beṉe' chsed chlo'e ley boži'e xtiža' Jesúsen', gože'ne': \p ―Maestrw, lagüe da' žo' da' quinga, chaqueton' zi'. \p \v 46 Na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Ḻecze ca' le'e chsed chlo'ele ley da' bzoj da' Moisés, ¡nyaše'chguaze gac c̱hele! Da' žale da' zan da' cheyaḻa' yeson beṉe', chonḻe leyna' ca to yoa' da' nocze no do'e, to yoa' da' chaclaže'le yesoa' beṉe' yoble, perw le'e ṉe late'ze bi chaclaže'le gua'len. \p \v 47-48 ’¡Nyaše'chguaze gac c̱he le'e chonšagüe'le cho'a ba c̱he da' beṉe' ca' gosoe' xtiža' Diosen' cani'! Chacle toze len da' x̱ozxta'ole ca' ben' gosote' ḻegaque'. Na' dan' chonḻe ca', zejen chazlaže'le dan' gosote' ḻegaquen'. \p \v 49 ’Da'nan' Diosen' lao yeḻa' sina' c̱he' gwne' seḻe' beṉe' yesoe'lene' le'e xtižen' na' seḻe' postlw c̱he' ca' len le'e. Na' gwne' gotle baḻe' na' gwc̱hi gwsaca'le yebaḻe'. \v 50 Na' da' ḻi ba chonḻe can' gwnen'. Da'nan' si'le castigw c̱he yeḻa' got c̱he yogo' beṉe' ca' gosoe' xtižen' gwzolaon caten' gwxete yežlion' chžinten ža ṉa'aža. \v 51 Zan beṉe' gosot beṉe' yoble ḻegaque' gwzolaozen len da' Abel ben' beyot da' biše' Caín ḻe', na' beyožen len da' Zacarías ben' gosote' ladjo yodao' blaona' na' ladjo mes de yej dan' zoa chyo'o yodao' gan' chesote' beyix̱e' cont chesonxene' Diosen'. Na' le'e mbanḻe ṉa'a si'le castigw c̱he yeḻa' got c̱he yogo' beṉe' ca'. \p \v 52 ’¡Nyaše'chguaze nac le'e chsed chlo'ele ley c̱he Diosen'! Bitw chzejni'ile beṉe' leyna' to ḻicha can' naquen, ṉeca chzenagle c̱hen. Na' beṉe' chesaclaže' yosozenaguen', ṉeca choe'le latje yosozenaguen'. \p \v 53 Na' cate' beyož be' Jesúsen' diža' quinga, nach beṉe' fariseo ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley gosacyožchgüe' len ḻe'. Na' gosaclaže' yesebeje' ḻe' diža' \v 54 ḻe gosaclaže' choj dižan' cho'e da' yosode'ede' yesagüe' xya c̱he'. \c 12 \s1 Yeḻa' güex̱oayag c̱he beṉe' fariseo \p \v 1 Na' goc zan mil beṉe' besežague' gan' zoa Jesúsen', catec beṉe' zan besežag bosolej bosošošjte ṉi'a ḻježe'. Na' Jesúsen' zgua'tec gwzolagüe' be'e diža' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, gože' ḻegaque': \p ―Ḻe gwsaca' len levadura c̱he beṉe' fariseo ca'. Dan' cheseziye'e beṉe' cont yesacde' zjanaque' beṉe' güen zaca'leben ca levadura dan' chc̱hix̱ede' yetextil. Bitw gonḻe can' chesonen'. \v 2 Ḻe bitwbi de da' ngaše' da' ṉacho cbi gwlo'elaon, ṉeca de da' nono ṉa' ṉeze da' ṉacho cbi yeseṉezden'. \v 3 Da'nan' bite'teze da' gwnale bagaše'ze, beṉe' zan yesenden'. Na' dan' ba gwnale šižize ḻo' yo'o c̱helen', yogo'ze beṉe' yeseṉezden'. \s1 Non' cheyaḻa' žebcho \r (Mt. 10:28-31) \p \v 4 ’Beṉe' migw c̱hia', chyix̱jue'eda' le'e bitw žeble beṉe' ca' yesot le'e, ḻe cate' ba gotle bich bi gac yesonde' le'e. \v 5 San zoa ben' cheyaḻa' žeble, cheyaḻa' žeble Diosen', ḻe cate' bac̱h beque'e yeḻa' mban c̱hele, ḻecze nape' yeḻa' chnabia' cont yeseḻe' le'e gabiḻ. Da' yoble chnia' le'e, cheyaḻa' žeble Diosen'. \p \v 6 ’Ṉezecho byiṉ dao' ca' bibi zjazaca'tecba', perw na' Diosen' ṉe toba' bi chanḻaže'. \v 7 Na' ca nac chio', da' ḻeca chaque Diosen' chio' ṉeztede' baḻ yiša' yic̱hj to tocho žia. Da'nan' bitw žeble, ḻe zaca'ch le'e clel ca yogo' byiṉ dao' ca'. \s1 Cheyaḻa' ye'cho beṉe' nombia'czcho Jesucriston' \r (Mt. 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 ’Na' chnia' le'e, note'tez beṉe' še cho'e diža' len beṉac̱hen' che'ene' chejḻe'e c̱hia', ḻecze ca' neda' gua'a diža' len angl c̱he Diosen' beṉe' že' yaba yapegaca'ne' bena' naque' neda' txen, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \v 9 Na' note'teze beṉe' še cho'e diža' len beṉac̱hen' che'ene' bitw chejḻe'e c̱hia', ḻecze ca' neda' gua'a diža' len angl c̱he Diosen' beṉe' že' yaba yapegaca'ne' bena' bitw naque neda' txen. \p \v 10 ’Na' note'teze beṉe' še ṉe' yeḻa' ya' c̱hia' neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h, Diosen' yezi'xene' c̱he' še yetiṉjde'. Perw note'teze beṉe' še ṉe' yeḻa' ya' c̱he Spiritw c̱he Diosen', gwbat yezi'xen Diosen' c̱he'. \p \v 11 ’Na' cate' yesec̱he'ex̱ox̱je' le'e lao beṉe' gwnabia' c̱he yodaon' o lao justis o še lao nochle beṉe' gwnabia', bi cuec yic̱hjle nac yoži'ile xtiža'gaquen' o še nacle ṉale. \v 12 Ḻo hor na'teze gwzejni'i Spiritw c̱he Diosen' le'e bin' cheyaḻa' ṉalen'. \s1 Bitw cheyaḻa' cuec yic̱hjcho tlaoze bi da' de c̱hecho \p \v 13 To beṉe' bchoje' ladjo beṉe' zan juisyw ben' zjanžag na', na' gože' Jesúsen': \p ―Maestrw, gonšco' mandadw cont beṉe' bišan' goṉe' neda' bien c̱he da' x̱axṉa'to' da' cheyaḻa' si'a. \p \v 14 Na' Jesúsen' gože' ḻe': \p ―Bitw naca' neda' juez c̱hele. Bi cheyaḻa' gua' neda' laze da' de c̱hele. \p \v 15 Nach gože' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' že'na': \p ―Ḻe gwsaca' cont bi selaže'le bi da' gata' c̱hele yežlio nga, ḻa' de bi de c̱hecho o ḻa' bibi de c̱hecho bi da' chyažj chc̱hinecho, gague da' can' nac yeḻa' mban c̱hecho. \p \v 16 Na' be'lene' ḻegaque' to jempl, gwne': \p ―To beṉe' gwṉi'a gocchgua coseš c̱he', \v 17 na' bene' xbab ḻo' yic̱hjlažda'ogüe' gwne': “¿Nacxe gona'? Bich bi latje de ga gwže'šagua' coseš c̱hian'.” \v 18 Nach gozne': “Quinga gona', yoc̱hiṉja' yo'o gan' že' coseš c̱hia' quinga na' gona' yo'o xench. Na' gwže'šagua' cosešen' na' bichle da' de c̱hia'. \v 19 Na' lagüe ba de da' yažjda' da' zan iz, bich gona' žin. Ye'ej gagwteza' con da' chaclaža' na' gona' legr.” \v 20 Perw Diosen' gože' bena': “Chono' xbab da' bibi zaca'. Ṉa'aže' bžin hor gato', na' ¿nola ḻo na' gac yogo' da' de c̱hio'?” \v 21 Can' gac c̱he note'tez beṉe' še con chbec yic̱hje' tlaoze da' de c̱he' šlac mbane' na' bi chone' da' chazlaže' Dios. \s1 Diosen' chapši'e xi'iṉe' ca' \r (Mt. 6:25-34) \p \v 22 Na' gož Jesúsen' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Da'nan' žia' le'e, bi gacžejlaže'le bi da' gagwle šlac mbanḻe, na' ḻecz ca' bi gacžejlaže'le c̱he xaḻana'le. \v 23 Zaca'ch yeḻa' mban c̱helen' ca yeḻa' guagw. Ḻecze ca' cuerp c̱helen', zaca'chen ca xaḻana'le. \v 24 Ḻe gon xbab c̱he bec̱hj ca', bitw chesazba', bitw chesyelapba', ṉeca zoa da'a xoa' c̱hegacba', ṉeca zoa ga ncua' no goš c̱hegacba' ga že' da' yesagwba', perw na' Diosen' chguagwcze'ba'. ¡Nacchle zaca' le'e ca be ca' zjažia x̱il! \v 25 Na' ṉe tole bi gac yostoṉ cuinḻe gašje metr še con cue' yic̱hjle toṉle. \v 26 Ṉezele bitw gac yostoṉ cuinḻe, na' ṉeca naquen da' zaca'. Da'nan' bi gacžejlaže'le c̱he bica'chle da' chyažjele. \p \v 27 ’Ḻe gon xbab ca nac yej ca' da' zjaze yix̱e'. Chesecha'oczen, bibi žin chesonen, ṉeca chesaḻjen do. Na' chnia' le'e, da' rey Salomón gocue' lache' güen juisyw, perw bitw bžinḻaže' xaḻane'na' ca yeḻa' xdan c̱he yej ca'. \v 28 Diosen' none' xdan da' ca' ze yix̱en' ḻa'czḻa' to c̱hop žaze nitan' na' chosozeyen'. ¡Nacchxe gon Diosen' len le'e gwleccze yic̱hje' goṉe' yogo' da' chyažjele, le'e late' lasze chejḻe'le c̱he'! \v 29 Da'nan' bitw güe'laže'le cont gata' da' ye'ej da' gagwle. Bitw gacžejlaže'le c̱hen. \v 30 Beṉe' ca' bi chesonxene' Diosen' con chesoe'laže' c̱he bi da' gata' yese'ej yesagüe' na' c̱he xaḻana'gaque'. Perw X̱acho Diosen' ṉezczede' bi da' ca' chyažjele. \v 31 Cheyaḻa' güe'laže'le gwzenagle c̱he Diosen' cont ṉabi'e yic̱hjlažda'olen', na' yogo' da' ca' chyažjele, goṉcze Diosen' ḻen. \s1 Da' zaca'ch gata' c̱hecho yežincho yaba \r (Mt. 6:19-21) \p \v 32 ’Bitw žeble ḻa'czḻa' nac to c̱hople. Diosen' chbede' chnabi'e yic̱hjlaždao' le'e chzenagle c̱he' na' chaclene' le'e. \v 33 Ḻe yeyote' da' de c̱hele cont gata' da' gwnežjwle beṉe' ca' cheseyažje. Še gonḻe ca', Diosen' goṉe' le'e da' zaca'ch na' da' cbi te c̱hen cate' yežinḻe yaba gan' zoe'na'. Na' bitw gac šo' beṉe' gwban que'en, na' ṉeca gac šo' be dao' gwžiayi' ḻen. \v 34 Gan' de dan' chaquele nan' zoa yic̱hjlažda'olen'. \s1 Cheyaḻa' soa cuezcho batcan' yide Criston' yeto \p \v 35-36 ’Ḻe soa ḻe cueze batcan' yida' yeto. Ḻe soa can' nita' beṉe' chesape' liž x̱angaquen' šlac zeje' to yeḻa' güešagna'. Zjanyaz xaḻana'gaque' na' chaḻa' yi'. Nach cate' yežine' na' ṉie' cho'a yo'on, na' ḻa' yesesaljwte' cont yeyo'e. \v 37 Mba gac c̱he beṉe' ca' chesebeze' batcan' yežin x̱angaquen'. Še nite' chesebeze' ḻe' caten' yežinen', nach gwsiṉi'e da' yesagüe' na' cuine' gwnežjue' ḻegaque' dan' yese'ej yesagüe'. \v 38 Mba gac c̱hegaque' še chesebeze' batcan' yežine' ḻa'czḻa' yežine' do chel o do šbal. \v 39 Ḻe gon xbab c̱he da' nga. Šaca' ṉeze x̱an yo'on baten' žin beṉe' gwban liže'na', ḻe gwṉa'ze' cont bi güe'e latje šo' bena' liže'na' cuane' xšinḻazen'. \v 40 Ḻe soa ḻe cueze batcan' yida' da' yoble, ḻe cate' bi chonḻe xbab yida', canan' yida', neda' naca' bena' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \s1 Mos ben' chon güen, na' mos ben' bi chon güen \r (Mt. 24:45-51) \p \v 41 Pedroa' gože' Jesúsen': \p ―X̱anto', ¿cho'o jempl nga par neto'ze o še par yogo'ḻoḻ beṉac̱h? \p \v 42 Nach gož X̱anchon' Pedroa': \p ―Naquen par note'tez beṉe' še chone' can' chon mos blao ben' chejni'i, ben' chon can' cheyaḻa' gone'. Ben' chon ca', co' x̱ane' ḻo ne'e ližen' cont ṉe'e mos ca' yezica'chle. Na' gone' da' yesagw to toe' cate' žin hor yesagüe'. \v 43 Še to beṉe' mos chonteze' can' ben x̱anen' mandadw gone', mba soe' cate' yežin x̱anen'. \v 44 Da' ḻi chnia' le'e, x̱anen' cue'e ḻo na' mosen' yogo'ḻoḻ da' de c̱he'. \v 45 Perw na' še mosen' gone' xbab na' ṉe': “Ba gwže x̱anan'”, na' solagüe' got c̱hine' mosa' yezica'chle na' ye'ej gagwx̱ate' na' sožde', \v 46 nach x̱ane'na' yežine' to ža senyaḻe' ḻe' cate' bi gacbe'ede'. Na' da' bi chon mosen' can' cheyaḻa' gone', x̱ane'na' got c̱hinchgüe' ḻe' na' gone' cont si'e castigw txen len yezica'chle beṉe' bi cheson can' cheyaḻa' yesone'. \p \v 47 ’Na' mos ben' nac beṉe' güedenag, ḻa'czḻa' ba ṉezde' can' che'ne x̱anen' gone', bi chone' ca'. Bi zoe' chbeze' batcan' yežin x̱anen', na' da'nan' x̱anen' got c̱hinchgüe'ne'. \v 48 Na' beṉe' bi ṉezde' bin' non x̱anen' mandadw gone' na' da'nan' chone' da' zaca' c̱hine' ḻe', na' x̱anen' bi c̱hinteque' ḻe' zi'. Note'teze beṉe' zjanye'chgua xbab, chesego'o beṉe' ḻo na'gaque' da' zan da' yesone', na' chonen byen yesone' yogo' da' ca' zjayo'o ḻo na'gaque' yesone'. \s1 Yesediḻ beṉe' ṉec̱he da' bid Jesúsen' \r (Mt. 10:34-36) \p \v 49 Nach gwna Jesúsen': \p ―Dan' zedeyena' yežlio nga naquen ca to yi' da' cuec beṉe'. Na' yebeda' šaca' ba chi' yi'na'. \v 50 Za'a cont saca'zi'a na' gata'. Na' chžaglagua' šlac chbeza' žin ža yeyož gaquen. \v 51 ¿Chonḻe xbab beṉe' že' yežlio yesezoa yesebeze' binḻo len ḻježgaque' ṉa'a dan' ba bidan'? Chnia' le'e, bi yesezoa yesebeze' binḻo len ḻježgaque' ṉa'a ba bida', san yesediḻe' na' yosošaše'. \v 52 Quinga solao gac ṉa'a, še žan nita' gayo' beṉe' to ḻo' yo'o, yesediḻ ḻegacze', c̱hope' contr šoṉe' na' šoṉe' contr c̱hope'. \v 53 Yesediḻ beṉe' byo len xi'iṉe' na' xi'iṉe' len ḻe'. Na' yesediḻ no'olen' len xi'iṉe' no'ole, na' xi'iṉe' no'olen' len ḻe'. Na' yesediḻ no'olen' len xo'oliže' na' xo'oliže' len ḻe'. \s1 Bitw gosacbe'ede' bi zeje da' ca' chon Diosen' \r (Mt. 16:1-4; Mr. 8:11-13) \p \v 54 Nach ḻecze gož Jesúsen' beṉe' ca' nita' na': \p ―Cate' chle'ele chi' bejw gan' chxoa gwbiža' na' žale: “Gac yejw”, na' chac ca'. \v 55 Na' cate' chec̱hj be' da' za' ži'le na' žale: “Guac zeye'”, na' chac zeye'. \v 56 Beṉe' gwxiye' le'e. Cate' chle'ele nac chac ḻe'e yaban' na' ḻo yežlion' ṉezele še gac yejw o še gac zeye'. ¿Bixc̱hen' bi chacbe'ele bi zejen da' ca' chon Diosen' tiemp nga zoacho ṉa'a? \s1 Cheyaḻa' goncho cont yezoacho binḻo len beṉe' c̱he'e chio' lao justis \r (Mt. 5:25-26) \p \v 57 ’¿Bixc̱hen' bi chonḻe xbab cont ṉezele can' cheyaḻa' gonḻe? \v 58 Cate' to beṉe' gonḻe xya c̱he' na' c̱he'e le'e lao justis, šlac ngo'ole nezen' ḻe yeyiljwlaže' nac gonḻe yezoale binḻo len ḻe' cont bi c̱he'e le'e lao justisen'. Še bitw gonḻe ca', cate' žinḻe lao justisen' nach gone' le'e ḻo na' beṉe' ca' yososeyjue' le'e ḻižya. \v 59 Chnia' le'e bitw yebeje' le'e še biṉa' c̱hixjwle doxen da' chaḻa'le. \c 13 \s1 Cuiayi'cho še bitw yetiṉjecho xtoḻa'chon' \p \v 1 Na' len beṉe' ca' že'na' gwnita' baḻ beṉe' gosoe'lene' Jesúsen' diža', gose'ene' Pilaton' gwseḻe' soldadw c̱he' ca' jasetue' to x̱oṉj beṉe' Galilea ca' na' bc̱hix̱de' xc̱hengaquen' len c̱he beyix̱e' ca' ba gosote' cont yesonxene' Diosen'. \v 2 Nach boži'i Jesúsen' xtiža'gaquen' gože' ḻegaque': \p ―¿Chonḻe xbaba' gosac c̱hegaque' ca' lagüe dan' gosonche' da' malech clel ca beṉe' Galilea ca' yezica'chle? \v 3 Chnia' le'e, bi naquen ca'. Še bitw yetiṉjele xtoḻa'le ca', ḻecze gwžin ža cate' cuiayi'le. \v 4 Ṉezele c̱he beṉe' šino'šoṉe ca', šlac zjanite' yež Siloé gwbix̱e to campanaryw na' gwdenen ḻegaque' na' gosate'. ¿Ḻecze chonḻe xbab goc ca' dan' zjanacche' beṉe' mal clel ca beṉe' ca' zjaže' Jerusalén? \v 5 Chnia' le'e, gague can'. Še le'e bi yetiṉjele xtoḻa'le, ḻecze gwžin ža cate' cuiayi'le. \s1 Jempl c̱he yag yix̱güigw da' bibi chbia \p \v 6 Na' be'lene' ḻegaque' jempl nga, bzejni'ide'ne' cheyaḻa' yesyetiṉjde' xtoḻa'gaque', na' gože' ḻegaque': \p ―To beṉe' zoa to yag yix̱güigw c̱he' gan' že' yag uvas c̱he' ca'. Na' gwyeje' ḻo' yaguen' jaṉe'e še de toga yix̱güigw gagüe', perw bitw bi bželde'. \v 7 Na' gože' ben' chape' yag c̱he' ca': “Ba chac šoṉ iz chedeṉa'a yag nga še chbian yix̱güigw, perw bitw bi chbian. Gwc̱hoguen, lažjw con zoan nḻanen, na' ṉeca bi chbiazen.” \v 8 Na' gož ben' ḻe': “X̱ana', jayenṉa', za' zoašazen yetgüiz, c̱he'eṉa' xanenṉa' na' cuecan' yo beb. \v 9 Na' še cuian yix̱güigw do yetgüiz, bitec da' güen, perw še bicze bi cuian, nach c̱hogchon.” \s1 Jesúsen' beyone' to no'ole ža c̱he Dios \p \v 10 Na' to ža c̱he Dios bsed blo'e Jesúsen' beṉe' že' to ḻo' yodao'. \v 11 Na' zoa to no'ole beṉe' ba goc šino'šoṉe iz yo'o nyaz da' x̱igüen' yic̱hjlažda'ogüe'na'. Na' ben da' x̱igüen' cont bdobe cuerp c̱he'na', na' gague gocch se' to ḻicha. \v 12 Na' cate' ble'e Jesúsen' ḻe', goxe'ne' na' gože'ne': \p ―No'ole, ṉa'a yeyacdo' yižgüe' c̱hio' nga. \p \v 13 Na' gwx̱oa ne'e cuerp c̱he no'ola', na' ḻa' bezete' to ḻicha. Na' no'ola' benxene' Diosen'. \v 14 Perw na' beṉe' gwnabia' c̱he yodao'na' bloque' da' beyon Jesúsen' no'ole güen' ža c̱he Dios. Na' gože' beṉe' ca' nita' ḻo' yodaon': \p ―De x̱op ža cont gonḻe žin. Ḻe da ḻo ža ca' cont yeyone' yižgüe' c̱helen' perw bitw yidle ža c̱he Dios cont yeyacle. \p \v 15 Nach X̱ancho Jesúsen' gože'ne': \p ―Beṉe' gwxiye' le' len beṉe' ḻježo'. ¿Gague ḻo ža c̱he Dios bia'cze chsežle go'ṉ c̱hele o burr c̱hele ga zjada'ba' chjasanḻba' güe'ej nis? \v 16 No'ole nga naque' xi'iṉ diaža c̱he da' Abraham, na' Satanásen' dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' benen cont ba bdobe cuerp c̱hen' šino'šoṉe iz. Da'nan' nacczen ḻicha ba beyona'ne' ža c̱he Dios. \p \v 17 Cate' gwne' ca', beṉe' ca' chesegue'e ḻe' gosacde' zto', perw yogo'ḻoḻ beṉe' ca' yezica'chle nita'na' besyebanchgüede' len yogo' dan' ben Jesúsen', ḻe ḻeca güen zjanac dan' benen'. \s1 Yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen' naquen ca biṉ c̱he xomdas \r (Mt. 13:31-32; Mr. 4:30-32) \p \v 18 Nach gwna Jesúsen': \p ―Ṉa'a gwlo'eda' le'e cont ṉezele šanch beṉe' yosozenag c̱he Diosen' cont ṉabi'e yic̱hjlažda'ogaque'. \v 19 Da'nan' yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen' naquen ca biṉ c̱he xomdas. To beṉe' gozen' na' cate' blan' gwcha'on goquen yag cha'o na' be ca' zjazoa x̱il goson ližgacba' ḻo xoze' yaga'. \s1 Yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen' naquen ca levadura \r (Mt. 13:33) \p \v 20 Nach da' yoble gozne': \p ―Ṉa'a ṉia' le'e yelate' nac nac yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen'. \v 21 Naquen ca levadura dan' gwlec no'olen' len to rob yezj cont gwcha'o doxenen. \s1 Cheyaḻa' c̱hiljwlaže'cho nac goncho cont soacho binḻo len Diosen' \r (Mt. 7:13-14, 21-23) \p \v 22 Na' gwda Jesúsen' bsed blo'ede' beṉe' ca' že' ciuda ca' na' yež ca' gan' bedie' cont bežine' Jerusalénṉa'. \v 23 Na' to beṉe' gože' Jesúsen': \p ―X̱anto', ¿con to c̱hopze beṉe' šjasyenite' len Diosen'? \p Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p \v 24 ―Chnia' le'e, beṉe' zan chese'nde' yeseṉite' binḻo len Diosen', perw gwžin ža cate' bich gac yesone' cont yeseṉite' binḻo len ḻe'. Da' nac žialao gonḻe, c̱hiljwlaže'le nac gonḻe cont soale binḻo len Diosen' \v 25 cont bi gone' len le'e ca ben to x̱an yo'o cate' bžin hor gwseyjuen'. Gwzože'e bseyjue', na' gwdechle besežin beṉe' bososiže' ḻe'e puert c̱he'na' na' bich gwsaljue' cont yeso'e. Na' gose'ene': “Gwsaljwšca cont šo'to'.” Na' gože' ḻegaque': “Bitw nombi'a le'e, ṉeca ṉezda' ga za'acle.” \v 26 Can' gac c̱he baḻle. Nach solaole ye'lne': “Güe'ej gwdagwto' len le' na' bsed blo'edo' neto' la cay lažto'.” \v 27 Perw na' da' yoble ye'e le'e: “Bitw ṉezda' ga beṉe' le'e. Ḻe šjaya'ac yogo' le'e beṉe' güen da' mal.” Can' ye'e le'e. \v 28 Na' le'ele Abraham na' Isaac na' Jacob na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' gosoe' xtiža' Diosen' cani' nite' yaba gan' zoa Diosen' chnabi'e. Na' le'e bitw gac šo'lena'. Nach cuežyaše'le na' gagwxejte ḻayle dan' ḻeca žaglaole cate' gacbe'ele bich gac šo'le. \v 29 Beṉe' zan beṉe' za'ac doxen yežlio yesyežine' yaba gan' zoa Diosen' chnabi'e na' yesebi'e cho'a mes yesagüe'. \v 30 Nita' beṉe' zjanaque' beṉe' bzebe ṉa'a perw gwžin ža cate' yesaque' beṉe' žialao. Na' nita' beṉe' zjanaque' beṉe' žialao ṉa'a, perw gwžin ža cate' yesaque' beṉe' bzebe. \s1 Begüine' Jesúsen' ṉec̱he xtoḻa' beṉe' Jerusalén ca' \r (Mt. 23:37-39) \p \v 31 Ḻo ža na'teze baḻ beṉe' fariseo ca' besežine' gan' zoa Jesúsen' gose'ene': \p ―Cheyaḻa' yoxoṉjo' nga gan' chnabia' rey Herodes, ḻe chaclaže' gote' le'. \p \v 32 Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Herodesen' naque' ca to beza' yeḻa' gwxiye' c̱hen'. Ḻe šja'ac na' ye'lne' yeto c̱hope žazen' soa' yebejcha' da' x̱igüe' ca' zjayo'o zjanyaz yic̱hjlaždao' beṉe' na' yeyoncha' beṉe' chesacšene. Ba zoa yeyož gona' dan' cheyaḻa' gonan'. \v 33 Perw ca nac dan' chona' ṉa'a gonchczan' gwx̱e güižj. Gague ngan' chesote' beṉe' ca' chesoe' xtiža' Diosen', san Jerusalén chesote' beṉe' ca'. \p \v 34 ’Le'e beṉe' Jerusalén, chotle beṉe' ca' chesoe' xtiža' Diosen' na' ca nac nochle beṉe' ca' chseḻa' Diosen' len le'e, chc̱heḻlene' yej. Zan ṉi'a goclaža' yotoba' le'e ca to jed xcaca' be nc̱he' xi'iṉ na' chyežba' ḻegacba', perw bitw goclaže'le. \v 35 Na' ṉa'a ba gwlejyic̱hj Diosen' le'e. Na' chnia' le'e, bich le'ele neda' ṉa'a. Cate'ch žin žana' ṉale: “Mbalaz ben' za' nga nseḻa' X̱ancho Diosen' ḻe' cont ṉabi'e”, cana'ch le'ele neda' da' yoble. \c 14 \s1 Jesúsen' beyone' to beṉe' de yi \p \v 1 Na' to ža c̱he Dios Jesúsen' gwyeje' jatagüe' liž to beṉe' fariseo ben' nac beṉe' blao. Na' yezica'chle beṉe' fariseo ca' chosogüia cheseṉe'e bixen' goncze' cont gata' da' yosode'ede' yesagüe' xya c̱he'. \v 2 Na' lagüe'na' zecha to beṉe' chacšene, de cuerp c̱hen' yi. \v 3 Na' gož Jesúsen' beṉe' fariseo ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés: \p ―¿De ḻsens len ley c̱hechon' yeyoncho to beṉe' güe' ža c̱he Dios o še bitw bi ḻsens de? \p \v 4 Perw notno boži'i xtiže'na'. Nach Jesúsen' bex̱ue' na' bena' na' beyone' ḻe', na' gože'ne': \p ―Guac yeyejo'. \p \v 5 Nach gož Jesúsen' beṉe' ca' že' liž beṉe' fariseon': \p ―Le'e še zoa to burr o to go'ṉ c̱hele na' lažo'ba' to ḻo' yechw sitjw, ¿cabi ḻa' yebejteleba' ḻa'šaze nac ža c̱he Dios? \p \v 6 Na' nono goc yoži'i xtiža' Jesúsen'. \s1 Beṉe' ca' gosaxe' gan' chac güešagna' \p \v 7 Na' ble'e Jesúsen' can' cheson beṉe' ca' gosaxe' liž beṉe' fariseon', gosebeje' gan' zjachi' beṉe' blao ca' cont gosebi'ena'. Na' Jesúsen' be'e to jempl, gože' ḻegaque': \p \v 8 ―Cate' to beṉe' gaxe' le'e gan' chac güešagna', bitw cue'le gan' cheyaḻa' cue' beṉe' blao ca', ḻe še cue'le na', guacte yid beṉe' nacch beṉe' blao \v 9 na' x̱an yo'ona' ye'e le'e: “Ḻe soža' cont cue' benga.” Nach do chaquele zto' soža'le cue'le ga yoble len beṉe' ca' bitec bi zjazaca'. \v 10 Na' cate' gan' gaxe' le'e cue'le len beṉe' bitec bi zjazaca', na' cate' yid x̱an yo'ona' na' ye'e to tole: “Beṉe' migw c̱hia', da cui'o len beṉe' blao ca'.” Nach gacxenḻe lao beṉe' ca' zjachi' len le'e cho'a mesen'. \v 11 Ḻe note'teze beṉe' chonxen cuine', Diosen' gone' cont si'e zto' lagüen'. Na' note'teze beṉe' chzex̱jwlaže' lagüen', Diosen' gone' cont gacxene'. \p \v 12 Na' ḻecze gož Jesúsen' ben' goxe' ḻe' ližen': \p ―Cate' gono' to ḻṉi na' gaxo' beṉe' yesagüe' len le', bitw gaxo' beṉe' biše' ḻježo', beṉe' migw c̱hio' o beṉe' zjanaque' beṉe' gwṉi'a. Ḻegaque' ḻecze yesaxe' le' ližgaquen', na' yesyegüe'e gwzon lagüe dan' ba goxgaco'ne' ližo'na'. \v 13 Cate' gono' to lṉi gox beṉe' yaše' na' beṉe' nchog no ṉi'a na'gaque', beṉe' nxiṉj ṉi'e, na' beṉe' lc̱hoḻ. \v 14 Še gaxo' ḻegaque', Diosen' gone' so' mbalaz, ḻe beṉe' ca' bi gac yesyegüe'e gwzon c̱hio'. So' mbalaz cate' Diosen' yosbane' le' ladjo beṉe' guat ca' txen len yezica'chle ben' ja'ac to ḻicha cate' gosebane'. \s1 Jempl c̱he to beṉe' ben ḻṉi xen \p \v 15 Na' to beṉe' chi' cho'a mesen' txen len Jesúsen' bende' xtiže'na' na' gože'ne': \p ―Mbalaz soacho gagwcho ḻo ḻṉi da' gac caten' ba chnabia' ben' seḻa' Diosen'. \p \v 16 Nach Jesúsen' gwne': \p ―To beṉe' bene' to ḻṉi xen, na' goxe' beṉe' zan šja'ac ližen' cont yesagüe'. \v 17 Na' cate' bžin hor yesagüe', na' x̱an yo'ona' gwseḻe' xmosen' cont šjatobe' ḻegaque' yesagüe'. Na' cate' jaṉe'e to toe', gože' ḻegaque': “Ḻe šo'o, ba bsiṉi'e dan' gagwchon'.” \v 18 Na' yogo'ḻoḻe' gose'e ben' bi zjazoe' latje šja'aque' gan' chone' ḻṉin'. Beṉe' nechon' gwne': “Za' gwxia' to yežlio, na' cheyaḻa' šjaṉa'an. Na' ye'šco' x̱anon' bitw gac yida'.” \v 19 Na' yetoe' gwne': “Za' gwxia' gayo' cue' go'ṉ na' ṉa'a šjengaca'ba' prueba. Ye'šco' x̱anon' si'xene' c̱hia', bitw gac yida'.” \v 20 Na' yetoe' gože'ne': “Za' bšagna'. Da'nan' bitw gac yida'.” \v 21 Na' mosen' beyeje' na' jayeže' x̱anen' can' gose' beṉe' ca' ḻe'. Nach x̱an yo'ona' ben' chon ḻṉin' bže'e. Nach gože' xmosen': “Gwyej jata to to cay na' to to nez ḻo ciudan', na' gwtobo' beṉe' yaše' na' beṉe' nchog ṉi'a na'gaque' na' beṉe' nxiṉj ṉi'e, na' beṉe' lc̱hoḻ cont yeside' yesagüe'.” \v 22 Gwde bene' ca' nach gože' ḻe': “X̱ana', ba jatoba' beṉe' ca' ba gwnaon', na' ṉe' dechcze latje par beṉe' yoble.” \v 23 Nach x̱ane'na' gože' ḻe': “Bchoj ḻo' ciudan' na' gono' byen yesid ben' nita' chanez. Na' šjax̱i'o beṉe' ca' zjaže' yix̱e'. Gono' byen yeside' liža' nga yesagüe' cont yežan' bich bi latje šo'. \v 24 Na' ca nac beṉe' ca' goxa' da' nechw, bich gua' latje yesagw ḻegaque' dan' ba bsiṉi'ana'.” \s1 Dan' cheyaḻa' goncho cont gaccho txen len Jesucriston' \p \v 25 Na' beṉe' zan juisyw zjana'ogüe' Jesúsen', na' gwyec̱hje' gože' ḻegaque': \p \v 26 ―Note'teze beṉe' še chaclaže' šejnilaže' neda' na' gwzenague' c̱hia', še bi gacchde' neda' clel ca x̱axṉe'e, no'ol c̱he', xi'iṉe', biše', zane', na' lente cuine', bi gac gone' neda' txen. \v 27 Na' note'teze beṉe' bi chzanḻaže' cuine' saca'zi'e o gate' ṉe c̱hia' neda', ḻecze bitw gac gone' neda' txen. \v 28 Še tole che'nele gonḻe to campanaryw, zgua'tec cue'le na' gonḻe xbab gwsaca'le ca do gaca' da' chyažjele cont gonḻen, še gaque xmechwle cont yeyož campanaryon'. \v 29 Še bi gwchix̱ gwtoḻe xbab c̱helna' gaca'te' dan' chyažjele, cate' ba gwlecle lenenṉa' na' gacbe'ele bich bi mechw de cont yeyožen, na' yogo' beṉe' yesele'ede' lenenṉa' yesezi'diže' le'e, \v 30 yesene': “Benga gwzolao chone' to campanaryw perw bitw beyož xšinen'.” \v 31 Na' še to rey chone' xbab tiḻe' len yeto rey, ḻecze zgua'tec gwsaque' še gwzoede' len ši mil soldadw c̱he' gone' gan yeto rey beṉe' nc̱he' gaḻje mil soldadw. \v 32 Na' še chacbe'ede' bi gone' gan, šlac ṉe' zoa ben' yeto, zito', seḻe' ben' šjasedie' xtižen' lao rey ben' yeto yeseṉabe' yesyenite' binḻo. \v 33 Ca' naquen len le'e, note'tezle še bi cuejyic̱hjle yogo'ḻoḻ bi da' de c̱hele, bitw gac gonḻe neda' txen. \s1 Cate' zeden' bich naquen zxi' \r (Mt. 5:13; Mr. 9:50) \p \v 34 ’Zeden' naquen güen, perw na' še bich naquen zxi', ¿nacxe goncho cont yeyaquen zxi' da' yoble? \v 35 Bibi zacan', ṉeca gaclenen yežlio, ṉeca gaquen par beb, lete c̱ho'oṉchon. Le'e žia nagle da' chene, ḻe gwzenag xtiža'na'. \c 15 \s1 Jempl c̱he xila' ben' gocžeje \r (Mt. 18:10-14) \p \v 1 Na' beṉe' güec̱hixjw ca' na' yebaḻe beṉe' güen da' xiṉj, yogüe' gosebigue' gan' zoa Jesúsen' cont gosende' xtiže'na'. \v 2 Na' beṉe' fariseo ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés gosezi'diže' ḻe', gosene': \p ―Benga chlebe' beṉe' güen da' xiṉj ca' na' chagwlene' ḻegaque'. \p \v 3 Nach Jesúsen' be'e to jempl, gože' ḻegaque': \p \v 4 ―Še nita' to gayoa xila' c̱hele na' gacžeje toba', ¿bi yocua'aṉle be ca' taplaḻj togaḻj gan' že'ba' latje daša' na' šjaydiljwle ben' ba gocžejena' cont yeželba'? \v 5 Na' cate' yeželban' yebechgüele na' yex̱oalba' ya'axic̱hjle yeyoa'lba'. \v 6 Na' cate' yežin ližle, gwtoble beṉe' migw c̱hele na' beṉe' gualiž c̱hele na' ye'lne': “Ḻe yebe len neda'. Ba bežel xila' c̱hia' ben' gocžeje.” \v 7 Chnia' le'e, gwbeche Diosen' txen len angl c̱he' ca' cate' to beṉe' chon da' mal yetiṉjde' xtoḻe' clel ca yesyebede' c̱he tapḻaḻj togaḻj beṉe' zjanaque' beṉe' güen beṉe' bitw de xtoḻa'gaque' da' yesyetiṉjde'. \s1 Jempl c̱he mechw dan' gwnit \p \v 8 ’Na' le'e no'ole še de ši mechw plata c̱hele na' še ṉit ton, ḻa' gwguaḻa'tele to yi' na' gwḻoale ḻo' yo'o c̱hele na' yeyiljwyožlen cont yeželen. \v 9 Na' cate' yeželenṉa', na' yotoble no'ole migw c̱hele ca' na' beṉe' gualiž c̱hele na' ye'le ḻegaque': “Ḻe yebe len neda', ḻe ba beželda' mechw c̱hia' dan' gwnit.” \v 10 Chnia' le'e ḻecze chesyebe chesyezaque' angl c̱he Diosen' beṉe' zoa yaba cate' to beṉe' chon da' xiṉj chetiṉjde' xtoḻe'na'. \s1 Jempl c̱he ben' benditje xi'iṉen' xmechue' \p \v 11 Na' ḻecze gože' ḻegaque': \p ―Gwzoa to beṉe' na' gwnita' c̱hop xi'iṉe' beṉe' byo. \v 12 Na' bžin ža beṉe' xcuiden' gože' x̱en': “X̱a', beṉ neda' dan' cheyaḻa' sia' da' de c̱hio'.” Nach x̱en' bnežjue' dan' cheyaḻa' si'en. \v 13 Goc to c̱hop ža nach beṉe' xcuiden' btobe' yogo'ḻoḻ bi da' de c̱he' na' gwze'e gwyeje' nación zito' na' zlez da' bi zaca' jene'. Na' benditjde' xmechue'na' zejlene' da' malen'. \v 14 Na' cate' beya xmechuen', goc to gwbin juisyw doxen naciónṉa', na' bich bi gota' xmechue' cont si'e da' ye'ej gagüe'. \v 15 Da'nan' gwyeje' gan' zoa to beṉe' naciónṉa' gwṉabe' žin, na' bena' gwseḻe' ḻe' yix̱e' ga že' be zan xcoše' na' jayoe'ba'. \v 16 Na' catec gwdone' goclaže' gagüe' dan' chosonežjue' chesagw coš ca', perw ṉe ḻen ca bosonežjue' ḻe' gagüe'. \v 17 Na' beyone' to xbab šagüe', gwne': “Nita' mos zan c̱he x̱an' na' dechgua da' chesagüe', na' neda' gatda' yeḻa' chdon. \v 18 Yeza' nga na' yeya'a gan' zoa x̱a' na' yapa'ne' bena' da' mal lao Diosen' na' lao ḻe', \v 19 na' bich zaca' gone' neda' cuent ca xi'iṉe', con še goṉe' latje gaca' ca to xmose'.” \v 20 Nach beze'e beyeje' gan' zoa x̱en'. Na' zito'le za' yežine' cate' ble'e x̱en' ḻe' na' beyaše'de' ḻe' na' gwza'sese' jašague'ne'. Na' gwdeḻe'ne' bnope'ne'. \v 21 Nach gož xi'iṉe'na' ḻe': “X̱a', ba bena' da' mal lao Diosen' na' laguo' le'. Bich zaca' gono' neda' cuent ca xi'iṉo'.” \v 22 Na' x̱e'na' gože' xmose' ca': “Ḻe šjaḻej tgot lache' šagüe', ḻe guacwben', na' ḻe šjax̱i' to niy na' ḻe co'on xbembe', na' ḻe šjax̱i' šcue' yel na' gwdelen ṉi'abe'. \v 23 Na' ḻe šjax̱i' go'ṉ dao' ben' chaṉe' na' ḻe gotba' cont gagwchoba', ḻe goncho ḻṉi. \v 24 Xi'iṉa' nga ba bena'be' cuent ca to bi' guat, perw ṉe' zoabe' mbambe' ṉa'a. Gwlejyic̱hjbe' chio', perw ṉa'a ba bela'be'.” Na' gosezolaogüe' chesone' ḻṉi. \p \v 25 ’Na' xi'iṉe' beṉe' nechon' zeje' yix̱e' cate' bežin xi'iṉen' yeto ben' benditje xmechuen', na' cate' zeza' ben' gwyej yix̱en', ba zoa yežine' liž x̱en' cate' bende' chosocueže' na' chosoye'e. \v 26 Na' goxe' to mosen' na' gwṉabde' ḻe' bixc̱hen' chesone' ḻṉi. \v 27 Na' mosen' gože'ne': “Bi' bišo'na' ba bela' na' x̱aon' ba betue' go'ṉ daon' ben' chaṉe'chgua da' bela'be' to šagüe' to güen.” \v 28 Nach xi'iṉe' nechua' bže'e na' bi goclaže' yeyo'e liž x̱en'. Na' bchoj x̱en' na' gota'yoede' ḻe' yeyo'e yo'o. \v 29 Perw xi'iṉe' beṉe' nechua' gože' x̱en': “Zan iz ba chac zoa' nga chonteza' žin con can' žo' le', na' biṉa' gaca' beṉe' güedenag. Na' ṉe to šib dao' caṉa' goṉo' neda' cont gota'ba' gona' ḻṉi len beṉe' migw c̱hia' ca'. \v 30 Na' ṉa'a ba bela' xi'iṉo' nga benditjbe' yogo'ḻoḻ da' bnežjo'be' gwdalembe' no'ole zḻe', na' beto' par ḻebe' go'ṉ dao' ben' chaṉe'.” \v 31 Na' x̱e'na' gože'ne': “Xi'iṉdagua', le' zoatezo' len neda', na' yogo'ḻoḻ da' de naquen c̱hio'. \v 32 Perw cheyaḻa' goncho ḻṉi nga ṉa'a da' chbechgüecho ba bela' bi' bišon', ḻe ba bena'be' cuent ca to bi' guat, perw ṉa'a zoabe' mbambe'; gwlejyic̱hjbe' chio', perw ba bela'be'.” \c 16 \s1 Jempl c̱he to mos blao ben' benditjde' da' de c̱he x̱ane' \p \v 1 Nach gož Jesúsen' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Gwzoa to beṉe' gwṉi'a na' gwzoa to mos blao c̱he' ben' gwyo'o ḻo ne'e yogo'ḻoḻ da' de c̱he'. Na' beṉe' gwṉi'ana' bende' rson xmose' blaon' ba benditjde' bi da' de c̱he'. \v 2 Na' x̱anen' goxe' ḻe' na' gože'ne': “Ba benda' diža' can' chonon'. Cheyaḻa' yodio' cuent yogo'ḻoḻ da' ba benditjedo' c̱hia'. Bich gac gono' xšinan' ṉa'a.” \v 3 Nach mosen' bene' xbaben': “¿Bixe gona' ṉa'a? X̱anan' ba cholague' neda'. Bich gac gona' xšinen', na' ṉeca gac goncha' žin gual, na' gacda' zto' še ṉaba' carida. \v 4 Ṉezda' bi gona' cont ṉita' beṉe' yeseṉe'e neda' cate' bich chona' žin c̱he x̱anan'.” \v 5 Nach goxe' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' chesaḻa' xmechw x̱ane'na' tgüej tgüeje' na' gože' beṉe' nechw: “¿Gaca' chaḻo' c̱he x̱ana'?” \v 6 Na' bena' gože'ne': “Chaḻa' c̱he tap mil litrw set.” Nach gož mos blaona' ḻe': “Bedao'nez gwche'edo' na' bzoj ḻo cuenten' bzoan chaḻo' c̱he c̱hop mil litrwze seten'.” \v 7 Gwde na' gože' beṉe' gwchopen': “¿Gacan' chaḻo' c̱he x̱anan'?” Nach bena' gože'ne': “C̱haḻa' c̱he to mil rob trigw.” Nach mosen' gože' bena': “Gwche'edo' na' bzoj ḻo cuent c̱hio'na' bzoan chaḻo' c̱he x̱ono' gayoa robze trigon'.” \v 8 Na' x̱an mos gwxiyen' gocbe'ede' xmosen' ḻeca nye'e xbab da' beyiljwlaže' nacle gone' soe' binḻo len ḻježe' beṉe' ca' chesaḻa' c̱he x̱anen'. Ḻe beṉe' ca' zjachi' yic̱hje' to zleze dan' chac ḻo yežlion' chesonchgüe' xbab nacle yesone' len dan' zjade c̱hegaque', perw zan beṉe' ba zjayo'o be'ni' c̱he Diosen' ḻo' yic̱hjlažda'ogaque' bitw chesone' xbab naclen' yosoc̱hine' dan' de c̱hegaque'. \p \v 9 ’Na' chnia' le'e, dan' de c̱hele yežlio nga da' te c̱hen', perw ḻe gwc̱hinen cont ṉita' migw c̱hele. Na' cate' ba beya bi dan' de c̱hele yežlio nga, nach ṉita' beṉe' yosolebe' le'e cate' yežinḻe yaba gan' soale toḻi tocaṉe. \p \v 10 ’Še to beṉe' chone' can' cheyaḻa' gone' len da' bibi zaca'tec, ḻecz ca' gone' len da' zaca'chgua. Na' beṉe' bi chone' can' cheyaḻa' gone' len da' bibi zaca'tec, ḻecz bitw gone' can' cheyaḻa' gone' len da' zaca'chgua. \v 11 Še le'e bi chonḻe can' cheyaḻa' gonḻe len dan' de c̱hele yežlio nga da' te c̱hen', bitw goṉ Diosen' le'e da' zaca'ch da' bi te c̱he. \v 12 Dan' de c̱hele yežlio nga, c̱he Diosen' gague c̱helen'. Na' še bitw chonḻe can' cheyaḻa' gonḻe len da' nac c̱he', bitw goṉe' le'e da' zaca'ch da' bi te c̱hen. \p \v 13 ’Nono mos gac gone' žin len c̱hop x̱ane' to ši'ize, ḻe še gone' ca', gue'ede' to x̱an žinṉa' na' gacde' yetoe'; o gone' žin c̱he toe' do yic̱hj do laže' na' c̱he ben' yeto gonen' do chža'alaže'ze'. Ḻecze ca' le'e, bitw gac gonḻe xšin Diosen' do yic̱hj do laže'le na' gonte xšinḻe cont gacle beṉe' gwṉi'a. \p \v 14 Na' ḻecze nita' beṉe' fariseo ca' chesende' xtiža' Jesúsen', na' gosezi'diže' ḻe', ḻe gosaclaže' yesaque' beṉe' gwṉi'a. \v 15 Na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Le'e chonḻe cont beṉac̱hen' chesacde' chdaczle ḻicha, perw Diosen' ṉeze nle'ede' yic̱hjlažda'ole, na' Diosen' chgue'ede' baḻ da' chesaque beṉac̱hen' zjanaquen da' žialao xen. \s1 Ley c̱he Diosen' na' beṉe' ca' chnabia' Diosen' yic̱hjlažda'ogaque' \p \v 16 Na' gozna' Jesúsen': \p ―Gwzolaon cani'te bžinten cate' bla' Juanṉa' bedetix̱jue'ede' xtiža' Diosen', ley dan' bzoj da' Moisés len dan' bosozoj yezica'chle beṉe' gosoe' xtiža' Diosen' bzejni'in chio' c̱he Diosen'. Na' ṉa'a gwzolaon len Juanṉa', ṉe' nita'cze beṉe' cheseyix̱jue'ede' Diosen' ṉabi'e yic̱hjlaždao' beṉe' yosozenague' c̱he'. Na' beṉe' zan cheseyiljue' nacle yesone' cont ṉabia' Diosen' yic̱hjlažda'ogaque'. \p \v 17 ’Ḻa'czḻa' še yežlion' len da' ca' zjažia ḻe'e yaban' yesede c̱hegaquen, ca nac Xtiža' Diosen' dan' nyojen, ṉe late' daon' cbi te c̱hen. \s1 Bi cheyaḻa' yela'acho len no'ol c̱hechon' cont soalencho no'ole yoble \r (Mt. 19:1-12; Mr. 10:1-12) \p \v 18 ’Note'teze beṉe' chele'e len no'ol c̱he' na' cheque'e no'ole yoble chone' da' xiṉj, tozcze ca naquen šaca' gata'lene' no'ol c̱he beṉe' yoble. Na' note'teze beṉe' yošagna'lene' to no'ole beṉe' bela'a len beṉe' c̱he', ḻecze tozcze ca da' xiṉj gone' len dan' chon beṉe' chata'lene' no'ol c̱he beṉe' yoble. \s1 Beṉe' gwṉi'a na' Lázaro \p \v 19 Nach gozna' Jesúsen': \p ―Gwzoa to beṉe' gwṉi'a na' xdanchgua goc xaḻane'na', na' ḻeca gwdagwšagüe' yogo' ža. \v 20 Na' to beṉe' yaše' le' Lázaro, yogo' ža jasedix̱jue' ḻe' cho'a puert zaguan c̱he beṉe' gwṉi'ana' cont gwṉabe' yosonežjue'ne' con gaca' da' chesezande'. Na' Lázaron' ḻeca gwžia yežo' doxen cuerp c̱hen'. \v 21 Na' catec gwdone' goclaže' gagüe' bla'a dao' yeḻa' guagw da' beselažo' cho'a mes c̱he beṉe' gwṉi'an'. Na' beco' ca' ja'acba' jaseḻe'eba' yežo' dan' gwžia cuerp c̱he'na'. \v 22 Na' got beṉe' proben' nach angl beṉe' že' gan' zoa Diosen' besyezi' besyeque'e ḻe' yaban' gan' zoe' ṉa'a len da' x̱ozxta'ocho Abraham. Na' ḻecze got beṉe' gwṉi'ana' na' bosocuaše'ne' \v 23 na' beyeje' ḻo yi' gabiḻ. Na' šlac chžaglagüe' na' gwḻis lagüen' na' ble'ede' zito'le nita' da' Abraham len Lázaron' yabana'. \v 24 Nach beṉe' gwṉi'an' gwṉe' zižje gwne': “X̱a' Abraham, beyaše'laže'šca neda' na' gwseḻa' Lázaron' cont yosbise' ḻoža' nga len late' nis da' gwlapa' xbene'na', ḻe ḻeca chžaglagua' ḻo yi' nga.” \v 25 Perw na' Abrahanṉa' gože' ḻe': “X̱i'iṉa', bosa'laže' cate' gwbano' yežlio zleze da' šagüe' da' güen gota' c̱hio', na' Lázaro nga to zleze da' mal goc c̱he'. Na' ba zoe' mbalaz nga ṉa'a na' le' chžaglaguo'. \v 26 Bi gac gona' can' chaclažon', ḻe Diosen' bac̱h nze' to bdiṉj xen ga nono gac te, cont nono gac sa' nga šeje' gan' zon', ṉeca nono gac sa' gan' zon' na' yide' nga.” \v 27 Nach beṉe' gwṉi'ana' gože' Abrahanṉa': “Beṉe' gol dao', chata'yoeda' le' gwseḻa'šca Lázaron' liž x̱an'. \v 28 Nita' gayo' beṉe' biša' na' che'nda' šjatix̱jue'ede' ḻegaque' nac yesone' cont Diosen' bi yeseḻe' ḻegaque' latje nga gan' yesežaglagüe'.” \v 29 Na' Abrahanṉa' gože' ḻe': “Decze dan' bzoj da' Moisésen' na' dan' bosozoj yezica'chle beṉe' ca' goso'e xtiža' Diosen' cani'. Cheyaḻa' yosozenague' c̱he da' ca' zjanyojen.” \v 30 Na' gože' Abrahanṉa': “Bitw, beṉe' gol dao'. Še to beṉe' yebane' ladjo beṉe' guat na' güe'lene' ḻegaque' diža', nach yesyetiṉjde' xtoḻa'gaquen'.” \v 31 Nach gož Abrahanṉa' ḻe': “Še bitw chosozenague' c̱he dan' bzoj da' Moisésen' na' dan' bosozoj yezica'chle beṉe' ca' goso'e xtiža' Diosen', ḻa'czḻa' še yeban to beṉe' ladjo beṉe' guat ca', bi yesejḻe'cze' c̱he Diosen'.” \c 17 \s1 Bitw cheyaḻa' goncho cont gon beṉe' da' xiṉj \r (Mt. 18:6-7, 21-22; Mr. 9:42) \p \v 1 Na' gož Jesúsen' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Decze da' gonen cont lažo' beṉe' yesone' da' xiṉj, perw nyaše'chguaze gac c̱he beṉe' chone' cont beṉe' yoble yesone' da' xiṉj. \v 2 Yejṉi'a šaca' yosoc̱heje' yene' to yiše na' šjasezaḻe' ḻe' ḻo' nisdao' clel ca soe' gone' cont to beṉe' za' gwzolagüe' chejnilaže' neda' lažoe' gone' da' xiṉj. \v 3 Da'nan' ḻe gwsaca' cont bi gonḻe ga lažo' beṉe' gone' da' xiṉj. \p ’Na' še to beṉe' ḻježle gonde' le'e mal, ḻe tiḻe' na' še gwše'e xbab na' ṉe' bich gone' ca', ḻe yezi'xen c̱he'. \v 4 Ḻa'czḻa' gaž ṉi'a lao tža gone' da' mal contr beṉe' ḻježen', še gaž ṉi'ate ṉe': “Ba betiṉjda' c̱he dan' benan', bezi'xen c̱hia'”, na' cheyaḻa' yezi'xene' c̱he'. \s1 Gosaclaže' yesejḻe'che' c̱he Diosen' \p \v 5 Na' gose' postlw ca' X̱ancho Jesúsen': \p ―Gaclenšco' neto' cont šejḻe'chto' c̱he Diosen'. \p \v 6 Nach gož X̱anchon' ḻegaque': \p ―Xsa yag xomdas naquen da' dao' riz, na' ḻa'czḻa' dan' chejnilaže'le Diosen' naquen ca to xsa xomdas lagüe dan' bi chejnilaže'teclne', še šejnilaže'lne', guaque ye'le yag nga: “Gwcuase nga na' jayzoa ḻo' nisdaon'”, na' guaccze can' nalna'. \s1 Dan' cheyaḻa' yeson mos ca' \p \v 7 ’Le'e še mos c̱helen' chgua'aṉe' go'ṉ, o še chyoe' xila', cate' chele'e güeyeban' bitw che'lne': “Beyo'o ngale, gwche'edo' gaguo' xše'.” \v 8 San che'lne': “Bsiṉi'a da' ye'ej gagua' na' goṉon'. Te yedaguan' nach gago'.” \v 9 Na' bitw cho'elne' yeḻa' chox̱clen cate' ba bene' dan' gožlene'. \v 10 Na' ḻecz ca' le'e, cate' ba benḻe yogo'ḻoḻ dan' ža Diosen' gonḻe, cheyaḻa' ṉale: “Bitw zaca'to' no goṉ yeḻa' chox̱clen c̱heto' ca dan' ba bento', ḻe bento' con da' cheyaḻa'cze gonton'.” \s1 Jesúsen' beyone' ši beṉe' chese'ede' yižgüe' da' nzi' lepra \p \v 11 Na' zej Jesúsen' Jerusalénṉa' len beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen na' gwdie' gan' ndiḻ distritw Samaria len distritw Galilean'. \v 12 Na' besežine' to cho'a yež dao' na' besechoj ši beṉe' chese'e yižgüe' da' nzi' lepra jasešague' Jesúsen'. Na' gosezie' zito' \v 13 na' goseṉe' zižje gosene': \p ―Maestrw Jesús, beyaše'laže' neto'. \p \v 14 Na' Jesúsen' cate' ble'ede' ḻegaque' na' gože'ne': \p ―Ḻe šjaya'ac lao bx̱oz ca' cont yeseṉe'e le'e še ba beyacle. \p Na' goquen' ḻo neza' besyeyacde'. \v 15 Nach toe' cate' gocbe'ede' bac̱h beyaque', na' bebi'e na' gwṉie' zižje benxene' Diosen', \v 16 na' bzoa xibe' lao Jesúsen' bi'e ḻe' yeḻa' chox̱clen. Ben' ben ca' naque' to beṉe' Samaria. \v 17 Nach gwna Jesúsen': \p ―Beyona' ši beṉe'. ¿Gaṉxe beṉe' ca' yega? \v 18 ¿Toz beṉe' zito' nga bebi'e chonxene' Diosen'? \p \v 19 Nach gož Jesúsen' bena': \p ―Bezoža' beyej to šagüe' to güen. Ba beyacdo' da' chejnilažo' neda'. \s1 Yeḻa' chnabia' c̱he Diosen' \r (Mt. 24:23-28, 36-41) \p \v 20 Na' beṉe' fariseo ca' goseṉabde' ḻe' batxen' yid ben' seḻa' Diosen' ṉabi'e nación Israelen'. Nach boži'i Jesúsen' xtiža'gaquen' gwne': \p ―Ca nac yeḻa' gwnabia' c̱he Diosen', bi naquen da' le'echo. \v 21 Nono cheyaḻa' güe' diža' ṉe': “Gwṉa' nga chnabi'e”, o “Gwṉa' na' chnabi'e.” Ḻe ba zoe' len le'e ṉa'a chnabi'e. \p \v 22 Nach gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Gwžin ža cate' ṉale: “Šaca' ṉa'a ba chnabia' ben' gwseḻa' Diosen'”, perw bitw gac can' ṉablaže'len'. \v 23 Yesenita' beṉe' yesi'e le'e: “Gwṉa'šc nga zoa ben' gwseḻa' Diosen'”, o “Gwṉa'šc na' zoa ben' gwseḻa' Diosen'.” Perw bitw ga'ole ben' yesi'e le'e ca'. \v 24 Can' chac cate' chep yes, chseṉin' doxen ḻe'e yaban' zejzenez, ḻecze can' gac cate' žin ža yida' da' yoble, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Yida' zejzenez na' yogo'ḻoḻ beṉe' yesele'ede' neda'. \v 25 Zgua'tec de da' zan da' cheyaḻa' saca'zi'a na' beṉe' ca' že' ṉa'a bitw yesejḻe'e c̱hia'. \v 26 Ḻecz ca' goc ca tiemp c̱he da' Noé, ḻecze ca' gac cate' ba zoa žin ža yida' da' yoble, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \v 27 Beṉe' gwnita' ca tiemp c̱he da' Noén' gosaše' gose'ej gosagüe' goso'elaže' bosošagne'e na' bosošague' na' no xi'iṉ c̱he' cate' bžin ža gwyo'o Noén' ḻo' barcon'. Nach goc to yejwsio' juisyw. Na' gosebiayi' yogo' beṉe' ca' bi goso'o ḻo' barcon'. \v 28 Ḻecz ca' goc ca tiemp c̱he da' Lot, beṉe' Sodoman' gose'ej gosagüe' gosote' bi da' de c̱hegaque', na' gosezi'e bi da' beseyažjde', na' gosaz gosa'aṉe', na' goson liže'. \v 29 Perw na' žan' beza' Loten' Sodoman', Diosen' bene' cont byiṉj yi' na' azufre yaba na' gosebiayi' yogo'ḻoḻe'. \v 30 Can' gac cate' yida' da' yoble, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h, na' yogo'ḻoḻ beṉe' yesele'ede' neda'. \p \v 31 ’Na' ža caten' yida' še chda to beṉe' do yic̱hjo'o c̱he liže', na' xšinḻaze' žen' ḻo' yo'o c̱he', bi yeyetje' cont yotoben', con yoxoṉje'. Na' ḻecze ca' beṉe' chda do yix̱e', bitw gacde' yeyej liže'. \v 32 Ḻe šjayza'laže' can' goc c̱he no'ol c̱he Loten'. \v 33 Note'tez beṉe' chacde' gone' cont cbi saca'zie' o cont nono yesot ḻe', bena' cuiayi'. Na' note'tez beṉe' chzanḻaže' cuine' saca'zie' o gate' ṉe c̱hia' neda', ba de yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe. \p \v 34 ’Chnia' le'e, quinga gac caten' yida' da' yoble. C̱hope beṉe' zjadie' chesetase' toz cam. Toe' yeca'a Diosen' na' yetoe' yega'aṉ. \v 35 Na' c̱hop no'ole nite' txen chesote', toe' yeca'a Diosen' na' yetoe' yega'aṉ. \v 36 Na' c̱hope beṉe' nite' do yix̱e', toe' yeca'a Diosen' na' ḻecze yega'aṉ yetoe'. \p \v 37 Cate' gosende' diža' nga gose'e ḻe': \p ―¿Gan' gac da' qui, X̱anto'? \p Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Nga chonen c̱he ben' že': “Gan' de be guat nan' chesežag šod ca'.” \c 18 \s1 Jempl c̱he to no'ol güezeb len to juez mal \p \v 1 Na' be'len Jesúsen' ḻegaque' to jempl bsed blo'ede' ḻegaque' cheyaḻa' ṉita'teze' yesonc̱hac̱hlaže' yosoḻ güiže' Diosen'. \v 2 Na' gože' ḻegaque': \p ―Gwche' to ciuda ga gwzoa to juez na' juezen' bi gwdape' Diosen' bala'aṉ na' ṉeca gwche'yic̱hje' še chesazlaže' beṉac̱hen' can' chonen'. \v 3 Na' ciudan' gwzoa to no'ol güezeb, na' goxjze cheje' lao juezen' na' che'e ḻe': “Ben yeḻa' justis c̱hia' len beṉe' chgue'ede' neda'.” \v 4 Ba goc sša bi chzenague' c̱he', perw gwdechle bene' xbab, gwne': “Bitw chapa' Diosen' bala'aṉ na' ṉeca chi'yic̱hja' še chesazlaže' beṉac̱hen' can' chonan'. \v 5 Perw na' no'ol güezeb nga chone' neda' zed, na' ṉa'a gaclena'ne' cont bich yide' yostoe' yeḻa' chxenḻaže' c̱hia'.” \p \v 6 Nach gož X̱anchon' ḻegaque': \p ―Ḻe goṉ xbab c̱he dan' gwna juezen' ben' bi zej to ḻicha. \v 7 Nacchxe gon Diosen' gwzenagche' c̱he beṉe' ca' ba gwleje' cont zjanaque' xi'iṉe', beṉe' ca' chosoḻ güiže' ḻe' do ža do yel. ¿Gwleze' sša cont yosle' ḻegaque' ḻo na' beṉe' ca' chesegue'ede' ḻegaque'? \v 8 Chnia' le'e, Diosen' bedao'nez yosle' ḻegaque' ḻo na' beṉe' ca'. Perw cate' neda' yida' yežlio nga yeto, neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h, ¿ṉe' nita'ch beṉe' chesejnilaže' neda'? \s1 Jempl c̱he to beṉe' fariseo len to beṉe' güec̱hixjw \p \v 9 Gwnita' baḻ beṉe' gosacde' zjanaque' beṉe' güen lao Diosen' ṉec̱he da' chesone'. Beṉe' ca' chesacde' beṉe' ca' yezica'chle bibi zjazaque' len Diosen'. Na' Jesúsen' bi'e jempl nga da' bcuišen beṉe' ca', gwne': \p \v 10 ―C̱hope beṉe' ja'ac yodao' blao jaseḻ güiže' Diosen', toe' beṉe' fariseo na' yetoe' beṉe' güec̱hixjw. \v 11 Beṉe' fariseon' gwzeze' boḻ güiže' Diosen' na' con chonxen cuine', gwne': “Dios, neda' chona' yeḻa' chox̱clen c̱hio' bitw chona' cana' cheson yezica'chle beṉe'. Bitw chca'a bi da' de c̱he beṉe' yoble, na' bitw chona' bichle da' mal. Bitw chata'lena' no'ol bi nac no'ol c̱hia', na' ṉeca naca' beṉe' mal can' nac beṉe' güec̱hixjw ni. \v 12 C̱hope ṉi'a to xman chona' gwbas, na' yogo'ḻoḻ da' chona' gan, chbecan' ši cuen na' chnežjua' to cuen c̱he yodao'.” \v 13 Na' beṉe' güec̱hixjon' gwzeteze' zito'le, ṉeca cheyaxjde' ḻis lagüe' yabale. Nach chbaže' lc̱ho'e gwne': “Dios, beyaše'laže' neda' naca' beṉe' güen da' xiṉj.” Da'na'z da' gwna beṉe' güec̱hixjon'. \v 14 Na' chnia' le'e, Diosen' bezi'xene' c̱he beṉe' güec̱hixjon' na' beyej liže' bibi xtoḻe' gota'. Perw bi goc ca' len beṉe' fariseon'. Ḻe note'tez beṉe' chonxen cuine', Diosa' gone' cont si'e zto', na' note'tez beṉe' chzex̱jwlaže' lagüen', Diosen' gone' cont gacxene'. \s1 Jasesane' bidao' lao Jesúsen' \r (Mt. 19:13-15; Mr. 10:13-16) \p \v 15 Na' jasesane' bidao' lao Jesúsen' cont x̱oa ne'e yic̱hjgacbe'. Na' cate' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen besele'ede' can' chesonen', gosediḻe' ḻegaque'. \v 16 Perw na' Jesúsen' goxe' beṉe' ca' cont yeside' len bidao' c̱hegaquen', na' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―Ḻe güe' latje yesid bidao' ca' lagua' nga, bi gwžoṉle, ḻe beṉe' ca' zjanac ca bidao' quinga, ḻegaque' chosozenague' c̱he Diosen' cont chnabi'e yic̱hjlažda'ogüe'. \v 17 Na' da' ḻi žia' le'e, note'teze beṉe' bi yosozenague' c̱he Diosen' ca cheson bidao' quinga cate' chosozenagbe' c̱he x̱axṉa'be', gwbat ṉabia' Diosen' yic̱hjlažda'ogaque'. \s1 To beṉe' gwṉi'a be'lene' Jesúsen' diža' \r (Mt. 19:16-30; Mr. 10:17-31) \p \v 18 To beṉe' gwnabia' gože' Jesúsen': \p ―Maestrw, le' naco' beṉe' güen. ¿Bi cheyaḻa' gona' cont gata' yeḻa' mban c̱hia' toḻi tocaṉe? \p \v 19 Nach Jesúsen' gože'ne': \p ―¿Bixc̱hen' žo' naca' beṉe' güen? Toz beṉe' güen zoa, na' ḻen' Dios. \v 20 Le' ṉezdo' da' none' mandadw goncho: “Bi gata'lenḻe no'ol bi nac no'ol c̱hele o beṉe' byo beṉe' bi nac beṉe' c̱hele. Nono gotle. Bi cuanḻe. Bi güe'le diža' güenḻaže' c̱he beṉe' ḻježle. Ḻe gap bala'aṉ x̱axṉa'le.” \p \v 21 Na' gož ben' ḻe': \p ―Yogo'ḻoḻ da' quinga gwzolagua' chonczan' cate' ṉe' nactia' bidao'. \p \v 22 Nach cate' bene Jesúsen' xtižen' na' gože'ne': \p ―Zoa to da' ṉe' chyažjen gono', jayete' yogo' da' de c̱hio', na' mechw dan' le'edo' c̱hen, bnežjon beṉe' yaše'. Yeyoža' šejnilažo' neda' na' yo'o gaco' neda' txen. Nach še gono' ca', cate' yežino' yaba gan' zoa Diosen' da' zaca'ch gata' c̱hio'. \p \v 23 Perw na' bena' cate' beyož bende' diža' dan' gož Jesúsen' ḻe', gocyaše'chgüede', ḻe beṉe' gwṉi'achgua goque'. \v 24 Na' Jesúsen' gwṉe'e beṉe' gwṉi'ana' na' gože'ne': \p ―Ḻeca zdebe naquen to beṉe' gwṉi'a gwzenague' c̱he Diosen' cont Diosen' ṉabi'e yic̱hjlažda'ogüe'. \v 25 Bedao'ch te to be xen be nzi' camello to ḻo' nag yeše' clel ca to beṉe' gwṉi'a gwzenague' c̱he Diosen' cont Diosen' ṉabi'e yic̱hjlažda'ogüe'. \p \v 26 Na' beṉe' ca' bosozenague' xtiže'na' gose'ene': \p ―¿Noxen' šjayzoa len Diosen' še ca'? \p \v 27 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Da' bi gac gon beṉac̱hen', bitw ṉacho bi gac gon Diosen' ḻen. \p \v 28 Nach Pedroa' gože' ḻe': \p ―Neto' ba gwlejyic̱hjto' yogo' da' de c̱heto' cont nacto' le' txen. \p \v 29 Na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Da' ḻi žia' le'e, note'teze beṉe' ba gwlejyic̱hje' liže', x̱axṉe'e, biše', xo'ole' o xi'iṉe' ṉec̱he chzenague' c̱he Diosen' cont Diosen' chnabi'e yic̱hjlažda'ogüe', \v 30 yežlio nga yonežjo Diosen' ḻe' da' nac da' zaca'ch, na' cate' yežine' yaban' gata' yeḻa' mban c̱he' toḻi tocaṉe. \s1 Da' yoble gosyix̱jue'e Jesúsen' ba zoa gate' \r (Mt. 20:17-19; Mr. 10:32-34) \p \v 31 Na' gwlejiže Jesúsen' beṉe' šižiṉw ca' gwleje' cont zjanaque' txen len ḻe' na' gože' ḻegaque': \p ―Ṉa'a ba zejcho Jerusalénṉa' gan' gac yogo'ḻoḻ dan' nyoj c̱hia' dan' bosozoj da' beṉe' ca' gosoe' xtiža' Diosen' cani', neda' naca' bena' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \v 32 Gaca' ḻo na' beṉe' ca' bi zjanac beṉe' Israel, na' yesezi'diže' neda', na' yeseṉe' yeḻa' ya' c̱hia', nach yosoži'e xene' cho'alagua'. \v 33 Yesot yeseyine' neda' na' yesote' neda', perw yeyoṉ ža yebana' ladjo beṉe' guat ca'. \p \v 34 Perw beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen bi gosejni'ide' dan' gože' ḻegaque', ḻe zjanc̱hoḻ yic̱hjlažda'ogüen', da'nan' bi gosejni'iden'. \s1 To beṉe' lc̱hoḻ beṉe' Jericó bele'ede' \r (Mt. 20:29-34; Mr. 10:46-52) \p \v 35 Nach cate' ba zoa yežin Jesúsen' Jericó, to beṉe' lc̱hoḻ chi'e chanezen' chṉabe' yosonežjo beṉe' ḻe' con gaca' da' chesezande'. \v 36 Na' bende' chesede beṉe' zan gan' chi'ena', na' gwṉabe' bin' chac. \v 37 Na' gose'ene': \p ―Jesús beṉe' Nazaret chdie' laguo' nga. \p \v 38 Na' bosya'adie' gwne': \p ―Jesús, xi'iṉ diaža c̱he da' rey David, beyaše'laže'šca neda'. \p \v 39 Nach beṉe' ca' zjažialao lao Jesúsen' gosediḻe' beṉe' lc̱hoḻen', gose'e ḻe' cheyaḻa' soe' šize, perw nachle bosya'adiache', gwne': \p ―Xi'iṉ diaža c̱he da' rey David, beyaše'laže'šca neda'. \p \v 40 Jesúsen' gwleze', nach bene' mandadw šjasexi'e beṉe' lc̱hoḻen' lagüe'na'. Na' cate' gwbiga' beṉe' lc̱hoḻen' lao Jesúsen', nach gože'ne': \p \v 41 ―¿Bi chaclažo' gonda' le'? \p Na' beṉe' lc̱hoḻen' gože'ne': \p ―X̱ana', benšca cont yele'eda'. \p \v 42 Jesúsen' gože'ne': \p ―Bele'e. Dan' chejnilažo' neda' bac̱h beyac yejlagon'. \p \v 43 Na' ḻa' bele'ete beṉe' lc̱hoḻa' na' gwda'ogüe' Jesúsen' benxene' Diosen'. Na' ḻecze ca' yogo' beṉe' ca' besele'ede' can' goquen' gosonxene' Diosen'. \c 19 \s1 Jesúsen' na' Zaqueo \p \v 1 Nach Jesúsen' gwyo'e yež Jericó na' gwdeze' yešḻa'a ciudan'. \v 2 Na' zoa to beṉe' le' Zaqueo. Naque' beṉe' gwnabia' c̱he beṉe' güec̱hixjw ca', na' naque' beṉe' gwṉi'a. \v 3 Gwdiljwlaže' naclen' gone' le'ede' Jesúsen', perw bitw goc, ḻe gwnita' beṉe' zan len Jesúsen' na' Zaqueon' goque' to beṉe' bc̱hecw dao'. \v 4 Da'nan' gwza'sese' gwdie' lao beṉe' ca' cont gwyepe' to ḻo yag da' zoa gaḻa'ze gan' te Jesúsen'. \v 5 Perw na' cate' bžin Jesúsen' xan yaguen', gwṉe'e ḻo yaguen' na' gože'ne': \p ―Zaqueo, bedao'nez beyetj. Cheyaḻa' yega'aṉa' ližo' ṉa'aže'. \p \v 6 Nach Zaqueon' beyetjsese' chebede'. Nach bec̱he'e Jesúsen' liže'na' na' benxene' ḻe'. \v 7 Perw na' beṉe' ca' zjanžague' len Jesúsen' cate' besele'ede' can' goquen', yogüe' goseṉie' c̱he Jesúsen' gosene': \p ―Ba zeje' zjazoe' to liž beṉe' güen da' xiṉj. \p \v 8 Nach Zaqueon' gwzeche' na' gože' X̱anchon': \p ―X̱ana', gašje dan' de c̱hia' gwnežjuan' beṉe' yaše'. Na' dan' ba gwca'a c̱he beṉe', gwziya'a ḻegaque' cont goseyixjwche' da' zc̱ha'och ca dan' cheyaḻa' yeseyixjue', yonežjwgaca'ne' tap ca'te'le. \p \v 9 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Ṉa'aža ba beṉ Diosen' yeḻa' mban c̱hio' toḻi tocaṉe len c̱he beṉe' ḻo' yo'o c̱hio'. Na' da' ḻi ba naco' xi'iṉ diaža c̱he da' Abraham lagüe dan' ba chejnilažo' Diosen' can' ben da' x̱ozxta'ocho Abraham. \v 10 Ca nac neda', gwseḻa' Diosen' neda' golja' beṉac̱h cont zedyediljua' note'tez beṉe' ba mbiayi', na' gwnežjua' ḻegaque' yeḻa' mban toḻi tocaṉe. \s1 Jempl c̱he ši beṉe' bnežjw x̱angaque' ḻegaque' mechw xen \p \v 11 Na' šlac ṉe' zjanžag beṉe' chosozenague' diža' dan' choe' Jesúsen', be'lene' ḻegaque' to jempl, ḻe ba nite' gaḻa'ze Jerusalénṉa' na' gosacde' ḻa' solaote ṉabi'e nación Israelen'. \v 12 Nach gwne': \p ―To beṉe' blao gwyeje' to yež zito' jene' dan' cheyaḻa' gone' cont jax̱i' ḻo ne'e ṉabi'e yež c̱he', ḻe gosebeje'ne' ṉabi'e yež c̱hen' cate' yežine'. \v 13 Na' cate' za' se'e, gwleje' ši mos c̱he' na' bnežjue' to toe' mechw xen. Nach gože' ḻegaque': “Mechw nga gonele negosyw šlac bi zoa'”. \v 14 Perw beṉe' gualaž c̱hen' besegue'ede' ḻe', nach cate' beyož gwze'e, goseseḻe' beṉe' lao x̱ane'na' ben' gwnabia'che' lao yogüe', jaseže'ne': “Bitw chaclaže'to' ṉabia' benga neto'.” \v 15 Perw ḻa'czḻa' bi gosaclaže' beṉe' gualaž c̱hen', bia'cze gwxi' ḻo ne'e ṉabi'e. Nach cate' bežin lažen' da' yoble, bene' mandadw šja'ac xmose' beṉe' ši ca' lagüe'na', beṉe' ca' bocua'aṉlene' xmechuen'. Goclaže' ṉezde' gaca' gosone' gan len mechw dan' bocua'aṉlene' to toe'. \v 16 Beṉe' nechw bžine' lagüen' na' gože'ne': “X̱ana', xmecho' dan' bocua'aṉleno' neda' benen gan ši ca'te'le ca dan' bocua'aṉon'.” \v 17 Nach x̱anen' gože'ne': “Ba beno' da' güen. Naco' mos güen. Beno' can' cheyaḻa' gono' len da' daon' bocua'aṉlena' le', da'nan' gona' cont ṉabi'o ši ciuda.” \v 18 Na' beṉe' gwchopen' bžine' lao x̱anen' na' gože'ne': “X̱ana', xmecho' dan' bocua'aṉleno' neda' benen gan gayo' ca'te'le ca dan' bocua'aṉon'.” \v 19 Nach gože' ḻe': “Le' ṉabi'o gayo' ciuda.” \v 20 Nach bžin yetoe' lao x̱ane'na' na' gože'ne': “X̱ana', nga de xmecho' dan' bocua'aṉleno' neda'. Ba blažec̱hac̱han' bay nga. \v 21 Bžeba' le' dan' naco' to beṉe' znia. Chono' gan da' bi beno' žin na' chelapo' dan' gosaz beṉe' yoble.” \v 22 Nach gož x̱anen' ḻe': “Dan' ba gwnao' ca' chlo'en napo' doḻa'. Naco' mos mal. Chacdo' naca' to beṉe' znia, na' ṉezdo' chona' gan da' bi bena' žin na' chelapa' dan' gosaz beṉe' yoble. \v 23 Na' še ṉezdo' chona' ca', ¿bic̱hen' bi gwlejo' xmechuan' beṉe' yoble cont yezian' len yic̱hjen ṉa'a ba bela'a?” \v 24 Nach gože' beṉe' ca' zjaze cuite'na': “Yeca'ale xmechuan' dan' bocua'aṉlena'ne' na' gwnežjwlen ben' ba nox̱e' ši ca'te' ca dan' bocua'aṉlena'ne'.” \v 25 Nach gose'e ḻe': “X̱anto', ba nox̱e'cze' ši ca'te' ca dan' bocua'aṉleno'ne'.” \v 26 Nach gož beṉe' gwnabian' ḻegaque': “Chnia' le'e, ben' chon güen len dan' chnežjua'ne', gwnežjua'ne' da' zc̱ha'och, perw na' bena' bi chgone' žin dan' chnežjua'ne', yeca'a da' daon' nox̱e'na'. \v 27 Na' ca nac beṉe' ca' chesegue'ede' neda', beṉe' ca' bi chesaclaže' ṉabia'gaca'ne', ḻe šjax̱i'e na' gotlene' lagua' nga.” \s1 Gosonxene' Jesúsen' cate' beyo'e Jerusalén \r (Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Jn. 12:12-19) \p \v 28 Na' cate' beyož be' Jesúsen' jempl nga nach gwze'e zeje' ciuda Jerusalén. \v 29 Na' cate' ba zoa yesežine' yež ca' da' zjanzi' Betfagé na' Betania do gan' zoa ya'a da' nzi' Ya'a Olivos, na' gwseḻe' c̱hop beṉe' ca' mandadw ben' zjanaque' ḻe' txen, \v 30 gože' ḻegaque': \p ―Ḻe šja'ac yež dan' chi' gaḻa'ze, na' cate' žinḻen' na' yeželele to burr dao' da'ba' yag, be nono ṉa' cuia. Ḻe sežba' na' ḻe c̱he'ba' nga. \v 31 Še no ṉab bixc̱hen' chsežleba', na' ye'lne': “X̱anto' chyažjde'ba'.” \p \v 32 Nach beṉe' ca' gwseḻa' Jesúsen' gosa'aque' na' besele'ede'ba' da'ba' gan' gož Jesúsen' ḻegaque' ca'. \v 33 Nach šlac cheseseže'ba', x̱amba' ca' gose'e ḻegaque': \p ―¿Bixc̱hen' chsežle burr daon'? \p \v 34 Nach beṉe' ca' gwseḻa' Jesúsen' gose'e ḻegaque': \p ―X̱anton' chyažjde'ba'. \p \v 35 Nach gosec̱he'eba' lao Jesúsen' na' gosex̱oa xagaque' cože'ban' nach bosožie' Jesúsen'. \v 36 Na' šlac zeje' ngüe'e nez beṉe' ca' zjanžag gosonxene'ne', na' goseyix̱jw no xagaque' ḻo nez cont blej burron' ḻen. \v 37 Nach ba zja'aque' gaḻa'ze Jerusalénṉa' na' besežine' gan' yesyeyetje' Ya'a Olivos. Na' beṉe' ca' zja'aclene' ḻe' gwzolao gosonxene' Diosen', zižje cheso'e diža' c̱he yogo'ḻoḻ yeḻa' guac da' ba besele'ede' da' ben Jesúsen'. \v 38 Nach gosene': \p ―¡Mbalaz rey c̱hechon' ben' ba za' nga gwseḻa' X̱ancho Diosen' ḻe' cont ṉabi'e! Cheyaḻa' gonxencho Diosen' txen len beṉe' ca' nita' gan' zoe'na', ḻe ba bene' cont beṉac̱hen' gac yesyenite' binḻo len ḻe'. \p \v 39 Na' len beṉe' zan ca' zja'aclene' Jesúsen' zja'ac baḻ beṉe' fariseo. Nach to c̱hope' gose'e Jesúsen': \p ―Maestrw, ben mandadw len beṉe' ca' za'ac len le' txen cont yesenite' šize. \p \v 40 Nach boži'i Jesúsen' xtiža'gaquen', gwne': \p ―Chnia' le'e, šaca' beṉe' quinga ṉite' šize, yej quinga yesosya'an yesonxenen neda'. \p \v 41 Cate' bžine' gaḻa'ze Jerusalénṉa', gwṉe'e ciudan', na' bene' xbab c̱he beṉe' ḻo' ciudan' na' gwchežyaše', \v 42 na' gwne': \p ―Šaca' ḻa'c̱h ṉa'aža šejni'ile nac gonḻe cont soale binḻo len Diosen', perw ṉa'a ṉe' ngašen'. \v 43 Gwžin ža cate' beṉe' ca' chesegue'ede' le'e yesone' to yež de yej da' šec̱hjen ciudan' cont nono gac yoxoṉj. \v 44 Na' yesote' le'e len xi'iṉle ca'. Na' yosyoc̱hiṉje' ciudan' na' yesoslase' yej ca'. Ca' gac lagüe da' bi chejḻe'le Diosen' ba gwseḻe' neda' laole nga. \s1 Jesúsen' bebeje' beṉe' ca' cheson ya'a yodao' blaon' \r (Mt. 21:12-17; Mr. 11:15-19; Jn. 2:13-22) \p \v 45 Jesúsen' gwyo'e chyo'o yodao' blaona' na' gwzolagüe' bešaše' beṉe' ca' chesote' na' beṉe' chesa'o na'. \v 46 Na' gože' ḻegaque': \p ―Nyojcze Xtiža' Diosen' žan: “Ližan' naquen to latje gan' yesoḻ güiž beṉe' neda'”, perw le'e ba benḻen ca to latje ga že' beṉe' gwban. \p \v 47 Na' bsed blo'ede' beṉe' ca' že' yodao' blaona' yogo' ža. Na' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisésen' na' nochle beṉe' blao c̱he beṉe' Israel ca', goseyiljwlaže' nacle yesone' yesote'ne'. \v 48 Perw bi besyeželde' nacle yesone' ḻe' ṉec̱he yogo' beṉe' besyebechgüede' xtiže'na'. \c 20 \s1 Yeḻa' gwnabia' c̱he Jesúsen' \r (Mt. 21:23-27; Mr. 11:27-33) \p \v 1 To ža šlac chsed chlo'e Jesúsen' beṉe' ca' chyo'o yodao' blaona' na' chyix̱jue'ede' diža' güen c̱he Diosen', besežin bx̱oz gwnabia' ca' na' len beṉe' gol ca' chesenabi'e naciónṉa' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés. \v 2 Na' gose'e ḻe': \p ―Gwnašc neto' bi yeḻa' gwnabia' napo' chono' da' qui, na' no beṉ yeḻa' gwnabian' cont chonon'. \p \v 3 Na' boži'e xtiža'gaquen', gwne': \p ―Ḻecze de to da' ṉabda' le'e. Ḻe našc neda' \v 4 ¿non' gwseḻa' da' Juanṉa' bzoe' beṉe' nis? ¿Dios nan' gwseḻe'ne', še beṉac̱hen'? \p \v 5 Na' ḻegacze' gose' ḻježe': \p ―¿Bi ṉacho? Še ye'chone' Dios gwseḻa' ḻe', na' ye'e chio': “¿Bixc̱hen' ca gwyejḻe'le c̱he'?” \v 6 Na' bi gac ye'chone' beṉac̱h gwseḻa' ḻe', ḻe yogo'te beṉe' že' nga chesejḻe'e Diosen' gwseḻe' da' Juanṉa' be'e xtiže'na', na' yosožie' chio' yej še ye'chone' ca'. \p \v 7 Na' gose'e Jesúsen': \p ―Bi ṉezeto' non' gwseḻa' da' Juan. \p \v 8 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Ḻecz ca' neda' bi yapa' le'e bi yeḻa' gwnabian' chonḻenda' da' ca'. \s1 Jempl c̱he mos mal ca' \r (Mt. 21:33-44; Mr. 12:1-11) \p \v 9 Na' be'e jempl nga bzejni'ide' beṉe' ca' chosozenag c̱he', gwne': \p ―To beṉe' goze' to cue' xen yag uvas na' bocua'aṉen' ḻo na' beṉe' ca' yesonen' žin na' gwze'e gwyeje' zito' na' jasoe' sša. \v 10 Cate' bžin ža yosyotobe' cosešen', nach gwseḻa' to xmose' lao beṉe' ca' nac ḻo na'gaque' yag uvasen' cont yosyonežjue'ne' to tlacw coseš dan' yesyezi'en. Na' beṉe' ca' nac ḻo na'gaque' yag uvasen' goseyine' mosen' na' to ga'alze bosyose'ene' bibi goso'ene'. \v 11 Nach x̱an yežlion' gwseḻe' yeto mosen', na' ḻecze gosot goseyine' ḻe' na' gosonde' ḻe' zgot, na' to ga'alze bosyose'ene' bibi goso'ene'. \v 12 Na' x̱an yežlion' gwseḻa'che' mos gwyoṉe, na' ḻecze gosotlate'ne' gosone'ne' güe', na' besyebeje'ne' gan' že' yag uvas ca'. \p \v 13 ’Na' x̱an yežlion' gwne': “¿Nacxe gona'?” Nach beyone' xbab gwne': “Seḻa' xi'iṉa' ben' chacchgüeda', ḻe šeca güesezi'e xtiža' ḻe'.” \v 14 Perw beṉe' ca' nac ḻo na'gaque' yag uvasen' cate' besele'ede' xi'iṉe'na', gose' ḻježe': “Benga yega'aṉlene' yežlio nga cate' gat x̱e'. Ḻe da gotchone' cont yega'aṉlenchon.” \v 15 Nach besyebeje' ḻe' gan' že' yag ca' na' gosote'ne'. \p Nach Jesúsen' gwṉabde' beṉe' ca' zjanžaguen': \p ―¿Nacxe gon x̱an yežlion' len beṉe' ca' bocua'aṉlene' yežlio c̱hen'? \v 16 Šeje' šjetue' ḻegaque' na' yodie' yežlion' ḻo na' beṉe' yoble. \p Na' beṉe' ca' že'na' cate' gosende' diža' quinga dan' be' Jesúsen' gosene': \p ―¡Catec da' mal juisyw dan' goc! \p \v 17 Na' Jesúsen' gwṉa'chgüe' ḻegaque' na' gwne': \p ―¿Bixe zejen da' nga nyojen ḻe'e Xtiža' Diosen'? žan: \q1 Yej dan' bi gosaclaže' güen yo'o ca' yosoc̱hine', \q1 ḻen ba naquen yej squin. \m \v 18 Na' ca nac yejna', note'tez beṉe' lažo' ḻo yeja' na' cue'žošje', na' note'tez beṉe' chiže' yeja' cate' lažon' na' gwšošjen ḻe'. \s1 Ca nac dan' cheyaḻa' gaxjw \r (Mt. 21:45-46; 22:15-22; Mr. 12:12-17) \p \v 19 Na' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisés na' bx̱oz gwnabia' ca' ḻa' besyeyiljwlaže'te nacle yesone' yesezene' Jesúsen', ḻe gosacbe'ede' Jesúsen' be'e jemplna' ṉec̱he dan' bi chesejnilaže' ḻe'. Perw bibi gosone', ḻe besežebe' bi yeson beṉe' ca' že'na' beṉe' chesejḻe'e c̱he Jesúsen'. \v 20 Da'nan' goseseḻe' beṉe' yosogüia yeseṉe'e Jesúsen' cont yesebeje'ne' diža' da' yosode'ede' cont yesagüe' xya c̱he' lao gobernador ben' chnabia'. Gosacde' gone' xbab do laže'gaque' chosozenague' c̱he'. \v 21 Nach gose'e ḻe': \p ―Maestrw, ṉezeto' diža' da' cho'o na' da' chsed chlo'edo' beṉe' zejen to ḻicha. Ṉezeto' toz can' chono' len note'tez beṉe'. Na' ṉezeto' diža' ḻi cho'o chsed chlo'edo' beṉe' can' chazlaže' Diosen' goncho. \v 22 Na' da'nan' zedeṉabeto' le' ¿naquen binḻo no c̱hixjo da' cheyaḻa' c̱hixjwcho c̱he ben' nac ḻa'zelagüe beṉe' gwnabia' ben' chi' Roma, še bi? \p \v 23 Na' gocbe'e Jesúsen' gague do lažen' chese'ene' ca', san chesaclaže' yesagüe' xya c̱he xtižen'. Na' gože' ḻegaque': \p ―¿Bixc̱hen' chaclaže'le yoslažo'le neda' len xtižan'? \v 24 Ḻe gwlo'e neda' to mechw. ¿No lao dan' da' ḻe'e mechw nga? na' ¿no la' dan' nyoj ḻe'en ni? \p Nach gose'ene': \p ―C̱he César ben' nac ḻa'zelagüe beṉe' gwnabia' ben' chi' ciuda Roma. \p \v 25 Nach gože' ḻegaque': \p ―Ḻe gwnežjo beṉe' gwnabian' da' nac c̱he beṉe' gwnabia', na' ḻe gwnežjo Dios dan' nac c̱he Dios. \p \v 26 Na' bi gosezaque'de' yososlažoe' ḻe' len xtižen' lao beṉe' ca' že'na'. Na' besyebande' can' boži'e xtiža'gaquen', na' bich bi gose'ene'. \s1 Cate' yesyeban beṉe' guat ca' \r (Mt. 22:23-33; Mr. 12:18-27) \p \v 27 Na' ḻecze besežin baḻ beṉe' saduceo gan' zoa Jesúsen'. Beṉe' ca' chesene' beṉe' guaten' bi yesyebane'. Nach goseṉabde' ḻe', gose'ene': \p \v 28 ―Maestrw, da' Moisésen' bzoje' can' cheyaḻa' goncho, gwne' še to beṉe' byo gate' na' chzeb no'ol c̱hen' perw na' nono bi güezeb chga'aṉ, na' beṉe' biše' ben' ba gota' cheyaḻa' yošagna'lene' no'ol güezeba' cont yeseṉita' xi'iṉ diaža c̱he da' bišen'. \v 29 Na' gosenita' beṉe' gosac gaž biše'. Na' beṉe' nechua' bšagne'e, na' gote' nono xi'iṉe' gwnita'. \v 30 Na' beṉe' gwchopen' bošagna'lene' no'ol güezeba', na' ḻecze gote' nono xi'iṉe' gwnita'. \v 31 Na' beṉe' gwyoṉa' ḻecze bošagna'lene' no'olen', na' ḻecz ca' goc len ḻe'. Na' ca' goc gosedaš beṉe' gaža' bosošagna'lene' no'ola', na' ṉe toe' ca gosezoa xi'iṉe' len ḻe'. \v 32 Gwde gosat yogo'ḻoḻ beṉe' ca', nach got len no'ola'. \v 33 Na' cate' yesyebane' ladjo beṉe' guat ca', ¿nox beṉe' ca' soalene' no'ola' ca xo'ole'?, ḻe yogo' beṉe' gaža' bosošagna'lene' ḻe'. \p \v 34 Na' Jesúsen' boži'e xtiža'gaquen', gože' ḻegaque': \p ―Beṉe' ca' nita' ḻo yežlio nga chosošagne'e na' ḻecze chosošague' na' no xi'iṉgaque'. \v 35 Perw na' beṉe' ca' chaque Diosen' zjazaque' cont yosbane' ḻegaque' ladjo beṉe' guat ca' cont šjasyenite' len ḻe' toḻi tocaṉe, caten' yesyežine' gan' zoa Diosen' bich yosošagne'e ṉeca yosonežjo xi'iṉe' no'ol yosošagne'e. \v 36 Bich yesate', ḻe yesaque' ca angl ben' že' yaba, na' yesaque' xi'iṉ Dios lagüe dan' ba bosban Diosen' ḻegaque' ladjo beṉe' guat ca'. \v 37 Na' ḻecze da' Moisésen' bzoje' c̱he dan' chesyeban beṉe' guat ca'. Bzoje' can' gož Diosen' ḻe' caten' boḻ güiže'ne' to ḻo yag yeše' dao' da' chey. Na' gwne' X̱ancho Diosen' naque' Dios ben' chonxen Abraham, ben' chonxen Isaac, na' ben' chonxen Jacob. \v 38 Na' beṉe' guat ca' bi chesonxene' Diosen', san beṉe' zjamban. Na' yogo' beṉe' ba gosejnilaže' Diosen', ṉe' zjambane' cont chesonxene' ḻe'. \p \v 39 Na' baḻ beṉe' chososed chosolo'ede' ley dan' bzoj da' Moisés gose'e Jesúsen': \p ―Maestrw, binḻo boži'o xtiža'gaquen'. \p \v 40 Na' bich besyeyaxjde' bi yeseṉabde' ḻe'. \s1 Criston' naque' xi'iṉ diaža c̱he da' rey David \r (Mt. 22:41-46; Mr. 12:35-37) \p \v 41 Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Nacxec̱hen' chesena beṉe' Criston' ben' yedeṉabi'e naque' xi'iṉ diaža c̱he da' rey David? \v 42 Cuin Daviden' bzoje' Xtiža' Diosen' ḻe'e libr da' nzi' Salmos, gwne': \q1 X̱ancho Dios gože' X̱anan': \q1 “Gwche'edo' cuita' nga ṉabia'cho txen, \q1 \v 43 na' gona' cont yogo' no chesegue'e le' yosozex̱jw yic̱hje' yosozengue' c̱hio'.” \p \v 44 ¿Nacxe gac ṉacho Criston' naque' xi'iṉ diaža c̱he da' rey David? ḻe cuin Davin' gože' ḻe': “X̱ana'”. \s1 Xtoḻa' beṉe' ca' chososed chosolo'e dan' bzoj da' Moisésen' \r (Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54) \p \v 45 Beṉe' zan zjanžag chosozenague' cate' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p \v 46 ―Ḻe gwsaca' cont bi gonḻe can' cheson beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés. Ḻegaque' chesyebede' chesaše' zjanyaze' lache' toṉ. Na' chesyebede' chesonxen beṉe' ḻegaque' cate' chesyežague' lagüe ya'a. Chesyebede' chesebi'e gan' chesebe' beṉe' blao cate' chja'aque' yodao' na' cate' chac ḻṉi. \v 47 Na' chesyeque'e yo'o c̱he no'ole güezeb ca'. Na' cate' chosoḻ güiže' Dios, sša cheso'e diža' cont yesaque beṉe' ḻeca chesonxene' Diosen'. Beṉe' can' chesacche' castigw clel ca yezica'chle beṉe' güen da' xiṉj. \c 21 \s1 To no'ole güezebe bnežjue' Diosen' xmechue'na' \r (Mr. 12:41-44) \p \v 1 Šlac zoa Jesúsen' chyo'o yodao', gwṉe'e na' ble'ede' beṉe' gwṉi'a ca' gosego'o xmechwgaquen' ḻo' cajen' gan' chesegüe'e mechw c̱he yodaon'. \v 2 Na' ḻecze ble'ede' to no'ol güezebe beṉe' yaše' gwlo'e c̱hop centav dao' c̱he'na'. \v 3 Nach Jesúsen' gwne': \p ―Da' ḻi žia' le'e, no'ol güezebe yaše' nga ba gwlo'oche' mechw da' zaca'ch clel ca yogo' beṉe' ca' yezica'chle. \v 4 Ḻe yogo' ḻegaque' chesegüe'e da' checho'oṉen ḻo yeḻa' gwṉi'a c̱hegaquen', perw no'ol nga, ḻo yeḻa' yaše' yeḻa' zi' c̱he' gwlo'e yogo' da' de c̱he', yogo' da' chacbande'. \s1 Gwžin ža yosyoc̱hiṉje' yodao' blaona' \r (Mt. 24:1-2; Mr. 13:1-2) \p \v 5 Na' baḻ beṉe' ca' chesejnilaže' c̱he dan' chsed chlo'e Jesúsen' goso'e diža' catec xdan nac yodao' blaona' dan' gosonen' de yej xdan da' zaque' na' yo'on bi da' bosonežjo beṉe'. Nach Jesúsen' gwne': \p \v 6 ―Ca nac da' quinga chle'ele ngan', žin ža cate' ṉe to yej dan' zjancua' nga ca yega'aṉ zjancua' cože' ḻježen. Yogon' yosyoc̱hiṉje'. \s1 Dan' gac cate' ba za' bagwze yeyož yežlion' \r (Mt. 24:3-28; Mr. 13:3-23) \p \v 7 Na' goseṉabde' Jesúsen' gose'ene': \p ―Maestrw, ¿do bat gac dan' žo' nga? na' ¿nac gac ṉezeto' cate' ba zoa gac yogo' da' ca'? \p \v 8 Na' gwne': \p ―Ḻe gwsaca' cont nono siye' le'e. Ḻe beṉe' zan yesaš yežlio nga beṉe' yesaclaže' yosoḻane' xḻatja' nga, yesene': “Nedan' Criston' ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'a”, na': “Ba za' gac juisyw.” Perw le'e bitw gwzenagle xtiža'gaquen'. \v 9 Na' cate' yenele chac gwdiḻe nile na'le o yenele chi' žaš contr beṉe' ca' chesenabia', bi žeble, ḻe zgua'tec da' quinga cheyaḻa' gac. Perw gague ḻenṉa' ṉacho ṉa'tec ṉa'a yeyož yežlion'. \p \v 10 Nach gože' ḻegaque': \p ―Na' yesediḻe to yež len yeto yež yoble na' to nación len yeto nación yoble, \v 11 na' zan cuen ga x̱o'chgua na' zan latje ḻo yežlion' ga gata' gwbin na' cue' yižgüe', na' yesac yeḻa' guac da' yesele'e beṉe' ḻe'e yaban' da' zaca' yesyebande', na' yesežebchgua beṉac̱hen' ṉec̱he dan' chac. \p \v 12 ’Perw za' gac yogo' da' quinga cate' yesezene' le'e na' yosoc̱hi yososaque' le'e na' yesone' le'e ḻo na' beṉe' gwnabia' c̱he yodao' c̱helen', na' yeseyix̱jue' le'e ḻižya. Na' yesec̱he'x̱ox̱je' le'e do lao rey na' do lao nochle beṉe' gwnabia' dan' chejnilaže'le neda'. \v 13 Na' cate' gac da' quinga güe'le xtiža'na'. \v 14 Na' ḻe gon xbab zoacza' chaclena' le'e, nach cate' gacle ḻo na' beṉe' ca' bi cuec yic̱hjle nacle yoži'ile xtiža'gaquen', \v 15 ḻe neda' goṉa' le'e xbab len yeḻa' sina' c̱hian' cont yoži'ile xtiža'gaque' sin cbi bi gac yesene'. \v 16 Na' baḻle x̱axṉa'le na' beṉe' biše'le na' biše' ḻježle na' beṉe' migw c̱hele yesec̱hje' yesone' le'e ḻo na' beṉe' chesegue'e le'e. Na' yesote' baḻle. \v 17 Na' yogo'ze beṉe' yesegue'ede' le'e dan' chejnilaže'le neda'. \v 18 Perw chape Diosen' le'e na' bitw güe'e latje cuiayi'le, \v 19 na' goṉe' yeḻa' mban c̱hele toḻi tocaṉe še soale gwyo gwc̱hejle yogo'ḻoḻ dan' yesonde' le'e. \p \v 20 ’Na' cate' le'ele ba besela'ac soldadw zan cue'ej cuit Jerusalénṉa' ben' yesediḻlen le'e, canan' ṉezele ba zoa cuiayi' ciudan'. \v 21 Cana' beṉe' yesenita' Jerusalén cheyaḻa' yosoxoṉje'. Na' beṉe' že' yezica'chle yež ga mbane Judea cheyaḻa' šja'aque' do ya'adao'. Na' beṉe' yesenita' yix̱e', bi cheyaḻa' yesone' xbab yesyeyo'e ḻo' ciuda. \v 22 Cana' gwnežjo Diosen' castigw c̱he xtoḻa' beṉe' ca' že' Judean', cont gac can' nyojen ḻe'e Xtiža' Diosen'. \v 23 ¡Nyaše' zjanac no'ol ca' zjanoa' xi'iṉ na' no'ol ca' ṉe' chosoguaže' bidao' ḻo ža ca'! Ḻeca yesesaca'zi' beṉe' ca' že' doxen Judean', ḻe Diosen' ža'achgüe' ḻegaque'. \v 24 Soldadw ca' yesote' baḻe' ḻo gwdiḻe na' yebaḻe' yesec̱he'x̱ox̱je' nación ca' dan' zjachi' doxen yežlion'. Na' beṉe' ca' bi zjanaque' beṉe' Israel yosyoc̱hiṉje' yo'o ca' dan' že' Jerusalénṉa' na' yosolej yosošošjen'. Perw ba bžia' Diosen' bia' žin ža cate' beṉe' ca' bi zjanaque' beṉe' Israel bich yesenabi'e nación Israel. \s1 Yid Jesucriston' da' yoble \r (Mt. 24:29-35, 42-44; Mr. 13:24-37) \p \v 25 ’Ca nac gwbiž, bio' na' beljw ca', gac da' yebanecho len ḻegaquen. Na' beṉe' že' yežlion' yesaque' tole na' yesacžejlaže' catec sšag gon nisdaon' chas chata' gaquen. \v 26 Na' beṉe' že' yežlio nga yesatte' šlat yesežebchgüe' dan' gaquen, ḻe yogo' da' chle'echo ḻe'e yaban' yesaquen ca chac yežlion' cate' chxo'. \v 27 Na' cana'ch beṉe' že' yežlion' yesele'ede' neda' naca' ben' gwseḻa' Dios golja beṉac̱h, za'a to ḻo' bejw len yeḻa' guac xen na' yeḻa' beṉe' zaca' juisyw c̱hia'. \v 28 Na' cate' solao gac da' quinga, ḻe gonc̱hac̱h laže'le na' ḻe yebe. Ba zoa žin ža yida' da' yoble yebeja' le'e ḻo da' malen'. \p \v 29 Na' Jesúsen' be'lene' ḻegaque' to jempl, na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻe ṉa'šc can' chon yag yix̱güigw na' bite'teze yag yoble, \v 30 cate' chle'ele ba chebian ḻaga' che'eṉ dao' nach ṉezele bac̱h zoa yela' tiemp ba. \v 31 Ca'czen' cate' le'ele ba chac da' mal ca' ba gwnia', cana'ch ṉezele ba zoa gwlo'e Diosen' yeḻa' gwnabia' c̱he'. \p \v 32 ’Da' ḻi žia' le'e, biṉa' yenit diaža' c̱he le'e nita'le ṉa'a cate' yeyož gac yogo'ḻoḻ da' ca'. \v 33 Ḻe'e yaba na' yežlion' yesede c̱hen, perw ca nac xtižan', gague da' te cbi gac can' žanṉa'. \p \v 34 ’Na' ḻe gon xbab cont bi gacle beṉe' lia na' beṉe' borrašw na' cont bi soale yelaḻ yežejele. Beṉe' ca' yesac beṉe' lia na' borrašw na' beṉe' ca' yesyelaḻ yesyežejde' bi yesebeze' batcan' gac yogo' da' quinga. \v 35 Na' toz can' gac c̱he beṉe' že' doxen yežlion', yesac yogo' da' quinga cate' nono chon xbab. \v 36 Perw yogo' ža ḻe soa ḻe cuez batcan' gac da' quinga na' ḻe yoḻ güiž Diosen' cont bibi gac c̱hele na' gac yedyesoale len neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \p \v 37 Yogo' ža gwzoa Jesúsen' bsed blo'ede' beṉe' yodao' blao, na' yogo' že' beyeje' ḻo ya'a da' nzi' Ya'a Olivos. \v 38 Na' yogo' zil besežin beṉe' zan bosozenague' c̱he' šlac bsed blo'ede' ḻegaque' chyo'o yodao' blao. \c 22 \s1 Bosoxi'e cont yesezene' Jesúsen' \r (Mt. 26:1-5, 14-16; Mr. 14:1-2, 10-11; Jn. 11:45-53) \p \v 1 Na' ba zoa gaḻa' ḻṉi pascw caten' chesagüe' yetextil da' bibi levadura yo'on. \v 2 Na' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisésen' beseyiljue' nacle yesone' na' bi da' yosode'ede' cont yesezene' Jesúsen' na' yesote'ne', ḻe besežebe' še cate' bi yesone yezica'chle beṉe' ḻegaque'. \p \v 3 Nach Satanásen' dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' gwyo'o gwyazen ḻo' yic̱hjlaždao' Judas Iscarioten' ben' goque' txen len beṉe' šižiṉw ca' zjanaque' Jesúsen' txen, \v 4 na' gwyeje' jaṉe'e bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' gwnabia' c̱he beṉe' ca' chesape' yodao'na' cont bosoxi'e nacle gone' gwdie' Jesúsen' ḻo na'gaque'. \v 5 Na' ḻeca besyebede' na' gose'e ḻe' yosonežjue'ne' mechw. \v 6 Na' Judasen' gwxenḻaže' len ḻegaque', na' gwzolagüe' gwdiljwlaže' nacle gone' gwdie' Jesúsen' ḻo na'gaquen' cate' bi že' beṉe' zan. \s1 Jesúsen' blo'ede' ḻegaque' can' cheyaḻa' yesone' šjasyeza'laže' dan' gaten' \r (Mt. 26:17-29; Mr. 14:12-25; Jn. 13:21-30; I Co. 11:23-26) \p \v 7 Na' bžin ža gaḻa' ḻṉi caten' chesagüe' yetextil dan' bibi levadura yo'o. Naquen ža cate' chesote' xila' dao' cont šjasyeza'laže' can' bosla Diosen' da' x̱ozxta'ogaquen' ḻo na' beṉe' Egipto ca'. \v 8 Na' Jesúsen' gwleje' Pedroa' len Juanṉa' na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻe šja'ac na' ḻe šjasiṉi'a dan' gagwcho ḻo ḻṉin'. \p \v 9 Na' gose'ene': \p ―¿Ga che'ndo' šjasiṉi'ato'? \p \v 10 Nach gože' ḻegaque': \p ―Ḻe šja'ac na' cate' ba gwyo'ole ciudan' na' yežagle to beṉe' byo no'e to che'e nis. Na' šejlenḻne' na' gan' yežinen' \v 11 ḻe ye' x̱an yo'on': “Maestron' že': Gonšco' to yo'o ga gagua' xše' že' ḻṉi nga len beṉe' ca' zjanaque' neda' txen.” \v 12 Nach gwlo'ede' le'e to cuart xen dan' zoa yic̱hjen na'ale gan' de yogo' da' chyažjecho. Na' ḻe gwsiṉi'a cont gagwcho na'. \p \v 13 Na' gosa'aque' na' yogo' can' gož Jesúsen' ḻegaque' goc. Nach bososiṉi'e xše' že' ḻṉina'. \p \v 14 Na' cate' bac̱h gwchi'e cho'a mesen' len postlw c̱he' ca', \v 15 na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻeca gwzelaža' gagua' yeḻa' guagw c̱he ḻṉi nga len le'e ṉa'a za' saca'zi'a na' gata'. \v 16 Chnia' le'e, ṉa'a zelao gaguan'. Cate'ch ba blo'e Diosen' yeḻa' gwnabia' c̱he'na', cana'ch gaguan' da' yoble. \p \v 17 Na' gwxi'e vas gan' yože nis uvasen', na' beyož be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Dios, nach gwne': \p ―Ḻe sin', na' ḻe ye'ej yogo'le late' güeje dan' yože ḻo' vas nga. \v 18 Chnia' le'e ṉa'a zelao che'eja' vino c̱he uvasen'. Cate' ba blo'e Diosen' yeḻa' gwnabia' c̱he'na', cana'ch ye'ejan' da' yoble. \p \v 19 Nach gwxi'e yetextilen' na' be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Diosen' na' bzoxjen' na' bnežjuen' ḻegaque'. Na' gože' ḻegaque': \p ―Da' nga cuerp c̱hia' chzanḻaža' ṉec̱he le'e. Quinga gonḻe cont šjayze'ele bi zejen len le'e dan' yesote' neda'. \p \v 20 Na' ḻecze bex̱ue' vasen' cate' ba beyož gosagüe' xšen' na' gože' ḻegaque': \p ―Dan' yože ḻo' vas nga zejen da' cobe dan' gwna Diosen' gone' gaclene' le'e. Na' solao gone' can' gwne', ḻe yesote' neda' na' gwlalj xc̱henan' ṉec̱he le'e. \p \v 21 ’Na' da' ḻi ben' gwdie' neda' ḻo na' beṉe' ca' chesegue'e neda' nga chagwlene' neda' txen. \v 22 Na' gac c̱hia' can' nžia bia' gac, neda' naca' bena' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h, perw nyaše'chguaze nac ben' gwdie' neda' ḻo na' beṉe' ca'. \p \v 23 Nach gosezolagüe' goseṉabe ḻježgaque' noen' gon da' malen' nac ca'. \s1 Gosacyože' noe' nacch blao \p \v 24 Na' ḻecze gosezolagüe' gosacyože' noe' nacch blao. \v 25 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―Nita' beṉe' gwnabia' c̱he to to nación ca' na' chesone' byen chosozenag beṉe' c̱hegaque', na' beṉe' gwnabia' ca' chesaclaže' yesoe' beṉe' diža' c̱hegaque' zjanaque' beṉe' güenchgua. \v 26 Perw le'e gague can' cheyaḻa' gonḻe. Še no le'e nacchle beṉe' blao, cheyaḻa' gwzex̱jwlaže'le len beṉe' ḻježle na' gonḻe ca beṉe' xcuide' ben' bibi ṉa' ṉeze. Na' še no le'e chnabia'le, cheyaḻa' soale gaclen ḻježle. \v 27 Ḻe gon xbab noe' nacch beṉe' blao, še bena' chi' cho'a mesen' o še xmosen' ben' chon mandadw c̱he'. Nacbia'cze ben' chi' cho'a mesen' naccze' beṉe' blaoch. Perw neda', zoa' cont gaclena' le'e ḻa'cze naca' X̱anḻe. \p \v 28 ’Le'e biṉa' cuejyic̱hjle neda' ḻa'czḻa' beṉe' zan ba chesegue'ede' neda'. \v 29 Na' ca nac X̱an' ba none' c̱hia' cont ṉabi'a txen len ḻe', ḻecze neda' ba nona' c̱hele cont ṉabia'le txen len neda'. \v 30 Na' gona' cont ye'ej gagwle txen len neda' cate' yela'le gan' ṉabi'a, na' cue'le cuita'na' ṉabia'le šižiṉw cuen beṉe' ca' zjanaque' xi'iṉ diaža c̱he da' Israel. \s1 Jesúsen' gwne' Pedroa' bi c̱hebe' še nombi'e ḻe' \r (Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Jn. 13:36-38) \p \v 31 Nach Jesúsen' gwne': \p ―Simón, ben xbab c̱hio', Satanásen' dan' chnabia' da' x̱igüe' ca' ba gwṉaben gaco' ḻo ne'en cont gonen cuejyic̱hjo' bich šejnilažo' neda'. Na' dan' gonen len le' naquen ca dan' chon beṉe' caten' chdie' trigon' ḻo' rner. \v 32 Perw na' neda' ba gwṉaba' gaclen Diosen' le' cont bi cuejyic̱hjo' dan' chejnilažo' neda'. Na' cate' ba betiṉjdo' xtoḻo'na', gono' c̱hac̱h laže' beṉe' ḻježo' quinga. \p \v 33 Nach Pedroa' gože'ne': \p ―Ba bec̱hoglaža' sa'alena' le', gague ḻižya na'ze, san gatlencza' le'. \p \v 34 Na' Jesúsen' gože'ne': \p ―Pedro, žia' le', biṉa' cuež jean' ṉa'aže' cate' gac šoṉ ṉi'a bi chc̱hebo' še nombi'o neda'. \s1 Gwne' ba zoa yosoc̱hi yososaca' beṉe' ḻegaque' \p \v 35 Na' gože' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen: \p ―¿Byažjele bi da' byažjele cate' gwseḻa' le'e jatix̱jue'ele xtiža'na'? Gwseḻa' le'e sin cbi bia'le mechw, ṉe bzod, na' ṉeca bia'le xelle. \p Na' gose'ene': \p ―Bitw bi byažjeto'. \p \v 36 Na' gože' ḻegaque': \p ―Perw ṉa'a še naple mechw, cheyaḻa' gua'len, na' ḻecze ca' gua'le bzod. Na' še bitw bi spada c̱hele de, ḻe gote' xadoṉ c̱helen' cont si'le to spada. \v 37 Chnia' le'e gonḻe ca', ḻe gac c̱hia' can' nyojczen ḻe'e Xtiža' Diosen' žan: “Gosone'ne' ca beṉe' güen da' xiṉj.” Na' cheyaḻa' gac yogo'ḻoḻ dan' nyojen. \p \v 38 Nach gose'ene': \p ―X̱anto', gwṉa'šc nga noa'to' c̱hope spada. \p Na' gože' ḻegaque': \p ―Güesaqueczen. \s1 Jesúsen' choḻ güiže' Diosen' latje gan' nzi' Getsemaní \r (Mt. 26:36-46; Mr. 14:32-42) \p \v 39 Nach gwze'e gwyeje' Ya'a Olivos can' ba yolagüe' chone', na' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen zjana'ogüe' ḻe'. \v 40 Nach cate' besyežine' latjen' na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻe yoḻ güiž Dios cont bi gon gwxiyen' le'e gan. \p \v 41 Na' gwle'e len ḻegaque' zito' ca gan' zelao žin to yej da' gwzaḻa'cho, na' bzoa xibe' na' boḻ güiže' Dios, \v 42 gwne': \p ―X̱a', benšca cont bi saca'zi'a na' bi yesote'nda' še ca' chazlažo', perw bi chṉaba' gac da' žia' neda', san gac can' ṉao' le'. \p \v 43 Na' to angl beṉe' za' yaba blo'elagüe' ḻe' na' be'e ḻe' fuerz valor. \v 44 Na' šlac chžaglaochgüe' len yic̱hjlažda'ogüe'na' gwzolao chžaglaoche' choḻ güiže' Diosen' beyacḻoḻjte' yes. Na' nis yes c̱he'na' beyaquen ca tlaba' güeje chen dan' zjanaquen c̱heḻsoṉ, besyeyiṉjten ḻo yo. \v 45 Na' bezeche', na' beyeje' gan' nita' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen, ble'ede' zjanite' chesetase' dan' ḻeca gosacyaše'chgüede'. \v 46 Na' gože' ḻegaque': \p ―¿Bixc̱hen' chtasle? Ḻe c̱has, ḻe yoḻ güiž Dios cont bi gon gwxiyen' le'e gan. \s1 Gosezene' Jesúsen' \r (Mt. 26:47-56; Mr. 14:43-50; Jn. 18:2-11) \p \v 47 Ṉe' choe'te Jesúsen' diža' cate' besežin beṉe' zan gaḻa'ze gan' zoen'. Na' ben' le' Judas, ben' goque' txen len beṉe' šižiṉw ca' gwlej Jesúsen' cont zjanaque' ḻe' txen, žialagüe' laogaque'. Na' gwbigue' gan' zoa Jesúsen' na' bnope' x̱ague', perw gague do lažen' bene' ca'. \v 48 Na' Jesúsen' gože' ḻe': \p ―Judas, ¿chnopo' neda' cont gwdio'nda' ḻo na' beṉe' quinga? neda' naca' bena' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. \p \v 49 Na' cate' beṉe' ca' zjanaque' Jesúsen' txen besele'ede' can' gac c̱he'na' nach gose'ene': \p ―X̱anto', ¿gwyinto' beṉe' quinga spada c̱heton'? \p \v 50 Na' toe' gwdinen' mos c̱he bx̱oz blaon', gwc̱hogtechgüe' nague' ḻicha. \v 51 Perw Jesúsen' gože'ne': \p ―Bich gonḻe ca'. \p Nach gwdane' nag mosen' na' beyone' ḻe'. \v 52 Jesúsen' gože' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chesenabi'e beṉe' ca' chesape' yodao', na' beṉe' gole blao ca' chesenabia' nación Israelen' ben' zja'ac zjasexi'e ḻe', gože'ne': \p ―¿Bixc̱hen' nonḻe neda' ca to beṉe' gwban za'acle zedex̱i'le neda' len spada na' len yag? \v 53 Yogo' žaze gwzoa' len le'e chyo'o yodao' blaon' na' bitw gwzenḻe neda'. Perw na' ba bžin ža gonele neda' con can' chaclaže'le, na' ba bžin ža gac can' chaclaže' Satanásen' dan' chnabia' beṉe' ca' chesaš ḻo c̱hoḻen'. \s1 Pedroa' bi gwc̱hebe' še nombi'e Jesúsen' \r (Mt. 26:57-58, 69-75; Mr. 14:53-54, 66-72; Jn. 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Nach gosox̱e' Jesúsen' na' gosec̱he'ene' liž ben' naque' bx̱oz blao c̱he nación Israelen'. Nach Pedroa' na'ogüe' Jesúsen' zito' zito'le. \v 55 Na' bosoxene' yi' chyo'o c̱he bx̱oz blaona' na' gosebi'e cho'a yi'na'. Na' gwche' Pedroa' len ḻegaque'. \v 56 Na' to no'ole güen žin ble'ede' chi'e cho'a yi'na' na' gwṉe'e ḻe' na' gwne': \p ―Ḻecze len benga naque' txen len Jesúsen'. \p \v 57 Perw Pedroa' bitw gwc̱hebe' še nombi'e Jesúsen'. Gože'ne': \p ―No'ole, bitw nombi'ane'. \p \v 58 Na' gocze šlož, yeto beṉe' ble'ede' Pedroa' gože'ne': \p ―Lenczo' naco' txen len beṉe' ca'. \p Na' Pedroa' gože'ne': \p ―Bitw lena' len ḻegaque'. \p \v 59 Gwde to hor yetoe' gwne': \p ―Da' ḻicze nac benga txen len Jesúsen', ḻe naque' beṉe' Galilea. \p \v 60 Na' Pedroa' gože'ne': \p ―Beṉe', bi ṉezda' bi dižan' cho'o. \p Na' ṉe' choe'te Pedroa' dižan' ca', gwchež to jea. \v 61 Na' X̱ancho Jesúsen' gwyec̱hje' gwṉe'e Pedroa' na' jayze'e Pedroa' diža' dan' gož X̱anchon' ḻe' caten' gwne': “Biṉa' cuež jean' ṉa'aže' cate' gac šoṉe ṉi'a bi c̱hebo' še nombi'o neda'.” \v 62 Na' Pedroa' beze'e ḻeca gwchežyaše'. \s1 Gosezi'diže' Jesúsen' \r (Mt. 26:67-68; Mr. 14:65) \p \v 63 Na' beṉe' ca' gosec̱he'e Jesúsen' gosezi'diže' ḻe', na' gosot goseyine' ḻe'. \v 64 Na' bosoc̱heje' to lache' lao Jesúsen' na' goseyine' ḻe' na' gose'ene': \p ―Gwṉeya'ašc non' chyin le'. \p \v 65 Na' zanch diža' da' gosene' gosezi'diže' Jesúsen'. \s1 Gosec̱he'e Jesúsen' lao beṉe' ca' chesenabia' nación Israelen' \r (Mt. 26:59-66; Mr. 14:55-64; Jn. 18:19-24) \p \v 66 Na' cate' gwyeni', beṉe' gole blao ca' chesenabia' nación Israelen' na' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés besežague' na' gosone' mandadw gwyej Jesúsen' laogaque' gan' chesenabi'ena', nach gose'ene': \p \v 67 ―Gwnašc neto' še le' naco' ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'o nación c̱hechon'. \p Nach gože' ḻegaque': \p ―Šaca' ṉia' le'e neda' naca' Criston' ben' gwlej Diosen' cont ṉabia' nación c̱hechon', bitw šejḻe'le c̱hia'. \v 68 Na' šaca' bi ṉabda' le'e, ṉeca yoži'ile xtižan', ṉeca gwsanḻenda. \v 69 Neda' naca' ben' gwseḻa' Diosen' golja' beṉac̱h. Na' ṉa'a cui'a cuit Diosen' ṉabi'a txen len ḻe', Dios ben' chnabia' doxen. \p \v 70 Nach yogüe' yose'ene': \p ―¿Len' naco' dogualje Xi'iṉ Diosen'? \p Na' gože' ḻegaque': \p ―Ḻe can' žale nan' naca'. \p \v 71 Na' gosene': \p ―¡Noch no chyažje no gagw xya c̱he'! Chio' ba benecho ṉa'a chṉe' c̱he Diosen' dan' že' ca'. \c 23 \s1 Bosocuiše' Jesúsen' lao Pilaton' \r (Mt. 27:1-2, 11-14; Mr. 15:1-5; Jn. 18:28-38) \p \v 1 Na' yogo'ḻoḻ beṉe' ca' gosezože'e na' gosec̱he'ene' lao Pilaton' ben' nac gobernador. \v 2 Na' gwzolao bosocuiše' Jesúsen' gosene': \p ―Ba gwc̱hoglaoto' c̱he benga cheyaḻa' gate' dan' chde' chgo'oyeḻe' nación Israelen' cont yesejḻe'e c̱he' na' ḻecze chžone' c̱hixjwto' da' cheyaḻa' c̱hixjwto' lao rey César. Na' ḻecze že' ḻen' naque' Criston' ben' gwlej Diosen' cont ṉabi'e nación c̱heton'. \p \v 3 Nach Pilaton' gwṉabde'ne' gože'ne': \p ―¿Len' naco' rey c̱he beṉe' Israel? \p Nach Jesúsen' boži'e xtižen', gwne': \p ―Can' gwnao'na', can' naquen. \p \v 4 Nach Pilaton' gože' bx̱oz ca' len yogo'ḻoḻ beṉe' ca' zjanžag lagüe'na': \p ―Bibi nḻa'lagüe' še bi doḻa' nap benga. \p \v 5 Perw na' goseṉeche', gosene': \p ―Chde' chgo'oyeḻe' yogo' beṉe' že' distritw Judea nga yesejḻe'e dan' chsed chlo'ede'. Gwzolaogüe' bsed blo'ede' distritw Galilean' perw lencze nga bac̱h chsed chlo'ede' ṉa'a. \s1 Pilaton' gwseḻe' Jesúsen' lao Herodes \p \v 6 Cate' bene Pilaton' can gosene', nach gwṉabe' še Jesúsen' naque' beṉe' Galilea. \v 7 Na' cate' gocbe'ede' Jesúsen' ze'e Galilean' gan' chnabia' gobernador Herodes, na' gwseḻe'ne' lao Herodes, ḻe ca hora' zoa Herodes Jerusalénṉa'. \v 8 Cate' Herodes ble'ede' ḻe' bebede', ḻe ba goc sša che'nde' le'ede' ḻe'. Ba bende' xtiža' Jesúsen' na' zoe' lez le'ede' gone' to da' zaca' yebande'. \v 9 Nach da' zan da' gwṉabde' Jesúsen', perw ṉe to xtižen' ca boži'i Jesúsen'. \v 10 Bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chososed chosolo'e ley dan' bzoj da' Moisés gosezeche' gaḻa'ze na' bosocuiše'ne' len zan diža'. \v 11 Na' Herodes len zan soldadw c̱he' ca' gosezolaogüe' gosezi'diže'ne' na' gosonḻe' c̱he'. Nach cate' beyož bosoguacue'ne' to lache' xdan juisyw, goseseḻe'ne' da' yoble lao Pilaton'. \v 12 Na' žana' Pilaton' len Herodes gwzolao gosaque' migw, ḻa'czḻa' cate' za' gac ca' besegue'e ḻježe'. \s1 Gosec̱hoglagüen' gat Jesúsen' \r (Mt. 27:15-26; Mr. 15:6-15; Jn. 18:39-19:16) \p \v 13 Nach Pilaton' botobe' bx̱oz gwnabia' ca' na' beṉe' ca' chesenabia' nación Israelen' len yezan beṉe' yež, gan' chesone' yeḻa' justisen'. \v 14 Nach gože' ḻegaque': \p ―Le'e bedesanḻe benga lagua' nga, na' gwnale chde' chgo'oyeḻe' beṉe' Israelen' yesone' contr gobiernṉa'. Neda' bac̱h gwṉabyožda'ne' lao le'e ca xyan' dan' chagwle c̱he', ṉe to da' xiṉj ca chželda' še bi dan' none'. \v 15 Na' ḻecz ca' Herodes bitw bi xtoḻe' bželde', na' beseḻe' ḻe' laoto' nga. Na' nacbia' bibi ben benga da' cheyaḻa' gate'. \v 16 Na' ṉa'a con gona' mandadw yeseyine' ḻe' na' gwsana'ne'. \p \v 17 Gwne' ca', ḻe yogüiz chsane' to beṉe' pres ḻo ḻṉi pascw c̱hegaque'. \v 18 Na' yogo' beṉe' ca' že' bososye'e toz ca gosene': \p ―Chojtega benga gate' na' gwsano' Barrabásen'. \p \v 19 Na' Barrabásen' goseyix̱jue'ne' ḻižya da' bx̱ie' gwdiḻe ḻo' ciudan' na' goque' to beṉe' güet beṉe'. \v 20 Na' da' yoble Pilaton' gwṉabde' ḻegaque' še gwsane' Jesúsen', \v 21 perw bososye'e zižjech gosene': \p ―¡Bde'e ḻe'e yag cruz! ¡Bde'e ḻe'e yag cruz! \p \v 22 Da' gwyoṉ ṉi'a gož Pilaton' ḻegaque': \p ―¿Bixe da' xiṉj nonen'? Ṉe to da' xiṉj bi chželda' še bi none' da' zaca' gate'. Na' gona' mandadw yeseyine' ḻe' na' gwsana'ne'. \p \v 23 Perw gosone' byen bososye'e yelate' zižjech goseṉabe' gwde'ene' ḻe'e yag cruz. Nach Pilaton' bzenague' c̱hegaquen' \v 24 na' gwc̱hoglagüe' c̱he' gac can' goseṉabde' ḻe'. \v 25 Nach bsane' Barrabás ben' zjanyix̱jue' ḻižyan', ben' goseṉabe' gwsane', ḻa'czḻa' Barrabásna' goque' ben' bx̱ie' gwdiḻe na' beṉe' güet beṉe'. Na' Pilaton' bodie' Jesúsen' ḻo na'gaque' cont yesone' len ḻe' ca chesaclaže'. \s1 Bosode'e Jesúsen' ḻe'e yag cruz \r (Mt. 27:32-44; Mr. 15:21-32; Jn. 19:17-27) \p \v 26 Na' šlac zjanc̱he'ene' gan' yesote'ne' besyežague' to beṉe' yež Cirene le' Simón, za' zeze'e yix̱e'. Na' bosogüe'ene' yag cruz c̱he Jesúsen' na' gwyeje' gwda'ogüe' Jesúsen'. \p \v 27 Na' beṉe' zan zjana'ogüe' ḻe' na' zjalen zan no'ole. Na' no'ol ca' gwzolao bososye'e gosebeže' c̱he'. \v 28 Na' Jesúsen' gwyec̱hje' na' gože' ḻegaque': \p ―No'ole Jerusalén, bitw cuežle c̱hia'. Yejṉi'a ḻe cuež c̱hele na' c̱he xi'iṉle. \v 29 Da' ḻi gwžin ža cate' yesene': “Mbalaz nita' no'ole güiž no'ole cono gwxan na' nono bguaže'.” \v 30 Cana' yeseṉablaže' yesebix̱e ya'a ca' cont c̱henen ḻegaque'. Yeseṉablaže' c̱he' bdiṉj goten ḻegaque'. \v 31 Še yesot beṉe' neda' len bibi xtoḻa' de, ¡nacchxe yesonde' le'e nacle beṉe' güen da' xiṉj! \p \v 32 Na' ḻecze gosec̱he'e c̱hop beṉe' güen da' xiṉj cont bosode'e ḻegaque' ḻe'e yag cruz can' gosone' len Jesúsen'. \v 33 Na' cate' besežine' latje gan' nzi' Latje c̱he Žit Yic̱hj Beṉe' Guat, bosode'e Jesúsen' ḻe'e yag cruzen'. Na' ḻecze bosode'e beṉe' mal ca' c̱hop ḻe'e yag cruzen' len ḻe', toe' gwda' cuit Jesúsen' ḻicha, na' yetoe' gwda' cuiten' robes. \v 34 Na' Jesúsen' gwne': \p ―X̱a', bezi'xen c̱he beṉe' quinga chesegue'ede' neda'. Gague zjaṉezde' bin' chesone'. \p Na' gosone' rifa cate' besyeḻe'e xaḻane' cont gota'bia' noe' yecheḻen. \v 35 Na' beṉe' zan besyežejde' ḻe'. Na' beṉe' gwnabia' c̱hegaque' ca' gosonḻe' c̱he', gosene': \p ―Yezica'chle beṉe' bosle'. Še da' ḻi naque' Criston' ben' gwlej Diosen' yedeṉabi'e, ¿bixc̱hen' bi chosla cuine'? \p \v 36 Nach soldadw ca' ḻecz ca' gosonḻe' c̱he'. Gosebigue' gaḻa'ze gan' zoa yag cruzen' na' bosonežjue'ne' vino zic̱hj. \v 37 Nach gosene': \p ―Še len' naco' rey c̱he beṉe' Israel, bosla cuino'. \p \v 38 Na' yic̱hj yag cruz c̱he'na' gwzoa to dan' nyojen, žan: “Bengan' rey c̱he beṉe' Israel.” Na' byojen diža' griego, diža' latín na' diža' hebreo. \p \v 39 Na' to beṉe' mal ben' da' ḻe'e yag cruz cuit Jesúsen' ḻecze gwzi'diže'ne', gože'ne': \p ―Še le' naco' ben' gwlej Diosen' cont yedeṉabi'o nación c̱hechon', bosla cuino' na' ḻecze bosla neto'. \p \v 40 Na' ben' yeto gwdiḻe' beṉe' ḻježen' gože'ne': \p ―¿Bi chžebo' Diosen'? Chio' ba da'cho ḻe'e yag cruz cont gatcho can' da' ḻe', \v 41 na' dan' gat chio' naquen ḻicha cont si'cho castigw c̱he xtoḻa'chon'. Perw benga, bitw bi doḻa' nape'. \p \v 42 Nach gože' Jesúsen': \p ―Jesús, šjayza'laže'go' neda' cate' žin ža ṉabi'o. \p \v 43 Na' gož Jesúsen' ḻe': \p ―Da' ḻi chnia' le', ṉa'aža soaczo' len neda' gan' zoa Diosen'. \s1 Can' goc caten' got Jesúsen' \r (Mt. 27:45-56; Mr. 15:33-41; Jn. 19:28-30) \p \v 44 Na' cate' bžin guagwbiž goc c̱hoḻ doxen ḻo yežlion' bžinte do cheda šoṉe. \v 45 Bitw bseṉi' gwbižen'. Na' ca nac lache' dan' ze ḻo' yodao' blaona', bcheza' gachoḻen. \v 46 Nach Jesúsen' bosye'e zižje gwne': \p ―X̱a', chon cuina' ḻo nao', bezi' spiritw c̱hia'na'. \p Na' beyož gwne' ca' gote'. \p \v 47 Na' cate' ble'e x̱an soldadon' can' goquen', benxene' Diosen' na' gwne': \p ―Da' ḻicze benga goque' beṉe' gwyej to ḻicha. \p \v 48 Na' beṉe' zan beṉe' besežag besele'ede' can' goc na' yogo'ḻoḻe' besyeya'aque' chesebaže' lc̱ho'e gosacde' da' juisyw ba goc. \v 49 Na' yogo' beṉe' ca' zjanombia' Jesúsen', na' len no'ol ca' zjanao' ḻe' caten' beze'e Galilean', gosezeche' zito'le besele'ede' da' ca' goquen'. \s1 Bosocuaše' Jesúsen' \r (Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Jn. 19:38-42) \p \v 50 Na' zoa to beṉe' ciuda Arimatea gan' mbane Judean' na' le' José. Naque' txen len beṉe' ca' chesenabia' nación Israel, na' naque' to beṉe' güen beṉe' zej to ḻicha. \v 51 Ba zoe' chbeze' batcan' solao ṉabia' ben' seḻa' Diosen'. Bitw bene' txen len beṉe' ca' gosec̱hoglagüen' yesote' Jesúsen'. \v 52 Bena' gwyeje' lao Pilaton' jayṉabe' cuerp c̱he Jesúsen'. \v 53 Na' beḻetje'ne' ḻe'e yag cruzen' na' btobe' ḻe' to lache' xen na' ḻa' bcuaše'te' ḻe' to ḻo' bloj da' nc̱he'eṉe' ḻe'e yej. Na' naquen to ba cobe ga nono ṉa' yosocuaše'. \v 54 Na' yogo' da' ca' goc ža cate' chososiṉi'e c̱he ža c̱he Dios. Na' ba bžin hor cate' cheyaḻa' yosocueze' bite'teze žin o mandadw da' chesone'. \p \v 55 Na' no'ol ca' za'aclene' Jesúsen' cate' gwze'e distritw Galilean' ja'aclene' Josén' cont besele'ede' ba c̱he Jesúsen' gan' gwxoa cuerp c̱he'na'. \v 56 Nach gosa'aque' na' gosone' to da' chḻa' zix̱ da' yeseyebe' cuerp c̱he Jesúsen'. Na' ža c̱he Diosen' gosenita'cze can' ža ley c̱hegaquen', bibi žin gosone'. \c 24 \s1 Jesúsen' bebane' ladjo beṉe' guat \r (Mt. 28:1-10; Mr. 16:1-8; Jn. 20:1-10) \p \v 1 Baḻ dmigw ja'ac no'ol ca' da' yoble cho'a bloj gan' bosocuaše' Jesúsen' na' gosox̱e' da' ca' ba gosone' da' chḻa' zix̱, na' yebaḻ no'ole ja'aclene' ḻegaque'. \v 2 Na' cate' besežine' na' besele'ede' ba bga'a yejen' dan' bosode'e cho'a blojen'. \v 3 Na' goso'e, na' bitw besyeželde' cuerp c̱he X̱ancho Jesúsen'. \v 4 Šlac zjanite' chesyebande' c̱he da' quinga, besele'ede' c̱hope beṉe' zjazecha cuitgaquen' zjanyaze' lache' da' chactitchgua. \v 5 Na' no'ol ca' besežebe' na' bosoc̱heque' yic̱hjgaquen' goseṉe'e ḻo yole. Nach beṉe' ca' gose'e no'ol ca': \p ―¿Bixc̱hen' cheyiljwle to beṉe' mban nga ladjo beṉe' guat? \v 6 Notoch no nḻa' nga. Ba bebane' ladjo beṉe' guat na' mbancze'. Ḻe šjayza'laže' can' gwne' cate' ṉe' zoale Galilean'. \v 7 Gwne' ḻe' naque' ben' gwseḻa' Diosen' golje' beṉac̱h. Na' gwne' cheyaḻa' gaque' ḻo na' beṉe' mal ca' cont yesote' ḻe' yosode'ene' ḻe'e yag cruz, na' yeyoṉ ža yebane' ladjo beṉe' guat. \p \v 8 Na' no'ol ca' jasyeze'ede' xtiže'na'. \v 9 Na' besyeya'aque' cho'a blojen' na' jasedix̱jue'ede' yogo' da' ca' len postlw ca' šnej na' len yezica'chle beṉe' ca' nita' txen len ḻegaque'. \v 10 Na' no'ol ca' jasedix̱jue'ede' postlw ca' zjanaque' beṉe' quinga: María beṉe' Magdala, na' Juana, na' María xṉa' Jacobo, na' len yebaḻe no'ole. \v 11 Na' postlw ca' bitw gosejḻe'e c̱he no'ol ca', gosacde' chesenazen'. \p \v 12 Perw na' Pedroa' ḻa' gwzoža'te' na' ḻa' gwza'seste' bžine' cho'a blojen' na' bcheque' na' ble'ede' lache' ca' zjachin' ḻo yo. Na' beze'e bebanchgüede' c̱he da' ca' ble'ede'. \s1 Blo'elao Jesúsen' c̱hop beṉe' ca' šlac zja'aque' Emaús \r (Mr. 16:12-13) \p \v 13 Na' ḻecze ža dmigwna' c̱hop beṉe' ca' gosaque' Jesúsen' txen ja'aque' yež dan' nzi' Emaús, do šnej mil metr zito' par Jerusalénṉa'. \v 14 Na' ḻegacze' bosošalje' c̱he yogo' da' ca' ba goquen'. \v 15 Ṉe' chesone' xbab na' ṉe' chesoe'te' diža' c̱hen cate' Jesúsen' gwbigue' len ḻegaque' na' gwza'lene' ḻegaque' txen, \v 16 perw bitw gosacbe'ede' noxen' zejlen ḻegaque'. \v 17 Nach gože' ḻegaque': \p ―¿Bi dižan' choe'le šlac ngo'ole nezen'? ¿Bixc̱hen' chacyaše'le? \p \v 18 Na' toe' le' Cleofas boži'e xtižen' gože'ne': \p ―¿Nacxe chaquen' gwza'o Jerusalén na' biṉa' gacbe'edo' da' ca' ba goc ḻo' ciudan'? ¡Tozo' le' zo' Jerusalén na' biṉa' gacbe'edo'! \p \v 19 Na' Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Bi goquen' žale ca'? \p Nach gose'ene': \p ―Dan' goc c̱he Jesús beṉe' Nazaret. Goque' to beṉe' gwseḻa' Dios cont be'e xtižen', na' Diosen' len beṉac̱hen' besyebede' yeḻa' guac c̱hen' dan' blo'e na' diža' dan' be'e. \v 20 Perw na' bx̱oz gwnabia' c̱hecho ca' len beṉe' ca' chesenabia' nación c̱hechon' gosone' ḻe' ḻo na' beṉe' ca' gosec̱hoglagüe' c̱he' cheyaḻa' gate', na' bosode'e ḻe' ḻe'e yag cruz. \v 21 Ba goc šoṉe ža ṉa'a goc da' quinga. Na' neto' gwzoato' lez Diosen' gwseḻe' ḻe' cont yebeje' nación c̱hecho ḻo da' malen'. \v 22 Na' no'ol ca' zjanac txen len neto', baḻe' goso'e diža' da' chebaneto', ja'aque' cho'a ban' be'e \v 23 na' bitw besyeželde' cuerp c̱he'na'. Cate' besyela'aque' gosene' besele'eda'ogüede' angl beṉe' gose'e ḻegaque' ba bebane' ladjo beṉe' guat ca'. \v 24 Na' ḻecze to c̱hop beṉe' byo beṉe' ca' zjanaque' txen len neto' ja'aque' cho'a ban' na' besele'ede' cayaṉen' gosena no'ol ca' naquen, perw bi besele'ede' Jesúsen'. \p \v 25 Na' gož Jesúsen' ḻegaque': \p ―Nyaše'chguaze le'e bi chejni'ile na' bi chejḻe'le yogo' dan' bosozoj beṉe' ca' gwseḻa' Diosen' goso'e xtižen' cani'. \v 26 ¿Chaquele bi cheyaḻa' gac dan' ba goca'? Cristo ben' gwlej Diosen' cont yedeṉabi'e, benen byen gwzaca'zi'e yogo' da' quinga ba goc, perw yeyoža' la'laon naque' beṉe' zaca' juisyw. \p \v 27 Na' be'e diža' len ḻegaque' bsed blo'ede' ḻegaque' yogo' dan' nyoj c̱he'na' ḻe'e Xtiža' Diosen', gwzolaoteque' len dan' bzoj da' Moisés na' len dan' bosozoj yezica'chle beṉe' gwseḻa' Diosen' goso'e xtižen' cani'. \p \v 28 Na' besežine' gaḻa'ze yežen' gan' zja'aquen', na' Jesúsen' bene' ca chon beṉe' šejch yelate' zito'ch. \v 29 Perw beṉe' ca' gosone' byen yega'aṉe' len ḻegaque', gose'ene': \p ―Yega'aṉczo' len neto', ḻe ba chaḻ na' ba nac bagwže' par šejo'. \p Na' gwyo'e cont yega'aṉlene' ḻegaque'. \v 30 Na' šlac zjachi'e cho'a mesen' txen, Jesúsen' gwxi'e yetextilen' na' be'e yeḻa' chox̱clen c̱he Diosen' na' bzoxjen' bnežjuen' ḻegaque'. \v 31 Cana'ch gosacbe'ede' ḻe'na'. Na' šlac ṉe' nite' ca' con beṉite'. \v 32 Nach gose' ḻježgaque': \p ―Ḻeca bebe lažda'ochon' cate' be'lene' chio' diža' chanez na' bsed blo'ede' chio' can' nyojen c̱he' ḻe'e Xtiža' Diosen'. \p \v 33 Na' ḻa' besyeya'actie' jaya'aque' Jerusalénṉa' na' besyežine' gan' zjandop zjanžag postlw ca' šnej len beṉe' ca' yezica'chle. \v 34 Na' beṉe' šnej ca' gose'e beṉe' ca' za' besyežin: \p ―Da' ḻicze ba beban X̱anchon'. Ba blo'elagüe' Simónṉa'. \p \v 35 Nach beṉe' ca' c̱hop gose'e ḻegaque' dan' goc šlac zjangüe'e nezen', na' gose'e ḻegaque' besyeyombi'e ḻe' cate' bzoxje' yetextilen' cont yesagüen'. \s1 Jesúsen' blo'elagüe' beṉe' ca' zjanaque' ḻe' txen \r (Mt. 28:16-20; Mr. 16:14-18; Jn. 20:19-23) \p \v 36 Ṉe' chesoe'te' dižan' ca', cate'cze gwzecha Jesúsen' gachoḻ. Nach gože' ḻegaque': \p ―Ḻe soa binḻo len xbab dan' yo'o ḻo' yic̱hjlažda'olen'. \p \v 37 Perw ḻeca besežebe' na' besyebande', gosacde' še chesele'ede' bx̱in c̱he da' beṉe' guata'. \v 38 Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿Bic̱hen' chacle tole? na' ¿bic̱hen' chonḻe xbab ca' ḻo' yic̱hjlažda'olen'? \v 39 Ḻe ṉa'šc ṉi'a na' nga cont gacbe'ele nedan'. Ḻe can neda' cont gacbe'ele. Šaca' naca' beṉe' guat, bi nac žit bela' c̱hia' ca dan' chle'ele nga. \p \v 40 Beyož gwne' ca', blo'ede' ḻegaque' ṉi'a ne'e ca'. \v 41 Na' ḻegaque' biṉa' yeyož yesejḻe'e catec chesyebande' na' catec chesyebede'. Nach Jesúsen' gože' ḻegaque': \p ―¿De late' da' gagua'? \p \v 42 Nach bosonežjue'ne' late' yid beḻ gagüe' na' late' c̱hixe beser da' yože šina'ba'. \v 43 Gwxi'en na' gwdagüen' laogaquen'. \v 44 Nach gože' ḻegaque': \p ―Ba gwnia' le'e cate' ṉe' zoalena' le'e cheyaḻa' gac yogo'ḻoḻ da' ca' bsi' Diosen' xṉeze zjanyoj c̱hia' ḻe'e ley dan' bzoj da' Moisés, na' ḻe'e dan' bosozoj beṉe' ca' goso'e xtiža' Diosen' cani', na' ḻecz ca' da' nyoj ḻe'e Salmos ca'. \p \v 45 Nach ben Jesúsen' cont gosejni'ide' da' ca' zjanyoj c̱he' ḻe'e Xtiža' Diosen'. \v 46 Na' gože' ḻegaque': \p ―Benen byen goc da' quinga cont goc can' nyojen žan neda' gata' na' yebana' ladjo beṉe' guat yeyoṉ ža, neda' naca' Cristo ben' gwlej Diosen' yedeṉabia'. \v 47 Na' le'e cheyaḻa' güe'le xtiža'na' len beṉe' že' yogo' nación. Solaotecle güe'len Jerusalén. Güe'le xtižan' ṉale cheyaḻa' yesyetiṉje beṉac̱hen' xtoḻa'gaquen' cont Diosen' yezi'xene' c̱hegaque'. \v 48 Le'e cheyaḻa' güe'le diža' c̱he da' quinga ba ble'ele dan' ba goc c̱hia'. \v 49 Na' ḻecze seḻa' Spiritw c̱he X̱a' Diosen' yedesoan len le'e can' gwnen'. Na' ḻe yega'aṉ ḻo ciuda nga ṉa'a cuezle goṉ X̱a' Diosen' le'e yeḻa' guac da' za' yaba. \s1 Beyep Jesúsen' yaba \r (Mr. 16:19-20) \p \v 50 Na' Jesúsen' gwc̱he'e ḻegaque' ja'aque' gan' chi' yež dan' nzi' Betania na' gwḻis ne'e gwṉabde' Diosen' gone' cont ṉite' mbalaz. \v 51 Na' ca beyoža' beyepe' yaban'. \v 52 Na' beṉe' ca' gosaque' ḻe' txen besyega'aṉe' yešlož dao' gosonxene' Jesúsen' nach jaya'aque' Jerusalénṉa', chesyebechgüede'. \v 53 Na' gwnita'teze' ḻo' yodao' blaona' chesonxene' Diosen'. Da' na'ze chzoja' ṉa'a.