\id REV Apocalipsis.1 Lachixio Zapotec USFM output from Final pdf Aug 2010 \h Apocalipsis \toc1 Beenú ulubeꞌ Jesucristo lu apóstol San Juan \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 Beenú ulubeꞌ Jesucristo lu apóstol San Juan \c 1 \s1 Caꞌa enta bedichiaꞌ nú udixiuleꞌe Diose lu Jesucristo \p \v 1 Bee ninguieꞌ neca nú ulubeꞌ Diose lu Jesucristo para nú leꞌca scua lubeꞌnue lubee beneꞌnu, para nú riꞌi beella beyaꞌ lubee nú yamero nzu aca. Nu Jesucristo uxeꞌlanu tucu ángeleꞌnu para nú lubeꞌnu bee nucuaꞌ lua, liꞌá Juan enu sibiꞌ lunu, \v 2 nu liꞌá rniá ye nú neli neca equie cuendaꞌ Stichiaꞌ Diose, cuna equie cuendaꞌ Jesucristo nu equie cuendaꞌ ye nú ulañilaa. \p \v 3 Nza nzeꞌcae equie cuendaꞌ bene enu rula ichiꞌ quieꞌ nu equie cuendaꞌ bee bene enu rieneꞌ nú xi rnii nu cuna equie cuendaꞌ bee bene enu rriꞌi casoe, nu rixiuleꞌe nú xi nzu aca, xne nzeꞌta riñala tiembu nú aca bee nucuaꞌ. \s1 Lunú uquieꞌe Juan lu achi xcuaꞌa bee beneꞌ Jesucristo lu iliu Asia \p \v 4 Liꞌá Juan rquieꞌa carta quieꞌ luhua liꞌihua bee enu neca bee beneꞌ Jesucristo, liꞌihua bee enu nucuaꞌa lu achi eyeche nú nchiucuꞌ lu iliu Asia. Paꞌahua Diose, liꞌinu enu neca Diose hasta chenu uquixie iliulabe, nu nee nu diqui tiembu. Nu lu achi espíritu enu nucuaꞌa elu rnibiyaꞌnu nu Jesucristo cuna bee espíritu cuaꞌ riꞌi beenu nú cha nzeꞌcae lu cuendaꞌhua nu riꞌinu nú nzuxe arquiꞌhua. \v 5 Nu Jesucristo enu neli uni nú neli neca, liꞌinu enu rluti uhuañi lu eluti nu liꞌinu rnibiyaꞌnu lubee bene enu rnibiyaꞌ lu iliulabequieꞌ. Liꞌinu secanu liaꞌahua nu cuna reneꞌnu uchilanu stulaꞌahua, \v 6 nu uriꞌinu nú unga tucu necatseꞌahua cuna poder nú rluꞌcunu, nu leꞌca uriꞌinu nú necaꞌahua uleꞌya enu sibiꞌ lu Paꞌnu Diose. ¡Nu lunu riala luꞌcu bee bene ulaꞌna, liꞌinu enu rluꞌcu elurnibiyaꞌ diqui tiembu! Amén. \p \v 7 ¡Ubiꞌyacuruhua nú nzeꞌtanu leta xcabe! Ye bee bene lañiꞌ liꞌinu hasta bee bene enu utseꞌe lanza cueꞌtsenu nú ungutinu lañiꞌ zecaꞌ beei liꞌinu, nu ye bee bene iliulabe chiquiꞌ unaꞌ chenu lañiꞌ beella liꞌinu, neli nucuaꞌ scua acane. \p \v 8 Paꞌahua Diose enu rluꞌcu ye elurnibiyaꞌ, liꞌinu enu neca Diose hasta chenu uquixie iliulabe nu nee, nu nzeꞌtanu, liꞌinu uninu equie cuendaꞌnu: “Liꞌá neca xi neca letra A nu Z”, nú rquixie nu rlaxu, xne tucutsia liꞌá rnibiyaꞌa. \s1 Ulubeꞌlu Jesucristo lu Juan \p \v 9 Liꞌá Juan neca tucu bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo tucu nú nzeli arquiꞌhua. Nu tucutse rnibiyaꞌ Jesucristo luaꞌahua, nu tucutse nehuana seꞌcaꞌahua nu rriquiaꞌahua equie cuendaꞌnu. Liꞌá unga preso equie nú rixiuleꞌa stichiaꞌ Jesucristo cuna ye lunú nediyaa equie cuendaꞌnu, lu tucu yuu nú lee Patmos netse lu inzatuꞌ. \fig Apocalipsis 1:9|src="HK00373B.TIF" size="COL" ref="Apocalipsis 1:9" \fig* \v 10 Chenu necaa preso lu yuu inzatuꞌ zeꞌe, tucu domingo diquila nú rnacua lu Diose ulleꞌca xi neca nú rni xcalaꞌa equie cuendaꞌ poderꞌ Espíritu Santo, nu enza diꞌchia ubenea tucu chii nú neca xi neca chii tucu trompeta nú chiquiꞌ fuerte urixia, \v 11 nú uni: \p ―Liꞌá neca xi neca letra A nu Z nú rquixie nú rlaxu uquieꞌe ye beenú rlañiꞌlu lu tucu ichiꞌ nu uxeꞌla ichiꞌ quieꞌ lu achi xcuaꞌa bee benea enu nucuaꞌa lu iliu Asia, lu eyeche \li1 Efeso, \li1 Esmirna, \li1 Pérgamo, \li1 Tiatira, \li1 Sardis, \li1 Filadelfia, \li1 nu Laodicea. \fig Apocalipsis 1:11|src="CN02103B.TIF" size="COL" ref="Apocalipsis 1:11" \fig* \p \v 12 Nu chenu ubelletaa nú riꞌya nú ti rni lua, che ulañia achi candelero de oro, \v 13 nu labe bee candelero zeꞌe ulañia tucu bene enu rna xi rna bene enu uxeꞌla Diose lu iliulabe, nu nutunu tucu laquie nú stuñi nú rriña hasta eꞌyanu, nu nuꞌ tucu sinchiu latsanu. \v 14 Niquichiu ichia equienu tucu nú niquichiu ichia tetsuꞌ sanchi nu xi niquichiu iqui, nu rulu siquiꞌ iꞌculunu xi rulu quii. \v 15 Nu cuchiuꞌnu rulusiquiꞌ xi rulu icuꞌ nú lee bronce chenu netse lu quii, nu fuerte chinu xi fuerte nú rula inza nú huaxi rlaca ruꞌu quiee. \v 16 Yanu chube nzenenu achi belaa, nu ruꞌunu xiuꞌu tucu espada nú chiquiꞌ nelatsa rucu ruꞌu, nu lunu rulusiquiꞌ tucu nú rnaa bichia chenu juerte rulusiquiꞌ bichia. \p \v 17 Chenu ulañianu uyecata eꞌyanu xi uyecata tucu bene enu unguti. Pero uricuꞌnu yanu chube equia nu uninu: \p ―La lliquilu, liꞌá neca enu rnibiyaꞌ hasta chenu uquixie iliulabe nu lalaxu nú rnibiyaꞌa. \v 18 Liꞌá ungutia, pero nee nehuañia, nu nehuañia diqui tiembu, nu liꞌá rnibiyaꞌa lu eluti cuna lu ebila. \v 19 Nee uquieꞌe, lunú ulañiꞌlaꞌlu nu lunú rlañiꞌlu nee nu lunú nzeꞌta lañiꞌlu. \v 20 Rluti ixiuleꞌa lunú neca equie cuendaꞌ achi bee belaa enu ulañiꞌlu yaa chube nu xi rni lu cuendaꞌ achi candelero nú necacheꞌ oro: Equie cuendaꞌ achi bee bela cuaꞌ rni equie cuendaꞌ achi bene enu rnibiyaꞌ lu achi xcuaꞌa bee benea lu iliu Asia, nu lu achi candelero rni equie cuendaꞌ achi xcuaꞌa bee benea. \c 2 \s1 Bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee beneꞌnu enu nucuaꞌa eyeche Efeso \p \v 1 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea enu nucuaꞌa eyeche Efeso: “Ninguieꞌ uni liꞌinu enu see labe achi bee candelero de oro, nu enu nzene achi belaa ya chube, liꞌinu rninu luhua: \b \pi1 \v 2 Liꞌá nediyaa ye lunú rriꞌihua, nu nediyaa nú chiquiꞌ fuerte riñaꞌ nú rriꞌihua, nu leꞌca nediyaa nú la llacaꞌhua lunú rriꞌihua. Nu leꞌca esquie nediyaa nú la riquiꞌhua bee bene enu necha rriꞌi. Leꞌca udeteꞌhua preo bee bene enu rni nú neca apóstol pero laca beei apóstol, nu uriꞌihua beyaꞌ nú puro eluquichiaꞌ rnibeei. \v 3 Liꞌá nediyaa nú rluꞌcu arquiꞌhua nu nehuana ulleꞌcahua equie cuendaa nu lá llacaꞌhua. \v 4 Pero nuꞌ tucu nú la yuꞌ arquia rriꞌihua, nú la zecaꞌhua liꞌá tucu nú secahua liꞌá hasta huaꞌtu. \v 5 Ulluꞌcu arquiꞌhua xneca uzecahua liꞌá hasta huaꞌtu nu xneca rriꞌihua nee. Ucheꞌehua arquiꞌhua lunú rriꞌihua, uriꞌihua tucu nú rriꞌihua hasta huaꞌtu, xne canu chu liquia castiya luhua nu che la acaꞌhua tucu ejemplu lubeelá bee bene, tunu la cheꞌehua arquiꞌhua lunú necha rriꞌihua. \v 6 Pero nuꞌ tucu nú neli rriꞌihua tucu nú rialane, nú rana arquiꞌhua nú rriꞌi bee bene nicolaítas, tucu nú leꞌca rana arquia nú rriꞌibeei. \v 7 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ, uyeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee benea: “Bee bene enu rriꞌi ana lu dula, liꞌá detea nú aculla ndixi nú rayu lu aca nú rliquiꞌ nú nehuañi bene nzucu liñibe elu nzucu Diose. Bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee beneꞌnu enu nucuaꞌa.” \s1 Eyeche Esmirna \pi1 \v 8 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea enu nucuaꞌa eyeche Esmirna. Nu singuie quieꞌelu: “Enu rnibiyaꞌ desde chenu uquixie iliulabe, nu la laxu nú rnibiyaꞌnu, enu unguti nu uhuañi zeca, liꞌinu rninu luhua: \v 9 Liꞌá nediyaa xneca nehuana secahua equie nú nuꞌ xi rriꞌinu bee bene liꞌihua, nu leꞌca nediyaa nú secahua elitsi añinzuca nú liꞌihua necahua xene equie nú nuꞌlulahua inziuꞌ Diose. Nu leꞌca nediyaa xneca seꞌta bee bene liꞌihua, liꞌibeella enu rni nú neca bee bene Israel nu neca bee beneꞌ Diose, añinzuca nú liꞌibeella neca beella bee beneꞌ bezeꞌlu. \v 10 La lliquihua lunú nehuana secahua, xne bezeꞌlu riꞌi nú duꞌ bee bene chiucu chunahua niꞌcuꞌ para nú scua aca achee tunu neli nú nzenalahua inziuꞌ Diose. Nu chiꞌi bichia nehuana zecahua, nu utsutaꞌ arquiꞌhua lua hasta chenu atihua che liquia elunehuañi nú leca xunga laxu luhua. \v 11 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ uyeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee bene enu neca bee benea: Bene enu riꞌi ana nú la riaꞌ dula la zecaꞌ nzeꞌe castiya nú neca xi neca eluti rrucu, nú zeca bee bene.” \s1 Bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee beneꞌnu enu nucuaꞌa eyeche Pérgamo \p \v 12 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea enu nucuaꞌa eyeche llene Pérgamo. Uquieꞌe: “Liꞌinu enu nzene espada nú chiquiꞌ nelatsa rucu ruꞌu, Liꞌinu rninu luhua: \pi1 \v 13 Liꞌá nediya nú eyeche elu nucuaꞌahua bezeꞌlu neca enu rnibiyaꞌ zeꞌe. Pero mase nú scua necane liꞌihua nzutaꞌ arquiꞌhua lua nu la tsanaꞌ arquiꞌhua nú nzeli arquiꞌhua liꞌá niꞌ bee bichia nú unguuti bee bene tucu bene enu lee Antipas, tucu bee saꞌhua enu lá tsanaꞌ arquiꞌ nú nzeli arquiꞌ liꞌá, liꞌilla enu unguuti bee bene eyecheꞌhua elurnibiyaꞌ bezeꞌlu. \v 14 Pero nuꞌ chiucu chuna beenú la yuꞌ arquia rriꞌihua. Nu necane nú leꞌcatsia letahua nucuaꞌa bee bene enu la tsanaꞌ arquiꞌ bedichiaꞌ nú uzeteꞌ Balaam bee bene, nu Balaam uduꞌ arquiꞌ Balac nú xneca duꞌlla arquiꞌ bee bene Israel para nú acubeella elubacu nú rdeteꞌ bee bene uꞌna lubee enu laca diose enu nehuañi nu para nú riꞌibeella xitse clasiaꞌ eluhuexe. \v 15 Leꞌca letahua nucuaꞌa bee bene enu la tsanaꞌ arquiꞌ nú rriꞌi tucu nú rriꞌi bee bene enu lee nicolaítas. \v 16 Enzeꞌe tsanaꞌ arquiꞌhua beenú rriꞌihua, xne tunu la cheꞌehua nú xneca nehuañihua, la leaꞌ detea castiyahua cuna espada nú xiuꞌu ruꞌa. \v 17 ¡Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ uyeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee benea! Bee bene enu uriꞌi ana lu dula, liꞌá detea maná aculla, elubacu nú nuꞌ liñibe, nú nuꞌcheꞌ aꞌchiꞌ. Nu leꞌca detea yalla tucu quiee meꞌ nú niquichi elu nequie nombreꞌlla nú necuqui nú lecati riꞌi beyaꞌ, sino que enu atiꞌtsia quiee cuaꞌ riꞌi beyaꞌ nucuaꞌ.” \s1 Bee bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee beneꞌnu enu nucuaꞌa eyeche Tiatira \p \v 18 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea enu nucuaꞌa eyeche Tiatira: “Ninguieꞌ neca nú rni Lliꞌñi Diose, enu rulu siquiꞌ iꞌculu xi rulu icuꞌ nú lee bronce chenu netsee lu quii: \pi1 \v 19 Liꞌá nediya luye nú rriꞌihua, nu nediyaa xneca secahua liꞌá, nu xneca nzeli arquiꞌhua liꞌá, nu nediyaa lu ye beenú rriꞌihua por liꞌá, nu nediyaa nú la llacaꞌhua xne másela rriꞌi nzeꞌcahua nee luquela huaꞌtu. \v 20 Pero nuꞌ tucu nú la yuꞌ arquia rriꞌihua nú rriquiꞌhua Jezabel, unaꞌa enu rni nú rixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose. Nu selahua nú sequienunchu bee benea nu rduꞌnchu arquiꞌbeella nú riꞌibeella eluhuexe, nu racubeella bee elubacu nú udeteꞌ bee bene uꞌna lubee diose enu la nehuañi. \v 21 Liꞌá udetela tiempo para nú chiecuꞌ arquiꞌnchu stulanchu nu chili arquiꞌnchu Diose, pero la zelanchu. \v 22 Enzeꞌe nee riꞌá nú aca ritinchu nu utanchu lu luna. Nu utia bee lliꞌñinchu, cuna bee bene enu nehuañi tucu nú nehuañinchu, tunu la tsanaꞌ arquiꞌbeei nú nehuañibeei tucu nú nehuañinchu, \v 23 nu riꞌá nú chiquiꞌ nehuana zecabeei. Scua ye bee benea riꞌi beyaꞌ nú liꞌá nuꞌlua elliebacuꞌ bee bene cuna xi saꞌ arquiꞌbeella. Nu liꞌá liquia lu cada tucuhua equie nu xa uriꞌi cada tucuhua. \v 24 Pero beelá bee benea enu nucuaꞌa eyeche Tiatira, bee enu la chenala lunú uzeteꞌ Jezabel bee bene, liꞌihua enu rni nú la chululi lunú aꞌchiꞌ neca lu cuendaꞌ bezeꞌlu, equie nú la riꞌi casohua nucuaꞌ la luꞌcuaꞌa stucu nú nia luhua. \v 25 Tucutsia nú nia luhua, utsutaꞌ arquiꞌhua lunú nzelila arquiꞌhua Diose hasta bichia nú riña zecaa stucu bese lu iliulabe. \v 26 Bene enu la riaꞌ dula nu sucuꞌ nú rnia ye tiembu nú nehuañilla, liꞌá detea nú rnibiyaꞌa lulla para nú nibiyaꞌlla lubee bene iliulabe chenu riña bichia zeꞌe. \v 27 Scua tucu nú uliquiꞌ Paa lua nú rnibiyaꞌa, leꞌca scua liquia nú nibiyaꞌhua lubee bene xi neca tucu bene enu nzene tucu vara nú neca hierro, xi neca chenu rleꞌe bene tucu etsu scua riꞌinunu bee bene enu lá niarquiꞌ azucuꞌ nú rniru, \v 28 nu leꞌca detea belaa enu lee lucero rliñi silaꞌ lubeella. \v 29 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ, yeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee bene enu neca bee benea.” \c 3 \s1 Bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee beneꞌnu enu nucuaꞌa eyeche Sardis \p \v 1 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea enu nucuaꞌa eyeche Sardis. Uquieꞌe: “Liꞌinu enu nzu cuna achi Espírituꞌ Diose nu nzenenu achi belaa, Liꞌinu rninu luhua: \pi1 Liꞌá nediyaa luye nú rriꞌihua. Mase nú lubee bene liꞌihua nehuañihua, pero para lua neca xi neca nú ungutilahua. \v 2 Enzeꞌe netsiñia ucuaꞌahua. Nu ucuaꞌnahua nu la nitiluli lu lleꞌna nú nuꞌluhua, xne liꞌá rlañia nú la riꞌihua tucu nú necane ante Paꞌahua Diose. \v 3 Ulluꞌcuꞌ arquiꞌhua bedichiaꞌ nú ubeneꞌlaꞌhua nu ungalahua, nu scua uriꞌihua, nu ucheꞌehua arquiꞌhua lunú necha rriꞌihua. Xne tunu la nucuaꞌa tsiñiahua che zecahua xi neca chenu tuꞌnatsia rriña tucu huanaꞌ, scua tuꞌnatsia zecahua castiya. \v 4 Pero eyeche Sardis zeꞌe nucuaꞌa chiucu chuna bee bene enu lecaxi naa nu la luꞌcu dula, nu liꞌibeella utu beella laquie niquichi cuna liꞌá che chenzenu beella liꞌá xne scua riala nú acane. \v 5 Bee bene enu riꞌi ana lu dula scua utu beella laquie niquichi, nu la chilaa nombreꞌ beella lu libro elu nzucu ichi nombreꞌ bee bene enu luꞌcu elunehuañi nú la laxu liñibe. Nu ante Diose nu ante bee ángeleꞌnu nia nú neca beella bee benea. \v 6 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ, uyeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee bene enu neca bee benea.” \s1 Bee bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee bene enu nucuaꞌa eyeche Filadelfia \p \v 7 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea eyeche Filadelfia: “Uquieꞌe liꞌinu enu la luꞌcu dula nu liꞌinu enu rni nú neli neca nu rluꞌcu poder tucu nú uluꞌcu arre David poder, liꞌitsianu rluꞌcunu poder para nú xaꞌlanu tucu inziu nú lecati aca tsacuꞌ, urre tsacuꞌ tucu inziu nú lecati aca xaꞌla liꞌinu rninu luhua: \pi1 \v 8 Liꞌá nediya luye nú rriꞌihua. Nu uxaꞌlala tucu inziu para nú ixiuleꞌehua stichiaꞌa lubee bene sin nú caa bee bene nú riꞌihua scua, xne mase nú la luꞌcuhua huaxi elurnibiyaꞌ pero sucuꞌhua stichiaꞌa, nu leca bichia nú ucachiꞌhua nú necahua bee benea. \v 9 Nu liꞌá xeꞌla liꞌihua lubee bene enu nequichiaꞌ enu neca bee bene Israel, nu rni nú neca bee beneꞌ Diose, nu bee beneꞌ bezeꞌlu beei nu riꞌá nú yeꞌtabeei tsulliqui beei luhua che riꞌi beei beyaꞌ nú xneca seꞌca liꞌihua. \v 10 Nu scua tucu nú uriquiꞌhua nú uzucuꞌhua stichiaꞌa nu lá tsanaꞌ arquiꞌhuane, leꞌca scua riꞌiucua liꞌihua chenu riña bichia nú nehuana zeca yebee bene lu iliulabe, nú aca xi neca tucu prueba para ye bee bene iliulabe. \v 11 La leaꞌ nú nzela zeca lu iliulabe stucu bese. La tsanaꞌ arquiꞌhua lunú recahua equie cuendaꞌ Diose para nú la atiꞌ stucu bene lunú rialahua. \v 12 Bene enu riꞌi ana lu dula liꞌá riꞌá nú atiꞌlla tucu luhuare liñi indu liñibe elu nzucu Diose, zeꞌe huañili nzeꞌe. Nu tucu parte cuerpoꞌ nzeꞌe quieꞌa nombreꞌ Pa Diose, nu nombrea nú necuqui neca, nu nombreꞌ eyecheꞌ Diose nú lee Jerusalén nú necuqui neca nu nzeꞌtae enza liñibe elu nzucu Diose. \v 13 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ uyeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee bene enu neca bee benea.” \s1 Bee bedichiaꞌ nú uni Jesucristo lubee bene enu nucuaꞌa eyeche Laodicea \p \v 14 ’Nee uquieꞌe bee bedichiaꞌ nú xeꞌlalu lu bene enu rnibiyaꞌ lubee benea enu nucuaꞌa eyeche Laodicea: “Uquieꞌe, Liꞌinu enu saꞌalu stichiaꞌ, Liꞌinu enu uriꞌi ye lunú riala riꞌinu, Liꞌinu enu rni nú neli neca, Liꞌinu enu nzula cuna Diose ante nú quixie iliulabe, liꞌinu rninu luhua: \pi1 \v 15 Liꞌá nediyaa ye nú rriꞌihua. La cuaꞌnahua nú neli chenalahua inziua, pero leꞌca lá tsanaꞌ arquiꞌhuane, alaꞌ nú neli chenalahuane, ¡urre tucutse bese chiecuꞌ arquiꞌhuane! \v 16 Pero liꞌihua necahua xi neca inza lleꞌe, niꞌ nú aca nelene nu niꞌ nú aca nucuae, scua tucu nú chu ruahua inza lleꞌe zeꞌe ruꞌuhua, scua la yuꞌ arquia liꞌihua. \v 17 Liꞌihua rnihua nú necahua bene xene, ye nú rluꞌcuhua nu lecaxi zeca laꞌchaꞌhua. Pero la riꞌihua beyaꞌ nú lecaxi luꞌcuhua nu necahua bene elitsí, nu lecaxi sibiꞌhua, nu niꞌ nú utuhua la luꞌcuhua, nu necahua xi neca enu nequieꞌlu ante lua. \v 18 Enzeꞌe nia luhua, tucu nú sii bene puro oro, scua ulaꞌnahua nú luꞌcuhua ye elietsaa, para nú acahua xene ante lua. Nu tucu nú si bene laquie niquichi rutulla para nú aca achee nú lecaxi nalla, scua ucheꞌehua arquiꞌhua para nú tsacuꞌhua elu netuꞌhua che aca achee nú lecaxi nahua ante lua. Nu leꞌca scua tucu nú sii bene cuanaꞌ nú riuꞌu iꞌculu bene para nú lañiꞌ nzeꞌcaꞌlla, scua uriꞌihua para nú luꞌcuhua poder nú rluꞌcua para nú yaꞌla elliebacuꞌhua nu lañiꞌhua xneca nehuañihua. \v 19 Liꞌá rnia lubee bene enu seꞌcaa, nu rquiꞌyaꞌ beella rriꞌá. Enzeꞌe uduꞌhua ana arquiꞌhua, nu ucheꞌehua arquiꞌhua lunú necha nehuañihua. \v 20 Uluꞌcu cuendahua nú liꞌá rixia liꞌihua, scua tucu nú rixia tucu bene ruꞌu puerta niꞌi stucu bene. Nzuquietsia biꞌya ti riꞌi caso Liꞌá. Tucu nú seneꞌ tucu bene stucu bene para nú chuꞌu nzeꞌe niꞌlla nu acu junto beella. Nu bene enu riꞌi caso Liꞌá, Liꞌá nzua cuna nzeꞌe, nu bene zeꞌe nzu cuna Liꞌá. \fig Apocalipsis 3:20|src="CN02107B.TIF" size="COL" ref="Apocalipsis 3:20" \fig* \v 21 Nu bene enu riꞌi ana lu dula, Liꞌá zela nú zucu nzeꞌe cueꞌtsea elu rnibiyaꞌa, tucu nú uzucuaꞌa cueꞌtse Diose Pa liñibe elu rnibiyaꞌnu chenu uriꞌá ana lu dula. \v 22 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ uyeneꞌhua lunú rni Espíritu Santo lubee bene enu neca bee benea.” \c 4 \s1 Rluꞌcu bee bene ulaꞌna lu Diose liñibe \p \v 1 Chenu ulaxu nú uquieꞌa bee bedichiaꞌ quieꞌ uletsa lua nu ulañia nú naꞌla ruꞌu tucu puerta liñibe. Nu leꞌca Liꞌinu enu uni rluti lua enu rluꞌcu tucu chii nú xi neca tucu chi trompeta, Liꞌinu uninu lua: \p ―Uquie caꞌa para nú lubea lulu beenú nzu nú aca, chenu uyalula beenú unila lulu. \p \v 2 Nu hora zeꞌe equie poder nú rluꞌcu Espíritu Santo, uriꞌá beyaꞌ nú nzula liñibe nu zeꞌe ulañia tucu xleta nú rnaa xi rnaa xletaꞌ arre rna nu lu xleta zeꞌe nzucu tucu enu nzucu. \v 3 Nu enu nzucu lu xleta zeꞌe chiquiꞌ rulusiquiꞌ xi rulu quiee nú chiquiꞌ huaxi seca, nú lee jaspe nu cornalina. Nu equie xleta zeꞌe nzu tucu litaa, nú rulu siquiꞌ xi rulu tucu quiee nú chiquiꞌ huaxi seca, nú lee esmeralda. \v 4 Nu abenchilaꞌ xleta zeꞌe ulañia se ala chetaꞌcu xleta nú rnaa xi rnaa xletaꞌ arre, nu zeꞌe nucuaꞌa ala chetaꞌcu bee bene uxu enu nutu laquie niquichi nu nzucu corona de oro equie beella. \v 5 Nu elu nzu xleta nú nzu labe beelá bee xleta zeꞌe rulu riaꞌla lee nu rachu beziyuꞌ nu ante xleta nú nzu labe zeꞌe rulu achi quii, nucuaꞌ neca achi Espírituꞌ Diose. \v 6 Nu leꞌca ante xleta zeꞌe ulañia tucu nú rnaa xi rnaa inzatuꞌ nu nebii rnae xi rnaa huana. Nu cueꞌtse xleta zeꞌe nucuaꞌa tacu nañi, tucuí cada tucu squiñia xleta zeꞌe nu lu diꞌchi cuerpoꞌ beeí nzucu chiquiꞌ huaxi iꞌculubeeí. \v 7 Tucu bee nañi zeꞌe rnaa xi rnaa bichie, stucu nañi rrucu zeꞌe rna xi rnaa uꞌnaꞌ, nu stucu nañi rriuna zeꞌe reca lu xi reca lu bene, nu nañi tacu rnaa xi rna tucu betsiya enu rcuecuꞌ. \v 8 Cada tucu lu dacu bee nañi cuaꞌ rluꞌcu beeí xuꞌcu cuaca beei, nu diꞌchi bee cuaca beeí, nu liñi bee cuaca beeí nchiucuꞌ chiquiꞌ huaxi iꞌculu beeí. Nu bichia si rulaꞌ la tsuxe beeí nú rni beeí: \q1 Santo, santo, santo, \q1 Liꞌinu necanu Paꞌahua Diose, \q1 nu liꞌinu rluꞌcunu ye poder, \q1 Liꞌinu enu neca Diose hasta huaꞌtu, \q1 nu nee, nu nzeꞌtanu. \p \v 9 Cada chenu rluꞌcu bee nañi cuaꞌ ulaꞌna lunu, Liꞌinu enu nzucu lu xleta zeꞌe, Liꞌinu enu nehuañi diqui tiembu, cada chenu rnibeeí bedichiaꞌ nzeꞌca lu cuendaꞌnu nu rdeteꞌbeeí cheꞌtsa lunu, \v 10 che ye lu ala chetaꞌcu bee bene uxu zeꞌe uzuculliqui beella lu Liꞌinu enu nzucu lu xleta zeꞌe, Liꞌinu enu nehuañi diqui tiembu, nu rluꞌcu beella ulaꞌna lunu, nu rricuꞌ beella coronaꞌ beella lunu, rnibeella: \q1 \v 11 Paꞌru Diose liꞌilu riala luꞌcu bee bene ulaꞌna lulu, \q1 nu riala ni bee bene bedichiaꞌ nzeꞌca lulu, \q1 liꞌitsialu rnibiyaꞌlu, \q1 xne liꞌilu urecheꞌlu ye beenú nuꞌ lu iliulabe, \q1 Liꞌilu unibiyaꞌlu nú chuꞌu ye nú nuꞌ, nu nuꞌe. \c 5 \s1 Ichiꞌ nu Cordero \p \v 1 Chenu ulañia liꞌinu nú nzucunu lu xletaꞌnu, nzenenu tucu ichiꞌ yanu chube. Nu neyuꞌchine nu lu diꞌchii nequie letra, nu neyelaꞌe cuna achi sello. \v 2 Nu hora zeꞌe ulañia tucu ángele enu naaqui, enu fuerte rni: \p ―¿Ti riala axi bee sello cuaꞌ nu xaꞌla lu ichiꞌ cuaꞌ? \p \v 3 Pero niꞌ liñibe, nu niꞌ luyuu iliulabe, niꞌ liñi yuu né llela enu riala xaꞌla lu ichiꞌ cuaꞌ, niꞌ para nú lañiꞌ lunú niquie lue. \v 4 Nu Liꞌá chiquiꞌ runaa xne lecati ullela axeꞌche ichiꞌ zeꞌe niꞌ nú alañiꞌlla nú xi nequie lue. \v 5 Chequie tucu bee bene uxu zeꞌe uni lua: \p ―La unaꞌlu. Ubiꞌyacuru nee lañiꞌlu nú ullelala bene enu riala xaꞌla lu ichiꞌ cuaꞌ nu axilla achi sello zeꞌe xne uriꞌilalla ana lu yeene, enu neca xi neca bichie lu familiaꞌ Judá, equie elurnibiyaꞌ nú rluꞌculla nu liꞌilla nzeꞌtalla lu familiaꞌ arre David. \p \v 6 Nu chenu riꞌya ulañia, nú labe elu nzu xleta nú ñia rnaa nú rnaa xi rnaa xletaꞌ arre, zeꞌe nucuaꞌa tacu bee nañi, nu leꞌca zeꞌe nucuaꞌa bee bene uxu, nu elu nucuaꞌa bee bene uxu zeꞌe nzu tucu Cordero, nu huaxi seña nequie cuerpoꞌí chenu unguuti bee bene liꞌí, nu rluꞌcuí achi arta equieí nu achi iꞌculuí. Nu lu achi iꞌculuí nucuaꞌ neca lu achi Espírituꞌ Diose nú xeꞌlanu diqui lu iliulabe. \v 7 Che bene enu neca xi neca Cordero uyabicanu nu unaꞌtsenu ichiꞌ zeꞌe ya bene enu nzucu lu xleta zeꞌe. \v 8 Chenu unaꞌtsenu ichiꞌ nú neyuꞌchi zeꞌe, che dacu bee nañi enu nucuaꞌa axu cueꞌtse xletaꞌnu zeꞌe cuna ye ala chetaꞌcu bee bene uxu zeꞌe utsulliqui beella lunu. Ye beella nzene beella arpa, nu leꞌca nzene beella copa de oro nu liñii xiuꞌu llene nú ñia rlia, nu llenecuaꞌ neca bedichiaꞌ nú rnacuꞌ bee beneꞌ Jesucristo lu Diose. \v 9 Bee bene uxu cuaꞌ rula beella tucu canto cuqui nú rni: \q1 Liꞌilu riala naꞌtselu ichiꞌ cuaꞌ nu axilu sello nú neyelaꞌe, \q1 xne liꞌilu ungutilu lu cuendaꞌru nu cuna rene nú utiꞌchialu udixiulu para nú tsilaꞌa ye bee bene para nú aca beella bee beneꞌ Diose, \q1 nu lecaxi riꞌi tunu xi dialu rni beella o xi familia beella nu xi eyeche nucuaꞌa beella, nu xi nación neca beella. \q1 \v 10 Liꞌilu uriꞌilu nú unga tucunecatse bee bene lu elurnibiyaꞌ nú rluꞌculu nu uriꞌilu nú unga beella \q1 uleꞌya enu sibiꞌ lu Paꞌahua Diose, \q1 nu nibiyaꞌ beella lu iliulabe. \p \v 11 Che chu ulañia nu ubenea chi huaxi bee ángele abenchilaꞌ xleta elu nzucu liꞌinu enu rnibiyaꞌ cuna bee enu nehuañi cuna bee bene uxu. Nu huaxi añi millón neca beella. \v 12 Nu chiquiꞌ fuerte rni beenu: \q1 Benecuaꞌ enu neca xi neca Cordero liꞌinu enu unguti \q1 riala nú luꞌcunu elurnibiyaꞌ, nu eluxene; \q1 nu luꞌcunu elliebacuꞌ nu elunaaqui, nu ulaꞌna, \q1 nu zucuꞌ aya bee bene liꞌinu nu nii bee bene bedichiaꞌ nzeꞌca lunu. \p \v 13 Chequie ubenea chii ye beenú urecheꞌ Diose, beenú nuꞌ liñibe, beenú nuꞌ lu iliulabe, beenú nuꞌ liñi yuu, beenú nuꞌ lu inzatuꞌ, rnibee: \q1 ¡Liꞌinu enu rnibiyaꞌ nzucu lu xleta, nu beneꞌnu \q1 enu neca xi neca Cordero, \q1 liꞌibeenu riala beenu elurnibiyaꞌ, \q1 nu riala nibee bene bedichiaꞌ nzeꞌca lubeenu, \q1 nu ni nzeꞌca bee bene lu cuendaꞌ beenu diqui tiembu, \q1 nu leca xunga laxu nú riꞌi bee bene scua! \p \v 14 Nu uni dacu bee enu nehuañi zeꞌe: \p ―¡Amén! \p Nu ye alachetaꞌcu bee bene uxu zeꞌe utsulliqui beella para nú luꞌcu beella ulaꞌna lunu, Liꞌinu enu leca xunga laxu nú nehuañi. \c 6 \s1 Equie cuendaꞌ achi sello \p \v 1 Che ulañia nú unguxi bene enu neca xi neca Cordero tucu lu achi sello zeꞌe, nu ubenea chi tucu bee nañi zeꞌe, fuerte xi neca chenu rachu beziyuꞌ nu uninu: \p ―¡Utee caꞌa! \p \v 2 Nu che riꞌya nu ulañia nú ulubeꞌlu tucu huayu niquichi zeꞌe, nu enu nchiucuꞌ equieí nuyaꞌ tucu huaꞌtse. Nu ungutiꞌlla tucu corona lunú uriꞌilla ana, nu uchiuꞌulla para nú nze riꞌilla ana. \p \v 3 Chenu unguxi Cordero zeꞌe sello rrucu, che ubenea nú uni enu rrucu nehuañi zeꞌe: \p ―¡Utee caꞌa! \p \v 4 Nu che ulubeꞌlu tucu huayu nelu, nu enu nchiucuꞌ equieí ungutiꞌ tucu espada llene cuna poder para nú liu bee bene nu útisaꞌ bee bene. \p \v 5 Chenu unguxi Cordero zeꞌe sello rriuna, che ubenea nú uni enu rriuna nehuañi zeꞌe: \p ―¡Utee caꞌa! \p Che ulañia nú ulubeꞌlu tucu huayu natsa, nu enu nchiucuꞌ equieí nzene tucu llica beyaꞌ. \v 6 Nu labe dacu bee enu nehuañi zeꞌe ubenea tucu chii enu uni: \p ―Tucu kilo trigo zeca tucu bichia riñaꞌ bene, nu chuna kilo cebada zeca tucu bichia riñaꞌ bee bene, pero la nitilulu aceite cuna viño. \p \v 7 Chenu unguxi Cordero zeꞌe sello tacu, che ubenea nú uni enu tacu nehuañi zeꞌe: \p ―¡Utee caꞌa! \p \v 8 Che ulañia nú ulubeꞌlu tucu huayu nachi lua, nu enu nchiucuꞌ equieí lee eluti, nu enu nzeꞌtanala liꞌí lee ebila. Ungutiꞌ bee nucuaꞌ poder para nú úti bee nucuaꞌ tucu lu tacu parte bee bene iliulabe. Texcuaꞌa beella ati equie nú liunu saꞌbeella, nu texcuaꞌa beella ati ichia biñia, nu elichia, nu úti bee nañi dañi liꞌibeella. \p \v 9 Chenu unguxi Cordero zeꞌe sello ayuꞌ, ulañia eꞌya altar zeꞌe bee espírituꞌ bee bene enu unguti bee benequieꞌ bee enu udixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose nu utsutaꞌ arquiꞌbeella lu stichiaꞌnu. \v 10 Nu fuerte ubixiali beella nú unibeella: \p ―Diose enu rluꞌcu ye poder, liꞌilu enu la luꞌcu dula nu rriꞌilu tucu nú necane, ¿se xala tiembu rleꞌe para nú riꞌilu elu usticiaꞌlu lubee bene enu udiñi liꞌiru lu iliulabe para nú ixiu beella lunú uriꞌinu beella liꞌiru? \p \v 11 Che cada tucu beella ungutiꞌ beella laquie niquichi ungutu beella nu uni Cordero zeꞌe lubeella nú cuaꞌaquiescaꞌ beella lleꞌna tiembu, hasta nú zaꞌ beela saꞌ beella enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, xne rriꞌiscaꞌla nú ati beela bee saꞌ beella tucu nú unguti beella, liꞌibeella enu leꞌca sibiꞌ lu Diose. \p \v 12 Chenu ulañia nú unguxi Cordero zeꞌe sello xuꞌcu, che fuerte uxuu, nu bichia unga natsa xi natsa tucu laquie nú natsahua, nu guu unga neluu xi neluu rene, \v 13 nu bee belaa enu nuꞌ liñibe uzanaꞌ lu yuu iliulabe xi sanaꞌ bee higos nú niyeꞌ nuꞌ lu acaꞌe chenu reca tucu bi fuerte. \v 14 Nu liñibe unitilu xi richi tucu rollo ichiꞌ, nu yebee dañi nu bee yuu nú nchiucuꞌ lu inzatuꞌ ucheꞌe bee luhuareꞌe. \v 15 Che ye bee arre lu iliulabe cuna beelá bee usticia, nu bee enu rnibiyaꞌ lubee sundado, nu bee bene xene, nu bee enu rluꞌcu elurnibiyaꞌ lu yeene, nu bee esclavo, nu bee enu laca esclavo ye beella ucachiꞌlu beella liñi bee yubeꞌ nu liñi bee quielaa nú nuꞌ dañi. \v 16 Nu unibeella lu dañi nu lubee quiee: \p ―Utsaꞌcuꞌhua equieru, nu ucaꞌchiꞌ liꞌiru lu bene enu rnibiyaꞌ nzucu lu xleta nú neca equie, nu lu castiya nú deteꞌ Cordero liꞌiru. \p \v 17 Xne uriñala bichia nú chiquiꞌ deteꞌ Diose castiya bee bene, ¿nu lecati riquiꞌ castiya cuaꞌ? \c 7 \s1 Equie cuendaꞌ 144 mil bee bene Israel enu nequie sello \p \v 1 Chenu ulaxu nú ulañia bee nucuaꞌ, che ulañia tacu bee ángele bee enu nucuaꞌa tacu squiñia iliulabe para nú la zela beenu nú aca bi enu enta dacu squiñia iliulabe, para nú la aca bi lu iliulabe, niꞌ lu inzatuꞌ, niꞌ lu niꞌ tucu bee aca. \v 2 Che ulañia stucu ángele enu nzeꞌta enza rliñi bichia, nzenenu selloꞌ Diose enu nehuañi. Nu che fuerte uni ángele quieꞌ lu dacu bee ángele enu ungutiꞌ poder para nú la riꞌi bee ángele cuaꞌ equiya lu iliulabe nu lu inzatuꞌ: \p \v 3 ―La riꞌihua equiya lu iliulabe, niꞌ lu inzatuꞌ, niꞌ lubee aca, hasta nú laꞌxuru quieꞌeru selloꞌ Dioseꞌru tequiee bee beneꞌnu. \p \v 4 Nu ubenea nú calu neca bee bene Israel enu nequietsia sello tequiee. Nu luye beella, neca ciento cuarenta y cuatro mil bee bene enu nequie sello tequiee. \v 5 Xne chiꞌchiucu mili bee bene enu nzeꞌta \li1 lu familiaꞌ Judá bee enu uquie sello cuaꞌ. \li1 Nu leꞌca chiꞌchiucu mili bee bene enu nzeꞌta lu familiaꞌ Rubén, \li1 nu leꞌca chiꞌchiucu mili bee bene enu nzeꞌta lu familiaꞌ Gad. \li1 \v 6 Nu leꞌca chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Aser, \li1 nu leꞌca chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Neftalí, \li1 nu chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Manasés, \li1 \v 7 nu leꞌca chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Simeón, \li1 nu leꞌca chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Leví, \li1 nu chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Isacar, \li1 \v 8 nu chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Zabulón, \li1 nu chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ José, \li1 nu chiꞌchiucu mili bee enu nzeꞌta lu familiaꞌ Benjamín ye bee familia quieꞌ uquie sello tequie beella. \s1 Huaxi añi bee bene nutu laquie niquichi \p \v 9 Lu zeꞌela ulañia huaxi añi bee bene, enu enta lubee nación nu lubee eyeche, nu bee bene enu enta leta yelu bee familia nu yelu clasiaꞌ dialu rni beella. Nucuaꞌa beella enza lu xletaꞌ bene enu rnibiyaꞌ nu lu Cordero, nu huaxi añi beella hasta nú lecaꞌ ti riꞌi ana lacuꞌ beella, nu nutu beella laquie niquichi, nu nzene beella iñia. \v 10 Ye beella ubixiali beella nu unibeella: \q1 Paꞌru Diose neca enu utsilaꞌa liꞌiru nu nzucunu lu xleta, \q1 nu chiquiꞌ rnibiyaꞌnu cuna Corderoꞌnu. \m \v 11 Nu ye bee ángele enu nucuaꞌa abenchilaꞌ xletaꞌnu cuna ye bee ala chetaꞌcu bee bene uxu nu dacu bee enu nehuañi, nucuaꞌa abenchilaꞌ xletaꞌnu zeꞌe, che utsulliqui bee ángele zeꞌe elu nzucunu hasta nú udiꞌ tiquiee beella lu yuu para nú ni beella bedichiaꞌ nzeꞌca lunu, \v 12 nu uni beenu: \q1 ¡Amén! Liꞌinu enu rluꞌcu ye poder nu juerza \q1 nu elliebacuꞌ nu riala nú luꞌcu bee bene ulaꞌna lunu, \q1 nu zucuꞌ aya bee bene liꞌinu \q1 nu deteꞌ bee bene cheꞌtsa lunu, \q1 nu ni bee bene bedichiaꞌ nzeꞌca lunu, \q1 ye tiembu liꞌinu enu neca Paꞌahua Diose. Amén. \p \v 13 Hora zeꞌe tucu lu alachetaꞌcu bee bene uxu zeꞌe unedichiaꞌ lua: \p ―¿Ti neca bee bene enu nutu laquie niquichi cuaꞌ, nu ca bene beella? \p \v 14 ―Nu ucuaquia, la riꞌá beyaꞌ Detá, liꞌilu nediyaꞌlu. \q1 Che uni nzeꞌe: \p ―Liꞌibeella neca beella bee bene enu chiquiꞌ nehuana ulleꞌca, nu nee nequichiuu xucu beella equie nú utsanaꞌ arquiꞌbeella stula beella, equie cuendaꞌ reneꞌ Corderoꞌ Diose. \p \v 15 ’Enzeꞌe nucuaꞌa beella lu xletaꞌ Diose nú neca equie nu bichia si rulaꞌ sibiꞌ beella liñi indu elu nzucunu, nu liꞌinu enu nzucu lu xleta nú neca equie zeꞌe, nzunu cuna liꞌibeella, nu liꞌinu rriucunu liꞌibeella. \v 16 Nu lecaꞌ bichia nú liaꞌnaꞌ beella, nu bichiꞌ beella, leꞌca la tsiquiaꞌ beꞌbichia liꞌibeella nu niꞌ la aca neleaꞌ zeca beella, \v 17 xne Cordero enu nzu elu nzucu Diose. Liꞌinu biꞌyanu liꞌibeella tucu nú rriucu tucu bene bee sanchi, nu uyaꞌnu liꞌibeella elu rliñi inza nú rliquiꞌ elunehuañi, che Diose ñieꞌe ye inza nú ungunaꞌ beella lubeella. \c 8 \s1 Sello achi \p \v 1 Chenu unguxi Cordero sello achi zeꞌe, che chistete unga liñibe casi arulaꞌ hora. \v 2 Che ulañia achi bee ángele enu nucuaꞌa lu Diose, nu unaꞌtse beenu tucua trompeta tucu beenu. \v 3 Che uriña stucu ángele utsu ruꞌu ecuꞌcu zeꞌe nuyaꞌ icuꞌ nú rduꞌ llene quiendixi nu necacheꞌe oro, che udeteꞌ tucu enu udeteꞌ huaxi quiendixi yanu para nú duꞌnue liñi icuꞌ zeꞌe, nú nzu elu nzu xleta nú neca equie nú rnaa xi rnaa xletaꞌ arre, para nú quienuu llene quiendixi zeꞌe ye bee bedichiaꞌ nú rnacuꞌ bee beneꞌ Diose lu Diose. \v 4 Nu bee llene quiendixi nú uchiuꞌu desde ya ángele cuna bee bedichiaꞌ nú unacuꞌ bee beneꞌ Diose lunu, uriñae hasta lu Diose. \v 5 Che ángele zeꞌe uriche liñi icuꞌ nú riuꞌu quiendixí cuna huaa nú nucuaꞌa ruꞌu ecuꞌcu zeꞌe nu utsiꞌquinu bee huaa zeꞌe lu iliulabe. Nu che unguchu beziyuꞌ, nu ungula, nu uyaꞌla lee, nu unga tucu xuu fuerte. \s1 Bee trompeta \p \v 6 Lu achi bee ángele enu nzene trompeta zeꞌe, utsu tsiñia beella para nú bixia beella trompeta. \p \v 7 Chenu ubixia ángele rluti trompetaꞌnu, che ulaca quiuquiee lu iliulabe nu quiie nú nucha rene, nu ulacae lu iliulabe. Nu casi arliꞌtiꞌ iliulabe ubiqui cuna casi arliꞌtiꞌ bee aca ubiqui. \fig Apocalipsis 8:7|src="KV-050.tif" size="COL" ref="Apocalipsis 8:7" \fig* \p \v 8 Chenu ubixia ángele rrucu trompetaꞌnu che uyecata tucu nú rnaa xi rnaa dañi llene nú rulue xi rulu quii nu uzanaꞌe lu inzatuꞌ nu casi arliꞌtiꞌ inzatuꞌ zeꞌe unga rene. \v 9 Nu unguti casi arliꞌtiꞌ bee nañi enu nehuañi lu inzatuꞌ, nu leꞌca casi arliꞌtiꞌ bee barco nú nucuaꞌa lu inzatuꞌ zeꞌe ulaxu. \p \v 10 Chenu ubixia ángele rriuna trompetaꞌnu, che uyecata tucu belaa llene enu rulu xi rulu tucu antorchia, equie bee chuna parte reꞌcu nú rliñi inza. \v 11 Nu belaa cuaꞌ lee Ajenjo; nu casi arliꞌtiꞌ bee inza iliulabe unga nelaa, nu equie cuendaꞌ bee inza cuaꞌ huaxi bee bene unguti equie nú unga nelaa bee inza cuaꞌ. \p \v 12 Nu chenu ubixia ángele tacu trompetaꞌnu, che unga necabe casi arliꞌtiꞌ bichia, nu leꞌca esquie guu nu leꞌca esquie casi arliꞌtiꞌ bee belaa unga necabe. Nu lunú lá duꞌllieaꞌ bee belaa cuaꞌ che casi arliꞌtiꞌ bichia nú rulu lá chuaꞌa ellieꞌe. \p \v 13 Diquila nú riꞌya bee nucuaꞌ, che ulañia tucu betsiya enu rcuecuꞌ enza liñibe: Nu chiquiꞌ fuerte unii: \p ―¡Cueꞌcuruꞌ, cueꞌcuruꞌ, nu cueꞌcuruꞌ! ¡Bee enu nucuaꞌa lu yuu iliulabe, chenu bixia xuna bee trompeta nú rriꞌi falta nú bixia xuna bee ángele! \c 9 \p \v 1 Chenu ubixia ángele ayuꞌ trompetaꞌnu che ulañia nú uyecata tucu belaa enu enta enza liñibe luyuu iliulabe, nu belaa zeꞌe ungutiꞌ liabe nú xaꞌla ruꞌu tucu iꞌchiu llene nú leca resuna cá neca rquiꞌ. \v 2 Nu chenu uxaꞌla ángele zeꞌe ruꞌu iꞌchiu ebila uchiuꞌu huaxi llene ruꞌe xi xiuꞌu llene liñi tucu horno llene, hasta nú utsacuꞌ bee llenecuaꞌ lu bichia nu lubee bii. \v 3 Leta llene zeꞌe uchiuꞌu bee culucha enu uriꞌchialetse diqui lu iliulabe nu ungutiꞌ beeí poder para nú unga nelachi beeí, xi nelachi bee nañi lliqui. \v 4 Pero lá aluꞌcubeeí permiso nú ariꞌi beei equiya lubee ixixata nu lubee aca nu niꞌ lubee huañi niyeꞌ, sino que riꞌitsia beeí equiya lubee bene enu la nequie selloꞌ Diose tequiee. \v 5 Pero lá atiꞌbeeí permiso nú úti beei bee bene, sino que riꞌitsia beeí nú nehuana zeca bee bene diqui ayuꞌ guu. Nu xi rana elu rutu bee nañilliqui chana elu utubeeí bee bene. \p \v 6 Bee bichia zeꞌe laꞌna bee bene xneca modo atibeella, pero la llelaꞌ beella xneca modo atibeella, niarquiꞌbeella nú atibeella, pero leca modo nú atibeella. \p \v 7 Bee culucha zeꞌe rna beei xi rnaa bee huayu enu nucuaꞌa tsiñiala para nú cha lu xuu, nu equie beei nzucu tucu nú rnaa xi rnaa corona de oro, nu lubeeí rnaa xi rnaa lu bene. \v 8 Nu ichia equie beeí rnaa xi rnaa ichia equie bee unaꞌa, nu laya beeí rnaa xi rnaa laya bichie. \v 9 Diqui latsa beeí nuꞌ tucu nú rnaa xi rnaa icuꞌ, nu cuaca beeí xichi xi xichi chenu riecaxuꞌu huaxi bee huayu cuna aca retaꞌbeeí lu xuu. \v 10 Nu lluanaꞌ beeí rnaa xi rnaa lluanaꞌ bee nañi lliqui, nu lu pundoꞌ lluanaꞌ beeí nzucu xcuchuí nú rutu bee bene nu rriꞌi nú nehuana seca bee bene diqui lu ayuꞌ guu. \v 11 Nu bee culucha zeꞌe nuꞌ tucu enu rnibiyaꞌ lubeeí, nu nzeꞌe neca tucu ángeleꞌ bezeꞌlu, ángele zeꞌe lee Abadón dialu hebreo, nu dialu griego lee ángele zeꞌe Apolión nu bedichiaꞌ cuaꞌ rni enu rlaꞌxulí. \p \v 12 Scua ulaxu primero nú nehuana zeca bee bene, pero neelá enta xiucu nú nehuana zeca bee bene. \p \v 13 Chenu ubixia ángele xuꞌcu trompetaꞌnu, chequie ubenea tucu chi nú uchiuꞌu labe dacu squiñia ecuꞌcu nú necacheꞌ oro nú nchiucuꞌ lu Diose. \v 14 Nu chii zeꞌe nú ubenea uni lu ángele xuꞌcu enu nzene trompeta: \p ―Ulaꞌa dacu bee ángele enu nacaꞌcuu ruꞌu reꞌcu llene nú nuꞌ inza nú lee Eufrates. \p \v 15 Che scua ulaꞌa dacu bee ángele zeꞌe para nú uti bee nzeꞌe casi arliꞌtiꞌ bee bene iliulabe xne para enzeꞌe nucuaꞌa bee ángele zeꞌe para bee bichia nu guu nu lana nú aca bee nucuaꞌ. \v 16 Nu liꞌá ubenea nú calu neca bee sundado, nu neca chiucu ayuꞌu millón bee sondado enu nchiucuꞌ equie bee huayu zeꞌe. \p \v 17 Scua ulañia bee huayu zeꞌe cuna bee sundado enu nchiucuꞌ equie beeí. Nu bee sundado enu nchiucuꞌ equie beeí diqui latsabeei nuꞌ tucu icuꞌ nú neluu, nu azul, nu naachi, nu lluca equie bee huayu zeꞌe rnaa xi rnaa lluca equie bee bechiee nu ruꞌu beeí xiuꞌu quii, nu llene, nu azufre. \v 18 Nu casi arliꞌtiꞌ bee bene iliulabe unguti cuna quii nu llene nu azufre nú xiuꞌu ruꞌu bee huayu zeꞌe. \v 19 Nu cuna poder nú rluꞌcu bee huayu zeꞌe nu cuna ruꞌu beeí nu lu pundoꞌ lluanaꞌ beeí ruuti beeí bee bene nu rriꞌi beeí nú nehuana seca bee bene, xne lu pundoꞌ lluanaꞌ beeí rnaa xi rnaa lluca equie beꞌla. \p \v 20 Pero beelá bee bene enu lá ati, equie cuendaꞌ nú nehuana ulleꞌca beella, lá tsanaꞌ arquiꞌbeella nú uriꞌibeella nú necha neca, nu uluꞌcu beella ulaꞌna lubee benechiquiꞌ nu lubee diose enu necacheꞌ oro, plata, bronce, quiee nu aca, nú la yeꞌe lu, nú la yeneꞌ nu la tsee. \v 21 Nu leꞌca lá tsanaꞌ arquiꞌbeei nú ruuti beei bee bene. Nu la tsanaꞌ arquiꞌbeei nú rduꞌixiu beei bee bene, nu la tsanaꞌ arquiꞌbeei nú rriꞌi beei eluhuexe, cuna nú rriꞌibeei eluhuanaꞌ Leꞌca né tsanaꞌ arquiꞌbeei nú rriꞌi beei eluti, cuna nú rriꞌi beei elu uliñi, cuna nu rriꞌi beei eluhueexe cuna nu rriꞌi beei eluhuanaꞌ. \c 10 \s1 Ángele enu nzene tucu ichiꞌ \p \v 1 Chela ulañia stucu ángele enu chiquiꞌ naaqui, enu nzeꞌta enza liñibe leta xcabe nu equienu nzu tucu litaa. Nu lunu rulusiquiꞌ xi rulu bichia nu cuchiuꞌnu rnaa xi rnaa quii nú sulí luu, \v 2 nu nzenenu tucu ichiꞌ nú neyuꞌchi nu naꞌla lue. Nu utsunu cuchiuꞌnu chube lu inzatuꞌ, nu cuchiuꞌnu chubeca utsunu lu yuu iliulabe. \v 3 Che fuerte urixialinu xi neca chenu rluhua tucu bichiee nu chenu ubixianu che uni achi beziuꞌ. \v 4 Chenu ulaxu nú uni achi beziuꞌ zeꞌe, che nzequieꞌa lunú uni bee beziuꞌ zeꞌe, che ubenea tucu chi nú uni lua desde liñibe, nú uni: \p ―La quieꞌelu lunú uni achi bee beziuꞌ cuaꞌ, xne la yala nú acabiyaꞌ bee bene nucuaꞌ. \p \v 5 Nu ángele enu ulañia nú nzulí lu inzatuꞌ nu luyuu iliulabe uletsanu yanu chube enza liñibe, \v 6 nu uquieꞌe ángele zeꞌe Dioseꞌlla liꞌinu enu neca Diose enu nehuañi, enu urecheꞌ liñibe, nu iliulabe, nu inzatuꞌ nu ye beenú nuꞌ liñibe nu lu iliulabe nu lu inzatuꞌ: \p ―Nu la leaꞌ nú nzu nú aca bee nucuaꞌ. \v 7 Xne bichia chenu bixia ángele achi trompetaꞌnu, bichia zeꞌe aca tucu nú rriꞌi Diose elliebacuꞌ, elliebacuꞌ nú lascaꞌ chulu bee bene tucu nu udixiuleꞌelanu lubee profeta enu sibiꞌ lunu. \p \v 8 Chequie uni zecaꞌla chi nú unila lua desde liñibe, nu uni: \p ―Uquia naꞌtse ichiꞌ nú neyuꞌchi nu naꞌla lu ya ángele enu nzu lu inzatuꞌ nu luyu iliulabe. \p \v 9 Che uyaꞌa elu nzu ángele zeꞌe, nu unia lunu nú liquiꞌnu ichiꞌ nú neyuꞌchi zeꞌe ya nu uninu lua: \p ―Unaꞌtse nu udacue. Nu liñi ruꞌulu tsiꞌlu nú ndixi xi ndixi lliñia, pero chenu lacae xlaꞌculu chiquiꞌ aca nelae. \p \v 10 Chequie unaꞌtsea rollo ichiꞌ zeꞌe ya ángele zeꞌe, nu udacune. Nu ruꞌa utsiꞌa nú ndixi xi ndixi lliñia, pero chenu ulaxu nú udacune utsu nelá xlaꞌcua. \v 11 Chequie uni ángele zeꞌe lua rquiꞌña nú ixiuleꞌe zecalu lubee bene lunú rni Diose nú aca lu huaxi bee nación, nu lubee arre nu lubee eyeche, cuna lubee bene enu rni yelu clasiaꞌ dialu. \c 11 \s1 Chiucu bene enu rixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose \p \v 1 Che ungutia tucu bara nú rtexe nú rnaa xi rnaa etaa. Nu uni tucu chi lua: \p ―Utsuli uquia texe induꞌ Diose nu cuna ecuꞌcu nú nzucu liñi indu zeꞌe, nu ulaꞌcuꞌ calu neca bee bene enu rdeteꞌ ulaꞌna lu Diose liñi indu zeꞌe. \v 2 Pero la texelu labe eleꞌyaꞌ indu zeꞌe xne necane nú udeteꞌla Diose lubee bene enu laca bee bene Israel, nu nibiyaꞌ beei lu eyeche Jerusalén xatse modo nú niarquiꞌ beei diqui chuna lana arulaꞌ. \v 3 Nu liꞌá xeꞌla chiucu bee benea bee enu ni equie cuendaa. Rucu beella utu beella laquie natsa nú nelatsa. Nu liꞌibeella ixiuleꞌe beella stichiaꞌa diqui chuna lana arulaꞌ. \p \v 4 Rucu bee bene cuaꞌ neca rucu bee aca olivo nu rucu bee candelero nú nchiucuꞌ lu Paꞌahua Diose enu rnibiyaꞌ lu iliulabe. \v 5 Tunu nuꞌ bee bene enu niarquiꞌ xi riꞌinu liꞌibeella, ruꞌu beella chiuꞌu quii para nú útibeella bee bene enu rlee lubeella. Scua ati bee bene enu niarquiꞌ xi riꞌinu liꞌibeella. \v 6 Rucu bee bene quieꞌ rluꞌcu poder para nú tsacuꞌ beella liñibe para nula lacaꞌ quiu diqui neca tiembu nú ixiuleꞌe beella Stichiaꞌ Diose lubee bene, nu leꞌca rluꞌcu beella poder para nú riꞌi beella nú aca inza rene, nu leꞌca riꞌi beella nú zeca bee bene huaxi castiya lu iliulabe xalatse tiembu nú niarquiꞌ beella. \p \v 7 Pero chenu ulaxu tiembu nú udixiuleꞌe beella Stichiaꞌ Diose lubee bene, chequie tucu nañi enu necha rnaa nu nelachi chiuꞌu ebila, liñi tucu iꞌchiu llene nú leca resuna ca neca rquiꞌ, nu liunuí liꞌibeella nu riꞌí ana lubeella nu útií liꞌibeella. \v 8 Che yaꞌna cuerpoꞌ beella labe calle Jerusalén elu unguti Jesucristo lu cruse, liꞌinu enu rnibiyaꞌ lubeella, nu eyeche quieꞌ iguale necha nehuañi bee bene xi uhuañi bee bene Sodoma nu Egipto. \v 9 Nu ye clasiaꞌ bee bene enu rni yelu clasiaꞌ dialu, bee enu nzeꞌta lubeelá bee eyeche, nu bee bene enu nzeꞌta stucu bee nación lañiꞌ nú nuxu cuerpoꞌ bee benecuaꞌ labe calle Jerusalén chuna bichia arulaꞌ, nu la zela bee bene enu enta enza istu cuaꞌ nú achiꞌ cuerpoꞌ bee bene zeꞌe. \v 10 Nu bee bene enu nucuaꞌa lu iliulabe chiquiꞌ xilaꞌbeei nú unguti bee benecuaꞌ, nu equie nú chiquiꞌ ñia nzu arquiꞌbeei nú unguti bee benecuaꞌ, lia udeteꞌ beei nú udeteꞌ beei ya saꞌbeei, xne liꞌibeei ulleꞌca beei nú bee benecuaꞌ uriꞌi nú nehuana ulleꞌca beei. \p \v 11 Chenu dete chuna bichia arulaꞌ, riꞌi Diose nú huañi zeca bee bene cuaꞌ nu zetebeella, nu ye bee bene enu lañiꞌ nú aca bee nucuaꞌ chiquiꞌ lliqui beei. \v 12 Chequie hora zeꞌe rucu bee bene zeꞌe ubeneꞌ tucu chi enza liñibe nú uni: \p ―Uquieehua caꞌa. \p Nu che uquie beella liñibe liñi tucu xcabe ante lubee bene enu ulee lubeella. \v 13 Nu hora nú uquie bee benecuaꞌ liñibe unga tucu xuu juerte nu uluquie tucu parte eyeche zeꞌe, nu achi mili bee bene unguti. Nu ye bee bene enu né ati chiquiꞌ ulliqui beei nu unibeei bee bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose enu nzucu liñibe. \p \v 14 Scua udetela chiucu bese nú nehuana ulleꞌca bee bene, pero nee nzeꞌta bese rriuna nú nehuana zeca bee bene. \s1 Equie cuendaꞌ trompeta achi \p \v 15 Chenu ubixia ángele achi trompetaꞌnu, che fuerte ubene bee chii enza liñibe nú uni: \q1 Uriñala bichia nú yaꞌna ye poder nú nuꞌ lu \q1 iliulabe ya Paꞌahua Diose cuna Jesucristo, \q1 nu liꞌinu nibiyaꞌnu ye tiembu nu diqui tiembu, \q1 uni chi zeꞌe. \m \v 16 Nu che ala chetaꞌcu bee bene uxu enu nucuaꞌa lu xleta ante lu Diose, utsulliqui beella lunu, hasta nú udiꞌ tequie beella hasta lu yuu, nu uluꞌcu beella ulaꞌna lunu, \v 17 nu unibeella: \q1 Paꞌru Diose, liꞌilu enu rluꞌcu ye poder, \q1 liꞌilu enu neca Diose nee, nu hasta huaꞌtu nu nzeꞌta, \q1 cheꞌtsalálu xne rlubeꞌlu nú chiquiꞌ rluꞌculu poder, \q1 nu uquixie nú rnibiyaꞌlálu. \q1 \v 18 Bee bene iliulabe ulee, \q1 pero uriñala bichia nú deteꞌlu castiya bee bene, \q1 nu uriñala bichia nú hualulue lu cuendaꞌ bee bene \q1 enu ungutila para nú deteꞌlu lunú riala atiꞌ \q1 bee beneꞌlu bee profeta, \q1 enu sibiꞌ lulu nu bee bene enu uchili arquiꞌ stichiaꞌlu, \q1 uriñala bichia nú bee bene uxu \q1 nu bee bene enu nereꞌneꞌ, \q1 enu rluꞌcu ulaꞌna lulu riala \q1 nú atiꞌbeella lunú riala atiꞌ beella, \q1 nu nitilulu bee bene enu necha rriꞌi lu yuu iliulabe. \q1 Unibeella. \p \v 19 Chenu ulaxu nú uni chii zeꞌe scua, uyaꞌla Induꞌ Diose nú nzucu liñibe, nu unga achee iñia nú nuꞌcheꞌ nú ucuaqui uꞌna Diose hasta huaꞌtu. Che uquixie nú uyaꞌla lee, nu uyene huaxi bee chi nú fuerte, nu uni beziuꞌ, nu uxuu, nu ulaca tucu quiu quiee nú chiquiꞌ fuerte. \c 12 \s1 Unaꞌa nu nañi enu lee dragón \p \v 1 Luzeꞌela uyuꞌu tucu seña llene enza liñibe. Chequie ulubeꞌlu tucu unaꞌa nu vestidoꞌnchu neca bichia nu nzucunchu equie guu, nu equienchu nzucu tucu corona nú necacheꞌ chiꞌchiucu belaa. \v 2 Nu nuꞌ enduꞌ xlaꞌcu unaꞌa cuaꞌ nu chiquiꞌ fuerte rixialinchu equie nú rlachi xlaꞌcunchu nú ala enduꞌnchu. \v 3 Pero unga achee stucu seña liñibe. Nu ulubeꞌlu tucu nañi enu neluu nu nelliqui rnaa lee dragón nu achi lluca quieí, nu chiꞌi arta equieí nu nzucu tucu corona cada tucua lluca equieí. \v 4 Cuna lluanaꞌí utsiꞌquií casi arliꞌtiꞌ bee belaa lu yuu iliulabe. Nu nzuí lu unaꞌa zeꞌe para nú acuí enduꞌnchu chenu alanu. \v 5 Nu unaꞌa zeꞌe unganu tucu enduꞌ niyu, nu liꞌinu rquiꞌña nú nibiyaꞌnu luye bee bene iliulabe, cuna tucu vara nú neca icuꞌ. Nu chenu ungula enduꞌ meꞌ zeꞌe uyetsu xuꞌunu ya naꞌnu, nu uriñanu ante Diose elu nzucu Diose rnibiyaꞌ. \v 6 Nu unaꞌa zeꞌe uyecaxuꞌu nza enza lu yuu achi elu utsucheꞌ Diose tucu luhuare elu zucunchu nu deteꞌ bee bene nú acunchu diqui mil dociento sesenta bichia. \p \v 7 Che unga xuu liñibe, nu arcángel Miguel cuna bee ángeleꞌlla uliunu beella dragón cuna bee ángeleꞌ dragón. \v 8 Pero lá riꞌi bee ángele cuaꞌ ana lubee arcángel Miguel, nu lecaꞌ modo ahuañi beeí liñibe cuna beesaꞌí. \v 9 Nu che scua utsiꞌqui bee ángelꞌ Miguel dragón cuna bee ángeleꞌí lu iliulabe. Dragón cuaꞌ neca beꞌla enu lee serpiente enu nehuañi hasta huaꞌtu enu lee bezeꞌlu nu benechiquiꞌ, enu sequienu ye bee bene iliulabe. \p \v 10 Che ubenea tucu chi fuerte enza liñibe nú rni: \pi1 ―Uriñala bichia nú utsilaꞌa Diose liaꞌahua, nu uriñala elurnibiyaꞌnu, nu nibiyaꞌnu cuna Jesucristo luaꞌahua xne uchiuꞌuchula enu xanabitsi lu cuendaꞌ bee saꞌahua, liꞌi enu la tsuxe nza xanabitsi lu cuendaꞌ bee saꞌahua ante lu Pa Diose bichia si rulaꞌ. \v 11 Nu bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo uriꞌi beella ana equie cuendaꞌ reneꞌ Corderoꞌ Diose nú utiꞌchianu chenu ungutinu, nu cuna nú xneca udixiuleꞌe beella Stichiaꞌ Diose, nu la lliqui beella mase nú atibeella. \v 12 Enzeꞌe ñiatsu arquiꞌ yehua, enu nucuaꞌa liñibe, pero ¡cueꞌ bee bene enu nucuaꞌa lu iliulabe nu lu inzatuꞌ! Xne ulacala bezeꞌlu elu nucuaꞌahua nu chiquiꞌ rlei, xne nediyaꞌlaꞌi nú lleꞌnatsia tiembu nebiyaꞌlai. \p \v 13 Chenu ulañiꞌ dragón zeꞌe nú uzanaꞌí luyuu iliulabe, chequie uyanalaí naꞌ endumeꞌ zeꞌe. \v 14 Nu chequie uzucu chiucu cuaca unaꞌa zeꞌe nu rnaa cuacanchu xi rnaa cuaca bitsiya enu llene, para nú aca cuecuꞌnchu para nú cachiꞌlunchu lu dragón zeꞌe hasta luyuu achi, elu rquiꞌña nú huañinchu durante chuna lana arulaꞌ nu zeꞌe atiꞌnchu nú acunchu. \v 15 Nu ruꞌu dragón zeꞌe uchiuꞌu huaxi inza xi neca tucu reꞌcu para nú uyaꞌ unaꞌa zeꞌe. \v 16 Pero uyaꞌla luyuu nu uguatseꞌ ye inza nu uchiuꞌ ruꞌu dragón zeꞌe luyuu. Scua uriꞌi yuu elietsa lu unaꞌa zeꞌe. \v 17 Che chiquiꞌ ulee dragón lu unaꞌa zeꞌe, nu uyaliunuí beelá bee familiaꞌ unaꞌa zeꞌe, bee enu sucuꞌ Stichiaꞌ Diose nu rixiuleꞌe stichiaꞌ Jesucristo. \c 13 \s1 Chiucu nañi enu necha rnaa \p \v 1 Chequie utsuli dragón zeꞌe ruꞌu inzatuꞌ, nu che ulañia nú uchiuꞌu tucu nañi enu necha rnaa lu inzatuꞌ, nu monstruo leeí nu achi lluca equieí, nu chiꞌi arta equieí nu cada arta equieí nzucu tucu corona, nu equie achi lluca equieí nequie tucu bedichiaꞌ chiꞌquiꞌ nú rni contra Diose. \v 2 Nu monstruo enu ulañia rnaa xi rnaa bichituꞌ, pero cuchiuꞌí rnaa xi rnaa cuchiuꞌ oso nu ruꞌí rnaa xi rnaa ruꞌu bichiee. Chequie dragón enu uya taxu ruꞌu inzatuꞌ, nzeꞌe udeteꞌ poder lu monstruo para nú nibiyaꞌí. \v 3 Chequie tucu lluca equie monstruo zeꞌe ulañia nú chiquiꞌ fuerte nediꞌqui nu rnae xi rna nu atií, pero uyecaꞌí nu ye bee bene iliulabe nzenu arquiꞌ, nu uyanala beella monstruo zeꞌe. \v 4 Nu che uluꞌcu bee bene ulaꞌna lu dragón enu udeteꞌ poder lu monstruo, nu leꞌca uluꞌcu beella ulaꞌna lu monstruo, nu unibeella: \p ―¿Lecati neca tucu nú neca monstruo cuaꞌ, nu lecati aca liunu nucuaꞌ? \p \v 5 Nu leꞌca uluꞌcu monstruo zeꞌe permiso nú uzucuꞌ ayaí liꞌí, nu unií bedichiaꞌ nú necha neca contra Diose. Nu uluꞌcuí poder nú unibiyaꞌí diqui cuarenta y dos guu. \v 6 Nu scua unií bedichiaꞌ nú necha neca contra Diose, cuna lunú leenu nu cuna lu Santuarioꞌnu, nu cuna luye bee enu nucuaꞌa liñibe. \v 7 Nu leꞌca ungutiꞌ monstruo zeꞌe permiso nú liunuí bee beneꞌ Diose nu riꞌi ana lubeella. Nu leꞌca uluꞌcuí poder para nú nibiyaí lu yebee bene, cuna lubee bene enu rni yelu clasiaꞌ dialu, nu lubee bene ye bee eyeche, nu lu yebee nación. \v 8 Nu bee bene iliulabe luꞌcu ulaꞌna lu monstruo cuaꞌ bee enu la nequie nombreꞌ lu libro nú rliquiꞌ elunehuañi hasta ante nú quixie iliulabe, lu libroꞌ Cordero enu unguti lu cruse, equie cuendaꞌ bee bene. \p \v 9 Bee bene enu niarquiꞌ yeneꞌ, ubeneꞌhua. \v 10 Bee bene enu siꞌquisaꞌ niꞌcuꞌ leꞌca rquiꞌña nú cha nzeꞌe niꞌcuꞌ, nu bene enu ruuti bene cuna espada cuna espada ati nzeꞌe. Enzeꞌe bee beneꞌ Diose rquiꞌña nú riquiꞌ beella lunú nzeli arquiꞌ beella Diose, nu la llacaꞌ beella lunú nzeli arquiꞌ beella liꞌinu. \p \v 11 Luzeꞌelá ulañia stucu monstruo enu uchiuꞌu lu yuu iliulabe. Nzucu chiucu arta equieí nu xi rna arta equie sanchi rna arta equieí pero chií enta xi enta chi dragón \v 12 Nu tucu nú rluꞌcu monstruo rluti enu uchiuꞌu lu inzatuꞌ poder, leꞌca mismo poderꞌ monstruo enu uchiuꞌu lu inzatuꞌ rluꞌcuí, nu equie cuendaꞌ poder cuaꞌ uluꞌcu bee bene iliulabe ulaꞌna lu monstro enu uchiuꞌu lu inzatuꞌ, monstruo enu uyecaꞌ lunú unganediꞌqui enu yamero ati. \v 13 Nu monstruo enu uchiuꞌu luyuu iliulabe leꞌca rriꞌi milagro nú chiquiꞌ llene, hasta nú rnibiyaꞌí nú laca quii enza liñibe hasta luyuu iliulabe ante lubee bene iliulabe. \v 14 Scua uzequienuí bee bene iliulabe equie milagro nú uriꞌí ante lu monstruo enu uchiuꞌu lu inzatuꞌ, nu unibiyaꞌ monstruo enu uchiuꞌu lu iliulabe nú recheꞌ bee bene imagenꞌ monstruo zeꞌe enu uchiuꞌu lu inzatuꞌ, monstruo enu né ati añinzuca nú udiꞌquií cuna espada. \v 15 Nu monstruo enu uchiuꞌu luyuu iliulabe uluꞌcuí poder para nú deteꞌí elunehuañiꞌ imagenꞌ monstruo enu urecheꞌ bee bene enu uchiuꞌu lu inzatuꞌ, para nú nii monstruo cuaꞌ nu nibiyaꞌí nú ati ye bee enu la luꞌcu ulaꞌna luí. \v 16 Leꞌca unibiyaꞌí lu monstruo enu uchiuꞌu luyuu iliulabe cuna lu ye bee bene, lubee bene uxu, cuna lubee enduꞌ llaꞌna, cuna lubee bene xene, cuna lubee bene enu seca elitsi, cuna lubee bene enu laca esclavo para nú uyaꞌ beella tucu seña ya beella chube urre tequie beella. \v 17 Nu leca modo tsi bene urre uti bene tunu la uyaꞌ bene señacuaꞌ, nu señacuaꞌ neca nombreꞌ monstruo cuaꞌ nu númeroꞌí. \p \v 18 Caꞌa rquiꞌña nú riꞌi bee bene beyaꞌ, bee bene enu rluꞌcu elliebacuꞌ, lualla cuenda cuna númeroꞌ monstruo cuaꞌ, xne nombreꞌ bene iliulabe neca número cuaꞌ, nu número cuaꞌ neca seicientos sesenta y seis nu cuna número cuaꞌ chiuꞌu nú lee tucu bene lu iliulabe. \c 14 \s1 Cantoꞌ ciento cuarenta y cuatro mil bee bene enu ucañi Diose \p \v 1 Leꞌca ulañia nú nzu Corderoꞌ Diose equie dañi nú lee Sión. Liꞌinu nzununu ciento cuarenta y cuatro mil bee bene, nu yebeella nequie nombreꞌ Cordero cuaꞌ nu cuna nombreꞌ Paꞌnu tequie beella. \v 2 Nu ubenea nú rula enza liñibe xi neca chenu rula rlaca huaxi inza o xi rula chenu rlaca beziuꞌ o xi neca chenu rula huaxi bene huaxi bee arpas. \v 3 Nu ungula beella tucu canto cuqui lu bene enu rnibiyaꞌ nzucu lu xleta ante lu dacu bee enu nehuañi nucuaꞌa zeꞌe nu ante lu ala chetaꞌcu bee bene uxu. Nu lecati unga canto zeꞌe, yetsia lu cuarenta y cuatro mil bee bene enu utsilaꞌa lubee bene iliulabe ungula canto zeꞌe. \v 4 Nu bee niyu cuaꞌ neca bee enu lá riꞌilí eluhuexe, nu uhuañi beella sin nú riꞌibeella dula, nu liꞌibeella neca beella enu nzenala Corderoꞌ Diose catse elu nzanu. Leꞌca liꞌibeella neca beella enu utsilaꞌa lubee bene iliulabe, nu neca beella xi neca primero uꞌna rlu para Diose nu para lu Corderoꞌnu. \v 5 Nu leca xunga uni beella eluquichiaꞌ nu la luꞌcu beella dula lu Diose. \s1 Bee bedichiaꞌ nú uni yuna bee ángele \p \v 6 Che ulañia stucu ángele enu rcuecuꞌ enza liñibe nuyaꞌ bedichiaꞌ nzeꞌca nú leca xunga laxu, para nú ixiuleꞌenue lu ye bee bene enu nucuaꞌa luyuu iliulabe, nu lecaxi riꞌi tunu xi dialu rni beella, nu xi familia neca beella, nu xi eyeche enta beella nu xi nación enta beella. \v 7 Nu che chiquiꞌ fuerte uni ángele zeꞌe: \p ―Ulliquihua Diose, nu uniꞌhua bedichiaꞌ nzeꞌca lunu, xne uriñala hora nú hualunue lu cuendaꞌ bee bene. Uluꞌcuhua ulaꞌna lu enu urecheꞌ iliulabe, liñibe, inzatuꞌ nu elu rliñi bee inza. \p \v 8 Nu che uni stucu ángele zeꞌe: \p ―Unitilula, unitilula eyeche llene Babilonia xne xi neca chenu rduꞌ niqui bee bene saꞌ bene, scua uzequienu eyeche llenecuaꞌ ye bee bene iliulabe para nú riꞌibeei ye clasiaꞌ eluhuexe. \p \v 9 Che chu nzenala stucu ángele rriuna enu fuerte uni: \p ―Tunu nuꞌ tá tucu bene cha luꞌcu ulaꞌna lu monstruo cuaꞌ nu lu imagenꞌí nu zela nú quie señaꞌí tequiee urre ya, \v 10 bene zeꞌe deteꞌ Diose castiya nú chiquiꞌ fuerte, nu chiquiꞌ nehuana zecalla luquii, nu lu azufre ante lubee ángeleꞌ Diose nu ante lu Corderoꞌ Diose. \v 11 Nu leca xunga yala quii elu nehuana zeca bee bene. Nu niꞌ bichia nu niꞌ rulaꞌ la tsulachi bee bene enu luꞌcu ulaꞌna lu monstruo nu lu imagenꞌí enu quiee señaꞌí tequiee. \v 12 Enzeꞌe bee enu neca bee beneꞌ Diose bee enu sucuꞌ stichiaꞌnu nu nzeli arquiꞌ Jesucristo. Rquiꞌña nú riquiꞌ beella lunú xi seca beella. \p \v 13 Che ubenea tucu chi enu uni lua enza liñibe, nu uni: \p ―Uquieꞌe nú nia lulu: “Desde nee nza nzeꞌcae lu cuendaꞌ bee bene enu unguti nu uyali arquiꞌ Jesucristo.” Che uni Espíritu Santo, neli nucuaꞌ, xne nze tsulachila beella equie nú nehuana ulleꞌca beella, xne ye lunú neca nzeꞌca uriꞌibeella rluꞌcu cuenda Diose. \s1 Ulaꞌcu nú aca luyuu iliulabe \p \v 14 Che ulañia tucu xcabe nequichi nu equie xcabe zeꞌe nzucu tucu bene enu rnaa xi rnaa bene enu uxeꞌla Diose lu iliulabe. Nu equiella nzucu tucu corona nú neca oro, nu nzenella tucu sierra nú nelatsa. \v 15 Nu che uchiuꞌu stucu ángele liñi indu nu fuerte uninu lu enu nzucu equie xcabe zeꞌe, nu uninu lulla: \p ―Uduꞌ sierra cuaꞌ leta bee ulaꞌcu nú nuꞌ lu iliulabe, nu uchieꞌcuꞌe, xne necala tiembu para nú yeteꞌ saꞌe. \p \v 16 Nu enu nzucu equie xcabe zeꞌe udeteꞌlla sierraꞌlla luyuu iliulabe, nu che uquieteꞌ saꞌlla ye ulaꞌcu nú nuꞌ lu iliulabe. \p \v 17 Che uchiuꞌu stucu ángele liñi indu nú nzucu liñibe, nu leꞌca nzene ángele zeꞌe tucu sierra nú chiquiꞌ nelatsa. \v 18 Nu che uchiuꞌu stucu ángele ruꞌu ecuꞌcu liñi indu zeꞌe enu rluꞌcu poder lu quii, nu fuerte uni ángele quieꞌ lu ángele enu nzene sierra nú nelatsa zeꞌe: \p ―Uchieꞌcuꞌ bee uva nú nuꞌ lu yuu iliulabe xne unguyeꞌelane. \p \v 19 Che uchiecuꞌ ángele zeꞌe uva lu iliulabe cuna sierra zeꞌe. Nu uduꞌ ángele zeꞌe bee uva liñi tucu tanque llene elu tsiꞌi bee uva. Leꞌca scua neca castiya llene nú xeꞌla Diose nú zeca bee bene. \v 20 Nu ruꞌu eyeche zeꞌe utsiꞌi bee uva zeꞌe nu chenu utsiꞌi bee uva zeꞌe uchiuꞌu rene. Nu rene cuaꞌ uriꞌchia luyuu zeꞌe tucu trecientos kilómetros, nu uliquine aya hasta elu nziꞌqui artaruꞌu tucu huayu. \c 15 \s1 Lu achi bee ángele nu lu achi nú nehuana enta zeca bee bene \p \v 1 Luzeꞌelá ulañia stucu seña nú llene liñibe, tucu seña nú chiquiꞌ uyanu arquia: Ulañia achi bee ángele cuna achi bee castiya nú chiquiꞌ nehuana zeca bee bene, scua neca bee último castiya nú zeca bee bene xne cuna bee nucuaꞌ utsaꞌalu Diose castiya nú zeca bee bene. \p \v 2 Leꞌca ulañia tucu inzatuꞌ nú rna xi rna huana, nú nucha quii. Nu equie zeꞌe nucuaꞌa bee bene enu la luꞌcu ulaꞌna lu monstruo, cuna lu imagenꞌí nu cuna numero nú neca nombreꞌí. Nu nzene beella arpa nú udeteꞌ Diose lubeella nucuaꞌa beella zeꞌe. \v 3 Nu ungula beella canto nú ungula Moisés enu neca beneꞌ Diose nu cuna nú neca cantoꞌ Corderoꞌ Diose, canto zeꞌe rni: \q1 Chiquiꞌ llene nu ñia neca luye nú uriꞌilu, \q1 Liꞌilu necalu Dioseꞌru enu rluꞌcu ye poder. \q1 Ye nú rriꞌilu neca nzeꞌcae, nu neli neca inziuꞌlu, \q1 nu liꞌilu rnibiyaꞌlu luye bee bene iliulabe. \q1 \v 4 ¿Ta bee bene enu la lliqui liꞌilu? \q1 ¿Nu ta bee bene enu la nii bedichiaꞌ nzeꞌca lucuendaꞌlu, \q1 liꞌilu enu neca Dioseꞌru? \q1 Tucutsia liꞌilu necalu enu la luꞌcu dula, \q1 nu ye bee bene iliulabe enta luꞌcu ulaꞌna lulu, \q1 xne ulañilaꞌ bee bene nú neli neca nú rriꞌilu. \q1 Uni canto nú ungula beella lu Diose. \p \v 5 Chenu ulaxu nú ulañia bee nucuaꞌ, che ulañia nú uyaꞌla liñi induꞌ Diose liñibe elu nzucu santuario. \v 6 Nu liñi indu zeꞌe uchiuꞌu achi bee ángele bee enu nuyaꞌ achi bee castiya nú nehuana zeca bee bene. Nu nutu beella laquie niquichi nú rulusiquiꞌ, nu nuꞌ sinchiu nú necacheꞌ oro latsa bee ángele zeꞌe. \v 7 Chequie tucu lu tacu bee enu nehuañi nucuaꞌa elu nzucu Diose, udeteꞌ bee nucuaꞌ lu cada tucu bee ángele tucu copa de oro nú achechicu nuꞌcheꞌ castiya nú deteꞌ Diose lubee bene. Nu liꞌinu necanu enu nehuañi diqui tiembu. \v 8 Nu ache liñi indu zeꞌe uyuꞌu llene lunú reca poderꞌ Diose rriꞌi, nu rulusiquiꞌ lunú neca poderꞌnu. Nu lecati uyuꞌu liñi indu zeꞌe hasta nú laxu zaꞌ achi castiya nú deteꞌ Diose lubee bene, castiya nú nuyaꞌ achi bee ángele zeꞌe liñi bee copa. \c 16 \s1 Achi copa nú nuꞌ castiyaꞌ Diose \p \v 1 Che ubenea tucu chi fuerte nú uni desde liñi indu lu achi bee ángele zeꞌe: \p ―Uquia tiꞌchiahua castiyaꞌ Diose nú nuꞌ liñi achi bee copa cuaꞌ lu iliulabe. \p \v 2 Che uya tiꞌchia ángele rluti nú nuꞌ liñi copaꞌnu luyuu iliulabe. Nu ye bee bene enu nequie señaꞌ monstruo zeꞌe nu uluꞌcu ulaꞌna lu imagenꞌí, uchiuꞌu bee bechuꞌ nú ruchu cuerpoꞌ bee bene zeꞌe, nu necha rnae nu chiquiꞌ rcue. \p \v 3 Nu ángele rrucu utiꞌchianu nú nuꞌ liñi copaꞌnu lu inzatuꞌ. Nu che inza zeꞌe ungae rene nú rna xi rna reneꞌ benenguti, nu ye bee nañi enu nehuañi nuꞌ lu inzatuꞌ unguti. \p \v 4 Chequie utiꞌchia ángele rriuna nú nuꞌ liñi copaꞌnu lubee inza reꞌcu cuna elu rliñi bee inza, nu unga bee inza zeꞌe rene. \v 5 Chequie ubenea nú uni ángele enu rnibiyaꞌ lubee inza: \p ―Diose chiquiꞌ neli rriꞌilu elu ustichiaꞌlu tucu nú necane, liꞌilu enu la luꞌcu niꞌtucu dula, nu liꞌilu necalu Diose hasta huaꞌtu nu hasta nee. \v 6 Xne bee bene iliulabecuaꞌ unguuti beei bee beneꞌlu, nu bee profetaꞌlu nu uriꞌchia reneꞌ beella, enzeꞌe uriꞌilu scua para nú hueꞌbeei rene, ¡nu scua riala nú aca beei! \p \v 7 Nu leꞌca enza ruꞌu ecuꞌcu ubenea tucu chi nú uni: \p ―Neli nú rriꞌilu Diose, xne liꞌilu rluꞌculu ye poder. Nu neli rriꞌilu elu usticiaꞌlu tucu nú rialane. \p \v 8 Nu ángele tacu utiꞌchia nú nuꞌ liñi copaꞌ lubichia, nu che uluꞌcu bichia poder para nú utsiquiꞌ bichia bee bene xi siquiꞌ quii. \v 9 Nu ye beei ubiquibeei lunú chiquiꞌ nelee bichia pero niꞌ scua lá tsanaꞌ arquiꞌbeei stulabeei, nu lá nibeei bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose, aꞌla unibeei bedichiaꞌ chiꞌquiꞌ lunu, lunú nehuana seca beei, nu liꞌinu rnibiyaꞌnu. \p \v 10 Chequie ángele ayuꞌ zeꞌe utiꞌchia nú nuꞌ liñi copaꞌnu elu nzu monstruo enu rnibiyaꞌ, nu che ucabelí luyuu iliulabe nu hasta udacuquieꞌ bee bene zeꞌe luꞌchibeei equie nú chiquiꞌ nehuana seca beei. \v 11 Pero niꞌ scua lá tsanaꞌ arquiꞌbeei lunú necha rriꞌi beei, sino que equie nú chiquiꞌ nehuana ulleꞌca beei nú uricu bechuꞌ cuerpoꞌ beei, aꞌla unibeei bedichiaꞌ chiꞌquiꞌ lu Diose enu nzucu liñibe. \p \v 12 Ángele xuꞌcu utiꞌchianu nú nuꞌ liñi copaꞌnu lu inza reꞌcu llene nú lee Eufrates nu che ubichi inza reꞌcu zeꞌe para nú aca dete bee arre enu nzeꞌta enza rliñi bichia. \p \v 13 Che ulañia nú uchiuꞌu ruꞌu dragón cuna ruꞌu monstruo nu ruꞌu profeta enu sequienu arquiꞌ bee bene, nu uchiuꞌu chuna espíritu nú necha rnaa xi rnaa huaa. \v 14 Yuna espíritucuaꞌ neca espírituꞌ bezeꞌlu, nu rriꞌi bee espíritucuaꞌ milagro nu nza bee espíritu cuaꞌ lu ye bee arre iliulabe para nú quieteꞌsaꞌbeei bee arre nu che liunu beei Diose enu rluꞌcu ye poder, bichia nú riꞌi Diose ana lu ye bee nucuaꞌ. \p \v 15 Chequie uni Jesucristo: \pi1 “Liꞌá nia luhua nú tuꞌnatsia riña, tucu nú tuꞌnatsia rriña huanaꞌ. Nu chiquiꞌ ñia neca lu cuendaꞌ bene enu nzu tsiñala nzuquie liꞌá chenu riña para nú la tuꞌlla xi rtuꞌ tucu bene chenu rlañiꞌ bene liꞌilla nú eꞌcuetulla.” \p \v 16 Chequie uquieteꞌsaꞌ espíritu nú necha rriꞌi zeꞌe ye bee arre enu nucuaꞌa luyuu iliulabe tucu luhuare nú lee Armagedón dialu hebreo. \p \v 17 Nu chequie chu utiꞌchia ángele achi zeꞌe nú nuꞌ liñi copaꞌnu enza lu bi, nu desde liñi indu nú nzucu liñibe elu nzucu enu rnibiyaꞌ ubene tucu chi fuerte enu uni: \p ―Uyalula tucu nú nzu nú aca. \p \v 18 Chequie uyaꞌla lee, nu chiquiꞌ ullichi nú unguchu beziuꞌ, nu unga tucu xuu nú chiquiꞌ fuerte, tucu xuu nú lascaꞌli aca desde chenu uquixie nucuaꞌa bee bene lu iliulabe, xne xuu cuaꞌ neca nú chiquiꞌ máse fuerte unga. \v 19 Nu che uleꞌe eyeche llene zeꞌe chuna pedazo nu uluquie ye bee eyeche lu iliulabe. Nu lá zañiꞌ Diose eyeche llene Babilonia para nú chiquiꞌ fuerte deteꞌnu castiya lubee bene zeꞌe. \v 20 Nu che unitilu ye bee dañi cuna yuu nú netse labe inzatuꞌ. \v 21 Leꞌca ulaca quiu quiee equie bee bene iliulabe nu cada tucu quiu quiee zeꞌe nziꞌi tucu cuarenta kilo, nu che uni bee bene bedichiaꞌ chiꞌquiꞌ lu Diose, equie cuendaꞌ nú nehuana ulleꞌcabeei nú chiquiꞌ ulaca quiuquiee cuaꞌ. \c 17 \s1 Castiya nú zeca unaꞌa huexe \p \v 1 Nu che tucu lu achi bee ángele enu nzene tucu lu achi bee copa zeꞌe, tucu bee ángele cuaꞌ ubeꞌta niꞌlua: \p ―Utee caꞌa para nú lubea lulu castiya nú atiꞌ unaꞌa huexe enu nzucu equie inza añi. \v 2 Liꞌinchu unganchu stuꞌu bee arre lu iliulabe, tucu nú rriꞌi tucu bene enu rteꞌniqui stucu bene, scua uzequienulanchu ye bee bene lu iliulabe equie cuendaꞌ eluhuexe nú rriꞌinchu. \p \v 3 Che equie cuendaꞌ Espíritu Santo unguyaꞌ ángele cuaꞌ liꞌá lu yuu achi, zeꞌe ulañia tucu unaꞌa enu nchiucuꞌ equie tucu monstruo neluu nu diqui tetsuꞌ monstruo zeꞌe nequie huaxi bee bedichiaꞌ chiꞌquiꞌ nú rni contra Diose, nzucu achi lluca equieí nu chiꞌi arta equieí. \v 4 Nu unaꞌa zeꞌe nutunchu tucu laquie nú morado neluu, nu nzucheꞌnchu puro oro nu cuna bee quiee nú ñia rnaa nu perla nú huaxi seca, nu nzenenchu tucu copa de oro nú achee nuꞌhuaxi beenú necha neca nu necha naa rriꞌinchu. \v 5 Nu tequienchu nequie tucu letrero nú lecati riꞌi beyaꞌ xi rni, nu rni bee letra zeꞌe: \q1 “Babilonia, eyeche llenecuaꞌ neca naꞌ bee unaꞌa \q2 huexe nu naꞌ ye beenú necha neca rriꞌi bee bene lu iliulabe.” \m \v 6 Che ulañia nú xuchiꞌ unaꞌa zeꞌe equie cuendaꞌ reneꞌ bee beneꞌ Diose, nu equie cuendaꞌ bee bene enu unguti enu udixiuleꞌe stichiaꞌ Jesucristo. Nu chiquiꞌ uyanu arquia chenu ulañia bee nucuaꞌ. \v 7 Che uni ángele zeꞌe lua: \p ―¿Xinu chiquiꞌ nzenu arquiꞌlu? Liꞌá ixiuleꞌa lulu xi rni equie cuendaꞌ unaꞌa enu ulañiꞌlu nu cuna equie cuendaꞌ monstruo enu nchiucuꞌnchu equie, nu nzucu achi lluca equie nu chiꞌi arta equieí. \v 8 Monstruo zeꞌe enu ulañiꞌlu, nehuañi nzeꞌe hasta huaꞌtu, pero nee la nehuañiaꞌí, pero enta bichia nú chiuꞌu zecaí liñi iꞌchiu llene nú aquie nu lecaꞌ rquiꞌ, ante nú atilií. Nu bee bene enu nucuaꞌa lu yuu iliulabe, bee enu la nzucu ichi nombreꞌ lu libro nú rliquiꞌ elunehuañiꞌ bee bene desde chenu uquixie iliulabe, chenu arquiꞌ beei chenu lañiꞌ beei monstruo zeꞌe enu uhuañi huaꞌtu nula nehuañiaꞌí nee, nu enta bichia nú huañi zecaí. \v 9 Caꞌa rquiꞌña nú luꞌcu bee bene elliebacuꞌ. Achi lluca equie monstruo zeꞌe neca achi dañi nú nzucu unaꞌa zeꞌe equie. \v 10 Nu leꞌca necane achi bee arre. Nu ayuꞌ bee arre zeꞌe udetela nú unibiyaꞌ beei, nu enu neca arre xuꞌcu nzeꞌe neca enu rnibiyaꞌ nee. Nu cheelá nibiyaꞌ enu neca arre achi, pero la nibiyaꞌ nzeꞌe huaxi tiembu. \v 11 Nu monstruo enu uhuañi hasta huaꞌtu nu la nehuañiaꞌ nee, monstruo cuaꞌ aca arre xunu, pero tucu lu achi bee arre cuaꞌ aca arre xunu, chequie chu zeca monstruo cuaꞌ castiya nú leca xunga laxu. \p \v 12 ’Lu chiꞌi arta equie monstruo nú ulañiꞌlu zeꞌe neca lu chiꞌi arre bee enu lascaꞌ nibiyaꞌ. Pero chenu nibiyaꞌ bee arre zeꞌe, la nibiyaꞌ nzeꞌe huaxi tiembu cuna monstruo zeꞌe. \v 13 Nu lu ye chiꞌi bee arre cuaꞌ aca tucunecatse beei nu deteꞌ cuenda beei elu usticia cuna elurnibiyaꞌ nú rluꞌcu beei lu monstruo cuaꞌ. \v 14 Nu liunu bee nucuaꞌ Corderoꞌ Diose, pero riꞌi Cordero ana lubeei, xne liꞌinu necanu enu rnibiyaꞌ lu ye bee enu rnibiyaꞌ nu liꞌinu necanu arre lu ye bee arre. Nu bee bene enu nzu chuꞌ Cordero zeꞌe, liꞌibeella neca beella enu uriꞌi caso Stichiaꞌ Diose. Nu bee bene zeꞌe neca bee beneꞌnu bee enu neli nzenala inziuꞌ Diose. \p \v 15 Leꞌca uni ángele zeꞌe lua: \p ―Bee inza nú ulañiꞌlu elu nzucu unaꞌa huexe, nucuaꞌ neca ye clasiaꞌ bee bene, enu rni urene urene bee dialu, bee bene ye bee luhuare, bee bene diqui lu iliulabe. \v 16 Nu monstruo nu cuna lu chiꞌi arta equieí nú ulañiꞌlu neca bee arre enu lee lu unaꞌa huexe zeꞌe, nu tsanaꞌ arquiꞌ bee nucuaꞌ liꞌinchu, nu tsaꞌna eꞌcuetubeei liꞌinchu, nu acubeei beꞌlaꞌnchu, nu tsiquiꞌbeei liꞌinchu para nú laxu linchu. \v 17 Diose deteꞌ elliebacuꞌ lu chiꞌi bee arre cuaꞌ para nú riꞌibeei tucu nú niarquiꞌ Diose, nu deteꞌ cuenda beei elurnibiyaꞌ nú rluꞌcu beei lu monstruo cuaꞌ, hasta nú yalu tucu nú uni Diose. \v 18 Nu unaꞌa enu ulañiꞌlu, liꞌinchu necanchu eyeche llene nú rnibiyaꞌ lubee arre iliulabe. \c 18 \s1 Unitilu eyeche Babilonia \p \v 1 Chenu ulaxu nú ulañia bee nucuaꞌ, cheela ulañia stucu ángele enu nzeꞌta laca enza liñibe nu chiquiꞌ rluꞌcu ángele quieꞌ poder, nu ellieꞌnu uduꞌllieꞌe diqui lu iliulabe, \v 2 nu chiquiꞌ fuerte uninu: \p ―Unitilula, unitilula eyeche llene Babilonia nu nee necatsiae xi neca niꞌ bee bezeꞌlu, nu leꞌca necatsiae xi neca niꞌ ye clasiaꞌ bee benechiquiꞌ, nu xi neca niꞌ ye bee iñi enu rcuecuꞌ bee enu necha rna xiñia arquiꞌ bee bene. \v 3 Xne xi neca chenu rduꞌniqui saꞌ bee bene, scua uriꞌinu eyeche llene zeꞌe ye bee bene iliulabe para nú riꞌi beei ye clasiaꞌ eluhuexe, nu bee arre enu nucuaꞌa lu yu iliulabe uriꞌi eluhuexe cuna eyeche zeꞌe, nu bee bene enu rriꞌi berexe lu yu iliulabe unga beella xene equie cuendaꞌ ye clasiaꞌ eluhuexe nú reca eyeche zeꞌe. \p \v 4 Luzeꞌelá ubenea stucu chi nú uni enza liñibe: \p ―Uchiuꞌuhua eyeche cuaꞌ, liꞌihua enu neca bee benea para nú la riꞌihua saꞌ bee dula nú rriꞌi bee benecuaꞌ, nu para nú la nehuana zecahua tucu nú nehuana zeca eyeche llenecuaꞌ. \v 5 Xne huaxi añi stula beei nu hasta liñibe riñae, nu la zañiꞌ Diose stulabeei. \v 6 Uriꞌinuhua bee benecuaꞌ tucu nú uriꞌinubeei beelá bee bene, nu uriꞌihua nú ixiubeei chiucu bese másela lunú uriꞌinu beei beelá bee bene, nu uriꞌihua nú chiucu bese másela nehuana zeca beei tucu nú uriꞌinubeei bee bene. \v 7 Uriꞌihua nú nehuana zeca bee bene eyeche llenecuaꞌ nu ucunaꞌhua beei, scua tucu nú ñia nzu arquiꞌbeei uriꞌi beei nú necha neca, nu tucu nú uriꞌi bee eyeche cuaꞌ elliebacuꞌ chenu unii: “Liꞌá nzucuaꞌa caꞌa xi nzucu tucu reyna, laca unaꞌa zaqui, nu leꞌca lecaꞌ bichia nú nehuana zecaa.” \v 8 Nu tucutsia bichia tucutse riña nú nehuana zeca bee bene eyeche cuaꞌ, atibeei, unaꞌbeei, zeca beei biñia, nu bichiꞌ beei, chiquibeei xne chiquiꞌ llene neca poderꞌ Diose nú deteꞌ castiya lubee bene eyeche llene cuaꞌ. \p \v 9 Nu bee arre lu iliulabe bee enu uriꞌi lunú niarquiꞌtsia, bee enu uriꞌi eluhuexe, cuna eyeche llenecuaꞌ, liꞌibeei nehuana zeca beei, nu unaꞌbeei, chenu lañiꞌbeei llene nú riqui eyeche cuaꞌ. \v 10 Nu istu cuaꞌa bee arre cuaꞌ equie nú xiquibeei castiya nú reca eyeche cuaꞌ, nu rnibeei: \p ―¡Cueꞌcurulu, cueꞌcurulu Babilonia, eyeche llene nú chiquiꞌ unga neca equie! Xne terratuinza uriña castiyaꞌlu. \p \v 11 Nu bee bene enu rriꞌi berexe nehuana zeca beei nu unaꞌbeei equie cuendaꞌ eyeche llenecuaꞌ xne lecaꞌ bee bene enu tsi ye nú rutibeei: \v 12 xi neca bee oro, plata, quiee nú ñia rnaa, perla, laquie fiñio, nu laquie seda nú neluu morado, nu ye clasiaꞌ bee aca nú ñia rlia nu ye beenú ungacheꞌ cuna bee aca fiñio, nu beenú ungache bronce, icuꞌ, nu mármol nu marfil. \v 13 Leꞌca esquie lacaꞌ utibeei canela cuna ye clasiaꞌ bee cuanaꞌ nú ñia rlia, lecaꞌ modo utibeei quiendixi, mirra, perfume, aceite de oliva, harina nú fiñio, trigo, uꞌnaꞌ, sanchi, huayu, acareta, nu leꞌca la acaꞌ utibeei bee bene. \v 14 Nu leꞌca nibeei lu eyeche zeꞌe: \p ―¡La luꞌcuaꞌlu ye bee elulleꞌca nú chiquiꞌ uyuꞌu arquiꞌlu, nu ulaxulí ye eluxeneꞌlu cuna ye beenú chiquiꞌ ñia rnaa uluꞌculu! \p \v 15 Bee berexecuaꞌ uriꞌi nú unga xene beei equie cuendaꞌ eyeche llene Babilonia cuaꞌ, istu cuaꞌa beei equie nú xiquibeei castiya nú zeca eyeche cuaꞌ, unaꞌbeei nu nehuana tsu arquiꞌbeei. \v 16 Nu nibeei: \p ―¡Cueꞌ eyeche llene cuaꞌ, cueꞌ eyeche llene cuaꞌ! Elu utsucheꞌe bee bene cuna laquie fiñio, nú neluu nu morado, liꞌibeei enu utsucheꞌ cuna oro, cuna perla cuna quiee nú ñia rnaa. \v 17 ¡Xne terratuinza ulaxu ye bee eluxenecuaꞌ! \p Ye bee bene enu nza liñi barco, cuna ye bee capitánꞌ barco, cuna yebee marinero nu bee bene enu rriꞌi riñaꞌ lu inzatuꞌ, istu ucuaꞌa beei. \v 18 Chenu ulañiꞌbeei llene nú riqui eyeche llene cuaꞌ, che ubixiali beei nú unibeei: \p ―¿Leca xunga ulañiaꞌahua tucu eyeche llene tucu nú neca eyeche quieꞌ? \p \v 19 Nu che uduꞌbeei yubeꞌchaꞌ equie beei nu runaꞌbeei, nú nehuana seca beei, nu unibeei: \p ―¡Cueꞌe! ¡Cueꞌ eyeche llene! Xne equie cuendaꞌ eluxeneꞌe unga xene ye bee bene enu rluꞌcu barco, ¡nu terratuinza ulaxu eyeche cuaꞌ! \p \v 20 Che uyene tucu chii liñibe nú uni: \p ―Pero liꞌihua enu nucuaꞌa liñibe, nu liꞌihua bee beneꞌ Diose, nu liꞌihua bee apóstol nu bee profeta, ñia utsu arquiꞌhua lunú seca eyeche cuaꞌ xne scua rriꞌi Diose elu usticiaꞌnu equie nú uriꞌinu bee bene eyeche cuaꞌ cuna liꞌihua. \p \v 21 Nu tucu ángele enu chiquiꞌ naaqui uletsa tucu quiee llene, nú rnaa xi rnaa quiee molino nu utsiꞌquinue lu inzatuꞌ, nu uninu: \p ―Scua tucu nú chiquiꞌ fuerte utsiꞌquia quiee quieꞌ, scua chiquiꞌ fuerte nehuana zeca eyeche llene Babilonia, nu lecaꞌti lañiꞌ liꞌi stucu bese. \v 22 La yeneaꞌ nú rula bee arpas, niꞌ bee musica, niꞌ flauta, niꞌ bee trompeta bee calle eyeche Babilonia cuaꞌ. Nu niꞌ stucu bee bene lecaꞌ ti rriꞌi riñaꞌ eyeche zeꞌe, nu niꞌ nú xichi bee molino rriꞌi riñaꞌ la yeneaꞌ eyeche zeꞌe. \v 23 Nu lecaꞌ bee bichia nú aca achee nú nuꞌ quii eyeche zeꞌe, nu la chiaꞌ bee bene eyeche llene zeꞌe, niꞌ tsaꞌa chia la riaꞌa beei, niꞌ berexe la riaꞌbeei, añinzuca nú chiquiꞌ neca equie bee berexe eyeche cuaꞌ lu iliulabe huaꞌtu, nu uzequienu eyeche llene cuaꞌ ye bee bene iliulabe cuna elu uliñi. \p \v 24 Nu leꞌca eyeche cuaꞌ udiñi bee bene bee profetaꞌ Diose, cuna bee bene enu nzeli arquiꞌ Diose, no por equie cuendaꞌ eyeche cuaꞌ udiñi bee bene beelá bee bene enu unguti lu iliulabe. \c 19 \p \v 1 Luzeꞌela chenu ulañia nu ubenea bee nucuaꞌ, che fuerte ubenea huaxi bee chi nú uni enza liñibe: \q1 ¡Cheꞌtsa Diose! \q1 Xne equie cuendaꞌnu tsilaꞌa bee bene xne rluꞌcunu poder. \q1 Liꞌinu riala luꞌcu bee bene ulaꞌna lunu nu nii bee bene bedichiaꞌ nzeꞌca lunu. \q1 \v 2 Nu liꞌinu neli neca nú rriꞌinu \q1 nu neli rriꞌinu elu usticiaꞌnu, \q1 nu udeteꞌlanu castiya lu unaꞌa huexe \q1 enu uzequienu arquiꞌ bee bene iliulabe \q1 cuna equie nú necha rriꞌinchu, \q1 nu uriꞌila Diose elu usticiaꞌnu cuna liꞌinchu \q1 para nú ixiunchu nú udiñi bee bene bee beneꞌnu. \p \v 3 Nu ubene zecaa nú uni bee chi zeꞌe: \p ―¡Cheꞌtsala Diose! \q1 Lecaꞌ bichia nú laxu llene nú riqui eyeche cuaꞌ. \p \v 4 Nu ye lu alachetaꞌcu bee bene uxu zeꞌe nu dacu bee enu nehuañi zeꞌe, utsulliqui beella ante lu xleta elu nzucu Diose rnibiyaꞌ para nú luꞌcu beella ulaꞌna lunu, nu unibeella: \p ―¡Cheꞌtsalá Diose! ¡Bee bedichiaꞌ nzeꞌca neca para liꞌinu! \p \v 5 Che ubenea tucu chi enza lu xleta enza nzucu Diose nú uni: \q1 Yehua sia bee bene uxu nu sia bee enduꞌ \q1 uniꞌhua bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose, \q1 liꞌihua enu sibiꞌ lunu, nu rluꞌcu ulaꞌna lunu. \s1 Eluchia Corderoꞌ Diose \p \v 6 Nu ubenea xi neca chenu rni huaxi chi bee bene, urre xi neca chenu rula huaxi inza, urre xi neca chenu rachu huaxi beziyuꞌ, rni: \q1 ¡Cheꞌtsalá Diose! Xne rnibiyaꞌlanu Liꞌinu enu \q1 neca Dioseꞌahua, \q1 nu rluꞌcu ye elurnibiyaꞌ. \q1 \v 7 Ñiatsu arquiaꞌahua, \q1 nu llilaꞌahua nu riala niaꞌahua \q1 bedichiaꞌ nzeꞌca lunu, \q1 xne uriñala bichia nú chia enu neca Corderoꞌ Diose. \q1 Nu enu aca unaꞌnu ñia nzucheꞌla. \q1 \v 8 Nu nutulla laquie fiñio nú necacheꞌ lino nú \q1 lecaxi naa nu rulusiquiꞌ. \m Nu laquie cuaꞌ neca beenú neca nzeꞌca uriꞌi bee beneꞌ Diose. \p \v 9 Chequie uni ángele lua: \p ―Uquieꞌe: “Chiquiꞌ ñia neca lu cuendaꞌ bee bene enu nezeneꞌ lu tsaꞌa Corderoꞌ Diose.” \p Leꞌca uni ángele zeꞌe lua: \p ―Ninguieꞌ neca Stichiaꞌ Diose nú neli neca. \p \v 10 Che utsulliquia lu ángele zeꞌe para nú luꞌcua ulaꞌna lunu, pero uninu lua: \p ―La riꞌilu scua xne necatsia tucu nú necalu, xne necatsia enu sibiꞌ lu Diose, tucu nú rriꞌi beelá bee saꞌlu bee enu neli nzenala stichiaꞌ Jesucristo. Uluꞌcu ulaꞌna lu Diose la riꞌilu scua lua. \p Xne equie cuendaꞌ Jesucristo nzeꞌta bee bedichiaꞌ nú rni bee profeta. \s1 Bene enu nchiucuꞌ huayu niquichi \p \v 11 Che ulañia nú naꞌla liñibe nu ulañia tucu huayu niquichi, nu enu nchiucuꞌ equieí lee enu neli saꞌalu ye nú rni, nu enu neli neca, nu rriꞌinu elu usticiaꞌnu tucu nú necane, nu rriꞌinu xuu tucu nú rialane. \v 12 Nu bee iꞌculunu rulusiquiꞌ xi rulu quii, nu huaxi corona nzucu equienu, nu tucu parte cuerpoꞌnu nequie tucu nombre nú lecati riꞌi beyaꞌ xi rni, tucutsia liꞌinu nediyaꞌnu xi rni nombre cuaꞌ. \v 13 Nu laquie nú nutunu chiquiꞌ nuꞌ rene, nu Stichiaꞌ Diose leenu. \v 14 Nu bee sundadoꞌnu enu nucuaꞌa liñibe nzenala liꞌinu nchiucuꞌ equie bee huayu niquichi, nu nutu bee nzeꞌe laquie fiñio nú niquichi nu leca xinaa. \v 15 Nu ruꞌunu xiuꞌu tucu espada nú chiquiꞌ nelatsa, para nú deteꞌnu castiya bee bene iliulabe, nu cuna bara nú neca hierro nibiyaꞌnu lubee benecuaꞌ. Xi neca chenu rtaꞌ bee bene equie uva para nú tsiꞌi, scua deteꞌnu castiya liꞌibeella, castiya nú nzeꞌta lu Diose, liꞌinu enu rluꞌcu ye poder. \v 16 Nu tetsuꞌ copaꞌnu nu tetsuꞌ cuchiuꞌnu nequie bedichiaꞌ nú rni: “Arre enu rnibiyaꞌ luye bee arre, nu rnibiyaꞌnu luye bee enu rnibiyaꞌnu.” \p \v 17 Che ulañia tucu ángele enu nzu lu bichia, chiquiꞌ fuerte urixialinu, nu ubixianu bee iñi enu rcuecuꞌ liñibe, nu uni ángele cuaꞌ lubeeí: \p ―Utehua nu uyetesaꞌhua elu liquiꞌ Diose huaxi nú acuhua, \v 18 para nú acuhua miꞌ bee arre nu miꞌ bee bene enu rnibiyaꞌ lubee sundado nu miꞌ bee bene enu nelachi, cuna miꞌ bee huayu, cuna miꞌ bee bene enu nchiucuꞌ equie bee huayu, cuna miꞌ ye bee bene, tanto bee bene enu neca esclavo cuna bee bene enu la aca esclavo, cuna miꞌ bee bene uxu cuna miꞌ bee bene enu nereꞌneꞌ. \p \v 19 Che ulañia monstruo cuna bee arre lu iliulabe cuna bee sundadoꞌ beei neyeteꞌsaꞌla beei para nú liunubeei liꞌinu enu nchiucuꞌ equie huayu niquichi cuna bee sundadoꞌnu. \v 20 Pero che unaꞌtse beenu monstruo zeꞌe cuna profeta enu uzequienu arquiꞌ bee bene, enu uriꞌi milagro ante lu monstruo zeꞌe. Nu equie cuendaꞌ milagro zeꞌe uzequienu profeta cuaꞌ arquiꞌ bee bene enu uzela uquie señaꞌ monstruo cuaꞌ, nu uluꞌcu beei ulaꞌna lu imagenꞌ monstruo cuaꞌ. Nu profeta enu uzequienu arquiꞌ bee bene cuna monstruo cuaꞌ rucuaa bee nucuaꞌ utsiꞌqui nehuañi beenu lu eyela elu nuꞌ quii nu azufre. \v 21 Nu cuna ye beelá bee bene enu uzucuꞌ nú uni monstruo cuaꞌ, unguti beei cuna espada nú uchiuꞌu ruꞌu bene enu nchiucuꞌ equie huayu zeꞌe, nu ye clasiaꞌ bee iñi zeꞌe udacubeeí miꞌ bee nucuaꞌ hasta nú ubelaꞌbeeí. \c 20 \s1 Tucu mili lana \p \v 1 Chequie ulañia nú enta laca tucu ángele enza liñibe nu nzenenu liave ebila, nu leꞌca nzenenu tucu cadena llene. \v 2 Nu unaꞌtse ángele zeꞌe dragón enu neca serpiente huaꞌtu lee bezeꞌlu nu benechiquiꞌ ullicaꞌcuu ángele zeꞌe liꞌi cuna cadena diqui neca tucu mili lana. \v 3 Che utsiꞌqui ángele cuaꞌ bezeꞌlu ebila nu utsacuꞌtaꞌnu ruꞌu ebila zeꞌe para nu la chiuaꞌ bezeꞌlu zequienu arquiꞌ bee bene iliulabe hasta nú zaꞌ tucu mili lana, che chiuꞌu zecai ebila lleꞌna tiembu. \p \v 4 Nu ulañia bee xleta nú rnaa xi rnaa xletaꞌ arre, lu xleta zeꞌe nucuaꞌa bee bene enu ungutiꞌ poder para nú lualue lu cuendaꞌ bee bene. Leꞌca ulañia espírituꞌ bee bene enu uchiecuꞌ bee bene lluca equie, equie nú udixiuleꞌe beella Stichiaꞌ Diose nu cuna equie cuendaꞌ Jesucristo. Nu liꞌibeella né luꞌcu beella ulaꞌna lu monstruo zeꞌe niꞌlu imagenꞌí nu lá zela beella nú aquie señaꞌ monstruo zeꞌe tequie beella urre yabeella. Nu ulañia nú uhuañi zeca beella lu eluti stucu bese, nu unibiyaꞌ beella cuna Jesucristo tucu mili lana. \v 5 Bese quieꞌ neca bese rluti nú uhuañi bee benenguti, pero texcuaꞌa bee benenguti la huañi hasta nú yalu tucu mili lana zeꞌe. \v 6 ¡Nza nzeꞌcae equie cuendaꞌ bee bene enu rluti huañi zeca lu eluti! Liꞌibeella lecaꞌ xinaa beella ante Diose, nu la atiaꞌ beella bese rrucu sino que liꞌibeella aca beella uleꞌyaꞌ Diose cuna Jesucristo nu nibiyaꞌ beella cuna liꞌinu lu tucu mili lana. \p \v 7 Chenu uzaꞌla tucu mili lana, che laꞌa zeca bezeꞌlu ebila elu netsei, \v 8 para nú zequienui arquiꞌ ye bee bene iliulabe. Zequienui arquiꞌ Gog cuna Magog, para nú quieteꞌsaꞌ beella bee beneꞌ beella nu rriꞌibeella xuu. Nu chiquiꞌ huaxi neca beella xi huaxi eyuxi ruꞌu inzatuꞌ. \p \v 9 Nu nzeꞌta bee benequieꞌ enza huaxi bee luhuare, nu yeteꞌsaꞌbeei abenchilaꞌ elu nucuaꞌa bee beneꞌ Diose, cuna abenchilaꞌ eyeche nú chiquiꞌ secanu. Pero desde liñibe xeꞌla Diose quii para nú chiquilixu ye bee benecuaꞌ. \v 10 Nu bezeꞌlu enu uzequienu liꞌibeei uyuꞌu luquii elu nuꞌ azufre, elu leꞌca netsela monstruo cuna profeta enu uzequienu bee bene, nu zeꞌe lecaꞌ bichia nú chiuꞌu beei, nu chiquiꞌ zeca beei castiya nú leca xunga laxu bichia si rulaꞌ. \s1 Rualu Diose lu cuendaꞌ bee bene \p \v 11 Che ulañia tucu xleta nú rnaa xi rnaa xletaꞌ arre, llenee nu niquichi. Nu lu xleta zeꞌe nzucu tucu enu nzucu. Nu ante lu nzeꞌe ulaxulí iliulabe nu liñibe. \v 12 Che ulañia nú ante lu xleta elu nzucu Diose, zeꞌe nucuaꞌa bee bene enu uhuañi lu eluti bee bene uxu cuna bee enu meꞌe. Nu uyaꞌla lubee libro nú nequie nombreꞌ beella, nu leꞌca uyaꞌla lu stucu libro nú nequie nombreꞌ bee bene enu huañi liñibe. Che ulualu Diose lucuendaꞌ bee benenguti zeꞌe, lunú xi uriꞌi cada tucu beella nequie lu libro zeꞌe. \v 13 Inzatuꞌ udeteꞌ cuendae bee bene enu unguti lue, leꞌca esquie eluti udeteꞌ cuendae ye bee bene enu unguti, uriña bee benequieꞌ lu Diose para nú lualunue lu cuendaꞌ cada tucu beei lunú xi uriꞌibeei. \v 14 Che eluti, nu luhuareꞌ bee benenguti, rucuaa bee nucuaꞌ uyuꞌu luquii, lu quii cuaꞌ neca eluti rrucuꞌ bee bene. \v 15 Nu luquii zeꞌe uyuꞌu bee bene enu la nzucu ichi nombreꞌ lu libro nú rliquiꞌ elunehuañiꞌ bee bene. \c 21 \s1 Liñibe cuqui nu iliulabe cuqui \p \v 1 Chenu ulaxu nú ulañia bee nucuaꞌ, che ulañia tucu liñibe cuqui nu tucu iliulabe cuqui, xne liñibe cuna luyuu iliulabe nú ungacheꞌ chenu uquixie iliulabe quieꞌ ulaxuli bee nucuaꞌ cuna inzatuꞌ. \v 2 Nu ulañia Jerusalén nú necuqui eyeche llene nú neca stene Diose nzeꞌta laca enza liñibe elu nzucu Diose. Nzucheꞌe xi nzucheꞌ tucu unaꞌa enu nzula nú chiaa cuna bene enu chialla. \v 3 Nu fuerte ubenea tucu chi enza nzu xletaꞌ Diose, nú uni: \p ―Nehuañila Diose leta bee bene. Liꞌinu huañinu cuna liꞌibeella, nu liꞌibeella aca beella bee beneꞌnu, nu liꞌinu nzunu cuna liꞌibeella nu liꞌinu acanu Dioseꞌ beella. \v 4 Nu liꞌinu ñieꞌenu ye inza nú ungunaꞌ beella lubeella, nu la atiaꞌbeella nu la unaꞌbeella, nu la nehuanaꞌ tsu arquiꞌbeella nu la nehuanaꞌ zeca beella, xne ye beenú nehuana ulleꞌca beella udetela bee nucuaꞌ. \p \v 5 Nu enu nzucu lu xleta zeꞌe uni: \p ―Ye beenú rriaꞌa necuqui neca bee. \p Leꞌca uninu lua: \p ―Uquieꞌe bee bedichiaꞌ quieꞌ, xne bee bedichiaꞌ quieꞌ neli necane nu riala nú chili arquiꞌ bee benene. \p \v 6 Nu leꞌca uninu lua: \p ―Ungala beenú riala nú aca. Liꞌá neca xi neca letra A nu Z xne tucutsia liꞌá rnibiyaꞌa hasta chenu uquixie iliulabe nu diqui tiembu. Nu bene enu rrebichiꞌ liꞌá detea inza nú rliñi elu rliñi inza nú rliquiꞌ elunehuañiꞌ bene hueꞌlla nu lia hueꞌllae. \v 7 Bene enu riꞌi ana lu dula, liꞌilla atiꞌlla ye bee nucuaꞌ. Nu liꞌá aca Dioseꞌlla nu liꞌilla acalla endua. \v 8 Pero bee bene enu xiqui tsutaꞌ arquiꞌ lunú nzeli arquiꞌ liꞌá, nu bee enu la chili arquiꞌ liꞌá, nu bee bene enu riuꞌ arquiꞌ riꞌi puro beenú necha neca, nu bee bene enu ruuti bee bene, nu bee bene enu rriꞌi eluhuexe, nu bee bene enu rriꞌi elu uliñi, nu bee bene enu rluꞌcu ulaꞌna lubee nú seca beei nú neca diose, nu ye bee bene enu rni eluquichiaꞌ liꞌibeei riala chuꞌubeei lu quii elu riqui azufre nu quii zeꞌe neca eluti rrucu. \s1 Jerusalén cuqui \p \v 9 Chequie tucu lu achi bee ángele zeꞌe bee enu nzene achi bee copa nú achechicu nuꞌcheꞌ achi bee último castiya nú zeca bee bene, tucu bee ángele zeꞌe ubeꞌta elu nzua, nu uninu lua: \p ―Utee ne lubea lulu novia enu chiaa Corderoꞌ Diose. \p \v 10 Nu equie cuendaꞌ Espíritu Santo unguyaꞌ ángele cuaꞌ liꞌá equie tucu dañi llene, nú ayaa. Zeꞌe ulubeꞌnu lua Jerusalén eyeche llene nú neca steneꞌ Diose nzeꞌta lacae liñibe elu nzucu Diose. \v 11 Nu rulu eyeche zeꞌe cuna ellieꞌ Diose. Nu ellieꞌe zeꞌe rulu xi rulu ellieꞌ tucu quiee nú chiquiꞌ huaxi seca nú lee jaspe, nu achee xi achee huana. \v 12 Nu abenchilaꞌ eyeche zeꞌe nuꞌ tucu muralla nú llene nu aya nu nuyaꞌe chiꞌchiucu puerta, nu cada tucu ruꞌu puerta cuaꞌ nzucu tucu ángele, nu cada ruꞌu bee puerta cuaꞌ nequie nombre nú xneca lee chiꞌchiucu grupo bee bene Israel. \v 13 Nu rluꞌcune chuna puerta enza rliñi bichia, nu xuna bee nchiucuꞌ enza ratseꞌ bichia, nu leꞌca chuna bee puerta cuaꞌ nchiucuꞌ enza norte, nu xunane nchiucuꞌ enza sur. \v 14 Nu simiendoꞌ muralla zeꞌe necacheꞌ chiꞌchiucu quiee. Nu lubee quiee zeꞌe nequie nombreꞌ zaꞌ chiꞌchiucu bee apóstolꞌ Corderoꞌ Diose. \p \v 15 Nu ángele enu uni lua nzene tucu vara nú neca oro para nú texenu eyeche zeꞌe, cuna puertaꞌe nu cuna murallaꞌe. \v 16 Nu cuadrado eyeche zeꞌe, nu tucu nú stuñii leꞌca esquie xexee. Nu ángele zeꞌe utexene cuna baraꞌnu nú necacheꞌ oro, nu medidaꞌ eyeche zeꞌe neca chiucu mili chiucu ayuꞌu kilometro nú stuñii, nu xexee, nu cuna nú ayane. \v 17 Che chu utexenu muralla zeꞌe, nu neruꞌcue sesenta y cuatro metros tucu nú neca medida nú rtexe bene iliulabe, scua utexe ángele zeꞌe. \p \v 18 Nu muralla zeꞌe necacheꞌ quiee nú lee jaspe, nu eyeche zeꞌe necacheꞌ puro oro, xi neca tucu huana nú leca xinaa. \v 19 Nu bee quiee nú necacheꞌ simienduꞌ muralla zeꞌe nzucheꞌe cuna huaxi clasiaꞌ bee quiee fiñio nú huaxi seca. \li1 Nu quiee rluti nzucheꞌ cuna quiee nú lee jaspe, \li1 nu quiee rrucu nzucheꞌ cuna quiee nú lee zafiro, \li1 nu quiee rriuna nzucheꞌ cuna quiee nú lee ágata, \li1 nu quiee tacu nzucheꞌ cuna quiee nú lee esmeralda. \li1 \v 20 Nu quiee ayuꞌ nzucheꞌ cuna quiee nú lee ónice, \li1 nu quiee xuꞌcu nzucheꞌ cuna quiee nú lee cornalina, \li1 nu quiee achi nzucheꞌ cuna quiee nú lee crisólito, \li1 nu quiee xunu nzucheꞌ cuna quiee nú lee berilo, \li1 nu quiee quieꞌ nzucheꞌ cuna quiee nú lee topacio, \li1 nu quiee chiꞌi nzucheꞌ cuna quiee nú lee crisoprasa, \li1 nu quiee chetuꞌcu nzucheꞌ cuna quiee nú lee jacinto, \li1 nu quiee chiꞌchiucu nzucheꞌ cuna quiee nú lee amatista. \b \p \v 21 Nu ye lu chiꞌchiucu bee puertaꞌ eyeche zeꞌe necacheꞌ bee cuna chiꞌchiucu perla, cada perla necacheꞌ tucu puerta. Nu calle nú rdete labe eyeche zeꞌe necacheꞌe puro oro, xi achee tucu vidrio nú rlañiꞌ bene tucu lue nu hasta stucu lue. \p \v 22 Niꞌ tucu indu né lañia eyeche zeꞌe, xne Paꞌahua Diose enu rluꞌcu ye poder cuna Corderoꞌnu liꞌibeenu neca beenu indu eyeche zeꞌe. \v 23 Nu eyeche zeꞌe la quiꞌñia nú duꞌllieꞌe bichia niꞌ guu, xne ellieꞌ Diose nu ellieꞌ Corderoꞌnu neca nú rduꞌllieꞌe eyeche zeꞌe. \v 24 Ye bee bene lu iliulabe bee enu utsilaꞌala huañi lu ellieꞌe cuaꞌ, nu bee arre lu iliulabe quieꞌ riñayuu beella bee elu nzeꞌca nú ñia neca eyeche cuaꞌ. \v 25 Bee puerta eyeche cuaꞌ leca xunga yacueꞌe, nu zeꞌe leca xunga chuꞌu rulaꞌ. \v 26 Ye bee elu nzeꞌca nú ñia neca uriꞌi bee bene iliulabe riña eyeche cuaꞌ. \v 27 Pero leca xunga riña bichia nú chuꞌu nú necha neca eyeche cuaꞌ, leꞌca la chuꞌu bee bene enu rriꞌi nú necha neca cuna bee bene enu sequienu, sino que chuꞌutsia bee bene enu nzucu ichi nombreꞌ lu libro nú nzene Corderoꞌ Diose elu nzucu ichi nombreꞌ bee bene enu luꞌcu elunehuañi, bee bene cuaꞌtsia chuꞌu eyeche cuaꞌ. \c 22 \p \v 1 Leꞌca ulubeꞌ ángele zeꞌe lua tucu reꞌcu nú rliquiꞌ inza nú nehuañi bee bene nú rulu siquiꞌ xi rulu tucu huana. Inza zeꞌe xiuꞌu elu nzucu Diose lu xletaꞌnu nu Corderoꞌnu. \v 2 Nu rdete reꞌcucua labe calle nú rdete labe eyeche zeꞌe. Nu rucuchu reꞌcu zeꞌe nzucu aca nú rliquiꞌ elu nehuañiꞌ bee bene, nú rliquiꞌ chiꞌchiucu clasiaꞌ ndixi, nu cada guu rliquiꞌi yelu clasiaꞌ dixi. Nu lecaꞌ aca cuaꞌ sibiꞌ para nú rriꞌi yeca bee bene iliulabe. \v 3 Zeꞌe lecaꞌ beenú necha neca, Diose nu Corderoꞌnu cuaꞌa beella lu xletaꞌ beella eyeche zeꞌe, nu bee beneꞌnu luꞌcu ulaꞌna lunu. \v 4 Nu zeꞌe lañiꞌ beella Diose, nu nequie nombreꞌnu tequiee beella. \v 5 Zeꞌe la chuaꞌ rulaꞌ nu la quiꞌñiaꞌ bee bene quii nu niꞌ ellieꞌ bichia xne Paꞌahua Diose duꞌllieꞌe zeꞌe, nu zeꞌe nibiyaꞌ beella cuna liꞌinu diqui tiembu. \s1 La leaꞌ nzeꞌta zeca Jesucristo stucu bese \p \v 6 Che uni ángele zeꞌe lua: \p ―Bee bedichiaꞌ quieꞌ neca bee bedichiaꞌ nú neli neca nu riala nú chili arquiꞌ bee benene. Nu Diose Paꞌahua enu rdeteꞌ bedichiaꞌ lubee profeta para nú nibeella lubee bene, Liꞌinu uxeꞌlanu ángeleꞌnu para nú lubeꞌ ángele cuaꞌ lubee beneꞌnu lunú yamero nzeꞌta nú aca. \p \v 7 Nu Jesucristo uni: \pi1 ―Yamero nzela ¡Ñia neca lu cuendaꞌ bee bene enu rriꞌi caso Stichiaꞌ Diose nú nequie lu libro quieꞌ nu rixiuleꞌe nú xi nzu aca! \p \v 8 Liꞌá Juan, ulañia nu ubenea bee nucuaꞌ, nu chenu ulaxu nú ubenea nu ulañia bee nucuaꞌ, che utsulliquia para nú luꞌcua ulaꞌna lu ángele enu ulubeꞌ bee nucuaꞌ lua. \v 9 Pero uni ángele cuaꞌ lua: \p ―La riꞌilu scua. Xne liꞌá cuna liꞌilu iguale sibiꞌa lu Diose, cuna bee profeta nu cuna bee bene enu rriꞌi caso nú nequie lu libro quieꞌ. Enzeꞌe uluꞌcu ulaꞌna lu Diose. \p \v 10 Leꞌca uni ángele zeꞌe lua. \p ―La tsacuꞌ arquiꞌhua bee bedichiaꞌ nú nzeꞌta lu libro quieꞌ, bee bedichiaꞌ nú rixiuleꞌe nú xi enta aca, xne yamerotsia nzeꞌta beenú aca. \v 11 Uzela nú riꞌila bee bene enu necha rriꞌi lunú necha rriꞌi beei, nu bee bene enu necha nehuañi huañilaꞌbeei lunú necha nehuañibeei lunú la zibiꞌ rriꞌi beei. Pero bee bene enu rriꞌi tucu nú rialane rquiꞌña nú cheriꞌilálla tucu nú riala riꞌilla, nu bee bene enu nehuañi tucu nú niarquiꞌ Diose rquiꞌña nú chenalalálla nú huañilla tucu nú niarquiꞌnu. \p \v 12 Jesucristo uni: \pi1 ―La leaꞌ nú nzela zecaa nu nzelayua nú liquia lu cada tucuhua lunú uriꞌi cada tucuhua. \v 13 Liꞌá neca xi neca letra A nu letra Z. Letra nú rquixie alfabeto, nu rlaxue, xne tucutsia liꞌá rnibiyaꞌa desde chenu uquixie iliulabe nu ye tiembu. \p \v 14 Ñia neca lu cuendaꞌ bee bene enu neca xi neca nú uquieela xucu equie nú rriꞌi caso beella Stichiaꞌ Diose, para nú nuꞌ modo chuꞌu beella enza ruꞌu puerta eyeche zeꞌe nu para nú nuꞌ modo nú acu beella indixi nú rayu lu aca nú rliquiꞌ elunehuañiꞌ bee bene. \v 15 Nu eleꞌyaꞌ eyeche zeꞌe riaꞌna bee bene enu riuꞌ arquiꞌ riꞌi puro beenú necha neca, bee uliñi, bee bene enu rriꞌi eluhuexe, bee bene enu ruutisaꞌ, bee bene enu rluꞌcu ulaꞌna lubeenú seca bee bene nú neca diose, nu ye bee bene enu riuꞌ arquiꞌ nii eluquichiaꞌ nu sequienu arquiꞌ bee bene. \pi1 \v 16 ―Liꞌá, Jesuse, uxeꞌla ángelea luhua para nú ixiuleꞌenu ye bee nucuaꞌ luhua para nú leꞌca ixiuleꞌehuane lu ye bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌá. Liꞌá neca mero lliꞌñi aca tuxie David, leta bee familiaꞌlla nzela. Nu liꞌá neca xi neca lucero enu rliñi silaꞌ \p \v 17 Espíritu Santo cuna enu neca noviaꞌ Corderoꞌ Diose rni: \p ―Utee. \p Nu bene enu rieneꞌ nú rni bee nucuaꞌ scua rnilla: \p ―Utee. \p Titse bee enu rrebichiꞌ, yeꞌta nzeꞌe, nu enu niarquiꞌ nuꞌ modo nú hueꞌ nzeꞌe inza nú rliquiꞌ elunehuañi sin nu ixiu nzeꞌe. \p \v 18 Ye bee bene enu rieneꞌ bedichiaꞌ nú nequie lu libro quieꞌ lunú nzeꞌta aca, liꞌá nia luhua nú tunu nuꞌ tucu bene enu sucuꞌ equie saꞌla bedichiaꞌ lunú nequie lu ichiꞌ quieꞌ, leꞌca scua zucuꞌ equie saꞌla Diose castiya nú zeca bene zeꞌe lunú nequie lu libro quieꞌ. \v 19 Leꞌca esquie tunu nuꞌ bene enu axi bee bedichiaꞌ nú nequie lu libro quieꞌ lunú nzeꞌta aca, leꞌca axi Diose nú rialalla lu aca nú rliquiꞌ elu nehuañi nú rni lu libro quieꞌ, nu leꞌca la chuꞌu bene zeꞌe eyecheꞌ Diose elu rni lu libro quieꞌ. \p \v 20 Enu nediyaꞌ nú neli ye bee nucuaꞌ, rni: \p ―Neli nú la leaꞌ nzela. Scua acane niarquia. \p ¡Detá Jesucristo, utee! \p \v 21 Jesucristo riꞌi nú cha nzeꞌcae lu cuendaꞌ yehua. \p Amén.