\id HEB Heb Lachixio Zapotec USFM output from Final pdf Aug 2010 \h Hebreos \toc1 Carta para bee bene hebreo \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt1 Carta para bee bene hebreo \c 1 \s1 Ubeꞌta Lliꞌñi Diose uni stichiaꞌnu luaꞌahua \p \v 1 Tiembu huaꞌtu uni Diose lubee beneꞌahua enu udetela huaxi bese nu huaxi forma uni Diose lubeella scua, equie cuendaꞌ bee profeta. \v 2 Pero tiembu quieꞌ unila Diose luaꞌahua equie cuendaꞌ lliꞌñinu. Diose urecheꞌ yebee nú nuꞌ lu iliulabe cuna liñibe equie cuendaꞌ lliꞌñinu. Nu udeteꞌnu yebee nucuaꞌ lu lliꞌñinu. \v 3 Liꞌinu enu neca ellieꞌ Diose nú chiquiꞌ ñia rnaa, nu liꞌinu rnanu tucu nú rna Diose, liꞌinu rriꞌinu nú la nitilu iliulabe cuna yebee nú nuꞌlue equie cuendaꞌ stichiaꞌnu nú chiquiꞌ rluꞌcu poder. Chenu ulaxu nú ulleꞌcanu yebee lunú nzu zecanu para nú lecaxi naꞌahua nu la luꞌcuaꞌahua dula, chequie uzucunu cueꞌtse Paꞌnu Diose chube liñibe, liꞌinu enu rluꞌcu ye nú rnibiyaꞌ. \s1 Máse neca equie lliꞌñi Diose luquela bee ángele \p \v 4 Nu scua máse neca equie Jesucristo luquela bee ángele, xne liꞌinu necanu lliꞌñi eꞌcu Diose. \v 5 Xne leca xunga uni Diose lu niꞌtucu bee ángele: \q1 Liꞌilu necalu lliꞌñia, \q1 nu desde nee lubea nú liꞌilu necalu lliꞌñia. \m Nu leꞌca né ni Diose lu niꞌtucu bee ángele: \q1 Liꞌá neca paꞌlu, \q1 nu liꞌilu necalu lliꞌñia. \m \v 6 Pero chenu uxeꞌla Diose lliꞌñi eꞌcunu lu iliulabe, che uninu: \q1 Yebee ángelea, luꞌcu ulaꞌna lu Lliꞌñia. \m \v 7 Nu chenu uni Diose equie cuendaꞌ bee ángele, uninu: \q1 Liꞌá riꞌa nú neca bee ángelea xi neca bi, \q1 nu leꞌca riꞌá nú aca beenu xi neca quii. \m \v 8 Pero equie cuendaꞌ lliꞌñinu, uninu: \q1 Liꞌilu necalu Diose. \q1 Nu lunú rnibiyaꞌlu leca xunga laxu; \q1 nu ye tiembu rnibiyaꞌlu tucu nú rialane. \q1 \v 9 Riuꞌ arquiꞌlu beenú neca nzeꞌca nu rana arquiꞌlu beenú necha neca, \q1 enzeꞌe ucañila Diose liꞌilu, liꞌinu enu neca Dioseꞌlu, \q1 nu rriꞌinu nú masescaꞌlá ñia nzu arquiꞌlu, \q1 luquela bee ángelea. \m \v 10 Leꞌca uninu: \q1 Liꞌilu enu rnibiyaꞌ, \q1 nu chenu uquixie yeene liꞌilu urecheꞌlu iliulabe, \q1 cuna liñibe nu yebeenú nuꞌ lue. \q1 \v 11 Yebee nucuaꞌ nitilu. \q1 Pero liꞌilu, leca xunga laxu nú nehuañilu. \q1 Ye bee nucuaꞌ laxu, xi rlaxu laquie. \q1 \v 12 Nu quichilu bee xi rquichi bene laquie, \q1 nu cheꞌelu bee xi xeꞌe bene xucu bene. \q1 Pero liꞌilu leca xunga riña bichia nú cheꞌe nú xa necalu, \q1 nu leca xunga laxu nú nehuañilu. \m \v 13 Diose leca xunga uni lu niꞌtucu bee ángele: \q1 Uzucu cueꞌtsea chube, \q1 hasta nú riꞌá nú nibiyaꞌlu lu ye bee enu rle lulu. \m \v 14 Xne ye bee ángele necatsia beenu espíritu enu sibiꞌ lu Diose, nu uxeꞌla Diose beenu para nú riꞌi beenu elietsa lubee bene enu luꞌcu elunehuañi nú leca xunga laxu. \c 2 \s1 La tsanaꞌ arquiaꞌahua bedichiaꞌ nú tsilaꞌahua \p \v 1 Enzeꞌe, rquiꞌña nú riꞌi casoꞌahua nu zucuaꞌahua Stichiaꞌ Diose nú ubeneꞌlaꞌahua para nú la tsanaꞌ arquiaꞌahua stichiaꞌnu nú nzenalaꞌlaꞌahua. \v 2 Xne scua tucu nú uyalu ye Stichiaꞌ Diose nú uni bee ángele tiembu huaꞌtu enzeꞌe bee bene enu la zucuꞌ stichiaꞌnu bee enu rluꞌcu dula, yala bee nzeꞌe castiya nú riala zeca bee nzeꞌe. \v 3 Nu, ¿xneca tsilaꞌahua lu castiya cuaꞌ, tunu leꞌca nuaꞌahua la zucuꞌahua Stichiaꞌ Diose, nú rixiuleꞌe nú xneca tsilaꞌahua? Nu leꞌca liꞌi Jesucristo udixiuleꞌe equie nú xneca tsilaꞌahua hasta huaꞌtu nu bee bene enu ubeneꞌ bee bedichiaꞌ cuaꞌ, liꞌibeella udixiuleꞌe beellae luaꞌahua. \v 4 Nu scua tucu nú ungutiꞌlaꞌ cada tucu bene Espíritu Santo tucu nú niarquiꞌ Diose nu equie cuendaꞌ seña, nu bee milagro nu cuna ye beenú nzenu arquiꞌ bee bene scua ulubeꞌ Diose nú neli bee bedichiaꞌ cuaꞌ. \s1 Equie cuendaꞌ Jesucristo riña bee bene liñibe \p \v 5 Diose la deteꞌ elurnibiyaꞌ lubee ángele para nú nibiyaꞌ beenu elu luꞌcuaꞌahua stucu elu nehuañi nú necuqui neca nú rniru luhua. \v 6 Xne tucu luhuare Stichiaꞌ Diose nuꞌ tucu enu uni: \q1 Diose, ¿ti neca bene iliulabe para nú elluꞌcuꞌ arquiꞌlu liꞌilla? \q1 ¿Nu ti neca lliꞌñi bene iliulabe nú nzenu arquiꞌlu? \q1 ¿equie cuendaꞌlla? \q1 \v 7 Tucu tiembu nú uriꞌilu nú menula unga neca equienu luquela bee ángele, \q1 pero cheelá uriꞌilu nú neca equienu, nu udeteꞌlu elurnibiyaꞌ lunu \q1 para nú nibiyaꞌnu lu ye beenú urecheꞌlu; \q1 \v 8 nu uzelalu nú nibiyaꞌnu lu yeene. \m Chenu udeteꞌlu elurnibiyaꞌ lunu para nú nibiyaꞌnu lu yeene, lecaxi nú la nibiyaꞌnu lu, añinzuca nú lá lañiaꞌahua nú ye nú rnibiyaꞌnu lu. \v 9 Pero nediyaꞌahua nú uyuꞌu tucu tiembu nú Jesucristo unganu menola luquela bee ángele. Pero nee liꞌinu rluꞌculanu elurnibiyaꞌ, nu rluꞌcu bee bene ulaꞌna lunu equie nú nehuana ulleꞌcanu chenu ungutinu equie stula yebee bene, nu ungae scua xne seca Diose liaꞌahua. \p \v 10 Diose urecheꞌ ye beenú nuꞌ nu liꞌinu rnibiyaꞌnu lu yeene nu liꞌinu niarquiꞌnu nú huaxi bee bene chuꞌu liñibe. Enzeꞌe equie nú nehuana ulleꞌca Jesucristo utsaꞌalunu Stichiaꞌ Diose, nu equie cuendaꞌ liꞌitsianu nuꞌ modo tsilaꞌahua. \v 11 Bee bene enu la luꞌcu dula ante Diose, equie cuendaꞌ Jesucristo lecaꞌ xi ná beella. Nu sia Jesucristo nu bee bene enu la luꞌcuaꞌ dula equie cuendaꞌnu, nu tucutsia Diose neca paꞌ beella. Enzeꞌe la tuꞌ Jesucristo nú rninu nú necaꞌahua bichinu. \v 12 Tucu nú nequie tucu luguare lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose elu rni: \q1 Liꞌá ixiuleꞌa lubee bichiaa equie cuendaꞌlu, \q1 nu chenu yieteꞌsaꞌ beella che ula beella canto lulu nú rni nú neca equielu. \m \v 13 Leꞌca uninu: \q1 Nzutaꞌ arquia nú Diose riꞌi elietsa lua. \q1 Caꞌa nzunua bee bene enu uliquiꞌ Diose lua. \p \v 14 Lunú necacheꞌ bee bene rene nu beꞌla, leꞌca scua unga Jesucristo chenu ubeꞌtanu lu iliulabe ungutinu, nu equie cuendaꞌ nú ungutinu uriꞌinu ana lu elurnibiyaꞌ nú rluꞌcu bezeꞌlu lu eluti. \v 15 Scua uriꞌinu para nú tsilaꞌanu bee bene lunú xiqui bee bene eluti, bee bene enu diqui tiembu nehuañi nu xiqui eluti tucu nú xiqui bene patronꞌlla. \v 16 Xne lá yeꞌta Jesucristo lu iliulabe para nú riꞌinu elietsa lubee ángele sino que ubeꞌtanu lu iliulabe para nú riꞌinu elietsa lubee bene enu nzeli arquiꞌ tucu nú uyalí arquiꞌ Abraham Diose. \v 17 Enzeꞌe unganu tucu nú neca bene lu iliulabe para nú unganu uleꞌya enu máse neca equie lu Diose, uleꞌya enu neli ruaꞌa arquiꞌ bee bene nu sucuꞌnu Stichiaꞌ Diose nu scua udixiunu stula bee bene. \v 18 Nu lunú leꞌca nehuana ulleꞌcanu, nu ulaꞌna bezeꞌlu nú xa modo la zucuꞌnu Stichiaꞌ Diose, pero lá riꞌi ana lunu, enzeꞌe recanu rriꞌinu elietsa lubee bene enu rlaꞌna bezeꞌlu nú xa modo riꞌi dula. \c 3 \s1 Másela neca equie Jesucristo lu Moisés \p \v 1 Enzeꞌe bee saꞌa liꞌihua bee enu necala bee beneꞌ Diose liꞌihua bee enu ucañilanu, para nú acahua bee lliꞌñinu, la zañiꞌhua nú Jesucristo neca uleꞌya enu máse neca equie enu nzeli arquiaꞌahua, liꞌinu enu uxeꞌla Diose lu iliulabe. \v 2 Xne Jesucristo neli uzucuꞌ Stichiaꞌ Diose nu liꞌinu enu ucañi Diose para nú zibiꞌnu lu Diose, tucu nú uzucuꞌ Moisés Stichiaꞌ Diose nu uzibiꞌ Moisés lubee bene Israel. \v 3 Pero máse riala zucuꞌ aya bene Jesucristo luquela Moisés, xi neca lu cuendaꞌ tucu bene enu rrecheꞌ niꞌi nú máse sucuꞌ aya bee bene liꞌilla luquela niꞌi. \v 4 Ye bee niꞌi nuꞌ tucu bene enu urecheꞌe, pero Diose urecheꞌ yebee nú nuꞌ lu iliulabe. \v 5 Nu uzucuꞌ Moisés Stichiaꞌ Diose, nu uzibiꞌlla lu Diose chenu udeteꞌlla stichia Diose lubee bene Israel para nú ixiuleꞌella lubee bene Israel lunú xi aca. \v 6 Pero Jesucristo neca lliꞌñi Diose nu rnibiyaꞌnu lu yebee beneꞌ Diose. Nu liaꞌahua necaꞌahua beneꞌ Diose, tunu la tsanaꞌ arquiaꞌahua nú nzeli arquiaꞌahua liꞌinu, nu ñia tsu arquiaꞌahua hasta bichia nú riña zeca Jesucristo stucu bese. \s1 La aca nzitihua \p \v 7 Enzeꞌe tucu nú rni Espíritu Santo: \q1 Tunu yeneꞌhua Stichiaꞌ Diose bichia quieꞌ. \fig Hebreos 3:7|src="CN01993B.TIF" size="COL" ref="Hebreos 3:7" \fig* \q1 \v 8 La riꞌi nzitihua arquiꞌhua tucu nú uriꞌi bee beneꞌahua enu udetela chenu lá zucuꞌ beella Stichiaꞌ Diose, \q1 nu udeteꞌ beella preu liꞌinu, \q1 chenu udete beella lu yuu achi. \q1 \v 9 Zeꞌe lá zucuꞌ bee beneꞌhua enu udetela Stichiaꞌ Diose, \q1 añinzuca nú ulañiꞌ beella bee milagro nú uriꞌinu lubeella, \q2 diqui chiuꞌa lana lu yuu achi. \q1 \v 10 Enzeꞌe ulee Diose lubee bene zeꞌe, \q1 nu uninu: “Yelu elliebacuꞌ rriꞌi beella, \q2 nu niꞌ la laꞌna beella nú riꞌi beella beyaꞌ nú xi niarquia nú riꞌi beella.” \q1 \v 11 Scua uriꞌi beella nú ule Diose nu che uninu tucutsia bese, \q1 nú niꞌ tucu beella la riña beella lu yuu elu ucuaqui uꞌna Diose lubeella nú tsulachi beella. \p \v 12 Enzeꞌe, bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo ubiꞌyahua liꞌihua para nú la chuꞌu elliebacuꞌ nú necha neca arquiꞌ tá tucuhua nu che riꞌi nucuaꞌ nú la chiliaꞌ arquiꞌhua Diose. Nu che tsanaꞌ arquiꞌhua Diose liꞌinu enu nehuañi. \v 13 Mejora cada bichia uduꞌhua ana arquiꞌ saꞌhua, diqui nú nuꞌ tiempo nihua lu saꞌhua xne canu enta bichia nú riꞌi dula ana luhua, nu che la zucuaꞌhua Stichiaꞌ Diose. \v 14 Xne tunu necaꞌlaꞌahua bee beneꞌ Jesucristo, diqui tiempu rquiꞌña nú tsutaꞌ arquiaꞌahua lunú nzeli arquiaꞌahua liꞌinu tucu nú uchili arquiaꞌahua liꞌinu chenu uchili inza arquiaꞌahua liꞌinu. \p \v 15 Tucu nú unila lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose nú rni: \q2 Tunu rieneꞌhua Stichiaꞌ Diose bichia quieꞌ, \q2 la riꞌi nzitihua arquiꞌhua tucu nú unga nziti bee \q2 bene enu lá zucuꞌ stichiaꞌnu huaꞌtu. \m \v 16 Neequie, ¿ta bee bene enu lá zucuꞌ Stichiaꞌ Diose añinzuca nú ubeneꞌ beella nú uninu? ¿Xieꞌ lanú bee bene Israel enu ulua Moisés Egipto beella la? \v 17 ¿Nu xieꞌ lanu leꞌca liꞌibeella neca enu ule Diose lu diquiꞌ chiuꞌa lana, nu liꞌibeella enu uriꞌi dula nu unguti beella lu yuu achi la? \v 18 ¿Xieꞌ lanú leꞌca liꞌibeella enu uni Diose nú leca xunga riñabeella lu yuu elu ucuaqui unꞌna Diose nú tsulachi beella xne né zucuꞌ beella stichiaꞌnu la? \v 19 Scua rriaꞌahua beyaꞌ nú né riñabeella lu yuu elu ucuaqui uꞌna Diose nú tsulachi beella xne lá chili arquiꞌbeella nú uni Diose lubeella. \c 4 \p \v 1 Enzeꞌe, tucu nú ucuaqui uꞌnala Diose luaꞌahua nú liquiꞌnu luaꞌahua yuu elu tsulachiaꞌahua, rquiꞌña nú biꞌyahua, xne lequie nú mase nú unilanu scua luaꞌahua canu nuꞌ ta tucuꞌahua la riꞌi ana riña zeꞌe. \v 2 Xne liꞌiru ubeneꞌlaꞌru bee bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Diose tucu nú ubeneꞌlaꞌ beella, pero liꞌibeella lia xleꞌe ubeneꞌ beella bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Diose, xne lá chili arquiꞌ beellae. \v 3 Pero liaꞌahua enu nzelíla arquiaꞌahua Stichiaꞌ Diose, rluꞌculaꞌahua elu tsulachiaꞌahua, pero bee bene enu la chili arquiꞌ liꞌinu, uninu lubeella: \q1 Equie nú uriꞌi beella nú ulea enzeꞌe uriꞌilá elliebacuꞌ, \q1 nú la zela riña beella luguare elu tsulachi beella. \m Nu hasta chenu urecheꞌ Diose iliulabe che ulaꞌxunu uriꞌinu riñaꞌnu. \v 4 Tucu nú rni tucu luhuare lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose, equie cuendaꞌ bichia nú sulachi bee bene: \q1 Nu chenu ulaxu urecheꞌ Diose iliulabe che bichia achi utsulachinu. \m \v 5 Nu leꞌca uninu: \q1 Leca xunga chuꞌu bichia nú riñahua elu tsulachihua. \m \v 6 Bee bene enu rlutilá ubeneꞌ Stichiaꞌ Diose, lá luꞌcu beella elu tsulachi beella, xne lá zucuꞌ beella Stichiaꞌ Diose, pero nuꞌscaꞌ bee bene enu rriꞌi falta nú luꞌcu elu tsulachi. \v 7 Enzeꞌe chenu udete huaxi lana, che uliquiaꞌla Diose stucu bichia nu bichia zeꞌe neca nee. Nu scua tucu nú uniꞌlaꞌahua. Nú arre David unilla tucu parte lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose: \q1 Tunu yeneꞌhua Stichiaꞌ Diose nee bichia quieꞌ, \q1 uriꞌi casuhua stichiaꞌnu. \m \v 8 Xne tunu equie cuendaꞌ Josué uluꞌcu bee bene Israel elu tsulachi beella, lá aniaꞌ Diose equie cuendaꞌ stucu bichia che. \v 9 Enzeꞌe hasta nee bichia quieꞌ nuꞌscaꞌ luhuare elu tsulachi bee beneꞌ Diose. \v 10 Xne bee bene enu udeteꞌla Diose nú tsulachi, tsulachi beella equie cuendaꞌ riñaꞌ nú rriꞌi beella, tucu nú utsulachi Diose chenu ulaxu urecheꞌnu iliulabe. \p \v 11 Enzeꞌe rquiꞌña nú duaꞌahua ana arquiꞌsaꞌahua para nú luꞌcuaꞌahua elu tsulachiaꞌahua, para nú lecati riꞌi tucu nú uriꞌi bee bene enu lá chili arquiꞌ Stichiaꞌ Diose. \v 12 Xne Stichiaꞌ Diose nehuañine nu rluꞌcune poder. Máse ratseꞌe arquiꞌ bee bene luquela nú ratseꞌ tucu espada nú nechiuꞌu rucu ruꞌu, nu ratseꞌe hasta arquiꞌ bee bene cuna Espírituꞌ bene nu hasta aquié liñi artaꞌ bene, nu equie cuendaꞌ Stichiaꞌ Diose rriꞌi bene beyaꞌ tanú neca nzeꞌca nu tanú la neca nzeꞌca rriꞌilla. \fig Hebreos 4:12|src="LB00279B.TIF" size="COL" ref="Hebreos 4:12" \fig* \v 13 Ye nú urecheꞌ Diose la aꞌchiꞌ necane ante lunu, xne ye nú riꞌyanu, nu lu liꞌinu deteꞌahua cuenda lu ye lunú uriaꞌahua. \s1 Jesucristo neca uleꞌya enu máse neca equie \p \v 14 Enzeꞌe lunú rluꞌculaꞌahua tucu uleꞌya enu máse rnibiyaꞌ, nu liꞌinu necanu Jesucristo lliꞌñi Diose enu nzucu liñibe, rquiꞌña nú nzutaꞌ arquiaꞌahua lunú nzeli arquiaꞌahua liꞌinu. \v 15 Xne Jesucristo enu neca uleꞌya enu máse neca equie luaꞌahua, liꞌinu recanu rriꞌinu elietsa luaꞌahua para nú la riꞌi dula ana luaꞌahua. Xne leꞌca liꞌinu chiquiꞌ huaxi nú nehuana ulleꞌcanu iguale tucu nú nehuana seꞌcaꞌahua, pero liꞌinu leca xunga uriꞌinu dula. \v 16 Enzeꞌe, la chenu arquiaꞌahua nuꞌ modo chebicaꞌahua nacuaꞌahua lu Diose enu seca liaꞌahua, para nú huaꞌa arquiꞌnu liaꞌahua. Nu equie nú secanu liaꞌahua, liꞌinu riꞌinu elietsa luaꞌahua, hora nú niarquiaꞌahua nú ti riꞌi elietsa luaꞌahua. \c 5 \p \v 1 Yebee bene enu reca uleꞌya enu máse rnibiyaꞌ lu beelá bee uleꞌya, Diose rcañi liꞌilla leta bee bene para nú nacuꞌlla lu Diose equie cuendaꞌ bee bene, nu yalla rdeteꞌ cuenda bee bene uꞌna para nú deteꞌllae lu Diose cuna bee nañi enu rquiꞌña nú ati equie cuendaꞌ stula bee bene. \v 2 Nu lunú neca uleꞌya cuaꞌ bene nediyaꞌlla lunú xa seca bee bene. Enzeꞌe rluꞌculla paciencia bee bene enu la riꞌibeyaꞌ lunú rriꞌi, nu cuna bee bene enu rriꞌi dula ana lu. \v 3 Nu lunú leꞌca nuꞌ chenu rriꞌi uleꞌyacuaꞌ dula enzeꞌe leꞌca riñilla tucu nañi xi neca uꞌna lu Diose equie cuendaꞌ stulalla, tucu nú rriꞌilla lu cuendaꞌ stula bee bene. \v 4 Nu lecati enu aca eꞌcu uleꞌya enu máse rnibiyaꞌ lubeelá bee uleꞌya lunú niarquiꞌtsialla sino que Diose neca enu rcañi liꞌilla tucu nú ucañinu Aarón. \v 5 Leꞌca scua unga lu cuendaꞌ Jesucristo, lá ninu nú a acanu uleꞌya enu máse neca equie luaꞌahua, sino que Diose ucañi liꞌinu chenu uni Diose: \q1 Liꞌilu necalu lliꞌñia, \q1 nu desde nee lubea lubee bene nú liꞌilu necalu lliꞌñia. \m \v 6 Leꞌca rni stucu luguare lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose equie cuendaꞌnu: \q1 Liꞌilu necalu uleꞌya diqui tiembu, \q1 tucu nú unga Melquisedec uleꞌya. \m \v 7 Chenu ubeꞌta Jesucristo lu iliulabe quieꞌ, chiquiꞌ ungunaꞌnu nu juerte unacuꞌnu lu Diose enu reca tsilaꞌa liꞌinu lu eluti. Che uriꞌi caso Diose liꞌinu nu uriꞌi Diose elietsaꞌnu para nú tsalunu Stichiaꞌ Diose. \v 8 Mase nú lliꞌñi Diose necanu pero uzucuꞌnu nú rni Diose mase nú nehuana ulleꞌcanu. \v 9 Nu lunú neli uriꞌinu tucu nú niarquiꞌ Diose nú riꞌinu, enzeꞌe equie cuendaꞌ liꞌinu leca xunga laxu nú silaꞌa Diose bee bene enu sucuꞌ nú rninu. \v 10 Nu Diose neca enu ucañi liꞌinu para nú acanu uleꞌya enu máse neca equie tucu nú unga Melquisedec uleꞌya enu unga neca equie. \s1 Rquiꞌña nú tsutaꞌla arquiꞌ bene lunú nzeli arquiꞌ bene Diose \p \v 11 Huaxiscaꞌlá nú rquiꞌña nia luhua equie cuendaꞌ bee nucuaꞌ, pero chiquiꞌ neriñaꞌ nú ixiuleꞌa luhua xa niarquia equie nú chabeꞌ rriꞌihua beyaꞌ. \v 12 Huaꞌtulila nuꞌluhua Stichiaꞌ Diose, neequie hasta rialala nú seteꞌlahua bee bene Stichiaꞌ Diose pero liꞌihua rquiꞌñiascaꞌhua enu zeteꞌ zeca liꞌihua Stichiaꞌ Diose nú ungalahua. Liꞌihua secahua xi seca tucu enduꞌ meꞌ enu rueꞌ puro chiꞌ enu lacascaꞌ acu ye nú acu. \v 13 Nu yebee enu neca xi neca enduꞌmeꞌ enu rueꞌ chiꞌ la aca bee nzeꞌe riꞌi nzeꞌca bee nzeꞌe beyaꞌ xi rni Stichiaꞌ Diose. \v 14 Pero bee bene enu másela rriꞌi beyaꞌ Stichiaꞌ Diose, liꞌibeella neca beella xi neca bee enu racula ye nú racu. Xne rriꞌilabeella beyaꞌ tá nú neca nzeꞌca nu ta nú necha neca. \c 6 \p \v 1 Enzeꞌe rquiꞌña nú laꞌnaꞌlaꞌahua nú chululaꞌahua stichiaꞌ Jesucristo nu la yala nú benchilaꞌahua lubeenú uzeteꞌahua huaꞌtu. Ñialá nú riaꞌahua scua, luhuare nú zeteꞌtsiahua xneca modo tsanaꞌ arquiaꞌahua lunú necha neca uriaꞌahua huaꞌtu, urre nú xneca chili arquiaꞌahua Diose, \v 2 urre xneca rinza bee bene, urre xneca ricuꞌ bene yalla equie stucu bene, urre xneca riꞌi Diose nú huañi zeca bee bene enu unguti, urre xneca hualu Diose lu cuendaꞌ bee bene chenu riña bichia nú deteꞌ bee bene cuenda lu Diose. \v 3 Chiquiꞌ ñiascaꞌlá nú nze acaꞌláꞌahua stichiaꞌnu tunu scua niarquiꞌ Diose nú acane. \p \v 4 Xne bee bene enu recala Stichiaꞌ Diose nu nediyaꞌlaꞌ lunú nuꞌ liñibe, nu nediyaꞌlaꞌ beella xneca neca Espíritu Santo, \v 5 nu uriꞌilahua beyaꞌ nú ñia neca Stichiaꞌ Diose nu nediyaꞌlaꞌhua xneca nibiyaꞌ Diose, \v 6 nu che la niaꞌ arquiꞌbeella chili arquiꞌbeella bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo, liꞌibeella chiquiꞌ neriñaꞌ nú chenala zeca beella inziuꞌ Diose, xne neca xi neca nú rquieꞌe zeca beella Jesucristo lliꞌñi Diose lu cruse stucu bese para nú zeꞌta bee bene liꞌinu. \v 7 Bee bene neca xi neca yuu nú ratse ye inza quiu lu, nu tunu chiquiꞌ ñia unguyuꞌ nú unguyuꞌ lu yuu zeꞌe para bene enu rriꞌi riñaꞌ lu yuu zeꞌe che rriꞌi Diose nú nza nzeꞌcae lu cuendaꞌlla. \v 8 Pero tunu purotsia bee eche cuna bee huañi rayu lu yuu zeꞌe, che lecaxi sibiꞌi, nu che nzeꞌta castiya nú zeca yuu zeꞌe, nu che chiquine. \s1 Lunú rriꞌi nú nzutaꞌ arquiꞌ bene \p \v 9 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, la nia scua lu cuendaꞌhua xne liꞌiru nediyaꞌru nú rriꞌi nzeꞌcahua, nu scua nzeriꞌiláhua lunu riala riꞌihua para nú tsilaꞌahua lu castiya. \v 10 Xne Diose, lacanu tucu Diose enu la riꞌi tucu nú necane para nú zañiꞌnu beenú neca nzeꞌca uriꞌihua cuna ye nú ulubeꞌlahua lunu, nu secahua liꞌinu nu uriꞌihua elietsa lubee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo tucu nú rriꞌiscaꞌhua nee. \v 11 Pero liꞌiru niarquiꞌru nú nzeriꞌiláhua scua diqui nú nehuañihua. Nu la llacaꞌhua nú riꞌihua scua, para nú atiꞌhua lunú nzucu luhua nú atiꞌhua. \v 12 La riꞌihua nú aca nebichiuhua sino que uriꞌihua tucu nú uriꞌi bee bene enu uchili arquiꞌ Diose sin nú allacaꞌ beella nucuaꞌa quiebeella nú atiꞌ beella lunú ucuaquiꞌ uꞌna Diose lubeella nú atiꞌ beella. \p \v 13 Chenu ucuaqui uꞌna Diose lu Abraham, uninu lu leꞌcatsia liꞌinu xne lecati stucu enu masela neca equie luquela liꞌinu, \v 14 nu uninu lu Abraham: “Liꞌá neli riꞌá nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌlu nu riꞌá nú chiquiꞌ huaxi bee familiaꞌlu luꞌculu.” \p \v 15 Chequie lá llacaꞌ Abraham utsuquiella nú atiꞌlla lunú uni Diose nú deteꞌnu lulla. \v 16 Bee bene, para nú aca achee nú neli tsaꞌalubeella lunú rnibeella, liꞌibeella rquiꞌña nú nibeella nombreꞌ tucu enu máse neca equie luquela liꞌibeella. \v 17 Neequie leꞌca esquie, equie nú niarquiꞌ Diose lubeꞌnu lubee bene enu atiꞌ lunú uninu, nu riña tucu bichia nú leca xunga cheꞌenu elliebacuꞌnu equie nú ucuaqui uꞌnanu, enzeꞌe uninu lu leꞌcatsia liꞌinu. \v 18 Chiucu beenú la rila urecheꞌ Diose, nu necane lunú ucuaqui uꞌnanu, nu lunú uninu lu leꞌcatsia liꞌinu nu nediyaꞌlaꞌahua nú liꞌinu la nequichiaꞌnu. Chequie scua chiquiꞌ riuꞌu ana arquiaꞌahua para nú nzebicaꞌláꞌahua lunu para nú riꞌinu elietsa luaꞌahua, equie nú nzucula luaꞌahua nú neli riꞌinu tucu nú unilanu. \v 19 Nu lunú nediyaꞌahua nú aca tucu nú unila Diose nú aca, enzeꞌe nzutaꞌ arquiaꞌahua lu stichiaꞌnu tucu nú nzenetaꞌ tucu gancho barco. Nu lunú nzutaꞌ arquiꞌ bene scua nzeꞌtae enza liñibe. \v 20 Elu uyuꞌula Jesucristo para nú xaꞌlanu inziu para liaꞌahua, liꞌinu enu necala uleꞌya diqui tiembu, tucu nú unga Melquisedec. \c 7 \s1 Jesucristo neca uleꞌya tucu nú unga Melquisedec \p \v 1 Melquisedec unga arre Salem nu ungalla uleꞌyaꞌ Diose enu nzucu liñibe. Chenu ubenchilaꞌ Abraham lu xuu nú uriꞌilla ana lubee arre enu uliunulla, che uya chaꞌcalu Melquisedec liꞌilla, nu uriꞌi leꞌya Melquisedec Abraham. \v 2 Che yebeenú uriꞌi Abraham ana lu xuu, uleꞌellae chiꞌi parte nu udeteꞌlla tucu parte bee nucuaꞌ ya Melquisedec. Nú lee Melquisedec rni “arre enu rriꞌi elu usticia tucu nú necane”. Nu lunú ungalla arre eyeche Salem, nu Salem rni “arre enu rriꞌi nú leca xuu”. \v 3 Melquisedec cuaꞌ lecati nediyaꞌ nú ti neca paꞌlla cuna naꞌlla urre ti neca bee beneꞌlla enu udetela. Lecati nediyaꞌ xunga ungulalla nu xunga ungutilla. Liꞌilla ungalla uleꞌya tucu nú neca Jesucristo lliꞌñi Diose, liꞌinu enu neca uleꞌya diqui tiembu. \p \v 4 Ubiꞌyacuruhua xneca chiquiꞌ unga neca equie Melquisedec. Enzeꞌe hasta Abraham beneꞌahua enu udetela, udeteꞌ tucu lu chiꞌi parte luyebeenú uriꞌilla ana ya melquisedec beenú uriꞌilla ana lubee arre enu uliunulla. \v 5 Lu ley rni nú bee uleꞌya enu nzeꞌta lu familiaꞌ Leví rquiꞌña nú yucu beella tucu lu chiꞌi parte lu ye beenú rluꞌcu bee bene Israel añinzuca nú leꞌca neca beella bene Israel nu nzeꞌta beella lu familiaꞌ Abraham. \v 6 Pero Melquisedec añinzuca nú lá yeꞌtalla lu familiaꞌ Leví, pero uyuculla nú neca diezmoꞌ Abraham. Nu uriꞌi leꞌyalla Abraham nu uyuculla lunú ucuaqui uꞌna Diose. \v 7 Yeꞌahua nediyaꞌahua nú bene enu máse neca equie nzeꞌe neca enu rriꞌileꞌya bene enu la neca equie xeꞌtaꞌ. \v 8 Yebee uleꞌya enu riucu diezmo ratibeella xi rati beelá bee bene. Pero Melquisedec enu uyucu tucu lu chiꞌi parte bee steneꞌ Abraham, lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni nú neca xi neca nú nehuañiscaꞌ Melquisedec. \v 9 Nu chenu udeteꞌ Abraham tucu lu chiꞌi parte bee steneꞌlla lu Melquisedec neca xi neca nú nuula lu Leví cuna lubee uleꞌya enu nzeꞌta lu familiaꞌ Leví udeteꞌ beella tucu lu chiꞌi parte bee steneꞌ beella ya Melquisedec chenu uya chaꞌcalu Melquisedec Abraham beneꞌahua enu udetela. \v 10 Xne chenu uya chaꞌcalu Melquisedec Abraham, lecascaꞌ Leví tiembu zeꞌe, pero lu familiaꞌ Abraham nzeꞌta Leví. \p \v 11 Tunu equie cuendaꞌ bee uleꞌya Levítas nuꞌ beyaꞌ nú lecaxi na bene lu Diose equie cuendaꞌ ley nú udeteꞌ Diose lubee bene Israel che la quiꞌña nú ayeꞌta stucu uleꞌya tucu nú ubeꞌta uleꞌya Melquisedec nu lá yeꞌtalla xi ubeꞌta Aarón. \v 12 Xne chenu ucheꞌe uleꞌya leꞌca ucheꞌe ley. \v 13 Nu Jesucristo neca uleꞌya cuaꞌ nu lá yeꞌtanu lu familiaꞌ bee uleꞌya. Sino que nzeꞌtanu stucu lu familia rene, nu niꞌ tucu familiaꞌnu lá aca uleꞌya. \v 14 Xne nediyaꞌahua nú Jesucristo nzeꞌtanu leta bee familiaꞌ Judá, nu lá ni Moisés equie cuendaꞌ bee familia cuaꞌ chenu unilla nú ti aca bee uleꞌya. \p \v 15 Nu achee neca nú Jesucristo neca uleꞌya tucu nú unga Melquisedec. \v 16 Xne lá yeꞌtanu leta familiaꞌ Leví, tucu nú rnibiyaꞌ ley nú aca bene uleꞌya sino que liꞌinu necanu uleꞌya xne leca xunga laxu nú nehuañinu. \v 17 Xne scua rni lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose lu cuendaꞌnu: \q1 Liꞌilu necalu uleꞌya nu siempre necalu uleꞌya tucu nú unga Mequisedec. \m \v 18 Scua ulaxu nú rnibiyaꞌ leyꞌ Moisés xne leca modo nú azibiꞌi lubee bene. \v 19 Láriꞌi ley cuaꞌ ana nú ahuañi nzeꞌca bee bene. Pero luhuareꞌ ley cuaꞌ, nzucu luaꞌahua nú riꞌi Jesucristo elietsa luaꞌahua, xne equie cuendaꞌnu nuꞌ modo riñaꞌahua lu Diose. \p \v 20 Nu scua ucuaqui uꞌna Diose luaꞌahua nú acane. Huaꞌtu chenu ulluna beella nú neca beella uleꞌya lecaxi rcuaqui uꞌna Diose lubeella. \v 21 Pero chenu ucañi Diose Jesucristo, para nú acanu uleꞌya, nu Diose uninu lu leꞌcatsia Liꞌinu, tucu nú rni lu Stichiaꞌ Diose: \q1 Diose Pa liñibe uninu lu leꞌcatsia Liꞌinu, \q1 nu la cheꞌenu nú rninu, nu uninu: \q2 “Liꞌilu necalu uleꞌya nu siempre necalu uleꞌya, \q2 xi unga uleꞌya Melquisedec.” \m \v 22 Scua nediyaꞌahua nú máse neca nzeꞌca inziu nú uxaꞌla Jesucristo para nú riña bene lu Diose liñibe. \v 23 Tiembu zeꞌe uhuañi huaxi bee uleꞌya nu niꞌtucu beella lá huañi diqui tiembu. \v 24 Pero Jesucristo diqui tiembu nehuañinu, enzeꞌe lecati chuꞌu luhuareꞌnu. \v 25 Enzeꞌe reca Jesucristo tsilaꞌa bee bene, bee bene enu niarquiꞌ riña lu Diose equie cuendaꞌnu, xne liꞌinu diqui tiembu nehuañinu para nú nacuꞌnu lu Diose equie cuendaꞌ bee bene. \p \v 26 Enzeꞌe Jesucristo neca uleꞌya enu máse neca equie enu rquiꞌñiaꞌahua nú riꞌi elietsaꞌahua, xne liꞌinu leca xunga uriꞌinu dula. Nu lá riꞌinu nú necha neca nu lecali xi nanu nu uchiuꞌunu leta bee bene iliulabe. \v 27 Liꞌinu lá riꞌinu tucu nú rriꞌi bee uleꞌya enu máse neca equie, nú ye bee bichia riñi beella bee nañi xi neca uꞌna lu Diose equie cuendaꞌ stula beella. Nu chela equie cuendaꞌ stula bee bene. Pero Jesucristo tucutsia bese ungutinu xi neca tucu uꞌna lu Diose, nu la quiꞌña nú atinu stucu bese. \v 28 Equie cuendaꞌ ley uyuꞌu bee uleꞌya enu máse neca equie, añinzuca nú lá riꞌi beella tucu nú necane. Pero cheelá uni Diose lu leꞌcatsia liꞌinu. Nú lliꞌñinu aca uleꞌya enu máse neca equie, liꞌinu enu lecaxi naa lu Diose diqui tiembu. \c 8 \s1 Jesucristo neca uleꞌya enu máse neca equie liñibe \p \v 1 Luye nú uniꞌlaꞌahua, lunú máse neca equie necane nú Jesucristo neca uleꞌya enu máse neca equie liꞌinu enu nzucula cueꞌtse Diose enu chiquiꞌ rnibiyaꞌ chube liñibe. \v 2 Zeꞌe necalanu uleꞌya, liñi indu nú neli urecheꞌ Diose, nu la necane indu nú urecheꞌ bee bene. \p \v 3 Ye bee uleꞌya enu máse neca equie, riñaꞌ nú rriꞌibeella neca nú rdeteꞌ beella uꞌna lu Diose nu riñibeella nañi xi neca uꞌna lunu leꞌca scua Jesucristo, liꞌinu enu neca uleꞌya enu máse neca equie luaꞌahua nuꞌ tucu nú udeteꞌnu lu Diose. \v 4 Tunu nzuscaꞌ Jesucristo lu iliulabe quieꞌ niꞌ lá acanu uleꞌya, xne nucuaꞌa bee uleꞌya enu rdeteꞌ uꞌna lu Diose tucu nú rnibiyaꞌ leyꞌ Moisés. \v 5 Pero bee uleꞌya quieꞌ, rriꞌitsia beella tucu ejemplu nú reca liñibe. Nediyaꞌahua nú scua necane xne chenu nze recheꞌ Moisés indu uni Diose lulla: “Ubiꞌya nzeꞌcacuru para nú recheꞌlu indu quieꞌ tucu nú ulubela lulu equie dañi Sinaí.” \p \v 6 Pero máse neca equie nú rriꞌi Jesucristo enu neca uleꞌya enu máse neca equie luaꞌahua, nu equie cuendaꞌ inziu cuqui nú uxaꞌlanu máse neca nzeꞌca para nú riña bee bene lu Diose liñibe. \p \v 7 Xne tunu equie cuendaꞌ ley ariꞌi bene ana ahuañi nzeꞌca bene lu Diose la quiꞌñiaꞌ nú achuꞌu stucu inziu cuqui che. \v 8 Pero ulañiꞌ Diose nú lá riꞌi nzeꞌca bee bene che uninu: \q1 Liꞌá nia nú riña bee bichia nú chuꞌu tucu inziu cuqui para bee bene Israel, \q1 cuna bee bene Judá. \q1 \v 9 Pero inziu cuqui cuaꞌ lacane tucu nú neca ley \q1 nú utsaꞌnaa lubee beneꞌhua enu udetela, \q1 chenu uhua beella Egipto; \q1 nu lunú né zucuꞌbeella nú rnia enzeꞌe utsana arquia beella, uni Diose. \q1 \v 10 Nu leꞌca uni Diose: \q2 Scua utsaꞌnalá nú xi zeca bee bene chenu riña bichia zeꞌe. \q1 Tsaꞌnaa ley elliebacuꞌ beella nu riꞌá nú quiene liñi arquiꞌbeella. \q1 Che acaa Dioseꞌbeella, \q1 nu liꞌibeella aca beella bee benea. \q1 \v 11 Che bichia zeꞌe la quiꞌña nú zeteꞌ bee bene saꞌ bene. \q1 Niꞌ bee bichilla para nú chulubeella liꞌá enu neca Diose, \q1 xne yebeella chulubeella liꞌá, \q1 desde bee enu meꞌ hasta bee bene enu unguxu. \q1 \v 12 Nu liꞌá riꞌá perdona ye beenu necha neca uriꞌi beella, \q1 nu lecaꞌ xunga elluꞌcuꞌ arquia ye dula nú uriꞌi beella. \m \v 13 Chenu uni Diose nú xaꞌlanu inziu cuquicuaꞌ uninu scua xne la zibiaꞌ inziu uxu nú riña bee bene lunu nu beenú la zibiaꞌ la leaꞌ nú nitilu bee enzeꞌe. \c 9 \s1 Indu nú nzucu liñibe nu indu nú nzucu lu iliulabe quieꞌ \p \v 1 Liaꞌahua nediyaꞌahua nú chenu uzucuꞌ bene ley nú rniaꞌahua nú neca inziu uxu, lu ley cuaꞌ nzeꞌta nú xneca riꞌi bene lu Diose chenu neyeteꞌ saꞌbene liñi indu, nu xneca recheꞌ bene indu lu iliulabequie. \v 2 Indu zeꞌe neca singuie tucu parte liñii elu uchiuꞌulee luhuare elu necachi neca, liñii zeꞌe nzucu candelero, nu nzu mexa elu uricu bee pá nú necaleꞌya.\fig Hebreos 9:2|src="BK00278B.TIF" size="COL" ref="Hebreos 9:2" \fig* \v 3 Nu stucu liñii diꞌchi cortina nú nziꞌquinala zeꞌe uchiuꞌulee luhuare elu máse necachi; \v 4 luhuare elu lee máse necachi nzucu tucu ecuꞌcu nú necacheꞌ oro elu rduꞌbene lleneꞌ quie ndixi nu cuna tucu iña nú nuꞌcheꞌ nú ucuaqui uꞌna Diose. Diqui tetsuꞌ iñia zeꞌe nuꞌ oro cuna liñii. Nu liñii nchiñicheꞌ bee quiee nú nequie zaꞌ chiꞌi mandamientoꞌ Diose lu cuna baraꞌ Aarón nú uyeꞌ lecatetsuꞌ, nu cuna tucu situ nú necacheꞌ oro nú nuꞌcheꞌ maná liñi. \v 5 Equie iñia zeꞌe nchiucuꞌ chiucu bee ángele enu lee querubines nu cuna cuaca bee ángele cuaꞌ sacuꞌ equie iñia elu rtiqui uleꞌya enu máse neca equie reneꞌ bee nañi equie cuendaꞌ stula bee bene. Pero nee la ixiuleꞌescaꞌa equie cuendaꞌ bee nucuaꞌ luhua. \p \v 6 Chenu ulaxu nú ungacheꞌ yebee nucuaꞌ chequie ye bichia riuꞌu bee uleꞌya liñi indu zeꞌe pero riuꞌutsia beella luhuare elu necachi zeꞌe rriꞌibeella lunú rquiꞌña riꞌibeella. \v 7 Pero stucu luhuare liñi indu zeꞌe elu uchiuꞌulee luhuare elu máse necachi zeꞌe riuꞌu tucutsia uleꞌya enu máse neca equie lubeelá bee uleꞌya tucutsia bese liñi tucu lana. Nu leca modo chuꞌulla luhuare zeꞌe tunu la uyaꞌlla reneꞌ bee nañi para nú riꞌi Diose perdona stulalla nu cuna dula nu rriꞌi bee bene sin nú riꞌilla beyaꞌ. \v 8 Equie cuendaꞌ bee nucuaꞌ rlubeꞌ Espíritu Santo luaꞌahua nú diquila nú sibiꞌscaꞌ luhuare elu necachi liñi indu cuaꞌ, nu leca modo achuꞌu bee bene stucu luhuare elu lee luhuare elu máse necachi. \v 9 Ye beenú unga cuaꞌ necatsia tucu ejemplu luaꞌahua bee bichia quieꞌ xne bee uꞌna cuna bee nañi enu udeteꞌ bee bene uꞌna lu Diose, lá zibiꞌ nucuaꞌ acheꞌe elliebacuꞌ bee bene para nú leca xinaa beella lu Diose. \v 10 Ye bee costumbre nú uluꞌcu beella, cuna lunú udacubeella, nu ungueꞌbeella cuna ye beela beenú uriꞌibeella para nú leca xinabeella lu Diose, nucuaꞌ neca nú unibiyaꞌ ley nú uriꞌi beella, hasta bichia chenu ucheꞌe Diose yeene. \p \v 11 Xne nee ubeꞌtala Jesucristo lu iliulabe quieꞌ nu liꞌinu necanu uleꞌya enu máse neca equie luaꞌahua, nu equie cuendaꞌ liꞌinu rluꞌculaꞌahua nu ucuaqui uꞌna Diose nú liquiꞌnu luaꞌahua. Nu liñi indu nú uyuꞌunu máse neca equie, nu máse neca nzeꞌcae, xne lecane lu iliulabe quieꞌ nu lá urecheꞌ bee benene. \v 12 Uyuꞌula Jesucristo liñi indu nú máse necachi, pero lá chuꞌununu reneꞌ bee becerro cuna reneꞌ bee chipa, sino que cuna reneꞌ eꞌcunu. Nu tucutsia bese uyuꞌunu nu lá quiꞌña nú riꞌinu scua stucu bese nu equie cuendaꞌ liꞌinu utsilaꞌaliꞌlaꞌahua lu dula. \v 13 Tiembu nú udetela, reneꞌ bee chipa cuna bee uꞌna cuna bee tii nú ubiqui ternera bee nucuaꞌ utiqui uleꞌya equie bee bene, para nú seca beella nú lecaxi naabeella lu Diose. Nu tunu seca beella nú scua leca xinabeella lu Diose. \v 14 Xaquie núla riꞌi reneꞌ Jesucristo nú lecaxi naꞌahua lu Diose, para nú riaꞌahua tucu nú niarquiꞌ Diose enu nehuañi, xne equie nú reca Espíritu Santo, udeteꞌ cuenda Jesucristo liꞌinu xi neca uꞌna nú lecaxi na lu Diose para nú ungutinu equie cuendaꞌahua. \p \v 15 Enzeꞌe equie cuendaꞌ Jesucristo rluꞌculaꞌahua tucu inziu cuqui para nú riñaꞌahua lu Diose. Xne equie cuendaꞌ nú unguti Jesucristo uriꞌilanu perdona stulaꞌahua cuna stula bee bene enu uyanala ley, nu atiaꞌahua lunú ucuaqui uꞌna Diose luaꞌahua nú la laxuaꞌ. \v 16 Xne chenu recheꞌ tucu bene ichiꞌ nú ti bee enu yaꞌnanu bee steneꞌlla, la zibiꞌ ichiꞌ quieꞌ mientra nú nehuañilla, \v 17 hasta chenu ungutilalla zibiꞌ ichiꞌ quieꞌ nu la zibii tunu nehuañiscaꞌlla. \v 18 Enzeꞌe, hasta huaꞌtu chenu uquixie nú uzibiꞌ ley nú utsaꞌna Diose lu Moisés, liꞌibeella udiñibeella bee nañi para nú chiuꞌu rene. \v 19 Xne chenu ulaxu nú udixiuleꞌe Moisés luye bee bene yebeenú enta lu leyꞌ Diose, che unaꞌtsella ichiaꞌ sanchi nú netsuu tinda nelu uzucuꞌlla lliꞌi tucu ixiꞌ aca nú lee hisopo. Che utseꞌellae lu inza nú nucha reneꞌ becerro cuna reneꞌ chipa, nu ucuatsallae equie libro ley cuna equie ye bee bene. \v 20 Nu unilla: “Rene quieꞌ neca tucu seña nú uliquiꞌla Diose leyꞌnu luhua para nú zucuꞌhuane.” \p \v 21 Leꞌca ucuatsalla rene cuaꞌ liñi indu nu equie yebee nú rquiꞌña bee uleꞌya liñi indu zeꞌe. \v 22 Ley cuaꞌ rnibiyaꞌ nú casi yebee nú aca leꞌya cuna rene para nú lecaꞌ xi nae lu Diose, xne tunu leca rene leca modo aca perdona stula bee bene. \s1 Reneꞌ Jesucristo xila stula bee bene \p \v 23 Enzeꞌe, para nú aca achee nú lecaꞌ xina beenú uquiꞌña bee uleꞌya liñi indu zeꞌe, rquiꞌña nú udiñi beella bee nañi para nú riꞌileꞌya beella bee nucuaꞌ. Pero bee nucuaꞌ necatsiae xi neca tucu seña equie beenú nuꞌ liñibe, xne equie cuendaꞌ bee nú nuꞌ liñibe rquiꞌña reneꞌ tucu enu máse seca luquela bee nañi. \v 24 Nu néchuꞌu Jesucristo liñi indu nú urecheꞌe bee bene, nú necatsia tucu seña nú xa neca liñibe, sino que liꞌinu uyuꞌunu liñibe elu rnacuꞌnu lu Diose equie cuendaꞌahua. \v 25 Jesucristo la quiꞌña nú atinu huaxi bese equie cuendaꞌ stulaꞌahua, lá riꞌinu tucu nú uriꞌi bee uleꞌya enu máse neca equie nú zaꞌlana riuꞌunu beella reneꞌ bee nañi liñi indu, luhuare elu máse necachi neca. \v 26 Xne tunu scua necane huaxi bese aquiꞌña nú unguti Jesucristo hasta chenu uquixie iliulabe. Pero chenu uriña bichia nú uriña Jesucristo lu iliulabe tucutsia bese ungutinu equie cuendaꞌ stulaꞌahua. \v 27 Tucu nú tucutsia bese rati bene, nu chela chiulue lu cuendaꞌ bee bene. \v 28 Leꞌca scua tucutsia bese unguti Jesucristo para nú chilanu stula bee bene. Nu chenu nzeꞌtanu stucu bese, la yeꞌtaꞌnu para nú chilanu stula bee bene, sino que nzeꞌtanu para nú uyaꞌnu bee bene enu nucuaꞌaquiee liꞌinu. \c 10 \p \v 1 Xne ley nú udeteꞌ Diose lu Moisés necatsiae tucu seña lunú nzu nú aca, pero la necane nú ungalane lunú nzu nú aca xne mase zaꞌlana rati bee nañi xi neca uꞌna lu Diose tucu nú rnibiyaꞌ ley nú riꞌi bee bene, pero leca xunga uriña bichia nú ulleꞌca beella nú lecaꞌ xina beella lu Diose. \v 2 Xne tunu equie cuendaꞌ ley lecaꞌ xi naa beella, cuna tucutsia bese nú udiñi beella nañi xi neca uꞌna lu Diose, che la quiꞌñaꞌ nú riꞌi beella scua stucu bese, xne nediyaꞌlaꞌ beella nú urilala stula beella. \v 3 Pero la tsiꞌbeella scua sino que zaꞌlana ulluꞌcu arquiꞌbeella stula beella chenu udiñi beella nañi xi neca uꞌna lu Diose. \v 4 Xne reneꞌ bee uꞌnaꞌ cuna bee chipa la acane chilae stula bee bene. \p \v 5 Enzeꞌe, chenu ubeꞌta Jesucristo lu iliulabe, che uninu lu Diose: \q1 Liꞌilu la niarquiꞌlu reneꞌ bee nañi, \q1 niꞌ ye beela bee uꞌna nú entayu bee bene lulu, \q2 enzeꞌe lia uliquiꞌlu cuerpo nú rluꞌcua. \q1 \v 6 La niaꞌ arquiꞌlu nú tsiquiꞌ bee bene nañi xi neca uꞌna lulu, niꞌ reneꞌ bee nañi nú entayuu beella lulu equie cuendaꞌ stula beella. \q1 \v 7 Enzeꞌe unia: “Caꞌa nzua, Pa Diose, \q1 uriña para nú riꞌá tucu nú niarquiꞌlu, \q1 tucu nú nequie lu ichiꞌ stichiaꞌlu equie cuendaꞌ liꞌá.” \m \v 8 Rluti uni Jesucristo nú la niarquiꞌ Diose reneꞌ bee nañi, niꞌ bee nañi enu siquiꞌ bee bene xi neca uꞌna lunu, equie cuendaꞌ bee stula bee bene, tucu nú rnibiyaꞌ ley nú riꞌi bee bene. \v 9 Chenu ulaxu nú uni Jesucristo scua, che leꞌca uninu: “Caꞌa nzua Pa Diose uriña para nú riꞌá tucu nú niarquiꞌlu.” Scua uriꞌi Jesucristo nú ulaxu nú rnibiyaꞌ ley nu uxaꞌlanu stucu inziu cuqui nú xa riña bene lu Diose. \v 10 Nu nee lecaꞌ xi naꞌahua lu Diose equie nú uriꞌi Jesucristo tucu nú niarquiꞌ Diose, nu tucutsia bese ungutinu equie cuendaꞌ stula bee bene nu lecaꞌ xunga atinu stucu bese. \p \v 11 Yebee uleꞌya Israel yeyeꞌe la tsuxe beella nú sibiꞌ beella liñi indu tucu nú rnibiyaꞌ ley nú riꞌibeella nu ye bee bichia riñi beella bee nañi rdeteꞌ beella uꞌna lu Diose. Nu mase huaxi bese rriꞌibeella scua pero la riꞌi nú riñi beella bee nañi uꞌna lu Diose ana nú laxu stula bee bene. \v 12 Pero Jesucristo tucutsia bese ungutinu equie stula bee bene, nu la quiꞌña nú riꞌinu scua stucu bese. Nu uzucunu cueꞌtse Diose chúbe. \v 13 Nu zeꞌe nzuquienu hasta chenu riꞌi Diose nú nibiyaꞌnu luyebee bene enu rle lunu. \v 14 Xne equie cuendaꞌ nú ungutinu tucutsia bese equie stula bee bene, che lecaꞌ xina bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu diqui tiembu. \v 15 Nu liaꞌahua nediyaꞌahua nú neli neca bee nucuaꞌ xne equie cuendaꞌ Espíritu Santo nzeꞌta bedichiaꞌ nú nequie lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose nú uni Diose: \q1 \v 16 Scua utsaꞌnalanu bedichiaꞌ nú xi zeca bee bene chenu riña bichia zeꞌe, \q1 elliebacuꞌ beella duꞌa ley. \q1 Nu riaꞌá nú quiene liñi arquiꞌbeella. \m \v 17 Nu leꞌca uni Diose: \q1 Lecaꞌ xunga ellucuꞌ arquia stulabeella nu yebeelá beenú necha neca uriꞌibeella. \m \v 18 Nu lunú neca perdonala stula bee bene la quiꞌñaꞌ nú uti bee bene nañi deteꞌ bee bene uꞌna lu Diose equie cuendaꞌ stula bee bene \s1 Rquiꞌña nú tsutaꞌ arquiꞌ bee bene lunú nzeli arquiꞌ bee bene \p \v 19 Enzeꞌe, bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo la lliquiaꞌahua chuaꞌahua elu máse necachi neca nzucu Diose equie cuendaꞌ reneꞌ Jesucristo. \v 20 Xne chenu udeteꞌ cuendanu liꞌinu nú ungutinu, uxaꞌlanu tucu inziu cuqui nú rliquiꞌ nú huañili bee bene elu nzucu Diose. \v 21 Nu tucu nú rnibiyaꞌ Jesucristo luaꞌahua, liꞌinu enu neca uleꞌya enu máse rnibiyaꞌ liñibe. \v 22 Enzeꞌe rquiꞌña nú diquinuꞌ arquiaꞌahua chebicaꞌahua lu Diose cuna lunú neli nzeli arquiaꞌahua liꞌinu, cuna lunú lecaxi necha nchiñi elliebacuaꞌahua nu cuna cuerpoꞌahua nú lecaꞌ xinaa nú la luꞌcuaꞌ dula, xi neca chenu apenatsia ungutsaꞌahua cuna inza nú leca xina. \v 23 Enzeꞌe rquiꞌña nú tsutaꞌla arquiaꞌahua lunú nzeli arquiaꞌahua Diose, xne liꞌinu itaa tsaꞌalunu stichiaꞌnu nú ucuaqui uꞌnanu luaꞌahua. \v 24 Rquiꞌña nu cuaꞌnaꞌahua xa modo riaꞌahua elietsa lubee saꞌahua nu zecalaꞌahua bee saꞌahua nu cuna nú riꞌi nzeꞌcaꞌahua. \v 25 Leꞌca la yala nú tsanaꞌ arquiaꞌahua nú rieteꞌsaꞌahua para nú yeneꞌahua Stichiaꞌ Diose la riaꞌahua tucu nú rriꞌi texcuaꞌa bee saꞌahua enu sanaꞌ arquiꞌ nú rieteꞌsaꞌ cuna beelá bee saꞌahua, sino que rquiꞌña nú duaꞌahua ana arquiꞌ bee saꞌahua, xne nediyaꞌahua nú nzeꞌta riñala bichia nú riña zeca Jesucristo stucu bese. \p \v 26 Xne tunu nediyaꞌlaꞌahua lunú neli neca nu rriꞌiscaꞌlaꞌahua dula lecaꞌ ti stucu enu ati equie cuendaꞌ stulaꞌahua. \v 27 Lunú nzuquietsia luaꞌahua neca elu usticiaꞌ Diose nú chiquiꞌ fuerte, lu tucu quii elu riala chue bee bene enu la zucuꞌ nú rninu. \v 28 Chenu la zucuꞌ tucu bene nú rni ley nú udeteꞌ Diose lu Moisés, nu nuꞌ chiucu chuna bee bene enu neca testigo nú la zucuꞌlla nú rni ley cuaꞌ, che lecaꞌ modo nú tsilaꞌalla lu eluti nú riala zecalla. \v 29 Nee uriꞌihua elliebacuꞌ, ¿nú masescaꞌlá castiya riala bee bene enu rriꞌi elliebacuꞌ nú lecaxi zibiꞌ lliꞌñi Diose? Nu rni nú la zibiꞌ reneꞌnu nú rlubeꞌ nú aca tucu nú utsaꞌnala Diose nú aca, nu rene nú rriꞌi nú la luꞌcuaꞌ bee bene dula, nu rnichiꞌquiꞌ beei Espíritu Santo. \v 30 Liaꞌahua nediyaꞌahua nú uni Diose: “Liꞌá detea castiya bee bene nu detea castiya nú riala beei.” Nu leꞌca uninu: “Liꞌá hualune lu cuendaꞌ bee bene enu neca bee benea.” \v 31 Chiquiꞌ juerte nú zanaꞌ bene lu castiyaꞌ Diose. Liꞌinu enu neca Diose enu nehuañi. \p \v 32 Pero ulluꞌcuꞌ arquiꞌhua xneca ulleꞌcahua chenu apenatsia uduꞌllieꞌe stichiaꞌ Jesucristo arquiꞌhua. Liꞌihua uriquiꞌhua lunú chiquiꞌ nehuana ulleꞌcahua. \v 33 Nuꞌhua enu udiquichiꞌquiꞌ bee bene nu chiquiꞌ nehuana ulleꞌca, nu utsequichiaꞌ beei liꞌihua ante lubee bene, nu nuꞌhua lá tsanaꞌ arquiꞌ bee saꞌhua enu ulleꞌca scua. \v 34 Leꞌca lá tsanaꞌ arquiꞌhua bee saꞌhua enu uyuꞌu niꞌcuꞌ, nu mase nú unguxi bee bene steneꞌhua lá tsu nehuana arquiꞌhua xne nediyaꞌhua nú máse seca nú rluꞌcuhua liñibe nú leca xunga laxu. \v 35 La tsanaꞌ arquiꞌhua lunú nzutaꞌ arquiꞌhua Jesucristo, xne lunú nzeli arquiꞌhua scua che atiꞌhua lunú huaxi seca. \v 36 La llacaꞌhua lunú nehuana secahua para nú riꞌihua lunú niarquiꞌ Diose nú riꞌihua, che atiꞌhua lunú ucuaqui uꞌnala Diose luhua nú atiꞌhua. \v 37 Xne lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: \q1 Yamerotsia nzeꞌta enu necadichiaꞌ nú nzeꞌta. \q1 Chu nzeꞌtanu la leaꞌnu. \q1 \v 38 Pero bene enu rriꞌi tucu nú rialane lua huañili nzeꞌe, \q1 lunú nzeli arquiꞌ nzeꞌe liꞌá, \q1 pero enu sanaꞌ arquiꞌ nú nzeli arquiꞌ liꞌá la tsu nzeꞌca arquia lu nzeꞌe. \m \v 39 Pero liaꞌahua la necaꞌahua xi neca bee bene enu sanaꞌ arquiꞌ nú nzeli arquiꞌ Jesucristo xne bee benecuaꞌ riala beella castiyaꞌ beella, sino que liaꞌahua necaꞌahua bee bene enu neli nzeli arquiꞌ Jesucristo, para nú luꞌcuaꞌahua elunehuañi nú leca xunga laxu liñibe. \c 11 \s1 Bee bene enu neli nzeli arquiꞌ Diose \p \v 1 Nu nee lunú nzeli arquiꞌ bene Diose, necane nú nediyaꞌ nzeꞌcaꞌahua nú neli aca tucu nú nelluaꞌaquieꞌahua nú aca, nu neli nzeli arquiaꞌahua lunú aca, mase nú la lañiaꞌahuane. \v 2 Bee beneꞌahua enu udetela uyaꞌna nzeꞌca beella lu Diose equie nú uchili arquiꞌbeella liꞌinu. \p \v 3 Equie nú nzeli arquiaꞌahua Diose rriaꞌahua beyaꞌ nú cuna stichianu urecheꞌnu iliulabe cuna liñibe cuna ye nú nuꞌ lue, nu lecaxi uquiꞌñianu nú urecheꞌnue. \p \v 4 Nu Abel lunú diquinuꞌ arquiꞌlla uchili arquiꞌlla Diose enzeꞌe máse neca nzeꞌca uꞌna nú udeteꞌlla lu Diose, luquela nú udeteꞌ Caín, enzeꞌe uyaꞌna nzeꞌcalla lu Diose xne uyucunu uꞌna nú udeteꞌlla nu máse nú ungutila Abel pero rieneꞌscaꞌahua nú xa uchili arquiꞌlla Diose. \p \v 5 Equie nú uchili arquiꞌ Enoc Diose enzeꞌe nzia nehuañilla liñibe nu lá atilla, nu lá llelaꞌ bee bene liꞌilla xne unguyaꞌla Diose liꞌilla liñibe. Nu lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “Nú ante nú uyaꞌ Diose Enoc uyuꞌ arquiꞌnu xneca uhuañilla.” \v 6 Lecati huañi tucu nú riuꞌ arquiꞌ Diose tunu la chili arquiꞌlla liꞌinu. Titse bene enu niarquiꞌ chebica lu Diose, rquiꞌña nú chili arquiꞌlla nú nuꞌ Diose nu leꞌca rquiꞌña nú chili arquiꞌlla nú deteꞌ Diose nú uninu nú deteꞌnu lubee bene enu rlaꞌna liꞌinu. \p \v 7 Equie nú uchili arquiꞌ Noe Diose enzeꞌe chenu uni Diose lulla nú aca lunú lasca lañiꞌlla aca, che uzucuꞌlla nú uninu, nu urecheꞌlla tucu barco nú tsilaꞌalla cuna bee beneꞌlla equie cuendaꞌ nú uni Diose lulla nú nzeꞌta aca. Nu lunú uchili arquiꞌ Noe Diose unga achee nú zeca bee bene enu lá chili arquiꞌ Diose castiya. \fig Hebreos 11:7|src="CO00625B.TIF" size="COL" ref="Hebreos 11:7" \fig* \p \v 8 Leꞌca scua lunú uchili arquiꞌ Abraham Diose, enzeꞌe uzucuꞌlla nú uni Diose chenu uninu lulla nú uchiuꞌulla lachilla nu challa lu yuu elu uni Diose nú deteꞌnu lulla, nu uchiuꞌulla lachilla nzalla sin nú riꞌilla beyaꞌ cae. \v 9 Nu lunú uchili arquiꞌlla Diose, uzuculla lu iliu nú uni Diose nú deteꞌnu lulla xi neca tucu bene rene, nu uzuculla liñi carpa leꞌca scua uhuañi Isaac cuna Jacob liꞌibeella enu leꞌca riala yucu yuu zeꞌe. \v 10 Scua uhuañi Abraham xne nediyaꞌ nzeꞌcaꞌlla nú nzialla huañilla eyeche nú urecheꞌ Diose, eyeche nú leca xunga enta bichia nú nitilu. \p \v 11 Leꞌca scua Sara, lunú uchili arquiꞌlla añinzuca nú leca modo luꞌculla enduꞌ, nu leꞌca unguxulalla para nú luꞌculla enduꞌ, pero uduꞌ Diose fuerzaꞌlla para nú acalla naa lu iliulabe nu uluꞌculla tucu enduꞌ lunú uchili arquiꞌlla nú Diose neli saꞌalunu stichiaꞌnu. \v 12 Scua ungae añinzuca nú unguxula Abraham nu uluꞌculla enduꞌ, nu uluꞌculla huaxi bee familiaꞌlla xi huaxi bee belaa liñibe, cuna xi huaxi bee eyuxi ruꞌu inzatuꞌ nú leca modo bacuꞌ. \p \v 13 Ye bee benecuaꞌ uchili arquiꞌbeella Diose hasta nú unguti beella nu añinzuca nú lá lañiꞌ beella lunú ucuaqui uꞌna Diose lubeella pero lunú uchili arquiꞌbeella enzeꞌe nediyaꞌ beella nú aca tucu nú uni Diose lubeella nú aca, nu ñia nzu arquiꞌbeella. Nu nediyaꞌ nzeꞌcaꞌ beella nú chiucu chuna tsia bichia nzeꞌta beella lu iliulabe quieꞌ nu la yeꞌta beella para nú huañili beella. \v 14 Nu bee enu rni scua. Scua achee nzeꞌca rlubeꞌ nú rcuaꞌna beella nú camero aca lachi beella. \v 15 Xne tunu rriꞌiscaꞌ beella elliebacuꞌ lachi beella elu uchiuꞌu beella che nuꞌ modo nú abenchilaꞌ zeca beella eyeche zeꞌe. \v 16 Pero máse rriꞌibeella elliebacuꞌ tucu luhuare elu máse neca nzeꞌca nú neca liñibe. Enzeꞌe la tuꞌ Diose nú necanu Dioseꞌ beella, nu utsucheꞌlanu elu cuaꞌa beella liñibe. \p \v 17 Equie nú uchili arquiꞌ Abraham Diose enzeꞌe chenu udeteꞌ Diose preu Abraham nú nze utilla enduꞌlla Isaac xi neca uꞌna lu Diose, uzela Abraham añinzuca nú tuculiꞌ Isaac neca enduꞌlla, nu añinzuca nú nediyaꞌlla nú uni Diose lulla: \v 18 “Equie cuendaꞌ enduꞌlu Isaac dala huaxi bee familiaꞌlu.” \v 19 Pero nediyaꞌ Abraham nú rluꞌcu Diose poder para nú riꞌinu nú huañi zeca bee benenguti chenu udete Abraham preu scua neca xi neca nú unguti enduꞌlla nu uhuañi zeca enduꞌlla lu eluti. \p \v 20 Leꞌca esquie lunú uchili arquiꞌ Isaac Diose, unilla nú cha nzeꞌcae lu cuendaꞌ enduꞌlla Jacob nu Esau, nu unilla nú xi enta zeca cada tucu beella. \p \v 21 Leꞌca scua lunú uchili arquiꞌ Jacob Diose, leꞌca unilla nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌ rucu bee enduꞌ José, chenu yamerotsia atilla. Che uricuꞌlla yalla equie xcalla nu unacuꞌlla lu Diose. \p \v 22 Leꞌca scua, lunú uchili arquiꞌ José Diose, chenu yamero atilla, che unilla nú chiuꞌu bee bene Israel Egipto, nu unilla lubee bene zeꞌe nú xneca riꞌinubeella bee artaꞌlla. \p \v 23 Equie nú uchili arquiꞌ paꞌ Moisés cuna naꞌlla Diose, chenu ungulalla che ucachiꞌ beella liꞌilla diqui chuna guu equie nú ñia rnalla, nu lá lliqui beella chenu uni arre nú ati ye bee enduꞌ meꞌ enu neca enduꞌ niyu. \p \v 24 Nu chenu uruꞌcu Moisés, equie nú uchili arquiꞌlla Diose, lá niarquiꞌlla nú acalla enduꞌ xinchiuꞌcu arre Egipto. \v 25 Para Moisés, máse neca nzeꞌca nú nehuana zecalla cuna bee bene saꞌlla enu neca bee bene Israel, luhuare nú riꞌilla dula nú tsanaꞌ arquiꞌlla bee saꞌlla para nú luꞌculla lunú niarquiꞌlla nu riꞌilla bee nú la zibiꞌ. \v 26 Para liꞌilla máse neca nzeꞌca nú nehuana ulleꞌcalla tucu nú ulleꞌca Jesucristo, luhuare nú luꞌculla ye bee eluxene nú nuꞌ Egipto xne máse nzu arquiꞌlla lu eluxene nú atiꞌlla lu Diose. \p \v 27 Leꞌca esquie lunú uchili arquiꞌ Moisés Diose, uchiuꞌulla eyeche Egipto nu lá lliquilla mase ulee arre Egipto lulla. Nu utsutaꞌ arquiꞌlla lu Diose xi neca nú rlañiꞌlla Diose, liꞌinu enu la lañiꞌ bee bene. \v 28 Equie nú uchili arquiꞌ Moisés Diose, uriꞌilla eliñi baxcu, nu unibiyaꞌlla nú ucuatsa bee bene Israel reneꞌ bee sanchi ruꞌu bee niꞌi beella para nú chenu dete ángele enu ruuti la úti nzeꞌe bee enduꞌ rluꞌ bee bene Israel. \p \v 29 Leꞌca esquie lunú uchili arquiꞌ bee bene Israel Diose. Enzeꞌe uyaꞌla labe inzatuꞌ nú lee nelu udete beella xi neca tucu yuu bichi. Pero chenu nzedete bee bene Egipto luhuare zeꞌe, hora zeꞌe udete zeca inzatuꞌ luhuare zeꞌe nu unguti beei lue. \p \v 30 Leꞌca esquie lunú uchili arquiꞌ bee bene Israel Diose che chenu uzaꞌ achi bichia nú rduꞌ beella vuelta diqui abenchilaꞌ eyeche Jericó, che uluquie muro nú necacheꞌ abenchilaꞌ eyeche zeꞌe. \v 31 Leꞌca esquie lunú uchili arquiꞌ unaꞌa huexe enu lee Rahab Diose, utsilaꞌanchu chenu unguti bee bene lachinchu, bee enu né zucuꞌ Stichiaꞌ Diose xne liꞌinchu uyucu nzeꞌcanchu bee bene Israel enu uya tsiꞌña eyeche zeꞌe. \p \v 32 Nu huaxi nú niláa luhua, pero lecaꞌ tiempo nú ixiuleꞌa luhua equie cuendaꞌ beelá bee bene xi neca lu cuendaꞌ Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel nu bee profeta. \v 33 Ye beella uchili arquiꞌbeella Diose nu uriꞌibeella ana lu huaxi nación, nu uriꞌi beella elu usticia tucu nú necane, nu ulañiꞌ beella nú uyalu tucu nú uni Diose lubeella nú aca, nu utsacuꞌ beella ruꞌu bee bichiee. \v 34 Leꞌca nuꞌ beella enu utsiꞌqui bee bene lu quii nu lecaxi ulleꞌca, nu nuꞌ beella enu utsilaꞌa lubee bene enu niarquiꞌ úti liꞌibeella cuna espada, nu uyuꞌu juerzaꞌ beella nu utsu naaqui arquiꞌbeella, añinzuca nú nechulaꞌ nzu arquiꞌbeella, nu uyuꞌu juerzaꞌ beella chenu uriꞌibeella xuu. Nu utiliacaꞌ beella bee bene rene enu uliunu liꞌibeella. \v 35 Nu leꞌca nuꞌ bee unaꞌa enu unguti bee familiaꞌ, nu equie nú uchili arquiꞌbeella Diose, che uhuañi zeca bee familiaꞌ beella stucu bese. Pero leꞌca nuꞌ bee bene enu mase unguti, pero para liꞌibeella máse neca nzeꞌca nú nehuana zeca beella nu mase nú unguuti bee bene liꞌibeella, lá zela beella nú tsanaꞌ arquiꞌ beella Diose, para nú luꞌcu beella stucu elunehuañi nú necuqui nú máse seca. \v 36 Leꞌca nuꞌ beella enu nehuana ulleꞌca, utsequichiaꞌ bee bene liꞌibeella, nu udiñi bee bene liꞌibeella, nu ullicaꞌcu bee bene liꞌibeella cuna cadena, nu uduꞌ bee bene liꞌibeella niꞌcuꞌ. \v 37 Leꞌca nuꞌ beella enu unguuti bee bene cuna quiee, leꞌca nuꞌbeella enu uchiecuꞌ bee bene arliꞌtilluu cuna sierra, nu nuꞌ beella enu unguti bee bene cuna espada, leꞌca nuꞌ beella enu uyanze enzichiuꞌ enzerquie, nu nehuana ulleꞌca beella, nu ulleꞌca beella elitsi, nu ungututsia beella itiꞌ sanchi cuna itiꞌ chipa nu nehuana uriꞌinu bee bene liꞌibeella. \v 38 Uyanzee beella enza lu dañi achi, nu enza dañi nu uyaꞌna beella liñi ye clasiaꞌ bee yubeꞌ. Bee bene zeꞌe lá yala nú ahuañi beella lu iliulabe quieꞌ xne neca beella bee bene nzeꞌca. \p \v 39 Mase nú yebeella achee nú neli uchili arquiꞌbeella Diose, pero né yucubeella lunú ucuaqui uꞌna Diose lubeella. \v 40 Xne Diose uriꞌinu elliebacuꞌ tucu nú máse neca nzeꞌca luaꞌahua, nu lá acae luego tucu nú uninu lubeella xne niarquiꞌnu nú junto atiaꞌahua cuna liꞌibeella lunú ucuaqui uꞌnanu luaꞌahua. \c 12 \s1 La zañiaꞌahua Jesucristo \p \v 1 Enzeꞌe lunú ubeneꞌlaꞌahua equie cuendaꞌ huaxi bee bene lunú xneca uchili arquiꞌbeella Diose, rquiꞌña nú tsanaꞌ arquiaꞌahua ye stulaꞌahua cuna ye beelá beenú rca nú riaꞌahua tucu nú necane, nu la llacaꞌahua nú chenalaꞌahua inziu nú ulubeꞌla Diose luaꞌahua. \v 2 La yala nú zañiaꞌahua Jesucristo xne liꞌinu rriꞌinu elietsa luaꞌahua lunú nzeli arquiaꞌahua, nu equie cuendaꞌ liꞌinu nzeꞌta nú nzeli arquiaꞌahua tucu nú necane. Liꞌinu uriquiꞌnu lunú nehuana ulleꞌcanu lu cruse nu lá tuꞌnu nú ungutinu scua xne nediyaꞌnu nú chenu dete nú nehuana zecanu che nzeꞌta nú ñia tsu arquiꞌnu, nu nee nzuculanu cueꞌtse Diose chube liñibe. \p \v 3 Enzeꞌe uriꞌihua elliebacuꞌ xneca nehuana uriꞌinu bee bene enu rluꞌcu dula Jesucristo para nú la llacaꞌhua, nu uriquiꞌhua luye nú secahua. \v 4 Xne mase nú nehuana rriꞌinu bee bene liꞌihua, nu rcuaꞌnahua modo nú la riꞌihua nú necha neca pero niꞌ tucuhua lá uti bee bene. \v 5 ¿Xieꞌ uzañiꞌlaꞌhua xa uni Diose bezete luhua liꞌihua enu neca xi neca lliꞌñinu la? Lu ichiꞌ stichiaꞌnu rni: \q1 Endua uriꞌi caso chenu rni Diose bezeteꞌ lulu nu uriquiꞌ chenu rriꞌinu nú rriꞌilu beyaꞌ nú necha neca nú rriꞌilu. \q1 \v 6 Xne liꞌinu rninu bezeteꞌ luye bee bene enu neca bee lliꞌñinu, \q1 nu rdeteꞌnu castiya bee bene enu secanu. \m \v 7 Enzeꞌe uriquiꞌhua chenu rni Diose bezeteꞌ luhua xne neca nzeꞌca nucuaꞌ para liꞌihua. Riꞌinu luhua xi rriꞌi tucu uzana lu lliꞌñilla. ¿Xne xieꞌ nuꞌ bee uzana enu la ni bezeteꞌ lubee lliꞌñila? \v 8 Pero nee tunu la ni Diose bezeteꞌ luhua tucu nú rriꞌinu luye beela bee lliꞌñinu, che lacahua mero lliꞌñinu nu lacanu paꞌhua che. \v 9 Liꞌihua nediyaꞌhua nú lu iliulabequieꞌ chenu ungaꞌahua enduꞌ, uni bee uzanaꞌahua bezeteꞌ luaꞌahua para nú zucuaꞌahua nú uni beella. \v 10 Bee uzanaꞌahua lu iliulabe quieꞌ rni bezeteꞌ luaꞌahua lleꞌna tiembu nú nehuañiaꞌahua para nú riaꞌahua nú neca nzeꞌca. Pero Diose rninu bezeteꞌ nú máse neca nzeꞌca luaꞌahua para nú huañiaꞌahua nú lecaxi naꞌahua ante lunu tucu nú lecaxi nanu. \v 11 Neli nú niꞌtucuaꞌahua la yuꞌ arquiaꞌahua nú zecaꞌahua castiya hora nú seꞌcaꞌahua scua sino que rcuee, pero bee enu rriꞌi ana nú sucuꞌ nucuaꞌ che nehuañi nzeꞌca nzeꞌe lu Diose nu ñia nzu arquiꞌ nzeꞌe. \s1 La luachuhua Stichiaꞌ Diose \p \v 12 Enzeꞌe uduꞌhua ana arquiꞌhua nu udeꞌteꞌhua baluro tucu nú riuꞌu zeca juerzaꞌ tucu bene chenu chiquiꞌ nellacalla. \v 13 Ucuaꞌnahua nú huañi nzeꞌcahua tucu nú riala nú huañi bene. Para nú bee bene enu nzu chiucu arquiꞌ lubee nú rriꞌi la tsanaꞌ arquiꞌbeei inziuꞌ Diose sino que duꞌ beei ana arquiꞌbeei chenala beei inziuꞌnu. \p \v 14 Ucuaꞌnahua nú huañihua sin xuu cuna ye bee bene nu la riꞌihua dula xne bee bene enu rriꞌi dula leca modo lañiꞌ bee nzeꞌe Paꞌahua Diose. \v 15 Ubiꞌyahua liꞌihua para nú leca ta tucuhua enu huachu elietsa nú niarquiꞌ Diose riꞌi luhua para nú leca ta tucuhua enu neca xi neca tucu huañi nú nelá nú rriꞌi daño nú rriꞌi nú rnitilu beelá bee saꞌahua. \v 16 Niꞌtucuhua la yala nú riꞌihua eluhuexe nu la luachuhua beenú neca nzeꞌca nú nzeꞌta lu cuendaꞌ Diose para nú la zecahua xi ulleꞌca Esaú, equie cuendaꞌ tucutsia pliatu entsaꞌ ungüitilla elurnibiyaꞌ nú rialalla xi neca enduꞌ rlu nú necalla. \v 17 Nu liꞌihua nediyaꞌhua nú chenu uniarquiꞌ Esaú nú riꞌileꞌya paꞌlla liꞌilla, chequie lecaꞌ modo nú ariꞌileꞌya paꞌlla liꞌilla xi neca enduꞌ rlu nú necalla, mase nú chiquiꞌ ungunaꞌlla pero leca modo nú acheꞌe lunú uriꞌilla. \p \v 18 Liꞌihua lá riñahua dañi elu leca modo naꞌtsehua, tucu nú uyabica bee bene Israel tiembu zeꞌe eꞌya dañi nú lee Sinaí elu ulañiꞌ beella nú riqui dañi zeꞌe, nu ulañiꞌ beella tucu llene nú natsacabe utsacuꞌ equie dañi zeꞌe nu reca tucu biduna nú fuerte equie dañi zeꞌe. \v 19 Chequie ubeneꞌ beella tucu chii trompeta, nu ubeneꞌ beella chii Diose nú rnilubeella. Pero lunú chiquiꞌ xiqui beella nú rieneꞌ beella chii Diose, che chiquiꞌ uzequie beella nú la niaꞌnu lubeella. \v 20 Xne liꞌibeella nediyaꞌ beella nú chiquiꞌ juerte nú unibiyaꞌ Diose lubeella chenu uninu: “Titse bee bene urre bee nañi enu riña nu diꞌ tetsuꞌ dañi quieꞌ rquiꞌña nú ati nzeꞌe cuna quiee urre cuna lanza.” \v 21 Chiquiꞌ nelliqui rna nú ulañiꞌ beella enzeꞌe hasta Moisés unii: “Recatseꞌtsea xne chiquiꞌ xiquia.” \p \v 22 Pero liꞌihua lá alleꞌcahua scua sinoque uyabicalahua lu Diose. Nu nuꞌla modo nú xa rñiahua dañi Sión, nú neca Jerusalén liñibe lachi Diose enu nehuañi, elu nucuaꞌa huaxi bee ángele. \v 23 Ñia nzu arquiꞌbeenu rni beenu bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose elu yetesaꞌ bee beneꞌ Diose bee enu nequiela nombreꞌ lu libro nú nchiucuꞌ liñibe. Zeꞌe nzucu Diose nu liꞌinu enu hualue lu cuendaꞌ ye bee bene, leꞌca zeꞌe nzu espírituꞌ bee bene enu uhuañi tucu nú necane, liꞌibeella enu leca xina lu Diose. \v 24 Leꞌca zeꞌe nzucu Jesucristo, liꞌinu enu uxaꞌla tucu inziu cuqui para nú riñaꞌahua lu Diose. Chenu unguti Abel unacuꞌ quiya reneꞌlla nu aca elu usticia, pero cuna reneꞌ Jesucristo la acae scua sino que liꞌinu utiꞌchianu reneꞌnu chenu ungutinu para nú luꞌcuaꞌahua perdona equie stulaꞌahua. \p \v 25 Enzeꞌe ubiꞌyahua liꞌihua nu la luachuhua Diose enu rni luaꞌahua. Xne bee bene enu né riꞌi caso nú uni Moises enu udeteꞌ Stichiaꞌ Diose lubee bene enu udetela lá tsilaꞌa beella lu castiya nu riala beella xne né zucuꞌ beella nú uni Moisés. Enzeꞌe enzalaquieꞌ liaꞌahua nu la yalaꞌahua castiya tunu la riaꞌahua caso stichiaꞌ Jesucristo, liꞌinu enu ubeꞌta enza liñibe para nú ninu luaꞌahua. \v 26 Chenu uni Diose lubee beneꞌahua enu udetela equie dañi Sinaí, ucuñi luyuu zeꞌe. Pero nee unizecaꞌlanu: “Enta bichia nú cuñi zeca luyuu, nu la necane nú luyuu quietsia sino que nuu liñibe.” \v 27 Chenu uni Diose nú riꞌinu scua stucu bese, nucuaꞌ rni nú nitilu Diose yebee nú rcuñi urecheꞌnu lu iliulabe quieꞌ nu riaꞌna beenú lecaꞌ modo cuñi. \v 28 Zeꞌe neca elu liquiꞌ Diose luaꞌahua elu rnibiyaꞌnu nú leca xunga nitilu, enzeꞌe rquiꞌña nú deteꞌahua cheꞌtsa lu Diose. Nu luꞌcuaꞌahua ulaꞌna lunu diquinuꞌ arquiaꞌahua tucu nú riuꞌ arquiꞌnu, nu la yala nú zañiaꞌahua nú liꞌitsianu neca equienu. \v 29 Xne Diose neca xi neca tucu quii llene nú siquiꞌ yeene. \c 13 \s1 Lunú riala riꞌi bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo \p \v 1 La tsanaꞌhua nú secahua bee saꞌhua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 2 La zañiꞌhua nú riꞌi nzeꞌcahua lubee bene enu rriña niꞌhua, xne scua nuꞌ bee bene enu uriña bee ángeleꞌ Diose niꞌi sin nú ariꞌi beella beyaꞌ nú neca bee bene zeꞌe ángeleꞌ Diose. \p \v 3 Ulluꞌcu arquiꞌhua bee bene enu nchiñi niꞌcuꞌ, nu utsiꞌhua xi neca nú leꞌca nuuhua netsehua niꞌcuꞌ cuna liꞌibeella. Uriꞌihua elliebacuꞌ equie cuendaꞌ bee bene enu nehuana seca, nu leꞌca utsiꞌhua xi neca nú leꞌca nuuhua nehuana secahua. \p \v 4 Liꞌihua enu nechia la tsiꞌhua nú neca nucuaꞌ xi neca güita, la zequienuhua unaꞌhua urre niyuꞌhua xne Diose deteꞌ castiya lubee bene enu rluꞌcu stucu unaꞌa urre stucu niyu cuna luyee bee bene enu rriꞌi eluhuexe. \p \v 5 Latsu arquiꞌhua lu dimi, ñia utsu arquiꞌhua cuna lunú rluꞌcuhua xne unila Diose: “Ye bichia nzua cuna liꞌilu, nu leca bichia nu tsana arquia liꞌilu.” \v 6 Enzeꞌe diquinuꞌ arquiaꞌahua niaꞌahua: \q1 Diose Pa neca enu rriꞌi elietsa lua, \q1 la lliquia lu xitse nú riꞌinu bee bene liꞌá. \p \v 7 Ulluꞌcu arquiꞌhua bee bene enu unibiyaꞌ luhua, liꞌibeella enu uzeteꞌ liꞌihua Stichiaꞌ Diose. Ulluꞌcuꞌ arquiꞌhua xneca uhuañi beella, nú diquinuꞌ arquiꞌbeella uchili arquiꞌ beella Diose tucu nú uyali arquiꞌhua Jesucristo. \p \v 8 Jesucristo leca xunga cheꞌe nú ti necanu tucu nú necanu necaꞌ necanu nee nu leꞌca necanu diqui tiembu. \v 9 La zelahua núti zequienu liꞌihua luye beenú seteꞌ bee bene enu la zeteꞌ stichiaꞌ Jesucristo tucu nú necane. Mejora uzelahua nú riꞌi Diose elietsa luhua para nú huañihua tucu nú necane luhuare nú chenalahua bee costumbre nú xi nuꞌ modo nú acu bee bene nu xi leca modo nú acu bee bene, xne bee nucuaꞌ lecaxi rriꞌi elietsa lubee bene ante Diose. \p \v 10 Liaꞌahua rluꞌcuaꞌahua tucu enu unguti equie cuendaꞌahua, liꞌinu necanu xi neca uꞌna nú rdeteꞌ bene equie cuendaꞌ stula bene tucu uꞌna nú leca modo acu bee uleꞌya enu nzenalascaꞌ ley. \v 11 Sino que uleꞌya enu máse neca equie lubeelá bee uleꞌya liꞌilla ruyaꞌlla reneꞌ bee nañi rdetella uꞌna liñi indu luhuare elu máse necachi para nú lecaxi naa bee bene equie cuendaꞌ stula bee bene. Chequie bee nañi enu unguti zeꞌe riqui beeí ruꞌu eyeche elu la nucuaꞌa bee bene. \v 12 Leꞌca scua ulleꞌca Jesucristo, ruꞌu eyeche Jerusalén, unguuti bee bene liꞌinu para nú lecaxi naa bee bene equie cuendaꞌ reneꞌnu. \v 13 Enzeꞌe rquiꞌña nú chenalaꞌahua Jesucristo mase nú ulua bee bene liꞌinu ruꞌu eyeche Jerusalén, nu mase huaxi nú nehuana seꞌcaꞌahua tucu nú ulleꞌcanu. \v 14 Xne lu iliulabe quieꞌ la necane elu nehuañiliaꞌahua, sino que liaꞌahua nelluaꞌa quieꞌahua tucu luhuare elu huañiliaꞌahua. \v 15 Enzeꞌe cuna elietsaꞌ Jesucristo la tsanaꞌ arquiaꞌahua nú niaꞌahua bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose xne nuacuaꞌ neca xi neca uꞌna nú rdeteꞌahua lunu, nu scua xucuꞌ ruaꞌahua nú liꞌinu necanu Dioseꞌahua. \v 16 La zañiꞌhua nú riꞌi nzeꞌcahua lubee saꞌhua nu riꞌihua elietsa lubeella lunú rluꞌcuhua, xne nucuaꞌ neca xi neca uꞌna nú riuꞌ arquiꞌ Diose nú riꞌi bene. \p \v 17 Uzuꞌcuꞌhua nú rni bee bene enu rnibiyaꞌ luhua, nu seteꞌ Stichiaꞌ Diose liꞌihua uluꞌcuhua ulaꞌna lubeella xne liꞌibeella riꞌya beella liꞌihua nú la tsanaꞌ arquiꞌhua Stichiaꞌ Diose, xne liꞌibeella deteꞌbeella cuenda lu Diose nú xa uriꞌi beella luhua. Uriꞌihua lunú riꞌi nú ñia nzu arquiꞌbeella, nu la riꞌihua lunú la yuꞌ arquiꞌ beella, xne lecaxi zibiꞌ nú la zucuꞌhua nú rnibeella. \p \v 18 Unaꞌcuhua lu Diose equie cuendaꞌru. Liꞌiru nediyaꞌru nú lecaxi nú necha neca rriꞌiru, nu niarquiꞌru nú ye nú rriꞌiru, riꞌirune tucu nú necane. \v 19 Nacua nu zequiea luhua nú nacuꞌhua lu Diose para nú la leaꞌ liquiꞌnu nú nzelabiꞌya liꞌihua stucu bese. \s1 Uni Pablo nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌ bee bene \p \v 20 Diose enu rliquiꞌ nú nzuxe arquiaꞌahua liꞌinu enu uriꞌi nú uhuañi Jesucristo lu eluti, Jesucristo enu rriꞌi ucu liaꞌahua tucu nú rriucu tucu bene bee sanchi nu equie cuendaꞌ nú ungutinu rluꞌculaꞌahua tucu inziu para nú riñaꞌahua lu Diose nu zeꞌe la atiaꞌahua. \v 21 Liꞌinu riꞌinu elietsa luhua lu yebeenú neca nzeꞌca para nú acahua riꞌihua tucu nú niarquiꞌnu. Liꞌinu riꞌinu elietsa luaꞌahua para nú acaꞌahua tucu nú niarquiꞌnu equie nú neca tucu necatselaꞌahua cuna Jesucristo, nu ¡Lu Jesucristo riala nú luꞌcu bee bene ulaꞌna diqui tiembu! Amén. \p \v 22 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo la aca llene carta quieꞌ, pero nacua luhua nú la leehua equie cuendaꞌ nú unia bezeteꞌ luhua lu carta quieꞌ. \v 23 Nu leꞌca ixiuleꞌa luhua nú uchiuꞌula saꞌahua Timoteo niꞌcuꞌ, nu tunu chu riñalla caꞌa che nzelabiꞌyaru liꞌihua. \p \v 24 Uriꞌihua saludar ye bee bene enu rnibiyaꞌ luhua liꞌibeella enu seteꞌ liꞌihua Stichiaꞌ Diose cuna ye beelá bee saꞌahua enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo. Nu leꞌca xeꞌla bee bene Italia saludo luhua. \v 25 Diose riꞌi nú chanzeꞌcae lu cuendaꞌ yehua. Amén.