\id 1TI 1Timoteo.1 Lachixio Zapotec USFM output from Final pdf Aug 2010 \h 1 Timoteo \toc1 Carta tucu nú uquieꞌe San Pablo lu Timoteo \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti \mt1 Carta tucu nú uquieꞌe San Pablo lu Timoteo \c 1 \s1 Uxeꞌla Pablo saludo lu Timoteo \p \v 1 Liꞌá Pablo, neca tucu apóstolꞌ Jesucristo equie nú unibiyaꞌ Diose enu silaꞌa liaꞌahua cuna equie nú unibiyaꞌ Jesucristo enu nzuculuaꞌahua nú nzeꞌta stucu bese. \v 2 Quieꞌa carta quieꞌ lulu Timoteo, liꞌilu enu neca xi neca endua equie nú nzeli arquiꞌ rucuaꞌa Jesucristo, Diose Pa liñibe cuna Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua riꞌinu nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌlu, cuna nú huaꞌa arquiꞌnu liꞌilu cuna nú riꞌinu nú nzuxe arquiꞌlu. \s1 Uni Pablo equie cuendaꞌ bee bene enu la zeteꞌ tucu nú neli neca \p \v 3 Tucu nú unilá lulu chenu nzaꞌa lu iliu Macedonia, nú yaꞌnalu lu eyeche Efeso, para nú nilu lu chiucu chuna bee bene zeꞌe para nú la zeteaꞌ beei bee bene lunú la neli neca, \v 4 cuna nú la riaꞌ beei caso lunú xela arquiꞌ bee bene cuna lunú ti unga bee beneꞌ beei huaꞌtu. Xne rriꞌi nucuaꞌ nú liutsia beei nu la riꞌi nucuaꞌ elietsa lubeei para nú chililá arquiꞌbeei Stichiaꞌ Diose. \v 5 Lunú niarquia nú zeca beei bee saꞌbeei diquinuꞌ arquiꞌbeei sin nú zaꞌ arquiꞌbeei nú necha neca, scua aca ache nú diquinuꞌ arquiꞌbeei nzeli arquiꞌbeei Stichiaꞌ Diose. \v 6 Xne nuꞌ beei enu la riaꞌ scua, equie nú máse rdichiaꞌ beei bee bedichiaꞌ nú la zibiꞌ. \v 7 Niarquiꞌ beei nú zeteꞌ beei bee bene xa neca leyꞌ Diose, pero niꞌ liꞌibeei la riꞌibeei beyaꞌ xi rni bedichiaꞌ nú rnibeei, nu la riꞌibeei beyaꞌ xi rni ye nú seteꞌbeei bee bene. \p \v 8 Nediyaꞌahua nú neca nzeꞌca leyꞌ Diose, para bene enu rriꞌi beyaꞌ xi sibiꞌi. \v 9 Leꞌca nediyaꞌahua nú né liquiꞌ Diose ley cuaꞌ para bee bene enu nehuañi tucu nú rialane lunu. Neca ley cuaꞌ para nú aca castiya bee bene enu nziti arquiꞌ cuna bee bene enu la zucuꞌlu nú huañi nzeꞌca, cuna bee bene enu necha rriꞌi cuna bee bene enu rriꞌi dula, cuna bee bene enu la deteꞌ nú neca equie Diose nu la luꞌcu ulaꞌna lunu, cuna bee bene enu ruuti paꞌ urre naꞌ, cuna ye bee bene enu rriꞌi eluti. \v 10 Leꞌca sibiꞌ ley cuaꞌ para nú aca castiya bee bene enu rriꞌi eluhuexe, cuna lubee niyu enu rnaꞌtse leꞌca saꞌ niyu, cuna lubee unaꞌa enu leꞌca rnaꞌtse saꞌ unaꞌa, cuna lubee bene enu rcachiꞌ bee bene para nu ruti beei bee bene lu stucu bene xi neca mosoꞌ. Leꞌca sibiꞌ ley cuaꞌ para nu aca castiya bee bene enu niquichiaꞌ, cuna lubee bene enu hasta nú rquieꞌe Diose chenu rni eluquichiaꞌ, cuna lubee bene enu rriꞌi condra bedichiaꞌ nú neli neca. \v 11 Bee bedichiaꞌ nú neli neca quieꞌ, neca beenú nzeꞌta lubee bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo nú ñia neca. Diose Pa liñibe enu riala ulaꞌna utsaꞌnanu bedichiaꞌ quieꞌ lua para nú ixiuleꞌene lubee bene. \s1 Udeteꞌ Pablo cheꞌtsa lu Diose equie nú uhuaꞌa arquiꞌnu liꞌilla \p \v 12 Rdetea cheꞌtsa lu Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua, xne rriꞌinu elietsa lua, nu nediyaꞌnu nú tsalua stichiaꞌnu enzeꞌe ucañinu liꞌá para nú ixiuleꞌa stichiaꞌnu, \v 13 añinzuca nú ante unia bedichiaꞌ nú necha neca lu cuendaꞌnu, nu uriꞌi condra bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu, cuna nú chiquiꞌ necha uriꞌá lubeella. Pero uhuaꞌa arquiꞌ Diose liꞌá, xne lá riꞌá beyaꞌ lunú uriꞌá equie nú lascaꞌ chili arquia Jesucristo. \v 14 Nu chiquiꞌ ñia uriꞌi Diose lua, uriꞌinu elietsa lua nú xa chili arquia Jesucristo, nu xneca zeca liꞌinu xne neca tucu necatseꞌahua cuna liꞌinu. \p \v 15 Nee bee bedichiaꞌ nú neli nia luhua, rquiꞌña nú ye bee bene chili arquiꞌ nú ubeꞌta Jesucristo lu iliulabe para nú tsilaꞌanu liꞌibeei lu stula beei, nu lu ye bee bene liꞌá neca tucu enu máse uriꞌi dula. \v 16 Pero añinzuca nú necaa bene enu máse rluꞌcu dula, uhuaꞌa arquiꞌ Diose liꞌá nu né llacaꞌ Jesucristo liꞌá para nu scua riꞌi bee bene enu chili arquiꞌ liꞌinu beyaꞌ xa nzuquie arquiꞌ Jesucristo bee bene para nú scua chili arquiꞌ bee bene stichiaꞌnu, nu scua luꞌcu beella nú huañili beella liñibe. \v 17 ¡Enzeꞌe rquiꞌña nú diqui tiembu luꞌcuaꞌahua ulaꞌna lu Diose, nu niaꞌahua bedichiaꞌ nzeꞌca para liꞌinu enu neca Arre nu leca xunga atinu, nu leꞌca rluꞌcunu elurnibiyaꞌ diqui tiembu, xne liꞌitsianu necanu Diose nu lecati lañiꞌ liꞌinu! Amén. \p \v 18 Timoteo liꞌilu enu neca xi neca endua, nia lulu nú riꞌilu tucu nú uni bee bene enu nzeli arquiꞌ Diose lu cuendaꞌlu hasta huaꞌtu, xi neca tucu sundado enu nza lu xuu la lliquilu bee bene enu rriꞌi condra Stichiaꞌ Diose. \v 19 Utsutaꞌ arquiꞌ lunú nzeli arquiꞌlu Jesucristo, nu uriꞌi bee elliebacuꞌ nú neca nzeꞌca para nú acalu riꞌilu tucu nú necane. Xne nuꞌ bee bene equie nú lá zucuꞌ beei nú riꞌi beei scua utsanaꞌ arquiꞌbeei lunú uchili arquiꞌbeei Stichiaꞌ Diose. \v 20 Scua ulleꞌca Himeneo cuna Alejandro, enzeꞌe utsaꞌna liꞌibeei ya bezeꞌlu para nú zeteꞌ beei nú la yala nú nibeei bedichiaꞌ nú necha neca lu cuendaꞌ Diose. \c 2 \s1 Xa rquiꞌña nú nacuꞌ bee bene lu Diose \p \v 1 Nee rluti nia luhua nú nacuꞌhua lu Diose, cuna nú ziquieehua lu Diose, cuna nú diquinuꞌ arquiꞌhua nacuꞌhua lunu lu cuendaꞌ ye bee bene, nu deteꞌhua cheꞌtsa lunu lu cuendaꞌ beella. \v 2 Rquiꞌña nú nacuꞌahua lu Diose lu cuendaꞌ bee gobierno cuna lu cuendaꞌ ye bee usticia, para nú huañi nzeꞌcaꞌahua nu nzuxe arquiaꞌahua, cuna nú nze riꞌilaꞌahua seidu inziuꞌ Diose nu luꞌcuaꞌahua ulaꞌna tucu nú rialane. \v 3 Xne nucuaꞌ neca nzeꞌca nú riuꞌ arquiꞌ Diose Pa liñibe liꞌinu enu utsilaꞌa liꞌahua lu dula. \v 4 Nu niarquiꞌnu nú tsilaꞌa ye bee bene nu riña bichia nú chuꞌlu bee bene lunú neli neca. \v 5 Xne nuꞌ tucutsia Diose, nu equie cuendaꞌ tucutsia Jesucristo nuꞌ modo riña bee bene lu Diose liꞌinu enu ubeꞌta lu iliulabe xi neca tucu bene. \v 6 Unguti Jesucristo lu cruse para nú udixiunu equie cuendaꞌ stula ye bee bene iliulabe, nucuaꞌ neca nú ulubeꞌ Diose lubee bene chenu uriña bichia nú unga bee nucuaꞌ. \v 7 Enzeꞌe ucañinu liꞌá para nú aca tucu apóstolꞌnu nu ixiuleꞌa stichiaꞌnu lubee bene cuna nú zetea bee bene enu la neca bee bene Israel lunú neli neca cuna nú xa chili arquiꞌbeei Jesucristo. Nelia nú rnia scua, la zequienuahua. \p \v 8 Nee niarquia nú ye bee eyeche nacuꞌ bee niyu lu Diose nu letsa beella yabeella enza liñibe, pero la nacuꞌ beella lu Diose cuna elliebacuꞌ nú lixiu neca nu sin nu rlee bene nu sin xuu. \v 9 Leꞌca niarquia nú bee unaꞌa utu beenchu xucu beenchu tucu nú riala nú utu beenchu, sin nú dete xeꞌtaꞌ beenchu lunú sucheꞌe beenchu cuna oro cuna perla, cuna laquie fiño nú huaxi seca, cuna nú la tsucheꞌ xeꞌtaꞌ beenchu ichia equie beenchu, \v 10 xne máse neca nzeꞌca nú riꞌi beenchu lunú neca nzeꞌca, tucu nú riala nú riꞌi ye bee unaꞌa enu nzenala inziuꞌ Diose. \v 11 Leꞌca esquie bee unaꞌa rquiꞌña nú chii cuaꞌa beenchu nu zucuꞌ diacatsia beenchu nu la ni beenchu chenu seteꞌ bee niyu Stichiaꞌ Diose. \v 12 La yala nú zeteꞌ tucu unaꞌa Stichiaꞌ Diose elu rieteꞌ saꞌ bee bene para nú rieneꞌbeei Stichiaꞌ Diose xne la yala nú nibiyaꞌ bee unaꞌa lubee niyu. Sino que zucuꞌ diacatsia bee unaꞌa, \v 13 xne rlutilá urecheꞌe Diose Adán, cheela urecheꞌnu Eva. \v 14 Nu lá zequienu bezeꞌlu Adán, enu uzequienu bezeꞌlu neca Eva, nu equie nú uzequienu bezeꞌlu liꞌinchu uriꞌinchu dula. \v 15 Pero leꞌca tsilaꞌa Diose bee unaꞌa tunu riꞌi beenchu tucu nú riala nú riꞌi beenchu como naa nú neca beenchu, cuna nú chequieelá beenchu nú nzeli arquiꞌ beenchu Diose, cuna nú zeca beenchu bee bene, nu huañi nzeꞌca beenchu. \c 3 \s1 Xa Riala nú huañi bee bene enu rnibiyaꞌ leta bee beneꞌ Jesucristo \p \v 1 Neli, neca bedichiaꞌ quieꞌ tunu nuꞌ tucu bene enu rriꞌi elliebacuꞌ nú nibiyaꞌ leta bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, neca nzeꞌca nú niarquiꞌlla riꞌilla scua. \v 2 Pero bene enu nibiyaꞌ rquiꞌña nú acalla tucu bene enu nehuañi nzeꞌca tucu nú rialane para nú la zeꞌta bee bene liꞌilla, cuna nú nechialla tucutsia unaꞌa, nu acalla tucu bene enu nehuañi nzeꞌca cuna nú luꞌculla elliebacuꞌ nzeꞌca para nú luꞌcu bee bene ulaꞌna lulla, cuna nú acalla enu siempre nuꞌ arquiꞌ nú deteꞌ elu yaꞌna bee bene niꞌlla, nu acalla tucu bene enu chiquiꞌ reca para nú acalla zeteꞌlla bee bene. \v 3 Cuna nú la acalla uniqui nu la acalla bene enu nelachi, nu la laꞌnalla nú riꞌilla ana dimiꞌ bee bene, rquiꞌña nú riꞌi nzeꞌcalla lu titse bee bene, nu aca lleꞌna arquiꞌlla, nu la acalla bene enu riuꞌtsia arquiꞌ dimi. \v 4 Leꞌca rquiꞌña nú acalla tucu bene enu nibiyaꞌ nzeꞌca niꞌi, nu zeteꞌlla bee enduꞌlla nú zucuꞌ beei ye nú zucuꞌ beei cuna nú luꞌcu beei ulaꞌna. \v 5 Xne tunu tucu bene la acalla nibiyaꞌlla niꞌlla, ¿xa acalla nibiyaꞌlla lubee beneꞌ Diose che? \v 6 Enzeꞌe, bene enu apenatsia nzeli arquiꞌ Jesucristo, la yala nu nibiyaꞌlla lubee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu para nú la aca nelliñalla nu la zecalla castiya nú riala bezeꞌlu. \v 7 Nu hasta bee bene enu la chili arquiꞌ Jesucristo riala chulu liꞌilla nú nehuañilla tucu nú riala nú huañilla para nú la yaꞌna netúlla urre riꞌi bezeꞌlu ana lulla. \s1 Xa rquiꞌña huañi bee diácono \p \v 8 Nee leꞌca esquie, bee diácono bee enu rriꞌi elietsa lu bene enu rnibiyaꞌ rquiꞌña nú aca beella bene enu rluꞌcu bee bene ulaꞌna lu, cuna nú tsaꞌalu beella stichiaꞌ beella, nu la aca beella bee uniqui, nu leꞌca la laꞌna beella nú riꞌitsia beella ana dimiꞌ bee bene. \v 9 Nu tsutaꞌ arquiꞌbeella lunú ulubeꞌ Diose luaꞌahua nú nzeli arquiaꞌahua, nu riꞌibeella puro elliebacuꞌ nzeꞌca. \v 10 Enzeꞌe rluti rquiꞌña nú acaxu preo beella, para nú biꞌya xa rriꞌi beella, nu tunu la luꞌcu beella niꞌ tucu falta che nuꞌ modo nú aca beella diácono. \v 11 Leꞌca esquie bee unaꞌa enu riꞌi elietsa liñi indu, rquiꞌña nú riꞌi beella tucu nú riala riꞌi beella para nú luꞌcu bee bene ulaꞌna lubeella nu la yala nú aca niquichiaꞌ beella, rquiꞌña nú huañi nzeꞌca beella, tucu nú riala nú huañi beella, cuna nú tsaꞌalu beella stichiaꞌ beella lu yeene. \v 12 Bee diácono rquiꞌña nú nechia beella tucutsia unaꞌa beella, nu leꞌca nibiyaꞌ beella niꞌi beella cuna lubee enduꞌ beella tucu nú rialane. \v 13 Xne tunu riꞌi bee diácono tucu nú rialane, luꞌculá bee bene ulaꞌna lubeella, nu niꞌtemeꞌ la lliqui beella nibeella nú xa nzeli arquiꞌbeella Jesucristo. \s1 Chiquiꞌ neca equie Jesucristo enu nzeli arquiaꞌahua \p \v 14 Nzuculua nú la leaꞌ nzelabiꞌya liꞌilu Timoteo, pero rquieꞌa carta quieꞌ lulu, \v 15 xne tunu rleꞌa nú nzelabiꞌya liꞌilu, nediyaꞌlaꞌlu xa riala nú huañilu ante beelá bee beneꞌ Diose, enu nehuañi nu nzutaꞌ arquiꞌ lunu, nu seteꞌbeella stichiaꞌnu nú neli neca. \v 16 Liꞌihua nediyaꞌnzeꞌcaꞌahua nú chiquiꞌ rluꞌcu Jesucristo poder liꞌinu enu ulubeꞌ Diose luaꞌahua nú chili arquiaꞌahua: \q1 Ubeꞌtanu lu iliulabe xi neca tucu bene, \q1 uni Espíritu Santo nú la luꞌcunu dula, \q1 nu ulañiꞌ bee ángele liꞌinu nú ubeꞌtanu lu iliulabe. \q1 Ubeneꞌ bee bene iliulabe stichiaꞌnu, \q1 nu diqui bee luhuare lu iliulabe uyali arquiꞌ bee bene liꞌinu, \q1 nu uquienu liñibe nzianu. \c 4 \s1 Bee bene enu sanaꞌ arquiꞌ Stichiaꞌ Diose \p \v 1 Neli unila Espíritu Santo nú nzeꞌta bichia nú nuꞌ bee bene enu tsanaꞌ arquiꞌ lunú nzeli arquiꞌ Jesucristo, nu máse rriꞌi beei caso lunú rni bee bene enu sequienu bee bene cuna ye beelá nú nzeꞌta lu bezeꞌlu. \v 2 Liꞌibeei maselá rriꞌi caso beei stichiaꞌ bee bene enu niquichiaꞌ nu sequienu bee bene, bee benecuaꞌ neca enu la tsiaꞌ lunú rriꞌi beei dula xne nuꞌbeyaꞌlaꞌ beei nú rriꞌibeei scua. \v 3 Bee benecuaꞌ rnibeei nú la yala chia bee bene, cuna nú nuꞌ bee elubacu nú leca modo nú acu bee bene, pero uduꞌ Diose ye clasiaꞌ bee elubacu para nú acu bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu, liꞌibeella enu nuꞌlu lunú neli neca nu deteꞌbeella cheꞌtsa lunu. \v 4 Xne ye nú urecheꞌe Diose neca nzeꞌcae, nu la yala nú niꞌahua nú nuꞌ nú la neca nzeꞌca, tunu deteꞌahua cheꞌtsa lu Diose chenu nzetaꞌcuaꞌahuane, \v 5 xne chenu rnacuaꞌahua lu Diose, liꞌinu rriꞌileꞌyanu cuna stichiaꞌnu equie nú rdaꞌcuaꞌahua. \s1 Tucu bene enu neli sibiꞌ lu Jesucristo \p \v 6 Tunu liꞌilu seteꞌlu bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo tucu nú unilá lulu, che sí necalu enu neli sibiꞌ lu Jesucristo tucu nú rialane, scua nzeacalálu maselá lunú recalalu cuna lunú nzeli arquiꞌlu, cuna bee bedichiaꞌ nzeꞌca nú nzequieelu. \p \v 7 La riꞌilu caso bee cuento nú xela arquiꞌ bee bene beenú la neli neca, mejora uquia quietsia nú acalálu nú tsutaꞌ arquiꞌlu nú huañilu tucu nú niarquiꞌ Diose nú huañilu. \v 8 Neca nzeꞌca nú rriꞌi bee bene ejercicio para nú aca naaqui cuerpoꞌlla, pero lu yeene máse sibiꞌ nú nzutaꞌ arquiaꞌahua lu Diose, xne tucu nú sibiꞌ nucuaꞌ lu iliulabe quieꞌ leꞌca scua zibiꞌi liñibe elu huañi liꞌahua. \v 9 Neli neca bee bedichiaꞌ cuaꞌ, nu ye bee bene riala nú chili arquiꞌ liꞌi. \v 10 Enzeꞌe mase seꞌcaꞌa lunú seꞌcaꞌa, pero nzeriꞌilá lunú riꞌá, equie nú nzeli arquiaꞌa Diose enu nehuañi, liꞌinu enu silaꞌa ye bee bene. Pero máse necane para bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu. \p \v 11 Nucuaꞌ neca nú riala zeteꞌlu bee bene cuna nu nibiyaꞌlu lubeei nú zucuꞌ beei bee nucuaꞌ. \v 12 Ubiꞌya liꞌilu para nú la ni bee bene nu la zibiꞌlu equie nú nereꞌneꞌlu, rquiꞌña nú acalu tucu ejemplu lubee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo equie nú xa rdichiaꞌlu nu xa nehuañilu, cuna nú secalu bee bene cuna nu xa nzeli arquiꞌlu Jesucristo, cuna nú xa rriꞌilu elliebacuꞌ nzeꞌca. \v 13 Diqui nú nzelabiꞌya liꞌilu ulaꞌ Stichiaꞌ Diose lubee bene, nu niꞌ bezeteꞌ lubeei nu zeteꞌlu liꞌibeei lunú rni Stichiaꞌ Diose. \v 14 Ubiꞌya nú uliquiꞌ Diose lulu tucu nú uni bee beneꞌ Jesucristo enu rnibiyaꞌ equie cuendaꞌlu chenu uricuꞌ beella yabeella equielu, chenu uriꞌi beella beyaꞌ nú necalu bene enu ucañi Diose. \v 15 Uzuꞌcuꞌlutsia nú riꞌilu ye bee nucuaꞌ nu utsutaꞌ arquiꞌ lue para nú lañiꞌ ye bee bene nú xa nzequielu inziuꞌ Diose. \v 16 Ubiꞌya liꞌilu nu ubiꞌya lunú xa seteꞌlu bee bene, nu uquia quieelá lunú nzutaꞌ arquiꞌlu lu ye nu nediyaꞌlaꞌlu, scua tsilaꞌalu liꞌilu nu tsilaꞌa bee bene enu rieneꞌ lunú seteꞌlu. \c 5 \s1 Xa riala huañi bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo \p \v 1 La riꞌilu nú quiꞌyaꞌ tucu bene enu unguxu uniꞌ bezeteꞌ nzeꞌca lulla tucu nú necalla xi neca paꞌlu, nu bee bene enu nereꞌneꞌ udeꞌteꞌ bezeteꞌ nzeꞌca lubeei tucu nú neca beei xi neca bichilu. \v 2 Leꞌca uniꞌ bezeteꞌ nzeꞌca lubee unaꞌa enu unguxu tucu nú neca beella xi neca naꞌlu, nu bee unaꞌa enu nereꞌneꞌ, uniꞌ bezeteꞌ nzeꞌca lu beenchu tucu nú neca beenchu xi neca zanalu, nu la zaꞌ arquiꞌlu nú necha neca lu beenchu. \p \v 3 Uriꞌi elietsa lubee unaꞌa zaqui enu lecaꞌti nuꞌ. \v 4 Pero tunu tucu unaꞌa zaqui enu rluꞌcu enduꞌ urre lliꞌñi acaa, liꞌibeei rquiꞌña nú rluti acabeei enu biꞌya bee beneꞌ beei nu riꞌibeei elietsa lulla para nú ixiu beei nu uriꞌi ruꞌcu paꞌ beei cuna naꞌ beei liꞌibeei, xne nucuaꞌ neca nzeꞌca, nu scua riuꞌ arquiꞌ Diose. \v 5 Unaꞌa zaqui enu neli nú lecaꞌ tinuꞌ, nchiucuꞌtsia arquiꞌlla Diose nu la tsuxella rnacuꞌlla lunu nu sequieella lunu bichia si rulaꞌ. \v 6 Pero unaꞌa zaqui enu nehuañitsia lunú riuꞌtsia arquiꞌ lunú necha neca, neca xi neca nú ungutilanchu xne la llucuꞌ arquiꞌnchu Diose. \v 7 Udixiuleꞌe bee nucuaꞌ lubee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, para nú la zeꞌta bee bene liꞌibeella. \v 8 Xne bene enu la riꞌi elietsa lusaꞌ, nu niꞌ lubee bene niꞌlla la riꞌilla elietsalu, liꞌilla utsanaꞌ arquiꞌlalla lunú nzeli arquiꞌlla Jesucristoꞌ nu scua másela necha necalla lunú neca bee bene enu la chili arquiꞌ Jesucristo. \p \v 9 Unaꞌa zaqui enu zucuichi para nú riꞌihua elietsalu, rquiꞌña nú necalla enu nza máse de sesenta lana cuna nú lá luꞌculla stucu niyu diqui nú nehuañi niyuꞌlla. \v 10 Leꞌca rquiꞌña nú nuꞌlu bee bene liꞌilla nú uriꞌilla ye beenú neca nzeꞌca, cuna nú uriꞌi ruꞌcu nzeꞌcalla bee enduꞌlla, nu udeteꞌlla elu aꞌtse bee bene niꞌlla nu uriꞌi nzeꞌcalla lubee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo enu rriña niꞌlla. Nu uriꞌilla elietsa lubee bene enu nehuana seca. Cuna nú uzucuꞌlulla nú uriꞌilla ye nú neca nzeꞌca. \p \v 11 Pero bee unaꞌa zaqui enu nereꞌne'lá la quiꞌña nú zucuꞌ ichilu beenchu, xne luego niarquiꞌ beenchu nú chia zeca beenchu nu la riaꞌ beenchu tucu nú riala nú sibiꞌ beenchu lu Jesucristo. \v 12 Che rriꞌi beenchu dula, xne la tsaꞌalu beenchu lunú ucuaqui beenchu lu Jesucristo. \v 13 Leꞌca bee unaꞌa cuaꞌ enzetsia beenchu niꞌi por niꞌi bee bene, nu rnaꞌtse custumbre beenchu nú lecaxi riꞌi beenchu, nu la riꞌi beenchu nucuaꞌtsia, leꞌca neca beenchu enu rni lu cuendaꞌ bee bene. Nu riuꞌu beenchu lu ye nú la yala chuꞌu beenchu nu rni beenchu lunú la yala ni beenchu. \v 14 Enzeꞌe niarquia nú mejora chia zeca bee unaꞌa zaqui enu nereꞌneꞌlá cuna nú luꞌcu beenchu enduꞌ, nu nibiyaꞌ nzeꞌca beenchu niꞌi beenchu tucu nú rialane para nú la chuꞌu nú zeꞌta bee bene enu rlee luaꞌahua liaꞌahua. \v 15 Xne nuꞌ bee unaꞌa zaqui enu utsanaꞌ arquiꞌla inziuꞌ Diose nu nzequie beenchu inziuꞌ bezeꞌlu. \p \v 16 Tunu tucu bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo rluꞌcu beella leta bee familiaꞌ beella tucu unaꞌa zaqui, liꞌibeella rquiꞌña nú riꞌi beella elietsa lu unaꞌa zeꞌe, para nú la aca nucuaꞌ tucu yuhuaꞌ para bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, nu scua nuꞌ modo riꞌi beella elietsa lubee unaꞌa zaqui enu neli lecaꞌ tinuꞌ. \p \v 17 Bee bene enu rnibiyaꞌ lubee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo cuna bee bene enu seteꞌ Stichiaꞌ Diose nu rnibeella tucu nú rialane, rquiꞌña nú chiquiꞌ luꞌcu bee beneꞌ Diose ulaꞌna lubee benecuaꞌ cuna nú deteꞌ beella ye lunú quiꞌña bee benecuaꞌ. \v 18 Xne lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “La duꞌlu ixiu lliꞌi uꞌnaꞌ chenu rriꞌí riñaꞌ.” Leꞌca rni lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose: “Bene enu rriꞌi riñaꞌ rquiꞌña nú yaxulla.” \p \v 19 La chili arquiꞌlu lunú rni bee bene enu nuꞌ xi rricuꞌ quiya tucu bene enu rnibiyaꞌ lubee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, tunu leca chiucu chuna testigo enu ni nú neli neca nú rni bene lu cuendaꞌlla. \p \v 20 Pero tunu tucu bene enu rnibiyaꞌ nzeriꞌilá dula rquiꞌña nú riꞌilu nú quiꞌyaꞌlla ante lu ye bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, para nú lliqui beelá beella. \p \v 21 Lu Diose, cuna lu Jesucristo nu lubee ángele enu ucañinu, nia lulu nu la zañiꞌlu uriꞌi tucu nú unilá lulu, nu la cañilu xa rriꞌilu lubee bene uriꞌi tucunecatse lu ye bee bene. \v 22 La lialaꞌlu nú chu cañilu tucu bene enu nibiyaꞌ, xne la riꞌilu beyaꞌ tunu rriꞌi benecuaꞌ tucu nú necha neca chequie ni bee bene nú leꞌca nuulu riuꞌ arquiꞌlu tucu nú rriꞌilla. Ubiꞌya liꞌilu lu cuendaꞌ ye dula. \v 23 Lu nú siempre riti xlaꞌculu xne la neca nzeꞌca xlaꞌculu, la hueꞌlu inza tsia, hueꞌlu lleꞌna biñu. \p \v 24 Nuꞌ bee bene enu luego achee dula nú rriꞌilla ante nú chiuꞌlue lu cuendaꞌlla lu Diose, pero nuꞌ bee bene enu la aca achee dula nú rriꞌi, hasta bichia chenu chiuꞌlue lu cuendaꞌlla ante Diose. \v 25 Leꞌca scua nuꞌ bee bene enu luego achee lunú neca nzeꞌca rriꞌilla nu nuꞌ bee bene enu la aca chee nú neca nzeꞌca rriꞌi pero riña bichia nu acabiyaꞌ bee bene bee nucuaꞌ. \c 6 \p \v 1 Bee bene enu neiqui lu stucu bene rquiꞌña nú luꞌcu beella ulaꞌna lubee patrónꞌ beella, para nú la ni condra bee bene Diose cuna stichiaꞌnu nú seteꞌahua. \v 2 Nu tunu leꞌca patrón beella nzeli arquiꞌ Jesucristo, rquiꞌña nú máse luꞌcu beella ulaꞌna lu bene zeꞌe, xne tucutse nzeli arquiꞌbeella Jesucristo, leꞌca rquiꞌña nú riꞌi beella riñaꞌ tucu nú rialane, xne sibiꞌ beella lubee saꞌbeella enu leꞌca nzeli arquiꞌ Jesucristo. Scua zeꞌteꞌ bee bene nu niꞌ lubeei nú riꞌibeei scua. \s1 Tucu bene enu neli neca xene \p \v 3 Tunu nuꞌ tucu bene enu seteꞌ bee bedichiaꞌ nú la neca tucu nú neca stichiaꞌ Jesucristo nu niꞌ nú xa nzeli arquiaꞌahua Jesucristo la zeteꞌlla bee bene, \v 4 liꞌilla necalla tucu bene enu rutiꞌ nu lecaxi reca. Riuꞌtsia arquiꞌlla nú rliunulla bee saꞌlla, chequie zeꞌe rquixie nú ria arquiꞌ bee bene lu saꞌ bee bene, cuna nú rana arquiꞌ bee bene saꞌ bee bene, cuna nú rquiexu bee bene bee saꞌ bee bene nu la luꞌcu bee bene confianza lu saꞌ bee bene, \v 5 bee bene enu neca scua, la tsuxe beei nú rliu beei equie ye beenú la zibiꞌ nchiñi elliebacuꞌbeei, xne la riꞌi beei beyaꞌ lunú neli neca, che rriꞌi beei elliebacuꞌ equie nú chili arquiꞌbeei Jesucristo aca xene beei. Bee bene enu neca scua uchiuꞌuchu lubeei nu la quieteꞌlu beei. \v 6 Neli nu chiquiꞌ xene bee bene lunú nzeli arquiꞌlla Jesucristo, pero bee bene enu neca conforme lunú rluꞌcutsia. \v 7 Xne lecaxi ubela yuaꞌahua lu iliulabe quieꞌ, nu lecaxi uyaꞌahua chenu atiaꞌahua. \v 8 Tunu rluꞌcuaꞌahua nú daꞌcuaꞌahua, nu rluꞌcuaꞌahua nú utuaꞌahua cuna nucuaꞌ rquiꞌña nu aca conformeꞌahua. \v 9 Pero bee bene enu niarquiꞌ nú aca xene lu iliulabe quieꞌ la riquiꞌ beei nú tsutaꞌ arquiꞌbeei sino que chu rriꞌi bezeꞌlu ana lubeei cuna nú la riꞌibeei ana lu elliebacuꞌ nú necha neca rriꞌi beei, nu rriꞌibeei tucu nú la yala riꞌi beei, nucuaꞌ rriꞌi nú nitilu beei. \v 10 Xne lunú rleꞌ bee bene nú luꞌculla dimi, zeꞌe rquixie ye beenú necha neca, nu nuꞌ bee enu rleꞌ dimi utsanaꞌ arquiꞌbeei lunú nzeli arquiꞌbeei Jesucristo, che leꞌcatsia liꞌibeei rriꞌibeei nú nehuana seca beei. \s1 Lunú riala riꞌi Timoteo \p \v 11 Pero liꞌilu Timoteo beneꞌ Diose, uchiuꞌuchuu lubee nú necha necacuaꞌ, ucuaꞌna nú huañi nzeꞌcalu tucu nú niarquiꞌ Diose nú huañilu, uchili arquiꞌ liꞌinu, nu utsuquie arquiꞌ, nu uzeca ye bee bene, cuna nú aca lleꞌna arquiꞌ. \v 12 Ucuaꞌna nú tsutaꞌli arquiꞌlu lunú nzeli arquiꞌlu Jesucristo. La tsanaꞌlu nú nitilu elunehuañili nú luꞌculu liñibe xne para enzeꞌe uduꞌ Diose liꞌilu, nu nilu lu huaxi bee bene xa nzeli arquiꞌlu Jesucristo. \v 13 Lu Diose enu rliquiꞌ nú nehuañi ye beenú nuꞌ lu iliulabe, nu equie cuendaꞌ Jesucristo liꞌinu enu né lliqui uni lunú neli neca lu Poncio Pilato, nibiyaꞌa lulu, \v 14 nú zucuꞌlu nú riꞌilu lunú rnia lulu, nu uriꞌi tucu nú neli neca para nú la ni bee bene nú la riꞌilu tucu nú neli neca, scua uriꞌi hasta bichia nú riña zeca Jesucristo. \v 15 Nu nzeꞌtanu bichia chenu nibiyaꞌ Diose nú nzeꞌtanu, liꞌi Diose enu riala ye nú neca ulaꞌna, nu tucutsia liꞌinu necanu Diose, nu rluꞌcunu ye poder, liꞌinu necanu Arre lubee arre nu Rnibiyaꞌnu lu ye bee enu rnibiyaꞌ. \v 16 Liꞌinu necanu enu leca xunga ati, nu nzucunu lu ellieꞌe nú rulu siquiꞌ elu lecati chébica. Niꞌ tucu bee bene lascaꞌ lañiꞌ liꞌinu, nu laca lañiꞌ bee bene liꞌinu. ¡Liꞌinu chiquiꞌ rialanu huaxi ulaꞌna, nu leca xunga laxu poder nú rluꞌcunu! Amén. \p \v 17 Bee bene enu neca bene xene lu iliulabe quieꞌ, uniꞌ lubeella nú la utiꞌ lliñia beella, cuna nú la riꞌi beella elliebacuꞌ nú la laxu nú rluꞌcu beella, xne bee eluxene nú rluꞌcu bee bene rlaxue, mejora nú zucuꞌlutsia beella Diose enu nehuañi, xne liꞌinu necanu enu chiquiꞌ rliquiꞌ ye nú seꞌcalaꞌchaꞌahua para nú ñia tsu arquiaꞌahua. \v 18 Uniꞌ lubeella nú riꞌi beella lunú neca nzeꞌca, cuna nú riꞌi beella huaxi beenú neca nzeꞌca, cuna nú ñia nzu arquiꞌbeella deteꞌ beella xi secalaꞌchaꞌ bee bene nu riꞌi beella elietsa lubee bene, \v 19 xne scua rquieteꞌ saꞌ beella eluxene nú riꞌi elietsa lubeella lubee bichia nú enta, para nú luꞌcu beella nú huañili beella liñibe. \s1 Último bee bedichiaꞌ nú nequie lu ichiꞌ quieꞌ \p \v 20 Timoteo la zañiꞌlu riꞌilu lunú uyaꞌna cuendaꞌlu nú riꞌilu, la riꞌilu caso bee bedichiaꞌ nú la zibiꞌ nú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ, niꞌ bee eluquichiaꞌ, nu niꞌ bee bedichiaꞌ nú rni bee bene enu rni nú chiquiꞌ reca, pero la neli nú reca beei. \v 21 Xne nuꞌ bee bene equie nú rriꞌi beei caso bee nucuaꞌ, utsanaꞌ arquiꞌbeei nú nzeli arquiꞌbeei Jesucristo. \p Diose riꞌi nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌ yehua nee Timoteo. \p Amén.