\id 1CO 1 CORINTIOS USFM output from Final pdf Aug 2010 \h 1 Corintios \toc1 Carta tucu nú uquieꞌe San Pablo lubee bene Corinto enu nzeli arquiꞌ Jesucristo \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co \mt1 Carta tucu nú uquieꞌe San Pablo lubee bene Corinto enu nzeli arquiꞌ Jesucristo \c 1 \p \v 1 Liꞌá Pablo, enu ucañi Diose para nú aca apóstolꞌ Jesucristo. Nu cuna saꞌahua Sóstenes enu leꞌca nzeli arquiꞌ Jesucristo nzunua caꞌa, \v 2 nu liꞌá rquieꞌa cartaquieꞌ luhua bee bene enu nzeli arquiꞌ Stichiaꞌ Diose eyeche llene Corinto, liꞌihua enu lecaꞌ xiná lu Diose equie cuendaꞌ Jesucristo, nu ucañila Diose liꞌihua para nú necahua bee beneꞌnu cuna ye beelá bee bene enza stucu luhuare enu leꞌca nzelila arquiꞌ Jesucristo, liꞌinu enu rnibiyaꞌ luaꞌahua nu lubeella. \v 3 Diose Paꞌahua cuna Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua riꞌi nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌhua nu ñia tsu arquiaꞌahua. \s1 Cheꞌtsala Diose equie ye nú rriꞌinu luaꞌahua \p \v 4 Liꞌá la zañia rdetea cheꞌtsa lu Diose equie cuendaꞌhua, scua tucu nú uriꞌinu elietsa luhua, xne nzeli arquiꞌhua Jesucristo. \v 5 Xne equie cuendaꞌ liꞌinu chiquiꞌ uriꞌi Diose elietsa luhua, nu lia uliquiꞌnu ye clasiaꞌ elliebacuꞌ luhua para nú riꞌihua beyaꞌ stichiaꞌnu, nu acahua nihuane lubee bene. \v 6 Scua achee neca nú neli neca nú ubeneꞌlaꞌhua equie cuendaꞌ Jesucristo desde nú uchili arquiꞌhua liꞌinu. \v 7 Nu la riꞌi falta nú rriꞌi Diose elietsa luhua diqui nú nucuaꞌaquiehua bichia nú riña zeca Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua. \v 8 Nu Diose riꞌi elietsa luhua para nú tsutaꞌ arquiꞌhua lunú nzeli arquiꞌhua liꞌinu diqui tiembu para nú la luꞌculihua dula bichia nú riña zeca Jesucristo. \v 9 Xne neli saꞌalu Diose stichaꞌnu, nu liꞌinu necanu enu ucañi liꞌihua para nú aca tucu necatsehua cuna Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua. \s1 La yala nú leꞌesaꞌ bee beneꞌ Jesucristo \p \v 10 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, equie cuendaꞌnu zequiea luhua nú aca tucu necatsehua nu la leꞌesaꞌhua. Nu uhuañi nzeꞌcahua nu tucutsia elliebacuꞌ uriꞌihua. \v 11 Scua rnia luhua bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, xne ungabiyalá nú nuꞌ xuu letahua, scua udixiuleꞌe bee familiaꞌ Cloé lua. \v 12 Liꞌibeella rnibeella nú nuꞌhua enu rni: “Liꞌá neca beneꞌ Pablo”; leꞌca nuꞌ bee enu rni: “Liꞌá neca beneꞌ Apolos”; nu leꞌca nuꞌ beelá bee enu rni: “Liꞌá neca beneꞌ Pedro”; nu leꞌca nuꞌ bee enu rni: “Liꞌá neca beneꞌ Jesucristo.” \v 13 Pero liꞌá nia luhua nú tucutsia neca Jesucristo xne liꞌá lá atia lu cruse equie cuendaꞌ stulahua, nu leꞌca lá rinzahua equie cuendaꞌ liꞌá. \v 14 Cheꞌtsalá Diose nú niꞌtucuhua lá rinzaa urinzatsia Crispo nu Gayo. \v 15 Scua leca modo nihua nú urinzahua equie cuendaꞌ liꞌá. \v 16 Nu leꞌca urinzaa bee familiaꞌ Estéfanas, pero la llucuꞌ arquia tunu tilá urinzaa. \v 17 Xne lá xeꞌla Jesucristo liꞌá para nú rinzaa bee bene sino que uxeꞌlanu liꞌá para nú ixiuleꞌa stichiaꞌnu lubee bene para nú nuꞌ modo tsilaꞌa bee bene. Nu la nia lubee bene bee bedichiaꞌ nú zecalullieꞌ beella lua, luguare nú chenu cuenda beella xinu unguti Jesucristo lu cruse. \s1 Jesucristo rlubeꞌ elurnibiyaꞌ Diose cuna nú reca elliebacuꞌ Diose \p \v 18 Ye nú rniaꞌahua equie cuendaꞌ xiquie nú unguti Jesucristo lu cruse lecaxi sibiꞌi para bee bene enu nenitilula lu Diose pero para liaꞌahua enu utsilaꞌala Diose, chiquiꞌ huaxi seca nú unguti Jesucristo lu cruse xne scua rriaꞌahua beyaꞌ nú chiquiꞌ reca Diose. \v 19 Nu lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: \q1 Nitilua nú reca elliebacuꞌ bee bene enu reca, \q1 nu nitilua nu netsiñia bee bene enu chiquiꞌ netsiñia. \p \v 20 Nu nee ¿ca nucuaꞌa bee bene enu rni nu chiquiꞌ reca elliebacuꞌ? ¿Nu ca nucuaꞌa bee ulaxcuela enu reca ley? Nu leꞌca ca nucuaꞌa bee bene enu rni nú reca ye beenú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ, nu para Diose lecaxi zibiꞌ lunú reca elliebacuꞌ bee bene. \v 21 Nu equie nú reca elliebacuꞌ Diose nediyaꞌ nzeꞌcaꞌnu nú lá chulu bee bene illiulabe liꞌinu, lunú recatsia elliebacuꞌ beei, enzeꞌe uriꞌinu elliebacuꞌ nú tsilaꞌanu bee bene equie cuendaꞌ stichiaꞌnu nú seteꞌahua bee bene. Nu bee bene enu tsilaꞌa neca bee enu nzeli arquiꞌ liꞌinu, añinzuca nú neca xi neca nú lecaxi zibiꞌ nú seteꞌru bee bene. \v 22 Bee bene Israel niarquiꞌ beella lañiꞌbeella bee milagro nú rriꞌiru para nú chili arquiꞌbeella, nu bee bene enu laca bee bene Israel niarquiꞌ beella nú aca beella beenú máse neriñaꞌ neca, para nú chili arquiꞌ beella. \v 23 Pero liꞌiru lunú seteꞌru bee bene necane nú xinu unguti Jesucristo lu cruse, nu lá niarquiꞌ bee bene Israel nú chili arquiꞌbeella liꞌinu, xne para liꞌibeella leca modo ati Jesucristo, nu para bee bene enu laca bee bene Israel lecaxi sibiꞌ nú seteꞌru bee bene. \v 24 Pero para bee bene enu nzeli arquiꞌ Diose, sia bee bene enu laca bee bene Israel, nu sia bee bene enu neca bee bene Israel, equie cuendaꞌ Jesucristo achee nú rluꞌcu Diose poder nú recanu. \v 25 Xne hasta beenú seca bee bene nú la zibiꞌ uriꞌi Diose, necane lunú másescaꞌlá sibiꞌ luquelá nú reca bee bene iliulabe. Nu hasta lunú reca Diose rriꞌi nú máse lleꞌna neca, máse secae luquelá nú reca bee bene iliulabe. \p \v 26 Uriꞌihua beyaꞌ bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, nú chiuculiꞌ bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu bee enu seca bee bene nú chiquiꞌ reca lu iliulabe quieꞌ, nu chiuculiꞌ enu nzeli arquiꞌ liꞌinu enu rnibiyaꞌ lu iliulabe quieꞌ, nu leꞌca chiuculiꞌ bee enu nzeli arquiꞌ liꞌinu nzeꞌta leta bee familiaꞌ bee bene enu neca equie lu iliulabe quieꞌ. \v 27 Pero Diose ucañi bee bene enu laca, para nú chiuꞌu elu netuꞌ bee bene enu chiquiꞌ reca, nu ucañinu bee enu lleꞌnatsia rnibiyaꞌ lu iliulabe quieꞌ para nú chiuꞌu elu netuꞌ bee enu chiquiꞌ rnibiyaꞌ. \v 28 Diose ucañi bee bene enu seca bee bene iliulabe nú lecaxi sibiꞌ, bee bene enu seca bee bene iliulabe nú lecaxi reca. Bee bene enu lecati neca lu iliulabe quieꞌ, para nú nitilu lunú rnibiyaꞌ bee bene enu nuꞌ ti neca lu iliulabe quieꞌ. \v 29 Nu scua necane para nú lecati aca nelliñia lu Diose. \p \v 30 Nu nee equie cuendaꞌ Diose neca tucu necatselahua cuna Jesucristo, nu equie cuendaꞌnu ungutiaꞌahua elliebacuꞌ nú reca nzeꞌta lu Diose. Nu equie cuendaꞌnu necaꞌahua xi neca bene enu la luꞌcuaꞌ dula nu lecaꞌ xi naꞌahua lunu, nu liꞌinu udixiulanu equie cuendaꞌ stulaꞌahua. \v 31 Scua necane para nú yalu tucu nú nequie lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose elu rni: “Tunu nuꞌ bene enu niarquiꞌ aca nelliñia, máse neca nzeꞌca nú aca nelliñialla equie cuendaꞌ Jesucristo.” \c 2 \s1 Bee bedichiaꞌ equie cuendaꞌ Jesucristo \p \v 1 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo liꞌihua nediyaꞌhua nú chenu uyaꞌa lachihua, unia Stichiaꞌ Diose luhua, lá nia luhua bee bedichiaꞌ nú neyaañi o bee bedichiaꞌ nú neriñaꞌ riꞌihua beyaꞌ, \v 2 mientra nú nzua cuna liꞌihua, lá nia stucu nú rene luhua, unitsia luhua tucutsia equie cuendaꞌ Jesucristo para nú riꞌihua beyaꞌ xiquie nú ungutinu lu cruse. \v 3 Chenu uriña lachihua necaa tucu nú neca tucu bene enu la luꞌcu juerzaꞌ nu hasta recatseꞌtseꞌa nú xiquia chenu uriña luhua. \v 4 Leꞌca chenu unia luhua Stichiaꞌ Diose, lá nia luhua bee bedichiaꞌ nú riꞌá ana liꞌihua cuna stichiaꞌa, sino que uriꞌá ana nú uchili arquiꞌhua Jesucristo equie cuendaꞌ Espíritu Santo nu cuna poderꞌ Diose. \v 5 Para nú aca achee nú lunú nzeli arquiaꞌahua Jesucristo necane equie nú reca Diose rriꞌi nu lacane lunú recatsia elliebacuꞌ bee bene iliulabe. \s1 Espíritu santo rlubeꞌ nú xa neca Diose \p \v 6 Añinzuca nú chenu seteꞌahua bee bene enu másela reca Stichiaꞌ Diose, seteꞌahua beella equie cuendaꞌ elliebacuꞌ nú reca nú nzeꞌta lu Diose, nu la necane elliebacuꞌ nú reca bee bene iliulabe quieꞌ nu leꞌca lacane xi neca elliebacuꞌ nú rluꞌcu bee enu rnibiyaꞌ lu iliulabe quieꞌ, elliebacuꞌ nú nzeꞌta bichia nú nitilu. \v 7 Sino que rniaꞌahua elliebacuꞌ nú reca nzeꞌta lu Diose, elliebacuꞌ nú unga xi neca tucu nú aꞌchiꞌ neca para lubee bene iliulabe nú xneca riña bee bene lu Diose. Nu elliebacuꞌ cuaꞌ unila Diose desde ante nú quixie iliulabe. \v 8 Bee nucuaꞌ neca nú lá riꞌi bee bene enu rnibiyaꞌ lu iliulabe quieꞌ beyaꞌ, xne tunu uriꞌi beella beyaꞌ nucuaꞌ, lá quieꞌe beella Jesucristo lu cruse, liꞌinu enu rnibiyaꞌ. \v 9 Pero lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: \q1 Niꞌ tucu bene lecati ulañiꞌ, nu ubeneꞌ, \q1 nu niꞌ lá riꞌi elliebacuꞌ lunú nuꞌcheꞌ Diose para bee \q1 bene enu seca liꞌinu. \m \v 10 Pero ulubeꞌla Diose nucuaꞌ luaꞌahua equie cuendaꞌ Espíritu Santo nú nzu cuna liaꞌahua, xne Espíritu Santo nediyaꞌ yeene, hasta beenú máse neriñaꞌ riꞌi bene beyaꞌ nzeꞌta lu Diose. \p \v 11 Liꞌihua nediyaꞌhua nú lecati riꞌi beyaꞌ nú xi elliebacuꞌ rriꞌi tucu bene, espírituꞌtsialla nediyaꞌ xi elliebacuꞌ rriꞌilla. Scua necane xne tucutsia Espírituꞌ Diose nediyaꞌ xi rriꞌinu elliebacuꞌ. \v 12 Nu liaꞌahua enu nzenalala inziuꞌ Diose, la nehuañiaꞌahua cuna espíritu nú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ sino que nehuañilaꞌahua cuna Espíritu Santo nú uliquiꞌ Diose, para nú equie cuendaꞌ Espíritu Santo riaꞌahua beyaꞌ luye nú uliquiꞌ Diose luaꞌahua lunú chiquiꞌ nzeꞌcanu. \v 13 Nu bee nucuaꞌ neca nú seteꞌahua bee bene, pero lacane lunú necatsia elliebacuꞌahua, sino que Espíritu Santo neca enu rlubeꞌ luaꞌahua nú xneca seteꞌahua bee bene. Nu scua seteꞌahua lunú neca cuendaꞌ Diose lubee bene enu nehuañi cuna Espíritu Santo. \p \v 14 Pero bee bene enu la nehuañi cuna Espíritu Santo la chili arquiꞌ lunú neca cuendaꞌ Diose, xne para liꞌibeei necane nú la zibiꞌ. Enzeꞌe la riꞌibeei beyaꞌ lunú neca cuendaꞌ Diose, xne hasta cuna elietsaꞌ Espíritu Santo rriꞌi bee bene beyaꞌ lunú neca cuendaꞌ Diose. \v 15 Pero bee bene enu nehuañila cuna Espíritu Santo equie cuendaꞌ Espíritu Santo rriꞌilla beyaꞌ luye lunú neca cuendaꞌ Diose, nu niꞌtucu bee bene enu la nehuañi cuna Espíritu Santo la riꞌi beyaꞌ xiquie nú rriꞌi benecuaꞌ beyaꞌ lunú neca cuendaꞌ Diose. \v 16 Lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “Lecati nuꞌlu elliebacuꞌ Diose para nú nilla lu Diose nú xi riꞌinu.” Pero liaꞌahua equie cuendaꞌ Espíritu Santo neca tucu necatsela elliebacuaꞌahua cuna Jesucristo nu Diose. \c 3 \s1 Bee bene enu sibiꞌ lu Jesucristo \p \v 1 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, chenu nzua cuna liꞌihua lá nia luhua xi neca bene enu chiquiꞌ reca Stichiaꞌ Diose, liꞌá unia luhua Stichiaꞌ Diose xi neca bene enu lleꞌnatsia reca Stichiaꞌ Diose xi neca bee bene enu apenatsia uchili arquiꞌ Jesucristo. \v 2 Unia luhua bee bedichiaꞌ nú laca neriñaꞌ, tucu nú rdeteꞌ bene nichi rueꞌ enduꞌ meꞌ, xne lacascaꞌnu acunu tucu nú racu bene. Nu niꞌ nee leca modo nia luhua xi neca bee bene enu recala Stichiaꞌ Diose, \v 3 xne nehuañiscaꞌhua xi nehuañi beelá bee bene, ria arquiꞌhua lu saꞌhua nu rliuhua, nucuaꞌ rlubeꞌ nú nehuañiscaꞌhua xi nehuañi bee bene enu la chenala inziuꞌ Diose. \v 4 Xne chenu rnihua: “Liꞌá neca beneꞌ Pablo”, urre chenu leꞌca rnihua: “Liꞌá neca beneꞌ Apolos”, ¿xieꞌ lanu scua achee nú rriꞌiscaꞌhua tucu nú rriꞌi titse bee bene la? \p \v 5 Pero liꞌá nia luhua: ¿Nú tineca Pablo nu tineca Apolos? Rriꞌihua beyaꞌ nú necaru bee enu sibiꞌ lu Diose para nú uchili arquiꞌhua Diose, nu cada tucuru rriꞌitsia lunú uliquiꞌ Diose nú rriꞌiru. \v 6 Nu liꞌá necaa xi neca tucu bene enu rduꞌnii ebichi, nu Apolos neca xi neca enu suꞌe, pero Diose neca enu rriꞌi ruꞌcue. Xne liꞌinu necanu enu rriꞌi nú nzechululáhua stichiaꞌnu. \v 7 Xne sia bene enu rduꞌnii ebichi nu sia bene enu suꞌe lecati neca beella. Sino que Diose neca enu rriꞌi yeene, xne liꞌinu rriꞌinu nú rruꞌcu ye nú rduꞌnii bene. \v 8 Leꞌca scua liꞌá cuna Apolos tucutse iguale sibiꞌru lu Diose, nu nediyaꞌru nú Diose liquiꞌ lunú rialaru equie cuendaꞌ riñaꞌ nú uliquiꞌnu nú rriꞌi cada tucuru. \v 9 Enzeꞌe liꞌá cuna Apolos tucutse sibiꞌru lu Diose. Nu liꞌihua necahua xi neca yuꞌ Diose nú rriꞌiru riñaꞌlu, nu liꞌihua necahua xi neca tucu niꞌi nú rrecheꞌ Diose. \v 10 Nu lunú chiquiꞌ nzeꞌca Diose enzeꞌe ucañinu liꞌá para nú ixiuleꞌa stichiaꞌnu lubee bene. Xi neca tucu bene enu riꞌya nú acacheꞌ nzeꞌca simiendoꞌ tucu niꞌi. Nu bee bene enu nzetixiuleꞌela Stichiaꞌ Diose, liꞌibeella neca beella xi neca bee bene enu nze recheꞌla niꞌicua. Pero rquiꞌña nú biꞌya beella xneca rrecheꞌ beellae. \v 11 Xne la yala cheꞌe beella simiendo nú urecheꞌlá, nu simiendo cuaꞌ neca nú nzeli arquiꞌ bee bene Jesucristo. \v 12 Nu bee bene enu nzetixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose, bee enu neca xi neca enu recheꞌe niꞌi equie simiendo, tunu recheꞌ beellae cuna oro, plata, urre quie nú huaxi seca, urre cuna ala, urre cuna quii, urre ixi, nucuaꞌ rni tunu seteꞌ beella tucu nú rialane urre la zeteꞌ beella tucu nú rialane. \v 13 Pero chenu riña bichia nú riꞌi Diose elu usticiaꞌnu, che aca chee xa neca riñaꞌ nú uriꞌibeella. Xne bichia zeꞌe aca preu beella xi reca preu beenú reca preu luquii para nú riꞌi bee bene beyaꞌ tunu uzibiꞌ urre lá zibiꞌ lunú uriꞌi cada tucu beella. \v 14 Nu tunu uzibiꞌ nú uriꞌilla tucu nú rrecheꞌ tucu bene tucu niꞌi nú leca modo chiqui, chequie atiꞌlla lunú riala atiꞌlla lunú uriꞌilla. \v 15 Pero tunu la zibiꞌ lunú uriꞌilla, che zecalla xi seca tucu bene enu riqui niꞌ nu apenatsia silaꞌalla lu quii zeꞌe, xne tsilaꞌalla pero lecalí xi atiꞌlla. \p \v 16 Uriꞌihua beyaꞌ nú liꞌihua necahua xi neca induꞌ Diose, xne nzula Espíritu Santoꞌnu cuna liꞌihua. \v 17 Tunu nuꞌ bee bene enu rriꞌi nú rnitilu bee beneꞌ Diose, chequie Diose nitilu bee benecuaꞌ equie nú rnitilu beei induꞌ Diose nú necaleꞌyala, nu liꞌihua necahua indu cuaꞌ. \p \v 18 Lecati zequienu leꞌcatsia liꞌi: Tunu nuꞌ tahua seca nú chiquiꞌ reca elliebacuꞌ nú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ, nzalá nú aca lleꞌna arquiꞌlla lu Diose para nú deteꞌnu nú chiquiꞌ aca elliebacuꞌlla. \v 19 Xne ante Diose lecaxi zibiꞌ elliebacuꞌ bee bene iliulabe, nu tucu parte lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “La zela Diose nú chiuꞌu nzeꞌca nú rriꞌi tucu bene enu seca nú chiquiꞌ netsiñia elliebacuꞌ nú rriꞌilla tucu nú la neca nzeꞌca.” \v 20 Leꞌca rni stucu parte lu ichiꞌ stichiaꞌnu: “Diose nediyaꞌ nzeꞌcaꞌ xneca neca elliebacuꞌ bee bene enu seca nú chiquiꞌ reca elliebacuꞌ pero para liꞌinu lecaxi zibiꞌ elliebacuꞌ beella.” \v 21 Enzeꞌe niꞌtucu bee bene la yala nú aca nelliñianu tucu bene urre stucu bene. Xne scua tucu nú nzelila arquiꞌhua Jesucristo yela beenú neca steneꞌhua. \v 22 Necalaru bee beneꞌhua, xi neca liꞌá Pablo, Apolos nu Pedro para nú riꞌiru elietsa luhua cuna Stichiaꞌ Diose, nu neca stenelahua iliulabe, lunú nehuañi bee bene, nu eluti cuna ye beenú nuꞌ cuna beenú entalá, ye bee nucuaꞌ neca steneꞌhua. \v 23 Nu liꞌihua necalahua bee beneꞌ Jesucristo, nu Jesucristo neca Lliꞌñi Diose. \c 4 \s1 Riñaꞌ bee apóstol \p \v 1 Enzeꞌe uluꞌcu cuendahua nú liꞌiru necatsiaru enu sibiꞌ lu Jesucristo para nú zeteꞌru bee bene nú xa neca elliebacuꞌ Diose, nú lá riꞌi bee bene beyaꞌ hasta huaꞌtu. \v 2 Pero liꞌihua nediyaꞌhua nú tucu mosoꞌ riala riꞌi ye lunú riala riꞌi para nú luꞌcu patronꞌlla confianza lulla. \v 3 Enzeꞌe lecaxi riꞌi tunu xi rnihua equie cuendaa urre xi rni bee usticia equie cuendaa, xne niꞌ liꞌá leca modo nú nia xa necaa ante Diose. \v 4 Xne mase seꞌca nú rriꞌa tucu nú necane pero laca equie cuendaꞌ nucuaꞌ nú nia nú lecaxi dula rluꞌcua ante Diose, xne tucutsia Jesucristo nediyaꞌ xneca rriꞌa. \v 5 Enzeꞌe la yala nú zeꞌtahua saꞌhua nú ti rriꞌi nzeꞌca nu ti enu la riꞌi nzeꞌca, sino que utsaꞌnahua nucuaꞌ para bichia chenu riña Jesucristo. Liꞌinu lubeꞌnu nú xa neca cada tucu bene, nu bichia zeꞌe aca chee nú xa neca elliebacuꞌ cada tucu bene, che bichia zeꞌe riaꞌahua beyaꞌ xi bedichiaꞌ nzeꞌca ni Diose lu cuendaꞌ cada tucuaꞌahua. \p \v 6 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, yebee nú rnia luhua neca nzeꞌcae para liꞌihua. Liꞌá cuna Apolos necaru tucu ejemplu para liꞌihua, para nú acahua nu la nihua lunú la nequie lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose, nu para nú lecati aca nelliñia nu ni nzeꞌca lu cuendaꞌ tucu bene, nu la ni nzeꞌca lu cuendaꞌ stucu bene. \v 7 Xne niꞌtucu bene la neca equielá lu stucu bene, xne ye nú rluꞌcuhua Diose rliquiꞌi luhua, nu tunu Diose rliquiꞌ nú rluꞌcuhua, ¿xiquie nú reca nelliñiahua? Xi neca nú rluꞌcuhuane lu cuendaꞌ eꞌcutsiahua. \v 8 Liꞌihua secahua nú lecaxi seca laꞌchaꞌhua nu rluꞌcuhua ye nú rquiꞌñiahua, nu secahua nú necahua xi neca arre nu lecaxi rquiꞌñiahua equie cuendaꞌru ¡Alaꞌ nú neli nú necahua arre para nú anibiyaꞌru cuna liꞌihua! \v 9 Seꞌca nú liꞌiru bee apóstol, Diose ucañi liꞌiru nú necaru xi neca tucu bene enu la neca equie, xi neca bee bene enu necha rriꞌi riala nú ati, nu secalullieꞌ bee ángele cuna bee bene iliulabe lunú seꞌcaru. \v 10 Nu liꞌiru equie cuendaꞌ nú rixiuleꞌeru stichiaꞌ Jesucristo, bee bene seca beei nú netunduru, pero liꞌihua nelliñiahua nú chiquiꞌ recahua xne nzeli arquiꞌhua liꞌinu. Nu liꞌiru seꞌcaru xi seca bene enu nechiulaꞌ, nu liꞌihua secahua nú lecaxi zeca laꞌchaꞌhua, nu leꞌca rluꞌcu bee bene ulaꞌna luhua, pero liꞌiru rluachu bee bene. \v 11 Hasta nee, bichia quieꞌ siꞌru nú rliaꞌnaꞌru, rrebichiꞌru, nu rriꞌi falta xucuru. Nu xitse rriꞌinu bee bene liꞌiru, nu la luꞌcuru niꞌi eꞌcuru, \v 12 nu hasta chiquiꞌ xacaꞌru rriꞌiru riñaꞌ, para nú nehuañiru. Chenu riquichiꞌquiꞌ bee bene liꞌiru, che rcuaquiru lubeei cuna bedichiaꞌ nzeꞌca, nu rriquiꞌru lu ye nú xi rriꞌinu beei liꞌiru. \v 13 Nu chenu rtaꞌbeei eluquichiaꞌ liꞌiru, che rni nzeꞌcaru lubeei. Nu hasta nee necatsiaru xi neca ixi lubee bene nu leꞌca necatsiaru xi neca beenú lecali xi zibiꞌ secabeei. \p \v 14 La quieꞌa carta quieꞌ luhua para nú riꞌá nú tuꞌhua, liꞌá rquieꞌa carta quieꞌ luhua para nú nia bezeteꞌ luhua xi neca bee endua xne chiquiꞌ seꞌcahua. \v 15 Xne mase rluꞌcuhua chiꞌi mili bee bene enu seteꞌ liꞌihua stichiaꞌ Jesucristo, pero tucutsia liꞌá neca xi neca tucu pa para liꞌihua xne equie cuendaꞌ liꞌá uchili arquiꞌhua Jesucristo chenu uzeteahua bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌnu. \v 16 Enzeꞌe nacua luhua, nú uhuañihua tucu nú nehuañia. \p \v 17 Xne para nucuaꞌ xeꞌlaa Timoteo luhua para nú enta biꞌyalla liꞌihua, liꞌilla enu chiquiꞌ seꞌcaa xi seꞌca tucu endua, liꞌilla enu neli nzeli arquiꞌ Jesucristo. Liꞌilla elluꞌcuꞌ arquiꞌlla liꞌihua xneca nehuañia lunú nzeli arquia Jesucristo, xne scua tucu nú nehuañia, scua neca nú setea bee bene nú xneca riala huañi bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo ye bee luhuare elu nzaꞌa. \v 18 Nuꞌhua seca nú tia la yelabiꞌyaꞌa liꞌihua, che leꞌcatsia liꞌihua reca nelliñiahua nú nehuañi nzeꞌcahua. \v 19 Pero tunu zela Diose la leaꞌ nzelabiꞌya liꞌihua, che riꞌá beyaꞌ tunu neli nehuañi beella tucu nú rnibiyaꞌ Diose o lia rnitsia beella nucuaꞌ. \v 20 Xne lunú nehuañi bee bene tucu nú rnibiyaꞌ Diose, lacane purotsia bee bedichiaꞌ sino que rquiꞌña nú riaꞌahua tucu nú rnibiyaꞌ Diose. \v 21 ¿Xi niarquiꞌhua nú riꞌá chenu nzelabiꞌya liꞌihua, nú quiꞌyahua riꞌá la, o nú zecaa liꞌihua nu ni nzeꞌca luhua la? \c 5 \s1 Xa aca bene enu necha nehuañi \p \v 1 Liꞌá ubenelaa nú tucuhua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo nzucunuu naa rrucuꞌ xi neca unaꞌlla, nu niꞌ bee bene enu la chulu Diose la riꞌi saꞌ clasiaꞌ eluhuexe quieꞌ. \v 2 Nu xinu reca nelliñiahua che, luhuare nú aca nelliñiahua, mejora nú nehuana utsu arquiꞌhua nu uluahua bene enu rriꞌi scua letahua. \v 3 Mase nú lecaa luhua, pero siempre rriꞌá elliebacuꞌ liꞌihua, xi neca nú nzua cuna liꞌihua, nu uriꞌilá elliebacuꞌ xa zeca bene enu rriꞌi dula scua. \v 4 Nia luhua nú uyetesaꞌhua nu uluꞌcu cuendahua xi neca nú liꞌá nzua cuna liꞌihua nu cuna poderꞌ Jesucristo. \v 5 Uluachuhua benecuaꞌ letahua. Nu utsaꞌnahua benecuaꞌ ya bezeꞌlu para nú scua nehuana zecalla nu tsiꞌlla equie cuendaꞌ nú necha rriꞌilla para nú tsilaꞌa espírituꞌlla chenu riña zeca Jesucristo. \p \v 6 La neca nzeꞌca nú aca nelliñiahua nu selahua nú nuꞌ saꞌ dula quie letahua, liꞌihua rriꞌihua beyaꞌ xneca rriꞌi levadura nú temeꞌtsiae riuꞌu equie ecucu nú recacheꞌ pá nu rriꞌi nú sebichi pá. Leꞌca scua tunu tucuhua rriꞌi dula rlañiꞌ bee saꞌhua, che chu rriꞌilá bee saꞌhua scua. \v 7 Enzeꞌe uluachuhua nú necha necacuaꞌ letahua xi neca ecucu nú recacheꞌ pá nú la luꞌcu levadura. Xi neca chenu riñi bene tucu sanchi eliñi baxcu equie cuendaꞌ stula beella, leꞌca scua equie cuendaꞌ nú unguti Jesucristo, lecaꞌ xi naꞌahua lu Diose. \v 8 Nu xneca riala nú ñiatsu arquiaꞌahua equie cuendaꞌ nucuaꞌ, necane nú diquinuꞌ arquiaꞌahua huañiaꞌahua tucu nú rialane, xi neca pá nú la nucha levadura, luhuare nú necha huañiaꞌahua equie cuendaꞌ dula xi uhuañiaꞌahua huaꞌtu. \v 9 Nu scua tucu nú unilá luhua lu stucu carta nú uxeꞌla luhua, la yala nú quieteꞌhua bee bene enu rriꞌi eluhuexe. \v 10 La nia nucuaꞌ equie cuendaꞌ bee bene enu la chili arquiꞌ Diose, bee enu rriꞌi eluhuexe, enu neyiꞌ rcuaꞌa, bee huanaꞌ nu bee bene enu rluꞌcu ulaꞌna lu stucu diose enu laca Diose, xne tunu scuane rquiña nú chiuꞌuhua lu iliulabe quieꞌ. \v 11 Lunú rnia luhua nú la yala quieteꞌhua bee bene cuaꞌ, liꞌibeei enu rni nú neca saꞌhua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, nu necha nehuañi rriꞌi eluhuexe nu neyiꞌ rcuaꞌa, nu rluꞌcu ulaꞌna lu stucu diose enu laca mero Diose nu seꞌta bee bene, nu neca uniqui nu huanaꞌ, bee bene enu nehuañi scua, niꞌla yala nú acunuhua beei. \v 12 Nu liꞌá la yala hualua lu cuendaꞌ bee bene enu laca saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, Diose neca enu hualue lu cuendaꞌ beei. \v 13 Pero lunú riala riꞌihua neca nú hualuhua lu cuendaꞌ bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. Enzeꞌe uluahua niyucuaꞌ enu rriꞌi saꞌ clasiaꞌ dula cuaꞌ letahua. \c 6 \s1 Xneca riala aca elu usticia \p \v 1 Tunu nuꞌhua enu rliunu saꞌ enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, xiquie nú nzahua lubee usticia para nú tsuxcuaꞌa nú secahua, luhuare nú chahua lubee saꞌhua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 2 ¿Xieꞌ lariꞌihua beyaꞌ nú enta bichia nú bee enu nzeli arquiꞌ Jesucristo neca bee enu lualue lu cuendaꞌ bee bene iliulabe la? Nu tunu liꞌihua lualuhua lu cuendaꞌ bee bene iliulabe, xiquie nú lacahua lualuhua lu lleꞌnatsia nú secahua cuna bee saꞌhua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 3 ¿Xieꞌ la riꞌihua beyaꞌ nú hasta bee ángele lualuaꞌahua lu cuendaꞌ la? ¡Xneca nú la lualuaꞌahua lu cuendaꞌ bee bene iliulabe quieꞌ! \v 4 Enzeꞌe chenu rliunuhua saꞌhua, ¿xiquie nú nzahua lubee bene enu laca bee beneꞌ Jesucristo para nú tsucheꞌ lunú xi secahua? \v 5 Rnia scua luhua para nú tuꞌhua. ¿Xne xieꞌ letahua leca niꞌ tucu enu aca lualue lu cuendaꞌ bee saꞌhua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo chenu nuꞌ xi seca beella la? \v 6 Pero liꞌihua chenu rliuhua luhuare nú riꞌihua scua aꞌla rdeteꞌ cuendahua saꞌhua lubee usticia, enu la chenala inziuꞌ Diose. \p \v 7 Chiquiꞌ necha nú rliunu saꞌhua. Nzalá nú uriquiꞌhua lunú xi rriꞌinu beella liꞌihua. Nu mejora nú uyalaꞌ beella steneꞌhua. \v 8 Pero luhuare nú zelahua nucuaꞌ aꞌla liꞌihua rcachiꞌhua bee steneꞌ bee saꞌhua, nu rriꞌinuhua beella beenú la yala riꞌinuhua beella. \v 9 ¿Xieꞌ lariꞌihua beyaꞌ nú bee bene enu necha rriꞌi leca modo chuꞌu liñibe elurnibiyaꞌ Diose la? La zelahua nú zequienu bee bene liꞌihua xne elurnibiyaꞌ Diose la chuꞌu bee bene enu rriꞌi eluhuexe, nu bee enu rluꞌcu ulaꞌna lu stucu diose enu laca diose nu bee niyu enu rleꞌ saꞌ niyu, nu bee niyu enu rnaꞌtse bee unaꞌa enu laca unaꞌa, nu bee unaꞌa enu rnaꞌtse bee niyu enu laca niyuꞌ. \v 10 Leꞌca esquie bee huanaꞌ, nu bee bene enu neyiꞌ rcuaꞌa, bee uniqui nu bee enu seꞌta bee bene, nu bee enu rcuaꞌna nú xneca modo axi steneꞌ bee bene, la chuꞌu bee nzeꞌe elurnibiyaꞌ Diose liñibe. \v 11 Nuꞌhua enu uhuañi scua huaꞌtu, pero nee lecaꞌ xi nahua lu Diose, nu nee necalahua para Diose, nu nebacuꞌlahua xi neca tucu enu la luꞌculi dula ante Diose equie cuendaꞌ poderꞌ Jesucristo nu equie cuendaꞌ Espíritu Santoꞌ Diose nú nehuañi cuna liꞌihua. \s1 Cuerpoꞌ bene neca xi neca induꞌ Espíritu Santo \p \v 12 Neli nú nuꞌ beyaꞌ riꞌá yee lunú niarquia pero laca yeene neca nzeꞌcae. Nu nuꞌ beyaꞌ riꞌá xitse lunú niarquia, pero la neca nzeꞌca nú zela nú riꞌi bee nucuaꞌ ana lua. \v 13 Nuꞌ bee bene enu rni: Bee elubacu necane para xlaꞌcu bee bene, nu xlaꞌcu bee bene neca para bee elubacu. Neli nucuaꞌ, pero nitilu Diose rucu bee nucuaꞌ, pero laca neli nú cuerpoꞌ bene neca para nú riꞌi bene eluhuexe. Xne cuerpoꞌahua necane para Diose, nu liꞌinu necanu enu rnibiyaꞌ lu cuerpoꞌahua. \v 14 Nu tucu nú uriꞌi Diose nú uhuañi zeca Jesucristo lu eluti, leꞌca scua riꞌinu nú huañi zecaꞌahua lu eluti cuna poderꞌnu. \p \v 15 ¿Uriꞌihua beyaꞌ nú neca cuerpoꞌahua xi neca tucu parte cuerpoꞌ Jesucristo. Enzeꞌe leca modo nú naꞌtseꞌahua cuerpoꞌ Jesucristo nú rniaꞌahua neca cuerpoꞌahua para nú naꞌtseꞌahua unaꞌa huexe? Nu leca modo nú riaꞌahua scua. \v 16 Xieꞌ la riꞌihua beyaꞌ nú bene enu rnaꞌtse tucu unaꞌa huexe, necabeei xineca tucutsia bene. Liꞌihua nediyaꞌhua nú lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “Rucu beei neca beei xi neca tucutsia bene.” \v 17 Pero bee bene enu neca tucu necatse cuna Jesucristo, neca tucu necatsela beella cuna liꞌinu equie cuendaꞌ Espíritu Santo. \p \v 18 Enzeꞌe ubiꞌyahua liꞌihua para nú la riꞌihua saꞌ clasiaꞌ eluhuexe cuaꞌ. Ye beelá bee dula la nitilu cuerpoꞌ bee bene, xi rnitilu eluhuexe cuerpoꞌ bene. \v 19 Xne uriꞌihua beyaꞌ nú cuerpoꞌhua neca induꞌ Espíritu Santo nú uliquiꞌ Diose luhua, nu lunú nzula Espíritu Santo cuna liꞌihua la nibiyaꞌ eꞌcuhua luhua. \v 20 Xne Jesucristo udixiula stulahua chenu ungutinu lu cruse. Enzeꞌe ubiꞌyahua cuerpoꞌhua nu la xitse riꞌinuhuane xne scua riuꞌ arquiꞌ Diose, xne liꞌinu rnibiyaꞌnu luhua. \c 7 \s1 Bezeteꞌ equie cuendaꞌ bee bene enu nechia \p \v 1 Nee cuaquia luhua beenú unedichiaꞌhua lua lu carta nú uxeꞌlahua lua. Liꞌá nia luhua nú neca nzeꞌca nú la yucu bene unaꞌa. \v 2 Pero para nú la riꞌi bee bene eluhuexe, nzala nú cada niyu yucu unaꞌa nu cada unaꞌa yucu niyu, \v 3 nu cada niyu riala riꞌi cumplido lunú niarquiꞌ unaꞌlla nu cada unaꞌa riala riꞌi cumplido lunú niarquiꞌ niyuꞌlla. \v 4 Xne chenu uchiala unaꞌa la nibiyaꞌlla lu cuerpoꞌlla, sino que niyuꞌlla rnibiyaꞌ lu cuerpoꞌlla. Leꞌca esquie niyu la nibiyaꞌlla lu cuerpoꞌlla, sino que unaꞌlla neca enu rnibiyaꞌ lu cuerpoꞌlla. \v 5 Enzeꞌe la yala nú cá niyu urre unaꞌa cuerpoꞌlla lu saꞌlla; pero tunu ruculla necatucunecatse stichiaꞌlla nú la naꞌtsella saꞌlla chiucu chuna bichia, para nú nacuꞌ beella lu Diose. Lecaxi riꞌi pero chenu udetela bee bichia zeꞌe, chu cuaꞌanu zeca bene saꞌ bene, para nú la duꞌ bezeꞌlu elliebacuꞌ nú necha neca equie bene. \p \v 6 Ye nú rnia luhua necane tucu bezeteꞌtsia, nu la nibiyaꞌa luhua nú riꞌihua tucu nú rnia. \v 7 Niarquia nú alaꞌ ye bee bene nchiñi elliebacuꞌ xi nchiñi elliebacua, pero cada tucu bene udeteꞌla Diose elliebacuꞌlla nú xa huañilla, tunu chialla urre la chialla. \p \v 8 Para bee bene enu lá chiali nu para bee unaꞌa enu unguti niyuꞌ, liꞌá nia nú neca nzeꞌca nú la chiahua tucu nú lá chiaa. \v 9 Pero tunu la riquiꞌhua nú nzu tucuhua, máse neca nzeꞌca nú uchiaꞌhua luhuare nú rriquiꞌhua nú la luꞌcuhua niyu urre unaꞌa. \p \v 10 Nu bee bene enu nechiala, la neca liꞌá enu rnibiyaꞌ luhua sino que Jesucristo neca enu rnibiyaꞌ nú la leꞌe unaꞌa niyuꞌlla. \v 11 Pero tunu leꞌe unaꞌa niyuꞌlla la yala nú yuculla stucu niyu, máse neca nzeꞌca nú tsalalla arquiꞌ saꞌlla para nú yucu saꞌzecalla. Nu leꞌca esquie niyu la yala nú leꞌella unaꞌlla. \p \v 12 Nee nú nia necatsia bezeteꞌ nú rnia, la necane stichiaꞌ Jesucristo, tunu tucu niyu enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, nechialla tucu unaꞌa enu la chili arquiꞌ Jesucristo pero tunu para liꞌilla lecaxi riꞌi nú nzeli arquiꞌ niyuꞌlla Jesucristo la yala nú leꞌe saꞌlla. \v 13 Nu leꞌca esquie tunu tucu unaꞌa enu nzeli arquiꞌ Jesucristo nechialla tucu niyu enu la chili arquiꞌ Jesucristo, pero tunu para liꞌilla lecaxi riꞌi nú nzeli arquiꞌ unaꞌlla Jesucristo, la yala nú leꞌesaꞌlla. \v 14 Xne niyu enu la chili arquiꞌ Jesucristo nu nechia tucu unaꞌa enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, riꞌi Diose nú nza nzeꞌca lu cuendaꞌlla equie nú nzeli arquiꞌ unaꞌlla Jesucristo, nu unaꞌa enu la chili arquiꞌ Jesucristo, leꞌca riꞌi Diose nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌlla xne nzeli arquiꞌ niyuꞌlla Jesucristo. Che Diose riꞌi nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌ bee enduꞌ beella. Xne tunu niꞌtucu beella la chili arquiꞌbeella Jesucristo, la riꞌi Diose nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌ bee enduꞌ beella. \v 15 Pero tunu niyu urre unaꞌa enu la chili arquiꞌ Jesucristo niarquiꞌ beella nú leꞌe saꞌbeella, leꞌesaꞌlaꞌ beella. Nu bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo la yala nú riꞌilla juerza nú cuaꞌanu saꞌlla, xne la niarquiꞌ Diose nú huañi bee bene cuna xuu. \v 16 Nu leꞌca esquie unaꞌa enu nzelila arquiꞌ Jesucristo la riꞌilu beyaꞌ tunu riꞌilu ana nú chili arquiꞌ niyuꞌlu Jesucristo, urre niyu enu nzelila arquiꞌ Jesucristo, la riꞌilu beyaꞌ tunu riꞌilu ana nu chili arquiꞌ unaꞌlu Jesucristo. \p \v 17 Pero nia nú cada tucu bene enu nzelila arquiꞌ Jesucristo, rquiꞌña nú huañibeella lu iliulabe quieꞌ tucu nú udeteꞌla Diose lubeella nú huañi beella, nu nucuaꞌa cahua tucu nú necahua chenu ucañi Diose liꞌihua. Scua rnibiyaꞌa nú huañi ye bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 18 Tunu tucu bene nequiela seña nú rquie bee bene Israel chenu uchili arquiꞌlla Jesucristo, esquietsia riaꞌnacalla. Nu tunu la nequie seña zeꞌe liꞌilla chenu uchili arquiꞌlla Jesucristo la quiꞌñaꞌ nú quie seña zeꞌe liꞌilla. \v 19 Xne lecaxi riꞌi tunu nequie seña cuaꞌ bene urre la nequie seña cuaꞌ bene, lunú máse neca equie neca nú sucuꞌ bene nú rnibiyaꞌ Diose. \v 20 Enzeꞌe necacahua tucu nú necahua chenu uchili arquiꞌhua Jesucristo. \v 21 Tunu necalu esclavo chenu uquixie nú nzeli arquiꞌlu Jesucristo, la chenu arquiꞌlu xneca riala riꞌilu. Pero tunu nuꞌ modo nú riꞌilu ana nú la acaꞌlu esclavoꞌ stucu bene, ulaꞌna nú laꞌalu che. \v 22 Bene enu unga esclavo chenu uchili arquiꞌlla Jesucristo, igualeaꞌla necalla xi neca bene enu lá aca esclavo para nú sibiꞌlla lu Jesucristo. Nu bene enu la aca esclavo chenu uchili arquiꞌ Jesucristo. Nee enzeꞌe neca xi neca esclavo lu Jesucristo. \v 23 Xne nediyaꞌlaꞌhua nu udixiula Jesucristo lunú huaxi secahua, enzeꞌe necalahua para Diose. Nu la zelaꞌhua nú zequienu bee bene liꞌihua nu nibiyaꞌbeei luhua. \v 24 Enzeꞌe nialuhua bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, nú necacahua tucu nú necahua chenu uchili arquiꞌhua Jesucristo. \p \v 25 Nu nee nia luhua bee unaꞌa enu lá chiaa, nu la neca stichiaꞌ Jesucristo lunú nia luhua. Sino que necane bezeteꞌ nú liꞌitsia rnia luhua, nu nza nzeꞌcalá nú chili arquiꞌhua tucu nú nia luhua, xne equie nú uhuaꞌa arquiꞌ Diose liꞌá enzeꞌe ucañinu liꞌá para nú riꞌá lunú niarquiꞌnu. \v 26 Nu seꞌca nú equie nú chiquiꞌ neriñaꞌ nehuañi bee bene nee, enzeꞌe nzalá nú la chia bene. \v 27 Nu bene enu nechiala la yalaꞌ nú leꞌella unaꞌlla. Nu bee bene enu lá chia la chialla. \v 28 Pero tunu rriꞌilla elliebacuꞌ nú chialla, lacane dula tunu chialla. Leꞌca esquie bee unaꞌa eꞌneꞌ bee enu niarquiꞌ nú chia lacane dula tunu chia beenchu, pero ixiuleꞌa luhua nú huaxi nú seca bee bene enu xia, nu bee nucuaꞌ la niarquia nú zecahua. \p \v 29 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo nialuhua nú lleꞌnatsia tiembu nehuañihua lu iliulabe quie, enzeꞌe nia luhua bee bene enu nechiala, uzibiꞌhua lu Diose diquinuꞌ arquiꞌhua xi sibiꞌ tucu bene enu lanechia. \v 30 Nu bee bene enu nehuana nzu arquiꞌ uriꞌihua xi neca nú la nehuana nzu arquiꞌhua, nu bee bene enu ñia nzu arquiꞌ uriꞌihua xi neca nú la ñia nzu arquiꞌhua, nu bee enu rluꞌcu steneꞌ utsu arquiꞌhua xineca nú la luꞌcuhua steneꞌhua. \v 31 Nu bee bene enu lecaxi seca laꞌchaꞌ lu iliulabe quieꞌ, uriꞌihua xi neca nú lecaxi rluꞌcuhua, xne ye nú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ rlaxue. \p \v 32 Lu nú niarquia nú la chenu arquiꞌhua lubee nú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ, xi neca tucu bene enu nzu tucu nú máse rriꞌilla elliebacuꞌ lunú neca cuendaꞌ Diose, nu mase rcuaꞌnalla nú riꞌilla lunú riuꞌ arquiꞌ Diose, \v 33 pero tucu bene enu nechiala máse rriꞌilla elliebacuꞌ lunú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ, nu mase rlaꞌnalla nú ñiatsu arquiꞌ unaꞌlla. \v 34 Che chiucu elliebacuꞌ rriꞌilla equie cuendaꞌ Jesucristo, nu equie cuendaꞌ unaꞌlla. Leꞌca esquie neca lu cuendaꞌ tucu unaꞌa enu nechia, unaꞌa enu la nechia máse rriꞌilla elliebacuꞌ lunú neca lu cuendaꞌ Diose, nu rdeteꞌ cuendalilla liꞌilla lu Diose para nú zucuꞌlla nú niarquiꞌ Diose. Pero tucu unaꞌa enu uchiala máse sucuꞌ lulla lunú neca cuendaꞌ iliulabe, máse rcuaꞌnalla nú ñia tsu arquiꞌ niyuꞌlla cuna liꞌilla. \p \v 35 Yebee nú rnia luhua, rnia scua luhua para nú riꞌá elietsa luhua, nu la necane nú caa nú chiahua, rnia luhua scua para nú huañihua tucu nú rialane nu tucu nú necane. Tucu nú niarquiꞌ Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua nú huañihua, sin nú xi caa nú huañihua scua. \v 36 Titse bee niyu enu niarquiꞌ nú chia, cuna unaꞌa enu neca unaꞌa enu chialla, tunu uzaꞌlanchu lana nú chianchu che chianchu, tunu scua rriꞌibeella elliebacuꞌ rquiꞌña nú riꞌibeella lunú seca beella nú máse neca nzeꞌca, xne laca dula nú chiabeella. \v 37 Leꞌca esquie titse bene enu la riꞌi elliebacuꞌ nú chia, layala nú riꞌilla elliebacuꞌ nú rquiꞌña nú chialla, nu tunu uriꞌi italla elliebacuꞌ nú la chialla. Xne leꞌca neca nzeꞌca nú la chia bene. \v 38 Enzeꞌe nia luhua, neca nzeꞌca nú chia bene, pero másescaꞌla neca nzeꞌca tunu la chia bene. \p \v 39 Tucu unaꞌa enu nechiala la yala nú luꞌculla stucu niyu diqui nú nehuañi niyuꞌlla. Pero tunu unguti niyuꞌlla nuꞌ modo chialla stucu bese, cuna stucu niyu pero rquiꞌña nú necalla tucu niyu enu leꞌca nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 40 Pero seꞌca nú ñiascaꞌla huañilla tunu la chiaꞌlla stucu bese. Scua rriꞌá elliebacuꞌ xne nzu Espíritu Santo cuna liꞌá. \c 8 \s1 Nia luhua equie cuendaꞌ uꞌna nú rricuꞌ bee bene lubee enu laca Diose \p \v 1 Nee nialuhua equie cuendaꞌ elubacu nú rdeteꞌ bene uꞌna lubee enu laca Diose, nu liaꞌahua nediyaꞌahua xa neca equie cuendaꞌ nucuaꞌ, pero avese equie nú nediyaꞌ bee bene equie cuendaꞌ nucuaꞌ reca nelliñia bene. Pero lunú seca bene saꞌbene máse seca, xne equie elu secacuaꞌ rriaꞌahua elietsa lu saꞌahua para nú riꞌilaꞌahua beyaꞌ xneca huañiaꞌahua. \v 2 Tunu nuꞌ tatucu bee bene enu seca nú chiquiꞌ reca ye nú reca, sequienulla leꞌcatsia liꞌilla xne huaxiscaꞌlá nú rriꞌi falta nú acalla. \v 3 Pero Diose nediyaꞌ nzeꞌcaꞌ ta bene enu neli seca liꞌinu. \p \v 4 Nia luhua xa neca equie cuendaꞌ elubacu nú udeteꞌla bene uꞌna lubee enu seca bee bene nú neca Diose, liaꞌahua nediyaꞌahua nu la luꞌcu bee diose cuaꞌ poder lu iliulabe quieꞌ, xne nuꞌ tucutsia Diose. \v 5 Mase nuꞌ bee bene enu seca nú nuꞌ huaxi bee diose enu rnibiyaꞌ liñibe nu luyuu iliulabe, \v 6 pero liaꞌahua nediyaꞌahua nú nuꞌ tucutsia Diose Pa liñibe nu equie cuendaꞌ liꞌinu nuꞌ ye nú nuꞌ nu para liꞌinu nehuañiaꞌahua lu iliulabe quieꞌ. Nu tucutsia Jesucristo neca enu rnibiyaꞌ luaꞌahua, xne equie cuendaꞌ liꞌinu nuꞌ ye nú nuꞌ nu equie cuendaꞌ liꞌinu rluꞌcuaꞌahua elunehuañi. \v 7 Pero laca ye bee bene rriꞌi elliebacuꞌ scua. Xne nuꞌ bee bene enu uluꞌcu ulaꞌna lubee enu seca beella nú neca diose ante nú chili arquiꞌbeella Jesucristo, nu nee nú apenatsia uchili arquiꞌ beella Jesucristo siꞌ beella nú dula neca nú racu beella elubacu nú udeteꞌ beella uꞌna lubee diose cuaꞌ. \v 8 Liaꞌahua nediyaꞌahua nú la riꞌi elubacu nú racu bene nú nehuañi nzeꞌca bene ante Diose, sino que iguale neca bene ante Diose, tunu acu bene urre la acu bene saꞌ clasiaꞌ elubacu cuaꞌ. \v 9 Pero liꞌihua nediyaꞌhua nú mase nuꞌ beyaꞌ nú acu bene xitse clasiaꞌ elubacu pero rquiꞌña nú biꞌyahua xne canu equie cuendaꞌ nucuaꞌ riꞌihua nú zanaꞌ saꞌhua enu apenatsia uchili arquiꞌ Jesucristo lu dula. \v 10 Tunu liꞌilu lecaxi zecalu nú raculu xitse clasiaꞌ elubacu, nu nzuculu raculu elubacu nú rdeteꞌ bene uꞌna lubee diose enu laca diose, nu lañiꞌ tucu bene enu apenatsia uchili arquiꞌ Jesucristo nucuaꞌ, che leꞌca nuulla aculla elubacucuaꞌ, mase secalla núla neca nzeꞌca lunú rriꞌilla. \v 11 Che lunú secalu nú recalu, riꞌi nucuaꞌ nú riꞌi saꞌlu enu apenatsia uchili arquiꞌ Jesucristo dula, nu uluꞌcu cuenda nú leꞌca nuu equie cuendaꞌlla unguti Jesucristo lu cruse. \v 12 Enzeꞌe tunu rriꞌilu scua ante bee saꞌlu enu apenatsia uchili arquiꞌ Jesucristo, nu riꞌibeella dula equie cuendaꞌlu, che dula neca nú rriꞌilu ante Jesucristo. \v 13 Enzeꞌe tunu equie nú racua rriꞌi nú rriꞌi tucu saꞌa enu nzeli arquiꞌ Jesucristo dula, nzalá nú la acuaꞌa bee elubacucua para nú la riꞌi bee saꞌa dula equie cuendaa. \c 9 \s1 Xi riala riꞌi tucu apóstol \p \v 1 Liꞌihua nediyaꞌhua nú nuꞌ beyaꞌ riꞌá lunú niarquia equie elurnibiyaꞌ nú rluꞌcua nú necaa apóstol. Liꞌá ulañilá Jesucristo enu rnibiyaꞌ luaꞌahua nu liꞌá uriꞌilá ana liꞌihua para liꞌinu xne uchilila arquiꞌhua liꞌinu. \v 2 Tunu nuꞌ bee bene enu la chili arquiꞌ nú necaa apóstol, pero liꞌihua nediyaꞌhua nú necaa apóstol, xne lunú nzelila arquiꞌhua Jesucristo nucuaꞌ rlubeꞌ nú neli necaa apóstol. \p \v 3 Nu lubee bene enu lachili arquiꞌ nú necaa apóstol singuie rcuaquia lubeella: \v 4 Rluꞌcua derecho nú liquiꞌhua nú acua cuna nú hueꞌa. \v 5 Nu leꞌca nuꞌ beyaꞌ nú chiaa cuna tucu unaꞌa enu nzeli arquiꞌ Jesucristo para nú uyalla catse elu nzaꞌa, tucu nú rriꞌi beela bee apóstol nu cuna bee bichi Jesucristo nu Pedro. \v 6 Nu ¿xieꞌ liꞌitsia cuna Bernabé rquiꞌña nú riꞌiru riñaꞌ eꞌcuru para nú huañiru, che nuꞌ beyaꞌ nú riꞌiru riñaꞌ Diose la? \v 7 Pero niꞌtucu bee sundado enu nza lu xuu la ixiu beei gastoꞌ beei. Nu tucu bene enu rquieni uva, ¿xieꞌ leca modo nú aculla uva nú rquienilla la? Nu bene enu rluꞌcu vaca, ¿xieꞌ leca modo nú hueꞌlla nichiꞌí la? \v 8 La riꞌihua elliebacuꞌ nú lunú rnia luhua necatsiae elliebacuꞌ eꞌcua, sino que leꞌca lu ley nú udeteꞌ Diose lu Moisés rni scua. \v 9 Xne lu ley cuaꞌ rni: “La duꞌhua ixiu lliꞌi uꞌnaꞌ chenu rriꞌinuhuaí riñaꞌ.” Nu la ni nucuaꞌ nú nzenu arquiꞌ Diose equie cuendaꞌ bee nañi, \v 10 sino que leꞌca nzenu arquiꞌnu equie cuendaꞌahua. Xne lu ley nú udeteꞌ Diose lu Moisés rni: Xne xi neca bene enu raꞌna uꞌna nu enu rcui trigo, rucu beella nzuculu beella nú yucu beella ulaꞌcu equie riñaꞌ nú rriꞌibeella. \fig 1 Corintios 9:10|src="HK00096B.TIF" size="COL" ref="1 Corintios 9:10" \fig* \p \v 11 Nee nú uzeteꞌlaru liꞌihua nú xneca chenalahua Stichiaꞌ Diose, ¿xieꞌ huaxi xeꞌtaꞌ neca nú rnacuꞌru luhua tunu riꞌihua elietsa luru nú xi rquiꞌñaru la? \v 12 Tunu stucu bee bene enu seteꞌ liꞌihua ratiꞌ lunú riala atiꞌ beella nú rdeteꞌhua lubeella, leꞌca esquie liꞌiru máse rquiꞌña nú riala riꞌihua elietsa luru, pero mase nú scua rialane lecaxi elietsa unacuꞌru luhua, nu rriquiꞌtsiaru lunú seꞌcaru para nú la quieruꞌu bee bene nú equie cuendaꞌtsiaꞌ nucuaꞌ la zelabeella yeneꞌ beella bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo. \p \v 13 Liꞌihua nediyaꞌhua nú ye bee uleꞌya enu sibiꞌ liñi bee indu, ratiꞌ beella lleꞌna uꞌna nú nzeyu bee bene liñi indu lu Diose para nú acubeella. Leꞌca esquie yebee uleꞌya enu sibiꞌ luhuare elu nzeyu bee bene nañi uꞌna lu Diose, leꞌca ratiꞌbeella lleꞌna uꞌna nú nzeyu bee bene para nú acu beella. \v 14 Leꞌca scua uni Jesucristo lubee bene enu rixiuleꞌe bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌnu, nú bee bene enu seteꞌ beella stichiaꞌnu, riala deteꞌ nú xi rquiꞌña beella, \v 15 pero lua lecali xi elietsa rriꞌihua, nu leꞌca la quieꞌa cartaquieꞌ luhua para nú xi liquiꞌhua lua. Xne para liꞌá máse neca nzeꞌca nú atia luhuare nú nuꞌ enu axi nú ñia nzu arquia, lunú setea bee bene bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo. \v 16 Nu la nelliñiaa equie nú setea bee bene bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo, xne nucuaꞌ riala nú riꞌá. Nu cueꞌa tunu la ixiuleꞌa bedichiaꞌ nzeꞌca quieꞌ lubee bene. \p \v 17 Enzeꞌe tunu rriꞌá riñaꞌ quieꞌ nú riuꞌtsia arquia che atia lunú liquiꞌ Diose lua, pero lá cañia nú riꞌá riñaꞌ quieꞌ pero nucuaꞌ utsula Diose liꞌá nú riꞌá. \v 18 Nu lunú rriꞌá ana neca nú ñia nzu arquia equie nú rixiuleꞌa bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo lubee bene, nu lecaxi riꞌá ana, tucu nú rriꞌi stucu bene enu rixiuleꞌe bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo ana. \p \v 19 Mase nú lecati rnibiyaꞌ lua lunú rriꞌá, pero caꞌa nzua para nú sibiꞌa lu ye bee bene para nú riꞌá ana nú aca huaxila bee beneꞌ Jesucristo. \v 20 Nu chenu nzucuaꞌa cuna bee bene Israel, nehuañia tucu nú nehuañi beella para nú riꞌá ana nú aca beella beneꞌ Jesucristo. Chenu nehuañia cuna beelá bee bene enu neli nzenala ley nú udeteꞌ Diose lu Moisés. Che nehuañia tucu nú nehuañi beella, para nú riꞌá ana nú aca beella beneꞌ Jesucristo, mase nú nediya nu la nibiyaꞌ ley cuaꞌ lua. \v 21 Nu chenu nzucuaꞌa cuna bee bene enu laca bee bene Israel, bee enu la chenala ley, nehuañia tucu nú nehuañi beella para nú riꞌá ana nú aca beella bee beneꞌ Jesucristo, mase nú nediya nú Diose neca enu rnibiyaꞌ lua xne nehuañia tucu nú rnibiyaꞌ Jesucristo. \v 22 Chenu nzua cuna bee bene enu nzu chiucu arquiꞌ equie nú xi racu, rlaꞌnaa nú rriꞌá tucu nú rriꞌi beella para nú riꞌá elietsa lubeella nú acabeella beneꞌ Jesucristo. Nu catse elu nzaꞌa rriꞌá tucu nú rriꞌi beella, che scua tucu modo urre stucu modo riꞌá ana nú tsilaꞌa chiucu chuna beella equie cuendaꞌ Jesucristo. \v 23 Ye bee nucuaꞌ rriꞌá equie eluseca nú rluꞌcua equie cuendaꞌ bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo, para nú liꞌá cuna ye bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, iguale atiaꞌahua lunú xi liquiꞌ Diose luaꞌahua. \p \v 24 Liꞌihua nediyaꞌhua nú chenu riecaxuꞌu huaxi bene, tucutsia enu riecaxuꞌulá nzeꞌe rriꞌi ana premio. Enzeꞌe leꞌca nee uduꞌhua ana arquiꞌhua para nú atiꞌhua premio nú liquiꞌ Diose luhua. \v 25 Ye bee bene enu riecaxuꞌu rduꞌ beei ana arquiꞌbeei para nú lecaxi rcaa nú yecaxuꞌu beei, rriꞌi beei scua para nú atiꞌ beei tucu premio, pero rnitilu premio cuaꞌ, pero liaꞌahua rriaꞌahua scua para nú atiaꞌahua tucu premio nú leca xunga nitilu. \v 26 Nu liꞌá nediya nzeꞌcaa lunú rriꞌá, nu la riꞌá xi rriꞌi tucu bene enu nzexuꞌu nu la riꞌi beyaꞌ cariña. Leꞌca la riꞌá xi rriꞌi tucu bene enu la riꞌi beyaꞌ ca richiu penete. \s1 Enzeꞌe rtiꞌquia arquia para nú nibiyaꞌa lua \p \v 27 Para nú aca riꞌá lunú riala riꞌá xne canu liꞌá enu setea bee bene bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo lecaxi atia ante Diose. \c 10 \s1 Equie cuendaꞌ nú rluꞌcu bee bene ulaꞌna lubee enu laca Diose \p \v 1 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, niarquia nú riꞌihua beyaꞌ nú bee beneꞌahua enu udetela bee enu uya nzenu Moisés, yebeella utse beella eꞌya xcabe nú uxeꞌla Diose lubeella, nu yebeella udete beella lu inzatuꞌ nú lee nelu. \v 2 Scua unga achee nú yebeella neca beella bee beneꞌ Moisés xne yebeella uyanala beella Moisés eꞌya xcabe zeꞌe, nu udete beella cuna Moisés lu inzatuꞌ. \v 3 Nu leꞌca yebeella udacu beella elubacu nú uxeꞌla Diose enza liñibe. \v 4 Nu leꞌca yebeella ungüeꞌ beella inza nú udeteꞌ Diose lubeella nú uliñi tetsuꞌ tucu quiee. Nu nucuaꞌ rlubeꞌ nú nzula Jesucristo cuna liꞌibeella catse elu uyanzee beella. \v 5 Pero añinzuca nú scua necane, huaxi beella lá riꞌibeella tucu nú riuꞌ arquiꞌ Diose, enzeꞌe unguti beella luyuu achi elu udete beella. \p \v 6 Yebee nú ulleꞌca beella scua necane tucu ejemplu luaꞌahua, para nú la niarquiaꞌahua riaꞌahua nú necha neca tucu nú uriꞌi beella. \v 7 La yala nú luꞌcuhua ulaꞌna lubeenú seca bee bene nú neca Diose tucu nú uriꞌi huaxi bee beneꞌahua enu udetela, tucu nú rni lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose: “Ucuaꞌa beella udacu beella nu ungüeꞌ beella, nu che chu utsuli beella nu uriꞌibeella lunú la yala riꞌi beella.” \v 8 Nu la yala nú riaꞌahua eluhuexe tucu nú uriꞌi huaxi beella. Xne equie cuendaꞌ nucuaꞌ unguti ala chechuna mili beella tucutsia bichia. \v 9 Nu leꞌca la riaꞌahua nú lee Diose luaꞌahua tucu nú uriꞌi huaxi bee benecuaꞌ, nu equie cuendaꞌ nucuaꞌ udacuquieꞌ beꞌla liꞌibeella nu unguti beella. \v 10 Nu leꞌca la yala nú niaꞌahua nú necha rriꞌi Diose, xne scua uni bee beneꞌahua enu udetela, nu che ubeꞌta tucu ángele enu unguuti liꞌibeella. \p \v 11 Ye bee nucuaꞌ ulleꞌca bee benecuaꞌ enu udetela nu nequiene lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose para nú riaꞌahua beyaꞌ nú la neca nzeꞌca nú riaꞌahua tucu nú uriꞌi beella, liaꞌahua enu nehuañi tiembu quieꞌ nú yamero laxu iliulabe. \v 12 Enzeꞌe bene enu seca nú nzutaꞌ arquiꞌ lu Stichiaꞌ Diose, rquiꞌña nú biꞌyalla liꞌilla para nú la riꞌilla dula. \v 13 Ye bee prueba nú secahua la necane prueba nú la zeca bee bene yebee bene seca prueba. Pero Diose la tsanaꞌ arquiꞌ liꞌihua nu la zelanu nú zecahua bee prueba nú la riquiꞌhua. Liꞌinu riꞌinu elietsa luhua, para nú riꞌihua beyaꞌ xneca riꞌihua nú riquiꞌhua lunú xi secahua. \p \v 14 Enzeꞌe bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, liꞌihua enu chiquiꞌ seꞌcaa uchiuꞌu chuhua nu la luꞌcuhua ulaꞌna lubee nú seca bee bene nú neca Diose. \v 15 Liꞌá nediyaa nú liꞌihua necahua puro bee bene enu rriꞌi beyaꞌ, enzeꞌe leꞌca liꞌihua biꞌyahua tunu neca nzeꞌca lunú rnia luhua. \v 16 Chenu rriaꞌahua tucu nú uriꞌi Jesucristo, chenu udacuxenu último exe, nu chenu rdiyaꞌahua viño nú unga leꞌyala relluꞌcuꞌ arquiaꞌahua reneꞌnu nú uriꞌchia chenu ungutinu equie cuendaꞌ stulaꞌahua. Nu chenu rdaꞌcuaꞌahua pá tucu nú uriꞌinu ultimo exe, nucuaꞌ neca tucu seña nú tucutsia necaꞌahua cuna liꞌinu. \v 17 Mase nú huaxi necaꞌahua, pero tucu nú rleꞌe tucutsia pá nú rritsiꞌ luyeꞌahua scua rlubeꞌ nú neca tucutsiaꞌahua cuna Jesucristo. \p \v 18 Liꞌihua nediyaꞌhua xneca rriꞌi bee bene Israel liꞌibeella racubeella mii nú rdeteꞌ beella uꞌna lu Diose nu nucuaꞌ rlubeꞌ nú neca tucunecatse beella cuna Diose. \v 19 La nia luhua nú neca equie bee enu seca bee bene nú neca diose, urre máse sibiꞌ uꞌna nú rdeteꞌ bene lubee diose cuaꞌ. \v 20 Xne bee bene enu rriꞌi scua la necane nú rdeteꞌ beella uꞌnacua lu Diose enu nehuañi sino que chenu rriꞌi beei scua rdeteꞌ beei uꞌna cuaꞌ lu bezeꞌlu, nu liꞌihua la niarquia nú aca tucu necatsehua cuna bezeꞌlu. \v 21 Leca modo nú riꞌihua scua, xne tunu rriꞌihua scua neca tucu necatsehua cuna bezeꞌlu, nu che chu acuhua pá nu hueꞌhua viño nú necaleꞌyala, para nú aca achee nú leꞌca neca tucu necatselahua cuna Jesucristo. \p \v 22 ¿U xieꞌ niarquiꞌhua nú lee Diose luhua la? ¿U xieꞌ másela rluꞌcuaꞌahua poder luquela Diose la? \s1 Xneca riala riꞌi bee beneꞌ Jesucristo \p \v 23 Yee bee nú nuꞌ beyaꞌ riꞌi bene, pero laca yeene neca nzeꞌcae. Mase ye nú nuꞌ beyaꞌ riꞌi bene, pero laca yeene sibiꞌi para nú riꞌi bee bene elietsa lusaꞌ bee bene nú xneca riala nú chenalalla inziuꞌ Diose. \v 24 Nu la yala nú riaꞌahua elliebacuꞌ lunú neca cuendaꞌ eꞌcuꞌtsiaꞌahua sino que teriaꞌahua elliebacuꞌ lunú neca cuendaꞌ beelá bee saꞌahua. \p \v 25 Chenu sihua mii liñi iꞌya, la nedichiaꞌhua cá uchiuꞌu micuaꞌ, para nú lazaꞌ arquiꞌhua chenu acuhuane. \v 26 Xne iliulabe cuna ye nú nuꞌ lue neca steneꞌ Diose Pa liñibe. \p \v 27 Tunu tucu bene enu lachili arquiꞌ Stichiaꞌ Diose zeneꞌ liꞌihua nú acuhua eta niꞌlla, tunu niarquiꞌhua nú chahua uquiahua. Udacuhua ye nú liquiꞌlla luhua nu la nedichiaꞌhua lulla cá uchiuꞌe para nú la zaꞌ arquiꞌhua chenu acuhuane. \v 28 Pero tunu nuꞌ tucu saꞌhua enu ni luhua nú elubacu nú rliquiꞌ benecuaꞌ racuhua udeteꞌllae uꞌna lubee dioseꞌlla, che la acuhuane equie cuendaꞌ bene enu udixiuleꞌe luhua para nú la zaꞌa arquiꞌlla equie cuendaꞌ elubacu cuaꞌ, mase nú nediyaꞌhua nú Paꞌahua Diose liñibe rnibiyaꞌ luye nú nuꞌ lu iliulabe. \v 29 La nia luhua lunú xi rriꞌihua elliebacuꞌ, lunú rnia luhua neca nú rriꞌi stucu bene elliebacuꞌ. \p Pero tala bese nuꞌhua rriꞌi elliebacuꞌ: “¿Pero xinu leca modo riꞌá yebee nú nediyaa nú laca necha neca equietsia nú seca stucu bene nú necha necane?” \v 30 Tala bese nihua: “Liꞌá nediyaa nú rdetea cheꞌtsa lu Diose equie yebee nú racua, ¿nu xiquie nú lixiu saꞌ arquiꞌhua lua?” \v 31 Pero liꞌá nia luhua nú sia equie cuendaꞌ bee elubacu nú racuhua, nu cuna equie cuendaꞌ nú rueꞌhua cuna ye beelá beenú rriꞌihua, uriꞌihuane equie nú rluꞌcuhua ulaꞌna lu Diose. \v 32 Ubiꞌyahua xneca nehuañihua para nú sia bee bene Israel nu bee bene enu laca bee bene Israel, nu bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo la riꞌibeella elliebacuꞌ nú necha neca equie cuendaꞌhua. \v 33 Liꞌá rlaꞌna nú ñiatsu arquiꞌ ye bee bene lua. Nu la laꞌnaa nú cha nzeꞌcatsiae lu cuendaa, sino que rlaꞌnatsia nú riꞌá elietsa lu huaxi bee bene para nú tsilaꞌa bee bene. \c 11 \m \v 1 Utenalahua ejemplu nú rriꞌá, tucu nú nzenala ejempluꞌ Jesucristo. \s1 Xa riala riꞌi bee unaꞌa enu nzeli arquiꞌ Jesucristo \p \v 2 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo chiquiꞌ ñia nzu arquia equie cuendaꞌhua xne siempre nchiucuꞌ arquiꞌhua liꞌá nu lunú la tsanaꞌ arquiꞌhua nú uzetea liꞌihua. \v 3 Nu leꞌca niarquia nú elluꞌcuꞌ arquiꞌhua nú Diose rnibiyaꞌ lu Jesucristo nu Jesucristo neca enu rnibiyaꞌ lubee niyu nu bee niyu neca enu rnibiyaꞌ lubee unaꞌa. \v 4 Nu chenu rietesaꞌ bee bene para nú luꞌcu beella ulaꞌna lu Diose, titse niyu enu nzucu nú nzucu equie chenu rnacuꞌlla lu Diose urre seteꞌlla Stichiaꞌ Diose lubee bene netuu neca nú rriꞌilla che. \v 5 Leꞌca scua bee unaꞌa enu rnacuꞌ lu Diose urre seteꞌ Stichiaꞌ Diose bee bene, tunu lecaxi nacuꞌ equiella, leꞌca netuu neca lunú rriꞌilla. Nu che neca xi neca nú nerecuꞌ ichia equiella. \v 6 Enzeꞌe tunu tucu unaꞌa la tsacuꞌ xi tsacuꞌ equie, mejora chiecuꞌtsialla ichia equiella. Pero tunu nediyaꞌlla nú netuu nú recuꞌ ichia equie bee unaꞌa, nu netú nú rrecuꞌ etu equie bee unaꞌa, enzeꞌe mejora nú tsacuꞌlla xi tsacuꞌlla equiella. \v 7 Pero bee niyu la yala nú xi zucuꞌ beei equie beei, xne Diose urecheꞌ beei tucu nú rnanu, nu scua rlubeꞌlla nú rluꞌculla ulaꞌna lu Diose. Nu leꞌca esquie bee unaꞌa lunú sacuꞌlla xi sacuꞌlla equiella scua rlubeꞌlla nú rluꞌculla ulaꞌna lu niyu. \v 8 Xne nérecheꞌ Diose niyu cuna rilaꞌ unaꞌa, sino que Diose urecheꞌ unaꞌa cuna rilaꞌ niyu. \v 9 Nu lá recheꞌ Diose niyu equie nú nuꞌla bee unaꞌa sino que urecheꞌnu unaꞌa xne urecheꞌlanu niyu. \v 10 Enzeꞌe chenu rietesaꞌ bee bene para nú luꞌcu bene ulaꞌna lu Diose, rquiꞌña nú tsacuꞌ bee unaꞌa equie beella xi neca tucu seña ante bee ángeleꞌ Diose, xne nuꞌ enu rnibiyaꞌ lubeella. \v 11 Mase nú ante Diose iguale bee bene, xne tunu leca nú nuꞌ unaꞌa leca niyu, nu tunu leca niyu leꞌca leca unaꞌa. \v 12 Neli nú cuna rilaꞌ niyu ungacheꞌ unaꞌa pero nee equie cuendaꞌ unaꞌa rala bee niyu lu iliulabe, nu sia niyu nu sia unaꞌa equie cuendaꞌ Diose nucuaꞌalla lu iliulabe. \p \v 13 Liꞌá nia luhua, liꞌi eꞌcuhua uriꞌihua elliebacuꞌ chenu rietesaꞌ bee bene para nú luꞌcu beella ulaꞌna lu Diose, la neca nzeꞌca nú nacuꞌ tucu unaꞌa lu Diose, tunu lecaxi nacuꞌ equiella. \v 14 Leꞌca ye bee bene nediyaꞌ nú netu neca tunu sela niyu nú rruꞌcu ichia equiella. \v 15 Pero para bee unaꞌa rcuaꞌa nzeꞌca beenchu chenu stuñi ichia equie beenchu, xne lia udeteꞌ Diose ichia equie beenchu para nú yacuꞌe equie beenchu. \v 16 Tunu nuꞌhua enu layuꞌ arquiꞌ lunú rnia luhua, pero liꞌá nia luhua nú liaꞌahua la luꞌcuaꞌahua stucu custumbre, scua neca custumbreꞌahua cuna beela bee bene enu nzeli arquiꞌ Stichiaꞌ Diose. \s1 Xneca riala riꞌi bee bene exeꞌ Jesucristo \p \v 17 Nee nia stucu nú nia luhua, pero lunú nia luhua nee leca modo nia luhua nú neca nzeꞌca nú rriꞌihua xne chenu rieteꞌsaꞌhua para nú luꞌcuhua ulaꞌna lu Diose aꞌla nú la yala riꞌihua rriꞌihua. \v 18 Rluti nia luhua nú ubenea nú chenu rieteꞌ saꞌhua nú rluꞌcuhua ulaꞌna lu Diose la neca tucu necatsehua, nu nzeli arquia nú nuꞌ chenu necane scua. \v 19 Chiquiꞌ neriñaꞌ nú zucuꞌhua Stichiaꞌ Diose tucu nú necane, enzeꞌe recahua stucu grupo, nu scua rlubeꞌ nú ti enu sucuꞌ Stichiaꞌ Diose nu ti enu la zucuꞌe. \v 20 Pero lunú rriꞌihua scua, nu la neca tucu necatsehua cuna bee saꞌhua, enzeꞌe lecaxi sibiꞌ chenu rieteꞌ saꞌhua para nú acuxehua tucu nú uriꞌi Jesucristo. \v 21 Xne cada tucuhua chenu rriꞌihua exee, chu rnaꞌtsehua nú racuhua nu la cuaꞌaquiehua beelá bee saꞌhua, mientra nú nuꞌ beelá bee saꞌhua enu rliaꞌnaꞌ, nu nuꞌhua enu hasta xuchiꞌhua xne ungueꞌhua nu udacuhua tucu nú niarquiꞌhua. \v 22 ¿Xieꞌ la luꞌcuhua niꞌhua elu acuhua cuna hueꞌhua tucu nú niarquiꞌhua la? ¿Nu xieꞌ la zecahua beela bee saꞌhua enu nzeli arquiꞌ Stichiaꞌ Diose la? Enzeꞌe saꞌna netuhua bee bene enu seca elitsi nu lecali xi luꞌcu. ¿Nu nee niarquiꞌhua nú ñia tsu arquiꞌhua equie cuendaꞌ bee nucuaꞌ la? Pero scua tucu nú rriꞌinuhua beella leca modo nia luhua nú neca nzeꞌca lunú rriꞌihua. \s1 Exe nú uriꞌi Jesucristo \r (Mt. 26:26-29; Mr. 14:22-25; Lc. 22:14-20) \p \v 23 Lunú uzetea liꞌihua ungae equie cuendaꞌ Jesucristo. Nu rulaꞌ nú udeteꞌ cuenda bene liꞌinu chenu uriꞌinu último exe, liꞌinu unaꞌtsenu tucu pá. \v 24 Nu chenu ulaxu nú udeteꞌnu cheꞌtsa lu Diose che uleꞌenu pá, nu uninu: “Pá quieꞌ neca cuerpoa nú dete cuendaa para nú atia equie cuendaꞌhua. Nu chenu riꞌihua scua, uriꞌihuane xne relluꞌcuꞌ arquiꞌhua liꞌá.” \v 25 Leꞌca scua uriꞌinu cuna copa nú nuꞌ viño, chenu ulaxu nú udacuxenu che uninu: “Viño quieꞌ neca renea nú riꞌchia chenu atia para nú yaꞌla tucu inziu nú necuqui neca para nú riꞌi Diose perdona stula bee bene, cada chenu riꞌihua scua uriꞌihuane xne relluꞌcu arquiꞌhua liꞌá.” \fig 1 Corintios 11:25|src="CN01804B.TIF" size="COL" ref="1 Corintios 11:25" \fig* \v 26 Enzeꞌe nia luhua nú cada chenu rieteꞌ saꞌhua, para nú acuxehua tucu nú uriꞌi Jesucristo, chenu racuhua pá nu rueꞌhua viño scua rlubeꞌ nú ungutinu equie cuendaꞌhua. Nu scua uriꞌihua hasta bichia chenu riña zecanu lu iliulabe stucu bese. \s1 Xneca riala nú riꞌi bee bene exeꞌ Jesucristo \p \v 27 Enzeꞌe tunu nuꞌ titse bee bene enu racu pá nu rueꞌ viño chenu neca exeꞌ Jesucristo nu la luꞌcu cuendalla xi significado nú rriꞌilla scua, che dula neca nú rriꞌilla, xne la luꞌcu cuendalla xi rriꞌi significado cuerpoꞌ Jesucristo cuna reneꞌnu chenu rriꞌilla scua. \v 28 Enzeꞌe rquiꞌña nú riꞌixu bene elliebacuꞌ xneca nehuañi bene ante Diose nu xucuꞌ dulaxu bene lu Diose ante nú acu bene pá nu hueꞌ bene viño lunú neca exeꞌ Jesucristo. \v 29 Xne bene enu racu pá cuaꞌ nu rue viño cuaꞌ nu la riꞌilla elliebacuꞌ xinu rriꞌilla scua, equie cuendaꞌ cuerpoꞌ Jesucristo, che leꞌcatsia liꞌilla rlaꞌnalla castiyaꞌlla. \v 30 Xne lunú rriꞌi bee bene scua enzeꞌe huaxi bee bene letahua riti nu xiulaꞌ nu rati. \v 31 Pero tunu rluti biꞌyaxuhua xneca nehuañihua ante Diose nu xucuꞌ dulaꞌxuaꞌahua lunu ante nú riaꞌahua execuaꞌ, che lecaxi castiyaꞌ Diose zecaꞌahua. \v 32 Pero tunu deteꞌ Diose castiya luaꞌahua, nucuaꞌ neca para nú biꞌyaꞌahua xneca nehuañiaꞌahua nu la riaꞌahua dula, para nú la liquiꞌ Diose castiya luaꞌahua, tucu nú deteꞌnue lubee bene enu la chili arquiꞌ stichiaꞌnu. \p \v 33 Enzeꞌe bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, chenu rieteꞌ saꞌhua para nú riꞌihua exeꞌ Jesucristo, ucuaꞌa quiehua beelá bee saꞌhua para nú acuxe juntuhua. \v 34 Pero tunu nuꞌhua enu la cuaꞌa quieaꞌ nú chiquiꞌ rliaꞌnaꞌ mejora nú acuxuhua eta niꞌhua para nú la deteꞌ Diose castiya liꞌihua equie nú la riꞌihua tucu nú necane. Nu ye beelá beenú rquiꞌña nia luhua, nia bee nucuaꞌ luhua chenu nzelabiꞌya liꞌihua. \c 12 \s1 Lunú rliquiꞌ Espíritu Santo \p \v 1 Nee nia luhua lunú rliquiꞌ Diose lu cada tucuaꞌahua lunú riala riaꞌahua equie cuendaꞌ Espíritu Santo, xne la niarquia nú huañiaꞌahua sin nú riꞌihua beyaꞌ equie cuendaꞌ bee nucuaꞌ. \p \v 2 Liꞌihua nediyaꞌhua nú chenu lascaꞌ chuluhua Stichiaꞌ Diose, chiquiꞌ uyanalahua bee enu rni bee bene luhua nú neca diose nu la ni. \v 3 Enzeꞌe nee niarquia nú riꞌihua beyaꞌ, nú titse bene enu nii nú lecaxi sibiꞌ Jesucristo, tunu rni bene scua nucuaꞌ rlubeꞌ nú la nzu Espíritu Santo cuna liꞌilla. Nu leꞌca niꞌtucu bee bene leca modo nii: “Jesucristo neca enu rnibiyaꞌ lua.” Tunu la nzu Espíritu Santo cuna liꞌilla. \p \v 4 Nuꞌ yelu beenú utsula Diose liaꞌahua nú riaꞌahua, liaꞌahua enu nzelila arquiaꞌahua Jesucristo, pero enu rliquiꞌ nucuaꞌ luaꞌahua neca tucutsia Espíritu Santo. \v 5 Mase urene urene riñaꞌ nú uliquiꞌ Diose lu cada tucuaꞌahua nú rriaꞌahua, pero lu tucutsia liꞌinu sibiaꞌahua. \v 6 Mase urene urene lunú recaꞌahua rriaꞌahua pero tucutsia Diose neca enu rriꞌi elietsa luaꞌahua. \v 7 Lu cada tucuaꞌahua rlubeꞌ Diose lunú xi recaꞌahua cuna elietsaꞌ Espíritu Santo para nú riaꞌahua elietsa lubee saꞌahua. \v 8 Xne cuna elietsaꞌ Espíritu Santo nuꞌ bee bene enu ungutiꞌlaꞌ elliebacuꞌ para nú ni lubee bene, leꞌca nuꞌ bee bene enu ungutiꞌlaꞌ elliebacuꞌ para nú riꞌilla beyaꞌ nú xneca zeteꞌlla bee bene. \v 9 Nu equie cuendaꞌ elietsaꞌ Espíritu Santo nuꞌ bee bene enu la nzuchiucu arquiꞌ lunú nzeli arquiꞌ Diose. Nu leꞌca nuꞌ bee bene enu ungutiꞌlaꞌ poder nú rluꞌcu Diose para nú riꞌi yecalla bee bene enu riti. \v 10 Nu leꞌca nuꞌ bee bene enu udeteꞌla Espíritu Santo poder lu para nú riꞌilla yelu clasiaꞌ bee milagro. Nu leꞌca nuꞌbee bene enu udeteꞌla Espíritu Santo elliebacuꞌ nú reca, para nú ixiuleꞌella Stichiaꞌ Diose lubee bene, nu nuꞌ bee saꞌahua enu udeteꞌla Espíritu Santo nú reca elliebacuꞌ para nú riꞌilla beyaꞌ tunu neli urre laca neli lunú rni bene enu rni nú rixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose. Leꞌca nuꞌ beella enu udeteꞌla Espíritu Santo elliebacuꞌ para nú ni yelu clasiaꞌ dialu, nu leꞌca nuꞌ beella enu udeteꞌla Espíritu Santo elliebacuꞌ para nú ixiuleꞌe xi rni tucu dialu cuaꞌ nu xi rni stucue. \v 11 Pero tucutsia Espíritu Santo rriꞌi elietsa lubee bene nú rriꞌi bee bene ye beenú rriꞌi bee bene, nu Espíritu Santo nediyalaꞌ xi riala deteꞌnu riꞌi cada tucu bee bene. \s1 Yeꞌahua neca xi neca nú rluꞌcuaꞌahua tucutsia cuerpo \p \v 12 Cuerpoꞌ bene mase nú tucutsia necane pero huaxi parte rluꞌcune. Leꞌca scua liaꞌahua enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo mase nú huaxi necaꞌahua pero neca tucutsiaꞌahua cuna liꞌinu. \v 13 Xne yeꞌahua urinzaꞌahua equie cuendaꞌ tucutsia Espíritu Santo, para nú aca tucu necatseꞌahua cuna beelá bee saꞌahua, mase nú necaꞌahua bene Israel urre lacaꞌahua bene Israel, mase nú necaꞌahua esclavo urre lacaꞌahua esclavo, pero neca tucu necatselaꞌahua xne yeꞌahua nzula Espíritu Santo cuna liaꞌahua. \p \v 14 Cuerpoꞌ bene laca tucutsiae sino que huaxi parte rluꞌcune. \v 15 Nu tunu ni cuchiuꞌ bene: “Lacaa tucu parte cuerpoꞌ bene xne lacaa ya bene.” Pero laca equie cuendaꞌ nucuaꞌ nú lacaꞌe tucu parte cuerpoꞌ bene. \v 16 Nu leꞌca esquie tunu ni diaca bene: “Lacaa tucu parte cuerpoꞌ bene xne lacaa iꞌculu bene”, laca equie cuendaꞌ nucuaꞌ nú lacaꞌe diaca bene. \v 17 Xne tunu diqui cuerpoꞌ bene necatsia iꞌculu bene, ¿chequie xneca yeneꞌ bene che? Nu tunu diqui bene unga diaca bene, ¿xneca liaꞌ bene che? \v 18 Pero nediyalaꞌ Diose cá riala zucu ye lunú neca cada tucua parte cuerpoꞌahua, tucu nú niarquiꞌnu nú acane. \v 19 Xne tunu tucutsia parte neca diqui cuerpo lacane tucu cuerpo che. \v 20 Pero tucu nú unilá luhua mase nú huaxi parte neca cuerpoꞌahua pero tucutsia neca diqui cuerpoꞌahua. \p \v 21 Leca modo ni iꞌculu bene luya bene: “La quiꞌñalu.” Nu leꞌca leca modo ni lluca equie bene lu cuchiuꞌ bene: “La quiꞌñiahua.” \v 22 Mase nú huaxi bee parte cuerpoꞌahua nú seꞌcaꞌahua nú lleꞌnatsia sibiꞌ, pero bee nucuaꞌ neca nú máse sibiꞌ. \v 23 Nu bee parte cuerpoꞌahua nú rtuaꞌahua mase la aca achee lu cuerpoꞌahua bee nucuaꞌ neca nú máse rriꞌi ucuaꞌahua xne rlaꞌnaꞌahua nú xi utuaꞌahua para nú lecaxi naꞌahua. \v 24 Nu bee parte cuerpoꞌahua nú ache, bee nucuaꞌ neca nú la chenu xeꞌtaꞌ arquiaꞌahua equie cuendaꞌ. Pero máse rquiꞌña nú chenu arquiaꞌahua equie cuendaꞌ bee parte cuerpoꞌahua nú la achee para nú lecaxi lluaꞌahua, nu scua urecheꞌ Diose liaꞌahua. \v 25 Para nú la riaꞌahua elliebacuꞌ nú nuꞌ parte cuerpoꞌahua nú la zibiꞌ sino que diqui cuerpoꞌahua rriꞌi elietsa lu saꞌe. \v 26 Chenu rcuu tucu parte cuerpoꞌ bene, che diqui cuerpoꞌ bene siꞌ nú rcu, nu chenu tucu parte cuerpoꞌ bene ñia seca che diqui cuerpoꞌ bene ñia seca. \p \v 27 Nu nee leꞌca scua lunú neca tucu necatseꞌahua cuna Jesucristo, che yeꞌahua necaꞌahua xi neca tucutsia cuerpo para liꞌinu, nu cada tucuaꞌahua necaꞌahua xi neca tucu parte cuerpo zeꞌe. \v 28 Letaꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo ucañi Diose rluti bee apóstol, che chu ucañinu bee profeta, luzeꞌela ucañinu bee ulaxcuela enu seteꞌ stichiaꞌnu, nu cuna bee bene enu rriꞌiyeca bee bene enu riti, nu cuna bee bene enu rriꞌi bee milagro nu cuna bee bene enu rriꞌi elietsa lubeela bee bene. Leꞌca ucañinu bee bene enu nibiyaꞌ lubee bene enu nzeli arquiꞌ stichiaꞌnu, leꞌca ucañinu bee bene enu rni huaxi dialu. \v 29 Laca ye bee bene neca apóstol nu leꞌca laca ye bee bene neca profetaꞌ Diose nu leꞌca laca ye bee bene reca seteꞌ Stichiaꞌ Diose lubee bene, nu laca ye bee bene reca rriꞌi bee milagro. \v 30 Leꞌca laca ye bee bene reca rriꞌiyeca bee bene enu riti, nu leꞌca laca ye bee bene reca rni ye clasiaꞌ bee dialu, nu leꞌca laca ye bee bene reca rixiuleꞌe xi rni tucu dialu urre stucue. \v 31 Pero laꞌnahua nú lubeꞌ Diose luaꞌahua ta nú mase neca nzeꞌca riala riaꞌahua, liꞌá rlubea luhua tucu inziu nú máse neca nzeꞌca. \c 13 \s1 Eluseca \p \v 1 Xne tunu recaa rnia xitse bee dialu rene nú rni bee bene iliulabe cuna nú rni bee ángele liñibe, pero tunu la zeca bee saꞌa che necatsia xi neca tucu icuꞌ nú rquiee urre xi neca tucu platillo nú chiquiꞌ fuerte nza biꞌi. \v 2 Nu tunu liꞌá neca profeta, nu tunu aluꞌcua elliebacuꞌ para nú riꞌá beyaꞌ ye elliebacuꞌ nú enta lu Diose nú lascaꞌ riꞌi bee bene beyaꞌ, urre aluꞌcua elliebacuꞌ nú chiquiꞌ reca urre tunu chiquiꞌ nzeli arquia Diose hasta nú aca nia lu tucu dañi nú llunaꞌe luhuare elu nzucune, nu zucune stucu luhuare pero tunu la zecaa bee saꞌa lecaxi zibiꞌ nú rriꞌá scua che. \v 3 Nu leꞌca tunu ritsia ye nú rluꞌcua lubee bene enu seca elitsi nu zelaa nú tsiquiꞌ bee bene liꞌá, pero tunu la zecaa bee saꞌa, lecaxi zibiꞌ nu rriꞌá scua che. \p \v 4 Eluseca neca nú rluꞌcu bene paciencia saꞌbene, nu rriꞌi nzeꞌca bene lusaꞌ bene, nu la yea arquiꞌ bee bene, nu la zucuꞌ aya bene liꞌilla, nu la aca nelliñia bene. \v 5 Nu lacalla bene enu grosero, nu lacalla bene enu rriꞌitsia elliebacuꞌ lu cuendaꞌ eꞌcutsia nu lacalla bene enu nelachi nu la riꞌilla nú biñi arquiꞌlla lubeelá bee bene. \v 6 Nu lacalla bene enu xilaꞌ chenu nuꞌ xi seca saꞌlla sino que xilaꞌlla chenu nehuañi nzeꞌcalla. \v 7 Eluseca neca, nú rriquiꞌ bene saꞌbene, nu nzeli arquiꞌ bene nú rni saꞌbene, nu la tsu chiucu arquiꞌ bene lusaꞌ bene, nu la llacaꞌ bene saꞌ bene. \p \v 8 Eluseca, lecaxi bichia nú laxue, pero bee profeta enta bichia nú laxu beella nu leꞌca enta bichia nú laxu bee bene enu rni stucu dialu rene, cuna nú laxu nú reca elliebacuꞌ bene. \v 9 Xne nee tunu rriaꞌahua beyaꞌ lleꞌna, pero huaxiscaꞌlá rriꞌi nú riaꞌahua beyaꞌ nu tunu necaꞌahua profetaꞌ Diose leꞌca huaxiscaꞌlá rriꞌi para nú riaꞌahua beyaꞌ equie cuendaꞌnu. \v 10 Pero chenu riña bichia nú riaꞌahua beyaꞌ yeene, che lecaꞌ xi zibiꞌ lunú recaꞌahua nee. \p \v 11 Chenu ungaa enduꞌ unia xi rni bee enduꞌ nu uriꞌá elliebacuꞌ xi rriꞌi bee enduꞌ elliebacuꞌ, nu neca elliebacua xi neca elliebacuꞌ bee enduꞌ. Pero chenu uruꞌcua utsana arquia lunú necaa enduꞌ. \v 12 Leꞌca scua la riaꞌahua beyaꞌ yeene, xi neca chenu la lañiꞌ nzeꞌcaꞌahua lu tucu huana, pero chenu riña bichia nú riñaꞌahua elu nzucu Diose che riaꞌahua beyaꞌ yeene. Nee lleꞌnatsia beenú rriꞌá beyaꞌ pero chenu riña bichia nú riñaa elu nzucu Diose che chuluanu xi nuꞌlunu liꞌá. \p \v 13 Nuꞌ chuna beenú leca bichia nú laxu: Tucue neca nú nzeli arquiꞌ bene Diose, nu stucue neca nú nzucu luaꞌahua nú xi liquiꞌ Diose luaꞌahua, nu stucue neca nú seca bene saꞌbene, pero lu yuna bee nucuaꞌ máse neca equie nú seca bene saꞌbene. \c 14 \s1 Bee bene enu rni stucu dialu \p \v 1 Ulaꞌnahua nú zecahua bee saꞌhua nu chiquiꞌ unaꞌcuhua lu Espíritu Santo para nú liquiꞌnu xi riala riꞌihua pero máse naꞌcuhua lunu nú liquiꞌnu nú riꞌihua beyaꞌ para nú zeteꞌhua stichiaꞌnu lubee bene. \v 2 Bene enu rni stucu dialu nú la riꞌi bee bene beyaꞌ xi rni, nzeꞌta bedichiaꞌ cuaꞌ lu cuendaꞌ Espíritu Santo. Nu tucutsia Diose rdichiaꞌnulla bedichiaꞌ cuaꞌ nu lecati bene rriꞌi beyaꞌ nú rnilla. \v 3 Pero bee bene enu rixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose lubee bene, rriꞌilla elietsa lubee bene para nú xneca riala nú chenala bene inziuꞌ Diose, nu rduꞌlla ana arquiꞌ bee bene, nu saalalla arquiꞌ bee bene enu nehuana seca. \v 4 Bene enu rni stucu dialu nú la riꞌi bee bene beyaꞌ xi rni, rriꞌi nucuaꞌ elietsa lu liꞌitsialla. Pero bee bene enu rixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose lubee bene, rriꞌilla elietsa lubee beneꞌ Diose para nú xneca chenala beella inziuꞌ Diose. \p \v 5 Alaꞌ niarquia nú yehua nihua stucu dialu, pero máse neca nzeꞌca tunu ixiuleꞌehua Stichiaꞌ Diose lubee bene. Xne máse neca equie nú ixiuleꞌe bene Stichiaꞌ Diose lubee bene luquela nú ni bene stucu dialu nú la riꞌi bene beyaꞌ xi rni. Urre tunu acalla ixiuleꞌella lubee bene xi rni dialu nú unilla para nú zibiꞌ lunú unilla lu ye bee bene, \v 6 xi neca tunu nzelabiꞌya liꞌihua bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo nu nia luhua tucu dialu nú la riꞌihua beyaꞌ xi rni che lecaxi zibiꞌ nucuaꞌ luhua luhuare nú nia luhua Stichiaꞌ Diose, luhuare nú nia luhua lunú ulubeꞌ Diose lua nú nia luhua urre luhuare nú zeteahua lunú recaa, urre luhuare nú zeteahua lunú riala zeteahua. \p \v 7 Xi neca tucu bee icuꞌ musica, flauta, urre arpa tunu la ula nzeꞌca benene la riꞌi bene beyaꞌ xi instrumento bee nucuaꞌ. \v 8 Leꞌca scua tunu la bixia nzeꞌca tucu sundado trompeta lu xuu, xneca riꞌi beei beyaꞌ para nú nucuaꞌa tsiñiala beei para nú chue beei lu xuu. \v 9 Nu nee leꞌca scua tunu liꞌihua nihua lubee bene cuna tucu dialu nú la riꞌi bee bene beyaꞌ xi rni, ¿xneca riꞌi beella beyaꞌ xi rnihua lubeella? Nu che lia xleꞌe unihua lubeella. \v 10 Liꞌihua nediyaꞌhua nú nuꞌ huaxi bee dialu lu iliulabe, pero yeene nuꞌ xi rnii. \v 11 Pero tunu tucu bene ni lua tucu dialu nú la nia nu la riꞌá beyaꞌ xi rni, che necaa tucu bene istu para bene zeꞌe, nu neca bene zeꞌe tucu bene istu para liꞌá. \v 12 Enzeꞌe scua tucu nú chiquiꞌ niarquiꞌhua nú luꞌcuhua elliebacuꞌ nú enta lu Diose cuna elietsaꞌ Espíritu Santo chiquiꞌ unaꞌcuhua lu Diose para nú liquiꞌnu elliebacuꞌhua nú riꞌihua lunú xi riala riꞌihua para nú xneca chenala bee beneꞌ Diose inziuꞌnu. \p \v 13 Enzeꞌe bene enu rni tucu dialu nú la riꞌi bee bene beyaꞌ rquiꞌña nú nacuꞌlla lu Diose para nú riꞌinu elietsa lulla para nú acalla ixiuleꞌella lubee bene xi rni lunú unilla. \v 14 Xne tunu liꞌá nacua lu Diose cuna stucu dialu rene nu la riꞌá beyaꞌ xi rni che tucutsia espíritua nediyaꞌ xi rnia pero liꞌá niꞌ la riꞌá beyaꞌ xi rnia che. \p \v 15 Enzeꞌe lunú rquiꞌña riꞌá neca nú nacua lu Diose cuna espíritua, nu riꞌá beyaꞌ xi rnia. Leꞌca scua chenu rulaa lu Diose rquiꞌña nú tsiꞌa bee nucuaꞌ nu riꞌá beyaꞌ lunú xi rulaa. \v 16 Xne tunu rnilu bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose cuna tucu dialu nú la riꞌilu beyaꞌ xi rni che leca modo ni bene enu nzu cuna liꞌilu “Amén” chenu ulaxu udeteꞌlu cheꞌtsa lu Diose. Equie nú lá riꞌilla beyaꞌ xi unilu. \v 17 Mase nú ñia udeteꞌlu cheꞌtsa lu Diose, pero lecaxi uriꞌi nucuaꞌ elietsa lu bene enu nzu cueꞌtselu para nú riꞌilla beyaꞌ xneca chenalalla inziuꞌ Diose. \v 18 Rdetea cheꞌtsa lu Diose nú liꞌá reca huaxi dialu lu yehua. \v 19 Pero mase nú scua necane chenu nzua elu rieteꞌsaꞌ bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo para nú nia lubeella, nu para liꞌá máse nza nzeꞌcae tunu nia masia ayuꞌ bedichiaꞌ lubeella bee bedichiaꞌ nú rriꞌi beella beyaꞌ para nú zibiꞌi lubeella nu zeteꞌ beellae lu stucu bene, luhuare nú nia lubeella chiꞌi mili bee bedichiaꞌ nú la riꞌi beella beyaꞌ xi rni. \p \v 20 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo la riaꞌahua elliebacuꞌ xi rriꞌi bee enduꞌ llaꞌna elliebacuꞌ. Pero acahua xi neca bee enduꞌ nú la riꞌi beei beenú necha neca, pero chenu rriꞌihua elliebacuꞌ uriꞌihua elliebacuꞌ xi rriꞌi bene uxu elliebacuꞌ lunú unguxulahua. \v 21 Lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “Xeꞌla bee bene enu rni stucu dialu, bee bene enu laca bee bene caꞌa para nú nibeella lubee benequieꞌ. Pero niꞌ scua la zucuꞌ beella stichiaꞌa uni Diose.” \v 22 Enzeꞌe lunú rni bene huaxi dialu, necane tucu seña para lubee bene enu la chili arquiꞌ Stichiaꞌ Diose para nú scua chili arquiꞌbeella Diose. Nu la neca nucuaꞌ tucu seña lubee bene enu nzelila arquiꞌ Diose. Pero lunú rixiuleꞌe bene lunú neca cuendaꞌ Diose neca nucuaꞌ tucu seña para lubee bene enu nzelila arquiꞌ Diose. Nu laca nucuaꞌ tucu seña para lubee bene enu lachili arquiꞌ Diose. \v 23 Pero niꞌ scua chenu rieteꞌsaꞌhua para nú yeneꞌhua Stichiaꞌ Diose nu che quixie yehua nú nihua yelu clasiaꞌ dialu nú lecati rriꞌi beyaꞌ xi rni, nu tunu nucuaꞌanuhua bee bene enu apenatsia uchili arquiꞌ Stichiaꞌ Diose urre bee bene enu la chili arquiꞌ stichiaꞌnu, ¿che xieꞌ la riꞌi bee benecuaꞌ elliebacuꞌ nú tala vese ichia lucu secahua la? \v 24 Pero tunu yehua rixiuleꞌehua Stichiaꞌ Diose elu rieteꞌsaꞌhua nu nucuaꞌanuhua bene enu apenatsia uchili arquiꞌ Diose, urre bene enu la chili arquiꞌ Diose zeꞌe, che chenu yeneꞌlla xi rnihua, che riꞌilla beyaꞌ nú necalla tucu bene enu rluꞌcu dula, nu che leꞌcatsia liꞌilla riꞌilla beyaꞌ nú ti necalla. \v 25 Nu scua riꞌilla beyaꞌ nú xneca nehuañilla nu tsulliquilla nacuꞌlla lu Diose, nu leꞌca nilla nú neli nú nzu Diose cuna liꞌihua. \s1 Uriꞌi nzeꞌcahua lunú riala riꞌihua \p \v 26 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo ye beenú rnia luhua rnine luhua para nú riꞌihua beyaꞌ nú chenu rieteꞌsaꞌhua para nú yeneꞌhua Stichiaꞌ Diose, yehua riꞌihua lunú recahua rriꞌihua, ti enu rula canto lu Diose, nu ti bee enu seteꞌ Stichiaꞌ Diose lubee bene, nu ti bee enu rixiuleꞌe lubee bene nú xi ulubeꞌ Diose lulla, nu bee enu rni stucu dialu nú la riꞌi ye bee bene beyaꞌ, nu ti bee bene enu rixiuleꞌe xi rni dialu nú uni benecuaꞌ, pero luye nú rriꞌihua rquiꞌña nú zibiꞌi nu riꞌi elietsa lubeelá bee saꞌhua nú xneca chenala beella Stichiaꞌ Diose. \v 27 Tunu nuꞌhua enu rni dialu nú la riꞌi ye bee bene beyaꞌ, rquiꞌña nú ni chiucu chunatsiahua dialu cuaꞌ bee enu recatsiae, nu tucua tucuahua nihuane, nu rquiꞌña nú nuꞌ enu ixiuleꞌe lubee bene nú xi rni dialu nú unibeella. \v 28 Pero tunu leca bene enu ixiuleꞌe lubee bene xi uni bee bene enu uni dialu cuaꞌ, che máse neca nzeꞌca nú la nibeellá dialu cuaꞌ lubee bene. Mejora liꞌitsia beella nediyaꞌ beella cuna Diose xi rni nú unacuꞌ beella lunu cuna dialucua. \p \v 29 Nu bee bene enu ixiuleꞌe lubeelá bee bene xi ulubeꞌ Diose lubeella rquiꞌña nú chiucutsia beella urre chunatsia beella ixiuleꞌe beella lubeelá bee bene, cada chenu rieteꞌsaꞌhua nu beelahua saca tunu neli lunú rni beella. \v 30 Pero tunu tucu bene enu nzucu zeꞌe saca, nu hora zeꞌe lubeꞌ Diose lulla tucu nú lubeꞌ Diose lulla, che rquiꞌña nú zaca bene enu rni para nú aca ixiuleꞌella lubee bene xi ulubeꞌ Diose lulla hora zeꞌe. \v 31 Yehua nuꞌ beyaꞌ ixiuleꞌehua Stichiaꞌ Diose lubee bene, lunú ulubeꞌ Diose luhua, pero tucua tucuahua rquiña nú riꞌihua scua para nú aca beella, nu chuꞌu ana arquiꞌbeella, liꞌibeella enu rieneꞌ nú rnihua. \v 32 Uluꞌcu cuendahua nú bee profeta, la yala nú nibeella chenu la yala nibeella, sino que nibeella chenu riala nibeella. \v 33 Xne Diose niarquiꞌ nú xcuaꞌa xcuaꞌa riꞌi bee bene para nú huañi nzeꞌca bene cuna saꞌbene. Scua tucu nú recae ye bee luhuare elu rieteꞌsaꞌ bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 34 Hora nú rieneꞌhua Stichiaꞌ Diose, leca modo nú nuꞌxi ni bee unaꞌa tucu nú uni Diose nú riꞌi beenchu hasta huaꞌtu. \v 35 Tunu nuꞌ xila niarquiꞌhua nú riꞌihua beyaꞌ, mejora nú niꞌhua nu unedichiaꞌhua lu niyuꞌhua, xne netue tunu nedichiaꞌ tucu unaꞌa hora nú rieneꞌ ye bee bene Stichiaꞌ Diose. \p \v 36 Ulluꞌcuꞌ arquiꞌhua nú la neca liꞌihua enu primero uriꞌi beyaꞌ Stichiaꞌ Diose, nu leꞌca la neca liꞌitsiahua bee enu primero nediyaꞌ Stichiaꞌ Diose. \v 37 Tunu nuꞌhua enu seca nú necala profeta, urre seca nú Espíritu Santo udeteꞌla elliebacuꞌlla, nu che chu riꞌilla beyaꞌ lunú rnia lu cartaquieꞌ nu necane tucu nú unibiyaꞌ Diose nú riꞌihua. \v 38 Pero tunu la chili arquiꞌ profeta quieꞌ lunú rnia luhua lu carta quieꞌ, leꞌca la chili arquiꞌhua lunú rnilla luhua. \p \v 39 Scua tucu nú unila luhua bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, unaꞌcuhua lu Diose para nú liquiꞌnu elliebacuꞌhua para nú ixiuleꞌehua stichiaꞌnu lubee bene, nu la cahua tunu ni tucu bee saꞌhua tucu dialu nú la riꞌihua beyaꞌ. \v 40 Pero lu ye nú rriꞌihua uriꞌi nzeꞌcahua, uriꞌihua tucu nú riala riꞌihua chenu rieteꞌ saꞌhua, para nú yeneꞌhua Stichiaꞌ Diose. \c 15 \s1 Uhuañi zeca Jesucristo lu eluti \p \v 1 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, elluꞌcuꞌ arquia liꞌihua bee bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo nú unila luhua, bee bedichiaꞌ nzeꞌca nú uchilila arquiꞌhua nú nzutaꞌ arquiꞌhua lu. \v 2 Ulluꞌcuꞌ arquiꞌhua nú equie cuendaꞌ bedichiaꞌ nzeꞌca cuaꞌ utsilaꞌalahua equie cuendaꞌ stulahua, tunu neli nú nzutaꞌ arquiꞌhua pero tunu la neli nú nzutaꞌ arquiꞌhua lue lecaxi zibiꞌ nú uchili arquiꞌhuane che. \p \v 3 Rluti uzetea liꞌihua lunú rluti ungaa. Unia luhua nú Jesucristo unguti equie cundaꞌ stulaꞌahua tucu nú rni lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose. \v 4 Nu uyachiꞌnu nu che uhuañi zecanu bichia rriuna, tucu nú rni lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose. \v 5 Chenu uhuañi zecanu che ulubeꞌlunu lu Pedro nu luzeꞌelá ulubeꞌlunu lubee apóstolꞌnu. \v 6 Nu leꞌca luzeꞌelá ulubeꞌlunu lu texcuaꞌa bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu, nu neca máse de quiniento beella. Nuꞌbeella enu ungutila, pero leꞌca esquie nuꞌ huaxi beella enu nehuañiscaꞌ. \v 7 Nu leꞌca esquie ulubeꞌlunu lu Jacobo nu cheelá lu ye bee apóstol. \p \v 8 Nu liꞌá neca xi neca tucu enduꞌmeꞌ enu udetela hora nú ala, xne ulubeꞌlunu lua hasta últimolá. \v 9 Nu liꞌá menula neca equia luquela beelá bee apóstol, nu niꞌ la yala nú chiulea apóstol xne uriꞌá nú nehuana ulleꞌca bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 10 Pero lunú chiquiꞌ nzeꞌca Diose enzeꞌe necaa lunú necaa, nu la xleꞌe uhuaꞌa arquiꞌnu liꞌá xne máse uriꞌá riñaꞌnu luquela beelá bee apóstol, añinzuca nú la neca liꞌá enu rriꞌi sino que cuna elietsaꞌ Diose rriꞌine. \v 11 Nu lecaxi riꞌi tunu ti udixiuleꞌe Stichiaꞌ Diose luhua, tunu neca liꞌá urre neca stucu bee apóstol, xne tucutse Stichiaꞌ Diose seteꞌru liꞌihua nu uchilila arquiꞌhuane. \s1 Huañi zeca bee bene enu unguti \p \v 12 Nu nee lunú uzeteꞌlaru liꞌihua Stichiaꞌ Diose nú rni nú Jesucristo uhuañi zeca lu eluti, ¿xiquie nú nuꞌhua bee enu rni nú la huañiaꞌ bee bene enu unguti? \v 13 Xne tunu la huañiaꞌ bee bene enu unguti, nucuaꞌ rni nú lá huañiaꞌ Jesucristo lu eluti stucu bese che. \v 14 Nu tunu lá huañiaꞌ Jesucristo lu eluti, che lecaxi zibiꞌ lunú seteꞌru liꞌihua, nu leꞌca esquie lecaxi zibiꞌ lunú nzeli arquiꞌhua liꞌinu che. \v 15 Nu tunu scua necane, che la neli neca nú rniru equie cuendaꞌ Diose che xne unilaru luhua nú liꞌinu uriꞌinu nú uhuañi zeca Jesucristo. Nu tunu laca neli nú huañi zeca bee benenguti, che laca neli nú uhuañi zeca Jesucristo stucu bese che. \v 16 Xne tunu la huañiaꞌ bee bene enu unguti, che leꞌca lá huañiaꞌ Jesucristo lu eluti stucu bese. \v 17 Nu tunu lá huañiaꞌ Jesucristo lu eluti lecaxi zibiꞌ nú nzeli arquiꞌhua liꞌinu che, nu leꞌca lascaꞌ laꞌahua lu stulahua che. \v 18 Tunu scua necane che hasta bee enu ungutila unitilulila beella, añinzuca nú uyali arquiꞌbeella liꞌinu. \v 19 Nu tunu lu iliulabequietsia nelluaquiaꞌahua lunú nelluaꞌaquiaꞌahua equie cuendaꞌ Jesucristo, che lunú nzeli arquiaꞌahua liꞌinu necaꞌahua bee bene enu máse riala huaꞌa arquiꞌ ye bee bene. \p \v 20 Pero lunú neli neca nú Jesucristo uhuañi lu eluti, nu liꞌinu necanu enu primero uhuañi lu eluti. \v 21 Nu scua tucu nú uyuꞌu eluti lu iliulabe quieꞌ, equie cuendaꞌ tucu bene, leꞌca scua equie cuendaꞌ tucu bene uyuꞌu nú huañi zeca bee bene enu ungutila. \v 22 Scua tucu nú uyuꞌu eluti nú rati ye bee bene equie cuendaꞌ Adán, leꞌca scua equie cuendaꞌ Jesucristo rluꞌcu bee bene enu nzeli arquiꞌ liꞌinu stucu elunehuañi. \v 23 Pero yeene acane tucu nú rialane. Jesucristo neca enu primero uhuañi zeca lu eluti stucu bese, chenu riñazecanu stucu bese lu iliulabe che huañi zeca bee benenguti enu nzeli arquiꞌ liꞌinu. \p \v 24 Nu chenu riꞌi Jesucristo ana luye elurnibiyaꞌ nú nuꞌ lu iliulabe quieꞌ cuna elusticia cuna poder, chela deteꞌ cuendanu lunú rnibiyaꞌnu lu Diose Pa liñibe. \v 25 Pero rquiꞌña nú nibiyaꞌ Jesucristo hasta nú riꞌi Diose nú riꞌinu ana lubee enu rlee lunu. \v 26 Nu enu nitilunu último neca eluti. \v 27 Lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni nú Diose udeteꞌ poder lu Jesucristo para nú nibiyaꞌnu lu yeene, pero la ni nucuaꞌ nú leꞌca rnibiyaꞌnu lu Diose, xne Diose neca enu udeteꞌ poder lu Jesucristo nú nibiyaꞌnu. \v 28 Nu bichia nú nibiyaꞌ Jesucristo lu yeene, che deteꞌ cuendanu elurnibiyaꞌ nú udeteꞌ Diose lunu nu che nibiyaꞌ zeca tucutsia Diose lu yeene nu cuna lu Jesucristo. \p \v 29 Neequie tunu rnihua nú la huañiaꞌ bee bene enu ungutila. ¿Xiquie nú rrinzahua equie cuendaꞌ bee bene enu ungutila? Nu tunu la huañiaꞌ bee bene enu ungutila lecaxi zibiꞌ nú rriꞌihua scua che. \p \v 30 Nu tunu la huañiaꞌ bee bene enu ungutila, hasta liaꞌahua enu sibiaꞌahua lu Diose lecaxi zibiꞌ nú yebichia rluꞌcuaꞌahua peligro nú atiaꞌahua. \v 31 Xne liꞌá nia luhua bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo nú yebichia rluꞌcua peligro nú atia, neli nú rnia luhua scua, tucu nú neli nú chiquiꞌ ñia nzu arquia equie cuendaꞌhua, liꞌihua enu necala bee beneꞌ Jesucristo. \v 32 Nu nee tunu lu iliulabequietsia sibiꞌ lunú rriꞌá, che lecaxi zibiꞌ beenú uriꞌinu bee bene Efeso liꞌá, liꞌibeei enu nelachi xi nelachi bee nañi dañi. Xne tunu la huañiaꞌ bee bene enu unguti enzeꞌe máse neca nzeꞌca nú riaꞌahua tucu nú rni bee enu rni: “Te daꞌcuaꞌahua nu te diyaꞌahua xne yeꞌetsia ungutilaꞌahua.” \p \v 33 Pero liꞌá nia luhua nu la zelahua nú ti zequienu liꞌihua equie cuendaꞌ bee nucuaꞌ. Xne tunu rriꞌi casuhua lunú rriꞌi bee bene enu la riꞌi tucu nú necane, nucuaꞌ rnitilu lunú xneca nehuañihua. \v 34 Enzeꞌe uriꞌihua elliebacuꞌ tucu nú necane nu la riaꞌhua dula xne nuꞌhua enu seꞌcaa nú niꞌ la chulu nzeꞌca Stichiaꞌ Diose, enzeꞌe rnia scua luhua para nú tuꞌhua. \s1 Xneca huañi zeca bee benenguti \p \v 35 Pero tal vez nuꞌhua enu rriꞌi elliebacuꞌ: “¿Pero xneca huañi zeca bee benenguti che? ¿Nu xneca naa cuerpo nú luꞌcu beella?” \v 36 ¡Pero elliebacuꞌ cuaꞌ la zibiꞌi! Xne liꞌihua nediyaꞌhua nú chenu rduꞌni bene tucu ebichi che rliñii nu chu ruchu ebichiꞌi. \v 37 La neca huañi nú rquieni bee bene sino que ebichiꞌi rquieni bene, tucu nú rriꞌinu bene trigo urre tatse stucu ebichi. \v 38 Pero chenu rliñii che necane tucu huañi tucu nú unibiyaꞌla Diose nú necane, nu cada ebichi nú rquieni bene, chenu ruꞌcue che rlubeꞌ nú xine. \v 39 Scua tucu nú urene rnaa cuerpoꞌ bene lu cuerpoꞌ bee nañi nu urene rnaa cuerpoꞌ bee bela lubee iñi. \p \v 40 Nu leꞌca urene rnaa beenú nuꞌ liñibe nu beenú nuꞌ lu iliulabe nu leꞌca esquie urene ñia rnaa, nú nuꞌ liñibe nu urene ñia rnaa nú nuꞌ lu iliulabe. \v 41 Leꞌca scua urene rnaa ellieꞌ bichia luquela guu nu leꞌca urene rnaa ellieꞌ belaa, hasta bee belaa urene rnaa ellieꞌ tucu belaa, lu stucu belaa. \p \v 42 Leꞌca scua acane lu cuendaꞌ bee bene enu huañi zeca lu eluti, cuerpoꞌ bene nú riachiꞌ ruchue, pero cuerpo nú luꞌcu bee bene stucu bese lecaꞌ bichia nú uchune. \v 43 Cuerpoꞌ bene nú riachiꞌ ruchue, pero chenu huañi zeca bene luꞌcu bene stucu cuerpo nú ñia rnaa nu lecaꞌ xi zeca. Cuerpo nú riachiꞌ lecaꞌ juersaꞌe, pero chenu huañi zeca bene che chiquiꞌ luꞌcu zeca bene juerza. \v 44 Riachiꞌ cuerpo nú rluꞌcu bene lu iliulabe quieꞌ, pero chenu huañi zeca bene luꞌcu bene tucu cuerpo nú zibiꞌ liñibe. Xne scua tucu nú rluꞌcu bene tucu cuerpo lu iliulabe quieꞌ leꞌca scua luꞌcu bene stucu cuerpo liñibe. \p \v 45 Lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni nú rluti Adán uluꞌcu elunehuañi lu iliulabe quieꞌ. Luzeꞌelá uriña Jesucristo, liꞌinu enu rliquiꞌ elunehuañiꞌ bee bene. \v 46 Rluti luꞌcuaꞌahua saꞌ cuerpo nú uluꞌcu Adán lu iliulabe quieꞌ, chéla luꞌcuaꞌahua saꞌ cuerpo nú uluꞌcu Jesucristo liñibe. \v 47 Adán ungacheꞌ yuu enzeꞌe necalla bene lu iliulabe, pero Jesucristo uriña enza liñibe. \v 48 Yebee bene rluꞌcu cuerpo tucu nú uluꞌcu Adán cuerpo lu iliulabequieꞌ, pero chenu riña bichia nú luꞌcu bee bene tucu cuerpo saꞌ cuerpo nú rluꞌcu Jesucristo liñibe. \p \v 49 Xne scua tucu nú rnaꞌahua leꞌca scua unaa Adán lu iliulabe quieꞌ, nu leꞌca scua naꞌahua tucu nú rnaa Jesucristo liñibe. \p \v 50 Nee ixiuleꞌa luhua bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, nú cuerpoꞌahua nú rluꞌcuaꞌahua lu iliulabe quieꞌ nú neca beꞌla nu rene leca modo chuꞌune liñibe elurnibiyaꞌ Diose. Xne cuerpoꞌ bene nú rnitilu, leca modo chuꞌu elu nuꞌ cuerpoꞌ bene nú leca xunga nitilu. \p \v 51 Pero niarquia nú riꞌihua beyaꞌ tucu nú lascaꞌ ixiuleꞌa luhua nú lá riꞌihua beyaꞌ, nú la atiyeꞌahua, pero riꞌi Diose nú cheꞌe xneca naa yeꞌahua nu luꞌcuaꞌahua stucu cuerpo. \v 52 Scua aca chenu yeneꞌahua chii trompeta, che terratutsia tucu nú riacuꞌ nu riaꞌla iꞌculu bene scua terratutsia cheꞌe nú xneca rnaꞌahua, chenu yene chii trompeta zeꞌe huañi zeca yee bee benenguti, nu che lecaꞌ xunga atibeella, nu liaꞌahua hora zeꞌe cheꞌe xneca rnaꞌahua. \v 53 Xne cuerpo nú rluꞌcuaꞌahua rquiꞌña nú cheꞌe xneca rnae cuna stucu cuerpo nú la nitilu. Xne rquiꞌña nú cheꞌe cuerpoꞌahua nú rati cuna stucu cuerpo nú lecaꞌ bichia nú ati. \p \v 54 Nu chenu ucheꞌela cuerpo nú rluꞌcuaꞌahua nú rnitilu cuna stucu cuerpo nú la nitilu, nu chenu ucheꞌela cuerpoꞌahua nú rati cuna stucu cuerpo nú la ati, bichia zeꞌe uyalu tucu nú rni lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose elu rni: “Ulaxu eluti xne uriꞌila elunehuañi ana. \v 55 Nu leꞌca uyalula stucu luguare lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose elu rni: “Eluti, ¿ca nza nú niarquiꞌlu ariꞌilu ana? ¿Nu ca nza nú nehuana seca bee bene rriꞌilu?” \v 56 Lunú nehuana seca bee bene rriꞌi eluti necane equie cuendaꞌ dula, nu equie cuendaꞌ ley rriꞌi bee bene beyaꞌ nú rnibiyaꞌ dula lubee bene. \v 57 Pero cheꞌtsala Diose Pa liñibe, enu rriꞌi elietsa luaꞌahua nú rriaꞌahua ana lubee nucuaꞌ equie cuendaꞌ nú unguti Jesucristo. \p \v 58 Enzeꞌe bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo scua tucu nú seꞌca liꞌihua nia luhua, nú utsutaꞌ arquiꞌhua lunú nzeli arquiꞌhua Jesucristo nu la llacaꞌhua. Nu ye yeꞌe ulaꞌnahua nú riꞌihua riñaꞌ Diose xne liꞌihua nediyaꞌhua nú la riꞌi xleꞌehua riñaꞌ Diose. \c 16 \s1 Elietsa para bee beneꞌ Diose eyeche Jerusalén \p \v 1 Nee equie cuendaꞌ bee dimi nú rquiꞌña quieteꞌsaꞌhua para nú riꞌihua elietsa lubeelá bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, uquieteꞌsaꞌhuane tucu nú unibiyaꞌa luhua nú riꞌihua lubee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo lu iliu Galilea. \v 2 Rquiꞌña nú cada domingo deteꞌ cada tucuhua lleꞌna dimi equie bichia riñaꞌhua calutse nú uriꞌihua ana tucu xmana, para nú la riꞌihua scua chenu riñalá luhua. \v 3 Nu chenu riñaa, xeꞌla bene enu cañihua para nú che zaꞌna dimi cuaꞌ eyeche Jerusalén, nu xeꞌlane cuna tucu carta nú ixiuleꞌe ti neca beella. \v 4 Nu tunu rquiꞌña nú nzelaa, che nzelayua beella. \s1 Rriꞌi Pablo elliebacuꞌ xneca riñalla Corinto \p \v 5 Rluti deteꞌxua lu iliu Macedonia chela riña lu eyeche Corinto para nú nzelabiꞌya liꞌihua. \v 6 Talabese yaꞌna cuna liꞌihua tucu tiembu. Diqui tiembu nú nucuaa, che chu duꞌ inzahua liꞌá elu riala nzaꞌa. \v 7 La niarquia nú nzelabiꞌya liꞌihua chiucu chunatsia bichia, sino que niarquia nú xee nzela luhua tunu zela Diose nú acane scua. \v 8 Pero nee rquiꞌña nú riaꞌna eyeche Efeso hasta nú riña eliñi pentecostés. \v 9 Xne caꞌa eyeche Efeso nuꞌ beyaꞌ yeneꞌ bee bene Stichiaꞌ Diose nu seꞌca nú huaxi bee bene chili arquiꞌ Stichiaꞌ Diose, añinzuca nú huaxi bee bene rlee lua equie cuendaꞌ Stichiaꞌ Diose. \p \v 10 Chenu riña Timoteo luhua uriꞌihua nú tsu nzeꞌca arquiꞌlla, xne leꞌca riñaꞌ Diose nú rriꞌá rriꞌilla. \v 11 Enzeꞌe nia luhua nú niꞌtucuhua la huachuhualla, sino que uriꞌihua elietsa lulla, nu uduꞌ inzahualla para nú riñalla elu nzucuꞌquiealla caꞌa sin nú chenu arquiꞌlla cuna beelá bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo enu nzeꞌtayulla. \p \v 12 Nu chiquiꞌ uzequiaa lu saꞌahua Apolo nú chenulla bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, pero lá zelalla achalla nee, pero chálla chenu riꞌilla ana. \s1 Último saludo \p \v 13 Ucuaꞌa tsiñiahua nu utsutaꞌ arquiꞌhua lunú nzeli arquiꞌhua Jesucristo. Uriquiꞌhua lu xitse nú secahua nu utsutaꞌ arquiꞌhua. \v 14 Nu ye nú rriꞌihua ñia utsu arquiꞌhua riꞌihuane. \p \v 15 Bee saꞌa enu nzeli arquiaꞌahua Jesucristo, liꞌihua nediyaꞌhua nú Estefanas cuna yebee beneꞌlla, liꞌibeella rlutilá uchili arquiꞌ beella Jesucristo lu iliu Acaya, nu liꞌihua nediyaꞌhua nú xneca rriꞌibeella elietsa lubee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo. \v 16 Enzeꞌe nia luhua nú uriꞌi casohua bee bene enu rriꞌi xi rriꞌi bee benequieꞌ cuna ye beelá bee bene enu rriꞌi xi rriꞌi beella, nu cuna bee enu rriꞌi elietsa nú reca riñaꞌ Diose. \p \v 17 Chiquiꞌ ñia utsu arquia chenu uriña Estéfanas cuna Fortunato nu Acaico xne tucu nú ñia nzu arquia lubeella. Leꞌca scua ñia nzu arquia luhua. \v 18 Liꞌibeella uduꞌbeella ana arquia cuna nú rduꞌbeella ana arquiꞌhua, nu bee bene enu rriꞌi scua uluꞌcuhua ulaꞌna lubeellla. \p \v 19 Yebee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo lu iliu Asia quieꞌ, xeꞌla beella saludo luhua. Nu Aquila nu cuna unaꞌlla Pricila cuna ye beelá bee bene enu nzeli arquiꞌ Jesucristo, bee enu rietesaꞌ niꞌbeella, xeꞌla beella saludo luhua lunú necaꞌahua beneꞌ Jesucristo. \v 20 Ye bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ Jesucristo xeꞌla beella saludo luhua. Nu liꞌá nia luhua xitse hora nú xaꞌcahua saꞌhua, uniꞌhua Diose lubeella tucu nú rialane. \p \v 21 Liꞌá Pablo, liꞌi eꞌcua rquieꞌa letra quieꞌ luhua para nú riꞌá saludar liꞌihua. \p \v 22 Tunu nuꞌ bee bene enu la zeca Jesucristo, liꞌilla rialalla castiyaꞌ Diose. Nu Jesucristo la leaꞌ nú nzeꞌtanu. \p \v 23 Nu Jesucristo riꞌi nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌ yehua. \v 24 Nu lunú tucutse beneꞌ Jesucristo necaꞌahua chiquiꞌ seꞌca yehua. Amén.