\id TIT \h TITO \toc1 Cart De'en Bzoɉ San Pabən' Par Titon' \toc2 TITO \toc3 Tit. \mt1 Cart De'en Bzoɉ San Pabən' Par Titon' \c 1 \s1 Pabən' chzoɉe' Titon' \p \v 1 Nada' Pab naca' beṉə' güen xšin Diozən' na' naca' apostol c̱he Jesocristən'. Diozən' gwleɉe' nada' nic̱h chyix̱ɉui'a xtiže'enə' len beṉə' ca' bagwleɉe' par əsa'aque' xi'iṉe', par nic̱h so'onḻilaže'ene' na' se'eɉni'ine' de'en naquə de'e ḻi na' par nic̱h so'one' can' chene'e Diozən'. \v 2 Na' chaquəlenga'aca'ane' par nic̱h yesə'əṉezene' de que žɉəsyə'ənite'e len Diozən' zeɉḻicaṉe. Ze'e x̱e yežlyon' Diozən' bene' lyebe de que beṉə' so'onḻilažə' ḻe' žɉəsyə'ənite'e len ḻe' zeɉḻicaṉe. Na' ṉezecho de que bito chonḻažə' Diozən'. \v 3 Na' ṉa'a catə' bžin ža bžin or can' bžie' bia'anə', Diozən' ben' babebeɉ chio'o xni'a de'e malən' bzeɉni'ine' chio'o dižə' güen dižə' cobə c̱he'enə'. Na' gwleɉe' nada' na' bene' mendad c̱hix̱ɉui'an len beṉə' yoblə. \v 4 Chzoɉa' le' Tito, len' naco' ca doalɉe xi'iṉa' c̱hedə' bzeɉni'ida' le' par nic̱h chonḻilažo'o X̱ancho Jesocristən' can' chonḻilaža'ane' nada'. Chona' orasyon lao X̱acho Diozən' na' lao X̱ancho Jesocristən' ben' babebeɉ chio'o xni'a de'e malən', chṉaba' əsa'aclenšgue' le' na' yesyə'əyašə' yesyə'əži'ilaže'e le' na' so'onšgue' par nic̱h so cuezo' binḻo len xbab de'en yo'o ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ogo'onə'. \s1 Xšin Diozən' de'en chon Titon' gan' nzi' Creta \p \v 5 Bocua'aṉa' le' Cretan' par nic̱h yeyož gono' xšin Diozən' de'en gwzolaogua' beṉa'. Na' ḻeczə bena' mendad cueɉo' beṉə' yoso'ogüia yoso'oye' yeziquə'əchlə beṉə' chso'onḻilažə' Jesocristən' to to yež. \v 6-7 Šə no beṉə' chso'on ca notono əṉa chso'one' de'e malən', šə nitə' tgüeɉzə no'ol c̱hega'aque', na' šə xi'iṉga'aque' ca' chso'onḻilaže'e Jesocristən' na' šə xi'iṉga'aque' ca' bito chso'onditɉeine' mech par so'one' ḻegr na' nic zɉənaque' beṉə' godenag, ca beṉə' can' cueɉo' par yoso'ogüia yoso'oye' yeziquə'əchlə beṉə' chso'onḻilažə' Jesocristən'. Gwleɉ beṉə' so'on ca notono əṉa chso'one' de'e malən', c̱hedə' la' xšin Dioz na'anə' so'one'. Bito cueɉo' beṉə' zɉənaquə godenag, beṉə' loc, beṉə' güe'e zo, o beṉə' chso'on znia par yoso'ozenag beṉə' c̱hega'aque', na' nic cueɉo' beṉə' zɉəzelažə' so'one' gan mech len xšin Diozən' de'en so'one'enə'. \v 8 Gwleɉ beṉə' chəsyə'əbeine' choso'ogüialaogüe' beṉə' yoblə ližga'aque'enə' na' beṉə' chəsyə'əbei de'e güenṉə' lgua'a de'e malən', beṉə' chesə'ənabia' cuinga'aque' par chso'one' can' chazlažə' Diozən', na' beṉə' chso'on güen len lɉuežɉga'aque', na' beṉə' chso'on can' chebei Diozən', na' beṉə' cui chso'e latɉə ṉabia' la'ažda'omalga'aque'enə' ḻega'aque'. \v 9 Beṉə' ca' yoso'ogüia yoso'oye' yeziquə'əchlə beṉə' chso'onḻilažə' Cristən', cheyaḻə' ṉitə'ətezə ṉite'e yoso'ozenague' c̱he dižə' ḻin' de'en chsed chlo'icho c̱he Jesocristən' la' naquən de'e güen. Šə yoso'ozenague' c̱hei, gaquə yoso'ozeɉni'ine'en beṉə' ca' chəsə'əṉe contr, na' gacbia' de que beṉə' contr ca' chso'e dižə'ən clelə. \p \v 10 Gwleɉ beṉə' ca' chso'on can' bagwni'anə' par yoso'ogüia yoso'oye' yeziquə'əchlə beṉə' chso'onḻilažə' Cristən' c̱hedə' nitə' zan beṉə' Izrael na' baḻə beṉə' cui zɉənaquə beṉə' Izrael chso'one' txen len chio'o chonḻilažə'əcho Jesocristən', pero bito chse'enene' ṉabia' Diozən' ḻega'aque'. Chso'echgüe' dižə' de'en bitobi zɉəzaquə' na' chesə'əx̱oayague' beṉə'. \v 11 Cheyaḻə' gono' par nic̱h beṉə' ca' chso'on ca' Cretan' ṉite'e žizə cuich yoso'osed yoso'olo'ine' dižə' güenḻažə'ənə' c̱hedə' chso'one' par nic̱h zan famiḻy bito nite'e binḻo len lɉuežɉga'aque'. Na' parzə nic̱h so'one' gan mechən' choso'osed choso'olo'ine' de'e ca' cui cheyaḻə' yoso'osed yoso'olo'ine'. \p \v 12 To profet c̱hega'aque' ḻeczə beṉə' Creta bzoɉe' c̱hega'aque' gwne': “Beṉə' Creta ca' syempr zɉənaque' beṉə' güenḻažə' na' gwxaquə'əlebəga'aquene' ca bia znia yeḻə' güen de'e mal c̱hega'aque'enə', na' ḻeczə zɉənaque' beṉə' lia na' beṉə' xagüed.” \v 13 De'en bzoɉe' c̱hega'aque' naquən de'e ḻi. De'e na'anə' cheyaḻə' tiḻo' ḻega'aque' c̱he de'e malən' chso'one' par nic̱h yesə'ədalene' dižə' güen c̱he Jesocristən'. \v 14 Na' tiḻəga'aco'one' par nic̱h cui yoso'ozenague' c̱he dižə' güenḻažə' de'en chsa'alɉlažə' beṉə' Izrael ca', na' cui yoso'ozenague' c̱he beṉə' ca' bagosə'əbeɉyic̱hɉe' de'en naquə de'e ḻi bitə'ətezə de'e əse'e ḻega'aque' so'one'. \p \v 15 Beṉə' ca' zɉənaque' beṉə' la'aždao' xi'ilažə' guaquə sa'ogüe' bitə'ətezə yeḻə' guao sin cui so'onən manch yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə'. Pero na' beṉə' ca' cui chso'onḻilažə' Jesocristən' bitə'ətezə de'e so'one', yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə' zɉənaquəchguan manch lao Diozən'. Choso'ozenagteze' c̱he la'ažda'omalga'aque'enə' na' bitobi chsa'aquene' catə'ən chso'one' de'e malən'. \v 16 Chəsə'əne' de que zɉənombi'e Diozən' pero laogüe de'en chso'ontezə chso'one' de'e malən' nacbia' de que bito zɉənombi'ene'. Chso'one' de'en chgue'i Diozən'. Na' zɉənaque' beṉə' godenag, na' bito chac so'one' bitə'ətezə de'en naquə güen. \c 2 \s1 De'e güen de'en chsed chlo'icho c̱he Jesocristən' \p \v 1 Pero na' le' Tito, bsed blo'i porzə de'en chonən txen len de'en chsed chlo'ida' c̱he Jesocristən', la' naquən de'e güen. \v 2 Ben mendad de que beṉə' byo gol ca' cui so'e latɉə ṉabia' la'ažda'omalga'aque'enə' ḻega'aque'. Cheyaḻə' so'one' par nic̱h beṉə' yoblə əsa'apəga'aquene' respet, na' cheyaḻə' yesə'ənabia' cuinga'aque' par so'one' can' chazlažə' Diozən'. Cheyaḻə' yesə'ədalene' dižə' güen c̱he Jesocristən', cheyaḻə' ṉitə'ətezə ṉite'e əsa'aquene' c̱he lɉuežɉga'aque', na' cheyaḻə' ṉitə'ətezə ṉite'e so'onḻilaže'e Diozən' catə' chesə'əyi' chesə'əzaque'e. \v 3 Na' ḻeczə ca' ben mendad de que no'olə gol ca' ṉitə'ətezə ṉite'e so'elaogüe'e Diozən' bitə'ətezə de'e so'one'. Na' ben mendad cui yoso'ožia yoso'onite'e beṉə' na' bito əsa'aque' beṉə' güe'e zo. Cheyaḻə' yoso'osed yoso'olo'ine' beṉə' bin' naquə de'e güen so'one'. \v 4 Cheyaḻə' yoso'osed yoso'olo'ine' no'olə xcuidə' ca' can' cheyaḻə' yesə'əži'ilaže'e be'en c̱hega'aque' na' xi'iṉ c̱hega'aque' ca'. \v 5 Na' ḻeczə no'olə gol ca' cheyaḻə' yoso'osed yoso'olo'ine' no'olə xcuidə' ca' can' yesə'ənabia' cuinga'aque' par so'one' can' chazlažə' Diozən', na' can' cheyaḻə' so'one' par nic̱h gactezə gaquə yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə' xi'ilažə', na' can' cheyaḻə' yoso'ogüia yoso'oye' ližga'aque'enə' na' so'on xšinga'aque'. Yoso'osed yoso'olo'ine' ḻega'aque' can' cheyaḻə' so'one' güen len yoguə'əḻoḻ beṉə' na' can' cheyaḻə' yoso'ozenague' c̱he be'en c̱hega'aque'. No'olə gol ca' cheyaḻə' yoso'osed yoso'olo'ine' no'olə xcuidə' ca' can' so'one' par nic̱h bito yesə'əṉe beṉə' contr xtižə' Diozən'. \p \v 6 Na' ḻeczə ca' cheyaḻə' əṉeyoido' beṉə' xcuidə' ca' par nic̱h yesə'ənabia' cuinga'aque' par so'one' can' chazlažə' Diozən'. \v 7 Na' bitə'ətezə de'e gono' le', gono'on güen par nic̱h sa'acbe'i beṉə' de que ḻeczə cheyaḻə' so'one' ca'. Na' catə' əgwsed əgwlo'ido' beṉə', cheyaḻə' əgwsed əgwlo'iga'acdo'one' porzə de'e güen na' əgwsed əgwlo'iga'acdo'one' binḻo par nic̱h əsa'ape' le' respet. \v 8 Na' bsed blo'iga'aquene' dižə' ḻi par nic̱h notono gaquə əṉe' de que xtižo'onə' naquən mal. Gono' ca' par nic̱h beṉə' contr c̱hecho ca' yesyə'əto'ine' na' bito gaquə yesə'əṉeche' contr chio'o. \p \v 9 Ben mendad de que mos ca' yosə'əzex̱ɉw yic̱hɉga'aque' par yoso'ozenague' c̱he x̱anga'aque'enə' na' so'one' bitə'ətezə de'e gon x̱anga'aquen' mendad sin cui yosyo'oži' yosyo'olebe' xtiže'enə'. \v 10 Ben mendad cui yesə'əque'e bi de'e de c̱he x̱anga'aque'enə', sino ṉitə'ətezə ṉite'e so'one' can' cheyaḻə' so'one'. Bitə'ətezə de'e so'one' cheyaḻə' so'one'en güen par nic̱h əsa'acbe'i beṉə' yoblə de que de'en chsed chlo'icho c̱he Diozən' naquən de'e güen, Dioz ben' babebeɉ chio'o xni'a de'e malən'. \p \v 11 Diozən' bablo'e de que nži'ilaže'e chio'o beṉac̱h na' nape' yeḻə' guac par yebeɉe' chio'o xni'a de'e malən'. \v 12 De'e na'anə' ṉezecho de que cheyaḻə' cueɉyic̱hɉcho yoguə' de'en chso'on beṉə' mal ca' de'en chzelažə' la'ažda'omalchon' goncho na' bitə'ətezəchlə de'en cui chazlažə' Diozən'. Na' ṉezecho naquən' cheyaḻə' so cuezcho yežlyo nga, cheyaḻə' ṉabia' cuincho par goncho can' chazlažə' Diozən', cheyaḻə' goncho de'e güen, na' cheyaḻə' əgwzenagcho c̱he Diozən'. \v 13 Na' zocho mbalaz de'en ṉezecho əžin ža yidə Jesocristən' de'e yoblə nse'e yeḻə' bala'aṉ xen c̱he'enə'. Jesocristən' naque' Dioz c̱hecho, naque' ḻe'ezelaogüe beṉə' zaque'e, na' babebeɉe' chio'o xni'a de'e malən'. \v 14 Bnežɉw cuine' gwso'ot beṉə' ḻe' par gwdixɉue' xtoḻə'əchon' nic̱h bebeɉe' chio'o xni'a yoguə' de'e mal, na' bene' par nic̱h la'ažda'ochon' naquən xi'ilažə'. Bene' de'e ca' par nic̱h naccho xi'iṉ Diozən', na' par nic̱h chebeicho choncho de'e güenṉə'. \p \v 15 Le' Tito, be' dižə' c̱he de'en babzeɉni'ida' le', gwṉeyoi beṉə' par yoso'ozenague' c̱hei, na' be'ega'aque' consejw par nic̱h yesə'əbeɉyic̱hɉe' de'e malən', c̱hedə' la' Diozən' bagwleɉe' le' par gono' de'e ca'. Bito go'o latɉə yesə'əzo beṉə' le' ca'aḻə' cui yoso'ozenague' c̱hio'. \c 3 \s1 De'en cheyaḻə' gon chio'o chonḻilažə'əcho Jesocristən' \p \v 1 Ben par nic̱h žɉəsə'əza'alaže'e de que cheyaḻə' yoso'ozex̱ɉw yic̱hɉga'aque' yoso'ozenague' c̱he jostis ca' na' c̱he beṉə' gwnabia' c̱hega'aque' ca', na' cheyaḻə' ṉite'e probnid par so'one' bitə'ətezə de'e güen de'e so'one' mendad. \v 2 Gožga'aque' de que bito yesə'əṉe' mal c̱he notə'ətezə beṉə', na' bito yesə'ədiḻə yesə'əšaše' len beṉə' yoblə. Cheyaḻə' əsa'aque' gax̱ɉwlažə' na' cheyaḻə' əsa'ape' yeḻə' chxenḻažə' len yoguə'əḻoḻ beṉə'. \p \v 3 Antslən' gwc̱hoḻ yic̱hɉla'ažda'ochon', na' goccho beṉə' godenag. Gwxoayagcho len de'e malən' na' gwzocho xni'a la'ažda'omalchon' ca naquən' bencho bitə'ətezən' gwzelažə'ən na' bitə'ətezən' gwnan parzə nic̱h gwdacho ḻegr. Con gwdacho bencho mal len beṉə' na' gocxi'i lɉuežɉcho. Besə'əgue'i beṉə' chio'o na' bgue'iga'aquechone'. \v 4 Pero na' bžin ža catə' Diozən' ben' babebeɉ chio'o xni'a de'e malən' blo'ine' chio'o ca beṉə' güenṉə' naque' na' catequən' chaquene' c̱he chio'o beṉac̱h. \v 5 Na' baḻtezcho chonḻilažə'əcho Jesocristən', Diozən' bebeɉe' chio'o xni'a de'e malən' c̱hedə' cheyašə' cheži'ilaže'e chio'o. Bito bebeɉe' chio'o por ni c̱he bilə de'e güen de'e bencho. Beya'a beyibe' yic̱hɉla'ažda'ochon' na' bene' par nic̱h Spirit c̱he'enə' bocobən ḻen. \v 6 Diozən' bseḻe'e Spiritən' zon ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ochon' par chaclenchguan chio'o c̱hedə' Jesocristən' babebeɉe' chio'o xni'a de'e malən'. \v 7 De'en cheyašə' cheži'ilažə' Diozən' chio'o bseḻe'e Spirit che'enə' zon ḻo'o la'ažda'ochon' par nic̱h gaquə əṉe' c̱hecho de que naccho beṉə' güen laogüe'enə'. Na' ḻeczə bseḻe'en par nic̱h ṉezecho žɉəyezocho len le' zeɉḻicaṉe. \p \v 8 De'e ca' bagwnia' nga zɉənaquən de'e ḻi. Na' che'enda' sotezə so' c̱hix̱ɉui'o de que de'e ca' babzeɉni'ida' le' zɉənaquən de'e žialao xen gwzenagcho c̱hei. Gono' ca' par nic̱h yoguə' beṉə' ca' chso'onḻilažə' Diozən' ṉitə'ətezə ṉite'e so'one' de'e güen. De'e ca' bagwnia' zɉənaquən de'e güen na' sa'aclenən notə'ətezə beṉə' yoso'ozenag c̱hei. \v 9 Pero na' bito gwzenago' c̱he beṉə' ca' zɉənc̱hoḻ yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə' na' chesə'ədiḻə chesə'əšaše' por ni c̱he bizə dižə'. Na' bito cue' yic̱hɉo' c̱he dia c̱he de'e x̱axta'oto' ca'. Bito gwzenago' c̱he beṉə' ca' chsa'acyožə na' chesə'ədiḻə chesə'əšaše' por ni c̱he can' chse'eɉni'ine' to to pont dao' c̱he ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'. Dižə' ca' zɉənac ca' bito chaclenən beṉə' na' bitobi zaquə'ən. \p \v 10 Be' consejw c̱he notə'ətezə beṉə' chsed chlo'ine' xtižə' Diozən' clelə beṉə' chene'e yesə'ənao beṉə' de'en chzeɉni'ine'. Šə babi'one' consejw to c̱hop las na' cui chzenague', bebeɉe' ca'aḻə. \v 11 De'en bito bzenague' c̱hio' nachən' ṉezdo' nalɉene'. Na' de'e malən' chone' chlo'en de que nape' doḻə'. \s1 De'en chon Pabən' mendad gon Titon' \p \v 12 Catə' əseḻa'a Artemasən' o Tiquicon' gan' zo', yob yidəšgo' par yežagcho syoda Nicopolisən', c̱hedə' bagwc̱hoglaža'a yega'aṉa' Nicopolisən' lao tyemp zaguən'. \v 13 Ben xte ga zelao saquə'ədo' par gaquəleno' Zenas ben' babsed ḻein' gax̱ɉw gwche' na' Apolosən' catə' yesa'aque' gan' zo' par nic̱h bitobi yesə'əyažɉene' tnezən'. \v 14 Na' bzeɉni'išguei beṉə' lɉuežɉcho ca' chso'onḻilažə' Diozən' par nic̱h yesə'əbe' yic̱hɉga'aque' porzə par so'one' de'e güen. Cheyaḻə' sa'aclen lɉuežɉga'aque' šə de bi de'en chesə'əyažɉe to toga'aque', na' cheyaḻə' so'one' con can' chazlažə' Diozən'. \s1 Beṉə' ca' nitə'əlen Pabən' chesə'əguape' Titon' diox \p \v 15 Yoguə' beṉə' ca' chso'on xšin Diozən' txen len nada' nga chesə'əguape' le' diox. Na' beṉə' ca' zoleno' txen beṉə' ca' chsa'aque c̱hecho c̱hedə' chonḻilažə'əcho Diozən' əgguapšgaga'aco'one' diox. \p Gaquəlenšga Diozən' yoguə'əle. De'e na'azən' chzoɉa' ṉa'a. \sig Pab\sig*