\id MRK \h SAN MARCOS \toc1 Dižə' Güen Dižə' Cobə De'en Bzoɉ San Marcosən' \toc2 SAN MARCOS \toc3 Mr. \mt1 Dižə' Güen Dižə' Cobə De'en Bzoɉ San Marcosən' \c 1 \s1 Juan ben' bc̱hoa beṉə' nis be'e xtižə' Diozən' latɉə dašən' \p \v 1 De'en nga chzoɉa' naquən dižə' güen dižə' cobə de'en chzeɉni'in c̱he Jesocristən' ben' naquə Xi'iṉ Diozən'. Na' ṉa'a solaogua' gua'a xtiže'enə'. \p \v 2 De'e profet Isaiazən' ben' be' xtižə' Diozən' cana' bzoɉe' can' gož Diozən' Xi'iṉe'enə', gože'ene': \q1 Eseḻa'a to beṉə' güe'e xtižo'onə' \q1 par nic̱h ṉitə' beṉə' probnid par yoso'ozenague' c̱hio' catə'ən əžino' yežlyon'. \q1 \v 3 Ḻe' əṉe' zižɉo latɉə dašən', ṉe': \q1 “Ḻe'e so probnid par əgwzenagle c̱he X̱anchon' catə'ən yide'. \q1 Na' šə sole probnid par əgwzenagle c̱he' catə'ən yide', \q1 de'en gonḻe ca' gwxaquə'əleben can' chonḻe chxi' chloale nez ca' catə' chidə to beṉə' blao.” \m \v 4 Na' goquən' catə' Juanṉə' ben' bc̱hoa beṉə' nis gwyeɉe' latɉə dašən', na' gwzolaogüe' gwdix̱ɉue'ine' beṉə' de que cheyaḻə' yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə' na' yesə'əṉabene' Diozən' əgwnitlaogüe'en, na' yesə'əchoe' nis. \v 5 Na' beṉə' ca' za'ac yoguə' yež gan' mbane Jodean' na' beṉə' Jerosalen ca' gwsa'aque' ɉa'aque' yao Jordanṉə' gan' zo Juanṉə' par boso'ozenague' xtiže'enə'. Na' boso'ox̱oadoḻe'e lao Diozən', na' Juanṉə' bc̱hoe' ḻega'aque' nis ḻo'o yao Jordanṉə'. \p \v 6 Juanṉə' gwyaze' lachə' de'en gwso'one' len yišə' xa camey. Na' par dobey c̱he' bc̱hine' to sint de yid. Na' gwdaogüe' bišə'əzo, na' ḻeczə gwdaogüe' ši'in bia ser bia nitə' yix̱ə'. \v 7 Na' gwdix̱ɉue'ine' beṉə' gwne': —Yidə yeto beṉə' zaquə'əche ca nada', na' nada' bito zaca'a par gaca' xmose'. \v 8 Nada' babc̱hoa' le'e nis, pero na' be'enə' yidə gone' ca so Spirit c̱he Diozən' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ochon' na' ṉabi'an chio'o. \s1 Can' goquə catə'ən gwchoa Jeso'osən' nis \p \v 9 Na' ca tyemp catə'ən bc̱hoa Juanṉə' beṉə' nis, Jeso'osən' gwze'e Nasaret gan' mbane Galilean', na' gwyeɉe' gan' zo Juanṉə' cho'a yao Jordanṉə' na' Juanṉə' bc̱ho'ene' nisən'. \v 10 Na' catə' beyož gwchoa' Jeso'osən' nisən' bechoɉe' ḻo'o nisən'. Na' ḻe'e ble'iteine' byalɉo ḻe'e yoban' na' ble'ine' Spirit c̱he Diozən' betɉən ca to ngolbexə na' bžinən gwzon len ḻe'. \v 11 Na' benene' gwna Diozən' ben' zo yoban': —Le' naco' Xi'iṉa', na' chacchgüeida' c̱hio'. Ḻechguaḻe cheba chezaquə'əlaža'a le'. \s1 Gwlo'oyeḻə' gwxiye'enə' Jeso'osən' gone' de'e mal \p \v 12 Na' Spiritən' ḻe'e benten par nic̱h gwyeɉ Jeso'osən' latɉə dašən'. \v 13 Na' Jeso'osən' gwzoe' latɉə dašən' c̱hoa ža gan' chsa'aš bia znia ca'. Na' lao c̱hoa žan' Satanasən' de'en chnabia' de'e x̱io' ca' gwlo'oyeḻə'ən ḻe' gone' de'e malən'. Na' gwde cui gwzoin co'oyeḻə'ən ḻe' angl ca' besə'əžine' gwsa'aclene' ḻe'. \s1 Jeso'osən' gwzolaogüe' bsed blo'ine' beṉə' Galilea ca' \p \v 14 Na' gwde goso'ogüe'e Juanṉə' ližyan', Jeso'osən' gwyeɉe' gan' mbane Galilean' gwdix̱ɉue'ine' dižə' güen dižə' cobə can' ṉabia' Diozən' con notə'ətezə beṉə' əso'e latɉə. \v 15 Na' gwne': —Babžin ža bžin or gaquə can' babžia Diozən' bia' gaquə. Na' babžin ža ṉabia' Diozən' con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. Ḻe'e yediṉɉe xtoḻə'əle ca' na' ḻešeɉḻe' dižə' güen dižə' cobə c̱he'enə'. \s1 Jeso'osən' gwleɉe' tap beṉə' gwxen beḻ par əsa'aque' disipl c̱he' \p \v 16 Na' Jeso'osən' gwyeɉe' cho'a nisdao' Galilean', na' lao zde' cho'inə' ble'ine' c̱hopə beṉə' gwxen beḻ, choso'ozaḻe'e yix̱ɉw beḻ c̱hega'aque'enə' ḻo'o nisda'onə'. Zɉənaquə c̱hopə biše'e. Toe' le' Simon na' ben' yeto le' Ndres. \v 17 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': —Ḻe'e da len nada'. Le'e nacle beṉə' gwxen beḻ. Pero ṉa'a gwzeɉni'ida' le'e par nic̱h gonḻe ca so'ombia' beṉə' nada'. \p \v 18 Na' ḻe'e gosə'əbeɉyic̱hɉtega'aque' yix̱ɉw beḻ c̱hega'aque'enə' nach ɉa'aclene' Jeso'osən'. \p \v 19 Nach gwsa'aque' yelatə' na' ɉəsyə'ədi'e Jacobən' len Juanṉə' na' len x̱aga'aque' Sebedeon'. Že'e to ḻo'o barcw chesyə'əyone' yix̱ɉw beḻ c̱hega'aque'enə'. \v 20 Nach ḻe'e gwṉabtei Jeso'osən' Jacobən' na' Juanṉə' par žɉa'aclene' ḻega'aque'. Na' bosyo'ocua'aṉe' x̱aga'aquen' len xmosga'aque'en ḻo'o barcon' na' ɉa'aclene' Jeso'osən' na' beṉə' ca' banžague'. \s1 Jeso'osən' bebeɉe' de'e x̱io' de'en yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' to beṉə' \p \v 21 Nach Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' ɉa'aque' syoda de'en nzi' Capernaum, na' ža dezcanzən' ɉa'aque' yo'odao' c̱he neto' beṉə' Izrael na' Jeso'osən' bsed blo'ine' beṉə' ca' ža'anə'. \v 22 Na' beṉə' ca' besyə'əbanene' ca naquə de'en bsed əblo'ine' ḻega'aque' la' can' bzeɉni'ine' ḻega'aque' nacbia' de que napəche' yeḻə' chnabia' cle ca beṉə' ca' choso'osed choso'olo'ine' ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'. \v 23 Na' ḻo'o yo'odao' na' zo to beṉə' yo'o yaz de'e x̱io' yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. Na' bgosya'an be'enə' gwnan: \v 24 —Partlə le', partlə neto' Jeso'os beṉə' Nasaret. ¿Ezedežiayi'o neto'onə'? Ṉezczeto' no le'. Le' naco' beṉə' la'aždao' xi'ilažə' juisy na' Diozən' bseḻe'e le'. \p \v 25 Jeso'osən' gwdiḻe' de'e x̱i'onə' na' gože'en: —Sšago'. Bechoɉ yic̱hɉla'aždao' benga. \p \v 26 Na' de'e x̱i'onə' benən par gwyaz be'enə' šon, na' bgosya'aten ḻe' zižɉo nach bechoɉən yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. \v 27 Na' yoguə' beṉə' ca' ža'anə' ḻechguaḻe besyə'əbanene', nach gwse' lɉuežɉga'aque': —Nža' can' chzeɉni'ine' beṉə', na' nacbia' nape' yeḻə' chnabia' de'en chone' mendad yesyə'əchoɉ de'e x̱io' ca' ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉə' na' chesyə'əchoɉən. \p \v 28 Na' xtižə' Jeso'osən' ḻe'e gosə' gwlalɉten doxen Galilean'. \s1 Jeso'osən' beyone' taobin' c̱he Simon Bedən' \p \v 29 Nach catə' beza' Jeso'osən' yo'oda'onə' len tapte disipl c̱he' ca' ɉəya'aque' liž beṉə' ca' c̱hopə, liž Simonṉə' na' Ndresən'. \v 30 Na' taobin' c̱he Simonṉə' die' lao camən' yo'e de'e ḻa, nach gwse'e Jeso'osən' de que chacšenene'enə'. \v 31 Jeso'osən' bgüigue'e bex̱e'e na' no'olən' na' bcose'ene'. Na' ḻe'e bechoɉte de'e ḻan', nach ḻe'e gwzoža'ate no'olən' bene' de'e gwsa'ogüe'. \s1 Jeso'osən' beyone' beṉə' zan \p \v 32 Baben bgüižən' catə' ɉso'e yoguə' beṉə' ca' chsa'acšenenə' na' beṉə' ca' zɉəyo'o zɉəyaz de'e x̱io' yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə' gan' zo Jeso'osən'. \v 33 Na' yoguə' beṉə' ža' yežən' ɉəsə'ədobe' cho'a puert liž Simonṉə'. \v 34 Na' Jeso'osən' beyone' zan beṉə' chse'i gwde gwde yižgüe', na' bebeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' zan. Na' bito be'e latɉə bi yesə'əna de'e x̱io' ca' c̱hedə' zɉəṉezen de que naque' Xi'iṉ Diozən'. \s1 Jeso'osən' gwde' doxenḻə Galilea bsed blo'ine' \p \v 35 Ža beteyo, ṉencal catə' gwyas Jeso'osən' beze'e na' gwyeɉe' fuerlə syodan' to latɉə ga cui no nḻa', ɉene' orasyon. \v 36 Na' Simonṉə' len beṉə' lɉuežɉe' ca' ɉa'aque' ɉəsyə'ədilɉe' Jeso'osən'. \v 37 Na' catə' besyə'əželene' ḻe' gwse'ene': —Yoguə' beṉə' ža' syodan' chesyə'əyilɉe' le'. \p \v 38 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Šeɉcho yež ca' zɉəchi' gaḻə'əzə, par nic̱h ḻeczə c̱hix̱ɉui'a xtižə' Diozən' len beṉə' ca' ža'anə', la' par na'anə' bseḻə' Diozən' nada'. \p \v 39 Ca' goquən' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' ɉa'aque' to to yež gan' mbane Galilean', na' ḻo'o yo'odao' c̱he neto' beṉə' Izrael de'en nitə' to to yež əbsed əblo'ine' beṉə', na' bebeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə'. \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' che'i yižgüe' de'en nzi' ḻepr \p \v 40 Na' goquən bgüiguə' to beṉə' lao Jeso'osən', beṉə' che'i yižgüe' de'en nzi' ḻepr, na' be'enə' bzo xibe' lao Jeso'osən' gože'ene': —Gonšguei ben par nic̱h yeyacda'. \p \v 41 Jeso'osən' beyaše'ene' ḻe', na' bḻi ne'enə' gwdane'ene' na' gože'ene': —Guacczə, beyaque. \p \v 42 Na' ḻe'e beyactei be'enə'. \v 43-44 Nach Jeso'osən' bene' mendad len be'enə' gože'ene': —Bzenagšga. Ni tozə cui no güe'eleno' dižə' ca naquə nga babena' len le'. Gwyeɉ lao bx̱ozən' nic̱h le'ine' bac̱h beyacdo', na' bnežɉue' bia yix̱ə' gote' lao Diozən' par nic̱h yexi' yeyacho' can' na ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' par nic̱h yesə'əṉeze beṉə' de que babeyacdo'onə'. \p \v 45 Pero na' be'enə' beze'e gan' zo Jeso'osən' na' be'e dižə' len yoguə' beṉə' bežague' ca naquən' beyon Jeso'osən' ḻe'. Nach gosə' gwlalɉə dižə'ənə' xte benən ca cuich goquə šo' Jeso'osən' yež ca' na' cuich goquə te' con ca nḻa'azə. Gwde' fuerlə yež ca' gan' cui no beṉə' chaš. Pero bia'aczə zan beṉə' za'ac yoguə' yež ca' yeḻa' ɉa'aque gan' zoe'enə'. \c 2 \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' nat to part cuerp c̱he'enə' \p \v 1 Na' goc to c̱hopə ža gwza' Jeso'osən' Capernaunṉə' catə' beyeɉe' de'e yoblə, na' gwse'ene beṉə' de que babežin Jeso'osən' liže'enə'. \v 2-3 Na' lgüegwzə besə'əžag beṉə' zan liže'enə' xte bitoch bi latɉə gotə' ḻo'o yo'o c̱he'enə' nic cho'a puertən' par šo'och beṉə'. Na' lao chsed chlo'i Jeso'osən' ḻega'aque' xtižə' Diozən', besə'əžin tap beṉə' zɉənḻene' to beṉə' nat to part cuerp c̱he'enə', zɉənx̱oe'ene' to lao cam dao'. \v 4 Na' catə' gwsa'acbe'ine' cui gaquə yesə'əžinḻene' beṉə' güe'enə' gan' zo Jeso'osən' tant beṉə' zan ža'anə', gwse'epe' yic̱hɉo'olə. Na' boso'osalɉue' yic̱hɉo'onə' zaquə' gan' zo Jeso'osən' nach boso'oletɉe' be'enə' len xcame'enə'. \v 5 Na' gocbe'i Jeso'osən' de que gwso'onḻilažə' beṉə' ca' zɉənḻen beṉə' güe'enə', nach gože' beṉə' güe'enə': —Xi'iṉdaogua'a, babezi'ixena' xtoḻo'onə'. \p \v 6 Pero baḻə beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' zɉəchi'e ḻo'o yo'onə'. Na' catə' gwse'enene' dižə' ca' be' Jeso'osən', gwso'one' xbab ḻo'o yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə': \v 7 —¿Bixc̱hen' choe' benga dižə' quinga? Chžia chnite'e Diozən' ca de'en ne' de que chezi'ixene' xtoḻə' beṉac̱hən'. Notono gaquə yezi'ixen xtoḻə' beṉac̱hən' šə caguə tozə Diozən'. \p \v 8 Jeso'osən' ḻe'e gocbe'iteine' bi xbabən' gwso'one'enə', nach gože' ḻega'aque': —¿Bixc̱hen' chonḻe xbabən' ca' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'olenə'? \v 9 Šə con yapa'ane' de que babezi'ixena' xtoḻe'enə', bito ṉezele šə napa' yeḻə' gwnabia' par yezi'ixena'an. Pero šə yapa'ane': “Gwyas beyoa' xcamo'onə' na' beyeɉ ližo'onə' to šao' to güen”, guatə'əbia' šə napa' yeḻə' gwnabia'anə' par gaquə can' nia'anə'. \v 10 Na' ṉa'a gona' par nic̱h əṉezele de que napa' yeḻə' gwnabia' lao yežlyo nga par yezi'ixena' xtoḻə' beṉac̱hən', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p Nach gože' beṉə' güe'enə': \v 11 —Nada' əchnia' le', gwyas beyoa' xcamo'onə' na' beyeɉ ližo'onə' to šao' to güen. \p \v 12 Nach ḻe'e gwyasseste be'enə', na' beyoa' xcame'enə' beze'e zɉəyede' liže', chosə'əgüiate' beṉə' ca' nite'enə'. Na' yoguə' beṉə' ca' ža'anə' besyə'əbanene' na' gwso'elaogüe'e Diozən' gosə'əne': —Bitoṉə' le'icho gaquə ca de'e nga bagoc. \s1 Jeso'osən' gwleɉe' Lebin' par gwlene' disipl c̱he' ca' \p \v 13 Gwde na' Jeso'osən' gwyeɉe' cho'a nisda'onə' de'e yoblə na' beṉə' zan besə'əžag gan' zoe'enə' nach bsed blo'ine' ḻega'aque'. \v 14 Na' catə' beyož bzeɉni'i Jeso'osən' ḻega'aque' beze'e na' lao zɉəyede'enə' ble'ine' to beṉə' goc̱hixɉw, beṉə' le Lebi xi'iṉ to beṉə' le' Alfeo, chi'e latɉə gan' chesə'əc̱hixɉue'enə'. Na' Jeso'osən' gože'ene': —Da len nada'. \p Nach Lebin' gwzože'e ɉənaogüe'ene'. \p \v 15 Na' goquən' chi' Jeso'osən' liž Lebin' len disipl c̱he' ca' chsa'ogüe'. Na' nitə' beṉə' zan beṉə' goc̱hixɉw ca' na' nochlə beṉə' güen de'e mal ca' chsa'olene' ḻega'aque'. Nitə' beṉə' zan c̱hedə' zane' choso'ozenague' c̱he' na' chso'onḻilaže'ene'. \v 16 Na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' len beṉə' fariseo ca' catə' besə'əle'ine' chi' Jeso'osən' chaolene' beṉə' goc̱hixɉw ca' na' yebaḻə beṉə' güen de'e mal ca', gwse'e disipl c̱he' ca': —Malən' chon maestr c̱helen' che'eɉ chaogüe' txen len beṉə' goc̱hixɉw na' nochlə beṉə' güen de'e mal beṉə' cui chonḻento' txen. \p \v 17 Na' catə' bene Jeso'osən' xtižə'əga'aque'enə', gože' ḻega'aque': —Beṉə' cui chsa'acšene bito chesə'əyažɉene' beṉə' güen rmech. Beṉə' ca' chsa'acšene ḻega'aque'enə' chesə'əyažɉene' beṉə' güen rmech. Nada' za'a zedəyena' par nic̱h beṉə' ca' zɉəṉeze de que zɉənaque' beṉə' güen de'e mal yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə', pero bito zedəyena' par nic̱h beṉə' ca' chsa'aquene' bazɉənaque' beṉə' güen yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə'. \s1 Gosə'əṉabene' Jeso'osən' bixc̱hen' bito gwleɉe' tgüeɉə catə' cui əse'eɉ əsa'o disipl c̱he' ca' \p \v 18 Na' goquən' to ža catə' disipl c̱he Juanṉə' na' disipl c̱he beṉə' fariseo ca' nite'e sin cui chse'eɉ chsa'ogüe'. Na' ɉa'ac baḻə beṉə' lao Jeso'osən' na' gwse'ene': —Disipl c̱he Juanṉə' na' ḻeczə disipl c̱he beṉə' fariseo ca' chnite'e zan las sin cui chse'eɉ chsa'ogüe' par chso'ela'oche' Diozən'. Pero disipl c̱hio' ca' chse'eɉ chsa'ogüe'. ¿Bixc̱hen' ža? \p \v 19 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Catə' chac to yeḻə' gošagna' beṉə' migw c̱he be'enə' chžagna'anə' chse'eɉ chsa'ogüe'. Na' ca'aczən' naquən len nada' na' len disipl c̱hia' ca', chse'eɉ chsa'ogüe' lao ṉe'e zoa' len ḻega'aque'. \v 20 Catə'əchən' əžin ža yesə'əc̱he'ex̱ax̱ɉ beṉə' contr c̱hia' ca' nada', cana'achən' əchoɉ catə' cuich əse'eɉ əsa'o disipl c̱hia' ca'. \p \v 21 Notono beṉə' zo beṉə' chc̱hine' to pedas lachə' cuiṉə' x̱oa nis par yoda' xa gole'enə' de'en bac̱h chyoe. Šə can' gone', catə' c̱hib xe'enə', yebe' lachə' cobən' na' əc̱hezəchən ḻen. \v 22 Na' ḻeczə ca' notono zo beṉə' chgue'e bino cobən' ḻo'o yid golən'. Šə gone' ca', bino cobən' əc̱hezən yid golən' na' lalɉə binon' na' cuiayi' yidən'. Cle la' cheyaḻə' que'e bino cobən' ḻo'o yid cobə. \p Jeso'osən' gwne' ca' par bzeɉni'ine' ḻega'aque' de que bito gaquə yesə'ənaogüe' costombr gol c̱hega'aque'enə' na' yesə'ənaotie' de'en chsed chlo'ine'. \s1 Boso'olec̱hɉ disipl ca' trigon' ža dezcanzən' par gwsa'ogüe'en \p \v 23 Na' gozaquən' to ža dezcanz Jeso'osən' gwdie' len disipl c̱he' ca' gan' nyaž trigon', nach disipl c̱he' ca' gosə'əlec̱hɉe' trigon' lao gosə'ədi'enə'. \v 24 Nach besə'əle'i baḻə beṉə' fariseo ca' can' gwso'on disipl ca' na' gwse'e Jeso'osən': —Bgüiašc can' chso'on disipl c̱hio' ca' žin de'e cui de lsens goncho ža dezcanzən'. \p \v 25-26 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —¿Ecabi za'alažə'əle de'en bablable can' ben de'e Rei Dabin' ca tyemp catə'ən goc Abiatarən' bx̱oz əblaoch? Nan de que to ža cui gotə' de'e əsa'o de'e Dabin' len beṉə' lɉuežɉe' ca' na' gosə'ədone'. Nach gwyeɉe' ḻo'o yo'odao' əblao c̱he c̱hio'o beṉə' Izrael. Na' gwxi'e yetxtil de'en bazɉəncua' bx̱oz ca' par Diozən', na' gwsa'ogüe'en len beṉə' lɉuežɉe' ca' ḻa'aṉə'əczə cui zɉənaque' bx̱oz, len yetxtilən' bito de lsens par gao notə'ətezə beṉə' ḻen, letga bx̱oz ca' chac əsa'ogüe'en. \p \v 27 Na' ḻeczə gwna Jeso'osən': —Diozən' bene' beṉac̱hən' na' techlə gwleɉe' to ža lao xman par nic̱h beṉac̱hən' gaquə so'one' dezcanz. Bito gwleɉ Diozən' ža dezcanzən' parzə nic̱h so'omba'aṉe'en. \v 28 Naquən lao na'a əṉia' bin' naquən güen goncho ža dezcanzən', nada' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \c 3 \s1 Beyaque to beṉə' mbižə šḻa'a ne'enə' \p \v 1 Na' gozeɉ Jeso'osən' to ḻo'o yo'odao' c̱he neto' beṉə' Izrael yeto ža dezcanz. Na' ḻo'o yo'oda'onə' zo to beṉə' bambižə šḻa'a ne'enə'. \v 2 Na' beṉə' fariseo ca' ža' yo'oda'onə' chosə'əgüiateze' Jeso'osən' chesə'əbeze' šə goyone' be'enə' ža dezcanzən' par nic̱h əsa'ogüe' xya contr ḻe'. \v 3 Jeso'osən' gože' ben' mbižə ne'inə': —Gwzoža' na' da ngalə. \p Nach bgüiguə' ben' gwzeche' laogüe'enə'. \p \v 4 Jeso'osən' gože' beṉə' ca' ža' ḻo'o yo'oda'onə': —¿Ena ḻein' goncho de'e güen ža dezcanzən', o šə nan goncho de'e mal? ¿Enan goncho par nic̱h cui sa'at beṉə', o šə nan goncho par nic̱h sa'ate'? \p Pero beṉə' ca' ža'anə' bitobi gosə'əne'. \v 5 Nach Jeso'osən' bgüie' ḻega'aque' znia tant gwzoe' trist c̱hedə' cui chse'enene' se'eɉni'ine' bin' chene'e Diozən' so'one'. Nach Jeso'osən' gože' be'enə': —Bḻi na'onə'. \p Nach bḻi na' be'enə' na' beyaquen. \v 6 Nach beṉə' fariseo ca' catə' besa'aque' yo'oda'onə' bosə'əxi'e len beṉə' ca' chso'on txen len Erodən' naclə so'one' par so'ote' Jeso'osən'. \s1 Beṉə' zan besə'əžag cho'a Nisdao' Galilean' \p \v 7-8 Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' gwsa'aque' yo'oda'onə' na' ɉa'aque' cho'a nisda'onə'. Na' beṉə' zan ɉəsə'ənaogüe'ene' c̱hedə' gwse'enene' dižə' c̱he Jeso'osən' can' chone' de'e zan de'e zaque'e. Na' beṉə' ca' za'aque' do gan' mbane Galilean', na' do gan' mbane Jodean', na' do Jerosalenṉə', na' do Idomea, na' do yešḻa'a yao Jordanṉə', na' do gan' mbane Tiro na' Sidon. Za'aque' c̱hedə' gwse'enene' yesə'əle'ine' Jeso'osən'. \v 9-10 Babeyon Jeso'osən' zan beṉə' chsa'acšene na' yoguə' beṉə' ca' ṉe'e chsa'acšene besyə'əyilɉlaže'e naclə so'one' par nic̱h yesə'əlapə na'aga'aquen' ḻe'. Tant beṉə' zan gosə'əbiadi'ene' xte boso'oc̱hi'ižoɉe'ene'. De'e na'anə' Jeso'osən' bene' mendad so'on disipl c̱he' ca' probnid to barcw par ḻe'. \v 11 Na' beṉə' ca' zɉəyo'o zɉəyaz de'e x̱io'on ḻo'o yic̱hɉla'ažda'oga'aquen' catə' besə'əle'ine' Jeso'osən' besə'əzo xibga'aque' laogüe'enə' na' de'e x̱io' ca' gwso'osya'an gosə'ənan: —Le' naco' Xi'iṉ Dioz. \p \v 12 Pero Jeso'osən' bene' mendad len ḻega'aquən cui so'en dižə' non' naque'. \s1 Jeso'osən' gwleɉe' šižiṉ beṉə' bsi'e apostol \p \v 13 Na' gwde na' Jeso'osən' gwloe' to lao ya'a na' goxe' yoguə' disipl c̱he' ca' par nic̱h cueɉe' beṉə' ca' əsa'ac apostol c̱he'enə', nach yogue'e gosə'əbigue'e gan' zoe'enə'. \v 14 Na' gwleɉe' šižiṉ beṉə' par yesə'ədalene' ḻe' na' par nic̱h əseḻe'e ḻega'aque' žɉəsə'ədix̱ɉue'ine' beṉə' can' na Diozən'. \v 15 Na' bnežɉue' ḻega'aque' yeḻə' gwnabia'anə' par nic̱h besyə'əyone' beṉə' ca' chse'i yižgüe' na' par nic̱h goc besyə'əbeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə'. \v 16 Gwleɉe' Simon ben' bsi'e Bed, \v 17 na' Jacobən' len Juan biše'enə' xi'iṉ Sebedeon'. Jeso'osən' bsi'e Jacobən' na' Juanṉə' Boanerges, c̱hedə' zɉənaque' beṉə' loc. \v 18 Na' gwleɉe' Ndresən', na' Lipən', na' Bartolomen', na' Mtion', na' Tomasən', na' Jacob xi'iṉ Alfeon', na' Tadeon', na' Simon ben' chon txen len beṉə' ca' zɉənzi' cananistas. \v 19 Nach gwleɉe' Jod Iscariotən' ben' bdie' Jeso'osən' lao na' beṉə' contr ca'. \s1 Gosə'əne' de que Jeso'osən' bebeɉe' de'e x̱io' ca' len yeḻə' guac c̱he Beelsebon' \p Gwde gwleɉe' disipl c̱he' ca' beyeɉe' liže'enə' len ḻega'aque'. \v 20 Nach de'e yoblə besə'ədopə beṉə' zan gan' nite'enə' xte nic goquə latɉə əsa'ogüe'. \v 21 Catə' gwse'ene famiḻy c̱he Jeso'osən' de que cui de latɉə c̱hega'aque' ni par əsa'ogüe', ɉa'aque' gan' zo Jeso'osən' par yesyə'əc̱he'ex̱ax̱ɉe'ene' c̱hedə' gosə'əna beṉə' de que chactonte'enə'. \p \v 22 Na' ḻeczə baḻə beṉə' Jerosalenṉə' beṉə' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' bla'aque', na' gosə'əne': —Beelsebo de'en chnabia' de'e x̱io' ca' yo'o yazən yic̱hɉla'aždao' benga, na' chebeɉe' de'e x̱io' ca' len yeḻə' guac c̱heinə'. \p \v 23 Nach Jeso'osən' goxe' beṉə' ca' par yesə'əbigue'e gan' zoe'enə' na' be'e jemplən' len ḻega'aque', gože': —Satanasən' de'en chnabia' de'e x̱io' ca' bito gaquə yebeɉ cuinei ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉə'. \v 24 Šə beṉə' ža' to ṉasyon əsa'aque' c̱hoplə na' yesyə'ədiḻe' entr ḻega'aque', əgwžiayi' ṉasyon c̱hega'aque' na'anə' šə ca'. \v 25 Na' šə to famiḻy beṉə' əsa'aque' c̱hoplə na' yesyə'ədiḻe' entr ḻega'acze', ḻeczə yenit famiḻy c̱hega'aque' na'anə' šə ca'. \v 26 Na' ḻeczə ca' šə Satanasən' len de'e x̱io' c̱hei ca' əsa'aquən c̱hoplə na' yesyə'ədiḻən, cuiayi' yeḻə' chnabia' c̱hega'aquənṉə' šə ca'. \p \v 27 Ṉezecho notono no gaquə šo' liž to beṉə' gual par žɉəḻane' šinḻaze' ca' sin cui əgwc̱heɉe'ene' to do. Pero šə əgwc̱heɉe'ene' guaquə cuane' šinḻaze' ca'. \p \v 28 De'e ḻi chnia' le'e, bitə'ətezə de'e mal de'en chso'on beṉac̱hən' na' bitə'ətezə dižə' mal de'e chso'e contr Diozən', Diozən' yezi'ixene' c̱hega'aque' šə yesyə'ədiṉɉene'en. \v 29 Pero notə'ətezə beṉə' soe' dižə' contr Spirit c̱he Diozən' cuat yezi'ixen Diozən' c̱hega'aque'. Zeɉḻicaṉe yesə'əzi'e castigw c̱hei. \p \v 30 Can' gwna Jeso'osən' c̱hedə' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' gosə'əne' de que cho'o chaz de'e x̱io'onə' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ogüe'enə'. \s1 Xna' Jeso'osən' na' biše'e ca' besə'əžine' gan' zoe'enə' \p \v 31 Gwde de'e ca' xna' Jeso'osən' len biše'e ca' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən'. Na' chyo'olə gosə'əbeze' gosə'əṉabe' so'elene' ḻe' dižə'. \v 32 Na' beṉə' zan ca' zɉəchi' tcuit tcue'eɉ Jeso'osən' gwse'ene': —Xna'on len beṉə' bišo'o ca' zɉəzeche' chyo'olə na' chse'enene' əso'elene' le' dižə'. \p \v 33 Pero Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Nitə' beṉə' yoblə beṉə' bazɉənaquə ca xna'a na' ca biša'a. \p \v 34 Nach Jeso'osən' blo'e beṉə' ca' zɉəchi' tcuit tcue'eɉe'enə', gwne': —Beṉə' quingan' bazɉənaque' ca xna'a na' bazɉənaque' ca biša'a. \v 35 Can' naquən len notə'ətezə beṉə' chso'one' can' chazlažə' Diozən', zɉənaque' ca xna'a na' ca biša'a na' ca zana'. \c 4 \s1 Jempl c̱he beṉə' gozən' \p \v 1 Na' de'e yoblə gwzo Jeso'osən' cho'a nisda'onə' na' goszolaogüe' chsed chlo'ine'. Na' tant beṉə' zan besə'ədobə gan' zo'enə' xte benən byen gwyo'o Jeso'osən' gwchi'e to ḻo'o barcw de'en chi' gaḻə'əzə cho'a nisda'onə'. Na' yoguə' beṉə' ca' besə'ədobən' gosə'ənite'e lao yoxən'. \v 2 Nach Jeso'osən' bsed blo'ine' ḻega'aque' len zan jempl. Na' be'elene' ḻega'aque' to jempl bsaquə'əlebene' xtižə' Diozən' ca trigw. \p \v 3 Nach gwne': —Ḻe'e gwzenag de'e nga. To beṉə' gwze'e zde' güen trigw. \v 4 Na' lao chose' trigon' baḻən ɉəsə'əchazən cho'a nez na' bia žia x̱ile'e bia chaš ḻe'e yoban' gwsa'ob ḻen. \v 5 Na' yebaḻən ɉəsə'əchazən ga naquə lao yeɉ ga cuitec žia yo. De'e na'anə' ḻe'e bla'acten. \v 6 Pero na' catə' beža'achgua besə'əcuadən na' ḻe'e gosə'əbižten c̱hedə' bitobi loi gwso'on. \v 7 Na' yebaḻən besə'əgo'oṉən lao yo ga nc̱hix̱ə xsa yešə' na' bla'aquən txen len xsa yešə'ənə'. Na' besə'əḻolə' yag yešə' ca' ḻega'aquən, na' bitobi gosə'əbian. \v 8 Na' yebaḻən besə'əgo'oṉən lao yo šao' na' bla'aquən, na' gosə'əcha'on na' baḻən gosə'əbian šichoa güeɉə, na' yebaḻən gosə'əbian gyon güeɉə, na' yebaḻən gosə'əbian to gueyoa güeɉə. \p \v 9 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': —Le'e žia nagle de'e chene ḻegwzenag. \s1 Jeso'osən' bzeɉni'ine' bixc̱hen' cho'elene' beṉə' jempl \p \v 10 Na' catə' cuich nitə' beṉə' zan len Jeso'osən', disipl c̱he' ca' šižiṉ na' len yeziquə'əchlə beṉə' ca' zɉəsə'ənao ḻe', gosə'əṉabene' ḻe' bi zeɉen jemplən'. \v 11 Nach gože' ḻega'aque': —Diozən' chone' par nic̱h le'e əṉezele de'en cui no gwṉeze antslə de que ḻe' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. Pero beṉə' yeziquə'əchlə cho'elenga'aca'ane' jempl c̱hedə' bito chse'eɉḻe'e c̱hia'. \v 12 Chona' ca' par nic̱h yesə'əle'ine' de'en chona' na' bito sa'acbe'ine' bi zeɉen, na' par nic̱h əse'enene' xtiža'anə' na' cui se'eɉni'ine'en, c̱hedə' bazɉənaque' beṉə' la'aždao' žod. Žalə' bito zɉənaque' beṉə' la'aždao' žod, gwse'eɉni'ine' bi zeɉen de'en chse'enene'enə', na' yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə' na' Diozən' yezi'ixene' c̱hega'aque'. \s1 Jeso'osən' bzeɉni'ine' bi zeɉe jempl c̱he beṉə' güen trigon' \p \v 13 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —¿Ebitoṉə' šeɉni'ile jempl nga? Šə bito cheɉni'ilen' ¿nacxa šeɉni'ile jempl ca' yeḻa'? \v 14 Quingan' zeɉen jempl c̱he beṉə' güen trigon'. Xtižə' Diozən' gwxaquə'əleben ca de'en gozə be'enə'. \v 15 Na' nitə' beṉə' choso'ozenague' xtižə' Diozən' na' ḻe'e chžinte Satanasən' de'en chnabia' de'e x̱io' ca' chebeɉən xtižə' Diozən' ḻo'o yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə'. Na' chac c̱hega'aque' can' goquə len trigon' de'en ɉəsə'əchaz cho'a nezən'. \v 16 Na' ḻeczə nitə' beṉə' choso'ozenague' xtižə' Diozən' na' ḻe'e chesyə'əbeiteine'en pero chac c̱hega'aque' can' goquə len trigon' de'en ɉəsə'əchaz lao yo de'en žia lao yeɉən'. \v 17 Zɉənaque' ca to de'e cui bi loi chon, šložga chse'eɉḻe'e c̱he xtižə' Diozən'. Na' catə' chesə'əgue'i beṉə' ḻega'aque' na' choso'oc̱hi' choso'osaque'e ḻega'aque' laogüe de'en chse'eɉḻe'e xtižə' Diozən', nach ḻe'e chesə'əbeɉyic̱hɉte'en. \v 18 Na' nitə' beṉə' choso'ozenague' xtižə' Diozən' na' chac c̱hega'aque' can' goquə' len trigon' de'en ɉəsə'əchaz lao yo de'en nc̱hix̱ə xsa yešə'ənə'. \v 19 Chesyə'əlaḻ chesyə'əžeɉene' len bi de'en chso'one' na' chse'enene' yesə'əni'e, na' chesə'əzelaže'e gatə' bi de'en gatə' c̱hega'aque' c̱hedə' bazɉənx̱oayague' chsa'aquene' de que naquən de'e žialao. Na' de'e ca' chso'one'enə' choso'oḻolə'ən xtižə' Diozən' de'en bayo'o yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə', na' de'e na'anə' cui chso'one' can' chazlažə' Diozən'. \v 20 Na' ḻeczə nitə' beṉə' choso'ozenague' xtižə' Diozən' do yic̱hɉ do lažə'əga'aque', na' chso'one' yoguə'əḻoḻ can' chazlažə' Diozən'. Chac c̱hega'aque' can' goquə len trigon' de'en ɉəsə'əchaz lao yo güenṉə'. Baḻən gosə'əbian šichoa güeɉə, na' yebaḻən gosə'əbian gyon güeɉə, na' yebaḻən gosə'əbian to gueyoa güeɉə. \s1 Jempl c̱he de'en choncho len to yi' \p \v 21 Nach Jeso'osən' be'elene' disipl c̱he' ca' yeto jempl, bsaquə'əlebene' de'en chsed chlo'ine'enə' ca to yi', gwne': —Notono no ggualə' to yi' na' gwdose'en to žomə na' nic no gwcuašə'ən xan xcamei. Syempr chde'e yi'inə' ḻe'e ze'e par nic̱h əgwse'eni'in ḻo'o cuartən'. \v 22 Guaquə can' na dicho de'en na: “Yoguə'əḻoḻ de'en ngašə' ṉa'a, gwžin ža la'alaon, na' yoguə'əḻoḻ de'en cui no gwse'eɉni'i antslə, ḻeczə gwžin ža se'eɉni'i beṉə' ḻen.” \v 23 Le'e žia nagle de'e chene, ḻegwzenag. \p \v 24 Na' ḻeczə gož Jeso'osən' ḻega'aque': —Ḻe'e gon xbab c̱he de'en nga chnia' le'e. Con can' chzenagle xtiža'anə' ḻeczə can' gona' par nic̱h šeɉni'ilen, na' ca'aczə c̱ha'oxen de'en šeɉni'ile. \v 25 Šə chzenagle xtiža'anə' əgwzeɉni'ichda' le'e. Pero na' šə bito chzenagle c̱hei, de'e daon' baṉezele ganḻažə'əlen. \s1 Jempl c̱he xoa' biṉ \p \v 26 Yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən' ben' zo yoban' gwxaquə'əleben ca de'e nga: To beṉə' chɉeze' xoa' biṉnə' lao yežlyo c̱he'enə'. \v 27 Chde na' cheyeɉe' chɉəyetase' na' catə' chžin or chase' na' chase'. Na' ca'azə chac chesə'əde ža ca' na' yel ca'. Na' chla'ac yel dao' ca' na' chesə'əcha'on. Pero bito ṉeze be'enə' nac chaquən' chesə'əcha'o yel dao' ca'. \v 28 Yežlyo na'anə' chonən par nic̱h chla'ac yel dao' ca' na' chesə'əcha'on na' chəsə'əbian za'a nach chaquən yez. \v 29 Na' catə' babgüiž yezən', be'enə' gozə ḻen chelape'en c̱hedə' banaquə tyemp par chetobe' cwsešən'. \s1 Yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən' gwxaquə'əleben ca xsa moztasən' \p \v 30 Nach gwna Jeso'osən': —Ṉa'a əgwlo'ida' le'e par nic̱h əṉezele naquən' gwxaquə'əlebe yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən'. \v 31 Gwxaquə'əleben ca to xsa moztas de'en chaz to beṉə' lao yežlyo c̱he'enə'. Xsa moztasən' naquən ḻe'ebeyožə de'e dao' rizə' lao bitə'ətezəchlə semiy. \v 32 Pero na' catə' chla'an chcha'on na' chaquən to yag cha'odao' na' chesə'əcha'o xoze'e ca' xte bia ca' zɉəzo x̱ile'e chso'on ližga'aquəb ḻo'o xoze'e ca'. \s1 Jeso'osən' bzeɉni'ine' beṉə' porzə len jempl \p \v 33 Jeso'osən' bsed blo'ine' beṉə' zan ca' besə'əžag gan' zo'enə' porzə len jempl ca de'e quinga babzoɉa', bzeɉni'ine' beṉə' xte ga zelao gwse'eɉni'ine'en. \v 34 Bitobi bichlə gwne' par bzeɉni'ine' ḻega'aque' sino porzə len jempl bzeɉni'ine' ḻega'aque'. Pero na' disipl c̱he' ca' bzeɉni'ine' ḻega'aque' clar bi zeɉen to to jempl ca'. \s1 Jeso'osən' bcueze' be' gualən' lao nisda'onə' \p \v 35 Na' ḻe'e ža ṉa'atezə do chxentg catə' Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca': —Eḻaguə'əcho yešḻa'alə nisda'onə'. \p \v 36 Nach disipl c̱he' ca' bosyo'ocua'aṉe' beṉə' ca' nitə'ənə' na' boso'ose'e barcon' gan' bayo'o Jeso'osən'. Nach yebaḻə barcon' gan' ža' beṉə' ca' ɉəsə'ənaon ḻega'aque'. \v 37 Na' lao zda barcon' gwzolao gwyec̱hɉ to be' gual lao nisda'onə'. Na' barcon' gwyeɉən nil na'aḻə por ni c̱he be'enə', na' chas chatə' nisən' xte gwzolao gwyož barcon' nisən'. \v 38 Pero na' Jeso'osən' bachtase' xni'ate barcon' lao to lmad, tant chɉx̱aque'ene'. Nach bosyo'osbane'ene' gwse'ene': —¡Maestr! ¿Ebitobi chacdo' de'en bac̱h chbiayi'ichon'? \p \v 39 Nach Jeso'osən' gwyase' lao ṉe'e chas chatə' nisda'onə', nach gwdiḻe' be'enə', na' bene' mendad len nisda'onə' gože'en: —Bebe'eži. \p Nach ḻe'e besyə'əbe'ežite be'enə' len nisda'onə'. \v 40 Nach Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca': —Bito žeble. Ḻe'e šeɉḻe'ech c̱hia'. \p \v 41 Na' ḻega'aque' besyə'əbanchgüeine' na' gwse' lɉuežɉga'aque': —Bitolɉa naquə benga con to beṉac̱hzə, la' ¿nacxa gon to beṉac̱h par yebecžie' be' gualən' len nisda'onə'? \c 5 \s1 To beṉə' Gadaran' yo'o yaze' de'e x̱io' \p \v 1 Jeso'osən' na' disipl c̱he' ca' besə'əžine' yešḻa'alə nisda'onə' gan' naquə laž beṉə' Gadara ca'. \v 2 Na' catə' bechoɉ Jeso'osən' ḻo'o barcon', beza' to beṉə' Gadaran' capsantən' ɉəšague' ḻe'. Na' be'enə' yo'o yaz de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. \v 3 Benga con gwzoe' do capsant. Na' notoch no goquə gwc̱heɉ ḻe' ni len do gual nic len gden. \v 4 Zan las boso'oc̱heɉe' ṉi'a ne'e ca' gden, pero syempr de'e x̱io' ca' gwso'onən ca bzoxɉ btine' gdenṉə', na' notono goquə ṉabia' ḻe'. \v 5 Do ža do yel gwde' do lao ya'a ca' na' do capsantən' bisye'e na' bene cuine' zi' len yeɉ. \v 6 Na' catə' ble'ine' zda Jeso'osən' zitə'ələ na' gwsa'adoe' ɉəšague'ene' na' bzo xibe'en lao Jeso'osən' be'elaogüe'ene'. \v 7 Nach de'e x̱io' ca' yo'o yaz yic̱hɉla'aždaogüe'enə' gosə'əṉen zižɉo gosə'ənan: —Partlə le', partlə neto' Jeso'os Xi'iṉ Dioz ben' naquə ḻe'ezelaogüe beṉə' blao. Diozən' naque' testigw c̱heto' chatə'əyoito' le' cui əgwc̱hi' əgwsaco'o neto'. \p \v 8 Gosə'ənan ca' c̱hedə' Jeso'osən' bene' mendad gože' ḻega'aquən: —De'e x̱io' ḻe'e yechoɉ yic̱hɉla'aždao' benga. \p \v 9 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aquən: —¿Bi lele? \p Na' gosə'ənan: —Legionṉə' leto' c̱hedə' naquə zanto'. \p \v 10 Na' be'enə' gotə'əyoine' Jeso'osən' par cui əseḻe'e de'e x̱io' ca' fuerlə laž be'enə'. \v 11 Na' to ya'a de'e zo gaḻə'əzə chaš beṉə' choso'oye' coš zan. \v 12 Na' de'e x̱io' ca' gwsa'atə'əyoin ḻe' gwse'en: —Be'ešga latɉə žɉəyežo'oto' yic̱hɉla'aždao' coš ca'. \p \v 13 Nach Jeso'osən' be'e latɉə. Na' besyə'əchoɉ de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždao' be'enə' na' ɉəsyə'əžo'on yic̱hɉla'aždao' coš ca'. Nach besyə'ədiṉsesəb ḻe'e ya'anə' na' ɉesyə'əxopəb ḻo'o nisda'onə' na' gwsa'atəb gwse'eɉəb nisən'. Na' ca do c̱hopa mil coš can' zɉənaquə. \p \v 14 Na' beṉə' ca' chosə'əye' coš ca' besə'əle'ine' de'en bagoquən' na' de'en besə'əžebchgüe' besa'acdoe' nach ɉəsyə'ədix̱ɉue'ine' beṉə' lao' syodan' na' beṉə' nitə' do yoba. Na' beṉə' ca' catə' gwse'enene' xtižə' beṉə' goye coš ca' ɉa'aque' ɉəsə'əgüie' de'en bagoquən'. \v 15 Na' catə' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən' besə'əle'ine' be'enə' gwyo'o gwyaz de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə', bachi'e nyaz xalane'e, na' babezošao' yic̱hɉla'aždaogüe'enə', na' besə'əžebe' de'en goquən'. \v 16 Na' beṉə' ca' besə'əle'i de'en goquən', gwse'e beṉə' ca' yeḻa' can' beyaque ben' gwyo'o de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə' na' can' goquə len coš ca'. \v 17 Nach beṉə' ca' ža' gan' mbane Gadaran' ɉse'etə'əyoine' Jeso'osən' yeze'e lažga'aque'enə'. \p \v 18 Na' catə' Jeso'osən' beyo'e ḻo'o barcon' par yeze'e len disipl c̱he' ca', ben' bechoɉ de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə' gotə'əyoine' Jeso'osən' šeɉlene' ḻe'. \v 19 Pero Jeso'osən' bito be'e latɉə, gože'ene': —Beyeɉ ližo' gan' ža' famiḻy c̱hio' ca' na' ɉəyedix̱ɉue'iga'aquene' catec de'e mban' baben X̱ancho Diozən' len le', na' can' bacheyašə' cheži'ilaže'e le'. \p \v 20 Nach beza' be'enə' gwzolaogüe' ɉəyede' yoguə' syoda ca' gan' mbane Decapolisən' ɉəyezenene' catec de'e mban' baben Jeso'osən' len ḻe'. Na' yogue'e besyə'əbanene'. \s1 Jeso'osən' beyone' xi'iṉ Jairon' na' yeto no'olə beṉə' gwdan lao xadoṉ c̱he'enə' \p \v 21 Na' catə' besḻaguə' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' yešḻa'alə nisda'onə' besyə'əchoɉe' ḻo'o barcon'. Na' besə'əžin beṉə' zan gan' nite'e cho'a nisda'onə', na' besyə'əga'aṉe' na'azə. \v 22 Nach bžin to beṉə' le Jairo, naque' to beṉə' gwnabia' c̱he yo'odao' c̱he neto' beṉə' Izrael. Na' catə' ble'ine' Jeso'osən' bzo xibe' laogüe'enə'. \v 23 Na' gotə'əyoichgüeine' ḻe', gože'ene': —Xi'iṉa' no'olən' bachatbo'. Yo'ošga cano'obo' par nic̱h yeyaquebo' na' par nic̱h əbambo'. \p \v 24 Nach Jeso'osən' txen len disipl c̱he' ca' ɉa'aclene' beṉə' gwnabian'. Na' beṉə' zan ɉəsə'ənaogüe' ḻega'aque' xte boso'oc̱hi'ižoɉene'. \v 25 Na' entr beṉə' ca' len to no'olə beṉə' bagoc šižiṉ iz chzoe' bgua'a. \v 26 Na' babžaglaogüe' gwyeɉe' lao zan beṉə' güen rmech ca' na' babenditɉei zgade xmechen' len ḻega'aque' na' notono goquə yeyon ḻe'. Con byaḻə'əch yižgüe' c̱he'enə'. \v 27 Na' no'olən' babenene' xtižə' Jeso'osən', na' bgüigue'e cožə' Jeso'osən' gan' zde' ladɉo beṉə' ca' ɉəsə'ənao ḻe' nach gwdane' xadoṉ c̱he'enə'. \v 28 Bene' xbab ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə', gwne': —Šə con cana' xadoṉ c̱he'enə', goyacczəda'. \p \v 29 Na' ḻe'e gwlezte bgua'a de'en chzo'enə' na' gocbe'ine' de que babeyaquene'. \v 30 Nach Jeso'osən' ḻeczə gocbe'ine' de que babeyone' to beṉə' len yeḻə' guac c̱he'enə', na' gwyec̱hɉe' bgüie' beṉə' ca' zɉəsə'ənao ḻe', nach gože' ḻega'aque': —¿Non' bagwdan xadoṉ c̱hia'anə'? \p \v 31 Nach disipl c̱he' ca' gwse'ene': —Chle'ido' nitə' beṉə' zan nga, na' choso'oc̱hi'ižoɉe' le'. Na' nao': “¿Non' gwdan nada'?” \p \v 32 Pero na' Jeso'osən' bgüie' yogue'e par nic̱h ḻe'ine' non' gwdan ḻe'. \v 33 Na' no'olən' de'en gocbe'ine' babeyaquene' na' do chaž chžebze' bgüigue'e bzo xiben' lao Jeso'osən' par gože'ene' doḻoḻ can' bagoc c̱he'. \v 34 Nach Jeso'osən' gože'ene': —Xi'iṉdaogua'a, babeyacdo' c̱hedə' chonḻilažo'o nada'. Beyeɉ to šao' to güen na' Diozən' gone' par nic̱h cuich gue'ido' yižgüen' nac ca'. \p \v 35 Ṉe'e cho'ete Jeso'osən' dižə'ən ca' catə' besə'əžin beṉə' gwsa'ac liž Jairon' ben' naquə x̱a bi'i no'olən' ɉse'eže'ene': —Bagot bi'i no'ol dao' c̱hio'onə'. Bitoch gondo' maestrən' zed. \p \v 36 Pero Jeso'osən' bito bene' cas c̱he de'enə' ɉež be'enə', con gože' Jairon': —Bito žebo'. Con benḻilažə' nada'. \p \v 37 Na' bito be' Jeso'osən' latɉə əžɉa'aquəch beṉə' ca' len ḻe', sino Bedən' len Jacobən' na' Juan beṉə' bišə' Jacob na'azən' ɉa'ac len ḻe'. \v 38 Na' catə' besə'əžine' liž beṉə' gwnabian', Jeso'osən' ble'ine' de que beṉə' ca' ža' cha'ašilən' bachso'one' scaṉdl na' bachesə'əbežchgüe'. \v 39 Nach catə' gwyo'e cha'ašilən', gože' ḻega'aque': —¿Bixc̱hen' bachonḻe scaṉdl na' chbežle? Bito nacbo' bi'i guat, con chtasbo'onə'. \p \v 40 Na' gosə'əzi'ic̱hižə' beṉə' ca' ža'anə' ḻe'. Nach Jeso'osən' bebeɉe' yoguə' beṉə' ca' ža'anə', na' gwc̱he'e x̱axna' bi'i guatən' na' beṉə' ca' zɉa'aclen ḻe' na' gwso'e ḻo'o cuartən' gan' debo'onə'. \v 41 Nach bex̱e'e na' bi'i no'olə guat da'onə' na' boḻgüiže'ebo' gože'ebo': —Talita comi—, zeɉe dižə': “No'ol dao', əchnia' le', beyas.” \p \v 42 Nach ḻe'e beyaste bi'i no'ol daon' na' bedabo'. Nacbo' bi'i šižiṉ ize. Nach x̱axna'abo'on len beṉə' ca' yeḻa' ža' ḻo'o cuartən' besyə'əbanchgüeine'. \v 43 Jeso'osən' bene' mendad cui əso'e dižə' can' goquən', na' ḻeczə bene' mendad len x̱axna'abo'on əso'ebo' de'e gaobo'. \c 6 \s1 Bežin Jeso'osən' Nasaretən' \p \v 1 Na' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besa'aque' Capernaunṉə' na' ɉəya'aque' Nasaret gan' gwcha'o Jeso'osən'. \v 2 Na' ža dezcanzən' gwyeɉe' yo'odao' c̱he neto' beṉə' Izrael na' gwzolao bsed əblo'ine' beṉə'. Na' beṉə' zan beṉə' ca' gwse'enene' xtiže'enə', besyə'əbanene' na' gwse'e lɉuežɉga'aque': —¿Nacxa goquən' ṉeze benga yoguə' de'en chsed chlo'ine'en ža? ¿No bzeɉni'i ḻe' de'en naquə de'e si'inṉə'?, na' ¿nac chaquən' chone' miḻagr? \v 3 Nombi'acho benga. Ḻe'enə' carpinter xi'iṉ Marian', na' beṉə' bišə' Jacob, na' Jwse, na' Jodas, na' Simon. Nach zane' ca' nitə' lažcho nga. \p Na' de'en gwso'one' xbab de que Jeso'osən' naque' con to beṉə' gwlaž c̱hega'aque', de'e na'anə' bito gwse'eɉḻe'e c̱he'. \v 4 Na' gož Jeso'osən' ḻega'aque': —Ḻa'aṉə'əczə beṉə' zan chso'e yeḻə' bala'aṉ c̱he beṉə' ca' chso'e xtižə' Diozən', pero beṉə' gwlaž c̱hega'aque' ca' na' famiḻy c̱hega'aque' ca' na' beṉə' ca' nitə' ližga'aque' bito chso'e ḻega'aque' yeḻə' bala'aṉ. \p \v 5 Na' laogüe de'en cui gwse'eɉḻe'e c̱he Jeso'osən', bito bene' zan miḻagr Nasaretən' con de'e bene' bx̱oa ne'enə' to c̱hopə beṉə' na' besyə'əyaquene'. \v 6 Na' bebane Jeso'osən' de'en cui gwse'eɉḻe'e c̱he'. Na' gwdechlə gwyeɉe' len disipl c̱he' ca' na' bzeɉni'ine' beṉə' ca' ža' yež ca' de'en zɉəchi' gaḻə'əzə. \s1 Jeso'osən' bseḻe'e disipl c̱he' ca' šižiṉ ɉəsə'ədix̱ɉui'e xtiže'enə' \p \v 7 Jeso'osən' botobe' disipl c̱he' ca' šižiṉ na' bnežɉue' ḻega'aque' yeḻə' guac par nic̱h əsa'aque' yesyə'əbeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə'. Na' bseḻe'e c̱hopə güeɉəga'aque' ɉəsə'ədix̱ɉui'e xtiže'enə'. \v 8 Na' bene' mendad len ḻega'aque' bitobi əso'ox̱e'e tnezən', sino tozə garrot. Gože' ḻega'aque' de que bito cheyaḻə' əso'e bsod, ni yet, ni mech. \v 9 Be'e latɉə yoso'oleɉe' šcue' yel, na' əsa'aze' tozə camis. \v 10 Na' ze'e sa'aque' catə' gože' ḻega'aque': —Catə' əžinḻe liž beṉə' yesyə'əbei yoso'ogüialao le'e, na'atezə sole na' na'atezə yesa'acle par žɉa'acle ga yoblə. \v 11 Na' gatə'ətezə əžinḻe ga cui nono yebei əgüialao le'e, na' nic yoso'ozenague' c̱hele, ḻe'e yesa'ac latɉən'. Na' catə' yesa'aclen', əgwsi'iṉs ṉi'alen' par yežib bišten' de'en gwžianṉə', nic̱h əgwlo'ile beṉə' ca' de que de'e malən' chso'one' cui choso'ozenague' xtižə' Diozən' de'en cho'elen'. Diozən' bene' par nic̱h byiṉɉ yi' na' sofr lao' syoda Sodoman' na' syoda Gomorran' por ni c̱he de'en cui boso'ozenag beṉə' ca' c̱he'. Na' de'e ḻi əchnia' le'e catə' əžin ža gon Diozən' castigw zeɉḻicaṉe c̱he yoguə' beṉə' ca' chso'on de'e malən', beṉə' ca' cui yoso'ogüialao le'e yesə'əzaquə'əzi'iche' clezə ca beṉə' ca' gwnitə' Sodoman' na' Gomorran'. \p \v 12 Nach gwsa'ac disipl ca' na' ɉəsə'ədix̱ɉui'e de que beṉac̱hən' cheyaḻə' yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə'. \v 13 Na' ḻeczə besyə'əbeɉe' zan de'e x̱io' de'en zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' na' boso'ošone' set lao cuerp c̱he zan beṉə' ca' chsa'acšene na' gwso'one' par nic̱h besyə'əyaquene'. \s1 Can' goquə got Juan ben' bc̱hoa beṉə' nis \p \v 14 Na' Erodən' ben' chnabia' beṉə' Galilea ca' benene' dižə' ca naquə yoguə'əḻoḻ de'e güen de'en ben Jeso'osən', la' beṉə' zan gosə'əṉezene' de'e ca' ben Jeso'osən'. Nach gwna Erodən': —Bengan' de'e Juanṉə' ben' bc̱hoa beṉə' nis. Babebane' ladɉo beṉə' guat ca', na' de'e na'anə' chac chone' miḻagr quinga. \p \v 15 Nach yebaḻə beṉə' gosə'əne': —Naque' profet Ḻiazən' ben' be' xtižə' Diozən' cana'. \p Nach yebaḻe' gosə'əne': —Naque' to profet ben' choe' xtižə' Diozən' can' gwso'on de'e profet beṉə' ca' gwnitə' cana'. \p \v 16 Pero catə' bene Erodən' xtižə' beṉə' ca' na' gwne': —Bengan' de'e Juanṉə' ben' bena' mendad gosə'əc̱hogue' yene', na' ṉa'a babebane' ladɉo beṉə' guat ca'. \p \v 17-18 Quinga goquə got Juanṉə'. Erodən' beque'e Erodiasən' ca xo'ole', len Erodiasən' naque' xo'olə Lip biše'enə'. Na' Juanṉə' gože' Erodən': “Malən' beno' beca'o no'ol c̱he beṉə' bišo'onə' par naque' xo'olo'.” Na' de'en gož Juanṉə' Erodən' ca', de'e na'anə' Erodən' bene' mendad gosə'əzene' Juanṉə' na' gosə'əgüe'ene' ližyan', na' boso'oc̱heɉe' ṉi'a ne'e ca' gden. \p \v 19 Erodiasən' gwlo'olaže'e Juanṉə' por ni c̱he de'en gože' Erodən' ca', na' gone'ene' gote'ene', pero bito goquə. \v 20 Erodən' gocbe'ine' de que Juanṉə' zdacze' ḻicha na' de que naque' to beṉə' güen. De'e na'anə' bžeb Erodən' gone' mendad so'ote' Juanṉə' na' de'e na'anə' bito be' Erodən' latɉə bi gone no'olən' Juanṉə'. Na' ḻa'aṉə'əczə bitotec gwyeɉni'i Erodən' bi de'en gwna Juanṉə', bebeine' bzenague' xtiže'enə'. \v 21 Pero na' gotə' to latɉə par got Erodiasən' Juanṉə'. Catə'ən gwye'i Erodən' iz, bene' to lṉi par beṉə' gwnabia' c̱he' ca', na' par beṉə' gwnabia' c̱he soḻdad ca', na' par beṉə' blao ca' nitə' Galilean' gan' chnabi'enə'. \v 22 Bi'i no'ol c̱he Erodiasən' gwyo'obo' ḻo'o cuart gan' chsa'o beṉə' ca' na' bya'abo'. Na' ḻechguaḻe bebei Erodən' na' len beṉə' ca' chsa'olen ḻe' txen can' bya'abo'. Nach Rei Erodən' gože'ebo': —Gwṉab bitə'ətezə de'en che'endo' na' goṉa'an. \p \v 23 Na' bene' lyebe len ḻebo' bzoe' jorament de que əgwnežɉue'ebo' bitə'ətezə de'e əṉabebo' ḻe' ḻa'aṉə'əczə šə gašɉə ṉasyon gan' chnabie'enə'. \v 24 Nach bechoɉbo' na' gožbo' xna'abo'onə': —¿Bin' əṉabda'ane' goṉe'? \p Nach xna'abo'onə' gože'ebo': —Gwṉabene' goṉe' le' yic̱hɉ Juanṉə' ben' bc̱hoa beṉə' nis. \p \v 25 Nach ḻe'e beyo'oseste bi'i no'olən' gan' chaolen rein' beṉə' ca' yeḻa', na' gožbo' rein': —Beṉ nada' ṉa'atec ṉa'a yic̱hɉ Juanṉə' ben' bc̱hoa beṉə' nis bžian to lao plat. \p \v 26 Nach rein' gwzochgüe' trist catə' beyož gož bi'i no'olən' ḻe' ca', pero na' bac̱hlə bzoe' jorament len ḻebo' lao beṉə' ca' zɉənaquə combidən'. De'e na'anə' benšaze' can' gwṉabe bi'i no'olən' ḻe'. \v 27 Nach ḻe'e bente rein' mendad šeɉ to soḻdad žɉəc̱hogue' zelao yen Juanṉə' na' əgwži'e yic̱hɉe'enə' to lao plat. \v 28 Nach gwyeɉ soḻdadən' ližya gan' de Juanṉə' ɉəc̱hogue' yene'enə' na' bži'en to lao plat. Nach beyox̱e'en ɉəyenežɉue'en bi'i no'olən', na' bi'i no'olən' bnežɉwbo'on xna'abo'on. \p \v 29 Catə' gwse'ene disipl c̱he de'e Juanṉə' de'en goquən', ɉəsyə'əxi'e cuerp c̱he'enə' na' ɉəsə'əcuaše'en. \s1 Jeso'osən' bguaogüe' gueyə' mil beṉə' byo \p \v 30 Na' catə' besyə'əžin disipl c̱he Jeso'osən' gan' zoe'enə' gwso'elene'ene' dižə' can' ɉse'ene'enə', na' can' ɉəsə'ədix̱ɉui'e can' na Diozən'. \v 31 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e da, šeɉcho to latɉə ga cui no nḻa' žɉencho šlož dezcanz. \p Gwne' ca' c̱hedə' beṉə' zan chsa'aš gan' nite'enə', na' cui goquə latɉə par gao Jeso'osən' len disipl c̱he' ca'. \v 32 Nach Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' gwso'e to ḻo'o barcw na' gosə'əḻague'e nisda'onə' par besə'əžine' to latɉə ga cui no nḻa'. \v 33 Pero beṉə' zan besə'əle'ine' ḻega'aque' catə'ən gwsa'aque', na' besyə'əyombi'e Jeso'osən'. Nach gwsa'acdo beṉə' ca' ža' yoguə' yež ca' zɉəchi' gaḻə'əzə əzɉa'aque' zaquə' galən' əžin Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' na' byobəch besə'əžine' cle ca Jeso'osən' len disipl c̱he' ca'. \v 34 Na' catə' besə'əžine' cho'a nisda'onə' Jeso'osən' ble'ine' beṉə' zan ca' na' beyašə'əlaže'e ḻega'aque', c̱hedə' gocbe'ine' de que zɉənaque' ca xilə' ca' bian' cui no x̱ane de. Na' Jeso'osən' bzeɉni'ine' ḻega'aque' de'e zan. \v 35 Na' catə' bachex̱ɉw že'enə' gosə'əbiguə' disipl c̱he' ca' laogüe'enə' na' gwse'ene': —Bachaḻ ṉa'a na' zocho to latɉə ga cui no nḻa'. \v 36 Bitobi de c̱he beṉə' quinga par əse'eɉ əsa'ogüe'. Bzeišgueiga'aquene' dižə' nic̱h žɉəya'aque' yež ca' de'en zɉəchi' gaḻə'əzə par nic̱h žɉəsə'əxi'e de'e se'eɉ əsa'ogüe'. \p \v 37 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e gwnežɉo de'e sa'ogüe'. \p Na' gwse'ene': —¿Eche'endo' šeɉcho žɉəx̱i'icho tmil pes yetxtilən' par əgwnežɉwchon əsa'o beṉə' quinga? \p \v 38 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —¿Baḻə yetxtil c̱hechon' de? Ḻe'e güiašc. \p Na' catə' gosə'əṉezene', gwse'ene': —Gueyə' yetxtil na' c̱hopə beḻ ya'a. \p \v 39 Nach ben Jeso'osən' mendad gosə'əbe' beṉə' zan ca' lao yixye daquə'ənə', x̱oṉɉ güeɉe'. \v 40 Na' besə'ədobə to gueyoa güeɉe' na' šiyon güeɉe' gosə'əbi'e lao daquə'ənə'. \v 41 Na' Jeso'osən' gwxi'e yetxtil ca' gueyə' na' beḻ ya'a ca' c̱hopə, na' bgüie' yobalə be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən' na' bzoxɉe' yetxtilən'. Na' bnežɉue'en disipl c̱he' ca' par gwso'e c̱he c̱he beṉə' ca'. Ḻeczə ca' bene' len beḻ ya'a ca' c̱hopə, na' gwso'e c̱he yoguə' beṉə' ca'. \v 42 Yogue'e gwsa'ogüe'en xte ca gwse'elɉene'. \v 43 Na' pedas yetxtil ca' na' beḻ ya'anə' besyə'əga'aṉ bosyo'otobe'en, na' gwsa'aquən šižiṉ žomə. \v 44 Na' beṉə' ca' gwsa'o yetxtilən' na' beḻ ya'anə' zɉənaquə gueyə' mil beṉə' byo cui cuent no'olə na' cui cuent bidao'. \s1 Jeso'osən' gwze'e lao nisda'onə' \p \v 45 Gwde na' Jeso'osən' bene' mendad yesyə'əyo'o disipl c̱he' ca' ḻo'o barcon' par yesyə'əbialaogüe' yesyə'əḻague'e yešḻa'alə nisda'onə' par yesyə'əžine' Betsaidan', žlac ṉe'e bega'aṉ ḻe' bzeine' beṉə' zan ca' dižə'. \v 46 Na' catə' beyož bzei Jeso'osən' beṉə' ca' dižə', gwloe' to lao ya'a par ɉene' orasyon. \v 47 Na' catə' goḻ, barcon' gan' zesyə'əyo'o disipl c̱he' ca' bazdan gwchoḻte nisda'onə', na' yetozə Jeso'osən' bega'aṉe' lao ya'anə'. \v 48 Na' ble'ine' de que naquən zdebə par yesə'əžiguə'əche' barcon' c̱hedə' chec̱hɉ be'enə' clelə. Na' do šbaḻ beyetɉ Jeso'osən' ya'anə' na' gwze'e tlao nisda'onə' na' gwyeɉe' galən' zɉa'ac disipl c̱he' ca'. Na' bene' ze te yešḻa'alə galən' zɉa'aque'. \v 49 Pero na' catə' besə'əle'ine' ḻe' zde' lao nisda'onə' gwsa'aquene' de que naque' to beṉə' guat, na' gwso'osye'e. \v 50 Yogue'e besə'əle'ine' ḻe' na' besə'əžebchgüe'. Pero na' ḻe'e boḻgüižte' ḻega'aque' na' gože': —Ḻeyebei, nada'anə'. Bito žeble. \p \v 51 Nach beyo'e ḻo'o barcw c̱hega'aque'enə' na' ḻe'e gwlezte be'enə'. Na' ḻechguaḻe besyə'əbanene', \v 52 la' bito gwsa'acbe'ine' non' naquə Jeso'osən' ḻa'aṉə'əczə bguaogüe' beṉə' zan ca' len gueyə'əzə yetxtilən' c̱hedə' ṉezɉənc̱hoḻ yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə'. \s1 Jeso'osən' beyone' beṉə' chsa'acšene beṉə' nitə' Genesaretən' \p \v 53 Na' catə' beyož besyə'əḻague'e nisda'onə', besə'əžine' gan' mbane Genesaretən'. Na' besə'əchoɉe' barcon' na' boso'oc̱heɉe'en cho'a nisda'onə'. \v 54 Na' ze'e besyə'əchoɉe' barcon' catə'əczlə besyə'əyombia' beṉə' ca' ža' Genesaretən' Jeso'osən'. \v 55 Na' gwsa'ašdoe' yoguə' yež ca' zɉəc̱hi' doxen gan' mbane Genesaretən', na' gosə'əc̱he'e yoguə' beṉə' ca' chsa'acšene zɉəx̱oateze' lao xcamga'aque'enə' par ɉso'ene' gan' gwse'enene' rson zo Jeso'osən'. \v 56 Na' gatə'ətezə gwyeɉ Jeso'osən' šə lao' syoda, o šə lao' yež ca', con boso'onite'e beṉə' ca' chsa'acšene do cho'a nezən' na' gwsa'atə'əyoine' Jeso'osən' šə güe'e latɉə yesə'əgane' ḻachga lox xadoṉ c̱he'enə'. Na' yoguə' beṉə' ca' gosə'əgan ḻen besyə'əyaquene'. \c 7 \s1 De'e mal de'en chc̱hoɉ yic̱hɉla'ažda'ochon' chonən manch la'ažda'ochon' \p \v 1 Baḻə beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gwsa'aque' Jerosalenṉə' na' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən'. \v 2 Na' catə' besə'əle'ine' de que baḻə disipl c̱he Jeso'osən' bito bosyo'one'e zan las ze'e sa'ogüe', na' gwsa'ogüe' xya contr disipl ca' lao Jeso'osən'. \v 3 Ca naquə costombr c̱he yoguə' neto' beṉə' Izrael na' mazəchlə c̱he beṉə' fariseo ca' beṉə' ca' ḻeczə zɉənaquə beṉə' gwlaž c̱heto', bito chsa'ogüe' šə cuiṉə' yosyo'one'e zan las, la' can' naquə costombr de'en gosə'ənao de'e x̱axta'oto' ca'. \v 4 Catə' chɉa'aque' gan' chac ya'anə' na' catə' chesyə'əžine' ližga'aque' bito chsa'ogüe' xte catə'əch bagwsa'a gosə'əyib cuinga'aque'. Na' dech de'e zan costombr de'e chəsə'ənaogüe' ca de'en chso'one' xi'ilažə' tas plat c̱hega'aque' ca' na' yesə' de ya, na' no mes c̱hega'aque' segon can' na costombr golən'. \v 5 De'e na'anə' beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gwse'e Jeso'osən': —¿Bixc̱hen' disipl c̱hio' ca' bito chesə'ənaogüe' costombr ca' de'en bosyo'ocua'aṉlen de'e x̱axta'ocho ca' chio'o? ¿Bixc̱hen' cui chosyo'one'e zan las antslə ze'e sa'ogüe' can' chonto'? \p \v 6 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Naquən de'e ḻi can' bzoɉ de'e profet Isaiazən' ben' be' xtižə' Diozən' cana' c̱he le'e beṉə' gox̱oayag. Bzoɉe'en nan: \q1 Beṉə' Izrael ca' chəsə'əne' de que nada' Diozən' chso'elaogüe'e \q1 pero ḻo'o yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə' chesə'əgue'ine' nada'. \q1 \v 7 Bitobi zeɉen de'en chəsə'əne' chso'elaogüe'e nada', \q1 c̱hedə' la' choso'osed choso'olo'ine' beṉə' costombr de'en gwsa'alɉlažə' beṉac̱hən'. \m \v 8 Le'e chbeɉyic̱hɉle de'en non Diozən' mendad gonḻe na' con naozechle costombr golə de'en əbx̱e beṉac̱hən', ca de'en chi'ichgua yic̱hɉle cheyible no yesə' na' no tas plat c̱hele zan las ze'e gwc̱hinḻen na' chi'ichgua yic̱hɉle gonḻe de'e zan de'e zɉənac ca'. \p \v 9 Na' goze'e Jeso'osən' ḻega'aque': —¿Echaquele güenchguan' chonḻe chbeɉyic̱hɉle de'en non Diozən' mendad gonḻe parzə nic̱h naole costombr c̱helen'? \v 10 Le'e nale de que chzenagle c̱he de'en bzoɉ de'e Moisezən'. De'e Moisezən' bzoɉe' can' gož Diozən' ḻe', nan: “Ḻe'e gwnežɉo yeḻə' bala'aṉ x̱axna'ale.” Na' ḻeczə bzoɉe': “Notə'ətezle šə chžia chnitə'əle x̱axna'ale cheyaḻə' gatle.” \v 11 Pero na' le'e nale de que notə'ətezə beṉə' guac ye'e x̱axne'enə': “Bitoch gaquəlena' le'e c̱hedə' yoguə' mech o bien de'en naquə goṉa' par gaquəlena' le'e naquən Corban” (zeɉe dižə' naquən c̱he Diozən'). \v 12 Na' šə ca' ye'e x̱axna' be'enə', ḻe'e natele de que bitoch cheyaḻə' gaquəlene' x̱axne'enə'. \v 13 Na' de'en naozechle costombr golə c̱hele de'en nale naquə de'e žialaoch, bachonḻe ḻei c̱he Diozən' ca to de'e cui bi bi zaque'e. Na' de'e zan de'e zɉənaquə ca de'e quinga chonḻe. \p \v 14 Nach Jeso'osən' boḻgüiže' beṉə' ca' zɉənžaguən' par gosə'əbigue'e laogüe'enə', na' gože' ḻega'aque': —Yoguə'əle ḻe'e gwzenag de'en nga əṉia' le'e nic̱h šeɉni'ilen. \v 15 Bito ṉacho de que de'en che'eɉ chaochon' chonən manch la'aždaochon'. De'e mal de'en chchoɉ yic̱hɉla'ažda'olen' ḻenṉə' chonən manch la'ažda'olen'. \v 16 Le'e žia nagle de'e chene, ḻegwzenag. \p \v 17 Catə' beza' Jeso'osən' gan' nitə' beṉə' ca' na' beyo'e liže'enə' disipl c̱he' ca' gosə'əṉabene' ḻe' bi zeɉen jemplən'. \v 18 Nach gože' ḻega'aque': —¿Eḻezə lenḻe bito cheɉni'ile de que de'en che'eɉ chaochon' bito gaquə gonən manch la'ažda'ochon'? \v 19 De'en che'eɉ chaochon' bito cho'on yic̱hɉla'ažda'ochon' sino que chɉc̱he'en ḻo'o ḻe'echon' na' chžin or cheden. \p (Can' gwne' blo'e de que yoguə' yeḻə' guaon' zɉənaquən güen par gaochon.) \v 20 Na' gwne': —De'en chchoɉ yic̱hɉla'ažda'olen' ḻenṉə' chonən manch la'ažda'olen'. \v 21 Na' ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉac̱h na'anə' chchoɉ yoguə' xbab mal quinga, ca de'en nan yesə'əgo'o xtoga'aque' na' yesə'əbeɉyic̱hɉe' no'ol c̱hega'aque' o be'en c̱hega'aque' par yesyə'əzolene' beṉə' yoblə, na' ca de'en nan so'ote' beṉə'. \v 22 Na' ḻeczə ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉac̱h na'anə' chchoɉ xbab mal de'en nan yesə'əbanga'aque' bi de'e de c̱he beṉə', na' yesə'əzelaže'e bi de'e de c̱he beṉə', na' so'one' de'e mal, na' yesə'əx̱oayague' beṉə', na' so'onḻene' cuerp c̱hega'aque'enə' de'en naquə de'e yeḻə' zto', na' sa'acxi'i lɉuežɉga'aque', na' yoso'ožia yoso'onite'e lɉuežɉga'aque', na' sa'alaže'e na' nan so'one' de'en cui zaque'e. \v 23 Yoguə' de'e mal ca' de'en zɉənac ca' chchoɉən yic̱hɉla'aždao' beṉə', na' chac manch la'ažda'oga'aque'enə'. \s1 To no'olə cui naque' beṉə' Izrael chonḻilaže'e Jeso'osən' \p \v 24 Beza' Jeso'osən' latɉən' len disipl c̱he' ca' par ɉa'aque' gaḻə'əzə gan' mbane Tiro na' Sidon. Na' gwso'e to ḻo'o yo'o na' bito gone'e Jeso'osən' no əṉeze gan' nite'enə', pero bia'aczə bito goquə yesə'əcuašə' cuinga'aque'. \v 25-26 Na' zo to no'olə Sirofenisia beṉə' chšil dižə' griego na' zo to bi'i no'ol c̱he' yo'o yaz de'e x̱io'on yic̱hɉla'ažda'obo'onə'. Na' lgüegwzə bene no'olən' rson gan' zo Jeso'osən', na' gwyeɉe' bzo xibe' lao Jeso'osən'. Na' gotə'əyoine' Jeso'osən' yebeɉe' de'e x̱io' ca' yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' xi'iṉe' no'olən'. \v 27 Pero na' Jeso'osən' gože'ene': —Cheyaḻə' güe'echo latɉə zgua'atec əsa'o bi'i c̱hecho ca' na' techlə əgguao xico'ochon', c̱hedə' bito naquən güen yeca'acho yeḻə' guao c̱he xi'iṉchon' na' əgwnežɉwchon gao xico'ochon'. \p \v 28 Na' gocbe'i no'olən' bsaquə'əlebe Jeso'osən' beṉə' ca' cui zɉənaquə beṉə' Izrael ca beco', nach gože'ene': —Ḻeiczədon' X̱ana'. Pero xico'ocho ca' bian' nitə' xan mesən' guaquə əsa'ob pedas yeḻə' guaon' de'en choso'osan xi'iṉcho ca' lao yon'. \p \v 29 Nach Jeso'osən' gože'ene': —No'olə, güenchguan' bagwnao'. Guaquə yeyeɉo' ližo'. Babechoɉ de'e x̱io' de'en gwyo'o gwyaz yic̱hɉla'aždao' xi'iṉo'onə'. \p \v 30 Na' catə' bežin no'olən' liže'enə', xi'iṉe'enə' debo' lao xcambo'onə' na' babechoɉ de'e x̱io'onə' gwyo'o gwyaz yic̱hɉla'ažda'obo'onə'. \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' ncuež nague' na' ḻeczə bito goquə əṉe' binḻo \p \v 31 Gwde na' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besa'aque' latɉən' gan' mbane Tiro na' besyə'ədie' gan' mbane Sidonṉə' na' yež ca' zɉəchi' gan' mbane Decapolis par besyə'əžine' nisdao' Galilean'. \v 32 Na' gaḻə'əzə nisda'onə' besyə'əžague' beṉə' ca' zɉənc̱he'e to beṉə' cuež na' ḻeczə bito goquə əṉe' binḻo, na' gwsa'atə'əyoine' Jeso'osən' əx̱oa ne'enə' be'enə' par nic̱h yeyaquene'. \v 33 Jeso'osən' gwc̱he'ene' partlə gan' cui no beṉə' nitə' na' bzeb xbene'enə' ḻo'o nag be'enə' c̱hopə ḻa'a, na' btop x̱ene'enə' xbene'enə' nach gwdane' ložə' be'enə'. \v 34 Nach Jeso'osən' bgüie' yobalə, na' gwcua'alaže'e gwne': —¡Efata! —zeɉe dižə' “¡Byalɉo!”. \p \v 35 Nach byalɉo nag be'enə', na' ḻeczə lože'enə' beyaquen, na' goc gwṉe' binḻo. \v 36 Na' Jeso'osən' bene' mendad len beṉə' ca' cui so'e dižə' c̱he de'en babene', pero mazəchlə gwso'one' gwso'e dižə' c̱hei. \v 37 Na' ḻechguaḻe besyə'əbane beṉə' ca' na' gwse'e lɉuežɉga'aque': —Chac chone' yoguə'əḻoḻ na' yoguə' de'en chone' chone'en binḻo. Chone' par nic̱h chesyə'əyene beṉə' cuež ca' na' par nic̱h chesyə'əṉe beṉə' mod ca'. \c 8 \s1 Jeso'osən' bguaogüe' tapa mil beṉə' \p \v 1 Na' goquən' besə'əžag beṉə' zan gan' zo Jeso'osən', na' bito bi de c̱hega'aque' par əsa'ogüe'. Nach Jeso'osən' goxe' disipl c̱he' ca' na' gože' ḻega'aque': \v 2 —Ḻechguaḻe cheyašə'əda' beṉə' quinga. Bagoc šoṉə ža nite'e nga len chio'o, na' bitobi de de'e əsa'ogüe'. \v 3 Šə yosa'aga'aca'ane' sin cui bi əgwnežɉua' əsa'ogüe', gosyə'əc̱hoḻene' tnezən', la' baḻe' za'aque' zitə'. \p \v 4 Nach disipl c̱he' ca' gwse'ene': —Gan' zocho nga naquən to latɉə ga cui nono nḻa'. ¿Gaxa əželecho de'e əsa'o yoguə' beṉə' zan quingan'? \p \v 5 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —¿Baḻə yetxtil c̱hechon' de? \p Nach gwse'ene': —Gažən. \p \v 6 Nach Jeso'osən' bene' mendad yesə'əbe' beṉə' ca' lao yon'. Na' bex̱e'e yetxtil dao' ca' gažə na' be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən'. Nach bzoxɉe'en bnežɉue'en disipl c̱he' ca' par gwso'e c̱he yoguə' beṉə' ca'. \v 7 Na' ḻeczə de to c̱hopə beḻ ya'a dao', na' Jeso'osən' be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən' por ḻega'aquəb, nach bene' mendad len disipl c̱he' ca' əso'e c̱he c̱he beṉə' ca'. \v 8 Na' yogue'e gwsa'ogüe' xte ca gwse'elɉene'. Nach pedas ca' de'en besyə'əga'aṉnə' bosyo'otobə disipl ca' ḻen, na' gwsa'aquən gažə žomə. \v 9 Na' beṉə' ca' gwsa'o yetxtilən' len beḻ ya'anə' zɉənaquə do tapa mile'. Gwde na' bosa' Jeso'osən' ḻega'aque'. \v 10 Nach ḻe' gwyo'e to ḻo'o barcw len disipl c̱he' ca' na' ɉa'aque' distrit gan' nzi' Dalmanota. \s1 Beṉə' fariseo ca' gosəṉabene' Jeso'osən' gone' to de'e yesə'əle'ine' ḻe'e yoban' \p \v 11 Na' besə'əžin baḻə beṉə' fariseo gan' zo Jeso'osən' na' gwzolao gwsa'acyože'ene'. Na' gosə'əṉabene' ḻe' gone' to miḻagr de'e yesə'əle'ine' ḻe'e yoban' gwsa'aquene' šə cui gaquə gone'enṉə'. \v 12 Jeso'osən' gwcua'alaže'e na' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e mbanḻe ṉa'a chṉable gona' to de'e le'ile ḻe'e yoban' par nic̱h əṉezele šə Diozən' bseḻe'e nada'. Pero de'e ḻi chnia', le'e, bitobi bi gona' de'e le'ile ḻe'e yoban'. \p \v 13 Na' beyož gwna Jeso'osən' ca' beze'e len disipl c̱he' ca' gan' nitə' beṉə' ca', na' besyə'əyo'e ḻo'o barcon' na' besyə'əḻague'e yešḻa'alə nisda'onə'. \s1 De'en chsed chlo'i beṉə' fariseo ca' gwxaquə'əleben ca xna' cuazin' \p \v 14 Na' disipl c̱he' ca' gwsa'acbe'ine' de que gwsa'anḻaže'e əso'ox̱e'e yetxtil de'en əsa'ogüe'. Toga yetxtilən' de c̱hega'aque' ḻo'o barcon'. \v 15 Nach Jeso'osən' bene' mendad len ḻega'aque' gože': —Ḻegapə cuidad len xna' cuazi c̱he beṉə' fariseo ca' na' c̱he beṉə' ca' chso'on txen len Erodən'. \p \v 16 Pero disipl c̱he' ca' bito gwse'eɉni'ine' bi zeɉen de'en gože' ḻega'aque' ca', nach gwse' ḻɉuežɉga'aque': —Gwne' ca' c̱hedə' gonḻažə'əcho gua'acho yetxtilən'. \p \v 17 Jeso'osən' gocbe'ine' can' gwse'e lɉuežɉga'aque', nach gože' ḻega'aque': —¿Bixc̱hen' chonḻe xbab c̱he yetxtilən' de'en gonḻažə'əlen'? ¿Ecabiṉə' šeɉni'ile bi zeɉe de'en gwnia' le'e? ¿əna' bito chonḻe xbab c̱hei? ¿Ebia'aczə ṉe'e nc̱hoḻ yic̱hɉla'ažda'olen'? \v 18 ¿Ebito chle'ile de'en chona'? na' ¿əbito chenele de'en chzeɉni'ida' le'e? ¿Ebito za'alažə'əle miḻagr de'en babena'? \v 19 Catə'ən bguaogua' gueya'a mil beṉə' byo len gueyə'əzə yetxtil dao' ¿baḻə žomə pedas yetxtilən' botoble de'en besyə'əga'aṉ? \p Nach gwse'ene': —Šižiṉ žomən'. \p \v 20 Na' gozna Jeso'osən': —Catə' bguaogua' tapa mil beṉə' byo len gažə yetxtil ¿baḻə žomə pedas yetxtil ca' botoble de'en besyə'əga'aṉ? \p Nach gwse'ene': —Gažə žomən. \p \v 21 Nach gože' ḻega'aque': —¿Ebia'aczə bitoṉə' šeɉni'ile bi zeɉen de'en gwnia' le'e? \s1 Jeso'osən' beyone' ɉelao to beṉə' lc̱hoḻ yež de'en nzi' Betsaida \p \v 22 Gwde de'e ca' besə'əžine' Betsaidan'. Na' beṉə' Betsaida ca' ɉso'e to beṉə' lc̱hoḻ lao Jeso'osən', na' gwsa'atə'əyoine' ḻe' cane'ene' par nic̱h yele'ine'. \v 23 Na' Jeso'osən' bex̱e'e na' be'enə' na' gwc̱he'ene' fuerlə yežən' na' gwdeb x̱ene'enə' ɉlao be'enə' nach gwdane'ene'. Nach gwṉabene' ḻe' šə bachac le'ine' latə'. \v 24 Beṉə' lc̱hoḻən' bgüie' na' gože' Jeso'osən': —Chle'ida' beṉə' can' chle'icho yag ca', pero chesə'əde'. \p \v 25 Nach Jeso'osən' gwdane' ɉlao be'enə' de'e yoblə, nach be'enə' bgüiayaṉe'e, na' beyaque ɉelaogüe'enə' na' bele'ine' binḻo. \v 26 Nach Jeso'osən' gože'ene': —Bito šeɉo' lao' yežən', na' nic no yo'o can' babena' len le'. \p Na' bose'ene' beyeɉ liže'enə'. \s1 Bedən' gwne' c̱he Jeso'osən' de que Diozən' bseḻe'ene' par gaquəlene' beṉə' ca' bagwleɉe' par zɉənaque' ṉasyon c̱he'enə' \p \v 27 Na' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' gwsa'aque' ɉa'aque' yež ca' de'en zɉəchi' gan' mbane Sesarea de Filipo. Na' lao zɉa'aque' tnezən' Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca': —¿Bi chesə'əna beṉə', non' naca' nada'? \p \v 28 Nach gwse'ene': —Baḻe' chesə'əne' de que naco' de'e Juan ben' bc̱hoa beṉə' nis. Na' yebaḻe' chesə'əne' de que naco' profet Ḻiaz ben' be' xtižə' Diozən' cana'. Na' yebaḻe' chesə'əne' de que naco' yeto profet beṉə' ḻeczə be' xtižə' Diozən' cana'. \p \v 29 Nach gože' ḻega'aque': —¿C̱hexa le'e? ¿bi nale non' naca' nada'? \p Nach Bedən' gože'ene': —Le' naco' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəleno' neto' bagwleɉe' par naquəto' ṉasyon c̱he'enə'. \p \v 30 Nach Jeso'osən' bene' mendad len ḻega'aque' de que ni toe' cui əso'e dižə' de que ḻen' naque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' beṉə' ca' zɉənaquə ṉasyon c̱he'enə'. \s1 Jeso'osən' gwdix̱ɉue'ine' disipl c̱he' ca' de que gate' \p \v 31 Nach gwzolao Jeso'osən' bsed blo'ine' disipl c̱he' ca'. Na' bzenene' ḻega'aque' de que de'e zan cheyaḻə' c̱hi' saquə' ḻe' naque' ben' bseḻə' Diozən' golɉe' beṉac̱h. Na' gwne' de que beṉə' golə beṉə' blao c̱he ṉasyon Izrael c̱heton' na' beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz c̱heto' ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' bito se'eɉḻe'e c̱he'. Nach gože' disipl c̱he' ca' de que beṉə' blao ca' so'ote'ene', pero na' yeyoṉ ža yebane' ladɉo beṉə' guat ca'. \v 32 Yoguə' de'e ca' gož Jeso'osən' disipl c̱he' ca' clar. Nach Bedən' gwleɉe' Jeso'osən' latə' dao' ca'aḻə par gwdiḻe'ene'. \v 33 Pero na' Jeso'osən' gwyec̱hɉe' na' bgüie' disipl c̱he' ca' na' gwdiḻe' Bedən', gože' gwxiye'enə' de'en chnabia' yic̱hɉla'aždao' Bedən': —Gwc̱hi'ižə' ca'aḻə Satanas. \p Nach gože' Bedən': —Chono' xbab c̱he de'en chacdo' gaquən güen na' bito chono' xbab naquən' chene'e Diozən' gaquə. \p \v 34 Nach Jeso'osən' goze'e disipl c̱he' ca' na' yeziquə'əchlə beṉə' ca' zɉənžaguən' gože': —Notə'ətezle šə chene'ele gonḻilažə'əle nada' na' gwzenagle c̱hia', cheyaḻə' əchoɉyic̱hɉle de'en chene'ele gon cuinḻe par nic̱h gonḻe con can' chene'e Diozən', na' bitobi gaquele c̱he de'en c̱hi' saquə'əle ḻa'aṉə'əczə šə so'ot beṉə' le'e to ḻe'e yag coroz, con gonḻilažə'əle nada' na' gwzenagle c̱hia'. \v 35 Na' notə'ətezə beṉə' chaquene' gone' par nic̱h cui c̱hi' saque'e o par nic̱h cui no so'ot ḻe', be'enan' cuiayi'. Na' notə'ətezə beṉə' chsanḻažə' cuine' c̱hi' saque'e o so'ot beṉə' ḻe' c̱hedə' chonḻilaže'e nada' na' c̱hedə' cheɉḻe'e dižə' güen dižə' cobə c̱hia'anə', be'enan' əbane' zeɉḻicaṉe. \v 36 Bitobi de'e güen gaquə c̱he to beṉə' ḻa'aṉə'əczə ṉabi'e doxen yežlyon' šə cuiayi'e zeɉḻicaṉe. \v 37 La' bitə'ətezə de'e gatə' c̱he' bito gaquəlenən ḻe' par nic̱h cui cuiayi'e zeɉḻicaṉe. \v 38 Notə'ətezle šə cheto'ile c̱hia' na' c̱he xtiža'anə' lao beṉə' güen de'e mal ca' beṉə' ca' cui chso'elao' Diozən', ḻeczə ca' nada' yeto'ida' c̱hele, nada' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Yeto'ida' c̱hele catə'ən yida' de'e yoblə nsa'a yeḻə' chey che'eni' c̱he X̱a' Diozən' na' nc̱hi'a angl c̱hia' ca'. \c 9 \p \v 1 Nach goze'e Jeso'osən' ḻega'aque': —De'e ḻi əchnia' le'e de que baḻle cabiṉə' gatle catə'ən le'ile can' gon Diozən' əgwlo'e yeḻə' guac xen c̱he'enə' par ṉabi'e beṉac̱hən'. \s1 Jeso'osən' goque' ca to de'e chey che'eni' \p \v 2 Gwde x̱op ža gwna Jeso'osən' de'e ca', gwc̱he'e Bedən' len Jacobən' len Juanṉə', con ḻega'acze' ɉa'aque' to lao ya'a sibə. Na' lao nite'e lao ya'anə' besə'əle'ine' beža' can' goquə Jeso'osən'. \v 3 Na' xalane'enə' goctitən na' beyaquən šyiš xilə' juisy. Beyaquən šyiš xilə' juisyəch cle ca c̱he notə'ətezəchlə beṉə' chac c̱hib lachə' yežlyo nga. \v 4 Na' besə'əle'ine' Ḻiazən' ben' be' xtižə' Diozən' cana' na' ḻeczə besə'əle'ine' de'e Moisezən' chso'elene' Jeso'osən' dižə'. \v 5 Nach gož Bedən' Jeso'osən': —X̱anto', güenchgua zocho nga ṉa'a. ¿Egüe'endo' gonto' šoṉə ranš?, ton par le', na' ton par Moisezən' na' yeton par Ḻiazən'. \p \v 6 Gože'ene' ca' c̱hedə' bito bene' xbab c̱he de'en gože' tant besə'əžebe'. \v 7 Nach betɉ to beɉw bcuašə'ən ḻega'aque', na' ḻo'o beɉon' gwse'enene' gwna Diozən': —Benga Xi'iṉa' ben' chacchgüeida' c̱hei. C̱he ḻe'enə' ḻe'e gwzenag. \p \v 8 Na' choso'ogüiate' ca' catə'əczla con cuich no no besə'əle'ine' sino yetozə Jeso'osən'. \p \v 9 Na' gwde na' lao chesyə'əyetɉe' ya'anə', Jeso'osən' bene' mendad len ḻega'aque' cui no no əso'elene' dižə' c̱he de'en babesə'əle'ine'enə' xte catə'əch so'ot beṉə' ca' Jeso'osən' ben' bseḻə' Diozən' golɉe' beṉac̱h na' yebane' ladɉo beṉə' guat ca'. \v 10 De'e na'anə' bito bi dižə' gwso'elene' yeziquə'əchlə beṉə'. Pero bito gwse'eɉni'ine' bi zeɉen xtižə' Jeso'osən' de'en gwne' yebane' ladɉo beṉə' guat ca' na' gosə'əṉabe' lɉuežɉga'aque' bi zeɉenṉə'. \v 11 Nach gwse'e Jeso'osən': —Beṉə' ca' choso'osed choso'olo'ine' ḻein' choso'osedene' neto' de que zgua'atec profet Ḻiazən' ben' gwzo cana' cheyaḻə' yide' lao yežlyo nga de'e yoblə antslə ze'e yidə ben' əseḻə' Diozən' par gaquəlene' ṉasyon c̱hechon'. ¿Bixc̱hen' chesə'əne' ca' ža? \p \v 12 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —De'e ḻiczə can' chesə'əne' de que profet Ḻiazən' ben' gwzo cana' ḻeteque' yide' de'e yoblə par yeyone' yoguə'əḻoḻ de'en cheyaḻə' yeyac. Na' ḻeczə ca' nyoɉ Xtižə' Diozən' nan de que ben' əseḻə' Diozən' galɉe' beṉac̱h na' de'e zan de'e c̱hi' saque'e. Beṉac̱hən' so'onene' ḻe' ca'aczə to beṉə' cui bi bi zaque'e. \v 13 Pero na' əchnia' le'e de que babidə ben' bedəyen can' ben Ḻiazən' na' beṉə' Izrael gwlaž c̱hecho ca' gwso'onene' ḻe' con ca gwse'enene' can' nyoɉ Xtižə' Diozən' gaquə. \s1 Beyon Jeso'osən' to bi'i yo'o yaz de'e x̱io' \p \v 14 Na' catə' besyə'əžine' gan' besyə'əga'aṉ disipl ca' yeḻa', besə'əle'ine' beṉə' zan, zɉənyec̱hɉe' disipl ca'. Na' ḻeczə nitə' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' chsa'acyože' disipl c̱he Jeso'osən'. \v 15 Nach catə' besə'əle'i yoguə' beṉə' ca' nžaguən' Jeso'osən' besyə'əbanchgüeine'. Nach gwsa'acdoe' ɉəsə'əšague'ene' na' gwso'oḻgüiže'ene'. \v 16 Nach Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca': —¿Bi dižə'ən cho'elenḻe beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein'? \p \v 17 Nach entr beṉə' ca' zɉənžaguən' toe' gože'ene': —X̱ana', nc̱hi'a xi'iṉa' nga. Yo'o yaz de'e x̱io'on yic̱hɉla'ažda'obo'onə' na' chonən par nic̱h nacbo' mod. \v 18 Na' gatə'ətezə zobo' catə' chṉizən ḻebo' chc̱hix̱ən ḻebo' lao yon', na' chla' bžin' cho'abo'onə', na' chaoyeɉə leybo'on na' chatbo' šlat. Bagotə'əyoida' disipl c̱hio' ca' par nic̱h yesyə'əbeɉe' de'e x̱i'onə' yo'o yaz yic̱hɉla'ažda'obo'onə', pero bito gwsa'aque' yesyə'əbeɉe'en. \p \v 19 Nach gož Jeso'osən' beṉə' ca' ža'anə': —Le'e nitə'əle nga, ¿bixc̱hexan' cui cheɉḻe'ele c̱hia'? Bachac sša zoa' napa' yeḻə' chxenḻažə' len le'e. ¿Batxan' šeɉḻe'ele c̱hia'? \p Nach gože' x̱a bida'onə': —Doa' xi'iṉo' nga. \p \v 20 Na' catə' zɉso'ebo' lao Jeso'osən', ble'i de'e x̱io'onə' Jeso'osən' na' bṉizən bida'onə', na' benən par nic̱h ḻechguaḻe gwyazbo' šonṉə', na' bc̱hix̱ btoḻən ḻebo' lao yon', xte bla' bžin' cho'abo'onə'. \v 21 Nach Jeso'osən' gože' x̱abo'onə': —¿Šna bagoc chacbo' ca'? \p Nach x̱abo'onə' gože' Jeso'osən': —Dezd bida'otebo'. \v 22 Zan las ben de'e x̱i'onə' par ɉec̱hazbo' do lao yi' na' bx̱opən ḻebo' do ḻo'o nis par gatbo'. Šə bi de'e guac gono' par gaquəleno' neto', beyašə'əlažə'əšguei neto'. \p \v 23 Jeso'osən' gože'ene': —Šə cheɉḻi'o c̱hia', goyona'abo', la' chac chona' bitə'ətezə, con šə cheɉḻi'o c̱hia'. \p \v 24 Nach x̱abo'onə' ḻe'e gožte' Jeso'osən': —Cheɉḻi'a c̱hio'. Goclenšga nada' par nic̱h šeɉḻe'echa' c̱hio'. \p \v 25 Na' catə' Jeso'osən' ble'ine' bachesə'əžag beṉə' zan, nach gwdiḻe' de'e x̱io'onə', gože'en: —De'e x̱io', chono' par nic̱h bi'i nga nacbo' mod na' ncuežbo'. Chona' mendad yechoɉo' yic̱hɉla'aždao' bi'i nga na' cuatəch yeyo'o yeyazo' de'e yoblə. \p \v 26 Nach de'e x̱io'on bgosya'an ḻebo' na' benən par nic̱h ḻechguaḻe fuert gwyazbo' šonṉə' de'e yoblə nach bechoɉən ḻebo' na' bocua'aṉən ḻebo' ca'aczə to bi'i guat. Na' beṉə' zan gosə'əne' de que gotbo'onə'. \v 27 Pero na' Jeso'osən' bex̱e'e na'abo'onə' par bezoža'abo'. \p \v 28 Nach Jeso'osən' gwyo'e to ḻo'o yo'o na' disipl c̱he' ca' gosə'əbigue'e gan' zo toze', na' gwse'ene': —¿Bixc̱hexaczxan' cui goquə yebeɉto' de'e x̱i'onə' ža? \p \v 29 Nach gože' ḻega'aque': —Par nic̱h gaquə yebeɉle de'e x̱io' ca' de'en zɉənaquə ca de'en bebeɉa' yic̱hɉla'aždao' bi'i nga, cheyaḻə' co'o gwc̱heɉle cui ye'eɉ gaole nic̱h gontezə gonḻe orasyon. \s1 De'e yoblə gwdix̱ɉue'e Jeso'osən' de que gate' \p \v 30 Na' catə' besa'aque' latɉən' besyə'ədie' gan' mbane Galilean', pero Jeso'osən' bito gone'ene' yesə'əṉeze beṉə' gan' zoe'. \v 31 Con disipl c̱he' ca'azə əbsed əblo'ine'. Na' gože' ḻega'aque' de que ḻe' naque' ben' bseḻə' Diozən' golɉe' beṉac̱h. Na' gaque' lao na' beṉə' na' so'ote'ene', nach yeyoṉ ža yebane' ladɉo beṉə' guat ca'. \v 32 Pero na' disipl ca' bito gwse'eɉni'ine' dižə' de'en be' Jeso'osən' na' besə'əžebe' par yesə'əṉabene' ḻe' bi zeɉen de'e gože' ḻega'aque'enə'. \s1 Gwsa'acyožə disipl c̱he' ca' noe' naquə blaoch \p \v 33 Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besyə'əžine' liž Jeso'osən' de'en zo Capernaunṉə', na' lao bazɉənite'e liže'enə' gože' ḻega'aque': —¿Bi porən' chacyožle tnezən'? \p \v 34 Nach disipl c̱he' ca' bito bosyo'oži'e xtiže'enə', c̱hedə' gwsa'aquene' zto' de'en gwsa'acyože' entr ḻega'aque' noe' naquə blaoch. \v 35 Gocbe'i Jeso'osən' xbab c̱hega'aque'enə' na' gwchi'e na' goxe' disipl c̱he' ca' par gosə'əbigue'e laogüe'enə', na' gože' ḻega'aque': —Notə'ətezle šə chene'ele gacle beṉə' blaoch, cheyaḻə' gonḻe xbab c̱he cuinḻe de que bitobi zaquə'əle, na' cheyaḻə' gaquəlen lɉuežɉle ca to mos. \p \v 36 Nach goxe' to bidao' na' bzeche'ebo' laoga'aque'enə' nach gwḻene'ebo', gože' ḻega'aque': \v 37 —Šə chonḻe güen len bidao' nga o notə'ətezəchlə bidao' laogüe de'en chaquele c̱hia', chonczle güen len nada'anə'. Na' catə' chonḻe güen len nada', ḻeczə chonczle güen len Diozən' ben' bseḻə' nada'. \s1 Ben' cui chon contr chio'o txenczən' chone' len chio'o \p \v 38 Nach Juanṉə' gože'ene': —Maestr, babežagto' to beṉə' cho'e la'onə' par chebeɉe' de'e x̱io' de'en yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' na' bžonto' gone' ca' c̱hedə' bito chone' txen len chio'o. \p \v 39 Nach Jeso'osən' gože'ene': —Bito gwžonḻe gone' ca', c̱hedə' notə'ətezə beṉə' cho'e la'anə' par gone' to miḻagr, bito gaquə bi əṉe' contr nada'. \v 40 Šə to beṉə' cui chone' contr chio'o, txenczən' chone' len chio'o. \v 41 Na' notə'ətezə beṉə' gaquəlen le'e laogüe de'en naole nada' ḻa'aṉə' tbaszə nis goṉe' ye'eɉle, be'enə' gon ca' de'e ḻiczə gona' ca soe' mbalaz catə' yežine' yoban'. \s1 Bito cheyaḻə' goncho ca əxopə beṉə' yoblə gone' de'e mal \p \v 42 Probchguazə ben' gon par nic̱h əxopə to beṉə' chonḻilažə' nada' gone' de'e mal, ḻa'aṉə'əczə ben' əxopən' cuitec bi zaque'e par len beṉac̱hən'. Nca'alə xṉeze žalə' yoso'oc̱heɉe' yen ben' chon ca' to yeɉ yišə' na' žɉəsə'əzaḻe'ene' ḻo'o nisda'onə' par gate' cle ca soe' gone' ca əxopəch beṉə' so'one' de'e malən'. \v 43 Šə de'en chonḻe len na'alenə' chonən par nic̱h əxople gonḻe de'e malən', güenchlə žalə' əc̱hog na'alen' cle ca əxople gonḻe de'e malən'. Nca'alə xṉeze nacle beṉə' na' chog yežinḻe lao Diozən' na' əbanḻe zeɉḻicaṉe cle ca cuiayi'ilenḻen txen lao yi' gabiḻən' de'en cui chyol. \v 44 Zeɉḻicaṉe yesə'əžaglaochgua beṉə' ca' yesyə'əžin lao yi' gabiḻən' c̱hedə' cuat yol yi'inə'. \v 45 Na' šə de'en chonḻe len ṉi'alenə' chonən par nic̱h əxople gonḻe de'e malən', güenchlə žalə' əc̱hog ṉi'alen' cle ca əxople gonḻe de'e malən'. Nca'alə xṉeze yežinḻe lao Diozən' nacle beṉə' coj na' əbanḻe zeɉḻicaṉe cle ca cuiayi'ilenḻen txen lao yi' gabiḻən' de'en cui chyol. \v 46 Zeɉḻicaṉen' yesə'əžaglaochgua beṉə' ca' yesyə'əžin lao yi' gabiḻən' c̱hedə' cuat yol yi'inə'. \v 47 Na' šə de'en chle'ile len ɉelaolen' chonən par nic̱h əxople gonḻe de'e malən' yeɉni'alə žalə' cueɉlen, c̱hedə' nca'alə xṉeze nacle beṉə' lc̱hoḻ yežinḻe yoban' gan' zo Diozən' chnabi'e na' əbanḻe zeɉḻicaṉe, cle ca cuiayi'ilenḻen txen lao yi' gabiḻən'. \v 48 Zeɉḻicaṉen' yesə'əžaglaochgua beṉə' ca' yesyə'əžin lao yi' gabiḻən' c̱hedə' cuat yol yi'inə'. \p \v 49 Bx̱oz ca' chso'ose' zedə' lao xpelə' bia ca' choso'ozeye' chso'elaogüe'e Diozən' par nic̱h belə'ən chaquən xi'ilažə'. Na' de'en chsi' Diozən' xṉeze chyi' chzaquə'əcho, chone' ca' par nic̱h chaquəch yic̱hɉla'aždao' chio'o chonḻilažə'əchone' xi'ilažə'. \v 50 Ṉezecho de que zedə' naquən güen na' chonən par nic̱h cui chbiayi' yid belə'ən, pero šə zedə'ən bitoch bi zxi' naquən, bitoch bi zaquə'ən na' bito gaquə goncho ca yeyaquən zxi' de'e yoblə. Na' par nic̱h gacle ca zedə' de'en naquə zxi' cheyaḻə' gacle beṉə' la'aždao' xi'ilažə', na' so cuezle binḻo len lɉuežɉle. \c 10 \s1 Bito yela'acho be'en c̱hecho o no'ol c̱hecho par solencho beṉə' yoblə \p \v 1 Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besa'aque' Capernaunṉə' na' ɉa'aque' yež ca' zɉəchi' gan' mbane Jodean' na' yež ca' zɉəchi' yešḻa'alə yao Jordanṉə'. Na' besə'əžag beṉə' zan gan' zoe'enə', na' de'e yoblə bzeɉni'ine' ḻega'aque' con can' chzeɉni'iczene' ḻega'aque'. \v 2 Nach baḻə beṉə' fariseo ca' gosə'əbigue'e gan' zo Jeso'osən' par nic̱h yesə'əbeɉene' dižə' de'e yesə'əc̱hine' contr ḻe', na' gosə'əṉabene' ḻe' šə de lsens par beṉə' nšagna' yele'e xo'ole'. \v 3 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —¿Naquən' nyoɉ ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'? ¿Bin' bene' mendad gonḻe? \p \v 4 Nach beṉə' fariseo ca' gwse'e Jeso'osən': —De'e Moisezən' be'e latɉə əgwcos ben' nšagna'anə' to act ga güe'en dižə' de que besyə'əle'enə', nach cueɉyic̱hɉe' no'ol c̱he'enə'. \p \v 5 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —De'e Moisezən' be'e latɉə yela'a no'ol c̱hele c̱hedə' nacle beṉə' yic̱hɉla'aždao' žod. \v 6 Bablabczle can' nyoɉ Xtižə' Diozən' nan de que catə'ən gwxe yežlyon' Diozən' bene' beṉac̱hən' beṉə' byo na' no'olə. \v 7 Na' ḻeczə nan: “Beṉə' byonə' ḻe'e x̱axne'e par əgwšagne'e si'e to no'olə. \v 8 Nach beṉə' ca' yoso'ošagna'anə' əsa'aque' tozə.” De'e na'anə' bitoch əsa'aque' c̱hopə beṉə', sino que əsa'aque' tozə beṉə'. \v 9 De'e na'anə' notono cheyaḻə' yoḻa'a ḻega'aque' la' Dioz nan' banone' ḻega'aque' tozə beṉə'. \p \v 10 Na' catə' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besyə'əžine' yo'o gan' gosə'ənitə' disipl c̱he' ca' gosə'əṉabene' ḻe' bi zeɉen de'en gože' beṉə' fariseo ca'. \v 11 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Notə'ətezə beṉə' chela'a no'ol c̱he'enə' par yeque'e no'olə yoblə tozəczə ca malən' chone' len de'en chon beṉə' chgo'o xtoi. \v 12 Na' notə'ətezə no'olə yele'e be'en c̱he'enə' par yeque'e beṉə' yoblə, ḻeczə tozəczə ca malən' chon no'olən' len de'en chon beṉə' chgo'o xtoi. \s1 Jeso'osən' bene' orasyon par bidao' ca' \p \v 13 Na' ɉa'ac beṉə' əɉso'e bidao' lao Jeso'osən' par nic̱h əx̱oa ne'enə' yic̱hɉga'acbo' na' gone' orasyon c̱hega'acbo'. Pero disipl c̱he' ca' gosə'ədiḻe' beṉə' ca' zɉsoa' bidao' ca'. \v 14 Catə' ble'i Jeso'osən' can' chso'on disipl c̱he' ca', bže'e nach gože' ḻega'aque': —Ḻe'e güe' latɉə la'ac bidao' ca' laogua' nga, na' cui əgwžonḻe. Na' əchnia' le'e, beṉə' ca' choso'ozex̱ɉw yic̱hɉga'aque' lao Diozən' ca bidao' ca' choso'ozex̱ɉw yic̱hɉga'acbo' lao x̱axna'aga'acbo' ḻega'acze'enə' chso'e latɉə chnabia' Diozən' ḻega'aque'. \v 15 Bidao' ca' bito chso'on cuinga'acbo' xen, na' de'e ḻi chnia' le'e, notə'ətezle šə cui yeyacle ca bidao' par güe'ele latɉə ṉabia' Diozən' le'e, bito gaquə yežinḻe yoban' gan' zo Diozən' chnabi'e. \p \v 16 Nach Jeso'osən' gwḻene' bidao' ca' na' gwx̱oa ne'enə' yic̱hɉga'acbo'onə', na' bene' orasyon par ḻega'acbo'. \s1 Beṉə' güego' ben' goquə beṉə' gwni'a be'elene' Jeso'osən' dižə' \p \v 17 Na' ze'e yesa'aque' latɉən' to beṉə' güego' gwsa'adoe' bžine' gan' zo Jeso'osən' na' bzo xibe'en lao Jeso'osən'. Na' gože'ene': —Maestr, le' naco' beṉə' güen, gwna nada' bi de'en cheyaḻə' gona' par gatə' yeḻə' mban zeɉḻicaṉe c̱hia'. \p \v 18 Na' par nic̱h gonch be'enə' xbab c̱he de'en gwne', Jeso'osən' gože'ene': —¿Bixc̱hen' nao' de que beṉə' güen nada'? Dioz nan' naque' ḻe'ezelaogüe beṉə' güen. \v 19 Ṉezdo' bin' na ḻein': “Cui co'o xtole, na' cui cueɉyic̱hɉle be'en c̱hele o no'ol c̱hele par solenḻe beṉə' yoblə; cui gotle beṉə'; cui cuanḻe; bito gacle testigw faḻs contr sa'alɉuežɉle; bito x̱oayagle sa'alɉuežɉ beṉac̱hle; ḻegwnežɉo yeḻə' bala'aṉ x̱axna'ale.” \p \v 20 Nach beṉə' güegon' gože' Jeso'osən': —Maestr, yoguə'əḻoḻ de'e ca' chzenaga' c̱hei dezd xcuidə'ətia'. \p \v 21 Jeso'osən' bgüie' be'enə' na' goquene' c̱he' na' gože'ene': —Tozə de'en ṉe'e chac faḻt gono'. Ɉəyeyetə' yoguə'əḻoḻ de'en de c̱hio', na' mech de'en le'ido' c̱he de'e ca' bnežɉon beṉə' yašə'. Nach da denao nada' ḻa'aṉə'əczə šə gonclən byen gato' to ḻe'e yag coroz. Na' catə' yežino' yoban' gan' zo Diozən', so' mbalaz. \p \v 22 Pero na' beṉə' güegon' beyož gož Jeso'osən' ḻe' ca', ḻechguaḻe trist gwzoe' c̱hedə' la' to beṉə' gwni'achguan' naque', na' beza'achoe' trist. \p \v 23 Nach Jeso'osən' bgüie' beṉə' güegon', na' gože' disipl c̱he' ca': —Zdebəchgua naquən par to beṉə' gwni'a güe'e latɉə ṉabia' Diozən' ḻe'. \p \v 24 Na' besyə'əbanchgüei disipl c̱he' ca' can' gože' ḻega'aque' c̱he beṉə' gwni'anə', nach de'e yoblə goze'e Jeso'osən' ḻega'aque': —Xi'iṉdaogua'a, de'e ḻi šə to beṉə' zoe' lez gaquəlen yeḻə' gwni'a c̱he'enə' ḻe' zdebəchgua naquən par žɉəyezoe' yoban' gan' zo Diozən' chnabi'e. \v 25 Zdebəchlə naquən c̱he to beṉə' gwni'anə' güe'e latɉə ṉabia' Diozən' ḻe' cle ca to camey teb to ḻo'o nag yešə'. \p \v 26 Nach disipl c̱he' ca' catə' gwse'enene' xtiže'enə' besyə'əbanchgüeine' na' gwse' lɉuežɉga'aque': —Notono gaquə yechoɉ xni'a de'e malən' šə ca'. \p \v 27 Jeso'osən' bosgüie' ḻega'aque' na' goze'e: —Beṉac̱hən' bito gaquə so'one' ca yesyə'əchoɉe' xni'a de'e malən', pero Diozən' guaquə yebeɉe' beṉə' xni'a de'e malən'. Diozən' chac chone' bitə'ətezə. \p \v 28 Nach Bedən' gože' Jeso'osən': —X̱anto', neto' bagwleɉyic̱hɉto' famiḻy c̱heto' ca' na' len yoguə'əḻoḻ de'en deito' par chonḻilažə'əto' le' na' chzenagto' c̱hio'. \p \v 29 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': —De'e ḻi əchnia', šə nole bagwleɉyic̱hɉle' ližle, beṉə' bišə'əle, beṉə' zanḻe, x̱axna'ale, xo'olle, xi'iṉle, o yežlyo c̱hele c̱hedə' chzenagle c̱hia' na' c̱hedə' cheɉḻe'ele c̱he dižə' güen dižə' cobə c̱hia'anə', \v 30 Diozən' goṉe' le'e de'e zaquə'əche lao yežlyo nga clezə ca beṉə' ca' na' de'e ca' gwleɉyic̱hɉlen'. Na' ḻeczə gon Diozən' par nic̱h əbanḻe zeɉḻicaṉe. Goṉe' le'e de'e ca' ḻa'aṉə'əczə lao yežlyo nga de de'e zan de'e c̱hi' saquə'əle. \v 31 Beṉə' zan zɉənaquə beṉə' blao ṉa'a pero gwžin ža catə' cuich əsa'aque' beṉə' blao. Na' beṉə' zan beṉə' cui zɉənaquə beṉə' blao ṉa'a, pero gwžin ža catə' əsa'aque' beṉə' blao. \s1 De'e yoblə gosyix̱ɉue'e Jeso'osən' de que gate' \p \v 32 Nach Jeso'osən' na' zan disipl c̱he' ca' ɉa'aque' Jerosalenṉə'. Na' lao zɉəngüe'e nezən' Jeso'osən' gwžialaogüe' laoga'aque'enə', na' besyə'əbanchgüei disipl c̱he' ca' de'en šeɉe' Jerosalenṉə' gan' nitə' beṉə' ca' chse'ene so'ot ḻe'. Na' do chesə'əžebze' ɉəsə'ənaogüe'ene'. Nach partlə gwleɉ Jeso'osən' disipl c̱he' ca' šižiṉ na' gwzolaogüe' be'elene' ḻega'aque' dižə' c̱he de'e ca' gaquə c̱he'. \v 33 Na' gože' ḻega'aque': —Diozən' bseḻe'e nada' golɉa' beṉac̱h, na' ṉa'a šeɉcho Jerosalenṉə' gan' gaca' lao na' beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz ca' na' lao na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein'. Yesə'əc̱hoglaogüe'en c̱hia' de que cheyaḻə' gata', na' ḻeczə so'one' nada' lao na' beṉə' ca' cui zɉənaquə beṉə' Izrael. \v 34 Na' so'one' nada' borl na' soe' nada' golp na' yoso'oža' x̱ene'e cho'alaogua'anə'. Nach so'ote' nada', pero yeyoṉ ža yebana' ladɉo beṉə' guat ca'. \s1 Jacobən' na' Juanṉə' gosə'əṉabe' yesə'əbi'e cuit Jeso'osən' gan' ṉabi'enə' \p \v 35 Nach xi'iṉ Sebedeon' Jacobən' len Juanṉə' gosə'əbigue'e lao Jeso'osən'. Na' gwse'ene': —X̱anto', zedəṉabeto' ḻe' to goclen. \p \v 36 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —¿Bi goclenṉə' chene'ele gona'? \p \v 37 Nach gwse'ene': —Chene'eto' gono' par nic̱h cue'eto' cuito'onə' šḻa'a güeɉə catə'ən əžin ža ṉabi'o ṉasyon c̱hechonə'. \p \v 38 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Bito chacbe'ile bi de'en chṉabele nada'. ¿Eguaquə saquə'əzi'ile can' saquə'əzi'anə'? ¿Egwzoile gaquə c̱hele can' gaquə c̱hia'anə'? \p \v 39 Nach bosyo'oži'e xtiže'enə' gwse'ene': —Gwzoito'. \p Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —De'e ḻiczə c̱hi' saquə'əle can' c̱hi' saca'anə', na' de'e ḻiczə gaquə c̱hele can' gaquə c̱hia'anə'. \v 40 Pero bito naquən par əṉia' nada' non' cue' cuitan' catə'ən əžin ža ṉabi'anə'. X̱a' Diozən' bagwleɉe' beṉə' yesə'əbe' cuita'anə'. \p \v 41 Nach disipl ca' yeši, catə' gwse'enene' de'en gwse' Jacobən' na' Juanṉə' ḻe', besə'əže'e ḻega'aque'. \v 42 Pero Jeso'osən' goxe' yogue'e par nic̱h gosə'əbigue'e laogüe'enə', na' gože' ḻega'aque': —Ṉezele nitə' beṉə' gwnabia' na' beṉə' blao c̱he to to ṉasyon, na' ḻa fuers chesə'ənabi'e beṉə' ca' nitə' xni'aga'aque'enə'. \v 43 Pero caguə can' cheyaḻə' gonḻe. Šə no le'e chene'ele gacle beṉə' blao, cheyaḻə' əgwzex̱ɉw yic̱hɉle na' gaquəlenḻe lɉuežɉle. \v 44 Na' šə no le'e chene'ele gaquəchle blaoch ca beṉə' lɉuežɉle ca', caguə can' cheyaḻə' gonḻe sino que cheyaḻə' gon cuiṉle ca xmos beṉə' ca' yeḻa'. \v 45 Diozən' bseḻe'e nada' golɉa' beṉac̱h, na' caguə bida' par nic̱h beṉac̱hən' əsa'aclene' nada', sino que bida' par gaquəlena' beṉac̱hən', na' par əgwnežɉo cuina' c̱hixɉua' xtoḻə' yoguə'əḻoḻ beṉac̱hən' catə'ən so'ote' nada'. \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' lc̱hoḻ le Bartimeo \p \v 46 Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' na' len beṉə' zan ca' ɉəsə'ənao Jeso'osən' besə'əžine' syoda Jericon'. Na' catə' besa'aque' syodan' to beṉə' lc̱hoḻ le Bartimeo, xi'iṉ to beṉə' le' Timeo, chi'e cho'a nezən' chṉabe' carida. \v 47 Na' catə' bene Bartimeon' de que Jeso'osən' be'enə' naquə beṉə' Nasaretən' bazon əžine' gan' chi'enə', nach gwzolao gwṉe' zižɉo gwne': —Jeso'os, len' naco' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin'. Beyašə'əlažə'əšguei nada'. \p \v 48 Beṉə' zan gosə'ədiḻe' beṉə' lc̱hoḻən' par nic̱h zoe' žizə, pero nachlə gwṉe' zižɉochlə gwne': —Jeso'os, len' naco' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin'. Beyašə'əlažə'əšguei nada'. \p \v 49 Nach Jeso'osən' gwleze' na' gože' beṉə' ca' zɉəsə'ənao ḻe': —Ḻe'e gax be'enə'. \p Nach gwsa'axe' beṉə' lc̱hoḻən' par bigue'e lao Jeso'osən', na' gwse'ene': —Bebei, gwzecha c̱hedə' chaxe' le'. \p \v 50 Nach beṉə' lc̱hoḻən' bzaḻə' xadoṉ c̱he'enə' na' bxite'e bgüigue'e lao Jeso'osən'. \v 51 Jeso'osən' gože'ene': —¿Bin' che'endo' gona' len le'? \p Nach beṉə' lc̱hoḻən' gože' Jeso'osən': —X̱ana', benšga par nic̱h yele'ida'. \p \v 52 Jeso'osən' gože'ene': —Guaquə yeyeɉo'. De'en chonḻilažo'o nada' bac̱h goc can' che'endo'onə'. \p Na' ḻe'e bele'itei be'enə' na' gwnaogüe' Jeso'osən' lao zɉa'aque' Jerosalenṉə'. \c 11 \s1 Gwso'elaogüe'e Jeso'osən' catə' beyo'e Jerosalenṉə' \p \v 1 Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' na' len beṉə' ca' zɉəsə'ənao ḻega'aque' besə'əžine' gaḻə'əzə Jerosalenṉə'. Na' gaḻə'əzə Jerosalenṉə' zɉəchi' c̱hopə yež, ton Betfage na' yeton Betania. Zɉəchi'in frent to ya'a de'en nzi' Ya'a Olibos. Nach Jeso'osən' gwleɉe' c̱hopə disipl c̱he' ca'. \v 2 Na' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e žɉa'ac yež dao' de'en chi' delant, na' catə' šo'ole lao' yežən', le'ile to borr dao' bia cui noṉə' cuia da'ab yag. Na' əsežleb na' əc̱he'eleb ngalə. \v 3 Na' šə no ṉabe le'e bixc̱hen' chsežleb, na' ye'elene' de que nada' X̱anḻe chyažɉda'ab, na' de que lgüegwzə žɉəyesana'ab. \p \v 4 Nach beṉə' ca' bseḻə' Jeso'osən' gwsa'aque' zɉa'aque' na' lao zɉa'aque'enə' besə'əle'ine'eb da'ab yag cuit puert c̱he to yo'o de'en zo cho'a nezən'. Nach boso'oseže'eb. \v 5 Na' nitə' baḻə beṉə' na' gwse'e disipl ca': —¿Bin' chonḻe? ¿Bixc̱hen' chsežle borr da'onə'? \p \v 6 Nach disipl ca' gwse'e beṉə' ca' can' gož Jeso'osən' ḻega'aque' yesə'əne', nach gwso'e latɉə boso'oseže'eb. \v 7 Nach gosə'əc̱he'eb lao Jeso'osən', na' boso'ox̱oa xadoṉ c̱hega'aquen' cožə'əbən', nach gwžia Jeso'osən' ḻeb. \v 8 Na' lao nez gan' zde'enə' beṉə' zan gwso'elaogüe'ene' na' boso'ošilɉue' xaga'aque'enə' gan' zde' žie' borrən' na' yebaḻe' gosə'əc̱hogue' xozə' yag de'en ze tcho'a nezən', na' bosə'ənite'en lao nezən'. \p \v 9 Na' beṉə' zan gosə'əbialao lao Jeso'osən' na' ḻeczə beṉə' zan ɉəsə'ənao ḻe'. Nach yogue'e gosə'əgüe'e be' lban c̱he' gosə'əne': —Sošgo' mbalaz le' za'o nga, babseḻə' X̱ancho Diozən' le'. Goclenšga neto'. \v 10 Catec mba gaquə c̱hecho de'en baza' ben' ṉabia' chio'o can' gwnabia' de'e Rei Dabin' cana'. Lenczə le'e nitə'əle gan' zo Diozən' ḻedoye'ela'oche'. \p \v 11 Ca' goquə bežin Jeso'osən' Jerosalenṉə', na' ḻeczə catə'ən gwyo'e yo'odao' əblaonə'. Na' beyož bgüie' yoguə' de'en chac ḻo'o yo'odao' əblaonə' besa'aque' len disipl c̱he' ca' šižiṉ na' ɉa'aque' Betanian', c̱hedə' bagoḻ. \s1 Ben Jeso'osən' par nic̱h bgüiž yag yix̱güion' \p \v 12 Ža beteyo catə' besa'aque' Betanian' par ɉəsya'aque' Jerosalenṉə' de'e yoblə, gwdon Jeso'osən'. \v 13 Na' zitə'ələ ble'ine' to yag yix̱güio žia xlague'e. Na' gwyeɉe' ɉəgüie' šə žian yix̱güion', pero bitobi bželene', con zlega xlague'e žia, c̱hedə' ca orən' bito naquə tyemp c̱hei. \v 14 Nach Jeso'osən' gože' yag yix̱güion': —Caṉeque cuich bi frot cuio'. \p Na' gwse'encze disipl c̱he' ca' can' gwne'enə'. \s1 Jeso'osən' bebeɉe' beṉə' ca' chso'on ya'a chyo'o yo'odao' əblao c̱he beṉə' Izrael ca' \p \v 15 Gwde na' besə'əžine' Jerosalenṉə' na' catə' gwyo'o Jeso'osən' chyo'o yo'odao' əblaonə' gwzolaogüe' bebeɉe' yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' chso'on ya'a chyo'onə'. Nach gwlo'oṉi'ane'e mes c̱he beṉə' ca' choso'oša' mech, na' ḻeczə ca' bene' len yag siy c̱he beṉə' ca' əgwso'otə' ngolbexə. \v 16 Na' Jeso'osən' bito be'e latɉə par yesə'əde notə'ətezə beṉə' chyo'o yo'odao' əblaonə' šə zɉənoe' yoa'. \v 17 Nach bzeɉni'ine' ḻega'aque', gože': —Nyoɉczə Xtižə' Diozən' gan' nan: “Che'enda' yesə'əna beṉə' de que liža'an naquən to latɉə gan' so'on beṉə' orasyon beṉə' ža' yoguə' ṉasyon ca'.” Pero na' le'e babenḻen ca to latɉə gan' ža' beṉə' bguan. \p \v 18 Na' beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz ca' na' ḻeczə beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gwse'enene' can' be' Jeso'osən' dižə'ənə' na' besyə'əyilɉlaže'e naclə so'one' par əso'ote'ene'. Besə'əžebe' cuich yoso'ozenag beṉə' c̱hega'aque' c̱hedə' yoguə'əte beṉə' boso'ozenague' xtiže'enə' na' besyə'əbanene' ca güenṉə' bzeɉni'ine' ḻega'aque'. \v 19 Na' catə' bazon gaḻ Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besa'aque' syodan' na' ɉəsyə'əga'aṉe' Betanian'. \s1 Bgüiž yag yix̱güion' \p \v 20 Zil beteyo besa'aque' Betanian' par ɉəya'aque' Jerosalenṉə' besyə'ədie' gan' zo yag yix̱güion' de'en əgwṉablažə' Jeso'osən' əbiž. Na' besə'əle'i disipl c̱he' ca' babgüiž do loi. \v 21 Nach Bedən' ɉsa'alaže'e can' goquən' na' gože' Jeso'osən': —X̱ana', bgüiašc yag yix̱güion' de'en əgwṉablažo'o əbiž ṉeɉe babgüižən. \p \v 22 Jeso'osən' gože'ene': —Ḻe'e gonḻilažə' Diozən' na' gaquə can' əṉabelene'. \v 23 De'e ḻi əchnia' le'e, šə do yic̱hɉ do lažə'əle chonḻilažə'əle Diozən' guaquə ye'ele ya'a nga: “Boša' xišna'onə' na' ɉəyezo' ḻo'o nisda'onə'”, na' gaquə can' chonḻe mendadən' de'en cheɉḻe'ele sin cui chac c̱hop lažə'əle. \v 24 De'e na'anə' chnia' le'e de que bitə'ətezə de'en chṉabele Diozən' catə'ən chonḻe orasyonṉə', šə cheɉḻe'ele de que gone' can' chṉabelene'enə' na' guaquəczən'. \v 25 Na' catə' solao gonḻe orasyonṉə', šə yosa'alažə'əle bi de'en baben to beṉə' contr le'e, ḻeyezi'ixen c̱he', par nic̱h ḻeczə X̱acho Diozən' ben' zo yoban' yezi'ixene' xtoḻə'əlen'. \v 26 Pero šə le'e bito chezi'ixenḻe c̱he sa'alɉuežɉ beṉac̱hlen' ḻeczə ca' X̱acho Diozən' ben' zo yoban' bito yezi'ixene' xtoḻə'əlenə'. \s1 Yeḻə' gwnabia' c̱he Jeso'osən' \p \v 27 Na' besyə'əžine' Jerosalenṉə' de'e yoblə. Na' catə' balažə' Jeso'osən' chyo'o yo'odao' əblaonə', ben' naquəch bx̱oz əblaoch na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein', na' len beṉə' golə blao c̱he neto' beṉə' Izrael gosə'əbigue'e lao Jeso'osən'. \v 28 Na' gwse'ene': —¿Nac goquən' gwxi'o yeḻə' gwnabi'anə', na' non' beṉ le' yeḻə' gwnabia'anə' par gono' de'e ca' chono'? \p \v 29 Jeso'osən' boži'e xtižə'əga'aque'enə' gože': —Ḻeczə de to de'e ṉabda' le'e. Šə gwnale nada' de'en ṉabda' le'e nach əṉia' le'e non' beṉ nada' yeḻə' gwnabia' par gona' de'e ca' chona'. \v 30 Ḻeṉašc nada': ¿non' bseḻə' de'e Juanṉə' bide' bc̱hoe' beṉə' nis? ¿EDioz nan' bseḻe'ene' o šə beṉə' yoblən'? \p \v 31 Nach boso'oxi'e entr ḻega'aque' gosə'əne': —Šə ye'echone' de que Dioz nan' bseḻe'e de'e Juanṉə' par bc̱hoe' beṉə' nis, na' ye'e chio'o: “¿Bixc̱hexan' bito gwyeɉḻe'ele c̱he'?” \v 32 Na' nic gac ye'echone' de que beṉə' yoblən' əbseḻə' de'e Juanṉə'. \p Gosə'əne' ca' c̱hedə' besə'əžebe' bi so'on beṉə' ca' zɉənžaguən', la' yogue'e gwse'eɉḻe'e de que de'e ḻiczə Diozən' bseḻe'e de'e Juanṉə' par be'e xtiže'enə'. \v 33 De'e na'anə' gwse'e Jeso'osən': —Bito ṉezeto' non' bseḻə' de'e Juanṉə'. \p Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': —Ḻeczə ca' nada' bito əṉia' non' beṉ nada' yeḻə' gwnabia'anə' par gona' de'e ca' chona'. \c 12 \s1 Jempl c̱he mos mal ca' \p \v 1 Nach Jeso'osən' gwzolao be'e jempl nga bzeɉni'ine' ḻega'aque' de que notə'ətezə beṉə' šə chso'onczə yic̱hɉlaoga'aque' cui choso'ozenague' c̱he' yesə'əbi'ayi'e. Na' gwne': —To beṉə' goze' zan yag obasən' yežlyo c̱he'enə'. Na' gwlo'e le'eɉ doxenən. Na' na'atezə bene' to tanc gan' boso'osi'e obasən' par bchoɉ xisein'. Na' ḻeczə bene' to campnary gan' yesə'əcua'a beṉə' əsa'ape' güertən'. Nach bene' güertən' lao na' beṉə' par bosə'əgüia boso'oye'en, na' gwde na' gwze'e gwyeɉe' zitə'. \v 2 Catə' bžin tyemp par yosyo'otobe' cwsešən', bseḻe'e to mos c̱he' par žɉəyexi'e to tlacw cwsešən' de'en cheyaḻə' yezi'e. \v 3 Pero na' beṉə' ca' chsa'apə yag obas c̱he'enə' boso'oṉize' mosən', na' gosə'əyine'ene' nach bosyo'ose'ene' sin cui bi bi bosyo'onežɉue'ene'. \v 4 Nach x̱an yag obasən' bseḻe'e yeto mosən', na' beṉə' ca' boso'ošiže'ene' yeɉ, na' gwso'one' güe' yic̱hɉe'enə' na' boso'ožia boso'onite'ene'. \v 5 Nach bosseḻə' x̱an yag obasən' yeto mosən', na' beṉə' ca' chsa'apə yag obasən' gwso'ote' ḻe'. Na' gwdechlə x̱an yag obasən' bosseḻe'e mos zanch na' beṉə' ca' chsa'apə yag obasən' gosə'əyine' baḻe' na' yebaḻe' gwso'ote'. \p \v 6 Na' zo xi'iṉ tlišə' x̱an yag obasən', na' chacchgüeine' c̱he'. Nach ḻe'ezelaogüe bseḻe'e ḻe'. Ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə' goquene': “Gwsa'apəlɉe' xi'iṉan' respet yosyo'onežɉue'ebo' cwsešən'.” \v 7 Pero na' beṉə' ca' chsa'apə güertən' catə' besə'əle'ine' xi'iṉe'enə' nach gwse' lɉuežɉga'aque': “Bengan' xi'iṉ x̱an yag obasən', na' ḻe'enə' yega'aṉ len bienṉə'. Ḻeda gotchone' par nic̱h yega'aṉlencho bien c̱he x̱e'enə'.” \v 8 Nach boso'oṉize'ene', gwso'ote'ene', na' besyə'əbeɉe' cuerp c̱he'enə' fuerlə güertən'. \p \v 9 Beyož be' Jeso'osən' jempl nga, gože' beṉə' ca' ža'anə': —¿Nac chactgüeile gon x̱an güertən' len beṉə' ca'? Žɉəyeṉitlaogüe' ḻega'aque', na' yegüe'e yaguən' lao na' beṉə' yoblə. \p \v 10 ¿Ecabiṉə' šeɉni'ile bi zeɉen de'en nyoɉ Xtižə' Diozən' gan' nan: \q1 Yeɉ de'en cui gwso'olažə' mues güen yo'o ca', ḻenṉə' banaquən yeɉ squin. \q1 \v 11 X̱ancho Diozən' babzoe' yeɉən' gan' cheyaḻə' son na' de'e zaquə' yebanecho can' bene'enə'. \p \v 12 Nach beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' len beṉə' golə blao ca' gwse'enene' yesə'əzene' Jeso'osən' c̱hedə' gwse'eɉni'ine' de que Jeso'osən' be'e jempl nga contr ḻega'aque' por ni c̱he de'en cui chse'eɉḻe'e c̱he'. Pero bito bi gwso'one' c̱hedə' besə'əžebe' bi so'on beṉə' ca' ža'anə'. De'e na'anə' con besa'aque' gan' zo Jeso'osən'. \s1 Gosə'əṉabene' Jeso'osən' šə yesə'əyixɉue' impuest c̱he gobierṉən' \p \v 13 Na' gwde de'e ca' boso'oseḻe'e baḻə beṉə' fariseo ca' len yebaḻə beṉə' ca' chso'on txen len Erodən' lao Jeso'osən' par yesə'əbe'enaogüe' əchoɉ dižə' cho'enə' de'en yesə'əc̱hine' par əsa'ogüe' xya contr ḻe' lao beṉə' gwnabia' c̱he gobierṉən'. \v 14 Nach catə' besə'əžin beṉə' can' lao Jeso'osən' na' gwse'ene': —Maestr, ṉezeto' de que cho'o dižə' ḻi na' bito chžebo' bin' yesə'əna beṉə' yoblə, c̱hedə' bito chono' cuent c̱he beṉə' šə naque' blao o šə bito naque'. Ṉezeto' can' chsed chlo'ido' beṉə' de'en chene'e Diozən' goncho naquən dižə' ḻi. De'e na'anə' zedeṉabeto' le' par əṉao' neto' naquən' cheyaḻə' gonto'. ¿Enaquən güen c̱hixɉwto' impuest c̱he gobierṉ roman' o šə bito cheyaḻə' c̱hixɉwto'on? \p \v 15 Jeso'osən' ḻe'e gocbe'iteine' caguə do lažə'əga'aque'enə'. Con chse'enene' ye'e ḻega'aque' to de'e yesə'əc̱hine' contr ḻe'. Nach gože' ḻega'aque': —¿Bixc̱hen' chene'ele cueɉle nada' dižə' de'e əgwc̱hinḻe contr nada'? Ḻe'e gwlo'i nada' to xmechlen'. \p \v 16 Nach boso'olo'ine' ḻe' ton na' catə' ble'i Jeso'osən' ḻen gože' ḻega'aque': —¿No diboj c̱heinə' da' laogüenṉə', na' no lein' nyoɉ laogüenṉə'? \p Nach gwse'ene': —C̱he Rei Sesar na'anə'. \p \v 17 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e əgwnežɉo Sesarən' de'en naquə c̱he' ža, na' ḻe'e gwnežɉo Diozən' de'en cheyaḻə' əgwnežɉwlene'. \p Nach beṉə' ca' catə' gwse'enene' xtižə' Jeso'osən' besyə'əbanene' can' gože' ḻega'aque'. \s1 Gosə'əṉabe' naquən' yesyə'əban beṉə' guat ca' \p \v 18 Na' ḻeczə besə'əžin baḻə beṉə' sadoseo ca' lao Jeso'osən'. Na' beṉə' sadoseo ca' choso'osed choso'olo'ine' de que bito yesyə'əban beṉə' guat ca'. Nach gosə'əṉabene' Jeso'osən' gwse'ene': \v 19 —Maestr, de'e Moisezən' bzoɉe' de que šə to beṉə' byo beṉə' nšagna' gate' na' yega'aṉ no'ol c̱he'enə' sin cui no xi'iṉe' gwzo, beṉə' bišə' be'enə' bagotən' cheyaḻə' yeque'e no'olənə' par nic̱h ṉitə' xi'iṉ dia c̱he de'e beṉə' biše'enə'. \v 20 Na' goquən' gwnitə' gažə bišə'əga'aque', na' beṉə' nechən' bšagne'e na' catə' gote' notono xi'iṉe' gwzo. \v 21 Na' beṉə' biše'e əgwchopen' beque'e no'olən', na' ḻeczə got beṉə' əgwchopen' na' notono xi'iṉe' gwzo. Nach ḻe'egatezə ca' goquə len beṉə' biše'e əgwyoṉen'. \v 22 Nach ḻeczə ca' goquə len bišə'əga'aque' ca' yeḻa' xte besyə'əyatega'aque' besyə'əque'e no'olən' na' besyə'əyatega'aque' gwsa'at na' notoczə no xi'iṉga'aque' gwnitə'. Na' gwde gwsa'at beṉə' ca' ḻeczə got no'olən'. \v 23 Na' catə' yesyə'əban beṉə' guat ca', ¿noe' entr beṉə' ca' gažə gaquə be'en c̱he no'olən'? La' yogue'en bosyo'ošagna'alene' ḻe'. \p \v 24 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Bito chonḻe xbab šao', la' bito ṉezele naquən' nyoɉ Xtižə' Diozən', na' nic ṉezele naquən' naquə yeḻə' guac c̱he Diozən'. \v 25 Catə'ən yesyə'əban beṉə' guat ca' bito gacbia' šə zoso'ošagne'e o šə cui. Na' cana' caguə no yosyo'ošagna'ach. Ḻebze əsa'aque' len angl c̱he Diozən' beṉə' ca' nitə' yoban'. \v 26 Na' ca naquən' chaquele bito yesyə'əban beṉə' guat ca', ¿əbito za'alažə'əle can' nyoɉ Xtižə' Diozən' de'en bzoɉ de'e Moisezən' can' gož Diozən' ḻe'. Moisezən' ble'ine' to yi' beḻ de'e chdoḻɉən to ḻo'o xis yešə'. Na' gož Diozən' de'e Moisezən': “Nada' naca' Dioz c̱he de'e x̱axta'ole Abraanṉə', na' Dioz c̱he de'e x̱axta'ole Isaaquən', na' Dioz c̱he de'e x̱axta'ole Jacobən'.” \v 27 Na' ṉezecho beṉə' ca' nite'e len Diozən' c̱hedə' Diozən' bito naque' Dioz c̱he beṉə' guat, sino naque' Dioz c̱he beṉə' ca' zɉəmban. De'e na'anə' ḻechguaḻe clelən' cheɉni'ile na' chsed chlo'ile Xtižə' Diozən' clelə. \s1 De'en naquə de'e blaoch de'en non Diozən' mendad goncho \p \v 28 Nach bžin to beṉə' chsed chlo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' lao Jeso'osən', c̱hedə' benene' rson can' gwsa'acyožə beṉə' ca' Jeso'osən' na' gwṉezene' de que binḻo boži' Jeso'osən' xtižə'əga'aque'enə'. Nach gože' Jeso'osən': —Maestr, lao ḻei c̱he Diozən' ¿non' de'en none' mendad goncho naquən de'e blaoch? \p \v 29 Jeso'osən' gože'ene': —De'en naquə de'e žialaoch lao de'e ca' none' mendad goncho nan: “Ḻe'e gwzenag le'e beṉə' Izrael. Tozə X̱ancho Diozən' zaque'e par güe'ela'ocho. \v 30 De'e na'anə' cheyaḻə' gaquecho c̱he X̱ancho Diozən' do yic̱hɉ do lažə'əcho, do fuers balor c̱hecho”, ḻenṉə' naquən de'e žialaoch. \v 31 Na' de'e əgwchopen' lebze nan len de'e nechən': “Cheyaḻə' gaquecho c̱he sa'alɉuežɉcho catg chaquecho c̱he cuincho.” Bito bi de de'en non Diozən' mendad goncho de'en naquəch de'e žialaoch ca de'e ca' c̱hopə. \p \v 32 Nach be'enə' chsed chlo'i ḻein' gože' Jeso'osən': —De'e güen can' nao' maestr. Naquən de'e ḻi can' nao'onə' de que tozə Diozən' zo be'enə' zaquə' par güe'ela'ocho. \v 33 Na' cheyaḻə' gaquecho c̱he Diozən' do yic̱hɉ do lažə'əcho do fuers balor c̱hecho. Na' ḻeczə cheyaḻə' gaquecho c̱he sa'alɉuežɉ beṉac̱hcho catg chaquecho c̱he cuincho. Na' de'e ḻi zaquə'əchən goncho can' na de'e ca' non Diozən' mendad goncho cle ca gotcho bia yix̱ə' na' gwzeychob par güe'ela'ochone'. Zaquə'əchən cle ca' bitə'ətezəchlə de'e chnežɉwcho Diozən' cho'ela'ochone'. \p \v 34 Jeso'osən' gocbe'ine' boži'i be'enə' xtiže'en len dižə' sin', nach gož Jeso'osən' ḻe': —Bazon go'o latɉə ṉabia' Diozən' le'. \p Na' dezd ža na' bitoch no besyə'əyaxɉe bi de'e yesə'əṉabene' Jeso'osən'. \s1 Cristən' naque' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin' \p \v 35 Na' lao ṉe'e chsed chlo'i Jeso'osən' beṉə' ca' ža' ḻo'o yo'oda'onə', gože' ḻega'aque': —¿Bixc̱hen' chesə'əna beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' de que Cristən' naque' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin'? \v 36 Cuin de'e Dabin' bzoɉe' can' blo'i Spirit c̱he Diozən' ḻe' gan' nan: \q1 X̱ancho Diozən' gože' X̱ana'an: \q1 “Gwche'edo' cuita' nga ṉabi'acho txen, \q1 na' gona' par nic̱h ṉitə' de'e ca' chso'on contr le' na' beṉə' contr c̱hio' ca' xni'onə'.” \m \v 37 Na' de'en gwna de'e Dabin' de que Cristən' naque' X̱ane', ¿əcabi zeɉen de que Cristən' naque' mazəchlə ca xi'iṉ dia c̱he' na'azən' ža? \p Nach beṉə' zan ca' besyə'əbeine' boso'ozenague' c̱he'. \s1 Xtoḻə' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' \p \v 38 Na' Jeso'osən' lao bzeɉni'ine' beṉə' ca' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e gon xbab nic̱h cui gonḻe can' chso'on beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'. Ḻega'aque' chesyə'əbeine' chəsə'əlaže'e zɉənyaze' lachə' toṉə na' chesyə'əbeine' catə' beṉə' chəsə'əguape' ḻega'aque' diox na' chəsə'ənope'e na'aga'aque'ene' do lao lquey. \v 39 Ḻega'aque' chse'enene' yesə'əbi'e gan' chəsə'əbe' beṉə' blao catə' chɉa'aque' yo'odao' na' catə' chac lṉi. \v 40 Na' choso'ox̱oayague' no'olə gozeb ca' par nic̱h no'ol ca' chəsə'ənežɉue' ḻega'aque' ližga'aque'en len bichlə de'en de c̱hega'aque'. Na' catə' chso'one' orasyonṉə' chso'echgüe' dižə' par nic̱h chəsə'əx̱oayague' beṉə'. Mazəchlə castigw c̱hega'aque' əgwnežɉo Diozən' clezə ca c̱he beṉə' yeziquə'əchlə c̱hedə' chso'one' de'e mal ca' zɉənac ca' len zɉəṉezene' can' na ḻein'. \s1 To no'olə gozebə be'e Diozən' xmeche'enə' \p \v 41 Na' goquən' to žlas catə' chi' Jeso'osən' ḻo'o yo'odao' əblaonə' gan' nitə' caj ca' gan' chgo'o xmech neto' beṉə' Izrael par yo'odao' əblaonə'. Na' ble'ine' beṉə' ca' catə' gosə'əgüe'e xmechga'aque'enə' ḻo'inə', na' ḻeczə ble'ine' beṉə' gwni'a ca' de'e sc̱ha'o mechən' gosə'əgüe'e. \v 42 Na' lao chgüie' beṉə' ca', bžin to no'olə gozebə no'olə yašə' na' gwlo'e c̱hopə seṉtab dao' c̱he'enə' ḻo'o cajən'. \v 43 Nach Jeso'osən' goxe' disipl c̱he' ca' na' gože' ḻega'aque': —De'e ḻi əchnia' le'e, no'olə gozebən' naque' beṉə' yašə', pero bagwlo'e de'e zaquə'əch lao Diozən' ca yoguə' beṉə' ca' yeḻa'. \v 44 Ḻega'aque' gosə'əgo'o xmechga'aque' de'e checho'oṉən lao yeḻə' gwni'a c̱hega'aque'enə', pero no'olə nga lao yeḻə' yašə' yeḻə' zi' c̱he'enə' bagwlo'e yoguə' ca ga de'e dao' de c̱he'. \c 13 \s1 Jeso'osən' gwne' de que gwžin ža yosyo'oc̱hiṉɉe' yo'odao' əblaonə' \p \v 1 Na' catə' beza' Jeso'osən' yo'odao' əblaonə', to disipl c̱he'enə' gože'ene': —X̱anto', bgüiašc catg xoche zɉənone' yo'odao' əblao nga, na' catg xoche yeɉ quinga zɉənonene'en. \p \v 2 Nach gož Jeso'osən' be'enə': —Chgüiale catec xoche naquə yoguə' de'e ca'. Pero ca naquə de'en chle'ile nga ṉa'a, gwžin ža yosyo'oc̱hiṉɉ beṉə' doxenən na' notoch no le'i ḻega'aquən. \s1 De'en gaquə catə'ən bazon baozə šo'o fin c̱he yežlyon' \p \v 3 Na' ɉa'aque' ya'a Olibosən' de'en zo yešḻa'alə bdiṉɉən' ze frent yo'odao' əblaonə'. Na' catə' besə'əžine' lao ya'anə' gwche' Jeso'osən'. Nach Bedən', Jacobən', Juanṉə' len Ndresən' gosə'əbigue'e lao Jeso'osən' na' bgašə'əzə gwse'ene': \v 4 —Chene'eto' əṉezeto' do batə'əquən' gaquə de'e nga nao' nga. Na' ¿nac gaquə gacbe'ito' catə' bazon baozə gaquə can' na'onə'? \p \v 5 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Ḻe'e gapə cuidad par nic̱h notono əx̱oayag le'e. \v 6 Gwžin ža catə' zan beṉə' gox̱oayag ša' lao yežlyo nga yesə'əne' de que zɉənaque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' le'e. Na' beṉə' zan yesə'əx̱oayague'. \p \v 7 Pero na' le'e bito žeble catə' yenele dižə' de que chac gwdiḻə, o de que guaquə gwdiḻə, c̱hedə' can' cheyaḻə' gaquə. Na' ḻa'aṉə'əczə šə bachac ca' bitoṉə' əžin ža par šo'o fin c̱he yežlyon'. \v 8 Ze'e əžin žan' yesyə'ədiḻə yež contr yež, na' ṉasyon contr ṉasyon. Na' ḻeczə zan yež de'e zɉəchi' doxenḻə yežlyon' x̱o'ochgua, na' gaquə bgüin na' gaquə bichlə de'en yesə'əzaquə'əzi'e. Na' te gaquə de'e quinga ṉe'e za'aquəchczə de'en yesə'əžaglao beṉə' ža' yežlyon'. \p \v 9 Na' ca naquə le'e ža, cheyaḻə' əṉezele de que beṉə' contr c̱helen' so'one' le'e lao na' beṉə' gwnabia' ca', na' yesə'əyine' le'e ḻo'o yo'odao' c̱hega'aque' ca'. Yesə'əc̱he'ex̱ax̱ɉe' le'e do lao goberṉador ca' na' do lao rei par əsa'ogüe' xya contr le'e de'en chonḻilažə'əle nada'. Can' gaquə güe'ele xtiža'anə' lao beṉə' gwnabia' ca'. \v 10 Na' ḻeczə ze'e əžin žan' šo'o fin c̱he yežlyon', žɉa'ac beṉə' doxen lao yežlyon' yesə'əyix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobə de'en chzeɉni'in c̱hia' len beṉə' ca' ža' yoguə' ṉasyon. \v 11 Na' catə' no yesə'əc̱he'ex̱ax̱ɉ le'e lao beṉə' gwnabia' ca' bito cue' yic̱hɉle nac yoži'ile xtižə'əga'aque'enə'. Lao or na' Spirit c̱he Diozən' əgwzeɉni'in le'e bin' ye'ega'aclene'. De'e na'anə' le'e ye'ega'aclene' con can' əgwzeɉni'i Spiritən' le'e, c̱hedə' caguə le'enə' güe'ele xtiža'anə' sino que Spirit na'anə' güe'en ḻen. \v 12-13 Yoguə' beṉə' cui zɉənombia' Diozən' yesə'əgue'ine' le'e c̱hedə' chonḻilažə'əle nada'. Na' xte no bišə'əle na' no x̱ale so'one' le'e lao na' beṉə' par nic̱h so'ote' le'e na' ḻeczə xte no xi'iṉle so'one' le'e lao na' beṉə' ca' so'ot le'e. Pero šə sotezə sole gonḻilažə'əle nada' xte catə'əchən' əžin ža gatle, nachən' žɉəyezole len Diozən'. \p \v 14 Bablabczle can' bzoɉ de'e profet Danielən' ben' be' xtižə' Diozən' cana'. Na' de'en bzoɉe' nan de que beṉə' mal ca' so'one' de'en naquə de'e zban juisy de'en chgue'i Diozən' ḻo'o yo'odao' əblao c̱he chio'o beṉə' Izrael na' yo'oda'onə' bitoch gonən žin. Na' catə' le'ile gaquə de'e quinga, cana' le'e nitə'əle Jodean' cheyaḻə' əgwxoṉɉle na' žɉa'acle do ya'ada'ote. (Le'e chlable de'e nga ḻe'e šeɉni'in.) \v 15 Na' šə zo to beṉə' chone' dezcanz lao sotea c̱he liže'enə' catə' gaquə de'e ca' bagwnia' gaquə, bito gaḻə' yotobe' šinḻaze' ca' ža' liže'enə', con cueɉyic̱hɉe'en. \v 16 Ḻeczə ca' beṉə' zda do yoba bito gaḻə' yebi'e par žɉəyexi'e xadoṉ c̱he'enə' liže'enə'. \v 17 Na' ca tyempən', ḻechguaḻe zdebə gaquən len no'ol ca' zɉənoa' bdao', na' no'ol ca' chesə'əguažə' bidao'. \v 18 Ḻe'e gon orasyon par nic̱h cui cheyaḻə' əgwxoṉɉle tyemp catə' chi' de'e zag. \v 19 Catə' gaquə de'e ca' ḻechguaḻe c̱hi' saquə' beṉə' Izrael ca' ža'anə'. Na' dezd catə'ən gwxe yežlyon' xte ža ṉeža bito əṉacho bagwdi' bagwxaquə' beṉə' can' c̱hi' saquə' beṉə' Izrael ca', na' bito əžinḻaže'e gaquə ca' len beṉac̱hən' de'e yoblə. \v 20 Žalə' nžia Diozən' bia' yesə'əžaglaogüe' sša ni yeto beṉə' cuich zɉəmban catə'ən yeyož yesə'əžaglaogüe'enə' žalə' ca'. Pero por ni c̱he de'en chaque Diozən' c̱he beṉə' ca' chso'onḻilažə' ḻe', beṉə' ca' bagwleɉe' par zɉənaque' xi'iṉe', de'e na'anə' cui güe'e latɉə yesə'əžaglaogüe' sša. \p \v 21 Na' ža, šə no əye'e le'e: “Bgüiašc nga zo Cristən' ben' əbseḻə' Diozən' par gaquəlene' chio'o”, o šə ye'e le'e: “Na'alə zoe'”, bito šeɉḻe'ele c̱he'. \v 22 Zan beṉə' gox̱oayag ša' lao yežlyo nga əse'e le'e de que zɉənaque' Cristən' o de que chso'e xtižə' Diozən'. Na' so'one' miḻagr na' so'one' de'e naquə yeḻə' goban, par nic̱h yesə'əx̱oayague' beṉə' ca' bagwleɉ Diozən' par əsa'aque' xi'iṉe' pero bito gaquə yesə'əx̱oayague' ḻega'aque'. \v 23 Baṉezele can' gaquə, la' bagwdix̱ɉue'ida' le'e c̱he de'e ca' ze'e gaquə. De'e na'anə' ḻe'e so probnid par nic̱h cui x̱oayagle. \s1 Can' gaquə catə' yidə Jesocristən' de'e yoblə \p \v 24 Pero na' lao ža ca' cate yeyož c̱hi' saquə' beṉac̱hən', bgüižən' bitoch əgwse'eni'in na' ḻeczə ca' bio'onə'. \v 25 Na' belɉw ca' zɉəžia ḻe'e yoban' yesə'əxopən, c̱hedə' Diozən' əgwsi'iṉse' yoguə' de'e ca'. \v 26 Na' cana'ach beṉə' ca' ža' yežlyon' yesə'əle'ine' nada' yida' de'e yoblə to ḻo'o beɉw, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Yida' nsa'a yeḻə' guac xen c̱hia'anə' na' yeḻə' chey che'eni' c̱hia'anə'. \v 27 Na' əseḻa'a angl c̱hia' ca' doxenḻə yežlyon' par yosyo'otobe' beṉə' ca' bagwleɉ Diozən' par zɉənaque' xi'iṉe' gatə'ətezə zɉənasəlase'. \p \v 28 Ṉezele can' chac do nga len yag yix̱güion'. Catə' bachezolao chebia xḻague'e, chacbe'ile de que bac̱h zon yela' yeɉon'. \v 29 Na' ḻeczə can' catə'ən le'ile gaquə de'e mal ca' bagwnia' gaquə, cana'ach əṉezele de que bazon əžin ža šo'o fin c̱he yežlyon'. \v 30 De'e ḻi əchnia' le'e, bitoṉə' gat le'e nitə'əle tyemp nga ṉa'a catə' solao gaquə yoguə'əḻoḻ de'e ca'. \v 31 Ca naquə de'e ca' chle'icho ḻe'e yoban' na' yežlyon' yesə'əde c̱hei, pero ca naquə xtiža'anə' caguə de'e te cui gaquə can' nanṉə'. \p \v 32 Pero na' ca naquə bi ža bi orən' šo'o fin che yežlyon' notono no ṉeze, ni que zɉəṉeze angl ca' nitə' yoban', na' ni que ṉezda' nada' naca' Xi'iṉ Diozən'. Tozə X̱a' Dioz nan' ṉeze. \p \v 33 De'e na'anə' ḻe'e so probnid, ḻe'e gac ca beṉə' nchoɉ bišgal c̱hei na' ḻe'e gon orasyonṉə' c̱hedə' bito ṉezele batən' yida' de'e yoblə. \v 34 Na' de'en cuezle batən' yida' de'e yoblə gwxaquə'əleben can' chac c̱he to beṉə' cheɉ zitə'. Antslə ze'e se'e liže'enə', che'e xmose' ca' bi de'en so'on to toe' na' ḻeczə ca' che'e ben' chapə puertən' gape'en do tyempte par nic̱h ca' chapəcze'en catə'ən yežine'. \v 35 Ca'aczən' naquən len le'e, ḻe'e so probnid c̱hedə' bito ṉezele batən' yida' de'e yoblə, nadan' gwxaquə'əlebeda' ca x̱an yo'onə'. Bito ṉezele šə yida' do bagoḻ o šə do chel o do šbaḻ xen o šə do che'eni'. \v 36 Ḻe'e so ca beṉə' nchoɉ bišgal c̱hei, nic̱h sole probnid na' cui senyala' le'e catə'ən yida' de'e yoblə. \v 37 Na' de'e ca' bagwnia' le'e taple ḻeczə əchnia'an par yoguə' beṉə' chso'onḻilažə' nada'. Ḻeso probnid par catə'ən yida' de'e yoblə. \c 14 \s1 Boso'oxi'e can' so'one' yesə'əzene' Jeso'osən' \p \v 1 Na' goquən' ṉe'e chac faḻt yec̱hopə ža par gaḻə' lṉi pascw c̱he neto' beṉə' Izrael Jerosalenṉə' catə'ən chaoto' yetxtil de'en cui bi xne'i nc̱hix̱ə. Na' beṉə' ca' chəsə'ənabia' bx̱oz ca' na' len beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' besyə'əyilɉe' naclə so'one' par yesə'əzene' Jeso'osən' bgašə'əzə na' so'ote'ene'. \v 2 Na' gosə'əne': —Bito gotchone' lao lṉinə' par nic̱h cui yesə'ədopə beṉə' ca' banitə' lao' syodan' na' yesə'ədiḻəlene' chio'o. \s1 To no'olə bcuase' set zix̱ yic̱hɉ Jeso'osən' \p \v 3 Na' goquən' zo Jeso'osən' Betanian' liž to beṉə' le Simon be'enə' güe'i yižgüe' de'en nzi' ḻepr. Na' lao chi' Jeso'osən' cho'a mesən' chaogüe', bžin to no'olə nox̱e'e to lmet de yeɉ fin de'e yožə to cḻas set de'e nzi' nardo. Na' setən' ḻechguaḻe zix̱ chḻa'an na' ḻechguaḻe le'eyə' zaquə'ən. Na' no'olən' gwle'e lmetən' gan' yožə setən' na' bcuase'en yic̱hɉ Jeso'osən'. \v 4 Nach baḻə beṉə' ca' nitə' len Jeso'osən' liž Simonṉə' besə'əže'e na' gwse' lɉuežɉga'aque': —¿Bixc̱hen' con benditɉeine' setən' nox̱e'enə'? \v 5 Güenchlə žalə' bete'en la' mazlə tmil gueyə' gueyoa le'ine' c̱hei žalə' ca', na' mech de'en le'ine' c̱hei əgwnežɉue'en beṉə' yašə' par gaquəlene' ḻega'aque'. \p Na' gosə'ədiḻe' no'olən'. \p \v 6 Nach Jeso'osən' gože': —Lɉoye'enə'. ¿Bixc̱hen' chdiḻlene'? Güenchguan' babene' len nada'. \v 7 Ca naquə beṉə' yašə' ca' syempr nitə'əcze' len le'e, na' guaquə gaquəlenga'aclene' batə'ətezə chene'ele. Pero ca naca' nada' yešložgan' soa' len le'e. \v 8 De'en bcuasə' no'olən' setən' yic̱hɉa'anə' na' bežonən lao cuerp c̱hia'anə' bene' de'en non gone' len nada' žan' yoso'ocuaše'e nada', can' chonḻe chyeble set zix̱ən' cuerp c̱he beṉə' guatən'. \v 9 De'e ḻi əchnia' le'e gatə'ətezə c̱hix̱ɉue'ile dižə' güen dižə' cobə de'en chzeɉni'in c̱hia'anə' ḻeczə c̱hix̱ɉue'ile can' ben no'olə nga len nada'. Na' šanch beṉə' əso'e dižə' ca güenṉə' bene'. \s1 Jod Iscariotən' bene' Jeso'osən' lao na' beṉə' contr ca' \p \v 10 Gwde de'e ca' Jod Iscariotən' ben' goquə txen len disipl ca' šižiṉ, gwyeɉe' lao beṉə' ca' chəsə'ənabia' bx̱oz c̱he neto' beṉə' Izrael par gože' ḻega'aque' de que əgwdie' Jeso'osən' lao na'aga'aque'enə'. \v 11 Na' beṉə' ca' catə' gwse'enene' xtižə' Jodən' ḻechguaḻe besyə'əbeine'. Na' gwso'one' lyebe yosə'ənežɉue'ene' mech. Nach Jodən' gwzolao gwche'enaogüe' batə'əquən' so latɉə gone' Jeso'osən' lao na'aga'aque'enə'. \s1 Lao gwsa'ogüe' xše' Jeso'osən' blo'ine' ḻega'aque' can' so'one' par žɉesyə'əzalaže'e bi zeɉen ca de'en gate' \p \v 12 Na' ža nech c̱he lṉi pascon' catə'ən chsa'ogüe' yetxtil de'en cui bi xne'i nc̱hix̱ə na' ḻeczə chso'ote' xilə' dao' par chɉəsyə'əzalaže'e can' bebeɉ Diozən' de'e x̱axta'oga'aque'enə' Egipton'. Na' ža na'anə' gwse' disipl c̱he Jeso'osən' ḻe': —¿Gan' che'endo' žɉe'eni'ato' de'en gaocho xše' lṉi pascon'? \p \v 13 Nach gwleɉe' c̱hopə disipl c̱he' ca' na' bseḻe'e ḻega'aque' lao' syodan' gože': —Ḻe'e žɉa'ac lao' syodan' na' na' yežagle to beṉə' byo beṉə' noa' che'e nisən' ya'ayene'. Na' ḻe'e žɉənaotelene'. \v 14 Na' šo'ole len be'enə' na' ye'ele x̱an yo'onə': “Maestrən' ne' goṉšgo' to cuart gan' güe'eni'ato' de'en gaolento'one' xše' lṉi pascon', neto' disipl c̱he'.” \v 15 Nach əgwlo'ine' le'e to cuart xen de'e zo žcuia la'aḻə, na' ḻo'o cuartən' zo to mes, na' nitə' ga cue'ele na' bichlə de'e chyažɉele. Ḻo'o cuart na'anə' əgwsi'ini'ale de'en gaocho lao lṉi pascon'. \p \v 16 Nach gwsa'ac disipl c̱he' ca' na' catə' besə'əžine' syodan' yoguə'əḻoḻ can' gože' ḻega'aque'enə' goquə. Nach boso'osi'ini'e de'en gwsa'ogüe' xše' lṉi pascon'. \p \v 17 Na' catə' beyož gwx̱en, Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' šižiṉ besə'əžine' yo'onə' gan' baboso'osi'ini'e de'en əsa'ogüe'enə'. \v 18 Na' lao zɉəchi'e cho'a mesən' chsa'ogüe', Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —De'e ḻi əchnia' le'e, entr to le'e chaolenḻe nada' txen gonḻe nada' lao na' beṉə' contr ca'. \p \v 19 Nach de'e juisy de'e gwsa'aquene' catə' beyož gwne' ca', nach tgüeɉə tgüeɉe' gwse'e ḻe': —X̱ana' ¿ənada'an gona' le' lao na' beṉə' contr ca'? \p \v 20 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': —Entr le'e šižiṉle tole chne' na'alen' ḻo'o platən' txen len nadan', gonḻe nada' lao na' beṉə' ca'. \v 21 Banaquəczən so'ot beṉə' nada' can' nyoɉ Xtižə' Diozən' nan gaquə c̱hia' nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Pero probchguazə be'enə' gon nada' lao na' beṉə' contr ca'. Nca'alə xṉeze žalə' cuiclə golɉe'enə'. \p \v 22 Na' lao chsa'ogüe'enə' gwxi' Jeso'osən' yetxtilən', na' be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən'. Gwde na' bzoxɉe'en, nach be'en disipl c̱he' ca', gože' ḻega'aque': —Ḻe'e gaon. Ḻenṉə' cuerp c̱hia'anə'. \p \v 23 Nach ḻeczə bex̱e'e basən' gan' yožə nis obasən', na' lao nox̱e'en be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən' nach bosnežɉue'en ḻega'aque' na' yogue'e gwse'eɉe'en. \v 24 Nach gože' ḻega'aque': —Ḻenṉə' xc̱hena'anə'. Na' xc̱hena' na'anə' ḻalɉə por ni c̱he xtoḻə' beṉac̱hən'. Na' de'en ḻalɉənṉə' solao gaquə de'e cobə de'en ben Diozən' lyebe gone' par gaquəlene' beṉac̱hən'. \v 25 De'e ḻi chnia' le'e ṉa'a zelao che'eɉa' nis oban'. Pero de yeto de'e yebeichecho mazəchlə can' chebeicho che'eɉcho nis oban', ḻenṉə' de'en socho mbalaz zeɉḻicaṉe catə'ən socho txen gan' ṉabi'a len Diozən'. \s1 Jeso'osən' gwne' de que Bedən' cui c̱hebe' šə nombi'ene' \p \v 26 Na' beyož gwse'eɉ gwsa'ogüe' gwso'oḻe' to imno, nach besə'əchoɉe' ɉa'aque' ya'a de'en nzi' Olibos. \v 27 Na' lao zɉəngüe'e nezən' Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca': —Ṉeže' yoguə'əle cueɉyic̱hɉle nada' por ni c̱he de'en gaquə c̱hia'. Gaquə can' nyoɉ Xtižə' Diozən' nan: “Gota' beṉə' goye xiḻə'ənə' na' xiḻə' c̱he' ca' əsa'asəlasəb.” \v 28 Pero na' catə' yeyas yebana' ladɉo beṉə' guat ca', yobəchda' yeya'a Galilean' cle ca le'e. \p \v 29 Nach Bedən' gože' Jeso'osən': —Nada' cuat cueɉəyic̱hɉa' le' ḻa'aṉə'əczə šə yoguə' beṉə' yeziquə'əchlə yesə'əbeɉyic̱hɉle' le'. \p \v 30 Jeso'osən' gože'ene': —De'e ḻi əchnia' le' ṉeže' antslə ze'e cuež ḻecon' c̱hop las, gaquə šoṉ las cui chc̱hebo' de que nombi'o nada'. \p \v 31 Nach Bedən' gože' Jeso'osən': —Ḻa'aṉə'əczə šə chonclən byen guatlencza' le' bito əṉia' de que bito nombi'a le'. \p Na' ḻeczə ca' əgwse' yoguə' disipl c̱he' ca' ḻe'. \s1 Jeso'osən' bene' orasyon ḻo'o güert de'en nzi' Getsemani \p \v 32 Na' catə' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' besə'əžine' latɉən' gan' nzi' Getsemani, gože' ḻega'aque': —Ngazə ḻecue' žlac ša'a de'e na' žɉena' orasyon. \p \v 33 Na' gwc̱he'e Bedən' len Jacobən' na' Juanṉə', gwsa'aque' gan' nitə' disipl ca' yeḻa'. Na' Jeso'osən' gwzolao gwzochgüe' trist, na' de'e juisy de'e goquene' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ogüe'enə'. \v 34 Na' gože' ḻega'aque': —Tristchgua zo yic̱hɉla'aždaogua'anə' xte bachonən yeḻə' got. Ḻecuezə nga na' sole əṉa'azle len nada'. \p \v 35 Nach gwdie' gwyeɉe' yelatə' delant na' ɉete'e gosc̱ho'alə lao yon'. Nach bene' orasyonṉə' gwṉabene' Diozən' šə guac te ca'azə de'en c̱hi' saque'e. \v 36 Na' gože' X̱e'enə': —X̱a' Dioz, le' chac chono' yoguə'əḻoḻ. Benšga ca te ca'azə de'en c̱hi' saca'anə', pero bito che'enda' gaquə de'e ənia' nada', sino gaquə con can' ənao' le'. \p \v 37 Nach beyeɉe' gan' nitə' disipl ca' šoṉə, na' ɉəyedi'e ḻega'aque' chəsə'ətase'. Na' gože' Bedən': —Simon ¿əchtaso'? ¿Eni to or bito bcheɉdo' əna'azo' len nada'? \v 38 Ḻe'e ṉa', na' ḻe'e gon orasyon nic̱h cui co'o gwxiye'en le'e nez mal. Ṉezda' chene'ele əṉa'azle len nada', pero cui chzoile. \p \v 39 Na' gozse'e gan' nite'enə' de'e yoblə, ɉəzene' orasyonṉə', na' gwnacze' can' bagwne'. \v 40 Na' catə' bezžine' gan' nite'enə' de'e yoblə, ɉəyezdi'icze' disipl ca' šoṉə chesə'ətase', tant cuich chesə'əzoine' bišgalən'. Na' xte bito zɉəṉezene' bi əse'e ḻe'. \v 41 Na' gwze'e de'e yoblə gan' nite'enə' ɉene' orasyonṉə' de'e gwyoṉ lase, na' catə' bezžine' gan' nitə' disipl ca' šoṉə, na' gože' ḻega'aque': —¿Eṉe'e chtasle? ¿Eṉe'e chonḻe dezcanz? Bac̱h goc ṉa'a. Diozən' bseḻe'e nada' golɉa' beṉac̱h na' ṉa'a bac̱h bžin or gaca' lao na' beṉə' mal ca' par so'ote' nada'. \v 42 Ḻe'e secha, ḻe'e šo'o. Baza' ben' gon nada' lažə' na' beṉə' contr ca'. \s1 Gosə'əzene' Jeso'osən' \p \v 43 Ṉe'e cho'ete Jeso'osən' dižə'ən ca' catə' bžin Jodən' ben' naque' cuent len disipl ca' šižiṉ. Na' žague' zan beṉə' boso'oseḻə' beṉə' ca' chesə'ənabia' bx̱oz c̱he neto' beṉə' Izrael na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən', na' beṉə' golə blao c̱he ṉasyon c̱heto'onə'. Beṉə' ca' zɉənžag Jodən' zɉənaḻe'e spad na' zɉənḻene' no yag. \v 44 Jodən' babzeɉni'ine' ḻega'aque' can' gone' par əgwdie' Jeso'osən' lao na'aga'aque'enə', gože' ḻega'aque': —Be'enə' gaogua' bxidən', ḻe'enə' senḻe na' gwc̱heɉlene' par əc̱he'elene'. \p \v 45 Nach catə' bžine' gan' zo Jeso'osən' ḻe'e bgüiguə'əte' cuite'enə' na' gože'ene': —Maestr. \p Na' gwdaogüe'ene' bxidən', pero caguə do laže'enə' bene' ca'. \v 46 Nach beṉə' ca' əzɉa'ac len Jodən' gwso'ox̱e'e Jeso'osən' na' gosə'əc̱he'ex̱ax̱ɉe' ḻe'. \p \v 47 Na' to beṉə' zecha gaḻə'əzə gwlec̱hɉ spad c̱he'enə' gwdine'en šḻa'a nag xmos bx̱ozən' ben' naquəch əblao, gwc̱hogtechgüe'en. \v 48 Nach Jeso'osən' gože' beṉə' ca': —Za'acle len spad na' len yag zedəx̱enḻe nada' ca to beṉə' bguan. \v 49 Yoguə' ža gwchi'a len le'e bsed blo'ida' beṉə' ḻo'o yo'odao' əblaonə' na' bito gwxenḻe nada'. Pero chac de'e quinga par nic̱h chac complir can' na' Xtižə' Diozən' de'en nyoɉən' gaquə c̱hia'. \p \v 50 Na' lao or na' bosyo'oxoṉɉ yoguə' disipl c̱he' ca' gosə'əbeɉyic̱hɉe'ene'. \s1 Beṉə' güegon' ben' bexoṉɉ \p \v 51 Na' to beṉə' güegon' ɉənaogüe' Jeso'osən', na' nyaze' to lachə' de'e naquə ca to sabana. \v 52 Na' ca gwso'ox̱e'ene' gwso'ox̱e'e slezə xe'enə' na' ḻe'e bchoɉte' ḻo'inə' na' bexoṉɉe' ga'alyide'. \s1 Gosə'əc̱he'e Jeso'osən' lao beṉə' golə beṉə' blao ca' chəsə'ənabia' ṉasyon Izraelən' \p \v 53 Na' beṉə' ca' gosə'əzen Jeso'osən' gosə'əc̱he'ene' lao Caifasən' ben' naquəch bx̱oz əblao c̱he neto' beṉə' Izrael. Nach besə'ədobə yoguə' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' len yeziquə'əchlə beṉə' golə blao ca' chəsə'ənabia' ṉasyon c̱heto'onə'. \v 54 Nach Bedən' ɉənaogüe' Jeso'osən' zitə' zitə' xte bžinte' liž bx̱oz əblaonə' na' gwyo'e chyo'onə'. Na' beṉə' ca' zɉənaquə x̱a'ag yo'oda'onə' zɉəchi'e cho'a yi'inə' par chəsyə'əže'ine'. Nach Bedən' ɉəc̱hi'e len ḻega'aque' cho'a yi'inə'. \p \v 55 Na' yoguə' bx̱oz əblao ca' na' yeziquə'əchlə beṉə' golə blao ca' chesə'ənabia' ṉasyon Izrael c̱heto'onə' gosə'əyilɉe' beṉə' əso'e dižə' contr Jeso'osən' par nic̱h yesə'əc̱hoglaogüe'en c̱he' de que gate', pero notono besə'əželene'. \v 56 Beṉə' zan gwso'e dižə' güenḻažə' contr Jeso'osən' pero xtižə'əga'aque'enə' bito besyə'ədiḻən. \v 57 Nach baḻə beṉə' gosə'əzeche' na' gwso'e dižə' güenḻažə' contr ḻe' gosə'əne': \v 58 —Beneto' catə' gwne': “Yoc̱hiṉɉa' yo'odao' əblao nga gwso'on beṉə', na' lao šoṉə žazə gona' yeto yo'odao' əblao de'en cui gon beṉac̱hən'.” \p \v 59 Pero bia'aczə bito bediḻe de'en gosə'əne'enə'. \p \v 60 Nach gwzoža' ben' naquəch bx̱oz əblao gwzeche' gwchoḻga'aque'enə' gože' Jeso'osən': —¿Ebito bi nao' ca naquə de'e nga chosə'əcuiš beṉə' quinga le'? \p \v 61 Na' Jeso'osən' bitobi gwne'. Nach gož ben' naquəch bx̱oz əblao ḻe': —¿Eḻe len' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəleno' ṉasyon c̱hechon'? ¿Elen' Xi'iṉ Dioz ben' cho'ela'ocho? \p \v 62 Jeso'osən' gože'ene': —Ḻe ben' nao' na' nada'. Diozən' bseḻe'e nada' golɉa' beṉac̱h na' əchnia' le'e gwžin ža le'ile nada' chi'a cuit X̱a' Diozən' ben' napə ḻe'ezelaogüe yeḻə' guac xen na' ṉabi'a txen len ḻe'. Na' le'ile nada' yetɉa' yoban' to ḻo'o beɉw. \p \v 63 Catə' bene ben' naquəch bx̱oz əblao xtižə' Jeso'osən' gwšo' gwc̱hezə' xe'enə' goquene' de'e mal juisy can' gwna Jeso'osən', na' gwne': —¿Nochxa testigon' chyažɉecho? \v 64 Babenecho chžia chnite'e Diozən' de'en ne' naque' Xi'iṉ Dioz len naque' con to beṉac̱hzə. ¿Bi nale? ¿Nac gonchone'? \p Nach yoguə' beṉə' ca' ža'anə' gosə'əc̱hoglaogüe'en c̱he' de que cheyaḻə' gate'. \p \v 65 Nach baḻe' boso'oža' x̱ene'enə' cho'alao Jeso'osən', na' boso'ocuaše'e cho'alaogüe'enə' len to lachə' na' gosə'əbaže'ene', gwse'ene': —Gwṉeya'ašc ¿non' chbažə' le'? \p Nach x̱a'ag yo'odao' ca' ḻeczə gosə'əgape'e x̱ague'enə'. \s1 Bedən' bito gwc̱hebe' šə nombi'e Jeso'osən' \p \v 66 Na' lao chac de'e quinga Bedən' chi'e chyo'o c̱he ben' naquəch bx̱oz əblaoch na' na' chi'e catə' bžin to no'ol criad c̱he ben' naquəch bx̱oz əblaon'. \v 67 Na' catə' ble'ine' chi' Bedən' cho'a yi'inə' par cheže'ine', no'olən' bgüiayaṉe'ene' na' gože'ene': —Ḻeczə leno' le' naco' txen Jeso'os beṉə' Nasaretən'. \p \v 68 Pero Bedən' bito gwc̱hebe' šə naque' txen len Jeso'osən'. Gože' no'olən': —Bito nombi'ane' na' nic ṉezda' bi dižə'ən cho'o. \p Na' gwyeɉe' ɉəzeche' cho'a puert saguanṉə'. Nach ḻe'e gwchežte to ḻecw. \v 69 Nach bezle'i no'olən' ḻe' de'e yoblə na' gože' beṉə' ca' ža'anə': —Benga naque' txen len beṉə' ca'. \p \v 70 Na' de'e yoblə bito gwc̱hebe' šə nombi'e Jeso'osən'. Na' chaczə šlož beṉə' ca' ža'anə' gosə'əze'e Bedən': —De'e ḻiczə le' naco' txen len beṉə' ca' c̱hedə' ca nga chṉio' ngazə nacbia' de que naco' beṉə' Galilea. \p \v 71 Nach Bedən' bzoe' Diozən' testigw gwne': —Diozən' goṉe' nada' castigw šə chonḻaža'an əṉia' bito nombi'a ben' nale ca'. Chzoa' jorament lao Diozən', bito nombi'ane'. \p \v 72 Na' ḻe'e gwchežte ḻecon' de'e yoblə. Nach ɉsa'alažə' Bedən' can' gož Jeso'osən' ḻe' de que ze'e gaquə c̱hop las cuež ḻecon' catə' gaquə šon las cui chc̱hebe' de que nombie'ene'. Na' catə' bene' xbab c̱he de'enə' gwchežyaše'e tant de'e goquene'. \c 15 \s1 Gosə'əc̱he'e Jeso'osən' lao Pilatən' \p \v 1 Na' catə' gwye'eni'inə' bx̱oz əblao ca' na' yeziquə'əchlə beṉə' golə blao ca', na' len beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein', na' len yeziquə'əchlə beṉə' ca' chesə'ənabia' ṉasyon Izraelən' besyə'ədobe' par nic̱h boso'oxi'e naclən' so'one' len Jeso'osən' na' boso'oc̱heɉe'ene' na' gosə'əc̱he'ene' ɉse'ene'ene' lao na' Pilatən'. \v 2 Pilatən' gože' Jeso'osən': —¿Elen' naco' rei c̱he beṉə' Izrael ca'? \p Nach Jeso'osən' gože'ene': —Ḻe be'en nao' nan' naca'. \p \v 3 Na' de'e zan de'e gosə'əna beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz ca' par boso'ocuiše' Jeso'osən'. \v 4 Nach Pilatən' goze'e Jeso'osən': —¿Ebito choži'o xtižə'əga'aque'enə'? ¿Ecabi chendo' catec de'e zan xya nga chsa'ogüe' contr le'? \p \v 5 Pero Jeso'osən' ni to xtižə'əga'aque'enə' bito boži'e, xte bebanchgüeicze Pilatən'. \s1 Gosə'əc̱hoglaogüe'en so'ote' Jeso'osən' \p \v 6 Na' de to costombr c̱hega'aque' de que ža lṉi pascon' əgwsan Pilatən' to pres, con beṉə' yesə'əṉab beṉə' Izrael ca'. \v 7 Na' ližya na' de to pres beṉə' le' Barrabas txen len beṉə' ca' boso'ox̱e gwdiḻə lao syodan' na' zɉənaque' beṉə' güet beṉə'. \v 8 Na' beṉə' zan ca' bazɉənžag gosə'əbigue'e lao Pilatən' na' gosə'əṉabene' ḻe' əgwsane' to pres can' naquə costombr c̱hega'aque'enə'. \v 9 Nach Pilatən' gože' ḻega'aque': —¿Echene'ele əgwsana' ben' naquə rei c̱he le'e beṉə' Izrael? \p \v 10 Gwne' ca' c̱hedə' ṉezene' beṉə' ca' chesə'ənabia' bx̱oz ca' zɉəžiague'ine' Jeso'osən', de'e na'anə' boso'odie' ḻe' lao ne'enə'. \v 11 Na' beṉə' ca' chəsə'ənabia' bx̱oz ca' gosə'əgo'oyeḻe'e beṉə' zan ca' ža'anə' par yesə'əṉabe' əgwsane' Barrabasən' lgua'a Jeso'osən'. \v 12 Nach Pilatən' gože' ḻega'aque': —¿Bixa gona' len Jeso'osən' ben' nale naque' rei c̱he le'e beṉə' Izrael? \p \v 13 Nach gwso'osye'e gwse'e Pilatən': —Bde'e ḻe'e yag corozən'. \p \v 14 Pilatən' gože' ḻega'aque': —¿Bixa de'e mal babene'enə'? \p Pero beṉə' ca' gwso'osye'e yeḻatə' zižɉoch gosə'əne': —Bde'e ḻe'e yag corozən'. \p \v 15 Na' Pilatən' gone'ene' soe' güen len beṉə' zan ca'. De'e na'anə' bsane' Barrabasən'. Na' beyož gosə'əyin soḻdad ca' Jeso'osən', Pilatən' bene'ene' lao na'aga'aque' par yoso'ode'ene' ḻe'e yag corozən'. \p \v 16 Nach gosə'əc̱he' soḻdad ca' Jeso'osən' chyo'o c̱he yo'o gan' chi' Pilatən' na' bosyo'otobe' yoguə' soḻdad ca' yeḻa'. \v 17 Nach gosə'əyiṉe' xa Jeso'osən' na' boso'oguacue'ene' to lachə' morad na' gwso'one' to coron de yešə' na' boso'ožine'en yic̱hɉe'enə'. \v 18 Na' gwso'onene' borl gosə'əne': —Biba rei c̱he beṉə' Izrael. \p \v 19 Nach soḻdad ca' gosə'əyine' yic̱hɉe'enə' to ya, na' boso'oža' x̱ene'en ḻe' na' boso'ozo xibga'aque'enə' laogüe'enə' chso'one' ca cho'elao' ḻe'. \v 20 Na' catə' beyož gwso'one'ene' borlən' besyə'əyiṉe' lachə' moradən' boso'oguacue'ene' na' bosyo'oguacue'ene' xacze'. Nach gosə'əc̱he'ene' par yoso'ode'ene' ḻe'e yag corozən'. \s1 Boso'ode'e Jeso'osən' ḻe'e yag corozən' \p \v 21 To beṉə' Sirene le' Simon x̱a Ḻjandr na' Rofo ze'e zeze'e yoba catə' bežague' beṉə' ca' zɉənc̱he'e Jeso'osən' par yoso'ode'ene' ḻe'e yag corozən'. Na' ḻa fuers boso'ode'e yag coroz c̱he Jeso'osən' cožə' Simonṉə'. \p \v 22 Na' gosə'əc̱he'e Jeso'osən' to latɉə de'en nzi' Golgota, zeɉen dižə' latɉə c̱he yic̱hɉ beṉə' guat. \v 23 Na' boso'onežɉue'ene' bino corrient de'en nc̱hix̱ən len to rmech zla' de'en nzi' mirra. Pero Jeso'osən' bito güe'eɉe'en. \v 24 Nach boso'ode'ene' ḻe'e yag corozən'. Na' soḻdad ca' gwso'one' xala'ane'enə' rif entr ḻega'aque' par gosə'əṉezene' bi partən' yecheḻə to toga'aque'. \p \v 25 Na' do cheda ga lsil boso'ode'e Jeso'osən' ḻe'e yag corozən'. \v 26 Na' yic̱hɉ yag coroz c̱he'enə' boso'ozoɉe' de'en bcuiš ḻe', nan: “Bengan' Rei c̱he beṉə' Izrael ca'.” \v 27 Na' ḻeczə cana' boso'ode'e c̱hopə beṉə' bguan ḻe'e yec̱hopə yag coroz, toe' gwda cuit Jeso'osən' ḻicha na' yetoe' cuite'en yeglə. \v 28 Na' de'en goc ca' goc complir can' nyoɉ Xtižə' Diozən' gan' nan: “So'onene' ḻe' caczən' chso'onene' beṉə' güen de'e mal.” \p \v 29-30 Na' beṉə' ca' chse'eɉ chəsə'əde' gan' da' Jeso'osən' chəsə'əḻoḻə' yic̱hɉga'aque'enə' gwso'onene' borl gwse'ene': —Len' gwnao' guaquə yoc̱hiṉɉo' yo'odao' əblaonə' na' šoṉə žazə yeyono'on, bosla cuino' na' beyetɉ ḻe'e yag corozən'. \p \v 31 Na' ḻeczə ca' beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gwso'one'ene' borl gosə'əne': —Yeziquə'əchlə beṉə' bosle' na' cabi chac yosla cuine'. \v 32 Šə ḻen' naque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' ṉasyon c̱hechon', na' nacte' rei c̱he chio'o beṉə' Izrael, yoletɉ cuine' ḻe'e yag corozən' ṉa'a par nic̱h le'icho na' šeɉḻe'echo c̱he'. \p Na' beṉə' ca' zɉəda' ḻe'e yag corozən' cuite'enə' c̱hopə ḻa'a, ḻeczə gwso'onene' borl. \s1 Can' goquə catə'ən got Jeso'osən' \p \v 33 Na' do gobiž goc žc̱hoḻ doxen yežlyon' bžinte cheda šoṉə. \v 34 Na' do cheda šoṉə catə' gwṉe Jeso'osən' zižɉo gwne': —Eli, ¿lama sabactani? —zeɉe dižə': “Dioz c̱hia', ¿bixc̱hen' bagwleɉyic̱hɉo' nada'?” \p \v 35 Na' beṉə' nitə' gaḻə'əzə gwse'enene' can' gwne'enə' nach gosə'əne': —Ḻe'e gwzenagšc, chaxe' Ḻiazən' ben' be' xtižə' Diozən' cana'. \p \v 36 Nach bchoɉ to beṉə' gwsa'adoe' ɉəx̱i'e to spong na' bosgaže'en bino corrient de'en cui bi nc̱hix̱ə, na' bzo'en to lao ya dao' na' bosšine'en cho'a Jeso'osən' par nic̱h güe'eɉe'en na' be'enə' gwne': —Cuezcho yešc šə yidə Ḻiazən' na' yoletɉe'ene'. \p \v 37 Jeso'osən' bisye'e zižɉo nach gote'. \v 38 Na' ca naquə lachə'ən de'en ze ḻo'o yo'odao' əblao c̱he neto' beṉə' Izrael ḻe'e gwchezə'əte gwchoḻən' gwza'azə yic̱hɉei bechoɉte che'elə. \v 39 Na' lao orən' got Jeso'osən', capitan c̱he soḻdad ca' ben' zecha lao Jeso'osən' benene' can' bisya'a Jeso'osən' na' ble'ine' can' gote' na' gwne': —De'e ḻiczə benga naque' Xi'iṉ Dioz. \p \v 40 Na' ḻeczə nitə' zan no'olə latɉən' beṉə' gosə'əzecha zitə'ələ par besə'əle'ine' can' goquən'. Na' entr ḻega'aque' zɉəlen no'ol quinga: Maria beṉə' Magdala, na' Maria xna' Jwsen' na' Jacob bi'in naquəch bi'i xcuidə', na' ḻeczə len Salme. \v 41 No'ol ca' gosə'əzolao chso'onḻilažə' Jeso'osən' catə'ən gwzoe' Galilean' na' gwsa'aclene' ḻe' len bi de'en byažɉene', ḻega'aque' na' yezan no'olə ca' besyə'ənaogüe' Jeso'osən' catə'ən beze'e Galilean' par bežine' Jerosalenṉə'. \s1 Boso'ocuaše'e Jeso'osən' \p \v 42 Na' ṉe'e da' Jeso'osən' ḻe'e yag corozən' catə' gwzolao chex̱ɉw že'enə', na' ža na'anə' catə'ən choso'osi'ini'e c̱he lṉi pascon', na' bachžin or so'omba'aṉe' ža dezcanzən'. \v 43 Na' gwzo to beṉə' le Jwse na' naque' beṉə' Arimatea, na' nacte' to beṉə' blao entr beṉə' ca' chesə'ənabia' ṉasyon Izrael c̱heto'onə'. Na' Jwsen' gwzoe' lez əžin ža seḻə' Diozən' beṉə' ṉabia' ṉasyon c̱heto'onə'. Na' laogüe de'en bachex̱ɉw že'enə' benc̱hec̱hlaže'e gwyeɉe' lao Pilatən' ɉəṉabe' cuerp c̱he Jeso'osən'. \v 44 Pilatən' bebanene' de'en byob got Jeso'osən', nach goxe' capitanṉə' gwṉabene' ḻe' šə ḻe bagote'enə'. \v 45 Catə' capitanṉə' gože'ene' de que bagote', nach Pilatən' be'e ḻatɉə žɉəyeletɉ Jwsen' cuerp c̱he Jeso'osən' par yeyo'ene'. \v 46 Na' Jwsen' gwxi'e to lachə' fin nach gwyeɉe' gan' da' Jeso'osən' na' beletɉe'ene' ḻe'e yag corozən' nach bolaže'ene' lachə'ənə', na' gwlo'ene' to ḻo'o bloɉ ba de'e bagwc̱he'ene' to ḻe'e yeɉ. Na' beyož bene' de'e ca' bḻoḻe' to yeɉ xen de'e bseyɉuene' cho'a banə'. \v 47 Na' Maria beṉə' Magdalan' na' Maria xna' Jwsen' yeto, besə'əle'ine' gan' boso'ocuaše'e cuerp c̱he Jeso'osən'. \c 16 \s1 Jeso'osən' bebane' ladɉo beṉə' guat ca' \p \v 1 Na' catə' gwde ža dezcanzən' Maria beṉə' Magdalan', na' Maria xna' Jacobən' na' len Salmen' ɉəsə'əxi'e set zix̱ de'e yoso'oguazɉe' cuerp c̱he Jeso'osən'. \v 2 Na' zil dmigw tempran gwsa'aque' zɉa'aque' cho'a ban' na' besə'əžine' cho'a ban' do chla'atg bgüižən'. \v 3 Na' lao zɉa'aque'enə' gwse'e lɉuežɉga'aque': —¿No gaquə yeca'a yeɉən' de'en da' cho'a ban' par nic̱h šo'ocho? \p \v 4 Na' ca ṉe'e zɉa'aque' zitə'ələ gan' zo bloɉ ban' besə'əle'ine' de que yeɉ xenṉə' de'en da' cho'a ban' bac̱h bega'an. \v 5 Catə' besə'əžine'enə' gwso'e ḻo'o bloɉən' na' besə'əle'ine' to beṉə' xcuidə' chi'e ḻo'inə' šḻa'a ḻichalə na' nyaze' to lachə' šyiš toṉə, na' no'ol ca' besə'əžebe' catə' besə'əle'ine'ene'. \v 6 Na' gože' ḻega'aque': —Bito žeble. Nada' ṉezda' de que cheyilɉle Jeso'osən' ben' naquə beṉə' Nasaret ben' boso'ode'e ḻe'e yag corozən'. Babebane' ladɉo beṉə' guat ca'. Notoch no nḻa' nga. Ḻegüia latɉə ga nga bosə'əx̱oe' cuerp c̱he'enə'. \v 7 Ḻe'e žɉəya'ac ḻe'e žɉəyedix̱ɉue'i Bedən' len disipl ca' yeḻa' de que gwyobe Jeso'osən' yežine' Galilean' ca le'e na' Galilea na' gwle'iczelene', can' gwnacze' le'e. \p \v 8 Nach besyə'əchoɉe' ḻo'o ban' besa'acdoe' xte gosə'əxize' tant besə'əžebe'. Na' notono gwse'e bin' goquə c̱hedə' besə'əžebe'. \s1 Jeso'osən' blo'e laogüe' Maria beṉə' Magdalan' \p \v 9 Na' zil dmigw tempran catə'ən beban Jeso'osən' ladɉo beṉə' guat ca' zgua'atec blo'e laogüe' Maria beṉə' Magdalan' ben' bebeɉe' gažə de'e x̱io' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. \v 10 Ḻe' ɉəyedix̱ɉue'ine' yeziquə'əchlə beṉə' ca' de que beban Jeso'osən' ladɉo beṉə' guat ca'. Catə' bžin Marian' chəsə'əbežyašə' beṉə' ca' na' chəsyə'əgüine'ene' c̱hedə' gwso'ot beṉə' mal ca' Jeso'osən'. \v 11 Na' catə' gwse'enene' de que babeban Jeso'osən' ladɉo beṉə' guat ca' na' de que Marian' bable'ine' ḻe', bito gwse'eɉḻe'e. \s1 Blo'e lao Jeso'osən' c̱hopə disipl c̱he' ca' \p \v 12 Na' blo'e lao Jeso'osən' c̱hopə disipl c̱he' ca' lao zɉa'aque' yoba, pero nža'alə can' besə'əle'ine' ḻe'. \v 13 Na' ɉəya'aque' ɉəsyə'ədix̱ɉue'ine' beṉə' lɉuežɉga'aque' ca' pero beṉə' ca' ḻeczə bito gwse'eɉḻe'e c̱he ḻega'aque'. \s1 Jeso'osən' bene' mendad əso'e xtiže'enə' yoguə' ṉasyon \p \v 14 Na' gwdechlə blo'e lao Jeso'osən' disipl c̱he' ca' šneɉ lao chsa'ogüe'. Na' gwdiḻe' ḻega'aque' de'en zɉənaque' beṉə' la'aždao' žod na' de'en cui gwse'eɉḻe'e de que bebane' ladɉo beṉə' guat ca' ḻa'aṉə'əczə beṉə' ca' besə'əle'i ḻe' gwse'e ḻega'aque' ca'. \v 15 Nach gože' ḻega'aque': —Ḻe'e žɉa'ac ḻe'e žɉəsed ḻe'e žɉəlo'i beṉə' ca' ža' yoguə'əḻoḻ ṉasyon dižə' güen dižə' cobə de'en chzeɉni'in c̱hia'. \v 16 Na' beṉə' ca' so'onḻilažə' nada' na' yesə'əchoe' nis bito žɉəya'aque' lao yi' gabiḻən'. Na' beṉə' ca' cui so'onḻilažə' nada' yesə'əbiayi'e lao yi' gabiḻən'. \v 17 Na' beṉə' ca' so'onḻilažə' nada' gwnežɉoga'aca'ane' yeḻə' guac par so'one' de'e quinga: Len yeḻə' guac c̱hia'anə' yesyə'əbeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə', na' əso'e gwde gwdelə dižə' de'en cui no chac. \v 18 Guaquə əso'ox̱e'e no beḻ bia benen na' bitobi gaquə c̱hega'aque'. Na' šə əse'eɉe' benen bitobi gonən len ḻega'aque'. Guaquə yesə'əx̱oa' na'aga'aque'enə' yic̱hɉ beṉə' ca' chsa'acšene, na' yesyə'əyaque beṉə' ca'. \s1 Jeso'osən' beyepe' yoban' \p \v 19 Na' catə' beyož be'e X̱ancho Jeso'osən' dižə'ən ca' len ḻega'aque', bezi' beca'a Diozən' ḻe' yoban' gan' chi'e chnabi'e txen len X̱acho Diozən'. \v 20 Na' disipl c̱he' ca' ɉa'aque' doxenḻə ɉəsə'ədix̱ɉue'ine' dižə' güen dižə' cobə de'en chzeɉni'in c̱he Jeso'osən', na' ḻe' goclene' ḻega'aque' na' bene' par nic̱h gwso'one' no miḻagr len yeḻə' guac c̱he'enə' par blo'e de que xtižə'əga'aque'enə' naquən de'e ḻi. \p De'e na'azən' chzoɉa'.