\id LUK \h SAN LUCAS \toc1 Dižə' Güen Dižə' Cobə De'en Bzoɉ San Locasən' \toc2 SAN LUCAS \toc3 Lc. \mt1 Dižə' Güen Dižə' Cobə De'en Bzoɉ San Locasən' \c 1 \s1 De'e nga bzoɉ Locasən' par Tioflən' \p \v 1-4 Señor Tiofl, chzoɉa' le' dižə' quinga par nic̱h na' əṉezdo' de'e ḻi ca naquə de'en babendo' na' de'en bagoc. Beṉə' zan bac̱h boso'ozoɉe' c̱he Jeso'osən' ca naquə de'en bagoc complir par neto' chonḻilažə'əto'one'. Boso'ozoɉe'en can' bzeɉni'i beṉə' ca' neto', beṉə' ca' besə'əle'i can' goquə dezd golɉte Jeso'osən'. Na' beṉə' ca' gwse'en besə'əle'ine' can' goquən' boso'osed boso'olo'ine' beṉə' yoblə dižə' güen dižə' cobə c̱he Jesocristən'. Na' nada' catə' beyož gwṉabyoža' can' goquən', na' gwyazlaža'a gwzoɉa'an tcho'a tšao' par nic̱h əṉezdo' Señor Tiofl. \s1 Can' goquə gwdix̱ɉue'e to angl de que galɉə Juanṉə' \p \v 5 Ca tyemp can' gwnabia' Rei Erodən' gan' nzi' Jodea, na' zo to bx̱oz c̱he beṉə' Izrael ca' beṉə' le Zequeria. Bene' žin len x̱oṉɉ bx̱oz beṉə' zɉele Abias. Na' no'ol c̱he Zequerian' le' C̱habet na' naque' dia c̱he de'e bx̱oz Ronṉə'. \v 6 Na' Zequerian' len C̱habetən' zɉa'accze' ḻicha par len Diozən', na' gwso'one' yoguə'əḻoḻ de'en non X̱ancho Diozən' mendad de'en zɉənyoɉ ḻe'e ḻei c̱he'enə'. \v 7 Na' notono xi'iṉga'aque' nitə', c̱hedə' C̱habetən' naque' no'olə güiž, na' c̱hopte' bazɉənaque' beṉə' golə. \p \v 8 Na' goquən' beyaḻə' Zequerian' len beṉə' lɉuežɉe' ca' beṉə' ca' zɉənaquə bx̱oz par gwso'one' de'en besyə'əyaḻe'e so'one' par gwso'elaogüe'e Diozən'. \v 9 Na' de costombr c̱he bx̱oz ca' chso'one' rif par chatə'əbia' noe' əchoɉ par əgwzeye' yal ḻo'o yo'odao' əblao c̱hega'aque'enə' gan' chso'elaogüe'e X̱ancho Diozən' Jerosalenṉə'. Nach gwso'one' rif na' bchoɉ Zequerian' par bzeye' yalən' ḻo'o yo'oda'onə'. \v 10 Na' žlac bzeye' yalən' gwnitə' yoguə'əḻoḻ beṉə' zan ca' chyo'olə gwso'one' orasyonṉə'. \v 11 Na' to angl c̱he X̱ancho Diozən' bloe' laogüe' Zequerian', na' gwzecha anglən' cuit mesən' ḻichalə gan' chəsə'əzeye' yalən'. \v 12 Catə' ble'i Zequerian' anglən' benit bec̱hoḻ goc ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə' na' bžebchgüe'. \v 13 Pero anglən' gože' ḻe': ―Bito žebo' Zequeria. Diozən' babzenague' orasyon c̱hio'onə', na' no'ol c̱hio' C̱habetən' sane' to xi'iṉo', na' əgwsi'o le' Juan. \v 14 Na' so' mbalaz na' yebeido', na' ḻeczə beṉə' zan yesyə'əbeine' šə bagolɉe', \v 15 c̱hedə' gaque' beṉə' blao lao Diozən'. Bito ye'eɉe' bino ni biquə'əchlə de'en chesə'əzože beṉə', na' catə' galɉe' yo'o Spirit c̱he Diozən' ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə' par ṉabi'an ḻe'. \v 16 Na' gone' par nic̱h zan beṉə' Izrael gwlaž c̱he' ca' yesə'əša' yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə' na' so'elaogüe'e Diozən' can' cheyaḻə' so'elaogüe'ene', Dioz ben' naquə X̱anga'aque'. \v 17 Na' cuialaogüe' lao X̱anchon' na' gone' par nic̱h beṉə' ca' cui nitə' binḻo len xi'iṉga'aque' yesyə'ənite'e binḻo len xi'iṉga'aque' de'e yoblə. Na' gone' par nic̱h beṉə' godenag ca' yesə'əzenague' c̱he Diozən'. Gone' ca' par nic̱h yesə'ənitə' beṉə' probnid par əso'elaogüe'e X̱anchon' catə'ən yide'. Na' len xbab de'en yo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə' na' len dižə' balə de'en güe'enə' gaque' ca profet Ḻiazən' ben' gwzo cana'. \p \v 18 Nach Zequerian' gože' anglən': ―¿Nacxa gaquə əṉezda' de'e nga? Nada' bac̱h naca' beṉə' golə na' no'ol c̱hia'anə' ḻeczə beṉə' golə. \p \v 19 Nach anglən' gože' ḻe': ―Nada' naca' angl Gabryel. Zoa' len Diozən' na' zoa' cho'elaogua'ane'. Na' bseḻe'e nada' zedetix̱ɉue'ida' le' dižə' güen dižə' cobə quinga. \v 20 Na' le' gaco' mod, cui gaquə əṉio' xte que catə'əch əžin ža gaquə de'e nga, c̱hedə' cui cheɉḻi'o xtiža'anə'. Na' de'e ḻiczə gwžin ža gaquə complir can' gwnia'anə'. \p \v 21 Na' beṉə' ca' ža' chyo'olə gosə'əbeze' Zequerian', nach besyə'əbanene' c̱hedə' gwžeine' ḻo'o yo'odao' əblao gan' chso'elao' beṉə' Izrael ca' Diozən'. \v 22 Catə' bechoɉ Zequerian', bene' señy len ne'enə' la' bitoch goquə əṉe'. Bac̱h naque' beṉə' mod. Nach gwsa'acbe'i beṉə' ca' de que ble'ida'ogüe'ene' ḻo'o yo'oda'onə'. \p \v 23 Na' catə' bde laze'en de'en bene' žin ḻo'o yo'odao' əblaonə' beyeɉe' liže'. \v 24 Gwde na', no'ol c̱he' C̱habetən' bgüendao' bda'onə' ḻo'o ḻe'enə' na' gueyə' bio' gwzoze'. Na' gwne': \v 25 ―Güenchgua baben X̱ana' Diozən' len nada', c̱hedə' babžin ža nži'ilaže'e nda', chone' par nic̱h bitoch so'on beṉac̱hən' xbab c̱hia' de que cui bi zaca'a. \s1 Anglən' gwdix̱ɉui'e galɉə Jesocristən' \p \v 26 Goc x̱op bio' noa' C̱habetən' bda'onə', Diozən' bozseḻe'e anglən' ben' le Gabryel, gwyeɉe' to syoda de'en nzi' Nasaret gan' mbane Galilean'. \v 27 Bseḻe'ene' gan' zo to no'ol güego' le' Maria. Na' Marian' ṉe'e naplažə'əchgua cuine'. Na' to beṉə' le Jwse bac̱h naquən gwšagna'alene' par gaque' xo'ole'. Na' Jwsen' naque' dia c̱he de'e Rei Dabin'. \v 28 Na' bžin anglən' gwyo'e gan' zo Marian' na' gože'ene': ―Dioxei. X̱ancho Diozən' nži'ilaže'e le' na' zoe' len le'. Na' gone' par nic̱h socho' mbalaz ca yoguə'əḻoḻ no'ol ca' yeḻa'. \p \v 29 Catə' ble'i Marian' anglən', benit bec̱hoḻ goc ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə' por ni c̱he dižə' de'en gože' ḻe'. Na' bene' xbab bi zeɉen de'en bguape' ḻe' dioxən' ca'. \v 30 Nach anglən' gože'ene': ―Bito žebo' Maria. Diozən' nži'ilaže'e le'. \v 31 Na' le' gua' xi'iṉo', to bi'i byo dao', na' sano'obo', na' əgwsi'o labo' Jeso'os. \v 32 Na' Jeso'osən' gaque' to beṉə' blao na' beṉac̱hən' yesə'əsi'ene' Xi'iṉ Dioz, Dioz ben' naquə ḻe'ezelaogüe beṉə' blao. Na' X̱ancho Diozən' gone' par nic̱h ṉabi'e ṉasyon Izraelən' can' gwnabia' de'e x̱axta'ogüe'e Rei Dabin'. \v 33 Na' ḻe' ṉabi'e ṉasyon Izraelən' zeɉḻicaṉe. Na' cuat te yeḻə' gwnabia' c̱he'enə'. \p \v 34 Nach gož Marian' anglən': ―¿Nacxa gaquə sana' bdao'? la' bitoṉə' žaga' nda' beṉə' byo. \p \v 35 Nach gož anglən' ḻe': ―Spirit c̱he Diozən' yidən gan' zo'onə', na' yeḻə' guac c̱he Diozən' son len le', Dioz ben' naquə ḻe'ezelaogüe beṉə' blao. De'e na'anə' bi'i la'aždao' xi'ilažə'ən galɉənə', yoso'osi'ebo' Xi'iṉ Dioz. \v 36 Na' beṉə' xna'o C̱habetən' ḻeczə bac̱h bgüenda'obo' ḻo'o ḻe'enə' ḻa'aṉə'əczə banaque' beṉə' golə. Bagoc x̱op bio' no'e to bi'i byo dao', len la' gosə'əne' c̱he' de que no'olə güižən'. \v 37 Bito bi bi de de'e əṉacho cui chac gon Diozən'. \p \v 38 Nach gož Marian' anglən': ―Nga zoa' naca' xmose', gaquə c̱hia' con bi na X̱ana'an. \p Nach beza' anglən' gan' zo Marian'. \s1 Marian' ɉəlaṉe'e Chabetən' \p \v 39 Gwde na' ḻe'e gwyeɉte Marian' to syoda de'e žia lao ya'a gan' mbane Jodean'. \v 40 Na' bžine' liž Zequerian', gwyo'e bguape' C̱habetən' diox. \v 41 Na' goquən' catə' C̱habetən' benene' choḻgüiž Marian' ḻe' nach gocbe'iteine' chxitə' chžia chac bdao' c̱he'enə' ḻo'o ḻe'enə'. Na' Spirit c̱he Diozən' gwnabi'an yic̱hɉla'aždao' C̱habetən'. \v 42 Na' gwṉe' zižɉo tant bebeine', na' gože' Marian': ―Diozən' babene' par nic̱h zocho' mbalaz ca yoguə'əḻoḻ no'ol ca' yeḻa'. Na' Diozən' gone' par nic̱h gaquə mbalaz c̱he bdao' c̱hio'onə' no'onə'. \v 43 Nactecxan' le' naco' xna' X̱ana'an zedəlaṉo'o nada'. \v 44 Mer catə' bene naga'anə' chguapo' nada' dioxən', bdao' c̱hia'anə' bebeibo' na' bxitə' bžiabo' ḻo'o ḻi'anə'. \v 45 X̱ancho Diozən' bene' par nic̱h anglən' gwne' le' de'en ze'e gaquə na' zo' mbalaz de'en gwyeɉḻi'o de que gaquə complir can' gwne'enə'. \p \v 46 Nach Marian' gwne': \q1 ―Cho'elaogua'a X̱ana' Diozən' do yic̱hɉ do laža'a. \q1 \v 47 Na' ḻo'o yic̱hɉla'aždaogua'an chebeichgüeida' Dioz ben' chebeɉ nada' xni'a de'e malən'. \q1 \v 48 Babeyašə' beži'ilaže'e nada' naca' xmose' ḻa'aṉə'əczə cui bi zaca'a. \q1 Na' dezd ṉa'a žtia žtia beṉac̱hən' yesə'əne' de que zoa' mbalaz. \q1 \v 49 Diozən' chac gone' de'e cui no zaquə gon, na' babene' de'e güen juisy len nada'. \q1 Ḻe'enə' naque' beṉə' la'aždao' xi'ilažə' juisy. \q1 \v 50 Na' notə'ətezə beṉə' chsa'ape'ene' respet do yic̱hɉ do lažə'əga'aque', \q1 Diozən' cheyašə' cheži'ilaže'e ḻega'aque' na' len xi'iṉ dia c̱hega'aque'. \q1 \v 51 Bac̱h blo'i Diozən' beṉac̱hən' yeḻə' guac c̱he'enə', \q1 na' babene' par nic̱h beṉə' ya'alažə' ca' baboso'ozex̱ɉw yic̱hɉga'aque'enə' laogüe'enə'. \q1 \v 52 Babene' par nic̱h beṉə' gwnabia' ca' cuich gosə'ənabi'e, \q1 na' beṉə' ca' cui gwsa'ac beṉə' blao, Diozən' bcuie' ḻega'aque' par gwsa'aque' beṉə' blao. \q1 \v 53 Na' beṉə' ca' gwsa'acbe'ine' de que chesə'əyažɉene' yeḻə' chaclen c̱he Diozən', bagoclene' ḻega'aque'. \q1 Na' beṉə' ca' gwsa'aquene' bitobi chesə'əyažɉene', \q1 bose'e ḻega'aque' sin cui bi bnežɉue' ḻega'aque'. \q1 \v 54 Nach bagocwlene' chio'o beṉə' Izrael naccho ca xmose'. \q1 Bablo'ine' chio'o de que bito ganḻaže'e par yeyašə' yeži'ilaže'e chio'o can' bene' lyebe. \q1 \v 55 Na' de'en beyašə' beži'ilaže'e de'e Abraanṉə' len xi'iṉ dia c̱he', \q1 bene' complir can' gože' ḻe' len yebaḻə x̱axta'ocho ca'. \q1 Na' zocze' yeyašə' yeži'ilaže'e xi'iṉ dia c̱he de'e Abraanṉə' zeɉḻicaṉe. \m \v 56 Na' catə' bagoc šoṉ bio' bega'aṉ Marian' len C̱habetən' nach beyeɉe' liže'enə'. \s1 Golɉə Juanṉə' ben' bc̱hoa beṉə' nis \p \v 57 Na' catə' bžin or par san C̱habetən', gwxane' bi'i byo dao' c̱he'enə'. \v 58 Na' catə' gwse'ene beṉə' gwliž c̱hega'aque'enə' na' famiḻy c̱hega'aque'enə' de que Diozən' babeyašə' beži'ilaže'e C̱habetən', besyə'əbeichgüeine' len ḻe'. \v 59 Na' ža x̱on' beṉə' ca' ɉəsə'əzo'ebo' señy de'en ne' sirconsision. Na' zeɉen de que chse'eɉḻe'e c̱he lyebe de'en ben Diozən' len de'e Abraanṉə'. Na' gwse'enene' si' labo' Zequeria can' le x̱abo'onə'. \v 60 Pero xna'abo'onə' gwne': ―Nca, cheyaḻə' si' labon' Juan. \p \v 61 Nach ḻega'aque' gwse'e ḻe': ―Notono famiḻy c̱hele nitə' beṉə' zɉəle ca' na' nic x̱axta'ole. \p \v 62 Nach gwso'one' señy gosə'əṉabene' x̱abo'onə' nac chene'ene' si' la bda'onə'. \v 63 Nach bene' señy gwṉabe' to yag la' dao' gan' bzoɉe': “Si' labo' Juan.” Nach yogue'e besyə'əbanene'. \v 64 Ḻe'e gocte beṉe Zequerian' na' ḻe'e gwzolaote be'e dižə' be'elaogüe'e Diozən'. \v 65 Na' besə'əžebchgua beṉə' gwliž c̱hega'aque'enə'. Na' xtižə'əga'aque'enə' gosə' gwlalɉən doxen yež ca' zɉəchi' lao ya'a ca' gan' mbane Jodean'. \v 66 Na' yoguə'əḻoḻ beṉə' gwse'enene' dižə'ənə' gwso'one' xbab ḻo'o yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə' c̱he de'e ca', na' gosə'əne': \m ―¿Bixa gon bdao' na'anə'? \p Gosə'əne' ca' c̱hedə' gosə'əṉezene' de que zoczə Diozən' len ḻebo'. \s1 Dižə' de'en be' Zequerian' \p \v 67 Nach gwnabia' Spirit c̱he Diozən' yic̱hɉla'aždao' x̱abo' Zequerian'. Na' Zequerian' be'e xtižə' Diozən' gwne': \q1 \v 68 Cho'elaogua'a X̱anchon' ben' naquə Dioz c̱he chio'o beṉə' Izrael. \q1 Cheyaše'ene' chio'o naccho ṉasyon' c̱he' \q1 na' babene' par nic̱h gaquə yechoɉcho xni'a de'e malən'. \q1 \v 69 La' babene' par nic̱h zo to beṉə' napə yeḻə' guac par yebeɉe' chio'o xni'a de'e malən', \q1 na' za' be'enə' lao dia c̱he de'e Rei Dabin' ben' goquə xmos Diozən'. \q1 \v 70 Chac can' gwna Diozən' len cho'a de'e profet ca' beṉə' ca' gwleɉe' par gwsa'aque' lažə' ne'enə' cana'ate. \q1 \v 71 Gwne' de que yosle' chio'o lao na' beṉə' contr c̱hecho ca' \q1 na' lao na' yoguə' beṉə' chəsə'əgue'i chio'o. \q1 \v 72 Na' ḻeczə gože' de'e x̱axta'ocho ca' de que yeyašə' yeži'ilaže'e ḻega'aque' len xi'iṉ dia c̱hega'aque'. \q1 Na' can' chone' ṉa'a, chone' par nic̱h chac complir ca naquə de'en bene' lyebe gone' par gaquəlene' chio'o. \q1 \v 73 Ben Diozən' cuine' testigw lao de'e x̱axta'ocho Abraanṉə' \q1 de que gaquəczə can' bene' lyeben'. \q1 \v 74 Na' gwne' de que yosle' chio'o lao na' beṉə' contr ca' par nic̱h ca' gaquə güe'ela'ochone' sin cui žebcho. \q1 \v 75 Na' gwne' gone' par nic̱h gaquə la'ažda'ochon' xi'ilažə' par len ḻe'enə' \q1 na' gone' par nic̱h šeɉcho ḻicha güe'ela'ochone' doxen yeḻə' mban c̱hechon'. \p \v 76 Nach Zequerian' gože' bida'onə': \q1 Na' le' xi'iṉa', beṉac̱hən' yesə'əne' c̱hio' de que naco' profet beṉə' choe' xtižə' Diozən', \q1 Dioz ben' naquə ḻe'ezelaogüe beṉə' blao. \q1 Yesə'əne' ca' c̱hedə' le' cuialaogo' lao X̱anchon' na' go'o xtiže'enə' \q1 par nic̱h ṉitə' beṉə' probnid par əso'elaogüe'ene' catə'ən yide'. \q1 \v 77 Egwsed əgwlo'ido' neto' can' chene'e Diozən' yebeɉe' chio'o xni'a de'e malən' \q1 na' can' chene'ene' yezi'ixene' xtoḻə'əcho ca', \q1 chio'o naccho beṉə' ṉasyon c̱he'. \q1 \v 78 Diozən' cheyašə' cheži'ilaže'e chio'o na' bachseḻe'e to beṉə' gaquəlene' chio'o. \q1 Na' gwxaquə'əlebe be'enə' ca be'eni' c̱he bgüižən'. \q1 \v 79 Ḻe' gwzeɉni'ine' chio'o beṉac̱h naquən' goncho par nic̱h žɉəyezocho gan' zo Diozən' catə' gatcho, \q1 na' əgwzeɉni'ine' chio'o beṉac̱h naquən' so cuezcho binḻo. \q1 Can' gone' cue'e be'eni' ḻo'o yic̱hɉla'aždao' chio'o gwxaquə'əlebecho ca beṉə' chsa'aš ḻo'o de'e žc̱hoḻən'. \p \v 80 Na' Juanṉə' ca bcua' chcha'ogüe', zdate chaquəch yic̱hɉla'aždaogüe'en can' chene'e Diozən'. Na' Juanṉə' ɉsoe' latɉə dašən'. Na' nan' ṉezoe' catə'ən bžin ža gwzolaogüe' gwdix̱ɉui'e xtižə' Diozən' len beṉə' Izrael ca'. \c 2 \s1 Can' goquə catə'ən golɉə Jeso'osən' \p \v 1 Na' gwde de'e ca', na' ca tyempən' catə'ən gwnabia' Sesar Augosto, bene' mendad te cuent na' əsa'aḻə' yiš baḻə beṉə' ža' to to yež de'e zɉəchi' doxen ganə' chnabi'e. \v 2 Na' bguaḻe'e yišən' lao chnabia' Sirenio gan' nzi' Siria. Na' naquən de'e nech de'en bguaḻe'e yiš baḻə beṉə' ža' to to yež. \v 3 Nach yoguə'əḻoḻ beṉə' ɉəya'aque' lažga'aque' ɉəsyə'əde cuinga'aque' cuent par gwsa'aḻə'əga'aque' yiš. \v 4 Nach Jwsen' naque' dia c̱he de'e Rei Dabin'. Na' beze'e Nasaret gan' mbane Galilean' par beyeɉe' syoda c̱he de'e Rei Dabin' de'e nzi' Belen. Na' chi' syoda Belenṉə' gan' mbane Jodean'. \v 5 Beyeɉe' ɉəyede cuine' cuent na' zenc̱he'e no'ol c̱he' Marian', pero bitoṉə' yesə'əca'a lɉuežɉe'. Na' Marian' bano'e bda'onə'. \v 6 Na' goquən' lao nite'e Belenṉə' bžin or par sane'. \v 7 Na' bi'i nechən' gwxane' golɉbo' bi'i byo dao', na' blaže'ebo' lachə'. Na' gwlo'ebo' to ḻo'i gan' chsa'o bia yix̱ə', c̱hedə' bito bi latɉə gwyo'och mesonṉə' par ḻega'aque'. \s1 Angl ca' boso'ozenene' beṉə' goye xilə' ca' de que bagolɉə Goslan' \p \v 8 Na' lao že' na', ḻe'e yix̱ə' c̱he Belen na'atezəczə ža' beṉə' goye xilə' ṉechəsə'əṉe'e chsa'ape' xilə' c̱hega'aque' ca'. \v 9 Na' angl c̱he X̱anchon' bžine' gan' nitə' beṉə' goye xilə' ca', na' yeḻə' chey che'eni' c̱he Diozən' gwyec̱hɉən bse'eni'in gan' nite'enə'. Na' besə'əžebchgüe'. \v 10 Na' gož anglən' ḻega'aque': ―Bito žeble, ṉa'a c̱hix̱ɉo'ida' le'e to dižə' güen de'e yeba yezaquə'əlažə'əchgua yoguə'əḻoḻ beṉə'. \v 11 Lao' syoda c̱he de'e Rei Dabin' bagolɉə ṉa'a ben' chac yebeɉ beṉə' xni'a de'e malən'. Naque' Cristən' ben' bseḻə' Diozən' par gaquəlene' beṉac̱hən' na' naque' X̱anchon'. \v 12 Par yeželele bda'onə' quinga naquə: Žɉəyedi'ilebo' lažə'əbo' lachə' na' debo' ḻo'i gan' chsa'o bia yix̱ə'. \p \v 13 Beyož gwna anglən' ca' ḻe'e besə'əžinte angl zanch gan' zo angl nechən', za'aque' gan' zo Diozən'. Na' chso'elaogüe'e ḻe', chəsə'əne': \q1 \v 14 Ḻedoye'ela'och Diozən' ben' zo yoban'. \q1 Na' lao yežlyon' gatə' yeḻə' so cuezə binḻo entr beṉə' ca' chebei Diozən' ḻega'aque'. \p \v 15 Na' catə' besyə'əsa'ac angl ca' zɉəya'aque' yoban', nach beṉə' goye xilə' ca' gwse' lɉuežɉga'aque': ―Yeyeɉcho Belenṉə' žɉəyegüiacho de'en bagoc, ca naquə X̱anchon' bseḻe'e angl quinga bedəsə'ədix̱ɉue'ine' chio'o. \p \v 16 Nach besa'acses beṉə' goye xilə' ca' ɉəya'aque' Belenṉə', na' ɉəsyə'ədi'e Marian' len Jwsen' na' len bda'onə'. Na' bda'onə' debo' ḻo'i gan' chsa'o bia yix̱ə' ca'. \v 17 Beyož besə'əle'ine' can' bagoquən', na' gwso'e dižə' c̱he bda'onə' len yeziquə'əchlə beṉə' ca naquə de'en gwse' angl ca' ḻega'aque'. \v 18 Na' yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' əgwse'ene dižə' de'en gwsoe' beṉə' goye xilə' ca' besyə'əbanene'. \v 19 Na' Marian' ḻeczə gwlo'o yic̱hɉe' yoguə'əḻoḻ dižə' de'en gwsoe' beṉə' goye xilə' ca' na' bene' xbab ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'en bi zeɉenṉə'. \v 20 Nach besyə'əsa'ac beṉə' goye xilə' ca' chso'elaogüe'e Diozən' na' chso'e ḻe' yeḻə' bala'aṉ c̱he yoguə'əḻoḻ de'en bagwse'enene' na' babesə'əle'ine' ca naquə de'en gož anglən' ḻega'aque'. \s1 Famiḻy c̱he Jeso'osən' ɉso'ebo' ḻo'o yo'odao' əblaonə' \p \v 21 Catə' gwde x̱on' ža na' ɉəsə'əzo'ebo' señy de'en ne' sirconsision na' bosə'əsi'e labo' Jeso'os, can' ben anglən' mendad catə' ze'e gua'alə Marian' ḻebo'. \p \v 22 Catə' gwde tyempən' babeyac Marian' xi'ilažə' len bda'onə' segon can' na ḻein' de'en bzoɉ de'e Moisezən', nach gosə'əlene'ebo' Jerosalenṉə' par ɉso'ebo' lao Diozən'. \v 23 Gwso'one' ca' c̱hedə' nyoɉən ḻe'e ḻein': “Yoguə' bi'i byo dao' bi'i nech cheyaḻə' gacbo' lao na' Diozən', na' yoguə' bia yix̱ə' bia maš dao' bia nech ḻeczə gaquəb lao na' Diozən'.” \v 24 Na' gwso'elaogüe'e Diozən' gwso'one' can' na ḻei c̱he X̱ancho Diozən', nyoɉən: “Cheyaḻə' gotle to csad ngolbexə o c̱hopə plomxtil.” \p \v 25-26 Na' Jerosalenṉə' gwzo to beṉə' byo le Simeon. Be'enan' gwyecze' bene' de'e güen lao Diozən' na' be'elaogüe'ene', na' gwleze' batə'əquən' yidə Cristən' ben' gwleɉ X̱ancho Diozən' par gaquəlene' beṉac̱hən'. Na' Spirit c̱he Diozən' gwzon ḻo'o yic̱hɉla'aždao' Simeonṉə'. Na' bzene Spiritən' ḻe' de que antslə ze'e gate' le'ine' Cristən'. \v 27 Na' Spiritən' benən par nic̱h gwyeɉe' yo'odao' əblaonə'. Na' zoe' yo'oda'onə' catə' besə'əžin x̱axna' Jeso'osən' zɉənḻene'ebo' par nic̱h so'one' len ḻebo' can' na ḻein'. \v 28 Nach Simeonṉə' gwḻene'ebo', nach be'elaogüe'e Diozən' gože'ene': \q1 \v 29 Ṉa'a ža X̱ana' Dioz, bac̱h goc can' gwna'onə'. \q1 Be' latɉə yeyeda' binḻo gan' zo'onə', nada' naca' beṉə' güen žin c̱hio', \q1 \v 30 c̱hedə' bable'ida' ben' zedəyeleɉ neto' xni'a de'e malən'. \q1 \v 31 Naque' ben' bžio' bia' əgwseḻo'o par yoguə'əḻoḻ beṉə'. \q1 \v 32 Na' cue'e be'eni' ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉə' cui zɉənaquə beṉə' Izrael par nic̱h se'eɉni'ine' xtižo'onə'. \q1 Na' ḻeczə gone' par nic̱h beṉə' Izrael ca' yesə'əzi'e yeḻə' bala'aṉ. \p \v 33 Nach x̱abo'on len xna'abo'on besyə'əbanene' ca naquə dižə' de'en be' Simeonṉə' c̱hebo'. \p \v 34 Na' Simeonṉə' gwṉabene' Diozən' gone' par nic̱h gaquə güen c̱hega'aque', na' gože' Marian': ―Beṉə' zan beṉə' Izrael ca' yesə'əbiayi'e c̱hedə' cui so'onḻilaže'e xi'iṉo' nga, na' zane' yesə'əzi'e yeḻə' mban zeɉḻicaṉe c̱hedə' so'onḻilaže'ene', na' beṉə' zan yoso'ožia yoso'onite'ene' catə' yesəṉezene' c̱he'. \v 35 Na' gone' par nic̱h gacbia' non' əgwzenag c̱he Diozən' na' non' cui. Na' caczə ga chaz to cwšiy gaquə ḻo'o yic̱hɉla'aždaogo'onə' tant əžaglaogo' de'en gac c̱he'. \p \v 36 Na' ḻeczə gwzo to no'olə gwle Añy yo'odao' əblaonə', na' no'olən' cho'e xtižə' Diozən'. Naque' xi'iṉ de'e Fanuel, na' naque' dia c̱he de'e Aser. Bšagne'e catə'ən naque' no'ol güego', pero na' gaž izga bguan be'en c̱he'enə'. Na' Añyən' banaque' to beṉə' golə. \v 37 Bagoc taplalɉ tap iz got be'en c̱he'enə'. Cuiczə chebiže'e yo'odao' əblaonə'. Ḻechguaḻe cho'elaogüe'e Diozən' do ža do yel, xte gwyaz tgüeɉə cui gwdaogüe' par nic̱h benche' orasyon lao Diozən'. \v 38 Na' goquən' bgüiguə' Añyən' gan' nitə' Jwsen' len Marian', na' be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən' de'en bac̱h bseḻe'e ben' gaquəlen ṉasyon Izraelən'. Na' be'e dižə' c̱he Jeso'osən' len yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' ža' Jerosalenṉə' beṉə' chesə'əbeze' batə'əquən' əseḻə' Diozən' ben' gaquəlene' ḻega'aque'. \s1 Ɉəya'aque' Nasaretən' \p \v 39 Nach Jwsen' na' Marian' catə' beyož gwso'one' yoguə'əḻoḻ de'en non ḻei c̱he Diozən' mendad so'one', ɉəya'aque' lažga'aque' Nasaret gan' mbane Galilean'. \v 40 Na' Jeso'osən' zda chcha'ogüe' na' zda chdipe'. Na' ca bcua' chcha'ogüe'enə' zdach cheɉni'ichene', na' nži'ilažə' Diozən' ḻe'. \s1 Can' ben Jeso'osən' ḻo'o yo'odao' əblaonə' \p \v 41 Na' x̱axne'e ca' yoguə' iz chɉa'aque' lṉi pascw de'en chaḻə' Jerosalenṉə'. \v 42 Šižiṉ ize Jeso'osən' catə' gosə'əc̱he' x̱axne'e ca' ḻe' ɉa'aque' Jerosalenṉə'. Segon ca costombr c̱he beṉə' Izrael ca' chɉa'aque' catə' chaḻə' lṉin'. \v 43 Na' catə' gwde lṉinə' x̱axne'e ca' besa'aque', pero Jeso'osən' bega'aṉe' Jerosalenṉə'. Na' xne'enə' len Jwsen' bito gwsa'acbe'ine', \v 44 con gwso'one' xbab šə bazɉəyede' len beṉə' ca' nžagga'aque' txenṉə'. Na' tža nez babesa'ac x̱axne'e ca' gwzolao chəsyə'əyilɉe'ene' entr famiḻy na' migw c̱hega'aque' ca'. \v 45 Pero bito besyə'əželene' ḻe', nach besyə'əbi'e ɉəya'aque' Jerosalenṉə' de'e yoblə par žɉəsyə'ədilɉe'ene'. \p \v 46 Na' goquən' beyoṉ žach besyə'əželene' Jeso'osən' ḻo'o yo'odao' əblaonə', chi'e gwchoḻ beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'. Jeso'osən' chzenague' xtižə'əga'aque'enə' na' de'e zan chṉabene' ḻega'aque'. \v 47 Na' yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' choso'ozenag xtiže'enə' chəsyə'əbanene' c̱he yeḻə' cheɉni'i c̱he'enə' na' can' choži'e xtižə' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein'. \v 48 Na' catə' besə'əle'i x̱axne'en ḻe' besyə'əbanene', na' gož xne'en ḻe': ―Xi'iṉdaogua'a, ¿bixc̱hen' chondo' neto' ca'? X̱ao' nga na' nada' bagwdato' beyilɉto' le' na' de'e juisy de'e chaqueto'. \p \v 49 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' cheyilɉle nada'? ¿Ecui ṉezele de que cheyaḻə' gona' de'en na X̱a'anə' gona'anə'? \p \v 50 Pero x̱axne'e ca' bito gwse'eɉni'ine' bi zeɉe de'en gože' ḻega'aque'enə'. \p \v 51 Na' beyeɉe' Nasaretən' len x̱axne'e ca', bzenague' c̱hega'aque'. Na' gwlo'o yic̱hɉ xne'enə' yoguə'əḻoḻ de'en goquən'. \v 52 Na' ca naquə zda gwyeɉni'iche Jeso'osən' na' zda gwcha'oche', na' Diozən' zda bebeichene' ḻe' na' ḻeczə ca' beṉac̱hən' zdach besyə'əbeichene' ḻe'. \c 3 \s1 Juan ben' bc̱hoa nis gwdix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobə c̱he Diozən' \p \v 1 Catə' goc šino' iz chnabia' Sesar Tiberion', goc Ponsio Pilatən' goberṉador c̱he Jodean'. Na' goc Erodən' goberṉador c̱he Galilean', na' goc beṉə' biše'e Lipən' goberṉador c̱he Itorea na' c̱he Traconite. Na' goc Lisanias goberṉador c̱he Abilinia. \v 2 Nach Anas na' Caifas gwsa'aquəche' bx̱oz əblao c̱he beṉə' Izrael ca'. Iz na' xi'iṉ Zequerian', ben' gwle Juan, gwzoe' latɉə dašən' na' Diozən' be'elene' ḻe' dižə'. \v 3 Nach Juanṉə' gwyeɉe' yoguə'əḻoḻ yež de'e zɉənyec̱hɉ zɉəmbi'i yao Jordanṉə', ɉətix̱ɉue'ine' yoguə' beṉə' de que cheyaḻə' yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə' na' yesə'əṉabene' Diozən' əgwṉitlaogüe'en, na' yesə'əchoe' nis. \v 4 Juanṉə' bene' can' bzoɉ de'e profet Isaiazən' ben' be' xtižə' Diozən' cana'. Quinga nan: \q1 To beṉə' əṉe' zižɉo latɉə dašən', əṉe': “Ḻe'e so probnid par əgwzenagle c̱he X̱anchon' catə'ən yide'. \q1 Na' šə sole probnid par əgwzenagle c̱he' catə'ən yide', \q1 de'en gonḻe ca' gwxaquə'əleben can' chonḻe chxi' chloale nez ca' catə' chidə to beṉə' blao. \q1 \v 5 Ḻe'e yoša' yic̱hɉla'ažda'olen' \q1 par nic̱h gaquən ca to nez güen gan' baboso'ochix̱e' ya'a yao ca' par beyaquən to leḻi. \q1 Na' gaquən ca to nez gan' baboso'oxi' baboso'oloe', \q1 na' bagosə'əc̱hogue' xiše'en par beyaquən ḻicha. \q1 \v 6 Na' gwžin ža catə' yoguə'əḻoḻ beṉə' yesə'əle'ine' ben' seḻə' Diozən' par yebeɉe' beṉə' xni'a de'e malən'.” \p \v 7 Na' beṉə' zan ɉa'aque' gan' gwzo Juanṉə' par nic̱h bc̱hoe' ḻega'aque' nisən'. Na' Juanṉə' gože' ḻega'aque': ―Le'e nacle beṉə' gox̱oayag na' nalɉele. ¿Echaquele de que guaquə yexoṉɉele castigon' de'en əseḻə' Diozən' par le'e? \v 8 Cheyaḻə' gonḻe de'en naquə güen par nic̱h sa'acbe'i beṉə' yoblə de que baboša' yic̱hɉla'ažda'olen'. Na' bito gonḻe xbab de que Diozən' cui gone' le'e castigw c̱he xtoḻə'əlen' laogüe de'en nacle xi'iṉ dia c̱he de'e Abraanṉə'. Bito ṉacho de que ḻechguaḻe chyažɉe Diozən' le'e. Guaquə gone' par nic̱h yeɉ quinga yesyə'əyaquən xi'iṉ dia c̱he de'e Abraanṉə'. \v 9 Ca naquə le'e šə cui chonḻe can' chazlažə' Diozən', gwxaquə'əlebele ca to yag frot de'e cui bi frot chbian'. Na' ca naquə yoguə'əte yag frot de'e cui bi frot choṉ, chəsə'əc̱hog beṉə' ḻen na' chəsə'əzeye'en. \p \v 10 Nach beṉə' ca' chəsə'əzenag xtiže'enə' gosə'əṉabene' Juanṉə' gwse'ene': ―¿Bi ca de'e cheyaḻə' gonto'? \p \v 11 Nach gože' ḻega'aque': ―Ben' napə c̱hopə xadoṉ, cheyaḻə' əgwnežɉue' ton c̱he beṉə' cui bi bi de c̱he'. Na' ḻeczə ca' ben' de de'e gaogüe', cheyaḻə' əgwnežɉue' c̱he beṉə' cui bi bi de de'e gaogüe'. \p \v 12 Na' catə' beṉə' goc̱hixɉw ca' ḻeczə ɉəsə'əbigue'e par gwc̱hoa Juanṉə' ḻega'aque' nis na' gwse'ene': ―Maestr; ¿bi ca de'e cheyaḻə'əch gonto'? \p \v 13 Na' gože' ḻega'aque': ―Bito əgwc̱hixɉwle de mazəchlə ca de'en cheyaḻə' əgwc̱hixɉwle. \p \v 14 Na' beṉə' ca' zɉənaque' soḻdad ḻeczə gosə'əṉabene' ḻe' gwse'ene': ―¿C̱hexa neto' ža? ¿Bi ca de'e cheyaḻə'əch gonto'? \p Nach Juanṉə' gože' ḻega'aque': ―Bitoch əca'ale ḻa fuers de'en de c̱he beṉə', na' nic gacle testigw faḻs contr beṉə' yoblə par əca'ale xmechga'aque'. Ḻe'e gon banez len laxɉwlen'. \p \v 15 Na' beṉə' Izrael ca' gwnitə' lez yidə Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' ṉasyon c̱hega'aque'enə', gwsa'aquene' ḻo'o yic̱hɉla'až daoga'aque' šə Juanṉə' naque' be'enə'. \v 16 Na' Juanṉə' gocbe'ine' xbab c̱hega'aque'enə' na' gože' yoguə'əga'aque': ―Nada' de'e ḻi chc̱hoacza' beṉə' nis, pero na' ze'e yidə ben' gone' par nic̱h so Spirit c̱he Diozən' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ochon' na' ṉabi'an chio'o. Na' Spiritən' naquən ca yi' na' gwxi' gwloan yic̱hɉla'ažda'ochon'. Ben' yidə zaquə'əche' ca nada' na' bito zaca'a par gaca' xmose'. \v 17 Be'enan' gone' len chio'o can' choncho catə' chdecho trigon' rṉer na' chzeycho yix bebən'. Na' šə chonḻilažə'əchone' yotobe' chio'o par nic̱h socho txen len ḻe', na' beṉə' ca' cui chso'onḻilažə' ḻe' əseḻe'e ḻega'aque' lao yi' gabiḻən' de'en cuiczə cheyol. \p \v 18 Na' de'e zanch de'e gwna Juanṉə' gwdix̱ɉue'ine' ḻega'aque' dižə' güen dižə' cobən' na' gwṉeyoine' ḻega'aque' se'eɉḻe'en. \v 19 Nach Juanṉə' be'e dižə' c̱he goberṉador Erodən' ca naquə de'e mal de'en babene'enə' beque'e Erodiasən' ca xo'ole'. La' Erodiasən' naque' xo'olə Lip beṉə' bišə' Erodən'. Na' ḻeczə be'e Juanṉə' dižə' ca naquə yoguə' de'e malən' babene'. \v 20 Na' catə' Erodən' benene' can' choe' Juanṉə' xtiže'enə' na' bene' yeto' de'e mal, gwlo'e Juanṉə' ližya. \s1 Can' goquə catə'ən gwchoa Jeso'osən' nis \p \v 21 Na' žlac ṉe'e chc̱hoa Juanṉə' beṉə' nis, beṉə' zan ɉa'ac laogüe'enə' par bc̱hoe' ḻega'aque' nisən' na' len Jeso'osən' gwchoe' nisən'. Na' lao orən' Jeso'osən' bene' orasyon na' ḻe'e byalɉwte yoban' na' ble'ine' gan' zo Diozən'. \v 22 Na' betɉ Spirit c̱he Diozən' bžinən gwzon len ḻe' na' ca orən' naquən ca to ngolbexə. Na' gož Diozən' Jeso'osən': ―Le' naco' Xi'iṉa', na' chacchgüeida' c̱hio'. Cheba chezaquə'əlažə'əchgua' le'. \s1 Dia c̱he Jeso'osən' \p \v 23 Na' ca do šichoa ize Jeso'osən' catə' gwzolaogüe' bene' yoguə'əḻoḻ de'en zedeyene'. Na' beṉə' ca' gwnitə' na' gwso'one' xbab de que xi'iṉ Jwse na' Jeso'osən'. Na' Jeso'osən' naque' xesoa Eli. \v 24 Na' Elin' naque' xi'iṉ Matat, na' Matatən' naque' xi'iṉ Lebi, na' Lebin' naque' xi'iṉ Melqui, na' Melquin' naque' xi'iṉ Jana, na' Janan' naque' xi'iṉ Jwse. \v 25 Na' Jwsen' naque' xi'iṉ Matatias, na' Matatiasən' naque' xi'iṉ Amos, na' Amosən' naque' xi'iṉ Naom, na' Naonṉə' naque' xi'iṉ Esli. \v 26 Na' Eslin' naque' xi'iṉ Nagai, na' Nagain' naque' xi'iṉ Maat, na' Maatən' naque' xi'iṉ Matatias, na' Matatiasən' naque' xi'iṉ Semei, na' Semein' naque' xi'iṉ Jwse, na' Jwsen' naque' xi'iṉ Joda. \v 27 Na' Jodan' naque' xi'iṉ Joana, na' Joanan' naque' xi'iṉ Resa, na' Resan' naque' xi'iṉ Sorobabel, na' Sorobabelən' naque' xi'iṉ Salatiel. \v 28 Na' Salatielən' naque' xi'iṉ Neri, na' Nerin' naque' xi'iṉ Melqui, na' Melquin' naque' xi'iṉ Adi, na' Adin' naque' xi'iṉ Cosam, na' Cosanṉə' naque' xi'iṉ Elmodam, na' Elmodanṉə' naque' xi'iṉ Er. \v 29 Na' Erən' naque' xi'iṉ Josue, na' Josuen' naque' xi'iṉ Elieser, na' Elieserən' naque' xi'iṉ Jorim, na' Jorinṉə' naque' xi'iṉ Matat. \v 30 Na' Matatən' naque' xi'iṉ Lebi, na' Lebin' naque' xi'iṉ Simeon, na' Simeonṉə' naque' xi'iṉ Joda, na' Jodan' naque' xi'iṉ Jwse, na' Jwsen' naque' xi'iṉ Jonan, na' Jonanṉə' naque' xi'iṉ Eliaquim. \v 31 Na' Eliaquinṉə' naque' xi'iṉ Melea, na' Melean' naque' xi'iṉ Mainan, na' Mainanṉə' naque' xi'iṉ Matata, na' Matatan' naque' xi'iṉ Natan. \v 32 Na' Natanṉə' naque' xi'iṉ Dabi, na' Dabin' naque' xi'iṉ Isai, na' Isain' naque' xi'iṉ Obed, na' Obedən' naque' xi'iṉ Boos, na' Boosən' naque' xi'iṉ Salmon, na' Salmonṉə' naque' xi'iṉ Naason. \v 33 Na' Naasonṉə' naque' xi'iṉ Aminadab, na' Aminadabən' naque' xi'iṉ Aram, na' Aranṉə' naque' xi'iṉ Esrom, na' Esronṉə' naque' xi'iṉ Fares. Na' Faresən' naque' xi'iṉ Joda, \v 34 na' Jodan' naque' xi'iṉ Jacob, na' Jacobən' naque' xi'iṉ Isaac, na' Isaaquən' naque' xi'iṉ Abraam, na' Abraanṉə' naque' xi'iṉ Tare, na' Taren' naque' xi'iṉ Nacor. \v 35 Na' Nacorən' naque' xi'iṉ Serog, na' Seroguən' naque' xi'iṉ Ragau, na' Ragaun' naque' xi'iṉ Peleg, na' Peleguən' naque' xi'iṉ Eber. \v 36 Na' Eberən' naque' xi'iṉ Sala, na' Salan' naque' xi'iṉ Cainan, na' Cainanṉə' naque' xi'iṉ Arfacsad, na' Arfacsadən' naque' xi'iṉ Sem, na' Senṉə' naque' xi'iṉ Noe, na' Noen' naque' xi'iṉ Lamec. \v 37 Na' Lamequən' naque' xi'iṉ Matosalen, na' Matosalenṉə' naque' xi'iṉ Enoc, na' Enoquən' naque' xi'iṉ Jared, na' Jaredən' naque' xi'iṉ Maalaleel. \v 38 Na' Maalaleelən' naque' xi'iṉ Cainan, na' Cainanṉə' naque' xi'iṉ Enos, na' Enosən' naque' xi'iṉ Set, na' Setən' naque' xi'iṉ Adan, na' Adanṉə' naque' xi'iṉ Dioz. \c 4 \s1 Gwxiye'enə' gwlo'oyeḻə'ən Jeso'osən' gone' de'e mal \p \v 1 Na' Spirit c̱he Diozən' gwnabia'an yic̱hɉla'aždao' Jeso'osən'. Na' Jeso'osən' beze'e cho'a yao Jordanṉə', na' Spiritən' benən par nic̱h gwyeɉe' latɉə dašən'. \v 2 C̱hoa ža gwzoe' latɉə dašən', na' lao c̱hoa žan' gwxiye'enə' gwlo'oyeḻə'ən Jeso'osən' gone' de'e malən'. Na' lao de'e c̱hoa žan' bitobi gwdaogüe', na' catə' gwde c̱hoa žan' gwdone'. \v 3 Na' gož gwxiye'enə' ḻe': ―Šə len' naco' Xi'iṉ Diozən', gož yeɉ nga yeyaquən yetxtil. \p \v 4 Nach gož Jeso'osən' ḻen: ―Nyoɉczə Xtižə' Diozən' nan: “Caguə yeḻə' guao na'azən' əbane chio'o beṉac̱h sino ḻeczə chyažɉecho yoguə'əḻoḻ dižə' de'e na Diozən' par əbancho.” \p \v 5 Na' gwc̱he' gwxiye'enə' ḻe' to lao ya'a sibə, na' žalṉez blo'in ḻe' yoguə' ṉasyon de'e zɉəchi' lao yežlyon'. \v 6 Nach gožən ḻe': ―Doxen yeḻə' chnabia' de'e de lao yežlyo nga naquən lao na'a. Na' əgwnežɉua'an con no che'enda'. Goṉa' le' yeḻə' chnabia' c̱hia'anə' na' len yoguə' de'en naquə güen na' yoguə' de'e naquə de'e žialao c̱hia' ca naquə chnabia'a ṉasyon ca' de'en zɉəchi' yežlyo nga. \v 7 Šə le' güe'elaogo'o nada' yoguə'əḻoḻ de'e quinga əsa'aquən c̱hio'. \p \v 8 Nach Jeso'osən' gože' gwxiye'enə': ―Gwchi'ižə' ca'aḻə nga, Satanas. Nyoɉczən ḻe'e Xtižə' Diozən' nan: “Cheyaḻə' šeɉṉi'alažə'əcho X̱ancho Diozən', na' tozə ḻe' güe'ela'ocho.” \p \v 9 Nach gwxiye'enə' gozc̱he'en ḻe' yic̱hɉo'o yo'odao' əblao de'en zo Jerosalenṉə', na' gwlequən ḻe' gan' naquə ḻe'ezelaogüe sibə, na' gožen ḻe': ―Šə len' naco' Xi'iṉ Diozən' bexitə' nga par che'elə, \v 10 la' nyoɉczən ḻe'e Xtižə' Diozən': \q1 Eseḻə' Diozən' angl c̱he' ca' par əsa'aclene' le' na' əsa'ape' le'. \m \v 11 Na' ḻeczə ca' nan: \q1 Eso'ox̱e'e le' par nic̱h bito əc̱hego'o no yeɉ. \p \v 12 Nach Jeso'osən' gože'en: ―Ḻeczə ca' nyoɉczən ḻe'e Xtižə' Diozən': “Bito con goncho X̱ancho Diozən' prueb šə ḻeine' can' ne'enə'.” \p \v 13 Beyož gotə'əbia' de que cui gwzoi gwxiye'enə' co'oyeḻə'ən Jeso'osən' gone' de'e malən', bebi'ižə'ən šlož len ḻe'. \s1 Jeso'osən' gwzolaogüe' chyix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobə c̱he Diozən' \p \v 14 Nach Jeso'osən' beyeɉe' Galilean', na' goclen Spirit c̱he Diozən' ḻe' len yeḻə' guac c̱heinə'. Na' yoguə'əḻoḻ beṉə' ža' yež de'en nyec̱hɉ mbi'i Galilean' gwse'enene' c̱he Jeso'osən'. \v 15 Nach Jeso'osən' bsed blo'ine' ḻega'aque' ḻo'o yo'odao' c̱hega'aque' ca' na' yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' gwso'elaogüe'e Jeso'osən'. \s1 Bežin Jeso'osən' Nasaretən' \p \v 16 Na' bežin Jeso'osən' Nasaret gan' gwcha'ogüe', na' ca costombr c̱he' de'e de, gwyo'e yo'oda'onə' ža dezcanzən' na' gwzeche' blabe'. \v 17 Na' ben' yo'o lao ne'i yo'oda'onə' bnežɉue'ene' rollo gan' nyoɉ de'en bzoɉ de'e profet Isaiazən', ben' be' xtižə' Diozən' cana'. Na' Jeso'osən' bsaše' rollon' na' beželene' partən' gan' nyoɉən: \q1 \v 18 Zo Spirit c̱he Diozən' len nada', \q1 na' Diozən' gwleɉe' nada' zedegua'a dižə' güen dižə' cobə len beṉə' yašə'. \q1 Na' babseḻe'e nada' zedeyena' par nic̱h yesyə'əyaclažə' beṉə' ca' zɉənitə' trist. \q1 Na' zedətix̱ɉue'ida' beṉə' ca' nitə' xni'a gwxiye'enə' de que yebeɉa' ḻega'aque' xni'einə'. \q1 Na' zedeyena' par yesə'əle'i beṉə' lc̱hoḻ, \q1 na' beṉə' chyi' chzaquə', zedeyena' par nic̱h cuich c̱hi' saque'e. \q1 \v 19 Na' zedetix̱ɉui'a de que babžin ža bžin or gaquəlen Diozən' beṉac̱hən'. \p \v 20 Na' botobə Jeso'osən' rollon' na' benežɉue'en ben' yo'o lao ne'i yo'oda'onə', na' Jeso'osən' gwchi'e. Nach yoguə' beṉə' ca' nitə' yo'oda'onə' chosə'əgüiachgüe'ene'. \v 21 Na' gwzolao be'e dižə'ənə', gwne': ―Ža ṉeža bachac can' na Xtižə' Diozən' de'en babenele. \p \v 22 Na' yoguə' beṉə' ca' gwse'ene dižə' de'en be'enə' besyə'əbanene' catec mba naquə xtižə' Jeso'osən', na' gwso'e dižə' güen c̱he'enə'. Na' gwse' lɉuežɉga'aque': ―¿Ecaguə bengan' xi'iṉ Jwsen'? \p \v 23 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Šəquə güe'ele nada' can' na dicho c̱helen' de'en na: “Beṉə' güen rmech le', beyon cuino'.” Na' güe'elɉale nada': “De'en babeneto' beno' Capernaum de'e zaquə' yebane beṉə', ḻeczə can' cheyaḻə' gono' lažcho nga.” \p \v 24 Nach goze'e ḻega'aque': ―De'e ḻi chnia' le'e, beṉə' gwlaž c̱he beṉə' güe' xtižə' Diozən' bito chse'eɉḻe'e c̱he'. \v 25 Can' goquə ca tyemp c̱he profet Ḻiazən' bito bi bi yeɉw goquə šoṉ iz yo'o gašɉə, na' goc bgüin juisy c̱hega'aque' doxen gan' zelao mbane Izraelən'. De'e ḻi chnia' le'e, gwnitə' zan no'olə gozebə Izraelən' cana'. \v 26 Pero bito bseḻə' Diozən' Ḻiazən' par gaquəlene' ni to ḻega'aque'. Bseḻe'ene' yetolə yež de'en nzi' Sarepta ga mbane Sidon par goclene' to no'olə gozebə. \v 27 Na' ḻeczə can' goquə tyemp c̱he de'e profet Ḻesion' gwnitə' zan beṉə' Izraelən' beṉə' gwsa'acšene len yižgüe' de'en ne' ḻepr. Ni to ḻega'aque' cui beyon Ḻesion'. Tozə Naaman beṉə' Siria beyon Ḻesion'. \p \v 28 Na' yoguə' beṉə' ca' ža' yo'oda'onə' catə' gwse'enene' dižə' quinga besə'əža'achgüe'. \v 29 Na' ḻe'e besyə'əzoža'ate' na' besyə'əbeɉe' Jeso'osən' syodan' na' gosə'əc̱he'ene' to lao ya'a gaḻə'əzə gan' chi' syodan' gwse'ene'ene' yoso'ox̱ope'ene' par che'elə, pero bito goquə bi so'onene' ḻe'. \v 30 Con beza' Jeso'osən' bedie' gwchoḻga'aque'enə'. \s1 Jeso'osən' bebeɉe' de'e x̱io' de'en yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' to beṉə' \p \v 31 Na' ɉsoe' syoda Capernaum gan' mbane Galilean'. Na' yoguə' ža dezcanzən' bsed blo'ine' beṉə' ca' ža' ḻo'o yo'oda'onə'. \v 32 Na' beṉə' ca' besyə'əbanene' ca naquə de'en bsed əblo'ine' ḻega'aque' c̱hedə' bsed blo'ine' ḻega'aque' ca'aczə to beṉə' bansed gax̱ɉw gwche'. \p \v 33 Ḻo'o yo'odao' na' gwzo to beṉə' yo'o yaz de'e x̱io' yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. Na' bgosya'an be'enə' gwnan: \v 34 ―Lɉoyeto'onə'. Partlə le', partlə neto' Jeso'os beṉə' Nasaret. ¿Ezedežiayi'o neto'onə'? Ṉezczəto' no le': Le' naco' beṉə' la'aždao' xi'ilažə' juisy na' Diozən' bseḻe'e le'. \p \v 35 Jeso'osən' gwdiḻe' de'e x̱i'onə' na' gože'en: ―Sšago'. Bechoɉ yic̱hɉla'aždao' benga. \p Na' bchix̱ de'e x̱i'onə' be'enə' gwchoḻ beṉə' ca' zɉəža'anə' nach bechoɉən, pero bito benen ḻe' zi'. \v 36 Na' ḻechguaḻe besyə'əbane beṉə' ca' nach gwse' lɉuežɉga'aque': ―Nactequən' con gwne' ca' na' bechoɉ de'e x̱i'onə' de'en yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' be'enə'. Nacbia' nape' yeḻə' chnabia' na' yeḻə' guac de'en chone' mendad yesyə'əchoɉ de'e x̱io' ca' na' chesyə'əchoɉən. \p \v 37 Na' ca naquə de'en ben Jeso'osən' gosə' gwlalɉə dižə'ənə' doxen Galilean', na' len yež ca' de'en zɉənyec̱hɉ zɉəmbi'i gaḻə'əzə Galilean'. \s1 Jeso'osən' beyone' taobi'in c̱he Simonṉə' \p \v 38 Na' catə' beze'e yo'oda'onə', na' gwyeɉe' liž Simonṉə'. Na' taobin' c̱he Simonṉə' chacšenene' yo'ochgüe' de'e ḻa na' gwso'oḻgüiže' Jeso'osən' yeyone' no'olən'. \v 39 Na' Jeso'osən' gwzeche' cuite' gan' de'enə' na' bcheque'e gwdiḻe' de'e ḻanə' par bechoɉən no'olən'. Nach taobi'in c̱he Simonṉə' ḻe'e beyaste' na' goclene' beṉə' ca'. \s1 Jeso'osən' beyone' beṉə' zan \p \v 40 Na' catə' bachen bgüižən', yoguə' beṉə' gosə'əc̱he'e con beṉə' chse'i gwde gwde yižgüe' ɉso'ene' lao Jeso'osən'. Na' Jeso'osən' gwx̱oa ne'en yic̱hɉ to toga'aque' na' beyone' ḻega'aque'. \v 41 Na' ḻeczə bebeɉ Jeso'osən' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉə' zan ca'. Na' besyə'əchoɉən gosə'ənan zižɉo: ―Len' naco' Xi'iṉ Diozən'. \p Jeso'osən' gwdiḻe' ḻega'aquən na' bito be'e latɉə yesə'əṉen c̱hedə' zɉəṉezczen de que naque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' beṉac̱hən'. \s1 Jeso'osən' gwde' doxenḻə Galilean' bsed blo'ine' \p \v 42 Na' beteyo catə' gwye'eni', beze'e na' gwyeɉe' to latɉə gan' notono nḻa'. Na' beṉə' ca' besyə'əyilɉe'ene' na' ɉa'aque' gan' zoe'enə'. Na' bito gwse'enene' yeza' Jeso'osən' lažga'aque'enə'. \v 43 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Ḻeczə beṉə' ca' nitə' syoda ca' yeḻa' cheyaḻə' žɉətix̱ɉue'iga'acda'ane' dižə' güen dižə' cobən' de que Diozən' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' əsoe' latɉə. Diozən' bseḻe'e nada' par nic̱h žɉətix̱ɉue'iga'acda'ane'. \p \v 44 Ca' goquən' Jeso'osən' gwde' to to yežən' gan' mbane Galilean' na' ḻo'o yo'odao' c̱hega'aque' ca' bsed blo'ine' ḻega'aque'. \c 5 \s1 Jeso'osən' bene' par nic̱h gosə'əzene' bia zan beḻ ya'a \p \v 1 Na' goquən' lao zecha Jeso'osən' cho'a nisdaon' de'en nzi' Genesaret, gosə'əbiguə' beṉə' zan par boso'ozenague' xtižə' Diozən' de'en be'enə'. \v 2 Na' Jeso'osən' ble'ine' nitə' c̱hopə barcw dao' cho'a nisən'. Na' beṉə' gwxen beḻ ya'a ca' bac̱h besə'əžaše' ḻo'o barcw ca' na' bachesyə'əyibe' yix̱ɉw beḻ c̱hega'aque'enə'. \v 3 Na' Jeso'osən' gwyo'e ḻo'o barcw c̱he Simonṉə' na' gwṉabene' ḻe' gocwlen par nic̱h bžigue'e barcw c̱he'enə' latə' ḻo'o nisən'. Na' gwche' Jeso'osən' ḻo'o barcon' nach bsed blo'ine' beṉə' ca'. \v 4 Na' ca beyož be'e dižə'ənə' nach gože' Simonṉə': ―Bžiguə'əch barcw c̱hio'onə' gan' naquə nisən' zitɉoch, na' ḻe'e əgwzaḻə' yix̱ɉw c̱helen' par senḻe beḻən'. \p \v 5 Nach Simonṉə' gože' Jeso'osən': ―Maestr, babento' žin bedo yel na' ni to cono no bdoḻe'eto'. Pero laogüe de'e bagwnao' le' ca', yoszaḻə'əchto' yix̱ɉw quinga. \p \v 6 Na' bosə'əzaḻe'e yix̱ɉw c̱hega'aque'enə', na' catə' besyə'əbeɉga'aque'en zɉənža'achan beḻən' yelezə yesə'əchezə'ən. \v 7 Na' beṉə' ca' gwnitə' ḻo'o barcw c̱he Simonṉə' gwsa'axe' beṉə' lɉuežɉga'aque' ca' zɉəža' ḻo'o barcon' yeto par əžɉse'eclene' ḻega'aque'. Na' catə' besə'əžin beṉə' ca' na' bosyo'osša'ache' barcw ca' xte ca bac̱h gwzolao chse'etɉən xan nisən'. \v 8 Nach Simonṉə' ben' ḻeczə le Bed catə' ble'ine' can' goquən', bzo xibe' lao Jeso'osən' na' gože'ene': ―Bebi'ižə'əšga len nada' X̱ana', c̱hedə' la' naca' to beṉə' güen de'e mal. \p \v 9 Gwne' ca' c̱hedə' ḻe' txen len beṉə' ca' ža'alene' ḻo'o barcon' besyə'əbanchgüeine' ca naquən' gosə'əzene' beḻ zan ca'. \v 10 Na' ḻeczə ca' besyə'əbane xi'iṉ Sebedeon' c̱hopə bišə'əte Jacobən' len Juanṉə', beṉə' ca' chso'on žin txen len Simonṉə'. Nach Jeso'osən' gože' Simonṉə': ―Bito žebo'. Le' naco' beṉə' gwxen beḻ. Pero ṉa'a gaco' beṉə' güe' xtiža'a, na' gono' par nic̱h so'ombia' beṉə' nada'. \p \v 11 Na' catə' besyə'əžinḻene' barcw ca' yo biž, gosə'əbeɉyic̱hɉe'en na' len yoguə' šinḻazga'aque' nach ɉəsə'ənaogüe' Jeso'osən'. \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' che'i yižgüe' de'en nzi' ḻepr \p \v 12 Na' goquən catə' zo Jeso'osən' to syoda, bžin to beṉə' chacšenchgüeine' len yižgüe' de'en ne' ḻepr. Na' be'enə' catə' ble'ine' Jeso'osən' bzo xibe' laogüe'enə', na' beḻgüiže'ene' gože'ene': ―X̱ana', gonšguei ben par nic̱h yeyacda'. \p \v 13 Nach Jeso'osən' bḻi ne'enə' gwdane'ene' na' gože'ene': ―Guacczə beyaque. \p Na' ḻe'e beyacteine' ca naquə yižgüe' de'en che'ine'enə'. \v 14 Na' Jeso'osən' bene' mendad ni tozə cui no no güe'elene' dižə' ca naquə de'en babene' len le', na' gože'ene': ―Gwyeɉ lao bx̱ozən' nic̱h le'ine' de que bac̱h beyacdo'. Na' gwnežɉo'one' to bia yix̱ə' gote' lao Diozən' ca de'en non de'e Moisezən' mendad par nic̱h yesə'əṉeze beṉə' de que babeyacdo'onə'. \p \v 15 Na' tža tža gwdach dižə' ca naquə miḻagr ca' de'en chon Jeso'osən'. Na' beṉə' zan besə'ədopə besə'əžague' par boso'ozenague' xtižə' Jeso'osən' na' par nic̱h beyone' con beṉə' ca' chsa'acšene ca naquə yižgüe' de'en chse'ine'. \v 16 Na' tši'i güeɉə bechoɉ Jeso'osən' beyeɉe' latɉə dašən' par ɉəyene' orasyonṉə'. \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' nat to part cuerp c̱he'enə' \p \v 17 Na' goquən' to ža zo Jeso'osən' ḻo'o yo'o gan' zoe'enə' chsed chlo'ine' beṉə'. Na' gaḻə'əzə zɉəchi' to c̱hopə beṉə' Izrael beṉə' ca' babesə'əchoɉ zɉənzi' fariseo por ni c̱he can' choso'osed choso'olo'ine'. Na' yebaḻə beṉə' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' zɉəlene' ḻega'aque'. Beṉə' ca' ža' na' za'aque' yoguə'əḻoḻ yež gan' mbane Galilean' len Jodean', na' ḻeczə baḻe' za'aque' syoda Jerosalenṉə'. Na' boso'ozenague' dižə' de'en be' Jeso'osən'. Na' yeḻə' guac c̱he X̱ancho Diozən' gwzon len Jeso'osən' par beyone' beṉə' güe' ca'. \v 18 Na' besə'əžin x̱oṉɉ beṉə' zɉənḻene' to beṉə' nat to part cuerp c̱he'enə', zɉənx̱oe'ene' to lao cam dao'. Na' gwsa'aclaže'e yesə'ədie' na' əžɉso'ene' lao Jeso'osən'. \v 19 Na' tant beṉə' zan ža' caguə goquə yesə'əžinḻene' beṉə' güe'enə' gan' zo Jeso'osən'. Na' beṉə' ca' gwse'epe' yic̱hɉo'olə par boso'osalɉue' na' boso'oletɉe'ene' len xcame'enə' nic̱h bžine' lao Jeso'osən' gwchoḻ beṉə' zan ca'. \v 20 Ca naquə gocbe'i Jeso'osən' de que gwso'onḻilaže'ene', gože' beṉə' güe'enə': ―Babezi'ixena' xtoḻo'onə'. \p \v 21 Na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' beṉə' fariseo ca' gwzolao chso'one' xbab: “Benga chžia chnite'e Diozən' de'en chon cuine' ca Dioz. Notono no gaquə yezi'ixen xtoḻə' beṉac̱hən' šə caguə tozə Diozən'.” \p \v 22 Jeso'osən' gocbe'ine' xbabən' de'en gwso'one'enə' nach gože' ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' chonḻe xbabən' ca' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'olenə'? \v 23 Šə con yapa'ane' de que babezi'ixena' xtoḻe'enə', bito ṉezele šə napa' yeḻə' gwnabia' par yezi'ixena'an. Pero šə yapa'ane': “Gwyas na' gwda”, guatə'əbia' šə napa' yeḻə' gwnabia'anə' par gaquə can' nia'anə'. \v 24 De'e nga gona' par nic̱h əṉezele de que napa' yeḻə' gwnabia' lao yežlyo nga par yezi'ixena' xtoḻə' beṉac̱hən', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p Nach gože' beṉə' güe'enə': ―Gwyas, beyoa' xcamo'onə' na' beyeɉ ližo'onə' to šao' to güen. \p \v 25 Na' ḻe'e gwyasseste be'enə', chosə'əgüiate' beṉə' ca' nitə'ənə'. Nach beyoa' xcame'enə' gan' xoe'enə' beze'e zɉəyede' liže' cho'elaogüe'e Diozən'. \v 26 Na' yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' ža'anə' besyə'əbanene' na' gwso'elaogüe'e Diozən'. Na' do chžebga'aque' gosə'əne': ―Ṉa'a bable'icho to de'e zaquə' yebanecho. \s1 Jeso'osən' gwleɉe' Lebin' par gwlene' disipl c̱he' ca' \p \v 27 Gwde na' beza' Jeso'osən' na' ble'ine' to beṉə' goc̱hixɉw beṉə' le Lebi, chi'e latɉə gan' chc̱hixɉue'enə'. Na' Jeso'osən' gože'ene': ―Da len nada'. \p \v 28 Nach be'enə' ḻe'e gwzoža'ate' gwleɉyic̱hɉe' yoguə' šinḻaze' na' gwyeɉlene' Jeso'osən'. \p \v 29 Nach Lebin' bene' to lṉi xen liže'enə' par Jeso'osən'. Na' ɉa'ac beṉə' zan beṉə' goc̱hixɉw ca' na' beṉə' yeziquə'əchlə na' gosə'əbe'elene' ḻega'aque' cho'a mesən' par gwsa'ogüe'. \v 30 Na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' len beṉə' fariseo ca' gwsa'acyože' disipl c̱he Jeso'osən', gwse'e ḻega'aque': ―Malən' chonḻe che'eɉ chaole txen len beṉə' goc̱hixɉw na' nochlə beṉə' güen de'e mal ca' beṉə' cui chonḻento' txen. \p \v 31 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Benə' cui chsa'acšene bito chəsə'əyažɉene' beṉə' güen rmech. Beṉə' ca' chsa'acšene ḻega'aque'enə' chəsə'əyažɉene' beṉə' güen rmech. \v 32 Nada' za'a zedəyena' par nic̱h beṉə' ca' zɉəṉeze de que zɉənaque' beṉə' güen de'e mal yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə', pero bito zedeyena' par nic̱h beṉə' ca' chsa'aquene' bazɉənaque' beṉə' güen yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə'. \s1 Gosə'əṉabene' Jeso'osən' bixc̱hen' bito gwleɉe' tgüeɉə cui əse'eɉ əsa'ogüe' \p \v 33 Nach yebaḻə beṉə' gwse'ene': ―Zan las neto' disipl c̱he Juanṉə' na' ḻeczə ca' disipl c̱he beṉə' fariseo ca' chzoto' sin cui che'eɉ chaoto' par cho'ela'oto' Diozən' na' chonczəto' orasyon. Pero na' disipl c̱hio' ca' chse'eɉ chsa'ogüe'. ¿Bixc̱hen' ža? \p \v 34 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Catə' chac to yeḻə' gošagna' beṉə' migw c̱he be'enə' chšagna'anə' chse'eɉ chsa'ogüe'. Na' ca'aczən' naquən len nada' na' len disipl c̱hia' ca', chse'eɉ chsa'ogüe' lao ṉe'e zoa' len ḻega'aque'. \v 35 Catə'əchən' əžin ža yesə'əc̱he'ex̱ax̱ɉ beṉə' contr c̱hia' ca' nada', cana'achən' əchoɉ catə' bito əse'eɉ əsa'o disipl c̱hia' ca'. \p Jeso'osən' gwne' ca' bsaquə'əlebe cuine' ca beṉə' gošagna', na' disipl c̱he' ca' ca beṉə' migw c̱he beṉə' gošagna'anə'. \p \v 36 Na' gozo'elene' ḻega'aque' to jempl par nic̱h gwsa'acbe'ine' de que bito gaquə yesə'ənaogüe' costombr gol c̱hega'aque' na' yesə'ənaotie' de'en chsed chlo'ine'. Gože' ḻega'aque': ―Notono beṉə' zo beṉə' chc̱heze'e xa cobe'en na' yode'en xa gole'enə'. Šə gone' ca' la' gwx̱iṉɉe' xa cobe' na'anə' na' xa gole'en bito gaquən lebe len pedas xa cobe'enə'. \v 37 Na' ḻeczə ca' notono zo beṉə' chgue'e bino cobən' ḻo'o yid golə. Šə gone' ca' ža, bino cobən' əc̱hezə'ən yid golən' na' lalɉə binon' na' cuiayi' yidən'. \v 38 Cle la' cheyaḻə' que'e bino cobən' ḻo'o yid cobə. \v 39 Na' ca naquə beṉə' bac̱h yo'olaogüe' che'eɉe' bino golən' bito yene'ene' ye'eɉe' bino cobən', c̱hedə' əṉe': “Bino golən' naquəchən güen.” Ḻeczə can' naquən len beṉə' bac̱h yo'o yic̱hɉe' costombr gol c̱he'enə', bito yene'ene' gwzenague' c̱he de'e cobən'. \c 6 \s1 Ža dezcanz boso'olec̱hɉ disipl ca' trigon' par gwsa'ogüe'en \p \v 1 Na' gozaquən to ža dezcanz Jeso'osən' gwdie' len disipl c̱he' ca' gan' nyaž trigon'. Nach disipl c̱he' ca' gosə'əlec̱hɉe' trigon', na' gosə'əxobe'en, na' gwsa'ogüe'en. \v 2 Nach besə'əle'i baḻə beṉə' fariseo ca' can' gwso'on disipl ca' na' gwse'e ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' chonḻe de'en bito de lsens goncho ža dezcanzən'? \p \v 3 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―¿Ecabi za'alažə'əle de'en bablable can' ben de'e Rei Dabin' catə' ḻe' na' beṉə' lɉuežɉe' ca' gosə'ədone'? \v 4 Gwyeɉe' ḻo'o yo'odao' əblaonə' na' gwxi'e yetxtil de'en bazɉəncua' bx̱oz ca' par Diozən', na' gwdaogüe'en len beṉə' lɉuežɉe' ca' ḻa'aṉə'əczə cui zɉənaque' bx̱oz. Na' yetxtilən' cui de lsens par gao con to beṉə' ḻen, letg bx̱oz ca' chac əsa'ogüe'en. \p \v 5 Na' ḻeczə gwna Jeso'osən': ―Naquən lao na'a əṉia' bin' naquən güen goncho ža dezcanzən', nada' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \s1 Beyaque to beṉə' mbižə šḻa'a ne'en \p \v 6 Na' yeto ža dezcanz gozeɉe' ḻo'o yo'oda'onə' na' bsed blo'ine' beṉə' ca' ža'anə'. Na' entr beṉə' ca' ža'anə' len to beṉə' bambižə ne'e ḻichan'. \v 7 Na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' beṉə' fariseo ca' nite'e na' chosə'əgüiateze' Jeso'osən', chəsə'əbeze' šə goyone' be'enə' ža dezcanzən' par nic̱h əsa'ogüe' xya contr ḻe'. \v 8 Na' gocbe'i Jeso'osən' xbab c̱hega'aque'enə' na' gože' ben' mbižə ne'inə': ―Da ngalə. \p Nach bgüiguə' be'enə' gwzeche' laogüe'enə'. \v 9 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e gonšc xbab c̱helen' naquən' na ḻein'. ¿Enan goncho de'e güen ža dezcanzən', o šə nan goncho de'e mal? ¿Enan goncho par nic̱h cui sa'at beṉə' o šə nan goncho par nic̱h sa'ate'? \p \v 10 Jeso'osən' bgüie' yogue'e nach gože' be'enə': ―Bḻi na'onə'. \p Nach bḻi na' be'enə', na' beyaquen. \v 11 Na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' na' beṉə' fariseo ca' ḻechguaḻe besə'əže'e, na' gwzolao boso'oxi'e entr ḻega'aque' naclə so'one' len Jeso'osən'. \s1 Jeso'osən' gwleɉe' šižiṉ beṉə' bsi'e apostol \p \v 12 Na' to ža gozeɉ Jeso'osən' lao ya'an ɉene' orasyon. Na' bedo yel bene' orasyon lao Diozən'. \v 13 Na' catə' gwye'eni'inə' boḻgüiže' disipl ca' par gosə'əbigue'e gan' zoe'enə' nach gwleɉe' šižiṉe' na' əbsi'e ḻega'aque' apostol. \v 14 Na' beṉə' quingan' gwleɉe': Simon ben' bsi'e Bed, na' Ndres beṉə' bišə' Bedən', na' Jacob, na' Juan, na' Lip, na' Bartolome, \v 15 na' Matio, na' Tomas, na' Jacob xi'iṉ Alfeo, na' Simon Selote, \v 16 na' Jodas xi'iṉ Jacob, nach Jod Iscariot ben' əbdie' Jeso'osən' lao na' beṉə' contr ca'. \s1 Jeso'osən' bzeɉni'ine' beṉə' dao' beṉə' zil \p \v 17 Na' beyetɉe' ya'anə' len ḻega'aque' na' gwzeche' gan' naquə lašə' len disipl c̱he' ca'. Na' ḻeczə nitə' beṉə' zan beṉə' za'ac doxen Jodean', do Jerosalenṉə' na' do gan' mbane Tiro na' Sidon. Na' Tiron' len Sidonṉə' zɉəchi'in cho'a nisda'onə'. Na' entr beṉə' ca' nitə' choso'ozenag xtižə' Jeso'osən' zɉəlen baḻə beṉə' chse'i yižgüe', na' Jeso'osən' beyone' ḻega'aque'. \v 18 Na' beṉə' ca' zɉəyo'o zɉəyaz de'e x̱io' yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə' Jeso'osən' bebeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaze'. \v 19 Na' yoguə' beṉə' besə'əyilɉlaže'e naclə so'one' par nic̱h yesə'əlapə' na'aga'aquen' ḻe' c̱hedə' len yeḻə' guac c̱he'enə' chone' par chega'a yižgüe' de'en chse'i to toga'aque'. \s1 Non' zo mbalaz na' non' cui zo mbalaz \p \v 20 Na' Jeso'osən' gwḻis laogüe'enə' bgüie' disipl c̱he' ca' na' gože' ḻega'aque': ―Mbalaz zo le'e beṉə' yašə' c̱hedə' cho'ele latɉə chnabia' Diozən' le'e. \p \v 21 Mbalaz so le'e chdonḻe ṉa'a, c̱hedə' gwžin ža catə' cuich tonḻe. \p Na' mbalaz so le'e chbežle ṉa'a, c̱hedə' Diozən' gone' par nic̱h yebeile. \p \v 22 Nada' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Na' mbalaz sole šə por ni c̱he de'en chonḻilažə'əle nada' chəsə'əgue'i beṉə' le'e, na' šə chesyə'əbeɉe' le'e ḻo'o yo'odao' c̱hega'aque'enə', na' šə choso'ožia choso'onite'e le'e, na' šə chəsə'əne' de que nacle beṉə' mal. \v 23 Ḻeyebeichgüei catə'ən chac de'e quinga, na' ḻe'e so mbalaz, c̱hedə' Diozən' gone' par nic̱h gaquəchgua de'e güen c̱hele catə' yežinḻe gan' zoe'enə'. Can' chso'onene' le'e ca'aczən' gwso'one de'e x̱axta'oga'aque'enə' de'e profet ca' gwso'e xtižə' Diozən' cana'. \p \v 24 Pero probchguazə le'e beṉə' gwni'a. Chac güen c̱hele ṉa'a, pero caguə par zeɉḻicaṉen' gaquə güen c̱hele. \p \v 25 Probchguazə le'e dechgua de'e chaole ṉa'a. Gwžin ža catə' cuich bi gatə' c̱hele. \p Probchguazə le'e zole ḻegr ṉa'a. Gwžin ža catə' yegüine'ele na' cuežyašə'əle. \p \v 26 Probchguazə le'e chso'elao' yoguə'əḻoḻ beṉə' le'e. Ca'aczən' gwso'elao' de'e x̱axta'oga'aquen' profet gox̱oayag ca'. \s1 Cheyaḻə' gaquecho c̱he beṉə' contr c̱hecho \p \v 27 Pero le'e chzenagle c̱hia', ḻe'e gaque c̱he beṉə' contr c̱hele ca', ḻe'e gontezə ḻe'e gon de'e güen len beṉə' ca' chəsə'əgue'i le'e. \v 28 Ḻe'e ṉabtezə ḻe'e ṉab par nic̱h beṉə' ca' chso'on contr le'e ṉite'e mbalaz. Ḻe'e so ḻe'e gon orasyon par beṉə' ca' choso'ožia le'e xyac̱hoḻ. \v 29 Šə to beṉə' tie' x̱aguə'əlen' šḻa'a, ḻe'e güe'e de'en yešḻa'a. Šə to beṉə' əque'e xadoṉ c̱helen' ḻa fuers, ḻegüe' latɉə c̱hiṉe' len xcamislen'. \v 30 Notə'ətezə beṉə' bi ṉabene' le'e, gwnežɉwlene'en. Šə to beṉə' əque'e bitə'ətezə de'en de c̱hele, bito yeṉablen. \v 31 Con yoguə' de'e güen de'e chene'ele so'on beṉac̱hən' len le'e, con ca'atezəczən' cheyaḻə' gonḻe len ḻega'aque'. \p \v 32 Šə porzə chaquele c̱he beṉə' ca' chsa'aque c̱hele, ¿bixa yeɉlaotgualen'? Ḻe'egatezə ca' chso'on beṉə' güen de'e mal ca', chsa'aquene' c̱he beṉə' ca' chsa'aque c̱hega'aque'. \v 33 Ḻeczə šə chonḻe de'e güen porzə len beṉə' ca' chso'on de'e güen len le'e, ¿bixa yeɉlaotgualen'? Ḻe'egatezə can' chso'on beṉə' güen de'e mal ca'. \v 34 Šə porzə chbeɉle bi de'en chbeɉle len beṉə' sole lez yesyə'əyoṉe'en le'e, ¿bixa yeɉlaotgualen'? Ḻe'egatezə can' chso'on beṉə' güen de'e malən', chesə'əbeɉe' bi de'en chesə'əbeɉe' lɉuežɉga'aque' na' nite'e lez yesyə'ənežɉue'en. \v 35 Pero na' le'e ža, ḻe'e so ḻe'e gaque c̱he beṉə' contr c̱hele ca', na' ḻe'e so ḻe'e gon de'e güen. Na' ḻe'e so ḻe'e cueɉ bi de'en cueɉle beṉə' na' bito sole lez yesyə'əyoṉe'en. Šə gonḻe ca', gwlo'ele de que nacle xi'iṉ Dioz ben' naquə ḻe'ezelaogüe beṉə' blao, na' Diozən' goṉe' le'e yeḻə' bala'aṉ xen. Ḻe'enə' naque' gax̱ɉwlažə' len beṉə' ca' cui chso'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he' na' yeziquə'əchlə beṉə' güen de'e mal ca'. \v 36 Cheyaḻə' yeyašə' yeži'ilažə'əle lɉuežɉ beṉac̱hle ca X̱achon' ben' zo yoban' cheyašə' cheži'ilaže'e yoguə' beṉac̱hən'. \s1 Bito cheyaḻə' ṉacho c̱he beṉə' de que zɉənape' doḻə' \p \v 37 Bito gonḻe xbab de que zaquə'əle par c̱hoglaolen c̱he beṉə' de que zɉənape' doḻə'. Šə c̱hoglaolen c̱he beṉə' de que zɉənape' doḻə', ḻe'egatezə ca' Diozən' c̱hoglaogüe'en c̱hele de que naple doḻə'. Na' bito bi yosbague'ele beṉə' de que zɉənape' doḻə' par nic̱h Diozən' bito bi yosbague'ene' le'e de que naple doḻə'. Ḻe'e so ḻe'e yezi'ixen c̱he beṉə' par nic̱h Diozən' yezi'ixene' c̱hele. \v 38 Ḻe'e so ḻe'e gwnežɉo beṉə' šə bi de'en chəsə'əyažɉene'. Can' chso'on baḻə beṉə' ḻechguaḻe naḻe'e choso'ochix̱e' bi de'en chso'ote'e, chosə'əc̱hiše'e lao medid c̱hega'aque'en na' choso'osi'iṉse'en na' chso'one' xte ca chezoya'an, ca'aczən' cheyaḻə' gonḻe gwnežɉwle bi de'en chəsə'əyažɉe beṉə' par nic̱h ḻeczə ca' gon Diozən' len le'e. \p \v 39 Nach Jeso'osən' be'elene' beṉə' ca' ža'anə' yeto jempl. Na' bsaquə'əlebene' beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' ca beṉə' lc̱hoḻ c̱hedə' bito gwse'eɉni'ine' de'en naquə de'e ḻi na' de'e na'anə' bito goquə yoso'osed yoso'olo'ine'en beṉə' yoblə. Na' gwne': ―¿Eguaquə to beṉə' lc̱hoḻ cue'e nez yeto beṉə' lc̱hoḻən'? Bito gaque'. Ṉezecho de que txen žɉəsə'əbix̱e' to ḻo'o yech. \v 40 Šə to beṉə' chsede' len to maestr, bito ṉacho guaquə əgwsedene' maestrən'. Na' ḻa'aṉə'əczə šə ben' chsed ta' yic̱hɉe' yoguə'əḻoḻ de'en əgwlo'i maestrən' ḻe', bito gaque' beṉə' si'inch ca maestrən', sino cachozəczə gaque'. \p \v 41 Chle'ile güe' dao' de'en žia cožə' beṉə' lɉuežɉle na' cabi chele'ile güe' xen de'en žia cožə'əlen'. \v 42 Che' beṉə' lɉuežɉle: “Be' latɉə gona' rmech güe' daon' de'en žia cožo'o”, na' bito chonḻe rmech güe' xen de'en žia cožə'əlen'. Beṉə' gox̱oayag le'e, zgua'atec ḻe'e gon rmech güe' xenṉə' de'en žia cožə'əlen' na' techlə əṉezele bi rmechən' chyažɉele par gonḻe rmech güe' daon' de'en žia cožə' beṉə' lɉuežɉlen'. \s1 De'en choncho chlo'in bin' yo'o ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ochon' \p \v 43 Bito ṉacho de que to yag frot güen chbian frot de'e cui naquə güen, na' nic əṉacho de que yag frot de'en cui naquə güen chbian frot güen. \v 44 Segon can' naquə frot de'en chbia to to yaguən' ṉezecho bi cḻas yaguən'. Yag yešə' bito chbian yix̱güion', nic yag bisga' chbian obas. \v 45 To beṉə' la'aždao' xi'ilažə' chone' de'e güen, c̱hedə' la' can' nan ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ogüe' nan' chone'. Na' ben' chon de'e mal chone' ca' c̱hedə' chzenague' c̱he la'ažda'omale'enə'. Na' yoguə'əte dižə' de'en chchoɉ cho'achon' la' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'ocho na'anə' za'an. \s1 C̱hopə beṉə', na' yo'o de'en gwso'on to toe' \p \v 46 ¿Bixc̱hen' che'ele nada' “X̱ana'”, na' cui chonḻe can' nona' mendadən'? \v 47 Ṉa'a ṉia' le'e can' gwxaquə'əlebe yoguə' non' nao nada' na' chzenague' xtiža'anə' na' chone' can' nona' mendadən'. \v 48 Gwxaquə'əlebene' ca to beṉə' ben yo'o. Na' gwc̱he'eṉe' zitɉw gwleque' lan yo'onə' de'en naquə de'e gual. Na' catə' bchoɉchgua yaonə', gwyec̱hɉən liže'enə' na' bito bebix̱ən cuiayi'in, c̱hedə' gwzo c̱hec̱hchguan. \v 49 Na' yoguə' non' cui chzenague' c̱he xtiža'anə' gwxaquə'əlebene' ca yeto beṉə' ben yo'o. Con bene'en lao yo na'azə sin cui bi lanei gwleque'. Na' catə' bchoɉchgua yaonə' gwyec̱hɉən liže'enə', na' bebix̱ən gwžiayi'iteczən. \c 7 \s1 Jeso'osən' beyone' xmos to capitan \p \v 1 Na' catə' beyož be' Jeso'osən' dižə'ən len beṉə' ca', beyeɉe' Capernaunṉə'. \v 2 Na' zo to capitan beṉə' bito naque' beṉə' Izrael, na' zo to xmose' chacšenchgüeine' na' yelezə gate'. Na' capitanṉə' chacchgüeine' c̱he'. \v 3 Na' catə' bene capitanṉə' dižə' c̱he Jeso'osən', bseḻe'e baḻə beṉə' golə beṉə' blao c̱he beṉə' Izrael ca' par ɉse'etə'əyoine' Jeso'osən' šeɉe' liže'enə' par yeyone' xmosen'. \v 4 Nach catə' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən' gwsa'atə'əyoine' ḻe' gaquəlene' capitanṉə', na' gwse'e Jeso'osən': ―Naque' to beṉə' zaque'e par gaquəleno'one', \v 5 c̱hedə' chaquene' c̱he chio'o beṉə' Izrael. Na' ḻe' bene' yo'odao' c̱heto' nga len xmeche'. \p \v 6 Nach gwyeɉ Jeso'osən' len ḻega'aque'. Pero ze'e yesə'əžine' liže'enə' catə' bseḻə' capitanṉə' baḻə beṉə' migw c̱he'enə' lao Jeso'osən', na' gwse'ene': ―Capitanṉə' ne' de que bito gonzi'ilažo'o yido' liže'enə', c̱hedə' la' ṉezene' de que bito zaque'e par šo'o liže'enə'. \v 7 De'e na'anə' bito beyaxɉene' deṉabene' le' gaquəleno'one'. Con chene'ene' gonšgo' mendadən' na' yeyaque xmose'enə'. \v 8 Capitanṉə' ne' de que zoe' xni'a rein', pero ḻeczə nitə' soḻdad c̱he' ca' xni'enə'. Na' catə' che'e toe': “Gwyeɉ”, na' cheɉe', na' catə' che'e yetoe': “Da”, na' chide'. Na' catə' che'e xmosen': “De'e nga gono'”, na' chone'en. Na' ṉezene' de que con əṉao' yeyaque xmose'enə' na' yeyaquene'. \p \v 9 Na' Jeso'osən' catə' benene' dižə' de'en əgwse' beṉə' migw c̱he capitanṉə' ḻe', bebanene' na' beyec̱hɉe' gože' beṉə' ca' zɉəsə'ənao ḻe': ―Echnia' le'e, bitoṉə' želda' beṉə' gonḻilažə' nada' ca chonḻilažə' capitanṉə' nada'. Ni to beṉə' Izrael cui chonḻilažə' nada' ca benga. \p \v 10 Nach ɉəya'ac beṉə' ca' bseḻə' capitanṉə', na' catə' besyə'əžine' liže'enə' babeyaque xmose'enə'. \s1 Jeso'osən' bosbane' xi'iṉ to no'olə gozebə \p \v 11 Na' gwyeɉ Jeso'osən' to syoda de'en nzi' Nain, nžague' disipl c̱he' ca' na' zan beṉə' yoblə. \v 12 Bazɉa'aque' gaḻə'əzə par yesə'əžine' cho'a puert c̱he syodan', na' ḻei chəsə'əchoɉ x̱oṉɉ beṉə' cho'a puertən' zɉənḻene' to beṉə' guat. Na' ben' gotən' naque' beṉə' tlišə', na' xne'en naque' beṉə' gozebə. Na' beṉə' zan beṉə' lao' syodan' zɉənžague' xna' beṉə' guatən'. \v 13 Na' catə' ble'i X̱anchon' no'olən', beyaše'ene' ḻe', nach gože'ene': ―Bito cuežo'. \p \v 14 Nach zde' na' ɉtane' yagant gan' xoa beṉə' guatən', na' beṉə' ca' zɉənḻen ḻe'enə' gosə'əbeze'. Nach gože' beṉə' guatən': ―Beṉə' güego', beyas. \p \v 15 Nach beṉə' guatən' beyase' gwchi'e na' gwzolao cheṉe'. Na' Jeso'osən' beyone' ḻe' lao na' xne'enə'. \v 16 Na' yoguə' beṉə' ca' besə'əžebe' nach gwso'elaogüe'e Diozən' chəsə'əne': ―Babla' to profet əblao gan' nga zocho ṉa'a. Na' Diozən' bagocwlene' chio'o naccho ṉasyon c̱he'enə'. \p \v 17 Na' ca naquə de'en ben Jeso'osən' gosə' gwlalɉə dižə' c̱he'enə' doxen Jodean' na' yež ca' de'en zɉənyec̱hɉ zɉəmbi'i gaḻə'əzə. \s1 Juanṉə' bseḻe'e c̱hopə disipl c̱he' gan' zo Jeso'osən' \p \v 18 Nach disipl c̱he Juanṉə' ɉəsye'eye'elene' ḻe' dižə' yoguə' ca naquə de'e ca' chon Jeso'osən'. \v 19 Nach gox Juanṉə' c̱hopə disipl c̱he' ca' nach gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e žɉa'ac gan' zo Jeso'osən' na' ye'elene': “¿Elen' ben' naquən əseḻə' Diozən' o šə soto' lez yidə beṉə' yoblən'?” \p \v 20 Nach disipl ca' catə' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən' gwse'ene': ―Juan ben' chc̱hoa beṉə' nis bseḻe'e neto' laogo' nga par əṉabeto' le' šə len' ben' naquən əseḻə' Diozən' o šə soto' lez yidə beṉə' yoblən'. \p \v 21 Lao or na'atezə žlac ṉe'e nitə' disipl c̱he Juanṉə', Jeso'osən' beyone' beṉə' zan beṉə' ca' chsa'acšene na' beṉə' chse'i yižgüe' gual. Ḻeczə bebeje' de'e x̱io' ca' de'en zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə', na' bene' par nic̱h besyə'əle'i beṉə' lc̱hoḻ. \v 22 Nach Jeso'osən' boži'e xtižə' beṉə' ca' bseḻə' Juanṉə' laogüe'enə' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e žɉəya'ac na' ḻe'e žɉəyeyež Juanṉə' doxen de'e ca' bable'ile na' de'e ca' babenele. Bable'ile chona' par nic̱h baḻə beṉə' lc̱hoḻ chesyə'əle'ine', na' baḻə beṉə' coj chesyə'əde', na' yebaḻə beṉə' cuež chesyə'əyenene', na' ḻeczə baḻə beṉə' gwse'i yižgüe' de'en ne' ḻepr babesyə'əyaquene'. Bable'ile bosbana' baḻə beṉə' guat na' babenele cho'a dižə' güen dižə' cobə c̱hia'anə' len beṉə' yašə' ca'. \v 23 Mbalaz zo beṉə' cheɉḻe'e de que Diozən' bseḻe'e nada'. \p \v 24 Na' catə' besyə'əsa'ac disipl c̱he Juanṉə' nach Jeso'osən' be'elene' beṉə' ca' zɉəndobən' xtižə' Juanṉə', gože' ḻega'aque': ―¿Nacxa naquə ben' ɉəle'itgüeiczele latɉə dašən'? ¿Ešayec̱hə šayen chaque'? Bito. \v 25 ¿Nacxan' goque' catə' ɉəle'ilene'? ¿Enyaze' lachə' šao'? ¿əšə bito? la' beṉə' ca' zɉənyaz lachə' šao' nite'e yo'o güenchgua ca no liž rei, na' bito bi chesə'əyažɉene' par yesə'əchoɉe' ližga'aque'enə'. \v 26 ¿Noxan' ɉəle'ilen' ža? ¿Eto profet ben' cho'e xtižə' Diozən'? De'e ḻi naque' to profet. Pero əchnia' le'e caguə con to profetən'. \v 27 C̱he bengan' nyoɉən ḻe'e Xtižə' Diozən' nan: \q1 Nada' Dioz əseḻa'a to beṉə' cuialaogüe' güe'e xtižo'onə', \q1 par nic̱h ṉitə' beṉə' probnid par əso'elaogüe'e le' catə'ən yido'. \q1 \v 28 Echnia' le'e, notono beṉac̱h ṉe'e so beṉə' naquəch beṉə' blaoch ca Juanṉə'. Na' notə'ətezəchlə beṉə' güe'e latɉə ṉabia' Diozən' ḻe', ḻa'aṉə'əczə bito naque' beṉə' blao gwžin ža catə' šeɉni'ichene' c̱hia' clezə ca Juanṉə'. \p \v 29 Na' baḻə beṉə' goc̱hixɉw ca' na' len yeziquə'əchlə beṉə' ca' bc̱hoa Juanṉə' nis, gwsa'acbe'ine' de que de'e ḻi zɉənaque' beṉə' mal lao Diozən' catə' gwse'enene' dižə' de'en be' Juanṉə' len ḻega'aque'. \v 30 Pero na' beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gwso'onczə yic̱hɉlaoga'aque' cui besyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə' can' gone'e Diozən' na' bito bc̱hoa Juanṉə' ḻega'aque' nis. \p \v 31 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―¿Nac əgwsaquə'əlebetgüeida' le'e mbanḻe ṉa'a? na' ¿nac nacle? \v 32 Egwsaquə'əlebeda' le'e ca bidao' c̱hedə' cuiczə bi de žleb c̱hele. Ca naquə bidao' ca' catə' nitə'əbo' do gan' chac ya'a chse' lɉuežɉga'acbo': “Bento' ḻegr, bito gwyo'olažə'əle, na' babento' bgüine bgüež, peor.” \v 33 Juan ben' chc̱hoa beṉə' nis bide' laole nga. Bito güe'eɉ gwdaošaogüe'e can' chse'eɉ chsa'o beṉə' yoblə, na' nic güe'eɉe' bino. Nach gwnale c̱he': “Yo'o yaz de'e x̱i'onə' yic̱hɉla'aždaogüe'enə'.” \v 34 Na' nada' ža, Diozən' bseḻe'e nada' golɉa' beṉac̱h, na' chle'ile che'eɉ chaogua' can' che'eɉ chaole, na' nale c̱hia' de que naca' beṉə' lia na' beṉə' güe'e zo. Na' ḻeczə nale de que naca' migw c̱he beṉə' goc̱hixɉw ca' na' migw c̱he yeziquə'əchlə beṉə' ca' chso'on de'e mal. \v 35 Pero na' Diozən' chone' par nic̱h beṉə' ca' choso'ozenag c̱he' chso'one' ca nacbia' de que ḻe' naque' ḻe'ezelaogüe beṉə' sin'. \s1 Jeso'osən' gwyeɉe' liž Simon beṉə' fariseo \p \v 36 To beṉə' fariseo bene' combid Jeso'osən' šeɉe' liže'enə' par əsa'ogüe'. Na' bžin Jeso'osən' liž be'enə' na' gwchi'e cho'a mesən'. \v 37 Na' to no'olə beṉə' güen de'e mal beṉə' lao' syodan' gwṉezene' de que Jeso'osən' əžine' liž be'enə'. Na' Jeso'osən' len beṉə' ca' yeḻa' banite'e cho'a mesən' par əsa'ogüe' catə' bgüiguə' no'olən' cuit Jeso'osən' nox̱e'e to lmet de yeɉ de'e yožə to set de'e zaque'e de'e chḻa' zix̱. \v 38 Na' no'olən' ɉəbigue'e gaḻə'əzə xni'a Jeso'osən', na' gwcheže'. Nis əxchež c̱he'enə' bžonən ṉi'a Jeso'osən' na' bgüisən. Na' bxie' ṉi'enə' len yišə' yic̱hɉe'enə', na' bnope'en, na' gwdebe'en set zix̱ən'. \v 39 Na' beṉə' fariseon' ben' ben Jeso'osən' combid, catə' ble'ine' can' chon no'olən', na' goquene': ―Žalə' be'enga naque' profet, guacbe'ine' de que no'olə nga naque' beṉə' güen de'e mal. \p \v 40 Nach Jeso'osən' gože'ene': ―Simon, de to de'e che'enda' əṉia' le'. \p Nach Simonṉə' gože' Jeso'osən': ―Gwnan Maestr. \p \v 41 Jeso'osən' gože'ene': ―Gwzo to beṉə', na' gwnitə' c̱hopə beṉə' gwsa'aḻe'e xmeche'. Toe' goḻe'e gueyə' gueyoa mech de'en ne' denario, na' ben' yeto goḻe'e šiyon denario. \v 42 Na' c̱hopte beṉə' ca' ni toe' cui de c̱hega'aque' par yesyə'əyixɉue' xyan', na' ben' gwleɉ mechən' bṉitlaogüe' de'en chsa'aḻe'e c̱he'enə'. Gwnašc nada', ¿noe' entr beṉə' ca' c̱hopə gwsa'aquechene' c̱he'? \p \v 43 Nach Simonṉə' gože'ene': ―Šəquə ben' əbṉitlaogüe' xya c̱hein' de'e xench. \p Jeso'osən' gože'ene': ―De'e ḻi can' bagwna'onə'. \p \v 44 Nach gwyec̱hɉe' bgüie' no'olən' na' gože' Simonṉə': ―¿Echle'ido' no'olə nga? Nada' bagwyo'a ližo' nga, na' bito beṉo' nis c̱hib ṉi'a, pero no'olə nga bagwdibe' ṉi'anə' len nis əxchež c̱he'enə', na' bxi'en len yišə' yic̱hɉe'enə'. \v 45 Bito bnopo'o nada', pero na' no'olə nga dezd bla'atia' nga chnope'e ṉi'anə'. \v 46 Bito gwdebo' set yic̱hɉa'anə', pero no'olə nga bagwdebe' set zix̱ən' ṉi'anə'. \v 47 Na' əchnia' le', xtoḻe'enə' gwsa'aquən de'e zan, pero babezi'ixena' c̱he'. De'e na'anə' chacchgüeine' c̱hia'. Ben' bito əžinḻažə' xtoḻe'enə' ca xtoḻə' no'olə nga, catə' yezi'ixena' c̱he' bito gactequene' c̱hia'. \p \v 48 Nach gože' no'olən': ―Babezi'ixena' xtoḻo'onə'. \p \v 49 Nach beṉə' ca' chsa'o len Jeso'osən' txen lao mesən' gwzolao chse' lɉuežɉe': ―¿Noxa benga chaclizene' de que ḻe'enə' chezi'ixene' doḻə'? \p \v 50 Nach gož Jeso'osən': ―De'en chonḻilažo'o nada' babezi'ixena' c̱hio'. Beyeɉ to šao' to güen. \c 8 \s1 No'ol ca' gwsa'aclen Jeso'osən' \p \v 1 Na' techlə gwyeɉ Jeso'osən' to to syoda na' to to yež de'en zɉənyec̱hɉ zɉəmbi'i Galilean', na' ɉtix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobə de que Diozən' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. Na' zɉa'aclen beṉə' šižiṉ ca' ḻe', beṉə' ca' zɉənzi' apostol. \v 2 Nach x̱oṉɉ no'olə ḻeczə zɉa'aclene' Jeso'osən', beṉə' ca' babeyone'. Baḻe' babebeɉe' de'e x̱io' de'en zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə', na' yebaḻe' babeyone' ḻega'aque' catə' gwsa'acšenene'. Na' entr no'ol ca' len ben' le Maria beṉə' Magdala, bebeɉ Jeso'osən' gažə de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. \v 3 Nach ḻeczə len ben' le Xguan, xo'olə Chosa. Na' Chosan' yo'o lao ne'e chape' liž Erodən' na' yežlyo c̱he' ca'. Na' ḻeczə len ben' le San gwyeɉlene' Jeso'osən', na' yezan beṉə' yeziquə'əchlə. Na' no'ol ca' boso'oc̱hine' bitə'ətezə de'en gotə' c̱hega'aque' par bosə'ənežɉue' de'en byažɉe Jeso'osən' len disipl c̱he' ca'. \s1 Jempl c̱he beṉə' gozən' \p \v 4 Na' beṉə' zan besə'ədope' gan' zo Jeso'osən' beṉə' za'ac to to syoda ca'. Na' be'e to jempl bzeɉni'ine' ḻega'aque' can' gwxaquə'əlebe xtižə' Diozən'. Gwne': \v 5 ―To beṉə' gwze'e zde' güen trigw. Na' lao chose' trigon' baḻən ɉəsə'əchazən cho'a nez, na' boso'oleɉ boso'ošošɉ beṉə' ḻen, na' bia žia x̱ile'e bia chaš ḻe'e yoban' gwsa'ob ḻen. \v 6 Na' baḻən ɉəsə'əchazən ga naquə lao yeɉ, na' catə' bla'aquənṉə' gosə'əbižən c̱hedə' caguə bi gopə' denə'. \v 7 Na' yebaḻən besə'əgo'oṉən lao yo ga nc̱hix̱ə xsa yešə' na' bla'aquən txen na' boso'oḻolə' yag yešə' ca' ḻega'aquən. \v 8 Na' yebaḻən besə'əgo'oṉən lao yo šao' na' bla'aquən na' gosə'əbian to gueyoa güeɉə. \p Na' beyož be'e dižə' quinga gwṉe' zižɉo gwne': ―Le'e žia nagle de'e chene, ḻegwzenag. \s1 Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca' bixc̱hen' bzeɉni'ine' beṉə' len jempl \p \v 9 Nach disipl c̱he' ca' gosə'əṉabene' ḻe' bi zeɉe jemplən' de'en be'enə'. \v 10 Na' gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Diozən' chone' par nic̱h le'e əṉezele de'en cui no gwṉeze antslə de que ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. Pero beṉə' yeziquə'əchlə cho'elenga'aca'ane' jempl c̱hedə' bito chse'eɉḻe'e c̱hia'. Chona' ca' par nic̱h yesə'əle'ine' de'en chona' na' bito sa'acbe'ine' bi zeɉen, na' par nic̱h əse'enene' xtiža'anə' na' cui se'eɉni'ine'en. \s1 Jeso'osən' bzeɉni'ine' bi zeɉe jempl c̱he beṉə' güen trigon' \p \v 11 Na' ca naquə jempl nga zeɉen quinga: Ca de'en byažən' naquən xtižə' Diozən'. \v 12 De'en ɉəsə'əchaz cho'a nezən' zeɉen ca beṉə' ca' chse'ene xtižə' Diozən' pero na' ḻe'e chžinte gwxiye'enə' chebeɉən xtižə' Diozən' ḻo'o yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə' par nic̱h cui so'onḻilaže'ene' na' cui yesyə'əchoɉe' xni'a de'e malən'. \v 13 Na' de'e ca' besə'əgo'oṉ gan' naquə lao yeɉ gwxaquə'əleben ca beṉə' ca' chəsyə'əbei choso'ozenag xtižə' Diozən'. Pero zɉənaque' ca to de'e cui bi ḻoi chon, šložga chse'eɉḻe'e c̱he xtižə' Diozən'. Na' catə' chac bi de'e mal c̱hega'aque' ḻe'e chəsə'əbeɉyic̱hɉte'en cuich choso'ozenague' c̱hei. \v 14 Na' de'e ca' besə'əgo'oṉən lao yo ga nc̱hix̱ə xsa yešə' zeɉen ca beṉə' ca' bazɉənenene' xtižə' Diozən'. Pero lao zɉəmbanga'aque' chesyə'əlaḻ chesyə'əžeɉene', na' chse'enene' yesə'əni'e, na' chəsə'əde' ḻegr. Na' de'e quinga chso'one'enə' choso'oḻolə'ən xtižə' Diozən' de'en bayo'o yic̱hɉla'aždaoga'aque'enə', na' de'e na'anə' cui chso'onḻilaže'ene' can' cheyaḻə'. \v 15 Na' de'e ca' besə'əgo'oṉən lao yo ša'onə' zeɉen ca beṉə' la'aždao' güen ca' catə'ən chse'enene' xtižə' Diozən' chəsə'əzi'en chso'onen c̱hega'aque'. Na' chso'onḻilaže'ene' na' chesə'əgo'o chesə'əc̱heɉlaže'e len bitə'ətezə de'en chac c̱hega'aque' par chso'one' can' chene'e Diozən'. \s1 Bitobi ngašə' de'e ṉacho cui no yene le'i \p \v 16 Na' Jeso'osən' bsaquə'əlebene' de'en bsed əblo'ine'enə' ca to yi', gwne': ―Notono no guaḻə' to yi' na' gwdose'en to žomə na' nic no gwcuašə'ən xan xcamei. Syempr chde'e yi'inə' ḻe'e ze'e par nic̱h əgwse'eni'in len yoguə' beṉə' so'o lo'o cuartən'. \v 17 Guaquə can' na dicho de'en na: “Yoguə'əḻoḻ de'en ngašə' ṉa'a, gwžin ža la'alaon, na' yoguə'əḻoḻ de'en cui no gwse'eɉni'i antslə, leczə gwžin ža se'eɉni'i beṉə' ḻen.” \p \v 18 De'e na'anə' ḻe'e co'o yic̱hɉle de'en chnia' le'e, c̱hedə' la' šə chzenagle xtiža'anə' əgwzeɉni'ichda' le'e. Pero na' šə bito chzenagle c̱hei, de'e daon' baṉezele ganḻažə'əlen. \s1 Xna' Jeso'osən' na' biše'e ca' besə'əžine' gan' zoe' \p \v 19 Na' xna' Jeso'osən' len beṉə' biše'e ca' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən' na' gwsa'aclaže'e yesə'ədie' pero tant beṉə' zan ža' caguə goquə yesə'əžine' gan' zoe'enə'. \v 20 Na' gwnitə' beṉə' gwse'e Jeso'osən': ―Xna'on len beṉə' bišo'o ca' zɉəzeche' na'ate, na' chse'enene' əso'elene' le' dižə'. \p \v 21 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Beṉə' ca' choso'ozenag xtižə' Diozən' na' chso'one' can' nan, lenczəga'aque'enə' zɉənaque' xna'a na' biša'a. \s1 Jeso'osən' bcueze' be' bdon' lao nisda'onə' \p \v 22 Na' gozac to ža Jeso'osən' gwyo'e to ḻo'o barcw len disipl c̱he' ca', na' gože' ḻega'aque': ―Eḻaguə'əcho yešḻa'alə nisda'onə'. \p Nach boso'ose'e barcon'. \v 23 Lao zda barcon' gwtas Jeso'osən'. Na' gwzolao gwyec̱hɉ to be' gual lao nisda'onə' na' barcon' gwzolao gwyožən nisən' na' besə'əxožene' yesə'əbiayi'e. \v 24 Nach bosyo'osbane' Jeso'osən' gwse'ene': ―¡Maestr! ¡Maestr! ¡Bac̱h chbiayi'icho! \p Nach catə' gwyase' ṉe'e chas chatə' nisda'onə' na' gwdiḻe'en len be'enə', na' ḻe'e gosə'əbe'ežiten. \v 25 Na' gože' ḻega'aque': ―Cheyaḻə' šeɉḻe'echle c̱hia'. \p Nach ḻega'aque' besə'əžebe' na' besyə'əbanene' na' gwse' lɉuežɉe': ―Bitolɉa naquə benga con to beṉac̱hzə, la' ¿nacxa gon to beṉac̱h par yebecžie' be' gualən' len nisda'onə'. \s1 To beṉə' Gadara yo'o yaze' de'e x̱io' \p \v 26 Na' besə'əžine' laž beṉə' Gadara ca', to yež de'e chi' delant Galilean' əḻaguə'əcho nisda'onə'. \v 27 Na' catə' bechoɉ Jeso'osən' ḻo'o barcon', to beṉə' lao' syodan' ɉəšague' le', beṉə' bagwža yo'o yaz de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'en. Na' chde' con cui bi bi xe' chazəche', na' bitoch zoe' yo'o, con bazoe' do capsant. \v 28-29 Na' beṉə' gwlaž c̱he' ca' boso'oc̱heɉe' ṉi'a ne'e ca gden na' gwsa'ape'ene', pero zan las de'e x̱io' ca' gwso'onən ca bzoxɉ btine' gdenṉə' na' ḻeczə gwso'onən ca gwyeɉe' gan' cui no beṉə' zɉənḻa'. Na' be'enə' catə' ble'ine' Jeso'osən' na' bzo xibe' laogüe'enə' na' de'e x̱io' ca' boso'ogosya'an ḻe', zižɉo gosə'ənan: ―Partlə le', partlə neto', Jeso'os. Naco' Xi'iṉ Dioz ben' naquə ḻe'ezelaogüe beṉə' blao. Chatə'əyoito' le' cui əgwc̱hi' əgwsaco'o neto'. \p De'e x̱io' ca' gosə'ənan ca' c̱hedə' Jeso'osən' bene' mendad yesyə'əchoɉən ḻo'o yic̱hɉla'aždao' be'enə'. \v 30 Nach Jeso'osən' gožga'aquen': ―¿Bi lele? \p Na' gosə'ənan: ―Legion leto'. \p Gosə'ənan ca' c̱hedə' zanən gwso'on yic̱hɉla'aždao' be'en'. \v 31 Na' de'e x̱io' ca' gwsa'atə'əyoin Jeso'osən' cui gone' ca žɉəsyə'ədebən ḻo'o yech gabiḻən'. \v 32 Na' to ya'a de'e zo gaḻə'əzə chaš beṉə' choso'oye' coš zan. Nach de'e x̱io' ca' gwsa'atə'əyoin ḻe' par güe'e latɉə žɉesyə'əžo'on yic̱hɉla'aždao' coš ca'. Na' Jeso'osən' be'e latɉə. \v 33 Nach besyə'əchoɉ de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždao' be'enə' na' ɉəsyə'əžo'on yic̱hɉla'aždao' coš ca'. Na' besyə'ədinses coš ca' ḻe'e ya'anə' na' ɉesyə'əxopəb ḻo'o nisda'onə', na' gwsa'atəb gwse'eɉəb nisən'. \p \v 34 Na' beṉə' ca' choso'oye coš ca' besə'əle'ine' de'en bagoquən' na' de'en besə'əžebchgüe' besa'acdoe' nach ɉesyə'ədix̱ɉue'ine' beṉə' lao' syodan', na' beṉə' nitə' do yoba can' bagoquən'. \v 35 Na' beṉə' ca' catə' gwse'enene' xtižə' beṉə' goye coš ca' ɉa'aque' ɉəsə'əgüie' de'en bagoquən'. Na' catə' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən', besə'əle'ine' be'enə' gwyo'o gwyaz de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə' bachi'e gaḻə'əzə cuit Jeso'osən', nyaz xalane'e, na' babezošao' yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. Na' besə'əžebe' de'en goquən'. \v 36 Na' beṉə' ca' besə'əle'i de'en goquən' gwse'e beṉə' ca' yeḻa' can' beyaque ben' gwyo'o de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə'. \v 37 Nach yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' ža' gan' mbane Gadaran' ɉse'etə'əyoine' Jeso'osən' yeze'e lažga'aque'enə' c̱hedə' besə'əžebchgüe'. Nach beyo'o Jeso'osən' ḻo'o barcon' par beze'e. \v 38 Na' ben' bechoɉ de'e x̱io' ca' yic̱hɉla'aždaogüe'enə' gotə'əyoine' Jeso'osən' šeɉlene' ḻe', pero Jeso'osən' bito be'e latɉə, gože'ene': \v 39 ―Beyeɉ ližo' na' ɉəyedix̱ɉue'e catec de'e mban' baben Diozən' len le'. \p Na' beze'e, nach ɉəyede' doxen lao syodan' ɉəyezenene' catec de'e mban' baben Jeso'osən' len le'. \s1 Jeso'osən' beyone' xi'iṉ Jairon' na' yeto no'olə beṉə' gwdan lao xadoṉ c̱he'enə' \p \v 40 Na' catə' bežin Jeso'osən' Capernaunṉə' beṉə' zan banitə' chəsə'əbeze'ene' na' besyə'əbeichgüeine' de'e bežine'enə'. \v 41 Na' bžin to beṉə' le Jairo, ben' naquə beṉə' gwnabia' c̱he yo'odao' c̱he beṉə' Izrael ca'. Na' bzo xibe' lao Jeso'osən' gotə'əyoine' ḻe' šeɉlene' ḻe' liže'enə' \v 42 c̱hedə' bazon gat bi'i no'ol c̱he'enə'. Nacbo' bi'i tlišə'əzə na' šižiṉ izgueibo'. Na' lao zda Jeso'osən' len ḻe', beṉə' zan gosə'əbiadi'ene' xte boso'oc̱hi'ižoɉene'. \p \v 43 Na' len to no'olə bagoc šižiṉ iz chzoe' bgua'a na' babenditɉei zgade xmechen' len beṉə' güen rmech ca'. Na' notono goquə gon ḻe' rmech. \v 44 Na' bgüiguə' no'olən' cožə' Jeso'osən' na' gwdane' lox xadoṉ c̱he'enə', na' ḻe'e gwlezte bgua'a de'en chzo'enə'. \p \v 45 Na' gož Jeso'osən' beṉə' ca' zɉa'aclen ḻe': ―¿Non' bagwdan nada'? \p Na' yogue'e bito gosə'əc̱hebe' de que gosə'əgane' ḻe'. Nach Bedən' len beṉə' ca' zɉa'aclen Jeso'osən' gwse'ene': ―Maestr, beṉə' zan ža' nga, na' chesə'əc̱hi'ižoɉe' le'. \p \v 46 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―To beṉə' bagwdane' nada'. Na' chacbe'ida' de que beyaquene' len yeḻə' guac c̱hia'anə'. \p \v 47 Nach no'olən' catə' gocbe'ine' de que cabi bgašə' de'en bene'enə', bgüigue'e lao Jeso'osən' do chaž chžebe', na' bzo xibe' laogüe'enə' be'e dižə' lao yoguə' beṉə' ca' ža'anə' bixc̱hen' gwdane'ene' na' can' goquə ḻe'e beyacteine'. \v 48 Nach gož Jeso'osən' no'olən': ―Xi'iṉdaogua'a, babeyacdo' c̱hedə' chonḻilažo'o nada'. Beyeɉ to šao' to güen. \p \v 49 Ṉe'e cho'ete Jeso'osən' dižə'ən ca' catə' bžin to beṉə' gwza' liž Jairon' ɉeže'ene': ―Bagot bi'i no'ol dao' c̱hio'onə'. Bitoch gondo' maestrən' zed. \p \v 50 Pero na' catə' bene Jeso'osən' dižə'ənə' gože' Jairon': ―Bito žebo'. Con benḻilažə' nada'. \p \v 51 Na' catə' besə'əžine' liž be'enə' Jeso'osən' bito be'e latɉə so'o beṉə' ca' zɉa'aclen ḻe' sino Bedən' len Juanṉə' len Jacobən' na' len x̱axna' bi'i guat na'azə. \v 52 Na' bac̱h chacchgua scaṉdl c̱hedə' yoguə' beṉə' ca' ža'anə' chəsə'əbežchgüe', pero gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Bito cuežle. Bito nacbo' bi'i guat, con chtasbo'onə'. \p \v 53 Na' gosə'əzi'ic̱hi'iže'ene' c̱hedə' zɉəṉezene' de que bagotbo'onə'. \v 54 Pero Jeso'osən' bex̱e'e na' bi'i no'olə guat da'onə' na' boḻgüiže'ebo' che'ebo': ―No'ol dao' beyas. \p \v 55 Nach bebambo' na' ḻe'e beyastebo'. Na' ben Jeso'osən' mendadən' əso'ebo' de'e gaobo'. \v 56 Na' besyə'əbanchgüei x̱axna'abo'on, pero Jeso'osən' bene' mendad cui əso'e dižə' can' goquən'. \c 9 \s1 Jeso'osən' bseḻe'e disipl c̱he' ca' šižiṉ ɉəsə'ədix̱ɉui'e xtiže'enə' \p \v 1 Jeso'osən' betobe' disipl c̱he' ca' šižiṉ na' bnežɉue' ḻega'aque' yeḻə' guac par nic̱h əsa'aque' yesyə'əbeɉe' de'e x̱io' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə', na' ḻeczə par nic̱h əsa'aque' yesyə'əyone' beṉə' chsa'acšene. \v 2 Na' ḻeczə bene' mendad žɉəsə'ədix̱ɉui'e de que Diozən' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. Na' bene' mendad yesyə'əyone' no beṉə' güe'. \v 3 Na' gože' ḻega'aque': ―Bito bi gox̱ə'əle tnezən'. Bito yeyilɉle garot gox̱ə'əle, nic gua'ale bsod, ni yet, ni mech, na' bito gua'ale c̱hopə xadoṉ. \v 4 Na' gatə'ətezə əžinḻe na' no ližei šo'ole, na'atezə sole na' na'atezə əsa'acle par šeɉəchle. \v 5 Na' gatə'ətezə yež əžinḻe ga cui yesə'əgüialaogüe' le'e, catə' yesa'acle yežən' əgwsi'iṉs ṉi'alen' par yežib bište de'en gwžianṉə'. Gonḻe ca' par nic̱h əgwlo'iga'aquelene' de que de'e malən' chso'one' cui choso'ozenague' xtižə' Diozən' de'en cho'ele. \p \v 6 Nach disipl ca' ɉa'aque' to to yež, ɉəsə'ədix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobən' na' besyə'əyone' no beṉə' güe'. \s1 Bagwso'ote' Juan ben' bc̱hoa beṉə' nis \p \v 7 Na' goberṉador Erodən' goquene' tolə catə' benene' yoguə'əḻoḻ de'en chon Jeso'osən' len disipl c̱he' ca'. Gocžeɉlaže'e c̱hedə' baḻə beṉə' gwse'ene' de que babeban de'e Juanṉə' ladɉo beṉə' guat ca' na' chone' de'e quinga. \v 8 Na' yebaḻe' gwse'ene' de que profet Ḻiazən' babela' yežlyo nga de'e yoblə na' chone' de'e quinga. Yebaḻe' gosə'əne' de que to profet beṉə' gwzo cana'ate babebane' ladɉo beṉə' guat ca' na' chone' de'e quinga. \v 9 Na' Erodən' gwne': ―Bena' mendad gosə'əc̱hogue' yen de'e Juanṉə', pero ¿noxa benga babenda' dižə' c̱hei? \p Na' gwdilɉlaže'e naclə gone' par le'ine' Jeso'osən'. \s1 Bguao Jeso'osən' gueyə' mil beṉə' \p \v 10 Na' catə' besyə'əžin disipl ca' gan' zo Jeso'osən' gwse'ene' can' ɉse'ene'enə'. Na' gwc̱he'e ḻega'aque' partlə na' ɉa'aque' to latɉə gan' mbane syoda de'en nzi' Betsaida. \v 11 Catə' gwsa'acbe'i beṉə' ca' nitə' gan' gwzo Jeso'osən' de que bagwze'e len disipl c̱he' ca' nach ɉəsə'ənaogüe' ḻega'aque'. Jeso'osən' bebeine' bgüialaogüe' ḻega'aque' na' bsed blo'ine' de que Diozən' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. Na' beyone' beṉə' ca' chsa'acšene. \p \v 12 Catə' gwzolao chxoa bgüižən' nach disipl ca' šižiṉ gwse'e Jeso'osən': ―Bseḻə' beṉə' quinga yež ca' de'en nyec̱hɉ mbi'i nga par yesə'əyilɉe' gan' yesə'ətase' na' par nic̱h yesə'əželene' de'e se'eɉ əsa'ogüe' c̱hedə' latɉə gan' zocho nga naquən to ga cui no nḻa'. \p \v 13 Pero na' gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Ḻe'e gwnežɉo de'e sa'ogüe'. \p Na' gwse'ene': ―Gueyə'əga yetxtil na' c̱hopga beḻ ya'a de c̱hecho. Lete šə si'ichchon par gaquen əsa'o yoguə' beṉə' quinga. \p \v 14 Gosə'əne' ca' c̱hedə' la' ža' ca gueyə' mil beṉə' byo. Nach Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca': ―Le'e gon mendad yesə'əbe' šiyon güeɉə beṉə' ca'. \p \v 15 Nach disipl ca' gwso'one' mendad yesə'əbe' yoguə' beṉə' ca'. \v 16 Na' Jeso'osən' gwxi'e gueyə' yetxtilən' na' c̱hopə beḻ ya'anə', na' bgüie' yobalə be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən', na' bzoxɉe'en na' bnežɉue'en disipl c̱he' ca' par gwso'e c̱he c̱he beṉə' ca'. \v 17 Na' yogue'e gwsa'ogüe'en xte ca gwse'elɉene'. Nach pedas ca' besyə'əga'aṉən' bosyo'otobe'en, na' gwsa'aquən šižiṉ žomə. \s1 Bedən' gwne' de que Jeso'osən' naque' ben' bseḻə' Diozən' \p \v 18 Na' gozac yeto nitə' disipl c̱he' ca' len ḻe' na' Jeso'osən' chone' orasyon toze'. Nach gože' ḻega'aque': ―¿Bin' chəsə'əna beṉə' zan ca', non' naca' nada'? \p \v 19 Na' gwse'e ḻe': ―Baḻe' chəsə'əne' naco' de'e Juan ben' bc̱hoa beṉə' nis, na' yebaḻe' chəsə'əne' de que naco' profet Ḻiazən' ben' gwzo cana', na' yebaḻe' chəsə'əne' de que naco' yeto profet beṉə' gwzo cana'ate na' ḻe'enə' babeban ladɉo beṉə' guat ca'. \p \v 20 Nach gože' ḻega'aque': ―¿C̱hexa le'e? ¿bi nale? ¿non' naca'? \p Nach gož Bedən' ḻe': ―Len' naco' Crist ben' gwleɉ Diozən' par gaquəleno' ṉasyon c̱hechon'. \s1 Jeso'osən' gwdix̱ɉue'ine' disipl c̱he' ca' de que gate' \p \v 21 Nach Jeso'osən' bene' mendad len ḻega'aque' de que ni toe' cui əso'e dižə' de que ḻen' naque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' ṉasyon c̱hega'aque'enə'. \v 22 Na' gože' ḻega'aque': ―Nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Na' de'e zan de'e chonən byen c̱hi' saca'a. Na' ca naquə beṉə' golə blao c̱he ṉasyon Izrael c̱hechon' na' beṉə' blao c̱he bx̱oz c̱hecho ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən', cabi se'eɉḻe'e c̱hia', na' so'ote' nada', pero na' yeyoṉ ža yosban Diozən' nada' ladɉo beṉə' guat ca'. \p \v 23 Nach gože' yoguə' disipl c̱he ca': ―Notə'ətezle šə chene'ele gonḻilažə'əle nada' na' gwzenagle c̱hia', cheyaḻə' əchoɉyic̱hɉle de'en chene'ele gon cuinḻe par nic̱h gonḻe con can' chene'e Diozən', na' bito bi gaquele c̱he de'en c̱hi' saquə'əle, ḻa'aṉə'əczə šə so'ot beṉə' le'e to ḻe'e yag coroz, con gonḻilažə'əle nada' na' gwzenagle c̱hia'. \v 24 Notə'ətezle chaquele gonḻe par nic̱h cui c̱hi' saquə'əle o par nic̱h cui no so'ot le'e, cuiayi'ile. Na' notə'ətezle chsanḻažə' cuinḻe c̱hi' saquə'əle o so'ot beṉə' le'e por ni c̱hia' bade yeḻə' mban zeɉḻicaṉe c̱hele. \v 25 Bito bi de'e güen gaquə c̱he to beṉə' ḻa'aṉə'əczə ṉabi'e doxen yežlyon' šə cuiayi'e cui gatə' yeḻə' mban c̱he' zeɉḻicaṉe. \v 26 Notə'ətezle šə cheto'ile c̱hia' na' c̱he xtiža'anə', ḻeczə ca' nada' yeto'ida' c̱hele, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Yeto'ida' c̱hele catə'ən yida' de'e yoblə nsa'a yeḻə' chey che'eni' c̱hia'anə' na' yeḻə' chey che'eni' c̱he X̱a' Diozən', na' yeḻə' chey che'eni' c̱he angl c̱he Diozən'. \v 27 Echnia' de que baḻle cabiṉə' gatle catə' le'ile can' gon Diozən' əgwlo'e yeḻə' gwnabia' c̱he'enə'. \s1 Jeso'osən' goque' ca to de'e chey che'eni' \p \v 28 Na' goc to xman gwna Jeso'osən' ca', gwyeɉe' to lao ya'a ɉene' orasyon, na' gwc̱he'e Bedən' len Juanṉə' na' Jacobən'. \v 29 Na' lao bene' orasyonṉə' goc cho'alaogüe'enə' ca de'e chey che'eni', na' xalane'enə' beyaquən šyiš xilə' xte gwṉatitən. \v 30 Na' lao or na' de'e Moisezən' len profet Ḻiazən' ben' gwzo cana' besyə'əžine' gan' zo Jeso'osən' na' Jeso'osən' be'elene' ḻega'aque' dižə'. \v 31 Gwso'e dižə' ca naquən' bazon gate' Jerosalenṉə'. Na' yeḻə' chey che'eni' c̱he Diozən' gwyec̱hɉən ḻega'aque'. \v 32 Na' Bedən' len beṉə' ca' yec̱hopə ḻechguaḻe gwsa'ac šə tasga'aque'. Pero catə' bechoɉ bišgal c̱hega'aque'enə' besə'əle'ine' Jeso'osən' len yeḻə' chey che'eni' c̱he'enə', zeche' cho'elene' de'e Moisezən' len profet Ḻiazən' dižə'. \v 33 Na' žlac besyə'əṉitlao de'e Moisezən' len profet Ḻiazən', Bedən' gože' Jeso'osən': ―Maestr, güenchgua zocho nga ṉa'a. ¿Eguaquə gonto' šoṉə ranš, ton par le', na' yeton par Moisezən', na' yeton par Ḻiazən'? \p Gwne' ca' c̱hedə' bito bene' xbab c̱he de'en gwne'. \v 34 Na' lao gwne' ca' gwyec̱hɉ beɉon' ḻega'aque' na' besə'əžebe' laogüe de'en goc ca'. \v 35 Na' gwse'enene' gož Diozən' ḻega'aque': ―Bengan' xi'iṉa', ben' chacchgüeida' c̱hei. C̱he ḻe'enə' ḻe'e gwzenag. \p \v 36 Na' catə' beyož gož Diozən' ḻega'aque' ca', besə'əle'ine' yetozə Jeso'osən'. Na' ca tyemp na' bitobi dižə' gwso'elene' yeziquə'əchlə beṉə' ca naquə de'en bagwse'en besə'əle'ine'enə'. Con gwnitə'əteze' žizə c̱he de'e ca'. \s1 Beyon Jeso'osən' to bi'i yo'o yaz de'e x̱io' \p \v 37 Na' beteyo catə' bac̱h besyə'əyetɉe' ya'anə', ɉəsə'əšag beṉə' zan ḻega'aque' gan' nite'enə'. \v 38 Na' entr beṉə' zan ca' toe' gwṉe' zižɉo na' gože' Jeso'osən': ―Maestr, chatə'əyoida' le' gaquəlenšgo' xi'iṉa' nga, c̱hedə' nacbo' xi'iṉa' tlišə'. \v 39 Chṉiz de'e x̱i'onə' ḻebo', na' ḻe'e chgosya'aten ḻebo', na' chonen par chazbo' šon xte chla' bžin' cho'abo', na' chonən ḻebo' zi', na' caṉe chechoɉən' ḻebo'. \v 40 Bagotə'əyoida' disipl c̱hio' ca' par nic̱h yesyə'əbeɉe' de'e x̱i'onə' cho'o chaz yic̱hɉla'ažda'obo'onə', pero bito gwsa'aque' yesyə'əbeɉe'en. \p \v 41 Na' Jeso'osən' gože' beṉə' ca' ža'anə': ―¿Bixc̱hexan' cui cheɉḻe'ele c̱hia'? Clellən' chonḻe na' nalɉele. Bachac sša zoa' napa' yeḻə' chxenḻažə' len le'e. ¿Batxan' šeɉḻe'ele c̱hia'? \p Nach gože' x̱a bida'onə': ―Doa' xi'iṉo' nga. \p \v 42 Na' lao zɉso'ebo' lao Jeso'osən' bṉiz de'e x̱i'onə' ḻebo', na' benən par nic̱h ḻechguaḻe fuert gwyazbo' šonṉə', na' bchix̱ btoḻən ḻebo' lao yon'. Na' Jeso'osən' gwdiḻe' de'e x̱i'onə' par nic̱h bechoɉən ḻo'o yic̱hɉla'ažda'obo'onə' na' beyaquebo'. Gwde na' beyone'ebo' lao na' x̱abo'onə'. \v 43 Na' yogue'e besyə'əbanene' besə'əle'ine' yeḻə' guac c̱he Diozən'. \s1 De'e yoblə gwdix̱ɉue'e Jeso'osən' de que gate' \p Na' besyə'əbanene' c̱he yoguə' de'en chon Jeso'osən'. Na' lao nite'e ca', Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca'azə: \v 44 ―Ḻegon par nic̱h dižə' nga šo'on yic̱hɉla'ažda'olen', c̱hedə' la' nada' gaca' lao na' beṉə', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p \v 45 Pero na' disipl ca' bito gwse'eɉni'ine' dižə' de'en be' Jeso'osən' len ḻega'aque', c̱hedə' bito gože' ḻega'aque' clar bi zeɉen, na' besə'əžebe' par yesə'əṉabene' ḻe' bi zeɉen de'e gože' ḻega'aque'. \s1 Gwsa'acyožə disipl c̱he' ca' noe' naquə blaoch \p \v 46 Na' gwsa'acyožə disipl c̱he' ca' entr ḻega'aque' noe' naquə beṉə' blaoch. \v 47 Jeso'osən' gocbe'ine' xbab de'en gwso'one'enə' na' goxe' to bidao' na' bso'ebo' cuite'enə'. \v 48 Na' gože' ḻega'aque': ―Šə chonḻe güen len bidao' nga o len notə'ətezəchlə bidao' laogüe de'en chaquele c̱hia', chonczle güen len nada'anə'. Na' catə' chonḻe güen len nada', ḻeczə chonczle güen len Diozən' ben' bseḻə' nada'. Na' notə'ətezle catə' chonḻe xbab c̱he cuinḻe de que cuitec bi zaquə'əle, banaquəczle beṉə' blao. \s1 Ben' cui chon contr chio'o txenczən' chone' len chio'o \p \v 49 Nach Juanṉə' gože'ene': ―Maestr, babežagto' to beṉə' cho'e la'onə' par chebeɉe' de'e x̱io' de'en yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' beṉə', na' bžonto' gone' ca' c̱hedə' bito chone' txen len chio'o. \p \v 50 Nach Jeso'osən' gože'ene': ―Bito gwžonḻe gone' ca' c̱hedə' šə to beṉə' cui chone' contr chio'o, txenczən' chone' len chio'o. \s1 Jeso'osən' gwdiḻe' Jacobən' na' Juanṉə' \p \v 51 Na' laogüe bazon baozə par yezi' yeca'a Diozən' ḻe', gwc̱hoglaže'e šeɉe' Jerosalenṉə'. \v 52 Na' bseḻe'e to c̱hopə beṉə' gosə'əbialao laogüe'enə'. Na' ɉa'aque' to yež gan' mbane Samarian' par nic̱h žɉəsə'əsi'ini'e gan' so Jeso'osən' len disipl c̱he' ca'. \v 53 Pero beṉə' Samaria ca' bito besə'əgüialaogüe' ḻega'aque', c̱hedə' Jeso'osən' len disipl c̱he' ca' chɉa'aque' Jerosalenṉə'. \v 54 Na' disipl c̱he' ca' c̱hopə, Juanṉə' len Jacobən', catə' besə'əle'ine' can' gwso'on beṉə' Samaria ca' nach gosə'əṉabene' Jeso'osən' gwse'ene': ―Maestr, ¿əche'endo' gonto' can' ben profet Ḻiazən' ben' gwzo cana', əṉabeto' Diozən' əseḻe'e yi' par əgwzeyən beṉə' quinga? \p \v 55 Pero Jeso'osən' gwyec̱hɉe' na' gwdiḻe' ḻega'aque' gože': ―Le'e bito ṉezele non' chnabia' yic̱hɉla'ažda'olen'. \v 56 La' nada' bito bida' par əgwžiayi'a beṉac̱hən', sino bida' par nic̱h gona' ca cui žɉəya'aque' lao yi' gabiḻən', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p Nach ɉa'aque' yež yoblə. \s1 Can' gož Jeso'osən' beṉə' ca' gwse'ene yesə'ənaogüe'ene' \p \v 57 Lao zɉa'aque'enə' to beṉə' gože' ḻe': ―Sa'alena' le' gatə'ətezə šeɉo'. \p \v 58 Nach gož Jeso'osən' ḻe': ―Zɉəde liž becoyo'o ca' na' ḻeczə ca' zɉəde liž bia ca' zo x̱ile'e bia chaš yoba, pero bito bi xlatɉa' de gan' gona' dezcanz, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p \v 59 Na' Jeso'osən' gože' yeto beṉə': ―Denao nada'. \p Pero be'enə' gože' ḻe': ―X̱ana' be' latɉə zgua'atec yega'aṉlena' x̱a'anə' xte catə' əžin ža gate' par nic̱h əgwcuaša'ane'. \p \v 60 Na' gož Jeso'osən' ḻe': ―Beṉə' ca' zɉənaquə len yic̱hɉla'ažda'oga'aquen' ca beṉə' guat guaquə yesə'əcuaše'e beṉə' guat ca'. Pero le' ɉətix̱ɉue'e de que Diozən' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə. \p \v 61 Nach ḻeczə yetoe' gože' Jeso'osən': ―Sa'alena' le' X̱ana', pero zgua'atec be'ešga latɉə žɉəyezeida' famiḻy c̱hia' dižə'. \p \v 62 Jeso'osən' gože' ḻe': ―Beṉə' bagwzolao naogüe' nada' šə bito naogüe' do yic̱hɉ do laže'e, na' šə yo'o yic̱hɉe' c̱he de'e ca' bocua'aṉe', bito zaque'e par gone' xšin Diozən'. Na' gwxaquə'əlebene' ca to beṉə' chgüia traslə žlac chgua'aṉe' go'oṉ. \c 10 \s1 Jeso'osən' bseḻe'e gyonši beṉə' žɉəsə'ədix̱ɉui'e xtiže'enə' \p \v 1 Gwde de'e quinga, X̱anchon' gwleɉe' gyonši beṉə'. Na' bene' mendad yesə'əbialaogüe' əžɉa'ac c̱hopə güeɉe' to to syoda na' to to yež gan' ze'e šeɉ ḻe'. \v 2 Na' antslə ze'e žɉa'aque' gože' ḻega'aque': ―De'en chona'anə' gwxaquə'əleben ca to cwseš xen de'en chotoba'. Na' chyažɉda' beṉə' zan sa'aclene' nada', pero to c̱hopgale nitə'. De'e na'anə' ḻeṉabe X̱ancho Diozən' əseḻə'əche' beṉə' zanch par əsa'aclene' chio'o c̱hix̱ɉue'echo xtiže'enə'. \v 3 Na' ḻe'e gon xbab de que nadan' chseḻa'a le'e žɉətix̱ɉue'ile xtiža'an len beṉə' ca' gwxaquə'əlebe ca bež, na' le'e gwxaquə'əlebele ca xilə' dao' ladɉoga'aque'enə'. Can' chso'on bež ca' chso'otteb xilə' dao', ḻeczə can' se'ene beṉə' so'ote' le'e. \v 4 Bito gua'ale mech, ni xala'anḻe, ni xelle, na' bito šeile gan' əgguaple beṉə' diox beṉə' yežagle tnez. \v 5 Na' notə'ətezə ližei šo'ole, zgua'atec əṉale: “Chṉablažə'əšga so cuezle binḻo len xbab de'en yo'o ḻo'o yic̱hɉla'ažda'olen', le'e nitə'əle nga.” \v 6 Šə na' zo to beṉə' chene'ene' so cueze' binḻo len xbab de'en yo'o ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'enə', na' gaquə can' bagwṉablažə'əle par so cueze' binḻo. Pero šə bito no zo no chon ca so cueze' binḻo len xbab de'en yo'o ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'en, bito gaquə ca de'en bagwṉablažə'əlen'. \v 7 Na' ḻe'e yo'o na'atezə yega'aṉle. Bito yeyilɉle ga yoblə sole. Ḻe'e ye'eɉ ḻe'e gao bitə'ətezə de'en so'oṉe' ye'eɉ gaole. Ca to beṉə' güen žin cheyaḻə' si'e laxɉue', ḻe'egatezə ca' le'e zaquə'əle par so'oṉe' de'e ye'eɉ de'e gaole. \v 8 Na' catə' əžinḻe to yež ga əso'elaogüe'e le'e, ye'eɉ gaotezle de'en so'oṉe' le'e. \v 9 Ḻe'e yeyon beṉə' güe' nitə' yež gan' əžinḻen', na' ḻe'e ye'ega'aque': “Babžin ža chene'e Diozən' güe'ele latɉə ṉabi'e le'e.” \v 10 Pero na' catə' əžinḻe to yež ga cui yesə'əgüialaogüe' le'e, ḻežɉa'ac lao lqueyən' na' ḻe'e ye'ega'aque': \v 11 “Bište c̱he lažle nga de'en žia ṉi'ato' quinga yosi'iṉsto'on par nic̱h əgwlo'ito' le'e de que de'e malən' chonḻe bito chzenagle xtižə' Diozən' de'en cho'eto'onə'. Pero na' chyix̱ɉue'ito' le'e de que Diozən' chene'ene' güe'ele latɉə ṉabi'e le'e.” \p \v 12 Na' gož Jeso'osən' beṉə' gyonši ca': ―Diozən' bene' par nic̱h byiṉɉ yi' na' sofr lao' syoda Sodoman' por ni c̱he de'en cui boso'ozenag beṉə' ca' c̱he'. Na' de'e ḻi əchnia' le'e, žan' gaquə juisyən' beṉə' ca' cui yoso'ogüialao le'e yesə'əzaquə'əzi'iche' clezə ca beṉə' ca' gwnitə' Sodoman'. \s1 Beṉə' ca' cui choso'ozenag xtižə' Jeso'osən' \p \v 13 Nach gozna Jeso'osən': ―¡Probchguazə le'e beṉə' Corazin! ¡Probchguazə le'e beṉə' Betsaida! Beṉə' ca' nitə' Tiro na' Sidon ḻe'e besyə'ədiṉɉteine' xtoḻə'əga'aque'enə' žalə' blo'iga'acda'ane' yeḻə' guac c̱hia'anə' ca de'en bablo'ida' le'e. Žalə' goquə ca' sa'azlɉe' lachə' zešə' na' zosə'əža'alɉa cuinga'aque' de par nic̱h sa'acbe'i beṉə' de que babesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə'. \v 14 Saquə'əzi'ichle clezə ca beṉə' ca' nitə' Tiro na' Sidon catə' əžin ža gaquə juisyən'. \v 15 Le'e nitə'əle Capernaunṉə' chonḻe xbabən' de que Diozən' goṉchgüe' le'e yeḻə' bala'aṉ. Pero bito goṉe' le'e yeḻə' bala'aṉ, sino goṉe' le'e castigw zeɉḻicaṉe de'en cui cheɉḻe'ele c̱hia'. \p \v 16 Nach Jeso'osən' goze'e beṉə' gyonši ca': ―Beṉə' gwzenag xtižə'əlen' ḻeczə gwzenague' xtiža'anə', na' beṉə' gonczə yic̱hɉlaogüe cui gwzenague' xtižə'əlen', ḻeczə bito gwzenague' c̱hia' nada'. Na' beṉə' gonczə yic̱hɉlaogüe cui gwzenague' xtiža'anə', ḻeczə bito gwzenague' xtižə' Diozən' ben' bseḻə' nada'. \s1 Besyə'əžin beṉə' gyonši ca' \p \v 17 Beṉə' gyonši ca' catə' beyož ɉəsə'ədix̱ɉui'e xtižə' Jeso'osən' besyə'əžine' gan' zoe', na' besyə'əbeichgüeine'. Nach gwse'e Jeso'osən': ―X̱anto', de'e zan miḻagr babento' cho'eto' la'onə' par chebeɉto' de'e x̱io' ca' de'en zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' na' choso'ozenaguən c̱heto'. \p \v 18 Na' gože' ḻega'aque': ―Ble'ida' can' gwnit yeḻə' gwnabia' c̱he Satanasən' to žalṉez. \v 19 Babeṉa' le'e yeḻə' guac par nic̱h əgwleɉ əgwšošɉle no beḻ əznia' na' no bex̱goni', na' ḻeczə əgwleɉ əgwšošɉle gwxiye'enə'. Na' bito bi de de'e soi gonen le'e zi'. \v 20 Pero bito yebeitequele de que de'e x̱io' ca' choso'ozenaguən c̱hele, sino ḻe'e yebeichgüei de que Diozən' babzoɉe' lalen' ḻe'e ḻibrən' gan' zɉənyoɉ la yoguə'əḻoḻ xi'iṉe' ca'. \s1 Bebeichgüei Jeso'osən' \p \v 21 Lao or na'atezə ben Spirit c̱he Diozən' ca bebeichgüei Jeso'osən'. Na' bene' orasyon lao Diozən', gwne': ―X̱a' len' chnabi'o beṉə' ca' ža' yoban' na' yežlyon'. Na' choṉa' yeḻə' chox̱cwlen c̱hio' de que babzeɉni'ido' baḻə beṉə' can' che'endo' so'e latɉə ṉabi'o yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə'. Babzeɉni'ido'on beṉə' ca' gwsa'acbe'i chəsə'əyažɉene' no əgwsed əgwlo'i ḻega'aque' na' bito bzeɉni'ido'on beṉə' ca' chso'on xbab de que zɉənaque' beṉə' sin' na' beṉə' zɉənyeɉni'i. Beno' ca' ža X̱a, c̱hedə' can' gwyazlažo'o. \p \v 22 Nach gože' beṉə' ca' ža'anə': ―X̱a'anə' babene' lao na'a chona' par nic̱h chombia' beṉə' ḻe'. Ḻe' nombi'ayaṉe'e nada' na' nada' nombi'ayaṉa'a ḻe'. Na' beṉə' ca' bagwleɉa' par zɉənombi'e X̱a'anə', chona' par nic̱h zɉənombi'ene'. Na' notono no nochlə zɉənombia' X̱a'anə' na' ni nada'. \p \v 23 Na' gwyec̱hɉ Jeso'osən' bgüie' disipl c̱he' ca' na' gože' ḻega'acze': ―Mbalaz zole ca de'en chle'ile nada' na' chle'iteile de'e ca' chona'. \v 24 Echnia' le'e, beṉə' zan profet na' rei gwse'enene' yesə'əle'ine' nada', pero bitoch goḻə' yesə'əle'ine' nada'. Na' gwse'enene' yesə'əṉezene' de'en ṉezele, pero bitoch goḻə' yesə'əṉezene'en. \s1 Jempl c̱he to beṉə' güen beṉə' Samaria \p \v 25 Na' gwzecha to beṉə' chsed chlo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'. Gone'ene' gone' Jeso'osən' prueb bin' əṉe' na' gože'ene': ―Maestr, ¿bi cheyaḻə' gona' par nic̱h gatə' yeḻə' mban zeɉḻicaṉe c̱hia'? \p \v 26 Na' gož Jeso'osən' ḻe': ―¿Bin' nyoɉən ḻe'e ḻein'? ¿Nac nan? \p \v 27 Na' ben' cheɉni'ichgüei c̱he ḻein' boži'e xtižə' Jeso'osən' gože'ene': ―Ḻei c̱hechon' nan: “Cheyaḻə' gaquecho c̱he X̱ancho Diozən' do yic̱hɉ do lažə'əcho, do fuers balor c̱hecho, na' gaquecho c̱he lɉuežɉcho catg chaquecho c̱he cuincho.” \p \v 28 Nach gož Jeso'osən' ḻe': ―De'e ḻiczə can' bagwnao'. Can' cheyaḻə' gono' par əbano' zeɉḻicaṉe. \p \v 29 Na' be'enə' gone'ene' əgwlo'e de que zdacze' ḻicha can' nanṉə' na' gože' Jeso'osən': ―¿Non' naquə lɉuežɉa' ben' cheyaḻə' gaquəda' c̱hei? \p \v 30 Na' Jeso'osən' gože'ene': ―To beṉə' beze'e Jerosalenṉə' par yežine' Jerico na' ɉəsyə'əxen beṉə' bguan ḻe'. Na' gosə'əyiṉe' xala'ane'enə' na' gwso'ot gosə'əyine' ḻe' nach besa'aque' bosyo'ocua'aṉe'ene' caczə to beṉə' guat. \v 31 Na' goquən' to bx̱oz gwdie' tnezən' na' catə' ble'ine' ben' de'enə', nach gwdie' yešḻa'alə nezən'. \v 32 Ḻeczə can' ben to beṉə' golɉə lao dia c̱he de'e Lebin'. (Beṉə' ca' yo'o lao na'aga'aque' so'one' mendad ḻo'o yo'odao' əblaonə'.) Zde' tnezən' na' catə' bžine' gan' ble'ine' de be'enə' na' gwdie' yešḻa'alə nezən'. \v 33 Pero to beṉə' Samaria lao ngüe'e nezən' nḻague' xporren' bžine' gan' de be'enə' na' ca ble'ine' ḻe' beyašə'əlaže'ene'. \v 34 Na' bgüigue'e gan' de'enə', na' bšone' set na' bino lao güe'enə', na' bc̱heɉe'en lachə'. Nach božie'ene' cožə' xporre'enə'. Na' bec̱he'ene' gan' zo to meson gan' bgüia bye'ene'. \v 35 Na' beteyo gwleɉe' c̱hopə mech de'en nzi' denario bnežɉue'en x̱an mesonṉə' na' gože'ene': “Bgüia bye benga na' šə bichlə de'en gono' gast na' c̱hixɉua'an catə' zeza'a.” \v 36 Beyož be' Jeso'osən' dižə' can' goc c̱he ben' ɉəsyə'əxen beṉə' bguan ca', nach gože' ben' chsed chlo'i ḻein': ―¿Bi chacdo'? ¿noe' beṉə' ca' goquene' de que beṉə' probən' naquə lɉuežɉe' ben' cheyaḻə' gaquene' c̱hei? \p \v 37 Nach ben' chsed chlo'i ḻein' gože' Jeso'osən': ―Ben' beyašə' beži'ilažə' ben' ɉəsyə'əxen beṉə' bguan ca'. \p Nach gož Jeso'osən' ḻe': ―Ḻeczə can' cheyaḻə' gono' dezd ṉa'a, yeyašə' yeži'ilažo'o yoguə'əḻoḻ beṉə'. \s1 Jeso'osən' ɉəlaṉe'e Martən' na' Marian' \p \v 38 Na' lao zɉa'aque' besyə'əžine' to yež, na' to no'olə le Mart bene' ḻe' combid na' Jeso'osən' gwyeɉe' liže'en. \v 39 Na' zo to bile' le' Maria. Na' Marian' gwchi'e cuit Jeso'osən' par bzenague' xtiže'enə'. \v 40 Pero na' Martən' belaḻchgüeine' bsi'ini'e de'en sa'ogüe'. Na' gwyeɉe' lao Jeso'osən' na' gože'ene': ―X̱ana', ¿əcabi bi chacdo' de que bila'anə' bocua'aṉlene' nada' mendadən' toza'? Benšga mendad gaquəlene' nada'. \p \v 41 X̱anchon' gože' ḻe': ―Mart, chi'ichgua yic̱hɉo' c̱he xmendado'onə' na' chacžeɉlažo'o laogüe de'en nyanchguan. \v 42 Maria nga bagwleɉe' de'en naquəch de'e güen, chi'ichgua yic̱hɉe' chzenague' c̱hia'. Na' bito gwžoncho gone' ca'. Ḻezən de'en žialao gonḻe. \c 11 \s1 Jeso'osən' blo'ine' can' so'one' orasyon \p \v 1 Na' gwzo Jeso'osən' to latɉə bene' orasyon. Catə' beyož bene' orasyonṉə' to disipl c̱he' ca' gože'ene': ―X̱anto', bsed blo'išguei neto' naquən' cheyaḻə' gonto' orasyonṉə', can' bsed əblo'i de'e Juanṉə' disipl c̱he' ca'. \p \v 2 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Catə' gonḻe orasyonṉə' quingan' ṉale: \q1 X̱ato' beṉə' zo yoba, chṉabto' yoguə'əḻoḻ beṉə' əso'elaogüe'e le'. \q1 Chṉabto' gono' par nic̱h beṉə' zan əso'e latɉə ṉabi'o ḻega'aque'. \q1 Gaquəšga can' che'endo'onə' lao yežlyo nga can' chac yoban'. \q1 \v 3 Benšga ṉa'a de'e gaoto' tža tža. \q1 \v 4 Na' bezi'ixenšga c̱heto' \q1 c̱hedə' ḻeczə neto' chezi'ixento' c̱he sa'alɉuežɉ beṉac̱hto'onə' bitə'ətezə de'e chso'onene' neto'. \q1 Na' bito go'o latɉə gaquə de'e ṉabia' neto' len xbab c̱heto'onə' par gonto' de'e malən', \q1 mas bcuasə' bcue'eɉ neto' len de'e malən'. \p \v 5 Nach gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Ḻegon xbab nac gaquə šə šeɉle liž beṉə' migw c̱hele do chel na' ye'elene': “Migw c̱hia', beṉšga nada' šoṉə yetxtil. \v 6 Babla' to migw c̱hia' beṉə' za' zitə', na' bito bi de c̱hia' par əgwnežɉua'ane' gaogüe'.” \v 7 Na' migw c̱helen' yo'e ḻo'o yo'ote šə yoži'e xtižə'əlen', əṉe': “Bito gondo' nada' zed, la' banyeyɉw puertən' na' badeto' chtasto' len xi'iṉto'. Bito c̱hasa' par goṉa' de'en chyažɉdo'.” \v 8 Echnia' le'e, ḻa'aṉə'əczə naque' migw c̱hele bito yene'ene' c̱hase' par goṉe' le'e yetxtilən', pero šə sole yepəyoe ṉabelen ḻe' na' gwyasšaze' na' goṉe' bitə'ətezə de'en chyažɉele. \v 9 Na' chnia' le'e, bitə'ətezə de'en chene'echo gaquə, de de'e goncho par nic̱h gaquən. Šə to de'e chene'echo so'oṉ beṉə' chio'o, chṉabchon. Šə to de'e chene'echo əželecho, chyilɉchon. Šə puert de'en chene'echo əsalɉo beṉə', chṉecho cho'a puertən' par nic̱h chsalɉue'. Na' ca'aczən' cheyaḻə' ye'echo Diozən' catə'ən de de'en chene'echo gaquə. \v 10 Na' notə'ətezcho šə bi de'en chṉabechone' goṉe', la' de'e goṉcze'enə'. Na' notə'ətezcho šə bi de'en chṉabechone' əgwzeɉni'ine' chio'o, gwzeɉni'iczene'en. Na' notə'ətezcho šə chṉabechone' gaquə to de'en chene'echo gaquə can' chon beṉə' chṉe' cho'a puertən', la' de'e gaquəczən'. \p \v 11 Na' le'e nacle x̱a bidao', šə xi'iṉlen' əṉabebo' le'e yetxtil ¿əgwnežɉwlebo' to yeɉ? Na' šə əṉabebo' le'e to beḻ ya'a ¿əgwnežɉwlebo' to beḻ bia nxobə ḻe'i? \v 12 Na' šə əṉabebo' le'e to žit gaobo' ¿əgwnežɉwlebo' to bex̱goni'? Cle bito gonḻe ca'. \v 13 Le'e nacle beṉə' mal pero ṉezele chnežɉwle xi'iṉlen' de'e güen. Naquəchxe güen gon X̱acho Diozən' ben' zo yoban' goṉe' Spirit c̱he'enə' son ḻo'o yic̱hɉla'aždao' notə'ətezcho əṉabechone' ḻen. \s1 Gosə'əne' de que Jeso'osən' bebeɉe' de'e x̱io' ca' len yeḻə' guac c̱he Beelsebo \p \v 14 Na' Jeso'osən' bebeɉe' de'e x̱io' yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' to beṉə' mod. Na' catə' bechoɉ de'e x̱i'onə' yic̱hɉla'aždao' be'enə', goc beṉe', na' beṉə' ca' ža'anə' besyə'əbanchgüeine'. \v 15 Pero baḻe' gosə'əne': ―Chebeɉe' de'e x̱io' ca' len yeḻə' guac c̱he Beelsebo de'en chnabia' de'e x̱io' ca'. \p \v 16 Na' yebaḻe' gwse'enene' so'one' ḻe' prueb naclən' gone', gosə'əṉabene' ḻe' gone' to de'e yesə'əle'ine' ḻe'e yoban' de'e zaquə' yesyə'əbanene'. \v 17 Pero Jeso'osən' gocbe'ine' xbab de'en gwso'one', na' gože' ḻega'aque': ―Šə beṉə' ža' to ṉasyon əsa'aque' c̱hoplə na' yesyə'ədiḻe' entr ḻega'aque', əgwžiayi' ṉasyon c̱hega'aque' na'anə'. Na' šə to famiḻy beṉə' əsa'aque' c̱hoplə na' yesyə'ədiḻe' entr ḻega'acze', ḻeczə yenit famiḻy c̱hega'aque' na'anə'. \v 18 Na' ḻeczə šə Satanasən' len de'e x̱io' c̱hei ca' əsa'aquən c̱hoplə na' yesyə'ədiḻən, cuiayi' yeḻə' chnabia' c̱hega'aquenṉə'. Le'e nale de que chebeɉa' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' len yeḻə' guac c̱he Beelsebon'. \v 19 Žalə' naquən can' nale de que chebeɉa' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' len yeḻə' guac c̱he Beelsebon', ḻeczə zeɉen de que beṉə' lɉuežɉle ca' chəsyə'əbeɉe' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' len yeḻə' guac c̱hein' žalə' ca'. Beṉə' lɉuežɉle ca' se'e le'e de que clelən' nale c̱hia' can' chebeɉa'anṉə'. \v 20 Na' de'en chebeɉa' de'e x̱io' ca' len yeḻə' guac c̱he Diozən', chlo'in de que babžin ža catə' Diozən' ṉabi'e notə'ətezle güe'ele latɉə. \p \v 21 Gwxiye'enə' gwxaquə'əleben ca to beṉə' gual, na' nada' naquəcha' beṉə' gualəch. Na' ṉezele de que catə' to beṉə' gual chape' ližen' len spad, yoguə' de'en de c̱he' naquən segor. \v 22 Pero catə' əžin to beṉə' gualəch ca ḻe' na' tiḻəlene'ene', na' ben' naquə gualəch ḻen' gon gan. Na' que'e spad c̱he be'enə' de'en zoe' lez gaquəlenən ḻe'. Na' əca'atie' bichlə de'e de c̱he' na' c̱hise'en len migw c̱he' ca'. \p \v 23 Šə cui chonḻe txen len nada' chonḻe contr nada'. Na' šə cui chonḻe ca se'eɉḻe' beṉə' c̱hia', zeɉe dižə' de que chonḻe par nic̱h cui yoso'ozenague' c̱hia'. \s1 De'e x̱i'onə' yeyo'on de'e yoblə ḻo'o yic̱hɉla'aždao' beṉə' \p \v 24 Na' šə to de'e x̱io' de'en yo'o yaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' yechoɉən nach lažə'ən nil na'aḻə yeyilɉən ga son mbalaz. Na' šə bitobi latɉə želen, nach əṉan: “De'e yobləczə žɉəyežo'a yic̱hɉla'aždao' ben' gan' gwyo'o gwyaza' antslə.” \v 25 Na' yeyeɉən de'e yoblə gan' zo ben'. Catə' le'in de que bacheyone' xbab güen nach bazoche' binḻoch, na' yeyo'on de'e yoblə. \v 26 Nach žɉəyetobən yegažə de'e x̱io' ca' de'en zɉənaquə maləch ca ḻen na' txenṉə' so'on ḻo'o yic̱hɉla'aždao' be'enə'. Na' šə bagwso'onən ca' bachaquəch mal c̱he be'enə' clezə can' goc c̱he' antslə. \s1 Mbalaz nitə' beṉə' ca' choso'ozenag xtižə' Diozən' \p \v 27 Lao be' Jeso'osən' dižə' quinga, gwzo to no'olə gwchoḻ beṉə' ca' zɉəža' gan' bsed əblo'ine'enə'. Na' no'olən' gwṉe' zižɉo gože'ene': ―Mbalaz zo no'olən' gwxan le' na' bguaže'e le'. \p \v 28 Pero na' Jeso'osən' gože'ene': ―Naquəchxe mbalaz nitə' beṉə' ca' choso'ozenag xtižə' Diozən' na' chso'one' can' ne'enə'. \s1 Chəsə'əṉabe' gon Jeso'osən' to miḻagr \p \v 29-30 Na' beṉə' zan beyec̱hɉ bebi'i cuit Jeso'osən' na' gwne': ―Le'e mbanḻe ṉa'a naquəchguale beṉə' yic̱hɉla'aždao' mal. Chṉable gona' to miḻagr par nic̱h əṉezele šə ḻe Dioz nan' bseḻe'e nada'. Pero bito gona' can' chṉablenə'. De'e gon Diozən' len nada' par nic̱h əṉezele de que ḻe'enə' bseḻe'e nada' gwxaquə'əleben ca de'en bene' len de'e profet Jonasən' par nic̱h gosə'əṉeze beṉə' Ninibe ca' de que Dioz nan' bseḻe'ene'. \v 31 Catə' əžin ža gon Diozən' castigw c̱he yoguə' beṉə' chso'on de'e malən', de'e no'olən' gwnabia' beṉə' ca' gwnitə' galən' chḻa' bgüižən' cuiten ḻichalə yebane' len yeziquə'əchlə beṉə' guat ca' na' lao Diozən' gwcuiše' le'e mbanḻe ṉa'a. Ca naquə ḻe' ža, gwze'e Seba gan' naquə zitə'əchgua na' bide' nga par bzenague' dižə' sin' de'en be' de'e Rei Salomonṉə' len ḻe'. Na' nada' zoa' nga naquəcha' beṉə' blaoch cle ca de'e Salomonṉə', na' bito chzenagle c̱hia'. \v 32 Na' catə' əžin ža gon Diozən' castigw c̱he yoguə' beṉə' chso'on de'e malən', ḻeczə ža na' yesyə'əban beṉə' Ninibe ca'. Na' yesə'əcuiše' le'e nitə'əle lao dia nga c̱hedə' besyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə' catə' de'e Jonasən' gwdix̱ɉue'ine' ḻega'aque' can' gwna Diozən'. Ḻegonšc xbab de que nada' zoa' nga naquəcha' beṉə' blaoch cle ca de'e Jonasən', na' bito chzenagle c̱hia'. \s1 De'en bsed blo'i Jeso'osən' gwxaquə'əleben ca to yi' \p \v 33 Nach Jeso'osən' bsaquə'əlebene' xtiže'enə' na' len de'en chone'enə' ca to yi'. Gozne': ―Notono no ggualə' to yi' na' gwdose'en žomə, na' nic əgwcuaše'en ga yoblə ga cui no le'i ḻen. Syempr chde'en ḻe'e ze'e par nic̱h əgwse'eni'in len yoguə' beṉə' so'o ḻo'o cuartən'. \v 34 Žia ɉelaochon' par nic̱h chle'icho. Con šə bito bi chaquen, chle'iczecho binḻo. Pero šə nc̱hoḻ ɉelaochon', bito chle'icho. Ca'aczən' naquən len yic̱hɉla'ažda'ochon'. Šə naccho beṉə' la'aždao' güen, yo'o be'eni' c̱he Diozən' yic̱hɉla'ažda'ochon', pero šə naccho beṉə' la'aždao' mal, nc̱hoḻ yic̱hɉla'ažda'ochon'. \v 35 De'e na'anə' ḻegon par nic̱h gacle beṉə' la'aždao' güen, na' šo'o be'enin' yic̱hɉla'ažda'olen'. Bito gacle beṉə' la'aždao' mal na' beṉə' yic̱hɉla'aždao' žc̱hoḻ. \v 36 Šə nye'eni' yic̱hɉla'ažda'olen' na' cui bi de'e mal yo'on, gwse'eni'iczən xṉezlen' can' chse'eni' to lampara gan' naquə žc̱hoḻ. \s1 Jeso'osən' gože' beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' de que zɉənape' doḻə' \p \v 37 Catə' beyož be' Jeso'osən' dižə' quinga, to beṉə' fariseo bene'ene' combid šeɉe' liže'en par əsa'ogüe'. Na' gwyo'o Jeso'osən' liž beṉə' fariseon' na' gwchi'e cho'a mesən'. \v 38 Na' beṉə' fariseon' bebanene' catə' ble'ine' bito bona' Jeso'osən' antslə ze'e gaogüe' can' chosyo'ona' ḻega'aque' chsa'aquene' yebei Diozən' ḻega'aque' de'en chso'one' ca'. \v 39 X̱anchon' gože' ḻe': ―Le'e beṉə' fariseo gwxaquə'əlebele ca tas plat de'en chc̱hin beṉə' na' cui cha'a chyibe' ḻo'inə' binḻo. Chonḻe par nic̱h chsa'aque beṉə' de que nacle beṉə' güen, pero chebeile chca'ale bi de'e de c̱he beṉə' na' nacle beṉə' mal juisy. \v 40 Cui bi bi xbab de'e zaque'e yo'o ḻo'o yic̱hɉla'ažda'olen'. Chi' yic̱hɉle nac gonḻe par gacle xi'ilažə' len cuerp c̱hele. Ḻe'egatezə ca' cheyaḻə' cue' yic̱hɉle nac gonḻe par gacle xi'ilažə' len yic̱hɉla'ažda'olen', c̱hedə' Diozən' ben' ben cuerp c̱hechon' ḻeczə ḻe'enə' bene' yic̱hɉla'ažda'ochon'. \v 41 Ḻe'e gwnežɉo beṉə' bi de'en deile, beṉə' chəsə'əyažɉene'en. Šə gonḻe ca' nacbia' de que nacle beṉə' la'aždao' xi'ilažə'. \p \v 42 ¡Probchguazə le'e beṉə' fariseo! Ḻa'aṉə'əczə chnežɉwle Diozən' to part lao ši part c̱he yix̱güeɉ, c̱he yeɉ Sant Maria, nach c̱he rcaod c̱hele, bito bi zeɉen, c̱hedə' bito chonḻe de'en naquə güen na' bito chaquele c̱he Diozən'. De'en naquə de'e žialao gonḻe, gonḻe de'en naquə güen na' gaquele c̱he Diozən'. Pero bito cueɉyic̱hɉle əgwnežɉwle de'e ca' de'en chnežɉwle Diozən'. \p \v 43 ¡Probchguazə le'e beṉə' fariseo! Chzelažə'əle cue'ele ḻo'o yo'odao' ca' txen len beṉə' golə beṉə' blao ca' na' catə' cheɉle do gan' chac ya'a chene'ele əso'elao' beṉə' le'e. \p \v 44 ¡Probchguazə le'e chsed chlo'ile ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' len le'e beṉə' fariseo! Chene'ele so'on beṉə' xbab c̱hele de que nacle beṉə' güen, pero len yic̱hɉla'ažda'olen' nacle beṉə' mal. Na' ḻeczə beṉə' ca' zedəsə'ənao le'e əsa'aque' can' nacle sin cui sa'acbe'ine'. \p \v 45 To beṉə' chsed chlo'i ḻein' boži'e xtižə' Jeso'osən' na' gože'ene': ―Maestr, laogüe de'en nao' de'e quinga ḻeczə chšašo' c̱heto'onə'. \p \v 46 Na' gož Jeso'osən' ḻe': ―Ḻeczə ca' le'e chsed chlo'ile ḻein' ¡probchguazlen'! Chzanchle can' na ḻein', chonḻen ca to yoa' de'e cuiczə no do'i na' chene'ele soa' beṉə' yoblə ḻen, na' le'e bito chene'ele gua'alen. \p \v 47-48 ¡Probchguazə le'e chonḻe monoment lao ba c̱he de'e profet ca' gwso'e xtižə' Diozən'! Chacle tozə len de'e x̱axta'ocho ca' de'en gwso'ote' ḻega'aque', na' le'e chonḻe par nic̱h nacbi'axeɉə de que gwso'ote' de'e profet ca' laogüe de'en chonḻe monoment lao ba c̱he beṉə' ca' gwso'ote'. \p \v 49 De'e na'anə' lao yeḻə' sin' c̱he Diozən' gwne' de que əseḻe'e len le'e profet c̱he' ca' na' apostol c̱he' ca', beṉə' so'e xtiže'en. Na' gwne' de que le'e gotle baḻe' na' gwc̱hi' gwsaquə'əle yebaḻe'. \v 50 Na' de'e ḻi bachonḻe can' gwne'. De'e na'anə' si'ile castigw c̱he yeḻə' got c̱he yoguə' profet ca' gwso'ote' dezd catə'ən gwxe yežlyon' xte ža ṉeža, le'e mbanḻe ṉa'a. \v 51 Zan beṉə' gwso'ot beṉə' yoblə ḻega'aque'. Na' le'e si'ile castigw c̱he yeḻə' got c̱he yoguə' beṉə' ca' gwzolaozən len de'e Abeḻən' ben' bet de'e biše'e Cainṉə' ḻe' na' zelaon len de'e Zequerian'. Zequeria na'anə' gwso'ote' entr yo'odao' əblaonə' na' entr mes de yeɉ gan' chso'ote' bia yix̱ə' par chso'elaogüe'e Diozən'. \p \v 52 ¡Probchguazə le'e chsed chlo'ile ḻein'! Ca naquə de'en chzeɉni'ile beṉə' ḻei c̱he Diozən', bito chzeɉni'iga'aquelene'en ḻicha can' naquən, na' nic chzenagle c̱hei. Na' beṉə' chse'ene'e yoso'ozenag c̱hei, nic cho'ele latɉə yoso'ozenague'. \p \v 53 Na' catə' beyož be' Jeso'osən' dižə' quinga, nach beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' gwsa'acyožəchgüe' ḻe' na' gwse'enene' yesə'əbeɉe' ḻe' dižə'. \v 54 Na' gosə'əbe'enaogüe' əchoɉ dižə' cho'enə' de'en yosə'əde'ine' par əsa'ogüe' xya contr ḻe'. \c 12 \s1 Yeḻə' gox̱oayag c̱he beṉə' fariseo ca' \p \v 1 Na' goquən' zan mil beṉə' babesə'əžag gan' zo Jeso'osən' xte bosə'əleɉ bosə'əšošɉ ṉi'a lɉuežɉga'aque'. Na' Jeso'osən' gwzolaoteque' be'e dižə' len disipl c̱he' ca' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e gapə cuidad nic̱h cui əx̱oayagle beṉə' par əsa'aquene' nacle beṉə' güen can' chso'on beṉə' fariseo ca'. Yeḻə' gox̱oayag c̱hega'aque'enə' gwxaquə'əleben ca xna' cuazin' de'en chlažə'ən par chaquən yetxtil. \v 2 Bito gonḻe can' chso'one'enə' c̱hedə' gaquə can' na dicho de'en na: “Yoguə'əḻoḻ de'en ngašə' ṉa'a gwžin ža la'alaon, na' yoguə'əḻoḻ de'en cui no gwse'eɉni'i antslə, ḻeczə gwžin ža se'eɉni'i beṉə' ḻen.” \v 3 De'e na'anə' bitə'ətezə de'e əṉale bgašə'əzə, beṉə' zan əse'enene'en, na' de'en əṉale žižizə ḻo'o cuart c̱helen', ḻeczə beṉə' zan yesə'əṉeze ḻen. \s1 Non' cheyaḻə' žebcho \p \v 4 Migw c̱hia', əchnia' le'e, bito žeble beṉə' ca' əso'ot le'e, c̱hedə' catə' bagotle bitoch bi gaquə so'onene' le'e. \v 5 Choṉa' le'e consejw, cheyaḻə' žeble Diozən' c̱hedə' catə' bac̱h beque'e yeḻə' mban c̱helen' ḻeczə nape' yeḻə' guaquən' par yeseḻe'e le'e gabiḻən'. De'e yoblə əchnia' le'e, cheyaḻə' žeble Diozən'. \p \v 6 Ṉezecho de que byiṉ dao' ca' bitobi zɉəzaquə'ətequəb, pero na' Diozən' ni tob cui chanḻaže'e. \v 7 Na' ca naquə chio'o ža, de'e tant chaque Diozən' c̱hecho xte ṉezene' baḻə yišə' yic̱hɉ to tocho žia ḻa'aṉə'əczə bitotec bi zɉəzaquə' yišə' yic̱hɉchon'. De'e na'anə' bito žeble c̱hedə' zaquə'əch le'e cle ca bia zan byiṉ dao'. \s1 Cheyaḻə' güe'echo dižə' len beṉə' de que nombi'acho Jesocristən' \p \v 8 Na' əchnia' le'e, notə'ətezle šə cho'ele dižə' len beṉac̱hən' de que cheɉḻe'ele c̱hia', ḻeczə ca' nada' gua'a dižə' len angl c̱he Diozən' de que nacle xi'iṉa', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \v 9 Na' notə'ətezle šə cho'ele dižə' len beṉac̱hən' de que bito cheɉḻe'ele c̱hia', ḻeczə ca' nada' gua'a dižə' lao angl c̱he Diozən' de que bito nacle xi'iṉa'. \p \v 10 Na' notə'ətezle šə güe'ele dižə' contr nada' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h, Diozən' yezi'ixene' c̱hele šə yediṉɉele can' nale. Pero notə'ətezle šə güe'ele dižə' contr Spirit c̱he Diozən', cuat yezi'ixen Diozən' c̱hele. \p \v 11 Na' šə yesə'əc̱he'e le'e lao beṉə' gwnabia' c̱he yo'oda'onə' o lao beṉə' jostis ca' o šə lao yeziquə'əchlə beṉə' ca' zɉənapə poder, bito cuec yic̱hɉle nac yoži'ile xtižə'əga'aquen', o šə naclə əṉale. \v 12 Lao or na'atezə Spirit c̱he Diozən' əgwlo'in le'e bin' cheyaḻə' əṉale. \s1 Bito cheyaḻə' cuec yic̱hɉcho tlaozə bi de'en deicho \p \v 13 Entr beṉə' zan juisy ca' toe' gože' Jeso'osən': ―Maestr, gonšgo' mendad par nic̱h goṉ beṉə' biša'anə' nada' bien c̱he de'e x̱axna'ato' de'en cheyaḻə' si'a. \p \v 14 Pero Jeso'osən' gože' ḻe': ―Bito naca' nada' juez c̱hele na' bito naca' beṉə' güe'e laze c̱he de'e deile. \p \v 15 Nach gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e gapə cuidad par nic̱h bito selažə'əle bi gatə' c̱hele yežlyon', c̱hedə' bito əbancho laogüe šə deczə zan de'e de c̱hecho. \p \v 16 Na' be'elene' ḻega'aque' to jempl, gwne': ―To beṉə' gwni'a ḻechguaḻe goc cwseš c̱he'enə'. \v 17 Na' bene' xbab ḻo'o yic̱hɉla'aždaogüe'en gwne': “¿Nacxa gona'? c̱hedə' bitoch bi latɉə de par cwseš c̱hia'anə'.” \v 18 Nach gozne': “Quinga gona', yoc̱hiṉɉa' yo'o gan' nga ža' cwseš c̱hia' quinga na' gona' yo'o xench. Na' gwža'ašaogua'a cwsešən' na' bichlə de'e de c̱hia'. \v 19 Na' laogüe bade de'e chyažɉda' par zan iz, bitoch gona' žin. Ye'eɉ gaoteza' con bi che'enda' na' gona' ḻegr.” \v 20 Pero Diozən' gože' be'enə': “Beṉə' tont le'. Ṉeže' bžin or gato', na' ¿nola lao ne'i gaquə yoguə' de'en de c̱hio'onə'?” \v 21 Can' gac c̱he notə'ətezə beṉə' šə con chbec yic̱hɉe' tlaozə de'en deine' žlac mbane' na' bito chone' ca yebei Diozən' ḻe'. \s1 Diozən' chapə chye' xi'iṉe' ca' \p \v 22 Na' gož Jeso'osən' disipl c̱he' ca': ―Echnia' le'e, bito cuec yic̱hɉle tlaozə de'en ye'eɉ de'en gaole lao mbanḻe. Na' ḻeczə ca' bito cuec yic̱hɉle tlaozə de'en gacwlen'. \v 23 Zaquə'əch yeḻə' mban c̱helen' ca yeḻə' guaon'. Ḻe'egatezə ca' cuerp c̱helen' zaquə'əchən ca xala'anḻen'. \v 24 Ḻegontoš xbab, ca naquə bec̱hɉ ca' bito chsa'azəb bito chəsyə'əlapəb, nic zo da'a xoa' c̱hega'aquəb, nic zo gan' ncua' no guangoš c̱hega'aquəb ga ža' de'e sa'ob. Pero na' Diozən' chguaocze' ḻega'aquəb. Naquəchxen' zaquə'əle ca bia ca' žia x̱ile'e. \v 25 Na' ni tole bito gaquə yostoṉ cuinḻe gašɉ metr šə con cue'e yic̱hɉle ətoṉle. \v 26 Ṉezele bito gaquə yostoṉ cuinḻe na' nic naquən de'e zaque'e. De'e na'anə' bito gontecle xbab c̱he biquə'əchlə de'e chyažɉele. \p \v 27 Ḻegontoš xbab ca naquə yeɉ ca' de'en zɉəze yix̱ə' chesə'əcha'oczən. Bito bi žin chso'onən, nic chsa'alɉən do. Na' əchnia' le'e de'e Rei Salomonṉə' goque' lachə' xoche juisy, pero bito bžinḻaže'e xalane'enə' ca yeḻə' xoche c̱he yeɉ ca'. \v 28 Diozən' none' xoche yix̱ə' de'en ze yoba len to termzən' zen nach choso'ozeye'en, naquəchxe gon Diozən' len le'e ggüe'eczə yic̱hɉe' goṉe' yoguə'əte de'en chyažɉele, le'e cui cheɉḻe'etecle de que goṉe' de'en chyažɉele. \v 29 Le'e ža, bito güe'elažə'əle par gatə' de'e ye'eɉ de'e gaole. Bito gaquəžeɉlažə'əle c̱he ḻen. \v 30 Beṉə' ca' cui chso'elao' Diozən' porzə c̱hei de'e can' chso'elažə'əzeche', c̱he de'en əse'eɉ de'en əsa'ogüe' na' c̱he xala'anga'aque'. Pero X̱acho Diozən' ṉezczene' biquə' de'e ca' chyažɉele. \v 31 De'en güe'elažə'əle, güe'ele latɉə par nic̱h Diozən' ṉabi'e le'e. Na' yoguə' de'e ca' de'en chyažɉelen' goṉczə Diozən' ḻen, de'en ye'eɉ de'en gaole na' xala'anḻe. \s1 De'e zaquə'əche gatə' c̱hecho catə' yežincho yoban' \p \v 32 Bito žeble ḻa'aṉə'əczə naquə to c̱hopzle. Diozən' chebeine' chnabi'e le'e na' chaclene' le'e. \v 33 Ḻe'e yeyotə' de'en deile par nic̱h gatə' de'e əgwnežɉwle beṉə' ca' chesə'əyažɉe. Šə gonḻe ca' caguə cuiayi' de'en deilen', c̱hedə' la' Diozən' goṉe' le'e de'e zaquə'əche na' de'e cui te c̱hei catə' yežinḻe yoban' gan' zo'enə'. Na' bito gac šo'o beṉə' bguan par əque'en, na' nique gaquə šo'o bia dao' əgwžiayi' ḻen. \v 34 Gan' de de'en chaquele c̱hei, nan' zo yic̱hɉla'ažda'olen'. \s1 Cheyaḻə' socho probnid par catə'ən yidə Cristən' yeto \p \v 35-36 Nach Jeso'osən' bsed blo'ine' ḻega'aque' naquən' gaquə catə'ən yide' de'e yoblə. Na' gwne': ―Ḻe'e so probnid par catə'ən yida' yeto, ḻe'e so can' nitə' beṉə' chsa'ape' liž x̱anga'aque' žlac zde' yeḻə' gošagna', zɉənyaze' xala'anga'aque' na' chaḻə' yi'. Nach catə' yežine' na' əṉe' cho'a puertən' ḻe'e yosə'əsalɉwtie' par yeyo'e. \v 37 Mbalaz gaquə c̱he mos ca' beṉə' ca' nitə' probnid chəsə'əbezə x̱anga'aque'en catə'ən yežine'. Šə nite'e chəsə'əbeze' ḻe' catə'ən yežine', nachən' əgwsi'ini'e de'en əsa'ogüe' na' cuine' gwnežɉue' ḻega'aque' de'en əse'eɉ əsa'ogüe'. \v 38 Mbalaz gaquə c̱hega'aque' šə chəsə'əbeze' batə'əquən' yežine' ḻa'aṉə'əczə šə yežine' do chel o šə do šbaḻ. \v 39 Ḻegon xbab c̱he de'e nga. Žalə' ṉeze x̱an yo'onə' do bi or əžin beṉə' bguanṉə' liže'enə', la' gwṉaze' par nic̱h bito güe'e latɉə šo' be'enə' liže'enə' par cuane' šinḻaze'. \v 40 Le'e ža, cheyaḻə' sole probnid, c̱hedə' catə'ən cui chonḻe xbab yida', ca na'an yida' de'e yoblə, nada' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \s1 Mos ben' chon güen na' mos ben' cui chon güen \p \v 41 Bedən' gože'ene': ―X̱anto' ¿əcho'o jempl nga par netə'əzəto'onə' o šə par yoguə' beṉac̱hən'? \p \v 42 Nach gož Jeso'osən' Bedən': ―Naquən par notə'ətezə beṉə' šə chone' can' chon mos əblao beṉə' naquə beṉə' sin' na' beṉə' chon complir can' cheyaḻə' gone'. Ben' nac ca' co' x̱ane'enə' lao ne'e liže'enə' par nic̱h əggüia əgwye' mos ca' yeḻa' na' par nic̱h ggone' de'e əsa'o to toe' catə' chžin or əsa'ogüe'. \v 43 Šə to beṉə' mosən' chontezə chone' con can' non x̱anen' mendad, mbalaz soe' catə' yežin x̱ane'enə'. \v 44 De'e ḻi əchnia' le'e x̱ane'en cue'e lao na' xmose'enə' yoguə'əḻoḻ de'en deine'. \v 45 Pero na' šə mosən' gone' xbabən' na' əṉe': “Bagwžei x̱anan'”, na' šə solaocle' c̱hine' mos ca' yeḻa' na' ye'eɉ gaox̱atteze' na' sožene', \v 46 nach x̱ane'enə' yežine' to ža senyale' ḻe' to or cui nacbe'ine'. Na' por ni c̱he de'en cui chon mosən' can' cheyaḻə' gone', x̱ane'enə' c̱hinchgüe' ḻe' yid sotən' xte ca gate'. Can' chac len notə'ətezə mos ben' cui chon cuaseḻoḻ can' cheyaḻə' gone'. \p \v 47 Na' ca naquə mos beṉə' naquə beṉə' godenag, ḻa'aṉə'əczə baṉezene' can' chene'e x̱ane'enə' gone', pero bito chone' ca'. De'e na'anə' bito zoe' probnid catə' yežin x̱ane'enə', na' x̱ane'enə' c̱hinchgüe'ene' yid sotən'. \v 48 Na' beṉə' cui ṉezene' bin' non x̱anen' mendad na' chone' de'e ḻeczə zaquə' c̱hine'ene', pero caguə c̱hintequene'. Notə'ətezə beṉə' yo'o lao ne'e gone' de'e zan de'e zaque'e, cheyaḻə' gone' yoguə'ən. Na' ben' yo'o lao ne'e gone' de'e zan de'e zaque'e, chonchən byen gone' mazəchlə can' cheyaḻə' gon ben' cuitec yo'o lao ne'e de'e zan de'e gone'. \s1 Yesə'ədiḻə beṉə' por ni c̱he de'en bidə Jeso'osən' \p \v 49 Nach gwna Jeso'osən': ―Ca naquə beṉac̱hən' yesə'ədiḻe' na' yesə'əšaše' por ni c̱he de'en zedeyena' yežlyo nga, na' de'en so'one' ca' gwxaquə'əleben ca yi'. ¡Žalə' bagoclə de'en zedeyena'anə'! \v 50 Bida' par c̱hi' saca'a na' gata'. Ḻechguaḻe yo'o yic̱hɉa' c̱hei xte catə'ən əžin ža gaquən. \v 51 ¿Echonḻe xbabən' de que beṉə' ža' yežlyon' yesə'əzo yesə'əbeze' binḻo len lɉuežɉga'aque' laogüe de'en bida'? Echnia' le'e, bito yesə'əzo yesə'əbezəga'aque' binḻo len lɉuežɉga'aque' laogüe de'en bida', sino que yesə'ədiḻe' na' yoso'ošaše'. \v 52 Dezd ṉa'a, šə nitə' gueyə' beṉə' famiḻy to yo'o, yesə'ədiḻe' entr ḻega'aque', c̱hope' contr šoṉe' na' šoṉe' contr c̱hope'. \v 53 Yediḻə beṉə' byon' contr xi'iṉe', na' xi'iṉe'en contr ḻe'. Na' no'olən' yediḻe' contr xi'iṉe' no'olə, na' xi'iṉe' no'olən' contr ḻe'enə'. Na' yediḻə no'olən' contr xo'oliže' na' xo'oliže'en contr ḻe'. \s1 Bito gwsa'ache'ine' bi zeɉe de'e ca' chon Jeso'osən' \p \v 54 Nach ḻeczə gož Jeso'osən' beṉə' ca' nitə'ənə': ―Catə' chle'ile chi' beɉw gan' chen bgüižən' na' nale: “Guaquə yeɉw”, na' can' chac. \v 55 Na' catə' chec̱hɉ to be' de'e za'ate zaquə' galən' chḻa' bgüižən' cuiten ḻicha, na' nale: “Guaquə zeyə'”, na' chac zeyə'. \v 56 ¡Beṉə' gox̱oayag le'e! Catə' chle'ile nac chac ḻe'e yoban' na' lao yežlyon' ṉezele šə guaquə yeɉw o šə guaquə zeyə'. ¿Bixc̱hen' cui chacbe'ile bi zeɉe de'e ca' chona'? \s1 Cheyaḻə' goncho regl binḻo len beṉə' chene'e əc̱he'e chio'o lao jostis \p \v 57 ¿Bixc̱hen' cui chonḻe xbab par nic̱h əṉezele naquən' cheyaḻə' gonḻe? \v 58 Catə' to beṉə' gonḻe xya c̱he' na' əc̱he'e le'e lao jostis, na' lao ngo'ole nezən' ḻegonḻene' regl binḻo par nic̱h na' cui c̱he'e le'e lao jostisən'. Šə bito gonḻe ca' ža, catə' əžinḻe lao jostisən' gone' le'e lao na' poḻsian' par yosə'əže'e le'e ližya. \v 59 Echnia' le'e, bito yebeɉe' le'e xte catə' c̱hixɉwle doxen de'en chaḻə'əlen'. \c 13 \s1 Šə bito yediṉɉecho xtoḻə'əchon' la' cuiayi'ichon' \p \v 1 Na' lao or na'atezə entr beṉə' ca' ža' na' gwnitə' baḻə beṉə' gwso'elene' Jeso'osən' dižə' can' goquə c̱he x̱oṉɉ beṉə' Galilea. Gwse'ene' de que žlac gwso'ot beṉə' Galilea ca' bia yix̱ə' par chso'elaogüe'e Diozən', soḻdad c̱he Pilatən' ɉse'ete' ḻega'aque' c̱hedə' can' ben Pilatən' mendad. \v 2 Nach boži'i Jeso'osən' xtižə'əga'aque'enə' gože' ḻega'aque': ―¿Echonḻe xbabən' de que beṉə' ca' gwsa'at gwso'onche' de'e maləch cle ca beṉə' Galilea ca' yeḻa' laogüe de'en goc c̱hega'aque' ca'? \v 3 Echnia' le'e caguə ca'anə'. Šə bito yediṉɉele xtoḻə'əle ca' gwžin ža cuiayi'ile can' gosə'əbiayi' beṉə' ca'. \v 4 Ṉezele c̱he beṉə' ši'iṉšoṉ ca', lao zɉənite'e Siloen' bxopə to campnary na' gwdenən ḻega'aque' na' gwsa'ate'. ¿Eḻeczə chonḻe xbabən' goc ca' laogüe de'e zɉənaquəche' beṉə' maləch lao yoguə' beṉə' ca' ža' Jerosalenṉə'? \v 5 Echnia' le'e caguə ca'anə'. Šə le'e cui yediṉɉele xtoḻə'əle ca' gwžin ža cuiayi'ile can' gosə'əbiayi' beṉə' ca'. \s1 Jempl c̱he yix̱güion' de'en cui bi frot chbia \p \v 6 Na' be'elene' ḻega'aque' jempl nga bzeɉni'ine' ḻega'aque' de que cheyaḻə' yesyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə'. Na' gože' ḻega'aque': ―To beṉə' zo to yag yix̱güio c̱he' gan' ža' yag obas c̱he' ca'. Na' gwyeɉe' lao yaguən' ɉəgüie' šə zetgua yix̱güion' gaogüe', pero bitobi bželene'. \v 7 Na' gože' ben' chapə güert c̱he'enə': “Bachac šoṉ iz chedəgüia' yag nga šə chbian yix̱güio, pero bito bi chbian. Gwc̱hoguən. Lašɉ con zon nḻanən na' nique bi frot chbiazən.” \v 8 Na' gož ben' ḻe': “X̱ana', lɉoyenṉə' zezošgan yetgüizən'. Na' əc̱he'ena' xanein' cueca'an yo beb. \v 9 Na' šə cuian frotən' yetgüiz, bitec de'e güen. Pero šə cuiczə bi cuian nach əc̱hogchon.” \s1 Jeso'osən' beyone' to no'olə ža dezcanz \p \v 10 Na' to ža dezcanz bsed blo'i Jeso'osən' beṉə' ca' ža' to ḻo'o yo'odao'. \v 11 Na' zo to no'olə beṉə' bagoc ši'iṉšoṉ iz yo'o yaz de'e x̱io'on yic̱hɉla'ažda'ogüe'enə'. Na' ben de'e x̱i'onə' par nic̱h bdobə cuerp c̱he'enə', na' caguə goquəch seche' ḻicha. \v 12 Na' catə' ble'i Jeso'osən' ḻe', goxe'ene', nach gože'ene': ―No'olə ṉa'a yeyacdo' c̱he yižgüe' chio'onə'. \p \v 13 Na' bx̱oa ne'enə' lao cuerp c̱he no'olən', na' ḻe'e bezechate' ḻicha na' be'elaogüe'e Diozən'. \v 14 Pero na' beṉə' gwnabia' c̱he yo'oda'onə' bloque' c̱hedə' Jeso'osən' beyone' beṉə' güe'enə' ža dezcanzən', na' gože' beṉə' ca' nitə' ḻo'o yo'oda'onə': ―De x̱op ža par gonḻe žin. Ḻe'e da lao ža ca' par nic̱h yeyaquele c̱he yižgüe' c̱helen', pero bito la'acle ža dezcanzən' par yeyaquele. \p \v 15 Nach X̱anchon' gože'ene': ―¡Le'e beṉə' gox̱oayag! ¿Ecaguə lao ža dezcanzən' bia'aczə chsežle go'oṉ c̱hele o borr c̱hele gan' zɉəda'ab na' chgua'aga'acleb güe'eɉ nis? \v 16 No'olə nga naque' xi'iṉ dia c̱he de'e Abraanṉə' na' ca naquə ben gwxiye'enə' par nic̱h babdobə cuerp c̱he'enə' ši'iṉšoṉ iz, naquəczən ḻicha babeyona'ane' ža dezcanzən'. \p \v 17 Lao gwne' ca' beṉə' ca' chəsə'əgue'i ḻe' gwsa'aquene' zto', na' yoguə'əḻoḻ beṉə' zan ca' yeḻa' nitə' na' besyə'əbeichgüeine' len yoguə' de'en ben Jeso'osən', la' ḻechguaḻe güen zɉənaquə de'en bene'enə'. \s1 Yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən' gwxaquə'əleben ca xsa moztas \p \v 18 Nach gwna Jeso'osən': ―Na' əgwlo'ida' le'e par nic̱h əṉezele nac gwxaquə'əlebe yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən'. \v 19 Gwxaquə'əleben ca to xsa moztas. To beṉə' goze'en, na' catə' bla'an gwcha'on goquən yag cha'odao'. Na' bia ca' zɉəzo x̱ile'e gwso'on ližda'oga'aquəb lao xoze'e ca'. \s1 Yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən' gwxaquə'əleben ca xna' cuazin' \p \v 20 Nach de'e yoblə gozne': ―¿Nac əgwsaquə'əlebecho yeḻə' gwnabia' c̱he Diozən'? \v 21 Egwsaquə'əlebechon ca xna' cuazin' de'en gwlec no'olən' len to rob yezɉ par nic̱h becha'o doxenən. \s1 Cheyaḻə' yeyilɉlažə'əcho naclə goncho par nic̱h socho binḻo len Diozən' \p \v 22 Na' gwda Jeso'osən' bsed blo'ine' beṉə' ža' syoda ca' na' yež ca' gan' bedie' par bežine' Jerosalenṉə'. \v 23 Na' to beṉə' gože' Jeso'osən': ―X̱anto', ¿əcon to c̱hopzə beṉə'ən cui žɉəya'ac lao yi' gabiḻən'? \p Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': \v 24 ―Echnia' le'e, beṉə' zan se'ene'ene' ṉite'e binḻo len Diozən'. Pero gwžin ža catə' cuich gaquə so'one' par ṉite'e binḻo len ḻe'. De'en naquə žialao gonḻe, c̱hilɉlažə'əle naclə gonḻe par nic̱h sole binḻo len Diozən', \v 25 nic̱h cui gone' len le'e can' ben to x̱an yo'o catə' bžin or par əgwseyɉue' na' gwzože'e bseyɉue'. Na' gwdechlə besə'əžin beṉə' boso'osiže' ḻe'e puert c̱he'enə' na' bito bsalɉue' par so'e. Na' gwse'ene': “Bsalɉwšga par šo'oto'.” Na' gože' ḻega'aque': “Bito nombi'a le'e, nic ṉezda' gan' za'acle.” \v 26 Can' gaquə len baḻle. Nach solaole ye'elene': “Güe'eɉ gwdaoto' len le' na' bsed blo'ido' neto' lao lquey lažto'.” \v 27 Pero na' de'e yoblə əye'e le'e: “Bitoczə ṉezda' gan' besa'acle. Ḻe'e žɉəya'ac yoguə' le'e beṉə' güen de'e mal.” Can' ye'e le'e. \v 28 Na' le'ile Abraanṉə' na' Isaaquən' na' Jacobən' na' yoguə' profet beṉə' ca' gwso'e xtižə' Diozən' nite'e yoba gan' zo Diozən' chnabi'e, na' le'e bito gac šo'olenə'. Na' cana' cuežyašə'əle na' gaoyeɉə leylen' catə' gacbe'ile bito gaquə šo'ole. \v 29 Beṉə' za'ac doxenḻə yežlyon' yesə'əžine' yoba gan' zo Diozən' chnabi'e na' yesə'əbi'e cho'a mes c̱he'enə' sa'ogüe'. \v 30 Na' ža, nitə' beṉə' bito zɉənaque' beṉə' blao ṉa'a, pero gwžin ža catə' əsa'aque' beṉə' blao. Na' nitə' beṉə' zɉənaque' beṉə' blao ṉa'a, pero ḻeczə gwžin ža catə' ḻega'aque' bitoch əsa'aque' beṉə' blao. \s1 Begüine'e Jeso'osən' por ni c̱he xtoḻə' beṉə' Jerosalen ca' \p \v 31 Lao or na'atezə baḻə beṉə' fariseo ca' besə'əžine' gan' zo Jeso'osən' na' gwse'ene': ―Cheyaḻə' yexoṉɉo' nga gan' chnabia' Erodən' c̱hedə' chene'ene' gote' le'. \p \v 32 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Erodən' gwxaquə'əlebene' ca to becoyo'o por yeḻə' gox̱oayag c̱he'enə'. Ḻežɉa'ac na' ye'elene' de que yeto c̱hopə žazə soa' par yebeɉəcha' de'e x̱io' ca' zɉəyo'o zɉəyaz yic̱hɉla'aždao' beṉə' na' par nic̱h yeyoncha' beṉə' chsa'acšene, na' caguə sšachən' yeyož gona' de'en cheyaḻə' gona'. \v 33 Pero ca naquə de'en chona' nga ṉa'a, goncha'an gwx̱e güižɉ c̱hedə' Jerosalen na' gan' chso'ote' profet ca' chso'e xtižə' Diozən', caguə ngan'. \p \v 34 Le'e beṉə' Jerosalenṉə' chotle profet, na' beṉə' ca' chseḻə' Diozən' len le'e chšižə'əga'aclene' yeɉ. Zan las go'onda' yetoba' le'e ca to ɉeid cheyežəb xi'iṉəb, pero bito be'ele latɉə. \v 35 Na' bagwleɉəyic̱hɉa' le'e. Na' əchnia' le'e bitoch le'ile nada' xte catə'əch əžin ža əṉale: “Cho'ela'oto' beṉə' za' nga beṉə' babseḻə' X̱ancho Diozən'.” \c 14 \s1 Jeso'osən' beyone' to beṉə' zo ḻe'enə' yi \p \v 1 Na' to ža dezcanz Jeso'osən' gwyeɉe' liž to beṉə' blao entr beṉə' fariseo ca' par gwsa'ogüe', na' beṉə' fariseo ca' nitə'ənə' besyə'əyatchgüeine' ḻe'. \v 2 Na' laogüe'enə' zecha to beṉə' chacšene, zo ḻe'enə' yi. \v 3 Na' gož Jeso'osən' beṉə' fariseo ca' na' len beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' de'en bzoɉ de'e Moisezən': ―Segon can' na ḻein' ¿əde lsens yeyoncho to beṉə' güe' ža dezcanzən' o šə bito de lsens? \p \v 4 Pero notono boži'i xtiže'enə'. Nach Jeso'osən' bex̱e'e na' be'enə' na' beyone'ene', na' gože'ene': ―Baguaquə yeyeɉo'. \p \v 5 Na' gož Jeso'osən' beṉə' ca' ža' liž beṉə' fariseon': ―Le'e šə zo to borr o to go'oṉ c̱hele, na' əxopəb to ḻo'o pos, ¿əcabi yebeɉleb lgüegwzə ḻa'aṉə'əczə naquən ža dezcanz? \p \v 6 Na' notono goc yoži'i xtižə' Jeso'osən'. \s1 Beṉə' ca' gwsa'ac combid gan' chac to yeḻə' gošagna' \p \v 7 Na' ble'i Jeso'osən' can' chso'on beṉə' ca' zɉənaque' combid liž beṉə' fariseon', gosə'əbeɉe' siyən' gwse'enene' yesə'əbi'e gan' zɉəchi' beṉə' blao ca'. Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': \v 8 ―Catə' to beṉə' gone' le'e combid gan' chac to yeḻə' gošagna', bito cue'ele gan' cheyaḻə' cue' beṉə' blao ca'. La' šə cue'ele na' de repent yidə beṉə' naquəch beṉə' blao. \v 9 Na' yidə x̱an yo'onə' ye'e le'e: “Ḻesoža' nic̱h cue' benga.” Nach do chaquele zto' cue'ele ga yoblə len beṉə' ca' cui bi bi zɉəzaquə'. \v 10 Pero na' catə' nacle combid, cue'ele len beṉə' ca' cui bi bi zɉəzaquə', na' catə' yidə x̱an yo'onə' na' ye'e le'e: “Beṉə' migw c̱hia', da cui'o len beṉə' blao ca'”, nach si'ichle yeḻə' bala'aṉ lao beṉə' ca' zɉəchi' len le'e cho'a mesən'. \v 11 Notə'ətezcho cho'elao' cuincho, Diozən' gone' par nic̱h gacbe'icho de que bitobi zaquə'əcho. Na' notə'ətezcho choncho xbab de que bitotec bi zaquə'əcho, Diozən' goṉe' chio'o yeḻə' bala'aṉ. \p \v 12 Nach ḻeczə gož Jeso'osən' ben' ben ḻe' combid: ―Catə' gono' to lṉi na' gono' beṉə' combid əsa'ogüe' len le', bito gono' combid porzə beṉə' migw c̱hio' o beṉə' zɉənaquə beṉə' gwni'a. Ḻega'aque' ḻeczə gosyə'əyone' le' combid ližga'aque', na' yosyo'ogüe'e gwzon laogüe de'en benga'aco'one' combidən' bla'aque' ližo'onə'. \v 13 Catə' gono' to lṉi, gono' combid beṉə' yašə' ca' na' beṉə' nchog no ṉi'a na'aga'aque', beṉə' coj, na' beṉə' lc̱hoḻ. \v 14 Šə gono' ḻega'aque' combid, Diozən' gone' par nic̱h so' mbalaz, c̱hedə' beṉə' ca' bito gaquə yesyə'əyone' le' combid. So' mbalaz catə' Diozən' yosbane' le' ladɉo beṉə' guat ca' txen len yeziquə'əchlə beṉə' ca' ɉa'ac ḻicha lao gosə'əbane'. \s1 Jempl c̱he to beṉə' ben lṉi \p \v 15 Na' to beṉə' chi' cho'a mesən' txen len Jeso'osən' benene' xtiže'enə' na' gože'ene': ―Mbalaz socho gaocho lao lṉi de'en gaquə catə' bachnabia' ben' əseḻə' Diozən'. \p \v 16 Nach Jeso'osən' gwne': ―To beṉə' bene' to lṉi xen na' bene' combid əžɉa'ac beṉə' zan liže'enə' par əsa'ogüe'. \v 17 Na' catə' bžin or əsa'ogüe', x̱an yo'onə' bseḻe'e xmose'enə' par žɉətobe' beṉə' ca' bene' combid əsa'ogüe'. Na' catə' ɉəye' to toga'aque' gože' ḻega'aque': “Ḻešo'o, la' babsi'ini'e de'en gaocho.” \v 18 Na' to toga'aque' gwse'e be'enə' bixc̱hen' cui zɉəzoe' latɉə žɉa'aque' gan' chone' lṉin'. Toe' gwne': “Ze'e gwxi'a to yežlyo. Cheyaḻə' žɉəgüia'an. Na' ye'ešgo' x̱ano'on de que bito gac yida'.” \v 19 Yetoe' gwne': “Ze'e gwxi'a gueyə' cue' go'oṉ na' ṉa'a əžɉenga'aca'ab prueb. Ye'ešgo' x̱ano'on si'ixene' c̱hia' bito gaquə yida'.” \v 20 Na' yetoe' gože'ene': “Ze'e bšagna'a. De'e na'anə' bito gaquə yida'.” \v 21 Na' mosən' beyeɉe' na' gože' x̱ane'enə' can' gwse' beṉə' ca' ḻe'. Nach x̱an yo'onə' ben' chon lṉin' bže'e, nach gože' xmose'enə': “Gwyeɉ ɉtado' yoguə' lqueyən' na' yoguə' nez lao' syodan', na' əgwtobo' beṉə' yašə' ca' na' beṉə' ca' nchog no ṉi'a na'aga'aque', na' beṉə' coj ca' na' beṉə' lc̱hoḻ ca' par la'aque' əsa'ogüe'.” \v 22 Gwde bene' ca' nach gože' ḻe': “X̱ana', baɉətoba' beṉə' ca' gwna'onə' na' ṉedechczə latɉə par beṉə' yoblə.” \v 23 Nach x̱ane'enə' gože' ḻe': “Gwyeɉ fuer syodan' na' gono' byen da'ac beṉə' ca' nitə' do tnezən' na' žɉəx̱i'o beṉə' ca' zɉəža' yix̱ə', gono' byen da'aque' liža' nga əsa'ogüe' par nic̱h šane' xte ca cuich bi latɉə šo'. \v 24 Na' ca naquə beṉə' ca' bena' combid nechte, bito gua'a latɉə əsa'o ḻega'aque' de'en babsi'ini'anə'.” \s1 De'en cheyaḻə' goncho par nic̱h ṉaocho Jesocristən' \p \v 25 Na' beṉə' zan juisy ɉəsə'ənaogüe' Jeso'osən'. Na' gwyec̱hɉe' gože' ḻega'aque': \v 26 ―Notə'ətezle šə gaquəchele c̱he x̱ale, xna'ale, xo'olle, xi'iṉle, bišə'əle, zanḻe na' cuinḻe mazəchlə can' chaquele c̱hia', bito gaquə ṉaole nada' par gacle disipl c̱hia'. \v 27 Na' notə'ətezle šə laogüe de'en chaquele yoso'oc̱hi' yoso'osaquə' beṉə' le'e o so'ote' le'e to ḻe'e yag coroz de'e nan' bito chonḻilažə'əle nada', ḻeczə bito gaquə ṉaole nada' par gacle disipl c̱hia' šə ca'. \v 28 Šə to le'e chene'ele gonḻe to campnary, zgua'atec cue'ele nach gonḻe xbab na' gwzaquə'əle ca do ɉa'aquə'ətə' chyažɉele par gonḻen na' šə de mech c̱helenə' par yeyož campnaryən'. \v 29 Šə cui əgwchix̱ə əgwtoḻə' xbab c̱helen' ɉa'aquə'ətə' de'en chyažɉele, catə' bagwlecle laneinə' na' gacbe'ile de que bitoch bi mech de par yeyožən. Na' yoguə' beṉə' yesə'əle'i lanein' so'one' le'e borl. \v 30 Na' yesə'əne': “Benga gwzolao bene' to campnary pero bito goquə yesyože' de'en gwzolaogüe'.” \v 31 Na' šə to rei chone' xbab tiḻe' len yeto rei ḻeczə zgua'atec gongax̱ɉe' xbab šə len si mil soḻdad c̱he' ca' guaquə gone' gan len rein' yeto ben' yidə len gaḻɉə mil soḻdad. \v 32 Na' šə chacbe'ine' cui gone' gan, lao ṉezo rein' yeto zitə'ələ, əseḻe'e beṉə' žɉəsə'ədie' xtiže'en lao rein' yeto yesə'əṉabe' yesyə'ənite'e binḻo. \v 33 Can' naquən len le'e, notə'ətezle šə cui cueɉyic̱hɉle famiḻy c̱hele, bia yix̱ə' c̱hele na' yoguə'əḻoḻ cuantəchlə bi de'e de c̱hele, bito gaquə ṉaole nada' par gacle disipl c̱hia'. \s1 Gwxaquə'əlebecho ca zedə' \p \v 34 Zedə'ən naquən güenchgua, pero na' šə bitoch naquən zxi', ¿nacxa goncho par nic̱h yeyaquən zxi'? \v 35 Bitobi zaquə'ən, nic gaquəlenən yežlyon', nic gaquə gwc̱hinchon par beb, ḻete c̱ho'oṉchon. Can' gwxaquə'əlebele šə bitoch chzenagle c̱hia' do yic̱hɉ do lažə'əle. Le'e žia nagle de'e chene, ḻegwzenag. \c 15 \s1 Jempl c̱he xilə' bian' goquəžeɉe \p \v 1 Na' beṉə' goc̱hixɉw ca' na' yeziquə'əchlə beṉə' ca' chso'on de'e mal, yogue'e gosə'əbigue'e gan' zo Jeso'osən' par gwse'enene' xtiže'enə'. \v 2 Na' beṉə' fariseo ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' chəsə'əṉelaogüe'e, chəsə'əne': ―Benga chgüialaogüe' beṉə' ca' chso'on de'e malən' na' chaolene' ḻega'aque'. \p \v 3 Nach Jeso'osən' be'e to jempl, gože' ḻega'aque': \v 4 ―Šə nitə' to gueyoa xilə' c̱hele na' gaquəžeɉe tob, ¿əcabi yocua'aṉle bia ca' taplalɉ tgualɉ gan' ža'ab latɉə dašən' na' žɉəyedilɉle bian' goquəžeɉenə' xte ca yeželeleb? \v 5 Na' catə' yeželobən' yebeichgüeile na' yex̱oaleb ya'a yenḻe yeyo'aleb. \v 6 Na' catə' yežinḻe ližle əgwtoble beṉə' migw c̱hele na' beṉə' gwliž c̱hele na' ye'ele ḻega'aque': “Ḻeyebei len nada', c̱hedə' babežel xilə' c̱hia' bian' goquəžeɉe.” \v 7 Echnia' le'e, gobeiche Diozən' na' angl c̱he' ca' catə' to beṉə' chon de'e mal yediṉɉene' xtoḻe'enə' clezə can' chəsyə'əbeine' len taplalɉ tgualɉ beṉə' zɉənaquə beṉə' güen lao Diozən' beṉə' bito de xtoḻə'əga'aque' par yesyə'ədiṉɉene'en. \s1 Jempl c̱he mech de'en gwnit \p \v 8 Na' no no'olən' šə de ši mech pḻat c̱he' na' šə ṉit ton, ¿əcabi əgguale'e to yi' na' gwḻoe' ḻo'o yo'o c̱he'enə' na' yeyilɉyože'en xte ca yeželene'en? \v 9 Na' catə' yeželene'en na' əgwtobe' no'olə migw c̱he' ca' na' beṉə' gwliž c̱he' ca', na' ye'e ḻega'aque': “Ḻeyebei len nada' c̱hedə' babeželda' mech c̱hian' de'en gwnitən'.” \v 10 Echnia' le'e, ḻeczə chesyə'əba chesyə'əzaquə'əlažə' angl c̱he Diozən' catə' to beṉə' chon de'e mal chediṉɉene' xtoḻe'enə'. \s1 Jempl c̱he ben' benditɉei xi'iṉen' xmeche' \p \v 11 Na' ḻeczə gože' ḻega'aque': ―Gwzo to beṉə' na' gwnitə' c̱hopə xi'iṉe' beṉə' byo. \v 12 Na' bžin ža beṉə' xcuidən' gože' x̱en': “X̱a, beṉ nada' de'en cheyaḻə' si'a de'en deido'.” Nach x̱e'en bnežɉue'ene' de'en cheyaḻə' si'enə'. \v 13 Gwde yeto c̱hopə ža na' beṉə' xcuidən' btobe' yoguə'əḻoḻ cuantzə bi de'en de c̱he' na' gwze'e gwyeɉe' ṉasyon zitə'. Na' porzə de'e cui zaque'e ɉene'. Na' lao zdalene' de'e malən' benditɉeine' xmeche'enə'. \v 14 Na' catə' beya xmeche'enə', goc to bgüin juisy lao doxen ṉasyonṉə', na' bitoch bi bi gotə' par si'e de'e ye'eɉ gaogüe' na' bichlə de'e byažɉene'. \v 15 De'e na'anə' gwyeɉe' gan' zo to beṉə' ṉasyonṉə' na' gwṉabe' žin. Na' be'enə' bseḻe'ene' yix̱ə' gan' ža' bia zan xcoše' par nic̱h ɉəye'eb. \v 16 Na' tant gwdone' xte goclaže'e gaogüe' de'en chsa'o coš ca', pero ni ḻen cui boso'onežɉue'ene' gaogüe'. \v 17 Na' beyone' to xbab šao' na' gwne': “Nitə' mos zan c̱he x̱a'anə', na' dechgua de'e chsa'ogüe', na' nada' gatəda' yeḻə' chdon. \v 18 Yeza'a nga na' yeya'a gan' zo x̱a'anə', na' yapa'ane': X̱a, babena' de'e mal lao Diozən' na' laogo' le'. \v 19 Na' bitoch zaca'a gono' nada' cuent ca xi'iṉo', con šə go'o latɉə gaca' xmoso'.” \v 20 Nach beze'e beyeɉe' gan' zo x̱e'enə'. Na' zitə'ələ ze'e yežine' catə' ble'i x̱e'en ḻe', na' gwsa'adoe' ɉəšague'ene', na' gwdeḻe'ene' gwdaogüe'ene' bxid c̱hedə' beyašə' beži'ilaže'ene'. \v 21 Nach gož xi'iṉe'enə' ḻe': “X̱a, babena' de'e mal lao Diozən' na' laogo' le', na' bitoch zaca'a gono' nada' cuent ca xi'iṉo'.” \v 22 Na' x̱e'enə' gože' xmose'en: “Ɉəleɉ tgot lachə' šao' na' guaco'obo'on. Na' ɉəx̱i' to niy na' gwdio'on xbembo'on, na' ɉəx̱i' šcue' yel na' gwdio'on ṉi'abo'onə'. \v 23 Na' ɉəx̱i' go'oṉ da'onə' bian' chaṉə' na' betəb par gaochob, na' goncho lṉi. \v 24 La' xi'iṉa' nga babena'abo' cuent ca to bi'i guat, pero ṉa'a zobo' mbambo'. Gwleɉyic̱hɉbo' chio'o, pero ṉa'a babeḻa'abo'.” Na' gwzolao chso'one' lṉin'. \p \v 25 Na' xi'iṉe' nechən' zde' yoba catə'ən bežin xi'iṉe'en yeto. Na' catə' zeza' ben' gwyeɉ yoban' bazon yežine' liž x̱e'enə' catə' benene' choso'ocueže' na' choso'oye'e. \v 26 Na' goxe' to mosən' na' gwṉabene' ḻe' bixc̱hen' chso'one' lṉin'. \v 27 Na' mosən' gože'ene': “Bi'i bišo'onə' babeḻa'abo' na' x̱a'onə' babete' go'oṉ dao' bian' chaṉə' c̱hedə' beḻa'abo' to šao' to güen.” \v 28 Nach xi'iṉe' nechən' bže'e, na' bito gone'ene' yeyo'e liž x̱e'enə'. Nach bchoɉ x̱e'enə' gotə'əyoine' ḻe' yeyo'e. \v 29 Pero xi'iṉe' nechən' gože' x̱e'enə': “Zan iz bachac zoa' nga chonteza' žin con can' chono' mendad. Na' bitoṉə' gaca' beṉə' godenag. Na' ni tozə šib dao' cuiṉə' goṉo' nada' par gota'ab gona' lṉin' len beṉə' migw c̱hia' ca'. \v 30 Na' ṉa'a bela' xi'iṉo' nga bi'in benditɉei yoguə'əḻoḻ de'en bnežɉo'obo' gwza'alembo' no'olə sargat, na' beto' par ḻebo' to go'oṉ dao' bian' chaṉə'əch.” \v 31 Na' x̱e'enə' gože'ene': “Xi'iṉdaogua'a, le' zotezo' len nada', na' yoguə'əḻoḻ de'e deida' naquən c̱hio'. \v 32 Pero cheyaḻə' goncho lṉi nga ṉa'a tant chebeicho babela' bi'i bišo'onə', c̱hedə' babena'abo' cuent ca to bi'i guat, pero ṉa'a zobo' mbambo'. Gwleɉyic̱hɉbo' chio'o pero ṉa'a babeḻa'abo'.” \c 16 \s1 Jempl c̱he to mos əblao ben' benditɉei de'en de c̱he x̱ane' \p \v 1 Na' ḻeczə gož Jeso'osən' disipl c̱he' ca': ―Gwzo to beṉə' gwni'a na' gwzo to mos əblao c̱he' beṉə' gwyo'o lao ne'e bia yix̱ə' c̱he' ca' na' biquə'əchlə de'en de c̱he'. Na' beṉə' gwni'anə' benene' rson de que xmosen' babenditɉeine' de'en de c̱he'. \v 2 Nach x̱ane'en goxe' ḻe' na' gože'ene': “Babenda' to dižə' can' chono'. Cheyaḻə' gono' cuent c̱he yoguə'əḻoḻ de'en babc̱hino' c̱hia' c̱hedə' bitoch gaquə gono' xšina'anə' ṉa'a.” \v 3 Nach mosən' bene' xbabən': “¿Bixa gona'? X̱ana'an bacholague' nada' cuich gaquə gona' xšine'enə', na' nic chac gona' žin gual na' gaquəda' zto' šə ṉaba' carida. \v 4 Ṉezda' bi gona' par nic̱h ṉitə' beṉə' yesə'əgüialaogüe' nada' catə' cuich chona' žin c̱he x̱ana'an.” \v 5 Na' goxe' yoguə' beṉə' ca' chsa'aḻə' xmech x̱ane'enə' tgüeɉə tgüeɉe'. Na' gože' beṉə' nechən': “¿Ɉa'aquə' chaḻo'o c̱he x̱ana'anə'?” \v 6 Na' be'enə' gože'ene': “Chaḻa'a c̱he tapa mil ḻitr set.” Nach gož mosən' be'enə': “Gwche'edo', na' bzoɉ lao cuentən' de que chaḻo'o c̱he c̱hopa mil ḻitrzə setən'.” \v 7 Gwde na' gože' beṉə' əgwchopen': “¿Ɉa'aquən' chaḻo'o c̱he x̱ana'anə'?” Nach be'enə' gože'ene': “C̱he to mil rob trigw.” Nach mosən' gože' be'enə': “Gwche'edo', na' bzoɉ lao cuent c̱hio'onə' de que chaḻo'o c̱he x̱on' gueyoa robzə trigon'.” \v 8 Na' x̱an mos gox̱oayaguən' gocbe'ine' ḻechguaḻe bib naquə be'enə' de'en bene' xbab naclən' gone' par nic̱h soe' binḻo len lɉuežɉe' ca' beṉə' ca' chsa'aḻə' c̱he x̱ane'en. Nada' chnia' le'e de que beṉə' ca' zɉəchi' yic̱hɉga'aque' porzə de'en chac lao yežlyon' chso'onchgüe' xbab naclən' so'one' len de'en zɉədeine'. Pero zan beṉə' ca' bazɉəyo'o be'eni' c̱he Diozən' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə' bito chso'one' xbab naclən' yesə'əc̱hine' de'en zɉədeine'. \p \v 9 Ṉa'a əchnia' le'e, de'en deile yežlyo nga de'e te c̱hein', pero ḻegwc̱hin ḻen par nic̱h ṉitə' migw c̱hele, na' catə' babeya bi de'en deile yežlyo nga, ṉitə' beṉə' yozene'e le'e catə' yežinḻe yoban' gan' sole zeɉḻicaṉe. \p \v 10 Šə to beṉə' chone' can' cheyaḻə' gone' len de'e cuitec zaquə' ḻeczə gone' can' cheyaḻə' len de'e zaquə'əchgüei, na' beṉə' cui chone' can' cheyaḻə' gone' len de'e cuitec zaquə', ḻeczə bito gone' can' cheyaḻə' len de'e zaquə'əchgüei. \v 11 Šə le'e cui chonḻe can' cheyaḻə' gonḻe len de'en deile yežlyo nga de'e te c̱hei, bito goṉ Diozən' le'e de'e zaquə'əche de'en cui te c̱hei. \v 12 De'en deile yežlyo nga c̱he Dioz na'anə', caguə c̱helen'. Na' šə bito chonḻe can' cheyaḻə' gonḻe len de'en naquə c̱he'enə', bito goṉe' le'e de'e zaquə'əche de'e cui te c̱hei. \p \v 13 Notono no gaquə so liž c̱hopə x̱an žin par gaque' xmosga'aque' tši'izə, c̱hedə' la' šə gone' ca', gue'ine' to x̱an žinṉə' na' gaquene' c̱he yetoe', o gone' žin c̱he toe' do yic̱hɉ do laže'e na' bito bi respet gape' c̱he x̱ane'en yeto par gone' xšine'enə'. Ḻeczə ca' le'e bito gaquə gonḻe xšin Diozən' do yic̱hɉ do lažə'əle na' gonte xšinḻe par gacle beṉə' gwni'a. \p \v 14 Na' ḻeczə gwnitə' beṉə' fariseo ca' gwse'enene' xtižə' Jeso'osən' na' gwso'onene' borl, c̱hedə' gwso'elažə'əche' əsa'aque' beṉə' gwni'a. \v 15 Na' gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―Le'e ža, chonḻe par nic̱h beṉac̱hən' chesə'əne' c̱hele de que zdaczle ḻicha, pero Diozən' ṉez nḻe'ine' yic̱hɉla'ažda'olen'. Zɉəde de'en chsa'aque beṉac̱hən' zɉənaquən de'e žialao xen pero baḻən zɉənaquən de'e chgue'i Diozən'. \s1 Ḻei c̱he Diozən' na' beṉə' ca' chnabi'e \p \v 16 Na' gozna Jeso'osən': ―Antslə con ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' len de'en boso'ozoɉ profet ca' bzeɉni'in chio'o c̱he Diozən'. Pero ṉa'a de'e Juanṉə' babedətix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobən' de que Diozən' ṉabi'e con notə'ətezə beṉə' soe' latɉə, na' ḻeczə ca' neto' chyix̱ɉue'eto'on. Na' beṉə' zan chesə'əzo chesə'əbi'e naclə so'one' par nic̱h ṉabia' Diozən' ḻega'aque'. \p \v 17 Ca naquə bitə'ətezə pont dao' c̱he ḻei c̱he Diozən' bito te c̱hei pero ca naquə yežlyon' len de'e ca' zɉəžia ḻe'e yoban' yesə'əde c̱hega'aquei. \s1 Bito yela'acho be'en c̱hecho o no'ol c̱hecho par solencho beṉə' yoblə \p \v 18 Notə'ətezə beṉə' chela'a no'ol c̱he'enə' par yeque'e no'olə yoblə, tozəczə ca malən' naquən len de'en chon beṉə' chgo'o xtoe'. Na' yoguə' no beṉə' yošagne'e len to no'olə beṉə' bela'a ben' c̱hei ḻe', ḻeczə tozəczə ca malən' naquən len de'en chon beṉə' chgo'o xtoe'. \s1 Beṉə' gwni'a na' Lac̱hən' \p \v 19 Nach gozna Jeso'osən': ―Gwzo to beṉə' gwni'a, na' ḻechguaḻe xoche goquə xala'ane'enə', na' ḻechguaḻe gwdaošaogüe'e yoguə' ža. \v 20 Na' to beṉə' yašə' le' Lac̱h yoguə' ža bzo beṉə' ḻe' cho'a puert zaguan c̱he beṉə' gwni'anə' par gwṉabe' carida. Na' Lac̱hən' ḻechguaḻe gwžia yežə' doxen cuerp c̱he'enə'. \v 21 Na' tant gwdone' gone'ene' gaogüe' pedas dao' yeḻə' guao c̱he beṉə' gwni'anə' de'en besə'əxopə lao yon'. Na' beco' ca' ɉa'aquəb ɉəsə'əḻe'eb yežə'ən gwžia cuerp c̱he'enə'. \v 22 Na' catə' got beṉə' probən', nach angl ca' besyə'əzi' besyə'əque'e ḻe' yoban' gan' zoe' len de'e x̱axta'ocho Abraanṉə'. Na' ḻeczə got beṉə' gwni'anə' na' bosə'əcuaše'ene'. \v 23 Na' beyeɉe' gan' ža' beṉə' ca' bagwsa'at. Na' lao chžaglaogüe' na' gwḻis laogüe'enə' na' ble'ine' zitə'ələ nitə' Abraanṉə' lene' Lac̱hən' yoban'. \v 24 Na' gwṉe' zižɉo gwne': “X̱a Abraam, beyašə'əlažə'əšguei nada', na' bseḻə' Lac̱hən' par yosbise' loža'an len latə' nis de'en yexopə xbene'enə' c̱hedə' la' ḻechguaḻe chžaglaogua' ḻo'o yi' nga.” \v 25 Pero na' Abraanṉə' gože' ḻe': “Xi'iṉa' bosa'alažə' catə' lao bguano' yežlyon' porzə de'e šao' de'e güen gotə' c̱hio', na' Lac̱h nga porzə de'e mal goc c̱he'. Na' bazoe' mbalaz nga ṉa'a, na' le' chžaglaogo'. \v 26 Bito gaquə gone' can' che'endo' c̱hedə' la' Diozən' bac̱h bzie' to bdiṉɉ xen ga cui no zaquə' te entr neto' na' le'e par nic̱h ca' bito gaquə yidəto' gan' zolen', na' nic gaquə da'ac le'e nga.” \v 27 Nach beṉə' gwni'anə' gože' Abraanṉə': “Beṉə' gol dao', chatə'əyoida' le', bseḻə'əšga Lac̱hən' liž x̱a'anə'. \v 28 Nitə' gueyə' beṉə' biša'a, na' che'enda' c̱hix̱ɉue'ine' ḻega'aque' naquən' so'one' par nic̱h Diozən' bito əseḻe'e ḻega'aque' latɉə nga gan' yesə'əžaglaogüe'.” \v 29 Abraanṉə' gože' ḻe': “Deczə ḻibr de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' ḻibr de'en boso'ozoɉ de'e profet ca' beṉə' ca' gwso'e xtižə' Diozən'. Cheyaḻə' yoso'ozenague' c̱he de'e ca' zɉənyoɉən'.” \v 30 Na' gože' Abraanṉə': “Bito beṉə' gol dao'. Žalə' to beṉə' yebane' ladɉo beṉə' guat ca' güe'elene' ḻega'aque' dižə', la' gosyə'ədiṉɉene' xtoḻə'əga'aque'enə'.” \v 31 Nach gož Abraanṉə' ḻe': “Šə bito choso'ozenague' c̱he de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' de'e profet ca', ḻa'aṉə'əczə šə yeban to beṉə' ladɉo beṉə' guat ca', bito se'eɉḻe'e c̱he Diozən'.” \c 17 \s1 Bito cheyaḻə' goncho ca əxopə beṉə' yoblə gone' de'e mal \p \v 1 Nach gož Jeso'osən' disipl c̱he' ca': ―Syempr de de'en gonən ca yesə'əxopə beṉə' so'one' de'e malən'. Pero probchguazə beṉə' chone' ca yesə'əxope' so'one' de'e malən'. \v 2 Nca'alə xṉeze žalə' yoso'oc̱heɉe' yene'enə' to yeɉ yišə' na' žɉəsə'əzaḻe'ene' ḻo'o nisda'onə' cle ca soe' gone' ca əxopə beṉə' gone' de'e malən' ḻa'aṉə' tozə beṉə' cuitec bi zaquə' len beṉac̱hən'. \p \v 3 Ḻe'e gon xbab c̱hele, šə to beṉə' bišə'əcho beṉə' bachonḻilažə' Diozən' gone' mal contr tole, ben' bene' contr cheyaḻə' gatə'əyoine' ḻe' yediṉɉene' xtoḻe'enə', na' šə yediṉɉene' xtoḻe'enə' cheyaḻə' yezi'ixene' c̱he'. \v 4 Ḻa'aṉə'əczə gaž las lao tža gone' de'e mal contr beṉə' biše'enə', šə gaž laste əṉe': “Babeyeɉda' c̱he de'en bena', bezi'ixen c̱hia'”, na' cheyaḻə' yezi'ixene' c̱he'. \s1 Gwse'enene' so'onḻilažə'əche' Diozən' \p \v 5 Nach gwse' apostol ca' X̱anchon': ―Gaquəlenšgo' neto' par nic̱h gonḻilažə'əchto' Diozən'. \p \v 6 Nach gož X̱anchon' ḻega'aque': ―Xsa yag moztasən' naquən de'e dao' rizə'. Na' ḻa'aṉə'əczə de'en chonḻilažə'əle Diozən' gwxaquə'əleben ca to xsa moztasən' laogüe de'en cuiṉə' gonḻilažə'əchgualene', guac ye'ele yag yix̱güio nga: “Boša' xišna'o nga na' žɉəyezo' ḻo'o nisda'onə'”, na' guaquəczə can' ṉalenə'. \s1 De'en cheyaḻə' so'on mos ca' \p \v 7 Ca naquə costombr c̱helen' šə mos c̱helen' chgua'aṉe' go'oṉ o chapə chye' xilə', catə' chele'e goyebən' bito che'elene': “Beyo'o ngalə gwche'edo' gaogo' xše'.” \v 8 Cle che'elene': “Bsi'ini'a de'en ye'eɉ gaogua' na' gwdio' de'en gaogua'anə'. Te yedaogua'anə' nach gaogo'.” \v 9 Na' bito cho'elene' yeḻə' chox̱cwlen catə' babene' de'en gožlene' gone'. \v 10 Na' ḻeczə ca' le'e nacle disipl c̱hia', catə' babenḻe yoguə'əḻoḻ de'en nona' mendad gonḻe cheyaḻə' əṉale: “Bito bi zaquə'əto' par goṉo' yeḻə' chox̱cwlen c̱heto', c̱hedə' de'en babento'onə' la' de'e cheyaḻə'əczə gonto'onə'.” \s1 Jeso'osən' beyone' ši beṉə' chse'i yižgüe' de'en nzi' ḻepr \p \v 11 Lao zda' Jeso'osən' Jerosalenṉə' len disipl c̱he' ca' na' gwdie' gan' zɉəndiḻ distrit c̱he Samaria len Galilean'. \v 12 Na' besə'əžine' to cho'a yež dao' na' besə'əchoɉ ši beṉə' zɉesə'əšague' Jeso'osən', beṉə' ca' chse'i yižgüe' de'en nzi' ḻepr, na' gosə'əzeche' zitə'ələ. \v 13 Na' gosə'əṉe' zižɉo gwse'ene': ―Maestr Jeso'os, beyašə'əlažə'əšguei neto'. \p \v 14 Na' Jeso'osən' catə' ble'ine' ḻega'aque' gože' ḻega'aque': ―Ḻežɉəya'ac lao bx̱oz ca' nic̱h yesə'əgüie' le'e. \p Na' goquən' lao zezyə'əngüe'e nezən' besyə'əyaquene'. \v 15 Nach toe' catə' gocbe'ine' de que bac̱h beyaquene' na' bebi'e na' gwṉe' zižɉo be'elaogüe'e Diozən'. \v 16 Na' bzo xibe' lao Jeso'osən' na' be'ene' yeḻə' chox̱cwlen. Be'enə' ben ca' naque' to beṉə' Samaria. \v 17 Nach gwna Jeso'osən': ―Ši beṉə' can' beyona'. ¿Gaṉxa beṉə' ca' yegan'? \v 18 Tozə beṉə' zitə' nga bebi'e par cho'elaogüe'e Diozən'. \p \v 19 Nach gož Jeso'osən' be'enə': ―Bezoža' na' beyeɉ to šao' to güen. Babeyacdo' c̱hedə' c̱honḻilažo'o nada'. \s1 Yeḻə' chnabia' c̱he Diozən' \p \v 20 Na' goquən' beṉə' fariseo ca' gosə'əṉabene' ḻe' batxan' yidə ben' əseḻə' Diozən' par ṉabi'e ṉasyon Izraelən'. Nach boži' Jeso'osən' xtižə'əga'aque'enə' gwne': ―Ca naquən' ṉabi'enə' bito naquən to de'e le'icho. \v 21 Notono no cheyaḻə' əṉe': “Bgüiašc nga chnabi'e”, o “Na' chnabi'e”, c̱hedə' bazoe' ṉa'a entr le'e chnabi'e. \p \v 22 Nach gože' disipl c̱he' ca': ―Gwžin ža catə'ən ṉale: “Žalə'əga ṉa'a bac̱h zocho yoban' gan' chnabia' ben' bseḻə' Diozən'.” Pero bito gaquə can' chṉablažə'əlenə'. \v 23 Nitə' beṉə' əse'e le'e: “Bgüiašc nga chnabi'e”, o “Bgüiašc na' chnabi'e”, pero le'e bito ṉaole beṉə' ca' əse'e le'e ca'. \v 24 Can' chac catə' chep yesən' chse'eni'in doxenḻə ḻe'e yoban' to de repentzə, ḻeczə can' gaquə catə'ən əžin ža yida' de'e yoblə, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h yida' to de'e repentzə na' yoguə'əḻoḻ beṉə' yesə'əle'ine' nada'. \v 25 Zgua'atec de de'e zan de'e cheyaḻə' c̱hi' saca'a, na' ṉezda' de que beṉə' ca' ža' ṉa'a bito se'eɉḻe'e c̱hia'. \v 26 Ḻeczə can' goquə ca tyemp c̱he Noenə', ḻeczə can' gaquə catə'ən bazon əžin ža yida' de'e yoblə, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \v 27 Beṉə' gwnitə' ca tyemp c̱he Noen' gwža'azeche' gwse'eɉ gwsa'ogüe' na' gwso'elaozechga'aque' bosə'əšagne'e na' boso'ošague' na' no xi'iṉga'aque' xte catə'ən bžin ža gwyo'o Noen' ḻo'o barcon', na' goc to yeɉw sio' juisy nach gosə'əbiayi' yoguə' beṉə' ca' cui gwso'o ḻo'o barcon'. \v 28 Ḻeczə can' goquə ca tyemp c̱he Lotən'. Beṉə' Sodoma ca' gwža'azeche' gwse'eɉ gwsa'ogüe', gwso'ote'e no bia yix̱ə' c̱hega'aque' na' bichlə de'e de c̱hega'aque', na' gosə'əzi'e bi de'en besə'əyažɉene' na' gwsa'az gwsa'aṉe' na' gwso'on ližga'aque'. \v 29 Pero na' žan' beza' Lotən' Sodoman', Diozən' bene' par nic̱h ḻechguaḻe byiṉɉ yi' na' sofr yobanə' na' gosə'əbiayi' yogue'e. \v 30 Can' gaquə catə'ən yida' de'e yoblə, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h, na' yoguə'əḻoḻ beṉə' yesə'əle'ine' nada'. \p \v 31 Na' žan' yida' šə na'aclə zo to beṉə' chone' dezcanz lao sotea c̱he' liže'enə' na' šinḻaze'enə' ža'an ḻo'o yo'onə', cui yeyetɉe' par yetobe' šinḻaze'enə', con cueɉyic̱hɉe'en. Na' ḻeczə ca' ben' zo do yoba bito gaquene' yeyeɉ liže'. \v 32 Ḻe'e žɉsa'alažə' can' goc c̱he no'ol c̱he Lotən'. \v 33 Notə'ətezə beṉə' chaquene' gone' par nic̱h cui c̱hi' saque'e o par nic̱h cui no got ḻe', be'enan' cuiayi'. Na' notə'ətezə beṉə' chsanḻažə' cuine' c̱hi' saque'e o so'ot beṉə' ḻe' por ni c̱hia', bade yeḻə' mban c̱he'enə' zeɉḻicaṉe. \p \v 34 Echnia' le'e, quinga gaquə že'enə' catə'ən yida' de'e yoblə: C̱hopə beṉə' zɉədie' chəsə'ətase', toe' yezi' yeca'a Diozən' na' toe' yega'aṉ. \v 35 Na' c̱hopə no'olə ṉitə' txen chso'ote', toe' yezi' yeca'a Diozən', na' toe' yega'aṉ. \v 36 Na' c̱hopə beṉə' ṉitə' do yoba, toe' yezi' yeca'a Diozən' na' ḻeczə yega'aṉ toe'. \p \v 37 Catə' gwse'enene' dižə' quinga, gwse'ene': ―¿Gan' gaquə de'e quinga X̱anto'? \p Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Ngale'en chonen c̱he ben' ne': “Gan' de bia guat nan' chesə'əžag šod ca'.” \c 18 \s1 Jempl c̱he to no'olə gozebə len to juez mal \p \v 1 Na' be'elene' ḻega'aque' to jempl par nic̱h bsed blo'ine' ḻega'aque' de que cheyaḻə' so'ontezə so'one' orasyon sin cui žɉəx̱aquə'əlažə'əga'aque'. Na' gože' ḻega'aque': \v 2 ―Gwche' to syoda gan' gwzo to juez. Na' juezən' bito gwdape' Diozən' respet na' nic gwche' yic̱hɉe' šə chsa'azlažə' beṉac̱hən' can' chone'enə'. \v 3 Na' lao syodan' gwzo to no'olə gozebə na' goxɉzə cheɉe' lao juezən' na' che'e ḻe': “Bosla nada' lao na' beṉə' contr c̱hia'anə'.” \v 4 Bagoc sša bito bzenague' c̱he', pero gwdelə bene' xbabən' na' gwne': “Bito chapa' Diozən' respet na' nic chi' yic̱hɉa' šə chsa'azlažə' beṉac̱hən' can' chona'. \v 5 Pero yosla' no'olə nga lao na' beṉə' contr c̱he' la' ḻechguaḻe zed chone'ene' nada'. Šə bito gona' yeḻə' jostis c̱he'enə' bitoch soida' tant zed chedeyenene' nada'.” \p \v 6 Nach gož X̱anchon' ḻega'aque': ―Ḻe'e gon xbab c̱he de'en gwna juezən' ben' cui zda ḻicha. \v 7 Naquəchxe gon Diozən' gwzenague' c̱he beṉə' ca' bagwleɉe' par zɉənaque' xi'iṉe', beṉə' ca' chso'olgüiž ḻe' do ža do yel. Goslacze' ḻega'aque' lao na' beṉə' contr c̱hega'aque' ca' ḻa'aṉə'əczə šə əsa'aquene' de que bachžeine'. \v 8 Echnia' le'e, to žalṉezdao' Diozən' yosle' ḻega'aque' lao na' beṉə' contr c̱hega'aque' ca'. Pero catə' nada' yida' yežlyo nga yetlas, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h, cuili ṉe'e ṉitə' beṉə' ṉe'e chso'onḻilaže'e nada' par yosla' ḻega'aque' lao na' beṉə' contr c̱hega'aque' ca'. \s1 Jempl c̱he to beṉə' fariseo len to beṉə' goc̱hixɉw \p \v 9 Na' gwnitə' baḻə' beṉə' zɉənapəchgua confyanz cuinga'aque' de que zɉənaque' beṉə' güen lao Diozən' ca de'en chso'one'enə'. Beṉə' ca' zɉənone'en de que beṉə' yeziquə'əchlə bito bi zɉəzaque'e. Na' Jeso'osən' be'e jempl nga par beṉə' ca' zɉənapəchgua confyanz cuinga'aque', gwne': \v 10 ―C̱hopə beṉə' ɉa'aque' ḻo'o yo'odao' əblaonə' ɉse'ene' orasyon, toe' beṉə' fariseo na' ben' yeto beṉə' goc̱hixɉw. \v 11 Beṉə' fariseon' gwzeche' na' bene' orasyonṉə' cho'elao' cuine' na' gwne' quinga: “Dioz, choṉa' yeḻə' chox̱cwlen c̱hio' c̱hedə' bito chona' can' chso'on yeziquə'əchlə beṉə'. Bito chca'a bi de'e de c̱he beṉə' yoblə, na' bito chona' bichlə de'e mal. Bito naca' beṉə' ggo'o xtoi, nic chbeɉyic̱hɉa' no'ol c̱hia' par solena' beṉə' yoblə, na' nic naca' beṉə' mal can' naquə beṉə' goc̱hixɉw nga. \v 12 C̱hopə ža lao to xman chzoa' cui chaogua'. Na' yoguə'əḻoḻ gan de'en chona', chona'an ši cue'elə na' chnežɉua' tcue'en par yo'oda'onə'.” \v 13 Na' beṉə' goc̱hixɉon' gwzechateze' zitə'ələ, na' xte nic cheyaxɉene' əḻis laogüe'enə' əggüie' yoban', na' chbažə' lc̱ho'enə' gwne': “Dioz, beyašə'əlažə'əšguei nada' beṉə' güen de'e mal.” \v 14 Ca'azə de'e gwna beṉə' goc̱hixɉon'. Na' əchnia' le'e, Diozən' bezi'ixene' c̱he beṉə' goc̱hixɉon', na' beyeɉe' liže' sin cui bi xtoḻe'e gotə'. Caguə ca' beṉə' fariseon'. Na' notə'ətezcho cho'elao' cuincho, Diozən' gone' par nic̱h gacbe'icho de que bitobi zaquə'əcho. Na' notə'ətezcho choncho xbab de que bitotec bi zaquə'əcho, Diozən' goṉe' chio'o yeḻə' bala'aṉ. \s1 Ɉsoa' beṉə' bidao' lao Jeso'osən' \p \v 15 Na' ɉa'ac beṉə' ɉso'e bidao' lao Jeso'osən' par nic̱h əx̱oa ne'enə' yic̱hɉga'acbo' na' gone' orasyon c̱hega'acbo'. Na' catə' besə'əle'i disipl ca' can' chso'one'enə', gosə'ədiḻe' ḻega'aque'. \v 16 Pero na' Jeso'osən' goxga'aque'ebo' na' gože' disipl c̱he' ca': ―Ḻe'e güe' latɉə la'ac bidao' ca' laogua' nga, na' cui əgwžonḻe. Na' əchnia' le'e, beṉə' ca' chəsə'əzex̱ɉw yic̱hɉga'aque' lao Diozən' can' chəsə'əzex̱ɉw yic̱hɉ bidao' ca' lao x̱axna'aga'acbo', ḻega'acze'enə' chso'e latɉə chnabia' Diozən' ḻega'aque'. \v 17 Bidao' ca' bito chso'on cuinga'acbo' xen, na' de'e ḻi chnia' le'e, notə'ətezle šə cui yeyacle ca bidao' par güe'ele latɉə ṉabia' Diozən' le'e, bito gaquə yežinḻe yoban' gan' zo Diozən' chnabi'e. \s1 Beṉə' güego' ben' goquə beṉə' gwni'a \p \v 18 To beṉə' gwnabia' gože' Jeso'osən': ―Maestr, le' naco' beṉə' güen, gwna nada' bi de'en cheyaḻə' gona' par nic̱h gatə' yeḻə' mban zeɉḻicaṉe c̱hia'. \p \v 19 Na' par nic̱h gon be'enə' xbab c̱he de'en ne', Jeso'osən' gože'ene': ―¿Bixc̱hen' nao' de que naca' beṉə' güen? Dioz nan' naque' ḻe'ezelaogüe beṉə' güen. \v 20 Le' ṉezdo' bin' na ḻein': “Cui co'o xtole, na' cui cueɉyic̱hɉle be'en c̱hele o no'ol c̱hele par solenḻe beṉə' yoblə; cui gotle beṉə'; cui cuanḻe; bito gacle testigw faḻs contr sa'alɉuežɉle; gwnežɉwle yeḻə' bala'aṉ x̱axna'ale.” \p \v 21 Nach gož be'en ḻe': ―Yoguə'əḻoḻ de'e quinga chona'an dezd xcuida'a. \p \v 22 Nach catə' bene Jeso'osən' xtiže'en na' gože'ene': ―Tozə de'en ṉe'e chac faḻt gono'. Ɉəyeyetə' yoguə'əḻoḻ bi de'e de c̱hio', na' mech de'en le'ido' c̱he de'e ca' bnežɉon beṉə' yašə', nach da denao nada'. Na' catə' yežino' yoban' gan' zo Diozən', de'e zaquə'əche gatə' c̱hio'. \p \v 23 Pero na' be'enə' catə' beyož benene' dižə' de'en gož Jeso'osən' ḻe', gwzechachoe' trist, c̱hedə' la' goque' to beṉə' gwni'achgua. \v 24 Na' bgüia Jeso'osən' beṉə' gwni'anə', na' gwne': ―Zdebəchgua naquən par to beṉə' gwni'a güe'e latɉə par nic̱h ṉabia' Diozən' ḻe'. \v 25 Zdebəchlə naquən par to beṉə' gwni'a güe'e latɉə ṉabia' Diozən' ḻe' cle ca par to camey teb to ḻo'o nag yešə'. \p \v 26 Na' beṉə' ca' boso'ozenague' xtiže'enə' gwse'ene': ―¿Noxan' yechoɉ xni'a de'e malən' ža? \p \v 27 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―De'en cui gaquə gon beṉac̱hən', bito ṉacho cui gaquə gon Diozən' ḻen. \p \v 28 Nach Bedən' gože' ḻe': ―Neto' bagwleɉyic̱hɉto' famiḻy c̱heto' ca' na' len de'en deito' par chonḻilažə'əto' le' na' chzenagto' c̱hio'. \p \v 29 Na' gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―De'e ḻi chnia', šə nole bagwleɉyic̱hɉle ližle, xo'olle, bišə'əle, x̱axna'ale o xi'iṉle c̱hedə' cho'ele latɉə chnabia' Diozən' le'e, \v 30 Diozən' goṉe' le'e de'e zaquə'əche lao yežlyo nga ṉa'a clezə ca de'e ca' na' beṉə' ca' bagwleɉyic̱hɉle. Na' catə' yežinḻe yoban' gone' par nic̱h əbanḻe zeɉḻicaṉe. \s1 De'e yoblə gosyix̱ɉue'e Jeso'osən' de que gate' \p \v 31 Na' gwleɉ Jeso'osən' apostol ca' šižiṉ ca'alə, na' gože' ḻega'aque': ―Ṉa'a šeɉcho Jerosalenṉə' gan' gaquə yoguə'əḻoḻ de'en baboso'ozoɉ de'e profet ca' c̱hia', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \v 32 Gaca' lao na' beṉə' ca' cui zɉənaquə beṉə' Izrael, na' so'one' nada' borl na' yesə'əzi'ic̱hiže'e nada', nach yoso'oža' x̱ene'e cho'alaogua'anə'. \v 33 Yesə'əyine' nada' yid sot nach so'ote' nada', pero yeyoṉ ža yebana' ladɉo beṉə' guat ca'. \p \v 34 Pero disipl c̱he' ca' bito gwse'eɉni'ine' de'en gože' ḻega'aque'. Zɉənc̱hoḻ yic̱hɉla'ažda'oga'aque'enə', de'e na'anə' bito gwse'eɉni'ine'en. \s1 To beṉə' lc̱hol beṉə' Jerico bele'ine' \p \v 35 Nach lao bazon əžin Jeso'osən' Jericon', to beṉə' lc̱hoḻ chi'e cho'a nezən' chṉabe' carida. \v 36 Na' benene' chesə'əde beṉə' zan, na' gwṉabe' bin' chac. \v 37 Nach gwse'ene': ―Jeso'os beṉə' Nasaretən' chdie' laogo'onə'. \p \v 38 Na' gwṉe' zižɉo gwne': ―Jeso'os, len' naco' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin', ¡beyašə'əlažə'əšguei nada'! \p \v 39 Nach beṉə' ca' zɉəžialao lao Jeso'osən' gosə'ədiḻe' beṉə' lc̱hoḻən' gwse'ene' de que cheyaḻə' soe' žizə, pero nachle gwṉe' zižɉochlə gwne': ―Len' naco' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin', ¡beyašə'əlažə'əšguei nada'! \p \v 40 Jeso'osən' gwleze' nach bene' mendad əžɉso'e beṉə' lc̱hoḻən' laogüe'enə' na' catə' bgüiguə' beṉə' lc̱hoḻən' lao Jeso'osən' nach gože'ene': \v 41 ―¿Bi che'endo' gona' len le'? \p Nach beṉə' lc̱hoḻən' gože'ene': ―X̱ana' benšga par nic̱h yele'ida'. \p \v 42 Jeso'osən' gože'ene': ―Bele'i. De'en chonḻilažo'o nada' bac̱h goc can' che'endo'onə'. \p \v 43 Na' ḻe'e bele'iteine' na' gwnaogüe' Jeso'osən' be'elaogüe'e Diozən', na' ḻeczə ca' yoguə' beṉə' ca' besə'əle'ine' can' goquən' gwso'elaogüe'e Diozən'. \c 19 \s1 Jeso'osən' na' Saqueon' \p \v 1 Nach Jeso'osən' gwyo'e Jericon' na' gwdeze' yešḻa'a syodan'. \v 2 Na' zo to beṉə' le' Saqueo. Naque' beṉə' gwnabia' c̱he beṉə' goc̱hixɉw ca', na' naque' beṉə' gwni'a. \v 3 Gwdilɉlaže'e naclə le'ine' Jeso'osən' pero bito goquə, c̱hedə' nitə' beṉə' zan len Jeso'osən' na' Saqueon' goque' to beṉə' bc̱hecw dao'. \v 4 De'e na'anə' gwsa'adoe' gwdie' lao beṉə' ca' par ɉəšepe' to lao yag yix̱güio nic̱h goc ble'ine' Jeso'osən', c̱hedə' bazon te Jeso'osən' na'. \v 5 Pero na' catə' bžin Jeso'osən' xan yaguən', bgüie' lao yaguən' na' gože'ene': ―Saqueo, beyetɉdodo', c̱hedə' cheyaḻə' yega'aṉa' ližo'on ṉeže'. \p \v 6 Nach Saqueon' beyetɉdoe' chebeine' nach bec̱he'ene' liže'enə' na' be'elaogüe'ene'. \v 7 Pero na' beṉə' ca' zɉənžag len Jeso'osən' catə' besə'əle'ine' can' goquən', yogue'e gosə'əṉelaogüe'e gosə'əne': ―Bazde' liž to beṉə' güen de'e mal par so'enə'. \v 8 Na' Saqueon' gwzeche' nach gože' X̱anchon': ―X̱ana', gašɉə de'en deida' gwnežɉua'an beṉə' yašə', na' de'en bagwcua'a c̱he beṉə' ca' bx̱oayaga' nic̱h gosə'əyixjue' mazəchlə ca de'en cheyaḻə' yesə'əyixɉue', yonežɉua' ḻega'aque' tap tantən'. \p \v 9 Na' Jeso'osən' gože'ene': ―Ṉeža babebeɉ Diozən' le' lao de'e malən' len famiḻy c̱hio', na' de'e ḻi banacle xi'iṉ dia c̱he de'e Abraanṉə' laogüe de'en bachonḻilažə'əle Diozən' can' ben de'e x̱axta'ocho Abraanṉə'. \v 10 Ca naca' nada', bseḻə' Diozən' nada' golɉa' beṉac̱h par zedəlo'ida' beṉə' ca' bachəsə'əbiayi' de que nži'ilaža'a ḻega'aque' na' par nic̱h con noe' so'onḻilažə' nada' yebeɉəga'aca'ane' xni'a de'e malən'. \s1 Jempl c̱he ši beṉə' bnežɉw x̱anga'aque'en ḻega'aque' c̱hopə gueyoa pes güeɉə \p \v 11 Na' žlac ṉezɉənžag beṉə' chse'enene' dižə' de'en choe' Jeso'osən', be'elene' ḻega'aque' to jempl c̱hedə' banite'e gaḻə'əzə Jerosalenṉə' na' gwsa'aquene' de que ḻe'e solaote ṉabi'e ṉasyon Izraelən'. \v 12 Nach gwne': ―Lao to famiḻy blao bchoɉ to beṉə' gwyeɉe' to ṉasyon zitə' ɉene' de'en cheyaḻə' gone' par nic̱h solao ṉabi'e ṉasyon c̱he'enə' catə' yežine'. \v 13 Na' antslə zese'e gwleɉe' ši mos c̱he'enə' na' bnežɉue' to toe' c̱hopə gueyoa pes güeɉə. Nach gože' ḻega'aque': “Mech nga gonele ṉegosy lao cui zoa'.” \v 14 Pero beṉə' gwlaž c̱he' ca' besə'əgue'ine' ḻe'. Nach catə' beyož gwze'e boso'oseḻe'e beṉə' lao x̱ane'enə' ben' naquə rein' ɉse'eže'ene': “Bito chene'eto' ṉabia' benga neto'.” \v 15 Nach catə' bežin be'enə' laže'en de'e yoblə gwzolao gwnabi'e, nach bene' mendad əžɉa'ac xmose' ca' ši laogüe'enə', beṉə' ca' bocua'aṉlene' mechən'. Gone'ene' əṉezene' ɉa'aquə'ətə' gwso'one' gan len mechən' de'en bocua'aṉlene' to toga'aque'. \v 16 Beṉə' nechən' bžine' laogüe'enə' na' gože'ene': “X̱ana', xmecho' de'en bocua'aṉleno' nada' benən gan ši tant ca de'en bocua'aṉo'.” \v 17 Nach x̱ane'en gože'ene': “Babeno' de'e güen. Naco' mos güen na' syempr chono' complir can' cheyaḻə' gono'. Beno' can' cheyaḻə' gono' len de'e da'on bocua'aṉlena' le', na' de'e nan' gona' par nic̱h ṉabi'o ši syoda.” \v 18 Na' beṉə' əgwchopen' bžine' lao x̱ane'enə' na' gože'ene': “X̱ana', xmecho' de'en bocua'aṉleno' nda' benən gan gueyə' tant ca de'en bocua'aṉo'.” \v 19 Nach gože' ḻe': “Le' ṉabi'o gueyə' syoda.” \v 20 Nach bžin yetoe' lao x̱ane'enə' na' gože'ene': “X̱ana', nga de xmecho' de'en bocua'aṉleno' nada'. Bablažə'əc̱hec̱ha'an bey nga. \v 21 Bžeba' le' la' naco' to beṉə' znia. Chono' gan de'en cui beno' žin c̱hei, na' chzi'o cwseš c̱he de'en chsa'az beṉə' yoblə.” \v 22 Nach gož x̱anen' ḻe': “De'en bagwnao' ca' chlo'in de que napo' doḻə'. Naco' mos mal. Chacdo' de que naca' to beṉə' znia, de que chona' gan de'en cui bena' žin c̱hei, na' chzi'a cwseš c̱he de'en chsa'az beṉə' yoblə. \v 23 Na' šə chacdo' chona' ca', ¿bixc̱hen' cui gwleɉo' xmecha'an beṉə' yoblə par nic̱h yezi'an len yic̱hɉei ṉa'a babeḻa'a?” \v 24 Nach gože' beṉə' ca' zɉəzecha cuite'enə': “Yeca'ale xmecha'an de'en bocua'aṉlena'ane' na' gwnežɉwlen ben' banox̱ə' c̱hopa mil.” \v 25 Nach gwse'ene': “X̱anto', banox̱ə'əcze' ši tant ca de'en bocua'aṉleno'one'.” \v 26 Nach gož beṉə' gwnabia'an ḻega'aque': “Echnia' le'e, ben' chon güen len de'en chnežɉua'ane', gwnežɉochcza' c̱he'. Pero na' be'enə' cui chgon žin de'en chnežɉua'ane', yeca'a de'e da'on nox̱e'enə'. \v 27 Na' ca naquə beṉə' ca' chəsə'əgue'i nada', beṉə' ca' bito chse'ene ṉabi'aga'aca'ane', ḻe'e žɉəx̱i'iga'aque' na' gotga'aclene' laogua' nga.” \s1 Gwso'elaogüe'e Jeso'osən' catə' beyo'e Jerosalenṉə' \p \v 28 Na' catə' beyož be' Jeso'osən' jempl nga, gwze'e zde' Jerosalenṉə'. \v 29 Na' catə' bgüigue'e yež Betfage na' Betania, gan' zo ya'a de'en nzi' ya'a Olibos, na' gwleɉe' c̱hopə disipl c̱he' ca'. \v 30 Na' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e žɉa'ac yežən' chi' na', na' catə' šo'ole lao' yežən' le'ile to borr dao' da'ab yag, bia cui noṉə' cuia. Na' əsežleb na' əc̱he'eleb ngalə. \v 31 Šə non' ye'e le'e: “¿Bixc̱hen' chsežleb?” na' ye'elene': “X̱anto' nan' chyažɉene'eb.” \p \v 32 Nach beṉə' ca' bseḻə' Jeso'osən' gwsa'aque' na' besə'əle'ine'eb da'ab gan' gož Jeso'osən' ḻega'aque' ca'. \v 33 Nach lao chosə'əseže'eb, x̱amb ca' gwse'e ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' chsežle borr da'onə'? \p \v 34 Nach disipl ca' gwse'e ḻega'aque': ―C̱hedə' X̱anto'on chyažɉene'eb. \p \v 35 Nach gosə'əc̱he'eb lao Jeso'osən' na' besə'əx̱oa xadoṉ c̱hega'aquen' cožə'əbən', nach boso'ožie' Jeso'osən' cožə'əbən'. \v 36 Na' lao zde' Jerosalenṉə' žie' cožə' borrən', lao nez gan' zde'enə' boso'ošilɉw xala'an beṉac̱hən'. \v 37 Na' gosə'əbigue'e gaḻə'əzə Jerosalenṉə' na' besə'əžine' gan' yesyə'əyetɉe' ya'a Olibosən'. Nach yoguə'əḻoḻ disipl zan c̱he' ca' zɉa'aclene' ḻe' gwzolao ḻechguaḻe besyə'əbeine' na' gwzolao gwso'elaogüe'e Diozən' zižɉo gwso'e dižə' c̱he yoguə'əḻoḻ de'en babesə'əle'ine' de'e zaquə' yebanecho. \v 38 Nach gosə'əne': ―Sošga Rei c̱hechon' mbalaz ben' baza' nga bseḻə' X̱ancho Diozən' ḻe'. Ḻedoye'ela'och Diozən' txen len beṉə' ca' nitə' gan' zoe'enə' c̱hedə' babene' par nic̱h beṉac̱hən' gaquə ṉite'e binḻo len ḻe'. \p \v 39 Na' entr beṉə' zan ca' gwnitə' baḻə beṉə' fariseo. Nach to c̱hope' gwse'e Jeso'osən': ―Maestr, ben mendad ṉitə' disipl c̱hio' ca' žizə. \p \v 40 Nach boži'i Jeso'osən' xtižə'əga'aque'enə' gwne': ―Echnia' le'e, žalə' beṉə' quinga nite'e žizə, yeɉ quinga so'osya'an əso'ela'on nada'. \p \v 41 Na' lao bežine' gaḻə'əzə Jerosalenṉə' bgüie' syodan' na' bene' xbab c̱he beṉə' lao syodan' na' gwchežyaše'e. \v 42 Na' gwne': ―¡Žalə' bacheɉni'ile ṉa'a nac gonḻe par sole binḻo len Diozən'! Pero ṉa'a ṉengašə'ən len le'e. \v 43 Gwžin ža gwžin or catə' beṉə' contr c̱hele so'one' to yež de yeɉ de'en šec̱hɉ syodan' par nic̱h notono gac yechoɉ syodan'. \v 44 Na' əso'ote' le'e na' xi'iṉle ca', na' yosyo'oc̱hiṉɉe' syodan' na' yesye'eyosḻase' yeɉ ca'. Can' gaquə c̱hedə' bito cheɉḻe'ele de que Diozən' babseḻə' nada' laolen' par gaquəlena' le'e. \s1 Jeso'osən' bebeɉe' beṉə' ca' chso'on ya'a yo'odao' əblaonə' \p \v 45 Na' Jeso'osən' bžine' yo'odao' əblaonə' na' gwzolaogüe' bebeɉe' yoguə'əḻoḻ beṉə' ca' chso'on ya'a chyo'onə'. \v 46 Na' gože' ḻega'aque': ―Nyoɉczən' ḻe'e Xtižə' Diozən': “Liža'an naquən to latɉə gan' so'on beṉə' orasyon”, pero na' le'e babenḻen ca to latɉə gan' ža' beṉə' bguan. \p \v 47 Na' bsed blo'ine' beṉə' ca' ža' yo'odao' əblaonə' yoguə' ža. Na' bx̱oz əblao ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'ine' ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' nochlə beṉə' blao c̱he beṉə' Izrael ca' besyə'əyilɉlaže'e naclə so'one' par əso'ote' ḻe'. \v 48 Pero bito besə'əželene' naclə so'one' len ḻe', c̱hedə' yoguə' beṉə' yeziquə'əchlə besyə'əbeichgüeine' xtiže'enə'. \c 20 \s1 Yeḻə' gwnabia' c̱he Jeso'osən' \p \v 1 To ža lao bsed blo'i Jeso'osən' beṉə' ca' ḻo'o yo'odao' əblaonə' na' chyix̱ɉui'e dižə' güen dižə' cobə c̱he Diozən', besə'əžin bx̱oz əblao ca' na' nochlə beṉə' golə beṉə' blao c̱he beṉə' Izrael ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein'. \v 2 Na' gwse'ene': ―Gwnašc neto', ¿nac goquən' gwxi'o yeḻə' gwnabi'an na' non' beṉ le' yeḻə' gwnabia'anə' par gono' de'e ca' chono'? \p \v 3 Na' boži'e xtižə'əga'aquen' gwne': ―Ḻeczə de to de'e ṉabda' le'e, ḻenašc nada', \v 4 ¿non' bseḻə' de'e Juanṉə' bide' bc̱hoe' beṉə' nis? ¿EDioz nan' bseḻe'ene' o šə beṉə' yoblən'? \p \v 5 Na' boso'oxi'e gosə'əne': ―¿Bi ṉacho? La' šə ṉacho de que Diozən' bseḻe'e de'e Juanṉə' par bc̱hoe' beṉə' nis, nach əṉe' chio'o: “¿Bixc̱hen' bito gwyeɉḻe'ele c̱he'?” \v 6 Na' šə ṉacho de que bide' to gwlazze', nach yoguə' beṉə' quinga yosə'əšiže'e chio'o yeɉ c̱hedə' chse'eɉni'ine' de que de'e Juanṉə' goque' to profet beṉə' bseḻə' Diozən' par be'e xtiže'enə'. \p \v 7 Nach gwse'e Jeso'osən' de que bito zɉəṉezene' non' bseḻə' de'e Juanṉə'. \p \v 8 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Ḻeczə ca' nada' bito əṉia' non' beṉ nada' yeḻə' gwnabia' par gona' de'en chona'. \s1 Jempl c̱he mos mal ca' \p \v 9 Na' be'e jempl nga bzeɉni'ine' beṉə' ca' choso'ozenag c̱he' de que notə'ətezə beṉə' šə chonczə yic̱hɉlaogüe' cui cheɉḻe'e c̱he' cuiayi'e. Na' gwne': ―To beṉə' goze' zan yag obasən' na' bocua'aṉe'en lao na' beṉə' ca' yoso'ogüia yoso'oye'en, na' gwze'e gwyeɉe' ga yoblə na' ɉəyega'aṉe' sša. \v 10 Catə' bžin ža par yesyə'ətobe' cwsešən', bseḻe'e to mos c̱he'enə' lao beṉə' ca' chsa'ape' yag obasən' par nic̱h yosyo'onežɉue'ene' to tlacw c̱he cwsešən' de'en cheyaḻə' si' x̱ane'en. Na' beṉə' ca' chsa'apə yag obasən' gosə'əyine' mosən' na' bosyo'ose'ene' sin cui bi bi bosyo'onežɉue'ene'. \v 11 Nach x̱anga'aque'en bseḻe'e yeto mosən', na' ḻeczə gosə'əyine'ene' na' gwso'one'ene' borl, na' bosyo'ose'ene' sin cui bi bi bosyo'onežɉue'ene'. \v 12 Nach bseḻə' x̱anga'aquen' mos əgwyoṉe, na' ḻeczə gwso'otlate'ene' xte gwso'onene' güe' na' besyə'əbeɉe'ene' fuerlə. \p \v 13 Nach x̱an yag obasən' gwne': “¿Nacxa gona'? Egwseḻa'a xi'iṉa' bi'in chacchgüeida' c̱hei, la' šəquə gwsa'apəlɉe'ebo' respet.” \v 14 Pero beṉə' ca' chsa'apə yag obasən' catə' besə'əle'ine' xi'iṉe'enə' gosə'əne' entr ḻega'acze': “Bengan' xi'iṉ x̱an yag obasən' na' ḻen' si' bienṉə'. Ḻeda gotchone' par nic̱h si'icho bien c̱he x̱e'enə'.” \v 15 Nach besyə'əbeɉe'ene' fuerlə güertən' na' gwso'ote'ene'. Na' ¿nacxa bentgua x̱an yaguən' len ḻega'aque'enə' ža? \v 16 Ɉəyeṉitlaogüe' ḻega'aque', na' begüe'e yaguən' lao na' beṉə' yoblə. Na' beṉə' ca' ža'anə' catə' gwse'enene' dižə' quinga de'en be' Jeso'osən' gosə'əne': ―¡Catec de'e mal juisy de'e ca' goquən'! \p \v 17 Na' Jeso'osən' bgüiachgüe' ḻega'aque' na' gože' ḻega'aque': ―¿Bixa zeɉen ža, de'en nga nyoɉən' ḻe'e Xtižə' Diozən' c̱hia' de'en gwxaquə'əlebəda' ca yeɉ squin?, nan: \q1 Yeɉ de'en cui gwso'olažə' mues güen yo'o ca', \q1 ḻen banaquən yeɉ squin. \m \v 18 Na' yoguə' no cui šeɉḻe' c̱hia' gwxaquə'əlebene' ca beṉə' əxopə lao yeɉ na' cue'ežošɉe'. Na' yoguə' no cuiṉə' šeɉḻe' c̱hia' catə' babžin žan' gaquə juisyən', gwxaquə'əlebene' ca beṉə' əxopə yeɉ laogüe'enə' na' əgwšošɉən ḻe'. \s1 Gosə'əṉabene' Jeso'osən' šə yesə'əyixɉue' impuest c̱he gobierṉ \p \v 19 Na' lao or na'atezə beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻein' na' beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz ca' gwse'enene' yesə'əzene'ene' c̱hedə' gwse'eɉni'ine' de que Jeso'osən' be'e jemplən' por ni c̱he de'en cui chse'eɉḻe'e c̱he'. Pero bito bi gwso'one' c̱hedə' besə'əžebe' bi so'on beṉə' ca' ža'anə' beṉə' bachse'eɉḻe'e c̱he Jeso'osən'. \v 20 Na' dezd or na'atezə gwzolao gosə'əbe'enaogüe' Jeso'osən' par əchoɉ to dižə' cho'enə' de'en yesə'əc̱hine' par əsa'ogüe' xya c̱he' lao beṉə' gwnabia' c̱he gobierṉən'. De'e na'anə' bosə'əseḻe'e beṉə' chso'on txen len ḻega'aque' lao Jeso'osən' gwsa'aquene' yesə'əx̱oayague'ene' nic̱h gone' xbab de que do lažə'əga'aque' chse'enene' yesə'əṉezene' bi de'en naquən güen so'one'. \v 21 Nach gwse'e ḻe': ―Maestr, ṉezeto' de que cho'o dižə' ḻi, na' naquən ḻicha de'en chsed chlo'ido' beṉə' ca', na' tozə can' chono' len notə'ətezə beṉə'. Na' ṉezeto' de que dižə' ḻin' cho'o chsed chlo'ido' beṉə' can' chene'e Diozən' goncho. \v 22 Na' chene'eto' ṉezeto' ¿əcheyaḻə' c̱hixɉwto' impuest c̱he gobierṉən', o šə cui? \p \v 23 Pero gocbe'i Jeso'osən' caguə do lažə'əga'aque'enə' chse'ene' ca', con chse'enene' yoso'ox̱oayague' ḻe', na' gože' ḻega'aque': \v 24 ―Ḻe'e gwlo'i nada' to xmechlen'. ¿No diboj c̱hein' da' laogüen' na' no lein' nyoɉ laogüen'? \p Nach gwse'ene': ―C̱he Rei Sesar na'anə'. \p \v 25 Nach gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e əgwnežɉo Sesarən' de'en naquə c̱he' ža, na' ḻe'e əgwnežɉo Diozən' de'en cheyaḻə' əgwnežɉwlene'. \p \v 26 Na' bito gwsa'ac so'one' xtiže'enə' clellə lao beṉə' ca' ža'anə', na' besyə'əbanene' can' boži'e xtižə'əga'aque'enə', na' bitoch bi gosə'əne'. \s1 Catə' yesyə'əban beṉə' guat ca' \p \v 27 Na' ḻeczə besə'əžin baḻə' beṉə' sadoseo ca' beṉə' ca' cui chse'eɉḻe'e de que yesyə'əban beṉə' guatən', nach gosə'əṉabene' ḻe' \v 28 gwse'ene': ―Maestr, de'e Moisezən' bzoɉe' can' cheyaḻə' goncho. Na' gwne': “Šə to beṉə' byo beṉə' nšagna' gate' na' yega'aṉ no'ol c̱he'enə' sin cui no xi'iṉe' gwzo, beṉə' bišə' ben' bagotən' cheyaḻə' yeque'e no'olənə' par nic̱h ṉitə' xi'iṉ dia c̱he ben' bagotən'. \v 29 Na' goquən' gwnitə' gažə bišə'əga'aque', na' toe' bšagne'e na' catə' gote' notono xi'iṉe' gwzo. \v 30 Na' beṉə' biše'e əgwchope beque'e no'olən', na' ḻeczə gote' na' notono xi'iṉe' gwzo. \v 31 Na' beṉə' biše'e əgwyoṉe ḻeczə beque'e no'olən', na' ḻeczə ca' goquə len ḻe', nach beṉə' bisə'əga'aque' ca' yetap besyə'əque'e no'olən' na' gwsa'ate' na' notono xi'iṉga'aque' gwnitə'əczə. \v 32 Gwdelə ḻeczə got no'olən'. \v 33 Na' catə' yesyə'əban beṉə' guat ca', ¿noe' entr ḻega'aque' gaquə be'en c̱he'? la' yogue'e boso'ošagna'alene' ḻe'. \p \v 34 Na' Jeso'osən' boži'e xtižə'əga'aque'enə' na' gože' ḻega'aque': ―Beṉə' ca' nitə' lao yežlyo nga chosə'əšagne'e na' ḻeczə choso'ošague' na' no xi'iṉga'aque'. \v 35 Pero na' beṉə' ca' na Diozən' c̱hega'aque' de que zɉəzaque'e par yesyə'əbane' ladɉo beṉə' guat ca' na' par žɉəsyə'əzoe' len ḻe' zeɉḻicaṉe, catə'ən yesyə'əžine' gan' zo Diozən' bito nacbia' šə zɉənaque' beṉə' zɉənšagna' o šə cui, na' caguə no yesyə'əšagna'ach na'anə'. \v 36 Bitoch sa'ate'. Lebze əsa'aque' len angl ca'. Na' zɉənaque' xi'iṉ Dioz c̱hedə' babosban Diozən' ḻega'aque' ladɉo beṉə' guat ca'. \v 37 Na' ḻeczə de'e Moisezən' bzoɉe' can' goquə ble'ine' to yi' beḻ de'e chdoḻɉən to ḻo'o xis yešə' sin cui bzeyən ḻen. Na' gwne' c̱he X̱ancho Diozən' de que naque' Dioz c̱he de'e x̱axta'ocho Abraanṉə', na' Dioz c̱he de'e x̱axta'ocho Isaaquən' na' Dioz c̱he de'e x̱axta'ocho Jacobən'. De'e na'anə' ṉezecho de que beṉə' guat ca' yesyə'əbane'. \v 38 Na' ṉezecho beṉə' ca' nite'e len Diozən' c̱hedə' Diozən' bito naque' Dioz c̱he beṉə' guat, sino naque' Dioz c̱he beṉə' zɉəmban. Na' yoguə' beṉə' bagwso'onḻilažə' Diozən' ṉe'e zɉəmbane' par chso'elaogüe'ene'. \p \v 39 Na' baḻə beṉə' choso'osed choso'olo'ine' ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gwse'e Jeso'osən': ―Maestr, binḻo boži'o xtižə'əga'aque'enə'. \p \v 40 Na' bitoch besyə'əyaxɉene' ¡bi yesə'əṉabene' ḻe'. \s1 Cristən' naque' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin' \p \v 41 Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' chəsə'əna beṉə' c̱he Cristən' de que naque' xi'iṉ dia c̱he de'e Rei Dabin'? \v 42 Cuin de'e Dabin' bzoɉe' ḻe'e ḻibr gan' žia Salmos, gwne': \q1 X̱ancho Diozən' gože' X̱ana'anə': \q1 “Gwche'edo' cuita' nga ṉabi'acho txen. \q1 \v 43 Na' gona' par nic̱h ṉitə' de'e ca' chso'on contr le' na' beṉə' contr c̱hio' ca' xni'onə'.” \m \v 44 Na' de'en gwna de'e Dabin' de que Cristən' naque' X̱ane', ¿əcabi zeɉen de que Cristən' naque' mazəchlə ca xi'iṉ dia c̱he'enə' ža? \s1 Xtoḻə' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'ine' ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' \p \v 45 Na' gože' disipl c̱he' ca' len yoguə' beṉə' yeziquə'əchlə boso'ozenag c̱he', gože' ḻega'aque': \v 46 ―Ḻe'e gon xbab nic̱h cui gonḻe can' chso'on beṉə' ca' choso'osed choso'olo'ine' ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən'. Ḻega'aque' chesyə'əbeine' chəsə'əlaže'e zɉənyaze' lachə' toṉə, na' chesyə'əbeine' catə' beṉə' chəsə'əguape' ḻega'aque' diox na' chəsə'ənope'e na'aga'aque'enə' do lao lquey. Ḻega'aque' chse'enene' yesə'əbi'e gan' chəsə'əbe' beṉə' blao catə' chɉa'aque' yo'odao' na' catə' chac lṉi. \v 47 Na' choso'ox̱oayague' no'olə gozebə ca' par nic̱h no'ol ca' chəsə'ənežɉue' ḻega'aque' ližga'aque' len bichlə de'en de c̱hega'aque'. Na' catə' chso'one' orasyon, chso'echgüe' dižə' parzə nic̱h choso'ox̱oayague' beṉə'. Mazəchlə castigw c̱hega'aque' əgwnežɉo Diozən' clezə ca c̱he beṉə' yeziquə'əchlə c̱hedə' chso'one' de'e mal ca' zɉənac ca' len zɉəṉezene' can' na ḻein'. \c 21 \s1 To no'olə gozebə be'e Diozən' xmeche'enə' \p \v 1 Jeso'osən' bgüie' gan' boso'onežɉo beṉə' ca' mechən' par yo'odao' əblaonə', na' ble'ine' beṉə' gwni'a ca' gosə'əgüe'e xmechga'aque' ḻo'inə'. \v 2 Na' ḻeczə ble'ine' to no'olə gozebə no'olə yašə' gwlo'e c̱hopə sentab dao' c̱he'enə' ḻo'i gan' gosə'əgüe'e mechən' par yo'oda'onə'. \v 3 Nach Jeso'osən' gwne': ―De'e ḻi əchnia' le'e, no'olə gozebən' naque' beṉə' yašə', pero bagwlo'e de'e zaquə'əch lao Diozən' ca yoguə' beṉə' ca' yeḻa'. \v 4 Ḻega'aque' gosə'əgo'o xmechga'aque' de'e checho'onən lao yeḻə' gwni'a c̱hega'aque'enə', pero no'olə nga lao yeḻə' yašə' yeḻə' zi' c̱he'enə' bagwlo'e yoguə' ca ga de'e de c̱he'. \s1 Gwžin ža yosyo'oc̱hiṉɉe' yo'odao' əblaonə' \p \v 5 Na' ca naquə baḻə disipl ca' gwso'e dižə' catec xoche naquə yo'odao' əblaonə' ca naquə gwso'one'en de yeɉ xoche de'e zaque'e na' yo'on bi de'en boso'onežɉo beṉə'. \v 6 Nach gože' ḻega'aque': ―Ca naquə yo'odao' əblaonə' de'en chle'ile nga, gwžin ža yosyo'oc̱hiṉɉ beṉə' doxenən' na' notoch no le'i ḻen. \s1 De'en gaquə catə'ən bazon baozə šo'o fin c̱he yežlyon' \p \v 7 Na' gosə'əṉabene' Jeso'osən' gwse'ene': ―Maestr ¿do batə'əquə gaquə de'e nga nao' nga? na' ¿nac gaquə gacbe'ito' catə' bazon baozə gaquə can' na'onə'? \p \v 8 Na' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e gon xbab nic̱h notono əx̱oayag le'e par nic̱h šeɉle nez yoblə. Beṉə' zan beṉə' gox̱oayag la'aque' yesə'əne': “Nadan' Cristən' na' bazon gaquə juisyən'.” Pero le'e bito əgwzenagle xtižə'əga'aque'enə'. \v 9 Na' catə' yene'ele dižə' de que chac gwdiḻə o de que guaquə gwdiḻə, bito žeble, c̱hedə' zgua'atec de'e quinga cheyaḻə' gaquə. Pero na' bitoṉə' žin žan' par šo'o fin c̱he yežlyon'. \p \v 10 Nach gože' ḻega'aque': ―Ze'e šo'o fin c̱he yežlyon' yediḻə yež contr yež na' ṉasyon contr ṉasyon. \v 11 Na' ḻeczə zan yež de'e zɉəchi' doxenḻə yežlyon' x̱o'ochgua, na' gaquə bgüin, na' cue'e yižgüe'. Na' yesə'əžebchgua beṉac̱hən' catə' yesə'əle'ine' de'en gaquə ḻe'e yoban'. \p \v 12 Pero ze'e gaquə yoguə' de'e quinga catə' yesə'əzene' le'e, na' yoso'oc̱hi' yoso'osaque'e le'e, na' so'one' le'e lao na' bx̱oz ca' na' yesə'əyix̱ɉwga'aque' le'e ližya. Na' yesə'əc̱he'ex̱ax̱ɉe' le'e do lao rei na' lao goberṉador par sa'ogüe' xya c̱hele c̱hedə' chonḻilažə'əle nada'. \v 13 Na' lao chac de'e quinga, ḻe'e güe'ech xtiža'anə'. \v 14 Pero na' bito gonḻe xbab nac yoži'ile xtižə'əga'aque'en catə' əžinḻe lao beṉə' gwnabia' ca' gan' sa'ogüe' xya c̱hele. \v 15 Nada' goṉa' le'e xbab na' yeḻə' sin' par nic̱h gaquə yoži'ile xtižə'əga'aque'enə' sin cui bi yesə'əne' na' bito gaquə so'one' par se'eɉḻe' beṉə' yoblə de que babenḻe de'e mal. \v 16 Na' tant yesə'əgue'i beṉə' le'e xte x̱axna'ale ca' na' beṉə' bišə'əle na' bišə'əlɉuežɉle na' beṉə' migw c̱hele ca' so'one' le'e lao na' beṉə' contr c̱hele ca' na' əso'ote' baḻle. \v 17 Na' casi yoguə' beṉac̱hən' yesə'əgue'ine' le'e c̱hedə' chonḻilažə'əle nada'. \v 18 Na' ḻe'e gon xbab de que chapə chye Diozən' le'e. Na' bito güe'e latɉə cuiayi'ile. \v 19 Na' goṉe' yeḻə' mban zeɉḻicaṉe c̱helen' šə sole co'o gwc̱heɉlažə'əle len yoguə'əḻoḻ de'en so'onene' le'e. \p \v 20 Na' catə' le'ile soḻdad zan zɉənyec̱hɉ zɉəmbi'e Jerosalenṉə', na' əṉezele de que bazon cuiayi'in. \v 21 Ṉa'a ža, le'e nitə'əle distrit c̱he Jodean' cheyaḻə' yexoṉɉle catə'ən bachac ca' na' žɉa'acle do ya'ada'ote. Na' le'e nitə'əle lao' syodan' yesa'acdole, na' le'e nitə'əle fuerlə syodan' bito gonḻe xbab yeyo'ole. \v 22 Cana' gwnežɉo Diozən' castigw c̱he beṉə' ca' ža' syodan' por ni c̱he xtoḻə'əga'aque'enə' par nic̱h gaquə can' nyoɉən ḻe'e Xtižə' Diozən'. \v 23 Na' ca tyempən' ḻechguaḻe zdebə gaquə len no'ol ca' zɉənoa' bdao' na' no'ol ca' chəsə'əguažə' bidao'. Ḻechguaḻe c̱hi' saquə' beṉə' ca' ža' doxenḻə Jodean', c̱hedə' Diozən' əža'achgüe' ḻega'aque'. \v 24 Soḻdad ca' so'ote' baḻəga'aque' len spad, na' yebaḻe' yesə'əc̱he'ex̱ax̱ɉ soḻdad ca' ṉasyon ca' de'en zɉəchi' doxenḻə yežlyon'. Na' beṉə' ca' cui zɉənaquə beṉə' Izrael yosyo'oc̱hiṉɉe' yo'o ca' de'en ža' Jerosalenṉə' na' yoso'oleɉ yosə'əšošɉe'en. Pero na' babžia Diozən' bia' əžin ža catə' beṉə' ca' cui zɉənaquə beṉə' Izrael bitoch yesə'əṉabi'e ṉasyon Izraelən'. \s1 Yidə Jesocristən' de'e yoblə \p \v 25 Ca naquə bgüiž, bio' na' belɉw ca', gaquə de'e yebanecho len ḻega'aquən. Na' beṉə' ža' yežlyon' sa'aquene' tolə na' sa'acžeɉlaže'e tant sšag gon nisda'onə' de'en gwḻis be'enə' ḻen. \v 26 Na' beṉə' ža' yežlyo nga sa'ate' šlat tant yesə'əžebe' de'en gaquə, c̱hedə' Diozən' əgwsi'iṉse' yoguə' de'e ca' chle'icho ḻe'e yoban'. \v 27 Na' cana'ach beṉə' ža' yežlyon' yesə'əle'ine' nada' yida' de'e yoblə to ḻo'o beɉw, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. Yida' len yeḻə' guac xen c̱hia'anə' par nic̱h gwlo'a de que naca' ḻe'ezelaogüe beṉə' blao. \v 28 Na' catə' solao gaquə de'e quinga, ḻe'e gondiplažə' na' ḻe'e yebei, c̱hedə' bazon əžin ža catə' yida' de'e yoblə par yosla' le'e lao yoguə' de'e mal. \p \v 29 Na' Jeso'osən' be'elene' ḻega'aque' to jempl na' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e ggüiašc can' chon yag yix̱güion' o bitə'ətezə yag yoblə. \v 30 Catə' chle'ile bachebia xḻague'e nach ṉezele de que bac̱h zon yela' yeɉon'. \v 31 Na' ḻeczə ca' catə' le'ile gaquə de'e quinga bagwnia' ze'e gaquən', cana'ach əṉezele de que bazon əgwloe' Diozən' yeḻə' gwnabia' c̱he'enə'. \p \v 32 De'e ḻi əchnia' le'e, bitoṉə' gat le'e nitə'əle tyemp nga catə' solao gaquə yoguə'əḻoḻ de'e ca'. \v 33 Ca naquə de'e ca' chle'icho ḻe'e yoban' na' yežlyon' yesə'əde c̱hei, pero ca naquə xtiža'anə' caguə de'e te cui gaquə can' nanṉə'. \p \v 34 Na' ḻe'e gon xbab par nic̱h cui gacle beṉə' lia na' beṉə' güe'e zo na' par nic̱h cui sole yelaḻ yežeɉele. Nc̱hoḻ yic̱hɉla'aždao' beṉə' ca' zɉənaque' beṉə' lia na' beṉə' güe'e zo na' beṉə' ca' chesyə'əlaḻ chesyə'əžeɉe. Bito ṉite'e probnid catə'ən seḻə' Diozən' castigw c̱hega'aque'. \v 35 Na' ḻeczə yoguə' beṉə' yeziquə'əchlə ža' yežlyon' beṉə' cuiṉə' so'onḻilažə' nada' bito ṉite'e probnid. \v 36 Pero le'e ža, ḻeso probnid dote tyemp, ḻe'e gon orasyon par nic̱h catə' gaquə de'e quinga Diozən' gaquəlene' le'e par nic̱h cui bi gaquele na' par nic̱h yedəsole len nada', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p \v 37 Na' yoguə' ža gwzo Jeso'osən' bsed blo'ine' beṉə' ža' ḻo'o yo'odao' əblaonə'. Nach yoguə' že' beyeɉe' lao ya'a de'en nzi' ya'a Olibos. \v 38 Na' yoguə' zil tempran besə'əžin beṉə' zan par boso'ozenague' c̱he' lao bsed blo'ine' ḻega'aque' ḻo'o yo'odao' əblaonə'. \c 22 \s1 Boso'oxi'e can' so'one' yesə'əzene' Jeso'osən' \p \v 1 Na' goquən' bazon baozə lṉi pascon' de'en chaḻə' Jerosalenṉə' catə'ən chsa'ogüe' yetxtil de'en cui bi xne'i nc̱hix̱ə. \v 2 Na' bx̱oz əblao ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' besyə'əyilɉe' naclə so'one' par ədoḻə' Jeso'osən' sin cui no gacbe'i na' əso'ote'ene'. Gwso'one' ca' c̱hedə' besə'əžebe' šə bi so'one beṉə' ḻega'aque'. \p \v 3 Nach gwyo'o gwyaz Satanasən' yic̱hɉla'aždao' Jod Iscariotən' ben' naquə cuent len apostol ca' šižiṉ. \v 4 Gwyeɉe' lao bx̱oz əblao ca' na' lao beṉə' ca' zɉənaquə gwnabia' c̱he x̱a'ag yo'odaon' na' bosə'əxi'e naclə so'one' par gone' Jeso'osən' lao na'aga'aque'. \v 5 Na' ḻechguaḻe besyə'əbeine', na' gwso'one' lyebe yosə'ənežɉue'ene' mech. \v 6 Na' Jodən' gwxenḻaže'e len ḻega'aque' na' gwzolao gwche'enaogüe' batə'əquən' so latɉə gone' Jeso'osən' lao na'aga'aquen' catə' cui ža' beṉə' zan len ḻe'. \s1 Gwsa'ogüe' xše' na' Jeso'osən' blo'ine' ḻega'aque' can' so'one' par žɉesyə'əzalaže'e ca de'en gate' \p \v 7 Na' bžin žan' catə'ən chsa'ogüe' yetxtil de'en cui bi xne'i nc̱hix̱ən. Na' ža na'anə' naquən žan' catə' chso'ote' xilə' dao' par chɉəsyə'əzalaže'e can' bosla Diozən' de'e x̱axta'oga'aque'enə' lao na' beṉə' Egipto ca'. \v 8 Nach Jeso'osən' gwleɉe' Bedən' len Juanṉə' na' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e žɉa'ac na' ḻe'e žɉe'esi'ini'a de'en gaocho lao lṉi pascon'. \p \v 9 Nach gwse'ene': ―¿Gan' che'endo' žɉe'eni'aton'? \p \v 10 Nach gože' ḻega'aque': ―Catə' bagwyo'ole syodan' na' yežagle to beṉə' byo ben' noa' che'e nis ya'a yene'. Ḻe'e žɉənaotelene' na' šo'ole len ḻe' ḻo'o yo'onə'. \v 11 Na' ye'ele x̱an yo'onə': “Maestrən' ne' goṉšgo' to cuart gan' güe'eni'ato' de'en gaolento'one' xše' lṉi pascon' neto' disipl c̱he'.” \v 12 Nach əgwlo'ine' le'e to cuart xen de'en zo žcuia la'aḻə, na' ḻo'o cuartən' zo to mes na' bichlə de'e chyažɉecho. Ḻo'o cuart na'anə' əgwsi'ini'ale de'en gaocho lao lṉi pascon'. \p \v 13 Nach gwsa'aque', na' yoguə'əḻoḻ cayaṉə'ənə' gože' ḻega'aque'enə' goquə. Nach bosə'əsi'ini'e de'en gwsa'ogüe' lṉi pascon'. \p \v 14 Na' catə' bžin or, gwchi'e cho'a mesən' len disipl c̱he' ca'. \v 15 Nach gože' ḻega'aque': ―Ḻechguaḻe gwzelaža'a gaogua' yeḻə' guao c̱he lṉi pascon' nga len le'e antslə ze'e c̱hi' saca'a par gata'. \v 16 Chnia' le'e, zelao ṉa'a gaogua'an. Xte catə'əch babloe' Diozən' yeḻə' gwnabia' c̱he'enə', cana'ach gaogua'an de'e yoblə. \p \v 17 Na' gwxi'e basən', be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən' nach gwne': ―Ḻe'e si'in na' ḻe'e ye'eɉ yoguə'əle latə' güeɉə de'en yožə ḻo'o bas nga. \v 18 Chnia' le'e zelao ṉa'a che'eɉa' bino c̱he oban' nga. Xte catə'əch babloe' Diozən' yeḻə' gwnabia' c̱he'enə', cana'ach ye'eɉa'an de'e yoblə. \p \v 19 Nach gwxi'e yetxtilən' na' be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən' na' bzoxɉe'en na' bnežɉue'en ḻega'aque'. Na' gože' ḻega'aque': ―De'e ngan' cuerp c̱hia' de'en chsanḻaža'a por ni c̱he le'e. Quinga gonḻe par žɉəyezalažə'əle bi zeɉen par le'e ca de'en so'ote' nada'. \p \v 20 Na' ḻeczə bex̱e'e basən' catə' babeyož gwsa'ogüe' xšen' na' gože' ḻega'aque': ―De'en yožə ḻo'o bas nga zeɉen de'e cobə de'en non Diozən' lyebe gone' par gaquəlene' le'e. Na' solao gone' can' none' lyeben' c̱hedə' so'ote' nada' na' lalɉə xc̱hena'anə' por ni c̱hele. \p \v 21 Na' de'e ḻi ben' gone' nada' lao na' beṉə' ca' so'ot nada' chaolene' nada' txen nga. \v 22 Banaquəczən c̱hia' gata', nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h, pero ¡probchguazə be'enə' gon nada' lao na' beṉə' ca'! \p \v 23 Nach disipl ca' gosə'əzolaogüe' gosə'əṉabene' lɉuežɉga'aque' noe' entr ḻega'aquen' gon de'e malən' nac ca'. \s1 Gwsa'acyože' entr ḻega'acze' noen' naquəch blao \p \v 24 Na' ḻeczə gosə'əzolaogüe' gwsa'acyože' entr ḻega'acze' noen' naquəch beṉə' blao. \v 25 Na' Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―Nitə' rei c̱he to to ṉasyon ca' na' chəsə'ənabi'e beṉə' nitə' xni'aga'aque'. Na' beṉə' gwnabia' ca' chse'enene' əsoe' beṉə' dižə' c̱hega'aque' de que zɉənaque' beṉə' güenchgua. \v 26 Pero caguə can'. Šə no le'e nacle beṉə' blaoch, bito cheyaḻə' yene'ele əso'elao' beṉə' le'e. Na' šə no le'e nacle beṉə' chgüia chye beṉə' chso'elao' Diozən', cheyaḻə' sole par gaquəlen lɉuežɉle. \v 27 Ḻe'e gon xbab non' naquəch beṉə' blao, ¿əbe'enə' chi' cho'a mesən', o šə xmose' ben' chon mendadən'? Clarczən' naquən de que ben' chi' cho'a mesən' naquəche' blao. Ca naquə nada' zoa' par gaquəlena' le'e ḻa'aṉə'əczə naca' X̱anḻe. \p \v 28 Le'e bito chbeɉyic̱hɉle nada' lao yoguə'əḻoḻ de'en chyi' chzaca'a. \v 29 Na' ca naquə X̱a'anə' bano'e c̱hia' par nic̱h ṉabi'a, ḻeczə nada' bano'a c̱hele par nic̱h ṉabi'ale. \v 30 Na' gona' par nic̱h ye'eɉ gaole txen len nada' catə' yežinḻe gan' ṉabia'a. Na' ḻeczə gona' par nic̱h le'e əggüia əgwyele famiḻy ca' šižiṉ, beṉə' ca' zɉənaquə xi'iṉ dia c̱he de'e Izraelən'. \s1 Jeso'osən' gwne' de que Bedən' cui c̱hebe' šə nombi'ene' \p \v 31 Nach Jeso'osən' gože' Simon Bedən': ―Ben xbab c̱hio', bagwṉab Satanasən' gaco' lao ne'in par nic̱h gonən le' prueb šə güeɉyic̱hɉo' cuich gonḻilažo'o nada'. Na' de'en gonən len le' gwxaquə'əleben ca de'en chon to beṉə' catə' chdie' trigon' rner par chega'aṉ de'e güen. \v 32 Pero na' nada' babena' orasyon par le' par nic̱h ca' bito cueɉyic̱hɉo' can' chonḻilažo'o nada'. Na' catə' babediṉɉdo' xtoḻo'onə', btiplažə' beṉə' bišo'o quinga. \p \v 33 Nach Bedən' gože'ene': ―X̱ana', bagwc̱hoglaža'a sa'alena' le' caguə ližya na'azə sino xte gatlencza' le'. \p \v 34 Na' Jeso'osən' gože'ene': ―Bed, əchnia' le' bito cuež ḻecon' ṉeže' antslə ze'e gaquə šoṉ las cui chc̱hebo' de que nombi'o nada'. \s1 Jeso'osən' gože' disipl c̱he' ca' de que bazon yoso'oc̱hi' yoso'osaquə' beṉə' ḻega'aque' \p \v 35 Na' gože' disipl c̱he' ca': ―¿Ede de'e byažɉele catə' bseḻa'a le'e ɉətix̱ɉue'ile xtiža'anə'? Bseḻa'a le'e sin cui bi'ale mech na' nic bsod, na' nic bi'ale xelle. \p Nach gwse'ene': ―Bitobi byažɉəto'. \p \v 36 Na' gože' ḻega'aque': ―Pero ṉa'a ža šə naple mech cheyaḻə' gua'alen, na' ḻeczə ca' gua'ale bsod. Na' šə bito bi spad c̱helenə' de, ḻe'e gotə' xadoṉ c̱helen' par si'ilen. \v 37 Echnia' le'e gonḻe ca' c̱hedə' gaquə c̱hia' can' nyoɉczən ḻe'e Xtižə' Diozən', nan: “So'onene' ḻe' can' chso'one' len beṉə' chon de'e mal.” Na' bacheyož chac yoguə'əḻoḻ de'en nyoɉən c̱hia'. \p \v 38 Na' gwse'ene': ―X̱anto', bgüiašc nga no'ato' c̱hopə spad. \p Nach gože' ḻega'aque': ―Guaquəczən. \s1 Jeso'osən' bene' orasyon ḻo'o güert de'en nzi' Getsemani \p \v 39 Nach bechoɉe' yo'onə' na' ca naquə costombr c̱he' beyeɉe' ya'a de'en nzi' Olibos nach disipl c̱he' ca' ɉəsə'ənaogüe'ene'. \v 40 Na' catə' besyə'əžine' latɉən' gože' ḻega'aque': ―Ḻe'e gon orasyonṉə' nic̱h cui co'o gwxiye'enə' le'e nez mal. \p \v 41 Na' gwle'e ḻega'aque' zitə' ca gan' zelao əžin to yeɉ de'e gwzaḻə' to beṉə', na' bzo xibe' na' bene' orasyonṉə'. \v 42 Gwne': ―X̱a, benšga par nic̱h cui c̱hi' saca'a šə can' chazlažo'o, pero bito che'enda' de'e nia' nada' gaquə, sino gaquə can' əṉao le'. \p \v 43 Na' to angl beṉə' za' yoban' blo'elaogüe' ḻe' na' be'e ḻe' fuers balor. \v 44 Na' žlac ḻechguaḻe chžaglaogüe' len yic̱hɉla'aždaogüe'enə' gwzolao chžaglaoche' chone' orasyonṉə' xte beyacḻoḻɉe' na' nis yes c̱he'enə' beyaquən ca tlabə güeɉə chen de'en naquə c̱heḻsoṉ besə'əyiṉɉten lao yon'. \p \v 45 Na' bezeche' na' catə' bežine' gan' nitə' disipl c̱he ca' ɉəyedi'e ḻega'aque' chəsə'ətase' tant nite'e trist. \v 46 Na' gože' ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' chtasle? Ḻe'e c̱has, ḻe'e gon orasyon nic̱h cui co'o gwxiye'en le'e nez mal. \s1 Jodən' bdie' Jeso'osən' lao na' soḻdad ca' \p \v 47 Na' ca ṉecho'ete Jeso'osən' dižə'ənə' catə' bžin ben' le Jod, ben' naquə cuent lao disipl ca' šižiṉ, na' nc̱he'e beṉə' zan. Na' bgüigue'e gan' zo Jeso'osən' na' gwdaogüe'ene' bx̱idən', pero caguə do laže'en bene' ca'. \v 48 Nach gož Jeso'osən' ḻe': ―Jod, ¿əlen to bx̱id gono' nada' lao na' beṉə' quinga, nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h. \p \v 49 Na' catə' besə'əle'i disipl c̱he Jeso'osən' can' gaquə c̱he'enə' gwse'ene': ―X̱anto', ¿əgwyinto' beṉə' quinga spad c̱heto'onə'? \p \v 50 Na' toe' gwdinen' mos c̱he beṉə' gwnabia' c̱he bx̱oz ca', na' gwc̱hogtechgüe' nague' ḻichan'. \v 51 Pero Jeso'osən' gože'ene': ―Lɉoye'enə'. \p Nach gwdane' nag mosən' na' beyone' ḻe'. \v 52 Jeso'osən' gože' bx̱oz əblao ca' na' beṉə' gwnabia' c̱he x̱a'ag yo'odaonə', na' beṉə' golə beṉə' blao ca', beṉə' ca' zɉa'ac zɉəsə'əxene'ene', gože' ḻega'aque': ―¿Eca to beṉə' bguanṉə' chsaquə'əlebele nda' za'acle len spad len yag zedex̱enḻe nada'? \v 53 Yoguə' ža gwchi'a len le'e ḻo'o yo'odao' əblaonə' na' bito gwxenḻe nada'. Pero ṉa'a babžin or par gonele nada' con can' chene'ele, na' babžin or gaquə can' chene'e gwxiye'enə' de'en chnabia' beṉə' ca' chsa'aš ḻo'o de'e žc̱hoḻən'. \s1 Bedən' bito gwc̱hebe' šə nombi'e Jeso'osən' \p \v 54 Nach gosə'əzene' Jeso'osən' na' gosə'əc̱he'ene' liž ben' naquəch bx̱oz əblao c̱he ṉasyon Izraelən'. Nach Bedən' zɉənaogüe' Jeso'osən' zitə' zitə'ələ. \v 55 Na' boso'oxene' yi' chyo'o c̱he bx̱oz əblaonə' na' gosə'əbi'e cho'a yi'inə', na' gwche' Bedən' len ḻega'aque'. \v 56 Na' to no'olə criad ble'ine' ḻe' chi'e cho'a yi'inə', na' bgüie' ḻe' na' gwne': ―Ḻeczə len benga naque' txen len Jeso'osən'. \p \v 57 Pero Bedən' bito gwc̱hebe' šə nombi'e Jeso'osən', na' gwne': ―No'olə, bito nombi'ane'. \p \v 58 Na' chacczə šlož yeto beṉə' ble'ine' Bedən' na' gože'ene': ―Lenczon' naco' txen beṉə' ca'. \p Nach Bedən' gože'ene': ―Beṉə', bito lena' ḻega'aque'. \p \v 59 Gwde to or yetoe' gwne': ―De'e ḻiczə naquə benga txen len Jeso'osən', c̱hedə' naque' beṉə' Galilea. \p \v 60 Na' Bedən' gože'ene': ―Beṉə', bito ṉezda' bi dižə'ən cho'o. \p Na' lao ṉecho'ete Bedən' dižə'ən ca' ḻe'e gwchežte to ḻecw. \v 61 Na' X̱anchon' gwyec̱hɉe' bgüie' Bedən', na' ɉəsa'alažə' Bedən' dižə' de'en gož X̱anchon' ḻe' catə'ən gwne': “Bito cuež ḻecon' ṉeže' antslə ze'e gaquə šoṉ las cui c̱hebo' de que nombi'o nada'.” \v 62 Na' Bedən' bechoɉe' gan' ža' beṉə' ca' na' gwchežyašə'əchgüe'. Na' de'e juisy de'e goquene'. \s1 Gosə'əzi'ic̱hiže'e Jeso'osən' \p \v 63 Na' x̱a'ag yo'odao' ca' beṉə' ca' gwso'ox̱ə' Jeso'osən' gwso'onene' borl na' gwso'ot gosə'əyine' ḻe'. \v 64 Na' boso'oc̱heɉe' to lachə' lao Jeso'osən' na' gosə'əyine' ḻe'. Na' gwse'ene': ―Gwṉeya'ašc ¿non' chyin le'? \p \v 65 Na' gwyanch dižə' de'en gosə'əṉe' contr ḻe' gosə'əzi'ic̱hiže'ene'. \s1 Gosə'əc̱he'e Jeso'osən' lao beṉə' golə beṉə' blao c̱he ṉasyon Izraelən' \p \v 66 Na' catə' gwye'eni'inə' beṉə' golə beṉə' blao c̱he ṉasyon Izraelən' na' bx̱oz əblao ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' besyə'əžague' na' gwso'one' mendad par gwyeɉ Jeso'osən' laoga'aque'enə' gan' chəsə'ənabi'enə'. Nach gwse'ene': ―Gwnašc neto' šə len' naco' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəleno' ṉasyon c̱hechon'. \p Nach gože' ḻega'aque': \v 67 ―Žalə' ṉia' de que naca' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlena' ṉasyon c̱hechon' bito šeɉḻe'ele c̱hia'. \v 68 Na' žalə' bi ṉabda' le'e nic yoži'ile xtiža'anə'. \v 69 Nadan' naca' ben' bseḻə' Diozən' golɉa' beṉac̱h, na' dezd ṉa'a cui'a cuit Diozən' par nic̱h ṉabi'a txen len ḻe', Dioz ben' chnabia' doxenḻə. \p \v 70 Nach yogue'e gwse'ene': ―¿Elen' naco' Xi'iṉ Diozən'? \p Na' gože' ḻega'aque': ―Ḻe can' nale nan' naca'. \p \v 71 Nach gosə'əne': ―¿Nochxa testigw chyažɉecho? Chio'on babenecho ṉa'a chžia chnite'e Diozən' de'en ne' ca'. \c 23 \s1 Bosə'əcuiše' Jeso'osən' lao Pilatən' \p \v 1 Na' yoguə'əḻol beṉə' zan ca' gosə'əzeche' nach gosə'əc̱he'ene' lao Pilatən'. \v 2 Na' gwzolao bosə'əcuiše' Jeso'osən' gosə'əne': ―Bagwc̱hoglaoto' c̱he benga de que cheyaḻə' gate' ca de'en chta chṉe' ṉasyon Izraelən'. Na' ḻeczə chžone' c̱hixɉwto' impuest de'en chṉab Rei Sesarən'. Nach ḻeczə ne' de que ḻe' naque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' ṉasyon c̱heto'onə' na' naque' to rei. \p \v 3 Nach Pilatən' gože'ene': ―¿Elen' naco' rei c̱he beṉə' Izrael ca'? \p Nach Jeso'osən' gože'ene': ―Ḻe can' nao' nan' naca'. \p \v 4 Nach Pilatən' gože' bx̱oz ca' na' beṉə' zan ca' nžag laogüe'enə': ―Bitobi chla'alaon šə bi doḻə' napə benga. \p \v 5 Pero na' gosə'əṉeche' gosə'əne': ―Chta chṉe' yoguə'əḻoḻ beṉə' ža' Jodea nga len de'en chsed chlo'ine'. Gwzolao bsed blo'ine' Galilean' pero lenczə nga bachsed chlo'ine' ṉa'a. \s1 Pilatən' bseḻe'e Jeso'osən' lao Erodən' \p \v 6 Catə' bene Pilatən' can' gosə'əne', gwṉabe' šə Jeso'osən' naque' beṉə' Galilea. \v 7 Na' catə' gocbe'ine' de que Jeso'osən' ze'e Galilean' gan' chnabia' goberṉador Erodən', na' bseḻe'ene' lao Erodən', la' ca or na' zo Erodən' Jerosalenṉə'. \v 8 Catə' Erodən' ble'ine' ḻe' bebeine' c̱hedə' bagoc sša chene'ene' le'ine'ene'. Babenene' xtižə' Jeso'osən' na' gwzoe' lez le'ine' to de'e zaquə' yebanene'. \v 9 Nach de'e zan gwṉabene' Jeso'osən', pero ni to dižə' c̱he'enə' cui boži'i Jeso'osən'. \v 10 Bx̱oz əblao ca' na' beṉə' ca' choso'osed choso'olo'i ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən' gosə'əzeche' gaḻə'əzə na' bosə'əcuiše'ene' len zan dižə'. \v 11 Na' Erodən' len soḻdad c̱he' ca' gwzolao gosə'əzi'ic̱hiže'ene' na' gwso'onene' borl. Nach catə' beyož bosə'əguacue'ene' to lachə' xoche juisy, bosə'əseḻe'ene' lao Pilatən'. \v 12 Na' dezd ža na' gwsa'ac Erodən' len Pilatən' migw, c̱hedə' antslə besə'əgue'i lɉuežɉga'aque'. \s1 Gosə'əc̱hoglaogüe'en gat Jeso'osən' \p \v 13 Nach Pilatən' betobe' bx̱oz əblao ca' na' beṉə' gwnabia' ca' nach len beṉə' ža' gan' chso'one' yeḻə' jostisən'. \v 14 Na' gože' ḻega'aque': ―Le'e bedəgua'ale benga laogua' nga, na' gwnale c̱he' de que chta chṉe' beṉə' Izraelən'. Nada' bac̱h gwṉabyožəda'ane' laole nga, na' ca xyan' de'en chaole c̱he', ni to de'e xiṉɉ cui chželda' šə bin' none'. \v 15 Na' ḻeczə ca' Erodən' bitobi xtoḻe'e bželene', na' bosseḻe'ene' laoto' nga. Na' naquən clar bitobi ben benga de'e cheyaḻə' gate'. \v 16 Na' ṉa'a con gona' mendad yesə'əyine'ene' na' əgwsana'ane'. \p \v 17 Gwne' ca' c̱hedə' gotə' to costombr c̱hega'aque' de que əgwsane' to beṉə' pres lao yoguə' lṉi pascon'. \v 18 Na' yoguə' beṉə' ca' ža' na' gwso'osye'e, tozə ca gosə'əne': ―¡Echoɉtega benga gate', na' əgwsano' Barrabasən'! \p \v 19 Na' ca naquə Barrabasən' gosə'əyix̱ɉue'ene' ližya c̱hedə' ḻe' bx̱ie' gwdiḻə lao syodan' na' goque' to beṉə' güet beṉə'. \v 20 Na' Pilatən' de'e yoblə gwṉabene' ḻega'aque' šə əgwsane' Jeso'osən'. \v 21 Pero gwso'osye'e gosə'əne': ―¡Bde'e ḻe'e yag corozən'! ¡Bde'e ḻe'e yag corozən'! \p \v 22 Na' de'e əgwyoṉ lase gož Pilatən' ḻega'aque': ―¿Bi de'e mal bene'enə'? Ni to de'e xiṉɉ cui cheželda' šə bin' none'. Na' con gona' mendad yesə'əyine'ene' nach əgwsana'ane'. \p \v 23 Pero con gwso'osye'e yelatə' zižɉoch gosə'əṉabe' par əgwde'ene' ḻe'e yag corozən'. Na' Pilatən' gwzolaogüe' bzenague' c̱hega'aque'. \v 24 Na' gwc̱hoglaogüe'en de que gaquə can' gosə'əṉabene' ḻe'. \v 25 Na' bsane' Barrabasən' ben' zɉənyix̱ɉue' ližyan' ben' gosə'əṉabe' əgwsane' ḻa'aṉə'əczə Barrabasən' goque' ben' bx̱e gwdiḻən' na' beṉə' güet beṉə'. Na' Pilatən' bene' Jeso'osən' lao na'aga'aque'enə' par so'one' len ḻe' can' chse'enene'. \s1 Boso'ode'e Jeso'osən' ḻe'e yag corozən' \p \v 26 Na' lao zɉənc̱he'ene' fuerlə syodan' besyə'əžague' to beṉə' Sirene le' Simon, ze'e zeze'e fuerlə syodan'. Ḻa fuers bosə'əde'e yag coroz c̱he Jeso'osən' cože'enə' na' gwnaogüe' Jeso'osən'. \p \v 27 Na' beṉə' zan zɉəsə'ənao ḻe' na' zɉəlen zan no'olə. Na' no'ol ca' gwzolao gwso'osye'e gosə'əbeže' c̱he'. \v 28 Pero na' Jeso'osən' gwyec̱hɉe' na' gože' ḻega'aque': ―No'olə lao' syoda Jerosalen, bito cuežle c̱hia', yeɉni'a ḻecuež c̱hele na' c̱he xi'iṉle. \v 29 Na' de'e ḻi gwžin ža catə' yesə'əne': “Mbalaz nitə' no'olə güiž no'olə cui no gwxan na' cui no bi'i c̱he' zo par əgguaže'e.” \v 30 Ca na' yesə'əṉablaže'e yesə'əbix̱ə ya'a ca' par c̱henən ḻega'aque', yesə'əṉablaže'e əca'a bdiṉɉ gotən ḻega'aque'. \v 31 Šə so'ot beṉə' nada' len cui bi xtoḻa'a de, ¡naquəchxe so'one' len le'e nacle beṉə' güen de'e malən'! \p \v 32 Na' ḻeczə gosə'əc̱he'e c̱hopə beṉə' güen de'e malən' par boso'ode'e ḻega'aque' ḻe'e yag corozən' can' gwso'one' len Jeso'osən'. \v 33 Na' catə' besə'əžine' latɉə ganə' nzi' “Yic̱hɉ Beṉə' Guat”, boso'ode'e Jeso'osən' ḻe'e yag corozən', na' ḻeczə boso'ode'e beṉə' mal ca' c̱hopə ḻe'e yag corozən' len ḻe'. Toe' gwda' cuit Jeso'osən' ḻicha na' yetoe' cuite' yeglə. \v 34 Na' Jeso'osən' gwne': ―X̱a, bezi'ixen c̱he yoguə' beṉə' quinga chəsə'əgue'i nada', la' caguə zɉəṉezene' bin' chso'one'enə'. \p Na' gwso'one' xala'ane'enə' rif par bosyo'oḻe'en. \v 35 Na' beṉə' zan gosə'əzeche' na' besyə'əyate'ene'. Na' beṉə' gwnabia' c̱hega'aque' ca' gwso'onene' borl, chəsə'əne': ―Yeziquə'əchlə beṉə' bosle'. Šə de'e ḻi naque' Cristən' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' ṉasyon c̱hechon', ¿bixc̱hen' cui chosla cuine'? \p \v 36 Nach soḻdad ca' ḻeczə gwso'onene' borl gosə'əbigue'e gaḻə'əzə gan' zo yag corozən' na' boso'onežɉue'ene' binagr. \v 37 Nach gwse'ene': ―Šə len' naco' Rei c̱he beṉə' Izraelən', bosla cuino'. \p \v 38 Na' yic̱hɉ yag coroz c̱he'enə' gwzo to de'en nyoɉən ca de'en bcuiš ḻe', na' nan: “Bengan' Rei c̱he beṉə' Izrael ca'.” Na' byoɉən dižə' griego, dižə' latin na' dižə' ebreo. \p \v 39 To beṉə' mal ben' da' ḻe'e yag corozən' cuit Jeso'osən' ḻeczə gwzi'ic̱hiže'ene', gože'ene': ―Šə len' naco' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəleno' ṉasyon c̱hechon', bosla cuino' na' ḻeczə bosla neto'. \p \v 40 Pero na' ben' yeto gwdiḻe' ḻe' gože'ene': ―¿Ebito chžebo' Diozən'? len badacho ḻe'e yag corozən' par gatcho. \v 41 Na' de'en gatcho naquən ḻicha, c̱hedə' ṉa'a chzi'icho castigw c̱he xtoḻə'əchon' laogüe naccho beṉə' güen de'e malən'. Pero benga bitobi doḻə' nape'. \p \v 42 Nach gože' Jeso'osən': ―Jeso'os, žɉəsa'alažə'əšgo' nada' catə' əžin ža ṉabi'o. \p \v 43 Na' gož Jeso'osən' ḻe': ―De'e ḻi əchnia' le', ṉeža soczo' len nada' gan' zo Diozən'. \s1 Can' goquə catə'ən got Jeso'osən' \p \v 44 Na' catə' bžin do gobiž goc žc̱hoḻ doxen lao yežlyon' xte do cheda šoṉə. \v 45 Bito bse'eni' bgüižən'. Na' ca naquə lachə'ən de'en ze ḻo'o yo'odao' əblaonə' gwchezə gwchoḻen xte goquən c̱hoplə. \v 46 Nach Jeso'osən' bisye'e gwne': ―X̱a, chon cuina' lao na'o. Bezi' spirit c̱hi'anə'. \p Na' beyož gwne' ca' gote'. \p \v 47 Na' catə' ble'i capitan c̱he soḻdad ca' de'e quinga, be'elaogüe'e Diozən' na' gwne': ―De'e ḻiczə benga naque' beṉə' zda ḻicha. \p \v 48 Na' beṉə' zan besə'əžag par besə'əle'ine' can' chac. Na' yoguə'əḻoḻe' catə' babesə'əle'ine'en ɉəya'aque' gosə'əbažə' lc̱ho'oga'aque'enə'. \v 49 Na' yoguə' beṉə' ca' gwso'ombia' Jeso'osən' na' zɉəlen no'olə ca' ɉəsə'ənao ḻe' catə'ən beze'e Galilean' gosə'əzeche' zitə'ələ besə'əle'ine' de'e ca' goquən'. \s1 Bosə'əcuaše'e Jeso'osən' \p \v 50 Na' zo to beṉə' lao' syoda Arimatea gan' mbane Jodean' na' le' Jwse. Naque' txen len beṉə' ca' chesə'ənabia' lao beṉə' Izrael ca'. Jwsen' naque' to beṉə' güen, beṉə' zda ḻicha. \v 51 Gwzoe' lez əžin ža seḻə' Diozən' beṉə' ṉabi'e ṉasyon Izraelən'. Bito bene' txen len beṉə' ca' catə'ən gosə'əc̱hoglaogüe'en so'ote' Jeso'osən'. \v 52 Be'ena' gwyeɉe' lao Pilatən' na' gwṉabe' cuerp c̱he Jeso'osən'. \v 53 Na' beletɉe'ene' ḻe'e yag corozən' na' blaže'ene' to lachə' na' gwlo'ene' to ḻo'o bloɉ ba. Na' naquən to ba cobə ga cuiczə no no ṉe'e šo'o. \v 54 Na' goc de'e quinga žan' catə'ən chso'eni'e c̱he lṉi pascon', na' babžin or par so'omba'aṉe' ža dezcanzən'. \p \v 55 Na' no'ol ca' za'ac len Jeso'osən' Galilean' ɉəsə'ənaogüe' Jwsen' par besə'əle'ine' ba c̱he Jeso'osən' na' can' gwxoa cuerp c̱he'enə'. \v 56 Nach besa'aque' na' ɉəsyə'əyenšaogüe'e to de'en chḻa' zix̱ de'en none' len mirra na' aloes. Na' ža dezcanzən' gwso'one' dezcanz segon can' na ḻein'. \c 24 \s1 Jeso'osən' bebane' ladɉo beṉə' guat ca' \p \v 1 Na' baḻ dmigw no'olə ca' ɉa'aque' cho'a bloɉ ban' de'e yoblə na' gwso'ox̱e'e de'e ca' bagwso'onšaogüe'e de'e chḻa' zix̱. \v 2 Na' catə' besə'əžine'enə' besə'əle'ine' bitoch bi yeɉən' da' cho'a ban'. \v 3 Na' gwso'e ḻo'o bloɉən' na' bito besyə'əželene' cuerp c̱he X̱ancho Jeso'osən'. \v 4 Lao chsa'aquene' tolə c̱he de'e quinga, besə'əle'ine' c̱hopə beṉə' zɉəzecha cuitga'aque'enə' na' zɉənyaze' lachə' de'e chactitchgua. \v 5-6 Na' no'ol ca' besə'əžebe' na' besə'əc̱hequə' yic̱hɉga'aque'enə' besə'əgüie' lao yolə. Nach gwse' beṉə' ca' no'ol ca': ―¿Bixc̱hen' cheyilɉle Jeso'osən' nga gan' bgaše'e? Notoch no nḻa' nga. Babebane' ladɉo beṉə' guat ca' na' mbancze'. Ḻežɉsa'alažə' can' gwne' catə' ṉezole Galilean'. \v 7 Gwne' de que ḻe' naque' ben' bseḻə' Diozən' golɉe' beṉac̱h na' cheyaḻə' gaque' lao na' beṉə' mal ca' na' so'ote' ḻe' yoso'ode'ene' ḻe'e yag corozən', na' yeyoṉ ža yebane' ladɉo beṉə' guat ca'. \p \v 8 Na' no'ol ca' ɉəsye'ezalaže'e de que gwne' ca'. \v 9 Na' besyə'əsa'aque' cho'a ban' na' ɉəsyə'ədix̱ɉue'ine' apostol ca' šneɉ na' len yeziquə'əchlə beṉə' ca' nitə' txen len ḻega'aque' yoguə' de'e ca'. \v 10 Na' beṉə' ca' ɉəsyə'ədix̱ɉue'ine' apostol ca' zɉənaque' beṉə' quinga: Maria beṉə' Magdala, na' Xguan, na' Maria xna' Jacob, na' len yebaḻə no'olə. \v 11 Na' apostol ca' bito gwse'eɉḻe'e c̱he no'ol ca', gwsa'aquene' con chesə'ənaze'enə'. \p \v 12 Pero na' Bedən' ḻe'e gwzechadote' na' gwsa'adoe' bžine' cho'a ban' na' bcheque'e na' ble'ine' lachə' ca' zɉəchi'in lao yon', na' beze'e bebanchgüeine' c̱he de'e ca' ble'ine'. \s1 Blo'elao Jeso'osən' c̱hopə disipl c̱he' ca' lao zɉa'aque' Emaus \p \v 13 Na' ḻeczə ža dmigw na'anə' c̱hopə disiplən' ɉa'aque' yež de'e nzi' Emaus, do šneɉ kilometros zitə' par Jerosalenṉə'. \v 14 Na' boso'ošile' entr ḻega'aque' c̱he yoguə' de'e ca' bagoquən'. \v 15 Na' ṉechso'one' xbab na' ṉechso'ete' dižə' c̱he de'e ca' catə' Jeso'osən' bgüigue'e len ḻega'aque' na' gwza'alene' ḻega'aque' txen. \v 16 Pero bito gwsa'acbe'ine' noxan' zdalen ḻega'aque'. \v 17 Nach gože' ḻega'aque': ―¿Bi dižə'ən cho'ele entr le'e lao ngo'ole nezən'? ¿Bixc̱hen' za'acchguale trist? \p \v 18 Na' toe' ben' le' Cleofas boži'e xtiže'en gože'ene': ―¿Nacxa chactguan' bagwza'o Jerosalenṉə' na' cuiṉə' gacbe'ido' de'e ca' ze'e goc lao syodan'? ¿Ede'en naco' beṉə' zitə' ža? \p \v 19 Na' gože' ḻega'aque': ―¿Bi goquən' nale ca'? \p Nach gwse'ene': ―De'en goc c̱he Jeso'os beṉə' Nasaret. Goque' profet, na' Diozən' len beṉac̱hən' besyə'əbeine' ḻe' can' blo'e yeḻə' guac c̱he'enə' na' can' be'e dižə'ənə'. \v 20 Pero na' bx̱oz əblao c̱heto' ca' len beṉə' gwnabia' c̱heto' ca' gwso'one'ene' lao na' beṉə' ca' na' gosə'əc̱hoglaogüe'en c̱he' de que cheyaḻə' gate', na' boso'ode'ene' ḻe'e yag corozən'. \v 21 Bachac šoṉə ža ṉa'a goc de'e quinga. Na' len neto' gwzoto' lez de que Dioz nan' bseḻe'ene' par yebeɉe' ṉasyon c̱heto'onə' xni'a beṉə' zitə'. \v 22 Na' no'ol ca' zɉənaquə txen len neto' baḻe' gwso'e dižə' de'en chebaneto'. Ɉa'aque' cho'a ban' be'i, \v 23 na' bito besyə'əželene' cuerp c̱he'enə'. Catə' besyə'əla'aque' gosə'əne' de que besə'əle'idaogüe'ene' angl ca' beṉə' gwse'e ḻega'aque' de que babebane' ladɉo beṉə' guat ca'. \v 24 Na' ḻeczə to c̱hopə beṉə' byo beṉə' ca' zɉənaquə txen len neto' ɉa'aque' cho'a ban' na' besə'əle'ine' cayaṉə'ən gosə'əna no'ol ca' naquə, pero bito besə'əle'ine' Jeso'osən'. \p \v 25 Na' gož Jeso'osən' ḻega'aque': ―¡Prob le'e! Cui cheɉni'ile na' cui cheɉḻe'ele yoguə' de'en boso'ozoɉ profet ca'. \v 26 Benən byen Crist ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlene' beṉac̱hən' gwxaquə'əzi'e yoguə' de'e quinga bagoc, pero na' de'e yoblə yezi'e yeḻə' chnabia' c̱he'enə' len yeḻə' bala'aṉ c̱he'enə'. \p \v 27 Na' be'e dižə' len ḻega'aque' gwzolaoteque' len de'en bzoɉ de'e Moisezən' na' len de'en boso'ozoɉ profet ca' yeḻa', nach bsed blo'ine' ḻega'aque' yoguə' de'en nyoɉ c̱he'enə' ḻe'e Xtižə' Diozən'. \p \v 28 Na' besə'əžine' gaḻə'əzə yežən' gan' zɉa'aque'. Na' Jeso'osən' bene' ca šeɉəche' delant. \v 29 Pero beṉə' ca' gwso'one' byen yega'aṉe' len ḻega'aque', gwse'ene': ―Yega'aṉczo' len neto' c̱hedə' bachex̱ɉw že'enə' na' bagwde or par šeɉəcho'. \p Na' gwyo'e par yega'aṉlene' ḻega'aque'. \v 30 Na' lao zɉəchi'e cho'a mesən' txen, Jeso'osən' gwxi'e yetxtilən' na' be'e yeḻə' chox̱cwlen c̱he Diozən', na' bzoxɉe'en na' bnežɉue'en ḻega'aque'. \v 31 Cana'ach besyə'əyacbe'ine' de que ḻe'enə', na' lao ṉe'e nite'e ca' benitlaogüe'. \v 32 Nach gwse'e lɉuežɉga'aque': ―Ḻechguaḻe bebei la'ažda'ochon' catə' be'elene' chio'o dižə' tnezən' na' cuaseḻoḻ bsed blo'ine' chio'o can' nyoɉən c̱he' ḻe'e Xtižə' Diozən'. \p \v 33 Na' lao or na'atezə ḻe'e besyə'əsa'acte' ɉəya'aque' Jerosalenṉə', na' besyə'əžine' gan' zɉəndopə zɉənžag apostol ca' šneɉ len beṉə' ca' yeḻa'. \v 34 Na' beṉə' šneɉ ca' gwse'e beṉə' ca' ze'e besyə'əžin: ―De'e ḻiczə babeban X̱anchon'. Bablo'elaogüe' Simonṉə'. \p \v 35 Nach beṉə' ca' c̱hopə gwse'e ḻega'aque' de'en goquə lao zɉəngüe'e nezən', na' gwse'e ḻega'aque' de que besyə'əyacbe'ine' de que ḻe'enə' lao bzoxɉe' yetxtilən' par sa'ogüe'en. \s1 Jeso'osən' blo'elaogüe' disipl c̱he' ca' \p \v 36 Na' ca ṉe'e chso'ete' dižə' catə'əczla gwzecha Jeso'osən' gwchoḻga'aque'enə' nach gože' ḻega'aque': ―Ḻeso binḻo len xbab de'en yo'o ḻo'o yic̱hɉla'ažda'olen'. \p \v 37 Pero na' ḻechguaḻe besə'əžebe' na' besyə'əbanene' c̱hedə' gwsa'aquene' de que chesə'əle'ida'ogüe'ene' de'e beṉə' guat na'anə'. \v 38 Nach Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―¿Bixc̱hen' chaquele tolə? na' ¿bixc̱hen' chonḻe xbabən' ca' ḻo'o yic̱hɉla'ažda'olen'? \v 39 Ḻe'e ggüiašc ṉi'a na'a quinga par nic̱h əṉezele de que nada'anə'. Ḻe'e can nada' par nic̱h əṉezele. Žalə' naca' beṉə' guat bito naquə žit belə' c̱hia' ca de'e nga chle'ile nga. \p \v 40 Nach lao gwne' ca', blo'ine' ḻega'aque' ṉi'a ne'e ca'. \v 41 Na' ca naquə bitoṉə' se'eɉḻe'e tant chesyə'əbanene' na' tant chesyə'əbeine', Jeso'osən' gože' ḻega'aque': ―¿Ede latə' de'e gaogua'? \p \v 42 Nach bosə'ənežɉue'ene' latə' beḻ ya'a gaogüe', nach bosə'ənežɉue'ene' to pedas c̱hixə' bia ser de'en yožə ši'imb. \v 43 Gwxi'en na' gwdaogüe'en laoga'aquen'. \v 44 Nach gože' ḻega'aque': ―Bagwni'a le'e catə'ən ṉezolena' le'e de que cheyaḻə' gaquə yoguə'əḻoḻ de'e ca' zɉənyoɉ c̱hia' ḻe'e ḻei de'en bzoɉ de'e Moisezən', na' ḻe'e ḻibr de'en boso'ozoɉ de'e profet ca', na' ḻeczə ca' ḻe'e ḻibr gan' žia Salmos ca'. Na' de'e ca' zɉənyoɉ c̱hia' bac̱h goquən ṉa'a. \p \v 45 Nach ben Jeso'osən' par nic̱h gwse'eɉni'ine' de'e ca' zɉənyoɉən c̱he' ḻe'e Xtižə' Diozən'. \v 46 Na' gože' ḻega'aque': ―Benən byen goc can' nyoɉən de que nada' gata' na' yebana' ladɉo beṉə' guat ca' yeyoṉ ža, nadan' naca' ben' gwleɉ Diozən' par gaquəlena' beṉac̱hən'. \v 47 Na' le'e cheyaḻə' güe'ele xtiža'anə' len beṉə' ža' yoguə' ṉasyon, na' solaotecle güe'elen Jerosalenṉə'. Güe'ele xtiža'anə' de que cheyaḻə' yesyə'ədiṉɉe beṉac̱hən' xtoḻə'əga'aque'enə' par nic̱h Diozən' yezi'ixene' c̱hega'aque'. \v 48 Na' le'e nacle testigw na' güe'ele dižə' c̱he de'e quinga bable'ile de'en bagoc c̱hia'. \v 49 Na' ḻeczə əseḻa'a Spirit c̱he X̱a' Diozən' yedəson len le'e can' bene' lyebe. Na' ḻe'e yega'aṉ lao' syoda nga xte catə' X̱a' Diozən' goṉe' le'e yeḻə' guac de'en za' yoban'. \s1 Beyep Jeso'osən' yoban' \p \v 50 Na' Jeso'osən' gwc̱he'e ḻega'aque' ɉa'aque' gan' nzi' Betania, na' gwḻis ne'e ca' gwṉabene' Diozən' gone' par nic̱h ṉite'e mbalaz. \v 51 Na' goquən' beyož gwṉabe'en, Diozən' bezi' beque'ene' yobanə'. \v 52 Na' disipl ca' besyə'əga'aṉe' gwso'elaogüe'e Jeso'osən' yešlož dao' na' ɉəya'aque' Jerosalenṉə' chesyə'əbeine' xte juisy. \v 53 Nach gwnitə'ətezə gwnite'e ḻo'o yo'odao' əblaonə' chso'elaogüe'e Diozən'. \p De'e na'azən' chzoɉa' ṉa'a.