\id PSA \ide UTF-8 \h Salmos \toc1 SALMO CA' \toc2 Salmos \toc3 Sal. \mt1 SALMO CA' \c 1 \q1 \v 1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' \q1 quebe dxezi'e̱ da dxuluzéajni'i benne' we̱n da cale̱la ca' le̱', \q1 ne quebe dxune̱' tuze benne' dul-la ca', \q1 ne quebe dxune̱' tu zren benne' ca' dxelún le̱' chee̱ Dios. \q1 \v 2 Zue̱' xel-la' dxebé lawe' da dxuzúe̱' dizra' \q2 da nadxixruj bea Xránadxu, \q1 ne ca naca da nadxixruj bea na, \q2 te zra ne chizrela dxelaba lazre̱' na. \q1 \v 3 Benne' nigá naque̱' ca tu xaga zua na dxu'a xe̱gu nisa, \q1 da dxunna na da zixre chee̱ na lu beu' cheé̱queze na, \q1 ne xrlegue na quebe dxase na. \q1 Ca naca da dxun benne' nigá, dxe̱pe ban na. \q1 \v 4 Quegá caní zaj naca benne' we̱n da cale̱la ca'. \q1 Zaj naque̱' ca tu xizre laga' da dxua be' bdunu'. \q1 \v 5 Quebe xelexegá'ana chawe' benne' we̱n da cale̱la ca' \q1 gate guchi'a Dios chee̱', \q1 ne quebe xelú'u benne' dul-la ca' naga zaj nazraga \q2 benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 6 Dxezaca ba lazre' Dios ca da dxelún benne' xrlátaje ca'. \q1 Da dxelún benne' we̱n da cale̱la ca' \q2 che̱ na le̱' naga xelebía xi'e̱. \c 2 \q1 \v 1 ¿Bizr chee̱ na' dxeledábaga benne' xe̱zr la xu ca' neda'? \q1 ¿Bizr chee̱ na' dxululaba lázrequeze bénneache \q2 da guzúa na neda' chalá'ala? \q1 \v 2 Dxeledábagaqueze benne' wenná bea ca', \q1 ne dxelún tuze dizra' benne' ca' dxelenná bea ca xelune̱' \q1 chee̱ Xránadxu Dios, ne chee̱ Bénnea' gucá'a Le̱'. \q1 \v 3 Dxelenné̱': “Guselá cuínadxu lu xel-la' dxenná bea chee̱', \q1 ne guzúadxu chalá'ala da zaj nadxixruj bé'ene̱' dxi'u.” \q1 \v 4 Naga dxe' Xránadxu xabáa dxuzrizre̱'. \q1 Quebe dxezí' le̱ne̱' chee̱ da dxelegú'u lazré̱' xelune̱'. \q1 \v 5 Lu xel-la' dxezrá'a chee̱' dxedil-le̱' le̱', \q1 ne lu xel-la' snia chee̱' dxuchebe̱' le̱'. \q1 \v 6 Dxenné̱': “Lu xi'a lá'azxa chia', xi'a Sión \q1 ba nuzúa' benne' gaque̱' Wenná Bea waláz chia' neda'.” \q1 \v 7 Dxenná Wenná Bea na': “Guzenda' le'e da \q2 guzre Xránadxu neda'.” \q1 Guzre̱' neda': “Lue' nacu' Zri'ina'. Ná'aqueze naca' Xrau'. \q1 \v 8 Gunabe neda', na' gunna' Lue' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu ca', \q1 na' gaca chiu' dute̱ ca naca xe̱zr la xu. \q1 \v 9 Guzízxenu' bénneache xe̱zr la xu ca' nen vara xia, \q1 ne ca tu dxe'e xu guzuzru' le̱'.” \q1 \v 10 Na'a, le'e, wenná bea, le xene da nigá dxuzéajni'ida' le'e. \q1 Le guse̱de da nigá dxusízreda' le'e, \q2 benne' dxelenná bea lu xe̱zr la xu. \q1 \v 11 Le gun zrin chee̱ Xránadxu Dios, dute̱ xel-la' dxezrebe chee̱le. \q1 Nen xel-la' dxezrize chee̱le, le be lau Le̱'. \q1 \v 12 Le gapa ba lá'ana Zrí'ine̱' chee̱ quebe zre̱'e̱, \q1 checa' cuía xile la neza chee̱le, lawe' da la zra'ate̱ Le̱'. \q1 Da ba neza zrente̱ naca na chee̱ xúgute̱ benne' \q2 dxuluxrén lazre̱' Le̱'. \c 3 \q1 \v 1 Xrana' Dios, ba naxánle̱'e̱ benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 Benne' zante̱ dxeledíl-lale̱ne̱' neda'. \q1 \v 2 Benne' zante̱ dxelenné̱' chia': “Quebe guselá Dios le̱'.” \q1 \v 3 Lue', Xrana' Dios, dxucú'uju' neda'. \q1 Nacu' Benne' dxebéle̱na', ne Benne' dxuzé̱ chawe̱' neda'. \b \q1 \v 4 Gudxezre xa'a, bláwizra' Xrana' Dios, \q1 na' Le̱' beche̱be̱' chia' naga zue̱' lu xi'a lá'azxa chee̱'. \q1 \v 5 Guta', ne gusia', \q1 na' bebana' lawe' da nuxru Xrana' neda'. \q1 \v 6 Quebe zreba' gaxúa gaxúa bénneache, \q1 benne' zaj naxéchaje̱' neda'. \b \q1 \v 7 Guzé̱, Xrana' Dios. \q1 Bselá neda', Dios chia'. \q1 Be̱n we̱' xraga benne' ca' dxeledíl-lale̱ne̱' neda', \q1 ne guzuzruj lazxa benne' xriwe̱' ca'. \q1 \v 8 Xel-la' weselá za' lu na'u, Xrana' Dios. \q1 Be̱n da chawe' chee̱ bénneache chiu'. \c 4 \q1 \v 1 Beche̱be chia' gate dxuláwizra' Lue', Dios. \q1 Nacu' Benne' dxuchi'e̱ ca da dxuna'. \q1 Gate guzúa' lu da ste̱be, Lue' btipu' lazra'. \q1 Bexache lazre' neda', ne bene ca da dxuchálajle̱na' Lue'. \q1 \v 2 Le'e, bénneache, ¿ájate̱scha' gucá'ana dítjale neda'? \q1 ¿Ájate̱scha' zri'ile da quebe zaca, ne chéajle̱le da we̱n lazre'? \q1 \v 3 Le xexúnbea ba gucá'a Xránadxu \q2 nu benne' dxape̱' Le̱' ba lá'ana. \q1 Xrana' Dios xenne̱' gate dxuláwizra' Le̱'. \q1 \v 4 Le zrebe lau Dios, ne quebe gunle dul-la. \q1 Le gulaba lazre' chee̱' naga dxásale, ne le sua zrize. \q1 \v 5 Le gute lau Le̱' béadu ca' lu da naca du lazre', \q1 ne le guxrén lázre' Xránadxu Dios. \q1 \v 6 Benne' zante̱ dxelenné̱': “¿Nuzra gun gá'anatu' chawe'?” \q1 Dute̱ xel-la' zri'i lazre' chiu' bxue netu', Xran. \q1 \v 7 Lue' bzu' xel-la' dxebé lu xichaj lázrdawa', \q1 da naca na zrendxa ca da zaj napa benne' zaj nápale̱'e̱ zrua', \q1 ne xrise uva wal-la. \q1 \v 8 Dute̱ xel-la' dxebeza zri lazre' gata', ne gasia', \q1 lawe' da dxunu' Lue', Xran, zua' zri'a chawe'. \c 5 \q1 \v 1 Bze̱ naga dizra' chia', Xran. \q1 Bde lazre' ca dxebezre lazra'. \q1 \v 2 Bene ca guchálajlena' Lue', Wenná Bea chia', ne Dios chia', q lawe' da guláwizraja' Lue', Dios. \q1 \v 3 Xran, che zílala xennu' chi'a. \q1 Che zílala xídaqueza' lau Lue', ne wabeza lazra' Lue'. \q1 \v 4 Nacu' Dios quebe dxezaca ba lazru' da cale̱la. \q1 Benne' we̱n da cale̱la quebe súaqueze̱' naga zu' Lue'. \q1 \v 5 Quebe dxu'u lataj xelezrín benne' we̱n da cale̱la lau'. \q1 Dxecuídenu' xúgute̱ benne' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 6 Guzría xí'quezu' benne' ca' dxelezí xe̱'e̱. \q1 Guzú' chalá'ala benne' we̱te benne', ne benne' guzrí xe̱'. \q1 \v 7 Neda' waca chu'a lizru' lawe' da nazrí'ile̱'e̱nu' neda'. \q1 Güe lá'ana' Lue' lu xudau' lá'azxa chiu' dute̱ xel-la' dxezrebe. \q1 \v 8 Bsi neda' chee̱ guna' da xrlátaje chiu', Xran, \q1 lawe' da zrále̱'e̱ benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 Gulú'u neda' neza chawe' chiu'. \q1 \v 9 Benne' caní quebe dxelenné̱' da li. \q1 Lu xichaj lázrdawe̱' xu'u da cale̱la. \q1 Xe̱dxu lbe̱'e̱ zaj naca na ca tu ba chee̱ benne' gate da naxalaj na. \q1 Zaj nupé̱'e̱ dizra' chawe' chee̱' da zaj naca na da we̱n lazre'. \q1 \v 10 Bde benne' ca' lu da ba xa', Xrana' Dios. \q1 Be̱n cheajlecházie̱' cáte̱ze zaj naca xrtízraqueze̱'. \q1 Lawe' da naxánle̱'e̱ da cale̱la da dxelune̱' \q1 ne lawe' da guledábague̱' Lue', bebéaje̱' chalá'ala. \q1 \v 11 Welebéle̱'e̱ benne' ca' dxuluxrén lazre̱' Lue'. \q1 Welebézre xá'aqueze̱' dute̱ xel-la' dxelebé \q2 lawe' da dxucú'uju' le̱'. \q1 Lau Lue' welebéle̱'e̱ benne' ca' zaj nazrí'ine̱' Lue'. \q1 \v 12 Gúnquezu' da chawe' chee̱ benne' xrlátaje, Xran. \q1 Gucu'uju' bénnea' lawe' da dxezaca ba lázrele̱nu' le̱'. \c 6 \q1 \v 1 Lue', Xran, quebe til-lu' neda' lu xel-la' snia chiu', \q1 ne quebe gudéu' neda' ba xa' lu xel-la' dxezrá'a chiu'. \q1 \v 2 Bexache lazre' neda', Xran, lawe' da quebe chawe' zua'. \q1 Bexún neda', Xran, lawe' da dxedéa' xel-la' zi'. \q1 \v 3 Sté̱bele̱'e̱ zua xichaj lázrdawa'. \q1 Xran, ¿bátala gácale̱nu' neda'? \q1 \v 4 Gudá, Xran, bselá bénne'du xu'a. \q1 Bselá neda' dute̱ xel-la' zri'i lazre' chiu'. \q1 \v 5 Naga zaj zra' benne' gate ca', quebe nu dxeajsá lazre' Lue'. \q1 Lu lataj ba xa' ¿núzraqueze güe lá'ana Lue'? \q1 \v 6 Ba dxexedú lazra' lawe' da dxebezre lazra'. \q1 Tu zre' tu zre' dxebísane ga dxásia' nisa da dxebezra'. \q1 Dxusebisa' xrcugua' nisa da dxebezra'. \q1 \v 7 Ba dxane xiaj lawa' xel-la' dxebezre. \q1 Ba bebízrqueze nisa xuzru xiaj lawa' lawe' da zrále̱'e̱ \q2 benne' dxulusaca zi'e̱ neda'. \q1 \v 8 Le cuasa naga zua', xúgute̱le dxunle da zrinnaj \q1 lawe' da ba ben Dios dxebézrele̱'a. \q1 \v 9 Xrana' Dios ba benne̱' da dxata' xueda' Le̱'. \q1 Ba guzí' Xrana' Dios da dxuchálajle̱na' Le̱'. \q1 \v 10 Dxelexedué'e, ne zaj zua lu da sté̱bele̱'e̱ xúgute̱ \q2 benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 Chadite̱ xelexebigue̱' naga zua', ne xelexedué'ene̱'. \c 7 \q1 \v 1 Xrana' Dios, dxuxrén lazra' Lue'. \q1 Gúcale̱ neda' ne bselá neda' lu na' benne' ca' dxulusaca zi'e̱ \q2 neda', \q1 \v 2 chee̱ quebe xele̱l-le̱' neda' ca dxun be̱zre xixre', \q1 na' xuluzúzruje̱' neda' naga quebe nu chilá' nu guselá neda'. \q1 \v 3 Xrana' Dios, che be̱na' neda' caní: \q1 Che bi da zrinnaj be̱n ni'a na'a. \q1 \v 4 Che bi da cale̱la be̱na' chee̱ benne' zue̱' chawe' nen neda'. \q1 (Bselá' bénnea' dxedábague̱' neda' lácala quebe bi nuna' chee̱'.) \q1 \v 5 Che caní be̱na', \q1 be̱ lataj benne' dxedábague̱' neda' gau zi' ne xezrúnene̱' neda'. \q1 Be̱ lataj bénnea' guchuchu guléaje̱' neda' lu xu, \q1 ne xusunitie̱' xel-la' ba lá'ana chia'. \q1 \v 6 Xran, dute̱ xel-la' dxezrá'a chiu', guzé̱. \q1 Bexechaj benne' ca' dxulusaca zi'e̱ neda' lu xel-la' dxelezrá'a chee̱'. \q1 Gusel-la da gácale̱ na neda' gate guchi'u da dxaca chia' \q2 ca da gunná be'u. \q1 \v 7 Xúgute̱ benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zr la xu xelezrague̱' lau'. \q1 Gunná be'e benne' ca' dute̱ xel-la' szren chiu'. \q1 \v 8 Lue', Xran, guchi'u chee̱ benne' xúgute̱ xe̱zre. \q1 Bchi'a ca da nuna' lu da naca xrlátaje, \q1 ne lu da naca du lazre' chia'. \q1 \v 9 Be̱n cheajsé̱ naze da zrinnaj da dxelún benne' we̱n da cale̱la ca', \q1 san bzua chawe' benne' xrlátaje, \q1 lawe' da nacu' xrlátaje, Dios, ne dxenná'u da xu'u \q2 xichaj lázrdau bénneache. \q1 \v 10 Diósqueze dxucu'uje̱' neda'. \q1 Dxuselé̱' benne' zaj naque̱' du lazre'. \q1 \v 11 Xlátaje̱ dxuchi'a Dios chee̱ da dxelún bénneache. \q1 Tu dxezrá'azqueze Dios da dxelún benne' we̱n da zrinnaj ca'. \q1 \v 12 Che quebe xelexíaje lazre̱' Dios gulé̱' xia chee̱'. \q1 Ba nuzúa cuásate̱' xaga nalá xéche'ze chee̱'. \q1 \v 13 Ba naxrúa cuásate̱' xia chee̱' ca' chee̱ wedil-la. \q1 Ba nuzúa cuásate̱' xaga nalá xéche'ze da dxelala. \q1 \v 14 Benne' we̱n da zrinnaj dxugú'u lazre̱' ca da cale̱la gune̱'. \q1 Xu'u lázrdawe̱' da zrinnaj da gune̱', na' dxebéajé̱' da we̱n lazre'. \q1 \v 15 Ba gude̱ne̱' tu xe̱dxu situj naga cheajlechaze bénneache, \q1 na' lé̱zqueze̱' xeajcházie̱' lu xe̱dxu na'. \q1 \v 16 Da zrinnaj da be̱ne̱' dxebague na lé̱queze̱', \q1 na' da bsaque̱' bénneache xezrizre na xíchaje̱'. \q1 \v 17 Güe lá'anaqueza' Xrana' Dios ca da xrlátaje da dxune̱', \q1 ne gúl-laqueza' chee̱ La Xrana' Dios, Bénnea' naque̱' szrente̱. \c 8 \q1 \v 1 Lue' Dios, Xránantu', zrente̱ naca Lau' du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 Zrendxa naca xel-la' szren chiu' ca xabáa. \q1 \v 2 Bidu ca', ne bidu dxe'ene ca' dxelúl-labe' ca naca na. \q1 Zúaquezu' lataj chawe' naga quebe xelezrín benne' ca' \q2 dxeledábague̱' lue'. \q1 Dxuzúa zriu' benne' dxeledábague̱' lue', \q2 ne benne' dxelecuídene̱' Lue'. \q1 \v 3 Gate dxenná'a xabáa da nunu' Lue', \q1 ne beu', ne belaj ca', da ca' nuzú' cha chee̱ na, \q1 \v 4 na' dxuche̱ba': “¿Ájazra naca bénneache, dxulaba lazru' chee̱ le̱'? \q1 ¿Ájazra naca bénneache, dxe'u gunne xue le̱'?” \q1 \v 5 Be̱nu' le̱' látezdxa szren ca nacu' Lué'queze, \q1 ne bzu' chee̱' xel-la' szren, ne xel-la' ba lá'ana. \q1 \v 6 Be̱nu' dxenná bé'ene̱' xúgute̱ da ca' nunu'. \q1 Xúgute̱ na bdeu' lu ne̱'e̱, \q1 \v 7 zrila' ca', ne be̱zre ca', \q1 ne xúgute̱ be̱ xixre' ca', \q1 \v 8 be̱ zaj zua xrila, ne bela ca', \q1 ne xúgute̱ da zaj zua na lu nísadau'. \q1 \v 9 Xránantu', Dios, \q1 szrente̱ naca Lau' du gabí'i xe̱zr la xu. \c 9 \q1 \v 1 Xran, dute̱ lázrdawa' güe lá'ana' Lue'. \q1 Guzenda' bénneache ca zaj naca da zrente̱ da be̱nu'. \q1 \v 2 Wabéquezda', ne gúl-laqueza' ca naca chiu'. \q1 Gul-la' chee̱ lau' Lue', nacu' Dios zrente̱. \q1 \v 3 Buluzrunnuj benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 Xeajlechazie̱', ne belexenitie̱' lau Lue' \q1 \v 4 lawe' da nucá'ana chawu' da xrlátaje da dxuna'. \q1 Dxe'u lataj blau chiu', ne lu da xrlátaje dxuchi'u. \q1 \v 5 Gudil-lu' benne' xe̱zr la xu ca', \q1 ne bzria xi'u benne' we̱n da cale̱la ca'. \q1 Bsulu' la benne' ca' chadía chacanna. \q1 \v 6 Ba gulebía xi' benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 Chadía chacanna zaj nazrinnaj lataj chee̱ benne' ca', \q1 ne xe̱zre chee̱' ca', da ca' bchínnuju' Lue'. \q1 Netú benne' cheajsá lazre̱' benne' ca'. \b \q1 \v 7 Xránadxu Dios súatequeze̱' chadía chacanna. \q1 Ba nucueze̱' lataj blau chee̱' naga guchi'e̱ chee̱ bénneache. \q1 \v 8 Lu da xrlátaje guchi'e̱ chee̱ bénneache dute̱ xe̱zr la xu, \q1 ne chee̱ benne' xúgute̱ xe̱zre ca' lu da naca li lazre'. \q1 \v 9 Xránadxu Dios gaque̱' ca tu lataj ga xelezrá chawe' benne' xache', \q1 naga xelezré̱'e̱ chawe̱' gate zrin zra chee̱ da zi' da xa'. \b \q1 \v 10 Benne' ca' zaj núnbe'e̱ Lue', Xran, xuluxrén lazre̱' Lue', \q1 lawe' da quebe bsan lazru' benne' ca' belexílaje̱' Lue'. \b \q1 \v 11 Le gul-la chee̱ Xránadxu, Bénnea' zue̱' xe̱zre Sión. \q1 Le guzén benne' xe̱zre ca' ca zaj naca da ca' nune̱', \q1 \v 12 lawe' da dxeajsá lazre̱' chee̱ benne' ca', \q1 ne dxexebéaj lazre̱' chee̱ benne' we̱te benne'. \q1 Quebe gul-la lazre̱' ca da dxululáwizra benne' ba xache' ca' Le̱'. \q1 \v 13 Bexache lazre' neda', Xran. \q1 Gunná' da dxezaca' lu ni'a na' benne' ca' dxelecuídene̱' neda'. \q1 Dxeca'u neda' lu na' xel-la' gute, \q1 \v 14 chee̱ guzenda' bénneache da dxue lá'ana' Lue', \q1 naga dxu'untu' xe̱zre Sión, \q1 ne chee̱ beda' lawe' da bseláu' neda'. \q1 \v 15 Xeajlechaze benne' xe̱zr la xu ca' lu xe̱dxu da gule̱ne̱'. \q1 Xeajlechu'e̱ lu xralaj da bulucueze̱'. \q1 \v 16 Xránadxu Dios blé'ene̱' ca da zaj naque̱' ne̱ chee̱ \q1 da zi' da xa' da gudichaj be'e̱ chee̱ benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Xeajchaze benne' we̱n da cale̱la na' lu da nun ni'a ná'queze̱'. \q1 \v 17 Benne' we̱n da cale̱la ca' xeledéqueze̱' lu lataj ba xa'. \q1 Xúgute̱ benne' ca' dxelal-la lazre̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 18 Quegá chadía chacanna gal-la lazre' Dios benne' xache' ca', \q1 ne quegá tu chi'ize xenite da dxelebeza lazre̱' le̱'. \b \q1 \v 19 Guxasa, Xrana' Dios. \q1 Quebe gu'u lataj xelexegá'ana szrénqueze bénneache. \q1 Xelelá' lau' benne' xe̱zr la xu ca' chee̱ guchi'u chee̱'. \q1 \v 20 Xran, be̱n xelezrebe benne' ca' Lue'. \q1 Be̱n xelexúnbea benne' xe̱zr la xu ca' zaj naque̱' bénneacheze. \c 10 \q1 \v 1 ¿Bizr chee̱ na' zu' zitu', Xran? \q1 ¿Bizr chee̱ na' dxucache cuinu' gate dxeledé xel-la' zi' \q2 bénneache chiu'? \q1 \v 2 Benne' we̱n da cale̱la dxenáu zi' xuzre̱' benne' xache' \q1 lu xel-la' dxucá'ana szren cuine̱', \q1 na' xeajchaze benne' xache' na' lu da ba nucuéza bénnea'. \q1 \v 3 Dxucá'ana szren cuine̱' ca naca da dxezá lazre̱'. \q1 Nupé̱'e̱ dizra' da dxenné̱' chee̱ benne' dxucude', \q1 na' dxucá'ana dítaje̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 4 Benne' we̱n da cale̱la na' lu xel-la' dxucá'ana szren cuine̱' \q2 quebe dxape' Dios ba lá'ana, \q1 ne quebe dxéquene̱' che zua Dios. \b \q1 \v 5 Tu dxúnzqueze̱' da cale̱la, \q1 ne quebe dxéquene̱' guchi'u Lue' ca da dxune̱'. \q1 Dxuzúe̱' chalá'ala xúgute̱ benne' dxeledábague̱' le̱'. \q1 \v 6 Lu xichaj lázrdawe̱' dxenné̱': “Quebe bi seque' guzaga na neda'. \q1 Cabata' bi gaca chia' da cale̱la.” \q1 \v 7 Tu dxenné̱zqueze̱' dizra' schanni', \q1 ne da we̱n lazre', ne ca naca da cale̱la da gune̱'. \q1 Dxeledxúaj dxu'e̱ dizra' cale̱la, ne dizra' xálaze. \b \q1 \v 8 Dxu'a xe̱zre ca' dxucache cuine̱' chee̱ que̱le̱' bénneache. \q1 Bagácheze dxutie̱' benne' dxeledeze̱' na'. \q1 Bagácheze dxenné̱'e̱ chee̱ bi gune̱' chee̱ benne' xache' ca'. \q1 \v 9 Bagácheze dxebeze̱' ca dxun be̱zre xixre'. \q1 Dxebeze̱' ga séquene̱' que̱l-le̱' benne' xache' ca'. \q1 Dxe̱l-le̱' benne' xache' lu xralaj chee̱', ne dxexu'e̱ le̱'. \q1 \v 10 Dxine̱' xu bénnea' gude̱l-le̱'. \q1 Dxusaca zie̱' benne' zan nen ne̱'e̱ wal-la. \q1 \v 11 Lu xichaj lázrdawe̱' dxenné̱': “Nal-la lazre' Dios benne' caní. \q1 Nucache lawe̱', ne quebe lé'ene̱' da dxuna'.” \b \q1 \v 12 Guxasa, Xrana' Dios, ne bze̱ na'u. \q1 Quebe gal-la lazru'u benne' xache' ca'. \b \q1 \v 13 ¿Ájazra che̱n' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la \q2 dxuluzúe̱' Dios chalá'ala? \q1 Lu xichaj lázrdawe̱' dxelenné̱': “Quebe xebéaj lazre' Dios.” \b \q1 \v 14 Dios, Lue' blé'equeznu' da nigá, \q1 lawe' da dxenná'u benne' we̱n da cale̱la, \q1 ne da ca' dxune̱' quebe naca na xrlátaje, \q1 na' xebéaj lázrequezu' bénnea'. \q1 Dxuluzúa cuina benne' xache' ca' lu na'u. \q1 Lue' dxácale̱quezu' bi we̱zé̱bedu ca'. \q1 \v 15 Dxugú' xel-la' wal-la chee̱ benne' we̱n da cale̱la. \q1 Guleaj láwela da cale̱la da nune̱', da na' be̱ne̱' lu da bagache'. \b \q1 \v 16 Chadía chacanna naca Xránadxu Wenná Bea chee̱dxu. \q1 Lu xe̱zr la xu chee̱' ba gulebía xi' benne' dxelecuídene̱' Le̱'. \b \q1 \v 17 Bnézruju' ca da bululáwizra benne' dxexruj lázre'du ca' Lue', Xran. \q1 Lue' dxupa'u lázxdau bénne'du ca' chee̱ xuluzé̱ nague̱' xrtizru', \q1 \v 18 chee̱ guchi'u chee̱ bi we̱zé̱bedu ca', \q1 ne chee̱ benne' dxeledée̱' xel-la' zi', \q1 chee̱ québedxa bi da cale̱la xelún benne' ca' \q1 dxelune̱' da cale̱la chee̱ bénne'du caní. \c 11 \q1 \v 1 Dxuxrén lazra' Xrana' Dios. \q1 Ájazra che̱n' dxi'u bénne'du xu'a: \q1 “Bzrunnuj, guxíaj lu xí'ala ca tu bxinne?” \q1 \v 2 Le na' xque, dxulucuéza benne' ca' dxelune̱' da cale̱la \q2 xaga nalá xéche'ze. \q1 Ba zaj naxrúe̱' xaga nalá xéche'ze chee̱' lu du chee̱ na, \q2 chee̱ xelútie̱' bagácheze benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 3 Chete ca' xelexinnaj da dxulusé̱ chuchu da xrlátaje, \q1 ¿ájazra xelún benne' xrlátaje ca'? \q1 \v 4 Xránadxu Dios zúaqueze̱' lataj lá'azxa chee̱'. \q1 Xabáaqueze zua lataj blau naga dxe' Dios. \q1 Dxelenná' xanne xiaj lawe̱'. \q1 Dxelé'ene̱' ca da dxelún bénneache. \q1 \v 5 Xránadxu Dios dxudée̱' chawe' benne' xrlátaje ca' lu da ste̱be. \q1 Dxecuídene̱' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 ne benne' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 6 Gudée̱' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la lu da zi' da xa', \q1 da zaj naca na xi', ne da dxuzézrele̱'e da dxala na ca xedxe, \q1 ne tu be' lále̱'e̱, da ca' sel-le̱' lawe' benne' ca'. \q1 \v 7 Caní gune̱' lawe' da naca xrlátaje Xránadxu Dios, \q1 ne nazrí'ine̱' da naca na xrlátaje. \q1 Benne' li lazre' ca' xelelé'ene̱' lawe̱'. \c 12 \q1 \v 1 Xrana' Dios, bselá bénneache chiu' lawe' da québedxa \q2 dxape̱' benne' xezica Lue' ba lá'ana. \q1 Quebe nu chilá' benne' li lazre' ládujla bénneache ca'. \b \q1 \v 2 Xúgute̱ bénneache ca' dxelezí xe̱'e̱ le sa' ljwezre̱'. \q1 Lu da we̱n lazre' ba zaj nupé̱'e̱ dizra' chee̱ xelezí xe̱'e̱ le̱'. \q1 \v 3 Xránadxu Dios guzría xi'e̱ xúgute̱ benne' \q2 quebe dxuluchálaje̱' du lazre', \q1 ne benne' ca' dxuluchálaje̱' da dxucá'ana szren cuine̱'. \q1 \v 4 Benne' ca' gulenné̱': “Ne̱ chee̱ dizra' chee̱ntu' \q2 zrué'entu' da chawe'. \q1 Ca dxezá lázrentu' guchálajntu', ¿nuzra nna be'e netu', xca'?” \q1 \v 5 Dxenná Xránadxu Dios: “Na'a xídaqueza' lawe' da \q2 dxulusaca zi'e̱ benne' xache' ca', \q1 na' dxelebezre lazre' benne' baxache' ca'. \q1 Guselá' benne' ca' dxelánene̱' da guna'.” \q1 \v 6 Xrtizra' Xránadxu Dios zaj naca na du lazre'. \q1 Zaj naca na ca xiaj plata da ba gudé na lu xi', \q2 da ba gudé na lu xi' gazre lasa. \b \q1 \v 7 Xran, guxúequezu' Lue' bénneache chiu' ca'. \q1 Chadía chacanna gucu'uju' le̱' lu na' benne' zaj zre̱'e̱ \q2 lu zra na'a zra. \q1 \v 8 Gátete̱ze na' dxaca da cale̱la \q1 gate dxulucá'ana szren bénneache da naca sban. \c 13 \q1 \v 1 ¿Ájate̱queze gal-la lazru' neda', Xran? \q1 ¿Gal-la lázrtequezu' neda'? \q1 ¿Ájatequeze quebe le'enu' da dxaca chia'? \q1 \v 2 ¿Ájatequeze gun na ba xen guchaga lawa' da dxezaca'? \q1 ¿Ájatequeze gaca wi'ine lazra' te zra, ne chizrela? \q1 ¿Ájatequeze nna be'e benne' dxedábague̱' Lue' neda'? \q1 \v 3 Gunná' da dxaca chia', Xran, ne beche̱be chia'. \q1 Btipa lazra' chee̱ quebe gatia', \q1 \v 4 ne chee̱ quebe nna benne' dxedábague̱' neda': \q2 “Ba be̱tia' ni'a ne̱'e̱.” \q1 Benne' ca' dxeledábague̱' neda' xelebene̱' \q2 che cheajcházia' lu da cale̱la. \q1 \v 5 Neda' dxuxrén lazra' Lue' xexache lazru' neda'. \q1 Dute̱ lázrdawa' dxebeda' lawe' da dxuseláu' neda'. \b \q1 \v 6 Gúl-laqueza' chee̱ Xrana' Dios \q1 lawe' da ba nune̱' chia' da xrlátaje. \c 14 \q1 \v 1 Benne' lázxdau zide' dxezá' lazre̱', dxenné̱': “Quebe zua Dios.” \q1 Benne' caní zaj nazrinnaj xichaj lázrdawe̱'. \q1 Dxelune̱' da sban ca'. \q1 Quebe nu chilá' benne' dxune̱' da xrlátaje. \q1 \v 2 Xránadxu Dios zue̱' xabáa dxenné̱'e̱ bénneache \q1 chee̱ lé'ene̱' che zua nu benne' dxéajni'ine̱', \q2 bénnea' dxape̱' ba lá'ana Dios. \q1 \v 3 Xúgute̱' zaj xu'e̱ neza xuca'. \q1 Xúgute̱' zaj nazrinnaj xichaj lázrdawe̱'. \q1 Quebe nu chilá' benne' dxune̱' da xrlátaje, netúgue̱'. \q1 \v 4 ¿Quebe dxeléajni'i benne' ca' dxelune̱' da sban? \q1 Dxulusunítie̱' bénneache chia' ca dxuzuzruj tu benne' \q2 xeta da dxawe̱', \q1 ne quebe dxeléquebe'ene̱' zua Xrane̱' Dios. \q1 \v 5 Dute̱ xel-la' dxelezrebe dxelezrize benne' ca' \q1 lawe' da dxácale̱ Dios benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 6 Belún le̱' chee̱ da gulenná benne' xache' ca', \q1 san benne' caní xelebeza lazre̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 7 Xídatega Bénnea' guselé̱' benne' Israel ca'. \q1 Gate gun Xránadxu xelexezrín benne' chee̱' ca', \q2 benne' ca' zaj nada'u zítu'la, \q1 na' welebé zri'ine zre sua Jacob, \q1 ne welebéle̱'e̱quezne̱' benne' Israel ca'. \c 15 \q1 \v 1 Xran, ¿núzraqueze benne' sue̱' naga zu' Lue'? \q1 ¿Núzraqueze benne' sue̱' naga naca lá'azxa chiu'? \b \q1 \v 2 Waca bénnea' naque̱' du lazre', ne dxune̱' da xrlátaje, \q1 bénnea' zua da líqueze lu xichaj lázrdawe̱', \q1 \v 3 bénnea' quebe dxenné̱' chee̱ le sa' ljwezre̱', \q1 ne quebe bi da cale̱la dxune̱' chee̱ le sa' ljwezre̱', \q1 ne quebe dxu'e̱ lataj nu benne' si tizre̱' le sa' ljwezre̱'. \q1 \v 4 Waca bénnea' quebe dxape̱' ba lá'ana \q2 nu benne' dxune̱' da sban. \q1 Dxape̱' ba lá'ana benne' ca' dxelape̱' ba lá'ana Xránadxu Dios, \q1 bénnea' quebe dxuché̱'e̱ dizra' da ba gunné̱' lácala bi da' gunítie̱'. \q1 \v 5 Waca bénnea' dxusane̱' dumí chee̱' ne quebe dxenabe̱' xíchaje̱n, \q1 ne quebe dxezí' lu ne̱'e̱ dumí chee̱ nnie̱' chee̱ \q2 nu benne' quebe bi zria nabague̱'. \q1 Nu benne' dxune̱' caní cabata' cheajchazie̱' lu da cale̱la. \c 16 \q1 \v 1 Bxue neda', Dios, lawe' da dxuxrén lazra' Lue'. \q1 \v 2 Lu xichaj lázrdawa' gucha' Xrana' Dios: \q2 “Lue' nacu' Xrana'. \q1 Quebe bi xetú da xrlátaje de̱ chia' da quebe naca na chiu'.” \q1 \v 3 Tuze benne' ca' zaj naque̱' chee̱ Dios lu xe̱zr la xu, \q1 ne benne' ca' zaj naque̱' du lazre' dxezaca ba lázrele̱na'. \q1 \v 4 Waxánqueze da dxelezaca benne' ca' dxelape̱' ba lá'ana \q2 tu dios quebe bi zaca. \q1 Quebe guna' le̱' tu zren gate dxuluzríe̱' zren lau dios na', \q2 ne quebe guchíneda' la dios na'. \b \q1 \v 5 Xránadxu Dios dxugawe̱' neda', ne naque̱' da ba neza chia'. \b \q1 Lue', Dios, nuxru' ca da naca chia'. \q1 \v 6 Ca da nuzú' chia' zaj naca na da dxezi'a ba neza, \q1 ne xrtante̱ zaj naca da nunnu' chia'. \b \q1 \v 7 Tu gucá'ana szrénzqueza' Xránadxu Dios, \q2 Bénnea' dxusé̱dene̱' neda'. \q1 Chizrela gate ne dxasia' dxuzéajni'ine̱' neda' lu xichaj lázrdawa'. \q1 \v 8 Xránadxu Dios nuxrén lazra' gusi'e̱ neda'. \q1 Lawe' da zue̱' cuita', quebe bi seque' guchebe na neda'. \b \q1 \v 9 Chee̱ le̱ na' gubé lázrdawa', ne gubéle̱'e̱quezda', \q1 na' zra gacha' lu xe̱dxu ba cueza lazra' \q1 \v 10 lawe' da quebe gucá'anu' bénne'du xu'a lu lataj ba xa', \q1 ne quebe gu'u lataj guzru nu benne' nácaqueze̱' chiu'. \q1 \v 11 Gulé'enu' neda' da guna' chee̱ gata' chia' xel-la' nabán. \q1 Naga zu' Lue' wabéle̱'e̱quezda', \q1 na' cuitu' Lue' súatequeze da ba neza chia'. \c 17 \q1 \v 1 Bze̱ naga chi'a, Xran. \q1 Ben xanne' da dxuláwizra' Lue'. \q1 Guzí' da dxenaba' Lue', naca' du lazra'. \q1 \v 2 Be̱nna lataj xelá'a lau' chee̱ guchi'u chia', \q1 lawe' da dxelé'enu' xúgute̱ cáte̱ze zaj naca na. \q1 \v 3 Lue' dxenná' xánniu' xichaj lázrdawa' \q2 ne dxelé'enu' neda' chizrela. \q1 Gunná' xánniu' da dxuna', na' quebe bi da cale̱la blé'enu'. \q1 Ba nuna' quebe bi dizra' cale̱la nnia'. \q1 \v 4 Dxuzúa' dizra' ca naca da dxennáu', \q1 na' quebe dxuna' ca da dxelún benne' we̱n da zrinnaj ca'. \q1 \v 5 Bxue neda' lu neza chawe' chiu', \q1 chee̱ quebe cheajcházia' lu da cale̱la. \q1 \v 6 Dxuláwizra' Lue', Dios, lawe' da dxennu' chi'a. \q1 Bze̱ naga chi'a, na' bene da dxennía'. \q1 \v 7 Ble'e ca dxexache lázrele̱'u bénneache. \q1 Bselá benne' ca' dxuluxrén lazre̱' Lue' lu na' benne' \q2 dxeledábague̱' le̱'. \q1 \v 8 Bxue neda' ca dxun benne' dxuxúe̱' xiaj lawe̱'. \q1 Gude̱zre neda' ca dxun bedxuj dxé̱zreba' zrí'ineba' zran xrílaba' \q1 \v 9 chee̱ quebe bi xelún chia' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 benne' dxeledábague̱' neda', ne dxelaca lazre̱' xelútie̱' neda'. \q1 \v 10 Quebe dxelexache lazre̱' le sa' ljwezre̱', \q1 na' dute̱ xel-la' dxulucá'ana szren cuine̱' dxuluchálaje̱'. \q1 \v 11 Gátete̱ze dxedá' dxeléchaje̱' neda'. \q1 Dxelaca lazre̱' xeline̱' neda' xu. \q1 \v 12 Zaj naque̱' ca tu be̱zre xíxre'dau' dxaca lázreba' bi gáguba'. \q1 Zaj naque̱' ca tu be̱zre xixre', \q1 ba nucache cuínaba' chee̱ qué̱l-laba' béadu ca'. \q1 \v 13 Gudá, Xran, gudábaga' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q2 na' bchiche̱' lu xu. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q2 guchínenu' xia chiu'. \q1 \v 14 Bselá neda' lu na' benne' ca' nen ni'a ná'quezu', Xran. \q1 Bselá neda' lu na' bénneache, benne' ca' zaj dxe'e̱ gunne xue \q2 chee̱ xe̱zr la xu nigaze, \q1 benne' ca' dxeláguqueze̱' da zácale̱'e̱ chiu'. \q1 Da nigáqueze dxulugawe̱' zrí'ine̱' ca', \q1 ne dxexegá'anaqueze da dxelágu zri'ine zre sue̱'. \q1 \v 15 Le'eda' neda' lau Lue' lawe' da naca' xrlátaje. \q1 Xezaca ba lazra' gaca' ca nácaquezu' Lue' gate xebana'. \c 18 \q1 \v 1 Nazrí'ida' Lue', Xran. \q1 Lue' dxuzé̱ chuchu' neda'. \q1 \v 2 Lue', Xran, nacu' ca tu xiaj naga ze̱ chúchua', \q1 ne ca tu xu'u zren naga xu'u chawa', na' nacu' weselá chia'. \q1 Dios chia', Lue' dxuzé̱ chuchu' neda', na' guxrén lazra' Lue'. \q1 Dxucu'uju' neda', ne dxuseláu' neda', ne dxucache chawu' neda'. \q1 \v 3 Wanné̱queza' Xránadxu Dios, \q2 Bénnea' naca chee̱' güe lá'anadxu Le̱'. \q1 Le̱' guselé̱' neda' lu na' benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 4 Guzúa' lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute, \q1 na' guca da cale̱la ca tu xe̱gu nisa da bchebe na neda'. \q1 \v 5 Guzúa' lu da ste̱be chu'a lataj ba xa' \q1 lawe' da zua' lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute. \q1 \v 6 Lu da zi' da xa' bláwizra' Xrana' Dios, ne gunné̱queza' Dios chia'. \q1 Le̱' benne̱' chi'a naga zue̱' lataj lá'azxa chee̱', \q2 ne bze̱ nague̱' da bchálaja' lawe̱'. \q1 \v 7 Nadxa guzrú' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 Gulezrize lane xi'a ca'. \q1 Gulezrízele̱'e̱ na lawe' da bzra'a Le'. \q1 \v 8 Bdxuaj zren chee̱ xi' lu zrine̱', \q1 ne bdxuaj xi' lu dxu'e̱ da bzezxe na da de̱ lawe̱', \q2 na' xi' na' gudel-la na bau ca'. \q1 \v 9 Bzéxruje̱' da zria zran xabáa, na' bétaje̱', \q1 na' guzúa da chul-la zran ni'e̱. \q1 \v 10 Gudée̱' lu be' zrie̱' tu da nazí le na querubín. \q1 Chadí gudée̱' lu be' bdunu'. \q1 \v 11 Gúcue̱' da chul-la, da bcache na Le̱', \q1 da na' naca na beuj bza da xuzru na nisa. \q1 \v 12 Lu da dxácatite legala chee̱' da xu'u lu beuj bza, \q1 na' beledxúaj bau dxelala, ne xiaj bezxe'. \q1 \v 13 Zran xabáa gunné̱ guziu' chee̱ chi'i Xránadxu, \q1 na' ben chi'i Dios szrente̱ ládujla bau dxelala ca', \q2 ne xiaj bezxe' na'. \q1 \v 14 Bsane̱' xaga nalá xéche'ze chee̱' ca', \q1 na' be̱se dínnaje̱' benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \q1 Bsane̱' xesa guziu' ca', ne bzria xi'e̱ benne' ca'. \q1 \v 15 Nadxa belelá' da zaj de̱ lu situj chee̱ nísadau', \q1 ne ble'e lau lane xe̱zr la xu da zua na zran nísadau', \q1 gate na' gudil-lu' benne' ca' dxeledábague̱' neda', Xran, \q1 ne lu xel-la' dxezrá'a chiu' bzagu' benne' ca'. \q1 \v 16 Bétaje̱' lu da sibe, ne bequé̱'e̱ neda'. \q1 Bebéaje̱' neda' lu da naca ca tu nisa zila. \q1 \v 17 Bselé̱' neda' lu na' benne' wal-la dxeledábague̱' neda', \q1 ne lu na' benne' ca' dxelecuídene̱' neda', \q1 benne' zaj nácadxe̱' wál-la ca neda'. \q1 \v 18 Buluzague̱' neda' gate na' zua' lu da sté̱bele̱'e̱, \q1 san Xrana' Dios gúcale̱ne̱' neda'. \q1 \v 19 Bebéaje̱' neda' naga xu'a, ne bzue̱' neda' tu lataj zren. \q1 Bselé̱' neda' lawe' da bezaca ba lazre̱' chia'. \q1 \v 20 Xránadxu Dios bexunne̱' chia' cáte̱ze naca \q2 da xrlátaje da nuna'. \q1 Cáte̱ze naca da xrlátaje da nuna' bexunne̱' chia' \q1 \v 21 lawe' da dxuna' ca da dxuse̱de Xrana' neda', \q1 ne quebe guleaj xíchaja' Dios chia'. \q1 \v 22 Dxuna' ca naca da dxenná bé'ene̱' neda', \q1 ne quebe bsana' da ca' nadxíxruj be'e̱. \q1 \v 23 Guca' li lazre' lau Le̱', \q1 ne bxue cuina' chee̱ quebe guna' da cale̱la. \q1 \v 24 Chee̱ le̱ na' bexunna Xránadxu Dios chia' \q1 cáte̱ze naca da xrlátaje da be̱na', \q1 cáte̱ze naca da xrlátaje da nuna' lau Le̱'. \q1 \v 25 Dxexache lazru' chee̱ benne' dxexache lazre̱' le sa' ljwezre̱', \q1 ne nacu' li lazre' nen benne' naque̱' li lazre'. \q1 \v 26 Dxunu' da naca chawe' chee̱ benne' naque̱' chawe', \q1 na' gacu' snia nen benne' we̱n da cale̱la. \q1 \v 27 Guseláu' benne' zaj zue̱' lu da zi' da xa', \q1 san guzéxruju' benne' dxulucá'ana szren cuine̱'. \q1 \v 28 Lué'queze guzalju' xi' chia'. \q1 Xrana' Dios, guzani'u chia' naga zua' lu da chul-la. \q1 \v 29 Nen xel-la' waca chiu' guzría xi'a benne' zante̱ \q2 dxeledíl-lale̱ne̱' neda'. \q1 Che Lue', Dios, súale̱nu' neda' \q1 waca guchínnaja' ze'e da zaj naxechaj xe̱zre ca'. \q1 \v 30 Li lazre' zaj naca da dxun Dios, na' du lazre' naca xrtizre̱'. \q1 Dxucu'uje̱' xúgute̱ benne' ca' dxelebeza lazre̱' Le̱'. \q1 \v 31 Tuze Xránadxu naque̱' Dios. \q1 Tuze Dios chee̱dxu naque̱' Benne' dxucu'uje̱' dxi'u. \q1 \v 32 Dios naque̱' Bénnea' dxune̱' neda' benne' wal-la, \q1 ne Benne' dxune̱' li lazre' da dxuna' neda'. \q1 \v 33 Dxune̱' ni'a ca zaj naca ni'a bzrina' xixre' \q1 ne dxuzúa chúchue̱' neda' lu xi'a Sión chee̱'. \q1 \v 34 Dxusé̱dene̱' neda' chee̱ gaca cha'a lu wedil-la, \q1 ne̱ chee̱ gaca guchíneda' xaga nalá xéche'ze \q2 da naca na xia gache'. \q1 \v 35 Lu xel-la' weselá chiu' bcu'uju' neda', \q1 ne nen na'u xabe̱la gúcale̱nu' neda'. \q1 Xel-la' zri'i lazre' chiu' ba nucá'ana szren na neda'. \q1 \v 36 Be̱n chawu' neza naga tea', \q1 chee̱ quebe cuila' lu neza na'. \q1 \v 37 Blaga' benne' dxeledábague̱' neda', na' xeajzrena' le̱', \q1 na' quebe bebi'a cadxa bé̱tetea' benne' ca'. \q1 \v 38 Be̱na' benne' ca' we̱', na' quebe guca xelexase̱'. \q1 Xeajlecházie̱' zran ni'a. \q1 \v 39 Btipu' lazra' chee̱ cha'a lu wedil-la. \q1 Bzéxruju' benne' dxeledábague̱' neda' zran ni'a. \q1 \v 40 Be̱nu' buluzrunnuj benne' dxeledábague̱' neda' lawa', \q1 chee̱ bzria xi'a benne' ca' dxelecuídene̱' neda'. \q1 \v 41 Gulenné̱' nu benne' gácale̱ne̱' le̱' san quebe nu chilá'. \q1 Gulenné̱' Xránadxu Dios, san quebe benne̱' chee̱'. \q1 \v 42 Bzúzruja' benne' ca' ca bxrte xu da dxua be'. \q1 Bléaja' le̱' ca dxuléaja' guna' la neza ca'. \q1 \v 43 Bseláu' neda' lu na' benne' ca' dxeledábague̱', \q1 na' be̱nu' neda' benne' xíchaje̱ xe̱zr la xu ca', \q1 na' benne' ca' quebe núnbe'a dxelune̱' zrin chia'. \q1 \v 44 Gate belenne̱' chia', na' buluzúe̱' xrtizra'. \q1 Benne' zaj zra' xe̱zr la xu ca' belune̱' ca gunná be'eda'. \q1 \v 45 Benne' zitu' ca' gulate ni'a ne̱'e̱, \q1 na' beledxúaje̱' dxelezrízie̱' lu xe̱zre zrentau' chee̱' ca'. \q1 \v 46 Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios. \q1 Gaca ba Bénnea' dxucu'uje̱' neda'. \q1 Xegá'ana szrénqueze Dios, Bénnea' dxuselé̱' neda'. \q1 \v 47 Naca Dios Bénnea' dxebéaj lazre̱' benne' dxeledábague̱' neda', \q1 ne dxuzúe̱' benne' ca' zran ni'a. \q1 \v 48 Naque̱' Bénnea' dxuselé̱' neda' lu na' benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda'. \q1 Dxune̱' dxenná be'eda' benne' ca' guledábague̱' neda'. \q1 Bselé̱' neda' lu na' benne' xichaj zra'a ca'. \q1 \v 49 Chee̱ le̱ na' xeche̱ba' chiu', Xran, lau benne' xe̱zr la xu ca', \q1 na' gúl-laqueza' chee̱ Lau' Lue'. \q1 \v 50 Dxun Dios dxenná bea bénnea' waláz chee̱', \q1 ne dxexache lazre̱' bénnea' guqué̱'e̱, bénnea' naque̱' David, \q1 ne zri'ine zre sue̱' chadía chacanna. \c 19 \q1 \v 1 Dxulé'e lau zran xabáa ca naca xel-la' szren chee̱ Dios. \q1 Dxuchálajqueze na ca zaj naca da nune̱'. \q1 \v 2 Tu zra tu zra dxuzén na zra xula da nigá, \q1 na' tu zre' tu zre' dxe̱ na zre' xula da ná'queze. \q1 \v 3 Quebe dxuluchine na xrtizra' bénneache, \q1 ne quebe nu dxen chi'i na, \q1 \v 4 san dxezriluj da dxelenná na du gabí'i xe̱zr la xu, \q1 ne dxelezrín xrtizra' na dapa saca chee̱ xe̱zr la xu. \q1 Dios be̱ne̱' xabáa ca tu xu'u naga zua gubizra. \q1 \v 5 Che zílala dxalaj na ca tu benne' wechaga na'. \q1 Dxebé na ca tu benne' dxezá chégüe̱' lu witja. \q1 \v 6 Dxedxuaj na chalá'a naga dxalaj na, \q1 na' dxezrín na chalá'a naga dxebía na. \q1 Dxuchá'a na xúgute̱ da zaj de̱. \b \q1 \v 7 Du lazre' naca da nadxixruj bea Xránadxu, \q1 ne dxuzé̱ chacha na bénne'du xú'udxu. \q1 Li lazre' naca da dxexeche̱be Xránadxu, \q1 ne dxunezruj na xel-la' sina chee̱ benne' ca' \q2 quebe zaj nape̱' na. \q1 \v 8 Da líqueze zaj naca da nadxixruj bea Xránadxu, \q1 na' dxelebéle̱'e̱ benne' ca' dxelune̱' ca zaj naca na. \q1 Du lazre' zaj naca da dxuzéajni'i Xránadxu dxi'u, \q1 da dxuluzúa na dxi'u lu xel-la' naxaní'. \q1 \v 9 Cháwedau' naca zrébedxu Xránadxu, \q1 da gun na súadxu chadía chacanna. \q1 Da líqueze zaj naca da dxuchi'a Xránadxu chee̱dxu, \q1 ne zaj naca na chawe'. \q1 \v 10 Zaj naca na da dxezá lázredxadxu ca oro, \q2 ne ca oro zrente̱ da zácale̱'e̱ na. \q1 Zaj naca na zíxredxa ca bzrína'dau', da nácale̱'e̱ na zixre. \q1 \v 11 Dxulusizre na neda', we̱n zrin chiu'. \q1 Lawe' da dxuna' ca zaj naca na, da zrente̱ dxezi'a. \b \q1 \v 12 Netú benne' quebe gaca lé'ene̱' da cale̱la da dxune̱'. \q1 Bselá neda', Xran, lu da cale̱la da quebe dxéquebe'eda' dxuna'. \q1 \v 13 Bucache chawe' neda', we̱n zrin chiu', \q1 chee̱ quebe bi dul-la guna' du lazra'. \q1 Quebe gu'u lataj nna be'e dul-la neda'. \q1 Nadxa gaca' du lazra', ne quebe baga' zria chee̱ dul-la na'. \q1 \v 14 Gaca da dxuchálaja', ne da dxulaba lazra' \q1 da dxezaca ba lazru' Lue', Xran \q1 Nacu' Benne' dxuxúe̱' neda', ne Benne' dxexá'ue̱' neda'. \c 20 \q1 \v 1 Dxenaba' Xránadxu xenne̱' chi'u lu zra zu' lu da ste̱be, \q1 ne gucu'uj La Dios chee̱ Jacob lue'. \q1 \v 2 Dxenaba' Le̱' naga zue̱' lataj lá'azxa chee̱' sel-le̱' \q2 da gácale̱ na lue', \q1 ne chee̱ xi'a Sión xide̱' guxre̱' lue'. \q1 \v 3 Dxenaba' Le̱' cheajsá lazre̱' ca naca xúgute̱ guna' bzu' chee̱', \q1 ne si' lu ne̱'e̱ béadu ca' dxuzezxu' lawe̱'. \q1 \v 4 Dxenaba' Le̱' gunne̱' lue' ca naca da dxezá lazru', \q1 ne gune̱' xúgute̱ da dxéquenu' xrlátaje. \q1 \v 5 Béle̱'e̱ntu' gate guselé̱' lue', \q1 na' chísantu' tu da gulé'e lawe na La Dios chee̱dxu. \q1 Dxenaba' Xránadxu gunne̱' lue' xúgute̱ da dxenabu' lau Le̱'. \q1 \v 6 Na'a nezda' dxuselá Xránadxu bénnea' ba gucá'aqueze̱'. \q1 Naga zue̱' xabáa lá'azxa chee̱' xenne̱' chi'i bénnea'. \q1 Xel-la' waca zrente̱ chee̱' guselé̱' bénnea'. \q1 \v 7 Bal-la benne' dxuluxrén lazre̱' carro ca' chee̱ wedil-la, \q1 na' xezícadxe̱' dxuluxrén lázre̱' bzrina' ca'. \q1 Dxi'u dxuxrén lázredxu La Xránadxu Dios. \q1 \v 8 Benne' ca' gulate ni'a ne̱'e̱, ne xeajlechazie̱'. \q1 Dxi'u bexásadxu, na' ze̱dxu. \q1 \v 9 Bselá netu', Xran, nacu' Wenná Bea chee̱ntu'. \q1 Ben chi'intu' gate dxuláwizrantu' Lue'. \c 21 \q1 \v 1 Benne' dxenná bea dxebéle̱'e̱ne̱' nen xel-la' waca chiu', Xran, \q1 na' ca naca xel-la' weselá chiu' dxebéle̱'e̱ne̱'. \q1 \v 2 Bnézruju' le̱' da guzá lazre̱', \q1 ne quebe bzagu' da gunabe̱' Lue'. \q1 \v 3 Guzí' lu na'u le̱', ne be̱nu' dxaca chawe' chee̱'. \q1 Nuzriu' xíchaje̱' tu da naca na oro. \q1 \v 4 Gunabe̱' Lue' gunnu' le̱' xel-la' nabán, \q1 na' bnézruju' na le̱' chee̱ súaqueze̱' zane' iza. \q1 \v 5 Zrente̱ naca xabáa chee̱' lawe' da bseláu' le̱'. \q1 Be̱nnu' le̱' xel-la' ba lá'ana, ne xel-la' szren. \q1 \v 6 Lawe' da nunu' gaca chawe' chee̱' chadía chacanna \q1 dxunu' dxebéle̱'e̱ne̱' lau Lue'. \q1 \v 7 Lawe' da dxuxrén lazre' wenná bea na' Xránadxu, \q1 xexache lazre' Dios szrente̱ le̱', \q1 na' quebe sue̱' lu da ste̱be. \b \q1 \v 8 Xulétaju' xúgute̱ benne' dxeledábague̱' lue'. \q1 Xel-la' waca chiu' xulétaju' benne' ca' dxelecuídene̱' lue'. \q1 \v 9 Lu zra na' zra'u le̱' gaca chee̱ benne' ca' \q2 ca guzú' le̱' lu xi' ga dxulúzrie̱' bla'dau'. \q1 Xránadxu guzúzruje̱' benne' ca' lu xel-la' dxezrá'a chee̱', \q2 na' xi' na' guzezxe na le̱'. \b \q1 \v 10 Xúgute̱ da belune̱' lu xe̱zr la xu nigá guzria xi'u, \q1 ne xegú' zri'ine zre sue̱' ládujla bénneache, \q1 \v 11 lawe' da gulaca lazre̱' xelune̱' da cale̱la chiu' Lue'. \q1 Gulilaj lazre̱' ca da xelune̱', san quebe bi xelezéquene̱', \q1 \v 12 lawe' da gulagu' benne' ca'. \q1 Nucuezu' xaga nalá xéche'ze chiu' chee̱ le̱'. \q1 \v 13 Begá'ana szrénqueze Lue', Xran, lu xel-la' wal-la chiu'. \q1 Tu gúl-lazquezdxu, ne tu güe lá'anazquezdxu Lue' \q2 ca naca xel-la' waca chiu'. \c 22 \q1 \v 1 Dios chia', Dios chia', ¿bizr chee̱ na' nusán lazru' neda'? \q1 ¿Bizr chee̱ na' quebe dxennu' da dxenaba' Lue' \q2 chee̱ guseláu' neda'? \q1 \v 2 Dios chia', dxuláwizra' Lue' te zra, ne quebe dxexeche̱bu' chia'. \q1 Dxuláwizra' Lue' chizrela, ne quebe dxezí'i lazra'. \q1 \v 3 Lá'azxa nacu' Lue'. \q1 Nacu' Benne' dxebeze̱' naga dxelúe lá'ana benne' Israel Lue'. \q1 \v 4 Xra xrtáuntu' gulebeza lazre̱' Lue'. \q1 Gulebeza lazre̱', na' bseláu' le̱'. \q1 \v 5 Bululáwizre̱' Lue', na' belelé̱'. \q1 Buluxrén lazre̱' Lue', na' quebe belexedué'ene̱'. \q1 \v 6 Neda' naca' ca tu be̱la' gúna'dau', ne quegá bénneache. \q1 Dxelecuide bénneache neda', ne dxuluzúe̱' neda' chalá'ala. \q1 \v 7 Xúgute̱ benne' dxelelé'e neda' dxelún le̱' chia'. \q1 Lu da dxelún le̱' chia' dxelexrá dxu'e̱, \q1 ne dxulutá xíchaje̱', dxelenné̱': \q1 \v 8 “Bzua cuine̱' lu na' Xránadxu chee̱ guselé̱' le̱'. \q1 Guselé̱' le̱' che dxezaca ba lázrele̱ne̱' le̱'.” \q1 \v 9 Lue' nacu' Bénnea' be̱xru' neda' gate gúlaja'. \q1 Be̱nu' bxren lazra' Lue' gate na' ne dxázretea'. \q1 \v 10 Guxu'a lu na'u gate quebe ne gálajtea'. \q1 Gate ne xu'a lu le̱'e̱ xrna'a, báchequeze nacu' Dios chia'. \q1 \v 11 Quebe xebigu' naga zua' lawe' da zua gágute̱ \q2 da gusaca zi na neda', \q1 ne quebe nu chilá' benne' gácale̱ne̱' neda'. \q1 \v 12 Zaj naxechaj benne' dxeledábague̱' neda' ca be̱zre ca'. \q1 Zaj naxechaj benne' neda' zaj naque̱' ca be̱zre wal-la ca' \q2 chee̱ Basán. \q1 \v 13 Gulaca lazre̱' xuluzría xi'e̱ neda' \q1 ca tu be̱zre xixre' dxedunba', ne dxebezre xa'aba'. \q1 \v 14 Bebizre lazra' ca nisa da nalalaj na lu xu, \q1 na' ca naca zrita xu'a bulusán ljwezre na. \q1 Lázrdawa' guca na ca xina' da bxuna na lu le̱'a ca nisa. \q1 \v 15 Bexaca xel-la' wal-la chia' ca tu xé'ena xu la'a, \q2 na' luzra' bedá' na chichja'. \q1 Nuzú' neda' lu xu xrte chee̱ xel-la' gute. \q1 \v 16 Zaj naxéchaje̱' neda' ca becu' ca'. \q1 Zaj naxechaj benne' we̱n da zrinnaj ca' neda'. \q1 Gulídue̱' ni'a na'a. \q1 \v 17 Waca gulaba' ca naca zrita xu'a, \q1 na' benne' ca' dxelenné̱'e̱ neda', ne dxelenná' xánnie̱' neda'. \q1 \v 18 Belexelé̱'e̱ zra lana' late' weaj, \q1 na' lawe' zra lana' gulebeje̱' da gaca bea na. \q1 \v 19 Quebe xebigu' naga zua', Xran. \q1 Nacu' xel-la' wal-la chia'. \q1 Gudázega gácale̱nu' neda', Xran. \q1 \v 20 Bselá bénne'du xu'a lu na' benne' gu'e̱ neda' xia. \q1 Bénnea' guzría xi'e̱ neda' gune̱' ca dxun becu'. \q1 \v 21 Bselá neda' lu dxu'a be̱zre xixre'. \q1 Bselá neda' lu luzu be̱zre wal-la ca'. \q1 \v 22 Guzenda' bi bícha'dau' ca' lau' Lue'. \q1 Güe lá'anaqueza' Lue' ladaj benne' zaj nazrague̱' lau'. \q1 \v 23 Le'e, dxezrébele Xránadxu, le güe lá'ana Le̱'. \q1 Le gucá'ana szrene̱', le'e, zri'ine zre sua Jacob. \q1 Le zrebe Le̱', le'e, zri'ine zre sua Israel. \q1 \v 24 Quebe bzua Dios chalá'ala, ne quebe gucuídene̱' \q1 da zi' da xa' da guledé benne' xache' ca', \q1 ne quebe bcache lawe̱' lau benne' ca' \q1 san gate bululáwizre̱' Le̱', benne̱' chi'e̱. \b \q1 \v 25 Güe lá'anaqueza' Lue' laduj benne' zan zaj nazrague̱' lau'. \q1 Ca da guche̱be lazra' gúnqueza' lau benne' ca' dxelezrebe̱' Lue'. \q1 \v 26 Xelagu benne' dxexruj lazre', ne welélajquezne̱'. \q1 Benne' ca' dxelebigue̱' lau Xránadxu xelúe lá'anaqueze̱' Le̱'. \q1 Tu gácazqueze da ba neza chee̱ benne' ca'. \q1 \v 27 Cheajlesá lazre' benne' dute̱ xe̱zr la xu Xránadxu, \q2 na' xelexebí'e̱ lau Le̱'. \q1 Xúgute̱ cue' benne' chee̱ xúgute̱ cue' xe̱zr la xu \q2 xelúe lá'anaqueze̱' Le̱', \q1 \v 28 lawe' da xu'u lu na' Xránadxu xel-la' dxenná bea, \q1 na' nna bé'ene̱' xúgute̱ benne' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 29 Xeláguqueze xúgute̱ benne' zren ca' chee̱ xe̱zr la xu nigá, \q1 ne xelúe lá'anaqueze̱' Dios. \q1 Xuluzú zribe lau Le̱' xúgute̱ benne' ca' xelate, \q1 benne' ca' quebe xelezéquene̱' xelegú'u chawe̱' \q2 bénne'du zaj xu'e̱ chee̱ quebe xelatie̱'. \q1 \v 30 Zri'ine zre sua benne' ca' xelunbe' zrin chee̱ Xránadxu. \q1 Xuluzenne̱' zrí'ine̱' ca' ca naca chee̱ Xránadxu \q2 cadxa cheajse̱te̱ chee̱ bénneache. \q1 \v 31 Xelezrine̱', ne xuluzenne̱' bénneache ca naca \q2 da xrlátaje da dxun Dios. \q1 Xuluzenne̱' benne' quebe ne xelálaje̱' be̱n Dios da caní. \c 23 \q1 \v 1 Xránadxu Dios dxuxúe̱' neda' ca tu benne' dxuxúe̱' zrila' chee̱'. \q1 Quebe bi dxexázrjeda'. \q1 \v 2 Ca dxelezrúa zríla'du ca' ba guláguba' xixre' xá'adau', \q1 caní dxune̱' chia' chee̱ xezí' lazra'. \q1 Gune̱' chia' ca dxaca chee̱ zrila' ca' \q2 dxeché̱'e̱-ba' dxu'a xe̱gu nisa da de̱ zrize. \q1 \v 3 Dxuxuzúa chúchue̱' neda' lu xichaj lázrdawa'. \q1 Dxusi'e̱ neda' lu da xrlátaje chee̱ gaca li da guche̱be lazre̱'. \q1 \v 4 Láqueze tea' naga sua' lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute, \q1 quebe bi da cale̱la guchebe na neda', \q1 lawe' da zúale̱nu' Lue' neda', Xran, \q1 na' dxelácale̱ zrise', ne blazru chiu' neda'. \q1 \v 5 Dxucuezu' da xi'aj gawa' lácala benne' \q2 dxeledábague̱' neda' zaj naxechaj neda'. \q1 Dxugú'u da za xichja' da dxapa na neda' ba lá'ana, \q1 ne dxusezráteu' zriga' chia'. \q1 \v 6 Da xrlátaje, ne xel-la' dxexache lazre' chiu' \q1 da lítegaze xelezúale̱ na neda' xúgute̱ zra naca bana', \q1 na' lizru', Dios, gaca na lizra' chadía chacanna. \c 24 \q1 \v 1 Chee̱ Dios naca xe̱zr la xu nigá ne xúgute̱ da zaj de̱ lawe na. \q1 Naca chee̱' xe̱zr la xu, ne xúgute̱ bénneache zaj zre̱'e̱ ga na'. \q1 \v 2 Bzue̱' na lawe' nísadau', \q1 ne bzale̱' lane na sítujla zran nísadau'. \q1 \v 3 ¿Nu seque' cuen xi'a chee̱ Xránadxu? \q1 ¿Nu seque' chu'u xudau' lá'azxa chee̱'? \q1 \v 4 Waca benne' ca' zaj naque̱' du lazre' ca naca da dxelune̱', \q1 ne ca naca da dxulaba lazre̱'. \q1 Benne' ca' quebe ne xelechisa ne̱'e̱ lau bedáu' xiaj xaga ca', \q1 ne quebe bi ne xeleche̱be lazre̱' da naca we̱n lazre'. \q1 \v 5 Xránadxu gune̱' da chawe' chee̱ benne' caní. \q1 Dios guchi'e̱ chee̱ benne' caní, ne guselé̱' le̱'. \q1 \v 6 Caní zaj naca bénneache dxelebigue̱' lau Le̱', \q1 benne' ca' dxelexu'e̱ naga zua Dios chee̱ Jacob. \b \q1 \v 7 Le salaj dxa xu'u chee̱ xudau'. \q1 Le salaj dxa xu'u chawe' ca', \q1 na' chu'u Wenná Bea szrente̱. \q1 \v 8 ¿Nuzra na' Wenná Bea szrente̱ nigá? \q1 Naque̱' Xránadxu, Benne' wal-la, \q1 Bénnea' nape̱' dute̱ xel-la' waca. \q1 Naque̱' Xránadxu, Bénnea' dxedxúaje̱' chawe' lu wedil-la. \b \q1 \v 9 Le salaj dxa xu'u chee̱ xudau'. \q1 Le salaj dxa xu'u chawe' ca', \q1 na' chu'u Wenná Bea szrente̱. \q1 \v 10 ¿Nuzra na' Wenná Bea szrente̱ nigá? \q1 Naque̱' Xránadxu, Benne' dxenná bé'ene̱' xúgute̱ da zaj zua. \q1 Le̱' naque̱' Wenná Bea szrente̱ na'. \c 25 \q1 \v 1 Xran, dxennía' Lue' dute̱ lázrdawa'. \q1 \v 2 Dxuxrén lazra' Lue', Dios chia'. \q1 Quebe gu'u lataj xedué'eda'. \q1 Quebe gu'u lataj benne' dxeledábague̱' neda' xuluzétaje̱' neda'. \q1 \v 3 Da líqueze, benne' ca' dxelebeza lazre̱' Lue' \q2 quebe xeleque zréajene̱'. \q1 Xeledué'e benne' ca' dxeledábague̱' xrtizru'. \q1 \v 4 Xran, ble'e neda' da dxaca lazru' guna'. \q1 Ble'e neda' da dxezaca ba lazru' guna'. \q1 \v 5 Bse̱de neda' guna' ca naca da li chiu' \q2 lawe' da nacu' Dios dxuseláu' neda'. \q1 Tu dxebeza lázrezqueza' Lue'. \q1 \v 6 Bsa lazre', Xran, gacu' zri'i lazre', \q1 ne xexache lazru' chia' cáte̱ze da dxúntequezu'. \q1 \v 7 Quebe chajsá lazru' dul-la da be̱na' gate ne naca' \q2 benne' cuide', ne ca gudábaga' xrtizru'. \q1 Nen dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu', bsa lazre' neda', \q1 ne nen dute̱ xel-la' zri'i lazre' chiu', Xran. \q1 \v 8 Xrlátaje, ne li lazre' naca Xránadxu Dios. \q1 Chee̱ le̱ na' gusé̱dene̱' benne' dul-la ca' da dxal-la' xelune̱'. \q1 \v 9 Gulé'ene̱' benne' dxexruj lazre' ca' da xrlátaje da xelune̱', \q1 ne gusé̱dene̱' benne' zren lazre' ca' da xelune̱'. \q1 \v 10 Lu xel-la' dxexache lazre', \q1 ne lu da li dxeché̱ Xránadxu benne' ca' dxelune̱' \q1 ca naca xel-la' wezría chee̱', ne ca da dxuse̱de Le̱'. \b \q1 \v 11 Lawe' da dxunu' ca da ba gunníu', Xran, \q1 gunite lau' ca naca dul-la nuna', da naca na zren. \b \q1 \v 12 ¿Nu benne' dxezrebe̱' Xránadxu Dios? \q1 Le̱' gusé̱dene̱' benne' nigá da dxal-la' gune̱'. \q1 \v 13 Gaca chee̱' tu da ba neza zrente̱, \q1 na' zri'ine zre sue̱' gaca chee̱be' xe̱zr la xu. \q1 \v 14 Xránadxu Dios naque̱' tuze nen benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱', \q1 na' gune̱' xelúnbe'e̱ xel-la' wezría chee̱'. \q1 \v 15 Tu dxennázqueza' Xránadxu Dios \q1 lawe' da guselé̱' neda' lu na' benne' ca' dxelaca lazre̱' xele̱l-le̱' neda'. \b \q1 \v 16 Gunná' neda', ne bexache lazre' neda' \q1 lawe' da zua' tuza', ne dxezaca zi'a. \q1 \v 17 Naxánle̱'e̱ da ste̱be da zaj zua lázrdawa'. \q1 Bselá neda' lu da ste̱be zua'. \q1 \v 18 Gunná' ca dxezaca zi'a, ne ca dxunle̱'a zrin, \q1 na' bnite lau xúgute̱ dul-la da nabaga'. \q1 \v 19 Gunná' benne' ca' dxeledábague̱' neda' ca naxánle̱'e̱ne̱', \q1 ne ca dxelecuídele̱'e̱ne̱' neda'. \q1 \v 20 Bxue bénne'du xu'a, ne bselá neda'. \q1 Quebe gu'u lataj xedué'eda' lawe' da dxuxrén lazra' Lue'. \q1 \v 21 Zaj nuxru da xrlátaje, ne xel-la' li lazre' neda' \q1 lawe' da dxebeza lazra' Lue'. \q1 \v 22 Dios, bselá benne' Israel ca' \q1 lu xúgute̱ da dxelezaca zi'e̱. \c 26 \q1 \v 1 Bchi'a chia', Xran, lawe' da nuna' da xrlátaje. \q1 Bxren lazra' Lue', Xrana' Dios, ne quebe be̱n chupa lazra'. \q1 \v 2 Gunná' xanne' lázrdawa', Xran, ne bxue ca da nuna'. \q1 Gunná' xanne' da xu'u lu xichaj lázrdawa' \q1 \v 3 lawe' da dxeque be'eda' dxexache lazru' neda', \q1 ne dxuna' ca naca da li chiu'. \q1 \v 4 Quebe ne guna' tu zren benne' ca' dxelune̱' da xrlátaje cúzreze, \q1 ne quebe ne guna' tuze benne' ca' dxululé'e cuine̱' xrlátaje. \q1 \v 5 Dxecuídeda' da dxelún benne' ca' dxelune̱' da cale̱la \q2 naga dxelezrague̱', \q1 ne quebe ne chu'a tu zren benne' ca' dxuluzúe̱' Dios chalá'ala. \q1 \v 6 Dxelé'enu' quebe bi zria nabaga', \q1 na' waca biga' lu cugu chiu', Xran, \q1 \v 7 chee̱ cuezre xa'a, xapa' Lue': “Xcalenu'”, \q1 ne chee̱ guzenda' bénneache ca naca da zren ca' da nunu'. \q1 \v 8 Xran, nazrí'ida' lizru' naga zu', \q1 ne lataj lá'azxa naga zua da xabáa chiu'. \q1 \v 9 Quebe guzría xi'u neda' tu zren nen benne' dul-la ca', \q1 ne quebe gutiu' neda' tu zren nen benne' ca' dxelútie̱' benneáche, \q1 \v 10 benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 ne tu dxulunézrujzqueze̱' dumí chee̱ xelelé̱' lu da zaj nune̱'. \q1 \v 11 Neda' tu gúnzqueza' da naca li lazre'. \q1 Bselá neda', ne bexache lazre' neda'. \q1 \v 12 Tu núnzqueza' da xrlátaje, na' güe lá'anaqueza' \q2 Xránadxu Dios \q1 lau benne' ca' zaj nazrague̱' chee̱'. \c 27 \q1 \v 1 Xránadxu Dios naque̱' xel-la' naxaní' chia', \q2 ne Benne' dxuselé̱' neda'. \q1 ¿Nu benne' gaca guchebe̱' neda'? \q1 Xránadxu Dios naque̱' Benne' dxucu'uje̱' neda'. \q1 ¿Nu benne' gaca guzúe̱' neda' lu da sté̱bele̱'e̱? \q1 \v 2 Gate guléchaj benne' ca' dxelune̱' da cale̱la chia', \q2 nen benne' ca' dxulusaca zi'e̱ neda', \q1 ne benne' ca' dxeledábague̱' neda' chee̱ xuluzría xi'e̱ neda', \q1 na' gulechégüe̱', ne xeajlecházie̱'. \q1 \v 3 Láqueze xeléchaj tu cue' benne' dxjaque̱' wedil-la neda', \q1 benne' ca' dxeledábague̱' neda', quebe zrébequeza'. \q1 Láqueze xuluzúe̱' neda' lu wedil-la, neda' guxrén lázrequeza' Dios. \q1 \v 4 Tu da gunábeda' Xránadxu Dios. \q1 Da nigáze sa lazra', da naca na chee̱ sua' lizre Xránadxu \q2 xúgute̱ zra gaca bana', \q1 chee̱ gulaba lazra' ca naca da xrtante̱ chee̱ Xránadxu, \q1 ne chee̱ guchálajle̱na' Le̱' lu xudau' lá'azxa chee̱'. \q1 \v 5 Le̱' gucache chawe̱' neda' lu lataj lá'azxa chee̱' \q2 lu zra dxaca da cale̱la. \q1 Gucache chawe̱' neda' lu lataj cheé̱queze̱' naga zúaqueze̱'. \q1 Guzúe̱' neda' tu naga se̱ cháweda'. \q1 \v 6 Nadxa gune̱' guzétaja' benne' dxeledábague̱' neda', \q2 ne zaj naxéchaje̱' neda', \q1 na' nen dute̱ xel-la' dxebé gutia' béadu ca' guzúa'-ba' \q2 lu cugu chee̱'. \q1 Gúl-laqueza', ne tu güe lá'anazqueza' Xránadxu. \q1 \v 7 Xran, ben chi'a gate ne dxuláwizra' Lue'. \q1 Bexache lazre' neda', ne beche̱be chia'. \q1 \v 8 Lu xichaj lázrdawa' benda' chi'u, gunníu': “Bexilaj chia'.” \q1 Xexílaja' chiu', Xran. \q1 \v 9 Quebe gucache lau' chia' neda'. \q1 Lu xel-la' dxezrá'a chiu' quebe xebigu' naga zua' neda', \q2 we̱n zrin chiu'. \q1 Nacu' Benne' dxácale̱ne̱' neda'. \q1 Quebe gusanu' neda', ne quebe cueaj xichju' neda', \q2 Dios, weselá chia'. \q1 \v 10 Lácala xulusán xra xrna'a neda', \q1 tu xecá'azqueze Xránadxu Dios neda'. \q1 \v 11 Bse̱de neda' da dxaca lazru' guna', Xran, \q1 ne ble'e neda' da li lazre' da dxal-la' guna', \q1 lawe' da zaj naxán benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 12 Quebe gu'u lataj benne' dxeledábague̱' neda' \q1 xelune̱' chia' da dxelaca lazre̱' \q1 lawe' da zaj naxechaj benne' we̱n lazre' neda' \q1 nen benne' dxelaca lazre̱' xulusaca zi'e̱ neda'. \q1 \v 13 Xránadxu Dios guche̱be lazre̱' le'eda' da xrlátaje chee̱' \q2 naga gaca bana'. \q1 La quebe guxéajle̱'a da nigá, na' gute ni'a na'a. \q1 \v 14 Le cueza xelá' Xránadxu. \q1 Le gutipa lázrele, na' Le̱' guzé̱ chúchue̱' le'e. \q1 Awe', le cueza xelá' Xránadxu. \c 28 \q1 \v 1 Xran, dxuláwizra' Lue'. \q1 Nacu' Benne' dxucú'uju' neda'. \q1 Bze̱ naga chi'a lawe' da che quebe xennu' neda' \q1 gaca' ca tu benne' dxu'e̱ lataj ba xa'. \q1 \v 2 Ben chi'a dxuláwizra' Lue', \q1 ne dxechisa na'a lau' naga zu' lataj lá'azxa chiu'. \q1 \v 3 Quebe guzría xi'u neda' tu zren nen benne' we̱n da cale̱la ca', \q1 ne cá'anqueze nen benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj, \q1 benne' ca' dxelenné̱' dizra' cháwedau' lau le sa' ljwezre̱', \q1 san xu'u lázrdawe̱' da cale̱la gune̱' chee̱'. \q1 \v 4 Bde benne' ca' lu da ba xa' cáte̱ze naca chee̱ da belune̱', \q2 cáte̱ze naca da cale̱la da zaj nune̱'. \q1 Bunezruj chee̱ benne' ca' cáte̱ze da belune̱', da na' dxal-la' xelezí'e̱. \q1 \v 5 Lawe' da quebe gulape̱' ba lá'ana da be̱n Xránadxu, \q1 ne quegá da be̱ne̱' lu ni'a ná'queze̱', \q1 guxrínnaje̱' benne' ca', ne gudée̱' le̱' lu da ba xa'. \q1 \v 6 ¡Gaca ba Xránadxu Dios, Bénnea' benne̱' chi'a \q2 gate bláwizra' Le̱'! \q1 \v 7 Xránadxu naque̱' Bénnea' dxuzé̱ chúchue̱' neda', \q2 ne dxucu'uje̱' neda'. \q1 Bxren lazra' Le̱', na' gúcale̱ne̱' neda', \q1 na' chee̱ le̱ na' gubéle̱'e̱da', na' gul-laqueza', \q2 ne güe lá'anaqueza' Le̱'. \q1 \v 8 Xránadxu naque̱' Bénnea' dxuzé̱ chúchue̱' benne' chee̱' ca', \q1 ne naque̱' Benne' dxucu'uje̱', ne dxuselé̱' bénnea' guqué̱'e̱. \q1 \v 9 Bselá benne' chiu' ca', ne be̱n gaca chawe' chee̱ da naca chee̱'. \q1 Bxue benne' ca', ne be̱xru le̱' chadía chacanna. \c 29 \q1 \v 1 Le güe lá'ana Xránadxu, le'e, zrale xabáa. \q1 Le güe lá'ana xel-la' szren chee̱', ne xel-la' waca chee̱'. \q1 \v 2 ¡Da xabáa naca La Xránadxu! \q1 ¡Le güe lá'ana na! \q1 Le guzú zríbele lau Xránadxu lá'azxa gate xelé̱'e̱. \q1 \v 3 Chi'i Xránadxu dxen na lawe' nísadau'. \q1 Dxen chi'i Dios xabáa ca guziu' da dxenné̱ na. \q1 Dxedá chi'e̱ lawe' nísadau'. \q1 \v 4 Dxen chi'i Xránadxu ca naca xel-la' wal-la chee̱ na. \q1 Dxen chi'i Xránadxu dute̱ xel-la' szren chee̱ na. \q1 \v 5 Chi'i Xránadxu dxichaj na xaga cedro ca'. \q1 Dxichaj na xaga cedro ca' zaj ze̱ na xi'a Líbano. \q1 \v 6 Dxuxrite na xi'a Líbano ca' ca dxelexrite bé̱zredu ca', \q1 na' dxuxrite xi'a Hermón ca tu bé̱zredau'. \q1 \v 7 Chi'i Xránadxu dxun na chaze xesa. \q1 \v 8 Chi'i Xránadxu dxuxrize na le̱'e̱ xixre' lawe' lataj. \q1 Dxuxrize na le̱'e̱ xixre' chee̱ xe̱zr la xu Cades. \q1 \v 9 Chi'i Xránadxu dxuxrize na xaga wal-la ca'. \q1 Dxuchibe na xrlegue xaga ca', \q1 na' lu xudau' chee̱' dxelenná xúgute̱ bénneache: \q2 “¡Gaca ba Dios!” \q1 \v 10 Dxenná be'e Xránadxu nísadau' ca'. \q1 Chadía chacanna dxenná be'e̱ ca Wenná Bea. \q1 \v 11 Xránadxu Dios dxuzé̱ chache̱' benne' chee̱' ca'. \q1 Dxuzúe̱' le̱' lu da ba neza chee̱ xel-la' dxebeza zri lazre'. \c 30 \q1 \v 1 Gucá'ana szrena' Lue', Xran, lawe' da bechisu' neda', \q1 ne quebe bnézruju' lataj benne' ca' dxeledábague̱' neda' \q2 xelún le̱' chia'. \q1 \v 2 Xrana' Dios, bláwizra' Lue', na' bexunu' neda'. \q1 \v 3 Xran, bseláu' neda' lu lataj ba xa'. \q1 Bexunu' neda' chee̱ quebe chu'a xe̱dxu ba. \b \q1 \v 4 Le gul-la chee̱ Xránadxu, le'e nácale benne' cheé̱queze̱'. \q1 Le xe̱ Le̱': “Xcalenu'”, ne dxajsá lázrele naque̱' lá'azxa, \q1 \v 5 lawe' da tu chí'idauze dxezré̱'e̱ \q1 san chadía chacanna zua xel-la' zri'i lazre' chee̱'. \q1 Wabézredxu tu zreze, san che zílala wabéle̱'e̱dxu. \b \q1 \v 6 Gate guzúa chawa' gunnía': Quebe nu seque' gutá neda', \q1 \v 7 lawe' da bze̱ chuchu' neda', Xran, ca tu xi'a zren, \q2 ne blé'enu' neda' cháwedau'. \q1 Gate bcache lau', na' guzúa' ste̱be. \q1 \v 8 Xran, guláwizra' Lue', ne gata' xueda' Lue'. \q1 \v 9 ¿Bizra da ba neza gaca na chiu' che gatia', \q2 ne chu'a xe̱dxu ba? \q1 ¿Güe lá'ana' Lue' gate ba naca' xu xrte? \q1 ¿Waca nu guzenda' da li chiu'? \q1 \v 10 Bze̱ naga neda', Xran, ne bexache lazre' neda'. \q1 Xran, gúcale̱ neda'. \q1 \v 11 Be̱nu' bexaca xel-la' dxebezre chia' xel-la' wexá'a. \q1 Bcuasu' xel-la' dxewí'ine lazre' chia', ne bzu' chia' xel-la' dxebé. \q1 \v 12 Chee̱ le̱ na' tu gúl-lazqueza' chiu', lawe' da nacu' \q2 da ba neza chia', ne quebe sua zríqueza'. \q1 Xrana' Dios, tu güe lá'anazqueza' Lue' chadía chacanna. \c 31 \q1 \v 1 Dxuxrén lazra' Lue', Xrana' Dios. \q1 Quebe gu'u lataj xedué'eda'. \q1 Lu da xrlátaje chiu' bselá neda'. \q1 \v 2 Bze̱ naga chi'a, ne bselá neda'. \q1 Bze̱ chuchu neda', ne bucú'uj neda' chee̱ la'. \q1 \v 3 Nacu' Benne' dxuzé̱ chuchu' neda', ne dxucú'uju' neda'. \q1 lawe' da nacu' li lazre' gulé'enu' neda' neza, \q2 ne gusi'u neda' neza na'. \q1 \v 4 Bebéaj neda' lu xralaj da ba zaj nucueze̱', chee̱ xele̱l-le̱' neda'. \q1 Lue' nacu' Benne' dxuxúe̱' neda'. \q1 \v 5 Lu na'u dxuzúa' bénne'du xu'a, Xran. \q1 Lue' bexá'awenu' neda', Dios li lazre'. \q1 \v 6 Dxecuídeda' benne' ca' dxelebeza lazre̱' dios ca' \q2 quebe bi zaj zaca. \q1 Neda' dxebeza lazra' Xrana' Dios. \q1 \v 7 Béle̱'e̱da', ne sua' lu da ba neza lawe' da dxexache lazru' neda'. \q1 Caní dxunu' lawe' da dxelé'equeznu' ca da dxezaca zi'a. \q1 Nézenu' ca dxedéa' lu da ba xa'. \q1 \v 8 Quebe bdeu' neda' lu na' benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \q1 Bze̱ chuchu' neda' tu lataj chawe'. \q1 \v 9 Bexache lazre' neda', Xrana' Dios, lawe' da zua' lu da ba xa'. \q1 Ba bebizre nisa xuzru xiaj lawa' lawe' da dxewí'ine lazra' \q1 dute̱ bénne'du xu'a, ne dute̱ be̱la' dxen chia' \q1 \v 10 lawe' da dxedé xel-la' nabán chia' lu da ba xa', \q1 ne dxedéa' iza chia' ca' dxebezre lazra'. \q1 Dxedú lazra' lawe' da nabaga' zria, na' dxelelá zrita xu'a. \q1 \v 11 Xúgute̱ benne' ca' dxeledábague̱' neda' dxelecuídene̱' neda', \q1 na' benne' walízr chia' dxuluzúe̱' neda' chelá'ala, \q1 na' benne' zaj núnbe'e̱ neda' dxelecuase̱' neda'. \q1 Benne' ca' dxelelé'ene̱' neda' la neza dxuluzrúnnuje̱' naga zua'. \q1 \v 12 Benne' caní ba gulal-la lazre̱' neda' ca dxelal-la lazre̱' \q2 tu benne' gate. \q1 Naca' neda' ca tu xé'ena xu da nalá'a. \q1 \v 13 Dxenda' dizra' schanni' da dxelenná benne' zante̱ chia', \q1 na' gátete̱ze zua da dxuchebe na neda'. \q1 Dxácate̱ na' dxelune̱' tuze dizra' bi xelune̱' chia', \q2 ne zaj nune̱' xelútie̱' neda'. \q1 \v 14 Neda' dxuxrén lazra' Lue', Xran. \q1 Dxennía' nacu' Lue' Dios chia'. \q1 \v 15 Lu na'u Lue' zaj xu'u zra chia' ca'. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxeledábague̱' neda', \q1 ne lu na' benne' ca' zaj nau zi' xuzre̱' neda'. \q1 \v 16 Lu xel-la' szren chiu' bxue neda', we̱n zrin chiu'. \q1 Lu xel-la' dxexache lazre' chiu' bselá neda'. \q1 \v 17 Quebe gu'u lataj xedué'eda', Xran, lawe' da dxuláwizra' Lue'. \q1 Be̱n xelexedué'e benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' Lue'. \q1 Be̱n xelezúa zrie̱' lu lataj ba xa'. \q1 \v 18 Be̱n quebe gaca xelenné̱ benne' ca' dxelezí xe̱'e̱, \q1 benne' ca' dxelenné̱' da cale̱la chee̱ benne' xrlátaje ca', \q1 da dxelenné̱' lu xel-la' dxulucá'ana szren cuina, \q1 ne lu xel-la' dxulucá'ana ditaj benne' caní. \q1 \v 19 Da zrente̱ naca xel-la' zri'i lazre' chiu' da napu' \q1 chee̱ bi gunu' chee̱ benne' ca' dxelape̱' Lue' ba lá'ana, \q1 da na' dxunu' lau xúgute̱ bénneache \q1 ne̱ chee̱ benne' ca' dxelebeza lazre̱' Lue'. \q1 \v 20 Lu da bagácheze naga zu' Lue' dxucachu' benne' ca' \q1 chee̱ quebe bi xelún bénneache chee̱'. \q1 Dxuzú' benne' ca' tu lu xu'u nagache \q1 chee̱ quebe bi gun chee̱' xel-la' wetil-la dizra' chee̱ bénneache. \b \q1 \v 21 ¡Gaca ba Xránadxu Dios! \q1 Lu xel-la' dxexache lazre' chee̱' be̱ne̱' da zrente̱ \q1 chee̱ gúcale̱ne̱' neda' tu lu xe̱zre naga guca wedil-la. \q1 \v 22 Gate na' guzúa da dxuchebe neda' gunnía': \q1 Zua' naga québedxa le'e Xrana' neda'. \q1 Lue' bennu' chi'a da guta' xueda' Lue' gate na' bláwizra' Lue'. \q1 \v 23 ¡Le zri'i Xránadxu, xúgute̱le le'e nácale benne' chee̱ Lé̱queze̱'! \q1 Xránadxu dxuxúe̱' benne' ca' quebe dxulusane̱' Le̱', \q1 na' dxuxunézrujle̱'e̱ chee̱ benne' ca' dxulucá'ana szrene̱' Le̱'. \q1 \v 24 Le gutipa lázrele, xúgute̱le le'e dxebeza lázrele Xránadxu Dios, \q1 na' Le̱' guzé̱ chúchue̱' le'e. \c 32 \q1 \v 1 ¡Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' \q1 Dios ba bnite lawe̱' dul-la da gubágue̱', \q1 ne ba gudúe̱' zria da guzúa chee̱'! \q1 \v 2 ¡Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' \q1 Dios quebe dxusebague̱' le̱' zria, \q1 bénnea' quebe dxezí xe̱'e̱! \q1 \v 3 Gate quebe guxrúale̱pa' dul-la gubaga', \q1 bedú lazra' lawe' da gudxezra' bedú zra. \q1 \v 4 Te zra ne chizrela bdeu' neda' xel-la' zi', Xran. \q1 Bedú lazra' ca dxebizre beaj nisa beu' la. \q1 \v 5 Nadxa guxrúale̱pa' dul-la gubaga', \q1 ne quebe bcacha' zria da guzúa chia'. \q1 Bechugu lazra' guxrúale̱pa' na lau Lue', Xran, \q1 na' Lue' bnite lau' chee̱ dul-la gubaga'. \q1 \v 6 Xúgute̱ bénneache chiu' dxal-la' xuluchálajle̱ne̱' Lue' \q1 gate de̱ lataj xelexezrelne̱' Lue', na' gate zrin da zi' da xa' \q2 da xelezaque̱', \q1 da gaca na ca tu xe̱gu nisa zren da dxedxuaj na, \q1 na' quebe bi gune na benne' ca'. \q1 \v 7 Lue' nacu' ca tu lataj naga gaca gucache cuina', \q1 na' gucache chawu' neda' chee̱ quebe bi da saca'. \q1 Tu gul-lazqueza' zizraj ca bseláu' neda' lawe' da dxuxú' neda'. \b \q1 \v 8 Dxenná Xránadxu: “Gulé'eda' lue' neza naga dxal-la' tau'. \q1 Gusé̱deda' lue', ne guzéajni'ida' lue' ca dxal-la' gunu'. \q1 \v 9 Quebe gacu' ca tu bzrina' u tu bea, be̱ quebe bi dxeléajni'iba', \q1 bea ca' dxun na ba xen nna be'enu'-ba', na' cu'u xia dxú'aba', \q1 chee̱ gunu' xelunba' ca dxaca lazru'.” \q1 \v 10 Benne' we̱n da cale̱la ca' dxun na ba xen \q2 xeledée̱' lu da zi' da xa'. \q1 Benne' ca' dxuluxrén lazre̱' Xránadxu, \q1 tu dxuxúezqueze̱' le̱' nen dute̱ xel-la' zri'i lazre' chee̱'. \q1 \v 11 Le'e, benne' xrlátaje, le be, ne le sua lu da ba neza, \q1 ne̱ chee̱ da be̱n Xránadxu, gúcale̱ne̱' le'e. \q1 Nen dute̱ xel-la' dxebé le gul-la, le'e, nácale li lazre' lau Le̱'. \c 33 \q1 \v 1 Le be le'e, benne' xrlátaje, lau Xránadxu Dios. \q1 Xrtante̱ naca lau Dios da dxelúe lá'ana benne' xrlátaje ca' Le̱'. \q1 \v 2 Le gucá'ana szren Dios nen da zríadi'i na du da dxínnele. \q1 Le gúl-laqueze chee̱' nen da dxúl-lale̱nle, \q2 ne nen tu da nua na chi du. \q1 \v 3 Le gul-la chee̱ Le̱' tu da cube. \q1 Le gul-la cháwedau', quínnele dute̱ xel-la' dxebé. \q1 \v 4 Li lazre' naca xrtizra' Xránadxu Dios, \q1 na' nune̱' dute̱ lu xel-la' li lazre' chee̱'. \q1 \v 5 Le̱' nazrí'ine̱' da naca xrlátaje, ne da naca du lazre'. \q1 Zaj núnbea bénneache xel-la' dxexache lazre' chee̱ Xránadxu \q2 du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 \v 6 Ne̱ chee̱ xrtizra' Xránadxu Dios, be̱ne̱' xabáa, \q1 na' xúgute̱ belaj da zaj nalá' zran xabáa be̱ne̱' \q2 nen be' dxedxuaj dxu'e̱. \q1 \v 7 Le̱' dxuxutube̱' nísadau', ne dxexune̱' na ca tu xi'a nisa. \q1 Dxegá'a chawe̱' nisa lu da situj ca' naga nucueze̱' chee̱ na. \q1 \v 8 Le zrebe Xránadxu Dios, xúgute̱le zrale xe̱zr la xu nigá. \q1 Le zrebe lau Le̱', xúgute̱le le'e zrale lu xe̱zr la xu \q1 \v 9 lawe' da gunne̱ze̱', na' guca xe̱zr la xu. \q1 Gunná be'ene̱' na, na' zúaqueze na. \q1 \v 10 Xránadxu Dios dxune̱' dxexaca dácheze dizra' zaj nun \q2 bénneache xe̱zr la xu ca', \q1 ne dxune̱' dxelaca níteze da ca' zaj nune̱' xelune̱'. \q1 \v 11 Dizra' ba nun Xránadxu Dios tu súazqueze \q2 na chadía chacanna. \q1 Da dxegú'u be'e̱ lu lázrdawe̱' tu wadíazqueze na \q2 lau xúgute̱ bénneache. \q1 \v 12 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' xe̱zr la xu ca' \q1 Xránadxu naque̱' Dios chee̱ le̱', \q1 benne' xe̱zr la xu ca' gucá'a Dios chee̱ xelaque̱' benne' chee̱'. \q1 \v 13 Naga zue̱' xabáa chee̱' dxenná' Xránadxu Dios, \q1 na' dxelé'ene̱' xúgute̱ cuen bénneache. \q1 \v 14 Naga zue̱' lataj lá'azxa chee̱' dxenné̱'e̱, \q1 na' dxelé'ene̱' ca zaj zra' bénneache lu xe̱zr la xu. \q1 \v 15 Le̱' be̱ne̱' xichaj lázxdau xúgute̱ benne' ca', \q1 na' dxenné̱'e̱ xúgute̱ da dxelune̱'. \q1 \v 16 Quebe la benne' wenná bea ne̱ chee̱ benne' \q2 dxjaque̱' wedil-la zante̱ chee̱', \q1 ne quebe la benne' wal-la ne̱ chee̱ xel-la' wal-la da nape̱'. \q1 \v 17 Quebe nu benne' le̱' ne̱ chee̱ bzrina', \q1 ne quebe nu la ne̱ chee̱ xel-la' wal-la zren chee̱'. \q1 \v 18 Le na' xque, dxuxúe Xránadxu Dios benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱'. \q1 Dxuxúe̱' benne' ca' dxelebeza lazre̱' Le̱' xexache lazre̱' le̱' \q1 \v 19 chee̱ guselé̱' le̱' lu xel-la' gute, \q1 ne chee̱ gugawe̱' le̱' gate dxaca gubina'. \q1 \v 20 Dxebeza lázredxu Xránadxu Dios. \q1 Le̱' naque̱' Bénnea' dxácale̱ne̱' dxi'u, ne dxucu'uje̱' dxi'u. \q1 \v 21 Chee̱ le̱ na' du lázredxu béle̱'e̱quezdxu lau Le̱', \q1 lawe' da tu dxuxrén lázrezquezdxu La lá'azxa chee̱'. \q1 \v 22 Bexache lazre' netu', Xránantu', \q1 lawe' da dxebeza lázrentu' Lue'. \c 34 \q1 \v 1 Tu güe lá'anazqueza' Xránadxu Dios te zra chizrela. \q1 Tu gúl-lazqueza' da güe lá'ana na Le̱'. \q1 \v 2 Xezaca ba lázrele̱na' Xránadxu Dios. \q1 Xelén benne' dxexruj lazre' da caní, na' welebéle̱'e̱ne̱'. \q1 \v 3 Le gucá'ana szren Xránadxu Dios tu zren nen neda', \q1 na' tu zren gucá'ana szrendxu La lá'azxa chie̱'. \q1 \v 4 Bláwizra' Xránadxu Dios, na' Le̱' benne̱' chia', \q1 ne bselé̱' neda' lu xúgute̱ da buluchebe na neda'. \q1 \v 5 Benne' ca' gulebeza lazre̱' Le̱' belelé'ene̱' da xabáa chee̱', \q1 ne quebe belexedué'ene̱'. \q1 \v 6 Neda', benne' xache', bláwizra', \q1 na' ben Xránadxu Dios chia', \q1 ne bselé̱' neda' lu xúgute̱ da dxezaca zi'a. \q1 \v 7 Gubáz chee̱ Xránadxu zue̱' cuita benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱', \q1 na' dxucu'uje̱' benne' ca'. \q1 \v 8 Le guxúe xque, na' lé'ele naca xrlátaje Xránadxu Dios. \q1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' dxuxrén lazre̱' Le̱'. \q1 \v 9 Le zrebe Xránadxu Dios, le'e, nácale benne' chee̱ Lé̱queze̱', \q1 lawe' da quee bi dxelexazrje benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱'. \q1 \v 10 Be̱zre xíxre'du ca' dxelexázrjeba', ne dxeledunba'. \q1 Benne' ca' dxelebeza lazre̱' Xránadxu Dios \q2 quebe bi da chawe' xelexázrjene̱'. \q1 \v 11 Le da, bidau', ne le xen chia'. \q1 Gusé̱deda' le'e chee̱ zrébele Xránadxu Dios. \q1 \v 12 ¿Nu benne' ládujla le'e dxaca lazre̱' xegá'ane̱' \q2 lu xel-la' nabán, \q1 bénnea' dxaca lazre̱' sue̱' zane' iza chee̱ lé'ene̱' da chawe'? \q1 \v 13 Bxue xanne' ca dxuchálaju' chee̱ quebe nneu' da cale̱la, \q1 ne chee̱ quebe guchálaju' da we̱n lazre'. \q1 \v 14 Bsan da cale̱la da dxunu', na' be̱n da xrlátaje. \q1 Be̱n ba xuzre gapu' xel-la' dxebeza zri lazre', \q2 ne be̱n ca naca chee̱ na. \q1 \v 15 Dxuxúe Xránadxu Dios benne' ca' zaj naque̱' xrlátaje, \q1 ne dxuzé̱ nague̱' da dxululáwizre̱' Le̱'. \q1 \v 16 Dxezrá'a Xránadxu Dios benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 chee̱ quebe sua nu benne' chajsá lazre̱' \q2 benne' we̱n da cale̱la ca'. \q1 \v 17 Benne' xrlátaje ca' dxululáwizre̱' Xránadxu Dios, \q2 na' Le̱' dxenne̱' chee̱', \q1 ne dxuselé̱' benne' ca' lu xúgute̱ da dxelezaca zi'e̱. \q1 \v 18 Gágute̱ zua Xránadxu Dios naga zaj zra' benne' ca' \q2 dxelexewi'ine lazre̱', \q1 ne dxuselé̱' benne' ca' dxelexewi'ine lazre̱'. \q1 \v 19 Da zante̱ da dxezaca zi' benne' xrlátaje. \q1 Dxuselá Xránadxu Dios bénnea' lu xúgute̱ da ca'. \q1 \v 20 Le̱' dxuxúequeze̱' xúgute̱ zrita xu'e̱, \q1 na' netú zrita chee̱' quebe gachaj na. \q1 \v 21 Dul-la da dxun benne' we̱n da cale̱la gute na le̱', \q1 na' xelebía xi' benne' ca' dxelecuídene̱' benne' xrlátaje. \q1 \v 22 Xránadxu Dios dxexá'awe̱' bénne'du xu'u \q2 benne' we̱n zrin chee̱' ca', \q1 na' xúgute̱ benne' ca' dxuluxrén lazre̱' Le̱' \q2 québequeze xelebía xi'e̱. \c 35 \q1 \v 1 Xran, bsizre benne' ca' dxelenné̱' chia'. \q1 Gudíl-lale̱ benne' ca' dxeledíl-lale̱ne̱' neda'. \q1 \v 2 Gudá gucu'uju' neda' lu wedil-la, \q1 ne gúcale̱ neda'. \q1 \v 3 Gude̱l-la xia chee̱ wedil-la chee̱ guzagu' benne' ca' \q2 dxululague̱' neda'. \q1 Guzre neda' nacu' Benne' dxuselé̱' neda'. \q1 \v 4 Be̱n xelexedué'e, ne xeleque zréaje benne' ca' \q2 dxelaca lazre̱' xelútie̱' neda'. \q1 Be̱n xuluzrunnuj, ne xelexedué'e benne' ca' dxelaca lazre̱' \q2 xelune̱' chia' da cale̱la. \q1 \v 5 Be̱n xelaque̱' ca tu xizre be̱be da dxua be', \q1 ne gusel-la gubáz chee̱ xabáa chiu' chee̱ gulague̱' benne' ca'. \q1 \v 6 Be̱n chul-la neza naga xeledée̱', na' gaca na naga xelebile̱', \q1 ne gusel-la gubáz chee̱ xabáa chiu' chee̱ gulague̱' benne' ca'. \q1 \v 7 Bulucache̱' tu xralaj chee̱ que̱la na neda', \q2 ne quegá bi nuna' chee̱'. \q1 Gule̱ne̱' tu xe̱dxu naga cheajcházia' neda', \q2 ne quegá bi de̱ da dxagu na zria chia'. \q1 \v 8 Gusel-la da guzría xi na benne' ca', ne quebe xeleque be'ene̱'. \q1 Be̱n que̱la xralaj chee̱' na' lé̱queze̱', \q2 ne cheajlecházie̱' naga xelebía xi'e̱. \q1 \v 9 Nadxa béle̱'e̱quezda' ca naca da nun Xránadxu Dios. \q1 Sua' lu da ba neza lawe' da bselé̱' neda'. \q1 \v 10 Xúgute̱ zrita xu'a xelenná na: Xran, ¿núzraqueze naca \q2 ca nacu' Lue'? \q1 Dxuseláu' benne' xache' lu na' benne' wál-ladxa ca le̱', \q1 ne benne' dxexazrje lu na' benne' dxebane̱' da du de̱ chee̱'. \q1 \v 11 Belasa benne' dxelexeche̱be̱' da we̱n lazre'. \q1 Gulawe̱' zria neda' chee̱ tu da quebe dxaca be'eda'. \q1 \v 12 Belexebi'e̱ neda' da cale̱la chee̱ tu da xrlátaje da be̱na', \q1 chee̱ xuluzúe̱' neda' lu da ba xa'. \q1 \v 13 Neda', gate quebe chawe' gulezúe̱', bewi'ine lazra'. \q1 Be̱na' gubasa da bsaca zi na neda', \q1 ne du lazra' bláwizra' Dios chee̱ xexune̱' benne' ca'. \q1 \v 14 Bewi'ine lazra' chee̱ benne' ca' ca dxuna' chee̱ \q2 le sa' ljwezra', u chee̱ bi bíchequeza'. \q1 Guzúa' lu da baxache' ca dxun benne' chee̱ xrne̱'e̱ gate dxatie̱'. \q1 \v 15 Gulebé benne' ca' gate zua' lu da ba xa', ne belezrague̱'. \q1 Belezraga benne' dxeledábague̱' neda', \q2 benne' we̱n da cale̱la, na' chadite̱ gule̱l-le̱' neda'. \q1 Tu belúezqueze̱' neda', ne quebe gulezúa zrie̱'. \q1 \v 16 Bulusaca zi'e̱ neda', ne belún le̱' chia', \q1 ne gulagu lazxe̱' lu xel-la' dxelezrá'a chee̱' neda'. \q1 \v 17 Xran, ¿ájate̱ scha' gu'u latja da dxelune̱'? \q1 Bselá neda' lu na' benne' caní dxuluzría xi'e̱ neda', \q1 benne' zaj naque̱' ca be̱zre xixre' ca'. \q1 \v 18 Xapa' Lue': Xcalenu', láwela benne' zan ca' zaj \q2 nadupe̱' chiu' Lue'. \q1 Tu güe lá'anazqueza' Lue' ládujla benne' zan ca'. \q1 \v 19 Quebe gu'u lataj xelebé benne' ca' dxeledábague̱' neda', \q2 ne quebe bi nuna' chee̱'. \q1 Quebe gu'u lataj xelún la benne' ca' chia', \q2 benne' dxelecuídene̱' neda', \q1 ne quebe bi de̱ da dxagu na zria chia'. \q1 \v 20 Benne' caní quebe dxelaca lazre̱' xelezúe̱' lu \q2 xel-la' dxebeza zri lazre', \q1 na' lu xel-la' dxelezí xe̱ chee̱' dxelenné̱' chee̱ benne' ca' \q2 dxelebeza zri lazre̱' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 21 Belún le̱' chia'. \q1 Gulenné̱': “¡E! ¡E! ¡Ba blé'entu' da nune̱'!” \b \q1 \v 22 ¡Xran, ba blé'equeznu' da dxelune̱'! \q1 ¡Quebe sua zriu'! \q1 ¡Xran, quebe gusanu' neda'! \q1 \v 23 ¡Guxasa, guzúa guchi'u chia'! \q1 ¡Gudá, Xrana' Dios, chee̱ gácale̱nu' neda'! \q1 \v 24 ¡Bchi'a chia' lu da xrlátaje chiu', Xrana' Dios! \q1 ¡Quebe gu'u benne' ca' lataj xuluzrizre̱' chia'! \q1 \v 25 ¡Quebe gu'u lataj xelenné̱': “Ba guca da dxezá lázredxu!” \q1 ¡Quebe xelenné̱': “Ba bendxu chie̱'!” \q1 \v 26 Be̱n xelexedué'e, ne xeleque zréaje xúgute̱ benne' ca' \q2 dxelebene̱' gate bi dxaca chia'. \q1 Bsi'e̱ xel-la' stu', ne be̱n xelaca xala benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 27 Be̱n xelúl-la, ne xelebé benne' ca' zaj de̱'e̱ neda', \q1 chee̱ xelennáqueze̱': “Tu xegá'ana szrénzqueze Xránadxu, \q1 Bénnea' dxezá lazre̱' sua lu xel-la' dxebeza zri lazre' \q2 benne' we̱n zrin chee̱'!” \q1 \v 28 Tu guchálajzqueza' chee̱ da xrlátaje chiu', \q1 ne chee̱ da dxue lá'anaqueze na Lue' te zra chizrela. \c 36 \q1 \v 1 Da zrinnaj da dxun benne' dxuzúa chalá'ala Dios \q2 dxuchálajle̱ na le̱' lu xichaj lázrdawe̱'. \q1 Quebe dxezá lázrequeze̱' gape̱' Dios ba lá'ana. \q1 \v 2 Chee̱ le̱ na' dxulé'e cuine̱' ca tu benne' zrente̱. \q1 Dxéquene̱' quebe dxelé'e Dios da zrinnaj da dxune̱', \q2 ne quebe dxecuide Dios le̱'. \q1 \v 3 Da tu dxuchálajzqueze̱' naca na da zrinnaj, ne da we̱n lazre'. \q1 Québedxa dxéajni'ine̱', ne québedxa dxune̱' da xrlátaje. \q1 \v 4 Dxulaba lazre̱' ca naca da cale̱la gune̱' gate de̱' naga dxate'. \q1 Xu'e̱ neza da quebe naca neza chawe'. \q1 Quebe dxecuídene̱' da cale̱la. \q1 \v 5 Xrana' Dios, zrente̱ naca xel-la' dxexache lazre' chiu' \q2 da dxezrinte̱ na xabáa, \q1 na' dxezrinte̱ lu beuj xel-la' li lazre' chiu'. \q1 \v 6 Da xrlátaje chiu' naca na ca tu xi'a zren chiu', \q1 na' ca dxuchi'u naca na ca tu nísadau' sítujte̱. \q1 Xrana' Dios, tu dxuxúezquezu' bénneache, ne be̱ xixre' ca'. \q1 \v 7 Xrdante̱ naca xel-la' dxexache lazre' chiu', Dios. \q1 Chee̱ le̱ na' dxuluxrén lazre' bénneache Lue' ca dxelún \q2 bedxuj dxé'enedu ca' dxelexezraba' zran xrila bedxuj. \q1 \v 8 Welélajquezne̱' chee̱ da de̱le̱'e̱ lizru', \q1 na' Lue' gunézruju' xelé'aje̱' da naca ca tu xe̱gu da \q2 naca na da dxezaca ba lazru' Lue'. \q1 \v 9 Naga zu' Lue' zua beaj naga dxalaj nisa da dxunna na \q2 xel-la' nabán. \q1 Lu xel-la' naxaní' chiu' walé'entu' da naca lení'. \q1 \v 10 Bexache lazre' benne' ca' zaj núnbe'e̱ Lue', \q1 ne bzua chee̱ benne' li lazre' ca' da xrlátaje chiu'. \q1 \v 11 Quebe gu'u lataj tábaga benne' dxucá'ana szren cuina neda', \q1 ne quebe gutá benne' dxun da cale̱la neda'. \q1 \v 12 Xeajlechaze benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 Lue' be̱nu' xeajlechaze benne' ca', na' quebe gaca xelexase̱'. \c 37 \q1 \v 1 Quebe su' ste̱be ne̱ chee̱ da dxelún benne' ca' \q2 dxelune̱' da cale̱la, \q1 ne quebe se̱ lazru' da zaj nápale̱'e̱ benne' dxelune̱' da zrinnaj, \q1 \v 2 lawe' da xeledé chee̱ benne' ca' ca dxaca chee̱ xíxre'du ca', \q1 na' gaca chee̱ benne' ca' ca dxaca chee̱ xixre' da nadxugu, \q2 dxebizre na. \q1 \v 3 Bxren lazre' Xránadxu Dios, ne be̱n da xrlátaje, \q1 na' súaquezu' lu xe̱zr la xu, ne sí'quezu' ba neza da li. \q1 \v 4 Bezaca ba lazre' nen Xránadxu, \q1 na' Le̱' gúnnaqueze̱' chiu' da dxezá lazru'. \q1 \v 5 Bzua cuinu' lu na' Xránadxu, \q1 ne bxren lazre' Le̱', na' Le̱' gune̱' ca da dxenabu'. \q1 \v 6 Gulé'ene̱' da xrlátaje chiu' ca tu xel-la' naxaní', \q1 ne da li lazre' chiu' ca lawe' zra. \q1 \v 7 Guzúa zrize lau Xránadxu, ne guleza lazre Le̱'. \q1 Quebe su' ste̱be ne̱ chee̱ benne' dxezi'e̱ ba neza, \q2 bénnea' dxúnqueze̱' da cale̱la. \q1 \v 8 Bsan xel-la' xichaj zra'a, ne quebe cuídenu'. \q1 Quebe sa lazru' bi xusacu' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 \v 9 lawe' da guzría xi' Dios benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Benne' ca' dxelebeza lazre̱' Xránadxu, gaca chee̱' xe̱zr la xu. \q1 \v 10 Chadite te chee̱ benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Le'enu' lizre lataj benne' ca', san québedxa zaj zre̱'e̱ na'. \q1 \v 11 Benne' dxexruj lazre' ca' gaca chee̱' xe̱zr la xu, \q1 na' xelexezaca ba lazre̱' lu xel-la' dxebeza zri lazre' zrente̱. \q1 \v 12 Benne' dxelún da cale̱la dxelilaj lazre̱' bi xelune̱' \q2 chee̱ benne' xrlátaje, \q1 ne lu xel-la' dxelezrá'a chee̱' xelagu lazxa benne' ca'. \q1 \v 13 Xránadxu Dios guzrízrequeze̱' chee̱ benne' ca' dxelune̱' \q2 da cale̱la \q1 lawe' da nézene̱' ba za zra cheajsé̱ chee̱ benne' ca'. \q1 \v 14 Benne' dxelune̱' da zrinnaj dxelebéaje̱' xia chee̱', \q1 ne dxuluzé̱' xaga nalá xéche'ze chee̱', \q1 chee̱ xuluzría xi'e̱ benne' xache' ca', ne benne' dxelexazrje̱', \q1 chee̱ xelútie̱' benne' ca' dxelune̱' da li lazre'. \q1 \v 15 Xia nalá chee̱ benne' ca' chaze na lu lazrdáuqueze̱', \q1 na' gáchajqueze xaga nalá xéche'ze chee̱'. \q1 \v 16 Cháwedxa naca da du da de̱ chee̱ benne' xrlátaje \q1 ca da gunní'a da zaj napa zánete̱ benne' dul-la ca', \q1 \v 17 lawe' da welátequeze ni'a na' benne' dxelúne̱' da zrinnaj. \q1 Xránadxu ná'queze dxuxúe̱' benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 18 Nunbea Xránadxu ca zaj naca zra xelezúa benne' \q2 du lazre' ca', \q1 na' da zaj napa benne' ca' xelezúa na chadía chacanna. \q1 \v 19 Quebe xelexedué'ene̱' gate quebe dxaca chawe' chee̱ \q2 bénneache, \q1 na' lu zra chee̱ gubina' gata' da xelawe̱'. \q1 \v 20 Xelebía xi' benne' dxelúne̱' da zrinnaj, \q1 na' benne' ca' dxeledábaga' Xránadxu, \q2 ca dxaca chee̱ xiaj xixre' ca'. \q1 Xeledé chee̱', ne xelexenitie̱' ca zren chee̱ xi'. \q1 \v 21 Benne' ca' dxelún da cale̱la tu da dxelenabe̱' tu chí'idauze, \q2 ne quebe dxuluxunézruje̱' na, \q1 na' benne' xrlátaje dxexache lazre̱' le̱', ne dxunézruje̱' chee̱'. \q1 \v 22 Benne' ca' dxelé'e Xránadxu le̱' chawe', gaca chee̱ \q2 benne' ca' xe̱zr la xu, \q1 na' benne' ca' quebe dxelé'ene̱' chawe', xelebía xí'queze̱'. \q1 \v 23 Da dxelún benne' xrlátaje ca' zaj naca na da ble'e \q1 Xránadxu le̱', na' dxelé'ene̱' cháwedau' ca da dxelune̱'. \q1 \v 24 Gate dxeleajchaze benne' xrlátaje ca' quebe cheajlechaze̱' \q1 tu chi'ize lawe' da nuxru Xránadxu na' benne' ca'. \q1 \v 25 Benne' cuide' guca', ne na'a ba gúxrua', \q1 ne cabata' ble'eda' tu benne' xrlátaje gusán Dios le̱', \q1 na' quebe xeledá zri'ine zre sue̱' xelebéaje̱' guna'. \q1 \v 26 Benne' xrlátaje nigá tu dxexache lázrezqueze̱', \q2 ne dxunézruje̱' bi dxexazrje nu benne', \q1 na' zri'ine zre sue̱' zaj naque̱' da ba neza chee̱ bénneache. \q1 \v 27 Québedxa gunu' da cale̱la, san be̱n da xrlátaje, \q1 na' gaca bánquezu' chadía chacanna, \q1 \v 28 lawe' da nazrí'i Xránadxu da naca li lazre', \q1 ne quebe dxusane̱' benne' zaj de̱'e̱ Le̱'. \q1 Chadía chacanna tu guxúezqueze̱' benne' ca', \q1 san guzría xi'e̱ xrtia ljwezre benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 29 Benne' xrlátaje ca' gaca chee̱' xe̱zr la xu nigá, \q1 na' xelezrá'queze̱' chadía chacanna lu xe̱zr la xu. \q1 \v 30 Benne' xrlátaje dxuchálajqueze̱' da naca sina, \q1 na' ca dxuchi'e̱ naca na xrlátaje. \q1 \v 31 Da nadxixruj bea Dios tu xú'uzqueze na xichaj lázrdawe̱'. \q1 Chee̱ le̱ na' quebe cheajchaze bénnea'. \q1 \v 32 Benne' we̱n da zrinnaj dxenné̱'e̱ benne' xrlátaje, \q1 ne dxune̱' ba xuzre gutie̱' le̱'. \q1 \v 33 Quebe gusán Xránadxu le̱' lu na' benne' we̱n da cale̱la na', \q1 ne quebe guzría xi'e̱ le̱' gate dxuchi'e̱ chee̱'. \q1 \v 34 Guleza lazre' Xránadxu, ne be̱n ca da ba gunné̱', \q1 na' Le̱' chísaqueze̱' Lue' chee̱ gaca chiu' xe̱zr la xu nigá. \q1 Gate xelebía xi' benne' dul-la ca', na' lé'enu' na. \q1 \v 35 Ble'eda' tu benne' we̱n da zrinnaj, nagá'ane̱' szrente̱, \q1 na' guxánle̱'e̱ da de̱ chee̱' ca dxegula tu xaga zrente̱. \q1 \v 36 Na' gudé chee̱', na' québedxa zue̱' na'a. \q1 Bexílaja' le̱', san quebe nu bezrelda'. \q1 \v 37 Blaba lazre' ca naca chee̱ benne' li lazre', \q2 ne gunná' benne' xrlátaje \q1 lawe' da naga cheajsé̱ gaca tu da ba neza chee̱ benne' \q2 dxebeze̱' zri lazre'. \q1 \v 38 Benne' dxelune̱' da cale̱la xelebía xí'queze̱'. \q1 Quebe nu cha' xrtia ljwezre benne' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 39 Xránadxu Dios guseláquezé̱' benne' xrlátaje ca', \q1 na' Le̱' gutipe̱' lazre' benne' ca' lu zra chee̱ da ste̱be. \q1 \v 40 Xránadxu Dios gácale̱ne̱' le̱', ne guselé̱' le̱'. \q1 Guselé̱' le̱' lu na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 na' gune̱' gaca chawe' chee̱' lawe' da buluxrén lazre̱' Le̱'. \c 38 \q1 \v 1 Xrana' Dios, quebe til-lu' neda' lu xel-la' dxezrá'a chiu'. \q1 Quebe gudéu' neda' da ba xa' lu xel-la' snia chiu', \q1 \v 2 lawe' da belúe xaga nalá xéche'ze chiu' neda', \q1 na' be̱ na'u neda'. \q1 \v 3 Quebe bi chawe' zua be̱la' dxen chia' lawe' da dxezra'u neda', \q1 ne quebe zaj zua zrita xu'a cháwedau' lawe' da nuna' dul-la. \q1 \v 4 Ca naca da zrinnaj da nuna' ba zria cháqueze na xíchaja'. \q1 Zaj naca na chia' ca tu xua' zí'ile̱'e̱. \q1 \v 5 We̱' da zaj zria be̱l-la' dxen chia' ba dxelelá na, \q2 ne ba dxeluzru na, \q1 da na' dxaca chia' lawe' da be̱na' da cale̱la. \q1 \v 6 Nucache lawa', ne dxexedué'ele̱'e̱da', \q1 ne dxebezre xacha' te zra chizrela, \q1 \v 7 lawe' da ca naca be̱l-la' dxen chia' dxelá na, \q1 ne quebe bi chawe' zua be̱la' dxen chia'. \q1 \v 8 Nate ni'a na'a, ne dxéqueda' ba naxúzrujne zrita xu'a. \q1 Dxebezre lazra' lawe' da zua ste̱be lázrdawa'. \q1 \v 9 Xran, ca naca da dxezá lazra' zaj zua na nen Lue', \q1 na' da dxebezre lazra' dxelé'equeznu' Lue'. \q1 \v 10 Dxate̱ lázrdawa', ne ba bedú lazra', \q1 ne québedxa dxelé'eda' cháwedau'. \q1 \v 11 Dxelexebiga ljwezra', ne le sa' ljwezra' ca' zítu'la \q2 ne̱ chee̱ xízrawe̱' chia', \q1 na' benne' walízr chia' ba belexecuase̱' zítu'la. \q1 \v 12 Benne' ca' dxelaca lazre̱' xelútie̱' neda' dxuluzale̱' xralaj, \q1 na' benne' ca' dxelúe lazre̱' bi gaca chia' dxelenné̱' chia' \q1 wabía xi'a, ne tu zaj zúaze̱' bi xulusaque̱' neda'. \q1 \v 13 Neda' quebe dxenda' ca dxaca chee̱ tu benne' cuezru, \q1 ne naca' ca tu benne' quebe dxaca nne̱', \q2 benne' quebe dxexrá dxu'e̱. \q1 \v 14 Naca' ca tu benne' quebe dxenne̱', \q1 bénnea' quebe dxexeche̱be̱', \q1 \v 15 lawe' da dxebeza lazra' Lue', Xrana' Dios. \q1 Lue' xeche̱bu' waláz chia', Xrana' Dios. \q1 \v 16 Gunnia': Quebe gu'u lataj xelebene̱' ne̱ chee̱ da dxaca chia'. \q1 Gate dxeajchazia', quebe gu'u le̱' lataj xulucá'ana szren cuine̱' \q2 lawe' da zua' lu da baxache'. \q1 \v 17 Ba zua' cheajcházia', \q1 ne tu dxelázqueze dute̱ be̱l-la' dxen chia'. \q1 \v 18 Chee̱ le̱ na' xrúale̱pequeza' da cale̱la da be̱na', \q1 ne xewine lazra' ca naca dul-la da nabaga'. \q1 \v 19 Benne' ca' dxeledábague̱' neda' zaj zúaqueze̱' chawe', \q2 ne zaj naque̱' benne' wal-la. \q1 Zaj naxánle̱'e̱ benne' ca' dxelecuídene̱' neda', \q1 ne quebe bi de̱ da dxagu na zria chia' lau le̱'. \q1 \v 20 Benne' ca' dxelune̱' da cale̱la chee̱ benne' ca' \q2 dxelune̱' da xrlátaje \q1 zaj naque̱' benne' dxeledábague̱' neda' lawe' da \q2 tu dxúnzqueza' da xrlátaje. \q1 \v 21 Quebe gusanu' neda', Xrana' Dios. \q1 Dios chia', quebe su' zitu' naga zua'. \q1 \v 22 Be̱n ba xuzre gácale̱nu' neda', Xran. \q1 Nacu' Benne' dxuselé̱' neda'. \c 39 \q1 \v 1 Neda' gunnía': Guxúe xanne' cuina' chee̱ quebe guna' dul-la \q2 lu da guchálaja'. \q1 Tu guxúe xánnezqueza' ca da guchálaja' dxácate̱ na' \q2 zua benne' we̱n da cale̱la naga zua'. \q1 \v 2 Guzúa' zrize ca tu benne' quebe dxaca nnie̱', \q1 ne québequeze bchálaja' da xrlátaje, \q1 na' bzáladxa xel-la' dxudía chia'. \q1 \v 3 Guca lázrdawa' ca tu da dxala, \q1 na' lu da dxulaba lazra' guca na ca tu xi'. \q1 Na' gunaba' lau Xránadxu, gunnía': \q1 \v 4 Xran, ble'e neda' da gaca chia', \q1 ne ájate̱ zra gaca bana'. \q1 Bzéajni'i neda' chadite̱ nazruzre gatia'. \q1 \v 5 Nunu' chia' sua' bábaze zra, \q1 na' iza chia' québequeze bi naca na lau Lue'. \q1 ¡Da líqueze quebe bi zaj naca zra chee̱ xúgute̱ bénneache! \q1 \v 6 ¡Da líqueze zaj naca bénneache ca tu zrúl-laze! \q1 ¡Da líqueze dácheze naca zaj dxe' bénneache gunne xue \q2 chee̱ xel-la' nabán chee̱'! \q1 ¡Dxulucúdie̱' xel-la' gunní'a, ne quebe zaj nézene̱' \q2 nu chee̱ gaca na! \q1 \v 7 Na'a, Xran, ¿bízraqueze cueza lazra'? \q1 Tuzu' Lue' dxal-la' cueza lazra'. \q1 \v 8 Bselá neda' lu xúgute̱ da zrinnaj da be̱na'. \q1 Quebe gu'u lataj benne' xala ca' xelún le̱' chia'. \q1 \v 9 Guzúa' zrize, ne quebe bi bchálaja' \q1 lawe' da Lué'queze be̱nu' guca caní chia'. \q1 \v 10 Becá'a xízrawe̱' da bzu' lu be̱la' dxen chia'. \q1 Bache gatia' lu da dxusacu' neda'. \q1 \v 11 Dxudéu' ba xa' tu benne' ba nun dul-la \q2 chee̱ dxuzéajni'inu' le̱', \q1 ne ca dxun béadu dxuteba' ladxe' dxuzría xi'u \q2 da nazrí'idxe bénnea'. \q1 ¡Da líqueze quebe bi zaj naca zra chee̱ xúgute̱ bénneache! \q1 \v 12 Bene da dxenaba' lau Lue', Xran, \q1 ne bze̱ naga ca da dxuláwizra' Lue'. \q1 Quebe su' zrize gate zua' dxebezra' lau' \q1 lawe' da naca' lau Lue' ca tu benne' dxedaze̱', ne quebe de̱ lizre̱', \q1 ne naca' ca tu benne' quebe de̱ xe̱zr la xu chee̱' \q2 ca gulaca xra xrtawa' ca'. \q1 \v 13 Bsan neda' chee̱ gata' lataj xezí' le dipa' \q1 nédxula ca xexá'a xenitia'. \c 40 \q1 \v 1 Nen dute̱ xel-la' zren lazre' chia' guleza lazra' Xrana' Dios, \q1 na' bze̱ nague̱' chia', ne benne̱' da gunábeda' Le̱'. \q1 \v 2 Bebéaje̱' neda' ca tu lu xe̱dxu situj, ne lu da naca \q2 ca guna' guzra'. \q1 Bzue̱' ni'a ca tu lu xiaj xre, ne begu'e̱ neda' neza li. \q1 \v 3 Be̱ne̱' dxul-la' tu da cube da naca na da dxue lá'ana' \q2 Xránadxu. \q1 Benne' zante̱ xelelé'ene̱' da nigá dxune̱', na' xelezrebe̱' Le̱', \q1 ne xuluxrén lazre̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 4 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' dxuxrén lazre̱' \q2 Xránadxu Dios, \q1 ne quebe dxune̱' ca dxelún benne' ca' dxulucá'ana szrene̱' \q2 bedáu' xiaj xaga ca', \q1 ne quegá ca dxelún benne' ca' dxelún lazre̱'. \q1 \v 5 Da zante̱ be̱nu', Xrana' Dios, da dxebánentu', \q1 ne ca zaj naca da dxezá lazru' gunu' chee̱ntu' \q2 quebe gaca gulábantu' lau Lue'. \q1 Chela nu guzenda' ca zaj naca na, \q1 ne che guchálaja' chee̱ na, quebe baben tu na. \q1 \v 6 Quebe dxezaca ba lazru' béadu ca' gutia' lau', \q2 u da gunna' Lue', \q1 ne quebe gunabu' béadu ca' guzézxea' lau', u dxen chee̱ \q2 béadu ca' da guzúa' lau' ne̱ chee̱ dula nabaga', \q1 san gusálaju' naga' chee̱ xenda' chi'u. \q1 \v 7 Nadxa gunnía': Guná' xque, za'a neda'. \q1 Lu xiche lá'azxa naxúaj na ca naca chia'. \q1 \v 8 Dxezaca ba lazra' guna' ca da dxaca lazru' Lue', Dios chia', \q1 na' da nadxixruj be'u zua na lu xichaj lázrdawa'. \q1 \v 9 Ca naca da xrlátaje chiu' ba bzenda' bénneache \q1 naga zaj nazraga chiu' bénneache zante̱. \q1 Gunná' xque, quebe guzúa zria', \q1 ca nézqueznu' Lue', Xrana' Dios. \q1 \v 10 Quebe bcácheza' ca da xrlátaje chiu' lu lázrdawa'. \q1 Ba bchálajqueza' ca naca xel-la' li lazre' chiu', \q2 ne ca dxuseláu' bénneache. \q1 Quebe guzúa' zri ca naca xel-la' dxexache lazre' chiu', \q1 ne ca naca da li chiu' ládujla benne' zante̱ zaj nazrague̱' chiu'. \q1 \v 11 Xran, quebe chenu' xexache lazru' neda'. \q1 Xel-la' dxexache lazre' chiu', ne da li chiu' \q2 tu dxelácale̱zqueze na neda'. \q1 \v 12 Lawe' da ba guléchajle̱'e̱ da cale̱la ca' neda', \q1 da cale̱la ca' da ba nuna' zaj zria na neda', \q2 na' quebe gaca nna'a naga zu'. \q1 Zaj naxándxa na ca zaj naca xicha xíchaja', na' dxedú lazra'. \q1 \v 13 Dxenaba' lau', Xran, guseláu' neda'. \q1 Xran, be̱n ba xuzre gácale̱nu' neda'. \q1 \v 14 Be̱n xelexedué'e, ne xeleque zréaje \q1 xúgute̱ benne' ca' dxelaca lazre̱' xelútie̱' neda'. \q1 Be̱n xeajxaca bzé̱bela, ne xelexedué'e \q1 benne' ca' dxelezá lazre̱' xelune̱' chia' da cale̱la. \q1 \v 15 Be̱n xeleque zréaje̱' lawe' da belún zréaje̱' neda' \q1 benne' ca' gulé̱'e̱ neda': “E, e.” \q1 \v 16 Be̱n xelebé, ne xelezúe lu da ba neza xúgute̱ benne' ca' \q2 dxelebeze̱' Lue', \q1 ne be̱n xelennáqueze benne' ca' zaj nazrí'ine̱' Lue', \q2 weselá chee̱'. \q1 Xelenné̱': “Xegá'ana szrénqueze Xránadxu.” \q1 \v 17 Láqueze sua' neda' lu da ba xa', ne lu da baxache', \q1 guxúequeze Xrana' Dios ájala gune̱' chia'. \b \q1 Nacu' Benne' dxácale̱ne̱' neda', ne Benne' weselá chia'. \q1 Dios chia', quebe chenu' gácale̱nu' neda'. \c 41 \q1 \v 1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' dxe'e̱ gunne xue \q2 chee̱ benne' xache'. \q1 Lu zra gate zue̱' lu da ste̱be, guselá Xránadxu bénnea'. \q1 \v 2 Xránadxu guxúequeze̱' le̱', ne gunézruje̱' le̱' xel-la' nabán. \q1 Gaca na tu da ba neza zrente̱ chee̱ bénnea' lu xe̱zr la xu nigá, \q1 na' quebe gudé Xránadxu le̱' lu na' benne' ca' dxeledábague̱' Le̱'. \q1 \v 3 Xránadxu Dios gúxruqueze̱' le̱' gate zúe̱' lu xel-la' dxudía. \q1 Gun chawe̱' dute̱ da naque̱' gate na' quebe chawe' zue̱'. \q1 \v 4 Gunnía': Xrana' Dios, bexache lazre' neda'. \q1 Bexún bénne'du xu'a lawe' da be̱na' dul-la gate gudábaga' Lue'. \q1 \v 5 Benne' ca' dxeledábague̱' neda' dxelenné̱' chia' da cale̱la. \q1 Dxelenne̱': “¿Bátala gate benne' nigá, ne xenite le̱'?” \q1 \v 6 Che xedajlenné̱'e̱ neda', dxelún lazre̱'. \q1 Dxelebéaje̱' neda' dizra' chee̱ bi da cale̱la gaca xelenné̱' chia', \q1 na' gate dxelexedxúaje̱', na' dxelexrúe̱' dizra' na'. \q1 \v 7 Gate dxelezraga benne' dxelecuídene̱' neda', \q1 na' tu dxelenné̱zqueze̱' chia'. \q1 Tu dxuluchálajle̱zqueze̱' ljwezre̱' chia' neda' da naca \q2 da cale̱la, dxelenné̱': \q1 \v 8 “Ba guxú'e̱ tu xízrawe̱' da gute na le̱', \q1 ne québedxa xexásaqueze̱' ga na' de̱'.” \q1 \v 9 Cá'anqueze bénnea' guleza zri lazre' nen neda', \q1 bénnea' bxren lazra', na' gudágule̱queze̱' neda', \q1 benne' nigá dxedábagazegue̱' neda'. \q1 \v 10 Lue', Xrana' Dios, bexache lazre' neda', \q2 ne be̱n xexasa' neda', \q1 na' xunézruja' benne' ca' ca da dxal-la' xelezí'e̱. \q1 \v 11 Caníqueze nezda' ba be̱na' da dxezaca ba lazru' Lue', \q1 chee̱ quebe bi xelebéle̱ benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 12 Ca naca chia' neda', ba bé̱xruquezu' neda' lawe' da \q2 naca' du lazre', \q1 ne ba bzu' neda' lau Lue' chadía chacanna. \q1 \v 13 ¡Gaca ba Xránadxu, Dios chee̱ benne' Israel ca' \q1 gaxuane iza, ne chadía chacanna! \q1 ¡Ca'an naca na, ne ca'an gaca na! \c 42 \q1 \v 1 Ca dxun bzrina' xixre' dxebezre xa'aba' lawe' da \q2 dxebíleba' nisa, \q1 ca' dxuláwizra bénne'du xu'a da naca chiu', Dios. \q1 \v 2 Dxebile bénne'du xu'a da naca chiu', Dios ban. \b \q1 ¿Bata gaca xida' chee̱ guzúa cuina' lau Dios? \q1 \v 3 Nisa xuzru xiaj lawa' guca na ca xeta dxawa' \q2 te zra chizrela, \q1 dxácate̱ na' gulé̱'e̱ neda' xúgute̱ zra: “¿Ga na' Dios chiu'?” \q1 \v 4 Dxajsá lazra' chee̱ da caní, ne dxebezre lazra'. \q1 Dxajsá lazra' ca guxá'ale̱na' benne' zan ca', \q2 ne nuzúa' lawe' le̱' lizre Dios. \q1 Tu dxúl-lazquezdxu lu xel-la' dxebé, \q2 ne dxue lá'anaquezdxu Dios lu laní. \q1 \v 5 ¿Bizr chee̱ na' dxate ni'a na'u, bénne'du xu'a? \q1 ¿Bizr chee̱ na' zu' ste̱be lu xichaj lázrdawa'? \q1 Guleza lazre' Dios lawe' da güe lá'anaqueza' Le̱' da xula. \q1 Naque̱' Benne' dxuselé̱' neda', ne Dios chia'. \b \q1 \v 6 Dios chia', ba nate ni'a na' bénne'du xu'a \q2 lu xichaj lázrdawa'. \q1 Chee̱ le̱ na' dxajsá lazra' chiu' nigá zua' lu xe̱zr la xu \q2 xechalá'a xe̱gu Jordán, \q1 ne lu xe̱zr la xu chee̱ benne' Hermón naga zua xi'a Mizar. \q1 \v 7 Ca schaga da dxun nísadau', ne da dxun tu bdua nisa \q2 zren chiu', Dios, \q1 ca' dxeque bénne'du xu'a lawe' da dxusaca zi' na'u neda'. \b \q1 \v 8 Te zra xexache lazre' Xránadxu neda', \q1 na' chizrela tu gúl-lazqueza' da güe lá'ana' Le̱', \q1 ne tu guchálajle̱zqueza' Dios, \q2 Bénnea' dxunne̱' xel-la' nabán chia'. \q1 \v 9 Xapa' Dios: Lué'queze dxucu'uju' neda'. \q1 ¿Bizr chee̱ na' nal-la lazru' neda'? \q1 ¿Bizr chee̱ na' dxewí'ine lazra' lawe' da dxusaca zi' \q2 benne' dxedábague̱' neda'? \q1 \v 10 Ca tu benne' dxelé̱'e̱ zrita xu'a, ca' dxelún benne' ca' \q2 chia', dxelún le̱' chia'. \q1 Tu zra tu zra dxelenné̱' chia': “¿Ga na' Dios chiu'?” \b \q1 \v 11 ¿Bizr chee̱ na' dxate ni'a na'u, bénne'du xu'a? \q1 ¿Bizr chee̱ na' zu' ste̱be lu xichaj lázrdawa'? \q1 Guleza lazre' Dios lawe' da güe lá'anaqueza' Le̱' da xula. \q1 Naque̱' Benne' dxuselé̱' neda', ne Dios chia'. \c 43 \q1 \v 1 Bchi'a chia', Dios, ne ble'e lau naca' xrlátaje. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxuluzúe̱' Lue' chalá'ala, \q1 ne lu na' benne' ca' dxelezí xe̱'e̱, ne dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 2 Nacu' Lue' Dios chia', ne dxuzé̱ chuchu' neda'. \q1 ¿Bizr chee̱ na' nusán lazru' neda'? \q1 ¿Bizr chee̱ na' dxewí'ine lazra' lawe' da dxusaca zi' neda' \q2 benne' ca' dxeledábague̱' neda'? \q1 \v 3 Gusel-la chia' xel-la' naxaní' chiu', ne da li chiu'. \q1 Da caní xulusí na neda' neza. \q1 Xeleché̱ na neda' lu xi'a lá'azxa chiu', ne naga zúaquezu' Lue'. \b \q1 \v 4 Chu'a naga zua lucugu chee̱ Dios. \q1 Chu'a lau Dios, Bénnea' dxune̱' dxebeda', na' zua' lu da ba neza. \b \q1 Güe lá'ana' Lue' nen da zríadi'i na du, Dios chia'. \b \q1 \v 5 ¿Bizr chee̱ na' dxate ni'a na'u, bénne'du xu'a? \q1 ¿Bizr chee̱ na' zu' ste̱be lu xichaj lázrdawa'? \q1 Guleza lazre' Dios lawe' da güe lá'anaqueza' Le̱' da xula. \q1 Naque̱' Benne' dxuselé̱' neda', ne Dios chia'. \c 44 \q1 \v 1 Dios, bache bénentu' lawe' da buluzén Xra xrtáuntu' netu' \q1 ca naca da be̱nu' lu zra chee̱', da naca na iza ba guledé na. \q1 \v 2 Bzria xi'u bénneache xe̱zr la xu xezícadxa ca' lau \q2 xra xrtauntu' ca', na' bzu' le̱' xlataj benne' ca'. \q1 Bsaca zi'u benne' xe̱zr la xu ca', san bzua chachu' \q2 bénneache chiu' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 3 Xra xrtáuntu' ca' quebe gulezi'e̱ xe̱zr la xu nigá \q2 nen xia nalá cheé̱queze̱', \q1 Ne quebe buluselá cuine̱' nen xel-la' wal-la da zaj nape̱'. \q1 Lue' bseláuquezu' le̱' nen xel-la' waca chiu', \q2 ne nen xel-la' wal-la chiu', \q1 ne nen xel-la' naxaní' chiu', lawe' da bezaca ba lazru' nen le̱'. \q1 \v 4 Dios, nacu' wenná bea chia'. \q1 Bselá zri'ine zre sua Jacob. \q1 \v 5 Nen xel-la' waca chiu' xebéajntu' benne' ca' \q2 dxeledábague̱' netu'. \q1 Lu Lau' Lue' guchuchuj guléajntu' benne' ca' \q2 dxeledábague̱' netu'. \q1 \v 6 Quebe guxrén lazra' xaga nalá xéche'ze chia', \q1 ne quebe guselá xia chia' neda'. \q1 \v 7 Lue' bcu'uju' netu' lau benne' ca' dxeledábague̱' netu', \q1 ne be̱nu' belexedué'e benne' ca' belecuídene̱' netu'. \q1 \v 8 Ne̱ chee̱ Dios tu súazquezentu' lu da ba neza, \q1 na' chadía chacanna güe lá'anantu' Lau' Lue'. \q1 \v 9 Nusán lazru' netu', ne nunu' dxexedué'entu', \q1 ne quebe dxéajle̱nu' benne' chee̱ntu' ca' dxjaque̱' wedil-la. \q1 \v 10 Be̱nu' buzrúnnujntu' lau benne' ca' dxeledábague̱' netu', \q1 na' benne' ca' dxelecuídene̱' netu' gulegüe̱' ca naca \q2 da nápantu'. \q1 \v 11 Bdeu' netu' ca zrila' ca' lu na' benne' xelútie̱' netu', \q1 ne ba be̱se dínnaju' netu' ládujla benne' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 12 Bdéu' netu', benne' chiu' ca' cá'aze, ne quebe bi guzi'u. \q1 \v 13 Dxunu' dxelún la benne' walízre chee̱ntu'. \q1 Benne' zaj naxéchaje̱' netu' dxelún le̱', ne dxuluzrizre̱' chee̱ntu'. \q1 \v 14 Nuzú' netu' ca tu da dxelenná benne' xe̱zr la xu ca' \q2 naca na da baxáchele̱'e̱. \q1 Xúgute̱ benne' dxelelé'ene̱' netu' dxulutá xíchaje̱', \q1 ne dxelexebánene̱' ca da baxache' nácantu'. \q1 \v 15 Tu zra tu zra tu dxexedué'ezquezda', \q1 ne tu zúazqueza' lu da sté̱bele̱'e̱ \q1 \v 16 lawe' da dxelenné̱' schanni' chia', ne dxuluzúe̱' \q2 neda' chalá'ala, \q1 ne dxulutíl-lale̱ neda' benne' ca' dxeledábague̱' neda', \q1 nen benne' ca' dxelexebeaj lazre̱' neda'. \q1 \v 17 Xúgute̱ da caní dxaca chee̱ntu', ne quebe ne \q2 gal-la lazrentu' Lue', \q1 ne quebe ne guzúantu' chalá'ala xel-la' wezría chiu'. \q1 \v 18 Quebe ne gusán lázrentu' Lue', \q1 ne quebe ne xecuásantu' lu da gunná be'enu' netu'. \q1 \v 19 ¿Bizr chee̱ na' nuzú' netu' chalá'ala tu lataj chee̱ be̱ snia ca', \q1 ne nuzú' netu' naga xelaze gátentu'? \q1 \v 20 La gul-la lázrentu' La Dios chee̱dxu, \q1 ne bca'ana szrentu' tu dios da quebe bi zaca, \q1 \v 21 ¿quebe dxal-la' zra'a Dios netu' ne̱ chee̱ da nigá? \q1 Le̱' nézquezne̱' da zaj zua lu xichaj lázxdau bénneache. \q1 \v 22 Lawe' da nácantu' chiu', tu zra tu zra ba \q2 zaj zúatequeze̱' xelútie̱' netu'. \q1 Zaj nune̱' netu' ca zrila' ca' ba zua xelútie̱'-ba'. \q1 \v 23 ¡Bebán, Xran! \q1 ¿Bizr chee̱ na' dxasiu'? \q1 ¡Bebán! \q1 ¡Quebe su' zitu' tu chi'ize! \q1 \v 24 ¿Bizr chee̱ na' nucache cuinu', \q1 ne quebe dxeque be'enu' ca dxezaca zí'intu', \q1 ne ca dxuluchine benne' ca' netu'? \q1 \v 25 Ba nate ni'a na' bénne'du xú'untu', ne dxeajcházete̱ntu' lu xu, \q1 na' ba dé̱te̱ntu' sudxú'ala lu xe̱zr la xu. \q1 \v 26 ¡Guxasa, gúcale̱ netu', \q1 ne dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu', bselá netu'! \c 45 \q1 \v 1 Xu'u lázrdawa' tu dizra' xrtante̱, \q1 na' gúl-laqueza' tu da naca chee̱ Wenná Bea. \q1 Gúl-laqueza' tu da bzuaj tu benne' dxuchálajle̱'e̱ cháwedau'. \q1 \v 2 Nacu' xrtánle̱'e̱dxa ca xúgute̱ bénneache. \q1 Dxezíle̱'e̱ntu' ba neza chee̱ dizra' dxuchálaju', \q1 lawe' da nucá'anaqueze Dios Lue' cháwedau' tu chí'izqueze. \q1 \v 3 Bda' xia chiu' dxu'a le̱'u, Lue', benne' wal-la, \q1 lu dute̱ xel-la' szren chiu', ne xel-la' dxenná bea chiu'. \q1 \v 4 Lu xel-la' szren chiu' chepe bánquezu'. \q1 Bchine dizra' li, ne xel-la' dxexruj lazre', ne da xrlátaje, \q1 na' guzéajni'i Cuinu' da zri'a ca'. \q1 \v 5 Zaj nalále̱'e̱ xaga nalá xéche'ze chiu' ca', \q1 da xelute na benne' xe̱zr la xu ca' lau Lue', \q1 ne cheajlechaze na lu lázrdau benne' ca' dxeledábague̱' Lue'. \q1 \v 6 Lataj blau naga dxe'u, Dios, naca na da chadía chacanna, \q2 ne súatequeze na. \q1 ¡Xrlátaje naca ca dxenná be'u! \b \q1 \v 7 Nazri'inu' da naca xrlátaje, ne dxecuídenu' da cale̱la. \q1 Chee̱ le̱ na' ba nuzúa Dios chiu' Lue' xlátaju', \q1 naga dxebéle̱'e̱dxenu' ca le sa' ljwezru' ca'. \q1 \v 8 Dxelá zixre zra lanu' nen xala da naca na nizre xaga, \q2 ne xiaj, da ca' dxelelá na zixre. \q1 Lu xu'u lizru' da zácale̱'e̱ na dxuluzúe̱' Lue' lu da ba neza. \q1 \v 9 Bi nu'ula chee̱ wenná bea ca' zaj zúabe' ládujla nu'ula \q2 chiu' ca' zaj naque̱' blaudxa. \q1 Chalá'a xabe̱la chiu' dxe' nu'ula gácabe' zru'ulu' nácube' oro \q2 da za na xe̱zre Ofir. \b \q1 \v 10 Bene, nú'uladau', ne gunná' xque, ne bze̱ naga da nnia': \q1 Bzala lazru' lazriu' ne lizre xrau', \q1 \v 11 na' benne' wenná bea sa lazre̱' xel-la' xrtan chiu'. \q1 Bzexruj lazru' lau le̱' lawe' da naca le̱' xranu'. \q1 \v 12 Xelelá' nu'ula xe̱zre Tiro lau lue', zaj nu'e̱ da xelunne̱' chiu', \q1 na' xelenaba benne' gunní'a ca' gunu' tu culuén chee̱'. \b \q1 \v 13 Xrtanle̱'e̱ naca bi nu'ula chee̱ wenná bea lu xu'u naga zue̱'. \q1 Zra lánabe' nazí' lechítaje̱ na oro. \q1 \v 14 Xeleché̱'e̱-be' lau wenná bea, nácube' zra lánabe' \q2 da núale̱'e̱ lechítaje̱ na. \q1 Nu'ula wégu'du ca' chjácabe' cuzru le̱be'. \q1 Nu'ula caní, nu'ula ljwézrebe' xuluzúabe' lawe' lue'. \b \q1 \v 15 Lu dute̱ xel-la' dxebé, ne lu da ba neza xeleché̱'e̱-be', \q1 na' xelú'ube' lu xu'u lizru', wenná bea. \q1 \v 16 Waláz chee̱ xra xrna'u xelexezúa zri'inu', \q1 bi ca' gunu' xelenná beabe' du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 \v 17 Guna' cheajlesá lazre' xúgute̱ bénneache lau' lue'. \q1 Chee̱ le̱ na' xelúe lá'ana bénneache lue' chadía chacanna, \q2 ne gaxuane iza. \c 46 \q1 \v 1 Dios naque̱' Benne' dxuxúe̱' dxi'u, ne dxune̱' dxi'u \q2 benne' wal-la. \q1 Zúate̱queze̱' gácale̱ne̱' dxi'u gate dxededxu xel-la' zi'. \q1 \v 2 Chee̱ le̱ na', quebe zrébedxu lácala xru' xe̱zr la xu nigá \q1 na' cheajlechaze xi'a ca' lu nísadau', \q1 \v 3 ne lácala xeajxruza zren chee̱ nísadau' xuluninne na, \q2 ne dxelúnle̱'e̱ na schaga, \q1 na' welezrízequeze xi'a ca' ne̱ chee̱ da dxezrú'. \b \q1 \v 4 De̱ tu xe̱gu da dxunna na xel-la' dxebé lu xe̱zre chee̱ Dios, \q1 ne lu xu'u lá'azxa chee̱ Dios, Benne' nape̱' dute̱ xel-la' szren. \q1 \v 5 Dios zue̱' xe̱zre na', ne cabata' cuía xi na. \q1 Dxaní'sise̱' xide̱' gácale̱ne̱' bénneache zaj zre̱'e̱ xe̱zre na'. \q1 \v 6 Dxelezrébele̱'e̱ benne' xe̱zr la xu ca', \q1 na' dxelezrize benne' chee̱ wenná bea ca'. \q1 Dxenné̱ Dios ca dxenné̱ guziu', na' dxexuna xe̱zr la xu. \b \q1 \v 7 Dios, Bénnea' nape̱' dute̱ xel-la' waca, zúale̱ne̱' dxi'u. \q1 Dios na' chee̱ Jacob dxucache chawe̱' dxi'u. \b \q1 \v 8 Le da lé'ele da ca' nun Xránadxu. \q1 Le nna' ca naca da dxebánedxu da nune̱' lu xe̱zr la xu. \q1 \v 9 Dxebeque zrie̱' wedil-la da dxelaca du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 Dxuzúzruje̱' da dxuzala na xaga nalá xéche'ze ca', \q1 ne dxíchuje̱' xaga tuche' ca' chee̱ wedil-la, \q1 na' dxuzezxe̱' da ca' zaj nache̱' benne' wedil-la ca'. \q1 \v 10 Dxenná Dios: “Le sua zrize, ne le xúnbea naca' Dios. \q1 Naca' szrendxa ca zaj naca xúgute̱ cue' xe̱zr la xu. \q1 Naca' szrendxa ca dute̱ xe̱zr la xu.” \b \q1 \v 11 Dios, Bénnea' nape̱' dute̱ xel-la' waca, zúale̱ne̱' dxi'u. \q1 Dios na' chee̱ Jacob dxucache chawe̱' dxi'u. \c 47 \q1 \v 1 ¡Le capa na'le, le'e, xúgute̱ bénneache! \q1 ¡Le güe lá'ana Dios nen dute̱ xel-la' dxebé! \q1 \v 2 Dxal-la' zrébedxu Xránadxu, nape̱' dute̱ xel-la' szren. \q1 Naque̱' Wenná Bea zren dxenná bé'ene̱' dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 3 Bzue̱' benne' xe̱zr ca' zran ní'adxu. \q1 Bzue̱' dxi'u chee̱ nna be'edxu zánete̱ cue' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 4 Bequé̱'e̱ tu xe̱zr la xu da gaca na chee̱dxu, \q1 Da naca tu xe̱zr la xu xrtante̱ chee̱ zri'ine zre sua Jacob, \q2 benne' ca' nazrí'ine̱'. \q1 \v 5 Dxegüén Dios naga dxe'e̱ dxenná be'e̱. \q1 Dxelebezre luzu da dxulucuezre̱' gate dxegüén Xránadxu ga na'. \q1 \v 6 ¡Le gul-la da gaca ba Dios! \q2 ¡Le gul-la! \q1 ¡Le gul-la da gaca ba Wenná Bea chee̱dxu! \q2 ¡Le gul-la! \q1 \v 7 ¡Dios naque̱' Wenná Bea dute̱ lu xe̱zr la xu nigá! \q1 ¡Le gul-la chee̱' nen dute̱ xel-la' dxéajni'i chee̱le! \q1 \v 8 Dxe' Dios naga dxenná be'e̱, lu lataj na' naca na lá'azxa. \q1 Dxenná bé'ene̱' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 9 Dxelezraga benne' dxelenná bé'ene̱' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu \q1 tu zren nen bénneache chee̱ Dios chee̱ Abraham. \q1 Benne' ca' dxelenná be'e̱ du gabí'i xe̱zr la xu \q1 buludée̱' xel-la' dxenná bea chee̱' lu na' Dios. \q1 Le̱' dxenná bé'ene̱' xúgute̱ benne' wenná bea ca'. \c 48 \q1 \v 1 ¡Zrente̱ naca Xránadxu! \q1 ¡Naca chee̱' güe lá'anale̱'e̱dxu Le̱' \q1 ga naca lu xe̱zre chee̱ Dios chee̱dxu, \q1 da dxe' na lu xi'a lá'azxa chee̱'! \q1 \v 2 Sión, da naca na xi'a chee̱ Dios, naca na sibe, ne xrtante̱. \q1 Naca na xe̱zre chee̱ Wenná Bea zrente̱, \q1 da dxunna na xel-la' dxebé dute̱ xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 3 Dios ba blé'ene̱' dxucache chawe̱' dxi'u, \q1 lu xu'u zaca ca' chee̱ xe̱zre chee̱' na'. \q1 \v 4 Belezraga benne' wenná bea ca', \q1 na' belelé̱'e̱ chee̱ xeledíl-lale̱ne̱' xe̱zre nigá, \q1 \v 5 na' gate belelé'ene̱' na, na' belexebánene̱'. \q1 Belezrébe̱', na' buluzrúnnuje̱'. \q1 \v 6 Gulezré̱'e̱ lu da ste̱be, \q1 ne gulezúe̱' xel-la' dxudía ca dxaca chee̱ tu nu'ula \q2 ba zua sane̱' bidau'. \q1 \v 7 Gulaque̱' ca da ca' dxeledá lawe' nísadau' dxexrite na \q1 gate dxácale̱'e be' bdunu' lu nísadau'. \q1 \v 8 Bendxu ca da be̱n Dios, na' na'a ba ble'edxu na, \q1 ga naca lu xe̱zre chee̱ Xránadxu, nape̱' dute̱ xel-la' waca, \q1 da naca na xe̱zre chee̱ Xránadxu Dios. \q1 Le̱' guzúa chawe̱' xe̱zre nigá chadía chacanna. \q1 \v 9 Ga naca lu xudau' chiu' Lue', Dios \q1 dxajsá lázredxu ca naca xel-la' zri'i lazre' zren chiu'. \q1 \v 10 Gátete̱ze na' dxelúe lá'ana bénneache Lue', \q1 na' ca naca xel-la' szren chiu' dxezrín na \q2 du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 Ca naca da xrlátaje dxenná be'u. \q1 \v 11 Xelebéle̱'e̱ bénneache zaj zre̱'e̱ Sión. \q1 Xelebéle̱'e̱ bénneache zaj zre̱'e̱ xe̱zre ca' chee̱ Judá \q1 ne̱ chee̱ da dxuchi'u chee̱'. \q1 \v 12 Le'e, bénneache chee̱ Dios, le chechaj dxu'a xe̱zre na', \q1 ne le gulaba ca zaj naca xu'u sibe ca', \q1 da dxuluzé̱ chacha na xe̱zre na'. \q1 \v 13 Le nna' xque ca naca ze'e zren naxechaj na xe̱zre na'. \q1 Le nna' xanne' ca zaj naca xu'u wal-la chee̱ na, \q1 chee̱ guzenle bi chee̱le ca naca xe̱zre na'. \q1 \v 14 Dios nigá nácaqueze̱' Dios chee̱dxu chadía chacanna. \q1 Le̱' tu gulé'ezquezne̱' dxi'u neza. \c 49 \q1 \v 1 Le xen da nigá, le'e, benne' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu. \q1 Le guzé̱ nágale, le'e, benne' dute̱ xe̱zr la xu, \q1 \v 2 le'e, benne' blau, ne le'e, benne' xezícadxa, \q1 le'e, benne' gunní'a, ne le'e, benne' xache'. \q1 \v 3 Guchálajqueza' xel-la' sina, \q1 ne guzéajni'ida' le'e da xu'u lázrdawa'. \q1 \v 4 Guzé̱ naga' tu dizra' sina. \q1 Gúl-laqueza' chee̱ tu da nagache, \q1 ne quinnia' da zríadi'i na du che̱n. \q1 \v 5 ¿Bizr chee̱ na' dxun na ba xen zreba' lu zra chee̱ da ste̱be, \q1 gate naxechaj da cale̱la neda' da dxelún benne' \q2 dxeledábague̱' neda'? \q1 \v 6 Benne' ca' dxuluxrén lazre̱' da zaj de̱ chee̱', \q1 ne dxulucá'ana szren cuine̱' lawe' da zaj nápale̱'e̱. \q1 \v 7 Quebe xelezéquene̱' xelexá'awe̱' le sa' ljwezre̱', \q1 ne quebe gaca xulunézruje̱' Dios da guselá na le̱' \q1 \v 8-9 chee̱ tu xelaca bánzqueze̱', \q1 ne chee̱ cabata' xeluzru be̱l-la' dxen chee̱' \q1 lawe' da zrente̱ naca da dxexa'u na xel-la' nabán chee̱ bénneache, \q1 ne cabata' seque' nu benne' quízruje̱' na. \q1 \v 10 Xelelé'ene̱' dxelátequeze benne' sina ca', \q1 ne xelúzrue̱' cáte̱ze dxaca chee̱ benne' xala ca', \q1 ne chee̱ benne' lázrdau zide' ca', \q1 na' dxulucá'ane̱' xel-la' gunní'a chee̱' lu na' benne' xula ca'. \q1 \v 11 Dxeléquene̱' wazráqueze zri'ine zre sue̱' chadía chacanna, \q1 na' xelexegá'ana lizre̱' chee̱ xelaca na chee̱ xúgute̱ cuen \q2 xrtia ljwezre̱', \q1 na' dxelu'e̱ la xe̱zr la xu chee̱' ca' ca zaj nazí láqueze̱'. \q1 \v 12 Quebe xelexegá'anatequeze bénneache lu da ba lá'ana. \q1 Zaj naque̱' ca be̱ xixre' ca', be̱ dxeláteba'. \q1 \v 13 Ca da dxelune̱' naca na da xálaze, \q1 na' dxelexezaca ba lazre' xrtia ljwezre̱' ca' nen da dxelennaze̱'. \q1 \v 14 Zaj naque̱' ca tu cue' zrila' zjácaba' lataj ba xa', \q2 naga guxúe xel-la' gute le̱ba'. \q1 Benne' xrlátaje ca' xelenná bé'ene̱' benne' gunní'a ca' \q2 gate za' chaní', \q1 na' xelebía xi' da ca' guta' chee̱', \q1 na' lataj ba xa' gaca na naga tu xelezúazqueze̱'. \q1 \v 15 Dios xexá'awe̱' xel-la' nabán chia' lu lataj ba xa' \q1 lawe' da xeché̱'e̱ neda' naga zúaqueze̱' Le̱'. \q1 \v 16 Quebe su' ste̱be gate nu benne' dxezrué'ene̱' xel-la' gunní'a, \q1 ne gate dxune̱' lizre̱' da zácale̱'e̱dxa, \q1 \v 17 lawe' da gate gatie̱' quebe bi xexu'e̱, \q1 ne quebe chéajle̱ xel-la' gunní'a chee̱' le̱'. \q1 \v 18 Lácala dxácate̱ naca bane̱' dxe̱ cuine̱' zue̱' \q2 lu da ba neza zrente̱, \q1 na' dxelúe lá'ana bénneache le̱' gate dxe̱pe bane̱', \q1 \v 19 san chu'e̱ naga zaj zra xra xrtawe̱' ca', \q1 ne cabátadxa lé'ene̱' xel-la' naxaní'. \q1 \v 20 Bénnea' dxelapa bénneache le̱' ba lá'ana san quebe \q2 bi dxéajni'ine̱' \q1 naque̱' ca be̱ xixre' ca', be̱ dxeláteba'. \c 50 \q1 \v 1 Ba gunné̱ Xránadxu Dios, ne ba nutube̱' bénneache \q2 chee̱ dute̱ xe̱zr la xu, \q1 benne' zaj zre̱'e̱ naga dxalaj gubizra, \q1 ne benne' zaj zre̱'e̱ naga dxebía na. \q1 \v 2 Lu xi'a Sión, da naca na xrtánle̱'e̱ ba bzaní' Dios. \q1 \v 3 Xelá' Dios chee̱dxu, ne quebe sua zrie̱'. \q1 Gálajqueze xi' lau Le̱', \q1 ne gácale̱'e̱ be' bdunu' da chechaj na Le̱'. \q1 \v 4 Xutúbequeze̱' benne' zaj zre̱'e̱ xabáa na'ala, \q1 ne benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zr la xu, \q1 chee̱ guchi'e̱ chee̱ bénneache chee̱'. \q1 \v 5 Dxenné̱': “Le xutube benne' chia' ca', \q1 benne' ca' belune̱' tu xel-la' wezría nen neda' \q1 da buluzúa chúchue̱' nen dxen chee̱ béadu ca'.” \q1 \v 6 Da zua xabáala gulé'e lau na naque̱' xrlátaje, \q1 lawe' da naca Dios Benne' guchi'e̱ chee̱ bénneache. \q1 \v 7 Dxenné̱': “Le xen, bénneache chia', na' guchálaja'. \q1 Le guzé̱ nágale, benne' Israel, na' nnia' \q2 da gagu na zria chee̱le. \q1 Neda', Dios, naca' Dios chee̱le. \q1 \v 8 Quebe til-la' le'e ca naca béadu ca' bé̱tele lawa', \q1 ne ca naca béadu ca' bzézxele, \q1 da zaj zúaqueze na lawa' neda'. \q1 \v 9 Quebe ca'a lu na'ale me̱du ca', \q1 ne chivo biu ca', be̱ nápaquezle \q1 \v 10 lawe' da zaj naca chia' xúgute̱ be̱ xixre' ca', \q1 ne zane gaxúa be̱ xixre' zaj zraba' lu xí'adu ca'. \q1 \v 11 Xu'u lu na'a xúgute̱ be̱ zua xrila, \q1 ne naca chia' xúgute̱ be̱ zaj naca banba'. \q1 \v 12 Chela neda' dxeduna', quebe xapa' le'e ca' \q1 lawe' da naca chia' xe̱zr la xu, ne xúgute̱ da de̱ lawe na. \q1 \v 13 ¿Dxun na ba xen gawa' be̱la' be̱zre ca'? \q1 ¿Xí'aja' dxen chee̱ chivo biu ca'? \q1 \v 14 Le guzúa lau Dios da güe lá'anale Le̱' \q1 ne le gunezruj ca da guche̱be lázrele lau Dios szrente̱. \q1 \v 15 Bláwizra neda' lu zra zu' lu da zi' da xa', \q1 na' guselá' lue', na' lue' gapu' neda' ba lá'ana.” \q1 \v 16 Dios guzre̱' benne' we̱n da cale̱la: \q1 “¿Bi dxéquenu' lue', dxuchálaju' ca nadxixruj bi'a, \q1 ne dxenníu' ca naca chee̱ xel-la' wezría chia'? \q1 \v 17 Lue' dxecuídenu' neda' che dxusízreda' lue', \q1 ne dxuzú' chalá'ala dizra' chia'. \q1 \v 18 Gate dxelé'enu' gubán, na' dxunu' le̱' tu zren, \q1 ne nacu' tu zren benne' ca' dxeledále̱ne̱' nu'ula \q2 quebe zaj naca zru'ule̱'. \q1 \v 19 Dxuchálajquezu' da cale̱la, \q1 ne tu dxúnzquezu' da we̱n lazre'. \q1 \v 20 Tu dxenné̱zquezu' da cale̱la chee̱ bi bíchequezu', \q1 Ne dxagu' zria chee̱ bi chee̱ xrná'aquezu'. \q1 \v 21 Da caní be̱nu', na' neda' guzúa' zrize. \q1 Gúquenu' naca' tu benne' ca nacu' lue'. \q1 Na'a wadíl-laqueza' lue', ne gulé'eda' lue' ca ba be̱nu'.” \q1 \v 22 Le chéajni'i da nigá na'a, le'e dxal-la lázrele Dios. \q1 Ga gaze guzuzruj Dios le'e, ne québedxa sua nu guselá le'e. \q1 \v 23 Bénnea' guzúe̱' lawa' da güe lá'ane̱' neda' gape̱' \q2 neda' ba lá'ana, \q1 na' bénnea' dxuxuchá cuine̱' chee̱ gune̱' da xrlátaje, \q1 gulé'eda' le̱' ca guselá' le̱', naca' Dios chee̱'. \c 51 \q1 \v 1 Gúcale̱ neda', Dios, lu dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu'. \q1 Dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu' bsula zria da nabaga'. \q1 \v 2 Gudibe neda' ca naca da cale̱la da nuna', \q1 ne bca'ana chawe' neda' chee̱ dul-la da be̱na', \q1 \v 3 lawe' da dxexúnbe'a ca be̱na' gudábaga' Lue', \q1 ne ca naca dul-la chia' tu dxáguze na zria neda'. \q1 \v 4 Lau' Lue' be̱na' dul-la. \q1 Awe', lau' Lué'queze, ne ba be̱na' da cale̱la lau' Lue'. \q1 Caní dxaca na chia' chee̱ gaca bea nacu' xrlátaje lu da dxenníu', \q1 ne nacu' du lazre' ca da dxuchi'u chee̱ bénneache. \q1 \v 5 Gunná' xque, báchequeze nabaga' dul-la gate gúlajtea', \q1 ne lu dul-la zúaqueza' gate guzrán xrna'a neda'. \q1 \v 6 Lue' dxezá lazru' sua da li lu xichaj lázrdawa', \q1 ne lu xichaj lázrdawa' ba bzéajni'inu' neda' da naca sina. \q1 \v 7 Bca'ana chawe' neda' nen da na' dxuchínenu', \q2 na' xegá'ana' xrlátaje. \q1 Gudibe neda', na' gaca' chíchedxa ca tu bezxe'. \q1 \v 8 Be̱n xenda' xel-la' dxebé, ne da ba neza, \q1 na' xelexezí' le dipa zrita xu'a, da ba gudíchaju'. \q1 \v 9 Quebe gusá lazru' ca naca dul-la da be̱na', \q1 na' bsula xúgute̱ da cale̱la da nuna'. \q1 \v 10 Dios, bzua neda' tu lázrdawa' xrlátaje, \q1 ne bzua tu be' li lazre' lu xichaj lázrdawa'. \q1 \v 11 Quebe gucuasu' neda' lau' Lue', \q1 ne quebe xeca'u lu xichaj lázrdawa' be' lá'azxa chiu'. \q1 \v 12 Bexunna neda' xel-la' dxebé chee̱ xel-la' weselá chiu', \q1 ne bzua chuchu be' chawe' da xu'a. \q1 \v 13 Nadxa gusé̱deda' benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj \q2 ca dxaca lazru' xelune̱', \q1 na' benne' dul-la ca' xelexexaque̱' chiu' Lue'. \q1 \v 14 Bselá neda' lu zria da nabaga', be̱tia' benne'. \q1 Lue' Dios, nacu' Dios dxuseláu' neda', \q1 na' gúl-laqueza' chee̱ da xrlátaje nacu' Lue'. \q1 \v 15 Xran, gusalaj dxu'a, \q1 na' guzenda' bénneache da dxue lá'ana' Lue'. \q1 \v 16 Quebe dxaca lazru' béadu ca' gutia'-ba' lau', \q1 ne quebe dxaca lazru' béadu ca' guzézxea' lau'. \q1 \v 17 Da guzúadxu lau Dios da dxaca lazre̱' naca na \q2 tu lázxdau dxexruj lazre'. \q1 Tu lázxdau dxexruj lazre', ne da dxexíaje lazre' \q2 quebe guzú' chalá'ala, Dios. \q1 \v 18 Dute̱ xel-la' zri'i lazre' chiu', be̱n gaca chawe' chee̱ \q2 xe̱zre Sión. \q1 Bsegula ze'e da nazechaj na xe̱zre Jerusalén. \q1 \v 19 Nadxa xezaca ba lazru' nen béadu ca' gútentu' lau' \q2 dute̱ da naca xrlátaje chee̱ntu', \q1 ne béadu ca', ne da du ca' guzézxentu' lau'. \q1 Nadxa xelútie̱' béadu ca' lu cugu chiu'. \c 52 \q1 \v 1 ¿Bizr chee̱ na' dxucá'ana szren cuinu' chee̱ da cale̱la \q2 da nunu', lue', benne' wal-la? \q1 Tu zúazqueze xel-la' dxexache lazre' chee̱ Dios. \q1 \v 2 Tu dxuchálajzquezu' chee̱ da cale̱la da gunu' chee̱ le sa' ljwezru'. \q1 Da dxenníu' naca na ca tu xia da nalále̱'e̱, dxezí xe̱'u ljwezru'. \q1 \v 3 Nazrí'idxenu' da cale̱la quézcala da xrlátaje, \q1 ne dxedánnedxenu' da we̱n lazre' quézcala da li. \q1 \v 4 Nazri'inu' xúgute̱ dizra' da dxulucá'ana ditaj na bénneache, \q1 lue', benne' dxezí xe̱'u. \q1 \v 5 Chee̱ le̱ na' guzría xi' Dios lue' tu chí'izqueze. \q1 Waxe̱le̱' lue', ne xequé̱'e̱ lue' naga zúaquezu', \q1 ne gucuase̱' lue' naga zaj zra' benne' ban ca'. \q1 \v 6 Xelelé'e benne' xrlátaje ca' da nigá, na' xelezrébequeze̱'. \q1 Xuluzrízrqueze̱' chiu' lue', xelenné̱': \q1 \v 7 “Le na' xque, benne' nigá quebe bxren lazre̱' Dios \q2 chee̱ gucu'uje̱' le̱'. \q1 Bxren lázrequeze̱' ca naca xel-la' gunní'a zrente̱ chee̱', \q1 ne guzúaqueze̱' lu da cale̱la da dxune̱'.” \q1 \v 8 Neda' naca' ca tu xaga olivo xa'a lu xu'u lizre Dios. \q1 Tu dxuxrén lázrezqueza' xel-la' dxexache lazre' chee̱ \q2 Dios chadía chacanna. \b \q1 \v 9 Güe lá'anaqueza' Lue' chadía chacanna lawe' da be̱nu' da caní, \q1 ne cueza lazra' lau Lue' lawe' da naca na xrlátaje lau xúgute̱ \q2 benne' chiu' Lue'. \c 53 \q1 \v 1 Benne' xala ca' dxelenná lu lázrdawe̱': Quebe zua Dios. \q1 Xúgute̱' zaj naque̱' sban, ne zaj nune̱' da cale̱la. \q1 Quebe nu chilá' benne' dxune̱' da xrlátaje. \q1 \v 2 Dios zue̱' xabáa dxenné̱'e̱ bénneache \q1 chee̱ lé'ene̱' che zua tu benne' sina, \q1 bénnea' dxape̱' Dios ba lá'ana. \q1 \v 3 Xúgute̱ benne' zaj nabéaj xíchaje̱' Dios. \q1 Xúgute̱' zaj naque̱' sban. \q1 Quebe nu chilá' benne' dxune̱' da xrlátaje, netú gue̱'. \q1 \v 4 Dxenná Dios: “¿Quebe dxeléajni'i benne' caní \q2 dxelune̱' da cale̱la? \q1 Dxele̱'aj dxelawe̱' da dxelebane̱' chee̱ bénneache chia', \q2 ne quebe dxelexílaje̱' neda'.” \q1 \v 5 Za zrin zra xelexruse̱' ca da quebe ne xelezaque̱', \q1 lawe' da gusedinnaj Dios zrita ca' chee̱ benne' \q3 guledábague̱' bénneache chee̱'. \q1 Dios na' nuzúe̱' chalá'ala benne' ca', \q1 na' bénneache chee̱' xuluzría xi'e̱ benne' ca'. \q1 \v 6 Dxenaba' Dios gune̱' dxuaj Sión da gácale̱ na \q2 benne' Israel ca'. \q1 Gate ba nun Dios xelezrín bénneache chee̱' lu xe̱zr la xu \q2 cheé̱queze̱', \q1 xelebé zri'ine zre sua Jacob, \q1 ne xelezúa lu da ba neza benne' Israel ca'. \c 54 \q1 \v 1 Bselá neda', Dios, nen xel-la' waca chiu'. \q1 Gúcale̱ neda', Dios, nen xel-la' wal-la chiu'. \q1 \v 2 Bene da dxenaba' lau', Dios, ne beche̱be chia'. \q1 Bze̱ naga da guchálajle̱na' Lue'. \q1 \v 3 Za'aca benne' snia ca' xeledíl-lale̱ne̱' neda'. \q1 Benne' xichaj zra'a ca' dxelaca lazre̱' xelútie̱' neda', \q1 benne' ca' quebe dxelape̱' ba lá'ana Lue', Dios. \b \q1 \v 4 Dios naque̱' Benne' dxácale̱ne̱' neda'. \q1 Xránadxu Dios zúale̱ne̱' benne' ca' dxuluxúe̱' neda'. \q1 \v 5 Ca naca da cale̱la dxelún benne' dxeledábague̱' neda', \q2 xuzrí'i Dios na chee̱ benne' ca'. \q1 Guzría xi'e̱ benne' ca' lawe' da naque̱' li lazre'. \b \q1 \v 6 Du lazra' cu'a da gudéa' lau Lue', Xran. \q1 Güe lá'anaqueza' Lau' lawe' da nácale̱'e̱ na xrlátaje. \q1 \v 7 Bseláu' neda' lu xúgute̱ da ste̱be guzúa'. \q1 Ble'eda' gulebía xi' benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \c 55 \q1 \v 1 Bze̱ naga, Xran, ca da dxuchálajle̱na' Lue', \q1 ne quebe guzú' chalá'ala ca da dxenaba' lau'. \q1 \v 2 Guzúa ban lazre', ne beche̱be chia'. \q1 Dxuláwizra' Lue' lu da dxuchálaja', ne zua' ste̱be, \q1 \v 3 lawe' da benne' dxeledábague̱' neda' dxelenné̱' chia', \q1 ne lawe' da dxelún la benne' we̱n da cale̱la neda'. \q1 Bulusebague̱' neda' da zrinnaj, \q1 ne dute̱ xel-la' dxelezrá'a zaj nau zi' xuzre̱' neda'. \q1 \v 4 Dxe' gunne xue lázrdawa' lu be̱la' dxen chia', \q1 ne dxuchebe xel-la' gute neda'. \q1 \v 5 Zua' lu xel-la' dxezrebe, ne dxezríztequeza', \q1 na' zúale̱ neda' da dxuchebe na neda'. \q1 \v 6 Na' gunnía': ¿Nuzra gunna neda' xrila' ca xrila tu bsia \q1 chee̱ cha'a lu be'la naga xezí' lazra'? \q1 \v 7 Da líqueze guzrúnnuja' zítu'la, \q1 na' súaqueza' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj. \q1 \v 8 Guna' ba xuzre la' lu be' bdunu', ne lu be' wal-la. \q1 \v 9 Bzria xi' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, Xran. \q1 Bzaga naze da dxelune̱', \q1 lawe' da ble'eda' da zrinnaj, ne da cale̱la da dxelune̱' \q2 lu xe̱zre. \q1 \v 10 Te zra chizrela dxeledé̱' lawe' ze'e da naxechaj na xe̱zre, \q1 ne dxelune̱' da zrinnaj, ne da cale̱la lu xe̱zre nigá. \q1 \v 11 Nazrate̱ xe̱zre nigá da cale̱la da dxelune̱', \q1 ne tu dxelúnzqueze̱' da we̱n lazre', ne xel-la' dxezí xe̱ \q2 lu neza chee̱ na. \q1 \v 12 La guca tu benne' bénnea' dxedábague̱' neda', \q2 bénnea' be̱n le̱' chia', \q1 na' bchaga lawa' da na'. \q1 La guca tu benne' dxecuídene̱' neda' bénnea' gudábague' neda', \q1 na' bcache cuina' lau le̱'. \q1 \v 13 Lue', bénnea', gucu' ca tu le sa' ljwezra'. \q1 Bsi'u neda', ne gucu' tuze neda'. \q1 \v 14 Tu zren bchálajdxu du lázredxu, \q1 ne lu xel-la' zri'i lazre' gudadxu lu xu'u lizre Dios. \q1 \v 15 Dios, be̱n que̱la xel-la' gute benne' ca' dxelune̱' \q2 da cale̱la chadite̱. \q1 Be̱n xelexú'e̱ lu lataj ba xa' zaj naca bane̱', \q1 lawe' da nazrate̱ xu'u lizre̱' da cale̱la da dxelune̱'. \q1 \v 16 Ca naca chia' neda', bláwizra' Dios, \q1 na' Xrana' Dios bselé̱' neda'. \q1 \v 17 Che zílala, ne wagubizra, ne ca dxebía gubizra \q1 guchálajle̱queza' Dios, ne guláwizra' Le̱', \q2 na' Le̱' xenne̱' chia'. \q1 \v 18 Xexá'awe̱' bénne'du xu'a lu wedil-la da dxaca chia' neda', \q2 ne gune̱' cueza' zri lazra', \q1 lácala zaj zra' zánete̱ benne' dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 19 Wene Dios, na' guzría xí'queze̱' benne' ca'. \q1 Naque̱' Bénnea' zúatequeze̱' dxenná be'e̱ nédxute̱. \q1 Caní gune̱' chee̱ benne' ca' lawe' da quebe dxuluché̱'e̱ \q2 ca dxelune̱', ne quebe dxelezrebe̱' Dios. \q1 \v 20 Guchisa na' benne' we̱n da zrinnaj chee̱ gu'e̱ benne' ca' \q2 dxelebeza zri lazre̱' nen le̱'. \q1 Gudíchaje̱' xrba chee̱ xel-la' wezría da be̱ne̱' nen benne' ca'. \q1 \v 21 Dizra' bchálaje̱' zaj naca na dizra' zren lazre', \q2 san xu'u lázrdawe̱' xel-la' dxezrá'a. \q1 Dxune̱' xrtante̱ dizra' dxuchálaje̱', \q2 san zaj naca na ca xia da zaj nalále̱'e̱. \q1 \v 22 Bda xua chiu' cuzru Xránadxu, na' Le̱' gutipe̱' lazru'. \q1 Québequeze gu'e̱ lataj cheajchaze benne' chawe' tu chi'ize. \b \q1 \v 23 Lue', Dios, gunu' xelexú'u benne' ca' dxelune̱' \q2 da cale̱la lataj ba xa', \q1 benne' dxelute benne', ne benne' dxelezí xe̱'e̱, \q1 gate quebe ne xelezrine̱' gachaj catite dxal-la' xelaca bane̱', \q2 san neda' guxrén lazra' Lue'. \c 56 \q1 \v 1 Bexache lazre' neda', Dios, chee̱ quebe xuluzría xi' \q2 bénneache neda'. \q1 Tu zra tu zra dxulusaca zi' bénneache neda', benne' ca' \q2 dxeledíl-lale̱ne̱' neda'. \q1 \v 2 Te zra chizrela benne' ca' dxeledábague̱' neda' \q2 dxulucá'ana dítaje̱' neda', \q1 lawe' da zaj zra' benne' zante̱, benne' dxeledíl-lale̱ne̱' neda' \q2 lu xel-la' dxulucá'ana szren cuine̱'. \q1 \v 3 Lu zra dxezreba', dxuxrén lazra' Lue'. \q1 \v 4 ¡Dxuxrén lazra' Dios, na' güe lá'ana' xrtizre̱'! \q1 ¡Dxuxrén lazra' Dios, na' québedxa zreba'! \q1 ¿Bízraqueze gaca gun bénneache chia' neda'? \q1 \v 5 Xúgute̱ zra dxuluchuque̱' xrtizra'. \q1 Ca naca da dxelegú'u be'e̱ zaj naca na chee̱ xelune̱' chia' \q2 da cale̱la. \q1 \v 6 Dxelezrague̱', ne dxulucache cuine̱'. \q1 Dxelenná' xánnie̱' ca da dxuna'. \q1 Dxelilaj lazre̱' ca xelune̱' xelútie̱' neda'. \q1 \v 7 Dios, bxue ca da dxelune̱', \q1 na' dute̱ xel-la' dxezrá'a chiu' bzria xi' benne' ca'. \q1 \v 8 Nézqueznu' Lue' ca dxuzrúnnuja' lau benne' ca'. \q1 Bsa lazre' nisa da ba gudxezra'. \q1 ¿Quebe zaj naxúaj na lu xiche chiu'? \q1 \v 9 Gate dxuláwizra' Dios, lu zra ná'queze xuluxuzrunnuj \q2 benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \q1 Nézquezda' zúale̱ Dios neda'. \q1 \v 10 ¡Dxuxrén lazra' Dios, na' güe lá'ana' xrtizre̱'! \q1 ¡Dxuxrén lazra' Xránadxu, na' güe lá'ana' xrtizre̱'! \q1 \v 11 ¡Dxuxrén lazra' Dios, na' québedxa zreba'! \q1 ¿Bízraqueze gaca gun bénneache chia' neda'? \q1 \v 12 Nabaga' ca da nache̱be lazra' chiu', Dios. \q1 Gúl-laqueza' da güe lá'ana' Lue'. \q1 \v 13 Ba bseláu' bénne'du xu'a lu xel-la' gute, \q1 ne bebéaju' ni'a naga zaj zua cheajlechaze na, \q1 chee̱ gaca chu'a lau Dios lu xel-la' naxaní' da dxunne̱' \q2 chee̱ benne' ca' zaj naca bane̱'. \c 57 \q1 \v 1 Bexache lazre' neda', Dios. \q1 Bexache lazre' neda', lawe' da dxuxrén lazra' Lue' \q2 dute̱ lázrdawa'. \q1 Que̱zru' neda' ca dxun bedxuj dxé̱zreba' zrí'ineba' \q2 zran xrílaba', cadxa te chee̱ da ste̱be caní. \q1 \v 2 Guláwizra' Dios, Benne' zrente̱. \q1 Guláwizra' Dios chee̱ gácale̱ne̱' neda'. \q1 \v 3 Naga zúate̱' xabáa chee̱' sel-le̱' nu guselá neda' lu na' \q2 bénnea' dxáca lazre̱' guzría xi'e̱ neda'. \q1 Gusel-la Dios xel-la' dxexache lazre', ne da li chee̱'. \q1 \v 4 Zua' lu da ste̱be ca tu benne' zue̱' ládujla be̱zre xixre' ca'. \q1 Xu'a ládujla bénneache zaj naque̱' ca be̱zre xixre' ca' \q2 dxeláguba' bénneache. \q1 Dizra' da dxelenné̱' chia' zaj naca na ca tu xia natuche', \q2 ne xaga nalá xéche'ze ca', \q1 na' xrtizre̱' zaj naca na ca tu xia da nalále̱'e̱. \q1 \v 5 Xega'ana szrénquezu' lu xabáa, Dios. \q1 Xel-la' szren chiu' sua na lawe' dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 6 Ba zaj nabeche̱' xralaj chee̱ xele̱l-le̱' neda'. \q1 Ba dxedú lazra' lu da dxaca chia'. \q1 Ba zaj naxe̱ne̱' tu xe̱dxu chee̱ cheajcházia' lu'ule na. \q1 Lu'ule da na' ba xeajlecházqueze le̱'. \q1 \v 7 Ba zúate̱queze lázrdawa', Dios. \q1 Ba zúate̱queze lázrdawa' chee̱ gúl-laqueza' da güe lá'ana' Lue'. \q1 \v 8 Bebán lazre', bénne'du xu'a, ne le xebán lázrele, \q1 le'e dxínnele da dxúl-lale̱nle, ne da zríadi'i na du. \q1 Che zílala chásaqueza'. \q1 \v 9 Güe lá'anaqueza' Lue' ládujla bénneache chiu', Xran. \q1 Gúl-laqueza' chiu' lau benne' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu, \q1 \v 10 lawe' da naca xel-la' dxexache lazre' chiu' zrendxa ca xabáa, \q1 na' da li chiu' naca na zrendxa ca beuj bza ca'. \q1 \v 11 Xegá'ana szrénquezu' lu xabáa, Dios. \q1 Xel-la' szren chiu' sua na lawe' dute̱ xe̱zr la xu. \c 58 \q1 \v 1 Le'e dxenná beale ¿da li dxuchálajle da naca xrlátaje? \q1 ¿Dxuchí'ale ca naca da li chee̱ bénneache chia'? \q1 \v 2 ¡Cabíze̱'! \q1 ¡Lu lázrdaule dxugú'u beale da zrinnaj! \q1 ¡Sté̱bele̱'e̱ dxuzúale bénneache lu xe̱zr la xu chia'! \q1 \v 3 Zaj nazrinnaj lázxdau benne' ca' zaj nabéaj xíchaje̱' neda' \q2 gate gulálajte̱'. \q1 Belexase dínnaje̱' dxelún lazre̱' gate gulezante̱ xrne̱'e̱ le̱'. \q1 \v 4 Dizra' da dxelenné̱' zaj naca na da dxelute bénneache \q2 ca da zria zran lazxa be̱la'. \q1 Zaj naca na ca be̱la' snia, be̱ nácaba' be̱ cuezru. \q1 \v 5 Quebe dxenba' chi'i benne' dxunné̱' le̱ba' \q1 lácala dxenné̱le̱'e̱ xrtandau'. \q1 \v 6 Dios, gudichaj lazxa benne' ca'. \q1 Gudichaj, Xran, lazxa benne' ca' zaj naque̱' ca be̱zre xixre' ca'. \q1 \v 7 Be̱n xelexenítie̱' ca nisa da dxelalaj na lu xu. \q1 Gate dxulusane̱' xaga nalá xéche'ze chee̱', \q2 be̱n xeledé na chalá'ala. \q1 \v 8 Be̱n xeledé chee̱' ca dxaca chee̱ be̱ zaga dxelexexúnaba'. \q1 Be̱n québedxa xelelé'ene̱' gubizra ca tu bidau' dxálajbe' \q2 ba nátebe'. \q1 \v 9 Nédxula gate quebe ne la xesu' lu xi' \q1 xecá'a Dios benne' ca' tu lu be' bdunu', \q1 benne' zaj naca bane̱', ne benne' ca' zaj zua xelatie̱'. \q1 \v 10 Wabé benne' xrlátaje gate lé'ene̱' xebéaj lazre' Dios \q2 benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Guchuchu guléaje̱' dxen chee̱ benne' zaj nabéaj xíchaje̱' Dios. \q1 \v 11 Nadxa nne̱ bénnea': “Da líqueze de̱ lazruj chee̱ \q2 benne' xrlátaje. \q1 Da líqueze zua Dios, Bénnea' dxuchi'e̱ chee̱ bénneache \q2 zaj zre̱'e̱ lu xe̱zr la xu.” \c 59 \q1 \v 1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxeledábague̱' neda', Dios chia'. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxelune̱' chia' da cale̱la. \q1 \v 2 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxelutie̱' benne', \q1 \v 3 lawe' da dxelilaj lazre̱' xelútie̱' neda'. \q1 Zaj nazraga benne' wal-la ca' chee̱ xeledíl-lale̱ne̱' neda', \q1 quegá lawe' da bi zria nabaga', ne quegá ne̱ chee̱ \q2 dul-la nuna' neda', Xran. \q1 \v 4 Lácala quebe bi be̱na' chee̱ benne' ca', \q1 zá'aca chégüe̱', ne dxulucueze̱' bi xelune̱' chia'. \q1 Bebán chee̱ xidu' naga zua', na' le'enu' da dxelune̱'. \q1 \v 5 Lue', Xran, Dios chee̱ benne' zan dxjaque̱' wedil-la, \q2 ne Dios chee̱ benne' Israel ca', \q1 bebán chee̱ gudéu' ba xa' benne' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu. \q1 Quebe xexache lazru' xúgute̱ benne' ca' dxeledábague̱' Lue', \q2 ne dxelune̱' da zrinnaj. \b \q1 \v 6 Xelelé̱'e̱ gate cuía gubizra, ne xelebezre xe̱'e̱ \q1 ca dxelún becu', na' xeléchaje̱' xe̱zre. \b \q1 \v 7 Gunná' xque, da dxuluchálaje̱' naca na ca da dxelexexe̱be̱'. \q1 Dizra' dxelenné̱' zaj naca na ca xia zaj nalá na, \q2 lawe' da dxelenné̱': “¿Nuzra xene?” \q1 \v 8 Lue', Xran, guzrizru' chee̱ benne' ca'. \q1 Gun lau' chee̱ benne' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 9 Zaj naca wal-la benne' ca' dxeledábague̱' neda'. \q1 Cueza lazra' Lue' lawe' da dxucu'uju' neda', Dios. \b \q1 \v 10 Dios, Bénnea' dxexache lazre̱' neda', cuía lawe̱' lawa' neda'. \q1 Dios gune̱' le'eda' gaca chee̱ benne' ca' dxeledábague̱' neda' \q2 ca da dxezá lazra'. \q1 \v 11 Quebe gutiu' benne' ca', chee̱ quebe xelal-la lazre' \q2 bénneache chia' ca da gunu'. \q1 Be̱se dinnaj benne' ca' nen xel-la' waca chiu'. \q1 Lue', Xran, Benne' dxucu'uj netu', ben cheajlecházie̱'. \q1 \v 12 Be̱n xeledule̱' lu xel-la' dxulucá'ana szren cuine̱', \q1 ne̱ chee̱ dul-la dxelune̱' lu da dxuluchálaje̱', \q1 ne ne̱ chee̱ dizra' schanni', ne da we̱n lazre' da dxelenné̱'. \q1 \v 13 Bzria xi'e̱ lu xel-la' dxezrá'a chiu'. \q1 Bzria xi'e̱ chee̱ québedxa xelezúe̱'. \q1 Dios, be̱n xeleque be'ene̱' dxenná be'enu' zri'ine zre sua Jacob. \q1 Dxenná be'u du ca naca xe̱zr la xu. \b \q1 \v 14 Dxelelé̱'e̱ gate dxebía gubizra, ne dxelebezre xe̱'e̱ \q2 ca dxelún becu', ne dxeléchaje̱' xe̱zre. \q1 \v 15 Dxeledé̱' ca benne' dxeledaze̱', dxelílaje̱' da xelawe̱', \q1 na' che quebe dxeléljane̱', na' du xe̱la dxelawe̱' zria tue̱' xetúe̱'. \b \q1 \v 16 Neda' gúl-laqueza' chee̱ xel-la' waca chiu', \q1 na' che zílala güe lá'ana' xel-la' dxexache lazre' chiu', \q2 lawe' da gúcale̱nu' Lué'queze neda', \q1 ne bcu'uju' neda' gate guzúa' lu da sté̱bele̱'e̱. \q1 \v 17 Lue' dxutipu' lazra', na' gúl-laqueza' chiu', \q1 lawe' da nacu' Lue', Dios, Bénnea' dxucu'uje̱' neda', \q2 ne Dios, dxexache lazru' neda'. \c 60 \q1 \v 1 Dios, Lue' ba bzu' netu' chalá'ala, ne be̱nu' xeajcházentu'. \q1 Bzrá'ale̱'e̱nu' netu'. \q1 Na'a bedá gácale̱nu' netu'. \q1 \v 2 Be̱nu' guzrú' xe̱zr la xu, ne be̱nu' bxalaj na. \q1 Bexún na naga bxalaj na lawe' da dxebía xi na. \q1 \v 3 Be̱nu' blé'entu' netu', benne' chiu', da naca sté̱bele̱'e̱. \q1 Be̱nu' guca chee̱ntu' ca güé'entu' tu da be̱n na xeajcházentu'. \q1 \v 4 Bnézruju' tu da dxulé'e lau chee̱ benne' dxelezrebe̱' Lue', \q1 Da xeluxre̱' chee̱ gulé'e lau da naca li. \q1 \v 5 Chee̱ xelelá benne' ca' nazrí'iqueznu' Lue', \q1 bsel-la le̱' dute̱ xel-la' waca chiu', ne bene chia'. \q1 \v 6 Dios gunné̱' lu lataj lá'azxa chee̱': “Wabéquezda' neda'. \q1 Gunna' late weaj chee̱le xe̱zr la xu chee̱ benne' Siquem, \q1 ne gudxixra' chee̱le xe̱zr la xu de̱ cuita xe̱gu Sucot. \q1 \v 7 Chia' naca xe̱zr la xu Galaad, ne chia' naca xe̱zr la xu \q2 chee̱ zri'ine zre sua Manasés. \q1 Xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Efraín naca na ca \q2 tu da napa chi'i na xíchaja'. \q1 Xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Judá naca na naga dxenná be'a. \q1 \v 8 Xe̱zr la xu chee̱ benne' Moab naca na ca tu \q2 zriga' da xuzru nisa guná'a, \q1 na' xe̱zr la xu chee̱ benne' Edom guchichan' nen zrela'. \q1 Si'a ba neza xe̱zr la xu chee̱ benne' Filistea.” \b \q1 \v 9 ¿Nuzra che̱' neda' chee̱ guzétaja' xe̱zre da naxechaj na \q2 ze'e sibe? \q1 ¿Nuzra che̱' neda' chee̱ guzétaja' benne' Edom ca'? \q1 \v 10 ¿Quegá Lue' na' che̱'u neda', Dios, nacu' Bénnea' \q2 bzue' netu' chalá'ala, \q1 ne quebe guxeájle̱nu' benne' chee̱ntu' ca', benne' dxjaque' \q2 wedil-la? \q1 \v 11 Gúcale̱ netu' chee̱ séquentu' tíl-lale̱ntu' benne' ca' \q2 dxeledíl-lale̱ne̱' netu', \q1 lawe' da naca dácheze xelácale̱ bénneache netu'. \q1 \v 12 Tu zren nen Dios gundxu tu da zrente̱, \q1 na' Le̱' gulague̱' benne' ca' dxeledíl-lale̱ne̱' dxi'u. \c 61 \q1 \v 1 Bene, Dios, da dxuláwizra' Lue'. \q1 Bze̱ naga da dxuchálajle̱na' Lue'. \q1 \v 2 Zitu' naga zua lazria' dxuláwizra' Lue', lawe' da dxedú lazra'. \q1 Guché̱' neda' naga zua Bénnea' naque̱' ca tu xi'a xiaj, \q2 Bénnea' nácadxe̱' szren ca neda', \q1 \v 3 Nacu' Lue' Benne' nuxrue̱' neda', \q1 ne nacu' ca tu ze'e xiaj da dxucu'uj na neda' lau benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 4 Tu súazqueza' lu xu'u lá'azxa chiu'. \q1 Sua chawa'a cuitu' Lue' ca zaj zua chawe' bedxuj dxé'enedu ca' \q2 zran xrila bedxuj. \q1 \v 5 Lawe' da bennu' Lue', Dios, ca da guche̱be lazra' chiu', \q1 be̱nu' napa' ca da dxelapa benne' ca' dxelezrebe̱' Lue'. \q1 \v 6 Gunu' gaca bana' neda', wenná bea, zánete̱ zra. \q1 Iza chia' xelaca na ca da zaj naca chee̱ chupa cuen bénneache. \q1 \v 7 Tu súazqueza' lau', Dios. \q1 Bcueza xel-la' dxexache lazre' chiu', ne da li \q2 chee̱ xulucá'ana chawe' na neda', wenná bea. \q1 \v 8 Caníqueze gúl-laqueza' chee̱ lau' tu chí'izqueze, \q1 ne gúnqueza' tu zra tu zra ca da guche̱be lazra'. \c 62 \q1 \v 1 Tuze nen Dios dxebeza zri lazre' bénne'du xu'a. \q1 Lé̱queze̱' dxuselé̱' neda'. \q1 \v 2 Tuze Le̱' dxucu'uje̱' neda', ne dxuselé̱' neda'. \q1 Naque̱' Bénnea' dxuxre̱' neda', na' quebe negue lazra'. \q1 \v 3 ¿Ajate̱zcha' gucuézale da gunle chee̱ tu benne', \q1 na' dxunle ba xen xúgute̱le guzría xile le̱', \q1 ca dxun tu benne' dxuchínnaje̱' tu ze'e da ba de̱ chalá'ala, \q2 u tu le'aj da ba guzru'? \q1 \v 4 Dxunle tuze dizra' ájazra xebéajle neda' lu xel-la' szren chia'. \q1 Nazrí'ile da we̱n lazre'. \q1 Nen dxú'ale dxenne̱le da xrlátaje, san xu'u lázrdaule da cale̱la. \b \q1 \v 5 Lue', bénne'du xu'a, guleza lazre' tuze Dios, \q1 lawe' da naca Le̱' Bénnea' dxebeza lazra'. \q1 \v 6 Tuze Le̱' dxucu'uje̱' neda', ne dxuselé̱' neda'. \q1 Naque̱' Bénnea' dxuxre̱' neda', na' quebe negue lazra'. \q1 \v 7 Naca Dios Bénnea' dxuselé̱' neda', ne naque̱' da ba neza chia'. \q1 Naca Dios Bénnea' dxucu'uje̱' neda', ne Benne' dxuxre̱' neda'. \q1 \v 8 Le cueza lazre' Le̱' tu chí'izqueze, le'e, bénneache. \q1 Le xe̱'e̱ ca da dxezá lázrele. \q1 Naca Dios Bénnea' dxuxre̱' dxi'u. \q1 \v 9 Da líqueze, da dácheze zaj naca bénneache, \q2 ne ca tu da we̱n lazre' benne' zren ca'. \q1 Quebe bi dxelé̱'e̱ tu lu zrgú'unsa. \q1 Zaj nácadxe̱' zraze ca tu be' da dxecá'a lázredxu. \q1 \v 10 Quebe guxrén lázrele da sile gate dxexúbele, \q1 ne quebe gucá'ana szren cuínale chee̱ da ca' dxebanle. \q1 Che dxegula xel-la' gunní'a chee̱le, quebe xezaca ba lázrele \q2 chee̱ da na'. \q1 \v 11 Tu lásaze gunná Dios: \q1 na' chupa lasa benda' da nigá: \q1 Chee̱ Dios naca xel-la' waca. \b \q1 \v 12 Chiu' Lue', Xran, naca xel-la' dxexache lazre' \q1 lawe' da dxunézruju' lazruj chee̱ tu tu bénneache \q2 cáte̱ze da zaj nune̱'. \c 63 \q1 \v 1-2 Dios, Lue' nacu' Dios chia'. \q1 Dxebile bénne'du xu'a da naca chiu', \q1 na' be̱la' dxen chia' dxezá lazre' na da naca chiu'. \q1 Naca chia' ca zúaqueza' tu xe̱zr la xu bizre naga \q2 quebe bi nisa de̱. \q1 Dxaní'siseze xida' lau Lue' chee̱ le'eda' xel-la' waca chiu', \q2 ne xel-la' szren chiu', \q1 cáte̱ze ba ble'eda' da naca chiu' lu lataj lá'azxa chiu'. \q1 \v 3 Cháwedxa naca xel-la' dxexache lazre' chiu' \q2 ca xel-la' nabánqueze. \q1 Chee̱ le̱ na' güe lá'anaqueza' Lue'. \q1 \v 4 Caníqueze nnia' chiu' da xrlátaje dxácate̱ naca bana'. \q1 Chee̱ gucá'ana szrena' Lau' chísaqueza' na'a. \q1 \v 5 Xélaje bénne'du xu'a da naca na ca be̱se zrita, \q2 ne be̱la' da dxánnele̱'e̱, \q1 na' dute̱ xel-la' dxebé güe lá'anaqueza' Lue' \q1 \v 6 gate dxajsá lazra' chiu', ne dea' ga dxata', \q1 ne gate dxulaba lazra' ca naca chiu' gate dxennaza' chizrela. \q1 \v 7 Lawe' da dxácale̱nu' neda', béle̱'e̱da' cuitu' \q1 ca dxelún bedxuj dxé'enedu ca' zran xrila bedzuj. \q1 \v 8 Naca bénne'du xu'a Lue' tuze. \q1 Nen na'u wal-la nuxru' neda'. \q1 \v 9 Benne' ca' gulezá lazre̱' xuluzría xi'e̱ neda' \q1 cheajlecházie̱' lataj ba xa'. \q1 \v 10 Xelebía xi'e̱ lu xia nalá. \q1 Xelaque̱' da xelagu becu' xixre' ca'. \q1 \v 11 Neda', wenná bea, beda' lu da naca chee̱ Dios. \q1 Xegá'ana ba lá'ana nútete̱ze benne' dxuluchínene̱' la', \q1 lawe' da xelezxuj dxu'a benne' ca' dxelenné̱' da we̱n lazre'. \c 64 \q1 \v 1 Dios, bze̱ naga chi'a lawe' da zua' ste̱be dxuláwizra' Lue'. \q1 Bxue xel-la' nabán chia' lawe' da dxezreba' bi xelún benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 2 Bcache chawe' neda' chee̱ quebe xelún benne' we̱n \q2 da cale̱la chia' ca da dxelezá lazre̱', \q1 ne chee̱ quebe xelún benne' dxelún da zrinnaj chia' \q2 ca da zaj nune̱' xelune̱' chia'. \q1 \v 3 Dizra' dxuluchálaje̱' zaj naca na ca xia zaj nalále̱'e̱ na, \q1 ne dxelenné̱' schanni' ca dxun tu benne' dxusane̱' \q2 xaga nalá xéche'ze chee̱'. \q1 \v 4 Caní dxelenné̱' bagácheze chee̱ xelune̱' cheajlechaze \q2 benne' zaj naque̱' li lazre'. \q1 Chadite̱ dxelune̱' na, ne quebe bi dxelezrebe̱'. \q1 \v 5 Dxelune̱' ba xuzre xelune̱' da zrinnaj da zaj nune̱' xelune̱', \q1 na' dxuluzúe̱' xralaj ca' chee̱ xele̱le̱' bénneache, \q2 dxelenné̱': “¿Nuzra le'e da dxundxu?” \q1 \v 6 Dxelílaje̱' ca zaj naca da zrinnaj xelune̱', \q2 ne dxelenná' xánnie̱' ca zaj naca na. \q1 Ca da zaj xu'u xichaj lázrdawe̱' zaj naca na sté̱bele̱'e̱ \q2 ca zaj naca lázrdauqueze̱'. \q1 \v 7 Dios gune̱' benne' ca' we̱' nen tu xaga nalá xéche'ze chee̱'. \q1 Chadite̱ xelu'e̱ xízrawe̱' zren ca'. \q1 \v 8 Dizra' buluchalaj benne' ca' xelún na cheajlecházie̱', \q1 na' xelezrebe xúgute̱ bénneache gate xelelé'ene̱' benne' ca'. \q1 \v 9 Nadxa xelezrebe xúgute̱ bénneache, ne xuluzenne̱' \q2 ca da nun Dios, \q1 na' xuluxúnbe'e̱ ca zaj naca da be̱ne̱' Le̱'. \q1 \v 10 Béqueze benne' xrlátaje lau Xránadxu, ne guxrén lazre̱' Le̱', \q1 na' xelezúa lu da ba neza xúgute̱ benne' zaj naque̱' li lazre'. \c 65 \q1 \v 1 Naca chiu' Lue', Dios, güe lá'anantu' Lue' lu xe̱zre Sión, \q1 na' guntu' da guche̱be lázrentu' chiu'. \q1 \v 2 Lue' dxénqueznu' da dxuchálajle̱ntu' Lue', \q1 na' xelelá' lau Lue' xúgute̱ bénneache. \q1 \v 3 Nabágale̱'a da zrinnaj da be̱na', \q1 san Lue' dxunite lau' ca da gudábagantu' Lue'. \q1 \v 4 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' dxeca'u Lue', \q1 ne dxenníu' le̱' gaque̱' chiu', chee̱ súaqueze̱' lataj lá'azxa chiu'. \q1 Xélajquezentu' da xrlátaje da de̱ lizru', da ca' da zaj de̱ \q2 xudau' lá'azxa chiu'. \q1 \v 5 Lu da xrlátaje chiu' gunu' da zaj naca zrente̱ gate gunu' \q2 ca da dxenábantu' Lue', Dios, Benne' dxuselé̱' netu'. \q1 Xúgute̱ bénneache zaj zra' dute̱ xe̱zr la xu dxelebeza lazre̱' Lue', \q1 ne cá'anqueze dxelebeza lazre' benne' dxeledée̱' \q2 zítu'la lawe' nísadau'. \q1 \v 6 Lué'queze dxuzúa chuchu' xi'a zren ca' nen xel-la' waca chiu'. \q1 Nácaquezu' Benne' wal-la. \q1 \v 7 Dxebeche zriu' nísadau' gate dxelucu na, \q2 ne schaga da dxelún xeajxruza chee̱ na. \q1 Dxebeche zriu' benne' xe̱zr la xu gate dxeledábague̱' Lue'. \q1 \v 8 Chee̱ le̱ na' benne' zaj zre̱'e̱ dute̱ xe̱zr la xu \q2 xelezrebe̱' ca naca da zrente̱ da dxunu'. \q1 Dxuzú' lu da ba neza bénneache zaj zra' du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 \v 9 Dxenna'u xe̱zr la xu, ne dxesel-lu' nisa xiuj. \q1 Dxunu' dxúnnale̱'e̱ na lina chee̱ na. \q1 Nuzúaquezu' lu xe̱zr la xu xe̱gu ca' da zaj de̱le̱'e̱ na nisa. \q1 Dxucuezu' zrua' za da xelagu bénneache, \q2 ca ba núnquezu' gaca na. \q1 \v 10 Dxesel-lu' nisa xiuj naga ba zaj nune̱' na'. \q1 Dxunu' dxexaca na xu xa'a. \q1 Dxuculu na nen nisa xiuj na'. \q1 Dxunu' dxelegula chawe' da du ca' ba zaj naxaza na. \q1 \v 11 Dxunu' dxelexezí' bénneache ba neza tu iza tu iza \q2 ne̱ chee̱ da dxunézruju', \q1 na' ca zaj naca beuj bza chiu' dxelunna na xiuj \q1 da dxun na dxelegula chawe' da zaj naza bénneache. \q1 \v 12 Dxelunna na xiuj naga dxeledá be̱ xíxre'du ca' da dxeláguba', \q1 na' dxelebé bénneache dxelelé'ene̱' ca bane zaj zua xí'adu ca'. \q1 \v 13 Lache' ca' zaj zra' zrila' ca', \q1 na' dxu'a xé̱gudu ca' zaj naxaza zrua' xtila, \q1 na' dxelebezre xa'a bénneache chiu' dute̱ xel-la' dxelebé, \q2 ne dxelúl-laqueze̱' chiu'. \c 66 \q1 \v 1 Le gucá'ana szren Dios dute̱ xel-la' dxebé, \q2 le'e zrale dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 2 Le gul-la ca naca xel-la' szren chee̱ le̱'. \q1 Le gucá'ana szrene̱' gate dxue lá'anale Le̱'. \q1 \v 3 Le xe̱ Dios: “Dxebánele̱'e̱quezentu' ca zaj naca da nunu'.” \q1 Ne̱ chee̱ xel-la' szren chee̱ xel-la' waca chiu' xuluzúa \q2 xrtizru' benne' ca' dxeledábague̱' lue'. \q1 \v 4 Xúgute̱ bénneache zaj zra' dute̱ xe̱zr la xu xelúe \q2 lá'anaqueze̱' Lue', ne xelúl-laqueze̱' chiu'. \q1 Tu xelúl-lazqueze̱' chee̱ Láquezu'. \q1 \v 5 Le da, lé'ele ca zaj naca da nun Dios. \q1 Da zrébedxu zaj naca da be̱ne̱' chee̱ benne' ca' \q2 belune̱' da cale̱la. \q1 \v 6 Be̱ne̱' bexaca nísadau' xu bizre. \q1 Guledé bénneache chee̱' ní'aze̱' naga nedxu de̱ tu xe̱gu situj. \q1 Dxu'a nísadau' na' gubéle̱'e̱dxu lau Dios. \q1 \v 7 Dute̱ xel-la' waca chee̱' nna be'e̱ chadía chacanna. \q1 Dxuxúequeze̱' ca da dxelún bénneache dute̱ xe̱zr la xu. \q1 Benne' dxeledábague̱' Le̱' quebe xelezrué'equezne̱' xel-la' szren. \q1 \v 8 Le'e, bénneache, le gucá'ana szren Dios chee̱dxu, \q1 ne le guzén bénneache ca da dxue lá'anale Le̱'. \q1 \v 9 Lé̱queze̱' bxue̱' dxi'u chee̱ naca bandxu, \q1 ne quebe be̱'e̱ lataj cheajcházedxu. \b \q1 \v 10 Lué'queze bxu' netu' ca da be̱ntu', Dios. \q1 Bdeu' netu' xel-la' zi' ca dxelún bénneache dxuludée̱' \q2 xia plata lu xi' chee̱ xegá'ana chawe na. \q1 \v 11 Be̱nu' xeajchú'untu' tu lu xralaj. \q1 Bda'u cúzruntu' tu xua zí'ile̱'e̱. \q1 \v 12 Be̱nu' guledé xíchajntu' benne' zaj zrie̱' bzrina' chee̱' ca'. \q1 Gudentu' tu lu xi', ne tu lu nisa situj, \q1 na' bebéaju' netu', ne bzu' netu' tu lataj naga zúantu' \q2 lu da ba neza. \q1 \v 13 Chú'uqueza' lu xu'u lizru' chee̱ guzézxea' béadu ca', \q1 ne gunna' chiu' ca da guche̱be lazra' guna', \q1 \v 14 da na' guche̱be lazra' ca da gunnía' \q2 gate guzúa' lu da sté̱bele̱'e̱. \q1 \v 15 Guzézxea' béadu ca', be̱ dxelanne lau' Lue', \q1 ne guna' cuen zren chee̱ zríla'du ca' lau', \q1 ne gutia' be̱zre ca', ne chivo biu ca' lau'. \b \q1 \v 16 Le da, xénele, xúgute̱le dxezrébele Dios, \q1 na' guzenda' le'e ca da be̱ne̱' gúcale̱ne̱' neda'. \q1 \v 17 Du lazra' bláwizra' Le̱', \q1 ne bca'ana szrénqueza' Le̱'. \q1 \v 18 La guzé̱ lazra' tu da cale̱la, \q1 quebe ben Xránadxu chia'. \q1 \v 19 Da líqueze bene Dios chi'a. \q1 Bze̱ nague̱' ca da gunábeda' Le̱'. \q1 \v 20 ¡Gaca báqueze Dios! \q1 ¡Quebe bzue̱' chalá'ala da bchálajle̱na' Le̱', \q2 san bexache lazre̱' neda'! \c 67 \q1 \v 1 Dios, bexache lazre' netu', ne be̱n da chawe' chee̱ntu'. \q1 Dute̱ xel-la' zri'i lazre' chiu' guzúale̱ netu', \q1 \v 2 chee̱ xelúnbea bénneache du gabí'i xe̱zr la xu \q2 ca naca da dxaca lazru', \q1 ne chee̱ xeleneze bénneache dute̱ xe̱zr la xu \q2 ca dxuseláu' bénneache. \q1 \v 3 Xúgute̱ bénneache dxelúe lá'ane̱' Lue', Dios. \q1 Dxelúe lá'ana xúgute̱ bénneache Lue'. \b \q1 \v 4 Le be, ne le sua lu da ba neza, le'e, bénneache dute̱ xe̱zr la xu, \q1 lawe' da guchi'a Dios chee̱le ca naca da xrlátaje, \q2 ne guxúequeze̱' xúgute̱ bénneache. \b \q1 \v 5 Xúgute̱ bénneache dxelúe lá'ane̱' Lue', Dios. \q1 Dxelúe lá'ana xúgute̱ bénneache Lue'. \b \q1 \v 6 Xe̱zr la xu nigá ba zria na lina chee̱ na, \q1 lawe' da be̱n Dios chee̱dxu da chawe' chee̱dxu. \q1 \v 7 Dios ba be̱ne̱' chawe' chee̱dxu, \q1 na' gátete̱ze dxal-la' xelapa bénneache Le̱' ba lá'ana. \c 68 \q1 \v 1 Guzé̱, Dios, ne be̱se dinnaj benne' ca' dxeledábague̱' Lue', \q1 ne be̱n xuluzrunnuj benne' ca' dxelecuídene̱' Lue'. \q1 \v 2 Ca dxun tu be', dxulaga na zren chee̱ xi', \q2 ca' gulagu' benne' ca'. \q1 Ca dxuna xina' lu xi', ca' xelexenite benne' ca' lau Dios, \q2 benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 3 Xelebé benne' xrlátaje ca', ne xelezúe̱' lu da ba neza lau Dios, \q1 ne xelexrítequeze̱' lu xel-la' dxelebé chee̱'. \q1 \v 4 ¡Le gul-la chee̱ Dios! \q1 ¡Le gul-la da du ca' chee̱ Láqueze̱'! \q1 ¡Le gucá'ana szren Bénnea' dxe'e̱ xabáa, nazí le̱' Jah! \q1 ¡Le be lau Le̱'! \q1 \v 5 Ca xra bi dxé'enedu ca', ne ca benne' dxuxúe \q2 nu'ula ca' zaj zue̱' tuze, \q1 naca Dios lu lataj lá'azxa naga zúaqueze̱'. \q1 \v 6 Dxun Dios xelezúa xrtia ljwezre bénneache quebe nu \q2 xrtia ljwezre̱' zaj zra'. \q1 Dxebéaje̱' benne' zaj xu'e̱ lu na' benne' zitu' ca' \q2 chee̱ xelezúe̱' lu da ba neza. \q1 Benne' ca' dxeledábaga Dios zaj zue̱' tu lu xe̱zr la xu bizre. \b \q1 \v 7 Dios, gate bdxúaju' lau bénneache chiu', \q1 ne gudáu' lu xe̱zr la xu bizre na', \q1 \v 8 na' guzrú' xe̱zr la xu na'. \b \q1 Cá'anqueze gúcale̱'e̱ xiuj lau Dios. \q1 Xi'a Sinaí guzrize na lau Dios, \q1 Dios chee̱ benne' Israel ca'. \b \q1 \v 9 Gusel-lu' tu nisa xiuj zílale̱'e̱, Dios. \q1 Gate belexedú lazre' bénneache chiu', Lue' btipu' lazre̱'. \q1 \v 10 Bénneache zaj naca chiu' zaj zúaqueze̱' lu xe̱zr la xu chiu'. \q1 Dute̱ da chawe' chiu', Dios, dxuxú' benne' xache' ca'. \b \q1 \v 11 Xránadxu Dios gusel-le̱' tu dizra' chawe', \q1 na' gulezrá' benne' zante̱, benne' buluzenne̱' bénneache \q2 ca naca dizra' chawe' na'. \q1 \v 12 ¡Buluzrúnnuje̱'! \q1 ¡Buluzrunnuj wenná bea ca' nen \q2 ca naca benne' chee̱' dxjaque̱' wedil-la, \q1 na' benne' ca' zaj nagá'ana lu xu'u lizre̱' belexequé̱'e̱ \q2 da bulucá'ana benne' ca' buluzrúnnuje̱'. \q1 \v 13 Lácala bcache cuínale naga dxuxúele zrila' ca', \q1 gacu zra lánale da naca na ca xrila bgúgudu ca' da \q2 zaj nazí lechítaje̱ na plata, \q1 na' dube' chee̱ xrílaba' ca' zaj nazí lechítaje̱ na oro. \q1 \v 14 Gate be̱se dinnaj Dios zrente̱ wenná bea ca' lataj na', \q1 na' bexruj bezxe' da bgacu na xi'a Salmón. \q1 \v 15 Tu xi'a zrente̱ naca xi'a Basán. \q1 Tu xi'a zri'a naca xi'a Basán na'. \q1 \v 16 ¿Bizr chee̱ na' dxenna'le, le'e, xi'a zri'a ca', \q1 xi'a na' naga dxaca lazre' Dios súaqueze̱'? \q1 Da líqueze súaqueze Xránadxu lu xi'a na' chadía chacanna. \q1 \v 17 Da zaj naché̱' benne' ca' lu wedil-la da napa Dios \q2 zánete̱ cue' gaxúa zaj naca na. \q1 Xránadxu Dios zezé̱'e̱ xi'a Sinaí chee̱ sue̱' lataj lá'azxa chee̱'. \b \q1 \v 18 Begüénu' xabáa, zeche̱'u benne' ca' bebéaju' \q2 lu na' xel-la' gute, \q1 na' guzi'u da chawe' ca' da belunna bénneache, \q1 ne cá'anqueze guzúa da be̱nnu' chee̱ benne' ca' \q2 guledábague̱' Lue', \q1 chee̱ súaquezu' ládujla bénneache, Dios, leu' Jah. \q1 \v 19 ¡Gaca ba Xránadxu! \q1 ¡Tu zra tu zra dxusezrate̱' dxi'u da chawe' chee̱'! \q1 ¡Naque̱' Dios, dxuselé̱' dxi'u! \b \q1 \v 20 Dios, Bénnea' naque̱' Dios chee̱dxu guselé̱' dxi'u. \q1 Lé̱queze Xránadxu Dios guselé̱' dxi'u lu na' xel-la' gute. \q1 \v 21 Da líqueze Dios gune̱' we̱' xichaj benne' ca' \q2 dxeledábague̱' Le̱'. \q1 Gune̱' we̱' xichaj benne' quebe dxulusane̱' ca zaj naca \q2 dul-la da dxelune̱'. \q1 \v 22 Gunná Xránadxu: “Guna' xezrinle lázrele, \q2 xeza'ale lu xi'a Basán. \q1 Guna' xeza'ale lu da situj chee̱ nísadau', xezrinle lázrele, \q1 \v 23 lawe' da guna' guchuchu guléajle dxen chee̱ benne' ca' \q2 dxeledábague̱' le'e, \q1 na' xelelé̱'e̱ becu' chee̱le dxen chee̱ benne' ca'.” \q1 \v 24 Belelé'e bénneache ca guledá bénneache chiu' belúe \q2 lá'ane̱' Lue', Dios. \q1 Dute̱ xel-la' dxelebé gulu'e̱ lataj lá'azxa chiu', Dios, \q2 Wenná Bea chia'. \q1 \v 25 Benne' ca' dxelul-la zeajzrie̱' láwe'la, \q1 na' benne' zaj nu'e̱ da dxulucuezre̱' zja'aque̱' bzé̱bela. \q1 Ládujla zjaca nu'ula cuíde'du ca' zaj núxrube' \q2 da du ca' dxulusézxebe'. \q1 \v 26 Le güe lá'ana Dios naga zaj nazraga bénneache chee̱'. \q1 Le güe lá'ana Xránadxu, le'e nácale zri'ine zre sua Israel. \q1 \v 27 Zaj zra' zri'ine zre sua Benjamín na', guque̱' benne' \q2 cuídedxa, na' dxelenná be'e̱. \q1 Zaj nazraga benne' xíchaje̱ chee̱ zri'ine zre sua Judá na', \q1 ne benne' xíchaje̱ chee̱ zri'ine zre sua Zabulón, \q1 ne benne' xíchaje̱ chee̱ zri'ine zre sua Neftalí. \q1 \v 28 Dios, ble'e lau xel-la' wal-la chiu'. \q1 Bzua chacha, Dios, da na' be̱nu' chee̱ntu'. \q1 \v 29 Ne̱ chee̱ xel-la' szren chee̱ xudau' chiu' da zua na \q2 xe̱zre Jerusalén, \q1 xelegú'u benne' wenná bea ca' da xelunne̱' lau'. \q1 \v 30 Gudil-la benne' dxjaque̱' wedil-la chee̱ dute̱ xe̱zr la xu \q2 zaj nazrague̱' chee̱ xeledíl-lale̱ne̱' Lue', \q1 benne' ca' zaj naque̱' ca be̱zre zan ca' nen biadu chee̱ba' ca', \q2 cadxa xuluzúa xúgute̱' dizra' chiu', \q1 na' xelunne̱' ca naca xia plata da zaj nape̱'. \q1 Be̱se dinnaj benne' dute̱ xe̱zr la xu dxelexezaca ba lazre̱' \q2 xelezúe̱' lu wedil-la. \q1 \v 31 Xelelá' benne' xíchaje̱ chee̱ xe̱zr la xu Egipto. \q1 Benne' xe̱zr la xu Etiopía xelune̱' ba xen xulucá'ana szrene̱' Dios. \q1 \v 32 ¡Le gul-la chee̱ Dios, le'e zrale du gabí'i xe̱zr la xu! \q1 ¡Le gul-la chee̱ Xránadxu! \q1 \v 33 ¡Le gul-la chee̱ Bénnea' dxe'e̱ xabáa na'ala, \q2 da zua na nédxute̱! \q1 ¡Le nna' xque, wanné̱', ne zízrajle̱'e̱ nne̱'! \q1 \v 34 ¡Le nne̱ nápale̱'e̱ Dios xel-la' waca! \q1 ¡Lu xel-la' szren chee̱' dxuxúequeze̱' benne' Israel ca', \q1 na' zran xabáa nalá' xel-la' waca chee̱'! \q1 \v 35 Benne' zrébentu' nacu' Lue', Dios, \q2 naga zu' lataj lá'azxa chiu'. \b \q1 Dios chee̱ benne' Israel ca', Lé̱queze̱' dxutipe̱' lazre' \q2 bénneache chee̱'. \q1 ¡Gaca ba Dios! \c 69 \q1 \v 1 Bselá neda', Dios. \q1 Naca' ca tu benne' dxepe̱' lu nisa. \q1 \v 2 Naca' ca tu benne' xu'e̱ lu guzra' situj, ne quebe dxaca se̱'e̱. \q1 Naca' ca tu benne' xu'e̱ lu nisa sítujle̱'e̱, \q2 na' nisa na' ba dxacu na xíchaje̱'. \b \q1 \v 3 Ba dxajxréqueda' lawe' da ba gunné̱le̱'a, ne ba da lba'a. \q1 Ba dxelátete̱ lawa' dxenná'a gácale̱ Dios neda'. \q1 \v 4 Ba naxándxa benne' dxelecuídene̱' neda' ca naxán \q2 xicha xíchaja', ne quebe bi de̱ bi nuna'. \q1 Zaj naca benne' wál-lale̱'e̱ benne' dxeledábague̱' neda', \q1 benne' ca' dxuluzría xi'e̱ neda', ne quebe bi de̱ bizr chee̱ na'. \q1 ¿Dxal-la' quízruja' da quebe gulana'? \b \q1 \v 5 Dios, nézqueznu' Lue' naca da xálaze da nuna', \q1 ne dxelé'equeznu' dul-la da be̱na'. \q1 \v 6 Quebe gu'u lataj xelexedué'e ne̱ chia' neda' benne' ca' \q2 dxuluxrén lazre̱' Lue', Xrana' Dios szrente̱. \q1 Quebe gu'u lataj xeleque zréaje ne̱ chia' neda' benne' ca' \q2 dxelebeza lazre̱' Lue', Dios chee̱ benne' Israel ca'. \q1 \v 7 Lawe' da nazrí'ida' Lue' bulucháchale̱ne̱' neda', \q1 na' lu xel-la' stu' zúaqueza'. \q1 \v 8 Ca tu benne' zitu' naca' lau bi bícha'dau' ca', \q1 ne quebe zaj núnbea bi chee̱ xrna'a neda'. \q1 \v 9 Lawe' da dxé'le̱'a gunne xue chee̱ lizru' dxal-la na \q2 lu lázrdawa'. \q1 Gate dxelenné̱' benne' ca' schanni' chiu' Lue', Dios, \q2 naca ca dxelenné̱' schanni' chia' neda'. \q1 \v 10 Gudxezra', ne be̱na' gubasa, na' bde cuina' xel-la' zi', \q1 na' chee̱ le̱ na' bulucháchale̱ne̱' neda'. \q1 \v 11 Cá'anqueze bgacu cuina' zra lana' tuzruj. \q1 Buluzúe̱' neda' ca tu da dxulé'e na da baxache' zrente̱. \q1 \v 12 Gulenné̱ chia' benne' ca' zaj xu'e̱ xu'u lawe', \q1 na' benne' ca' dxelezuzre̱' belún le̱' chia' lu da belul-le̱'. \q1 \v 13 Neda' bláwizra' Lue', Xrana' Dios, lu zra \q2 dxezaca ba lazru' Lue'. \q1 Dios, lu xel-la' dxexache lazre' zren chiu', ne lawe' da \q2 líqueze nacu' weselá chee̱ntu', bene chia'. \q1 \v 14 Bebéaj neda' lu da ste̱be zua', naca' ca tu benne' \q2 xu'e̱ lu guzra' situj, ne quebe gu'u lataj cházedxa'. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxelecuídene̱' neda'. \q1 Naca' ca tu benne' xu'e̱ lu nisa situj. \q1 \v 15 Quebe gu'u lataj gatia' ca tu benne' xegache̱' lu nisa situj, \q2 ne quebe gaca' ca tu benne' chu'e̱ lu da situj, \q1 ne quebe gaca' ca tu benne' cheajchazie̱' tu lu xe̱dxu situj. \q1 \v 16 Beche̱be chia', Xrana' Dios, lawe' da chawe' naca \q2 xel-la' dxexache lazre' chiu'. \q1 Gudá, gúcale̱ neda', lawe' da zrente̱ naca xel-la' \q2 dxexache lazre' chiu'. \q1 \v 17 Gunná' xque ca da dxaca chia' neda', we̱n zrin chiu'. \q1 lawe' da zua' lu da sté̱bele̱'e̱, be̱n ba xuzre xennu' chia'. \q1 \v 18 Gudá naga zua', ne bselá neda'. \q1 Bselá neda' lawe' da zaj naxánle̱'e̱ benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda'. \q1 \v 19 Lue' nézqueznu' ca dxulucháchale̱ne̱' neda', ne ca zua' \q2 lu da sté̱bele̱'e̱, ne ca dxulucá'ana dítaje̱' neda'. \q1 Dxelé'equeznu' xúgute̱ benne' ca' dxelecuídene̱' neda'. \q1 \v 20 Lawe' da dxelún le̱' chia' dxedú lazra', ne zua' lu da ste̱be. \q1 Guleza' nu benne' xexache lazre̱' neda', san quebe nu chilá'. \q1 Guleza' nu benne' xelexúe zrene̱' neda', san quebe nu chilá'. \q1 \v 21 Bulugawe̱' neda' da sla', \q1 na' gate gubíleda', buluxí'aje̱' neda' da zichaj. \q1 \v 22 Ca naca laní chee̱ benne' ca' be̱n gaca na ca tu \q2 xralaj naga cheajlecházie̱', \q1 ne be̱n xexaca da ba neza chee̱' tu da gun na cheajlecházie̱'. \q1 \v 23 Be̱n xelechul-la xiaj lawe̱' chee̱ québedxa xelelé'ene̱', \q1 ne be̱n tu xelexrízrezqueze benne' ca'. \q1 \v 24 Dute̱ xel-la' dxezrá'a chiu' ble'e benne' ca', \q1 ne dute̱ xel-la' xichaj zra'a chiu' be̱' benne' ca'. \q1 \v 25 Be̱n quebe nu chilá' lu xu'u lizre benne' ca', \q2 ne quebe nu sua lu xe̱zr la xu chee̱', \q1 \v 26 lawe' da guláu zi' xuzre̱' bénnea' be̱nu' Lue' we̱', \q1 ne dxuluzrizre̱' ca naca xel-la' zi' dxedé bénnea' be̱'u Lue'. \q1 \v 27 Ble'e dul-la da zaj nabaga benne' ca', \q1 ne quebe gu'u le̱' lataj xelaque̱' tuze benne' xrlátaje chiu'. \q1 \v 28 Busula la benne' ca' lu xiche chee̱ benne' ca' \q2 zaj nape̱' xel-la' nabán, \q1 ne quebe guzúaju' le̱' naga zaj naxúaj la benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 29 Neda' zua' lu da ba xa', ne lu da sté̱bele̱'e̱. \q1 Bselá neda', Dios, ne bechisa neda'. \b \q1 \v 30 Gúl-laqueza' da güe lá'ana' La Dios chia'. \q1 Gucá'ana szrena' Le̱' nen da dxue lá'ana' Le̱'. \q1 \v 31 Da nigá xezaca ba lázredxa Dios ca tu be̱zre, be̱ gutia' lawe̱', \q1 u ca tu me̱', béadu zaj zua lúzuba', ne xrúguba'. \q1 \v 32 Xelelé'equeze benne' baxache' ca' da nigá, na' xelebene̱'. \q1 Le biga lau Dios, na' gaca bánquezle, \q1 \v 33 lawe' da dxene Xránadxu benne' ca' dxelexázrjene̱', \q1 ne quebe dxuzúe̱' chalá'ala benne' chee̱' ca', benne' \q2 zaj xu'e̱ lizre xia. \q1 \v 34 Le güe lá'ana Le̱', le'e zrale xabáa, ne le'e, zrale lu xe̱zr la xu, \q1 ne le'e zrale lawe' nísadau', ne cá'anqueze xúgute̱ \q2 da zaj naca ban xúgute̱ lataj caní. \q1 \v 35 Dios guselé̱' benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zre Sión, \q1 ne xexune̱' xe̱zre ca' zaj zra na lu xe̱zr la xu chee̱ \q2 benne' Judá ca', \q1 na' tu xelezúazqueze̱' na', ne gata' chee̱' xe̱zr la xu na'. \b \q1 \v 36 Zri'ine zre sua benne' we̱n zrin chiu' ca', gaca \q2 chee̱' xe̱zr la xu na', \q1 na' benne' ca' zaj nazrí'ine̱' Lau' Lue' xelezúe̱' na'. \c 70 \q1 \v 1 Bselá neda', Dios. \q1 Gúcale̱che neda', Xran. \q1 \v 2 Be̱n xelexedué'e, ne xelezúa lu da ste̱be benne' ca' \q2 dxelaca lazre̱' xelútie̱' neda'. \q1 Be̱n xelexebigue̱', ne xelexala benne' ca' dxelebene̱' \q2 lawe' da zua' lu da ste̱be. \q1 \v 3 Be̱n xelexegá'ana xala benne' ca' dxelún le̱' chia'. \q1 \v 4 Benne' ca' zá'aque̱' lau Lue' xelebene̱', \q2 ne xelezúe̱' lu da ba neza. \q1 Benne' ca' dxelé̱'e̱ Lue': “Xcalenu'” lawe' da bseláu' le̱', \q2 tu dxelennázqueze̱': “¡Zrente̱ naca Dios!” \q1 \v 5 Zua' lu da ste̱be, ne nate ni'a na'a. \q1 Gudázega gácale̱nu' neda', Dios. \q1 Nacu' Weselá chia', ne Xrana'. \q1 Quebe chenu', Xran. \c 71 \q1 \v 1 Za'a lau' Lue', Xran, chee̱ guxru' neda'. \q1 Be̱n québedxa xedué'eda'. \q1 \v 2 Gúcale̱ neda', ne bselá neda' nen dute̱ da naca xrlátaje chiu'. \q1 Bze̱ naga chi'a, ne bselá neda'. \q1 \v 3 Nacu' ca tu xiaj xre naga sua' chawe', na' waca xida' \q2 naga zu' te zra chizrela. \q1 Gunná be'enu' nu guselá neda', lawe' da nacu' Lue' \q2 ca tu xiaj xre naga dxaca dipa lazra'. \q1 \v 4 Dios chia', bselá neda' lu na' benne' ca' zaj nabéaj xíchaje̱' Lue', \q1 ne lu na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la ne zaj naque̱' xichaj zra'a, \q1 \v 5 lawe' da dxebeza lazra' Lue', Xrana' Dios. \q1 Nacu' Bénnea' dxuxúe̱' neda' gate nácatea' bídau'te̱. \q1 \v 6 Lue' núxruquezu' neda' gate gúlajtea'. \q1 Lue' be̱nu' bdxuaja' lu le̱'e̱ xrna'a. \q1 ¡Tu güe lá'anazqueza' Lue'! \q1 \v 7 Belexebane benne' zante̱ ca naca chia', \q1 ne ca naca chiu', dxuxúe xánniu' neda'. \q1 \v 8 Be̱n tu gul-lazqueza' da güe lá'ana' Lue', \q1 ne gucá'ana szrena' Lue' du zra. \q1 \v 9 Quebe guzú' neda' chalá'ala gate ba guxrúa'. \q1 Gate ba bedú lazra', quebe gusanu' neda'. \q1 \v 10 Benne' dxeledábague̱' neda' dxelenné̱' chia', \q1 na' benne' ca' dxelezá lazre̱' xelútie̱' neda' belune̱' tuze dizra', \q1 \v 11 dxelenné̱': “Ba bsan Dios le̱'. \q1 Chéajdxu cheajté̱ladxu le̱' lawe' da québedxa nu zua \q2 nu guselá le̱'.” \q1 \v 12 ¡Dios, quebe su' zitu' naga zua'! \q1 ¡Dios chia', gudázega gácale̱nu' neda'! \q1 \v 13 ¡Be̱n xelexedué'ene̱'! \q1 “Be̱n xelexenite benne' ca' dxeledábague̱' neda'.” \q1 “Be̱n xelezúa xel-la' stu', ne xeleque zréaje benne' ca' \q2 dxelezá lazre̱' xelune̱' chia' da cale̱la.” \q1 \v 14 Neda' tu cueza lázrezqueza' Lue', \q1 ne tu güe lá'anazqueza' Lue'. \q1 \v 15 Guzenda' bénneache nacu' xrlátaje, \q1 ne tu guzénzquezda' le̱' ca da be̱nu' bseláu' neda', \q1 láqueze quebe nezda' bal-la lasa bseláu' neda'. \q1 \v 16 Tu guchálajzqueza' chee̱ da zrente̱ da be̱nu' Lue', \q2 Xrana' Dios, \q1 ne gusá'a lazre' bénneache chee̱ da xrlátaje cheé̱quezu'. \q1 \v 17 Dios, Lue' bsé̱denu' neda' gate nácatea' bidau'te̱. \q1 Dxulé'eda' bénneache ca naca da zrente̱ da be̱nu'. \q1 \v 18 Dios, quebe gusán lazru' neda' gate bache guxrúa', \q2 ne ba bgucha'. \q1 Be̱' neda' lataj guzenda' zri'ine zre sua' ca naca \q2 xel-la' waca chiu', \q1 ne guzenda' bi za xelalaj ca naca xel-la' wal-la chiu', \q1 \v 19 ne ca naca da xrlátaje chiu', da naca na da zrente̱, Dios. \q1 Lue' ba be̱nu' da zaj nácale̱'e̱ na zrente̱. \q1 Dios, ¿Núzraqueze ca Lue'? \q1 \v 20 Lue' be̱nu' gudéa' lu da ste̱be zante̱, ne lu da cale̱la ca', \q1 na' gunu' xexaca bana', na' da xula xechisu' neda' lu xe̱dxu ba. \q1 \v 21 ¡Gucá'ana szrendxu' neda', \q1 ne xue zrénquezu' neda'! \q1 \v 22 ¡Cá'anqueze güe lá'anaqueza' Lue', quínnia' da gul-lale̱na'! \q1 ¡Dios chia', gúl-laqueza' chee̱ da li chiu', quínnia' \q2 da du' zríadi'i na du! \q1 ¡Nacu' Benne' Lá'azxa chee̱ benne' Israel ca'! \q1 \v 23 ¡Sua' lu da ba neza gate gúl-laqueza' chiu' Lue', \q1 ne béqueze bénne'du xu'a, bénne'du' bexa'u! \q1 \v 24 ¡Tu guchálajzqueza' chee̱ da xrlátaje chiu' te zra chizrela, \q1 lawe' da be̱nu' belexedué'e, ne guleque zréaje \q1 benne' ca' belune̱' ba xuzre xelune̱' chia' da cale̱la! \c 72 \q1 \v 1 ¡Dios, be̱n guchi'a wenná bea da dxaca chee̱ntu' \q2 ca dxuchí'aquezu' Lue', \q1 ne be̱n xelaca xrlátaje zri'ine wenná bea na'! \q1 \v 2 Nadxa le̱' guchi'a chee̱ bénneache chiu' ca naca \q2 da naca xrlátaje, \q1 ne ca naca da li guchi'e̱ chee̱ benne' chiu' ca' zaj zue̱' \q2 lu da ba xa'. \q1 \v 3 Lu xi'a ca' xelebeza zri lazre' bénneache chiu', \q1 ne lu xí'adu ca' xelezúe̱' lu da naca chawe'. \q1 \v 4 Guchi'e̱ chee̱ benne' ca' zaj zue̱' lu da ba xa' \q2 lu xe̱zre chee̱ntu', \q1 ne guselé̱' bidu ca' chee̱ benne' ca' dxelexázrjene̱', \q1 ne guzría xi'e̱ benne' ca' dxulusaca zi'e̱ bénneache. \q1 \v 5 Xelezrebe̱' Lue' dxácate̱ ne zua gubizra, \q1 ne beu' lawe' tu cuen tu cuen bénneache. \q1 \v 6 Gaca wenná bea na' ca nisa xiuj da dxaca naga ba nadín, \q1 ne ca xrle̱'e̱la da dxaca dxe̱la lu xe̱zr la xu. \q1 \v 7 Lu zra chee̱ wenná bea na' gaca da xrlátaje, \q1 ne xelebeza zri lazre' bénneache dxácate̱ ne zua beu'. \q1 \v 8 Nna be'e̱ dute̱ xe̱zr la xu, \q1 ne dxu'a xe̱gu Eufrates, ga zrinte̱ dxu'a nísadau'. \q1 \v 9 Lau le̱' xuluzú zribe benne' ca' zaj zre̱'e̱ xe̱zr la xu, \q1 na' guzéxruje̱' lazre' benne' guledábague̱' Le̱'. \q1 \v 10 Benne' wenná bea chee̱ xe̱zr la xu Tarsis, \q1 ne wenná bea ca' chee̱ tu tu cue' xe̱zr la xu zitu' ca' \q1 xelelé̱'e̱ zaj nu'e̱ da xulunézruje̱' chee̱', \q1 na' benne' wenná bea chee̱ xe̱zr la xu Sabá, \q1 ne wenná bea chee̱ Seba xulunézruje̱' chee̱' da gunní'a. \q1 \v 11 Xúgute̱ benne' wenná bea ca' xuluzú zribe̱' lau le̱', \q1 na' benne' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu xelune̱' zrin chee̱'. \q1 \v 12 Le̱' guselé̱' benne' ca' dxelexázrjene̱', \q2 benne' dxululáwizre̱' le̱', \q1 ne guselé̱' benne' ca' zaj zue̱' lu da ba xa', \q2 ne quebe sua nu benne' gácale̱ne̱' le̱'. \q1 \v 13 Xexache lazre̱' benne' xache' ca', ne benne' ca' \q2 dxelexázrjene̱', \q1 na' guselé̱' benne' xache' ca' chee̱ xelaca bane̱'. \q1 \v 14 Xexá'awe̱' benne' xache' ca' lu na' benne' we̱n lazre' ca', \q2 ne benne' snia ca'. \q1 Gune̱' ba xuzre guselé̱' benne' ca' lu na' benne' ca' \q2 dxelutie̱' benne'. \q1 \v 15 Gaca ban wenná bea nigá, \q1 na' xulunézruje̱' chee̱' oro chee̱ xe̱zr la xu Sabá, \q1 na' tu xelenábazqueze bénneache Dios gácale̱ne̱' le̱', \q1 ne te zra chizrela xelenabe̱' Dios gune̱' gaca chawe' \q2 chee̱ wenná bea na'. \q1 \v 16 Tu zrígadauze zrua' xtila xelaze̱' lu xe̱zr la xu, \q2 ne lu xí'adu ca', \q1 da cuíale̱'e̱ na ca da dxebía lu xi'a Líbano, \q1 na' benne' zaj zre̱'e̱ lu xe̱zre ca' xelane̱' ca xixre' ze̱ lu xe̱zr la xu. \q1 \v 17 Tu súazqueze la benne' wenná bea na'. \q1 Tu xuluchálajzqueze̱' chee̱ la le̱' dxácate̱ ne zua gubizra. \q1 Ne̱ chee̱ le̱' gaca da ba neza chee̱ bénneache xúgute̱ \q2 cue' xe̱zr la xu, \q1 na' xelenné̱' chee̱' naca chee̱' da ba neza zrente̱. \q1 \v 18 Xrlátaje naca Xránadxu Dios, Dios chee̱ benne' Israel ca', \q1 na' tuze Le̱' dxune̱' da dxexebánedxu. \q1 \v 19 Xrlátaje naca La Le̱' da naca na da xabáa chadía chacanna, \q1 na' dute̱ xe̱zr la xu nigá xelelé'ene̱' da xabáa chee̱'. \q1 ¡Ca'an naca na, ne ca'an gaca na! \q1 \v 20 Nigá dxexuzre xrtizra' David, da dxuchálajle̱ne̱' Dios. \q1 David nigá naque̱' zri'ine Isaí. \c 73 \q1 \v 1 Da líqueze ba be̱n Dios da chawe' chee̱ benne' Israel ca', \q1 benne' ca' zaj naque̱' du lazre' lau Dios. \q1 \v 2 Neda' ba guzúa cheajcházia' lu dul-la. \q1 Ba guzúa guna' tu da zrinnaj, \q1 \v 3 lawe' da guca' zre'e lazre' ne̱ chee̱ benne' gunní'a ca', \q1 gate ble'eda' ca dxelepe ban benne' ca' zaj nabéaj xíchaje̱' Dios. \q1 \v 4 Benne' caní quebe zaj zue̱' ste̱be chee̱ xel-la' gute, \q1 lawe' da zaj zúale̱'e̱ chawe'. \q1 \v 5 Quebe dxeledée̱' lu da ba xa' ca da dxeledé xúgute̱ benne' ca', \q1 ne quebe dxelezaca zi'e̱ ca da dxaca chee̱ xezícadxa bénneache. \q1 \v 6 Chee̱ le̱ na' dxulucá'ana szren cuine̱'. \q1 Tu dxelexúbezquezne̱' dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 7 Dxelánnie̱' lawe' da dxelagu cháwele̱'e̱. \q1 Dxelezíle̱'e̱ ca naca da dxelezá lazre̱'. \q1 \v 8 Dxelún le̱' chee̱ Dios, ne dxelenné̱' cale̱la ca da zrinnaj \q2 da xelune̱'. \q1 Dute̱ xel-la' dxulucá'ana szren cuina dxuluchálaje̱' da zrente̱. \q1 \v 9 Dxelenné̱' chee̱ da ca' zaj zua xabáa, \q1 ne dxuluchálaje̱' ca benne' zaj nape̱' dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 10 Chee̱ le̱ na' xúgute̱ bénneache dxelune̱' le̱' tu zren, \q1 ne dxelezi'e̱ ca da dxelenná benne' gunni'a ca'. \q1 \v 11 Dxelenná benne' ca' dxelune̱' da cale̱la: \q1 “¿Ájazra gaca neze Dios? \q1 ¿Dxelé'equeze Bénnea' zue̱' na'ala?” \q1 \v 12 Benne' caní zaj naque̱' benne' zaj nabéaj xíchaje̱' Dios, \q1 na' dxelepe bane̱' lu xe̱zr la xu, ne dxelaque̱' gunní'a. \q1 \v 13 Da líqueze, dácheze naca guca' du lazre', \q1 ne quebe bi da cale̱la nuna'. \q1 \v 14 Gudéa' lu da ba xa' tu zra tu zra, \q1 ne gudéa' xel-la' zi' xúgute̱ zra. \q1 \v 15 La nnia' neda': Guchálaja' ca dxuluchalaj benne' ca', \q1 na' si xe̱'a bénneachedu ca' chiu', Dios. \b \q1 \v 16 Gate blaba lazra' chee̱ chéajni'ida' da nigá, \q1 guca na sté̱bele̱'e̱ chia' neda'. \q1 \v 17 Gate guxu'a lu lataj lá'azxa chee̱ Dios, \q1 na' guque be'eda' da gaca chee̱ benne' ca' gate cheajsé̱. \q1 \v 18 Da líqueze nunu' chee̱ benne' ca' cheajlecházie̱', \q1 ne gunu' xelebía xí'queze̱'. \q1 \v 19 Chadite̱ gulebía xí'queze̱'. \q1 Belexenite̱' lu xel-la' gulezrébele̱'e̱. \q1 \v 20 Zaj naque̱' ca tu da ble'edxu lu xe̱la da dxexenite na \q2 gate dxexebandxu. \q1 Ca'an gaca, Xran, gate chasu', guzú' chalá'ala ca da \q2 gulaca benne' ca'. \q1 \v 21 Gate guca' zre'e lazre' chee̱ benne' ca', \q1 guzúa lázrdawa' lu da ste̱be. \q1 \v 22 Lawe' da guca' xichaj zide', na' quebe guxéajni'ida' \q1 guca' ca tu be̱ xixre' lau Lue'. \q1 \v 23 Tu guzúazqueza' nen Lue', na' guca'u na'a xabe̱la. \q1 \v 24 Bsi'u neda' chee̱ guna' da dxulé'enu' neda', \q1 na' te nigá xezí' lu na'u neda' lu xabáa chiu'. \q1 \v 25 Quebe nu xetú zua chia' xabáa san tuzu' Lue', \q1 ne quebe nu xetú dxezá lazra' lu xe̱zr la xu, san tuzu' Lue'. \q1 \v 26 Dxelexedú lazre' be̱la' dxen chia', ne lázrdawa'. \q1 Dios naque̱' Benne' dxutipe̱' lazra', \q1 ne naque̱' da ba neza chia' chadía chacanna. \b \q1 \v 27 Benne' ca' dxelexecuase̱' naga zu' xelexenítie̱'. \q1 Guzría xi'u xúgute̱ benne' ca' xelexebeaj xíchaje̱' Lue'. \q1 \v 28 Ca naca chia' neda', dxaca chawe' chia' lawe' da gubiga' \q2 lau Dios. \q1 Tu dxebeza lázrezqueza' Xránadxu Dios, \q1 chee̱ guchálajqueza' ca naca da zrente̱ da nune̱'. \c 74 \q1 \v 1 Dios, ¿tu chí'izqueze nuzú' netu' chalá'ala? \q1 ¿Dxezra'u netu', nácantu' ca zrila' chiu' ca'? \q1 \v 2 Bsá lazre' bénneache chiu', benne' ca' guzi'u nédxudaute̱. \q1 Benne' ca' bexa'u chee̱ gunu' xelaque̱' benne' cheé̱quezu', \q1 benne' ca' zaj zre̱'e̱ lu xi'a Sión nigá, naga zúaquezu' Lue'. \q1 \v 3 Gudá xedajnná'u ca nabía xi' xe̱zre nigá, \q1 ne ca naca da cale̱la da belún benne' ca' \q2 dxeledábague̱' netu', lu lataj lá'azxa chiu'. \q1 \v 4 Dxelebezre xa'a benne' ca' dxeledábague̱' Lue' \q2 laduj naga zaj nazraga bénneache chiu'. \q1 Zaj nuzúe̱' nigá da dxululé'e na xu'untu' lu na' benne' ca'. \q1 \v 5 Buluzría xi'e̱ xe̱zre nigá, \q1 ca dxun tu benne' dxine̱' ca naca xaga zaj ze̱ tu xi'a. \q1 \v 6 Na'a nen xa waga chee̱' ca', ne nen xaga chee̱' ca', \q1 ba buluzría xi'e̱ ca naca lechítaje̱ chee̱ xudau' chiu'. \q1 \v 7 Ba buluzézxie̱' lataj lá'azxa chiu'. \q1 Bulucá'ana dítaje̱' xu'u lizru'. \q2 Buluchínnaje̱' na. \q1 \v 8 Lu lázrdawe̱' gulenné̱': “Guzría xí'tegadxu na tu chi'ize.” \q1 Ba buluzézxie̱' xúgute̱ xu'u naga bezrágantu' chiu' \q2 lu xe̱zr la xu chiu'. \q1 \v 9 Québedxa dxelé'entu' da la'axza ca' da dxululé'e na \q2 da guchísantu' lu xe̱zr la xu chee̱ntu'. \q1 Québedxa nu chilá' benne' guchálaje̱' waláz chiu', \q1 ne quebe nu zua ládujla netu', benne' nézene̱' bátaqueze lantu'. \q1 \v 10 Dios, ¿Báta cueza na xulucháchale̱ benne' ca' netu', \q2 benne' ca' dxulusaca zi'e̱ netu'? \q1 ¿Chadía chacanna welenné̱ benne' dxeledábague̱' lue' \q2 schanni' chee̱ Lau'? \q1 \v 11 ¿Bizr chee̱ na' quebe dxebéaj lazru' benne' ca'? \q1 ¿Bizr chee̱ na' quebe dxuzría xi'u benne' ca' dxelune̱' da cale̱la? \q1 \v 12 Lue', Dios, nacu' Wenná Bea chia' nédxudaute̱. \q1 Lué'queze dxuseláu' bénneache dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 13 Xel-la' waca chiu' be̱nu' nísadau' chupa la'a. \q1 Gula'u xichaj be̱ schanni' ca' lu nísadau'. \q1 \v 14 Bzúzruju' xichaj be̱ schanni' le̱ba' leviatán, \q1 Na' be̱nu' gulagu be̱ xixre' le̱ba', bea ca' zaj zraba' lu xu bizre. \q1 \v 15 Be̱nu' gulaj nisa beaj, ne nisa xe̱gu ca'. \q1 Bsebizru' xe̱gu zri'a ca'. \q1 \v 16 Chiu' Lue' naca te zra, ne cá'anqueze chiu' naca dxe̱la. \q1 Lue' bzu' beu', ne gubizra naga dxeledé na. \q1 \v 17 Lue' bzu' tu chi'ize ca naca da zaj de̱ xe̱zr la xu nigá. \q1 Lue' be̱nu' beu' la ca', ne beu' zaga ca'. \q1 \v 18 Bsa lazre' da nigá: Benne' ca' dxeledábague̱' lue' \q2 ba zaj nun le̱' chiu' Lue', Xran. \q1 Benne' xala ca' ba gulenné̱' schanni' chee̱ Lau'. \q1 \v 19 Quebe gusanu' lu na' benne' zaj naque̱' ca be̱ snia ca' \q2 benne' ca' nazrí'iquezu', \q1 ne quebe gal-la lazru' tu chi'ize bénneache chiu' zaj \q2 zue̱' lu da ba xa'. \q1 \v 20 Gunná' ca naca xel-la' wezría da be̱nu', \q1 lawe' da gátete̱ze naca chul-la lu xe̱zr la xu, \q1 na' zaj zra' benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 21 Quebe gu'u lataj xelegá'ana lu xel-la' stu' benne' \q2 ca' zaj zue̱' lu da baxache'. \q1 Benne' dxelezaca zi'e̱, ne benne' dxelexázrjene̱' \q2 xelúe lá'ane̱' Lau'. \q1 \v 22 ¡Guzé̱, Dios! \q1 ¡Be̱n ca ba gunnáu'! \q1 ¡Bsa lazre' ca dxelún benne' xala ca', dxelún le̱' chiu' \q2 te zra te zra! \q1 \v 23 Quebe gal-la lazru' ca da gulenná benne' ca' \q2 dxeledábague̱' lue'. \q1 Da schaga dxelún benne' ca' dxeledábague̱' Lue' \q2 tu dxénzqueze na. \c 75 \q1 \v 1 “Xcalenu'”, dxe̱ntu' Lue', Dios: “Xcalenu'.” \q1 Dxuzentu' bénneache zúale̱nu' netu', ne ba nunu' da ca' \q2 dxexebánequezentu'. \q1 \v 2 Dxenná Dios: “Ba nuzúa' zra guchi'a chee̱ bénneache. \q1 Guchi'a ca naca da xrlátaje. \q1 \v 3 Lácala xru' dute̱ xe̱zr la xu, ne xelezrize xúgute̱ \q2 da zaj naca ban na, \q1 neda' gúxruqueza' ca naca lane xe̱zr la xu na'. \q1 \v 4 Dxapa' benne' xala ca': Quebe gáwele. \q1 Dxapa' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la: \q2 Quebe gucá'ana szren cuínale. \q1 \v 5 Quebe guxrén lázrele xel-la' wal-la chee̱le. \q1 Quebe gácale benne' lázxdau zide'.” \q1 \v 6 Quebe za xel-la' szren naga dxalaj gubizra, \q2 ne naga dxebía na, \q1 ne quebe za na le̱'e̱ xixre' lawe' lataj. \q1 \v 7 Dios naque̱' Bénnea' guchi'e̱ chee̱ bénneache. \q1 Dxucá'ane̱' cá'aze tu benne', ne dxucá'ane̱' szren xetú benne'. \q1 \v 8 Dios nuxre̱' tu zriga', da nazrate̱ na xrise uva wal-la, \q2 da zeaje na xel-la' dxezrá'a chee̱'. \q1 Dxulálaje̱' na chee̱ xele̱'aj benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q2 Xelé̱'aje̱' na xebizrte̱ na. \q1 \v 9 Neda' guzénquezda' bénneache, \q1 ne gul-la' da güe lá'ana' Dios chee̱ Jacob. \q1 \v 10 Le̱' guchínnajqueze̱' xel-la' waca chee̱ benne' \q2 we̱n da cale̱la ca'. \q1 Gusezrendxe̱' xel-la' waca chee̱ benne' xrlátaje ca'. \c 76 \q1 \v 1 Zaj núnbea benne' Judá ca' Dios, \q1 na' ládujla benne' Israel zrente̱ nácaqueze La Le̱'. \q1 \v 2 Lu xe̱zre Salem zua lataj lá'azxa chee̱'. \q1 Lu xe̱zre Sión zua naga zúaqueze̱'. \q1 \v 3 Lataj na' gudíchaje̱' xaga nalá xéche'ze ca', \q1 ne xia da dxucu'uj na benne' lu wedil-la, \q1 ne ca naca da dxuluchínene̱' lu wedil-la. \b \q1 \v 4 Benne' xabáa nacu' Lue', \q1 ne Benne' wál-ladxa ca xi'a zri'a ca'. \q1 \v 5 Xeajlechaze benne' wal-la ca', ne guláse dínnaje̱'. \q1 Netú benne' wal-la ca' quebe belexechisa ne̱'e̱ chee̱ \q2 xelune̱' wedil-la. \q1 \v 6 Dios chee̱ benne' Israel ca', gate gudil-lu' benne' ca', \q1 guláse dinnaj bzrina' ca', ne benne' gulebíe̱'-ba'. \q1 \v 7 Nacu' Lue' Benne' zrébedxu. \q1 ¿Nu benne' gaca se̱' lau Lue' gate dxezra'u? \q1 \v 8 Xabáate̱ gunná'u, na' guchi'u chee̱ bénneache. \q1 Dxelezrebe bénneache lu xe̱zr la xu, na' dxelebeze̱' \q1 \v 9 zra seu' Lue', Dios, chee̱ guchi'u chee̱ bénneache, \q1 ne chee̱ guseláu' xúgute̱ benne' dxexruj lazre' zaj \q2 zre̱'e̱ lu xe̱zr la xu. \q1 \v 10 Da líqueze xel-la' dxelezrá'a chee̱ bénneache \q1 gaca na tu da gucá'ana szren na Lue'. \q1 Guzúa zriu' xel-la' dxelezrá'a chee̱ bénneache zaj nagá'ane̱'. \b \q1 \v 11 Le che̱be lázrele da gunle chee̱ Dios, \q1 na' le gun da na' chee̱ Xránadxu, Dios chee̱le. \q1 Xúgute̱ benne' zaj zre̱'e̱ du gabi'ila xelelé̱'e̱, \q1 na' xulunézruje̱' da zaj nu'e̱ chee̱ Dios, \q2 Bénnea' dxezrébedxu. \q1 \v 12 Guzague̱' da xu'u lu xichaj lázxdau benne' blau ca'. \q1 Le̱' dxuchebe̱' benne' wenná bea ca' zaj zre̱'e̱ lu xe̱zr la xu. \c 77 \q1 \v 1 Nen chi'a bláwizra' Dios. \q1 Bláwizra' Dios, na' Le̱' buzé̱ nague̱' chi'a. \q1 \v 2 Guxu'a lau Xránadxu lu zra guzúa' lu da ba xa'. \q1 Chizrela guchisa na'a lau Le̱', ne quebe guzúa zria'. \q1 Quebe be̱'a lataj nu benne' xue zrene̱' neda'. \q1 \v 3 Bsa lazra' chee̱ Dios, ne guzúa' ste̱be. \q1 Gudawa' zria lawe̱', ne bedú lazra'. \q1 \v 4 Begúe̱' bchigala chia'. \q1 Guzúa' sté̱bele̱'e̱, ne quebe guca guchálaja'. \q1 \v 5 Blaba lazra' ca naca zra nédxute̱. \q1 Ca naca iza zan ca' da ba guledé chee̱ na. \q1 \v 6 Bsa lazra' ca naca da bil-la' chizrélala, \q1 ne blaba lázrequeza' ca zaj naca na, na' gunaba be' xu'a: \q1 \v 7 ¿Guzúa Xránadxu dxi'u chalá'ala tu chi'ize \q1 ne québedxa gácale̱ne̱' dxi'u? \q1 \v 8 ¿Cabátadxa xexache lazre̱' dxi'u? \q1 ¿Cabátadxa gune̱' ca da guche̱be lazre̱'? \q1 \v 9 ¿Gul-la lázrequeze Dios xexache lazre̱' dxi'u? \q1 ¿Dxezré̱'e̱ dxi'u, na' québedxa xexache lazre̱' dxi'u? \q1 \v 10 Nadxa gunnía': Caní dxuna' lawe' da quebe chawe' zua'. \q1 Chee̱ le̱ na' cheajsá lazra' chee̱ xúgute̱ da zrente̱ \q1 da be̱n Dios zrente̱ lu iza ba guledé chee̱ na. \q1 \v 11 Cheajsá lazra' chee̱ da zrente̱ ca' da be̱n Jah. \b \q1 Awe', cheajsá lazra' chee̱ da be̱nu' nédxudaute̱ da ca' \q2 dxexebánentu'. \q1 \v 12 Gulaba lazra' ca naca xúgute̱ da ba be̱nu', \q1 ne guchálaja' ca zaj naca da nunu'. \q1 \v 13 Dios, lá'azxa naca da dxusé̱denu' netu' ca guntu'. \q1 ¿Zua xetú Dios naque̱' benne' zren ca naca Dios chee̱ntu'? \q1 \v 14 Lue' nacu' Dios, dxunu' da ca' dxexebánentu'. \q1 Blé'enu' xúgute̱ bénneache lu xe̱zr la xu ca zrente̱ \q2 naca xel-la' waca chiu'. \q1 \v 15 Nen xel-la' waca chiu' bexa'u bénneache chiu', \q1 zri'ine zre sua Jacob, ne zri'ine zre sua José. \q1 \v 16 Xe̱gu nisa ca' belelé'en Lue', Dios. \q1 Belelé'e xe̱gu nisa ca' Lue', na' belezrébele̱'e̱ na. \q1 Cá'anqueze gulezúa ste̱be nísadau' situj ca'. \q1 \v 17 Nisa xiuj zila bdxuaj na lu beuj bza ca', \q1 ne gulenné̱le̱'e̱ guziu', ne gulé̱pele̱'e̱ xesa. \q1 \v 18 Lu be' bdunu' ben guziu' chiu' da gunné̱le̱'e̱ na. \q1 Bulusaní' xesa guziu' ca naca xe̱zr la xu. \q1 Guzúa ste̱be, ne guzrize xe̱zr la xu. \q1 \v 19 Lawe' nísadau' guza'u, \q1 ne lawe' nisa zila ca' gudéquezu', \q1 ne quebe naca bea naga bléaju'. \q1 \v 20 Guche̱'u bénneache chiu' ca zrila' ca' \q1 lu na' Moisés, ne lu na' Aarón. \c 78 \q1 \v 1 Le xen, le'e, bénneache chia', ca da dxusé̱deda'. \q1 Le xen xanne' ca da dxuchálaja'. \q1 \v 2 Guchíneda' dizra' ca da dxuluchalaj benne' sina ca', \q1 na' guzéajni'ida' le'e da ca' gulezúa na bagácheze gate nate, \q1 \v 3 da ca' bendxu, ne bé̱nbeadxu na, \q1 da ca' belixru be'e xra xrtáudxu ca' dxi'u. \q1 \v 4 Quebe gucáchedxu na lau zrí'inedxu ca'. \q1 Guzénquezdxu zrí'inedxu ca' ca naca xel-la' szren \q2 chee̱ Xránadxu, \q1 ne ca naca xel-la' waca chee̱', ne ca zaj naca da zren ca' \q2 da be̱ne̱'. \q1 \v 5 Bzue̱' tu da nadxixruj bea na da xelún benne' Israel ca', \q1 ne da bdxixruj be'ene̱' ca' da xelún zri'ine zre sua Jacob. \q1 Gunná bé'ene̱' xra xrtáudxu ca' xuluzenne̱' bi chee̱' ca' \q2 ca naca da gunná bé'ene̱', \q1 \v 6 chee̱ xelúnbea zrí'ine̱' bidu ca' za xelálajbe' ca naca na, \q1 na' bi caní xuluzenbe' zrí'inebe' da na', \q1 \v 7 chee̱ xuluxrén lázrebe' Dios, \q1 ne quebe xelal-la lázrebe' da ca' be̱n Dios, \q1 ne chee̱ xuluzúabe' dizra' da ca' gunná be'e̱. \q1 \v 8 Quebe xelácabe' ca gulaca xra xrtáube' ca'. \q1 Benne' ca' quebe buluzúe̱' dizra' chee̱', ne guledábague̱' Le̱', \q1 ne quebe buluzúa chúchue̱' ca buluxrén lazre̱' Dios, \q1 ne quebe gulaque̱' li lazre' lu da naca chee̱ Dios lu \q2 be' zaj nácaqueze̱'. \q1 \v 9 Benne' zrí'ine zre sua Efraín, benne' zaj nu'e̱ \q2 da dxuluchínene̱' lu wedil-la \q1 buluzrúnnuje̱' naga dxaca wedil-la. \q1 \v 10 Quebe belune̱' ca naca xel-la' wezría da be̱n Dios, \q1 ne quebe buluzúe̱' dizra' da gunná bé'ene̱'. \q1 \v 11 Gulal-la lazre̱' da ca' be̱n Dios, \q1 ne xel-la' waca ca' blé'ene̱' Le̱'. \q1 \v 12 Lau xra xrtawe̱' ca' be̱ne̱' xel-la' waca ca' \q1 lu xe̱zr la xu Egipto, ne lu xe̱zr la xu Zoán. \q1 \v 13 Gusalje̱' neza lu nísadau' naga guledé benne' ca'. \q1 Be̱ne̱' nísadau' na' ca xi'a ca' chalá'a weaj. \q1 \v 14 Te zra blé'ene̱' benne' ca' neza nen tu beuj bza da xjácale̱ne̱', \q1 ne chizrela nen beuj bza da naca na ca tu xi'. \q1 \v 15 Gulé̱'e̱ xiaj ca' naga naca xu bizre, \q1 na' bxí'aje̱' benne' ca' nisa da gulaj na le̱'e̱ xiaj ca' \q2 ca tu xe̱gu nisa. \q1 \v 16 Be̱ne̱' gulaj tu xe̱gu nisa le̱'e̱ xiaj na', \q1 na' bzriluj na ca tu xe̱gu zren. \q1 \v 17 Lácala be̱ne̱' caní belúndxaqueze̱' dul-la lau Dios \q2 le̱'e̱ xixre' lawe' lataj, \q1 ne guledábague̱' Dios nape̱' dute̱ xel-la' szren. \q1 \v 18 Gulegú'u lazre̱' xulu'zúa zrie̱' Dios. \q1 Gulenabe̱' xelawe̱' ca da dxelezá lazre' le̱'. \q1 \v 19 Gulenné̱' chee̱ Dios, gulenné̱': \q1 ¿Wazeque Dios na' gunne̱' da gágudxu le̱'e̱ xixre' nigá? \q1 \v 20 Da líqueze gulé̱'e̱ xiaj na', na' gulaj nisa na', \q2 na' bzriluj na ca tu xe̱gu zren. \q1 ¿Wazéquequezne̱' gunne̱' dxi'u xeta, ne gunne̱' be̱la' \q2 da gágudxu? \q1 \v 21 Chee̱ le̱ na' bzra'a Xránadxu gate benne̱' da na', \q1 ne gusel-le̱' xi' da bzezxe na bal-la bénneache chee̱', \q1 na' bsedxí'ule̱'e̱ xel-la' dxezrá'a chee̱' nen benne' Israel ca', \q1 \v 22 lawe' da quebe guléajle̱'e̱ chee̱ Dios, \q1 ne quebe buluxrén lazre̱' Le̱' guselé̱' le̱'. \q1 \v 23 Gunná bé'ene̱' beuj zran xabáa, \q1 ne gusálaje̱' dxa xu'u chee̱ xabáa, \q1 \v 24 na' be̱ne̱' bxinnaj xeta maná ca dxinnaj xiuj chee̱ \q2 gulagu benne' chee̱' na. \q1 Bnézruje̱' le̱' da naca ca zrua' chee̱ xabáa. \q1 \v 25 Gulawe̱' da dxelagu gubáz chee̱ xabáa ca'. \q1 Gusél-lale̱'e̱ da gulawe̱', na' gulélajte̱quezene̱'. \q1 \v 26 Be̱ne̱' guca be' da za' chalá'ala naga dxalaj gubizra, \q1 ne xel-la' waca chee̱' be̱ne̱' guca be' za' chalá'ala \q2 naga dxedé gubizra beu' zaga, \q1 \v 27 na' gusel-le̱' chee̱ benne' ca' be̱la' ca ze̱ bxrte xu, \q1 béadu zaj zua xrila naxanba' ca xuzre' da dxe' dxu'a \q2 tu xe̱gu zren. \q1 \v 28 Be̱ne̱' guléxrujba' chale'aj chee̱ benne' ca'. \q1 Guléxrujba' dúte̱queze naga zaj zua xu'u xide chee̱'. \q1 \v 29 Gulawe̱'-ba', ne gulélajquezene̱'. \q1 Dios bnézruje̱' chie̱' ca naca da gulaca lazre̱'. \q1 \v 30 Gate quebe ne xelélajene̱', ne ne dxelawe̱'-ba', \q1 \v 31 bzra'a Dios benne' ca', \q1 na' be̱tie̱' benne' zaj nácadxe̱' benne' wal-la, \q1 ne benne' Israel ca' zaj nácadxe̱' benne' waca. \q1 \v 32 Láqueze be̱ne̱' caní, na' belúndxaqueze̱' dul-la, \q1 ne láqueze belelé'ene̱' xel-la' waca ca' da be̱ne̱', \q2 quebe buluxrén lazre̱' Le̱'. \q1 \v 33 Chee̱ le̱ na' guchugue̱' zra chee̱ benne' ca' ca \q2 tu be' dxecá'adxu, \q1 ne ca zaj naca iza da gulezúe̱', bdee̱' le̱' lu da zi' da xa'. \q1 \v 34 Gate be̱tie̱' bal-la benne' ca', na' xezícadxe̱' \q2 belexaque̱' chee̱ Dios. \q1 Belexebí'i lazre̱', ne du lazre̱' buluchálajle̱ne̱' Le̱'. \q1 \v 35 Xeajlesá lazre̱' naca Dios Benne' dxuxúe̱' le̱', \q1 ne Dios na' nape̱' dute̱ xel-la' szren naque̱' Bénnea' \q2 bxá'awene̱' le̱', \q1 \v 36 san quebe guca li lazre' da gulenné̱' \q1 lawe' da belún lazre̱' lau Dios. \q1 \v 37 Quebe gulaque̱' li lazre' nen Le̱', \q1 ne quebe belune̱' du lazre' ca naca xel-la' wezría chee̱'. \q1 \v 38 Dios bexache lazre̱' chee̱ benne' ca', \q1 ne bnite lawe̱' dul-la belune̱', ne quebe bzria xi'e̱ le̱'. \q1 Zane' lásate̱ bzue̱' chalá'ala xel-la' dxezrá'a chee̱', \q1 ne quebe bzre̱'e̱ le̱' dute̱ ca da dxéquene̱'. \q1 \v 39 Xeajsá lazre' Dios zaj naque̱' be̱la' dxen. \q1 Zaj naque̱' ca tu be' da dxedé na, ne quebe xezrín na. \q1 \v 40 Zane' lasa guledábague̱' Le̱' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj na', \q1 ne zane' lasa buluzúe̱' Le̱' baxache'. \q1 \v 41 Zane' lasa buluzúe̱' Dios chalá'ala, \q1 ne buluché̱'e̱ Dios lá'azxa chee̱ benne' Israel ca'. \q1 \v 42 Gulal-la lazre̱' ca naca xel-la' waca zren chee̱', \q1 ne ca be̱ne̱' lu zra na' bxá'awene̱' le̱' lu da zi' da xa', \q1 \v 43 gate be̱ne̱' xel-la' waca ca' lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 ne blé'ene̱' da ca' da dxebánedxu lu xe̱zr la xu Zoán. \q1 \v 44 Bexune̱' xe̱gu chee̱' ca' dxen, \q1 na' québedxa guca da xele'aj benne' Egipto ca'. \q1 \v 45 Gusel-le̱' be̱'a ládujla benne' ca', be̱ buludeba' le̱' xel-la' zi'. \q1 Gusel-le̱' bluzru ca' buluzría xiba' xe̱zr la xu chee̱'. \q1 \v 46 Gusel-le̱' biche zu ca' guláguba' lina chee̱', \q1 ne buluzría xiba' da zaj zua lu xe̱zr la xu chee̱'. \q1 \v 47 Gusel-le̱' xiaj bezxe' zri'a da bzria xi na lba uva chee̱' ca', \q1 ne gusel-le̱' da zaga da bsebizre na xaga higo chee̱' ca'. \q1 \v 48 Gusel-le̱' xiaj bezxe' zri'a da be̱te na be̱ xixre' chee̱' ca', \q1 ne gusel-le̱' xesa da be̱te na zrila' chee̱' ca'. \q1 \v 49 Bdee̱' benne̱' Egipto ca' lu xel-la' zi' zren, \q2 lawe' da bzrá'ale̱'e̱ benne' ca', \q1 na' guca da ca' ca zánete̱ gubáz ca' chee̱ xel-la' gute. \q1 \v 50 Quebe bzague̱' xel-la' dxezrá'a chee̱', \q1 ne quebe bnite lawe̱' chee̱' chee̱ quebe xelátie̱', \q2 san be̱tie̱' le̱' nen tu xízrawe̱' wal-la. \q1 \v 51 Be̱tie̱' bi biu nedxu chee̱ benne' ca', \q1 bi biu nedxu ca' chee̱ benne' Egipto ca'. \q1 \v 52 Nadxa beche̱'e̱ benne' chee̱' ca' ca tu benne' \q2 dxeche̱'e̱ zrila' ca', \q1 ne bsi'e̱ le̱' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj. \q1 \v 53 Bsi'e̱ le̱' zri'a chawe', ne quebe bi belezrebe̱', \q1 san gulate benne' guledábague̱' Le̱' lu nísadau'. \q1 \v 54 Beche̱'e̱ le̱' lu xe̱zr la xu lá'azxa chee̱', \q1 naga zua xi'a nigá da guca cheé̱queze̱'. \q1 \v 55 Bebéaje̱' benne' zaj zre̱'e̱ lu xe̱zr la xu na' lau \q2 benne' chie̱' ca', \q1 na' gulé̱'e̱ xe̱zr la xu chee̱' cha chee̱ benne' Israel ca', \q2 ne bzre̱'e̱ le̱' lizre benne' ca' bebéaje̱'. \q1 \v 56 Da xula buluzúe̱' Dios chalá'ala, ne buluché̱'e̱ \q2 Dios, nape̱' dute̱ xel-la' szren. \q1 Quebe buluzúe̱' dizra' da ca' gunná be'ene̱' le̱'. \q1 \v 57 Da xula guledábague̱' Dios ca belún xra xrtawe̱' ca'. \q1 Gulaque̱' ca tu bdxeque' xala chee̱ xaga nalá xéche'ze. \q1 \v 58 Buluché̱'e̱ Le̱' ne̱ chee̱ lataj ca' naga bulucá'ana \q2 szrene̱' bedáu' xiaj xaga ca', \q1 ne ne̱ chee̱ bedáu' xiaj xaga chee̱' ca' bzrá'ale̱'e̱ Dios. \q1 \v 59 Bzra'a Dios gate blé'ene̱' na, \q1 na' gucuídele̱'e̱ne̱' benne' chee̱' ca', benne' Israel. \q1 \v 60 Guleaj xíchaje̱' xu'u xide lá'azxa chee̱' zua na xe̱zre Silo, \q1 xu'u xide na' guzuáqueze̱' ládujla benne' ca'. \q1 \v 61 Be̱'e̱ lataj belecá'a benne' ca' dxeledábague̱' dxi'u \q2 xi'ina lá'azxa chee̱', \q1 da na' dxulé'e na xel-la' waca, ne xel-la' szren chee̱'. \q1 \v 62 Bzre̱'e̱ benne' chee̱' ca', \q1 na' bdee̱' le̱' lu na' benne' ca' belútie̱' le̱'. \q1 \v 63 Benne' wal-la ca' gulátie̱' lu wedil-la. \q1 Quebe nu zra' benne' wegu', benne' xelezúale̱ne̱' \q2 nu'ula wegu' ca'. \q1 \v 64 Cá'anqueze gulate bxruze ca' lu wedil-la, \q1 na' nu'ula chee̱ bxruze ca' quebe gulebezre xache̱' \q2 chee̱ bxruze ca'. \q1 \v 65 Nadxa guca Xránadxu ca tu benne' dxexebane̱' lu bchigala. \q1 Guque̱' ca tu benne' wal-la dxebezre xe̱'e̱ gate ba né'aje̱' \q2 xrise uva wal-la. \q1 \v 66 Na' blague̱' benne' guledábague̱' Le̱', \q1 ne bca'ane̱' le̱' cá'aze chadía chacanna. \q1 \v 67 Bzue̱' chalá'ala zri'ine zre sua José, \q1 ne quebe bequé̱'e̱ zri'ine zre sua Efraín, \q1 \v 68 san bequé̱'e̱ zri'ine zre sua Judá, \q1 ne xi'a Sión, da na' nazrí'ile̱'e̱ne̱'. \q1 \v 69 Lu xi'a na' be̱ne̱' xudau' lá'azxa chee̱', \q2 da guca na ca naca da zua na xabáa. \q1 Bzua chúchue̱' na chadía chacanna, \q2 ca nácaqueze xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 70 Bequé̱'e̱ David, benne' we̱n zrin chee̱'. \q1 Bebéaje̱' le̱' naga zaj zra' zrila' ca'. \q1 \v 71 Beche̱'e̱ le̱' naga zue̱' dxuxúe̱' zrila' ca' zaj nache̱'e̱ba' be̱dau', \q1 chee̱ gaque̱' wenná bea, benne' guxúe̱' bénneache chee̱', \q2 zri'ine zre sua Jacob, benne' zaj naque̱' benne' Israel ca'. \q1 \v 72 Dute̱ xel-la' du lazre' chee̱' bxue̱' benne' ca'. \q1 Bxue̱' le̱' dute̱ xel-la' waca zren chee̱'. \c 79 \q1 \v 1 Dios, ba gulú'u benne' xe̱zr la xu zitu' ca' lu xe̱zr la xu \q2 chee̱ bénneache chiu'. \q1 Bulucá'ana dítaje̱' xudau' lá'azxa chiu'. \q1 Buluzría xi'e̱ xe̱zre Jerusalén. \q1 \v 2 Bulucá'ane̱' be̱la' dxen chee̱ we̱n zrin chiu' ca' naga \q2 gulagu be̱ zua xrila le̱'. \q1 Be̱ xixre' ca' guláguba' be̱la' dxen chee̱ benne' ca' \q2 zaj naque̱' chiu'. \q1 \v 3 Ca nisa bululálaje̱' dxen chee̱ benne' ca' xúgute̱ lu neza \q2 chee̱ xe̱zre Jerusalén, \q1 ne quebe nu chilá' benne' gucache̱' benne' ca'. \q1 \v 4 Benne' xe̱zr la xu walizre' chee̱ntu' ca' \q2 dxulucháchale̱ne̱' netu'. \q1 Benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zre walízr ca' dxulucá'ana dítaje̱' netu', \q2 ne dxelún le̱' chee̱ntu'. \q1 \v 5 ¿Bata cuézaqueze gaca caní chee̱ntu', Xran? \q1 ¿Tu chí'izqueze dxezra'u netu'? \q1 ¿Tu chí'izqueze gaca xel-la' dxezrá'a chiu' ca tu xi'? \q1 \v 6 Bzra'a benne' xe̱zr la xu ca' quebe zaj núnbe'e̱ Lue', \q1 na' benne' xe̱zr la xu ca' quebe dxululáwizre̱' Lue', \q1 \v 7 lawe' da ba buluzría xi'e̱ zri'ine zre sua Jacob, \q1 ne bulucá'ana dítaje̱' xu'u lizre benne' ca'. \q1 \v 8 Quebe gusebagu' netu' ca naca da zrinnaj da belún \q2 xra xrtauntu' ca'. \q1 Gudázega xexache lazru' netu', lawe' da dxezraga láule̱'e̱ntu'. \q1 \v 9 Gúcale̱ netu', Dios, nacu' Bénnea' dxuselé̱' netu', \q2 chee̱ gaca ba Lau'. \q1 Bselá netu', ne bnite lau dul-la nuntu' chee̱ xegá'ana szren Lau', \q1 \v 10 lawe' da xelenná bénneache: “¿Ga na Dios chee̱ benne' ca'?” \q1 Bebéaj lazre' benne' ca' belútie̱' we̱n zrin chiu' ca'. \q1 \v 11 Caní be̱n chee̱ xelelé'e xúgute̱ benne' chiu' ca' zaj xu'e̱ \q2 lu na' benne' ca' dxeledábague̱' netu'. \q1 Dute̱ xel-la' waca zren chiu' bselá benne' ca' ba zaj nachugue̱' \q2 chee̱' xelatie̱'. \q1 \v 12 Bunezruj chee̱ benne' xe̱zr la xu walizre' chee̱ntu' \q2 ca' xegazre cue' \q1 ca da cale̱la da belune̱', bulucá'ana dítaje̱' Lue', Xran. \q1 \v 13 Netu', bénneache chiu', nácantu' ca zrila' chiu' ca', \q1 güe lá'anaquezentu' Lue' chadía chacanna. \q1 Tu cuen tu cuen zri'ine zre suantu' gúl-laquezentu' da \q2 güe lá'anantu' Lue'. \c 80 \q1 \v 1 Bene chee̱ntu', Lue' dxuxú' benne' Israel ca', \q1 Lue' na', dxuxú' zri'ine zre sua José ca zríla'du ca', \q1 ne dxe'u lataj blau chiu' da zua na láwela querubín ca'. \q1 \v 2 Ble'e xel-la' szren chiu' lau zri'ine zre sua Efraín, \q2 ne Benjamín, ne Manasés. \q1 Ble'e xel-la' waca chiu', ne gudá guseláu' netu'. \q1 \v 3 Beché̱' netu', Dios. \q1 Bexache lazre' netu', na' lantu'. \q1 \v 4 Xránantu' Dios, napu' dute̱ xel-la' waca, \q2 ¿bata chajse̱queze zra'u netu', \q1 ne quebe xennu' ca da nábantu' Lue'? \q1 \v 5 Bzúale̱'u netu' lu xel-la' dxewí'ine lazre', \q1 ne bzílale̱'u nisa dxebézrentu'. \q1 \v 6 Be̱'u lataj xe̱zr la xu walizre ca' bulucá'ana dítaje̱' netu', \q1 na' benne' ca' dxeledábague̱' netu' belún le̱' chee̱ntu'. \q1 \v 7 Beché̱' netu', Dios, napu' dute̱ xel-la' waca. \q1 Bexache lazre' netu', na' lantu'. \q1 \v 8 Bebéaju' tu zrigu' lba uva lu xe̱zr la xu Egipto da naca na \q2 bénneache chiu'. \q1 Blagu' benne' xe̱zr la xu gulezré̱'e̱ nigá, na' guzu' nigá \q2 zrigu' lba uva na'. \q1 \v 9 Gú'unu' lba uva na' chee̱ gula na. \q1 Bdéle̱'e̱ lue zrigu' lba uva na', na' gucu na xe̱zr la xu na'. \q1 \v 10 Gulú'u na zrul-la xúgute̱ xi'a ca', \q1 na' zruze na ca' gulegú'u na zrul-la xaga cedro zren ca'. \q1 \v 11 Gulechiluj zruze na, belezrinte̱ na dxu'a nísadau', \q1 ne belezrinte̱ na dxu'a xe̱gu Eufrates. \q1 \v 12 ¿Bizr chee̱ na' gucá'u le'aj da naxechaj na le̱ na? \q1 Na'a xúgute̱ benne' dxeledé na' dxelebane̱' da zixre chee̱ na. \q1 \v 13 Dxuluchuchu dxululéaj cuche xixre' ca' lba uva na', \q1 na' be̱ xixre' ca' dxeláguba' na. \q1 \v 14 Bedá chee̱ntu', Dios, napu' dute̱ xel-la' waca. \q1 Gunná' netu' ga na' zu' xabáa, ne gudá xedajnná'u lba uva chiu'. \q1 \v 15 Gudá, guseláu' lba uva nigá, da gúzaquezu'. \q1 Bechuj chee̱ lba uva na', ba bzua chuchu' gaca na chiu'. \q1 \v 16 Benne' ca' dxeledábague̱' netu' ba gulechúgue̱' lba na', \q2 ne ba guládue̱' na xi'. \q1 Gunná' benne' ca' lu xel-la' dxezrá'a chiu', \q2 ne bzria xi' benne' ca'. \q1 \v 17 Bzua chuchu, ne bxue benne' ca' ba guca'u, \q1 benne' xe̱zr la xu na' ba nuzúa chuchu'. \q1 \v 18 Cabátadxa cueaj xíchajntu' Lue' xecha lasa. \q1 Bcache chawe' netu', naca bantu', na' güe lá'anantu' Lau'. \q1 \v 19 Xránantu' Dios, napu' dute̱ xel-la' waca, beché̱' netu'. \q1 Bexache lazre' netu', na' lantu'. \c 81 \q1 \v 1 Lu dute̱ xel-la' dxebé le gul-la chee̱ Dios, Bénnea' dxutipe̱' \q2 lázredxu. \q1 Lu da ba neza chee̱le le cuezre xa'a lau Dios chee̱ \q2 zri'ine zre sua Jacob. \q1 \v 2 Le gul-la, ne le capa xídedau'. \q1 Le quinne xrtan da con zríadi'i na du, ne da dxúl-lale̱nle. \q1 \v 3 Le gucuezre luzu da dxulucuezre̱' gate naca beu' dxe'ene, \q1 da naca na zra nuzúadxu gundxu laní lá'azxa. \q1 \v 4 Naca na tu da dxun na ba xen xelún benne' Israel ca', \q1 da bdxixruj bea Dios xelún zri'ine zre sua Jacob. \q1 \v 5 Bzue̱' na ca tu da gulé'e lau na zri'ine zre sua José \q2 gate beledxúaje̱' lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 naga benda' tu xrtizra' bénneache da quebe guxéajni'ida'. \q1 \v 6 Gunná Dios: “Begúa' xua' da buludé̱'e̱' benne' chia' ca'. \q1 Bsezrá'a benne' chia' ca' da zi'i.” \q1 \v 7 Lu da ba xa' da guzúale, bláwizrale neda', na' bselá' le'e. \q1 Beche̱ba' chee̱le naga nagacha' lu beuj bza gate na' \q2 gunné̱le̱'e̱ guziu', \q1 na' bxua' ájala gunle naga zaj de̱ beaj nisa zaj nazí le Meriba. \q1 \v 8 Le xene, bénneache chia', na' gusízreda' le'e. \q1 Le'e, benne' Israel, che dxaca lázrele sile da dxennía', \q1 \v 9 quebe gápale tu dios chee̱ benne' xula, \q1 ne quebe guzú zríbele lau tu dios chee̱ benne' zitu'. \q1 \v 10 Neda', Xránale, naca' Dios chee̱le. \q1 Bebéaja' le'e lu xe̱zr la xu Egipto. \q1 Le salaj dxú'ale, na' gunna' da gágule. \q1 \v 11 Bénneache chia' quebe belúe lazre̱' da gunnía'. \q1 Benne' Israel ca' quebe gulaca lazre̱' xelezí' lu ne̱'e̱ neda'. \q1 \v 12 Chee̱ le̱ na' bsana' benne' ca' lawe' da gulaque̱' \q2 lázxdau zide'. \q1 Belune̱' ca da guléquene̱' xrlátaje. \q1 \v 13 Che la gulebé' gunne xue bénneache chia' chee̱ da gunnía', \q1 ne che la belún benne' Israel ca da ble'eda' le̱', \q1 \v 14 na' chadite̱ bzria xi'a benne' guledábague̱' le̱', \q1 ne gudíl-lale̱na' benne' guledíl-lale̱ne̱' le̱'. \b \q1 \v 15 Che la belún benne' Israel caní, \q1 na' benne' ca' dxelecuídene̱' Xránadxu buluzúe̱' xrtizre̱', \q1 (san chadía chacanna zaj nabague̱' zria), \q1 \v 16 na' Dios gune̱' xelawe̱' zrua' xtila cháwedau', \q1 ne gune̱' xelélajquezne̱' nen bzrína'dau'. \c 82 \q1 \v 1 Zua Dios naga zaj nazraga benne' dxuluchi'e̱ chee̱ bénneache chee̱'. \q1 Dios dxuchi'e̱ chee̱ benne' ca' dxuluchi'e̱ chee̱ bénneache. \q1 \v 2 Dxenná Dios: “¿Bátadxa guchí'ale chee̱ bénneache chia' da quebe naca xrlátaje, \q1 ne gápale ba lá'ana benne' ca' zaj nabéaj xíchaje̱' Dios?” \q1 \v 3 Le gácale̱ benne' xache' ca', ne bidau' we̱ze̱be ca'. \q1 Le gun da xrlátaje chee̱ benne' baxache' ca' \q1 ne chee̱ benne' ca' dxelexázrjene̱'. \q1 \v 4 Le guselá benne' ca' dxeledée̱' lu da ba xa', \q1 ne benne' ca' quebe bi zaj nape̱'. \q1 Le guselá benne' ca' lu na' benne' ca' zaj nabéaj xíchaje̱' Dios. \q1 \v 5 Quebe bi zaj nézene̱', ne quebe dxeléajni'ine̱', \q1 na' dxeledé̱' lu da chul-la. \q1 Dxuluzrizre̱' ca naca da zaj de̱ lu xe̱zr la xu. \q1 \v 6 Neda' gunnía': Le'e nácaquezle ca dios ca', \q1 ne nácale xúgute̱le ca zrí'inequeze Dios szrente̱, \q1 \v 7 Wátele ca dxelate xezícadxa bénneache, \q1 na' cheajcházele ca cheajchaze nútete̱ze benne' dxenná be'e̱. \q1 \v 8 ¡Guxasa, Dios! \q1 ¡Bchi'a chee̱ bénneache zaj zra' lu xe̱zr la xu, \q1 lawe' da naca dute̱ xe̱zr la xu chiu' Lue'! \c 83 \q1 \v 1 ¡Dios, quebe sua zriu'! \q1 Quebe su' zrize, Dios, ne quebe gusezxuj dxu'u, \q1 \v 2 lawe' da dxelebezre xa'a benne' ca' dxeledábague̱' Lue', \q1 ne dxulucá'ana szren cuina benne' ca' dxelecuídene̱' Lue'. \q1 \v 3 Bagácheze ba zaj nune̱' tuze dizra' bi xelune̱' chee̱ bénneache chiu', \q1 ne ba zaj nune̱' bi xelune̱' chee̱ benne' ca' dxuxúequezu' Lue'. \q1 \v 4 Gulenné̱': “Le chu'u, guzría xidxu benne' ca' \q1 chee̱ québedxa xelaque̱' tu cue' xe̱zr la xu, \q1 ne québedxa nu sua benne' cheajsá lazre̱' la Israel.” \q1 \v 5 Ba belune̱' tuze dizra'. \q1 Zaj nune̱' tuze dizra' xeledábague̱' Lue' \q1 \v 6 benne' Edom ca', ne benne' Ismael ca', \q1 ne benne' Moab ca', ne benne' zri'ine zre sua ca' Agar, \q1 \v 7 ne benne' Gebal ca', ne benne' Amón ca', ne benne' Amalec ca', \q1 ne benne' Filistea ca', ne benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zre Tiro. \q1 \v 8 Cá'anqueze benne' Asiria ca' zaj nune̱' le̱' tuze. \q1 Xúgute̱ benne' caní dxelune̱' zrin chee̱ zri'ine zre sua Lot. \q1 \v 9 Be̱n chee̱ benne' caní ca be̱nu' chee̱ benne' Madián ca', \q1 ne ca be̱nu' chee̱ Sísara, ne ca be̱nu' chee̱ Jabín dxu'a xe̱gu Cisón, \q1 \v 10 benne' ca' gulátie̱' lu xe̱zr la xu Endor, \q1 na' belexaque̱' ca xrche̱'e̱ be̱zre da gun na be̱be lu xe̱zr la xu. \q1 \v 11 Be̱n gaca chee̱ benne' blau ca' chee̱ benne' caní \q1 ca guca chee̱ Oreb, ne chee̱ Zeeb, \q1 ne be̱n gaca chee̱ benne' dxelenná bé'ene̱' benne' caní \q1 ca guca chee̱ Zeba, ne chee̱ Zalmuna, \q1 \v 12 lawe' da gulenná benne' caní: “Gaca chee̱dxu xe̱zr la xu \q1 naga zaj zra' bénneache chee̱ Dios.” \q1 \v 13 Dios chia', be̱n xelaque̱' ca xizre be̱be da dxua be' gate dxedube na. \q1 Be̱n xelaque̱' ca xrlácue xia xéladu ca' da dxua be' bdunu'. \q1 \v 14 Ca dxun tu xi' da dxuzezxe na tu xi'a zren, \q1 ne ca dxun xi' da dxuzezxe na tu din zren, \q1 \v 15 ca'an gudáu zi' xuzre benne' caní tu lu be' bdunu', \q1 ne bchebe le̱' nen tu be' bdunu' chiu'. \q1 \v 16 Be̱n xelexedué'ele̱'e̱ne̱', \q1 ne be̱n xelape̱' Lue' ba lá'ana, Xran. \q1 \v 17 Be̱n xeleque zréajene̱' ne xelezúa sté̱bele̱'e̱ tu chí'izqueze. \q1 Be̱n xelexegá'ana dítaje̱', ne xelexenítie̱'. \q1 \v 18 Be̱n xelexúnbe'e̱ nacu' Lue' Xránantu' Dios. \q1 Tuzu' Lue' nacu' Dios zrente̱ lawe' dute̱ xe̱zr la xu. \c 84 \q1 \v 1 Nazrí'ile̱'e̱da' xudau' chiu' Lue', Dios, napu' dute̱ xel-la' waca. \q1 \v 2 Dxaca lázrele̱'e̱da' sua' ga na', \q1 ne dxezá lazra' sua' lu xudau' chiu', Xran. \q1 Dute̱ da naca', ne dute̱ lázrdawa' dxul-la' chiu' Lue', Dios ban. \q1 \v 3 Ba belún chje̱gu ca' xrú'uneba', \q1 na' buchuj ca' zaj de̱ lataj naga dxuluzríaba' biadu chee̱ba' ca' \q1 naga zua lu cugu chiu' Lue', Dios, napu' dute̱ xel-la' waca. \q1 Nacu' Lue' Wenná Bea chia', ne Dios chia'. \q1 \v 4 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' zaj zre̱'e̱ xudau' chiu'. \q1 Chadía chacanna xelúe lá'anaqueze̱' Lue'. \q1 \v 5 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca', \q1 Lue' dxuzúa chuchu' le̱', \q1 benne' ca' dxelezá lazre̱' chjaque̱' xi'a lá'azxa chiu', xi'a Sión. \q1 \v 6 Gate dxeledée̱' lache' bizre nazí le na \q1 Lache' Nisa Dxebézredxu, \q1 dxexaca na lataj naga dxalaj nisa, \q1 na' gusezrá nisa xiuj ca zaj naca beaj ca'. \q1 \v 7 Dxelácadxe̱' benne' wal-la dxácate̱ ne zaj xu'e̱ neza \q1 lawe' da xelelé'ene̱' Dios lu xi'a lá'azxa chee̱', xi'a Sión. \q1 \v 8 Bene, Xran, ca naca da dxenaba' Lue', Dios, napu' dute̱ xel-la' waca. \q1 Bene, Dios, nacu' Dios chee̱ Jacob. \q1 \v 9 Be̱n da xrlátaje chee̱ benne' wenná bea chee̱ntu', Dios, \q1 benne' wenná bea na' guca'u Lue'. \q1 \v 10 Cháwedxa naca sua' tu zraze lu xudau' chiu' \q1 quézcala sua' chi gaxúa iza naga xula. \q1 Dxaca lazredxa' sua' dxa xu'a xudau' chee̱ Dios chia' \q2 ca tu benne' nada'u, \q1 quézcala súaqueza' tu lizra' zaca naga quebe zua Dios. \q1 \v 11 Xránadxu Dios naque̱' Benne' dxuxúe̱' dxi'u, \q1 ne Benne' Wenná Bea xabáa chee̱dxu. \q1 Dxune̱' dxi'u da chawe' dute̱ xel-la' zri'i lazre' chee̱', \q1 ne dxune̱' dxelapa bénneache dxi'u ba lá'ana. \q1 Quebe xezúene̱' zi' gune̱' da chawe' chee̱ benne' ca' zaj naque̱' du lazre'. \q1 \v 12 ¡Dios, napu' dute̱ xel-la' waca! \q1 ¡Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' dxuluxrén lazre̱' Lue'! \c 85 \q1 \v 1 Be̱nu' da xrlátaje chee̱ bénneache chiu', Xrana' Dios. \q1 Be̱nu' belexelá zri'ine zre sua Jacob, \q1 benne' ca' gulu'e̱ lu na' benne' zitu' ca'. \q1 \v 2 Bnite lau' da zrinnaj da belún bénneache chiu'. \q1 Bdeu' chalá'ala ca zaj naca dul-la chee̱ benne' ca'. \q1 \v 3 Bzua zriu' xel-la dxezrá'a chiu', \q1 ne bsanu' xel-la' xichaj zra'a chiu'. \q1 \v 4 Be̱n xezúantu' lu da ba neza chee̱ xel-la' weselá chiu', Dios, \q1 ne québedxa zra'u netu'. \q1 \v 5 ¿Tu chí'izqueze zra'u netu'? \q1 ¿Wazrá'aquezu' tu cuen tu cuen zri'ine zre suantu'? \q1 \v 6 ¿Québedxa gunu' xexaca bantu', \q1 chee̱ súantu' lu da ba neza lau Lue'? \q1 \v 7 ¡Xran, bexache lazre' netu', ne bselá netu'! \q1 \v 8 Guzé̱ naga' da nne̱ Xrana' Dios. \q1 Nne̱' da guzúa na bénneache chee̱' \q1 lu xel-la' dxebeza zri lazre', \q1 chee̱ québedxa xelún benne' lá'azxa chee̱' da xálaze. \q1 \v 9 Da líqueze Le̱' zúate̱queze̱' guselé̱' benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱', \q1 chee̱ sua da xabáa chee̱' lu xe̱zr la xu chee̱dxu. \q1 \v 10 Zaj nazraga xel-la dxexache lazre', ne da li chee̱ Dios. \q1 Zaj naca tuze da xrlátaje, ne xel-la' dxebeza zri lazre'. \q1 \v 11 Da li chee̱' gusezrá na xe̱zr la xu nigá, \q1 na' sel-le̱' da xrlátaje chee̱' da za xabáa. \q1 \v 12 Xránadxu gúnnaqueze̱' dxi'u da cháwedau', \q1 na' gúnnale̱'e̱ xe̱zr la xu chee̱dxu. \q1 \v 13 Nu benne' naque̱' xrlátaje waca xezrine̱' lau Dios, \q1 na' gune̱' gundxu ca da ba blé'ene̱' gundxu. \c 86 \q1 \v 1 Bze̱ naga, Xran, ne bene chia', \q1 lawe' da zua' lu da ba xa', ne dxexázrjeda'. \q1 \v 2 Bxue neda' lawe' da naca' chiu'. \q1 Bselá neda', Dios chia', naca' we̱n zrin chiu', \q2 ne dxuxrén lazra' Lue'. \q1 \v 3 Bexache lazre' neda', Xrana' Dios, \q1 lawe' da dxuláwizra' Lue' te zra chizrela. \q1 \v 4 Be̱n béle̱'e̱da' neda', we̱n zrin chiu', \q1 lawe' da dxuzúa cuina' lau Lue', Xran, \q1 \v 5 na' Lue', Xran, nacu' xrlátaje, ne dxunite lau' chee̱ntu'. \q1 Zúate̱quezu' xexache lazru' benne' ca' dxululáwizre̱' Lue'. \q1 \v 6 Xrana' Dios, bene da dxuchálajle̱na' Lue', \q1 ne bze̱ naga ca da dxenaba' lau'. \q1 \v 7 Lu zra sua' lu da sté̱bele̱'e̱ wanné̱queza' Lue', \q1 lawe' da dxexeché̱bequezu' Lue' chia'. \q1 \v 8 Xran, quebe nu chilá' Dios ca Lue', \q1 ne quebe nu dxun ca da dxunu' Lue'. \q1 \v 9 Xelelá' bénneache dute̱ xe̱zr la xu da be̱nu' Lue', \q1 na' xelúe lá'anaqueze̱' Lue', Xran, \q2 ne xulucá'ana szrene̱' Lau' Lue', \q1 \v 10 lawe' da nacu' Lue' szren, ne dxunu' da dxexebánentu'. \q1 Tuzu' Lue' nacu' Dios. \q1 \v 11 Bse̱de neda' da dxaca lazru' guna', Xrana' Dios, \q1 na' guna' ca naca da li chiu'. \q1 Gunná be'e lázrdawa' chee̱ zreba' La cuinu'. \q1 \v 12 Dute̱ lázrdawa' güe lá'anaqueza' Lue', Xrana' Dios, \q1 ne gucá'ana szrénqueza' Lau' chadía chacanna, \q1 \v 13 lawe' da zúate̱quezu' xexache lazru' neda', \q1 ne bseláu' bénne'du xu'a lu lataj ba xa'. \q1 \v 14 Dios, belasa benne' dxulucá'ana szren cuine̱', \q1 ne dxeledábague̱' neda', \q1 na' benne' xichaj zra'a ca' belune̱' tuze dizra' xelútie̱' neda', \q1 ne quebe dxelezrebe benne' ca' Lue'. \q1 \v 15 Lue', Xrana', nacu' Dios dxexache lazru' netu', \q2 ne nacu' zren lazre', \q1 ne quebe dxezrá'azeu', san zúate̱quezu' xexache lazru' netu', \q2 ne nacu' li lazre'. \q1 \v 16 Gunná' ca naca chia', ne bexache lazre' neda'. \q1 Be̱nna chia' neda', we̱n zrin chiu', xel-la' waca chiu', \q1 na' bxue neda', zri'ine nu'ula we̱n zrin chiu'. \q1 \v 17 Ble'e neda' tu da gaca bea na gaca chawe' chia', \q1 ne be̱n xelelé'e benne' ca' dxelecuídene̱' neda' da na', \q2 ne be̱n xelexedué'ene̱', \q1 lawe' da nacu' Lue', Xrana' Dios, Bénnea' gúcale̱ne̱' neda', \q2 ne bexúe zrene̱' neda'. \c 87 \q1 \v 1 Lane xe̱zre Sión zria na lu xi'a lá'azxa. \q1 \v 2 Nazrí'idxa Xránadxu Dios lataj naga dxuluchi'a benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zre Sión, \q1 ca nazrí'ine̱' xúgute̱ xu'u lizre zri'ine zre sua Jacob. \q1 \v 3 Da xrtante̱ ca' dxelenná bénneache ca naca xe̱zre chee̱ Dios. \b \q1 \v 4 Cheajsá lazra' lu xe̱zr la xu Egipto, ne lu xe̱zr la xu Babilonia \q1 ga na' zaj zra' bénneache zaj núnbe'e̱ neda'. \q1 Le nna' xque, lu xe̱zr la xu Filistea, ne lu xe̱zre Tiro, ne lu \q2 xe̱zr la xu Etiopía gulalaj benne' caní zaj naque̱' chia'. \q1 \v 5 Ca naca chee̱ xe̱zre Sión nnia': \q1 Benne' nigá, ne bénnea' gulálaje̱' ga na', na' neda', \q2 Dios zrente̱, guzúa chúchua' xe̱zre na'. \b \q1 \v 6 Gate gulaba Xránadxu Dios benne' ca' zaj naque̱' chee̱', \q1 nne̱': “Benne' nigá gúlaje̱' lu xe̱zre na'.” \q1 \v 7 Benne' ca' dxelul-le̱', ne benne' ca' dxeline̱' xide xelenné̱': \q1 Ca naca da ba neza zúantu' lu xe̱zre na'. \c 88 \q1 \v 1 Xran, nacu' Dios dxuseláu' neda'. \q1 Te zra, ne chizrela dxuláwizra' Lue'. \q1 \v 2 Bene da dxuchálajle̱na' Lue', \q1 ne bze̱ naga da dxuláwizra' Lue'. \q1 \v 3 Dxedú lazra' lu da cale̱la ca' da dxaca na chia', \q2 ne ba zua' gatia'. \q1 \v 4 Dxeleque bénneache neda' ca tu benne' gate, \q1 lawe' da dxátele̱'e̱ ni'a na'a. \q1 \v 5 Nagá'ana' cá'aze ládujla benne' gate. \q1 Naca' ca benne' gulátie̱' lu wedil-la, ne zaj de̱' xe̱dxu ba ca', \q1 benne' ca' québedxa dxajsá lazru', Dios, \q1 ne québedxa zaj xu'e̱ lu na'u Lue'. \q1 \v 6 Dxaca chia' cáte̱ze ba nuzú' neda' tu xe̱dxu zren \q1 naga naca chul-la, ne nácale̱'e̱ situj. \q1 \v 7 Dxéqueda' dxezrá'le̱'u neda'. \q1 Da dxaca chia' naca na ca dxazia' zran xeajxruza zri'a \q2 chee̱ nísadau'. \q1 \v 8 Be̱nu' belexebiga bi ljwezra' ca' naga zua'. \q1 Be̱nu' neda' ca tu da dxusegute na benne' ca'. \q1 Naca' ca tu benne' xu'e̱ lizre xia ne quebe gaca xedxúaje̱'. \q1 \v 9 Dxelechul-la xiaj lawa' ne̱ chee̱ da dxezí dxezaca'. \q1 Xúgute̱ zra dxuláwizra' Lue', Xrana' Dios. \q1 Dxechisa na'a lau Lue'. \q1 \v 10 ¿Dxúnquezu' xel-la' waca chee̱ xabáa dxácale̱nu' \q2 benne' gate ca'? \q1 ¿Dxelexasa benne' gate ca' dxelúe lá'ane̱' Lue'? \q1 \v 11 ¿Dxuluchalaj benne' zaj nagache̱' lu xe̱dxu ba chee̱ \q2 xel-la zri'i lazre' chiu', \q1 na' dxuluchalaj chee̱ da li lazre' chiu' benne' zaj xu'e̱ \q2 lataj chul-la chee̱ benne' gate ca'? \q1 \v 12 ¿Welexúnbea benne' zaj xu'e̱ lataj chul-la na' ca \q2 naca da zrente̱ da dxunu', \q1 na' welexúnbea benne' zaj xu'e̱ naga quebe nu dxajsá lazre' le̱' \q2 ca nacu' xrlátaje? \q1 \v 13 Neda' dxuláwizra' Lue', Xrana' Dios. \q1 Xúgute̱ zila dxezrín lau' da dxenaba' Lue'. \q1 \v 14 ¿Bizr chee̱ na' dxebéaj xíchaju' neda', Xran? \q1 ¿Bizr chee̱ na' quebe dxenná'u neda' chee̱ gácale̱nu' neda'? \q1 \v 15 Dxezí dxezaca', ne ba zua' gatia'. \q1 Nácatea' bi cuíde'te̱ dxedéa' xel-la' zi' da dxudeu' neda', \q2 na' dxedú lazra'. \q1 \v 16 Dxéqueda' dxezrá'le̱'u neda'. \q1 Da dxuchebu' neda' ba bsedú na lazra'. \q1 \v 17 Zaj naxechaj da caní neda' du zra. \q1 Dxulusaca zi na neda' gátete̱ze na'. \q1 \v 18 Be̱nu' belexebiga bi ljwezra' ca' naga zua', \q1 na' tuze da naca chul-la dxedále̱ na neda'. \c 89 \q1 \v 1 Tu gúl-lazqueza' chee̱ xel-la' zri'i lazre' chiu', Xran. \q1 Guzenda' tu cuen tu cuen zri'ine zre súantu' nacu' li lazre'. \q1 \v 2 Nezda' tu súazqueze xel-la zri'i lazre' chiu', \q1 ne chadía chacanna zua xel-la li lazre' chiu', \q2 cáte̱ze zúaqueze xabáa. \q1 \v 3 Lue' gunnáu': “Be̱na' xel-la wezría nen bénnea' ba gucá'a. \q1 Guche̱be lazra' chee̱ David, we̱n zrin chia', \q1 \v 4 gunnia': Guna' tu cházqueze zri'ine zre su'. \q1 Guna' xelenná be'e̱ tu chí'izqueze lu waláz chiu'.” \q1 \v 5 Benne' zaj zra' xabáa dxelúe lá'ane̱' Lue', \q1 ne̱ chee̱ da zrente̱ ca' da dxunu', Xran, \q1 ne ne̱ chee̱ xel-la' li lazre' chiu', naga zaj nazrague̱'. \q1 \v 6 Quebe nu zua xabáa, benne' naque̱' ca Lue', Xran. \q1 Quebe nu zua benne' szrente̱, benne' naque̱' ca Lue'. \b \q1 \v 7 Benne' zaj zra' xabáa dxelape̱' Dios ba lá'ana, \q1 na' xúgute̱ benne' ca' zaj nazraga chee̱' dxelezrebe̱' Le̱'. \b \q1 \v 8 Xran, nacu' Dios chee̱ benne' zante̱, benne' zaj zra' xabáa. \q1 Quebe nu zua, benne' naque̱' ca Lue', Xran. \q1 Nacu' Benne' wál-late̱, ne tu nácazquezu' li lazre'. \q1 \v 9 Xu'u lu na'u xeajxruza zren chee̱ nísadau'. \q1 Gate dxelasa xeajxruza ca' Lue' dxebeque zriu' na. \q1 \v 10 Bchúchuju' benne' Egipto ca', na' belexegá'ane̱' \q2 ca tu da gate. \q1 Be̱se dínnaju' benne' ca' dxeledábague̱' lue' nen na'u wál-late̱. \q1 \v 11 Chiu' Lue' naca xabáa, ne chiu' Lué'queze naca xe̱zr la xu. \q1 Be̱nu' xe̱zr la xu nigá, ne da ca' zaj nnita lawe na. \q1 \v 12 Be̱nu' da de̱ chalá'a naga za' be' zaga, \q1 ne da de̱ chalá'a naga dxedé gubizra beu' zaga ca'. \q1 Xel-la dxelebé dxelul-la chiu' xi'a Tabor, ne xi'a Hermón. \q1 \v 13 Benne' wál-late̱ nacu' Lue'. \q1 Da zrente̱ naca xel-la waca chiu', ne nagá'ana szren na. \q1 \v 14 Lu da xrlátaje, ne lu da li lazre' dxenná be'u. \q1 Lu xel-la zri'i lazre', ne lu da li lazre' zaj zua ca da dxunu'. \q1 \v 15 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' dxelul-le̱' \q2 da dxue lá'ana na Lue', \q1 ne zaj zue̱' lu xel-la naxaní' chiu', Xran. \q1 \v 16 Ne̱ chiu' Lue' dxelebéle̱'e̱ne̱' du zra, \q1 ne dxulucá'ana szrene̱' Lue' ca naca da xrlátaje chiu'. \q1 \v 17 Lué'queze nacu' xel-la wal-la chee̱ benne' ca', \q2 ne xel-la xrtan chee̱'. \q1 Dxúnnadxu' netu' xel-la' waca lawe' da ca' dxéquenu' xrlátaje. \b \q1 \v 18 Xránadxu Dios dxucu'uje̱' dxi'u, \q1 na' Dios lá'azxa chee̱ benne' Israel ca' naque̱' \q2 Wenná Bea chee̱dxu. \b \q1 \v 19 Nédxudaute̱ bchálaju' lu da blé'enu' benne' \q2 we̱n zrin chiu' ca', benne' zaj naque̱' li lazre', gunnáu': \q1 Ba gucá'a tu benne' wal-la ládujla bénneache chia', \q1 ne ba bzua' le̱' gaque̱' wenná bea, ne dxácale̱na' le̱'. \q1 \v 20 Ba gucá'a David, we̱n zrin chia'. \q1 Bzúaqueza' le̱' gaque̱' wenná bea. \q1 \v 21 Neda' tu gácale̱zqueza' le̱'. \q1 Xel-la waca chia' gutípaqueza' lazre̱'. \q1 \v 22 Benne' ca' guledábague̱' Le̱' quebe xelezéquene̱' \q2 bi xelune̱' chee̱', \q1 na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la quebe xelezéquene̱' \q2 xuluchúchuje̱' le̱'. \q1 \v 23 Guchúchujqueza' benne' dxeledábague̱' Le̱', ne gucuasa' \q2 benne' ca' lau le̱'. \q1 Guna' we̱' benne' ca' dxelecuídene̱' le̱'. \q1 \v 24 Tu zrí'izqueza' le̱', ne gaca' li lazre' nen le̱', \q1 na' ne̱ chia' neda' gápadxe̱' xel-la' wal-la. \q1 \v 25 Guna' nna be'e̱ dute̱ dxu'a nísadau' zren, \q1 ne dute̱ dxu'a xe̱gu Eufrates. \q1 \v 26 Le̱' xe̱'e̱ neda': “Lue' nacu' Xra'. \q1 Nacu' Dios chia', dxucu'uju' neda', ne dxuseláu' neda'.” \q1 \v 27 Neda' guzúa' le̱' ca zri'ina' blau, \q1 na' nna bé'ene̱' xúgute̱ benne' wenná bea zaj zre̱'e̱ \q2 lu xe̱zr la xu. \q1 \v 28 Tu chí'izqueze nuzúa' chee̱' xel-la' zri'i lazre' chia', \q1 na' ca naca xel-la' wezría chia' gaca líqueze na nen le̱'. \q1 \v 29 Guna' tu cházqueze zri'ine zre sue̱', \q1 na' xelenná be'e̱ lu waláz chee̱' dxácate̱ ne zua xabáa. \q1 \v 30 Che xulusán zri'ine zre sua David da nadxixruj be'a, \q1 ne che quebe xelune̱' ca da nuchi'a chee̱', \q1 \v 31 ne che xelecuase̱' lu da dxenná be'a, \q1 ne che quebe xelune̱' ca da dxapa' le̱', \q1 \v 32 na' gu'a le̱' zrise lawe' da dxeledábague̱' neda', \q1 ne quina' le̱' xide lawe' da dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 33 Quebe gusana' ca nazrí'ida' David, \q1 ne quebe gusana' gaca' li lazre' nen le̱', \q1 \v 34 ne quebe gal-la lazra' xel-la' wezría da nuna', \q1 ne quebe guchá'a ca da ba gunnía'. \q1 \v 35 Tu lásaze bzetaj cuina' guche̱be lazra', \q1 na' cabata' gun lazra' chee̱ David, \q1 \v 36 gunnia': Tu cházqueze zri'ine zre sue̱', \q1 na' xelenná be'e̱ lu waláz chee̱' lawa' neda' \q2 dxácate̱ ne zua gubizra. \q1 \v 37 Xel-la' dxenná bea chee̱' tu sua chúchuzqueze na \q2 ca zua beu' zran xabáa. \q1 Tu sua chúchuzqueze na dxácate̱ ne zua xabáa. \q1 \v 38 Lue', Dios, guleaj xíchaju', ne bzu' chalá'ala bénnea' guca'u, \q2 ne dxezrá'le̱'u le̱'. \q1 \v 39 Nuzú' chalá'ala xel-la' wezría bé̱nle̱nu' David, \q2 we̱n zrin chiu', \q1 ne nucá'ana dítaju' xel-la' dxenná bea chee̱'. \q1 \v 40 Nuxrínnaju' ze'e da naxechaj na xe̱zre zréntau' chee̱', \q1 ne nuzría xi'u ca naca lataj wal-la chee̱' chee̱ wedil-la. \q1 \v 41 Xúgute̱ bénneache, benne' dxeledaze ga na' dxelebane̱' \q2 chee̱ da zaj de̱ chee̱', \q1 na' benne' xe̱zre walízr chee̱' dxelún le̱' chee̱'. \q1 \v 42 Ba be̱nu' bedxúaj chawe' benne' guledábague̱' Le̱', \q2 na' dxelebéle̱'e̱ne̱'. \q1 \v 43 Be̱n dítaju' da ca' dxuchínene̱' lu wedil-la, \q1 ne quebe gúcale̱nu' le̱' lu wedil-la na'. \q1 \v 44 Ba gudú' ca naca da xrtante̱ chee̱', \q1 ne nucá'ana dítaju' xel-la' dxenná bea chee̱'. \q1 \v 45 Be̱nu' naque̱' ca tu benne' gula gate ne zue̱' iza cuide' chee̱', \q2 ne bsi'u le̱' xel-la' stu'. \q1 \v 46 Xrana' Dios, ¿bátaqueze quebe xennu' chee̱ntu'? \q1 ¿Tu chí'izqueze dxezrá'aquezu' netu'? \q1 \v 47 Bsa lazre' látega sua' lu xe̱zr la xu. \q1 Látega nunu' xel-la' nabán chee̱ xúgute̱ bénneache. \q1 \v 48 Quebe zua nu benne' gaca bane̱' tu chí'izqueze. \q1 Xúgute̱' xelatie̱'. \q1 Quebe zua nu benne' le̱' lu na' xel-la' gute. \q1 \v 49 Xran, ¿ba bsanu' David, ne québedxa nazrí'inu' le̱', \q1 ca bzetaj cuinu' guche̱be lazru' zrí'iquezenu' le̱'? \q1 \v 50 Gunná' xque, Xran, ca dxelún le̱' chia' neda', \q2 we̱n zrin chiu', \q1 ne ca dxuchaga lawa' da dxelún lala benne' xúgute̱ xe̱zr la xu \q2 chia' neda'. \q1 \v 51 Benne' ca' dxeledábague̱' lue' dxulucá'ana dítaje̱' \q2 bénnea' guca'u Lue', Xran. \q1 Dxulucá'ana dítaje̱' le̱' gátete̱ze zéaje̱'. \q1 \v 52 Ba neza zrente̱ gaca Xránadxu Dios chadía chacanna. \q1 Ca' naca na, ne ca' gaca na. \c 90 \q1 \v 1 Xránantu' Dios, ba cua ba cua, \q1 Lue' nacu' ca tu xu'u naga zra cháwentu'. \q1 \v 2 Nédxudaute̱ ca za gunu' xi'a zri'a ca', \q1 ne ca za sua xe̱zr la xu, ne bénneache, \q1 na' nédxudaute̱, ne lu da za za' nácaquezu' Lue' Dios. \q1 \v 3 Dxu'u bénneache xelexaque̱' da gulaque̱', \q2 dxelexaque̱' xu xrte. \q1 \v 4 Chiu' Lue' chi gaxúa iza zaj naca na ca neaje, da ba gudé na, \q1 ne ca tu chí'idau'ze chizrela. \q1 \v 5 Dxegú' bénneache ca dxun guba'u, \q1 da dxua na xúgute̱ xizre laga ca'. \q1 Zaj naque̱' ca tu bchigala da dxexenite na gate dxexebandxu. \q1 \v 6 Zaj naque̱' ca tu xixre' da dxegula na che zílala. \q1 Dxegula na, ne dxelá'te̱ na xiaj, \q1 na' xelate' zua gubizra dxelechugue̱' na, na' dxebizre na. \q1 \v 7 Dxebía xi'ntu' lawe' da dxezra'u netu'. \q1 Sté̱bele̱'e̱ zúantu' lawe' da dxezrá'le̱'u netu'. \q1 \v 8 Dxenna'u ca da cale̱la da nuntu'. \q1 Dxulé'enu' láwela zria da nabágantu'. \q1 \v 9 Dxuzáchiu' iza chee̱ntu' lawe' da dxezra'u netu'. \q1 Dxelexedú iza chee̱ntu' ca tu be' da dxecá'antu'. \q1 \v 10 Ca zaj naca zra naca bantu', zaj naca na ga xun chi iza, \q1 na' che nácantu' benne' wal-la, waca bantu' du tápalalaj iza, \q1 san ca zaj naca iza ca', dxedentu' xel-la' zi', \q2 ne dxéquentu' ze̱de. \q1 Chadí dxeledé iza ca', na' xenítentu'. \q1 \v 11 ¿Nuzra núnbea xanne' ca naca xel-la' dxezrá'a chiu'? \q1 ¿Nuzra núnbea ca naca xel-la' xichaj zra'a chiu'? \q1 \v 12 Ble'e netu' ca láteze zaj naca zra chee̱ntu' \q1 chee̱ gácantu' benne' dxeléajni'ine̱'. \q1 \v 13 Xran, bexaca netu' tuze. \q1 ¿Bátadxa chenu'? \q1 Bexache lazre' netu', we̱n zrin chiu'. \q1 \v 14 Tu tu zila bzua xichaj lázrdauntu' xel-la' zri'i lazre' chiu', \q1 na' dute̱ xel-la' dxebé tu gul-lazquezentu' chiu' \q2 xúgute̱ zra naca bantu'. \q1 \v 15 Be̱nna netu' zane' iza chee̱ bentu' ca zaj naca iza \q2 bsaca zi'u netu', \q1 ne ca zaj naca iza guzúantu' lu da ste̱be. \q1 \v 16 Be̱ lataj netu', we̱n zrin chiu', le'entu' da zrente̱ da dxunu', \q1 ne xelelé'e zri'ine zre suantu' da xabáa chiu'. \q1 \v 17 Xránantu' Dios, be̱n gaca chee̱ntu' da chawe' chiu'. \q1 Be̱n chepe ban ca naca zrin dxuntu'. \q1 Awe', Xran, be̱n chepe ban ca naca zrin dxuntu'. \c 91 \q1 \v 1 Bénnea' dxuxrén lazre̱' Xránadxu Dios chee̱ guxúe̱' le̱', \q1 ne dxuzúe̱' Dios, Bénnea' nape̱' dute̱ xel-la' waca, \q2 chee̱ gácale̱ne̱' le̱', \q1 \v 2 waca xe̱'e̱ Dios: Nacu' Bénnea' dxebeza lazra', \q1 ne Bénnea' dxucache chawe̱' neda'. \q1 Nacu' Dios chia', na' dxuxrén lazra' Lue'. \q1 \v 3 Dios gucache chawe̱' lue' lu xúgute̱ da ste̱be da quebe zaj nalá', \q1 ne lu xúgute̱ xízrawe̱' da dxelute na bénneache. \q1 \v 4 Gucache chawe̱' lue' ca dxun tu bedxuj dxé̱zreba' biadu chee̱ba' zran xrílaba', na' chu'u chawu' lu na' Le̱'. \q1 Xel-la' li lazre' chee̱' gácale̱ na lue', ne gucache chawe na lue'. \q1 \v 5 Quebe bi guchebe lue' chizrela, ne quebe bi da ste̱be te zra, \q1 \v 6 ne quebe bi xízrawe̱' chee̱ da chul-la, \q1 ne quebe bi da cale̱la ca' da dxelute na bénneache te zra. \q1 \v 7 Welate chi gaxúa bénneache cuitu' lue', \q1 ne gaxúa gaxúa bénneache gáguze naga zu', \q2 san quebe bi sacu' lue'. \q1 \v 8 Wanna'u, na' walé'enu' \q1 ca ba xa' xeledé benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 9 Nuzú' Xránadxu Dios ca Benne' dxebeza lazru', ne Dios, \q1 Bénnea' nape̱' dute̱ xel-la' waca, chee̱ gucache chawe̱' lue'. \q1 \v 10 Chee̱ le̱ na' quebe bi da cale̱la gaca na chiu', \q1 ne quebe bi xízrawe̱' chu'u na lizru'. \q1 \v 11 Dios gusebague̱' gubáz chee̱ xabáa chee̱' ca' chee̱ xelácale̱ne̱' lue', \q1 na' xuluxúe̱' lue' gátete̱ze chéaju'. \q1 \v 12 Xeluxre̱' lue' lu ne̱'e̱ chee̱ quebe ga'a xiaj ni'u. \q1 \v 13 Guléajquezu' be̱zre xixre' ca', ne be̱la' ca', \q1 be̱zre xixre' schanní' ca', ne be̱ snia ca'. \q1 \v 14 Dxenná Dios: “Guselá' xúgute̱ benne' ca' zaj \q2 nazrí'ine̱' neda', \q1 ne gucache chawa' benne' ca' dxelexeche̱be̱' naca' Xrane̱'. \q1 \v 15 Gate xelenné̱' neda', na' xeche̱ba' chee̱'. \q1 Gate zaj xu'e̱ lu da ste̱be, súale̱queza' le̱'. \q1 Guselá' le̱', ne guna' le̱' ba lá'ana. \q1 \v 16 Guna' xelaca bane̱' zánete̱ iza, ne guselá' le̱'.” \c 92 \q1 \v 1 Chawe' naca dxue lá'anantu' Lue', Xrana' Dios, \q1 ne gúl-lantu' da dxucá'ana szren na Lue', Dios szrente̱. \q1 \v 2 Chawe' naca dxuzénentu' bénneache tu zra tu zra \q2 ca dxexache lazru' netu', \q1 na' dxe̱la dxulé'entu' nacu' li lazre'. \q1 \v 3 Dxúl-lantu' da caní, dxínnentu' da dxúl-lale̱ntu' \q2 da ze̱ chi du chee̱ na, \q1 ne dxínnentu' da con zríadi'i na du da dxenné̱le̱'e̱ xrtandau'. \q1 \v 4 Xrana' Dios, ne̱ chee̱ da dxunu' Lue', dxunu' dxebéle̱'e̱da'. \q1 Ca zaj naca da nun na'u zua' lu da ba neza. \q1 \v 5 Da zrente̱ zaj naca da nunu', Xrana' Dios. \q1 Da zrénle̱'e̱ zaj naca da dxugú'u lazru' gunu'. \q1 \v 6 Québequeze neze benne' lázxdau zide', \q1 ne quebe dxéajni'i benne' xala ca naca da nigá. \q1 \v 7 Gate dxelegula benne' dxelebéaj xíchaje̱' Dios \q2 ca dxegula xixre', \q1 ne dxe̱pe ban da dxelún benne' we̱n da zrinnaj, \q1 naca na chee̱ xelebía xi'e̱ tu chí'izqueze. \q1 \v 8 Lue', Xrana' Dios, tu nácazquezu' Dios szrente̱. \q1 \v 9 Dxunna bea na ca gaca chee̱ benne' dxedábague̱' Lue', \q2 Xrana' Dios. \q1 Dxunna bea na xelebía xi' benne' ca' dxeledábague̱' Lue'. \q1 Xelase dinnaj xúgute̱ benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 10 Lue' dxunu' dxezrendxa xel-la' wal-la chia' ca naca \q2 xel-la' wal-la chee̱ be̱zre. \q1 Dxugú'u da za xíchaja' da dxutipa na lazra'. \q1 \v 11 Dxal-la' le'eda' xelezrá' zran ni'a benne' \q2 dxeledábague̱' neda', \q1 na' xenda' xelebezre xache' benne' ca' guledíl-lale̱ne̱' neda', \q1 benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 12 Welexán benne' xrlátaje ca' ca dxun xaga zina'. \q1 Xelegule̱' ca dxun xaga cedro lu xi'a Líbano. \q1 \v 13 Zaj naque̱' ca tu xaga ze̱ na lu xudau' chee̱ Xránadxu Dios, \q1 da dxegúlale̱'e̱ na lu chale'aj chee̱ xu'u lizre Dios chee̱dxu. \q1 \v 14 Zaj naque̱' ca xaga ca' dxelebía da zixre chee̱ na gate \q1 ba zaj nagula na, ne zaj naca na xaga xa'a wal-la. \q1 \v 15 Benne' caní xuluzenne̱' bénneache naca li lazre' \q1 Xrana' Dios, Bénnea' dxuzé̱ chúchue̱' neda', \q1 ne quebe bi zúale̱ Le̱' da quebe naca xrlátaje. \c 93 \q1 \v 1 Xránadxu Dios naque̱' Wenná Bea, \q1 ne nacue̱' zra lane̱' da zácale̱'e. \q1 Nácue̱' zra lane̱', ne da nagú'u le̱'e̱ naca na xel-la' waca zren. \q1 Nuzúa chúchue̱' xe̱zr la xu nigá, na' quebe nu seque' gutá na. \q1 \v 2 Lataj naga dxe'u dxenná be'u, Xran, \q1 zua chuchu na nédxudaute̱, \q1 na' Lue' zúaquezu' chadía chacanna. \q1 \v 3 Dxelebezre xa'a xe̱gu ca', Xran. \q1 Dxelebezre xa'a na, ne dxelenné̱ na zizraj. \b \q1 \v 4 Xránadxu, Bénnea' zue̱' xabáa nápadxe̱' xel-la' waca \q1 ca da zaj napa xe̱gu ca' dxelebezre xa'a na, \q1 ne ca da zaj napa xeajxruza chee̱ nísadau'. \b \q1 \v 5 Chúchule̱'e̱ zaj naca da nadxixru be'u, Xran. \q1 Lá'azxa nácaqueze xudau' chiu' chadía chacánnaqueze. \c 94 \q1 \v 1 Xrana' Dios, dxebéaj lazru' bénneache. \q1 Lue', Bénnea' dxebéaj lazre̱' bénneache, ble'e cuinu'. \q1 \v 2 Dxuchi'u Lue' chee̱ da dxelún xúgute̱ bénneache. \q1 Guxasa, bexizruj da dxal-la' xelezí' benne' \q2 dxulucá'ana szren cuine̱'. \q1 \v 3 Xrana' Dios, ¿Bátadxaqueze xelún benne' we̱n da cale̱la caní? \q1 ¿Bátadxaqueze xelebé benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' Dios? \q1 \v 4 ¿Bátadxaqueze xulucá'ana szren cuine̱', ne xelenné̱' dizra' zi'? \q1 ¿Bátadxaqueze xulucá'ana szren cuina benne' ca' \q2 dxelebéaj xíchaje̱' Dios? \q1 \v 5 Benne' caní dxuluxrínnaje̱' bénneache chiu' Lue', Xran, \q1 ne dxulusaca zi'e̱ bénneache guca'u Lue'. \q1 \v 6 Dxelútie̱' nu'ula tuze ca', ne benne' zitu' ca', \q1 ne dxelune̱' xelátebe' bidau' we̱ze̱be ca'. \q1 \v 7 Dxelenné̱': “Quebe bi dxelé'e Dios, Xrana benne' ca'. \q1 Dios chee̱ benne' Israel ca' quebe dxue lazre̱' chee̱ da na'.” \q1 \v 8 Le chéajni'i, le'e, benne' lázxdau zide'. \q1 Le'e, benne' xala, ¿bátadxaqueze quebe chéajni'ile? \q1 \v 9 Dios be̱ne̱' nágadxu. \q1 ¿Québequeze dxénne̱' da dxennale? \q1 Dios be̱ne̱' xiaj laudxu. \q1 ¿Québequeze dxelé'ene̱' da dxunle? \q1 \v 10 Diósqueze dxuzúe̱' lu da ba xa' benne' xe̱zr la xu ca'. \q1 ¿Québequeze til-le̱' le'e? \q1 Diósqueze dxune̱' dxeléajni'i bénneache. \q1 ¿Québequeze gueque be'ene̱' da xu'u xichaj lázrdaule? \q1 \v 11 Xránadxu Dios nézquezne̱' da xu'u xichaj lázxdau \q2 xúgute̱ bénneache. \q1 Nézene̱' zaj naca na da dácheze. \q1 \v 12 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' dxuzéajni'inu', Xran, \q1 ne dxusé̱denu' le̱' ca naca da nadxixruj be'u, \q1 \v 13 chee̱ cueza zri lazre' gate za zra dxaca da cale̱la, \q1 ca zrin zra xelexú'u xe̱dxu ba benne' dxelune̱' da zrinnaj. \q1 \v 14 Québequeze cueaj xichaj Xránadxu Dios bénneache chee̱', \q1 ne quebe gusán lazre̱' benne' ca' ba gucá'a Le̱'. \q1 \v 15 Naca xrlátaje ca xuluchí'e̱ chee̱ bénneache, \q1 na' xelúnqueze da xrlátaje xúgute̱ benne' zaj naque̱' li lazre'. \q1 \v 16 ¿Núzraqueze gácale̱ neda' tíl-lale̱dxu benne' \q2 we̱n da cale̱la ca'? \q1 ¿Núzraqueze súale̱ neda' tíl-lale̱dxu benne' \q2 dxelune̱' da zrinnaj? \q1 \v 17 Chela ca gúcale̱ Xránadxu neda', báchelja xu'a xe̱dxu ba. \q1 \v 18 Gate gunnía': Xran, ba zua cheajcházia', \q1 na' Lue', dute̱ xel-la' zri'i lazre' chiu' gúcale̱nu' neda'. \q1 \v 19 Gate dxe'a gunne xue, ne zua' lu da ste̱be, \q1 Lué'queze dxexúe zrenu' neda', na' dxebéle̱'e̱da'. \q1 \v 20 Québequeze nacu' tuze benne' ca' dxuluchi'e̱ chee̱ \q2 bénneache da quebe naca xrlátaje, \q1 benne' ca' dxulucá'ane̱' ca xrlátaje da quebe naca na xrlátaje. \q1 \v 21 Benne' caní dxelune̱' tuze dizra' da xelune̱' chee̱ \q2 benne' xrlátaje, \q1 na' dxelechugue̱' chee̱ gate bénnea' quebe bi zria nabague̱'. \q1 \v 22 Xránadxu Dios naque̱' ca tu xu'u naga zua chawa'. \q1 Dios chia' naque̱' ca tu xiaj xre da dxuzé̱ chacha na neda'. \q1 \v 23 Le̱' xexízruje̱' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la cáte̱ze naca \q2 da zrinnaj da belune̱'. \q1 Guzría xi'e̱ benne' ca' lu da cale̱la da dxelune̱'. \q1 Xránadxu Dios guzría xi'e̱ benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \c 95 \q1 \v 1 Le da, güe lá'anadxu Xránadxu Dios dute̱ xel-la' dxebé. \q1 Dute̱ xel-la' dxebé gúl-ladxu chee̱ Bénnea' nuzúa chúchue̱' \q2 dxi'u naga ladxu. \q1 \v 2 Cheajdxu lau Le̱', ne xe̱dxu Le̱': Xcalenu'. \q1 Dute̱ xel-la' dxebé gúl-ladxu da güe lá'anadxu Le̱'. \q1 \v 3 Naca Xránadxu tu Dios szrente̱, \q1 ne naque̱' Wenná Bea szrente̱ lawe' dios ca' chee̱ bénneache. \q1 \v 4 Dxenná bé'ene̱' du gabí'i xe̱zr la xu, \q1 naga naca situj, ne naga naca sibe chee̱ xi'a ca'. \q1 \v 5 Dxenná bé'ene̱' nísadau' da núnqueze Le̱', \q1 ne cá'anqueze xe̱zr la xu da be̱ne̱'. \q1 \v 6 Le da, gucá'ana szrendxu Le̱', gátadxu sudxú'ala. \q1 Guzú zríbedxu lau Xránadxu, Bénnea' nune̱' dxi'u. \q1 \v 7 Le̱' naque̱' Dios chee̱dxu. \q1 Nácadxu benne' ca' dxuxúequeze̱', ne nácadxu ca zríla'du ca' \q2 cheé̱queze̱'. \q1 \v 8 Che dxenle chi'e̱ na'a zra, quebe gun zide' lázrdaule \q1 ca belún xra xrtáule ca' naga nazí le na Meriba, \q1 ne ca belune̱' lu zra na' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj naga \q2 nazí le na Masah, \q1 \v 9 naga buluchá'a xra xrtáule neda', ne belune̱' neda' da ste̱be \q1 lácala belelé'ene̱' xúgute̱ da be̱na'. \q1 \v 10 Lawe' chua iza beditaj lazra' chee̱ benne' ca', \q1 na' gunnía': Zaj naque̱' benne' dxelebéaj xíchaje̱' neda', \q1 ne quebe dxelune̱' ca da dxulé'eda' le̱'. \q1 \v 11 Chee̱ le̱ na', dute̱ xel-la' dxezrá'a chia' bzetaj cuina' gunnía': \q1 Quebe xelexú'uqueze̱' naga xelexezí' lazre̱' nen neda'. \c 96 \q1 \v 1 Le gul-la chee̱ Xránadxu tu da cube. \q1 Le gul-la chee̱ Xránadxu, le'e zrale du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 \v 2 Le gul-la chee̱ Xránadxu, ne le güe lá'ana La lá'azxa chie̱'. \q1 Tu zra tu zra le guzén ca naca xel-la' weselá da dxunne̱'. \q1 \v 3 Le guzén benne' xe̱zr la xu ca' ca naca xel-la' szren chee̱', \q1 Ne benne' xúgute̱ xe̱zre ca zaj naca xel-la' waca zren nune̱'. \q1 \v 4 Szrente̱ naca Xránadxu, ne naca chee̱' güe lá'anale̱'e̱dxu Le̱'. \q1 Naca chee̱' gápadxe̱' xel-la' ba lá'ana ca dios ca' \q2 chee̱ bénneache, \q1 \v 5 lawe' da zaj naca xúgute̱ dios ca' bedáu' xiaj xaga ca'. \q1 Xránadxu Dios be̱ne̱' xabáa na'. \q1 \v 6 Zúale̱ Le̱' da xabáa, ne xel-la' szren. \q1 Nazrate̱ xudau' chee̱' xel-la' waca, ne da xrtante̱. \q1 \v 7 Le güe lá'ana Xránadxu, le'e zrale du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 Le güe lá'ana xel-la' szren chee̱', ne xel-la' waca chee̱'. \q1 \v 8 Le gapa ba lá'ana Xránadxu ca da naca chee̱' si'e̱. \q1 Le gua da gunézrujle, ne le da chale'aj chee̱ xudau' chee̱'. \q1 \v 9 Le gucá'ana szren Xránadxu lu xel-la' xrtante̱ chee̱ \q2 da naca lá'azxa chee̱'. \q1 Le zrebe lau Le̱', le'e zrale du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 \v 10 Le xe̱ bénneache xe̱zr la xu: Naca Xránadxu Wenná Bea. \q1 Nuzúa chúchue̱' xe̱zr la xu nigá, na' quebe nu seque' gutá na. \q1 Guchi'e̱ chee̱ bénneache ca naca da xrlátaje. \q1 \v 11 Le be, le'e, xabáa, ne xe̱zr la xu. \q1 Le cuezre xa'a, le'e, nísadau', ne bea ca' zrale na'. \q1 \v 12 Le be, le'e, le̱'e̱ xixre', ne bea ca' zrale na'. \q1 Xaga ca' zaj dxe' xi'a ca' welunna schaga lu xel-la' dxebé \q1 \v 13 lau Xránadxu gate xide̱'. \q1 Xide̱' guchi'e̱ chee̱ bénneache zaj zre̱'e̱ xe̱zr la xu. \q1 Nna bé'ene̱' bénneache du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 Nna be'e Le̱' ca naca da xrlátaje, ne ca naca da li. \c 97 \q1 \v 1 Naca Xránadxu Benne' Wenná Bea. \q1 Le be, le'e zrale xe̱zr la xu. \q1 Le be, le'e zrale dxu'a nísadu ca'. \q1 \v 2 Zaj naxechaj beuj, ne da chul-la Le̱'. \q1 Ca naca da li, ne da xrlátaje dxenná be'e̱. \q1 \v 3 Cuía lau xi' lau Le̱', \q1 ne guzezxe na benne' guledábague̱' Le̱'. \q1 \v 4 Ca naca xesa ca' chee̱' bulusení na xe̱zr la xu. \q1 Dxelé'e xe̱zr la xu na, ne dxezrize na. \q1 \v 5 Dxelexuna xi'a ca' ca da zixre chee̱ bézudau' lau Xránadxu, \q1 lau Xrana bénneache zaj zre̱'e̱ du gabí'i xe̱zr la xu. \q1 \v 6 Dxulé'e xabáa ca naca da xrlátaje chee̱', \q1 na' dxelelé'e bénneache dute̱ xe̱zr la xu ca naca \q2 xel-la' szren chee̱'. \q1 \v 7 Dxal-la' xelexedué'e xúgute̱ benne' ca' dxulucá'ana szrene̱' \q2 bedáu' xiaj xaga ca', \q1 benne' ca' dxulucá'ana szren cuine̱' ca zaj naca bedáu' xiaj xaga ca'. \q1 Xúgute̱ dios chee̱ bénneache ca' dxal-la' xuluzú zribe na \q2 lau Xránadxu Dios. \q1 \v 8 Belén benne' zaj zre̱'e̱ Sión, na' gulebene̱'. \q1 Gulebé benne' zaj zre̱'e̱ Judá, ne̱ chee̱ da guchi'u Lue', Xran. \q1 \v 9 Szrente̱ nacu' Lue', Xran, lawe' dute̱ xe̱zr la xu. \q1 Szrendxa nacu' Lue' ca xúgute̱ dios chee̱ bénneache. \q1 \v 10 Le'e, núlale nazrí'ile Xránadxu, le cuide da cale̱la. \q1 Le̱' dxuxúe̱' bénne'du zaj xu'e̱ bénneache chee̱'. \q1 Dxuselé̱' le̱' lu na' benne' dxelebéaj xíchaje̱' Dios. \q1 \v 11 Zuale̱ da dxusení na benne' xrlátaje ca', \q1 na' xel-la' dxebé zúale̱ na benne' li lazre' ca'. \q1 \v 12 Le be, le'e, benne' xrlátaje, lau Xránadxu. \q1 Le gusá lázrele ca da nun Dios lá'azxa, ne le güe lá'ana Le̱'. \c 98 \q1 \v 1 Le gul-la chee̱ Xránadxu tu da cube lawe' da nune̱' da ca' \q2 da dxebánedxu. \q1 Ne̱ chee̱ xel-la' wal-la chee̱', ne xel-la' waca lá'azxa chee̱' \q2 ba bdinne̱'. \q1 \v 2 Ba nuzén Xránadxu ca dxune̱' dxuselé̱' bénneache. \q1 Ba bzenne̱' bénneache xe̱zr la xu ca' ca naca da xrlátaje chee̱'. \q1 \v 3 Ba nune̱' ca da guche̱be lazre̱' chee̱ benne' Israel ca' \q1 ca naca xel-la' li lazre' chee̱', ne xel-la' nazrí'i zren chee̱'. \q1 Bénneache du gabí'i xe̱zr la xu ba belelé'ene̱' ca naca da be̱n \q2 Dios chee̱dxu. \q1 \v 4 Le gul-la lu xel-la' dxebé lau Xránadxu, le'e zrale du gabí'i \q2 xe̱zr la xu. \q1 Le güe lá'ana Le̱' nen da gúl-lale, ne lu xel-la' dxebé chee̱le \q2 le cuezre xa'a. \q1 \v 5 Le gul-la da güe lá'anale Xránadxu. \q1 Le gul-la nen da con zríadi'i na du ca' da quínnele. \q1 \v 6 Le gucuezre luzu da ca' dxulucuezre̱', ne da dxutíl-lale ca', \q1 ne le cuezre xa'a lu xel-la' dxebé lau Xránadxu, \q2 Wenná Bea chee̱dxu. \q1 \v 7 Le gun schaga nísadau', ne bea ca' zrale na'. \q1 Le gul-la, le'e, xe̱zr la xu, ne le'e zrale na'. \q1 \v 8 Le capa na'le, le'e xe̱gu ca'. \q1 Le gul-la lu xel-la' dxebé, le'e, xi'a ca', lau Xránadxu \q1 \v 9 lawe' da xide̱' xedajnná bé'ene̱' xe̱zr la xu nigá. \q1 Nna bé'ene̱' benne' zaj zre̱'e̱ du gabí'i xe̱zr la xu lu da xrlátaje, \q1 ne bénneache dute̱ xe̱zr la xu lu da naca li lazre'. \c 99 \q1 \v 1 Naca Xránadxu Dios Benne' Wenná Bea, \q1 na' dxelezrize xúgute̱ bénneache lau Le̱'. \q1 Dxe'e̱ lataj blau chee̱' da zua na láwela querubín ca', \q1 na' dxezrú' lu xe̱zr la xu. \q1 \v 2 Szrente̱ naca Xránadxu lu xi'a Sión. \q1 Naque̱' szren lawe' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 3 Le güe lá'ana La Xránadxu da naca na szren, \q1 ne da dxal-la' zrébedxu. \q1 ¡Lá'azxa naca Le̱'! \q1 \v 4 Lue', Wenná Bea szrente̱, nazrí'inu' da naca xrlátaje. \q1 Nuzúa chachu' da naca li lazre'. \q1 Ba nunu' da naca xrlátaje, ne da naca li lazre' \q1 ládujla zri'ine zre sua Jacob. \q1 \v 5 Le gucá'ana szren Xránadxu Dios. \q1 Le guzú zríbele lau Le̱' naga dxe'e̱. \q1 ¡Lá'azxa naca Le̱'! \q1 \v 6 Moisés, ne Aarón gulaque̱' bxruze chee̱' ca'. \q1 Samuel guque̱' tu benne' bchálajle̱ne̱' Le̱'. \q1 Gulenné̱' Xránadxu Dios, na' Le̱' beche̱be̱'. \q1 \v 7 Tu lu beuj bza bchálajle̱ne̱' benne' ca'. \q1 Buluzúe̱' dizra' da gunná bé'ene̱', \q1 ne da ca' bdxixruj be'ene̱' le̱'. \b \q1 \v 8 Xránantu' Dios, beche̱bu' lau benne' ca'. \q1 Blé'enu' le̱' nacu' Dios, dxunite lau' chee̱ bénneache, \q1 lácala dxudéu' le̱' xel-la' zi' ne̱ chee̱ dul-la da zaj nabague̱'. \q1 \v 9 Le gucá'ana szren Xránadxu Dios. \q1 Le guzú zríbele lau Le̱' lu xi'a lá'azxa chee̱', \q1 lawe' da lá'azxa naca Xránadxu Dios. \c 100 \q1 \v 1 ¡Le gul-la lau Xránadxu Dios, le'e zrale du gabí'i xe̱zr la xu! \q1 \v 2 ¡Le gucá'ana szren Le̱' dute̱ xel-la' dxebé! \q1 ¡Le da lau Le̱', dxúl-lale dute̱ xel-la' dxebé! \q1 \v 3 Cabata' gal-la lázrele naca Xránadxu Diósqueze. \q1 Le̱' be̱ne̱' dxi'u, na' nácadxu chee̱ Le̱'. \q1 Nácadxu xe̱zre chee̱', ne zríla'du chee̱'. \q1 \v 4 Le chu'u lataj naga zua xudau' chee̱', xe̱le Le̱': Xcalenu', \q1 ne chale'aj chee̱ na, güe lá'anale Le̱'. \q1 Le xe̱ Le̱': Xcalenu', ne le güe lá'ana Le̱'. \q1 \v 5 Chawe' naca Xránadxu, na' chadía chacanna zua \q2 xel-la' zri'i lazre' chee̱'. \q1 Xel-la' li lazre' chee̱' tu súazqueze na chadía chacanna. \c 101 \q1 \v 1 Tu gúl-lazqueza' ca naca xel-la' zri'i lazre', \q2 ne xel-la' li lazre' chiu'. \q1 Tu gúl-lazqueza' chiu' Lue', Xrana' Dios. \q1 \v 2 Dxaca lazra' guna' da naca li lazre'. \q1 ¿Bátala xidu' gácale̱nu' neda'? \q1 Guna' da naca du lazre', ne cá'anqueze guna' caní \q2 lu xu'u lizra'. \q1 \v 3 Québequeze cu'u lazra' guna' tu da zrinnaj. \q1 Dxecuídeda' da dxelún benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' Dios. \q1 Québequeze gu'a lataj xelebigue̱' naga zua' neda'. \q1 \v 4 Gucuasa' lu xichaj lázrdawa' da cale̱la, \q1 ne quebe cu'u lazra' chee̱ da cale̱la. \q1 \v 5 Guzúa' chalá'ala benne' dxelenné̱' bagácheze \q2 chee̱ benne' xula. \q1 Quebe gu'a lataj súale̱ neda' tu benne' dxucá'ana szren cuine̱', \q2 u naque̱' benne' wenná be'e. \q1 \v 6 Le'eda' chawe' benne' ca' zaj naque̱' li lazre' lau Dios, \q2 chee̱ xelezré̱'e̱ lawa' neda'. \q1 Tuze benne' ca' zaj naque̱' du lazre' xelune̱' zrin chia'. \q1 \v 7 Quebe gu'a lataj benne' wecache lan chu'e̱ lizra'. \q1 Quebe gu'a lataj tu benne' we̱n lazre' xegá'ane̱' naga zua'. \q1 \v 8 Tu zra tu zra guzría xi'a benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 benne' ca' zaj zre̱'e̱ lu xe̱zr la xu chia'. \q1 Gucuasa' xúgute̱ benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj lu xe̱zre chee̱ \q2 Xránadxu Dios. \c 102 \q1 \v 1 Xrana' Dios, bene da dxenaba' lau', \q1 ne bze̱ naga da dxuláwizra' Lue'. \q1 \v 2 Quebe gucache lau' lawa' neda', lawe' da lu da ste̱be zua'. \q1 Bze̱ naga neda', ne beché̱beche chia' gate dxuláwizra' Lue'. \q1 \v 3 Naca xel-la' nabán chia' ca zren chee̱ xi' da dxexenítete̱. \q1 Xu'u da la lu zrita chia' ca tu xi' da dxálale̱'e̱ na. \q1 \v 4 Dxedú lazra', ne naca lázrdawa' ca tu xixre' da dxecuade, \q1 na' québedxa dxenná na gudagu xeta. \q1 \v 5 Lawe' da dxebezre wé̱'le̱'a ba nazrítale̱'a. \q1 \v 6 Naca' ca tu situgún dxedaba' tu lu xe̱zr la xu bizre, \q1 ne ca tu bzriu zríaba' lawe' tu xu'u ze la'a. \q1 \v 7 Dxíchaja' bchigala, ne naca' ca tu bxinne zríaba' túzeba' \q2 xrgu'u sibe. \q1 \v 8 Tu zra tu zra tu dxulucháchale̱zqueze benne' \q2 dxeledábague̱' neda'. \q1 Benne' ca' dxelecuídene̱' neda' dxuluchínene̱' la' neda' \q2 gate nu benne' dxelegú'e̱ de'. \q1 \v 9 Lu waláz chee̱ xeta dxawa' de, \q1 na' nisa dxebezra' dxechixre na da dxé'aja'. \q1 \v 10 Caní dxaca chia' lawe' da dxezra'u neda', \q2 ne dxecuídenu' neda'. \q1 Guca'u neda', na' gudxú'unu' neda'. \q1 \v 11 Naca xel-la' nabán chia' ca tu zrul-la da dxedeze, \q1 na' naca' ca tu xixre' da ba nabizre. \q1 \v 12 Lue', Xrana' Dios, tu chí'izqueze zu', \q1 na' cheajlesá lazre' xúgute̱ cuen bénneache Lau'. \q1 \v 13 Chasu', ne xexache lazru' benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zre Sión, \q1 lawe' da ba bzrin zra xexache lazru' benne' ca'. \q1 \v 14 Netu', we̱n zrin chiu', nazrí'intu' xiaj ca' chee̱ xe̱zre na'. \q1 Dxéquentu' zi' lawe' da ba nabía xi na. \q1 \v 15 Nadxa benne' xe̱zr la xu ca' xelezrebe̱' lau Lue', Xran. \q1 Xelezrebe xúgute̱ benne' wenná bea chee̱ xe̱zr la xu nigá \q2 da xabáa chiu', \q1 \v 16 gate ba bechisu' xe̱zre Sión, Xran, \q1 ne xelelé'equezne̱' ca naca da xabáa chee̱ na, \q1 \v 17 gate na' guzé̱ nagu' da dxelenaba benne' ca' guleaj xíchaju', \q1 ne québedxa guzú' chalá'ala da dxelata' xuene̱' Lue'. \q1 \v 18 Xuaj da nigá chee̱ xululaba benne' ca' za zá'aca, \q1 na' benne' ca' za xelalaj xelúe lá'ane̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 19 Naga zua Xránadxu xabáa gunné̱'e̱. \q1 Naga zue̱' xabáa blé'ene̱' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 20 Dxelé'ene̱' benne̱' dxelebezre xache', benne' zaj xu'e̱ \q2 lizre xia, \q1 na' gusane̱' benne' ca' ba zaj nachugue̱' chee̱' xelatie̱'. \q1 \v 21 Xuluzenne̱' benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zre Sión ca szren naca \q2 La Xránadxu Dios, \q1 chee̱ xelúe lá'ane̱' Le̱' lu xe̱zre Jerusalén, \q1 \v 22 gate xelezraga bénneache chee̱ xúgute̱ xe̱zre, ne xúgute̱ cue' \q2 xe̱zr la xu \q1 chee̱ xulucá'ana szrene̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 23 Xránadxu Dios be̱ne̱' gute ni'a na'a gate ne naca' cuide'. \q1 Xeláteze ca be̱tie̱' neda'. \q1 \v 24 Nadxa gunnía': Dios chia', quebe gutiu' neda', \q2 gate quebe ne gué̱xrua'. \q1 Lue' tu chí'izqueze zu'. \q1 \v 25 Nédxudaute̱ Lue' bzu' xe̱zr la xu nigá, na' nen na'u \q2 be̱nu' xabáa. \q1 \v 26 Xelebía xi' da ca', san tu zúazquezu' Lue'. \q1 Welexru xúgute̱ da ca' ca tu ladxe'. \q1 Ca dxuchadxu zra lánadxu tuzruj, ca' gucha'u da ca', \q2 na' xucúbeu' na. \q1 \v 27 Túzqueze ca nacu' Lue', \q1 ne québequeze te chiu' Lue'. \q1 \v 28 Zrí'inentu' netu', we̱n zrin chiu', xelezrabe' chawe', \q1 na' guzé̱ chúchuquezu' zri'ine zre súantu' lau Lue'. \c 103 \q1 \v 1 Be̱ lá'ana Xránadxu Dios, lue', bénne'du xu'a. \q1 Be̱ lá'ana Le̱' lá'azxa, dute̱ da naca'. \q1 \v 2 Be̱ lá'ana Xránadxu, lue', bénne'du xu'a, \q1 ne quebe gal-la lazru' ca da chawe' da nune̱' chiu'. \q1 \v 3 Dxunite lawe̱' chee̱ xúgute̱ dul-la nabaga'a. \q1 Dxexune̱' neda' ca naca xúgute̱ xízrawe̱' da xu'a. \q1 \v 4 Dxuxúe̱' neda' chee̱ quebe gatia'. \q1 Lu xel-la' zri'i lazre' chee̱', ne xel-la' dxexache lazre' chee̱' \q2 dxune̱' chawe' chia'. \q1 \v 5 Dxuzánle̱'e̱ da chawe' da dxaca chia' chee̱ xegá'ana' \q2 benne' cuide', \q1 ne benne' wal-la ca dxaca chee̱ tu bsia. \q1 \v 6 Xránadxu Dios dxuchi'e̱ chee̱ da dxaca chee̱ benne' \q2 dxeledée̱' da ba xa', \q1 ne dxucá'ana chawe̱' da dxaca chee̱'. \q1 \v 7 Blé'ene̱' Moisés da ca' gulú'u lazre̱' gune̱', \q1 ne be̱'e̱ lataj benne' Israel ca' belelé'ene̱' da ca' be̱ne̱'. \q1 \v 8 Naca Xránadxu Benne' dxexache lazre', ne Benne' zri'i lazre'. \q1 Quebe dxezrá'azie̱', san zrente̱ naca xel-la' zri'i lazre' chee̱'. \q1 \v 9 Quebe nníaqueze̱', ne quebe zrá'aqueze̱'. \q1 \v 10 Quebe dxudée̱' dxi'u lu da ba xa' ca naca zria \q2 da nabágadxu, \q1 ne quebe ne guzría xi'e̱ dxi'u ne̱ chee̱ dul-la da nabágadxu. \q1 \v 11 Ca sibe naca xabáa lawe' xe̱zr la xu, \q1 caníqueze naca xel-la' zri'i lazre' zren chee̱' nen benne' ca' \q2 dxelape̱' Le̱' ba lá'ana. \q1 \v 12 Ca zitu' naca naga dxalaj gubizra, ne naga dxebía na, \q1 caníqueze dxucuase̱' zitu' dul-la da nabágadxu. \q1 \v 13 Ca zri'i lazre' naca xra bidu ca' nen zrí'inequeze̱', \q1 caníqueze naca zri'i lazre' Xránadxu nen benne' ca' \q2 dxelape̱' Le̱' ba lá'ana. \q1 \v 14 Le̱' nézene̱' ca nácadxu lu be̱la' dxen chee̱dxu. \q1 Dxajsá lazre̱' nácadxu xu xrte. \q1 \v 15 Ca naca xel-la' nabán chee̱dxu, nácadxu ca tu xixre'. \q1 Dxegúladxu ca tu xiaj xixre', \q1 \v 16 na' dxedé be' dxua na le̱ na, na' dxexenite na, \q1 na' québedxa nu dxelé'equeze le̱ na. \q1 \v 17 Ca naca chee̱ benne' ca' dxelape̱' ba lá'ana Xránadxu, \q1 zúale̱ xel-la' zri'i lazre' chee̱' benne' ca' chadía chacanna, \q1 na' xel-la' xrlátaje chee̱' zúale̱queze na xúgute̱ zri'ine zre sua \q2 benne' ca', \q1 \v 18 benne' ca' dxelúnqueze̱' ca naca xel-la' wezría nune̱', \q1 ne benne' ca' dxelune̱' ca zaj naca da nadxixruj be'e̱. \q1 \v 19 Nuzúa Xránadxu lataj chee̱' xabáa naga dxe'e̱ dxenná be'e̱. \q1 Nácaqueze̱' Wenná Bea lawe' xúgute̱ da zaj zua. \q1 \v 20 Le güe lá'ana Xránadxu, le'e, gubáz chee̱ xabáa ca', \q1 Nácale benne' wal-la, ne benne' chúchule̱'e̱, \q1 na' dxunle ca dxenná Le̱', ne dxuzé̱ nágale ca dxe̱'e̱ le'e. \q1 \v 21 Le güe lá'ana Xránadxu, le'e, dxenná beale xabáa. \q1 Nácale we̱n zrin chee̱', ne dxunle ca dxaca lazre' Le̱'. \q1 \v 22 Le güe lá'ana Xránadxu, xúgute̱le le'e ba nun Dios le'e, \q1 zrale xúgute̱ lataj naga dxenná bea Le̱'. \q1 ¡Be̱ lá'ana Xránadxu, lue', bénne'du xu'a! \c 104 \q1 \v 1 Be̱ lá'ana Xránadxu Dios, lue', bénne'du xu'a. \b \q1 ¡Xrana' Dios, szrente̱ nacu' Lue'! \q1 Nacu' zra lanu' da xabáa, ne da xrtante̱. \q1 \v 2 Dxugacu cuinu' xel-la' naxaní' ca zra lanu'. \q1 Dxechilju' xabáa ca tu xu'u ladxe' chiu'. \q1 \v 3 Nunu' lizru' lawe' nisa da ze̱ ná'ala. \q1 Dxuchínenu' beuj ca' ca tu da dxudé xua naga dxe'u Lue', \q2 da dxedá na lu be'. \q1 \v 4 Dxuchínenu' be' ca' ca gubáz chiu' ca', \q1 ne xesa ca' ca we̱n zrin chiu' ca'. \q1 \v 5 Bzua chuchu' xe̱zr la xu nigá lu lane na, \q1 na' quebe nu gaca gutá le̱ na. \q1 \v 6 Bgacu' xe̱zr la xu nigá nen nísadau' ca dxun tu benne' \q2 dxacue̱' zra lane̱', \q1 na' nisa na' bgacu na xi'a ca'. \q1 \v 7 Gate gudil-lu' nisa na', na' bzrunnuj na. \q1 Bebiga na gate ben na chi'u zizraj. \q1 \v 8 Nisa na' bgacu na xi'a ca' xajxedxé na dxu'a xe̱gu ca', \q1 lataj ca' ba nunu' chee̱ nisa na'. \q1 \v 9 Bzu' naga ze lau cheajsé̱ na, naga québedxa gaca te na, \q1 chee̱ québedxa gacu na xe̱zr la xu bizre na'. \q1 \v 10 Dxunu' beaj ca' dxelalaj na dxu'a xé̱gudu ca', \q1 ne xe̱gu ca' dxeledé na ládujla xi'a ca'. \q1 \v 11 Lu xe̱gu ca' dxelé'aj be̱ xixre' ca' nisa, \q1 na' dxegúa na xel-la' dxelebile chee̱ burro xixre' ca'. \q1 \v 12 Lu xaga zaj nnita dxu'a xe̱gu ca' zaj zra' béadu ca' \q2 zaj zua xrila. \q1 Dxelúl-laba' ládujla zruze na ca'. \q1 \v 13 Zran xabáa dxesel-lu' xiuj da dxaca na lu xi'a ca', \q1 na' dxezrate̱ xe̱zr la xu na' ca naca da xrlátaje da dxunu'. \q1 \v 14 Dxusegulu' xixre' da dxelagu be̱zre ca', \q1 ne xíxre'du ca' da dxelagu bénneache, \q1 ne da ca' dxuluchine bénneache dxelune̱' xel-la' wagu, \q1 \v 15 ne uva ca' da dxelune̱' xrise uva wal-la da dxuzúa na \q2 bénneache ca' xel-la' dxelebé, \q1 ne olivo ca' da dxelune̱' da za da dxelegú'e̱ xíchaje̱', \q1 ne zrua' da dxelune̱' xeta chee̱ xelaca bane̱'. \q1 \v 16 Xaga cedro ca' da zaj zua na xi'a Líbano dxelezíle̱'e̱ na nisa xiuj. \q1 Zaj naca na xaga chee̱ Xránadxu Dios, da ca' guza Le̱'. \q1 \v 17 Lu xaga ca' dxuluzría bxínnedu ca' xrú'uneba', \q1 na' lu zruze na ca' zaj zua lizre bxuze' ca'. \q1 \v 18 Zaj zua chivo xi'a ca' lu xi'a zri'a ca', \q1 na' lu bluaj ca' chee̱ xi'a ca' zaj zua bzrizru' ca'. \q1 \v 19 Be̱nu' beu' da dxulé'e na tu beu' tu beu' chee̱ iza, \q1 na' gubizra núnbea na gate dxal-la' cuía na. \q1 \v 20 Be̱nu' dxe̱la, na' gate bache nachul-la, \q1 na' dxeledxúaj be̱ dxe̱la ca'. \q1 \v 21 Dxelebezre xa'a be̱zre xixre' ca', zaj nauba' be̱ xeláguba'. \q1 Dxelílajba' da nun Dios xeláguba'. \q1 \v 22 Gate dxalaj gubizra, na' dxelexezrinba' lu bluaj chee̱ba', \q2 naga dxeláseba' te zra. \q1 \v 23 Nadxa dxeledxúaj bénneache dxelune̱' zrin, \q1 na' dxelúnqueze̱' zrin ca dxebía gubizra. \q1 \v 24 Xran, da zante̱ zaj naca da be̱nu'. \q1 Dute̱ xel-la' sina chiu' be̱nu' da ca'. \q1 Nazrate̱ xe̱zr la xu nigá da ca' be̱nu'. \q1 \v 25 Na' zua nísadau', da zri'a, ne da laga, \q1 naga zaj xu'u zánete̱ bea ca', béadu ca', ne be̱ zri'a ca'. \q1 \v 26 Lu nísadau' na' zaj zra' da dxeledá lawe' nísadau' ca'. \q1 Zua be̱ zri'a na' be̱nu' Lue', nazí' laba' leviatán. \q1 \v 27 Xúgute̱ bea ca' dxuluxrén lázreba' Lue', \q1 chee̱ gunézruju' da xeláguba' ca zrin chee̱ na. \q1 \v 28 Dxunézruju' le̱ba', na' dxelecá'aba' na. \q1 Dxunézruju' da dxeláguba', na' dxeléljeba'. \q1 \v 29 Gate quebe dxenná'u-ba', na' dxelezrébeba'. \q1 Gate dxucuasu' be' dxelecá'aba', na' dxeláteba', \q2 ne dxelexácaba' xu xrte. \q1 \v 30 Gate dxesel-lu' be' chiu', na' xelexaca banba'. \q1 Dxunézruju' xel-la' nabán cube chee̱ da ca' zaj zua \q2 xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 31 ¡Chadía chacanna gaca ba Xránadxu Dios! \q1 Dxezaca ba lazre' Xránadxu chee̱ da ca' ba núnqueze̱'. \q1 \v 32 Dxenné̱'e̱ xe̱zr la xu nigá, na' dxezrú' na. \q1 Dxuté̱' xi'a ca', na' dxeledxúaj na zren. \q1 \v 33 Gúl-laqueza' chee̱ Xránadxu dxácate̱ na' naca bana'. \q1 Xúgute̱ zra zúaqueza' neda' gul-la' da güe lá'ana' Dios chia'. \q1 \v 34 Chawe' naca chia' da ca' dxulaba lazra' ca naca chee̱', \q1 na' dxebéle̱'e̱da' ne̱ chee̱ Xrana' Dios. \q1 \v 35 Welebía xi' benne' dul-la ca' zaj zre̱'e̱ lu xe̱zr la xu nigá, \q1 Na' québedxa cha benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' Dios. \b \q1 ¡Be̱ lá'ana Xránadxu Dios, lue', bénne'du xu'a! \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu! \c 105 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios! \q1 ¡Le gucá'ana szren La Le̱'! \q1 ¡Le guzén bénneache dute̱ xe̱zr la xu ca naca da nune̱'! \q1 \v 2 ¡Le gul-la chee̱'! \q1 ¡Le gul-la da güe lá'anale Le̱'! \q1 ¡Le guchalaj chee̱ da zrente̱ ca' da nune̱'! \q1 \v 3 ¡Le be lu da naca chee̱'! \b \q1 Xúgute̱ benne' ca' dxelapa ba lá'ana Xránadxu dxal-la' \q2 xelebéle̱'e̱ne̱'. \q1 \v 4 Le naba Xránadxu gácale̱ne̱' le'e. \q1 Tu zra tu zra le guxrén lazre' Xránadxu Dios. \q1 \v 5-6 Le'e, zri'ine zre sua Abraham, we̱n zrin chee̱ Xránadxu. \q1 Le'e, zri'ine zre sua Jacob, bénnea' guqué̱'e̱, \q1 Le gusá lazre' xel-la' waca ca', ne da zrente̱ ca' da be̱ne̱', \q1 ne ca naca da bchi'e̱ chee̱le. \q1 \v 7 Le̱' naque̱' Xránadxu, ne Dios chee̱dxu. \q1 Le̱' dxenná bé'ene̱' bénneache zaj zre̱'e̱ dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 8 Lácala te chee̱ chi gaxúa cuen bénneache, \q1 québequeze gal-la lazre̱' da guche̱be lazre̱' \q2 lu xel-la' wezría chee̱', \q1 \v 9 xel-la' wezría na' bé̱nle̱ne̱' Abraham, \q1 da na' bzetaj cuine̱' guche̱be lazre̱' chee̱ Isaac, \q1 \v 10 na' bzua chúchue̱' na ca tu da nadxixruj bea na, \q2 da gun Jacob, \q1 da gaca na tu xel-la' wezría da zeajlí canna nen \q2 benne' Israel ca', \q1 \v 11 da be̱ne̱' gate na' gunné̱': “Chiu' lue' gunna' xe̱zr la xu chee̱ \q2 benne' Canaán ca', \q1 da gaca na tu da xudele lu na' zri'ine zre súale.” \q1 \v 12 Gate na' bábaze zaj naque̱' \q1 gulezré̱'e̱ lu xe̱zr la xu nigá ca benne' zitu' ca', \q1 \v 13 ne guledée̱' tu xe̱zr la xu xetú xe̱zr la xu, ne tu xe̱zre \q2 xetú xe̱zre. \q1 \v 14 Quebe be̱' Dios lataj nu benne' bi gune̱' chee̱ \q2 bénneache chee̱', \q1 na' ne̱ chee̱ benne' ca' gudil-le̱' benne' wenná bea ca'. \q1 \v 15 Guzre̱' le̱': “Quebe bi gunle chee̱ benne' ca' gucá'a, \q1 ne quebe gunle da cale̱la chee̱ benne' ca' dxuluchalaje̱' \q2 waláz chia'.” \q1 \v 16 Be̱ne̱' guta' tu gubina' lu xe̱zr la xu na', \q1 na' gudúe̱' ca naca xeta xelawe̱'. \q1 \v 17 Gusel-le̱' tu benne' cuía lawe̱' lau benne' chie̱' ca', \q1 bénnea' naque̱' José, bi na' belutie̱'-be' chee̱ gácabe' \q2 we̱n zrin chee̱ benne' zitu'. \q1 \v 18 Buluzré̱'e̱ ní'abe' lu xe̱dxu chee̱ cuaga da be̱xru na ní'abe', \q1 gate na' gulu'e̱-be' lizre xia lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 \v 19 ca bzrin zra guca li ca da gunná José dxal-la' gaca. \q1 Caní guca, ble'e xrtizra' Xránadxu cúnnabe' da li. \q1 \v 20 Nadxa benne' wenná bea chee̱ Egipto gusel-le̱' \q2 nu gusán José na'. \q1 Bénnea' dxenná bé'ene̱' zánete̱ cue' xe̱zr la xu bsane̱'-be'. \q1 \v 21 Bzue̱'-be' gácabe' xrana benne' zaj zre̱'e̱ lizre̱', \q1 ne chee̱ nna be'ebe' ca naca da xu'u lu ne̱'e̱, \q1 \v 22 chee̱ tíl-labe' benne' szren ca' chee̱ wenná bea cáte̱ze \q2 dxaca lázrebe', \q1 ne chee̱ guzéajni'ibe' benne' gula chee̱ xe̱zr la xu Egipto \q2 chee̱ xelaque̱' benne' sina. \q1 \v 23 Gudé na' gulu'e̱ benne' Israel ca' lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 na' guzúa Jacob lu xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Cam. \q1 \v 24 Gulánle̱'e̱ bénneache chee̱ Xránadxu lu xe̱zr la xu na', \q1 na' be̱ne̱' gulaque̱' wál-ladxa ca benne' guledábague̱' Le̱'. \q1 \v 25 Bcha Dios lázxdau benne' Egipto ca' chee̱ xelecuídene̱' \q2 bénneache chee̱', \q1 chee̱ xelegú'u lazre̱' xelune̱' da cale̱la chee̱ we̱n zrin chee̱' ca'. \q1 \v 26 Nadxa gusel-le̱' Moisés, we̱n zrin chee̱', lau bénneache \q2 chee̱' ca', ne Aarón, bénnea' guqué̱'e̱. \q1 \v 27 Benne' caní be̱'e̱ Dios lataj belune̱' xel-la' waca ca' \q2 chee̱ xabáa, \q1 ne xel-la' waca zrente̱ ca' lu xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Cam. \q1 \v 28 Gusel-la Dios tu da chul-la da bgacu na dute̱ xe̱zr la xu na', \q1 san benne' Egipto ca' quebe buluzúe̱' dizra' da gunná be'ene̱' le̱'. \q1 \v 29 Nadxa be̱ne̱' bexaca nisa xe̱gu chee̱ benne' ca' dxen, \q1 ne be̱tie̱' xúgute̱ bela zaj zraba' xe̱gu ca'. \q1 \v 30 Busezrate̱' xe̱zr la xu chee̱' bluzru ca' ga bzrinte̱ gulezraba' \q1 xu'u lizre benne' wenná bea chee̱ benne' Egipto ca'. \q1 \v 31 Gunnaze Dios, na' belelá' zánete̱ be'a chee̱ be̱zre, \q1 ne be'a lase ca' dute̱ lu xe̱zr la xu chee̱ benne' ca'. \q1 \v 32 Waláz chee̱ nisa xiuj gusel-le̱' xiaj bezxe' lu xe̱zr la xu \q2 chee̱ benne' ca', \q1 ne xi' da bzezxe na ca naca xe̱zr la xu chee̱'. \q1 \v 33 Bzria xi'e̱ ca zaj naca lba uva chee̱', ne ca zaj naca xaga higo chee̱', \q1 na' bzúzxuje̱' ca zaj naca xaga zaj ze̱ lu xe̱zr la xu chee̱'. \q1 \v 34 Gunnaze̱', na' belelá' biche zu ca', \q1 da quebe nu seque' gulaba le̱ba', \q1 \v 35 na' guláguba' dute̱ xixre' xa'a lu xe̱zr la xu chee̱', \q1 ne guláguba' dute̱ lina da dxunna xe̱zr la xu na'. \q1 \v 36 Nadxa be̱tie̱' xúgute̱ bi biu nedxu chee̱ benne' Egipto ca', \q2 bi zaj nácabe̱' bi blau chee̱'. \q1 \v 37 Bebéaje̱' bénneache chee̱' na' zaj nu'e̱ dumí plata, \q2 ne dumí oro, \q1 na' quebe nu chilá' benne' ládujla le̱', benne' quebe \q2 chawe' zue̱'. \q1 \v 38 Gulebé benne' Egipto ca' gate beledxúaj benne' ca' ga na', \q2 lawe' da belezrébele̱'e̱ le̱'. \q1 \v 39 Bzalaj Dios tu beuj da gulú'u na benne' ca' zrul-la, \q1 ne tu xi' da bsaní na chee̱' chizrela. \q1 \v 40 Gulenabe̱' Dios, na' gusel-le̱' chee̱' btau ca', \q1 ne be̱ne̱' gulélajene̱' xeta da bdxuaj na xabáa. \q1 \v 41 Gule̱'e̱ tu xiaj xre, na' gulaj nisa \q1 da gudé na lu xe̱zr la xu bizre na' ca tu xe̱gu nisa. \q1 \v 42 Caní be̱n Dios lawe' da bsa lazre̱' xrtizre̱' lá'azxa \q1 da guche̱be lazre̱' gune̱' chee̱ Abraham, we̱n zrin chee̱'. \q1 \v 43 Bebéaje̱' bénneache chee̱' lu xe̱zr la xu Egipto, dxelebene̱'. \q1 Lu da ba neza gulezrá' benne' ca' guqué̱'e̱. \q1 \v 44 Bnézruje̱' benne' ca' xe̱zr la xu chee̱ benne' xezica ca', \q1 na' da belún benne' xe̱zr la xu ca' bexaca na chee̱ benne' \q2 chee̱' ca', \q1 \v 45 chee̱ xulupá'ane̱' ca naca xrba chee̱' ca', \q1 ne xelune̱' ca naca da gunná bé'ene̱' ca'. \b \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 106 \q1 \v 1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \q1 ¡Le xe̱ Xránadxu Dios: “Xcalenu'!” \q1 Caní dxal-la' gunle lawe' da naque̱' xrlátaje, \q1 ne lawe' da tu chí'izqueze dxexache lazre̱' dxi'u. \q1 \v 2 ¿Núzraqueze seque' gulé'ene̱' ca naca xel-la' waca zrente̱ ca' \q2 da nune̱' Xránadxu? \q1 ¿Núzraqueze seque' güe lá'ane̱' Le̱' ca dxal-la' gundxu? \q1 \v 3 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' dxelune̱' da xrlátaje, \q1 benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' da naca xrlátaje. \q1 \v 4 Bsa lazre' chia', Xrana' Dios, gate dxunu' da chawe' \q2 chee̱ bénneache chiu'. \q1 \v 5 Gudá bselá neda' chee̱ gaca le'eda' da chawe' gunu' \q2 chee̱ benne' ca' ba guca'u Lue', \q1 ne chee̱ beda' gate xelezrá' bénneache chiu' lu da ba neza, \q2 ne chee̱ béle̱na' bénneache chiu'. \q1 \v 6 Ba be̱ntu' dul-la cáqueze belún xra xrtáuntu' ca'. \q1 Be̱ntu' da cale̱la, ne be̱ntu' da zrinnaj. \q1 \v 7 Gate gulezrá' xra xrtáuntu' lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 quebe bululaba lazre̱' ca naca xel-la' waca ca' chee̱ xabáa \q2 da be̱nu'. \q1 Quebe xeajlesá lazre̱' ca bexache lázrele̱'u le̱'. \q1 Guledábague̱' Lue' dxu'a nísadau' da nazí le na Xrna. \b \q1 \v 8 Le̱' bselé̱' benne' ca' chee̱ gaca ba lá'ana La Le̱', \q1 ne chee̱ gulé'e lau ca naca xel-la' waca chee̱'. \q1 \v 9 Gudil-le̱' nísadau' Xrna na', na' bebizre na, \q1 na' guledé bénneache chee̱' laduj nísadau' na' lu xu bizre. \q1 \v 10 Bselé̱' benne' ca' lu na' benne' guledábague̱' Le̱', \q1 ne bebéaje̱' le̱' lu na' benne' ca' bulusaca zi'e̱ le̱'. \q1 \v 11 Nadxa nísadau' na' bgacu na benne' ca' guledábague̱' le̱'. \q1 Netú benne' ca' quebe nu begá'ana. \q1 \v 12 Nadxa benne' chee̱' ca' guléajle̱'e̱ dizra' chee̱', \q1 ne belul-le̱' da belúe lá'ane̱' Le̱'. \q1 \v 13 Chadí gulal-la lazre̱' ca da be̱ne̱'. \q1 Quebe gulebeze̱' ca la' dizra' chee̱ Dios. \q1 \v 14 Gulezá lazre̱' tu da cale̱la le̱'e̱ xixre' lawe' lataj na', \q1 na' buluché̱'e̱ Dios le̱'e̱ xixre' na'. \q1 \v 15 Gudé na' bnezruj Dios ca da gulenabe̱', \q1 san gusel-le̱' ládujla le̱' tu da gute na bal-la benne' ca'. \q1 \v 16 Gulaque̱' xa lazre' chee̱ Moisés naga zaj zre̱'e̱, \q1 ne chee̱ Aarón, Bénnea' gucá'a Xránadxu Dios. \q1 \v 17 Nadxa bzra xe̱zr la xu na', ne gude̱be na Datán, \q1 ne bgacu na benne' ca' zaj de̱'e̱ Abiram. \q1 \v 18 Nadxa guxalaj xi' naga zaj nazraga benne' ca', \q1 na' bzezxe na benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 19 Belune̱' tu bedáu' be̱zre da naca na oro lu xi'a Horeb, \q1 na' buluzú zribe̱' lau bedáu' oro na'. \q1 \v 20 Caní bulucá'ane̱' Dios, Benne' xabáa, \q1 chee̱ xulucá'ana szrene̱' tu bedáu' be̱zre, \q1 da naca na ca tu be̱zre dxáguba' xixre'. \q1 \v 21 Gulal-la lazre̱' Dios, Bénnea' bselé̱' le̱', \q1 Bénnea' be̱ne̱' xel-la' waca zrente̱ ca' lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 \v 22 ne be̱ne̱' xel-la' waca ca' chee̱ xabáa lu xe̱zr la xu \q2 chee̱ zri'ine zre sua Cam, \q1 ne da ca' buluchebe na dxi'u dxu'a Nísadau' Xrna. \q1 \v 23 Nadxa guca lazre' Dios guzría xi'e̱ bénneache chee̱', \q1 san Moisés, bénnea' gucá'a Dios, bzua cuine̱' lau Dios \q1 chee̱ guzúa zrie̱' xel-la' dxezrá'a chee̱ Dios, \q1 na' be̱ne̱' quebe guzría xi' Dios benne' ca'. \q1 \v 24 Buluzúe̱' chalá'ala xe̱zr la xu xrtante̱ da gunezruj Dios le̱', \q1 ne quebe guléajle̱'e̱ dizra' chee̱'. \q1 \v 25 Tu gulenné̱zqueze̱' chee̱ Dios lu xu'u xide chee̱' ca', \q1 ne quebe buluzé̱ nague̱' da gunná Xránadxu Dios. \q1 \v 26 Chee̱ le̱ na' bzetaj cuine̱' gunné̱' ca da gune̱' chee̱ benne' ca'. \q1 Gunné̱' gune̱' xelate benne' ca' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj na', \q1 \v 27 ne gusi'e̱ bénneache chee̱' lu xel-la' stu' lau benne' \q2 xe̱zr la xu ca', \q1 ne guse dínnaje̱' le̱' ládujla benne' xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 28 Nadxa belune̱' tuze benne' ca' dxulucá'ana szrene̱' \q2 bedáu' xia nazí le na Baal-peor, \q1 ne gulawe̱' béadu ca' belútie̱' lau dios gate ca'. \q1 \v 29 Buluche̱'e̱ Dios ne̱ chee̱ da belune̱', \q1 na' guxalaj tu xízrawe̱' zren da be̱te na benne' zan benne' ca'. \q1 \v 30 Nadxa guxasa Finees, ne be̱tie̱' bénnea' be̱ne̱' dul-la, \q1 na' guleza xízrawe̱' zren na'. \q1 \v 31 Da na' be̱n Finees guzí' Dios ca tu da dxucá'ana xrlátaje na \q2 bénnea', \q1 da gulé'e lawe na lau xúgute̱ cuen bénneache ca'. \q1 \v 32 Cá'anqueze buluché̱'e̱ Dios dxu'a beaj nisa nazí le na \q2 Meriba, \q1 na' guca da cale̱la chee̱ Moisés ne̱ chee̱ benne' ca', \q1 \v 33 lawe' da ne̱ chee̱ da belune̱' guca Moisés xichaj zra'a, \q1 na' bexúbete̱ Moisés da gunné̱'. \q1 \v 34 Gate gulu'e̱ lu xe̱zr la xu nigá quebe buluzría xi'e̱ \q2 bénneache zaj nite̱' ga na'. \q1 Caní guca, quebe belune̱' ca da guzre Dios le̱' xelune̱'. \q1 \v 35 Gulaque̱' tuze benne' xe̱zr la xu ca', \q1 ne bulusé̱die̱' benne' Israel ca' xelune̱' ca dxelún benne' ca', \q1 \v 36 na' bulucá'ana szrene̱' bedáu' xia xaga ca' chee̱ benne' ca', \q1 da na' be̱n na bxrinnaj Dios bénneache chee̱'. \q1 \v 37 Belútie̱' zrí'ine̱' bi biu, ne bi nu'ula chee̱' \q1 lau bedáu' chee̱ da xriwe̱' ca', \q1 \v 38 ne bululálaje̱' dxen chee̱ bi dxé'enedu ca', \q2 bi quebe zaj nunbe' dul-la, \q1 da naca na dxen chee̱ zrí'ine̱' bi biu, ne bi nu'ula, \q1 bi ca' belútie̱' lau bedáu' xia xaga ca' chee̱ bénneache Canaán, \q1 na' guca sban xe̱zr la xu na' ne̱ chee̱ dxen chee̱ bidu ca'. \q1 \v 39 Da ca' belune̱' be̱n na le̱' sban, \q1 na' gulebéaj xíchaje̱' Dios lu da belune̱'. \q1 \v 40 Chee̱ le̱ na' bzrá'ale̱'e̱ Dios bénneache chee̱', \q1 na' gucuídene̱' benne' ca' zaj naca chee̱'. \q1 \v 41 Nadxa bdee̱' benne' ca' lu na' benne' xe̱zr la xu ca', \q1 na' benne' ca' dxelecuide bénneache chee̱ Dios \q2 gulenná bé'ene̱' le̱'. \q1 \v 42 Benne' ca' guledábague̱' le̱' bulusaca zi'e̱ bénneache \q2 chee̱ Dios, \q1 ne buluxrínnaje̱' le̱' lu xel-la' dxenná bea chee̱'. \q1 \v 43 Zánete̱ lasa Dios bselé̱' bénneache chee̱' ca', \q1 san guledábague̱' ca da bsízrene̱' le̱', \q1 na' gulape̱' xel-la' stu' lawe' da belune̱' da cale̱la. \q1 \v 44 Lácala caní belune̱', gate gulezré̱'e̱ lu da ste̱be, \q1 Dios gunné̱'e̱ ca da dxelezaque̱', \q1 ne benne̱' ca da bululáwizre̱' Le̱', \q1 \v 45 na' xeajsá lazre̱' xel-la' wezría da bé̱nle̱ne̱' benne' ca', \q1 na' bexíaje lazre̱' chee̱ xel-la' dxezrá'a chee̱' \q1 lawe' da nácale̱'e̱ benne' dxexache lazre'. \q1 \v 46 Cá'anqueze be̱ne̱' belexache lazre' benne' ca' \q1 benne' ca' guleché̱'e̱ le̱' ca benne' zaj nada'u. \q1 \v 47 ¡Bselá netu', Xránantu', nacu' Dios chee̱ntu'! \q1 ¡Becá'a netu' ládujla benne' xe̱zr la xu ca', \q1 chee̱ güe lá'anantu' Lau' lá'azxa, \q1 ne chee̱ béle̱'e̱ntu' lu da dxúl-lantu' chiu'! \q1 \v 48 Cháwedau' naca Xránadxu, Bénnea' naque̱' Dios chee̱ \q2 benne' Israel ca' nédxudaute̱, ne chadía chacanna. \q1 Xúgute̱ bénneache dxal-la' xelenné̱': ¡Ca'an gaca na! \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 107 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu, Benne' xrlátaje! \q1 ¡Chadía chacanna naque̱' Benne' zri'i lazre'! \q1 \v 2 Da nigá dxal-la' xelenná benne' ca' ba naxá'awe Xránadxu le̱', \q1 benne' ca' bselé̱' lu na' benne' guledábague̱' Le̱'. \q1 \v 3 Beche̱'e̱ le̱' naga gulezrá' benne' xe̱zr la xu zitu' ca', \q1 da zaj zua naga dxalaj gubizra, ne naga dxebía na, \q1 ne naga za' be' zaga, ne naga dxedé gubizra beu' zaga ca'. \b \q1 \v 4 Bal-la benne' ca' guledé̱' le̱'e̱ xixre' naga quebe bi neza zua, \q1 ne quebe belezrelne̱' xe̱zre naga xelezúe̱'. \q1 \v 5 Guledune̱', ne gulebílene̱', \q1 ne québedxa bi gulebeza lazre̱'. \q1 \v 6 Nadxa lu da dxelezaque̱' gulenné̱' Xránadxu, \q1 na' bselé̱' benne' ca' lu da dxelezaque̱'. \q1 \v 7 Na' buzre̱'e̱ le̱' tu neza li, \q1 chee̱ chjaque̱' tu xe̱zre naga xelezúe̱'. \q1 \v 8 Dxal-la' xelúe lá'ane̱' Xránadxu lawe' da bexache lazre' \q2 Xránadxu le̱', \q1 ne lawe' da be̱ne̱' chee̱' da ca' da dxebánedxu. \q1 \v 9 Dxuxí'aje̱' benne' ca' dxelebile lazre', \q1 ne dxugawe̱' benne' ca' dxeledún nen da chawe' chee̱'. \b \q1 \v 10 Bal-la benne' caní gulezúe̱' lu da chul-la, ne lu da ste̱be \q2 chee̱ xel-la' gute. \q1 Gulaque̱' ca benne' zaj xu'e̱ lizre xia, \q1 ne zaj nadxéaj du xia, ne dxeledée̱' ba xa', \q1 \v 11 lawe' da guledábague̱' xrtizra' Xránadxu, \q1 ne buluzúe̱' chalá'ala da bzéajni'i Dios zrente̱ le̱'. \q1 \v 12 Belexedú lazre̱' lu zrin zí'ite̱ da dxelune̱'. \q1 Xeleajcházie̱' zran xua da zaj nu'e̱, \q1 ne quebe nu chilá' gácale̱ne̱' le̱'. \q1 \v 13 Nadxa lu da dxelezaque̱' gulenné̱' Xránadxu, \q1 na' bselé̱' benne' ca' lu da dxelezaque̱'. \q1 \v 14 Nadxa bebéaje̱' benne' ca' lu da chul-la \q1 ne lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute, \q1 ne bzúzruje̱' du xia ca' da zaj nadxéaje̱'. \q1 \v 15 Dxal-la' xelúe lá'ane̱' Xránadxu lawe' da bexache lazre̱' le̱', \q1 ne lawe' da be̱ne̱' chee̱' da ca' da dxebánedxu. \q1 \v 16 Bchínnaje̱' dxa xu'u ca' zaj naca na xia gache, \q1 ne bzúzruje̱' xia ca' da zaj naxechaj na benne' ca'. \b \q1 \v 17 Bal-la benne' ca' gulaque̱' benne' xala, \q1 ne guledée̱' xel-la' zi' ne̱ chee̱ dul-la da zaj nabague', \q1 ne ne̱ chee̱ da zrinnaj ca' da belune̱'. \q1 \v 18 Belexegútene̱' da dxelé'aj dxelawe̱', \q1 na' xáteze ca gulátie̱'. \q1 \v 19 Nadxa lu da dxelezaque̱' gulenné̱' Xránadxu, \q1 na' bselé̱' benne' ca' lu da dxelezaque̱'. \q1 \v 20 Gusel-le̱' dizra' chee̱' chee̱ benne' ca', \q1 na' bexune̱' le̱', ne bselé̱' le̱' lu xel-la' gute. \q1 \v 21 Dxal-la' xelúe lá'ane̱' Xránadxu lawe' da bexache lazre̱' le̱', \q1 ne lawe' da be̱ne̱' chee̱' da ca' da dxebánedxu. \q1 \v 22 Dxal-la' xelé̱'e̱ Le̱': Xcalenu'. \q1 Dxal-la' xelú'e̱ da xulunézruje̱' Le̱', \q1 na' lu xel-la' dxelebé chee̱' dxal-la' xelúl-le̱', \q1 ne xuluzenne̱' bénneache ca zaj naca da nune̱'. \b \q1 \v 23 Bal-la benne' ca' guledée̱' lu nísadau' \q1 lu da zren ca' da dxedá lawe' nísadau'. \q1 Belezi'e̱ dumí zren lu zrin dxelune̱' lu nísadau'. \q1 \v 24 Belelé'ene̱' ca naca da ca' dxun Xránadxu, \q1 da ca' dxune̱' lu nísadau' da zaj naca na da dxebánedxu. \q1 \v 25 Gunné̱ze̱', na' guzú lau dxaca be' bdunu', \q1 na' gulasa xeajxruza zren lu nísadau'. \q1 \v 26 Belegüén da dxedá lawe' nísadau' ca' ca lu xi'a zri'a \q2 da naca na nísadau', \q1 na' belexexetaj na lu da situj lawe' nísadau' na'. \q1 \v 27 Gulechégüe̱', ne xeajleté̱' ni xeajleté̱' na' ca \q2 benne' dxelezuzre, \q1 na' guca dácheze ca da zaj nusé̱die̱'. \q1 \v 28 Nadxa lu da dxelezaque̱' gulenné̱' Xránadxu, \q1 na' bselé̱' benne' ca' lu da dxelezaque̱'. \q1 \v 29 Bzua zrie̱' be' bdunu' na' da dxaca na, \q1 ne gulezúa zri xeajxruza chee̱ nísadau' na'. \q1 \v 30 Gulebéle̱'e̱ne̱' lawe' da zaj zua zri xeajxruza ca', \q1 na' guché̱'e̱ Dios le̱' cháwedau' naga zjaque̱'. \q1 \v 31 Dxal-la' xelúe lá'ane̱' Xránadxu lawe' da bexache lazre̱' le̱', \q1 ne lawe' da be̱ne̱' chee̱' da ca' da dxebánedxu. \q1 \v 32 Dxal-la' xuluzenne̱' ca naca xel-la' szren chee̱' naga \q2 zaj nazraga bénneache chee̱', \q1 ne xelúe lá'ane̱' Le̱' naga zaj nazraga benne' gula ca', benne' \q2 dxelenná be'e̱. \q1 \v 33 Be̱n Xránadxu gulebizre xe̱gu nisa ca', \q1 ne busú'aje̱' beaj nisa ca'. \q1 \v 34 Xu xa'a bexune̱' na xu bizre, \q1 ne̱ chee̱ da cale̱la da belún benne' ca' zaj zre̱'e̱ na'. \q1 \v 35 Naga naca xu bizre bexune̱' na xu nisa, \q1 na' xu xiaj bexune̱' na naga dxalaj nisa. \q1 \v 36 Bzre̱'e̱ ga na' benne' ca' benne' dxeledún, \q1 na' belune̱' tu xe̱zre naga xelezúe̱'. \q1 \v 37 Gulaze̱' xe̱zr la xu na', na' belexaze̱' lba uva ca', \q1 na' belexezí'le̱'e̱ lina chee̱ na. \q1 \v 38 Be̱ne̱' da chawe' chee̱ benne' ca', na' gulánle̱'e̱ \q2 bidu chee̱' ca', \q1 ne quebe be̱'e̱ lataj xelelase ca zaj naca be̱ xixre' chee̱' ca'. \q1 \v 39 Gate buludé benne' dxelenná bea benne' ca' lu xel-la' zi', \q2 ne bulusaca zi'e̱ le̱', \q1 ne gulenná bé'edxene̱' le̱', ne belune̱' le̱' da cale̱la, \q2 ne buludée̱' le̱' lu da ba xa', \q1 \v 40 bca'ana ditaj Dios benne' xíchaje̱ ca', \q1 ne be̱ne̱' guledée̱' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj naga quebe bi neza de̱. \q1 \v 41 Bselé̱' benne' xache' ca' lu da zi' da xa' da dxeledée̱', \q1 ne bzánle̱'e̱ zri'ine benne' ca' ca dxelán zrila' ca'. \q1 \v 42 Gate dxelelé'e benne' xrlátaje ca' da caní, na' dxelebéle̱'e̱ne̱', \q1 na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la quebe bi gaca xelenné̱'. \q1 \v 43 Benne' ca' zaj naque̱' sina dxal-la' xulaba lazre̱' \q2 ca zaj naca da caní, \q1 ne dxal-la' xelexúnbe'e̱ ca naca xel-la' zri'i lazre' \q2 chee̱ Xránadxu. \c 108 \q1 \v 1 Ba zúate̱queze lázrdawa', Dios, \q1 chee̱ gúl-laqueza' da güe lá'ana' Lue'. \q1 Da nigá dxugú'u na neda' lu da ba neza. \b \q1 \v 2 Bebán lazre', bénne'du xu'a, na' le xebán lázrele, \q1 le'e dxínnele da dxúl-lale̱nle, ne da con zríadi'i na du. \q1 Che zílala cheajsá'queza'. \b \q1 \v 3 Güe lá'anaqueza' Lue' ládujla bénneache chiu', Xran. \q1 Gúl-laqueza' chiu' lau benne' dute̱ xe̱zr la xu, \q1 \v 4 lawe' da naca xel-la' dxexache lazre' chiu' zrendxa ca xabáa, \q1 na' da li chiu' naca na zrendxa ca beuj bza ca'. \q1 \v 5 Xegá'ana szrénquezu' xabáa, Dios. \q1 Xel-la' szren chiu' sua na lawe' dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 6 Chee̱ xelelá benne' ca' nazrí'iqueznu' Lue', \q1 bselá le̱' dute̱ xel-la' waca chiu', ne bene chia'. \b \q1 \v 7 Lu lataj lá'azxa chee̱' gunná Dios: “Wabéquezda' neda'. \q1 Gunna' late weaj chee̱le xe̱zr la xu chee̱ benne' Siquem ca', \q1 ne gudixra' chee̱le xe̱zr la xu de̱ cuite xe̱gu Sucot. \q1 \v 8 Chia' naca xe̱zr la xu Galaad, \q1 ne chia' naca xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Manasés. \q1 Xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Efraín naca na ca tu \q2 da napa chi'i na xíchaja'. \q1 Xe̱zr la xu chee̱ zri'ine zre sua Judá naca na naga dxenná be'a. \q1 \v 9 Xe̱zr la xu chee̱ benne' Moab naca na ca tu zriga' \q2 da xuzru nisa guná'a, \q1 na' lu xe̱zr la xu chee̱ benne' Edom chu'una' zrela' gula. \q1 Si'a ba neza xe̱zr la xu chee̱ benne' Filistea.” \b \q1 \v 10 ¿Nuzra che̱' neda' chee̱ chu'a xe̱zre da naxechaj ze'e sibe? \q1 ¿Nuzra che̱' neda' chee̱ guzétaja' benne' Edom ca'? \q1 \v 11 ¿Quegá Lue' na' che̱'u neda', Dios. \q1 Nacu' Bénnea' bzua netu' chalá'ala, \q1 ne quebe guxéajle̱nu' benne' chee̱ntu' ca', benne' dxjaque̱' \q2 wedil-la, Dios? \q1 \v 12 Gúcale̱ netu' chee̱ séquentu' tíl-lale̱ntu' benne' ca' \q2 dxeledíl-lale̱ne̱' netu', \q1 lawe' da naca dácheze xelácale̱ bénneache netu'. \q1 \v 13 Tu zren nen Dios gundxu tu da zrente̱, \q1 na' Le̱' gulague̱' benne' ca' dxeledil-lale̱ne̱' dxi'u. \c 109 \q1 \v 1 ¡Dios, dxue lá'ana' Lue'! \q1 Quebe xegá'anu' zrize \q1 \v 2 lawe' da dxelenná benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 ne benne' we̱n lazre' ca' chia' neda'. \q1 Dxelenné̱' chia' da naca da we̱n lazre'. \q1 \v 3 Lu xel-la' dxelecuide chee̱' zaj naxéchaje̱' neda', \q2 ne dxelenné̱' chia'. \q1 Dxeledíl-lale̱ne̱' neda', ne quebe bi nuna' chee̱ benne' ca'. \q1 \v 4 Lácala bzri'ida' benne' ca', na'a dxeledábague̱' neda', \q1 san neda' dxenaba' gaca da chawe' chee̱ benne' ca'. \q1 \v 5 Lácala be̱na' neda' da chawe' chee̱ benne' ca', dxelune̱' chia' \q2 da cale̱la, \q1 ne lácala bzri'ida' le̱', dxelecuídene̱' neda'. \q1 \v 6 Bzua tu benne' we̱n da zrinnaj chee̱ guchi'e̱ chee̱ \q2 benne' we̱n da cale̱la ca', \q1 ne be̱n sua tu benne' nnie̱' chee̱ benne' ca', \q1 benne' guzúe̱' ca naca da cale̱la belún benne' ca'. \q1 \v 7 Gate na' zri'a chee̱', be̱n gaca bea na zaj nabague̱' zria. \q1 Ble'e da xelenabe̱' lau' ca tu dul-la da dxelune̱'. \q1 \v 8 Bzache zra xelaca ban benne' ca', \q1 ne be̱n xelú'u xezica' benne' waláz chee̱'. \q1 \v 9 Bca'ana zrí'ine̱' ca' bidau' we̱ze̱be, \q1 ne xelaca zru'ule̱' nu'ula tuze ca'. \q1 \v 10 Be̱n xelaca zrí'ine̱' bi dxeledaze chee̱ xelenábabe' guna', \q1 ne be̱n xelezrélebe' xeta xelágube' zitu' naga zaj zua lízrebe' \q2 da zaj naxinnaj. \q1 \v 11 Be̱n xelú'u da ca' zaj nape̱' lu na' bénne' ca' \q2 bulusane̱' le̱' dumí. \q1 Be̱n xelexúa benne' zitu' ca' da ca' zaj nune̱'. \q1 \v 12 Be̱n quebe nu zrel-la benne' xexache lazre̱' le̱', \q1 ne quebe nu benne' zrel-la xexache lazre̱' bidau' we̱ze̱be \q2 chee̱' ca'. \q1 \v 13 Be̱n xelebía xi' zri'ine zre sua benne' ca', \q1 ne québedxa nu cha' zri'ine zre sue̱', \q1 si' le̱' ca zaj nazi'i la benne' ca'. \q1 \v 14 Bsa lazre' ca da cale̱la da belún xra xrtawe̱', Xran, \q1 ne quebe xusulu' dul-la da gulún xrne̱'e̱ ca'. \q1 \v 15 Tu chí'izqueze bsa lazre' ca da cale̱la da zaj nune̱'. \q1 Québedxa cheajsá lazru' benne' ca' \q1 \v 16 lawe' da quebe xeleajsá lazre̱' xelexache lazre̱' le sa' ljwezre̱' ca', \q1 san bulusaca zi'e̱ benne' baxache' ca', benne' dxelexázrjene̱', \q1 ne benne' dxexruj lazre' ca', na' belútie̱' bénne'du ca'. \q1 \v 17 Beledánene̱' da dxugú'u na de', na' da caníze guca na chee̱'. \q1 Quebe gulaca lazre̱' xelenabe̱' gaca chawe' chee̱ bénneache, \q1 na' da chawe' bebiga na naga zaj zue̱'. \q1 \v 18 De' da gulegú'e̱ bénneache guca na ca tu da gulacu cuine̱', \q1 na' guxú'u na le̱'e̱ ca nisa gulé'aje̱', \q1 ne guxú'u na zrita chee̱' ca da za. \q1 \v 19 Tu chí'izqueze be̱n gaca na chee̱' ca xicha da dxelácue̱', \q1 ne gaca na ca tu xpádxue̱' dxuluchela le̱'e̱. \q1 \v 20 Gaca da nigá da quizruj Xránadxu Dios benne' ca' \q2 dxelenné̱' cale̱la chia', \q1 ne da quízruje̱' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 ne dxelenné̱' cale̱la chee̱ bénne'du xu'a. \q1 \v 21 Xrana' Dios, be̱n culuén chia' chee̱ xegá'ana' \q2 xrlátaje lau'. \q1 Bselá neda' lawe' da dxexache lázrele̱'u bénneache, \q1 \v 22 ne lawe' da dxezaca zi'a, ne dxexázrjeda', \q2 ne dxeque zi' lázrdawa'. \q1 \v 23 Dxedé chia' ca dxedé chee̱ tu zrul-la gate dxebía gubizra. \q1 Dxaca chia' ca dxaca chee̱ biche xuaj gate dxua be' le̱ba'. \q1 \v 24 Dxelate zriba' lawe' da dxuna' gubasa, \q1 ne nazrítale̱'a lawe' da quebe bi dxawa'. \q1 \v 25 Naca' ca tu da dxulucá'ana dítaje̱'. \q1 Dxelenné̱'e̱ neda', ne dxelún le̱' chia', dxulutá xíchaje̱'. \q1 \v 26 Gúcale̱ neda', Xrana' Dios. \q1 Bselá neda' lawe' da dxexache lazru' bénneache. \q1 \v 27 Be̱n xeleque be'ene̱' Lué'queze dxácale̱nu' neda'. \q1 Lué'queze, Xrana' Dios, ba nunu' da nigá. \q1 \v 28 Dxelegu'e̱ neda' de', san be̱n Lue' gaca chawe' chia'. \q1 Guxasa, be̱n xelexedué'e benne' ca' dxeledábague̱' neda', \q2 san be̱n beda' neda'. \q1 \v 29 Be̱n xelezrá' lu xel-la' stu' benne' ca' dxelenné̱' \q2 da cale̱la chia'. \q1 Be̱n xeleque zréajene̱' tu chí'izqueze. \b \q1 \v 30 Du lazra' gúl-laqueza' da güe lá'anale̱'a Xránadxu Dios. \q1 Ládujla benne' zan ca' güe lá'ana' Le̱'. \q1 \v 31 Le̱' zue̱' cuita xabe̱la chee̱ benne' xache' ca' \q1 chee̱ guselé̱' bénne'du zaj xu'e̱ lu na' benne' ca' \q2 dxuluchi'e̱ chee̱'. \c 110 \q1 \v 1 Xránadxu Dios guzre̱' Xrana': “Gudxé'e chalá'a xabe̱la chia' \q1 cadxa zrin zra guna' ga benne' ca' dxeledábague̱' lue' \q2 xuluzúa zribe̱' lau'.” \q1 \v 2 Naga zu' Sión, gun Xránadxu zriluj xel-la' dxenná bea chiu'. \q1 Dxenné̱': “Gunná be'e benne' ca' dxeledábague̱' lue'. \q1 \v 3 Lu zra gate tíl-lale̱nu' benne' ca' dxeledábague̱' lue', \q1 du lázrequeze benne' chiu' ca' chjaque̱' wedil-la. \q1 Ca dxun xrle̱'e̱la chee̱ bálala, dxacu na xi'a lá'azxa, \q1 caníqueze xelaca benne' cuide' chiu' ca', \q1 xelelé̱'e̱ naga zu' xelácale̱ne' lue'.” \q1 \v 4 Guche̱be lazre' Xránadxu, ne quebe gunítie̱' xrtizre̱', \q1 gunné̱': “Chadía chacanna nacu' bxruze ca guca bxruze \q2 Melquisedec.” \q1 \v 5 Zua Xránadxu chalá'a xabe̱la chiu'. \q1 Gate zre̱'e̱, na' guzría xi'e̱ benne' wenná bea ca'. \q1 \v 6 Guchi'e̱ chee̱ benne' dute̱ xe̱zr la xu, na' gutie̱' zánete̱ \q2 benne' xe̱zr la xu ca'. \q1 Guzría xi'e̱ benne' dxelenná be'e̱ dute̱ xe̱zr la xu. \q1 \v 7 Xi'aj benne' wenná bea nigá nisa xé̱gudu zua na dxu'a neza, \q2 na' xexape̱' xel-la' wal-la chee̱'. \c 111 \q1 \v 1 Dute̱ lázrdawa' güe lá'ana' Xránadxu Dios tu zren nen \q2 benne' xrlátaje ca', benne' zaj nazrague̱' lau Le̱'. \q1 \v 2 Da zrente̱ zaj naca da ca' nun Xránadxu Dios, \q1 na' xúgute̱ benne' ca' dxelezaca ba lázrele̱ne̱' da nune̱', \q2 ne dxelaca lazre̱' xelelé'ene̱' na. \q1 \v 3 Da xabáa, ne da xrtante̱ zaj naca da dxune̱' Le̱', \q1 ne tu chí'izqueze zua da xrlátaje chee̱'. \q1 \v 4 Dxune̱' dxeajsá lázredxu ca naca xel-la' waca zrente̱ \q2 da dxune̱'. \q1 Xránadxu Dios naque̱' zren lazre', ne dxexache lazre̱' \q2 bénneache. \q1 \v 5 Dxugawe̱' benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱'. \q1 Tu chí'izqueze dxeajsá lazre̱' xel-la' wezría da nune̱'. \q1 \v 6 Blé'ene̱' bénneache chee̱' ca' ca naca xel-la' waca chee̱ \q2 da ca' be̱ne̱'. \q1 Dxunézruje̱' benne' chee̱' ca' da zaj napa benne' xezica \q2 xe̱zr la xu ca'. \q1 \v 7 Li lazre', ne xrlátaje zaj naca da ca' dxune̱'. \q1 Li lazre' zaj naca xúgute̱ da bdxixruj be̱'e̱. \q1 \v 8 Tu chí'izqueze, ne chadía chacanna zaj zua da ca' bdxíxruje̱'. \q1 Lu da li, ne lu da li lazre' nune̱' ca zaj naca na. \q1 \v 9 Gusel-le̱' tu benne' weselá chee̱ guselé̱' bénneache chee̱'. \q1 Tu chí'izqueze nadxixruj be'e̱ xel-la' wezría chee̱'. \q1 Lá'azxa, ne tu da zrébedxu naca La Le̱'. \q1 \v 10 Chee̱ su laudxu gácadxu sina, dxun na ba xen zrébedxu \q2 Xránadxu Dios. \q1 Dxeléajni'i xanne' xúgute̱ benne' ca' dxelune̱' ca zaj naca \q2 da nadxíxruje̱'. \q1 Tu chí'izqueze dxal-la' güe lá'anadxu Le̱'. \c 112 \q1 \v 1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' dxezrebe̱' \q2 Xránadxu Dios, \q1 ne ca zaj naca da bdxixruj be̱'e̱ dxezaca ba lázrele̱'e̱ne̱'. \q1 \v 2 Zri'ine zre sua bénnea' xelape̱' xel-la' dxenná bea \q2 lu xe̱zr la xu, \q1 na' gaca chawe' chee̱ benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 3 Da zan da de̱, ne xel-la' gunní'a zaj zra na xu'u lizre̱', \q1 ne tu chí'izqueze zua da xrlátaje da dxun bénnea'. \q1 \v 4 Dxusaní' tu xi' lu da chul-la naga zaj zra' benne' li lazre' ca', \q1 benne' ca' zaj naque̱' zren lazre', ne xrlátaje, \q2 ne dxelexache lazre̱' bénneache. \q1 \v 5 Tu benne' xrlátaje dxexache lazre̱' bénneache, \q2 ne dxusane̱' le̱' dumí. \q1 Lu da xrlátaje dxenná bé'ene̱' da zaj xu'u lu ne̱'e̱. \q1 \v 6 Chee̱ le̱ na' quebe bi gutá na le̱' lu lataj naga zue̱', \q1 na' tu chí'izqueze xeajlesá lazre̱' bénneache ca'. \q1 \v 7 Quebe zrebe̱' gate xenne̱' dxaca da cale̱la chee̱ \q2 da xu'u lu ne̱'e̱. \q1 Ze̱ chacha lázrdawe̱' lawe' da dxuxrén lazre̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 8 Zua chawe' lázrdawe̱', ne quebe bi dxezrebe̱', \q1 ca zrindxa zra lé'ene̱' gaca chee̱ benne' ca' guledábague̱' le̱' \q2 ca da dxezá lazre̱'. \q1 \v 9 Dxisie̱' da de̱ chee̱', ne dxunézruje̱' da gácale̱ \q2 benne' xache' ca', \q1 ne tu chí'izqueze zua da xrlátaje da dxune̱'. \q1 Lu da xabáa xegá'ana szren xel-la' dxenná bea chee̱'. \q1 \v 10 Walé'e benne' we̱n da cale̱la da nigá, na' gueque zréajene̱'. \q1 Gágu xa'ate̱ lazxe̱', ne cue'e̱ gunne xue. \q1 Xelenite da ca' dxelezá lazre' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \c 113 \q1 \v 1 ¡Le'e, we̱n zrin chee̱ Xránadxu Dios, le güe lá'ana Le̱'! \q1 ¡Le güe lá'ana La Xránadxu Dios! \q1 \v 2 ¡Gaca ba lá'azxa La Xránadxu Dios, \q1 na'a zra, ne chadía chacanna! \q1 \v 3 ¡Naga dxalaj gubizra ca zrinte̱ naga dxebía na \q1 gaca ba lá'azxa La Xránadxu Dios! \q1 \v 4 ¡Szrente̱ nagá'ana Xránadxu Dios lawe' dute̱ xe̱zr la xu, \q1 na' láwela xabáa dxe' da xabáa chee̱'! \q1 \v 5 ¿Núzraqueze naca ca naca Xránadxu Dios, \q1 Bénnea' dxe'e̱ xabáa na'la? \q1 \v 6 Dios dxun cuine̱' dxexruj lazre' chee̱ lé'ene̱' \q1 da de̱ zran xabáa, ne lu xe̱zr la xu. \q1 \v 7 Dios dxechise̱' benne' xache' lu xu xrte, \q1 ne dxebéaje̱' benne' baxache' lu da dxezaca zi'e̱, \q1 \v 8 na' dxune̱' dxelebé' benne' caní ládujla benne' \q2 dxelenná be'e̱, \q1 ládujla benne' ca' dxelenná bé'ene̱' bénneache chee̱'. \q1 \v 9 Dxune̱' zua nu'ula zue̱' tuze ládujla zrí'inequeze̱' ca', \q1 na' dxebé nu'ula nigá lawe' da naque̱' xrna bi cheé̱queze̱'. \b \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 114 \q1 \v 1 Gate beledxúaj benne' Israel ca' lu xe̱zr la xu Egipto, \q1 beledxúaj zri'ine zre sua Jacob lu xe̱zr la xu chee̱ \q2 benne' zitu' ca', \q1 \v 2 na' gulaca zri'ine zre sua Judá ca tu xu'u lizre Dios, \q1 gulaca benne' Israel ca' naga dxenná be̱'e̱. \q1 \v 3 Ble'e Nísadau' Xrna da nigá, na' bzrunnuj na, \q1 na' gugá xe̱gu Jordán. \q1 \v 4 Gulexrite xi'a zri'a ca' ca dxelexrite chivo ca', \q1 na' gulexrite xí'adu ca' ca dxelexrite chíbudu ca'. \q1 \v 5 ¿Bizra guca chiu', nísadau', lawe' da be̱n na bzrúnnuju'? \q1 ¿Bizra guca chiu', xe̱gu Jordán, lawe' da be̱n na gugú'? \q1 \v 6 Le'e, xi'a zri'a ca', ¿Bizr chee̱ na' guxrítele ca dxelexrite \q2 chivo ca'? \q1 Le'e, xi'adu ca', ¿Bizr chee̱ na' guxrítele ca dxelexrite \q2 chíbudu ca'? \q1 \v 7 Dxezrize xe̱zr la xu lau Xránadxu Dios, lau Dios chee̱ Jacob. \q1 \v 8 Dios nigá be̱ne̱' bexaca xiaj xre' tu beaj nisa, \q1 na' bexaca xiaj tu ga dxalaj nisa. \c 115 \q1 \v 1 Quegá netu', Xran. \q1 Quegá cuintu', san Lué'queze dxal-la' xucá'ana szrentu' \q1 ne̱ chee̱ xel-la' zri'i lazre' chiu', ne xel-la' li lazre' chiu'. \q1 \v 2 ¿Bizr chee̱ na' dxun na ba xen xuluche̱be bénneache netu': \q1 “Gazra zua Dios chee̱le?” \b \q1 \v 3 Dios chee̱dxu zue̱' xabáa. \q1 Dxune̱' ca da dxaca lázrequeze̱'. \q1 \v 4 Dios ca' chee̱ benne' ca' zaj naca na bedáu' plata, \q1 ne bedáu' oro, da nun ni'a na' bénneache. \q1 \v 5 Zaj zua dxu'a na, san quebe dxelenné̱ na. \q1 Zaj zua xiaj lau na, san quebe dxelelé'e na. \q1 \v 6 Zaj zua naga na, san quebe dxelén na. \q1 Zaj zua zrina na, san quebe dxelelé'e na. \q1 \v 7 Zaj zua na' na, san quebe bi dxelecá'a na. \q1 Zaj zua ni'a na, san quebe dxeledá na. \q1 Quebe dxedxuaj chi'i na lba na. \q1 \v 8 Ca zaj naca na, zaj naca benne' ca' zaj nune̱' na, \q1 ne benne' ca' dxuluxrén lazre̱' na. \q1 \v 9 Le guxrén lazre' Xránadxu, le'e, benne' Israel ca'. \q1 Le̱' dxácale̱ne̱' le'e, ne dxuxúe̱' le'e. \q1 \v 10 Le guxrén lazre' Xránadxu, le'e, bxruze chee̱ Dios, \q2 nácale zri'ine zre sua Aarón. \q1 Le̱' dxácale̱ne̱' le'e, ne dxuxúe̱' le'e. \q1 \v 11 Le guxrén lazre' Xránadxu, le'e dxucá'ana szrenle Le̱'. \q1 Le̱' dxácale̱ne̱' le'e, ne dxuxúe̱' le'e. \q1 \v 12 Xránadxu dxajsá lazre̱' dxi'u, na' gune̱' dxi'u da chawe'. \q1 Gune̱' da chawe' chee̱ benne' Israel ca'. \q1 Gune̱' da chawe' chee̱ bxruze chee̱', zri'ine zre sua Aarón. \q1 \v 13 Gune̱' da chawe' chee̱ xúgute̱ benne' dxelape̱' Le̱' ba lá'ana, \q1 benne' blau ca', ne benne' quebe zaj naque̱' blau. \q1 \v 14 Gun Xránadxu chan zri'inu' ca', \q1 ne chan zri'ine bi biu chiu' ca'. \q1 \v 15 Gun Xránadxu da chawe' chiu'. \q1 Naque̱' Bénnea' be̱n xabáa, ne xe̱zr la xu. \q1 \v 16 Chee̱ tuze Xránadxu naca xabáa, \q1 san bnézruje̱' bénneache xe̱zr la xu. \q1 \v 17 Benne' zaj nate quebe gaca xelúe lá'ane̱' Xránadxu, \q1 ne quebe gaca benne' ca' zaj zue̱' lu xe̱dxu ba. \q1 \v 18 Dxi'u, benne' ban, güe lá'anadxu Xránadxu, \q1 na'a zra, ne chadía chacanna. \b \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu! \c 116 \q1 \v 1 ¡Nazrí'ida' Xránadxu Dios \q1 lawe' da benne̱' chi'a, ne da gunaba' lawe̱', \q1 \v 2 ne lawe' da bze̱ nague̱' chia'! \q1 Chee̱ le̱ na' guláwizra' Le̱' dxácate̱ naca bana'. \q1 \v 3 Guzúa' lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute, \q1 ne bzreba' ba zua' chu'a lataj ba xa'. \q1 Guzúa' lu da ste̱be, ne guzaca zi'a. \q1 \v 4 Nadxa bláwizra' Xránadxu Dios, gunnía': \q1 Xrana' Dios, bselá bénne'du xu'a. \q1 \v 5 Cháwe'le̱'e̱ naca Xránadxu Dios, ne xrlátaje naque̱'. \q1 Awe', dxexache lazre' Dios chee̱dxu dxi'u. \q1 \v 6 Dxuxúe Xránadxu benne' dxexruj lazre' ca'. \q1 Gate na' guzúa' lu da ste̱be bselé̱' neda'. \q1 \v 7 Be̱n dipa lazre', bénne'du xu'a, \q1 lawe' da nun Xránadxu da chawe' chiu'. \b \q1 \v 8 Lue', Xran, bseláu' bénne'du xu'a lu na' xel-la' gute, \q1 chee̱ québedxa cuezre we̱'a, ne chee̱ quebe cheajcházia'. \b \q1 \v 9 Ta' lau Xránadxu Dios \q1 naga zaj zra' benne' ca' zaj naca bane̱'. \q1 \v 10 Guxéajle̱'a chee̱', na' chee̱ le̱ na' bchálaja', lácala guzaca zí'le̱'a. \q1 \v 11 Lu xel-la' dxezrebe chia', gunnía': \q1 Zaj naca xúgute̱ bénneache benne' we̱n lazre' ca'. \q1 \v 12 ¿Bizra quízrujqueza' Xránadxu Dios \q1 chee̱ xúgute̱ da chawe' da be̱ne̱' chia'? \q1 \v 13 Si'a lu ne̱'e̱ xel-la' weselá, \q1 ne guláwizra' Xránadxu Dios. \q1 \v 14 Na'a guna' da ca' guche̱be lazra' lau Xránadxu. \q1 Guna' na lau xúgute̱ bénneache chee̱'. \q1 \v 15 Xránadxu Dios dxe'e̱ gunne xue \q1 chee̱ bénneache chee̱' gate dxelátie̱'. \b \q1 \v 16 Xrana' Dios, da li naca' we̱n zrin chiu'. \q1 Naca' we̱n zrin chiu', ne zri'ine nu'ula we̱n zrin chiu'. \q1 Lue' bzúzruju' da zaj nadxéaj na neda'. \q1 \v 17 Da güe lá'ana' Lue' gaca na ca tu béadau' gutia' lau', \q1 ne gucá'ana szrena' Lau', Xrana' Dios. \b \q1 \v 18 Lau Xránadxu Dios guna' da ca' guche̱be lazra' chee̱', \q1 da guna' lau xúgute̱ bénneache chee̱'. \q1 \v 19 Guna' na chale'aj xu'u lizre Xránadxu Dios, \q1 da dxe' na lu'ule xe̱zre Jerusalén. \b \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 117 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios, le'e, benne' dute̱ xe̱zr la xu! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, xúgute̱ bénneache, \q1 \v 2 lawe' da zrente̱ naca xel-la' zri'i lazre' chee̱' ca nazrí'ine̱' dxi'u, \q1 ne chadía chacanna naca xel-la' li lazre' chee̱'! \b \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu! \c 118 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios lawe' da naque̱' xrlátaje, \q1 ne lawe' da chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 2 Dxal-la' xelenná benne' Israel ca': \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 3 Dxal-la' xelenná zri'ine zre sua Aarón: \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 4 Dxal-la' xelenná benne' ca' dxelezrebe̱' Xránadxu Dios: \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 5 Gate na' guzúa' lu da ste̱be bláwizra' Xránadxu Dios, \q1 na' beche̱be Xránadxu, ne bselé̱' neda' lu da na' \q2 be̱xru na neda'. \q1 \v 6 Zuale̱ Xránadxu neda', na' québequeze zreba' \q1 bi xelún bénneache chia' neda'. \q1 \v 7 Zúale̱ Xránadxu neda' ládujla benne' ca' dxelácale̱ne̱' neda'. \q1 Chee̱ le̱ na' le'eda' cheajlechaze benne' ca' dxelecuídene̱' neda'. \q1 \v 8 Cháwe'dxa naca guxrén lázredxu Xránadxu Dios \q1 quézcala guxrén lázredxu bénneache. \q1 \v 9 Cháwe'dxa naca guxrén lázredxu Xránadxu Dios \q1 quézcala guxrén lázredxu benne' dxelenná be'e̱. \q1 \v 10 Gulechaj benne' xúgute̱ cue' xe̱zr la xu neda', \q1 na' lu La Xránadxu Dios guzría xi'a benne' ca'. \q1 \v 11 Guléchaje̱' neda', ne buluchídie̱' neda', \q1 na' lu La Xránadxu Dios guzría xi'a benne' ca'. \q1 \v 12 Guléchaje̱' neda' ca dxelún be̱scutuche', \q1 na' guca xel-la' dxelezrá'a chee̱' ca tu xi' da dxuzezxe na \q2 xixre' xeche' bizre, \q1 na' lu La Xránadxu Dios guzría xi'a benne' ca'. \q1 \v 13 Buluzrigue̱' neda' chee̱ cheajcházia' \q1 na' gúcale̱ Xránadxu Dios neda'. \q1 \v 14 Naca Xránadxu Dios ca tu xu'u naga zua chawa', \q1 na' tu gúl-lazqueza' chee̱' lawe' da Lé̱queze̱' dxuselé̱' neda'. \q1 \v 15 Xel-la' dxelebé dxelul-la benne' xrlátaje ca' \q1 lawe' da dxuselá Xránadxu le̱'. \q1 Dute̱ xel-la' waca chee̱' dxun Xránadxu Dios da zrente̱ ca'. \q1 \v 16 Szrente̱ nagá'ana xel-la' waca zren chee̱ Xránadxu Dios. \q1 Da zrente̱ ca' dxun xel-la' waca zren chee̱ Xránadxu. \q1 \v 17 Québequeze gatia', san gaca bana', \q1 na' guzenda' bénneache ca zaj naca da nun Xránadxu. \q1 \v 18 Bde Xránadxu neda' lu da ba xa', \q1 san quebe bdee̱' neda' lu na' xel-la' gute. \b \q1 \v 19 Gusalaj dxa xu'u chee̱ chu'a naga guchi'u chia', Xran, \q1 na' chu'a na', ne güe lá'ana' Lue', Xrana' Dios. \b \q1 \v 20 Dxa xu'u nigá naca na chee̱ Xránadxu Dios. \q1 Dxa xu'u nigá dxelú'u benne' xrlátaje ca'. \b \q1 \v 21 Güe lá'ana' Lue', Xran, lawe' da bennu' chia', \q1 ne bseláu' neda' lu da guca chia'. \b \q1 \v 22 Xiaj na' da buluzúa benne' we̱n xu'u ca' chalá'ala, \q1 le̱ na' naca na xiaj blau. \q1 \v 23 Da nigá be̱n Xránadxu, \q1 na' naca na tu da dxexebánedxu. \q1 \v 24 Zra nigá naca na zra da be̱n Xránadxu. \q1 Béle̱'e̱dxu, ne súadxu lu da ba neza lu zra nigá. \b \q1 \v 25 Xrana' Dios, dxata' xueda' Lue' guseláu' netu' na'a. \q1 Dxata' xueda' Lue', Xrana', gunu' chepe ban na'a da dxuntu'. \b \q1 \v 26 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' ze̱'e̱ waláz chee̱ \q2 Xránadxu Dios. \q1 Lu xu'u lizre Xránadxu Dios nigá dxenábantu' \q2 gaca chawe' chiu'. \q1 \v 27 Xránadxu naque̱' Dios, ne ba be̱nne̱' dxi'u tu da dxusaní na. \q1 Le guchéaj béadu ca' gútele lawe̱' lu luzu cugu chee̱'. \b \q1 \v 28 Nacu' Lue' Dios chia', na' güe lá'ana' Lue'. \q1 Dios chia', gucá'ana szrena' Lue'. \b \q1 \v 29 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios lawe' da naque̱' xrlátaje, \q1 ne lawe' da chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \c 119 \s1 Da dxun da bdxixruj be'e Dios dxi'u \q1 \v 1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' \q2 da naca du lazre', \q1 benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' ca dxenná da bdxixruj bea \q2 Xránadxu Dios. \q1 \v 2 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' \q2 ca dxuse̱de dizra' chee̱' dxi'u, \q1 na' dute̱ xichaj lázrdawe̱' dxuluzúe̱' dizra' chee̱'. \q1 \v 3 Benne' caní québequeze dxelune̱' da zrinnaj, \q1 benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' ca dxenná Dios dxal-la' xelune̱'. \q1 \v 4 Lue', Xran, bsízrenu' netu' chee̱ gun xánnentu' \q1 ca zaj naca da bdxixruj be'u Lue'. \q1 \v 5 Dxaca lázrele̱'a tu gúnzqueza' \q1 ca zaj naca xrba chiu'. \q1 \v 6 Nadxa québequeze xedué'eda', \q1 na' cue'a gunne xue guna' xúgute̱ da bdxixruj be'u. \q1 \v 7 Dute̱ xel-la' li lazre' chia' güe lá'ana' Lue' gate ba nusé̱dia' \q1 da ca' nuchi'u chee̱ntu', da zaj naca na xrlátaje. \q1 \v 8 Tu gúnzqueza' ca da dxenná be'u. \q1 Québequeze cueaj xíchaju' neda'. \s1 Dxal-la' gundxu da gunnáqueze Dios \q1 \v 9 ¿Ájala gun benne' cuide' gunbe' da naca na xrlátaje? \q1 Dxal-la' tu gúnzquezebe' ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 10 Dute̱ xichaj lázrdawa' dxuna' ba xuzre guna' \q2 da dxennáu' Lue'. \q1 Quebe gu'u lataj guzúa' chalá'ala ca da bdxixruj be'u. \q1 \v 11 Lu xichaj lázrdawa' tu dxúnzqueza' ca da dxennáu' Lue' \q1 chee̱ quebe guna' dul-la tábaga' Lue'. \q1 \v 12 Ba lá'azxa nacu' Lue', Xrana' Dios. \q1 Bsé̱de neda' da ca' dxenná be'u. \q1 \v 13 Nen dxú'aqueza' ba bzenda' bénneache \q1 ca zaj naca da ca' nuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 14 Dxebéle̱'e̱dxeda' tu dxúnzqueza' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu', \q1 quez ca dxelebé benne' ca' dé̱le̱'e̱ xel-la' gunní'a chee̱'. \q1 \v 15 Gulaba lazra' ca zaj naca da bdxixruj be'u Lue', \q1 ne nna' xánnia' ca dxennáu' dxal-la' guntu'. \q1 \v 16 Béle̱'e̱da' guna' ca da dxenná be'u, \q1 ne quebe gal-la lazra' ca zaj naca xrtizru'. \s1 Dxebéle̱'e̱dxu dxundxu da dxennáqueze Dios \q1 \v 17 Be̱n gaca chawe' chia' neda', we̱n zrin chiu', \q1 na' gaca bana', ne tu gúnzqueza' ca naca xrtizru'. \q1 \v 18 Gusalaj xiaj lawa' chee̱ nna'a \q1 da zrente̱ ca' da zaj zua na lu da bdxixruj be'u. \q1 \v 19 Naca' ca tu benne' dxedaze̱' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 Be̱n chéajni'ida' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 20 Dxedú lazra' lawe' da tu chí'izqueze \q1 dxezá lazra' guna' da ca' nuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 21 Gudil-lu' benne' ca' dxulucá'ana szren cuine̱', \q2 benne' we̱n da cale̱la ca', \q1 benne' ca' dxuluzúe̱' chalá'ala da bdxixruj be'u. \q1 \v 22 Quebe gu'u lataj nu benne' nne̱' schanni' chia', \q2 na' quegá gucá'ana dítaje̱' neda' \q1 lawe' da tu dxúnzqueza' ca dxusé̱denu' netu'. \q1 \v 23 Cá'anqueze benne' dxelenná bea ca' gulenné̱' chia'. \q1 Neda', we̱n zrin chiu', blaba lazra' ca zaj naca xrba chiu'. \q1 \v 24 Dxezaca ba lázrele̱na' da dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 Dxuluzéajni'i na neda'. \s1 Dute̱ lázrdaudxu gundxu da dxennáqueze Dios \q1 \v 25 Zua bénne'du xu'a lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute. \q1 Be̱n dipa xichaj lázrdawa' nen xrtizru'. \q1 \v 26 Ble'eda' Lue' ca zaj naca da dxuna', na' bezi'u neda'. \q1 Bse̱de neda' ca zaj naca xrba chiu'. \q1 \v 27 Be̱n chéajni'ida' ca gaca guna' ca bdxixruj be'u \q1 chee̱ gulaba lazra' ca zaj naca da zrente̱ ca' da be̱nu'. \q1 \v 28 Dxedú lazra' lawe' da dxewí'ine lázrele̱'a. \q1 Be̱xru chacha neda' ne̱ chee̱ xrtizru'. \q1 \v 29 Quebe gu'u lataj guna' da naca na we̱n lazre'. \q1 Lu xel-la' dxexache lazre' chiu' bse̱de neda' da bdxixruj be'u. \q1 \v 30 Bechugu lazra' guna' da naca li lazre', \q1 na' dxe'a gunne xue guna' da ca' nuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 31 Tu dxúnzqueza' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 Xran, quebe guzú' neda' lu xel-la' stu'. \q1 \v 32 Tu gúnzqueza' ca bdxixruj be'u, \q1 gate guzéajni'idxenu' neda'. \s1 Dxaca lázredxu chéajni'idxu xrtizra' Dios \q1 \v 33 Xran, bse̱de neda' chee̱ guna' ca naca xrba chiu', \q1 na' tu gúnzqueza' ca naca na ca zrindxa zra cheajsé̱ chia'. \q1 \v 34 Bzéajni'i neda', na' tu gúnzqueza' da bdxixruj be'u, \q1 na' dute̱ lázrdawa' guna' ca naca na. \q1 \v 35 Ble'e neda' chee̱ guna' da bdxixruj be'u, \q1 lawe' da dxaca lázrequeza' guna' ca dxenná na. \q1 \v 36 Be̱n sa lazra' guna' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu', \q1 chee̱ quebe gaca' benne' wecude. \q1 \v 37 Quebe gu'u lataj gucá'ana szrena' bedáu' xia xaga ca'. \q1 Be̱n dipa xichaj lázrdawa' chee̱ guna' ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 38 Be̱n ca dxenná xrtizru' da guche̱be lazru' chia' neda', \q1 we̱n zrin chiu', chee̱ zreba' Lue'. \q1 \v 39 Bde chalá'ala dizra' schanni' da dxelenné̱' chia', \q1 da na' dxezreba', lawe' da xrlátaje zaj naca xrba chiu'. \q1 \v 40 Dxezá lazra' guna' da bdxixruj be'u. \q1 Be̱n dipa xichaj lázrdawa' nen da xrlátaje chiu'. \s1 Dxuxrén lázredxu xrtizra' Dios \q1 \v 41 Gudá xexache lazru' neda', Xrana' Dios. \q1 Gudá guseláu' neda', ca ba guche̱be lazru' gunu'. \q1 \v 42 Beche̱ba' lau bénnea' dxusi'e̱ neda' xel-la' stu', gunnía': \q1 Dxuxrén lazra' xrtizra' Xrana' Dios. \q1 \v 43 Be̱n tu séquezda' guchálaja' dizra' li lazre' chiu', \q1 lawe' da dxebeza lazra' da ca' dxuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 44 Tu gúnzqueza' ca dxenná da bdxixruj be'u. \q1 Guna' na tu chí'izqueze, ne chadía chacanna. \q1 \v 45 Láqueza' neda' \q1 lawe' da dxe'a gunne xue guna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 46 Guchálajqueza' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu' \q1 lau benne' wenná bea ca', na' québequeze xedué'eda'. \q1 \v 47 Wabéle̱'e̱quezda' guna' ca bdxixruj be'u, \q1 da ca' nazrí'ile̱'e̱da'. \q1 \v 48 Dxeche̱be lazra' guna' ca bdxixruj be'u, \q1 da nazrí'ida', na' gulaba lazra' ca naca xrba chiu'. \s1 Tu zúazqueze xrtizra' Dios \q1 \v 49 Bsa lazre' da guche̱be lazru' chia' neda', \q1 we̱n zrin chiu', da na' be̱nu' dxebeza lazra'. \q1 \v 50 Gate na' guzaca zi'a, guzúa tu da bexúe zren na neda' \q1 lawe' da be̱n dipa xrtizru' xichaj lázrdawa'. \q1 \v 51 Benne' dxulucá'ana szren cuine̱' belún lale̱' chia' neda', \q1 san québequeze gusana' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 52 Xeajsá lazra' da bchi'u chee̱ntu' nédxudaute̱, Xran, \q1 na' bexaca zrena'. \q1 \v 53 Nen dute̱ xel-la' dxezrá'a guzúa' lu da ste̱be \q2 ne̱ chee̱ benne' ca' dxelune̱' da zrinnaj, \q1 benne' ca' dxuluzúe̱' chalá'ala da bdxixruj be'u. \q1 \v 54 Xrba chiu' ca' gulaca na chia' ca tu da dxul-la' \q1 gate na' zua' tu xe̱zr la xu zitu'. \q1 \v 55 Chizrela xeajsá lazra' lau' Lue', Xrana' Dios, \q1 na' tu bénzqueza' ca dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 56 Lu da ba neza caní guzúa' \q1 lawe' da tu bé̱nzqueza' ca zaj naca da bdxixruj be'u. \s1 Dxebedxu dxulábadxu xrtizra' Dios \q1 \v 57 Da dxezá lazra' nácaquezu' Lue', Xrana' Dios. \q1 Ba gunnía' tu gúnzqueza' ca naca xrtizru'. \q1 \v 58 Dute̱ lázrdawa' dxenaba' Lue' xidu' gácale̱nu' neda'. \q1 Bexache lazre' neda' ca ba gunnáu' gunu'. \q1 \v 59 Gunná' xannia' ca zaj naca da dxuna', \q1 na' xecha lasa dxuna' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 \v 60 Be̱na' ba xuzre, ne quebe guzreda' \q1 chee̱ tu gúnzqueza' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 61 Xralaj chee̱ benne' ca' dxelune̱' da cale̱la zaj nuchele̱ na \q2 neda', \q1 san quebe ne gal-la lazra' ca dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 62 Dxe̱la dxasa' chee̱ güe lá'ana' Lue' \q1 lawe' da xrlátaje zaj naca da ca' dxuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 63 Naca' tuze nen xúgute̱ benne' ca' dxelezrebe̱' Lue', \q1 benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' da bdxixruj be'u. \q1 \v 64 Xrana' Dios, dxezrín dute̱ xe̱zr la xu \q2 xel-la' dxexache lazre' chiu'. \q1 Bse̱de neda' chee̱ guna' ca dxenná xrba chiu'. \s1 Zácale̱'e̱ da wnnáqueze Dios \q1 \v 65 Ba be̱nu' guca chawe' chia' neda', we̱n zrin chiu'. \q1 Xran, be̱nu' na cáte̱ze dxenná xrtizru'. \q1 \v 66 Bse̱de neda' chee̱ gueque be'eda' da naca xrlátaje, \q1 ne chee̱ chéajni'ida' lawe' da dxéajle̱'a da bdxixruj be'u. \q1 \v 67 Nédxula ca bzéxruju' neda' gudéa' chalá'ala, \q1 na' na'a tu dxúnzqueza' ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 68 Nacu' xrlátaje, ne dxunu' gaca chawe' chee̱ntu'. \q1 Bse̱de neda' guna' ca naca xrba chiu'. \q1 \v 69 Benne' dxulucá'ana szren cuine̱' gulenné̱' chia' \q2 da we̱n lazre' \q1 san dute̱ lázrdawa' tu gúnzqueza' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 70 Quebe xu'u xel-la' dxéajni'i lázrdau benne' ca'. \q1 Neda' dxezaca ba lázrele̱na' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 71 Chawe' naca bzéxruju' neda' \q1 chee̱ gusé̱dia' guna' ca naca xrba chiu'. \q1 \v 72 Cháwedxa naca da bdxixruj be'u chia' neda' \q1 quez ca gaxúa gaxúane dumí oro, ne plata. \s1 Cháwele̱'e̱ naca da wnnáqueze Dios \q1 \v 73 Nen ná'quezu' be̱nu' neda' cáte̱ze naca'. \q1 Bzéajni'i neda' chee̱ gusé̱dia' guna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 74 Benne' dxelezrebe̱' Lue' xelelé'ene̱' neda'. \q1 Xelebene̱' lawe' da dxebeza lazra' gaca ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 75 Xran, ba nézquezda' xrlátaje naca da dxuchi'u chee̱ntu', \q1 na' lu dute̱ xel-la' li lazre' chiu' bsaca zi'u neda'. \q1 \v 76 Lu dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu' bexúe zren neda' \q1 cáte̱ze dxenná da guche̱be lazru' chia' neda', we̱n zrin chiu'. \q1 \v 77 Bexache lazre' neda' chee̱ gaca bana' \q1 lawe' da dxezaca ba lázrele̱na' da bdxixruj be'u. \q1 \v 78 Be̱n xelexedué'e benne' ca' dxulucá'ana szren cuina \q1 lawe' da gulenné̱' schanni' chia', ne quebe bi bena' chee̱'. \q1 Neda' gulaba lazra' ca da bdxixruj be'u. \q1 \v 79 Be̱n xelexelá' benne' ca' dxelezrebe̱' Lue', \q2 chee̱ xelenne̱' chia', \q1 na' xulusé̱die̱' da dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 \v 80 Be̱n gaca' du lazre' ca naca xrba chiu' \q1 chee̱ québequeze xedué'eda'. \s1 Gun Dios ca dxenná xrtizre̱' \q1 \v 81 Zua bénne'du xu'a lu da ste̱be \q1 lawe' da dxebeza' xidu' guseláu' neda', \q1 na' dxebeza lazra' gaca ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 82 Dxezé̱ bxrinne xiaj lawa' lawe' da dxezá lazra' xrtizru', \q1 dxennia': ¿Bátaqueze xexúe zrenu' neda'? \q1 \v 83 Dxebizra' ca tu buzude xide ze̱ na lu zren, \q1 san quebe dxal-la lazra' guna' ca dxenná xrba chiu'. \q1 \v 84 ¿Bal-la zra gaca bana' neda', we̱n zrin chiu'? \q1 ¿Bátaqueze gudéu' lu da ba xa' benne' ca' \q2 dxeláu zi' xuzre̱' neda'? \q1 \v 85 Benne' dxulucá'ana szren cuine̱' gule̱ne̱' tu xe̱dxu \q2 naga cheajcházia'. \q1 Québequeze dxelune̱' ca dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 86 Da líqueze zaj naca xúgute̱ da bdxixruj be'u. \q1 Gúcale̱ neda' lawe' da dxeláu zi' xuzre̱' neda', \q2 ne quebe bi nuna' chee̱'. \q1 \v 87 Xeláteze la belutie̱' neda', \q1 san quebe ne gusana' guna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 88 Lu xel-la' dxexache lazre' chiu' be̱n dipa xichaj lázrdawa', \q1 chee̱ tu gúnzqueza' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \s1 Dxéajle̱'dxu xrtizra' Dios \q1 \v 89 Xrana' Dios, tu chí'izqueze \q1 zua xrtizru' xabáa na'la. \q1 \v 90 Xel-la' li lazre' chiu' sua na chee̱ xúgute̱ bénneache. \q1 Lue' bzua chúchuquezu' xe̱zr la xu, na' zúaqueze na. \q1 \v 91 Ne̱ chee̱ da gunnáquezu' zaj nnita xúgute̱ da de̱, \q1 na' xúgute̱ da ca' dxelún na zrin chiu'. \q1 \v 92 La quebe bezaca ba lázrele̱na' da bdxixruj be'u \q1 bache benítia' lu da guzaca zi'a. \q1 \v 93 Cabátaqueze gal-la lazra' da bdxixruj be'u \q1 lawe' da ne̱ chee̱ da ca' ba btipu' lazra'. \q1 \v 94 Chiu' Lue' naca' neda'. \q1 Bselá neda', lawe' da dxuna' ba xuzre guna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 95 Benne' dxelebéaj xichaj Dios gulenné̱'e̱ neda' chee̱ \q2 xuluzría xi'e̱ neda', \q1 san neda' dxulaba lazra' ca dxuse̱de dizra' chiu'. \q1 \v 96 Dxelé'equezda' dxeajsé̱ chee̱ xúgute̱ da de̱ lu xe̱zr la xu, \q1 san da bdxixruj be'u Lue' québequeze cheajsé̱ chee̱ na. \s1 Dxaca lázredxu gúnbeadxu xrtizra' Dios \q1 \v 97 Dios, nazrí'ile̱'e̱da' da bdxixruj be'u. \q1 Du zra dxulaba lazra' ca naca na. \q1 \v 98 Ne̱ chee̱ da bdxixruj be'u nunu' nácadxa' sina ca benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda' \q1 lawe' da tu zúale̱zqueze da bdxixruj be'u neda'. \q1 \v 99 Dxéajni'idxeda' ca benne' ca' dxulusé̱dene̱' neda' \q1 lawe' da dxulaba lazra' ca dxuse̱de dizra' chiu' neda'. \q1 \v 100 Ba guxéajni'idxeda' ca benne' gula ca' \q1 lawe' da tu dxúnzqueza' ca dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 101 Be̱na' ba xuzre quebe bi da cale̱la guna' \q1 chee̱ tu gúnzqueza' ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 102 Quebe bsana' dxuna' da ca' nuchi'u chee̱ntu' \q1 lawe' da Lué'queze bsé̱denu' neda'. \q1 \v 103 Xrtizru' naca na ca tu da zíxrele̱'e̱ lu dxu'a. \q1 Nácadxa na zixre ca bzrína'dau' lu dxu'a. \q1 \v 104 Ne̱ chee̱ da bdxixruj be'u naca' benne' sina. \q1 Chee̱ le̱ na' dxecuídeda' xúgute̱ da we̱n lazre'. \s1 Xrtizra' Dios dxuzéajni'i na dxi'u \q1 \v 105 Ca tu xi' naca xrtizru' naga dxedá', \q1 da dxusení na neza xu'a. \q1 \v 106 Bzétaja' Dios, ne guche̱be lazra' \q1 tu gúnzqueza' ca nuchi'u chee̱ntu' da naca na xrlátaje. \q1 \v 107 Dxezaca zí'le̱'a. \q1 Xrana' Dios, btipa lazra' cáte̱ze guche̱be lazru' gunu'. \q1 \v 108 Xrana' Dios, dxata' xueda' Lue' si'u da dxue lá'ana' Lue', \q1 ne gusé̱denu' neda' guna' ca nuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 109 Tu zúazqueza' lu da ste̱be chee̱ xel-la' gute, \q1 san québequeze ne gal-la lazra' guna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 110 Benne' dxelebéaj xichaj Dios buluzale̱' xralaj \q2 da que̱la na neda' \q1 san neda' quebe bsana' dxuna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 111 Ba gucá'a da dxuse̱de xrtizru' neda' chee̱ gaca na \q2 da gápaqueza' chadía chacanna \q1 lawe' da zaj naca xrtizru' da dxezaca ba lázrele̱'a. \q1 \v 112 Zúate̱queze lázrdawa' guna' ca zaj naca xrba chiu' \q1 tu chí'izqueze, ca zrindxa zra cheajsé̱ chia'. \s1 Bexácadxu chawe' ne̱ chee̱ xrtizra' Xránadxu \q1 \v 113 Dxecuídeda' benne' ca' dxelune̱' láweze da xrlátaje, \q1 san nazrí'ida' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 114 Nacu' Lue' ca tu xu'u naga zua chawa', ne ca tu \q2 da dxucu'uj na neda', \q1 lawe' da dxebeza lazra' gaca na ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 115 Le gucuasa naga zua', le'e, benne' we̱n da cale̱la, \q1 lawe' da tu gúnzqueza' ca bdxixruj bea Dios chia'. \q1 \v 116 Bze̱ chacha neda' cáte̱ze dxenná xrtizru', na' gaca bana', \q1 ne quebe xedué'eda' chee̱ da na' dxebeza lazra'. \q1 \v 117 Bze̱ chacha neda', na' la', \q1 ne tu xezaca ba lázrezqueza' ca naca xrba chiu'. \q1 \v 118 Bchuchu bléaju' xúgute̱ benne' ca' bulusane̱' ca naca \q2 xrba chiu' \q1 lawe' da we̱n lazre' naca xel-la' sina chee̱ benne' ca'. \q1 \v 119 Ca be̱be bzria xi'u xúgute̱ benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' \q2 Lue' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 Chee̱ le̱ na' nazrí'ida' da dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 \v 120 Dxezrize be̱la' dxen chia' lawe' da dxezreba' Lue', \q1 ne dxezreba' da dxuchi'u chee̱ntu' da naca na xrlátaje. \s1 Dxal-la' gundxu ca dxenná xrtizra' Xránadxu \q1 \v 121 Ba be̱na' ca da nuchi'u chee̱ntu', ne ca naca da xrlátaje. \q1 Quebe gudéu' neda' lu na' benne' ca' dxuluchínene̱' neda'. \q1 \v 122 Guche̱be lazre' chia' gunu' gaca chawe' chia'. \q1 Quebe gu'u lataj benne' ca' dxulucá'ana szren cuine̱' \q2 xuluchínene̱' neda' xadía. \q1 \v 123 Guzé̱ bxrinne xiaj lawa' lawe' da dxebeza' xidu' \q2 guseláu' neda', \q1 ne guchi'u chee̱ntu' ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 124 Dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu' be̱n gaca chawe' \q2 chia' neda', we̱n zrin chiu', \q1 ne bse̱de neda' guna' ca naca xrba chiu'. \q1 \v 125 Naca' we̱n zrin chiu'. \q1 Bzéajni'i neda' chee̱ gúnbe'a da dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 \v 126 Xrana' Dios, ba bzrin zra bi gunu', \q1 lawe' da ba buluzúe̱' chalá'ala da bdxixruj be'u. \q1 \v 127 Chee̱ le̱ na' neda' nazrí'idxeda' da bdxixruj be'u Lue' \q1 quézcala oro, ne quézcala galega oro. \q1 \v 128 Chee̱ le̱ na' dxéqueda' zaj nácadxa li lazre' \q2 da bdxixruj be'u ca xúgute̱ da de̱, \q1 na' dxecuídeda' xúgute̱ da zaj naca na da we̱n lazre'. \s1 Dxaca lázredxu gundxu ca dxenná xrtizra' Dios \q1 \v 129 Dxebánentu' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 Chee̱ le̱ na' du lazra' tu dxúnzqueza' ca dxenná na. \q1 \v 130 Gate nu dxuzájla'a ca naca xrtizru', dxusaní na. \q1 Dxun na dxeléajni'i benne' dxexruj lazre' ca'. \q1 \v 131 Guxá dxu'a, ne gucá'a lazra' \q1 lawe' da dxezá lazra' gúnbe'a da bdxixruj be'u. \q1 \v 132 Gunná' neda', ne bexache lazre' neda', \q1 ca tu dxúnzquezu' chee̱ benne' ca' zaj nazrí'ine̱' Lue'. \q1 \v 133 Be̱n tu gúnzqueza' ca dxenná xrtizru', \q1 ne quebe gu'u lataj da zrinnaj nna be'e na neda'. \q1 \v 134 Bselá neda' lu na' benne' xichaj zra'a ca', \q1 na' tu gúnzqueza' ca dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 135 Be̱n gaca chawe' chia' neda', we̱n zrin chiu', \q1 ne bse̱de neda' guna' ca zaj naca xrba chiu' ca'. \q1 \v 136 Nisa gudxezra' guca na ca tu xe̱gu nisa \q1 lawe' da quebe dxelún bénneache ca bdxixruj be'u. \s1 Da li naca da dxenná Xránadxu \q1 \v 137 Xrana' Dios, xrlátaje nacu' Lue', \q1 ne li lazre' naca ca dxuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 138 Da dxuse̱de dizra' chiu' netu', da na' bzu' lu na'ntu', \q1 naca na da li, ne da li lazre'. \q1 \v 139 Dxedú lazra' lawe' da dxé'le̱'a gunne xue \q1 lawe' da gulal-la lazre' benne' ca' dxeledábague̱' neda' \q2 ca zaj naca xrtizru'. \q1 \v 140 Du lázrele̱'e̱ naca xrtizru', \q1 na' nazrí'ida' neda' na, naca' we̱n zrin chiu'. \q1 \v 141 Dxexruj lazre' naca', na' dxuluzúe̱' neda' chalá'ala, \q1 na' quebe ne gal-la lazra' da bdxixruj be'u. \q1 \v 142 Tu chí'izqueze zua da dxuchi'u chee̱ntu', \q1 na' da li naca da bdxixruj be'u. \q1 \v 143 Da dxezaca zi'a, ne da ste̱be zua' zaj nuchuchuj na neda', \q1 san dxezaca ba lázrele̱na' da bdxixruj be'u. \q1 \v 144 Tu chí'izqueze naca li lazre' da dxuse̱de dizra' chiu'. \q1 Bzéajni'i neda', na' gaca bana'. \s1 Dxal-la' gulaba lázredxu da gunná Dios \q1 \v 145 Dute̱ lázrdawa' dxuláwizra' Lue', Xrana' Dios. \q1 Be̱n gaca chawe' chia', na' tu gúnzqueza' ca dxenná xrba chiu'. \q1 \v 146 Dxuláwizra' Lue'. \q1 Bselá neda', na' tu gúnzqueza' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 \v 147 Bálala dxasa', na' dxuláwizra' Lue'. \q1 Dxebeza lazra' gaca ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 148 Dxenná'aza' bedú xe̱la, \q1 chee̱ gulaba lazra' da bdxixruj be'u. \q1 \v 149 Dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu' bene chi'a. \q1 Xrana' Dios, da bchi'u chee̱ntu' btipa lazra'. \q1 \v 150 Benne' dxeláu zi' xuzre̱' neda' ba zaj zre̱'e̱ xelune̱' chia' \q2 da cale̱la. \q1 Zaj nusane̱' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 151 Xrana' Dios, zu' Lue' gagu naga zua', \q1 ne da li zaj naca xúgute̱ da bdxixruj be'u. \q1 \v 152 Gate nate ba núnbe'a da dxuse̱de dizra' chiu' netu', \q1 da na' nuzú' chee̱ntu' tu chí'izqueze. \s1 Da gunná Dios dxuzéajni'i dxi'u \q1 \v 153 Gunná' xque ca dxezaca zi'a, ne bselá neda' \q1 lawe' da quebe ne gal-la lazra' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 154 Beche̱be waláz chia', ne bexa'u neda'. \q1 Btipa lazra' nen xrtizru'. \q1 \v 155 Sté̱bele̱'e̱ naca xelelá benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' \q2 Lue', Dios, \q1 lawe' da quebe dxelebé'e̱ gunne xue xelune̱' ca naca xrba chiu'. \q1 \v 156 Xrana' Dios, dxexache lázrele̱'u bénneache chiu'. \q1 Btipa lazra' cáte̱ze dxenná xrtizru' gunu'. \q1 \v 157 Zánete̱ zaj naca benne' ca' zaj nau zi' xuzre̱' neda', \q2 ne benne' ca' dxeledábague̱' neda', \q1 san quebe ne gusana' dxuna' ca dxuse̱de dizra' chiu' netu'. \q1 \v 158 Ble'eda' benne' ca' dxelún lazre̱', na' dxegúteda' benne' ca' \q1 lawe' da quebe dxelune̱' ca dxenná xrtizru'. \q1 \v 159 Gunná'xque, Xran, ca nazrí'ida' da bdxixruj be'u. \q1 Dute̱ xel-la' dxexache lazre' chiu', btipa lazra'. \q1 \v 160 Da líqueze zaj naca xúgute̱ xrtizru', \q1 ne tu chí'izqueze zaj naca da dxuchi'u chee̱ntu' lu \q2 da xrlátaje chiu'. \s1 Da gunná Dios dxutipa lázredxu \q1 \v 161 Benne' ca' dxelenná be'e̱ dxeláu zi' xuzre̱' neda' \q2 na' quebe bi nuna' chee̱'. \q1 Dute̱ lázrdawa' dxezreba' ca zaj naca xrtizru'. \q1 \v 162 Dxebéle̱'e̱da' lu da dxenná xrtizru' \q1 ca dxebé bénnea' dxezrél-lene̱' tu xel-la' gunní'a zrente̱. \q1 \v 163 Dxecuídeda', ne dxegúteda' da we̱n lazre'. \q1 Nazrí'ida' da dxenná da bdxixruj be'u. \q1 \v 164 Gazre lasa tu zra dxue lá'ana' Lue' \q1 lawe' da xrlátaje naca ca dxuchi'u chee̱ntu'. \q1 \v 165 Dxelebeza zri lázrele̱'e̱ benne' ca' zaj nazrí'ine̱' \q2 da bdxixruj be'u, \q1 na' quebe bi de̱ da gun na cheajlecházie̱'. \q1 \v 166 Xrana' Dios, dxebeza' Lue' xidu' guseláu' neda', \q1 ne tu dxúnzqueza' ca naca da bdxixruj be'u. \q1 \v 167 Dute̱ lázrdawa' tu dxúnzqueza' da dxuse̱de dizra' chiu' netu', \q1 ne nazrí'ile̱'e̱da' ca naca na. \q1 \v 168 Tu dxúnzqueza' ca naca da bdxixruj be'u, \q2 ne ca dxuse̱de dizra' chiu' netu' \q1 lawe' da dxelé'equeznu' xúgute̱ da dxuna'. \s1 Dxebéle̱'e̱le̱dxu xrtizra' Dios \q1 \v 169 Xrana' Dios, bene da dxuláwizra' Lue'. \q1 Bzéajni'i neda' ca dxenná xrtizru' gunu'. \q1 \v 170 Bene da dxenaba' lau Lue'. \q1 Bselá neda' ca dxenná xrtizru' gunu'. \q1 \v 171 Tu güe lá'anazqueza' Lue', Xran, \q1 gate ba nusé̱denu' neda' guna' ca naca xrba chiu'. \q1 \v 172 Tu guchálajzqueza' ca naca xrtizru' \q1 lawe' da xrlátaje naca ca dxenná be'enu' netu'. \q1 \v 173 Guzúate̱queze gácale̱nu' neda' \q1 lawe' da dxuna' ba xuzre guna' ca bdxixruj be'u. \q1 \v 174 Dxezá lazra' guseláu' neda', Xrana' Dios. \q1 Dxezaca ba lázrele̱na' da bdxixruj be'u. \q1 \v 175 Be̱n gaca bana', na' güe lá'ana' Lue', \q1 na' da dxuchi'u chia' xelácale̱ na neda'. \q1 \v 176 Gudéa' chalá'ala ca dxedá tu zrila' naníteba'. \q1 Bexilaj neda', we̱n zrin chiu', lawe' da quebe ne gal-la lazra' \q2 da bdxixruj be'u. \c 120 \q1 \v 1 Gate guzúa' lu da ste̱be bláwizra' Xránadxu Dios, \q1 na' Le̱' gúcale̱ne̱' neda'. \b \q1 \v 2 Bselá neda', Xrana' Dios, lu na' benne' we̱n lazre' ca', \q1 ne lu na' benne' dxelezí xe̱'e̱ ca'. \b \q1 \v 3 ¿Bizra gunna Dios le'e, benne' dxelezí xe̱'e̱? \q1 ¿Bizra da ba neza gaca na chee̱le gate gudée̱' le'e \q2 lu da zi' da xa'? \q1 \v 4 Gudée̱' le'e lu na' benne' ca' xuludé̱'e̱ le'e xaga nalá xéche'ze, \q1 ne xuluzríe̱' le'e xi' galaj. \q1 \v 5 Edxugúa neda'. \q1 Dxaca chia' ca zúaqueza' ládujla benne' Mesec, \q1 ne ca zua' tu lu xu'u xide chee̱ benne' Cedar. \q1 \v 6 Da zrente̱ ba guzúa' ládujla benne' caní \q1 dxuluzúe̱' chalá'ala xel-la' dxebeza zri lazre'. \q1 \v 7 Neda' dxezá lazra' gata' xel-la' dxebeza zri lazre'. \q1 Gate dxuchálaja' chee̱n, dxeledíl-lale̱ benne' ca' neda'. \c 121 \q1 \v 1 Chisa xíchaja' nna'a da dxelún bénneache lu xi'a ca'. \q1 ¿Gazra za' da gácale̱ na neda'? \q1 \v 2 Da gácale̱ na neda' za' lu na' Xránadxu Dios, \q1 Bénnea' be̱ne̱' xabáa, ne xe̱zr la xu. \q1 \v 3 Quebe gu'e̱ lataj cheajcháziu'. \q1 Quebe gase Bénnea' dxuxúequeze̱' lue'. \q1 \v 4 Gunná' xque, quebe te bchigala chee̱ Bénnea'. \q1 Québequeze gase Bénnea' dxuxúequeze̱' benne' Israel ca. \q1 \v 5 Xránadxu Dios dxucú'uje̱' lue'. \q1 Xránadxu Dios zue̱' cuitu' xabe̱la dxegu'e̱ lue' zrul-la. \q1 \v 6 Quebe guzezxe gubizra lue' te zra, \q1 ne quebe bi gune beu' lue' chizrela. \q1 \v 7 Xranu' Dios guxúequeze̱' lue' chee̱ quebe bi da cale̱la \q2 gaca na chiu'. \q1 Guxúequeze̱' bénne'du xu'u. \q1 \v 8 Xránadxu Dios guxúequeze̱' lue' gate dxedxúaju', \q1 ne gate dxexú'u, na'a zra, ne chadía chacanna. \c 122 \q1 \v 1 Gubéle̱na' benne' ca' gulé̱'e̱ neda': \q1 “Chéajdxu xu'u lizre Xránadxu Dios.” \q1 \v 2 Na'a zúadxu nigá, ze̱ntu' dxa xu'u ze'e \q1 da naxechaj lue', xe̱zre Jerusalén. \q1 \v 3 Jerusalén naca na tu xe̱zre da belexune̱', \q1 na' naca na xrtante̱, ne dxé'le̱'e̱ na cháwedau'. \q1 \v 4 Lu xe̱zre na' zjaca xúgute̱ cuen bénneache zaj de̱'e̱ \q2 Xránadxu Dios. \q1 Dxelune̱' ca dxenná dizra' da guzre Dios benne' Israel ca', \q2 chee̱ xelúe lá'ane̱' La Xránadxu Dios. \q1 \v 5 Lu xe̱zre na' zaj dxe' benne' ca' dxuluchi'e̱ chee̱ \q2 benne' Israel ca', \q1 naga zaj dxe' benne' xrtia David, benne' ca' dxelenná be'e̱. \q1 \v 6 Le naba lau Dios gata' xel-la' dxebeza zri lazre' \q2 lu xe̱zre Jerusalén, \q1 chee̱ xelepe ban da dxelún benne' ca' zaj nazrí'ine̱' xe̱zre na'. \q1 \v 7 Dxenábantu' Dios sua xel-la' dxebeza zri lazre' \q1 lu'ule ze'e da naxechaj na lue', Jerusalén, \q1 ne chee̱ xelezrá' chawe' benne' zaj xu'e̱ xu'u zren chiu'. \q1 \v 8 Nazrí'ida' le sa' ljwezra', ne bi ljwezra' ca', na' dxennía': \q1 Gata' xel-la' dxebeza zri lazre' chiu', xe̱zre Jerusalén. \q1 \v 9 Lawe' da nazrí'ida' xu'u lizre Xránadxu Dios \q1 dxuna' ba xuzre gaca chawe' chiu'. \c 123 \q1 \v 1 Chisa xíchaja' nna'a naga zu', Xran, \q1 naga zu' Lue', zu' xabáa na'la. \q1 \v 2 Ca dxun tu bi we̱n zrin dxenná'abe' bi nna xránabe', \q1 ne ca dxun nu'ula we̱n zrin dxenná'abe' bi nna \q2 nu'ula xránabe', \q1 caní dxenná'adxu bi nna Xránadxu Dios \q1 ca zrindxa zra xexache lazre̱' chee̱dxu. \q1 \v 3 Bexache lazre' chee̱ntu', Xránantu' Dios. \q1 Bexache lazre' chee̱ntu', lawe' da dxedú lázrentu' \q1 lawe' da dxulucá'ana ditaj bénneache netu'. \q1 \v 4 Dxedú lázrentu' lawe' da dxelún lala benne' gunní'a ca' \q2 chee̱ntu', \q1 ne dxulucá'ana ditaj netu', benne' ca' dxulucá'ana szren \q2 cuine̱'. \c 124 \q1 \v 1 Chela ca gúcale̱ Xránadxu Dios dxi'u. \q1 Caní dxal-la' xelenná benne' Israel ca' na'a. \q1 \v 2 Chela ca gúcale̱ Xránadxu Dios dxi'u \q1 gate guledíl-lale̱ benne' ca' dxi'u, \q1 \v 3 na' buluzría xi'te̱' dxi'u \q1 lu dute̱ xel-la' dxelezrá'a zrente̱ chee̱', \q1 \v 4 ne guca chee̱dxu ca dxaca chee̱ benne' \q1 dxugacu nísadau' le̱', da na' gute na le̱'. \q1 \v 5 Chela guca caní chee̱dxu, na' bé̱tete̱ da na' dxi'u. \q1 \v 6 Dxal-la' xe̱dxu Xránadxu Dios; Xcalenu', \q1 lawe' da quebe be̱'e̱ lataj benne' ca' xuluzría xi'e̱ dxi'u. \q1 \v 7 Beladxu ca dxelá tu bxinne lu xixruj chee̱ benne' wezén bxinne. \q1 Bzria xi' Xránadxu xel-la' dxenná bea chee̱ benne' ca', na' beladxu. \q1 \v 8 Naca Xránadxu Dios Bénnea' dxácale̱ne̱' dxi'u, \q1 Bénnea' bé̱nqueze̱' xabáa, ne xe̱zr la xu. \c 125 \q1 \v 1 Benne' ca' dxuluxrén lazre' Xránadxu Dios zaj naque̱' ca xi'a Sión, \q1 da quebe nu seque' gutá, san tu chí'izqueze zua chacha na. \q1 \v 2 Ca zaj zua xi'a ca' da zaj naxechaj na Jerusalén, \q1 zua Xránadxu Dios, dxuxúequeze̱' bénneache chee̱' na'a zra, \q2 ne chadía chacanna. \q1 \v 3 Quegá tu chí'izqueze xelenná bea benne' ca' dxelune̱' \q1 da cale̱la lu xe̱zr la xu chee̱ benne' xrlátaje ca', \q1 chee̱ quebe xelaca benne' xrlátaje ca' tuze nen benne' \q2 we̱n da zrinnaj ca'. \q1 \v 4 Xrana' Dios, be̱n gaca chawe' chee̱ benne' xrlátaje ca', \q1 ne chee̱ benne' ca' zaj naque̱' li lazre'. \q1 \v 5 Benne' ca' dxelebéaj xichaj Dios chee̱ xelune̱' da cale̱la, \q1 xucuasa Xránadxu Dios benne' ca' tu zren nen benne' ca' \q2 dxelune̱' da zrinnaj. \q1 Dxenaba' gata' xel-la' dxebeza zri lazre' chee̱ benne' Israel ca'. \c 126 \q1 \v 1 Gate Xránadxu Dios bselé̱' dxi'u lu na' benne' zitu' ca', \q1 ne begu'e̱ dxi'u lu xe̱zre Sión, gúquedxu dxenne̱dxu xe̱la. \q1 \v 2 Nadxa bzrízredxu, ne be̱ lá'anadxu Xránadxu Dios. \q1 Nadxa gulenná benne' xe̱zr la xu ca': \q1 “Da zrente̱ ca' be̱n Dios, Xrana benne' ca', chee̱'.” \q1 \v 3 Da zrente̱ ca' be̱n Xránadxu Dios chee̱dxu dxi'u, \q1 na' zúadxu lu da ba neza zrente̱. \q1 \v 4 Bselá Xránadxu dxi'u lu na' benne' zitu' ca', \q1 na' bezrindxu lu xe̱zr la xu chee̱dxu \q1 ca dxezrín nisa guba'u lu xe̱gu bizre ca'. \q1 \v 5 Benne' ca' dxelebezre̱' tie̱' dxelaze̱', \q1 nen xel-la' dxelebé xelexezi'e̱ lina. \q1 \v 6 Dxebezre tie̱' zéaje̱' nu'e̱ binne cháwe'du ca', \q1 na' dute̱ xel-la' dxebé dxezrine̱' zeajnu'e̱ lina chee̱'. \c 127 \q1 \v 1 Chela ca zúale̱ Xránadxu Dios benne' ca' dxelune̱' tu xu'u \q1 dácheze naca xelune̱' zrin na'. \q1 Chela ca dxuxúe Xránadxu Dios tu xe̱zre, \q1 dácheze naca dxuluxúe benne' ca' le̱ na. \q1 \v 2 Dácheze naca dxásaze̱le che zílala, \q1 ne dxunle zrin cáte̱ze dxalaj gubizra ca dxebíadxa na, \q1 ne dute̱ xel-la' dxudía dxezile da gágule, \q1 lawe' da dxunna Dios da xelagu benne' ca' nazrí'ine̱' \q2 dxácate̱ na' dxelásie̱'. \q1 \v 3 Le nna' xque, zaj naca zrí'inedxu bi ca' be̱nna Xránadxu dxi'u. \q1 Zaj naca be̱' tu da gunní'a zrente̱. \q1 \v 4 Zrí'inedxu dxelálajbe' chee̱dxu gate ne nácadxu cuide' \q1 zaj nácabe' ca xaga nalá xéche'ze ca' da nuxru benne' \q2 zeje̱' wedil-la. \q1 \v 5 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea' nuxrue̱' zánete̱ \q2 xaga nalá xéche'ze caní. \q1 Québequeze xedué'ene̱' gate zri'a chee̱' \q1 tu zren nen benne' ca' dxeledíl-lale̱ne̱' le̱'. \c 128 \q1 \v 1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ benne' ca' dxelezrebe̱' Xránadxu Dios, \q1 benne' ca' tu dxelúnzqueze̱' ca nadxixruj be'e Dios. \q1 \v 2 Gate dxagu' da dxezi'u chee̱ zrin da nunu' \q1 gaca chiu' tu da ba neza, ne gaca chawe' chiu'. \q1 \v 3 Gaca zru'ulu' ca tu lba uva da dxebía da zixre \q2 cuita xu'u lizru', \q1 na' zri'inu' ca' xelácabe' ca xaga olivo ca' zaj ze̱ \q2 dxu'a ga dxagu'. \q1 \v 4 Caní gun Xránadxu gaca chawe' chee̱ bénnea' dxezrebe̱' Le̱'. \q1 \v 5 Dxenaba' gun Xránadxu, zue̱' xi'a Sión, gaca chawe' chiu', \q1 chee̱ le'enu' gaca chawe' chee̱ xe̱zre Jerusalén xúgute̱ zra naca banu', \q1 \v 6 ne chee̱ le'enu' zri'ine zre su'. \q1 Dxenaba' gata' xel-la' dxebeza zri lazre' chee̱ benne' Israel ca'. \c 129 \q1 \v 1 Zúadxu lu da sté̱bele̱'e̱ gate nácate̱dxu cuide', \q1 waca xelenná benne' Israel ca'. \q1 \v 2 Zúadxu lu da sté̱bele̱'e̱ gate nácate̱dxu cuide' \q1 san quebe buluzria xi'e̱ dxi'u. \q1 \v 3 Belune̱' we̱' cúzrudxu gate beline̱' dxi'u xide, \q1 na' gulaca cúzrudxu ca xe̱zr la xu naga dxedé xia chee̱ be̱zre. \q1 \v 4 Xlátaje̱ naca Xránadxu Dios. \q1 Bselé̱' dxi'u lu na' benne' ca' buluchínene̱' dxi'u xadíaze. \q1 \v 5 Be̱n cheajlechaze, ne xelebígaqueze \q1 xúgute̱ benne' ca' dxelecuídene̱' benne' Sión ca'. \q1 \v 6 Be̱n xelaque̱' ca xíxre'du ca' dxelebía na xrgu'u \q1 da dxelebizre na gate ne zaj nadxé'ene na, \q1 \v 7 da na' quebe nu benne' dxexequé̱'e̱ na, \q1 ne quebe seque' nu benne' gune̱' na tu cheaj weaj. \q1 \v 8 Quebe xelenná benne' dxeledée̱' naga zaj zria na: \q1 Dxenábantu' gun Xránantu' Dios gaca chawe' chee̱le. \q1 Lu La Xránantu' Dios dxenábantu' gaca chawe' chee̱le. \c 130 \q1 \v 1 Ga ni zua' lu da sté̱bele̱'e̱ dxuláwizra' Lue', Xrana' Dios. \q1 \v 2 ¡Xran, bene chi'a! \q1 ¡Bze̱ naga da dxenaba' lau'! \q1 \v 3 Xrana' Dios, chela nna' xánniu' ca naca dul-la nabágantu' \q1 ¿núzraqueze xegá'ana xrlátaje lau Lue'? \q1 \v 4 Lué'quezu' dxunite lau' chee̱ntu' \q1 chee̱ gápantu' Lue' ba lá'ana. \q1 \v 5 Dute̱ lázrdawa' dxebeza lazra' Xránadxu Dios, \q1 ne dxuxrén lazra' xrtizre̱'. \q1 \v 6 Dxebeza lazredxa' Xránadxu Dios \q1 cáqueze dxelún benne' ca' dxuluxúe̱' xe̱zre ca', \q2 dxelebeze̱' chaní', \q1 ne cáqueze dxelún benne' ca' dxelicha bchigala, \q2 dxelebeze̱' chaní'. \q1 \v 7 Benne' Israel ca' dxal-la' xelebeza lazre̱' Xránadxu Dios \q1 lawe' da dxexache lazre' Xránadxu bénneache chee̱', \q1 ne dxexá'awe̱' benne' ca' lu na' benne' guledábague̱' Le̱'. \q1 \v 8 Dios xexá'awe̱' benne' Israel ca' \q1 lu na' xúgute̱ dul-la da zaj nabague̱'. \c 131 \q1 \v 1 Xrana' Dios, ba bsana' xel-la' dxucá'ana szren cuina', \q1 ne ba bcuasa' xel-la' dxeque xrlátaje cuina'. \q1 Quebe dxulapa napa' lu da zaj naca szren, \q1 da ca' quebe naca chia' gulapa' na'a. \b \q1 \v 2 Quebe bi gunnía', ne guzúa' zrize ca tu bi dxe'ene \q2 za bexuzrte̱ gúzrebe'. \q1 Naca bénne'du xu'a ca tu bi dxe'ene za bexuzrte̱ gúzrebe'. \q1 \v 3 Le cueza lazre' Xránadxu Dios, le'e, benne' Israel \q1 na'a zra, ne chadía chacanna. \c 132 \q1 \v 1 Bsa lazre', Xrana' Dios, ca guca chee̱ David, \q2 ne ca guzaca zi'e̱, \q1 \v 2 ne ca da guche̱be lazre̱' gune̱' chiu', \q1 da guche̱be lazre̱' lau', Dios wal-la chee̱ Jacob. \q1 \v 3 Guné̱': “Québequeze chu'a xu'u lizra', \q1 ne québequeze gáta'a ga dxasia' \q1 \v 4 ne québequeze guchúdia' xiaj lawa' \q1 ne québequeze gasia' \q1 \v 5 ca zrindxa zra ba be̱na' tu xu'u lizre Xrana' Dios \q1 naga súaqueze Dios wal-la chee̱ Jacob.” \q1 \v 6 Bénedxu zua xí'ina lá'azxa naga xu'u xel-la' wezría \q2 lu xe̱zr la xu Efrata, \q1 na' bezréledxu na lu xe̱zr la xu chee̱ bénnea' le̱' Jaar. \q1 \v 7 Gunnantu': Chéajntu' naga zua Dios chee̱ntu'. \q1 Guzú zríbentu' zran ni'a Le̱'. \q1 \v 8 Guxasa, Xránantu' Dios, nen xí'ina naga xu'u \q2 xel-la' wezría chiu', \q1 ne gudá lu xi'a naga súaquezu' Lue'. \q1 \v 9 Be̱n xelún bxruze chiu' ca' da naca xrlátaje, \q1 ne xelebezre xa'a xúgute̱ bénneache chiu', lu dute̱ \q2 xel-la' dxelebé chee̱'. \q1 \v 10 Lawe' da nazrí'inu' David, we̱n zrin chiu', \q1 quebe guzú' chalá'ala wenná bea na' ba guca'u Lue'. \b \q1 \v 11 Da líqueze bzetaj cuina Xránadxu Dios, \q1 guche̱be lazre̱' chee̱ David quebe gucuase̱' ca da gunné̱'. \q1 Gunné̱': “Guna' xelenná bea zri'ine zre su' naga \q2 dxenná béaquezu' Lue'. \q1 \v 12 Che zri'inu' ca' tu xelúnzqueze̱' ca naca xel-la' wezría chia', \q1 ne ca naca xrtizra' da gusé̱deda' le̱', \q1 zri'inu' ca' tu xelenná béazqueze̱' naga dxenná be'u lue'.” \q1 \v 13 Lawe' da gucá'a Xránadxu Dios xe̱zre Sión, \q1 guca lazre̱' sua xu'u lízrequeze̱' ga na'. \q1 \v 14 Gunné̱': “Tu gácazqueze lataj nigá naga súaqueza' neda'. \q1 Tu súazqueza' nigá lawe' da caní dxezaca ba lazra' guna'. \q1 \v 15 Guna' gáta'le̱'e̱ lina chee̱ benne' ca', \q1 ne guna' xelelaj benne' xache' ca' xeta. \q1 \v 16 Guna' xelún bxruze chia' ca' da naca chawe', \q1 na' xelebezre xa'a xúgute̱ bénneache chia' lu dute̱ \q2 xel-la' dxelebé chee̱'. \q1 \v 17 Lataj na' guna' xexaca xel-la' dxenná bea chee̱ David. \q1 Guna' xelezúa na' zri'ine zre sua wenná bea na' \q2 ba gucá'a neda'. \q1 \v 18 Guna' xeleque zréaje benne' guledábague̱' Le̱', \q1 na' guna' chepe ban xel-la' dxenná bea chee̱ David na'.” \c 133 \q1 \v 1 Le nna' xque, xrtante̱ naca, ne cháwe'le̱'e̱ naca \q1 gate zaj nazraga bénneache chee̱ Dios, zaj naque̱' tuze. \q1 \v 2 Naca na ca tu da za da dxuluzúa xíchaje̱', \q1 da dxedínnete̱ na dxu'a lawe̱', \q1 ca na' dxedínnete̱ na lu luzru Aarón, \q1 ne dxedínnete̱ na ga zria zre̱'. \q1 \v 3 Dxedínnete̱ na ca xrle̱'e̱la da dxexruj lu xi'a Hermón, \q1 ne dxexruj na lu xi'a Sión lawe' da gun Xránadxu Dios \q1 gaca chawe' chee̱ bénneache zaj zre̱'e̱ na', \q1 ne gunne̱' benne' ca' xel-la' nabán da zeajlí canna. \c 134 \q1 \v 1 Le na' xque, le güe lá'ana Xránadxu Dios, \q1 le'e, nácale we̱n zrin chee̱ Xránadxu, \q1 zrale xu'u lizre Xránadxu chizrela. \q1 \v 2 Le chisa na'le lau lataj lá'azxa, \q1 ne le güe lá'ana Xránadxu Dios. \q1 \v 3 Dxenaba' lau Xránadxu zue̱' Sión gune̱' gaca chawe' chiu', \q1 naque̱' Bénnea' be̱ne̱' xabáa, ne xe̱zr la xu. \c 135 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana La Xránadxu Dios! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, we̱n zrin chee̱ Xránadxu, \q1 \v 2 le'e zrale xu'u lizre Xránadxu Dios, \q1 lu chale'aj chee̱ xu'u naga zúaqueze Dios! \q1 \v 3 ¡Le güe lá'ana Xránadxu lawe' da naque̱' xrlátaje! \q1 ¡Le gul-la da güe lá'anale La Le̱', lawe' da naque̱' zri'i lazre'! \q1 \v 4 Xránadxu Dios ba guqué̱'e̱ zri'ine zre sua Jacob. \q1 Guqué̱'e̱ zri'ine zre sua Israel chee̱ xelaque̱' bénneache chee̱'. \q1 \v 5 Nézquezdxu szrente̱ naca Xránadxu Dios. \q1 Xránadxu naque̱' szrendxa ca xúgute̱ dios chee̱ benne' zitu' ca'. \q1 \v 6 Xúgute̱ da dxaca lazre' Xránadxu gune̱', \q1 dxune̱' na zran xabáa, ne lu xe̱zr la xu, \q1 ne lu nísadau', ne lu da situj chee̱ nísadau' ca'. \q1 \v 7 Dxune̱' zá'aca beuj dapa saca chee̱ xe̱zr la xu. \q1 Dxune̱' dxelepe xesa guziu' gate dxaca xiuj. \q1 Dxune̱' dxaca be' gátete̱ze. \q1 \v 8 Be̱ne̱' gulate bi biu nedxu chee̱ benne' Egipto ca'. \q1 Gulate bi biu nedxu chee̱ bénneache, \q1 ne béadu ca' chee̱ be̱ xixre' chee̱' ca'. \q1 \v 9 Be̱ne̱' xel-la' waca ca' da za xabáa, ne da zrente̱ ca' \q1 da be̱ne̱' lu xe̱zr la xu chee̱ benne' Egipto ca', \q1 da ca' be̱n Dios da guca chee̱ Faraón, \q1 ne chee̱ xúgute̱ we̱n zrin chee̱ Faraón na'. \q1 \v 10 Bzria xi'e̱ bénneache zánete̱ cue' xe̱zr la xu ca', \q1 ne be̱tie̱' benne' wenná bea ca', \q1 benne' zaj nápale̱'e̱ xel-la' dxelenná bea. \q1 \v 11 Be̱tie̱' Sehón, wenná bea chee̱ benne' amorreo ca', \q1 ne Og, wenná bea chee̱ benne' Basán ca', \q1 ne xúgute̱ benne' wenná bea chee̱ benne' Canaán ca'. \q1 \v 12 Bequé̱'e̱ xe̱zr la xu nigá lu na' benne' wenná bea ca', \q1 na' bnézruje̱' na lu na' bénneache chee̱', benne' Israel ca'. \b \q1 \v 13 Xrana' Dios, chadía chacanna zua lau' Lue'. \q1 Tu cheajlesá lázrezqueze bénneache Lue'. \b \q1 \v 14 Xránadxu Dios guchi'e̱ chee̱ bénneache chee̱', \q1 ne xexache lazre̱' chee̱dxu dxi'u, we̱n zrin chee̱'. \q1 \v 15 Bedau' xia xaga ca' chee̱ benne' xe̱zr la xu ca' \q2 zaj naca na oro, ne plata. \q1 Zaj naca na da belún bénneache. \q1 \v 16 Zaj zua dxu'a na san quebe dxelenné̱ na. \q1 Zaj zua lau na san quebe dxelelé'e na. \q1 \v 17 Zaj zua naga na san quebe dxelén na, ne quebe \q2 dxelecá'a na be'. \q1 \v 18 Benne' ca' dxelune̱' na zaj nácaqueze̱' ca lé̱queze na, \q1 ne caní zaj naca xúgute̱ benne' dxuluxrén lazre̱' na. \b \q1 \v 19 Le'e, benne' xrtía Israel, le güe lá'ana Xránadxu Dios. \q1 Le'e, benne' xrtia Aarón, le güe lá'ana Xránadxu Dios. \q1 \v 20 Le'e, benne' xrtia Leví, le güe lá'ana Xránadxu Dios. \q1 Le'e, núlale dxezrébele Xránadxu Dios, le güe lá'ana \q2 Xránadxu Dios. \q1 \v 21 Le'e, zrale xe̱zre Sión, le güe lá'ana Xránadxu Dios, \q1 Bénnea' zúaqueze̱' xe̱zre Jerusalén. \b \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 136 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios, Benne' xrlátaje! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 2 ¡Le güe lá'ana Dios, naque̱' szrénte̱dxa ca zaj naca dios \q2 chee̱ xe̱zr la xu ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 3 ¡Le güe lá'ana Xránadxu, naque̱' szrénte̱dxa ca zaj naca \q2 xrana xe̱zr la xu ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 4 ¡Le güe lá'ana Dios na', dxune̱' xel-la' waca zri'a ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 5 ¡Le güe lá'ana Dios na', be̱ne̱' xabáa dute̱ xel-la' sina chee̱'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 6 ¡Le güe lá'ana Dios na', bzue̱' xe̱zr la xu lawe' nísadau'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 7 ¡Le güe lá'ana Dios na', be̱ne̱' gubizra ne beu'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 8 ¡Be̱ne̱' gubizra chee̱ gusení na te zra! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 9 ¡Be̱ne̱' beu' ne belaj ca' chee̱ xulusení na chizrela! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 10 ¡Le güe lá'ana Dios na', be̱tie̱' bi biu nedxu chee̱ \q2 benne' Egipto ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 11 ¡Le güe lá'ana Dios na', bebéaje̱' benne' Israel ca' \q2 lu xe̱zr la xu Egipto na'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 12 ¡Beche̱'e̱ le̱' dute̱ xel-la' waca zren chee̱'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 13 ¡Le güe lá'ana Dios na', be̱ne̱' chupa la'a nísadau' \q2 da nazí le̱ na Xrna! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 14 ¡Bdee̱' benne' Israel ca' laduj nísadau' na'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 15 ¡Bgacue̱' nísadau' na' Faraón, benne' wenná bea chee̱ Egipto, \q2 ne benne' zeje̱' wedil-la chee̱' ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 16 ¡Le güe lá'ana Dios na', beche̱'e̱ benne' chee̱' ca' \q2 le̱'e̱ xixre' lawe' lataj! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 17 ¡Le güe lá'ana Dios na', be̱tie̱' wenná bea blau ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 18 ¡Be̱tie̱' wenná bea wal-la ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 19 ¡Be̱tie̱' Sehón, wenná bea chee̱ benne' amorreo ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 20 ¡Be̱tie̱' Og, wenná bea chee̱ xe̱zr la xu Basán! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 21 ¡Bnézruje̱' xe̱zr la xu chee̱ benne' ca' chee̱ gaca na \q2 chee̱ benne' chee̱' ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 22 ¡Be̱nne̱' na chee̱ benne' Israel ca', benne' we̱n zrin chee̱' ca'! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 23 ¡Naque̱' Dios na', quebe gul-la lazre̱' dxi'u \q2 gate buluzetja benne' ca' dxi'u! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 24 ¡Le̱' bselé̱' dxi'u lu na' benne' ca' guledíl-lale̱ne̱' dxi'u! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 25 ¡Naque̱' Dios na', dxugawe̱' xúgute̱ da zaj naca ban! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \q1 \v 26 ¡Le güe lá'ana Dios chee̱ xabáa! \q1 ¡Chadía chacanna dxexache lazre̱' dxi'u! \c 137 \q1 \v 1 Dxu'a xe̱gu chee̱ xe̱zr la xu Babilonia gudxé'edxu, \q1 ne gudxézredxu gate xeajsá lázredxu chee̱ xe̱zre Sión. \q1 \v 2 Lu zruze xaga labada' dxu'a xe̱gu na' \q1 buqué̱ladxu da cun zríadi'i na du chee̱dxu ca'. \q1 \v 3 Benne' ca' guleché̱'e̱ dxi'u ca benne' zaj nada'u \q2 gulenábene̱' dxi'u gúl-ladxu. \q1 Benne' ca' buluzría xi' xe̱zre chee̱dxu gulé̱'e̱ dxi'u \q2 súadxu lu xel-la' dxebé, gulenné̱': \q1 Le gul-la chee̱ntu' da ca' bíl-lale lu xe̱zre Sión. \q1 \v 4 ¿Ájazra gúl-ladxu da güe lá'anadxu Xránadxu Dios \q1 naga zúantu' lu xe̱zr la xu chee̱ benne' zitu' ca'? \q1 \v 5 Chela gal-la lazra' lue', xe̱zre Jerusalén, \q1 gun Dios gunite na'a xabe̱la xel-la' waca chee̱ na. \q1 \v 6 Be̱n xedá' luzra' chíchajla' che quebe cheajsá lazra' chiu', \q1 ne che quebe gucá'ana szrena' lue', Jerusalén, \q1 nacu' da dxezaca ba lázrele̱da'. \q1 \v 7 Xrana' Dios, bsa lazre' da cale̱la da belún benne' Edom \q1 lu zra na' guzría xi' xe̱zre Jerusalén, \q1 gate na' gulenné̱': “Le guchinnaj na. Le guchinnaj na, \q1 ca zrinte̱ lu lane chee̱ na.” \q1 \v 8 Le'e, benne' Babilonia, cuía xile. \q1 Ba neza zrente̱ gaca na chee̱ bénnea' gune̱' chee̱le \q1 ca da be̱nle le'e chee̱ntu' netu'. \q1 \v 9 Ba neza zrente̱ gaca na chee̱ bénnea' que̱'e̱ bidu chee̱le ca', \q1 ne quine̱'-be' lu xiaj xre na'. \c 138 \q1 \v 1 Xrana' Dios, dute̱ lázrdawa' güe lá'ana' Lue'. \q1 Tu dxúl-lazqueza' da dxue lá'ana' Lue' lau dios ca' chee̱ \q2 benne' zitu' ca'. \q1 \v 2 Dxuzú zriba' lau xudau' lá'azxa chiu', \q1 ne dxue lá'ana' Lau' lawe' da nacu' li lazre', \q1 ne dxexache lazru' bénneache chiu', \q1 ne lawe' da blé'enu' nacu' Benne' szrente̱, \q1 na' szrente̱ naca xrtizru'. \q1 \v 3 Gate bláwizra' Lue', na' gúcale̱nu' neda'. \q1 Nen dute̱ xel-la' waca chiu' btipu' lazra'. \q1 \v 4 Xúgute̱ benne' wenná bea du gabí'i xe̱zr la xu \q1 xelúe lá'ane̱' Lue', Xrana' Dios. \q1 Caní xelune̱' lawe' da ba belenne̱' ca naca xrtizru'. \b \q1 \v 5 Xelúl-le̱' chee̱ da ba nune̱' Xránadxu Dios, \q1 lawe' da zrente̱ naca xel-la' ba chee̱ Xránadxu. \q1 \v 6 Szrente̱ naca Xránadxu Dios, ne dxácale̱ne̱' \q2 benne' baxache' ca', \q1 na' quebe dxu'e̱ lataj benne' dxucá'ana szren cuine̱' \q2 zrine̱' lau Le̱'. \b \q1 \v 7 Lácala zua' lu da ba xa', Lue' dxutipu' lazra'. \q1 Dxedábagu' benne' ca' dxeledábague̱' neda', \q1 ne dute̱ xel-la' waca chiu' dxuseláu' neda'. \b \q1 \v 8 Gun Xránadxu Dios da guche̱be lazre̱' chia'. \q1 Xrana' Dios, tu dxexache lázrezquezu' bénneache chiu'. \q1 Quebe gusanu' dxunu' zrin da guzú lau' dxunu'. \c 139 \q1 \v 1 Xrana' Dios, ba gunná' xánniu' neda' \q1 ne núnbea xánniu' neda'. \q1 \v 2 Nézqueznu' gate dxe'a, ne gate dxasa'. \q1 Zítu'la nézqueznu' da zaj xu'u xichaj lázrdawa'. \q1 \v 3 Ba gunná' xánniu' ca dxuna', ne ca dxexezí' lazra'. \q1 Nézqueznu' xúgute̱ da dxuna'. \q1 \v 4 Gate quebe ne guchálaja' ba nézqueznu' Lue', Xran, \q2 xúgute̱ da nnia'. \q1 \v 5 Gátete̱zla cuita' neda' zúaquezu' Lue', Xran, \q2 ne nuzé̱ na'u neda'. \q1 \v 6 Ca szrente̱ naca da nézenu' Lue' naca na da dxebáneda'. \q1 Nácale̱'e̱ na sina da quebe gaca chéajni'ida'. \q1 \v 7 ¿Gala cha'a zitu' naga quebe zúaqueze Be' chiu'? \q1 ¿Gala guzrúnnuja' naga quebe zúaquezu' Lue'? \q1 \v 8 Che cuena' sibe zran xabáa, na' zúaquezu' Lue', \q1 ne che xétaja' lu da situj chee̱ xe̱zr la xu, na' zu' Lue'. \q1 \v 9 La séqueda' tea' lu be', ne cha'a zitu' naga dxalaj gubizra, \q1 u tea' xechalá'a nísadau' naga dxebía gubizra, \q1 \v 10 cá'anqueze na' súale̱nu' neda', \q1 ne guxru na'u xabe̱la neda'. \q1 \v 11 Chela gaca guna' gacu da chul-la neda', \q1 u guna' xexaca lení' da naxechaj neda', chee̱ \q2 xaca na da chul-la, \q1 \v 12 da chul-la na' quebe gaca gucache na neda' lau Lue', \q1 na' chizrela xaca na ca te zra lau'. \q1 Túzqueze ca zaj naca da chul-la, ne xel-la' naxaní' lau Lue'. \q1 \v 13 Lue' be̱nu' da zaj xu'u lu be̱la' dxen chia'. \q1 Lue' bzalju' neda' lu le̱'e̱ xrna'a. \q1 \v 14 Güe lá'anaqueza' Lue' lawe' da szrente̱ zaj naca da dxunu', \q1 ne dxebáneda' ca zaj naca na. \q1 Dute̱ lázrdawa' nézquezda' caní naca na. \q1 \v 15 Blé'equeznu' neda' gate gulá' gubinna zrita xu'a, \q1 gate na' belezraga na lu le̱'e̱ xrna'a, \q1 gate na' bgula' lu da bagácheze na'. \q1 \v 16 Ble'enu' be̱la' dxen chia' gate gulá' gubinna na. \q1 Xúgute̱ da caní ba naxúaj na lu xiche chiu', \q1 na' ca gudé na' gulá' gubinna na, \q1 na' xúgute̱ na gulaca na cáte̱ze zaj naxúaj na. \q1 \v 17 Dios, szrente̱ zaj naca da dxuwía lazru' gunu'. \q1 Da zante̱ ca zaj naca na. \q1 \v 18 Chela gaca lazra' gulaba' ca zaj naca na, \q1 zaj naca na ca xuzre' dxe' dxu'a tu xe̱gu zren. \q1 Gate dxexebana', ne zúale̱queza' Lue'. \q1 \v 19 Dios, da líqueze gutiu' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Chee̱ le̱ na', le gucuasa naga zua', le'e, we̱te benne'. \q1 \v 20 Chiu' Lue', Dios, dxelenné̱' dizra' schanni'. \q1 Benne' ca' dxeledábague̱' lue' dxuluzétaje̱' Lau' lu da xálaze. \q1 \v 21 Xrana' Dios, dxecuídeda' benne' ca' dxuluzúe̱' Lue' \q2 chalá'ala, \q1 ne dxezrá'li'a benne' ca' dxeledábague̱' Lue'. \q1 \v 22 Dute̱ lázrdawa' dxecuídeda' benne' ca'. \q1 Dxéqueda' benne' ca' ca benne' ca' dxeledábague̱' nédaqueza'. \q1 \v 23 Gunná' xanne' neda', Dios, ne gunná' da xu'u na lázrdawa'. \q1 Bxue neda' chee̱ nézenu' da xu'u lu xichaj lázrdawa'. \q1 \v 24 Gunná' che zúale̱ tu da cale̱la neda', \q1 na' bsi neda' lu neza chawe' chiu' da zeajlí canna. \c 140 \q1 \v 1 Xrana' Dios, bselá neda' lu na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Bxue neda' chee̱ quebe bi xelún benne' xichaj zra'a ca' \q2 chia' neda'. \q1 \v 2 Benne' caní dxuluwía lazre̱' da cale̱la ca' da xelune̱'. \q1 Tu zra tu zra dxulutíl-lale̱ne̱' bénneache. \q1 \v 3 Da dxelenné̱' naca na ca lazxa be̱la' da zaj nalále̱'e̱. \q1 Xrtizra' benne' ca' zaj naca na ca nisa snia chee̱ be̱la'. \q1 \v 4 Xrana' Dios, bxue neda' chee̱ quebe bi xelún benne' ca' \q2 dxelune̱' da cale̱la chia' neda'. \q1 Bselá neda' lu na' benne' xichaj zra'a ca', \q1 benne' ca' dxelune̱' ba xuzre cheajcházia'. \q1 \v 5 Benne' ca' dxulucá'ana szren cuine̱' zaj nabeque̱' \q2 tu da que̱l-la na neda'. \q1 Ba zaj nuzale̱' xralaj dxu'a neza. \q1 Ba zaj nabeque̱' da ca' xele̱l-la na neda'. \q1 \v 6 Gucha' Xrana' Dios: Lue' nacu' Dios chia'. \q1 Xrana' Dios, bene chi'a dxuláwizra' Lue'. \q1 \v 7 Xrana' Dios, nacu' weselá chia'. \q1 Lue' bcu'uju' xíchaja' lu zra guca wedil-la. \q1 \v 8 Xran, quebe gu'u lataj gaca ca da dxelezá lazre' benne' ca' \q2 dxelune̱' da cale̱la. \q1 Quebe gu'u lataj chepe ban da dxuluwía lazre̱' xelune̱', \q1 chee̱ quebe xulucá'ana szren cuine̱'. \q1 \v 9 Zaj naxechaj benne' ca' dxelune̱' da cale̱la neda'. \q1 Be̱n gaca chee̱ benne' ca' ca de' da dxelaca lazre̱' gaca \q2 chee̱ benne' xula. \q1 \v 10 Be̱n xexruj xi' lawe' benne' ca'. \q1 Bzra benne' ca' lu xi'. \q1 Bzra benne' ca' lu da sítujle̱'e̱ naga cabátadxa xelexedxúaje̱'. \q1 \v 11 Quebe gu'u lataj xegá'ana lu xe̱zr la xu bénnea' dxenné̱' \q2 da cale̱la. \q1 Be̱n gaca da cale̱la chee̱ benne' xichaj zra'a, da guzría xi na le̱'. \q1 \v 12 Nezda' xeche̱be Xránadxu Dios waláz chee̱ benne' baxache', \q1 ne guzé̱ chache̱' da zaj xu'u lu na' benne' xache' ca'. \q1 \v 13 Da líqueze benne' xrlátaje ca' xelúe lá'ane̱' Lau' Lue', \q1 na' benne' li lazre' ca' xelezúe̱' naga zu' Lue'. \c 141 \q1 \v 1 Xrana' Dios, dxuláwizra' Lue'. \q1 Gudázega gácale̱nu' neda'. \q1 Bene chi'a gate nnia' Lue'. \q1 \v 2 Be̱n la' da dxenaba' lau Lue' ca zren xala. \q1 Ble'e na'a da dxechisa' lau' ca tu béadau' dxútia'-ba' lau'. \q1 \v 3 Xrana' Dios, bxue dxu'a nigá, \q1 ne bxue xide dxu'a chee̱ quebe nnia' tu da cale̱la. \q1 \v 4 Quebe gu'u lataj gaca lazra' guna' tu da cale̱la, \q1 ne chee̱ quebe guna' tu da cale̱la tu zren nen benne' ca' \q2 dxelune̱' da zrinnaj, \q1 ne chee̱ quebe gágule̱na' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la \q2 lu laní chee̱'. \q1 \v 5 Che gudé benne' xrlátaje neda' lu da ba xa', gaca na chia' \q2 tu da chawe', \q1 na' che til-le̱' neda', gaca na chia' ca tu da dxelále̱'e̱ zixre \q2 da dxegu'e̱ xíchaja'. \q1 Tu nábazqueza' Dios guzague̱' da cale̱la da dxelún benne' ca' \q2 dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 6 Gate xeledxú'une̱' benne' xíchaje̱ ca' chee̱ benne' \q2 we̱n da cale̱la ca' zran xi'a xiaj ca', \q1 na' xeleque be'e bénneache naca li ca da gunnía'. \q1 \v 7 Xelase dinnaj zrita chee̱ benne' ca' dxu'a xe̱dxu ba chee̱' ca'. \q1 Xelaca na ca bchecu xu, da dxelase dinnaj na naga \q2 dxa'ana be̱zre. \q1 \v 8 Chee̱ le̱ na' dxenná'a naga zu' Lue', Xrana' Dios. \q1 Dxuxrén lazra' Lue', quebe gusán lazru' neda'. \q1 \v 9 Bxue neda' chee̱ quebe xele̱l-la xralaj ca' chee̱ benne' ca' \q2 dxelune̱' da cale̱la neda', \q1 ne chee̱ quebe cheajcházia' lu da zaj nabeque' benne' \q2 we̱n da cale̱la ca'. \q1 \v 10 Be̱n cheajlechaze benne' ca' dxelune̱' da cale̱la lu xralaj \q2 da zaj nabéchequeze̱' \q1 dxácate̱ na' tea' neda' ga na' zri'a chawe'. \c 142 \q1 \v 1 Zizraj dxuláwizra' Xránadxu Dios. \q1 Du lazra' dxenaba' Xránadxu xexache lazre̱' neda'. \q1 \v 2 Lau Le̱' dxawa' zría ca da dxaca chia'. \q1 Lau Le̱' dxulé'eda' ca da ste̱be zua' neda'. \b \q1 \v 3 Gate zua lázrdawa' lu da ste̱be, Lue', Xran, nézenu' \q2 da dxaca chia'. \q1 La neza naga dxedá' gulebeque̱' xralaj da que̱l-la na neda'. \q1 \v 4 Dxenná'a cuita' xabe̱la, san quebe nu chilá' gácale̱ neda'. \q1 Quebe nu chilá', benne' guxúequeze̱' neda'. \q1 Quebe nu chilá', benne' dxe' gunna xue̱' chia' neda'. \q1 \v 5 Dxuláwizra' Lue', Xrana' Dios, dxennia': \q1 Dxebeza lazra' tuzu' Lue'. \q1 Tuzu' Lue' dxezá lazra' lu xe̱zr la xu nigá. \q1 \v 6 Bene da dxuláwizra' Lue', lawe' da dxezaca zí'le̱'a. \q1 Bselá neda' lu na' benne' ca' dxeláu zi' xuzre̱' neda', \q1 lawe' da zaj naque̱' wál-ladxa ca neda'. \q1 \v 7 Bebéaj neda' lu da dxaca chia', chee̱ gaca güe lá'ana' Lue'. \q1 Benne' xrlátaje ca' xeléchaje̱' neda' lawe' da gunu' gaca chawe' chia'. \c 143 \q1 \v 1 Xrana' Dios, bene da dxuchálaja' lau Lue'. \q1 Bze̱ naga da dxenaba' lau'. \q1 Gudá gácale̱nu' neda' lawe' da nacu' li lazre', ne xrlátaje. \q1 \v 2 Quebe guchi'u chia' neda', we̱n zrin chiu', \q2 ca naca da nabaga', \q1 lawe' da lau' Lue' quebe nu chilá' benne' naque̱' du lazre'. \q1 \v 3 Gúcale̱ neda' lawe' da dxeláu zi' xuzre' neda'. \q1 Xeláteze bache xelútie̱' neda'. \q1 Ba belune̱' naca' ca tu benne' dxedé' lu da chul-la \q2 ca naca chee̱ benne' gate ca'. \q1 \v 4 Zua lázrdawa' lu da sté̱bele̱'e̱, ne dxewí'ine lázrele̱'a. \q1 \v 5 Dxeajsá lazra' ca guca nédxudaute̱. \q1 Dxulaba lazra' ca naca xúgute̱ da be̱nu'. \q1 Dxeajsá lazra' ca naca da zrente̱ ca' da be̱nu'. \q1 \v 6 Dxechisa na'a lau Lue'. \q1 Naca' ca tu xe̱zr la xu bizre, dxebíleda' Lué'queze. \q1 \v 7 Gudázega gácale̱nu' neda', Xran, lawe' da dxedú lazra'. \q1 Quebe chenu' gácale̱nu' neda', chee̱ quebe gaca' ca tu benne' \q2 ba xu'e̱ xe̱dxu ba. \q1 \v 8 Che zílala be̱n cheajsá lazra' dxexache lazru' bénneache \q2 chiu' ca' \q1 lawe' da dxuxrén lázrequeza' Lue'. \q1 Bzéajni'i neda' ca dxal-la' guna' \q1 lawe' da dxezá lazra' guna' da dxaca lazru' Lue'. \q1 \v 9 Xrana' Dios, bselá neda' lu na' benne' ca' dxeledábague̱' \q2 neda' \q1 lawe' da dxuzúa cuina' lu na'u chee̱ guxúequezu' neda'. \q1 \v 10 Bse̱de neda' chee̱ guna' da dxaca lazru' Lue', \q2 lawe' da nacu' Lue' Dios chia'. \q1 Gusel-la Be' xrlátaje chiu' chee̱ che̱'e̱ neda' la neza chawe' chiu'. \q1 \v 11 Chee̱ gaca bea na nacu' xrlátaje, Xran, gutipu' lazra'. \q1 Lawe' da nacu' xrlátaje, guseláu' neda' lu da dxaca chia'. \q1 \v 12 Lawe' da nacu' li lazre', guzría xi'u benne' ca' \q2 dxeledábague̱' neda', \q1 ne guzría xi'u xúgute̱ benne' ca' dxelaca lazre̱' \q2 xuluzría xi'e̱ neda', \q1 lawe' da naca' neda' we̱n zrin chiu'. \c 144 \q1 \v 1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios, \q1 Bénnea' dxuzé̱ chache̱' neda'! \q1 Naque̱' Bénnea' dxuzázraje̱' na'a chee̱ cha'a lu wedil-la, \q1 ne dxuzázraje̱' zrube na'a chee̱ séqueda' tíl-lale̱na' benne' ca' \q2 dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 2 Naque̱' Benne' dxexache lazre̱' neda', \q1 ne naque̱' ca tu xu'u naga ze̱ chawa'. \q1 Dxuzúa chache̱' neda', ne dxuselé̱' neda'. \q1 Dxucu'uje̱' neda', na' dxuxrén lazra' Le̱'. \q1 Dxune̱' dxuluzúa bénneache chia' dizra' chia'. \q1 \v 3 Xrana' Dios, ¿ájazra naca nu benne', dxeajsá lazru' le̱'? \q1 ¿Ájazra naca nu benne' dxe'u gunne xue chee̱'? \q1 \v 4 Naca benne' ca tu da níteze. \q1 Zaj naca zra chee̱' ca tu zrul-la da dxedeze. \q1 \v 5 Xrana' Dios, gusalaj zran xabáa, ne betaj gácale̱nu' neda'. \q1 Bta xi'a ca', na' dxuaj zren chee̱ xi'. \q1 \v 6 Bzalaj xesa guziu', ne blaga benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 Bzalaj xaga nalá xéche'ze chiu', ne bzria xi' le̱'. \q1 \v 7 Naga zu' na'la, bze̱ na'u, ne bselá neda' lu da sté̱bele̱'e̱ zua'. \q1 Bselá neda' lu na' benne' zitu' ca', \q1 \v 8 benne' ca' tu dxelenné̱zqueze̱' da we̱n lazre', \q1 ne dxuluzétaje̱' Dios gate dxelezí xe̱'e̱. \q1 \v 9 Dios, gúl-laqueza' chiu' da cube, quínnia' da dxúl-lale̱na'. \q1 Nen tu da dxínnia' da nua chi du chee̱ na gúl-laqueza' chiu'. \q1 \v 10 Nacu' Lue' Bénnea' dxune̱' dxeledxúaj chawe' \q2 benne' wenná bea ca'. \q1 Dxuseláu' David, we̱n zrin chiu', lu xia nalá chee̱ \q2 benne' we̱n da cale̱la ca'. \q1 \v 11 Bexa'u neda', ne bselá neda' lu na' benne' zitu' ca', \q1 benne' ca' tu dxelenné̱zqueze̱' da we̱n lazre', \q1 na' dxuluzétaje̱' Dios gate dxelezí xe̱'e̱. \q1 \v 12 Be̱n xelegula bi biu chee̱ntu' ca tu xaga da dxegula chawe', \q2 ne zaj nácabe' bi cuide'. \q1 Be̱n xelaca bi nu'ula chee̱ntu' ca bdu'a xiaj xrtante̱ ca' \q2 da zaj nnita tu lu xu'u zren. \q1 \v 13 Be̱n chate̱ lízrentu' xúgute̱ cuen lina chee̱ntu'. \q1 Be̱n xelánle̱'e̱ be̱ xixre' chee̱ntu', chee̱ xelácaba' \q1 gaxúa gaxúane be̱ xíxre'du ca' lu xe̱zr la xu chee̱ntu'. \q1 \v 14 Be̱n xelaca be̱zre chee̱ntu' be̱ wal-la chee̱ xelunba' zrin. \q1 Be̱n quebe xelezanba' gate quebe ne zrin cha beu' chee̱ba' ca'. \q1 Be̱n quebe nu cha' cuezre xache' la neza chee̱ntu'. \q1 \v 15 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénneache ca' dxaca caní chee̱'. \q1 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénneache ca' \q2 naca Xránadxu Dios chee̱'. \c 145 \q1 \v 1 ¡Gucá'ana szrena' Lue', Dios chia', ne Wenná Bea chia'! \q1 ¡Tu güe lá'anazqueza' Lau' Lue' chadía chacanna! \q1 \v 2 ¡Tu zra tu zra güe lá'ana' Lue'! \q1 ¡Tu güe lá'anazqueza' Lau' Lue' chadía chacanna! \q1 \v 3 ¡Szrente̱ naca Xránadxu Dios, ne naca chee̱' \q2 tu güe lá'anazquezdxu Le̱'! \q1 ¡Québequeze séquedxu gúnbeadxu ca szrente̱ naque̱'! \b \q1 \v 4 Xúgute̱ cuen bénneache chiu' xelúe lá'ane̱' da be̱nu' Lue', \q1 ne xuluzenne̱' benne' xe̱zr la xu ca' ca naca da zrente̱ da be̱nu'. \q1 \v 5 Gulaba lazra' ca naca da xrtante̱ chee̱ da xabáa chee̱ \q2 xel-la' szren chiu', ne ca naca da zrente̱ da nunu'. \q1 \v 6 Xúgute̱ bénneache xuluchálaje̱' ca naca xel-la' waca chee̱ \q2 da zrente̱ da nunu', \q1 na' neda' guzenda' le̱' ca naca xel-la' szren chiu'. \q1 \v 7 Xuluzenne̱' le sa' ljwezre̱' ca naca xel-la' zri'i lazre' zren \q2 chiu', \q1 ne tu xelúl-lazqueze̱' chee̱ da xrlátaje da nacu' Lue'. \b \q1 \v 8 Xránadxu Dios naque̱' zri'i lazre', ne dxexache lazre̱' \q2 bénneache chee̱'. \q1 Dxezrene̱', ne quebe dxezrá'aze̱', na' dxexache lázrele̱'e̱ dxi'u. \q1 \v 9 Dxun Xránadxu Dios da chawe' chee̱ xúgute̱ bénneache, \q1 ne dxexache lazre̱' xúgute̱ da zaj naca ban da nune̱'. \b \q1 \v 10 Xúgute̱ da ca' nunu' xelúe lá'ana na Lue', Xran, \q1 na' bénneache chiu' xulucá'ana szrene̱' Lue'. \q1 \v 11 Dxelenné̱' ca szrente̱ naca xel-la' dxenná bea chiu'. \q1 Dxuluchálaje̱' ca naca xel-la' waca zrente̱ chiu', \q1 \v 12 chee̱ xuluzenne̱' xúgute̱ bénneache ca naca da zrente̱ ca' \q2 da nunu', \q1 ne ca naca da xabáa chee̱ xel-la' szren chee̱ xel-la' dxenná bea \q2 chiu'. \q1 \v 13 Xel-la' dxenná bea chiu' tu súazqueze na, \q1 ne nna be'enu' xúgute̱ cuen bénneache. \b \q1 \v 14 Nuxru Xránadxu Dios xúgute̱ benne' ca' dxeajlecházie̱', \q1 ne dxechise̱' xúgute̱ benne' ca' zaj nada'u lu zrin wal-la. \b \q1 \v 15 Xúgute̱ bénneache dxelenné̱'e̱ Lue' chee̱ gácale̱nu' le̱', \q1 na' Lue' gunézruju' da xelawe̱' ca zrin zra chee̱ na. \q1 \v 16 Dxuzé̱ na'u, ne dxunézruju' ca naca da chawe' \q1 da dxelexázrje xúgute̱ da zaj naca ban. \b \q1 \v 17 Xlátaje̱ naca Xránadxu Dios lu xúgute̱ da dxune̱', \q1 ne dxexache lazre̱' xúgute̱ da zaj naca ban da nun Le̱'. \q1 \v 18 Xránadxu Dios zúate̱queze̱' gácale̱ne̱' xúgute̱ benne' ca' \q2 dxululáwizre̱' Le̱', \q1 xúgute̱ benne' ca' du lazre̱' dxululáwizre̱' Le̱'. \q1 \v 19 Gune̱' ca dxelezá lazre' benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱'. \q1 Cá'anqueze xenne̱' chee̱' gate xululáwizre̱' Le̱', ne guselé̱' \q2 benne' ca'. \q1 \v 20 Xránadxu Dios dxuxúequeze̱' xúgute̱ benne' ca' \q2 zaj nazrí'ine̱' Le̱', \q1 san guzría xi'e̱ xúgute̱ benne' ca' dxelebéaj xíchaje̱' Le̱'. \q1 \v 21 Du lazra' güe lá'ana' Xránadxu Dios. \q1 Xúgute̱ benne' dxal-la' tu xelúe lá'anazqueze̱' Le̱' lá'azxa \q2 chadía chacanna. \c 146 \q1 \v 1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \q1 ¡Du lazra' güe lá'ana' Xránadxu Dios! \q1 \v 2 ¡Dxácate̱ naca bana' güe lá'ana' Xránadxu Dios! \q1 ¡Tu gúl-lazqueza' da güe lá'ana' Xránadxu Dios dxácate̱ \q2 naca bana'! \q1 \v 3 Quebe guxrén lázrele benne' dxelenná bea, \q1 ne quegá bénneache lawe' da quebe xelezéquene̱' \q2 xuluselé̱' le'e. \q1 \v 4 Dxeledxúaj be' zaj xu'e̱, na' xelexexaque̱' xu xrte. \q1 Lu zra ná'queze xelenite da dxuluwía lazre̱' xelune̱'. \q1 \v 5 Ba neza zrente̱ naca na chee̱ bénnea', dxácale̱ Dios chee̱ \q2 Jacob le̱', \q1 bénnea' dxebeza lazre̱' Xránadxu Dios. \q1 \v 6 Dios na' be̱ne̱' xabáa, ne xe̱zr la xu, ne nísadau', \q1 ne xúgute̱ da zaj zra' lataj ca'. \q1 Naque̱' Bénnea' tu dxúnzqueze̱' da li lazre'. \q1 \v 7 Dxuchi'e̱ chee̱ benne' baxache' ca', \q1 ne dxugawe̱' benne' ca' dxeledune̱'. \q1 Xránadxu Dios dxuselé̱' benne' ca' zaj nada'u lu na' \q2 benne̱' ca'. \q1 \v 8 Xránadxu Dios dxexune̱' xiaj lau benne' la chul-la ca'. \q1 Xránadxu Dios dxechise̱' benne' ca' dxeajlecházie̱'. \q1 Xránadxu Dios nazrí'ine̱' benne' xrlátaje ca'. \q1 \v 9 Xránadxu Dios dxuxúe̱' benne' zitu' ca'. \q1 Nuxre̱' bidau' we̱ze̱be ca', ne nu'ula tuze ca', \q1 na' dxuchínnaje̱' da dxelún benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \q1 \v 10 Tu nna béazqueze Xránadxu Dios. \q1 Le'e, benne' xe̱zre Sión, nna be'e Dios chee̱le \q2 ne xúgute̱ cuen zri'ine zre súale. \b \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 147 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios lawe' da naca chawe' \q1 gúl-ladxu da güe lá'anadxu Dios chee̱dxu, \q1 lawe' da xrtante̱ naca güe lá'anadxu Le̱'! \q1 \v 2 Xránadxu Dios xexune̱' xe̱zre Jerusalén. \q1 Xequé̱'e̱ benne' Israel ca' zaj zue̱' xe̱zr la xu zitu' ca'. \q1 \v 3 Dxexune̱' benne' ca' dxelexewí'ine lázrele̱'e̱, \q1 ne dxudé̱'e̱ ladxe' naga zaj naca we̱' chee̱ benne' ca'. \q1 \v 4 ¡Nézquezne̱' ca zaj naxán belaj ca'! \q1 ¡Tu tu belaj ca' dxu'e̱ la na! \q1 \v 5 ¡Szrente̱ naca Xránadxu Dios, ne nape̱' dute̱ xel-la' waca! \q1 ¡Quebe bi de̱ da quebe dxéajni'ine̱'! \q1 \v 6 Xránadxu Dios dxácale̱ne̱' benne' dxexruj lazre' ca', \q1 na' dxuzéxruje̱' benne' ca' dxelune̱' da cale̱la. \b \q1 \v 7 ¡Le gul-la da güe lá'anale Xránadxu Dios! \q1 ¡Le gul-la, ne le quinne da cun zríadi'i na du lau Dios chee̱dxu! \q1 \v 8 ¡Le̱' dxudé̱'e̱ beuj ca' zran xabáa! \q1 ¡Le̱' dxesel-le̱' nisa xiuj lu xe̱zr la xu! \q1 ¡Le̱' dxune̱' dxelezría xíxre'du ca' lu xi'a ca'! \q1 \v 9 ¡Le̱' dxunézruje̱' da dxelagu be̱ xixre' ca'! \q1 ¡Dxunézruje̱' da dxelagu béchajdu ca', be̱ dxelebezre xa'aba'! \b \q1 \v 10 Da dxezaca ba lázrele̱ne̱' quebe naca na xel-la' wal-la \q2 chee̱ bzrina' ca', \q1 ne quegá xel-la' wal-la chee̱ bénneache. \q1 \v 11 Dxezaca ba lázrele̱ne̱' benne' ca' dxelezrebe̱' Le̱', \q1 ne benne' ca' dxelebeza lazre̱' Le̱' chee̱ xexache lazre̱' le̱'. \b \q1 \v 12 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios, le'e zrale xe̱zre Jerusalén! \q1 ¡Le güe lá'ana Dios chee̱le, le'e zrale xe̱zre Sión! \q1 \v 13 ¡Le̱' dxuzúa chúchue̱' dxa xu'u chee̱ xe̱zre chee̱le! \q1 ¡Dxune̱' dxaca chawe' chee̱ benne' ca' zaj zre̱'e̱ xe̱zre chee̱le! \q1 \v 14 ¡Dxebeque̱' xel-la' dxebeza zri lazre' lu xe̱zr la xu chee̱le! \q1 ¡Gúnnale̱'e̱ chee̱le zrua' chawe'! \q1 \v 15 ¡Dxusel-le̱' xrtizre̱' chee̱ benne' ca' zaj zre̱'e̱ dute̱ xe̱zr la xu, \q1 na' chadí dxaca ca da dxenné̱'! \q1 \v 16 ¡Dxugacue̱' xe̱zr la xu bezxe' da naca na ca zrila'! \q1 ¡Dxuzéxruje̱' xrle̱'e̱la dxe̱la ca de! \q1 \v 17 ¡Dxune̱' dxelexruj xiaj bezxe' ca weaj xíajdu ca'! \q1 ¿Nu benne' gaca guchaga lawe̱' da zaga chee̱ na? \q1 \v 18 ¡Dxenná be'e̱, na' dxexuna na! \q1 ¡Dxune̱' dxaca be', na' dxexaca bezxe' na' nisa guba'u! \q1 \v 19 ¡Bzéajni'ine̱' Jacob ca naca xrtizre̱', ne bdee̱' xrba chee̱', \q1 ne da ca' gunná be'e̱ lu na' benne' Israel ca'! \q1 \v 20 Quebe ne gune̱' caní chee̱ xe̱zr la xu xezícadxa ca', \q1 na' benne' xe̱zr la xu ca' quebe dxelexúnbe'e̱ xrba chee̱'. \b \q1 ¡Gaca ba lá'azxa Xránadxu Dios! \c 148 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios! \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu, le'e, zrale xabáa! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, zrale dxala! \q1 \v 2 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, gubáz chee̱ xabáa chee̱' ca'! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, benne' zante̱ chee̱'! \q1 \v 3 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, gubizra, ne beu'! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, belaj dxusenile! \q1 \v 4 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, xabáa ca', \q1 ne le'e, nisa zrale láwela xabáa! \q1 \v 5 ¡Le güe lá'ana La Xránadxu, \q1 lawe' da gunná bé'ene̱', na' guzúale! \q1 \v 6 ¡Be̱ne̱' súale tu chi'ize, ne chadía chacanna! \q1 ¡Bzue̱' chee̱le tu da bdxixruj be'e̱ da quebe te chee̱ na! \q1 \v 7 ¡Le güe lá'ana Xránadxu lu xe̱zr la xu, \q1 le'e, bea zri'a zrale lu nísadau', ne xúgute̱ nisa situj, \q1 \v 8 ne le'e, xesa guziu', ne xiaj xiuj, ne bezxe', ne beuj ca', \q1 ne le'e, be' bdunu' ca', dxunle ca gunná be'e̱! \q1 \v 9 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, xí'adu ca', ne xi'a zri'a ca', \q1 ne le'e, xaga zixre ca', ne xaga cedro ca', \q1 \v 10 ne le'e, be̱ xixre' ca', ne bea ca' dxuluxúe bénneache, \q1 ne le'e, be̱ snia ca', ne be̱ zaj zua xrila! \q1 \v 11 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, benne' wenná bea ca', ne xúgute̱ \q2 bénneache, \q1 ne le'e, benne' dxelenná be'e̱, ne benne' dxuluchi'e̱, \q1 \v 12 ne le'e, benne' wegu' ca', ne nú'uladu ca', \q1 ne le'e, benne' gula ca', ne bidu ca'! \q1 \v 13 ¡Le güe lá'ana La Xránadxu! \q1 ¡Szrénte̱dxa naca La Le̱' ca xúgute̱ la bénneache! \q1 ¡Da xabáa chee̱' dxulé'e lau na lu xe̱zr la xu, ne xabáa! \q1 \v 14 ¡Le̱' nune̱' xe̱zr chee̱' xe̱zre wal-la! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', le'e, bénneache chee̱', \q1 nácale zri'ine zre sua Israel! \q1 ¡Nácale benne' nazrí'i Le̱'! \b \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu! \c 149 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios! \q1 ¡Le gul-la chee̱ Xránadxu tu da cube! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱' naga zaj nazraga bénneache chee̱'! \q1 \v 2 ¡Le be, le'e, benne' Israel, lau Bénnea' be̱ne̱' le'e! \q1 ¡Le sua xel-la' dxebé, le'e, zrale Sion, lau Bénnea' naque̱' \q2 Wenná Bea chee̱le! \q1 \v 3 ¡Le güe lá'ana La Xránadxu, ne guxa'ale! \q1 ¡Le guchunchu xide ca', ne le quinne \q1 da cun zríadi'i na du ca', dxue lá'anale Le̱'! \q1 \v 4 ¡Xránadxu Dios dxezaca ba lázrele̱ne̱' bénneache chee̱'! \q1 ¡Dxape̱' ba lá'ana benne' dxexruj lazre' ca', ne dxuselé̱' le̱'! \q1 \v 5 Dxal-la' xelebéqueze bénneache chee̱' lu da xabáa chee̱', \q1 ne xelúl-le̱' dute̱ xel-la' dxelebé du xe̱la. \q1 \v 6 Dxal-la' xelebezre xe̱'e̱, xelúe lá'ane̱' Dios, \q1 zaj nu'e̱ xia da zaj nalá dxupa la'ate̱, \q1 \v 7 chee̱ xelexebéaj lazre̱' benne' xe̱zr la xu ca', \q1 ne xuludée̱' xel-la' zi' benne' xe̱zre ca', \q1 \v 8 ne xuluchéaje̱' benne' wenná bea chee̱' ca' du xia, \q1 ne benne' dxelenná be'e̱ nen du xia, \q1 \v 9 ne xuluzría xi'e̱ benne' ca' ca ba nun Dios gaca chee̱'. \q1 Da nigá gaca na da xabáa chee̱ bénneache chee̱ Dios. \b \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu! \c 150 \q1 \v 1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios! \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu lu xudau' chee̱'! \q1 ¡Le güe lá'ana xel-la' waca chee̱' lu xabáa chee̱'! \q1 \v 2 ¡Le güe lá'ana Le̱' ca zaj naca da zren da nune̱'! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱' ca naca xel-la' szren chee̱'! \q1 \v 3 ¡Le güe lá'ana Le̱', gucuézrele luzu ca' da dxulucuezre̱'! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', quínnele da cun zríadi'i na du, \q2 ne da ca' dxínnele! \q1 \v 4 ¡Le güe lá'ana Le̱', guchúnchule xide, ne guxa'ale! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', quínnele da cun zríadi'i na du, \q2 ne gucuézrele bchiuj! \q1 \v 5 ¡Le güe lá'ana Le̱', gutíl-lale xíadu ca'! \q1 ¡Le güe lá'ana Le̱', gutíl-lale xia zren ca'! \q1 \v 6 ¡Le güe lá'ana Xránadxu, xúgute̱le naca banle! \q1 ¡Le güe lá'ana Xránadxu Dios!