\id 1CO \ide UTF-8 \h 1 Corintios \toc1 DIZRA' NEDXU DA BZUAJ SAN PABLO CHEE̱ BI CHEE̱ CRISTO ZAJ ZRE̱'E̱ XE̱ZRE CORINTO \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co. \mt1 DIZRA' NEDXU DA BZUAJ SAN PABLO CHEE̱ BI CHEE̱ CRISTO ZAJ ZRE̱'E̱ XE̱ZRE CORINTO \c 1 \s1 Pablo dxuzúaje̱' chee̱ bíchedxu zaj zre̱'e̱ xe̱zre Corinto \p \v 1 Neda', Pablo, naca' benne' bláwizra Dios chee̱ gaca' gubáz chee̱ Jesucristo. Naca na da guca lazre' Dios gaca'. Tu zren nen bíchedxu Sóstenes \v 2 dxuzúaja' da nigá chee̱le le'e, bi bicha', zrágale chee̱ Dios lu xe̱zre Corinto. Nácale bi chee̱ Dios lawe' da nácale tuze nen Jesucristo. Dios ba bláwizre̱' le'e chee̱ gácale bi chee̱queze̱' tu zren nen xúgute̱ benne' ca' zaj zre̱'e̱ du ca naca xe̱zr la xu, ne dxululáwizre̱' La Xránadxu Jesucristo, Bénnea' naque̱' Xrane benne' ca', ne Xránadxu dxi'u. \v 3 Dxenaba' Xradxu Dios, ne Xránadxu Jesucristo gunne̱' le'e xel-la dxebeza zri lazre', ne gun chawe̱'e̱ le'e. \s1 Da chawe' da nápadxu ne̱ chee̱ Cristo \p \v 4 Dxápequeza' Dios: Xcalenu', ca naca chee̱le ne̱ chee̱ da chawe' da be̱nna Dios le'e ne̱ chee̱ Jesucristo. \v 5 Lawe' da nácale tuze nen Cristo, Dios ba be̱nne̱' le'e xel-la gunní'a zante̱ da naca chee̱ Be' Lá'azxa chee̱', lu da dxuchálajle, ne lu da nézele. \v 6 Ca' naca na, da dxuchálajdxu ca naca chee̱ Cristo ba guca na li chee̱le le'e. \v 7 Ca' naca na, quebe bi dxexázrjele ca da dxunna Dios dxi'u dxácate̱ dxebézadxu zra xelá' Xránadxu Jesucristo. \v 8 Le̱' guxru chache̱' le'e ca zrin zra bze̱be, chee̱ quebe nu benne' gaca gusebágue̱' le'e zría gate xelá' Xránadxu Jesucristo. \v 9 Dios tu dxúnzqueze̱' ca da nache̱be lazre̱', naque̱' Bénnea' bláwizre̱' le'e chee̱ gácale tuze nen Zrí'ine̱', Xránadxu Jesucristo. \s1 Dxaca chupa la'a bi chee̱ Cristo \p \v 10 Bi bicha', dxata' xúeda' le'e lu La Xránadxu Jesucristo, chee̱ gácale tuze, ne quebe gácale chupa la'a. Le gaca xanne' tuze, ne tuze da cu'u xichaj lázrdaule, ne da gunle. \v 11 Da nigá dxapa' le'e, bi bicha', lawe' da buluzén benne' xrtia Cloé neda' dxutíl-lale dizra'. \v 12 Da nigá zéaje̱ na nácale chupa la'a, na' bál-lale dxennale: Netu' da'ntu' Pablo. Xezícale' dxennale: Netu' da'ntu' Apolos. Xezícale dxennale: Netu' da'ntu' Pedro. Xezícale dxennale: Netu' da'ntu' Cristo. \v 13 ¿Dxéquele naca Cristo chupa la'a? ¿Dxéquele gudá'a neda', Pablo, le̱'e̱ xaga béguaj waláz chee̱le? ¿Bedxúale le'e nisa lu la Pablo? \v 14 Xcalén Dios quebe núlale le'e bchua' nisa san tuze Crispo, ne Gayo \v 15 lawe' da quebe nu gaca nna: Lu la Pablo gudxúa' nisa. \v 16 Cá'anqueze bchua' nisa benne' xrtia Estéfanas, san quebe dxeajsá lazra' che nu xetú bchua' nisa. \v 17 Cristo quebe gusel-le̱' neda' nu guchúa' nisa, san chee̱ guzenda' bénneache dizra' chawe' chee̱', quegá nen dizra' sina, chee̱ quebe gaca dácheze da be̱n Cristo gate gutie̱' le̱'e̱ xaga béguaj. \s1 Cristo naque̱' xel-la waca, ne xel-la sina chee̱ Dios \p \v 18 Dizra' ca gute Cristo le̱'e̱ xaga béguaj naca na ca tu da xálaze lau benne' xelebía xi'e̱, san chee̱dxu dxi'u, nápadxu xel-la weselá, dizra' nigá napa na xel-la waca chee̱ Dios. \v 19 Naca na ca naxúaj na lu dizra' lá'azxa. Dxenná Dios: \q1 Guzría xi'a xel-la sina chee̱ benne' sina ca', \q1 ne guzúa' chalá'ala xel-la naxéajni'i chee̱ benne' dxeléajni'ine̱'. \p \v 20 ¿Gazra nagá'ana benne' sina na'a? ¿Waca guselá cuine̱'? ¿Gazra nagá'ana benne' dxusé̱dene̱' bénneache? ¿Gazra nagá'ana benne' dxuchálaje̱' ca naca da dxaca lu xe̱zr la xu nigá? Ca naca xel-la sina chee̱ xe̱zr la xu nigá, Dios ba nune̱' na tu da xálaze lawe' da tuze Le̱' gaca guselé̱' bénneache. \v 21 Dios nézene̱' xúgute̱. Quebe be̱'e̱ lataj bénneache xelúnbe'e̱ Le̱' ne̱ chee̱ xel-la sina chee̱ bénneache. Bezaca ba lazre̱' Dios ne̱ chee̱ dizra' nigá bselé̱' benne' ca' dxuluxrén lazre̱' Le̱', lácala zaj zra' benne' dxeléquene̱' naca dizra' nigá tu da xálaze. \p \v 22 Benne' judío ca' dxelaca lazre̱' xelelé'ene̱' xel-la waca da za xabáa, na' benne' griego ca' dxelexílaje̱' xel-la sina, \v 23 san dxi'u dxuzendxu bénneache ca naca chee̱ Cristo, ca gutie̱' le̱'e̱ xaga béguaj. Benne' judío dxelexedué'ene̱' chee̱ dizra' nigá, na' benne' quebe zaj naque̱' judío dxeléquene̱' naca na tu da ca zeaje na. \v 24 Na'a, benne' ca' ba bláwizra Dios, benne' judío ca', ne benne' quebe zaj naque̱' judío, Cristo nácaqueze̱' xel-la waca, ne xel-la sina chee̱ Dios. \v 25 Da dxeleque bénneache naca tu da xálaze chee̱ Dios nácadxa na sina ca xel-la sina chee̱ bénneache, na' da dxeleque bénneache naca na tu da naca bea nate ni'a na' Dios nápadxa na xel-la waca ca xel-la waca chee̱ bénneache. \v 26 Le'e, bi bicha', dxal-la' gueque be'ele ba bláwizra Dios le'e lácala bábaze le'e nácale sina lau bénneache chee̱ xe̱zr la xu nigá, ne bábaze le'e nápale xel-la dxenná bea, u nácale xrtia benne' zaj naque̱' blau. \v 27 Dios ba guqué̱'e̱ benne' ca' dxeleque bénneache zaj naque̱' benne' xálaze, chee̱ xelexedué'e benne' sina ca', ne ba guqué̱'e̱ benne' ca' dxeleque bénneache zaj nate ni'a ne̱'e̱, chee̱ xelexedué'e benne' wal-la ca'. \v 28 Dios ba guqué̱'e̱ benne' ca' quebe zaj naque̱' blau, ne benne' ca' zaj nuzúa bénneache chalá'ala, benne' ca' quebe nu zaj naque̱', chee̱ guzague̱' naze benne' zaj naque̱' blau, \v 29 chee̱ quebe nu seque' gucá'ana szren cuina lau Dios. \v 30 Diósqueze ba nune̱' le'e tuze nen Jesucristo, ne nune̱' naca Cristo Benne' dxunna dxi'u xel-la sina, ne Benne' gucá'ana dxi'u xrlátaje, ne Benne' dxuzúe̱' dxi'u lu na' Dios, ne benne' dxexá'awe̱' dxi'u. \v 31 Ca' naca na ca da naxúaj na lu dizra' lá'azxa, da dxenná na: Che nu benne' dxaca lazre̱' nu gucá'ana szrene̱', dxal-la' gucá'ana szrene̱' Xránadxu. \c 2 \s1 Dizra' ca naca chee̱ Cristo, gudé̱'e̱ xaga béguaj \p \v 1 Na'a, bi bícha'dau', gate bedajchálajle̱na' le'e da li chee̱ Dios, quebe bchíneda' dizra' sina, ne dizra' zaca. \v 2 Gate ne zúale̱na' le'e quebe guca lazra' guchálaja' chee̱ bila da xetú san tuze chee̱ Jesucristo, Bénnea' gudé̱'e̱ xaga béguaj. \v 3 Gate guzúale̱na' le'e ne nátete̱ ni'a na'a, ne guzrízetea' lawe' da bzreba' quebe guca guna' da nusebaga' Cristo neda'. \v 4 Gate bchálajle̱na' le'e, ne bzenda' le'e dizra' chawe', quebe guca lazra' guna' chéajle̱le chee̱' nen dizra' sina chee̱ bénneache da guchálaja', san be̱na' guxéajle̱le chee̱' ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa, ne ne̱ chee̱ xel-la waca chee̱ Dios \v 5 chee̱ gápale xel-la dxeajlí lazre' da naca na ne̱ chee̱ xel-la waca chee̱ Dios, ne quegá ne̱ chee̱ xel-la sina chee̱ bénneache. \s1 Dios dxulé'e cuine̱' ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa \p \v 6 Dxuchálajntu' dizra' sina lau benne' ca' ba zaj ze̱ chache̱' lu xel-la dxeleajlí lazre' chee̱'. Xel-la sina nigá quebe naca na xel-la sina chee̱ xe̱zr la xu nigá, ne chee̱ benne' dxelenná be'e̱ lu xe̱zr la xu nigá, benne' ca' xeledé chie̱'. \v 7 Dxuchálajntu' xel-la sina nagache chee̱ Dios, da na' bzua Dios nédxudaute̱ ca be̱ne̱' xe̱zr la xu nigá, chee̱ ladxu chadía chacanna. \v 8 Netú benne' ca', benne' dxelenná be'e̱ lu xe̱zr la xu nigá, quebe guléajni'ine̱' da nigá, lawe' da la guléajni'ine̱' na quebe buludé̱'e̱ Xránadxu, Benne' xabáa, le̱'e xaga béguaj. \v 9 Naca na ca da naxúaj na lu dizra' lá'azxa, dxenná na: \q1 Dios ba nucueze̱' chee̱ benne' ca' zaj nazrí'ine̱' Le̱' \q1 da ca' quebe nu ne le'e, ne quebe nu ne xen, \q1 ne da quebe nu ne cu'u lazre'. \m \v 10 Da caní zaj naca na da ble'e Dios dxi'u ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa nasel-la Le̱', lawe' da dxelé'e Be' Lá'azxa xúgute̱ da de̱, ne dute̱ da xu'u na lu xichaj lázrdau Diósqueze. \p \v 11 Ládujla bénneache, ¿nu seque' neze da xu'u lu xichaj lázrdau xetú benne', san tuze be' da nacaque̱ze̱'? Cá'anqueze, tuze Be' Lá'azxa chee̱ Dios nézene̱' da xu'u lu xichaj lázrdau Dios. \v 12 Be' Lá'azxa da xú'udxu quebe naca na chee̱ xe̱zr la xu nigá. Nazidxu Be' Lá'azxa da dxunna Dios dxi'u chee̱ chéajni'idxu da ca' ba nunna Dios dxi'u. \v 13 Dxuchálajntu' ca naca da caní nen dizra' da bse̱de Be' Lá'azxa chee̱ Dios netu', ne quegá nen dizra' da bsé̱dentu' lu xel-la sina chee̱ntu'. Ca' naca na, dxuzéajni'intu' benne' zaj nazi'e̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios da nuse̱de Be' Lá'azxa nigá dxi'u. \p \v 14 Nu benne' quebe nazi'e̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios quebe dxezí' lu ne̱'e̱ da zaj naca na chee̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios, lawe' da dxéquene̱' zaj naca na tu da xálaze. Quebe dxezeque' chéajni'ine̱' na lawe' da zaj naca na da dxéajni'idxu tuze ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa. \v 15 Bénnea' nazi'e̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios dxezéquene̱' chéajni'ine̱' xúgute̱ da dxulé'e Be' Lá'azxa le̱'. Benne' quebe zúale̱ Be' Lá'azxa le̱', quebe séquene̱' chéajni'ine̱' da dxusé̱de Be' Lá'azxa dxi'u. \v 16 Naxúaj lu dizra' lá'azxa da dxenná na: ¿Nuzra ba guxéajni'i da xu'u xichaj lázrdau Xránadxu? ¿Nuzra benne' séquene̱' guzéajni'ine̱' Dios? Dxi'u nazidxu ca da xu'u xichaj lázrdau Cristo. \c 3 \s1 Benne' dxelune̱' tu zren Dios lu zrin chee̱' \p \v 1 Na'a, le'e, bi bícha'dau', quebe guca guchálajle̱na' le'e ca dxuchálajle̱na' benne' ca' zúale̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios le̱', san bchálajle̱na' le'e ca dxuchálajle̱na' benne' ca' quebe zúale̱ Be' Lá'azxa le̱', lawe' da ne nácale ca bidu ca' lu da naca chee̱ Cristo. \v 2 Bsé̱deda' le'e da quebe zaj naca na ste̱be da naca na ca da dxugágudxu bidu dxe'ene, bidu ne dxázrebe', ne quebe gaca gágube' xel-la wagu da naca na zibaj, lawe' da quebe ne séquele chéajni'ile da zaj naca na ste̱be. Cá'anqueze na'a quebe ne séquele chéajni'ile na \v 3 lawe' da ne nácale ca zaj naca benne' cun ca nalaje̱'. Dxácate̱ ne xu'ule xel-la zre lazre', ne dxutil-la ljwézrele dizra' ne nácale chupa la'a, ne nácale ca zaj naca benne' cun ca nálaje̱', ne dxunle cáte̱ze dxelún xúgute̱ bénneache. \v 4 Dxácate̱ ne dxennale: Netu' da'ntu' Pablo, na' xezícale dxennale: Netu' da'ntu' Apolos, ne dxunle ca dxelún benne' cun ca nálajze̱'. \p \v 5 Na'a, ¿nuzra na' Pablo? ¿Nuzra na' Apolos? Nácantu' we̱n zrin chee̱ Dios, na' ne̱ chee̱ netu' guxéajle̱le chee̱ Xránadxu. Tu tuntu' be̱ntu' zrin chee̱ Xránadxu da blé'ene̱' netu'. \v 6 Neda' guza' bínnedu ca' lu xichaj lázrdaule, bchálajle̱na' le'e xrtizra Dios, na' Apolos gudile̱' na, san Dios bsegule̱' na. \v 7 Ca' naca na, ne benne' dxaze̱', ne benne' dxile̱' na, quebe bi zaque̱', san Dios na' dxune̱' xúgute̱, lawe' da dxusegule̱' da du ca'. \v 8 Benne' dxelaze̱', ne benne' dxelile̱' zaj naque̱' lé̱bete̱, san Dios quízruje̱' tu tu benne' caní ca naca zrin da belune̱'. \v 9 Nácantu' we̱n zrin tu zren nen Dios, na' le'e nácale ca tu xe̱zr la xu naga dxun Dios zrin. \p Cá'anqueze nácale ca tu xu'u da dxun Dios. \v 10 Neda' naca' ca tu we̱n xu'u blau, na' Dios be̱nne̱' neda' lataj gulecha' lane na, na' benne' xula dxusegule̱' ze'e na'. Tu tu benne' dxal-la' guxúe xánnie̱' ca dxusegule̱' na. \v 11 Québedxa nu seque' cueche̱' xetú lane ca da ba dxe', da na' naca na Jesucrístoqueze, \v 12 san waca nu benne' gusegule̱' lawe' na da zaca na ca oro, ne plata, ne xiaj da zaj zaca, u waca gusegule̱' lawe' na da quebe zaca na ca blaga', ne xizre, ne luaj laga'. \v 13 Zrin da nun tu tu benne' gulé'equeze lawe na lu zra guchi'a Dios, lawe' da lu zra na' la' tu xi', na' lu xi' na' gulé'e lawe na ca naca zrin nun tu tudxu. \v 14 Che nu benne' nune̱' tu zrin da quebe chezxe na lu xi', na' wazi'e̱ lazruj chee̱'. \v 15 Che chezxe zrin na', ca naca na nite na, san lé̱queze̱' walé̱', ca tu benne' dxexedxúaje̱' lu xi'. \p \v 16 ¿Quebe nézele le'e nácale xudau' chee̱ Dios, na' Be' Lá'azxa chee̱ Dios zue̱' lu xichaj lázrdaule? \v 17 Che nu benne' gucá'ana dítaje̱' xudau' nigá chee̱ Dios, Dios guzría xi'e̱ bénnea' lawe' da naca lá'azxa xudau' chee̱ Dios, na' lé'equezle nácale xudau' na'. \p \v 18 Quebe si xe̱ cuínale. Che núlale dxéquele nácale benne' sina lu da naca chee̱ xe̱zr la xu nigá, dxal-la' xun cuínale ca tu benne' quebe bi dxaque̱', chee̱ gunna Dios le'e xel-la sina li. \v 19 Xel-la sina chee̱ xe̱zr la xu nigá naca na tu da xálaze lau Dios. Naxúaj lu dizra' lá'azxa da dxenná na: Dios dxun zréajane̱' benne' sina ca' lu xel-la sina da zaj nápaqueze̱'. \v 20 Cá'anqueze dxenná na: Xránadxu nézene̱' quebe bi zaca da dxululaba lazre' benne' sina ca'. \v 21 Chee̱ le̱ na' quebe nu benne' dxal-la' gun szren cuine̱' lawe' da de̱'e̱ tu benne', lawe' da Dios dxunne̱' le'e xúgute̱ da ca' dxechínnele. \v 22 Pablo, ne Apolos, ne Pedro, ne xe̱zr la xu nigá, ne xel-la nabán, ne xel-la gute, ne na'a zra, ne da za za', ne xúgute̱ da ca' zaj naca na chee̱ gaca da chawe' chee̱le, \v 23 na' lé'equezle xu'ule lu na' Cristo, na' Cristo xu'e̱ lu na' Xradxu Dios. \c 4 \s1 Zrin dxelún benne' gubáz chee̱ Cristo \p \v 1 Ca' naca na, dxal-la' guéquele nácazentu' we̱n zrin chee̱ Cristo, ne nabágantu' gusé̱dentu' bénneache da zaj nagache chee̱ Dios. \v 2 Na'a, benne' nabague̱' tu zrin, dxun na ba xen gaque̱' li lazre'. \v 3 Neda' quebe dxe'a gunne xue bi dxéquele naca' neda', u bi dxeleque bénneache naca'. Quebe gaca nnia' xrlátaje u quegá chee̱ da nuna' \v 4 lawe' da lácala quebe dxagu na zria neda' lázrdawa', da nigá quebe dxulé'e na quebe nabaga' zria. Xránadxu naque̱' Benne' dxuchi'e̱ ca da dxuna'. \v 5 Ca' naca na, quebe guchí'ale chee̱ da ca' che quebe ne zrin zra. Le cueza zra xelá' Xránadxu, na' xebéaje̱' lu xel-la naxaní' ca naca da nagache lu da chul-la. Xránadxu gulé'ene̱' ca naca da dxulaba lázredxu, na' Dios gulé'ene̱' chawe' tu tudxu ca da dxal-la' sidxu. \p \v 6 Le'e, bi bicha', dxuchálajle̱na' le'e da caní chee̱ gaca chawe' chee̱le, dxuzúa' ca tu da gulé'e na le'e Apolos, ne néda'queza'. Dxennía' da nigá chee̱ gusé̱dele ne̱ chee̱ netu' chee̱ quebe gundxale ca da dxue lataj dizra' lá'azxa le'e, ne chee̱ quebe gucá'ana szren cuínale, ne chee̱ quebe guzúale chalá'ala le sa' ljwézrele. \v 7 ¿Nuzra nun lue' blaudxa ca xezícadxa benne'? ¿Bizra napu' da quebe nunna Dios lue'? Che Le̱' be̱nne̱' chiu' da na', ¿bizr chee̱ na' dxucá'ana szren cuinu', dxéquenu' lué'queze gudilju' da na'? \p \v 8 ¿Nácale le'e benne' gunní'a? ¿Nápale xúgute̱ da dxechínele? ¿Dxequele nácale wenná bea lácala quebe nácantu' netu' wenná bea? Xrlátaje dxgua la nácaquezle wenná bea chee̱ guntu' netu' le'e tu zren lu xel-la dxenná bea chee̱le. \v 9 Dxéqueda' Dios nuzúe̱' netu', benne' gubáz chee̱', lu lataj bze̱be. Nácantu' ca benne' ba zaj nabía xi' chee̱ gátentu'. Nácantu' ca tu da dxuzé̱ na lau bénneache, na' dxelenná' gubáz chee̱ xabáa ca', ne bénneache netu'. \v 10 Dxeleque bénneache nácantu' netu' tu da xálaze lawe' da dxuntu' zrin chee̱ Cristo, san le'e dxéquele dxéajni'i xánnele da zaj naca chee̱ Cristo. Dxeleque bénneache nate ni'a na'ntu' netu' san le'e dxéquele nácale le'e benne' wal-la. Dxuluzúa bénneache netu' chalá'ala, san dxelape̱' le'e ba lá'ana. \v 11 Ga bzrinte̱ lu zra na'a zra dxeduntu', ne dxebílentu', ne nácantu' gala xídeze, na' bénneache dxulucháchale̱ne̱' netu', ne quebe zua lízrentu'. \v 12 Dxexedú lázrentu' dxuntu' zrin. Dxelenné̱ bénneache schanni' chee̱ntu', san netu' dxexeché̱bentu' dizra' chawe'. Zaj nau zi' xuzre̱' netu' san dxuchaga launtu' na. \v 13 Dxelenné̱' schanni' chee̱ntu', san netu' dxuchálajle̱ntu' le̱' da li dute̱ xel-la zren lazre' chee̱ntu'. Dxelune̱' netu' ca tu xizre be̱be, ne ca tu da ba guca ditaj chee̱ bénneache ca lu zra na'a zra. \p \v 14 Quegá dxuzúaja' chee̱le da nigá chee̱ xedué'ele, san chee̱ guzéajni'ida' le'e, nácale ca bi chia' nazri'ite̱ lazra'. \v 15 Lácala zaj zúale̱ le'e gaxúa gaxúane benne' dxulusé̱dene̱' le'e ca naca chee̱ Cristo, quebe nu zua xetú xrale. Néda'queza' naca' xrale lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱le Cristo lawe' da bzenda' le'e dizra' chawe' chee̱ Jesucristo. \v 16 Ca' naca na, dxata' xúeda' le'e gunle ca dxuna' neda'. \p \v 17 Chee̱ le̱ na' dxusel-la' Timoteo xedajná'abe' le'e, nácabe' ca bi li lazre' chia' nazri'ite̱ lazra', lu da naca chee̱ Xránadxu. Le̱be' gusá'abe' lázrele ca dxuna' lu da naca chee̱ Cristo, ne ca naca da dxusé̱deda' bénneache gátete̱ze na', ne lau xúgute̱ cue' bi chee̱ Cristo. \v 18 Bál-lale le'e ba nucá'ana szren cuínale lawe' da dxéquele quebe xida' xedajnnaba' le'e, \v 19 san dxebeza lazra' xídazequeza' xedajnná'a le'e che gunna Xránadxu lataj. Nadxa le'eda' da dxelezeque' xelún benne' ca' dxulucá'ana szren cuine̱', ne quegá tuze da dxelenné̱'. \v 20 Che dxenná be'e Dios dxi'u quebe naca na chee̱ tu da dxuchálajzedxu. Lé̱caze̱' ba nunne̱' dxi'u xel-la waca chee̱'. \v 21 ¿Bizra dxaca lázrele le'e? ¿Dxaca lázrele gun na ba xen gudéa' le'e xel-la zi', u che xida' xedajnná'a le'e lu xel-la zri'i lazre', ne xel-la dxexruj lazre'? \c 5 \s1 Pablo dxuchi'e̱ chee̱ tu da sban \p \v 1 Ba benda' zua tu benne' ládujla le'e nune̱' ca zru'ule̱' xrna zie̱'. Da nigá naca na tu da sbánle̱'e̱ da quebe ne xelún benne' quebe zaj núnbe'ene̱' Dios. \v 2 Ca naca da na' le'e ne dxucá'ana szren cuínale. Dxal-la' cuezre xáchele. Bénnea' nune̱' da nigá dxal-la' xebéajle le̱' ládujla le'e. \v 3 Quebe zua' neda' naga zúale lu be̱la' dxen chia', san naca cáte̱ze zúale̱na' le'e lu be' nácaqueza', na' ba bchi'a chee̱ bénnea' nune̱' dul-la nigá ca tu benne' zúale̱tequeze le'e. \v 4 Le zraga le'e lu La Xránadxu Jesucristo, na' gaca na cáte̱ze neda' súale̱na' le'e lu be' nácaqueza', na' xel-la waca chee̱ Xránadxu Jesús suale̱ na le'e. \v 5 Nadxa dxal-la' xudele bénnea' lu na' Satanás da xriwe̱', na' lácala cuía xi' be̱la' dxen chee̱' na' be' nácaqueze̱' la na lu zra xelá' Xránadxu Jesús. \p \v 6 Quebe dxal-la' gucá'ana szren cuínale ca naca da dxunle. ¿Quebe núnbeale dizra' na' dxenná na: Láteze cua zichaj dxuchazra na ca naca cua na'? \v 7 Le xebéaj chalá'ala cua zichaj gula na' da dxuxrinnaj na le'e, chee̱ gácale ca tu xeta xtila da dxágudxu Laní Pascua, da dxundxu nen cua cube da quebe nachixre na cua zichaj, ca da li nácale le'e. Crístoqueze gutie̱' waláz chee̱dxu. Naque̱' chee̱dxu zrila', be̱ dxelutie̱' laní pascua. \v 8 Ca' naca na, dxal-la' gupá'adxu Laní Pascua chee̱dxu lu da naca du lazre', ne lu da li, da ca' zaj naca na ca xeta xtila da quebe nachixre na cua zichaj. Quebe gupá'adxu na lu da cale̱la, ne lu da zrinnaj, da ca' zaj naca na ca cua zichaj gula na'. \p \v 9 Lu da bzuaja' chee̱le nédxudxa gucha' le'e quebe guchixre chee̱le nen benne' ca' dxelune̱' da sban. \v 10 Quebe gucha' le'e xecuásatequezele chee̱ benne' zaj zre̱'e̱ xe̱zr la xu nigá, benne' dxelune̱' da sban, ne benne' wecude' ca', ne benne' gubán ca', ne benne' dxelúe lá'ane̱' bedáu' xiaj xaga ca', lawe' da chee̱ quebe guchixre chee̱le nen benne' caní, dxun na ba xen xedxúajle xe̱zr la xu nigá. \v 11 Da guca lazra' xapa' le'e naca na chee̱ quebe guchixre chee̱le nen netú benne' dxenné̱' naque̱' bíchedxu, san dxune̱' da sban, u naque̱' benne' wecude', u dxue lá'ane̱' bedáu' xiaj xaga, u dxutupe̱' dizra' bizruj, u dxí'aje̱', u naque̱' gubán. Quebe dxal-la' gágule̱le benne' caní. \v 12-13 Quegá naca chia' guchi'a chee̱ benne' dxeledá cúzrela. Dios guchi'e̱ chee̱ benne' ca'. Le'e dxal-la' guchí'ale chee̱ benne' zaj naque̱' bi bíchedxu. Chee̱ le̱ na' le xebéaj benne' dul-la na' ládujla le'e. \c 6 \s1 Zria da dxelagu ljwezre bi ca' chee̱ Cristo \p \v 1 Gate tule le'e zua da dxaca chee̱le nen xetule le'e, ¿bizr chee̱ na' dxeajle lau benne' dxuchi'e̱ da dxaca, na' quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Cristo, ne quebe dxeajle lau bi bíchele? \v 2 ¿Quebe nézele le'e, benne' zaj naca bi chee̱ Dios xuluchí'e̱ ca da dxelún bénneache chee̱ xe̱zr la xu nigá? Che le'e guchí'ale chee̱ bénneache lu xe̱zr la xu nigá, ¿quebe naca chee̱le guchí'ale chee̱ tu da dauze? \v 3 ¿Quebe nézele le'e guchí'adxu chee̱ gubáz chee̱ xabáa ca'? Cá'anqueze dxal-la' guchí'adxu da naca chee̱ xe̱zr la xu nigá. \v 4 Che le'e zua da dxaca chee̱le lu xe̱zr la xu nigá, ¿bizr chee̱ na' dxeajle lau benne' ca' quebe nu zaj naque̱' ládujla bi bíchedxu ca' chee̱ xuluchí'e̱ chee̱ da na'? \v 5 Da nigá dxapa' le'e chee̱ gapa stu'le. ¿Quebe nu chilá' ládujla le'e nu bíchedxu, benne' naxéajni'ine̱' chee̱ guchi'e̱ tu da dxaca chee̱ bi bíchedxu ca'? \v 6 ¿Dxun na ba xen tu bi bíchedxu cheajtágube' zria da dxaca chee̱be' nen benne' ljwézrebe' lau tu benne' dxuchi'e̱ da dxaca, na' quebe naque̱' bi chee̱ Dios? \p \v 7 Che zua da dxedíl-lale̱le biche ljwézrele, naca na tu zria da ba nabágale. ¿Bizr chee̱ na' quebe dxucá'anale na cá'aze? ¿Bizr chee̱ na' quebe dxuele lataj nu benne' cuane̱' chee̱le? \v 8 Le'e dxunle da quebe naca na xrlátaje, ne dxebanle, na' dxunle caní chee̱ bi bíchele. \p \v 9-10 ¿Quebe nézele le'e, quebe xelexú'u benne' we̱n da cale̱la naga dxenná bea Dios? Quebe güele lataj nu si xe̱ le'e. Quebe xelexú'u naga dxenná bea Dios benne' ca' dxelune̱' da sban, ne benne' ca' dxelúe lá'ane̱' bedáu' xiaj xaga, ne benne' ca' dxelezúale̱ne̱' zru'ula benne' xula, ne benne' ca' dxeledále̱ne̱' ljwezre biue̱', ne benne' gubán ca', ne benne' wecude' ca', ne benne' ca' dxelé'aje̱', ne benne' ca' dxulutupe̱' dizra' bizruj, ne benne' ca' dxulucache lane̱'. \v 11 Caní gúcale bál-lale le'e, san na'a bache bexádxele lu xichaj lázrdaule, ne nuzúa cuínale lu na' Dios, na' nazí' lu ne̱'e̱ le'e lu La Xránadxu Jesús ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios chee̱dxu. \s1 Naca lá'azxa be̱la' dxen chee̱dxu \p \v 12 Da li naca da dxelenné̱': Nápadxu lataj gundxu da dxaca lazre' tu tudxu. Quegá xúgute̱ na naca na da ba neza. Awe', napa tu benne' lataj gune̱' da dxaca lazre̱', san quebe dxal-la' gu'e̱ lataj bi da nna be'e na le̱'. \v 13 Naca da li da dxelenné̱': Xela wagu naca na chee̱ le̱'e̱dxu, na' le̱'e̱dxu naca na chee̱ xel-la wagu, san Dios gusexuzre̱' dxúpate̱ na. Quebe naca be̱la' dxen chee̱dxu chee̱ gun na da sban. Be̱la' dxen chee̱dxu naca na da gunézrujdxu chee̱ Xránadxu, na' Xránadxu naque̱' Bénnea' guchínene̱' be̱la' dxen chee̱dxu lu da xrlátaje. \v 14 Ca be̱n Dios bsebane̱' Xránadxu ládujla benne' gate ca', cá'anqueze gusebane̱' dxi'u nen xel-la waca chee̱'. \p \v 15 ¿Quebe nézele le'e be̱la' dxen chee̱le naca na chee̱ Cristo? ¿Wacá'a tu da naca na be̱la' dxen chee̱ Cristo, ne guchaga' na nen be̱la' dxen chee̱ tu nu'ula we̱n da sban? ¡Cabata'! \v 16 ¿Quebe nézele le'e gate tu benne' biu dxuchague̱' tu nu'ula we̱n da sban dxúpate̱' zaj naque̱' ca tuze be̱la' dxen? Naxúaj lu dizra' lá'azxa da dxenná na: Dxúpate̱' xelexaque̱' tuze be̱la' dxen. \v 17 Gate tu benne' dxuchague̱' Xránadxu, dxelexaque̱' tuze be'. \p \v 18 Le guzrunnaj chee̱ da sban. Zaj nita dul-la xula da dxun benne' da quebe dxulucá'ana ditaj na be̱la' dxen chee̱', san benne' dxuchague̱' nu'ula quebe naca zru'ule̱' dxune̱' dul-la lu be̱la' dxen chee̱queze̱'. \v 19 ¿Quebe nézele le'e naca be̱la' dxen chee̱le xudau' chee̱ Be' Lá'azxa, Bénnea' nunna Dios le'e, na' Be' Lá'azxa zue̱' xichaj lázrdaule? Quebe nácale xrana be̱la' dxen chee̱le, \v 20 lawe' da guzí' Dios le̱ na nen tu lazruj zrente̱. Chee̱ le̱ na', dxal-la' gápale ba lá'ana Dios nen be̱la' dxen chee̱le, ne nen be' nácaquezle, lawe' da dxúpate̱ na' zaj naca na chee̱ Dios. \c 7 \s1 Ca naca chee̱ xel-la dxuchaga na' \p \v 1 Na'a xeche̱ba' ca zaj naca da bché̱bele neda'. Da li naca xrlátaje quebe guchaga na' tu benne'. \v 2 Lawe' da dxácale̱'e̱ da sban naga zúale, tu tu benne' biu dxal-la' súale̱ne̱' nu'ula chee̱queze̱', na' tu tu nu'ula dxal-la' súale̱ne̱' benne' biu chee̱queze̱'. \v 3 Benne' biu dxal-la' gune̱' nen zru'ule̱' da nabague̱' chee̱ zru'ule̱', na' cá'anqueze nu'ula dxal-la' gune̱' nen benne' biu chee̱' da nabague̱' chee̱ benne' chee̱'. \v 4 Nu'ula na' quebe naque̱' xrana be̱la' dxen chee̱', san naca na chee̱ benne' biu chee̱'. Cá'anqueze benne' biu quebe naque̱' xrana be̱la' dxen chee̱', san naca na chee̱ zru'ule̱'. \v 5 Quebe dxal-la' xeledábaga ljwezre̱', san tuze gate xelezúe̱' xel-la wezría tu chí'idauze chee̱ xuluzúa cuine̱' lau Dios chee̱ xuluchálajle̱ne̱' Le̱'. Te na' dxal-la' xuluchaga ljwezre̱' chee̱ quebe seque' Satanás nna be'e na le̱' che quebe xelezéquene̱' xelenná be'e cuine̱'. \p \v 6 Da nigá dxapa' le'e naca na tu da dxue le'e lataj. Quebe naca na tu da nadxixruj bea na. \v 7 Neda' dxezá lazra' súale xúgute̱le ca zua' neda', san Dios ba nunne̱' tu tudxu da gaca gundxu. Tu da nunne̱' tudxu, na' da xula xetudxu. \p \v 8 Dxapa' benne' wegu', ne nu'ula we̱ze̱be, naca xrlátaje xelexegá'ane̱' cá'aze ca zua' neda'. \v 9 Che quebe xelezéquene̱' xelenná be'e cuine̱', waca xuluchaga ne̱'e̱, lawe' da nácadxa xrlátaje xuluchaga ne̱'e̱ quézcala xeledée̱' ba xa' lu be̱la' dxen chee̱'. \p \v 10 Benne' zaj nuchaga ne̱'e̱ dxapa' nu'ula quebe gusane̱' benne' biu chee̱'. Quebe naca chee̱za' da nadxixruj bea nigá, san naca na da dxun Xránadxu. \v 11 Che nu nu'ula gusane̱' benne' biu chee̱', dxal-la' xegá'ane̱' cá'aze, u xexaque̱' tuze nen benne' biu chee̱' na'. Cá'anqueze benne' biu quebe dxal-la' gusane̱' zru'ule̱'. \p \v 12 Dxapa' xezícadxa benne' néda'queza', quegá Xránadxu, che zru'ula tu bi bíchedxu quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu, dxéquene̱' xrlátaje zúale̱ne̱' benne' chee̱', bi bíchedxu na' quebe dxal-la' gusane̱' le̱'. \v 13 Che benne' biu chee̱ tu nu'ula zandxu quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu, san dxéquene̱' xrlátaje zúale̱ne̱' zru'ule̱', nu'ula zandxu na' quebe dxal-la' gusane̱' benne' biu chee̱' na'. \v 14 Benne' biu na' quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu naque̱' ca tu bi chee̱ Dios lawe' da nuchague̱' zru'ule̱' dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu, na' nu'ula na' quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu naque̱' ca tu bi chee̱ Dios lawe' da nuchague̱' benne' biu chee̱' dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu. La quebe naca na caní, zrí'inele le'e xelácabe' ca zri'ine benne' quebe zaj naque̱' chee̱ Dios, san da li zaj nácabe' ca bi chee̱ Dios. \v 15 Che benne' biu na' u zru'ule̱', benne' quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu, dxaca lázrtequeze̱' gusane̱' ljwezre̱', waca na. Che caní dxaca chee̱ tu bi bíchedxu u chee̱ tu bi zandxu, nape̱' lataj lawe' da gunné̱ Dios dxi'u chee̱ cueza zri lázredxu. \v 16 Che quebe gaca caní, quebe nézenu' lue', nu'ula, che wazéquenu' cu'u benne' biu chiu' lu na' Cristo, na' lue', benne' biu, quebe nézenu' che wazéquenu' cu'u zru'ulu' lu na' Cristo. \p \v 17 Ájate̱ze naca, tu tudxu dxal-la' gundxu ca naca da nunna Xránadxu dxi'u, ne xegá'anadxu cáte̱ze nácadxu gate gunné̱ Dios dxi'u. Caní dxapa' xúgute̱ cue' bi chee̱ Cristo. \v 18 Che Dios dxenné̱' tu benne' biu nadxugu lu be̱la' chee̱' da dxulé'e na naque̱' bi chee̱ Dios, benne' nigá dxal-la' xegá'ane̱' ca', na' che dxenné̱ Dios tu benne' quebe nadxugu lu be̱la' chee̱' da na', quebe dxal-la' chugu lu be̱la' chee̱' da na'. \v 19 Quebe bi naca che nadxugu da na' lu be̱la' chee̱dxu, u quebe. Da dxun na ba xen naca gundxu da dxaca lazre' Dios. \v 20 Tu tudxu dxal-la' xegá'anadxu cáte̱ze nácadxu gate Dios dxenné̱' dxi'u chee̱ gácadxu bi chee̱'. \v 21 Che gucu' benne' nada'u gate Dios gunné̱' lue', quebe cue'u gunne xue, san che gapu' lataj gacu' benne' quebe nada'u, dxal-la' guchínenu' na. \v 22 Bénnea' guque̱' benne' nada'u gate gunné̱ Xránadxu le̱' naque̱' ca benne' quebe nada'u chee̱ gune̱' zrin chee̱ Xránadxu, na' cá'anqueze bénnea' quebe naque̱' benne' nada'u gate gunné̱ Xránadxu le̱', naque̱' ca benne' nada'u chee̱ Xránadxu. \v 23 Dios ba ná'awe̱' le'e nen tu lazruj zrente̱. Quebe güele lataj nu benne' gune̱' le'e benne' zaj nada'u. \v 24 Ca' naca na, bi bicha', tu tudxu dxal-la' xegá'anadxu lau Dios cáte̱ze nácadxu gate gunné̱' dxi'u. \p \v 25 Ca naca chee̱ benne' ca' quebe zaj nuchaga ne̱'e̱ quebe bi gunná be'e Xránadxu neda', san dxapa' le'e ca da dxéqueda', na' waca guxrén lázrele neda' lawe' da bexache lazre' Xránadxu neda'. \v 26 Dxéqueda' neda' dxal-la' xegá'ana tu benne' biu cáte̱ze naque̱' lawe' da zúadxu zra sté̱bele̱'e̱. \v 27 Che nuchagu' nu'ula quebe cuasu' le̱', na' che quebe nuchagu' nu'ula, quebe guchaga na'u. \v 28 Che guchaga na'u, quebe gunu' dul-la, na' che tu nú'uladau' guchaga na'abe', quebe gunbe' dul-la. Benne' ca' dxuluchaga ne̱'e̱ welezúe̱' ste̱be lu zra caní, na' dxaca lazra' quebe súale ste̱be caní. \p \v 29 Bi bícha'dau', da nigá dxaca lazra' xapa' le'e. Xelátega ne de̱ súadxu lu xe̱zr la xu nigá. Ná'ate̱la benne' zaj nuchaga ne̱'e̱ dxal-la' gune̱' da naca chee̱ Cristo ca dxelún benne' quebe zaj nuchaga ne̱'e̱. \v 30 Benne' dxelebezre xache̱' dxal-la' xelune̱' da naca chee̱ Cristo ca dxelún benne' quebe zaj naque̱' baxache'. Benne' zaj zra' laní dxal-la' xelune̱' da naca chee̱ Cristo ca dxelún benne' quebe zaj zue̱' xel-la dxebé, na' benne' dxelá'awe̱' dxal-la' xelune̱' da naca chee̱ Cristo ca dxelún benne' quebe zaj nape̱' da na' dxelá'awe̱'. \v 31 Benne' dxelezi'e̱ ba neza lu xe̱zr la xu nigá dxal-la' xelune̱' da naca chee̱ Cristo ca dxelún benne' quebe dxelezi'e̱ ba neza na, lawe' da ba dxexuzre lazre' xe̱zr la xu nigá. \p \v 32 Dxaca lazra' quebe bi cue'le gunne xue. Gate tu benne' biu nácabe' wegu' dxe'ebe' gunne xue da naca chee̱ Xránadxu chee̱ gunbe' da dxezaca ba lazre' Xránadxu. \v 33 Gate ba nuchaga ne̱'e̱, dxe'e̱ gunne xue da naca chee̱ xe̱zr la xu nigá chee̱ gune̱' da dxezaca ba lazre' zru'ule̱'. \v 34 Cá'anqueze dxaca chee̱ nu'ula zua benne' biu chee̱', ne nu'ula wegu'. Nu'ula wegu' dxe'ebe' gunne xue da naca chee̱ Xránadxu chee̱ chu'ube' lu na' Dios dute̱ be̱la' dxen chee̱be', ne dute̱ be' chee̱be', san nu'ula zua benne' biu chee̱' dxe'e̱ gunne xue da naca chee̱ xe̱zr la xu nigá chee̱ gune̱' da xezaca ba lazre' benne' chee̱'. \p \v 35 Dxapa' le'e da nigá chee̱ gaca chawe' chee̱le, ne quebe chee̱ nna be'eda' le'e, san chee̱ gunle da xrlátaje, ne da li, chee̱ chu'ule du lázrele lu na' Xránadxu. \p \v 36 Che nu benne' dxéquene̱' nácadxa xrlátaje guchaga na' zrí'ine̱' nu'ula lawe' da ba dxedé xel-la cuide' chee̱be', ne naca da dxal-la' gunbe', dxal-la' gune̱' da dxéquene̱' naca xrlátaje. Waca guchaga na'abe'. Quebe naca na dul-la. \v 37 Che nu benne' quebe dxéquene̱' dxun na ba xen, ne che nape̱' lataj gune̱' da dxaca lazre̱', ne che ba nune̱' lu xichaj lázrdawe̱' xegá'ana zrí'ine̱' nu'ula wegu', dxune̱' da xrlátaje. \v 38 Ca' naca na, benne' dxu'e̱ lataj guchaga na'abe' zrí'ine̱' nu'ula, dxune̱' da xrlátaje, na' bénnea' quebe dxu'e̱ lataj dxune̱' da nácadxa xrlátaje. \p \v 39 Nu'ula zua benne' biu chee̱' nuchague̱' bénnea' ne̱ chee̱ da nadxixruj bea na dxácate̱ ne zue̱' nabane̱', san che gate benne' chee̱', de̱ lataj nu'ula na' guchaga ne̱'e̱ nen nútete̱ze benne' biu, san dxun na ba xen dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu. \v 40 Gácadxa chee̱' da ba neza che xegá'ane̱' cá'aze. Caní dxéqueda' neda', ne dxéqueda' dxun Be' Lá'azxa chee̱ Dios neda' tuze. \c 8 \s1 Xel-la wagu da zaj nuzúa bénneache lau bedáu' xiaj xaga \p \v 1 Na'a guchálaja' ca naca chee̱ xel-la wagu da zaj nuzúa bénneache lau bedáu' xiaj xaga. Da li xúgute̱dxu nápadxu xel-la dxéajni'i ca naca da nigá. Xel-la dxéajni'i dxun na dxi'u benne' dxulucá'ana szren cuina, san xel-la zri'i lazre' dxusegula na dxi'u lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱dxu. \v 2 Che nu benne' dxéquene̱' nape̱' dute̱ xel-la dxéajni'i, quebe ne chéajni'ine̱' ca dxal-la' chéajni'ine̱'. \v 3 Che nu benne' nazrí'ine̱' Dios, Dios ba nazí' lu ne̱'e̱ bénnea'. \p \v 4 Na'a, ca naca chee̱ xel-la wagu da zaj nuzúa bénneache lau bedáu' xiaj xaga, nezdxu quebe bi naca tu bedáu' xiaj xaga lu xe̱zr la xu nigá, ne tuze Bénnea' naque̱' Dios. \v 5 Lácala zaj zra' xabáa, ne xe̱zr la xu nigá da zante̱ da dxeleque bénneache zaj naca na dios, ne chee̱ benne' caní zante̱ dios zaj zra na, ne zante̱ xrane̱' zaj zra na, \v 6 chee̱dxu dxi'u che nácadxu chee̱ Cristo, tuze Bénnea' naque̱' Dios, Bénnea' naque̱' Xradxu. Xradxu Dios be̱ne̱' xúgute̱ da de̱, na' dxi'u zúadxu chee̱ guchínene̱' dxi'u. Cá'anqueze tuze Bénnea' naque̱' Xránadxu, Jesucristo. Ne̱ chee̱ Le̱' guzrá' xúgute̱ da de̱, na' zúadxu dxi'u ne̱ chee̱ Le̱'. \p \v 7 Quegá xúgute̱ bi chee̱ Cristo zaj nézene̱' da nigá. Bal-la benne' caní gulú'u lawe̱' belúe lá'ane̱' bedáu' xiaj xaga, na' gate dxelawe̱' xel-la wagu na', dxeléquene̱' naca na tu da naca na chee̱ bedáu', na' lawe' da quebe zaj ze̱ chache̱' lu xichaj lázrdawe̱', dxeléquene̱' zaj nabague̱' zria ne̱ chee̱ da dxelawe̱'. \v 8 Da na' dxágudxu quebe dxucá'anadxa na dxi'u xrlátaje lau Dios, lawe' da quebe nácadxadxu xrlátaje che dxágudxu, ne quebe nácadxadxu cale̱la che quebe dxágudxu. \v 9 Le guxúe xanne' cuínale ca naca lataj da nápale bi gágule chee̱ quebe guzría xile tu benne' quebe ze̱ chache̱' lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱'. \v 10 Ca' naca na, che lue' nézenu' da nigá, na' che cue'u gagu' tu naga zra' bedáu' xiaj xaga, na' che tu bi bíchedxu, benne' quebe ze̱ chache̱' lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱', lé'ene̱' lue' dxe'u dxagu' na', na' bi bíchedxu na' wexázrquezne̱' cue'e̱ gawe̱' da na' zaj nuzúa bénneache lau tu dios quebe bi naca. \v 11 Ca' naca na, lue', lawe' da napu' xel-la dxéajni'i, guzría xi'u tu bi bichu' quebe ze̱ chache̱' lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱', na' naque̱' benne' gute Cristo waláz chee̱'. \v 12 Ca' naca na, gate dxuzría xile bi bíchedxu quebe zaj ze̱ chache̱' lu xel-la dxeleajlí lazre' chee̱', dxunle dul-la da dxuzúa Crístoqueze chalá'ala. \v 13 Chee̱ le̱ na', che guzría xi'a tu bi bicha' ne̱ chee̱ da dxawa', nácadxa chawe' cabátadxa gawa' be̱la' chee̱ quebe guzría xi'a le̱'. \c 9 \s1 Da naca chee̱ tu benne' gubáz chee̱ Cristo \p \v 1 Naca chia' naca' gubáz chee̱ Cristo, ne napa' lataj bi guna' lawe' da ble'eda' Xránadxu Jesús, na' nácale le'e bi chee̱ Cristo ne̱ chee̱ zrin be̱na' chee̱'. \v 2 Che dxeleque xezícadxa benne' quebe naca' gubáz chee̱ Cristo, san dxun na ba xen guéquele le'e naca' gubáz chee̱' lawe' da dxunna bea da nácale chee̱ Xránadxu da li naca' gubáz chee̱'. \p \v 3 Da nigá naca na da dxapa' benne' ca' dxelezí tizre̱' neda': \v 4 Naca chia' si' lu na'a da xi'aj gawa' ne̱ chee̱ zrin da dxuna'. \v 5 Cá'anqueze naca chia' guchaga na'a tu nu'ula zandxu chee̱ chéajle̱ne̱' neda' ca dxelún xezícadxa benne' gubáz chee̱ Cristo, ne benne' bíchequeze Xránadxu, ne Pedro. \v 6 ¿Dxéquele tuze Bernabé, ne neda' dxal-la' guntu' zrin chee̱ gata' da xi'aj gáguntu' gate dxuzénentu' bénneache dizra' chawe'? \v 7 ¿Nuzra benne' gaque̱' benne' zeje̱' wedil-la che quebe nu quizruj le̱'? ¿Nuzra benne' dxaze̱' lba uva che quebe gawe̱' na? ¿Nuzra benne' gusegule̱' zrila' che quebe xequé̱'e̱ xicha zraba'? \v 8 Quebe dxal-la' guéquele dxapa' le'e da nigá néda'queza', lawe' da caníqueze dxenná na lu da bdxixruj be'e Moisés. \v 9 Naxúaj lu da nadxixruj bea na da dxenná Dios: Quebe cu'ule xixruj dxu'a be̱zre, be̱ dxíchuba' zrua' xtila. Quebe gunná Dios da nigá lawe' da dxue lazre̱' chee̱ be̱zre cá'aze. \v 10 Gunné̱' na ne̱ chee̱dxu dxi'u. Naxúaj da nadxixruj bea nigá chee̱ gaca da ba neza chee̱dxu, lawe' da benne' dxugá'ane̱' be̱zre, ne benne' dxine̱' dxal-la' xelebeza lazre̱' xelexezi'e̱ ca naca da gunna lina da xelaze̱'. \v 11 Na'a, che netu' ba gúzantu' lu xichaj lázrdaule da naca na chee̱ Be' Lá'azxa, ¿quebe dxal-la' si' lu na'ntu' látedauze da naca chee̱le lu xe̱zr la xu nigá? \v 12 Che xezícadxa benne' naca chee̱' xelezí' lu ne̱'e̱ da naca chee̱le, ¿gázradxa netu'? \p Quebe ne guchínentu' da nigá naca na chee̱ntu'. Bchaga launtu' xúgute̱ chee̱ quebe guzágantu' ca naca dizra' chawe' chee̱ Cristo. \v 13 Ba nézele benne' dxelune̱' zrin chee̱ xudau' dxelawe̱' chee̱ da xu'u lu xudau' na', na' benne' dxelune̱' zrin chee̱ lu cugu naga dxelutie̱' be̱ xíxre'du ca' lau Dios dxelawe̱' be̱la' chee̱ béadu ca'. \v 14 Cá'anqueze ba nun Xránadxu chee̱ benne' dxuluchalaje̱' dizra' chawe', xelezí'e̱ ba neza zrin da dxelune̱'. \v 15 Cabata' guchíneda' netú da caní zaj naca na chia', ne quebe dxuzúaja' da nigá chee̱ gúnnale neda' late'. Gaca lázredxa' gatia' quézcala nu gucuasa da ba neza da napa'. \p \v 16 Quebe dxal-la' gucá'ana szren cuina' lawe' da dxuzenda' bénneache dizra' chawe' chee̱ Cristo, lawe' da dxun na ba xen guna' na. Baxache' naca' che quebe guzenda' bénneache dizra' chawe' nigá. \v 17 Chee̱ le̱ na', che dxuna' na lawe' da naca na da dxaca lazra' guna', ba de̱ lazruj chia'. Na'a, che dxuna' na xadíaze, naca na tu da nusebaga Dios neda'. \v 18 Ca' naca na, lazruj da dxezi'a naca na da ba neza napa' gate dxuzenda' bénneache dizra' chawe' chee̱ Cristo, ne quebe bi dxuchízruja' benne' ca'. Ca' naca na, quebe dxuchíneda' da naca na chia' lawe' da dxuna' zrin nigá. \p \v 19 Lácala quebe naca' benne' nada'u chee̱ nu benne', ba nun cuina' ca tu benne' nada'u chee̱ xúgute̱ bénneache, chee̱ séqueda' cu'a benne' zandxa lu na' Cristo. \v 20 Gate zua' ládujla benne' judío ca', dxun cuina' benne' judío chee̱ cu'a le̱' lu na' Cristo. Ca' naca na, ládujla benne' zaj xu'e̱ lu na' da nadxixruj bea na dxun cuina' ca tu benne' xu'e̱ lu na' da nadxixruj bea na, chee̱ cu'a le̱' lu na' Cristo lácala da li quebe xu'a lu na' da nadxixruj bea na na'. \v 21 Xetú na'a, chee̱ séqueda' cu'a lu na' Cristo benne' ca' quebe zaj xu'e̱ lu na' da bdxixruj be'e Moisés, dxun cuina' ca tu benne' quebe xu'e̱ lu na' da nadxixruj bea na na', lácala da li xu'a lu na' da nadxixruj bea na chee̱ Dios lawe' da xu'a lu na' da nadxixruj bea na chee̱ Cristo. \v 22 Gate zua' ládujla benne' ca' quebe zaj ze̱ chache̱' lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱' dxun cuina' ca zaj naca benne' ca' chee̱ séqueda' cu'a le̱' lu na' Cristo. Ca' naca na, dxun cuina' ca naca tu tu benne' ca' chee̱ ájate̱zla séqueda' cu'a bal-la benne' ca' lu na' Cristo. \v 23 Dxuna' xúgute̱ da nigá ne̱ chee̱ dizra' chawe' chee̱ Cristo chee̱ gapa' tu da ba neza chee̱ na. \p \v 24 Ba nézquezle le'e tu lu da huitaj benne' zan dxesí'aca chégüe̱' na' tuze̱' dxezrué'ene̱' lataj blau. Le sa'aca chegu le'e chee̱ zrué'ele da dxunna Cristo. \v 25 Xúgute̱ benne' ca' dxulupá'a cuine̱' chee̱ xelu'e̱ da huitaj, dxuluzúe̱' chalá'ala xúgute̱ da dxun na cale̱la chee̱'. Benne' caní dxelune̱' da caní chee̱ xelezí' lu ne̱'e̱ tu da guzúe̱' xíchaje̱' da naca na laga' da québequeze si bea, san dxi'u dxundxu zrin chee̱ zrué'edxu da zeajlí canna. \v 26 Neda' quebe dxezá chégua' ájate̱zla, ne quebe dxedil-la' ca tu benne' dxu'e̱ lu be'ze gate dxedil-le̱'. \v 27 Neda' dxudéa' xel-la zi' be̱la' dxen chia', ne dxenná be'eda' na, chee̱ quebe gunitia' neda' da naca chia' lu zrin nigá, ca te na' ba bsé̱deda' benne' xula ca'. \c 10 \s1 Da dxuzéajni'i na dxi'u ca naca chee̱ bedáu' xiaj xaga ca' \p \v 1 Dxaca lazra' nézele, bi bícha'dau', ca guca chee̱ xra xrtáudxu ca' xjácale̱ne̱' Moisés. Dios guché̱'e̱ xúgute̱ benne' ca' ne̱ chee̱ beuj bza na', na' xúgute̱' guledée̱' ládujla nísadau' da nazí le na Xrna. \v 2 Ca' naca na, waca nnadxu xúgute̱' beledxúe̱' nisa lu nísadau' na', ne gulaque̱' tuze nen Moisés gate guledále̱ne̱' beuj bza na'. \v 3 Cá'anqueze xúgute̱' gulawe̱' tuze xel-la wagu da bnezruj Dios le̱', \v 4 ne gule'aj xúgute̱' tuze nisa da bnezruj Dios le̱', lawe' da gulé'aje̱' nisa na' bedxúaj na xiaj xre na'. Xiaj xre nigá dxulé'e na ca naca Crístoqueze, Bénnea' guxéajle̱ne̱' benne' ca' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj na'. \v 5 Benne' zan benne' ca' quebe belune̱' da bezaca ba lazre' Dios, na' chee̱ le̱ na' gulatie̱' le̱'e̱ xixre' lawe' lataj. \p \v 6 Xúgute̱ da caní guca na chee̱ guzéajni'i na dxi'u chee̱ quebe sa lázredxu da cale̱la ca', ca belún benne' ca'. \v 7 Chee̱ le̱ na' quebe gucá'ana szrenle bedáu' xiaj xaga ca' ca belún bal-la benne' ca', ca naxúaj na lu dizra' lá'azxa, dxenná na: Bénneache gulebé'e̱, ne gule'aj gulawe̱' lau bedáu' xiaj xaga, na' belexase̱' chee̱ buluxé̱'e̱. \v 8 Quebe dxal-la' gundxu da sban ca belún bal-la benne' ca', na' tu zraze gulate chupa gaxúa chi dxua gaxue̱'. \v 9 Quebe dxal-la' guchínedxu xel-la zren lazre' chee̱ Xránadxu chee̱ gundxu da cale̱la ca belún bal-la benne' ca', na' gulatie̱', gate gulí'ina be̱la' le̱'. \v 10 Quebe nne̱le chee̱ Dios ca gulenné̱ bal-la benne' ca', na' gubáz chee̱ xabáa chee̱ xel-la gute be̱te̱' benne' ca'. \p \v 11 Xúgute̱ da caní gulezaca xra xrtáudxu, na' zaj naxúaj na lu dizra' lá'azxa chee̱ guzéajni'i na dxi'u, zúadxu lu zra bze̱be caní. \v 12 Ca' naca na, nu benne' dxéquene̱' ze̱ chache̱' lu da naca chee̱ Dios dxal-la' guxúe xanne' cuine̱' chee̱ quebe cheajcházie̱'. \v 13 Da dxelún zréaje le'e naca na tuze ca da dxelún zréaje xúgute̱ bénneache, na' waca guxrén lázrele Dios lawe' da quebe gu'e̱ lataj bi gun zréaje le'e da quebe séquele guchaga laule, na' gate gaca tu da gun zréaje na le'e, Dios gunne̱' le'e ájala gunle chee̱ lale lu da na', chee̱ séquele guchaga laule na. \p \v 14 Chee̱ le̱ na', bi bicha' nazri'ite̱ lazra', québedxa gucá'ana szrenle bedáu' xiaj xaga ca'. \v 15 Dxuchálajle̱na' le'e ca dxuchálajle̱na' benne' dxeléajni'ine̱', na' lé'equeze waca guchí'ale chee̱ da dxapa' le'e. \v 16 Gate dxágadxu da dxucube na ca guca gate gute Xránadxu, dxápadxu ba lá'ana Dios. Gate dxí'ajdxu xrisa uva lá'azxa, da nigá dxulé'e na dxezidxu ba neza dxen chee̱ Cristo da gulalaj na le̱'e̱ xaga béguaj. Xeta xtila na' da dxuzúzrujdxu dxulé'e na xezidxu ba neza be̱la' dxen chee̱ Cristo da bdee̱' waláz chee̱dxu le̱'e̱ xaga béguaj. \v 17 Lácala naxandxu, xúgute̱dxu dxágudxu tu xeta xtílaqueze da naca na tuze, da na' dxulé'e na nácadxu ca tuze be̱la' dxen chee̱ Cristo. \p \v 18 Le nna'xque ca zaj naca benne' Israel ca'. Benne' caní, benne' dxelawe̱' da dxuluzré̱'e̱ lu cugu chee̱ Dios dxelezi'e̱ ba neza lu cugu na'. \v 19 Quebe dxennía' naca tu bedáu' xiaj xaga tu da zaca, na' be̱la' da dxuluzría bénneache lau bedáu' xiaj xaga quebe zácadxa ca bítete̱ze xetú be̱la'. \v 20 Dxennía' da dxuluzría lau bedáu' xiaj xaga benne' ca' quebe zaj núnbe'e̱ Dios, dxuluzríe̱' na lau be' xriwe̱' ca' ne quegá lau Dios, na' quebe dxaca lazra' gunle tuze be' xriwe̱' ca'. \v 21 Quebe gaca xí'ajle da na' dxulé'e na nácale Xránadxu tuze, ne xí'ajte̱le da gulé'e na nácale tuze be' xriwe̱' ca', ne quebe gaca gágule da naca na chee̱ Xránadxu, ne gágute̱le da naca na chee̱ be' xriwe̱' ca'. \v 22 ¿Dxaca lázrele xewine lazre' Xránadxu lawe' da dxusandxu Le̱'? ¿Dxéquele le'e nácadxu benne' wáladxa ca Le̱'? \s1 Da naca chee̱dxu gundxu, ne ca naca xel-la zri'i lazre' \p \v 23 Da li naca da na' dxelenná bénneache, dxelenné̱': Naca chia' guna' da dxaca lazra'. Quegá xúgute̱ naca na da sidxu ba neza. Naca chee̱ nu benne' gune̱' ca dxaca lazre̱' san quegá xúgute̱ gusegula na le̱' lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱'. \v 24 Dxal-la' gundxu da gaca chawe' chee̱ benne' xula, ne quegá da gaca na chawe' cheé̱zedxu. \p \v 25 Le gagu le'e ca naca da dxeda'u lawe' xi'a, ne quebe naba xúzrele chee̱ na chee̱ quebe sua ste̱be xichaj lázrdaule, \v 26 lawe' da zaj naca chee̱ Xránadxu xe̱zr la xu nigá, ne xúgute̱ da ca' zaj zra' lu xe̱zr la xu. \p \v 27 Che nu benne', benne' quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Xránadxu, dxenné̱' le'e gágule xeta, na' che dxaca lázrele chéajle, le gagu xúgute̱ da guzríe̱' laule, ne quebe naba xúzrele chee̱ na chee̱ quebe sua ste̱be xichaj lázrdaule. \v 28 Che nna nu benne' zúale̱ le'e, na' xe̱'e̱ le'e: “Be̱la' nigá bache guzría na lau bedáu' xiaj xaga”, quebe gágule na, chee̱ quebe guzúale ste̱be bénnea' gunné̱' ca', ne chee̱ quebe sua ste̱be xichaj lázrdaule. \v 29 Dxennía' da nigá chee̱ xichaj lázrdau benne' zúale̱ne̱' lue', ne quegá chee̱ xichaj lázrdau' lué'queze. \p Waca naba xuzre tu benne': “¿Bizr chee̱ na' dxuchi'u da naca chia' lawe' da sua ste̱be xichaj lázrdau benne' xula? \v 30 Che dxapa' Dios: Xcalenu' chee̱ da dxawa', ¿bizr chee̱ na' xelezí tizre̱' neda' chee̱ da dxawa'?” \v 31 Chee̱ le̱ na', che dxágule u dxí'ajle, u bítete̱ze da dxunle, le gun xúgute̱ chee̱ gaca ba Dios. \v 32 Quebe bi gunle da guzúa na ste̱be benne' xula, quegá benne' judío ca', ne quegá benne' quebe zaj naque̱' judío, ne quegá nu benne' naque̱' bi chee̱ Dios. \v 33 Neda' dxuna' ba xuzre guna' da xelezaca ba lazre' xúgute̱ bénneache ca naca xúgute̱ da dxuna'. Quebe dxuna' da gaca chawe' chee̱za' san da gaca chawe' chee̱ xezícadxa bénneache chee̱ xelelé̱'. \c 11 \p \v 1 Le gun ca dxuna' neda', ca neda' dxúnqueza' ca be̱n Cristo. \s1 Da dxelún nu'ula naga zaj nazraga bi chee̱ Cristo \p \v 2 Bi bicha', dxapa' le'e ba lá'ana lawe' da dxeajsá lázrequezle neda', ne dxunle ca naca da bzéajni'ida' le'e. \v 3 Na'a dxaca lazra' chéajni'ile naca Cristo xíchaje̱ chee̱ tu tu benne' biu, na' benne' biu naque̱' xíchaje̱ chee̱ zru'ule̱', ca naca Dios, naque̱' xíchaje̱ chee̱ Cristo. \v 4 Che tu benne' biu gugácue̱' xíchaje̱' gate dxuchálajle̱ne̱' Dios naga zaj nadupa bi chee̱ Cristo, u gate dxuchálaje̱' waláz chee̱ Dios, naca na tu xel-la stu' chee̱ Bénnea' naque̱' xíchaje̱'. \v 5 Che tu nu'ula quebe gugácue̱' xíchaje̱' gate dxuchálajle̱ne̱' Dios, u gate dxuchálaje̱' waláz chee̱ Dios, naca na tu xel-la stu' chee̱', lawe' da dxun cuine̱' ca tu benne' biu. Lé̱bezqueze naca na chugue̱' xíchaje̱'. \v 6 Che tu nu'ula quebe gugacu xíchaje̱', nácadxa xrlátaje chugue̱' tu chi'ize ca naca xicha xíchaje̱'. Na' che naca na tu xel-la stu' chee̱ nu'ula che chugue̱' xíchaje̱', u che guzúe̱' zrígaze xíchaje̱' ca dxun tu benne' biu, dxal-la' gugacu xíchaje̱' naga zaj nazraga bi chee̱ Cristo. \v 7 Benne' biu quebe dxal-la' gugacu xíchaje̱' lawe' da naque̱' lu'a le saca Dios, na' da naque̱' dxulé'e na ca naca xel-la szren chee̱ Dios. Da naca nu'ula dxulé'e na ca naca xel-la szren chee̱ benne' biu. \v 8 Gate be̱n Dios benne' biu, quebe bi guléaje̱' le̱' lu be̱la' dxen chee̱ nu'ula, san guléaje̱' lu be̱la' dxen chee̱ benne' biu da na' bexune̱' nu'ula na'. \v 9 Dios be̱ne̱' nu'ula na' chee̱ nna be'e benne' biu le̱', ne quegá be̱ne̱' benne' biu chee̱ nna be'e nu'ula le̱'. \v 10 Chee̱ le̱ na' nu'ula dxal-la' guzúe̱' xíchaje̱' tu da dxulé'e na zua nu dxenná be'e le̱' chee̱ quebe gun zréajene̱' gubáz chee̱ xabáa ca' chee̱ Dios. \v 11 Lu da nácadxu chee̱ Cristo, benne' biu dxechinne̱' nu'ula, ne cá'anqueze dxechín nu'ula benne' biu. \v 12 Da li Dios guléaje̱' nu'ula na' lu be̱la' dxen chee̱ benne' biu, na' cá'anqueze benne' biu dxálaje̱' chee̱ nu'ula, na' xúgute̱dxu zadxu lu na' Dios. \p \v 13 Le nna'xque le'e che naca xrlátaje che tu nu'ula guchálajle̱ne̱' Dios, ne quebe gugacu xíchaje̱'. \v 14 Da nácaquezdxu dxulé'e na dxi'u naca tu xel-la stu' che benne' biu se̱ tunna xicha xíchaje̱', \v 15 na' naca tu da ba lá'ana chee̱ nu'ula se̱ na tunna, lawe' da nunna Dios le̱' xicha xíchaje̱' tunna chee̱ gugacu na xíchaje̱'. \v 16 Na'a che nu benne' dxaca lazre̱' gutil-le̱' dizra' ca naca da nigá, dxal-la' nézene̱' quegá dxi'u ne quegá benne' zaj nazraga chee̱ Cristo quebe núnbeadxu xetú da xula. \s1 Da dxelún benne', gate dxelawe̱' da naca chee̱ Xránadxu \p \v 17 Ca naca chee̱ da nigá quebe dxapa' le'e ba lá'ana lawe' da dxaca da cale̱la chee̱le gate nazrágale, ne quegá da chawe'. \v 18 Da nédxuteca, dxulé̱'e̱ neda' gate dxezrágale chee̱ güe lá'anale Dios nácale chupa la'a. Dxéqueda' naca da li da dxelenné̱'. \v 19 Dxál-la'queze gácale chupa la'a chee̱ gulé'e lawe' nu benne' ládujla le'e da li naque̱' bi chee̱ Cristo. \v 20 Chee̱ le̱ na' gate dxezrágale le'e chee̱ gágule da naca chee̱ Xránadxu, da li québedxa naca na chee̱ Xránadxu. \v 21 Gate dxezrín zra dxágule, tu tule le'e dxebía lau chee̱le dxecá'ale xel-la wagu cha chee̱le, na' bál-lale le'e dxegá'anale dxedunle, na' xezícadxale dxezúzrele. \v 22 ¿Quebe bi de̱ chee̱le naga xi'aj gágule? Ca'an dxunle, dxuzúale chalá'ala bi ca' chee̱ Dios, ne dxugu'ule xel-la stu' benne' ca' quebe bi de̱ chee̱'. ¿Bízraqueze xapa' le'e? ¿Dxal-la' gapa' le'e ba lá'ana? ¡Cabata'! \s1 Da dxágudxu da naca chee̱ Xránadxu \r (Mt. 26.26-29; Mr. 14.22-25; Lc. 22.14-20) \p \v 23 Xránaquezdxu bzéajni'ine̱' neda' da nigá bsé̱deda' le'e: Lu zre' ná'queze gate Judas bdee̱' Xránadxu Jesús lu na' benne' guledábague̱' Le̱', na' Jesús guqué̱'e̱ xeta xtila, \v 24 na' gudé guzre̱' Dios: Xcalenu', bzúzruje̱' na, na' gunné̱': “Le gagu. Xeta xtila nigá dxulé'e na ca gaca chee̱ be̱l-la' dxen chia' lu da na' saca zi'a waláz chee̱le. Le gun da nigá chee̱ cheajsá lázrele neda'.” \v 25 Cá'anqueze, gudé gulawe̱', guqué̱'e̱ xrisa uva, na' gunné̱': “Xrisa uva nigá dxulé'e na ca naca da dxuzé̱ chacha na xel-la wezría cube da naca na dxen chia'. Tu tu lasa xí'ajle na, le gun na chee̱ cheajsá lázrele neda'.” \v 26 Ca' naca na, ca zrin zra xelá' Xránadxu, gulé'ele ca guca gate gute Xránadxu tu tu lasa gate gágule xeta xtila nigá, ne xí'ajle xrisa uva nigá. \s1 Ca dxal-la' gágudxu da naca chee̱ Xránadxu \p \v 27 Ca' naca na, nútete̱ze benne' gawe̱' xeta xtila nigá, u xí'aje̱' xrisa uva chee̱ Xránadxu, ne quebe dxape̱' ba lá'ana na, na' dxune̱' dul-la da dxuzúa be̱la' dxen chee̱ Xránadxu chalá'ala. \v 28 Chee̱ le̱ na' tu tudxu dxal-la' guxúe xánnedxu xichaj lázrdaudxu gate za gágudxu xeta xtila nigá, ne za xí'ajdxu xrisa uva nigá, \v 29 lawe' da che xi'aj gágudxu, ne quebe dxéquedxu dxulé'e na ca naca be̱la' dxen chee̱ Xránadxu, na' da xi'aj gágudxu gun na bágadxu zria. \v 30 Chee̱ le̱ na' benne' zan ládujla le'e quebe chawe' zaj zue̱', ne zaj nate ni'a ne̱'e̱, na' bal-la benne' ládujla le'e ba gulatie̱'. \v 31 Che guxúe xanne' cuínadxu, quebe gun na ba xen guchi'a Xránadxu chee̱dxu caní. \v 32 Gate Xránadxu dxuchi'e̱ chee̱dxu, dxudée̱' dxi'u xel-la zi' chee̱ quebe cuía xidxu nen benne' zaj zre̱'e xe̱zr la xu nigá. \p \v 33 Ca' naca na, bi bicha'. Gate dxezrágale chee̱ gágule da naca chee̱ Xránadxu, le cueza ljwézrele tule xetule chee̱ bi gágule. \v 34 Che núlale dxedunle, le gagu lu xu'u lízrquezle, chee̱ quebe gun na ba xen guzría xi' Dios le'e gate na' nazrágale. Xezícadxa da ca' dxelaca chee̱le gucá'ana' chawe' gate xida' xedajnná'a le'e. \c 12 \s1 Xel-la waca ca' da dxunna Be' Lá'azxa tu tudxu dxi'u \p \v 1 Bi bicha', zaj de̱ da dxaca lazra' chéajni'ile ca naca chee̱ xel-la waca ca' da dxunna Be' Lá'azxa tu tudxu dxi'u. \p \v 2 Ba nézquezle gate na' quebe ne chéajle̱le chee̱ Xránadxu, be̱'e̱le lataj gulezrube xue̱' le'e chee̱ xeajé̱ lá'anale bedáu' xiaj xaga ca', da quebe dxelenné̱ na. \v 3 Chee̱ le̱ na' dxaca lazra' nézele che zua nu benne' nne̱': Nabía xi' Jesús, quebe dxuchálaje̱' ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa chee̱ Dios. Na' netú benne' gaca nne̱': Jesús naque̱' Xrana', che quebe dxuchálaje̱' ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa. \q1 \v 4 Zaj nazrá' xel-la waca ca' da gaca si' lu nnadxu, q san tuze naca Be' Lá'azxa, Bénnea' dxunne̱' dxi'u na. \q1 \v 5 Zaj nazrá' ca gaca gundxu zrin, \q1 san tuze naca Xránadxu, Bénnea' dxundxu zrin chee̱'. \q1 \v 6 Zaj nazrá' ca da gaca gundxu, \q1 san tuze naca Dios, Bénnea' dxunne̱' dxi'u xel-la waca gundxu na. \m \v 7 Dios dxunne̱' cha chee̱dxu tu xel-la waca chee̱ Be' Lá'azxa chee̱ gaca da ba neza chee̱ xúgute̱dxu. \q1 \v 8 Ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa dxunne̱' bal-la benne' xel-la waca xuluchálaje̱' dute̱ xel-la sina, \q1 na' xebal-le̱' ne̱ chee̱ Be' ná'queze dxunne̱' le̱' xel-la waca xuluchálaje̱' dute̱ xel-la naxéajni'i. \q1 \v 9 Xebal-le̱' dxelezi'e̱ xel-la dxeajlí lazre' ne̱ chee̱ Be' ná'queze, \q1 na' xebal-le̱' dxelezi'e̱ xel-la waca chee̱ xelexune̱' benne' we̱' ca'. \q1 \v 10 Xebal-le̱' dxelezi'e̱ xel-la waca xelune̱' xel-la waca ca' chee̱ xabáa, \q1 na' xebal-le̱' dxelezi'e̱ xel-la waca chee̱ xuluchálaje̱' waláz chee̱ Dios. \q1 Xebal-le̱', Dios dxunne̱' le̱' xel-la waca xelenézene̱' nu be' dxuchalaj na lu dxu'a bénneache. \q1 Xebal-le̱' dxelezi'e̱ xel-la waca xuluchálaje̱' dizra' nazrá', da quebe naca xrtízrqueze̱', \q1 na' xebal-le̱' dxelezi'e̱ xel-la waca xuluxuzájle̱'e̱ dizra' nazrá' na'. \m \v 11 Xúgute̱ da caní dxun tuze Be' ná'queze, Bénnea' dxunne̱' cha chee̱dxu xel-la waca caní cáte̱ze da dxaca lázrequeze̱'. \s1 Xúgute̱dxu nuchágadxu tuze be̱la' dxen \p \v 12 Zua chee̱dxu tu be̱la' dxen da napa na zánete̱ cue'. Dxi'u, dxéajle̱dxu chee̱ Cristo, nácadxu ca tuze be̱la' dxen chee̱ Cristo. \v 13 Xúgute̱dxu dxi'u, che nácadxu benne' judío, u benne' quebe nácadxu judío, ne che nácadxu benne' zaj nada'u, u benne' quebe zaj nada'u, gate gudxúadxu nisa da dxulé'e na nácadxu Cristo tuze, cá'anqueze bexácadxu ca tuze be̱la' dxen, da na' be̱n tuze Be' Lá'azxa, na' Diosqueze be̱nne̱' dxi'u lataj sidxu tuze Be' ná'queze. \p \v 14 Tu be̱la' dxen quebe naca na tu cue'ze, san naca na zane' cue'. \v 15 Che ní'adxu nna na: Quebe naca' na'u, ne chee̱ le̱ na' quebe naca' chee̱ be̱la' dxen chiu', quegá da ni gun na québedxa naca na chee̱ be̱la' dxen na'. \v 16 Na' che nágadxu nna na: Quebe naca' lau', ne chee̱ le̱ na' quebe naca' chee̱ be̱la' dxen chiu', quegá da ni gun na québedxa naca na chee̱ be̱la' dxen na'. \v 17 Che dute̱ be̱la' dxen chee̱dxu naca na laudxu, ¿ájazra gundxu xendxu? Che dute̱ be̱la' dxen chee̱dxu naca na nágadxu, ¿ájazra gundxu lé'edxu? \v 18 Dios nuzúe̱' cha chee̱ cue' be̱la' dxen na' naga dxaca lazre' Le̱'. \v 19 Che dute̱ na' naca na tuze cue', ¿gazra zúaqueze be̱la' dxen na'? \v 20 Ca naca na, lácala naca na zane' cue', tuze be̱la' dxen naca na. \p \v 21 Xia laudxu quebe dxal-la' xe̱ na nadxu: Quebe nachinda' lue', ne quebe dxal-la' nna xíchajdxu, xe̱ na ní'adxu: Quebe nachinda' le'e. \v 22 Da naca na, da zaj naca chee̱ be̱la' dxen chee̱dxu da dxéquedxu quebe zaj nácateca na blau, zaj naca na da dxechínedxadxu, \v 23 Da zaj naca na chee̱ be̱la' dxen chee̱dxu da quebe dxápadxu ba lá'ana zaj naca na da dxugacu xánnedxadxu. Da ca' dxéquedxadxu quebe dxal-la' gulé'edxu zaj naca na da dxucáchedxu, \v 24 da quebe dxun na ba xen gundxu chee̱ da ca' gaca gulé'edxu. Ca' naca na, Dios be̱ne̱' be̱la' dxen chee̱dxu chee̱ gápadxadxu ba lá'ana da ca' dxéquedxu quebe nácateca na da gápadxu ba lá'ana, \v 25 chee̱ quebe gaca chupa la'a be̱la' dxen chee̱dxu. Tu tu cue' chee̱ be̱la' dxen cue' na gunne xue chee̱ ljwezre na. \v 26 Che dxedé xel-la zi' tu da naca na chee̱ be̱la' dxen chee̱dxu, xúgute̱ da ca' dxeledé na xel-la zi', na' che tu da na' gaca da ba neza chee̱ na, na' xúgute̱ da ca' dxelebé na tu zren. \p \v 27 Ca' naca na, le'e nácale be̱la' dxen chee̱ Cristo, na' tu tule nácale ca tu tu cue' chee̱ be̱la' dxen chee̱' na'. \v 28 Ca' naca na, Dios nunézruje̱' lataj blau chee̱ bal-la benne' ládujla bi chee̱ Cristo. Lu lataj blau nuzré̱'e̱ benne' gubáz chee̱' ca', na' lu lataj gudxupe' nuzré̱'e̱ benne' dxuluchálaje̱' waláz chee̱', na' lu lataj guxunne' nuzré̱'e̱ benne' dxulusé̱dene̱' bi chee̱' ca', na' gudé na' nuzré̱'e̱ benne' dxelune̱' xel-la waca da za xabáa. Gudé na' nuzré̱'e̱ benne' ca' dxelexune̱' benne' we̱' ca', ne benne' ca' dxelácale̱ne̱' bi chee̱' ca', ne benne' ca' dxelenná be'e̱, ne benne' ca' dxuluchálaje̱' dizra' nazrá' da quebe zaj nézene̱'. \v 29 ¿Zaj naca xúgute̱' benne' gubáz chee̱'? ¿Dxuluchalaj xúgute̱' waláz chee̱'? ¿Dxuluse̱de xúgute̱' bi chee̱' ca'? ¿Dxelún xúgute̱' xel-la waca chee̱ xabáa? \v 30 ¿Dxelexún xúgute̱' benne' we̱' ca'? ¿Dxuluchalaj xúgute̱' dizra' nazrá' da quebe naca xrtizre̱'? ¿Dxuluxuzájla'a xúgute̱' dizra' nazrá' na'? ¡Cabí! \v 31 Le gun ba xuzre si' lu na'le chee̱ Dios xel-la waca ca' da nácadxa chawe'. Na'a gulé'eda' le'e tu da cháwedxa. \c 13 \s1 Xel-la zri'i lazre' li \p \v 1 Che dxuchálaja' dizra' chee̱ benne', ne chee̱ gubáz chee̱ xabáa ca', san quebe napa' xel-la zri'i lazre' li, quebe nácadxa' ca tu xide da dxenné̱ na, u ca tu xia da dxenné̱ na. \v 2 Che dxuchálaja' waláz chee̱ Dios, ne che nezda' xúgute̱ da zaj nagache, ne dxéajni'ida' xúgute̱ da dxelaca, ne napa' xel-la dxeajlí lazre' chee̱ séqueda' gucuasa' xi'a ca', san che quebe napa' xel-la zri'i lazre' li, quebe nu nácaqueza'. \v 3 Che quísia' xúgute̱ da de̱ chia', ne che guzúa' be̱la' dxen chia' chee̱ chezxe na, san che quebe napa' xel-la zri'i lazre' li, quebe bi da ba neza naca na chia'. \p \v 4 Bénnea' nape̱' xel-la zri'i lazre' li: \q1 Naque̱' zren lazre'. \q1 Naque̱' zri'i lazre', ne quebe naque̱' xa lazre'. \q1 Quebe dxucá'ana szren cuine̱', ne quebe dxuzé̱cu'e̱. \q1 \v 5 Quebe dxune̱' da cale̱la, \q1 ne quebe naque̱' zre'e lazre'. \q1 Quebe dxezre̱'e̱, ne quebe dxu'u lazre̱'. \q1 \v 6 Quebe dxebene̱' gate nu benne' dxeajcházie̱' lu dul-la, \q1 san dxebene̱' lu da li. \q1 \v 7 Dxuchaga lawe̱' xúgute̱ da dxaca nen dute̱ xel-la dxeajlí lazre' chee̱', \q1 ne dute̱ xel-la dxebeza lazre' chee̱', \q1 ne dute̱ xel-la zren lazre' chee̱'. \p \v 8 Xel-la zri'i lazre' li quebe te chee̱ na. Wazrín zra gate québedxa chínedxu nu benne' guchálajle̱ne̱' dxi'u waláz chee̱ Dios, ne benne' dxéajni'ine̱' xúgute̱. \v 9 Na'a dxéajni'idxu látedauze, ne látedauze dxuchálajdxu waláz chee̱ Dios. \v 10 Zrin zra gate na' chéajni'idxu dute̱ ca naca, na' te chee̱ da na' naca na látedauze. \p \v 11 Gate ne naca' bidau' bchálaja' ca bidau', ne gulaba lazra' ca bidau', ne bchi'a ca bidau', san gate guca' benne' waca, bzua' chalá'ala da zaj naca chee̱ bidau'. \v 12 Cá'anqueze na'a quebe dxelé'edxu cáte̱queze, ne da dxelé'edxu ze̱ zrul-la, san lu zra na' lé'edxu cáte̱queze. Na'a látedauze núnbe'a, san lu zra na' gúnbe'a cáte̱queze ca dxun Dios, núnbe'tequeze̱' neda'. \v 13 Ca' naca na, xel-la dxeajlí lazre', ne xel-la dxebeza lazre', ne xel-la zri'i lazre' li xelezúaqueze na chadía chacanna, san da blaudxa chee̱ da caní naca na xel-la zri'i lazre' li. \c 14 \s1 Ca naca chee̱ nu benne' dxuchálaje̱' dizra' nazrá' da quebe naca na xrtizre̱' \p \v 1 Le gun ba xuzre gápale xel-la zri'i lazre' li, ne cá'anqueze le naba Dios gunne̱' le'e xel-la waca ca' chee̱ Be' Lá'azxa, ne da naca blaudxa, chee̱ gaca guchálajle waláz chee̱ Dios. \v 2 Bénnea' dxuchálaje̱' dizra' nazrá' da quebe naca na xrtizre̱' dxuchálajle̱ne̱' Dios, quegá nen bénneache, lawe' da quegá nu dxéajni'i da dxenné̱'. Dxuchálaje̱' ne̱ chee̱ Be' Lá'azxa da zaj nagache. \v 3 Bénnea' dxuchálaje̱' waláz chee̱ Dios dxuchálajle̱ne̱' bénneache chee̱ gusegule̱' benne' ca' lu da naca chee̱ Dios, ne chee̱ ne̱ xúene̱'-be', ne chee̱ xue zrene̱'-be'. \v 4 Bénnea' dxuchálaje̱' dizra' nazrá' na' dxusegula cuine̱', san bénnea' dxuchálaje̱' waláz chee̱ Dios dxusegule̱' bi ca' chee̱ Cristo lu da naca chee̱ Dios. \p \v 5 Dxaca lazra' gapa xúgute̱le xel-la waca guchálajle dizra' nazrá', san dxaca lázredxa' gaca guchálajle waláz chee̱ Dios, lawe' da nácadxa chawe' guchálajle waláz chee̱ Dios quézcala guchálajle dizra' nazrá', che quebe zua nu benne' xuzájle̱'e̱ dizra' nazrá' na' chee̱ xelegula bi chee̱ Cristo lu da naca chee̱ Dios. \v 6 Chee̱ le̱ na', bi bícha'dau', che xida' xedajnná'a le'e, ne guchálajle̱na' le'e dizra' nazrá', ¿bizra da ba neza gaca na chee̱le che quebe guchálajle̱na' le'e tu da ba ble'e Dios neda', u tu da bzéajni'ine̱' neda', u tu da guchálaja' waláz chee̱ Dios, u tu da guzéajni'ida' le'e? \p \v 7 Nná'xquedxu ca da ca' dxelenné̱ na da quebe zaj naca bane na ca bchiuj, ne bihuel-la. Che quebe gaca chéajni'idxu da dxelenné̱ na, quebe gaca nezdxu ca da dxelul-la na. \v 8 Gate dxaca wedil-la, che quebe dxebezre luzu da dxulucuezre̱' cáte̱queze, quebe nu se̱ lu wedil-la. \v 9 Cá'anqueze dxaca chee̱le le'e. Che quebe guchálaja' dizra' da dxéajni'ile, ¿ájazra gaca nézele da dxennía'? Guchálaja' lu be'. \v 10 Da zante̱ dizra' nazrá' zaj de̱ lu xe̱zr la xu nigá, ne da li xúgute̱ na zaj zéaje̱ na. \v 11 Na'a che quebe dxéajni'ida' dizra' dxuchálajle̱ tu benne' neda', gaca' ca tu benne' zitu' lau bénnea', na' le̱' gaque̱' ca tu benne' zitu' lawa' neda'. \v 12 Chee̱ le̱ na', lawe' da dxaca lázrele si' lu na'le xel-la waca ca' da dxunna Be' Lá'azxa dxi'u, le gun ba xuzre si' lu na'le da ca' xulusegula na bi ca' chee̱ Cristo lu da naca chee̱ Dios. \p \v 13 Ca' naca na, bénnea' dxuchálaje̱' dizra' nazrá' dxal-la' naba lau Dios gunne̱' le̱' xel-la waca xuzájle̱'e̱ dizra' nazrá' na'. \v 14 Che guchálajle̱na' Dios tu dizra' nazrá'la, da li dxuchálajle̱na' Le̱' lu be' nácaqueza', san quebe bi da ba neza naca na chee̱ xel-la dxéajni'i chia'. \v 15 ¿Bizra da dxal-la' guna' xca'? Dxal-la' guchálajle̱na' Dios lu be' nácaqueza', ne cá'anqueze nen xel-la dxéajni'i chia'. Dxal-la' gul-la' chee̱ Dios lu be' nácaqueza', ne cá'anqueze nen xel-la dxéajni'i chia'. \v 16 Che dxue la'anu' Dios tuze lu be' nácaquezu', na' benne' ljwezru' dxenne̱' chiu' quebe gaca gune̱' tu zren lue' gate dxu'u Dios: Xcalenu', lawe' da quebe dxéajni'ine̱' da dxennáu'. \v 17 Da dxuchálajle̱nu' Dios nácale̱'e̱ na chawe', san bénnea' dxenne̱' quebe dxegule̱' lu da naca chee̱ Dios. \v 18 Dxapa' Dios: Xcale̱ne̱' lawe' da dxuchálajdxa' dizra' nazrá' ca xúgute̱le le'e, \v 19 san naga zaj nazraga bi chee̱ Cristo dxaca lázredxa' guchálaja' gázxuze dizra' da xeléajni'ibe' chee̱ gusé̱deda'-be', quézcala guchálaja' chi mila dizra' nazrá' da quebe gaca xeléajni'ibe'. \p \v 20 Bi bícha'dau'. Quebe gulaba lázrele ca bidau'. Le gaca ca bidau' chee̱ quebe gunle da cale̱la, san le gaca benne' wal-la chee̱ gulaba lázrele cháwe'dau'. \v 21 Naxúaj lu xiche lá'azxa chee̱ da dxenná bea Dios, da dxenná na: Guchálajle̱na' benne' xe̱zr la xu nigá nen dizra' nazrá', ne lu dxu'a benne' zitu' ca', san ne caní quebe xelenne̱' chia'. Caní dxenná Xránadxu. \v 22 Ca' naca na, xel-la waca chee̱ guchálajdxu dizra' nazrá' naca na tu da dxulé'e na lau benne' quebe dxeléajle̱'e̱ chee̱ Dios, ne quegá lau benne' dxeléajle̱'e̱ chee̱'. \v 23 Na'a, gate nazrágale, che xúgute̱le dxuchálajle dizra' nazrá', na' che xelexú'u benne' quebe zaj nazé̱dene̱', u benne' quebe dxeléajle̱'e̱ chee̱ Dios, ¿quebe xelenné̱' zaj nadá xichaj lázrdaule? \v 24 Na'a che dxuchalaj xúgute̱le waláz chee̱ Dios, na' che chu'u tu benne' quebe dxéajle̱'e̱ chee̱ Dios, u tu benne' quebe nazé̱dene̱', na' guéquene̱' nabague̱' dul-la, na' lé̱queze̱' guchi'a cuine̱' gate xenne̱' da dxennale xúgute̱le. \v 25 Ca' gaca na, da zaj nagache xichaj lázrdawe̱' xululé'e lau na, na' guzúa zribe̱', ne güe lá'ane̱' Dios, na' nne̱' da li zúale̱ Dios le'e. \p \v 26 Ca' naca na, bi bícha'dau', gate dxezrágale, bál-lale le'e nápale salmo ca', ne xebál-lale nápale da gusé̱dele ljwézrele, ne xebál-lale nápale tu da ble'e Dios le'e, ne xebál-lale nápale tu dizra' nazrá' da guchálajle, ne xebál-lale nápale xel-la waca xuzájla'ale dizra' nazrá' na'. Cháwe'dau' naca na, san xúgute̱ da ca' dxal-la' xulusegula na bi ca' chee̱ Cristo lu da naca chee̱ Dios. \v 27 Gate guchálajle dizra' nazrá', waca xuluchalaj chupa benne', u chunna benne', ne tuwéaj tuwéajle, na' tu benne' dxal-la' xuzájle̱'e̱ da dxennale. \v 28 Na'a che quebe nu chilá' benne' xuzájle̱'e̱ dizra' nazrá' na', gácadxa chawe' quebe bi da nne̱' naga nazrágale. Tu tule dxal-la' nnale lé'equezle, ne nen Dios. \v 29 Cá'anqueze benne' dxuluchálaje̱' waláz chee̱ Dios waca xelenné̱' chupa chúnnaze̱', na' xezícadxale dxal-la' guchí'ale da na' dxenné̱'. \v 30 Che dxulé'e Dios xetú benne' dxe'e̱ na' tu dizra', na' bénnea' dxuchálaje̱' dxal-la' gusane̱' ca da dxuchálaje̱'. \v 31 Xúgute̱le le'e waca guchálajle waláz chee̱ Dios tuwéaj tuwéajle chee̱ chéajni'i xúgute̱le, ne sile da gun chacha na le'e. \v 32 Benne' ca' dxuluchálaje̱' waláz chee̱ Dios dxun na ba xen nna bé'ene̱' be' nácaqueze̱', \v 33 lawe' da naca Dios Bénnea' dxunne̱' dxi'u xel-la dxebeza zri lazre', ne quebe dxun zréajene̱' bénneache. \p Ca zaj xu'u lau xúgute̱ cue' bi bíchedxu, bi chee̱ Dios, \v 34 dxal-la' xelezúa zrize nu'ula ca' naga nazrágale, lawe' da quebe naca chee̱' xuluchálaje̱'. Dxal-la' xuluzúe̱' dizra' ca naxúaj na lu da nadxixruj bea Dios. \v 35 Che dxelaca lazre̱' bi xeléajni'ine̱', dxal-la' xuluche̱be̱' benne' cha chee̱' lizre tu tue̱' lawe' da quebe dxulé'e na chawe' tu nu'ula guchálaje̱' naga nazrágale. \p \v 36 Dxal-la' gueque be'ele quebe guzú lau xrtizra Dios sua na ládujla le'e, ne quegá le'eze nazí' lu na'le na. \v 37 Che nu benne' dxéquene̱' naque̱' benne' dxuchálaje̱' waláz chee̱ Dios, u zúale̱ Be' Lá'azxa le̱', dxal-la' gueque bé'ene̱' da nigá dxuzúaja' chee̱le naca na tu da gunná be'e Xránadxu. \v 38 Che quebe dxaca lazre̱' gueque bé'ene̱' da nigá, quebe dxal-la' si' lu na'le bénnea'. \p \v 39 Ca' naca na, bi bícha'dau', le gun ba xuzre guchálajle waláz chee̱ Dios, ne quebe guzágale bénnea' dxuchálaje̱' dizra' nazrá'la. \v 40 Xúgute̱ da caní dxal-la' gunle dute̱ ba lá'ana, ne ca dxal-la' gaca na. \c 15 \s1 Ca bebán Cristo ládujla benne' gate \p \v 1 Na'a, bi bícha'dau', dxuzenda' le'e dizra' chawe' da ba bzenda' le'e, da na' guzí' lu na'le, ne da da'le le'e. \v 2 Ne̱ chee̱ dizra' chawe' nigá nalale che dxéajle̱le chee̱ da bzenda' le'e, ne che quebe guca dácheze xel-la dxeajlí lazre' chee̱le. \p \v 3 Da naca blaudxa, bzéajni'ida' le'e da guzí' lu na'a, gute Cristo ne̱ chee̱ dul-la da nabágadxu ca naxúaj na lu dizra' lá'azxa, \v 4 na' bulucache̱' Le̱', na' bebane̱' zra guxunne' zra ca naxúajqueze na lu dizra' lá'azxa, \v 5 na' ble'e lawe̱' lau Pedro, na' gudé na' ble'e lawe̱' lau benne' gubáz chee̱' ca'. \v 6 Gudé na' ble'e lawe̱' lau bi bíchedxu zaj nácadxe̱' ca gazxu' gaxúa benne' zaj nazrague̱' tu zren, na' benne' zan, benne' ca' ne zaj naca bane̱', láqueze benne' zan, benne' ca' ba gulatie̱'. \v 7 Gudé na' ble'e lawe̱' lau Jacobo, na' gudé na' ble'e lawe̱' lau xúgute̱ benne' gubáz chee̱' ca'. \p \v 8 Bzé̱bedxa, ca gudé chee̱ xúgute̱ da na', ble'e lawe̱' lawa' neda', lácala neda' naca' ca tu bidau', bi gúlajbe' ba gudé beu' chee̱be'. \v 9 Neda' naca' benne' bzé̱bedxa chee̱ xúgute̱ benne' gubáz chee̱ Cristo, ne quebe naca chia' si' la' gubáz chee̱ Cristo lawe' da gudáu zi' xuzra' bi ca' chee̱ Dios. \v 10 Naca' da naca' lawe' da guca Dios zri'i lazre' nen neda', na' quebe guca dácheze xel-la zri'i lazre' chee̱' nen neda', lawe' da ba nundxa' zrin ca xúgute̱ benne' gubáz ca', láqueze quegá neda' nuna' na, san Dios bchínene̱' neda'. \v 11 Quebe zácadxa na che naca neda', u che naca benne' ca', da nigá naca na dizra' bzénentu' bénneache, ne naca na da guxéajle̱le. \s1 Ca xelexebán benne' gate \p \v 12 Che da dxuzénentu' bénneache dxenná na bebán Cristo ládujla benne' gate, ¿ájazra naca na bál-lale le'e dxennale quebe xelexebán benne' gate? \v 13 Che quebe xelexebán benne' gate, Crístoqueze quebe bebane̱' ládujla benne' gate, \v 14 na' che quebe bebán Cristo ládujla benne' gate, dácheze naca da dxuzénentu' bénneache, ne dácheze naca da dxeajlí lázrele chee̱ Cristo. \v 15 Che caní naca na dxexeché̱bentu' chee̱ Dios da we̱n lazre' lawe' da dxennantu' bsebán Dios Cristo, na' che quebe xelexebán benne' gate, quebe bsebán Dios Cristo. \v 16 Che quebe xelexebán benne' gate, Crístoqueze quebe bebane̱', \v 17 na' che quebe bebán Cristo, dácheze naca da dxeajlí lázrele chee̱', na' ne nabágale dul-la. \v 18 Che caní naca na, cá'anqueze benne' zaj nate, benne' ca' guleajlí lazre̱' Cristo zaj nanítequeze̱'. \v 19 Che da dxebeza lázrentu' da naca chee̱ Cristo naca na chee̱ze xe̱zr la xu nigá, nácadxu baxáchedxa ca xúgute̱ bénneache. \p \v 20 Na'a da li bebán Cristo ládujla benne' gate. Le̱' naque̱' benne' nedxu bebane̱' ládujla benne' gate quézcala xúgute̱ benne' ca' dxal-la' xelexebane̱'. \v 21 Ca guca, bla' xel-la gute lu xe̱zr la xu nigá ne̱ chee̱ tuze benne', cá'anqueze ne̱ chee̱ tuze benne' bla' xel-la dxexebán chee̱ benne' gate. \v 22 Ca naca dxelate xúgute̱ bénneache lawe' da zaj naque̱' tuze nen Adán, cá'anqueze xúgute̱ benne' zaj naca tuze nen Cristo xelape̱' xel-la nabán li lazre'. \v 23 Xelexebán tu tue̱' gate xelexexale̱', nédxula bebán Cristo ca tu lina nedxu, na' gudé na', gate xelá' Cristo xelexebán benne' zaj naque̱' bi chee̱' ca'. \v 24 Nadxa cheajsé̱ chee̱ xe̱zr la xu nigá gate guzría xi' Cristo xúgute̱ da dxelenná bea, ne xúgute̱ da dxelixruj bea na, ne xúgute̱ da zaj napa xel-la waca, na' gudée̱' xel-la dxenná bea chee̱' lu na' Xradxu Dios. \v 25 Dxun na ba xen nna bea Cristo ca zrin zra ba nuzúa Dios zran ni'e̱ xúgute̱ benne' guledábague̱' Le̱', \v 26 na' da bzé̱bedxa da cuía xi' naca na xel-la gute. \v 27 Ba nuzúa Dios xúgute̱ zran ni'a Cristo, san gate dxenná na nuzúe̱' xúgute̱ zran ni'e̱, dxaca bea na quebe zua Dios ládujla da ca', lawe' da Lé̱queze̱' naque̱' Bénnea' bzue̱' xúgute̱ zran ni'a Cristo. \v 28 Gate ba zua xúgute̱ lu na' Cristo, nadxa Crístoqueze, Bénnea' naque̱' Zrí'inequeze Dios guzúa cuine̱' lu na' Dios, Bénnea' bdee̱' xúgute̱ lu na' Le̱'. Ca' naca na, Dios gaque̱' blau lawe' xúgute̱ da de̱. \p \v 29 Xetú da dxaca, zaj zua benne' dxeledxúe̱' nisa waláz chee̱ benne' zaj nate. ¿Bizr chee̱ na' dxelune̱' caní che quebe xelexebán benne' gate? ¿Bizr chee̱ na' dxeledxúe̱' nisa waláz chee̱ benne' gate? \p \v 30 Cá'anqueze, ¿bizr chee̱ na' zúatequezdxu dxi'u lu da ste̱be? \v 31 Xúgute̱ zra zua' lu da ste̱be chee̱ xel-la gute. Dxapa' le'e, bi bicha', da li naca da nigá ne̱ chee̱ da ba neza da napa' ne̱ chee̱le lu da nácadxu nen Xránadxu Jesucristo. \v 32 Che ca tu bénneacheze gudíl-lale̱na' benne' zaj naca ca be̱ snia ca' lu xe̱zre Efeso ¿bizra da ba neza naca na chia'? Che quebe xelexebán benne' gate dxal-la' gundxu ca dxelenná bénneache, dxelenné̱': “Xi'aj gágudxu lawe' da wxre gátedxu.” \p \v 33 Quebe güele lataj nu si xe̱ le'e. Naca cáte̱ze dxenná na: \q1 Che gácadxu tuze benne' ca' dxelune̱' da cale̱la, \q1 tu zrénqueze gundxu da cale̱la. \m \v 34 Le guxúe xanne' cuínale, ne quebe gunle dul-la, lawe' da bál-lale le'e quebe núnbea xánnele Dios. Da nigá dxapa' le'e chee̱ gápale xel-la stu'. \p \v 35 Guche̱be nu benne' neda': Ájazra xelexebán benne' gate? ¿Ájazra gaca be̱la' dxen chee̱'? \v 36 Da nigá naca na tu da xálaze, lawe' da gate dxázadxu tu binne, dxun na ba xen cuía xi' bínnedu na' chee̱ gaca na tu xágadau'. \v 37 Da na' dxázadxu quebe naca na da xelá', san tu bínnedauze naca na, che naca na zrua' xtila u xetú bínnedau'. \v 38 Te na' gun Dios chee̱ bínnedu na' tu xágadau' cáte̱ze dxaca lázrequeze̱', na' chee̱ tu tu bínnedau' dxune̱' tu tu xágadau' cáte̱ze zaj naca bínnedu ca'. \v 39 Quegá xúgute̱ be̱la' dxen tuz ca zaj naca na. Tuze ca naca be̱la' dxen chee̱ bénneache, ne xetuze ca naca be̱la' dxen chee̱ be̱ xixre' ca', na' xetuze ca naca be̱la' dxen chee̱ bxínnedu ca', ne xetuze be̱la' dxen chee̱ bela ca'. \v 40 Cá'anqueze zaj naca be̱la' dxen chee̱ xabáa, ne be̱la' dxen da zaj naca na chee̱ xe̱zr la xu nigá. Xel-la xrtan chee̱ da zaj naca chee̱ xabáa nazrá' ca xel-la xrtan chee̱ da zaj naca chee̱ xe̱zr la xu. \v 41 Xel-la naxaní' chee̱ gubizra nazrá' ca xel-la naxaní' chee̱ beu', ne cá'anqueze nazrá' ca xel-la naxaní' chee̱ belaj ca', na' ládujla belaj ca', xel-la naxaní' chee̱ tu belaj nazrá' ca xel-la naxaní' chee̱ xetú belaj. \v 42 Cá'anqueze dxaca chee̱ benne' ca' xelexebane̱' ládujla benne' gate. Dxucáchedxu lu ba tu da guzru', na' xebán tu da québedxa gate. \v 43 Dxucáchedxu tu da xálaze, na' xebán tu da xabáa. Dxucáchedxu tu da nate ni'a na', na' xebán tu da wál-lale̱'e̱. \v 44 Dxucáchedxu tu be̱la' dxen chee̱ beniácheze, na' xebán tu be̱la' dxen da naca na chee̱ be' nácaquezdxu. Che zua tu be̱la' dxen da naca na bénneacheze, cá'anqueze zua tu be̱la' dxen da naca na chee̱ be' nácaquezdxu. \p \v 45 Cá'anqueze caní naxúaj lu dizra' lá'azxa da dxenná na: Benne' nedxu Adán guque̱' bénneache ban, na' Adán, benne' bze̱be, naque̱' Be' da dxunna xel-la nabán. \v 46 Bénnea' naque̱' Be' quebe ble̱'e̱ nedxu, san bénnea' naque̱' bénneacheze. Gudé na' bla' Bénnea' naque̱' Be'. \v 47 Benne' nedxu guque̱' xu bxrte, ne guque̱' chee̱ xe̱zr la xu nigá, na' Benne' gudxupe' naque̱' Xránadxu, Benne' chee̱ xabáa. \v 48 Be̱la' dxen ca' chee̱ xe̱zr la xu nigá zaj naca na ca guca bénnea' guque̱' xu bxrte, na' be̱la' dxen ca' da zaj naca na chee̱ xabáa zaj naca na ca Bénnea' naque̱' chee̱ xabáa. \v 49 Ca naca, nácadxu ca bénnea' guque̱' xu bxrte, cá'anqueze gácadxu ca Bénnea' naque̱' chee̱ xabáa. \p \v 50 Dxaca lazra' xapa' le'e, bi bícha'dau', be̱la' dxen chee̱dxu da naca na xu bxrte quebe gaca chu'u na naga dxenná bea Dios lawe' da na' guzru quebe gaca zraga na da na' si bea chadía chacanna. \v 51 Dxapa' le'e tu da nagache nédxute: Quegá xúgute̱dxu gátedxu, san xúgute̱dxu sidxu tu be̱la' dxen cube. \v 52 Chadite̱ gaca na, ca dxun benne' guchudie̱' xexrate̱ lawe̱', gate xendxu chi'i luzu da dxulucuezre̱' da bze̱be. Cuézrequeze luzu da dxulucuezre̱', na' xelexebán benne' gate naga cabátadxa xelatie̱', na' dxi'u sidxu tu be̱la' dxen cube. \v 53 Be̱la' dxen chee̱dxu da guzru dxal-la' xexaca na tu da québedxa guzru, na' be̱la' dxen chee̱dxu da gate dxal-la' xexaca na tu be̱la' dxen da québedxa gate. \v 54 Gate be̱la' dxen chee̱dxu da guzru ba bexaca na da québedxa guzru, ne be̱la' dxen chee̱dxu da gate ba bexaca na tu da québedxa gate, nadxa gaca li da naxúaj na lu dizra' lá'azxa, da dxenná na: Ba beladxu lu na' xel-la gute. \q1 \v 55 Lue', xel-la gute, ¿ga na' xel-la waca chiu' chee̱ gunu' netu' we̱'? \q1 Lue', xel-la gute, ¿ga na' da zrué'enu'? \m \v 56 Da dxunna xel-la gute xel-la waca chee̱ gun na dxi'u we̱' naca na dul-la, na' da nadxixruj bea da gula na' naca na da dxunna na dul-la xel-la waca chee̱ gudé na dxi'u lu xel-la gute. \v 57 Na'a, xcalén Dios, Bénnea' dxunne̱' dxi'u xel-la waca chee̱ zrué'edxu lu dul-la, ne lu xel-la gute ne̱ chee̱ Xránadxu Jesucristo. \p \v 58 Chee̱ le̱ na', bi bicha' nazri'ite̱ lazra', le se̱ chacha, ne le súate̱ze lu zrin dxúndxale chee̱ Xránadxu lawe' da nézele quebe naca dácheze zrin dxunle tu zren nen Xránadxu. \c 16 \s1 Dumí da gutúpale chee̱ gácale̱le bíchedxu ca' \p \v 1 Ca naca chee̱ dumí gutúpale chee̱ gácale̱le bi bíchedxu ca', le gun na cáte̱ze bzéajni'ida' xúgute̱ cue' bi chee̱ Cristo zaj zra' xe̱zre ca' zaj nababa Galacia. \v 2 Tu tu zra nedxu chee̱ da gazre zra tu tule le'e dxal-la' gúnnale late' weaj ca da dxezile, na' cu'u cháwele na chee̱ quebe gun na ba xen gúnnale dumí gate xida'. \v 3 Gate na' xelá'a, sel-la' xe̱zre Jerusalén benne' ca' cuele, na' gunézruja' le̱' tu xiche chee̱ xelu'e̱ dumí na' chee̱ bi bíchedxu zaj zre̱'e̱ na'. \v 4 Che gata' lataj cha'a, na' sá'acale̱queze̱' neda'. \s1 Da dxugú'u bea Pablo gune̱' \p \v 5 Lu neza chia' dxun na ba xen tea' naga nababa xe̱zr la xu Macedonia, na' xelá'a xe̱zre Corinto ca te na'. \v 6 Wegá'analja' nen le'e tu chi'i, u che ba guca, na' sua' nen le'e dute̱ beu' zaga ca', na' le'e waca gácale̱le neda' lu neza chia' naga dxal-la' cha'a. \v 7 Quebe dxaca lazra' xedajnná'a le'e ca teza', san dxebeza lazra' súaqueza' tu chi'i nen le'e, che gunna Xránadxu lataj. \v 8 Na'a xegá'ana' lu xe̱zre Efeso nigá ca zrin zra Pentecostés, \v 9 lawe' da napa' lataj guna' tu zrin zren chee̱ Xránadxu da gulé'ete̱ lawe na, lácala naxán benne' ca' dxeledábague̱'. \p \v 10 Che ba bla' Timoteo, le gun ba xuzre suabe' xel-la dxebé nen le'e, ne quebe bi cué'ebe' gunne xue, lawe' da dxunbe' zrin chee̱ Xránadxu cáte̱ze dxun neda'. \v 11 Chee̱ le̱ na' netule le'e quebe guzúale-be' chalá'ala, san le gácale̱-be' chee̱ xexu'ube' neza lu xel-la dxebeza zri lazre' chee̱ xedajnná'abe' neda', lawe' da dxebeza'-be' tu zren nen bi bíchedxu caní. \p \v 12 Ca naca chee̱ bíchedxu Apolos, guta' xúele̱'e̱da' le̱' chee̱ chéajle̱ne̱' bi bíchedxu ca' xedajlenné̱'e̱ le'e, san quebe guca lazre̱' se̱'e̱ na'a. Wide̱' gate gape̱' lataj. \s1 Dxulugapa ljwezre̱' diuzre \p \v 13 Le sua ban lazre'. Le se̱ chacha lu xel-la dxeajlí lazre' chee̱le. Le se̱ ca ze̱ benne' biu. Le gaca benne' wal-la. \v 14 Dute̱ xel-la zri'i lazre' le gun xúgute̱ da dxunle. \p \v 15 Na'a, bi bícha'dau', ba nézquezle gulaca xrtía Estéfanas benne' nedxu naga nababa Acaya gulezí' lu ne̱'e̱ dizra' chawe' chee̱ Cristo, na' buluzúa cuine̱' chee̱ xelácale̱ne̱' bi bíchedxu ca', bi chee̱ Cristo. \v 16 Dxaca lazra' guzúa cuínale lu na' benne' caní, ne lu na' xúgute̱ benne' dxelácale̱ ljwézredxu, ne dxelún zrin chee̱ Cristo. \v 17 Zua' xel-la dxebé lawe' da belelá' Estéfanas, ne Fortunato, ne Acaico, lawe' da belune̱' chia' da quebe guzéquele gunle le'e lawe' da zrale zitu'. \v 18 Belún chúchue̱' be' nácaqueza', ne be' nácaquezle le'e. Dxun na ba xen si' lu na'le benne' caní. \p \v 19 Xúgute̱ cue' bi chee̱ Cristo naga nababa xe̱zr la xu Asia dxulugapa le'e diuzre. Aquilo ne Priscila, ne bi bíchedxu ca' dxelezraga lu xu'u lizre̱' dxulugápale̱'e̱ le'e diuzre lu La Xránadxu. \v 20 Xúgute̱ bíchedxu nigá dxulugape̱' le'e diuzre. Le gugapa diuzre ljwézrele tule xetule, ne le gunida ljwézrele. \p \v 21 Neda', Pablo, dxuzúaja' da dxugapa' le'e diuzre nen ná'aqueza'. \p \v 22 Che nu benne' quebe nazrí'ine̱' Xránadxu Jesucristo, cuía xi' bénnea'. ¡Gudá Xránantu'! \p \v 23 Dxenaba' Xránadxu Jesucristo gun cháwe'e̱ le'e. \v 24 Dxusel-la' chee̱ xúgute̱le xel-la nazrí'i chia' lu La Jesucristo. ¡Ca'an gaca na!