\id JHN Zapoteco de Albarradas \h San Juan \toc1 Xtiidxzaꞌc Jesucrist ni bacaa San Juan \toc2 San Juan \toc3 Jn \mt1 Xtiidxzaꞌc Jesucrist ni bacaa San Juan \c 1 \s1 Biꞌt Xiꞌn Dios loj guidxliuj \p \v 1 Diizd guiaꞌxchej chi gad guidxliuj gacchaaw, mal yuꞌ bén na̱j xtiidx Dios. Laaman zaꞌnë Dios abiꞌ laagajcaman na̱j Dios. \v 2 Laaman mal zaꞌnë Dios diizd guiaꞌxchej. \v 3 Laaman been graczi ni yuꞌ. Achetczi ni yuꞌ niajc bal id laaman. \v 4 Laaman rajp guialnaban, guiáad guialnaban guin na̱j bajl par gra bénguidxliuj. \v 5 Bajl guin rusni bén nacay xquiarguiejn, abiꞌ ad rajct rutëë guialnacay guin loj bajl guin. \p \v 6 Guyu tijb bén brii laj Waj, Dios guxhaal laaman, \v 7 bidgaguieman diidx xcwent bén na̱j xbajl Dios, din gac chililadx gra ree bejn laaman. \v 8 Per ad Wajt goc bajl guin, biꞌtzaman bidgaguieman diidx xcwent bajl guin. \v 9 Din bén na̱j quijb bajl guin, laaman rusni xquiarguiejn gra bénguidxliuj, abiꞌ ma biꞌtaman loj guidxliuj. \p \v 10 Laaman guzu loj guidxliuj, abiꞌ majsi laaman been guidxliuj, per ree bénguidxliuj ad bayagbeet reeman laaman. \v 11 Biꞌtaman loj ree bén Israel, abiꞌ majsi gojcaman bén Israel, per ad bidxgaꞌt reeman laaman. \v 12 Per, gra ree bén bidxgaꞌ laaman bililadx tëë reeman laaman, beenman laa reeman xiꞌn Dios. \v 13 Abiꞌ na̱j reeman xiꞌn Dios, ad ziꞌc rut xiꞌn bejn loj guidxliuj por xixgab bejn o guial rën bejn chuꞌ xiꞌnman, por guial rliladx reeman ma na̱j reeman xiꞌn Dios. \p \v 14 Jesús, bén na̱j xtiidx Dios, laaman goc bejn abiꞌ gubajnman loj guidxliuj con dunuj ree, abiꞌ dád guyënman bejn ree gunee tëëman ganax diidxli. Dunujn baguiaa xguialrniabeeman, guialrniabee ni caꞌman guial tijbzi laaman na̱j Xiꞌn Dios. \v 15 Chi be Waj xtiidxaman loj ree bejn, guneeman rejs, rëbaman: \p ―Jesús guie na̱j bén ruzatan, chi rnin guial bén zëëd xichan mazri lasajcaman guial lon, din diizd gocli mal yuꞌman guial lon. \p \v 16 Dád rënman dunuj ree, gra dxejczi racaꞌ dugra ree xguialnazaꞌcaman. \v 17 Por Moisejs banee Dios xleyaman duloj ree, per por Jesucrist bayagbee ree xhienaag rën Dios dunuj ree xhie tëë naag na̱j xtiidxliman. \v 18 Ad yuꞌt dxej waguiaa bejn Dios. Bén na̱j tijbzi xiꞌnman. Bén nabannë laaman balüü duloj ree xhienaag na̱j Dios. \s1 Waj bén baroobnijs rëbaman chu na̱j Jesús \r (Mt. 3:11‑12; Mr. 1:7‑8; Lc. 3:15‑17) \p \v 19 Diizd Jerusalén guxhaal ree xguxtis ree bén Israel bixhioz ree con ree bén na̱j ree levitas persi bignabdiidx reeman loj Waj chu najman. \p \v 20 Dxel be Waj diidxli loj reeman, rëbaman: \p ―Ad najtan na̱j Cristo. \p \v 21 Abiꞌ gunabdiidx reeman lojman stijb rëb reeman: \p ―¿Chuza najl? ¿Lüjn na̱j Elías ya, bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn? \p Badxiꞌ Wajn rëbaman: \p ―Ad najtan. \p Dxel gunabdiidx reeman stijb rëb reeman: \p ―O, ¿lüjn na̱j bén na̱j diidx guiꞌt ya, bén gudëë xtiidx Dios loj ree bejn? \p Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Ad najtan. \p \v 22 Abiꞌ rëb reeman: \p ―¿Chuza najl? Din rayal yugnëꞌn ruson loj ree bén guxhaal dunujn. Guna chu najl. \p \v 23 Dxel rëb Waj loj reeman: \p ―Naj na̱j tijb bén rbidxaꞌ loj yujbidx: “Gol guxhal tijb nejz nali par bén caꞌ guialrniabee” ―ziꞌc rëb Isaías bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn. \p \v 24 Abiꞌ ree bén guxhaal ree bénfarisew din guinieenë reeman Waj, \v 25 gunabdiidx reeman lojman, rëb reeman: \p ―Bal id lüjn na̱j Cristo, niꞌqui Elías, niꞌqui bén na̱j diidx guiꞌt, bén gudëë xtiidx Dios loj ree bejn, ¿chexquiza zeel ruroobnijsil bejn? \p \v 26 Badxiꞌ Waj laan rëbaman: \p ―Naj rurobnijs con nijs, per lojdi noꞌch tijb bén ad wayünbeetidi. \v 27 Laaman na̱j bén zëëd xichan, niꞌqui xgurëchaman ad rayalt gaxhiecan guial najman bén mazri lasajc guial lon. \p \v 28 Gra niguie gojc lod la Betábara, ni na̱j stiblad roꞌ guiiw Jordán, lod baroobnijs Waj bejn ree. \s1 Jesús na̱j Xiꞌn Dios \p \v 29 Chi bareguiaal, baguiaa Waj zibig Jesús lod zaꞌman, dxel rëbaman: \p ―Gol baguiaa, bén guin na̱j bén bacaabee Dios din guiëtaman ziꞌc xiildoo por xtol ree bénguidxliuj. \v 30 Laaman bazatan lojdi chi rnin: “Xichan zidnal bén mazri lasajc guial lon, din laaman mal yuꞌ diizd gocli guial lon.” \v 31 Niꞌqui naj ad gogbeetan guial laaman na̱j bén guiꞌt, per naj zialan din gurobnijsan bejn ree con nijs din chileꞌ güünbee ree bén Israel laaman. \p \v 32 Rëb tëë Waj loj reeman: \p ―Naj baguia biguiajt xSprijt Dios diizd xanyabaa ziꞌc tijb palom xt guijcaman. \v 33 Majsi ad nünbeetan laaman, per bén guxhaal naj barobnijsan con nijs, laaman na lon: “Chi guguiaal guiat xSprijt Dios xt guijc tijb bejn, laaman na̱j bén runee xSprijt Dios.” \v 34 Naj ma baguia laaman, abiꞌ ragbeechaawan guial laaman na̱j Xiꞌn Dios. \s1 Bén binal ree Jesús yaloj \p \v 35 Chi bareguiaal, zaꞌ Waj yagaj stijb, zaꞌnë tioꞌp ree xbejnman. \v 36 Abiꞌ chi baguiaaman cadëd Jesús, dxel rëbaman loj reeman: \p ―Gol baguiaa, bén guinan na̱j ziꞌc xi xiildoo Dios din guiëtaman por xtol bénguidxliuj. \p \v 37 Chi biguiejn reeman rëb Waj zian, dxel binal reeman Jesús. \v 38 Chi badxiꞌ lojman, baguiaaman zinal reeman laaman, abiꞌ rëbaman loj reeman: \p ―¿Xhie rguiilidi? \p Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Mextr, ¿ban zojbil? \p \v 39 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Gol guda din guguiaadi. \p Dxel wej reeman biquiaa reeman lod zojbaman, abiꞌ bayaꞌnnë reeman laaman dxej guin, guial ma gojl cost raca tajp wadxe. \p \v 40 Tijb ree xbejn Waj bén binal Jesús, bén bacaagdiajg ni rëb Waj, laaman brii laj Andrejs, bijch Simón Bëd. \v 41 Andrejs guin, yalojxgaj bijchaman Simón bigdiilaman, abiꞌ rëbaman lojman: \p ―Ma badxaaglojn bén na̱j Mesías ―rën guiëban Cristo. \p \v 42 Dxel binë Andrejs Simón lod zaꞌ Jesús, chi baguiaa Jesús laaman, rëbaman: \p ―Lüj na̱j Simón, xiꞌn Jonás, per yan grii lajl Cefas ―rën guiëban Bëd. \s1 Gurejdx Jesús Felip në Natanael \p \v 43 Chi bareguiaal been Jesús xgab cheman niz Galilea, abiꞌ badxaagaman Felip, zianz rëbaman: \p ―Tanal naj. \p \v 44 Ladx Felip guin na̱j guiedx Betsaida, ni gajc na̱j ladx Andrejs con Bëd. \v 45 Dxel bigdiil Felip Natanael, abiꞌ rëbaman lojman: \p ―Ma badxaaglojn bén ruzaꞌt Moisejs loj xlibr xleyaman, bén ruzaꞌt ree bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn loj ni bacaa reeman. Laaman na̱j Jesús, xiꞌn Xiëb, bén Nazaret. \p \v 46 Dxel rëb Natanael lojman: \p ―¿Wen yuꞌ benzaꞌc Nazaret ya? \p Badxiꞌ Felipan rëbaman: \p ―Yoꞌ din guguiaal. \p \v 47 Chi baguiaa Jesús zëëd Natanael, rëbaman: \p ―Guie zëëd tijb bén na̱j quijb bén Israel, abiꞌ ad rusquieetaman. \p \v 48 Dxel gunabdiidx Natanael lojman, rëbaman: \p ―¿Xoza nünbeel naj? \p Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Chi gad Felip cwedx lüj, chi zaꞌl xan yag higo, dxel baguian lüj. \p \v 49 Zianz rëb Natanael lojman: \p ―Mextr, lüj na̱j Xiꞌn Dios, lüj na̱j rey Israel. \p \v 50 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―¿Rliladxil naj ya guialzi rnin baguian lüj xan yag higo? Per mazri na̱j ree ni guguiaal guial loj ni ma baguiaal. \p \v 51 Rëb tëëman: \p ―Naj ragbeechaaw, zuguiaadi zojbyal xanyabaa, abiꞌ zuguiaadi xianjl ree Dios yayëꞌp reeman xanyabaa yaguiajt tëë reeman xt guijc Bén guxhaal Dios loj guidxliuj. \c 2 \s1 Wej Jesús loj tijb guialruxhliaa \p \v 1 Ni goc choon dxej guyu tijb guialruxhliaa luguiedx Caná, ni rigaꞌ niz Galilea. Dxel në xniaa Jesús zaꞌ yagaj, \v 2 abiꞌ në Jesús con ree xbejnman gunee reeman persi wej reeman loj lanij guin. \v 3 Chi babidx vin, dxel rëb xniaa Jesús lojman: \p ―Achetri vin rajp reeman. \p \v 4 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Na, ¿chexquiza zeel nal lon zian? Ad wadxint da horan günan ni rayal günan. \p \v 5 Per xniaaman rëb gajcaman loj ree bén cayüjn mandad yagaj: \p ―Gol been gra ni naman. \p \v 6 Yagaj zaꞌ xhoꞌp ree guiajs guiaj, ni ru nijs ni rüjnnë ree bén Israel dxiin chi rusia laa reeman ziꞌc na̱j xcostumbr reeman. Abiꞌ lën tijbgaj reen ru cost tibgayuu lijtr. \v 7 Abiꞌ rëb Jesús loj ree bén rüjn mandad guin: \p ―Gol bacha ree guiajs guie nijs. \p Dxel bachadi reeman laa reen, \v 8 abiꞌ rëbaman loj reeman: \p ―Yan gol gulëë taꞌnan, gol bigdëën loj bén canabee loj lanij guie. \p Dxel bigdëë reeman laan lojman, \v 9 abiꞌ bén canabee loj lanij guin beenman prueb nijs bayajc vin guin, sin guial niagbeeman ban guzan, bén cayüjnz ree mandad guin ragbee, din laa reeman bicaꞌ nijs guin. Dxel gurejdxaman xin cuxhliaa guin, \v 10 rëbaman lojx: \p ―Graczi bejn rguiꞌs yaloj vin zagdxe, abiꞌ chi ma guꞌ reeman zilan, dxel rguiꞌsaman vin corrient. Per lüj badxeꞌchaawil vin zagdxe guin persi caguiꞌsilan yan. \p \v 11 Ni guin na̱j milagr yaloj been Jesús, beenman milagr guin Caná, guiedx rigaꞌ niz Galilea. Zian balüü guialrniabee ni rajpaman abiꞌ bililadx ree xbejnman laaman. \p \v 12 Chi gulox gojc zian dxel zë reeman guiedx Capernaum, con xniaaman, con ree bijchaman con në ree xbejnman. Ni guzu reeman tioꞌp choon dxej. \s1 Babëë Jesús bén rutoꞌ ree roꞌ yadooroꞌ \r (Mt. 21:12‑13; Mr. 11:15‑18; Lc. 19:45‑46) \p \v 13 Chi ma zidyob pascw xlanij ree bén Israel, wej Jesús Jerusalén. \v 14 Abiꞌ roꞌ yadooroꞌ bidxaaglojman bén cutoꞌ ree goꞌn, con ree xiil con ree palom, në ree bén zojb xan mex ruchaa reeman xmilia ree bén ziaad lood ren. \v 15 Chi baguiaa Jesús zian, dxel beenchaawaman tijb duu persi babëëman gra reeman, con gra ree xgoꞌn reeman në ree xiil. Gutieꞌchaman xmilia ree bén ruchaa milia guin barexguiat tëëman xmex reeman. \v 16 Dxel rëbaman loj ree bén cutoꞌ palom: \p ―¡Gol babëë reeb guie! ¡Ad rüjnnëdi lidx da Dadan ziꞌc luguiaꞌ! \p \v 17 Dxel basaaladx ree xbejnman ni ca loj xtiidx Dios lod rëb: “Dád ralenan ruguian ni rüjn reeman lidxil.” \p \v 18 Zianz rëb ree bén Israel lojman: \p ―¿Xhie milagr gulüül du lojn din yayagbeen guial rajpil guialrniabee güünl zian? \p \v 19 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Gol baseꞌn yadoo guie, naj yayün laan loj choon dxejzi. \p \v 20 Dxel rëb ree bén Israel guin lojman: \p ―Tiuubixhoꞌp ijz goglaa reeman been reeman yadoo guie, ¿guiáad lüj ya yayüjnlan choon dxejzi? \p \v 21 Per Jesús xcuerp gajcaman ruzaꞌtaman chi ruzaꞌtaman yadoo guin. \v 22 Zeel chi babanman loj ree bengüt, basaaladx ree xbejnman ni rëbaman, abiꞌ bililadx reeman xtiidxaman bililadx tëë reeman ni ca loj xtiidx Dios. \s1 Jesús nünbee xixgab gra bejn \p \v 23 Chi guzu Jesús Jerusalén pascw, zien ree bejn bililadx laaman, chi baguiaa reeman milagr ree ni beenman. \v 24 Per laaman ad rëbtaman loj reeman chu najman, din laaman nünbeechaaw xhienaag na̱j xixgab reeman. \v 25 Ad biaadxtaman chu niëjb lojman xhienaag na̱j bejn, din laaman ragbeechaaw xhienaag na̱j xixgab tijbgaj bejn. \c 3 \s1 Bigneenë Nicodemo Jesús \p \v 1 Guyu tijb bénfarisew brii lajman Nicodemo, gojcaman tijb guxtis loj ree bén Israel. \v 2 Abiꞌ wejman bignajman Jesús tijb guxhin, dxel rëbaman lojman: \p ―Mextr, rayagbeen guial Dios guxhaal lüj din gulüül dunujn, din achutczi zajc güün lasaꞌ ree milagr ni rüjnl bal id zaꞌnë Dios laaman. \p \v 3 Dxel rëb Jesús: \p ―Diidxliczi rnin lüj, bén ad zajlt stijb, ad zajct guguiaaman xguialrniabee Dios. \p \v 4 Abiꞌ rëb Nicodemo lojman: \p ―Per, ¿xhienaag gal bejn stijb chi ma najman bengol? ¿Wen zajc yayu lën xniaaman ya abiꞌ galaman stijb? \p \v 5 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Diidxliczi rnin, bén ad rirobnijst ad nabannë tëëtaman xSprijt Dios ad zileꞌt yayuman loj xguialrniabee Dios. \v 6 Bén naban ziꞌc na̱j xixgabaman, lojzi guidxliuj guie rajpaman guialnaban, per bén nabannë xSprijt Dios, por Sprijt guin rajpaman stijb guialnaban. \v 7 Ad bal radxa lojl guial rnin: “Rüjn naguiejn gal bejn stijb.” \v 8 Din ziꞌc rbiꞌ bi gralad abiꞌ majsi riguiejnl chi rbiꞌn, per niꞌquid ragbeetil ban zëëdan o ban zën. Ziangajc na̱j xSprijt Dios con gra ree bén nabannë laaman. \p \v 9 Dxel rëb Nicodemo lojman: \p ―¿Xhienaag rajc zian? \p \v 10 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―¿Lüj, na̱j mextr loj ree bén Israel, ad rigniaꞌtil gra ree ni guin ya? \v 11 Diidxliczi rnin lojl, raneen ni rayagbeen ni baguiaa tëën, per lëjt ad rliladxtidi ni ranan. \v 12 Bal id rliladxidi chi rnin xcwent ree ni loj guidxliuj guie, ¿xhienaag chililadxidi bal ganin xcwent ree ni xanyabaa? \p \v 13 ’Achut wayej xanyabaa, tijbzi bén biguiat diizd xanyabaa, Bén guxhaal Dios loj guidxliuj. \v 14 Abiꞌ ziꞌc bacaa Moisejs bëël guiib loj yag niz loj yujbidx, ziangajc Bén guxhaal Dios loj guidxliuj, gucaa reeman laaman loj crüjz, \v 15 din gra bén chililadx laaman ad zanijtt reeman loj Dios, gap reeman guialnaban tiblayaa con laaman. \s1 Rën Dios bejn \p \v 16 ’Guial tant rën Dios bénguidxliuj, majsi tijbzi xiꞌnman, per guxhaalaman laaman loj guidxliuj, din graczi bén chililadx laaman ad zanijtt reeman loj Dios, gap reeman guialnaban tiblayaa con laaman. \v 17 Din Dios ad guxhaalt xiꞌnman loj guidxliuj din gudëëdaman bejn casti, guxhaalaman laaman din gap ree bejn perdon loj Dios. \p \v 18 ’Bén rliladx Xiꞌn Dios ad rayaltaman xcasti Dios. Per bén ad rliladxt, laaman ma rayal casti guial ad rliladxtaman Xiꞌn Dios, bén na̱j tijbzi xiꞌnman. \v 19 Bén ad rliladxt ree rayal reeman casti, din yan ni biꞌt bén na̱j xbajl Dios, mazri bayuladx reeman nejz mal, guial rüjn reeman ganax ni mal. \v 20 Graczi ree bén rüjn ni mal ad ruladxtczi reeman bajl guin, ad rbigt reeman lojn, chitëë guiguien ni mal cayüjn reeman. \v 21 Per ree bén naban ziꞌc rayal loj Dios, laa reeman rbig loj xbajlaman din guiguien guial graczi ni cayüjn reeman na̱j ni rën Dios. \s1 Waj bén baroobnijs ruzaꞌtaman Jesús stijb \p \v 22 Chi gudëd gojc zian, Jesús con ree xbejnman wej reeman niz Judea, lod guzunëman laa reeman tioꞌp choon dxej, ni baroobnijs reeman bejn ree. \v 23 Nëgajc Waj curoobnijs bejn ree luguiedx la Enón, ni rigaꞌ gajxh guiedx Salim, guial yuꞌ zil nijs ni. Abiꞌ rej ree bejn persi rirobnijs reeman. \v 24 Laan goc chi gad Waj chuꞌ ladxguiib. \p \v 25 Per bëlzi ree xbejn Waj, con za tioꞌp choon gajc ree bén Israel guzuloj cadildiidx reeman por xcostumbr reeman guial xhienaag gac reeman naya. \v 26 Dxel biguiedx reeman loj Waj: \p ―Mextr, bén guzunël stiblad roꞌ guiiw Jordán, bén bel xtiidx du lojn, në laaman curoobnijs bejn ree abiꞌ gra reeman zinal laaman. \p \v 27 Badxiꞌ Waj laan rëbaman: \p ―Achut zajc gap guialrniabee bal id Dios gudëë laan. \v 28 Lëjt ragbee guial biguiejndi rën guial ad najtan na̱j Cristo, naj guneed lojman zidgagojnan por laaman. \v 29 Dunuj ree rayagbee guial loj guialruxhliaa, xin zaꞌnë biingunaa guin, laaxan cuxhliaa, guiáad xmiwix xin zaꞌ con laax rabaanë daꞌtix laax chi riguiejnx rnieex. Ziangajc naj dád rabaanëꞌn laaman. \v 30 Abiꞌ laaman gusnuu gacaman mazri bén zojbloj, guiáad naj gusnuu gacan bén ad lasajct guial lojman. \s1 Bén zëëd xanyabaa \p \v 31 ’Din bén zëëd diizd xanyabaa, laaman na̱j bén rniabee loj gra. Per bénguidxliuj, bénguidxliujzi najman abiꞌ ganax ni yuꞌ loj guidxliuj ruzaꞌtaman. Per Bén zëëd diizd xanyabaa laaman rniabee gra, \v 32 abiꞌ rüman ni ma baguiaaman ni ma biguiejn tëëman, per achut rliladx ni rnieeman. \v 33 Bal yuꞌ bén rliladx xtiidxaman, zian rguien guial ni diidxli na̱j xtiidx Dios. \v 34 Abiꞌ bén zëëd por Dios, laaman rü xtiidx Dios guial guidiblagaa badëëd Dios xSprijtaman lojman. \v 35 Dios rën Xiꞌnman abiꞌ basaꞌnman gra lojman. \v 36 Abiꞌ chutëëz bén rliladx Xiꞌnman, laaman rajp guialnaban tiblayaa loj Dios. Per bén ad rtiëjbt chililadx, ad rajptaman guialnaban guin, laaman rayal xcasti Dios. \c 4 \s1 Jesús con béngunaa Samaria \p \v 1 Gogbee ree bénfarisew guial mazri zien bejn ma zinal Dad Jesús mazri zien tëë bejn ruroobnijsaman guial loj Waj, \v 2 majsi diidxliczi ad Jesústan ruroobnijs bejn ree, bén na̱j ree xbejnman ruroobnijs. \v 3 Chi gogbeeman zian dxel briiman niz Judea zëman niz Galilea stijb. \p \v 4 Per chi zëman niz Galilea been naguiejn gudëdaman niz Samaria. \v 5 Abiꞌ bidxinman tijb guiedx la Sicar, ni nulen Samaria, gajxh lod nagaꞌ yuj ni badëë Jacob loj xiꞌnman Xiëb. \v 6 Yagaj na̱j tijb bizëduu rniee reeman laan xbizë Jacob. Abiꞌ guial ma badxag Jesús cazaman, dxel gurejman roꞌ bizë guin. Ma zidyob garol dxej. \v 7-8 Guiáad ree xbejnman zë reeman luguiedx guin zisii ni gaw reeman. Hor guin bidxin tijb béngunaa Samaria roꞌ bizë guin din tiaꞌman nijs, dxel rëb Jesús lojman: \p ―Bazaladx taꞌn xnijsil guiëꞌn. \p \v 9 Per guial ad rnieenët lasaꞌ ree bén Israel zagdxe con ree bén Samaria, badxiꞌ béngunaa guinan rëbaman: \p ―¿Chexquiza zeel rniabil nijs lon najl bén Israel awa bén Samaria naj? \p (Din bén Israel ree ad rnieenët reeman bén Samaria ree zagdxe.) \v 10 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Bal zian ragbeel ni rën Dios guneeman lüj, chutëë bénan canab nijs lojl, zanabil nijs lon abiꞌ naj zunen nijs runee guialnaban. \p \v 11 Dxel rëb béngunaa guin loj Jesús: \p ―Dad, niꞌquid caꞌtil ni cwëënël nijs, abiꞌ bizë guin dád naxhitan. ¿Ban chicaꞌl nijs runee guialnaban? \v 12 Dux béngulalan Jacob basaꞌnnë dunujn bizë guie, lod guꞌman nijs con ree xiꞌnman con ree xbeguiꞌxhaman. ¿Wen mazri najl guial lojman ya? \p \v 13 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Graczi ree bén rëꞌ nijs guie reꞌc reeman nijs stijb. \v 14 Per bén guiëꞌ nijs gudëdan, ad yuꞌtri dxej cheꞌcaman nijs. Din nijs gudëdan gacan luxdooman ziꞌc lod ad rbëzt rajch nijs, abiꞌ nijs guin gudëë guialnaban tiblayaa. \p \v 15 Dxel rëb béngunaa guin lojman: \p ―Dad, banee nijs guin lon, chitëë cheꞌcran nijs ad zial tëëtran guidcaꞌn nijs guie. \p \v 16 Rëb Jesús lojman: \p ―Bignee lacheelil, dxel yaguiaadil guie. \p \v 17 Badxiꞌ béngunaa guinan rëbaman: \p ―Achut da bénguiaawan yuꞌ. \p Dxel rëb Jesús: \p ―Waliquil achut lacheelil yuꞌ, \v 18 din ma gojc gaay xinguiaaw rtiaꞌ lüj, abiꞌ yan xin zojbnël ad lacheeltilan. Zeel waliqui ni nal. \p \v 19 Chi biguiejnman ni rëb Jesús, dxel rëbaman: \p ―Dad, ma ragbeen guial lüj na̱j bén rudëë xtiidx Dios loj ree bejn. \v 20 Dux béngulalan gunajchiꞌ reeman Dios ruguiaꞌ guie, per lëjt najdi bén Israel rëbidi guial Jerusalén na̱j lod guiniajchiꞌ bejn laaman. \p \v 21 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Na, zagdxe rnin guial guidxin dxej guiniajchiꞌdi dux Dad ree Dios, ad ziꞌttridi ruguiaꞌ guie ad zej tëëtridi Jerusalén. \v 22 Lëjt niꞌquid ragbeetidi chunin rniajchiꞌdi, per dunujn rayagbeen chunin ranajchiꞌn, din loj ree bén Israel grii bén güün bejn ree perdon. \v 23 Abiꞌ ma bidxin dxej ni gra ree bén diidxli rniajchiꞌ Dios, guiniajchiꞌ reeman laaman ziꞌc rayal por xSprijtaman. Din zian rën dux Dad ree Dios güün ree bén rniajchiꞌ laaman. \v 24 Dios na̱j Sprijt, abiꞌ bén rniajchiꞌ ree laaman rayal guiniajchiꞌ reeman laaman con guidib luxdoo reeman por xSprijtaman. \p \v 25 Dxel rëb béngunaa guin lojman: \p ―Naj ragbee guiꞌt bén na̱j Mesías, bén la gajc, Cristo. Abiꞌ chi guiꞌtaman, laaman gusigniaꞌ dunuj ree gran. \p \v 26 Abiꞌ rëb Jesús: \p ―Najn na̱j bén zii, laaman caneenë lüj. \p \v 27 Loj hor guin badxin ree xbejn Jesús, abiꞌ dád badxaloj reeman guial cayünëman tijb béngunaa diidx. Per niꞌqui tijb reeman ad gunabdiidxt lojman xhie rënman o xhie diidxan cayü reeman. \v 28 Guiáad béngunaa guin basaꞌn xreman roꞌ bizë guin, dxel ziaman luguiedx guin, abiꞌ rëbaman loj ree bejn: \p \v 29 ―Gol taquiaa tijb bén ma na graczi ni ma benan. ¿Nid laaman na̱j Cristo ya? \p \v 30 Dxel brii reeman luguiedx guin zë reeman lod zaꞌ Jesús. \v 31 Per laꞌtgaj zia béngunaa guin luguiedx guin, rëb ree xbejn Jesús lojman: \p ―Mextr, gudaw. \p \v 32 Per rëbaman loj reeman: \p ―Laa da guialrawan yuꞌ, ni ad nünbeetidi. \p \v 33 Dxel guzuloj canabdiidx loj lasaꞌ reeman rëb reeman: \p ―¿Ni yuꞌ chu bidnë ni gudawaman yaꞌn? \p \v 34 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Da guialrawan na̱j günan ziꞌc rën Dios, bén guxhaal naj abiꞌ guloox günan ni naman. \v 35 Lëjt rëb: “Ryaadx zatajp bëëw din gac ni yuꞌ loj guiniaa.” Per naj rni lëjt: Gol gules lojdi, gol baguiaa loj ree guiniaa, ma na̱j reen din yadoꞌp reen. \v 36 Abiꞌ bén ratoꞌp loj guiniaa guin, rtiaꞌman ni rayalaman por dxiin ni rüjnman. Guiáad ni ratoꞌpaman na̱j par lod yuꞌ guialnaban tiblayaa. Dxel ziꞌc bén rxübin ziꞌc bén ratoꞌp, rabaa reeman tiblojzi. \v 37 Waliqui ni rëb ree bejn: “Ben ren rxübin, ben ren ratoꞌp guialnazaꞌc.” \v 38 Naj guxhal lëjt din chigtoꞌpidi guialnazaꞌc lod ad beentidi dxiin. Ben ren ree been dxiin, guiáad lëjt gaz bigtoꞌpidi guialnazaꞌc lod ad beentidi dxiin. \p \v 39 Zien ree bén Samaria bililadx Jesús guial be béngunaa guin diidx loj reeman rëbaman: “Ma gunaman graczi ni benan.” \v 40 Zeel chi bidxin reeman lod zaꞌ Jesús, guzajc reeman laaman liaadx din yayaꞌnnëman laa reeman. Dxel bayaꞌnnëman laa reeman tioꞌp dxej. \v 41 Abiꞌ mazri zien reeman bililadx laaman chi biguiejn reeman ni rnieeman, \v 42 dxel rëb reeman loj béngunaa guin: \p ―Bajy yan ad por ni natzil raliduladxan laaman, nëgajc dunujn ma baguiejn ni rnieeman, abiꞌ rayagbeen walican laaman na̱j Cristo, bén yabëë bénguidxliuj loj dol. \s1 Bayüjn Jesús xiꞌn xbejn tijb rey \p \v 43 Chi goc tioꞌp dxej guin, baza Jesús niz Samaria abiꞌ zëman niz Galilea, \v 44 majsi laagajcaman rëb guial niꞌqui tijb bén rudëë xtiidx Dios loj ree bejn ad rajpt reeman laaman respejt ladx gajcaman. \v 45 Per chi badxinman niz Galilea, bén niz ni ree bacaꞌ reeman laaman zagdxe. Din në laa reeman wej lanij pascw Jerusalén, abiꞌ baguiaa reeman gra ni beenman ni. \v 46 Chi zaꞌman niz ni wejman Caná stijb, lod bayüjnman nijs vin. Abiꞌ luguiedx Capernaum guyu tijb xbejn rey ragxuu xiꞌnman. \v 47 Chi gogbee bén guin baza Jesús niz Judea badxinman niz Galilea, wejman lod zaꞌ Jesús bisajcaman laaman liaadx din cheman yayüjnman xiꞌnman guial zamer guiëtix. \v 48 Abiꞌ rëb Jesús lojman: \p ―Lëjt, bal id zuguiaadi xhie ree sen o milagr ree, ad zaliladxtidi. \p \v 49 Per rëb bén guin: \p ―Dad, yoꞌ yan gajc, naga gad da xiꞌnan guiët. \p \v 50 Dxel rëb Jesús lojman: \p ―Baguiaj lidxil, ma bayajc xiꞌnl. \p Bililadx bén guin ni rëb Jesús, abiꞌ zia lidxaman. \v 51 Laꞌtgaj ziaman, bigchaagloj ree xmojsaman laaman, abiꞌ rëb reeman: \p ―Ma bayajc xiꞌnl. \p \v 52 Dxel gunabdiidxaman loj reeman, rëbaman: \p ―¿Xhie hor guzuloj banaa da xiꞌnan? \p Abiꞌ rëb reeman lojman: \p ―Nieey cost raca tijb wadxe bariix xliaa. \p \v 53 Dxel basaaladx bén guin guial hor ziin rëb Jesús lojman: “Ma bayajc xiꞌnl.” Abiꞌ laaman në gra bén zojb lidxaman bililadx reeman Jesús. \v 54 Ni ne na̱j milagr barojp ni been Jesús niz Galilea chi bazaman niz Judea. \c 5 \s1 Bayüjn Jesús tijb bén ad rajct rza \p \v 1 Chi gudëd gojc zian, guyu tijb xlanij ree bén Israel, abiꞌ wej Jesús Jerusalén. \v 2 Jerusalén guin, gajxh roꞌ port la xport ree Xiil, na̱j tijb tanc roꞌ, diidx hebreo lan Betesda, yuꞌ gaay xcurduran. \v 3 Yagaj rigaꞌ zien ree bénragxuu, ziꞌc ree bénlutiaꞌp, në ree bencoj con ree bén ad rajctczi rza, cabëz reeman guiniib nijs yuꞌ lën tanc guin. \v 4 Din gocli goc rguiajt tijb xianjl Dios runiibaman nijs guin, abiꞌ bén ru lojnijs guin yaloj chi caniiban, rayajcaman xhietëëz guialguijdxan rajcaman. \v 5 Dxel loj ree bén guin noꞌch tijb bejn, ma gojc ziꞌctiubichoon ijz ragxuuman. \v 6 Chi baguiaa Jesús laaman nagaꞌman yagaj, abiꞌ gogbeeman guial gocli ragxuuman dxel gunabdiidxaman lojman rëbaman: \p ―¿Rënl ya yayajquil? \p \v 7 Badxiꞌ bénragxuu guinan rëbaman: \p ―Dad, achut raꞌpan gudxeꞌ naj loj nijs guin chi riniiban. Beegaj chi rënan gayuꞌn, yalojl ben ren ru. \p \v 8 Dxel rëb Jesús lojman: \p ―Bixche, bacaꞌ ni naal loj, baguiaj. \p \v 9 Loj hor guin gajc bayajc bén guin, bacaꞌ ni naaman loj abiꞌ guzuloj cazaman. Per guial dxej zii na̱j dxej raziiladx ree bén Israel, \v 10 zianz bén Israel zinal ree ley rëb reeman loj bén bayajc guin: \p ―Yandxej na̱j dxej raziiladx bejn, ad zajct yacaꞌ ni goꞌtil loj. \p \v 11 Badxiꞌ bén guinan rëbaman: \p ―Bén bayüjn naj naman: “Bacaꞌ ni naal loj, baguiaj.” \p \v 12 Dxel gunabdiidx reeman lojman rëb reeman: \p ―¿Chu na lojl: “Bacaꞌ ni naal loj, baguiaj”? \p \v 13 Per bén guin ad ragbeetaman chunin bayüjn laaman guial biꞌch Jesús loj ree benzien rigaꞌ yagaj. \v 14 Chi badxaag Jesús laaman lën yadooroꞌ Jerusalén, abiꞌ rëbaman lojman: \p ―Baguiaa ma bayajquil, ad güünril dol chitëë gaquil mazri guial loj ni goquil. \p \v 15 Dxel zia bén guin abiꞌ biguiedxaman loj ree bén Israel guial Jesús na̱j bén bayüjn laaman. \v 16 Zeel guzunal reeman Jesús din gugüjt reeman laaman, guial rüjnman milagr guin ree dxej raziiladx bejn. \v 17 Per rëb Jesús loj reeman: \p ―Da Dadan Dios ad rbëzt rüjnman ni rayal güünman, zeel nëgajc naj rün ziꞌc rüjnman. \p \v 18 Zianan zeel mazri rejs guzuj reeman din gugüjt reeman laaman, ad guialzi rüjntaman ni ad najt gac dxej raziiladx bejn, në guial rüjn laagajcaman ziꞌc Dios chi rnieeman guial quijb xDadaman na̱j Dios. \s1 Xguialrniabee Xiꞌn Dios \p \v 19 Rëb Jesús loj reeman: \p ―Diidxliczi rnin, achet zajc güün Xiꞌn Dios por xixgabzaman, rüjnman ni ruguiaaman rüjn xDadaman. Din graczi ni rüjnman rüjn gajc xiꞌnman. \v 20 Din Dios rën xiꞌnman abiꞌ rulüüman laaman gra ree ni rüjnman. Abiꞌ mazri na̱j ni gulüü loj xiꞌnman ni yadxa daꞌt lojdi. \v 21 Din ziꞌc rasban Dios bengüt ree rudëë tëëman guialnaban loj reeman, ziangajc rudëë xiꞌnman guialnaban loj ree bén nüjnman xgab. \v 22 Abiꞌ ad Diost rüjn guialguxtis, bazuj xiꞌnman din güünman guialguxtis, \v 23 din gap gra ree bejn xiꞌnman respejt ziꞌcgajc rajp reeman laaman respejt. Bén ad rajpt Xiꞌn Dios respejt, ad rajp gajctaman respejt xDadaman Dios, bén guxhaal laaman. \p \v 24 ’Diidxliczi rnin: Bén ruzoob da diidxan rliladx tëëman Dios, bén guxhaal naj, laaman ma rajp guialnaban tiblayaa lojman. Abiꞌ ad rayaltraman casti din ad najtraman ziꞌc bengüt par Dios, rajpaman guialnaban lojman. \v 25 Diidxliczi rnin ma bidxin hor, abiꞌ yandxej gajcan, bén na̱j ree ziꞌc bengüt loj Dios gucaagdiajg reeman chaꞌ xiꞌnman. Abiꞌ ree bén guzoob xtiidxaman zajp reeman guialnaban tiblayaa con Dios. \v 26 Din ziꞌc rajp Dios guialnaban, lasaꞌgajc guialnaban guin ma badëë loj xiꞌnman, \v 27 abiꞌ badëëman guialrniabee lojman din güünman guialguxtis, din laaman na̱j Bén guxhaal Dios loj guidxliuj. \v 28 Ad bal radxa lojdi ni rnin, din zadxin dxej guien gra ree bengüt chaꞌ Xiꞌn Dios, \v 29 abiꞌ yarii reeman lën baa. Dxel bén been ree ni ruladx Dios, yaban reeman, din gap reeman guialnaban tiblayaa con laaman. Guiáad ree bén been ni mal, yaban reeman din yayal reeman casti ni rayal reeman. \s1 Ni rulüü guialrniabee rajp Jesús \p \v 30 ’Achet zajc günan por da xgabzan, rünan guialguxtis ziꞌc rniabee da Dadan. Abiꞌ rünan guialguxtis ziꞌc rayal, din ad rüntanan ziꞌc na̱j da xgaban, rünanan ziꞌc rën da Dadan bén guxhaal naj. \v 31 Bal gü da diidx gajcan, achet lasajcan. \v 32 Per yuꞌ ben ren rü da diidxan, abiꞌ ragbeechaawan guial diidxlin. \v 33 Lëjt guxhaal bén bignabdiidx ree loj Waj, abiꞌ laaman ganax ni diidxli gunaman. \v 34 Majsi ad ryaadxt yadxiꞌn ni gunee ree bejn por naj, per canin lojdi ni guna Waj din chililadxidi gap tëëdi perdon. \v 35 Waj goc ziꞌcgajczi tijb bajl ni reꞌc abiꞌ rusnin, guiáad lëjt dád babaadi bidxgaꞌdi tijb tiamp ni balüüman lëjt. \v 36 Per naj mazri na̱j ni gulün lëjt guial loj ni balüü Waj lëjt por naj. Din ni na da Dadan Dios günan, laanan cayünan yan din guiguien guial diidxli laaman guxhaal naj. \v 37 Në da Dadan bén guxhaal naj, laagajcaman be da diidxan, majsi ad waguiejntidi chaꞌman ad waguiaa tëëtidi laaman. \v 38 Ad yuꞌguijc tëëtidi xtiidxaman zeel ad rliladxtidi bén guxhaalaman. \v 39 Lëjt con cudad daꞌt roolidi loj xtiidx Dios, guial ragbeedi con laan gapidi guialnaban tiblayaa con Dios. Abiꞌ majsi loj xtiidx gajcaman ruzaꞌt naj, \v 40 per ad rëntidi chililadxidi naj din gapidi guialnaban guin. \p \v 41 ’Naj ad raguiltan guilies ree bejn da valoran. \v 42 Abiꞌ ragbeechaawan guial ad walit rëndi Dios. \v 43 Naj zial por da Dadan abiꞌ ad ridxgaꞌtidi naj. Per bal stijb bejn guiꞌt por laagajcaman, laaman guidxgaꞌdi. \v 44 ¿Xoza chililadxidi naj? Awa mazri naguiejn rüjndi guilies ree bejn xvaloridi luar yayaꞌndi zagdxe loj bén na̱j tijbzi Dios. \v 45 Ad bal naladxidi naj gabec xguialquiadi loj Dios, din bén cweꞌc xguialquiadi na̱j Moisejs, bén rbëzidi güün lëjt yudar. \v 46 Bal bililadxidi ni rëb Moisejs, në naj zaliladxidi, din Moisejs bacaa loj xtiidx Dios lod ruzaꞌt naj. \v 47 Per bal id rliladxidi ni bacaaman, ¿xoza chililadxidi ni rnin lëjt? \c 6 \s1 Bayaan Jesús gaay mil bejn \r (Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17) \p \v 1 Chi gudëd gojc zian, dxel zë Jesús stiblad roꞌnijsdoo rigaꞌ niz Galilea, nijsdoo la gajc Tiberias. \v 2 Bénguixiuj binal laaman, guial ruguiaa reeman milagr ree ni rüjnman rayüjnman bénragxuu ree. \v 3 Dxel wëꞌpaman tijb ruguiaꞌ abiꞌ gurenë ree xbejnman. \v 4 Dxejzii ree ma zidyob pascw, xlanij ree bén Israel. \v 5 Chi gules loj Jesús, abiꞌ baguiaaman zëëd ree bénguixiuj lod zaꞌman, dxel rëbaman loj Felip: \p ―¿Ban yusii ree ni gaw gra ree bén guin? \p \v 6 Per rëbzaman zian din guidoon xhie guiëb Felip, din Jesús mal ragbeeman xhie güünman. \v 7 Dxel badxiꞌ Felipan rëbaman: \p ―Niꞌqui ni rüjn bejn gan loj xhujn bëëw ad zadaant yoꞌ guiadxtil din gaw tijbgaj reeman majsi tibliaꞌdogajzan. \p \v 8 Dxel gunee stijb xbejn Jesús, bén la Andrejs bijch Simón Bëd, rëbaman: \p \v 9 ―Laa tijb xindo caꞌ gaay guiadxtil con zatioꞌp bëjl zaꞌ guie. Per, ¿tëꞌczi taan ni guin par gra bén guin? \p \v 10 Dxel rëb Jesús: \p ―Gol güjdx loj gra reeman din cwe reeman. \p Abiꞌ guial yuꞌ daꞌt guixyaꞌ yagaj, dxel gurej reeman. Na̱j reeman cost gaay mil xinguiaaw. \v 11 Dxel cwaꞌ Jesús guiadxtil guin ree. Chi gulox badëëman quixtëë loj Dios, badëëman laa reen loj ree xbejnman persi gudiꞌs reeman laa reen loj gra ree bén zojb yagaj. Ziangajc beenman con ree bëjl guin, badëëman laa reen ziꞌctzi guyën reeman. \v 12 Chi ma bixienladx reeman, dxel rëbaman loj ree xbejnman: \p ―Gol batoꞌp gra ree ni laay bayaꞌn, chitëë xhie guizëëb. \p \v 13 Zianz batoꞌp reeman laa reen, abiꞌ bacha reeman chiptioꞌp dxüm nilaay bayaꞌn ree loj gaay guiadxtil guin. \v 14 Chi baguiaa ree bejn milagr naroob ni been Jesús, rëb reeman: \p ―Walican bén guin na̱j bén rudëë xtiidx Dios loj ree bejn, bén na̱j guiꞌt loj guidxliuj. \p \v 15 Per gogbee Jesús guial rën reeman chinë naguiejn reeman laaman din güün reeman laaman rey, dxel bazaman yagaj, wëꞌpaman mazri ladya guijc guiaꞌ guin, lod su xtijbaman. \s1 Rza Jesús lonijsdoo \r (Mt. 14:22‑27; Mr. 6:45‑52) \p \v 16 Chi ma cabej guiaal, biguiajt ree xbejn Jesús roꞌnijsdoo, \v 17 guyu reeman loj tijb barcw, abiꞌ cadëd reeman loj nijs guin din guidxin reeman Capernaum. Ma bicajy, guiáad Jesús gadaman yadxin. \v 18 Dxel guzuloj cabiꞌ bidoxh abiꞌ wajs xtüjp nijs guin. \v 19 Chi ma gojc ziꞌc gaay o xhoꞌp kilometro zë reeman, baguiaa reeman caza Jesús lojnijs guin cabigaman lod zë barcw guin, dád bidxeb reeman. \v 20 Per rëbaman loj reeman: \p ―¡Najn, ad rdxebidi! \p \v 21 Dxel guyën reeman niuman loj barcw guin, per hor guin gajc bidxin reeman lod zë reeman. \s1 Bigdiil ree bén bayaan Jesús laaman \p \v 22 Chi bareguiaal, bén rigaꞌ ree stiblad roꞌ nijs guin, ragbee reeman guial tijbzi barcw guzu yagaj, abiꞌ gogbee reeman, lojn zë ree xbejn Jesús per ad nët laaman. \v 23 Loj hor zii bidxin ree barcw ren za guiedx Tiberias, gajxh lod gudaw reeman guiadxtil chi gulox badëëd Jesús quixtëë loj Dios. \v 24 Chi baguiaa reeman achutri Jesús zaꞌ yagaj niꞌqui ree xbejnman, dxel wëꞌp reeman loj ree barcw guin, zë reeman Capernaum zigdiil reeman laaman. \s1 Jesús na̱j bén rudëëd guialnaban \p \v 25 Chi bidxin reeman Capernaum, badxejl reeman Jesús, abiꞌ gunabdiidx reeman lojman, rëb reeman: \p ―Mextr, ¿goc biꞌtil guie? \p \v 26 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Ragbeechaawan, raguiilidi naj guial gudawidi xt bigdxinladxidi, ad guial baguiaatidi milagr ree ni rünan. \v 27 Ad chuꞌdi xgab guialraw rara, gol guyu xgab guialraw runee guialnaban tiblayaa con Dios. Din laan na̱j ni runee Bén guxhaal Dios loj guidxliuj guial ma bacaabee Dios laaman. \p \v 28 Dxel gunabdiidx reeman lojman rëb reeman: \p ―¿Xhie rayal yaguieenan din chileꞌ yaguieenan ni rën Dios? \p \v 29 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Ni rën Dios güündi na̱j guial chililadxidi bén guxhaalaman loj guidxliuj. \p \v 30 Dxel rëb reeman lojman: \p ―¿Xhie gulüül dunujn din yaliduladxan lüj? ¿Xhietëë ree milagr rüjnl? \v 31 Dux béngulal ree gudaw reeman mana chi guzu reeman niz loj yujbidx, ziꞌc rëb loj xtiidx Dios: “Badëëman guiadxtil biajb xanyabaa loj reeman gudaw reeman.” \p \v 32 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Naj rni lojdi: Ad Moisejst badëëd guiadxtil guin, da Dadan na̱j bén runee quijb guiadxtil za xanyabaa. \v 33 Guiadxtil runee Dios, laan biꞌt diizd xanyabaa abiꞌ runeen guialnaban loj bénguidxliuj. \p \v 34 Abiꞌ rëb reeman lojman: \p ―Dad, banee guiadxtil guin du lojn zianczi. \p \v 35 Rëb Jesús loj reeman: \p ―Naj na̱j guiadxtil runee guialnaban guin. Bén guiꞌt lon, ad yuꞌt dxej guiliaanman, ziangajc bén chililadx naj, ad yuꞌt dxej cheꞌcaman nijs. \v 36 Per ziꞌc rnin lojdi, majsi ma baguiaadi naj, ad rliladxtidi naj. \v 37 Gra ree bén ma banee da Dadan lon, guiꞌt reeman lon, abiꞌ bén guiꞌt lon, ad zasiejctan laaman. \v 38 Din naj zial diizd xanyabaa, zidgaguienan ziꞌc rën da Dadan bén guxhaal naj, ad par güntan ziꞌc rënan. \v 39 Da Dadan bén guxhaal naj, ni rënman na̱j guial gra ree bén baneeman lon niꞌqui tijb reeman ad zunijttan, rënman yasbanan laa reeman chi nit guidxliuj. \v 40 Din rënman guial gra ree bén yayagbee Xiꞌnman chililadx tëë reeman laaman, gap reeman guialnaban tiblayaa con laaman, guiáad naj yasban laa reeman chi nit guidxliuj. \p \v 41 Dxel guzuloj ree bén Israel caneeguijdx reeman Jesús, guial rëbaman: “Naj na̱j guiadxtil ni biguiajt diizd xanyabaa.” \v 42 Abiꞌ rëb reeman: \p ―¿Nid laaxan na̱j Jesús ya, xiꞌn Xiëb? Dunuj ree naguieenbee xdadix con xniaax. Yan, ¿chexc zeel nax xanyabaa biguiajtix? \p \v 43 Dxel rëb Jesús: \p ―Gol bacwëëz rnieeguijdxidi naj loj lasaꞌdi. \v 44 Dios na̱j bén guxhaal naj. Achut zileꞌ guiꞌt lon bal id zëëdaman por da Dadan, abiꞌ naj yasban laaman chi nit guidxliuj. \v 45 Loj ree libr ni bacaa ree bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn, rëb: “Dios gulüü gra ree bejn.” Zeel gra ree bén rucaagdiajg xtiidxaman, rusiid tëë reeman ni rulüüman laa reeman, laa reeman zëëd lon. \p \v 46 ’Achutczi waguiaa da Dadan Dios, tijbzi bén guxhaalaman loj guidxliuj ma baguiaa laaman. \v 47 Diidxliczi rnin, bén rliladx naj rajpaman guialnaban tiblayaa con Dios. \v 48 Naj na̱j guiadxtil ni runee guialnaban. \v 49 Xbéngulalidi gudaw mana loj yujbidx, per niꞌczi zian güjt gajc reeman. \v 50 Per naj canin lojdi xcwent guiadxtil za xanyabaa, bén gaw laan gapaman guialnaban tiblayaa con Dios. \v 51 Naj na̱j guiadxtil naban ni biyajb diizd xanyabaa. Bén gaw guiadxtil guie zajpaman guialnaban tiblayaa con Dios. Guiadxtil ni rudëdan, laan na̱j quijb da cuerpan, gudëdanan din gap ree bénguidxliuj guialnaban. \p \v 52 Dxel guzuloj ree bén Israel guin cadildiidx reeman, rëb reeman: \p ―¿Xhienaag gunee xin guin xcuerpix yadaaw ree? \p \v 53 Abiꞌ rëb Jesús loj reeman: \p ―Naj rni lëjt, bal id zajwidi xcuerp Bén guxhaal Dios, bal id zëꞌ tëëdi xrejnman, ad zajptidi guialnaban. \v 54 Per bén gaw da cuerpan guiëꞌ tëëman da rejnan, zajpaman guialnaban tiblayaa con Dios, abiꞌ naj yasban laaman chi nit guidxliuj. \v 55 Din da cuerpan na̱j quijb guialraw, guiáad da rejnan na̱j quijb ni guiëꞌ bejn. \v 56 Abiꞌ bén raw da cuerpan rëꞌ tëëman da rejnan, laaman nabannë naj, guiáad naj nabannëꞌ laaman. \v 57 Da Dadan bén guxhaal naj, rajpaman guialnaban, abiꞌ naj nabanan por laaman. Ziangajc bén gaw da cuerpan, zajpaman guialnaban tiblayaa con Dios por naj. \v 58 Naj cani xcwent guiadxtil ni biguiajt xanyabaa. Abiꞌ guiadxtil guie ad najtan ziꞌc na̱j mana ni gudaw xbéngulalidi, din laa reeman majsi gudaw reeman mana guin, per güjt gajc reeman. Guiáad bén gaw guiadxtil guie zajpaman guialnaban tiblayaa con Dios. \p \v 59 Zian balüü Jesús bejn ree lën yadoo Capernaum. \s1 Diidx runee guialnaban tiblayaa \p \v 60 Chi gulox bacaagdiajg reeman ni balüü Jesús laa reeman, zien ree bén zinal laaman rëb: \p ―Nawëëg daꞌt na̱j yayigniaꞌ ree ni naman. ¿Chu zajc guidxgaꞌ laaman? \p \v 61 Chi gogbee Jesús ni canee reeman, gunabdiidxaman loj reeman, rëbaman: \p ―¿Rüjnnaa ni rnin lëjt ya? \v 62 ¿Xhieza güündi bal guguiaadi Bén guxhaal Dios yayëꞌpaman lod guzuman gocli? \v 63 Tijbzi por xSprijt Dios rajp bejn guialnaban tiblayaa, bejn ad zileꞌt güün laazaman xhienin. Abiꞌ naj por xSprijt Dios zëëd ree diidx ni gunen lojdi, por ree diidx guin rajp bejn guialnaban. \v 64 Per lëjt yuꞌdi ad waliladxt. \p Rëb Jesús zian guial ragbeechaawaman diizd yaloj chu ree ad rliladxt laaman chu tëë yayü laaman. \v 65 Rëb tëëman loj reeman: \p ―Zeel ma rnin lojdi guial achut zileꞌ guiꞌt lon bal id zëëdaman por da Dadan Dios. \p \v 66 Diizd nadxel, zien ree bén zinal Jesús guroꞌnladx laaman, abiꞌ ad guzanëtri reeman laaman. \v 67 Dxel rëb Jesús loj guidxiptioꞌp ree xbejnman: \p ―¿Në lëjt rën yaguiaj ya? \p \v 68 Per badxiꞌ Simón Bëd laan, rëbaman: \p ―Dad, ¿chu loj yoꞌn? Awa xtiidxil zidnë guialnaban tiblayaa con Dios. \v 69 Dunujn ma baliduladx rayagbee tëën guial lüj na̱j Cristo, Xiꞌn Dios naban. \p \v 70 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―¿Nid naj gule guidxiptioꞌpidi ya? Abiꞌ yan tijb gajqui lëjt na̱j ziꞌc xindxab. \p \v 71 Rëb Jesús zian por Judas Iscariote, xiꞌn Simón, din Judas guin na̱j bén bayü laaman, majsi tijb gajc xbejnman najman. \c 7 \s1 Ad rliladxt ree bijch Jesús laaman \p \v 1 Chi gudëd gojc zian, wej Jesús loj ree guiedx rigaꞌ niz Galilea. Ad guyëntaman niejman niz Judea, guial cayguiil ree bén Judea guin laaman din gugüjt reeman laaman. \v 2 Per guial ma zidyob lanij ni rüjn ree bén Israel, chi rbej reeman lën ranch, \v 3 rëb ree bijch Jesús lojman: \p ―Brii, wej niz Judea, din në ree xbejnl bén rigaꞌ ree niz ni guguiaa milagr rüjnl. \v 4 Din chi chu rën gagbee bejn ni rüjnman, ad rayalt güünman laan ralan. Yan ziꞌc rüjnl milagr ree, beenan loj gra ree bejn. \p \v 5 Gunee ree bijch Jesús zian, guial niꞌqui laa reeman ad rliladxt laaman. \v 6 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Ad wadxint da horan, per par lëjt xhietëëz horan na̱j zagdxe. \v 7 Ad zajct guidxeꞌch bénguidxliuj lëjt, saꞌn naj rdxeꞌch reeman naj guial rën loj reeman ad laat na̱j ni rüjn reeman. \v 8 Gol wej lanij guin, saꞌn naj ad zazaagajtan, din ad wadxint hor ni gazaan. \p \v 9 Chi gulox rëbaman loj reeman zian, bayaꞌnman Galilea. \s1 Wej Jesús xlanij ree bén Israel \p \v 10 Chi ma zë ree bijch Jesús, dxel nëman zë lanij guin, per ralanzi zëman chitëë chu gagbee. \v 11 Per yuꞌ ree bén Israel raguiil laaman loj lanij guin, rëb reeman: \p ―¿Con bén guin yaꞌn? \p \v 12 Loj gra ree benzien we lanij guin, zienloj ni rniee reeman Jesús. Yuꞌ reeman rëb: “Benzaꞌcan”, yuꞌza reeman rëb: “Ad benzaꞌctan, rusquieeman bejn ree.” \p \v 13 Per achutczi ruzaꞌt laaman loj gra bejn, guial rdxeb reeman guxtis Israel ree. \p \v 14 Chi gurol xuman ni cayajc lanij guin, guyu Jesús lën yadooroꞌ Jerusalén, abiꞌ guzuloj culüüman bejn ree. \v 15 Guiáad ree bén Israel badxaloj reeman, rëb reeman: \p ―¿Chexc yaꞌn contzi gra ragbeex, awa niꞌquid basiidtix? \p \v 16-17 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Ad guictan carii ni culün lëjt, zëëdan por Dios, bén guxhaal naj. Bal chu rën güün ziꞌc rënman, zigniaꞌman bal ni carii guicanan culün lëjt o zëëdan por Dios ya. \v 18 Bén rulüü ganaxzi ni rbëëguijcaman, rüjnman laan din guilies ree bejn xvaloraman. Per bén rüjn mazri din guilies bejn xvalor Dios, bén guxhaal laaman, laaman rniee ni diidxli, ad rusquieetaman bejn. \p \v 19 ’Yan, majsi basaꞌnnë Moisejs lëjt ley, per niꞌqui tijbidi ad rüjnt ziꞌc rëb ley guin. ¿Chexquiza zeel rëndi gugüjtidi naj? \p \v 20 Badxiꞌ ree bén guinan, rëb reeman: \p ―Xindxab yuꞌ luxdool. ¿Chuczi rën gugüjt lüj? \p \v 21 Abiꞌ rëb Jesús loj reeman: \p ―Por tijbzi milagr ni benan radxalojdi. \v 22 Abiꞌ lëjt gunabee Moisejs lëjt guial gra ree xinguiaaw chuꞌ sen, (majsi ad por Moisejst ru bejn sen guin, mal rüjn ree dux bengol gulal ree zian), abiꞌ lëjt rguꞌdi bejn ree sen, majsi dxej raziiladx bejn. \v 23 Yan, bal chitëë gusaglojdi ley ni basaꞌnnë Moisejs lëjt, rguꞌdi sen bejn ree majsi dxej raziiladx bejn. ¿Chexquiza zeel ralendi guial bayünan tijb bénragxuu dxej raziiladx bejn? \v 24 Ad rüjndi xgabmal por ni ruguiaazidi rüjn bejn, yaloj xgaj gol gogbee zagdxe xhie cayüjnman. \s1 Rëb Jesús ban zaman \p \v 25 Yuꞌ ree bén Jerusalén guzuloj rniabdiidx loj lasaꞌ reeman, rëb reeman: \p ―¿Nid bén guinan cayguiil reeman ya din gugüjt reeman laaman? \v 26 Abiꞌ yan laaman canee niz loj ree bejn, abiꞌ niꞌqui chut xhie rëb lojman. ¿Ni ma bililadx ree guxtis yaꞌn guial laaman na̱j Cristo? \v 27 Per dunuj ree rayagbeechaaw ban zaman, guiáad chi guiꞌt Cristo, achut gagbee ban saman. \p \v 28 Chi biguiejn Jesús zian, laꞌtgaj culüüman bejn ree lën yadooroꞌ Jerusalén, dxel guneeman rejs rëbaman: \p ―¡Lëjt rëb nünbeedi naj abiꞌ ragbeedi ban guzaan! Per ad zialtan por naj gajc, zialan por quijb bén rniabee bén ad nünbeetidi. \v 29 Per naj nünbee laaman guial zialan diizd lod zaꞌman, laa tëëman guxhaal naj. \p \v 30 Chi biguiejn reeman zian, guyën reeman niniaaz reeman laaman, per achut gunaaz laaman, guial gad hor gal guiniaazaman. \v 31 Loj ree bénguixiuj zaꞌ yagaj zien reeman bililadx laaman, abiꞌ rëb reeman: \p ―Chi guiꞌt Cristo, ¿wen mazri zien ree milagr güünman guial loj bén guin ya? \s1 Guyën reeman niniaaz reeman Jesús \p \v 32 Biguiejn ree bénfarisew ni rniee ree bejn Jesús. Abiꞌ laa reeman con ree bixhioz rniabee, guxhaal reeman bén rajp ree roꞌ yadooroꞌ Jerusalén din guiniaaz reeman Jesús. \v 33 Dxel rëb Jesús: \p ―Ad xchejtri gazunëꞌn lëjt, dxel yayaꞌn lod zaꞌ bén guxhaal naj. \v 34 Yaguiilidi naj, per ad zadxejltidi naj, din ad zileꞌt guiꞌtidi lod gazun. \p \v 35 Abiꞌ ree bén Israel guin guzuloj rniabdiidx loj lasaꞌ reeman, rëb reeman: \p ―¿Banczi zajc che bén guin din ad zadxejltaman? ¿Ni zejman lod zojb ree bén Israel loj ree benzit ya, chiglüüman laa reeman në ree bén ad najt bén Israel? \v 36 ¿Xhie rën guiëb guial naman: “Yaguiilidi naj per ad zadxejltan, din ad zileꞌt guiꞌtidi lod gazun”? \s1 Nijs runee guialnaban \p \v 37 Dxej rliox lanij guin na̱j mazri dxej zojbloj, dxejzii guzuli Jesús guneeman rejs, rëbaman: \p ―Bal chu lëjt reꞌc nijs, gol guda lon din guiëꞌdan. \v 38 Din bén rliladx naj ziꞌc ca loj xtiidx Dios, lën luxdooman gach nijs runee guialnaban. \p \v 39 Chi gunee Jesús zian, rën guiëb xtiidxaman guial gra ree bén chililadx laaman zabajnnë reeman xSprijt Dios. Din nadxel ad wayiꞌtt xSprijt Dios guial ad waguiajt Jesús lod canabeeman. \s1 Gulaꞌ lasaꞌ ree bejn \p \v 40 Yuꞌ ree bén noꞌch loj ree benzien guin, chi bacaagdiajg reeman ni gunee Jesús, rëb reeman: \p ―Walican, bén guin na̱j guiꞌt guidgadëë xtiidx Dios loj ree bejn. \p \v 41 Yuꞌza reeman rëb: \p ―Bén guin na̱j bén bacaabee Dios. \p Per yuꞌ reeman rëb: \p ―Ad laataman na̱j Cristo, din ad niz Galileat na̱j griiman. \v 42 Loj xtiidx Dios ca guial loj xdiaa rey Davi grii Cristo, abiꞌ Belén galaman ladx gajc rey Davi. \p \v 43 Zian gojc dxel gulaꞌ lasaꞌ reeman por Jesús. \v 44 Zien reeman guyën niniaaz laaman, per achut bayax niniaaz laaman. \s1 Ad bililadxt ree guxtis Jesús \p \v 45 Chi bayejc ree bén rajp roꞌ yadoo guin lod zaꞌ ree bénfarisew guin con ree bixhioz rniabee guin. Rëb reeman loj reeman: \p ―¿Chexc zeel ad bidnëtidi laax? \p \v 46 Dxel rëb ree bén rajp roꞌ yadoo guin: \p ―¡Ad goct wayu bén guiniee ziꞌc rnieex! \p \v 47 Abiꞌ rëb ree bénfarisew guin: \p ―¿Në lëjt ma cwëjb basquieex lëjt ya? \v 48 ¿Wen yuꞌ ree dux guxtis ree, o bénfarisew ree ma bililadx laax ya? \v 49 ¿Nid ragbeedi ya guial zien ree bén guin banijt loj Dios guial ad nünbeet reeman ley? \p \v 50 Per bénfarisew la Nicodemo bén bignaj Jesús tijb guxhin, rëbaman loj reeman: \p \v 51 ―Loj dux ley ree ca guial ad zileꞌt yaguieꞌch ree xhie casti rayal tijb bejn, chi gad dunuj ree yacaagdiajg xtiidxaman, din chileꞌ yayagbee ree xhie beenman. \p \v 52 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―¿Wen në lüj zaꞌnë ree bén Galilea ya? Basiid zagdxe loj xtiidx Dios din gagbeel ad goct warii bén rudëë xtiidx Dios loj ree bejn niz Galilea. \p \v 53 Dxel bareꞌch reeman zia lidx lidx reeman. \c 8 \s1 Béngunaa banaaznë xinguiaaw ren \p \v 1 Per Jesús zëman ruguiaꞌ Olivos. \v 2 Chi bareguiaal, rsil badxinman lën yadooroꞌ Jerusalén stijb. Zien ree bejn bidoꞌp lod zaꞌman, dxel gurejman guzuloj culüüman laa reeman. \v 3 Abiꞌ mextr rulüü ree ley con ree bénfarisew bidxinnë tijb béngunaa banaaznë tijb xinguiaaw, dxel bazuj reeman laaman galay ree bén guin, \v 4 zianz rëb reeman loj Jesús: \p ―Mextr, banaaz béngunaa guie loj mer hor ni yuꞌnëman xinguiaaw ren. \v 5 Abiꞌ loj ley basaꞌnnë Moisejs dunuj ree ca guial lasaꞌ béngunaa guie rayal guiëtaman con guiaj. ¿Laadx lüj xhie nal? \p \v 6 Gunabdiidx reeman zian din guidoon xhie guiëbaman din gac gutediaꞌ reeman laaman. Per con basajb lojman abiꞌ guzulojman cucaaman luyuj con xbacwënman. \v 7 Per guial laa reeman canabdiidxzi canabdiidx reeman lojman, abiꞌ babejliman, rëbaman loj reeman: \p ―Chutëëz bén ad wayüjnt dol, yaloj laaman gucaaguiaj béngunaa guie. \p \v 8 Dxel basajb lojman stijb, basnuu bacaaman luyuj guin. \v 9 Chi biguiejn reeman ni guneeman, guzuloj cayza tijbgaj reeman, diizd mazri bengol xt bara reeman baza. Tijbzi béngunaa guin bayaꞌn con Jesús loj ree bén rigaꞌ yagaj. \v 10 Dxel babejliman, rëbaman loj béngunaa guin: \p ―¿Con ree bén bidnë lüj? ¿Niꞌqui tijb reeman achut xhie been lüj ya? \p \v 11 Dxel rëb béngunaa guin: \p ―Dad, niꞌqui tijbaman. \p Abiꞌ rëb Jesús: \p ―Niꞌqui naj achet günan lüj. Baguiaj yan, ad güünril dol. \s1 Jesús na̱j bajl par bénguidxliuj \p \v 12 Dxel gunee Jesús stijb, rëbaman loj ree bén rigaꞌ yagaj: \p ―Naj na̱j bajl rusni bénguidxliuj. Abiꞌ bén guzoob da diidxan, zani xquiarguiejnman xhienaag gapaman guialnaban tiblayaa con Dios, ad yuꞌ tëët dxej guicajy xquiarguiejnman. \p \v 13 Abiꞌ ree bénfarisew rëb reeman lojman: \p ―Lüj gajc ruzaꞌt lüj, abiꞌ achet lasajc xtiidxil. \p \v 14 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Lasajc da diidxan, majsi naj gajc cane por naj, din naj ragbee ban zialan ban tëë gan, saꞌn lëjt ad ragbeetidi ban zialan ban tëë gan. \v 15 Lëjt rnieedi bejn ziꞌctizi na̱j xixgabidi, saꞌn naj achut ruzatan. \v 16 Abiꞌ bal guzatan bejn, ganen diidxli, din ad zanetan ziꞌc na̱j da xgaban, në da Dadan bén guxhaal naj ragbee guial diidxli na̱j ni ganen. \v 17 Abiꞌ loj xleydi ca guial chi yuꞌ tioꞌp bén rniee tiblojzi, diidxliqui na̱j ni rniee reeman. \v 18 Yan, naj gajc na̱j tijb bén rniee por naj, abiꞌ da Dadan bén guxhaal naj, na̱j stijb bén rniee por naj. \p \v 19 Gunabdiidx reeman lojman rëb reeman: \p ―¿Con xdadil? \p Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Lëjt ad nünbeetidi naj, ad nünbee tëëtidi da Dadan, din bal nüjnbeedi naj, ziangajc nüjnbeedi da Dadan. \p \v 20 Zian gunee Jesús laꞌtgaj rulüüman bejn ree lën yadooroꞌ Jerusalén, niz lod zaꞌ ree ni rguꞌ reeman gon. Per achut gunaaz laaman, din ad wadxint hor guiniaazaman. \s1 Lod gan ad zileꞌt guiꞌtidi \p \v 21 Gunee Jesús stijb, rëbaman: \p ―Chi ma gan, zaguiilidi naj, per zëjtnë xtolidi, din lod gan ad zileꞌt guiꞌtidi. \p \v 22 Dxel rëb ree bén Israel guin: \p ―¿Wen ni laagajcaman gugüjt laaman ya, zeel naman guial ad zajct yoꞌ ree lod cheman? \p \v 23 Abiꞌ rëb Jesús loj reeman: \p ―Lëjt na̱j bén ladguiajt guie, saꞌn naj ladya ni zialan. Lëjt na̱j bénguidxliuj, saꞌn naj ad bénguidxliujt na̱j. \v 24 Zeel rnin, zëjtnë xtolidi. Din bal id zaliladxidi guial naj na̱j bén najn, zëjtnë xtolidi. \p \v 25 Dxel gunabdiidx reeman lojman, rëb reeman: \p ―¿Chuza lüj? \p Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Ma rnin lojdi diizd yaloj. \v 26 Zien ni raꞌpan gulün lëjt ni ganenëꞌ tëën lëjt. Per naj, ni canen loj bénguidxliuj na̱j ni rucagdiagan rniee bén guxhaal naj, abiꞌ ni rnieeman na̱j diidxli. \p \v 27 Per laa reeman ad gogbeet guial Diosan ruzaꞌtaman. \v 28 Zeel rëbaman loj reeman: \p ―Chi ma beendi ziꞌctizi rëndi con Bén guxhaal Dios, dxel gagbeedi najcan, gagbee tëëdi guial achetczi rünan por da xgabzan, naj rnie ni ma balüü da Dadan naj. \v 29 Din laaman guxhaal naj, laaman zaꞌ con naj, abiꞌ ad yuꞌt dxej cwëëladxaman naj, guial zianczi rünan ni rayuladxaman. \p \v 30 Chi rëb Jesús zian, zien ree bejn bililadx laaman. \s1 Bén wali na̱j xbejn Dios \p \v 31 Rëb Jesús loj ree bén Israel bililadx laaman: \p ―Bal gusnuu guzoobidi da diidxan, waliqui najdi da bejnan, \v 32 abiꞌ züjnbeedi conin na̱j diidxli, abiꞌ por diidxli guin zalaadi. \p \v 33 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Dunujn zioꞌp loj xdiaa Abraham, abiꞌ ad yuꞌt dxej wayajcan ziꞌc bén nadoꞌ. ¿Chexquiza zeel nal du lojn, guial por diidxli zalaan? \p \v 34 Dxel rëbaman loj reeman: \p ―Diidxli rnin lojdi, guial graczi bén rüjn ganaxzi dol, laa reeman na̱j ziꞌc bén nadoꞌ loj dol. \v 35 Abiꞌ tijb bén nadoꞌ loj bejn, ad zileꞌt guiëbaman xfamilaman na̱j xpatronman, saꞌn xiꞌn patron guin zileꞌ guiëbix xfamilixan. \v 36 Zeel bal Xiꞌnman guslaa lëjt, ad najtridi ziꞌc bén nadoꞌ. \v 37 Ma qui ragbeen guial loj xdiaa Abraham zëëdidi, per lëjt rën gugüjt naj guial ad rayuladxtidi da diidxan. \v 38 Naj rni ni ma balüü da Dadan naj, saꞌn lëjt rüjndi ziꞌc na xDadidi güündi. \p \v 39 Badxiꞌ reeman rëb reeman: \p ―Dux Dadan na̱j Abraham. \p Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Bal niajquidi xiꞌn Abraham, züjndi ziꞌc beenman. \v 40 Per yan, majsi ma rnin lëjt diidxli ziꞌc balüü Dios naj, lëjt rëndi gugüjtidi naj. ¡Abiꞌ Abraham ad yuꞌt dxej nüjnman zian! \v 41 Saꞌn lëjt rüjndi ziꞌcgajc rüjn xDadidi. \p Abiꞌ rëb reeman loj Jesús: \p ―Dunujn achut mazri xiꞌn nayajcan. Tijbzi Dios na̱j dux Dadan. \p \v 42 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Bal walidi Dios na̱j xDadidi, guiëndi naj, din por laaman zialan loj guidxliuj. Ad zialtan por naj gajc, zialan por Dios bén guxhaal naj. \v 43 Abiꞌ ad rigniaꞌtidi ni rnin, guial ad rëntidi gucaagdiajguidi da diidxan. \v 44 XDadidi na̱j xindxab, abiꞌ rüjndi ziꞌc rënx güündi, din diizd yaloj ruladx xindxab guin gugüjtix bejn. Ad yuꞌt dxej chinalix ni na̱j diidxli, din ad rnieetix diidxli. Chi rnieex diidx rusquiee, achet naladxix, din laax na̱j xin rusquiee na̱j tëëx xdad guialrusquiee. \v 45 Per guial naj rni lëjt ganax diidxli, ad rliladxtidi naj. \v 46 ¿Chu lëjt zajc na guial yuꞌ xhie dol ma benan? Abiꞌ bal diidxli na̱j ni canen, ¿chexquiza zeel ad rliladxtidi naj? \v 47 Bén na̱j xbejn Dios rucaagdiajgaman xtiidxaman, per lëjt ad xbejntaman najdi, zeel ad rucaagdiajgtidi xtiidxaman. \s1 Mal yuꞌ Jesús chi gad Abraham gal \p \v 48 Dxel rëb ree bén Israel guin loj Jesús: \p ―Waliqui ni ranan guial xindxab yuꞌ luxdool na̱j tëël bén Samaria. \p \v 49 Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Achut xindxab yuꞌ luxdon, naj cuzob xtiidx da Dadan, per lëjt ganax diidxguijdx rnieedi naj. \v 50 Naj ad raguiltan guilies ree bejn da valoran, majsi yuꞌ bén rën güün bejn zian, abiꞌ laaman rüjn xguialguxtis. \v 51 Diidxli rnin lëjt, bén guzoob da diidxan, ad yuꞌt dxej guiëtaman. \p \v 52 Dxel rëb ree bén Israel guin lojman: \p ―Yanri ma rayagbeechaawan guial xindxabqui yuꞌ luxdool. Abraham në gra ree bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn, güjt reeman, guiáad lüj nal: “Bén guzoob da diidxan, ad yuꞌt dxej guiëtaman.” \v 53 ¿Wen mazri lasajquil ya guial loj dux béngulal ree Abraham? Güjtaman, güjt tëë ree bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn. ¿Laadx lüj chu naladxil najl? \p \v 54 Abiꞌ rëb Jesús loj reeman: \p ―Bal naj gajc gales da valoran, achet lasajc ni ganen por naj. Per bén rlies da valoran na̱j da Dadan, bén nagajquidi na̱j xDiosidi. \v 55 Lëjt ad nünbeetidi laaman, saꞌn naj nünbeen laaman. Abiꞌ bal ganin ad nünbeetan laaman, nëgajc naj ma na̱j bén rusquiee ziꞌcgajc lëjt. Per nünbeen laaman abiꞌ ruzoban xtiidxaman. \v 56 Xbéngulalidi Abraham, babaaman guial guguiaaman dxej ni guialan. Abiꞌ chi baguiaaman dxej guin, mazri babaaman. \p \v 57 Dxel rëb ree bén Israel guin lojman: \p ―Niꞌqui gadil chuꞌ tüꞌpchii ijz, ¿guiáad lüj ya nal baguiaal Abraham? \p \v 58 Abiꞌ gunee Jesús rëbaman: \p ―Diidxli rnin lojdi, mal nabanan chi gad Abraham chuꞌ. \p \v 59 Dxel gules reeman guiaj din nucaa reeman laan Jesús. Per laa guzëëb gajcaman galay ree bejn, abiꞌ gudëdaman galay reeman bariiman lën yadoo guin, laa zia gajcaman. \c 9 \s1 Rayüjn Jesús tijb xin ad ranit loj \p \v 1 Chi cadëd Jesús tiblajt, baguiaaman tijb xin ad ranit loj diizd chi golix. \v 2 Dxel gunabdiidx ree xbejnman lojman, rëb reeman: \p ―Mextr, ¿chexc zeel ad ranit loj bén guin diizd chi golaman? ¿Por xtol ree xDadaman ya, o por xtol gajcaman? \p \v 3 Badxiꞌ Jesúsan, rëbaman: \p ―Najman zian ad por xtoltaman ad por xtol tëët ree xDadaman. Gojlaman zian din chi yayajcaman, guguiaa ree bejn xguialrniabee naroob Dios. \v 4 Yan, laꞌtgaj yuꞌ tiamp, rüjn naguiejn yaguieen ree ni na bén guxhaal naj, din ma yayaaloj tiamp ni achetri zajc gac. \v 5 Abiꞌ laꞌtgaj zaꞌn loj guidxliuj guie, naj na̱j bajl rusni bénguidxliuj. \p \v 6 Chi gulox guneeman zian, guxhieꞌ xhiejnman luyuj, abiꞌ beennëman laan bajn, persi gudëëbaman laan guiaaloj xin guin. \v 7 Abiꞌ rëbaman lojx: \p ―Bitiib lojl roꞌ tanc Siloé ―Siloé rën guiëb ni guxhaalaman. \p Dxel bitiib lojx, abiꞌ chi bayejquix, ma rani lojx. \v 8 Dxel bén zojb ree gajxh lod zojbix con ree bén ragbee guial laax rniab carda, rëb reeman: \p ―¿Nid xin guinan rbej rniab carda ya? \p \v 9 Yuꞌ reeman rëb: \p ―Laaquixan. \p Yuꞌza reeman rëb: \p ―Ad laatixan, rguienzix zian. \p Per laax rëb: \p ―Najcan. \p \v 10 Dxel gunabdiidx reeman lojx, rëb reeman: \p ―¿Xhieza naag gojc bani lojl? \p \v 11 Badxiꞌxan, rëbix: \p ―Bén la Jesús been bajn, gudëëbaman guiaalon abiꞌ naman: “Wej bitiib lojl roꞌ tanc Siloé.” Dxel wan, chi gulox gudiib lon, max bani lon. \p \v 12 Abiꞌ rëb reeman lojx: \p ―¿Conzaman yan? \p Zeel rëbix: \p ―Ad ragbeetan. \s1 Gunabdiidx ree bénfarisew loj xin guin xhienaag guzuloj rani lojx \p \v 13 Loj hor zii binë reeman xin bayajc guiaaloj guin loj ree bénfarisew, \v 14 din dxej been Jesús bajn persi bayüjnman guiaaloj xin guin, dxej guin raziiladx ree bejn. \v 15 Dxel gunabdiidx ree bénfarisew guin lojx xhienaag guzuloj rani lojx. Abiꞌ rëbix loj reeman: \p ―Jesús gudëëb bajn guiaalon, dxel bitiib lon, yan ma ranin. \p \v 16 Yuꞌ ree bénfarisew guin rëb: \p ―Bén bayüjn guiaalojl ad xbejnt Diosan, din ad rajptaman respejt dxej raziiladx bejn. \p Per yuꞌza reeman rëb: \p ―¿Xhienaag güünman milagr guie ree, bal najman béndol? \p Garent garen rëb reeman. \v 17 Abiꞌ gunabdiidx reeman loj xin bayajc guin zatijb, rëb reeman: \p ―¿Laadx lüj xhie nal chu na̱j bén bayüjn guiaalojl? \p Badxiꞌxan rëbix: \p ―Naj rni guial laaman na̱j bén rudëë xtiidx Dios loj ree bejn. \p \v 18 Per bén Israel guin ree ad rliladxt reeman, din ad banit lojx abiꞌ yan ma ranin, dxel gurejdx reeman xdadix con xniaax, \v 19 abiꞌ gunabdiidx reeman loj reeman, rëb reeman: \p ―¿Xin guien na̱j xiꞌndi ya, xin rëbidi ad ranit loj diizd gojlix? Yan, ¿xhienaag gojc zeel ma ruguiaax? \p \v 20 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Dunujn rayagbee guial du xiꞌnanan, rayagbee tëën guial diizd chi golix ad ranit lojx. \v 21 Per ad rayagbeetan xhienaag gojc zeel rani lojx, ad rayagbee tëëtan chu bayüjn guiaalojx. Gol gunabdiidx lojx, ma najx xingol, ma zajc na laagajquix lojdi xhienaag gojc. \p \v 22 Rëb ree xdadix zian guial rdxeb reeman xguxtis ree bén Israel, din ma bayaꞌn reeman diidx, chutëëz bén guiëb guial Jesús na̱j Cristo, ad zatiëjbtri reeman chuꞌman lën yadoo. \v 23 Zianan zeel rëb reeman: “Gol gunabdiidx lojx, ma najx xingol.” \p \v 24 Dxel gurejdx reeman laax zatijb, abiꞌ rëb reeman: \p ―Laa Dios ruguiaa, guna diidxli, din dunujn rayagbee guial béndol na̱j bén bayüjn lüj. \p \v 25 Badxiꞌxan rëbix: \p ―Ad ragbeetan bal béndolan o ad béndoltan ya. Tijbzi ni ragbeen na̱j guial ad banit lon, abiꞌ yan ma ruguian. \p \v 26 Dxel gunabdiidx reeman lojx stijb, rëb reeman: \p ―¿Xhienaag beennëman lüj? ¿Xhienaag beenman persi rani lojl? \p \v 27 Badxiꞌxan rëbix: \p ―Ma rnin lojdi, abiꞌ lëjt ad rliladxtidi naj. ¿Chexc zeel rëndi ganin zatijb xhienaag beenman? ¿Wen në lëjt rën gac xbejnman ya? \p \v 28 Dxel gudilë reeman laax rëb reeman: \p ―Lüj bal najl xbejnman, saꞌn dunujn xbejn Moisejs nayajcan. \v 29 Din dunujn rayagbee Dios gunee Moisejs, per bén guin niꞌquid rayagbeetan ban zaman. \p \v 30 Badxiꞌxan rëbix: \p ―¡Xhiechalnin zeel ad ragbeetidi ban zaman! Guiáad naj por laaman ma rani lon. \v 31 Dunuj ree rayagbeechaaw guial ad ridxgaꞌt Dios xtiidx ree béndol, ridxgaꞌman xtiidx ree bén ruzoob xtiidxaman rüjn tëë reeman ziꞌc rënman. \v 32 Ad goct wacaagdiajg ree guial chuꞌ bén yayüjn loj bén ad ranit loj diizd gojlaman. \v 33 Yan, bal id por Dios zëëd bén guin, achetczi nileꞌ nüjnman. \p \v 34 Dxel rëb reeman lojx: \p ―Lüj gojl con dol, ¿wed lüj gulüü dunujn? \p Abiꞌ babëë reeman laax yagaj. \s1 Bililadx xin bayajc guin Jesús \p \v 35 Gogbee Jesús ni guzac xin bayüjnman, dxel chi badxaagaman laax, rëbaman lojx: \p ―¿Rliladxil bén guxhaal Dios loj guidxliuj ya? \p \v 36 Badxiꞌxan rëbix: \p ―Dad, guna chunin, din chililadxan laaman. \p \v 37 Dxel rëbaman lojx: \p ―Ma baguiaal laaman, laaman na̱j bén caneenël. \p \v 38 Abiꞌ bazuxib xin guin lojman, rëbix: \p ―Rliladxan lüj, Dad. \p \v 39 Zianz rëb Jesús: \p ―Bialan loj guidxliuj guie din günan guialguxtis, din por naj yani loj ree bén ad ranit loj, guiáad ree bén rani loj, ad zanit loj reeman. \p \v 40 Yuꞌ ree bénfarisew zaꞌnë laaman. Chi biguiejn reeman rëbaman zian, rëb reeman: \p ―¿Wen në dunujn ad ranit duloj ya? \p \v 41 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Bal id rani lojdi, achet dol rajpidi. Per guial nadi rani lojdi, rajpidi dol por ree xtolidi. \c 10 \s1 Bén rniaj xiil \p \v 1 Rëb tëë Jesús: \p ―Diidxliczi rnin lojdi, bén ad rut niz roꞌ xgurajl ree xiil, bén ru niz lood ren, laaman na̱j béngubaan. \v 2 Per bén ru niz roꞌ xgurajl reeb, laaman na̱j bén rniaj laa reeb. \v 3 Abiꞌ rxhial bén rajp roꞌ xgurajl reeb persi ru bén rniaj laa reeb, abiꞌ chi rbejdxaman tijbgaj reeb, rayünbee reeb chaꞌman. Zianz rbëëman laa reeb lën gurajl guin. \v 4 Abiꞌ chi ma brii gra reeb, dxel rniedaman loj reeb, guiáad laa reeb rnal laaman, guial nünbee reeb chaꞌman. \v 5 Per ad rnalt reeb tijb bén ad nünbeet reeb, ruxüünl reeb lojman, guial ad nünbeet reeb chaꞌman. \p \v 6 Chi gulox gunee Jesús zian, ad bigniaꞌt ree bén rigaꞌ yagaj xhie rën guiëb ni guneeman. \s1 Jesús na̱j ziꞌc bén rniaj xiil ree zagdxe \p \v 7 Rëb Jesús loj reeman zatijb: \p ―Diidxliczi rnin, naj na̱j ziꞌc roꞌ xgurajl ree xiil, lod ru reeb. \v 8 Gra ree bén biꞌt chi gad naj guial na̱j reeman ziꞌc béngubaan, rban reeman rusagzi tëë reeman. Per ree bén na̱j da bejnan ad bidxgaꞌt reeman laa reeman. \v 9 Naj na̱j roꞌ port, abiꞌ bén ru roꞌ port guie zajpaman perdon, dxel ma zileꞌ chuꞌman yarii tëëman ziꞌcgajczi tijb xiil abiꞌ zian rdxejl ni rawib. \p \v 10 ’Béngubaan riꞌtzaman din cwanman, gugüjtaman gunijt tëëman, saꞌn naj zialan din gapidi guialnaban, gap tëëdi zroꞌ daꞌtan. \v 11 Naj na̱j ziꞌc tijb bén rniaj xiil ree zagdxe. Abiꞌ bén rniaj xiil ree zagdxe xt xguialnabanman rudëëman por laa reeb. \v 12 Per bén rniaj laa reeb por milia, chi ruguiaaman zëëd cuyojt, laa ruxüün gajcaman, rbëëladxaman xiil guin ree guial ad najt reeb xi xiilaman në guial ad najtaman bén rniaj ree xiil, dxel rniaaz cuyojt guin laa reeb abiꞌ rtieꞌchib laa reeb. \v 13 Laaman rbëëladx laa reeb, din por miliazi rniajman laa reeb abiꞌ achet naladxaman por laa reeb. \p \v 14-15 ’Naj na̱j ziꞌc bén rniaj xiil ree zagdxe. Abiꞌ ziꞌc nünbee da Dadan naj, zian nünbeen laaman, ziangajc nünbee ree da xiilan, guiáad laa reeb nünbee naj. Abiꞌ xt da guialnabanan gudëdan por laa reeb. \v 16 Raꞌp tëën stibcwaa ree xiil ad yuꞌt lën gurajl guie. Në laa reeb ryaadx chigxin, laa reeb guzoob da diidxan, yadxaag grop cwaa reeb gac reeb tijbzi, abiꞌ tijbzi bejn gap laa reeb. \p \v 17 ’Da Dadan Dios rënman naj guial naj gajc rudë naj guiëtan par yabanan stijb. \v 18 Achut zajc gugüjt naj bal id naj gatiëëb. Naj raꞌp guialrniabee par gatiëëban guiëtan në par yabanan stijb, din laan na̱j guialrniabee ni banee da Dadan lon. \p \v 19 Chi biguiejn ree bén Israel guin ni rëbaman, gojc reeman tioꞌp lalaꞌ stijb. \v 20 Zien reeman rëb: \p ―¿Chexc zeel ridxgaꞌdi laaman? Awa xindxab yuꞌ luxdooman rajc tëë guijcaman. \p \v 21 Per yuꞌ reeman rëb: \p ―Niꞌqui tijb bén yuꞌ xindxab luxdoo ad rnieet zian. ¿Wen zajc yaxhal xindxab guiaaloj ree bén ad ranit loj ya? \s1 Jesús con xDadaman Dios na̱j reeman tijbzi \p \v 22 Tiamp nayaag, chi cayüjn ree bén Israel lanij ni rüjn reeman gazobijz par yadooroꞌ Jerusalén. \v 23 Wej Jesús lën yadoo guin. Chi cazaman niz roꞌ curdur ni rniee reeman xcurdur Salomón. \v 24 Dxel biyaw ree bén Israel laaman, rëb reeman lojman: \p ―¿Xt goc nagaꞌloj cuꞌnawëëguil dunujn? Guna du lojn bal lüj na̱j Cristo. \p \v 25 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Ma rnin lojdi, per lëjt ad rliladxtidi naj. Abiꞌ ree ni rünan con xguialrniabee da Dadan Dios, laa reen rulüü chu najn. \v 26 Per ad rliladxtidi, guial ad najtidi da bejnan. \v 27 Bén na̱j ree da bejnan, nünbee reeman chaꞌn, guiáad naj nünbeen laa reeman, abiꞌ laa reeman rzanal naj. \v 28 Naj rudë guialnaban tiblayaa loj reeman, ad yuꞌt dxej nit reeman. Abiꞌ achut zajc chiquied laa reeman lon. \v 29 Din da Dadan, bén banee laa reeman lon, rajpaman mazri guialrniabee guial loj gra. Achut zajc chiquied laa reeman lojman. \v 30 Da Dadan con naj, nayajcan tijbzi. \p \v 31 Dxel cwaꞌ ree bén Israel guin guiaj din gucaaguiaj reeman Jesús. \v 32 Per rëbaman loj reeman: \p ―Por xguialrniabee da Dadan, zien ni zagdxe ma benan niz lojdi. ¿Con pornin gucaaguiajdi naj? \p \v 33 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Ad por ree ni zagdxe ni beentilan yacaaguiajn lüj, yacaaguiajn lüj guial ad rajptil Dios respejt, din bénguidxliujzi lüj, abiꞌ rüjn lüj gajc ziꞌc Dios. \p \v 34 Dxel rëb Jesús: \p ―Loj xleydi rëb: “Naj rni guial lëjt na̱j dios.” \v 35 Dunuj ree rayagbee guial ad ni rusquieet na̱j ni ca loj xtiidx Dios. Abiꞌ laaman gulëëlaj dios bén basaꞌnnë ree xtiidxaman, bén gojp ree guialrniabee loj ree bén Israel. \v 36 Yan, bal da Dadan Dios gulëëca naj persi guxhaalaman naj loj guidxliuj, ¿chexquiza zeel nadi ad raꞌptan laaman respejt guial rnin, xiꞌnman naj? \v 37 Bal id cayünan ziꞌc na da Dadan, ad chililadxidi naj. \v 38 Per bal cayünan ziꞌc naman, majsi ad zaliladxtidi naj, per gol bililadx guial por laaman zëëd ni rünan din gagbeedi guial da Dadan zaꞌnë naj, guiáad naj zaꞌnëꞌn laaman. \p \v 39 Dxel guyën reeman niniaaz reeman Jesús, per gulaaman loj reeman. \p \v 40 Abiꞌ zëman zatiblad roꞌ guiiw Jordán, lod baroobnijs Waj bejn ree yaloj, yagaj bayaꞌnman. \v 41 Abiꞌ zien ree bén bidxin yagaj rëb: \p ―Walin, majsi achet milagr been Waj, per gra ni guneeman xcwent bén guie na̱j diidxli. \p \v 42 Dád zien reeman bililadx Jesús yagaj. \c 11 \s1 Güjt Lazr \p \v 1 Guyu tijb bénragxuu, brii lajman Lazr. Laaman con re bizanman Li con Mart, na̱j ladx reeman Betania. \v 2 Abiꞌ Li bizan Lazr, laam baroob perfum guiaꞌ Jesús abiꞌ bacwiidximin con guidxguijquim. \v 3 Dxel grop bël reem guxhaal ruson loj Jesús, rëb reem: \p ―Dad, ragxuu xmiwil Lazr. \p \v 4 Chi biguiejn Jesús zian, rëbaman: \p ―Guialguijdx guin ad zëëdtan par gugüjtan, zëëdan din gac guguiaa bejn xguialrniabee Dios në par guguiaa reeman xguialrniabee Xiꞌn Dios. \p \v 5 Majsi rën daꞌt Jesús Mart con Li në Lazr, \v 6 per chi cwaꞌman ruson ragxuu Lazr, sta goglaaman zatioꞌp dxej lod zaꞌman. \v 7 Dxel rëbaman loj ree xbejnman: \p ―Yoꞌ ree niz Judea zatijb. \p \v 8 Abiꞌ rëb reeman lojman: \p ―Mextr, ad wayajct xchej guyën ree bén zojb niz ni nucaaguiaj reeman lüj. ¿Abiꞌ chel ni zatijb ya? \p \v 9 Dxel rëb Jesús: \p ―Lëjt ragbee guial chiptioꞌp hor yuꞌ tibdxej. Abiꞌ bén rza radxe, achet rirejl guiaꞌman, din yuꞌ bajl rusni loj guidxliuj guie. \v 10 Per bén rza guxhin, yuꞌ ni rirejl guiaꞌman, din achet bajl guin rajpaman. \p \v 11 Rëb tëë Jesús loj reeman: \p ―Ma nagaꞌyëjs dux miw ree Lazr, per chicwëënan laax. \p \v 12 Dxel rëb ree xbejnman: \p ―Dad, bal naayëjsix, rën guiëban yayajquix. \p \v 13 Per ni rëb Jesús rën guiëban guial ma güjt Lazr, guiáad ree xbejnman gunaladx reeman rëbaman nagaꞌyëjsizix. \v 14 Dxel bagojn Jesús laa reeman, rëbaman: \p ―Ma güjt Lazr. \v 15 Rabaan por lëjt guial ad guzutan ni din chililadxidi naj. Yan, yoꞌ ree yugnaj reex. \p \v 16 Dxel Tumajs, bén rniee reeman cwajch, rëbaman loj los demazri xbejn Jesús: \p ―Yoꞌ ree yunëꞌ reeman, din lod guiëtaman, yayëjtnëꞌ reeman. \s1 Jesús na̱j bén rusban bejn runee tëëman guialnaban \p \v 17 Chi bidxin Jesús Betania, ma gojc tajp dxej biguieꞌch Lazr. \v 18 Betania guin rayaꞌnan gajxh Jerusalén, ziꞌct choon kilometro. \v 19 Abiꞌ zien ree bén Israel bignaj Mart con Li din yaguꞌ reeman luxdoo reem guial güjt bizan reem. \v 20 Chi gogbee Mart ma zëëd Jesús gajxh, briim bigchaaglojm laaman, guiáad Li bayaꞌnm lënü. \v 21 Dxel rëb Mart loj Jesús: \p ―Dad, bal nizujl guie, ad ziant niëjt da zanan. \v 22 Per naj ragbee guial niꞌqui yan zunee Dios ni guiniabil lojman. \p \v 23 Dxel rëb Jesús: \p ―Naj rni yaban bizanl. \p \v 24 Badxiꞌmin rëbim: \p ―Ma qui ragbeen, yabanm dxej yaban gra ree bengüt. Chi guidxin dxej güün xguialguxtis Dios. \p \v 25 Abiꞌ rëb Jesús: \p ―Naj na̱j bén rusban ree bengüt rudë tëën guialnaban loj ree bejn. Bén chililadx naj, majsi guiëtaman, per zajpaman guialnaban loj Dios. \v 26 Guiáad gra bén naban rliladx tëë naj, zajpaman guialnaban loj Dios. ¿Rliladxil ni canin lüj ya? \p \v 27 Dxel rëbim lojman: \p ―Rliladxanan Dad. Rliladxan lüj na̱j Cristo, Xiꞌn Dios, bén na̱j guiꞌt loj guidxliuj. \s1 Biin Jesús roꞌ xbaa Lazr \p \v 28 Chi gulox rëb Mart zian, dxel bignee xbëlim Li, rëbim ralan: \p ―Ma biꞌt Jesús, abiꞌ caneeman lüj. \p \v 29 Biguiejnzi Li zian, laa bisugajquim bigchaaglojm Jesús. \v 30 Abiꞌ Jesús gadzaman chuꞌ luguiedx guin, sta zaꞌman lod bigchaagloj Mart laaman. \v 31 Guiáad ree bén Israel zojbnë Li raguꞌ reeman luxdoom, chi baguiaa reeman cari daꞌt bisum zëm, binal reeman laam. Gunaladx reeman roꞌ xbaa Lazr ziguiaanm. \p \v 32 Chi bidxinm lod zaꞌ Jesús, bazuxibim lojman rëbim: \p ―Dad, bal nizujl guie, ad ziant niëjt da zanan. \p \v 33 Chi baguiaaman roon Li con ree bén Israel nal laam, dád gognaa luxdooman guyu naya tëëman. \v 34 Dxel gunabdiidxaman rëbaman: \p ―¿Ban biquieꞌchidi laax? \p Abiꞌ rëb reeman: \p ―Dad, guda nial din guguiaal. \p \v 35 Dxel biinman. \v 36 Abiꞌ rëb ree bén Israel guin: \p ―Gol baguiaa nial dád guyënman laax. \p \v 37 Per yuꞌ reeman rëb: \p ―Bén guinan baxhal guiaaloj tijb bén ad ranit loj. Yan, ¿niche niajc nüjnman yaꞌn chitëë niëjt Lazr? \s1 Basban Jesús Lazr \p \v 38 Dád guyu naya luxdoo Jesús stijb, chi gubigaman roꞌ xbaa Lazr. Najn tijb guiajbiliaa, nadaꞌcw tijb guiaj roꞌn. \v 39 Dxel rëbaman: \p ―Gol biquied guiaj guin. \p Per Mart, bizan xingüt guin, rëbim: \p ―Dad, ma rliaam nadxuudx, din ma gojc tajp dxej ni gütim. \p \v 40 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―¿Nid rnin ya, bal rliladxil, guguiaal xguialrniabee Dios? \p \v 41 Dxel bisüd reeman guiaj guin. Zianz gules loj Jesús xanyabaa rëbaman: \p ―Dad, quixtëë lüj guial ma bacaagdiajguil ni rnin. \v 42 Naj ragbeechaaw guial zianczi rucaagdiajguil ni rnin. Per rnin zian por ree bén rigaꞌ guie, din chililadx reeman guial lüj guxhaal naj. \p \v 43 Chi gulox rëbaman zian, dxel guridxaꞌman rëbaman: \p ―¡Lazr, barii yagaj! \p \v 44 Dxel barii Lazr lën baa guin nalüüb vend yaax con guiaꞌx, guiáad lojx nayaaw lajd. Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Gol baxhiequix, gol baslaax yaguiajx. \s1 Bayaꞌn reeman diidx xhienaag guiniaaz Jesús \r (Mt. 26:1‑5; Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2) \p \v 45 Dád zien ree bén binal Li bililadx Jesús, guial baguiaa reeman milagr beenman. \v 46 Per yuꞌ reeman bicojn bénfarisew ree ni been Jesús. \v 47 Dxel bénfarisew ree në ree bixhioz rniabee, bachajg lasaꞌ reeman con los demazri ree guxtis, rëb reeman: \p ―¿Xhienaag yaguieen ree yaꞌn, din dád zien milagr cayüjn xin guin? \v 48 Bal yadëëd ree mod, graczi bejn guililadx laax, dxel guxtis Rom ree guidganijt reeman dux yadoo ree në dux nacion ree. \p \v 49 Per loj reeman yuꞌ bén la Caifás, bixhioz zojbloj rniabee loj ijzsii, rëbaman loj reeman: \p ―¿Nid ragbeedi ya, \v 50 nid rigniaꞌ tëëdi ya, zagdxe na̱j guiët tijbzi bejn por gra bén Israel, luar nit dux nacion ree? \p \v 51 Per Caifás guin ad ni naladxtzaman rëbaman. Guial najman bixhioz zojbloj rniabee loj ijzsii, zeel badëëd Dios ni guneeman, guial guiët Jesús por gra ree bén Israel. \v 52 Abiꞌ ad por laatzi reeman, par gac reeman tijbzi con gra ree xbejn Dios, bén rigaꞌ ree guidib guidxliuj. \v 53 Zeel diizd dxejzii bayaꞌn reeman diidx gugüjt reeman Jesús. \p \v 54 Zianan zeel ad contzi rulüülojtraman loj ree bén Israel, bazaman yagaj ziaman guiedx la Efraín, najn gajxh yujbidx, yagaj guzunë ree xbejnman. \p \v 55 Dxejzii ree ma zidyob pascw, lanij rüjn ree bén Israel, dád zien ree bén guiedx ree zë Jerusalén din güün reeman ziꞌc na̱j xcostumbr reeman par gac reeman naya loj Dios chi gad pascw gal. \v 56 Dxel raguiil reeman Jesús, abiꞌ rniabdiidx loj lasaꞌ reeman lën yadooroꞌ Jerusalén, rëb reeman: \p ―¿Xhie nadi? ¿Ziꞌtaman lanij ya o ad ziꞌttaman? \p \v 57 Bénfarisew ree con ree bixhioz rniabee, gunabee reeman bal chutëëz bén ragbee ban zaꞌ Jesús, gugojnman din chileꞌ guiniaaz reeman laaman. \c 12 \s1 Baroob Li perfum guiaꞌ Jesús \r (Mt. 26:6‑13; Mr. 14:3‑9) \p \v 1 Za xhoꞌp dxej riaadx gal pascw, chi we Jesús Betania, lod zojb Lazr, xin basbanman. \v 2 Ni been reeman tijb guialraw par xche ni gudawnë reeman Jesús. Mart guleꞌc guialraw guin, guiáad Lazr na̱j tijb bén gurenë laa reeman xan mex. \v 3 Dxel cwaꞌ Li cost garol lijtr perfum ni lasajc wayëjx, najcchaawnën ganax nardo, baroobimin guiaꞌ Jesús abiꞌ bacwiidxnë guidxguijquimin. Guidibczi lënü guin baree nejxh. \v 4 Dxel Judas Iscariote, xin na̱j tijb ree xbejn Jesús, xin bayü laaman, rëbix: \p \v 5 ―¿Chexc ad gudoꞌt perfum guin? Zagdxeli nidoꞌn ziꞌct rüjn tijb bejn gan tib ijz, din nüjnan yudar bénprob ree. \p \v 6 Ad guial yuꞌtix xgab bénprob guin ree zeel rëbix zian, rëbix zian guial najx xin gubaan. Abiꞌ guial laax naaz bols yuꞌ milia, rbanx ni rudëë reeman rguꞌchaawix. \v 7 Dxel rëb Jesús lojx: \p ―Guzujr biinan. Ma badxeꞌxgajm naj perfum guin par chi guidxin dxej guiguieꞌchan. \v 8 Din bénprob guin ree zianczi zaꞌnë reeman lëjt, per naj ad ziantczi gazunëꞌn lëjt. \s1 Bayaꞌn reeman diidx gugüjt reeman Lazr \p \v 9 Bén guixiuj bén Israel gogbee zaꞌ Jesús Betania, abiꞌ wej reeman yagaj, ad par guguiaatzi reeman Jesús, në par guguiaa reeman Lazr, xin basbanman. \v 10 Zeel bayaꞌn ree bixhioz rniabee diidx guial në Lazr gugüjt reeman. \v 11 Din por laax dád zien ree bejn cayrii loj reeman, abiꞌ caliladx reeman Jesús. \s1 Bagajpdioz ree bejn Jesús ziꞌc rey \r (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40) \p \v 12 Chi bareguiaal, zien daꞌt ree bén zë lanij pascw Jerusalén gogbee guidxin Jesús yagaj, \v 13 dxel cwaꞌ reeman zijn, brii reeman bigchaagloj reeman laaman, rbidxaꞌ reeman rëb reeman: \p ―¡Benzaꞌc bendxoon na̱j Dios! ¡Nüjnleꞌman Bén guxhaalaman! ¡Nüjnleꞌman bén na̱j rey Israel! \p \v 14 Bidxaagloj Jesús tijb burdoo, abiꞌ gudxibaman laab, persi gojc ziꞌc ca loj xtiidx Dios lod rëb: \q1 \v 15 Bén Sión, ad rdxebidi. \q1 Gol baguiaa, laa xreydi zëëd, \q1 dxiibaman tijb burdoo. \p \v 16 Yaloj ad bigniaꞌt ree xbejn Jesús ni cayajc. Per chi ma bayëꞌpaman xanyabaa, dxel bigniaꞌ reeman guial zian ca loj xtiidx Dios xcwentaman, zeel gojc zian. \p \v 17 Bén guzu ree con Jesús chi guredxaman Lazr din yariix lën baa, basban tëëman laax loj ree bengüt, rusnuu rü reeman diidx loj ree bejn ni baguiaa reeman. \v 18 Zeel zien ree bejn brii bigchaagloj laaman, guial gogbee reeman milagr beenman. \v 19 Dxel rëb loj lasaꞌ ree bénfarisew: \p ―Gol baguiaa nial graczi bejn zinal laax, achetri zajc yaguieen ree. \s1 Yuꞌ ree bén grieg raguiil Jesús \p \v 20 Loj gra ree bén we lanij bignajchiꞌ reeman Dios Jerusalén, noꞌch bëlzi ree bén grieg, \v 21 gubig reeman loj Felip, bén za guiedx Betsaida, ni rigaꞌ niz Galilea, guzajc reeman liaadx rëb reeman: \p ―Dad, rayënan yaneenëꞌn Jesús. \p \v 22 Abiꞌ wej Felip biguiedxaman loj Andrejs, dxel wej grop reeman bicojn reeman Jesús. \v 23 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Ma bidxin hor par Bén guxhaal Dios, guiëtaman abiꞌ yabanman. \v 24 Diidxliczi rnin, ziꞌc tijb xob bal idan chuꞌ luyuj najz najn tijbzi, per bal chuꞌn luyuj zajcxhiejn. \v 25 Bén ru mazri xgab naabzi por guialnaban yuꞌ loj guidxliuj guie, yuꞌ dxej gunijtaman laan, per bén ru mazri xgab güünman ziꞌc rën Dios, xhietëëz sacaman, zajpaman guialnaban tiblayaa con laaman. \v 26 Bal chu rën güün ni rënan guidnalaman naj, lod gazun, nëgajcaman su. Bén güün ni rënan, guiën da Dadan laaman. \s1 Rugojn Jesús guial guiëtaman \p \v 27 Rëb tëë Jesús: \p ―Dád yuꞌn xgab. ¿Xhie guiën? ¿Zën ya: “Dad, babëë naj loj ni gazaagdiajn”? Per ad zëtan zian, din par zian zialan. \v 28 Dad, balüü xguialrniabeel. \p Dxel biguien chaꞌ bejn xanyabaa rëbaman: \p ―¡Ma balü da guialrniabeen, per gulünan stijb! \p \v 29 Riguiejn ree bén rigaꞌ yagaj, zeel rëb reeman: \p ―Guziaawan guridxaꞌ. \p Per yuꞌ reeman rëb: \p ―Tijb anjlan gunee laaman. \p \v 30 Dxel rëb Jesús: \p ―Ad por najtan biguien chaꞌ bejn, por lëjtan. \v 31 Ma bidxin dxej gac guialguxtis loj guidxliuj, yan yarii bén rniabee lojn. \v 32 Per chi guilies reeman naj ya loj guidxliuj guie, dxel guiꞌt graloj bejn lon. \p \v 33 Zian basigniaꞌman xhienaag guiëtaman. \v 34 Badxiꞌ ree bén guinan rëb reeman: \p ―Dunujn rayagbee rëb loj ley, Cristo guiban tiblayaa. ¿Chexc zeel nal, rayal guilies reeman Bén zëëd xanyabaa? ¿Chunin na̱j Bén zëëd xanyabaa? \p \v 35 Rëb Jesús loj reeman: \p ―Ad zien dxejtri sunë bajl guie lëjt. Gol guza laꞌtgaj zaꞌnëdi bajl guie, chitëë guiniaaz guiaal lëjt. Din bén rza loj xcay, ad ragbeetaman ban cheman. \v 36 Gol bililadx bajl guie, laꞌtgaj zaꞌnëdan, din gaquidi xbejnan. \p Chi gulox gunee Jesús zian, dxel baquieꞌchlojman loj reeman. \s1 Ad bililadxt ree bejn Jesús \p \v 37 Majsi been Jesús zien daꞌt milagr baguiaa reeman, ad bililadxt reeman. \v 38 Zian gojc cumplid ni bacaa Isaías bén badëë xtiidx Dios loj ree bejn, rëban: \q1 Dad, ¿chu ma bililadx ruson radëëdan? \q1 ¿Chu loj ma balüü Dios xguialrniabeeman? \m \v 39 Zianan zeel ad gojct nililadx reeman, din në ze bacaa Isaías: \q1 \v 40 Dios basiaaw guiaaloj reeman, \q1 bascajy tëëman xquiarguiejn reeman, \q1 chitëë guguiaa reeman chigniaꞌ tëë reeman, \q1 chitëë yadxiꞌ loj reeman lon, abiꞌ ad zayüntan laa reeman. \m \v 41 Rëb Isaías zian guial baguiaaman xbiani Jesús, zeel bazaꞌtaman laaman. \p \v 42 Per niꞌczi zian, dád zien ree bén zojbloj bililadx Jesús. Per ad rëbt reeman loj ree bejn zian, guial rdxeb reeman yabëë ree bénfarisew laa reeman lod ricaagdiajg reeman xtiidx Dios, \v 43 din mazri rën reeman guiën ree bejn laa reeman, guial guiën Dios laa reeman. \s1 Rniee Jesús ziꞌc rniabee xDadaman \p \v 44 Gunee Jesús rejs rëbaman: \p ―Bén rliladx naj, ad najtzan rliladxaman, në da Dadan bén guxhaal naj. \v 45 Bén ruguiaa naj, në bén guxhaal naj ruguiaaman. \v 46 Naj na̱j bajl, bialan loj guidxliuj guie, chitëë yayaꞌn ree bén rliladx naj loj xcay. \v 47 Bal chu guien da diidxan abiꞌ ad zuzoobtaman laan, ad najt gudëd laaman casti, din ad bialtan din gudëdan casti, bialan din yabën laa reeman loj dol. \v 48 Bén ad rënt naj ad rucaagdiajg tëëtaman da diidxan, mal yuꞌ ni gudëëd laaman casti: diidx ni rën, laan gudëëd laaman casti chi guidxin dxej. \v 49 Din ad ni rbëguictan rnien. Da Dadan, Bén guxhaal naj rniabee ni ganen ni gulü tëën, \v 50 zeel ragbeen, ni rniabee da Dadan runee guialnaban tiblayaa. Zianan zeel ni rnin rulünan ziꞌc rniabeeman. \c 13 \s1 Gudiib Jesús guiaꞌ ree xbejnman \p \v 1 Guixiezi gal lanij pascw. Ma ragbee Jesús guial ma bidxin hor gusaꞌnman guidxliuj guie din yaguiaj loj xDadaman. Zianczi guyën ree xbejnman, bén rigaꞌ ree loj guidxliuj, rënman laa reeman goctëëz. \v 2-4 Chi gad reeman gaw xche, mal badxeꞌ xindxab ni mal luxdoo Judas, xiꞌn Simón Iscariote, ma rüjnx xgab yayüx Jesús loj ree bén gugüjt laaman. Ragbee Jesús guial badëëd xDadaman gra guialrniabee lojman, laa tëëman guxhaal laaman, zeel yaguiajman lod zaꞌman. Laꞌtgaj cayaw reeman, bisuman xan mex, gulëëman tijb lajd najcwaman luya, dxel cwaꞌman tijb tuay guxhii xizaman. \v 5 Abiꞌ badxeꞌman nijs loj tijb xijg, guzulojman caguiibaman guiaꞌ ree xbejnman, cucwiidx tëëman laan con tuay naxii xizaman. \v 6 Chi bayal quiibaman guiaꞌ Simón, bén rniee reeman Bëd, rëbaman loj Jesús: \p ―Dad, ¿lüj quiib guiaꞌn ya? \p \v 7 Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Ad rigniaꞌtil ni cayünan yan, per qui chigniaꞌrilan. \p \v 8 Zeel rëb Bëd lojman: \p ―Ad zatiëëbtan quiibil guiaꞌn. \p Abiꞌ rëb Jesús: \p ―Bal id zaguiiban guiaꞌl, ad zileꞌtri gaquil da bejnan. \p \v 9 Zeel rëb Bëd lojman: \p ―Dad, ad bal guiaꞌzan quiibil, gudiib në yan con guican. \p \v 10 Badxiꞌman laan rëbaman: \p Bén goznejz guiaꞌzaman riaadx chëd, din guidibaman naya. Abiꞌ lëjt ma nayadi, majsi ad gratidi. \p \v 11 Ma ragbeeman chu yayü laaman, zeel rëbaman: “Ad gratidi naya.” \p \v 12 Chi gulox gudiibaman guiaꞌ reeman, bayajcw xabaman, gurejman xan mex guin zatijb, dxel rëbaman: \p ―¿Bigniaꞌdi ni benan ya? \v 13 Rnieedi naj Mextr në Dad, waliquidi najn. \v 14 Bal najn Mextr në Dad, gudiiban guiaꞌdi, ziangajc quiib guiaꞌ lasaꞌdi. \v 15 Ma balün lëjt, din güündi ziꞌc benan. \v 16 Diidxliczi ganin, achut mojs na̱j mazri guial loj bén rniabee laaman, achut bén riꞌt na̱j mazri guial loj bén rxhiaal laaman. \v 17 Bal rigniaꞌdi nine güün tëëdan, yabaanë Dios lëjt. \p \v 18 ’Ad gratidi ruzatan ragbeen chu reenin gulen. Per rayal gac cumplid ni ca loj xtiidx Dios, rëban: “Bén rawnëꞌn tijbzi, bayejcaman contr naj.” \v 19 Ma rugojnan lëjt din gagbeedi chi gac zian, din chililadxidi chu najn. \v 20 Diidxliczi ganin, bén rucaagdiajg ni rëb bén rxhialan, najn rucaagdiajgaman, guiáad bén rucaagdiajg da diidxan, xtiidx bén guxhaal najn rucaagdiajgaman. \s1 Bagojn Jesús chu yayü laaman \r (Mt. 26:20‑25; Mr. 14:17‑21; Lc. 22:21‑23) \p \v 21 Chi gulox gunee Jesús zian, dád guyunayaman, dxel rëbaman loj reeman zagdxe: \p ―Diidxliczi ganin, tijb lëjt yayü naj loj ree bén gugüjt naj. \p \v 22 Dxel guzuloj ree xbejnman ruguiaa loj lasaꞌ reeman, niꞌquid ragbeet reeman chunin ruzaꞌtaman. \v 23 Tijb bén guyën daꞌtaman zojb cwëꞌman, hor zii chi cayaw reeman xche, \v 24 dxel been Bëd sen lojman din guiniabdiidxaman chunin ruzaꞌt Jesús. \v 25 Zeel mazri gubigaman cwëꞌ Jesús gunabdiidxaman, rëbaman: \p ―Dad, ¿chunin? \p \v 26 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Gugajdxan taꞌn guiadxtil, din loj xin gudëdanan, laaxan yayü naj. \p Dxel bagajdxaman taꞌn guiadxtil badëëman laan loj Judas, xiꞌn Simón Iscariote. \v 27 Chi gudawixan, laa guyu gajc xindxab luxdoox. Zeel rëb Jesús lojx: \p ―Ni güünl, cari beenan. \p \v 28 Per achutczi ree bén zojb xan mex guin bigniaꞌ chexc zeel rëbaman zian. \v 29 Guial caꞌ Judas bols ni yuꞌ milia, zeel naladx garol reeman rëb Jesús lojx din chisiix ni gaw reeman lanij guin o gudëëdix taꞌnan loj ree bén rzagdiaj ya. \v 30 Chi ma gudawix guiadxtil guin, dxel briix, ma guxhin. \s1 Gunabee Jesús tijb nicüb \p \v 31 Chi ma brii Judas, rëb Jesús loj ree xbejnman: \p ―Yan guien xguialrniabee Bén guxhaal Dios din gagbee ree bejn xhienaag na̱j guialrniabee gudëë Dios lojman. \v 32 Din bal gulüü Bén guxhaal Dios xguialrniabee Dios, ziangajc gulüü Dios xguialrniabeeman, zeel ma gudëëdaman laan. \v 33 Xiꞌn, ad zien dxejtri gazunëꞌn lëjt, yaguiilidi naj, per ziꞌcgajc rën loj ree bejn, ziangajc ganin lojdi yan: Ad zajct chedi lod gan. \v 34 Ganin tijb nicüb ganabeen: Gol guyën lasaꞌdi ziꞌc rënan lëjt. \v 35 Bal guiën lasaꞌdi, zian gagbee gra bejn guial najdi da bejnan. \s1 Guiëb Bëd ad nünbeetaman Jesús \r (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Lc. 22:31‑34) \p \v 36 Gunabdiidx Bëd loj Jesús rëbaman: \p ―Dad, ¿ban chel? \p Zeel rëb Jesús: \p ―Ad zajct guidnalil naj lod gan yan, per zadxin dxej guidnalil naj. \p \v 37 Zeel rëb Bëd: \p ―Dad, ¿chexc zeel ad zajct guidnaalan lüj yan? Xt zajc guiëtan por lüj. \p \v 38 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―¿Walil ya rënl guiëtil por naj? Diidxliczi ganin, chi gad gui̱d cwidxaꞌ, mal rëbil choon volt, ad nünbeetil naj. \c 14 \s1 Jesús na̱j nejz guidxinnë bejn loj Dios \p \v 1 Rëb tëë Jesús: \p ―Ad rudi xgab. Gol bililadx Dios, gol bililadx tëë naj. \v 2 Lidx da Dadan dád zien luar lod guiban bejn yuꞌ. Bal iche yuꞌ, ad ziant ganin lojdi, chiguienchaawan xluaridi. \v 3 Chi ma benchaawan luar guin, dxel yaguialan guidgaxin lëjt din sudi lod gazun. \v 4 Ma nünbeedi nejz zë lod gan. \p \v 5 Zeel rëb Tumajs lojman: \p ―Dad, ad rayagbeetan ban chel, ¿xhienaag yaguieenbeen nejz guin? \p \v 6 Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Naj na̱j nejz, najn diidxli, naj tëën guialnaban. Tijbzi naj zajc chinëꞌ bejn ree loj da Dadan. \v 7 Bal nünbeedi naj, në da Dadan güünbeedi. Per ma nünbeedi laaman diizd yan, din ma baguiaadi laaman. \p \v 8 Dxel rëb Felip: \p ―Dad, banee mod majsi yaguiaazan bén na̱j xDadil. \p \v 9 Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Felip, ma gojc xchej zaꞌnëꞌn lëjt. ¿Nid wayünbeel naj ya? Din bén ruguiaa naj, da Dadanan ruguiaaman. ¿Chexc zeel nal gunen mod guguiaal da Dadan? \v 10 ¿Nid rliladxil ya, naj zaꞌnëꞌ da Dadan, guiáad laaman zaꞌnë naj? Ni rnin lojdi, ad rbëguictanan. Da Dadan, bén nabannëꞌn, laaman rüjn dxiin guin. \v 11 Gol bililadx naj zaꞌnëꞌ da Dadan, guiáad laaman zaꞌnë naj. Balgui majsi ni rünzan gol bililadx. \v 12 Diidxliczi ganin: Bén rliladx naj, nëgajcaman güün ni rünan, güünman ni mazri naroob, din naj yayaꞌ lod zaꞌ da Dadan. \v 13 Graczi ni guiniabidi lojman por naj, günanan din gulün xguialrniabeeman. \v 14 Günan xhietëëz ni guiniabidi. \s1 Guixhiaal Jesús xSprijtaman \p \v 15 ’Bal rëndi naj, gucaagdiajguidi ni balün. \v 16 Din guië loj da Dadan guixhiaalaman Sprijt sunë lëjt, \v 17 Sprijt gulüü diidxli, din zianczi sunëman lëjt. Bén ad rliladxt ree Dios ad zajct tiaꞌ reeman Sprijt guin, din ad ruguiaat reeman ad nünbee tëët reeman laaman. Per lëjt nünbee laaman, din sunëman lëjt yayaꞌn tëëman luxdoodi tiblayaa. \v 18 Ad zusaꞌntan xtijbidi, yaguialan stijb guidganan lëjt. \v 19 Staꞌnz riaadx ad zuguiaatri ree bénguidxliuj naj, per lëjt guguiaadi naj, guibandi din nabanan. \v 20 Dxej zii ree, gagbeedi zaꞌnëꞌ da Dadan, lëjt zaꞌnë naj, guiáad naj zaꞌnëꞌn lëjt zianczi. \v 21 Bén rucaagdiajg ni rniabeen rüjn tëëman laan, walicaman rënman naj. Guiën da Dadan bén rën naj, në naj guiën laaman din güünbeeman naj. \p \v 22 Gunabdiidx Judas (ad bén bayüt Jesús) rëbaman: \p ―Dad, ¿chexc zeel dunujzan yayagbee chu lüj, guiáad ree bénguidxliuj ad zagbeet reeman? \p \v 23 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Bén guiën naj guzoobaman da diidxan, guiën da Dadan laaman, guiáad naj guidnëꞌ da Dadan din yabajnnëꞌn laaman. \v 24 Bén ad zënt naj ad zuzoobtaman da diidxan, din diidx cucaagdiajguidi yan ad da diidxtanan, xtiidx da Dadanan bén guxhaal naj. \p \v 25 ’Canin lojdi gra nine, laꞌtgaj zaꞌnëꞌn lëjt. \v 26 Per xSprijt Dios, bén sunë lëjt zianczi, bén guixhiaal da Dadan por naj, graczi gulüüman lëjt din gusaaladxidi ni canin. \p \v 27 ’Chi yayaꞌn, yabecdxen luxdoodi, gunen guialnazaꞌc lojdi, ad ziꞌc runeet ree bénguidxliujn, ad bal ru nayadi ad rdxeb tëëdi. \v 28 Ma rnin lojdi, yayaꞌn, dxel yaguialan zatijb. Bal walidi rëndi naj, chuꞌ luxdoodi zagdxe, guial gagbeedi yayaꞌ loj da Dadan, din mazri zojblojman guial lon. \v 29 Ma rugojnan lëjt, din chi gac zian, chililadxidi. \p \v 30 ’Ad zroꞌtri ganenëꞌn lëjt, din ma zëëd xin rniabee guidxliuj, majsi ad nët naj rniabeex. \v 31 Per zian gac din gagbee ree bénguidxliuj, rënan da Dadan, zeel rünan ni rniabeeman. Gol bisu, yoꞌ ree yan. \c 15 \s1 Rën Jesús yadxuꞌnëꞌ reeman zianczi \p \v 1 Basnuu rëb Jesús: \p ―Naj na̱j ziꞌc yag rtia ni nejxh zagdxe, guiáad da Dadan na̱j ziꞌc bén rxübin laan. \v 2 Da bejn reen na̱j ziꞌc ree xidx yag guin. Bal id rtia reen gutüüg da Dadan laa reen. Per bal rtia reen, gusiaman laa reen din tia reen mazri. \v 3 Lëjt ma nayadi, guial basia diidx rnin lëjt. \v 4 Gol gubajnnë naj ziꞌc nabannëꞌn lëjt. Ad zajct tia xidx yag, bal id najnën yag guin tijbzi. Ziangajc lëjt ad zajct güündi ni rën Dios bal id zaꞌnëdi naj. \p \v 5 ’Naj na̱j ziꞌc yag rtia ni nejxh, guiáad lëjt na̱j ziꞌc xidxan. Bén sunë naj zianczi nuchajgaman naj, guiáad naj nuchagan laaman, zeel rüjnman ni rën Dios. Din bal ichu naj, achet zajc güündi. \v 6 Bén ad zazujnët naj guizëëbaman ziꞌc yagbidx rutoꞌp reeman, din cheꞌcan. \p Rëb tëë Jesús: \p \v 7 ―Bal zaꞌnëdi naj tijbzi ruzoob tëëdi da diidxan, gol gunab ni rëntzidi, din tiaꞌdan. \v 8 Bal güündi ni rën da Dadan, gaquidi quijb da bejnan, din guzaꞌt ree bejn laaman zagdxe. \v 9 Rënan lëjt ziꞌc rën da Dadan naj, gol basaaladx rënan lëjt. \v 10 Bal guzoobidi da diidxan, gusaaladxidi rënan lëjt, ziꞌcgajc ruzoban xtiidx da Dadan, ragbeen rënman naj. \p \v 11 ’Rnin lojdi zian din chuꞌ luxdoodi zagdxe ziꞌc yuꞌ luxdon zagdxe, zagdxe daꞌt chuꞌ luxdoodi. \v 12 Gol guyën lasaꞌdi ziꞌc rënan lëjt, laan rniabeen güündi. \v 13 Achut rën xmiw mazri guial loj bén rëjt por laa reeman. \v 14 Lëjt na̱j da miwan bal güündi ni rënan. \v 15 Ad zanetran lëjt mojs, din mojs ad ragbeetaman xhie rüjn bén rniabee laaman. Ganen lëjt miw, din balün lëjt graczi ni na da Dadan lon. \v 16 Ad lëjtt gule naj, naj gule lëjt. Zeel rnin lojdi, chedi chiglüüdi bejn ree ni rën da Dadan, din gusnuu güün reeman ni rënman, din guneeman graczi ni guiniabidi por naj. \v 17 Rniabeen: Guiën lasaꞌdi. \s1 Ralen ree bejn Jesús con ree xbejnman \p \v 18 Rëb tëë Jesús: \p ―Bal ralen ree bénguidxliuj lëjt, gol basaaladx, yaloj naj balen reeman. \v 19 Bal niajquidi bénguidxliuj, niën reeman lëjt ziꞌc rën lasaꞌ reeman. Per naj gule lëjt loj reeman, zeel ralen reeman guial ad najtidi bénguidxliuj. \v 20 Gol basaaladx ni rnin: “Achut mojs na̱j mazri guial loj bén rniabee laaman.” Bal basagzi reeman naj, ziangajc gusagzi reeman lëjt, bal bazoob reeman da diidxan, ziangajc guzoob reeman xtiidxidi. \v 21 Graczi nine güünnë reeman lëjt por naj, din ad nünbeet reeman bén guxhaal naj. \p \v 22 ’Achet xtol reeman niu, bal idan nial ninienëꞌn laa reeman, per yan yuꞌ xtol reeman. \v 23 Bén ralen naj, nëgajc da Dadan ralenman. \v 24 Achet xtol reeman niu, bal idan nün ree ni benan loj reeman ni achutczi wayüjn, per ma baguiaa reeman laa reen, majsi zian ralen gajc reeman naj në da Dadan. \v 25 Per rajc zian din gac cumplid ni ca loj xley reeman, rëban: “Achet rünan ralen reeman naj.” \p \v 26 ’Per chi guiꞌt Sprijt gaxhalan din sunëman lëjt gulüü tëëman diidxli, Sprijt zëëd loj da Dadan, laaman gü da diidxan. \v 27 Nëgajc lëjt gü laan, din diizd yaloj zaꞌnëdi naj. \c 16 \p \v 1 ’Rnin zian, din ad zabëjzt chililadxidi naj. \v 2 Yabëë reeman lëjt lod ricaagdiajg reeman xtiidx Dios, zadxin dxej, chutëëz bén gugüjt lëjt naladx reeman Dios cayüjn reeman wen. \v 3 Güün reeman zian din ad nünbeet reeman naj niꞌqui da Dadan. \v 4 Per ma rnin lëjt, din chi guidxin dxej guin gusaaladxidi guial ma bagojnan lëjt. \s1 Ni rüjn xSprijt Dios \p ’Ad rnitan lojdi zian diizd yaloj, din naj guzunëꞌ lëjt. \v 5 Per yan yayaꞌn loj bén guxhaal naj. Achutczidi rniabdiidx ban gan, \v 6 aal yuꞌnayadi guial canin zian. \v 7 Per diidxliczi rnin: zagdxe najn yayaꞌn. Din bal idan yayaꞌ, ad ziꞌtt xSprijt Dios sunë lëjt, per bal yayaꞌn, naj gaxhal laaman. \v 8 Chi guiꞌtaman, laaman gulüü ree bénguidxliuj ni na̱j dol, ni na̱j ni zagdxe, në xguialguxtis Dios. \v 9 Gagbee reeman yuꞌ xtol reeman, guial ad rliladxt reeman naj. \v 10 Ni zagdxe guin na̱j guial yayaꞌ loj da Dadan din ad zuguiaatridi naj. \v 11 Guiáad Dios ma been xguialguxtisaman con xindxab rniabee guidxliuj. \p \v 12 ’Yuꞌri ni rënan ganin, per dád zien gacan par lëjt. \v 13 Chi guiꞌt Sprijt gulüü lëjt diidxli, din ad züt xtiidx gajcaman, guinieeman graczi ni guienman, laaman gulüü lëjt ni gac. \v 14 Guzaꞌtaman naj zagdxe, din naj gudëd ni gulüüman lëjt. \v 15 Graczi ni rajp da Dadan na̱j par naj, zeel rnin, Sprijt guin tiaꞌ ni gudëdan din gulüüman laan lëjt. \s1 Guguiaa ree xbejn Jesús laaman zatijb \p \v 16 ’Ma guidxin dxej ad zuguiaatridi naj, per ad zajct xchej, guguiaadi naj stijb. \p \v 17 Chi rëb Jesús zian, dxel guzuloj ree xbejnman canabdiidx loj lasaꞌ reeman, rëb reeman: \p ―¿Chexc zeel naman, ma guidxin dxej ad zaguiaatri reeman, per ad zajct xchej, yaguiaa reeman stijb, din yaguiaj loj xDadaman? \v 18 ¿Chexc zeel naman: “Ad zajct xchej”? Ad rayigniaꞌt ree ni caneeman. \p \v 19 Gogbee Jesús guial rën reeman guiniabdiidx reeman, zeel rëbaman: \p ―Ma rnin lojdi, ma guidxin dxej ad zuguiaatridi naj, per ad zajct xchej, guguiaadi naj stijb. ¿Ni nen canabdiidxidi ya? \v 20 Diidxli ganin, goondi chuꞌ tëë luxdoodi naya, guiáad ree bénguidxliuj yabaa reeman. Per majsi chuꞌ luxdoodi naya, guidxin dxej yabaadi. \v 21 Chi gal xiꞌn béngunaa, rdëdaman tarbajw, din ma bidxin hor guin. Per chi ma gojl xiꞌnman, dxel rayanladxaman tarbajw guin, ru luxdooman zagdxe, guial ma gojl xiꞌnman. \v 22 Ziangajc lëjt cadëdidi tarbajw yan, per chi guguian lëjt zatijb, chuꞌ luxdoodi zagdxe, achutczi zajc yabëë laan luxdoodi. \p \v 23 ’Dxel achetri guiniabdiidxidi lon. Diidxliczi ganin, graczi ni guiniabidi loj da Dadan por naj, guneeman. \v 24 Guiáad yan achet wanabidi por naj, gol gunaban din tiaꞌdan, din chuꞌ luxdoodi zagdxe tiblayaa. \s1 Yaguiaj Jesús lod guzaman \p \v 25 Rëb tëë Jesús: \p ―Rnin nine ree ziꞌc cwent, per zadxin dxej ad zulütran zian, gusigniaꞌn lëjt zagdxe xcwent da Dadan. \v 26 Dxej zii ree guiniabidi loj da Dadan por naj, ad rüjnt naguiejn ganaaban por lëjt lojman, \v 27 din rënman lëjt, rënman lëjt guial rëndi naj rliladx tëëdi guial laaman guxhaal naj. \v 28 Briin lod zaꞌ da Dadan persi bialan loj guidxliuj guie, yan gusaꞌnan laan din yayaꞌn lojman. \p \v 29 Dxel rëb ree xbejnman: \p ―Yanri ma cusigniaꞌl zagdxe. \v 30 Rayagbeen rajquil graczi, ad rüjnt naguiejn chu guiniabdiidx lojl. Zianan zeel raliduladxan guxhaal Dios lüj. \p \v 31 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―¿Ma rliladxidi yan ya? \v 32 Gol gogbee, ma bidxin hor yareꞌchidi, tijb gajdi yaguiaj lidx, gusaꞌndi da xtijban. Per ad zaꞌt da xtijban, da Dadan zaꞌnë naj. \v 33 Rnin gra nine din cwedi zagdxe guial nuchajguidi naj. Loj guidxliuj sagdiajdi, per ad guidxebidi, din ma benan gan loj guidxliuj. \c 17 \s1 Gurejdx gunab Jesús xDadaman por ree xbejnman \p \v 1 Chi gulox rëb Jesús zian loj ree xbejnman, dxel baguiaaman xanyabaa rëbaman: \p ―Dad, ma bidxin hor, balüü da guialrniabeen din gulün xguialrniabeel. \v 2 Baneel guialrniabee lon din ganabeen gra bejn gudëd tëën guialnaban tiblayaa loj gra bén baneel. \v 3 Guiban reeman tiblayaa bal güünbee reeman lüj, tijbzi lüj na̱j quijb Dios, güünbee tëë reeman najn guxhaalil. \p \v 4 ’Naj bazat lüj zagdxe loj guidxliuj; yan ma gulox benan ni nal. \v 5 Yan, Dad, yaguialan lojl, din yaneel guialrniabee caꞌn gocli, diizd chi gad guidxliuj gacchaaw. \p \v 6 Rëb tëë Jesús: \p ―Bén gulel loj guidxliuj baneel lon, ma balün laa reeman chu lüj. Gojc reeman xbejnl, per baneel laa reeman lon, ma bazoob reeman xtiidxil. \v 7 Yan ma gogbee reeman guial gra ni benan gra tëë ni balün na̱j xieenl. \v 8 Gunen xtiidxil ni baneel, zeel bacaagdiajg reeman laan, gogbee reeman, walican lojl guzaan, bililadx tëë reeman lüj guxhaal naj. \p \v 9 ’Rbedx rniaaban lüj por laa reeman, guial na̱j reeman xbejnl banee tëël laa reeman lon, ad rbedx rniaabtan por ree bénguidxliuj. \v 10 Gra ni caꞌn na̱j xieenl, guiáad gra ni caꞌl na̱j da xieenan, ma rguien da guialrniabeen por ree bén baneel. \p \v 11 ’Ad zazutran loj guidxliuj, per laa reeman suri reeman guie, guiáad naj yazaan din yaguialan lod zaꞌl. Dad, lüj na̱j bén naya nali, gunaj reeman con gra guialrniabee caꞌl ni banee tëël lon, din gac reeman tijbzi ziꞌc nayajc. \v 12 Chi guzunëꞌn laa reeman loj guidxliuj, gunan laa reeman con xguialrniabeel ni baneel. Achut reeman bizëëb, tijbzi xin ma na̱j diidx bizëëb, din gac cumplid ni ca loj xtiidxil. \p \v 13 ’Yan yaguialan lod zaꞌl, per canen zian laꞌtgaj zaꞌn loj guidxliuj guie, din chuꞌ luxdoo reeman zagdxe, ziꞌc yuꞌ luxdon zagdxe. \v 14 Ma balün laa reeman xtiidxil, zeel ralen ree bénguidxliuj laa reeman guial ad najt reeman bénguidxliuj, ziꞌcgajc ad najtan bénguidxliuj. \v 15 Ad rniaabtan yabëël laa reeman loj guidxliuj, rënan guinial laa reeman, chitëë güün reeman ni mal. \v 16 Ad najt reeman bénguidxliuj, ziꞌcgajc naj. \v 17 Basia reeman con xtiidxil, din laan na̱j ni diidxli. \v 18 Ziꞌc guxhaalil naj loj ree bénguidxliuj, ziangajc rixhial ree da bejnan loj reeman. \v 19 Por laa reeman rudëd da guialnabanan din gac reeman xbejnl diidxliczi. \p \v 20 Basnuu Jesús, rëbaman: \p ―Ad por laatzi reeman rbedx rniaaban lüj, në por ree bén chililadx chi gucaagdiajg reeman ni guiniee reeman. \v 21 Rniaaban lojl din guchajg lasaꞌ reeman din yayajcnëꞌ reeman tijbzi, Dad, ziꞌc zaꞌnël naj ziangajc zaꞌnëꞌn lüj, ziangajc sunë lasaꞌ reeman. Din chililadx ree bejn lüj guxhaal naj. \v 22 Badëdan guialrniabee baneel loj reeman, din gac reeman tijbzi ziꞌc nayajc, \v 23 naj zaꞌnëꞌ laa reeman, guiáad lüj zaꞌnël naj. Zeel gac reeman tijbzi din gagbee ree bejn, lüj guxhaal naj rën tëël laa reeman ziꞌc rënl naj. \p \v 24 ’Dad, lüj banee laa reeman lon, zeel rënan su reeman lod gazun din guguiaa reeman biani baneel lon, din guyënl naj diizd chi gad guidxliuj gacchaaw. \v 25 Dad, lüj rüjn guialguxtis zagdxe. Ad nünbeet ree bénguidxliuj lüj, saꞌn naj nünbeen lüj, në ree da bejnan ragbee lüj guxhaal naj. \v 26 Balün laa reeman chu najl, gulüran laa reeman mazri, din gagbee reeman rënl laa reeman ziꞌc rënl naj, gazunëꞌ tëën laa reeman. \c 18 \s1 Bayü Judas Jesús \r (Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53) \p \v 1 Chi gulox gunee Jesús zian, dxel briinë ree xbejnman, zë reeman stiblad roꞌ guiiw la Cedrón, bidxin reeman lod yuꞌ ree yag. \v 2 Në Judas, xin yayü laaman, nünbee yagaj, guial zien volt binëman laa reeman ni. \v 3 Zeel bidxinnëx tibcwaa ree suldad në ree bén rajp roꞌ yadoo, guxhaal quijb ree bixhioz laa reeman në ree bénfarisew, caꞌ reeman bajl rusni ree, në ree espad con ree lans. \v 4 Per ma ragbee Jesús gra ni gac, briiman gunabdiidxaman loj reeman, rëbaman: \p ―¿Chu raguiilidi? \p \v 5 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Jesús bén Nazaret. \p Abiꞌ rëbaman loj reeman: \p ―Najn. \p Judas xin bayü laaman bidxinnë laa reeman. \v 6 Chi rëbaman loj reeman: “Najn”, dxel baguiadruxan reeman biajb reeman luyuj. \v 7 Gunabdiidxaman zatijb rëbaman: \p ―¿Chu raguiilidi? \p Rëb reeman: \p ―Jesús bén Nazaret. \p \v 8 Zeel rëbaman: \p ―Ma rnin, najn. Bal naj raguiilidi, gol baslaa ree bén guie yaguiaj reeman. \p \v 9 Zian gojc cumplid ni rëb loj xDadaman: “Achut ree bén baneel lon bizëëb.” \v 10 Dxel gulëë Bëd espad, gutüꞌman guidiajg ladbee xin la Malco, najx xmojs quijb bixhioz zojbloj. \v 11 Dxel rëb Jesús loj Bëd: \p ―Baguꞌchaaw espad zii. Bal rën da Dadan gazaagdiajn zian, gazaꞌcanan. \s1 Biniaaz Jesús \r (Mt. 26:57‑58; Mr. 14:53‑54; Lc. 22:54) \p \v 12 Suldad guin ree con xin rniabee laa reex con ree bén rajp roꞌ yadoo gunaaz reeman Jesús, guxhii reeman laaman. \v 13 Dxel binë reeman laaman yaloj lidx bén la Anás, din laaman na̱j xdadsuegr Caifás quijb bixhioz zojbloj loj ijz zii. \v 14 Laagajcaman rëb loj gabilt, mazri zagdxe guiët tijbzi bejn por gra ree bén Israel. \s1 Rëb Bëd ad najtaman xbejn Jesús \r (Mt. 26:69‑70; Mr. 14:66‑68; Lc. 22:55‑57) \p \v 15 Tioꞌp ree xbejn Jesús binal laaman. Tijbaman la Simón, bén rniee reeman Bëd, stijbaman na̱j bén nünbee quijb bixhioz zojbloj, zeel guyunëman Jesús lënü guin, \v 16 guiáad Bëd bayaꞌnman luleꞌ. Zeel barii bén nünbee bén rniabee ree bixhioz, guneenëman biin rajp roꞌ port guin, persi guyu Bëd lënü. \v 17 Gunabdiidxim lojman rëbim: \p ―¿Nid lüjn na̱j tijb xbejn bén guin ya? \p Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Ad najtan. \p \v 18 Per guial dád nayaag, zeel bén na̱j ree mojs con ree bén rajp roꞌ yadoo nabeꞌc reeman guij ruchaꞌ reeman. Nëgajc Bëd cuchaꞌnë reeman rudëj guin. \s1 Gunabdiidx Anás loj Jesús \r (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Lc. 22:66‑71) \p \v 19 Guzuloj bén la Anás canabdiidxaman loj Jesús xcwent ree xbejnman në xcwent ni rulüüman. \v 20 Zeel rëb Jesús: \p ―Gunen loj gra ree bejn. Zianczi balün lod rucaagdiajg ree xtiidx Dios në lën dux yadooroꞌ ree, lod radoꞌp dugra ree. Achet ni gunen ralan. \v 21 ¿Chexc zeel rniabdiidxil lon? Gunabdiidx loj ree bén bacaagdiajg ni rën, laa reeman na xhie gunen, laa reeman ragbee. \p \v 22 Chi rëbaman zian, tijb bén rajp roꞌ yadoo guin wëëz roꞌman, rëbaman: \p ―¿Zian yadxiꞌl xtiidx bén rniabee guin ya? \p \v 23 Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Bal xhie ni mal rën, guna xhienin. Per bal gunen zagdxe, ¿chexc zeel rguinl naj? \p \v 24 Dxel guidib naxiiman guxhaal Anás laaman loj Caifás, bén na̱j quijb bixhioz zojbloj. \s1 Rëb Bëd stijb ad nünbeetaman Jesús \r (Mt. 26:71‑75; Mr. 14:69‑72; Lc. 22:58‑62) \p \v 25 Per Bëd sta zaꞌman cuchaꞌman rudëj guin. Abiꞌ gunabdiidx reeman lojman, rëb reeman: \p ―¿Nid në lüj na̱j tijb ree xbejn bén guin ya? \p Badxiꞌ Bëd laan rëbaman: \p ―Aꞌn, ad xbejntaman naj. \p \v 26 Dxel tijb xmojs bixhioz zojbloj guin, bén na̱j lasaꞌ bén gutüꞌ Bëd guidiajg, rëbaman loj Bëd: \p ―¿Nid lüjn baguian ya zaꞌnël laaman guiaꞌ ree yag olivos? \p \v 27 Rëb Bëd stijb guial ad nünbeetaman Jesús, loj hor zii gajc guridxaꞌ tijb gui̱d. \s1 Binë reeman Jesús loj Pilato \r (Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Lc. 23:1‑5) \p \v 28 Chi bani luyuj, bazanë reeman Jesús lidx Caifás, zinë reeman laaman lën xpalas gobernador Pilato. Per ree bén Israel guin ad guyut reeman lën palas guin, din par laa reeman bal niu reeman, ad nayatri reeman loj Dios, abiꞌ ad nileꞌt niajw reeman xche guialraw ni raw reeman pascw. \v 29 Zeel brii Pilato persi guneenëman laa reeman, rëbaman: \p ―¿Xhie been xin guie zeel zidnëdi laax guie? \p \v 30 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Bal najman benzaꞌc, ad ziant nudnëꞌn laaman lojl. \p \v 31 Dxel rëb Pilato: \p ―Gol bignëx, gol been guialguxtis ziꞌc na̱j xleydi. \p Abiꞌ rëb reeman: \p ―Per ad nacaꞌtan guialrniabee yanabeen guiët bejn. \p \v 32 Zian gojc cumplid xtiidx Jesús chi bagojnman xhienaag guiëtaman. \v 33 Bayu Pilato lën palas guin, dxel gurejdxaman Jesús, gunabdiidxaman lojman rëbaman: \p ―¿Lüj na̱j xrey ree bén Israel ya? \p \v 34 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―¿Lüjczi rniabdiidx lon ya o yuꞌ ree ben ren na lojl zian? \p \v 35 Badxiꞌ Pilato laan, rëbaman: \p ―¿Wen bén Israel naj ya? Bén ladx gajc reel con ree bixhioz rniabee bidnë lüj lon. ¿Xhie beenl? \p \v 36 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Guialrniabee ni raꞌpan ad lojt guidxliuj zan, din bal loj guidxliuj zan, niaꞌpan bén nidijl ree chitëë niniaaz ree ben Israel naj. Per yan ad lojt guidxliuj guie za da guialrniabeen. \p \v 37 Dxel rëb Pilato lojman: \p ―¿Zë loj diidxan ya rey najl? \p Badxiꞌ Jesús laan rëbaman: \p ―Reyqui naj, ziꞌc nal. Par zian goolan par zian tëë zialan loj guidxliuj guie zidgaguien ni na̱j diidxli, graczi ree bén zinal ni diidxli rucaagdiajg reeman ni rnien. \p \v 38 Dxel rëb Pilato: \p ―¿Xhiezanin na̱j diidxli? \s1 Gunabee reeman guiët Jesús \r (Mt. 27:15‑31; Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25) \p Chi gulox rëb Pilato zian, dxel briiman bigneenëman bén Israel ree stijb, rëbaman: \p ―Achet xguialquia xin guin radxejlan. \v 39 Per lëjt, xcostumbridi na̱j guial loj lanij pascw laa tijb bén yuꞌ ladxguiib. Yan, ¿rëndi ya guslaan xreydi? \p \v 40 Dxel gurixdiaj ree bén Israel guin, rëb reeman: \p ―¡Ad laataman guslaal! ¡Zagdxeli baslaa Barrabás! \p Abiꞌza Barrabás guin béngubaanan. \c 19 \p \v 1 Dxel gunabee Pilato gudijn ree suldad Jesús. \v 2 Abiꞌ beenchaaw reeman coron guiëjch, badxeꞌ reeman laan guijcaman, bascajcw reeman laaman tijb lajd xniayaꞌs. \v 3 Dxel gubig reeman lojman, rëbgaj reeman: \p ―¡Guibanri xrey ree bén Israel! \p Dxel rëëzgaj reeman lojman. \p \v 4 Brii Pilato stijb, abiꞌ rëbaman loj ree bén Israel guin: \p ―Gol baguiaa, gabën laax din gagbeedi, achet xguialquiax radxejlan. \p \v 5 Dxel brii Jesús, yuꞌ coron guiëjch guin guijcaman, najcw tëëman lajd xnia guin. Abiꞌ rëb Pilato: \p ―Laax guie. \p \v 6 Dxel bixhioz rniabee ree në ree bén rajp roꞌ yadooroꞌ Jerusalén, chi baguiaa reeman laaman, guzuloj rbixdiaj reeman, rëb reeman: \p ―¡Bacaax loj crüjz! ¡Bacaax loj crüjz! \p Rëb Pilato loj reeman: \p ―Gol chinëx, lëjt gol bacaax loj crüjz, achet xtolix radxejlan. \p \v 7 Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Laa tijb dux leyan yuꞌ, rëb lojn rayal guiëtix, guial nax najx Xiꞌn Dios. \p \v 8 Chi biguienman ni rëb reeman, mazri bidxebaman. \v 9 Bayuman lën palas guin zatijb, gunabdiidxaman loj Jesús rëbaman: \p ―¿Ban xin lüj? \p Per ad badxiꞌt Jesús laan. \v 10 Zeel rëb Pilato: \p ―¿Nid zadxiꞌl ni rnin ya? ¿Nid ragbeel ya caꞌn guialrniabee din gucan lüj loj crüjz o guslaan lüj ya? \p \v 11 Dxel rëb Jesús: \p ―Achetczi guialrniabee nitiaꞌl bal id Dios nunee laan. Zianan zeel mazri zien xtol bén bidnë naj guie yuꞌ guial lojl. \p \v 12 Diizd hor zii gajc raguiil Pilato mod, xhienaag guslaaman Jesús, per rbidxaꞌ ree bén rigaꞌ yagaj, rëb reeman: \p ―¡Bal guslaal laax, ad najtil xmiw bén na̱j César! ¡Din chutëëz bén rajc rey rzuj contr César! \p \v 13 Chi biguien Pilato rëb reeman zian, gunabeeman babëë reeman Jesús, dxel gurej lod rniabeeman, lod la Gabata con diidx hebreo, rën guiëban Lod yuꞌ ree guiaj. \v 14 Chi guixiez gal lanij pascw, cost garol dxej rëb Pilato loj ree bén Israel: \p ―¡Laa xreydi guie! \p \v 15 Per rbidxaꞌ reeman rëb reeman: \p ―¡Guiëtix! ¡Guiëtix! ¡Bacaax loj crüjz! \p Gunabdiidx Pilato loj reeman, rëbaman: \p ―¿Wen gucan xreydi loj crüjz ya? \p Badxiꞌ ree bixhioz rniabee laan, rëb reeman: \p ―Achut dux reyan yuꞌ, tijbzi César. \p \v 16 Dxel bayü Pilato Jesús loj ree suldad din gucaa reex laaman loj crüjz, dxel zinë reex laaman. \s1 Cwa Jesús loj crüjz \r (Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43) \p \v 17 Briinë reex Jesús, nüüman crüjz, binë reex laaman lod la Calaver, diidx hebreo lan Gólgota. \v 18 Ni bacaa reex laaman loj crüjz con zatioꞌp ree bejn, tijb gaj reeman ca cwëꞌman. \v 19 Gunabee Pilato cwa lejtr guijc crüjz guin, rëban: “Jesús bén Nazaret, xrey ree bén Israel.” \v 20 Dád zien ree bén Israel biil lejtr guin, guial na̱j luar zii gajxh loj ciuda, guiáad lejtr guin can con diidx hebreo, diidx latin në diidx grieg. \v 21 Rëb ree bixhioz rniabee ree bixhioz loj Pilato: \p ―Ad rucaal: “Xrey ree bén Israel”, bacaa: “Bén rëb na̱j xrey ree bén Israel.” \p \v 22 Badxiꞌ Pilato laan rëbaman: \p ―Ni ma bacan yayaꞌnan zian. \p \v 23 Chi gulox bacaa ree suldad guin Jesús loj crüjz, bacaꞌ reex xabaman, gudixyaꞌ reexan tajp laꞌ, dxel cwaꞌ reex tib laꞌ gajn. Në stijb xabaman cwaꞌ reex, ad nadiibtan, najcchaaw diizd yëjnan xt guiaꞌn, najn tijbzi lajd. \v 24 Zeel rëb loj lasaꞌ reex: \p ―Ad zarooxt reen, yadxiꞌt ree suert din guidoon chu yayal laan. \p Zian gojc cumplid ni ca loj xtiidx Dios, rëban: “Balaꞌ reeman da xaban, gudxijt tëë reeman suert guijcan.” Zeel been ree xinsuldad guin zian. \p \v 25 Gajxh cwëꞌ crüjz ca Jesús zaꞌ xniaaman con xbël xniaaman con Li xbéngunaa Cleofas con Li bén gunee reeman Magdalena. \v 26 Chi baguiaa Jesús xniaaman, zaꞌ tijb ree xbejnman cwëꞌman, bén rën daꞌtaman, rëb loj xniaaman: \p ―Na, laa xiꞌnl yagaj. \p \v 27 Dxel rëb loj xbejnman: \p ―Laa xniaal yagaj. \p Diizd dxej zii bignëman xniaa Jesús lidxaman. \s1 Güjt Jesús \r (Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49) \p \v 28 Chi gulox rëb Jesús zian, gogbeeman ma gojc gran cumplid. Per din gac cumplid ni ca loj xtiidx Dios, rëbaman: \p ―Reꞌcan nijs. \p \v 29 Yagaj zaꞌ tijb re yuꞌn vin noꞌchan vinagr, zeel bagajdx reex tijb xiil loj vin guin, bacaa reexan loj tijb yag, dxel badxig reexan roꞌman. \v 30 Chi ma guꞌman laan, dxel rëbaman: \p ―Ma gojc gran cumplid. \p Dxel basajb lojman luyuj, güjtaman. \s1 Guliiz tijb suldad guiib cwëꞌlën Jesús \p \v 31 Ma cayüjn ree bén Israel porvinid din guixiez gal lanij pascw. Zeel ad guyënt reeman nayaꞌn ree cuerp guin loj crüjz dxej raziiladx reeman, din dád rajp reeman dxej guin respejt. Zeel biguiedx reeman loj Pilato din nabeeman quiꞌch ree suldad guin xdxijt ree bén ca loj crüjz din guiët reeman yalet tëë reex laa reeman. \v 32 Zeel wej reex. Yaloj gudiꞌch reex xdxijt bén ca cwëꞌ Jesús, dxel gudiꞌch reex xdxijt bén ca stiblad cwëꞌman. \v 33 Chi gubig reex lod ca Jesús, baguiaa reex ma güjtaman, zeel ad gudiꞌcht reex xdxijtaman. \p \v 34 Per tijb suldad guin guxhal ladaman con guiib caꞌx, dxel briin rejn con nijs. \v 35 Bén rü diidx guie baguiaaman, zeel ragbeeman najn diidxli, rüman laan din në lëjt chililadx. \v 36 Gra nine gojc din gac cumplid ni ca loj xtiidx Dios, rëban: “Ad rayalt gach xdxijt xiildoo.” \v 37 Stiblajt rëb: “Guguiaa reeman bén guxhalnë reeman guiib lad.” \s1 Biguieꞌch Jesús \r (Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56) \p \v 38 Chi gulox gojc zian, wej Xiëb, bén zëëd guiedx la Arimatea, bignabaman diidxbee loj Pilato din yaletaman xcuerp Jesús din chiquieꞌchaman laaman. Në bén la Xiëb bililadx Jesús, per ralanzi, guial bidxebaman bejn ree. Badëëd Pilato diidxbee, zeel wej Xiëb bigxiiman xcuerp Jesús. \v 39 Në Nicodemo wej, bén bigneenë Jesús tijb guxhin, bidxinnëman cost gajlbichii quil ni la mirra, noꞌchan aloe, rureen nejxh. \v 40 Bagajdxnë reeman laan lajd batüüb reeman laaman, ziꞌc rüjn ree bén Israel chi ruquieꞌch reeman bengüt. \v 41 Lod cwa Jesús loj crüjz nagaꞌ tijb guidxliuj lod yuꞌ ree yag. Yagaj na̱j tijb baa cüb lod achutczi waguieꞌch. \v 42 Yagaj gudixh reeman xcuerpaman, guial najn gajxh, guial ma suloj tëë dxej raziiladx reeman. \c 20 \s1 Achetri xcuerp Jesús badxejl \r (Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12) \p \v 1 Chidumingw chi sta nacayri, wej María Magdalena roꞌ xbaa Jesús, abiꞌ baguiaaman ma bisüd guiaj nayaaw roꞌ baa guin. \v 2 Dxel ruxüünman wejman lod zaꞌ Simón Bëd con zatijb xbejn Jesús, bén rën daꞌtaman, abiꞌ rëbaman loj reeman: \p ―Ma zinë reeman xcuerp Dad Jesús, banczi bigsaꞌn reeman laaman, achutri laaman yuꞌ lën baa guin. \p \v 3 Abiꞌ brii Bëd con bén guin, zë reeman roꞌ baa guin. \v 4 Grop reeman ruxüün zë reeman. Per bén guin mazri ruxüünman guial loj Bëd, abiꞌ yaloj laaman bidxin roꞌ baa guin. \v 5 Dxel gudixlojman baguiaaman vend bidüüb Jesús, per ad guyutaman. \v 6 Dxelri bidxin Simón Bëd, abiꞌ guyuman lën baa guin. Nëgajcaman baguiaa vend guin \v 7 Baguiaa tëëman lajd bidüüb guijc Jesús, nadüüban nagaꞌn lood ren, ad nagaꞌtan tijbzi con vend guin. \v 8 Dxel guyu bén bidxin roꞌ baa guin yaloj, baguiaaman ni goc, zianz bililadxaman, \v 9 guial gocli ad bigniaꞌt reeman ni ca loj xtiidx Dios guial yaban Jesús loj ree bengüt. \v 10 Dxel zia ree xbejn Jesús lidx reeman. \s1 Balüüloj Jesús loj María Magdalena \r (Mr. 16:9‑11) \p \v 11 Per Li bayaꞌnman roꞌ baa guin cayoonman. Laꞌtgaj cayoonman gudixlojman lën baa guin, \v 12 abiꞌ baguiaaman tioꞌp ree anjl, najcw reeman lajd naquich, zojb reeman lod goꞌt xcuerp Jesús, tijbaman lod goꞌt guijcaman, zatijbaman lod goꞌt guiaꞌman. \v 13 Dxel gunabdiidx ree anjl guin lojman, rëb reeman: \p ―Na, ¿chexc zeel roonl? \p Badxiꞌman laan rëbaman: \p ―Guial zinë reeman xcuerp Dad Jesús, abiꞌ banczi guin bigsaꞌn reeman laaman. \p \v 14 Guloxzi rëbaman zian, badxiꞌ lojman baguiaaman zaꞌ Jesús yagaj, per ad bayünbeetaman laaman. \v 15 Dxel gunabdiidx Jesús lojman, rëbaman: \p ―Na, ¿chexc zeel roonl? ¿Chu raguiilil? \p Gunaladx Li, bén rajp lod yuꞌ ree yagnejxh guinan, abiꞌ rëbaman: \p ―Dad, bal lüj binë xcuerpaman, guna ban bigsaꞌnl laaman din chigxin laaman. \p \v 16 Zianz rëb Jesús lojman: \p ―¡Li! \p Dxel badxiꞌ loj Li, rëbaman lojman con diidx hebreo: \p ¡Rabuni! ―rën guiëban Mextr. \p \v 17 Rëb Jesús lojman: \p ―Ad guquiꞌl naj, din gadan yayaꞌ loj da Dadan. Per baguiaj biguiedx loj ree da bejnan guial yayaꞌ loj da Dadan bén naj gajc xDadidi, loj da Diosan bén naj gajc xDiosidi. \p \v 18 Dxel wej María Magdalena bicojnman xbejn ree Dad Jesús guial baguiaaman laaman, bagojn tëëman laa reeman gra ni rëbaman lojman. \s1 Balüüloj Jesús loj ree xbejnman \r (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49) \p \v 19 Chidumingw zii gajc chi ma caxhin, badoꞌp ree xbejn Jesús, nayaaw roꞌ port yuꞌ reeman guial rdxeb reeman guxtis Israel ree. Dxel balüüloj Jesús galay reeman, rëbaman loj reeman: \p ―Yabeꞌcdxe Dios luxdoodi. \p \v 20 Chi ma gulox rëbaman zian, balüü yaaman loj reeman në cwëꞌlënman, abiꞌ laa reeman dád babaa reeman baguiaa reeman Dad Jesús. \v 21 Dxel rëbaman loj reeman zatijb: \p ―Yabeꞌcdxe Dios luxdoodi. Ziꞌc guxhaalaman naj, ziangajc rxhialan lëjt. \p \v 22 Dxel balüjbaman guijc reeman, rëbaman: \p ―Gol gubajnnë xSprijt Dios. \v 23 Bén güündi perdon xtol, chiquied xtol reeman, guiáad bén ad züjntidi perdon xtol, yayaꞌnnë xtol reeman. \s1 Baguiaa Tumajs Jesús \p \v 24 Tumajs, bén rniee reeman Cwajch, achut laaman zaꞌ chi balüüloj Jesús loj ree xbejnman. \v 25 Chi rëb reeman loj Tumajs: \p ―Ma baguiaan Dad Jesús. \p Dxel rëbaman: \p ―Bal id zuguian yaaman lod wëëz clav, abiꞌ bal id zaguꞌ da bacwënan lod wëëz clav guin, bal id zaguꞌ tëë yan cwëꞌlënman lod bidxeelguijdx, ad zaliladxtan. \p \v 26 Chi goc xhujn dxej, badxajg lasaꞌ ree xbejn Jesús zatijb, per dxel në Tumajs zaꞌnë laa reeman, nayaaw ruyu yuꞌ reeman. Per balüüloj Jesús galay reeman, rëbaman loj reeman: \p ―Yabeꞌcdxe Dios luxdoodi. \p \v 27 Dxel rëbaman loj Tumajs: \p ―Badxeꞌ xbacwënl guie, baguiaa ree yan, banee yaal guie badxeꞌn cwëꞌ lënan. Ad runawëëgril, bililadx. \p \v 28 Dxel rëb Tumajs lojman: \p ―¡Da Dadan, da Diosan! \p \v 29 Abiꞌ rëb Jesús lojman: \p ―Rliladxil guial ma baguiaal naj. Xiquilbaa ree bén rliladx, majs ad waguiaat reeman naj. \s1 Chexc zeel cwa guiꞌch guie \p \v 30 Zienri ree milagr been Jesús loj ree xbejnman, ni ad cwat ree loj guiꞌch guie. \v 31 Saꞌn nine ree cwa reen din chililadxidi guial Jesús na̱j Cristo, Xiꞌn Dios, abiꞌ guial chililadxidi laaman guibandi tiblayaa con Dios. \c 21 \s1 Balüüloj Jesús loj ree xbejnman roꞌ nijs \p \v 1 Chi gudëd gojc zian, balüüloj Jesús loj ree xbejnman zatijb, roꞌ nijs na̱j gajxh guiedx Tiberias. Ze balüülojman: \v 2 Chi nadxag lasaꞌ ree Simón Bëd con Tumajs bén rniee reeman Cwajch, në Natanael bén za Caná guiedx rigaꞌ niz Galilea, con ree xiꞌn Zebedeo, nëtëë zatioꞌp xbejn Jesús, \v 3 dxel rëb Bëd loj reeman: \p ―Gan chignaazan bëjl. \p Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Në dunujn yadxoo. \p Abiꞌ wëꞌp reeman loj barcw zë reeman, per guxhin zii achutczi bëjl gunaaz reeman. \v 4 Chi ma cayreguiaal, bidxin Jesús roꞌ nijs guin, per ad bayünbeet reeman laaman. \v 5 Dxel gunabdiidxaman loj reeman rëbaman: \p ―Xiꞌn, ¿nid chu bëjl wanaazidi ya? \p Badxiꞌ reeman laan rëb reeman: \p ―Achutczi. \p \v 6 Abiꞌ rëb Jesús loj reeman: \p ―Gol bazaal xguijxhidi xladbee barcw guin din guiniaazidi bëjl. \p Zian been reeman, abiꞌ ad rajctri rabëë reeman guijxh guin, guial dád zien bëjl yuꞌ lojn. \v 7 Dxel xbejn Jesús, bén rën daꞌtaman, rëbaman loj Bëd: \p ―¡Dad Jesúsan! \p Biguiejnzi Simón Bëd zian, laa got gajc xabaman ni gulëëman, abiꞌ gutiajsaman lojnijs guin. \v 8 Guiáad zaxhoꞌp xbejn Jesús loj barcw guin badxin reeman roꞌ nijs guin, coobyuj reeman guijxh guin, guidxan bëjl, guial ziꞌctzi tibgayuu mejtr ryaadx yadxin reeman roꞌ nijs guin. \v 9 Chi baguiajt reeman, baguiaa reeman laa guij ma rigaꞌ, dxiib tijb bëjl lojn, në guiadxtil rigaꞌ yagaj. \v 10 Dxel rëb Jesús loj reeman: \p ―Gol tanë tioꞌp choon bëjl gunaaz nejzidi. \p \v 11 Dxel wëꞌp Bëd loj barcw guin, guxoobyujman guijxh guin guidxan bëjl naroob ree, xt roꞌ nijs guin. Tibgayuu tüꞌpchiibichoon bëjl yuꞌ lojn. Abiꞌ majsi zienb, per ad goxyaꞌtan. \v 12 Zianz rëb Jesús loj reeman: \p ―Gol guda din gawidi rsiil. \p Abiꞌ niꞌqui tijb reeman ad rayaxt guiniabdiidx chu bénan, guial ragbee reeman Dad Jesúsan. \v 13 Dxel gubigaman cwaꞌman guiadxtil badëëman loj reeman, ziangajc beenman con bëjl guin. \v 14 Ni ne bayon volt balüüloj Jesús loj ree xbejnman chi babanman loj ree bengüt. \s1 Guneenë Jesús Bëd \p \v 15 Chi gulox gudaw Jesús con ree xbejnman, gunabdiidxaman loj Simón Bëd, rëbaman: \p ―Simón, xiꞌn Waj, ¿walil ya rënl naj mazri guial loj ree bén guie? \p Badxiꞌ Bëdan rëbaman: \p ―Dad, ragbeequil rënan lüj. \p Zeel rëb Jesús: \p ―Gunaj ree da xiildoon. \p \v 16 Abiꞌ rëb Jesús zatijb: \p ―Simón, xiꞌn Waj, ¿walil ya rënl naj? \p Badxiꞌ Bëdan rëbaman: \p ―Dad, ragbeequil rënan lüj. \p Zeel rëb Jesús: \p ―Gunaj ree da xiilan. \p \v 17 Bayon volt gunabdiidx Jesús rëbaman: \p ―Simón, xiꞌn Waj, ¿rënl naj ya? \p Dád guyunaya Bëd, guial ma gojc choon volt gunabdiidx Jesús bal rënman laaman. Zianz rëb Bëd: \p ―Dad, lüj ragbee graczi, ragbeel rënan lüj. \p Zeel rëb Jesús: \p ―Gunaj ree da xiilan. \v 18 Diidxliczi ganin, chi goquil xinguiag, rajcw xabil persi rejl lod rënl. Per chi ma najl bengol, gusli xuꞌquil din guscajcw ben ren xabil din chinë reeman lüj lod ad rëntil chel. \p \v 19 Rëb Jesús zian guial basigniaꞌman xhienaag guiët Bëd, din güünbee ree bejn Dios. Dxel rëb Jesús: \p ―Tanal naj. \s1 Ni ne bacaa xbejn Jesús bén guyën daꞌtaman \p \v 20 Chi badxiꞌ loj Bëd, baguiaaman laa bén rën daꞌt Jesús zinal laa reeman. Laaman gure cwëꞌ Jesús chi gudaw reeman xche, gunabdiidx tëëman loj Jesús rëbaman: “Dad, ¿chu yayü lüj?” \v 21 Chi baguiaa Bëd laaman, gunabdiidxaman loj Jesús rëbaman: \p ―Dad, laadxza xin guin, ¿xhie saquix? \p \v 22 Badxiꞌ Jesúsan rëbaman: \p ―Bal rënan guibanx xt yaguialan, ¿xhie güünl? Lüj tanal naj. \p \v 23 Zianan zeel bireꞌch diidx loj ree xbejnman guial ad zëjtt bén guin. Per ad ziantan rëb Jesús, rëbaman: “Bal rënan guibanx xt yaguialan, ¿xhie güünl?” \p \v 24 Bén guin gajcan rü diidx xcwent ree nine, laa tëëman bacaa laan, rayagbee tëë ree rüman diidxli. \v 25 Dád zien ree ni been Jesús, bal nitia tijb gajn, wed ad zadaant loj guidxliuj niu ree libr ni niajc.