\id MAT \h Mateo \toc1 Diiz Chul chaan Jesucrist kuu mkee Mateo \toc2 Mateo \toc3 Mt. \mt1 Diiz Chul chaan Jesucrist kuu mkee \mt1 Mateo \c 1 \s1 Raz chaan re tey Jesucrist \r (Lc. 3:23‑38) \p \v 1 Jesucrist ngol lo raz chaan rey David, ne lo raz chaan Abraham kuu ngok tey re zha Israel ndala. \q1 \v 2 Abraham ngok xut Isaac, \q1 Isaac ngok xut Kob, \q1 ne Kob ngok xut Judá ne re wets Judá. \q1 \v 3 Judá ngok xut Fares ne xut Zara, ne xnaa rop zhaʼa ngok Tamar, \q1 Fares ngok xut Esrom, Esrom ngok xut Aram. \q1 \v 4 Aram ngok xut Aminadab, Aminadab ngok xut Naasón, \q1 ne Naasón ngok xut Salmón. \q1 \v 5 Salmón ngok xut Booz ne Rahab ngok xnaa Booz, \q1 Booz ngok xut Obed ne Rut ngok xnaa Obed, \q1 ne Obed ngok xut Isaí. \q1 \v 6 Isaí ngok xut rey David, ne lee rey David ngok xut Salomón, \q1 ne lee xnaa Salomón ngok ngot kuu ngok tsaal Urías. \q1 \v 7 Salomón ngok xut Roboam, Roboam ngok xut Abías, \q1 ne Abías ngok xut Asa. \q1 \v 8 Asa ngok xut Josafat, Josafat ngok xut Joram, \q1 ne Joram ngok xut Uzías. \q1 \v 9 Uzías ngok xut Jotam, Jotam ngok xut Acaz, \q1 ne Acaz ngok xut Ezequías. \q1 \v 10 Ezequías ngok xut Manasés, Manasés ngok xut Amón, \q1 ne Amón ngok xut Josías. \q1 \v 11 Josías ngok xut Jeconías ne re wets Jeconías, ne re zhaʼa naban leettsa mndeno re zha Babilonia re zha Israel par Babilonia. \p \v 12 Ne leettsa mtelaa re zha Babilonia re zha Israel; \q1 lee Jeconías ngok xut Salatiel, ne lee Salatiel ngok xut Zorobabel. \q1 \v 13 Zorobabel ngok xut Abiud, Abiud ngok xut Eliaquim, \q1 ne Eliaquim ngok xut Azor. \q1 \v 14 Azor ngok xut Sadoc, Sadoc ngok xut Aquim, \q1 ne Aquim ngok xut Eliud. \q1 \v 15 Eliud ngok xut Eleazar, Eleazar ngok xut Matán, \q1 Matán ngok xut Kob; \q1 \v 16 ne lee Kob ngok xut Che tsaal Mari xnaa Jesús, \q1 Zha Kuu Mtaal Diox Nabee. \p \v 17 Ne tsiida raz ngoo desde Abraham asta rey David, ne tedib tsiiday desde rey David asta leettsa mndeno re zha Babilonia re zha Israel par Babilonia, ne tedib tsiiday ngoo desde leettsa mtelaa re zha Babilonia re zha Israel, asta leettsa mzin Zha Kuu Mtaal Diox Nabee. \s1 Leettsa ngol Jesús \r (Lc. 2:1‑7) \p \v 18 Tenzhee ngok leettsa ngol Jesús: Leettsa lee Mari xnaa Jesús naka diiz tseya kon Che, per bee ter yo rop zha, ne lee Mari ngoo zhiinn por yalney chaan Mbi Nayon chaan Diox. \v 19 Tsa lee Che mtsow xgab laa Mari, tak thib mbyi wen nak zha, mtsow zha xgab laa zha Mari xgaatsta, tak nlaazt zha roo yalnathoy Mari lo re men. \v 20 Ne leettsa ngetsow Che xgab laa Che Mari, lee thib mandad chaan Diox cha ngwani lo Che lo mkaal, ne nzhab lo Che: \p ―Che, lu nak thib zha raz rey David, yat leettsooʼa kaaʼa Mari, tak lee Mari ngoo zhiinn por yalney chaan Mbi Nayon, \v 21 ne gap Mari thib mbet ne tob leʼa mbet Jesús. Tbaa role mbet tak lee mbet tuyy falt chaan re tawlaz mbet. \p \v 22 Ne lee le Jesús nak: Lee Zha Nabee ntelaa. Reta koree mriid tsa ngok kuu nzhab Zha Nabee, por roo profet kuu ngoo ndala, or nzhab profet: \q1 \v 23 Lee thib nzaa kuu ter gak rop thib mbyi, yo zhiinn ne gap thib mbet; \q1 ne tob le zha mbet Emanuel, \q1 (diiz ree nak: “Diox ndo kon lee”). [Is. 7:14] \p \v 24 Ne leettsa mroo mkaal lo Che, tsa mtsow Che kuu nzhab mandad chaan Diox lo Che, ne mkayaa Che Mari ngok Mari tsaal Che. \v 25 Per ngogt rop zha, asta leettsa ngol xgann Mari kuu ner; ne mtob le Che mbet Jesús. \c 2 \s1 Re zha kuu nteed kwent chaan re mbel kuu nzib lobee ngwatwii lo mbet \p \v 1 Leettsa ngol Jesús yez Belén chaan yezlyu Judea, re wiz kuu mban rey Herodes, tsya lee chop tson zha kuu nteed kwent chaan re mbel kuu nzib lobee, mroo lad ta nlen wiz, ne mzin re zha Jerusalén. \v 2 Ne mnaabdiz re zha, nzhab zha: \p ―¿Ma mbet kuu gak rey chaan re zha Israel, kuu ngola? Tak asta ta nlen wiz mwii nee mbel chaan mbet, kona ndyaad nee gol nee lo mbet. \p \v 3 Per leettsa mbin rey Herodes ne re zha yez Jerusalén koree, kwathoz nda leettsoo Herodes ne noga re zha Jerusalén. \v 4 Tsa mkaltaa Herodes re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, ne re maestr chaan ley, tsa mnaabdiz Herodes lo re zha, naa plo nzhab re profet kuu ngoo ndala ndoblo gal Zha Kuu Taal Diox Nabee. \v 5 Tsa lee re zha nzhab: \p ―Yez Belén, kuu nzi yezlyu Judea; tak tabaa nkey lo xkeets Diox kuu mkee profet, or kuu nzhab profet: \q1 \v 6 Goo zha yez Belén kuu nzi yezlyu chaan Judá, \q1 tegal laz goo nak thib yez kuu nataagt xid re yez kuu nzi yezlyuʼa, \q1 per lo goo roo thib zha kuu nabee ne kenap re zha yez da, zha Israel. [Mi. 5:2] \p \v 7 Tsa xgaatsta mrez rey Herodes re zha kuu nteed kwent chaan re mbel kuu nzib lobee, ne mnaabdiz rey naa pol mloo mbel lo re zha. \v 8 Tsa mtaal Herodes re zha yez Belén, ne nzhab rey lo re zha: \p ―Gwa goo, gwakwaan goo mbet, ne leettsa yetsal mbet lo goo, ko goo diize lon, tsa no na ya gol lo mbet. \p \v 9 Leettsa ngwalo mbin re zha kuu nzhab rey, tsa ngoo re zha net nda zha, ne lee mbel kuu mwii zha ner, mroo mndener lo re zha, ne mlet mbel asta ta nax mbet. \v 10 Ne or mwii re zha lee mbel mlet, kwathoz naley ngoo leettsoo re zha. \v 11 Ne leettsa mndaab re zha leen yuu, mwii zha lo mbet kon Mari xnaa mbet, tsa mtobxub re zha ne mbil zha lo mbet; ne mloo re zha re kwaa ndano zha mndelaaz zha lo mbet, mndaa zha or, straak ne mirra. \v 12 Ne lo mkaal mni Diox lo re zha, tsa retabt raa zha lo rey Herodes, tata mod tedib net mretab re zha laz zha. \s1 Che rop Mari mzhonn kon mbet yez Egipto \p \v 13 Leettsa lee re zha kuu nteed kwent chaan mbel mroo ndya, lee thib mandad chaan Diox ngwani lo Che lo mkaal ne nzhab lo Che: \p ―Gwache, ne teno mbet kon xnaa mbet, tyee goo par yezlyu Egipto, ne kwet goo tya asta or nin lo goo roo goo tya, tak lee rey Herodes nkwaan mbet par kuth mbet. \p \v 14 Tsa ngwache Che, leeka yaala ndano Che mbet ne xnaa mbet, ne ndya re zha par Egipto, \v 15 ne tya ngoo zha asta nguth Herodes; tsa mrolo kuu nzhab Zha Nabee, por roo profet kuu ngoo ndala leettsa nzhab profet: “Asta yez Egipto mrezʼn xgann na”. [Os. 11:1] \s1 Lee rey Herodes mnabee kuth zha re mbet \p \v 16 Per leettsa bee ter gath rey Herodes, myeen rey lee re zha kuu nteed kwent chaan mbel kuu nzib lobee, mkedi zha rey, tsa kwathoz mkezhyan rey, kona lee rey mnabee ne mtaal soldad yez Belén ne re yez kuu nzi gaxta Belén, tsa kuth zha re mbet bzhizh kuu nap asta chop liin, kuu ngol tyemp kuu nzhab re zha kuu nteed kwent chaan mbel lo rey Herodes. \v 17 Tbaa mrolo kuu nzhab profet Jeremí, or nzhab profet: \q1 \v 18 Desde yez Ramá mbin na thib bos, \q1 ta mbin na nzhonn ne ndi leettsoo re ngot kuu nak raz Raquel, \q1 por re zhiinn re ngot nzhonn ngot, tak nguth re zhiinn ngot, \q1 ne nlaazt re ngot tetsey zha leettsoo ngot. [Jer. 31:15] \p \v 19 Per leettsa ngutha rey Herodes, lee thib mandad chaan Zha Nabee ngwani lo Che lo mkaal yez Egipto, ne nzhab lo Che: \p \v 20 ―Gwache, teno mbet ne xnaa mbet ne bretab yezlyu Israel tedib welt, tak ngutha re zha kuu nlaaz kuth mbet. \p \v 21 Tsa ngwache Che ne mndeno Che mbet ne xnaa mbet, ne mretab re zha yezlyu Israel tedib welt. \v 22 Per leettsa mbin Che lee Arquelao xgann rey Herodes nabee Judea, tsa mzeb Che retab Che tya; per lee Diox mni lo Che lo mkaal; kona ndya Che par yezlyu Galilea. \v 23 Ne mzin Che ngoo Che yez kuu le Nazaret. Tsa mrolo kuu nzhab re profet, leettsa nzhab re zha: “Nazaren tob le re men Jesús”. \c 3 \s1 Juan kuu mtsowleyy re men mni thib ta yubiz \r (Mr. 1:1‑8; Lc. 3:1‑9, 15‑17; Jn.1 :19‑28) \p \v 1 Ne lee re wiza lee Juan kuu mtsowleyy re men, mzin yubiz chaan yezlyu Judea. \v 2 Ne nzhab Juan: \p ―¡Btsee goo mod went kuu nak goo, tak lee wiz kuu lee Diox nabee lo goo mzin gaxa! \p \v 3 Ne Juan ree mteth profet Isaí, leettsa nzhab profet: \q1 Lee thib zha kuu ndo yubiz, dib gan zha kwez zha: \q1 “Thib nali bloo goo leettsoo goo, par kayaa goo Zha Nabee, \q1 ne nali gok goo lo re kuu ntsow goo”. [Is. 40:3] \p \v 4 Ne lee xab Juan natexkwaa kon yits lad kamey, ne naliib thib sinch yid leeyy Juan; ne kuu nzhow Juan nak ngebeez ne kuu nzhuu Juan nak mzin wan. \v 5 Reta men yez Jerusalén, re men yezlyu chaan Judea, ne re men re yez kuu nzi dita roo yoo Jordán ngwa lo Juan. \v 6 Or ngwalo mbin re zha lee Juan nzhab, ndoblo xoobdol zha re kuu went kuu mtsow zha. Tsa mxoobdol re zha re kuu went kuu mtsow zha, ne lee Juan mtsowleyy zha leen yoo Jordán. \p \v 7 Per or mwii Juan kwathoz re zha fariseo ne re zha saduceo ndyaad gakleyy lo Juan, tsa nzhab Juan lo re zha: \p ―¡Goo nak zha kuu nakap nak taxal mbeel! ¿Cho ne lo goo tak laa goo lo yalnayii chaan Diox, kuu yaad leettsa lux yezlyu? \v 8 Ner ban goo thib mod nali, ne bloo goo mtsee goo mod went kuu nak goo, tsaraa yaad goo tsa tsow leyyʼn goo, \v 9 ne rubt goo gab goo: “Zhiinn Abraham nak nee”. Kona tegal ndaa nee falt tekayaa Diox nee, tak wlipaa na nin lo goo, lee Diox tak tsow lo re ke ree roo zhiinn Abraham, kona ndechet Diox goo. \v 10 Tak lista ndo Diox par teti Diox goo, os tseet goo mod went kuu nak goo, ne leey nak, taxal yeba kuu ndoba xann re ya kuu ndaat xle wen, tsa ga zhay ne ko zhay lo ki. \v 11 Tak wlipaa lee na ntsowleyy goo kon nit, tsa tsee goo mod went kuu nak goo; per lee men kuu ndyaadke ditsʼn, tsowleyy goo kon Mbi Nayon ne kon ki, tak masraa nataak zha nake na, kona neeka dits labyid zha ndoblotʼn xakʼn. \v 12 Lee zha nak taxal thib zha kuu lista ndo nzo ya yaa, par koo paj lo nzob xtil, ne kotsow zha nzob xtil leen loo, lee paj teyy zha lo ki kuu thitanax nyuyyt. \s1 Jesús ngokleyy \r (Mr. 1:9‑11; Lc. 3:21‑22) \p \v 13 Tsa ngwa Jesús roo yoo Jordán kuu nzi yezlyu Galilea ta ndo Juan, tsa tsowleyy Juan Jesús. \v 14 Ner mzhyalt Juan, tsa nzhab Juan lo Jesús: \p ―Lu ndoblo tsowleyyʼn. ¿Chebee leel lu ndyaad gakleyy lon? \p \v 15 Lee Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Bloo kona yeka nal, tak ropaa ndoblo tsow kuu nlaaz Diox. \p Tsaraa mzhyal Juan mtsowleyy Juan Jesús. \v 16 Ne or ngwalo ngokleyy Jesús ne mroo Jesús leen nit, oraaka lee yibaa mzhaal, ne lee Mbi Nayon chaan Diox ndela taxal thib palom mla dits Jesús. \v 17 Tsa mbin re men thib bos kuu mroo yibaa kuu nzhab: \p ―Zha ree nak xgann na kuu kwathoz nke leettsoon, ne kwathoz wen nzo leettsoon nen zha. \c 4 \s1 Lee Maxuuy ngwalaaz gakedi Jesús \r (Mr. 1:12‑13; Lc. 4:1‑13) \p \v 1 Tsa lee Mbi Nayon ndano Jesús thib ta yubiz, ne leettsa mndo Jesús tya, lee Maxuuy ngwalaaz gatsow Jesús kuu went. \v 2 Ne chop gal wiz ne chop gal yaal mndo Jesús tya, ne yent kwaan ndow Jesús, tsaraa mlann Jesús. \v 3 Tsa lee Maxuuy mbig lo Jesús, tsa naa chu tetsow Jesús kuu gab Maxuuy, tsa nzhab Maxuuy lo Jesús: \p ―Os leeʼa wlipaa Xgann Diox naka, bloo leeʼa nak Xgann Diox, guz tsa lee re ke ree reyal pan. \p \v 4 Per lee Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Lo xkeets Diox nzhab: “Nabant men kon beeta pan, sinke lee men naban por re diiz kuu ndroo roo Diox”. [Dt. 8:3] \p \v 5 Tsa mndeno Maxuuy Jesús yez Jerusalén, yez nayon, ne mndeno Maxuuy Jesús yek gwodoo ta mas ya ndab, \v 6 ne nzhab Maxuuy lo Jesús: \p ―Os leeʼa wlipaa Xgann Diox naka, bloo leeʼa nak Xgann Diox, brethin par yath, yent kwan taka, tak lee lo libr chaan Salm nzhab: “Lee Diox taal mandad chaan Diox, tsa ten mandad lu kon yaa mandad, tsa gabta lo ke”. [Sal. 91:11-12] \p \v 7 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Noga nzhab lo xkeets Diox: “Kithnota Diox kuu nak Zha Nabee loʼa”. [Dt. 6:16] \p \v 8 Ne bluz mndeno Maxuuy Jesús yek thib yii kuu kwathoz naro, tsa mloo Maxuuy reta yez kuu nzi lo yezlyu lo Jesús, re yalnabee chaan re yeza, naa xomod chul na re yeza. \v 9 Tsa nzhab Maxuuy lo Jesús: \p ―Reta koree tan loʼa, os leeʼa tobxuba lon ne gola lon. \p \v 10 Tsa nzhab Jesús lo Maxuuy: \p ―Beche lon goltʼn loʼa, tak lo xkeets Diox nzhab: “Bil lo Diox kuu nak Zha Nabee loʼa, ne beeta lo Diox ndoblo gona diz”. [Dt. 6:13] \p \v 11 Tsaraa mlaa Maxuuy Jesús, tsa lee chop tson mandad chaan Diox mlortsin lo Jesús. \s1 Jesús mndelo rtsin Jesús yezlyu Galilea \r (Mr. 1:14‑15; Lc. 4:14‑15) \p \v 12 Leettsa mbin Jesús lee Juan nzo tsib, tsa ngwa Jesús yezlyu Galilea, ne leettsa ndo Jesús yezlyu Galilea, tsa ngwa Jesús yez Nazaret. \v 13 Per myaant Jesús yez Nazaret, sinke lee Jesús ndya ngoo yez Capernaúm, yez kuu nzi gax roo nitdoo, yezlyu kuu ngok chaan Zabulón rop Neftalí, tsa loo Jesús lo re men tya. \v 14 Koree ngok tsa mrolo kuu mkee profet Isaí, or kuu nzhab profet: \q1 \v 15 Yezlyu chaan Zabulón rop Neftalí, \q1 kuu nzi roo nitdoo tedib lad roo yoo Jordán, \q1 yezlyu Galilea ta nzo re zha kuu nagt zha Israel. \q1 \v 16 Lee re zha yeza mndaa falt, kona nabil nzo leettsoo zha, \q1 nak zha taxal thib yez kuu nzi lo yalkow, \q1 ne mndelo re zha yeza myen xkiiz Diox, kona nak taxal mwii zha thib xni thoz, \q1 ne lee re zha kuu nzi thib ta nathoz ta nzo ryez gath zha, \q1 mndelo zha myen zha xkiiz Diox, ne nake taxal mla thib xni lo re zha. [Is. 9:1-2] \p \v 17 Desde tsya mndelo Jesús mndaa kwent xkiiz Diox, ne nzhab Jesús: \p ―Btsee goo mod went kuu nak goo, tak lee wiz kuu lee Diox nabee lo goo mzin gaxa. \s1 Jesús mrez thap zha kuu niit mbel \r (Mr. 1:16‑20; Lc. 5:1‑11) \p \v 18 Ne leettsa ndiy Jesús roo nitdoo chaan Galilea, tsa mwii Jesús Simún kuu noga le Pey ne wets Pey kuu le Ndres, rop zha ree ngeniit mbel leen nitdoo, tak zha niit mbel nak zha. \v 19 Tsa nzhab Jesús lo rop zha: \p ―Bteke goo ditsʼn, tsa tsowʼn gak goo zha kuu niit men par Diox. \p \v 20 Ne oraaka mlaa zha yex zha ne mndeke zha dits Jesús. \p \v 21 Ne ndaka Jesús, tsa mwii Jesús Santiag ne Juan, rop zha ree nak xgann Zebedeo, lee re xut zha nzo leen thib kano ngeyib zha yex zha, tsa mrez Jesús rop zha. \v 22 Ne oraaka mlaa rop zha xut zha leen kano ne mndeke zha dits Jesús. \s1 Jesús mloo lo kwathoz men \r (Lc. 6:17‑19) \p \v 23 Ne mndiy Jesús dita yezlyu Galilea, ne nloo Jesús lo re men ta nkaltaa re men nteed xkiiz Diox. Ne ndaa Jesús kwent Diiz Chul chaan ta nabee Diox, ne mtegwe Jesús relota yiz ne relota yalne kuu ndak re men. \v 24 Ne dita yezlyu Siria myath re kuu ntsow Jesús; ne lee re mena ndyaadno re zha kuu ne ndak, re zha kuu ndak tedib net re yiz, re zha kuu nzo mbi fyer leettsoo, re zha kuu ndak yizguthye ne re zha mthans, tsa mtegwe Jesús re zha. \v 25 Kwaro re men yezlyu Galilea, re men re tsii yez kuu nak Decápolis, re men Jerusalén, re men yezlyu Judea ne re men kuu nzo tedib lad roo yoo Jordán ndyaad lo Jesús. \c 5 \s1 Jesús mloo lo re men yek thib yii \r (Lc. 6:20‑23) \p \v 1 Or mwii Jesús kwathoz men, tsa mkendab Jesús yek yii ne mndob Jesús, ne myaad re zha kuu ngeteed lo Jesús lo Jesús, \v 2 ne mndelo Jesús mloo lo re zha, ne nzhab Jesús: \p \v 3 ―Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu nyeen leettsoo ndeche Diox, tak Diox taa diiz tab goo ta nabee Diox. \p \v 4 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu nzhonn, tak mndaa goo falt, tak lee goo tetsey leettsoo goo. \p \v 5 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu nadoo nak, tak lee goo kayaa yezlyu kuu taa Diox. \p \v 6 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu nlaaz tsow re kuu nali, tak goo nak taxal zha kuu nlann ne nzheek leettsoo, ne lee goo tse leettsoo. \p \v 7 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu nlat leettsoo ne taben, tak talat leettsoo Diox ne Diox goo. \p \v 8 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu nambi leettsoo, tak lee goo wii lo Diox. \p \v 9 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu ntsow wen kwin re men, tak lee goo role zhiinn Diox. \p \v 10 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo kuu ndreke re men dits, tak ntsow goo kuu wen, tak chaan goo nak ta nabee Diox. \p \v 11 ’Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re goo, leettsa ntsalzhoo zha goo ne ndreke zha dits goo, ne nkedi zha ni zha ndota kuu went lo goo, tak tataka mreke zha dits re profet kuu ngoo ndala. \v 12 Ndoblo wen ne naley bloo goo leettsoo goo, tak naroob re kwaa kayaa goo yibaa. \s1 Reʼaa nak taxal ted ne taxal xni lo re men yezlyu ree \r (Mr. 9:50; Lc. 14:34‑35) \p \v 13 ’Goo nak taxal ted lo yezlyu ree, per os lee ted natsigt ted, ¿xomod gak natsig ted tedib welt? Lortsint raay, sinke kobi zhay, tsa lo re men ditse. \p \v 14 ’Goo nak taxal xni lo yezlyu. Leeka tata, gagt gaats thib yez kuu nzi yek yii. \v 15 Ne neeka nkeet zha thib kandil, ne ngo zhay xann thib zhibey; sinke ntob zhay ta mas ya ndab, tsa teniy lo re men kuu nzo leen yuu. \v 16 Ndoblo goo tsow goo re kuu wen, tsa wii re men re kuu wen kuu ntsow goo. Goo nak taxal xni kuu nteni, tsa wii re men re kwaa. Btsow gooy, tsa leettsa wii zha re kuu wen kuu tsow goo, taa zha texkix lo Xutaa Diox kuu ndob yibaa. \s1 Jesús mndaa kwent chaan ley \p \v 17 ’Tsowt goo xgab leen ndyal luux ley kuu mkee Moisés, ne re kuu nzhab ne re kuu mkee re profet kuu ngoo ndala, sinke leen ndyal tsow kuu nzhab ley ne kuu nzhab re profet. \v 18 Tak wlipaa na nin lo goo, leettsa lee yezlyu ree ne lee lobee bee nzika, gagt yiib neeka thib lan re diiz kuu nke lo ley, sinke reta ndoblo gak. \v 19 Kona loka cho zha kuu gont diiz thib re kuu nabee lo ley, tegal kuu mas nataagte, ne tataga loo zhay lo tedib net zha, leeka tata lee zhaʼa gak zha kuu mas nataagt ta nabee Diox. Per lee zha kuu nzhon diize ne tataka loo zhay lo tedib net zha, zhaʼa gak zha kuu mas nataak ta nabee Diox. \v 20 Kona nin lo goo, os lee goo gagt goo masraa wen lo re kuu ntsow goo, nake re maestr chaan ley ne nake re fariseo, tsowt goo gan tab goo ta nabee Diox. \s1 Jesús mloo xomod nak yalnayii \r (Lc. 12:57‑59) \p \v 21 ’Ne mbin goo kwan nzhab Moisés lo re teyaa zha ndala, leettsa nzhab Moisés: “Kuthta tabena, ne loka cho kuth taben, lee Diox naab kwent lo zhaʼa ne laat zha”. \v 22 Per lee na ni lo goo, loka cho kuu gak nayii lo taben, tenaab Diox kwent lo zhaʼa, ne loka cho gab lo taben “zha nad”, tenaab jwez kwent lo zhaʼa ne laat zhaʼa, ne loka cho gab “bxen” lo taben, zhaʼa nak thib zha kuu ndoʼa net ndya gabil. \p \v 23 ’Kona os leeʼa ndyaadnoʼa gona lo bkoog chaan Diox, ne ora telaaza mndaaʼa thib falt lo wetsa, \v 24 blaa gona leeka tya, ne bkwaan mod yaana wen kon wetsa. Tsaraa bretaba lo bkoog chaan Diox ne btaa gona. \p \v 25 ’Os lee thib zha kuu nayii neʼa, teno zha lu lo zha kuu nak tsiin par keki zha lu, kwaan mod tsa wen yaana kon lee zha, or bee ter kwez zha lu lo zha kuu nak tsiin, tak os leeʼa yaanta wen kon zha kuu nayii neʼa, cha yataa zha lu lo zha kuu naab kwent loʼa, ne lee zha kuu naab kwent lo lu taa zha lu lo zha kuu nkenap roo tsib, tsa ko zha lu tsib. \v 26 Wlipaa na nin roota tya, asta yelo kizha lultm rehal kuu ndobloʼa kizha. \s1 Jesús mloo xomod nak zha kuu nzhak rop kon zha kuu nagt tsaal \p \v 27 ’Ne mbina goo nzhab Moisés: “Gagt rop goo kon thib zha kuu nagt tsaal goo”. \v 28 Per leen ni lo goo, loka cho thib mbyi kuu ngwii lo thib ngot, ne ntsow zha xgab gak rop zha kon ngota, mndaaʼa zha falt. \v 29 Kona os lee ngutloʼa ntsow ntsowa kuu went, btsow kuu taxal mlooʼa ngutloʼa ne mlobi luy tith, mas wen luuzha thib ngutloʼa ne ndyaʼa yibaa, nake diba ndya gabil. \v 30 Ne os lee yaa bana ntsow ntsowa kuu went, btsow kuu taxal mga luy choʼa; tak mas wen luuzha thibka yaaʼa ne ndyaʼa yibaa, nake diba ndya gabil. \s1 Jesús mloo ndoblot laa zha tsaal zha \r (Mt. 19:9; Mr. 10:11‑12; Lc. 16:18) \p \v 31 ’Ne noga nzhab Moisés: “Loka cho mbyi kuu laa tsaal, ndoblo taa zha thib yeets kuu mroo yuulow, kuu nzhab lee zha mtso rop tsaal”. \v 32 Per leen ni lo goo, os lee thib mbyi laa tsaal, ne nagte tak ngok rop ngot zha kon tedib mbyi, mbyiʼa ntsow taa ngot falt, leettsa kaa ngot tedib mbyi, ne noga mbyi kuu kaa ngota taa falt. \s1 Jesús mloo ndoblot tselo zha \p \v 33 ’Noga mbin goo nzhab Moisés lo re teyaa zha ndala: “Lortsinta le Diox par tseloʼa, sinke btsow kuu nzhaba tsowa lo Zha Nabee”. \v 34 Per leen ni lo goo, tselot goo por neeka thib re kwaa, neeka por re zha kuu nzo yibaa, tak tya nak ta ndob Diox, \v 35 neeka por re mbi kuu nzo lo yezlyu, tak tya nak ta ndo nii Diox; neeka por yez Jerusalén, tak tya nak yez chaan rey, zha kuu kwathoz nataak. \v 36 Neeka tselot goo gab goo tan na gathʼn os tsowtʼn kuu nin. Ndoblot tselo goo, tak Diox ntsow nzhak re kwaa ne nagte goo, tak neeka thib goo gagt tsow naguz goo o tsow goo nagat goo thib yitsek goo. \v 37 Sinke nali ndoblo tediz goo gab goo “wliy” o “wlite”. Tak os lee goo tsowt goo tabaa, went kuu ntsow goo. \s1 Jesús mloo naa xomod ndoblo tsow men lo zha kuu nayii ne men \r (Lc. 6:29‑30) \p \v 38 ’Noga mbin goo nzhab Moisés: “Os lee thib zha koo ngutlo tedib zha, tataka ndoblo tsow zha lo zhaʼa, ne os lee thib zha koo keley tedib zha, tataka ndoblo tsow zha lo zhaʼa”. \v 39 Per leen ni lo goo: Tsowt goo kuu went lo zha kuu nlaaz tsow thib kuu went lo goo; sinke loka cho kuu nlaaz keey kwat goo lad ban, noga btaa goo tedib lad kwat goo kee zhay. \v 40 Ne loka cho zha kuu nlaaz teno goo lo zha kuu nak tsiin, tsa kib zha kamis goo, noga btaa goo xabits goo lo zha. \v 41 Ne loka cho kuu nabee lo goo gwe goo thib kwaa thib mil metr, be gooy chop lala. \v 42 Ne loka cho naab kwaa lo goo, btaa gooy lo zha, ne loka cho zha kinn kwaa lo goo, btseche gooy lo zha. \s1 Ndoblo kelaazaa re zha kuu nayii neʼaa \r (Lc. 6:27‑28, 32‑36) \p \v 43 ’Tak noga mbin goo nzhab Moisés: “Bke leettsooʼa tabena, ne byii ne zha kuu nayii neʼa”. \v 44 Per leen ni lo goo, bke leettsoo goo re zha kuu nayii ne goo, ne bnaab goo lo Diox por re zha kuu ndreke dits goo. \v 45 Tsa gak goo taxal ndoblo gak re zhiinn Xutaa Diox kuu ndob yibaa; tak lo reta men ntsow Diox kuu wen, ndaa Diox xni wiz lo re men wen ne lo re men went, ne ntela Diox yi lo re men kuu nali nak ne lo re men kuu nalit nak. \v 46 Os lee goo nke leettsoo goo beeta re zha kuu nkelaaz goo, ¿kwan tsow goo gan? Tak tataga ntsow re zha kuu ndab falt, kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma. \v 47 Ne os lee goo ni goo “diox”, beeta lo re zha kuu nak raz chaan goo. ¿Kwan kuu wen ntsow goo tsa? Noga re zha kuu nagt zha Israel tata ntsow, ne yent kwan kayaa zha lo Diox. \v 48 Nali gok goo, taxal nali nak Xutaa Diox kuu ndob yibaa. \c 6 \s1 Jesús mloo xomod ndoblo tsow zha kuu wen \p \v 1 ’Kenap goo goo, tsowt goo kuu wen beeta par wii re men lo goo; os lee goo tata ntsow goo, neeka thib kwaa kayaat goo lo Xutaa Diox kuu ndob yibaa. \p \v 2 ’Kona leettsa taa goo karida lo thib zha kuu ndechey, tetht gooy lo re men ne gab goo: “Nlazʼn ne goo leen mtsow ayud zha kuu ndechey”, taxal ntsow re zha kuu nkedi, re zha kuu zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow. Tak tabaa ntsow re zhaʼa, ta nkaltaa reʼaa nteedaa xkiiz Diox, noga ntsow zhay net, tsa wen ni re men zha. Wlipaa na nin, beeta kona nak kuu tsow zha gan. \v 3 Per lee goo, leettsa taa goo thib kwaa lo thib zha kuu ndechey, btsow goo tsa yent cho ney, ne neeka amig goo kuu mas nzaal leettsoo goo ndoblot ney. \v 4 Xgaatsa btsow gooy, tsa lee Xutaa kuu ne re kuu xgaatsta, taa kuu tsow goo gan lo goo. \s1 Jesús mloo xomod ndoblo tediz men lo Diox \r (Lc. 11:2‑4) \p \v 5 ’Kona nin lo goo, leettsa tediz goo lo Diox, tsowt goo taxal ntsow re zha kuu nkedi, re zha kuu zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow zha. Re zhaʼa nyow leettsoo zha tediz zha lo Diox, ta nkaltaa reʼaa nteedaa xkiiz Diox ne re net, tsa wii re men lo zha lee zha ngetediz lo Diox. Wlipaa na nin, beeta kuu tsow zha gan nak, wen ni re men lo zha, per lo Diox yent kwan tsow zha gan. \v 6 Per lee re goo, leettsa tediz goo lo Diox, btaab goo leen liz goo, btow goo roo pwert, ne btediz goo lo Xutaa Diox kuu nloot, tsa lee Xutaa kuu ne re kuu xgaats, taa kuu tsow goo gan lo goo. \p \v 7 ’Ne leettsa tediz goo lo Diox, gabt goo thibka lan diiz tyen welt, taxal ntsow re zha kuu nagt zha Israel. Tak lee re zhaʼa ntsow zha xgab ton Diox xkiiz zha, ne taa Diox re kuu naab zha, tak nol ndediz zha lo Diox. \v 8 Tsowt goo taxal ntsow re zhaʼa; tak lee Xutaa neʼa naa kwan ndeche goo, leettsa terka naab gooy lo Xutaa. \v 9 Kona, tenzhee ndoblo tediz goo lo Xutaa Diox: \q1 Xutʼn, kuu ndob yibaa, \q1 nlazʼn tsow nataak re mena tak nayon naka. \q1 \v 10 Taxal ntsow re zha kuu nzo yibaa kuu nlaaza, \q1 leeka tata nlazʼn tsow re men yezlyu ree kuu nlaaza. \q1 Nlazʼn yaada nabeeʼa lo yezlyu ree, \q1 taxal nabeeʼa yibaa. \q1 \v 11 Taa kuu wun naltseree. \q1 \v 12 Ne btuyy re falta kuu mtsowʼn loʼa, \q1 taxal mloʼa na yekʼn re falt kuu mtsow re taben da lon. \q1 \v 13 Btsow tsa tsowtʼn kuu went, \q1 leettsa nkiil tedib zha na, \q1 ne bkenapʼn lo kuu went kuu nlaaz Maxuuy tsow lon, \q1 tak chaana nak ta nabeeʼa, yalney ne \q1 ta nla xni chul chaana thitanax. \q1 Tata gake. \p \v 14 ’Ne os lee goo, koo goo yek goo reta falt kuu mtsow re taben goo lo goo, noga Xutaa kuu ndob yibaa tetuyy re falt chaan goo. \v 15 Per os lee goo koot goo yek goo re kuu mtsow tedib net zha lo goo, noga Xutaa kuu ndob yibaa, tuyyt re falt chaan goo. \s1 Jesús mloo naa xomod tsow men ayun \p \v 16 ’Kona nin lo goo, leettsa tsow goo ayun, tak ntsow goo xgab tata mas wen nzo leettsoo Diox ne Diox goo, leettsa nzhowt goo neeka thib kwaa, tsowt goo taxal thib zha nalatt, taxal ntsow re zha kuu nkedi, re zha kuu zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow. Kwathoz nabil ntsow zha, tsa reta men ne lee zha ngetsow ayun. Per wlipaa na nin lo goo, napa zha kuu tsow zha gan. \v 17 Per lee na ni lo goo, leettsa tsow goo ayun, bteech goo lo goo ne wen btee goo bow yek goo, \v 18 tsa net re men lee goo ngetsow ayun. Sinke beeta Xutaa kuu ne re kuu xgaats ndoblo ney, ne lee Xutaa taa lo goo, kuu tsow goo gan. \s1 Bkeno goo kwaa yibaa \r (Lc. 12:33‑34) \p \v 19 ’Kaltaat goo kwathoz kwaa lo yezlyu ree, tak lo yezlyu ree nke mbete ne nke yitoy, ne ndaab wann nlowann wann. \v 20 Mas wen kaltaa goo kwaa leen yibaa, ta neeka thib kwaa luxt ne neeka ket mbete, ne neeka ket yitoy, ta tabt wann lowann wann. \v 21 Mas wen btsow goo kuu wen, tak os lee goo tsow gooy, masraa yo leettsoo goo tsow goo kuu wen. \s1 Ngutlo men nak xni dib men \r (Lc. 11:34‑36) \p \v 22 ’Os leeʼa ndablaazta re kuu yezlyu ree kuu ngwiiʼa, kona nak nagwe ngutloʼa ne wen nyeni ngutloʼa, tak wiiʼa re kwaa ne tablaazt luy. \v 23 Per os leeʼa ndablaaza re kwaa yezlyu ree, kuu ngwiiʼa, kona nak taxal nagwet ngutloʼa ne yent kwan nyeni loʼa. Os leeʼa tata naka, reta kuu ntsowa nloo leeʼa nak thib zha ndaa falt. \s1 Nkenap Diox re zhiinn Diox \r (Lc. 16:13; Lc. 12:22‑31) \p \v 24 ’Neeka thib zha gagt ke tsiin lo chop zha, tak teyii zha ne thib zha, ne lee tedib zha kelaaz zha, lo thib zha gon zha diiz, lee lo tedib zha gont zha diiz. Gagt lortsin goo lo Diox ne lo re kwaa yezlyu ree. \p \v 25 ’Kona nin lo goo: Yat leettsoo goo por re kuu wu goo ne kuu gu goo, tsa ban goo, neeka tsowt goo xgab re lar kuu gok goo. ¿Chu nagt masraa nataak yalnaban goo, nake kuu nzhow goo, kuu nzhuu goo ne kuu nzhok goo? \v 26 Wii goo lo re min kuu nlazbi, nzhannt maa, neeka nthopt maa yalgonn, neeka ngotsowt maa yalgonn leen loo, per lee Xutaa kuu ndob yibaa ndaa loww maa. ¡Chu nagt masraa nataak goo nake re min! \v 27 Tsowt goo xgab re kona, tak ¿cho thib goo kuu kwathoz nlaaz ban telut, per tegal nlaaz gooy, gagt tsow goo ban goo neeka telut? \p \v 28 ’¿Ne chebee kwathoz ntsow goo xgab, naa xomod tsanaa goo lar kuu gok goo? Mas wen wii goo lo re yee kuu ndab wan; nket yee tsiin ne neeka ndexkwaat yee lar. \v 29 Per lee na ni neeka rey Salomón, kon dita yalrik chaan Salomón mdogt xab Salomón taxal thib re yee kuu ndab wan. \v 30 Ne os lee Diox ntsow chul nyaal re yizh kuu ndab wan naltseree, ne lee tedib wiz nzheeke, ¿chu nagt tataga taa Diox reta kuu ndeche goo lo goo, men kuu lutta nyelaaz Diox? \v 31 Ne yat leettsoo goo gab goo: “¿Kwan dowaa o kwan guʼaa ne kwan gokaa?” \v 32 Tak reta zha kuu nagt zha Israel, kwathoz ntsow zha xgab re koree. Per lee Xutaa kuu ndob yibaa neʼa naa kwan ndeche goo. \v 33 Taa goo diiz nabee Diox lo goo lo reta kwaa, ne bkwaan goo thibka nali ban goo taxal nlaaz Diox, tsa lee Diox taa reta koree lo goo. \v 34 Kona nin, tsowt goo xgab re kuu nzo yek goo tsow goo yee o wiz, tak kadta wiz nzo kwan tsow goo xgab. \c 7 \s1 Naabt goo kwent lo tedib zha \r (Lc. 6:37‑38, 41‑42) \p \v 1 ’Naabt goo kwent lo tedib zha, tsa naabt Diox kwent lo goo. \v 2 Tak leeka taxal naab goo kwent lo tedib zha, leeka tata naab Diox kwent lo goo, ne taxal nchiix goo kuu ndaa goo lo tedib net zha, leeka tata chiix Diox kuu taa Diox lo goo. \v 3 ¿Chebee nye leettsooʼa ngwiiʼa lo paj kuu nzo ngutlo tedib zha, ne ngwiita lo ya kuu nzo ngutloʼa? \v 4 Ne os leeʼa nyeenta nzo ya ngutloʼa, ¿xomod nye leettsooʼa mbeza lo tedib zha: “Laa gon paj kuu nzo ngutloʼa”? \v 5 ¡Zha nkedi, zhaa kuu mbeza ne zhaa kuu ntsowa! Ner bloo ya kuu nzo ngutloʼa, tsa tak wiiʼa wen, tsa tak kooʼa paj kuu nzo ngutlo tedib zha. \p \v 6 ’Taat goo re kuu nayon lo re mbak, tak cha yii maa lo goo ne wuley maa goo. Ne neeka taat goo re ke kuu nzhol kuu kwathoz nataak lo re nguch, tak nataagte lo maa, cha lo maa ditse ne luux maay. \s1 Bnaab goo, kwaan goo, bteez goo roo yuu \r (Lc. 11:9‑13; 6:31) \p \v 7 ’Kona nin lo goo, kon dib ndroo leettsoo goo bnaab gooy lo Zha Nabee, ne lee Zha Nabee taay; ne nake taxal nkwaan goo thib kuu ne tatsale lo goo; noga nake taxal nteez goo roo yuu, tsa xaal zha roo yuu lo goo. \v 8 Tak reta zha kuu naabe nkayaa zhay; ne reta zha kuu nkwaane teyetsale lo zha; ne reta zha kuu nteez roo yuu taxal zha roo yuu lo zha. \p \v 9 ’Os lee zhiinn goo naab tsa pan lo goo, ¿chu tataa goo thib ke lo zhiinn goo? Wlipaa taat gooy. \v 10 Ne os lee zhiinn goo naab thib mbel lo goo, ¿chu tataa goo thib mbeel lo zhiinn goo? Wlipaa tsowt goo tata. \v 11 Ne leeka tata tegal zha kuu kwathoz went nak goo, per nzhaak goo ndaa goo kuu wen lo zhiinn goo, ¡xomod lee Xutaa kuu ndob yibaa, taat kuu wen lo reta zha kuu naabe lo Xutaa! \p \v 12 ’Kona, leeka taxal nlaaz goo tsow tedib net re men lo goo, tataga btsow goo lo zha; tak tata nzhab lo ley kuu mkee Moisés, ne tataka nzhab re kuu mkee re profet kuu ngoo ndala. \s1 Pwert kuu naya \r (Lc. 13:24) \p \v 13 ’Btaab goo roo pwert kuu naya. Tak lee net naxen ne roo pwert kuu naxen, ndano zha ta lux zha thitanax. Ne kwathoz zha nden neta. \v 14 Per lee pwert ne net kuu ndano men lo yalnaban, naya nak, ne lut zha nden neta. \s1 Kadta ya nabee ya por xle kuu ndaa ya \r (Lc. 6:43‑44) \p \v 15 ’Bkenap goo goo, yelaazt goo kuu ne re zha kuu nkedi lo goo nal tyemp ree: “Tak ne zha na nak profet”. Ne nadoo nzhak zha taxal mbak zhiil, ne lee leettsoo zha nayii nzo taxal mbeez kuu nayii. \v 16 Tak lebee goo re zhaʼa por re kuu ntsow zha; leeka taxal reta ya nabee ya por xle kuu ndaa ya, tak nthopt men ub lo ya yits, ne neeka nthopt men ig lo yitsti. \v 17 Ne tataga reta ya kuu wen ndaay xle wen, per lee ya kuu went ndaay xle went. \v 18 Kona lee ya xle, kuu ndaa xle kuu nzhow men, gagt taay xle kuu nzhowt men, ne tataga lee ya xle kuu ndaa xle kuu nzhowt men, gagt taay xle kuu wu men. \v 19 Reta ya kuu ndaat xle kuu nzhow men, taga zhay ne ko zhay lo ki. \v 20 Tenzhee tak lebee goo reta zha, por re kuu ntsow zha. \s1 Ret men tab yibaa ta nabee Diox \r (Lc. 13:25‑27) \p \v 21 ’Ret men kuu ni lon: “Zha Nabee, Zha Nabee”, tab ta nabee Diox, sinke beeta re zha kuu ntsow kuu nlaaz Xutʼn kuu ndob yibaa, tab ta nabee Diox. \v 22 Ne lee wiza kwathoz zha tablaaz, taa Diox diiz to zha kon Diox, tsa ne zha lon: “Zha Nabee, re nee ngok profet kuu mndaa kwent xkiiza, ne kon yalnabee chaana mloo nee mbi fyer, ne kon yalnabee chaana mtsow nee naroob kwaa”. \v 23 Per tsa kabʼn ne nin: “¡Thitanax mlebeetʼn goo, beche goo lon, men kuu ntsow kuu went!” \s1 Rop simyent \r (Lc. 6:47‑49; Mr. 1:22) \p \v 24 ’Kona, loka zha kuu ngeyon kuu ngenin lo goo, ne ntsow zha kuu nin, zhaʼa nak taxal thib mbyi list kuu mta liz dits ke. \v 25 Tegal mla yi thoz, ne mroo nit ne mroo mbi thoz, ne mdiinne yuuʼa; per mbixt yuu tak lo ke ndob yuu. \v 26 Per lee zha kuu ngeyon xkizʼn ne ntsowt zha kuu nin, zhaʼa nak taxal thib mbyi bxen kuu mta liz lo gux. \v 27 Per leettsa mla yi thoz, ne mroo nit ne mroo mbi thoz, mdiinne yuuʼa, tsa mbix yuuʼa ne mlux yuuʼa thitanax. \p \v 28 Leettsa ngwalo nzhab Jesús re koree, kwathoz mzegey leettsoo re men re kuu mloo Jesús lo re men; \v 29 tak kon yalnabee mloo Jesús lo re men, ne mloot Jesús taxal nloo re maestr chaan ley. \c 8 \s1 Jesús mtegwe thib zha kuu ndeye kwerp \r (Mr. 1:40‑45; Lc. 5:12‑16) \p \v 1 Leettsa mretab Jesús ngwa Jesús yek yii, kwathoz men mndeke dits Jesús. \v 2 Ne xid re mena mroo thib mbyi kuu ndeye kwerp, mbig lo Jesús ne mtobxub, ne nzhab zha: \p ―Zha Nabee, os leeʼa nlaaza, tak tegweʼa na lo yiz ree. \p \v 3 Tsa mxoob Jesús yaa Jesús dits zha, ne nzhab Jesús lo zha: \p ―Nlazʼn, weʼa. \p Ne oraaka mgwe zha. \v 4 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Wii, yent cho lo gaba koree. Sinke gwa lo ngwleyy ne btaa gona taxal nabee ley chaan Moisés, gon kuu ndaa re zha kuu mgwe lo yiz kuu mzhaaka, tsa ne ngwleyy leeʼa mgweʼa ne gab ngwleyye lo re men. \s1 Jesús mtegwe mos thib soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad \r (Lc. 7:1‑10) \p \v 5 Ne or mndaab Jesús yez Capernaúm, lee thib soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, ngwa mnaab thib yalwen lo Jesús, \v 6 ne nzhab: \p ―Zha Nabee, lee mos da kwathoz ne ndak, gagt gwin zha ne kwathoz ndakti zha. \p \v 7 Tsa nzhab Jesús lo soldad: \p ―Nal yan tsa tegwen zha. \p \v 8 Tsa lee soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad nzhab: \p ―Zha Nabee, ndoblotʼn taba leen lizʼn, anta nabee ne lee mos da gwe. \v 9 Tak noga na napʼn zha kuu nabee lon, ne noga na napʼn soldad kuu nabeen lo. Os leen gapʼn lo thib zha: “Gwa”, ne nya zha; ne or gapʼn lo tedib zha “De”, ne nyaad zha; ne leettsa mbezʼn lo mos da “Tsow koree”, ntsow zhay. \p \v 10 Kwathoz mzegey leettsoo Jesús mbin Jesús kona, tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ndeke dits Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, ¡neeka thib re tawlazaa zha Israel nyelaazt Diox taxal mbyi ree! \v 11 Wlipaa na nin lo goo, kwathoz tyen re zha kuu nagt zha Israel, kuu nzo dib naxta lo yezlyu, tob zha wu zha kon Abraham, kon Isaac ne kon Kob ta nabee Diox, \v 12 per lee re zha Israel kuu nak diiz tob ta nabee Diox, ndya gabil ta nakow na, ne tya gonn zha ne tub zha keley zha. \p \v 13 Tsa nzhab Jesús lo mbyi kuu nabee lo thib gayoo soldad: \p ―Tyee liza, tak ngwalaaza lee Diox tak tegwe, kona mgwe mosa. \p Leeka ora lee mos soldad mgwe. \s1 Jesús mtegwe kwathoz mbyiz \r (Mr. 1:29‑34; Lc. 4:38‑41) \p \v 14 Tsa lee Jesús kon chop tson zha kuu ngeteed lo Jesús ngwa liz Pey, ne mwii Jesús lee xnaatsaap Pey ne ndak, nax lo luun ndak xlee. \v 15 Ne mzhen Jesús yaa zha, ne oraaka lee xlee mroo zha. Ne ngwache zha ne mndaa zha kuu ndow re zha. \p \v 16 Leettsa mkow yezlyu lee re men kuu nzo yezlyuʼa, myaadno kwathoz re zha lo Jesús, re zha kuu nzo mbi fyer leettsoo ne re zha kuu ndak choraa yiz, ne kon thibka lan diiz mloo Jesús re mbi fyer, ne noga mtegwe Jesús reta mbyiz. \v 17 Koree ngok, tsa mrolo kuu mkee profet Isaí zha ndala, leettsa nzhab profet: “Lee zha mbe reta yiz chaanaa ne re yalne chaanaa”. [Is. 53:4] \s1 Re zha kuu nlaaz teke dits Jesús \r (Lc. 9:57‑62) \p \v 18 Or mwii Jesús kwathoz men mrin dita lo Jesús, tsa mnabee Jesús lo re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa rid re zha tedib lad roo nitdoo, tsa roxkwan re zha. \v 19 Ne ora lee thib maestr kuu nloo xkiiz Diox mbig lo Jesús, ne nzhab: \p ―Maestr, nlazʼn teken ditsa loka pa ta yaʼa. \p \v 20 Ora mkab Jesús lo maestr, ne nzhab Jesús: \p ―Lee re mbeet nap maa kelyoo ta nyoo maa, ne lee re min nap maa lyaat maa; per lee na Kuu Mzin Ngok Men, neeka ta xoobʼn yekʼn roxkwan na naptʼn. \p \v 21 Tsa lee tedib zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, nlazʼn teken ditsa, per laa anta yelo kaatsʼn xutʼn. \p \v 22 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Bteke ditsʼn, laa kaats re zha kuu nyelaazt Diox re zha nguth. \s1 Mbi ne nitdoo nzhon diiz lo Jesús \r (Mr. 4:35‑41; Lc. 8:22‑25) \p \v 23 Tsa mke Jesús leen thib kano, ne noga re zha kuu teed lo Jesús nda kon Jesús, par rid re zha tedib lad roo nitdoo. \v 24 Per leettsa nda re zha lo nitdoo, tsa mroo thib mbi thoz, ne asta ndaab nit leen kano. Per lee Jesús ngoth ne mzhen mkaal Jesús. \v 25 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, mloo zha mkaal lo Jesús, ne nzhab re zha lo Jesús: \p ―Zha Nabee, laata luzhaa, tak ngelowgwaa leen nitdoo. \p \v 26 Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chebee kwathoz nzeb goo? ¿Chebee lutta nyelaaz goo Diox? \p Tsa ngwateli Jesús ne mkox mbi ne nitdoo lo Jesús, ne zheta ngok mbi ne nitdoo. \v 27 Reta zha kuu ngeteed lo Jesús kwathoz mzegey leettsoo zha, ne mbez zha lo altaa zha: \p ―¿Cho nak mbyi ree? ¿Chebee asta mbi ne nitdoo nzhon diiz lo zha? \s1 Chop zha yez Gadara kuu nzo mbi fyer leettsoo \r (Mr. 5:1‑20; Lc. 8:26‑39) \p \v 28 Leettsa mzin Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús tedib lad roo nitdoo, yezlyu chaan re zha Gadara, ne tya lee chop zha kuu nzo mbi fyer leettsoo, mroo leen re kelyoo ta nkaats zha re zha nguth, tya mtsow zha liz zha rop zha, ne mbig rop zha lo Jesús, ne kwathoz nakap nzhak zha, kona yent cho tak rid neta. \v 29 Ne mretsyath zha ne nzhab zha: \p ―¿Chaka ndyaad lo nee, Jesús Xgann Diox? ¿Chu ndyaada tetiʼa nee, leettsa terka tsin wiz kuu tetiʼa nee? \p \v 30 Gax tya nzi kwathoz nguch ngeyow. \v 31 Tsa lee re mbi fyer mnaab lo Jesús, ne nzhab: \p ―Os leeʼa kooʼa nee, taa diiz tab nee leettsoo re nguch baa. \p \v 32 Tsa nzhab Jesús: \p ―¡Gwa goo! \p Ne lee re mbi fyer mroo leettsoo rop zhaʼa ne mndaab leettsoo re nguch. Ne oraaka mrozhonn re nguch ne mbix maa yek kedoo ngob maa leen nitdoo, ngwaap re maa nit ne thitanax nguth maa. \p \v 33 Oraaka lee re zha kuu nkenap re nguch mzhonn ndya, ne or mzin re zha yez, mndelo zha mndaa zha kwent re kuu ngok, kon rop zha kuu ngoo mbi fyer leettsoo. \v 34 Tsa reta zha yez mroo ngwa ta ndo Jesús. Ne or mwii re zha Jesús; mnaab zha lo Jesús, tsa roo Jesús yezlyu zha. \c 9 \s1 Jesús mtegwe thib zha mthans \r (Mr. 2:1‑12; Lc. 5:17‑26) \p \v 1 Tsa mndaab Jesús leen thib kano, ne mriid Jesús tedib lad roo nitdoo, ne mzin Jesús ta nak laz Jesús. \v 2 Tya mbe zha thib zha mthans kuu nzoob lo luun lo Jesús. Ne myeen Jesús lee re zha kuu ndyaadno mthansa, nyelaaz lee Jesús tak tegwe mthans, tsa nzhab Jesús lo mthans: \p ―Wen bloo leettsooʼa; tak reta falta myuyya. \p \v 3 Tsa lee chop tson maestr kuu nloo xkiiz Diox mtsow xgab: “Went ni zha ree Diox, tak mbez zha lee zha tak tuyy re falt men”. \v 4 Per lee Jesús neʼa naa kwan ntsow re zha xgab, tsa mnaabdiz Jesús lo re zha: \p ―¿Chebee kwathoz went ntsow goo xgab? \v 5 ¿Kwan ntsow goo xgab? ¿Kwan mas nagant gap na lo mbyiz ree: “Lee re falta myuyya”, per nagan tegwe men zha ne gab men lo zha, “Gwache ne bte”? \v 6 Tsowʼn koree lo goo, tsa ne goo lee na, Kuu Mzin Ngok Men, napʼn yalnabee tuyʼn re falt goo. \p Tsa nzhab Jesús lo mthans: \p ―Gwache bzhen luuna, ne tyee liza. \p \v 7 Tsa lee mthans ngwache mzhen luun ne ndya lize. \v 8 Leettsa mwii re men kona, kwathoz mzeb re men ne mbil men lo Diox, tak lee Diox mndaa yalnabee lo thib men, tsa tegwe men tedib men. \s1 Jesús mrez Mateo \r (Mr. 2:13‑17; Lc. 5:27‑32) \p \v 9 Leettsa mroo Jesús tya mwii Jesús na kuu le Mateo, ndobʼn ngetsowʼn kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma, tsa ne Jesús lon: \p ―Bteke ditsʼn. \p Tsa ngwatelin ne mndekeen dits Jesús. \v 10 Ne leettsa ngeyow Jesús lizʼn, noga mzin tedib net re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma, ne tedib net re zha kuu ntsow kuu went, ne mndob re zha roo mes kon Jesús, ne kon re zha kuu ngeteed lo Jesús. \v 11 Ne or mwii re fariseo koree, tsa nzhab zha lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―¿Chebee nzhow maestr goo, kon re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma, ne kon re zha kuu ntsow kuu went? \p \v 12 Jesús mbin kona, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Lee re zha kuu net ndak, ndechet zha doctor, per lee re mbyiz, zhaʼa ndeche doctor. \v 13 Tyaa goo, ne bteed goo naa kwan nak re diiz ree: “Kuu nlazʼn nak, blat leettsoo goo ne goo taben goo, nlaztʼn beeta kuth goo maa taa goo lon”. [Os. 6:6] Tak ndyaltʼn ndyaadchezʼn re zha wen, sinke lee na ndyal ndyaadchez re zha kuu ndab falt, tsa tsee zha mod went kuu nak zha. \s1 Yalnaabdiz chaan ayun \r (Mr. 2:18‑22; Lc. 5:33‑39) \p \v 14 Tsa mbig re zha kuu mndeke dits Juan kuu mtsowleyy, ne mnaabdiz zha lo Jesús, nzhab zha: \p ―¿Chebee re nee, ne re fariseo kwaro ntsow nee ayun, ne lee re zha kuu ngeteed loʼa ntsowt zhay? \p \v 15 Jesús mkab, ne nzhab: \p ―¿Chu tak tsow re zha kuu nzi lo fandan ayun, leettsa lee mbyi kuu mtseyaʼa ndoka lo re zha? Per tetsin wiz kib re zha mal mbyi kuu mtseyaʼa lo re zha; tsasi lee re zha tsow ayun. \p \v 16 Noga nzhab Jesús: \p ―Neeka thib zha ngibt thib le lar kub cho lar gox, tak lee lar kub mbich, leettsa nteech zhay ne masraa nchatte lar gox ne gagt raa lortsin zhay. \v 17 Ne neeka ngot zha xit ub kuu kub leen gom yid gox, tak lee xit ub kuu kub yezhoob, ne chatte gom gox. Tsa lee xit ub zho, ne noga gom lux. Kona lee xit ub kuu kub ndoblo yo leen gom yid kub tsa neeka thibe luxt. \s1 Jesús mtegwe thib ngot ne mteroban rtsaap Jairo \r (Mr. 5:21‑43; Lc. 8:40‑56) \p \v 18 Leettsa bee ngenika Jesús lee thib mbyi mzin lo Jesús, mbyiʼa nak thib zha kuu nabee ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox, ne mtobxub zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Ngulota nguth rtsaapʼn; per os leeʼa yaada ne xooba yaaʼa yek nzaa teroban nzaa. \p \v 19 Tsa lee Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús mndeli ne mndeke dits mbyiʼa. \v 20 Ne ora lee thib ngot kuu ndaʼa tsiibchop liin nlath ren leettsoo, mbig dits Jesús ne mdiinn ngot xab Jesús. \v 21 Tak mtsow ngot xgab: “Os anta diinn na xab Jesús tegwen”. \v 22 Per lee Jesús mre ne mwii lo ngot, ne nzhab: \p ―Rtsaapʼn. Wen bloo leettsooʼa, tak ngwalaaza lee Diox tak tegweʼa, kona mgweʼa. \p Ne leeka ora lee ngot mgwe. \p \v 23 Ne leettsa mzin Jesús kon chop tson zha kuu ngeteed lo Jesús liz zha kuu nabeeʼa, tsa mwii Jesús lee re musk nzi ngeyol, ne lee re men nzi nzhonn ne mbetsyath tak nguth nzaa. \v 24 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Broo goo nzhee, tak ngutht nzaa, beeta naxat nzaa. \p Tsa lee re men mzhizno Jesús, tak tata nzhab Jesús. \v 25 Per or ngwalo mroo re men leen yuu, tsa mndaab Jesús ne mzhen Jesús yaa nzaa, ne lee nzaa mroban ne mndeli. \v 26 Ne reta men yezlyuʼa mbin kuu mtsow Jesús. \s1 Jesús mtegwe chop zha syeg \p \v 27 Leettsa mroo Jesús tya, lee chop zha syeg mndeke dits Jesús, dib gan zha mrez zha ne nzhab zha lo Jesús: \p ―¡Lu kuu nak thib zha raz rey David, blat leettsooʼa neʼa nee! \p \v 28 Per or mndaab Jesús leen yuu, lee rop syeg mbig gax lo Jesús, tsa mnaabdiz Jesús lo rop zha: \p ―¿Chu nyelaaz goo tak tegwen goo? \p ―Zha Nabee, tak tsow luy ― mkab rop zha. \p \v 29 Tsa lee Jesús mdiinn ngutlo zha, ne nzhab lo rop zha: \p ―Tak ngwalaaz goo tak tegwen goo, kona mgwe goo. \p \v 30 Ne oraaka mzaal lo rop zha, tsa nzhab Jesús lo rop zha: \p ―Yent cho lo gab gooy. \p \v 31 Per or mroo rop zha, mndelo zha mndaa zha kwent kuu mtsow Jesús lo rop zha, lo reta men dita yezlyuʼa. \s1 Jesús mtegwe thib zha mud \p \v 32 Leeka or kuu mroo rop zha kuu ngok syeg, lee tedib net zha ndyaadno thib zha mud kuu nzo mbi fyer leettsoo lo Jesús, tsa tegwe Jesús zha. \v 33 Ne or mloo Jesús mbi fyer leettsoo mbyiʼa, mndelo mbyiʼa mndediz. Tsa mzegey leettsoo re men, ne nzhab re men: \p ―¡Neeka mas ter wiiʼaa thib kuu tenzhee lazaa! \p \v 34 Per lee re fariseo nzhab: \p ―Maxuuy kuu nabee lo reta mbi fyer, mndaa diiz lo zha par ngoo zha re mbi fyer. \s1 Mlat leettsoo Jesús ne re men \p \v 35 Tsa mriid Jesús re yez ne re ranch ne reta ta mloo Jesús lo re men, ne mndaa Jesús kwent Diiz Chul chaan ta nabee Diox ne mtegwe Jesús relota yiz ne relota yalne. \v 36 Or mwii Jesús lo re men mlat leettsoo Jesús ne Jesús re men, tak kwathoz nalatt nzhak re men, taxal mbak zhiil kuu napt bzhaan. \v 37 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, kwathoz naroob rtsin Zha Nabee nzo, per lutta zha kuu ntsow rtsin zha nzo. \v 38 Kona bnaab goo lo Zha Nabee, tsa taal zha masraa zha ke tsiin thop yalgonn chaan Zha Nabee. \c 10 \s1 Jesús mli tsiibchop zha lo re zha kuu ngeteed lo Jesús par gak zha apóstl \r (Mr. 3:13‑19; Lc. 6:12‑16) \p \v 1 Tsa mrez Jesús re tsiibchop nee kuu ngeteed lo Jesús ne mndaa Jesús yalnabee lo nee, par koo nee re mbi fyer kuu nzo leettsoo re men, ne tegwe nee relota yiz ne relota yalne. \p \v 2-4 Tenzhee le re tsiibchop nee kuu mteed lo Jesús kuu noga le apóstl: \q1 Simún (kuu noga le Pey), \q1 Ndres (wets Pey), \q1 Santiag, \q1 Juan (wets Santiag, rop zha ree nak xgann Zebedeo), \q1 Lip, \q1 Bartolomé, \q1 Mach, \q1 Mateo (kuu nak na, kuu mthop temi kuu nzhax lo zha Roma), \q1 Santiag (xgann Alfeo), \q1 Lebeo (kuu noga ni zha lo Tadeo), \q1 Simún (kuu ngoo xid partid zha Canaán) ne \q1 Judas Iscariote (kuu mndaa Jesús lo re zha par mbeth zha Jesús). \s1 Jesús mtaal re tsiibchop zha tsa ya zha loo zha lo re men \r (Mr. 6:7‑13; Lc. 9:1‑6) \p \v 5 Tsa mtaal Jesús re tsiibchop nee ne tenzhee ne Jesús lo re nee: \p ―Yat goo laz re zha kuu nagt tawlazaa, neeka re yez chaan re zha Samaria. \v 6 Gwa goo lo re tawlazaa zha Israel, zha kuu mndab xnet Diox, zha kuu nak taxal re mbak zhiil kuu mndab lo bzhaan. \v 7 Gwa goo ne gab goo, lee wiz kuu nabee Diox mzin gaxa. \v 8 Btegwe goo re mbyiz, teroban goo re zha nguth, btegwe goo re zha kuu ndeye kwerp, ne bloo goo mbi fyer leettsoo re men kuu nzo mbi fyer leettsoo. Por yalwen chaan Diox mkayaa goo yalnabee ree; kona ndoblot tsow goo kobral por tsow goo re koree. \p \v 9 ’Gwet goo temi. \v 10 Neeka gwet goo bols kuu yo re chaan goo, neeka tedib net lar kuu gok goo, neeka tedib net labyid kuu ke nii goo, neeka aga gwet goo, tak lee zha kuu nke tsiin ndoblo zha gax lo zha. \p \v 11 ’Leettsa tsin goo thib yez o thib ranch, kwaan goo liz thib zha kuu ndoblo zha kwet goo liz zha, ne tya kwet goo asta or kuu roo goo yeza. \v 12 Or kuu tsin goo thib yuu bni goo “diox” lo zha ne guz goo lo zha, lee Diox tsow wen kwin goo liz goo ne bzhen goo yaa re zha kuu nzo yuuʼa. \v 13 Ne os lee re zha kuu nzo yuuʼa, ndoblo zha lee Diox tsow wen kwin zha liz zha, tsa lee kuu gab goo lo zha, take lo zha; per os lee zha ndoblot zha tsow Diox wen kwin zha liz zha, gagte lo zha. \v 14 Ne os lee zha kayaat zha goo ne tyalt zha gon zha kuu gab goo, broo goo yuuʼa o yeza ne btsib goo yuyaaz kuu mke nii goo. \v 15 Wlipaa na nin lo goo, leettsa naab Diox kwent lo re men, lee yalti kuu rid re zha yeza, gak masraa nati nake yalti kuu rid re men rop yez kuu ngoo ndala kuu le Sodoma ne Gomorra, rop yez kuu mluux Diox kon ki. \s1 Yalti kuu rid goo kwent chaan da \p \v 16 ’¡Wii goo! Na taal goo yataa goo kwent chaan Diiz Chul, taxal mbak zhiil xid re mbeez kuu nayii, kona list gok goo taxal mbeel ne nadoo gok goo taxal palom. \v 17 Bkenap goo goo lo re men, tak teno zha goo lo re zha kuu nataak lo re Israel, ne kin zha goo ta nkaltaa reʼaa nteedaa xkiiz Diox. \v 18 Ne teno zha goo lo re zha kuu nak gobyern ne lo re rey kwent chaan da, tata tak taa goo kwent chaan da lo re zha gobyern ne lo re zha kuu nagt zha Israel. \v 19 Per leettsa taa zha goo lo re zha nak tsiin, tsowt goo xgab naa kwan kab goo lo zha ne xomod gab gooy, tak ora lee Mbi Nayon taa diiz kuu kab goo lo zha, \v 20 tak nagt goo kuu ni ora, sinke lee Mbi Nayon chaan Xutaa kuu nzo leettsoo goo ni ora. \p \v 21 ’Ne leeka wets zha kuu nyelaazt Diox, taa zha lo re zha nak tsiin tsa kuth zha zha, ne tataka tsow xut zha kon xgann zha. Lee re zhiinn zha yii ne xut ne xnaa, ne taa zhiinn zha zha lo re zha kuu nlaaz kuth zha. \v 22 Reta men yii ne goo tak nak goo zha da. Per lee zha kuu xek rid re koree asta bluz, zhaʼa tsow gan yalnaban kuu thitanax. \v 23 Per leettsa reke zha dits goo thib yez, bzhonn goo ne tyaa goo tedib yez ne noga tya taa goo kwent chaan da. Tak wlipaa na nin, tsowt goo gan yataa goo kwent chaan da, reta yez kuu nak chaan reʼaa zha Israel, leettsa lee na Kuu Mzin Ngok Men bretab. \p \v 24 ’Neeka thib zha kuu ngeteed nataagt zha masraa nake maestr zha, ne tataka neeka thib zha kuu nke tsiin, nataagt zha masraa nake patron zha. \v 25 Kona lee zha kuu ngeteed, ndoblo wen yo leettsoo zha, tsow re men lo zha taxal ntsow re men lo maestr zha, ne leeka tata lee mos, ndoblo wen yo leettsoo mos, tsow re men lo mos taxal ntsow re men lo patron mos. Ne os lo na kuu nak taxal mndan thib yuu ni zha lo Beelzebú kuu nabee lo re mbi fyer. ¡Kwanpaa gabt zha lo re goo kuu nak goo taxal zhiinn mndan yuu! \s1 Cho lo ndoblo tseb men \r (Lc. 12:2‑9) \p \v 26 ’Ne tsebt goo ne goo re men kuu ndreke dits goo, tak ndaa goo kwent xkizʼn. “Tak neeka thib kuu ntsow zha xlaanta gagt loote, ne tataka neeka thib kuu ntsow zha xgaatsta gagt loote”. \v 27 Kona loka kuu mnin lo goo xgaatsta, taxal re kuu ndediz xlaan zha ta nakow, tse guz gooy lo reta men; ne lee re kuu mnin lo thita goo, kendab goo yek yuu ne nex guz gooy lo reta men. \v 28 Tsebt goo ne goo re zha kuu nzhuth kwerp, tak gagt kuth zha xbi goo. Btseb goo ne goo Diox, tak Diox tak kib yalnaban goo ne ko xbi goo ne kwerp goo kuu kub gabil. \p \v 29 ’Wii goo, ¿chu nthot zha chop min bzhizh por thap rehal? Per leen ni lo goo, neeka thib min lat lo yezlyu ree os lee Xutaa Diox kuu ndob yibaa taat diize. \v 30 Diox nlebee reta goo, asta re yitsek goo nak kwent lo Diox. \v 31 Kona tsebt goo ne goo re zha kuu mbez kuth goo, tak masraa nataak goo nake naroob min bzhizh. \p \v 32 ’Os lee thib zha gab zha lo re men lee zha nak zha da, noga na gapʼn lo Xutʼn kuu ndob yibaa lee zha nak zha da. \v 33 Per lee zha kuu gabt lo re men lee zha nak zha da, noga na gapʼn lo Xutʼn kuu ndob yibaa lee zha nagt zha zha da. \s1 Myaadt Jesús tsa wen kwin re men \r (Lc. 12:51‑53; 14:26‑27; Mr. 9:41) \p \v 34 ’Tsowt goo xgab leen ndyal, tsa wen kwin re men lo yezlyu ree. Ndyaltʼn tsa wen kwin re men lo yezlyu ree; sinke chakʼn ndyal kona lee re zha kuu nyelaazt na kuth re zha kuu nyelaaz na. \v 35 Tak por kuu nloon tsow yo re zha kuu nyelaazt na, kon re zha liz zha kuu nyelaaz na, lee re mbyi yo kon xut, ne tataka lee re nzaa yo kon xnaa, ne lee zhizh zha yo kon xnaatsaap zha. \v 36 Leeka re zha liz zha yii ne zha. \p \v 37 ’Ne loka zha kuu mas nke leettsoo xut ne xnaa nake na, ndoblot zhaʼa gak zha zha da, ne loka zha kuu mas nke leettsoo xgann o rtsaap nake na, ndoblot zhaʼa gak zha zha da, \v 38 ne loka zha kuu kot leettsoo thib gath, tak ndeke zha ditsʼn, ndoblot zha gak zha zha da. \v 39 Zha kuu nzeb gath tak nyelaaz zha na lo yezlyu ree, tath zha ne tsowt zha gan yalnaban kuu thitanax, per lee zha kuu nzebt gath lo yezlyu ree, tak nyelaaz zha na, zhaʼa tsow gan yalnaban kuu thitanax. \p \v 40 ’Zha kuu nkayaa goo noga na nkayaa zha. Ne lee zha kuu nkayaa na, noga nkayaa zha, zha kuu mtaalʼn. \v 41 Loka zha kuu nkayaa thib profet, tak ne zha nak zha zha Diox, zhaʼa kayaa lo Diox leeka kuu kayaa profet lo Diox; ne loka zha kuu kayaa thib zha kuu nali nak, tak ne zha nali nak zha, zhaʼa kayaa lo Diox leeka kuu kayaa zha kuu nali naka lo Diox. \v 42 Ne loka cho zha kuu taa thib kuu ndeche goo, tegal beeta thib bas nit kuu gu goo, tak nak goo zha da, wlipaa na nin, noga lo zhaʼa tataa Diox kuu tsow zha gan. \c 11 \p \v 1 Leettsa ngwalo mteni Jesús re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa mroo Jesús tya ne nda Jesús nda loo Jesús ne mndaa Jesús kwent xkiiz Diox lo tedib net re zha kuu nzo re yez kuu nzi yezlyuʼa. \s1 Re zha kuu mtaal Juan lo Jesús \r (Lc. 7:18‑35) \p \v 2 Ne lee Juan kuu mtsowleyy re men nzo tsib, ne leettsa mbin Juan re kuu ngetsow Jesús, tsa mtaal Juan chop tson zha kuu ngeteed lo Juan, \v 3 tsa yanaabdiz zha lo Jesús, naa chu wli lee Jesús nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee o chu tebet zha tedib zha. \p \v 4 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Tyee goo, ne guz goo lo Juan re kuu mwii goo ne re kuu mbin goo ntsowʼn. \v 5 Guz goo lo Juan: “Lee ngutlo re zha syeg nyeni, lee re zha mthans ndiy, lee re zha kuu ndeye kwerp ngwe, lee re zha kuu nakwee mzhaal nza; lee re zha nguth ndroban; ne lee re zha kuu nyeen ndeche zha Diox nzhon zha Diiz Chul chaan Diox. \v 6 ¡Wen nzo leettsoo Diox ne Diox re zha kuu nzhagt chop xgab, tak nyelaaz zha na!” \p \v 7 Leettsa ndya re zha kuu mtaal Juan, lee Jesús mndelo mndaa kwent chaan Juan lo re men, ne nzhab Jesús: \p ―¿Kwan ngwatwii goo ngwa goo yubiz? ¿Chu lo thib nith kuu nkwin mbi ngwatwii goo? \v 8 Ne os leey nagte tata, ¿kwan ngwa goo ngwatwii goo tsa? ¿Chu lo thib zha kuu nok lar wen ngwa goo ngwatwii goo? Tak reta goo ne lee re zha kuu nzhok lar wen, nak re zha kuu nzo liz rey. \v 9 Per ne goo lon: ¿Cho lo ngwatwii goo tsa? Wlipaa na nin lo goo, lee goo ngwatwii lo thib profet. Ne Juan nak thib profet kuu mas nataak nake re profet kuu ngoo ndala. \v 10 Juan nak zha kuu nteth xkeets Diox ta nzhab: \q1 Na taal thib mos da kuu tener loʼa. \q1 Tsa to list zha leettsoo re men par kayaa zha lu. [Mal. 3:1] \m \v 11 Wlipaa na nin lo goo, xid reta men kuu nzhal yent raa tedib zha kuu mas nataak nake Juan kuu mtsowleyy. Ne tegal tatay, lee zha kuu mas nataagt xith re zha kuu nabee Diox leettsoo, zhaʼa nak zha kuu mas nataak nake Juan. \p \v 12 ’Desde leettsa mndaa Juan kwent xkiiz Diox ne asta nal, lee re zha kuu nabee Diox leettsoo ndriid yalti lo re zha kuu nakap nak, re zha kuu nlaaz nabee lo re zha kuu nabee Diox leettsoo. \v 13 Reta profet ne ley kuu mkee Moisés mndaa kwent lee Crist yaad, ne asta leettsa myaad Juan, asta tyatha mndaa zha kwente. \v 14 Ne os lee goo nlaaz goo yelaaz goo koree, Juan nap xbi profet Lí, ne Juan nak Lí kuu nzhab re profet yaad. \v 15 ¡Os lee goo ndob nza goo ndoblo yen goo koree! \p \v 16 ’Ne nal nin lo goo naa xa nzhak re men tyemp ree. Lee re men nzhak taxal re ndyeen bzhizh, kuu nzi nke byith lo xbi, kuu mbez lo altaa: \v 17 “Naley mbil nee flaut per mkanit goo ne mbilga nee nabil per mbinnt goo”. \v 18 Koree nin, tak leettsa mzin Juan kuu mtsowleyy re men, zha kuu nzhowt pan neeka nzhuut xit ub, tsa mbez goo mbi fyer nzo leettsoo Juan. \v 19 Per lee nal ndyal na, Kuu Mzin Ngok Men, nzhowʼn ne nzhuun, tsa mbez goo leen nak thib zha kuu nzhowcho ne nzhuucho xit ub, ne nakʼn amig re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma, ne amig re zha kuu ntsow re kuu went. “Per lee zha kuu nap yalnzhaak chaan Diox, por re kuu ntsow zha nabee lee zha nap yalnzhaak”. \s1 Re yez kuu nzhont diiz \r (Lc. 10:13‑15) \p \v 20 Tsa lee re zha yez ta mtsow Jesús re kuu thoz mkox lo Jesús, tak lee re zha re yeza, mlaat zha mod went kuu nak zha, tsa nzhab Jesús: \p \v 21 ―¡Aka nati rid re goo zha yez Corazín! ¡Aka nati rid re goo zha yez Betsaida! Os lo re men rop yez kuu nak Tiro ne Sidón gagak re kuu thoz kuu ngok lo re goo, chu nal galaa zha re kuu went kuu mtsow zha ne gayelaaz zha Diox, gagok zha lar kuu nambaat ne gatob zha lo di, tsa galoo zha kwathoz nalatt nzo leettsoo zha por re falt zha. \v 22 Kona nin, lee wiz kuu naab Diox kwent lo re men, lee yalti kuu rid re goo gak masraa nati nake yalti kuu rid re zha rop yez kuu nak Tiro ne Sidón. \v 23 Ne lee re goo zha yez Capernaúm, ¿chu ntsow goo xgab lee Diox teno goo yibaa? Nagte tata, lee goo ya asta ta mas naats. Tak os lo re zha yez Sodoma gagak re kuu thoz kuu ngok lo re goo, bee nzika yeza asta nal. \v 24 Per wlipaa na nin, lee wiz kuu naab Diox kwent lo re men, lee yalti kuu rid goo gak masraa nati nake yalti kuu rid re zha yez Sodoma. \s1 De goo lon tsa roxkwan goo \r (Lc. 10:21‑22) \p \v 25 Ne lee tsya nzhab Jesús: \p ―Nzhoolʼn loʼa Xutʼn, Zha Nabee yibaa ne yezlyu, tak mkaatsa re koree lo re zha nzhaak ne lo re zha kuu nyen re kwaa, ne mloo luy lo re zha kuu nlaaz teed. \v 26 Xutʼn, tabaa mtsow luy tak tabaa nlaaza. \p \v 27 Tsa nzhab Jesús lo re men: \p ―Reta kwaa mndaa Xutʼn lon. Ne yent cho ne cho nakʼn, sinke beeta Xutʼn ne cho nakʼn. Ne yent cho ne cho nak Xutʼn, sinke beeta na ne cho nak Xutʼn, ne beeta lo re zha kuu nlazʼn gapʼn naa cho nak Xutʼn. \v 28 De re goo lon, reta goo kuu ngwatsay ne nee kuu ne, na tsow roxkwan goo. \v 29 Bkayaa goo yug kuu tan lo goo, ne bteed goo lon, tak nadoo ne wen nakʼn. Ne tata tak neyy goo. \v 30 Tak lee yug ne kuu tan gwe goo naxax nake. \c 12 \s1 Re zha kuu ngeteed lo Jesús mthop ton nzob xtil wiz sabd \r (Mr. 2:23‑28; Lc. 6:1‑5) \p \v 1 Ne re wiza thib wiz sabd, nda Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, mriid re zha thib ta ndab xtil. Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mlann, ne mndelo re zha mthop zha ton nzobxtil, mtembi zhay ne ndow zhay. \v 2 Ne lee re fariseo mwii kona, tsa nzhab zha lo Jesús: \p ―Wii lee re zha kuu ngeteed loʼa, ngetsow thib kuu ndoblotaa tsowaa wiz kuu ndroxkwanaa. \p \v 3 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chu ter lab goo xkeets Diox naa kwan mtsow rey David, leettsa mlann David kon re zha kuu nda kon David? \v 4 Mndaab David leen gwodoo chaan Diox, ne ndow David re pan nayon kuu ndoblot David wu David, ne noga mndaa Davide ndow re zha kuu nda kon David, pan kuu beeta re ngwleyy ndoblo wu. \v 5 Ne, ¿chu ter lab goo ley chaan Moisés ta nzhab, lee re ngwleyy mbint ngwleyy diiz kuu nabee ley, tak mke ngwleyy tsiin leen gwodoo chaan Diox wiz sabd, ne mndaat ngwleyy falt? \v 6 Per lee na ni lo goo, nzhee ndo thib zha kuu mas nataak nake gwodoo chaan Diox. \v 7 Nyent goo kuu nzhab lo xkeets Diox ta nzhab: “Kuu nlazʼn nak, lat leettsoo goo ne goo taben goo, ne nlaztʼn kuth goo beeta maa par taa goo gon lon”. [Os. 6:6] Ne os gayen gooy, gakekit goo zha kuu ntsow kuu wen. \v 8 Ngenin re koree lo goo, tak na nak xgann mbyi, Kuu Mzin Ngok Men, ne napʼn yalnabee nabeen lo wiz sabd. \s1 Jesús mtegwe thib mbyi kuu mbiz yaa \r (Mr. 3:1‑6; Lc. 6:6‑11) \p \v 9 Tsa mroo Jesús tya, ne ngwa Jesús ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox. \v 10 Ne tya ndo thib mbyi kuu mbiz yaa. Ne kom nkwaan re zha mod keki zha Jesús, tsa nzhab zha lo Jesús: \p ―¿Chu ndoblo tegwe men thib zha wiz kuu ndroxkwanaa? \p \v 11 Ne lee Jesús nzhab: \p ―Os lee thib goo nap thib mbak zhiil ne la maa leen pos wiz sabd, ¿chu koot goo maa? \v 12 Per lee na ni lo goo mas nataak thib men nake thib mbak zhiil. Kona wen tsow men kuu wen lo thib men wiz sabd. \p \v 13 Tsa nzhab Jesús lo mbyi kuu mbiz yaa: \p ―Bteli yaaʼa. \p Tsa mteli mbyi yaa mbyi, ne mgwe yaa mbyi taxal tedibe. \v 14 Tsa oraaka mroo re fariseo ne myaan re zha diiz kuth zha Jesús, tak myet roo zha lo Jesús. \s1 Jesús mtegwe naroob men \p \v 15 Per lee Jesús myeen naa kwan mtsow re zha xgab tsow zha. Tsa mroo Jesús tya ne naroob men mndeke dits Jesús, ne mtegwe Jesús reta mbyiz kuu nzo xid re mena. \v 16 Ne nzhab Jesús lo re zhaʼa, tsa yent cho lo gab zha naa cho nak Jesús. \v 17 Koree ngok, tsa mrolo kuu nzhab profet Isaí, leettsa nzhab profet kuu nzhab Diox kwent chaan Crist: \q1 \v 18 Zha ree nak mos da, kuu mlin, \q1 kwathoz nke leettsoon zha, ne kwathoz wen nzo leettsoo nen zha. \q1 Taalʼn Mbi Nayon chaan da lo zha, \q1 ne taa zha kwent re kuu nali ne kuu wen lo re zha kuu nagt zha Israel. \q1 \v 19 Neeka kab root zha, neeka kwez gutht zha, \q1 ne yent cho gon kuu ni zha re net. \q1 \v 20 Ne neeka gat zha nith kuu ngots, \q1 ne neeka tuyyt zha doo zer kuu penta mke, \q1 asta yelo tsow zha, tsow kuu wen gan lo kuu went. \q1 \v 21 Ne reta zha kuu nagt zha Israel ngebet yelaaz zha, \q1 zha kuu telaa zha. [Is. 42:1-4] \s1 Nkeki zha Jesús lee Jesús nap yalnabee chaan Maxuuy \r (Mr. 3:20‑30; Lc. 11:14‑23; 12:10) \p \v 22 Tsa ngwano zha thib mbyi kuu nzo mbi fyer leettsoo lo Jesús, syeg zha ne mud zha. Ne mtegwe Jesús zha, tsa mwii zha ne mndediz zha. \v 23 Reta men mzegey leettsoo, ne nzhab: \p ―¿Chu nagt zha ree, zha raz chaan rey David? \p \v 24 Per leettsa mbin re fariseo kona, tsa nzhab re zha: \p ―Beelzebú kuu nak Maxuuy kuu nabee lo re mbi fyer, mndaa yalnabee lo zha, tsa nabee zha lo re mbi fyer. \p \v 25 Per lee Jesús neʼa naa kwan ntsow re zha xgab, tsa nzhab Jesús: \p ―Reta yez naro ne re yez bzhizh, ne asta thib yuu kuu nzhak rol zha, gaxta ndo luzhe. \v 26 Ne tataka, os leeka Maxuuy koo Maxuuy, tsa leeka Maxuuy yo kon leeka Maxuuy, xegt yalnabee chaan Maxuuy naroob, os tatay. \v 27 Re goo ni lee na ngo mbi fyer kon yalnabee chaan Beelzebú, os leey tata nake, noga re zha kuu ngeteed lo goo ngoo mbi fyer kon yalnabee chaan Beelzebú. Kona leeka re zhaʼa nloo ngobeet goo kuu ni goo. \v 28 Per os leen ngon mbi fyer por yalnabee chaan Mbi Nayon chaan Diox, koree nloo lee wiz kuu nabee Diox lo goo mzin gaxa. \p \v 29 ’Gagt tab thib zha liz tedib zha kuu kwathoz ney par kib zha chaan zhaʼa, os ter liib zha zha. Tak os lee zha tsowt zhay gagt kib zha chaan zhaʼa. \v 30 Re zha kuu nyelaazt lee na ngo mbi fyer kon yalnabee chaan Mbi Nayon, nzot zhaʼa fabor da ne zhaʼa nayii nen; ne re zha kuu nket tsiin kon na re zhaʼa nluux rtsin na. \p \v 31 ’Tak nyelaazt goo lee Mbi Nayon chaan Diox ntsow ngon re mbi fyer, kona nin lo goo tetuyy Diox reta falt kuu ntsow men, leettsa ngode men re zha, per tuyyt Diox falt kuu ngode men lo Mbi Nayon. \v 32 Ne tetuyy Diox re falt kuu ngode men na, Kuu Mzin Ngok Men, per lee men kuu ngode lo Mbi Nayon, tuyyt Diox falt zhaʼa, neeka lo yezlyu ree ne neeka lo tedib yezlyu kuu yo. \s1 Lee ya nabee ya por xle kuu ndaa ya \r (Lc. 6:43‑45) \p \v 33 ’Ne ndoblo ne goo, lee ya wen ndaa xle wen, ne lee ya went ndaa xle went, tak reta ya nabee ya por xle kuu ndaa ya. \v 34 ¡Goo nak zha raz mbeel! Went nak goo, kona gagt ni goo kuu wen; tak kuu nzo leettsoo men ndroo roo men. \v 35 Tak lee zha wen kuu wen ni zha, tak kuu wen nzo leettsoo zha, per lee zha kuu went kuu went ni zha, tak kuu went nzo leettsoo zha. \v 36 Kona nin lo goo, leettsa tsin wiz kuu naab Diox kwent lo reta men, asta re diiz kuu legaʼa ni goo, taa goo kwent lo Diox ora. \v 37 Tak por re diiz kuu ni goo naab Diox kwent lo goo, tsa ne Diox naa chu ndab goo falt o ndabt gooy. \s1 Lee re men mnaab thib seny thoz lo Jesús \r (Mr. 8:12; Lc. 11:29‑32) \p \v 38 Tsa lee chop tson fariseo ne chop tson maestr kuu nloo xkiiz Diox, nzhab lo Jesús: \p ―Nlaaz nee wii nee tsowa thib seny thoz kuu gagt tsow re men yezlyu ree. \p \v 39 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Lee re men tyemp ree kuu thitanax went nak ne mlaa Diox, nlaaz zha thib seny thoz, per neeka thib seny loot lo re zha, beeta seny chaan profet Jonás zha ndala loo lo re zha. \v 40 Tak leeka taxal ngoo Jonás leettsoo thib mbel, kuu kwathoz naro, tson wiz ne tson yaal, tataka lee na Kuu Mzin Ngok Men, yoon tson wiz ne tson yaal leen yezlyu. \v 41 Leettsa naab Diox kwent lo re men wiz bluz, tsya teti Diox re goo, tak mlaat goo re kuu went kuu ntsow goo, ne telaa Diox re zha kuu ngoo yez Nínive, tak mbin re zhaʼa diiz xkiiz Jonás ne mlaa zha re kuu went kuu mtsow zha. Ne ndoblo ne goo, nzhee ndon ne na nak thib zha kuu mas nataak nake Jonás. \v 42 Ne lee wiz kuu naab Diox kwent lo re men, tsya teti Diox re goo, tak mlaat goo re kuu went kuu ntsow goo, ne telaa Diox ngot kuu mnabee re yez kuu nzi lad Sur, tak kwathoz tith mroo zha ne ngwa zha lo Salomón, tak nlaaz zha gon zha yalnzhaak chaan Salomón. Ne noga ndoblo ne goo nzhee ndon ne na nak thib zha kuu masraa nataak nake Salomón. \s1 Mbi fyer kuu ndretab \r (Lc. 11:24‑26) \p \v 43 ’Leettsa lee thib mbi fyer ndroo leettsoo thib zha, tsa nda mbi ndiy mbi thib ta yubiz, nkwaan mbi thib ta roxkwan mbi, ne mzalt ta roxkwan mbi, tsa ntsow mbi xgab: \v 44 “Bretabʼn leeka ta mroon”. Ne leettsa mzin mbi ta mroo mbi, ne mzal mbi mbyiʼa, taxal thib yuu kuu nalath kuu wen nalob ne nambi na. \v 45 Tsa nda mbiʼa ndaxii tedib gaz mbi kuu masraa went nake mbiʼa, ne ndretab mbi ta ngoo mbi ner. Tsa lee zhaʼa masraa nakap nzhak nake taxal ngok zha ner. Leeka tata gak kon re zha tyemp ree, zha kuu kwathoz nakap nak. \s1 Xnaa Jesús ne re wets Jesús \r (Mr. 3:31‑35; Lc. 8:19‑21) \p \v 46 Leettsa bee ngenika Jesús lo re men, lee xnaa Jesús ne re wets Jesús mzin tya, tak nlaaz re zha tediz zha kon Jesús. Ne mlet re zha lee. \v 47 Tsa lee thib zha nzhab lo Jesús: \p ―Lee xnaaʼa kon re wetsa nzi lee, ne nlaaz zha tediz zha loʼa. \p \v 48 Per lee Jesús nzhab lo zhaʼa: \p ―¿Cho nak xnaan ne re wetsʼn? \p \v 49 Tsa mwii Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Re zha ree nak taxal xnaan ne re wetsʼn ne re btan na. \v 50 Tak re zha kuu ntsow kuu nlaaz Xutʼn kuu ndob yibaa, zhaʼa nak taxal wetsʼn btan na ne xnaan. \c 13 \s1 Kwent nanzee chaan zha kuu nzhann \r (Mr. 4:1‑9; Lc. 8:4‑8) \p \v 1 Thib wiz mroo Jesús leen yuu ta mbet Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne ngwa Jesús mndob Jesús roo nitdoo Galilea. \v 2 Ne kwathoz men mkaltaa lo Jesús, tsa mke Jesús leen thib kano ne mndob Jesús leen kano lo nitdoo. Ne lee re men mrin roo nitdoo. \v 3 Tsa mloo Jesús kwaro kwaa lo re men por kwent nanzee. \p Ne nzhab Jesús: \p ―Nal tan thib kwent lo goo, lee thib zha kuu nzhann mroo ndalo bin lo yu. \v 4 Ne leettsa ngego zha bin lo yu, thib nete mla roo net, ne myaad re min ndowe. \v 5 Tedib nete mla xid ke, ta yent naroob yu; ne kwathoz lijer mlene, tak lut yu nzo ta mlay. \v 6 Ne leettsa mla be mgole, tak yent naroob yu lozhe kona mbize. \v 7 Tedib nete mla xid yits, ne mzhen re yits tsa mluux yitse ne mndaate xle. \v 8 Per lee tedib nete mla lo yu naal, kwathoz wen mzhene ne kwathoz ngoke. Thib bin mndaa gayoo nzob, lee tedib nete mndaa tson gale ne lee tedib nete mndaa galbtsiiy. \v 9 ¡Os lee goo ndob nza goo ndoblo yen goo koree! \s1 Chebee mloo Jesús por kwent nanzee \r (Mr. 4:10‑12; Lc. 8:9‑10) \p \v 10 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbig lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Chebee pur kon kwent nanzee niʼa lo re men? \p \v 11 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Diox mndaa yalnzhaak lo goo, tsa yen goo re kuu nagaats chaan ta nabee Diox; per lo tedib net zha mndaat Diox diiz yen zhay. \v 12 Tak lee zha kuu nyen kuu wli chaan Diox, Diox tsow tsa yen zhay masraa; per lee re zha kuu nyente, asta lut kuu nyen zha teyiibe lo zha. \v 13 Kona pur kon diiz nanzee nin lo re zha, tsa tegal wii zhay yent zha kuu ngwii zha, ne tegal gon zhay yent zhay. \v 14 Lo re zhaʼa mrolo kuu nzhab profet Isaí zha ndala, leettsa nzhab profet lo re zha ndala: \q1 Tegal gon gooy ne yent gooy, \q1 tegal wii gooy ne yent goo kuu ngwii goo. \q1 \v 15 Tak mkow yek re zha yez ree, taxal re zha kuu now nza nak zha, \q1 ne taxal re zha kuu now ngutlo nak zha, \q1 tsa gagt wii zhay ne gagt gon zhay \q1 ne tsa gagt yen zhay kuu nzhon zha. \q1 Koree ntsow tsa bretabt zha lon, tsa tegwen zha. [Is. 6:9-10] \p \v 16 ’Per wen nda re goo zha kuu nyen kuu ngwii ne nyen kuu nzhon. \v 17 Tak wlipaa na nin lo goo, tyen re profet kuu ngoo ndala, ne re zha kuu nali mndo lo Diox, ngwalaaz zha gawii zha re kuu ngewii goo nal, per mwiit zhay; noga ngwalaaz zha gagon zha re kuu ngeyon goo, per mbint zhay. \s1 Jesús mndaa kwent xomod nak kwent nanzee chaan zha kuu nzhann \r (Mr. 4:13‑20; Lc. 8:11‑15) \p \v 18 ’Kenza goo tsa yen goo naa xomod nak kwent nanzee chaan zha kuu ndalo bin lo yu. \v 19 Lee re zha kuu nzhon re diiz, kuu ndaa kwent naa xomod nlaaz Diox nabee Diox leettsoo re men, ne nyent zhay, zhaʼa nak taxal bin kuu mla roo net. Nyaad Maxuuy nkib xkiiz Diox leettsoo zha. \v 20 Ne lee bin kuu mla xid ke ta yent naroob yu, bina nak taxal re zha kuu nzhon xkiiz Diox, ne kwathoz laz zha nkayaa zhay. \v 21 Per lee zhaʼa nak taxal bin kuu nzot lozh naats, kona neyt ndo zha lo xkiiz Diox. Ne leettsa nzin thib yalti lo zha o ndreke men dits zha, tak nyelaaz zha Diox, tsa nlaa zha Diox. \v 22 Lee bin kuu mla xid yits, bina nak taxal re zha kuu nzhon xkiiz Diox, per kwathoz ntsow zha xgab re kuu yezlyu ree, ne ndablaaz zha keno zha naroob temi. Re kona ntsow nyaant xkiiz Diox leettsoo zha, ne ndaate diiz taa zha xle. \v 23 Per lee bin kuu mla lo yu naal, bina nak zha kuu nzhon xkiiz Diox ne nyen zhay. Zhaʼa nak taxal bin kuu ndaa kwathoz xle. Taxal bin kuu mndaa gayoo nzob, lee tedib net zha nak taxal bin kuu mndaa tsongal nzob, ne lee tedib net zha nak taxal bin kuu mndaa galbtsii nzob. \s1 Kwent nanzee chaan nzob xtil ne yizh goob \p \v 24 Jesús mndaa tedib kwent nanzee lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Lee nal tan tedib kwent nanzee lo goo. Tsa ne goo xomod nak leettsa nabee Diox leettsoo re men. Leey nak taxal thib zha kuu nzhann nzob xtil wen lo yu. \v 25 Per leettsa mdat reta zha, tsa lee thib zha kuu nayii ne zha, mndaab ne mloo yizh goob xid nzob xtil zha. Ne leettsa ngwalo mloo zhay, tsa ndya zha. \v 26 Ne leettsa lee nzob xtil mlen, mzhene ne mla tone, no yizh goob ndab xid nzob xtil. \v 27 Tsa lee re zha kuu nke tsiin lo zha kuu nak chaan yu, nzhab lo zha: “Zha Nabee, ¡at nzob xtil wen mloʼaa lo yu! ¿Xomod mlen yizh goob xide?” \v 28 Tsa lee zha kuu nak chaan nzob xtil nzhab: “Thib zha kuu nayii nen mtsow kona”. Tsa lee re zha kuu nke tsiin lo zha mnaabdiz ne nzhab: “¿Chu nlaaza ya nee ne kib nee yizh goob?” \v 29 Per lee zha nzhab: “Aha, kibt gooy. Tak os lee goo kib goo yizh goob, cha noga nzob xtil kib goo. \v 30 Mas wen blaa goo thibka zhene, asta leettsa dop yalgonn. Leettsa taalʼn re zha kuu thop yalgonn, tsa ner re yizh goob thop zha ne liib zhay par yeeke thitanax. Ne lee nzob xtil thop zha ne kotsow zha leen loo ta nzotsow xoobʼn.” \s1 Kwent nanzee chaan mbiz mostaz \r (Mr. 4:30‑34; Lc. 13:18‑21) \p \v 31 Jesús mndaa tedib kwent nanzee lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Leettsa lee Diox nabee leettsoo re men, leey nak taxal thib mbiz mostaz kuu mloo thib mbyi lo yu. \v 32 Leey nak thib mbiz kuu mas lut lo reta mbiz, per leettsa nlene masraa nzhene nake re ya kuu nzhann zha leen wert. Ne nzhake thib ya naro ne lee re min ndyaad ndexkwaa lyaat lo re zhite. \p \v 33 Noga nzhab Jesús: \p ―Leettsa lee Diox nabee leettsoo thib men, leey nak taxal lebadur kuu mloo thib ngot xid tson medid arin tsa yezhoobe. \p \v 34 Reta koree nzhab Jesús lo re men kon diiz nanzee, ne os leey nagte kon diiz nanzee nit zhay lo re men. \v 35 Koree ngok, tsa mrolo kuu nzhab profet kuu ngoo ndala, leettsa nzhab profet: \q1 Kon diiz nanzee nin re kuu nagaats chaan Diox, \q1 kuu nzogaats desde leettsa mdexkwaa yezlyu. [Sal. 78:2] \s1 Jesús nzhab xomod nak kwent nanzee chaan nzob xtil ne yizh goob \p \v 36 Leettsa ngwalo mchaats Jesús re men, tsa mndaab Jesús leen yuu, ne lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbig ne nzhab lo Jesús: \p ―¿Xomod nak kwent nanzee chaan nzob xtil kon yizh goob? \p \v 37 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Lee zha kuu nzhann nzob xtil wen, nak na Kuu Mzin Ngok Men. \v 38 Ne lee yezlyu nak taxal yu, ne lee re zhiinn Diox kuu nabee Diox leettsoo, nak taxal nzob xtil, ne lee re zha kuu nzhon diiz lo Maxuuy, zhaʼa nak taxal yizh goob. \v 39 Lee zha kuu nayii nen mloo yizh goob, zhaʼa nak Maxuuy. Wiz bluz leettsa naabʼn kwent lo reta men, leey nak taxal wiz kuu thop zha yalgonn, ne lee re mandad chaan Diox, nak taxal re zha kuu thop yalgonn. \v 40 Leeka taxal nthop re mos yizh goob ne nteyy zhay lo ki, leeka tata gak wiz bluz leettsa naabʼn kwent lo re men. \v 41 Lee na Kuu Mzin Ngok Men, taalʼn re mandad da thop re zha kuu ntsow, ntsow re zha da kuu went, ne reta zha kuu ntsow kuu went. \v 42 Ne ko re mandad da zha gabil. Tya gonn zha ne tub zha keley. \v 43 Tsa lee re zha kuu nali nak lo Diox la xni zha ta nabee Xutʼn, taxal nla xni wiz la xni zha. ¡Os lee goo ndob nza goo ndoblo yen goo koree! \s1 Kwent nanzee chaan or chaan perla ne chaan yex \p \v 44 ’Leettsa nabee Diox leettsoo men, leey nak taxal kwathoz or kuu nzogaats lo thib lo yu. Ne lee thib zha mzal ora, tsa mkaatska zhay tya. Ne kwathoz laz zha ndya zha ne mtho zha reta kuu nap zha, ne mzhii zha yuʼa, par gak ora chaan zha. \p \v 45 ’Leettsa nabee Diox leettsoo re men, leey nak taxal thib zha kuu ndiy nkwaan tyen ke kuu le perla kuu kwathoz nap. \v 46 Ne leettsa nyetsal zha thib kuu kwathoz chul na, tsa ndya zha ne mtho zha reta kwaa nap zha, ne mzhii zha keʼa. \p \v 47 ’Leeka tata, leettsa nabee Diox lo re men, leey nak taxal yex kuu ngobi zha leen nitdoo, tsa niit zha relota mbel. \v 48 Leettsa ngwalo mze yex zha, tsa ngoo zhay asta roo nitdoo, ne ndob re zha roo nitdoo mbi zha re mbel. Ne ngo zha re mbel wen leen chekwit ne lee re mbel kuu nzhowt men ngobi zha. \v 49 Leeka tata kozhaa re mandad chaan Diox re zha went xid re zha kuu nali nak. \v 50 Tsa ko zha re zha went leen orn ki, tya gonn zha ne tub zha keley zha. \p \v 51 Tsa mnaabdiz Jesús lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Chu myen goo re kwent nanzee ree? \p Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Myen neey. \p \v 52 Tsa nzhab Jesús kwent nanzee ree lo re zha ne nzhab Jesús: \p ―Leettsa lee thib maestr, kuu nloo xkiiz Diox, wlipaa nyen xomod nak leettsa nabee Diox leettsoo men, nzhak zha taxal thib mndan yuu, kuu nzhaak ngoo re kuu kub ne re kuu gox xid re kuu nap zha. \s1 Jesús mzin yez Nazaret \r (Mr. 6:1‑6; Lc. 4:16‑30) \p \v 53 Or ngwalo mni Jesús re kwent nanzee ree, tsa mroo Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús tya, \v 54 ne mzin re zha laz Jesús. Ne wiz sabd mndelo Jesús mloo lo re men ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox. Tsa mzegey leettsoo re men mbin kuu mloo Jesús, ne mbez zha lo re altaa zha: \p ―¿Xomod mteed zha ree yalnzhaak ree? ¿Chebee nzhaak ntsow zha re milagr thoz? \v 55 ¡Lee zha ree nak thib zha tbaata, ne nak zha xgann Che kuu nak karpinter ne xnaa zha nak Mari, ne re wets zha nak: Santiag, Che, Simún ne Judas! \v 56 Ne leeka loʼaa nzhee nzi re btan zha. ¿Xomod mteed zha re kuu nzhaak zha? \p \v 57 Kona ngwalaazt re men Jesús. \p Per lee Jesús nzhab: \p ―Neeka thib profet nkayaat re tawlaz zha zha wen ne neeka re zha liz zha. \p \v 58 Kona mtsowt Jesús tyen re kuu thoz tya, tak ngwalaazt re men Jesús. \c 14 \s1 Yalguth chaan Juan \r (Mr. 6:14‑29; Lc. 9:7‑9) \p \v 1 Re wiza lee Herodes kuu mnabee dita yezlyu Galilea, mbin re kuu mtsow Jesús. \v 2 Tsa nzhab rey Herodes lo re zha kuu nke tsiin lo rey: \p ―Juan kuu mtsowleyy re men nak zhaʼa; mroban zha xid re zha nguth; kona nap zha yalnabee ntsow zha re kuu thoz. \p \v 3 Tata nzhab Herodes, tak lee Herodes mnabee mzhen zha Juan ne mloo zha Juan tsib, kwent chaan Herodías tsaal Lip kuu nak wets Herodes. \v 4 Tak lee Juan nzhab lo rey Herodes: \p ―Went kenoʼa tsaal wetsa. \p \v 5 Ne ngwalaaz Herodes aguth Juan, per nzeb rey ne re men yez, tak reta men nyelaaz lee Juan nak profet. \p \v 6 Ne leettsa mzaal rey liin, tsa mtsow rey thib ani, ne lee rtsaap Herodías mkani lo re zha kuu nzi tya, ne kwathoz myow leettsoo rey xa mkani nzaa, \v 7 tsa mtselo rey kruz lo nzaa ne nzhab rey: \p ―Naab loka kuu nlaaza lon, na taay. \p \v 8 Tsa mnaabdiz nzaa lo xnaa nzaa, tsa naa kwan ndoblo naab nzaa, tsaraa nzhab nzaa lo rey: \p ―Taa yek Juan kuu ntsowleyy lon, leen thib yann. \p \v 9 Tsa kwathoz nabil ngoo leettsoo rey; per tak kwathoz men nzi or mtselo rey kruz, ne reta zhaʼa mbin kuu nzhab rey, kona nzhab rey lo thib soldad, tsa taa zha yek Juan lo nzaa. \v 10 Tsa mtaal rey soldad mchuug yek Juan leen tsib. \v 11 Ne mbe soldad yek Juan leen thib yann, ne mndaa soldade lo nzaa, ne lee nzaa mndaay lo xnaa nzaa. \v 12 Tsa mzin re zha kuu ngeteed lo Juan, ne mbe zha kwerp Juan mkaats zha. Bluz tsaraa nzhab zhay lo Jesús. \s1 Jesús mndaa kuu ndow gaay mil men \r (Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17; Jn.6 :1‑14) \p \v 13 Leettsa mbin Jesús lee Juan nguth, tsa ngoo Jesús leen thib kano ne mroo Jesús tya, nda Jesús thib ta yubiz. Ne mbin re men lee Jesús nda, tsa mroo re men yez ne nda nii re men, mndeke re men dits Jesús. \v 14 Ne leettsa mla Jesús leen kano, mwii Jesús kwathoz men ndeke dits Jesús. Tsa mlat leettsoo Jesús mne re men, ne mtegwe Jesús re mbyiz kuu ndyaadno re men. \v 15 Ne leettsa mziʼa yezlyu, tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mzin lo Jesús, mbig zha ne nzhab zha lo Jesús: \p ―Mziʼa yezlyu, ne yent men gax nzhee. Bchaats re men tsa ya zha re ranch kuu nzi gaxta nzhee, tsa tii zha lut kuu wu zha. \p \v 16 Tsa mkab Jesús lo re zha: \p ―Ndoblot bi re zha. Taa goo kuu wu zha. \p \v 17 Per lee re zha nzhab lo Jesús: \p ―Napt nee kuu taa nee wu re zha, beeta gaay pan ne chopka mbel nap nee. \p \v 18 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Deno gooy nzhee. \p \v 19 Tsa mnabee Jesús tob re men lo yizhwan. Ne mzhen Jesús re gaay pan ne rop mbel, tsa mwii Jesús lobee ne mndaa Jesús texkix lo Diox, ne mtsow rol Jesús re pan ne rop mbel ne mndaa Jesúse lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa kiid zhay lo re men. \v 20 Reta men ndow asta plotha mze leettsoo re men. Ne tsiibchop chekwit pan byu myaan or ngwalo ndow reta men. \v 21 Ne thib gaay mil mbyi nak kuu ndow, ne mtsowt zha kwent re ngot ne re ndyeen bzhizh. \s1 Jesús mnde lo nitdoo \r (Mr. 6:45‑52; Jn.6 :16‑21) \p \v 22 Bluz leettsa ngwalo mriid koree, tsa mtaal Jesús re zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa kendab zha leen kano, par rid zha tedib lad nitdoo. Per lee Jesús myaanka chaats re men. \v 23 Or ngwalo mchaats Jesús re men, tsa mkendab thita Jesús yek yii par tediz Jesús lo Diox. Ne or mkow yezlyu thita Jesús ndo tya. \v 24 Ne lee kano kuu nzo re zha kuu ngeteed lo Jesús ndaʼa tith lo nitdoo. Ne lee nitdoo kwathoz nkwin kano, tak par ta nda re zha ndyaad mbi. \v 25 Tsa lee Jesús zhaaraa ndyaad lo nitdoo mbig lo re zha. \v 26 Per or mwii re zha lee Jesús ndyaad lo nitdoo, tsa dib gan mrez re zha, tak kwathoz mzeb re zha, ne nzhab zha: \p ―¡Kuu fyera! \p \v 27 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Tsebt goo, bloney goo leettsoo goo nay. \p \v 28 Tsa lee Pey nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, os luy, btsow tsa no na te lo nitdoo, tsa tsin na ta ndoʼa. \p \v 29 Tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―De nzhee. \p Tsa lee Pey mla leen kano ne mnde lo nitdoo nda lo Jesús. \v 30 Per or myeen Pey kwathoz nax mbi, tsa mzeb Pey, ne lee Pey ndalowgwa leen nit, tsa mretsyath Pey, ne nzhab Pey: \p ―Zha Nabee, laata lowʼn. \p \v 31 Oraaka mzhen Jesús yaa Pey, ne nzhab Jesús lo Pey: \p ―¿Chebee lutta nyelaaza na? ¿Chebee ngok chop xgaba? \p \v 32 Leeka or kuu mke rop zha leen kano, lee mbi mlet. \v 33 Tsa lee re zha kuu nzo leen kano mtobxub lo Jesús, ne mbil zha lo Jesús nzhab zha: \p ―Wlipaa lee lu nak Xgann Diox. \s1 Jesús mtegwe re mbyiz zha yez Genesaret \r (Mr. 6:53‑56) \p \v 34 Tsa mriid re zha tedib lad roo nitdoo, ne mzin zha thib yez kuu le Genesaret. \v 35 Or mlebee re men yeza Jesús, dita lo yezlyuʼa mchaats zha diize, tsa myaadno re zha re mbyiz ta ndo Jesús. \v 36 Ne mnaab re zha lo Jesús tsa taa Jesús diiz diinn re mbyiz xab Jesús; ne reta zha kuu ndiinn xab Jesús ngwe zha. \c 15 \s1 Kuu ntsow nambit men lo Diox \r (Mr. 7:1‑23) \p \v 1 Tsa mbig chop tsonta fariseo ne chop tsonta maestr kuu nloo xkiiz Diox, re zhaʼa nak zha Jerusalén, tsa mnaabdiz zha lo Jesús, nzhab zha: \p \v 2 ―¿Chebee lee re zha kuu ngeteed loʼa ntsowt zha kuu mloo re teyaa zha ndala? ¿Chebee nat zha or nzhow zha, taxal nzhab re teyaa? \p \v 3 Tsa mnaabdiz Jesús lo re zha, nzhab Jesús: \p ―¿Chebee noga goo nzhont goo diiz kuu nabee Diox lo goo tsow goo, leel re kuu mloo teyaa zha ndala ntsow goo? \v 4 Tak lee Diox nzhab: “Bke leettsooʼa xuta ne xnaaʼa”. [Ex. 20:12] “Ne loka zha kuu ngode xut ne xnaa, ndoblo gath zha”. [Lv. 20:9] \v 5 Per lee goo mbez tak gab zha lo xut zha ne lo xnaa zha: “Gagt raa tsowʼn ayud goo, tak reta kuu gatan lo goo mndaʼa nay gon lo Diox”. \v 6 Ne ni goo loka cho kuu tenzhee gab, ndoblot raa tsow zha ayud xut zha ne xnaa zha. Tbaa nak goo, mlaa goo re diiz nataak kuu nabee Diox tsow goo, leel re kuu mloo re teyaa zha ndala nyelaaz goo. \v 7 ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow goo! Wen wen mndaa profet Isaí kwent chaan goo, leettsa nzhab profet: \q1 \v 8 Re men yez ree beeta kon roo zha nzhool zha lon, \q1 per lee leettsoo zha tith ndo lon. \q1 \v 9 Nataagt nzhool re zha ree lon, \q1 tak purta leyy kuu nloo re men nloo zha. [Is. 29:13] \p \v 10 Tsa mrez Jesús re men, ne nzhab Jesús: \p ―Bkenza goo koree, tsa yen gooy. \v 11 Nagt kuu nzhow zha ntsow nambit zha lo Diox, tak re kuu went kuu ndroo roo zha kuu ntsin leettsoo zha, kona ntsow nzhak nambit zha lo Diox. \p \v 12 Tsa mbig re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab zha lo Jesús: \p ―¿Chu myeenta mkezhyan re fariseo mbin kuu nzhaba? \p \v 13 Tsa mkab Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Reta zha kuu nloo re leyy kuu nagt leyy chaan Xutʼn kuu ndob yibaa, teluux Xutʼn re zhaʼa, koree nak taxal zha kuu nkib dib lozh thib ya kuu mtot zha. \v 14 Laa goo zha baa, tak syeg zha. Ne os lee thib syeg teno tedib syeg, leen thibka yeeryu la ropta zha. \p \v 15 Per lee Pey nzhab lo Jesús: \p ―Taa kwent lo nee naa xomod nak diiz nanzee ree. \p \v 16 Tsa mkab Jesús ne nzhab Jesús: \p ―¿Chu no goo nyente? \v 17 ¿Chu nyent goo, reta kuu nzhow zha ndya leettsoo zha, ne tsaraa ndrooy? \v 18 Per lee kuu ndroo roo zha, leen leettsoo zha ntsin kona, ne ntsowe nzhak nambit zha lo Diox. \v 19 Tak leen leettsoo zha: \q1 ntsin re xgab kuu went, \q1 kuth zha taben zha, \q1 gak rop zha kon thib zha kuu nagt tsaal zha, \q1 gak rop zha kon ndota zha, \q1 lowann zha, \q1 nkeki zha re zha kuu nkedi zha, \q1 ne re kuu nge zha taben zha. \m \v 20 Re koree ntsow nzhak nambit zha lo Diox; per lee kuu wu men ne nat men, ntsowt kona par gak nambit men lo Diox. \s1 Thib ngot tith ngwalaaz Jesús \r (Mr. 7:24‑30) \p \v 21 Tsa mroo Jesús tya ne nda Jesús yezlyu Tiro ne yezlyu Sidón. \v 22 Tya lee thib ngot zha Canaán, kuu nzo tya mbig lo Jesús, ne dib gan zha mrez zha ne nzhab zha lo Jesús: \p ―¡Zha Nabee, xgann rey David, blat leettsooʼa neʼa na! Tak kwathoz ndakti rtsaapʼn, tak nzo thib mbi fyer leettsoo nzaa. \p \v 23 Per neeka thib lan diiz mkabt Jesús lo ngot. Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbig, ne nzhab lo Jesús: \p ―Btaal ngot baa liz ngot, tak kwathoz nkee ngot bi ndeke ngot ditsaa. \p \v 24 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Beeta lo re tawlazaa kuu nak taxal mbak zhiil kuu mndab, mtaal Dioxʼn. \p \v 25 Per lee ngota mbig lo Jesús mtobxub ne nzhab: \p ―Zha Nabee, btsow ayudʼn. \p \v 26 Tsa mkab Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Went kib zha pan lo ndyeen bzhizh ne taa zhay lo re mbak. \p \v 27 Tsa nzhab ngot lo Jesús: \p ―Tata nake, Zha Nabee. Per noga mbak nzhow mbak re kuu byu kuu nzhab xann mes bzhaan mbak, leettsa nzhow zha. \p \v 28 Tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―¡Ngot, tak kwathoz nyelaaza Diox! Kona gak kuu nlaaza. \p Ne leeka ora mgwe rtsaap ngot. \s1 Jesús mtegwe kwathoz men \p \v 29 Tsa mroo Jesús tya ne nda Jesús mzin Jesús roo nitdoo chaan Galilea, ne mkendab Jesús yek yii tya ne mndob Jesús. \v 30 Tsa kwathoz men mkaltaa lo Jesús ta ndob Jesús. Ne myaadno re men re zha renk, re zha syeg, re zha tunk, ne re zha mud ne tedib net re mbyiz. Tsa mtegwe Jesús re zha. \v 31 Ne lee re zha kuu nzi tya kwathoz mzegey leettsoo zha, or mwii zha, lee re zha mud nzhaak ndediz, lee re zha tunk ngwe, ne lee re zha renk ngwe ne lee re zha syeg nyeni lo. \p Tsa mndelo re zha mbil zha lo Diox chaanaa, zha Israel. \s1 Jesús mndaa kuu ndow thap mil men \r (Mr. 8:1‑10) \p \v 32 Tsa mrez Jesús re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Nlat leettsoon nen re men ree, tak ndaʼa tson wiz nzi zha kon reʼaa nzhee, ne yent kwan nap zha wu zha. Nlaztʼn taalʼn re zha liz zha ne wut zha, tak cha layaal zha net. \p \v 33 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab: \p ―¿Per pa yaxiiʼaa kuu wu thib labaa raa men, thib ta yent men? \p \v 34 Jesús mnaabdiz, ne nzhab: \p ―¿Plal pan nap goo? \p Tsa nzhab re zha: \p ―Gaz pan ne chop tsonta mbel. \p \v 35 Tsa mnabee Jesús lo re men tob re men lo yu. \v 36 Ne mzhen Jesús re gaz pan ne re mbel ne mndaa Jesús texkix lo Diox. Tsa mtsow rol Jesús pan ne mndaa Jesús pan lo re zha kuu ngeteed lo Jesús. Ne lee re zha mdide lo re men kuu nzi tya. \v 37 Reta men ndow asta plotha mze leettsoo men. Ne mtse zha gaz chekwit ngoo re kuu byu kuu mrozhoob. \v 38 Thap mil mbyi ndow tya, ne ngoot kwent re ngot kon re ndyeen bzhizh. \v 39 Bluz tsaraa mchaats Jesús re men ndya, ne lee Jesús mke leen thib kano ne nda Jesús par yezlyu Magadán. \c 16 \s1 Re fariseo ne re saduceo mnaab thib seny lo Jesús \r (Mr. 8:11‑13; Lc. 12:54‑56) \p \v 1 Tsa lee re fariseo ne re saduceo ngwa lo Jesús; ne mnaab zha thib seny yibaa lo Jesús, tsa tak keki zha Jesús ne ten zha Jesús. \v 2 Per lee Jesús mkab lo re zha ne nzhab: \p ―Leettsa nane na xkow lobee or ndetsi yezlyu; tsa mbez goo: “Wen la bee”. \v 3 Ne leettsa nane na xkow lobee ne nakal na nzhal til, tsa mbez goo: “Naltseree tela yi ne tax mbi thoz”. ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez goo ne zhaa kuu ntsow goo! Nlebee goo re seny kuu nyoo lobee, ¡per nlebeet goo re seny nal tyemp ree! \v 4 Goo kuu ngwii re milagr thoz kuu ntsowʼn, went nak goo ne thitanax mlaa goo Diox. Naab goo thib seny thoz, per neeka thib seny loot lo goo, sinke beeta seny chaan profet Jonás zha ndala loo lo goo. \p Ngwalo nzhab Jesús kona, tsa mlaa Jesús re zhaʼa ne nda Jesús. \s1 Kuu nloo re fariseo ne re saduceo nak taxal lebadur \r (Mr. 8:14‑21) \p \v 5 Leettsa ngwalo mriid Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús tedib lad roo nitdoo, tsa mtelaaz re zha kuu ngeteed lo Jesús mbet zha pan. \v 6 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―List gok goo, kayaat goo lebadur chaan re fariseo ne lebadur chaan re saduceo. \p \v 7 Tsa nzhab re zha lo altaa zha: \p ―Ndyaadnotaa; pan kona tabaa ne zha. \p \v 8 Per myeen Jesús kona, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Chebee ni goo nkenot goo pan? ¡Men kuu lutta nyelaaz Diox! \v 9 ¿Chebee terka yen goo lee na, tak ntsowʼn re kuu thoz? ¿Chu ntelaazt goo re gaay pan kuu mndan ndow gaay mil mbyi? Ne, ¿plal chekwit kuu byu mrozhoob? \v 10 ¿Chu neeka gaz pan kuu mndan ndow thap mil mbyi, ntelaazt goo plal chekwite mrozhoob? \v 11 ¿Chebee nyeent goo ngenitʼn kwent lebadur chaan pan? Sinke leen ni lo goo list gok goo, kayaat goo lebadur chaan re fariseo ne chaan re zha saduceo. \p \v 12 Tsaraa myeen re zha, lee Jesús ngetaat kwent chaan lebadur kuu nyoo pan, sinke list ndoblo gak zha lo re kuu nloo re fariseo ne re saduceo, kuu nak taxal lebadur. \s1 Pey nzhab lee Jesús nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee \r (Mr. 8:27‑30; Lc. 9:18‑21) \p \v 13 Leettsa mzin Jesús yezlyu ta nak Cesarea-Filipo, tsa mnaabdiz Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―¿Cho nak na Kuu Mzin Ngok Men, ni re men? \p \v 14 Tsa lee re zha nzhab: \p ―Thib net zha mbez leeʼa nak Juan kuu mtsowleyy, lee tedib net zha mbez leeʼa nak profet Lí, lee tedib net zha mbez leeʼa nak profet Jeremí, ne lee tedib net zha mbez leeʼa nak tedib re profet. \p \v 15 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Ne lee re goo, ¿cho nakʼn ndak goo? \p \v 16 Tsa lee Simún Pey mkab, ne nzhab: \p ―Lu nak Xgann Diox kuu naban, Kuu Mtaal Diox Nabee. \p \v 17 Tsa lee Jesús mkab lo Pey, ne nzhab: \p ―Wen ndaʼa Simún xgann Jonás. Tak neeka thib men mloot koree loʼa, sinke Xutʼn kuu ndob yibaa mlooy loʼa. \v 18 Ne na ni lee lu nak Pey, ne lee leʼa nak “ke”, ne dits ke ree tan gwodoo da, kuu nak re zha kuu nyelaazʼn. Ne lee yalney chaan yalguth tsowt gan loy. \v 19 Ne loʼa tan yab chaan ta nabee Diox. Tsa reta kuu liiba lo yezlyu ree, naliibe yibaa, ne reta kuu xaka lo yezlyu ree, nazhake yibaa. \p \v 20 Tsa lee Jesús mnabee lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa yent cho lo gab re zha, lee Jesús nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee. \s1 Jesús nzhab naa xomod gath Jesús \r (Mr. 8:31–9:1; Lc. 9:22‑27) \p \v 21 Desde tsya mndelo Jesús nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, lee Jesús ndoblo ya Jerusalén, ne tya kwathoz rid Jesús yalti lo re zha gol, ne lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne lo re maestr chaan ley. Ne kuth zha Jesús, per leettsa tsaal tson wiz lee Jesús roban. \v 22 Tsa lee Pey mloo Jesús thib lad, ne mndelo Jesús mkox Jesús lo Pey, ne nzhab Pey lo Jesús: \p ―Diox, Zha Nabee, lat leettsoo neʼa. ¡Ridta kona! \p \v 23 Per lee Jesús mtsere lo, ne nzhab lo Pey: \p ―¡Btow rooʼa Maxuuy! Lu ngetow lon. Tak ntsowta xgab kuu ntsow Diox xgab; sinke leeʼa ntsow xgab taxal ntsow re men xgab. \p \v 24 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Os cho goo nlaaz teke ditsʼn, bnithlaaz goo reta kuu nap goo, ne reta kuu nzo yek goo tsow goo, ne thib bloo goo leettsoo goo gath goo, tak nyelaaz goo na. \v 25 Tak lee zha kuu kot thib leettsoo gath, tak nyelaaz zha na, tath zhaʼa ne tsowt zha gan yalnaban kuu thitanax; per lee zha kuu thib ko leettsoo gath tak nyelaaz na, tetsow zhaʼa gan yalnaban kuu thitanax. \v 26 ¿Kwan tsow men gan keno zha reta kuu nzo yezlyu ree, ne kenot zha yalnaban kuu thitanax? Gagt taa men neeka thib kwaa lo Diox par taa Diox yalnaban kuu thitanax lo men. \v 27 Koree nin lo goo, tak lee na Kuu Mzin Ngok Men, yaalʼn kon xni thoz chaan Xutʼn ne kon re mandad Xutʼn, ne tsa taa na lo kadta thib thib zha kuu ndoblo zha. \v 28 Wlipaa na kuu ngenin lo goo, nzo chop tson goo kuu nzi nzhee, gatht goo, asta wii goo naa xa nabee Diox kon yalnabee chaan Diox. \c 17 \s1 Mzee mod na Jesús \r (Mr. 9:2‑13; Lc. 9:28‑36) \p \v 1 Xoop wiz bluz lee Jesús zhaata mndeno Pey, Santiag ne Juan wets Santiag, ne ngwa re zha yek thib yii naro. \v 2 Ne tya mzee mod na Jesús lo re yon zha. Ne lee lo Jesús mla xni taxal xni wiz, ne dita xab Jesús naguz na taxal xni wiz. \v 3 Ne tya mloo Moisés ne Lí ngetediz kon Jesús. \v 4 Tsa nzhab Pey lo Jesús: \p ―Zha Nabee, ¡wen thoz nzi nee nzhee nal! Os leeʼa nlaaza, taa nee tson ramad, thibe gak chaana, tedibe gak chaan Moisés ne lee tedibe gak chaan Lí. \p \v 5 Or lee Pey bee ngenika, lee thib xkow kuu anta xni na mtow re zha, ne xid xkowa mroo thib bos kuu mbin re zha, kuu nzhab: \p ―Zha ree nak xgann na kuu kwathoz nke leettsoon, ne kwathoz wen nzo leettsoon nen zha. Bin goo diiz lo zha. \p \v 6 Or mbin re zha kuu ngeteed lo Jesús kona, reta zha mkiits zha yek zha lo yu, ne kwathoz mzeb zha. \v 7 Tsa mbig Jesús lo re yon zha, ne mdiinn Jesús zha, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Gwateli goo; tsebt goo. \p \v 8 Ne leettsa mwii re zha yenta cho nak, sinke beeta Jesús ndo tya. \p \v 9 Or ndyaadla re zha yek yiiʼa, lee Jesús mnabee lo re zha ne nzhab: \p ―Neeka thib lo zha gabt goo kuu mwii goo, asta leettsa lee na Kuu Mzin Ngok Men, roban xid re zha nguth. \p \v 10 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p ―Os leey tata nake, ¿chebee lee re maestr kuu nloo xkiiz Diox nzhab, ner Lí yaad? \p \v 11 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Wli ner Lí yaad, tsa texnet Lí reta kwaa. \v 12 Per leen ni lo goo, myaada Lí per mkayaat re men Lí, sinke mtsowno re men Lí kuu nlaaz men. Ne leeka tata lee na Kuu Mzin Ngok Men, kwathoz ridʼn yalti lo re mena. \p \v 13 Tsa lee re yon zha kuu ngeteed lo Jesús, myeen lee Jesús ngetaa kwent chaan Juan kuu mtsowleyy re men. \s1 Jesús mtegwe thib zha mndyeen kuu mzhaak yizguthye \r (Mr. 9:14‑29; Lc. 9:37‑43) \p \v 14 Leettsa lee Jesús kon re yon zha kuu ngeteed lo Jesús mretab ngwa yek yii, tsa mzin re zha ta nzi re men. Tsa mbig thib zha ne mtobxub zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p \v 15 ―Zha Nabee, blat leettsooʼa neʼa xgann na, tak ndak nyo yizguthye. Ne kwathoz ndakti nyo lo yiz; ne kwathoz tyen welt nzhab nyo lo ki ne leen nit. \v 16 Myaadnon nyo lo re zha kuu ngeteed loʼa, per mtsowt zha gan gategwe zha nyo. \p \v 17 Jesús mkab ne nzhab lo re zha kuu nzi tya: \p ―Zha went, kuu nyelaazt Diox nak goo. ¿Asta pol ton lo goo? ¿Asta pol xek leettsoon nen goo? Deno xganna nzhee. \p \v 18 Tsa lee mbi fyer mkox lo Jesús ne mroo leettsoo nyo, ne oraaka lee nyo mgwe. \p \v 19 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, ngwa mnaabdiz lo Jesús zhaata ne nzhab re zha lo Jesús: \p ―¿Xomod lee nee, ngogt gagoo nee mbi fyer baa? \p \v 20 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Ngogt gagoo goo mbi fyer baa, tak lutta nyelaaz goo Diox. Wlipaa na nin lo goo, os lee goo nyelaaz goo Diox mase lut taxal na thib mbiz mostaz, kuu thib ndezhen, neeka thib kuu gagt nagan lo goo. Tak gab goo lo yii ree: “Beche nzhee ne tyee tedib lad”, ne teyiib yii. \v 21 Reta mbi kuu tenzhee nak, tak rooy os lee men naab mene lo Diox ne tsow men ayun. \s1 Jesús mndaa kwent tedib welt naa xomod gath Jesús \r (Mr. 9:30‑32; Lc. 9:43‑45) \p \v 22 Thib wiz leettsa nzi re zha yezlyu Galilea, tsa lee Jesús nzhab lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Lee na Kuu Mzin Ngok Men, taa zha na lo re men, \v 23 ne kuth zha na, per leettsa tsaal tson wiz lee na roban. \p Leettsa mbin re zha koree, kwathoz nabil ngoo leettsoo re zha. \s1 Temi kuu nzhax lo gwodoo \p \v 24 Leettsa mzin Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús yez Capernaúm, tsa lee re zha kuu ntsow kobral temi chaan gwodoo, ngwa mnaabdiz lo Pey ne nzhab: \p ―¿At ngixt maestr goo temi kuu nzhax lo gwodoo? \p \v 25 Lee Pey mkab ne nzhab: \p ―Ngix zhay. \p Ne leettsa lee Pey mndaab leen yuu, lee Jesús mni lo Pey ne nzhab: \p ―¿Simún, kwan ntsowa xgab? ¿Cho lo ntsow re zha kuu nabee lo yezlyu ree kobral temi chaan yezlyu? ¿Chu lo re tawlaz zhay o chu lo re zha tedib yeze? \p \v 26 Pey mkab ne nzhab: \p ―Lo zha tedib yeze. \p Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Kona lee re tawlaz zha ndoblot kix neeka thib rehal. \v 27 Per ndoblot tsowaa, tak leettsoo neeka thib zha. Kona nin loʼa, gwa roo nitdoo, ne blebi answel kuu niita mbel. Ne roo mbel kuu ner niita yetsala thib temi kuu tegaa kizha chaanaa. Bzhene ne gwathix lo re zha. \c 18 \s1 ¿Cho nak zha kuu mas nataak? \r (Mr. 9:33‑37; Lc. 9:46‑48) \p \v 1 Thib welt lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, mbig lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Cho nak zha kuu mas nataak lo re zha kuu nabee Diox lo? \p \v 2 Tsa mrez Jesús thib nyo lut, ne mto Jesús nyo ndrol lo re zha. \v 3 Ne nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, os lee goo gagt goo taxal ndyeen bzhizh, gagt tab goo ta nabee Diox. \v 4 Kona lee zha kuu nadoo nak taxal nyo lut ree, zhaʼa nak zha kuu mas nataak ta nabee Diox. \v 5 Loka zha kuu nkayaa thib re ndyeen bzhizh, tak nyelaaz zha na, leey nak taxal na nkayaa zhaʼa. \s1 Thitanax went ntsow thib zha lee tedib zha tsow kuu went \r (Mr. 9:42‑48; Lc. 17:1‑2) \p \v 6 ’Loka cho kuu tsow lee thib re ndyeen bzhizh kuu nyelaaz na, tsow kuu went; mas wen kee zha thib ke naro yen zhaʼa, ne kobi zha zhaʼa leen nitdoo. \v 7 ¡Aka! Kwathoz nalatt rid re men yezlyu ree wiz bluz, ne lo yezlyu ree wli too re zha kuu ntsow par laa zha da na. Aka nalat rid re men kuu nzo lo yezlyu ree, kuu tsow laa re zha da na. \p \v 8 ’Kona os lee yaaʼa o niiʼa ntsow ntsowa kuu went, mas wen lortsint raa luy, ne btsow taxal mga luy ne mlobi luy tith, tak mas wen taba kayaaʼa yalnaban kuu thitanax tunka, nake nkenoʼa rop yaaʼa ne rop niiʼa ne ndyaʼa lo bel kuu thitanax nyuyyt. \v 9 Ne os lee ngutloʼa ntsow tsowa kuu went, mas wen lortsint raa luy, tak mas wen taba kayaaʼa yalnaban kon thibka ngutloʼa, nake napa rop ngutloʼa ne ndyaʼa gabil ta nyuyyt bel thitanax. \s1 Kwent nanzee chaan mbak zhiil kuu mndab \r (Lc. 15:3‑7) \p \v 10 ’Wii goo ndoblot tsow nataagt goo, neeka thib re ndyeen bzhizh ree, tak kwathoz nataak ndyeen lo Xutʼn Diox, ne lee re mandad chaan re ndyeen ree thibka nzi lo Xutʼn kuu ndob yibaa. \v 11 Tak lee na Kuu Mzin Ngok Men, ndyaad kwaan re zha kuu mndab ne telaa re zha lo yalguth. \p \v 12 ’¿Kwan ntsow goo xgab, kwan tsow thib zha, os lee thib zha tak koree? Os lee thib zha nap thib gayoo mbak zhiil ne tab zha thib maa, wlipaa telaa zha tedib re thap galbtsiiyee maa wan, ne yakwaan zha maa kuu mndaba, asta tsal maa lo zha. \v 13 Ne or tsal maa lo zha, wlipaa na nin lo goo, mas naley yo leettsoo zha ne zha maa kuu mndaba, nake re thap galbtsiiyee maa kuu mndabt. \v 14 Leeka tata lee Xutaa kuu ndob yibaa, nlaazt zha roo neeka thib re ndyeen bzhizh ree xid re zha kuu nyelaaz na. \s1 Xomod ndoblo la leettsooʼaa neʼaa re tabenaa \r (Lc. 17:3) \p \v 15 ’Os lee wetsa ntsow thib kuu went loʼa, bni lo zha or thita zha, ne btsow yen zha went kuu mtsow zha, tsa tsee zha mod nak zha. Os lee zha gon zha xkiiza, mtsowa lu gan yaan wetsa xith re zha kuu nabee Diox leettsoo. \v 16 Ne os lee zha gont zha xkiiza, tsa brez thib zha o chop zha da, gwa goo lo zha ne ndoblo tsow goo taxal nke lo xkeets Diox ta nzhab: “Ndeche chop zha o tson zha kuu gab thibka kwaa, ne kuu gab re zhaʼa kona gak, tsa tyatha yaan kwent”. [Dt. 19:15] \v 17 Os lee zhaʼa gont xkiiz goo, guz gooy lo re zha da kuu nyelaaz Diox. Tsa kox zhaʼa lo re zha da, ne os lee zhaʼa nlaaztga zha gon zha xkiiz re zha kuu nyelaaz Diox, tsa ndoblo wii goo zha, taxal thib zha kuu nagt zha yez chaan Diox, ne taxal thib zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma. \p \v 18 ’Wlipaa na nin lo re goo, reta kuu liib goo lo yezlyu ree, naliibe yibaa; ne reta kuu nxak goo lo yezlyu ree, nazhake yibaa. \p \v 19 ’Ne noga nin lo goo: Os beeta chop goo myaan goo diiz lo yezlyu ree, naab goo thib kuu nlaaz goo lo Xutʼn kuu ndob yibaa, tataa Xut nay. \v 20 Tak ta nzi chop zha o tson zha kuu nak zha da, tya ndon ndrol lo re zha ne gon na kuu gab zha. \p \v 21 Tsa lee Pey mbig lo Jesús ne nzhab: \p ―Zha Nabee, ¿plal welt ndoblo la leettsoon lo re kuu went kuu ntsow wetsʼn lon? ¿Chu wen asta gaz welt? \p \v 22 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Nitʼn gazka welte, sinke leen ni: Thap gayoo thap galbtsii welt, ndoblo la leettsooʼa neʼa wetsa. \s1 Kwent nanzee chaan chop zha kuu ndab \p \v 23 ’Ne tak tabaa nake, kona nin kwent nanzee ree lo goo. Leettsa nabee Diox, leey nak taxal thib rey, kuu ngwalaaz gatsow kwent naa plo ndab re mos rey lo rey. \v 24 Leettsa mndelo rey mtsow kwent, tsa ner mtaal rey zha ngwachez thib zha kuu ndab kwathoz miyon temi lo rey. \v 25 Ne lee zhaʼa gagt kix lo rey, tsa lee rey mnabee: “Tho zha zha, kon tsaal zha ne kon re zhiinn zha ne kon reta kuu nap zha, tsa tata mod gax kuu ndab zha”. \v 26 Tsa mtobxub mos ne mnaab mos lo rey ne nzhab mos: “Zha nabee bxek leettsooʼa neʼa na; xlaaz yizhʼn retay loʼa”. \v 27 Tsa mlat leettsoo rey ne mla leettsoo rey mne zhaʼa, tsa mlaa rey zha taxal thib zha kuu ndabt neeka thib pes. \p \v 28 ’Per leettsa mroo zha lo rey, tsa nda zha ne mzaal zha thib zha kuu ndab lut temi lo zha. Tsa mzhen zha yen zhaʼa ne mde zha yen zhaʼa, ne nzhab zha lo zhaʼa: “¡Bdix kuu ndaba lon!” \v 29 Tsa lee zha kuu ndab lo zha, mtobxub lo zha ne nzhab: “Bxek leettsooʼa neʼa na; xlaaz yizhʼn retay loʼa”. \v 30 Per lee zha mzhyalt zha, leel ndano zha zha ne mloo zha zha tsib, asta kix zha reta kuu ndab zha. \v 31 Leettsa mwii tedib net re mos rey kona, kwathoz nabil ngoo leettsoo re zha, tsa ngwa re zha ne nzhab zha kuu ngok lo rey. \v 32 Tsa lee rey mrez zha kuu tata mtsowa, ne nzhab rey lo zha: “¡Zha nakap! Mla leettsoon mnen lu por reta kuu ndaba lon, tak mnaab luy lon. \v 33 Noga lu ndoblo galat leettsooʼa ganeʼa altaaʼa, taxal mlat leettsoon mnen lu.” \v 34 Tsa kwathoz mnayii rey, ne mnabee rey mteti zha zha, asta kix zha reta kuu ndab zha. \p \v 35 Tsa nzhab Jesús: \p ―Tabaaka tsow Xutʼn Diox kuu ndob yibaa lo re goo, os lee goo latta leettsoo goo lo re kuu went kuu ntsow taben goo lo goo. \c 19 \s1 Jesús mloo ndoblot laa zha tsaal zha \r (Mr. 10:1‑12; Lc. 16:18) \p \v 1 Leettsa ngwalo nzhab Jesús re diiz ree, tsa mroo Jesús yezlyu Galilea, ne nda Jesús par yezlyu Judea kuu nzi tedib lad roo yoo Jordán, kon re zha kuu ngeteed lo Jesús. \v 2 Ne kwaro men mndeke dits Jesús, ne mtegwe Jesús re zha kuu ne ndak, kuu nzo xid re mena. \v 3 Tsa lee chop tson zha fariseo mbig lo Jesús, ne mnaabdiz zha thib kuu nzhab lo ley, tsa naa chu takab Jesús thib kuu ndoblot, tak nlaaz zha kwaan zha naa xomod keki zha Jesús, tsa nzhab zha lo Jesús: \p ―¿Chu tak laa thib mbyi tsaal mbyi por ndota kwaa? \p \v 4 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chu ter lab goo lo xkeets Diox, leettsa mdexkwaa Diox yezlyu, thibka mbyi ne thibka ngot mtsaal Diox? \v 5 Ne noga nzhab Diox: “Kona lee mbyi ndoblo roo zhaa lo xut ne lo xnaa, tsa tseya mbyi kon ngot mbyi, ne lee rop zha gak taxal thibka zha”. [Gn. 2:24] \v 6 Kona nagt raa zha chop zha, sinke taxal thibka zha nak zha rop zha. Kona ndoblot laa zha tsaal zha, tak Diox mtsaal rop zha. \p \v 7 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―¿Xomod lee Moisés nzhab tak laa mbyi tsaal mbyi, beeta ndoblo taa mbyi thib yeets kuu mroo yuulow kuu nzhab, lee mbyi mtso rop tsaal? \p \v 8 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Tbaa mne Moisés lo goo, tak kwathoz nad leettsoo goo, per ner ngogte tata. \v 9 Per lee na ni, loka cho mbyi kuu laa tsaal, ne nagte tak ngok rop ngot kon tedib mbyi, ne kaa mbyi tedib ngot, ndaa mbyi thib falt ro lo Diox, tak nzhak rop mbyi kon tedib ngot. \p \v 10 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab: \p ―Os tata nak kwent chaan mbyi kon tsaal mbyi, mas wen kat mbyi ngot. \p \v 11 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Ret men nxek ntseyat, beeta re men kuu mndaa Diox diiz lo tak tsowe. \v 12 Nzo zha nyowt leettsoo kaa ngot, tak tata nak zha ngol zha, ne nzo zha nkaat ngot, tak men mtsow nyoot yek zha kaa zha ngot, ne nzo zha nkaat ngot, tak nlaaz zha ke zha tsiin taa zha kwent chaan ta nabee Diox. Zha kuu tak tsow koree, wen ntsow zha. \s1 Jesús mkayaa re ndyeen bzhizh \r (Mr. 10:13‑16; Lc. 18:15‑17) \p \v 13 Tsa ngwano zha chop tson ndyeen bzhizh lo Jesús, tsa xoob Jesús yaa Jesús yek re ndyeen, tsa naab Jesús lo Diox por re ndyeen. Per lee re zha kuu ngwano ndyeen mndelo mkox lo re zha kuu ngeteed lo Jesús. \v 14 Per lee Jesús nzhab: \p ―Laa goo yaad re ndyeen bzhizh lon, ne towt goo lo re ndyeen, tak lee ta nabee Diox, nak chaan re zha kuu nadoo nak taxal re ndyeen bzhizh. \p \v 15 Ne mxoob Jesús yaa Jesús yek re ndyeen, par tsow Diox kuu wen lo re ndyeen. \p Tsaraa mbi Jesús tya. \s1 Thib zha mndyeen kuu rik mndediz kon Jesús \r (Mr. 10:17‑31; Lc. 18:18‑30) \p \v 16 Lee thib zha mndyeen ngwa mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―Maestr wen, ¿kwan kuu wen tsowʼn tsa tsowʼn gan yalnaban kuu thitanax? \p \v 17 Jesús mkab lo zha ne nzhab: \p ―¿Chebee zha wen niʼa lon? Tak neeka thib zha wen yent, beeta Diox wen nak. Per os leeʼa nlaaza kenoʼa yalnaban kuu thitanax, bin diiz re diiz kuu nataak kuu nabee Diox. \p \v 18 Tsa lee zha mndyeen nzhab: \p ―¿Pa kuu tsa? \p Tsa lee Jesús nzhab: \q1 ―Kuthta tabena, \q1 gagt ropa kon ngot kuu nagt tsaala, \q1 lowannta, \q1 kekita tabena kon thib kuu wlit, \q1 \v 19 bke leettsooʼa xuta ne xnaaʼa, \q1 ne bke leettsooʼa tabena taxal nke leettsooʼa leeka lu. \p \v 20 Lee zha mdyeena nzhab: \p ―Reta koree nzhona na diiz. ¿Kwan raa ndoblon tsowʼn? \p \v 21 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Os leeʼa nlaaza gaka thib zha nali, tyee ne btho reta kwaa napa ne btaay lo re zha prob, tsa kenoʼa naroob kwaa yibaa; tsaraa yaada ne tekeʼa ditsʼn. \p \v 22 Leettsa mbin zha mndyeen kona, kwathoz nabil ngoo leettsoo zha ndya zha, tak naroob kwaa nap zha. \p \v 23 Tsa lee Jesús mne lo re nee kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Wlipaa na nin, kwathoz nagan laa thib zha rik nabee Diox leettsoo zha. \v 24 Tedib welt nin lo goo, mas nagant rid thib kamey yeer kuu le ngutlo abuj, nake tab thib zha rik yibaa ta nabee Diox. \p \v 25 Leettsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbin kona, tsa kwathoz mzegey leettsoo zha ne mbez zha lo altaa zha: \p ―¿Cho tak tsow gan yalnaban, os tata nake? \p \v 26 Tsa mwii Jesús lo re zha ne nzhab Jesús: \p ―Lo re men yezlyu ree gagte, per lee lo Diox reta kuu tak. \p \v 27 Tsa lee Pey nzhab lo Jesús: \p ―Wii lee re nee. Mlaa nee reta kuu nap nee ne mndeke nee ditsa. ¿Kwan tsow nee gan tsa? \p \v 28 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Wlipaa na nin lo goo, leettsa tsin wiz kuu lee reta kwaa gak kuu kub, tsa lee na Kuu Mzin Ngon Men, tobʼn lo asi chaan yalnabee, ta kwathoz nzhol na ne nabeen, noga re goo kuu ndeke ditsʼn, tob lo thib asi chaan yalnabee, tsa naab goo kwent lo re tsiibchop net raz kuu nak zha Israel. \v 29 Ne loka cho mlaa liz, wets, btan, xut, xnaa, tsaal, zhiinn, yu, par tsow rtsin na, kwaro kuu wen kayaa zha lo Diox ne kayaa zha yalnaban kuu thitanax. \v 30 Kwaro re zha kuu nataak nal, re zhaʼa gak zha kuu nataagt, ne lee re zha kuu nataagt nal, re zhaʼa gak zha nataak. \c 20 \s1 Kwent nanzee chaan zha kuu ngonn luts ub \p \v 1 ’Lee nal leen ta thib kwent lo goo, tsa ne goo xomod nabee Diox. Leey nak taxal thib mbyi kuu nap thib fink. Til mroo zha ngwa zha lo xbi ngwakwaan zha mos ke rtsin zha, par thop ub. \v 2 Ne myaan zha diiz kon re mos zha, kix zha lo kadta mos loka kuu nzhax nkaa thib zha thib wiz. Tsa mtaal zha re mos nda tsiin lo yu zha. \v 3 Ne or ndaʼa or lee zha kuu nak chaan fink mroo ngwakwaan tedib net mos, ne mwii zha lee chop tson zha nalath nzi lo xbi. \v 4 Tsa nzhab zha lo re zhaʼa: “Gwa goo ke goo tsiin fink da, ne yizhʼn kuu nzhax nkaa thib zha thib wiz lo goo”. Tsa nda re zha. \v 5 Ne lee zha kuu nak chaan fink, mroo ngwa lo xbi tedib welt teeka ndrol wiz, ne noga mroo zha, or ndethoʼa wiz ngwakwaan zha mas mos, ne nzhab zha kix zha kuu nzhax nkaa thib zha thib wiz. \v 6 Ne telutta ndob wiz mre zha ngwa zha lo xbi tedib welt ne mzal zha tedib net zha, ne nzhab zha lo re zhaʼa: “¿Chebee tbaata nzi goo tree dita wiz ne nket goo tsiin?” \v 7 Tsa lee re zha mkab ne nzhab: “Nket nee tsiin, tak yent cho zha ne lo nee ke nee rtsin zha”. Tsa lee zha kuu nak chaan fink nzhab lo re zha: “Gwa goo ke goo tsiin fink da, ne yizhʼn kuu nzhax nkaa thib zha thib wiz lo goo, ne nda re zha”. \p \v 8 ’Leettsa mziy yezlyu, lee zha kuu nak chaan finka, nzhab lo zha kuu nabee lo re zha kuu nke tsiin: “Brez re zha kuu nke tsiin ne bdix lo zha. Btelo kon re zha kuu mzin bluz, tsaraa kon re zha kuu mzin ner.” \v 9 Tsa mbig re zha kuu mndelo mke tsiin or mziy yezlyu, ne lo kadta thib zha ngozh kuu ntsow thib zha gan thib wiz. \v 10 Tsaraa mndelo zha mdix zha lo re zha kuu mndaab ner, ne mnda leettsoo re zha kuu mndaab ner, masraa gax kaa zha nake re zha kuu mndaab nda or; per noga zha mkaa kuu nzhax nkaa thib zha thib wiz. \v 11 Leettsa ngwalo mdix zha lo re zha, tsa mndelo re zha kuu mndaab ner mbyodiz kon zha kuu nak chaan fink. \v 12 Ne nzhab re zha: “Re zha kuu mzin bluz, thibka or mke zha tsiin; ne lee re nee mke tsiin dita wiz, ne kwathoz mzhakti nee lo bee ne yewalka mdizha mkaa re nee”. \v 13 Per lee zha kuu nak chaan fink nzhab lo re zha: “Amig, neeka thib kuu went ngetsowtʼn lo goo. ¿Chu myaantaa diiz yizhʼn kaa goo kuu nzhax nkaa thib zha thib wiz? \v 14 Kona wen bloo goo leettsoo goo kon kuu ngox lo goo ne tyee goo, tak os leen nlazʼn yizhʼn yewalka lo goo kon re zha kuu mndaab nda or, \v 15 ¿chu ndoblotʼn tsowʼn kuu nlazʼn kon temi da? ¿O chu nayii goo ne goo na, tak wen nakʼn?” \v 16 Kona lee re zha kuu bluz gak zha ner, ne lee re zha ner gak zha bluz. \s1 Myon welt mndaa Jesús kwent naa xomod gath Jesús \r (Mr. 10:32‑34; Lc. 18:31‑34) \p \v 17 Bluz lee Jesús ndoʼa net ndya yez Jerusalén, tsa zhaata ndano Jesús re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p \v 18 ―Lee nal neʼa goo, leeʼaa nda Jerusalén ta taa zha na, Kuu Mzin Ngok Men, lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne lo re maestr kuu nloo xkiiz Diox, ne naab re zha kwent lon ne gab re zha ndoblo gathʼn. \v 19 Tsa taa zha na lo re zha kuu nagt zha Israel, zhizno zha na ne yeloʼa kin zha na, tsa kee zha na lo kruz. Per leettsa tsaal tson wiz lee na roban. \s1 Kuu mnaab xnaa Santiag ne Juan lo Jesús \r (Mr. 10:35‑45) \p \v 20 Tsa mbig tsaal Zebedeo lo Jesús, kon rop xganne kuu nak Santiag ne Juan, mtobxub ngot, ne mnaab ngot thib yalwen lo Jesús. \v 21 Tsa lee Jesús mnaabdiz lo ngot ne nzhab: \p ―¿Kwan nlaaza? \p Tsa lee ngot nzhab: \p ―Leettsa nabeeʼa, nlazʼn lee thib xgann na tob lad ban loʼa lee tedib zha tob lad beg loʼa, ta kwathoz nataak. \p \v 22 Lee Jesús mkab ne nzhab lo re zha: \p ―Neeka net goo naa kwan naab goo. ¿Chu texek goo rid goo yalti kuu riidʼn? \p Lee rop zha nzhab: \p ―Texek nee. \p \v 23 Lee Jesús nzhab: \p ―Wli, lee goo rid yalti taxal rid nay; per gagt tsowʼn tobʼn goo lad ban ne lad beg lon, tak nagt na kuu taa kona. Sinke Xutʼn taa kona lo re zha kuu naka diiz kayaay. \p \v 24 Leettsa mbin tedib tsii zha kuu ngeteed lo Jesús kona, tsa mnayii zha mne Juan rop Santiag. \v 25 Kona mrez Jesús re zha, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wen ne goo lee re zha kuu nabee lo yezlyu ree, kwathoz nabee zha lo re zha kuu nzi lo zha, ne tataka ntsow re zha kuu nataak, kwathoz nabee zha lo re zha zha. \v 26 Lee lo re goo gagte tata, zhaa gake. Loka cho zha kuu nlaaz gak zha kuu mas nataak lo goo, zhaʼa ndoblo lortsin lo goo. \v 27 Ne loka cho nlaaz nabee lo re goo, ndoblo gak mos kuu tsow tsiin lo re goo. \v 28 Leeka tata lee na, Kuu Mzin Ngok Men, ndyaltʼn tsa lortsin re men lon, sinke leen ndyal lortsin lo re men, ne gathʼn, tsa telaan naroob men lo yalguth kuu thitanax. \s1 Jesús mtegwe chop syeg \r (Mr. 10:46‑52; Lc. 18:35‑43) \p \v 29 Leettsa lee Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús ndaroo roo yez Jericó, kwathoz men mndeke dits re zha. \v 30 Ne tya lee chop syeg ndob roo net; ne leettsa mbin rop syeg lee Jesús nderid, tsa dib gan rop syeg, nzhab rop syeg: \p ―Zha Nabee, Xgann rey David, blat leettsooʼa neʼa nee ne btegwe nee. \p \v 31 Tsa lee re men mnayii lo rop syeg, tsa tow roo rop syeg, per lee rop syeg masraa mrez ne nzhab: \p ―Zha Nabee, Xgann rey David, blat leettsooʼa neʼa nee. \p \v 32 Tsa lee Jesús mlet, ne mrez Jesús rop syeg, ne nzhab Jesús lo rop syeg: \p ―¿Kwan nlaaz goo tsowʼn lo goo? \p \v 33 Tsa lee rop syeg mkab ne nzhab: \p ―Zha Nabee, nlaaz nee yeni lo nee. \p \v 34 Tsa mlat leettsoo Jesús mne rop zhaʼa, ne mdiinn Jesús ngutlo rop zha. Ne oraaka mwii rop zha, ne mndeke zha dits Jesús nda zha. \c 21 \s1 Jesús mndaab leen yez Jerusalén \r (Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40; Jn.12 :12‑19) \p \v 1 Leettsa lee Jesús ndetsin gaxa yez Jerusalén, tsa mzin Jesús yez Betfagé kuu nzi gaxta yii Olib, tsa mtaal Jesús chop zha kuu ngeteed lo Jesús ya yeza, \v 2 ne nzhab Jesús lo zha: \p ―Gwa goo yez kuu nzi baa. Tya yetsal goo thib burr kuu ndekedoo rop zhiinn. Xak goo maa ne yaadno goo maa. \v 3 Ne os cho zha kwan ne lo goo, gab goo lo zha: “Zha Nabee ndeche maa, ne tsaraa yaadtaan zha rop maa”. \p \v 4 Koree ngok, tsa mrolo re kuu nzhab profet kuu ngoo ndala, leettsa nzhab zha: \q1 \v 5 Guz goo lo re zha yez Jerusalén: \q1 “Wii goo, lee rey goo ndyaad lo goo, \q1 zha kuu nadoo nak, ndob dits thib burr ndyaad, \q1 zhiinn thib maa kuu nzhee yoo”. [Zac. 9:9] \p \v 6 Tsa lee rop zha kuu ngeteed lo Jesús, ngwa zha ne mtsow zha taxal nzhab Jesús lo zha. \v 7 Ne mndeno zha rop zhiinn burr, tsa mxoob zha xab zha dits burr yeena, ne mndob Jesús dits maa. \v 8 Ne kwathoz men nzi, cho zha ngix xabe net, ne cho zha nga baat ne ngix zhay net. \v 9 Ne lee re zha kuu ndener ne re zha kuu ndeke, nex mbez zha: \p ―¡Golaa lo Zha kuu ndyaad Nabee lo raz chaan rey David! ¡Aka wen nak zha kuu ndyaad kon yalnabee chaan Zha Nabee! ¡Golaa lo Diox kuu ndob yibaa! \p \v 10 Ne leettsa mndaab Jesús yez Jerusalén, reta zha yeza mgab ndata leettsoo zha, ne mnaabdiz zha lo altaa zha, ne mbez zha: \p ―¿Cho nak zha ree? \p \v 11 Ne reta men mbez: \p ―Zha ree nak Jesús, profet zha yez Nazaret kuu nzi yezlyu Galilea. \s1 Jesús mtezhonn re zha kuu ntho lee roo gwodoo \r (Mr. 11:15‑19; Lc. 19:45‑48; Jn.2 :13‑22) \p \v 12 Ne leettsa mndaab Jesús lee roo gwodoo, tsa mloo Jesús re zha kuu nzi ntho ne re zha kuu ndi tya. Ne mlobi Jesús re mes chaan re zha kuu ntsiil temi, ne mlobi Jesús re mes chaan re zha kuu ntho palom. \v 13 Ne nzhab Jesús: \p ―Lee lo xkeets Diox nzhab: “Lee lizʼn nak yuu ta ndediz re men lon”, [Is. 56:7; Jer. 7:11] ne noga tedib ta nzhab: Per lee re goo mtsowe taxal liz wann. \p \v 14 Ne lee roo gwodoo mbig re zha syeg ne re zha renk lo Jesús, ne mtegwe Jesús re zha. \v 15 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, mwii zha re kuu thoz kuu mtsow Jesús, ne mbin zha lee re ndyeen bzhizh mbez: “¡Golaa lo Zha Kuu Mtaal Diox Yaad Nabee, zha kuu ndyaad lo raz chaan rey David!”, tsa kwathoz mnayii re zha. \v 16 Ne nzhab zha lo Jesús: \p ―¿Chu nzhona kuu mbez re ndyeen baa? \p Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Ah, nzhon nay. ¿Per chu ter lab goo lo xkeets Diox ta nzhab koree: “Mtsowa lee re ndyeen bzhizh ne re mbetdoo gol loʼa”? [Sal. 8:2] \p \v 17 Tsa mlaa Jesús re zha ne nda Jesús yez Betania, ne tya mlet Jesús yaala. \s1 Jesús mlode ya ig \r (Mr. 11:12‑14, 20‑26) \p \v 18 Ne til tedib wiza leettsa mre Jesús yez Jerusalén tedib welt, tsa mlann Jesús. \v 19 Tsa mwii Jesús lee thib ya ig ndob gax roo net, tsa mbig Jesús lo ya, tsa naa chu ndab xle lo ya, per mzalt Jesús ig lo ya beeta la ndab lo ya. Kona nzhab Jesús lo ya: \p ―Neeka mas taat raa lu xle. \p Ne oraaka lee ya mbiz. \v 20 Leettsa mwii re zha kuu ngeteed lo Jesús kona, kwathoz mzegey leettsoo zha ne nzhab zha: \p ―¡Xomod oraaka mbiz ya ig! \p \v 21 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Wlipaa na nin lo goo, os lee thib goo nyelaaz Diox ne gagt chop xgab goo, tak tsow goo koree ne asta tak gab goo lo yii ree: “Beche nzhee ne bla leen nitdoo”, ne leey gak. \v 22 Reta kuu naab goo lo Diox, os nyelaaz goo lee goo kayaay, tekayaa gooy. \s1 Cho mndaa yalnabee lo Jesús \r (Mr. 11:27‑33; Lc. 20:1‑8) \p \v 23 Tsa lee Jesús mndaab lee roo gwodoo, ne mndelo Jesús mloo lo re men, tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, ne re zha gol kuu nabee lo re zha Israel, mbig lo Jesús, ne mnaabdiz zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Cho mndaa diiz ntsowa koree? ¿Ne cho mndaa yalnabee ntsow luy? \p \v 24 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Noga na naabdizʼn thib kwaa lo goo. Os lee re goo kab goo yalnaabdiz da, tsa nin lo goo naa cho mndaa diiz ntsowʼn ree koree. \v 25 ¿Cho mtaal Juan kuu mtsowleyy re men? ¿Chu Diox mtaal zha o re men mtaal zha? ¡Kab goo lon nal! \p Tsa lee re zha mndelo mbyodiz kon re altaa zha, ne nzhab zha: \p ―Os leeʼaa gabaa: “Diox mtaal zha”, tsa ne zha loʼaa: “¿Chebee ngwalaazt goo kuu mni zha?” \v 26 Ne os leeʼaa gabaa: “Re men mtaal zha”, tsa yii re men ne re menaa, tak ne re men lee Juan nak thib profet chaan Diox. \p \v 27 Tsa mkab re zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Net nee cho mtaal Juan. \p Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Neeka na nitʼn lo goo naa cho mndaa yalnabee lon ntsowʼn re koree. \s1 Kwent nanzee chaan chop xgann zha \p \v 28 Tsa lee Jesús nzhab lo re men: \p ―Nal leen ta thib kwent lo goo. Thib mbyi mkeno chop xgann, ne nzhab mbyi lo xgann mbyi kuu ner: “Gwa keʼa tsiin naltseree”. \v 29 Ne lee xgann mbyi mkab lo xute ne nzhab: “Yatʼn”. Per bluz mtsee zha xgab zha ne ngwa zha. \v 30 Tsa nzhab mbyi lo tedib xgann mbyi, leeka taxal nzhab mbyi lo xgann mbyi kuu nera. Ne lee zhaʼa nzhab: “Mbay, nal ndan”. Per ngwat zha. \v 31 Lo rop zhaʼa, ¿cho mbin diiz lo xute? \p ―Zha nera ―nzhab re zha. \p Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Wlipaa na nin lo goo, re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha kuu nabee Roma, ne re ngot kuu ntho kwerp, ne tedib net re zha kuu ndaa falt, re zhaʼa tab ta nabee Diox. \v 32 Tak lee Juan myaad mloo lo goo, naa xomod ndoblo nali ban goo, ne lee goo ngwalaazt goo kuu mni Juan. Per lee re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha kuu nabee Roma, ne re ngot kuu ntho kwerp, re zhaʼa ngwalaaz kuu nzhab Juan, ne lee re goo tegal mwii goo kuu nzhab Juan, per neeka mlaat goo mod went kuu nak goo, ne neeka ngwalaazt goo kuu mni Juan. \s1 Kwent nanzee chaan re zha nakap kuu mke tsiin lo luts ub \r (Mr. 12:1‑12; Lc. 20:9‑19) \p \v 33 ’Kenza goo tedib kwent nanzee kuu nin lo goo: Thib welt lee thib mbyi mkeno thib fink, ne mto zha luts ub dita lo yu zha. Ne mtow zha dita fink kon btsin ke. Ne mdexkwaa zha thib ta tii zha ub, noga mdexkwaa zha thib yuu naro kuu ya ndab, ta loo dita lo yu zha lo zha. Ne mndaa zha yu zha kompani lo tedib net zha, ne mroo zha nda zha tith. \v 34 Leettsa ngozhoob wiz kuu dop ub, tsa mtaal zha chop tson mos zha, ya lo zha kuu nke tsiin lo yu zha, tsa tsow rol zha ub kuu ndoblo zha kaa zha. \v 35 Per lee re zha kuu nzhann lo yu zha, mzhen re mos zha, ne mdin re zha thib mos, lee tedib mos mbeth zha ne lee tedib mos mkee zha ke yeke. \v 36 Tsa lee zha kuu nak chaan fink, mtaal tedib net mos lo re zha kuu nke tsiin lo yu zha; per lee re zha kuu nzhann lo yu zha, leeka taxal mtsow re zha lo re mos kuu ner, tataka mtsow zha lo tedib net mos. \p \v 37 ’Bluz mtaal zha xgann zha, tak mtsow zha xgab, nzhab zha: “Lo xgann na si ton re zha diz”. \v 38 Per leettsa mwii re zha kuu nzhann lo yu zha lee xgann zha ndyaad, tsa nzhab zha lo re altaa zha: “Zha ree kayaa reta chaan xute, leettsa lee xut zha gath. Nal kuthaa zha, tsa yaan re chaan zha loʼaa.” \v 39 Tsa mzhen re zha xgann zha ne mloo zha xgann zha thib lad, ta nzhannt zha ne mbeth zha zha. \p \v 40 ’Lee nal leettsa yaad zha kuu nak chaan fink, ¿kwan ntsow goo xgab, kwan tsow zha kon re zha kuu nzhann lo yu zha? \p \v 41 Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Kuth zha re zhaʼa, ne latta leettsoo zha ne zha re zha wenta, ne taa zha fink zha lo tedib net zha, tsa ke zha tsiina, ne tsa taa re zhaʼa kuu ndoblo zha kaa zha leettsa gak yalgonn. \p \v 42 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―¿Chu ter lab goo lo xkeets Diox ta tenzhee nzhab: \q1 Lee ke kuu mlobi re zha kuu nta yuu thib lad, \q1 leey nak thib ke kuu mas nataak kuu ndob skin yuu? \q1 Lee Diox kuu nak Zha Nabee loʼaa mtsow koree; \q1 ne mzegey leettsooʼaa neʼaa koree. [Sal. 118:22-23] \m \v 43 Kona nin lo goo: Leettsoo goo nak diiz nabee Diox, per lee nal yiibe lo goo ne kayaa tedib net re men tedib yeze, re mena si tetsow kuu nabee Diox. \v 44 Ne lee zha kuu ral ke ree nii tats zha; ne os lee ke ree la dits thib zha, dita tsowe zha. \p \v 45 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re fariseo, myeen zha lee kwent nanzee ree nloo re kuu ntsow re zha. \v 46 Kona leeka ora ngwalaaz re zha gaten zha Jesús, per nzeb re zha ne zha re men, tak lee re men nyelaaz lee Jesús nak profet chaan Diox. \c 22 \s1 Kwent nanzee chaan fandan \r (Lc. 14:15‑24) \p \v 1 Tsa mnika Jesús lo re men kon diiz nanzee, ne nzhab Jesús: \p \v 2 ―Nal tan tedib kwent. Leettsa nabee Diox leettsoo men, leey nak taxal thib rey kuu mtsow thib ani leettsa mtseya xgann rey. \v 3 Tsa mtaal rey re mos ya yachez re zha kuu naka diiz ya lo ani, ne lee re zhaʼa mzhyalt gaya lo ani. \v 4 Mbre rey mtaal tedib net mos, ne nzhab rey lo re mos: “Gwa goo ne guz lo re zha kuu naka diiz yaad lo ani, tsa yaad zha. Ne gab goo lo zha, mdexkwaaʼa na kuu wu re zha kuu yaad lo ani, mbetha na ngon da ne re maa da kuu mas natsi, ne reta kuu nziʼa.” \v 5 Per lee re zha kuu naka diiz yaad lo ani mzhyalt gayaad lo ani. Thib zha ndatwii lo yu, lee tedib zha nda lo negos, \v 6 ne lee tedib net zha mzhen re mos rey, tsa mteti zha mos, ne mbeth zha re mos. \v 7 Ne or mbin rey kona, kwathoz mnayii rey ne mtaal rey re soldad rey ngwa mbeth re zha kuu nzhuth mena, ne mteyy rey laz re zhaʼa. \v 8 Tsa nzhab rey lo re mos rey: “Reta kuu nziʼa par yo fandan, per lee re zha kuu naka diiz yaad, ndoblot zha yaad zha. \v 9 Gwa goo re net to ne guz gooy lo reta zha kuu tsaal goo, tsa yaad zha lo fandan.” \v 10 Tsa lee re mos mroo ngwa re neta, ne mrez mos reta zha kuu mwii mos, zha wen ne zha went; tsa lee yuu ta yo fandan mze nzo re men. \p \v 11 ’Tsa lee rey mndaab leen yuu, ne mwii rey lo re zha kuu mrez rey yaad fandan, tsa mwii rey thib mbyi kuu ndob tya, kuu nogt lar kuu nzhok re zha kuu nya lo fandan. \v 12 Tsa nzhab rey lo zhaʼa: “Amig, ¿xomod mndaaba nzhee ne nogta lar kuu nzhok re zha kuu nya fandan?” Ne lee zhaʼa mkabt neeka thib lan diiz. \v 13 Tsa nzhab rey lo re mos rey: “Bliib goo nii zha ne yaa zha, ne bloo goo zha lee ta kwathoz nakow na, tya gonn zha ne tub zha keley zha”. \v 14 Tak kwathoz zha mrez Diox per lut zha mli Diox. \s1 Yalnaabdiz chaan chu ndoblo kix zha temi chaan yezlyu lo César \r (Mr. 12:13‑17; Lc. 20:20‑26) \p \v 15 Tsa ndya re fariseo, ne ngwa re zha mndediz zha ne myaan zha diiz, naa xomod tsow zha gab Jesús thib kuu went, par tak keki zha Jesús. \v 16 Tsa mtaal zha chop tson re zha zha kuu ngeteed lo zha, ne chop tson zha Herodes, tsa lee re zhaʼa nzhab: \p ―Maestr, ne nee wli kuu niʼa, ne nali nlooʼa xnet Diox lo re men taxal ndobloy, yewal niʼa lo reta men ne ngwiita chu nataak zha o nataagt zha. \v 17 Kona lu ne, kwan ndoblo nee tsow nee: ¿Chu ndoblo kix nee lo zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu, kuu nzhax lo zha Roma, o ndoblot nee kix neey? \p \v 18 Per lee Jesús neʼa went nak xgab re zha, kona nzhab Jesús lo re zha: \p ―¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow goo, nlaaz goo naabdiz goo kuu wli per went nak goo! ¿Chebee tabaa mod nkwaan goo ten goo na? \v 19 Bloo goo thib temi kuu ngix goo lon. \p Tsa mloo zha thib temi lo Jesús. \v 20 Ne or mwii Jesús loy, tsa mnaabdiz Jesús lo re zha: \p ―¿Cho lo ne cho le nke loy? \p \v 21 Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Chaan César kuu nabee Roma. \p Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Taa goo lo César kuu ndoblo César, ne taa goo lo Diox kuu ndoblo Diox. \p \v 22 Leettsa mbin re zha koree, kwathoz mzegey leettsoo re zha xa mkab Jesús, tsa mlaa re zha Jesús ne ndya zha. \s1 Yalnaabdiz chaan yalroban \r (Mr. 12:18‑27; Lc. 20:27‑40) \p \v 23 Leeka wiza lee chop tson zha saduceo, re zha kuu nyelaazt lee re zha nguth roban, mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p \v 24 ―Maestr, lee Moisés mkee lo xkeets Diox: “Os lee thib mbyi kuu mtseya gath, ne mkenot mbyi neeka thib zhiinn mbyi, tsa lee wets mbyi ndoblo tseya kon ngot mbyi, tsa keno wets mbyi thib zhiinn mbyi kuu ngutha, tsa gak zhiinn wets mbyi taxal raz chaan mbyi kuu ngutha”. [Dt. 25:5] \v 25 Thib welt ngoo gaz wets zha; lee zha ner mtseya ne nguth, ne mkenot zha neeka thib zhiinn zha, tsa lee tedib wets zha mtseya kon ngota. \v 26 Leeka tata mzhaak zhaʼa, ne tataka mzhaak zha myon; ne tataka mzhaak reta gazta wets zha. \v 27 Bluz leettsa ngwalo nguth re zha, noga ngot nguth. \v 28 Kona os lee re men roban, ¿cho gak tsaal ngota, tak re gazta wets zha mtseya kon ngota? \p \v 29 Jesús mkab lo re zha ne nzhab: \p ―¡Thitanax ngobeet goo! Nyent goo re kuu nke lo ley chaan Moisés, ne neeka nlebeet goo yalney chaan Diox. \v 30 Leettsa lee re zha nguth roban, neeka mbyi ne neeka ngot tseyat raa, sinke lee re zha gak taxal re mandad chaan Diox kuu nzo yibaa. \v 31 Per leen ni lo goo, wlipaa lee re zha nguth teroban. ¿Chu ter lab goo lo xkeets Diox, ta leeka Diox nzhab kwent chaan re zha nguth: \v 32 “Na nak Diox chaan Abraham, Diox chaan Isaac ne Diox chaan Kob”? [Ex. 3:6] ¡Lee Diox nagt Diox chaan re zha nguth, lee Diox nak Diox chaan re zha naban! \p \v 33 Leettsa mbin re zha koree kwathoz mzegey leettsoo re zha xa mloo Jesús. \s1 Diiz kuu mas nataak \r (Mr. 12:28‑34) \p \v 34 Ne leettsa mbin re fariseo lee Jesús mtow roo re zha saduceo, tsa mkaltaa re fariseo. \v 35 Tsa lee thib zha kuu nak maestr kuu nloo ley chaan Moisés, mnaabdiz thib kwaa lo Jesús, tsa naa chu tab Jesús thib kuu ndoblot, ne nzhab zha: \p \v 36 ―Maestr, ¿cho diiz kuu mas nataak lo ley chaan Moisés? \p \v 37 Tsa lee Jesús nzhab lo zha: \p ―“Ke leettsoo Diox kuu nabee loʼa kon dib ndroo leettsooʼa, kon dib yalnabana, ne kon dib xgaba”. [Dt. 6:5] \v 38 Koree nak kuu ner ne kuu mas nataak. \v 39 Ne lee tedibe mer lalka nak: “Ndoblo ke leettsooʼa tabena taxal nke leettsooʼa lu”. [Lv. 19:18] \v 40 Ne os leeʼa ntsowa ropta koree, ngetsowa reta kuu nzhab lo ley chaan Moisés ne reta kuu nzhab re profet. \s1 ¿Cho zhiinn nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \r (Mr. 12:35‑37; Lc. 20:41‑44) \p \v 41 Ne or lee re fariseo bee nzika, \v 42 tsa mnaabdiz Jesús lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Kwaan ntsow goo xgab kwent chaan Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? ¿Cho lo raz ndyaad Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \p Ne lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Lo raz David ndyaad zha. \p \v 43 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Os tata nake, xomod leettsa mban rey David ndala lee Mbi Nayon mtsow lee David, nzhab Zha Nabee lo Crist, tenzhee mkee David: \q1 \v 44 Lee Diox kuu nak Zha Nabee, \q1 nzhab lo Zha Nabee lon: \q1 “Btob lad ban lon, \q1 asta tsowʼn leeʼa gak nabee lo reta zha kuu nayii neʼa, \q1 ne tobxub zha loʼa”. [Sal. 110:1] \m \v 45 ¿Xomod tak gak Crist xgann David, os Zha Nabee nzhab David lo Crist? \p \v 46 Ne neeka thib zha ngogt gakab thib lan diiz lo Jesús. Ne desde tyatha, yent raa cho mye leettsoo ganaabdiz raa lo Jesús. \c 23 \s1 Jesús mkeki re maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re fariseo \r (Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47) \p \v 1 Bluz lee Jesús nzhab lo re men, ne lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p \v 2 ―Lee re maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re fariseo, ndak zha beeta lee zha nap yalnabee, tak ne zha naa xomod nak ley chaan Moisés. \v 3 Kona bin goo diiz lo zha ne btsow goo re kuu ni zha. Per tsowt goo taxal ntsow zha, tak zhaa kuu mbez zha ne zhaa kuu ntsow zha. \v 4 Ntsib zha re kuu ne dits re men, kuu neeka gagt gwe men, ne lee zha neeka kwen yaa zha ndiinnt zhay. \v 5 Reta kuu ntsow zha, ntsow zhay tsa wen wii re men lo zha. Nyow leettsoo zha ke lut xkiiz Diox yeklo zha ne yen yaa zha. Nyow leettsoo zha ntsow nol zha lozh xab zha, tsa wii re men zha taxal zha ro. \v 6 Nyow leettsoo zha tob zha ta mas nataak leettsa nyoo ani, ne ta mas nataak ta nkaltaaʼaa nteedaa xkiiz Diox. \v 7 Ne nyow leettsoo zha kiits re men yek men lo zha, or ni re men “diox” lo zha lo xbi, ne kwathoz wen nzo leettsoo zha nkiits re men yek men lo zha ni re men “maestr” lo zha. \p \v 8 ’Per lee goo, ndoblot tsow goo tsa ni re men maestr lo goo, tak thibka maestr nap goo ne wets goo re goo. \v 9 Ne nit goo xut goo lo neeka thib zha yezlyu, tak thibka xut goo kuu ndob yibaa nap goo. \v 10 Ne ndoblot ni re men lo goo, “lee goo nak zha kuu nloo xkiiz Diox” tak beeta na Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, nak kuu nloo lo goo. \v 11 Tak lee zha kuu mas nataak lo re goo, zhaʼa ndoblo lortsin lo re goo. \v 12 Tak lee zha kuu leeka lee ntsow naro, tetsin thib wiz lee zhaʼa thoy; ne lee re zha kuu nadoo nak, tetsin thib wiz lee zhaʼa gak zha nataak. \p \v 13 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox, ne re goo zha fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow goo! Kuu ntsow goo nak taxal thib zha kuu ntow roo yuu lo tedib zha, tsa gagt tab zha. Nlaat goo nabee Diox leettsoo re men, ne neeka goo nlaazt goo nabee Diox leettsoo goo. \p \v 14 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox ne goo zha fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow goo! Tak nkib goo liz re ngot byud, ne par kaats goo kuu ntsow goo, nol ndediz goo lo Diox. Kona mas nathoz yalti kuu rid re goo. \p \v 15 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox ne goo fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez goo ne zhaa kuu ntsow goo! Ndiy goo dita lo yezlyu ne ndriid goo lo nitdoo, nkwaan goo re zha kuu nagt zha Israel, tsa teteed goo zha re leyy goo, ne leettsa nyelo nteteed goo zha, ntsow goo nzhak zha chop welt mas nakap nake goo kuu ndya gabil. \p \v 16 ’¡Aka kwathoz nati rid goo, zha kuu nlaaz loo net lo tedib syeg taxal goo! Tak mbez goo: “Os lee thib zha ntselo kruz por gwodoo, par tsow zha thib trat, yent pa nataak kona. Per os lee zha ntselo zha kruz por or kuu nzo leen gwodoo, konasi nataak ne ndoblo tsow zha kuu mtselo zha kruz.” \v 17 ¡Zha bxen ne zha syeg! Mas nataak gwodoo nake or, tak por gwodoo nayon or kuu nzo leen gwodoo. \v 18 Ne noga mbez goo: “Os cho zha ntselo kruz por bkoog par tsow zha thib trat, nataagte. Per os lee zha ntselo zha kruz por gon kuu nzib lo bkoog, konasi nataak ne ndoblo tsow zha kuu mtselo kruz zha.” \v 19 ¡Zha bxen ne zha syeg! Mas nataak bkoog, tak por bkoog nayon re gon. \v 20 Kona lee zha kuu ntselo kruz por bkoog, ntselot zha beeta por bkoog, noga ntselo zha por reta kuu nzib lo bkoog. \v 21 Ne lee zha kuu ntselo kruz por gwodoo chaan Diox, ntselot zha beeta por gwodoo, noga ntselo zha kruz por Diox. \v 22 Leeka tata, lee zha kuu ntselo kruz por yibaa ta ndob Diox, ntseloga zha por ta ndob Diox, ne por Diox, kona ndoblo tsow zha kuu nzhab zha. \p \v 23 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox ne goo zha fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez goo ne zhaa kuu ntsow goo! Tak ndaa goo tsii part re chaan goo gon lo Diox, ne asta re bthyon xtil, re komin ne relota yizh kwaan kuu nyetle komid. Per nzhont goo diiz re diiz kuu mas nataak lo xkiiz Diox, kuu nak: Tsow goo re kuu nali lo re men, blat leettsoo goo ne goo taben goo, ne btsow goo kuu ni goo. Re koree nak kuu ndoblo tsow goo, ne btsowka goo tedib net re kona. \v 24 ¡Goo nak taxal zha syeg kuu nloo net lo re zha kuu nak taxal syeg; ngoo goo mzhuuz leen nit kuu nzhuu goo, per nyeent goo ngab goo dib kamey! \p \v 25 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re goo zha fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez goo ne zhaa kuu ntsow goo! Tak wen wen nteech goo dits yann ne dits bas, ne lee leen leettsoo goo tseta nzo re kuu went: yalwann ne yaltablaaz. \v 26 ¡Fariseo syeg! Ner blaa goo mod went kuu nak goo, kona nak taxal ntembi goo leen bas ne leen yann, tsa noga ditse gak nambi. \p \v 27 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re goo zha fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow goo! Goo nak taxal thib roo baa kuu naguz na dits, per lee leene tseta nzo tsidth re zha nguth, ne nzo re kuu nambit. \v 28 Tbaa nak goo; kwathoz wen ntsow goo leettsa ngwii re men lo goo, per lee leen leettsoo goo tseta nzo yalrub ne re kuu kwathoz went. \p \v 29 ’¡Aka kwathoz nati rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re goo zha fariseo! ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez goo ne zhaa kuu ntsow goo! Tak ndexkwaa goo almitr roo baa chaan re profet kuu ngoo ndala, ne re roo baa chaan re zha kuu nali, re zha kuu mtsow kuu wen, \v 30 ne ni goo: “Os leeʼaa gabanaa, leettsa mban re teyaa zha ndala, gatsowtaa ayud re teyaa leettsa mbeth re teyaa re profet kuu ngoo ndala, ne tataga ntsow goo”. \v 31 Ne kon kuu mbez goo, leeka goo nyeen goo lee re goo nak zha raz chaan re zha kuu mbeth re profet. \v 32 Baa btelo btsow goo goo re kuu mndelo re tey goo zha ndala. \p \v 33 ’¡Goo nak zha nakap nak taxal mbeel! ¿Xomod laa goo lo yalti, goo kuu ndya gabil? \v 34 Kona lee na taal profet lo goo, re zha kuu nap yalnzhaak ne re maestr. Ne lee re goo kuth thib re zhaʼa, ne kee goo zha lo kruz, ne lee techop tson zha kin goo, ta nkaltaa reʼaa nteedaa xkiiz Diox, ne reke goo dits zha thib yez ne tedib yez. \v 35 Kona goo ndab ren chaan re zha nali, re zha kuu nguth ndala. Ren chaan Abel kuu mbeth zha ner, ne asta ren chaan Zacarí xgann Berequías, kuu mbeth zha xtow bkoog ne gwodoo. \v 36 Wlipaa na nin lo goo, lee re men tyemp ree ndab re falt kuu mtsow re zhaʼa. \s1 Jesús mbinn por yez Jerusalén \r (Lc. 13:34‑35) \p \v 37 ’¡Zha yez Jerusalén, zha yez Jerusalén, goo kuu nzhuth ne nkee ke yek re profet, re Zha Kuu Mtaal Diox Nabee lo goo! Tyen welt ngwalazʼn gakaltaan re zhiinn goo, taxal nkaltaa ngid re zhiinn ngid xann xiil ngid, per mzhyalt goo. \v 38 Wii goo, lee liz goo yaan wan. \v 39 Ne leen ni lo goo, desde nalor wiit raa goo na, asta leettsa tsin wiz kuu bretabʼn, tsya gab goo: “¡Aka wen nak zha kuu ndyaad kon le Zha Nabee!” \c 24 \s1 Jesús nzhab lee gwodoo Jerusalén lux \r (Mr. 13:1‑2; Lc. 21:5‑6) \p \v 1 Leettsa lee Jesús mroo lee roo gwodoo ndya, tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbig lo Jesús, ne mloo zha re bla gwodoo lo Jesús. \v 2 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chu nloo re koree lo goo? ¡Wlipaa na nin lo goo, neeka thib re ke ree yaante dits tedibe, reta koree lux! \s1 Re seny kuu loo leettsa lux yezlyu \r (Mr. 13:3‑28; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24) \p \v 3 Ne nda re zha yek yii Olib, tya mndob Jesús, tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbig lo Jesús, ne mnaabdiz zha lo thita Jesús ne nzhab zha: \p ―Nlaaz nee neʼa lo nee, ¿pol gak re koree ne cho seny loo leettsa yaada tedib welt, leettsa lux yezlyu? \p \v 4 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―List gwatsin goo, tsa neeka thib zha kedit goo, \v 5 tak kwathoz zha yaad ne: “Na mkayaa yalnabee lo Jesús”. Ne noga ne zha: “Na nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee”, ne kedi zha kwathoz men. \v 6 Per leettsa gon goo lee zhoo nzo nzhee ne baa na, ne gon goo tooraa zhoo, tsebt goo, tak tata ndoblo gake; per nagt re kona kuu lux yezlyu. \v 7 Lee thib yez yo kon tedib yez, ne thib nación yo kon tedib nación, ne kwathoz ta la win ne gwin zho thoz. \v 8 Leettsa gak reta koree, penta telo yalti kuu rid men. \p \v 9 ’Tsa taa zha goo lo re zha kuu nak tsiin, par teti zha goo, kuth zha goo ne reta zha yii ne goo, tak nyelaaz goo na. \v 10 Ne lee re wiza kwathoz zha laa na, ne yii zha ne zha thib zha ne tedib zha, ne kedi zha thib zha ne tedib zha. \v 11 Kwathoz zha kuu wlit nak profet yaad ne: “Lee na nak profet Diox”, ne kedi zha kwathoz men. \v 12 Ne tak kwaro yo kuu went, kona naroob zha ket raa leettsoo zha altaa zha. \v 13 Per lee zha kuu xek, asta yelo rid reta koree, zhaʼa tsow gan yalnaban kuu thitanax. \v 14 Ne dita lo yezlyu taa zha kwent Diiz Chul, kwent chaan xomod Nabee Diox leettsoo re zha Diox, tsa reta men reta yez gone; tsaraa lee yezlyu lux. \p \v 15 ’Ne leettsa wii goo lee thib kuu kwathoz nakap kwib ta ndoblote kwibe, taxal nzhab profet Daniel zha ndala. (Loka cho nlab koree ndoblo zha yen koree.) \v 16 Tsa lee re zha yezlyu Judea ndoblo zhonn ne ya net yii. \v 17 Ne lee zha kuu ndob yek yuu, ndoblot raa zha ya zha leen liz zha par koo zha thib chaan zha. \v 18 Ne lee zha kuu ndo wan ndoblot raa bretab zha xit zha xab zha. \v 19 Aka kwathoz nati rid re ngot kuu nzo zhiinn wiza, ne re ngot kuu nap mbetdoo. \v 20 Naab goo lo Diox, tsa gagt re koree re mbee kuu kwathoz nla yig, ne neeka gagte wiz sabd. \v 21 Lee re wiza gak thib wiz kuu kwathoz rid re men yalti, kuu neeka mas ter yo desde leettsa terka texkwaa Diox yezlyu, ne neeka yot raay bluz. \v 22 Ne os lee Zha Nabee gatsow nadopt re wiza, neeka thib zha laat lo yaltiʼa. Per mtsow nadop zhay, tak nke leettsoo zha re zha kuu mli zha. \p \v 23 ’Ne lee re wiza, os lee thib zha ne lo goo: “Wii goo, lee Crist Kuu Mtaal Diox Nabee ndo nzhee, o ne zha lee zha ndo baa”, yelaazt gooy, \v 24 tak yaad re zha kuu kedi. Ne lee re zhaʼa ne: “Na nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee”, ne lee tedib net zha ne: “Na nak profet chaan Diox”, per wlit zhay. Ne tsow zha re kuu thoz par kedi zha re men, ne asta re zha kuu mli Diox kedi zha, os take lo zha, per gagt tsow zhay. \v 25 Lee nal niʼa na re koree lo goo. \v 26 Kona os lee zha ne zha lo goo: “Gwa goo. Lee Crist ndo yubiz”, yat goo, ne os lee zha ne zha lo goo: “Lee Crist nzogaats nzhee”, yelaazt gooy. \v 27 Tak leettsa yal na, Kuu Mzin Ngok Men, gake taxal bel bti kuu nkee xni ta nlen wiz ne nkee xni asta ta mbix wiz, tata yalʼn. \v 28 Tak ta nax maa nguth, tya nkaltaa re ngol. \s1 Xomod bretab Jesús \r (Mr. 13:24‑37; Lc. 21:25‑33; 17:26‑30, 34‑36) \p \v 29 ’Leettsa yelo yezhoob wiz kuu rid reta zha yalti, tsa lee wiz ne mbee taat raa xni, ne lee re mbel rethin lobee ne lee re kuu nzo lobee zhiit. \v 30 Tsa lee seny chaan Zha Kuu Mzin Ngok Men loo lobee ne looy lo reta men lo yezlyu ree. Ne re men reta raz lo yezlyu gonn zha, leettsa wii zha lee na yal xid xkow lobee. Ne wii zha lee na nabee kon kwathoz yalnabee ne yalʼn xid xni thoz. \v 31 Tsa taalʼn re mandad da, ne dib gan zha kwez zha trompet, ora lee re mandad da kaltaa re zha kuu mlin dib naxta lo yezlyu, desde thib lad lo yezlyu ne asta tedib lad lo yezlyu. \p \v 32 ’Bteed goo lo ya ig. Leettsa lee re zhite ndelo nla bzhits, ne ntsetab lay, tsa ne goo lee mbee beyi ndetsin gaxa. \v 33 Leeka tata, leettsa ne goo lee re koree ngeyak, tsa ne goo lee na, Kuu Mzin Ngok Men, mera bretabʼn. \v 34 Wlipaa na nin lo goo, reta koree gak. Tsaraa gath re men tyemp ree. \v 35 Lobee ne yezlyu telux, per lee xkizʼn ridt; leechay gake. \p \v 36 ’Neeka thib zha net polor tsin wiza, neeka re mandad chaan Diox nete, neeka na, Kuu Mzin Ngok Men nete. Beeta Xutʼn ney. \p \v 37 ’Leeka taxal ngok re wiz leettsa mban Noé, tataka gak leettsa bretab na, Kuu Mzin Ngok Men. \v 38 Re wiz kuu mban Noé, leettsa terka la yi thoz lo yezlyu ne asta wiz kuu lee Noé mndaab leen bark, lee re men nzi nzhuu ne nzhow ne ntseya ne ndaa zha yalntseya. \v 39 Per thitanax mtsowt zha xgab lee yi la luux zha, tsa lee yi mndelo mla, ne mluux nit re zha. Tataka gak leettsa yal na, Kuu Mzin Ngok Men. \v 40 Ne wiza, lee chop mbyi ya wan, thib zha teno zha yibaa ne lee tedib zha yaan. \v 41 Ne chop ngot ngetoo lo molin; thib ngot teno zha yibaa ne lee tedib ngot yaanka. \p \v 42 ’Kona thibka list gwatsin goo, tak net goo pol yalʼn par tenon goo, Na Zha Nabee lo goo. \v 43 Per ndoblo yen goo koree: Os lee thib zha kuu nak mndan thib yuu, ne zha polor la wann liz zha, tsa lowann wann chaan zha, gatta zha ne laat zha lowann wann chaan zha. \v 44 Kona noga goo list gwatsin goo tsa tenon goo, tak lee na, Kuu Mzin Ngok Men, yalʼn wiz kuu ntsowt goo xgabe. \s1 Mos wen ne mos went \r (Lc. 12:41‑48) \p \v 45 ’¿Cho nak mos kuu ngobee? Lee mos kuu ngobee nak mos kuu mtaan patron liz patron, tsa taa mos kuu wu tedib net re mos, or kuu ndoblo taa zhay. \v 46 Kwathoz wen nda mos kuu ngetsow kuu mnabee patron mos, leettsa lee patron bretab. \v 47 Wlipaa na nin lo goo, lee patron taan mos tsa nabee mos lo reta kwaa nap patron. \v 48 Per os lee mos patron nak thib mos kuu ngobeet, ne tsow mos xgab: “Lee patron bretabt lijer”, \v 49 ne telo mos kin mos re mos patron, ne telo mos wu mos ne gu mos kon re zha kuu nke yalgwiy. \v 50 Ne wiz kuu ndat leettsoo mos, ne or kuu ntsowt mos xgab lee patron tsin. \v 51 Tsa kwathoz teti patron mos, ne taal patron mos ta nzo re zha nkedi, re zha kuu zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow, ne tya gonn mos ne tub mos keley mos. \c 25 \s1 Kwent nanzee chaan tsii mndyeen got \p \v 1 ’Nal leen ta tedib kwent lo goo, tsa ne goo naa xomod nabee Diox leettsoo men. Leey nak taxal tsii mndyeen got, kuu mroo mzhen kandil, tsa kwet mndyeen kayaa mndyeen mbyi kuu tseya. \v 2 Gaay mndyeen ngobee list nzi ne lee tedib gaay mndyeen ngobeet. \v 3 Lee re mndyeen kuu ngobeet, mzhen mndyeen kandil mndyeen, per mbet mndyeen masraa aseyt par yo leen kandil mndyeen. \v 4 Per lee tedib gaay mndyeen kuu ngobee, mzhen mndyeen kandil mndyeen ne mbe mndyeen aseyt, par tse kandil mndyeen. \v 5 Ne lee zha kuu tseya mzint lijer, tsa reta mndyeen mzhen mkaal ne mdat. \v 6 Ne teeka ngulal yaal mbin re mndyeen thib bos kuu nzhab: “Lee zha kuu tseya ndyaada, broo goo kayaa goo zha”. \v 7 Tsa lee re mndyeen ngwache ne mtexnet mndyeen kandil mndyeen. \v 8 Tsa lee re gaay mndyeen kuu ngobeet nzit list, nzhab lo re gaay mndyeen kuu list nzi: “Taa goo lut aseyt goo kaa nee, tak lee kandil nee nlaaz yuyy”. \v 9 Per lee re mndyeen kuu ngobee nzhab: “Taat neey, tak cha gaate lortsin nee ne neeka gaate lortsin goo. Mas wen gwa goo ta ntho zhay ne bzhii goo chaan goo.” \v 10 Per leettsa lee re gaay mndyeen kuu ngobeet ndati aseyt, lee zha kuu tseya mzin, ne lee re gaay mndyeen kuu ngobee list nzi mkayaa zha kuu tseya, ne mndaab re zha leen yuu ta ngoo fandan, ne lee roo pwert myoww. \v 11 Bluz tsaraa mzin re mndyeen kuu ngobeet, ne nzhab mndyeen: “¡Zha Nabee, Zha Nabee, xaal roo pwert par tab nee!” \v 12 Per lee zha mkab ne nzhab: “Wlipaa na nin lo goo, nlebeetʼn goo”. \p \v 13 Tsa lee Jesús mre nzhab: \p ―Kona list gwatsin goo, gatta goo, tak net goo wiz ne neeka or kuu yaad Zha Kuu Mzin Ngok Men. \s1 Kwent nanzee chaan temi \r (Lc. 19:11‑27) \p \v 14 ’Nal tan tedib kwent nanzee lo goo, tsa ne goo xomod nak, leettsa lee Diox nabee leettsoo men. Leey nak taxal thib mbyi kuu mera roo liz ya tith. Tsa mrez zha re mos zha ne mndaa zha temi zha ke mos tsiin. \v 15 Lo thib mos mndaa zha gaay temi or, ne lee lo tedib mos mndaa zha chop temi ne lee lo tedib mos mndaa zha thibka temi, ne lo kadta thib mos mndaa zha taxalta kuu tak lo mos ke mos tsiin. Ne mroo zha nda zha tith. \v 16 Tsa lee mos kuu mkayaa gaay temi, tsyaka mndelo zha mke zha tsiin kon temiʼa ne mtsow zha gan tedib gaay temi. \v 17 Leeka tata, lee mos kuu mkayaa chop temi, mndelo mos mke tsiin kon temiʼa, ne mtsow mos gan techop temi. \v 18 Per lee mos kuu mkayaa thibka temi, ndya mos ne mdaan mos lo yu ne tya mkaats mos temi patron mos. \p \v 19 ’Kwathoz bluz tsaraa lee patron re mos mretab. Tsa mtsow patron kwent kon re mos. \v 20 Ner mzin mos kuu mkayaa gaay temi, ne ndyaadno mos tedib gaay temi mas lo patron, ne nzhab mos: “Zha Nabee, lee gaay temiʼa kuu mndaaʼa lon nzhee, ne noga tan tedib gaaye kuu mtsowe gan”. \v 21 Tsa lee patron nzhab lo mos: “Wene, lu nak thib mos da kuu wen ne ngobee; ne tak wen mkeʼa tsiin lo lut kuu mndan loʼa, lee nal mas naroobe tan loʼa. Btaab ne naley bloo leettsooʼa kon na.” \v 22 Tsaraa mzin mos kuu mkayaa chop temi, ne nzhab mos: “Zha Nabee, lee chop temiʼa kuu mndaaʼa lon nzhee, ne lee kuu mtsowe gan nzhee”. \v 23 Tsa lee patron nzhab lo mos: “Wene, lu nak thib mos da kuu wen ne ngobee; ne tak wen mtsowa lo lut kuu mndan loʼa, lee nal mas naroobe tan loʼa. Btaab ne naley bloo leettsooʼa kon na.” \p \v 24 ’Tsaraa mzin mos kuu mkayaa thibka temi, tsa nzhab mos lo patron: “Zha Nabee, nen lee lu nak thib zha kuu nakap, nzhanna ta nagt loyuʼa, ne nthopa yalgonn ta mlota bin. \v 25 Kona mzebʼn nen lu ne mkaatsʼn temiʼa lo yu. Lee nal lee temiʼa nzhee.” \v 26 Tsa lee patron mkab ne nzhab lo mos: “Lu nak thib mos kuu went ne kwathoz natsaab, tak neʼa lee na nzhann na ta nagt lo yu da, ne nthopʼn yalgonn ta mlotʼn bin. \v 27 Kona ndoblo gagoʼa temi da bank, tsa leettsa gabretabʼn gakayaan temi da kon zhiinne.” \v 28 Tsa nzhab patron lo re zha kuu nzi tya: “Kib goo temi lo zha, ne btaa gooy lo zha kuu nap tsiiy, \v 29 tak lee zha kuu nkeno naroobe, masraay kayaa zha, tsa keno zha masraay; per lee zha kuu yent kwan nap, asta lut kuu nap zha teyiibe lo zha. \v 30 Bzhen goo zha tsaab baa, ne blebi goo zha par lee ta nakow na, tya gonn zha ne tub zha keley zha.” \s1 Leettsa naab Diox kwent lo reta men kuu nzo dib naxta lo yezlyu \p \v 31 ’Leettsa lee na, Kuu Mzin Ngok Men, yalʼn xid xni thoz kon re mandad da, tsa tobʼn ta nla xni thoz ta nabeen. \v 32 Reta men kuu nzi dib naxta lo yezlyu kaltaa lon, ne koo zhann zha, taxal ngoo zhaa zha mbak zhiil xid re chib. \v 33 Ne tsa tsin re mbak zhiil da lad ban lon ne lee re chib tsin lad beg lon. \v 34 Tsa lee na zha kuu nak rey, gapʼn lo re zha kuu nzi lad ban lon: “De goo zha kuu mkayaa re kuu wen lo Xutʼn; bkayaa goo ta nabee Xutʼn, ta mdexkwaa Xutʼn par goo, asta leettsa mdexkwaa yezlyu. \v 35 Tak mlann na ne mndaa goo kuu ndowʼn, mndob xyeek leettsoon ne mndaa goo kuu ngwin, mndiyʼn ne yent ta gabetʼn ne goo mndaa ta mletʼn, \v 36 mkenotʼn lar gokʼn ne goo mndaa lar mdokʼn, mzhak nen ne myaad goo lon mkenap goo na, ngoon tsib ne myaadtwii goo lon.” \v 37 Tsa lee re zha nali kuu nzi lad ban lon ne: “Zha Nabee, ¿pol mne nee leeʼa mlann ne mndaa nee kuu ndowa? ¿Ne pol mne nee leeʼa mndob xyeek leettsoo ne mndaa nee kuu ngwiiʼa? \v 38 ¿Ne pol mne nee leeʼa ndiy ne yent ta kwetta ne mndaa nee ta mletta? ¿Ne pol ne nee leeʼa nkenot lar goka ne mndaa nee lar mndoka? \v 39 ¿Ne pol ne nee leeʼa ne mzhaak ne ngwatwii nee loʼa? ¿Ne pol ngooʼa tsib ne ngwatwii nee loʼa?” \v 40 Tsa lee na zha kuu nak rey kabʼn ne nin: “Wlipaa na nin lo goo, reta kuu mtsow goo lo re thib wetsʼn, tegal nagt zha zha nataak, lon mtsow gooy”. \p \v 41 ’Tsa lee na zha kuu nak rey gapʼn lo re zha kuu nzi lad beg lon: “Beche goo lon tak mlodeʼa Diox goo. Tyee goo gabil, ta thitanax nyuyyt ki, ta mdexkwaa Diox par Maxuuy ne par re mandad Maxuuy. \v 42 Tak mlann na ne mndaat goo kuu gawun, ne mndob xyeek leettsoon ne mndaat goo kuu gagun. \v 43 Mndiyʼn yent ta gayoon ne mndaat goo ta gayoon. Mkenotʼn lar gagokʼn, ne mndaat goo lar gagokʼn, mzhak nen ne myaadtwiit goo lon gakenap goo na, ne ngoon tsib ne myaadtwiit goo lon.” \v 44 Tsa lee re zha kab ne: “Zha Nabee, ¿pol mne nee leeʼa mlann, nzheek leettsooʼa, ndiya yent ta gabeta, ne yent lar gagoka, mzhak neʼa, ngooʼa tsib, ne mtsowt nee ayuda?” \v 45 Tsa kabʼn lo re zha, ne gapʼn: “Wlipaa na nin lo goo, reta kuu mtsowt goo lo thib re wetsʼn, tegal nagt zha zha nataak, neeka lon mtsowt gooy”. \v 46 Reta zhaʼa ndya ta rid zha yalti thitanax, ne lee re zha kuu nali nak ndya tsow gan yalnaban kuu thitanax. \c 26 \s1 Myaan re zha diiz naa xomod ten zha Jesús \r (Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2; Jn.11 :45‑53) \p \v 1 Leettsa ngwalo nzhab Jesús reta koree, tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p \v 2 ―Reta goo ne, nzhak falt chop wiz gak ani Paskw, lee na Kuu Myaad Ngok Men, taa zha na lo re zha nak tsiin par kee zha na lo kruz. \p \v 3 Ne re wiza lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, ne re zha gol zha Israel, mkaltaa re zha liz Caifás kuu nak ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy. \v 4 Ne myaan re zha diiz naa xomod ten zha Jesús xlaanta, ne kuth zha Jesús. \v 5 Per lee re zha nzhab: \p ―Tsowtaay lo ani, tsa yiit re men neʼaa. \s1 Thib ngot mlath aseyt kuu chul ndetsi yek Jesús \r (Mr. 14:3‑9; Jn.12 :1‑8) \p \v 6 Tsa nda Jesús yez Betania liz Simún kuu mzhaak yiz kuu nteyaaz kwerp zha. \v 7 Tsa mbig thib ngot kuu ndyaadno thib bot ke kuu le alabastr, kuu tseta nzo aseyt kuu kwathoz chul ndetsi ne kwathoz naap. Ne leettsa lee Jesús ndob roo mes, lee ngota mlath aseyt yek Jesús. \v 8 Leettsa mwii re zha kuu ngeteed lo Jesús kona, tsa mnayii re zha ne mndelo zha mbez zha: \p ―¿Chebee tbaata mlux koree? \v 9 Ngok gadoy naap, ne garoo temi gataa lo re zha prob. \p \v 10 Jesús mbin koree, kona nzhab Jesús: \p ―¿Chebee ntsalzhoo goo ngot ree? Lee kuu mtsow ngot lon nak thib kuu wen. \v 11 Tak lee re zha prob thibka nzi kon goo, ne tak tsow goo wen lo zha leettsa nlaaz goo, per lee na ndotʼn lo goo thibka. \v 12 Lee ngot ree mtsow kuu tak lo ngot tsow ngot, mloo ngot aseyt kwerp da leettsa terka kaats zha na. \v 13 Wlipaa na nin lo goo, dita lo yezlyu ta taa zha kwent Diiz Chul chaan da, noga teteth zha kuu mtsow ngot ree, tsa telaaz zha ngot. \s1 Lee Judas myaan diiz kon re zha kuu nayii ne Jesús \r (Mr. 14:10‑11; Lc. 22:3‑6) \p \v 14 Judas Iscariote, kuu nak thib zha lo re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, ngwa lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy. \v 15 Ne nzhab Judas lo re zha: \p ―¿Plal kix goo kan, tsa tan Jesús lo re goo? \p Tsa myaan re zha diiz, ne mndaa zha galbtsii temi plat lo Judas. \p \v 16 Ne leeka ora lee Judas mkwaan naa xomod taa Judas Jesús lo re zhaʼa. \s1 Rtsee bluz kuu ndow Jesús \r (Mr. 14:12‑25; Lc. 22:7‑23; Jn.13 :21‑30; 1Co.11 :23‑26) \p \v 17 Ne lee wiz ner ani Paskw, ani kuu nzhow zha pan kuu nyoot lebadur, lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mbig ne mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Pa nlaaza texkwaa nee rtsee Paskw dow rtseeʼaa? \p \v 18 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Gwa goo yez, liz thib zha kuu nlebeen, ne gab goo lo zha: “Lee maestr ne: Mzin gaxa or da. Liza wun rtsee chaan Paskw kon re zha kuu ngeteed lon.” \p \v 19 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mtsow zha taxal nzhab Jesús lo zha. Ne mdexkwaa zha rtsee Paskw. \v 20 Ne leettsa ngoo yaal yezlyu, lee Jesús ndob roo mes kon re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús. \v 21 Ne leettsa ngeyow rtsee re zha, nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, leeka thib goo tan lo re kuu nayii nen. \p \v 22 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús kwathoz nabil ngoo leettsoo zha, ne mndelo zha mnaabdiz zha thibga thibga zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Chu nay? Zha Nabee. \p \v 23 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Thib zha kuu ntenit pan leen thibka yann kon nay, zhaʼa taan lo re zha kuu nayii nen. \v 24 Lee na Kuu Mzin Ngok Men, ndoblo ridʼn kwathoz yalti taxal nzhab lo xkeets Diox, per kwathoz nalatt rid zha kuu taan lo re zha kuu nayii nen. Mas wen gagalt zhaʼa. \p \v 25 Tsa lee Judas kuu mndaa Jesús lo re zha kuu nayii ne Jesús, mnaabdiz ne nzhab lo Jesús: \p ―Maestr, ¿chu nay? \p ―Lu ney ―nzhab Jesús. \p \v 26 Ne leettsa ngeyow rtsee re zha, lee Jesús mzhen pan, ne mndaa Jesús texkix lo Diox, ne mtsow rol Jesús pan, ne mndaa Jesús pan lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Dow goo, koree nak beel da. \p \v 27 Tsaraa mzhen Jesús bas kuu nzo xit ub ne mndaa Jesús texkix lo Diox, ne mriid Jesús bas lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wii goo xit ub kuu nzo leen bas ree. \v 28 Koree nak ren da, ne leey nloo wli nak trat kub kuu mtsow Diox lo goo. Leey xon tsa tuyʼn falt kwathoz men. \v 29 Per wlipaa na nin lo goo, gut raa na xit ub ree, asta wiz kuu leettsa gun kuu kub kon re goo ta nabee Xutʼn. \s1 Jesús nzhab lo Pey: “Lu gab nlebeeta na” \r (Mr. 14:26‑31; Lc. 22:31‑34; Jn.13 :36‑38) \p \v 30 Bluz leettsa ngwalo mbil re zha thib himn, tsa mroo re zha nda zha yek yii Olib. \v 31 Tya nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Nal yaal ree lee re goo laan, tak lee lo xkeets Diox nzhab: “Kuthʼn zha kuu nkenap mbak zhiil, tsa lee re mbak zhiil raats”. [Zac. 13:7] \v 32 Per bluz leettsa roban na, nerʼn ya lo re goo yezlyu Galilea. \p \v 33 Tsa lee Pey nzhab lo Jesús: \p ―¡Tegal reta zha laa lu, per lee na thitanax latʼn lu! \p \v 34 Lee Jesús nzhab lo Pey: \p ―Wlipaa na nin loʼa, leeka nal yaal ree, or terka kwez ngite, leeʼa gab tson welt nlebeeta na. \p \v 35 Tsa lee Pey nzhab: \p ―Tegal gathʼn kon lu, per gabtʼn nlebeetʼn lu. \p Ne reta re zha kuu ngeteed lo Jesús leeka tata nzhab zha. \s1 Jesús mndediz lo Diox leen alo Getsemaní \r (Mr. 14:32‑42; Lc. 22:39‑46) \p \v 36 Tsa nda Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús leen alo Getsemaní, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Nzhee brin goo, leen nda tediz lo Diox baa. \p \v 37 Ne ndano Jesús Pey, ne rop xgann Zebedeo kuu nak Juan ne Santiag, tsa mndelo mndebi leettsoo Jesús ne nalatt ngoo leettsoo Jesús. \v 38 Tsa nzhab Jesús lo re yon zha: \p ―Kwathoz nalatt nzo leettsoon, taxal zha ndeyatha. Yaanka goo nzhee ne gatta goo tsa wii goo kuu gak. \p \v 39 Tsa lee Jesús nda tut kwat, ne mtobxub Jesús asta mdiinn yeklo Jesús lo yu, ne mndediz Jesús lo Diox, ne nzhab Jesús: \p ―Xutʼn, os leey take, btelaan tsa riidtʼn yalti kuu riidʼn, per nlaztʼn gake taxal nlazʼn, sinke taxal nlaaza gake. \p \v 40 Tsaraa mre Jesús lo re yon zha kuu ngeteed lo Jesús, ne lee re yon zha naxat; tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―¿Chu neeka thib or mxegt goo lo mkaal? \v 41 Bloo goo mkaal lo goo ne bnaab goo ayud lo Diox, tsa kedit Maxuuy goo. Nlaaz goo tsow goo kuu nlaaz Diox, per men nak goo ne xegt beel goo. \p \v 42 Mrop welt nda Jesús ne mndediz Jesús lo Diox, ne nzhab Jesús: \p ―Xutʼn, os tak riidtʼn yalti ree kuu ndoblon riidʼn; per ndoblo gake taxal nlaaza. \p \v 43 Tsa mre Jesús lo re yon zha kuu ngeteed lo Jesús tedib welt, ne lee re zha naxat, tak kwathoz ngwatin zha mkaal. \v 44 Tsa mlaa Jesús re zha ne ngwa Jesús mndediz lo Diox tedib welt, ne nzhab Jesús leeka re diiz kuu nzhab Jesús ner. \v 45 Tsa mretab Jesús ta nzi re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―¡Nalsi bneyy goo ne bdat goo! Tak mzina or kuu lee na, Kuu Mzin Ngok Men, taa zha lo re zha kuu nap falt. \v 46 Gwache goo, ndaa goo reʼaa, tak ndyaada zha kuu taan lo re zha kuu nayii nen. \s1 Mzhen re zha Jesús \r (Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53; Jn.18 :2‑11) \p \v 47 Leettsa lee Jesús bee ngenika, lee Judas kuu nak thib re zha kuu mteed lo Jesús, mzin kon kwathoz zha kuu nzo espad ne ya yaa. Re zhaʼa ndyaad kwent chaan re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, ne kwent chaan re zha gol kuu nabee lo re zha Israel. \v 48 Ne mndaaʼa Judas thib seny lo re zhaʼa nzhab Judas: \p ―Zha kuu wun thib chut cho kwat, zhaʼa ten goo ne teno goo zha. \p \v 49 Tsa lee Judas mbig lo Jesús ne mni “diox” lo Jesús ne nzhab: \p ―¡Maestr! \p Oraaka ndow Judas thib chut kwat Jesús. \v 50 Per lee Jesús nzhab lo Judas: \p ―Amig, btsow kuu ndyaada tsowa. \p Tsa lee re men mbig ne mzhen Jesús, ne ndano zha Jesús. \p \v 51 Per thib re zha kuu ndo kon Jesús, mloo spad ne mga nza mos ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy. \v 52 Tsa nzhab Jesús lo zhaʼa: \p ―Blotsow espada, tak reta zha kuu nzhuth kon spad kon spadka gath zha. \v 53 ¿Chu neta tak naabʼn lo Xutʼn, tsa taal Xutʼn thib tsiibchop mil mandad chaan Xutʼn nalorka? \v 54 Per os tatay, ¿xomod gak re kuu nzhab lo xkeets Diox, kuu nzhab leey tabaa ndoblo gak? \p \v 55 Tsa lee Jesús nzhab lo re men kuu nzi tya: \p ―¿Chebee kon spad ne kon ya ndyaad goo ten goo na taxal thib wann? Gandata wiz ngwaton mloon lo goo lee roo gwodoo. Ne, ¿chebee mzhent goo na tsya? \v 56 Per reta koree ngeyak, tsa rolo re kuu mkee re profet kuu ngoo ndala. \p Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mlaa zha Jesús, ne mzhonn zha ndya zha. \s1 Lee ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy mnaab kwent lo Jesús \r (Mr. 14:53‑65; Lc. 22:54‑55, 63‑71; Jn.18 :12‑14, 19‑24) \p \v 57 Tsa lee re zha kuu mzhen Jesús ndano zha Jesús liz Caifás, kuu nak ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy, ne tya nzi re maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re zha gol kuu nabee lo re zha Israel. \v 58 Per lee Pey tith tith ndeke dits re zhaʼa, asta lee liz ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy, tsa myaan Pey mndob Pey kon re polisi kuu nkenap liz ngwleyy, tak nlaaz Pey ne Pey naa kwan yelo tsowno re zhaʼa Jesús. \p \v 59 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, kon re zha gol kuu nabee lo re zha Israel, ne kon reta zha kuu mas nataak lo re zha Israel, nkwaan zha naa kwan keki zha Jesús, tegal kuu wlite, tsa kuth zha Jesús. \v 60 Per mzalt zha naa kwan keki zha Jesús, par tak kuth zha Jesús, tegal nzin kwathoz men kuu nkedi ne nkeki Jesús. Tsaraa mzin chop zha kuu nzhab kuu wlit, \v 61 ne nzhab zha: \p ―Nee mbin lee zha ree nzhab: “Na luux gwodoo chaan Diox, ne tsonka wiz taa nay tedib welt”. \p \v 62 Tsa lee ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy ngwateli, ne mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p ―¿Chebee nkabta neeka thib kwaa? ¿Xomod nak re kuu nkeki zha lu? \p \v 63 Per lee Jesús mkabt neeka thib kwaa lo ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy. Tsa lee ngwleyya mre mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―Btselo lo Diox kuu naban leeʼa ne kuu wli. Ne lo nee: ¿Chu lu nak Xgann Diox Kuu Mtaal Diox Nabee? \p \v 64 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Lu ney. Noga nin lo goo, lee goo wii goo lo na, Kuu Mzin Ngok Men, tobʼn lad ban lo Diox kuu tak tsow reta kwaa, tsa nabeen. Ne wii goo leen yal leen xkow lobee. \p \v 65 Tsa lee ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy mchat xab, ne nzhab: \p ―¡Lee zha ree ni de Diox! Kon kuu ni zha. Ndechet raa lee tedib testig, mbina goo xa ni de zha Diox. \v 66 ¿Xa nloo koree lo goo? \p Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Nap zha falt, ndoblo gath zha por falt zha. \p \v 67 Tsa mtsuk zha lo Jesús ne mdinke zha Jesús. Ne chop tson zha mkee maket kwat Jesús. \v 68 Ne mbez zha: \p ―Lu ne, lu nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, ne naa cho mkeey yeka. \s1 Pey nzhab: “Nlebeet Pey Jesús” \r (Mr. 14:66‑72; Lc. 22:56‑62; Jn.18 :15‑18, 25‑27) \p \v 69 Leettsa lee Pey ndob lee liz ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy, tsa lee thib ngot mndyeen kuu nke tsiin lo ngwleyya, mbig lo Pey ne nzhab: \p ―Noʼa ndiy kon Jesús zha Galilea, taxal tedib net zha. \p \v 70 Per lee Pey nzhab lo re zha: \p ―Netʼn kwan ntetha lon. \p \v 71 Tsa lee Pey nda ndo roo pwert, tsa mwii tedib ngot mndyeen kuu nke tsiin lo ngwleyya lo Pey, tsa nzhab ngot lo re zha kuu nzi tya: \p ―No zha ree ndiy kon Jesús, zha yez Nazaret. \p \v 72 Ne tedib welt lee Pey mtselo kruz, ne nzhab: \p ―¡Nlebeetʼn mbyi baa! \p \v 73 Tut bluz lee re zha kuu nzi tya, mbig lo Pey ne nzhab: \p ―Wlipaa noʼa thibka naka kon re zha baa, asta xa ndediza nabeey. \p \v 74 Tsa lee Pey mtselo kruz, ne mndelo mde leeka lee, ne nzhab: \p ―¡Wlipaa na, nlebeetʼn mbyi baa! \p Ne ora lee ngite mrez. \v 75 Tsa lee Pey mtelaaz kuu nzhab Jesús lo Pey: “Leettsa terka kwez ngite, leeʼa gab tson welt nlebeeta na”. Or mtelaaz Pey kona, mroo pey tya ne mla yalne leettsoo Pey ne mndelo Pey mbinn Pey. \c 27 \s1 Xomod nguth Judas \r (Mr. 15:1; Lc. 23:1‑2; Jn.18 :28‑32) \p \v 1 Leettsa ngwani yezlyu, lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re zha gol kuu nabee lo re zha Israel, myaan zha diiz tsa naa xomod tsow zha kuth zha Jesús. \v 2 Tsa mliib zha Jesús ne ndano zha Jesús lo Pilat, zha kuu nabee dita yezlyuʼa. \p \v 3 Tsa lee Judas kuu mndaa Jesús lo re zha kuu kuth Jesús, leettsa myeen Judas lee re zha kuth Jesús, kwathoz ndowe leettsoo Judas, ne ngwa Judas mtsere re galbtsii temi plat, lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne lo re zha gol kuu nabee lo re zha Israel. \v 4 Ne nzhab Judas lo re zha: \p ―Mndan thib falt thoz, tak mndan thib zha kuu mtsowt neeka thib kuu went gath. \p Per lee re zha mkab lo Judas ne nzhab: \p ―¿Yent cho mport nee kona? ¡Kwenta kona! \p \v 5 Tsa lee Judas mlobi re temiʼa leen gwodoo, ne ndya Judas ne leeka lee Judas mloo doo yene. \p \v 6 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy mthop temiʼa, ne nzhab: \p ―Gagt koʼaa temi ree leen ta nyoo gon, tak nambit temi ree, tak leey mndaa reʼaa par gath thib zha. \p \v 7 Tsaraa ngoo re zha thib junt, tsa naa kwan tsow zha kon temiʼa, ne kon temiʼa mzhii re zha thib le yu, ta ngoo re men yu ndexkwaa men yet, tsa tya gaats re zha tith. \v 8 Ta mod lee yuʼa le Yu Ren asta nal. \v 9 Tbaa mrolo kuu nzhab profet Jeremí lo re men ndala, leettsa nzhab profet: “Mzhen zha re galbtsii temi plat, lala nataak zha nzhab re zha Israel. \v 10 Ne kon temiʼa mzhii zha thib le yu, ta ngoo re men yu ndexkwaa men yet, taxal mnabee Zha Nabee.” [Jer. 32:6; Zac. 11:12-13] \s1 Jesús ngwato lo Pilat \r (Mr. 15:2‑20; Lc. 23:3‑5, 13‑25; Jn.18 :33–19:16) \p \v 11 Tsa ndano zha Jesús lo Pilat zha kuu nabee tsya. Ne mnaabdiz Pilat lo Jesús ne nzhab Pilat: \p ―¿Chu lu nak rey chaan re zha Israel? \p Jesús nzhab: \p ―Lu ney. \p \v 12 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re zha gol, mkeki zha Jesús kon kuu wlit, per lee Jesús neeka thib lan diiz mkabt. \v 13 Tsa lee Pilat nzhab lo Jesús: \p ―¿Chu nzhonta re kuu nkeki zha lu? \p \v 14 Per neeka thib lan diiz mkabt Jesús lo Pilat, tsa lee Pilat mzegey leettsoo ne net Pilat naa kwan tsow Pilat xgab. \p \v 15 Ne gandata liin lo ani Paskw, lee Pilat ntelaa thib zha kuu nzo tsib, loka zha kuu naab re men yez lo Pilat. \v 16 Lee thib zha kuu le Barrabás kuu kwathoz nzib xkiiz nzo tsib tsya, ne nlebee reta men zha. \v 17 Or lee reta zha mkaltaa, tsa mnaabdiz Pilat lo re zha kuu nzi tya, ne nzhab Pilat: \p ―¿Cho nlaaz goo telaan? ¿Chu nlaaz goo telaan Barrabás, o Jesús kuu ni re zha, Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \p \v 18 Tak myeen Pilat lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy kon re zha gol, mndaa zha Jesús lo Pilat, tak nayii zha ne zha Jesús. \p \v 19 Ne lee Pilat bee ndobka ta naab Pilat kwent, lee tsaal Pilat mtaal thib zha, nzhab lo Pilat: \p ―Tsowta neeka thib kuu went lo mbyi baa, tak zha wen nak zha. Ne naabtsiʼa kwathoz went mtsaa leettsoon por mbyi baa. \p \v 20 Per lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re zha gol, mtekiil zha re men kuu nzi tya, tsa naab re zha telaa Pilat Barrabás ne lee Jesús kuth zha. \v 21 Tsa lee Pilat mre mnaabdiz, ne nzhab: \p ―¿Cho lo rop zha ree nlaaz goo telaan? \p Tsa lee re men mkab ne nzhab: \p ―Barrabás btelaa. \p \v 22 Tsa lee Pilat mre mnaabdiz lo re men, ne nzhab: \p ―Ne, ¿kwan tsowʼn kon Jesús kuu ni re zha, Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \p Reta men mkab ne nzhab: \p ―¡Bkee zha lo kruz! \p \v 23 Lee Pilat nzhab: \p ―Per, ¿kwan kuu went mtsow zha? \p Lee re men masraa nex mrez, ne nzhab: \p ―¡Bkee goo zha lo kruz! \p \v 24 Leettsa mne Pilat yet roo Pilat lo re men, tak masraa nakap nzhak re men, ora mtaal Pilat zha ngwaxii nit, ne mteech Pilat yaa Pilat lo re men, tsa loo Pilat napt Pilat falt, ne nzhab Pilat: \p ―Kwibt ren chaan mbyi wen ree ditsʼn, goo bene. \p \v 25 Tsa lee re men mkab ne nzhab: \p ―¡Dits nee, ne dits raz nee kwib ren chaan mbyi baa! \p \v 26 Tsa lee Pilat mtelaa Barrabás, ne mnabee Pilat mdinke zha Jesús, ne mndaa Pilat Jesús lo re soldad tsa kee zha Jesús lo kruz. \p \v 27 Tsa lee re soldad chaan Pilat ndano Jesús leen thib yuu naro lee liz Pilat, ne mkaltaa re soldad Pilat dita lo Jesús. \v 28 Ne mloo zha xabits Jesús ne mtegok zha Jesús thib lar kuu nanexa na. \v 29 Ne mtob zha thib koron kuu natexkwaa kon yits yek Jesús, ne mloo zha thib aga yaa ban Jesús. Ne mtobxub re zha lo Jesús ne mzhizno zha Jesús, ne mbez zha: \p ―¡Wii goo lo rey chaan re zha Israel! \p \v 30 Noga mtsuk re zha lo Jesús, ne leeka aga kuu nzo yaa Jesús mkee zha yek Jesús. \v 31 Ne leettsa ngwalo mzhizno zha Jesús, tsa mloo zha lar kuu naneʼa yen Jesús, ne mtegok zha Jesús xabka Jesús. Tsa ndano zha Jesús ta kee zha Jesús lo kruz. \s1 Mkee zha Jesús lo kruz \r (Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43; Jn.19 :17‑27) \p \v 32 Ne leettsa mroo re soldad tya, ndano zha Jesús ta kee zha Jesús lo kruz, tsa mzaal zha thib mbyi zha yez Cirene kuu le Simún. Tsa mnabee re soldad lo zha gwe zha kruz Jesús. \p \v 33 Ne leettsa mzin zha thib ta le Gólgota. (Diiz ree nak: “Tsidth yek zha”.) \v 34 Ne mndaa zha xit ub kuu nabexnit kon zhewla gu Jesús; ne ngwalo mtsow Jesús prebe, ngwiit Jesús nita. \p \v 35 Mkee zha Jesús lo kruz, tsa lee re soldad mloo swert tsa naa cho tsow gan xab Jesús. \v 36 Ne tya mndob re soldad tsa kenap soldad Jesús. \v 37 Ne yek kruz Jesús mkee zha thib letr kuu nzhab naa chebee mkee zha Jesús lo kruz. Lee Letr nzhab: “ZHA REE NAK JESÚS KUU NAK REY CHAAN RE ZHA ISRAEL”. \p \v 38 Noga chop wann mke lo kruz kon Jesús, thib zha mke lad ban Jesús, lee tedib zha mke lad beg lo Jesús. \v 39 Ne reta zha kuu ndriid lo Jesús, ndota kuu mbez zha lo Jesús, ne nkwin zha yek zha lo Jesús. \v 40 Ne nzhizno zha Jesús ne mbez zha lo Jesús: \p ―Lu mbez luuzha gwodoo, ne tsonka wiz taaʼa tedibe. ¡Os leeʼa wli Xgann Diox naka, leeka lu blaʼa lo kruz! \p \v 41 Ne tataka ndota kuu mbez re ngwleyy, kuu nabee lo re ngwleyy lo Jesús ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox lo re men ne re zha gol kuu nabee lo re zha Israel, \v 42 mbez re zha: \p ―Mlaat zha gagath tedib net zha, ¿ne chebee gagt la zha leeka lee zha zha lo kruz? Ne os lee zha nak zha, Zha Kuu Mtaal Diox Nabee lo re zha Israel, ndoblo leeka lee zha la zha zha lo kruz, tsa yelaazaa zha. \v 43 Ne tak kwathoz nyelaaz zha Diox, nez Diox telaa zha nal, os wli nke leettsoo Diox zha; tak leeka zha ne Xgann Diox nak zha. \p \v 44 Noga rop wann kuu nke lo kruz cho Jesús, ndota kuu mbez lo Jesús. \s1 Xomod nguth Jesús \r (Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49; Jn.19 :28‑30) \p \v 45 Ndrolta wiz dita yezlyu mla yaal, koree mxek asta las tres. \v 46 Ne oraaka lee Jesús dib gan mrez ne nzhab: \p ―Elí Elí ¿lama sabactani? (Diiz ree nak: “Diox da, Diox da, ¿chebee mlaaʼa na?”) [Sal. 22:1] \p \v 47 Ne lee chop tson zha kuu nzi tya, mbin kuu nzhab Jesús, tsa nzhab zha: \p ―Lee zha ngebez profet Lí zha ndala. \p \v 48 Oraaka lee thib zha mrozhonn ngwaxii thib le zhiil, ne mtenit zhay leen xit ub kuu myal kuu nala ne ni, ne mtob zhay yek thib mnix, ne mtob zhay roo Jesús, tsa gu Jesús kona. \v 49 Per lee techop tson zha nzhab: \p ―Laa goo, tsa neʼaa naa chu tyaad Lí telaa zha. \p \v 50 Ne lee Jesús dib gan mrez tedib welt ne nguth. \v 51 Ne lee lar kuu ntow, Ta Kwathoz Nayon leen gwodoo, mrat asta yeke ne asta xanne. Ne lee yezlyu mwin zho, ne lee re ke nabii ngok rol. \v 52 Ne lee re roo baa mzhaal; ne kwaro re zha nguth kuu nali ngok lo Diox mre mban. \v 53 Tsa mroo re zha leen baa, leettsa ngulo mroban Jesús, mndaab re zha leen yez Jerusalén, ne tya kwathoz men mwii lo re zha. \p \v 54 Tsa lee soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad ne re soldad kuu nkenap Jesús, mne zha mwin zho thoz ne mne zha reta kuu ngok, tsa kwathoz mzeb re zha ne nzhab zha: \p ―Wlipaa, lee mbyi ree nak Xgann Diox. \p \v 55 Kwaro ngot nzi tith ndiy ngwii, re ngota mndeke dits Jesús desde yezlyu Galilea ne mtsow re ngota ayud Jesús. \v 56 Ne xid re ngota nzo Mari Magdalen, ne Mari xnaa Santiag ne xnaa Che, ne noga xnaa ropta xgann Zebedeo. \s1 Mkaats zha Jesús \r (Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56; Jn.19 :38‑42) \p \v 57 Leettsa ndekowa yezlyu, tsa mzin thib mbyi rik kuu le Che, zhaʼa nak zha yez Arimatea ne no zha mndeke dits Jesús. \v 58 Tsa ngwa zha lo Pilat ne mnaab zha kwerp Jesús. Tsa mnabee Pilat taa zha kwerp Jesús lo zha. \v 59 Tsa mkayaa zha kwerp Jesús, ne mchiix zha kwerp Jesús kon thib le lar nambi. \v 60 Ne mloo zha kwerp Jesús leen thib baa zha, kuu kub kuu mdaan zha leen ke. Ne mtow zha roo baa kon thib ke naro ne ndya zha. \v 61 Ne tya ndo Mari Magdalen ne tedib Mari, rop ngot ndob gax roo baa. \s1 Re zha kuu mkenap roo baa Jesús \p \v 62 Ne leettsa ngwalo mriid wiz kuu ndexkwaa zha kuu nzhow zha wiz sabd, tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re fariseo ngwa lo Pilat, \v 63 ne nzhab zha: \p ―Zha nabee, mtelaaz nee lee mbyi kuu kwathoz mkediʼa, leettsa bee naban zha ne zha lo nee: “Bluz leettsa tsaal tson wiz lee na roban”. \v 64 Kona bnabee tsa wen kenap zha roo baa, asta tsaal tson wiz. Tak cha ya re zha kuu mteed lo zha yalowann kwerp zha yaal, ne gab re zha lo re men: “Lee zha mrobana”. Tsa lee yalkedi ree gak kuu masraa went nake kuu mtsow zha ner. \p \v 65 Tsa lee Pilat nzhab: \p ―Baa nzi re soldad, gwa goo ne bkenap goo roo baa taxal nlaaz goo. \p \v 66 Tsa ngwa re zha ne mkenap zha roo baa, ne key mtow zha roo baa, ne mtob zha sey cho ke kuu now roo baa, ne mtaan zha re soldad kenap roo baa. \c 28 \s1 Jesús mroban \r (Mr. 16:1‑18; Lc. 24:1‑12; Jn.20 :1‑10) \p \v 1 Ngulo mriid wiz sabd, ne ndeyeni yezlyu wiz domin, lee Mari Magdalen ne lee tedib Mari ngwatwii roo baa ta mloo zha Jesús. \v 2 Ne oraaka lee thib zho thoz mwin lo yezlyu. Lee thib mandad chaan Diox mroo yibaa mla lo yu, mbig roo baa ne mkib ke kuu now roo baa ne mndob mandad dits ke. \v 3 Ne taxal bel bti na mandad, ne lee xab mandad naguz na taxal na yig. \v 4 Or mwii re soldad kona, kwathoz mzeb re zha ne mzhiit zha, ne thitanax mkow zha, taxal zha nguth. \v 5 Tsa lee mandad nzhab lo rop ngot: \p ―Tsebt goo. Na ne lee goo nkwaan Jesús, zha kuu mkee zha lo kruz. \v 6 Yenta zha nzhee, mrobana zha, taxal ne zha lo re goo. De goo tsa wii goo ta mloo zha zha. \v 7 Lijer tyee goo ne guz gooy lo re zha kuu mteed lo zha, lee zha mrobana. Ne ner Jesús ya yezlyu Galilea lo re goo. Tya wii goo Jesús. Koree nak kuu nin lo goo. \p \v 8 Ne lee rop ngota oraaka ndya, tak kwathoz mzeb rop zha ne kwathoz laz zha. Ne lijer ndya zha nzhab zhay lo re zha kuu mteed lo Jesús. \v 9 Ne leeka ora lee Jesús cha mzin lo rop ngot, ne mni “diox” lo rop ngot. Tsa lee rop ngot mbig lo Jesús, ne mdeez zha nii Jesús, ne mtobxub zha lo Jesús ne mbil zha lo Jesús. \v 10 Tsa nzhab Jesús lo rop zha: \p ―Tsebt goo. Gwa goo gwane goo lo re wetsʼn tsa ya zha Galilea, ne tya wii zha na. \s1 Yalkedi kuu nzhab re soldad \p \v 11 Leettsa lee rop ngot ndya, tsa lee chop tson re soldad ngwa lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ngwane reta kuu ngok. \v 12 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy mrez re zha gol kuu nabee lo re zha Israel, par yaan re zha diiz. Ne myaan re zha mndaa zha naroob temi lo re soldad, \v 13 ne nzhab re zha lo re soldad: \p ―Lee re goo ndoblo gab: “Yaal, leettsa lee nee mzhen mkaal, lee re zha kuu mteed lo Jesús myaad mlowann kwerp Jesús”. \v 14 Ne os lee Pilat gon xomod nak koree, lee re nee kab lo Pilat por goo, tsa tetit Pilat goo. \p \v 15 Tsa lee re soldad mkayaa temi, ne mtsow re soldad taxal nzhab re zhaʼa lo re soldad. Kuu nzhab re soldad konaka nak kuu ni re zha Israel asta wiz naltseree. \s1 Tsiin kuu mtaan Jesús tsow re zha kuu mteed lo Jesús \r (Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49; Jn.20 :19‑23) \p \v 16 Tsa lee re tsiibthib zha kuu mteed lo Jesús, ndya yezlyu Galilea, yek yii ta nzhaba Jesús lo re zha. \v 17 Ne leettsa mwii re zha Jesús mbil zha lo Jesús, tegal nzo chop tson zha nyelaazte. \v 18 Tsa lee Jesús mbig lo re zha ne nzhab: \p ―Lee Diox mndaa reta yalnabee lon leen yibaa ne lo yezlyu. \v 19 Gwa goo lo reta men dib naxta lo yezlyu, ne btsow goo gak zha, zha kuu teed lon, ne btsowleyy goo zha, kon yalnabee chaan Xutʼn, kon yalnabee chaan da, ne kon yalnabee chaan Mbi Nayon chaan Diox. \v 20 Ne bloo goo lo re zha gon zha diiz reta kuu mnabeen lo re goo. Ne btelaaz goo le na ndo kon reta goo reta wiz, asta leettsa lux yezlyu.