\id LUK \h Lucas \toc1 Diiz Chul chaan Jesucrist kuu mkee Luk \toc2 Lucas \toc3 Lc. \mt1 Diiz Chul chaan Jesucrist kuu mkee \mt1 Luk \c 1 \s1 Chebee mkee Luk yeets ree lo Tyof \p Tsan Tyof, zha kuu kwathoz nataak. \p \v 1 Kwaro zha ngwalaaz gakee reta kuu ngok lo re nee, taxal ngoke, \v 2 re zha kuu mwii re kuu ngok kon prop lo zha, ne mwii zha xomod mndelo re koree ndala, re zhaʼa mkayaa tsiin par taa zha kwent xkiiz Diox, ne mne zhay lo re nee. \v 3-4 Kona mnaabdiza na wen wen naa xomod nak kwent ree, ne ndakʼn wen keen thibgay lo yeets taxal ngoke, tsa neʼa xomod mndelo re kuu wli kuu mloo zha loʼa amig Tyof. \s1 Thib mandad chaan Diox nzhab lee Juan gal \p \v 5 Leettsa lee Herodes nak rey yezlyu Judea, tsya ngoo thib ngwleyy kuu le Zacarí, thib zha kuu nak zha partid chaan ngwleyy Abías. Ne lee tsaal Zacarí le Elisabet kuu nak zha raz Aarón. \v 6 Rop tsaalta zha nali ndo nyelaaz Diox, nzhon zha diiz reta kuu nabee ley chaan Zha Nabee, tata mod neeka thib kuu gagt keki re men rop zha. \v 7 Per napt rop tsaal zha mbet, tak mndaat Diox mbet lo Elisabet, ne zha gola rop zha. \p \v 8 Thib wiz, leettsa mdiinn re zha partid Zacarí tsow zha tsiin lo Diox leen gwodoo chaan Diox, \v 9 ne lee kostumr re zha nak koo zha swert, ne Zacarí mdiinn tab leen gwodoo chaan Zha Nabee, par teyy zha straak lo Diox. \v 10 Ne or lee straak ngeyeek, lee re men nzi lee ngenaab lo Diox. \v 11 Tsa lee thib mandad chaan Diox ngwani lo Zacarí, ndeli lad ban lo bkoog ta nteyy zha straak. \v 12 Ne or mwii Zacarí lo mandad, kwathoz mzegey leettsoo Zacarí ne mzeb Zacarí. \v 13 Per lee mandad nzhab lo Zacarí: \p ―Zacarí, tsebta, tak mbina Diox kuu mnaaba lo Diox, lee tsaala Elisabet gap thib mbet, ne Juan tob leʼa mbet. \v 14 Ne kwathoz naley yo leettsooʼa, ne noga kwathoz men naley yo leettsoo tak lee mbet gal, \v 15 tak lee xganna gak thib zha nataak lo Zha Nabee. Ne gut zha xit ub ne neeka thib re nit kuu nzo xtuz, ne leettsa bee ter gal mbet lee Mbi Nayon chaan Diox nabeeʼa leettsoo mbet. \v 16 Ne lee xganna tsow, tsa kwaro re zha Israel bre lo Diox kuu nak Zha Nabee. \v 17 Ne Juan tener lo Zha Nabee, ne keno Juan leeka Mbi Nayon ne yalney chaan Lí, zha kuu ngok profet ndala. Tsa lee re zha wen kwin zha kon re zhiinn zha, ne lee re zha kuu nzhont diiz, teed gon diiz. Tenzhee mod tolist Juan leettsoo re men, tsa kayaa re men Zha Nabee. \p \v 18 Tsa mnaabdiz Zacarí lo mandad ne nzhab Zacarí: \p ―¿Xomod nen wli kuu neʼa lon? Tak zha gola rop tsaal nee. \p \v 19 Tsa lee mandad mkab, ne nzhab lo Zacarí: \p ―Na nak mandad Gabriel, na ntsow tsiin lo Diox. Ne lee Diox mtaalʼn par tedizʼn loʼa, tsa nin re kuu wen ree loʼa. \v 20 Per nal, tak ngwalaazta kuu nin, kona yaana mud, ne gagt tediza asta wiz kuu gak re koree. \p \v 21 Ne lee re men ngebet Zacarí lee roo gwodoo, ne naabdiz zha lo re altaa zha, naa chebee ntsan Zacarí leen gwodoo. \v 22 Ne leettsa mroo Zacarí gagt raa tediz Zacarí, tsa myeen re zha lee Zacarí mwii thib kwaa leen gwodoo, ne kon seny mni Zacarí lo re zha, tak myaan Zacarí mud. \p \v 23 Ne leettsa ngozhoob wiz kuu mtsow Zacarí kuu ndoblo tsow Zacarí leen gwodoo, tsa ndya Zacarí liz Zacarí. \v 24 Bluz leettsa ngwalo mriid re koree, lee tsaal Zacarí Elisabet ngoo zhiinn, ne thitanax mroot ngot liz ngot dita thib gaay mbee, tak mtsow ngot xgab: \v 25 “Mtsow Zha Nabee ayudʼn, mlat leettsoo zha mne zha na, ne mkib zha yalnathoy da lo re men”. \s1 Lee mandad Gabriel ngwanii lo Mari \p \v 26 Xoop mbee bluz lee Diox mtaal mandad Gabriel yez Nazaret kuu nzi yezlyu Galilea, \v 27 ne ngwa mandad lo thib nzaa yeen kuu le Mari, kuu ter gak rop kon neeka thib mbyi, ne nzaa ree naka diiz tseya kon thib mbyi kuu le Che, kuu nak thib zha raz chaan rey David. \v 28 Tsa mndaab mandad ta nzo Mari ne nzhab mandad: \p ―¡Tsan Mari, naley bloo leettsooʼa, tak kwathoz wen nzo leettsoo Diox ne Diox lu! Ne lee Zha Nabee ndo kon lu. \p \v 29 Per or mbin Mari kuu nzhab mandad chaan Diox lo Mari, neeka net Mari naa kwan tsow Mari, tsa mtsow Mari xgab na chebee tata nzhab mandad lo Mari. \p \v 30 Tsa lee mandad nzhab: \p ―Mari, tsebta, tak wen nzo leettsoo Diox ne Diox lu. \v 31 Nal lee lu yo zhiinn ne gapa thib mbet ne tob leʼa mbet Jesús. \v 32 Lee mbet gak thib zha kuu kwathoz nataak lo Diox, ne Xgann Diox kuu ndob yibaa tob le re men mbet, ne lee Diox kuu nak Zha Nabee, tsow tsa nabee zha taxal mnabee David tey zha, zha ndala, \v 33 tsa thitanax nabee zha lo re zha Israel. Ne lee yalnabee chaan zha luxt thitanax. \p \v 34 Tsa lee Mari mnaabdiz lo mandad, ne nzhab: \p ―¿Xomod tak gak koree? Tak lee na ter gakʼn kon neeka thib mbyi. \p \v 35 Lee mandad mkab, ne nzhab: \p ―Lee Mbi Nayon ne lee yalney chaan Diox kuu ndob yibaa la ditsa taxal thib xkow. Kona lee zhiinna kuu gal role Xgann Diox. \v 36 Noga Elisabet zha liza gap thib mbet, tegal zha gola Elisabet, ne tegal mndaat Diox mbet lo Elisabet. Per ndaʼa xoop mbee nzo zhiinn Elisabet. \v 37 Tak lee Diox nzhaak ntsow reta kwaa. \p \v 38 Tsa lee Mari nzhab: \p ―Na nak mos chaan Zha Nabee, ndoblo tsow Diox lon taxal neʼa lon. \p Oraaka lee mandad ndya. \s1 Mari ngwatwii lo Elisabet \p \v 39 Ne leeka thib re wiza, kwathoz nyob leettsoo Mari ngwa Mari thib yez kuu nzi leen yii yezlyu Judea, \v 40 ne or mzin Mari liz Zacarí, mni Mari “diox” lo Elisabet. \v 41 Ne leettsa mbin Elisabet mni Mari “diox” lo Elisabet, lee mbet Elisabet kwathoz naley ngoo leettsoo, ne mwin mbet leettsoo Elisabet, ne oraaka lee Mbi Nayon mnabee leettsoo Elisabet. \v 42 Tsa lee Elisabet nex nzhab: \p ―¡Kwathoz wen nzo leettsoo Diox ne Diox lu nake tedib net re ngot, ne kwathoz wen nzo leettsoo Diox ne Diox xganna! \v 43 ¿Cho nakʼn par ndyaada ndyaadtwiiʼa lon xnaa Zha Nabee lon? \v 44 Tak leettsa mbin na mniʼa “diox” lon, kwathoz naley ngoo leettsoo mbet da ne mwiin mbet leettsoon. \v 45 ¡Kwathoz wen ndaʼa, tak ngwalaaza lee Zha Nabee tsow re kuu ne zha tsow zha loʼa! \p \v 46 Tsa lee Mari nzhab: \q1 Lee yalnaban da nzhool lo Zha Nabee, \q1 tak lee zha nzhaak ntsow reta kwaa, \q1 \v 47 ne lee xbi da kwathoz naley nzo leettsoo ne Diox, kuu koon lo yalguth ne lo re falt da. \q1 \v 48 Ne tegal nataagt, per lee Diox mlin, \q1 ne desde nal lee re men telo ni lon zha nataak, \q1 \v 49 tak lee Diox nap yalney, kona mtsow Diox re kuu thoz lon. \q1 ¡Ne Nayon nak le Diox! \q1 \v 50 Thibka nlat leettsoo Diox ne Diox re zha kuu nzhon diiz lo Diox. \q1 \v 51 Ne mtsow Diox re kuu thoz, kon yalney chaan Diox. \q1 Ne mluux Diox re xgab re zha kuu naro nak. \q1 \v 52 Mkib Diox yalnataak lo re zha kuu nabee, \q1 ne mtsow nataak Diox re zha kuu nataagt, kuu nadoo nak. \q1 \v 53 Kwaro kwaa mndaa Diox lo re zha kuu nlann, \q1 per lee lo re zha rik yent kwan mndaa Diox lo re zha. \q1 \v 54 Mtsow Diox ayud re nee, zha Israel, \q1 ne mlat leettsoo Diox mne Diox nee, \q1 mnithlaazt Diox re nee zha kuu nak mos Diox, \q1 \v 55 taxal nzhab Diox lo teyaa Abraham zha ndala, \q1 lo Abraham ne lo re zha raz Abraham. \p \v 56 Tsa mlet Mari teeka tson mbee liz Elisabet, tsaraa ndya Mari liz Mari tedib welt. \s1 Leettsa ngol Juan \p \v 57 Ne leettsa mzin wiz gal zhiinn Elisabet, ngop Elisabet thib mbet bi. \v 58 Tsa mbin re zha liz Elisabet ne re zha kuu nzo gaxta liz Elisabet, lee Diox mlat leettsoo mne Elisabet, tsa ngwatwii re zha lo Elisabet ne mndaa re zha texkix lo Diox. \v 59 Ne leettsa mzaal mbet xon wiz, lee chop tson zha liz Zacarí ngwa mkee seny mbet, kuu nak seny re zha Israel. Ne ngwalaaz re zha gatob le zha mbet Zacarí taxal le xut mbet. \v 60 Per lee xnaa mbet nzhab: \p ―Rolet mbet tabaa, Juan role mbet. \p \v 61 Tsa lee re zha nzhab lo Elisabet: \p ―Neeka thib zha liza let tabaa. \p \v 62 Tsa kon seny mnaabdiz zha lo xut mbet, tsa naa xomod nlaaz xut mbet role mbet. \v 63 Per lee Zacarí xut mbet mnaab thib le tabl, tsa kee Zacarí lee mbet lo tabl, tsa mkee Zacarí lo tabl: “Juan role mbet”. Ne reta zha kwathoz mzegey leettsoo zha mbin zha kona. \v 64 Ne oraaka lee Zacarí mre mndediz tedib welt, ne mndelo Zacarí mbil lo Diox. \v 65 Ne reta zha kuu nzo gax liz Zacarí kwathoz mzeb zha por kuu ngok, ne reta zha kuu nzo re yez kuu nzi leen yii chaan yezlyu Judea, mndediz zha re kuu ngok. \v 66 Ne reta zha kuu mbin re kuu ngok nda leettsoo zha, ne nzhab zha: “¿Cho nak mbet ree?” Tata mtsow re zha xgab, tak lee Zha Nabee mtsow re kuu thoz lo mbet. \s1 Zacarí mbil lo Diox \p \v 67 Ne lee Mbi Nayon mnabee leettsoo Zacarí xut mbet, tsa mndaa Zacarí kwent kuu nzhab Diox lo Zacarí, ne nzhab Zacarí: \q1 \v 68 ¡Kwathoz wen nak Zha Nabee, Diox kuu nak Diox reʼaa zha Israel, \q1 tak myaad Diox lo reʼaa kuu wlipaa nak zha yez Diox, ne mtelaa Diox reʼaa lo re faltaa! \q1 \v 69 Ne mtaal Diox thib zha kuu tak kooʼaa lo yalguth, ne tuyy zha re falt chaanaa kon yalney chaan zha. \q1 Zha ree ndyaad lo raz chaan rey David kuu ngok teyaa, ne kuu ngok mos Diox. \q1 \v 70 Koree nak kuu nzhab re profet kuu ngoo ndala, re zha kuu nambi mndo lo Diox. \q1 Leettsa nzhab zha: \q1 \v 71 Diox nak cho telaaʼaa lo re zha kuu nayii neʼaa, ne lo re zha kuu went nzo leettsoo neʼaa. [Sal. 106:10] \q1 \v 72 Ne loo Diox xa nlat leettsoo Diox ne Diox reʼaa, tak mnithlaazt Diox re diiz kuu nzhab Diox lo re teyaa, zha ndala. \q1 \v 73 Ne koree nak kuu nzhab Diox lo teyaa Abraham: \q1 \v 74 Nzhab Diox lee Diox telaaʼaa lo re zha kuu nayii neʼaa, tsa tsebtaa tsowaa rtsin Diox. \q1 \v 75 Ne ndoblo thibka nambi ne nali toʼaa lo Diox, reta wiz kuu nabanaa. \q1 Tsa nzhab Zacarí lo xgann Zacarí: \q1 \v 76 “Lee lu nak profet chaan Diox kuu ndob yibaa, tak lu tener lo Zha Nabee, \q1 tsa xaala xnet zha, \q1 \v 77 ne taaʼa kwent lo re zha kuu nak zha yez chaan Diox, \q1 lee Diox tuyy re falt zha, \q1 ne taa Diox yalnaban kuu thitanax lo re zha. \q1 \v 78 Tak nlat leettsoo Diox ne Diox reʼaa, \q1 kona ndaa Diox tedib xni kuu taxal xni wiz lo reʼaa, \q1 \v 79 tsa la xni ree lo re zha kuu nzo lo yalkow, \q1 ne lo re zha kuu nzo xann xkal chaan yalguth, \q1 ne ko Diox reʼaa net kuu wen kwinaa.” \p \v 80 Ne lee mbet ndezhen raa ne nzhak ney mbet lo Mbi Nayon chaan Diox, ne wan ngoo zha, asta wiz kuu mndelo zha mndaa kwent xkiiz Diox lo re zha Israel. \c 2 \s1 Tenzhee ngol Jesús \r (Mt. 1:18‑25) \p \v 1 Ne lee re wiza lee Augusto nak zha kuu nabee dita ta nabee yez Roma, tsa mnabee Augusto thop zha le re men dita ta nabee Roma, tsa la le re men padron. \v 2 Ne Ciren nak zha kuu nabee yezlyu Siria, leettsa mthop zha le re men welt ner. \v 3 Reta zha ndoblo zha ya zha laz zha, tsa la le zha padron. \p \v 4 Kona, no Che mroo yez Nazaret, ta nabee yezlyu Galilea, ne ngwa Che yez Belén kuu nzi yezlyu Judea ta ngol rey David, tak lee Che nak zha raz chaan rey David. \v 5 Tsa ngwa Che rop Mari tya, tsa la le rop zha padron ne naka diiz tseya Mari rop Che, ne lee Mari nzo zhiinna. \v 6 Ne leettsa bee nzi rop zha Belén, mzin wiz kuu lee Mari gal zhiinn. \v 7 Tya ngop Mari zhiinn Mari kuu ner, tsa mchiix Mari mbet lar ne mdix Mari mbet ta nzi yizh kuu nzhow maa, tak mgaat rop zha yuu ta gabet zha. \s1 Re mandad ne re zha kuu nkenap mbak zhiil \p \v 8 Gaxta Belén nzi chop tson zha kuu nkenap mbak zhiilee yaal. \v 9 Tsa cha mloo thib mandad chaan Diox lo re zha, ne lee xni chaan Zha Nabee mla dita ta nzi re zha, tsa kwathoz mzeb re zha. \v 10 Tsa lee mandad nzhab lo re zha: \p ―Tsebt goo, tak leen ndyaadno thib diiz kuu kwathoz wen lo goo, ne kwathoz naley yo leettsoo re men gone. \v 11 Tak naltseree ngol thib mbet laz David, ne mbet ree telaa goo lo re falt goo. Ne mbet ree nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, ne leeka mbet nak Zha Nabee. \v 12 Koree nak thib seny tsa yetsal mbet lo goo, lee mbet nabix lar nax lo yizh kuu nzhow maa. \p \v 13 Ne leeka ora lee kwaro mandad chaan Diox mndo lo mandada, ne mbil re mandad lo Diox ne nzhab re mandad: \q1 \v 14 ¡Ndoblo gol re men lo Diox kuu ndob yibaa! \q1 ¡Ne wen kwin re men lo yezlyu ree, \q1 tak nlaaz Diox tsow Diox kuu wen lo re men! \p \v 15 Leettsa lee re mandad ndya yibaa, tsa lee re zha kuu nkenap mbak zhiil mndelo zha nzhab zha lo re altaa zha: \p ―Ndaa goo reʼaa yez Belén nal, tsa wiiʼaa naa kwan ngok, tak kona mloo Zha Nabee diize loʼaa. \p \v 16 Tsa lijer nda re zha, ne mzal Mari ne Che lo re zha, ne lee mbet nax ta nzi yizh kuu nzhow maa. \v 17 Ne or mwii re zha mbet, tsa mndelo zha mndaa zha kwent chaan mbet, kuu nzhab mandad chaan Diox lo re zha, \v 18 ne reta zha kuu mbin kuu nzhab re zha kuu nkenap mbak zhiil, kwathoz mzegey leettsoo re zha. \v 19 Per thibka nzo re diza yek Mari, ne thibka ntsow Mari xgabe. \v 20 Tsa lee re zha kuu nkenap mbak zhiil ndya, ne mbil zha lo Diox ne mndaa zha texkix lo Diox, por re kuu mbin zha ne re kuu mwii zha, tak ngok reta kuu nzhab mandad chaan Diox lo re zha. \s1 Mbe zha Jesús gwodoo chaan Diox \p \v 21 Leettsa mzaal mbet xon wiz, tsa mkee zha seny chaan zha Israel mbet, ne mtob le zha mbet Jesús, taxal nzhab mandad chaan Diox lo Mari, leettsa bee ter yo zhiinn Mari. \p \v 22 Ne leettsa ngwazhoob wiz kuu lee Mari ngok nambi, taxal nabee ley chaan Moisés, tsa lee Che ne Mari mbe mbet yez Jerusalén, tsa kayaa Zha Nabee mbet. \v 23 Tata mtsow zha, tak lo ley chaan Zha Nabee nzhab: “Reta mbet bi kuu gal ner, gak zha nayon lo Zha Nabee”. \v 24 Ngwa zha ne mndaa zha gon kuu ndoblo zha taa zha, taxal nabee ley chaan Zha Nabee: “Ndoblo gwe zha chop ngog o chop palom”. \p \v 25 Ne re wiza ngoo thib mbyi kuu le Simeón yez Jerusalén. Ne mbyiʼa nak thib zha nali lo Diox, ne nzhool zha lo Diox, ne ngebet zha tetsey Diox leettsoo re zha Israel. Ne lee Mbi Nayon chaan Diox mnabee leettsoo zha, \v 26 ne nzhaba Mbi Nayon lo zha gatht zha, os ter wii zha, zha kuu taal Diox nabee. \v 27 Tsa lee Mbi Nayon mtsow ngwa Simeón gwodoo, ne leeka ora mbe Che ne Mari mbet gwodoo, tsa tsow zha kuu nabee ley chaan Moisés. \v 28 Ora mdeez Simeón mbet ne mbil Simeón lo Diox ne nzhab Simeón: \q1 \v 29 Zha Nabee, nalsi ngoka kuu mneʼa lon, \q1 kwathoz wen nzo leettsoon, taka laaʼa gathʼn nal. \q1 \v 30 Tak nalsi mwiiʼa na zha kuu telaa re men lo yalguth, \q1 \v 31 mtaala zha lo reta men taxal mtsowa xgabe desde ndala. \q1 \v 32 Lee zha nak xni kuu teni lo reta men kuu nagt zha Israel, \q1 ne tsow nataak zha re nee, zha kuu nak zha Israel. \p \v 33 Kwathoz mzegey leettsoo Che ne Mari xnaa Jesús, or mbin rop zha kuu nzhab Simeón kwent chaan Jesús. \v 34 Tsa mnaab Simeón lo Diox kenap Diox re zha, ne nzhab Simeón lo Mari xnaa Jesús: \p ―Diox mli mbet ree par kib mbet falt chaan kwathoz tawlazaa o par masraa kwibe dits zha, ne nak mbet thib seny kuu kwaro zha kayaat mbet, \v 35 tsa lee re kuu ntsow kadta thib re men xgab gak nabeey. Per lee loʼa gak kona taxal thib espad kuu rid leettsooʼa. \p \v 36 Ne leeka tya ndo thib ngot kuu le An, ngota nak profet chaan Diox, ne ngota nak rtsaap Fanuel kuu nak zha raz chaan Aser, ne zha gola ngot. Tak kwathoz mndyeen ngot mtseya ngot, gazka liin ngoo rop tsaal ngot, \v 37 ne ndaʼa thap galbthap liin myaan ngot byud. Ne thitanax mbechet ngot gwodoo chaan Diox, tse ne yaal ntsow ngot tsiin lo Diox ntsow ngot ayun ne ndediz ngot lo Diox. \v 38 Ne ora mzin ngota ne mndelo ngot mndaa ngot texkix lo Diox, ne mndaa ngot kwent chaan Jesús, lo re zha kuu ngebet tsin zha kuu koo re zha Jerusalén lo yalguth. \p \v 39 Ne leettsa ngwalo mtsow Che rop Mari re kuu nabee ley chaan Zha Nabee, tsa mretab rop zha yezlyu Galilea tedib welt, ta nak laz zha Nazaret. \v 40 Ne thib wiz tedib wiz lee Jesús masraa ndezhen ne masraa nzhaak, ne lee Diox thibka ndo kon Jesús. \s1 Lee Jesús ngwato lee roo gwodoo \p \v 41 Gandata liin nya xut Jesús ne xnaa Jesús lo ani Paskw yez Jerusalén. \v 42 Ne leettsa mzaal Jesús tsiibchop liin, ngwa Jesús rop xut Jesús ne xnaa Jesús Jerusalén, taxal nak Kostumr zha. \v 43 Ne leettsa ngwalo mriid ani, tsa mretab re zha laz zha, ne lee Jesús myaanka Jerusalén, per myeent xut Jesús ne xnaa Jesús lee Jesús myaanka. \v 44 Tak mtsow rop zha xgab xid re men ndyaad Jesús, ne leettsa ndaʼa thib wiz ndo zha net. Tsaraa mndelo zha mkwaan zha Jesús xid re zha liz zha ne xid re tawlaz zha, per mzalt Jesús lo zha. \v 45 Tsa mretab rop zha Jerusalén tedib welt, ne mkwaan zha Jesús. \p \v 46 Ne leettsa mzaal tson wiz tsaraa mzal Jesús lo rop zha. Lee Jesús ndob lee roo gwodoo chaan Diox xid re maestr kuu nloo xkiiz Diox, nkenza Jesús ne naabdiz Jesús lo re maestr. \v 47 Ne reta zha kuu nkenza kuu ni Jesús, kwathoz nzegey leettsoo re zha, tak kwathoz nzhaak Jesús, ne nzhaak Jesús nkab lo re zha. \v 48 Or mzal Jesús lo xut Jesús ne lo xnaa Jesús, kwathoz mzegey leettsoo rop zha, tsa nzhab xnaa Jesús lo Jesús: \p ―Xgann na, ¿chebee tabaa mtsowa lo nee? Kwathoz nalatt nzhak rop nee xuta ngekwaan nee lu. \p \v 49 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chebee nkwaan goo na? ¿Chu net goo lee na ndoblo ton lo re kuu nak rtsin Xutʼn? \p \v 50 Per lee xut Jesús ne xnaa Jesús myent rop zha kuu nzhab Jesús. \p \v 51 Tsa mre Jesús laz Jesús yez Nazaret kon xut Jesús ne kon xnaa Jesús, ne mbin Jesús diiz lo xut Jesús ne lo xnaa Jesús. Per thibka nzo re koree leettsoo Mari xnaa Jesús ne ntsow Mari xgab naa kwan nak re kona. \v 52 Ne lee Jesús masraa ndezhen, ne masraa nzhaak Jesús, ne nataak Jesús lo Diox ne lo re men por re kuu ngok lo Jesús. \c 3 \s1 Juan kuu mtsowleyy men mndo yubiz \r (Mt. 3:1‑12; Mr. 1:1‑8; Jn.1 :19‑28) \p \v 1 Ne leettsa ndaʼa tsiin liin nabee Tiberio César dita ta nabee Roma, lee Poncio Pilat nak zha kuu nabee yezlyu Judea, lee Herodes nabee Galilea, lee Lip wets Herodes nabee yezlyu Iturea ne yezlyu Traconite, ne lee Lisanias nak zha kuu nabee yezlyu Abilinia. \v 2 Ne Anás ne Cáifas nak ngwleyy kuu kwathoz nataak yez Jerusalén tsya. Re wiza lee Juan xgann Zacarí ngoo thib ta yubiz, ne lee Diox mni lo Juan. \v 3 Tsa lee Juan mriid dita yezlyu kuu nzi roo yoo Jordán, ne mbez Juan lo re men, ndoblo laa re men net went ne tsee zha mod went kuu nak zha, ne gakleyy zha, tsa tuyy Diox re falt zha. \v 4 Ne lee kona ngok taxal nzhab Isaí, kuu ngok profet ndala, or nzhab Isaí: \q1 Thib zha kuu ndo yubiz nex gab: \q1 “Btexkwaa goo xnet Zha Nabee; \q1 bxaal goo thib net nali te zha.” [Is. 40:3] \q1 \v 5 Reta bte ndoblo zhobtse, \q1 ne reta yii ne reta lom ndoblo gak nali, \q1 ne reta net kuu naral nak ndoblo gak nali, \q1 ne lee re net kuu nakap nak tezhobtse, \q1 \v 6 ne reta men wii Zha Kuu Mtaal Diox Nabee, zha kuu telaa re men lo yalguth. [Is. 40:3-5] \p \v 7 Leettsa mzin re men kuu gakleyy lo Juan, tsa mbez Juan lo re zha: \p ―¡Goo nak zha kuu nakap nak taxal mbeel! ¿Cho mloo diiz lo goo par zhonn goo lo yalnayii kuu ne Diox yaad? \v 8 Bloo goo lee goo mlaaʼa goo re kuu went ne wlipaa mlaa goo mod went kuu nak goo, ne gabt goo lo altaa goo: “¡Leeʼaa nak raz chaan Abraham!” Tak wlipaa na nin lo goo, lee Diox tak tsow, tsa noga re ke ree gak raz chaan Abraham. \v 9 Ne lee yeba ndoba xann re ya kuu ndaat xle wen, tsa ga zhay ne ko zhay lo ki. \p \v 10 Tsa lee re zha mnaabdiz lo Juan, ne nzhab zha: \p ―¿Kwan ndoblo nee tsow nee? \p \v 11 Juan mkab ne nzhab: \p ―Loka cho goo kuu nap chop xab, btaa goo thibe lo zha kuu napte, ne loka cho goo nap kuu wu, btaa gooy wu zha kuu napte. \p \v 12 Ne noga myaad chop tson zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu, kuu nzhax lo zha Roma lo Juan, tsa tsowleyy Juan zha, tsa mnaabdiz zha lo Juan, ne nzhab zha: \p ―Maestr, ¿kwan ndoblo nee tsow nee? \p \v 13 Juan nzhab lo re zha: \p ―Bnaab goo beeta kuu ndoblo zha kix zha lo goo. \p \v 14 Noga chop tson soldad mnaabdiz lo Juan, ne nzhab: \p ―¿Lee nee kwan ndoblo nee tsow nee? \p Tsa lee Juan mkab, ne nzhab lo re zha: \p ―Kibt goo chaan re men lafwers, neeka kekit goo zha kon thib kuu wlit, ne ndoblo wen yo leettsoo goo kon temi kuu nzhax lo goo. \p \v 15 Lee re men ngebet naa kwan gak. Ne ntsow zha xgab cha lee Juan nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee. \v 16 Per lee Juan nzhab lo re zha: \p ―Na, ntsowleyy goo kon nit, per ditsʼn ndeke tedib zha kuu tsowleyy goo kon Mbi Nayon ne kon ki. Mas nataak zhaʼa nake na, kona neeka korre dits labyid zhaʼa ndoblotʼn xakʼn. \v 17 Ne nzoʼa ya yaa zha par koo zha paj lo nzob xtil, ne kotsow zha nzob xtil leen loo ta nyetsow nzob xtil, ne lee paj ko zha lo ki kuu thitanax nyuyyt. \p \v 18 Tenzhee, ne kwathoz tyen mod mteni Juan re men, ne mndaa Juan kwent Diiz Chul chaan Diox lo re men. \v 19 Ne noga rey Herodes mkox lo Juan, tak ngok rop Herodes kon Herodías kuu nak tsaal Lip wets Herodes, ne noga mkox Herodes lo Juan, tak mtsow Herodes tedib net re kuu went, \v 20 ne mbint rey Herodes diiz lo Juan, leel tedib kuu mas went mtsow Herodes, mloo Herodes Juan tsib. \s1 Jesús ngokleyy \r (Mt. 3:13‑17; Mr. 1:9‑11) \p \v 21 Ne leettsa ngetsowleyy Juan re men, noga Jesús ngwa ngokleyy, ne leettsa ngeni zha lo Diox lee yibaa mzhaal, \v 22 ne lee Mbi Nayon mloo taxal thib palom mla dits Jesús, ne koree mloo lo re men, tsa lee thib bos mroo yibaa ne nzhab: \p ―Lu nak xgann na, kuu kwathoz nke leettsoon ne kwathoz wen nzo leettsoon nen lu. \s1 Raz chaan re tey Jesús \r (Mt. 1:1‑17) \p \v 23 Teeka galbtsii liin nap Jesús leettsa mndelo Jesús mndaa Jesús kwent Diiz Chul chaan Diox. Ne lee re men ngwalaaz lee Jesús nak xgann Che, \q1 Che xgann Elí, \q1 \v 24 Elí ngok xgann Matat, \q1 Matat ngok xgann Leví, \q1 Leví ngok xgann Melquí, \q1 Melquí ngok xgann Jana, \q1 Jana ngok xgann Che, \q1 \v 25 Che ngok xgann Matatías, \q1 Matatías ngok xgann Amós, \q1 Amós ngok xgann Nahúm, \q1 Nahúm ngok xgann Eslí, \q1 Eslí ngok xgann Nagai, \q1 \v 26 Nagai ngok xgann Maat, \q1 Maat ngok xgann Matatías, \q1 Matatías ngok xgann Semeí, \q1 Semeí ngok xgann Josec, \q1 Josec ngok xgann Judá, \q1 \v 27 Judá ngok xgann Joanán, \q1 Joanán ngok xgann Resa, \q1 Resa ngok xgann Zorobabel, \q1 Zorobabel ngok xgann Salatiel, \q1 Salatiel ngok xgann Nerí, \q1 \v 28 Nerí ngok xgann Melquí, \q1 Melquí ngok xgann Adí, \q1 Adí ngok xgann Cosam, \q1 Cosam ngok xgann Elmadam, \q1 Elmadam ngok xgann Er, \q1 \v 29 Er ngok xgann Jesús, \q1 Jesús ngok xgann Eliezer, \q1 Eliezer ngok xgann Jorim, \q1 Jorim ngok xgann Matat, \q1 \v 30 Matat ngok xgann Leví, \q1 Leví ngok xgann Simeón, \q1 Simeón ngok xgann Judá, \q1 Judá ngok xgann Che, \q1 Che ngok xgann Jonám, \q1 Jonám ngok xgann Eliaquim, \q1 \v 31 Eliaquim ngok xgann Meleá, \q1 Meleá ngok xgann Mena, \q1 Mena ngok xgann Matatá, \q1 Matatá ngok xgann Natán, \q1 \v 32 Natán ngok xgann rey David, \q1 rey David ngok xgann Isaí, \q1 Isaí ngok xgann Obed, \q1 Obed ngok xgann Booz, \q1 Booz ngok xgann Salmón, \q1 Salmón ngok xgann Naasón, \q1 \v 33 Naasón ngok xgann Aminadab, \q1 Aminadab ngok xgann Admín, \q1 Admín ngok xgann Arní, \q1 Arní ngok xgann Esrom, \q1 Esrom ngok xgann Fares, \q1 Fares ngok xgann Judá, \q1 \v 34 Judá ngok xgann Kob, \q1 Kob ngok xgann Isaac, \q1 Isaac ngok xgann Abraham, \q1 Abraham ngok xgann Taré, \q1 Taré ngok xgann Nacor, \q1 \v 35 Nacor ngok xgann Serug, \q1 Serug ngok xgann Ragau, \q1 Ragau ngok xgann Péleg, \q1 Péleg ngok xgann Heber, \q1 Heber ngok xgann Sala, \q1 \v 36 Sala ngok xgann Cainán, \q1 Cainán ngok xgann Arfaxad, \q1 Arfaxad ngok xgann Sem, \q1 Sem ngok xgann Noé, \q1 Noé ngok xgann Lamec, \q1 \v 37 Lamec ngok xgann Matusalén, \q1 Matusalén ngok xgann Enoc, \q1 Enoc ngok xgann Járed, \q1 Járed ngok xgann Mahalaleel, \q1 Mahalaleel ngok xgann Cainán, \q1 \v 38 Cainán ngok xgann Enós, \q1 Enós ngok xgann Set, \q1 Set ngok xgann Adán, \q1 Adán ngok xgann Diox. \c 4 \s1 Ngwalaaz Maxuuy gakedi Maxuuy Jesús \r (Mt. 4:1‑11; Mr. 1:12‑13) \p \v 1 Ne kwaro mnabee Mbi Nayon leettsoo Jesús, leettsa mroo Jesús roo yoo Jordán, tsa ndano Mbi Nayon Jesús ta nak yubiz. \v 2 Ne chop gal wiz ne chop gal yaal mndo Jesús tya, ne neeka thib kwaa ndowt Jesús, tsaraa mlann Jesús. \v 3 Tsa lee Maxuuy ngwalaaz gakedi Jesús, ne nzhab lo Jesús: \p ―Os leeʼa wlipaa Xgann Diox naka, guz lo ke ree tsa reyale pan. \p \v 4 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Lo xkeets Diox nzhab: “Nabant men beeta kon pan, sinke lee men naban kon reta diiz kuu ndroo roo Diox”. [Dt. 8:3] \p \v 5 Tsaraa ndano Maxuuy Jesús yek thib yii naro, ne mloo Maxuuy reta yez kuu nzi lo yezlyu lo Jesús. \v 6 Ne nzhab Maxuuy lo Jesús: \p ―Na ta dita yalnabee ne yalney chaan re yez ree loʼa, tsa nabee luy, tak chaan da nake, ne loka cho lo nlazʼn ta nay. \v 7 Os leeʼa tobxuba lon ne gola lon, retay gak chaana. \p \v 8 Per lee Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Beche lon Maxuuy, tak lo xkeets Diox nzhab: “Beeta lo Diox kuu nabee loʼa ndoblo gola ne ndoblo tsowa tsiin lo”. [Dt. 6:13] \p \v 9 Tsa mndeno Maxuuy Jesús yez Jerusalén, ne ngwano Maxuuy Jesús yek gwodoo ta mas ya ndab, tsa nzhab Maxuuy lo Jesús: \p ―Os leeʼa wlipaa Xgann Diox naka, gob par yath, \v 10 tak lo xkeets Diox nzhab: \q1 Diox taal mandad chaan Diox tsa kenap mandad lu, \q1 tsa yent kwan taka, \q1 \v 11 ne ten mandad yaaʼa, tsa yent kwan tak niiʼa lo ke. [Sal. 91:11-12] \p \v 12 Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Noga nzhab lo xkeets Diox: “Kwaanta mod par kediʼa Diox kuu nak Zha Nabee loʼa”. [Dt. 6:16] \p \v 13 Ne lee Maxuuy ngogt raa gakedi Jesús, tsa mlaa Maxuuy Jesús thib tyemp. \s1 Jesús mndelo rtsin \r (Mt. 4:12‑17; Mr. 1:14‑15) \p \v 14 Tsa mre Jesús yezlyu Galilea kon yalney chaan Mbi Nayon, ne dita yezlyuʼa mndediz re men kwent chaan Jesús. \v 15 Ne mloo Jesús lo re men ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox, ne ntsow nataak re men Jesús. \s1 Jesús mzin yez Nazaret \r (Mt. 13:53‑58; Mr. 6:1‑6) \p \v 16 Tsa ngwa Jesús yez Nazaret ta mzhen Jesús. Thib wiz sabd kuu ndroxkwan re zha Israel, mndaab Jesús ta nkaltaa re zha Israel nteed zha xkiiz Diox, taxalka nak kostumr Jesús, ne mndeli Jesús lab Jesús xkeets Diox. \v 17 Tsa mndaa zha yeets kuu mkee profet Isaí lo Jesús. Ne leettsa mxaal Jesús lo yeets, mzal Jesús ta tenzhee nzhab: \q1 \v 18 Lee Mbi Nayon chaan Zha Nabee ndo kon na, \q1 tak mli zha na par tan kwent Diiz Chul chaan zha lo re zha prob, \q1 ne mtaal zha na, tsa tetseyʼn leettsoo re zha kuu yent gan leettsoo, \q1 noga mtaal zha na, tsa telaan re zha kuu nzo tsib lo Maxuuy, \q1 par tegwen ngutlo re syeg; \q1 ne par telaan re zha kuu ndakti lo Maxuuy; \q1 \v 19 ne tan kwent chaan wiz kuu leettsa lee Zha Nabee, \q1 taa re chaane kuu wen lo re men. [Is. 61:1-2] \p \v 20 Tsaraa mthuz Jesús yeets, ne mndaa Jesús yeets lo zha kuu nkenap ta nkaltaa re zha nteed xkiiz Diox, ne mndob Jesús. Ne reta zha kuu nzi tya key mwii zha lo Jesús. \v 21 Tsa lee Jesús mndelo nzhab lo re zha: \p ―Naltseree ngok kuu nke lo xkeets Diox lo re goo. \p \v 22 Ne reta zha wen mndediz zha Jesús, ne kwathoz mzegey leettsoo zha mbin zha re diiz kuu nzhab Jesús, ne mbez re zha lo altaa zha: \p ―¿Chu leet zha ree nak xgann Che? \p \v 23 Tsa mkab Jesús lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, lee re goo ntsow goo xgab ne goo diiz ree lon: “Doctor leeka lu btegweʼa lu”. Ne noga ntsow goo xgab ne goo lon: “Lee re kuu mbin nee mtsowa yez Capernaúm, noga nzhee laza btsowe”. \p \v 24 Noga nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, neeka thib re profet nkayaat re tawlaz zha zha. \v 25 Wlipaa na nin lo goo, kwathoz tyen ngot byud ngoo lazaa yez Israel, tyemp kuu mban profet Lí, leettsa mlat yi tson liin narol, ne mla win dita lo yezlyu. \v 26 Per mtaalt Diox Lí lo neeka thib ngot byud zha tawlazaa zha Israel, sinke lee Diox mtaal Lí lo thib ngot byud zha yez Sarepta, kuu nzi ta nabee yez Sidón. \v 27 Ne noga ngoo kwathoz tawlazaa kuu mzhaak yiz kuu ndezhoz kwerp zha, tyemp kuu mban profet Eliseo, per neeka thib zha mtegwet Eliseo, sinke beeta Naamán zha yezlyu Siria mtegwe Eliseo. \p \v 28 Ne or mbin re zha Israel kuu mkaltaa ta nteed zha xkiiz Diox kona, kwathoz mkezhyan re zha. \v 29 Tsa ngwateli re zha ne mloo zha Jesús tya, ne ndano zha Jesús yek yii kuu nzi yeza, tsa tub zha Jesús. \v 30 Per lee Jesús mriid xid re zha ne nda Jesús. \s1 Thib mbyi kuu nzo mbi fyer leettsoo \r (Mr. 1:21‑28) \p \v 31 Tsa lee Jesús ngwa yez Capernaúm, kuu nzi yezlyu Galilea. Ne reta sabd wiz kuu nzhool re zha Israel lo Diox, mloo Jesús lo re men. \v 32 Ne kwathoz mzegey leettsoo re zha, mwii zha xa mloo Jesús lo re zha, tak kon yalnabee ni Jesús lo re men. \p \v 33 Ne ta nkaltaa re zha nteed zha xkiiz Diox, ndo thib mbyi kuu nzo mbi fyer leettsoo, mretsyath ne nzhab: \p \v 34 ―¡Blaa nee! ¿Kwan ndaka neʼa nee? ¿Chu ndyaada luuzha nee Jesús zha Nazaret? Nlebeen lu, nen leeʼa nak Zha Kuu Nayon lo Diox. \p \v 35 Tsa mkox mbi fyera lo Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―¡Btow rooʼa ne broo leettsoo mbyi ree! \p Tsa lee mbi fyera mlobi mbyiʼa lo yu xid re mena, ne mroo mbi fyera leettsoo mbyiʼa, ne yent kwan mzhaak mbyi. \v 36 Reta zha kuu nzi tya kwathoz mzegey leettsoo zha, ne mbez zha lo altaa zha: \p ―¿Cho nak zha ree? Nap zha yalnabee ne yalney ngoo zha re mbi fyer leettsoo re men, ne nzhon re mbi fyer diiz lo zha. \p \v 37 Ne kwathoz ney mraats diiz, re kuu mtsow Jesús dita yezlyu Galilea. \s1 Jesús mtegwe xnaatsaap Pey ne kwathoz mbyiz \r (Mt. 8:14‑15; Mr. 1:29‑31) \p \v 38 Tsa mroo Jesús ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox, ne nda Jesús liz Pey, tsa nzhab re zha lo Jesús lee xnaatsaap Pey ndak xlee, ne mnaab zha lo Jesús tsa tegwe Jesús xnaatsaap Pey. \v 39 Tsa mwii Jesús lo ngot, ne ora mkox xlee lo Jesús, ne oraaka mroo xlee ngot. Ne ngwache ngot ne mndaa ngot kuu ndow re zha. \s1 Jesús mtegwe naroob mbyiz \r (Mt. 8:16‑17; Mr. 1:32‑34) \p \v 40 Ne leettsa mera bix wiz, reta zha kuu nap mbyiz kuu ndak zhaapaa zhaapaa yiz, myaadno zha re mbyiz lo Jesús, tsa mxoob Jesús yaa Jesús yek re mbyiz ne mtegwe Jesús mbyiz. \v 41 Ne noga mloo Jesús mbi fyer leettsoo tyen zha, ne mbezguth re zha ne mbez zha lo Jesús: \p ―¡Lu nak Xgann Diox! \p Per lee re mbi fyera mkox lo Jesús, ne mlaat Jesús gani re mbi fyera lo Jesús, tak neʼa re mbi fyer lee Jesús nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee. \s1 Jesús mloo Diiz Chul lo re men \r (Mr. 1:35‑39) \p \v 42 Leettsa ngwani yezlyu tedib wiza, mroo Jesús yeza ne nda Jesús thib ta to thita Jesús. Per lee re men mkwaan Jesús, ne or mzin re zha ta ndo Jesús. Ngwalaaz zha gatekweet zha Jesús par bit Jesús. \v 43 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Noga ndoblo tan kwent Diiz Chul kuu ndaa kwent xomod nabee Diox lo re men tedib net re yez, tak par kona mtaal Dioxʼn. \p \v 44 Ne mroo Jesús mndaa Jesús kwent Diiz Chul chaan Diox, re yez chaan Judea, ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox. \c 5 \s1 Jesús mrez thap zha kuu niit mbel \r (Mt. 4:18‑22; Mr. 1:16‑20) \p \v 1 Thib welt ndo Jesús roo nitdoo kuu le Genesaret, ne kwathoz men mkaltaa lo Jesús ne mzhoo re men Jesús, tak nlaaz re zha gon zha Diiz Chul chaan Diox kuu ndaa Jesús kwent. \v 2 Tsa mwii Jesús chop kano roo nitdoo, kuu neeka thib men yent leene, tak lee re zha kuu niit mbel mroo leen kano ndateech yex. \v 3 Tsa mkendab Jesús leen kano chaan Simún, ne nzhab Jesús lo Simún tsig Simún kano tut kwat lo nitdoo. Tsa mndob Jesús leen kano, ne mndelo Jesús mloo Jesús lo re men. \v 4 Leettsa ngwalo mloo Jesús lo re men, tsa nzhab Jesús lo Simún: \p ―Btsig goo kano lo nit, ne blebi goo yex goo, tsa niit goo mbel. \p \v 5 Tsa nzhab Simún lo Jesús: \p ―Maestr, dita yaal mke nee tsiin ne neeka thib mbel mniitta nee, per tak lu ney, kona kobi nee yex nee leen nit. \p \v 6 Ne leettsa mloo re zha yex leen nitdoo, kwaro mbel mniit zha, ne asta ndrat yex. \v 7 Tsa mtsow re zha seny lo re altaa zha kuu nzo leen tedib kano, tsa yaad re zhaʼa tsow ayud re zha. Ne myaad re zhaʼa mtsow ayud zha, ne mtse zha ropta kano, ne nlaa nlaa tab naats kano leen nitdoo. \v 8 Ne leettsa myeen Simún Pey kwathoz mbel mniit re zha, tsa mtobxub Pey lo Jesús ne nzhab Pey: \p ―¡Beche lon, Zha Nabee, tak zha ndab falt nakʼn! \p \v 9 Kwathoz mzegey leettsoo Simún kon re altaa Simún, tak kwaro mbel mniit re zha. \v 10 Ne noga Santiag ne Juan kuu nak rop xgann Zebedeo, rop zhaʼa nak altaa Simún. Per lee Jesús nzhab lo Simún: \p ―Tsebta, tak desde naltseree gaka zha kuu niit men par Diox. \p \v 11 Leettsa ngwalo mtsino re zha kano roo nitdoo, tsa mlaa zha reta kwaa ne mndeke zha dits Jesús. \s1 Jesús mtegwe thib zha kuu mzhaak yiz kuu ndeye \r (Mt. 8:1‑4; Mr. 1:40‑45) \p \v 12 Thib wiz leettsa ndo Jesús thib re yeza, tsa mzin thib zha kuu ndak yiz kuu ndeye lo Jesús, ne or mwii zha lo Jesús, mtobxub zha lo Jesús asta mdiinn yeklo zha lo yu, ne nzhab zha: \p ―Zha Nabee, os leeʼa nlaaza, tak tegweʼa na lo yiz ree. \p \v 13 Tsa mxoob Jesús yaa Jesús yek zha, ne nzhab Jesús lo zha: \p ―Nlazʼn weʼa. \p Ne oraaka mgwe zha. \v 14 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Neeka thib lo zha yent kwan gaba. Sinke gwa lo ngwleyy, tsa ne zha leeʼa mgweʼa lo yiz kuu mzhaaka, ne btaa gona taxal mnabee Moisés. \p \v 15 Per lee re kuu mtsow Jesús masraa mraats, ne kwathoz men mkaltaa mkenza kuu mni Jesús, ne noga mkaltaa re zha tsa tegwe Jesús zha lo yiz kuu ndak zha. \v 16 Per lee Jesús mbeche lo re men ne nda Jesús ta yent men, ne tya mndediz Jesús lo Diox. \s1 Jesús mtegwe thib zha mthans \r (Mt. 9:1‑8; Mr. 2:1‑12) \p \v 17 Thib wiz leettsa lee Jesús ngeloo lo re men, xid re mena ndob chop tson fariseo ne chop tson maestr kuu nloo xkiiz Diox, re zhaʼa ndyaad re yez kuu nzi dita ta nabee Galilea, Judea ne Jerusalén, ne nap Jesús yalney chaan Diox ntegwe Jesús re mbyiz. \v 18 Tsa mzin chop tson mbyi kuu ngwano thib zha mthans kuu nzoob lo luun, ne nlaaz re zha ko zha mthans leen yuu, tsa kix zha mthans lo Jesús. \v 19 Ne ngogt gataab zha leen yuu, tak kwaro men nzi tya, tsa mkendab zha yek yuu, ne mxaal zha lut yek yuu, ne tya mriid zha dib luun mthans, ne mdix zha mthans lo Jesús. \v 20 Ne myeen Jesús lee re zha kuu myaadno mbyiza wlipaa nyelaaz Diox, tsa nzhab Jesús lo mbyiz: \p ―Lee re falta myuyya. \p \v 21 Tsa lee re maestr kuu nloo xkiiz Diox kon re fariseo mndelo mtsow xgab: “¿Cho nak mbyi ree? ¿Chebee tabaa mbez mbyi ree? Beeta Diox nak cho kuu tak tuyy re falt chaan re men.” \v 22 Per lee Jesús myeen naa kwan ntsow re zha xgab, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Chebee tabaa ntsow goo xgab? \v 23 ¿Kwan ntsow goo xgab? ¿Kwan mas nagant gapʼn lo mbyiz: “Lee re falta myuyya”, o tegwen zha ne gapʼn lo zha: “Gwache, bzhen luuna ne tyee”? \v 24 Per tsowʼn koree lo goo, tsa ne goo lee na, Kuu Mzin Ngok Men, napʼn yalnabee tuyʼn re falt goo. \p Tsa nzhab Jesús lo zha mthansa: \p ―Loʼa nin, gwache, bzhen luuna ne tyee liza. \p \v 25 Ne oraaka lee zhaʼa ngwache, ne mzhen luun, ne ngeyol zha lo Diox ndya zha liz zha. \v 26 Kwathoz mzegey leettsoo reta men ne mbil men lo Diox, ne lo tseb re zha nzhab zha: \p ―¡Naltseree si mwiiʼaa thib kuu thoz kuu mtsow Diox! \s1 Jesús mrez Leví \r (Mt. 9:9‑13; Mr. 2:13‑17) \p \v 27 Bluz leettsa ngwalo mriid re koree, tsa mroo Jesús ne mwii Jesús thib zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu, kuu nzhax lo zha Roma, zhaʼa le Leví, ndob zha roo mes ta nya re men ngix lo zha. Tsa nzhab Jesús lo Leví: \p ―Bteke ditsʼn. \p \v 28 Tsa ngwateli Leví ne mlaa Leví reta kwaa, ne mndeke Leví dits Jesús. \p \v 29 Tut bluz, mtsow Leví thib ani liz Leví par Jesús, ne tya mkaltaa kwaro re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma, ne noga nzi tedib net re zha kuu ngeyow kon re zha roo mes. \v 30 Per lee re fariseo ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, mndelo zha mrezta zha loo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab re zha: \p ―¿Chebee nzhow goo ne nzhuu goo kon re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu, ne kon re zha kuu ntsowt kuu wen? \p \v 31 Jesús mkab ne nzhab lo re zha: \p ―Re zha kuu net ndak, ndechet zha zha kuu tegwe zha, per lee re zha kuu ne ndak, ndeche zha zha kuu tegwe zha. \v 32 Ne ndyaltʼn ndyaadchezʼn re zha wen, sinke leen ndyal ndyaadchez re zha kuu nap falt, tsa tsee zha mod went kuu nak zha ne yelaaz zha Diox. \s1 Yalnaabdiz chaan ayun \r (Mt. 9:14‑17; Mr. 2:18‑22) \p \v 33 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Chebee lee re zha kuu ngeteed lo Juan ne re fariseo kwathoz ntsow zha ayun, ne noga kwaro ndediz zha lo Diox, per lee re zha kuu ngeteed loʼa thibka nzhow zha ne nzhuu zha? \p \v 34 Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chu tak tsow goo, wut re zha kuu nzi lo fandan, or kuu lee zha kuu mtseya ndoka lo re zha? \v 35 Per too thib wiz kib zha zha kuu mtseyaʼa lo re zha, tsyasi tatsow zha ayun. \p \v 36 Ne noga mndaa Jesús thib kwent nanzee lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Neeka thib zha ngat lut lar kub, ne ngib zhay chu lar gox. Os lee zha tata tsow zhay, ntetsaa zha lar kub, tak lee lar kub nzaalte gwataak cho lar gox. \v 37 Ne neeka ngot zha xit ub kuu kub leen gom yid gox. Tak os lee zha tata tsow zhay, lee xit ub kuu kub luux gom gox. Tsa lee xit ub zho ne lee gom gox lux. \v 38 Kona lee xit ub kuu kub ndobloy yo leen gom yid kub, tsa roptay lortsin. \v 39 Ne reta zha kuu nzhuu xit ub kuu ndaʼa wiz mroo, yowt leettsoo zha gu zha kuu kub, tak gab zha: “Mas wen ndee kuu gox”. \c 6 \s1 Lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mthop chop tson ton nzob xtil wiz sabd \r (Mt. 12:1‑8; Mr. 2:23‑28) \p \v 1 Thib sabd, wiz kuu nzhool re zha Israel lo Diox, lee Jesús ndiy thib ta nzhann zha nzob xtil, tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mndelo zha mdiits zha ton nzob xtil, ne mtembi zhay kon yaa zha ne ndow zhay, \v 2 tsa lee chop tson fariseo mnaabdiz lo re zha, ne nzhab: \p ―¿Chebee ntsow goo thib kuu ndoblotaa tsowaa wiz sabd? \p \v 3 Tsa mkab Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Chu ter lab goo xkeets Diox, naa kwan mtsow David thib welt, leettsa mlann David kon re altaa David? \v 4 Mndaab David leen gwodoo chaan Diox, ne mzhen David re pan kuu Nayon lo Diox, kuu beeta re ngwleyy ndoblo wu, ne ndow David pan ne noga mndaa Davide ndow re zha kuu nda kon lee David. \p \v 5 Ne noga nzhab Jesús: \p ―Na nak Zha Kuu Mtaal Diox Ngok Men ne napʼn yalnabee, tsa nabeen lo wiz sabd. \s1 Jesús mtegwe thib mbyi kuu mbiz yaa \r (Mt. 12:9‑14; Mr. 3:1‑6) \p \v 6 Lee tedib sabd, wiz kuu nzhool re zha Israel lo Diox, lee Jesús mndaab ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox, ne mndelo Jesús mloo lo re men. Ne tya ndo thib mbyi kuu mbiz yaa ban. \v 7 Tsa lee re maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re zha fariseo yichey mwii lo Jesús, tsa naa chu tetegwe Jesús mbyiz wiz sabd, tsa tak keki zha Jesús. \v 8 Per lee Jesús neʼa naa kwan ntsow re zha xgab, tsa nzhab Jesús lo mbyi kuu mbiz yaaʼa: \p ―Gwateli ne bto ndrol lo re zha. \p Tsa lee mbyiʼa ngwateli ne ngwato. \v 9 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu nzi tya: \p ―Nal naabdizʼn thib kuu lo goo: ¿Kwan ndoblo tsow men wiz sabd, kuu wen o kuu went? ¿Chu wen tegwe men thib men, o chu wen kuth men thib men? \p \v 10 Tsa mwii Jesús lo re zha kuu nzi lo Jesús, tsaraa nzhab Jesús lo mbyi kuu mbiz yaaʼa: \p ―Bteli yaaʼa. \p Tsa lee mbyiʼa mteli yaa, ne oraaka lee yaa mbyi mgwe. \v 11 Per lee re fariseo ne re maestr kwathoz mkezhyan ne mndelo mbyodiz, tsa naa xomod tsow zha par keki zha Jesús. \s1 Jesús mli tsiibchop apóstl \r (Mt. 10:1‑4; Mr. 3:13‑19) \p \v 12 Ne thib re wiza lee Jesús ngwa yek thib yii, tsa tediz Jesús lo Diox, ne dita yaal mndediz Jesús lo Diox. \v 13 Ne leettsa ngwani yezlyu, tsa mrez Jesús re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne xid re zha kuu ngeteed lo Jesús mli Jesús tsiibchop zha kuu gak apóstl. \v 14-16 Simún (kuu mtob le Jesús Pey), Ndres (wets Simún), Santiag, Juan, Lip, Bartolomé, Mateo, Mach, Santiag (xgann Alfeo), Simún (kuu ngoo xid partid zha Canaán), Judas (xgann Santiag) ne Judas Iscariote (kuu mndaa Jesús lo re zha kuu mbeth Jesús). \s1 Jesús mloo lo kwathoz men \r (Mt. 4:23‑25) \p \v 17 Tsa mroo Jesús yek yii kon re zha kuu ndeke dits Jesús, ne mzin re zha thib ta laats nak. Tya mkaltaa Jesús kon re zha kuu mndeke dits Jesús, ne noga kwaro re men tedib net re yez ngwa lo Jesús, re zhaʼa mroo re yez chaan yezlyu Judea ne yezlyu Jerusalén, ne rop yez kuu nak Tiro ne Sidón kuu nzi roo nitdoo. \v 18 Reta zhaʼa mzin tya tsa kenza zha kuu gab Jesús, ne noga tsa tegwe Jesús zha lo yiz kuu ndak zha. Ne reta re zha kuu ndakti lo mbi fyer, mtegwe Jesús zha. \v 19 Kona reta men nlaaz diinn cho Jesús, tak myeen re zha cho Jesús ndroo yalney kuu ntegwe Jesús re mbyiz. \s1 Jesús mloo lo re men \r (Mt. 5:1‑12) \p \v 20 Tsa mwii Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wen nda re goo zha prob, tak chaan goo gak ta nabee Diox. \p \v 21 ’Wen nda re goo zha kuu nlann nal, tak lee re goo gak zha kuu tse leettsoo. \p ’Wen nda re goo zha kuu nzhonn nal, tak bluz lee re goo zhiz. \p \v 22 ’Wen nda goo leettsa yii re men ne goo, leettsa ndriid goo yalti tak nyelaaz goo na, Kuu Mzin Ngok Men, leettsa koo zha goo laz goo, ne leettsa nge zha goo. \v 23 Naley bloo goo leettsoo goo ne bzhiz goo wiza, tak lee re goo kayaa thib kuu thoz leen yibaa, tak tataka mnayii re tey re zhaʼa mne re profet kuu ngoo ndala. \p \v 24 ’Per aka nalatt rid re goo zha kuu rik nal, tak mkenoʼa goo reta kuu mtetsey leettsoo goo. \p \v 25 ’Ne aka nalatt rid re goo, kuu nap naroob kuu wu nal, tak lee re goo talann. \p ’Ne aka nalatt rid re goo kuu nzhiz nal, tak lee re goo gonn ne nabil yo leettsoo. \p \v 26 ’Aka nalatt rid re goo tak wen ndediz re men goo, tak tataka mndediz wen re men re zha kuu wlit ngok profet. \s1 Ndoblo ke leettsoo men re zha kuu nayii ne men \r (Mt. 5:38‑48; 7:12) \p \v 27 Ne noga nzhab Jesús: \p ―Per lee na ni lo re goo kuu ngeyon xkizʼn: Bke leettsoo goo re zha kuu nayii ne goo, ne wen btsow goo lo re zha kuu ndak leettsoo ne goo. \v 28 Ne wen btediz goo lo re zha kuu ngode goo, ne bnaab goo lo Diox por re zha kuu ntsalzhoo goo. \v 29 Os lee thib zha kee thib maket cho kwat goo, noga btaa goo tedib lad kwat goo lo zha. Ne lee zha kuu nlaaz kib chamar goo, noga laa goo gwe zha kamis goo. \v 30 Ne loka cho naab thib kwaa lo goo, btaa gooy lo zha, ne os lee thib zha ten thib kuu nak chaan goo, gabt goo lo zha tsere zhay lo goo. \v 31 Leeka taxal nlaaz goo tsow re men lo goo, leeka tata btsow goo lo re men. \p \v 32 ’Tak os lee goo nke leettsoo goo beeta re zha kuu wen ntsow lo goo, ¿kwan kuu wen ntsow goo tsa? Noga re zha kuu ndab falt tata ntsow. \v 33 Ne os lee goo wen nak goo beeta lo re zha kuu wen nak lo goo, ¿kwan kuu wen ntsow goo tsa? Noga re zha kuu ndab falt tata ntsow. \v 34 Ne os ntseche goo kwaa beeta lo re zha kuu taa thib kwaa lo goo, ¿kwan kuu wen ntsow goo tsa? Noga re zha kuu ndab falt, ntseche zha kwaa lo altaa zha kuu ndaa thib kwaa lo zha. \v 35 Ndoblo ke leettsoo goo re zha kuu nayii ne goo, wen btsow goo lo re zha, ne btseche goo kwaa lo re zha, ne kwetta goo taa zha thib kwaa lo goo, tsa naroob kwaa kayaa goo yibaa, ne gak goo zhiinnpaa Diox kuu ndob yibaa, tak wen nak Diox lo reta men kuu ndaat texkix lo Diox ne lo re men kuu nakap nak. \v 36 Ne blat leettsoo goo ne goo re men, taxal nlat leettsoo Diox ne Diox reta men. \s1 Ndoblot gak goo zha naab kwent lo taben goo \r (Mt. 7:1‑5) \p \v 37 ’Ndoblot gak goo zha kuu naab kwent lo tedib men, tsa lee Diox naabt kwent lo goo. Naabt goo kuu went par tedib men, tsa tsowt Diox rid goo tata. Bloo goo yek goo re kuu went kuu mtsow taben goo lo goo, tsa noga Diox tuyy re kuu went kuu mtsow goo. \v 38 Taa goo kwaa lo tedib net zha, tsa noga Diox taa kwaa lo goo, kon thib medid kuu wen nabix. Tak leeka taxal nchiix goo kuu ndaa goo lo tedib net men, leeka tata chiix Diox kuu taa Diox lo goo. \p \v 39 Noga nzhab Jesús diiz nanzee ree lo re zha: \p ―¿Chu tak teno thib syeg tedib syeg? ¿Chu ropt zha gab leen yeeryu? \v 40 Neeka thib zha kuu ngeteed nataagt zha masraa nake maestr zha, per leettsa yelo teed zha, tsaraa gak zha taxal maestr zha. \p \v 41 ’¿Chebee ngwiiʼa paj kuu nzo ngutlo wetsa, ne ngwiita ya kuu nzo ngutloʼa? \v 42 Os leeʼa nyeenta nzo thib le ya ngutloʼa, ¿xomod nye leettsooʼa mbeza lo wetsa: “Wets, taa diiz gon paj kuu nzo ngutloʼa”? ¡Zha kuu nkedi ne ntsowt kuu wen naka! Ner bloo ya kuu nzo ngutloʼa, tsa tak wiiʼa wen, par tak kooʼa paj kuu nzo ngutlo wetsa. \s1 Por xle kuu ndaa ya nabee ya \r (Mt. 7:17‑20; 12:33‑35) \p \v 43 Noga nzhab Jesús: \p ―Yent thib ya wen kuu ndaa xle went, ne yent thib ya went kuu ndaa xle wen. \v 44 Reta ya nabee ya por xle kuu ndaa ya, tak nthopt zha ig lo ya yits, ne neeka nthopt zha ub lo luts yitsti. \v 45 Lee mbyi wen, kuu wen ndediz mbyi, tak kuu wen ntsin leettsoo mbyi. Ne lee mbyi went, kuu went ndediz mbyi, tak kuu went ntsin leettsoo mbyi. Tak leettsoo zha ntsin reta kuu ndediz zha. \s1 Jesús mndaa kwent chaan chop simyent \r (Mt. 7:24‑27) \p \v 46 ’¿Chebee Zha Nabee ni goo lon, ne ntsowt goo kuu nabeen lo goo? \v 47 Nal nin lo goo naa xomod nak zha kuu nkenza xkizʼn ne ntsow kuu nin. \v 48 Lee zhaʼa nak taxal thib zha kuu mta thib yuu. Ner mdaan zha simyent, asta mgaa zha ke, ne leettsa mla yizhoo, kwathoz ngoo nit yoo ne mke nit yuu, per mtsowt nit gan gakwin nit yuu, tak lo ke ndob yuu. \v 49 Per lee zha kuu nzhon kuu nin, ne ntsowt kuu nin, zhaʼa nak taxal thib zha kuu mta yuu lo gux, mdaant zha simyent naats. Ne leettsa mla yizhoo kwathoz ngoo nit yoo, ne mke nit yuuʼa ne mluux nit yuu thitanax. \c 7 \s1 Jesús mtegwe thib mos chaan thib soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad \r (Mt. 8:5‑13) \p \v 1 Leettsa ngwalo mni Jesús lo re men, tsa nda Jesús yez Capernaúm. \v 2 Ne yeza nzo thib zha Roma, kuu nak thib soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, ne lee zhaʼa nap thib mos kuu kwathoz nke leettsoo zha, kuu ne ndak ne mer gath. \v 3 Ne leettsa mbin soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad re kuu mtsow Jesús, tsa mtaal soldad chop tson zha bye zha Israel, tsa yachez zha Jesús, tsa tegwe Jesús mos zha. \v 4 Ne leettsa mzin re zhaʼa lo Jesús, tsa mnaab zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Ndoblo tsowa ayud soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, \v 5 tak kwathoz nke leettsoo zha re tawlazaa, ne mdexkwaa zha thib ta nkaltaaʼaa nteedaa xkiiz Diox. \p \v 6 Tsa lee Jesús mndeke dits re zhaʼa, per leettsa mera tsin re zha liz soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, tsa lee soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, mtaal zha chop tson amig zha nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee,tsowta xgab taba leen lizʼn, tak thitanax ndoblot nay, \v 7 kona neeka myaltʼn gakwaan na lu. Beeta nabee tsa lee mos da gwe. \v 8 Tak noga na napʼn zha kuu nabee lon, ne tataga, napʼn soldad kuu nabeen lo. Leettsa mbezʼn lo thib zha: “Gwa” ne nda zha, ne leettsa mbezʼn lo tedib zha: “De”, ne nyaad zha, ne leettsa nabeen lo mos da tsow mos thib kwaa, ntsow zhay. \p \v 9 Kwathoz mzegey leettsoo Jesús or mbin Jesús kona, ne mwii Jesús lo re zha kuu ndeke dits Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, ¡neeka thib tawlazaa nyelaazt Diox taxal mbyi ree! \p \v 10 Ne leettsa mretab re zha kuu mtaal soldad lo Jesús, liz soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, lee mos soldad kuu nabeeʼa mgweʼa. \s1 Jesús mteroban xgann thib ngot byud \p \v 11 Bluz leettsa ngwalo mriid re koree, tsa lee Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús nda yez kuu le Naín. Ne kwaro men mndeke dits Jesús. \v 12 Per or ndetsin gaxa re zha yeza, tsa mwii re zha, kwaro men yeza nda ndakaats thib thebol, ne thita zha kuu ngutha lo xnaa zha, ne byud xnaa zha. \v 13 Tsa mwii Zha Nabee lo xnaa thebol, ne mlat leettsoo Zha Nabee mne xnaa thebol, tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―Gonnta. \p \v 14 Ne ora mbig Jesús gax cho kaj, ne lee re zha kuu ndano kaj mlet, tsa lee Jesús mdiinn cho kaj, ne nzhab Jesús lo zha kuu ngutha: \p ―Mndyeen, loʼa nin: ¡Gwache! \p \v 15 Tsa lee zha kuu ngutha, cha mndob ne mndelo mndediz, ne lee Jesús mzhen yaa zha ne mteli zha, ne mndaa Jesús zha lo xnaa zha. \v 16 Ne kwathoz mzeb re men mwii re men kuu ngok, ne mndelo zha mbil zha lo Diox, ne nzhab zha: \p ―Thib profet kuu kwathoz nataak mzin loʼaa nzhee nal. \p Noga nzhab re zha: \p ―Diox ndyaad tsow ayud re tawlazaa. \p \v 17 Ne dita yezlyu Judea mbin re men kuu mtsow Jesús, ne noga tedib net re zha kuu nzo yezlyu gax mbin re koree. \s1 Juan kuu mtsowleyy mtaal chop zha lo Jesús \r (Mt. 11:2‑19) \p \v 18 Reta kona mbin Juan, tak lee re zha kuu ngeteed lo Juan nzhabe lo Juan. Tsa mrez Juan chop zha kuu ngeteed lo Juan, \v 19 ne mtaal Juan zha yanaabdiz zha lo Jesús, tsa naa chu lee Jesús nak Zha Kuu Mtaal Diox Nabee, o chu leet zhay, par kwet zha yaad tedib zha. \v 20 Tsa lee rop zha kuu mtaal Juan mbig lo Jesús, ne nzhab: \p ―Juan kuu ntsowleyy re men, mtaal nee tsa naabdiz nee loʼa, “¿naa chu lu nak Zha Kuu Mtaal Diox Nabee o chu tebet nee tedib zha?” \p \v 21 Ne leeka ora mtegwe Jesús kwathoz men lo relota yiz, noga mloo Jesús re mbi fyer kuu nzo leettsoo re men kuu nteti re men, ne noga mtsow Jesús mzhaal ngutlo re syeg. \p \v 22 Tsaraa mkab Jesús lo rop zha kuu mtaal Juan, ne nzhab Jesús: \p ―Tyee goo ne guz goo re kuu mwii goo ne re kuu mbin goo lo Juan. Guz goo lo Juan lee ngutlo re syeg nzhaal, lee re zha mthans nde, lee re zha kuu ndak yiz kuu ndezhoz ngwe, lee re zha kuu nakwee nzhaal nza, lee zha nguth ndroban, ne lee lo re zha prob ndaa zha kwent Diiz Chul chaan Diox. \v 23 ¡Wen nda re zha kuu nzhagt chop xgab, tak nyelaaz zha na! \p \v 24 Or lee rop zha kuu mtaal Juan mbi lo Jesús, tsa lee Jesús mndelo mndaa kwent chaan Juan lo re men, ne nzhab Jesús: \p ―Leettsa ngwa goo yubiz, ¿kwan ngwatwii goo? ¿Chu lo thib nith kuu nkwin mbi ngwatwii goo? \v 25 Ne os nagte tata, ¿cho lo ngwatwii goo tsa? ¿Chu ngwa goo ngwatwii goo lo thib zha kuu nzhok lar wen? Wen ne goo lee re zha kuu nzhok lar wen ne re zha kuu ntsow kuu nlaaz, nak re zha kuu nzo liz rey. \v 26 Mbay, ¿kwan mroo goo ngwatwii goo tsa? ¿Chu ngwatwii goo lo thib profet? Wlipaa na nin, lee Juan nak thib zha kuu mas nataak nake thib re profet kuu ngoo ndala. \v 27 Juan nak zha kuu ndaa xkeets Diox kwent, ta nzhab: \q1 Leen taal thib mos da kuu tener loʼa, \q1 tsa to list zha leettsoo re men par kayaa re mena. [Mal. 3:1] \p \v 28 ’Per lee na ni lo goo, neeka thib zha ngok nataagt taxal Juan. Per tegal tata nake lee zha kuu nataagt ta nabee Diox, zhaʼa nak zha kuu mas nataak nake Juan. \p \v 29 Leettsa mbin reta men kona, noga re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma mbine, tsa reta zha kuu ngokleyy lo Juan, nzhab zha: “Nali nak Diox”. \v 30 Per lee re fariseo ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, ngokleyyt zha lo Juan, ta mod mkayaat zha kuu nap Diox par re zha. \p \v 31 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Nal nin lo goo naa xa nzhak re men tyemp ree ne xa nak zha. \v 32 Lee re men nzhak taxal re ndyeen bzhizh, kuu nzi nke byith lo xbi, kuu mbez lo altaa: “Naley mbil nee flaut, per mkanit goo, mbilga nee nabil ne mbinnt goo”. \v 33 Tbaa nin, tak leettsa myaad Juan kuu mtsowleyy, ndowt Juan pan neeka ngwiit Juan xit ub, tsa nzhab goo: “Mbi fyer nzo leettsoo Juan”. \p \v 34 ’Lee nal ndyal na, Kuu Mzin Ngok Men, nzhowʼn ne nzhuun reta kwaa, tsa mbez goo, lee na nak thib zha kuu kwathoz nzhowcho ne kwathoz nzhuu xit ub, noga mbez goo, nakʼn zha kuu nzaal leettsoo, kon re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma, ne noga mbez goo, nakʼn zha kuu nzaal leettsoo kon re zha kuu ntsow kuu went. \v 35 Per lee zha kuu nap yalnzhaak chaan Diox, por re kuu ntsow zha nabee lee zha nap yalnzhaak. \s1 Jesús ngwa liz thib fariseo kuu le Simún \p \v 36 Tsa lee thib fariseo kuu le Simún mndeno Jesús lize, tsa wu Jesús kon lee zha. Ne leettsa ngeyow zha, \v 37 tsa lee thib ngot kuu nzo yeza, kuu ndab kwathoz falt ngwa lo Jesús, tak mbin ngot lee Jesús ngeyow liz fariseo, ne ngwano ngot thib bot kuu natexkwaa kon thib ke kuu le alabastr, kuu tseta nzo perfum kuu kwathoz wen ndetsi. \v 38 Ne mndelo ngot mbinn ngot xann nii Jesús, ne leeka kon nit kuu nzhonn ngot mtenit ngot nii Jesús, ne mtekwiiz ngot nii Jesús kon yitsek ngot, ne mtselo ngot nii Jesús, tsaraa mdaab ngot perfum nii Jesús. \v 39 Ne ora lee fariseo kuu mndeno Jesús lize, mwii kuu mtsow ngota, tsa mnda leettsoo zha: “Os lee mbyi ree nak thib profet, teyeen mbyi naa cho men kuu ngediinn cho mbyi, tak thib ngot kuu ntsow kuu went nak ngot baa”. \v 40 Tsa lee Jesús nzhab lo fariseo: \p ―Simún, nlazʼn nin thib kwaa loʼa. \p Tsa lee fariseo mkab, ne nzhab: \p ―Ne, naa kwan nlaaza neʼa maestr. \p \v 41 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Nal tan thib kwent loʼa. Thib welt ngoo chop zha kuu mdinn temi lo thib zha. Thib zha mdinn gaay gayoo temi plat; lee tedib zha mdinn chop galbtsii temi plat. \v 42 Ne napt rop zha temi par kix zha lo zha kuu mtseche temi lo zha, tsa lee zha kuu mtseche temi lo rop zha, mtsow perdon temi kuu ndab rop zha. Per nal naabdizʼn loʼa Simún: Lo rop zhaʼa, ¿cho zha masraa ke leettsoo zha kuu mtseche temi? \p \v 43 Tsa lee Simún mkab, ne nzhab: \p ―Ndakʼn zha kuu mdinn masraa temiʼa, masraa ke leettsoo zha. \p Tsa lee Jesús nzhab lo Simún: \p ―Wen mkaba. \p \v 44 Tsa lee Jesús mwii lo ngota, ne nzhab Jesús lo Simún: \p ―¿Chu ngwiiʼa ngot ree? Leettsa mndaabʼn liza mndaata nit gateechʼn niin, per lee ngot ree mteech niin kon nit kuu mbinn ngot, ne mtekwiiz ngot niin kon yitsek ngot. \v 45 Leettsa mndaabʼn leen liza, neeka mtselota lon, per lee ngot ree, lo lal mzin ngot ne asta nal ngetselo ngot niin. \v 46 Ne neeka aseyt mdaabta yekʼn, per ngot ree si mdaab perfum nin. \v 47 Kona nin loʼa, lee reta falt chaan ngot ree mtuyya nay, tak kwathoz mke leettsoo ngotʼn. Per lee zha kuu lutta nke leettsoo na, lutta falt chaan zha tuyʼn. \p \v 48 Tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―Reta falt chaana mtuyya na. \p \v 49 Tsa lee re zha kuu nzi tya, mnda leettsoo re zha ne nzhab zha: \p ―¿Cho nak mbyi ree? ¿Chebee ndak mbyi tak tuyy mbyi falt? \p \v 50 Tsa lee Jesús nzhab lo ngota: \p ―Tak nyelaaza na, kona mtuyʼn reta falta, tyee ne wen bloo leettsooʼa. \c 8 \s1 Re ngot kuu mtsow ayud Jesús \p \v 1 Leettsa ngwalo mriid re koree, tsa nda Jesús kon re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, nda re zha ngetaa zha kwent Diiz Chul chaan ta nabee Diox, re yez ne re ranch. \v 2 Ne noga nda chop tson ngot kuu mloo Jesús mbi fyer leettsoo, ne re ngot kuu mtegwe Jesús lo yiz. Ne thib re ngota nak Mari kuu noga le Magdalen, kuu mloo Jesús gaz mbi fyer leettsoo, \v 3 ne tedib ngot kuu le Juan kuu nak tsaal Cuza, kuu mke tsiin lo rey Herodes, noga Susan ne tedib net re ngot kuu mtsow ayud Jesús kon kuu nap re ngot. \s1 Kwent nanzee chaan zha kuu nzhann \r (Mt. 13:1‑15; Mr. 4:1‑9) \p \v 4 Ne kwaro men mroo laz ngwa gon kuu ni Jesús, ne leettsa ngwalo mkaltaa kwaro men, tsa mni Jesús lo re men kon diiz nanzee, ne nzhab Jesús: \p \v 5 ―Nal leen ta thib kwent lo goo, kwent chaan thib zha kuu mroo ndalo nzob xtil lo yu. Ne leettsa ngelaal zhay, thib nete mlaa laaz net, ne lee re men mloo ditse, ne myaad re min ndowe. \v 6 Tedib nete mlaa xid ke, ta yent naroob yu, ne leettsa mlene mzhene lut, ne zhega zhega mbize, tak yent naroob naz par gazhene. \v 7 Lee tedib nete mla xid yits, mlene ne thibka mzhene kon yits, ne mluux yitse. \v 8 Per lee tedib nete mla lo yu naal, ne kwathoz mzhene ne kwaro ngoke, asta thib gayoo nzob xtil mndaa thibka bin. Tata nak kwent. \p Tsa nex nzhab Jesús: \p ―¡Os lee goo ndob nza goo ndoblo yen goo koree! \s1 Chebee mni Jesús kon diiz nanzee \r (Mt. 13:10‑17; Mr. 4:10‑12) \p \v 9 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p ―¿Xomod nak kwent nanzee ree? \p \v 10 Jesús mkab lo re zha ne nzhab: \p ―Diox mtsow tsa yen goo naa xomod nak re kuu nloot chaan ta nabee Diox; per lee lo tedib net zha pur nanzee nin lo zha, tsa tegal wii zhay loote lo zha, ne tegal gon zhay yent zhay. \s1 Jesús mndaa kwent naa xomod nak kwent nanzee chaan zha kuu nzhann \r (Mt. 13:18‑23; Mr. 4:13‑20) \p \v 11 ’Tenzhee nak kwent nanzee: Lee nzob xtil nak taxal xkiiz Diox. \v 12 Lee nzob xtil kuu mla laaz net, nak taxal re zha kuu nzhon xkiiz Diox, per lee Maxuuy nyaad nkibe leettsoo zha, tsa yelaazt zha Diox ne tsowt zha gan yalnaban kuu thitanax. \v 13 Lee nzob xtil kuu mla xid ke, ta yent naroob yu, nak taxal re zha kuu nzhon xkiiz Diox; ne kwathoz naley nzo leettsoo zha nkayaa zhay, per taxal ya kuu napt lozh nak zha, nyelaaz zhay lut, per leettsa nzin thib yalti lo zha, tsa nlaa zha Diox. \v 14 Lee nzob xtil kuu mla xid yits, nak taxal re zha kuu nzhon xkiiz Diox, per lutga lutga lee re xgab yezlyu ree, kuu nak xomod gak rik zha, ne re gust yezlyu ree ntsow gan lo zha, re kona nluux xkiiz Diox leettsoo zha, kona ndaat zha xle. \v 15 Per lee nzob xtil kuu mla lo yu naal, nak taxal re zha kuu nzhon xkiiz Diox kon dib ndroo leettsoo, ne ntsow zha re kuu mbez xkiiz Diox, ne ney ndo zha lo xkiiz Diox, re zhaʼa ndaa kwathoz xle. \s1 Kwent nanzee chaan xni \r (Mr. 4:21‑25) \p \v 16 Noga nzhab Jesús: \p ―Neeka thib zha nkeet thib kandil ne ntow zhay kon thib zhibey o ngo zhay xann luun, sinke ntob zhay thib ta ya ndab, tsa teniy lo re zha kuu tab leen yuu. \v 17 Leeka tata, neeka thib kuu nzogaats gagt loote, ne neeka thib kuu xgaats gagt net re mene, retay tanabeey. \p \v 18 ’Kona wen kenza goo re kuu nin. Tak lee re zha kuu nkeno kwaa, tekayaa zha masraay, per lee re zha kuu nkenote, asta lut kuu nap zha teyiib lo zha. \s1 Xnaa Jesús ne re wets Jesús \r (Mt. 12:46‑50; Mr. 3:31‑35) \p \v 19 Lee xnaa Jesús ne re wets Jesús mzin ta ndo Jesús, per gagt big re zha gax lo Jesús, tak kwathoz men nzi tya. \v 20 Tsa mloo zha diiz lo Jesús nzhab zha: \p ―Lee xnaaʼa ne re wetsa nzi lee, ne nlaaz zha ni zha loʼa. \p \v 21 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Reta zha kuu nzhon xkiiz Diox ne ntsow kuu nzhab xkiiz Diox, re zhaʼa nak taxal xnaan ne re wetsʼn. \s1 Mbi ne nitdoo nzhon diiz lo Jesús \r (Mt. 8:23‑27; Mr. 4:35‑41) \p \v 22 Thib wiz mndaab Jesús leen kano kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Nda goo reʼaa tedib lad roo nitdoo. \p Tsa nda re zha tedib lad roo nitdoo. \v 23 Ne leettsa nda re zha lo nitdoo, lee Jesús mdat. Ne lee thib mbi thoz ngoth lo nitdoo, ne lee nit mndelo mndaab leen kano, ne asta nlaa loww kano leen nit, ne kwathoz mzhakti re zha. \v 24 Tsa mloo re zha mkaal lo Jesús, ne nzhab zha lo Jesús: \p ―¡Maestr! ¡Maestr! ¡Mer lowgwaa! \p Tsa ngwache Jesús ne mkox mbi ne nitdoo lo Jesús, ne oraaka lee mbi ne nitdoo zheta ngok. \v 25 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―¿Chebee nzeb goo? ¿Ma kuu ni goo nyelaaz goo Diox? \p Per lee re zha kwathoz mzeb zha ne mzegey leettsoo zha, ne naabdiz zha lo altaa zha ne mbez zha: \p ―¿Cho nak zha ree, chebee nzhaak nabee zha lo mbi ne lo nitdoo ne nzhone diiz lo zha? \s1 Zha yez Gadara kuu nzo mbi fyer leettsoo \r (Mt. 8:28‑34; Mr. 5:1‑20) \p \v 26 Leettsa mzin re zha tedib lad roo nitdoo chaan yezlyu Galilea, yezlyu chaan re zha yez Gadara. \v 27 Ne or mla Jesús leen kano, tsa myaad thib zha yeza mbig lo Jesús. Ne lee zhaʼa ndaʼa tyemp nzo mbi fyer leettsoo zha. Ne neeka nzhogt zha xab zha, ne neeka nzot zha liz zha, sinke leen re baa ta nkaats re men re thebol nyoo zha. \v 28 Per or mwii zha Jesús, tsa mbig zha mtobxub zha lo Jesús ne mrez zha, nzhab zha: \p ―¿Chebee ndyaada lo nee Jesús Xgann Diox kuu ndob yibaa? ¡Naabʼn loʼa tetita nee! \p \v 29 Tata nzhab zha, tak lee mbi fyer mkox lo Jesús tsa roo mbi fyer leettsoo zha. Tyen welt nden mbi fyer zha, ne tegal nliib re men zha kon kaden, per ntsow zha gan nchuug zhay ne nyano mbi fyer zha re yubiz. \v 30 Tsa mnaabdiz Jesús lo zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Cho bleʼa? \p Lee zha mkab, ne nzhab: \p ―Leen le, kwathoz. \p Tata nzhab zha, tak kwathoz mbi fyer nzo leettsoo zha. \v 31 Tsa lee re mbi fyer mnaab ne nzhab lo Jesús: \p ―Taalta nee leen yeerdoo. \p \v 32 Ne gax tya nzi naroob nguch ngeyow, tsa nzhab re mbi fyera lo Jesús: \p ―Taa diiz tab nee leettsoo re nguch baa. \p Tsa mndaa Jesús diize. \v 33 Tsa lee re mbi fyera mroo leettsoo mbyiʼa ne mndaab re mbiʼa leettsoo re nguch. Ne oraaka lee re nguch mrezhonn ne mla re maa leen nitdoo, ngwaap re maa nit ne thitanax nguth re maa. \p \v 34 Per leettsa mne re zha kuu nkenap re nguch kona, tsa lijer ndya zha ne mndaa zha kwent kuu ngok, lo re zha kuu nzi wan ne lo re zha kuu nzo yez. \v 35 Tsa lee re men yez mroo ngwatwii naa kwan kuu ngok. Ne leettsa mzin re zha ta ndo Jesús, tsa mwii zha lee mbyi kuu mroo re mbi fyer leettsooʼa ndoba lo Jesús, ne nok xaba mbyi ne mgweʼa mbyi, tsa kwathoz mzeb re men. \v 36 Ne lee re zha kuu mwii kuu ngok, mndaa zha kwente lo tedib net re zha, naa xomod mgwe zha kuu ngoo mbi fyer leettsooʼa. \v 37 Tsa lee re men kuu nzo yezlyu Gadara, nzhab lo Jesús bi Jesús, tak kwathoz mzeb re zha. Tata mod lee Jesús mndaab leen kano ne mroo Jesús tya. \v 38 Per lee mbyi kuu mroo re mbi fyer leettsoo, nzhab lo Jesús: \p ―Laaʼa teken ditsa. \p Per lee Jesús mnabee lo zha, tsa yaan zha, ne nzhab Jesús lo zha: \p \v 39 ―Tyee liza, ne guz re kuu mtsow Diox loʼa. \p Tsa lee mbyiʼa ndya, ne mndaa kwent lo re men kuu mtsow Jesús lo zha. \s1 Jesús mtegwe thib ngot ne mteroban rtsaap Jairo \r (Mt. 9:18‑26; Mr. 5:21‑43) \p \v 40 Leettsa mretab Jesús tedib lad roo nitdoo, kwathoz laz re men mkayaa re men Jesús, tak reta men ngebet Jesús. \v 41 Ne ora mzin thib mbyi kuu le Jairo, kuu nak thib zha kuu nabee ta nkaltaa re zha Israel nteed xkiiz Diox, ne mtobxub lo Jesús, ne mnaab zha lo Jesús ya Jesús liz zha, \v 42 tak thibka rtsaap zha nap zha, kuu nap teeka tsiibchop liin, ne mer gath rtsaap zha. Ne or nda Jesús kwaro men mndeke dits Jesús, ne kwathoz mzhoo re men Jesús. \v 43 Ne xid re mena nda thib ngot, kuu ndaʼa tsiibchop liin ndak yiz kuu nlath ren leettsoo. Ne reta kuu nap ngot mluux ngot ngwa ngot lo re doctor, ne yent cho ngok gategwe ngot. \v 44 Tsa lee ngota mbig dits Jesús, ne mdiinn ngot xab Jesús. Ne oraaka lee kuu nlath ren leettsoo ngot mlet. \v 45 Tsa lee Jesús mnaabdiz, ne nzhab: \p ―¿Cho mdiinn chon? \p Ne lee re zha nzhab: \p ―Yent cho mdiinn choʼa. \p Tsa lee Pey nzhab: \p ―Maestr, ¿chu ngwiita reta lad nzhoo zha lu, ne naabdiza, cho mdiinn choʼa? \p \v 46 Tsa lee Jesús mre nzhab: \p ―Nzo cho mdiinn chon, tak myeen na mroo yalney chon mtegwen thib zha. \p \v 47 Tsa lee ngot myeen ngot ngogaa ngot, tsa mzhiit ngot ne mbig ngot ne mtobxub ngot lo Jesús. Ne tya lo re men nzhab ngot naa chebee mdiinn ngot xab Jesús, ne xomod oraaka mgwe ngot, tak mdiinn ngot xab Jesús. \v 48 Tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―Rtsaapʼn, tak ngwalaaza Diox, kona mgweʼa. Wen bloo leettsooʼa ne tyee. \p \v 49 Bee ngenika Jesús leettsa mzin thib zha liz Jairo, nzhab lo Jairo: \p ―Lee rtsaapa ngutha, chebee ngenika lu lo maestr. \p \v 50 Per lee Jesús mbin nzhab zha kona, tsa nzhab Jesús lo Jairo: \p ―Tsebta; beeta gwalaaz Diox, ne lee rtsaapa tegwe. \p \v 51 Ne leettsa mzin Jesús liz Jairo, mndaat Jesús diiz gataab re men liz Jairo, beeta Pey, Santiag, Juan ne xut nzaa ne xnaa nzaa. \v 52 Ne reta men nzi nzhonn ne mbetsyath tak nguth nzaa, per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Gonnt goo, tak ngutht nzaa, beeta naxat nzaa. \p \v 53 Tsa mzhizno re zha Jesús, tak ne re zha nguth nzaa. \v 54 Tsa mzhen Jesús yaa nzaa, ne nex nzhab Jesús: \p ―¡Nzaa, gwache! \p \v 55 Tsa lee nzaa mroban. Ne oraaka ngwache nzaa, ne mnabee Jesús taa zha kuu wu nzaa. \v 56 Ne lee xut nzaa ne xnaa nzaa kwathoz mzegey leettsoo. Per lee Jesús nzhab lo rop zha, yent cho lo gab zha kuu ngok. \c 9 \s1 Jesús mtaal re zha kuu ngeteed lo Jesús yataa kwent xkiiz Diox \r (Mt. 10:5‑15; Mr. 6:7‑13) \p \v 1 Tsa mrez Jesús re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, ne mndaa Jesús yalney ne yalnabee lo re zha, tsa tak koo zha relota mbi fyer kuu nzo leettsoo re men, ne par tegwe zha re mbyiz. \v 2 Ne mtaal Jesús re zha tsa taa zha kwent chaan ta nabee Diox, ne par tegwe zha re mbyiz. \v 3 Ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Neeka thib kwaa gwet goo leettsa yo goo net, neeka aga, neeka bols goo kuu yo re chaan goo, neeka pan, neeka temi; ne neeka gwet goo chop net xab goo. \v 4 Ne loka yuu ta tsin goo, tya kwet goo asta leettsa roo goo yeza. \v 5 Ne loka yez ta kayaat zha goo, broo goo yeza ne btsib goo yuyaaz kuu mke nii goo, tak kona nak thib seny kuu loo lo re tawlaz zha lee re zhaʼa went nak zha, tak mkayaat zha goo. \p \v 6 Tsa mroo re zha ne ngwa zha re yez ne re ranch, mndaa zha kwent Diiz Chul ne mtegwe zha re mbyiz. \s1 Yalguth chaan Juan kuu mtsowleyy \r (Mt. 14:1‑12; Mr. 6:14‑29) \p \v 7 Ne lee rey Herodes zha kuu nabee dita yezlyu Galilea mbin reta kuu mtsow Jesús; ne neeka net rey Herodes naa kwan tsow rey xgab, tak chop tson men mbez lee Juan mroban, ne lee Juan ntsow re kona. \v 8 Ne lee tedib net zha mbez lee Jesús nak Lí kuu ngok profet ndala, ne lee tedib net zha mbez lee Jesús nak thib re profet kuu ngoo ndala, mroban. \v 9 Per lee rey Herodes nzhab: \p ―Si na mnabee mga zha yek Juan. Mbay ne, ¿cho nak zha kuu nzhon na ndaa zha kwent chaan tsa? \p Kona nlaaz rey Herodes wii Jesús. \s1 Jesús mndaa kuu ndow thib gaay mil mbyi \r (Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Jn.6 :1‑14) \p \v 10 Ne leettsa mretab re kuu ngeteed lo Jesús, tsa nzhab zha re kuu mtsow zha lo Jesús. Tsa mndeno Jesús beeta re zha, ne ngwa re zha thib ta yubiz, gaxta yez Betsaida tsa kwin anta re zha. \v 11 Per leettsa myeen re men lee Jesús nda neta, tsa mndeke re zha dits Jesús, ne mkayaa Jesús re zha ne mndaa Jesús kwent chaan ta nabee Diox lo re zha, ne mtegwe Jesús re mbyiz. \p \v 12 Per leettsa ndetsiy yezlyu, tsa mbig re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús ne nzhab zha lo Jesús: \p ―Taal re men ree bi, tsa ya zha neyy zha ne yakwaan zha kuu wu zha, re ranch kuu nzi gaxta nzhee; tak yent kwan nak nzhee wu zha. \p \v 13 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Taa goo kuu wu zha. \p Tsa lee re zha mkab, ne nzhab: \p ―Beeta gaay pan ne chop mbel nap nee, chu nlaaza yati nee kuu wu reta men ree. \p \v 14 Ne tya nzi teeka gaay mil mbyi. Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Guz goo lo re men, tsa yetob chop galbtsiiga zha. \p \v 15 Ne tata mtsow re zha, tsa ngwatob re men. \v 16 Tsa mzhen Jesús re gaay pan ne rop mbel, ne mwii Jesús lobee ne mndaa Jesús texkix lo Diox, tsa tsow Diox gak naroobe, ne mtsow rol Jesús re pan ne mndaa Jesús pan lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa kiid zhay lo re men. \p \v 17 Reta men ndow asta plotha mze leettsoo re men; ne bee mtse re zha tsiibchop chekwit pan kuu mrozhoob. \s1 Pey nzhab lee Jesús nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee \r (Mt. 16:13‑19; Mr. 8:27‑29) \p \v 18 Thib wiz thita Jesús ndo ngetediz lo Diox, ne lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzi gaxta lo Jesús, tsa mnaabdiz Jesús lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Cho nakʼn ni re men? \p \v 19 Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Thib net zha mbez lee lu nak Juan kuu mtsowleyy, tedib net zha mbez lee lu nak Lí, ne lee tedib net zha mbez lee lu nak thib re profet kuu ngoo ndala, kuu mroban nal. \p \v 20 ―Lee re goo, ¿cho nakʼn ndak goo? \p Tsa lee Pey mkab, ne nzhab lo Jesús: \p ―Lu nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee. \s1 Jesús mndaa kwent naa xomod gath Jesús \r (Mt. 16:20‑28; Mr. 8:30–9:1) \p \v 21 Per lee Jesús mnabee lo re zha, tsa yent cho lo gab zha kona. \v 22 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Lee na nak Zha Kuu Mtaal Diox Ngok Men, ndoblo riidʼn kwathoz yalti. Ne kayaat re zha golʼn, neeka re ngwleyy kuu nataak, ne neeka re maestr kuu nloo xkiiz Diox. Ne kuth zha na, per leettsa tsaal tson wiz lee na roban. \p \v 23 Ne noga nzhab Jesús lo re zha: \p ―Loka cho goo nlaaz teke ditsʼn, ndoblo laa goo reta kuu nap goo, ne reta kuu nzo yek goo tsow goo, ne ndoblo thib ko goo yek goo gath goo, tak nyelaaz goo na. \v 24 Os lee thib zha gath tak ndeke zha ditsʼn, tetsow zha gan yalnaban kuu thitanax. Per os lee zha nzeb zha gath zha tak ndeke zha ditsʼn, tsowt zha gan yalnaban kuu thitanax yibaa. \v 25 ¿Per kwan tsow zha gan tegal reta kwaa yezlyu ree keno zha, ne tsowt zha gan yalnaban kuu thitanax yibaa? \v 26 Ne loka zha kuu nthoy nen ne xkizʼn, noga na Kuu Mzin Ngok Men, tethoyʼn nen zhaʼa, leettsa bretabʼn lo yezlyu ree tedib welt kon xni thoz chaan da, ne kon xni thoz chaan Xutʼn ne kon re mandad da kuu nayon. \v 27 Wlipaa na nin lo goo, lee chopta goo kuu nzi nzhee nal gatht goo, asta wii goo naa xomod nabee Diox kon yalnabee chaan Diox. \s1 Mzee mod na Jesús \r (Mt. 17:1‑8; Mr. 9:2‑8) \p \v 28 Ne leettsa ndaʼa teeka xon wiz nzhab Jesús kona, tsa mkendab Jesús yek thib yii par tediz Jesús lo Diox. Ne mndeno Jesús Pey, Santiag ne Juan. \v 29 Ne leettsa ngetediz Jesús lo Diox, mzee mod na Jesús, kwathoz naguz mloo xab Jesús, ne kwathoz mla xniy. \v 30 Ne mloo chop mbyi kuu ngetediz lo Jesús. Rop zhaʼa nak Moisés ne Lí. \v 31 Ne ngoo re yon zha xid thib xni thoz, ne mndediz re zha kwent chaan yalguth chaan Jesús, kuu rid Jesús yez Jerusalén. \v 32 Ne lee Pey, Santiag ne Juan ngwatin re zha mkaal, per mdatta zha, tsa mwii zha xni thoz chaan Jesús ne lo rop zha kuu mndo lo Jesús. \v 33 Per leettsa lee rop mbyiʼa ndya, tsa lee Pey nzhab lo Jesús: \p ―Maestr, ¡wen nzi nee nzhee! Nal taa nee tson ramad, thibe gak chaana, tedibe gak chaan Moisés ne tedibe gak chaan Lí. \p Per neeka net Pey naa kwan nzhab Pey. \p \v 34 Leettsa lee Pey bee ngenika lee thib xkow mla mtow re zha, ne kwathoz mzeb re zha ngoo zha xid xkowa. \v 35 Ne xid xkowa mroo thib bos kuu nzhab: \p ―Zha ree nak xgann na kuu mlin. Bin goo re kuu ne zha. \p \v 36 Bluz or ngwalo mni bosa, tsa mwii re zha thita Jesús ndo. Ne re wiza yent cho lo nzhab re zha kuu mwii zha. \s1 Jesús mtegwe thib mndyeen kuu nzo mbi fyer leettsoo \r (Mt. 17:14‑21; Mr. 9:14‑29) \p \v 37 Ne lee tedib wiz, leettsa ndyaad re zha ngwa zha yek yii, tsa kwathoz men ngwa lo Jesús. \v 38 Tsa lee thib mbyi kuu nzo xid re mena, nex nzhab: \p ―Maestr, blat leettsooʼa neʼa xgann na, tak thibka zha lon. \v 39 Ne nden thib mbi fyer zha, ne ntsow mbi mbetsyath zha, ne ntsow mbi nlen zha yizguthye, ne ntsow mbi ndroo btsiin roo zha. Kwathoz nakap ntsowno mbi zha ne nlaazt mbi laa mbi zha. \v 40 Ne nzhapa na lo re zha kuu ngeteed loʼa, tsa koo zha mbi fyer leettsoo xgann na, per ngogt gatsow zhay. \p \v 41 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¡Men nad, kuu nyelaazt Diox! ¿Plal tyemp ndoblo ton lo goo ne xek leettsoon nen goo? Deno xganna nzhee. \p \v 42 Ne leettsa lee zha ngebig, tsa lee mbi fyer mlobi zha lo yu, ne oraaka mtsow mbi mlen zha yizguthye tedib welt. Per lee mbi fyer mkox lo Jesús, ne mtegwe Jesús zha, ne mndaa Jesús zha lo xut zha. \v 43 Ne reta men kuu nzi tya, kwathoz mzegey leettsoo zha mwii zha kuu thoz kuu mtsow Diox. \p Ne leettsa lee reta zha bee nzegey leettsoo mwii kuu ngok, tsa lee Jesús nzhab lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p \v 44 ―Wen wen kenza goo koree ne nithlaazt gooy, tak na, Kuu Mzin Ngok Men, taa zha na lo re men. \p \v 45 Per myent re zha kuu nzhab Jesús, tak mkow yek zha kona myent zha. Ne nzeb re zha naabdiz zha lo Jesús, naa kwan kuu nzhab Jesús lo re zha. \s1 Cho nak zha kuu mas nataak \r (Mt. 18:1‑5; Mr. 9:33‑37) \p \v 46 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mndelo zha mbyodiz zha naa cho nak zha kuu mas nataak lo re zha. \v 47 Per lee Jesús myeen naa kwan ntsow re zha xgab, tsa mdeez Jesús thib ndyeen lut, ne mto Jesús ndyeen lo re zha. \v 48 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Loka zha kuu nkayaa thib ndyeen, na nkayaa zhaʼa, ne loka zha kuu nkayaa na, noga nkayaa zha, zha kuu mtaalʼn. Tak lee zha kuu mas nataagt lo re goo, zhaʼa nak zha kuu mas nataak. \s1 Re zha kuu nayiit neʼaa nzo zhaʼa faboraa \r (Mr. 9:38‑40) \p \v 49 Tsa lee Juan nzhab lo Jesús: \p ―Maestr, mwii nee lee thib zha ngoo mbi fyer kon yalnabee chaana, ne nzhab nee lo zha: “Tsowt zhay”, tak nagt zha, zhaʼaa. \p \v 50 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Ndoblot gab goo lo zha: “Tsowt zhay”, tak lee zha kuu nayiit neʼaa, nzo zhaʼa faboraa. \s1 Mkox Santiag ne Juan lo Jesús \p \v 51 Leettsa ndetsin gaxa wiz kuu bretab Jesús yibaa, thib mloo Jesús yek Jesús ya Jesús Jerusalén. \v 52 Tsa mtaal Jesús chop tson zha mndenerga lo Jesús, ne lee re zhaʼa ngwa thib yez lut chaan zha Samaria, tsa kwaan zha pa kwet re zha. \v 53 Per lee re zha yeza mkayaat zha re zha, tak myeen re zha yeza lee re zha nda yez Jerusalén. \v 54 Or mbin Santiag ne Juan kona, tsa nzhab rop zha: \p ―Zha Nabee, ¿chu nlaaza nabee nee tsa roo ki yibaa, ne luuzhe re zha yez ree? \p \v 55 Tsa mwii Jesús lo Santiag ne lo Juan, ne mkox rop zha lo Jesús. \p \v 56 Tsaraa nda re zha tedib yez. \s1 Re zha kuu nlaaz teke dits Jesús \r (Mt. 8:19‑22) \p \v 57 Leettsa ndo Jesús kon re zha net, thib re zha nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, nlazʼn teken ditsa loka pa ta yaʼa. \p \v 58 Tsa mkab Jesús lo zha, ne nzhab Jesús: \p ―Lee re mbeet nap maa kelyoo ta nyoo maa, ne lee re min nap maa lyaat maa; per lee na, Kuu Mzin Ngok Men napt lizʼn. \p \v 59 Tsa nzhab Jesús lo tedib zha: \p ―Bteke ditsʼn. \p Per lee zhaʼa mkab, ne nzhab: \p ―Zha Nabee, laa yelo kaatsʼn xutʼn. \p \v 60 Lee Jesús mkab lo zha, ne nzhab: \p ―Laa kaats re zha nguth zha nguth; per lee lu gwa gwataa kwent xkiiz Diox. \p \v 61 Ne lee tedib zha nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, nlazʼn teken ditsa, per beeta laaʼa yalon diize lo re zha lizʼn. \p \v 62 Jesús mkab lo zha, ne nzhab: \p ―Loka zha kuu nden yaa arad ne ngwii zha par dits zha, lortsint zhaʼa par taa zha kwent chaan ta nabee Diox. \c 10 \s1 Jesús mtaal tson galbtsii chop zha ngwataa kwent xkiiz Diox \p \v 1 Leettsa ngwalo mriid re koree, tsa lee Zha Nabee mli tson galbtsii chop zha, ne mtaal Jesús chopga chopga zha tener lo Jesús, tsa ya zha re yez ta naka diiz ya Jesús. \v 2 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wlipaa na nin lo goo, kwathoz nzo rtsin Zha Nabee, per lutta zha kuu ke rtsin zha nzo. Kona bnaab goo lo Zha Nabee, tsa taal zha masraa zha kuu ke rtsin zha thop yalgonn chaan zha. \v 3 Gwa goo, ne wen wii goo, tak lee na ngetaal goo taxal mbak zhiil xid re mbeez kuu nayii. \v 4 Ne neeka thib kwaa gwet goo, gwet goo bols kuu yo re chaan goo, neeka temi, neeka tedib net labyid, ne kwetta goo tediz goo lo neeka thib zha net. \v 5 Ne leettsa tab goo leen thib yuu, ner bni goo “diox” gab goo: “Wen kwin re goo kuu nzo yuu ree”. \v 6 Ne os lee re zha kuu nzo yuuʼa ndoblo zha kayaa zha re diiz wen kuu ni goo lo zha, tekayaa zhay, per os lee zha ndoblot zha kayaa zhay yaante lo zha. \v 7 Ne kwet goo yuuʼa, ne dow goo ne gwii goo loka kuu taa zha lo goo, tak lee zha kuu nke tsiin ndoblo gax kaa zha. Ne yat goo thib yuu tedib yuu. \v 8 Ne loka yez ta ya goo ne kayaa zha goo, dow goo loka kuu tsib zha lo goo, \v 9 ne btegwe goo re mbyiz kuu nzo yeza, ne gab goo lo re zha: “Lee wiz kuu nabee Zha Nabee lo goo mzin gaxa lo goo”. \v 10 Per os tsin goo thib yez ta kayaat zha goo, broo goo yeza ne gab goo lo zha: \v 11 “¡Asta yuyaaz laz goo kuu mke nii nee, tsib neey tsa yaane! Tsa ne re tawlaz goo lee goo mkayaat nee. Per ndoblo ne goo koree: Lee wiz kuu nabee Diox mzin gaxa lo goo.” \v 12 Tak wlipaa na nin, lee wiz kuu naab Diox kwent lo reta men, lee yalti kuu rid re zha yeza, gak masraa nati nake yalti kuu rid re zha yez Sodoma. \s1 Yalti kuu rid chop yez kuu mbint diiz \r (Mt. 11:20‑24) \p \v 13 ’¡Aka nalatt rid re goo zha yez Corazín! ¡Aka nalatt rid re goo zha yez Betsaida! ¡Aka nalatt rid goo yalti! Os leen yez Tiro ne Sidón gagak re kuu thoz ree kuu ngok lo re goo, ndaʼa wiz gatsee zha mod nak zha ne gagok zha lar kuu nambaat ne gatob zha lo di, tsa galoo zha lee leettsoo zha kwathoz nabil nzo por re falt kuu mtsow zha lo Diox. \v 14 Kona lee wiz kuu naab Diox kwent lo reta men, lee yalti kuu rid goo gak masraa nati, nake yalti kuu rid re zha yez Tiro ne Sidón. \v 15 Ne lee re goo zha yez Capernaúm, ¿chu ntsow goo xgab lee goo tsin yibaa? ¡Nagte tata, sinke lee goo tsin asta xann ta nak Hades ta nzo xbi re zha nguth! \p \v 16 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu mtaal Jesús re yeza: \p ―Loka zha kuu kenza kuu gab goo, noga kenza zha kuu nin; ne lee zha kuu kayaat goo noga na nkayaat zha, ne lee zha kuu nkayaat na noga nkayaat zha, zha kuu mtaalʼn. \s1 Leettsa mretab re tson galbtsii chop zha kuu mtaal Jesús \p \v 17 Leettsa mretab re tson galbtsii chop zha kuu mtaal Jesús re yez, kwathoz naley nzo leettsoo re zha, ne nzhab zha: \p ―Zha Nabee, asta re mbi fyer nzhon diiz lo nee kon yalnabee chaana. \p \v 18 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Mwiin lee Maxuuy mrethin yibaa taxal bel bti. \p \v 19 ’Mndan yalnabee lo goo, tsa lo goo dits mbeel ne dits mbezhub, ne mndan yalnabee lo goo tsow goo gan lo yalney chaan Maxuuy, ne yent kwan tak goo. \v 20 Ne ndoblot yo naley leettsoo goo, tak nzhon re mbi fyer diiz lo goo, sinke naley bloo goo leettsoo goo, tak lee le goo nkeʼa yibaa. \s1 Naley ngoo leettsoo Jesús \r (Mt. 11:25‑27; 13:16‑17) \p \v 21 Ne leeka ora lee Mbi Nayon mtsow kwathoz naley ngoo leettsoo Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Nzhoolʼn loʼa Xutʼn, Zha Nabee yibaa ne yezlyu, tak mkaatsa koree lo re zha kuu nzhaak, ne lo re zha kuu nyen re kuu, ne mloo luy lo re zha kuu gagt. Xutʼn tabaa mtsow luy tak tabaa nlaaza. \p \v 22 ’Reta kwaa mndaa Xutʼn lon. Ne neeka thib zha net cho nakʼn, sinke beeta Xutʼn ne cho nakʼn. Ne neeka thib zha net cho nak Xutʼn, sinke beeta na ne cho nak Xutʼn, ne lo re zha kuu nlazʼn lebee zha Xutʼn, tetsowʼn lebee zha Xutʼn. \p \v 23 Tsa mwii Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wen nda re zha kuu ngwii re kuu ngwii goo. \v 24 Tak wlipaa na nin lo goo, tyen re profet ne tyen re rey ngwalaaz gagwii re kuu ngewii goo, per mwiit zhay, ne ngwalaaz zha gagon zha re kuu ngeyon goo per mbint zhay. \s1 Kwent nanzee chaan zha yez Samaria \p \v 25 Tsa lee thib maestr kuu nloo xkiiz Diox, ngwateli ne mnaabdiz lo Jesús, tak nlaaz zha yetsal zha thib kuu keki zha Jesús, tsa nzhab zha: \p ―Maestr, ¿kwan ndoblo tsowʼn, tsa tsowʼn gan yalnaban kuu thitanax? \p \v 26 Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Kwan nzhab ley? ¿Ne kwan nyena or nlab luy? \p \v 27 Lee maestr kuu nloo xkiiz Diox mkab, ne nzhab: \p ―Ndoblo ke leettsooʼa Diox kon dib ndroo leettsooʼa, ne kon dib yalnaban chaana, ne kon dib yalney chaana, ne kon dib xgaba, ne ndoblo ke leettsooʼa tabena taxal nke leettsooʼa leeka lu. [Lv. 19:18; Dt. 6:5] \p \v 28 Jesús mkab lo zha, ne nzhab: \p ―Wen mkaba, btsow koree tsa bana. \p \v 29 Per lee zha nlaaz gab, nyent zha kona, tsa mnaabdiz zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Ne cho nak taben da tsa? \p \v 30 Tsa lee Jesús mkab lo zha, ne nzhab: \p ―Nal tan thib kwent loʼa. Thib zha mroo yez Jerusalén ndyaadla zha yez Jericó, ne mroo chop tson wann lo zha, tsa mlowann re wann chaan zha; ne mkee wanne yek zha ne mtaan wann zha taxal zha nguth. \v 31 Tsa lee thib ngwleyy mriid tya. Per or mwii ngwleyy zha, beeta mwii ngwleyy lo zha, ne thib lad mriid ngwleyy nda ngwleyy. \v 32 Ne leeka tata mriid thib zha raz Leví, ne or mwii zha zhaʼa, beeta mwii zha zha, ne mriid zha nda zha. \v 33 Per leettsa mriid thib zha Samaria neta, or mwii zha zhaʼa, mlat leettsoo zha mne zha zha. \v 34 Tsa mbig zha lo zhaʼa, ne mloo zha aseyt ne xit ub lo grid zhaʼa, ne mliib zha lar lo grid zhaʼa. Ne mtob zha zha dits burr zha, ne mndeno zha zha thib yuu ta mbet re men ne mkenap zha zha. \v 35 Ne lee tedib wiza or lee zha Samaria mbi, tsa mloo zha chop temi, ne mndaa zhay lo zha kuu mndaa ta mlet zha, ne nzhab zha lo zhaʼa: “Bkenap mbyi ree, ne os leeʼa tsow raa lu gast, yat leettsooʼa na yizhe loʼa leettsa bretabʼn”. \p \v 36 Tsa mnaabdiz Jesús lo maestr, ne nzhab Jesús: \p ―¿Kwan ntsowa xgab? ¿Cho lo re yon zhaʼa nak taben zha kuu mkee re wanne yek? \p \v 37 Lee maestr kuu nloo xkiiz Diox mkab, ne nzhab: \p ―Zha kuu mlat leettsoo mne zha kuu mkee wanne yek. \p Tsa nzhab Jesús lo maestr: \p ―Tyee, ne tataga btsow. \s1 Jesús ngwatwii lo Mart ne lo Mari \p \v 38 Ne lee Jesús ndaka xnet, tsa mzin Jesús thib yez, ne tya lee thib ngot kuu le Mart mkayaa Jesús lize. \v 39 Ne nap Mart thib bel Mart kuu le Mari. Ne lee Mari mndob lo Jesús, nzhon Mari re kuu nzhab Jesús. \v 40 Per lee Mart kwathoz ntsow xgab re rtsin, tsa mbig Mart lo Jesús, ne nzhab Mart: \p ―Zha Nabee, thita na mlaa belʼn, tsow reta kwaa. Guz lo belʼn tsa tsow zha ayudʼn. \p \v 41 Lee Jesús mkab lo Mart, ne nzhab: \p ―Mart, Mart, kwathoz nda leettsooʼa, ne kwathoz ntsowa xgab, \v 42 per thibka kuu ndoblo tsow men ne lee Mari mli kuu mas wen, ne yent cho kibe lo Mari. \c 11 \s1 Jesús mloo naa xomod tediz men lo Diox \r (Mt. 6:9‑15; 7:7‑11) \p \v 1 Thib wiz leettsa ngetediz Jesús lo Diox thib ta. Ne leettsa ngwalo mndediz Jesús lo Diox, lee thib zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, bloo lo nee naa xomod ndoblo tediz nee lo Diox, taxal mloo Juan lo re zha kuu mndeke dits Juan. \p \v 2 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Leettsa tediz goo lo Diox tenzhee ndoblo gab goo: \q1 Xut nee Diox kuu ndob yibaa, nayon nak leʼa. \q1 Nlaaz nee yaada nabeeʼa lo yezlyu ree, taxal nabeeʼa yibaa. \q1 \v 3 Taa kuu wu nee naltseree. \q1 \v 4 Btuyy reta falt kuu ntsow nee loʼa, taxal ngoo nee yek nee re falt kuu ntsow taben nee lo nee. \q1 Ne layaata nee par tsow nee kuu went. \p \v 5 Noga nzhab Jesús lo re zha: \p ―Tsow goo xgab, lee thib amig thib zha ya liz zha ngulal yaal, ne gab amig zha lo zha: “Amig, tseche tson pan lon, \v 6 tak lee thib amig da kuu tith mzin lizʼn, ne naptʼn kuu tan wu zha”. \v 7 Ne lee zha kab asta leen yuu ne gab zha: “Tow rooʼa keeta bi yekʼn, tak noowa roo yuu ne naxata re zhiinn na, yechetʼn par tan pan loʼa”. \v 8 Wlipaa na nin lo goo, tegal nlaazt zha yeche zha par taa zha pan lo amig zha ngulal yaal, per tak thib ndo amig zha ngenaabe lo zha, teyeche zha ne taa zha reta kuu ndeche amig zha. \v 9 Kona nin lo goo; bnaab gooy, ne lee Zha Nabee taay; bkwaan gooy tsa yetsale lo goo; Bteez goo roo yuu, tsa xaal zha roo yuu lo goo. \v 10 Tak reta zha kuu naabe tekayaa zhay; ne reta zha kuu nkwaane, teyetsale lo zha; ne reta zha kuu nteez roo yuu, taxaal zha roo yuu lo zha. \p \v 11 ’Os lee thib goo nap thib ndyeen lut, ne naab ndyeen tsa pan wu ndyeen lo goo, ¿chu tataa goo thib ke lo ndyeen? O os lee ndyeen naab ndyeen thib mbel wu ndyeen, ¿chu tataa goo thib mbeel lo ndyeen? \v 12 Ne os lee ndyeen naab thib ngo lo goo, ¿chu tataa goo thib mbezhub lo ndyeen? \v 13 Ne tegal zha went nak goo, per nzhaak goo ndaa goo kuu wen lo zhiinn goo, ne lee Xutaa kuu ndob yibaa, masraa wen nak zha, ¡xomod taat zha Mbi Nayon chaan zha lo reta zha kuu naabe lo zha! \s1 Nkeki zha Jesús lee Jesús nap yalnabee chaan Maxuuy \r (Mt. 12:22‑30; Mr. 3:20‑27) \p \v 14 Leettsa lee Jesús ngegoo thib mbi fyer leettsoo thib mbyi mud; ne leettsa mroo mbi fyera leettsoo mbyiʼa, lee mbyiʼa mndediz. Tsa kwathoz mzegey leettsoo re men mwii kona. \v 15 Per lee chop tson zha nzhab: \p ―Kon yalney chaan Beelzebú, kuu nabee lo re mbi fyer ngoo zha re mbi fyer. \p \v 16 Lee tedib net zha nlaaz ne naa cho nak Jesús, tsa nzhab zha lo Jesús: \p ―Bloo thib seny yibaa lo nee. \p \v 17 Per neʼa Jesús naa kwan ntsow re zha xgab, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Reta yez kuu nzhak chop, ne ngyo zha leeka re tawlaz zha, xegt yeza naroob, ne tataka leen thib yuu ta ngyo zha kon leeka re zha kuu nzo liz zha, xegt re zhaʼa naroob. \v 18 Ne tataka, os lee Maxuuy nzhak chop, ne ngyo Maxuuy kon leeka Maxuuy, xegt Maxuuy naroob. Nin koree tak lee re goo mbez lee na ngo mbi fyer kon yalney chaan Beelzebú; \v 19 Ne os leey tatay, ¿cho mndaa yalnabee lo re zha kuu ngeteed lo goo, tsa ngoo zha mbi fyer? Tak leeka re zha nloo wlit kuu ni goo. \v 20 Per os leen ngon mbi fyer kon yalney chaan Diox, koree nloo lee yalnabee chaan Diox mzina lo re goo. \p \v 21 ’Leettsa lee thib mbyi kuu ney wen nkenap liz kon yiib, wlipaa na nin, yent cho lowann re chaan zha. \v 22 Per os lee tedib mbyi kuu mas ney nake lee zha, ndyaad ne tsow gan lo zha, ne kib mbyiʼa reta yiib zha kuu nap zha konfyans, tsasi tak kib mbyiʼa re kuu nkeno zha ne kiid mbyiy lo re amig mbyi. \p \v 23 ’Re zha kuu nagt zha da, re zhaʼa nak zha kuu nayii nen; ne lee re zha kuu nket tsiin kon na, re zhaʼa nluux rtsin na. \s1 Mbi fyer kuu ndretab \r (Mt. 12:43‑45) \p \v 24 ’Leettsa lee thib mbi fyer ndroo leettsoo thib zha, nda mbi thib ta yubiz, ne nkwaan mbi ta roxkwan mbi; ne tak mzalt ta roxkwan mbi, tsa nda leettsoo mbi fyer: “Bretabka na lizʼn, ta mroon”. \v 25 Ne leettsa ndretab mbi, nzal mbi leettsoo zha kuu mroo mbi, taxal leen thib yuu kuu nalob ne nambi na. \v 26 Tsa nda mbi ne ndaxii mbi tedib gaz mbi kuu mas nakap nak nake mbiʼa. Tsa lee zhaʼa mas nakap gak nake taxal ngok zha ner. \s1 Yalnaley kuu wlipaa \p \v 27 Leettsa ngeni Jesús re koree, tsa lee thib ngot kuu nzo xid re mena mrez dib gan ne nzhab: \p ―¡Kwathoz wen nda xnaaʼa, kuu ngopa ne mndaa nzii ngwiiʼa! \p \v 28 Per lee Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Lee na ni: ¡Kwathoz wen nda re zha kuu nzhon xkiiz Diox, ne nzhon dize! \s1 Lee re men mnaab tsow Jesús thib kuu thoz \r (Mt. 12:38‑42; Mr. 8:12) \p \v 29 Ne leettsa mkaltaa kwaro men lo Jesús, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Kwathoz nakap nak re men kuu nzo tyemp ree, tak nlaaz zha tsowʼn thib kuu thoz, per neeka thib kuu thoz loot lo re zha, beeta seny chaan Jonás loo lo re zha. \v 30 Tak leeka taxal ngok Jonás thib seny lo re zha yez Nínive, leeka tata gak na, Kuu Mzin Ngok Men, seny lo re men kuu nzi nal. \v 31 Ne lee wiz kuu naab Diox kwent lo re men tyemp ree, tsa lee ngot kuu nabee lo re zha re yez kuu nzi lad Sur, keki re men kuu nzi nal re wiz ree, tak lee zhaʼa mroo asta tedib lad lo yezlyu ne myaad zha par gon zha yalnzhaak chaan Salomón. Ne nzhee ndo thib zha kuu mas nataak nake Salomón. \v 32 Ne noga re zha yez Nínive keki re zha kuu nzi nal re wiz ree, wiz kuu naab Diox kwent lo reta men, tak mbin re zha yeza diiz lo Jonás, ne mtsee zha mod went kuu nak zha ne ngwalaaz zha Diox. Ne nzhee ndo thib zha kuu mas nataak nake Jonás. \s1 Ngutlo men nak xni men \r (Mt. 5:15; 6:22‑23) \p \v 33 ’Neeka thib zha nkeet thib xni, ne ntob zhay thib ta nagaats, ne neeka ntowt zhay leen thib zhibey, sinke ntob zhay thib ta ya ndab, tsa teniy lo re zha kuu ndaab leen yuu. \v 34 Ngutlo zha nak taxal xni kuu nteni dita zha; ne os lee ngutlo zha wen, dita zha ndo lo xni; per os lee ngutlo zha went, dita zha ndo lo yalkow. \v 35 List gwatsin goo, tak cha nyenit ngutlo goo ne cha lo yalkow nzi goo. \v 36 Kona os lee dita kwerpa nzo xni, ne neeka lutte nakowt na, reta kuu wen loo loʼa, taxal thib ta wen nke xni. \s1 Mkox re fariseo ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox lo Jesús \r (Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 20:45‑47) \p \v 37 Leettsa ngwalo nzhab Jesús re koree, tsa lee thib fariseo ngwa nzhab lo Jesús, ya Jesús wu Jesús liz zha. Ne leettsa mzin Jesús liz zha, tsa mndob Jesús ne mndelo Jesús ndow. \v 38 Tsa mzegey leettsoo zha mwii zha, lee Jesús mnat ngeyow. \v 39 Tsa lee Jesús Zha Nabee, nzhab lo zha kuu nak liz yuu: \p ―Lee re goo zha fariseo, wen wen nteech goo dits re bas ne dits re yann, per lee leettsoo goo nambit, tak tsey nzo re kuu nlowann goo ne re kuu went. \v 40 ¡Zha nad! ¿Chu net goo leeka zha kuu mdexkwaa dits kwaa leeka zhaʼa mdexkwaa leene? \v 41 Mas wen leettsa taa goo karida lo thib zha prob, tsa dita goo gak zha nambi. \p \v 42 ’¡Aka nalatt rid goo zha fariseo! Tak ndaa goo tsii part re chaan goo gon lo Diox, ne asta re bthyon xtil, rud ne relota yizh kwaan, per ntsowt goo xgab tsow goo re kuu nak kuu wen, ne neeka yent yalnkelaaz chaan Diox leettsoo goo. Re koree nak kuu ndoblo tsow goo, ne neeka laat goo tsow goo tedib net re kona. \p \v 43 ’¡Aka nalatt rid goo zha fariseo! Tak kwathoz nyow leettsoo goo tob goo re ta nataak, ta nkaltaa reʼaa nteedaa xkiiz Diox, ne wen nzo leettsoo goo nkiits yek re men ni men “diox” lo goo lo xbi. \p \v 44 ’¡Aka nalatt rid re goo zha fariseo ne goo maestr kuu nloo xkiiz Diox! Tak lee re goo nak taxal roo baa kuu nloot, ne lee re men kuu ndiy ditse nete. \p \v 45 Tsa lee thib re maestr kuu nloo xkiiz Diox nzhab lo Jesús: \p ―¡Maestr, leettsa tabaa niʼa lo nee, nkox nee loʼa! \p \v 46 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―¡Noga goo maestr kuu nloo xkiiz Diox, aka nalatt rid goo! Tak ntsib goo kuu ne dits tedib men, kuu neeka thib men yet gwe. Ne lee goo neeka kon kwen yaa goo ndiinnt gooy. \p \v 47 ’¡Kwathoz nalatt rid goo! Tak ndexkwaa goo almitr re roo baa chaan re profet kuu ngoo ndala, re zha kuu leeka re tey goo mbeth. \v 48 Ne koree nloo lee re goo ndak goo wen kuu mtsow re tey goo zha ndala, tak re tey goo mbeth re profet, ne lee re goo ndexkwaa almitr roo baa chaan re profeta. \p \v 49 ’Kona lee Diox lo yalnzhaak chaan Diox nzhab Diox: “Taalʼn re profet da ne re apóstl da, ne thib net zha kuth zha ne lee tedib net zha reke zha dits”. \v 50 Kona lee ren chaan reta profet kuu mbeth zha ndala, desde leettsa mdexkwaa yezlyu ne asta nal, leey naab kwent lo reta men kuu nal re wiz ree, \v 51 desde leettsa mxo ren Abel ne asta leettsa mxo ren Zacarí kuu mbeth zha xtow bkoog ne gwodoo. Wlipaa na nin lo goo, reta koree naab Diox kwent lo re zha kuu nzi nal wiz ree. \p \v 52 ’¡Aka kwathoz nalatt rid goo maestr kuu nloo xkiiz Diox! Tak nap goo yab chaan yalnzhaak, per nteedt goo ne neeka nlaat goo teed tedib net zha. \p \v 53 Leettsa ngwalo nzhab Jesús re koree; tsa lee re maestr kuu nloo xkiiz Diox ne re fariseo kwathoz mkezhyan zha, ne mndelo re zha mnaabdiz zha kwaro kwaa lo Jesús, \v 54 tsa kab Jesús thib kuu went, tsa tak keki zha Jesús. \c 12 \s1 Reta kuu nagaats tanabee \p \v 1 Ne tyen mil men mkaltaa lo Jesús, asta ndelo zha nzhoo altaa zha. Tsa mni Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―List gwatsin goo lo re kuu nloo re fariseo, re zha kuu kwathoz ndrub ne ntsowt kuu wen, tak lee re zha nak taxal lebadur kuu ntsow nyezhoob koob. \v 2 Tak reta kuu nloot, too thib wiz telooy, ne reta kuu nzogaats too thib wiz leey roo lo xni. \v 3 Kona, reta kuu ni goo lo yalkow, reta zha gone lo xni, ne reta kuu mni goo xlaanta, asta yek yuu to zha ne dibgan zha gab zhay. \s1 Cho lo ndoblo tseb men \r (Mt. 10:26‑33; 12:32; 10:19‑20) \p \v 4 ’Lo re goo kuu nak amig da nin. Tsebt goo ne goo re zha kuu nzhuth kwerp, tak leettsa yelo tsow zha kona yent raa kwan tak tsow zha lo goo. \v 5 Nal nin lo goo naa cho lo ndoblo tseb goo; btseb goo ne goo zha kuu tak kuth kwerp goo ne nap yalnabee par ko goo gabil. Lo zhaʼa btseb goo. \p \v 6 ’Wii goo, nthot zha gaay min bzhizh por chopka rehal. Per wlipaa na nin, nithlaazt Diox neeka thib re maaʼa. \v 7 Ne asta re yitsek goo nak kwent lo Diox. Kona tsebt goo, tak masraa nataak goo nake naroob min bzhizh. \p \v 8 ’Wlipaa na nin, os lee thib zha gab zha lo re men lee zha nak zha da, noga na Kuu Mzin Ngok Men, gapʼn lo re mandad Xutʼn, lee zha nak zha da. \v 9 Per lee re zha kuu gab lo re men nagt zha, zha da, noga na gap lo re mandad chaan Xutʼn nagt zhaʼa zha da. \p \v 10 ’Ne reta zha kuu ni diiz went lo na, Kuu Mzin Ngok Men, tetuyy Diox falta, per lee zha kuu ngode lo Mbi Nayon chaan Diox, tuyyt Diox falt chaan zhaʼa. \p \v 11 ’Ne leettsa yataan zha goo lo re zha kuu nak gobyern ne lo re zha kuu nak tsiin, ne lo re zha kuu nabee ta nkaltaaʼaa nteedaa xkiiz Diox, tsowt goo xgab naa kwan kab goo ora, \v 12 tak lee Mbi Nayon ne lo goo naa kwan kuu ndoblo goo gab goo ora. \s1 Kwent nanzee chaan thib zha rik \p \v 13 Tsa lee thib zha kuu ndo xid re men nzhab lo Jesús: \p ―Maestr, guz lo wetsʼn, tsa taa zha garol herens chaan xutʼn lon. \p \v 14 Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Amig, ¿cho mton lo goo par gakʼn jwez o par gakʼn zha kuu kiid yu? \p \v 15 Tsa lee Jesús mwii lo re men, ne nzhab: \p ―List gok goo, kenap goo goo, tablaazt goo keno goo masraa kwaa kuu ndoblot goo keno goo, tak nataagt re kona masraa nake yalnaban chaan goo. \p \v 16 Tsa mndaa Jesús thib kwent nanzee, ne nzhab Jesús: \p ―Ngoo thib zha rik, kuu kwathoz ngok yalgonn, \v 17 ne kwathoz ntsow zha xgab, ne nzhab zha: “¿Kwan tsowʼn? Naptʼn pa kotsowʼn re yalgonn da.” \v 18 Tsa mtsow zha xgab nzhab zha: “Neʼa na kwan tsowʼn. Nal luuzhʼn re loo da ta ngotsowʼn xoobʼn ne texkwaan tedib kuu mas naro, tsa tegaay kotsowʼn re yalgonn da, ne re kuu napʼn”, \v 19 ne gapʼn lo yalnaban da: “Nalsi kwathoz kuu napa, ne tegaay wuʼa tyen liin, kwathoz wen bloo leettsooʼa, broxkwan, bdow ne wii”. \v 20 Per lee Diox nzhab lo zhaʼa: “Mbyi nad, leeka nal yaal ree yalʼn kibʼn yalnaban chaana, ne lee re kuu napa, ¿cho lo yaane tsa?” \v 21 Tbaa tak re zha kuu nkaltaa naroob kwaa lo yezlyu ree, per lee lo Diox neeka thib kwaa napt zha. \s1 Nkenap Diox re zhiinn Diox \r (Mt. 6:25‑34) \p \v 22 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Tata mod nin lo goo: Tsowt goo xgab por kuu wu goo ne kuu gu goo par ban goo, ne neeka tsowt goo xgab lar kuu gok goo, \v 23 tak masraa nataak yalnaban chaan goo nake kuu nzhow goo, ne masraa nataak kwerp goo nake xab goo. \v 24 Wii goo lo re myak, neeka nzhannt maa, neeka nthopt maa yalgonn, ne neeka ngotsowt maa yalgonn maa leen loo, per lee Xutaa kuu ndob yibaa, ndaa kuu nzhow maa. Ne masraa nataak goo nake re myak. \v 25 Ne tegal kwathoz ntsow goo xgab zhen goo telut, per gagt raa zhen goo. \v 26 Ne os lee goo gagt tsow goo thib kuu lut taxal koree, ¿chebee ntsow goo xgab tedib net re kwaa? \p \v 27 ’Wii goo naa xomod nzhen re yee kuu ndab wan. Nkeet yee tsiin ne neeka ndexkwaat yee lar. Per nin lo goo, neeka rey Salomón, kuu mdok pur lar wen, mdok xabt taxal thib re yee ree. \v 28 Ne os lee Diox ntsow chul na re yizh kuu ndab wan naltseree, ne lee gal yee thop zhay ne teyy zhay lo ki, wlipaa na tataga taa Diox re kuu ndeche goo lo goo. ¿Chebee lutta nyelaaz goo Diox? \v 29 Kona yat leettsoo goo naa kwan wu goo ne gu goo. \v 30 Tak lee re men yezlyu ree nkwaan re koree, per lee Xutaa neʼa naa kwan ndeche goo. \v 31 Mas wen kwaan goo nabee Diox lo goo lo reta kwaa, tsa lee Diox taa reta kuu ndeche goo. \s1 Keno goo kwaa leen yibaa \r (Mt. 6:19‑21) \p \v 32 ’Tsebt goo, tak goo nak mbak zhiil da, tegal lutta goo, lee Xutaa nlaaz taa yibaa ta nabee Xutaa lo goo. \v 33 Btho goo re kuu nap goo, ne btaa goo temi lo re prob, tabaa mod ngegotsow goo chaan goo leen bols kuu nluxt, tsa keno goo chaan goo yibaa, ta gagt lowann zhay ne ta ket mbete. \v 34 Tak ta nap goo re chaan goo, leeka tya ndo leettsoo goo. \s1 Ndoblo list yetsinaa \p \v 35 ’List gwatsin goo, ne list bdok goo xab goo, ne list bkee goo kandil goo, \v 36 gok goo taxal thib mos kuu list ndo, leettsa lee patron mos bretab ngwa lo fandan, or lee patron zha teez roo yuu, lee zha lista ndo xaal roo yuu. \v 37 Kwathoz wen nda re mos kuu list ndo leettsa lee patron mos yaad; wlipaa na nin lo goo, lee patron zha gab lo zha: “De wuʼa”. Ne leeka lee patron zha ko kwaa leen yann wu zha. \v 38 Ne kwathoz wen nda re mos kuu list ndo leettsa yaad patron zha, tegal ngulal yaal o ndeyeniʼa yezlyu yaad patron zha. \v 39 Per ndoblo ne goo koree: Os lee zha kuu nabee thib yuu, ne zha polor la wann liz zha, thibka list to zha ne taat zha diiz xaal wann liz zha, tsa lowann wann chaan zha. \v 40 Kona noga goo list gwatsin goo, tak lee na, Kuu Mzin Ngok Men, yalʼn wiz kuu ntsowt goo xgabe. \s1 Mos wen ne mos went \r (Mt. 24:45‑51) \p \v 41 Tsa lee Pey mnaabdiz ne nzhab: \p ―Zha Nabee, ¿chu lo re nee mniʼa kwent nanzee ree o noga lo re men mni luy? \p \v 42 Tsa lee Zha Nabee nzhab: \p ―¿Cho nak mos wen? Lee mos wen nak zha kuu mlaa patron liz patron, tsa taa zha kuu wu tedib net re mos patron, leettsa ndoblo wu re mos. \v 43 Kwathoz wen nda mos kuu ngetsow kuu nzhab patron mos lo mos, leettsa lee patron zha bretab. \v 44 Wlipaa na nin lo goo, lee patron zha tsow gak zha, zha kuu nabee lo reta kuu nap patron. \v 45 Per os lee mosa tsow xgab: “Bretabt patron da nal”, ne telo zha kee zhay yek tedib net mos patron, ne telo zha wu zha ne gu zha ne ke zha yalgwiy, \v 46 ne wiz kuu ntsowt zha xgab lee patron zha bretab, ne leettsa tsin patron zha, tsa teti patron zha, ne ko patron zhaʼa ta nzo re zha kuu nzhont diiz. \p \v 47 ’Lee mos kuu neʼa, naa kwan mtaan patron zha tsow zha, ne mndo lista zha, ne neeka mbint zha diiz kuu mnabee patron lo zha, kwathoz kin zha zhaʼa. \v 48 Per lee mos kuu net naa kwan mtaan patron zha tsow zha, ne mtsow zha kuu went, mas lutta yaa bins kee zha yek zhaʼa. Tak loka zha kuu kwaro kwaa mndaa patron lo, kwaro kwaa naab patron lo zhaʼa, ne lee zha kuu mkayaa naroob kwaa lo patron, tataga naroob kwaa naab patron lo zhaʼa. \s1 Kwent chaan Jesús nzhak rol re men \r (Mt. 10:34‑36) \p \v 49 Tsa nzhab Jesús: \p ―Lee na ndyal mtob ki lo yezlyu ree. ¡Ne ndakʼn malaay mzhena bele! \v 50 ¡Per ndoblo riidʼn yalti kuu kwathoz nagan, kuu nak taxal gak leyʼn! ¡Ne dita nal kwathoz nalatt nzo leettsoon, asta yelo riidʼn koree! \v 51 ¿Chu ntsow goo xgab lee na ndyal, tsa wen kwin re men lo yezlyu ree? Nagte tata. Sinke leen ndyal tsow rol re men. \v 52 Ne desde naltseree par delant, leen thib yuu ta nzo gaay zha, tson zha yii ne chop zha, ne chop zha yii ne tson zha. \v 53 Tsa lee xut zha yii ne xgann zha ne lee xgann zha yii ne xut zha, ne lee ngot yii ne rtsaap, ne lee rtsaap ngot yii ne xnaa. Ne lee xnaatsaap zha yii ne zhizh ne lee zhizh zha yii ne xnaatsaap zha. \s1 Lee re men mnaab thib seny lo Jesús \r (Mt. 16:1‑4; Mr. 8:11‑13) \p \v 54 Ne noga nzhab Jesús lo re men kuu nzi tya: \p ―Leettsa ne goo lee xkow nke ta mbix wiz, mbez goo: “Tala yi”, ne tata nzhake. \v 55 Ne leettsa ne goo le mbi ndroo lad sur, mbez goo: “Kwathoz la bee nal”, ne tata nzhake. \v 56 ¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez ne zhaa kuu ntsow goo! Nlebee goo re seny kuu nloo lobee ne kuu nloo lo yezlyu, ¿per xomod gagt yen goo naa cho tyemp naban goo nal? \s1 Ndoblo yaan wen goo kon zha kuu nayii ne goo \r (Mt. 5:25‑26) \p \v 57 ’¿Ne chebee gagt kobee goo naa kwan nak kuu wen? \v 58 Os leeʼa ndoblo yaʼa lo re zha kuu nak tsiin kon zha kuu nayii neʼa, mas wen btsow yaan wen goo rop goo leettsa ndo goo net, tsa teriidt zha lu yuulow, ne tsa lee zha kuu nak tsiin taat zha lu lo zha kuu nkenap tsib, tsa ko zhaʼa lu tsib. \v 59 Tak wlipaa na nin loʼa, roota tsib, asta yelo kizha kuu ndobloʼa kizha. \c 13 \s1 Ndoblo tsee men mod went kuu nak men \p \v 1 Ne leeka thib re wiza, ngwa chop tson zha nzhab lo Jesús, lee Pilat mbeth chop tson zha yezlyu Galilea, ne mchuuxnit Pilat ren re zhaʼa kon ren re maa kuu mndaa re zhaʼa lo Diox. \p \v 2 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Kwan ntsow goo xgab? ¿Chu ntsow goo xgab tata mzhaak re zhaʼa, tak masraa falt ndab zha nake tedib net re zha yezlyu Galilea? \v 3 Per lee na ni lo goo, nagte tata; ne os lee goo laat goo re mod went kuu nak goo, ne yelaazt goo Diox, noga goo tath goo. \v 4 Ne, ¿kwan ntsow goo xgab? Leettsa mla thib yuu naro dits re tsiinbtson zha, thib ta le Siloé ne nguth re zha, ¿chu ntsow goo xgab masraa ndab re zhaʼa falt nake re zha yez Jerusalén? \v 5 Bren ganin lo goo, nagte tata; os lee goo laat goo re mod went kuu nak goo, ne yelaazt goo Diox, noga goo gath. \s1 Kwent nanzee chaan ya ig kuu ndaat xle \p \v 6 Tsa lee Jesús nzhab tedib kwent nanzee lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Thib mbyi mkeno thib xann ya ig lo yu zha ta nzhann zha luts ub. Ne ngwa zha ngwakwaan zha ig lo ya, per neeka thib ig mzalt lo zha. \v 7 Tsa nzhab zha lo zha kuu nkenap yu zha: “Wii, ndaʼa tson liin thibka nyalʼn nyaadkwaan na xle lo ya ree, per neeka thib welt nzaltʼn xle lo ya. Bgay tak ntetsaay yu da.” \v 8 Per lee zha kuu nke tsiin lo zha, nzhab: “Zha Nabee, btaane tedib liin, nal teleen yu xanne ne gon bewgwe, \v 9 ne os leey taay xle ya wene, per os leey taate xle tsa ga nay”. \s1 Jesús mtegwe thib ngot wiz kuu ndroxkwan re zha Israel \p \v 10 Jesús mloo lo re men ta nkaltaa zha nteed zha xkiiz Diox wiz kuu ndroxkwan zha. \v 11 Ne tya ndo thib ngot kuu ndaʼa tsiinbtson liin ndakti lo thib mbi went, kuu ndaat diiz li dits ngot. \v 12 Ne leettsa mwii Jesús zha, tsa mrez Jesús zha, ne nzhab Jesús lo zha: \p ―Mgweʼa lu lo yiz went kuu mzhaaka. \p \v 13 Ne mxoob Jesús yaa Jesús dits zha, ne oraaka lee dits zha mli, ne mndelo zha mbil zha lo Diox. \v 14 Tsa lee zha kuu nabee ta nkaltaa re zha nzhool zha lo Diox, mkezhyan zha, tak lee Jesús mtegwe thib ngot wiz kuu ndroxkwan re zha, tsa nzhab zhaʼa lo re men: \p ―Xoop wiz nke men tsin thib sman ne tsow men re kwaa, tsa ndoblo goo yaad goo tsa tegwe zha goo. Per yaadt goo wiz kuu ndroxkwanaa. \p \v 15 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¡Zha nkedi nak goo, zhaa kuu mbez goo ne zhaa kuu ntsow goo! ¿Chu nxagt goo ngon goo o burr goo, wiz kuu ndroxkwanaa, ne nyano goo maa nzhuu maa nit? \v 16 Ne lee ngot ree, nak zha raz chaan Abraham, ne ndaʼa tsiinbtson liin naliib zha lo Maxuuy, ne ¿chu ndoblot laa ngot nal wiz kuu ndroxkwanaa? \p \v 17 Leettsa ngwalo nzhab Jesús kona, reta zha kuu nayii ne Jesús mthoy zha, per lee re men kwathoz naley ngoo leettsoo mwii re kuu thoz kuu mtsow Jesús. \s1 Kwent nanzee chaan mbiz mostaz \r (Mt. 13:31‑33; Mr. 4:30‑32) \p \v 18 Tsa lee Jesús nzhab lo re men: \p ―Nal leen ta tedib kwent nanzee lo goo, chaan ta nabee Diox. \v 19 Leey nak taxal thib mbiz mostaz kuu ngonn thib mbyi lo yu mbyi. Mlene, mzhene ne ngoke thib ya, tsa lee re min mdexkwaa lyaat lo re zhite. \p \v 20 Noga nzhab Jesús: \p ―Nal lee na ta tedib kwent nanzee lo goo, tsa ne goo xomod nak ta nabee Diox. \v 21 Leey nak taxal lebadur kuu mloo thib ngot leen tson medid arin, tsa tsowe yezhoob koob. \s1 Pwert naya \r (Mt. 7:13‑14, 21‑23) \p \v 22 Ne leettsa ndo Jesús net nda Jesús Jerusalén, tsa mloo Jesús lo re zha kuu nzo re yez ne lo re zha kuu nzo re ranch ta ndriid Jesús. \v 23 Tsa lee thib zha mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p ―Zha Nabee, ¿chu lut zha nak zha kuu tsow gan yalnaban kuu thitanax? \p Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p \v 24 ―Bxek goo tsa tetsow goo gan tab goo roo pwert kuu naya, tak wlipaa na nin lo goo, kwathoz zha kwaan zha tab zha, per tsowt zha gan tab zha. \p \v 25 ’Ne leettsa lee zha kuu nak chaan yuu yeteli tow roo yuu, tsa lee re goo kuu yaan lee teez goo roo yuu, ne gab goo: “Zha Nabee, xaal roo yuu lo nee”. Tsa lee Zha Nabee kab lo goo ne ne: “Nlebeetʼn goo, ne neeka netʼn naa cho nak goo”. \v 26 Tsa lee re goo telo ne lon: “Ndow nee kon lu ne ngwii nee kon lu, ne lu mloo lo re tawlaz nee re net”. \v 27 Per lee na ni lo re goo tedib welt: “Nlebeetʼn goo, neeka netʼn naa cho zha goo; beche goo lon, zha kuu ntsow kuu went”. \v 28 Ne tsa gonn goo ne tub keley goo, or wii goo Abraham, Isaac, Kob ne reta profet, re zha kuu nzo yibaa ta nabee Diox, ne lee re goo yaan lee. \v 29 Tak kwathoz re zha kuu nzo dib naxta lo yezlyu, yaad tob roo mes leen yibaa ta nabee Diox. \v 30 Ne nzo chop tson goo kuu nataagt nal, gak nataak tsya; ne lee re goo kuu nataak nal, lee tsya gak goo zha nataagt. \s1 Mlat leettsoo Jesús mne Jesús zha yez Jerusalén \r (Mt. 23:37‑39) \p \v 31 Ne lee chop tson fariseo mbig lo Jesús, ne nzhab: \p ―Broo nzhee ne tyee, tak lee rey Herodes nlaaz kutha. \p \v 32 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Gwa goo ne guz goo lo mbeeta: “Naltseree ne yee gon re mbi fyer, ne tegwen re mbyiz, ne lee wiz yelo luuzhʼn rtsin na”. \v 33 Per ndoblo ndaka na xnetʼn, naltseree yee ne wiz. Tak ndoblot gath thib profet ta nagt Jerusalén. \p \v 34 ’¡Men Jerusalén, men Jerusalén, goo kuu nzhuth re profet ne nkee ke yek re zha kuu ntaal Diox lo goo! ¡Tyen welt ngwalazʼn gathopʼn re zhiinn goo, taxal nthop ngid re bich ngid xann xiil ngid, per mzhyalt goo! \v 35 Wii goo, lee ta nzo goo yaan wan; ne wlipaa na nin lo goo, bret raa goo wii goo na, asta leettsa tsin wiz kuu gab goo: “¡Kwathoz wen nak zha kuu ndyaad kon yalnabee chaan Zha Nabee!” \c 14 \s1 Jesús ngwa ndow liz thib fariseo \p \v 1 Thib wiz sabd, lee Jesús ngwa ndow liz thib fariseo, kuu nabee lo re fariseo, ne lee tedib net fariseo ngewii naa kwan tsow Jesús. \v 2 Ne tya ndo thib zha kuu ndak yiz ki. \v 3 Tsa lee Jesús mnaabdiz lo re maestr chaan ley ne lo re fariseo, ne nzhab: \p ―¿Kwan nzhab lo ley? ¿Chu tak tegwe men thib mbyiz wiz sabd o gagte? \p \v 4 Per mkabt re zha. Tsa lee Jesús mdiinn mbyiza ne mtegwe Jesús zha ne mtaal Jesús zha ndya zha. \v 5 Tsaraa nzhab Jesús lo re fariseo: \p ―Os lee thib goo nap thib xgann o thib ngon, ne la xgann goo o ngon goo leen pos wiz sabd, ¿chu koot goo xgann goo o ngon goo wiz sabd? \p \v 6 Ne neeka thib zha ngogt gakab lo Jesús. \s1 Re zha kuu mrez zha ya lo fandan \p \v 7 Or mwii Jesús lee re zha kuu mrez zha lo ani, ngekwaan zha thib ta mas wen tob zha, tsa mre Jesús mni Jesús kon diiz nanzee lo re zha tedib welt, ne nzhab Jesús: \p \v 8 ―Leettsa lee thib zha kweza yaʼa fandan, kwiita ta mas nataak toba, tak cha tsin tedib zha kuu mas nataak nake lu, \v 9 tsa lee zha kuu mreza big ne loʼa: “Amig taa ta ndoba tob zha ree”. Tsa nathoy nzhaka yeteliʼa ne yaʼa toba lo bank kuu nzi asta dits re men. \v 10 Kona mas wen leettsa kwez zha lu yaʼa lo thib fandan, asta par dits re zha toba, ne leettsa yaad zha kuu mreza, tsa ne zha loʼa: “Amig, briid toba asta delant”. Tsasi gaka zha kuu nataak taxal re zha kuu nzi ta nataak. \v 11 Tak lee zha kuu ntsow nataak leeka lee, zhaʼa gak zha kuu nataagt, ne lee re zha kuu ntsow nataagt leeka lee, zhaʼa gak zha nataak. \p \v 12 Tsa nzhab Jesús lo zha kuu mtsow fandan: \p ―Leettsa tsowa thib ani, kwezta re amiga, neeka re wetsa, neeka re zha liza, ne neeka re zha rik kuu nzo gaxta liza; tak reta zhaʼa tak kwez zha lu wuʼa liz zha, ne tata kix zha kuu ndow zha loʼa. \v 13 Kona mas wen leettsa tsowa thib ani, brez re prob, re tunk, re mthans ne re zha syeg, \v 14 tsa lee Diox taa re kuu wen loʼa, tak lee re zhaʼa gagt kix zha re kuu ndow zha loʼa, per leettsa tsin wiz kuu roban re zha kuu nali ngok lo Diox, tsa leeʼa kayaa kuu wen kuu mtsowa gan. \s1 Kwent nanzee chaan rtsee ro \p \v 15 Leettsa mbin thib zha kuu ndob roo mes kona, tsa nzhab zha lo Jesús: \p ―Kwathoz wen nda re zha kuu tab wu pan leen yibaa ta nabee Diox. \p \v 16 Tsa lee Jesús mkab lo zhaʼa ne nzhab: \p ―Thib mbyi mtsow thib rtsee ro, ne mrez zha kwaro men. \v 17 Ne or mzin or kuu wu rtsee re men, tsa mtaal zha mos zha ngwane lo re zha kuu mrez zha: “De goo, tak reta kuu nziba”. \v 18 Per lee reta zha mndelo zha nzhab zha lo mos gagt ya zha. Lee thib zha nzhab: “Ngwalota mzhiin thib le yu, ne ndeche yatwiin loy, ta mod gagt yan; gaba lo zha kuu mtaala tsow zha perdon na”. \v 19 Lee tedib zha nzhab: “Ngwalota mzhiin gaay net ngon, kona gagt yan; gaba lo zha kuu mtaala tsow zha perdon na”. \v 20 Ne lee tedib zha nzhab: “Ngwalota mtseyan, kona gagt yan”. \v 21 Tsa lee mos mre ne mndaa kwent kona lo patron. Tsa lee patron mos kwathoz mndak leettsoo, ne nzhab lo mos: “Lijer gwa re net to ne re net thib dita yez, ne yaadnoʼa re zha prob, zha tunk, zha mthans ne re zha syeg”. \v 22 Ne leettsa mretab mos nzhab mos: “Zha Nabee, mtsowa na kuu mnabeeʼa lon, per bee nzo raa ta tob masraa men”. \v 23 Tsa lee patron nzhab lo mos: “Gwa re net yez ne re net kuu nda wan, ne btsow fwers re zha tsa yaad zha, tsa tse lizʼn. \v 24 Tak lee na ni, neeka thib re zha kuu mrezʼn ner, wut kuu mtsowʼn.” \s1 Kuu ndoblo tsow zha kuu ndeke dits Jesús \p \v 25 Ne kwathoz men mndeke dits Jesús, tsa mtsere lo Jesús ne nzhab Jesús lo re zha: \p \v 26 ―Os lee thib zha nlaaz teke ditsʼn, ne nket leettsoo zha na masraa nake xut zha ne xnaa zha, ne tsaal zha, ne zhiinn zha, ne wets zha ne btan zha ne leeka lee zha, gagt gak zha, thib zha kuu teke ditsʼn. \v 27 Ne os kot zha leettsoo zha thib gath zha tak nyelaaz zha na, ne teket zha ditsʼn, gagt gak zha thib zha da. \v 28 Tak os lee thib zha nlaaz ta thib yuu, ndoblo koo zha kwent naa chu tegaa temi lo zha par taa zha yuu. \v 29 Tak os lee zha tob zha simyent ne tsowt zha gan taa zha yuu, tsa lee re zha kuu wiiy telo zha zhizno zha zha, \v 30 ne gab zha: “Anta mtob zha baa simyent ne mtsowt zha gan gata zha yuu”. \v 31 Ne tataka, os lee thib rey, nlaaz yo kon tedib rey, ner ndoblo tob rey ne tsow rey xgab, naa chu tak yo rey kon tsii mil soldad chaan rey, kon tedib rey kuu ndyaad kon thib gal mil soldad. \v 32 Ne os lee rey ne rey gagt yo rey kon tedib reya; leettsa lee tedib reya bee ndo tith, tsa ndoblo rey taal thib zha kuu ya ni lo tedib reya, tsa wen kwin re zha ne yot zha. \v 33 Ne tataka, os lee goo laat goo re kuu nap goo, gagt gak goo zha kuu teke ditsʼn. \s1 Wen ted leettsa natsig ted \r (Mt. 5:13; Mr. 9:50) \p \v 34 ’Wen ted leettsa natsig ted, per os lee ted natsigt raa ted, gagt raa gak natsig ted tedib welt. \v 35 Neeka lortsin raa ted par gak ted beww, neeka par gake yu sinke tabaata kobi zhay. ¡Os lee goo ndob nza goo ndoblo yen goo koree! \c 15 \s1 Kwent nanzee chaan mbak zhiil kuu mndab \r (Mt. 18:10‑14) \p \v 1 Reta zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma nzi tya, ne re zha kuu went nak, mbig re zha tsa gon zha kuu ni Jesús. \v 2 Per lee re fariseo ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, nlooz zha Jesús ne mbez zha: \p ―¡Zha ree nkayaa re zha kuu nap falt ne noga nzhow zha kon re zha kuu ndab falt! \p \v 3 Tsa lee Jesús nzhab tedib kwent nanzee lo re zha, ne nzhab Jesús: \p \v 4 ―¿Cho thib zha, os nap zha thib gayoo mbak zhiil ne mtab zha thib maa? ¿Chu laat zha re thap gal tsiinbthap maa ne yakwaan zha maa kuu mndaba, asta yetsal maa lo zha? \v 5 Ne leettsa mzal maa lo zha, kwathoz laz zha ne mxoob zha maa dits yen zha ne ndyaadno zha maa, \v 6 ne leettsa mzin zha liz zha, tsa mkaltaa zha re kuu nzaal leettsoo zha ne kon re zha kuu nzo gax liz zha, ne mbez zha lo re zhaʼa: “Naley bloo goo leettsoo goo kon na, tak mzala na mbak zhiil da kuu mndab”. \v 7 Per lee na ni lo goo, tabaaga naley nzo leettsoo re zha kuu nzo yibaa, leettsa lee thib zha kuu ndab falt, ntsee zha mod went kuu nak zha, ne tsowt raa zha kuu went ne nyelaaz zha Diox, nake thap gal tsiinbthap zha kuu ndak wen nak, kuu ndechet tsee mod went nak lo Diox. \s1 Kwent nanzee chaan temi kuu mndab \p \v 8 Noga mni Jesús tedib kwent nanzee lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Os lee thib ngot nap tsii temi plat ne tab ngot thibe, ¿kwan ntsow goo xgab? ¿Chu keet ngot kandil ne loob ngot yuu wen wen, asta yetsale lo ngot? \v 9 Ne leettsa mzale lo ngot, tsa mbez ngot re ta got ngot kuu nzaal leettsoo ngot ne lo re zha kuu nzo gax liz ngot, ne mbez ngot lo re zha: “Naley bloo goo leettsoo goo kon na, tak mzala na temi da kuu mtabʼn”. \v 10 Ne leen ni lo goo, leeka tata naley nzo leettsoo re mandad chaan Diox kuu nzo yibaa, leettsa lee thib zha kuu ndab falt, nlaa zha re kuu went kuu mtsowt zha ne nyelaaz zha Diox. \s1 Kwent nanzee chaan zha kuu mkeno chop xgann \p \v 11 Noga nzhab Jesús tedib kwent nanzee, ne nzhab Jesús: \p ―Ngoo thib mbyi kuu mkeno chop xgann. \v 12 Ne lee xgann mbyi kuu mas mndyeen, nzhab lo mbyi: “Pa, taa kuu ndoblon diinn na”. Tsa lee xut zha mtsow garol chaane lo rop xgann zha. \v 13 Ne leettsa mriid lut tyemp lee xgann mbyi kuu mas mndyeena, mtho zha reta kuu mndaa xut zha lo zha, ne mroo zha nda zha tith. Ne tya mluux zha reta temi zha kuu ndano zha, lo re kuu went kuu yezlyu ree. \v 14 Ne leettsa ngwalo mluux zha reta temi zha, mla win yezlyuʼa, ne mzhaak zha win. \v 15 Tsa ngwakwaan zha tsiin ke zha lo thib zha yeza, ne lee zha yeza mtaal zha tsa kenap zha nguch. \v 16 Ne tak kwathoz nlann zha, ngwalaaz zha gawu zha re ton kuu nzhow nguch, per yent cho mndaay gawu zha. \p \v 17 ’Leettsa myeen zha kuu ngeriid zha, tsa mtsow zha xgab, ne nzhab zha: “¡Plalpaa re zha kuu nke tsiin liz xutʼn, nap zha kuu nzhow zha ne asta ndrozhoobee lo zha! ¡Ne lee na mer gath lo win nzhee!” \v 18 Nal bretabʼn ne ndyan lo xutʼn, ne gapʼn lo xutʼn: “Pa, mndan falt lo Diox ne loʼa, \v 19 ndoblot raa na rolen xganna, sinke btsowʼn taxal thib mosa”. \p \v 20 ’Tsa ngoo zha net ne ndya zha liz xut zha. Ne leettsa tith raa ndyaad zha, lee xut zha mwii lee zha ndyaad, tsa mlat leettsoo xut zha mne zha. Ne mrozhonn xut zha nda lo zha ne mdeez xut zha zha, ne mdow xut zha chut kwat zha. \v 21 Tsa nzhab zha lo xut zha: “Pa, mndan falt lo Diox ne loʼa, ndoblot raa na gakʼn xganna”. \v 22 Per lee xut zha mnabee lo re mose ne nzhab: “Deno goo lar kuu mas wen ne btegok gooy xgann na, ne bloo goo thib ani kwen yaa zha ne bkee goo labyid nii zha. \v 23 Ne gwaxii goo thib la ngon kuu mas natsi, ne beth goo maa dowaa, tsa tsowaa ani, \v 24 tak lee xgann na kuu ngutha, mre mroban, mndab zha per mre mzal zha.” Tsa mndelo re zha mtsow zha ani. \p \v 25 ’Ne lee xgann mbyi kuu nera ndo wan, ne or ndyaad zha ndetsin gax zha liz zha, mbin zha nzhool musk ne lee re men ngekani. \v 26 Tsa mrez zha thib mos xut zha, ne mnaabdiz zha lo mos, naa kwan ngetsow xut zha. \v 27 Tsa lee mos nzhab lo zha: “Lee wetsa kuu ndaʼa mre, ne lee xuta mnabee mbeth zha ngon kuu mas natsi, tak nagwe wetsa ne wen wetsa mzin wetsa”. \p \v 28 ’Per lee wets zha kuu byeʼa kwathoz mkezhyan, ne mzhyalt zha gataab zha leen yuu. Tsa lee xut zha mroo leen yuu ne ngwa nzhab lo zha, tsa tab zha leen yuu. \v 29 Per lee zha nzhab lo xute: “Tyen liin nda nkeen tsiin loʼa ne thibka nzhon na diiz loʼa, ne neeka thib mbak zhiil lut ter taaʼa lon, par tsowʼn ani kon re zha kuu nzaal leettsoon. \v 30 Ne lee nal mzin xganna kuu legal mluux temiʼa lo re ngot kuu ntho kwerp lo re men, ne mbetha ngon kuu mas natsi.” \p \v 31 ’Tsa lee xut zha nzhab lo zha: “Xgann na, thibka ndoʼa lon, ne reta kuu napʼn nak chaana. \v 32 Per nal ndoblo tsowaa ani ne naley yoo leettsooʼaa, tak lee wetsa kuu ngutha mroban, mndab zha per nal mzala zha.” \c 16 \s1 Kwent nanzee chaan mos kuu went nke tsiin \p \v 1 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Ngoo thib zha rik kuu mkeno thib mos kuu nabee re chaan zha. Ne lee tedib zha ngwa lo zha rika, ne nzhab lo rik: “Lee mosa ngeluux re chaana”. \v 2 Tsa mrez rik mos kuu nke tsiin lo rik, ne nzhab rik lo mos: “Kwan re kuu nzhon na kwent chaana, ney lon. ¿Kwan ngetsowa kon re chaan na? Tak gagt raa gaka mos da.” \v 3 Tsa mnda leettsoo mos ne nzhab mos: “¿Kwan tsowʼn nal, tak lee patron da taat raa tsiin keen? Gagt keen tsiin, ne nthoyʼn naabʼn gon. \v 4 Ah, neʼa na kwan tsowʼn, tsa taa re men kuu wun, leettsa napt raa na tsiin keen.” \v 5 Tsa mrez mos thibga thibga re zha kuu ndab lo patron mos, ne nzhab mos lo zha kuu ner: “¿Plal ndaba lo patron da?” \v 6 Tsa lee zhaʼa mkab ne nzhab: “Thib gayoo barril aseyt ndabʼn”. Tsa lee mos nzhab lo zha: “Lee xkeetsa nzhee, bluuzhe ne btexkwaa tedibe ne bkee loy leey nak garol gayoo barril aseyt”. \v 7 Tsa mnaabdiz mos lo tedib zha ne nzhab mos lo zha: “¿Plal ndaba?” Lee zhaʼa mkab ne nzhab: “Thib gayoo sak nzob xtil ndabʼn”. Tsa lee mos nzhab lo zha: “Lee xkeetsa nzhee, bluuzhe ne btexkwaa tedibe, ne bkee loy leey nak thap gal sak nzob xtil”. \v 8 Ne leettsa mne patron mos kona, tsa nzhab patron: “Kwathoz nalatts zha baa, tsa naa xomod rid zha bluz”. Tak lee re men yezlyu ree mas nalatts yek zha lo re kuu yezlyu ree nake re zha kuu nzi lo xni. \p \v 9 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Per lee kuu ganin lo goo nak, blortsin goo re kuu nap goo lo yezlyu ree, tsa tsow goo gan amig goo. Tsa leettsa lux re kuu yezlyu ree, napa goo cho kayaa goo leen thib yuu kuu thitanax luxt. \v 10 Loka zha kuu wen nke tsiin tegal kon lut kwaa, tataka wen ke zha tsiin kon naroob kwaa, ne lee zha kuu nket tsiin wen kon lut kwaa, tataka went ke zha tsiin kon naroob kwaa. \v 11 Ne os lee goo went mke goo tsiin kon temi yezlyu ree, ¿cho taa re kuu wlipaa lo goo tsa? \v 12 Ne os lee goo mtsowt goo nali lo re kuu nagt chaan goo, ¿cho taa kuu ndoblo kayaa goo lo goo tsa? \v 13 Neeka thib mos gagt ke tsiin lo chop patron, tak teyii mos ne mos thib zha ne kelaaz mos tedib zha, lee lo thib zha wen ke mos tsiin ne laa mos tedib zha. Gagt teke goo xnet Diox ne teke goo dits re kuu yezlyu ree. \p \v 14 Per lee re fariseo mbin re kona, ne mzhizno zha Jesús, tak kwathoz ndablaaz zha temi. \v 15 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Leeka goo mbez goo lo re men lee goo wen nak, per lee Diox nlebee re xgab chaan goo; tak lee re kuu ndak re men nataak, nkap leettsoo Diox ne Diox re kona. \s1 Xomod nak ley ne xomod nabee Diox \p \v 16 ’Asta leettsa mzin Juan kuu mtsowleyy re men, lee ley ne re kuu nzhab re profet mlortsin. Desde wiza asta nal ngetaa zha kwent Diiz Chul naa xomod nabee Diox leettsoo re men, ne reta zha nlaaz yelaaze. \v 17 Mas nagant lux yezlyu ne yibaa, nake gagt lut kuu nke lo ley chaan Diox. \s1 Jesús mloo went laa zha tsaal zha \r (Mt. 19:1‑12; Mr.10:1‑12) \p \v 18 ’Os lee thib mbyi laa tsaal, ne kaa mbyi tedib ngot, ndaa mbyi falt lo Diox, ne loka mbyi kuu tseya kon ngot kuu mlaa zha, noga mbyiʼa ndaa falt lo Diox. \s1 Zha rik ne Las \p \v 19 Jesús mndaa tedib kwent nanzee, ne nzhab Jesús: \p ―Ngoo thib zha rik kuu nzhok lar wen, ne ganda wiz ntsow ani ne pur kuu wen nzhow rik. \v 20 Ne noga ngoo thib mbyi prob kuu le Las, kuu dita mzaal yaaz, ne nyatob Las gax roo pwert zha rika, naab Las gon. \v 21 Lee mbyiʼa nlaaz tse leettsoo kon re kuu ndrethin roo mes rik. Ne lee re mbak nteeloz lo re yaaz kuu ndo mbyiʼa. \v 22 Per thib wiz lee Las nguth, ne lee re mandad chaan Diox mndeno Las ta nzo Abraham. Ne leettsa mzin wiz lee rik nguth ne mkaats zha rik. \p \v 23 ’Ne leettsa kwathoz ndakti rik gabil, tsa mlap lo rik ne mwii rik lee Abraham ndo tith, ne lee Las ndo lo Abraham. \v 24 Tsa dib gan rik nzhab rik: “Xutʼn Abraham, blat leettsooʼa neʼa na. Btaal Las tsa tenit Las yek kwen yaa Las, ne tee Las kwen Las lo lozʼn, tsa rozhyal lozʼn, tak kwathoz ndaktin lo bel nzhee.” \v 25 Per lee Abraham nzhab lo rik: “Xgann na, btelaaz mkenoʼa lu reta kuu mndablaaza lo yezlyu, ne lee Las neeka thib kuu mkenot Las lo yezlyu, per nal lee Las naley nzo leettsoo ndo nzhee, ne lee lu ndakti baa. \v 26 Ne noga, nzhee nzo thib ble thoz kuu ntow lo goo ne lo nee, tsa neeka thib zha kuu ndo nzhee gagt rid baa tegal nlaaz zha, ne neeka thib zha kuu ndo baa, gagt yaad nzhee tegal nlaaz zha.” \p \v 27 ’Tsa lee zha rik mkab ne nzhab: “Xutʼn Abraham, naabʼn loʼa, tsa taala Las ya liz xutʼn, \v 28 tak napʼn gaay wetsʼn, ne nlazʼn ni Las lo re zha, tsa yaadt zha nzhee, tak kwathoz nati nzhee”. \v 29 Per lee Abraham nzhab lo rik: “Napa zha re kuu mkee Moisés ne re kuu mkee re profet; ndoblo gon zha diiz re kuu nzhab re zhaʼa”. \v 30 Tsa lee rik mkab ne nzhab: “Xutʼn Abraham, gont zha diize, per os lee thib zha kuu ngutha ya lo re zha, tetsee zha mod went kuu nak zha ne tsowt raa zha kuu went ne teyelaaz zha Diox”. \v 31 Per lee Abraham nzhab lo rik: “Os lee zha nlaazt zha gon zha diiz, re kuu nzhab Moisés ne re kuu nzhab re profet kuu ngoo ndala, gont zha diize, tegal thib re zha kuu ngutha roban ne yataa kwent lo zha”. \c 17 \s1 Xomod ndoblo yelaaz zha Diox \r (Mt. 18:6‑7, 21‑22; Mr. 9:42) \p \v 1 Jesús nzhab lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Wli too kuu tsow par tsow re zha kuu nyelaaz Diox kuu went: ¡Per aka nalatt rid re zha kuu tsow par la re zha kuu nyelaaz Diox lo kuu went! \v 2 Mas wen gakegaa zha thib ke molin yen zha, ne kobi zha zha leen nitdoo, nake tsow zha par tsow thib re zha kuu nyelaaz Diox kuu went. \v 3 ¡Kenap goo goo! Os lee wets goo taa falt lo goo, ndoblo kox zha lo goo, os lee zha laa zha re mod went kuu nak zha, tee bnithlaaz goo kuu mtsow zha lo goo. \v 4 Ne tegal os gaz welt ndaa zha falt lo goo thib wiz, ne os tataka gaz welt yaad zha thib wiz ne zha lo goo: “Tsowt raa nay”, ndoblo nithlaaz goo re kuu mtsow zha lo goo. \s1 Kuu mnaab re zha kuu ngeteed lo Jesús \p \v 5 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab lo Jesús: \p ―Btsow tsa masraa yelaaz nee lu. \p \v 6 Tsa lee Zha Nabee mkab lo re zha, ne nzhab: \p ―Os lee goo nyelaaz goo na, mase lut taxal na thib mbiz mostaz, tak gab goo lo ya ree: “Beche nzhee ne to leen nitdoo”, ne lee ya ton diiz lo goo. \s1 Kuu ndoblo tsow zha kuu nak mos \p \v 7 ’Os lee thib goo nkeno thib mos kuu ndyaad ngwa gonn gon gonn o ndyaad ngwatewoy maa wan, chu mbez goo lo mos: “Briid tob tsa wuʼa”. \v 8 Ntsowt gooy, sinke leel mbez goo lo mos: “Btexkwaa kuu wu rtseen, ne list toʼa tsa koʼa kwaa leen yann, or wun ne gun. Tsaraa wuʼa ne guʼa.” \v 9 ¿Chu ndaa patron texkix lo mos, tak mtsow mos kuu mnabee patron lo mos? Wlipaa ndaat zha texkix lo mos. \v 10 Tataka goo, leettsa yelo tsow goo kuu nabee Diox tsow goo, tsa gab goo: “Leeʼaa nak mos kuu nataagt, tak beeta mtsowaa kuu ndobloʼaa tsowaa”. \s1 Jesús mtegwe tsii zha kuu ndak yiz kuu ndezhoz \p \v 11 Leettsa nda Jesús yez Jerusalén, tsa mriid Jesús yezlyu chaan zha Samaria ne yezlyu chaan zha Galilea. \v 12 Ne leettsa mzin Jesús thib ranch, tsa mzin tsii mbyi kuu ndak yiz kuu ndezhoz cho lo Jesús. Ne tithxa mrin re zha lo Jesús. \v 13 Tsa mrez re zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¡Maestr! ¡Jesús! ¡Blat leettsooʼa neʼa nee! \p \v 14 Leettsa mwii Jesús re zha; tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Gwa goo, gwaloo goo goo lo ngwleyy. \p Ne leettsa ndo re zha net nda zha, ora mgwe re zha. \v 15 Ne lee thib re zhaʼa myeen zha lee zha mgwe, tsa mretab zha ne mbil zha lo Diox kon dib ndroo leettsoo zha, \v 16 tsa mtobxub zha ne mkiits zha yek zha lo yu, ne mndaa zha texkix lo Jesús. \p Ne zha Samaria nak zhaʼa. \v 17 Tsa lee Jesús nzhab lo zhaʼa: \p ―¿Chu nagt tsii goo mgwe? ¿Ma tedib yee zha? \v 18 Beeta zha tith ree mretab ne mndaa texkix lo Diox. \p \v 19 Tsa nzhab Jesús lo mbyiʼa: \p ―Gwateli ne tyee. Tak ngwalaaza Diox kona mgweʼa. \s1 Xomod bretab Jesús, Kuu Mzin Ngok Men \r (Mt. 24:23‑28, 36‑41) \p \v 20 Tsa lee re fariseo mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Pol tsin yalnabee chaan Diox? \p Tsa mkab Jesús, ne nzhab Jesús: \p ―Leettsa yaad yalnabee chaan Diox, loote lo goo. \v 21 Neeka yent cho gab: “¡Leey ndo nzhee! O ¡Leey ndo baa!” Tak lee yalnabee chaan Diox mzin gaxa lo goo. \p \v 22 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Tetsin wiz kuu tak re goo, malaay wii goo wiz kuu nabee na, Kuu Mzin Ngok Men lo yezlyu ree, per wiit gooy. \v 23 Tyen zha gab: “Lee zha ndo nzhee, lee zha ndo baa”, per neeka yat goo ne neeka teket goo dits zha. \v 24 Tak taxal nla xni bel bti dita lo yezlyu, tata gak wiz kuu lee na, Kuu Mzin Ngok Men bre yaad. \v 25 Per ner ndoblo riidʼn kwathoz yalti, ne lee re men kuu nzi wiz ree kayaat zha na. \v 26 Leeka taxal ngok re wiz kuu mban Noé, tataka gak wiz kuu bretab na, Kuu Mzin Ngok Men. \v 27 Ne re wiz kuu mban Noé, leettsa terka la yi luux re kwaa, lee re men nzi nzhow ne nzhuu, ntseya zha ne ntetseya zha re zha, asta wiz kuu lee Noé mndaab leen bark, ne lee yi mndelo mla mluux re men. \v 28 Ne leeka tata ngok re wiz kuu mban Lot, lee re men nzi nzhow ne nzhuu, ntho zha ne ndi zha, nzhann zha ne nta zha liz zha. \v 29 Per lee wiz kuu lee Lot mroo yez Sodoma, lee ki ne azufre mroo lobee, ne taxal yi mlay yeza, ne mluuzhe reta men yez Sodoma. \v 30 Ne tataka gak wiz kuu leettsa lee na, Kuu Mzin Ngok Men bretab. \v 31 Lee wiza loka zha kuu ndob yek yuu, lat zha koo zha re chaan zha kuu nzotsow leen liz zha, ne lee re zha kuu ndo wan bret zha liz zha. \v 32 ¡Btelaaz goo naa kwan ngok kon tsaal Lot! \p \v 33 ’Per os lee thib zha gath zha tak nyelaaz zha na, ne nlaaz zha gon zha diiz xkizʼn, tetsow zhaʼa gan yalnaban kuu thitanax, per lee zha kuu nzeb gath zha tak nyelaaz zha na, tsowt zhaʼa gan yalnaban kuu thitanax. \v 34 Ne wlipaa na nin lo goo, lee yaala lee chop zha nax lo thibka luun, thib zha teno zha lee tedib zha yaanka. \v 35 Lee chop ngot ngetoo nil, thib ngot teno zha lee tedib ngot yaanka. \v 36 Lee chop mbyi kuu nke tsiin wan; thib zha teno zha lee tedib zha yaanka. \p \v 37 Tsa mnaabdiz zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Pa gak re koree, Zha Nabee? \p Lee Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Ta nax re maa nguth, tya nkaltaa re ngol. \c 18 \s1 Kwent nanzee chaan thib byud kon thib jwez kuu went nak \p \v 1 Noga mndaa Jesús tedib kwent nanzee lo re zha, tsa ne re zha thibka ndoblo tediz zha lo Diox, ne laat zha tsow zhay. \v 2 Tsa nzhab Jesús: \p ―Thib welt thib yez ngoo thib jwez kuu nzebt ne Diox ne neeka ndat leettsoo zha ne zha re men. \v 3 Ne leeka yeza ngoo thib byud kuu ngyo kon tedib zha, ne thibka nya ngot lo jwez ne mbez ngot lo jwez: “¡Btsow ayudʼn ne bloo zha kuu nayii nen tsib!” \v 4 Ne ndaʼa thiban welt nlaazt jwez tsow jwez kas ngot, per mzin thib wiz mtsow jwez xgab, ne nzhab jwez: “Neeka nzebtʼn nen Diox ne neeka ndat leettsoon nen re men, \v 5 per tak lee byud ree thibka ngegozhon, kona tsowʼn ayud zha, tsa yaadt raa zha, tak cha yeche leettsoon nen zha”. \p \v 6 Tsa lee Zha Nabee nzhab: \p ―Bkenza goo kuu nzhab jwez kuu went nak. \v 7 Kona nin, wlipaa tetsow Diox ayud re zha kuu mli Diox ne ton Diox xkiiz re zha kuu tse ne yaal naabe lo Diox, ne nxek leettsoo Diox ne Diox zha. \v 8 Wlipaa na nin lo goo, wlipaa tetsow Diox ayud goo leettsa naab gooy lo Diox. Per leettsa yal na, Kuu Mzin Ngok Men lo yezlyu ree, ¿nabet naa chu tetsal raa na zha kuu nyelaazʼn lo yezlyu ree? \s1 Kwent nanzee chaan thib fariseo ne chaan thib zha kuu ntsow kobral temi \p \v 9 Jesús mndaa tedib kwent nanzee lo tedib net re zha kuu ndak wen nak, ne ndak zha lee tedib net re men thitanax went nak. \p \v 10 Tsa nzhab Jesús: \p ―Thib welt lee chop mbyi ndaa gwodoo nda tediz lo Diox. Thib zha nak fariseo, lee tedib zha nak zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma. \v 11 Tsa lee fariseo mndeli, ne tenzhee mndelo zha nzhab zha lo Diox: “Diox, texkizha, tak nagtʼn taxal tedib net re men. Nagtʼn wann, zha wen nakʼn, neeka nagtʼn thib zha kuu nzhak rop kon tedib ngot, ne neeka nagtʼn taxal zha ree, zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma. \v 12 Ne chop welt ntsowʼn ayun thib sman, ne ndan loʼa tsii part lo re kuu ntsowʼn gan.” \v 13 Per lee zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu ndo tithxa, ne neeka mlapt zha lo zha lobee, sinke nkaan yaa zha pech zha ne mbez zha: “Diox, blat leettsooʼa neʼa na, tak thib zha kuu ntsow kuu went nakʼn”. \v 14 Lee na ni lo goo, mtuyya Diox falt zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu, leettsa mre zha liz zha, per lee fariseo mtuyyt Diox re falt zha. Tak lee zha kuu ntsow nataak leeka lee lo Diox, nataagt zhaʼa, per lee zha kuu ntsow nataagt leeka lee lo Diox, tetsin wiz lee zhaʼa gak zha nataak. \s1 Jesús ne re ndyeen bzhizh \r (Mt. 19:13‑15; Mr. 10:13‑16) \p \v 15 Tsa lee re men ngwano re ndyeen bzhizh lo Jesús, tsa xoob Jesús yaa Jesús yek re ndyeen. Per leettsa mwii re zha kuu ngeteed lo Jesús kona, tsa mkox re zha kuu ngwano re ndyeen lo re zha kuu ngeteed lo Jesús. \v 16 Tsa mrez Jesús re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Laa goo yaad re ndyeen lon, ne towt goo lo ndyeen. Tak Diox nabee leettsoo re zha kuu nak taxal re ndyeen bzhizh ree. \v 17 Wlipaa na ngenin lo goo, loka zha kuu tyalt nabee Diox leettsoo, taxal thib re ndyeen ree, gagt tab zha ta nabee Diox. \s1 Thib mndyeen rik mndediz kon Jesús \r (Mt. 19:16‑30; Mr. 10:17‑31) \p \v 18 Thib zha kuu nataak mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p ―Maestr wen, ¿kwan ndoblo tsowʼn, tsa tsowʼn gan yalnaban kuu thitanax? \p \v 19 Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chebee neʼa wen nakʼn? Neeka thib men wen yent, beeta Diox wen nak. \v 20 Neʼa lu re kuu mtaan Diox tsowa: “Ndoblot gak ropa kon thib ngot kuu nagt tsaala, kuthta tabena, lowannta, tedizta kuu wlit, ne bke leettsooʼaa xutaa ne xnaaʼa”. \p \v 21 Lee zhaʼa nzhab: \p ―Reta koree ngetsowʼn desde leettsa mndyeen na. \p \v 22 Or mbin Jesús kona, tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Tedibka kuu nzhak falt tsowa. Tyee, ne btho reta kuu napa ne btaa temi lo re zha prob, tsa kenoʼa naroob kwaa leen yibaa, tsaraa yaada ne tekeʼa ditsʼn. \p \v 23 Per leettsa mbin zha rika kona, kwathoz nabil ngoo leettsoo zha, tak kwathoz rik zha. \v 24 Ne mwii Jesús nabil ngoo leettsoo zha, tsa nzhab Jesús: \p ―¡Aka nagan laa thib zha rik nabee Diox leettsoo zha! \v 25 Ne mas nagant rid thib kamey yeer kuu le ngutlo abuj, nake tsow thib zha rik gan tab yibaa ta nabee Diox. \p \v 26 Ne lee re zha kuu mbin kona nzhab: \p ―¿Os leey tabaay cho tsow gan ndya yibaa tsa? \p \v 27 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Re kuu nagan lo re men yezlyu ree, lo Diox nagante. \p \v 28 Tsa lee Pey nzhab: \p ―Lee re nee, mlaa nee reta kuu nap nee, ne ndeke nee ditsa. \p \v 29 Tsa lee Jesús mkab, ne nzhab lo re zha: \p ―Wlipaa na ngenin lo goo, loka zha kuu laa liz, tsaal, wets, xut ne xnaa, ne zhiinn kwent chaan ta nabee Diox, \v 30 zhaʼa mas naroobe kayaa lo yezlyu ree, ne tetsin wiz kayaa zha yalnaban kuu thitanax yibaa. \s1 Myon welt mndaa Jesús kwent naa xomod gath Jesús \r (Mt. 20:17‑19; Mr. 10:32‑34) \p \v 31 Tsa mrez Jesús re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Bin goo, nal nda reʼaa yez Jerusalén, ta ndoblo gak reta kuu mkee re profet kuu ngoo ndala, kwent chaan da, Kuu Mzin Ngok Men. \v 32 Taa zha na lo re zha kuu nagt zha Israel, tsa zhizno zha na, tsalzhoo zha na ne tsuk zha lon. \v 33 Ne leettsa yelo kin zha na, tsaraa kuth zha na, per leettsa tsaal tson wiz lee na roban. \p \v 34 Per lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, myent zha re kuu nzhab Jesús, ne neeka net zha na kwan kuu nzhab Jesús, tak lee Diox mkaats re kona lo re zha. \s1 Jesús mtegwe ngutlo thib zha syeg zha yez Jericó \r (Mt. 20:29‑34; Mr. 10:46‑52) \p \v 35 Ne leettsa ndetsin gaxa Jesús yez Jericó, tsa mwii Jesús lee thib mbyi syeg ndob roo net ngenaab gon. \v 36 Or mbin syeg kwathoz men nderid, tsa mnaabdiz syeg ne nzhab syeg: \p ―¿Kwan ndiy nzhak? \p \v 37 Tsa nzhab re men lo syeg: \p ―Jesús zha Nazaret nderid nzhee. \p \v 38 Tsa lee syeg dib gan mrez, ne nzhab: \p ―¡Jesús xgann David, blat leettsooʼa neʼa na! \p \v 39 Tsa lee syeg mkox lo re zha kuu ndener, ne nzhab zha: \p ―¡Btow rooʼa! \p Per lee syeg masraa mrez ne nzhab: \p ―¡Jesús xgann David, blat leettsooʼa neʼa na! \p \v 40 Tsa lee Jesús mlet, ne mnabee Jesús ngwaxii zha syeg. Ne leettsa mzin syeg lo Jesús. Tsa mnaabdiz Jesús lo syeg: \p \v 41 ―¿Kwan nlaaza tsowʼn loʼa? \p Tsa lee syeg mkab ne nzhab: \p ―Zha Nabee, nlazʼn yeni ngutlon. \p \v 42 Lee Jesús nzhab lo zha: \p ―Tak yeni ngutloʼa, tak ngwalaaza na. \p \v 43 Ne oraaka lee lo zha mzhaal, ne mndeke zha dits Jesús ne mbil zha lo Diox. Ne reta zha kuu mwii kuu ngok, noga re zhaʼa mbil lo Diox. \c 19 \s1 Jesús ne Zaqueo \p \v 1 Tsa mndaab Jesús yez Jericó ne mriid Jesús leen yeza. \v 2 Ne tya nzo thib mbyi rik kuu le Zaqueo, ne lee zha nak zha kuu nabee lo re zha kuu ntsow kobral temi chaan yezlyu kuu nzhax lo zha Roma. \v 3 Ne nlaaz zha wii zha Jesús, per gagt wii zha Jesús, tak kwathoz men nzi, ne tak kwathoz lut Zaqueo. \v 4 Tsa lijer mndener zha ne mkendab zha lo thib ya kuu le sicómoro, par wii zha Jesús leettsa rid Jesús tya. \v 5 Leettsa mzin Jesús tya, ne mwii Jesús lo ya, tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Zaqueo, lijer bla, tak liza betʼn naltseree. \p \v 6 Tsa lijer mla zha ne kwathoz naley ngoo leettsoo zha, mbin zha lee Jesús kwet liz zha. \v 7 Ne or mbin re men kona, mndelo zha mbez zha lo re altaa zha, ne nzhab zha; lee Jesús nda kwet liz thib zha kuu kwathoz ndab falt. \p \v 8 Tsa lee Zaqueo mndeli ne nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, wii, garol re kuu napʼn tan lo re zha prob; ne os leen mlowann na chaan thib zha, thap lal kuu mkibʼn lo zha tseren lo zha. \p \v 9 Tsa nzhab Jesús lo Zaqueo: \p ―Naltseree lee re zha kuu nzo yuu ree mkayaa yalnaban kuu thitanax, tak no zha ree nak zha raz Abraham. \v 10 Tak lee na, Kuu Mzin Ngok Men, ndyaad kwaan re zha kuu mndab, tsa tan yalnaban lo re zha. \s1 Kwent nanzee chaan tsii temi \r (Mt. 25:14‑30) \p \v 11 Ne leettsa ngeyon re zha re kuu ngeni Jesús, tsa nzhab Jesús tedib kwent nanzee lo re zha, tak gaxa Jerusalén nzi re zha kon Jesús, ne mtsow re zha xgab, mera nabee Diox lo re men. \v 12 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Ngoo thib zha rik kuu kwathoz nataak, ne mroo zha nda zha thib ta kwathoz tith, ne tya gak zha rey kuu nabee, ne tsaraa bretab zha. \v 13 Ne leettsa ter roo zha, tsa mrez zha tsii mos zha, ne mndaa zha thibga temi kuu mas nataak lo kadta thib mos, ne nzhab zha lo re mos: “Bke goo tsiin kon temi ree, asta leettsa bretabʼn”. \v 14 Per lee re tawlaz zha nayii ne zha, tsa mtaal re tawlaz zha thib net zha ngwalo diiz lo rey ne nzhab: “Nlaazt nee gak zha ree rey lo nee”. \p \v 15 ’Per leettsa naka zha rey, tsa mre zha laz zha. Tsa mrez zha re mos zha kuu mndaa zha temi lo, tak nlaaz zha ne zha naa xa mke re mos tsiin kon temiʼa. \v 16 Tsa mzin mos kuu ner ne nzhab mos: “Zha Nabee, lee temi kuu mndaaʼa lon, mtsowe gan tedib tsiiy”. \v 17 Tsa lee rey nzhab lo mos: “Mos da, kwathoz wen mkeʼa tsiin. Wen mtsowa lo lut kwaa mndan loʼa, kona lee nal tan tsii yez loʼa, tsa nabee luy.” \v 18 Tsa mzin tedib mos ne nzhab lo rey: “Zha Nabee, lee temiʼa kuu mndaaʼa lon mtsowe gan tedib gaaye”. \v 19 Tsa lee rey nzhab: “Nal tan thib gaay yez loʼa tsa nabee luy”. \v 20 Tsa mzin myon mos ne nzhab: “Zha Nabee, lee temiʼa kuu mndaaʼa lon nzhee. Mkee nay lo thib panyit ne mkaats nay, \v 21 tak nzebʼn nen lu, tak nen lee lu nak thib zha kuu kwathoz nakap, ndena kuu mtaanta ne nthopa yalgonn ta ngonnta.” \v 22 Tsa lee rey nzhab lo mos: “Kon leeka re diiz kuu mroo rooʼa, naabʼn kwent loʼa; lu nak thib zha nakap. Neʼa lee na nden na kuu mtaantʼn ne nthopʼn yalgonn ta mlootʼn bin. \v 23 ¿Chebee mlota temi da bank? Tsa leettsa gabren, gataaʼa temi da kuu mndan loʼa, ne gataaʼa zhiinne kuu mtsowe gan lon.” \v 24 Tsa nzhab rey lo re zha kuu nzi lo rey: “Bkib goo temi lo mos ree, ne btaa gooy lo mos kuu nap tsiiy”. \v 25 Tsa lee re zha nzhab lo rey: “Zha Nabee napa zha baa tsii temi”. \v 26 Per lee rey mkab ne nzhab: “Lee na ni lo goo: Lee zha kuu nap naroobe tekayaa zha masraay, per lee zha kuu yent kwan nap, asta lut kuu nap zha yiib lo zha. \v 27 Ne noga nzhab rey: Deno goo re zha kuu nlaazt gakʼn rey lo nzhee, ne beth goo zha nzhee lon.” \s1 Lee Jesús mndaab yez Jerusalén \r (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Jn.12 :12‑19) \p \v 28 Leettsa ngwalo nzhab Jesús kona, ndaka Jesús yez Jerusalén. \v 29 Leettsa ndetsin gaxa Jesús yez Betfagé ne yez Betania, gaxta yii kuu le Olib, tsa mtaal Jesús chop zha kuu ngeteed lo Jesús, \v 30 ne nzhab Jesús lo rop zha: \p ―Gwa goo yez kuu nzi gaxta nzhee, tya yetsal goo thib burr kuu ndekedoo, thib maa kuu terka yo xab. Xak goo maa ne yaadno goo maa nzhee. \p \v 31 Ne os cho zha naabdiz lo goo ne: “¿Chebee ngexak goo burr?” Gab goo lo zha: “Lee Zha Nabee ndeche maa”. \p \v 32 Tsa lee rop zha kuu mtaal Jesús nda, ne mzal burr lo zha taxal nzhab Jesús lo rop zha. \v 33 Ne leettsa ngexak zha burr, lee bzhaan burr, mnaabdiz lo rop zha ne nzhab: \p ―¿Chebee ngexak goo burr da? \p \v 34 Tsa lee zha mkab ne nzhab: \p ―Lee Zha Nabee ndeche maa. \p \v 35 Tsa ngwano zha maa lo Jesús. Ne mxoob zha xab zha dits maa ne mke Jesús dits maa. \v 36 Ne taxal nderid Jesús lee re men ngix xab net. \v 37 Ne or ndyaadla re zha ndetsin zha gax yii kuu le Olib, tsa lee reta men kuu ndeke dits Jesús mndelo zha mbil zha dibgan zha ne mndaa zha texkix lo Diox, por re kuu thoz kuu mwii zha mtsow Jesús. \v 38 Ne mbez re zha: \p ―¡Kwathoz wen nak zha kuu ndyaad kon le Zha Nabee! ¡Wen kwin re zha yibaa ne golaa lo Diox kuu ndob yibaa! \p \v 39 Tsa lee chop tson re fariseo kuu nzi xid re mena, nzhab lo Jesús: \p ―Maestr, gok nayii lo re zha kuu ndeke ditsa. \p \v 40 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Wlipaa na nin lo goo, os lee re zha ree tow roo, lee re ke kwez guth. \p \v 41 Leettsa ndetsin gax Jesús yez Jerusalén, or mwii Jesús yez, ora mbinn Jesús, \v 42 ne nzhab Jesús: \p ―¡Os lee re goo zha yez Jerusalén gane goo, lee wiz naltseree tak wen kwin goo, per tak nzogaats koree lo goo, kona nloote lo goo! \v 43 Tak too wiz kuu lee re zha kuu nayii ne goo telo yo kon goo, ne tow zha re ladta lo goo, taxal thib btsin ke. \v 44 Wlipaa teluux zha re zhiinnta goo, ne neeka thib ke yaant dits tedib ke yez ree, tak mlebeet goo Diox wiz kuu myaadtwii Diox lo goo. \s1 Jesús mtezhonn re zha kuu nzi ntho lee roo gwodoo naro \r (Mt. 21:12‑17; Mr. 11:15‑19; Jn.2 :13‑22) \p \v 45 Tsa mndaab Jesús lee roo gwodoo naro, ne mndelo Jesús mtezhonn re zha kuu ntho ne ndi tya. \v 46 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Nkeʼa lo xkeets Diox ta mbez: “Lee lizʼn nak yuu ta ndediz re men lon” [Is. 56:7; Jer. 7:11]; ne lee re goo ntsowe taxal liz wann. \p \v 47 Gandata wiz nloo Jesús lo re men lee roo gwodoo, per lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox lo re men, ne re zha kuu nabee yez, nkwaan zha naa xomod kuth zha Jesús. \v 48 Per mzalt zha mod gatsow zhay, tak kwathoz men nzi nzhon re kuu nloo Jesús. \c 20 \s1 Cho mndaa yalnabee lo Jesús \r (Mt. 21:23‑27; Mr. 11:27‑33) \p \v 1 Thib wiz leettsa lee Jesús ngeloo lo re men lee roo gwodoo, ne mndaa Jesús kwent Diiz Chul lo re men, tsa ngwa re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy lo Jesús, noga re maestr chaan ley ne re zha gol. \v 2 Tsa nzhab zha lo Jesús: \p ―¿Cho mndaa diiz ntsowa re koree? Ne ¿cho mndaa yalnabee loʼa? \p \v 3 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Noga na naabdiz thib kwaa lo goo, kab goo lon. \v 4 ¿Cho mtaal Juan tsowleyy Juan re men? ¿Chu Diox mtaal Juan o mene? \p \v 5 Ne lee re zha mndelo zha mbez zha lo re altaa zha: \p ―Os leeʼaa gabaa lo zha: “Diox mtaal Juan”, tsa ne zha loʼaa: “¿Chebee mbint goo diiz lo zha?” \v 6 Per os leeʼaa gabaa lo zha: “Re men mtaal zha”, tsa kuth re menaa kon ke, tak ne re men lee Juan nak profet chaan Diox. \p \v 7 Tsa lee re zha nzhab: \p ―Net nee cho mtaal Juan. \p \v 8 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Neeka na nitʼn naa cho mndaa yalnabee lon ntsowʼn re koree. \s1 Kwent chaan re zha kuu went mke tsiin lo yu tedib zha \r (Mt. 21:33‑44; Mr. 12:1‑11) \p \v 9 Tsa lee Jesús nzhab tedib kwent nanzee lo re men, ne nzhab Jesús: \p ―Thib welt ngoo thib zha kuu ngonn luts ub dita lo yu zha, ne mndaa zha yu zha kompani lo tedib net zha tsa tenaa zhay, ne ndya zha ngoo zha tith naroob tyemp. \v 10 Ne leettsa mzin tyemp kuu thop zha yalgonn, tsa mtaal zha thib mos zha, par yanaab kuu ndoblo zha diinn zha. Per lee re zha kuu nke tsiin lo yu zha, mdinke re zhaʼa mos zha, ne mtenet zha mos tabaata. \v 11 Tsa lee zha kuu nak chaan yu mtaal zha tedib mos zha, ne lee re zha kuu nke tsiin lo yu zha, mdinke zha mos ne kwathoz mteti zha mos ne mtenet zha mos tabaata. \v 12 Tsa lee zha kuu nak chaan yu mre mtaal tedib mos, per lee re zha kuu nzhann lo yu zha, mloo zha grid mos, ne mlobi zha mos ta nzhannt zha. \v 13 Tsa lee zha kuu nak chaan yu nzhab: “¿Kwan tsowʼn? Nal taalʼn thibka xgann na kuu napʼn; ne leettsa wii zha xgann na, ton re zha diiz lo xgann na.” \v 14 Per leettsa mwii re zha kuu nzhann lo yu lee xgann zha kuu nak chaan yuʼa ndyaad, tsa nzhab zha lo altaa zha: “Zha ree nak kuu kayaa dita chaan xute, leettsa lee xut zha gath. Nda kutha zha, tsa lee yu ree gak chaanaa”. \v 15 Tsa mloo re zha zha laats ta ndab luts ub ne mbeth zha zha. \p Tsa mnabdiz Jesús ne nzhab Jesús: \p ―¿Kwan ntsow goo xgab? ¿Kwan tsow zha kuu nak chaan yu lo re zha kuu mke tsiin lo yu zha? \v 16 Yaad zha ne kuth zha re zha kuu nzhann lo yu zha, ne taa zha yu zha lo tedib net zha. \p Leettsa mbin re men kona, tsa nzhab re zha: \p ―¡Net Diox kona! \p \v 17 Tsa lee Jesús mwii lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Xomod nak kuu nzhab lo xkeets Diox? Ta nzhab: \q1 Lee ke kuu mlobi re zha kuu nta yuu, \q1 lee nal leey ngok ke kuu mas wen kuu mtob zha skin yuu. [Sal. 118:22] \m \v 18 Ne reta zha kuu ral ke ree nii tats zha, per os lee ke ree la dits thib zha dita tsowe zha. \s1 Yalnaabdiz kuu chu ndoblo gax temi yezlyu lo César \r (Mt. 22:15‑22; Mr. 12:13‑17) \p \v 19 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, ngwalaaz zha gaten zha Jesús, tak myeen re zha lee kwent nanzee kuu nzhab Jesús, nloo naa xomod nak re zha. Per nzeb zha ne zha re men, kona mlaa zha Jesús ne ndya zha. \v 20 Tsa lee re zha kuu nayii ne Jesús thibka nkwaan re zha mod ten zha Jesús. Tsa mtaal zha chop tson zha kuu ntsow taxal zha kuu wlipaa ngeteed lo Jesús, beeta par yegaa Jesús, os lee Jesús ni thib kuu ndoblote, tsa tak taa zha Jesús lo gobyern. \v 21 Tsa nzhab re zhaʼa lo Jesús: \p ―Maestr, neʼa nee lee re kuu ndediza ne re kuu nlooʼa nak kuu wli, ne lalka nzhak leettsooʼa neʼa reta men, ne nali nlooʼa xnet Diox lo re men. \v 22 ¿Chu ndoblo kix nee temi o ndoblot kix nee temi lo César? \p \v 23 Ne lee Jesús neʼa lee re zha ngekedi, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p \v 24 ―Bloo goo thib temi lon. ¿Cho yek nke loy? ¿Ne cho le nke loy? \p Tsa lee re zha mkab, ne nzhab: \p ―Chaan César, zha kuu nabee Roma nke loy. \p \v 25 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Mbay, btaa goo chaan César lo César, ne btaa goo chaan Diox lo Diox. \p \v 26 Ne mzalt zha neeka thib kuu went lo re kuu nloo Jesús lo re men. Ne leettsa mbin re zha kuu mkab Jesús, kwathoz mzegey leettsoo zha ne zheta mtow roo zha. \s1 Yalnaabdiz chaan yalroban \r (Mt. 22:23‑33; Mr. 12:18‑27) \p \v 27 Tsa lee chop tson zha saduceo re zha kuu nyelaazt lee re zha nguth roban, ngwa mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p \v 28 ―Maestr, lee Moisés mkee lo xkeets Diox nzhab: “Os lee thib zha gath, ne lee tsaal zha yaan ne ngopt tsaal zha neeka thib zhiinn zha, tsa lee wets zha ndoblo tseya kon byuda, tsa keno wets zha zhiinn zha, ne lee zhiinn wets zha yaan taxal zhiinn zha ngutha”. \v 29 Thib welt ngoo gaz re wets zha. Lee zha kuu ner mtseya, ne nguth. Ne mkenot zha neeka thib zhiinn zha. \v 30 Tsa lee tedib wets zha kuu ndeke dits zha, mtseya kon byuda, ne noga zhaʼa nguth, ne neeka mkenot zha zhiinn zha. \v 31 Ne tataka ngok kon wets zha kuu myon. Ne re gazta wets zha mtseya kon byuda ne neeka thib zha mkenot zhiinn. \v 32 Ne bluz noga ngot nguth. \v 33 Os lee re men roban, ¿cho thib re zhaʼa gak tsaal ngota, tak kon re gazta wets zha mtseya ngot? \p \v 34 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Lee re men yezlyu ree ntseya zha. \v 35 Per lee re zha kuu ndoblo ndya yibaa ne roban xid zha nguth, neeka tseyat zha ne neeka taat raa zha zhiinn zha tseya. \v 36 Ne gatht raa zha, tak mroban zha tsa gak zha zhiinn Diox, ne gak zha taxal re mandad chaan Diox. \v 37 Ne asta Moisés mloo lee re men roban, leettsa mndaa Moisés kwent chaan ya yits kuu ngeyeek, or mni Zha Nabee lo Moisés, ne nzhab zha: “Na nak Diox Abraham, Diox Isaac ne Diox Kob”. [Ex. 3:6] \v 38 ¡Ne lee Diox nagt Diox Diox re zha nguth, lee Diox nak Diox lo re men kuu naban, tak lo Diox reta zha naban! \p \v 39 Tsa lee thib maestr kuu nloo xkiiz Diox, nzhab lo Jesús: \p ―¡Kwathoz wen mkaba! \p \v 40 Ne ngwalo mriid re koree, myet raa leettsoo zha ganaabdiz zha masraa kwaa lo Jesús. \s1 ¿Cho lo raz ndyaad Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \r (Mt. 22:41‑46; Mr. 12:35‑37) \p \v 41 Tsa lee Jesús nzhab lo re men: \p ―¿Xomod mbez goo lee Crist Kuu Mtaal Diox Nabee nak xgann David? \v 42 Ne leeka David mkee lo yeets chaan salm, ne nzhab: \q1 Lee Diox kuu nak Zha Nabee lo reta kwaa, \q1 nzhab lo Zha Nabee lon: \q1 “Btob lad ban lon, \q1 \v 43 asta tsiin na re zha kuu nayii neʼa, \q1 tsa tobxub zha loʼa”. [Sal. 110:1] \p \v 44 ’Ne leeka David nzhab: “Lee zha nak: Zha Nabee lon”. ¿Xomod tak gak zha xgann David tsa? \s1 Jesús mkeki re maestr kuu nloo xkiiz Diox \r (Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54) \p \v 45 Reta men nzi ngeyon leettsa lee Jesús nzhab lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p \v 46 ―Kenap goo goo, tsa kedit re maestr kuu nloo xkiiz Diox goo, tak nyow leettsoo zha gok zha re lar nol kuu kwathoz wen, ne nyow leettsoo zha kiits yek re men ni re men “diox” lo zha lo xbi. Ne nkwaan zha re ta mas wen tob zha ta nkaltaaʼaa nteedaa xkiiz Diox, ne nkwaan zha ta mas nataak nyetob zha leettsa nyoo ani. \v 47 Ne nkib zha liz re ngot byud. Tsaraa kwathoz tetse naab zha lo Diox, tsa wen wii re men lo zha. ¡Per mas naroob yalti teriid Diox re zhaʼa! \c 21 \s1 Gon kuu mndaa ngot byud \r (Mt. 12:41‑44) \p \v 1 Tsa mwii Jesús lee re zha rik ngo naroob temi leen alkansi kuu ndob lee roo gwodoo chaan re zha Israel. \v 2 Ne noga mwii Jesús thib ngot byud kuu prob. Lee ngota mloo chopka temi kuu nataagt leen alkansi. \v 3 Tsa nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, lee ngot prob ree mndaa mas naroob gon nake tedib net re men. \v 4 Tak reta zha mloo naroob temi leen alkansi, per beeta kuu mrozhoob lo zha mloo zha. Per lee ngot prob ree mndaa reta temi kuu nap ngot, kuu tii ngot kuu wu ngot. \s1 Jesús nzhab lee gwodoo lux \r (Mt. 24:1‑2; Mr. 13:1‑2) \p \v 5 Tsa lee chop tson re men kuu nzi ngetediz kwent chaan gwodoo chaan re zha Israel. Ne mbez zha lee re ke kuu naya gwodoo kwathoz chul nay, ne kon kwaro gon ngway. Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p \v 6 ―Lee re ke kuu ngewii goo nal, tetsin thib wiz lee reta ke ree lux, yaant thibe dits tedibe. \s1 Re kuu gak leettsa terka lux yezlyu \r (Mt. 24:3‑28; Mr. 13:3‑23) \p \v 7 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―Maestr, ¿pol gak re koree? Ne, ¿kwan loo leettsa mera gak re koree? \p \v 8 Jesús mkab lo re zha, ne nzhab: \p ―Kenap goo goo, tsa neeka thib zha kedit goo. Tak kwathoz zha yaad ne ne: “Na nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee”. Ne noga ne zha: “Mzin gaxa wiz kuu gak re koree”, per yelaazt goo kuu ne zha neeka teket goo dits zha. \v 9 Leettsa gon goo nzo zhoo reta ta, tsebt goo. Reta koree ndoblo gak ner; per nagt koree kuu lux yezlyu. \p \v 10 Noga nzhab Jesús lo re zha: \p ―Lee thib yez yo kon tedib yez, ne lee re zha kuu nzo ta nabee thib rey yo kon re zha kuu nzo ta nabee tedib rey. \v 11 Ne kwathoz gwin zho thoz lo yezlyu, ne la win, ne kwathoz tyen ta la yiz, ne loo re seny thoz lobee, ne yo re kuu thoz kuu tseb re men ne. \v 12 Per leettsa ter gak re koree, lee re men ten goo ne teti zha goo, ne yataan zha goo ta nkaltaa reʼaa nteedaa xkiiz Diox, ne noga yataan zha goo lo re rey, ne lo re zha kuu nak tsiin tsa ko zha goo tsib. Reta koree tsowno zha goo tak nyelaaz goo na. \v 13 Reta koree gak tsa tak taa goo kwent chaan da lo re men. \v 14 Tsowt goo xgab naa kwan kab goo, or kuu naab re zha kuu nak tsiin kwent lo goo. \v 15 Tak na ta yalnzhaak lo goo, tsa wen ne goo naa kwan kab goo ora; tsa lee re zha kuu nayii ne goo, gagt tow zha roo goo ne neeka gagt kab zha neeka thib kwaa lo goo. \v 16 Ne leeka xut goo, leeka re wets goo, leeka re zha liz goo, ne leeka re zha nyey goo, yataan goo lo zha kuu nak tsiin. Ne kuth zha chop tson goo. \v 17 Reta men yii ne goo, tak nyelaaz goo na. \v 18 Per neeka thib yitsek goo luxt. \v 19 Per loka zha kuu xek rid re koree, zhaʼa tetsow gan yalnaban kuu thitanax. \p \v 20 ’Leettsa wii goo lee re soldad kwin dita roo yez Jerusalén, tsa ne goo mera lux Jerusalén. \v 21 Tsa lee re zha kuu nzo yezlyu Judea ndoblo zhonn zha par net yii, ne lee re zha kuu nzo yeza ndoblo zhonn zha par yek yii, ne lee re zha kuu nzi wan, ndoblot bretab zha yez. \v 22 Tak re wiza gak wiz kuu lee re mena rid kwathoz yalti thoz, tak retay ndoblo gak taxal nzhab lo xkiiz Diox. \v 23 Kwathoz nati rid re ngot kuu nzo zhiinn wiza. Ne kwathoz nati rid re ngot kuu nap mbetdoo wiza, ne kwathoz nati rid re men kuu nzi lo yezlyu ree wiza, tak lee yalnayii chaan Diox la dits re zha kuu nzi lo yezlyu ree wiza. \v 24 Lee thib net re men gath lo zhoo, ne lee tedib net zha teno zha zha par gak zha mos tedib yezlyu. Tsa lee re zha kuu nagt zha Israel nabee lo re zha yez Jerusalén, asta yezhoob wiz kuu ndoblo nabee re zhaʼa lo re zha Israel. \s1 Xomod bre Jesucrist \r (Mt. 24:29‑35, 42‑44; Mr. 13:24‑37) \p \v 25 ’Ne telo loo re seny thoz lo wiz, lo mbee ne lo re mbel kuu nzib lobee. Tsa lee re men kuu nzo re yez kuu nzi lo yezlyu ree, teguz zha lo tseb leettsa wii zha lee nitdoo telo bexnit ne ke bi. \v 26 Ne thitanax teguz re men lo tseb, por re kuu rid lo yezlyu, tak lee re kuu nzo lobee zhiit. \v 27 Tsa lee re men wii, lee na Kuu Mzin Ngok Men, yalʼn xid xkow kon kwaro yalnabee chaan da ne kon xni thoz chaan da. \v 28 Leettsa ne goo lee re koree ngeyak, gwateli goo ne wii goo lobee, tak mera tsin na kuu taa yalnaban kuu thitanax lo goo. \p \v 29 Tsa nzhab Jesús tedib kwent nanzee lo re men, ne nzhab Jesús: \p ―Wii goo lo ya ig ne wii goo lo tedib net re ya. \v 30 Leettsa ngwii goo lee re zhite ndelo la bzhits, tsa ne goo lee mbee beyi ndetsin gaxa. \v 31 Leeka tata, leettsa wii goo lee re koree ngeyak, neʼa goo ndetsin gaxa wiz kuu lee Diox nabee lo goo. \v 32 Wlipaa na nin lo goo, terka gath re men kuu nzi lo yezlyu nal ne lee re koree gak. \v 33 Yezlyu ne lobee telux per lee xkizʼn ridt. \p \v 34 ’Bkenap goo goo, lo re kuu yezlyu ree, tsa kedit re kuu yezlyu ree goo, tsowt goo re kuu went kuu nlortsint, keet goo yalgwiy, neeka tsowt goo xgab naa kwan wu goo ne gu goo, tsa lista nzi goo wiz kuu lee na bretab, \v 35 tak lee wiz kuu wenta chatta tsin lo reta men kuu nzo dib naxta lo yezlyu. \v 36 List gwatsin goo, ne thibka bnaab goo lo Diox gandata or, tsa ridt goo neeka thib re kuu went kuu rid, ne tsa ney to goo nyelaaz goo na, Kuu Mzin Ngok Men. \p \v 37 Ne gandata wiz nloo Jesús lo re men lee roo gwodoo, ne reta yaal nya Jesús yii kuu le Olib, ne tya nyaan Jesús. \v 38 Ne gandata wiz kwathoz til nzin re men lee roo gwodoo, tsa gon zha kuu ni Jesús. \c 22 \s1 Mkwaan zha naa xomod keki zha Jesús \r (Mt. 26:1‑5, 14‑16; Mr. 14:1‑2, 10‑11; Jn.11 :45‑53) \p \v 1 Ne tsya ndetsin gaxa wiz ani kuu le Paskw, leettsa nzhow zha pan kuu nyoot lebadur, tsa ntelaaz re zha Israel naa xomod mloo Diox re tey zha yezlyu Egipto. \v 2 Tsa lee re ngwleyy kuu nataak lo re ngwleyy, ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, nkwaan zha naa xomod kuth zha Jesús xgaatsta, tak nzeb zha ne zha re men yez. \p \v 3 Tsa lee Maxuuy mndaab leettsoo Judas kuu le Iscariote, zhaʼa nak thib zha lo re tsiibchop zha kuu mteed lo Jesús. \v 4 Tsa lee Judas ngwa mndediz lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne lo re polisi kuu nkenap gwodoo, tsa naa xomod tsow Judas par taa Judas Jesús lo re zhaʼa. \v 5 Kwathoz laz re zha or mbin zha kona, ne nzhab re zha taa zha temi lo Judas. \p \v 6 Tsa lee Judas myaan diiz taa Jesús lo re zha, ne mkwaan Judas mod tsow Judas or kuu yent men. \s1 Rtsee bluz kuu ndow Jesús \r (Mt. 26:17‑29; Mr. 14:12‑25; Jn.13 :21‑30; 1 Co. 11:23‑26) \p \v 7 Tsa mzin wiz kuu ndelo ani kuu le Paskw, wiz kuu nzhow zha pan kuu nyoot lebadur, ne leeka wiza nzhuth zha mbak zhiil kuu ndaa zha gon lo Diox. \v 8 Tsa mtaal Jesús Pey rop Juan ne nzhab Jesús lo rop zha: \p ―Gwa goo ne btexkwaa goo rtsee Paskw dowaa. \p \v 9 Per lee rop zha mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Pa nlaaza yatexkwaa neey? \p \v 10 Lee Jesús mkab, ne nzhab: \p ―Gwa goo yez, ne tya tsal goo thib mbyi kuu ne thib ree nit, teke goo dits zha, asta yuu ta tab zha, \v 11 ne gab goo lo zha kuu nak chaan yuu: “Lee maestr ne: ¿Pa ndob yuu ta wu rtseen rtsee Paskw kon re zha kuu ngeteed lon?” \v 12 Tsa loo zha thib yuu naro kuu chop pis lo goo, ne yuu kuu ndob par ya tya nziʼa reta kuu lortsin goo, tya texkwaa goo kuu dow rtseeʼaa. \p \v 13 Tsa nda rop zha kuu ngeteed lo Jesús, ne mzal zha re kuu taxalka nzhab Jesús lo zha, ne mdexkwaa zha rtsee Paskw. \p \v 14 Leettsa mzin or kuu wu rtsee re zha, tsa lee Jesús mndob roo mes kon re tsiibchop apóstl. \v 15 Ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Kwathoz nlazʼn wun rtsee Paskw ree kon re goo, nal kuu bee ter riidʼn yalti. \v 16 Wlipaa na nin lo goo, bret raa na wun rtsee ree tedib welt, asta leettsa gak kuu nak rtsee ree yibaa ta nabee Diox. \p \v 17 Tsa mzhen Jesús bas ne mndaa Jesús texkix lo Diox, ne nzhab Jesús: \p ―Bzhen gooy ne gwii gooy ne briid gooy lo re altaa goo. \v 18 Tak wlipaa na nin lo goo, nalsi gut raa na xit ub, asta wiz kuu gu nay ta nabee Diox. \p \v 19 Tsa mzhen Jesús pan ne mndaa Jesús texkix lo Diox, ne mtsow rol Jesús pan. Ne mndaa Jesús pan lo re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―Koree nak beel da, kuu tan tsa tsow goo gan yalnaban kuu thitanax. Btsow goo koree tsa telaaz goo na. \p \v 20 Ne leeka tata mzhen Jesús bas, leettsa ngwalo ndow re zha pan, tsa nzhab Jesús: \p ―Lee xit ub kuu nzo leen bas ree, leey nak ren da kuu nak trat kub, ne ta nay por re goo. \v 21 Wii goo, lee zha kuu taan lo re zha kuu nayii nen, thibka nzob yaa lo mes kon na. \v 22 Wlipaa na nin lo goo, lee na Kuu Mzin Ngok Men, taa zha na lo re zha kuu nayii nen, tak tata mtsow Diox xgabe. ¡Per thitanax went rid zha kuu taan lo re zha kuu nayii nen! \p \v 23 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, mndelo zha mnaabdiz zha lo altaa zha, naa cho zha kuu tsow kona. \s1 Cho nak zha kuu mas nataak \p \v 24 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mndelo zha mbyodiz zha, naa cho zha nak zha kuu mas nataak. \v 25 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Wen ne goo lee re zha kuu nabee lo yezlyu ree, kwathoz nabee zha lo re zha kuu nzi lo zha, ne tataka ntsow re zha kuu nataak kwathoz nabee zha lo re zha zha, ne ni re men lee zha nak zha kuu ntsow kuu wen. \v 26 Per lo re goo gagte tata zhaa gake. Lee zha kuu mas nataak lo re goo zhaʼa ndoblo gak taxal zha kuu mas mndyeen, ne lee zha kuu nabee lo goo ndoblo gak kuu lortsin lo goo. \v 27 ¿Kwan ntsow goo xgab? ¿Cho nak zha kuu mas nataak; chu zha kuu ndob roo mes ngeyowe o zha kuu ngego kwaa leen yanne? Wlipaa, zha kuu ndob roo mes nak zha kuu mas nataak nake zha kuu ngego kwaa leen yann. Per lee na nak zha kuu nlortsin lo goo. \p \v 28 ’Ne lee re goo thibka ndo goo kon na lo re yalti kuu ngeriidʼn. \v 29 Kona tan yalnabee nabee goo, taxal mndaa Xutʼn yalnabee nabeen, \v 30 tsa tak wu goo ne gu goo ta nabeen, ne tob goo naab goo kwent lo re tsiibchop raz zha Israel. \s1 Jesús nzhab lo Pey: “Lu gab nlebeeta na” \r (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Jn.13 :36‑38) \p \v 31 Tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―Pey, bkenza koree. Lee Maxuuy mnaab nabee lo goo, tsa koo zhaa Maxuuy goo, taxal ntsib zha nzob xtil leettsa ntembi zhay. \v 32 Per lee na ngenaab lo Diox, tsa laata kuu nyelaaza. Tsa leettsa breʼa lon, tsowa ayud re wetsa tsa ney to zha lon. \p \v 33 Per lee Pey nzhab lo Jesús: \p ―¡Zha Nabee! Lista ndon yan tsib kon lu, ne asta lista ndon gathʼn kon lu. \p \v 34 Lee Jesús mkab lo Pey ne nzhab: \p ―Pey, wlipaa na nin loʼa, leettsa terka kwez ngite naltseree leeʼa gab tson welt nlebeeta na. \s1 Mzin gax wiz kuu lee Jesús rid re kuu nagan \p \v 35 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Leettsa mtaalʼn goo, nin lo goo gwet goo temi, neeka bols kuu yo re chaan goo, neeka tedib net labyid goo. Ne, ¿chu nzo kwan ngok falt lo goo? \p Tsa lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Neeka thib kwaa ngogt falt lo nee. \p \v 36 Tsa lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Per lee nal zhaa nake; ndoblo gwe goo temi ne bols kuu yo re chaan goo. Ne loka cho goo kuu nkenot espad, ndoblo tho goo kamis goo tsa tii goo thibe. \v 37 Ne leen ni lo goo, ndoblo gak kuu nke lo xkeets Diox kwent chaan da, ta nzhab: “Lee re men ndak no zha nak thib zha went”. [Is. 53:12] Ne reta kuu nzhab lo xkeets Diox kwent chaan da, leechay ndoblo gak. \p \v 38 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab: \p ―Zha Nabee, nzhee nap nee chop espad. \p Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Wene. \s1 Jesús mndediz lo Diox leen alo Getsemaní \r (Mt. 26:36‑46; Mr. 14:32‑42) \p \v 39 Tsa lee Jesús mroo tya, ne ngwa Jesús yii kuu le Olib taxalka ntsow Jesús, ne noga re zha kuu ngeteed lo Jesús ngwa kon Jesús. \v 40 Ne leettsa mzin Jesús tya, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Bnaab goo lo Diox tsa kedit Maxuuy goo. \p \v 41 Tsa mbeche Jesús lo re zha, asta teeka plotha gol men thib ke. Ne tya mtobxub Jesús ne mndelo Jesús mnaab lo Diox. \v 42 Ne tenzhee nzhab Jesús: \p ―Xutʼn, os leeʼa nlaaza, laata riidʼn re kuu ndoblo riidʼn, per gagte taxal nlazʼn, sinke taxal nlaaza gake. \p \v 43 Tsa lee thib mandad chaan Diox ndyaad mroo yibaa mloney leettsoo Jesús. \v 44 Ne kwathoz nalatt ngoo leettsoo Jesús, tsa mas tetse mndediz Jesús lo Diox. Ne lee lon Jesús nzhab lo yu taxal thib ke ren. \p \v 45 Ne leettsa ngwalo mndediz Jesús lo Diox, tsa ngwateli Jesús, ne mretab Jesús ta mlaa Jesús re zha kuu ngeteed lo Jesús. Ne or mzin Jesús lo re zha, lee re zha naxat, tak kwathoz nabil nzo leettsoo re zha. \p \v 46 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Chebee naxat goo? Gwache goo ne bnaab goo lo Diox, tsa kedit Maxuuy goo. \s1 Mzhen zha Jesús \r (Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Jn.18 :2‑11) \p \v 47 Ne leettsa lee Jesús bee ngenika lo re zha, tsa lee Judas kuu nak thib zha lo re tsiibchop zha kuu mteed lo Jesús, ndener lo kwaro men. Tsa mbig Judas lo Jesús ne ndow Judas chut cho kwat Jesús. \v 48 Per lee Jesús nzhab lo Judas: \p ―Judas, ¿chu anta kon thib chut taaʼa na, Kuu Mzin Ngok Men lo re zha kuu nayii nen? \p \v 49 Or mwii re zha kuu nzi lo Jesús kuu ngeyak, tsa mnaabdiz re zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Zha Nabee, ¿chu ndoblo yo nee kon espad nee? \p \v 50 Per lee thib zha kuu ndo kon Jesús, mloo espad ne mga zha nza ban mos ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy. \p \v 51 Tsa lee Jesús nzhab lo zha kuu mga nza mos ngwleyy: \p ―¡Laa! \p Ne ora mzhen Jesús nza mosa ne mkengiin Jesús nza mos tedib welt. \v 52 Oraaka nzhab Jesús lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne lo re zha kuu nabee lo re zha kuu nkenap gwodoo, ne lo re zha gol, re zha kuu ndyaad teno Jesús: \p ―¿Chebee kon espad ne kon ya ndyaad goo ten goo na taxal thib wann? \p \v 53 Gandata wiz mndon lo re goo lee roo gwodoo, ne mzhent goo na. Per nal nak or goo, tak lee yalkow nabee lo goo. \s1 Lee Pey nzhab nlebeet Pey Jesús \r (Mt. 26:57‑58, 69‑75; Mr. 14:53‑54, 66‑72; Jn.18 :12‑18, 25‑27) \p \v 54 Tsa mzhen zha Jesús ne ndano zha Jesús liz ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy, ne lee Pey tith tith ndeke dits re zha. \v 55 Tsa mtee re zha bel lee, ne mndob re zha roo lo ki mbiz zha. Ne no Pey mndob xid re zha mbiz lo ki. \v 56 Tsa lee thib ngot kuu nak mos chaan ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy, mwii lee Pey ndob ngebiz lo ki, ne wen wen mwii ngot lo Pey ne nzhab ngot: \p ―Noga mbyi ree mndiy kon zha baa. \p \v 57 Per lee Pey mkedi ne nzhab: \p ―Ngot, neeka nlebeetʼn mbyi baa. \p \v 58 Tut bluz, lee tedib zha mwii lo Pey, ne nzhab zha: \p ―Noga lu naka thib zha kuu mndeke dits re zha baa. \p Per lee Pey nzhab: \p ―¡Aha, notʼn! \p \v 59 Ne teeka thib or bluz, lee tedib zha nzhab: \p ―Wlipaa noga mbyi ree ndiy kon zha baa, tak lee mbyi ree nak thib zha yezlyu Galilea. \p \v 60 Per lee Pey mkab, ne nzhab: \p ―¡Neeka netʼn naa kwan mbeza lon! \p Ne lee Pey bee ngenika lee ngite mrez. \v 61 Ne ora lee Zha Nabee mwii lo Pey, tsa mtelaaz Pey kuu nzhab Zha Nabee lo Pey, or kuu nzhab zha: “Leettsa terka kwez ngite, leeʼa gab tson welt nlebeeta na”. \v 62 Tsa lee Pey mroo ne kwathoz nabil ngoo leettsoo Pey ne kwathoz mbinn Pey. \s1 Mzhizno zha Jesús \r (Mt. 26:67‑68; Mr. 14:65) \p \v 63 Ne lee re zha kuu mkenap Jesús mzhizno zha Jesús, ne mdin zha Jesús. \v 64 Ne mtow re zha lo Jesús kon thib le lar, ne mbez re zha lo Jesús: \p ―¡Ne, naa cho mkeey yeka! \p \v 65 Ne kwathoz re kuu went mbez re men lo Jesús. \s1 Lee ngwleyy kuu kwathoz nataak ne re zha Israel zha nataak mnaab kwent lo Jesús \r (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Jn.18 :19‑24) \p \v 66 Leettsa ngwani yezlyu tedib wiz, lee re zha kuu nataak lo re zha Israel, re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox, mkaltaa re zha, ne mndeno zha Jesús ta nzi re men kuu mkaltaa re zha. Ne tya mnaabdiz zha lo Jesús, nzhab zha: \p \v 67 ―Ne lo nee, ¿chu lu nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \p Jesús mkab ne nzhab: \p ―Os ni nay lo goo yelaazt gooy. \v 68 Ne os leen naabdizʼn thib kwaa lo goo, kabt goo lon. \v 69 Per desde naltseree, lee na Kuu Mzin Ngok Men tob lad ban lo Diox kuu kwathoz ney. \p \v 70 Tsa reta men nzhab lo Jesús: \p ―¿Chu lu nak Xgann Diox tsa? \p Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Leeka re goo mbez, lee na nake. \p \v 71 Tsa lee re zha nzhab: \p ―Ndechet raa naabdizaa lo masraa zha, kuu taa kwent chaan zha ree. Mbina lee leeka lee zha mney kon roo zha. \c 23 \s1 Mndeno zha Jesús lo Pilat \r (Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Jn.18 :28‑38) \p \v 1 Tsa lee reta zha ngwateli ne mndeno zha Jesús lo Pilat. \p \v 2 Ne mndelo re zha mkeki zha Jesús, ne mbez re zha: \p ―Ngogaa zha ree lo re nee, lee zha ndano tawlaz nee tedib net kuu went, ne mbez zha lo re men: “Ndoblot kizhaa temi chaan yezlyu lo César zha kuu nabee Roma”, ne noga nzhab zha: “Lee zha nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee”. \p \v 3 Tsa lee Pilat mnaabdiz lo Jesús, ne nzhab: \p ―¿Chu lu nak rey chaan re zha Israel? \p Jesús mkab lo Pilat ne nzhab: \p ―Taxal neʼa, tabaa nake. \p \v 4 Tsa lee Pilat nzhab lo re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne lo re men kuu nzi tya: \p ―Ndakʼn neeka thib falt mndaat mbyi ree. \p \v 5 Per lee re men ndelo mbez: \p ―Wii, asta yezlyu Galilea mndelo zha ngeloo zha kwent chaan zha, ne nal mzina zha asta nzhee yez Judea. \s1 Mtaal zha Jesús lo rey Herodes \p \v 6 Leettsa mbin Pilat koree, tsa mnaabdiz Pilat: \p ―¿Chu zha yezlyu Galilea nak mbyi ree? \p \v 7 Ne leettsa mbin Pilat lee Jesús nak zha yezlyu ta nabee rey Herodes, tsa mtaal Pilat Jesús lo rey Herodes. Ne lee wiza lee Herodes ndo yez Jerusalén. \v 8 Ne kwathoz laz Herodes or mwii zha Jesús, tak ndaʼa wiz nlaaz zha wii zha Jesús, tak kwathoz tyen welt nda nzhon zha kwent chaan Jesús, ne nlaaz zha wii zha tsow Jesús thib kuu thoz. \v 9 Tsa lee Herodes mnaabdiz kwaro kwaa lo Jesús, per yent kwan mkab Jesús lo zha. \v 10 Per lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, ne re maestr kuu nloo xkiiz Diox kuu nzi tya, naroob kuu mkeki re zha Jesús. \v 11 Tsa lee Herodes ne re soldad zha, taxal zha kuu nataagt mtsowno re zha Jesús ne mzhizno zha Jesús. Ne mtegok xab zha Jesús taxal thib rey. Tsaraa mtaal Herodes Jesús lo Pilat tedib welt. \v 12 Ne wiza lee Pilat rop Herodes myey, tak mbyo rop zha ndala. \s1 Pilat mndaa Jesús tsa kuth zha Jesús \r (Mt. 27:15‑26; Mr. 15:6‑15; Jn.18 :39–19:16) \p \v 13 Tsa lee Pilat mrez re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re zha kuu nabee lo re zha yez, ne re men yez, tsa kaltaa re zha. \p \v 14 Tsa nzhab Pilat lo re zha: \p ―Lee goo myaadno zha ree lon, ne nkeki goo zha lee zha nkedi re men, ne ndano zha re men net went. Ne nal ngewii goo mnaabdizʼn lo zha, ne ndakʼn neeka thib re kuu nkeki goo zha mtsowt zha. \v 15 Ne noga Herodes ndak yent kwan mtsow zha, kona mre Herodes mtaal zha lon tedib welt. Ne neeka thib kuu went mtsowt zha ree par ndoblo zha gath zha. \v 16 Nal tetin zha, tsaraa telaan zha. \p \v 17 Ne gandata liin leettsa ntsow zha ani Paskw, lee Pilat ntelaa thib zha kuu nzo tsib. \v 18 Per reta men mndelo mrez dib gan, ne nzhab: \p ―¡Nlaazt nee telaaʼa mbyi baa! ¡Lee nee nlaaz telaaʼa Barrabás! \p \v 19 Ne lee Barrabás nak thib zha kuu mbeth men, leettsa mbyo Barrabás kon re zha kuu nabee yez, kona mloo zha Barrabás tsib. \p \v 20 Tsa lee Pilat ngwalaaz gatelaa Jesús, tsa mre Pilat mni zha lo re men tedib welt. \p \v 21 Per lee re men mre mrez dib gab tedib welt, ne nzhab: \p ―¡Bkee zha lo kruz, bkee zha lo kruz! \p \v 22 Myon welt mre Pilat nzhab lo re men: \p ―Mbay, ¿kwan thib kuu went mtsow zha ree? Ter yetsalʼn neeka thib kuu went kuu mtsow zha par ndoblo gath zha, beeta tetin zha, tsaraa telaan zha. \p \v 23 Per lee re zha tataka dib gan nzo zha mbez zha; ndoblo ke Jesús lo kruz. Ne kwaro mrez re zha, asta mtsow zha gan mtsow Pilat kuu nlaaz zha. \v 24 Tsa lee Pilat mnabee gake taxal nlaaz re men. \v 25 Tsa mtelaa Pilat Barrabás kuu nzo tsib, kuu mbeth men leettsa mbyo re zha, kon zha kuu nabee yez, ne mndaa Pilat Jesús lo re zha, tsa tsowno zha Jesús loka kuu nlaaz zha. \s1 Mkee zha Jesús lo kruz \r (Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Jn.19 :17‑27) \p \v 26 Leettsa ndano zha Jesús par kee zha Jesús lo kruz, tsa lee thib mbyi kuu le Simún kuu nak zha yez Cirene, ndyaad ngwa wan, tsa mnabee re soldad gwe Simún kruz Jesús ne teke Simún dits Jesús. \p \v 27 Ne kwathoz men mndeke dits Jesús, ne kwathoz re ngot nalatt nzhonn ne Jesús. \v 28 Per lee Jesús mwii lo re ngot ne nzhab: \p ―Rtsaapʼn zha Jerusalén, nzhonnt goo ne goo na, lee goo nzhonn kwent chaanka goo ne kwent chaan re zhiinn goo. \v 29 Tak too thib wiz kuu gab goo: “Kwathoz wen nda re ngot kuu mndaat Diox mbet lo, ne noga kwathoz wen nda re ngot kuu ngwiit mbet nzii”. \v 30 Tsa telo re men gab lo re yii: “Bla goo dits nee”. Ne noga gab zha lo re yii: “Bkaats goo nee”. \v 31 Tak os lee zha tenzhee ntsow zha lo thib ya nayee, ¿kwanta nak ya biz lo zha? \p \v 32 Ne noga ndano zha chop zha nakap, tsa thibka kuth zha rop zhaʼa kon Jesús. \p \v 33 Leettsa mzin re zha thib ta ni zha “Tsith yek men”, tsa lee re soldad mkee Jesús lo kruz, ne noga mkee zha rop zha kuu mbeth men lo kruz, thib zha mkee zha lad ban lo Jesús lee tedib zha mkee zha lad beg lo Jesús. \v 34 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Xutʼn, btuyy re kuu went kuu ngetsow re zha ree, tak net zha naa kwan ngetsow zha. \p Ne mloo re soldad swert naa cho tsow gan xab Jesús, tsa naa kwan diinn kadta thib thib zha. \v 35 Ne dita lo Jesús nzi re men ngewii, ne xid re zhaʼa nzi re zha kuu nabee lo re zha yez, ne mzhizno zha Jesús, mbez zha: \p ―Mlaat zha gagath tedib net zha, ne chebee gagt la zha leeka lee zha lo kruz, os lee zha nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee lo re zha Israel. \v 36 Ne noga re soldad mzhizno Jesús, ne mbig zha mndaa zha xit ub kuu ni gu Jesús. \v 37 Tsa nzhab re soldad lo Jesús: \p ―Os lu nak rey chaan re zha Israel, blaʼa leeka lu lo kruz. \p \v 38 Ne mkee zha thib letr lo kruz kuu nzhab: “ZHA REE NAK REY CHAAN RE ZHA ISRAEL”. \v 39 Tsa lee thib wann kuu nke lo kruz cho Jesús, mtsalzhoo Jesús, ne nzhab: \p ―Os lu nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, blaʼa leeka lu lo kruz, ne blaga nee lo kruz. \p \v 40 Per lee tedib wann kuu nke tedib lad cho Jesús lo kruz, mnayii lo tedib wanna, ne nzhab: \p ―¿Chebee nzebta neʼa Diox? Si re yonaa ngeriid yalti. \v 41 Ropaa ndoblo ridaa yalti tak mtsowaa kuu went, per lee mbyi ree neeka thib kuu went mtsowt zha. \p \v 42 Tsa nzhab zhaʼa lo Jesús: \p ―Zha Nabee, btelaazʼn, leettsa tsina ta nabeeʼa. \p \v 43 Tsa lee Jesús nzhab lo zha: \p ―Wlipaa na nin loʼa, leeka naltseree leeʼa to kon na laats chul chaan Diox. \s1 Jesús nguth \r (Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Jn.19 :28‑30) \p \v 44 Ne ndrol wiz mkow yezlyu, ne kona mxek asta las tres mziy yezlyu. \v 45 Ne lee wiz mndaat raa xni. Ne lee lar kuu now Ta Kwathoz Nayon leen gwodoo mrat ngok chop le. \v 46 Tsa lee Jesús mrez ne nzhab: \p ―Xutʼn, loʼa tan xbi da. \p Or ngwalo nzhab Jesús kona, nguth Jesús. \p \v 47 Tsa lee soldad kuu nabee lo thib gayoo soldad, or mwii zha xa nguth Jesús, mbil zha lo Diox, ne nzhab zha: \p ―Wlipaa lee mbyi ree nak thib mbyi nali. \p \v 48 Ne reta zha kuu nzi ngwii naa xa nguth Jesús, kwathoz nabil ngoo leettsoo zha ne nkaan yaa zha pech zha ndya zha. \v 49 Ne reta zha kuu nzaal leettsoo ne Jesús, ne re ngot kuu mndeke dits Jesús desde Galilea, tithxa mrin zha mwii zha re kuu mtsowno re men Jesús. \s1 Mkaats zha Jesús \r (Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Jn.19 :38‑42) \p \v 50 Noga ngoo thib mbyi wen kuu le Che. Zhaʼa nak thib zha yez Arimatea yez chaan yezlyu Judea, ne nak zha thib re zha kuu nataak lo re zha Israel, re zha kuu mnabee nguth Jesús. \v 51 Ne ngebet zha tsin wiz kuu nabee Diox, ne ngoot leettsoo zha kuu mtsowno re men Jesús. \v 52 Tsa ngwa zha lo Pilat ne mnaab zha kwerp Jesús. \v 53 Leettsa mla zha kwerp Jesús lo kruz, mchiix zhay thib le lar kuu kwathoz wen, ne mloo zha kwerp Jesús leen thib baa kuu mdaan zha cho ke. Kuu neeka thib zha ter yo. \v 54 Wiza nak wiz kuu ndexkwaa re zha re kuu nzhow zha wiz kuu ndroxkwan zha, kuu mera telo. \p \v 55 Ne lee re ngot kuu mndeke dits Jesús desde Galilea, ngwa re ngot roo baa. Ne mwii ngot xa mloo zha kwerp Jesús leen baa. \v 56 Tsa mretab re ngot ndya ngot, ne mzhii re ngot thib perfum kuu kwathoz chul ndetsi, ne mneyy re zha wiz kuu ndroxkwan re zha, taxal nabee ley. \c 24 \s1 Jesús mroban \r (Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Jn.20 :1‑10) \p \v 1 Leettsa penta ndeyeni yezlyu wiz domin wiz kuu nak ner sman, tsa ngwa re ngota roo baa ta mloo zha kwerp Jesús, ne mbe re ngot perfum kuu kwathoz chul ndetsi. \v 2 Leettsa mzin re ngot roo baa, mwii re ngot lee ke kuu myow roo baa, nowtle roo baa. \v 3 Tsa mndaab re ngot leen baa, ne mzalt re ngot kwerp Jesús. \v 4 Ne leettsa kwathoz ngetsegey leettsoo re ngot, mwii re ngot lee chop mbyi ndeli cho ngot, nok lar naguz kuu nla xni. \v 5 Ne tak kwathoz mzeb re ngot, tsa mkiits ngot yek ngot ne mwii ngot lo yu. Tsa lee rop mbyiʼa nzhab lo re ngot: \p ―¿Chebee nkwaan goo zha kuu naban xid re zha nguth? \v 6 Wii goo yenta zha nzhee; mrobana zha. ¿Chu ntelaazt goo kuu ne zha lo goo, leettsa ndoka zha lo goo yezlyu Galilea? \v 7 Leettsa ne zha lo goo: “Lee na Kuu Mzin Ngok Men, ndoblo taa zha na lo re zha kuu ndab falt, tsa kee zha na lo kruz, per leettsa tsaal tson wiz lee na roban”. \p \v 8 Tsaraa mtelaaz re ngot naa kwan nzhab Jesús lo re ngot, leettsa bee ndo Jesús lo re ngot. \v 9 Ne leettsa mretab re ngot ngwa roo baa, tsa nzhab re ngot re kuu mwii re ngot lo re tsiibthib zha kuu mteed lo Jesús, ne lo tedib net zha. \v 10 Ne re ngota nak kuu ngwalo diize lo re tsiibthib zha kuu mteed lo Jesús; Mari Magdalen, Juan ne Mari xnaa Santiag ne tedib net ngot. \v 11 Per lee re zha kuu mteed lo Jesús mgab ndata leettsoo zha mbin zha re kuu nzhab re ngot lo re zha, ne ngwalaazt zhay. \p \v 12 Oraaka lee Pey ngwateli ne mrozhonn ngwa roo baa. Ne or mzin Pey mwii Pey leen baa, ne beeta lar kuu mchiix zha Jesús mwii Pey, tsa kwathoz mzegey leettsoo Pey ndya Pey, tak mwii Pey kona. \s1 Jesús ngwani lo chop zha kuu nda net Emaús \r (Mr. 16:12‑13) \p \v 13 Leeka wiza lee chop zha kuu mteed lo Jesús nda net yez Emaús, yez kuu nzi teeka tsiibthib kilometro lo yez Jerusalén. \v 14 Nda rop zha ne ndediz zha re kuu ngok. \v 15 Ne leettsa ngetediz rop zha, leeka ora lee Jesús nda ndiy kon rop zha, \v 16 per thib kuu mtow lo rop zha, kona mlebeet zha Jesús. \v 17 Tsa lee Jesús mnaabdiz lo rop zha ne nzhab: \p ―¿Cho kwent ngetediz goo ndo goo net? \p Tsa mlet rop zha ne kwathoz nabil ngoo leettsoo rop zha. \p \v 18 Tsa lee thib zha kuu le Cleofas nzhab lo Jesús: \p ―¿Chu nagt Jerusalén mrooʼa? ¿Chu ter gona re kuu ngok nal leen re wiz ree? \p \v 19 Tsa lee Jesús mnaabdiz lo rop zha ne nzhab: \p ―¿Kwan ngok? \p Lee rop zha mkab ne nzhab: \p ―Lee nee ngetediz kwent chaan Jesús zha Nazaret, lee zha ngok thib zha kuu kwathoz nataak ne ngok zha profet lo re men. Diox mtaal zha mtsow zha re kuu thoz, ne mni zha kon yalnabee lo re men, ne kwathoz mzegey leettsoo re men mwii re kuu mtsow zha. \v 20 Ne lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re zha kuu nabee, mndaa zha Jesús lo re zha kuu mbeth Jesús, ne mkee zha Jesús lo kruz. \v 21 Ne lee re nee mtsow xgab lee Jesús gak zha kuu nabee lo re tawlazaa, ne tenet zha re zha yez Roma, per nal ndaʼa tson wiz nguth zha. \v 22 ¡Per nal til ree lee chop tson ngot mtsow mzegey leettsoo nee, tak ngwa re ngot roo baa Jesús, \v 23 ne mzalt ngot kwerp Jesús! Ne leettsa mretab re ngot ne ngot lo nee, lee ngot mwii chop mandad chaan Diox, kuu nzhab lo ngot lee Jesús naban. \v 24 Tsa ngwa chop tson nee, ngwatwii roo baa, ne leeka taxal mne re ngota ne zha, per mwiit zha Jesús. \p \v 25 Tsa lee Jesús nzhab lo rop zha: \p ―¡Chebee kwathoz nayez yek goo! Ne ¿chebee kwathoz nad leettsoo goo ne nyelaazt goo re kuu nzhab re profet kuu ngoo ndala? \v 26 ¿Chu ndoblot rid Crist Kuu Taal Diox Nabee yalti, ne tsaraa bretab zha ndya zha lo xni ta nabee zha? \p \v 27 Tsa lee Jesús mndelo mndaa kwent naa xomod mrolo re kuu nke lo xkeets Diox kwent Jesús, ne mndelo Jesús mndaa kwente kon re kuu mkee Moisés lo re libr chaan ley ne re kuu mkee re profet kuu ngoo ndala. \p \v 28 Ne leettsa mzin rop zha yez ta nda zha, tsa lee Jesús mtsow taxal thib zha kuu nda mas tith, \v 29 tsa lee rop zha nzhab lo Jesús: \p ―Blet kon nee, tak mziʼa yezlyu. \p Tsa mlet Jesús lo rop zha. \p \v 30 Leettsa nzi re zha roo mes wu zha, ora mzhen Jesús pan ne mndaa Jesús texkix lo Diox ne mtsow rol Jesús pan ne mndaa Jesús pan lo rop zha. \v 31 Tsaraa mzhaal lo rop zha, ne mlebee zha Jesús. Per oraaka lee Jesús mnith lo rop zha. \v 32 Tsa nzhab rop zha lo altaa zha: \p ―¿Chu wlipaa neeka lut myeentaa leettsa ndyaadaa ngetedizaa net, leettsa ngetaa zha kwent xkiiz Diox kuu nke lo xkeets Diox lo ropaa? ¿Chu thitanax mdowte leettsooʼaa ora? \p \v 33 Ne oraaka ngoo rop zha net mretab zha yez Jerusalén tedib welt. Ne leettsa mzin rop zha tsa mzal zha re tsiibthib zha kuu mteed lo Jesús, ne tedib net re zha kuu nzi kon re zhaʼa. \v 34 Tsa nzhab re zha lo rop zhaʼa: \p ―Wlipaa mroban Zha Nabee, tak mwiiʼa Simún zha. \p \v 35 Tsaraa lee rop zhaʼa mndaa kwent, naa xomod mwii zha Jesús leettsa ndo zha net, ne xomod mlebee rop zha Jesús, leettsa mtsow rol Jesús pan. \s1 Jesús cha mtsetab lo re zha kuu mteed lo Jesús \r (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Jn.20 :19‑23) \p \v 36 Leettsa lee re zha bee ngetedizka re kona, lee Jesús cha mtsetab lo re zha, ne nzhab lo re zha: \p ―Wen brin goo. \p \v 37 Per lee re zha kwathoz mzeb zha, ne mnda leettsoo zha thib xbi thib zha ngewii. \v 38 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―¿Chebee kwathoz nzeb goo? ¿Ne chebee nzhak chop xgab goo? \v 39 Wii goo yaan ne niin. ¡Nay! Bdiinn goo na, tsa ne goo nay. Tak thib mbi yent beel mbi neeka yent tsidth mbi, taxal na. \p \v 40 Leettsa ngwalo nzhab Jesús kona, tsa mloo Jesús yaa Jesús ne nii Jesús lo re zha. \v 41 Ne tegal tata mloo Jesús yaa Jesús ne nii Jesús lo re zha, per ngwalaazt zhay, tak bee laz re zha. Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Chu nap goo lut kuu dowaa nzhee? \p \v 42 Tsa mndaa zha thib le mbel kuu mbyex lo ki lo Jesús. \v 43 Ne tyaka lo re zha ndow Jesús kona. \v 44 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Koree nak kuu mnin lo re goo, leettsa mndon kon re goo, reta kwent chaan da kuu nke lo ley chaan Moisés, ne re kuu nzhab re profet Diox zha ndala, ne re kuu mke zha lo libr chaan salm, retay mrolo. \p \v 45 Tsaraa mtsow Jesús mzhaal yek re zha, tsa myen re zha xkiiz Diox. \v 46 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Tbaa nzhab lo xkiiz Diox lee Crist Kuu taal Diox Nabee ndoblo gath, ne leettsa tsaal tson wiz lee zha roban, \v 47 ne ndoblo taa goo kwent re koree lo reta men kuu nzo reta yez dib naxta lo yezlyu, ne ndoblo telo goo yez Jerusalén, ne koree nak kuu ndoblo gab goo lo zha, ndoblo tsee zha mod went kuu nak zha, tsa tuyy Diox re falt zha. \v 48 Re goo ndoblo taa kwent chaan da, tak re goo mbin ne mwii re kuu mtsowʼn. \v 49 Kenza goo. Lee na taal zha kuu mne Xutʼn taal Xutʼn lo goo, per ndoblo kwet goo yez Jerusalén, asta yelo kayaa goo yalney kuu roo yibaa. \s1 Jesús ndya yibaa \r (Mr. 16:19‑20) \p \v 50 Tsa mloo Jesús re zha tya ne mndeno Jesús re zha asta thib yez kuu le Betania, tsa mlap Jesús yaa Jesús ne mnaab Jesús lo Diox por re zha, tsa kenap Diox re zha. \v 51 Ne leettsa bee ngenika Jesús lo Diox, zhega zhega ngwaap Jesús yibaa. \v 52 Ne leettsa ngwalo mbil re zha lo Jesús, kwathoz laz re zha mretab zha Jerusalén tedib welt. \v 53 Ne thibka nzi re zha lee roo gwodoo chaan Diox, nzhool zha ne ndaa zha texkix lo Diox.