\id JHN \h Juan \toc1 Diiz Chul chaan Jesucrist kuu mkee Juan \toc2 Juan \toc3 Jn. \mt1 Diiz Chul chaan Jesucrist kuu mkee \mt1 Juan \c 1 \s1 Lee diiz Naban ngok men \p \v 1 Leettsa ter yo neeka thib kwaa, lee diiz naban nzoʼa, ne lee diiz naban ndo kon Diox, ne leeka diiz naban nak Diox. \v 2 Lee diiz naban ree ndoʼa kon Diox desde ndala. \v 3 Ne por diiz naban mdexkwaa reta kwaa, ne os nagte por diiz naban neeka thib re kuu nzo nal gatexkwaate. \v 4 Lee diiz naban ree nak yalnaban, ne lee yalnaban nak xni lo re men yezlyu. \v 5 Lee xni ree ndaa xni lo yalkow, ne lee yalkow gagt tuyye. \p \v 6 Ngoo thib mbyi kuu le Juan, Diox mtaal Juan, \v 7 tsa myaad Juan par mndaa Juan kwent chaan xni, tsa yelaaz re men zha kuu nak xni por lee Juan. \v 8 Nagt Juan xni, per lee Juan nak thib zha kuu mtaal Diox mndaa kwent chaan xni. \v 9 Tsa lee xni kuu wlipaa nak xni kuu nteni lo re men, ndyaad lo yezlyu ree. \p \v 10 Lee zha kuu nak diiz naban myaad lo yezlyu ree, ne tegal por lee zha mdexkwaa Diox yezlyu ree; per lee re men yezlyu ree mlebeet zha zha. \v 11 Lee zha myaad por re tawlaz zha, per lee re tawlaz zha mkayaat zha zha. \v 12 Per lee re zha kuu mkayaa zha ne ngwalaaz zha, mndaa zha diiz lo re zhaʼa, par gak re zhaʼa zhiinn Diox. \v 13 Lee re zha ree nak zha zhiinn Diox, tak tata nlaaz Diox, ne nagte tak nlaaz xut zhay o xnaa zhay. \p \v 14 Lee diiz naban ngok men, mban zha ne ngoo zha xid re nee, mwii nee yalnkelaaz chaan zha ne mne nee wli kuu nzhab zha. Ne noga mwii nee yalnabee chaan zha kuu mndaa Xut zha lo zha; ne yalnabee ree mloo beeta lee zha nak Xgann Diox. \v 15 Juan mndaa kwent chaan zha, leettsa nzhab Juan: \p ―Zha ree nak zha kuu mtethʼn lo goo leettsa mnin: “Lee zha kuu ndyaad tut bluz nake na, mas nataak zhaʼa nake na, tak nzoʼa zhaʼa desde ndala leettsa terka galʼn”. \p \v 16 Ne retalee nkayaaʼaa yalwen lo zha, thibe ne tedibe nkayaaʼaa. \v 17 Moisés nak cho mndaa ley chaan Diox lo re men, per lee yalnkelaaz chaan Diox ne kuu wli myaad por Jesucrist. \v 18 Neeka thib men ter wii Diox, beeta Xgann Diox kuu thita lo Diox, kuu thibka ndo lo Diox mwii lo Diox, ne lee Xgann Diox nak cho mloo naa xa nak Diox. \s1 Juan kuu mtsowleyy mndaa kwent chaan Jesús \r (Mt. 3:11‑12; Mr. 1:7‑8; Lc. 3:15‑17) \p \v 19 Leettsa lee re zha Israel zha Jerusalén, mtaal re ngwleyy ne re zha kuu ntsow ayud re ngwleyy ngwanaabdiz lo Juan, naa cho nak Juan. \v 20 Tsa lee Juan mkab lo re zha, ne nzhab Juan: \p ―Nagtʼn Crist Kuu Mtaal Diox Nabee. \p \v 21 Tsa lee re zha mre mnaabdiz lo Juan, ne nzhab: \p ―¿Cho naka tsa? ¿Chu lu nak Lí, profet kuu ngoo ndala? \p Juan mkab ne nzhab: \p ―Nagte na. \p Tsa mre re zha nzhab: \p ―¿Chu lu nak tedib re profet kuu ngoo ndala, kuu naka diiz yaad? \p Lee Juan mkab ne nzhab: \p ―Nagte na. \p \v 22 Tsa mre re zha mnaabdiz zha: \p ―¿Cho naka tsa? Tak ndoblo gab nee thib kwaa lo re zha kuu mtaal nee. ¿Chu tak neʼa lo nee naa cho naka? \p \v 23 Juan mkab ne nzhab: \p ―Na, nak taxal thib bos kuu nii thib ta yubiz, taxal nzhab profet Isaí zha ndala, or kuu nzhab zha: ¡Bxaal goo thib net nali par te Zha Nabee! [Is. 40:3] \p \v 24 Tsa lee re zha kuu mtaal re fariseo lo Juan, mre mnaabdiz lo Juan, \v 25 ne nzhab: \p ―Os leeʼa nagta Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, neeka nagta Lí, ne neeka nagta thib re profet, ¿chebee ntsowleyya re men tsa? \p \v 26 Juan mkab, ne nzhab: \p ―Na ntsowleyy re men kon nit, per xid goo ndo thib zha kuu nlebeet goo, \v 27 lee zha ndyaad tut bluz nake na, per masraa nataak zha nake na, ne kona neeka korre dits labyid zha ndoblotʼn xakʼn. \p \v 28 Ne reta koree ngok thib ta le Betania, tedib lad roo yoo Jordán, ta mtsowleyy Juan re men. \s1 Jesús nak Mbak zhiil Diox \p \v 29 Ne lee tedib wiza mwii Juan lee Jesús ndyaad lo Juan, tsa nzhab Juan: \p ―¡Wii goo, zha ree nak Mbak zhiil Diox, kuu nkib falt chaan re men yezlyu ree! \v 30 Zha ree nak zha kuu mndan kwent lo goo or kuu mnin: “Tut bluz nake na ndyaad thib zha kuu mas nataak nake na, tak nzoʼa zha desde ndala leettsa terka galʼn”. \v 31 Tegal mlebeetʼn zha, per mtsowleyyʼn re men kon nit, par lebee re zha Israel zha. \p \v 32 Ne noga mndaa Juan kwent ne nzhab Juan: \p ―Mwiin lee Mbi Nayon mroo lobee taxal thib palom mla dits zha. \v 33 Ne lee na netʼn cho nak zha tsya. Per lee zha kuu mtaalʼn tsowleyyʼn re men kon nit, ne lon: “Loka zha kuu wiiʼa la Mbi Nayon dits ne yaan Mbi Nayon lo, zhaʼa nak zha kuu tsowleyy kon Mbi Nayon”. \v 34 Ne na mwiiy, ta mod ndan kwent lo re men, lee zha nak Xgann Diox. \s1 Jesús mrez Ndres ne Pey \p \v 35 Ne lee tedib wiza, leeka tya ndo Juan kon chop zha kuu ngeteed lo Juan. \v 36 Or mwii Juan lee Jesús nderid tya, tsa nzhab Juan: \p ―¡Wii goo, zha baa nak, Mbak zhiil Diox! \p \v 37 Ne mbin rop zha kuu ngeteed lo Juan kuu nzhab Juan, tsa mndeke rop zha dits Jesús. \v 38 Or mtsere lo Jesús lee rop zhaʼa ndeke dits Jesús, tsa mnaabdiz Jesús lo rop zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Kwan nkwaan goo? \p Lee rop zha mkab ne nzhab: \p ―Maestr, ¿pa nzoʼa? \p \v 39 Jesús mkab ne nzhab lo rop zha: \p ―De goo, tsa ne gooy. \p Tsa ngwa rop zha, ne mwii zha pa nzo Jesús, ne myaanka rop zha kon Jesús wiza, tak ndaʼa or, ora nzhak teeka las cuatro wiza. \p \v 40 Ne lee Ndres wets Simún Pey, nak thib zha lo rop zha kuu mbin kuu nzhab Juan, ne mndeke zha dits Jesús. \v 41 Ne or mzal Ndres wets Ndres kuu le Simún, tsa nzhab Ndres lo Simún: \p ―Mwiiʼa nee Zha Kuu Mtaal Diox Nabee (zha le Crist). \p \v 42 Tsa ndano Ndres Simún ta ndo Jesús, ne or mwii Jesús lo Simún, tsa nzhab Jesús lo Simún: \p ―Lu nak Simún, xgann Jonás, per desde nal leeʼa role Cefas (diiz ree nak “Pey”). \s1 Jesús mrez Lip ne Natanael \p \v 43 Ne tedib wiza lee Jesús mroo nda yezlyu Galilea. Tsa mwii Jesús Lip ne nzhab Jesús lo Lip: \p ―Bteke ditsʼn. \p \v 44 Ne lee Lip nak zha yez Betsaida, tawlaz Ndres rop Pey nak Lip. \v 45 Tsa ngwakwaan Lip Natanael, ne or mzal Natanael lo Lip, nzhab Lip: \p ―Mzala nee zha kuu mndaa Moisés kwent lo libr chaan ley, leeka zha kuu mndaa re profet kwent. Lee zha nak Jesús xgann Che zha Nazaret. \p \v 46 Tsa nzhab Natanael: \p ―¿Chu tak roo thib zha ro yez Nazaret? \p Lip mkab ne nzhab: \p ―De, tsa ne luy. \p \v 47 Or mwii Jesús lee Natanael ngebig lo Jesús, tsa nzhab Jesús: \p ―Baa ndyaad thib zha kuu wlipaa nak zha Israel, thib zha kuu nkedit. \p \v 48 Tsa lee Natanael mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Xomod nlebeeʼa na? \p Jesús mkab lo Natanael ne nzhab: \p ―Or kuu ter kwez Lipa, mwiin leeʼa ndob xann ya ig. \p \v 49 Tsa nzhab Natanael lo Jesús: \p ―Maestr, ¡lu nak Xgann Diox, lu nak rey lo re zha Israel! \p \v 50 Jesús mkab lo Natanael, ne nzhab: \p ―¿Nyelaaza na tak nin loʼa: Leeʼa ndob xann ya ig? Per nalraa wiiʼa masraa re kuu thoz nake koree. \p \v 51 Noga nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wlipaa na nin: Desde naltseree wii goo lee lobee zhaal, ne lee re mandad chaan Diox ndeke ne ndela lo na, Kuu Mzin Ngok Men. \c 2 \s1 Jesús ngwa thib Jwandan \p \v 1 Ne leettsa ndaʼa tson wiz, tsa ngoo thib fandan yez Caná, yez kuu nzi yezlyu Galilea. Ne tya ndo xnaa Jesús, \v 2 ne noga mrez zha Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, tsa ya re zha lo fandan. \v 3 Per leettsa mbiz xit ub, tsa nzhab xnaa Jesús lo Jesús: \p ―Nkenot raa zha ree xit ub. \p \v 4 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chebee lon mbeza koree? Bee ter tsin or kuu leen tsow koree. \p \v 5 Per lee xnaa Jesús nzhab lo re zha kuu ngeyiid xit ub: \p ―Btsow goo reta kuu ne zha lo goo. \p \v 6 Ne tya nzi xoop ree ke, kuu nlortsin re zha Israel par nyoo nit kuu na zha, tsa nzhak nambi zha lo Diox ley lo zha. Ne kadta thib re reeʼa nyoo teeka thap gal o thib gayoo litr nit. \v 7 Tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ntsow tsiin tya: \p ―Btse goo re ree baa bloo goo nit. \p Ne mtse zhay mloo zha nit. \v 8 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Bloo goo lutte, ne be gooy lo zha kuu nabee lo goo. \p Ne tata mtsow zha. \v 9 Ne lee zha kuu nabee lo re zha mtsow preb nit kuu mreyal xit ub, per neeka net zha pa mrooy, beeta re zha kuu ntsow tsiin ne pa mrooy, tak re zha mtse re ree. Ne lee zha kuu nabee lo re zha mrez mbyi kuu mtseyaʼa, \v 10 ne nzhab zha lo mbyi: \p ―Reta zha, ner ndaa zha xit ub kuu mas wen, ne or lee re zha kuu mrez zha yaad lo ani ngwiiʼa zha naroobe, tsaraa ndaa zha xit ub kuu rax. Per lee lu mlotsowa xit ub kuu wen par kiida bluz. \p \v 11 Koree mtsow Jesús yez Caná kuu nzi yezlyu Galilea, ne koree nak thib re kuu thoz, kuu ner mtsow Jesús, tenzhee mloo Jesús yalnabee chaan Jesús, tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús ngwalaaz zha Jesús. \p \v 12 Leettsa ngwalo mriid koree, tsa ngwa Jesús yez Capernaúm kon xnaa Jesús, kon re wets Jesús ne kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne mlet re zha tya chop tsonta wiz. \s1 Jesús mtezhonn re zha kuu ntho maa lee roo gwodoo naro \r (Mt. 21:12‑13; Mr. 11:15‑18; Lc. 19:45‑46) \p \v 13 Ne tsya ndetsin gaxa ani Paskw chaan re zha Israel, tsa ngwa Jesús yez Jerusalén. \v 14 Ne mndaab Jesús roo gwodoo naro Jerusalén, ne mwii Jesús re zha kuu ntho ngon, re zha kuu ntho mbak zhiil, re zha kuu ntho palom, ne re zha kuu ndob ntsiil temi lo re men. \v 15 Ne or mwii Jesús re zha, tsa mzhen Jesús chop tson doo bzhizh ne mdexkwaa Jesús thib bins, ne kon binsa mloo Jesús re zha lee gwodoo kon re mbak zhiil zha ne kon re ngon zha. Ne mchaats Jesús re temi re zha kuu ntsiil temi, ne mlobi Jesús re mes chaan re zhaʼa. \v 16 Ne nzhab Jesús lo re zha kuu ntho palom: \p ―¡Nalorka bloo goo re maa goo nzhee! ¡Tsowt goo xbi leen liz Xutʼn Diox! \p \v 17 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mtelaaz xkiiz Diox ta nzhab: “Nkezhyan na por re kuu ntsow zha leen liza”. [Sal. 69:9] \p \v 18 Tsa lee re zha Israel mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Kwan thib kuu looʼa lo nee, tsa ne nee leeʼa mtsow re koree kon yalnabee chaan Diox? \p \v 19 Jesús mkab lo re zha ne nzhab: \p ―Bluux goo gwodoo ree, ne lee na tsonka wiz taa nay tedib welt. \p \v 20 Tsa lee re zha Israel nzhab lo Jesús: \p ―Chop galbxoop liin mta zha gwodoo naro ree, ¿ne lee lu tsonka wiz taa luy? \p \v 21 Per gwodoo kuu mteth Jesús lo re zha nak kwerp Jesús. \v 22 Kona leettsa mroban Jesús xid re zha nguth, tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mtelaaz kuu nzhab Jesús, ne ngwalaaz zha re kuu nzhab lo xkiiz Diox ne re kuu nzhab Jesús, nak kuu wli. \s1 Jesús nlebee reta men \p \v 23 Leettsa bee ndo Jesús lo ani Paskw yez Jerusalén, kwaro zha ngwalaaz Jesús, tak mwii zha mtsow Jesús re kuu thoz lo re men. \v 24 Per nyelaazt Jesús kuu mbez re men, tak nlebee Jesús reta men. \v 25 Ne ndechet Jesús naa cho taa kwent lo Jesús naa xa nak re men, tak lee Jesús nlebee leettsoo reta men. \c 3 \s1 Jesús ne Nicodemo \p \v 1 Ngoo thib mbyi kuu le Nicodemo kuu nak fariseo, ne lee mbyiʼa nak thib zha kuu nataak lo re zha Israel. \v 2 Thib btsi ngwa zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Maestr, nee ne lee Diox mtaala lo nee, tak yent cho tak tsow re milagr thoz kuu ntsowa, os lee Diox ndot kon lee zha. \p \v 3 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Wlipaa na nin loʼa, loka cho galt tedib welt, gagt tab zha ta nabee Diox. \p \v 4 Tsa mnaabdiz Nicodemo, ne nzhab zha: \p ―¿Xomod tak gal men tedib welt leettsa ngozha men? ¿Chu tak tab men leettsoo xnaa men ne gal men tedib welt? \p \v 5 Lee Jesús nzhab lo zha: \p ―Wlipaa na nin loʼa, os galt zha leen nit ne kayaat zha Mbi Nayon chaan Diox, gagt tab zha ta nabee Diox. \v 6 Lee zha kuu nzhal lo men, men nak zha, ne lee zha kuu nkayaa Mbi Nayon leen leettsoo zha, taxal Mbi Nayon nak zha. \v 7 Tsegeyt leettsooʼa tak nin loʼa: “Ndoblo gala tedib welt.” \v 8 Lee mbi nzhax mbi loka pa nlaaz mbi, ne tegal nzhona nzhaxe, per neta naa pa ndyaade ne neeka neta naa pa nday. Tbaa nak re zha kuu nkayaa Mbi Nayon chaan Diox leettsoo. \p \v 9 Lee Nicodemo mre mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Xomod tak gak re koree? \p \v 10 Tsa nzhab Jesús lo Nicodemo: \p ―¿Lu nak maestr lo re zha Israel, ne xomod nyenta koree? \v 11 Wlipaa na nin loʼa, nee ndediz nee kuu ne nee, ne ndaa nee kwent kuu mwii nee, per lee re goo nyelaazt goo re kuu nii nee. \v 12 Ne os lee goo nyelaazt goo re kuu yezlyu ree kuu ndan kwent lo goo, ¿xomod yelaaz goo os kuu yibaa tan kwent lo goo? \p \v 13 ’Neeka thib men ter ya yibaa, sinke beeta zha kuu mroo yibaa ne mla lo yezlyu ree, ne lee zha kuu ntethʼn loʼa nak na, Kuu Mzin Ngok Men. \v 14 Ne leeka taxalka mkee Moisés mbeel lo ya yubiz, tataka kee zha na, Kuu Mzin Ngok Men lo ya, \v 15 tsa reta zha kuu yelaazʼn, tsow zha gan yalnaban kuu thitanax. \s1 Nke leettsoo Diox re men yezlyu ree \p \v 16 Ne tak kwathoz mke leettsoo Diox reta men kuu nzi lo yezlyu ree, kona mtaal Diox thibka Xgann Diox kuu nkeno Diox myaad lo yezlyu ree, ne lee zha kuu yelaaz Xgann Diox, gatht zha, sinke keno zha yalnaban kuu thitanax. \v 17 Tak mtaalt Diox Xgann Diox lo yezlyu ree, par naab Diox kwent lo re men ne par teti Diox re men, sinke mtaal Diox Xgann Diox, tsa por Xgann Diox tsow re men gan yalnaban kuu thitanax. \p \v 18 Ne lee zha kuu yelaaz Xgann Diox, naabt Diox kwent lo zhaʼa, per lee re zha kuu yelaazt Xgann Diox wlipaa mnaaba Diox kwent lo zhaʼa, tak ngwalaazt zha Xgann Diox kuu thibka lo Diox. \v 19 Ne re zha kuu yelaazt Xgann Diox, mnaaba Diox kwent lo re zhaʼa, tak leettsa myaad zha kuu nak xni lo yezlyu ree, mas myow leettsoo re men yalkow nake xni, tak pur kuu went ntsow zha. \v 20 Reta zha kuu ntsow kuu went, nayii zha ne zha zha kuu nak xni, ne mbigt zha lo xni, tsa loot re kuu went kuu ntsow zha. \v 21 Per lee re zha kuu ndeke dits kuu wli, mbig zha lo xni, tsa loo lee re kuu ntsow zha nak kuu nlaaz Diox. \s1 Juan mre mndaa kwent chaan Jesús tedib welt \p \v 22 Bluz leettsa ngwalo nzhab Jesús koree, tsa mroo Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús yez Jerusalén, ne ngwa Jesús yezlyu Judea, tya mlet re zha chop tson wiz, ne mtsowleyy zha re men. \v 23 Ne noga Juan ngetsowleyy re men xlen, kuu le Enón, gaxta thib ta le Salim, tak tya nzo naroob nit ne lee re men nya lo Juan, ne ntsowleyy Juan re zha. \v 24 Re koree ngok, leettsa ter ko zha Juan tsib. \p \v 25 Per lee chop tson zha kuu ngeteed lo Juan mndelo mbyodiz kon thib zha Israel, kwent chaan xomod gak nambi men lo Diox, \v 26 tsa myaad zha mnaabdiz zha lo Juan ne nzhab zha: \p ―Maestr, lee zha kuu mndo rop goo roo yoo Jordán, zha kuu mndaaʼa kwent lo nee, nal lee zha ngetsowleyy re men, ne reta men nya lo zha. \p \v 27 Tsa lee Juan nzhab lo re zha: \p ―Neeka thib zha gagt kayaa thib kwaa os lee Diox taate lo zha. \v 28 At mbin goo kwathoz nambi mnin, nagtʼn Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, lee na nak beeta thib zha kuu mtaal Diox ndener lo zha. \v 29 Tak lee lo thib fandan, lee mbyi kuu nden yaa nzaa, nak kuu tseya kon nzaa, ne lee amig mbyi kuu tseyaʼa ndo tya, ne nzhon amig mbyi kwan ndediz rop zha kuu tseyaʼa, ne naley nzo leettsoo amig mbyi nzhon amig mbyi ndediz rop zha kuu tseyaʼa. Kona leeka tata kwathoz naley nzo leettsoon. \v 30 Tak lee zha ndoblo gak zha masraa nataak, ne lee na ndoblo gakʼn zha kuu nataagt raa. \s1 Zha kuu mroo yibaa \p \v 31 Lee zha kuu mroo yibaa nabee zha lo reta men ne lo reta kwaa. Lee zha yezlyu ree, zha yezlyu ree nak zha, ne pur kuu yezlyu ree ndediz zha. Per lee zha kuu mroo yibaa, zhaʼa nak zha kuu nabee lo reta men ne lo reta kwaa, \v 32 ne ndediz zha kuu mwii zha ne kuu mbin zha, per neeka thib zha nyelaazt kuu ni zha. \v 33 Per lee zha kuu nyelaaz kuu ni zha, zhaʼa nloo lee Diox nali nak. \v 34 Tak lee zha kuu mtaal Diox taa kwent chaan Diox, ndaa zha kwent chaan Diox ne ndaa Diox Mbi Nayon lo zha, ne ngwiit Diox ploy ndaa Diox lo zha. \v 35 Nke leettsoo Xut zha zha, ne mndaa Xut zha yalnabee lo Zha, tsa nabee zha reta kuu nzo lo yezlyu ree ne lobee. \v 36 Ne loka zha kuu yelaaz Xgann Diox, tetsow zhaʼa gan yalnaban kuu thitanax, per lee zha kuu yelaazt Xgann Diox, tsowt zhaʼa gan yalnaban, sinke lee yalnayii chaan Diox la dits zhaʼa. \c 4 \s1 Jesús mndediz lo thib ngot kuu nak zha yez Samaria \p \v 1 Tsa mbin re fariseo lee dits Jesús ndeke masraa zha nake dits Juan, ne masraa zha nda ntsowleyy Jesús nake Juan. \v 2 Per tegal leet Jesús ntsowleyy re men, sinke re zha kuu ngeteed lo Jesús ntsowleyy re men. \v 3 Ne leettsa myeen Jesús kona, tsa mroo Jesús yezlyu Judea ne nda Jesús yezlyu Galilea tedib welt. \p \v 4 Per or nda Jesús, ndoblo rid Jesús yezlyu Samaria. \v 5 Tsa mzin Jesús thib yez chaan Samaria kuu le Sicar, ne gax tya nax thib le yu kuu mndaa Kob lo Che xgann Kob. \v 6 Ne tya ndob pos kuu ni re zha pos Kob. Ne tak ngokwan Jesús ndo Jesús net, tsa mneyy Jesús thib lad roo pos. Kona ngok teeka ndrol wiz. \v 7-8 Ne lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, mlaa zha Jesús, ne nda re zha yez ndati zha kuu wu zha. Ne ora lee thib ngot kuu nak zha yez Samaria ngwaxii nit roo pos, tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―Taa lut nit gun. \p \v 9 Per lee re zha Israel nzaalt leettsoo kon re zha Samaria, kona lee ngota mkab, ne nzhab lo Jesús: \p ―¿Chebee lon naaba nit, si zha Samaria nakʼn ne lee lu nak zha Israel? \p \v 10 Lee Jesús mkab lo ngot ne nzhab: \p ―Os leeʼa nlebeeʼa kuu nataak kuu ndelaaz Diox, ne os neʼa naa cho nak zha kuu ngenaab nit loʼa, ne os lu naaba nit lo zha, lee zha taa nit kuu ndaa yalnaban guʼa. \p \v 11 Tsa lee ngot nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, per neeka thib kuu ndenta par kooʼa nit, ne lee pos kwathoz naats, ¿ne pa nkenoʼa nit kuu ndaa yalnaban kuu taaʼa gun? \v 12 Naa ¿chu masraa nataaka nake tey nee Kob? Lee zha mlaa pos ree lo nee, ne lee zha, re zhiinn zha ne re maa zha ngwii nit pos ree. \p \v 13 Ora mkab Jesús ne nzhab Jesús lo ngot: \p ―Reta zha kuu nzhuu nit pos ree, tebre tob xyeek leettsoo zha, \v 14 per lee zha kuu gu nit kuu tan, thitanax bret raa zha tob xyeek leettsoo zha, tak lee nit kuu tan gu zha, leettsoo zha gake taxal thib xlen nit, kuu ndaa yalnaban kuu thitanax. \p \v 15 Tsa lee ngot nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, taa nita gun, tsa tob xyeegt raa leettsoon, ne tsa yalt raa na yaadlon nit nzhee. \p \v 16 Ora nzhab Jesús lo ngot: \p ―Gwa gwaxii tsaala, tsaraa yaada nzhee. \p \v 17 Lee ngot mkab ne nzhab: \p ―Naptʼn tsaalʼn. \p Tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―Wliʼa kuu neʼa, napta tsaala, \v 18 tak mkenoʼa lu gaay tsaala, ne lee zha kuu napa nal, nagt zha tsaala, wliʼa kuu neʼa. \p \v 19 Or mbin ngot kona, tsa nzhab ngot: \p ―Ndakʼn thib profet naka. \v 20 Lee re tey nee zha ndala mbil zha lo Diox yek yii ree, per lee re goo zha Israel mbez goo, yez Jerusalén nak ta ndoblo golaa lo Diox. \p \v 21 Tsa lee Jesús nzhab lo ngot: \p ―Wlipaa na nin loʼa, too wiz kuu ndechet raa yaad goo yek yii ree, neeka Jerusalén, par gol goo lo Diox. \v 22 Lee re goo net goo cho lo nzhool goo, per lee re nee ne nee cho lo nzhool nee, tak lo re zha Israel ndyaad yalnaban kuu thitanax. \v 23 Per mzina or, ne nal nak or kuu lee re zha kuu wlipaa nzhool lo Diox, gol zha lo Diox taxal nlaaz Mbi Nayon chaan Diox. Tak tata nlaaz Diox gol re men lo Diox. \v 24 Diox nak mbi, ne lee re zha kuu wlipaa nzhool lo Diox, taxal nlaaz Mbi Nayon, ndoblo gol zha lo Diox. \p \v 25 Tsa nzhab ngot lo Jesús: \p ―Nen tyaad Zha Kuu taal Diox Nabee (kuu nak Crist), ne leettsa yaad zha, tsa ne zha naa xomod nak reta kwaa lo nee. \p \v 26 Jesús nzhab lo ngot: \p ―¡Na nak zhaʼa, kuu ngetediz loʼa! \p \v 27 Ne ora mzin re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne kwathoz mzegey leettsoo re zha, tak mwii zha lee Jesús ngetediz kon thib ngot, per neeka thib zha myet leettsoo ganaabdiz, kwan nlaaz ngot o cho kwent ngetediz Jesús kon ngot. \v 28 Tsa lee ngota mlaa ree, ne ngwane ngot lo re men yez, nzhab ngot: \p \v 29 ―Ndaa goo, tsa wii goo thib mbyi, kuu mne lon reta kuu mtsowʼn. ¿Naa chu nagt zha Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \p \v 30 Tsa mroo re zha ne ngwa zha ta ndo Jesús. \v 31 Ne lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, nzhab lo Jesús: \p ―Maestr, dow lut kwaa. \p \v 32 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Napʼn thib kwaa wun, per net goo kwane. \p \v 33 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mndelo zha mnaabdiz zha lo altaa zha, ne nzhab zha: \p ―¿Chu nzo cho myaadtaan kuu ndow zha? \p \v 34 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Lee kuu nzhowʼn nak, ntsowʼn kuu nlaaz zha kuu mtaalʼn, ne kona nak taxal kuu nzhowʼn, ne wlipaa teyelo tsow nay. \v 35 Lee re goo mbez: “Bee nzhak falt thap mbee par thop zha yalgonn”, per lee na ni lo re goo, wii goo, ngoka yalgonn ne mzina wiz thop zhay. \v 36 Lee zha kuu nke tsiin par thop yalgonn, nzhax lo zha, ne lee yalgonn kuu nthop zha, nak kuu xek thitanax, tsa lee zha kuu mloo bin, ne zha kuu mthop yalgonn kwathoz naley nzo leettsoo rop zha. \v 37 Wli kuu nzhab diiz: “Thib zha ngo bin lo yu ne lee tedib zha nthop yalgonn”. \v 38 Na mtaal goo thop goo yalgonn kuu ngonnt goo, tedib net zha nak zha kuu ngonne ne mtembiy, per lee re goo thope ne kayaay. \p \v 39 Kwathoz zha yez Sicar kuu nzi yezlyu Samaria ngwalaaz Jesús, tak lee ngota nzhab lo re zha: “Mne zha reta kuu mtsowʼn”. \v 40 Ne or lee re zha yez Samaria mzin, tsa nzhab zha lo Jesús, kwet Jesús lo re zha. Tsa mlet Jesús lo re zha chop wiz, \v 41 ne naroob raa zha ngwalaaz Jesús por re kuu nzhab Jesús. \v 42 Ne nzhab re zha lo ngot: \p ―Nagt beeta por kuu neʼa lo nee, tsa nyelaaz nee Jesús, sinke mbina nee kuu ne Jesús, ne kona ne nee wlipaa lee Jesús nak zha kuu ntelaa re men lo yalguth ne ndaa yalnaban lo re men. \s1 Jesús mtegwe zhiinn thib mbyi kuu nataak lo rey \p \v 43 Leettsa ndaʼa chop wiz, tsa lee Jesús mroo ndya par yezlyu Galilea. \v 44 Ne leeka Jesús nzhab lo re men, nzhont re men diiz lo thib zha kuu nak profet, leettsa tawlazka zha nak Profet. \v 45 Per leettsa mzin Jesús Galilea, wen mkayaa re zha Jesús tya, tak ngwa re zha lo ani Paskw yez Jerusalén, ne mwii zha re kuu mtsow Jesús tya. \p \v 46 Jesús mre ngwa yez Caná kuu nzi yezlyu Galilea, ta mtsow Jesús mreyal nit xit ub. Ne tya mzaal Jesús thib zha kuu nataak kuu nke tsiin lo rey, ne lee xgann zhaʼa ne ndak nzo yez Capernaúm. \v 47 Or lee zha kuu nataak lo rey mbin lee Jesús mzin yezlyu Galilea, tsa ngwa zha lo Jesús ne mnaab zha lo Jesús, ya Jesús liz zha, yategwe Jesús xgann zha kuu mer gath. \v 48 Tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―Os leen tsowtʼn thib re milagr thoz lo goo, yelaazt goo na. \p \v 49 Per lee zhaʼa nzhab lo Jesús: \p ―Zha Nabee, lijer ndaa tak cha gath xgann na. \p \v 50 Tsa lee Jesús nzhab lo zha: \p ―Tyee liza, ¡mgweʼa xganna, naban xganna! \p Tsa lee zhaʼa ngwalaaz kuu nzhab Jesús ne ndya zha liz zha. \v 51 Ne or ndo zha net ndya zha liz zha, lee re mos zha ngwaxii net zha, ne nzhab lo zha: \p ―¡Mgweʼa xganna! \p \v 52 Tsa mnaabdiz zha lo re mos zha, polor mndelo ngoo wen leettsoo xgann zha, tsa lee re mos mkab ne nzhab: \p ―Naaʼa a la una mroo xlee xganna. \p \v 53 Tsa lee xut ndeʼa mtelaaz, leeka ora nzhab Jesús lo zha “naban xganna”. Tsa re lizta zhaʼa ngwalaaz Jesús. \p \v 54 Ne koree ngok mrop milagr kuu mtsow Jesús, leettsa mroo Jesús Judea ne ndyaad Jesús par Galilea. \c 5 \s1 Jesús mtegwe thib zha mthans ta le Betesda \p \v 1 Bluz leettsa ngwalo mriid koree, lee re zha Israel mtsow thib ani, tsa lee Jesús ngwa Jerusalén tedib welt. \v 2 Ne leen yez Jerusalén, gax roo pwert kuu ni zha chaan re mbak zhiil, tya ndob thib tank kuu diiz hebreo le Betesda, kuu nap gaay korredor, \v 3 ne roo re korredora nzi thiban zha syeg, zha mthans ne zha kuu gagt gwin. \v 4 Tya nzi re zha ngebet zha, or lee mandad chaan Diox kwin nit leen tank, ne loka zha kuu ner tab leen tank, ngwe zha lo yiz kuu ndak zha. \v 5 Ne xid re zhaʼa nzo thib zha mthans kuu ndaʼa galbtsiibxon liin ne ndak. \v 6 Ne or mwii Jesús lee zha nax tya, ne ne Jesús ndaʼa tyen liin tata ndak zha, tsa mnaabdiz Jesús lo zha, ne nzhab Jesús: \p ―¿Chu nlaaza weʼa? \p \v 7 Lee mbyiza mkab ne nzhab: \p ―Zha Nabee, naptʼn cho kon leen tank or lee nit gwin. Ne kadta leettsa nlazʼn taabʼn leel ner tedib zha ndaab. \p \v 8 Tsa lee Jesús nzhab lo zha: \p ―Gwache, bthuz daʼa ne bte. \p \v 9 Ne oraaka lee zha mgwe, ne mthuz zha da zha ne mndelo zha mnde zha. Ne kona ngok thib wiz sabd. \v 10 Tsa lee re zha Israel nzhab lo zha kuu mgweʼa: \p ―Naltseree nak wiz sabd kuu ndroxkwanaa, ndoblot gweʼa daʼa. \p \v 11 Tsa lee mbyiʼa mkab ne nzhab: \p ―Zha kuu mtegwen ne lon: “Bzhen daʼa ne bte”. \p \v 12 Tsa lee re zhaʼa mnaabdiz lo mbyiʼa ne nzhab: \p ―¿Cho ne loʼa: “Bzhen daʼa ne bte”? \p \v 13 Per lee mbyiʼa net mbyi naa cho mtegwe mbyi, tak lee Jesús mnith xid re men kuu nzi tya. \v 14 Tut bluz mzaal Jesús mbyiʼa roo gwodoo, tsa nzhab Jesús lo mbyi: \p ―Wii mgweʼa lu, tsowt raa lu kuu went, tsa ridta tedib yalti kuu mas nathoz nake kuu mriida. \p \v 15 Lee mbyiʼa ndya ne nzhab lo re zha Israel: “Jesús nak zha kuu mtegwen”. \p \v 16 Ne tak mtsow Jesús kona wiz kuu ndroxkwan re zha Israel, kona mreke re zha Israel dits Jesús ne nlaaz zha kuth zha Jesús. \v 17 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Lee Xutʼn thibka nke tsiin, ne noga na tataga nkeen tsiin. \p \v 18 Ne kona lee re zha Israel masraa nlaaz zha kuth zha Jesús, ne nagte tak beeta nke Jesús tsiin wiz sabd, sinke tak noga nzhab Jesús lee Diox nak Xut Jesús, ne tata mod ntsow Jesús leeka lee Jesús taxal Diox ley lo zha. \s1 Yalnabee chaan Xgann Diox \p \v 19 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wlipaa na nin, na nak Xgann Diox ne neeka thib kuu ntsowtʼn tak nlazʼn tsow nay, beeta ntsowʼn re kuu ngwiin ntsow Xutʼn. Ne reta kuu ntsow Xutʼn ntsowga nay. \v 20 Ne tak nke leettsoo Xutʼn na nloo Xutʼn reta kuu ntsow Xutʼn lon, ne nalraa loo Xutʼn masraa kuu thoz lon, re kuu kwathoz tsegey leettsoo goo wii goo. \v 21 Ne leeka taxal nteroban Xutʼn re zha nguth, ne ntsow Xutʼn mban zha tedib welt, leeka tabaa ndan yalnaban lo zha kuu nlazʼn ta nay. \v 22 Ne nagt Xutʼn kuu naab kwent lo re men, sinke mndaa Xutʼn yalnabee lon tsa naabʼn kwent lo re men, \v 23 tsa reta zha gon diiz lon taxal nzhon zha diiz lo Xutʼn; tak lee zha kuu nataagtʼn lo, noga Xutʼn kuu mtaalʼn nataagt lo zhaʼa. \p \v 24 ’Wlipaa na nin lo goo, loka zha kuu nkenza xkizʼn kuu nin lo goo, ne yelaaz zha lee Diox mtaalʼn, tetsow zhaʼa gan yalnaban kuu thitanax, ne naabt Diox kwent lo zhaʼa wiz bluz, tak mrooʼa zhaʼa xid re zha nguth ne nkenoʼa zha yalnaban kuu thitanax. \v 25 Wlipaa na nin lo goo, mzin gaxa wiz, ne nal nak or kuu lee re zha nguth gon bos da, ne loka zha kuu gon bos da taban zha. \v 26 Ne leeka taxal nap Xutʼn yalnaban por leeka lee Xutʼn, leeka tata mndaa Xutʼn yalnabee lon par napʼn yalnaban, \v 27 ne noga mndaa Diox yalnabee lo na, Kuu Mzin Ngok Men, tsa naabʼn kwent lo re men. \v 28 Tsegeyt leettsoo goo por ree kuu nin lo goo, tak tetsin wiz kuu lee reta zha nguth gon bos da, \v 29 tsa roo re zha leen baa. Ne lee re zha kuu mtsow kuu wen, roban zha par kayaa zha yalnaban, per lee re zha kuu mtsow kuu went, roban zha beeta par kayaa zha yalti kuu thitanax lo Diox. \s1 Kuu nloo lee Jesús nak Xgann Diox \p \v 30 ’Gagt tsowʼn neeka thib kuu por leeka na. Naabʼn kwent taxal nabee Xutʼn lon, ne nali naabʼn kwent lo re men, tak ntsowtʼn kuu nlazʼn, sinke ntsowʼn kuu nlaaz zha kuu mtaalʼn. \v 31 Os leen ndan kwent chaanka na, wlit kuu ndan kwent. \v 32 Per nzo thib zha kuu ndaa kwent chaan da, ne nen wli kuu ni zha. \v 33 Re goo mtaal zha kuu ngwa mnaabdiz lo Juan, ne wli kuu mkab Juan lo goo. \v 34 Ne ndechetʼn neeka thib zha kuu taa kwent chaan da, per nin koree lo goo, tsa ne goo tak laa goo lo yalguth ne tsow goo gan yalnaban. \v 35 Juan nak taxal thib xni kuu mke ne mteni lo goo, ne lo xni chaan Juan ngwalaaz goo gayoo naley leettsoo goo lut. \v 36 Per lee na, napʼn thib zha kuu taa kwent chaan da mas nali, nake kuu mndaa Juan kwent. Re kuu ntsowʼn leey nak re kuu mnabee Xutʼn lon tsowʼn, ne leey nloo lee Xutʼn mtaalʼn. \v 37 Ne noga Xutʼn kuu mtaalʼn nzo fabor da, ne neeka ter gon goo bos chaan Xutʼn, ne neeka ter wii goo Xutʼn, \v 38 ne neeka yent xkiiz Xutʼn leettsoo goo, tak nyelaazt goo lee Xutʼn mtaalʼn. \v 39 Kwathoz nteed goo xkiiz Diox, tak ndak goo loy yetsal goo yalnaban kuu thitanax, per nyent goo lee xkeets Diox ndaa kwent naa cho nakʼn. \v 40 Per lee re goo nlaazt goo yaad goo lon, tsa keno goo yalnaban kuu thitanax. \p \v 41 ’Nkwaantʼn tsa tsow nataak re men na. \v 42 Per nlebeen re goo, ne nen napt goo yalnkelaaz chaan Diox leettsoo goo. \v 43 Na ndyalʼn kwent chaan Xutʼn, per lee re goo nkayaat goo na, ne os tedib zha yaad por kwent chaanka zha, zhaʼa si tekayaa goo. \v 44 ¿Xomod yelaaz goo na, os beeta nkwaan goo par tsow nataak re men goo, ne nkwaant goo par tsow nataak Diox goo? \v 45 Tsowt goo xgab lee na keki goo lo Xutʼn, lee zha kuu nkeki goo nak Moisés kuu mndaa ley kuu nyelaaz goo, ne ndak goo por leey tsow goo gan yalnaban. \v 46 Os wli nyelaaz goo kuu mkee Moisés, noga ndoblo yelaaz goo na, tak kwent chaan da mndaa Moisés lo re yeets kuu mkee Moisés. \v 47 Per os nyelaazt goo kuu mkee Moisés, ¿xomod yelaaz goo kuu nin lo goo? \c 6 \s1 Jesús mndaa kuu ndow gaay mil men \r (Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑34; Lc. 9:10‑17) \p \v 1 Ne leettsa ngwalo mriid re koree, tsa ngwa Jesús tedib lad roo nitdoo Galilea, kuu le Tiberias. \v 2 Ne naroob men mndeke dits Jesús, tak mwii zha re milagr thoz kuu mtsow Jesús lo re men kuu ne ndak. \v 3 Tsa lee Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, mkendab re zha yek thib yii ne tya mndob re zha. \v 4 Ne ndetsin gaxa ani Paskw chaan re zha Israel. \v 5 Or mtsere lo Jesús mwii Jesús lo re men kuu ndeke dits Jesús, tsa nzhab Jesús lo Lip: \p ―¿Pa yatiʼaa kuu wu re men ree? \p \v 6 Tenzhec mnaabdiz Jesús, tsa naa kwan gab Lip, tak neʼa Jesús naa kwan tsow Jesús. \v 7 Tsa lee Lip mkab lo Jesús ne nzhab: \p ―Neeka chop gayoo denario pan, gaate par wu re men lutgay. \p \v 8 Tsa lee Ndres thib re zha kuu ngeteed lo Jesús kuu nak wets Simún Pey, nzhab: \p \v 9 ―Nzhee ndo thib nde lut kuu nap gaay pan cebad ne chop mbel; per pa ga koree wu naroob men. \p \v 10 Tsa nzhab Jesús: \p ―Guz goo lo re men tsa tob men. \p Ne kwaro ndab yizhwan tya, tsa mndob re men ne beeta re mbyi nak teeka gaay mil zha. \v 11 Tsa mzhen Jesús re pan, ne mndaa Jesús texkix lo Diox, ne mdid re zhay lo re men. Ne tataka mtsow Jesús kon rop mbel, ne mdow re zha asta plotha mze leettsoo zha. \v 12 Or ngwalo ndow re zha, tsa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Bthop goo re kuu mrozhoob, tsa yetsaate. \p \v 13 Tsa mthop re zhay, ne mtse zha tsiibchop chekwit ngoo re kuu byu kuu mrozhoob lo re gaay pan. \v 14 Or mwii re men re milagr kuu mtsow Jesús, tsa nzhab re zha: \p ―Wlipaa lee zha ree nak profet kuu ne Diox yaad lo yezlyu. \p \v 15 Per myeen Jesús lee re men ngwalaaz to Jesús, tsa gak Jesús rey lo re zha, kona tee mbeche Jesús lo re zha, ne ngwa thita Jesús yek yii tedib welt, tak nlaaz Jesús to thita Jesús. \s1 Jesús mnde lo nitdoo \r (Mt. 14:22‑27; Mr. 6:45‑52) \p \v 16 Or ngoo yaal, lee re zha kuu ngeteed lo Jesús ndala roo nitdoo, \v 17 ne mke re zha leen thib kano par rid zha tedib lad nitdoo, par tsin zha yez Capernaúm. Ne ngooʼa yaal lee Jesús terka tsin lo re zha. \v 18 Ne lee thib mbi thoz mroo mndelo mkwin nitdoo. \v 19 Ne or ndaʼa re zha teeka thib gaay mil o xoop mil metr lo nitdoo, tsa mwii re zha lee Jesús ndetsin lo re zha ndyaad nde lo nitdoo, tsa kwathoz mzeb re zha. \v 20 Ora nzhab Jesús lo re zha: \p ―¡Tsebt goo nay! \p \v 21 Ne mlaa re zha mke Jesús leen kano, per oraaka mzin re zha yezlyu ta nda zha. \s1 Lee re men nkwaan Jesús \p \v 22 Ne tedib wiza, lee re men kuu myaan tedib lad roo nitdoo, myeen re men lee re zha kuu ngeteed lo Jesús ndya leen thibka kano kuu mndob tya, ne myeen re men ndat Jesús kon re zha. \v 23 Tsa lee tedib net kano mzin gax ta ndow re zha pan, ta mndaa Jesús texkix lo Diox, re kanoʼa nak kano chaan re zha yez Tiberias. \v 24 Or mwii re men neeka Jesús ne neeka re zha kuu ngeteed lo Jesús yenta tya, tsa mke re zha leen kano ne ndya zha par Capernaúm nda kwaan zha Jesús. \s1 Jesús nak pan kuu ndaa yalnaban \p \v 25 Or mzin re men tedib lad roo nitdoo, ne tya mzal Jesús lo re zha, tsa mnaabdiz zha lo Jesús nzhab zha: \p ―Maestr, ¿pol mzina nzhee? \p \v 26 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wlipaa na nin lo goo, ngekwaant goo na tak myen goo re kuu thoz kuu mtsowʼn, sinke nkwaan goo na, tak ndow goo asta plo mze leettsoo goo. \v 27 Ket goo tsiin par kwaan goo kuu wu goo kuu nlux, sinke bkwaan goo kuu ndaa yalnaban kuu thitanax, ne na Kuu Mzin Ngok Men, ta yalnaban kuu thitanax lo goo, tak lee Diox kuu nak Xutʼn mtob seny chaane na, tsa ne re men lee na nak Xgann Diox. \p \v 28 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús, nzhab zha: \p ―¿Kwan ndoblo tsow nee, tsa tak tsow nee reta kuu nabee Diox tsow nee? \p \v 29 Ora mkab Jesús ne nzhab Jesús: \p ―Kuu nlaaz Diox nak, yelaaz goo zha kuu mtaal Diox. \p \v 30 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―¿Cho thib re milagr tak looʼa lo nee, tsa yelaaz nee lu? ¿Kwan kuu tak tsowa? \v 31 Lee re teyaa zha ndala ndow zha pan kuu le maná yubiz, taxal nzhab lo xkiiz Diox: “Pan yibaa mndaa Diox ndow re zha”. [Sal. 78:24] \p \v 32 Tsa mkab Jesús ne nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin, nagt Moisés kuu mndaa pan kuu mroo yibaa ndow goo, sinke Xutʼn nak kuu ndaa pan kuu wlipaa mroo yibaa lo re goo. \v 33 Tak lee pan kuu wlipaa ndaa Diox, nak zha kuu mroo yibaa, ne ndaa yalnaban lo re men yezlyu ree. \p \v 34 Tsa lee re zha mnaab lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Zha Nabee, thibka btaa pana wu nee. \p \v 35 Jesús mkab ne nzhab lo re zha: \p ―Na nak pan kuu ndaa yalnaban. Ne lee zha kuu yaad lon thitanax laant raa zha, ne lee zha kuu yelaaz na thitanax naa tob xyeekt raa leettsoo zha. \v 36 Per niʼa na lo goo, nyelaazt goo na tegal ngwii goo na. \v 37 Reta zha kuu mndaa Xutʼn lon, ndyaad zha lon, ne reta zha kuu ndyaad lon, tezhonntʼn zha. \v 38 Yibaa mroon ne ndyaltʼn par tsowʼn kuu nlazʼn, sinke ndyalʼn tsowʼn kuu nlaaz Xutʼn kuu mtaalʼn. \v 39 Ne lee kuu nlaaz Xutʼn kuu mtaalʼn nak, lee reta zha kuu mndaa Xutʼn lon, latʼn lux neeka thib re zha, sinke teroban na zha wiz bluz. \v 40 Tak kuu nlaaz Xutʼn nak, lee reta zha kuu yelaaz xgann Xutʼn, keno zha yalnaban kuu thitanax ne lee na teroban zha wiz bluz. \p \v 41 Tsa mndelo re zha Israel mbyodiz, tak lee Jesús nzhab: “Na nak taxal pan kuu mroo yibaa”. \v 42 Ne lee re men nzhab: \p ―¿Chu leet zha ree nak Jesús xgann Che? Nlebeeʼaa xut zha ne xnaa zha. Ne ¿chebee mbez zha yibaa mroo zha? \p \v 43 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab lo re zha: \p ―Tow roo goo yodizt raa goo. \v 44 Neeka thib zha yaadt lon, os lee Xutʼn kuu mtaalʼn yaadnot zha lon, tsa lee na teroban zha wiz bluz. \v 45 Ne lo yeets kuu mkee re profet mbez: “Diox teteed reta men”. Kona lee reta zha kuu nzhon diiz lo Xutʼn ne nteed lo Xutʼn, ndyaad zha lon. \p \v 46 ’Ne yent neeka thib zha kuu mwii lo Xutʼn Diox, sinke beeta zha kuu mroo lo Diox mwii lo Diox. \v 47 Wlipaa na nin, lee zha kuu nyelaaz na napa zhaʼa yalnaban kuu thitanax. \v 48 Na nak taxal pan kuu ndaa yalnabana. \v 49 Lee re teyaa zha ndala ndow zha maná yubiz, ne nguth re zha. \v 50 Per lee na ngetan kwent chaan pan kuu mroo yibaa lo goo, ne loka zha kuu wuy taban zha thitanax. \v 51 Na nak pan kuu naban kuu mroo yibaa, ne loka zha kuu wu pan ree taban zha thitanax. Lee pan kuu tan nak kwerp da, ne ta nay por reta men yezlyu ree. \p \v 52 Tsa lee re zha Israel mndelo mbyodiz, ne nzhab: \p ―¿Xomod taa mbyi ree leeka beel mbyi ree wu men? \p \v 53 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Na Kuu Mzin Ngok Men. Wlipaa na nin lo goo, os lee goo wut goo beel da, ne gut goo ren da kenot goo yalnaban kuu thitanax. \v 54 Loka zha kuu wu beel da ne gu ren da, tekeno zha yalnaban kuu thitanax, ne lee na teroban zha wiz bluz. \v 55 Tak lee beel da wlipaa nak loww zha, ne lee ren da wlipaa nak kuu nzhuu zha. \v 56 Ne lee zha kuu nzhow beel da ne nzhuu ren da, thibka nak nee rop nee zhaʼa ne thibka ndon kon lee zha. \v 57 Lee Xutʼn kuu mtaalʼn nkeno yalnaban, ne lee na naban na por Xutʼn; ne tataka lee zha kuu wu beel da taban zha por na. \v 58 Kwent chaan pan kuu mroo yibaa ngetan. Lee pan ree nagt taxal maná kuu ndow re teyaa zha ndala, tegal ndow zhay per nguth zha, per lee zha kuu wu pan kuu tan taban zha thitanax. \p \v 59 Re koree nzhab Jesús lo re men yez Capernaúm, or mloo Jesús xkiiz Diox lo re men ta nkaltaa zha nteed zha xkiiz Diox. \s1 Diiz kuu ndaa yalnaban \p \v 60 Or mbin re men re kuu mloo Jesús, tyen re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab: \p ―Kwathoz nagan yenaa kuu ni zha; ¿cho tak gon diiz xkiiz zha? \p \v 61 Ne myeen Jesús kwan ngetediz re zha, tsa nzhab Jesús: \p ―Cho koree ntsow went nzo leettsoo goo. \v 62 ¿Kwan tsow goo xgab, os wii goo lee na, Kuu Mzin Ngok Men, ndyan yibaa leeka ta mroon? \v 63 Lee Mbi Nayon nak kuu ndaa yalnaban, per lee lo kwerp yent pa lortsine. Ne lee re kuu nin lo goo nak chaan Mbi Nayon ne leey nak kuu ndaa yalnaban. \v 64 Per bee nzo thib chop goo kuu nyelaazt na. \p Tak desde ner neʼa Jesús, naa cho nak re zha kuu nyelaazt Jesús, ne cho taa Jesús lo re zha kuu kuth Jesús. \p \v 65 Tsa nzhab Jesús: \p ―Kona nin lo goo, neeka thib zha gagt yaad lon, os lee Xutʼn yaadnot zha lon. \p \v 66 Kona tyen zha kuu ngeteed lo Jesús, mlaa zha Jesús ne ndya zha, ne mndiyt raa zha kon Jesús. \v 67 Tsa nzhab Jesús lo re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―¿Chu noga goo nlaaz goo bi goo? \p \v 68 Tsa nzhab Simún Pey lo Jesús: \p ―Zha Nabee, ¿cho lo ya nee? Si xkiiza nak kuu ndaa yalnaban kuu thitanax. \v 69 Re nee ne leeʼa nak Zha Nali kuu mroo lo Diox, ne nyelaaz nee lu. \p \v 70 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Tsiibchop goo nak zha kuu mlin, per thib goo nak kuu nzhon diiz lo Maxuuy. \p \v 71 Or nzhab Jesús kona ngeteth Jesús Judas Iscariote, xgann Simún Iscariote, tak Judas nak kuu taa Jesús lo re zha kuu kuth Jesús, tegal lee Judas nak thib zha lo re tsiibchop zha kuu ngeteed lo Jesús. \c 7 \s1 Ngwalaazt re wets Jesús lee Jesús nak, Zha Kuu Mtaal Diox Nabee \p \v 1 Leettsa ngwalo mriid re koree, lee Jesús mndiy re yez yezlyu Galilea ne nlaazt Jesús ya Jesús yezlyu Judea, tak tya nlaaz re zha Israel kuth Jesús. \v 2 Per ndetsin gaxa ani kuu le Ramad, thib re ani kuu ntsow re zha Israel, \v 3 tsa lee re wets Jesús nzhab lo Jesús: \p ―Broo nzhee, ne gwa yezlyu Judea, tsa noga re zha kuu nyelaaza kuu nzo tya, wii re kuu ntsowa. \v 4 Tak leettsa lee thib zha nlaaz zha lebee re men zha, ntsowt zha re kuu xgaatsta. Ne nal os ntsowa re kuu thoz, btsowe delant lo reta men. \p \v 5 Tak neeka re wets Jesús ngwalaazt zha Jesús. \v 6 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Ter tsin or da, per lee re goo reta or wen lo goo. \v 7 Lee re men yezlyu nayiit zha ne zha goo, per na si nayii zha ne zha na, tak nloon lee re kuu ntsow zha went nak. \v 8 Gwa goo lo ani yatʼn nal, tak ter tsin or kuu yan. \p \v 9 Ngwalo nzhab Jesús kona lo re wets Jesús, tsa myaanka Jesús yezlyu Galilea. \s1 Ngwa Jesús lo ani kuu le Ramad \p \v 10 Leettsa lee re wets Jesús nda, noga Jesús mndeke ngwa lo ani, per xgaatsta ngwa Jesús. \v 11 Tsa lee re zha Israel mkwaan Jesús lo ani, ne mbez re zha: \p ―¿Ma mbyiʼa? \p \v 12 Ne kwathoz nteth re men Jesús. Thib net zha mbez: “Wen nak mbyiʼa”; per lee tedib net zha mbez: “Pa gak zhaʼa zha wen, lee zha nak thib zha kuu nkedi re men”. \p \v 13 Per neeka thib zha myet leettsoo gatediz kwent chaan Jesús lo re men, tak nzeb zha ne zha re zha Israel kuu nataak. \p \v 14 Per leettsa ndrola ani, tsaraa lee Jesús ngwa lee roo gwodoo, ne mndelo Jesús mloo lo re men tya. \v 15 Tsa lee re zha Israel kwathoz mzegey leettsoo zha, ne nzhab zha: \p ―¿Chebee kwathoz nzhaak zha ree, ne ngwat zha skwel? \p \v 16 Ora mkab Jesús lo re zha, ne nzhab Jesús: \p ―Lee leyy kuu ngeloon lo re goo nagte chaan na, leey nak chaan zha kuu mtaalʼn. \v 17 Os lee thib zha nlaaz tsow kuu nlaaz Diox, tak lebee zha os lee leyy kuu ngeloon nake chaan Diox o chaan na. \v 18 Lee zha kuu ndaa leeka kwent chaane, ntsow zhay tsa tsow nataak re men zha, per lee zha kuu nkwaan par tsow nataak re men zha kuu mtaal zha, zhaʼa si mbez kuu wli ne nkedit zha. \p \v 19 ’¿Chu wlit lee Moisés mndaa ley lo re goo? Per neeka thib goo ntsowt kuu nzhab lo ley. ¿Tak nlaaz goo kuth goo na? \p \v 20 Tsa lee re men mkab ne nzhab lo Jesús: \p ―¡Mbi fyer nzo leettsooʼa, nzhak naxen yeka! ¿Cho nlaaz kutha? \p \v 21 Ora nzhab Jesús lo re men: \p ―Reta goo mzegey leettsoo goo, tak mtsowʼn thib kuu thoz wiz sabd, wiz kuu ndroxkwan reʼaa zha Israel. \v 22 Moisés mloo lo goo kee goo seny ree mbet byi, seny kuu nak seny chaan reʼaa zha Israel (tegal leet Moisés nak kuu mndelo mtsow koree, sinke re teyaa zha ndala mndeloy), ne tegal wiz sabd nal per lee re goo nkee goo seny re mbet byi goo. \v 23 Ne os ndak goo wen kee goo seny thib mbetdoo wiz sabd, wiz kuu ndroxkwan reʼaa zha Israel, par tsow goo kuu mbez lo ley chaan Moisés, mbay ¿chebee nayii goo ne goo na, tak mtegwen thib zha wiz sabd tsa? \v 24 Naabt goo kwent taxal nloo re kwaa lo goo, sinke leettsa naab goo kwent, btsow goo thib mod nali. \s1 Mndaa Jesús kwent naa pa mroo Jesús \p \v 25 Tsa lee chop tson re zha Jerusalén nzhab: \p ―¿Chu leet zha ree kuu nkwaan zha par kuth zha? \v 26 Ne nal lee zha ndo ngeni lo re men baa, ne neeka thib zha yent kwan mbez lo zha. ¿Chu noga re zha kuu nak tsiin nyelaaz lee zha nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? \v 27 Per leeʼaa neʼaa naa cho nak zha, tak leettsa yaad Crist Kuu Taal Diox Nabee, neeka thib zha net naa pa lad roo zha. \p \v 28 Ne or ngeloo Jesús lo re men lee roo gwodoo, mbin Jesús tata nzhab re zha, tsa nex nzhab Jesús lo re zha: \p ―¡Ndak goo nlebee goo na, ne ne goo pa mroon! Per ndyaltʼn tak nlazʼn yalʼn, sinke lee zha kuu mtaalʼn, nak thib zha kuu nali ne wli, ne lee re goo nlebeet goo zha. \v 29 Per na si nlebeen zha, tak lo zha mroon ne lee zha mtaalʼn. \p \v 30 Tsa ngwalaaz re zha gaten zha Jesús, per neeka thib zha mzhent Jesús, tak ter tsin or kuu ten zha Jesús. \v 31 Kwaro zha ngwalaaz Jesús ne mbez zha: \p ―Leettsa yaad Crist Kuu Taal Diox Nabee, ¿chu tetsow zha masraa kuu thoz nake zha ree? \s1 Lee re fariseo ngwalaaz gaten Jesús \p \v 32 Tsa lee re fariseo mbin kuu nzhab re men kwent chaan Jesús, re zhaʼa ne re ngwleyy kuu nataak, mtaal zha chop tson zha kuu nkenap gwodoo, tsa ten zha Jesús. \p \v 33 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Bee ndon lo re goo telut tyemp, tsaraa bren lo zha kuu mtaalʼn. \v 34 Tsa lee re goo kwaan na, per yetsaltʼn lo goo, tak gagt ya goo ta ndyan. \p \v 35 Tsa lee re zha Israel mndelo mnaabdiz lo re altaa nzhab: \p ―¿Pa bi zha, xomod gagt yetsal zha loʼaa? ¿Chu lo re tawlazaa kuu nzo tedib ta ndya zha, re zha kuu nzo xid re zha kuu nagt zha Israel ne tya loo zha lo re zhaʼa? \v 36 ¿Kwan nak kuu ne zha loʼaa: “Kwaan goo na per yetsaltʼn lo goo, tak gagt ya goo ta ndyan”? \s1 Nit kuu ndaa yalnaban \p \v 37 Ne wiz kuu nyelo nlux ani wiza nak wiz ro. Ne wiza lee Jesús mndeli ne nex nzhab lo re men: \p ―¿Os lee thib goo nzheek leettsoo, de goo lon ne gwii goo nit? \v 38 Taxal nke lo xkiiz Diox: “Lee zha kuu nyelaaz na, leen leettsoo zha gats taxal thib yoo kuu ndaa nit kuu ndaa yalnaban thitanax”. [Ez. 47:1; Zac. 14:8] \p \v 39 Kon re diiz ree ngwalaaz Jesús gagab Jesús lo re zha: Loka zha kuu yelaaz Jesús, kayaa zha Mbi Nayon, per ter yaad Mbi Nayon, tak ter bretab Jesús yibaa tsya. \s1 Ngok rol re men kwent chaan Jesús \p \v 40 Tsa lee chop tson zha kuu mbin kona nzhab: \p ―Wlipaa lee zha ree nak thib zha kuu ni Diox lo, profet nak zha. \p \v 41 Tedib net zha mbez: \p ―Zha ree nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee. \p Per lee tedib net zha mbez: \p ―Leet zhay, tak lee Crist Kuu Taal Diox Nabee, root Zha yezlyu Galilea. \v 42 Tak lee lo xkiiz Diox nzhab lee Crist Kuu Taal Diox Nabee, ndoblo gak zha, zha raz chaan rey David, ne ndoblo gak zha, zha yez Belén, leeka yez pa ngol rey David. \p \v 43 Kona ngok rol re men kwent chaan Jesús. \v 44 Nzo cho zha ngwalaaz gago zha Jesús tsib, per neeka thib zha mtsowte. \s1 Ngwalaazt re zha nak tsiin Jesús \p \v 45 Tsa lee re zha kuu nkenap gwodoo mre ta nzi re fariseo ne re ngwleyy kuu nataak, ne mnaabdiz re zhaʼa lo re zha kuu nkenap gwodoo: \p ―¿Chebee ndyaadnot goo mbyiʼa? \p \v 46 Lee re zha kuu nkenap gwodoo mkab ne nzhab: \p ―¡Neeka thib zha ndedizt taxal ndediz mbyiʼa! \p \v 47 Tsa lee re fariseo nzhab: \p ―¿Chu noga goo mkediʼa mbyiʼa? \v 48 Si neeka thib re zha kuu nabee ne neeka re fariseo, ngwalaazt lee mbyiʼa nak Crist, Zha Kuu Ne Diox Yaad Nabee. \v 49 Per pasya re men kuu nlebeet ley chaan Moisés, tak mkayaa zha mbyiʼa taxal Zha Kuu Mtaal Diox Nabee. \p \v 50 Tsa lee Nicodemo, kuu nak thib fariseo kuu ngwatediz lo Jesús thib welt, mkab ne nzhab: \p \v 51 ―Lee ley chaanaa mbez: Gagt kekiʼaa thib zha, os ter gonaa kuu ne zha, tsa neʼaa naa kwan mtsow zha. \p \v 52 Lee re zha mkab nzhab: \p ―¿Chu noga lu nak zha Galilea? Bteed xkiiz Diox, tsa yena neeka thib profet ndroot yezlyu Galilea. \p \v 53 Tsa kadta thib thib zha ndya zha liz zha. \c 8 \s1 Ngot kuu ngok rop kon tedib mbyi \p \v 1 Tsa nda Jesús yek yii Olib, \v 2 ne leettsa ngwani yezlyu tedib wiz, mre Jesús ngwa Jesús lee roo gwodoo. Tsa mndob Jesús mloo Jesús lo re men kuu mkaltaa lo Jesús tya. \p \v 3 Ne lee re maestr chaan ley ne re fariseo ngwa lo Jesús, ngwano thib ngot kuu ngok rop kon thib mbyi. Ne mto re zha ngot ndrol lo re men kuu nzi lo Jesús, \v 4 tsa nzhab re zha lo Jesús: \p ―Maestr, lee ngot ree ngogaa lo nee, ngok rop kon thib mbyi kuu nagt tsaal ngot. \v 5 Ne lee lo ley mnabee Moisés, ndoblo kuthaa ngot kuu tabaa ntsow kon ke. ¿Per lee lu xa neʼa? \p \v 6 Tata nzhab re zha, tak lee xgab re zha nak, naabdiz zha thib kwaa lo Jesús, tsa tak keki zha Jesús. Per lee Jesús mkiits yek ne mndelo mkee kon kwen yaa lo yu. \v 7 Per kom naabdizka re zha lo Jesús, tsa mlit yek Jesús ne nzhab Jesús: \p ―Loka cho thib goo kuu napt neeka thib falt, zhaʼa ndoblo kee ke yek ngot ree ner. \p \v 8 Tsa mre Jesús mkiits yek ne mkeeka lo yu. \v 9 Or mbin re zha kona, tsa mroo thibga thibga zha ndya zha, ne ner re zha gol mndelo mroo ndya, tsaraa mroo reta zha. Ne or beeta Jesús kon ngota myaan tya, \v 10 tsa mlit Jesús yek Jesús ne mnaabdiz Jesús lo ngota: \p ―¿Ma re zha kuu mkekiʼa? ¿Chu neeka thib zha myet leettsoo gagutha? \p \v 11 Tsa mkab ngot: \p ―Neeka thib zha, Zha Nabee. \p Tsa nzhab Jesús lo ngot: \p ―Neeka na yent kwan tsowʼn loʼa, tyee ne tsowt raa lu kuu went. \s1 Jesús nak xni lo re men yezlyu \p \v 12 Jesús mre mni lo re men, ne nzhab: \p ―Na nak xni lo re men yezlyu ree, ne loka cho kuu teke ditsʼn, tekeno zha xni kuu ndaa yalnaban, ne tet raa lo yalkow. \p \v 13 Tsa lee re fariseo nzhab lo Jesús: \p ―Leeka kwent chaana ndaaʼa kwent, nataagt kuu niʼa. \p \v 14 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Wli kuu mnin tegal leeka na mniy. Tak nen pa mroon ne pa ndyan, per lee re goo neeka net goo pa mroon ne neeka net goo pa ndyan. \v 15 Lee re goo naab goo kwent lo re men taxal ntsow re mene, per lee na naabt kwent lo neeka thib men, \v 16 per os leen naabʼn kwent lo re men, nali nak kuu tsowʼn, tak nagt thita na kuu tsowe, sinke noga Xutʼn kuu mtaalʼn naab kwent kon na. \v 17 Ne leeka lo ley chaan goo mbez: Os lee chop testig mbez thibka kwaa, wli kuu ni rop zha. \v 18 Leeka na nak thib testig da, ne lee Xutʼn kuu mtaalʼn nak tedib testig. \p \v 19 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús, ne nzhab zha: \p ―¿Ma Xuta? \p Jesús mkab ne nzhab: \p ―Nlebeet goo na, ne neeka Xutʼn nlebeet goo, os nlebee goo na noga nlebee goo Xutʼn. \p \v 20 Jesús nzhab re kona, leettsa mloo Jesús lo re men lee roo gwodoo, ta nzib re alkansi kuu ngo zha gon. Per neeka thib zha mzhent Jesús, tak ter tsin or kuu ten zha Jesús. \s1 “Ta ndyan gagt ya goo” \p \v 21 Jesús mre nzhab lo re zha: \p ―Leen ndya ne lee re goo kwaan na, ne lee re goo tath goo por re falt goo, lee ta ndyan gagt ya goo. \p \v 22 Tsa nzhab re zha Israel: \p ―¿Chu ntsow zha xgab leeka lee zha kuth zha zha, kona mbez zha gagt ya reʼaa ta ya zha? \p \v 23 Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Lee re goo zha yezlyu ree nak goo, per lee na nagtʼn zha yezlyu ree, zha yibaa nakʼn. \v 24 Kona nin lo goo, tath goo por re falt goo, tak os lee goo nyelaazt goo lee na nak Crist, Zha Kuu Mtaal Diox Nabee, tath goo por re falt goo. \p \v 25 Tsa mnaabdiz re zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―¿Cho naka? \p Jesús mkab ne nzhab: \p ―Desde ner niʼa naa cho nakʼn. \v 26 Ne kwathoz re kuu nlazʼn nin lo goo ne naabʼn kwent lo goo, per lee zha kuu mtaalʼn kuu wli ni zha, ne beeta kuu ne zha lon kona nin lo re men yezlyu ree. \p \v 27 Per myent re zha lee Jesús mndaa kwent chaan Xut Jesús lo re zha. \v 28 Kona nzhab Jesús lo re zha: \p ―Leettsa kee goo na zha kuu Myaad Ngok Men lo kruz, tsaraa ne goo naa cho nakʼn, ne tsaraa ne goo ntsowtʼn kuu nlazʼn, sinke beeta kuu mloo Xutʼn lon kona nin. \v 29 Tak lee Xutʼn kuu mtaalʼn ndo kon na; nlaat Xutʼn na, tak thibka ntsowʼn kuu nlaaz Xutʼn. \p \v 30 Leettsa nzhab Jesús re koree, kwaro zha ngwalaaz Jesús. \s1 Re zha kuu wlipaa nak zhiinn Diox \p \v 31 Tsa nzhab Jesús lo re zha Israel kuu ngwalaaz Jesús: \p ―Os lee goo wlipaa gon goo diiz xkizʼn, wlipaa zha kuu ngeteed lon nak goo, \v 32 tak lebee goo kuu wli, ne lee kuu wli tsow gak goo zha kuu laa. \p \v 33 Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Zha raz Abraham nak nee, ne neeka mas ter gak nee mos lo thib zha, ne ¿chebee mbeza lo nee, gak nee zha kuu laa? \p \v 34 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Wlipaa na nin lo goo, reta zha kuu ndaa falt mos nak zha lo falt zha. \v 35 Tak lee thib mos nyaant mos liz zha kuu nabee lo mos thitanax, per lee xgann zhaʼa thitanax nyaan xgann zha liz zha. \v 36 Kona os lee Xgann Diox telaa goo lo re falt goo, tsasi wlipaa gak goo zha kuu mlaa. \v 37 Neʼa na lee re goo nak zha raz chaan Abraham, per nlaaz goo kuth goo na, tak nlat xkizʼn leettsoo goo. \v 38 Na nin kuu mloo Xutʼn lon, ne lee re goo ntsow goo kuu ne xut goo lo goo. \p \v 39 Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―¡Abraham nak xut nee! \p Per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Os lee goo wlipaa xgann Abraham nak goo, kuu mtsow Abraham ndoblo goo tsow goo. \v 40 Per lee re goo, tegal kuu wli kuu mloo Diox lon mnin lo goo, ne nlaaz goo kuth goo na. ¡Ne lee Abraham thitanax mtsowt Abraham kuu tata! \v 41 Lee re goo ntsow goo kuu ntsow xut goo. \p Lee re zha mkab nzhab: \p ―¡Lee re nee nagt nee zhiinn wan zha, nap nee thibka xut nee, kuu nak Diox! \p \v 42 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Os wlipaa Diox nak xut goo, gake leettsoo goo na, tak lo Diox mroon, ne ndyaltʼn tak nlazʼn yalʼn, sinke ndyalʼn tak lee Diox mtaalʼn. \v 43 ¿Chebee nyent goo re kuu nin lo goo? Nyent gooy, tak nlaazt goo gon goo xkizʼn. \v 44 Maxuuy nak xut goo, zha Maxuuy nak goo, ne ntsow goo re kuu nlaaz Maxuuy. Tak lee Maxuuy nak thib zha kuu nzhuth men desde ndala. Ne ndedizt Maxuuy kuu wli, tak neeka lut kuu wli yent leettsoo Maxuuy. Ne leettsa ndediz Maxuuy kuu wlit kuu nak Maxuuy kona ndediz Maxuuy, tak zha nkedi nak Maxuuy, ne lee Maxuuy nak xut yalkedi. \v 45 Per lee na kuu wli nin lo goo ne nyelaazt goo xkizʼn. \v 46 ¿Cho thib goo, tak loo goo lee na nap thib falt? Os kuu wli nin lo goo, ¿chebee nyelaazt goo xkizʼn? \v 47 Lee zha kuu nak zha Diox, nkenza zha xkiiz Diox, per lee goo nagt goo zha Diox, kona nlaazt goo gon goo xkiiz Diox. \s1 Lee Crist Kuu Mtaal Diox Nabee nzoʼa desde ndala nake Abraham \p \v 48 Tsa lee re zha Israel nzhab lo Jesús: \p ―Wenka nzhab nee lee lu nak thib zha yez Samaria, ne mbi fyer nzo leettsooʼa. \p \v 49 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Neeka thib mbi fyer yent leettsoon. Lee kuu ntsowʼn nak ntsow nataak na Xutʼn; per lee re goo ngoo goo yalnathoy da. \v 50 Nkwaantʼn tsa tsow nataak re men na, per nzo thib zha kuu nlaaz tsow nataak re men na, ne lee zhaʼa nak zha kuu naab kwent. \v 51 Wlipaa na nin, loka cho kuu nzhon diiz xkizʼn gatht zha. \p \v 52 Lee re zha Israel mkab ne nzhab: \p ―Nalsi ne nee, wlipaa mbi fyer nzo leettsooʼa, Abraham ne reta profet nguth zha, ne lee lu mbeza: “Loka zha kuu gon diiz xkizʼn gatht zha”. \v 53 Naa ¿chu mas nataaka nake teyaa Abraham? Lee Abraham, ne noga re profet kuu ngoo ndala nguth re zha. ¿Cho naka ndaka? \p \v 54 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Os leen tsow nataak na leeka na, nataagt kuu nin. Per lee zha kuu ntsow nataak na nak Xutʼn, leeka Diox kuu mbez goo nak Diox goo. \v 55 Per nlebeet goo Diox. Per na si nlebeen Diox. Ne os nin nlebeetʼn Diox, noga na nakʼn zha nkedi taxal goo. Per wlipaa nlebeen Diox, ne ntsowʼn kuu nabee Diox. \v 56 Lee Abraham teyaa zha ndala, kwathoz laz zha, tak ngwalaaz zha gawii zha wiz ree, ne mwii zhay ne kwathoz naley ngoo leettsoo zha mwii zhay. \p \v 57 Lee re zha Israel nzhab lo Jesús: \p ―¡Neeka napta chop galbtsii liin, ne mbeza mwiiʼa lu Abraham! \p \v 58 Jesús mkab ne nzhab: \p ―¡Wlipaa na nin lo goo, nzoʼa na leettsa terka yo Abraham! \p \v 59 Tsa lee re zha mzhen ke, gakee zha yek Jesús, per lee Jesús mkaslo ne mroo lee roo gwodoo, ne mriid Jesús xid re men nda Jesús. \c 9 \s1 Jesús mtegwe thib zha syeg \p \v 1 Or nderid Jesús thib ta, tsa mwii Jesús thib mbyi kuu ngol syeg. \v 2 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―Maestr, ¿chebee syeg mbyi ree ngol mbyi? ¿Chu tak mndaa xut mbyi ne xnaa mbyi falte o chu tak leeka mbyi mndaa falt konay? \p \v 3 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Ngolt mbyi tabaa, por falt chaan xut mbyi ne xnaa mbyi, neeka nagte por falt mbyi, tabaa ngol mbyi, tsa por lee mbyi loo Diox re kuu tak tsow Diox. \v 4 Ne nal beet raa tse nziʼaa, ndoblo tsowʼn rtsin zha kuu mtaalʼn, tak leettsa nlaa yaal neeka thib zha gagt raa ke tsiin. \v 5 Nal kuu bee ndon lo yezlyu ree, xni nakʼn lo re men yezlyu ree. \p \v 6 Or ngwalo nzhab Jesús re koree, tsa mtsuk Jesús lo yu, ne mtsow Jesús lut ben ne mdaab Jesús ben ngutlo syeg. \v 7 Tsa nzhab Jesús lo syeg: \p ―Gwa, gwateech ngutloʼa roo tank kuu le Siloé. (Diiz ree nak: “Ntaal zha zha”.) \p Tsa ngwa zha syega ngwateech ngutlo, ne leettsa mretab zha nyeniʼa ngutlo zha. \v 8 Tsa lee re zha kuu nzo gax liz zhaʼa, ne re zha kuu mwii lee zha mnaab karida, mnaabdiz zha lo re altaa zha ne mbez zha: \p ―¿Chu leet zha ree kuu nyatob nyanaab karida ganda wiz? \p \v 9 Tsa thib net zha mbez: \p ―Lee zhay. \p Lee tedib net zha mbez: \p ―Leet zhay, tegal tata na zha. \p Per lee zha mbez: \p ―Nay. \p \v 10 Tsa mnaabdiz re zha lo zhaʼa ne nzhab zha: \p ―¿Xomod nzhaaka ngwiiʼa? \p \v 11 Lee zha mkab ne nzhab: \p ―Lee mbyi kuu lee Jesús mtsow lut ben, ne mdaab mbyiy ngutlon, tsa ne mbyi lon: “Gwa roo tank Siloé gwateech ngutloʼa”. Ne oraaka ngwan ne mteechʼn ngutlon, ne lee ngutlon mzhaal. \p \v 12 Tsa mnaabdiz re zha lo zhaʼa ne nzhab zha: \p ―¿Ma mbyiʼa tsa? \p Tsa nzhab zha: \p ―Netʼn, ma mbyi. \s1 Lee re fariseo mnaabdiz lo zha kuu ngok syeg \p \v 13 Tsa ndano re zha zha kuu ngok syega lo re fariseo. \v 14 Ne wiz sabd kuu ndroxkwan re zha Israel, wiza mtsow Jesús lut ben ne mtegwe Jesús ngutlo zha kuu ngok syega. \v 15 Tsa lee re fariseo mnaabdiz lo zha kuu ngok syega ne nzhab re zha: \p ―¿Xomod mgwe ngutloʼa? \p Lee zha mkab ne nzhab: \p ―Lee mbyiʼa mdaab ben ngutlon, ne mteechʼn ngutlon, ne lee nal nzhaaka ngwiin. \p \v 16 Lee chop tson fariseo nzhab: \p ―Nagt mbyiʼa thib zha kuu mtaal Diox, tak ngotsowt zha wiz sabd kuu ndroxkwanaa. \p Per techop tson zha mbez: \p ―¿Xomod nzhaak ntsow zha re milagr thoz ree, os zha kuu nap falt nak zha? \p Ne ta mod ngok rol re zha. \v 17 Tsa mre re zha mnaabdiz zha lo zha kuu ngok syega, ne nzhab zha: \p ―Lee lu, ¿cho nak zha kuu mtegwe ngutloʼa ndaka? \p Lee zha mkab ne nzhab: \p ―Na ni lee zha nak thib profet chaan Diox. \p \v 18 Per lee re zha Israel ngwalaazt zha lee zha kuu ngok syega, nzhaaka ngwii, tsa mtaal re zha chop tson zha ngwachez xut zhaʼa ne xnaa zha, \v 19 ne or mzin xut zha ne xnaa zha, tsa mnaabdiz re zha lo xut zha ne lo xnaa zha, ne nzhab re zha: \p ―¿Chu zhiinn goo nak mbyi ree? ¿Chu wli goo syeg zha ngol zha? ¿Ne xomod nzhaaka ngwii zha nal? \p \v 20 Lee xut zha ne xnaa zha mkab ne nzhab: \p ―Wli xgann nee nak zha, ne syeg zha ngol zha, \v 21 per net nee chebee nzhaaka ngwii zha, ne neeka net nee cho mtegwe ngutlo zha. Bnaabdiz goo lo zha zha byeʼa zha, lee zha tak ney lo goo. \p \v 22 Tata nzhab xut zha ne xnaa zha, tak nzeb rop zha ne zha re zha Israel kuu nataak, tak lee re zha kuu nataaka myaan re zha diiz, os lee thib zha gab lee Jesús nak Zha Kuu Mtaal Diox Nabee, koo zha zhaʼa xid re zha ta nkaltaa re zha nteed zha xkiiz Diox. \v 23 Ta mod nzhab xut zha ne xnaa zha: “Bnaabdiz goo lo zha zha byeʼa zha”. \p \v 24 Tsa lee re zha Israel mre mrez zha kuu ngok syega, ne nzhab re zha lo zhaʼa: \p ―Bloo rooʼa lo nee delant lo Diox. Tak neʼa nee lee mbyiʼa nak thib zha kuu ndaa falt. \p \v 25 Tsa lee zhaʼa mkab ne nzhab: \p ―Netʼn chu zha nap falt nak zha o nagt zha zha kuu nap falt. Beeta kuu nen nak, ngokʼn syeg, per lee nal nyeniʼa ngutlon. \p \v 26 Tsa mre re zha mnaabdiz zha lo zhaʼa nzhab zha: \p ―¿Kwan mtsow zhaʼa loʼa? ¿Xomod mtsow zha par mzhaal ngutloʼa? \p \v 27 Lee zha mkab ne nzhab: \p ―Niʼa nay lo goo, per nyelaazt gooy. ¿Chebee nlaaz goo bren ni nay lo goo tedib welt? O, ¿chu no goo nlaaz goo teke goo dits Jesús? \p \v 28 Tsa mtsalzhoo re zha zhaʼa, ne nzhab re zha: \p ―Lu ndekeʼa dits mbyiʼa, per lee nee ndeke nee dits Moisés. \v 29 Nee ne lee Diox mni lo Moisés, per lee mbyiʼa neeka net nee pa mroo mbyiʼa. \p \v 30 Lee mbyi kuu ngok syega mkab ne nzhab: \p ―¡Koree si wlipaa nzegey leettsoo men ngwii men! Tak ¿chebee net goo pa mroo zha, ne lee zha mtegwe ngutlon? \v 31 Retalee neʼaa nzhont Diox xkiiz re zha kuu nap falt, per nzhon Diox xkiiz re zha kuu nyelaaz Diox ne ntsow kuu nlaaz Diox. \v 32 Thitanax neeka mas ter yath, lee thib zha ntsow nyeni lo thib zha kuu ngol syeg. \v 33 Os lee mbyiʼa ndyaadt por Diox, yent kwan tak tsow mbyi. \p \v 34 Tsa nzhab re zha lo zha kuu ngol syega: \p ―¡Zhiinn wan zha naka! Ne nlaaza teniʼa nee. \p Tsa mloo re zha zhaʼa ta nkaltaa re zha nteed zha xkiiz Diox. \s1 Re zha kuu mkow yek ne leettsoo lo xkiiz Diox \p \v 35 Tsa mbin Jesús lee re fariseo mloo zha kuu ngol syega, ta nkaltaa zha nteed zha xkiiz Diox, ne or mzaal Jesús zha kuu ngok syega, tsa nzhab Jesús lo zha: \p ―¿Chu nyelaaza, Zha Kuu Mtaal Diox Ngok Men? \p \v 36 Lee zha kuu ngok syega mkab ne nzhab: \p ―Zha Nabee, ne lon choy, tsa yelazʼn zha. \p \v 37 Jesús mkab lo zha ne nzhab: \p ―Mwiiʼa lu zha, tak na nak zhaʼa kuu ngetediz loʼa. \p \v 38 Tsa lee mbyiʼa mtobxub lo Jesús ne nzhab: \p ―Zha Nabee, nyelazʼn lu. \p \v 39 Ora nzhab Jesús lo zha: \p ―Na ndyalʼn lo yezlyu ree par naabʼn kwent lo re men yezlyu ree, tsa lee re zha kuu syeg yeni lo, ne lee re zha kuu nyeni lo yaan syeg. \p \v 40 Per lee chop tson fariseo kuu nzi tya, or mbin zha kona, tsa mnaabdiz zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―¿Chu no nee nak nee taxal syeg? \p \v 41 Jesús mkab lo re zha ne nzhab: \p ―Os gagak goo syeg, napt goo falt lo Diox. Per tak mbez goo wen nyeni lo goo, kona nap goo falt lo Diox. \c 10 \s1 Kwent nanzee chaan zha kuu nkenap mbak zhiil \p \v 1 Tsa nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin, lee zha kuu ndaabt par roo korral chaan re mbak zhiil, sinke ndaab zha thib lad cho liz maa, wann nak zhaʼa. \v 2 Per lee zha kuu ndaab par roo liz maa, zhaʼa nak zha kuu nkenap maa. \v 3 Ne lee zha kuu nkenap roo korral, nxaal zha roo korral lo zha kuu nkenap re mbak zhiil, ne ndaab zha ne mbez zha thib thib mbak zhiil por le mbak zhiil ne lee re mbak zhiil nlebee maa xkiiz zha. Ne ngoo zha maa leen korral. \v 4 Ne or ngwaloʼa mroo reta maa, ora ndener zha lo re maa, ne ndeke maa dits zha tak nlebee maa xkiiz zha. \v 5 Per os leey thib zha kuu nlebeet maay, nzhonn maa lo zha ne teket maa dits zha, tak nlebeet maa xkiiz zha. \p \v 6 Jesús nzhab kona lo re men, per lee re men myent kuu nlaaz Jesús gab Jesús lo re men. \s1 Jesús nak zha kuu wen nkenap re mbak zhiil \p \v 7 Jesús mre nzhab lo re men: \p ―Wlipaa na nin lo goo: Na nak taxal roo pwert ta ndaab re mbak zhiil. \v 8 Reta zha kuu myaad ner nake na, wann nak re zhaʼa, per lee re mbak zhiil mbint mbak zhiil diiz lo re zhaʼa. \v 9 Na nak taxal roo pwert, ne lee zha kuu tab roo pwert ree, telaa zha lo re falt chaan zha. Ne gak zha taxal thib mbak zhiil, kuu ndaab ne ndroo ne nyetsal yizh nayee wu. \p \v 10 ’Lee wann beeta ndyaad wann par lowann wann, par kuth wann ne par luux wann re maa, per lee na ndyalʼn par keno goo yalnaban kuu thitanax. \v 11 Na nak zha kuu wen nkenap re mbak zhiil. Ne lee zha kuu wen nkenap re mbak zhiil, ndaa zha yalnaban chaan zha por re mbak zhiil, \v 12 per lee zha kuu nzhax lo por nkenap re mbak zhiil, or ne zha lee mbez ndyaad, nlaa zha re mbak zhiil ne nzhonn zha, tak nagt zhaʼa, zha kuu wen nkenap re mbak zhiil, neeka nagt re maa, maa zha. Tsa lee mbeez nla nzhuth re mbak zhiil, ne nchaats mbeez re maa. \v 13 Lee zhaʼa nzhonn zha, tak tsiin nke zha beeta par gax kaa zha, ne ndat leettsoo zha por re mbak zhiil. \p \v 14-15 ’Na nak zha kuu wen nkenap re mbak zhiil. Ne taxal nlebee Xutʼn na, ne lee na nlebeen Xutʼn, leeka tata nlebeen re mbak zhiil da, ne noga re maa da nlebee maa na. Ne ndan yalnaban da por re maa. \v 16 Noga napʼn tedib net maa kuu nagt maa korral ree, ne noga re maaʼa ndoblo yaxin. Tsa gon maa diiz lon, ne yo re maa thibka korral, tsa keno maa thibka zha kuu wen kenap re maa. \p \v 17 ’Lee Xutʼn nke leettsoo Xutʼn na, tak ndan yalnaban da, par kayaa nay tedib welt. \v 18 Neeka thib zha gagt kuthʼn, per tan diiz kuth zha na tak tata nlazʼn. Tak napʼn yalnabee par tan yalnaban da, ne napʼn yalnabee par kayaa nay tedib welt. Koree nak kuu mnabee Xutʼn lon tsowʼn. \p \v 19 Or mbin re zha Israel re kona, mre zha ngok rol zha tedib welt. \v 20 Kwathoz zha mbez: \p ―¿Chebee nzhon goo kuu ni zha? Si mbi fyer nzo leettsoo zha ne nzhak naxen yek zha. \p \v 21 Per lee tedib net zha mbez: \p ―Neeka thib zha kuu nzo mbi fyer leettsoo nit tabaa. ¿Chu, tak tegwe thib mbi fyer ngutlo thib zha syeg? \s1 Mkayaat re zha Israel Jesús \p \v 22 Tyemp kuu nla yig, lee re zha yez Jerusalén ntsow zha ani chaan gwodoo zha. \v 23 Ne lee Jesús ndiy lee roo gwodoo ne roo korredor gwodoo, korredor kuu le chaan Salomón. \v 24 Tsa lee re zha Israel mkaltaa re ladta lo Jesús, ne mnaabdiz zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―¿Asta pol neʼa lo nee naa cho naka, tsa rooy yek nee? ¿Chu lu nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee? Neey lo nee. \p \v 25 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Niʼa nay lo goo, per nyelaazt goo xkizʼn. Reta kuu ntsowʼn, ntsow nay kon yalnabee chaan Xutʼn, re kona nambi nloo naa cho nakʼn, \v 26 per nyelaazt gooy, tak nagt goo mbak zhiil da, taxal mniʼa na lo goo. \v 27 Lee re mbak zhiil kuu nak mbak zhiil da, nlebee maa xkizʼn, ne nlebeen maa, ne ndeke maa ditsʼn. \v 28 Ne na nda yalnaban kuu thitanax lo re maa, ne thitanax gatht raa maa, ne yent cho tak kib maa lon. \v 29 Tak lee Xutʼn kuu mndaa reta mbak zhiil lon, lee Xutʼn nak kuu mas ney nake reta kwaa, ne yent cho tak kib maa lo Xutʼn. \v 30 Tak lee Xutʼn ne na thibka nak nee. \p \v 31 Tsa lee re zha Israel mre mzhen ke, par kee zhay yek Jesús tedib welt, \v 32 per lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Kon yalnabee chaan Xutʼn mtsowʼn re kuu thoz lo re goo, ¿por cho thib re kona nlaaz goo kee goo ke yekʼn? \p \v 33 Tsa lee re zha Israel mkab lo Jesús ne nzhab: \p ―Keet nee ke yeka por re kuu wen kuu mtsowa, lee nee keey yeka por kuu went kuu niʼa. Tak thib mbyi naka, ne leeka lu ntsowa lu taxal Diox. \p \v 34 Jesús mkab ne nzhab: \p ―At lo ley chaan goo mbez: “Na ni lee goo nak diox”, nzhab Diox. [Sal. 82:6] \v 35 Ne tak lo xkeets Diox nzhabe gagt gabaa wlite, ne os lee Diox, diox mtob le Diox re zha kuu mkayaa xkiiz Diox. \v 36 ¿Chebee mbez goo lon leen mni kuu went, tak nin lee na nakʼn Xgann Diox? Ne lee Diox mlin ne mtaalʼn lo yezlyu ree. \v 37 Os leen ntsowtʼn re kuu ntsow Xutʼn, yelaazt goo na. \v 38 Per os leen ntsow re kuu ntsow Xutʼn, tegal yelaazt goo na, per gwalaaz goo re kuu ntsowʼn, tsa ne goo lee Xutʼn ndo kon na ne lee na ndon kon Xutʼn. \p \v 39 Ne tedib welt ngwalaaz re zha gaten zha Jesús, per lee Jesús tee mbeche lo re zha. \p \v 40 Mre Jesús tedib welt tedib lad roo yoo Jordán, ta mtsowleyy Juan re men, ne tya myaan Jesús. \v 41 Ne naroob men ngwa lo Jesús, ne nzhab re men: \p ―Wlipaa, tegal neeka thib milagr thoz mtsowt Juan, per reta kuu ne Juan kwent chaan mbyi ree wliy. \p \v 42 Tsa kwaro zha ngwalaaz Jesús tya. \c 11 \s1 Yalguth chaan Las \p \v 1 Ngoo thib mbyi kuu le Las kuu mzhak ne, ne btan Las nak Mari ne Mart, zha yez Betania nak re zha. \v 2 Ne Mariʼa, nak zha mxo perfum kuu chul ndetsi nii Jesús Zha Nabee, ne mtekwiiz Mariy kon yitsek Mari. \v 3 Tsa mtaal rop bel ngot thib zha ngwa ngwane lo Jesús ne nzhab: \p ―Zha Nabee, lee amiga Las kuu kwathoz nke leettsooʼa ne ndak. \p \v 4 Or mbin Jesús kona, tsa nzhab Jesús: \p ―Lee yiza nagt kona par gath Las, sinke leey nak par loo yalnabee chaan Diox, ne noga looy yalnabee chaan Xgann Diox. \p \v 5 Ne kwathoz nke leettsoo Jesús Mart, bel Mart ne btan Mart Las, \v 6 or mbin Jesús lee Las ne ndak, mletka Jesús ta ndo Jesús techop wiz. \v 7 Tsaraa nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Nda goo reʼaa tedib welt yezlyu Judea. \p \v 8 Tsa nzhab re zha lo Jesús: \p ―Lo nal lee re zha Israel kuu nzo yezlyuʼa, ngwalaaz gagutha kon ke, ne nal nlaaza lu yaʼa tya tedib welt. \p \v 9 Tsa nzhab Jesús: \p ―¿Chu nagt tsiibchop or nak thib wiz? Os lee thib zha tiy zha tse, yent kwan ral nii zha, tak nteni xni wiz lo zha, \v 10 per os lee zha tiy zha yaal, teral kuu nii zha, tak yent xni kuu teni lo zha. \p \v 11 Ngwalo nzhab Jesús kona, noga nzhab Jesús: \p ―Lee amigaa Las naxat, per nal yan yalitchen Las. \p \v 12 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab: \p ―Zha Nabee, os lee zha naxat zha, tegwe zha. \p \v 13 Lee Jesús ngwalaaz gagab lee Las nguth, per lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mtsow xgab naxat Las. \v 14 Tsaraa nambi nzhab Jesús lo re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Ngutha Las. \v 15 Ne kwathoz lazʼn tak mndotaa tya, tak tabaa mas wen par goo, tsa yelaaz gooy. Nda goo reʼaa lo Las. \p \v 16 Tsa lee Mach kuu ni zha “kwach”, nzhab lo tedib net re zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Nda goo reʼaa, tsa noga lee gathaa kon lee zha. \s1 Jesús nak yalndroban ne yalnaban \p \v 17 Ne leettsa mzin Jesús yez Betania, mne Jesús lee Las ndaʼa thap wiz mgaats. \v 18 Ne gax yez Jerusalén nzi yez Betania, teeka tson kilometro. \v 19 Ne kwathoz re zha Israel kuu nzo Jerusalén nzi tya, ngwa ngwatetsey leettsoo Mart ne Mari, tak nguth Las btan rop zha. \v 20 Or mbin Mart lee Jesús ndetsin tya, tsa mroo Mart mkayaa Mart Jesús, per lee Mari myaanka yuu. \v 21 Tsa nzhab Mart lo Jesús: \p ―Zha Nabee, os leeʼa gatoʼa nzhee gagatht btan na. \v 22 Per tegal nalraa ndoʼa nzhee, nen tetsow Diox kuu naaba lo Diox. \p \v 23 Lee Jesús nzhab lo Mart: \p ―Lee btana teroban. \p \v 24 Tsa lee Mart nzhab: \p ―Wliy, neʼa na lee btan na roban wiz kuu roban re zha nguth, leettsa gak wiz bluz. \p \v 25 Tsa nzhab Jesús lo Mart: \p ―Na nak yalndroban ne yalnaban. Loka zha kuu yelaaz na, tegal gath zha taban zha, \v 26 ne reta zha kuu naban ne nyelaaz na, thitanax gatht zha. ¿Chu nyelaaza koree Mart? \p \v 27 Lee Mart mkab ne nzhab: \p ―Nyelaz nay Zha Nabee. Ne, nen lee Lu Nak Crist, Xgann Diox Kuu Mtaal Diox Nabee, kuu naka diiz yaad lo yezlyu ree. \s1 Jesús mbinn roo baa Las \p \v 28 Ngwalo nzhab Mart kona, tsa ngwachez Mart bel Mart Mari, ne xlaanta nzhab Mart lo Mari: \p ―Lee maestr ndo nzhee ne ngebez maestr lu. \p \v 29 Or mbin Mari kona, oraaka ngwateli Mari nda Mari lo Jesús. \v 30 Ne lee Jesús neeka ter tab leen yez, bee ndoka Jesús ta mwii Mart Jesús. \v 31 Ne or mwii re zha Israel kuu ngetetsey leettsoo Mari, lee Mari ngwateli nda, tsa mndeke re zha dits Mari, tak mtsow re zha xgab lee Mari nda roo baa Las ndayonn. \p \v 32 Ne or mzin Mari ta ndo Jesús, tsa mtobxub Mari xann nii Jesús, ne nzhab Mari: \p ―Zha Nabee, os leeʼa gatoʼa nzhee, gagatht btan na. \p \v 33 Ne or mwii Jesús nzhonn Mari ne noga re zha Israel kuu ndeke dits Mari nzhonn, kwathoz nalatt ne nabil ngoo leettsoo Jesús, \v 34 tsa mnaabdiz Jesús ne nzhab Jesús: \p ―¿Pa mkaats goo Las? \p Lee re zha nzhab: \p ―Zha Nabee, de tsa wiiʼa. \p \v 35 Tsa mbinn Jesús. \v 36 Ne lee re zha Israel nzhab: \p ―¡Wii goo xa kwathoz mke leettsoo zha Las! \p \v 37 Per lee chop tson zha mbez: \p ―Zha ree kuu mtegwe ngutlo syega; ne ¿chu ngogt gatsow zha tsa na gagatht Las? \s1 Jesús mteroban Las \p \v 38 Ne tedib welt kwathoz nalatt ngoo leettsoo Jesús, tsa mbig Jesús roo baa. Lee baaʼa nak leen thib kelyoo, ne now thib ke rooy. \v 39 Tsa nzhab Jesús: \p ―Kib goo ke. \p Tsa lee Mart, btan Las nzhab: \p ―Zha Nabee, ser ndetsiʼa Las, tak ndaʼa thap wiz nguth Las. \p \v 40 Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chu nitʼn loʼa, os leeʼa nyelaaza na, tewiiʼa re kuu thoz kuu tsow Diox? \p \v 41 Tsa mkib zha ke. Ne lee Jesús mwii lobee ne nzhab: \p ―Xutʼn, ndan texkix loʼa tak mbina kuu nin loʼa. \v 42 Na ne, lee lu thibka nzhona xkizʼn, per ni nay tsa ne re men kuu nzi nzhee lee lu mtaalʼn. \p \v 43 Or ngwalo mni Jesús koree, tsa dib gan Jesús nzhab Jesús: \p ―¡Las broo baa! \p \v 44 Ne lee mbyi kuu ngutha mroo nabix lar, ne noga lo zha nabix lar, tsa nzhab Jesús: \p ―Bkib goo lar kuu nabix Las ne laa goo bi Las. \s1 Ngwalaaz re men gago Jesús tsib \r (Mt. 26:1‑5; Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2) \p \v 45 Ta mod kwaro re zha Israel kuu ngwatetsey leettsoo Mari ngwalaaz Jesús, tak mwii zha kuu mtsow Jesús. \v 46 Per lee chop tson zha ngwa lo re fariseo, ne nzhab zha kuu mtsow Jesús. \v 47 Tsa lee re fariseo ne re ngwleyy kuu nataak, mkaltaa re zha lo thib junt ne nzhab zha: \p ―¿Kwan tsowaa? Tak lee mbyiʼa ngetsow re milagr thoz. \v 48 Os laaʼaa zha, reta men yelaaz zha, tsa lee re zha yez Roma yaad zha ne luux zha lazaa ne gwodooʼaa. \p \v 49 Per lee thib zha kuu nzo xid re zhaʼa kuu le Caifás, thib zha kuu nak ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy liina, nzhab lo re zha: \p ―¡Yent kwan nane goo! \v 50 Ne neeka nyent goo re kwaa, mas wen gath thibka mbyi por reta men yez, nake reta men yez lux. \p \v 51 Per nzhabt Caifás kona por leeka lee Caifás, sinke lee Caifás nak ngwleyy liina, kona mtsow Diox, par mroo roo Caifás lee Jesús gath por reta zha Israel, \v 52 ne nagte beeta por re zha Israel, sinke noga par kaltaa Diox re zhiinn Diox kuu nzo dib naxta lo yezlyu, tsa gak re zha thibka yez. \v 53 Ne desde wiza lee re zha kuu nataak myaan re zha diiz kuth zha Jesús. \p \v 54 Kona mndiyt raa Jesús legal xid re zha Israel, sinke mroo Jesús yezlyu Judea, ne ngwa Jesús thib yez kuu nzi gax yubiz kuu le Efraín, ne tya myaan Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús. \p \v 55 Ne leettsa mera tsin ani Paskw chaan re Israel, tsa kwathoz men kuu nzo tedib net re yez ngwa Jerusalén, par tsow zha taxal nak kostumr zha kuu nak, ntsow nambi zha zha lo Diox ley lo zha. \v 56 Tsa ndiy re zha nkwaan zha Jesús lee roo gwodoo, ne naabdiz re zha lo altaa zha, mbez zha: \p ―¿Kwan ndak goo? ¿Chu tyaad mbyiʼa lo ani o yaadt mbyi? \p \v 57 Tsa lee re fariseo ne re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy mnabee re zha, tsa loka zha kuu wii Jesús, ko zha diize, tsa ten zha Jesús. \c 12 \s1 Ngot kuu mloo perfum Jesús \r (Mt. 26:6‑13; Mr. 14:3‑9) \p \v 1 Leettsa ndoraa xoop wiz tsin ani Paskw, tsa myaad Jesús yez Betania ta nzo Las kuu lee Jesús mteroban. \v 2 Ne tya mdexkwaa zha thib rtsee par Jesús, lee Mart mloo komid leen yann, ne lee Las nak thib re zha kuu mndob roo mes ndow kon Jesús. \v 3 Tsa lee Mari ndyaadno teeka garol litr perfum kuu chul ndetsi, kuu natexkwaa kon ya kuu le nardo ne kwathoz naape, tsa mloo Mari perfum nii Jesús ne kon yitsek Mari mtekwiiz Mariy. Ne dita leen yuu mndetsii tsii perfum. \v 4 Tsa lee Judas Iscariote, thib re zha kuu ngeteed lo Jesús, kuu mtsowa xgab taa Jesús lo re zha kuu nayii ne Jesús, nzhab: \p \v 5 ―¿Chebee mdot perfum ree por tson gayoo denario, par gakaa re probe? \p \v 6 Per nzhabt Judas kona tak ntsow Judas xgab re prob, sinke tata nzhab zha tak wann nak zha, ne lee zha natsaal bols temi, ne nlowann zha temi kuu ngoo re zha leen bols. \v 7 Tsa nzhab Jesús lo Judas: \p ―Laaʼa Mari, tak mlotsow Mari perfum ree, tsa chul tetsin leettsa kaats zha na. \v 8 Lee re prob thibka nzi zha lo goo, per lee na ndotʼn lo goo thitanax. \s1 Lee re ngwleyy kuu nabee lo re zha Israel ngwalaaz zha gaguth Las \p \v 9 Tyen re zha Israel mbin lee Jesús ndo yez Betania, tsa ngwa zha tya, par wii zha Jesús ne par wii zha Las kuu lee Jesús mteroban. \v 10 Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy myaan zha re zha diiz kuth zha Las, \v 11 tak por lee Las naroob re zha Israel ngwalaaz Jesús ne mlaa zha re ngwleyy. \s1 Jesús mndaab yez Jerusalén \r (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40) \p \v 12 Ne lee tedib wiza, lee naroob re men kuu ngwa lo ani Paskw, leettsa mbin re zha lee Jesús ndetsin Jerusalén, \v 13 tsa mga re zha la yin, ne mroo zha mkayaa zha Jesús, ne nex nzhab re zha: \p ―¡Aka wen nak Diox! ¡Aka wen nak zha kuu ndyaad kon yalnabee chaan Zha Nabee! ¡Golaa lo zha kuu nak rey lo re zha Israel! \p \v 14 Tsa mzal Jesús thib burr yeen ne mke Jesús dits maa, tsa gak kuu mbez lo xkiiz Diox: \q1 \v 15 Tsebt goo zha yez Sión. \q1 Wii goo, lee zha kuu nak rey goo ndyaad \q1 ndob dits thib burr yeen. [Zac. 9:9] \p \v 16 Per lee re zha kuu ngeteed lo Jesús, myent zha neeka thib re koree, per bluz leettsa lee Jesús ndya yibaa, tsaraa mtelaaz re zha re kuu ngok, re kuu ndaa xkiiz Diox kwent chaan Jesús. \p \v 17 Ne lee re zha kuu ndo kon Jesús, leettsa mrez Jesús Las roo baa, ne mteroban Jesús Las, re zhaʼa mndaa kwent kuu mwii zha mtsow Jesús. \v 18 Kona lee re men mroo ngwaxiinet Jesús, tak mbin zha re milagr thoz kuu mtsow Jesús. \v 19 Per lee re fariseo mbez lo re altaa: \p ―¿Chu ngwiit goo yent kwan tak tsowaa? Reta men ndeke dits zha. \s1 Lee chop tson zha gryeg mkwaan Jesús \p \v 20 Ne xid re zha kuu ngwayol lo Diox lo ani yez Jerusalén, ngwa chop tson zha kuu nak zha gryeg. \v 21 Lee re zhaʼa mbig lo Lip, kuu nak zha yez Betsaida, thib yez chaan yezlyu Galilea, ne nzhab re zha lo Lip: \p ―Nlaaz nee wii nee Jesús. \p \v 22 Ora lee Lip ngwa nzhabe lo Ndres ne ngwa rop zha nzhab zhay lo Jesús. \p \v 23 Tsa nzhab Jesús lo rop zha: \p ―Mzina or kuu lee Diox tsow nataak xgann. \v 24 Wlipaa na nin, os lee thib bin nzob xtil yot lo yu ne os leey gathte par lene, thibe yaane ne taate nzob xtil, per os leey yoy lo yu ne lene naroob nzob xtil taay. \v 25 Lee zha kuu nke leettsoo yalnaban chaan teluux zhay, per lee zha kuu nket leettsoo yalnaban chaan lo yezlyu ree, tetsow zhaʼa gan yalnaban kuu thitanax yibaa. \v 26 Os lee thib zha nlaaz tsow rtsin na, ndoblo teke zha ditsʼn, ne loka pa ta ndon no zha kuu ntsow rtsin na ndo tya. Ne lee re zha kuu ntsow rtsin na, lee Xutʼn tsow nataak zhaʼa. \s1 Jesús mndaa kwent lee Jesús gath \p \v 27 ’¡Kwathoz nalatt nzo leettsoon nalor! Ne netʼn kwan gapʼn: “Xutʼn, laata riidʼn yalti ree”. ¡Per par kona ndyalʼn! \v 28 Xutʼn, btsow nataak leʼa. \p Tsa ora mbin na thib bos kuu mroo lobee, kuu nzhab: \p ―Mtsow nataaka nay, ne tetsow nataak nay tedib welt. \p \v 29 Ne mbin re zha kuu nzi tya bosa, tsa nzhab re zha, bi ngundiiy, per lee tedib net zha nzhab: \p ―Thib mandad chaan Diox mni lo zha. \p \v 30 Tsa nzhab Jesús lo re men kuu nzi tya: \p ―Mniit bosa por na, sinke por goo mniy. \v 31 Ne nal nak or kuu naab Diox kwent lo re men yezlyu ree, ne nal koo Diox Maxuuy kuu nabee lo yezlyu ree. \v 32 Per leettsa roban na, tsa tsowʼn lee re men yelaaz na. \p \v 33 Ne tenzhee mod mndaa Jesús kwent naa xomod gath Jesús. \v 34 Lee re men mkab lo Jesús ne nzhab: \p ―Nee ne lee lo ley kuu mkee Moisés mbez, lee Crist Kuu Taal Diox Nabee, thitanax ban zha ne gatht zha. ¿Kona chebee mbeza lee Zha Kuu Mzin Ngok Men ndoblo roban? Ne ¿cho nak Zha Kuu Mzin Ngok Men? \p \v 35 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Nal bee ndo xni lo re goo telut. Bte goo lo xni nalt raa kuu bee ndobke xni, tsa tsint yalkow chatta lo goo taxal thib kuu ngebeta goo, tak lee zha kuu ndiy lo yalkow, net zha pa nda zha. \v 36 Gwalaaz goo xni nalt raa bee ndobkey lo goo, tsa gak goo zhiinn zha kuu nak xni. \p Or ngwalo nzhab Jesús re koree, tsa nda Jesús ne mkaslo Jesús lo re men. \s1 Ngwalaazt re zha Israel Jesús \p \v 37 Ne tegal mtsow Jesús re milagr thoz lo re zha, per ngwalaazt re zha Jesús, \v 38 tak tabaa mrolo kuu mkee profet Isaí lo re men, leettsa nzhab profet: \q1 Zha Nabee, ngwalaazt re men xkiiza kuu mndaa nee kwent lo re men, tegal mtsowa re kuu thoz lo re zha ngwalaazt zha lu. [Is 53:1] \m \v 39 Ngwalaazt re zha Jesús, tak noga mkee Isaí: \q1 \v 40 Diox mtekow ngutlo re men, ne mtsow nad Diox leettsoo re men, tsa gagt wii zha ne tsa gagt yen zha xkiiz Diox. \q1 “Tsa bretabt zha lon, ne tegwetʼn zha”. [Is. 6:10] \m \v 41 Nzhab Isaí re koree, tak mwii Isaí yalnabee chaan Jesús, kona mndaa Isaí kwent chaan Jesús. \p \v 42 Ne tegal tatay, kwathoz re zha Israel ngwalaaz Jesús, ne asta chop tson re gobyern ngwalaaz Jesús, per nzeb re zha gab zhay, tak nzeb zha ne zha re fariseo, tak os lee zha gab zhay, tsa lee re fariseo koo zha ta nkaltaa re zha nteed zha xkiiz Diox. \v 43 Tak mas nlaaz zha tsow nataak re men zha, nake tsow nataak Diox zha. \s1 Por xkiiz Jesús naab Diox kwent lo re men \p \v 44 Tsa nex nzhab Jesús: \p ―Loka cho nyelaaz na, nyelaazt zha beeta na, sinke noga Xutʼn kuu mtaalʼn nyelaaz zha. \v 45 Ne loka zha kuu ngwii lon noga ngwii zha zha kuu mtaalʼn. \v 46 Na nak taxal xni, ne ndyalʼn lo yezlyu ree, tsa loka zha kuu yelaaz na yaant lo yalkow. \v 47 Per lee zha kuu nzhon xkizʼn, ne nzhont diize, nat naab kwent lo zha, tak ndyaltʼn par naabʼn kwent lo re men, sinke leen ndyalʼn par telaan re men lo yalguth. \v 48 Lee zha kuu nyelaazt na ne ntsowt re kuu nin, napa zhaʼa cho naab kwent lo zha, leeka re diiz kuu mnin naab kwent lo zha wiz bluz. \v 49 Tak mnitʼn kuu nlazʼn; sinke re kuu mnabee Xutʼn kuu mtaalʼn, kona mnin. \v 50 Ne, nen lee kuu mnabee Xutʼn nak, tsow re men gan yalnaban kuu thitanax. Kona reta kuu nin, ni nay taxal mnabee Xutʼn lon. \c 13 \s1 Jesús mteech nii re zha kuu ngeteed lo Jesús \p \v 1 Ne leettsa mera ndetsin ani kuu le Paskw, neʼa Jesús mzina or kuu lee Jesús laa Jesús yezlyu ree, par ndya Jesús lo Xut Jesús. Ne kwathoz mke leettsoo Jesús re zha Jesús kuu nzi lo yezlyu ree, tataka mke leettsoo Jesús re zha asta bluz. \p \v 2 Leettsa ngeyow rtsee re zha lee Maxuuy mlooʼa yek Judas Iscariote, xgann Simún, tsa taa zha Jesús lo re zha kuu kuth Jesús. \v 3 Ne kom neʼa Jesús lo Diox mroo Jesús ne lo Diox bretab Jesús, ne noga neʼa Jesús lee Xut Jesús mndaa reta yalnabee lo Jesús. \v 4 Kona leettsa ngeyow rtsee re zha, tsa ngwateli Jesús roo mes ne mloo Jesús thib xab Jesús, ne mliib Jesús thib tway leey Jesús. \v 5 Tsaraa mloo Jesús nit leen thib bandej ne mndelo Jesús mteech nii re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne mtekwiiz Jesús nii zha kon tway kuu naliib leey Jesús. \p \v 6 Per or ndateech Jesús nii Pey, tsa nzhab Pey lo Jesús: \p ―Zha Nabee, ¿chu neʼa lu teech niin? \p \v 7 Tsa mkab Jesús lo Pey ne nzhab Jesús: \p ―Nyenta kuu ngetsowʼn nal, per bluz tsaraa yen luy. \p \v 8 Lee Pey nzhab: \p ―Neeka mas latʼn teecha niin. \p Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Os leen teechtʼn niiʼa gagt gaka zha da. \p \v 9 Simún Pey mkab ne nzhab: \p ―Os leey tabaay, Zha Nabee, teechta beeta niin, noga yaan ne yekʼn bteech. \p \v 10 Per lee Jesús nzhab lo Pey: \p ―Lee zha kuu mkeeʼa got, ndechet yeech dita zha sinke beeta nii zha ndoblo yeech, tak nambiʼa zha. Ne nambiʼa re goo, tegal ret gooy. \p \v 11 Leettsa nzhab Jesús: “Ret goo nambi”, tata nzhab Jesús, tak neʼa Jesús naa cho kuu taa Jesús lo re zha kuu kuth Jesús. \p \v 12 Leettsa ngwalo mteech Jesús nii re zha, tsa mdok xab Jesús, ne mndob Jesús roo mes tedib welt, ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Chu nyen goo kuu mtsowʼn? \v 13 Lee re goo ni goo maestr ne Zha Nabee lon, ne wen ntsow goo ni gooy, tak nak nay. \v 14 Na nak maestr goo ne Zha Nabee lo goo, ne mteechʼn nii goo, kona noga goo ndoblo goo teech goo nii altaa goo. \v 15 Mtsowʼn koree lo goo, tsa noga goo tsow goo taxal mtsowʼn lo goo. \v 16 Wlipaa na nin lo goo, neeka thib mos nataagt mos masraa nake zha kuu nabee lo mos, ne neeka thib zha kuu ntsow mandad nataagt zha masraa nake zha kuu mtaal zha. \v 17 Os lee goo nyen goo re koree ne ntsow gooy, kwathoz wen nda goo. \p \v 18 ’Ngenitʼn koree lo reta goo, tak neʼa na cho re zha kuu mlin. Per ndoblo gak kuu mbez lo xkiiz Diox: “Lee zha kuu nzhow kon na, nak zha kuu mnayii nen”. [Sal. 41:9] \v 19 Nin koree lo goo, tsa leettsa gake, yelaaz goo lee na nakʼn kuu nakʼn. \v 20 Wlipaa na nin, loka zha kuu kayaa zha kuu talʼn, na nkayaa zhaʼa, ne loka zha kuu nkayaa na, nkayaa zha zha kuu mtaalʼn. \s1 Jesús mndaa kwent lee Judas taa Jesús lo re zha kuu nak tsiin \r (Mt. 26:20‑25; Mr. 14:17‑21; Lc. 22:21‑23) \p \v 21 Or ngwalo nzhab Jesús re koree, kwathoz nalatt ngoo leettsoo Jesús, tsa nzhab Jesús: \p ―Wlipaa na nin lo goo, lee thib re goo taan lo re zha kuu kuthʼn. \p \v 22 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús mndelo mwii lo altaa, ne neeka net zha naa cho mteth Jesús. \v 23 Ne lee thib zha kuu kwathoz nke leettsoo Jesús ndob cho Jesús, \v 24 tsa lee Simún Pey mtsow seny lo zhaʼa, tsa naabdiz zha naa cho nak zha kuu mteth Jesús. \v 25 Tsa mbig zhaʼa mas gax cho Jesús ne mnaabdiz zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―Zha Nabee, ¿cho kuu ntetha? \p \v 26 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Nal tenitʼn thib le pan ne lo zha kuu ta nay, zhaʼay. \p Ora mtenit Jesús lut pan ne mndaa Jesús pan lo Judas Iscariote, xgann Simún Iscariote. \v 27 Ne ora mzhen Judas pan, ne ndow Judas pan ne oraaka lee Maxuuy mndaab leettsoo Judas. Tsa nzhab Jesús lo Judas: \p ―Loka kuu nlaaza tsowa, btsowe nalor. \p \v 28 Per lee re zha kuu ngeteed lo Jesús kuu nzi tya, myent zha naa chebee tata nzhab Jesús lo Judas. \v 29 Ne kom lee Judas nak kuu nden bols temi, kona lee chop tson zha kuu ngeteed lo Jesús mtsow xgab, lee Jesús nzhab lo Judas, tii Judas lut kuu ndeche re zha lo ani o taa Judas lut kwaa lo re prob. \p \v 30 Ngwalo ndow Judas pan kuu mzhen Judas oraaka nda Judas. Ne mkowa yezlyu ora. \s1 Diiz kub kuu nataak kuu nabee Jesús \p \v 31 Ne or ngwalota mroo Judas, tsa nzhab Jesús: \p ―Mzina or kuu lee re men tsow nataak na, Kuu Mzin Ngok Men, ne tataga tsow nataak re men Diox por Xgann Diox. \v 32 Ne os por Xgann Diox tsow nataak re men Diox, noga Diox tetsow nataak xgann, ne mera tsow nataak Diox Xgann Diox. \v 33 Re goo kuu nak taxal zhiinn na, telutta ndon lo goo. Tsa lee re goo kwaan na, per leeka kuu nzhapʼn lo re zha Israel, nin lo goo nal: Gagt ya goo ta ndyan. \v 34 Ne lee nal nabeen thib diiz kub kuu nataak lo goo: Bke leettsoo goo thib goo ne tedib goo. Taxal nke leettsoon leeka goo, leeka tata bke leettsoo goo thib goo ne tedib goo. \v 35 Os lee goo nke leettsoo goo thib goo ne tedib goo, reta men yezlyu ree ne lee re goo nak zha da. \s1 Jesús nzhab lee Pey gab nlebeet Pey Jesús \r (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Lc. 22:31‑34) \p \v 36 Tsa lee Simún Pey mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―Zha Nabee, ¿pa ndyaʼa? \p Lee Jesús mkab nzhab: \p ―Gagt yaʼa ta ndyan, per mas bluz tsaraa yaada. \p \v 37 Lee Pey nzhab: \p ―Zha Nabee, ¿chebee gagt teken ditsa nal? ¡Si lista ndon gathʼn por lu! \p \v 38 Jesús mkab lo Pey ne nzhab: \p ―¿Gatha por na kaa? Wlipaa na nin loʼa, leettsa terka kwez ngite leeʼa gab tson welt nlebeeta na. \c 14 \s1 Jesús nak net lo Diox \p \v 1 ’Gagt chop xgab goo, gwalaaz goo Diox ne gwalaaz goo na. \v 2 Lee liz Xutʼn kwathoz yuu ta yo men nzo; ne os leey nagte tata, ganit nay lo goo. Kona lee nal ndyan ndatexkwaan ta yo goo. \v 3 Ne os leen ndyan ne ndatexkwaan ta yo goo, bren tedib welt ne yaadxin goo, tsa no goo yo goo ta yoon. \v 4 Neʼa goo pa ndyan, noga ne goo net. \p \v 5 Tsa lee Mach nzhab lo Jesús: \p ―Zha nabee, net nee pa ndyaʼa, ne ¿xomod ne nee net tsa? \p \v 6 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Na nak taxal net, na nak kuu wli, ne na nak yalnaban. Ne neeka thib men tsint lo Xutʼn, os nagte por na. \v 7 Os lee goo nlebee goo na, noga nlebee goo Xutʼn; ne nlebeeʼa goo Xutʼn, tak mwiiʼa goo Xutʼn. \p \v 8 Tsa nzhab Lip lo Jesús: \p ―Zha nabee, beeta bloo Xuta lo nee, ne kon kona wena yo leettsoo nee. \p \v 9 Tsa lee Jesús nzhab: \p ―Lip, ndaʼa wiz ndon lo re goo, ne ¿chu terka lebeeʼa na? Loka zha kuu ngwii lon, mwiiʼa zhaʼa lo Xutʼn; ne ¿chebee mbeza lon “bloo Xuta lo nee”? \v 10 ¿Chebee nyelaazta lee Xutʼn nzo leettsoon ne lee na nzon leettsoo Xutʼn? Lee re kuu nin lo goo, nit nay por kwent chaan da, sinke lee Xutʼn kuu thibka ndo kon na, ntsow Xutʼn rtsin Xutʼn. \v 11 Gwalaaz goo lee na nzon leettsoo Xutʼn, ne lee Xutʼn nzo leettsoon. Ne os lee goo nyelaazt gooy, por re kuu ntsowʼn gwalaaz goo kuu nin. \v 12 Wlipaa na nin, loka zha kuu nyelaaz na, no zha tetsow zha re kuu ntsowʼn, ne masraa kuu thoz tsow zha, tak lee na ndyan lo Xutʼn. \v 13 Ne reta kuu naab goo lo Xutʼn por len, tetsow nay, tsa gak nataak Xutʼn por na. \v 14 Os naab goo thib kuu por len, tetsow nay. \s1 Jesús nzhab taal Mbi Nayon \p \v 15 ’Os lee re goo nke leettsoo goo na, bin goo diiz re kuu mnabeen lo goo. \v 16 Ne lee na nal naabʼn lo Xutʼn, tsa taal Xutʼn Mbi Nayon, par tsow ayud goo ne thibka to lo goo, \v 17 ne Mbi ree nak Mbi Nayon kuu wli ne gagt kayaa re men yezlyu Mbi ree, tak nloot Mbi lo zha ne neeka nlebeet zha Mbi, per lee re goo nlebee goo Mbi, tak lo goo ndo Mbi, ne thitanax ban Mbi leettsoo goo. \p \v 18 ’Latʼn goo taxal btab, bren tedib welt tsa ton kon re goo. \v 19 Telutta ne lee re men yezlyu ree wiit raa na; per lee re goo tewii goo na ne taban goo, tak lee na naban na. \v 20 Ne wiza lee re goo ne, lee na nzon leettsoo Xutʼn, ne lee re goo nzo leettsoon, ne lee na nzo leettsoo goo. \v 21 Ne loka zha kuu nkayaa re kuu nabeen ne nzhon zha diize, zhaʼa nak zha kuu wlipaa nke leettsoo na; ne lee zha kuu nke leettsoo na nke leettsoo Xutʼn zhaʼa ne noga na nke leettsoon zhaʼa, ne lon na lo zha, tsa mas wen lebee zha na. \p \v 22 Tsa lee Judas (kuu nagt Judas Iscariote), mnaabdiz lo Jesús ne nzhab: \p ―Zha Nabee, ¿chebee looʼa lu lo nee, ne lee lo re zha yezlyu loota lu? \p \v 23 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Lee zha kuu nke leettsoo na nzhon zha diiz kuu nabeen; ne lee Xutʼn nke leettsoo Xutʼn zhaʼa, ne lee rop nee Xutʼn yaad nee yo nee kon zhaʼa. \v 24 Lee zha kuu nket leettsoo na, nzhont zhaʼa diiz lon. Lee re diiz kuu ngeyon goo ngenin, nagte xkizʼn, leey nak xkiiz Xutʼn kuu mtaalʼn. \p \v 25 ’Nal ndon lo goo ngenin re koree lo goo, \v 26 per lee Mbi Nayon kuu taal Xutʼn par kenap re goo kwent chaan da, lee Mbi loo reta kuu lo goo, ne tsow Mbi telaaz goo reta kuu mnin lo goo. \p \v 27 ’Lee na ndyan, per nlazʼn wen kwin goo, ne tsowʼn tsa wen kwin goo, per tsowt nay taxal ntsow re men yezlyu reey. Yat leettsoo goo ne neeka tsebt goo. \v 28 Mbina goo nin, lee na ndya ne bren yalʼn tedib welt. Os lee goo wlipaa nke leettsoo goo na, kwathoz naley gayoo leettsoo goo mbin goo lee na ndya lo Xutʼn, tak masraa nataak Xutʼn nake na. \v 29 Ne nal nin re koree lo goo, tsa leettsa gake yelaaz goo na. \p \v 30 ’Telutta tedizʼn lo goo, tak ndyaada Maxuuy kuu nabee lo yezlyu ree. Ne tegal neeka lut yalnabee napt Maxuuy par nabee Maxuuy lon, \v 31 per tabaa ndoblo gake. Tsa lee re men yezlyu ree ne lee na nke leettsoon Xutʼn, ne ntsowʼn re kuu mtaal Xutʼn na tsowʼn. \p Tsa nzhab Jesús: \p ―Gwateli goo nda goo reʼaa. \c 15 \s1 Jesús nak taxal thib luts ub \p \v 1 Noga nzhab Jesús: \p ―Na wlipaa nakʼn taxal thib xann luts ub, ne Xutʼn nak kuu ntenaa luts. \v 2 Ne os lee thib zhit luts ndaate xle, thitanax nchuug Xut nay. Per lee zhit kuu ndaa xle, ntembi Xut nay tsa ke masraa xley. \v 3 Ne lee goo nambiʼa goo por re diiz kuu mnin lo goo. \v 4 Thibka gwato goo lon, taxal thibka ndon kon goo. Taxal thib zhit gagt taay xle os leey ndobte lo luts; tataka gagt taa goo xle, os lee goo ndot goo kon na. \p \v 5 ’Na nak taxal xann luts ta mas nachaa, ne lee re goo nak taxal re zhit luts. Kona lee re zha kuu thibka ndo kon na, ne lee na thibka ndo kon lee zha kwathoz xle ndaa zha, tak os lee goo ndot goo kon na, yent kwan tak tsow goo. \v 6 Tak lee zha kuu ndot kon na, zhaʼa nak taxal thib zhit ya kuu mlobi zha kwatxa tsa bize, ne tsaraa nthop zhay ngo zhay lo ki ne nzheeke. \p \v 7 ’Os lee goo thibka ndo goo kon na, ne ntsow goo kuu mnabeen lo goo, bnaab goo loka kuu nlaaz goo lon ne lee na tay. \v 8 Tsa lee re men tsow nataak Xutʼn leettsa wii zha lee re goo ndaa xle, ne os lee goo ndaa goo xle, wlipaa nak goo zha kuu ngeteed lon. \v 9 Ne nke leettsoon goo taxal nke leettsoo Xutʼn na, ne thibka gwato goo lo yalnkelaaz da. \v 10 Os nzhon goo diiz re kuu nabeen lo goo, tsasi wlipaa ndo goo loo yalnkelaaz da, leeka taxal nzhon na diiz ntsowʼn re kuu nabee Xutʼn lon, ne thibka ndon lo yalnkelaaz chaan Xutʼn. \p \v 11 ’Mnin koree lo goo, tsa yo yalnaley chaan da leettsoo goo, tsa thibka naley yo leettsoo goo. \v 12 Lee kuu nabeen lo goo nak koree: Bke leettsoo goo thib goo ne tedib goo, taxal nke leettsoon goo. \v 13 Lee yalnkelaaz kuu mas nataak nak, leettsa lee thib zha taa zha zha gath zha por amig zha. \v 14 Goo nak amig da, os lee goo ntsow goo kuu mnabeen lo goo tsow goo. \v 15 Ne nitʼn lo goo lee goo nak mos da, tak lee mos net mos naa kwan ntsow patron mos. Amig nin lo goo, tak reta kuu ne Xutʼn lon mniʼa nay lo goo. \v 16 Goot mlin, sinke na mli goo par taa goo kwathoz xle, ne lee xle kuu taa goo, gak xle kuu xek thitanax; tsa lee Xutʼn taa lo goo, reta kuu naab goo lo Xutʼn por len. \v 17 Koree nak kuu nabeen lo goo: Bke leettsoo goo thib goo ne tedib goo. \s1 Lee re men yezlyu ree mnayii zha mne zha Jesús ne re zha Jesús \p \v 18 ’Os lee re men yezlyu ree yii ne goo, nlazʼn ne goo, na nayii zha ne zha os lee zha yii zha ne zha goo. \v 19 Os lee goo gagak goo zha yezlyu ree, kwathoz ke leettsoo re men yezlyu ree goo, taxal nke leettsoo zha re zha zha, per tak mlin goo xid re men yezlyu ree, kona nayii re men yezlyu ree ne goo, tak nagt raa goo zha yezlyu ree. \v 20 Btelaaz goo kuu mnin lo goo: “Neeka thib mos nataagt mos masraa nake patron mos”. Ne os mreke zha ditsʼn, noga dits goo tereke zha, ne os lee zha mbin zha diiz xkizʼn, noga tonga zha diiz xkiiz goo. \v 21 Reta koree tsowno zha goo por na, tak nlebeet zha naa cho mtaalʼn. \p \v 22 ’Os gayaltʼn ne os ganitʼn lo re men, neeka thib falt napt re men. Per nal nap zha falt ne yent kwan kuu kelo zha, tak mniʼa na lo zha. \v 23 Loka zha kuu nayii nen, noga nayii zha ne zha Xutʼn. \v 24 Ne gagapt re men falt, os gatsowtʼn re kuu thoz lo re zha, re kuu neeka thib zha gagt tsow. Per nal mwiiʼa zha mtsowʼn re kuu thoz, ne tegal mwii zhay, nayii zha ne zha na ne Xutʼn. \v 25 Per lee re koree ngeyak tsa gak re kuu nke lo ley: Yent xkwan ne nayii zha ne zha na. [Sal. 35:19; Sal. 69:4] \p \v 26 ’Per leettsa yaad Mbi Nayon tetsey leettsoo goo, Mbi kuu taalʼn lo goo por Xutʼn, Mbi kuu wlipaa roo lo Xutʼn, lee Mbi taa kwent chaan na lo goo. \v 27 Ne no goo taa kwent chaan da, tak desde ner ndo goo kon na. \c 16 \p \v 1 ’Nin re koree lo goo, tsa thib to goo yelaaz goo na. \v 2 Tak tagoo zha goo ta nteed zha xkiiz Diox, noga tetsin or o wiz ndota zha kuth thib goo, tak tsow zha xgab ngetsow zha kuu nyow leettsoo Diox. \v 3 Tata tsow zha tak nlebeet zha Xutʼn ne neeka na. \v 4 Nin koree lo goo, tsa leettsa gake, telaaz goo lee na mniʼa nay lo goo, ne mnitʼn koree lo goo ner, tak ndon lo goo tsya. \s1 Kuu ntsow Mbi Nayon \p \v 5 Ne noga nzhab Jesús: \p ―Per lee nal leen ndya lo Xutʼn kuu mtaalʼn, ne ¿chu neeka thib goo naabdizt lon naa pa ndyan? \v 6 Leel nabil nzo leettsoo goo, tak nin koree lo goo. \v 7 Per kuu wli nin lo goo, mas wen ndyan. Tak os leen bitʼn yaadt Mbi kuu tsow ayud goo, per os leen bin, na taal Mbi. \v 8 Ne leettsa yaad Mbi, nambi loo Mbi re kuu went, re kuu wli ne kuu wen lo re men yezlyu ree, ne loo Mbi xomod naab Diox kwent lo re men yezlyu ree. \v 9 Lee Mbi Nayon loo lo re zha lee zha went nak zha, tak nyelaazt zha na. \v 10 Ne lee Mbi Nayon loo lo re zha lee na wen nakʼn, tak lee na ndyan lo Xutʼn ne wiit raa goo na; \v 11 Ne lee Mbi Nayon loo lo re men yezlyu ree, naa xomod naab Diox kwent lo reta men, tak mnaaba Diox kwent loo Maxuuy kuu nabee lo yezlyu ree. \p \v 12 ’Kwathoz kuu nzo nin lo goo, per gagt nin rey lo goo nal, tak gagt yen gooy os ni nay lo goo. \v 13 Per leettsa yaad Mbi Nayon kuu wlipaa, tsa loo Mbi re kuu wli lo goo, tak nit Mbi por leeka lee Mbi, sinke lee Mbi taa kwent beeta re kuu gon Mbi, tsa ne Mbi re kuu gak lo goo. \v 14 Lee Mbi tsow tsa tsow nataak re men na, tak kayaa Mbi kuu nak chaan da kuu wli tsa ne Mbi Nayone lo goo. \v 15 Reta kuu nap Xutʼn nak chaan da, kona nin lo goo lee Mbi Nayon kayaa kuu nak chaan da ne taa Mbi Nayone lo goo. \p \v 16 ’Telutta ne wiit raa goo na, per telut bluz lee goo bre wiiʼn. \s1 Lee yalnabil gak yalnaley \p \v 17 Tsa lee chop tson zha kuu ngeteed lo Jesús, mndelo zha mnaabdiz zha lo altaa ne nzhab zha: \p ―¿Kwan nlaaz Jesús ne, ne chebee mbez Jesús? Telutta ne wiit raa goo na ne telutta lee goo bre wiin, ne ¿chebee mbez Jesús ndyan lo Xutʼn? \v 18 ¿Kwan nlaaz Jesús ne, ne chebee mbez Jesús: “telutta”? Nyentaa kuu ndediz Jesús. \p \v 19 Per myeen Jesús lee re zha nlaaz naabdiz lo Jesús, tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Na ni lo goo telutta ne wiit raa goo na, ne telut bluz bre goo wii goo na tedib welt, ¿chu nyent goo koree? \v 20 Wlipaa na nin, lee re goo gonn goo ne nabil yo leettsoo goo, per lee re men yezlyu ree naley yo leettsoo zha. Per tegal nabil yo leettsoo goo, ne lee yalnabil kuu yo leettsoo goo gak yalnaley lo goo. \v 21 Leettsa gal zhiinn thib ngot, nlaaz leettsoo ngot tak mzina or kuu gal zhiinn ngot, per leettsa ngwalo ngol zhiinn ngot, nithlaaz ngot yalnlaaz, tak kwathoz naley nzo leettsoo ngot, tak ngola zhiinn ngot. \v 22 Ne leeka tata nabil nzo leettsoo goo nal, per tebreʼaa tsaalaa tedib welt. Tsa lee re goo kwathoz naley yo leettsoo, ne yent cho kib yalnaleya leettsoo goo. \p \v 23 ’Ne wiza yent raa kwan naabdiz goo lon. Wlipaa na nin, lee Xutʼn taa reta kuu naab goo lo Xutʼn por len. \v 24 Asta nal, neeka thib kuu ter naab goo por len, bnaab gooy ne tekayaa gooy, tsa kwathoz naley yo leettsoo goo. \s1 Jesús mtsow gan lo yezlyu ree \p \v 25 ’Reta koree nin lo goo kon diiz nanzee, per tetsin wiz kuu niit raa na lo goo kon diiz nanzee, sinke nambita nin kwent chaan Xutʼn lo goo. \v 26 Ne wiza lee re goo naab kuu lo Xutʼn por len, ne niitʼn lo goo lee na naabʼn lo Xutʼn por re goo, \v 27 tak nke leettsoo Xutʼn goo. Ne nke leettsoo Xutʼn goo, tak nke leettsoo goo na, ne nyelaaz goo leen mroo lo Diox. \v 28 Lo Xutʼn mroon ndyalʼn lo yezlyu ree, ne lee nal lan yezlyu ree ne bren ndyan lo Xutʼn. \p \v 29 Tsa lee re zha kuu ngeteed lo Jesús nzhab: \p ―Nalsi nambita ngeniʼa loo nee, ngenit raa lu kon diiz nanzee. \v 30 Nalsi ne nee lee lu ne reta kwaa, ne ndechet naabdiz neeka thib zha loʼa. Kona nyelaaz nee lee Diox mtaala. \p \v 31 Jesús mkab ne nzhab lo re zha: \p ―¿Chu nalsi nyelaaz goo lee Diox mtaalʼn? \v 32 Per mzina or kuu lee re goo raats, kadta goo ndya goo liz goo ne laa goo thita na. Per ndotʼn thita na, tak lee Xutʼn ndo kon na. \v 33 Reta koree ngenin lo goo, tsa yat leettsoo goo tak nyelaaz goo na. Lo yezlyu ree teriid goo yalti, per tsebt goo, tak mtsowa na gan lo yezlyu ree. \c 17 \s1 Lee Jesús mnaab lo Diox por re zha kuu ngeteed lo Jesús \p \v 1 Or ngwalo nzhab Jesús re koree, tsa mwii Jesús lobee, ne nzhab Jesús: \p ―Xutʼn, nalsi mzina or kuu leen rid yalti, btsow tsa tsow nataak re men xganna. Tsa noga xganna tsow tsa tsow nataak zha lu. \v 2 Lu mndaa yalnabee lon, tsa nabeen lo reta men yezlyu ree, tsa tan yalnaban kuu thitanax lo re zha kuu mndaaʼa lon. \v 3 Lee yalnaban ree nak, lebee re zha lee lu nak thibka Diox kuu wlipaa ne Jesucrist kuu mtaala. \p \v 4 ’Mtsowa tsa tsow nataak re mena lo yezlyu ree, tak mtsowa na re kuu mtaala na tsowʼn. \v 5 Kona Xutʼn, taa yalnabee lon, yalnabee kuu mkenon leettsa mndon loʼa, leettsa terka texkwaa yezlyu. \p \v 6 ’Mloon naa cho naka lo re zha kuu mliʼa, re zha kuu mndaaʼa lon, tak zhaʼa nak zha ne mndaaʼa zha lon ne mbin zha diiz xkiiza. \v 7 Lee nal neʼa zha lee reta kuu mndaaʼa lon chaana nake. \v 8 Tak nzhapa na lo re zha re kuu neʼa lon, mbina zhay ne wlipaa ne zha loʼa mroon ne wlipaa ngwalaaz zha lee lu mtaalʼn. \p \v 9 ’Ngenaabʼn loʼa tsa kenapa re zha ree, per ngenaabtʼn loʼa por reta men yezlyu, sinke ngenaabʼn loʼa, tsa kenapa re zha kuu mndaaʼa lon, tak zhaʼa nak re zha. \v 10 Reta zha da nak zhaʼa ne reta zhaʼa nak zha da, ne lee re zha ree ntsow nataak zha na. \p \v 11 ’Ya yetot raa na lo yezlyu ree, per lee re zha ree bee nzi zha lo yezlyu ree, lee na ndyal loʼa Xutʼn kuu nayon, bkenap re zha kon yalnabee chaana kuu mndaaʼa lon, tsa thibka gak zha re zha taxal thibka nakaa ropaa. \p \v 12 ’Leettsa mndon kon re zha kuu mndaaʼa lon lo yezlyu ree, tsa mkenapʼn re zha kon yalnabee chaana kuu mndaaʼa lon. Ne neeka thib zha kuu mndaaʼa lon mluuxt, beeta zha kuu naka diiz lux mlux, tsa ngok kuu nke lo xkeetsa. \p \v 13 ’Ne lee nal beren loʼa, per nal kuu bee ndon lo yezlyu ree, ngenin koree, tsa kwathoz naley yo leettsoo re zha, taxal naley nzo leettsoon. \v 14 Na mndaa kwent xkiiza lo re zha, per lee re men yezlyu nayii ne re zha, tak nagt zha zha yezlyu ree, taxal nagt na zha yezlyu ree. \v 15 Ngenaabtʼn loʼa kooʼa zha lo yezlyu ree, sinke ngenaabʼn loʼa tsa kenapa zha lo Maxuuy. \v 16 Leeka taxal nagtʼn zha yezlyu ree, noga re zha nagt zha zha yezlyu ree. \v 17 Btembi re zha kon xkiiza kuu wli nak. Tak xkiiza nak kuu wli. \v 18 Leeka taxal mtaala na lo re men yezlyu ree, tabaaka taalʼn re zha lo re men yezlyu ree. \v 19 Ne por re zha ree, ntembin na leeka na, tsa noga re zha gak nambi zha por xkiiza kuu nak kuu wli. \p \v 20 ’Ne ngenaabtʼn loʼa kenapa beeta re zha ree, sinke ngenaabka na loʼa tsa kenapa re zha kuu yelaaz na bluz por xkiiz re zha ree. \v 21 Xutʼn naabʼn loʼa, tsa gak re zha ree taxal nakaa ropaa, nzoʼa leettsoon ne nzon leettsooʼa, ne naabʼn tsa wlipaa yo re zha leettsooʼa ne leettsoon, tsa yelaaz re men yezlyu ree lee lu mtaalʼn. \v 22 Ne ntsow nataak na re zha, taxal ntsow nataaka na, tsa thibka gak re zha, taxal thibka nakaa ropaa. \v 23 Na nzo leettsoo re zha ne lu nzo leettsoo na, tsa wlipaa gak re zha thibka, tsa lee re men yezlyu ne lee lu mtaalʼn, ne ne re men yezlyu ree nke leettsooʼa re zha, taxal nke leettsooʼa na. \p \v 24 ’Xutʼn, nlazʼn lee reta zha kuu mndaaʼa lon kwin zha ta ndon, tsa wii re zha yalnabee kuu mndaaʼa lon; leettsa terka texkwaaʼa yezlyu, nkeʼa leettsooʼa na. \v 25 Xutʼn nali naka, lee re men yezlyu ree nlebeet zha lu, per lee na nlebeen lu, ne noga re zha ree ne zha lee lu mtaalʼn. \v 26 Mloon lo re zha naa cho naka, ne teloo raa nay, tsa taxal nke leettsooʼa na, ke leettsooʼa re zha, ne lee na to kon re zha. \c 18 \s1 Mzhen re men Jesús \r (Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53) \p \v 1 Leettsa ngwalo mndediz Jesús lo Diox, tsa mroo Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús, ne ndano Jesús re zha tedib lad roo bte kuu le Cedrón. Tya nak leen thib alo. Ne tya mndaab Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús. \v 2 Noga Judas kuu mndaa Jesús lo re zha nak tsiin nlebee tya, tak tyen welt mrin Jesús kon re zha kuu ngeteed lo Jesús tya. \v 3 Tsa mzin Judas kon thiban soldad ne kon tyen zha kuu nkenap gwodoo; ne re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy kon re fariseo mtaal re zhaʼa, ne ne zha yiib, kandil ne yerbel. \v 4 Per neʼa Jesús naa kwan rid Jesús, tsa mroo Jesús ne nzhab Jesús lo re zha: \p ―¿Cho nkwaan goo? \p \v 5 Lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Lee nee nkwaan Jesús zha kuu nak zha yez Nazaret. \p Lee Jesús nzhab lo re zha: \p ―Na nak Jesús. \p Ne no Judas kuu mndaa Jesús ndyaad kon re zhaʼa. \v 6 Ne leettsa nzhab Jesús lo re zha, na nak Jesús, tsa mre ardits re zha ne ngob zha lo yu. \v 7 Tsa mre Jesús mnaabdiz lo re zha ne nzhab: \p ―¿Cho nkwaan goo? \p Lee re zha mre mkab ne nzhab: \p ―Lee nee nkwaan Jesús zha yez Nazaret. \p \v 8 Tsa nzhab Jesús lo re zha: \p ―Niʼa na lo goo, na nak Jesús. Os lee goo nkwaan goo na, laa goo bi re zha ree. \p \v 9 Koree ngok, tsa mrolo kuu nzhab Jesús, Xutʼn lee re zha kuu mndaaʼa lon, neeka thib zha mluxt. \v 10 Tsa lee Simún Pey nkeno thib espad, ne mloo Pey espad ne mchuug Pey nza ban thib zha kuu lee Malco kuu nak mos ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy. \v 11 Tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―Pey blotsow espada. Os lee Xutʼn nlaaz riidʼn yalti, ¿chu nda leettsooʼa riidt nay? \s1 Mndeno zha Jesús lo ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy \r (Mt. 26:57‑58; Mr. 14:53‑54; Lc. 22:54) \p \v 12 Tsa lee re soldad, re zha kuu nabee lo re soldad ne re polisi kuu nkenap gwodoo, mzhen re zha Jesús ne mliib zha Jesús. \v 13 Tsa ner ndano zha Jesús liz Anás, tak lee Anás nak xutsaap Caifás kuu nak ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy liina. \v 14 Ne leeka Caifás nak kuu nzhab lo re zha Israel, mas wen gath thibka zha por dita yez, nake gath reta zha yez. \s1 Pey nzhab nlebeet Pey Jesús \r (Mt. 26:69‑70; Mr. 14:66‑68; Lc. 22:55‑57) \p \v 15 Tsa lee Simún Pey ne thib zha kuu ngeteed lo Jesús mndeke dits Jesús. Tak lee tedib zha kuu ngeteed lo Jesús nlebee zha ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy, kona mndaab zha kon Jesús lee roo yuu. \v 16 Per lee Pey myaan lee dits pwert, tsa lee zha kuu mteed lo Jesús kuu nlebee ngwleyya, mni lo mos got kuu nkenap roo pwert, tsa taa ngot diiz tab Pey. \v 17 Tsa lee ngot kuu nkenap roo pwert nzhab lo Pey: \p ―¿Chu nota nak thib re zha kuu ngeteed lo mbyi baa? \p Lee Pey mkab lo ngot ne nzhab: \p ―Aha not na. \p \v 18 Ne tak kwathoz nal, tsa lee re mos ne re polisi kuu nkenap gwodoo mtee bel, ne ngebiz re zha ne noga Pey ndo lo re zha ngebiz. \s1 Jesús ngwato lo ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy \r (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Lc. 22:66‑71) \p \v 19 Tsa lee ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy mndelo mnaabdiz lo Jesús, kwent chaan re zha kuu mteed lo Jesús ne kwent leyy kuu nloo Jesús. \p \v 20 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Na ndedizʼn delant lo reta men, thibka nloon lo re men ta nkaltaa zha nteed zha xkiiz Diox, ne roo gwodoo ta nkaltaa reta zha Israel, neeka thib kuu mlootʼn lo re men xgaatsta. \v 21 ¿Chebee lon naabdiza? Bnaabdiz lo re zha kuu mbin kuu mnin. Re zhaʼa tak ne naa kwan nzhapʼn. \p \v 22 Or nzhab Jesús kona, tsa lee thib zha kuu nkenap gwodoo mkaan yaa lo Jesús ne nzhab: \p ―¿Chu tabaa nkaba lo ngwleyy kuu nataak? \p \v 23 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Os mnin thib kuu mal, bne lon naa kwan kuu mal mnin; per os kuu wli mnin, ¿chebee nkee luy yekʼn? \p \v 24 Tsa naliibka Jesús mtaal Anás Jesús lo Caifás kuu nak ngwleyy kuu nabee lo reta ngwleyy. \s1 Pey nzhab tedib welt nlebeet Pey Jesús \r (Mt. 26:71‑75; Mr. 14:69‑72; Lc. 22:58‑62) \p \v 25 Ne lee Pey ngebizka lo ki tya, tsa mnaabdiz zha lo Pey ne nzhab zha: \p ―¿Chu nota nak thib re zha kuu ngeteed lo mbyi baa? \p Tsa lee Pey mkab ne nzhab: \p ―Not na. \p \v 26 Tsa mnaabdiz thib mos kuu nke tsiin lo ngwleyy kuu nataaka lo Pey ne nzhab mos: \p ―¿Chu lut kuu ndo leen alo kon Jesús? \p Mosa nak zha liz zha kuu mchuug Pey nza. \p \v 27 Tsa lee Pey nzhab tedib welt, nlebeet Pey Jesús, ne oraaka lee ngite mrez. \s1 Jesús ngwato lo Pilat \r (Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Lc. 23:1‑5) \p \v 28 Tsa mloo zha Jesús liz Caifás, ne ndano zha Jesús roo yuulow, ta ndob zha kuu nabee ne tak ndeyeniʼa yezlyu, kona mndaabt re zha Israel leen yuulow, tsa nambika zha ley lo zha, tsa tak wu zha rtsee chaan Paskw. \v 29 Tsa mroo Pilat, ne nzhab Pilat lo re zha: \p ―¿Cho kwent nkeki goo mbyi ree? \p \v 30 Tsa mkab re zha, ne nzhab zha: \p ―Os gagagt zha ree zha nakap, gayaadnot nee zha loʼa. \p \v 31 Tsa nzhab Pilat lo re zha: \p ―Bteno goo zha, bnaab goo kwent lo zha taxal nzhab lo ley chaan goo. \p Tsa lee re zha mkab ne nzhab: \p ―Lee re nee zha Israel, napt nee yalnabee par kuth nee thib men. \p \v 32 Tata nzhab zha, tsa ngok kuu nzhab Jesús, leettsa mndaa Jesús kwent naa xomod gath Jesús. \v 33 Per lee Pilat mre mndaab leen yuulow, ne mrez Pilat Jesús ne mnaabdiz Pilat lo Jesús ne nzhab Pilat: \p ―¿Chu lu nak rey chaan re zha Israel? \p \v 34 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―¿Chu naabdiza koree por lu, o tak tedib net zha ney loʼa? \p \v 35 Tsa lee Pilat mkab ne nzhab: \p ―¿Chu zha Israel nakʼn? Lee re tawlaza ne re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy mndaaʼa lon. ¿Kwan mtsowa? \p \v 36 Lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Nagt lo yezlyu ree ta nabeen, os lo yezlyu ree gagak ta nabeen, tsa lee re zha kuu nak zha da, gayo zha ne galaat zha na lo re tawlazʼn. Per lee ta nabeen nagte lo yezlyu ree. \p \v 37 Tsa lee Pilat nzhab lo Jesús: \p ―¿Mbay rey naka tsa? \p Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Wli kuu neʼa, rey nakʼn. Par kona ngolʼn ne par kona ndyalʼn lo yezlyu ree; par tan kwent kuu wli lo re men. Ne reta zha kuu nyelaaz kuu wli nzhon zha diiz xkizʼn. \p \v 38 Tsa nzhab Pilat lo Jesús: \p ―¿Kwan nak kuu wli? \s1 Lee re men mnaab gath Jesús \r (Mt. 27:15‑31; Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25) \p Or ngwalo mnaabdiz Pilat koree, tsa mroo Pilat ne mni Pilat lo re zha Israel tedib welt, ne nzhab Pilat: \p ―Neeka thib kuu went mtsowt mbyi ree. \v 39 Per lee re goo nap goo costumr, telaan thib zha kuu nzo tsib lo ani Paskw. ¿Chu nlaaz goo telaan zha kuu nak rey chaan re zha Israel? \p \v 40 Tsa reta zha mre nzhab: \p ―¡Telaata zha baa! ¡Barrabás btelaa! \p Ne Barrabás nak thib wann. \c 19 \p \v 1 Tsa ndano Pilat Jesús, ne mnabee Pilat mdin zha Jesús. \v 2 Ne lee re soldad mdexkwaa thib koron kon yits ne mtob re soldade yek Jesús, ne mtegok zha Jesús thib lar kuu nane na. \v 3 Tsa mbig re zha lo Jesús ne nzhab zha: \p ―¡Kuubidoo rey chaan re zha Israel! \p Ne mkaan yaa zha kwat Jesús. \p \v 4 Tsa lee Pilat mre mroo tedib welt, ne nzhab lo re zha: \p ―Wii goo, mloon zha tsa ne goo, neeka thib kuu mal mtsowt zha. \p \v 5 Ne ndob koron yitsa yek Jesús ne nok Jesús lar naneʼa mroo Jesús. Tsa lee Pilat nzhab lo re men: \p ―¡Wii goo, lee zha ndo nzhee! \p \v 6 Leettsa mwii re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy ne re soldad kuu nkenap gwodoo lo Jesús, ora mrez re zha ne nzhab: \p ―¡Bkee zha lo kruz! ¡Bkee zha lo kruz! \p Tsa nzhab Pilat lo re zha: \p ―Bzhen goo zha ne bkee goo zha lo kruz, tak lee na mzaltʼn neeka thib kuu went kuu mtsow mbyi ree. \p \v 7 Per lee re zha Israel mkab ne nzhab: \p ―Lee re nee nap nee thib ley, ne lee lo ley chaan nee mbez ndoblo gath zha, tak ni zha lee zha nak Xgann Diox. \p \v 8 Or mbin Pilat kona masraa mzeb Pilat. \v 9 Tsa mre Pilat mndaab leen yuulow tedib welt, ne nzhab Pilat lo Jesús: \p ―¿Cho zha naka? \p Per lee Jesús mkabt lo Pilat. \p \v 10 Tsa nzhab Pilat: \p ―¿Chebee nkabta lon? ¿Chu neta napʼn yalnabee par keen lu lo kruz ne napʼn yalnabee par telaan lu? \p \v 11 Tsa lee Jesús mkab ne nzhab: \p ―Gagt nabeeʼa, os lee Diox gataat yalnabee loʼa; per masraa falt nap zha kuu mndaan loʼa nake lu. \p \v 12 Ne desde ora mkwaan Pilat mod par gatelaa Pilat Jesús; per lee re zha Israel mre mrez ne nzhab: \p ―¡Os leeʼa telaaʼa zha baa, nagta amig zha kuu nabee Roma! ¡Tak loka zha kuu mbez nak rey, zhaʼa nzhak zha kuu nayii ne zha kuu nabee dita ta nabee Roma! \p \v 13 Or ngwalo mbin Pilat kona; tsa mnabee Pilat mloo zha Jesús par lee ne mndob Pilat ta nyetob Pilat naab Pilat kwent lo re men, thib lee ta natexkwaa kon thib lo ke; ne lee diiz hebreo ley Gabata. \v 14 Teeka ndrol wiz ngok koree, wiz kuu ndelo zha ndexkwaa zha re kuu par ani Paskw. Tsa nzhab Pilat lo re zha Israel: \p ―¡Lee rey goo baa! \p \v 15 Per lee re zha mkab nzhab: \p ―¡Ndoblo gath zha! ¡Ndoblo gath zha! ¡Bkee zha lo kruz! \p Lee Pilat nzhab lo re zha: \p ―¿Chu rey goo nlaaz goo keen lo kruz? \p Tsa lee re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy, mkab ne nzhab: \p ―¡Napt nee tedib rey, beeta César kuu nabee Roma nak rey nee! \p \v 16 Tsa mndaa Pilat Jesús lo re zha, tsa kee zha Jesús lo kruz, ne mzhen zha Jesús ndano zha Jesús. \s1 Mkee zha Jesús lo kruz \r (Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43) \p \v 17 Ne mbe Jesús kruz Jesús asta thib ta le tsidth yek men, (ne lee diiz Hebreo ley Gólgota). \v 18 Tya mkee zha Jesús lo kruz kon techop zha, mkee zha thibga kad lad cho Jesús tsa myaan Jesús xtow rop zha. \v 19 Tsa mnabee Pilat mkee zha thib letr yek kruz, kuu nzhab: “JESÚS ZHA NAZARET, REY CHAAN RE ZHA ISRAEL”. \v 20 Kwathoz re zha Israel mlab kuu mkee zha yek kruz, tak gax yez Jerusalén nak ta mkee zha Jesús lo kruz, ne lee letr mkee zhay kon diiz Hebreo, kon diiz Latín ne kon diiz gryeg. \v 21 Tsa lee re zha Israel ne re ngwleyy kuu nabee lo re ngwleyy; nzhab lo Pilat: \p ―Keeta: “Rey chaan re zha Israel”, sinke bkee: “Zha kuu mbez nak rey chaan re zha Israel”. \p \v 22 Per lee Pilat mkab ne nzhab: \p ―Kuu mkeen, mkeeʼa nay ne tabaaka yaane. \p \v 23 Bluz or ngwalo mkee re soldad Jesús lo kruz, tsa mzhen re zha xab Jesús, ne mtsow zhay thap le, ne thibga ley mkaa thibga soldad. Ne noga mzhen zha tedib xab Jesús, kuu nak thib lar kuu asta yek ne asta xann yent pa nadibe. \v 24 Tsa nzhab re soldad lo re altaa zha: \p ―Chatta lee lar ree, mas wen kooʼaa swert, tsa naa choʼa diinne. \p Ne tata ngok kuu nzhab lo xkiiz Diox: “Mdid zha xabʼn lo re zha, ne mloo zha swert dits xabʼn”. [Sal. 22:18] Ne tata mtsow re soldad. \p \v 25 Ne gax lo kruz ndo xnaa Jesús, bel xnaa Jesús, Mari tsaal Cleofas ne Mari Magdalen. \v 26 Ne or mwii Jesús lo xnaa Jesús, ne leeka tya ndo zha kuu mteed lo Jesús zha kuu kwathoz nke leettsoo Jesús, tsa nzhab Jesús lo xnaa Jesús: \p ―Lee xganna baa. \p \v 27 Ne oraaka nzhab Jesús lo zha kuu ngeteed lo Jesús: \p ―Lee xnaaʼa baa. \p Ne desde tsyatha lee zha kuu mteed lo Jesús mkayaa xnaa Jesús lize. \s1 Yalguth chaan Jesús \r (Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49) \p \v 28 Leettsa ngwalo mriid re koree, neʼa Jesús lee re kuu nke lo xkeets Diox kwent Jesús ngwaloʼa ngok, ne par yelo gak re kuu nzhab lo xkeets Diox, tsa nzhab Jesús: \p ―Nzheek leettsoon. \p \v 29 Ne tya ndo thib jar kuu tse nzo xit ub kuu ni; tsa mtenit zha thib le zhiil leen xit uba, ne mtob zhay yek thib lee ya kuu le hisopo, ne mtob zhay roo Jesús. \v 30 Tsa ngwii Jesús xit ub kuu niʼa ne nzhab Jesús: \p ―¡Retay ngwaloʼa ngok! \p Ora mkiits yek Jesús ne nguth Jesús. \s1 Thib soldad mtsib lans cho Jesús \p \v 31 Re koree ngok wiz kuu ndelo zha ndexkwaa zha kuu wu zha lo ani Paskw, ne nlaazt re zha Israel yaan re kwerp lo kruz, wiz sabd kuu nzhool re zha Israel lo Diox, tak lee wiza nak thib wiz ro lo re zha Israel, kona mnaab re zha lo Pilat, tsa nabee Pilat yakiits zha nii re yon zha kuu nke lo kruz ne la zha re kwerp re zhaʼa lo kruz. \v 32 Tsa lee re soldad ngwa mdiizts nii rop zha kuu mke lo kruz cho Jesús. \v 33 Per or mbig re zha lo Jesús, mwii zha ngutha Jesús, kona mdiizts zha nii Jesús: \p \v 34 Per lee thib re soldad mtsib thib le ya roo leettsoo Jesús ne ora mroo ren ne nit leettsoo Jesús. \v 35 Ne na nak zha kuu mwii re koree ne ndan kwente, ne wli kuu ndan kwent; ne nen wli kuu mwiin ne kuu ndan kwent; tsa no goo yelaaze. \v 36 Ne re koree ngok, tsa ngok re kuu nke lo xkiiz Diox; kuu nzhab: “Kiizt zha neeka thib tsidth zha”. [Sal. 34:20] \v 37 Ne lee tedib ta nzhab: “Wii re zha lo zha kuu mtsib zha thib le ya roo leettsoo”. [Zac. 12:10] \s1 Mkaats zha Jesús \r (Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56) \p \v 38 Ngwalo mriid re koree, tsa lee Che zha yez Arimatea, mnaab lo Pilat, tsa taa Pilat diiz gwe Che kwerp Jesús. Noga Che ree nak thib zha kuu mteed lo Jesús, per xgaatsta nteed zha, tak nzeb zha ne zha re zha Israel. Tsa mndaa Pilat diiz lo Che, tsa ngwa Che ne mbe Che kwerp Jesús. \v 39 Ne noga ngwa Nicodemo kuu ngwa gwatediz kon Jesús thib yaal, ne ngwano Nicodemo teeka galbtsii kil perfum kuu chul ndetsi, kuu natexkwaa kon thib lo ya kuu le mirra, ne kon thib lo ya kuu le áloe. \v 40 Tsa lee Che rop Nicodemo mbe kwerp Jesús, ne mchiix zha kwerp Jesús kon lar kuu ndo perfum kuu chul ndetsi, taxal ntsow re zha Israel leettsa nkaats zha thib thebol. \v 41 Ne leeka ta mkee zha Jesús lo kruz, ndob thib wert, ne leen werta ndob thib baa kuu kub, kuu neeka thib zha ter yo. \v 42 Ne tya mloo rop zha kwerp Jesús, tak gax tya ndob baa, ne tak mera telo wiz sabd kuu nzhool re nee zha Israel lo Diox. \c 20 \s1 Jesús mroban \r (Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12) \p \v 1 Ner wiz kuu ndelo sman, lee Mari Magdalen ngwa roo baa kwathoz til, or kuu bee nakow raa na; ne mwii Mari yenta ke kuu now roo baa. \v 2 Tsa lijer ndya Mari ta ndo Simún Pey kon na, ne ne Mari lo rop nee: \p ―Mlooʼa zha Jesús Zha Nabee leen baa, ne netaa pa ngwalaa zha Jesús. \p \v 3 Tsa mroo rop nee Pey ne ngwa nee roo baa. \v 4 Ne lijer nda nee rop nee, per masraa lijer ndan nake Pey, ne nerʼn mzin roo baa. \v 5 Tsa mkiitsʼn yekʼn ne mwiin, tsa mwiin re lar kuu mchiix zha Jesús, per mndaabtʼn leen baa. \v 6 Tsaraa mzin Simún Pey ne mndaab Pey leen baa. Ne noga Pey mwii re lar kuu mchiix zha Jesús; \v 7 ne noga mwii Pey lar kuu mchiix zha yek Jesús ne nzibte thibka kon lar kuu mchiix zha Jesús, sinke leey nayiits ne zhaata nzibe. \v 8 Tsa no na mndaab leen baa; tsa mwiin ne ngwalaazʼn kuu ngok. \v 9 Tak ter yen na kuu mbez lo xkiiz Diox, kuu nzhab lee Jesús ndoblo roban xid re zha nguth. \v 10 Ora lee rop nee Pey ndya nee liz nee. \s1 Jesús ngwani lo Mari Magdalen \r (Mr. 16:9‑11) \p \v 11 Per lee Mari Magdalen myaan par dits gax roo baa, ne nzhonn Mari ne nkiits yek Mari mwii Mari leen baa. \v 12 Tsa ngwani chop mandad chaan Diox lo Mari, rop mandad nok lar kuu nakits na ne rop mandad ndob ta mxoob zha kwerp Jesús, thib zha ndob ta mzhoob yek Jesús, lee tedib zha ndob ta mzhoob nii Jesús. \v 13 Tsa nzhab rop mandad lo Mari: \p ―¿Chebee nzhonna? \p Lee Mari mkab ne nzhab: \p ―Nzhonn na tak mbe zha Zha Nabee lon, ne netʼn pa ngwalaa zha zha. \p \v 14 Ne ngwalo nzhab Mari koree, tsa mtsere lo Mari, ora mwii Mari lee Jesús ndo tya; per net Mari Jesúse. \v 15 Tsa nzhab Jesús lo Mari: \p ―¿Chebee nzhonna? ¿Cho nkwaana? \p Per lee Mari mtsow xgab zha kuu nkenap wert mni lo Mari. Tsa nzhab Mari: \p ―Os lu mbe zha, ne lon naa pa ngwatana zha, tsa gwen zha. \p \v 16 Tsa lee Jesús nzhab lo Mari: \p ―¡Mari! \p Ne lee Mari mtsere lo, ne diiz Hebreo nzhab Mari: \p ―¡Raboni! ―diz ree nak maestr. \p \v 17 Lee Jesús nzhab lo Mari: \p ―Keezta na, tak ter ndyan lo Xutʼn, per gwa ne guz lo re wetsʼn, lee na ndyan lo Xutʼn kuu nak Xut goo, lo Diox kuu nak Diox da ne Diox kuu nak Diox goo. \p \v 18 Tsa lee Mari Magdalen, myaadne lo re nee kuu mteed lo Jesús, lee Mari mwii Jesús Zha Nabee; ne ne Mari lee Jesús nzhab re koree lo Mari. \s1 Jesús ngwani lo re zha kuu mteed lo Jesús \r (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49) \p \v 19 Ne leettsa mziy yezlyu wizaka, kuu nak ner wiz sman, lee re nee zha kuu mteed lo Jesús, mkaltaa nee leen thib yuu ne mtow nee roo yuu, tak nzeb nee ne nee re zha Israel. Tsa lee Jesús mndaab ne mndo ndrol lo re nee, ne ne Jesús lo re nee: \p ―Tsan, reta goo, ¡nlazʼn wen kwin goo! \p \v 20 Ngwalo nzhab Jesús kona, tsa mloo Jesús yaa Jesús ne cho Jesús lo re nee, tsa kwathoz naley ngoo leettsoo nee, tak mwii nee Zha Nabee tedib welt. \v 21 Tsa ne Jesús lo re nee tedib welt: \p ―¡Nlazʼn, wen kwin re goo! Leeka taxal mtaal Xutʼn na. Tabaaka taalʼn goo. \p \v 22 Ne or ngwalo ne Jesús koree, ora mlaa Jesús lo re nee ne ne Jesús: \p ―Bkayaa goo Mbi Nayon. \v 23 Loka zha kuu tsow goo perdon falt chaan, tetsow Diox perdon falt chaan zhaʼa; ne loka zha kuu tsowt goo perdon falt chaan, tsowt Diox perdon falt chaan zhaʼa. \s1 Ngwalaazt Mach lee Jesús mroban \p \v 24 Per lee Mach, kuu nak thib zha lo re tsib chop nee; zha kuu ni nee lo kwach, yent zha or mzin Jesús. \v 25 Bluz tsaraa nzhab nee lo Mach: \p ―Mwiiʼa nee Zha Nabee. \p Per lee Mach mkab ne ne lo nee: \p ―Os leen wiitʼn yaa Zha Nabee ta mtob re zha klab, ne os leen gotʼn kwen yaan ta mtob zha klab, ne gotʼn yaan cho zha, yelaztʼn lee zha mroban. \p \v 26 Xon wiz bluz; lee re nee mkaltaa leen yuu tedib welt, ne no Mach ndo kon re nee tsya. Ne now roo yuu nzo re nee, per lee Jesús mndaab ne mndeli ndrol lo re nee, ne ne Jesús: \p ―Tsan reta goo, nlazʼn wen kwin goo. \p \v 27 Tsa nzhab Jesús lo Mach: \p ―Wii yaan ne bloo kwena tree, ne bloo yaaʼa chon. Ne gagta zha nad. ¡Sinke gwalaaz leen mroban! \p \v 28 Tsa lee Mach nzhab: \p ―¡Lu nak Zha Nabee lon ne Diox da! \p \v 29 Tsa nzhab Jesús lo Mach: \p ―Nyelaaza mroban na, tak mwiiʼa na. ¡Wen nda re zha kuu mwiit na ne nyelaaz zha lee na mroban! \s1 Chebee mke yeets ree \p \v 30 Ne noga mtsow Jesús tedib net re milagr lo re nee, kuu mket lo yeets ree. \v 31 Per lee re diiz ree mkey, tsa yelaaz goo lee Jesús nak Crist Kuu Mtaal Diox Nabee, ne lee zha nak Xgann Diox, ne tsa tsow goo gan yalnaban kuu thitanax. \c 21 \s1 Jesús ngwani lo re gaz zha kuu mteed lo Jesús \p \v 1 Ngwalo mriid re koree, tsa lee Jesús mre ngwani lo re nee zha kuu mteed lo Jesús roo nitdoo kuu le Tiberias, ne tenzhee ngoke: \v 2 Ndo Simún Pey, Mach (kuu ni zha lo “kwach”), Natanael (zha yez Caná yez kuu nzi yezlyu Galilea), ne rop nee wetsʼn (xgann Zebedeo), ne techop zha kuu mteed lo Jesús. \v 3 Tsa lee Simún Pey nzhab: \p ―Lee na nda niit mbel. \p Tsa nzhab re nee lo Pey: \p ―No nee ya kon lu. \p Tsa mke re nee leen thib kano ne nda nee, per mniitta nee mbel yaala. \v 4 Ne or ndeyeniʼa yezlyu, lee Jesús ngwani lo re nee roo nitdoo, per myeent re nee Jesúse. \v 5 Tsa ne Jesús lo nee: \p ―Mndyeen, ¿chu neeka thib mbel mniitta goo? \p Tsa nzhab nee: \p ―Neeka thibe. \p \v 6 Tsa ne Jesús lo nee: \p ―Blebi goo yex goo lad ban lo kano, tsa niit goo mbel. \p Ne tata mtsow neey, ne kwathoz mbel mniit nee ne neeka gagt koo nee yex leen nit. \v 7 Tsa nzhapʼn lo Pey: \p ―¡Zha Nabeey! \p Per or mbin Simún Pey, Zha Nabeey, tsa mdok Pey xab Pey, tak mloo Pey xab ne oraaka mndaab Pey leen nit. \v 8 Lee tedib net nee mtsino kano asta roo nitdoo, ne mdobyu nee yex kuu tseta nzo mbel, tak teeka thib gayoo metr nzo nee lo nitdoo. \v 9 Ne or mzin re nee roo nitdoo, mwii nee nde bel, ne mwii nee lee thib mbel ngeyex lo ki, noga mwii nee pan. \v 10 Tsa ne Jesús lo re nee: \p ―Deno goo chop tson mbel kuu mniit goo. \p \v 11 Ne lee Simún Pey mke leen kano, ne mdobyu yex kuu nzo re mbel kuu nabii, asta roo nitdoo, ne leen yexa nzo thib gayoo chop galbtsii btson mbel, ne tegal kwathoz mbel, per mratta yex. \v 12 Tsa ne Jesús lo re nee: \p ―De wu ren goo. \p Per neeka thib nee myet leettsoo ganaabdiz lo Jesús, naa cho nak Jesús. Tak ne nee Jesús Zha Nabeey. \v 13 Tsa mbig Jesús gax ne mzhen Jesús pan ne mndaa Jesús pan lo nee; ne tataga mtsow Jesús kon mbel. \p \v 14 Welt ree ngok myon welt kuu ngwani Jesús lo re nee, kuu mteed lo Jesús, lo mrobana Jesús. \s1 Jesús mndediz kon Simún Pey \p \v 15 Or ngwalo ndow ren re nee, tsa mnaabdiz Jesús lo Simún Pey ne nzhab Jesús: \p ―Simún xgann Jonás, ¿chu masraa nke leettsooʼa na nake re zha ree? \p Pey mkab ne nzhab: \p ―Ah Zha Nabee, neʼa lu nke leettsoon lu. \p Tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―Bkenap re mbak zhiil da. \p \v 16 Tsa mbre Jesús mnaabdiz lo Pey tedib welt, ne nzhab Jesús: \p ―Simún xgann Jonás, ¿chu nke leettsooʼa na? \p Lee Pey mkab nzhab: \p ―Ah, Zha Nabee, neʼa lu nke leettsoon lu. \p Tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―Bkenap re mbak zhiil da. \p \v 17 Ne ngok myon welt mnaabdiz Jesús lo Pey, ne nzhab Jesús: \p ―Simún xgann Jonás, ¿chu nke leettsooʼa na? \p Tsa nabil ngoo leettsoo Pey, tak myona welt ngenaabdiz Jesús lo Pey, naa chu nke leettsoo Pey Jesús. \p Ora mkab Pey ne nzhab Pey: \p ―Zha Nabee, reta kuu neʼa, neʼa lu nke leettsoon lu. \p Tsa nzhab Jesús lo Pey: \p ―Bkenap re mbak zhiil da. \v 18 Wlipaa na nin loʼa. Leettsa mndyeena mdoka xaba, ne nyaʼa loka pa ta nlaaza, per leettsa gaka zha gox, taaba yaaʼa ne tedib zha tegok xaba, ne teno zha lu ta nlaazta yaʼa. \p \v 19 Or nzhab Jesús kona, mndaa Jesús kwent naa xomod gath Pey, ne tsow Pey naroob men yelaaz Jesús. Tsaraa nzhab Jesús lo Pey: \p ―¡Bteke ditsʼn! \s1 Zha kuu mteed lo Jesús kuu kwathoz mke leettsoo Jesús \p \v 20 Or lee Pey mtsere lo, tsa mwii Pey na Juan ndeken dits re zha. Ne leeka na kuu mnaabdiz lo Jesús btsi kuu ndow rtsee re nee, rtsee chaan Zha Nabee, or kuu nzhapʼn, ¿cho taaʼa lo re zha kuu kutha? \v 21 Or mwii Pey na, tsa nzhab Pey lo Jesús: \p ―Zha Nabee, ne lee zha ree, ¿kwan gak kon zha ree? \p \v 22 Jesús mkab ne nzhab: \p ―Os leen nlazʼn banka zha, asta leettsa bretabʼn, tata gake. ¡Ndoblota gona kona! Komsi bteke ditsʼn. \p \v 23 Ne lee diza mraats lo re wets ne lo re btan lee na gatht, per net Jesús gathtʼn, sinke kuu nzhab Jesús lo Pey nak: “Os leen nlazʼn banka zha asta leettsa bren, ¿cho mporta kona?” \p \v 24 Na ndaa kwent re koree, mwiin re koree ne mkee nay lo yeets. Ne, neʼaa wli kuu mkeen. \p \v 25 Noga mtsow Jesús tedib net re kuu thoz; ne os gake retay lo yeets, ndakʼn neeka dita lo yezlyu gaat yo re yeets kuu gake retay. Tbaa nake.