\id JAS \h Santiago \toc1 Yeets kuu mkee Santiag \toc2 Santiago \toc3 Stg. \mt1 Yeets kuu mkee \mt1 Santiag \c 1 \s1 Santiag mni “diox” \p \v 1 Na Santiag nakʼn mos chaan Jesucrist ne chaan Diox, nin “diox” lo re tsiibchop raz re zha Israel kuu mraats dita lo yezlyu. \s1 Yalnzhaak kuu ndaa Diox \p \v 2 Reta goo wetsʼn ne btan na, naley bloo goo leettsoo goo leettsa rid goo ndota yalti. \v 3 Tak neʼa goo leettsa ndriid goo yalti tak nyelaaz goo Jesús, lo re yaltiʼa nteed goo nxek goo. \v 4 Ne ndoblo nali to goo leettsa nxek goo, tsa gak goo zha ngobee ne ney to goo yelaaz goo Diox, tsa yent kwan gak falt lo goo. \p \v 5 Ne os lee lo thib goo nzhak falt yalnzhaak, bnaab gooy lo Diox, ne lee Diox taay, tak lee Diox wlipaa ndaa yalnzhaak ne nkat Diozhe. \v 6 Ne leettsa naab gooy ndoblo yelaaz gooy kon dib ndroo leettsoo goo, ne ndoblot gak chop xgab goo. Tak lee zha kuu nzhak chop xgab, nak taxal nitdoo kuu nchoop mbi par tenzhee ne par tabaa. \v 7 Ne lee zha kuu tabaa ntsow xgab, neeka ndoblot tsow zha xgab lee Zha Nabee taa thib kwaa lo zha, \v 8 kona lee zha kuu nzhak chop xgab nyelaaz Diox, nalit nak zha lo reta kuu ntsow zha. \p \v 9 Reta zha kuu nadoo nak, ndoblo ley zha, tak lee Diox tsow gak zha, zha nataak; \v 10 ne lee zha rik ndoblot ley zha lo yalrik zha, tak taxal yee wan nak zha. \v 11 Tak leettsa nlen wiz ne nla bee, tsa mbiz yizh ne lee yee nzhab. Leeka tata rid re zha rik kon reta kuu nap zha. \p \v 12 Wen nda re zha kuu nxek ndriid yalti; tak leettsa ngwalo mxek zha mriid zha yalti, tsa kayaa zha koron kuu nak chaan yalnaban, kuu ne Diox taa Diox lo re zha kuu wlipa nke leettsoo zha Diox. \v 13 Kona leettsa lee thib zha nlaaz tsow kuu went kuu ndoblot zha tsow zha, ndoblot tsow zha xgab lee Diox ntsow, par tsow zhay; tak yent cho tak tsow, par tsow Diox thib kuu went, ne neeka ntsowt Diox tsow zha kuu went. \v 14 Tak leettsa lee thib zha nzo yek tsow kuu went, ntsow zhay tak nlaaz zha tsow zhay. \v 15 Ne lee re kuu went kuu ntsow zha xgab ndaa zha falt; ne leettsa ndaa zha falt tath zha. \p \v 16 Kona nin lo goo wetsʼn ne btan na, kedit goo leeka goo. \v 17 Tak reta kuu wen ne kuu nataak, lo Diox kuu ndob yibaa ndrooy, lo Diox kuu mdexkwaa xni, ne lee Diox thitanax nzeet Diox ne neeka thib xkal yent lo Diox. \v 18 Ne por xkiiz Diox kuu nak kuu wli mndaa Diox yalnaban loʼaa, tsa gakaa taxal yalgonn kuu ner lo re kuu mdexkwaa Diox, tak tabaa nlaaz Diox. \s1 Re zha kuu wlipaa nzhon diiz xkiiz Diox \p \v 19 Kona nin lo goo wetsʼn ne btan na, list kenza goo ne ndoblo wen wen tsow goo xgab tsaraa kab goo, ne ndoblot yii goo lijer por ndota kwaa. \v 20 Tak leettsa nayii men, ntsowt men kuu nlaaz Diox. \v 21 Kona nin lo goo: Blaa goo reta kuu nambit ne reta kuu kwathoz went. Ne gok goo thib zha nadoo, laa goo nabee xkiiz Diox leen leettsoo goo, tak lee xkiiz Diox, tak telaa yalnaban chaan goo lo yalguth. \p \v 22 Leeka goo nkedi goo goo, os anta nzhon goo xkiiz Diox ne ntsowt goo kuu mbeze. \v 23 Tak lee zha kuu beeta nkenza xkiiz Diox ne nzhont zha diize, lee zhaʼa nak taxal thib zha ngwii lo, lo spej, \v 24 wen wen ngwii zha naa xa na lo zha lo spej, per or nda zha ntelaazt raa zha naa xa na lo zha. \v 25 Per lee zha kuu nithlaazt kuu nzhon, sinke wen wen ngwii zha lo ley kuu nali, ley kuu mtelaa reʼaa, ne nali ndo zha nzhon zha diize, zhaʼa nak zha kuu wen nda lo reta kuu ntsow zha. \p \v 26 Os lee thib zha ndak zha wlipaa nyelaaz zha Diox, ne nlaat zha bee ndediz zha re kuu ndoblot zha, leeka lee zha nkedi zha zha ne wlit zha nyelaaz zha Diox. \v 27 Lee zha kuu nambi ndo nyelaaz Diox kuu nak Xutaa: Ndoblo tsow zha ayud re btab ne re ngot byud kuu ndriid yalti, ne kenap zha zha lo re kuu yu kuu nzo lo yezlyu ree. \c 2 \s1 Ndoblot masraa tsow nataak goo thib zha nake tedib zha \p \v 1 Reta goo wetsʼn ne btan na, ndoblot gab goo masraa nataak thib zha nake tedib zha, tak leeʼaa nyelaazaa Jesucrist Zha Nabee loʼaa zha kuu ndo lo xni. \v 2 Tak os lee thib zha kuu nzo ani or yaa ne nok lar wen tab ta nkaltaa goo nzhool goo lo Diox, ne noga tab thib zha prob kuu nok lar gox, \v 3 ne os lee goo kwathoz wen tsow goo lo zha kuu nok lar wen ne gab goo lo zha: “Tob nzhee ta wenxa”, ne lee lo zha prob gab goo: “Lee lu baaka gwateli, o btob nzhee lo yu”, \v 4 tabaa mod mas ntsow nataak goo thib zha ne ntsow nataagt goo tedib zha, ne ntsow goo nzhak goo zha kuu naab kwent, kon xgab goo kuu went. \p \v 5 Reta goo wetsʼn ne btan na, kuu kwathoz nke leettsoon, bin goo koree: Diox mli re zha yezlyu ree zha prob, tsa yelaaz zha Diox, ne kayaa zha ta nabee Diox ta nzhab Diox taa Diox lo re zha kuu nke leettsoo Diox. \v 6 Per lee re goo ngoo goo yalnathoy chaan re zha prob. ¿Chu nyeent goo lee re zha rik nak kuu nteti goo? ¿Chu nyeent goo lee re zha rik nak kuu nkeki goo lo re zha nak tsiin? \v 7 ¿Chu leet re zha rik nak zha kuu nlooz Jesucrist kuu nyelaazaa? \p \v 8 Wen ntsow goo, os lee goo ntsow goo kuu nabee xkeets Diox tsow goo: “Bke leettsooʼa tabena taxal nke leettsooʼa lu”. [Lv. 19:18] \v 9 Per os lee goo mas ntsow nataak goo thib zha nake tedib zha, ndaa goo falt, ne ntsowt goo kuu ne Diox, kona naab Diox kwent lo goo. \v 10 Tak os lee thib zha mbez nzhon zha diiz lo ley chaan Diox, ne nzhont zha diiz lo thib re kuu nzhab lo ley, lo reta kuu nzhab lo ley mbint zha diiz. \v 11 Tak leeka Diox nzhab lo re men: “Gakt rop goo kon zha kuu nagt tsaal goo ne neeka kuth goo tabena”. Kona os lee thib zha nzhagt rop zha kon zha kuu nagt tsaal, per nzhuth zha taben zha, mbint zha diiz dita lo ley chaan Diox. \v 12 Ndoblo tediz goo ne ndoblo ban goo, taxal ndoblo ban re zha kuu naab Diox kwent lo kon ley chaan yalnkelaaz kuu mtelaaʼaa. \v 13 Tak leettsa naab Diox kwent lo reta men, lee re zha kuu mlatta leettsoo mne taben, noga Diox latta leettsoo Diox ne re zhaʼa. Ne lee re zha kuu mlat leettsoo mne taben, noga Diox talat leettsoo Diox ne re zhaʼa, leettsa naab Diox kwent lo reta men. \s1 Lo re kuu ntsow zha ndoblo loo zha lee zha nyelaaz Diox \p \v 14 Re goo wetsʼn ne btan na, os lee thib zha mbez nyelaaz zha Diox, ne nloot zhay lo re kuu ntsow zha. ¿Chu tetsow zhaʼa gan yalnaban os beeta mbez zha nyelaaz zha Diox? \v 15 Os lee thib wets goo o thib btan goo napt lar gok, ne neeka kuu wu zha ne kuu ndeche zha gandata wiz, \v 16 ne lee thib goo gab lo zha: “Wen ndaʼa ne teenta yop ne wen bdow”, ne ndaat goo kuu ndeche zhaʼa; thitanax nataagt kuu ntsow goo. \v 17 Leeka tata nak zha kuu mbez nyelaaz Jesucrist, ne ntsowt zha kuu nlaaz Diox, taxal zha nguth nak zhaʼa, tak nlortsint nyelaaz zha Jesucrist. \p \v 18 Ne os cho gab: “Lu nyelaaza Diox, per lee na ntsowʼn kuu nlaaz Diox”. Gagt looʼa leeʼa nyelaaz Diox, os ntsowta kuu nlaaz Diox, per lee na, tak lon nyelazʼn Diox por re kuu ntsowʼn. \v 19 Ndaka wen kuu ntsowa, tak nyelaaza nzo thibka Diox; per noga re mbi fyer tataga nyelaaz ne nzhiit re mbi fyer nzeb re mbi fyer ne Diox. \v 20 ¡Zha bxen! Ndoblo neʼa, loka cho zha kuu mbez nyelaaz Jesucrist ne ntsowt zha kuu nlaaz Jesucrist, nlortsint mbez zha nyelaaz zha Jesucrist. \v 21 Diox mkayaa teyaa Abraham zha ndala taxal thib zha nali, por kuu mtsow zha, leettsa gaguth zha xgann zha Isaac, par gataa zha Isaac taxal gon lo Diox. \v 22 ¿Chu neta, por re kuu mtsow Abraham mloo zha lee zha nyelaaz Diox? Tak thibka nke rop koree tsiin. \v 23 Tbaa mrolo kuu nke lo xkeets Diox ta nzhab: “Ngwalaaz Abraham Diox, kona mkayaa Diox zha taxal thib zha nali”. [Gn. 15:6] Ne tabaa mod mrole zha amig Diox. \p \v 24 Kona nal, neʼa goo lee Diox tekayaa Diox reʼaa por re kuu wen kuu ntsowaa ne nagte tak anta mbezaa nyelaazaa Jesucrist. \v 25 Leeka tata ngok kon Rahab; ngot kuu mtho kwerp chaan; por kuu mtsow ngot mkayaa Diox ngot taxal thib zha nali: Tak mkayaa ngot rop zha kuu mtaal Josué ngwategwe yezlyu ne mtaal ngot rop zha par tedib net. \v 26 Taxal nak kwerp men kuu mroo xbi, leeka tata nak men, os mbez men nyelaaz men Jesucrist ne ntsowt men kuu nlaaz Jesucrist. \c 3 \s1 Xomod nak loz men \p \v 1 Re goo wetsʼn ne btan na, ndoblot tablaaz reta goo gak goo maestr kuu loo xkiiz Diox; tak neʼa goo mas nathoz naab Diox kwent lo re zha kuu nloo xkiiz Diox. \v 2 Kwathoz ndaaʼaa falt, ne os nzo cho ndediz pur kuu wen taxal ndobloy, zhaʼa nak thib zha nali, ne tak nabee zha lo dib kwerp zha, tsa gone diiz lo zha. \v 3 Noga ne goo ngo zha fren roo kabay, tsa gon maa diiz lo zha ne tsa ya maa lad ta ndano zha maa. \v 4 Ne leeka tata nak thib bark: Tegal kwathoz naro bark ne tegal nchoop mbi thoza, per lee zha kuu ntetee bark, kon thib le ya lut ntetee zhay loka ta nlaaz zha. \v 5 Leeka tata nak loz men; kwathoz lutte, per ndake naroob kwaa tak tsowe, leey nak taxal thib bel lut kuu tak teyy dita thib yii naro. \v 6 Lee loz men nak taxal thib bel lut, kuu kwathoz went kuu ntsow ndaa men falt ne ntetsaay men lo dib kuu naban men. Leey nak taxal ki kuu ndyaad gabil. \v 7 Relota maa wan, re min, re mbeel ne re maa kuu nzo leen nitdoo, nye zha lo maa ne ntsow zha gan nzhon maa diiz lo zha; \v 8 per lee loz men, neeka thib men ter ye loy ne neeka ter tsow men gan gone diiz lo men. Leey nak thib kuu kwathoz went, ne ndaate diiz gone diiz, taxal kwaan kuu nzhuth. \v 9 Kon leey nzhoolaa lo Diox kuu nak Xutaa, ne kon leeka leey ngeʼaa re men kuu mdexkwaa Diox. \v 10 Reta goo wetsʼn ne btan na, ndoblot leeka kon rooʼaa kuu nzhoolaa lo Diox kodeʼaa re men, thitanax ndoblot tsowaa tata. \v 11 ¿Chu tak tsib nit natsi ne nit nala lo thibka xlen nit? \v 12 Re goo wetsʼn ne btan na, ¿chu tak taa ya ig aseytun o chu tak taa luts ub ig? Leeka tata, gagt tsib nit natsig ne nit natsi lo thibka xlen nit. \s1 Yalnzhaak kuu wlipaa \p \v 13 Os nzo cho zha nzhaak ne nyen re kwaa xid re goo, kon yalnzhaak ne kon yalnadoo ndoblo loo zha nzhak zha por re kuu wen kuu ntsow zha. \v 14 Per os lee goo kwathoz ndablaaz goo re kwaa ne nzo zhyan leettsoo goo ne goo altaa goo, ndoblot ley goo lee goo nzhaak, tak lee kona nak nkedi goo ne mbezt goo kuu wli. \v 15 Lee yalnzhaak ree ndyaadte lo Diox, sinke leey ndyaad lo re men yezlyu ree ne chaan Maxuuy nake. \v 16 Tak ta nzo zhyan ne yalndablaaz, tya ngyo zha ne tya nzo relota kuu went. \v 17 Per lee zha kuu nap yalnzhaak kuu ndyaad lo Diox; tenzhee nak zha: \q1 Nambi nak zha, \q1 ntsow zha wen kwin re men, \q1 nyen zha re kwaa ne nadoo nak zha, \q1 wen nak zha lo reta men, \q1 nlat leettsoo zha ne zha taben zha, \q1 thibka ntsow zha kuu wen, \q1 nkedit zha, \q1 wli kuu ndediz zha. \m \v 18 Kona lee re zha kuu ntsow wen kwin re men, zhaʼa nak taxal thib zha nzhann mbiz wen, par thop zha yalgonn, kuu nak nali ban men. \c 4 \s1 Ndoblot tablaaz men re kuu yezlyu ree \p \v 1 ¿Pa ndroo re zhoo kuu ntsow nayii goo ne goo thib goo ne tedib goo? Lo re xgab went chaan goo ndrooy ne thibka ngyoy leen leettsoo goo. \v 2 Ndablaaz goo keno goo re kwaa ne napt gooy, ne tak gagt keno gooy nkezhyan goo ne nzhuth goo. Nkezhyan goo ne ngyo goo, per gagt keno goo re kuu nlaaz goo, tak naabt gooy lo Diox. \v 3 Naab gooy ne nkayaat gooy, tak naabt gooy taxal ndobloy; tak beeta lo re gust goo kuu yezlyu ree nlaaz goo lortsin gooy. \v 4 ¡Goo nak men kuu nzhont diiz lo Diox! ¿Chu net goo, leettsa nke leettsoo men re kuu yezlyu ree, nzhak men zha kuu nayii ne Diox? Loka cho nlaaz ke leettsoo re kwaa yezlyu ree, nzhak zha, zha nayii ne Diox. \v 5 ¿Chu ntsow goo xgab tabaata nzhab lo xkeets Diox: “Lee Mbi Nayon kuu mndaa Diox loʼaa, nlaaz Mbi Nayon gakaa beeta zha Diox”? \v 6 Per lo yalwen chaan Diox mtsow Diox ayudaa: Tak lee lo xkeets Diox nzhab: “Nayii Diox ne Diox re zha kuu naro nak, per lo yalwen chaan Diox ntsow Diox ayud re zha kuu nadoo nak”. [Pr. 3:34] \v 7 Kona ndoblo laaʼaa nabee Diox leettsooʼaa, ne taataa diiz lo Maxuuy, tsa beche Maxuuy loʼaa. \v 8 Big goo lo Diox, tsa lee Diox big lo goo. Re goo kuu ndaa falt ne re goo kuu nzhak chop xgab, btembi goo leettsoo goo. \v 9 Nabil bloo goo leettsoo goo ne binn goo. Ne zhizt goo sinke binn goo, kot goo naley leettsoo goo sinke nabil bloo goo leettsoo goo. \v 10 Nadoo btsow goo lo Zha Nabee, ne lee zha tsow gak goo zha nataak. \s1 Ndoblot loozaa tabenaa \p \v 11 Re goo wetsʼn ne btan na, ndoblot looz goo thib goo ne tedib goo. Tak lee zha kuu nlooz wets o naab kwent lo wets, nlooz zha ley ne naab zha kwent lo ley. Ne os leeʼa naaba kwent lo ley, ngetsowta kuu nabee ley, sinke naka zha naab kwent. \v 12 Ne beeta lee Diox nak kuu mndaa ley ne kuu tak naab kwent, ne leeka Diox nak kuu tak telaa men o luux men. Per lee lu, ¿cho naka par naaba kwent lo tedib zha? \s1 Ndoblot teneraa diiz re kuu tsowaa yee wiz \p \v 13 Lee nal kenza goo kuu nin lo goo. Re goo kuu mbez: “Naltseree o yee yaa nee thib yez, ne tya yo nee thib liin tsow nee negos, tsa tsanaa nee naroob temi”, \v 14 ne neeka net goo naa kwan gak yee. ¿Chu net goo leeʼaa nakaa, taxal thib be kuu nloo gatilta, ne nap leey mnitha? \v 15 Kuu ndoblo gab goo nak: “Os lee Zha Nabee nlaaz taban nee ne tetsow nee koree o kobaa”. \v 16 Per lee re goo kwathoz narub ndediz goo lo yalrub chaan goo; ne reta yalrub went nak. \v 17 Kona lee zha kuu tak tsow kuu wen ne ntsowt zhay ndaa zha falt. \c 5 \s1 Re goo zha rik bin goo koree \p \v 1 Re goo zha rik. Tegonn goo ne tekwetsyath goo lo yalti kuu tsin lo goo. \v 2 Tak reta kuu nap goo gaab ne lux, ne lee re xab goo ke mbetho. \v 3 Lee re temi goo kuu or ne kuu plat ke yitoy ne leeka yitoy keki goo, ne taxal bel teyye goo. Tak kwathoz mkaltaa goo kuu yezlyu ree par re wiz bluz. \v 4 Lee re zha kuu mke tsiin lo goo ne mdizht goo lo, ngenaab zha lo Diox; ne lee Diox kuu nabee lo re mandad kuu nzo yibaa mbina re kuu ngenaab re zha kuu mthop yalgonn chaan goo. \v 5 Lo yezlyu ree mkeno goo reta kuu nlaaz goo, mtsow goo reta kuu mndablaaz goo ne mtetsiʼa goo goo par kuth zha goo. \v 6 Re goo mnabee mbeth zha, zha kuu nali nak, zha kuu mtsowt neeka thib kuu went, ne neeka lut mtsow neyt zha lo goo. \s1 Ndoblo xekaa \p \v 7 Kona re goo wetsʼn ne btan na ndoblo xek leettsooʼaa, asta leettsa bretab Zha Nabee. ¿Chu net goo lee re zha kuu nzhann nxek zha mbet zha nla yi kuu ner ne kuu bluz? Ne leeka tata mbet zha nkayaa zha yalgonn zha. \v 8 Leeka tata xekaa kwettaa ne ney toʼaa, tak gaxa ndo bretab Zha Nabee. \p \v 9 Re goo wetsʼn ne btan na, kekit goo thib goo lo tedib goo, tsa naabt Diox kwent lo goo, tak mera yaad Zha Nabee ne lee zha naab kwent lo re men. \v 10 Re goo wetsʼn ne btan na, bteed goo bxek goo lo re yalti taxal mxek re profet kuu mndaa kwent xkiiz Diox. \v 11 Tak wen neʼaa xa wen nda re zha kuu nxek, taxal Job kuu mxek lo re yalti, ne wen neʼaa xomod mtsow Diox lo zha bluz; tak nlat leettsoo Diox ne wen nak Diox lo reta men. \p \v 12 Re goo wetsʼn ne btan na, ndoblot tsow goo koree, tselot goo por yezlyu neeka por yibaa, ne neeka por ndota kwaa. Mas wen gab goo: “Tay” o “Wlite”. Per tselot goo, tak nap goo falt os lee goo tselo goo. \s1 Ndoblo tedizaa lo Diox \p \v 13 Os lee thib goo nabil nzo leettsoo, btediz goo lo Diox. Ne os lee thib goo naley nzo leettsoo, bil goo lo Diox. \v 14 Ne os lee thib goo ne ndak, ndoblo kwez goo re zha gol kuu nabee lo re zha kuu nyelaaz Jesucrist, tsa kaab zha aseyt ne naab zha lo Diox kon yalnabee chaan Zha Nabee, tsa tegwe Diox zha. \v 15 Ne leettsa naab goo lo Diox kon dib ndroo leettsoo goo, lee Diox tetegwe zha kuu ne ndaka, ne talitche Diox zha, ne os lee zha mndaa zha falt tetuyy Diox falt zha. \v 16 Ndoblo gab goo re falt goo lo re altaa goo, ne ndoblo naab goo lo Diox por thib goo ne tedib goo. Tak kwaro yalney nap xkiiz zha kuu nali nak lo Diox. \v 17 Lee Lí kuu ngok profet, ngok thib zha taxalka lee; ne leettsa mnaab zha lo Diox tsa lat yi, mlat yi lo yezlyu tson liin narol. \v 18 Ne bluz mre zha mnaab zha lo Diox, ne mre mla yi lo yezlyu, ne mndaa yezlyu yalgonn tedib welt. \p \v 19 Re goo wetsʼn ne btan na, os lee thib goo laa xnet Diox kuu wli, ne lee tedib goo tsow retab zhaʼa, \v 20 ndoblo ne goo lee zha kuu tsow retab thib zha kuu mlaa xnet Diox lo Diox tedib welt, mtsow zha mlaa yalnaban chaan wets zha lo yalguth, noga mtsow zha mtuyy Diox naroob falt. \pmr Santiag