\id ROM \h ROMANOS \toc1 GUI'CHI BICAA SAN PABLU LU CA XPINNI CRISTU NI NUU ROMA \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 GUI'CHI BICAA SAN PABLU LU CA XPINNI CRISTU NI NUU ROMA \c 1 \p \v 1 Naa nga Pablu. Rune xhiiña Jesucristu. Uní' né be naa gaca apóstol ne ulee chu be naa para canayué de evangeliu sti Dios. \p \v 2 Cadi deru yanna cayete evangeliu ri', sínuque maca bizeete Dios ni dede chiqué lu ca gui'chi ni bicaa ca profeta sti'. \v 3 Rusiidi evangeliu ri de Xiiñi be ni gule lade ca xiiñi David ra beda aca binni guidxilayú, o gabi nu Jesucristu Señor stinu. \v 4 Pur Espíritu sti Dios ni napa be biasa be de lade gue'tu ne stale enda nandxó', ne zacá bihuinni Xiiñi Dios laabe. \v 5 Pur laabe uca Dios nacha'hui ne naa, ne biseenda naa gune xhiiña irá guidxi ti guni cre irá binni laabe ne guni ca ni na be. \v 6 Ne lade ca binni que zeeda tu laatu, purti ma uní' né Dios laatu para aca tu xpinni be. \p \v 7 Cuseenda gui'chi ri ra nuu tu, hermanu ca', casi nuu tu ndaani guidxi Roma ca. Nadxii Dios laatu ne ulí laatu para aca tu xpinni. Yanna, Dios Bixhoze nu ne Señor Jesucristu cu' ndaaya laatu ne quixhe dxí ladxidó' to. \s1 Racala'dxi Pablu che Roma \p \v 8 Casi uzuluá' racaladxe inié nia Jesucristu udii diuxquixe Dios pur irá tu, purti irá ladu ma cuzeete cabe pabiá' napa tu fe ne Dios. \v 9 Rune xhiiña Dios ne rue de evangeliu sti Xiiñi be de idubi ladxiduá'. Ne laabe ñanda ñabi be laatu, qué riaana dxie de uzeete laatu lú be ora rinié nia laabe. \v 10 Laca rinaba lú be tílasi chu' dxi ganda chaa ra nuu tu, ne pa nga ni racala'dxi be, yanna ca ziaa'. \v 11 Purti napa stale gana guuya laatu para acaniá laatu guiene chaahui tu stiidxa Dios ti uzuhuaa chaahui tu. \v 12 Ne zacá zacané saa nu pur fe stinu, purti zacané tu naa pur fe stitu, ne zacaniá laatu pur fe stinne'. \p \v 13 Hermanu ca', racaladxe ganna tu, stale tiru huayabe ñaa ra nuu tu, peru dede nagasi qué huayanda di'. Napa gana gune dxiiña lade ca binni xquidxi tu para ganda gune ganar caadxi de laaca para Cristu, cásica huayune ndaani xcaadxi guidxi ra nuu cani cadi judíu, cani qué ñunibiá' gá Dios. \v 14 Naa napa xidé güe stiidxa Cristu lade irá', cásica ra nuu cani nabeza ndaani guidxi ro', zaqueca ra nuu cani nabeza gui'xhi', cásica ra nuu cani nuu xpiaani', zaqueca ra nuu cani huaxié' riene. \v 15 Ngue runi para naa nagasi ca ñaa ra nuu tu, purti laca napa stale gana güe de evangeliu lade irá tu casi nuu tu Roma. \s1 Nandxó' evangeliu \p \v 16 Qué rituí di lua güe stiidxa Cristu, purti laape ni nga ni riquiiñe Dios para ulá irá cani guni cre ni. Nirudó' beeda ni ra nuu ca judíu, ne óraque ra nuu cani cadi judíu. \v 17 Rusiene ni laanu ruxhá Dios stonda nu ra guni cre nu, ne gasti ru sti modo. Casi cá lu Xqui'chi Dios, ra na: “Ni ma bixá stonda ra bini cre la? zabani.” \s1 Stonda binni guidxilayú \p \v 18 Peru xiana sti Dios nuu luguiá irá cani qué rulabi laa, ne irá cani ruchee, purti pur irá ni cuchee cabe que, qué ganda ihuinni ni jneza. \v 19 Nanna ca cabe tu laabe ne ma biene cabe bia' zanda guiene binni de laabe, purti ma bisiene be laaca'. \v 20 Neca qué zanda gu'ya cabe enda nandxó' stibe ni qué ziuu dxi iluxe, ne qué zanda gu'ya cabe ximodo laabe, peru dede dxi bizá' be guidxilayú rihuinni dxichi tu naca be pur irá ni bi'ni be, para cadi iní' cabe qué ganna cabe. \v 21 Ucabiá' ca cabe laabe, peru qué ñapa cabe laabe casi Dios, ne qué nudii cabe diuxquixe laabe, laga uca huati ique cabe ne bicahui xquenda biaani cabe. \v 22 Gucala'dxi cabe ñuu xpiaani cabe peru laga uca huati cabe. \v 23 Bisaana cabe enda nandxó' sti Dios, ne lugar de ñapa cabe Dios ni qué ziuu dxi gati', gupa cabe bidó' ni bizá' cabe chura binni guidxilayú ni rati, ne chura mani huiini', ne irá clase mani', ne chura beenda'. \p \v 24 Ngue runi bisaana Dios laacabe guni cabe enda nayuudxu ni cá ique cabe que, ne guni cabe ni cadi jneza, ne zaqué bi'ni dxaba saa cabe xcuerpu cabe. \v 25 Purti qué ñuni cre cabe ni dxandí ni biluí' Dios laacabe que, laga yenanda cabe enda rusiguii. Gunaxhii cabe ni uyá' ne bisisaca cabe laa, ne qué ñanaxhii cabe ni bizá' irá xixé ni. Laa nda nga qué ziaana dxí de isaca. Amén. \p \v 26 Nga runi bisaana Dios laacabe aca yuudxu cabe modo gapa cabe gana. Gunaa ma qué ñuni casi runi gunaa sínuque uyuu né ca laca gunaa. \v 27 Ne hombre bisaana de ñacabiá' gunaa ne uca ique ne hombre casi laa. Hombre ne hombre bi'ni ca irá enda nayuudxu sin nituí lú ca'. Zacá beda iree guiaana cabe pur ni bichee cabe que. \p \v 28 Biiya si Dios ma qué na cabe ulabi cabe laa, bisaana laacabe guni cabe ni na xquenda biaani huati cabe, enda qué iquiiñe'. \v 29 Ne jma rusi yenanda cabe irá ni cadi jneza: rapa cabe jnadxii cabe, riula'dxi cabe quite cabe ique stobi, qué ridxá cabe ne sti si cabe, runi cabe ni nadxaba', rache lú cabe sti stobi, ruuti cabe binni, ridinde cabe, rusiguii cabe, ne ni na cabe que, nga laani. \v 30 Qué rusaana dxí cabe de iní' cabe binni, riguixhe cabe mal stobi, raca nanala'dxi cabe Dios, ricabi ruaa cabe, raca cabe nayá', ruchá cabe enda naró' stícabe, ne de laacabe riale irá enda nayuudxu'. Qué ruzuuba cabe stiidxa bixhoze cabe nin stiidxa jñaa cabe, \v 31 qué riene cabe ne qué runi cumplir cabe, qué ranaxhii cabe, qué runi perdonar cabe, ne qué riá cabe. \v 32 Neca nanna cabe xi na Dios ne nanna cabe naquiiñe gati cani guni irá nga, peru cadi nga si runi cabe sínuque laca rieche cabe gu'ya cabe uchee stobi bia' cuchee cabe. \c 2 \s1 Dios runi jneza \p \v 1 Yanna lii, hombre, pur irá ni bina diaga lu ca, cadi ulabi lu tutiica naca lu', purti qué gapu xidé udxiiba lu donda ique stobi. Pa udxiiba lu ni luguiá stobi la? laca luguióu' guiaana ni, purti ni cudxiiba lu luguiá stobi que, ngue ca ru'nu'. \v 2 Laanu nanna dxichi nu, Dios runi jneza rudxiiba donda luguiá cani runi ca nga. \v 3 Ne lii, hombre, pa rudxiibu donda luguiá stobi ni cayuni cani, ne zaqueca cayu'nu la? ñee ruzulú lu luguiá si be udxiiba Dios donda, ne cadi luguiá lu la? \v 4 Purti si ruuya lu nabé nacha'hui Dios ne rudii lugar uchiichi cabe laa, ne qué rixhacala'dxi', nga runi qué ridxibi lu laa la? ñee ca'ru udiiu cuenta xi pur cadi caxhacala'dxi be la? Cabeza be tílasi chu' dxi iguudxi ladixdó' lo'. \v 5 Peru lii, naguidxi ladxidó' lo ne cadi cayu'nu pur iguudxi ni. Ngue runi cutopa lú lu stonda lu para dxi cuidxi be cuenta binni, purti zabi be laaca xi huayuni ca'. \v 6 Zaguixe be cada tobi bia' bi'ni'. \v 7 Zudii be enda nabani ni qué zaluxe irá cani qué ixhacala'dxi de guni jneza, cani ucaa ique guni ni chu'la'dxi be, ne uyubi ni dxandí risaca ne ni qué ziuu dxi initilú. \v 8 Peru zadxiichi né be cani riula'dxi utinde binni. Zusaba ná be laaca', purti qué ninanda ca ni jneza, laga ni cadi jneza yenanda ca'. \v 9 Ziuu enda naná ne yuuba para ca judíu ni qué ñuni jneza, ne zaqueca para cani cadi judíu ni qué ñuni jneza. \v 10 Peru ca judíu ni guni jneza la? zusisaca be laaca', ne zieche né be laaca' ne zaguixhe dxí be ladxidó' ca', ne zaqueca cani cadi judíu ni guni jneza. \p \v 11 Purti nezalú be bia'ca risaca irá binni. \v 12 Irá cani bichee sin ñanna ley ni bidii Dios Moisés la? zanitilú sin ley. Ne zaqueca irá cani bichee ma nanna xi na ley la? zagui'ba donda ique pur ley. \v 13 Purti cadi nayá ladxidó' binni nezalú Dios tisi nanna ley, sínuque nayá ladxidó' ca pa guni ca ni na ni. \v 14 Laguuya cani cadi judíu. Qué gapa di cabe libru sti ley, peru pa guni cabe jneza casi na ley la? ngue ma de laasi cabe napa cabe ley neca iruti nudii ni laacabe. \v 15 Zacá rihuinni ma napa cabe ley ndaani ladxidó' cabe. Stubi stubi cabe ranna cabe uná nga jneza ne uná nga ni cadi jneza, ne xquenda biaani cabe rusiene laacabe pa nayá ladxidó' cabe o pa co'. \v 16 Ne laca zacá nga chi aca ni dxi usihuinni Dios irá ni ga'chi ndaani ladxidó' binni, ne zuni né be ni Jesucristu. Zacá na stiidxa Cristu ni canayué ri'. \s1 Ca judíu ne ley sti Moisés \p \v 17 Peru lii nou' judíu lii, ne cá lú lu ley ni bidii Dios Moisés, ne raca lu nayá purti na lu nuu né Dios lii. \v 18 Ruzulú lu ma nannu xii nga racala'dxi Dios, ne nou' riene lu xii nga jma jneza purti rusiidi ley ni lii. \v 19 Lii nou' rinaazu ná cani nacheepa lú ne rinéu biaani para cani canazá lu guelacahui. \v 20 Riula'dxu usiidi lu cani qué ganna gasti' ne usiene lu cani qué riene, purti lii nannu xi na ley sti Moisés ni rusiidi irá ni naquiiñe ganna binni ne irá ni dxandí'. \v 21 Yanna lii, rusiidi lu stobi, xiñee qué usiidi lu laca lii ya'. Ra'bu laacabe cadi cuana cabe, peru lii riba'na lu'. \v 22 Lii nou' cadi chu' né cabe ni cadi xheela cabe, peru lii ru'nu ni. Ridxiichi lu purti napa cabe bidó', peru rindana lu ra yu'du sti ca bidó' que. \v 23 Lii raca lu nayá purti nannu ley, peru qué ru'nu ni na ni, ne zacá runi lu menu Dios. \v 24 Casi na lu Xqui'chi Dios: “Runi laatu riguu dí cani cadi judíu Dios.” \p \v 25 Laatu naca tu judíu ne lu xcuerpu tu riruugu tindaa casi ti seña huandí naca tu xpinni Dios. Seña ca nga ni rabi cabe circuncisión, ne zaquiiñe ni lii peru pa gu'nu ni na ley ni bidii Dios Moisés. Peru pa qué gu'nu ni na ley que la? zeda gaca lu casi tobi ni qué nicaa circuncisión, neca ma napu seña que lu xcuerpu lu'. \v 26 Ngue runi pa chu' tobi hombre ni qué nicaa circuncisión, peru laa runi ni na ley, ñee qué zudii ni casi ñaca ma ucuaa be seña ni napa lu ca la? \v 27 Ne ni qué nicaa circuncisión lu xcuerpu peru runi ni na ley sti Dios la? zuchá ni lú lu purti lii nannu ley ne ucuaa lu seña sti Dios, peru qué ru'nu ni na ley que. \v 28 Ni naca judíu de luguiá si la? cadi dxandí ni laa. Ne zaqueca ni napa circuncisión luguiá si xcuerpu la? qué riquiiñe ni laa. \v 29 Ndi nga laani: ni dxandí judíu la? dede ladxidó' naca ni. Ne ni dxandí ucuaa circuncisión la? ucuaa ni de idubi ladxidó', purti ucuaa ni de Espíritu sti Dios ne cadi purti si cá ni lu ley, ne cuyubi ca isaca ca nezalú Dios ne cadi nezalú binni. \c 3 \p \v 1 Pa zacá ni la? ximodo dxi'ba ca judíu cani cadi judíu ya'. Ne paraa iquiiñe circuncisión. \v 2 De irá modo dxi'ba cabe. Tobi la? bisaana né pe Dios laacabe stiidxa'. \v 3 Ne neca uyuu de laacabe ni qué ñuni cre, ñee zusaana Dios de guni ni ma uní' pur cani bichee que la? \v 4 Qué ziuu dxi. Qué zusaana Dios de guni ni ma uní' neca pe nuchee irá xixé binni guidxilayú. Casi cá lu Xqui'chi Dios: \q1 Pur ni runi Dios rihuinni qué rusiguii, \q1 ne zacá ruseegu ruaa cani riguixhe xqueja. \p \v 5 Yanna chinié casi riní' ique binni. Pa jma rihuinni pabiá' jneza ni runi Dios ra ruché' nu la? xiñee rusaba ná be laanu ya'. Xi na tu, ñee jneza runi be la? \v 6 Jneza pue. Pa qué ñuni be jneza la? ximodo ñanda nibidxi be cuenta binni guidxilayú ya'. \p \v 7 Peru ruluí' biquiiñe irá enda rusiguii stinu para bihuinni pabiá' dxandí ni na Dios, ne pa biquiiñe ni la? xiñee ndi udxiiba be donda ique nu. \v 8 Ne pa zacá ñaca ni la? xiñee qué uché' nu para ihuinni ni nacha'hui ya'. Canié zacá purti nuu tu na nga nga ni rusiide', peru cadi dxandí ni. Cuyubi si cabe ga'ni ná cabe naa. Zusaba ná Dios irá ni runi casi runi cabe. \s1 Irá nu huaché' nu \p \v 9 Yanna ya'. Laanu naca nu judíu, ñee jma nayá ladxidó' no que ca xcaadxi binni la? Co', purti casi ma gudxe laatu, irá xixé binni, cásica judíu zaqueca cani cadi judíu, dxi'ba donda ique ca'. \v 10 Ndi nga ni cá lu Xqui'chi Dios: \q1 Iruti binni runi jneza, nin pe tobi. \q1 \v 11 Iruti riene, ne iruti ruyubi Dios. \q1 \v 12 De irá xixé biree chu, ne de irá ma qué iquiiñe'. \q1 Iruti qué lica runi jneza, nin pe tobi. \q1 \v 13 Ndaani yanni cabe casi ti ba' ni zuxele', \q1 puru si enda rusiguii riní' cabe. \q1 Ndaani ruaa cabe ruluí' nuu venenu sti beenda' \q1 \v 14 purti ruaa cabe napa cabe laa para si enda riguu dí ne diidxa naná. \q1 \v 15 Nabé nagueenda ruxooñe cabe ra chi uxhii cabe rini. \q1 \v 16 Ratiisi tidi cabe runidé cabe, \q1 ne raqué nga ma ziyaana enda naná sti stobi. \q1 \v 17 Qué idxela cabe ximodo gata dxí ladxidó' cabe. \q1 \v 18 Ne qué ridxibi cabe Dios. \p \v 19 Nanna nu gu'ta ley sti Moisés para cani nabani xa'na ley, ti cadi gapa ca xi iní' ca', ne ti iruti guiaana sin uzuhuaa nezalú Dios dxi cuidxi cuenta binni guidxilayú. \v 20 Iruti zaxá stonda, neca pe ñuni ni na ley que, purti gu'ta ley para ganna si cabe cuchee cabe. \s1 Modo ruxhá Dios stonda nu \p \v 21 Peru yanna ma cusihuinni Dios ximodo ruxhá stonda binni ne cadi pur guni ca ni na ley, neca laca riete ni lu ley ne laca bicaa ca profeta ni. \v 22 Irá tu guni cre Jesucristu zuxhá Dios stonda, ne zuni ni tutiica guni cre, purti nezalú bia'ca risaca tobi risaca stobi. \v 23 De irá xixé nu biché' nu, ne qué iquiiñe nin tobi de laanu nezalú Dios. \v 24 Peru uca nacha'hui ne laanu, bixhá stonda nu sin quixe nu laa, purti Jesucristu gudixe saca ni biché' nu que. \v 25 Gula'qui Dios gati be para quixe be irá ni huachee binni, ne tu guni cre bixhii be rini stibe pur laa la? zaca perdonar. Zacá bi'ni Dios ti ihuinni jneza bi'ni dxi ca'ru gueeda Cristu, ra qué nixhacala'dxi be binni, qué nuquixe be laaca' ni bichee ca', \v 26 ne laca ti ihuinni jneza cayuni be yanna, purti yáquexa ma gudixe Cristu irá pecadu la? jneza runi be, ruxhá be stonda tutiica guni cre laa. \p \v 27 Ne pa zacá ni la? qué gapa nu xi pur uchá nu enda naró' stinu. Ma biluxe nga para laanu. Ñee zuchá nu enda naró' stinu purti runi nu ni na ley la? Co', purti cadi nga di bixhá stonda nu nezalú Dios, sínuque bixá ni ra bini cre nu Jesucristu. \v 28 Ne zacá riene nu, ora guni cre binni Cristu ruxhá Dios stonda ca', ne cadi purti runi ca ni na ley. \p \v 29 Lácaxa para ca judíu si nuu Dios. Ñee cadi ne para cani cadi judíu la? Né pue. Laca nuu be para ca xcaadxi guidxi. \v 30 Tobi lucha si Dios nuu. Nga runi, pa nuu tobi hombre ma ucuaa circuncisión ne guni cre Cristu la? zuxhá Dios stonda. Zaqueca pa nuu tobi hombre ni cadi judíu ni qué nicaa circuncisión peru runi cre Cristu la? laca zuxhá Dios stonda. \v 31 Yanna ya'. Ñee zusaana nu de guni nu ni na ley la? Qué zanda di'. Yáquexa ma runi cre nu Cristu la? jma rusi zuni nu ni na ley. \c 4 \s1 Xiñee bixhá Dios stonda Abraham \p \v 1 Xi zanda iní nu de Abraham, bixhoze gola nu ndaani guidxilayú ri'. \v 2 Pa ñaca pur ca enda nacha'hui ni bi'ni be bixhá Dios stonda be la? ñanda ca nuchá be enda naró' stibe, peru cadi nezalú Dios. \v 3 Purti sicarí cá lu Xqui'chi Dios: “Bini cre Abraham Dios, ne nga runi bixhá Dios stonda be.” \v 4 Pa guni tobi dxiiña ne quixe cabe laa, iruti zanda iní' ucuaa si be vueltu que, purti ucuaa be ni saca bi'ni be dxiiña'. \v 5 Peru cadi cayabi Dios laanu guni nu xiixa para uxhá stonda nu, sínuque na be guni cre nu ruxhá be stonda cani huachee, ne ra guni cre nu, zuxhá be stonda nu. \v 6 Rey David laca bizeete pabiá' nayeche ziaana cani uxhá Dios stonda zacá, cadi pur xiixa ni guni ca'. \v 7 Purti cá ni uní' David que lu Xqui'chi Dios: \q1 Tutiica bichee ne ma guca perdonar la? nayeche ziaana, \q1 purti ma ga'chi irá ni bichee ca'. \q1 \v 8 Nayeche ziaana cani qué uquixe Dios irá ni bichee. \p \v 9 Ñee na be nuu enda nayeche ca para si cani ma napa seña de circuncisión lu xcuerpu la? o laca nuu ni para cani qué nicaa seña que. Guietenala'dxi nu de Abraham. Ma nanna nu bini cre be Dios ne nga runi bixhá Dios stonda be. \v 10 Yanna xi na tu de laabe. Ñee ucuaa si be seña de circuncisión que, óraque ru' bixá stonda be la? Co', purti maca bixá stonda be dxi ca'ru icaa be seña que. \v 11 Ne óraque ru' ucuaa be circuncisión casi ti seña dxandí ma bixá stonda be. Peru bixá stonda be purti bini cre be, ne guca ni dxi ca'ru icaa be seña de circuncisión. Nga runi gunda biree lá be bixhoze irá xixé cani guni cre Dios sin icaa circuncisión, purti zuxhá Dios stonda ca ra guni cre ca casi bini cre be. \v 12 Ne laca biree lá be bixhoze cani ma ucuaa circuncisión, cadi purti napa ca seña que, sínuque purti laca runi cre ca casi bini cre be dxi ca'ru icaa be circuncisión. \s1 Ra uca ni gudxi Dios Abraham \p \v 13 Bidii stiidxa Dios Abraham ne ca xiiñi zacaa ca guidxilayú, casi ni rudii binni xiiñi ora ma chi gati, peru bidii be ni laaca cadi purti bi'ni ca ni na ley sti Moisés, sínuque purti bini cre ca laabe, ne nga runi bixhá be stonda ca'. \v 14 Pa ñaca nudii stiidxa Dios cani nabani si xa'na ley sti Moisés la? ma cadi pur guni cre binni nixá stonda, ne pur gana si nudii stiidxa Dios laacabe. \v 15 Purti ziaba ná cani ruchee né ley, peru ra gasti ley la? qué zuchee né cabe ni. \p \v 16 Ngue runi bidii stiidxa Dios uxhá stonda cani guni cre laa, ti gaca ni de puru enda nacha'hui si stibe. Ne zacá nga bidii stiidxa be irá ca xiiñi Abraham, cásica cani nabani xa'na ley sti Moisés, zaqueca cani guni cre casi bini cre Abraham. Laa nga bixhoze irá xixé nu. \v 17 Casi cá lu Xqui'chi Dios ra na Dios rabi Abraham: “Ma bine lii bixhoze stale guidxi.” Ni na ni la? Abraham nga bixhoze irá nu purti ma runi cre nu Dios ni bini cre be. Dios ri ca nga rudii enda nabani cani ma guti, ne laa ruzeete ni ca'ru gale casi ñaca ma gule. \p \v 18 Neca ruluí' ma qué ñapa Abraham xiiñi', peru bini cre ni gudxi Dios laa, uleza beda aca bixhoze stale binni. Purti gudxi Dios laabe pabiá' zadale xiiñi be. \v 19 Qué ñaana dxí be de ñuni cre be ni, neca ora redasilú laabe ma nagola pe be, ma udi'di xhi be, purti ma napa be bia' ti gayuaa iza, ne nin ora ruuya be Sara ma udi'di de ñapa ba'du'. \v 20 Qué ñaana dxí be de ñuni cre be ni gudxi Dios laabe que, laga jma rusi bidale fe stibe, ne bidii be diuxquixe Dios. \v 21 Ne ucuá ique be ni, purti nanna be pabiá' nandxó' Dios, ne zuni ni ma uní'. \v 22 Nga runi bixhá Dios stonda be purti bini cre be laa. \p \v 23 Peru ra ruzeete Xqui'chi Dios modo bixá stonda be purti bini cre be la? cadi para laasi be ucuá ni. \v 24 Laca ucuá ni para laanu, purti laca zaxá stonda nu pa guni cre nu Dios ni undisa Jesús, Señor stinu, de lade gue'tu'. \v 25 Jesús nga ucuaa enda guti saca irá ni biché' nu, ne bibani para ma qué quiba donda ique nu. \c 5 \s1 Xi modo riaana binni ora ma bixá stonda \p \v 1 Ngue runi yanna ma nuu né nu Dios tobi si, purti bixhá stonda nu ra bini cre nu Jesucristu, Señor stinu. \v 2 Cristu nga bichiña laanu ra nuu be ne yanna ma nuu né nu laabe tobi si, purti bini cre nu Jesucristu. Ne ma rieche nu purti cá lú nu isaca né nu laabe. \v 3 Ne cadi nga si nga laani, sínuque laca rieche nu neca rididi nu ra naná, purti nanna nu zacá zazi'di nu cadi ixhacala'dxi nu. \v 4 Ne pa qué ixhacala'dxi nu la? zieche né Dios laanu, ne zacá jma rusi zacá lú nu laabe. \v 5 Ne cadi pur gana si cá lú nu laabe purti ma bidii be laanu Espíritu Santu ne rusiene Espíritu que laanu pabiá' nadxii be laanu. \p \v 6 Ca dxi pe caqui'ñe nu chu' tu acané laanu, ula'qui Dios gati Cristu para ulá cani ruchee. \v 7 Nanna nu nagana chu' tu gati pur tobi hombre runi jneza, peru ñanda ca ñuu tu nidxiña de racá, ñati pur ti hombre cha'hui'. \v 8 Peru Dios huaxa rusihuinni pabiá' nadxii laanu purti neca cuché' né nu laa chiqué, biseenda Cristu guti pur laanu. \v 9 Ne yáquexa ma bixá stonda nu ra guti be pur laanu la? nanna dxichi nu zulá be laanu dxi usaba ná Dios binni guidxilayú. \v 10 Pa gunda bicueeza enda guti sti Xiiñi Dios de nidxiichi né Dios laanu, neca cuché' né ru nu laa la? lágaxa yanna ma nuu né nu laa tobi si, jma rusi zalá nu purti nabani Xiiñi'. \v 11 Ne cadi nga si nga laani, sínuque laca napa né nu Dios enda nayeche pur Jesucristu Señor stinu, purti uní' né be Dios pur laanu. \s1 Ni bi'ni Adán ne ni bi'ni Cristu \p \v 12 Pur tobi hombre biuu enda ruchee ndaani guidxilayú, ne guti be purti bichee be, ne zacá ucuá enda guti que irá xixé binni, purti laca bichee ca'. \v 13 Ridu'ya nu dede dxi ca'ru udii Dios ley Moisés, maca nuu enda ruchee ndaani guidxilayú. Peru xi si la? qué nulabi Dios ra cuchee cabe dxi ca'ru gata ley que. \v 14 Peru qué ñaana dxí enda guti ni bizulú né Adán que. Nuu ru ni dxi guta ley sti Moisés. Irá xixé binni guti, dede cani qué nuchee né pe ca stiidxa Dios casi bi'ni Adán. Adán bizulú enda guti, peru gudixhe Dios stobi gueeda udii enda nabani. \p \v 15 Nabé adxé ni bidii Adán laanu pur enda ruchee sti' para ni cudii Dios laanu yanna pur enda nacha'hui sti'. Stale tu guti purti bichee Adán, peru uyuu stobi hombre bi'ni jneza ne pur laa biá Dios stale binni, ne hombre ca nga Jesucristu. \v 16 Ma adxé ni bi'ni Dios que para ni beda iluxe né enda ruchee sti Adán. Purti ra bichee tobi si udxi'ba donda ique irá binni guidxilayú, peru yanna pur enda nacha'hui sti Dios ruxhá stonda binni neca nabé bichee ca'. \v 17 Ra bichee tobi hombre si, gunda bizulú bini mandar enda guti, peru yanna pur ni bi'ni stobi que, zaxá stonda irá cani icaa ni cudii Dios laa de enda nacha'hui sti'. Zapa ca enda nabani ne zuni mandar né ca Cristu. \p \v 18 Ndi nga laani: cásica udxi'ba donda ique irá xixé binni runi ti hombre ni bichee la? zaqueca pur tobi hombre ni bi'ni jneza, zaxá stonda ca', ne zapa ca enda nabani. \v 19 Pur hombre ni qué nuzuuba diidxa que, uyuu stale tu bichee, ne zaqueca pur stobi ni bizuuba diidxa que, ziuu stale tu zaxá stonda. \p \v 20 Gu'ta ley para ihuinni pabiá' ruchee cabe, peru ra jma bihuinni cuchee cabe que la? jma rusi bihuinni pabiá' nacha'hui Dios. \v 21 Enda ruchee nga bidii enda guti, peru yanna pur ni bi'ni Jesucristu Señor stinu, uca Dios nacha'hui ne laanu, ruxhá stonda nu ne rudii laanu enda nabani ni qué zaluxe. \c 6 \s1 Zuché' ru nu la? \p \v 1 Yanna ya', ñee zinanda nu enda ruchee para jma rusi gaca Dios nacha'hui ne laanu la? \v 2 Co'. Pa ma gue'tu laanu para enda ruchee la? ximodo zanda chi nanda ru nu ni ya'. \v 3 Ra beda gaca nu xpinni Cristu ne uyú' nisa nu la? raqué nga guti né nu laa ra guti'. Ñee ca'ru guiene tu nga la? \v 4 Purti ra uyú' nisa nu guti nu ne biga'chi né nu laabe, ne nga runi cásica biasa be de lade gue'tu pur enda nandxó' sti Dios Bixhoze nu la? zaqueca laanu ma biasa nu para ibani nu adxé modo. \p \v 5 Purti pa guca né nu Cristu tobi si ra guti la? laca zaca né nu laa tobi si ra guiasa nu casi biasa. \v 6 Cadi guiaanda laanu, ucuá né Cristu lu cruz ni guca nu ndaani guidxilayú chiqué, ne raqué binitilú ni, ti ma cadi icá nu yaga lu ná enda ruchee. \v 7 Purti ni ma guti la? ma bilá de lu ná ni. \v 8 Ne pa ma guti né nu Cristu la? runi cre nu laca zabani né nu laa. \v 9 Nanna nu ma biasa Cristu de lade gue'tu', ma qué zati ru', ma qué zanda guni mandar enda guti laabe. \v 10 Purti ti tiru si gupa be xidé guti be para gudixe be irá ni huaché' nu, ne raqué biluxe ni, ne yanna ra ma nabani be la? nabani be para Dios. \v 11 Zaqueca laatu, laguietenala'dxi ma gue'tu laatu para enda ruchee peru para Dios nabani tu, purti ma tobi si laatu ne Cristu Jesús Señor stinu. \p \v 12 Ngue runi laatu laga nabani tu, cadi udii tu lugar ucaa ru pecadu laatu yaga, nin ucaa ni laatu guni tu ni na ni. \v 13 Ne cadi udii tu laatu pecadu para guni tu ni cadi jneza, sínuque laudii laatu Dios purti nuu tu casi ni ma guti peru ma bibani sti tiru. Laudii laatu Dios ti iquiiñe tu para guni tu ni jneza. \v 14 Ma qué zanda di guni mandar pecadu laatu, purti ma cadi nabani tu xa'na ley, sínuque ma guca Dios nacha'hui ne laatu, ne ma nabani tu pur enda nacha'hui sti'. \s1 Enda guti nga saca enda ruchee \p \v 15 Yanna ya'. Ñee zuché' ru nu purti ma cadi nuu nu xa'na ley sínuque nabani nu pur enda nacha'hui sti Dios la? Co' xombre. \v 16 Pa laape tu udii tu laatu stobi para guni tu ni na la? óraque ma ni na ngue, nga guni tu. Nga runi pa udii tu laatu pecadu la? zeda iluxe né tu enda guti. Peru pa udii tu laatu Dios para guni tu ni na la? zabani tu jneza. \v 17 Chiqué ucuá tu yaga lu ná pecadu, peru uyuu tu beda usiidi laatu ximodo ilaa tu de laani, ne diuxquixe Dios ucuaa tu ca diidxa que de idubi ladxidó' to, ne ma cayuni tu ni na cani. \v 18 Ne ra bilaa tu de lu ná pecadu la? biuu tu lu ná enda nacha'hui'. \v 19 Canié casi riní' binni guidxilayú purti zacá ti zanda guiene chaahui tu ni cuzeete ri'. Chiqué uzá nanda pe tu ca viciu ne irá ni nadxaba'. Zaqueca yanna lachinanda ni nacha'hui para ganda ibani tu modo na Dios. \p \v 20 Ca dxi uyuu tu lu ná pecadu la? iruti nucaa laatu guni tu ni jneza. \v 21 Peru xi ulee ndu tu lu irá ni bi'ni tu chiqué ya'. Ñee cadi rusituí si ni lú tu yanna la? Xi ru beda iluxe ca ngue pa cadi enda guti. \v 22 Peru yáquexa ma bilaa tu de lu ná pecadu ne ma biuu tu lu ná Dios la? ma cayuni tu ni na, ne ra zeda iluxe ni, zapa tu enda nabani ni qué zaluxe. \v 23 Purti ni riaxa pecadu nga enda guti, peru ni rudii Dios nga enda nabani ni qué zaluxe, pur Cristu Jesús Señor stinu. \c 7 \s1 Enda nabani cubi \p \v 1 Hermanu ca', ma nanna tu ley. Ñee qué ganna tu pa naquiiñe guni binni ni na ley ca dxi nabani si la? \v 2 Casi ti gunaa napa xheela', qué zanda ichaganá be sti tiru laga nabani ru xheela be, purti nga ni na ley. Peru pa gati xheela be la? para ley ma qué gapa di be xheela be. \v 3 Sicarí ni: pa cueza né be sti hombre adxé nabani ru xheela be la? cuchee né be xheela be pur ni na ley. Peru ora ma guti xheela be la? ma qué zucueeza ley que laabe, ne cadi cuchee né be xheela be pa ichaganá be stobi. \p \v 4 Zacá ca laatu, hermanu ca'. Ra guti Cristu lu cruz raqué guti tu para ley, ti ganda icá nú tu stobi, ne ngue nga Cristu ni biasa de lade gue'tu para ganda iqui'ñe nu para Dios. \v 5 Adxé modo bibani nu chiqué, purti yenanda nu ni na ique nu, ne biquiinde ley que laanu bini nu ni cadi jneza. Ne zacá beda gati nu para Dios. \v 6 Peru yanna ma guti nu para ley ni bini mandar laanu que, ne ma biré' nu lu ná ni. Ma zinanda nu enda nabani cubi ni rudii Espíritu Santu laanu. Ma cadi zinanda nu ley ni cá lu gui'chi'. \s1 Ley ne enda ruchee \p \v 7 Xi na tu ya', ñee napa ley que donda la? Co', sínuque ndi nga laani: pa qué ña'ta ley la? qué ñanna xii nga enda ruchee. Purti qué ñanna pa cuchee ra cayache lua sti binni, pa qué ñabi ley naa cadi gache lua'. \v 8 Ra gu'ta ley la? jma rusi unaaze dxiichi pecadu naa, purti ni na ley que cadi gune', jma rusi ruchiiña naa gune'. Peru ra gasti ley la? nexhe dxí pecadu, ruluí' ma guti. \v 9 Uyuu dxi bibane sin nizaaladxe pa cuchee', purti ca'ru ganna xi na ley. Peru ora gunna xi na ley la? bicuaani ni pecadu ni nuu luguia'ya' \v 10 ne zacá gute para Dios. Purti ley ni nexhe udii enda nabani la? laga enda guti beda udii ni naa. \v 11 Beda iree caya zacá, purti biquiiñe pecadu ley que para bisiguii naa ne biiti naa. \p \v 12 Peru cadi pecadu di ley, sínuque de Dios zeeda ni, ne mandamientu que laca de Dios zeeda. Jneza irá ni cá lu ni ne nacha'hui ni. \v 13 Zuuti xa ni nacha'hui naa. Qué ziuu dxi. Pecadu nga biiti naa, ne zacá bihuinni xi pe nga pecadu. Peru biquiiñe ni ni nacha'hui que para biiti ni naa, purti ra guta mandamientu que jma rusi birooba ni. \s1 Chupa ni caguba yu \p \v 14 Nanna nu de xquenda biaani Dios zeeda ley que, peru naa rune ni na ique', ne caya yaga lu ná pecadu. \v 15 Nin naa qué riene dia' xi rune'. Qué rune ni racaladxe gune', sínuque ni qué racaladxe ngue pe rune'. \v 16 Ne pa rune ni qué na'ya gune la? zacá rihuinni nanna jneza ni na ley sti Dios. \v 17 Zacá ma cadi naa pia' cayune ni, sínuque pecadu ni nuu luguia'ya cayuni ni. \v 18 Purti naa nanna binni guidxilayú naa, ne gasti enda nacha'hui nuu luguia'ya'. Neca napa gana gune ni jneza, qué zanda gune ni. \v 19 Qué rune ni jneza casi ñuuladxe ñune', sínuque ni cadi jneza ngue rune', neca qué racaladxe'. \v 20 Ngue runi pa rune ni qué racaladxe gune la? ma cadi naa cayune ni, sínuque pecadu ni nuu luguia'ya cayuni ni. \p \v 21 Ma biene ximodo zeeda ni. Casi naa gacaladxe gune ni jneza, rutaagu pecadu naa. \v 22 Purti lu xquenda biaane rieche nia ley sti Dios, \v 23 peru ruuya ma adxé ley nuu luguia'ya' ne nuu dinde né ni ley ni maca cá lu xquenda biaane', ne laani nga rucaa ni naa yaga lu ná pecadu ni runi mandar naa. \p \v 24-25 Ndi nga laani: xquenda biaane riguba yu naa gune ni na Dios, peru pecadu caguba yu naa gune ni na. Pobre de naa. Nanna xi gueda iree xa'ya'. Tuu nga cuee naa de enda guti ni naaze naa ri pue. Rudiee diuxquixe Dios purti Jesucristu zabee naa de laani. Laabe nga Señor stinu. \c 8 \s1 Enda nabani ni rudii Espíritu Santu \p \v 1 Ngue runi ma qué zudxiiba Dios donda luguiá cani ma nuu né Cristu tobi si, cani ma cadi nabani modo na ique sínuque modo na Espíritu Santu. \v 2 Purti rudii Espíritu Santu enda nabani cani ma nuu né Cristu Jesús tobi si, ne zacá ma bilá ca de lu ná pecadu ni rudii enda guti. \v 3 Qué ñanda di niquiiñe ley sti Moisés pur ni naca binni guidxilayú, peru ra biseenda Dios Xiiñi la? raqué huaxa guca ni qué ñanda ñuni ley que. Beda gapa Xiiñi be que cuerpu casi cuerpu sti binni guidxilayú, beda gati para quixe ni bichee binni. Ne pur ni bi'ni Xiiñi be que ma qué ziuu ru dxi guni mandar pecadu. \v 4 Bi'ni Dios irá nga ti yanna ma guni nu jneza casi rucaa ley binni guni. Laanu ma cadi nabani nu modo na ique nu, sínuque modo na Espíritu Santu. \p \v 5 Purti cani nabani casi na ique la? ruyubi guni ni riula'dxi si, peru cani nabani casi na Espíritu la? ruyubi guni ni na Espíritu. \v 6 Cani ruyubi ni chu'la'dxi si la? rati, peru cani ruyubi guni ni chu'la'dxi Espíritu Santu la? ricaa ca enda nabani ne ra'ta dxí ladxidó' ca'. \v 7 Raca ni zacá purti ni rucaa ique guni ni chu'la'dxi si la? nanala'dxi Dios. Qué runi ni na ley sti Dios, ne neca pe niná ñuni ni, qué ñanda di'. \v 8 Nga runi, ni nabani casi na ique la? qué zanda ibani casi na Dios. \p \v 9 Peru laatu ma cadi nabani tu casi na ique tu, sínuque casi na Espíritu, pa huandí nuu né Espíritu sti Dios laatu. Ne pa nuu tobi ni qué gapa Espíritu sti Cristu la? cadi dxandí xpinni Cristu laa. \v 10 Peru pa nuu né Cristu laatu la? neca casi ñaca ma guti xcuerpu tu runi pecadu, peru rudii Espíritu Santu enda nabani laatu purti ma bixá stonda tu. \v 11 Dios nga bisibani Cristu de lade gue'tu', ne pa nuu né Espíritu stibe laatu la? laca zusibani be xcuerpu tu ni gati', casi bisibani be Cristu. Ne zuni né be ni Espíritu stibe ni nuu né laatu. \p \v 12 Ngue runi hermanu ca', nuu ni naquiiñe guni nu, peru qué gapa nu xidé guni nu ni na ique nu. \v 13 Purti pa ibani tu modo na ique tu zati tu. Peru pa uyubi tu acané Espíritu Santu laatu para ma cadi ibani tu modo na ique tu la? zabani tu. \p \v 14 Irá cani runi ni na Espíritu sti Dios, ca ngue nga xiiñi Dios. \v 15 Cadi zácaxa tu ma bi'ni be laatu esclavu para idxibi ru tu laabe, sínuque ma bi'ni be laatu xiiñi be. Ne rabi Espíritu stibe laanu gabi nu laabe Bixhoze nu. \v 16 Ne zaqué rusiene Espíritu stibe espíritu stinu ma xiiñi be laanu. \v 17 Ne pa xiiñi be laanu la? laca zacaa nu de lú ni udii be ca xiiñi be. Ne pa chu' né nu Cristu tobi si lu enda naná sti', laca zasaca né nu laa ne zacaa né nu laa de lu ni udii Dios laa. \s1 Riguixhe chaahui Dios irá para cani nadxii laa \p \v 18 Ndaani guidxilayú ri racaná nu, peru naa qué rizaaladxe irá nga, purti nanna zadxiña dxi udii Dios laanu ni nabé galán. \v 19 Zaqueca de irá ni bizá' Dios, laca cabeza si idxiña dxi uluí' be uná nga ca xiiñi be. \v 20 Purti dxi bizá' be guidxilayú bizá' be ni galán, peru dxi ma biuu enda ruchee ndaani ni, beda gaca yuudxu ni, ne cadi laani biyubi ni gaca ni zacá sínuque laabe gudixhe be gaca ni, runi enda ruchee que. Peru cabeza ni dxi \v 21 ilaa né ni ca xiiñi be lu ná enda nayuudxu', ti ibigueta aca ni galán, ne ma iquiiñe pe ni para laabe. \v 22 Peru laga cabeza ni idxiña dxi ca la? nuu né ni ti yuuba ro', casi ti gunaa ora chi xhana, ruuna dede ricaala'dxi'. \v 23 Ne cadi laasi ni, sínuque laca ne laanu nuu né nu ti yuuba ro', neca ma ucuaa nu caadxi de ni chi udii Dios laanu, purti ma napa nu Espíritu sti'. Peru cabeza ru nu dxi icaa be laanu casi xiiñi be, ne dxi que nga ilaa ca cuerpu stinu lu ná enda nayuudxu que. \v 24 Laanu bilá nu purti ucuá lú nu ni ca'ru ihuinni. Pa cayuuya binni ni cabeza la? cadi dxandí cabeza ru ni. Ribeza xa cabe ni maca cayuuya cabe. \v 25 Peru pa cá lú nu ni ca'ru idu'ya nu la? qué zaxhacala'dxi nu de cueza nu ni. \p \v 26 Ne laca racané Espíritu Santu laanu iní né nu Dios, purti laanu qué ganna di nu guni nu ni jneza, peru ora qué ganda idxela nu xi iní nu la? ricaala'dxi si nu, ne Espíritu que riní' pur laanu ra nuu Dios. \v 27 Purti nanna Dios xi nuu ndaani ladxidó' irá binni, ne riene xi na Espíritu, purti modo pe na be, modo que pe rinaba Espíritu pur ca xpinni be. \p \v 28 Nanna dxichi nu riguixhe chaahui Dios irá cosa jneza para cani nadxii laa, cani uní' né para guni ni na. \v 29 Dede chiqué maca gucabiá' be cani guni cre laabe, ne ca ngue nga ulee chu be para chi ndee Cristu Xiiñi be, ne zaqué Cristu nga lugola lade irá bi'chi'. \v 30 Ne cani maca ulee chu be dede chiqué laca uní' né be laaca'. Ne cadi nga si, laca ruxhá be stonda ca', ne ora ma bixá stonda ca rusisaca be laaca'. \s1 Gasti zanda uxhele laanu de Cristu \p \v 31 Xi zanda gabi nu de irá nga ya'. Pa nuu Dios pur laanu la? iruti zanda ucaa lú laanu. \v 32 Laabe nin qué ña be Xiiñi be sínuque bidii be laa guti pur irá nu. Yanna, ñee na tu qué zuni be pur icaa né nu Xiiñi be irá ni udii be laa la? \v 33 Tu ru zanda cu' xqueja cani ma ulí Dios ya'. Dios pe uní' ma bixá stonda cabe. \v 34 O tu zanda udxiiba donda ique cabe. Cristu la? co', purti laa pe guti pur laanu, ne cadi nga si sínuque laca bibani de lade gue'tu ne ma nuu cue' Dios, caní' pur laanu. \v 35 Iruti zanda cuee laanu de Cristu ni nadxii laanu. Ñee zaxele nu de laabe pur xiixa naná ni gueeda luguiá nu la? o purti cadidi nu xiixa ni nagana, o purti cayaadxa ni idó' no, o ti gasti ni gacu nu la? Ñee zaré' nu de laabe purti naxoo nuu nu la? o purti canananda cabe guuti cabe laanu la? Co'. Nanna dxi'che gasti zanda uxhele laanu de Cristu ni nadxii laanu. \v 36 Casi cá ni lu Xqui'chi Dios ra na: \q1 Purti ma bini cre du lii, \q1 canayuuti cabe laadu idubi dxi. \q1 Napa cabe laadu casi dendxu ni ma chi gati. \m \v 37 Peru neca gueeda irá nga luguiá nu, qué zanda di usaba ni laanu, purti nadxii Cristu laanu. \v 38 Nanna dxi'che gasti zanda uxhele laanu de Dios ni nadxii laanu: nin enda guti, nin enda nabani, nin ángel, nin binidxaba', nin ni ridu'ya nu yanna ri', nin ni gueeda ru', \v 39 nin ni nuu ibá', nin ni nuu xaguete', nin gasti ru de irá ni bizá' Dios qué zanda uxhele laanu de Dios ni nadxii laanu, purti bisihuinni be pabiá' nadxii be laanu pur ni bi'ni Jesucristu Señor stinu. \c 9 \s1 Dios ulí ca judíu \p \v 1 Nuu né Cristu naa, ne nga runi nanna canié ni dxandí'. Nanna dxi'che cadi cusiguiee dia', ne nga ca rabi Espíritu Santu naa. \v 2 Nuaa triste ne qué ganda iree yuuba ndaani ladxiduá'. \v 3 Tantu cá ique ca judíu, ca binni xquidxe', ñacaladxe pia' niree de Cristu ne niniteluá', tílasi zacá ma ñuu cabe laacabe, purti biche laacabe. \v 4 Za cabe de Israel, ne ulí pe Dios laacabe gaca cabe xiiñi'. Bihuinni pe Dios lade cabe casi ti za ni ruzaani', ne bidii stiidxa laacabe, ne bidii ley Moisés para udii ni laacabe. Laca bisiidi laacabe ximodo guni cabe cultu para laa, ne gudxi laacabe xi chi guni para laacabe. \v 5 Laacabe nga xiiñi ca primé bixhoze gola nu, ne de lade cabe nga beeda Cristu dxi beda gaca binni guidxilayú. Laa nga Dios de lade irá xixé, ne laa nga qué ziaana dxí de isaca. Amén. \p \v 6 Peru ca judíu, neca bidii Dios laacabe irá nga, ma cadi nuu né cabe Dios tobi si. Peru cadi pur nga zácaxa nu qué ñaca ni uní' Dios gaca'. Purti cadi irá cani gule de Israel dxandí naca binni Israel. \v 7 Ne zaqueca cadi purti si beeda cabe de lade ca xiiñi Abraham, xiiñi Abraham irá cabe nezalú Dios. Cadi zacá di nga laani, purti casi na Dios rabi Abraham chiqué: “De Isaac si nga gueeda cani dxandí xiiñu'.” \p \v 8 Ndi nga ni na ni: cadi dxandí xiiñi Dios irá ni gale lade ca xiiñi Abraham, sínuque cani bidii stiidxa si Dios gale, ca ngue nga riguu Dios cuenta casi xiiñi'. \v 9 Purti sicarí gudxi be Abraham chiqué: “Stubiza dxi ri' zabigueta' ne zapa Sara ti xiiñi'.” \p \v 10 Ne cadi nga si, laca uní' né be Rebeca, dxi ma naca xiiñi xiiñi Isaac, bixhoze gola nu. \v 11-13 Ne biree ni modo pe uní' be, purti naquiiñe gaca ni ma gudixhe be gaca'. Laabe nga ribí be tu gacala'dxi be ne cadi pur ni ma bi'ni ca'. Dxi uní' be ni, ca'ru gale ca xiiñi Rebeca, ne ca'ru guni ca ni jneza nin ni cadi jneza, peru rabi be Rebeca: “Xiiñu ni jma huaniisi zuni ni na ni jma nahuiini'.” Ne laca cá ni lu Xqui'chi Dios: “Gunaxhiee Jacob ne guca nanaladxe Esaú.” \p \v 14 Xi gabi nu ya'. Ñee cadi jneza runi Dios la? Jneza pue. \v 15 Purti gudxi be Moisés: “Zalaseladxe tu gacaladxe', ne zia'ya tu gacaladxe guia'ya'.” \v 16 Ne zacá cadi zeeda ni pur ni racala'dxi binni, nin pur ni runi, sínuque purti riá be laaca'. \v 17 Purti cá lu Xqui'chi be ra uní' né be Faraón, na be rabi be laa: “Bine lii rey para gu'ya binni enda nandxó' stinne luguiá lu', ne para gunibiá' idubi naca guidxilayú tu naa.” \v 18 Zacá ridu'ya nu rilasela'dxi be cani racala'dxi be ne ruquidxi be ladxidó' cani racala'dxi be iguidxi ladxidó'. \p \v 19 Zándaca ga'bu naa: “Xiñee rudxiiba ru Dios donda luguiá binni ya'. Zanda xa uchaa cabe ni ma uní' Dios.” \v 20 Peru hombre, tu naca lu para qué guiaanu conforme ne ni runi Dios. Niní' xa ti guisu ñabi ni bizá' laa: “Xiñee bizóu' naa sicarí'.” \v 21 Lácaxa qué gapa ni ruzá' guisu derechu guzá' ti guisu sicarú, ne óraque de yu queca guzá' stobi ni iquiiñe si para ludé. \p \v 22 Nga runi, xi gabi nu de Dios ya'. Purti laa gucala'dxi nusaba ná cani cuchiichi laa, cani ma nuu para initilú, ne gucala'dxi ñanna ca xii nga enda nandxó' sti'. Peru ni bi'ni be la? bicueeza be enda ridxiichi que xadxí. \v 23 Ne bicueeza be ni para ihuinni pabiá' nga naro'ba enda nacha'hui stibe para cani ilasela'dxi be, cani maca gudixhe be usisaca be. \v 24 Ne zanda gabi nu nga nga laanu, purti ne laanu ulí be, ne cadi de lade ca judíu si, sínuque ne lade cani cadi judíu. \v 25 Sicarí cá lu Xqui'chi Dios ni bicaa profeta Oseas: \q1 Ca binni ni cadi xpinne zaca ca xpinne', \q1 ne cani qué ñanaxhiee ga'ya', laca zanaxhiee laaca'. \q1 \v 26 Ne ra gudxi Dios laaca chiqué cadi xpinni laaca', \q1 raqueca nga iree lá ca xiiñi Dios ni nabani. \m \v 27 Peru ra bizeete profeta Isaías ca binni Israel la? sicarí na: \q1 Neca idale ca xiiñi Israel casi yuxi sti nisadó', \q1 peru caadxi si de laaca zalá. \q1 \v 28 Purti zusaba ná Dios xquidxi cabe casi uní', ne zuni ni nagueenda ne qué ziá laacabe. \m \v 29 Ne laca na Isaías chiqué: \q1 Pa Dios ni runi mandar irá xixé qué nulá caadxi de laanu la? \q1 ma ninitilú nu casi binitilú ca binni Sodoma ne Gomorra. \s1 Ra biaba ca judíu biasa cani cadi judíu \p \v 30 Yanna ya', xi gabi nu. Ndi nga laani: cani cadi judíu, cani qué nuyubi ñaca nacha'hui chiqué, yanna ma guca ca nacha'hui', o zanda gabi nu ma bixá stonda ca nezalú Dios, purti ma bini cre ca'. \v 31 Peru ca judíu, ca binni Israel, yenanda ca ley ti cadi quiba donda ique ca nezalú Dios, peru qué ñanda ñuni ca ni na ley que. \v 32 Xiñee. Purti qué nuyubi cabe nuxhá Dios stonda cabe ra ñuni cre cabe laa, sínuque biyubi cabe nixá stonda cabe pur ni cayuni cabe. Nga runi beda gaca Cristu casi ti guie ni birenda ñee cabe para biaba cabe, purti qué ñuni cre cabe laa. \v 33 Sicarí cá lu Xqui'chi Dios: \q1 Ndaani guidxi Sion caguixhe tobi ni gaca casi ti guie ni irenda ñee cabe. \q1 Peru ni guni cre laabe la? \q1 qué ziuu dxi gueeda malaya laa. \c 10 \p \v 1 Hermanu ca', ni nusieche ladxiduá' nga nilá ca binni Israel, ne rinaba lu Dios gaca ni. \v 2 Ruuya dxandí rucaa ique cabe guni cabe ni na Dios, peru cuchee cabe modo na cabe guni cabe ni. \v 3 Purti qué riene cabe ximodo na Dios uxhá stonda binni, lágala ruyubi cabe ixá stonda cabe modo na cabe, ne zacá ma qué na cabe guni Dios ni modo na. \v 4 Dede beeda Cristu ma qué riquiiñe ley, purti cadi ra guni cabe ni na ley nga ixá stonda cabe, sínuque ra guni cre cabe laabe. \s1 Tutiica inaba lu Señor ilá, zalá \p \v 5 Sicarí bicaa Moisés, na: “Cani cuyubi ilá pur guni ni na ley la? napa xidé guni irá xixé ni na ni, pacaa qué zalá.” \p \v 6 Iruti zanda guni irá ni na ley sin uchee, peru zalá ra guni cre Cristu. Nga runi ma cadi naquiiñe iníu' ndaani ladxidó' lo': “Zanda xa quiba binni ibá' para chi yubi modo ilá.” Purti pa nigui'ba lu ibá' la? nga casi ñaca cuyubi lu indete lu Cristu de raqué. Cadi xa ma biete be ti tiru, beda ulá be laanu. \v 7 Ne zaqueca cadi ma caní' ique lu': “Zanda xa guiete binni xaguete para chi yubi ixá stonda.” Pa ñete lu xaguete la? nga casi ñaca cuyubi lu indisa lu Cristu de lade gue'tu'. Cadi xa ma biasa be. \v 8 Ne zándaca na lu': “Paraa idxela modo ila'ya pue.” Zadxe'lu ni pa guni cre lu ca diidxa ni canayuí du ri', ne gaxha do' rigaa ca diidxa ca laatu. Nuu ca cani ndaani ruaa tu ne ndaani ladxidó' to. \v 9 Purti pa iní' lu Jesús nga xpixuaana irá xixé, ne guni cre lu de idubi ladxidó' lo dxandí undisa Dios laabe de lade gue'tu la? zalá lu'. \v 10 Purti ndaani ladxidó' cabe runi cre cabe para ixá stonda cabe, ne ra iní' cabe ni nezalú binni la? zalá cabe. \p \v 11 Sicarí na lu Xqui'chi Dios: “Zuni be irá ni uní' be para tutiica guni cre laabe.” \v 12 Ti Dios si nuu para irá xixé, ne nezalú be bia'ca risaca ca judíu, bia' queca risaca cani cadi judíu. Nga runi de lu irá ni napa be zudii be tutiisi inaba laabe. \v 13 Purti zacá cá lu Xqui'chi be: “Tutiica inaba lu Señor ilá la? zalá.” \p \v 14 Peru qué zanda inaba ca ulá be laaca pa ca'ru guni cre ca laabe. Ne qué zanda guni cre cabe tobi ni qué huayuu dxi guna diaga cabe stiidxa'. Ne qué zanda guna diaga cabe ni pa qué chu' tu güi né ni laacabe. \v 15 Ne qué zanda chu' tu güi né ni laacabe pa iruti useenda laa. Casi cá ni lu Xqui'chi Dios: “Dunabé sicarú ni cayuni ni canayuí' de evangeliu ni rusieche binni. Purti diidxa galán nga canayuí' cabe.” \p \v 16 Peru neca guna diaga cabe ni, cadi irá cabe zacaa cabe ni. Casi na profeta Isaías: “Señor Dios, iruti ñuni cre ni byuí du.” \v 17 Peru riale fe ra guna diaga cabe stiidxa Cristu, ne zuna diaga cabe ni ora chu' tu güi né ni laacabe. \p \v 18 Peru naa rabe': Ñee cadi ma bina diaga cabe ni la? Ma pue. Purti sicarí cá lu Xqui'chi Dios: \q1 Ma yendá stidxi cabe irá guidxi, \q1 ne ma bireeche stiidxa cabe dede ra bidubi guidxilayú. \m \v 19 Casi cayabe laatu ca: Ñee cadi ma biene ca binni Israel ni la? Purti laca cá lu Xqui'chi Dios ra bizeete Moisés ni uní' Dios: \q1 Naa zune pur gache lú tu ora gu'ya tu ni chi gune para ca xcaadxi binni ni ca'ru gaca ti guidxi. \q1 Zune pur idxiichi tu pur ti guidxi ni qué lica riene. \p \v 20 Ne laca cá lu Xqui'chi Dios ra bisiá chaahui Isaías stiidxa Dios: \q1 Cani qué nuyubi naa bidxela ca naa, \q1 ne cani qué ninaba diidxa naa, \q1 uyaa ra nuu ca'. \m \v 21 Peru ora ruzeete be binni Israel, na be: “Idubi dxi bixhale naya para ti guidxi ni qué nuzuuba stiidxa', ne ni bicaa lú naa.” \c 11 \s1 Biá Dios ca judíu \p \v 1 Lagabi naa, ñee ma bisaana Dios ca judíu, ca xpinni pe la? Qué ziuu dxi. Naa laca judíu naa, binni Israel. Zaya de Abraham, de xfamilia Benjamín. \v 2 Ne nanna cadi cusaana Dios xpinni, cani maca ulí dede chiqué. Ñee qué ganna tu xi na lu Xqui'chi Dios ra ruzeete ni Elías la? Cá ra uluu Elías xqueja ca binni Israel lu Dios, na: \v 3 “Señor, ma biiti cabe ca profeta stiu' ne ma binidé cabe ca altar stiu'. Yanna ma naa sia' biaana', ne laca racala'dxi cabe guuti cabe naa.” \v 4 Nga ni uní' profeta Elías, peru xi gudxi Dios laabe óraque. Na Dios: \q1 Neca ma bi'ni cabe irá nga, \q1 peru ma ulee chua gadxe mil hombre para naa, \q1 cani ca'ru uzuxibi xañee bidó' Baal. \m \v 5 Nga ni guca chiqué, peru yanna ri laca riaana ru caadxi judíu ni ulí Dios pur enda nacha'hui sti'. \v 6 Ulí be laaca purti guca be nacha'hui ne laaca', ne cadi pur ni bi'ni ca'. Pa ñaca nibí be laaca pur ni bi'ni ca la? ma cadi enda rilasela'dxi di nga. \p \v 7 Xi riaana xa ni ya'. Cadi idubi guidxi Israel gucuaa ni biyubi, peru cani ulí Dios la? ca ngue huaxa ucuaa ca', ne ca xcaadxi que jma rusi biguidxi ladxidó'. \v 8 Casi na lu Xqui'chi Dios: \q1 Bisicahui Dios xquenda biaani ca', \q1 ne bi'ni lú ca para ma qué niná ca', \q1 ne diaga ca para ma qué ñuna diaga ca', \q1 ne zaqué nuu ca de yanna. \m \v 9 Ne laca uní' Dios de ruaa rey David, na: \q1 Gaca ca saa stícabe trampa para usaba laacabe. \q1 Ne gaca cani casi xiixa irenda ñee cabe, \q1 ne pur laacani guiaba ná cabe. \q1 \v 10 Ne icheepa lú cabe para qué gu'ya cabe, \q1 ne iguude deche cabe para ma qué ganda indisa ique cabe. \s1 Ca judíu ne cani cadi judíu \p \v 11 Nga ni uní' rey David chiqué, peru naa rabe sicarí': Ñee birenda ñee ca judíu para biaba ca ca la? Co', sínuque ndi nga laani: ra qué nuzuuba cabe diidxa la? gunda bilá cani cadi judíu, ti gache lú cabe ora gu'ya cabe laaca'. \v 12 Ne pa gucané enda ruchee sti ca judíu irá binni guidxilayú, ne gucané ra biaba cabe para biasa cani cadi judíu la? lágaxa ora ibigueta pe cabe jlugar cabe sti tiru. Jma rusi xa. \p \v 13 Canié nia laatu cani cadi judíu ca', purti naa nga apóstol sti cani cadi judíu, ne rusisaca xhiiña', \v 14 ti racaladxe gache lú ca binni xquidxe', tílasi zacá ilá caadxi de laaca'. \v 15 Purti ra bicaa ná Dios ca judíu, uyuu né idubi guidxilayú tobi si, ne pa zacá ni la? xi gaca xa dxi uxhale ná be para ca judíu sti tiru ya'. Zeda gaca ni casi ra ibani ni ma guti. \v 16 Pa gucuaa Dios cani uzá niru la? zaqueca zacaa cani nanda atrá. Zanda quixhe nu ti yaga casi ejemplu. Pa nazaaca xcu yaga la? laca nazaaca ca rama. \p \v 17 Peru gabi nu bidxiña dxi bigá caadxi rama sti ti yaga olivo cha'hui', ne ra biree ca rama sti pe ni que, uluu cabe rama sti ti yaga olivo gui'xhi'. Ca rama bigá que zeda gaca casi ca judíu, ne ca rama olivo gui'xhi que nga laatu, cani cadi judíu. Ma nuu tu lu yaga olivo que, ne cacaa tu de irá ni zeeda de xcu yaga que. \v 18 Peru cadi gaca tu nayá né ca rama ni bigá que. Purti ante uchá tu enda naró' stitu la? naquiiñe guietenala'dxi tu cadi laatu naaze tu xcu que, sínuque xcu que naaze laatu. \p \v 19 Zándáca na tu: “Peru bigá ca rama que para uyú' du.” \v 20 Dxandí bigá cabe purti qué ñuni cre cabe, ne laatu ma uluu Dios laatu purti bini cre tu Cristu. Nga runi cadi gaca tu nayá', sínuque laguuya gá laatu. \v 21 Purti pa qué ñá Dios ca rama sti pe yaga que la? nin ca laatu qué ziá'. \v 22 Laguuya pabiá' nacha'hui Dios, peru laca naduxhu'. Purti naduxhu né be cani bichee, peru nacha'hui be para laatu pa qué ixele tu de enda nacha'hui stibe. Pacaa la? laca zagá tu. \v 23 Ne ca judíu laca ziuu ca pa na ca guni cre ca', purti nandxó' Dios ne zanda cu' laacabe sti tiru. \v 24 Pa biruugu tu de lu yaga olivo gui'xhi ra undani pe tu, ne beda chuu tu lu yaga olivo cha'hui ra qué nindani tu la? lágaxa cani undani pe lú ni, jma rusi qué igana ibigueta ca lu yaga sti pe ca'. \s1 Rilasela'dxi Dios irá binni \p \v 25 Hermanu ca', chi güe nia laatu xiixa ni deru cusihuinni Dios, ne racaladxe guiene chaahui tu ni, para cadi udxiiba tu laca laatu. Dxandí ma biguidxi ladxidó' caadxi de ca binni Israel laga si ilá ca binni ni cadi judíu, bia' maca nexhe ilá. \v 26 Ne sicarí nga ilá idubi guidxi Israel, casi cá lu Xqui'chi Dios, ra na: \q1 De ndaani guidxi Sion zeeda tobi ni ulá, \q1 zeda ndee ni nadxaba lade cani za de Jacob. \q1 \v 27 Zacá nga bidiee stiidxa laacabe \q1 zuxhaya ca xpecadu cabe. \p \v 28 Ra qué nicaa ca judíu evangeliu, bixele Dios de laaca para guyuu né laatu tobi si. Peru nadxii ru laacabe pur ca bixhoze gola cabe ni ulí dede chiqué. \v 29 Purti qué zuchaa Dios ni ma uní'. Pa ma uluu ndaaya ne ma guridxi la? qué ziuu dxi udxigueta'. \v 30 Laatu laca qué nuzuuba tu stiidxa be chiqué, peru yanna ma calasela'dxi be laatu purti ma bichee ca judíu. \v 31 Ne zaqueca yanna cuchee cabe ti laca ilasela'dxi Dios laacabe cásica bi'ni né laatu. \v 32 Purti laa pe bisaana irá xixé binni lu ná enda ruchee ti ilasela'dxi irá cabe. \p \v 33 Nabé riene Dios, iruti ru nuu xpiaani bia' nuu xpiaani be, ne iruti ru riene bia' riene be. Qué zanda di ganna nu xi na xquenda biaani be nin guiene nu xi cayuni be. \v 34 Casi cá lu Xqui'chi be, ra na: \q1 Tu laa zanda ganna xi chi guni Señor, \q1 o tu bisiene laabe. \q1 \v 35 Zanda xa udí' nu laabe xiixa \q1 ne óraque ru cueza nu quixe be laanu pur ni bidí' nu que. \m \v 36 Purti irá xixé zeeda de laabe, ne pur laabe nuu irá ni, ne para laabe. Ne qué ziuu dxi guiaana dxí de isaca be. Amén. \c 12 \s1 Modo guiaana nu para Dios \p \v 1 Nga runi hermanu ca', pur ma bilasela'dxi Dios laatu, rinaba udii tu xpida tu laa, casi ti ofrenda ni nabani ne nayá, ne ni chu'la'dxi icaa. Zacá ti zanda usisaca tu laa de idubi ladxidó' to. \v 2 Ne ma cadi chi nanda tu ni na binni guidxilayú, sínuque laudii lugar uchaa Dios laatu ne cuee irá ni ucuá ique tu chiqué. Zacá zanna tu xii nga racala'dxi Dios guni tu, ni nacha'hui ne ni chu'la'dxi' ne ni jneza pe'. \p \v 3 Pur enda nacha'hui sti Dios biseenda naa gune dxiiña sti'. Nga runi chi ulidxe cada tobi de laatu, cadi udxiiba tu laatu jma que bia' naca tu, sínuque cada tobi guiaana conforme bia' ma naca si que nga laani, bia' fe bidii Dios cada tobi. \v 4 Casi ti cuerpu napa stale ndaa, peru adxé adxé ni runi cada ndaa, \v 5 zaqueca laanu, neca stale nu peru ma naca né nu Cristu tobi si, ne laca ma naca né nu irá hermanu tobi si. \p \v 6 Peru adxé adxé gracia bidii Dios cada tobi, ne bidii si ni laanu. Nga runi ni napa gracia para güi stiidxa Dios la? guni ni bia' fe sti'. \v 7 O ni napa gracia para acané binni la? nga nga guni. Zaqueca ni napa gracia para usiidi la? naquiiñe ucaa ique usiidi'. \v 8 Ne ni napa gracia usieche binni la? ngue nga guni. Ni rudii la? naquiiñe udii ni de idubi ladxidó'. Ni napa cargu la? naquiiñe guni ni sin ichaaba', ne ni rudii ná cani caquiiñe la? guni ni ne enda nayeche'. \s1 Modo ganaxhii saa nu \p \v 9 Laganaxhii saa de idubi ladxidó' to. Laucaa ná ni nadxaba', ne lachinanda ni nacha'hui'. \v 10 Laganaxhii saa casi enda bi'chi', cada tobi usisaca stobi ne cadi laca laa. \p \v 11 Cadi ichaaba tu ne cadi aca tu nayanda, sínuque laguni xhiiña Señor ne stale gana. \p \v 12 Laguieche né ni cabeza tu udii Dios laatu. Cadi ixhacala'dxi tu neca gueeda xiixa enda naná luguiá tu, ne cadi usaana tu de iní' né tu Dios. \p \v 13 Ora caquiiñe ca hermanu xiixa, lagacané laaca'. Lauchagalú cani zeeda de sti ladu. \p \v 14 Lainí' né Dios pur cani riguu dí laatu, lainaba lu Dios cu' ndaaya laaca' ne cadi inaba tu mal para laaca'. \p \v 15 Laguieche né cani cayeche', laguuna né cani cayuuna'. \p \v 16 Lachuu tobi si casi zeeda tu. Cadi gaca tu nayá', sínuque laidxaaga tutiica, neca huaxié' risaca. Cadi guni tu laatu ni nuu xpiaani'. \p \v 17 Neca uchee né cabe laatu, cadi uquixe tu ni laacabe. Laguni ni jneza si, ti qué gapa binni xi pur iní' laatu. \v 18 Laguni bia' ganda para cadi chu' dinde né tu iruti'. Zaa guni cabe ni laacabe peru cadi né rusi ca laatu. \v 19 Hermanu ni nadxiee ca', cadi uquixe tu ni guni cabe laatu, sínuque lausaana ni lu ná Dios, purti cá ni lu Xqui'chi be ra na be: \q1 Xcuenta nuu ni, ne naa uquixe ni laacabe. \q1 \v 20 Laatu sicarí laguni: \q1 pa candaana tobi ni nanala'dxi lii, bidii ni go, \q1 ne pa cayati nisa bidii nisa gue', \q1 purti ra gu'nu zacá zusituí lu lú be. \m \v 21 Cadi udiiu lugar cuaqui dxí ni nadxaba lii, sínuque gudixhe dxí ni nadxaba pur ni nacha'hui'. \c 13 \s1 Naquiiñe uzuuba binni stiidxa cani runi mandar \p \v 1 Naquiiñe uzuuba irá binni stiidxa cani runi mandar ndaani xquidxi, purti iruti ñuni mandar pa ñaca cadi zeeda ni de Dios, ne Dios nga gudixhe cani nuu para guni mandar laanu. \v 2 Nga runi, tutiica ucaa lú cani runi mandar la? cucaa lú ni gudixhe Dios, ne zagui'ba donda ique cani guni zaqué ne ziaba ná ca'. \v 3 Purti cadi nuu ca justicia para uchibi ca ni guni jneza, sínuque ni uchee. Ne pa racala'dxu cadi idxibi lu justicia la? bi'ni jneza, ne ziaanu bien ne laaca'. \v 4 Purti xhiiña Dios cayuni ca justicia para bien stiu'. Peru pa uchee lu la? óraque huaxa zadxibi lu', purti napa cabe derechu usaba ná cabe lii, ne cayuni cabe ni na Dios gaca', usaba ná cabe cani dxandí cuchee. \v 5 Nga runi naquiiñe uzuuba tu stiidxa cabe, cadi purti si ridxibi tu guiaba ná tu, sínuque laca purti nanna tu jneza ni. \v 6 Ne laca pur nga ca naquiiñe quixe tu impuestu, purti laca ni na Dios gaca' nga cayuni cani runi mandar, ne cayuuya ca guiaxa ni. \s1 Modo ibani xpinni Cristu \p \v 7 Laquixe de irá ni nuzaabi tu. Ra nuzaabi tu manu, lachigudii manu, ne ra nuzaabi tu impuestu, laquixe. Ni naquiiñe guni respetar tu, laguni respetar, ne ni naquiiñe usisaca tu, lausisaca. \v 8 Ora ma gudixe tu irá ni nuzaabi tu binni la? ma riaadxa si ganaxhii tu laaca'. Ne ora ganaxhii nu stobi la? cayuni nu ni na ley sti Dios. \v 9 Purti sicarí na ca mandamientu: “Cadi chu' neu ni cadi xheelu', cadi guuti lu', cadi cuanu', cadi cueeu falsu luguiá binni, cadi gache lú lu sti stobi.” Ne pa nuu ru sti mandamientu la? zuni lu ni na ni pa gu'nu ni na ca diidxa ri': “Gunaxhii stobi cásica nadxii lu lii.” \v 10 Pa nadxii lu stobi la? qué zuchee neu laa. Ne ra ganaxhii tu binni ma cayuni tu irá xixé ni na ley. \p \v 11 Naquiiñe guni tu irá ca nga, ne laganna ma ora ireeche bacaanda', purti ma zeda yuba dxi gueda caa Dios laanu. Jma gaxha nuu ni yanna, cadi casi dxi bini cre nu, \v 12 casi ñaca ma chi irá gueela', ne ma zeda yaba xpiaani dxi. Nga runi naquiiñe usaana nu de guni nu ni cadi jneza ni raca lu guelacahui ne chu' nu listu sa nu lu biaani'. \v 13 Sa nu jneza casi naquiiñe sa cabe ridxí'. Cadi sa gueela nu, nin chu' nu luguiá gunaa, nin luguiá viciu, nin tinde nu, nin guni nu pur gapa nu jma que stobi, \v 14 sínuque sa né nu Señor Jesucristu ne guni nu ni na, ne ma cadi uyubi nu guni nu ni na ique nu. \c 14 \s1 Iruti iní' hermanu sti' \p \v 1 Pa nuu ti hermanu huaxié' napa fe la? laicaa laa lade tu, peru cadi uchá tu ni lú. \v 2 Purti nuu de ca xpinni Cristu ni runi cre zanda go intiisi, peru laca nuu cani qué riná go intiisi purti huaxié' ru fe sti'. \v 3 Peru ni ro intiisi la? cadi udxii deche ni qué na go intiisi, ne zaqueca ni qué na go intiisi cadi ga'ni ná ni ro intiisi, purti laca xpinni Dios laa. \v 4 Lii tu naca lu para udxiiba lu donda ique xpinni stobi. Xpixuaana be nga iní' pa cayuni be jneza o pa cuchee be. Ne ca xpinni Cristu zuzuhuaa chaahui pe ca purti zuzuhuaa chaahui Cristu laacabe. \p \v 5 Nuu tu na jma nandxó' ti dxi, que sti dxi, ne nuu tu na igual irá dxi. Cada tobi chi nanda ni rabi ladxidó' laa jneza. \v 6 Purti ni na jma nandxó' ti dxi la? runi ni para Señor; ne zaqueca ni na igual irá dxi, laca para Señor runi ni. Ne ni ro intiisi la? runi ni para usisaca Señor, purti rudii diuxquixe Dios pur endaró que. Ne ni qué riná go intiisi la? runi ni para usisaca Señor, ne laca rudii diuxquixe Dios. \p \v 7 Nin tobi de laanu cadi nabani nu para laasi nu, ne nin tobi qué zati para laa si. \v 8 Pa nabani nu la? nabani nu para Señor, ne pa gati nu la? zati nu para Señor. Nga runi pa ibani nu o pa gati nu, sti Señor laanu. \v 9 Pur nga ca runi guti Cristu ne bibani, ne nabani de yanna ti gaca Señor sti irá', cásica ni ma guti zaqueca ni nabani. \p \v 10 Peru lii, xiñee rudxiiba lu donda ique hermanu stiu', ne xiñee rudxii deche lu laa. Lácaxa cadi irá xixé nu napa nu xidé uzuhuá' nu nezalú Cristu. \v 11 Purti sicarí cá ni lu Xqui'chi Dios: \q1 Naa nga Dios ni nabani ne naa cayabe ndi laatu: \q1 Zadxiña dxi guzuxibi irá xixé binni xañee', \q1 ne de irá ca zanna ca naa nga Dios. \m \v 12 Zacá nga laani, cada tobi nu zabidxi Dios cuenta laanu. \s1 Iruti uchenda hermanu sti' \p \v 13 Nga runi cadi jneza udxi'ba saa nu donda ique nu, sínuque uyubi nu cadi gaca nu casi xiixa ni irenda ñee hermanu stinu, ti cadi pur laanu guiaba. \v 14 Nanna dxi'che qué zuché' né nu Dios pa idó' no intiisi endaró, ne nanna ni purti ma xpinni Cristu naa. Peru pa nuu ti hermanu para laa ruluí' cadi jneza go intiisi la? cadi jneza ni para laa. \v 15 Ne pa pur ni go lo guniná lu hermanu stiu' la? ma cadi cusihuinni lu pa nadxii lu laa. Guti Cristu pur laabe. Yanna cadi gu'nu xiixa ni usaba laabe. \v 16 Neca para laatu ruluí' jneza ni, peru pa zaní' binni la? cadi guni tu ni. \v 17 Purti nezalú Dios cadi ni go ca xpinni ne ni gue ca nga risaca, sínuque ni risaca nga guni ca jneza ne chu' ca tobi si, ne udii ca lugar usieche Espíritu Santu laaca'. \v 18 Zieche né Dios ni guni xhiiña Cristu zacá, ne laca ziula'dxi binni guidxilayú modo guni ca'. \p \v 19 Pur nga runi, sa nanda nu ni guni laanu tobi si, ne ni acané iniisi cada tobi. \v 20 Cadi uchiá lu dxiiña ni bi'ni Dios luguiá stobi pur ni go lo'. Dxandí qué ribee Dios binni de go intiisi, peru cadi jneza go lo xiixa pa zusaba ni sti hermanu. \v 21 Cadi jneza go lo beela pa usaba ni hermanu stiu', nin gue lu vinu, nin gu'nu intiica ni usaba laabe, nin ni uchenda laabe, nin ni ucuí sa laabe atrá. \v 22 Ni runi cre lu jneza gu'nu la? bi'ni ni, peru ora lii siou' ne Dios. Nayeche nuu ni nanna cayuni jneza. \v 23 Peru ni go xiixa ne iní' ique zándaca cuchee purti gudó ni la? ma dxi'ba donda ique, purti neca qué ganna pa jneza ni, peru cayuni ni, ne intiisi guni cabe zacá la? cuchee cabe. \c 15 \s1 Cada tobi guni ni chu'la'dxi stobi \p \v 1 Laanu pa ma zuhuá' dxiichi nu la? cadi ixhacala'dxi nu de acané nu ca hermanu ni huaxié' ru riene, ne cadi guni nu ni chu'la'dxi si nu, \v 2 sínuque guni nu ni chu'la'dxi stobi, ti acané nu laa uzuhuaa chaahui'. \v 3 Nin Cristu qué ñuni di ni gucala'dxi laa si, casi cá lu Xqui'chi Dios ra na be rabi be Dios: “Luguia'ya biaba stiidxa cani uluu dí lii.” \v 4 Laganna dxichi: irá ni ucuá lu Xqui'chi Dios ucuá para usiidi laanu, ti pur laani gata dxí ladxidó' no ne cadi ixhacala'dxi nu. Ne zacá cadi guiaana nu de icá lú nu Dios. \v 5 Dios nga runi pur qué ixhacala'dxi nu ne rusieche laanu, ne laca laa guni laatu tobi si ra chi nanda tu ejemplu sti Cristu. \v 6 Ne óraque irá tu zusisaca tu Dios Bixhoze Jesucristu Señor stinu, ne zuni tu ni juntu casi ñaca tobi si caní'. \s1 Bireeche stiidxa Dios lade cani cadi judíu \p \v 7 Hermanu ca', cadi udxii deche saa tu ti ganda usisaca tu Dios, casi qué nudxii deche Cristu laatu. \v 8 Cayabe laatu, beeda Cristu Jesús casi ti mozo sti ca judíu ti gaca ni bidii stiidxa Dios ca bixhoze gola ca', ne zacá usihuinni be runi Dios ni ma uní'. \v 9 Peru laca beeda be para udii cani cadi judíu diuxquixe Dios purti ma bilasela'dxi laaca'. Casi cá ni lu Xqui'chi Dios ra na: \q1 Zusisaca lii lade cani cadi judíu \q1 Ne zudxiiba lii ra guunda cantu. \m \v 10 Ne cá sti lugar: \q1 Binni ni cadi judíu ca', \q1 laguieche né cani maca xpinni Dios. \m \v 11 Ne nuu ru sti lugar ra cá: \q1 Irá xixé guidxi zusisaca Señor \q1 ne irá xixé binni zaní' pabiá' nandxó' be. \m \v 12 Ne laca cá ni uní' profeta Isaías: \q1 De xcu Isaí zaree ni guni mandar cani cadi judíu, \q1 ne zacá lú ca laabe. \p \v 13 Dios nga racané laanu para ganda icá lú nu laa. Rinaba laabe usieche be laatu ne quixhe dxí be ladxidó' to ra guni cre tu laabe. Zacá zacané Espíritu Santu laatu ti jma rusi icá lú tu laabe. \p \v 14 Hermanu stinne ca', nanna dxi'che nabani tu modo na Dios, ne nanna ma biziidi tu stale, ne ma nanna tu acané saa tu. \v 15 Peru hermanu ca', cadi caguba naya de ucaa chupa chonna cosa lú tu para usietenaladxe laatu ni maca nanna tu. Cayune ni purti uní' né Dios naa gune ni. \v 16 Ulí be naa gune xhiiña Jesucristu lade cani cadi judíu, ne cusiide laaca de evangeliu sti Dios, ti ora ma bi'ni Espíritu Santu laaca nacha'hui', udiee laaca Dios casi ti ofrenda ni chu'la'dxi icaa. \p \v 17 Ñanda ca nuchaya enda naró' stinne pur irá dxiiña sti Dios ni huayuni né Cristu naa. \v 18 Peru ridxibe cuaa ruaa xiixa adxé jma que ca dxiiña ni ucané Cristu naa bine lade cani cadi judíu para uzuuba ca stiidxa Dios. Biquiiñe be ni unié ne ni bine para bi'ni be ni. \v 19 Uyuu né enda nandxó' sti Espíritu Santu naa para gunda bine seña ne milagru. Ne zaqué biree de Jerusalén bidiee vuelta dede yendaya Ilírico. Idubi neza que ma bisiide chaahue stiidxa evangeliu sti Cristu. \v 20 Purti ndi nga rului'ladxe gune': güe de evangeliu, peru ra ca'ru guna diaga cabe de Cristu, ti cadi indisa yoo ra ma undaa stobi. \v 21 Racaladxe gune casi cá lu Xqui'chi Dios ra na: \q1 Ra qué huayuu dxi guiete stiidxa be, zaziidi ca', \q1 ne ra qué huayuna diaga ca de laabe, ziene ca'. \s1 Ra cá ique Pablu che Roma \p \v 22 Pur nga runi qué ñanda ñaa ra nuu tu neca gupa gana. \v 23 Peru yanna huaxa ziaa purti ma qué gapa ra gune dxiiña ladu ri', ne purti ma xadxí huayacaladxe chaa ra nuu tu. \v 24 Ngue runi ziaa ora ma nuaa neza chaa España. Purti racaladxe guuya laatu ora tide', ti izaca laatu caadxi ne guieche ladxiduá', ne de raqué chi ndee tu naa neza. \v 25 Peru yanna ri chaa Jerusalén chi gacaniá ca xpinni Cristu ni nuu raqué. \v 26 Purti uní' stiidxa ca hermanu de Macedonia ne de Acaya utopa ca vueltu para cani caquiiñe ni nuu lade ca xpinni Cristu Jerusalén. \v 27 Bilui'la'dxi cabe guni cabe ni, ne huandí nuzaabi cabe laaca xiixa. Purti pur laaca ucuaa cabe ni acané xhialma cabe. Yanna ma zanda acané cabe laaca de ni caquiiñe ca'. \v 28 Nga runi ora ma yesaana vueltu ri ra nuu cabe la? ziganna laatu ora tide chaa España. \v 29 Ne naa nanna ora chaa ra nuu tu la? ziniá stale diidxa ni usieche laatu lu evangeliu sti Cristu. \p \v 30 Hermanu ca', rinaba laatu iní' né tu Dios pur naa. Zacá zanda acané tu naa. Canaba ni laatu purti xpinni Cristu laatu ne purti zului'la'dxi tu guni tu ni pur amor ni rudii Espíritu Santu laanu. \v 31 Lainaba lú be ila'ya lu ná cani qué runi cre ni nuu Judea, ne laca lainaba pur ni chi saana ra nuu ca xpinni Cristu ni nuu Jerusalén, ti chu'la'dxi cabe icaa cabe ni. \v 32 Zaqueca lainaba pa na Dios chi ndaya ra nuu tu ne stale enda nayeche', ti ganda iziiladxe caadxi lade tu. \v 33 Dios ti nga riguixhe dxí ladxidó' binni, ne yanna laa chu' né irá tu. Amén. \c 16 \s1 Diuxi \p \v 1 Cuseenda hermana Febe ra nuu tu. Runi be dxiiña lade cani runi cre Cristu ni nuu ndaani guidxi Cencrea. \v 2 Lauchagalú laabe casi naquiiñe guni nu irá xpinni Cristu, purti nadxii tu Señor, ne lagacané laabe intiica iquiiñe be, purti laabe huayacané be stale hermanu ne laca huayacané be naa. \p \v 3 Laudii diuxi hermanu Aquila ne Priscila, xheela'. Bi'ni né cabe naa xhiiña Cristu Jesús. \v 4 Qué ña cabe xpida cabe pur naa. Rudiee diuxquixe laacabe, ne cadi naa sia' sínuque ne irá ca hermanu ni cadi judíu. \v 5 Laca laudii diuxi cani rie cultu ralidxi cabe. Laudii diuxi Epeneto, xhamigua ni nadxiee'. Laabe nga primé ni biyubi neza sti Cristu lade cani nuu Asia. \v 6 Laudii diuxi María ni nabé huayuni né laatu dxiiña'. \v 7 Laudii diuxi Andrónico ne Junias, ca binni xquidxe', cani uyuaa nia ndaani lidxi guiiba'. Laacabe risaca cabe lade ca apóstol, ne maca bini cre cabe Cristu dxi bine cre. \p \v 8 Laudii diuxi Amplias, xhamigua ni nadxiee pur Señor. \v 9 Laudii diuxi Urbano ni bi'ni né laadu dxiiña sti Cristu Jesús ne Estaquis, xhamigua ni nadxiee'. \v 10 Laudii diuxi Apeles ni runi jneza nezalú Cristu. Laca laudii diuxi ca lisaa Aristóbulo. \v 11 Laudii diuxi Herodión, binni xquidxe', ne cani ma bini cre Cristu de lade ca lisaa Narciso. \v 12 Laudii diuxi hermana Trifena ne hermana Trifosa ni runi xhiiña Señor, ne zaqueca hermana Pérsida ni nadxii nu. Nabé huayuni be xhiiña Señor. \v 13 Laudii diuxi Rufo ni risaca nezalú Señor, ne laca laudii diuxi jñaa be. Laa gupa naa chiqué casi xiiñi'. \v 14 Laudii diuxi Asíncrito, Flegonte, Hermas, Patrobas, Hermes, ne ca hermanu ni nuu né laaca'. \v 15 Laudii diuxi Filólogo ne Julia, ne Nereo ne biza'na', ne Olimpas, ne irá ca xpinni Cristu ni nuu ra nuu ca'. \p \v 16 Hermanu ca', laugapa diuxi saa ne laquidxi saa purti ma bi'ni Cristu laatu hermanu. Irá xpinni Cristu ruseenda ca stiuxi tu. \p \v 17 Hermanu ca', rinaba laatu gu'ya gá tu cani rindaa saa laatu, ne cani runi pur uxhale laatu de ni ma biziidi tu. Laguixele de laacabe, \v 18 purti laacabe cadi xhiiña Jesucristu cayuni cabe, sínuque cayuni cabe ni para guni ganar si cabe. Nabé nanaxhi ruaa cabe, ne puru diidxa nadó' riní' cabe ora ma nuu cabe ra nuu cani huaxié' riene. \v 19 Ma nanna binni irá ladu pabiá' huazuuba tu diidxa' ne rieche nia laatu, peru racaladxe chu' xpiaani tu luguiá enda nacha'hui ne gaca tu huaxié' para enda nadxaba'. \v 20 Dios riguixhe dxí ladxidó' no ne laca nagueenda zaguixhe dxí binidxaba xa ñee tu. Jesucristu Señor stinu gaca nacha'hui ne laatu. \p \v 21 Ruseenda Timoteu ni rune nia dxiiña stiuxi tu, ne zaqueca ca lisaa Luciu, Jasón ne Sosípater, ca binni xquidxe'. \p \v 22 Naa nga Terciu ni bicaa lu gui'chi ri' ni uní' Pablu, ne laca cuseenda stiuxi tu pur Señor. \p \v 23 Ralidxi hermanu Gayo nuaa'. Nabé riguu be cani runi cre ndaani lidxi be. Laca ruseenda be stiuxi tu. Zaqueca laicaa stiuxi Erasto ni naca tesorero sti guidxi ri', ne hermanu Cuarto. \p \v 24 Jesucristu Señor stinu cu' ndaaya laatu. Amén. \s1 Usisaca nu Dios \p \v 25 Naquiiñe usisaca nu Dios, ti laa zanda uzuhuaa chaahui laatu. Zacá na evangeliu ni rue ri', ne laca laani nga stiidxa Jesucristu. Biaana evangeliu ri ra naga'chi xadxí, peru ma bisihuinni Dios ni yanna. \v 26 Ca gui'chi ni bicaa ca profeta que ucuá cani modo na Dios ni qué ziuu dxi gati', ne rusiidi cani irá binni guni cre ca laabe ne guni ca ni na be. \p \v 27 Tobi lucha Dios nga riene chaahui irá cosa, ne qué ziuu dxi guiaana dxí de usisaca cabe laa pur Jesucristu. Amén.