\id JHN \h SAN JUAN \toc1 STIIDXA JESUCRISTU NI BICAA SAN JUAN \toc2 SAN JUAN \toc3 Jn. \mt1 STIIDXA JESUCRISTU NI BICAA SAN JUAN \c 1 \s1 Beda gaca Xiiñi Dios binni guidxilayú \p \v 1 Dxi bizulú Dios bizá' guidxilayú ne ibá' maca nuu tobi ni rabi cabe Diidxa', ne uyuu Diidxa que ra nuu Dios, ne Diidxa que Dios laa. \v 2 Dxi bizulú guidxilayú ne ibá' maca nuu né Diidxa que Dios. \v 3 Pur laabe uca irá xixé cosa ne pa sin laabe qué ñaca gasti de ni ma uca ca. \v 4 Lu ná be nuu enda nabani, ne naca enda nabani que biaani para irá binni. \v 5 Ruzaani biaani que lu guelacahui, ne qué huayanda utaagu guelacahui ni. \p \v 6 Uyuu tobi ni biseenda Dios, lá Juan. \v 7 Beda güi né binni stiidxa stobi ni nexhe gueeda, ni gueda gaca biaani para irá binni guidxilayú. Beda güi be stiidxa ngue para guni cre binni laa dxi gueeda. \v 8 Cadi laadi be nga biaani que, sínuque beda güi né si be binni stiidxa biaani que, \v 9 dxa biaani nexhe gueeda ndaani guidxilayú que para uzaani irá binni. Ne biaani que nga Cristu. \p \v 10 Beeda be ndaani guidxilayú ni bizá' be, peru qué ñunibiá' binni guidxilayú laabe. \v 11 Beeda be xquidxi pe be, peru qué nulabi ca binni xquidxi be laabe. \v 12 Peru irá cani bilabi laabe ne bini cre laabe la? bi'ni be laaca xiiñi Dios. \v 13 Ne para guca cabe xiiñi Dios la? qué ñale cabe de gunaa ne hombre casi rale binni guidxilayú, o nin purti uyuula'dxi hombre gaca ni, sínuque zeeda ni de Dios. \p \v 14 Beda gaca dxa Diidxa que binni, ne uleza be lade du. Ne bidu'ya du enda nandxó' stibe. Nandxó' be purti laabe nga tobi lucha Xiiñi Dios Padre. Uca be nacha'hui ne binni, ne bi'ni be puru si ni jneza. \v 15 Byui' né Juan binni stiidxa be. Ne bicaa ridxi na rabi laacabe: \p ―Ndi nga ni huayabe laatu nanda atrá de naa que, ni gudxe laatu jma risaca que naa, purti maca nuu be ante chuaa'. \p \v 16 Nacha'hui be ne binni ne qué riaana dxí be de cu' be ndaaya laanu. \v 17 Purti bidii Dios ley Moisés para udii ni binni, peru ra beeda Jesucristu uca Dios nacha'hui ne binni, ne bihuinni xii nga ni dxandí'. \v 18 Iruti binni guidxilayú qué huayuuya Dios sínuque tobi lucha si Xiiñi be ni nuu né laabe tobi si, laa beda usiene binni ximodo laabe. \s1 Ra unaba diidxa cabe Juan tu laa \r (Mt. 3.11-12; Mr. 1.7-8; Lc. 3.15-17) \p \v 19 Ti dxi biseenda ca judíu de Jerusalén chupa chonna sacerdote ne levita ra nuu Juan, para yenaba diidxa ca Juan tu laa. \v 20 Ne óraque bisiá stiidxa' ne qué nucaachi gasti' sínuque gudxi laacabe cadi Cristu laa. \v 21 Para na ca rabi ca laabe: \p ―Entonce tu lii pue. Ñee lii nga Elías la? \p Oraque na be: \p ―Co', cadi Elías di naa. \p Bigueta na ca': \p ―O lii nga dxa profeta ni gueeda que la? \p ―Lácaca co', na be. \p \v 22 Oraque na ca': \p ―Gudxi laadu tu lii pue ti gapa du xi gabi du cani biseenda laadu. Xi zanda ga'bu laadu de lii. \p \v 23 Para na be: \p ―Naa nga ni cucaa ridxi ndaani gui'xhi': “Lauxhele ladxidó' to para Señor, casi ñaca cuxhele tu ti neza tidi be”, casi bizeete profeta Isaías ni chiqué. \p \v 24 Laca nuu caadxi fariseu lade cani yenaba diidxa que. \v 25 Para rabi ca laabe: \p ―Pa cadi Cristu lii nin Elías nin dxa profeta que la? xiñee caguu nisa lu ya'. \p \v 26 Para rabi be laaca': \p ―Naa la? caguaa ni'sa', peru nuu tobi lade tu ni ca'ru gunibiá' tu. \v 27 Laabe nga ni gudxe laatu zeeda atrá de naa que, peru naa qué risaca dia' nin para cuee guela guidi ñee be. \p \v 28 Dxi uca nga la? nuu Juan ndaani guidxi Betábara, cherica guiigu Jordán ra caguu nisa. \s1 Dendxu huiini sti Dios \p \v 29 Sti dxi que biiya Juan zeeda Jesús ra nuu, para na: \p ―Laguuya', ndi nga Dendxu huiini sti Dios ni ribee xpecadu binni guidxilayú. \v 30 Ndi nga dxa hombre ni huayabe laatu zeeda atrá de naa ni jma risaca que naa purti ante chuaa maca nuu. \v 31 Chiqué nin naa qué ñunebia'ya laabe, peru para ulué binni Israel tu laabe la? nga runi beda nduaa ni'sa'. \p \v 32 Ne gudxi Juan laacabe xi bi'ya', na: \p ―Biiya zeda yete Espíritu Santu de ibá' casi ti paloma ne biaana dxí luguiá be. \v 33 Ca'ru gunebia'ya laabe, peru ni biseenda naa gueda nduaa ni'sa', ngue gudxi naa ora guuya guiete Espíritu Santu ne guiaana dxí luguiá ti hombre la? ngue nga ni chi udii Espíritu Santu binni. \v 34 Naa biiya laabe ne ma gudxe binni deque laabe nga Xiiñi Dios. \s1 Cani bizulú yenanda Jesús \p \v 35 Bigueta sti dxi que, zuhuaa né Juan chupa de cani canazá né laa \v 36 ora zidi'di Jesús neza que, para biiya dxí Juan laabe ne na: \p ―Laguuya', ndi nga Dendxu huiini sti Dios. \p \v 37 Ne bina diaga iropa cabe ni uní' Juan, para yenanda cabe laabe. \v 38 Ora bidxigueta lú be biiya be zeda nanda ca laabe, gunaba diidxa be laaca', na be: \p ―Xi ruyubi tu. \p Para na ca': \p ―Maistru, tu ralidxi biete lu'. \p \v 39 Para rabi be laaca': \p ―Latá' gu'ya tu. \p Oraque yeguuya ca paraa biete be. Ne biaana né ca laabe dxi que purti ma huadxí ngue, bia' las cuatro. \p \v 40 Tobi de ca discípulu ni bina diaga ni uní' Juan ne yenanda Jesús que la? lá Andrés bi'chi Simón Pedru. \v 41 Nirudó' yeyubi be Simón bi'chi be ne rabi be laa: \p ―Ma bidxela du Mesías ni rabi cabe Cristu ni ulí Dios que. \p \v 42 Ne yené be laa ra nuu Jesús. Oraque biiya dxí Jesús laa ne na: \p ―Lii nga Simón, xiiñi Jonás nja', peru ma chi iree lá lu Cefas (didxazá la? ñabi be laa Pedru). \s1 Ra guridxi Jesús Felipe ne Natanael \p \v 43 Sti dxi que na Jesús che Galilea, ne ra ze be que bidxaaga be Felipe para rabi be laa: \p ―Dananda naa. \p \v 44 Felipe laca binni Betsaida laa, xquidxi Andrés ne Pedru. \v 45 Yeyubi Felipe Natanael, ne ora bidxela be laa rabi be laa: \p ―Ma bidxela du dxa hombre de ni bicaa Moisés lu gui'chi ra cá ca ley ne ni bizeete ca profeta que, ne laabe nga Jesús xiiñi José de Nazaret. \p \v 46 Para na Natanael rabi laabe: \p ―Zanda xa iree ni iquiiñe de Nazaret. \p ―Gudá' gu'yu', rabi be laa. \p \v 47 Ora bi'ya Jesús zidxiña Natanael laa na: \p ―Laguuya ndi nga tobi ni dxandí pe naca binni Israel, laabe qué rusiguii be. \p \v 48 Oraque na Natanael rabi Jesús: \p ―Paraa binibiá' lu naa ya'. \p Para na Jesús rabi laa: \p ―Ante cuidxi Felipe lii, ora nuu lu xa'na yaga du'ga que, maca biiya lii. \p \v 49 Oraque na Natanael rabi laabe: \p ―Maistru, lii nga Xiiñi Dios. Lii nga Rey sti binni Israel. \p \v 50 Para rabi be laa: \p ―Purti si gudxe lii biiya lii xa'na yaga du'ga ma bini cre lu la? Chi guuya rou' cosa ni jma nandxó' que nga. \p \v 51 Ne na be: \p ―Gabe ca' laatu de ca yanadxí zuuya tu zuxele ibá', ne ca ángel sti Dios cagui'ba ca ne cayete ca xa ique Hombre Biseenda Dios. \c 2 \s1 Enda xheela ni uca Caná de Galilea \p \v 1 Rabionna gubidxa que uca ti enda xheela ndaani guidxi Caná de Galilea, ne nuu jñaa Jesús raqué. \v 2 Laca bini invitar cabe Jesús ne ca discípulu sti' ra enda xheela que. \v 3 Ne ora bibidxi vinu raqué la? na jñaa Jesús rabi laa: \p ―Ma qué gapa cabe vinu. \p \v 4 Para na Jesús rabi laabe: \p ―Cadi ga'bu naa xi gune, Amá, purti ca'ru idxiña hora stinne'. \p \v 5 Oraque na jñaa be rabi cani canaguiizi que: \p ―Laguni intiisi gabi be laatu. \p \v 6 Zuhuaa xhoopa tinaja de guie ni riquiiñe lu costumbre de enda ria'ri sti ca judíu raqué. Cada tinaja que riné chupa o chonna rii nisa. \v 7 Ne na Jesús rabi laacabe: \p ―Lauchá ca tinaja ca de nisa. \p Ne bichá tipa cabe cani. \v 8 Oraque rabi be laaca': \p ―Lacuee caadxi yanna ne lachiné ni ra nuu mayordomo. \p Para yené cabe ni. \v 9 Bini prueba mayordomo vinu ni deru uca que, ne qué ganna xidé ni, peru cani udaa nisa ndaani tinaja que nanna xii ni. Oraque guridxi mayordomo que novio, \v 10 ne na rabi laa: \p ―Irá binni casi uzulú qui'zi rudii vinu cha'hui', ne ora ma güe' cabe stale la? óraque ru rudii vinu ni huaxié' galán. Peru lii deru cudiiu vinu ni jma nacha'hui'. \p \v 11 Nga nga primé milagru ni bi'ni Jesús. Ne guca ni ndaani guidxi Caná de Galilea. Raqué biluí' be pabiá' nandxó' be, ne bini cre ca discípulu stibe laabe. \p \v 12 Uca si ngue uyé be Capernaum, laabe ne jñaa be ne ca bi'chi be ne ca discípulu stibe. Biaana cabe raqué chupa chonna gubidxa. \s1 Bisiá Jesús yu'du ro' \r (Mt. 21.12-13; Mr. 11.15-18; Lc. 19.45-46) \p \v 13 Ma zeda yuba pascua, saa ro' sti ca judíu, uyé Jesús Jerusalén. \v 14 Ne ora biuu be ndaani yu'du ro' biiya be nuu cani cutoo buey ne dendxu' ne paloma, ne cani cuchaa bidxichi, zuba ca ruaa jmexa ca'. \v 15 Para bi'ni be ti chicote de doo, guladxi né be ni irá xixé ca' ne ca dendxu stica ne ca xpuey ca', ne bitiixhi be jmexa cani ruchaa xpueltu binni ne bicheeche be xpidxichi ca'. \v 16 Ne rabi be cani cutoo paloma: \p ―Lacuee irá ndi rarí'. Cadi guni tu lidxi Bixhoze yoo guiaa. \p \v 17 Oraque bietenala'dxi ca discípulu stibe cá ni lu Xqui'chi Dios sicarí': “Tantu racaladxe gapa li'dxu dede runduuxe ni naa.” \p \v 18 Para na ca judíu rabi laabe: \p ―Yáquexa cayu'nu irá ndi la? xi seña udiiu laadu para ganna du napu derechu gu'nu cani. \p \v 19 Para rabi be laaca': \p ―Lauxhá yu'du ri', ne lu chonna gubidxa zandisa ni. \p \v 20 Oraque na ca judíu: \p ―Cuarenta y seis añu bicuí cabe yu'du ri' ne lii nou' lu chonna si gubidxa zandisa lu ni la? \p \v 21 Peru laabe cuchaaga be cuerpu stibe yu'du que ne nga nga ni cuzeete be. \v 22 Ngue runi dxi laabe ma biasa be de lade gue'tu que bietenala'dxi ca discípulu stibe ni uní' be ca, ne óraque bini cre ca ni, ne bini cre ca Xqui'chi Dios ni ucuá chiqué. \s1 Runibiá' Jesús irá' \p \v 23 Ca dxi uyuu be Jerusalén dxi saa pascua que, uyuu stale tu bini cre laabe purti biiya ca ca milagru ni bi'ni be raqué. \v 24 Peru huaxié' gupa be confianza laaca', purti runibiá' be ladxidó' irá binni, \v 25 ne qué riquiiñe be tu gabi laabe xi naca binni, purti maca nanna be xi nuu ndaani ladxidó' cada tobi. \c 3 \s1 Jesús ne Nicodemo \p \v 1 Chiqué uyuu tobi hombre de ca fariseu lá Nicodemo. Naca be tobi de ca xaíque sti ca judíu. \v 2 Ti gueela uyé be ra nuu Jesús ne rabi be laa: \p ―Maistru, nanna du lii nga maistru ni beeda de Dios purti iruti ñanda ñuni ca milagru ni ru'nu ri pa ñaca cadi nuu né Dios laa. \p \v 3 Para na Jesús rabi laabe: \p ―Gabe ca' lii, tu qué gale sti tiru la? qué zanda di chu' ra runi mandar Dios. \p \v 4 Oraque na be: \p ―Ximodo zanda gale ti hombre ora ma huaniisi ya'. Zanda xa guiuu ndaani jñaa ne gale sti tiru. \p \v 5 Bigueta na Jesús rabi laabe: \p ―Gabe ca' lii, tu qué gale de nisa ne de Espíritu, qué zanda di chu' ra runi mandar Dios. \v 6 Ni gale de cuerpu la? cuerpu laa, ne ni gale de Espíritu la? espíritu laa. \v 7 Cadi idxagayaa lu ti rabe lii naquiiñe gale tu sti tiru. \v 8 Bi rundubi ladu tiisi ne runa diaga lu rixidxi, peru qué gannu padé zeeda nin paraa che'. Zacaca nga irá tu gale de Espíritu. \p \v 9 Oraque na be: \p ―Ximodo zanda gaca ndi ya'. \p \v 10 Para na Jesús rabi laabe: \p ―Lii naca lu ti maistru sti ca binni Israel ne qué riene lu ni la? \v 11 Gabe ca' lii riní du de ni nanna du, ne rui né du laatu ni bidu'ya du, peru qué runi cre tu ni rabi du laatu. \v 12 Pa huayabe laatu cosa de guidxilayú ne qué runi cre tu la? ximodo ñanda ñuni cre tu pa ñabe laatu cosa de ibá' ya'. \v 13 Iruti huagui'ba ibá' pa cadi ni biete de ibá' ne nga nga Hombre Biseenda Dios, ne ibá' nga jlugar be. Ne naa nga Hombre Biseenda Dios que. \v 14 Cásica gundisa Moisés beenda ndaani gui'xhi chiqué, zaqueca nga naquiiñe indisa cabe Hombre Biseenda Dios, \v 15 ti irá ni guni cre laabe, cadi initilú sínuque gapa enda nabani ni qué zaluxe. \s1 Nadxii Dios binni guidxilayú \p \v 16 Purti nadxii xhaata Dios binni guidxilayú ngue runi bidii tobi lucha Xiiñi', ti irá tu guni cre Xiiñi be que la? cadi initilú sínuque gapa enda nabani ni qué zaluxe. \v 17 Biseenda be Xiiñi be guidxilayú cadi para udxiiba donda ique binni, sínuque para ilá binni pur laa. \p \v 18 Tu runi cre Xiiñi be que la? qué zagui'ba donda ique, peru tu qué runi cre Xiiñi be que la? maca dxi'ba donda ique purti qué runi cre tobi lucha Xiiñi be. \v 19 Ma dxi'ba donda ique cani qué runi cre purti beeda biaani guidxilayú peru jma gunaxhii ca guelacahui que biaani, purti malu ni runi ca'. \v 20 Irá ni runi ni cadi jneza la? nanala'dxi biaani' ne qué zie ra naya'ni ti cadi ihuinni ni runi. \v 21 Peru ni runi jneza la? zie ra nuu biaani ti gu'ya irá xixé binni zeeda dxiiña sti de Dios. \s1 Jesús ne Juan \p \v 22 Udi'di si ngue la? yené Jesús ca discípulu sti Judea, ne biaana né be laaca raqué, ne uluu nisa be binni raqué. \v 23 Juan laca caguu nisa ti lugar lá Enón gaxha de Salim purti raqué da' zia' nisa, ne cadxiña cabe laabe ne caguu nisa be laaca'. \v 24 Ca'ru guieguyoo be dxi que. \p \v 25 Ucuaa yú né ca discípulu sti Juan caadxi judíu tu jma riquiiñe enda riguu nisa sti', sti Juan la? o sti Jesús. \v 26 Ne uyé ca ra nuu Juan, na ca rabi ca laabe: \p ―Maistru, ma caguu nisa dxa hombre ni uyuu né lii cherica Jordán, dxa ni byuí' lu stiidxa que, ne irá binni cayé ra nuu. \p \v 27 Para na be rabi be laaca': \p ―Qué zanda icaa binni gasti pa qué gueeda ni de ibá'. \v 28 Laaca tu nanna tu unié cadi naa dia' nga Cristu, sínuque bisá niru si Dios naa lú be. \v 29 Ra ti enda xheela nabé rieche xhamigu novio ni zuhuaa raqué cucaa diaga ni caní' novio. Zacaca nga ma cayeche yanna. \v 30 Cada dxi naquiiñe quiba be jma ne naa guiete'. \s1 Ni beeda de ibá' \p \v 31 Jma risaca ni beeda de ibá' que irá xixé binni. Ni za de guidxilayú la? binni guidxilayú laa, ne rui' stiidxa guidxilayú, peru ni beeda de ibá' la? laa huaxa jma risaca que irá xixé binni. \v 32 Ne rui' né be binni ni bi'ya be ne ni bina diaga be, ne iruti runi cre laabe. \v 33 Peru ni ricaa stiidxa be la? riní' de idubi ladxidó' ni runi Dios nga jneza. \v 34 Ni biseenda Dios la? rui' stiidxa Dios, purti ruchá Dios ladxidó' de Espíritu Santu. \v 35 Nadxii Dios Xiiñi, ne ma gudixhe irá xixé lu ná Xiiñi'. \v 36 Tu runi cre Xiiñi be la? napa enda nabani ni qué zaluxe, peru tu qué uzuuba stiidxa Xiiñi be, qué zapa di enda nabani, sínuque xiana stibe nuu luguiá'. \c 4 \s1 Sti gunaa samaritana \p \v 1 Gunna Señor ma gunda diaga ca fariseu jma stale discípulu cayapa ne jma stale binni caguu nisa que Juan, \v 2 neca cadi laabe caguu nisa be sínuque ca discípulu stibe. \v 3 Para biree be Judea bigueta be Galilea. \p \v 4 Ne napa be xidé tidi be Samaria. \v 5 Yendá be ti guidxi sti Samaria lá Sicar ni nuu gaxha de layú ni bisaana Jacob para José xiiñi'. \v 6 Ne raqué nuu bizé sti Jacob. Nabé ma bidxaga be tantu ma guzá be ne mayaca ganda galaa dxi ngue, para gurí be ruaa bizé que. \v 7 Raqué zuba be beda caa ti gunaa de Samaria nisa. Para rabi be laa: \p ―Bisiga'de naa caadxi nisa guee'. \p \v 8 Qué guinni ca discípulu stibe, ze ca ndaani guidxi, zisí ca endaró. \v 9 Oraque na gunaa que: \p ―Ximodo ndi ya'. Lii nacu judíu ne naa naca samaritana ne canaba lu naa nisa gueu' la? \p Uní' gunaa que zaqué purti qué raca llevar ca judíu ca samaritanu. \v 10 Para rabi be laa: \p ―Pa lii ñannu xi cudii Dios binni, ne ñannu tuu nga canaba lii nisa gue la? ninaba lu laa, ne laa nudii lii nisa ni rudii enda nabani. \p \v 11 Oraque na gunaa que rabi laabe: \p ―Señor, peru cadi neu ni cuee neu ni, ne nabé guete bizé ri'. Paraa nga nou' ricoou nisa ni rudii enda nabani ca ya'. \v 12 Lácaxa jma nandxó' lo que bixhoze du Jacob ni bidii bizé ri laadu. Laa güe' nisa stini, ne laca güe' ca xiiñi ne ca xhiuze. \p \v 13 Para rabi be laa: \p ―Tutiica gue nisa ri la? zati ru nisa. \v 14 Peru tu gue nisa ni gudiee laa la? ma qué ziuu dxi gati nisa, purti de nisa que ziale nisa ni rudii enda nabani ni qué zaluxe. \p \v 15 Oraque na gunaa que rabi laabe: \p ―Señor, dané naa nisa ni nou' ca para cadi gate rua' nisa ne ma cadi gueda caa nisa bizé ri'. \p \v 16 Para rabi be laa: \p ―Yetidxi xheelu ti gueedu'. \p \v 17 Oraque na: \p ―Qué gapa dia' xheela'. \p ―Jneza uníu', rabi be laa, ―qué gapu xheelu'. \v 18 Purti ma gaayu xheelu gupu' ne ni nabeza neu yanna ri la? cadi xheelu'. Jneza uníu'. \p \v 19 ―Señor, zuluá' sia' profeta lii, na gunaa que rabi laabe. \v 20 ―Ca bixhoze gola du la? lu dani ri bisisaca ca Dios, peru laatu na tu Jerusalén nga usisaca binni Dios. \p \v 21 Para rabi be laa: \p ―Señora, bini cre ni chi tidxe lii ri'. Zadxiña dxi nin ca lu dani ri', nin ca Jerusalén qué zusisaca cabe Dios Padre. \v 22 Laatu rusisaca tu ni qué runibiá' tu, peru laadu rusisaca du ni runibiá' du, purti de lade ca judíu iree ni ulá. \v 23 Zadxiña dxi, ne yanna nga laani, cani dxandí racala'dxi usisaca Dios la? naquiiñe guni ni modo racala'dxi be, ne guni ni de idubi ladxidó', purti ca nga nga cuyubi Dios, cani usisaca laa zacá. \v 24 Dios Espíritu laa, ne tu usisaca laabe la? naquiiñe chi nanda ni jneza ne guni ni de idubi ladxidó'. \p \v 25 Para na gunaa que rabi laabe: \p ―Nanna ziuu dxi gueeda Mesías ni rabi cabe Cristu que, ne ora gueeda be zusiene be laadu irá ni. \p \v 26 Oraque rabi be laa: \p ―Laape be nga caní' né be lii. \p \v 27 Ra cayuí' cabe diidxa que beeda ca discípulu stibe ne bidxagayaa ca cayuí' né be gunaa que diidxa', peru nin tobi de laaca qué ninaba diidxa ca laabe xi canaba diidxa be gunaa que o xi cayabi be laa. \v 28 Oraque bisaana gunaa que rii sti' ne uyé ndaani guidxi. Ne biiya nuu caadxi hombre raqué para na: \p \v 29 ―Latá' gu'ya tu ti hombre ni gudxi naa de irá xixé ni huayune'. Nanna pa cadi ndi nga Cristu ya'. \p \v 30 Para biree ca ndaani guidxi que uyé ca ra nuu Jesús. \p \v 31 Laga ze gunaa que na ca discípulu stibe rabi laabe: \p ―Gudá' gou', Maistru. \p \v 32 Para rabi be laaca': \p ―Napa ti endaró. Qué ganna tu xi laa. \p \v 33 Para na caadxi discípulu rabi xcaadxi que: \p ―Lácaxa nuu tu gueda saana endaró para laabe. \p \v 34 Peru óraque rabi be laaca': \p ―Endaró stinne nga gune ni na ni biseenda naa, ne gunduuxe dxiiña sti'. \v 35 Laatu na tu riaadxa ru stapa beeu para iree guela. Peru naa rabe laatu: Laindisa lú, laguuya ca ñaa ca gu'ya tu ma nuu cani para iree cani guela. \v 36 Ni chi ndee guela ca la? nga nga cani uchiña binni ra nuaa para icaa ca binni ca enda nabani ni qué zaluxe. Ne laabe zapa be enda nayeche' purti nga nga chi caa be saca bi'ni be dxiiña que, laabe ne ni bizulú byuí' né ca binni que stiidxa Dios. \v 37 Rarí pe nga riaba dichu que: “Adxé tu riguu biní, ne adxé tu ribee guela.” \v 38 Yanna naa cuseenda laatu chi ndee tu guela ra cadi laatu uluu tu biní. Adxé tu uluu biní, peru ma beda guiuu tu lú ni. \p \v 39 Ne stale binni de guidxi que bini cre laabe pur ni gudxi gunaa que laaca', ra na gunaa que gudxi be laa irá ni huayuni. \v 40 Ne ora yendá ca ra nuu be unaba ca laabe guiaana né be laaca'. Para biaana be raqué chupa gubidxa. \v 41 Ne jma rusi stale binni bini cre laabe pur ni uní' be. \v 42 Ne óraque rabi cabe gunaa que: \p ―Ma cadi pur ni gu'dxu siou' laadu runi cre du sínuque ma de ruaa pe be bina diaga du ni, ne nanna dxichi du laabe nga ni zeda ulá binni guidxilayú. \s1 Ra bisianda Jesús xiiñi ti xpinni rey \p \v 43 Gudi'di si chupa gubidxa que, biree be uyé be Galilea, \v 44 purti laca laabe na be, que rusisaca cabe ti profeta ndaani xquidxi. \v 45 Ne ora yendá be Galilea bichagalú ca binni Galilea laabe, purti biiya ca irá ni bi'ni be Jerusalén ra yegapa ca saa que. \p \v 46 Bigueta uyé be Caná de Galilea ra bi'ni be nisa que vinu. Ne ndaani guidxi Capernaum nexhe xiiñi ti xpinni rey huará. \v 47 Ora gunna hombre que ma bigueta be de Judea ma nuu be Galilea la? uyé ra nuu be ne gudxi laabe chiné be laa usianda be xiiñi ma cayati. \v 48 Para rabi be laa: \p ―Pa qué gu'ya tu seña ne milagru la? qué zuni cre tu. \p \v 49 Oraque na xpinni rey que rabi laabe: \p ―Chuu guiuba, Señor, ante gati xiiñe'. \p \v 50 Para rabi be laa: \p ―Guyé, zianda xiiñi lu'. \p Ne bini cre ni gudxi be laa que, ne biree ze'. \v 51 Neza ru ze hombre que, yechagalú ca xpinni laa ne na ca': \p ―Ma bianda xiiñi lu'. \p \v 52 Para unaba diidxa be laaca pora ti bizulú cayanda xiiñi be que. Ne óraque na ca': \p ―Neegue bia' la una ma qué ñuu be xindxá'. \p \v 53 Oraque bietenala'dxi be bia' óraque pe nga gudxi Jesús laabe zianda xiiñi be. Ne bini cre be Jesús, laabe ne irá xixé binni lidxi be. \p \v 54 Ma ne ndi rairopa milagru guni Jesús Galilea dede dxi bigueta de Judea. \c 5 \s1 Ra bisianda Jesús ti binni Betesda \p \v 1 Biluxe si ca nga la? uyé Jesús Jerusalén ra cayaca saa sti ca judíu. \v 2 Nuu ti tanque gaxha de ra puerta ra riuu ca dendxu ndaani guidxi que. Diidxa hebreu la? lá ni Betesda. Ne napa ni gaayu corredor. \v 3 Nexhe stale binni huará ndaani ca corredor que. Nuu ni nacheepa lú, ni nachiita ñee ne xuta'. Cabeza ca iniibi nisa ni da' raqué. \v 4 Purti gatigá riete ti ángel ndaani tanque que ne runiibi nisa ni da' ndaani ni, ne tu chu' ndaani ni casi iluxe iniibi ni la? zianda de intiica cayaca. \v 5 Ne nuu tobi hombre raqué ma raca treinta y ocho añu de huará. \v 6 Ora bi'ya Jesús laabe ne nanna ma xadxí nexhe be raqué la? na rabi laabe: \p ―Ñee racala'dxu guianda lu la? \p \v 7 Para na be: \p ―Señor, qué gapa dia' tu cu' naa ndaani tanque ca ora caniibi nisa. Laga ziaa la? mápeca biete stobi. \p \v 8 Oraque na Jesús rabi laabe: \p ―Biasa, gundisa jluuna lu ne uzá. \p \v 9 Ne oraqueca bianda hombre que ne ucuaa jluuna zie né. Ne uca ni dxi enda riziila'dxi'. \v 10 Ora bi'ya ca judíu dxa hombre bianda que la? na ca': \p ―Cadi jneza cayuni lu nua lu jluuna lu dxi enda riziila'dxi'. \p \v 11 Para rabi be laaca': \p ―Ti hombre bisianda naa, ne laa gudxi naa indisa jluuna ne saya'. \p \v 12 Oraque na ca': \p ―Tu gudxi lii indisa lu jluuna lu ne sa lu'. \p \v 13 Peru qué ganna be tu bi'ni ni, purti ma qué guinni Jesús raqué. Ma biaazi lade binni. \v 14 Bigueta biiya Jesús laabe ndaani yu'du ro' para na rabi laabe: \p ―Biaa, ma bianda lu'. Yanna ma cadi guchee rou', para cadi gueeda sti enda huará luguiá lu jma naná que ni gupu ca. \p \v 15 Oraque biree hombre que, yetidxi ca judíu Jesús bisianda laa. \v 16 Ne pur ngue uzabi nanda ca judíu Jesús ne gucala'dxi ca ñuuti ca laabe, purti bi'ni be ni dxi enda riziila'dxi'. \v 17 Peru na be rabi be laaca': \p ―Dede yanna cayuni Bixhoze dxiiña' ne naa laca cayune'. \p \v 18 Oraque jma rusi gucala'dxi ca judíu ñuuti ca laabe, cadi purti si qué rapa be dxi enda riziila'dxi sínuque laca purti na be Dios nga Bixhoze be ne zacá runi be laabe Dios. \s1 Irá ni zeeda de Dios \p \v 19 Oraque na Jesús rabi laacabe: \p ―Gabe ca' laatu, qué zanda di guni Xiiñi Dios gasti de laa si, pa qué gu'ya guni Bixhoze ni, purti ni runi Dios Padre la? ngue ca runi Xiiñi'. \v 20 Nadxii be Xiiñi be ne ruluí' be laa irá ni runi be, ne zuluí' ru be laa ni jma nandxó' que cani bi'ya tu ca para idxagayaa tu. \v 21 Cásica rindisa be gue'tu para usibani be la? zacaca rudii Xiiñi be enda nabani cani racala'dxi'. \v 22 Qué rudxiiba be donda ique iruti', sínuque bisaana be ni lu ná Xiiñi be ti ma laa gudxiiba donda ique binni, \v 23 ti usisaca irá binni Xiiñi be casi rusisaca ca laabe. Ne tu qué usisaca Xiiñi be ni biseenda be la? laca qué rusisaca laabe. \p \v 24 Ne laca na Jesús: \p ―Chi tidxe ca' laatu, tu ucaa diaga stiidxa' ne guni cre ni biseenda naa la? ma napa enda nabani ni qué zaluxe. Ne ma qué zagui'ba donda ique, sínuque ma biree de lu ná enda guti, ma biuu lu ná enda nabani. \v 25 Ne gabe ca' laatu, zadxiña dxi, ne yanna nga laani, zuna diaga gue'tu stidxi Xiiñi Dios, ne tu ucaa diaga ni la? zabani. \v 26 Purti cásica napa Dios poder udii enda nabani la? zacaca bidii poder Xiiñi para udii enda nabani. \v 27 Ne laca gudixhe be ladxi ná Xiiñi be udxiiba donda, purti laa nga Hombre Biseenda be guidxilayú. \v 28 Cadi idxagayaa tu nga, purti zadxiña dxi guna diaga irá cani nuu ndaani ba' stidxi Xiiñi be, \v 29 ne zaree ca'. Ni bi'ni jneza la? ziasa ibani, peru ni qué ñuni jneza la? ziasa quiba donda ique. \s1 Irá ni rusihuinni tu naca Jesús \p \v 30 Qué zanda gune gasti de naa sia', sínuque modo rabi Bixhoze naa udxiiba donda, zacá rune'. Ne jneza rudxiiba donda purti qué rune ni racaladxe sínuque rune ni na Bixhoze ni biseenda naa. \v 31 Qué nisaca ni ninié de laca naa pa naa sia' canié ni. \v 32 Nuu stobi ni rusihuinni tu naa, ne nanna dxandí ni riní' be. \p \v 33 Laatu biseenda tu tu yení' né Juan, ne laabe gudxi be laatu tu naa. \v 34 Neca qué ñuu binni guidxilayú ñaca testigu stinne', nihuinni tu naca', peru cayabe ndi laatu ti ganda ilá tu. \v 35 Beda usiidi Juan binni ximodo naa casi ñaca beda uzaani lade tu ti ganna tu tu naa. Ne bisiguenda tu bieche né tu ni bisiidi be, peru chupa chonna si gubidxa. \v 36 Peru napa rua' sti testigu ni jma rusi nandxó' que laabe ne nga nga ca milagru ni cayune ri'. Bisaana Bixhoze cani ladxi naya gune cani, ne rusihuinni cani Bixhoze biseenda naa. \v 37 Bixhoze biseenda naa ne laca laa rusihuinni tu naca'. Qué huayuu dxi guna diaga tu stidxi be nin gu'ya tu lú be, \v 38 ne qué gapa tu stiidxa be ndaani ladxidó' to, purti qué runi cre tu ni biseenda be. \v 39 Ruunda chaahui tu Xqui'chi Dios, purti na tu lú ni zadxela tu enda nabani ni qué zaluxe, ne laape ni ruzeete ni tu naca'. \v 40 Peru qué na tu gueeda tu ra nuaa para gapa tu enda nabani. \p \v 41 Qué rina'ya uchá binni guidxilayú enda naró' stinne', \v 42 peru nanna dxi'che cadi dxandí nadxii tu Dios. \v 43 Benda purti biseenda Bixhoze naa, peru cadi culabi tu naa. Pa ñeeda stobi ni iruti nuseenda laa la? ngue huaxa nulabi tu laa. \v 44 Qué zanda guni cre tu, purti laca laatu rusisaca saa tu, ne qué lica ruyubi tu usisaca Dios laatu. \v 45 Cadi zácaxa tu naa nga cuaa xqueja tu lu Bixhoze', sínuque Moisés nga cu' xqueja tu, neca cá lú tu laa iní' né Dios pur laatu. \v 46 Pa ñuni cre tu Moisés la? laca ñuni cre tu naa, purti de naa bicaa be lu Xqui'chi be. \v 47 Peru pa nin ni bicaa be qué runi cre tu la? laca qué zuni cre tu stiidxa'. \c 6 \s1 Ra biyaana Jesús gaayu mil \r (Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17) \p \v 1 Gudi'di si nga la? uyé Jesús cherica ti nisa ro' lá Galilea. Laca nuu tu rabi ni Tiberia. \v 2 Yenanda stale binni laabe, purti ma biiya ca ca milagru ni bi'ni be ra bisianda be binni huará. \v 3 Oraque udxi'ba be lu ti dani, ne gurí né be ca discípulu stibe raqué. \v 4 Ma zeda yuba saa pascua. \v 5 Ora undisa lú Jesús biiya nanda stale binni laa, na rabi Felipe: \p ―Paraa chi sí nu ni go irá binni ri'. \p \v 6 Uní' be zaqué para gu'ya si be xi na Felipe, purti laabe maca nanna be xi chi guni be. \v 7 Para na Felipe rabi laabe: \p ―Nin chupa gayuaa denariu pan qué nugaanda nicaa cabe tindaa tindaa cada tobi cabe. \p \v 8 Oraque na Andrés, bi'chi Simón Pedru, tobi de ca discípulu stibe que, rabi laabe: \p \v 9 ―Rarí nuu ti hombre huiini napa gaayu pan de cebada ne chupa benda huiini', peru xi pe ndi para irá binni ri'. \p \v 10 Para rabi be laaca': \p ―Laucuí laacabe. \p Ne gurí cabe lu ca guixi huiini ni nuu raqué, bia'si gaayu mil hombre. \v 11 Oraque gucuaa be ca pan que ne biluxe bidii si be diuxquixe Dios, bidii be cani ca discípulu stibe qui'zi ca lu ca binni que. Zaqueca bi'ni né be ca benda huiini que, ne ucuaa ca binni que bia' gucala'dxi ca'. \v 12 Biluxe gudó si ca binni que gudxi be ca discípulu stibe utopa ca ni biaana que ti cadi initi gasti'. \p \v 13 Ne dede bidxá tipa doce dxumi de pan ndahui ni biaana ra biluxe gudó ca binni que. \v 14 Ne ora bi'ya ca binni que milagru ni bi'ni be que la? na ca': \p ―Ndi nga dxandí dxa profeta ni gueeda guidxilayú que. \p \v 15 Peru ora gunna Jesús ma caní' stiidxa cabe gueda naaze cabe laa para guni cabe laa rey stícabe la? biree chu de laacabe gudxi'ba stubi lu dani que. \s1 Ra uzá Jesús lu nisa \r (Mt. 14.22-27; Mr. 6.45-52) \p \v 16 Ma ziyaazi gubidxa biete ca discípulu stibe uriá nisa que, \v 17 ne biuu ca ndaani ti canuá huiini ne biaba ca nisa que para che ca Capernaum. Ma cacahui, ne ca'ru guedandá Jesús ra nuu cabe. \v 18 Bizulú biete ti bi yooxho ne biasa ola sti nisa que. \v 19 Ma uzá cabe bia' gaayu o xhoopa kilómetru lu nisa que ora bi'ya cabe zeeda za Jesús lu nisa, zeda dxiña ra nuu canuá stícabe que ne bidxibi cabe. \v 20 Peru na Jesús rabi laacabe: \p ―Naa ndi', cadi idxibi tu. \p \v 21 Oraque ru uluu cabe laabe ndaani canuá que, ne oraqueca yendá cabe ra ze cabe. \s1 Ra ziyubi cabe Jesús \p \v 22 Sti dxi que nuu ru caadxi de ca binni que cherica nisa que. Ne nanna ca ti canuá si bizuhuaa raqué, ne laca nanna ca qué niné Jesús ca discípulu sti' sínuque stubi ca ze ca'. \v 23 Oraque biiya cabe zuhuaa caadxi canuá de Tiberia gaxha de ra gudó cabe pan biluxe si bidii Señor diuxquixe Dios que. \v 24 Ne ora bi'ya cabe qué guinni Jesús raqué nin ca discípulu sti la? biuu cabe ndaani ca canuá que, ze cabe Capernaum ziyubi cabe Jesús. \s1 Pan ni rusibani \p \v 25 Ne ora yendá cabe ra nuu be cherica nisa que la? rabi cabe laabe: \p ―Maistru pora beedu rarí'. \p \v 26 Para na be: \p ―Nanna dxi'che cadi canayubi tu naa purti biiya tu milagru ni bine sínuque purti gudó to pan dede ra bidxá tu. \v 27 Cadi ucaa ique tu guni tu dxiiña para gapa tu endaró ni iquiiñe si tu ndaani guidxilayú ri', purti qué zandaa ni, sínuque laucaa ique guni tu dxiiña sti Dios para gapa tu enda nabani ni qué zaluxe. Naa nga Hombre Biseenda Dios ne naa udiee ni laatu, purti ma ulí Dios naa gune ni. \p \v 28 Oraque na ca': \p ―Ximodo guni du xhiiña Dios ya'. \p \v 29 Para rabi be laaca': \p ―Ndi nga dxiiña na Dios guni tu: guni cre tu ni biseenda be. \p \v 30 Bigueta na ca': \p ―Xiñee qué uluí' lu laadu ti seña xaibá' para guni cre du lii. Xi milagru ru'nu'. \v 31 Dxi nuu ca bixhoze gola nu ndaani gui'xhi gudó ca pan ni rabi cabe maná que casi cá lu Xqui'chi Dios ra na: “De ibá' bidii be pan gudó ca'.” \p \v 32 Oraque rabi be laaca': \p ―Gabe ca' laatu, cadi pan de ibá' ngue bidii Moisés laatu, sínuque Bixhoze nga cudii laatu ni dxandí pan de ibá'. \v 33 Purti pan ni cudii Dios binni la? nga ni biete de ibá', ne rudii ni enda nabani binni guidxilayú. \p \v 34 Para na ca': \p ―Cadi guiaana dxiu de udiiu pan ca laadu, Señor. \p \v 35 Oraque rabi be laaca': \p ―Naa nga pan ni rudii enda nabani. Tu gueeda ra nuaa', qué ziuu dxi indaana, ne tu guni cre naa, qué ziuu dxi gati nisa. \v 36 Peru ma gudxe laatu neca ma biiya tu naa, qué runi cre tu. \v 37 Irá cani udii Bixhoze naa zeeda ra nuaa', ne tutiisi gueeda ra nuaa' qué ziuu dxi iladxe laa. \v 38 Purti biete de ibá' cadi para gune ni racaladxe', sínuque para gune ni na ni biseenda naa. \v 39 Ne ni racala'dxi be gune la? cadi unite nin tobi de cani rudii be naa, sínuque indisa laaca dxi iluxe guidxilayú. \v 40 Purti racala'dxi be gapa irá ni gu'ya naa ne guni cre naa, enda nabani ni qué zaluxe, ne zandisa laaca dxi iluxe guidxilayú. \p \v 41 Oraque bizulú ca judíu caní' ca laabe dxidxigá purti na be laabe nga pan ni biete de ibá'. \v 42 Ne na ca': \p ―Cadi xa ndi nga Jesús xiiñi José que. Lácaxa qué runibiá' nu bixhoze be ne jñaa be. Ximodo na be de ibá' biete be ya'. \p \v 43 Para rabi be laaca': \p ―Cadi ma cuchaaga ruaa tu racá. \v 44 Biseenda Bixhoze naa, ne iruti zanda gueeda ra nuaa', pa qué cuidxi be laa. Ne zandisa laa dxi iluxe guidxilayú. \v 45 Chiqué bicaa ca profeta: “Zadxiña dxi guiene irá binni ni rusiidi Dios.” \p Ngue runi yanna cada tobi ni guna diaga ne iziidi ni na Bixhoze la? reeda ra nuaa'. \v 46 Cadi purti nuu ru tu ma biiya laabe, sínuque naa sia' ma biiya laabe, purti de ra nuu be benda'. \v 47 Ne gabe ca' laatu, tu runi cre naa la? ma napa enda nabani ni qué zaluxe, \v 48 purti naa nga pan ni rudii enda nabani. \v 49 Gudó ca bixhoze gola tu maná ndaani gui'xhi', peru guti ca'. \v 50 Peru naa cuzeete pan ni riete de ibá' ti irá tu go ni qué zati. \v 51 Naa nga pan ni biete de ibá'. Tu go ni la? qué ziuu dxi gati'. Ne pan ri nga cuerpu stinne ni chi udiee para ganda ibani binni guidxilayú. \p \v 52 Ucuaa yu né ca judíu ni uní' be que, na ca': \p ―Ximodo udii hombre ri cuerpu sti idó' no. \p \v 53 Para rabi be laaca': \p ―Gabe ca' laatu, pa qué go to cuerpu sti Hombre Biseenda Dios ne qué gue tu rini sti la? qué zapa di tu enda nabani. \v 54 Tu go cuerpu stinne' ne gue rini stinne la? ma napa enda nabani ni qué zaluxe, ne zandisa laa dxi iluxe guidxilayú. \v 55 Purti cuerpu stinne nga ni dxandí naquiiñe go binni, ne rini stinne nga ni dxandí naquiiñe gue cabe. \v 56 Tu go cuerpu stinne ne gue rini stinne la? nuu ne naa tobi si, ne laca zaqueca nuaa nia laa tobi si. \v 57 Nabani Bixhoze ni biseenda naa. Naa laca nabane pur laabe, ne zaqueca tu go cuerpu stinne laca zabani pur naa. \v 58 Nga nga pan ni biete de ibá'. Adxé nga pan ni gudó ca bixhoze gola tu ne guti ca'. Peru tu go pan ni cuzeete ri la? zapa enda nabani ni qué zaluxe. \p \v 59 Irá nga uní' Jesús ra cusiidi ndaani yu'du Capernaum. \s1 Diidxa ni rusibani \p \v 60 Ora bina diaga cani canazá né laabe ni uní' be que la? na caadxi de laaca': \p ―Nabé naná ca diidxa cusiidi be ca. Tuu ndi zanda icaa cani. \p \v 61 Peru nanna be xi caní' ca discípulu stibe ra cuchaaga ruaa ca zaqué, para rabi be laaca': \p ―Ñee, bininá ca diidxa ca laatu la? \v 62 Xi niná tu pa ñuuya tu zigui'ba Hombre Biseenda Dios ra uyuu chiqué ya'. \v 63 Pa qué gapa cuerpu stitu espíritu la? qué riquiiñe', purti espíritu nga rudii enda nabani laatu. Ca diidxa ni huayué nia laatu ca la? espíritu cani, ne zudii cani laatu enda nabani ni qué zaluxe. \v 64 Peru nuu caadxi de laatu qué runi cre. \p Uní' be zaqué, purti dede dxi bizulú uzá né ca laabe maca nanna be uná nga ni qué zuni cre laabe, ne tu chi utoo laabe. \v 65 Ne laca na be rabi be laaca': \p ―Nga runi ma gudxe laatu, iruti zanda gueeda ra nuaa pa qué uchiña Bixhoze laa. \p \v 66 Ne dede dxi que bigueta stale de cani canazá né laabe que, ma qué ninanda ru ca laabe. \v 67 Para rabi be doce discípulu stibe que: \p ―Laga laatu ya', laca zabigueta tu la? \p \v 68 Oraque na Simón Pedru rabi laabe: \p ―Tu ru ra nuu ñuu du ya', Señor. Lii siou' nga rui' neu laadu ni rudii enda nabani ni qué zaluxe. \v 69 Ma runi cre du ne ma nanna dxichi du lii nga Cristu Xiiñi Dios ni nabani. \p \v 70 Para rabi be laaca': \p ―Ñee cadi naa ulié idubi doce tu, ne tobi de laatu sti binidxaba la? \p \v 71 Rarí cuzeete be Judas Iscariote, xiiñi Simón, purti laa nga chi utoo laabe, ne laa zeeda lade doce que. \c 7 \s1 Ra qué ñuni cre ca bi'chi Jesús laa \p \v 1 Gudi'di si ca nga la? uzá Jesús Galilea, ne qué niná ñe Judea, purti canananda ca judíu guuti laa. \v 2 Ne ma zeda yuba saa sti ca judíu, saa ra rucuí cabe ranchu huiini para guiaana cabe ndaani'. \v 3 Para na ca bi'chi be rabi laabe: \p ―Xiñee qué ireeu de rarí', cheu' Judea ti gu'ya cani rizá neu irá ni ru'nu'. \v 4 Purti qué runi cabe xiixa naga'chi pa racala'dxi cabe ganna binni tu laacabe. Pa dxandí runi lu cani la? biluí' irá binni xi ru'nu'. \p \v 5 Uní' ca zaqué purti nin laaca qué runi cre ca laabe. \v 6 Para rabi be laaca': \p ―Ca'ru idxiña hora usihuinne tu naa. Peru laatu la? ora tiisi ñanda nusihuinni tu tu laatu. \v 7 Purti qué raca nanala'dxi binni guidxilayú laatu, peru naa la? raca nanala'dxi cabe naa, purti rabe laacabe cadi jneza ni runi cabe. \v 8 Laché saa ca laatu. Qué ziaa dia' saa ca purti ca'ru ganda hora usihuinne tu naa. \p \v 9 Ngue si gudxi be laaca', ne biaana ru be raqué. \s1 Ra yegapa Jesús saa \p \v 10 Peru biree si ca bi'chi be ze la? laca uyé be saa que, cadi para gu'ya binni laabe, sínuque biuu be raqué naga'chi'. \v 11 Biyubi ca judíu laabe ndaani saa que na ca': \p ―Paraa nuu dxa hombre que. \p \v 12 Stale de ca binni nuu ra saa que nisi stiidxa be cayuí' ca', peru dxidxigá cayuí' ca ni. Nuu tu na: “Nacha'hui be.” Ne nuu tu na: “Co', canaguite si be binni.” \p \v 13 Uní' cabe ni dxidxigá purti cadxibi cabe ca judíu. \p \v 14 Ma udi'di chupa chonna gubidxa de cayaca saa que biuu Jesús ndaani yu'du ro' ne bizulú bisiidi'. \v 15 Ne nabé bidxagayaa ca judíu, ne na ca': \p ―Ximodo biziidi be irá ni nanna be ri sin ñuu tu nusiidi laabe. \p \v 16 Para rabi be laaca': \p ―Cadi naa dia' gudixhe ni rusiide', sínuque rusiide ni gudixhe ni biseenda naa. \v 17 Cani racala'dxi guni ni na Dios la? zanna pa dxandí stiidxa Dios cusiide o pa stinne'. \v 18 Ni riní' de laa si la? ruyubi usisaca binni laa, peru ni ruyubi usisaca ni biseenda laa la? ngue huaxa qué rusiguii ne qué runi ni cadi jneza. \p \v 19 Ñee cadi bidii Moisés laatu ley para ñuni tu ni na la? peru qué runi tu ni na ni. Yanna xiñee racala'dxi tu guuti tu naa. \p \v 20 Oraque na ca binni que rabi laabe: \p ―Caguite binidxaba ique lu'. Tuu nga nou' racala'dxi guuti lii. \p \v 21 Para rabi be laaca': \p ―Tisi bine ti milagru la? irá xixé tu cadxagayaa tu. \v 22 Gudxi Moisés laatu cu' tu seña sti Dios ca xiiñi tu, casi bi'ni ca bixhoze gola tu. Ne runi tu ni, neca guiaba ni dxi enda riziila'dxi'. \p \v 23 Yanna pa para cadi uchee né tu ley sti Moisés runi tu ni neca dxi enda riziila'dxi la? xiñee ga bidxiichi né tu naa tisi bisianda ti hombre dxi enda riziila'dxi ya'. \v 24 Cadi casi ze tu udxiiba tu donda ique binni, sínuque laguuya chaahui ti ganna tu uná nga ni jneza. \s1 Ra uní' Jesús tu biseenda laa \p \v 25 Oraque biree caadxi binni Jerusalén na: \p ―Ñee cadi laabe nga ni cuyubi cabe guuti cabe que la? \v 26 Laguuya', rarí nuu be caní' be nezalú irá binni ne cadi cayabi cabe laabe gasti'. Ñee na tu ma runi cre ca xaíque dxandí Cristu laabe la? \v 27 Nagana huiini', purti nanna nu padé laabe, ne dxi gueeda Cristu la? iruti zanna padé gueeda. \p \v 28 Oraque jma rusi reciu uní' Jesús ra cusiidi que, na: \p ―Runibiá' tu naa ne nanna tu padé naa. Peru cadi stube sia' benda', sínuque nuu tu biseenda naa, ne laabe nga dxandí Dios, ne qué runibiá' tu laabe. \v 29 Peru naa runebia'ya laabe purti de laabe zenda', ne laabe biseenda be naa. \p \v 30 Oraque gucala'dxi cabe ninaaze cabe laabe, peru iruti niguu ná laabe, purti ca'ru idxiña xhiora be. \v 31 Ne stale de ca binni que bini cre ca laabe ne na ca': \p ―Ora gueeda Cristu, lácaxa zanda guni jma milagru que ni cayuni be ri'. \s1 Ucala'dxi cabe ninaaze cabe Jesús \p \v 32 Bina diaga ca fariseu caní' ca binni que de Jesús zaqué para uyuu né ca ca xaíque sti ca sacerdote tobi si. Ne biseenda ca caadxi gendarme ninaaze laabe. \v 33 Oraque na be: \p ―Ma nagaba si dxi nuaa nia laatu, purti ma chaa ra nuu ni biseenda naa. \v 34 Zuyubi tu naa peru qué zadxela tu naa, ne qué zanda di che tu ra chaa ca. \p \v 35 Oraque na ca judíu: \p ―Paraa nda nga na be che be ma qué zadxela nu laabe ya nja'. Ñee che be ra nuu ca judíu ni reeche lade cani cadi judíu para usiidi be laaca la? \v 36 Xiñee na be zuyubi nu laabe ne qué zadxela nu laabe ne qué zanda chuu nu ra che be ya'. \s1 Nisa ni rusibani \p \v 37 Dxi ma para iluxe saa, o gabi nu laní que, bizuhuaa Jesús ne bicaa ridxi na: \p ―Pa nuu tuuxa cayati nisa la? gueda gue ra nuaa'. \v 38 Ni guni cre naa la? zaca casi cá lu Xqui'chi Dios, de ndaani ladxidó' zandani nisa ni rudii enda nabani. \p \v 39 Rarí cuzeete Jesús Espíritu Santu ni icaa irá ni guni cre laa, peru dxi bizeete be ni la? ca'ru gueeda Espíritu Santu, purti ca'ru ibigueta be ibá'. \s1 Ra udinde diidxa cabe pur Jesús \p \v 40 Ne ora bina diaga caadxi binni de cani nuu raqué xi na be la? na ca': \p ―Ndi nga dxandí pe profeta que. \p \v 41 Ne xcaadxi na: \p ―Laabe nga Cristu. \p Peru nuu xcaadxi na: \p ―Lácaxa de Galilea gueeda Cristu. \p \v 42 Ñee cadi cá lu Xqui'chi Dios za be de David, ne zeeda be de Belén xquidxi David la? \p \v 43 Ne zacá gudinde diidxa cabe pur laabe, adxé ni na tobi ne adxé ni na stobi. \v 44 Ne ucala'dxi caadxi de laacabe ninaaze ca laabe, peru iruti niguu ná laabe. \s1 Qué ñuni cre ca xaíque Jesús \p \v 45 Ne ora bigueta ca gendarme que, na ca xaíque sti ca sacerdote ne ca fariseu rabi laaca': \p ―Xiñee qué ñedané tu laabe. \p \v 46 Para na ca': \p ―Qué huayuu dxi chu' tuuxa iní' casi riní' hombre que. \p \v 47 Oraque na ca fariseu: \p ―Ñee dede laatu ma udxite be la? \v 48 Lácaxa nuu neca tobi de ca xaíque o ca fariseu ni ma bini cre laabe. \v 49 Ca binni ni rí raqué, ni qué ganna ley la? dí nuu ca'. \p \v 50 Lade ca xaíque que zeeda Nicodemo ni uyé ra nuu Jesús huaxhinni que. Ne óraque na: \p \v 51 ―Ñee na ley stinu jneza udxi'ba nu donda ique tuuxa sin ucá' diaga nu laa, ganna nu xi bi'ni la? \p \v 52 Para rabi cabe Nicodemo: \p ―Ñee laca binni Galilea lii la? Biyubi gu'yu qué ziuu dxi iree ti profeta Galilea. \p \v 53 Biluxe si uní' cabe ngue la? cada tobi biree zibí'. \c 8 \s1 Gunaa bigaa né jnadxii \p \v 1 Ne biree Jesús de ndaani guidxi que, uyé lu dani Olivo. \v 2 Sti dxi que siadó' ro' bigueta be ndaani yu'du ro' ne bidxiña irá xixé binni guidxi que laabe para gurí be cusiidi be laaca'. \v 3 Raqué nuu cabe bedané ca maistru de ley ne ca fariseu ti gunaa bigaa né jnadxii, ne bizuhuaa ca gunaa que galahui', \v 4 ne na ca rabi ca laabe: \p ―Maistru, biaa gu'yu gunaa ri' yendá cabe laa ne jnadxii. \v 5 Lu ley bidii Moisés laadu la? na uchá du guie irá casi laabe ca. Yanna, lii ya', xi nou'. \p \v 6 Uní' cabe zaqué para gu'ya si cabe xi na be ti ganda cu' cabe xqueja be. Peru laabe laga guta udaa be ne cucaa né be bicuini ná be layú. \v 7 Peru tantu si canaba diidxa ca laabe la? biasa be ne rabi be laaca': \p ―Pa nuu tuuxa qué huayuu dxi uchee la? laa uzulú cu' ná guie uchá laabe. \p \v 8 Ne bigueta guta udaa be cucaa be layú. \v 9 Casi bina diaga cabe ni uní' be que bizulú biree ca binni gola ne zaqué tobi tobi dede birá cabe, purti nanna cabe cadi nayá ladxidó' cabe. Ne ma laasi be ne gunaa que biaana cabe. \v 10 Oraque biasa be ne biiya be ma stubi si gunaa que nuu, para rabi be laa: \p ―Uná cani caguu xqueja lu que. Iruti nudxiiba donda ique lu la? \p \v 11 Para na gunaa que: \p ―Iruti, Señor. \p Oraque na be: \p ―Nin naa, qué zudxiiba donda ique lu'. Uyé ne ma cadi uchee rou'. \s1 Jesús zeda gaca casi biaani' \p \v 12 Bigueta uní' né be ca binni nuu ndaani yu'du que, na be: \p ―Naa zeda gaca casi biaani ni ruzaani binni guidxilayú. Tu gueda nanda naa la? zapa biaani ni rudii enda nabani, ne qué ziuu dxi sa lu guelacahui. \p \v 13 Oraque na ca fariseu rabi laabe: \p ―Qué risaca di ni riníu' ca, purti laca lii caníu' tu naca lu'. \p \v 14 Para rabi be laaca': \p ―Neca laca naa rinié tu naca' peru dxandí ni rinié', purti nanna padé benda ne paraa chaa'. Peru laatu la? qué ganna tu padé benda nin paraa chaa'. \v 15 Rudxiiba tu donda ique binni casi runi binni guidxilayú. Peru naa qué rudxiiba donda ique iruti'. \v 16 Ne neca pe nudxiiba donda, ñune ni jneza purti cadi naa sia' ñune ni, sínuque naa ne Bixhoze ni biseenda naa. \v 17 Cá lu ley stitu, ni iní' chupa binni la? ngue nga ni dxandí'. \v 18 Rusihuinne tu naca', ne laca rusihuinni Bixhoze ni biseenda naa tu naca'. \p \v 19 Oraque na ca rabi ca laabe: \p ―Paraa nuu Bixho'zo ya'. \p Para rabi be laaca': \p ―Qué runibiá' tu naa ne qué runibiá' tu Bixhoze'. Pa ñunibiá' tu naa la? laca ñunibiá' tu Bixhoze'. \p \v 20 Irá nga uní' Jesús ra cusiidi ndaani yu'du que, gaxha de ra nuu caja ra riaba ofrenda. Iruti ninaaze laabe purti ca'ru idxiña xhiora be. \s1 Ra cuzeete Jesús zuyibi cabe laa \p \v 21 Bigueta rabi be laaca': \p ―Ma chaa'. Zuyubi tu naa peru qué zanda che tu ra chaa', sínuque zati né tu stonda tu. \p \v 22 Oraque na ca judíu: \p ―Ñee chi guuti be laca laabe la? purti na be qué zanda chuu nu ra che be. \p \v 23 Para rabi be laaca': \p ―Laatu za tu de guidxilayú; naa de ibá' naa. Laatu binni guidxilayú laatu; naa cadi binni guidxilayú naa. \v 24 Nga runi gudxe laatu zati né tu stonda tu. Ne zacá zaca ni. Pa qué guni cre tu naca ni gudxe laatu que la? zati né tu stonda tu. \p \v 25 Oraque na ca rabi ca laabe: \p ―Tu ga lii ya'. \p Para rabi be laaca': \p ―Dede dxi bizuluá' maca gudxe laatu tu naca'. \v 26 Napa stale ni ñabe laatu ne nudxiiba donda ique tu, peru rue nia binni ni gudxi si ni biseenda naa inié', ne ni na be nga jneza. \p \v 27 Peru qué ñene ca pa cuzeete be Dios. \v 28 Para rabi be laaca': \p ―Dede ora ma undisa tu Hombre Biseenda Dios luguiá', óraque ru nga ganna tu tu laa. Ne qué rune gasti de naa sia' sínuque rinié ni bisiidi Bixhoze naa. \v 29 Biseenda Bixhoze naa, ne nuu né naa. Qué huasaana be naa stube purti qué riaana dxie de gune ni riula'dxi be. \p \v 30 Ne laga caní' be irá nga la? uyuu stale tu bini cre laabe. \s1 Xiiñi Dios ne xiiñi binidxaba' \p \v 31 Oraque na be rabi be ca judíu ni ma bini cre laabe que: \p ―Pa qué iree chu tu de lu stiidxa la? zaca xpinne pia' laatu. \v 32 Ne zanna tu ni dxandí', ne zaladi tu ra cá tu yaga purti ma nanna tu ni. \p \v 33 Para na ca rabi ca laabe: \p ―Za du de Abraham, ne qué huayuu dxi icá du yaga lu ná iruti'. Ximodo ndi nou' zaladi du de ra cá du yaga ya'. \p \v 34 Oraque rabi be laaca': \p ―Laucaa diaga ni chi tidxe laatu ri'. Irá cani ruchee né Dios la? cá ca yaga lu ná enda ruchee. \v 35 Xiiñi binni ziaana ralidxi bixhoze, peru ni runi si xhiiña cabe la? zándaca chu' dxi cuee cabe laa. \v 36 Nga runi pa indadi Xiiñi Dios laatu, zalaa pe tu. \v 37 Nanna za tu de Abraham peru cuyubi tu guuti tu naa purti cadi cacaa tu ni cayabe laatu. \v 38 Rue nia laatu ni culuí' Bixhoze naa, ne laatu runi tu ni cayabi bixhoze tu laatu. \p \v 39 Oraque na ca judíu que rabi laabe: \p ―Abraham nga bixhoze du. \p Para rabi be laaca': \p ―Pa ñaca tu xiiñi Abraham la? ñuni tu ni bi'ni Abraham. \v 40 Gudxe sia' laatu ni gudxi Dios naa ne yanna ma racala'dxi tu guuti tu naa. Cadi zacá bi'ni Abraham. \v 41 Laatu la? runi tu xhiiña bixhoze tu. \p Oraque na ca': \p ―Cadi xiiñi guidxi laadu sínuque nanna du tu bixhoze du, ne Dios nga Bixhoze du. \p \v 42 Para rabi be laaca': \p ―Pa ñaca dxandí xiiñi Dios laatu la? ñanaxhii tu naa, purti zaya de Dios ne ma benda rarí'. Cadi stube benda', sínuque laabe biseenda be naa. \v 43 Xiñee qué riene tu ni rinié'. Qué riene tu purti qué rucaa diaga chaahui tu stiidxa'. \v 44 Binidxaba nga bixhoze tu ne racala'dxi tu guni tu ni na be. Dede dxi bizulú guidxilayú huayuuti be binni, ne qué huayuu dxi iní' be ni dxandí', purti qué lica ganna be xii nga ni dxandí'. Ora rusiguii be la? de laabe riale ni, purti nabé rusiguii be ne laabe nga bixhoze gola enda rusiguii. \v 45 Naa purti rinié ni dxandí la? qué runi cre tu naa. \v 46 Tu de laatu zanda udxiiba donda ique'. Pa rabe laatu ni dxandí la? xiñee qué runi cre tu naa. \v 47 Ni ma xiiñi Dios laa la? zucaa diaga stiidxa Dios. Laatu qué rucaa diaga tu stiidxa be purti cadi xiiñi be laatu. \s1 Jesús ne Abraham \p \v 48 Oraque na ca judíu rabi laabe: \p ―Cayabi ca du samaritanu lii ne nuu neu binidxaba ya'. \p \v 49 Para rabi be laaca': \p ―Cadi nuaa nia dia' binidxaba', sínuque cusisaca Bixhoze', peru laatu raani ná tu naa. \v 50 Ne cadi cuyube dia' usisaca binni naa peru nuu tu cuyubi ni, ne laa nanna xii nga jneza. \v 51 Gabe ca' laatu, tu icaa stiidxa' qué ziuu dxi gati'. \p \v 52 Oraque na ca judíu: \p ―Yanna huaxa ma nanna du dxandí nuu neu binidxaba', purti nou' tu icaa stiidxa lu qué ziuu dxi gati'. Xiñee ga guti Abraham ne ca profeta ya'. \v 53 Ñee jma nandxó' lo que bixhoze du Abraham la? Guti be ne laca guti ca profeta. Tuu nga ru'nu lii pue. \p \v 54 Para rabi be laaca': \p ―Pa laca naa rusisaca naa la? qué risaca dia', peru cadi nga di nga laani sínuque Bixhoze nga rusisaca naa. Laabe nga ni na tu Dios stitu ca. \v 55 Peru qué runibiá' tu laabe. Naa la? runebia'ya laabe. Pa ñaca qué ñunebia'ya laabe la? nusiguiee casi rusiguii tu. Peru runebia'ya laabe ne ricaa stiidxa be. \v 56 Bieche bixhoze tu Abraham zuuya naa dxi guenda'. Biiya be naa ne nayeche biaana ladxidó' be. \p \v 57 Oraque na ca judíu: \p ―Nin ca'ru gapu cincuenta añu ne nou' biiyu Abraham la? \p \v 58 Para rabi be laaca': \p ―Laucaa diaga chaahui ni chi tidxe laatu ri': Dede ante gale Abraham, naa maca nuaa'. \p \v 59 Oraque gundisa ca guie nuchá ca laabe, peru bicachi lú be ne udi'di be lade ca binni que biree be de ndaani yu'du que. \c 9 \s1 Bisianda Jesús ti hombre nacheepa lú \p \v 1 Ra zidi'di Jesús biiya tobi hombre nacheepa lú de gule. \v 2 Ne na ca discípulu sti' rabi laa: \p ―Maistru, tu bichee para gule be zacá pue, laabe la? o bixhoze be o jñaa be. \p \v 3 Para rabi be laaca': \p ―Cadi purti bichee cabe, sínuque gule be zacá para ihuinni xhiiña Dios luguiá be. \v 4 Naquiiñe gune xhiiña ni biseenda naa laga ca'ru ixhinni. Purti ma caxhinni, ne óraque ma iruti zanda guni dxiiña'. \v 5 Laga nuaa ndaani guidxilayú la? naca casi biaani para binni guidxilayú. \p \v 6 Biluxe uní' si be nga la? bichá xhinni be layú ne bi'ni be beñe ne nisa xhinni que, ne uxubi be ni lú ni nacheepa lú que. \v 7 Ne rabi be laa: \p ―Yetibi lú lu' ndaani tanque lá Siloé. \p Ni riní' lá que la? “Ni Biseenda cabe”. Para biree hombre que, yetibi lú, ne ora bigueta ma riná. \v 8 Oraque na ca xpecinu be ne cani bi'ya laabe dxi nacheepa lú be que: \p ―Ñee cadi ndi nga ni ribí rinaba guna que la? \p \v 9 Caadxi binni na: \p ―Laabe. \p Ne xcaadxi na: \p ―Ruluí' laabe. \p Oraque na be: \p ―Naa ndi'. \p \v 10 Para rabi cabe laabe: \p ―Ximodo bixele lú lu'. \p \v 11 Oraque na be: \p ―Dxa hombre lá Jesús que bi'ni beñe ne uxubi ni lua' ne gudxi naa chi tibe lua ndaani tanque Siloé. Uyaa ne udibe lua' ne ma rinaya'. \p \v 12 ―Paraa nuu be ya', na ca binni que. \p ―Qué ganna dia', rabi be laaca'. \s1 Gunaba diidxa ca fariseu xi modo bianda hombre que \p \v 13 Para yené ca laabe ra nuu ca fariseu. \v 14 Dxi bi'ni Jesús beñe ne bixhele lú be que la? uca ni ti dxi enda riziila'dxi. \v 15 Bigueta unaba diidxa ca fariseu laabe ximodo bixele lú be. Para na be: \p ―Uxubi be beñe lua ne gudibe lua ne ma rinaya'. \p \v 16 Oraque na caadxi de ca fariseu que: \p ―Cadi dxandí Dios biseenda hombre ca purti qué rapa be dxi enda riziila'dxi'. \p Ne xcaadxi na: \p ―Ximodo zanda guni tobi ni cuchee né Dios milagru ni runi be ca ya'. \p Ne zaqué ma qué ñuu cabe tobi si. \v 17 Bigueta unaba diidxa cabe ni bianda lú que: \p ―Lii ya', xi ra'bu de ni bixhele lú lu ca. \p Para na hombre que: \p ―Rabe profeta laabe. \p \v 18 Peru qué ñuni cre ca judíu pa dxandí gule be nacheepa lú be ne yanna ma riná be. Para bisenda caa cabe bixhoze be ne jñaa be. \v 19 Ne rabi cabe laaca': \p ―Ñee ndi nga xiiñi tu ni na tu nacheepa lú gule la? Ximodo riná be yanna. \p \v 20 Para na ca': \p ―Nanna du ndi nga xiiñi du, ne nanna du nacheepa lú be gule be, \v 21 peru ximodo bianda be ne tu bixhele lú be la? nga qué ganna du. Ma huaniisi be, ma zanda iní' be. Lainaba diidxa laabe. \p \v 22 Uní' bixhoze be ne jñaa be zaqué ti cadxibi ca ca judíu, purti maca uní' stiidxa ca judíu ni iní' Jesús nga Cristu la? maca zibee ca laa de lade ca'. \v 23 Ngue runi na bixhoze be ne jñaa be: “Ma huaniisi be, lainaba diidxa laabe.” \p \v 24 Bigueta guridxi cabe hombre ni bianda lú que ne rabi cabe laa: \p ―Pa ridxibi lu Dios la? gudxi laadu ni dxandí'. Purti laadu nanna du binni ruchee hombre ca. \p \v 25 Para na rabi laacabe: \p ―Pa binni ruchee laabe la? nga qué ganna dia'. Ni nanna sia' la? chiqué nacheepa lua', yanna ma rinaya'. \p \v 26 Bigueta rabi cabe laa: \p ―Xi bi'ni be para bixhele be lú lu'. \p \v 27 Para na rabi laacabe: \p ―Ma gudxe ni laatu, peru qué niná tu nucaa diaga tu. Xiñee racala'dxi ru tu guna diaga tu ni. O laca racala'dxi tu aca tu discípulu stibe la? \p \v 28 Oraque gudinde né cabe laa ne rabi cabe laa: \p ―Lii nga discípulu stibe. Laadu la? discípulu sti Moisés laadu. \v 29 Nanna du uní' né Dios Moisés, peru nga la? nin qué ganna du padé za. \p \v 30 Para na hombre que rabi laacabe: \p ―Nga nga enda ridxagayaa ca. Laatu nin qué ganna tu padé za be peru bixhele be lua'. \v 31 Nanna nu qué rucaa diaga Dios binni ruchee peru cani ridxibi laabe ne runi ni na be la? rucaa diaga be laaca'. \v 32 Dede dxi bizulú guidxilayú, qué huayuu tu uxhele lú tobi ni gale nacheepa lú. \v 33 Ne pa ñaca cadi de Dios zeeda hombre que la? qué ñanda ñuni gasti'. \p \v 34 Oraque rabi cabe laa: \p ―Lii lade binni qué runi ni na ley gule lu' ne yanna racala'dxu usiidi lu laadu la? \p Para ucuaa cabe laa ulee cabe laa lade cabe. \s1 Ra yeyubi Jesús ni bisianda que \p \v 35 Gunna Jesús guladxi ca judíu laabe de lade ca', para yeyubi laabe, ne ora bidxela laabe, na rabi laabe: \p ―Ñee runi cre lu Xiiñi Dios la? \p \v 36 Oraque na be: \p ―Tu laabe ya', Señor, para gune cre laabe. \p \v 37 Para na Jesús: \p ―Ma biiya lu laabe, ne laabe nga caní' né be lii. \p \v 38 ―Rune cre, Señor, na be. \p Ne bizuxibi be xañee Jesús. \p \v 39 Ne óraque na Jesús: \p ―Benda ndaani guidxilayú ri para usihuinne dxi'ba donda ique binni ne para ixele xquenda biaani cani qué riene, ne icahui xquenda biaani cani na riene, casi ñaca nicheepa lú ca'. \p \v 40 Ora bina diaga caadxi fariseu ni nuu raqué ni uní' Jesús que la? na ca': \p ―Ñee nou' laca nacheepa lú du la? \p \v 41 Oraque na Jesús rabi laaca': \p ―Pa ñaca nacheepa lú tu la? qué nigui'ba donda ique tu, peru ziaana stonda tu luguiá tu, purti na tu ruuya tu. \c 10 \s1 Xpixuaana dendxu' \p \v 1 Ne laca na Jesús rabi laacabe: \p ―Laucaa diaga chaahui ni chi tidxe laatu ri': Ni qué chu' neza ra puerta ndaani currá ra nuu ca dendxu' sínuque quiba ique ni la? gubaana laa. \v 2 Peru ni chu' neza ra puerta que la? ngue nga pastor sti ca dendxu que. \v 3 Ne ora chindá be, ruxhele ni cayapa ra puerta que guiuu be, ne riní' be lá ca dendxu stibe. Runibiá' ca dendxu que stidxi be ne ribee be laaca'. \v 4 Ne ora ma ulee be irá ca dendxu stibe la? rizá niru be lú came. Rinanda came laabe purti runibiá' came stidxi be. \v 5 Peru ni cadi pastor stícame la? qué rinanda came laa, sínuque ruxooñe came de laa purti qué runibiá' came stidxi. \p \v 6 Gudixhe be ejemplu ca para laaca', peru qué ñene ca xi na ni. \s1 Jesús pastor cha'hui' \p \v 7 Ne laca rabi be laaca': \p ―Gabe ca' laatu, naa zeda gaca casi puerta sti currá ra riuu ca dendxu'. \v 8 Qué nulabi ca stendxua cani beeda ante guenda', purti gubaana laaca' ne zeda ndana si ca'. \v 9 Naa nga puerta'. Tu chu' neza ra nuaa' zalá, ziuu ne zaree ne zadxela ni go. \p \v 10 Gubaana la? reda ndana', reda guuti, reda unitilú. Peru naa benda para gapa cabe enda nabani ne idxá tipa xpida cabe de enda nayeche'. \v 11 Naa nga pastor cha'hui'. Pastor ni nacha'hui la? zudii xpida pur ca dendxu sti'. \v 12 Ni cayaxa para gapa dendxu la? qué rapa chaahui laacame purti cadi sti pe laacame, ne ruxooñe rusaana laacame ora gu'ya zeeda gueu'. Ne rinaaze gueu laacame, rucheeche ndase laacame. \v 13 Ruxooñe be purti cayaxa si be para gapa be laacame. Qué rizaala'dxi be laacame. \p \v 14 Naa nga pastor cha'hui ne runebia'ya ca dendxu stinne', ne laaca laca runibiá' ca naa, \v 15 casi runibiá' Bixhoze naa ne runebia'ya laa. Ne rudiee xpida pur ca dendxu stinne'. \v 16 Laca napa rua' xcaadxi dendxu ni cadi nuu ndaani currá ri'. Naquiiñe chi caa laacame. Zucaa diaga came stidxe' ne zaca came tobi si ne zapa came tobi si pastor. \p \v 17 Nadxii Bixhoze naa purti rudiee xpida' ti ibigueta icaa ni sti tiru. \v 18 Iruti cayaxha ni naa sínuque naa pia' caguixhe ni. Zanda quixhe ni ne zanda icaa ni sti tiru. Nga nga ni gudxi Bixhoze naa gune'. \p \v 19 Bigueta uyuu dinde ca judíu pur cani uní' be que. \v 20 Stale de laaca na: \p ―Nuu né be binidxaba ne cayaca ique be. Xiñee cucaa diaga tu laabe. \p \v 21 Ne xcaadxi na: \p ―Lácaxa zacá riní' ni nuu né binidxaba'. Zanda xa uxhele binidxaba lú ni nacheepa lú. \s1 Ra ucala'dxi ca judíu nuchá guie Jesús \p \v 22 Lu beeu nanda cayuni cabe saa ndaani guidxi Jerusalén, saa ni rabi cabe “Dedicación”. \v 23 Tobi de ca dxi que canazá Jesús corredor sti yu'du ro', ni rabi cabe Corredor sti Salomón. \v 24 Raqué uluu caadxi judíu le' laabe, ne na ca rabi ca laabe: \p ―Dede padxí udiiu lugar gata dxí xquenda biaani du. Pa lii nga Cristu la? gudxi ca ni laadu. \p \v 25 ―Ma gudxe ni laatu, rabi be laaca'. ―Peru qué na tu guni cre tu. Ca dxiiña rune la? rune ni purti nuu né Bixhoze naa, ne laacani rusihuinni cani tu naca'. \v 26 Peru qué runi cre tu purti cadi za tu lade ca dendxu stinne', casi gudxe laatu. \v 27 Runebia'ya ca dendxu stinne' ne rucaa diaga ca naa, ne rizá nanda ca naa. \v 28 Rudiee laaca enda nabani ni qué zaluxe ne qué ziuu dxi initilú ca', ne iruti zanda gaxha laaca ndaani naya'. \v 29 Bixhoze bidii laaca naa. Iruti zanda gaxha laaca ndaani ná Bixhoze', purti jma nandxó' Bixhoze que irá xixé. \v 30 Naa ne Bixhoze', tobi si laadu. \p \v 31 Oraque gundisa ca judíu guie sti tiru, nuchá ca laabe. \v 32 Para rabi be laaca': \p ―Ucané Bixhoze naa bine stale cosa ni galán lade tu. Uná de laacani qué ñuula'dxi tu para uchá tu guie naa. \p \v 33 Oraque na ca': \p ―Cadi cuchá du guie lii purti bi'nu xiixa ni galán, sínuque cuchá du guie lii purti cadi jneza cayuni lu'. Binni guidxilayú lii peru cayu'nu lii Dios. \p \v 34 Para rabi be laaca': \p ―Lu ley stitu cá ra na Dios: “Unié nia laatu casi ñaca tu dios, purti naa biseenda laatu.” \v 35 Ca binni ucuaa stiidxa be chiqué gudxi be laaca dios, ne qué zanda uchiá nu Xqui'chi be. \v 36 Yanna naa, ulí Dios naa ne biseenda naa ndaani guidxilayú ri', ne na tu cadi jneza cayune tisi rabe Xiiñi Dios naa. \v 37 Pa cadi cayune xhiiña Bixhoze la? cadi guni cre tu naa. \v 38 Ne pa cayune ni la? neca qué runi cre tu ni rinié', peru laguni cre dxiiña ca ti ganna tu ne guiene tu tobi si naa ne Bixhoze'. \p \v 39 Bigueta ucala'dxi ca judíu ninaaze ca laabe, peru biree yaande be de ndaani ná ca'. \p \v 40 Uyé be cherica guiigu Jordán sti tiru, ra bizulú guluu nisa Juan binni. Ne biaana be raqué. \v 41 Uyé stale binni ra nuu be, ne na ca': \p ―Nin ti milagru qué ñuni Juan, peru irá ni bizeete be de hombre ri la? irá ni dxandí'. \p \v 42 Ne stale binni bini cre Jesús raqué. \c 11 \s1 Ra guti Lázaro \p \v 1 Chiqué huará tobi hombre lá Lázaro, biza'na María ne Marta. Nabeza ca ndaani guidxi Betania. \v 2 María, biza'na Lázaro ni huará que la? nga nga dxa gunaa ni bichá nisa rindá' naxhi ñee Señor ne bicuiidxi né ni guicha ique que. \v 3 Bisenda tidxi iropa benda cabe Jesús huará Lázaro, xhamigu. \v 4 Ora gunna Jesús ni la? na: \p ―Enda huará ni napa be ca la? cadi para guuti, sínuque para ihuinni enda nandxó' sti Dios ne sti Xiiñi'. \p \v 5 Nadxii Jesús guionna cabe, Marta ne María ne Lázaro. \v 6 Ne ora gunna be huará Lázaro, biaana be xhupa gubidxa ra nuu be que. \v 7 De raqué rabi be ca discípulu stibe: \p ―Chuu Judea sti tiru. \p \v 8 Para na ca rabi ca laabe: \p ―Maistru, ñee cadi cayuuya lu nase si ngue ucala'dxi ca judíu nuchá ca guie lii ne yanna nou' ibigueta lu raqué sti tiru la? \p \v 9 Oraque rabi be laaca': \p ―Ñee cadi doce hora napa ti dxi la? Ni rizá ridxí la? qué rirenda gasti ñee purti naya'ni ra zizá. \v 10 Peru ni rizá huaxhinni la? rirenda xiixa ñee, purti gasti biaani ra nuu. \p \v 11 Gudxi si be ngue laaca' para na be: \p ―Nisiaasi Lázaro xhamigu nu peru ma chaa', chi ucuaane laa. \p \v 12 Oraque na ca discípulu stibe: \p ―Pa nisiaasi be la? Señor, zianda be. \p \v 13 Peru qué ñene ca xi na be. Zácaxa ca cuzeete be nisiaasi si Lázaro, tihua cuzeete be ma guti. \v 14 Oraque bisiá be stiidxa be, rabi be laaca': \p ―Ma guti Lázaro. \v 15 Para laatu la? jma galán qué guinne raqué ti guni cre tu. Yanna chuu canu ra nuu be. \p \v 16 Oraque na Tomás, ni rabi cabe Cuachi que, rabi ca xcaadxi discípulu que: \p ―Chuu, chu né laabe ti gati né nu laabe. \s1 Jesús rusibani gue'tu' \p \v 17 Ora yendá be Betania ma raca tapa gubidxa de ga'chi Lázaro. \v 18 Cadi zitu de Jerusalén riaana Betania, bia' chonna kilómetru si. \v 19 Stale judíu yeizaca Marta ne María ra guti biza'na ca'. \v 20 Casi gunna Marta ma zidxiña be, biree yechagalú laabe, peru María biaana yoo. \v 21 Ne na Marta rabi laabe: \p ―Pa ñuu lu rarí la? Señor, qué ñati di bizana'. \v 22 Peru laca nanna irá ni inaba lu lu Dios la? zudii lii. \p \v 23 Para rabi be laa: \p ―Zabani biza'na lu'. \p \v 24 Oraque na Marta: \p ―Nanna zabani be dxi iluxe guidxilayú, ra ibani irá binni. \p \v 25 Para na be: \p ―Naa nga rusibane gue'tu', ne naa nga rudiee enda nabani. Tu guni cre naa la? neca ma guti zabani, \v 26 ne cani nabani ru ne runi cre naa la? qué ziuu dxi gati'. Ru'nu cre nga la? \p \v 27 ―Rune cre, Señor, na Marta. ―Ma bine cre lii nga Cristu, Xiiñi Dios ni beeda ndaani guidxilayú ri'. \s1 Ra biina Jesús \p \v 28 Ngue si uní' ne biree yení' xa diaga María benda, na: \p ―Nuu Maistru rarica', racala'dxi iní' né lii. \p \v 29 Oraqueca biasa uxooñe María, uyé ra nuu Jesús. \v 30 Ca'ru guiuu Jesús ndaani guidxi, nuu ru ra yechagalú Marta laa que. \v 31 Ora bi'ya ca judíu ni yeganna laacabe ralidxi cabe que biree uxooñe María ze la? yenanda ca laabe, na ca ziguuna be ra ba'. \p \v 32 Peru casi yendá be ra nuu Jesús biiya be laa, bizuxibi be xa ñee, ne na be: \p ―Señor, pa ñuu lu rarí la? qué ñati di bizana'. \p \v 33 Ora bi'ya Jesús cayuuna be, laabe ne ca judíu zinanda laabe que, uyuu yuuba ladxidó' dede uca diti, \v 34 ne na: \p ―Paraa gudixhe tu Lázaro. \p ―Chuu, gu'yu', Señor, na cabe. \p \v 35 Biina Jesús óraque. \v 36 Para na ca judíu: \p ―Laguuya pabiá' gunaxhii be Lázaro. \p \v 37 Peru xcaadxi de laaca na: \p ―Bixhele be lú ni nacheepa lú. Ñee qué ñanda ñuni be xiixa para qué ñati Lázaro la? \s1 Ra bibani Lázaro \p \v 38 Bigueta uyuu yuuba ladxidó' be, ne uyé be ra ba' que. Casi ti cueva ni, ye'gu ti guie ruaa ni. \p \v 39 ―Lacuee guie ca ruaa ni, na be. \p Para na Marta, biza'na ni guti que: \p ―Ma rindá' yuudxu be, Señor, purti ma napa be tapa gubidxa. \p \v 40 Oraque na Jesús rabi laa: \p ―Ñee cadi ma gudxe lii pa guni cre lu zuuyu pabiá' nandxó' Dios la? \p \v 41 Ne óraque ulee cabe guie ye'gu ruaa ba' que. Undisa lú Jesús ibá', ne na: \p ―Rudiee diuxquixe lii, Bixhoze', purti bicaa dia'gu naa. \v 42 Nanna ca' qué riaana dxiu de ucaa dia'gu naa, peru unié sicarí pur ca binni ni rí rarí' ti guni cre ca lii biseenda lu naa. \p \v 43 Biluxe uní' né si be Bixhoze be, bicaa be ridxi: \p ―¡Lázaro, gudá' rarí'! \p \v 44 Oraque biree gue'tu que, renda lari ná ne ñee, ne ye'gu ti lari lú. Para na Jesús: \p ―Lauxhedxe laabe, ne laudii lugar che be. \s1 Udixhe cabe inaaze cabe Jesús \r (Mt. 26.1-5; Mr. 14.1-2; Lc. 22.1-2) \p \v 45 Stale de ca judíu ni yené María que, bini cre ca Jesús ra bi'ya ca ni guca que. \v 46 Peru xcaadxi de laacabe yetidxi ca fariseu xi bi'ni be. \v 47 Oraque gupa ca xaíque sti ca sacerdote ne ca fariseu ti junta, purti laaca nga justicia sti ca judíu, ne na ca': \p ―Xi guni nu pue. Biaa irá ni cayuni hombre ca. \v 48 Pa usaana nu laabe zacasi la? irá binni zuni cre laabe. Ne zeeda ca romanu zeda unitilú ca yu'du ro stinu ne xquidxi nu. \p \v 49 Lade cabe zeeda Caifás, naca sacerdote gola iza que. Ne óraque na rabi laacabe: \p ―Laatu qué ganna tu gasti'. \v 50 Qué riene tu pa jma galán para laanu gati tobi jlugar irá nu, ti cadi initilú irá binni xquidxi nu la? \p \v 51 Peru cadi de laasi be uní' be ni. Purti naca be sacerdote gola iza que, nga runi bisiní' Dios laabe ni nexhe gaca'. Ne ni nexhe gaca nga gati Jesús pur ca binni xquidxi. \v 52 Ne cadi pur ca binni xquidxi si sínuque para guni irá xixé xiiñi Dios ni reeche ndase tobi si. \v 53 Ne dede dxi que uní' stiidxa cabe guuti cabe laabe. \p \v 54 Ngue runi ma qué ñanda nizá be lade ca judíu. Biree be de raqué uyé be ti guidxi huiini lá Efraín, dxaaga ni ti gui'xhi', ne raqué biaana né be ca discípulu stibe. \p \v 55 Ma zeda yuba pascua. Stale binni de ca guidxi huiini que uyé Jerusalén, yeguni ca casi cá lu ley stica guni ca para guia ladxidó' ca', laga ca'ru uzulú saa que. \v 56 Biyubi cabe Jesús raqué, ne ora nuu cabe ndaani yu'du ro', na cabe: \p ―Xi na tu. Nagana pa gueeda be saa ri nja'. \p \v 57 Maca bizaabi ca xaíque sti ca sacerdote ne ca fariseu diidxa', tutiica gu'ya laabe la? chi tidxi laaca para inaaze ca laabe. \c 12 \s1 Bichá ti gunaa nisa rindá' naxhi ñee Jesús \r (Mt. 26.6-13; Mr. 14.3-9) \p \v 1 Cayaadxa ru xhoopa gubidxa para ganda saa que, uyé Jesús Betania, ra nuu Lázaro ni bisibani que. \v 2 Raqué bidii cabe laabe ti endaró xhi. Marta cutiidi ni ne Lázaro zuba né laabe ra mexa que. \v 3 Ne ucuaa María ti libra aceite rindá' naxhi ni nabé risaca, uxubi ñee be ne bichaa ni ne guicha ique, dede bidxá yoo que de xho' naxhi que. \v 4 Oraque na Judas Iscariote xiiñi Simón, tobi de ca discípulu stibe (dxa ni chi utoo laabe que): \p \v 5 ―Xiñee qué nidoo aceite rindá' naxhi ri chonna gayuaa denariu para ñaazi lú ca pobre. \p \v 6 Uní' be zaqué, cadi purti cayá be ca pobre sínuque purti gubaana laabe ne purti rapa be caja bidxichi que, ne ribee be lú ni para laabe. \p \v 7 Para na Jesús rabi laabe: \p ―Zaa nuu be. Cayapa be ni para naa dxi igaache'. \v 8 Ca pobre la? qué ziuu dxi guiaadxa lade tu, peru naa, zadxiña dxi ma qué ziuaa nia laatu. \s1 Ucala'dxi cabe ñuuti cabe Lázaro \p \v 9 Stale de ca judíu ora gunna ca nuu Jesús raqué, beda guuya ca laabe, peru cadi laasi be, sínuque laca beda guuya ca Lázaro ni bisibani be que. \v 10 Ngue runi uní' stiidxa ca xaíque sti ca sacerdote guuti ca nécaca Lázaro, \v 11 purti pur Lázaro stale de ca judíu caxele de laaca', cayuni cre Jesús. \s1 Biuu Jesús Jerusalén \r (Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Lc. 19.28-40) \p \v 12 Sti dxi que stale binni ni zigapa saa ro' que, bina diaga ma zeda yuu Jesús Jerusalén. \v 13 Para biree ca zichagalú ca laabe. Bichuugu ca ziña daa ne bicheeche ca cani ra zidi'di be. Ne bicaa ca ridxi: \p ―¡Lausisaca ni biseenda Dios! ¡Ndi nga Rey sti Israel! \p \v 14 Bidxela be ti burru huiini', udxi'ba be laa, casi cá ni ra na: \q1 \v 15 Cadi idxibi tu, binni Sion ca'. \q1 Laguuya', zeeda Rey stitu deche ti burru huiini'. \p \v 16 Qué ñene gá ca discípulu cani cayaca que. Dede dxi ru ma nuu be ibá', dxi que ru bietenala'dxi cabe maca cá irá ni lu gui'chi', ne casi cá ni que zaqué bi'ni binni laabe. \p \v 17 Nuu ca binni bi'ya ra bisibani be Lázaro raqué, cayuí' ca ni. \v 18 Ne ngue runi stale binni yechagalú laabe, purti bina diaga ca de milagru bi'ni be que. \v 19 Oraque na ca fariseu: \p ―Biaa guuyu', ma qué zanda guni nu gasti'. Ma irá xixé binni guidxilayú zinanda laabe. \s1 Yeyubi caadxi griegu Jesús \p \v 20 Laca uyé caadxi ni cadi judíu lade cani yeusisaca Dios ndaani saa que. \v 21 Ne uyé ca ra nuu Felipe de Betsaida, ti guidxi sti Galilea, ne rabi ca laa: \p ―Señor, racala'dxi du idu'ya du Jesús. \p \v 22 Para uyé Felipe, yetidxi ni Andrés. Oraque iropa ca yetidxi ca ni Jesús. \v 23 Para na Jesús rabi laaca': \p ―Naa nga Hombre Biseenda Dios ne ma bidxiña hora usisaca be naa. \v 24 Peru gabe ca' laatu, pa qué gati ti guie xuba ora guiaba ndaani yu la? qué zache ndu, peru pa gati ni la? zandani ni ne zacá lú ni. \v 25 Tu ganaxhii xpida zuniti ni, peru tu qué izaala'dxi xpida ndaani guidxilayú ri la? cayapa ni para enda nabani ni qué zaluxe. \v 26 Ni racala'dxi gaca xpinne la? sa nanda naa, ne ra chaa la? laca zie ca xpinne' ne zusisaca Bixhoze laaca'. \s1 Ra bizeete Jesús chi gati \p \v 27 Ma nuu yuuba ladxiduá'. Yanna xi inié'. Ñee zabe Bixhoze ulá naa de ni chi tide ri la? Co', purti para tide ni nga runi bidxiña dede rarí'. \v 28 Oraque na be: \p ―Bixhoze', bisisaca lá lu jma. \p Oraque ucuá ti ridxi de ibá', na: \p ―Ma bisisaca ni, ne zusisaca rua' ni sti tiru. \p \v 29 Bina diaga ca binni ni nuu raqué ridxi que, ne caadxi de laaca na rayu ni. Peru xcaadxi na ti ángel uní' né laabe. \v 30 Para rabi be laaca': \p ―Cadi ucuá di ridxi ri para naa sínuque para laatu. \v 31 Yanna nga ma chi guiaba ná binni guidxilayú ne ma chi ilá ni runi mandar ndaani ni ti ladu. \v 32 Ne ora ma undisa cabe naa la? zabidxe binni gueeda ra nuaa'. \p \v 33 Ra uní' be zacá bisiá be diidxa xi enda guti chi caa be. \v 34 Oraque na ca binni que rabi laabe: \p ―Laadu huayuna diaga du xi na Xqui'chi Dios. Na ni qué ziuu dxi gati Cristu. Xi modo nga nou' lii, naquiiñe indisa cabe Hombre Biseenda Dios lu cruz. Tuu nga Hombre Biseenda Dios ca ya'. \p \v 35 Para rabi be laaca': \p ―Ma nagaba si dxi nuu biaani lade tu. Yanna lasá laga napa tu biaani ti cadi inaaze guelacahui laatu. Purti cani rizá ra nacahui la? qué ganna ca paraa che ca'. \v 36 Naa nga biaani ni ruzaani laatu ne laga nuaa nia laatu laguni cre naa ti chu' tu ra naya'ni'. \p Biluxe si uní' be ngue, biree be de ra nuu ca', yeucachi lú be. \s1 Ra riete xiñee qué ñuni cre ca judíu \p \v 37 Neca bi'ni be stale milagru nezalú ca' peru qué ñuni cre ca laabe. \v 38 Ne uca ni zacá para iree ni casi pe uní' profeta Isaías chiqué ra na: \q1 Señor iruti cayuni cre ni cayuí du ne iruti cayuuya pabiá' nandxó' Dios. \m \v 39 Qué ñanda ñuni cre cabe, ne laca uní' Isaías xiñee qué ñanda ñuni cre cabe, ra na: \q1 \v 40 Bisicheepa Dios lú cabe, \q1 ne biquidxi ladxidó' cabe, \q1 ti cadi gu'ya cabe ne qué guiene cabe, \q1 uyubi cabe laa para ulá laacabe. \m \v 41 Uní' Isaías ca nga purti biiya pabiá' nandxó' Jesús, ne byuí' stiidxa'. \p \v 42 Neca ne irá nga guyuu stale de ca xaíque bini cre laabe, peru naga'chi' purti ridxibi ca cuee ca fariseu laaca de ndaani yu'du'. \v 43 Purti jma riula'dxi ca usisaca binni laaca que usisaca Dios laaca'. \s1 Zudxiiba stiidxa Jesús donda ique binni \p \v 44 Oraque uní' Jesús ne gana na: \p ―Ni runi cre naa la? runi cre ni biseenda naa. \v 45 Ne ni ruuya naa la? ruuya ni biseenda naa. \v 46 Naa nga biaani ni ruzaani laatu. Yanna benda ndaani guidxilayú ti irá tu guni cre naa cadi guiaana ra nacahui. \v 47 Ni ucaa diaga naa ne qué guni ni rabe la? qué zudxiiba donda ique, purti cadi beda udxiiba donda ique binni guidxilayú sínuque beda ula'ya laaca'. \v 48 Peru tu udxii naa, qué icaa stiidxa la? ma napa ni udxiiba donda ique. Ca diidxa ni unié', ca nga udxiiba donda ique cabe dxi cuidxi Dios cuenta binni guidxilayú. \v 49 Purti cadi de naa sia' unié' sínuque maca udixhe Bixhoze ni biseenda naa xi inié'. \v 50 Nanna dxi'che ni udixhe Bixhoze inié ca la? rudii ni enda nabani ni qué zaluxe. Nga runi rinié ni casi gudxi Bixhoze ni naa. \c 13 \s1 Gudiibi Jesús ñee ca discípulu sti' \p \v 1 Ca'ru uzulú saa pascua, peru maca nanna Jesús ma bidxiña hora iree ndaani guidxilayú ri', ibigueta ra nuu Bixhoze. Ne cásica bizulú gunaxhii be ca xpinni be ni nuu ndaani guidxilayú zaqueca nadxii be laaca dede yanna ra ma chi iluxe xhiiña be. \p \v 2 Dede ora cayó xhi cabe, maca biuu binidxaba ndaani ladxidó' Judas Iscariote, xiiñi Simón, para utoo laabe. \v 3 Nanna be ma gudixhe Bixhoze be irá xixé cosa lu ná be ne nanna be ra nuu Bixhoze be biree be ne ra nuu Bixhoze be che be. \v 4 Biasa be lu endaró xhi que, ulee be xhaba be ne ucuaa be ti toalla bixhii be ndaani be. \v 5 Ne ucuaa be ti bandeja udaa be nisa ndaani', ne bizulú gudiibi be ñee ca discípulu stibe ne bicuiidxi né be ni toalla xi' ndaani be que. \p \v 6 Ora bidxiña be ra nuu Simón Pedru na rabi laabe: \p ―Señor, lii sica qui'bi lu ñee la? \p \v 7 Para rabi be laa: \p ―Nagasi cadi cayene lu ni cayune ri', peru ziene lu ni. \p \v 8 ―Co', na Pedru. ―Qué ziuu dxi qui'bi lu ñee'. \p Bigueta rabi be laa: \p ―Pa qué quibe ñee lu la? cadi xpinne lii. \p \v 9 Oraque na Simón Pedru: \p ―Señor, cadi ñee sia' qui'bi lu' sínuque ne naya ne ique'. \p \v 10 Para rabi be laa: \p ―Ni ma bia'ri la? ma nayá. Ma cadi naquiiñe guia'ri ru paxaraa sínuque ñee si. Laatu la? ma nayá tu, neca cadi irá tu. \p \v 11 Nanna be tu chi utoo laabe. Nga runi uní' be: “Cadi irá tu nayá tu.” \p \v 12 Biluxe udiibi si be ñee ca', ucuaa be xhaba be, bigueta be ruaa mexa que ne rabi be laaca': \p ―Ñee biene tu ni bine laatu ca la? \v 13 Laatu rabi tu naa Maistru ne Señor, ne jneza runi tu purti nga nga naca'. \v 14 Inque naa, naca Señor ne Maistru stitu ne gudiibe ñee tu la? lágaxa laatu qué qui'bi saa tu ñee tu. \v 15 Purti ma bilué laatu xi guni tu, ti casi bine laatu ca, zacaca guni tu. \v 16 Ne gabe ca' laatu, qué risaca ti mozo jma que xpixuaana'. Zaqueca ni rie mandadu, qué risaca jma que ni biseenda laa. \v 17 Pa nanna tu ca nga ne guni tu cani la? dichoso de laatu. \p \v 18 Cadi cuzeete irá tu, purti runebia'ya cani ulié', peru cayaca ni sicarí ti iree ni casi cá lu Xqui'chi Dios: “Ni gudó ne naa pan beda aca nanala'dxi naa.” \v 19 Cayabe ca' ni laatu yanna laga ca'ru aca ni, ti ora ma uca ni la? guni cre tu dxandí naca ni gudxe laatu naca ca. \v 20 Gabe ca' laatu, ni icaa stiidxa cani useenda la? cacaa stiidxa', ne ni icaa stiidxa la? cacaa stiidxa ni biseenda naa. \s1 Ra bizeete Jesús zutoo Judas laa \r (Mt. 26.20-25; Mr. 14.17-21; Lc. 22.21-23) \p \v 21 Casi biluxe uní' Jesús uyuu yuuba ladxidó' ne na: \p ―Gabe ca' laatu, tobi de laatu chi utoo naa. \p \v 22 Biiya dxí saa ca discípulu lú ca'. Qué ganna ca tu cuzeete be. \v 23 Bia'si pe ladxidó' be naguixhe ique dxa discípulu nadxii be que. \v 24 Oraque bi'ni Simón Pedru seña discípulu que inaba diidxa tu cuzeete be. \v 25 Para na discípulu ni naguixhe ique ladxidó' be que rabi laabe: \p ―Tu laabe ya', Señor. \p \v 26 Oraque na be: \p ―Ni udiee laa pan ni ugadxe ca la? nga nga laabe. \p Para bigadxe be pan que ne bidii be ni Judas Iscariote, xiiñi Simón. \v 27 Casi ucuaa Judas ni bidii be laa que, uyuu binidxaba ndaani ladxidó', ne óraque rabi be laa: \p ―Ni chi gunu ca la? bi'ni ca ni nagueenda. \p \v 28 Peru nin tobi de cani nuu ruaa mexa que qué ñene xiñee gudxi be Judas zaqué. \v 29 Nuu de laaca zácaxa gudxi be Judas chi sí xiixa ni cayaadxa para saa que o udii xiixa ca pobre, purti laa naaze bolsa vueltu. \v 30 Ucuaa si Judas pan que, biree ze'. Ne bia'si ma huaxhinni ngue. \s1 Laganaxhii saa \p \v 31 Biree si be, na Jesús: \p ―Yanna ma bidxiña hora ihuinni pabiá' risaca Hombre Biseenda Dios ne pur laa zahuinni pabiá' risaca Dios. \v 32 Ne pa isaca Dios pur laabe la? laca zuni Dios pur isaca be de laasi be, ne mápeca chi aca ni. \v 33 Xiiñe huiine ca', ma sti ratu si nuaa nia laatu. Zuyubi tu naa, peru chi tidxe laatu casi gudxe ca judíu chiqué, ra chaa qué zanda che tu. \v 34 Chi tixhe ca' xiixa nacubi guni tu, ganaxhii saa tu cásica huayanaxhiee laatu. Zacá laganaxhii saa. \v 35 Pa ganaxhii saa tu zacá la? zanna binni xpinne laatu. \s1 Na Jesús zaní' Pedru qué runibiá' laa \r (Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Lc. 22.31-34) \p \v 36 Oraque na Simón Pedru rabi laabe: \p ―Paraa cheu' ya, Señor. \p Para rabi be laa: \p ―Ra chaa la? qué zanda chi nandu naa nagasi peru ziuu dxi cheu'. \p \v 37 ―Xiñee qué zanda chi nanda lii nagasi, Señor, na Pedru. ―Dede xpida zudiee pur lii. \p \v 38 ―Dede xpida lu zudiiu pur naa nou' la? na Jesús. ―Gabe ca' lii, chonna tiru zaníu' qué runibióu' naa, ante guunda gallu. \c 14 \s1 Jesús nga neza sti enda nabani \p \v 1 Cadi chu' yuuba ladxidó' to. Laguni cre Dios, ne laca laguni cre naa. \v 2 Nuu stale lugar ra chu' tu ralidxi Bixhoze'. Pa ñaca cadi zacá ni la? ñabe ca' ni laatu. Yanna ma chaa', chi gune chaahue ti lugar para laatu. \v 3 Ne ora ma uyaa ne ma bine chaahue ni la? zabigueta gueda caa laatu, ti ra chuaa la? laca chu' tu. \v 4 Ma nanna tu paraa chaa' ne nanna tu neza. \p \v 5 Oraque na Tomás: \p ―Señor, qué ganna du paraa cheu'. Ximodo nga nou' nanna du neza ca ya'. \p \v 6 Para na Jesús: \p ―Naa nga neza ca, ne rusiide ni dxandí' ne rudiee enda nabani ni qué zaluxe. Iruti zie ra nuu Bixhoze pa cadi pur naa. \v 7 Pa ñunibiá' tu naa la? laca ñunibiá' tu Bixhoze'. Yanna ma biiya tu laabe ne ma runibiá' tu laabe. \p \v 8 Oraque na Felipe: \p ―Señor, biluí' laadu Bixho'zo ne ma nga si. \p \v 9 Para na be: \p ―Biaa padxí nuaa nia laatu, ne ca'ru gunibiá' lu naa la? Felipe. Ni ma biiya naa la? ma biiya Bixhoze'. Ximodo nou' ulué laatu Bixhoze ya'. \v 10 Ñee qué runi cre lu pa tobi si naa ne Bixhoze la? Cadi naa riguixhe ni rue nia laatu, sínuque de Bixhoze zeeda ni. Ne irá ni rune la? casi ñaca laabe cayuni be ni, purti tobi si laadu. \v 11 Laguni cre ni cayabe laatu, tobi si naa ne Bixhoze'. Pacaa laguni cre naa pur cani rune ca. \v 12 Gabe ca' laatu, irá cani runi cre naa zuni cani rune ca. Ne jma que nga zuni ca' purti chaa ra nuu Bixhoze'. \v 13 Irá ni inaba tu lu Bixhoze gune purti xpinne laatu la? zune ni, ti usisaca binni Bixhoze pur naa. \v 14 Pa inaba tu xiixa la? zune ni purti xpinne laatu. \s1 Ra bidii stiidxa Jesús zuseenda Espíritu Santu \p \v 15 Pa nadxii tu naa la? zuzuuba tu stiidxa'. \v 16 Ne naa zanaba lu Bixhoze udii laatu stobi ni guiaana né ca laatu para acané laatu ne usieche laatu. \v 17 Cuzeete Espíritu ni riní' puru si ni dxandí', ne nga nga Espíritu Santu. Cani cadi xpinne' qué zanda icaa laabe, purti qué ruuya laabe ne qué runibiá' laabe. Peru laatu runibiá' tu laabe purti nabeza be lade tu ne ziuu be ndaani ladxidó' to. \v 18 Qué zusaana laatu casi bizabi sínuque zenda rua' ra nuu tu. \v 19 Xcaadxi si ma qué zuuya binni naa, peru laatu zuuya tu naa. Ne zabani tu purti nabane'. \v 20 Dxi que nga ganna tu tobi si naa ne Bixhoze', cásica naa naca nia laatu tobi si ne laatu naca né tu ni naa. \v 21 Ni ma napa stiidxa' ne guni ni na ni la? ngue nga ni nadxii naa. Ne ni nadxii naa la? zanaxhii Bixhoze laa, ne naa laca zanaxhiee laa ne zulué laa tu pe nga naa. \p \v 22 Oraque na Judas rabi laabe (peru cadi Judas Iscariote): \p ―Señor, ximodo nga nou' laasi du ganna du tu nacu' ne cadi irá binni. \p \v 23 Para na be: \p ―Ni nadxii naa la? zuzuuba stiidxa' ne zanaxhii Bixhoze laa ne zeda guiaana né du laa. \v 24 Ni cadi nadxii naa la? qué ruzuuba stiidxa'. Cadi stiidxa dia' nga ni cayuna diaga tu ri', sínuque stiidxa Bixhoze ni biseenda naa. \p \v 25 Cayabe ca' ndi laatu laga nuaa nia laatu. \v 26 Ne zuseenda Bixhoze Espíritu Santu gueda acané laatu ne usieche laatu, casi ñaca naa nuseenda laa. Ne laa zusiene laatu irá xixé cosa, ne zusietenala'dxi laatu irá ni huayué nia laatu. \p \v 27 Zaguixhe dxie ladxidó' to casi nexhe dxí ladxiduá'. Ne zune ni cadi casi runi binni guidxilayú. Cadi chu' tu xizaa ne cadi idxibi tu. \v 28 Ma bina diaga tu gudxe laatu chaa', peru zabigueta ra nuu tu sti tiru. Pa ñanaxhii tu naa la? ñeche tu ti rabe chaa ra nuu Bixhoze', purti jma nandxó' Bixhoze que naa. \v 29 Cayabe ca' ni laatu nagasi laga ca'ru aca ni, ti ora aca ni la? guni cre tu. \p \v 30 Ma huaxié' zanda güe nia laatu diidxa', purti ma zeeda xaíque sti guidxilayú ri'. Qué zanda guni mandar be naa, \v 31 peru naquiiñe gaca ni zacá para ganna binni nadxiee Bixhoze', ne rune ni gudxi naa gune'. Yanna, laguiasa, chuu canu de rarí'. \c 15 \s1 Bisaca Jesús laa lubá' uvas \p \v 1 Naa zeda gaca casi ti lubá' uvas, ne iruti ru stobi casi naa. Ne Bixhoze zeda gaca casi ni rapa lubá' que. \v 2 Irá rama stinne ni qué icá lú maca ziugá be, peru cani icá lú la? zusiá be laaca para jma rusi gudii ca'. \v 3 Laatu ma nayá tu, purti ma bini cre tu ca diidxa byue nia laatu. \v 4 Laguiaana né naa tobi si, ne naa ziaana nia laatu tobi si. Casi ti rama qué zanda icá lú pa cadi gui'di cue' yaga, zaqueca laatu qué zaree ndu ni cayuni tu pa cadi nuu né tu naa tobi si. \p \v 5 Naa nga lubá' ne laatu nga rama. Ni guiaana né naa tobi si la? nabé zaree ndu ni guni. Purti pa ixele tu de naa gasti qué zanda guni tu. \v 6 Ni qué guiaana né naa, maca zilá ti ladu, ibidxi para idopa icá gui. \p \v 7 Pa guiaana né tu naa ne guiaana stiidxa ndaani ladxidó' to la? lainaba intiica gacala'dxi tu, zacaa tu. \v 8 Zusisaca tu Bixhoze pa iree ndu ni cayuni tu lu xhiiña', ne zacá zahuinni xpinne laatu. \v 9 Cásica nadxii Bixhoze naa zacaca nadxiee laatu. Cadi uyubi tu usaana de ganaxhiee laatu. \v 10 Pa uzuuba tu stiidxa', qué zusaana de ganaxhiee laatu, casi qué huasaana Bixhoze de ganaxhii naa purti ruzuuba stiidxa'. \p \v 11 Huayué nia laatu irá ndi ti guieche tu casi nayeche nuaa' ne zacá zazaa enda nayeche stitu. \v 12 Ndi nga ni rabe laatu guni tu: Ganaxhii saa tu cásica huayanaxhiee laatu. \v 13 Iruti zanda ganaxhii jma que bia' nadxii tobi ni udii xpida pur ca xhamigu. \v 14 Laatu nga xhamigua pa guni tu ni rabe'. \v 15 Ma cadi mozo stinne laatu, purti mozo qué ganna xi runi xpixuaana', sínuque ma xhamigua laatu purti ma gudxe laatu irá ni gudxi Bixhoze naa. \v 16 Cadi laadi tu gulí tu naa, sínuque naa gulié laatu. Ne gudixhe laatu para iree ndu ni guni tu ne cadi initilú ni, ti intiica inaba tu lu Bixhoze', zudii laatu purti xpinne laatu. \v 17 Ndi nga ni rabe laatu guni tu: Ganaxhii saa tu. \s1 Nanala'dxi binni guidxilayú Jesús ne ca xpinni \p \v 18 Pa gaca nanala'dxi binni laatu la? laguietenala'dxi nirudó' uca nanala'dxi cabe naa. \v 19 Pa ñaca de laacabe laatu la? ñanaxhii cabe laatu, peru ma ulee laatu de lade cabe, nga runi nanala'dxi cabe laatu, purti cadi de laacabe laatu. \v 20 Laguietenala'dxi ni gudxe laatu: “Qué risaca ti mozo jma que xpixuaana'.” Pa huazabi nanda cabe naa, laca zazabi nanda cabe laatu. Ne laca pa ucuaa cabe stiidxa la? laca zacaa cabe stiidxa tu. \v 21 Irá nga zuni cabe laatu ti xpinne laatu, purti qué runibiá' cabe ni biseenda naa. \p \v 22 Pa qué ñeda güe nia laacabe diidxa la? qué ñapa cabe donda purti qué ñanna cabe pa cuchee cabe, peru ma qué gapa cabe xi cu' ruaa cabe yanna. \v 23 Ni aca nanala'dxi naa la? laca cayaca nanala'dxi Bixhoze'. \v 24 Pa qué ñune milagru ni iruti huayuni lade cabe la? qué ñapa cabe donda, peru neca ma biiya cabe irá ni peru uca nanala'dxi cabe naa ne Bixhoze'. \v 25 Peru caree ni zacá para gaca ni casi cá lu Xqui'chi Dios ra na: “Guca nanala'dxi cabe naa sin nuzaabe gasti'.” \p \v 26 De ra nuu Bixhoze zuseenda Espíritu Santu gueda acané laatu ne usieche laatu. Riní' be ni dxandí', ne ora gueeda be, zusiene be laatu tu pe nga naa. \v 27 Laatu laca zusiene tu binni tu naa purti uyuu né tu naa dede dxi bizuluá'. \c 16 \p \v 1 Huayué nia ca ndi laatu ti cadi chu' xiixa uchenda laatu. \v 2 Zabee cabe laatu ndaani yu'du', ne dede zadxiña dxi tutiica guuti laatu zaná cayuni xhiiña Dios. \v 3 Ne zuni cabe zacá purti qué runibiá' cabe Bixhoze nin naa. \v 4 Cayabe ca' ni laatu, ti ora aca ni, guietenala'dxi tu maca gudxe ni laatu. \s1 Xhiiña Espíritu Santu \p Qué ñabe dia' ni laatu dede dxi bizuluá' purti nuaa nia laatu. \v 5 Peru yanna ma chaa ra nuu ni biseenda naa, ne nin tobi de laatu cadi canaba diidxa tu naa paraa chaa'. \v 6 Sínuque laga yuuba uyuu ladxidó' to, tisi gudxe ca nga laatu. \v 7 Laguni cre ni cayabe laatu ri'. Jma galán zaca para laatu pa chaa', purti pa qué chaa', qué zeeda ni nexhe gueda acané laatu ne usieche laatu qué. Peru pa chaa la? zuseenda laabe. \v 8 Ne ora gueeda be zuluí' be binni cuchee ca', ne zuluí' be laaca xii nga jneza, ne laca zuluí' be laaca napa Dios xidé cuidxi cuenta binni. \v 9 Cuchee ca purti cadi cayuni cre ca naa. \v 10 Zuluí' be laaca xii nga jneza purti chaa ra nuu Bixhoze ne qué zuuya ru tu naa. \v 11 Laca zuluí' be laaca zabidxi Dios cuenta binni, purti ma guridxi cuenta xaíque sti guidxilayú ri'. \p \v 12 Napa rua' stale ni ñabe laatu, peru nagasi qué zanda guni huantar tu ni. \v 13 Peru ora gueeda Espíritu Santu, zusiene laatu irá ni dxandí' ne ni chi gaca ru'. Riní' be puru ni dxandí', ne cadi laabe chi tixhe be ni iní' be sínuque zabi be laatu irá ni gabi Bixhoze laabe. \v 14 Zusisaca be naa purti zui' né be laatu stiidxa'. \v 15 Stinne irá ni napa Bixhoze'. Nga runi rabe laatu zui' né be laatu stiidxa'. \s1 Zadxaa enda naná, zaca enda nayeche' \p \v 16 Xcaadxi si ma qué zuuya tu naa, purti chaa ra nuu Bixhoze', peru qué zandaa ibigueta guuya tu naa sti tiru. \p \v 17 Oraque unaba diidxa saa ca discípulu, na ca': \p ―Xii ndi cayabi be laanu pue, na be xcaadxi huiini si ma qué zadu'ya nu laabe purti che be ra nuu Bixhoze be, ne qué zandaa ibigueta idu'ya nu laabe. \v 18 Ne xii nga na be, xcaadxi huiini si pue. Qué riene nu xi caní' be. \p \v 19 Biene Jesús racala'dxi cabe inaba diidxa cabe laa, para na rabi laacabe: \p ―Ñee racala'dxi tu ganna tu xii nga rabe laatu ora unié' xcaadxi huiini si ma qué zuuya tu naa, ne qué zandaa guuya tu naa sti tiru la? \v 20 Gabe ca' laatu, laga cayeche binni, laatu zacaná ladxidó' to ne zuuna tu. Peru zeda iree ca enda naná stitu que enda nayeche'. \v 21 Nabé stale yuuba rudii ti gunaa ora ma chi gapa ba'du', peru ora ma gule ba'du que la? ma nin ranna be pa nuu yuuba que, purti cayeche be ma biuu sti binni ndaani guidxilayú. \v 22 Zacaca laatu, nagasi nuu yuuba ladxidó' to, peru zabigueta guuya laatu ne óraque zieche ladxidó' to, ne iruti zaxha enda nayeche que laatu. \p \v 23 Dxi que qué zanaba diidxa tu naa gasti'. Gabe ca' laatu, irá ni inaba tu Bixhoze', zacaa tu purti xpinne laatu. \v 24 Dede nagasi qué huanaba tu gasti neca xpinne laatu. Lainaba, zacaa tu, ti izaa chaahui enda nayeche stitu. \p \v 25 Irá ni huayué nia laatu huayué nia ni laatu ne ejemplu, peru zadxiña dxi ma qué zue nia laatu diidxa zacá, sínuque zusiene pia' laatu tu naca Bixhoze'. \v 26 Zanaba tu Bixhoze xiixa dxi que, purti xpinne laatu, ne cadi naquiiñe icaya pia' lu Bixhoze udii ni laatu, \v 27 purti laa pe be nadxii be laatu ti nadxii tu naa ne bini cre tu ra nuu be biree'. \v 28 De ra nuu be biree' benda ndaani guidxilayú ri'. Yanna ma chi usaana guidxilayú ibigueta ra nuu be sti tiru. \s1 Gudixhe dxí Jesús guidxilayú \p \v 29 Oraque na ca discípulu stibe rabi laabe: \p ―Yanna ru ma cusiá lu stiidxa lu', ma cayuí' neu ni laadu para guiene chaahui du, ne cadi ne ejemplu casi ru'nu chiqué. \v 30 Ma nanna du nannu irá xixé cosa ne cadi naquiiñe chu' tu caañe lii. Nga runi runi cre du beedu de Dios. \p \v 31 Para rabi be laaca': \p ―Ma runi cre tu yanna la? \v 32 Zadxiña hora ireeche ndase tu, ne mápeca bidxiña ni. Cada tobi tu zie tu adxé adxé ladu, zusaana tu naa stube'. Peru cadi stube nuaa', purti nuu né Bixhoze naa. \v 33 Cayabe irá ndi laatu ti gata dxí ladxidó' to purti nuu né tu naa tobi si. Laga nuu tu ndaani guidxilayú ri la? zadi'di tu ni nagana, peru cadi idxibi tu purti ma udixhe dxie guidxilayú. \c 17 \s1 Ra uní' né Jesús Dios pur ca discípulu stí' \p \v 1 Biluxe si uní' Jesús ca diidxa ca undisa lú ibá', na: \p ―Bixhoze', ma bidxiña hora. Bisisaca Xiiñi lu yanna, ti laca usisaca Xiiñi lu lii, \v 2 purti gudixhe lu irá binni ladxi ná Xiiñi lu' ti gudii enda nabani ni qué zaluxe irá ni uchiña lu ra nuu. \v 3 Ne zacaa cabe enda nabani ca ra gunibiá' cabe lii ne ra gunibiá' cabe Jesucristu ni biseenda lu'. Lii nga tobi lucha Dios ni dxandí'. \p \v 4 Ma bisisaca lii ndaani guidxilayú ri', ne ma binduuxe ni biseendu naa beda gune'. \v 5 Yanna la? Bixhoze', bisisaca naa ra nuu lu' casi bisaca raqué dxi ca'ru uzá' lu guidxilayú. \p \v 6 Cani ulee chu lu lade binni guidxilayú bidii lu naa la? ma bisiide laaca ximodo lii. Stilu laacabe, peru bidii lu laacabe naa ne ma cuzuuba cabe stiidxa lu'. \v 7 Yanna ma nanna cabe irá ni bidiiu naa zeeda ni de lii. \v 8 Purti ma byue nia laacabe stiidxa lu' ne ma ucuaa cabe ni. Ma nanna dxichi cabe huandí de ra nuu lu benda', ne lii biseenda lu naa. \p \v 9 Rinaba lii pur laacabe. Cadi canaba pur cani zinanda guidxilayú sínuque pur cani bidiiu naa, purti stiu' laacabe. \v 10 Irá ni stinne la? stiu', ne ni stiu' la? stinne', ne rusihuinni cabe pabiá' risaca'. \p \v 11 Naa ma chaa ra nuu lu', ma qué ziaana ndaani guidxilayú ri', peru laacabe ziaana cabe rarí'. Bixhoze ni nacha'hui', cani bidiiu naa ca rinaba lii gapa lu laacabe ne enda nandxó' stiu' ti gaca cabe tobi si casi laanu. \v 12 Dxi nuaa nia laacabe ndaani guidxilayú ri la? gupa laacabe ne enda nandxó' stiu'. Biiya chaahue cani bidiiu naa, ne nin tobi qué ninitilú sínuque ni maca nexhe initilú, ti iree ni casi na lu Xqui'chi lu'. \p \v 13 Yanna ma chaa ra nuu lu', peru laga nuaa rua' ndaani guidxilayú ri la? canié ca diidxa ri ti idxá ladxidó' cabe de enda nayeche' casi dxá ladxiduá'. \v 14 Ma bidiee laacabe stiidxa lu', ne ma nanala'dxi cani zinanda guidxilayú laacabe purti cadi zinanda cabe guidxilayú, casi naa laca cadi zinanda guidxilayú. \v 15 Cadi canaba lii gaxhu laacabe de ndaani guidxilayú, sínuque ulá lu laacabe de binidxaba'. \v 16 Cásica naa cadi zinanda guidxilayú zaqueca laacabe, cadi zinanda cabe guidxilayú. \v 17 Dxandí' stiidxa lu'. Bisiene ni laacabe ti ibani cabe para lii siou'. \v 18 Cásica biseenda lu naa ndaani guidxilayú ri la? zacaca ma biseenda laacabe. \v 19 Pur laacabe rusaana idubi vida stinne lu nou' ti ora icaa cabe ni dxandí la? laca usaana cabe idubi xpida cabe lu nou'. \p \v 20 Peru cadi pur laasi cabe canaba lii, sínuque ne pur cani guni cre naa ra guna diaga ni iní' cabe. \v 21 Ne rinaba lii aca cabe tobi si casi naca nu tobi si, ne zaqueca aca né cabe laanu tobi si ti ganna binni lii biseendu naa. \v 22 Casi bisisaca lu naa la? zaqueca ma bisisaca laacabe ti aca cabe tobi si casi tobi si laanu. \v 23 Lii naca neu naa tobi si, ne naa naca nia laacabe tobi si, ti ganda gaca pe cabe tobi si, ne zacá ganna binni lii biseenda lu naa ne nadxiiu laacabe casi nadxiiu naa. \p \v 24 Bixhoze', racaladxe chu' cani bidiiu naa que ra chuaa', ti gu'ya cabe enda risaca stinne'. Bisisaca lu naa purti gunaxhii lu naa dede dxi ca'ru chá guidxilayú. \v 25 Bixhoze', lii ru'nu jneza. Neca qué runibiá' binni lii, peru naa runebia'ya lii, ne ma nanna ca xpinne lii biseenda lu naa. \v 26 Ma bisiene laacabe tu naca lu' ne zusiene rua' laacabe ti gapa cabe naa ndaani ladxidó' cabe para ganaxhii saa cabe casi nadxii lu naa. \c 18 \s1 Ra bigaa Jesús \r (Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Lc. 22.47-53) \p \v 1 Biluxe si uní' Jesús ca diidxa ca, biree né ca discípulu sti' uyé ca ndaani ti le' olivo ni nuu cherica arroyo Cedrón. \v 2 Ne laca nanna Judas, ni bitoo laabe que, lugar ra nuu be, purti stale tiru yené be ca discípulu stibe raqué. \v 3 Para biree uyé ra nuu be. Yené caadxi soldadu ne caadxi gendarme ni rapa ra yu'du', ni biseenda ca xaíque sti ca sacerdote ne ca fariseu. Ne yené ca linterna ne antorcha ne ni ucaa lú né ca'. \v 4 Peru ma nanna be xi irá zeeda luguiá be, ngue runi laabe biree be lú ca', rabi be laaca': \p ―Tu ruyubi tu. \p \v 5 ―Jesús de Nazaret, na ca'. \p ―Rarí nuaa', rabi be laaca'. \p Ne laca nuu Judas ni bitoo laabe que raqué. \v 6 Ora bina diaga ca ni na be que la? gurí sa ca atrá dede biaba ca layú. \v 7 Bigueta rabi be laaca': \p ―Tu ruyubi tu. \p ―Jesús de Nazaret, na ca'. \p \v 8 Para rabi be laaca': \p ―Cadi ma gudxe laatu naa ndi la? Yanna pa naa cuyubi tu la? laudii lugar che ca xcaadxi ri'. \p \v 9 Uca ni zacá ti iree ni casi gudxi be Bixhoze be: “De irá ni bidiiu naa, nin tobi qué nunite'.” \v 10 Oraque guxha Simón Pedru espada sti' bigá ti chu diaga Malco ladu derechu, Malco, jmozo sacerdote gola. \v 11 Oraque na Jesús rabi Pedru: \p ―Uluu espada stiu'. Ñee nou' cadi naquiiñe tide irá ni gudixhe Bixhoze tide la? \s1 Ra yené cabe Jesús ra nuu Anás \r (Mt. 26.57-58; Mr. 14.53-54; Lc. 22.54) \p \v 12 Ne óraque bidxiña ca soldadu ne ca xaíque sti ca' ne ca gendarme sti ca judíu, bichá ná ca Jesús ne bindiibi ca laabe. \v 13 Nirudó' ra nuu Anás yené ca laabe, purti Anás nga suegru Caifás ni naca sacerdote gola iza que. \v 14 Ne laca Caifás ri ca nga gudxi ca judíu jma galán gati tobi ti qué gati idubi guidxi. \s1 Na Pedru qué runibiá' Jesús \r (Mt. 26.69-70; Mr. 14.66-68; Lc. 22.55-57) \p \v 15 Yenanda Simón Pedru ne sti discípulu Jesús. Ridxaaga sti discípulu que sacerdote gola, ngue runi gunda biuu né laa ra biuu Jesús ndaani patiu sti sacerdote. \v 16 Peru Pedru biaana fuera. Para biree sti discípulu que, uní' né badu dxaapa ni rapa ra puerta que, para biguu Pedru. \v 17 Ne na badu dxaapa que rabi Pedru: \p ―Lii laca discípulu stibe lii nja'. \p ―Co', na Pedru, ―cadi zaya de laacabe. \p \v 18 Bi'ni ca mozo ne ca gendarme que ti gui para idxaa ca', purti nananda raqué. Ne yeuzuhuaa Pedru lade cabe para idxaa. \s1 Ra unaba diidxa sacerdote gola Jesús tu laa \r (Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Lc. 22.66-71) \p \v 19 Laga cayaca irá nga la? canaba diidxa sacerdote gola Jesús tuu nga ca discípulu sti ne xi rusiidi'. \v 20 Para rabi be laa: \p ―Huanié nezalú irá binni. Bisiide ndaani ca yu'du huiini ne ndaani yu'du ro' ra rie stale judíu, ne gasti qué ninié naga'chi'. \v 21 Xiñee canaba diidxa lu naa. Unaba diidxa cani huayuna diaga. Laaca nanna ca xi huayué nia laaca'. \p \v 22 Casi pe biluxe uní' be udapa tobi de ca gendarme que lú be ne rabi laabe: \p ―Ñee zacá ricabi cabe sacerdote gola la? \p \v 23 Para na be: \p ―Pa cadi jneza unié la? uní' nezalú irá binni ri paraa bichee', ne pa qué nuchee la? xiñee cagapa lu naa. \p \v 24 Oraque biseenda Anás laabe ra nuu Caifás sacerdote gola, idubi liibi be. \s1 Ra bigueta uní' Pedru qué runibiá' Jesús \r (Mt. 26.71-75; Mr. 14.69-72; Lc. 22.58-62) \p \v 25 Ra zuhuaa Pedru cadxaa que, unaba diidxa cabe laa: \p ―Ñee cadi laca tobi de ca discípulu que lii la? \p ―Co', cadi zaya dia' de laacabe, na Pedru. \p \v 26 Oraque na tobi de ca mozo sti sacerdote gola, familia dxa hombre bigá be diaga que, rabi laabe: \p ―Ñee cadi ne lii biiya nuu neu laabe ra le' olivo que la? \p \v 27 Bigueta na Pedru: \p ―Co'. \p Ne óraque pe biinda gallu. \s1 Udi'di Jesús lu ná Pilatu \r (Mt. 27.1-2, 11-14; Mr. 15.1-5; Lc. 23.1-5) \p \v 28 Bia' zeda yaba biaani biree né cabe Jesús de ralidxi Caifás, yené cabe laa ra palaciu. Laacabe qué ñuu cabe, purti pa ñuu cabe la? nuchee né cabe ley stícabe, ne ma qué ñanda ño cabe ni ro ca binni que saa pascua. \v 29 Ngue runi biree Pilatu yenaba diidxa laacabe, na rabi laacabe: \p ―Xi queja napa tu luguiá hombre ri'. \p \v 30 Para na cabe: \p ―Pa ñaca cadi cuchee be, qué ñeda saana du laabe ra nuu lu'. \p \v 31 Oraque na Pilatu: \p ―Lachiné laabe. Laudxiiba donda ique be casi na ley stitu. \p Para na cabe: \p ―Laadu qué gapa du derechu guuti du iruti'. \p \v 32 Cayaca ni zacá ti iree ni casi uní' Jesús ra bizeete modo gati'. \v 33 Bigueta biuu Pilatu ndaani palaciu ne guridxi Jesús, na rabi laa: \p ―Ñee lii nga rey sti ca judíu la? \p \v 34 Para na Jesús: \p ―De lii siou' canaba diidxa lu nga la? o uyuu tu gudxi lii xiixa de naa. \p \v 35 ―Lácaxa judíu naa, na be. ―Ca binni xquidxi lu ne ca xaíque sti ca sacerdote nga beda saana lii ra nuaa'. Xi bi'ni lu'. \p \v 36 Oraque na Jesús rabi laabe: \p ―Cadi beda aca dia' rey ndaani guidxilayú ri', purti pa ñaca beda aca rey rarí la? ñasa ca xpinne', nucaa lú para cadi ninaaze ca judíu naa. Peru cadi rarí di nga zeda aca rey. \p \v 37 Para na Pilatu rabi laabe: \p ―Entonce rey lii pue la? \p Oraque na be: \p ―Dxandí rey naa, casi na lu ca. Beda gale ndaani guidxilayú para güe nia binni xii nga ni dxandí'. Ne irá ni zinanda ni dxandí la? rucaa diaga naa. \p \v 38 Oraque na Pilatu: \p ―Xii nga ni dxandí ya'. \s1 Gu'ta gati Jesús \r (Mt. 27.15-31; Mr. 15.6-20; Lc. 23.13-25) \p Ne casi biluxe uní' nga biree, uyé ra nuu ca judíu sti tiru, na rabi laaca': \p ―Qué idxela gasti donda luguiá be. \v 39 Peru laatu napa tu ti costumbre ilaa ti presu para laatu irá iza ca dxi cayaca saa pascua stitu. Yanna racala'dxi tu undaa rey sti ca judíu ri la? \p \v 40 Oraque irá cabe bicaa cabe ridxi: \p ―Cadi undoou diou' laabe. Bindaa Barrabás. \p Barrabás nda naca ti gubaana'. \c 19 \p \v 1 Oraque ucuaa Pilatu Jesús ne bicaa ca xpinni gudiñe laabe. \v 2 Ne ucuaa ca soldadu que guichi, bizá' ca ti la'pa uluu ca ique be, ne bigacu ca laabe ti lari moradu. \v 3 Bidxiña ca ra nuu be, na ca': \p ―¡Viva rey sti ca judíu! \p Ne cagapa ca lú be. \p \v 4 Bigueta biree Pilatu uyé ra nuu ca judíu ne na rabi laaca': \p ―Laguuya', zeda nia laabe ra nuu tu, ti ganna dxichi tu qué idxela gasti donda luguiá be. \p \v 5 Oraque biree be, nuu la'pa de guichi ique be ne nacu be lari moradu que. Para na Pilatu: \p ―Laguuya', rarí nuu hombre que. \p \v 6 Ora bi'ya ca xaíque sti ca sacerdote ne ca gendarme laabe bicaa ca ridxi: \p ―¡Bicaa laabe lu cruz! ¡Bicaa laabe lu cruz! \p Para na Pilatu rabi laaca': \p ―Laicaa laabe laatu, laucaa laabe lu cruz, purti naa qué idxela gasti donda luguiá be. \p \v 7 Oraque ucabi cabe: \p ―Napa du ti ley, ne según ley stidu la? naquiiñe gati be, purti bi'ni be laabe Xiiñi Dios. \p \v 8 Ora bina diaga Pilatu xi na cabe, jma rusi bidxibi. \v 9 Ne biuu ndaani palaciu que, na rabi Jesús: \p ―Padé lii. \p Peru qué nicabi Jesús. \p \v 10 Para na Pilatu rabi laabe: \p ―Qué za'bu naa ni canaba diidxa lii ca la? Ñee qué gannu pa napa derechu ucaa lii lu cruz o undaa lii la? \p \v 11 Oraque rabi be laa: \p ―Qué ñuaa dia' ladxi ná lu pa qué niguixhe Dios ñaca ni zacá. Nga runi jma stale donda napa ni beda saana naa ra nuu lu' que lii. \p \v 12 Dede óraque nisi biyubi Pilatu nundaa laabe, peru bicaa ca judíu ridxi: \p ―Pa undaa lu laabe la? cadi xhamigu diou' César, purti irá ni guni laa rey cadi nuu né César tobi si. \p \v 13 Ne ora bina diaga Pilatu nga la? biree né laabe, yetí ra ribí para udxiiba donda ique binni, ti lugar ni lá Gabata. \v 14 Bia'si pe viernes ndaani saa pascua cayaca irá ndi'. Bia' galaa dxi na Pilatu, rabi ca judíu: \p ―Rarí nuu rey stitu. \p \v 15 Oraque bicaa cabe ridxi: \p ―¡Yené laabe! ¡Yeucaa laabe lu cruz! \p ―Rey stitu ucaa lu cruz la? na Pilatu. \p Para bicabi ca xaíque sti ca sacerdote: \p ―César si nga rey stidu, ne iruti ru'. \p \v 16 Oraque ru bidii Pilatu Jesús laacabe, ucaa cabe lu cruz. \s1 Ucuá Jesús lu cruz \r (Mt. 27.32-44; Mr. 15.21-32; Lc. 23.26-43) \p \v 17 Para ucuaa cabe Jesús yené cabe laa nua cruz sti', zé ti lugar lá La Calavera. Diidxa hebreu rabi cabe ni Gólgota. \v 18 Ne raqué bicaa cabe laabe lu cruz, laabe ne xhupa, tobi cada ladu. Laabe nuu be galahui'. \v 19 Ne bicaa Pilatu caadxi letra ro' ique cruz que. Sicarí na cani: “Jesús de Nazaret, Rey sti ca judíu.” \v 20 Stale de ca judíu biinda ni cá ique cruz que purti uriá guidxi ucuá be lu cruz, ne ucuá ca diidxa que hebreu, latín ne griegu. \v 21 Ne na ca xaíque que rabi Pilatu: \p ―Cadi ucaa lu “Rey sti ca judíu” sínuque bicaa “Na be Rey sti ca judíu laabe.” \p \v 22 ―Ni ma bicaa la? ma bicaa', na Pilatu. \p \v 23 Biluxe si bicaa ca soldadu que laabe lu cruz ucuaa ca xhaba be bi'ni ca ni tapa ndaa, tindaa cada tobi ca'. Peru túnica stibe que la? qué gapa ra di'ba', de ti ndaga si ni. \v 24 Para uní' stiidxa ca cadi icheza ca ni, sínuque cu' ca ni rifa, gu'ya ca tu cuee ni. Bi'ni cabe zaqué ti aca ni casi cá lu Xqui'chi Dios: “Gudiizi cabe xhaba', ne guluu cabe lari stinne lu rifa.” Ne nga pe nga bi'ni ca soldadu que. \p \v 25 Cue' cruz sti Jesús que, zuhuaa jñaa ne benda jñaa, ne María xheela Cleofas, ne María de Magdala. \v 26 Ora bi'ya Jesús zuhuaa jñaa raqué, ne biiya zuhuaa dxa discípulu ni nadxii que gaxha la? na rabi jñaa: \p ―Amá, racá zuhuaa xiiñi lu'. \p \v 27 Ne óraque rabi be discípulu que: \p ―Biiya, racá zuhuaa jñaa lu'. \p Ne dede óraque ucuaa discípulu que jñaa be zie né ralidxi. \s1 Ra guti Jesús \r (Mt. 27.45-56; Mr. 15.33-41; Lc. 23.44-49) \p \v 28 Biluxe si irá nga, nanna be ma biluxe xhiiña be para na be: \p ―Cayate nisa. \p Uní' be zacá ti iree ni casi cá lu Xqui'chi Dios. \p \v 29 Bia'si pe zuhuaa ti jarra huiini da' vinagre ndaani raqué para bigadxe cabe ti esponja ne bidxiiba cabe ni ique ti bara huiini sti ti yaga lá hisopo, guluu cabe ni ruaa be. \v 30 Güe' si be vinagre que, na be: \p ―Ma biluxe ni. \p Ne bisaba ique be, guti be. \s1 Bindizi ti soldado lanza xcustiá Jesús \p \v 31 Viernes cayaca irá ndi ne qué na ca judíu guiaana ca cuerpu que lu cruz purti ma chi uzulú dxi enda riziila'dxi ne laca dxi ro' ni. Para yenaba cabe Pilatu iluuza ñee cani ucuá lu cruz que, ti ganda iree ca de raqué. \v 32 Oraque beeda ca soldadu, guluza ca ñee ni cá primé que, ne zaqueca ñee stobi que, de iropa hombre ni ucuá né Jesús lu cruz que. \v 33 Peru ora bidxiña ca ra nuu be, biiya ca ma guti be, ma qué niguza ca ñee be. \p \v 34 Peru bindizi tobi de ca soldadu que ti lanza xcustiá be, ne óraque biree rini ne nisa. \p \v 35 Ni bi'ya ra uca ni, ngue nga cayuí' ni, ne dxandí ni caní' be. Laabe nanna be caní' be ni dxandí ti laatu laca guni cre tu. \v 36 Ne zacá uca ni ti iree ni casi cá lu Xqui'chi Dios ra na: “Qué zaluuza dxita stibe.” \v 37 Laca nuu sti lugar ra na: “Zuuya dxí cabe ni bindizi cabe lanza.” \s1 Ra bigaachi Jesús \r (Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Lc. 23.50-56) \p \v 38 Guca si nga la? uyé José de Arimatea, yenaba permisu ra nuu Pilatu pa ziné cuerpu sti Jesús. Naca José discípulu sti Jesús peru naga'chi purti ridxibi ca judíu. Ne uná Pilatu bidii ni laabe, para yendete be ni. \v 39 Laca uyé Nicodemo yené bia' ti gayuaa libra mirra nucha áloes, dxa Nicodemo uyé ra nuu be lu gueela que. \v 40 Ucuaa cabe xcuerpu Jesús bichenda cabe ti lari ne guluu cabe caadxi guixi ni rindá' naxhi ndaani lari que. Para bicaachi cabe laa casi rigaachi ca judíu. \v 41 Nuu ti le' de yaga guie' ra ucuá Jesús lu cruz que, ne ndaani le' que nuu ti ba' cubi iruti huaya'ta ndaani'. \v 42 Raqué gula'qui cabe Jesús purti ma chi uzulú dxi enda riziila'dxi', ne nuu ba' que gaxha. \c 20 \s1 Ra bibani Jesús \r (Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Lc. 24.1-12) \p \v 1 Domingu ca'ru guiaba chaahui biaani', biree María Magdalena uyé ra ba' que. Ne ora yendá be biiya be ma biree guie ye'gu ruaa ba' que. \v 2 Para biree uxooñe be uyé be ra nuu Simón ne sti discípulu ni nadxii Jesús que, ne na be rabi be laaca': \p ―Ma ulee cabe Señor de ndaani ba', ne qué ganna du paraa gula'qui cabe laa. \p \v 3 Oraque biree Pedru ne sti discípulu que, ze ca ra ba'. \v 4 Iropa ca bixooñe ca', peru sti discípulu que yendá primeru. \v 5 Para guta gudaa, biiya ca lari nexhe raqué peru qué ñuu ndaani ba' que. \v 6 Bidxiña guxooñe Simón Pedru, beda nanda laabe, ne biuu ndaani ba' que, biiya nexhe ca lari que raqué. \v 7 Peru adxé ladu nexhe bayu ni birenda ique be que, cá bieque. \v 8 Oraque ru' biuu sti discípulu ni yendá primeru que, biiya ne bini cre. \v 9 Ca'ru guiene cabe ni cá lu Xqui'chi Dios ra na napa xidé guiasa be de lade gue'tu'. \v 10 Oraque ru bigueta ca discípulu que ralidxi ca'. \s1 Ra biiya María Magdalena Jesús \r (Mr. 16.9-11) \p \v 11 Peru María biaana fuera ra ba' que, cayuuna'. Idubi cayuuna guta gudaa, biyubi lú ndaani ba' que. \v 12 Biiya chupa ángel nacu lari quichi' zuba ra uyuu xcuerpu Jesús, tobi neza ra guta ique be ne stobi neza ra guta ñee be. \v 13 Oraque na ca ángel que rabi laa: \p ―Gunaa, xiñee cayuuna lu'. \p Para rabi be laaca': \p ―Purti ziné cabe Señor stinne', ne qué ganna dia' paraa gula'qui cabe laa. \p \v 14 Casi uní' be ngue, bidxigueta lú be atrá, biiya be zuhuaa Jesús, peru qué ganna be pa Jesús ngue. \v 15 Para na Jesús rabi laabe: \p ―Gunaa, xiñee cayuuna lu'. Tu ruyubu'. \p Laabe zácaxa be ni rapa raqué caní' né laabe, ne rabi be laa: \p ―Señor, pa lii yenéu laabe la? gudxi naa paraa gula'qui lu laabe, ti chi caa laabe. \p \v 16 Para na Jesús: \p ―¡María! \p Ne óraque ru' bidxii lú be Jesús, ne na be: \p ―¡Maistru! \p \v 17 Oraque na Jesús rabi laabe: \p ―Cadi ucueeza lu naa purti ca'ru quiba ra nuu Bixhoze'. Peru uyé ra nuu ca biche', ne gudxi laaca ma chi chiba ra nuu Bixhoze ne Bixhoze tu, ra nuu Dios stinne ne Dios stitu. \p \v 18 Para biree María de Magdala, yetidxi ca discípulu ma biiya Señor, ne byuí' né laacabe cani gudxi Señor laa que. \s1 Bizuhuaa Jesús lade ca discípulu \r (Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Lc. 24.36-49) \p \v 19 Domingu huadxí que da'gu ca puerta ra nuu ca discípulu purti cadxibi ca ca judíu. Ne beeda Jesús, bizuhuaa lade ca' ne na: \p ―Gata dxí ladxidó' to. \p \v 20 Uní' si be ngue, biluí' be laaca bataná be ne xcustiá be. Oraque bieche ca ma biiya ca Señor. \v 21 Bigueta na be rabi be laaca': \p ―Gata dxí ladxidó' to. Cásica biseenda Bixhoze naa la? zacaca cuseenda laatu. \p \v 22 Biluxe si uní' be zaqué, bindubi be luguiá ca', ne na be: \p ―Laicaa Espíritu Santu. \v 23 Ni guni perdonar tu la? zaca perdonar, peru ni qué guni perdonar tu la? ziaana stonda luguiá'. \s1 Jesús ne Tomás \p \v 24 Peru qué guinni di Tomás ni rabi cabe Cuachi, tobi de lade doce discípulu que, ra nuu cabe ora uyé Jesús. \v 25 Para na ca xcaadxi discípulu que rabi laa: \p ―Ma bidu'ya du Señor. \p Peru na: \p ―Pa qué guuya ndaani bataná be ra ucuá ca clavu que, ne qué cuaa bicuini naya ra ucuá ni, ne qué cuaa bata naya ti'xhi be la? qué zune cre dia'. \p \v 26 Gudi'di si xhono gubidxa de ngue, nuu ca discípulu sti Jesús sti tiru ndaani yoo que. Ma ne Tomás nuu né laacabe. Da'gu ra puerta que, peru beeda Jesús ne bizuhuaa lade cabe, ne na: \p ―Gata dxí ladxidó' to. \p \v 27 Ne óraque rabi be Tomás: \p ―Bichiña bicuini nou' rarí', ne biiya bata naya'. Bisigaa nou' ne guluu ni cue' tixhe ri', ne cadi guiaana neu duda sínuque guni cre lu'. \p \v 28 Para na Tomás rabi laabe: \p ―¡Señor stinne' ne Dios stinne'! \p \v 29 Para rabi be laa: \p ―Purti si biiya lu naa, nga runi bini cre lu'. Dichoso cani guni cre naa, neca sin gu'ya'. \s1 Ra biete xiñee ucuá gui'chi ri' \p \v 30 Stale ru milagru bi'ni Jesús nezalú ca discípulu para ihuinni tu laa. Cadi cá irá ni lu gui'chi ri', \v 31 peru ca ndi ucuá ti guni cre tu dxandí Jesús nga ni ulí Dios, ne Xiiñi laabe, ne para gapa tu enda nabani ra guni cre tu laabe. \c 21 \s1 Bidxiña Jesús ra nuu gadxe discípulu sti' \p \v 1 Bigueta biiya ru ca discípulu sti Jesús laa. Nuu ca uriá ti nisa ro' rabi cabe Tiberia, ne sicarí uca ni. \v 2 Nuu Simón Pedru, ne Tomás ni rabi cabe Cuachi, ne Natanael de Caná de Galilea, ne ca xiiñi Zebedeu, ne xhupa de ca discípulu stibe. \v 3 Biree Simón Pedru na rabi laaca': \p ―Chaa chi naaze benda. \p ―Laadu laca ziné du lii, na ca'. \p Ne uyuu cabe ndaani canuá, uyé cabe idubi gueela', peru gasti qué ninaaze cabe. \v 4 Ma zeda yaba biaani bidxiña Jesús ruaa nisa que, peru qué ganna cabe pa laabe ni. \v 5 Na be rabi be laaca': \p ―Ma unaaze tu xiixa la? amigu ca'. \p ―Nin tobi, na ca'. \p \v 6 Para rabi be laaca': \p ―Lausaba starraya tu ladu derechu, zanaaze tu. \p Oraque bisaba ca', ne ma qué ñanda nibee ca ni, purti dxá tipa ni de benda. \v 7 Para na dxa discípulu ni nadxii be que, rabi Pedru: \p ―Señor nga. \p Cadi nacu Simón Pedru lari peru ora gunna Señor ngue la? ucuaa uxooñe xhaba, biaba nisa que. \v 8 Ca xcaadxi discípulu que bichiña canuá que ruaa nisa, zeda xubi yu ca tarraya ra dxá benda que, purti cadi zitu nuu ca', bia' ti gayuaa metru si de ruaa nisa. \v 9 Ora biree cabe ndaani canuá que, biiya cabe nuu ti ludé raqué nexhe ti benda lú, ne laca nuu pan. \v 10 Para na Jesús rabi laacabe: \p ―Latané caadxi benda ni unaaze tu nagasi ca. \p \v 11 Oraque udxi'ba Simón Pedru, ulee tarraya que lu yuxi, dxá tipa ni de benda ngola, bia'si ti gayuaa cincuenta y tres benda. Ne neca stale came, peru qué nireza tarraya que. \p \v 12 ―Latá' gue tu, na Jesús rabi laacabe. \p Ne nin tobi de laacabe qué ñuni cabe pur ninaba diidxa cabe tu laabe, purti nanna cabe Señor laabe. \v 13 Oraque bidxiña Jesús ucuaa pan que bidii laacabe, ne zaqueca bi'ni ne benda que. \p \v 14 Ndi nga raguionna tiru bidxiña Jesús ra nuu ca discípulu sti' después de bibani. \s1 Jesús ne Pedru \p \v 15 Biluxe güe' si cabe, na Jesús rabi Pedru: \p ―Simón, xiiñi Jonás, nadxiiu naa jma que irá xixé la? \p ―Nadxiee lii, Señor, lii nannu nadxiee lii, na Pedru. \p ―Gupa ca dendxu huiini stinne', na be. \p \v 16 Bigueta rabi be Pedru: \p ―Simón, xiiñi Jonás, nadxiiu naa la? \p ―Nadxiee lii, Señor. Lii nannu nadxiee lii, na Pedru. \p ―Gupa ca dendxu stinne', na be. \p \v 17 Bigueta na be: \p ―Simón, xiiñi Jonás, nadxiiu naa la? \p Ucaná ladxidó' Pedru, purti ma ne nga guionna tiru inaba diidxa be laa pa nadxii laabe, para na: \p ―Señor, lii nannu irá'. Lii nannu nadxiee lii. \p Oraque na be: \p ―Gupa ca dendxu stinne'. \v 18 Ne gabe ca' lii, dxi nahuiini lu la? stubu gucu lu xhaba lu', ne uyé lu ratiica gucala'dxu', peru ora ma bio'xho lu la? zusigaa nou', ne stobi tu ugacu lii lari ne ziné lii ra qué racala'dxu cheu'. \p \v 19 Ra uní' be zacá, bisihuinni be xi enda guti chi usisaca né Pedru Dios. Biluxe si uní' be nga rabi be Pedru: \p ―Dananda naa. \s1 Jesús ne discípulu ni nadxii \p \v 20 Ora bidxigueta lú Pedru biiya nanda dxa discípulu ni nadxii Jesús laa que, dxa ni gudixhe ique lu xi'que Jesús ra cayó xhi cabe ne unaba diidxa tu chi utoo laabe que. \v 21 Oraque biiya dxí Pedru laa ne na rabi Jesús: \p ―Señor, laga ndi ya'. Xi gaca xa de laa. \p \v 22 Para na Jesús: \p ―Pa acaladxe guiaana be de dxi guenda la? cadi xcuenta lu'. Dananda naa lii. \p \v 23 Ne bireeche diidxa lade ca hermanu na Jesús qué zati discípulu que, peru cadi na di Jesús qué zati be, sínuque na pa acala'dxi guiaana be de ora gueeda la? cadi xcuenta Pedru. \p \v 24 Ne discípulu que nga cayuí' irá ndi', ne cucaa irá ni, ne nanna du dxandí irá ni na be. \p \v 25 Nuu ru stale ni bi'ni Jesús, pa nicá cada tobi ni la? rabe nin qué nugaanda guidxilayú nidxá irá gui'chi ra nicá ni.