\id JAS \h SANTIAGO \toc1 GUI'CHI BICAA SANTIAGU \toc2 SANTIAGO \toc3 Stg. \mt1 GUI'CHI BICAA SANTIAGU \c 1 \p \v 1 Naa nga Santiagu. Rune xhiiña Dios ne xhiiña Señor Jesucristu. Lu gui'chi ri cugapa diu'xe laatu, hermanu ca', cani za de ca doce xiiñi Israel, cani reeche ndase lade stale guidxi. \s1 Zusiene Dios ni inaba ni laa \p \v 2 Hermanu ca', laguieche né intiica enda naná gueeda luguiá tu. \v 3 Purti nanna tu pa tidi tu ni sin iree chu tu de ni runi cre tu, zacané ni laatu iziidi tu cadi iree tu gana. \v 4 Lauyubi iziidi tu uzuhuaa chaahui tu sin ixhacala'dxi tu, intiica gueeda. Zacá zaniisi tu lu stiidxa Dios. Ziene chaahui tu ni na, ne zuni tu ni. \p \v 5 Pa nuu tuuxa de laatu ca'ru guiene chaahui xi naquiiñe guni la? inaba lu Dios usiene laa ne zusiene Dios laa. Purti tutiica inaba', rudii Dios ni laa de idubi ladxidó' sin tinde né laa. \v 6 Peru ora inaba be la? naquiiñe guni cre be zacaa be ni canaba be que, ne cadi cu' xa ique be pa zudii Dios ni o pa co'. Purti ni riguu xa ique zeda aca casi ola sti nisadó', riguiñe ntaa bi laa cherí cherica'. \v 7 Nga runi, ni inaba ne cu' xa ique la? cadi cueza icaa xiixa de Dios. \v 8 Purti ni ti dxi runi cre, sti dxi ma qué ganna pa runi cre la? qué zanda udxii lú neza ze'. \p \v 9 Ti hermanu ni qué gapa gasti ndaani guidxilayú ri naquiiñe guieche purti risaca nezalú Dios. \v 10 Zaqueca ti hermanu ni napa bidxichi, laca naquiiñe guieche purti ma nanna qué risaca nezalú Dios tisi napa bidxichi. Purti zanitilú irá ni napa be que, casi rinitilú guie' gui'xhi'. \v 11 Ora riree gubidxa nabé nandá', riguii yaga gui'xhi que ne riaba ca guie' que. Zacá rinitilú enda sicarú sti'. Zacaca zanitilú ricu laga canazá canayubi gapa jma bidxichi. \s1 Ora gueeda ni nagana \p \v 12 Zieche ladxidó' cani tidi ni naná sin ixhacala'dxi', purti pa qué ixhacala'dxi cabe la? zudii Dios laacabe enda nabani ni qué zaluxe. Nga nga premiu uní' udii irá cani nadxii laa. \v 13 Ora chu' ni uquiinde laanu uché' nu la? cadi zácaxa nu Dios cuquiinde laanu, purti qué zanda uquiinde ni nadxaba Dios, ne qué ruquiinde Dios iruti'. \v 14 Ni riula'dxi nu ni cadi jneza, nga nga ni ruquiinde laanu, purti ricá ique nu ni, ne zacá randa riguba yu ni laanu dede inaaze dxiichi ni laanu. \v 15 Ne ni qué usaana de icá ique ni cadi jneza la? zuchee. Ne ni qué usaana de uchee la? zati. \p \v 16 Laguiene chaahui, hermanu ca': \v 17 Irá ni nacha'hui ne irá ni dxandí sicarú reeda de ibá'. Zeeda ni de Dios ni bizá' ca biaani sti ibá', ne laa rudii ni laanu. Qué ziuu dxi uchaa be tu naca be, nin ti guisi. \v 18 Bidii be enda nabani laanu ra bini cre nu stiidxa be ni rusiene laanu ni dxandí', ne bi'ni be ni purti de laabe biale guni be ni, ti nirudó' laanu iré' ndu nu lade irá ni bizá' be. \s1 Ni dxandí cayuni ni na Dios \p \v 19 Hermanu ni nadxiee ca', lachuu para ucaa diaga tu, peru cadi nisi undaa ruaa si tu xiixa, ne cadi casi ze tu idxiichi tu. \v 20 Purti ora cadxiichi tuuxa la? qué zanda guni ni chu'la'dxi Dios. \v 21 Nga runi lacuee irá ni nadxaba de ndaani ladxidó' to, ne lausaana irá ni cadi jneza. Laucaala'dxi chi nanda tu stiidxa Dios ni ma ucuá xcu ndaani ladxidó' to, purti nga nga ni zanda ulá laatu. \p \v 22 Laguietenala'dxi naquiiñe guni tu ni na ca diidxa ca, ne cadi ucaa diaga si tu cani. Pa zacá cayuni tu la? caguite si tu laca laatu. \v 23 Purti tobi ni ucaa diaga stiidxa Dios sin guni ni na ni la? zeda aca casi tobi ni bi'ya laa lu ti espeju. \v 24 Biiya si be laabe, biree be ze be, ne bisiaanda be ximodo laabe. \v 25 Peru pa izi'di chaahui nu ley sti Cristu ni jma risaca, ne izaala'dxi nu guni nu ni na ni, sin usia'nda nu ni ma bina diaga nu la? zaguu Dios ndaaya irá ni runi nu. \p \v 26 Pa nuu tobi de laatu zácaxa runi ni na Dios, peru qué rucueeza ruaa de iní' ni cadi jneza la? caguite laca laa, purti cadi dxandí cayuni ni na Dios. \v 27 Ndi nga ni na Dios Bixhoze nu: Pa dxandí racala'dxi nu guni nu ni na, acané nu ca bizabi ne ca viuda ni cadi'di ra nagana, ne ibani nu jneza, ma cadi casi nabani ca binni ni qué rulabi Dios. \c 2 \s1 Bia'ca ulabi nu tobi ulabi nu stobi \p \v 1 Hermanu ca', yáquexa ma runi cre tu Jesucristu Señor stinu ni jma risaca lade irá xixé la? lausaana de usisaca tu binni pur ni naca ndaani guidxilayú. \v 2 Purti pa chu' ti hombre ra cayuni tu cultu, nuu aníu de oro ná' ne nacu lari risaca, ne chu' stobi nabé pobre nacu lari yuxe, \v 3 ne jma ulabi tu ni nacu lari cha'hui que, ne gabi tu laa: “Gurí rarí jma galán”, ne gabi tu pobre que: “Bizuhuaa racá, o gurí xa ñee ri” la? \v 4 zacá culabi tu tobi jma que stobi, ne runi tu ni purti cadi jneza ni cá ique tu. \p \v 5 Hermanu ni nadxiee ca', laucaa diaga: gulí Dios ca pobre ndaani guidxilayú ri ti isaca ca ra guni cre ca laa, ne icaa ca irá ni naguixhe chaahui be ra runi mandar be para icaa cani nadxii laabe. \v 6 Peru laatu qué rulabi tu ca pobre. Ñee, cadi ni napa bidxichi nga ni ruxhii laatu la? ne cadi laca laacabe nga riguba yu cabe laatu ra nuu juez la? \v 7 Ne cadi laca laacabe riguu dí cabe Cristu ni naca tu xpinni la? \p \v 8 Cá ti ley lu Xqui'chi Dios ni jma risaca, na ni: “Gunaxhii stobi cásica nadxii lu lii.” Ne pa dxandí cayuni tu casi na ni ca la? jneza cayuni tu. \v 9 Peru pa rulabi tu tobi jma que stobi la? cuchee tu, ne zagui'ba donda ique tu, purti cadi cayuni tu casi na ley que. \v 10 Neca ti mandamientu si uchee né cabe lade irá xixé, peru pur tobi que zagui'ba donda ique cabe, casi ñaca ma bichee né cabe idubi naca ley. \v 11 Dios uní': “Cadi chu' neu ni cadi xheelu'.” Ne laca laa uní': “Cadi guutu'.” Yanna pa qué riuu neu ni cadi xheelu', peru ruuti lu la? cuchee neu ley. \v 12 Laatu ma zinanda tu ley sti Cristu ni qué rucaa binni yaga, peru jma rusi naquiiñe guni tu jneza ne zaqueca iní' tu. \v 13 Ne pa qué guiá tu stobi la? qué ziá Dios laatu, sínuque zudxiiba donda ique tu. Peru pa guiá tu stobi la? Dios laca ziá laatu. \s1 Ximodo ihuinni pa runi cre tobi \p \v 14 Hermanu stinne ca', pur gana si iní' tobi runi cre pa qué runi jneza. Ñee na tu zanda ilá be purti si na be runi cre be la? \v 15 Pa qué gapa ti hermanu o ti hermana ni cuaqui' ne nin ni tidi né dxi, \v 16 ne ñabi tobi de laatu laa: “Sicarú uyé, uyuu xidxaa ne gudó de ra idxá lu'”, peru qué nudii laabe ni caquiiñe be la? ñee na tu ucané ngue laabe la? \v 17 Zacaca nga cani na runi cre peru qué runi jneza. Qué iquiiñe modo runi cre cabe que. \p \v 18 Zándaca chu' tu na': “Lii runi cre lu peru naa rune jneza.” Ximodo zanda ganna pa dxandí runi cre lu, pa qué ru'nu jneza. Naa zanda ulué lii dxandí rune cre purti rune jneza. \v 19 Lii nou' runi cre lu tobi si Dios nuu. Jneza nga. Peru nga ca runi cre ca binidxaba ne raca diti ca'. \v 20 Pa runi cre lu ne qué gu'nu jneza la? pur gana si runi cre lu'. Ñee, qué riene lu nga la? hombre huati. \p \v 21 Xi pur bixhá Dios stonda Abraham, bixhoze gola nu ya'. Purti jneza bi'ni be ra bidii be xiiñi be ñati para nusiga'de be laa. \v 22 Bihuinni bini cre be purti bi'ni be jneza. Nga runi bisaca fe stibe nezalú Dios. \v 23 Zacá uca ni casi cá lu Xqui'chi Dios ra na: “Bini cre Abraham Dios, ne nga runi uní' Dios ma qué uzaabi be gasti'.” Ne gudxi cabe laabe xhamigu Dios. \p \v 24 Ma biiya tu, neca rabi nu ma runi cre nu, peru qué zaxá stonda nu pa qué guni nu jneza. \v 25 Zacaca bizaaca lú Rahab, casi cá lu Xqui'chi Dios. Chiqué uca be ti gunaa dxaba', peru bichagalú be ca xpinni Dios ni biseenda Josué xquidxi be, ne biluí' be laaca sti neza che ca ti qué igaa ca'. Ñee, cadi pur ni bi'ni be que bixhá Dios stonda be la? \v 26 Purti cásica qué iquiiñe xcuerpu nu sin espíritu stinu la? zaqueca nga qué iquiiñe modo runi cre nu pa qué guni nu jneza. \c 3 \s1 Xi naca ludxi binni \p \v 1 Hermanu stinne ca', cadi stale de laatu uyubi aca maistru, purti naquiiñe guni binni ni usiidi', pacaa jma rusi naná zaca para laa dxi uzuhuaa nezalú Dios. \v 2 Irá nu ruché' nu. Peru pa nuu tuuxa qué riuu ora iní' ni cadi jneza la? laa huaxa ma biziidi guni ni na Dios, ne ma zanda ucueeza laca laa de guni intiica ni cadi jneza. \v 3 Riguu binni frenu ruaa mani para guni ni na ca', ne pur frenu si que la? randa riné cabe laame ladu acala'dxi cabe. \v 4 Laca zaqueca barcu, neca naro'ba ni peru raca mandar ni pur ti timón huiini'. Ne ora acala'dxi bi yooxho chiné ni ladu na la? rucueeza timón huiini que ni para udxii lú ni ladu na ni cusá ni que. \v 5 Yanna, casi frenu ne casi timón que la? zaqueca nga ludxi nu. Neca nahuiini ni peru naro'ba ni runi ni. Laguuya si laatu pabiá' nahuiini ti batee, peru zanda ucaa gui ni ti gui'xhi ro'. \v 6 Ne ludxi nu laca zeda aca casi ti batee, ne casi xiixa ni dxá de enda nadxaba'. De ra nuu binidxaba biaaxha batee que, ne rucaa gui irá ni runi nu. Nuu ni lade xcuerpu nu, ne rusiu'dxu ni idubi nu. \v 7 Zanda idó' irá clase mani', mani huiini', beenda', ne ca mani ni nuu ndaani nisadó', ne ma huasidó' binni laaca'. \v 8 Peru qué zanda usidó' no ludxi nu, ne qué zanda ucueeza nu ni, purti nadxaba ni. Casi ñaca napa ni venenu ni ruuti. \v 9 Riqui'ñe nu ni para udí' nu diuxquixe Dios Bixhoze nu, ne laca laani rigú' dí né nu binni ni bizá' Dios casi laa. \v 10 Ruaa ca rusisaca né nu Dios, ne ruaa queca rigú' dí né nu binni. Hermanu stinne ca', cadi jneza guni nu zacá. \v 11 Zanda xa iree nisa naxhi ne nisa xi de ti ra candani nisa. \v 12 Hermanu stinne ca', ñee zanda udii yaga du'ga aceituna, ne yaga uvas udii du'ga la? Zacaca qué zanda indani nisa naxhi ra candani nisa xi. \s1 Ni dxandí riene \p \v 13 Pa nuu de laatu riene ne nuu xpiaani la? uluí' ni pur modo nabani sin udxiiba laca laa, ti ihuinni dxandí riene. \v 14 Peru pa go dí laatu xiñee didi stobi lú tu, ne cada tobi uyubi para laa si la? cadi zácaxa tu riene tu purti cadi dxandí ni. \v 15 Cadi de Dios zeeda irá nga, sínuque zeeda ni de guidxilayú. Zacá runi binni ni qué runibiá' Dios, ne de binidxaba zeeda ni. \v 16 Purti pa cayó dí laatu xiñee didi stobi lú tu, ne cada tobi cuyubi para laa si la? qué zanda chu' tu tobi si, ne nisi zuni tu ni cadi jneza. \v 17 Peru ni ma bisiene Dios laa la? ma qué lica zucaa ique ni nadxaba', qué zuyubi diidxa', ne qué zucaa lú, sínuque zaca nadó' ne ziuu razón. Ziá binni ne zuni stale enda nacha'hui de idubi ladxidó', ne cadi para udxiiba binni laa. \v 18 Zaree ndu xhiiña cani runi pur chu' binni tobi si, purti cayuni ca jneza ne laca cayacané ca ca xcaadxi guni jneza. \c 4 \s1 Ni nadxii guidxilayú \p \v 1 Xiñee ridinde tu ne rindaa saa tu pue. Ñee cadi zeeda ni purti cada tobi ruyubi ni chu'la'dxi si la? \v 2 Purti nuu de laatu ora cayuula'dxi xiixa ne qué ganda icaa la? dede ñanda ñuuti para nicaa ni. Ridinde diidxa tu ne ridxela saa tu, purti racala'dxi tu ni napa stobi peru qué idxela tu ximodo gapa tu ni. Qué ricaa tu ni racala'dxi tu purti qué rinaba tu ni Dios. \v 3 O pacaa la? rinaba tu ni, peru qué rudii be ni laatu purti cadi jneza ni cá ique tu ora canaba tu ni, sínuque racala'dxi si tu ni para chi chite tu. \v 4 Laatu zeda aca tu casi tobi ni cuchee né xheela'. Ñee qué ganna tu qué zanda ganaxhii nu Dios ne ganaxhii ca nu guidxilayú la? Pa chu' né nu binni guidxilayú tobi si la? cucá' lú nu Dios. \v 5 Lu Xqui'chi Dios nuu ra cá ca diidxa ri': “Espíritu Santu ni bidii Dios laanu racala'dxi laanu para laasi.” Ñee na tu cá si ni lu gui'chi la? \v 6 Peru qué rusaana dxí Dios de acané laanu. Laca cá lu Xqui'chi be: “Rudxii deche Dios cani rudxiiba laca laa, ne racané cani qué rudxiiba laca laa.” \v 7 Laudii lugar guni mandar Dios laatu, ne cadi ulabi tu binidxaba', stubi stubi zaxele de laatu. \v 8 Laidxiña gaxha de Dios, ne laa zadxiña gaxha de laatu. Gabe ca' laatu, cani cuchee né Dios ca', lausiá xpida tu casi ñaca niguiibi ná tu. Ne zaqueca laatu, cani racala'dxi ganaxhii Dios ne ganaxhii ca guidxilayú, lausiá ladxidó' to. \v 9 Cadi quite né tu enda ruchee, sínuque lachuu xizaa, ne lachuu triste ne laguuna'. Lugar de nuxidxi tu, laguuna', ne lugar de ñeche tu, lachuu triste. \v 10 Lagaca nadó' nezalú Señor, ne laa zusisaca laatu. \s1 Iruti udxiiba donda ique stobi \p \v 11 Hermanu ca', cadi iní' saa tu, purti pa iní' tu ti hermanu stitu, ne udxiiba tu donda ique la? cadi laasi be caní' tu sínuque laca caní' tu ley ne na tu cadi jneza ni. Ne pa iní' tu zacá la? lugar de ñuni tu ni na ley que, laga cusisaca tu laatu jma que laani. \v 12 Dios gudixhe ni, ne laa si zanda udxiiba donda ique binni, ne laca laa si zanda ulá o unitilú. Lii, iruti naca lu para udxiiba lu donda ique stobi. \s1 Zeda aca enda nabani casi gupa \p \v 13 Yanna laucaa diaga ni chinié ri', purti nuu de laatu na: “Yanadxí o ixí ziuu nu tal guidxi, ne ziaana nu raqué tubiza. Raqué zazí nu ne zutó' no para cuee nu stale bidxichi.” \v 14 Xiñee riní' tu zacá, nin qué ganna tu xi chi aca ixí'. Ñee na tu ze ru enda nabani napa tu ca la? Cadi zacá di nga laani, sínuque zeda aca enda nabani stinu casi gupa riaba siadó' ne sti ratu ma gasti'. \v 15 Ndi nga ni niní' tu: “Pa na Señor la? zabani nu ne zuni nu ndi ne ndica'.” \v 16 Peru laatu runi tu laatu nandxó' purti qué ribeza tu xi na xa Dios. Ne irá ni guni zacá la? cuchee. \v 17 Cani ma nanna xii nga jneza ne qué guni ni la? cuchee né Dios. \c 5 \s1 Caguixhená Santiagu ca ricu \p \v 1 Yanna, laucaa diaga, ricu ca'. Laguuna ne laucaa ridxi pur enda naná ni chi gueeda luguiá tu. \v 2 Ma qué zaquiiñe irá bidxichi ni napa tu ca, ne mápeca cayó bandaa xhaba tu. \v 3 Ma cá tini oro ne plata stitu, ne zusihuinni tini que stonda tu, purti zunidé ni laatu casi runi gui. Cutopa lú tu bidxichi para iquiiñe laatu stobi dxi, peru laca laani usihuinni ni stonda tu dxi usaba ná Dios laatu. \v 4 Huaguite si tu cani huachuugu semiá stitu, ne qué huaguixe tu laaca', ne yanna casi ñaca culuí' ni laatu. Ne ma bina diaga Señor Dios stidxi cani ulee né laatu guela. \v 5 Ndaani guidxilayú ri huayapa tu irá ni huayacala'dxi tu, ne huayuni tu irá ni gapa tu gana. Huachá tu ladxidó' to casi ti yuze ni caroo para gati'. \v 6 Huadxiiba tu donda ique cani nayá ladxidó', huayuuti tu laaca sin indisa ná ca lú tu. \s1 Tidi binni ra nagana sin ixhacala'dxi' \p \v 7 Peru laatu, hermanu ca', cadi ixhacala'dxi tu irá ni cayuni cabe laatu ca. Lacueza ganda dxi gueeda Señor. Laguuya modo runi cani riguu biní: qué rixhacala'dxi ca laga cabeza ca guiaba primé nisa guie ne rairopa para cuee ca guela. \v 8 Zaqueca laatu, neca cazaaca tu irá nga, cadi ixhacala'dxi tu, ne cadi cui sa tu atrá, purti ma zeda yuba dxi gueeda Señor. \v 9 Hermanu stinne ca', cadi cu' saa tu xqueja tu, ti qué quiba donda ique tu, purti ma zeeda Dios gaxha, ne laa udxiiba donda ique cabe. \v 10 Hermanu stinne ca', laguni casi bi'ni ca profeta ni byuí' né binni stiidxa Señor chiqué. Qué nixhacala'dxi ca neca udi'di ca ra nagana. \v 11 Ridu'ya nu yanna pabiá' nayeche biaana cabe ora ma udi'di cabe ra nagana sin nixhacala'dxi cabe. Casi uca Job: nabé naná ni beeda luguiá be, peru qué nibí sa be atrá. Ne nanna tu xi bi'ni Señor para laabe óraque, purti riá Señor binni, ne rilasela'dxi laaca'. \p \v 12 Yanna laiziidi chaahui ni chi tidxe laatu ri': cadi guni jurar tu, nin pur ibá', nin pur guidxilayú, nin pur intiica, sínuque lainí' “Ya” o “Co'”, ne nga si, ti cadi quiba donda ique tu. \s1 Naquiiñe iní' né binni Dios \p \v 13 Pa nuu tobi de laatu cadi'di ra nagana la? iní' né Dios. Pa nuu ni cayeche la? gu'nda cantu. \v 14 Pa nuu tobi de laatu huará la? useenda caa ca hermanu gola de lade cani runi cre, iní' né ca Dios pur laabe ne xhubi ca aceite ladi be laga canaba ca lu Señor acané laabe. \v 15 Ne pa dxandí runi cre ca zuni Dios ni canaba ca la? zalá be, ne zandisa Señor laabe, ne pa huachee be la? zuxhá Señor stonda be. \v 16 Pa nuu tobi de laatu nanna ma bichee la? gabi ca xcaadxi hermanu xi bi'ni', ne cada tobi de laatu iní' né Dios pur ca xcaadxi, ti aca tu nazaaca de irá modo. Ora riní' né ca xpinni Dios laa de idubi ladxidó' ca la? rugaanda stiidxa ca lú be. \v 17 Uca profeta Elías binni guidxilayú casi laanu, ne ti tiru unaba be lu Dios de idubi ladxidó' be cadi usaba nisa guie, ne zaqué uca ni. Qué ñaba nisa guie guidxi que chonna iza aronda'. \v 18 Bigueta uní' né be Dios peru ngue ma canaba be guiaba nisa guie, ne dxi que ru' biaba nisa guie ne bigueta biree guela. \p \v 19 Hermanu ca', pa iree chu tobi de laatu de ni dxandí', ne ganda udxigueta stobi laabe la? \v 20 ganna ni bidxigueta laabe que, tutiica ni udxigueta tobi ni ma biree chu la? zulá ngue de lu ná enda guti ne zaxá stonda ngue.