\id HEB \h HEBREOS \toc1 GUI'CHI UCUA LU CA BINNI HEBREU \toc2 HEBREOS \toc3 He. \mt1 GUI'CHI UCUA LU CA BINNI HEBREU \c 1 \s1 Xiiñi pe Dios beda iní' né laanu \p \v 1 Stale tiru ne stale modo huaní' né Dios ca bixhoze gola nu. Chiqué, ora racala'dxi be gabi be laaca xiixa la? uní' né be ti profeta para gabi ni laaca'. \v 2 Peru yanna ri ma Xiiñi pe be biseenda be, beda iní' né laanu. Ne ma bisaana be idubi naca guidxilayú, ne irá xixé ni nuu, lu ná Xiiñi be, purti ne laa bizá' né ni laabe. \v 3 Bia'ca nandxó' be nandxó' Xiiñi be, ne casi laabe Xiiñi be. Nandxó' Xiiñi be, ne laa naaze guidxilayú lu ná', ne ni iní' la? napa xidé gaca'. Ra biluxe bixhá Xiiñi be xpecadu nu, bigueta ra nuu be ibá', ne ma zuba cue' be ra cayuni mandar be. \s1 Jma risaca Xiiñi Dios que ca ángel \p \v 4 Jma bisisaca Dios laabe que ca ángel, purti Xiiñi laabe, ne nga runi dxi'ba be ca ángel. \v 5 Qué ñuu dxi ñabi Dios tobi de ca ángel Xiiñi', peru Jesucristu gudxi be ni laa, na be: \q1 Lii nga Xiiñe'. \q1 Dede yanadxí zusihuinne Xiiñe lii. \m Bigueta bizeete be Jesucristu sti tiru, na be: \q1 Naa nga Bixhoze be, \q1 ne laabe nga Xiiñe'. \m \v 6 Ne dxi biseenda be Xiiñi be lugola ndaani guidxilayú, uní' be na be: \q1 Irá ángel stinne zusuxibi xa ñee be. \m \v 7 Chiqué bicaa ti profeta ca diidxa ri lu Xqui'chi Dios: \q1 Runi Dios ca ángel sti casi bi, \q1 ne nuu tiru runi be laaca casi bele. \m \v 8 Peru ra riete Xiiñi Dios la? na ni bicaa salmo que rabi laabe: \q1 Lii nga Dios, \q1 ne qué ziuu dxi guiaana dxí de guni mandar lu', \q1 ne zuni mandar lu jneza. \q1 \v 9 Rucaa ique lu guni lu ni nacha'hui', \q1 ne nanala'dxi lu ni nadxaba'. \q1 Nga runi ma bisieche Dios stiu' lii jma que irá xixé. \m \v 10 Ne laca na ni bicaa salmo que rabi laabe: \q1 Señor, lii bizá' lu guidxilayú dxi uyá', \q1 ne laca lii nga bizá' lu ibá'. \q1 \v 11 Zadxiña dxi initilú irá ni bizá' lu', \q1 peru lii nuu rou'. \q1 Zio'xho guidxilayú ne ibá' \q1 casi rio'xho xhaba binni. \q1 \v 12 Ne zutopa lu cani casi rutopa binni xhaba, \q1 ne zaca cani nacubi. \q1 Peru lii la? zaqué si nuu lu', \q1 ne qué zuchaa lu', \q1 ne qué zazaa xhiza lu'. \m \v 13 Laca cá lu gui'chi ra na Dios rabi Xiiñi': \q1 Gudá' cui gá lu cuee \q1 laga quixhe dxie irá cani rucaa lú lii, \q1 dede ora ma biaba ca xa ñee lu'. \m Peru qué huayuu dxi gabi be tobi de ca ángel stibe zacá. \v 14 Purti ca ángel la? espíritu si laaca', ne runi ca xhiiña be. Ruseenda be laaca rigacané ca ca xpinni be ni chi ilá. \c 2 \s1 Naquiiñe ulabi nu modo nexhe ilá nu \p \v 1 Nga runi laanu, yáquexa ma Xiiñi pe Dios beeda iní' né laanu la? jma pe naquiiñe ulabi nu stiidxa Xiiñi be ni byuí' né cabe laanu que. Pacaa la? zándaca ixele nu de laani chaahui chaahui'. \v 2 Chiqué la? ángel gudxi binni xi na Dios guni ca', ne bisaca ni uní' ca que. Purti tu qué nulabi ca diidxa que, ne qué ñuni ni na cani la? bisaba ná Dios laaca purti bichee ca'. \v 3 Yanna, ñee na tu cadi jma nagueenda usaba ná be laanu pa qué ulabi nu stiidxa Señor Xiiñi be ni beeda ulá laanu que la? Purti nirudó' Señor uní' modo ilá binni. De raqué cani bina diaga ni de ruaa be byuí' né ca ni laanu, casi bina diaga ca ni. \v 4 Laca bisihuinni Dios dxandí ni uní' cabe que purti bihuinni nuu né enda nandxó' sti laacabe, ne bi'ni cabe stale milagru ne ni bidxagayaa binni. Ne laca bidii laacabe Espíritu Santu para ucané laacabe, ne cada tobi bi'ni dxiiña bia' gracia bidii Espíritu que laa. \s1 Beda aca Cristu casi ca bi'chi' \p \v 5 Cadi ángel di gudixhe Dios guni mandar guidxilayú ora ma uca nacubi casi bize'te du nagasi, sínuque binni. \v 6 Lu ti salmo cá ra caní' né tobi Dios: \q1 Tu naca hombre para guietenala'dxi lu laa. \q1 Tu naca binni para ulabi lu laaca'. \q1 \v 7 Lii bizá' lu laaca ne bi'ni lu laaca jma huaxié' que ca ángel, \q1 peru cadi para guiaana ca zacá. \q1 Nabé bisisaca lu laaca', \q1 de bisaanu irá xixé ni bizá' lu ladxi ná ca' \q1 \v 8 para guni mandar ca ni. \m Ne dxandí bisaana Dios irá ni nuu ndaani guidxilayú lu ná binni para guni mandar. Ca'ru sica guni mandar binni irá ni yanna ri', neca ma gudixhe be ni lu ná ca'. \v 9 Peru ridu'ya nu Jesús, ma cayuni ni. Beda gaca be binni guidxilayú, ne laga nuu be guidxilayú la? laca uca be jma huaxié' que ca ángel. Bidii be lugar bininá enda guti laabe purti nga ni ucala'dxi Dios, gati be jlugar irá xixé binni guidxilayú. Nga runi yanna ma nandxó' be ne nabé ma bisisaca Dios laabe. \p \v 10 Dios bizá' irá xixé ni nuu, ne napa irá ni ladxi ná'. Peru bidii be Jesús Xiiñi be beda acaná, purti biiya be pa qué ñacaná Xiiñi be la? que ñanda niquiiñe para nizá niru lú irá ca xpinni ni chi nduu ra nuu be. \v 11 Purti tobi si Bixhoze cani bia ladxidó' ne ni bisiá ni que, ne nga runi qué rituí lú guni bi'chi ca xpinni. \v 12 Cá ni lu gui'chi ra na be rabi be Bixhoze be: \q1 Zusiide ca biche de lii, \q1 ne ra idxiña ca zuunda cantu para usisaca lii nezalú ca'. \m \v 13 Ne nuu sti lugar ra na be: \q1 Dios si cá lua'. \m Ne bigueta na be: \q1 Rarí nuaa nia ca xiiñe ni bidii Dios naa. \p \v 14 Binni guidxilayú laanu. Laabe laca beda gaca be binni guidxilayú para gunda guti be. Ne ra guti be que, gudixhe dxí be lu enda nandxó' sti binidxaba', purti chiqué la? binidxaba nga gunaaze dxiichi enda guti lu ná'. \v 15 Bi'ni Jesús zaqué ti ma qué idxibi nu enda guti, purti nuu binni de tantu ridxibi gati ruluí' ma naaze enda guti laa idubi nabani. \v 16 Cadi beeda Jesús ndaani guidxilayú para acané ca ángel, sínuque beda acané be cani za de Abraham. \v 17 Gupa be xidé guca be casi pe ca bi'chi be, purti zacá si zanda guiá be laanu, ne uzuhuaa be lu Dios pur laanu casi runi ti sacerdote gola ni runi xhiiña jneza. Ne laca zacá gunda gudixe be ni biché' nu. \v 18 Bi'ni binidxaba pur nuchee be, ne naná guca ni para laabe. Nga runi zanda acané be cani cuquiinde binidxaba laa. \c 3 \s1 Jma risaca Jesús que Moisés \p \v 1 Hermanu ca', ne laatu zeeda tu lade cani ulee chu Dios para laa. Nga runi laguietenala'dxi Cristu Jesús. Biseenda Dios laabe guidxilayú, beda gaca be sacerdote gola stinu. \v 2 Jneza bi'ni be irá ni biseenda Dios laabe beda guni be ndaani guidxilayú, casi bi'ni Moisés chiqué. Laca jneza bi'ni ne gupa chaahui ca xpinni Dios. \v 3 Peru qué zanda uchaaga nu Moisés Jesús purti jma risaca Jesús que laabe, zanda gabi nu casi ti yoo, jma risaca xpixuaana ni que cani runi si dxiiña ndaani ni. \v 4 Irá yoo napa xpixuaana', peru Dios nga xpixuaana irá xixé ni nuu. \v 5 Dxandí bi'ni Moisés xhiiña Dios xpixuaana jneza, ne gupa chaahui ca xpinni be, ne uní' ni gudxi be laa iní', ni chi tidxi be binni. \v 6 Peru Cristu la? Xiiñi pe Dios laa ne runi xhiiña Bixhoze jneza. Bisaana Bixhoze be laabe gu'ya be ca binni lidxi. Laanu nga ca binni lidxi Bixhoze be pa qué usaana nu de guni cre nu laabe ne cueza nu ne stale enda nayeche dxi gueda caa be laanu. \s1 Ra naguixhe Dios iziila'dxi ca xpinni \p \v 7 Guietenala'dxi nu ra cá lu Xqui'chi Dios ni uní' Espíritu Santu. Ndi nga na be: \q1 Pa iní' né Dios laatu yanadxí, \q1 \v 8 cadi guni tu ladxidó' to naguidxi casi bi'ni ca bixhoze gola tu dxi uzá ca ndaani gui'xhi ne bichiichi ca laabe. \m \v 9 Casi na be: \q1 Idubi naca cuarenta añu bichiichi cabe naa, \q1 ne biyubi cabe pabiá' zanda gune huantar laacabe, \q1 neca biiya cabe irá ni bine para laacabe ca dxi que. \q1 \v 10 Nga runi bidxiiche nia laacabe \q1 ne gudxe óraque: “Nisi canauchee ca binni ri'. \q1 Qué riná ca guni ca ni rabe'.” \q1 \v 11 Nga runi bidxiiche nia laacabe \q1 ne bine ti juramentu, \q1 qué ziuu dxi chu' cabe ra nudiee laacabe \q1 para niziila'dxi cabe. \p \v 12 Yanna hermanu ca', laguuya gá laatu, cadi laca aca ladxidó' to nadxaba' ne qué guni cre tu Dios ni nabani, pacaa zaxele tu de laa. \v 13 Ni guni tu la? cada tobi ulidxe stobi irá dxi laga zanda, ti cadi uchee tobi de laatu sin ganna, ne aca naguidxi ladxidó', ne ma qué ulabi Dios. \v 14 Purti naca pe nu xpinni Cristu, pa qué icha'cha nu de ni runi cre nu, cásica bini cre nu dxi ucuaa nu stiidxa'. \p \v 15 Sti tiru cusietenala'dxe laatu ni cá lu Xqui'chi Dios ra na: \q1 Yanadxí ca, pa iní' né Dios laatu, \q1 cadi guni tu ladxidó' to naguidxi \q1 casi bi'ni cani bichiichi laabe que. \m \v 16 Tuu nga cuzeete be ra na be bina diaga stiidxa Dios ne qué nulabi ni. Cuzeete be cani ulee Moisés ndaani guidxi Egipto. \v 17 Nabé bidxiichi né Dios laacabe idubi cuarenta añu uzá cabe ndaani gui'xhi que, purti qué ñaana dxí cabe de nuchee né cabe laa. Nga runi ndaani gui'xhi que guti cabe. \v 18 Purti bi'ni Dios ti juramentu, qué zaguu laacabe ra niziila'dxi cabe saca qué nuzuuba cabe stiidxa'. \v 19 Zacá ridu'ya nu qué ñanda ñuu ca binni Israel ra ze ca para niziila'dxi ca purti qué ñuni cre ca'. \c 4 \p \v 1 Ne pa zacá uca ca binni que la? yanna laanu naquiiñe gataná nu ti qué aca nu casi uca cabe, ne ma qué chu' nu ra iziila'dxi nu, neca ma gudixhe Dios icaa nu ni. \v 2 Purti laca ma bina diaga nu stiidxa be casi bina diaga cabe, peru qué niquiiñe ni para laacabe purti bina diaga cabe peru qué ñuni cre cabe ni. \v 3 Peru laanu ma ucuaa nu stiidxa Dios, nga runi ziu' nu ra chi udii laanu para iziila'dxi nu, neca laacabe qué ñuu cabe. Casi cá ni lu gui'chi ra bizeete Dios de laacabe: \q1 Bidxiiche nia laacabe \q1 ne bine ti juramentu ma qué ziuu dxi chu' cabe ra niziila'dxi cabe. \m Qué ñuu ca binni que ra niziila'dxi ca', cadi ti ca'ru aca chaahui ni, purti maca gudixhe chaahui Dios ni dede dxi uyá' guidxilayú. \v 4 Cá ca diidxa ri lu Xqui'chi Dios: \q1 Lu gadxe gubidxa de cuzá' Dios guidxilayú biziila'dxi de irá dxiiña ni bi'ni'. \m \v 5 Ne laca cá ca diidxa ri lú ni: \q1 Qué ziuu dxi chu' ca ra niziila'dxi ca'. \m \v 6 Qué ñuu ca binni que ra niziila'dxi ca', purti qué nuzuuba ca stiidxa Dios, peru nuu tu ziuu purti ma gudixhe Dios aca ni. \v 7 Udi'di ru stale iza de bichee ca binni que, bisiní' Dios David, ne cá ni lu Xqui'chi be ra na David: \q1 Pa iní' né Dios laatu yanadxí \q1 cadi guni tu ladxidó' to naguidxi. \m Zacá nanna nu gudixhe ru Dios ti dxi iní' né laanu, ne yanna nga laani. \v 8 Purti dxi ma guti ca binni ni bichee que la? gunda biuu né Josué ca xcaadxi que ndaani guidxi ra na Dios iziila'dxi ca'. Pacaa la? qué nuzeete ru Dios sti dxi. \v 9 Nga runi nanna nu chi udii ru Dios ca xpinni ra iziila'dxi chaahui ca'. \v 10 Ne irá ni chu' raqué zaziila'dxi de xhiiña', casi biziila'dxi Dios dxi binduuxe xhiiña bizá' guidxilayú. \v 11 Nga runi huaziuu ti nu ndi para ganda chu' nu ra chi iziila'dxi nu, ne cadi guiaba nu casi biaba ca binni ni qué nuzuuba stiidxa Dios que. \p \v 12 Stiidxa Dios la? rudii enda nabani laanu, ne nandxó' ni. Jma naduxhu ni que ti puñal ni naduxhu iropa ladu, purti zanda guiaazi ni dede jma guete', dede ndaani dxita. Ora ma yendá stiidxa be que ndaani ladxidó' no la? ribee irá ni nuu ndaani ladxidó' no, ne ni cá lu xquenda biaani nu, para ganna nu ximodo laanu. \v 13 Gasti nuu ndaani guidxilayú ni qué zanda gu'ya Dios. Ruuya dxichi be irá xixé ni nuu, ne laabe cuidxi be cuenta laanu. \s1 Jesús, sacerdote gola \p \v 14 Napa nu ti sacerdote gola ni nabé nandxó', ni riní' pur laanu, ne nga nga Jesús, Xiiñi Dios ni ma nuu ra nuu Bixhoze. Nga runi naquiiñe cadi icha'cha nu de ni ma runi cre nu. \v 15 Beda gaca sacerdote gola stinu binni guidxilayú ne udi'di irá ni rididi nu. Xi si la? qué nuchee be. Zanda guiá be laanu purti nanna pe be xii nga nagana para laanu, ne zanda acané be laanu ora ma qué ganda sa nu. \v 16 Nga runi zanda idxiña nu ra nuu Dios stinu ni nadxii laanu sin idxibi nu, purti nacha'hui be, riá be laanu, ne zacá zacané be laanu ora caqui'ñe nu tu acané laanu. \c 5 \p \v 1 Gulí Dios ca sacerdote gola para iní' né laa pur binni, ne para quixhe ca ni guedané binni usiga'de Dios lu altar, ne para idxiña né ca rini sti mani ni ma guti ra nuu Dios, para guiá ni huachee ca binni que. \v 2 Peru qué rixhacala'dxi cabe cani qué riene ne cani ruchee, purti laca binni guidxilayú laacabe ne laca zanda uchee cabe. \v 3 Ne purti ruchee cabe la? laca naquiiñe guedané cabe ni usiga'de cabe Dios para guiaxa stonda cabe, casi runi cabe pur binni. \p \v 4 Peru iruti zanda gudxiiba laca laa aca sacerdote gola, sínuque Dios nga ribí tu aca ni, casi ulí Aarón, primé sacerdote gola. \v 5 Nin Cristu qué nudxiiba laca laa, sínuque Dios ulí laabe para aca be sacerdote gola stinu. Purti maca cá lu Xqui'chi Dios ra na rabi laabe: \q1 Lii nga Xiiñe'. \q1 Dede yanadxí zusihuinne Xiiñe lii. \m \v 6 Ne laca cá sti lugar lu Xqui'chi Dios ra na rabi laabe: \q1 Lii nga sacerdote gola, ne qué ziuu dxi guiaana dxí de aca lu ni, casi Melquisedec. \m \v 7 Dxi uyuu Cristu ndaani guidxilayú, unaba lu Dios nulá laa de enda guti que, dede biina ne bicaa ridxi. Bicaa diaga Dios laabe purti qué nudxiiba be laca laabe sínuque bi'ni be irá ni na. \v 8 Peru neca Xiiñi Dios laabe, udi'di be irá enda naná que para biziidi be uzuuba be diidxa'. \v 9 Bi'ni be irá ni gudixhe Bixhoze be guni be, ne pur ni bi'ni be ca zalá irá cani uzuuba stiidxa be. \v 10 Ne ma bi'ni Dios laabe sacerdote gola, casi Melquisedec. \s1 Nagana ibigueta tobi ni usaana de guni cre \p \v 11 Napa stale ni nusiide laatu de irá ndi', peru nagana usiene ni laatu yanna purti huaxié' rucaa ique tu iziidi tu. \v 12 Ma xadxí de bini cre tu, mápeca ñanda nusiidi tu stobi, peru naquiiñe uzulú tu iziidi tu stiidxa Dios sti tiru, purti nin ra jma qué igana ca'ru guiene tu. Nuu tu casi ba'du', leche si zanda gue tu, qué zanda go to gueta. \v 13 Purti cani re' leche si la? nga casi ca binni ni ca'ru guiene chaahui ni rusiidi stiidxa Dios laanu guni nu, purti para laani, ba'du cayadxi ru laacabe. \v 14 Peru cani ma zanda go gueta la? nga cani ma nanna uná nga jneza ne uná nga ni cadi jneza, purti ma biaa ca guni ca jneza. \c 6 \p \v 1 Nga runi, naquiiñe ucá' ique nu iniisi nu lu stiidxa Dios ne cadi guiaana nu casi cani deru cuzulú caziidi de Cristu. Dede dxi bizulú nu, ma bizi'di nu naquiiñe guni cre nu Dios ne usaana nu modo bibani nu dxi ca'ru gunibiá' nu stiidxa'. \v 2 Ma bizi'di nu de enda riuu nisa, ne ma bizi'di nu ni runi ca hermanu gola, riguixhe ná ca luguiá sti hermanu para chu' ndaaya'. Ne ma nanna nu ziuu dxi guiasa binni de lade gue'tu', ne óraque zabidxi Dios cuenta laanu, ne qué ziuu dxi idxaa ni iní' be dxi que. \v 3 Peru cadi tiisi ma bizi'di nu bia' cá, guiaana dxí nu, sínuque huaziuu ti nu ndi', pa na Dios. \p \v 4 Pa gusaana tobi de guni cre Cristu la? iruti zanda uchiña laa ra nuu be sti tiru. Purti ma biene stiidxa be ne ma biiya enda nacha'hui sti Dios, ne ma ucuaa Espíritu Santu. \v 5 Ma bidii cuenta galán stiidxa Dios, ne laca ma biene xi chi aca dxi usihuinni Dios enda nandxó' sti'. \v 6 Ne pa usaana be irá ni la? ma qué zanda ru uchaa be laabe, ne casi ñaca cabigueta cucaa be Cristu lu cruz sti tiru pur ni nuu ndaani ladxidó' be, ne cayuni be para uxidxi cabe Cristu. \v 7 Zeda aca binni casi ti layú ni re' irá nisa guie ni guiaba lú. Pa cuee ndu layú que xiixa para ni runi dxiiña lú la? zaguu Dios ndaaya ni. \v 8 Peru pa nisi guixi ne gui'xhi udii ni la? qué iquiiñe ni para gasti', ne ziaba dí sti Dios luguiá ni, ne zia'qui ni. \s1 Zuni Dios ni ma uní' \p \v 9 Peru neca cayabe irá ndi laatu, hermanu ni nadxiee ca', nanna ziuu tu ndaaya', ti nanna ma bilá tu. \v 10 Nanna jneza runi Dios, ne qué zusiaanda irá enda nacha'hui ni huayuni tu ca xpinni purti nadxii tu laa. Huayacané tu laaca ne cayacané ru tu laaca dede yanna. \v 11 Ne racaladxe cadi guiaana dxí nin tobi de laatu de guni xhiiña be ne enda nayeche', ti icaa tu irá ni racala'dxi be udii be laatu. \v 12 Cadi ichaaba tu, sínuque laguni casi cani ma napa ni bidii stiidxa Dios udii binni. Cacaa cabe ni purti runi cre cabe ne cadi caree cabe gana. \p \v 13 Guietenala'dxi nu de dxi bidii stiidxa Dios Abraham. Bini jurar be pur laca laabe purti iruti ru jma nandxó' que laabe para ñuni jurar be pur laa. \v 14 Na be rabi be Abraham: “Dxandí zaguaa ndaaya lii ne zutale ca xiiñi lu'.” \v 15 Ne uleza Abraham sin nixhacala'dxi dede bidxiña dxi ucuaa ni uní' Dios zudii laa. \v 16 Ora runi jurar binni la? runi jurar pur tobi ni jma nandxó' que laa, ti guni cre ni caní' né be que dxandí zuni be ni. \v 17 Peru iruti ru jma nandxó' que Dios. Nga runi bini jurar be pur laca laabe ti ganna dxichi cani cudii stiidxa be que dxandí zuni be ni ma uní' be, ne qué zuchaa be gasti'. \v 18 Ra uní' be ne ra bini jurar be que bisaa be ni chupa, ne nanna nu qué zusiguii be. Ne irá nga rusieche laanu, laanu cani biyubi nu acané be laanu, ne cá lú nu ni bidii stiidxa be udii be laanu. \v 19-20 Nanna dxichi nu zuni be irá ni ma uní' be, ne nga nga ni naaze dxiichi ladxidó' no ti qué iniibi nu, casi rinaaze ancla barcu para qué iniibi. Nga runi ma cadi cá lú nu ni nuu ndaani guidxilayú ri', sínuque ni nexhe ibá' para laanu ra ma nuu Jesús zuhuaa lu Bixhoze pur laanu, ne qué ziuu dxi guiaana dxí be de aca be sacerdote gola casi Melquisedec. \c 7 \s1 Jesús zeda gaca casi Melquisedec \p \v 1 Melquisedec ca nga uca rey de Salem, ne laca uca sacerdote sti Dios ni nandxó'. Guietenala'dxi nu ni uca dxi zeeda Abraham de ra yetixhe dxí ca rey que. Biree Melquisedec bichagalú laabe ne uluu ndaaya laabe. \v 2 Oraque ulee be tindaa tindaa lu irá ni né be, bidii be laa casi ti diezmo ni ricaa sacerdote. Ni riní' lá Melquisedec la? “rey ni runi mandar jneza”. Ne laca gudxi cabe laabe “rey ni riguixhe dxí lu enda ridinde”, purti nga ni riní' diidxa Salem. \v 3 Ra cá de laabe lu Xqui'chi Dios la? qué riete gasti de bixhoze be nin jñaa be nin bixhoze gola be, nin dxi gule be nin dxi guti be. Ne zacá zeda aca be casi Xiiñi Dios, purti qué riete pa uyuu dxi biree be de sacerdote gola. \p \v 4 Laguuya si pabiá' bisaca be, purti dede Abraham bixhoze gola nu bidii laabe tindaa tindaa de lu irá ni guxha ca rey que. \v 5 Lu ley sti Moisés cá, ulí Dios ca xiiñi Leví aca sacerdote, ne gudxi laacabe icaa cabe diezmo dede sti ca bi'chi cabe neca laca za ca de Abraham casi laacabe. \v 6 Peru Melquisedec, neca cadi xiiñi Leví laa, ucuaa diezmo ni bidii Abraham laa, ne uluu ndaaya Abraham. Abraham nda bidii stiidxa Dios laa. \v 7 Peru rarí ridu'ya nu uluu Melquisedec ndaaya laabe, ne irá binni nanna jma risaca ni riguu ndaaya que ni riuu ndaaya'. \v 8 Ca sacerdote ni ricaa diezmo yanna ri la? binni guidxilayú laaca', ne zadxiña dxi gati ca', peru Melquisedec qué riete lu Xqui'chi Dios pa guti. \v 9 Ca xiiñi Leví ni nuu de sacerdote yanna la? rudii binni laaca diezmo. Peru zanda gabi nu casi ñaca laca bidii cabe diezmo Melquisedec chiqué, ra bidii Abraham ni laabe, dxi yechagalú be laa que. \v 10 Purti neca ca'ru gale Leví chiqué, peru xiiñi Abraham laa, ne ra bidii Abraham diezmo Melquisedec la? casi ñaca ne laabe bidii be. \p \v 11 Pa qué ñuu sacerdote ni za de Leví, qué ña'ta di ley. Yanna pa ñanda nusiá cabe ladxidó' binni bi'ni ni na ley que la? ma qué niquiiñe ñeeda sti sacerdote casi Melquisedec ni cadi za de Aarón. \v 12 Ne ra bidxaa sacerdote la? laca bidxaa ley. \v 13 Ne sacerdote cubi ni cuze'te nu ri la? nga Jesucristu, ne cadi za be de familia sti Leví, sínuque za be de adxé xiiñi Israel, ne nin tobi de familia stibe qué ñaca sacerdote. \v 14 Purti irá binni nanna gule Jesús Señor stinu lade ca xiiñi Judá, ne qué ñuu dxi nuzeete Moisés Judá dxi uní' tuu nga aca sacerdote. \p \v 15-16 Ne rihuinni dxichi jma risaca Cristu que ca xcaadxi sacerdote, purti casi Melquisedec laa. Guca be Sacerdote peru cadi purti gule be lade familia ni na ley gaca sacerdote, sínuque purti nandxó' be; qué ziuu dxi gati be. \v 17 Purti cá lu Xqui'chi Dios ra na rabi Xiiñi': \q1 Lii nga sacerdote gola casi Melquisedec, \q1 ne qué ziuu dxi iree lu de laani. \m \v 18 Zacá ma ucuá ná ley ni guta chiqué purti qué ñanda ñuni gasti'. \v 19 Qué ñanda nusiá ni ladxidó' binni. Nga runi gudixhe Dios sti modo ni dxandí zaquiiñe para uchiña laanu ra nuu. \p \v 20-21 Dxi uní' Dios tu aca sacerdote lade ca xiiñi Israel la? qué ñuni di juramentu. Peru dxi uní' be aca Cristu sacerdote la? dxi que huaxa bi'ni be juramentu. Casi cá lu Xqui'chi be ra na: \q1 Ma bi'ni Dios ti juramentu, \q1 ne qué ziuu dxi uchiá ni. \m Ne ndi nga na be dxi bi'ni be juramentu que, na be rabi be Xiiñi be: \q1 Lii nga sacerdote casi Melquisedec, \q1 ne qué ziuu dxi iree lu de gacu ni. \m \v 22 Nga runi nanna dxichi nu jma zanda uchiña Jesús laanu ra nuu Dios que ca sacerdote uyuu chiqué. \v 23 Dxi ca'ru gueeda Jesús la? qué ñanda ñaana ti sacerdote si, purti rati, ne óraque riuu stobi adxé. \v 24 Peru qué ziuu dxi gati Jesús, nga runi qué ziuu dxi iree de aca sacerdote stinu. \v 25 Zanda ulá be cani uchiña be ra nuu Dios ne ma qué zanitilú ca', purti qué ziuu dxi gati be, ne nuu be para iní' né be Dios pur laaca'. \p \v 26 Ne sacerdote casi pe laabe ca, nga ni caqui'ñe nu. Nacha'hui be ne nayá ladxidó' be, purti qué ñuu dxi nuchee be. Qué ñaca né be cani cuchee tobi si, ne ma bidxiiba Dios laabe ibá'. \v 27 Adxé laabe para ca sacerdote ni uyuu chiqué, purti ca ngue la? irá dxi gupa ca xidé biiti ca tuuxa mani', ne biné' ca rini stime lu altar para usiga'de ca Dios. Nirudó' runi cabe ni para guiaxa xpecadu pe cabe, ne óraque ru guni cabe ni para sti binni. Peru Cristu la? ti tiru si bisiga'de rini sti' Dios pur irá nu, dxi guti be que, ne ma cadi naquiiñe guni ru be ni sti tiru. \v 28 Cani uca sacerdote gola purti cá lu ley sti Moisés aca ca ni la? bichee ca', purti binni guidxilayú laaca'. Peru bi'ni Dios ti juramentu ra gudixhe aca Xiiñi sacerdote gola. Nga nuu jlugar ley yanna. Ne qué ñuu dxi nuchee Xiiñi be que. \c 8 \s1 Zuhuaa Jesús lu Dios pur laanu \p \v 1 Lade irá ni cucaa lu gui'chi ri la? ndi nga ni jma racaladxe ganna tu: iruti ru stobi casi Jesucristu, sacerdote gola stinu ni ma nuu ibá', zuba cue' Dios ni nandxó'. \v 2 Ma nuu be de sacerdote ndaani ti yu'du ni dxandí yu'du ni bicuí Dios, cadi ni bicuí binni. \v 3 Irá sacerdote gola nuu para quixhe ca ni guedané binni usiga'de Dios lu altar, ne para idxiña né ca rini sti mani ni ma guti ra nuu Dios para guia ni huachee ca binni que. Jesucristu, sacerdote gola stinu, laca gupa xidé bisiga'de xiixa Dios. \v 4 Pa ñuu ru be ndaani guidxilayú la? qué ñaca be sacerdote purti nuu ru sacerdote caguixhe ni chi usiga'de cabe Dios casi na ley sti Moisés guni cabe. \v 5 Peru yu'du ni nuu ca sacerdote ndaani la? zeda aca ni casi bandá si sti yu'du ni nuu ibá' que. Guietenala'dxi nu xi gudxi Dios Moisés dxi ma chi ucuí yu'du que, na Dios rabi laabe: “Biiya gu'nu ni casi pe ni bilué lii lu dani que.” \v 6 Peru jma risaca xhiiña Cristu que xhiiña ca xcaadxi sacerdote que, purti ra bi'ni Dios laabe sacerdote gola la? laca gudixhe ti modo cubi chu' né nu laa tobi si, ti modo jma galán para ni gudixhe ra bidii stiidxa Moisés que. Jma galán ni purti jma naro'ba ni bidii stiidxa be guni be para laanu. \p \v 7 Pa ñaca ñanda ñuu né binni Dios tobi si modo gudixhe ni chiqué la? ma qué niquiiñe niguixhe sti modo yanna. \v 8 Bizeete be qué niquiiñe ni guta chiqué purti nisi bichee ca binni que. Cá lu Xqui'chi be ra na be: \q1 Binni Israel ne binni Judá ca': \q1 Zadxiña dxi quixhe sti modo chu' né tu naa tobi si, \q1 \v 9 peru cadi casi gudixhe para ca bixhoze gola tu dxi uluaa naya ná ca para ulee laaca de ndaani guidxi Egipto. \q1 Purti qué ñuni ca ni gudxe laaca ñuni ca'. \q1 Nga runi bisaana laaca'. \q1 \v 10 Ndi nga chi gune para ca binni Israel dxi idxiña dxi que: \q1 zucaa ca mandamientu stinne lu xquenda biaani ca ne ndaani ladxidó' ca', \q1 ne óraque huaxa zapa ca naa de Dios stica', \q1 ne zaca ca xpinne'. \q1 \v 11 Ne óraque ma cadi naquiiñe usiidi cabe bi'chi cabe nin binni xquidxi cabe para gunibiá' ca tuu nga Señor, \q1 purti irá cabe zunibiá' cabe naa dede ni jma nahuiini hasta ni jma huaniisi lade cabe. \q1 \v 12 Zuxhaya stonda cabe, \q1 ne qué ziuu dxi guietenaladxe pa uyuu dxi bichee né cabe naa. \m Nga nga ni gudxi be laaca'. \v 13 Ne ra bizeete be ti modo cubi, rihuinni para laabe ma bio'xho stobi que, ne ora ma bio'xho xiixa la? ma chi initilú. \c 9 \s1 Yu'du ni nuu ndaani guidxilayú ne ni nuu ibá' \p \v 1 Yanna rarí chi du'ya nu ximodo uyuu né Dios ca xpinni chiqué, ne ximodo nuu né laanu yanna. Chiqué gudixhe be ximodo guni ca binni que cultu, ne bizá' cabe ti yu'du para aca ni ndaani'. \v 2 Bicuí cabe ti carpa ne nga uyé de yu'du stícabe. Naca ni chupa ndaa, ne ndaani tindaa que la? nuu candeleru de oro ne mexa ra nexhe ca pan ni ma uyuu ndaaya'. Ne rabi cabe ni “Lugar Ra Nandxó'”. \v 3 Para chu' cabe ndaani sti ndaa que la? napa cabe xidé tidi cabe ti cortina, ne raqué nga rabi cabe ni “Lugar Ra Jma Nandxó'”. \v 4 Nuu ti altar de oro ndaani ni ra riguu cabe gu'xhu', ne laca nuu ti guiña de oro ni napa cabe casi ti seña ma bidii stiidxa Dios laacabe aca cabe xpinni, ne ndaani ni nuu ca guie ra cá ca mandamientu ni bidii Dios Moisés que, ne laca nuu ti rii de oro ra dxá caadxi maná ne vara sti Aarón ni ulee bandaga chiqué. \v 5 Ne luguiá guiña que zuhuaa chupa figura casi ángel sicarú dede ria'qui biaani', ne ruchii bandá sti xhiaa cani ra ruchá cabe rini sti ca mani ni rusiga'de cabe Dios. Peru nagasi qué zanda uze'te nu xi riní' irá ni. \p \v 6 Zacá nga nexhe chaahui irá ni nuu ndaani carpa que, ne irá dxi riuu ca sacerdote ndaani primé ndaa que para riguni xhiiña'. \v 7 Peru rairopa ndaa que la? sacerdote gola si riuu, ne neca laabe la? peru ti tiru si zanda chu' be lu tubiza. Ne para chu' be, napa be xidé chiné be rini ni usiga'de be Dios pur irá ni bichee ca binni que iza que sin ganna, ne ni bichee be. \v 8 Racá rihuinni cusiidi Espíritu Santu laanu, laga zuhuaa ru primé ndaa que la? qué ñanda ñuu binni Lugar Ra Jma Nandxó' que. \v 9 Ne irá nga nuu casi ti ejemplu para laanu yanna. Purti neca biiti ca sacerdote que mani', ne bichá ca rini stime lu altar, peru neca zacá, qué ñanda ña pe ladxidó' ca binni que. \v 10 Bisiidi ca sacerdote que laaca xi na ley zanda go ca', ne xi zanda gue ca ne ximodo usiá ca ladi ca', peru biquiiñe irá nga laga si quixhe Dios ni jma riquiiñe'. \p \v 11 Peru ma beeda Cristu, ne ma laa naca sacerdote gola. Ne pur laa ma ucuaa nu irá ni galán ni bidii stiidxa Dios chiqué zudii binni, ne yanna ma cayuni be dxiiña ndaani yu'du stibe, yu'du ni jma galán ne jma nandxó' que irá yu'du', purti cadi binni bizá' ni, ne cadi ndaani guidxilayú nuu ni. \v 12 Ma adxé laabe para ca xcaadxi sacerdote gola que, purti ra biuu be ndaani Lugar Ra Jma Nandxó' que la? maca tobi si tiru biuu be, peru qué ñuu né be rini sti chiva nin sti yuze huiini', sínuque rini pe stibe, ne nga nga ni bilá laanu. \v 13 Chiqué ora uchee né tuuxa ley sti Moisés la? ruchá cabe rini sti yuze ne sti chiva luguiá be, ne laca ruzaaqui cabe ti yuze huiini, ne ruchá cabe dé stime luguiá be para tidi ni bichee be que, ne aca be nayá, peru de luguiá si. \v 14 Ne pa biquiiñe irá nga para bisiá laacabe la? jma rusi nandxó' rini sti Cristu, purti ucané Espíritu ni bidii Dios laabe gudixhe be xpida be casi ti ofrenda ni nayá ne bisiga'de be ni Dios. Ne rini bixhii be que nga usiá ladxidó' no de irá ni biché' nu chiqué, ne uchaa laanu ti ibani nu casi na Dios ni nabani. \p \v 15 Ne pur ni bi'ni Cristu que, ma bidii stiidxa Dios binni guidxilayú sti tiru, ma gudixhe ti modo chu' né cabe laa tobi si. Chiqué laca bidii stiidxa be ca bixhoze gola nu, peru bichee né ca laabe. Peru ra guti Cristu, raqué biaxa xpecadu irá', cásica cani uní' né be chiqué, zaqueca cani caní' né be yanna, para udii be laaca enda nabani ni qué zaluxe. \v 16 Ora ma chi gati binni la? rusaana testamentu. Peru neca cá ni lu gui'chi', qué zaca ni pa ca'ru gati be. \v 17 Purti laga nabani ru ni bi'ni ni que la? qué zanda icaa cabe ni. \v 18 Nga runi dxi bidii stiidxa Dios ca xpinni chiqué la? uca firmar né ni rini. \v 19 Guietenala'dxi nu ximodo uca ni: biinda né Moisés ca binni que irá ca mandamientu ni cá lu ley que, ne óraque ucuaa be ti lari de lana xiñá' ne ti rama hisopo, bigadxe be ni de rini sti yuze huiini ne sti chiva, ne nisa, ne biruba be ni lu libru ra cá ley sti Dios que, ne laca biruba be ni luguiá ca binni que. \v 20 Ne rabi be ca binni que: “Ndi nga rini ni cayuni firmar ca mandamientu ni caguixhe Dios para guni tu.” \v 21 Ne óraque biruba Moisés rini que ndaani yu'du que ne lu ni riquiiñe para cultu stícabe. \v 22 Pur ni cá lu ley nanna nu irá ni guia naquiiñe guia ne rini, ne pa qué ixii rini la? qué zanda guiaxa xpecadu cabe. \s1 Rini sti Cristu rusiá binni de ni huachee \p \v 23 Carpa ni bizá' Moisés que, ne irá ni uyuu ndaani ni que la? caadxi si ruluí' cani laanu ximodo ibá'. Randa ria cani ra idxá cani rini sti mani'. Peru naquiiñe guia ni nuu ibá' ne rini sti tuuxa ni jma risaca que mani'. \v 24 Nga runi ra nuu Cristu yanna la? cadi ndaani yu'du ni bicuí binni, sínuque ibá' biuu be, caní' né be Dios pur laanu. Purti ca yu'du ni nuu ndaani guidxilayú la? naca cani casi bandá si sti ni nuu ibá'. \v 25 Ne ma qué zaguixhe ru be xpida be sti tiru para guiaxa xpecadu binni, casi runi ca xcaadxi sacerdote gola, cada iza riuu ca ndaani Lugar Ra Jma Nandxó', riuu né ca rini, peru cadi stica'. \v 26 Pa ñuni be casi runi ca la? nanna panda tiru ñati be dede dxi uyá' guidxilayú ya'. Peru cadi zacá di nga laani, sínuque dxi gunda dxi la? beda uxhii be rini stibe para guiaxa xpecadu binni ne ma qué ziuu ru dxi guni be ni. \v 27 Irá binni guidxilayú napa xidé gati ti tiru, ne óraque ma cuidxi Dios cuenta laaca'. \v 28 Zacaca beda gati Cristu ti tiru si para guiaxa xpecadu irá binni guidxilayú, ne ziuu dxi ibigueta be rairopa tiru peru ma cadi para quixe be ni huachee binni, sínuque para ulá chaahui be cani cabeza laabe. \c 10 \p \v 1 Qué ñanda di nudii ley sti Moisés irá ni galán ni ma gudixhe Dios para binni guidxilayú, peru zanda gabi nu naca ni casi bandá sti ni qué nihuinni chiqué. Purti neca bi'ni binni casi cá lu ley que, bixhii ca rini sti mani para bisiga'de ca Dios, peru neca ne nga qué ñanda ña chaahui ladxidó' ca', ne cada iza ribigueta ca para guni ca ni sti tiru. \v 2 Pa ñaca nusiá rini ni ruxhii cabe que ladxidó' cabe la? ma ñaana dxí cabe de ñuni cabe ni, purti ñanna cabe ma bia ladxidó' cabe. \v 3 Peru cadi zacá di nga laani, sínuque cada iza ora uxhii cabe rini que la? jma rusi rietenala'dxi cabe ni huachee cabe. \v 4 Purti qué zanda ixá stonda binni ne rini sti yuze ne sti chiva. \p \v 5 Nga runi dxi bedandá Cristu ndaani guidxilayú, na rabi Bixhoze: \q1 Qué ñuula'dxu nicoou rini sti mani', nin xiixa nusiga'de cabe lii, \q1 sínuque gudixhe lu naa gueda aca binni guidxilayú. \q1 \v 6 Ne qué ñuula'dxi lu irá ni ruzaaqui cabe, \q1 ne rini ni ruxhii cabe para guiaxa stonda cabe. \q1 \v 7 Nga runi rabe lii: “Dios stinne', rarí nuaa para gune ni na lu', casi cá ni lu Xqui'chi lu de naa.” \m \v 8 Rarí ridu'ya nu xi na Jesucristu. Na be qué racala'dxi Dios uxhii cabe rini sti mani', nin usiga'de cabe xiixa laa, nin uzaaqui cabe tuuxa mani para guiaxa stonda cabe, neca nga cá lu ley guni cabe. \v 9 Oraque na be: “Rarí nuaa para gune ni na lu'.” Ne ra uní' be zacá la? bichiá be enda ruxhii rini sti mani para guiaxa pecadu, ne bisihuinni be chi guni be ni ma gudixhe Dios aca'. \v 10 Ne yanna ma uca ni gudixhe Dios que, purti ma bidii Jesucristu xpida para guiaxa stonda nu tobi si tiru, ne pur ni bi'ni be que ma bia ladxidó' no. \p \v 11 Irá dxi ma nuu ca sacerdote, ma cuxhii rini sti mani', peru qué ziuu dxi quixe rini que ni bichee binni. \v 12 Peru Jesús la? ti tiru si bixhii rini sti', ne ngue si para biaxa irá ni. Oraque ze be ibá' ne ma zuba be cue' Dios. \v 13 Ne raqué cabeza be dede dxi ma guta dxí irá ni rucaa lú laabe xa ñee be. \v 14 Ti ofrenda si bisiga'de be Dios chiqué, ne ma cadi naquiiñe ru gasti para guia ladxidó' irá cani ma bixá stonda. \v 15 Ne nanna nu dxandí ni bize'te nu ca, purti rusiene Espíritu Santu ni laanu pur ni cá lu Xqui'chi Dios ra na: \q1 \v 16 Dxi ganda dxi que, zaguixhe sti modo chu' né cabe naa tobi si, \q1 ne dxi que zucaa ca mandamientu stinne lu xquenda biaani cabe ne ndaani ladxidó' cabe. \m \v 17 Ne laca na Señor: \q1 Ma qué ziuu ru dxi guietenaladxe pa uyuu dxi bichee né cabe naa. \m \v 18 Zacá nga laani, pa ma bixhá Dios stonda nu la? ma cadi naquiiñe quixhe nu xiixa lu altar para guiaxa stonda nu. \s1 Idxiña nu ra nuu Dios \p \v 19 Chiqué la? sacerdote gola si zanda chu' ndaani Lugar Ra Jma Nandxó' sti yu'du que. Peru yanna laanu, hermanu ca', ma zanda chu' nu Lugar Ra Jma Nandxó' ni nuu ibá', purti bixhii Jesucristu rini sti pur laanu. \v 20 Ra guti be que la? bixhele be ti neza cubi para laanu, ne ma biu' nu lu neza sti enda nabani que dede guiu' nu ibá'. Zanda gabi nu ma undadi be cortina ni ucuá ndaani yu'du que, ne ma zanda guiu' nu. \v 21 Ne ma napa nu ti sacerdote gola ni nuu para gu'ya ca xpinni Dios. \v 22 Nga runi idxiña nu ra nuu Dios de idubi ladxidó' no, ne guni cre pe nu zacané laanu, purti ma bisiá rini sti Cristu ladxidó' no de irá ni biché' nu, ne ma bia cuerpu stinu ne nisa yá ra uyú' nisa nu. \v 23 Yanna, inaaze dxiichi nu ni ma runi cre nu, purti nanna nu qué zaguite si ni bidii stiidxa laanu, sínuque zuni ni ma uní'. \v 24 Ne naquiiñe ucá' ique nu acané saa nu para ganaxhii nu jma, ne guni nu ni nacha'hui'. \v 25 Ne cadi guni nu casi cani rusaana de che cultu, sínuque cada tobi acané stobi para indisa ique, ne jma rusi yanna purti cadu'ya nu ma zeda dxiña dxi gueeda Jesucristu Señor stícanu. \p \v 26 Purti pa ma nanna nu xii nga jneza, peru uyubi nu uché' nu la? ma gasti zanda usiga'de nu Dios para guiaxa stonda nu. \v 27 Ne pa nuu tu guni zacá la? ganna dxichi zusaba ná Dios laa dxi usaba gui para unitilú irá ni bicaa lú laa. \v 28 Chiqué pa uchee né tuuxa ley sti Moisés, ne iní' chupa o chonna dxandí ni la? maca zigati ngue, ne neca ninaba be nilá be, qué ñanda. \v 29 Ne pa zacá bi'ni cabe cani bichee né ley sti Moisés la? jma rusi naná zaca para cani udxii deche Espíritu sti Dios ni nadxii laaca', ne casi ñaca ruutu ñee ca Xiiñi Dios purti qué rulabi ca rini ni bixhii para ihuinni dxandí zuni Dios ni ma uní'. Ne laca rini que bisiá ladxidó' ca'. \v 30 Ma nanna nu ca diidxa ni uní' Dios chiqué: “Xcuenta nuu ni, ne naa uquixe ni laacabe”, na be. Ne laca cá ca diidxa ri lu gui'chi': “Zuzuhuaa ca xpinni Dios nezalú para iní' ca xi huayuni ca'.” \v 31 Nabé naná zaca para cani cuchee ora gueda guiaba ca lu ná Dios ni nabani. \p \v 32 Peru laguietenala'dxi dxi nacubi binibiá' tu stiidxa Cristu, qué nixhacala'dxi tu, neca nabé naná ni udi'di tu. \v 33 Gunaaze cabe caadxi de laatu, bininá cabe laaca ne bini burla cabe laaca nezalú binni, peru qué nusaana tu laaca', sínuque biaana né tu laaca'. \v 34 Ne zaqueca qué nusaana tu ca hermanu ni bieguyoo, ne qué niguu xa ique tu dxi ucuaa cani nanala'dxi laatu stitu, purti nanna tu jma galán ni napa tu ibá', ne ngue la? qué ziuu dxi initi lú. \v 35 Ne pa zacá uzá tu chiqué la? zaqueca guni tu yanna, ne cadi usaana tu de guni cre tu Dios, purti naro'ba ni chi udii laatu. \v 36 Naquiiñe cadi ixhacala'dxi tu, ti ganda guni tu ni na Dios ne icaa tu ni ma uní' zudii laatu. \v 37 Cá ca diidxa ri lu Xqui'chi Dios: \q1 Nagueenda zeda dxiña dxi nexhe gueeda Señor. \q1 Ma qué zandaa di'. \q1 \v 38 Zabani cani ma bia ladxidó' purti runi cre ca'. \q1 Peru ni ibigueta atrá la? ma qué zieche nia dia' laaca', \m na Señor. \v 39 Peru laanu la? cadi zeeda nu lade cani ribigueta atrá ne rinitilú, sínuque lade cani napa enda nabani ni qué zaluxe purti runi cre. \c 11 \s1 Ni dxandí runi cre Dios \p \v 1 Pa dxandí runi cre nu Dios la? qué zagú' xa ique nu de ni cabeza nu udii be laanu, ne neca ca'ru ihuinni irá ni, peru casi ñaca ma cadu'ya nu ni yanna, purti runi cre nu laabe. \v 2 Bieche né Dios ca bixhoze gola nu chiqué purti bini cre ca laa. \p \v 3 Runi cre nu Dios, nga runi nanna nu uyá' guidxilayú ra uní' be gaca ni. Dxi ca'ru iní' be, qué nihuinni gasti', peru yanna ma ridu'ya nu ni. \p \v 4 Rarí chi du'ya nu modo bini cre caadxi de ca bixhoze gola nu chiqué. Purti bini cre Abel Dios, nga runi jma uyuula'dxi Dios ni bisiga'de be laa, que ni bisiga'de Caín. Ne pur nga runi uní' Dios ma nayá ladxidó' be, ne ucuaa ni bisiga'de be laa que. Zacá ridu'ya nu neca ma guti be peru de yanna ruzeete cabe pabiá' bini cre be Dios. \p \v 5 Ne laca purti bini cre Enoc Dios, nga runi undisa Dios laa, yené laa ibá' sin ñati, ne biyubi cabe laa, peru qué nidxela cabe laa, purti ma undisa Dios laa. Lu Xqui'chi Dios rabi laanu, ante che be ibá', uyuula'dxi Dios ni bi'ni be. \v 6 Peru qué zanda guni binni ni riula'dxi Dios pa qué runi cre. Purti para idxiña cabe laabe la? napa cabe xidé guni cre cabe nuu be ne rulabi be cani uyubi laabe. \p \v 7 Ne laca purti bini cre Noé Dios, nga runi bizuuba stiidxa Dios ra gudxi Dios laa xi chi aca. Ne neca ca'ru gu'ya be ni, peru bi'ni be ni na Dios, bizá' be arca ra bilá né be binni lidxi be que. Pur modo bini cre be que bisihuinni be pabiá' cuchee binni guidxilayú, ne bieche né Dios laabe, purti rieche né cani runi cre laa. \p \v 8 Abraham laca purti bini cre Dios, nga runi bizuuba stiidxa'. Biree de xquidxi sin ganna paraa che', ucuaa neza, uyé guidxi ni gudxi Dios laa zudii laa ne ca xiiñi'. \v 9 Ne neca casi ñaca nuu be xquidxi binni, peru biaana be ndaani guidxi ni ma gudxi Dios laabe zudii laabe que. Biaana be raqué purti bini cre be Dios, neca ndaani carpa si uleza be, ne zaqueca uleza ca xiiñi be, Isaac ne Jacob, purti ne laaca bidii stiidxa Dios. \v 10 Bi'ni be zaqué purti cá lú be icaa be guidxi ni bicuí Dios para laabe ibá', guidxi ni qué ziuu dxi initilú. \p \v 11 Laca zanda guietenala'dxi nu, qué ñanda ñapa Sara xiiñi'. Peru neca ma udi'di de ra ñapa be xiiñi be la? beda gapa be tobi purti bini cre be zuni Dios ni ma gudxi laabe. \v 12 Zacá ridu'ya nu neca nabé ma huaniisi Abraham para gapa xiiñi', peru beda idale xiiñi casi luceru ne casi yuxi sti nisadó'. \p \v 13 Irá cabe guti cabe runi cre ru cabe Dios. Neca ca'ru icaa cabe ni bidii stiidxa Dios zudii laacabe, peru casi ñaca biiya cabe ni de zitu ne bieche né cabe ni. Ne uní' cabe cadi ndaani guidxilayú ri nga xquidxi cabe sínuque zidi'di si cabe ndaani ni. \v 14 Purti ni iní' zacá la? rihuinni cabeza chu' ndaani xquidxi pe'. \v 15 Purti pa nucaa ique cabe nibigueta cabe guidxi ra biree cabe la? ñanda ca nibigueta cabe raqué. Peru cadi nga di nga ni ucala'dxi cabe, \v 16 sínuque ucala'dxi cabe ti guidxi ni jma galán, o zanda gabi nu guidxi ni nuu ibá'. Ne pur nga runi qué rituí lú Dios aca Dios stícabe. Ne ma naguixhe chaahui ti guidxi para laacabe. \p \v 17 Chiqué bitiidi Dios Abraham ti prueba para gu'ya pa dxandí runi cre be laa, ne bihuinni dxandí runi cre be. Purti uná be udixhe be tobi lucha xiiñi be para nusiga'de be laa Dios, neca ma gudxi Dios laabe, na rabi laabe: \v 18 “De Isaac nga uzulú idale xiiñi lu'.” \v 19 Bi'ni be zaqué purti ma runibiá' be Dios ne ma nanna be dede gue'tu zanda usibani. Zacá zanda gabi nu casi ñaca guti Isaac ne bigueta bibani para ucuaa bixhoze laa sti tiru. \p \v 20 Dxi uluu Isaac ndaaya Jacob ne Esaú ne gudxi laaca xi chi aca dxi ma guti la? gunda uní' Isaac de ni chi aca ru purti bini cre Dios. \v 21 Jacob laca purti bini cre Dios, nga runi dxi ma chi gati uluu ndaaya iropa xiiñi José, ne neca ma lu ti bastón zucá be peru bisisaca be Dios. \v 22 Dxi mayaca gati José bietenala'dxi gudxi Dios laa napa ca israelita xidé iree ca de ndaani guidxi Egipto, para gudixhe xi guni né cabe dxita sti dxi iree cabe. Bi'ni be zaqué purti bini cre be ni uní' Dios que. \p \v 23 Ora gule Moisés la? biiya bixhoze be ne jñaa be pabiá' galán laabe, para bicaachi ca laabe chonna beeu, ne qué nidxibi ca ni na rey Faraón. Bi'ni cabe zaqué purti bini cre cabe Dios. \v 24 Ne zaqueca bini cre Moisés Dios dxi ma huaniisi, ngue runi qué ñuula'dxi ñaca xiiñi xiñi dxaapa rey Faraón. \v 25 Purti neca ñeche né be irá ni ñapa be, peru chupa chonna si gubidxa, ne qué ñuula'dxi Dios ni. Ne pur nga ulí be acaná né be ca binni xquidxi be. \v 26 Para laabe la? jma risaca acaná be casi ucaná Cristu, que ñapa be irá ni nuu ndaani guidxi Egipto, purti bicaa ique be ni chi udii Dios laabe. \p \v 27 Ne laaca purti bini cre be Dios, ngue runi biree be de ndaani guidxi Egipto sin nidxibi be rey que neca cadxiichi né laabe, ne bidxii lú be neza ze be purti casi ñaca cayuuya be Dios neca qué rihuinni. \p \v 28 Ne laca purti bini cre be Dios, nga runi bi'ni be ni gudxi Dios laabe, biné' be rini irá ra puerta sti ca binni Israel dxa gueela que, ti qué guiuu ángel guuti lugola stica'. \v 29 Ne laca purti bini cre cabe Dios, nga runi gunda udi'di cabe Nisadó' Xiñá que, casi ñaca nidi'di cabe ra nabidxi. Ne ra ucala'dxi ca binni Egipto nidi'di casi udi'di cabe la? bilaahua ca'. \p \v 30 Ne laca purti bini cre ca binni Israel Dios, nga runi biaba lindaa sti guidxi Jericó dxi bidii ca vuelta guidxi que gadxe gubidxa. \v 31 Zaqueca Rahab, gunaa dxaba que, bilá dxi binitilú irá binni xquidxi purti bini cre Dios ne bichagalú ca xpinni be dxi yeundaachi ca ndaani xquidxi. \p \v 32 Xi ru zanda gabe laatu ya'. Ñuuladxe ñue nia laatu de Gedeón ne Barac ne Sansón ne Jefté ne David ne Samuel ne ca profeta. Peru ma qué zanda. \v 33 Irá cabe bini cre cabe Dios. Nga runi gunda gudixhe dxí cabe rey, ne bini mandar cabe jneza, ne ucané Dios laacabe casi bidii stiidxa zacané laacabe. Ne laca bini cre cabe, nga runi gunda biseegu cabe ruaa lion, \v 34 ne bisuí' cabe gui naro'ba', ne bilá cabe de ra ñati cabe ne espada. Ne cani ridxibi para ucaa lú la? bicaa lú ca sin nidxibi ca' dede gunda binidé ca ca dxu ni bicaa lú laaca'. \p \v 35 Laca uyuu caadxi gunaa runi cre Dios, guti binni lidxi ne bibani. Ne laca uyuu xcaadxi xpinni Dios guti ra bininá cabe laa purti runi cre Dios, ne qué niná ca nilá ca', purti nanna ca jma galán gati ca ti ibani né ca Dios. \v 36 Ne uyuu xcaadxi ni bini burla cabe laa, ne gudiñe cabe laa dede bindiibi cabe cadena laa ne biseguyoo cabe laa. \v 37 Nuu tu guti purti bichá cabe guie laa, ne nuu ni bi'ni cabe laa chupa ndaa, ne nuu ni bitiidi cabe ra nagana para nuxhele cabe laa de Dios ne nuu ni biiti cabe de espada. Ne nuu ni uzá nacu xquidi dendxu ne xquidi chiva, guti zí ca', ne nagana uca para laaca', ne ucaná ca'. \v 38 Tan nacha'hui cabe, cadi para laacabe guiaana cabe lade binni guidxilayú ni nadxaba'. Uzá ca gui'xhi ne lade dani ne ndaani cueva ne ndaani bizé. \v 39 Bieche né Dios irá cabe pur modo bini cre cabe, peru ca'ru icaa cabe ni uní' Dios udii laacabe guti cabe. \v 40 Purti ma gudixhe xiixa jma galán, ne cadi para laasi cabe sínuque ne para laanu. Nga runi na cueza cabe icaa né cabe ni laanu. \c 12 \s1 Idu'ya dxí nu Jesús \p \v 1 Ma bidu'ya nu modo uzá ca binni ni bini cre Dios chiqué. Zaqueca laanu, udxí' lú nu sa nu lu neza ni gudixhe Dios para laanu sin ixhacala'dxi nu. Ne para ganda chindá nu la? naquiiñe usaana nu irá ni rucueeza laanu, ne zaqueca usaana nu de uché' nu, ti ma cadi icá nu yaga lu ná ni. \v 2 Cadi guiaana dxí nu de idu'ya dxí nu Jesús, purti nirudó' laa uzá lu neza udixhe Dios sa cani runi cre laa, ne yendá de ra nexhe chindá. Guietenala'dxi nu pabiá' naná guca para laabe ra ucuá be lu cruz que, peru qué nizaala'dxi be gati be zaqué, purti nanna be nabé zieche be ora ma udi'di be ni. Ne zaqué uca ni, udi'di si irá enda naná stibe que la? ze be ibá', ne ma zuba be cue' Dios ni nandxó'. \p \v 3 Laguuya si laatu pabiá' bininá cani ruchee laabe, ne ora guietenala'dxi tu modo udi'di be que la? qué zadxaga tu, ne qué zabí sa tu atrá. \v 4 Zándaca nabé naná cayaca para laatu ra cucaa lú cani ruchee laatu, peru ca'ru chindá tu dede ra gati tu. \v 5 Ruluí' ma biaanda laatu ni cá lu Xqui'chi Dios ra na: \q1 Xiiñe', cadi udxii dechu Dios ora tinde né lii, \q1 ne cadi guiaanu triste ora usaba ná lii. \q1 \v 6 Purti ridinde né be cani nadxii be, \q1 ne rusaba ná be cani ma napa be casi xiiñi be. \m \v 7 Cadi ixhacala'dxi tu ti cusaba ná be laatu, purti cayuni be casi runi binni xiiñi'. Lácaxa nuu xiiñi binni ni qué rusaba ná bixhoze laa. \v 8 Peru pa qué rusaba ná Dios laatu casi rusaba ná ca xcaadxi la? cadi xiiñi pe laatu sínuque napa laatu casi xiiñi gui'xhi si. \v 9 Dxi nahui'ni nu la? rusaba ná bixhoze nu laanu, ne ridxibi nu laa. Yanna jma rusi udí' nu lugar guni mandar Bixhoze nu ni nuu ibá' laanu, ti icaa nu enda nabani. \v 10 Chupa chonna si iza bini mandar bixhoze nu ne jñaa nu laanu, ne udiñe ca laanu para izi'di nu bia' nanna ca'. Peru Dios nanna xi caqui'ñe nu, ne nga runi rusaba ná laanu, ti gaca nu nacha'hui casi laa. \v 11 Dxandí iruti rieche ora cayaba ná', sínuque riaana triste purti naná ni. Peru nabé racané ni cani nuu para iziidi', purti ora ma udi'di ni la? zuuya cabe ma zanda sa cabe jma jneza, ne ma nuu dxí ladxidó' cabe. \s1 Cadi udxii deche binni Dios \p \v 12 Nga runi pa ma bidxaga tu la? lacuu stipa ná tu ne ñee tu, \v 13 ne lasá jneza sin iree chu tu, purti zacá zacané tu uzuhuaa chaahui stobi ni ruluí' chi guiaba. \p \v 14 Laguni bia' ganda para cadi chu' dinde né tu iruti', ne lagapa xpida tu nayá purti tu cadi nayá xpida la? qué zanda gu'ya Señor. \v 15 Laguuya gá nin tobi de laatu cadi udxii deche Dios ora racala'dxi gacané laatu, ne zaqueca nin tobi de laatu cadi aca casi xculá rusindá intiica gata cue'. \v 16 Ne nin tobi de laatu cadi chu' né tuuxa ni cadi xheela', ne nin tobi cadi usaana de ganaxhii ni zeeda de Dios, casi bi'ni Esaú chiqué. Pur ti bladu endaró si bitoo irá derechu ni gupa de enda lugola sti'. \v 17 Ne nanna tu ximodo beeda iree ni laabe. Purti ora ucala'dxi be nicaa be ndaaya sti bixhoze be, ma qué niná bixhoze be, ne neca biina be peru ma huadxí ngue para uchaa be ni bi'ni be. \p \v 18 Ma bidxiña tu ra nuu Dios, peru cadi casi bidxiña ca binni Israel laabe lu dani Sinaí chiqué. Bidxiña cabe ñee dani que, ne bihuinni bele, ne biseegu guelacahui idubi dani que, ne biete ti bi yooxho ne nisa guie. \v 19 Bina diaga cabe uxidxi trompeta, ne bizulú Dios uní' né laacabe. Peru de tantu bidxibi cabe, unaba cabe ma cadi iní' ru be. \v 20 Ma qué ñanda ñuni huantar cabe ni caní' be que, purti na be rabi be laaca': “Tutiica uxhaata ñee lu dani ri' napa xidé gati', naca ni binni o mani'. Lauchá guie laa o laguuti laa ne flecha.” \v 21 De tantu bidxibi cabe irá ni cayuuya cabe que, dede Moisés na: “De tantu cadxibe dede cayaca di'te'.” \p \v 22 Peru laatu, ma bidxiña tu ra nuu Dios. Casi ñaca ma nuu pe tu ra nuu be ibá', ne zuhuaa ñee tu lu dani Sion, ne nuu tu ndaani guidxi Jerusalén, xquidxi Dios ni nabani, peru cuzeete Jerusalén ni nuu ibá' cadi ni nuu ndaani guidxilayú. Ne raqué nuu irá ca ángel stibe, nin iruti qué ñanda nugaba laaca'. \v 23 Ne laca nuu ca xpinni Dios ni bibani chiqué, cani ma biuu ibá', zanda gabi nu ma xquidxi ca ibá'. Casi cayabe laatu ca, ma bidxiña tu ra nuu Dios ni cuidxi cuenta irá binni, ne laca ra nuu be nuu ca espíritu sti irá ca binni ni nacha'hui ni uyuu chiqué, cani ma bisiá be ladxidó'. \v 24 Ne laca ma bidxiña tu ra nuu Jesús, ni bedaguni ni gudixhe Dios gaca para ganda chu' né binni laa tobi si. Bixhii Jesús rini sti', ne jma risaca rini ni bixhii be que, que rini ni bixhii Abel. \p \v 25 Laguuya gá cadi chu' dxi ma qué na tu ucaa diaga tu ora iní' né Dios laatu. Purti pa qué nilá cani qué nulabi laabe ra bilidxe be laaca ndaani guidxilayú la? jma rusi qué zalá nu pa qué ulabi nu laabe yanna ra culidxe be laanu de ibá'. \v 26 Dxi uní' né be laaca que la? biniibi dxacha guidxilayú, peru yanna na be rabi be laanu: “Zuniibe rua' guidxilayú sti tiru si, ne cadi guidxilayú si, sínuque ne ibá'.” \v 27 Ne ra bizeete be uniibi ru be guidxilayú la? zanda guiene nu zadxiña dxi iniibi irá xixé ni bizá' be, ne zanitilú cani óraque, para guiaana ni qué ziuu dxi initilú. \v 28 Qué ziuu dxi iluxe enda runi mandar sti Dios ne ma uluu laanu lade ni. Nga runi cadi guiaana dxí nu de udí' nu diuxquixe laabe ne ganaxhii nu laabe de idubi ladxidó' no, ne idxibi nu laabe ne guni nu ni na be ti guieche né be laanu. \v 29 Purti laabe nga Dios stinu ne zeda aca be casi gui ni runidé irá ni nadxaba'. \c 13 \s1 Modo guni binni ni chu'la'dxi Dios \p \v 1 Cadi guiaana dxí tu de ganaxhii saa tu casi enda bi'chi'. \v 2 Cadi guiaanda laatu uchagalú tu cani zeeda de sti guidxi, purti ra huayuni cabe zacá la? nuu tu huachagalú ángel sin ganna. \p \v 3 Laguietenala'dxi cani yeguyoo, casi ñaca yeguyoo né tu laaca', ne zaqueca cani cayacaná, casi ñaca cayacaná né tu laaca'. \p \v 4 Cadi gapa tu enda xheela casi enda riguite. Cani ma bichaganá la? cadi uchee né xheela', purti zusaba ná Dios cani rapa jnadxii ne cani riuu né xheela stobi. \p \v 5 Cadi ibani tu para gapa si tu bidxichi, sínuque laguieche né bia' tiica napa tu, purti na Dios rabi laanu: “Qué zusaana laatu ne qué ziaana dxie de acaniá laatu.” \v 6 Nga runi zanda iní nu sin chu' nu xizaa: “Racané Señor naa. Nga runi qué zadxibe ni guni binni naa.” \p \v 7 Laguietenala'dxi ca hermanu ni uca xaíque stitu, ni byuí' né laatu stiidxa Dios. Laguuya modo biree ndu xhiiña cabe, ne laguni cre Dios casi bini cre cabe. \p \v 8 Qué ziuu dxi idxaa Jesucristu de ni naca. Cásica laabe neegue', zaqueca yanadxí, ne zaqué si guiaana be. \v 9 Cadi udii tu lugar chu' tu quite laatu, usiidi laatu cadi go to xiixa ti jma uzuhuaa dxiichi tu, purti qué huayacané ni cani runi ni. Dios si zanda uzuhuaa chaahui laanu. \p \v 10 Casi ñaca ñapa nu ti altar ibá', ne zanda icaa nu ni nexhe lú ni para go espíritu stinu. Peru nin tobi de ca sacerdote ni zinanda ley, qué zanda go ni nexhe lu altar que. \v 11 Chiqué ruuti cabe mani', ne riné sacerdote gola rini stime ndaani Lugar Ra Jma Nandxó' para guiaxa xpecadu binni. Peru cuerpu stime, ruzaaqui cabe laa zitu huiini de ra nabeza binni. \v 12 Zaqueca bi'ni cabe Jesús; biiti cabe laa zitu huiini de guidxi, ne raqué bixhii rini sti para biaxa stonda binni. \v 13 Para ca binni que, qué nisaca Jesús. Nga runi yesaana ca laabe zitu huiini de guidxi. Peru yanna laanu chuu nu ra nuu be neca laca qué risaca nu para laaca'. \v 14 Purti gasti guidxi ra zanda guiaana nu ndaani guidxilayú ri ni qué zanitilú. Nga runi cabeza nu ni gueeda ru', ni qué zanitilú. \v 15 Yáquexa ma bichiña Jesucristu laanu ra nuu Dios la? cadi guiaana dxí nu de usisaca nu Dios purti ra udxi'ba nu laa pur irá ni huayuni para laanu la? casi ñaca cusiga'de nu laa xiixa galán. \v 16 Cadi usiaanda tu aca tu nacha'hui ne binni, ne udii tu tindaa de ni napa tu cani qué gapa, purti casi ñaca nusiga'de tu ni Dios ne nga nga ni riula'dxi'. \p \v 17 Lauzuuba stiidxa cani nuu de xaíque stitu. Laguni ni gabi ca laatu purti qué rixhacala'dxi ca de gapa ca laatu, ti nanna ca Dios iní' pa jneza cayuni ca'. Pa guni tu zacá la? zieche né cabe xhiiña cabe, ne qué zaca ni naná para laacabe, ne jma rusi zanda acané cabe laatu. \p \v 18 Lainí' né Dios pur laadu, purti nanna du nayá ladxidó' do nezalú be, ne ni racala'dxi du nga irá ni guni du, guni du jneza. \v 19 Ne jma rusi canaba lú tu iní' né tu Dios ti ganda ibigueta ra nuu tu nagueenda. \s1 Ndaaya ne diuxi \p \v 20 Señor Jesucristu nga Pastor ni nandxó' stinu ni rapa chaahui laanu. Purti ra gudixhe Dios sti modo chu' né binni laa tobi si la? uca firmar ni ne rini stibe, peru bisibani Dios laabe de lade gue'tu'. \v 21 Yanna rinaba lu Dios, ni riguixhe dxí ladxidó' binni, udii laatu irá ni naquiiñe tu para ganda guni tu ni na, ti irá nu aca nu modo racala'dxi aca nu. Ne zanda aca ni purti ma runi cre nu Jesucristu. Cadi guiaana dxí nu de usisaca nu laabe. Amén. \p \v 22 Hermanu ca', rinaba laatu cadi ixhacala'dxi tu ca diidxa ni rulidxe laatu ri', purti cadi xirooba di gui'chi bicaa lú tu. \v 23 Laucaa diaga ni chi tidxe laatu ri': Ma bindaa cabe hermanu Timoteu, ne pa gueeda nagueenda la? ziniá laa ra nuu tu ora chaa'. \p \v 24 Laudii diuxi irá cani napa tu de xaíque lade tu, ne irá ca hermanu. Ne laicaa diuxi sti ca hermanu de Italia. \p \v 25 Dios cu' ndaaya irá tu. Amén.