\id ACT \h HECHOS \toc1 NI BI'NI CA APOSTOL \toc2 HECHOS \toc3 Hch. \mt1 NI BI'NI CA APOSTOL \c 1 \s1 Bidii stiidxa Jesús zuseenda Espíritu Santu \p \v 1 Teófilu xhamigua', lu primé gui'chi bicaa lú lu que bizeete irá ni bi'ni Jesús ne ni bisiidi', dede dxi bizulú xhiiña', \v 2 para dxi ze ibá'. Peru laga nuu ru be ndaani guidxilayú ulí be ca apóstol ne gudxi Espíritu Santu laabe xi gabi be laaca guni ca'. Oraque ru ze be ibá'. \p \v 3 Guti be peru dxi ma bibani be bidxiña be ra nuu ca apóstol. Biaana né be laaca cuarenta dia, ne biluí' be laaca dxandí nabani be, ne bisiidi be laaca de enda runi mandar sti Dios. \p \v 4 Ne laga nuu be lade ca', gudxi be laaca cadi iree ca de ndaani guidxi Jerusalén, na be: \p ―Lacueza gueeda ni bidii stiidxa Dios useenda', ni maca gudxe laatu que. \v 5 Purti uluu nisa Juan binni, peru ne nisa si, peru laatu zacaa tu Espíritu Santu casi ñaca ñuu nisa tu pur Espíritu que, ne ma zeda dxiña dxi aca ni. \s1 Ra ze Jesús ibá' \p \v 6 Tobi de ca dxi que ra nuu né ca Jesús tobi si, na ca rabi ca laabe: \p ―Señor, ñee yanna nga quixhu guni mandar ca binni Israel sti tiru la? \p \v 7 Para rabi be laaca': \p ―Bixhoze sia' nanna padxí ne pora gaca ni gudixhe gaca'. Laatu la? cadi nexhe di ganna tu ni. \v 8 Peru ora ma ucuaa tu Espíritu Santu la? zapa pe tu enda nandxó' sti Dios, ne óraque ma zanda iree tu, chi güi tu stiidxa ndaani guidxi Jerusalén ne idubi Judea ne Samaria ne idubi naca guidxilayú. \p \v 9 Biluxe si uní' be nga biasa be idubi cayuuya dxí ca laabe ne biseegu ti za laabe ne ma qué ñuuya ru ca laabe. \v 10 Peru laaca biaana ca cayuuya dxí ca ibá' ra ze be que, mala zuhuaa chupa hombre nacu lari quichi cue' ca', \v 11 na rabi laaca': \p ―Binni Galilea ca', xiñee ndi cayuuya dxí tu ibá'. Jesús ni bi'ya tu ze ibá' ca la? zacaca zabigueta be cásica bi'ya tu ze be ca. \s1 Guyuu Matías jlugar Judas \p \v 12 Oraque ru biree cabe de lu dani Olivo, bigueta cabe Jerusalén. Cadi zitu ni, bia' ti kilómetru si. \v 13 Ne ora biuu cabe ndaani guidxi que uyuu cabe ndaani ti yoo rairopa pisu. Raqué riaana cabe: Pedru, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateu, Jacobo xiiñi Alfeu, Simón ni uyuu lade ca cananista, ne Judas bi'chi Jacobo. \v 14 Irá cabe nuu cabe tobi si ne cadi cayaana dxí cabe de iní' né cabe Dios, laacabe ne caadxi gunaa ne María jñaa Jesús ne ca bi'chi Jesús. \p \v 15 Lade ca dxi que nuu cabe irá cabe tobi si, bia' ti gayuaa gande cabe. Oraque biasa Pedru bizuhuaa lade cabe ne na: \p \v 16 ―Hermanu ca', chiqué uní' David ni gudxi Espíritu Santu laa de Judas, Judas ni uzá niru lú cani yenaaze Jesús que. Ne yanna ma uca irá ni uní' David que. \v 17 Guca Judas tobi de laanu ne bini né laanu dxiiña'. \v 18 Peru ra bitoo be Jesús ucuaa be vueltu, ne bixuí' né vueltu que ti layú. Ne raqué biaba rilú be, dede ureza ndaani be bireeche doo xqui' be ne guti be. \v 19 Ora gunna ca binni Jerusalén ni la? ulee lá ca layú que Acéldama. Stiidxa ca la? riní' ni Layú de Rini. \p \v 20 Maca cá ni lu Salmo: \q1 Guiaana stubi lidxi be \q1 ne iruti cueza ndaani ni. \m Ne laca cá: \q1 Icaa stobi xhiiña be. \p \v 21-22 Nga runi cayabe laatu, hermanu ca', naquiiñe cui nu stobi chu' jlugar be para sa né laanu güi né binni dxandí biiya ma bibani Señor Jesús de lade gue'tu'. Gaca ni tobi ni uzá né laanu dxi nuu Jesús lade nu, de dxi guluu nisa Juan laabe para dxi biasa be lade nu ze be ibá'. \p \v 23 Para ulí cabe chupa: tobi lá José ni rabi cabe Barsabás ne Justu, ne stobi lá Matías. \v 24 Ne óraque uní' né cabe Dios, na cabe: \p ―Señor, lii runibiá' lu ladxidó' irá binni. Biluí' laadu uná de iropa hombre ri ma ulí lu \v 25 para gaca apóstol ne guni dxiiña bisaana Judas. Purti Judas ma ze jlugar. \p \v 26 Oraque biyubi cabe tu luguiá guiaba suerte que ne biaba ni luguiá Matías. Para biuu lade once apóstol que. \c 2 \s1 Ra beeda Espíritu Santu \p \v 1 Runi ca judíu ti saa, rabi cabe ni Pentecostés. Ne dxi biaba laní que nuu ca xpinni Cristu que tobi si lugar. \v 2 Mala uxidxi biete xiixa de xaibá' casi ora rundubi ti bi yooxho'. Bidxá ni ndaani yoo ra nuu cabe que. \v 3 Ne biiya cabe casi ludxi bele. Bireeche ni luguiá cada tobi de laacabe. \v 4 Ne bidxá ladxidó' cabe de Espíritu Santu. Bizulú uní' cabe adxé adxé idioma casi bisiní' Espíritu Santu laacabe. \p \v 5 Dxi uca ni la? nabeza caadxi binni Jerusalén, caadxi judíu ni beeda de adxé adxé guidxi, ne nabé rie ca yu'du'. \v 6 Ora bina diaga ca ruidu que urí zisi ca ra rí ca xpinni Cristu que. Qué ganna ca xi cayaca purti cada tobi de laaca cayuna diaga diidxa gule né. \v 7 Bidxagayaa ca ne unaba diidxa saa ca na ca': \p ―Ñee cadi binni Galilea irá binni ri la? \v 8 Peru cayuna diaga nu diidxa gule né pe nu. Xii ndi cayaca pue. \v 9 Ne cadi tobi si xquidxi cani nuu rarí'. Nuu binni Partia, binni Media ne binni Elam ne binni Mesopotamia ne binni Judea ne binni Capadocia ne binni Ponto ne binni Asia \v 10 ne binni Frigia ne binni Panfilia ne binni Egipto ne binni Africa ni nabeza cherica de Cirene, ne laca nuu binni Roma. Caadxi de laaca judíu pe laaca casi laanu, ne xcaadxi la? cadi judíu peru ma rie yu'du stinu. \v 11 Laca nuu binni Creta ne binni Arabia. Peru irá nu cayene nu ni caní' cabe ri' de irá enda nandxó' ni bi'ni Dios, purti cayuna diaga nu ni diidxa gule né pe nu. \p \v 12 Cadxagayaa ca binni que, ne qué ganna ca xi cayaca. Canaba diidxa saa cabe, na cabe: \p ―Xii ndi cayaca pue. \p \v 13 Peru nuu tu bi'ni burla, ma na naxudxi ca xpinni Cristu que. \s1 Ni gudxi Pedru ca binni que \p \v 14 Oraque biasa Pedru bizuhuaa, laa ne sti once apóstol que, ne uní' ne gana, na: \p ―Hombre de Judea ca', ne cani nabeza Jerusalén, laucaa diaga ni chi tidxe laatu ri'. \v 15 Cadi naxudxi di ca binni ri' casi na tu ca, purti deru las nueve ndi', \v 16 sínuque cayaca ni bicaa profeta Joel chiqué ra na: \q1 \v 17 Na Dios: \q1 “Zadxiña dxi ucheeche Espíritu stinne luguiá stale binni. \q1 Zusinié ca xiñi gaana tu ne ca xiñi dxaapa tu, \q1 ne zuuya cani nahuiini xiixa casi ñaca lu bacaanda', \q1 ne zanié nia ca binni gola lu bacaanda'. \q1 \v 18 Ca dxi que zucheeche Espíritu stinne luguiá cani runi xhiiña', hombre ne gunaa, \q1 ne zaní' ca ni gabe laaca'. \q1 \v 19 Zune stale enda nandxó' ibá', \q1 ne zahuinni seña guidxilayú de rini ne bele, ne ziasa gu'xhu'. \q1 \v 20 Zacahui lu gubidxa ne zaca beeu naxiñá rini dxi mayaca idxiña dxi udixhe Dios. \q1 Zaca stale cosa de enda ridxagayaa dxi que, \q1 ne zusihuinni Dios enda nandxó' sti'. \q1 \v 21 Ne irá ni inaba gacané Dios laa la? zalá.” \p \v 22 Yanna laucaa diaga ni chi tidxe laatu ri', binni Israel ca'. Chi güe nia laatu stiidxa Jesús de Nazaret. Rihuinni Dios biseenda laabe purti laaca tu nanna tu ucané Dios laabe bi'ni be stale milagru ne cosa de enda ridxagayaa ne bisihuinni be seña nezalú tu. \v 23 Maca nanna Dios xi chi aca be, ne laatu bi'ni tu ni gudixhe Dios gaca que. Unaaze tu laabe, bidii tu laabe ucaa ca binni malu laabe lu cruz. Ne zacá laatu biiti tu laabe. \v 24 Peru bisibani Dios laabe, ulee laabe lu ná enda guti, purti qué ñanda ñaana né enda guti laabe. \p \v 25 Ndi nga ni uní' David chiqué, ne casi ñaca Jesús caní' ni: \q1 Nanna dxi'che qué rusaana Dios naa. \q1 Nuu be para gacané be naa ti cadi chuaa xizaa. \q1 \v 26 Nga runi bidxá ladxiduá' de enda nayeche' \q1 ne biree diidxa sicarú de ruaa'. \q1 Neca gate peru nanna dxi'che zandisa be naa. \q1 \v 27 Purti qué zusaana be naa lade gue'tu', ne qué zudii be lugar guiu'dxu cuerpu sti Xiiñi be ni runi ni na be. \q1 \v 28 Biluí' be naa neza enda nabani, \q1 ne nabé rieche purti nuu né be naa. \p \v 29 Biche ca', irá nu nanna nu guti bixhoze gola nu David, ne bigaachi', ne nuu ru xpa' be rarí de yanna. \v 30 Peru guca be profeta, ne biluí' Dios laabe ni chi gaca ru' ne bidii stiidxa laabe de lade xfamilia be zaree tobi ni cui de rey casi urí be. \v 31 Ne casi ñaca biiya be ra bibani Cristu ne uní' be qué ziaana di lade gue'tu' ne qué ziu'dxu cuerpu sti'. \v 32 Racá cuzeete be Jesús ni undisa Dios de lade gue'tu', ne laadu bidu'ya du guca ni. \v 33 Undisa Dios laabe ne bicuí laabe cue' ne bidii laabe Espíritu Santu casi gudxi laabe zuni. Ne yanna ma biseenda be Espíritu Santu que rarí'. Nga nga ni cayuuya tu ne cayuna diaga tu ca. \v 34 Purti qué nigui'ba David ibá', peru laa pe uní': \q1 Na Dios rabi Señor stinne': \q1 “Gurí cuee' \v 35 dede ora ma gudixhe dxie cani nanala'dxi lii xa ñee lu'.” \p \v 36 Yanna laganna dxichi, binni Israel ca', Jesús ni bicaa tu lu cruz que nga ma bi'ni Dios xaíque sti irá', ne ma biluí' laanu laabe nga Cristu ni ulí que. \p \v 37 Ora bina diaga cabe xi na Pedru, ucaná ladxidó' cabe ne rabi cabe Pedru ne xcaadxi apóstol que: \p ―Yanna xi guni du ya', bichi ca'. \p \v 38 Para na Pedru rabi laacabe: \p ―Lainaba perdón Dios ne lachuu nisa para ihuinni ma xpinni Cristu laatu. Zacá zaca perdonar ni huachee tu ne zudii Dios laatu Espíritu Santu. \v 39 Purti laatu nexhe icaa tu Espíritu Santu, laatu ne ca xiiñi tu ne irá ni nuu zitu, cani cuidxi Señor Dios stinu che ra nuu. \p \v 40 Byuí' né ru Pedru laacabe stale diidxa ne bilidxe laacabe, ne na rabi laacabe: \p ―Lauyubi ulá Dios laatu de lade ca binni nuu yanna ri', ti cadi initilú tu ra chi initilú cabe. \p \v 41 Ne cani ucuaa stiidxa be la? uyuu nisa, ne bia' chonna mil binni bini cre Cristu dxi que. \v 42 Ne irá cabe yenanda cabe ni bisiidi ca apóstol, ne uyuu cabe tobi si, tobi si uní' né cabe Dios, ne tobi si gudó cabe pan casi bisaana Señor guni cabe. \s1 Modo bibani ca xpinni Cristu \p \v 43 Irá binni guidxi que bidxagayaa ra biiya irá milagru ne seña ni bi'ni ca apóstol pur enda nandxó' sti Dios. \v 44 Tobi si uyuu irá cani bini cre Cristu ne tobi si gupa ca stica'. \v 45 Bitoo cabe layú stícabe ne irá ni napa cabe ne biaazi ni lú irá cabe. Cada tobi gucuaa bia' caquiiñe'. \v 46 Irá dxi rie cabe ra yu'du ro' ne de raqué riree cabe ritó cabe gueta, caadxi caadxi ralidxi cada tobi. Tobi si nuu cabe ne nabé rieche cabe. Iruti nudxiiba laca laa, \v 47 sínuque irá cabe bisisaca cabe Dios. Ne irá binni guidxi que uyuula'dxi modo cayuni cabe. Ze dxi jma rusi zidale cabe purti culá Señor stale binni ne irá ca cayuu ca lade cabe. \c 3 \s1 Ra bianda ti ñee chiita \p \v 1 Ti dxi bia' las tres biree Pedru ne Juan, ze ca ra yu'du ro' purti ngue nga ora nexhe chi iní' né ca judíu Dios. \v 2 Ra puerta yu'du que ribí tobi hombre rinaba guna. Irá dxi risaana binni laabe raqué purti nachiita ñee be dede dxi gule be, ne rucuí ca laabe ra puerta lá Sicarú que. \v 3 Ora bi'ya be ziyuu Pedru ne Juan ndaani yu'du', bisigaa ná be lú ca', canaba be laaca guna. \v 4 Biiya dxí ca laabe para na Pedru rabi laabe: \p ―Biiya dxí laadu. \p \v 5 Oraque biiya dxí be laaca'. Cabeza be udii ca laabe xiixa. \v 6 Para na Pedru rabi laabe: \p ―Qué gapa vueltu udiee lii, nin plata nin oro, peru ni zanda gune la? zune para lii. Pur enda nandxó' sti Jesucristu de Nazaret, cayabe lii guiasa lu', sa lu'. \p \v 7 Ne unaaze Pedru ná be ladu derechu undisa laabe. Oraqueca uyuu stipa ñee be. \v 8 Biasa uxooñe be ne uzá be. Biuu né be laaca ndaani yu'du', canazá be, canachesa be, cusisaca be Dios. \v 9 Irá binni nuu raqué biiya canazá be cusisaca be Dios. \v 10 Ne nabé bidxagayaa ca' ne bidxibi ca pur ni guca be que. Purti binibiá' ca laabe ne nanna ca laabe nga ni ribí ra yu'du ro', rinaba guna ra puerta lá Sicarú que. \s1 Ni uní' Pedru ndaani Corredor sti Salomón \p \v 11 Qué niladi be de Pedru ne Juan, ne bidxagayaa irá binni que, ne gurí zisi ca laacabe ra nuu cabe ndaani corredor ni rabi cabe Corredor sti Salomón que. \v 12 Ora bi'ya Pedru rí irá binni que laaca', na: \p ―Binni Israel ca', xiñee cadxagayaa tu ne cayuuya dxí tu laadu, casi ñaca laadu bisianda du hombre ri' pur enda nandxó' stidu o purti jma gaxha canazá du de Dios. Cadi zacá di nga laani, \v 13 sínuque uca ni pur enda nandxó' sti Jesús, dxa ni bitiidi tu lu ná Pilatu chiqué. Peru yanna ma bisisaca Dios laabe, Dios sti ca bixhoze gola nu Abraham ne Isaac ne Jacob. Dxi unaaze tu laabe que, qué niná tu nundaa Pilatu laabe, neca ucala'dxi'. \v 14 Qué niná tu nilaa tobi ni nacha'hui', ni qué huayuni gasti', laga unaba tu ilaa tobi ni huayuuti binni. \v 15 Ne zacá biiti tu ni rudii enda nabani, peru undisa Dios laabe de lade gue'tu'. Nanna du dxandí ni purti bidu'ya du laabe nabani be. \v 16 Ne pur enda nandxó' stibe uyuu stipa ñee hombre ri', ne bianda chaahui purti runi cre du laabe. Runibiá' tu laa ne nezalú irá tu bianda. \p \v 17 Biche ca', nanna bi'ni tu irá nga purti qué ganna tu xi cayuni tu, laatu ne ca xaíque stitu. \v 18 Peru maca uní' Dios chi aca ni zacá, ne gudxi ni binni de ruaa irá ca profeta ni bizeete napa Cristu xidé acaná. Ne yanna ma bi'ni be ni. \v 19 Nga runi cayabe laatu, lainaba perdón Dios, laudxii lú jneza ti ixá stonda tu ne zacá zusieche be ladxidó' to, \v 20 ra useenda be Jesús ra nuu tu sti tiru, ne nga nga Cristu ni ulí be gueda ulá laatu. \v 21 Peru napa Cristu xidé guiaana ibá' dede ora ma gudixhe chaahui Dios irá ni naquiiñe gaca' casi uní' de ruaa ca profeta sti dede ma xadxí. \v 22 Purti na Moisés rabi ca bixhoze gola nu chiqué: “De lade binni laanu zandisa Dios ti profeta, ne laucaa diaga laabe irá ni gabi be laatu. \v 23 Purti irá ni qué ucaa diaga laabe la? zaxá lá de lade binni Israel ne zanitilú.” \p \v 24 Irá ca profeta uyuu chiqué, de Samuel ne cani beda nanda ru', irá ca bizeete ca de ca dxi ri'. \v 25 Ne de ruaa ca profeta que, bidii stiidxa Dios ca bixhoze gola nu, ne cadi laasi ca' sínuque ne laatu purti laatu nga xiiñi ca'. Ne laca uní' né be laatu ra na be rabi be Abraham: “Pur Xiiñi lu ziuu irá binni guidxilayú ndaaya'.” \p \v 26 Ne dxi ma undisa be Xiiñi be que, nirudó' ra nuu tu biseenda be laa para uxhele laatu de enda ruchee ne nga nga ndaaya que. \c 4 \s1 Ra zuhuaa Pedru ne Juan nezalú justicia \p \v 1 Cayuí' né ru Pedru ne Juan ca binni que diidxa ora biuu ca sacerdote ne xaíque sti cani rapa ra yu'du ro', ne ca saduceu. \v 2 Cadxiichi ca xiñee cusiidi cabe binni zabani gue'tu purti bibani Jesús. \v 3 Ne unaaze ca laacabe biseguyoo ca laacabe. Ne biaana cabe raqué gueela que, purti ma huadxí ngue. \v 4 Peru stale de cani bicaa diaga laacabe bini cre, bia' gaayu mil hombre sin igaba gunaa. \p \v 5 Sti dxi que guca ti junta Jerusalén. Bidxiña ca xaíque sti guidxi que ne ca xaíque sti ca sacerdote ne ca maistru de ley, \v 6 ne Anás sacerdote gola ne Caifás ne Juan ne Alejandru ne irá ca familia sti sacerdote gola. \v 7 Para bisenda caa cabe Pedru ne Juan, bizuhuaa cabe laaca galahui' ne rabi cabe laaca': \p ―Tu gudxi laatu guni tu ni cayuni tu ri' o tu biseenda laatu guni tu ni. \p \v 8 Dxá ladxidó' Pedru de Espíritu Santu para na rabi laacabe: \p ―Laucaa diaga, xaíque sti guidxi ne xaíque sti ca sacerdote. \v 9 Yáquexa yanadxí canaba diidxa tu laadu ximodo ucané du hombre nachita ñee ri', o ximodo bianda be la? \v 10 zabi du ni laatu para ganna tu, laatu ne idubi naca guidxi Israel. Jesucristu ni bicaa tu lu cruz que, undisa Dios laa de lade gue'tu', ne laabe nga bisianda be hombre zuhuaa lú tu ri'. \v 11 Ni bi'ni tu Jesús ca zeda gaca casi ñaca nusa'bi tu ti guie ra cucuí tu yoo, ne nidxiña dxi ma guie que pe ninaaze yoo que. Purti yanna ma bidxiiba Dios laabe. \v 12 Ne laasi be zanda ulá be laanu, purti iruti ru stobi ndaani guidxilayú ni huaguixhe Dios ulá binni, sínuque laasi be. \p \v 13 Ora bi'ya cabe cadi cadxibi Pedru ne Juan para iní', ne nanna nda cabe huaxié' napa ca scuela ne iruti naca ca la? nabé bidxagayaa cabe. Ne bietenala'dxi cabe uzá né ca Jesús. \v 14 Peru qué ñanda niní' cabe gasti' purti zuhuaa dxa hombre ni bianda que raqué. \v 15 Oraque gudxi cabe laaca iree ca de raqué, para uní' stiidxa cabe laasi cabe, \v 16 na cabe: \p ―Xi guni né nu ca hombre ri pue, purti dxandí milagru ni bi'ni cabe ca, ne irá binni Jerusalén nanna ni. Qué zanda gabi nu cadi dxandí ni. \v 17 Peru para ma cadi ireeche ru ni lade binni la? uchibi nu laacabe ti ma cadi lica uzeete ru cabe lá Jesús. \p \v 18 Para uridxi cabe laaca sti tiru ne biinda cabe lú ca ma cadi usiidi ca stiidxa Jesús nin uzeete ca lá. \v 19 Para na Pedru ne Juan rabi laacabe: \p ―Laguuya si laatu pa jneza nezalú Dios uzu'ba du stiidxa tu ne cadi uzu'ba du stiidxa Dios. \v 20 Purti qué zanda usaana du de güi du ni bidu'ya du ne ni bina diaga du. \p \v 21 Bichibi si cabe laaca', bindaa cabe laaca purti qué ñanda ñuniná cabe laaca pur irá binni que. Irá cabe cusisaca cabe Dios pur ni guca que, \v 22 purti ma napa hombre ni bianda que jma de cuarenta añu. \s1 Ra caní' né ca xpinni Dios laa \p \v 23 Biree si Pedru ne Juan biyubi ca ra nuu ca xcaadxi de laaca que ne byuí' né cabe laaca xi na ca xaíque sti ca sacerdote ne ca xaíque sti guidxi. \v 24 Ora bina diaga ca xi na cabe la? irá cabe tobi si uní' né cabe Dios na cabe: \p ―Dios, lii runi mandar lu irá'. Lii bizá' lu ibá' ne guidxilayú ne nisadó' ne irá ni nuu ndaani cani. \v 25 Ne laca lii uní' lu ra bisiní' Espíritu Santu David ni bi'ni xhiiña lu', ra na: \q1 Xiñee cayasa cani cadi judíu, \q1 caguixhe ca guni ca ni qué zanda guni ca'. \q1 \v 26 Uyuu ca rey de guidxilayú tobi si, \q1 laaca ne ca xaíque sti ca guidxi, \q1 para bicaa lú ca Dios ne Cristu ni ulí be. \p \v 27 Ne dxandí zacá pe nga uca ni ndaani guidxi ri'. Herodes ne Poncio Pilatu ne cani cadi judíu ne ca judíu, irá ca uca ca tobi si uyé ca luguiá Jesús Xiiñi lu ni nayá ladxidó', ni ulí lu que. \v 28 Ne zacá bi'ni cabe irá ni maca gudixhe lu gaca'. \v 29 Yanna, Señor, biiya modo racala'dxi cabe uchibi cabe laadu para guiaana dxí du, ne ucané laadu, cani cayuni xhiiña lu', para güi du stiidxa lu sin idxibi du. \v 30 Ne laga cayuni du ni, lii gudixhe ná luguiá cani huará para guianda ca', ne ucané laadu guni du milagru ne seña pur enda nandxó' sti Jesús Xiiñi lu ni nayá ladxidó'. \p \v 31 Ora biluxe uní' né cabe Dios, biniibi dxacha ra nuu cabe que ne bidxá ladxidó' cabe de Espíritu Santu ne jma rusi ma qué nidxibi cabe byuí' cabe stiidxa Dios. \s1 Tobi si naca ca xpinni Cristu \p \v 32 Stale binni ma runi cre Dios, ne irá ca nuu ca tobi si. Tobi si ni caní' ique cabe, tobi si ni racala'dxi cabe. Ne iruti cadi caní' sti si ni napa, sínuque sti irá cabe ni. \v 33 Cadi cayaana dxí ca apóstol de güi né ca binni dxandí biiya ca ma bibani Señor Jesús, ne nabé cahuinni enda nandxó' sti Dios luguiá ca', ne caguu Dios ndaaya irá ca'. \v 34 Nga runi nin tobi de laacabe qué ñaadxa gasti purti irá cani napa layú ne yoo bitoo cani ne bedané ca saca ni, \v 35 gudixhe ca xa ñee ca apóstol para biaazi ni lu cada tobi bia' caquiiñe'. \v 36 Lade cabe uyuu tobi lá José. Ulee lá ca apóstol laabe Bernabé. Stiidxa cabe riní' ni Tobi ni Rusieche'. Binni Chipre laabe, ne za be de Leví. \v 37 Gupa be tindaa layú. Bitoo be ni ne bedané be saca ni, gudixhe be xa ñee ca apóstol. \c 5 \s1 Ananías ne Safira \p \v 1 Peru uyuu stobi hombre lá Ananías. Laa ne Safira xheela bitoo ca ti layú. \v 2 Ulee be tindaa lú ni ne yené be ni ra nuu ca apóstol, gudixhe be ni xa ñee ca'. Ne nanna xheela be xi bi'ni be. \v 3 Para na Pedru rabi laabe: \p ―Ananías, xiñee bidiiu lugar chu' binidxaba ndaani ladxidó' lo para usiguiiu Espíritu Santu ne guiaana neu tindaa lu ni bitoo lo ca. \v 4 Dxi napu ni, ñee cadi stiu' ni la? Ne dxi ma bitoo lo ni que, laca stiu' saca ni para ñuni neu ni racala'dxu'. Xiñee canatidi lu xquenda biaani lu gu'nu zacá. Cadi binni di nga ucala'dxu nusiguiiu', sínuque Dios. \p \v 5 Ora bina diaga Ananías ni na Pedru que, biaba guti. Nabé bidxibi irá cani gunna ni. \v 6 Ne bidxiña caadxi hombre huiini', ucuaa ca laabe, bichenda ca laabe lari, para yeucaachi ca laabe. \p \v 7 Bia' chonna hora de ngue za xheela be, biuu. Peru qué ganna xi ma guca. \v 8 Para na Pedru rabi laa: \p ―Ñee bia' ri bitoo to layú stitu la? \p ―Bia' cá, na. \p \v 9 Oraque na Pedru: \p ―Xiñee uca tu tobi si para gu'ya tu pa zanda usiguii tu Espíritu sti Dios. Biaa gu'yu' ma zeda yuu cani yeucaachi xheelu'. Ne laca ziné ca lii. \p \v 10 Oraqueca biaba be xa ñee Pedru, guti be. Ora biuu ca hombre huiini que, biiya ca ma guti be, para ucuaa ca laabe yeucaachi ca laabe cue' xheela be. \v 11 Nabé bidxibi ca xpinni Cristu ne irá cani bina diaga ni uca que. \s1 Ra uca stale milagru \p \v 12 Biquiiñe Dios ca apóstol para bi'ni stale milagru, ne bisihuinni enda nandxó' sti lade ca binni que. Irá cabe ridxiña cabe ra corredor ni rabi cabe sti Salomón que. \v 13 Ca xcaadxi binni la? bidxibi ca ñuu ca lade cabe, peru irá binni guidxi que cudxiiba laacabe. \v 14 Ne jma rusi cadale cani runi cre Cristu, cásica hombre zaqueca gunaa. \v 15 Biiya binni irá ni cayuni ca apóstol, para bizulú ca ulee ca binni huará. Nuu ni nexhe lu luuna', lu camilla. Ne udixhe ca laacabe lu calle ti ora tidi Pedru raqué, neca bandá si sti tidi luguiá cabe. \v 16 Dede ca binni guidxi nuu gaxha Jerusalén bedané ca binni huará ne ni caguite binidxaba ique, ne irá cabe bianda cabe. \s1 Ra yeguyoo ca apóstol \p \v 17 Peru biasa sacerdote gola, laa ne ca saduceu ni nuu né laa, bidxiichi ca purti ma zinanda binni ca apóstol. \v 18 Para unaaze ca ca apóstol biseguyoo ca laacabe ndaani lidxi guiiba sti guidxi que. \v 19 Peru lu gueela beeda ti ángel sti Dios bixhele puerta sti lidxi guiiba que, ulee laacabe ne na rabi laacabe: \p \v 20 ―Laché lachiuzuhuaa ndaani yu'du ro'. Lagüí' né binni stiidxa enda nabani ni cudii Dios yanna ri'. \p \v 21 Nga si bina diaga cabe biree cabe. Ne siadó' ro' biuu cabe ndaani yu'du ro', bisiidi cabe. \p Laga cayaca irá nga la? gupa sacerdote gola ne cani nuu né laa ti junta, ne guridxi ca ca justicia ne irá ca binni gola sti ca judíu. Oraque biseenda cabe tu chi ndee ca apóstol ndaani lidxi guiiba', guedané laaca ra nuu cabe. \v 22 Peru ora yendá ca gendarme que ra lidxi guiiba', qué nidxela ca ca apóstol, para bigueta ca yetidxi ca laacabe, \v 23 na ca': \p ―Yegu chaahui lidxi guiiba que yendá du, ne zuhuaa cani cayapa ni, peru ora bixhele du ni la? iruti nuu ndaani ni. \p \v 24 Ora bina diaga sacerdote gola ne xaíque sti cani rapa ra yu'du ro' ne ca xaíque sti ca sacerdote xi na ca gendarme que la? na ca': \p ―Nanna xi gueda iluxe irá ndi ya'. \p \v 25 Peru óraque beeda tobi, beda tidxi laaca xi cayaca, na: \p ―Ndaani yu'du ro' nuu ca hombre biseguyoo to que, cusiidi ca binni. \p \v 26 Para biree comandante ne ca gendarme, yecaa ca ca apóstol peru sin ñuniná ca laacabe, purti cadxibi ca uchá ca binni que guie laaca'. \v 27 Bedané ca laacabe ne bizuhuaa ca laacabe nezalú ca justicia. Oraque na sacerdote gola rabi laacabe: \p \v 28 ―Ñee cadi bidu'nda ca du lú tu cadi usiidi ru tu stiidxa Jesús la? Yanna biaa xi ma bi'ni tu. Ma bichá tu stiidxa be idubi naca Jerusalén ne cudxiiba ru sica tu donda luguiá du, ma na tu laadu biiti du laabe. \p \v 29 Oraque na Pedru ne ca xcaadxi apóstol que: \p ―Jma naquiiñe uzu'ba du stiidxa Dios que stiidxa binni. \v 30 Dios sti ca bixhoze gola nu undisa Jesús ni biiti tu ra bicaa tu laa lu cruz que. \v 31 Ma undisa Dios laabe ne bicuí laabe cue' para aca be xaíque sti irá' ne ulá be binni, ti pur laabe ma zanda gaca perdonar ca binni Israel ra inaba ca perdón Dios. \v 32 Ne cayabi du laatu dxandí irá ndi', ne cadi laasi du sínuque ne Espíritu Santu ni rudii Dios cani ruzuuba stiidxa'. \p \v 33 Nabé bidxiichi ca binni que ora bina diaga ca xi na ca apóstol, ne ucala'dxi ca ñuuti ca laacabe. \v 34 Peru óraque biasa tobi de ca justicia lá Gamaliel. Naca fariseu ne rusiidi ley, ne irá binni rucaa diaga laa. Bizuhuaa ne unaba iree ca apóstol ti ratu. \v 35 Ne óraque na: \p ―Binni Israel ca', laguuya xii nga chi guni tu ca hombre ca. \v 36 Purti chiqué biasa ti hombre lá Teudas, na laa nga tuuxa. Ne yenanda stale binni laa, bia' tapa gayuaa hombre. Peru qué nindaa de ngue biiti cabe laa ne birá xpinni bireeche, ne raqué biluxe ni. \v 37 Bigueta dxi cayaca censu biasa stobi lá Judas, binni Galilea. Bitopa stale binni para sa nanda laa. Peru laca guti, ne birá xpinni bireeche. \v 38 Nga runi cayabe laatu cadi guni tu ca hombre ca gasti'. Laudii lugar che cabe. Purti pa binni gudixhe ni zinanda cabe ca la? qué zandaa ibiá ni. \v 39 Peru pa de Dios zeeda ni la? qué zanda di uchiá tu ni. Ne pa uyubi tu guni tu ni la? zacá zucaa lú tu Dios. \p \v 40 Ne irá cabe ucuaa cabe stiidxa Gamaliel, para guridxi cabe ca apóstol, gudiñe cabe laaca' ne gudxi cabe laaca ma cadi güi ru ca stiidxa Jesús. Oraque ru bindaa cabe laaca'. \v 41 Ne biree ca apóstol de ra nuu ca justicia que, ziyeche ca purti bidii Dios lugar usituí binni lú ca purti xpinni Jesús laaca'. \v 42 Ne qué ñaana dxí cabe de ñui' cabe stiidxa Cristu. Irá dxi bisiidi cabe ni ndaani yu'du ro' ne ralidxi binni. \c 6 \s1 Ra bibí gadxe acané lu xhiiña Dios \p \v 1 Nabé cadale ca xpinni Cristu ca dxi que. Ne uluu cani riní' griegu xqueja cani riní' hebreu, na ca jma huaxié' ricaa ca viuda ni nuu lade ca' ora riaazi ni tidi né ca dxi. \v 2 Para guridxi ca apóstol irá ca xpinni Cristu ne na ca rabi ca laacabe: \p ―Cadi jneza usaana du de güi du stiidxa Dios para idu'ya du guiaazi ni caquiiñe irá ca binni ri'. \v 3 Nga runi hermanu ca' lacuí gadxe hombre de lade tu ni nanna binni runi jneza, ni dxá ladxidó' de Espíritu Santu, ne ni riene, usaana nu dxiiña ri lu ná ca'. \v 4 Ne laadu qué ziaana dxí du de iní né du Dios ne de güi du stiidxa'. \p \v 5 Uyuula'dxi ca binni que modo na ca apóstol gaca ni. Para ulí ca Esteban, tobi hombre ni nabé runi cre ne dxá ladxidó' de Espíritu Santu, ne laca ulí cabe Felipe ne Prócoro ne Nicanor ne Timón ne Parmenas ne Nicolás, ti binni Antioquía ni maca zinanda religión sti ca judíu ante gaca xpinni Cristu. \v 6 Bedané cabe laaca ra nuu ca apóstol, para uní' né ca apóstol Dios ne gudixhe ná ca luguiá cabe. \p \v 7 Ne ca dxi que jma rusi careeche stiidxa Cristu, ne cadale cani runi cre ndaani guidxi Jerusalén, dede stale sacerdote sti ca judíu bini cre. \s1 Ra bigaa Esteban \p \v 8 Nabé uluu Dios ndaaya Esteban ne ucané laabe para bi'ni be stale milagru, ne biquiiñe Dios laabe para bisihuinni enda nandxó' sti lade ca binni que. \v 9 Oraque biasa caadxi binni ni rie xhiu'du cani uca esclavu chiqué. Lade cabe zeeda caadxi binni de Cirene ne de Alejandría ne de Cilicia ne Asia. Ucuaa yu né cabe Esteban de ni cusiidi'. \v 10 Peru biseegu Esteban ruaa cabe purti ucané Espíritu Santu laa uní' ne stale enda biaani'. \v 11 Para gudixe cabe caadxi binni iní' bina diaga caguu dí Esteban Moisés ne Dios. \v 12 Ne zacá biquiinde cabe ca binni guidxi que ne ca xaíque stica' ne ca maistru de ley, para biasa irá ca uyé ca luguiá Esteban, unaaze ca laabe ne yené ca laabe ra nuu ca justicia. \v 13 Ne bedané cabe caadxi cuee falsu luguiá Esteban, na ca qué riaana dxí be de cu' dí be yu'du sti Dios ne ley stica'. \v 14 Ne laca na ca': \p ―Bina diaga du caní' hombre ri' zuxhá Jesús de Nazaret yu'du ro' ri', ne zuchaa ca costumbre ni gudixhe Moisés guni nu. \p \v 15 Ne biiya dxí irá binni zuba raqué lú Esteban ne biiya ca casi lú ángel lú be. \c 7 \s1 Ni uní' Esteban \p \v 1 Oraque na sacerdote gola que rabi laabe: \p ―Ñee dxandí irá ni na cabe ca la? \p \v 2 Para na be: \p ―Biche ne bixhoze ca', laucaa diaga naa. Dios ni nandxó' uní' né bixhoze gola nu Abraham dxi nuu ru Mesopotamia ante chi ndeza Harán. \v 3 Na Dios rabi laabe: “Biree de xquidxi lu', bisaana ca lisaa lu'. Uyé, naa ma ulué lii uná guidxi guiaanu'.” \v 4 Para biree be xquidxi ca caldeu, yendeza be Harán. Raqué guti bixhoze be, para bedané Dios laabe guidxi ra nabeza tu yanna ri'. \v 5 Chiqué qué nudii Dios laabe nin tindaa layú rarí', nin bia' ra nuzuhuaa ñee be. Peru bidii stiidxa laabe zudii ni laabe ne ca xiiñi be, neca ca'ru gapa be xiiñi be chiqué. \v 6 Ne laca gudxi Dios laabe zazá renda ca xiiñi be xquidxi binni tapa gayuaa iza ne zapa ca binni que laaca de esclavu ne zuniná laaca'. \v 7 Peru na Dios rabi laabe: “Zusaba naya cani gapa laacabe de esclavu ne óraque zaree cabe para gueda usisaca cabe naa rarí'.” \v 8 Bidii stiidxa Dios laabe zaca be xpinni, laabe ne ca xiiñi be, ne na rabi laabe: “Guluu seña stinne irá hombre gale lade familia stiu' para ihuinni ma xpinne laatu.” nga runi dxi gule Isaac uluu be seña sti Dios laa lu xhono gubidxa. Zaqueca bini né Isaac Jacob xiiñi', ne zaqueca bini né Jacob idubi doce xiiñi', cani beda gaca bixhoze gola irá nu. \p \v 9 Gupa ca xcaadxi xiiñi Jacob que envidia José bi'chi ca', ne bitoo ca laabe lu binni ze Egipto, peru nuu né Dios laabe. \v 10 Bilá laabe de irá ni beeda luguiá be. Ucané laabe para biaba be Faraón, rey de Egipto, ne para biiya Faraón pabiá' riene be. Ne bi'ni laabe gobernador de Egipto ne bisaana irá ni napa ralidxi lu ná be. \p \v 11 Ca dxi que guca ti gubiña idubi guidxi Egipto ne Canaán. Nabé nagana guca ni para ca binni que, ne qué nidxela ca bixhoze gola nu ni ño ca'. \v 12 Peru ora gunna Jacob nuu xuba Egipto la? biseenda laacabe yesí cabe xuba'. \v 13 Ne ra iropa tiru uyé cabe gudxi José laacabe tu laa, ne gunna Faraón tu familia José. \v 14 Para bisenda caa José bixhoze ne idubi familia sti', bia' setenta y cinco ca'. \v 15 Zacá nga yebí' Jacob Egipto ne raqué guti'. Ne raqueca guti ca bixhoze gola nu. \v 16 Udi'di ru stale iza para ulee cabe laaca yeucaachi cabe laaca Siquem ndaani ba' ni uzí' Abraham lu ca xiiñi Hamor. \p \v 17 Peru dxi ma cadxiña dxi gaca ni bidii stiidxa Dios Abraham gaca que la? bidale ca binni Israel ndaani guidxi Egipto, \v 18 dede ra beda tí sti rey ni qué runibiá' José. \v 19 Udxite rey que ca binni laanu ne bininá laacabe ne bicaa laacabe usa'bi cabe ca xiiñi huiini cabe para gati ca'. \v 20 Ca dxi que beda gale Moisés ne uyuula'dxi Dios laa. Gupa bixhoze be ne jñaa be laabe ralidxi ca chonna beeu. \v 21 Peru dxi ma qué ñanda nucaachi ca laabe la? ulee ca laabe, ne ucuaa xiiñi Faraón laabe, bisiniisi laabe casi xiiñi'. \v 22 Ne biziidi be irá ni nanna ca binni Egipto. Nabé bihuinni pabiá' nuu xpiaani be pur ni uní' be ne pur ni bi'ni be. \p \v 23 Dxi ma napa be cuarenta añu bilui'la'dxi be chi ganna be ca binni xquidxi be, ca israelita. \v 24 Ne ra ziganna be laaca biiya be caguiñe ti egipciu tobi de laaca'. Biuu be ucané be binni xquidxi be gudiñe be egipciu que dede ra biiti be laa. \v 25 Zácaxa be ñene ca binni xquidxi be ma chi iquiiñe Dios laabe para ulá laaca', peru qué ñene di ca'. \v 26 Sti dxi que yendá be ra cadinde chupa de ca binni xquidxi be. Ucala'dxi be nuchiá be laaca', rabi be laaca': “Hombre ca', xiñee ndi cayuniná saa tu laatu. Laca bi'chi tu.” \v 27 Oraque bilaa ná ni caguiñe stobi que laabe ne na: “Tu gudixhe lii gacu xaíque stidu para ga'bu laadu cadi jneza cayuni du. \v 28 O racala'dxu guuti lu naa casi biiti lu dxa egipciu que neegue la?” \v 29 Ora bina diaga be xi na hombre que, biree be de Egipto, yendeza be xquidxi binni. Uleza be Madián ne raqué gupa be chupa xiiñi be. \p \v 30 Udi'di cuarenta añu de ngue, ti dxi nuu be ndaani ti gui'xhi cue' dani Sinaí, mala biiya be cayaca bele lu ti yaga. Tihua ti ángel biete raqué. \v 31 Bidxagayaa be ora bi'ya be ni, ne bidxiña be para gu'ya be xii ni. Oraque uní' né Dios laabe, \v 32 na rabi laabe: “Naa nga Dios sti ca bixhoze gola lu', Dios sti Abraham ne sti Isaac ne sti Jacob.” Bidxibi be dede guca diti be ne qué niná be nindisa lú be. \v 33 Ne na Dios rabi laabe: “Ulee xquela guidi lu' purti zuhuaa lu nezaluá'. \v 34 Ma biiya pabiá' cayacaná ca xpinne ni nuu Egipto ne bina diaga cayuuna cabe. Nga runi ma biete para ula'ya laacabe. Yanna gudá' useenda lii cheu' Egipto.” \p \v 35 Chiqué bidxii deche cabe Moisés rabi cabe laa: “Tu gudixhe lii gacu xaíque stidu para ga'bu laadu cadi jneza cayuni du.” Peru laape be gudixhe Dios de xaíque stica' para bilá be laaca', ne gucané ángel que bi'ni be ni, dxa ángel ni uní' né laabe lu yaga que. \v 36 Bi'ni be milagru ne seña ndaani guidxi Egipto ne lu Nisadó' Xiñá' para ulee be laaca de ndaani guidxi que. Ne laca laabe bi'ni be milagru ra uzá né be laaca cuarenta añu ndaani gui'xhi'. \v 37 Ne laca laabe nga gudxi be ca binni Israel chiqué zandisa Dios ti profeta de lade ca casi undisa laabe, ne gudxi be laaca ucaa diaga ca profeta que. \v 38 Ne dxi bidxiña irá ca binni que ndaani gui'xhi', ne laabe nuu be raqué. Ne laabe nga uní' né dxa ángel que lu dani Sinaí para uní' né be ca bixhoze gola nu. Ne laabe ucuaa be ca diidxa sti enda nabani ne bisaana be cani para laanu. \p \v 39 Peru nin ne irá nga, qué niná ca bixhoze gola nu nucaa diaga laabe, laga bidxii deche ca laabe, ne nisi cá ique ca ibigueta ca Egipto. \v 40 Ne ti tiru bisaana Moisés laacabe caadxi, para rabi cabe Aarón: “Bizá' caadxi bidó' sa niru lú nu, purti ulee si Moisés laanu Egipto. Yanna qué ganna nu xi guca be.” \v 41 Oraque bi'ni cabe ti yuze huiini ne biiti cabe mani bisiga'de cabe laa. Bieche né cabe ni bizá' cabe que. \v 42 Peru bixele Dios de laacabe. Bisaana laacabe guni adorar cabe ca luceru ni nuu ibá', casi bicaa ca profeta lu gui'chi ra na Dios: \q1 Binni Israel ca', lácaxa biiti tu mani para nusiga'de tu naa idubi cuarenta añu uzá tu ndaani gui'xhi que. \q1 \v 43 Laga yené tu ca bidó' ni bizá' tu \q1 para uzuxibi tu xa ñee. \q1 Yené tu lidxi Moloc ne luceru sti Refán de dios stitu. \q1 Nga runi zabee laatu de xquidxi tu, \q1 chi ulaa laatu cherica Babilonia. \p \v 44 Uzá né ca bixhoze gola nu carpa ra gupa ca ca guie ra cá ca mandamientu. Bizá' cabe carpa que casi gudxi Dios Moisés cha ni. Biluí' Dios laabe ximodo. \v 45 Laca yené cabe ni dxi uzá niru Josué lú cabe para biuu cabe guidxi bidii Dios laacabe que. Peru para biuu cabe raqué uladxi Dios ca binni nabeza raqué. Ne zacá bi'ni cabe dede dxi beda tí rey David. \v 46 Gunaxhii Dios laabe ne ucala'dxi be nucuí be xhiu'du Dios sti Jacob, \v 47 peru qué ñanda. Salomón ru' beda ucuí ni. \v 48 Peru qué ribeza Dios ni nandxó' ndaani yu'du ni ucuí binni, casi uní' ti profeta ni na Dios: \q1 \v 49 Rune mandar ibá' ne guidxilayú, \q1 casi ñaca zuba ibá' ne naguixhe ñee guidxilayú. \q1 Xi clase ndi yoo na tu ucuí tu para naa pue. \q1 O paraa nga na tu quixhe chaahui tu para iziiladxe'. \q1 \v 50 Ñee cadi naa bine irá xixé ni la? \p \v 51 Peru laatu la? na Esteban rabi laacabe, ―naguidxi ladxidó' to, casi binni ni qué runibiá' Dios, ne qué riná tu ucaa diaga tu stiidxa Dios. Rindee tu ca bixhoze gola tu purti nisi rucaa lú tu Espíritu Santu casi bi'ni ca'. \v 52 Uná de ca profeta ni qué nizabi nanda ca bixhoze gola tu ya'. Biiti cabe cani gudxi laacabe zuseenda Dios tobi ni nacha'hui'. Nga guca dxi ca'ru gueeda be. Yanna ma beeda be ne laatu bitoo to laabe ne biiti tu laabe. \v 53 Bidii ca ángel ley sti Dios laatu peru qué runi tu ni na ni. \s1 Ra guti Esteban \p \v 54 Ora bina diaga cabe ni na Esteban que, gudó dí laacabe dede gudó yaa cabe guidi ruaa cabe, tantu bidxiichi né cabe Esteban. \v 55 Peru dxá ladxidó' Esteban de Espíritu Santu biiya dxí ibá'. Biiya enda nandxó' sti Dios ne biiya zuhuaa Jesús cue' Dios. \v 56 Para na: \p ―Cayuuya zuxele ibá' ne zuhuaa Hombre Biseenda Dios cue' Dios. \p \v 57 Oraque irá cabe biseegu cabe diaga cabe ne bicaa cabe ridxi ne uyé cabe luguiá Esteban irá cabe. \v 58 Ulee cabe laa de ndaani guidxi que, ne bisigapa cabe xhaba cabe ti hombre lá Saulo, para bichá cabe guie Esteban. \v 59 Laga cuchá cabe guie laabe, na be: \p ―Señor Jesús ucuaa espíritu stinne'. \p \v 60 Ne bizuxibi be, bicaa be ridxi: \p ―Señor cadi udxiiba lu donda ri luguiá cabe. \p Nga si uní' be, guti be. \c 8 \s1 Canaladxi Saulo ca xpinni Cristu \p \v 1-2 Uyuula'dxi Saulo ni bi'ni cani biiti laabe que. Peru undisa caadxi hombre cha'hui laabe, bicaachi ca laabe, ne biina né ca laabe. Ne dede dxi que bizulú uzabi nanda cabe ca xpinni Cristu ndaani guidxi Jerusalén ne bireeche ndase ca', ni uyé Judea ni uyé Samaria. Ca apóstol si, qué niree. \v 3 Ucala'dxi Saulo nunduuxe irá ca xpinni Cristu. Uzá yoo pur yoo ulee laacabe, hombre ne gunaa, ne biseguyoo laacabe. \s1 Ra yendá stiidxa Cristu Samaria \p \v 4 Peru cani bireeche que, irá ladu ze ca', ziyuí' ca stiidxa Cristu, \v 5 casi Felipe uyé ti guidxi de Samaria ne byuí' né ca binni que stiidxa Cristu. \v 6 Bidxiña irá binni que bicaa diaga laabe ne biiya ca ca milagru ni bi'ni be. \v 7 Purti nuu stale binni raqué riguite binidxaba ique ne bicaa ca binidxaba que ridxi ra biree ca'. Ne bianda stale cani ma guti galaa, ne ñee chiita. \v 8 Ne nabé bieche ca binni guidxi que. \p \v 9 Uyuu tobi hombre lá Simón ndaani guidxi que. Chiqué uca be magu, ne bidxagayaa ca binni neza que irá ni bi'ni be, ne gudxi be laaca nandxó' be. \v 10 Ne irá ca bicaa diaga ca laabe, dede cani huaxié' risaca para cani jma risaca, na ca': \p ―Ndi nga enda nandxó' sti Dios. \p \v 11 Bicaa diaga ca laabe purti ma xadxí caguite be laaca ne irá brujería ni runi be. \v 12 Peru dxi ma bini cre ca ni byuí' né Felipe laaca de enda runi mandar sti Dios ne de Jesucristu la? uyuu nisa ca', hombre ne gunaa. \v 13 Laca bini cre Simón ne uyuu nisa. Ne ma qué niladi ru cue' Felipe. Ne nabé bidxagayaa ra bi'ya irá seña ne milagru cayaca que. \p \v 14 Ora gunna ca apóstol ni nuu Jerusalén ma bini cre binni Samaria stiidxa Dios la? biseenda ca Pedru ne Juan ra nuu cabe. \v 15 Casi yendá Pedru ne Juan raqué unaba ca lu Dios udii Espíritu Santu laacabe. \v 16 Purti nin tobi de laacabe ca'ru icaa cabe Espíritu Santu, nin ca'ru ganna cabe pa nuu be, sínuque uyuu nisa si cabe ra bini cre cabe Cristu. \v 17 Ne udixhe ná Pedru ne Juan luguiá cabe para ucuaa cabe Espíritu Santu. \p \v 18 Ora bi'ya Simón quixhe ná si ca apóstol luguiá ca binni que maca zicaa ca Espíritu Santu la? ucala'dxi nudii vueltu laacabe, \v 19 na: \p ―Latané naa enda nandxó' ca, ti tutiica quixhe naya luguiá' maca zicaa Espíritu Santu. \p \v 20 Para na Pedru rabi laabe: \p ―Initilú neu vueltu stiu'. Nee nou' zanda sí cabe enda nandxó' sti Dios la? \v 21 Qué zanda chu' lu lade du ne qué zanda gu'nu dxiiña ni cayuni du ri' purti cadi jneza ni cá ique lu nezalú Dios. \v 22 Bisaana ni cá ique lu ca ne unaba perdón Dios tila na guni perdonar lii de ni uní' i'cu ca. \v 23 Purti ruuya dxá envidia ndaani ladxidó' lo' ne cá lu yaga lu ná enda ruchee. \p \v 24 Oraque na be: \p ―Lainaba lu Dios pur naa ti cadi gueeda irá ni na tu ca luguia'ya'. \p \v 25 Biluxe byuí' né si cabe binni irá ni bi'ya cabe bi'ni Señor la? bigueta cabe Jerusalén. Ne irá guidxi sti Samaria ra zidi'di cabe, ziyuí' cabe stiidxa Cristu. \s1 Felipe ne ti hombre de Etiopía \p \v 26 Ti dxi na ti ángel sti Dios rabi Felipe: \p ―Biaa uyé guete', neza zeeda cabe de Jerusalén ze cabe Gaza, lu neza cá ndaani gui'xhi que. \p \v 27 Para biree be ze be. Neza ze be que yeugaanda be ti hombre de Etiopía, ti eunuco, tobi ni risaca lade ca xpinni reina Candace. Rapa be xpidxichi reina que. Uyé be Jerusalén, yeusisaca be Dios. \v 28 Yanna ma zibí' be, ze be ndaani ti carretón ziyuunda be ni bicaa profeta Isaías. \v 29 Ne na Espíritu Santu rabi Felipe: \p ―Bidxiña carretón ca. \p \v 30 Para bidxiña Felipe ne bina diaga cayuunda be ni bicaa profeta Isaías, para na rabi laabe: \p ―Rie'nu gou' ni cayuunda lu ca. \p \v 31 Oraque na be: \p ―Ximodo ndi guiene' pa iruti tu usiene naa. \p Ne gudxi be Felipe quiba cui né laabe raqué. \p \v 32 Ndi nga ni na Xqui'chi Dios ra cayuunda be que: \q1 Yené cabe laabe casi riné cabe dendxu ra chi gati, \q1 ne casi qué ribidxiaa dendxu huiini ora ugá cabe guicha ladi, \q1 zaqueca nin ti diidxa qué niní' be. \q1 \v 33 Gupa cabe laabe casi ni qué risaca \q1 ne bidxiiba cabe donda ique be sin ñuni be gasti'. \q1 Iruti qué zuzeete cani za de laabe \q1 purti biluxe xpida be ndaani guidxilayú. \p \v 34 Para na eunuco que, rabi Felipe: \p ―Gudxi naa tu cuzeete profeta Isaías rarí', de laca laa la? o de stobi. \p \v 35 Para bizulú né Felipe ni cayuunda be que ne bisiene laabe stiidxa Cristu. \v 36 Neza ze cabe que, zidi'di cabe ti ra da' nisa. Para na be: \p ―Rarí' da' nisa. Ñee qué zanda chuaa ni'sa la? \p \v 37 Para na Felipe: \p ―Zanda, pa runi cre lu de idubi ladxidó' lo'. \p Oraque na be: \p ―Rune cre Jesucristu nga Xiiñi Dios. \p \v 38 Oraque bicueza dxí be carretón que ne biete iropa cabe ndaani nisa, para uluu nisa Felipe laabe. \v 39 Ra biree cabe ndaani nisa ucuaa Espíritu sti Dios Felipe ziné. Ma qué ñuuya ru be laa. Oraque biree be ze be nayeche'. \v 40 Mala biiya Felipe ma nuu ndaani guidxi Azoto ne uzá byuí' stiidxa Cristu ndaani irá guidxi dede yendá Cesarea. \c 9 \s1 Ra biree Cristu lu Saulo \r (Hch. 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Cadi cayaana dxí Saulo de cuyubi guuti ca xpinni Cristu. Ngue runi uyé ra nuu sacerdote gola, \v 2 yenaba gui'chi para chiné irá yu'du ni nuu Damasco, ti pa idxela hombre o gunaa zinanda Cristu raqué, inaaze laaca', ne guedané laaca Jerusalén. \v 3 Peru ra zidxiña be Damasco, mala bizaani ti biaani de ibá' laabe. \v 4 Biaba be layú ne bina diaga be caní' tuuxa: \p ―Saulo, Saulo, xiñee canazabi nanda lu naa. \p \v 5 Oraque na be: \p ―Tu lii ya', Señor. \p Para na ni caní' que: \p ―Naa nga Jesús ni canazabi nanda lu ca. Cayuniná lu laca lii casi runi buey ora riguu ñee punta puya. \p \v 6 Bidxibi be dede uca diti be, na be: \p ―Xi racala'dxu gune, Señor. \p Para na Señor rabi laabe: \p ―Biasa, uyé ndaani guidxi, ne raqué zabi cabe lii xi gu'nu'. \p \v 7 Nisi biaana cá si ca hombre ziné laabe que. Cayuna diaga ca ridxi que peru cadi cayuuya ca iruti'. \v 8 Para biasa be, bixhele lú be, peru qué ñanda ñuuya be. Oraque unaaze cabe ná be yesaana cabe laabe Damasco. \v 9 Ne zaqué biaana be chonna gubidxa, qué ñuuya be, qué ño be, qué ñe' be. \p \v 10 Nuu ti hombre runi cre Cristu ndaani guidxi que lá Ananías. Ne uní' né Señor laa casi ñaca caní' xcaanda', na rabi laa: \p ―Ananías. \p ―Rarí nuaa, Señor, na be. \p \v 11 Para na Señor rabi laabe: \p ―Biasa, uyé lu calle lá Derecha, ralidxi Judas. Yeyubi tobi hombre lá Saulo de Tarso, purti caní' né be naa, \v 12 ne casi ñaca lu bacaanda ma biiya be tobi hombre lá Ananías. Biuu, gudixhe ná luguiá be para bigueta uná be. \p \v 13 Oraque na Ananías: \p ―Peru Señor, stale binni huayabi naa xi irá huayuni be cani runi cre lii ndaani guidxi Jerusalén. \v 14 Ne dede rarí ma napa be xqui'chi ca xaíque sti ca sacerdote para inaaze be tutiica runi cre lii. \p \v 15 Peru na Señor: \p ―Uyé purti ma ulié laabe chi güi né be ca judíu stiidxa', ne cani cadi judíu, ne ca rey. \v 16 Ne zulué laabe pabiá' naquiiñe gacaná be ti naca be xpinne'. \p \v 17 Para uyé Ananías, biuu ndaani yoo ra nuu be que ne udixhe ná luguiá be, na: \p ―Hermanu Saulo, Señor Jesús ni uní' né lii neza zeedu que biseenda naa ra nuu lu', ti ganda iná lu ne idxá ladxidó' lo de Espíritu Santu. \p \v 18 Ne oraqueca biaba casi jlaza lú be, ne gunda uná be ne biasa be uyuu nisa be. \v 19 Oraque gudó be gueta para bigueta stipa stibe. Ne biaana né be ca xpinni Cristu raqué chupa chonna gubidxa. \s1 Cayuí' Saulo stiidxa Jesús Damasco \p \v 20 Qué nindaa de ngue bizulú be byuí' be stiidxa Jesús ndaani ca yu'du', cayabi be binni Jesús nga Xiiñi Dios. \v 21 Nabé bidxagayaa irá cani bina diaga laabe. Na ca': \p ―Ñee cadi laabe nga uzabi nanda be cani runi cre Jesús ndaani guidxi Jerusalén la? Ne para nga ca beeda be rarí', para inaaze be laaca' chiné be laaca ra nuu ca xaíque sti ca sacerdote. \p \v 22 Peru laabe jma rusi ne gana cusiene be laaca Jesús nga Cristu, dede bichenda be ca judíu ni nuu Damasco. \s1 Ra uní' stiidxa ca judíu ñuuti Saulo \p \v 23 Ma xadxí de nuu be raqué uní' stiidxa ca judíu guuti ca laabe. \v 24 Ridxí ne huaxhinni ruzuhuaa ca irá ra puerta lindaa sti guidxi que ti pa iree be guuti ca laabe. Peru gunna be ni, \v 25 ne ucuaa ca xpinni Cristu laabe uluu ca laabe ndaani ti dxumi su, undete ca laabe ra ventana sti lindaa ni nuu guidxi que, ne zaqué gunda bixooñe be. \s1 Ra yendá Saulo Jerusalén \p \v 26 Ne ora yendá be Jerusalén gucala'dxi be nidxaaga be ca xpinni Cristu ni nuu raqué, peru bidxibi ca purti cadi cayuni cre ca pa dxandí ma runi cre be. \v 27 Para ucuaa Bernabé laabe yené laabe ra nuu ca apóstol. Byuí' né laaca modo bi'ya be Señor neza ze be, ne uní' né laabe, ne modo qué nidxibi be para byuí' be stiidxa Jesús Damasco. \v 28 Oraque ru uná ca biaana be lade ca' ne uzá né be laaca Jerusalén. \v 29 Byuí' be stiidxa Jesús sin nidxibi be ne ucuaa yu né be ni ca judíu ni riní' griegu. Peru ucala'dxi ca ñuuti ca laabe. \v 30 Ne ora gunna ca hermanu ni, gucuaa ca laabe yené ca laabe Cesarea. De raqué biseenda ca laabe Tarso. \p \v 31 Ca dxi ru que ma iruti nuchiiña ca xpinni Cristu, cani nuu Judea ne Galilea ne Samaria. Ne jma rusi bizuhuaa chaahui ca lu stiidxa Dios ne bidale ca'. Qué niree chu ca de laani ne ucané Espíritu Santu laaca'. \s1 Ra bianda Eneas \p \v 32 Ra canaganna Pedru ca xpinni Cristu ni nuu irá ladu, laca yeganna cani nuu ndaani guidxi Lida. \v 33 Raqué bedandá be tobi hombre lá Eneas nexhe lu luuna', ma raca xhono iza de guti galaa. \v 34 Para rabi be laa: \p ―Eneas, ma bisianda Jesucristu lii. Biasa, bitopa jluuna lu'. \p Oraqueca biasa. \v 35 Ora bi'ya irá ca binni Lida ne Sarón ni uca que la? bisaana ca ni runi cre ca para yenanda ca Señor. \s1 Ra bisibani Pedru Dorcas \p \v 36 Ndaani guidxi Jope uyuu ti gunaa runi cre Cristu lá Tabita. Griegu rabi cabe laa Dorcas. Nabé ucané be binni ne ora caquiiñe ca pobre xiixa la? rudii be laaca'. \v 37 Ca dxi que beda aca huará be ne guti be. Ucuaa ca binni que gudiibi ca cuerpu stibe ne gudixhe ca laabe ndaani ti cuartu rairopa pisu. \v 38 Gaxha riaana Lida de Jope, ne ora gunna ca hermanu nuu Pedru raqué la? biseenda ca chupa hombre chi tidxi laa guiuba gueeda. \p \v 39 Oraqueca biasa Pedru yené ca hombre que, ne ora yendá cabe Jope yené cabe laabe ndaani yoo ra nexhe Tabita. Raqué nuu ca viuda cayuuna ca' ne biluí' ca laabe irá lari gudiba Dorcas dxi nabani. \v 40 Oraque ulee be ca binni que, bizuxibi be uní' né be Dios. Ne bitixhi lú be biiya dxí be gue'tu que, ne rabi be laa: \p ―Tabita, biasa. \p Para bixhele lú, ne ora bi'ya laabe biasa gurí. \v 41 Oraque unaaze be ná' undisa be laa. Ne guridxi be ca hermanu ne ca viuda biluí' be laaca ma nabani Tabita. \v 42 Irá binni Jope gunna ni, ne stale tu bini cre Señor. \v 43 Biaana ru Pedru ndaani guidxi Jope ralidxi ti curtidor lá Simón. \c 10 \s1 Pedru ne Corneliu \p \v 1 Guyuu ti hombre ndaani guidxi Cesarea lá Corneliu, naca capitán sti Batallón Italiano. \v 2 Cadi judíu laabe peru ridxibi be Dios ne rusisaca be laa, laabe ne irá binni lidxi be. Nabé racané be ca pobre lade ca judíu ne qué riaana dxí be de iní' né be Dios. \v 3 Ti dxi bia' las tres casi ñaca lu bacaanda biiya dxichi be biuu ti ángel sti Dios ra nuu be ne rabi laabe: \p ―¡Corneliu! \p \v 4 Cadxibi be dede cayaca diti be, biiya dxí be ángel que, ne na be: \p ―Xi laa, Señor. \p Para na rabi laabe: \p ―Ma bigaanda stiidxa lu lu Dios ne ruuya pabiá' racanéu ca pobre. \v 5 Yanna biseenda tuuxa che Jope, chi caa tobi hombre lá Simón ne laca rabi cabe laa Pedru. \v 6 Nuu be ralidxi ti curtidor lá Simón, naca lidxi uriá nisadó'. Laabe zabi be lii xi gu'nu'. \p \v 7 Biree si ángel que ze', guridxi be chupa jmozo be ne ti soldadu ni runi xhiiña be, ne laa laca ridxibi Dios. \v 8 Byuí' né be laaca xi guca be. Oraque ru biseenda be laaca Jope. \p \v 9 Sti dxi que ma zidxiña cani biseenda Corneliu que Jope. Ma bia' galaa dxi ngue, ne óraque pe udxi'ba Pedru ique yoo ziní' né Dios. \v 10 Ma candaana be ne ucala'dxi be ño be peru ca'ru chu' endaró. Laga cabeza be cayaca ni, casi ñaca lu bacaanda \v 11 biiya be zuxele ibá' ne zeda yete casi ti lari gueela liibi idapa punta. \v 12 Ne nuu irá clase mani ndaani ni, mani rizá, mani rixubi ndaani' ne mani huiini ripapa. \v 13 Ne bina diaga be na tuuxa: \p ―Pedru, biasa, biiti ne gudó. \p \v 14 Oraque na be: \p ―Qué ziuu dxi, Señor. Qué huayuu dxi gahua ni na ley stidu cadi idó' do. \p \v 15 Bigueta na ni caní' que rabi laabe: \p ―Ni cayabi Dios lii go lo la? cadi nou' qué zanda go lo'. \p \v 16 Chonna tiru guca ni. Oraque ru bigueta lari que ibá'. \p \v 17 Laga candaa ique né Pedru xi riní' ni bi'ya que la? zeda naba diidxa ca hombre biseenda Corneliu que paraa lidxi Simón, dede bedandá ca ra puerta yoo que, \v 18 ne unaba diidxa ca pa raqué nuu tobi hombre lá Simón, ni rabi cabe Pedru. \v 19 Candaa ique né ru Pedru ni bi'ya que, na Espíritu Santu rabi laa: \p ―Zeda yubi chonna hombre lii. \v 20 Yanna biasa biete. Ne yené laacabe, sin iní' i'cu pa cuchee lu', purti naa biseenda laacabe. \p \v 21 Oraque biete be bidxiña be ra nuu ca hombre biseenda Corneliu que, ne rabi be laaca': \p ―Nanna canayubi tu naa. Rarí nuaa', xi guni tu naa. \p \v 22 Para na ca rabi ca laabe: \p ―Biseenda Capitán Corneliu laadu purti gudxi ti ángel laabe usenda caa be lii para ga'bu laabe xi guni be. Ridxibi be Dios ne runi be jneza, ne irá judíu nadxii laabe. \p \v 23 Oraque gudxi be laaca guiuu ca ndaani yoo, ne biaana ca raqué huaxhinni que. Sti dxi que biree né be laaca', ze cabe, ne yené caadxi hermanu de Jope laacabe. \p \v 24 De lu sti dxi que yendá cabe Cesarea. Ma cabeza Corneliu laacabe. Guridxi ca lisaa ne ca xhamigu cabeza né laacabe. \v 25 Ora bidxiña Pedru biree Corneliu bichagalú laabe ne bizuxibi xa ñee be. Ucala'dxi nusisaca laabe. \v 26 Peru óraque undisa be laa, rabi be laa: \p ―Biasa, purti naa laca hombre casi lii naa. \p \v 27 Ziyuí' cabe diidxa biuu cabe ndaani yoo, ne biiya be nuu stale binni raqué. \v 28 Para na be: \p ―Laatu nanna tu judíu naa ne cá lu ley stidu cadi idxaaga du cani cadi judíu ne cadi chu' du ralidxi ca'. Peru ma biluí' Dios naa zanda idxaaga tutiisi, neca cadi judíu laa. \v 29 Nga runi casi bisenda caa tu naa, benda ca'. Yanna racaladxe gabi tu naa xi para bisenda caa tu naa. \p \v 30 Para na Corneliu: \p ―Raca tapa gubidxa bia' hora rica canié nia Dios rarí casi runi du irá huadxí. Mala biiya zuhuaa ti hombre nezaluá' ruzaani xhaba, \v 31 na rabi naa: “Corneliu, ma bigaanda stiidxa lu lu Dios ne ma bietenala'dxi rudii lu guna. \v 32 Yanna biseenda tuuxa che Jope, chi caa Simón, ni rabi cabe Pedru. Nuu be ralidxi ti curtidor lá Simón naca lidxi uriá nisadó'. Ora gueeda be zabi be lii xi gu'nu'.” \v 33 Ngue runi oraqueca bisenda caa lii, ne diuxquixe pe lii saca beedu'. Yanna rarí nuu du irá du nezalú Dios para ucá' diaga du irá ni gudxi lii ga'bu laadu. \s1 Ni uní' Pedru ralidxi Corneliu \p \v 34 Oraque bizulú Pedru na rabi laacabe: \p ―Yanna ma nanna bia'ca risaca irá binni nezalú Dios. \v 35 Tutiica idxibi laabe ne guni jneza, runi xiiñi be laa, gasti naca xi raza laa. \v 36 Bisenda tidxi Dios cani za de Israel ma zanda chu' né ca laa tobi si pur Jesucristu, xaíque sti irá xixé. \v 37 Laatu nanna tu despué de byuí' né Juan binni naquiiñe chu' nisa, bizulú bireeche stiidxa Jesucristu Galilea, ne uzá ni idubi naca Judea. \v 38 Ne laca nanna tu uluu Dios enda nandxó' sti Espíritu Santu ndaani ladxidó' be, para uzá be ucané be binni ne bisianda be cani caguite binidxaba ique, purti nuu né Dios laabe. \v 39 Laadu bidu'ya dxichi du irá ni bi'ni be Judea ne ndaani guidxi Jerusalén. Ne laabe nga biiti cabe bicaa cabe lu cruz. \v 40 Peru lu chonna gubidxa undisa Dios laabe de lade gue'tu', ne biluí' laabe laadu. \v 41 Cadi irá di binni biiya laabe sínuque cani maca ulí Dios, ne nga laadu, purti laadu bidó' né du laabe ne bidé' né du laabe ora ma bibani be de lade gue'tu'. \v 42 Ne biseenda be laadu chi güi né du binni stiidxa be ne gabi du laaca laabe nga ni gudixhe Dios cuidxi cuenta irá binni, cani nabani ru dxi gaca ni ne cani ma guti. \v 43 Laca de laabe bizeete ca profeta dede ma xadxí. Na ca ni guni cre laabe zaca perdonar ni huachee, pur ni bi'ni be. \s1 Ucuaa cani cadi judíu Espíritu Santu \p \v 44 Caní' ru Pedru biete Espíritu Santu biuu ndaani ladxidó' irá ni cucaa diaga laa que. \v 45 Nabé bidxagayaa ca hermanu judíu ni yené Pedru que ora bi'ya ca laca cacaa cani cadi judíu Espíritu Santu. \v 46 Gunna ca ma ucuaa cabe Espíritu Santu ora bina diaga ca caní' cabe idioma ni qué niziidi cabe, ne cusisaca cabe Dios. \v 47 Oraque na Pedru: \p ―Xi cucueeza para chu' nisa ca binni ri', purti ma ucuaa ca Espíritu Santu casi ucuaa nu. \p \v 48 Ne gudxi laacabe chu' nisa cabe ti ihuinni ma xpinni Cristu laacabe. Ne gunaba cabe guiaana né Pedru laacabe xhupa xhonna gubidxa. \c 11 \s1 Udinde né ca xpinni Cristu Pedru \p \v 1 Gunna ca apóstol ne ca hermanu ni nuu Judea laca ma bini cre cani cadi judíu stiidxa Dios. \v 2 Ne ora bigueta Pedru Jerusalén bidxiña ca judíu ni ma runi cre Cristu ra nuu be ne udinde né ca laabe, \v 3 na ca': \p ―Xiñee yechuu lu ralidxi cani cadi judíu ne gudó neu laaca'. \p \v 4 Oraque bizulú be gudxi be laaca xi irá guca dede ra bizulú ni, na be: \p \v 5 ―Nuaa ndaani guidxi Jope, canié nia Dios. Mala casi ñaca lu bacaanda biiya zeda yete xiixa de ibá' casi ti lari gueela ro' liibi idapa punta. Biaana dxí ni ra nuaa'. \v 6 Ora biiya dxie ni, biiya dxá mani ndaani ni, mani rizá layú, mani duxhu', beenda', ne mani ripapa. \v 7 Ne bina dia'ga na tuuxa rabi naa: “Biasa Pedru. Biiti, gudó.” \v 8 Oraque rabe': “Co', Señor, purti qué huayuu dxi gahua ni na ley cadi idó' do.” \v 9 Bigueta na ni caní' de ibá' que rabi naa: “Ni cayabi Dios lii go lo la? cadi nou' qué zanda go lo'.” \v 10 Chonna tiru uca ni zacá para bigueta ni ibá'. \v 11 Ne óraque pe biuu chonna hombre, zeda yubi naa. Biseenda tuuxa de Cesarea laaca'. \v 12 Ne gudxi Espíritu Santu naa chiniá laacabe sin iní' ique pa cuchee'. Ne yené xhi xhoopa hermanu ri naa. Uyuu du ralidxi hombre bisenda caa naa que. \v 13 Ne ora biu' du raqué byuí' né be laadu xi bizaaca be. Nuu be ndaani yoo, mala biiya be zuhuaa ti ángel lú be, na rabi laabe: “Biseenda tu che Jope chi caa Simón ni rabi cabe Pedru. \v 14 Laa zabi lii ximodo ilá lu', lii ne ca binni li'dxu'.” \v 15 Ne ora bizuluá' byue nia laacabe diidxa biete Espíritu Santu biuu ndaani ladxidó' cabe casi biuu ndaani ladxidó' no chiqué. \v 16 Ne óraque bietenaladxe ni uní' Señor ra na: “Uluu nisa Juan binni peru ne nisa si. Peru laatu zacaa tu Espíritu Santu casi ñaca ñuu nisa tu pur Espíritu que.” \v 17 Ne pa ma bidii Dios laacabe ni bidii laanu ra bini cre nu Señor Jesucristu la? tuu ndi naa para ucueeza ni cayuni Dios. \p \v 18 Ora bina diaga ca xi na Pedru la? nin ru sti diidxa qué niní' ca'. Ne bisisaca ca Dios, na ca': \p ―Yanna ma nanna du laca ma biluí' Dios cani cadi judíu ximodo inaba ca perdón ti gapa ca enda nabani ni qué zaluxe. \s1 Ra yendá stiidxa Cristu Antioquía \p \v 19 Dxi biiti cabe Esteban, laca bizulú cabe uzá nanda cabe ca xcaadxi xpinni Cristu, ne ca dxi que bireeche ca'. Nuu ni yendá dede Fenicia, ne Chipre ne Antioquía. Ne byuí' ca stiidxa Jesús raqué, byuí' né ca ni ca judíu si. \v 20 Peru uyuu caadxi binni Chipre ne de Cirene lade cabe. Ne laaca ora yendá ca Antioquía byuí' né ca cani cadi judíu stiidxa Señor Jesús. \v 21 Ucané Señor laacabe ne stale tu bini cre ne yenanda Señor. \p \v 22 Ne ora gunna ca xpinni Cristu ni nuu Jerusalén ni la? biseenda ca Bernabé Antioquía. \v 23 Nabé bieche Bernabé ora yendá ne biiya pabiá' uluu Dios ndaaya laacabe. Ne bilidxe laacabe sa nanda cabe Señor de idubi ladixdó' cabe sin iree chu cabe. \v 24 Nacha'hui Bernabé ne dxá ladxidó' de Espíritu Santu. Nabé napa be fe, ne pur laabe bini cre stale binni Señor. \p \v 25 De raqué biree be uyé be Tarso yeyubi be Saulo. \v 26 Ne ora bidxela be laa yené be laa Antioquía. Biaana né cabe ca xpinni Cristu raqué tubiza ne bisiidi cabe stale binni. Ne raqué nga guta lá ca xpinni Cristu cristianu. \p \v 27 Ca dxi que biree caadxi profeta Jerusalén, guyé Antioquía. \v 28 Tobi de laacabe lá Agabo, bizuhuaa lade ca hermanu de raqué ne uní' ni gudxi Espíritu Santu laa, na chi aca ti gubiña idubi naca guidxilayú. Ne uca ni uní' be que dxi naca Claudio gobernador. \v 29 Oraque uní' stiidxa ca xpinni Cristu de raqué uchaaga ca bia' ganda udii cada tobi para acané ca ca hermanu ni nuu Judea. \v 30 Para bitopa cabe ni biseenda né cabe ni Bernabé ne Saulo ra nuu ca xaíque sti ca xpinni Cristu de Judea para qui'zi ca lu ca xcaadxi hermanu. \c 12 \s1 Ra uladxi rey Herodes ca xpinni Cristu \p \v 1 Ca dxi que bizulú rey Herodes bininá caadxi de ca xpinni Cristu. \v 2 Gucuaa be Jacobo bi'chi Juan, biiti be laa ne espada. \v 3 Ne ora bi'ya be uyuula'dxi ca judíu ni bi'ni be que la? laca unaaze be Pedru. Ne uca ni dxi ro cabe pan sin levadura que. \v 4 Gunaaze si be laa biseguyoo be laa ne gudixhe be tapa tanda soldadu gapa laa, de tapa tapa. Cá ique be cuee be laa nezalú irá binni guidxi que, tidi si pascua. \v 5 Zacá nga cayapa cabe Pedru ndaani lidxi guiiba'. Peru ca xpinni Cristu cadi cayaana dxí ca de iní' né ca Dios pur laabe. \s1 Ra bilá Dios Pedru ndaani lidxi guiiba' \p \v 6 Huaxhinni ma para irá gueela cuee Herodes laabe que, nexhe be nisiaasi be lade chupa soldadu, liibi be cadena. Ne laca zuhuaa soldadu cayapa ra puerta lidxi guiiba que. \v 7 Mala bizuhuaa ti ángel sti Señor ndaani lidxi guiiba que, ne bizaani ti biaani raqué. Ne guda'na ángel que cue' ti'xhi be bicuaani laabe, na: \p ―Biasa guiuba. \p Oraque biaba ca cadena liibi ná be que. \v 8 Para na ángel que rabi laabe: \p ―Bixhii dxiichi ndaanu ne bicaa xquela guidi lu ñee lu'. \p Biluxe si be, na rabi laabe: \p ―Birenda xhamarra lu', dananda naa. \p \v 9 Biree be zinanda be ángel que, peru qué ganna be pa dxandí ni o pa caní' xcaanda si be ngue. \v 10 Udi'di cabe chupa lugar ra cayapa soldadu ne ora yendá cabe ra puerta de guiiba' ma para iree cabe lu calle, bixele stubi puerta que para biree cabe. Udi'di cabe ti calle. Raqué bixele ángel que de laabe. \v 11 Oraque ru sica ni bibani uca be, na be: \p ―Yanna ma nanna dxandí biseenda Señor ángel sti' beda ulá naa lu ná Herodes ne de irá ni ucala'dxi ca judíu ñuni naa. \p \v 12 Ne ora bi'ya be ngue ni la? uyé be ralidxi María, jñaa Juan ni rabi cabe Marcu. Raqué nuu stale binni caní' né Dios. \v 13 Ora yendá be bixhidxi ná be ra zaguán. Bina diaga ti badu dxaapa lá Rode para biree ziguuya tu cuxhidxi ná'. \v 14 Ne ora binibiá' stidxi be, de tantu cayeche qué nuxhele', laga bigueta uxooñe'. Yetidxi ca binni que zuhuaa be ra puerta'. \v 15 Peru na ca binni que rabi laa: \p ―Cayaca ique lu nga. \p ―Co', na, ―dxandí ni. \p Oraque na ca': \p ―Seguru xpisi be nga. \p \v 16 Peru laabe cadi cayaana dxí be de cuxhidxi ná be. Ne ora bixhele ca biiya ca laabe ni, bidxibi ca'. \v 17 Peru bi'ni be seña lu ca igani ca'. Ne byuí' né be laaca modo ulee Señor laabe de ndaani lidxi guiiba', ne rabi be laaca': \p ―Lagüí' né ni Jacobo ne ca xcaadxi hermanu. \p Ne óraque biree be ze be sti ladu. \p \v 18 Ora birá gueela hueru hueru uyuu ca soldadu, qué ganna ca xi uca Pedru. \v 19 Biyubi Herodes laabe irá ladu. Biiya si qué nidxela laabe unaba diidxa ca soldadu que, ne ora na ca qué ganna ca la? biseenda guuti be laaca'. Ne biree be Judea, yendeza be Cesarea. \s1 Ra guti Herodes \p \v 20 Nuu dxiichi né Herodes ca binni Tiro ne Sidón. Peru laaca uyuu ca tobi si para idxiña ca ra nuu be. Ne uní' né ca Blasto, ti xpinni be, cuee xiana laabe ti chu' né be laaca tobi si, purti de xquidxi be reeda endaró stica'. \v 21 Para gudixhe be ti dxi gu'ya be laaca'. Ne dxi gunda dxi que bizuchaahui be, gurí be ra ribí be para guni mandar be ne uluu be ti discursu. \v 22 Oraque bicaa ca binni que ridxi bidxiiba ca laabe, na ca': \p ―Dios nga ni caní' ca, cadi binni. \p \v 23 Nin ca'ru iluxe iní' be, bini huará ti ángel laabe purti qué nusisaca be Dios. Biguidxi be bicuti' dede ra guti be. \p \v 24 Peru stiidxa Dios jma rusi careeche, ne cayuí' cabe ni irá ladu. \p \v 25 Biluxe si xhiiña Bernabé ne Saulo Jerusalén bigueta ca' ne yené ca Juan ni rabi cabe Marcu que. \c 13 \s1 Ra bizulú Saulo ne Bernabé chi güi stiidxa Cristu sti guidxi \p \v 1 Lade ca xpinni Cristu ni nuu Antioquía uyuu caadxi profeta ne maistru. Nuu Bernabé ne Simón ni rabi cabe Ya'se', ne Luciu de Cirene ne Manaén ni biniisi né gobernador Herodes tobi si, ne Saulo. \v 2 Ti dxi cayaana cabe sin go cabe, ne cayuni cabe cultu, uní' né Espíritu Santu laacabe na: \p ―Lacuee chu Bernabé ne Saulo para guni ca dxiiña ni gudixhe guni ca'. \p \v 3 Ne qué ño gá cabe, uní' né cabe Dios ne gudixhe ná cabe luguiá ca' para biseenda cabe laaca'. \s1 Ra nuu cabe Chipre \p \v 4 Zacá nga biseenda Espíritu Santu laacabe chi guni cabe dxiiña'. Uyé cabe Seleucia. De raqué uyé cabe ti nisa dede yendá cabe isla Chipre. \v 5 Ne biuu cabe ndaani ti guidxi lá Salamina. Raqué bizulú cabe byuí' cabe stiidxa Dios ndaani ca yu'du sti ca judíu. Laca yené cabe Juan para gacané laacabe. \v 6 Uzá cabe idubi naca isla que dede yendá cabe Pafos. Raqué biiya cabe ti magu lá Barjesús. Ma na profeta sti Dios laa peru cadi dxandí ni. \v 7 Tobi si laa ne gobernador Sergiu Paulo. Nabé nuu xpiaani gobernador que, ne bisenda caa Bernabé ne Saulo purti racala'dxi guna diaga stiidxa Dios. \v 8 Peru qué niná gá Elimas. (Nga rabi cabe magu que stiidxa cabe.) Qué niná purti qué racala'dxi guni cre gobernador que. \v 9 Oraque biiya dxí Saulo laabe. Saulo ca ca nga Pablu. Ne dxá ladxidó' de Espíritu Santu, \v 10 na rabi laabe: \p ―Xpinni binidxaba', nisi rusiguii lu ne ruyubu uchee lu'. Qué riula'dxi lu gasti ni jneza. Padxí guiaana dxiu de uchaa lu stiidxa Señor. \v 11 Yanna ma chi usaba ná Dios lii. Zacheepa lú lu', xadxí ziaanu sin gu'ya lu gubidxa. \p Ne oraqueca bicheepa lú be ne canazá be idubi raqué canayubi be tu inaaze ná be. \v 12 Ora bi'ya gobernador ni guca que la? bini cre ne bidxagayaa de stiidxa Señor ni cusiidi cabe que. \s1 Ra nuu cabe Antioquía de Pisidia \p \v 13 Biree Pablu de Pafos, laa ne cani canazá ne laa que, uyé ca Perge ti guidxi de Panfilia. Raqué biree chu Juan de laacabe bigueta Jerusalén. \v 14 Peru laacabe biree cabe de Perge, uyé cabe Antioquía de Pisidia, ne ti dxi enda riziila'dxi biuu cabe ne gurí cabe ndaani yu'du sti ca judíu. \p \v 15 Biluxe biuunda si ni bicaa Moisés ne ni bicaa ca profeta, bisenda tidxi ca xaíque sti yu'du que laacabe pa napa cabe xiixa diidxa gabi cabe ca binni que la? zanda iní' cabe. \p \v 16 Para biasa Pablu, bi'ni seña lú cabe igani cabe, ne na: \p ―Binni xquidxe ca' ne irá tu, cani ridxibi Dios, laucaa diaga. \v 17 Dios stinu, binni Israel ca', ulí ca bixhoze gola nu ne bitale laacabe dxi canazá cabe xquidxi binni dxi nuu cabe Egipto. Ulee laacabe de raqué ne enda nandxó' sti'. \v 18 Ne uzá né laacabe ndaani gui'xhi bia' cuarenta añu sin nixhacala'dxi laacabe. \v 19 Oraque binitilú gadxe guidxi ni nuu Canaán para bidii ni laacabe. \v 20 Ne gudixhe juez lade cabe. Bindaa ni bia' tapa gayuaa cincuenta añu dede xhi profeta Samuel. \v 21 De raqué unaba cabe gapa cabe rey. Para ulí Dios Saúl xiiñi Cis ni za de Benjamín. Laa guca rey sti cabe cuarenta añu. \v 22 Ra undisa Dios Saúl bicuí David. De laabe nga bizeete Dios ra na: “Ma biiya runi David, xiiñi Isaí, ni riuladxe' ne zuni irá ni gabe laa.” \v 23 Ne de lade ca xiiñi David beeda Jesús. Biseenda Dios laabe beda ulá be ca binni Israel casi bidii stiidxa guni. \v 24 Dxi ca'ru gueeda Jesús, byuí' né Juan ca binni Israel naquiiñe inaba ca perdón Dios ne chu' nisa ca'. \v 25 Ne dxi mayaca gati Juan na: “Cadi zácaxa tu naa nga ni cabeza tu que. Nanda stobi naa, ne qué risaca dia' nin para cuee xquela guidi ñee.” \p \v 26 Biche', xiiñi Abraham ca', ne irá ni ridxibi Dios lade tu, para laatu nga ca diidxa ni rabi laanu ximodo ilá nu ca. \v 27 Ca binni Jerusalén ne ca xaíque stica qué ñunibiá' ca Jesús ne qué ñene ca ni bicaa ca profeta ni ruunda ca irá dxi enda riziila'dxi'. Peru bi'ni ca ni na ni ra gudixhe ca gati be. \v 28 Neca qué nidxela ca gasti donda luguiá be peru unaba ca Pilatu useenda guuti laabe. \v 29 Ne biluxe si bi'ni ca irá ni maca cá gaca be la? undete ca laabe lu cruz, bicaachi ca laabe. \v 30 Peru undisa Dios laabe de lade gue'tu'. \v 31 Ne óraque bidxiña be ra nuu cani yené laabe dxi biree be Galilea uyé be Jerusalén, bindaa be ra nuu ca'. Yanna laaca nga canayuí' ca ni biiya ca'. \p \v 32-33 Ne laadu ma zeda tidxi du laatu ma bi'ni Dios ni gudxi ca bixhoze gola nu chiqué chi guni, ne bi'ni ni para laanu. Uca ni ra undisa be Jesús casi cá ni lu rairopa Salmo ra na Dios: “Lii nga Xiiñe'. Dede yanadxí naa nga Bixho'zo'.” \v 34 Ne chiqué na Dios zadxiña dxi usibani Jesús ti qué guiu'dxu xcuerpu. Ndi nga ni uní' be que: “Zaguaa ndaaya lii casi bidiee stiidxa David gune'.” \v 35 Ne laca cá lu sti Salmo ra na David: “Qué zudiiu lugar guiu'dxu cuerpu sti ni nadxii lu que.” \v 36 Ne lu Salmo ca cadi cuzeete David de laca laa, sínuque cuzeete de Jesús. Purti bi'ni David xhiiña Dios dxi bibani, peru bidxiña dxi guti, ne bigaachi ra bigaachi irá ca bixhoze gola, ne biaana xcuerpu biu'dxu'. \v 37 Peru ni undisa Dios de lade gue'tu que la? qué ñu'dxu di cuerpu sti'. \v 38 Biche ca', laganna pur Jesús ni cuzeete ri ma zanda aca perdonar binni ne para nga runi cayuí né du ni laatu. \v 39 Qué ñanda nulá ley sti Moisés laatu, peru yanna irá tu guni cre Jesús zalá. \v 40 Laguuya gá cadi izaaca tu ni bicaa ca profeta ni uní' Dios ra na: \q1 \v 41 Laucaa diaga, laatu, cani runi burla, ne laidxagayaa. \q1 Zanitilú tu purti zune ti milagru naro'ba lade tu ni qué zuni cre tu neca güi né cabe ni laatu. \p \v 42 Ora biree Pablu ne Bernabé de ndaani yu'du que, na ca binni que rabi laaca': \p ―Latá' sti sábadu ca para güi né tu laadu ni byuí' né tu laadu yanadxí ri'. \p \v 43 Ora biluxe cultu sti ca judíu que, yenanda stale binni Pablu ne Bernabé, cásica judíu zaqueca cani cadi judíu ni ma zinanda religión sti ca judíu. Ne gudxi cabe laaca cadi usaana ca ni ma bidii Dios laaca'. \p \v 44 Sti sábadu que casi idubi guidxi que bidxiña para ucaa diaga stiidxa Dios. \v 45 Peru ora bi'ya ca judíu irá binni que, bidii envidia laaca', ne bizulú ca na ca cadi dxandí ni caní' Pablu que, ne udindené ca laabe. \v 46 Peru qué nidxibi Pablu ne Bernabé, na ca rabi ca laacabe: \p ―Nirudó' laatu nexhe güi né du stiidxa Dios, peru ma bidxii tu ni. Laca laatu cusihuinni tu qué iquiiñe tu para icaa tu enda nabani ni qué zaluxe. Yanna ma chiné du ni ra nuu cani cadi judíu. \v 47 Purti nga nga ni gudxi Señor laadu, na: \q1 Ma gudixhe lii para chinéu stiidxa ra nuu cani cadi judíu. \q1 Casi ñaca lii nga ti biaani ni chi guzaani irá binni guidxilayú \q1 para ganna ca modo ilá ca'. \p \v 48 Ora bina diaga cani cadi judíu ni na cabe que la? bieche ca ne na ca nabé sicarú stiidxa Dios, ne bini cre cani ma nexhe icaa enda nabani ni qué zaluxe. \v 49 Ne bireeche stiidxa Señor idubi naca neza que. \p \v 50 Peru gudxite ca judíu ique caadxi gunaa nabé rie yu'du', gunaa ni risaca, ne caadxi hombre ni runi mandar ndaani guidxi que, para undisa ca ca binni de raqué uzabi nanda ca Pablu ne Bernabé dede uladxi ca laacabe. Nin idubi raqué qué nusaana ca laacabe. \v 51 Ne ora biree cabe raqué udxibi ñee cabe casi ti seña bichee ca binni que ra qué nuchagalú ca laacabe. De raqué uyé cabe Iconio. \v 52 Peru ca xpinni Cristu ni biaana ra biree cabe que la? dxá ladxidó' ca de Espíritu Santu ne nayeche nuu ca'. \c 14 \s1 Ra nuu cabe Iconio \p \v 1 Ra yendá cabe Iconio biuu cabe ndaani yu'du sti ca judíu. Ne pur modo byuí' cabe stiidxa Dios raqué bini cre stale binni, cásica judíu zaqueca ni cadi judíu. \v 2 Peru gudxite ca judíu ni qué ñuni cre ique cani cadi judíu, ti ma ne laaca gaca nanala'dxi ca ca hermanu. \v 3 Peru qué niree Pablu ne Bernabé raqué. Biaana ru cabe byuí' cabe stiidxa Señor sin nidxibi cabe, purti nanna cabe nuu né Señor laacabe. Cayabi cabe binni racala'dxi Dios ulá laaca'. Ne bisihuinni Señor dxandí ni caní' cabe que, purti ucané laacabe bi'ni cabe stale milagru. \v 4 Ne undaa saa ca binni guidxi que. Caadxi nuu pur ca judíu ne xcaadxi nuu pur ca apóstol. \v 5 Oraque uca irá cani qué ñuni cre tobi si, ca judíu ne cani cadi judíu ne ca xaíque stica'. Uní' stiidxa ca ucaa lú ca Pablu ne Bernabé, uchá ca guie laacabe. \v 6 Peru gunna cabe ni, para biree cabe raqué uyé cabe caadxi guidxi sti Licaonia, Listra ne Derbe ne idubi neza que. \v 7 Ne byuí' cabe stiidxa Cristu raqué. \s1 Ra bidxá cabe guie Listra \p \v 8 Ndaani guidxi Listra zuba tobi hombre nachiita ñee dede dxi gule, nin qué huayuu dxi sa'. \v 9 Cucaa diaga be ra cayuí' Pablu diidxa'. Ne óraque biiya dxí Pablu laabe ne biiya runi cre be zanda guianda be. \v 10 Para bicaa ti ridxi, na rabi laabe: \p ―Biasa, bizuhuaa jneza. \p Oraqueca biasa uxooñe be ne uzá be. \v 11 Ora bi'ya ca binni que xi bi'ni Pablu, bicaa ca ridxi peru stiidxa ca' ni lá Licaonia, na ca': \p ―Zeda ganna chupa dios stinu laanu. Ruluí' si cabe binni. \p \v 12 Ulee lá cabe Bernabé Júpiter, ne Pablu ulee lá cabe laa Mercuriu, purti laa nga caní'. \v 13 Uriá guidxi que nuu xhiu'du Júpiter. Para beeda sacerdote sti yu'du que bedané yuze ne doo guie'. Laa ne ca binni que, ucala'dxi ca ñuuti ca yuze que nezalú Pablu ne Bernabé casi runi ca nezalú ca bidó' stica'. \v 14 Ora bi'ya Pablu ne Bernabé xi cayuni cabe la? ucheza ca xhaba ca para ihuinni cadi cayuula'dxi ca ni. Ne biaazi ca lade binni que cucaa ca ridxi, na ca': \p \v 15 ―Xii nga chi guni tu, hombre ca'. Laca binni guidxilayú laadu casi laatu. Nga pe nga zeda tidxi du laatu, usaana tu irá ni runi tu ri', purti qué iquiiñe cani, para sa nanda tu Dios ni nabani ni bizá' ibá' ne guidxilayú ne nisadó' ne irá ni nuu ndaani cani. \v 16 Chiqué bidii be lugar bi'ni binni ni na ique. \v 17 Peru biluí' be laaca tu laabe pur ni bi'ni be, purti ucané be laaca casi racané be laanu yanna, rusaba be nisa guie para gaca xquela nu. Qué rusiaadxa be ni idó' no, ne ruchá be ladxidó' no de enda nayeche'. \p \v 18 Neca uní' cabe irá nga peru dxiiña bidii laacabe para bicueeza cabe ca binni que de guuti ca ca yuze que nezalú cabe casi runi ca lu xpidó' ca'. \p \v 19 Oraque beeda caadxi judíu de Antioquía ne de Iconio. Udxite ca ique ca binni que uchá ca guie Pablu. Biluxe si bichá ca guie laabe, zácaxa ca ma guti be, uxubi yu ca laabe, ulee ca laabe ndaani guidxi que. \v 20 Peru ora bidxiña cani ma bini cre Cristu ndaani guidxi que ra nuu be la? biasa be ne biuu be ndaani guidxi que. Sti dxi que biree né be Bernabé raqué, uyé cabe Derbe. \p \v 21 Byuí' cabe stiidxa Cristu ndaani guidxi que ne stale binni bini cre. Ne óraque bigueta cabe Listra ne Iconio ne Antioquía. \v 22 Yeuzuhuaa chaahui cabe ca xpinni Cristu ne gudxi cabe laaca cadi iree chu ca de ni ma runi cre ca'. Ne laca rabi cabe laaca': \p ―Naquiiñe tidi nu stale ra nagana ante chu' nu ra runi mandar Dios. \p \v 23 Ne cada ra uyé cabe ulí cabe caadxi hermanu para sa niru lú ca xcaadxi, ne ulee lá cabe laaca hermanu gola. Biaana cabe sin ño cabe ne uní' né cabe Dios, ne óraque udixhe cabe irá ca lu ná Señor ni runi cre ca'. \s1 Ra bigueta cabe Antioquía de Siria \p \v 24 De raqué udi'di cabe idubi Pisidia para yendá cabe Panfilia. \v 25 Ne biuu cabe ndaani ti guidxi stini lá Perge. Biluxe si byuí' cabe stiidxa Dios raqué biree cabe uyé cabe Atalia. \v 26 De raqué ucuaa cabe ti barcu bigueta cabe Antioquía, ra gudixhe ca hermanu laacabe lu ná Dios ni nadxii laacabe, para gupa laacabe lu dxiiña yeguni cabe que. Ne yanna ma binduuxe cabe ni. \v 27 Ora yendá cabe guridxi cabe irá ca xpinni Cristu para byuí' né cabe laaca irá ni bi'ni Dios ra yeguni cabe xhiiña', ne modo ma cuxhele Dios neza para guni cre cani cadi judíu. \v 28 Biaana né cabe ca binni que xadxí. \c 15 \s1 Junta uca Jerusalén \p \v 1 Ca dxi que bedandá caadxi hombre Antioquía. Beeda cabe de Judea, beda usiidi cabe ca hermanu pa qué gapa ca seña sti Dios casi na Moisés gapa binni la? qué zalá ca'. \v 2 Xadxí ucuaa yu né Pablu laacabe de laani, laa ne Bernabé. Para biaana ca xpinni Cristu che Pablu ne Bernabé ne xcaadxi hermanu Jerusalén. Chi guuya ca xi na ca apóstol ne ca hermanu gola de enda raca circuncidar. \p \v 3 Para ucuaa ca xpinni Cristu laacabe yeuzuhuaa ca laacabe neza. Udi'di cabe Fenicia ne Samaria. Ne irá ra udi'di cabe byuí' né cabe ca hermanu ma cayuni cre cani cadi judíu, ne nabé bieche ca ora gunna ca ni. \p \v 4 Ora yendá cabe Jerusalén bichagalú ca xpinni Cristu laacabe, ne ca apóstol ne ca hermanu gola, ne byuí' né cabe laaca irá ni bi'ni Dios ra yeguni cabe xhiiña'. \v 5 Peru óraque biasa caadxi fariseu ni ma runi cre, na ca': \p ―Naquiiñe ucá' nu cani cadi judíu gapa seña sti Dios ne guni ca irá ni na ley sti Moisés. \p \v 6 Oraque gupa ca apóstol ne ca hermanu gola ti junta para gu'ya ca pa dxandí naquiiñe gaca circuncidar cani cadi judíu. \v 7 Ma xadxí de cacaa yu cabe ni, bizuhuaa Pedru ne na: \p ―Hermanu ca', laatu nanna tu dede dxi bizulú bireeche stiidxa Cristu ulí Dios naa chi güe nia ni cani cadi judíu para guni cre ca'. \v 8 Runibiá' Dios ladxidó' binni, ne bisihuinni ma xpinni laacabe ra bidii laacabe Espíritu Santu casi bidii laanu. \v 9 Ne qué rihuinni pa adxé laacabe para laanu nezalú Dios, purti bisiá ladxidó' cabe ra bini cre cabe. \v 10 Yanna xiñee cadi cayuula'dxi tu ni ma bi'ni Dios. Racala'dxi tu ucaa tu cani runi cre Cristu guni xiixa nin laanu nin ca bixhoze gola nu qué ñanda ñuni. \v 11 Laanu la? runi cre nu zalá nu purti nadxii Señor Jesús laanu, ne zacaca laacabe. \p \v 12 Oraque ru dxí do' uyuu irá ca ne bicaa diaga ca Bernabé ne Pablu ra byuí' né laaca irá seña ne milagru ni bi'ni Dios ra uzá ca lade cani cadi judíu. \v 13 Biluxe si uní' ca' para na Jacobo: \p ―Hermanu ca', laucaa diaga ni chi tidxe laatu ri'. \v 14 Ma byuí' né Simón laanu modo bizulú bilabi Dios cani cadi judíu. Laca ma cabí xpinni lade cabe. \v 15 Ne nga ca bicaa ca profeta ra na Dios: \q1 \v 16 Zandisa xcaadxi ni gaca xpinne jlugar ca xiiñi David ni ma biree chu de naa. \q1 Zutopa cani qué niree chu, udxigueta laaca ra uyuu ca chiqué, \q1 \v 17 ti uyubi irá binni naa dede cani cadi judíu ni ma ulié gaca xpinne'. \q1 \v 18 Nga nga ni na Dios, \q1 ne ma xadxí gudxi be ni laanu. \p \v 19 Nga runi rabe cadi uchi'ña nu cani cadi judíu, cani cusaana ni runi cre para chi nanda Dios. \v 20 Sínuque ni guni nu la? ucá' nu ti gui'chi lú cabe gabi nu laacabe cadi go cabe ni ma gu'ta lu bidó' ne cadi chu' né cabe ni cadi xheela cabe ne cadi go cabe xpeela tutiica mani ni bixii yanni, nin go cabe rini. \v 21 Purti dede ma xadxí nuu tu rusiidi ley sti Moisés ndaani irá guidxi. Ruunda cabe ni ra yu'du irá dxi enda riziila'dxi'. \p \v 22 Ne biaana ca apóstol ne ca hermanu gola ne ca xcaadxi xpinni Cristu cui ca chupa de laaca para useenda né ca Pablu ne Bernabé Antioquía. Ne ulí cabe Judas ni rabi cabe Barsabás, ne Silas, chupa de cani za niru lú ca xcaadxi. \v 23 Bi'ni cabe ti carta para chiné ca'. Ndi nga ni cá lu carta que: \p “Hermanu ca', laadu, ca apóstol ne ca hermanu gola, cugapa diuxi du laatu, ca hermanu ni cadi judíu ni nuu Antioquía ne Siria ne Cilicia. \v 24 Ma gunna du uyé caadxi de rarí ra nuu tu, yeuchiiña ca laatu ne ni cusiidi ca', na ca naquiiñe gapa tu seña sti Dios ne guni tu ni na ley. Cadi laadi du bise'nda du laacabe. \v 25 Nga runi gupa du ti junta ne biaana du cui du chupa hermanu use'nda né du iropa hermanu ni nadxii du ri', Pablu ne Bernabé. \v 26 Cadi cayá ca xpida ca para cayuni ca xhiiña Señor Jesucristu stinu. \v 27 Cuse'nda du Judas ne Silas. Laaca güi né ca laatu ni cuze'te du ri'. \v 28 Purti para laadu ruluí' cadi galán uguá du laatu jma que bia' nexhe guni tu, ne nga ca gudxi Espíritu Santu laadu. \v 29 Casi cadi go to ni ma udixhe cabe lu bidó', nin rini, nin tutiica mani ni bixii yanni, ne cadi chu' né tu ni cadi xheela tu. Pa ixele tu de ca nga la? ze tu jneza. Sicarú guiaana tu.” \p \v 30 Biluxe si carta que biseenda né cabe ni laaca'. Ne ora yendá ca Antioquía guridxi ca ca xpinni Cristu de raqué ne bidii ca ni laacabe. \v 31 Ne ora bi'nda cabe ni bieche né cabe ca conseju cá lú ni. \p \v 32 Nabé byuí' né Judas ne Silas ca hermanu que stiidxa Dios purti profeta laaca'. Ne zacá bisieche ca laacabe ne ucané ca laacabe bizuhuaa chaahui cabe. \v 33 Biaana ca raqué xadxí ne óraque na ca ma chi ibigueta ca ra nuu cani biseenda laaca'. Para na ca hermanu que: \p ―Laché, chiné Dios laatu. \p \v 34 Peru óraque na Silas ziaana ru'. \v 35 Pablu ne Bernabé laca biaana ru ca raqué. Bisiidi ca ca hermanu ne byuí' né ca binni stiidxa Señor, laaca ne xcaadxi. \s1 Ra undaa saa Pablu ne Bernabé \p \v 36 Ma xadxí huiini de nuu cabe raqué na Pablu rabi Bernabé: \p ―Xiñee qué ibigueta nu ca guidxi, irá ra ma byuí nu stiidxa Señor. Chi ganna nu ca hermanu, idu'ya nu xi ze xa ca'. \p \v 37 Ne gucala'dxi Bernabé niné cabe Marcu. \v 38 Peru na Pablu ruluí' cadi galán chi né cabe laabe, purti bixele be de laaca Panfilia, ne de raqué qué nizá né ru be laaca lu xhiiña Dios. \v 39 Nabé ucuaa yu cabe ni peru qué ñanda ñuu cabe tobi si, para undaa saa cabe. Ucuaa Bernabé Juan Marcu, udxi'ba né ndaani ti barcu ze ca Chipre. \v 40 Pablu ucuaa Silas, ne gudixhe ca hermanu laaca lu ná Dios gapa laaca'. Para biree ca ze ca'. \v 41 Uzá ca Siria ne Cilicia, yeuzuhuaa chaahui ca ca xpinni Cristu. \c 16 \s1 Ziné Pablu Timoteu ne Silas \p \v 1 Ra canazá cabe que yendá cabe Derbe. Biree cabe raqué uyé cabe Listra. Raqué biiya cabe ti xpinni Cristu lá Timoteu. Jñaa be la? judíu laa ne ma runi cre Cristu, peru bixhoze be cadi judíu. \v 2 Irá ca hermanu de Listra ne de Iconio ruzeete pabiá' nacha'hui be. \v 3 Na Pablu chiné laabe, para ucuaa laabe guluu seña sti Dios laabe ti qué gapa ca judíu ni nuu neza que xi iní', purti nanna ca cadi judíu bixhoze be. \v 4 Oraque biree cabe ze cabe. Ne irá guidxi ra udi'di cabe byuí' né cabe ca binni que ni gudixhe ca apóstol ne ca hermanu gola ni nuu Jerusalén guni ca xpinni Cristu. \v 5 Zacá jma bizuhuaa chaahui ca xpinni Cristu, ne ze dxi jma zidale ca'. \s1 Ra gudxi Dios Pablu che Macedonia \p \v 6 Uzá cabe Frigia ne Galacia, ne udi'di cabe Asia peru qué niná Espíritu Santu ñui' cabe stiidxa Dios raqué. \v 7 Ora yendá cabe ra ruzulú Misia, ucala'dxi cabe ñe cabe Bitinia, peru laca qué niná Espíritu sti Jesús. \v 8 Para udi'di cabe uriá Misia, uyé cabe Troas. \v 9 Ne huaxhinni que casi ñaca lu bacaanda biiya Pablu zuhuaa tobi hombre de Macedonia canaba laa che raqué chi acané laaca'. \v 10 (Ne naa nuaa raqué.) Ne casi bi'ya be ni biluí' Dios laabe que, gudixhe chaahui du stidu para chuu du Macedonia purti rabi du cabidxi Dios laadu chuu du raqué, chi güi né du ca binni que stiidxa Cristu. \s1 Ra nuu cabe Filipos \p \v 11 Para biré' du de Troas. Ucuaa du ti barcu uyuu du derechu isla Samotracia. Sti dxi que yendá du Neápolis. \v 12 Ne biete du raqué para uyuu du Filipos, ti guidxi ni jma dxi'ba ca xcaadxi guidxi sti Macedonia ni nuu neza que. Ca romanu naaze guidxi que. Biaana du raqué xadxí huiini'. \v 13 Ti dxi enda riziila'dxi biré' du de ndaani guidxi que, uyuu du ra guiigu ra rie ca judíu riní' né Dios. Ma nuu caadxi gunaa raqué yendá du, para byuí né du laaca stiidxa Jesús. \v 14 Lade cabe nuu ti gunaa de Tiatira lá Lidia rutoo lari cha'hui color moradu. Cadi judíu laabe peru maca rusisaca be Dios, ne dxi que bicuudxi Dios ladxidó' be para gucuaa be stiidxa Pablu. \v 15 Ne uyuu nisa be, laabe ne irá ca binni lidxi be. Oraque rabi be laadu: \p ―Pa na tu dxandí ma bine cre Señor la? latá' guiaana tu ralidxe'. \p Ne tantu cá be lu du la? biaana du. \s1 Ra yeguyoo cabe \p \v 16 Ti dxi biré' du ziní né du Dios, beda nanda ti badu dxaapa laadu, nuu né binidxaba'. Nabé runi ganar para xpixuaana', purti runi sertá ni inaba diidxa binni laa. \v 17 Uzá nanda be laadu, ziyuni be ridxi, na be: \p ―Xhiiña Dios ni nandxó' cayuni ca hombre ri', ne zeda güi né ca laatu modo ilá tu, rabi be ca binni que. \p \v 18 Zaqué uzá nanda be laadu stale dxi, peru bixhacala'dxi si Pablu de canananda be laa la? bidxigueta lú ne na rabi binidxaba que: \p ―Cayabe lii usaana lu badu dxaapa ca, casi ñabi Jesucristu ni lii. \p Oraqueca bisaana binidxaba que laabe. \p \v 19 Peru ora bi'ya ca xpixuaana be ma qué zanda guni ganar né ru ca laabe la? unaaze ca Pablu ne Silas yené ca ra nuu justicia. \v 20 Ne ora yendá ca raqué, na ca': \p ―Canayuni yaya ca judíu ri ndaani xquidxi nu. \v 21 Cusiidi cabe costumbre ni cadi jneza icaa nu chi nanda nu purti romanu laanu. \p \v 22 Ne óraque biasa irá binni que luguiá Pablu ne Silas. Ne ucuaa ca justicia que laacabe ulee ca lari ladi cabe ne bini mandar ca chu' cabe palu. \v 23 Biluxe si guluu ca palu laacabe biseguyoo ca laacabe ne gudxi ca ni rapa ra lidxi guiiba que gapa chaahui laacabe. \v 24 Para ucuaa ngue laacabe uluu laacabe dede últimu cuartu sti lidxi guiiba que. Ne uluu ñee cabe lade chupa yaga rabi cabe cepu. \p \v 25 Bia' galaa gueela caní' né cabe Dios ne cayuunda né cabe laa. Cucaa diaga ca xcaadxi presu que laacabe. \v 26 Mala uca ti xu ro' dede biniibi dxacha raqué ne bixele irá ca puerta sti lidxi guiiba que. Ne bindaa cadena liibi irá cabe. \v 27 Ora bibani ni rapa ra lidxi guiiba que, biiya ma zuxele irá puerta stini, ulee espada ucala'dxi ñuuti laca laa. Zácaxa ma bixooñe irá presu. \v 28 Peru óraque bicaa Pablu ti ridxi, na rabi laabe: \p ―Cadi guniná lu laca lii, irá du nuu du rarí'. \p \v 29 Para unaba be ti biaani ne biuu uxooñe be ndaani lidxi guiiba que. Dede cayaca diti be gudiche xibi be xa ñee Pablu ne Silas. \v 30 Ne ulee be laaca de raqué rabi be laaca': \p ―Biche ca', xi gune para ila'ya'. \p \v 31 Para na ca rabi ca laabe: \p ―Bini cre Señor Jesucristu ne zalá lu', lii ne ca binni li'dxu'. \p \v 32 Ne byuí' né ca laabe stiidxa Señor, laabe ne irá ni nabeza ralidxi be. \v 33 Lu gueela queca ucuaa be laaca', udiibi be ra ucaná laaca', ne óraque uyuu nisa be, laabe ne ca binni lidxi be. \v 34 Oraque yené be laaca ralidxi be bidii be ni gudó xhi ca'. Nabé bieche cabe, laabe ne idubi xfamilia be, purti ma bini cre cabe Dios. \p \v 35 Ora birá gueela biseenda justicia gendarme, chi tidxi ni rapa lidxi guiiba que cuee Pablu ne Silas. \v 36 Oraque na hombre que rabi Pablu: \p ―Bisenda tidxi ca justicia cuee laatu. Yanna lairee. Laché, chiné Dios laatu. \p \v 37 Peru na Pablu: \p ―Ucuaa cabe laadu, udiñe cabe laadu nezalú irá binni sin ñuuya chaahui cabe pa dxandí cuché' du, ne uluu cabe laadu ndaani lidxi guiiba', naca nda du romanu. Ne yanna ma racala'dxi cabe cuee cabe laadu naga'chi la? Qué zaré' di du dede qué gueeda cabe, laa pe cabe, gueda ndee cabe laadu. \p \v 38 Para bigueta ca gendarme que, yetidxi ca ca justicia xi na cabe. Nabé bidxibi ca ora gunna ca romanu laacabe. \v 39 Para uyé ca ra nuu cabe yenaba ca perdón laacabe. Oraque ulee ca laacabe ne na ca guni cabe favor iree cabe de guidxi que. \v 40 Ora biree cabe de lidxi guiiba que uyé cabe ralidxi Lidia guridxi cabe ca hermanu ne gudxi cabe laaca cadi cui sa ca atrá. Oraque ru biree cabe ze cabe. \c 17 \s1 Ra nuu cabe Tesalónica \p \v 1 Biree cabe raqué udi'di cabe Anfípolis ne Apolonia dede yendá cabe Tesalónica. Raqué nuu ti yu'du sti ca judíu. \v 2 Biuu Pablu ndaani yu'du que casi runi irá ra che'. Ne chonna sábadu bisiidi be ca binni que ne bisiene be laaca xi na Xqui'chi Dios. \v 3 Biluí' be laaca ra cá ni, napa Cristu xidé gati' ne ibani, ne rabi be laaca': \p ―Jesús ni cayué stiidxa ca la? nga nga Cristu ca. \p \v 4 Bini cre caadxi de ca binni que ne yenanda ca Pablu ne Silas. Ne laca bini cre stale de cani cadi judíu ni ma zinanda religión sti ca judíu, ne stale gunaa ni risaca ndaani guidxi que. \v 5 Peru bidxiichi ca judíu ni qué ñuni cre, ne bitopa ca caadxi hombre qué iquiiñe canazá si, ne bi'ni ca binni. Bini yaya ca ndaani guidxi que, ne yechuu ca ralidxi Jasón. Zindee ca Pablu ne Silas para nudii ca ca binni que. \v 6 Peru biiya si ca qué nidxela ca laacabe raqué la? ucuaa ca Jasón ne xcaadxi hermanu, yené ca ra nuu justicia ne bicaa ca ridxi na ca': \p ―Canazá chupa hombre canautiixhi irá binni guidxilayú ne ma bedandá ca rarí'. \v 7 Ne uluu Jasón laacabe ralidxi. Cuchee né cabe ca ley ni gudixhe César ni runi mandar ca guidxi romanu, purti na cabe nuu sti rey lá Jesús. \p \v 8 Ora gunna ca binni que ne ca justicia xi na cabe que la? bizulú nda ca bi'ni ca ridxi. \v 9 Ne unaba ca usaana Jasón ne ca xcaadxi hermanu que vueltu casi ti seña zaree, Pablu ne Silas de ndaani guidxi que. Bisaana cabe ni, ne óraque ru bindaa ca laacabe. \s1 Ra nuu cabe Berea \p \v 10 Huaxhinni queca ulee ca hermanu que Pablu ne Silas, biseenda ca laacabe Berea. Casi yendá cabe Berea biuu cabe ndaani yu'du sti ca judíu. \v 11 Jma nacha'hui ca judíu que, que cani nuu Tesalónica, purti bicaa diaga ca stiidxa Dios ne stale gana ne irá dxi ma cuyubi ca lu Xqui'chi Dios pa jneza ni caziidi ca que. \v 12 Nga runi stale de laaca bini cre, ne laca bini cre stale ni cadi judíu cásica gunaa ni risaca ndaani guidxi que zaqueca hombre. \v 13 Peru ora gunna ca judíu de Tesalónica laca ma cayuí' Pablu stiidxa Dios Berea la? yechite ca ique ca binni raqué para uyé ca luguiá Pablu. \v 14 Peru oraqueca biseenda ca hermanu que tu chi saana laabe uriá nisadó'. Silas ne Timoteu biaana ru ca raqué. \v 15 Cani ziné laabe que, dede Atenas yesaana ca laabe, ne gudxi be laaca gabi ca Silas ne Timoteu guiuba che ra nuu be. Oraque ru bigueta ca'. \s1 Ra nuu Pablu Atenas \p \v 16 Laga nuu be Atenas cabeza be laaca cadi nuu dxí ladxidó' be purti cayuuya be dxá bidó' ndaani guidxi que. \v 17 Ngue runi uyé be ndaani yu'du yegüí né be ca judíu ne ca xcaadxi binni ni rusisaca Dios diidxa'. Ne irá dxi uyé be luguiaa, yegüí né be tutiica idxaaga be diidxa'. \v 18 Raqué bidxaaga be caadxi xpinni Epicuro ne caadxi ni rinanda ni rusiidi ca estoico. Caadxi de laaca na: \p ―Xi na ni caní' huaahua ca pue. \p Ne xcaadxi na: \p ―Ruluí' canaucheeche be stiidxa tuuxa dios ni qué runibiá' nu. \p Caní' ca zaqué purti canayuí' be stiidxa Jesús ne enda ribani de lade gue'tu'. \v 19 Ucuaa ca laabe yené ca laabe ti lugar lá Areópago ra rapa ca junta stica'. Ne na ca rabi ca laabe: \p ―Zanda ga'bu laadu xi nacubi ri cusiidi lu la? \v 20 Purti qué huayuu dxi guna diaga du ni cayuí' lu ri'. Yanna racala'dxi du ganna du xi na ni. \p \v 21 Irá binni ni nuu guidxi que, cásica cani gule raqué zaqueca ni nabeza si, nisi ruyubi ca güi ca xiixa nacubi o ucaa diaga ca'. \p \v 22 Oraque bizuhuaa Pablu galahui de laacabe, na: \p ―Binni Atenas ca', ruuya nabé runi cre tu ca bidó' stitu. \v 23 Purti ora canazaya canayuuya ra nuu cani la? laca biiya ti altar cá caadxi diidxa lú: “Para dios ni qué runibiá' du.” Ne dios ni rusisaca tu sin gunibiá' tu ca, nga pe nga canayué stiidxa'. \v 24 Laabe bizá' be guidxilayú ne irá ni nuu ndaani ni, ne qué ribeza be ndaani yoo rucuí binni purti laabe nga xpixuaana ibá' ne guidxilayú. \v 25 Cadi naquiiñe udí' nu laabe xiixa, purti gasti cayaadxa laabe. Laga laabe rudii be laanu enda nabani ne irá ni caqui'ñe nu. \p \v 26 De ti binni si ulee be binni de irá raza ni nuu ndaani guidxilayú, ne gudixhe be pabiá' indaa cada raza ne paraa cueza ca'. \v 27 Gudixhe be irá binni ndaani guidxilayú para uyubi laabe casi ñaca zixubi ná ca dede idxela ca laabe, purti cadi zitu nuu be, sínuque gaxha do' nuu be de cada tobi de laanu. \v 28 Laabe bizá' be laanu ne pur laabe nabani nu ne rizá nu. Casi na tobi de ca poeta stitu: “Za nu de Dios.” \v 29 Ne pa za nu de laabe la? cadi zácaxa nu de oro laabe o de plata o de guie o intiica ni ruzá' binni modo na xquenda biaani'. \v 30 Chiqué bichee binni purti qué ñene, ne bi'ni Dios sica qué ñuuya'. Peru ma cayabi be irá binni de irá ladu inaba perdon laabe, \v 31 purti ma gudixhe be ti dxi cuidxi be cuenta laaca'. Ma ulí be tobi hombre guni ni, ne zuni ni jneza. Bisihuinni be ulí be laa ra undisa be laa de lade gue'tu'. \p \v 32 Ora bina diaga cabe bizeete Pablu enda ribani de lade gue'tu la? caadxi de laacabe bini burla, peru xcaadxi na: \p ―Sti tiru nda ucá' diaga du lii de ni cayuí' lu ri'. \p \v 33 Para biree be ra nuu ca'. \v 34 Peru bini cre caadxi, ne yenanda ca laabe. Lade cani bini cre que zeeda Dionisiu, tobi de cani runi junta ra Areópago que, ne ti gunaa lá Dámaris, ne xcaadxi. \c 18 \s1 Ra nuu Pablu Corinto \p \v 1 Biree Pablu Atenas uyé Corinto. \v 2 Ne raqué beda idxaaga be ti judíu de Ponto lá Aquila. Nacubi beda bi' ca raqué, laa ne Priscila xheela'. Biree ca Italia purti uladxi Claudio irá judíu ni nabeza Roma. Para uyé be ralidxi ca'. \v 3 Biaana né be laaca', bini né be laaca dxiiña', purti tobi si dxiiña runi cabe, ruzá' cabe carpa. \v 4 Ne irá dxi enda riziila'dxi yegüí be diidxa ndaani yu'du', ne bicuudxi be caadxi judíu ne caadxi ni cadi judíu. \p \v 5 Ne ora bedandá Silas ne Timoteu de Macedonia, jma pe qué ñaana dxí Pablu de ñui' stiidxa Dios. Idubi dxi cayabi be ca judíu Jesús nga Cristu ni cabeza ca que. \v 6 Peru qué niná ca nucaa diaga ca laabe ne uluu dí ca laabe. Oraque udxibi be xhaba be nezalú ca', ne rabi be laaca': \p ―Laatu napa tu donda pa initilú tu. Cadi naa dia' napa donda. Ne dede yanadxí ma chaa ra nuu cani cadi judíu. \p \v 7 Biree be raqué uyé be ralidxi tobi hombre rusisaca Dios, lá Justu. Naca lidxi cue' yu'du que. \v 8 Bini cre ti hombre lá Crispu, naca xaíque sti yu'du que, laa ne ca binni lidxi. Uyuu ru stale binni Corinto bini cre ra bina diaga ni cayuí' Pablu que, ne uyuu nisa ca'. \v 9 Ti gueela uní' né Señor laabe casi ñaca lu bacaanda', na rabi laabe: \p ―Cadi idxibi lu', ne cadi guiaana dxi lu de güi lu stiidxa'. \v 10 Purti napa stale binni ndaani guidxi ri', ne cayapa lii iruti zaga'na lii para guniná lii. \p \v 11 Para biaana be raqué tubiza aronda byuí' be stiidxa Dios. \p \v 12 Peru dxi naca Galión gobernador de Acaya uca ca judíu tobi si ne biasa ca luguiá Pablu yené ca laa ra justicia. \v 13 Na ca': \p ―Cusiidi hombre ri binni usisaca Dios, peru cadi casi na ley stidu. \p \v 14 Ma ziní' Pablu peru óraque na Galión rabi ca judíu: \p ―Pa ñaca bichee be, bi'ni be xiixa naro'ba la? ñapa xidé nucaa diaga laatu, judíu ca'. \v 15 Peru pa bedané tu laabe purti si qué riula'dxi tu ni cusiidi be ne pur ca xaíque stitu ne pur ley stitu la? racá laatu laguuya xi guni né tu ni. Qué ziuaa dia' lú ni. \p \v 16 Ne ulee laacabe de raqué. \v 17 Peru óraque ucuaa cani cadi judíu Sóstenes, xaíque sti yu'du que, udiñe ca nezalú justicia. Peru qué nulabi Galión laaca'. \s1 Ra bigueta Pablu Antioquía \p \v 18 Biaana ru Pablu raqué xadxí. Oraque ru gudxi be ca hermanu ma che be, para biree né be Priscila ne Aquila uyé cabe Cencrea. Ne raqué bigá ique be pi'ru', ra biluxe udixe be ti promesa. De raqué ucuaa cabe barcu ze cabe Siria. \v 19 Ne biuu cabe Efeso. Raqué biaana Aquila ne Priscila, peru Pablu na che Jerusalén. Laga nuu ru be raqué uyé be ra yu'du sti ca judíu, yegüí né be laaca diidxa'. \v 20 Ucuá ca lú be ñaana né ru be laaca xcaadxi peru qué niná be. \v 21 Rabi be laaca': \p ―Ma chaa Jerusalén purti ma zeda yuba saa raqué ne naquiiñe chi utiide saa que raqué. Peru zabigueta rua' ra nuu tu pa na Dios. \p Para ucuaa be ti barcu biree be ze be. \v 22 Yendá be Cesarea. Raqué biete be, uyé be Jerusalén, yeugapa diuxi be ca xpinni Cristu. De raqué uyé be Antioquía. \v 23 Biaana be raqué xadxí huiini'. Oraque ru biree be uzá be irá ca guidxi sti Galacia ne Frigia. Yeuzuhuaa chaahui be ca xpinni Cristu. \s1 Ra nuu Apolo Efeso \p \v 24 Ca dxi que yendá ti judíu de Alejandría ndaani guidxi Efeso, lá Apolo. Galán riní' be ne nabé riene be ni cá lu Xqui'chi Dios. \v 25 Ma biziidi be stiidxa Señor ne cayuí' be ni ne gana. Jneza rusiidi be bia' nanna be de Jesús. Peru ni nanna si be nga ni bisiidi Juan Bautista ra uluu nisa binni. \v 26 Bizulú byuí' be ni ndaani yu'du sin nidxibi be, peru ora bina diaga Priscila ne Aquila ximodo cayuí' be ni, guridxi ca laabe para bisiene chaahui ca laabe stiidxa Dios. \v 27 Ne ora bizeete be che be Acaya la? ucané ca hermanu que laabe. Bicaa ca ti gui'chi lú ca hermanu de raqué uchagalú ca laabe. Ne ora yendá be nabé ucané be cani ma bini cre raqué, cani ma uca Dios nacha'hui ne laa. \v 28 Ne laca biseegu be ruaa ca judíu nezalú irá binni. Biluí' be laaca ra cá lu Xqui'chi Dios Jesús nga Cristu ni cabeza ca'. \c 19 \s1 Ra nuu Pablu Efeso \p \v 1 Laga canazá Apolo Corinto udi'di Pablu lade dani dede yendá Efeso. Raqué bidxela be caadxi xpinni Cristu. \v 2 Ne rabi be laaca': \p ―Ñee ucuaa tu Espíritu Santu ra bini cre tu la? \p Para na ca': \p ―Nin qué lica huayuna diaga du pa nuu Espíritu Santu. \p \v 3 Oraque rabi be laaca': \p ―Xi biziidi tu para uyuu nisa tu ya'. \p Para na ca': \p ―Ni bisiidi Juan ra uluu nisa binni. \p \v 4 Oraque rabi be laaca': \p ―Uluu nisa Juan binni para ihuinni ma unaba ca perdón Dios, ne gudxi laacabe guni cre cabe stobi ni nanda laa. Ne nga nga Jesucristu. \p \v 5 Ora bina diaga ca xi na be, uyuu nisa ca para ihuinni ma xpinni Cristu laaca'. \v 6 Ne ora udixhe ná be luguiá ca', bidxá ladxidó' ca de Espíritu Santu. Ne uní' ca idioma ni qué niziidi ca', ne bizulú ca byuí' né ca binni stiidxa Dios. \v 7 Bia' doce ca nuu ca raqué. \p \v 8 Bia' chonna beeu biaana Pablu raqué, bisiidi ndaani yu'du sin nidxibi. Byuí' né be laaca de enda runi mandar sti Dios. Biyubi be nucuudxi be laaca para ñuni cre ca'. \v 9 Peru uyuu tu qué niná ñuni cre. Biguidxi ladxidó' ca', ne uluu dí ca stiidxa Cristu nezalú irá binni que, para bixele be de laaca'. Yené be cani ma runi cre ra yoo scuela sti tobi hombre lá Tiranno. \v 10 Raqué biaana be bisiidi be chupa iza. Ne zacá bina diaga irá binni Asia stiidxa Señor, cásica judíu zaqueca cani cadi judíu. \v 11 Ne biquiiñe Dios laabe para bi'ni stale milagru. \v 12 Purti neca bayu si stibe o tindaa lari ni ma biquiiñe be chiné ca binni que ra nuu cani huará, maca ziyanda. Ne zaqueca ca binidxaba ni caguite ique binni, laca ne ngue si rixele ca'. \p \v 13 Uyuu caadxi judíu raqué canabee binidxaba ni caguite ique binni. Zácaxa ca tisi uzeete ca lá Señor Jesús zacané laaca iree ca binidxaba que. Na ca rabi ca ca binidxaba que: \p ―Cayabe laatu iree tu, casi ñaca ñabi Jesús ni rui' Pablu stiidxa que ni laatu. \p \v 14 Canayuni gadxe xiiñi Esceva ni, Esceva ti sacerdote gola sti ca judíu. \v 15 Peru ora gudxi cabe ni ti binidxaba la? na rabi laacabe: \p ―Runebia'ya Jesús ne nanna tuu nga Pablu, peru laatu ya', tu laatu. \p \v 16 Oraque biaaxha dxa hombre caguite binidxaba ique que luguiá cabe, gudiñe laacabe ne gudixhe dxí irá cabe. Biiya si cabe ma gasti ganda guni cabe biree cabe ndaani yoo, ziuxooñe cabe xie ladi cabe, naze cabe rini. \v 17 Irá binni guidxi que gunna ni, cásica judíu zaqueca cani cadi judíu. Irá ca bidxibi ca' ne bisisaca ca Señor Jesús. \p \v 18 Ne beeda stale de cani ma bini cre, beda ndee ruaa ca diidxa irá ni huayuni ca ni cadi jneza. \v 19 Zaqueca stale de cani runi brujería. Bedané ca libru stica para icá gui nezalú irá binni que. Ne ulee cabe cuenta pabiá' risaca cani. Bia'si bidii ni cincuenta mil moneda de plata. \v 20 Zaqué jma rusi bireeche stiidxa Señor ne bi'ni ni dxiiña ndaani ladxidó' stale binni. \p \v 21 Udi'di si irá nga gudixhe ique Pablu tidi Macedonia ne Acaya ne óraque ibigueta Jerusalén. Ne na be napa be xidé che be Roma ora ma uyé be Jerusalén. \v 22 Bisá niru gá be chupa de cani racané laabe che Macedonia, Timoteu ne Erastu. Laabe biaana ru be neza Asia. \s1 Ni uca ra nuu Pablu Efeso \p \v 23 Ca dxi que uca yaya binni guidxi que pur stiidxa Señor. \v 24 Purti nuu ti plateru lá Demetriu ruzá' yu'du huiini sti diosa Diana, napa stale tu runi né laa dxiiña', ne nabé runi ganar cabe lú ni. \v 25 Uridxi be cani runi né laabe dxiiña que, ne ca xcaadxi plateru, rabi be laaca': \p ―Biche ca', laatu nanna tu galán rusaana dxiiña ri para laanu. \v 26 Ne ma huayuna diaga tu na Pablu cadi dxandí dios ni ruzá' binni. Ne zacá cabee chu be stale binni, cadi rarí si sínuque casi idubi Asia. \v 27 Cadi xhiiña si nu nuu naxoo, sínuque ne xhiu'du Diana, purti ma iruti zazaala'dxi laa, ne ma iruti zusisaca Diana. Laa nda nga nadxii irá binni Asia ne dede irá binni guidxilayú. \p \v 28 Ora bina diaga cabe xi na Demetriu, bidxiichi cabe ne uluu cabe Viva sti Diana, bidó' sti ca binni Efeso. \p \v 29 Ne biasa irá binni guidxi que bi'ni ca bulla, unaaze ca hermanu Gayo ne Aristarco, binni Macedonia ni canazá né Pablu. Uxubi yu cabe laaca yené cabe laaca ra raca junta stícabe. \v 30 Ucala'dxi Pablu nichuu lade cabe, peru qué niná ca hermanu. \v 31 Ne laca bisenda tidxi caadxi de cani runi mandar Asia laabe cadi chi chuu be. Bisenda tidxi ca laabe purti xhamigu ca laabe. \v 32 Zaqué nuu ca binni que, adxé ni na caadxi, adxé ni na xcaadxi. Raqué nuu ca dede ma birenda ca', purti casi irá ca qué ganna ca xi pur bidxiña ca raqué. \v 33 Oraque ulee ca judíu Alejandru de lade ca binni que ziulaa ná ca laabe dede yeuzuhuaa ca laabe nezalú ca binni que para iní' be pur laaca', para cadi na ca binni que tobi si laaca ne Pablu. Bi'ni be seña lu ca binni que nigani ca'. \v 34 Peru ora bi'ya ca laca judíu laabe la? bicaa ca ridxi na ca': \p ―¡Viva Diana patrona sti ca binni Efeso! \p Zacá uyuu ca bia' chupa hora. \p \v 35 Oraque biree secretariu de guidxi que bicueeza laacabe, ne na: \p ―Binni Efeso ca', irá xixé binni nanna dxichi binni rarí nga rapa bidó' Diana ni biaba de ibá', ne xhiu'du'. \v 36 Iruti qué zanda iní' cadi dxandí ni. Nga runi laguuya chaahui xii nga cayuni tu. \v 37 Ca hombre bedané tu ri la? qué huayuni ca gasti xhiu'du diosa Diana ne qué huaguu dí ca Diana. \v 38 Pa racala'dxi Demetriu ne cani runi né laa dxiiña', cu' xqueja tuuxa la? para nga runi nuu justicia, nuu juez. Raqué chi nduu saa ca xqueja ca'. \v 39 Peru pa nuu ru ni racala'dxi tu la? lausaana ni para ora aca junta sti idubi guidxi. \v 40 Purti naxoo huiini nuu ni uca yanadxí ri'. Ma na cabe cayasa nu, cucá' lú nu gobiernu. Ne xi gabi nu óraque ya'. \p \v 41 Ngue si uní' be, bicheeche be ca binni que. \c 20 \s1 Ra uyé Pablu Macedonia ne Grecia \p \v 1 Uyuu dxí si guidxi que, guridxi Pablu ca hermanu, bilidxe laacabe ne gudxi laacabe ma che', para biree ze Macedonia. \v 2 Uzá be irá guidxi ni nuu neza que, ne irá ra zidi'di be ziuzuhuaa chaahui be ca hermanu pur irá diidxa ni byuí' né be laaca' dede yendá be Grecia. \v 3 Biaana be raqué chonna beeu. Ma nuu be para icaa be barcu che be Siria gunna be cabeza ca judíu inaaze ca laabe. Ni bi'ni ti be la? bigueta be neza Macedonia sti tiru. \v 4 Yené caadxi hermanu laabe, ra zeeda Sópater de Berea, ne Aristarco ne Segundu de Tesalónica, ne Gayo de Derbe, ne Tíquico ne Trófimo de Asia, ne Timoteu. \v 5 Uzá niru ca lú du, yendeza ca laadu Troas. \v 6 Laadu biaana ru du Filipos. Raqué biti'di du saa ra ro cabe pan sin levadura, ne lu gaayu gubidxa yeugaanda du laacabe Troas. Biaana du raqué gadxe gubidxa. \s1 Ra bisiidi Pablu ca xpinni Cristu Troas \p \v 7 Ra gunda domingu que bidxiña irá ca xpinni Cristu para go ca pan casi bisaana Jesús guni ca', ne bisiidi Pablu laaca'. Gunda galaa gueela caní' ru Pablu, purti sti dxi que ma che'. \v 8 Cá gui jma biaani ra nuu cabe que, ndaani ti yoo raguionna pisu. \v 9 Nuu ti hombre huiini raqué lá Eutico, zuba ra ventana. Ucuaa bacaanda laa purti xadxí caní' Pablu, ne biree yaande de raqué. Ma guti gundisa cabe laa. \v 10 Oraque biete Pablu, guta gudaa gudiidxi laabe ne na rabi ca hermanu: \p ―Cadi idxibi tu. Ma bibani be. \p \v 11 Bigueta udxi'ba Pablu para undaa cabe pan gudó cabe. Biluxe si cabe bizulú uní' Pablu sti tiru dede birá gueela'. Oraque ru biree ze'. \v 12 Para biree cabe ziné cabe hombre huiini que, ne nabé nayeche biaana cabe purti bibani. \s1 Ra yendá cabe Mileto \p \v 13 Ucuaa du barcu uzá niru du lú Pablu, uyuu du Asón. Raqué uleza du laabe. Zacá biaana né du laabe purti laabe qué zie be lu nisa. \v 14 Ora yendá be Asón udxi'ba be ndaani barcu ra nuu du para uyuu du Mitilene. \v 15 Biré' du Mitilene ziuu du. Sti dxi que udidi du Quío. De lu sti dxi que yendá du Samos ne biaana du Trogilio. Biré' du raqué sti dxi que yendá du Mileto. \v 16 Qué ñu' du Efeso, purti qué niná Pablu ñaana Asia xadxí. Cá ique be pa ganda chindá be Jerusalén para laní Pentecostés, saa sti ca judíu. \s1 Ra bisenda caa Pablu ca xpinni Cristu Efeso \p \v 17 Laga nuu du Mileto bisenda caa be ca hermanu gola lade ca xpinni Cristu de Efeso. \v 18 Ora beeda ca rabi be laaca': \p ―Laatu nanna tu ximodo huazaya lade tu dede primé dxi bedandaya Asia. \v 19 Qué ñuu dxi nudxiiba naa ra cayune xhiiña Señor. Stale tiru biina ra biiya jmodo ca binni ri', ne udide stale ni nagana pur ni ucala'dxi ca judíu ñuni naa. \v 20 Qué nucaache gasti', sínuque byue nia laatu irá ni zacané laatu para uzuhuaa chaahui tu. Bisiide laatu ra nuu tu irá tu tobi si, ne zaqueca ra yeganna laatu ralidxi tu. \v 21 Gudxe ca judíu ne zaqueca cani cadi judíu inaba ca perdón Dios ne guni cre ca Señor Jesucristu stinu. \v 22 Yanna cayabi Espíritu Santu naa chaa Jerusalén, ne qué ganna xi cabeza naa raqué. \v 23 Ni nanna sia' la? irá ra huayaa rabi Espíritu Santu naa zieguayuaa ne zadide ra nagana. \v 24 Peru nin tobi de ca nga qué rizaaladxe', neca pe guuti cabe naa. Xi si ricá ique la? unduuxe dxiiña ni bidii Señor Jesús naa gune'. Ne ndi nga dxiiña bidii be naa: güe nia binni ma zanda ilá ca pur enda nacha'hui sti Dios. \p \v 25 Ma nanna nin tobi de laatu, cani byue nia de enda runi mandar sti Dios, qué zuuya ru tu lua' ndaani guidxilayú ri'. \v 26 Nga runi cayabe ni laatu nagasi, ma cadi naa dia' napa donda pa initilú tu. \v 27 Purti qué nusaana naya de ñue nia laatu irá ni na Dios. \v 28 Yanna lagapa laca laatu ne lagapa ca xpinni Cristu ni bisaana Espíritu Santu laatu gapa tu, casi rapa pastor dendxu sti'. Xpinni be laaca' purti bixhii be rini stibe pur laaca'. \v 29 Purti nanna dxi'che casi pe naa gaxha ñee, zeeda xcaadxi zacala'dxi uchiá ca xpinni Cristu casi ruxuuxe gueu dendxu'. \v 30 Ne dede lade ca tu ziuu tu guiasa usiguii ca xcaadxi para chi nanda laaca'. \v 31 Nga runi cayabe laatu lagataná ne laguietenala'dxi' chonna iza dede biete nisa lua bisiene cada tobi de laatu ridxí ne huaxhinni. \p \v 32 Yanna la? hermanu ca'. Rusaana laatu lu ná Dios. Ne ma nanna tu napa tu stiidxa be ni rabi laatu pabiá' nacha'hui be ne laatu. Zacané ni laatu para uzuhuaa chaahui tu. Ne zudii be laatu ni ma naguixhe chaahui be para icaa ca xpinni be. \v 33 Qué nicá lua' plata nin oro nin xhaba stobi. \v 34 Sínuque laatu nanna tu bine dxiiña para bibane nia cani cayacané naa. \v 35 Ma bilué laatu de irá modo naquiiñe guni nu dxiiña para acané nu cani caquiiñe ni. Laguietenala'dxi xi na Señor Jesús: “Jma nayeche ni rudii que ni ricaa.” \p \v 36 Biluxe si uní' be nga la? bizuxibi né be irá ca', uní' né be Dios. \v 37 Ne óraque biina irá ca' ne udiidxi dxiichi ca laabe, gudó ca bixidu cue' xhaga be. \v 38 Ucaná ladxidó' ca purti gudxi be laaca ma qué zuuya ru ca laabe. Ne óraque ucuaa ca laabe yeudxiiba ca laabe lu barcu. \c 21 \s1 Ra biree Pablu ze Jerusalén \p \v 1 Raqué undaa saa né du ca hermanu. Udxiba du lu barcu biré' du ziuu du. Dede Cos yeguiaana dxí du, ne sti dxi que uyuu du Rodas. Biré' du Rodas uyuu du Pátara. \v 2 Raqué nuu ti barcu che Fenicia, para udxiba du lú ni, biré' du ziuu du. \v 3 Neza ziuu du Siria bidu'ya du isla Chipre, biaana ni ladu biga'. Yeguiaana dxí du Tiro, ti guidxi sti Siria, purti raqué nga rundaate barcu que irá ni né. Ne raqué biete du. \v 4 Biyubi du ra nuu ca xpinni Cristu ne biaana né du laaca gadxe gubidxa. Ne pur ni gudxi Espíritu Santu laacabe, gudxi cabe Pablu cadi che Jerusalén. \v 5 Bizaa si gadxe gubidxa que biré' du ziuu du. Yeuzuhuaa ca hermanu que laadu neza, laaca ne xheela ca ne ca xiiñi ca', dede biré' du de ndaani guidxi que. Ne bizuxibi du lu yuxi uriá nisa, uní né du Dios. \v 6 Oraque gudiidxi saa du, para udxiba du lu barcu. Laacabe bigueta cabe zibí' cabe. \p \v 7 Biré' du Tiro uyuu du Tolemaida, ne raqué biluxe viaje stidu lu nisa. Yeganna du ca hermanu de raqué ne biaana né du laaca ti dxi. \v 8 Sti dxi que biree né Pablu laadu, uyuu du Cesarea. Yeguiete du ralidxi Felipe, tobi de gadxe diácono ni ulí cabe dxi ulí cabe Esteban que. Riree be rigüí be stiidxa Cristu. \v 9 Napa be tapa xiñi dxaapa be ca'ru ichaganá'. Rui' né ca binni ni rabi Dios laaca'. \v 10 Biaana du raqué chupa chonna gubidxa ne raqué nuu du beeda ti profeta de Judea lá Agabo. \v 11 Ora beda ganna be laadu ucuaa be cinturón sti Pablu. Bindiibi be ná be ne ñee be, ne na be: \p ―Ndi nga ni na Espíritu Santu. Sicarí zundiibi cabe xpixuaana cinturón ri Jerusalén ne zutiidi ca judíu laa lu ná cani cadi judíu. \p \v 12 Ora bina diaga du xi na be la? irá du ucuá du lú Pablu cadi che Jerusalén, laadu ne ca binni raqué. \v 13 Peru na rabi laadu: \p ―Xii ndi raca tu ruuna tu, cayuniná tu ladxiduá'. Ma nuaa listu cadi para íliibe sia', sínuque ne para gate Jerusalén pur Señor Jesús. \p \v 14 Bidu'ya si du qué ñanda nucuudxi du laabe la? uyú' dxí du ne rabi du laabe: \p ―Gaca ni na Dios. \p \v 15 Udi'di si nga, gudixhe chaahui du stidu para uyuu du Jerusalén. \v 16 Yené caadxi hermanu de Cesarea laadu. Lade cabe zeeda tobi de Chipre lá Mnasón, tobi ni ma xadxí runi cre Cristu. Ralidxi be yeguiete du. \s1 Ra yeganna Pablu Jacobo \p \v 17 Ora yendá du Jerusalén bichagalú ca hermanu que laadu ne stale enda nayeche'. \v 18 Sti dxi que yené Pablu laadu yeganna du Jacobo. Raqué nuu irá ca hermanu gola sti ca xpinni Cristu. \v 19 Biluxe si bigapa diuxi be laaca', byuí' né be laaca irá modo biquiiñe Dios laabe lade cani cadi judíu. \v 20 Irá ca bisisaca ca Dios ora gunna ca ni, ne na ca rabi ca laabe: \p ―Peru ma nannu hermanu, stale judíu nuu rarí ni ma runi cre, ne nabé rinanda ca ni na ley sti Moisés. \v 21 Huayuí' né cabe laaca de lii, na cabe ra'bu ca judíu ni nuu lade cani cadi judíu cadi chi nanda ca ley que, cadi cu' ca seña sti Dios ca xiiñi ca', ne ma cadi chi nanda ca ca costumbre sti ca judíu. \v 22 Yanna xi guni nu. Purti zadxiña irá cabe ora ganna cabe beedu'. \v 23 Nannu xi gu'nu la? Nuu tapa hermanu lade du mayaca iluxe quixe ca ti promesa. \v 24 Yené laacabe ra yu'du ro' ne irá tu laguni casi cá lu ley, ne gudixe irá ni iquiiñe cabe raqué. Oraque ma zanda igá ique cabe. Zacá zanna ca hermanu judíu lii laca ru'nu ni na ley, ne cadi dxandí ni caní' binni de lii ca. \v 25 Ne de cani cadi judíu ni ma bini cre ca la? ma bicá' du gui'chi lú ca', gudxi du laaca cadi izaala'dxi ca irá nga. Sínuque ni naquiiñe si guni ca la? cadi go ca ni ma gu'ta lu bidó', nin rini, nin tutiica mani ixii yanni, ne cadi chu' né ca ni cadi xheela ca'. \p \v 26 Para ucuaa Pablu idapa hombre que, ne sti dxi que yeguni né laacabe casi cá lu ley gaca'. Ne óraque biuu ndaani yu'du ro' yetidxi sacerdote padxí iluxe ni cayuni cabe que para chiné cada tobi ni usiga'de Dios. \s1 Ra bigaa Pablu ndaani yu'du' \p \v 27 Ma para izaa gadxe gubidxa de ni cayuni cabe que biiya caadxi judíu de Asia nuu be ndaani yu'du ro', para bini yaya ca ca binni que ne unaaze ca laabe. \v 28 Bicaa ca ridxi, na ca': \p ―Binni Israel ca', latá' acané tu igaa hombre ri'. Laabe nga canausiidi be binni cadi jneza runi ca judíu ne cadi guni ca ni na ley stinu, ne qué risaca yu'du ro' ri'. Ne cadi nga si, sínuque ma biguu be ni cadi judíu ndaani yu'du ri', ne zacá bini yuudxu be yu'du sti Dios. \p \v 29 Uní' ca zaqué purti biiya ca canazá né be Trófimo, binni Efeso, ne zácaxa ca biuu né be laa ndaani yu'du ro'. \p \v 30 Biasa nda irá binni guidxi que unaaze ca laabe zixubi yu ca laabe dede ulee ca laabe ndaani yu'du que ne biseegu ca' ra puerta'. \v 31 Ucala'dxi ca ñuuti ca laabe peru uyuu tu yetidxi xaíque sti ca soldadu cayaca yaya irá binni Jerusalén. \v 32 Para ucuaa ca soldadu stiu', ne caadxi capitán, ziuxooñe ca', yendá ca ra rí ca binni que. Peru ora bi'ya ca binni que laacabe biaana dxí ca de niguiñe ca Pablu. \v 33 Oraque bidxiña xaíque que unaaze laabe ne bicaa ca soldadu undiibi ca laabe chupa cadena. Ne unaba diidxa tu laabe ne xi bi'ni be. \v 34 Peru adxé adxé ni na ca binni que. Tobi na ndi', stobi na ndica'. Ni bi'ni ti xaíque que, biseenda laabe ra cuartel, purti qué ñanda ñene xi na ca binni que pur irá ruidu cayuni ca'. \v 35 Ora yendá cabe ñee escalera para nigui'ba cabe ñuu cabe ndaani cuartel que la? undani ca soldadu laabe purti ucala'dxi ca binni que nuruuxha laabe. \v 36 Nanda irá binni que laacabe zeeda ucaa ridxi: \p ¡Gati be! \s1 Ra uní' né Pablu irá binni \p \v 37 Ma chi nduu cabe laabe ndaani cuartel que, rabi be xaíque que: \p ―Zanda inié xiixa la? \p Oraque na xaíque que: \p ―Riníu' griegu pue la? \v 38 Entonce cadi dxa egipciu bicaa lú gobiernu que lii pue la? dxa ni yené tapa mil bandidu ndaani gui'xhi que. \p \v 39 Oraque na Pablu: \p ―Judíu naa. Gule Tarso. Naa nga binni de ti guidxi ni risaca lade ca guidxi sti Cilicia. Ne rinaba lii udiiu lugar naa inié nia ca binni ri'. \p \v 40 Oraque na xaíque que zaa iní' be. Para bizuhuaa be lu escalera que, bi'ni be seña lu ca binni que igani ca'. Dxí do' uyuu ca óraque para bizulú be uní' be hebreu, na be: \c 22 \p \v 1 ―Biche ne bixhoze ca', laucaa diaga, chi güe nia laatu xi cayune'. \p \v 2 Ne ora bina diaga ca caní' be hebreu, stiidxa ca la? jma rusi dxí do' uyuu ca'. Para na be: \p \v 3 ―Naa la? judíu naa. Gule Tarso, ti guidxi sti Cilicia, peru biniise ndaani guidxi ri'. Bisiidi Gamaliel naa casi pe na ley sti ca bixhoze gola nu. Biyube gune ni na Dios de idubi ladxiduá' casi cuyubi tu guni tu yanna. \v 4 Uzabe nanda cani runi cre Jesús para guute laaca'. Unaaze hombre ne gunaa, biseguayuaa. \v 5 Sacerdote gola ne ca xaíque sti guidxi, laaca ñanda ñabi ca laatu dxandí ni, purti laaca bidii ca gui'chi naa yeniá Damasco para inaaze cani nuu raqué, guenda nia laaca Jerusalén para acaná ca'. \s1 Ra byuí' Pablu modo bini cre \r (Hch. 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 Ne sicarí nga uca ra ziaa Damasco. Mayaca chindaya raqué, bia' galaa dxi mala bizaani ti biaani de ibá' naa. \v 7 Biaba layú ne bina dia'ga caní' tuuxa: “Saulo, Saulo, xiñee canazabi nanda lu naa.” \v 8 Oraque rabe': “Tu lii, Señor.” Para na be: “Naa nga Jesús de Nazaret ni canazabi nanda lu ca.” \v 9 Biiya cani ziniá que biaani que ne bidxibi ca', peru qué ñuna diaga ca xi gudxi be naa. \v 10 Oraque rabe': “Xi gune, Señor.” Para na Señor rabi naa: “Biasa uyé Damasco, raqué zabi cabe lii xi irá ma nexhe gu'nu'.” \v 11 Nabé bichuundu xtuxhu biaani que lua', ma qué ñanda ñuuya'. Para unaaze cani ziniá que naya', yesaana ca naa Damasco. \p \v 12 Nuu tobi hombre raqué lá Ananías, nabé rinanda ni na ley sti Moisés ne irá judíu de guidxi que ruzeete pabiá' nacha'hui be. \v 13 Uyé be ra nuaa ne bidxiña be, na be: “Hermanu Saulo, ma chi iná lu sti tiru.” Oraque bixele lua', biiya laabe. \v 14 Ne na be rabi be naa: “Ma gulí Dios sti ca bixhoze gola nu lii para usiene lii xi racala'dxi' ne para gu'yu piou' Xiiñi be ni runi ni na be, ne iní' né lii. \v 15 Purti chi güi neu irá binni stiidxa Xiiñi be que. Zui' neu laaca irá ni bi'ya lu ne ni bina diaga lu'. \v 16 Yanna xi cabeza lu'. Biasa, uyuu nisa ne bini cre Jesús ne unaba laa cuee xpecadu lu'.” \s1 Ra byuí' be Dios biseenda laabe ra nuu cani cadi judíu \p \v 17 Ora bigueta Jerusalén uyaa ndaani yu'du ro', yenié nia Dios. Ne casi ñaca canié xcaanda', \v 18 biiya Señor, na rabi naa: “Guiuba biree de Jerusalén, purti qué zuni cre cabe ra güi neu laacabe stiidxa'.” \v 19 Para rabe laabe: “Señor, nanna cabe uzaya irá yu'du', yendee cani runi cre lii. Biseguayuaa laaca ne gudiñe laaca'. \v 20 Ne dxi biiti cabe Esteban ni canayuí' stiidxa lu que, ne naa zuhuaa raqué, rabe jneza ni cayuni cabe que. Dede gupa xhaba cani biiti laabe que.” \v 21 Peru na be rabi be naa: “Uyé, purti chi useenda lii zitu, ra nuu cani cadi judíu.” \s1 Ra gupa xaíque sti ca soldadu Pablu \p \v 22 Bia' de racá si bicaa diaga ca binni que Pablu. Bizulú ca bicaa ca ridxi: \p ―¡Gati be! ¡Qué iquiiñe di be para ibani be! \p \v 23 Qué ñaana dxí ca de cucaa ca ridxi ne undisa ca xhaba ca lu bi, ne bichiacha ca yu dé. \v 24 Biiya si xaíque que zaqué nuu ca binni que la? bini mandar chu' be ndaani cuartel ne idiiñe be para cuee ruaa be diidxa xiñee cucaa ca binni que ridxi zaqué. \v 25 Peru biluxe si bindiibi cabe laabe, na be rabi be ti capitán nuu raqué: \p ―Ñee cadi na gobiernu stitu cadi jneza quiñe tu ti romanu sin ihuinni xi bi'ni la? \p \v 26 Ora gunna capitán que ni la? yetidxi xaíque que, na: \p ―Biiya gá xii nga chi gunu', purti romanu hombre ca. \p \v 27 Para uyé xaíque que ra nuu be, ne rabi laabe: \p ―Ñee dxandí romanu lii la? \p ―Dxandí, rabi be laa. \p \v 28 Oraque na xaíque que: \p ―Naa gudixe stale bidxichi para naca romanu. \p Para rabi be laa: \p ―Peru naa lú ni gule'. \p \v 29 Oraqueca bixele cani chi tiñe laabe que, bisaana ca laabe. Dede xaíque que, ora gunna romanu laabe bidxibi, bindiibi si laabe. \s1 Ra zuhuaa Pablu lú justicia sti ca judíu \p \v 30 Sti dxi que, racala'dxi xaíque que ganna xiñee caguu ca judíu xqueja be. Para bixhedxe laabe ne bisenda caa ca xaíque sti ca sacerdote ne irá ca justicia, ne gulee laabe, bichiña laabe ra nuu ca justicia que. \c 23 \p \v 1 Oraque biiya dxí be ca justicia ne rabi be laaca': \p ―Biche ca', dede nagasi huazaya jneza, ne nayá ladxiduá' nezalú Dios. \p \v 2 ―Lacapa ruaa be racá, na Ananías sacerdote gola, rabi cani nuu gaxha de laabe que. \p \v 3 Para rabi be laa: \p ―Lii ru'nu siou' lii nacha'hui peru cadi dxandí ni. Laca zusaba ná Dios lii. Zubu racá para udxiibu donda ique pa bichee nia ley. Peru laga lii cuchee neu ley purti cayuni mandar lu capa cabe ruaa'. \p \v 4 Oraque na cani nuu raqué rabi laabe: \p ―Zacá nga icabi ruaa lu sacerdote gola sti Dios la? \p \v 5 Para rabi be laaca': \p ―Biche ca', pa ñanna sacerdote gola laabe la? qué ninié zacá, purti cá lu Xqui'chi Dios: “Cadi cu' dí lu ni naca xaíque ndaani xquidxi lu'.” \p \v 6 Ne ora bi'ya be nuu caadxi saduceu raqué ne caadxi fariseu la? uní' be reciu nezalú justicia que, na be: \p ―Biche ca', naa fariseu naa, xiiñi fariseu. Caguu cabe xqueja purti si rune cre zabani gue'tu'. \p \v 7 Ra uní' be zaqué uyuu dinde ca fariseu ne ca saduceu ne undaa saa ca'. \v 8 Purti ca saduceu na qué zabani gue'tu' ne cadi dxandí nuu ángel nin espíritu. Peru ca fariseu na dxandí nuu irá ni. \v 9 Oraque uca ti ruidu raqué ne biasa caadxi maistru de ley ni za lade ca fariseu, na ca': \p ―Qué ridxela du gasti ni cadi jneza luguiá hombre ri'. Laga pa huandí espíritu o ángel huaní' né laabe ya'. Cadi galán ucá' lú nu Dios. \p \v 10 Biiya si xaíque que jma rusi zirooba enda ridinde que, bisenda caa soldadu para cuee laabe lu ná cabe, cu' laabe ndaani cuartel, purti cadxibi gueda uxuuxe cabe laabe. \p \v 11 Sti gueela que bizuhuaa Señor lú be na rabi laabe: \p ―Cadi idxibi lu, Pablu. Cásica byuí' lu stiidxa Jerusalén zacaca naquiiñe güi lu ni Roma. \s1 Ra uní' stiidxa ca judíu guuti Pablu \p \v 12 Sti dxi que uní' stiidxa caadxi judíu na ca': \p ―Gunidé Dios laanu pa idó' no ne idé' nu ante guuti nu Pablu. \p \v 13 Jma de cuarenta cabe uní' stiidxa cabe zacá. \v 14 Uyé cabe ra nuu ca xaíque sti ca sacerdote ne ca xaíque sti guidxi, ne rabi cabe laaca': \p ―Ma uní stiidxa du gunidé Dios laadu pa idó' do ante guuti du Pablu. \v 15 Laatu lausenda tidxi xaíque sti ca soldadu useenda laabe ra nuu tu casi ñaca racala'dxi tu ganna tu jma de laabe. Laadu ma cabeza du laabe neza para guuti du laabe. \p \v 16 Peru beda ganda diaga xiiñi ti biza'na be ni, para yetidxi ni laabe ra cuartel. \v 17 Oraque guridxi be ti capitán rabi be laa: \p ―Yené hombre huiini ri ra nuu xaíque, purti napa be xiixa gabi be laa. \p \v 18 Para ucuaa Capitán que hombre huiini que yené ra nuu xaíque, na: \p ―Guridxi dxa presu lá Pablu que naa. Unaba gueda nia hombre huiini ri ra nuu lu', purti napa xiixa gabi lii. \p \v 19 Para unaaze xaíque que ná hombre huiini que, biree né laa ti ladu, ne na: \p ―Xii nga napu ga'bu naa. \p \v 20 Para rabi laabe: \p ―Ma uní' stiidxa ca judíu inaba ca lii chinéu Pablu ra nuu justicia ixí', casi ñaca racala'dxi ca ganna ca jma de laabe. \v 21 Peru cadi guni cre lu laacabe, purti jma de cuarenta cabe cabeza cabe laabe neza. Ma uní' stiidxa cabe gunidé Dios laacabe pa go cabe o gue cabe ante guuti cabe laabe. Ma cabeza si cabe xi na lu'. \p \v 22 Oraque na xaíque que rabi hombre huiini que: \p ―Uyé yanna ne qué chi tidxu iruti pa ma beda tidxu ni naa. \s1 Ra yené cabe Pablu ra nuu Félix \p \v 23 Para guridxi xaíque que chupa capitán ne bini mandar cu' cabe listu chupa gayuaa soldadu ne setenta ni dxi'ba mani' ne chupa gayuaa ni naaze lanza, para che ca Cesarea huaxhinni que bia' las nueve. \v 24 Ne guni chaahui ca mani quiba Pablu. Chi saana ca laabe ra nuu gobernador Félix, ne gu'ya ca qué izaaca be gasti neza. \v 25 Ne bi'ni ti carta. Sicarí na ni: \p \v 26 “Estimado gobernador Félix, lu gui'chi ri cugapa diu'xe lii. Naa nga Claudio Lisias. \v 27 Unaaze ca judíu hombre ri', ucala'dxi ca ñuuti ca laabe. Peru ora gunna romanu laabe la? yeniá soldadu yegaxha laabe lu ná ca'. \v 28 Yeniá laabe ra nuu justicia stica', purti racaladxe ganna xiñee caguu ca xqueja be. \v 29 Ne biiya cayuu xqueja be pur ni na ley stícabe, peru qué huayuni be gasti para gati be, nin para guieguyoo be. \v 30 Ne ora gunna naguixhe ca judíu guuti laabe la? biseenda ca' laabe ra nuu lu'. Ne ma gudxe cani caguu xqueja be ca che ca ra nuu lu' para gabi ca lii xii nga bi'ni be. Sicarú guiaanu'.” \p \v 31 Bixhinni si ucuaa ca soldadu que Pablu casi gudxi xaíque que laaca guni ca'. Yesaana ca laabe Antípatris. \v 32 Sti dxi que bigueta ca soldadu que ra cuartel. Peru cani dxi'ba mani que la? yené ca laabe dede Cesarea. \v 33 Ne ora yendá cabe Cesarea bidii cabe gui'chi que gobernador ne bisaana cabe laabe lu ná'. \v 34 Biluxe biinda si gobernador gui'chi que, unaba diidxa padé laabe. Ne ora gunna de Cilicia laabe la? \v 35 na rabi laabe: \p ―Zucaa dia'ga lii ora gueeda cani gueda nduu xqueja lu'. \p Ne óraque bini mandar guiaapa be ndaani xpalaciu Herodes. \c 24 \s1 Ra guta xqueja Pablu \p \v 1 Xcaayu gubidxa de ngue uyé Ananías sacerdote gola, laa ne xcaadxi xaíque sti ca judíu ne ti abogadu lá Tértulu. Ye tixhe ca xqueja Pablu lu gobernador que. \v 2 Para bisenda caa cabe Pablu, ne óraque bizulú Tértulu caguu xqueja be, na: \p ―Señor gobernador Félix, pur lii nuu dxí xquidxi du, ne stale ni galán cayu'nu ndaani xquidxi du purti nuu xpiaani lu'. \v 3 Diuxquixe lii, señor Félix, saca cayu'nu irá nga irá ladu. \v 4 Peru para cadi cuee du xhiiña lu la? rinaba lii gu'nu favor ucaa diaga lu laadu ti ratu huiini si. \v 5 Bidu'ya du nuu hombre ri casi ti enda huará lade ca judíu. Canazá be idubi guidxilayú canautinde be laaca'. Naca be xaíque sti ca xpinni Jesús de Nazaret que. \v 6 Ne laca ucala'dxi be ñuni yuudxu be yu'du ro' stidu peru una'ze du laabe ne ucala'dxi du nudxi'ba du donda ique be casi na ley stidu. \v 7 Peru biseenda Lisias caadxi soldadu yegaxha laabe lu ná du. \v 8 Ne biseenda cani caguu xqueja be gueeda ra nuu lu'. Yanna lii zanda caañe lu laabe para gannu xiñee cagú' du xqueja be. \p \v 9 Ca judíu ni nuu raqué na ca dxandí irá ni na Tértulu que. \s1 Ni uní' Pablu ra cayuu xqueja \p \v 10 Oraque bi'ni gobernador que seña Pablu iní'. Para na Pablu: \p ―Cayeche zanda inié nezalú lu xi huayune', purti nanna ma xadxí zuba lu de xaíque sti guidxi ri'. \v 11 Deru raca doce dia de yendaya Jerusalén ziusisaca Dios. Zanda inaba diidxu pa cadi dxandí ni. \v 12 Qué nindá cabe naa cadinde diidxa nia tuuxa, ne cadi cayune yaya binni, nin ndaani yu'du ro' ne nin ndaani yu'du huiini', nin ndaani guidxi que. \v 13 Ne qué zanda uluí' cabe lii dxandí ni cugaani cabe luguia'ya ri'. \v 14 Peru ndi huaxa dxandí': rusisaca Dios sti ca bixhoze gola du, peru modo gudixhe be gusisaca nu laabe yanna. Nga nga na cabe neza ni cadi dxandí ca. Peru laca rune cre irá ni bicaa Moisés ne ni bicaa ca profeta. \v 15 Naa rune cre zusibani Dios gue'tu', cásica ni nacha'hui zaqueca ni cadi nacha'hui'. Ne nga ca runi cre cabe. \v 16 Nga runi ruyube cadi uchee nia Dios ne cadi uchee nia binni. \p \v 17 Xadxí huiini uzaya xquidxi binni ne óraque bigueta xquidxe para udiee guna ne para udiee ofrenda Dios. \v 18 Ngue nga cayune', nuaa ndaani yu'du ro', ma biluxe bine ni cá lu ley stidu guni du. Raqué nuaa ora bi'ya caadxi judíu de Asia naa. Cadi lade stale binni nuaa', ne cadi cayune yaya binni. \v 19 Pa na cabe bine xiixa la? xiñee ca ngue qué ñeeda nduu xqueja ya'. \v 20 Peru laca zanda iní' cani nuu rarí pa bidxela ca xiixa donda luguia'ya ra zuhuaa nezalú ca justicia. \v 21 Ni bine tia' la? bicaa ridxi lade cabe gudxe laacabe cudxiiba cabe donda ique purti rune cre zabani gue'tu'. Ne zándaca nga nga laani. \p \v 22 Maca riene Félix xii nga evangeliu, para na: \p ―Guiaana gá ni de ora gueeda Lisias. Oraque gabe laatu xi gaca xa de laani. \p \v 23 Ne gudxi be caadxi soldadu gapa Pablu peru cadi cuee ca laa de guni ni racala'dxi', ne udii ca lugar guiuu ca xhamigu gu'ya laa. \p \v 24 Xhupa xhonna gubidxa de ngue bedané Félix Drusila xheela'. Judía xheela be que, ne guridxi be Pablu para güi né laacabe ximodo runi cre binni Jesucristu. \v 25 Peru ora beda uzeete Pablu naquiiñe sa binni jneza ne cadi guni ni na ique, ne ziuu dxi cuidxi Dios cuenta binni la? bidxibi be ne na be: \p ―Bia' cá si. Guyé yanna, naa ma cuidxe lii ora gapa sti lugar. \p \v 26 Ne laca cabeza be pa nudii Pablu vueltu para nundaa be laa. Nga runi gatigá ma cabidxi be laa iní' né laabe. \v 27 Peru lu chupa iza de ngue beda guiasa Félix, gurí Poncio Festo. Ne qué nundaa Félix Pablu purti racala'dxi chu' ca judíu pur laa. \c 25 \s1 Ra zuhuaa Pablu nezalú Festo \p \v 1 Chonna gubidxa de zuba Festo biree de Cesarea, uyé Jerusalén. \v 2 Ora yendá raqué bidxiña ca xaíque sti ca sacerdote ne xcaadxi ni napa diidxa lade ca judíu, yenduu ca xqueja Pablu ra nuu be. Unaba ca laabe, \v 3 na ca guni be ti favor laaca', indete be Pablu Jerusalén. Peru maca gudixhe chaahui ca cueza ca Pablu neza, guuti ca laa. \v 4 Peru rabi be laaca yeguyoo Pablu Cesarea ne mayaca ibigueta be raqué, \v 5 ne zanda chiné caadxi de cani runi mandar lade ca laabe, ne raqué cu' ca xqueja Pablu pa bi'ni xiixa. \p \v 6 Biaana be raqué bia' xhono o chii gubidxa si para bigueta be Cesarea. Sti dxi que gurí be jlugar be ne guridxi be Pablu. \v 7 Ora bidxiña Pablu, gurí zisi irá judíu ni beeda de Jerusalén que laa. Cugaani ca stale donda naro'ba luguiá peru qué ñanda nusihuinni ca dxandí ni. \v 8 Oraque bizulú Pablu gudxi laacabe cadi dxandí ni cugaani cabe luguiá que, na: \p ―Qué huachee nia ley sti ca judíu nin sti César ne qué huayune gasti ndaani yu'du ro'. \p \v 9 Peru racala'dxi Festo guieche né ca judíu laa para na rabi Pablu: \p ―Ñee racala'dxu cheu' Jerusalén para quixhe cabe xqueja lu raqué la? Ne raqué guuya pa napu donda o pa co'. \p \v 10 Peru na Pablu: \p ―Zuhuaa lu ná Cesár. Rarí nga gata xqueja', purti qué huachee nia ca judíu. Lii ca nannu ni. \v 11 Pa huayune xiixa cadi jneza ne naquiiñe gate la? zaa gate'. Peru pa cadi dxandí ni cugaani cabe luguia'ya ri la? iruti gapa xidé utiidi naa lu ná cabe. Rinaba utiidi lu naa lu ná César. \p \v 12 Oraque uní' né Festo ca hombre nuu xpiaani ni racané laa, para na rabi Pablu: \p ―Ra nuu César unaba lu cheu' la? yanna ma cheu' ra nuu César. \s1 Ra zuhuaa Pablu nezalú Agripa \p \v 13 Udi'di xhupa xhonna gubidxa uyé rey Agripa ne Berenice, yeizaca ca Festo. \v 14 Bindaa huiini cabe raqué, ngue runi gunda byuí' né Festo laacabe stiidxa Pablu, na: \p ―Bisaana Félix ti hombre rarí yeguyoo. \v 15 Ne dxi guyaa Jerusalén bidxiña ca xaíque sti ca sacerdote ne xcaadxi xaíque sti ca judíu, byuí' né ca naa stiidxa be ne unaba ca useenda guute laabe. \v 16 Peru rabe laaca cadi zacá di runi ca romanu, sínuque ribidxi nu ni cayuu xqueja que nezalú cani caguu xqueja para iní' pa dxandí ni na cabe que o pa co'. \v 17 Nga runi ora beeda irá cabe rarí', qué nibeza nidi'di stale dxi, sínuque sti dxi queca gurié ne guridxe Pablu. \v 18 Zaca naa nuzeete cabe bi'ni be xiixa naro'ba'. Peru cadi nga di nga laani, \v 19 Sínuque cadinde né cabe laabe pur ni runi cre cabe ne pur ti gue'tu lá Jesús, ti Pablu na nabani ru be. \v 20 Ne cumu qué ganna xi gune nia ni la? unaba diidxa laabe pa racala'dxi be che be Jerusalén ne raqué gaca chaahui ni. \v 21 Peru unaba be zaa yeguyoo be laga si che be ra nuu César. Ngue runi bisaana laabe yeguyoo be laga si ganda useenda laabe. \p \v 22 Oraque na Agripa: \p ―Naa laca racaladxe ucaa diaga laabe. \p Para na Festo: \p ―Ixí ca ucaa dia'gu laabe. \p \v 23 Sti dxi que bizuchaahui rey Agripa ne Berenice, biuu ca ndaani yoo ro' ra ritixhe binni queja lu Festo. Biuu né ca ca xaíque sti ca soldadu ne ca hombre napa diidxa ndaani guidxi que, ne irá binni cusisaca laaca'. Para bisenda caa Festo Pablu. \v 24 Oraque na Festo: \p ―Señor rey Agripa ne irá tu cani nuu rarí'. Chi güe nia laatu stiidxa hombre zuhuaa rarí'. Huaguu ca judíu xqueja be, cásica Jerusalén, zaqueca rarí'. Ne cadi cayaana dxí ca de inaba ca gati be. \v 25 Peru qué idxela dia' gasti donda luguiá be para gati be. Ne chi useenda laabe ra nuu Augustu César, purti nga unaba be. \v 26 Peru qué idxela dia' xi ucaa lu xaíque stinne'. Nga runi bedaniá laabe ra nuu tu ne jma rusi ra nuu lu', rey Agripa, ti ora ma udaañe nu laabe la? ma ganda gapa xi ucaa'. \v 27 Purti ruluí' enda huati si useenda tuuxa ra nuu César sin gucaa xiñee yeguyoo. \c 26 \s1 Ni uní' Pablu nezalú Agripa \p \v 1 Oraque na Agripa rabi Pablu: \p ―Pa napu xi iní' lu de irá ni na cabe ca la? ma zanda iní' lu'. \p Para undisa ná Pablu ne bizulú na: \p \v 2 ―Señor rey Agripa, cayeche zuhuaa lú lu yanadxí para inié xi pe huayune de ni cugaani ca judíu luguia'ya ca, \v 3 jma rusi purti lii riene lu modo nabani ca judíu ne irá ni ricaa yu cabe lade cabe. Nga runi rinaba lii cadi ixhacala'dxi lu ucaa diaga lu naa. \p \v 4 Irá ca judíu nanna ximodo uzaya ndaani xquidxe ne ndaani guidxi Jerusalén, dede dxi nahuiine'. \v 5 Laacabe nanna dxichi cabe, ne ñanda niní' cabe pa ñacala'dxi cabe, dede dxi nahuiine' fariseu naa. Ne ca fariseu nga jma rinanda ley sti ca judíu. \v 6 Ne yanna nuaa rarí cudxiiba cabe donda ique purti rune cre zadxiña dxi usibani Dios gue'tu casi bidii stiidxa ca bixhoze gola du. \v 7 Irá ni za de idubi doce xiiñi Israel cabeza idxiña dxi que. Nga runi cadi cusaana dxí ca de usisaca ca Dios ridxí ne huaxhinni. Ne pur nga ca caguu ca judíu xqueja', rey Agripa. \v 8 Laga laatu ya', xi na tu. Ñee na tu qué zanda usibani Dios gue'tu la? \p \v 9 Zacaca bine chiqué, rabe jneza cayune', cuyube gune irá ni ganda para uniteluá' stiidxa Jesús de Nazaret. \v 10 Zacá bine Jerusalén. Ne stiidxa ca xaíque sti ca sacerdote biseguayuaa stale xpinni be. Ne ora biiti cabe laaca', ne naa unié zaa gati ca'. \v 11 Stale tiru bine na'ya laaca para nusaana ca ni runi cre ca'. Zacá bine irá ca ra yu'du', ne tantu cadxiiche nia laaca dede uzabe nanda laaca xquidxi binni. \s1 Ra byuí' Pablu modo bini cre \r (Hch. 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 Nga ca cá ique gune biree ziaa Damasco. Ziniá xqui'chi ca xaíque sti ca sacerdote. \v 13 Guca ni bia' galaa dxi, señor rey, ziaa neza, mala biiya ti biaani de ibá' jma ruzaani que gubidxa. Ne bizaani ni laadu, naa ne cani ziniá que. \v 14 Irá du biaba du layú, ne óraque bina dia'ga caní' tuuxa diidxa hebreu na: “Saulo, Saulo, xiñee canazabi nanda lu naa. Cayuniná lu laca lii casi runi buey ora riguu ñee punta puya.” \v 15 Oraque rabe': “Tu lii ya', Señor.” Para na Señor: “Naa nga Jesús ni canazabi nanda lu ca. \v 16 Biasa bizuhuaa. Unié nia lii para gu'nu xhiiña', para güi lu irá ni cayuuya lu ri', ne ni chi ulué rua' lii. \v 17 Zula'ya lii lu ná ca binni xquidxi lu' ne lu ná cani cadi judíu. Chi useenda lii ra nuu ca \v 18 para güi neu laaca xii nga ni dxandí', ti ixele xquenda biaani ca ne usaana ca irá enda huati stica', uyubi ca xii nga jneza. Ne cadi chi nanda ca ni na binidxaba' sínuque ni na Dios, ne guni cre ca naa, ti gaca perdonar ni huachee ca' ne icaa ca ni ma gudixhe Dios gudii cani ma biá ladxidó'.” \s1 Ra byuí' be modo bizuuba be stiidxa Dios \p \v 19 Zacá nga laani, Señor rey Agripa, bizuuba stiidxa ni uní' né naa de ibá' que. \v 20 Ne casi bizuluá' byue nia ni ca binni Damasco. Gudxe laaca inaba ca perdón Dios, udxii lú ca jneza be ne ibani ca jneza ti ihuinni ma adxé laaca'. De raqué biree yegüé ni Jerusalén ne idubi Judea ne lade cani cadi judíu. \v 21 Pur nga unaaze ca judíu naa ndaani yu'du ro', ucala'dxi ca ñuuti ca naa. \v 22 Peru huayacané Dios naa, nga runi dede nagasi du' cayué stiidxa'. Ne cayué nia ni ni risaca ne ni qué risaca. Irá ni canié ri' maca bicaa ca profeta ne Moisés chi gaca cani. \v 23 Ne ndi nga ni bicaa cabe que: napa Cristu xidé gacaná dede gati'. Peru nirudó' laa ibani de lade gue'tu ne zui' né binni modo ilá, cásica binni laadu zaqueca binni sti guidxi. \s1 Ra biyubi be nucuudxi be Agripa \p \v 24 Zacá caní' Pablu para ihuinni gasti donda luguiá' ora uní' Festo reciu na: \p ―Cayaca i'cu, Pablu. Tantu huayuunda lu de ma ze xpiaani lu'. \p \v 25 Para na Pablu: \p ―Co', señor Festo. Cadi cayaca di ique', sínuque cayué diidxa jneza, ne dxandí ni cayabe laatu ca. \v 26 Qué ridxibe inié ni purti rarí nuu rey Agripa, nanna dxandí ni. Nanna dxi'che gunna be guca ni, purti cadi naga'chi guca ni. \v 27 Runi cre lu ca profeta la? rey Agripa. Nanna runi cre lu'. \p \v 28 Para na Agripa: \p ―Xcaadxi si ma ñu'nu naa xpinni Cristu. \p \v 29 Oraque na Pablu: \p ―Pa xcaadxi si o pa riaadxa ru', peru tila na Dios cadi lii siou' sínuque ne irá cani cucaa diaga naa ri', gueda gaca ca casi naa, casi rune cre, cadi casi caya cadena ri'. \p \v 30 Casi biluxe uní' Pablu biasa rey Agripa ne Festo ne Berenice ne cani zuba né laaca raqué. \v 31 Ne ora biree ca na ca': \p ―Qué huayuni di hombre ri gasti para gati', nin para guieguyoo. \p \v 32 Ne na Agripa rabi Festo: \p ―Ñanda niree be pa ñaca qué ninaba be ñe be ra nuu César. \c 27 \s1 Ra biseenda cabe Pablu Roma \p \v 1 Ne ora ma gudixhe cabe che Pablu Italia la? bisigapa cabe laa ne xcaadxi presu ti capitán lá Juliu, ni naca xaíque sti batallón sti Augustu César. Ne naa nuaa lade cabe. \v 2 Laca nuu Aristarco, binni Tesalónica de Macedonia. Irá du udxiba du ndaani ti barcu de Adramitio ni chi iree che irá puertu sti Asia. Biré' du ziuu du. \v 3 Sti dxi que yendá du Sidón. Nacha'hui guca Juliu ne Pablu, bidii lugar yeganna be ca xhamigu be para udii ca ni caquiiñe be. \v 4 Biré' du Sidón udidi du Isla Chipre. Tantu cudxigueta bi laadu la? biyubi du ladu que purti qué riguiñe bi. \v 5 Lu nisa que ziuu du udidi du Cilicia ne Panfilia dede yendá du Mira, ti guidxi sti Licia. \p \v 6 Raqué bidxela capitán que ti barcu de Alejandría ni che Italia. Para bidxiiba laadu lú ni. \v 7 Bindá' du ne bidii dxiiña laadu para yendá du gaxha Gnido purti cudxigueta bi laadu. Nga runi biyubi du neza huaxié' rinaaze bi ra udidi du isla Creta. Neza que riaana guidxi Salmón. \v 8 Ne stale dxiiña uzá du gaxha de isla que dede yendá du ti lugar lá Buenos Puertos, gaxha ti guidxi lá Lasea. \p \v 9 Nabé ma bindá' du neza ne ma bidxiña dxi uzulú tiempu nanda, ma naxoo sa binni lu nisa. Ngue runi na Pablu rabi laacabe: \p \v 10 ―Hombre ca', ruuya nabé naxoo viaje ri'. Zaniti barcu ri' ne irá ni dxá ndaani'. Ne cadi nga si, zándaca dede ne laanu. \p \v 11 Peru qué nulabi capitán ni ziné laadu que ni na Pablu, sínuque jma bicaa diaga ni na ni ziusá barcu que ne xpixuaana ni. \v 12 Cadi galán raqué para tidi binni tiempu nanda. Ngue runi casi irá cabe na cabe jma galán iré' du raqué idu'ya du pa ganda chindá du Fenice, ti puertu sti isla queca ra qué lica rinaaze bi. Ne raqué uti'di du ca beeu nananda que. \s1 Ra biete bi yooxho lu nisadó' \p \v 13 Casi bi'ya cabe bindubi ti bi nisa na cabe ma chuu du. Para biré' du ne udidi du gaxha isla Creta que. \v 14 Laati du biré' du biete ti bi yooxho rabi cabe “Euroclidón” unaaze barcu que. \v 15 Biyubi du ñuu du, peru bidu'ya si du qué ñanda, bidí' du lugar chiné ni laadu ladu na ni. \v 16 Udidi du ti isla huiini lá Clauda ra jma huaxié' rinaaze bi. Zeda xubi yu du ti canuá huiini ne dxiiña para ulú' du ni ndaani barcu que. \v 17 Undisa si du ni la? uluu cabe doo barcu que ti cadi ibiá. Ne óraque undete cabe vela purti cadxibi cabe guiaazi barcu que ndaani yuxi ni rabi cabe Sirte, ne bidii cabe lugar chiné bi ni. \v 18 Sti dxi que biiya si cabe cadi cayaana dxí bi que la? bisa'bi cabe irá bultu ziné barcu que. \v 19 Raguionna gubidxa que ucuaa du irá traste sti barcu que bisa'bi du ndaani nisa. \v 20 Xadxí qué nihuinni gubidxa nin luceru ne cadi cayaana dxí bi que. Mápeca rabi du qué zalá du. \p \v 21 Ma stale gubidxa biaana du sin idó' do, bizuhuaa Pablu lade cabe, na rabi laacabe: \p ―Hombre ca', pa nucaa diaga tu naa la? qué niré' nu de Creta para cadi nizaaca nu irá ni cazaaca nu ri'. Ne qué nuniti nu irá ni ma biniti nu ri'. \v 22 Peru yanna cayabe laatu cadi idxibi tu. Nin tobi de laanu qué zati nu, neca barcu ri zanitilú. \v 23 Laatu nanna tu sti Dios naa ne rune xhiiña be. Nuchi biseenda be ti ángel ra nuaa', \v 24 na rabi naa: “Cadi idxibi lu, Pablu, purti naquiiñe chi uzuhuaa lu lu César. Ne pur lii zulá Dios irá cani zinéu ca.” \v 25 Nga runi cayabe laatu hombre ca', cadi idxibi tu, purti rune cre zuni Dios ni bisenda tidxi naa ca. \v 26 Peru napa nu xidé iré' cá nu lu xiixa isla. \p \v 27 Ma raca chupa semana de canacaa bi que laadu lu nisa, ti gueela bia' galaa gueela ra zididi du nisadó' Adria bidii cani runi dxiiña lu barcu que cuenta ma cadxiña du uriá. \v 28 Para uluu bia' cabe pabiá' zia' raqué. Napa ni treinta y seis metru. Uzá si du stindaa bigueta uluu bia' cabe sti tiru. Raqué ma napa ni veintisiete metru. \v 29 De raqué ma bidxibi cabe gueda idxela saa ni guie, para bisaba cabe tapa ancla atrá de laani, ne para laacabe pa ñanda si ma nirá gueela'. \v 30 Oraque gucala'dxi cani runi dxiiña lu barcu que nuxooñe ca'. Bi'ni ca sica ni zindete ca ca ancla nuu delante que. Abade canuá huiini que candete ca'. \v 31 Peru na Pablu rabi capitán ne ca soldadu que: \p ―Pa qué guiaana ca hombre ca ndaani barcu ri la? qué zalá di tu. \p \v 32 Oraque bichuugu ca soldadu que stoo canuá huiini que ne bidii ca lugar ze ni. \p \v 33 Ma zedará gueela gudxi Pablu laacabe go cabe xiixa, na: \p ―Ma chupa semana qué huayasi tu ne qué huayó to gasti'. \v 34 Rinaba laatu go to ti gapa tu stipa. Ne cadi chu' tu xizaa, gasti qué zazaaca tu. \p \v 35 Biluxe si uní' be nga ucuaa be ti pan, bidii be diuxquixe Dios nezalú irá ca'. Para undaa be ni ne bizulú be cayó be. \v 36 Oraque ru ma qué nidxibi ca', ne irá ca gudó ca'. \v 37 Bia' chupa gayuaa setenta y seis du nuu du ndaani barcu que. \v 38 Biluxe si gudó cabe bia' ucala'dxi cabe, bisaba cabe trigu ziné cabe ndaani nisa para isisi barcu que. \s1 Ra biaazi barcu \p \v 39 Ora birá chaahui gueela biiya cani runi dxiiña lu barcu que nuu ra nabidxi, peru qué runibiá' ca raqué. Peru biiya ca nuu ti manga sti nisadó' raqué, nexhe yuxi idubi uriá. Ne na ca pa ganda uchiña ca barcu que raqué. \v 40 Para bichuugu ca ca doo sti ca ancla que, bisaana ca cani ndaani nisadó', ne bisitaata ca ca doo liibi timón sti barcu que. Oraque undisa ca vela ni nuu delante que, para inaaze bi ni, ne zaqué ma zidxiña ni lu yuxi. \v 41 Peru mala yeudxiga ique ni ndaani ti loma huiini yuxi. Qué lica ñanda ru niniibi ni. Ne ma careza atrá ni ra cadxela saa ola. \v 42 Ucala'dxi ca soldadu ñuuti ca ca presu ti cadi xhu'ba ca uxooñe ca'. \v 43 Peru racala'dxi capitán que ulá Pablu. Ngue runi qué nudii lugar ñuni cabe ni, sínuque na, cani nanna xhu'ba la? guiaba gá nisa que, sa niru iree lu yuxi. \v 44 Ne ca xcaadxi que, ni biree lu tabla, ni biree lu yaga ndahui sti barcu que. Zacá nga bilá irá cabe. \c 28 \s1 Ra nuu cabe Malta \p \v 1 Ora ma irá du nuu du lu yuxi que, gunna du Malta lá isla que. \v 2 Nabé nacha'hui uca ca binni raqué ne laadu. Bi'ni ca ti gui purti nananda raqué ne cayaba nisa guie. Ne guridxi ca laadu idxiña du cue' gui que idxaa du. \v 3 Bitopa Pablu chupa ndaa yaga bidxi uluu lu gui que. Ne ora unaaze gui ni, biree yaande ti beenda', ucuá lu ná be. \v 4 Ora bi'ya ca binni raqué nanda beenda que lu ná be, na ca': \p ―Señaladu huayuuti hombre ca binni. Neca bilá be ndaani nisadó' peru ma chi gati be para quixe be ni nuzaabi be. \p \v 5 Peru udxibi ná be, biaba beenda que lu gui, ne gasti qué ñaca be. \v 6 Irá ca cabeza si ca idxá be gui o mala guiaba be gati be. Peru xadxí uleza ca ne biiya ca gasti qué ñaca be. Oraque ma adxé ni na ca', ma na ca ti dios laabe. \p \v 7 Gaxha de ra cadxaa du que nuu layú sti Publio ni runi mandar isla que. Gudxi be laadu chuu du ralidxi be. Nabé bilabi be laadu ne biaana du raqué chonna gubidxa. \v 8 Ca dxi que pe huará bixhoze be, nexhe né xindxá' ne yuba ndaani'. Para uyé Pablu ra nuu, ne biluxe si uní' né Dios ula'qui ná luguiá be, bisianda laabe. \v 9 Ora gunna ca binni que ni la? bedané ca stale binni huará, ne laca bianda ca'. \v 10 Ne bisiga'de ca laadu stale cosa. Ne zaqueca ora ma chuu du, bidxiiba ca irá ni iqui'ñe du lu barcu. \s1 Ra yendá Pablu Roma \p \v 11 Ma udi'di chonna beeu de nuu du raqué, ucuaa du ti barcu de Alejandría ni bitiidi ca beeu nanda raqué. Punta barcu que cá chupa bidó', Cástor ne Pólux. \v 12 Yendá du puertu Siracusa ne biaana du raqué chonna gubidxa. \v 13 De raqué biré' du uzá du lu nisa ti uriá ti uriá dede yendá du Regio. Sti dxi que bizulú bindubi ti bi nisa, ne lu sti dxi que yendá du Puteoli. \v 14 Raqué bidxaaga du caadxi hermanu ne unaba ca laadu guiaana né du laaca ti semana. De raqué biré' du ziuu du Roma. \v 15 Gunna ca hermanu de Roma ma zidxiña du para yendeza ca laadu. Caadxi beda ndeza laadu Apio ne xcaadxi biaana Tres Tabernas. Ora bi'ya Pablu laacabe, bidii diuxquixe Dios ne bieche ladxidó'. \v 16 Ora yendá du Roma bisaana capitán ziné laadu que irá presu lu ná xaíque sti ca soldadu de raqué. Peru bisaana cabe Pablu ndaani ti yoo, laa si ne ti soldadu cayapa laa. \s1 Ra byui' Pablu stiidxa Cristu Roma \p \v 17 Lu chonna gubidxa de yendá du, guridxi Pablu ca xaíque sti ca judíu de raqué. Ne ora bidxiña ca rabi be laaca': \p ―Biche ca', qué huachee nia dia' ca binni xquidxi nu, nin ni bisaana ca bixhoze gola nu guni nu. Peru unaaze cabe naa Jerusalén, bitiidi cabe naa lu ná ca romanu. \v 18 Ne unaba diidxa ca romanu naa ximodo ni. Ne ora bi'ya ca qué gapa donda para gate la? ucala'dxi ca nundaa ca naa. \v 19 Peru qué niná ca binni laanu. Ngue runi gupa xidé unaba tide lu ná César neca qué gapa xi pur cuaa xqueja ca binni xquidxe'. \v 20 Ne guridxe laatu para guuya laatu, ne para güe nia laatu diidxa'. Liibe cadena ri purti rune cre ma beeda dxa ni cabeza irá xixé judíu. \p \v 21 Oraque na ca rabi ca laabe: \p ―Qué huacaa du gasti gui'chi de Judea ra nuzeete ca lii, nin ca binni laanu de raqué ni beeda rarí qué niní' ca pa cuchee lu'. \v 22 Peru racala'dxi du ucá' diaga du lii, xi na lu'. Purti irá ladu caní' cabe religión cubi ri. \p \v 23 Para gudixhe cabe ti dxi gaca ni. Ne ora gunda dxi que bidxiña stale binni ra nabeza be. Bizulú be siadó' ne dede bidxí layú cayuí' né be laaca de enda runi mandar sti Dios. Biquiiñe be ni bicaa Moisés ne ni bicaa ca profeta para ucuudxi be laaca guni cre ca Cristu. \v 24 Nuu caadxi ucuaa ni uní' be que, peru nuu xcaadxi qué ñuni cre. \v 25 Ma qué ñuu ca tobi si ne bizulú ca caree ca'. Para na be rabi be laaca': \p ―Rarí pe nga riaba ni bisiní' Espíritu Santu profeta Isaías chiqué ra na: \q1 \v 26 Uyé ra nuu ca binni que \q1 ne gudxi laaca zuna diaga ca peru qué ziene ca', \q1 ne zuyubi lú ca peru qué zuuya ca'. \q1 \v 27 Purti ma biguidxi ladxidó' ca', \q1 ne ma biseegu ca diaga ca'. \q1 Ne biseegu ca lú ca \q1 ti cadi gu'ya ca ne guna diaga ca', \q1 ti cadi guiene ca', uyubi ca naa para ula'ya laaca', na Dios. \p \v 28 Oraque na Pablu: \p ―Laganna dxichi ma cucheeche Dios stiidxa lade cani cadi judíu ti ganna ca ximodo ilá ca'. Ne laaca huaxa zucaa diaga ca'. \p \v 29 Ora bina diaga cabe ni uní' Pablu ca, birá cabe biree cabe zicaa yu cabe ni lade cabe. \p \v 30 Chupa iza biaana Pablu raqué ndaani yoo caguixe que, ne bieche né irá ni yeganna laa. \v 31 Tutiica byuí' né be de enda runi mandar sti Dios ne stiidxa Señor Jesucristu. Iruti nibee laabe de ñuni be ni.