\id REV \h Apocalipsis \toc1 Jesucrístona' bliile' Juanna' c̱he diika' zi' gak \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Jesucrístona' bliile' Juanna' c̱he diika' zi' gak \c 1 \p \v 1 Dgan blii Chioza' Jesucrístona' kwenc̱he bliile' beṉ'ka' nonḻilall' ḻe' daa ba zoa gaoshosh gak. Na' Jesucrístona' bseḻee anjl c̱he'na' kwenc̱he bidzajniile' nad' Juan, nak' wen llin c̱he'. \v 2 Na' cho'a dill' c̱he yog'ḻoḻ daa ble'id', na' ṉezid' nakan dowalj daa wna Chioza' na' daa bli'yi Jesucrístona' nad'. \p \v 3 Chakomba beena' chlab dill'ki, diiki na Chioza' zi' gak, na' chakomba beṉ'ka' chzenaggake' na' zegake' wṉeyi c̱heyin, ḻa' ba zoa gaoshosh gakgakan. \s1 Juanna' chwape' chiox beṉ'ka' nonḻilall' Crístona' gana' mbani Ásiana' \p \v 4 Nad' Juan chwap' le' chiox, ka le' chdop chllagle choe'la'ole Jesucrístona', le' lle'le yellka' gall gana' mbani Ásiana'. Chioza', beena' zoa ka wxe wzil yell-lioni, na' zoakze' ṉaa, na' ni zoakze' kat' te c̱heyin, na' espírituka' gall lle' gana' zoe' chṉabi'e, gaklenshgagake' le' na' wzoagake' le' mbalaz. \v 5 Na' ḻekzka' Jesucrístona' gaklenshgue' le' na' wzoe' le' mbalaz. Ḻen' beena' choe' dill' ḻi c̱he Chioza', na' ḻen' beṉ' necha' biban ladj beṉ' wetka' na' bich bi yeḻ' wit ile'ile', na' nape' yeḻ' wṉabia' lao yog'ḻoḻ beṉ' wṉabia'ka' lle' yell-lioni. Ḻen' chakile' cho' na' ba bisle' cho' lao saaxya c̱hechoka' daa blalj xc̱hene'na', \v 6 na' ba beṉe' cho' yeḻ' wṉabia'na', na' ba none' cho' bx̱oz c̱he X̱e' Chioza'. Ḻen' chidoḻee sho'e balaaṉ na' iṉabi'e zejḻi kaṉi. Kan' nakan. \p \v 7 Crístona' yiyede' ladj bejka' ze xan yabana', na' yog'ḻoḻ beṉ' ile'gakile'ne', lente beṉ'ka' betgake'ne'. Na' yog'ḻoḻ beṉ' lle' yell-lioni kwellyesh'gake' ka ile'gakile'ne'. Kan' nakan. \p \v 8 “Nadaan zaklebid' letr necha' le A\f + \fr 1:8 \ft Letr necha' le A: de dill' griegona' letri len alfa.\f* daa ba zoakz' ka wxe wzil yell-lioni, na' daa zoakz' kat' te c̱heyin zaklebid' letra' chiyollin daa le Z”,\f + \fr 1:8 \f* kan' na X̱ancho Chioza', beena' zoa ka wxe wzil yell-lioni, na' zoakze' ṉaa, na' ni zoakze' kat' te c̱heyin, beena' nak beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen. \s1 Juanna' ble'do'ile' Jesucrístona' \p \v 9 Nad' Juan, nak' le' txen, na' chṉabia' Chioza' cho' daa nakcho Crístona' txen na' ḻa'kzi dii zan dii chen chle'icho daa chonḻilall'chone', ḻekzen' chaklene' cho' chizo chizakicho diika' chen chle'icho. Na' daa chyix̱ji'a xtill' Chioza' na' xtill' Jesucrístona' bengake' nad' pres na' bseḻ'gake' nad' yell-liodo'ni le Patmos, dga llia lo nisdo'ni. \v 10 Na' gok to lla, llana' nak lla c̱he X̱anchona', Espíritu c̱he Chioza' bene' ka benid' wṉe to beṉ' zillj inlleb koll'lə', ka ga chbell to trompet. \v 11 Na' wne' nad': \p ―Bzej dga chle'ilo' to ḻee yish, na' bseḻaan lao beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' Jesucrístona' yellka' gall gana' mbani Ásiana': Éfesona', Esmírnana', Pérgamona', Tiatírana', Sárdiza', Filadélfiana', na' Laodiceana'. \p \v 12 Na' biyec̱hj' kwenc̱he ile'id' non chṉe nad', na' ka biyec̱hj' ble'id' gall candeler de or chaḻ'gakan. \v 13 Na' ladj candelerka' gall ble'id' to beṉ' nake' ka cho' beṉec̱h, na' nakwe' to xe' dii toṉ dii ze koll' ṉi'ena'te, na' ngoo ḻi'ena' to bad' de or bllinten ka de cho'alc̱ho'ena'. \v 14 Yish' yic̱hje'na' nakan xtil ka xa xil' wa ka beyaa, na' jalawe'na' chzeeni'n ka beḻ yi'. \v 15 Na' ṉi'ena' chep yesan ka daa ne' bronce dii ba benshawee lo yi'na'. Na' shi'ena' nenan sshag wal ka nen to yao xen daa chxop cho'a bnaṉja'. \v 16 Nee de shḻina' nox̱ee gall belj, na' cho'ena' chchejan to spad dii nḻatit c̱hop ḻaa. Na' cho'alawe'na' chṉa'titan ka chṉa'tit wbilla'. \p \v 17 Ka ble'idee, na' bgooṉaa ka beṉ' wet xṉi'ena'. Na' bikwise' nad' kon nee de shḻina', na' wne' nad': \p ―Bi illebo'. Nadaan zoa' kana' wxe wzil yell-lioni na' nad'kzan ni zoa' kat' te c̱heyin. \v 18 Na' nad'kzan beṉ' yaa beṉ' banna'. Betgake' nad', per biban' na' mban' zejḻi kaṉi. Na' nap' yeḻ' wak yisla' beṉ' lo yeḻ' wita'. \v 19 Bzej dga ba ble'ilo', dga chak ṉaa, na' daa zi' gak. \v 20 Kin zeji c̱he beljka' gall daa nox̱aa lo na' de shḻini na' c̱he candelerka' gall diika' nak de or: beljka' gall zaklebin gall beṉ'ka'\f + \fr 1:20 \ft Beṉ'ka': Dill' griegona' nan angeloi. Zoa kat' dillii zejin anjl, na' zoa kat' zejin to beṉ' nseḻ' beṉ' lljwee rson wa lljtix̱ji'e to dii lljtix̱ji'e.\f* chap chwiagake' beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yellka' gall. Na' candelerka' gall zaklebin beṉ'ka' gall kwen. \c 2 \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Éfesona' \p \v 1 ’Bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Éfesona': “Ki na beena' nox̱' beljka' gall lo nee de shḻina', na' zie' ladj candelerka' gall, diika' nak de or: \v 2 Nad' ṉez nḻe'id' yog' dii wenna' chonle, ka chonchgale xshin'na' na' ka zoac̱hec̱hle. Na' ṉezid' bi chleble beṉ'ka' bi nsa' c̱heyin wen, na' ba biyiljni'ale ka chon beṉ'ka' nazə nakgake' postl c̱ha' na' ba gokbe'ile beṉ' wxiye'zgakan. \v 3 Dii xen ba benxenlall'le lao diika' ba ben ble'ile ni c̱ha', na' bichga bshe'lall'le. \v 4 Per de to dii bi chazlallid' c̱hele: bich naple yeḻ' chakina' ka daa wdaple dii nechte. \v 5 Ḻi yiyakbe'i bich chonle dii wenna' benle kana'. Na' ḻi yiyaj yileni na' ḻi yiyon sto shii ka benle dii nechte kana' wzolole benḻilall'le nad'. Shi bi yiyaj yilenile, na' yid' yikaa candeler c̱helena' gana' zoale. \v 6 De to dii ni chazlallid' c̱hele: daa chakzbanile daa chon nicolaítaka', diika' ḻekzka' chakzbanid'. \v 7 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'ogake' nad'. Na' beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad', wi'a latj gawe' daa llia lo yaga' daa nsa' yeḻ' mbanna', daa zoa latj c̱he Chioza' gana' nak mbalaz inlleb.” \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Esmírnana' \p \v 8 ’Na' ḻekzka' bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Esmírnana': “Ki na beena' zoa ka wxe wzil yell-lioni, na' ni zoakze' kat' te c̱heyin, beena' wit na' bibane': \v 9 Nad' ṉezid' yeḻ' zak'zi'ka' chen chle'ile na' yeḻ' yeshaa daa chak c̱hele. Per de to dii zak'chi c̱hele aga ka yeḻ' wni'ana'. Na' ṉezid' dii mala' daa chbell chṉe beṉ' c̱hele, beṉ'ka' nazgake' nakgake' beṉ' Israel, ḻa'kzi dii ḻicha lao Chioza' aga nakgake' beṉ' Israel, san nakgake' x̱oṉj beṉ' chzenag c̱he dii x̱iwaa. \v 10 Bi gall illeble yeḻ' zak'zi'ka' yen ile'ile. Dii x̱iwaa gonan ka koogake' baḻ-le lillyana' kwenc̱he gonan ka bich gonḻilall'le nad', na' tele lo yeḻ' zak'zi'na' shi lla. Ḻi soac̱hec̱h gonḻilall'le nad' ax̱t ni ka guetle, na' nad' goṉ' yeḻ' mban c̱hele zejḻi kaṉi. \v 11 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'ogake' nad'. Na' beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad' bi ile'ile' yeḻ' wit wchopina'.” \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Pérgamona' \p \v 12 ’Na' ḻekzka' bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Pérgamona': “Ki na beena' nox̱' spada' daa nḻatit c̱hop ḻaate: \v 13 Nad' ṉezid' zoale gana' chṉabia' Satanáza', per ni zoac̱hec̱hle nonḻilall'le nad'. Na' bi wlej yic̱hjle daa nonḻilall'le nad', ni kana' betgake' Antípaza', beena' bi bsan wi'e cho'a xtillaana', beena' betgake' lall-lena' gana' zoa Satanáza'. \v 14 Per de to c̱hop dii bi chazlallid' c̱hele: ni lenzə ladjlena' baḻ beṉ' bi cheengakile' yiḻaala'ogake' daa bli' bsedi dii Balaama' dii Balaca' kwenc̱he wlooyeḻee beṉ' Israelka' bx̱iṉj bḻengake', na' wdaogake' yeḻ' waoka' daa blliagake' lao lwaa lsak' diika' be'la'o beṉ'ka', na' wṉelen ljwellgake'. \v 15 Ḻekzka' ladjlena' ni len baḻ beṉ' bi cheengakile' yiḻaala'ogake' daa chli' chsedi nicolaítaka'. \v 16 Na' daan, chiyaḻ' yiyaj yilenile c̱heyi diika' chak ladjlena'. Na' shi bi yiyaj yilenile, lii za'tia' yidtiḻ-len' le' kon spada' daa chchej cho'ani. \v 17 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'ogake' nad'. Na' beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad', na' wwawee daa le maná daa ngash'. Na' ḻekzka' wi'a to yaj llyish c̱he' gana' da' to le kobe' daa kochno nombia', san toz beena' ikaan gombi'en.” \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Tiatira \p \v 18 ’Na' ḻekzka' bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Tiatírana': “Ki na Xiiṉ Chioza', beena' chzeeni' jalawe'na' ka beḻ yi', na' ṉi'ena' nakan ka de bronce dii chṉachga: \v 19 Nad' ṉez nḻe'id' yog' dii wenna' chonle. Ṉezid' naple yeḻ' chaki na' nonḻilall'le nad', na' chaklenle beṉ', na' chzo chzakile bittezə dii chen chle'ile. Na' ṉezid' ba chonchle dii wenna' ṉaa aga ka benle kana' zi' benḻilall'le nad'. \v 20 Per de to dii bi chazlallid' c̱hele: choe'zle latj zoa noola' le Jezabel ladjlena', beena' chonz ka beṉ' chyix̱jee daa che' Chioza' ḻe'. Na' daa chli' chsedile' chziye'lene'n beṉ'ka' chonḻilall' nad', na' chone' ka chṉelengake' beṉ' na' chaogake' yeḻ' wawa' daa chllia beṉ' lao lwaa lsak' diika' choe'la'ogake'. \v 21 Nad' ba bi'a latj c̱he' kwenc̱he yiyaj yilenile' daa chṉelene' beṉ', per bi cheenile' kwej yic̱hje'n. \v 22 Na' ni c̱heyin wsak'zi'ane', na' ḻekzka' wsak'zi'chga' beṉ'ka' chongake'ne' txen chx̱iṉj chḻengake' shi bi yiyaj yilengakile' c̱heyi daa chonlengake'ne'. \v 23 Na' wit' beṉ'ka' nak ka xiiṉe' daa chongake'ne' txen. Na' yog' beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' to to yell iṉezgakile' nan nadaan nombi'a do ka nak yic̱hjlall'do' beṉ', na' gonid' to tole kon ka nak daa chonle. \v 24 Na' ka le' lle'le Tiatírana' na' bi chonle txen diika' chli' chsedi noola' ni diika' nagake' chzajnii Satanáza' ḻegake' daa kochno ṉezi, bich bi dii yoblə iṉia' le' chiyaḻ' gonle. \v 25 Kon ḻi se wṉeyi gontezi gonle daa nak wen ax̱t kat'ch yiyed'. \v 26 Na' beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad' na' soe' gone' ka chazlallaa ax̱t ni ka yiyed', na' wi'ane' yeḻ' wṉabia' kwenc̱he iṉabi'e lao yog' yellka' lle' yell-lioni, \v 27 ka ben X̱a'na', beṉe' nad' yeḻ' wṉabia'na'. Na' iṉabi'e ḻegake', na' bi si'xene' c̱he nottez beṉ' bi chzenag c̱he', na' wlliayee ḻegake' ka beṉ' chxoxj chtin to yes' yo. \v 28 Na' ḻekzka' wi'ane' belj xsila'. \v 29 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'o nad'.” \c 3 \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Sárdiza' \p \v 1 ’Bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Sárdiza': “Ki na beena' ngoo lall' nee gall espírituka' nak c̱he Chioza' na' nox̱ee beljka' gall: Nad' ṉez nḻe'id' yog' daa chonle. Na' ḻa'kzi zeyi c̱hele ḻe wen chonle, lawa'ni bibi zakii daa chonle. \v 2 Ḻi yiyakbe'i, na' ḻi yiyon ka dii le kwenc̱he bi yiyoll yido kwej yic̱hjle dii wenna' ni chonle. Ḻa' ṉez nḻe'id' daa chonle bi nakan kwasḻoḻ ka cheeni Chios c̱ha'na'. \v 3 Ḻi lljadini diika' ba bli' bsedgakile' le' na' ḻi wzenag c̱heyin, na' ḻi yiyaj yileni. Shi bi chonle ka dii le, tokonganzə yidsak'zi'a le', ka chon to wban aga no chsi'nile' kat' chjḻane'. \v 4 Na' ḻa'kzi chonle ka', ni len baḻ beṉ' ladjlena' yell Sárdiza' beṉ' bi nda' nchen yic̱hjlall'do'ena' dii mala'. Na' chidoḻ'gake' soalengake' nad' na' gakwgake' to lech' xtil. \v 5 Beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad', na' wi'ane' to lech' xtil gakwe'. Na' biga yisol' lie'na' ḻee libr c̱ha'na' gana' nda' le yog' beṉ'ka' napgake' yeḻ' mban zejḻi kaṉi. Na' we'len' X̱a'na' dill' len anjl c̱he'ka', yepgakee nake' nad' txen. \v 6 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'ogake' nad'.” \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Filadélfiana' \p \v 7 ’Bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Filadélfiana': “Ki na beena' nak dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao', beena' nap yeḻ' wṉabia' ka daa wdap dii Davina'. Daa chsalje', kono gak yisejan, na' daa chseje', kono gak yisaljan. \v 8 Nad' ṉez nḻe'id' yog' dii wenna' chonle. Na' ba bsalj' ka to puert c̱hele na' kono gak wsej wllon sho'le. Na' ḻa'kzi x̱onjchgale nak, chonle ka na cho'a xtillaana' na' toshiizi chc̱heble nakle nad' txen. \v 9 Ka nak beṉ'ka' chzenag c̱he Satanáza' na' chziye'gake' nazgake' nakgake' beṉ' Israel, nad' gon' ka yidc̱hek' xibe'ka' laolena' na' gakbe'gakile' nad' chakid' le'. \v 10 Daa ba benle banez wzoac̱hec̱hle benḻilall'le nad', na' gapshii gapshawaa le' kat' illin lla yen ile'i yog'ḻoḻ beṉ' yell-lioni yeḻ' zak'zi'ka' kwenc̱he wli'lawin non chzenag c̱ha'. \v 11 Ba zoa gaoshosh yiyed'. Ḻi se wṉeyi gontezi gonle daa nak wen kwenc̱he bi wnitle daa ba non' lkwez c̱hele. \v 12 Beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad', ka zoa pilarka' nox̱'gakan lill Chios c̱ha'na', ka' soe' gana' zoa Chioza' na' yigaaṉlene'ne' zejḻi kaṉi. Na' wda' le Chios c̱ha'na' ḻe', na' le yell c̱he Chios c̱ha'na', yell Jerusalénna' daa nak dii kob daa za' yaba c̱he Chios c̱ha'na', na' ḻekzka' wda' lia'na' ḻe' daa nak dii kob. \v 13 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'ogake' nad'.” \s1 Daa golle' beṉ'ka' lle' yell Laodicéana' \p \v 14 ’Bzej dga iṉia' li' na' bseḻaan lao beena' chap chwia beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad' yell Laodicéana': “Ki na beena' na gakshga yog' daa na Chioza', beena' toshiizi choe' dill' kon ka nak dill' ḻi c̱he Chioza', beena' chṉabia' lao yog'ḻoḻte daa bx̱e bsil Chioza': \v 15 Nad' ṉez nḻe'id' yog' daa chonle, ṉezid' bi chonle ka chazlallaa na' ni bi chbej yic̱hjle nad'. Wenchlan sheḻ'ka' gonle tozan. \v 16 Na' daa ni ton bi chc̱hoglall'le gonle, kwejyic̱hjchokl' le'. \v 17 Le' nazle nakle beṉ' wni'a, na' nale ḻe wen chak c̱hele na' bich bi de dii chyalljile. Na' bi chakbe'ile lao Chioza' nakle ka beṉ' bi chak wen c̱heyin, ka beṉ' yesh', ka beṉ' lc̱hoḻ, ka beṉ' chda gaḻ'yid gaḻ'bel'. \v 18 Na' daan, nia' le' chiyaḻ' si'le lawa'na' or daa ba gokshao' lo yi'na', kwenc̱he gakle dowalj beṉ' wni'a; na' si'le lawa'na' lech' xtila' gakwle kwenc̱he bich si'le zto' tale gaḻ'yid gal'bel'le; na' si'le' rmecha' kaale jalaoleka' kwenc̱he ile'ile. \v 19 Nad' chsheshlen' yog' beṉ'ka' chakid', na' chsak'zi'a ḻegake' kat' bi chongake' wen. Na' daan, ḻi gon ka dii le, na' ḻi yiyaj yileni. \v 20 Nad' chṉia' le' ka to beṉ' ze to cho'a yoo. Shi zoa beṉ' guenile' chṉia' na' wsalje', na' sho'a na' gaolenee txen. \v 21 Beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad', na' wi'a latj iṉabia'lene' nad', ka ben' nad', wzoac̱hec̱h' wzo wzakid' daa btiḻ' na' ba chṉabia'len' X̱a'na'. \v 22 Beena' cheni, chiyaḻ' wzenagyeṉee daa che' Espíritu c̱he Chioza' beṉ'ka' gall kwente chdop chllag choe'la'ogake' nad'.” \c 4 \s1 Choe'la'ogake' Chioza' yabana' \p \v 1 Ka biyoll bzej' diika' wne' nad', na' ble'do'id' nyalj to puert xan yabana'. Na' bizenid' bishbena' daa benid' dii nech daa nen ka ga chbell to trompet, na' wne' nad': \p ―Nilə wyep, na' wliid' li' diika' zi' za' gak. \p \v 2 Na' ka wṉie' nad', Espíritu c̱he Chioza' bene' ka ble'id' yabana' gana' llia to beṉ' chṉabi'e. \v 3 Na' beena' llia na', chey cheeni'chgue' ka yaj wan daa le jaspe na' daa le cornalina. Na' tcho'a tlawi gana' llie' ze to betyaa na' chṉa'titan ka yaj wan daa le esmeralda. \v 4 Na' gana' llie', ble'id' nec̱hj zi tapichoa beṉ' lliagake' chṉabia'gake', na' zoagake' do xtil na' nzoa twej corona de or yic̱hje'ka'. \v 5 Na' gana' llia beṉ' necha' chep yes, na' chashj chtin, na' chak sshag inlleb. Na' lawe'na' ze gall yi' chaḻ'ṉiṉan na' ḻegakannan' espírituka' gall c̱he Chioza'. \v 6 Ḻekzka' lao beena' llia chṉabia' de to dii nak katekzə nisdo'na' na' nakan ka de vidr. \p Na' gchoḻ gana' chi'e chṉabi'e lle' tap beṉ' de yeḻ' mban c̱heyin, na' dii zan jalaogake' llia, ka laoləgake' na' ka koll'ləgake'. \v 7 Beṉ' necha' nake' ka bell, na' beṉ' wchopina' nake' ka gooṉ, na' beṉ' wyoṉina' nak cho'alawe'na' ka c̱he beṉec̱h, na' beṉ' wdapina' nake' ka bsia, ba chzo. \v 8 To to beṉ'ki zoa x̱op wej x̱ilgake', na' zoa dii zan jalaogake' ka ḻoolə na' ka koll'lə x̱ile'ka'. Na' bi chsangake' ka waḻ ka tella nagake': \q1 Dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao', dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao', dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao', nak X̱ancho Chioza', \q1 beena' nap yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen, \q1 beena' zoa ka wxe wzil yell-liona', \q1 na' ḻekzen' zoe' ṉaa, na' zoakze' zejḻi kaṉi. \p \v 9 Na' beṉ'ka' tap chgoogake' balaaṉ beena' llia chṉabia', beena' mban zejḻi kaṉi. Na' choe'gake' xtillee nake' beṉ' zakii nlleb na' choe'gake'ne' yeḻ' chox̱ken. Na' to to ka chongake' ka', \v 10 beṉ'ka' tapichoa chc̱hek' xibe'ka' lao beena' mban zejḻi kaṉi na' choe'la'ogake'ne'. Na' chzaḻ'gake' corona c̱he'ka' lawe'na', nagake': \q1 \v 11 Chios, li' nako' X̱annto', na' chidoḻoo koonto' li' balaaṉ na' we'nto' xtilloo nako' beṉ' zakii nlleb, \q1 na' beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen. \q1 Lin' bx̱e bsilo' yog'ḻoḻte dii de, \q1 na' daa goklalloo soagakan, bx̱e bsilgako'n. \c 5 \s1 Yisha' daa ndos' gall sey \p \v 1 Na' beena' llia chṉabia' nox̱ee lo nee de shḻina' to yish dii ndobə, na' c̱hop ḻaaten' nyoj. Na' gana' biyoll bidoban ndosa'n gall sey. \v 2 Na' ble'id' to anjl, beṉ' nap yeḻ' wak xen, na' wṉie' zillj inlleb, chṉabe': \p ―¿Notg zakii wxoxje' seyka' na' wselle' yisha'? \p \v 3 Na' kono bllel yabana' ni lo yell-liona', ni xan yell-liona', beṉ' gak wzeshe'n na' wwie' bin da'n. \v 4 Na' ḻe wchellchga' daa kono bllel beṉ' zakii wzeshe' yisha' na' wwie' bin da'n. \v 5 Na'ch to beena' len beṉ'ka' tapichoa wne' nad': \p ―Bich kwello', ḻa' beena' nsi'gake' Bell c̱he Judá daa mbejlawe' lo dia c̱he dii Judána', beena' nak xiiṉ dia c̱he dii Davina', ba bene' gan dii mala' na' wak wxoxje' seyka' gall na' wzeshe' yisha'. \p \v 6 Na'ch ble'idee zie' gchoḻ gana' llia beena' chṉabia' na' gana' nec̱hj beṉ'ka' tap na' beṉ'ka' tapichoa. Na' ble'idee ka to xil'do', ba betgake'. Na' llia gall ḻozb na' zi gall jalaob, diikan' nak espírituka' gall daa nak c̱he Chioza' daa nseḻee doxen yell-lioni. \v 7 Na'ch beena' ble'id' ka xil'do' wbiguee lao beena' llia chṉabia' na' wdoyoe' yisha' daa ndobə daa nox̱ee lo nee de shḻina'. \v 8 Na' kon ka wdoyoe' yisha' daa ndobə, beṉ'ka' tap na' beṉ'ka' tapichoa bc̱hek' xibe'ka' lao beena' ble'id' nak ka xil'do'. To togake' nox̱'gake' twejə arpa, na' ḻekzka' nox̱'gake' barser de or yoogakan yala' daa chzeygake', na' llen yala' zaklebin xtill' beṉ'ka' nak lall' na' Chioza', dill'ka' choe'lengake'ne' kat' choe'ḻwillgake'ne'. \v 9 Na' beḻgake' to dii kob dii chgoon ḻe' balaaṉ, na' ki nan: \q1 Lin' chidoḻoo gox̱oo yishi ndobə na' wxoxjo' seyka', daa betgake' li', \q1 na' daa blalj xc̱heno'na' biya'o bizi'o \q1 beṉ' za' yog' dia, yog' yell na' yog' nación, \q1 na' beṉ' chṉe wde wdeli dill', \q1 kwenc̱he nakgake' lo na' Chioza'. \q1 \v 10 Na' ba nono' lall' na'gake' iṉabia'gake' lo yell-liona' \q1 na' gakgake' bx̱oz c̱he Chios c̱hechona'. \p \v 11 Na'ch ble'id' anjl zan, na' benid' shi'eka'. Nec̱hjgake' gana' llia beena' chṉabia' len beṉ'ka' tap na' beṉ'ka' tapichoa. Na' daa nakgake' beṉ' zan inlleb ni bi wbabid'gake'. \v 12 Na' wnagake' zillj nlleb: \q1 Beena' nak ka xil'do', beena' betgake', \q1 chidoḻee we'nto' xtillee nape' yeḻ' wṉabia' xen, \q1 na' naki c̱he' yog'ḻoḻ yeḻ' wni'a dii de, \q1 nape' yeḻ' sin' xen na' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen, \q1 nake' beṉ' zakii nlleb, \q1 na' chidoḻee we'la'onto'ne' na' koonto'ne' balaaṉ. \p \v 13 Na' benid' wṉe yog'ḻoḻ dii de yeḻ' mban c̱heyin na' yog'ḻoḻ diika' bx̱e bsil Chioza' yabana' na' yell-lioni, na' xan yell-lioni, na' ḻoo nisdo'na', nagakan: \q1 Beena' llia chṉabia' len beena' nak ka xil'do', \q1 chidoḻ'gake' we'la'ocho ḻegake' na' koocho ḻegake' balaaṉ zejḻi kaṉi, \q1 na' we'cho xtill'gake' nakgake' beṉ' zakii nlleb, na' napgake' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen. \p \v 14 Na' beṉ'ka' tap nec̱hj ḻe', nagake': \q1 ―¡Kan' nakan! \p Na' beṉ'ka' tapichoa bc̱hek' xibe'ka' be'la'ogake' ḻegake'. \c 6 \s1 Bxoxje' seyka' \p \v 1 Na' ble'id' Beena' Zaklebi to Xil'do' bxoxje' sey necha' lawi diika' gall, na' benid' wṉe to beṉ'ka' tap lle' na', na' shi'ena' nenan ka ga chashj chtin. Na' wne' nad': \p ―Nilə da, na' bwia dga. \p \v 2 Na' ble'id' to kabay llyish, na' beena' llia koll'ba' nox̱ee to xis wix̱it'. Na' bzoagake' to corona yic̱hje'na', na' bcheje' ḻega beṉ' ben gan lo wdiḻ na' zeje' sto shii lljene' gan. \p \v 3 Na' ka bxoxj Beena' Zaklebi to Xil'do' sey de wchopina', benid' wna beṉ' wchopina', beena' len ladj beṉ'ka' tap: \p ―Nilə da, na' bwia dga. \p \v 4 Na' ble'id' bchej sto kabay, ba xṉa. Na' beena' llia koll'ba' gok ḻoo nee gone' ka bich soalen ljwell beṉ' yell-lioni mbalaz na' wit ljwellgake'. Na' bi'ene' to spad xen. \p \v 5 Na' ka bxoxj Beena' Zaklebi to Xil'do' sey de wyoṉina', benid' wna beṉ' wyoṉina' len ladj beṉ'ka' tap: \p ―Nilə da, na' bwia dga. \p Na' bwia' na' ble'id' to kabay gasj. Na' beena' llia koll'ba' nox̱ee to xig'libr. \v 6 Na' benid' wṉe to beṉ' ladj beṉ'ka' tap, chi'e: \p ―Gono' ka sak' c̱hop ya trígona' c̱he shlla llin, na' x̱op ya cebádana' c̱he shlla llin, na' bi wwal' wsilo' seta' ni vinona'. \p \v 7 Na' ka bxoxj Beena' Zaklebi to Xil'do' sey de wdapina', benid' wna beṉ' wdapina': \p ―Nilə da, na' bwia dga. \p \v 8 Na' bwia', na' ble'id' to kabay, ba te, na' beena' llia koll'ba' lie' Yeḻ' Wit. Na' daa le Hades\f + \fr 6:8 \f* zjanon ḻe'. Na' gok lo nagake' witgake' to kwart beṉ'ka' lle' yell-lioni lo wdiḻ, lo wbin, lo yillwe' na' lao ba zṉiaka'. \p \v 9 Na' ka bxoxj Beena' Zaklebi to Xil'do' sey de gayi'na', ble'id' to dii nak ka gana' chzeygake' diika' chjwa'gake' lao Chioza', na' xṉi'ayinna' lle' beṉ'ka' betgake' ni c̱he cho'a xtill' Chioza', na' daa bi bsangake' we'gake' xtilleena'. \v 10 Na' wṉegake' zillj inlleb, che'gake': \p ―Chios, li' nako' X̱annto'. Nako' dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao' na' nako' beṉ' chon yog' dii chc̱hebo', ¿bat gono' yeḻ' josc̱his c̱he beṉ'ka' lle' yell-liona' na' yizi'o wzon daa betgake' neto'? \p \v 11 Na'ch bi'e twej xa xtilgake', na' golle' ḻegake' kwezgake' zi' xtit ax̱t ki yizaa yibab beṉ'ka' nakgake' txen, beṉ'ka' zi' witgake' daa choe'gake' xtill' Chioza'. \p \v 12 Na' ka bxoxj Beena' Zaklebi to Xil'do' sey de wxopina', ble'id' gok to bedxo' xen wal. Na' wbilla' biyakan dii gasj ka lech' gasj daa chakw beṉ' kat' chet to bish' ljwelle'. Na' doxen beo'do'na' biyakan dii xṉa ka chen, \v 13 na' bllib beljdo'ka' llia xan yabana', bxopgakan lo yell-liona' ka chxop yix̱wew yaa kat' chta be' wala' xyaguinna'. \v 14 Na' yabana' bidobḻoḻan ka chidob to yish, na' yog'ḻoḻ yaaka' na' yog'ḻoḻ yell-liodo'ka' llia lo nisdo'na' blla' xishna'inka'. \v 15 Na' beṉ'ka' chṉabia' lo yell-lioni, na' no beṉ' zakii, na' no beṉ' wni'a, na' no x̱an soldadka', na' no beṉ' mbejlawin, no beṉ' ndoo lla yel chone' xshin beṉ' na' no beṉ' chon xshinkze', jakwash'gake' no ḻoo blej, no ladj yajka' lle' lo yaaka'. \v 16 Na' che'gake' yaa yaoka' na' yajka': \p ―Ḻi idakwtega neto', na' ḻi wkwash' neto' lao beena' llia chṉabi'e na' lao yeḻ' zak'zi' daa chon Beena' Zaklebi to Xil'do', \v 17 ḻa' ba bllin lla wsak'zi'gake' beṉ', na' aga no so saki yeḻ' zak'zi'na'. \c 7 \s1 Beṉ'ka' nak to guiyoa tapiyona mil \p \v 1 Ka biyoll ble'id' diiki, bizle'id' tap anjl zechagake' tap ḻaate yell-lioni, chzag'gake' be'na' za' tap ḻaate kwenc̱he bibi be' se lo yell-lioni ni lo nisdo'na' na' ni lo yagka'. \v 2 Ḻekzka' ble'id' sto anjl zee gana' chla'lə wbilla', na' nox̱ee sey c̱he Chios yaa Chios banna'. Na' besyaa anjli zillj inlleb wṉie' anjlka' tap, beṉ'ka' gok lo na'gake' yeḻ' waka' kwenc̱he gak wlliayi'gake' diika' de lo yell-liona' na' ḻoo nisdo'na', na' chi'e ḻegake': \p \v 3 ―Bibi gonile yell-lioni, nisdo'na', ni yagdo'ka' shlak biṉ' wda'cho seya' loxga beṉ'ka' nonḻilall' Chios c̱hechona'. \p \v 4 Na' benid' ka'k' beṉ'ka' wda' seya' loxgue'ka', na' nakgake' to guiyoa tapiyona mil beṉ', beṉ'ka' nak shlliṉ kwen dia c̱he dii Israela'. \v 5 Shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Judána', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Rubénna', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Gada', \v 6 shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Asera', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Neftalína', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Manaséza', \v 7 shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Simeónna', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Levína', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Isacara', \v 8 shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Zabulónna', shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Joséna', na' zi shlliṉa mil beṉ'ka' nak dia c̱he dii Benjamínna'. \s1 Beṉ' be beṉ' zil beṉ'ka' zoa do xtil \p \v 9 Ka biyoll dga, na'ch bwia' na' ble'id' beṉ' zan inlleb, beṉ' za' doxen yell-lioni, na' lo wde wdeli dia, na' beṉ' chṉe wde wdeli dill', na' beṉ' za' yog' yell. Zegake' lao beena' llia chṉabia' na' lao Beena' Zaklebi to Xil'do', na' kono ibabi ḻegake' daa nakgake' beṉ' be beṉ' zil inlleb. Na' nakwgake' twej xagake' dii xtil na' nox̱'gake' twej zin. \v 10 Na' yog'ḻoḻzgake' chosyaagake' zillj inlleb, nagake': \q1 Chios c̱hechona', beena' llia gana' chṉabi'e, \q1 na' Beena' Zaklebi to Xil'do' \q1 ba bislagake' cho'. \m \v 11 Na' yog'ḻoḻ anjlka' nec̱hjgake' beena' llia chṉabia', na' beṉ'ka' tapichoa len beṉ'ka' tap, bc̱hek' xibe'ka' lawe'na' ax̱t lo yona' bllin loxgue'ka', na' be'la'ogake' Chioza', \v 12 nagake': \q1 ¡Kan' nakan! Toshiizi we'la'ocho Chios c̱hechoni, na' koochone' balaaṉ, \q1 na' we'cho dill' ka nak yeḻ' sin' c̱he'na', na' we'chone' yeḻ' chox̱ken, \q1 na' we'cho dill' nake' beṉ' zakii nlleb, beṉ' chṉabia' doxen, na' beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen. ¡Kan' nakan! \p \v 13 Na' to beena' len beṉ'ka' tapichoa wṉabile' nad': \p ―¿Nora beṉ'ki nakw lech' xtila'? ¿Gara za'gake', lla? \p \v 14 Na' goshee: \p ―Li'kz ṉezilo' daa, beṉ'do'. \p Na' ḻe' wne' nad': \p Beṉ'kin ba bichej lo yeḻ' zak'zi' xenna', na' ba biyib bix̱isi xe'ka' xc̱hen Beena' Zaklebi to Xil'do', na' daan nakwgake' lech' xtila'. \v 15 Daan, zegake' lao Chioza' gana' zoe' chṉabi'e na' ka waḻ ka tella choe'la'ogake'ne'. Na' Chioza', beena' llia chṉabi'a soalene' ḻegake' na' gap wwie' ḻegake'. \v 16 Bich ibiḻ idongake', ni bich wzey wbilldo'na' ḻegake', ni bich gakgakile' zey', \v 17 ḻa' Beena' Zaklebi to Xil'do', beena' zoa gana' chi' Chioza' chṉabi'e, gap wwie' ḻegake'. Na' wc̱hi'e ḻegake' gana' chal nisa' daa nsa' yeḻ' mbanna'. Na' Chioza' wkwase' yog'ḻoḻ daa chkwellyeshaan ḻegake'. \c 8 \s1 Bxoxje' sey de gállina' \p \v 1 Na' ka bxoxj Beena' Zaklebi to Xil'do' sey de gállina', goklli yabana' ka do gashj gor. \p \v 2 Na'ch ble'id' gall anjlka' zegake' lao Chioza', na' bi'e ḻegake' gall trompet. \v 3 Na'tech bla' sto anjl nox̱ee to barser de or, na' jsie' kwit daa nak ka mes de or gana' chzeygake' yala' daa zoa lao beena' chṉabia'. Na' bi'ene' yal zan kwenc̱he wzeye'n lawinna', na' gakan toz xtill' beṉ'ka' nak lall' na' Chioza' kat' choe'ḻwillgake'ne'. \v 4 Na' llen c̱he yala' daa yoo ḻoo barsera' nox̱' anjla' wyasan zejan lao Chioza' nakan txen xtill' beṉ'ka' choe'ḻwillgake'ne'. \v 5 Na' anjla' bex̱ee barsera', wlo'en yi' gaḻja' daa chi' gana' chey yala', na' bzaḻeen lo yell-lioni. Na' goshj wtin, na' gok sshag, na' wyep yes, na' wxo' wṉib yell-lioni. \s1 Trompetka' gall \p \v 6 Na' anjlka' gall, beṉ'ka' nox̱' trompetka', wze kwasgake' wkwell'gake'n. \p \v 7 Na' anjl necha' bkwelle' trompet c̱he'na', na' bxop lo yell-lioni yaj yaba na'ch yi' na' nc̱hix̱gakan chen. Na' schoo yell-lioni wyey, zi lat'zə ki gokan gashjə,\f + \fr 8:7 \ft Zi lat'zə ki gokan gashjə: literalmente la tercera parte.\f* na' wyeylenan dii zan inlleb yag, na' doxen gana' de shga'. \p \v 8 Na' anjl wchopina' bkwell trompet c̱he'na', na' bxop ḻoo nisdo'na' to dii nak ka to yaa xen dii chaḻ'ṉiṉ. Na' zi lat'zə ki gok gashjə nisdo'na' biyakan chen. \v 9 Na' zi lat'zə ki gok gashjə bado'ka' lle' ḻoo nisdo'na' witgakb, na' ḻekzka' zi lat'zə ki gok gashjə barkwka' chda lo nisdo'na' wlliayi'. \p \v 10 Na' anjl wyoṉina' bkwell trompet c̱he'na' na' bxop to belj xen chaḻ'ṉiṉan, na' bxopan gana' de yaoka' na' gana' chal niska'. \v 11 Na' belj xenna' len Dii Zḻa'. Na' zi lat'zə ki gok gashjə nisa' gokan zḻa', na' beṉ' zan wit ni c̱he nis zḻa'na'. \p \v 12 Na' anjl wdapina' bkwelle' trompet c̱he'na', na' zi lat'zə ki gok gashjə wbilla' na' beo'do'na' na'ch beljdo'ka' wnit beeni' c̱heyinka'. Na' bich bzeeni'gakan zi lat'zə ki gok shgobill na' gashj yel. \p \v 13 Na'ch ni zej chwia' na' benid' to bsia chzob gchoḻ xan yabana' na' wṉeb zillj inlleb, nab: \p ―¡Nyesh'laz gak c̱he beṉ' yell-lioka' kat' wkwell anjlka' tompetka' zi shoṉ! \c 9 \p \v 1 Na' anjl, beṉ' gayi'na', bkwelle' trompet c̱he'na', na' ble'id' to belj dii bxop xan yabana' jet'an lo yell-liona'. Na' be'gake'ne' xiiṉya c̱he yecha' daa bi chiyoll chido nak zitj. \v 2 Na' bsalje' cho'a yecha' daa bi chiyoll chido nak zitj na' bchej ḻo'inna' llen ka c̱he to gorn xen. Na' llenna' daa bchej ḻo'inna' bkwashaan wbilla' na' xan yabana'. \v 3 Na' ḻoo llenna' bllesh ba zan inlleb bish'zo na' blliljgakb doxen lo yell-lioni. Na' bene' kwenc̱he gak gad'gakb ka chad' bex̱joni'ka'. \v 4 Na' bi bi'e latj bi gongakib yix ga'na' daa de yell-lioni, ni tlish' dii nak shi'a shga', ni tlish' yag, san toz beṉ'ka' bi da' sey c̱he Chioza' loxgue'ka' bzoazi'yaagakb. \v 5 Na' bi bi'e latj witgakb ḻegake', san to wzoazi'yaazgakb ḻegake' gay' beo'. Na' gana' god'gakb wlan ka chla gana' chad' bex̱joni'na'. \v 6 Na' kat'ka' gak dga, beṉ' yell-lioka' gaklall'gake' guetgake' per bi guetgake'; na' selall'gake' bich soagake' per yeḻ' wita' wxoṉj wkwashiin ḻegake'. \p \v 7 Na' bish'zoka' nakgakb ka kabay ba shaj lo wdiḻ. Na' yic̱hjbka' zoa twej dii nak ka corona de or, na' cho'alaobka' nakan ka cho'alao beṉ'. \v 8 Na' yish' yic̱hjbka' nakan ka yish' yic̱hj noolə, na' ḻeybka' nakan ka ḻey bell. \v 9 Na' daa nakwgakb nakan de ya na' chkweejan kwerp c̱hebka'. Na' x̱ilbka' chongakan sshag inlleb ka ga za' zan kabay ba ngoyo karret dii zej lo wdiḻa'. \v 10 Na' lo xbambka' zoagakan ka ḻew bex̱joni', na' wc̱hingakban kwenc̱he wzoazi'yaagakb beṉ' yell-liona' gay' beo'. \v 11 Na' anjla', beena' nak lall' nee yech zitja', chṉabi'e bish'zoka', na' dill' hebrewa' lie' Abadón, na' dill' griegona' lie' Apolión, na' zejin Williayi' Williade. \p \v 12 Na' biyoll yeḻ' zak'zi' necha', per ni chyallj zi c̱hopan. \p \v 13 Na'ch anjl, beṉ' wxopina', bkwell trompet c̱he'na', na' benid' wṉe to beṉ' gana' zoa daa nak ka mes de or gana' chzeygake' yala' daa llia ka ḻozdo'in to to sc̱hin daa zoa lao Chioza'. \v 14 Na' golle' anjl, beṉ' wxopina', beena' nox̱' trompeta': \p ―Bsell anjlka' tap, beṉ'ka' nchej cho'a yao xenna' le Éufrates. \p \v 15 Na' bselle' tapte anjlka', beṉ'ka' nzoe' kwenc̱he witgake' beṉ', na' zi lat'zə ki gok gashjə\f + \fr 9:15 \ft Zi lat'zə ki gokan gashjə: literalmente la tercera parte.\f* beṉ' yell-liona' betgake'. Ḻa' ba nllie' bia' gongake' ka' ka lo gora', lo llana', lo bewaa, na' lo yiza'. \v 16 Na' benid' nak c̱hop guiyoa millón soldadka' lliagake' kabay. \p \v 17 Na' ki nak kabayka' ble'do'id' na' beṉ'ka' llia koll'bka': daa nkweej cho'alc̱ho'eka' nakan dii xṉa ka yi'na', na'ch de azul ka yaj wan daa le zafiro, na' dii gush ka bishte daa ne' azufre. Na' yic̱hj kabayka' nakgakan ka yic̱hj bell, na' ḻoo cho'abka' chchej yi' dii nc̱hix̱ azufre na'ch llen. \v 18 Zlat'zə ki gok gashjə\f + \fr 9:18 \ft Zi lat'zə ki gokan gashjə: literalmente la tercera parte.\f* beṉ' yell-lioka' witgake' ni c̱he shoṉ yeḻ' zi'ki: yi'na', llenna', na'ch azúfrena' diika' bchej cho'a kabayka'. \v 19 Na' kabayka', bc̱hingakb cho'abka' na' xbambka' kwenc̱he betgakb beṉ', ḻa' xbambka' nakgakan ka beḻ, na' yic̱hji daa zoa xbamka' daa nak ka beḻ bzoazi'yaagakan beṉ'. \p \v 20 Na' beṉ'ka' bi biya gueti diiki, bi biyaj bilengakile' dii malka' chongake', ni bi wlej yic̱hjgake' we'la'ogake' dii xiw'ka' na' diika' nongake' de or, de plat, de bronce, na' de yaj na' de yag, diika' bi chle'i ni bi chengakin, ni bi chak sa'gakan. \v 21 Ni bi biyaj bilengakile' daa chitgake' beṉ', daa nḻangake' yeḻ' willa'na', ni daa chṉelen ljwellgake', ni daa chzi' chbangake'. \c 10 \s1 Anjla' nox̱ee to yish dii ba biyesh \p \v 1 Na'ch ble'id' sto anjl, beṉ' nap yeḻ' wak xen, chetje' yabana' zindobe' to bej. Yic̱hje'na' xoa to betyaa, na' cho'alawe'na' chep cheeni'n ka wbilla', na' ṉi'eka' nakgakan ka beḻ yi' dii chzolla'. \v 2 Na' nox̱ee to yish dii ba biyesh, na' bzoe' ṉi'e de shḻina' lo nisdo'na' na' de robesa' bzoe'n lo yell-liona'. \v 3 Na' besyaadie' zillj inlleb ka chosyaa to bell. Na' ka besyee, wṉe wziwaa gall shii. \v 4 Na' ka biyoll wṉe wziwaa gall shii, na'ch nan wzej' daa wnagakan. Per benid' wṉe to beṉ' yabana', na' wne' nad': \p ―Bi wzejo' daa wna wziwaa, san wlooshawaan ḻoo yic̱hjlall'do'na'. \p \v 5 Na' anjla', beena' ble'id' nzoa ṉi'ena' tḻaa lo nisdo'na' na' daa zi tḻaa lo yell-liona', bḻis nee de shḻina' yabalə \v 6 na' bzoe' de tasc̱hiw beena' zoa zejḻi kaṉi, beena' bx̱e bsil yabana' na' yog'ḻoḻ daa llia xaninna', na' yell-lioni na' yog'ḻoḻ daa de lawinna', na' nisdo'na' na' yog'ḻoḻ daa lle' ḻo'inna', na' wne': \p ―Aga chllach gak daa llia bia' gak. \v 7 San kat' wkwell anjl, beṉ' gállina', trompet c̱he'na', na' yiyoll yido gak yog'ḻoḻ daa bllia Chioza' bia' gak, kon ka golle' dii beṉ'ka' wdix̱jee daa wne' kani'yi. \p \v 8 Na' sto shii benid' shii beena' wṉe yabana', na' wne' nad': \p ―Wyaj kwit anjla', beena' nzoa ṉi'ena' lo nisdo'na' na' lo yell-liona', na' jaxi' yisha' daa nox̱ee. \p \v 9 Na' wya' kwit anjla' na' biṉabidee yisha'. Na' wne' nad': \p ―Ni den, wdawan. Na' idawilon' zix̱ sia ka shin basera', per ḻoo ḻi'ona' yiyakan zic̱hj zḻa'. \p \v 10 Na' bikaa yisha' lo na' anjla' na' wdawa'n. Na' bdawidaan zix̱ sia ka shin basera', per ka bidon wdaw' na' biyakan zic̱hj zḻa' ḻoo ḻi'ana'. \v 11 Na' wne' nad': \p ―Chonan byen wi'o dill' daa na Chioza' gak c̱he beṉ'ka' lle' yellka', na' naciónka', na' beṉ' chṉe wde wdeli dill', na' beṉ' wṉabia'ka'. \c 11 \s1 C̱hop beṉ' wi'e dill' daa che' Chioza' ḻegake' \p \v 1 Na' beṉe' nad' to ya dii gak wchix̱id', na' wne': \p ―Wyaj na' jachix̱ ka'k' nak yoodo' c̱he Chioza' na' ka'k' nak gana' chzeygake' yala', na' blab ka'k' beṉ'ka' choe'la'o Chioza' na'. \v 2 Na' bi wchix̱o' lesh' chyoodo'na', ḻa' ba nakan lall' na' beṉ'ka' bi nombia' Chioza', beṉ'ka' wlej wshoshjgake' yell c̱he Chioza' c̱hopiyon beo'. \v 3 Na' wseḻaa c̱hop beṉ' wi'e cho'a xtillaana', na' gakwgake' lech' zeshaa, na' to mil c̱hop guiyoa guiyon lla c̱hix̱je'gake' daa yepgakee. \p \v 4 Beṉ'ki c̱hop zaklebgake' c̱hop yag olívoka' na' c̱hop candelerka' zoa lao Chioza', beena' nak X̱an yell-lioni. \v 5 Na' shi no bi goni ḻegake', ḻoo cho'eka' ichej yi' na' wlliayi'n beṉ'ka' chakzbani ḻegake'. Na' ka' kwiayi' nottezə beṉ' gaklallee bi gonile' ḻegake'. \v 6 Beṉ'ka' c̱hop napgake' yeḻ' wak kwenc̱he bi gak yeja' shlak c̱hix̱je'gake' daa ye' Chioza' ḻegake'. Na' ḻekzka' napgake' yeḻ' wak yiyongake' nisa' chen, na' gongake' yiya dii wsak'zi'n beṉ' yell-lioki kon ka'k'to cheengakile'. \v 7 Na' kat' yiyoll c̱hix̱je'gake' cho'a xtill' Chioza', daa nak ka bayix̱' zṉia daa ichej ḻoo yecha' daa bi chiyoll chido nak zitj, gox̱aan ḻegake' na' gonan gan witan ḻegake'. \v 8 Na' kwerp c̱he'ka' gat'gakan yawi nez c̱he yell xenna' gana' bda'gake' X̱ancho Jesucrístona' ḻee yag cruza', daa zaklebi Sodómana' na'ch Egíptona'. \v 9 Na' beṉ' wde wdeli yell, na' wde wdeli dia, na' beṉ' chṉe wde wdeli dill', na' beṉ' wde wdeli nación wwiagake' kwerp c̱he'ka' shoṉ lla shgobill, na' bi we'gake' latj no wkwash' ḻegake'. \v 10 Na' beṉ'ka' zoa lo yell-lioni yiba yizakgakile' daa ba witgake'. Na' daa ḻe yiba yizakgakile' we' ljwellgake' dii chiza'lall'gake', ḻa' beṉ'ka' wdix̱jee daa goll Chioza' ḻegake' chiya dii bengake' kwenc̱he bsak'zi'gake' ḻegake'. \v 11 Na' ka gok shoṉ lla shgobill, Chioza' bisbane' ḻegake', na' biyasgake' sto shii. Na' yog' beṉ'ka' ble'gakile' ḻegake' ḻe bllebgake'. \v 12 Na' beṉ'ki c̱hop bengakile' wṉe to beṉ' yabana', chi'e ḻegake': \p ―Ḻi yiyep nilə. \p Na' biyepgake' yabana' to lo bej, chwiate beṉ'ka' gokzi' gokzbani ḻegake'. \v 13 Na' ka chiyepgake' gok to bedxo' xen, na' bc̱hiṉjan lat'\f + \fr 11:13 \ft Lat': literalmente la décima parte.\f* yella', na' wit galla mil beṉ'. Na' beṉ'ka' bi wit ḻe bllebgake' na' be'la'ogake' Chioza', beena' llia yabana'. \p \v 14 Na' biyoll yeḻ' zak'zi' de wchopina', per lii za'te de wyoṉina'. \s1 Bkwelle' trompet de gállina' \p \v 15 Na' anjl, beṉ' gállina', bkwelle' trompet c̱he'na', na' benid' wṉe beṉ' zan zillj inlleb yabana', wnagake': \q1 Yeḻ' wṉabia'na' de yell-liona' \q1 ba nakan c̱he X̱ancho Chioza' len Crístona', \q1 beena' wleje' kwenc̱he iṉabi'e; \q1 na' iṉabi'e zejḻi kaṉi. \m \v 16 Na' beṉ'ka' tapichoa, beṉ'ka' llia lao Chioza', bc̱hek' yic̱hje'ka' ax̱t lo yona', be'la'ogake'ne', \v 17 nagake': \q1 Choṉnto' li' yeḻ' chox̱ken, Chios, \q1 beṉ' ḻiizelozi nap yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen, beṉ' nak X̱annto'. \q1 Li'kzan zo' ṉaa, na' li'kzan zo' ka wxe wzil yell-liona', na' zejḻi kaṉi zo'. \q1 Na' ba wzolo chṉabia'leno' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen c̱ho'na'. \q1 \v 18 Beṉ'ka' lle' yell-liona' ba bllaa blokgake', \q1 na' ba bllin lla wsak'zi'gako'ne'. \q1 Na' ṉaa gono' yeḻ' josc̱his c̱he beṉ' wetka', \q1 na' wi'o daa chidoḻ' beṉ'ka' wdix̱jee daa gollo' ḻegake', \q1 na' beṉ'ka' nak lall' no', len beṉ'ka' chgoo li' balaaṉ, \q1 ka beṉ' zakii ka beṉ' bi zakii; \q1 na' wlliayoo beṉ'ka' chlliayi' beṉ' yell-liona'. \p \v 19 Na'ch byalj yoodo'na' zoa yabana', na' ḻoo yoodo'na' nḻa' yiiṉa' gana' lle' yaj taaka' gana' bzej Chioza' diika' bllie' bia' gon beṉ' Israelka'. Na' wyep yes, na' gok sshag, na' goshj wtin, na' gok to bedxo' wal, na' wche'chga yaj yabana'. \c 12 \s1 Noola' na' bayix̱aa nak ba xṉa \p \v 1 Na' xan yabana' ble'id' to dii chonan ka yibanicho. Ble'id' to nool ndobə beeni' c̱he wbilla' ḻe', na' zoa beo'do'na' xṉi'ena', na' nzoa to corona yic̱hje'na' na' llian shlliṉ belj. \v 2 Na' noa' noola' to bdo', na' chosyee daa chllagloe' chaz besa' sane'b'. \v 3 Na'ch bizle'id' xan yabana' sto dii chon ka yibanicho. Ble'id' to bayix̱' xen inlleb, ba xṉa, na' llia gall yic̱hjb na' zi shi ḻozb, na' twej corona zoa to to yic̱hjba'. \v 4 Na' bta xbama' bshibb zan beljdo'ka' llia xan yabana', zi lat'zə ki gokan gashj,\f + \fr 12:4 \ft Zi lat'zə ki gokan gashjə: literalmente la tercera parte.\f* na' bzaḻ'b ḻegakan lo yell-lioni. Na' wze bayix̱aa lao noola' beena' san, kwenc̱he guebb xiiṉe'na' kate galjb'. \v 5 Na' noola' wxane' to bi' byodo', bi'na' iṉabia' doxen zbii zkaaṉ yell-lioni na' gom' byen wzenaggake' c̱heb'. Na' Chioza' lii bigoyotie'b' ziyajb' gana' chi'e chṉabi'e. \v 6 Na' bxoṉj noola' zeje' gana' bibi chashj chḻeb, gana' ba nonshao' Chioza' to latj c̱he', na' we'gake' dii gawe' to mil c̱hop guiyoa guiyon lla. \p \v 7 Na'tech gok to wdiḻ yabana'. Anjl, beena' le Miguel, na' anjlka' ngoo lall' nee wdiḻ-lengake' bayix̱' xṉana'. Na' bayix̱' xṉana', daa nak dii x̱iwaa, len anjl c̱heyinka' wdiḻ-lengakan ḻegake', \v 8 per bi wzogakin gongakan gan. Na' bich bi latj c̱hegakin got' yabana'. \v 9 Na' wlejgake' bayix̱' xṉana', daa nak beḻ kani'teyi, daa le dii x̱iw' na' Satanás, daa chziye' doxen yell-lioni. Bzaḻ'gake'n yell-lioni len anjl c̱heyinka'. \p \v 10 Na' benid' wṉe to beṉ' zillj inlleb yabana', wne': \p ―Ba bllin lla bisla Chios c̱hechona' beṉ' yell-liona', ba bli'e yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen c̱he'na' na' yeḻ' wṉabia' c̱he'na', na' yeḻ' wṉabia' c̱he Crístona', beena' wleje' iṉabia'lene' txen. Ḻa' ba bibejgake' dii x̱iwaa daa chao xya c̱he beṉ'ka' nakcho txen, daa chao xya c̱hegake' lao Chios c̱hechona' ka tella ka waḻ. \v 11 Ba bengake'n gan daa chonḻilall'gake' Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', beena' blalj xc̱hene'na' ni c̱hegake'. Na' bi bllebgake' be'gake' xtilleena', san bzani kwingake' guetgake'. \v 12 ¡Ka le' zoale yabana', ḻi yiba yizaki! Per ¡nyesh'laz gak c̱hele, le' lle'le yell-liona' na' lo nisdo'na'! Ḻa' dii x̱iwaa ba betjan gana' zoale na' chllaa chlokan nall inlleb daa ṉezin bich bi latj xen c̱heyin de. \p \v 13 Na' ka gokbe'i bayix̱' xṉana' ba bzaḻ'gake'b lo yell-liona', na' blagdob noola' wxan bi' byodo'na'. \v 14 Na' bzoa Chioza' c̱hop x̱il noola', ka x̱il bsia xen, kwenc̱he bxoṉjile' dii x̱iwaa na' lljsoe' gana' bibi chashj chḻeb, gana' ba nonshao' Chioza' to latj c̱he', na' we'gake' dii gawe' shoṉ yiz yoo gashjə. \v 15 Na' dii x̱iwaa, daa nak bayix̱' xṉana', bem ka bchej nis zil ḻoo cho'aba' gokan to yao kwenc̱he nan wa'n noola'. \v 16 Per yell-liona' byaljan kwenc̱he goklenan noola', na' wdeban yawa' daa bchej ḻoo cho'aba'. \v 17 Na' daa gok ka', bllaa blokchga bayix̱' xṉana' noola' na' wyajb jtiḻ-lem xiiṉ dia c̱he'na' bgaaṉ, beṉ'ka' chzoa dill' daa nllia Chioza' bia' gongake', beṉ'ka' zoac̱hec̱h chajḻe'gake' cho'a xtill' Jesucrístona'. \v 18 Na' wze bayix̱' xṉana' cho'a nisdo'na'. \c 13 \s1 Bayix̱aa bchej ḻoo nisdo'na' \p \v 1 Na' ble'id' bchej ḻoo nisdo'na' to bayix̱' llia gall yic̱hjb na' zi shi ḻozb. Na' to to ḻozba' zoan twej corona, na' to to yic̱hjba' llian leba' daa zeji chon kwim ka Chioza'. \v 2 Na' bayix̱aa ble'id', nakb katekzə bell tigr\f + \fr 13:2 \ft Bell tigr: literalmente leopardo.\f*, na' ṉi'a naba' nakan ka ṉi'a na' oso, na' cho'aba' nakan ka c̱he bell lión. Na' bayix̱' xṉana' be'b ḻeb yeḻ' wak na' yeḻ' wṉabia' c̱heba' kwenc̱he iṉabia'b. \v 3 To yic̱hj bayix̱aa zoalejan byaljan to we' daa nan guetib, na' we'na' biyakin. Na' yog' beṉ' yell-lioka' bibangakile' na' bengake' bayix̱aa txen. \v 4 Na' be'la'ogake' bayix̱' xṉana', daa be' yeḻ' wṉabia' c̱heba' bayix̱aa nak ka bell tigr, na' ḻekzka' be'la'ogake' bell tigra', nagake': \p ―Kono zoa sto ka bayix̱ii, na' kono so saki tiḻ-lem. \p \v 5 Na' kono bsej bllon be'b dill' cha'sibə na' wṉeb zban c̱he Chioza', na' wṉabia'b c̱hopiyon beo'. \v 6 Wṉeb zban c̱he Chioza', na' biz ben wnab c̱he', na' c̱he yabana' gana' zoe', na' c̱he beṉ'ka' zoa yabana'. \v 7 Na' gok lo na'b til-ḻem beṉ'ka' nak lall' na' Chioza', na' bem ḻegake' gan. Na' ḻekzka' gok lo na'b iṉabia'b lao yog'ḻoḻ beṉ' za' yog' dia, beṉ' lle' yog' yell, beṉ' lle' yog' nación, na' beṉ' chṉe wde wdeli dill'. \v 8 Na' yog'ḻoḻ beṉ'ka' lle' yell-lioni, beṉ'ka' bi da' leinna' ḻee libr c̱he Jesucrístona', we'la'ogake' bayix̱aa. Ḻa' kana' wxe wzilte yell-lioni, Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do' daa betgake'ne', bzeje' ḻee libr c̱he'na' le yog' beṉ'ka' gat' yeḻ' mban c̱heyin zejḻi kaṉi. \p \v 9 Beena' cheni dga nia', chiyaḻ' wzenagyeṉeen. \v 10 Beena' wc̱he'gake' wsejgake', shajshaze' gatee lillyana'. Na' beena' ba nakan guetile' yesyana', guetshazile'n. Na' daan, beṉ'ka' nak lo na' Chioza' chiyaḻ' soac̱hec̱hgake' gonḻilall'gake'ne'. \p \v 11 Na'tech ble'id' sto bayix̱' bchejb ḻoo yell-liona' na' llia c̱hop ḻozb dii nak ka c̱he to xil'do', per chṉeb ka bayix̱' xṉana'. \v 12 Na' wdapb do ka nak yeḻ' wṉabia' c̱he bayix̱' necha', na' ba necha' be'b latj wṉabia'b kwenc̱he bem byen yog' beṉ' lle' yell-lioni be'la'ogake' ba necha', bana' biyaki we' c̱heba' daa nan guetib. \v 13 Na' ḻekzka' bana' bchej ḻoo yell-liona' bem yeḻ' wak xen daa benan ka bibani beṉ', ax̱t bem ka betj yi' xan yabana' bxopan lo yell-lioni chwiate beṉ' yell-lioka'. \v 14 Na' ni c̱he yeḻ' wakki gok lo na'b gom gana' llia ba necha', wxiye'b beṉ'ka' lle' yell-lioni kwenc̱he bzenaggake' c̱he ba necha', na' bem byen bengake' to lwaa lsak' ba necha' bana' biyaki we' c̱heba' daa bsalj yesyana'. \v 15 Na' bayix̱' wchopina' wdapb yeḻ' wak kwenc̱he wloob bishbe daa nak lwaa lsak' bayix̱' necha', kwenc̱he gak iṉen na' gonan ka witgake' yog' beṉ'ka' bi we'la'o ḻen. \v 16 Na' ḻekzka' bem byen yog'ḻoḻ beṉ' sho' nee de shḻina' wa loxgue'na' to seṉ, ka beṉ' zakii ka beṉ' bi zakii, ka beṉ' wni'a ka beṉ' yesh', ka beṉ' ndoo lla yel chone' xshin beṉ' na' ka beṉ' chon xshinkze'. \v 17 Na' kono gok wit' wde bi dii de c̱he' wa si'e bi dii chyalljile' shi bi yo'e seṉ c̱he bayix̱aa daa nak leb wa número daa zeji leba'. \v 18 Chyalljicho yeḻ' sin' kwenc̱he shajniicho dga. Beena' shajniile'n na' yiyiljni'e número c̱he bayix̱aa daa nak to número c̱he beṉ'. Na' númerona' nakan x̱op guiyoa guiyon x̱op. \c 14 \s1 Daa beḻ beṉ'ka' to guiyoa tapiyona mil \p \v 1 Na' ble'id' Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', zie' lo yaana' le yaa Sión. Na' lene' to guiyoa tapiyona mil beṉ', na' da' loxgue'ka' le Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', na' le X̱e'na'. \v 2 Na'ch benid' to sshag wal za'n yabana', na' sshaga' nenan ka nen yao xenna' daa chxop cho'a bnaṉja' na' ka nen kat' chashj chtin. Daa benid', nenan ka shii dii zan arpa dii chsillgake'. \v 3 Na' choḻgake' to dii kob lao beena' llia chṉabi'a na' lao beṉ'ka' tap zoa x̱ilin, na' lao beṉ'ka' tapichoa. Na' koch no beṉ' yoblə gok goḻ daa choḻgake', san toz beṉ'ka' nak to guiyoa tapiyona mil, beṉ'ka' bisla Chioza' ladj beṉ'ka' lle' yell-lioni. \v 4 Beṉ'kin wdapshii kwingake' na' bi bdi'gake' nool, na' nogake' Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', gattezə zeje'. Na' bisla Chioza' ḻegake' ladj beṉ' yell-lioka' kwenc̱he gakgake' lo nee na' lo na' Jesucrístona'. Na' zaklebgakile' ka to dii nech dii chizi' chilap beṉ' cho'en Chioza'. \v 5 Na' biga bchej dill' wxiye' cho'eka', na' ni to bibi nda' nchengake' lao Chioza'. \s1 Dill' daa be' anjlka' shoṉ \p \v 6 Na' ble'id' sto anjl chzoe' xan yabana', na' chyix̱ji'e dill' wen dii kob c̱he Chioza' daa bi te c̱heyin lao beṉ'ka' lle' yell-lioni, beṉ'ka' lle' yog' naciónka', yog' yell, beṉ'ka' za' yog' dia, na' beṉ'ka' chne' wde wdeli dill'. \v 7 Na' wṉie' zillj inlleb, chi'e: \p ―Ḻi illeb Chioza' na' ḻi kwee balaaṉ, ḻa' ba bllin lla gone' yeḻ' josc̱his c̱he to to beṉ'. Ḻi we'la'o beena' ben yabana' len yell-liona', na' nisdo'na', na' gana' chal niska'. \p \v 8 Na' no sto anjl ḻe', na' ne': \p ―Ba wlliayi' Babilóniana', yella' ḻe wzeyi c̱heyi, yella' gana' wlle' beṉ'ka' zaklebi noola' chsolli beṉ' kwenc̱he gonlen ljwellgake' bittez dii zbanka' cheeni beli chen c̱he'ka', daa wlooyeḻ'gake' beṉ'ka' lle' yog' naciónka' kwenc̱he gongake' dii malka' bengake'. \p \v 9 Na' jano sto anjl ḻegake', beṉ' wyoṉi, na' wṉie' zillj inlleb, wne': \p ―Nottezə beṉ' we'la'o bayix̱aa na' lwaa lsak'ba', na' wi'e latj sho' seṉ c̱heba' loxgue'na' wa neena', \v 10 yen ile'ile' do ka nak yeḻ' chllaa c̱he Chioza'. Na' sak'zi'e lo yi' gabiḻa' daa nak ka yina' nc̱hix̱ azúfrena' chwiate beṉ'ka' nak anjl c̱he Chioza' na' Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do'. \v 11 Na' llen c̱he yi'na' gana' sak'zi'gake' c̱hasan zejḻi kaṉi. Na' beṉ'ka' choe'la'o bayix̱aa na' lwaa lsak'ba' na' beṉ'ka' we'gake' latj sho'gake' seṉ c̱heba', bibi yeḻ' wixi'lall' gat' c̱hegake' ka tella ka waḻ. \v 12 Na' daa gak ka', beṉ'ka' nak lall' na' Chioza' na' chzoagake' xtilleena', na' zoatezi zoagake' chonḻilall'gake' Jesúza', chiyaḻ' so sakgakile' daa yen ile'gakile'. \p \v 13 Na' benid' wṉe to beṉ' yabana', na' wne' nad': \p ―Bzej dga: “Chakomba beṉ'ka' nak X̱ancho Jesucrístona' txen, beṉ'ka' guet ṉaa na' beṉ'ka' zi' guet ni c̱he'.” Kan' nakan, ―na Espíritu c̱he Chioza'―, ḻegaken' yizi'lall'gake' c̱he yog' dii ben ble'gakile', na' yog' dii wenka' bengake' bi gaḻ-lallii Chiozan'. \s1 Chioza' yitope' beṉ' yell-liona' ka beṉ' chizi' chilap \p \v 14 Na' bwia' na' ble'id' to bej llyish, na' lo beja' chi' to beṉ' nake' ka beṉec̱h. Na' nzoa to corona de or yic̱hje'na' na' nox̱ee to garbat dii nḻatit. \v 15 Na' bchej sto anjl ḻoo yoodo' c̱he Chioza', na' chosyee zillj inlleb chi'e beena' chi' lo beja': \p ―Bc̱hin garbata' daa nox̱oo na' bizi' bilap, ḻa' ba goḻ' yizi' yilapo' daa de yell-liona'. \p \v 16 Na' beena' chi' lo beja' bizi' bilape' daa de lo yell-lioni. \p \v 17 Na'ch bchej sto anjl ḻoo yoodo' c̱he Chioza' zoa yabana', ḻekzka' nox̱ee sto garbat dii nḻatit. \v 18 Na' bchej sto anjl gana' zoa daa nak ka mes de or gana' chzeygake' yala', na' nak lo nee yi'na'. Na' wṉie' zillj beena' nox̱' garbata' daa nḻatit, chi'ene': \p ―Bic̱hogui garbata' nox̱oo uvana' de yell-liona', ḻa' ba wegakan. \p \v 19 Na' anjla' bic̱hoguile' garbata' uvaka' de lo yell-liona' na' bizi' bilape'n, na' blleen gana' chsigake'n. Na' zejin Chioza' bitope' beṉ' yell-lioka' bi nakgake'ne' txen, na' wlo'e ḻegake' gana' sak'zi'gake', gana' yen ile'gakile' yeḻ' chllaa c̱he'na'. \v 20 Na' beṉ'ka' zaklebi uvaka', wzak'zi'gake' cho'a yella'. Na' gana' bllee ḻegake' wlalj dii zil inlleb xc̱hene'ka' na' wyasan ka to ze cho'a kabaya' na' blliljan shoṉ guiyoa kilómetro. \c 15 \s1 Anjlka' gall \p \v 1 Na' ble'id' yabana' sto dii wal, dii chonan ka yibanicho. Ble'id' gall anjl, beṉ'ka' nak lall' na'gake' wisgake' zi gall yeḻ' zak'zi'ka' gat' lo yell-lioni kwenc̱he yiyoll yido yeḻ' chllaa c̱he Chioza'. \p \v 2 Na' ḻekzka' ble'id' daa nak ka nisdo' de vidr nc̱hix̱an yi'. Na' ble'id' beṉ'ka' bizo bizaki bi be'la'ogake' bayix̱aa na' lwaa lsak'ba' na' bi be'gake' latj sho'gake' seṉ c̱heba', zegake' cho'a nisdo' de vidra' na' nox̱'gake' twej arpa daa be' Chioza' ḻegake'. \v 3 Na' choḻgake' to dii beḻ dii Moiséza', beena' ben ka cheeni Chioza', na' daa beḻ Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', nagake': \q1 Ḻe nak diika' chono' na' chongakan ka chibaninto', \q1 Chios, beṉ' nak X̱annto', beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen. \q1 Yog' diika' chono', chono'n ka chiyaḻ', \q1 li' nako' beṉ' wṉabia' c̱he yog' beṉ' yell-lio. \q1 \v 4 Biga zoa beṉ' bi gall illebe' li', X̱an'. \q1 Biga zoa beṉ' bi kwe' li' balaaṉ. \q1 Ḻa' tozo' lin' nako' dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao'. \q1 Na' beṉ'ka' lle' doxen yell-lioni yidgake' we'la'ogake' li', \q1 daa ble'gakile' diika' chono' nakan shḻicha. \p \v 5 Na' ka biyoll dga, bizle'id' byalj yoodo' c̱he Chioza' yabana', latj gana' yooshao' ley c̱he Chioza' daa bzeje' ḻee yaj taaka'. \v 6 Na' ḻoo yoodo'na' bchej gall anjl, beṉ'ka' nak lall' na'gake' wisgake' gall yeḻ' zak'zi'ka' gat' lo yell-liona'. Nakwgake' twej lech' xtil dii chey cheeni' na' ngoo ḻi'eka' twej bad' de or bllinten ka de cho'alc̱ho'eka'te. \v 7 Na' to beṉ'ka' tap, beṉ'ka' zoa x̱ilinna', bi'e to to anjlka' twej kop de or nakgakan tolla' yeḻ' zak'zi' c̱he Chioza', beena' zoa zejḻi kaṉi. \v 8 Na' ḻoo yoodo'na' gokan tolla' llenna' ni c̱heyi balaaṉ xen c̱he Chioza' na' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen c̱he'na'. Na' kono gok yiyoo ḻoo yoodo'na' ax̱t ki biyoll bido gallte yeḻ' zak'zi'ka' daa nak lo na' anjlka' gall. \c 16 \s1 Yeḻ' zak'zi'ka' gall daa yoll ḻoo kopka' \p \v 1 Na' benid' wṉe to beṉ' zillj inlleb ḻoo yoodo'na', chi'e anjlka' gall: \p ―Ḻi shaj na' ḻi lljalatj lo yell-liona' yeḻ' zak'zi' c̱he Chioza' diika' yoll ḻoo kopka' gall. \p \v 2 Na' wyaj anjl necha', jalatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' lo yell-liona' na' yog'ḻoḻ beṉ'ka' yoo seṉ c̱he bayix̱aa na' be'la'ogake' lwaa lsak'ba' byaljgake' we' dii wyoll guull' na' wyey wlagake'. \p \v 3 Na' anjl, beṉ' wchopina', jalatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' lo nisdo'na', na' nisdo'na' biyakan ka xc̱hen beṉ' witi yesya, na' wit yog'ḻoḻ dii de yeḻ' mban c̱heyin ḻoo nisdo'na'. \p \v 4 Na' anjl, beṉ' wyoṉina', jalatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' ḻoo yaoka' na' yog' ga chal nis, na' biyakgakan chen. \v 5 Na' benid' wṉe anjla' blalj yeḻ' zak'zi'na' lo nisa', wne': \p ―Chios, lin' nako' dowalj beṉ' ḻi beṉ' shao'. Lin' zo' ṉaa, na' li'kzan zo' ka wxe wzil yell-lioni. Lin' chono' daa nak shḻicha daa ba bc̱hoglo' c̱he beṉ'ki kon ka chiyaḻ' gak. \v 6 Ḻa' ḻegake' blaljgake' xc̱hen beṉ'ka' nak lall' no' na' beṉ'ka' wdix̱jee daa gollo' ḻegake', na' ba be'gako'ne' chenna' yeejgake', ka chidoḻ'kzə gak c̱hegake'n. \p \v 7 Na' ḻekzka' benid' wna beena' ze kwit daa nak ka gana' chzeygake' diika' chjwa'gake' lao Chioza', ne': \p ―Kan' nakan Chios, beṉ' nak X̱annto', beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen, li' ba beno' yeḻ' josc̱his kon ka chiyaḻ' gakan. \p \v 8 Na' anjl, beṉ' wdapina', jalatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' lo wbilldo'na', na' bzeyan beṉ' yell-liona'. \v 9 Na' yog'ḻoḻgake' wyeygake' nall inlleb. Per bi biyaj bilengakile' lao Chioza', ni bi be'la'ogake'ne', san wṉelgake' zban c̱he' daa bi'e latj chak yeḻ' zak'zi'ka'. \p \v 10 Na' anjl, beṉ' gayi'na', jalatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' gana' llia bayix̱aa chṉabia'b, bana' bchej ḻoo nisdo'na', na' gok shgasj shc̱hoḻ doxen gana' chṉabia'b. Na' beṉ' yell-lioka' non ḻeb txen wdaoyaa ḻolleeka' daa ḻe wyey wlagake'. \v 11 Na' wṉelgake' zban c̱he Chioza', beena' zoa yabana', daa chey chlagake' ni c̱he we'ka' lliagake', na' bi biyaj bilengakile' dii mala' chongake'. \p \v 12 Na' anjl, beṉ' wxopina', jalatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' ḻoo yao xenna' le Éufrates, na' biyeej yao xenna' kwenc̱he gok wde beṉ' wṉabia'ka' za' gana' chla'lə wbilla'. \p \v 13 Na' ble'id' shoṉ dii x̱iw' dii nak ka bḻoll. Ton bchej ḻoo cho'a bayix̱' xṉana', na' ston bchej lo cho'a bayix̱aa bana' be'la'o beṉ' yell-liona', na' ston bchej ḻoo cho'a bana' chziye' beṉ', cho'eb dill' daa che' bayix̱aa sto ḻeb. \v 14 Na' dii x̱iw'ki chongakan yeḻ' wak. Na' bchejgakan jatopgakan beṉ' wṉabia'ka' lle' doxen yell-lioni kwenc̱he yiyakgake' toz tiḻ-lengake' Chioza', beena' zeelo nap yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen, kat' illin lla choo lla xen c̱he'na'. \v 15 “Ḻi se wṉeyi, nad' zizaa tokonganzi, ka chon to beṉ' wban aga no chsi'nile' kat' chjḻane'. Chakomba beena' ze wṉeyi na' nakw xe'na' kwenc̱he bi te gaḻ'yid gaḻ'bel'ze' na' si'e yeḻ' zto'.” \v 16 Na' dii x̱iw'ka' btopgakan beṉ' wṉabia'ka' latja' le Armagedón de dill' hebreo. \p \v 17 Na' anjl, beṉ' gállina', blatje' yeḻ' zak'zi' daa yoll ḻoo kop c̱he'na' lo llazə. Na' ḻoo yoodo'na' zoa yabana', gana' llia Chioza' chṉabi'e, wṉie' zillj, wne': \p ―Ba gok daa chiyaḻ' gak. \p \v 18 Na'ch wyep yes, na' gok sshag, na' goshj wtin, na' bṉib yell-liona' ni c̱he to bedxo' xen inlleb dii nakch zibia' ka yog' bedxo'ka' ba gok shlak wzoa beṉ' lo yell-lioni. \v 19 Na' yell daa ḻe zeyi c̱heyin gokan shoṉ ḻaalə, na' yellka' lle' yell-lioni wlliayi'gakan. Na' ngoo yic̱hj Chioza' wsak'zi'e Babilóniana', yella' ḻe zeyi c̱heyin, kwenc̱he beṉ'ka' lle' na' yen ile'gakile' yeḻ' zak'zi' xen c̱he'na' daa ḻe bshaagake' ḻe'. \v 20 Na' yog' yell-liodo'ka' llia lo nisdo'na' na' no yaaka' binitlogakan. \v 21 Na' xan yabana' bxop yaj yaba dii yeḻ inlleb na' ziigakan wdeli c̱hoa kil. Na' beṉ' yell-lioka' wṉelgake' zban c̱he Chioza' ni c̱he yaj yabana' daa gokan to yeḻ' zak'zi' xen inlleb. \c 17 \s1 Nool wdana' beena' llia koll' bayix̱' xṉana' \p \v 1 To anjla', beena' len beṉ'ka' gall, beṉ'ka' nox̱'gake' kopka', bide' gana' zia' na' wne' nad': \p ―Da, wliid' li' yeḻ' zak'zi'na' ile'i noolə wdana', beena' zaklebi yella' ḻe zeyi c̱heyin daa llia gana' chde yao zan. \v 2 Beṉ' wṉabia'ka' lle' yell-liona' ba benlengake'ne' txen lo yeḻ' wdana', na' beṉ'ka' lle' yell-liona' ba lenzgake' nak ka beṉ' chzoll chniti daa chongake' dii malka' chone'. \p \v 3 Na' anjla' bc̱hi'e nad' latja' gana' bibi chashj chḻeb na' Espíritu c̱he Chioza' bene' ka ble'do'id' to noolə llie' koll' to bayix̱' xṉa, na' doxem da' dill' daa chṉe zban c̱he Chioza', na' llia gall yic̱hjb na' zi shi ḻozb. \v 4 Na' noola' nakwe' to lech' de morad na' dii xṉaliḻ, na' ḻe nonilen' nc̱hine' or, yaj wan na' perla. Na' nox̱ee to kop de or daa nak tolla' dii zbanka' na' yeḻ' wdana' chone'. \v 5 Na' loxgue'na' da' to lie' daa kono wyajnii bin zejin, na' nan: “Babilóniana', yella' ḻe zeyi c̱heyin, x̱axṉa' yeḻ' wdana' na' yog'ḻoḻ dii zban daa chak doxen lo yell-lioni.” \v 6 Na' gokbe'id' wzolli noola' daa weeje' xc̱hen beṉ'ka' bete', beṉ'ka' benḻilall' Chioza' na' beṉ'ka' be' cho'a xtill' Jesúza'. \v 7 Na' anjla' wne' nad': \p ―¿Bic̱he chibanzilo'? Na' iṉia' li' bi zeji daa ble'ilo' noola' na' bayix̱aa, bana' llie', bana' llia gall yic̱hjin na' zi shi ḻozb. \v 8 Bayix̱' xṉana' ble'ilo', ḻeban wzoa kani'yi, na' bich zoab ṉaa. Na' wiyedb sto shii ichejb ḻoo yecha' daa bi chiyoll chido nak zitj kwenc̱he kwiayi'b toshiizi. Na' beṉ'ka' lle' lo yell-lioni, beṉ'ka' bi da' lie'ka' ḻee libra' gana' da' le beṉ'ka' de yeḻ' mban c̱hegake' zejḻi kaṉi kana' zi x̱e silte yell-lioni, yibangakile' ile'gakile' bayix̱aa, bana' wzoa kana', na' bich zoab ṉaa, per wibam sto shii. \p \v 9 ’Nin chyalljicho yeḻ' sin'na' na' yeḻ' chajniina'. Yic̱hjbka' gall, zaklebin gall yaaka' gana' llia noola', \v 10 na' ḻekzka' nakgakan gall beṉ'ka' chṉabia'. Gay'gake' bich chṉabia'gake', toe' chṉabi'e ṉaa, na' beena' sto zi' solo iṉabi'e. Na' kat' solo iṉabi'e, xtitzan iṉabi'e. \v 11 Na' bayix̱aa, bana' wzoa kani'yi na' bich zoab ṉaa, ḻeban' beṉ' wṉabia' de wxoni'na'. Na' lene' beṉ'ka' gall, na' ba nakten kwiayi'tekze'. \p \v 12 ’Na' ḻozbka' shi, diika' ba ble'ilo', zaklebigakan shi beṉ'ka' zi' solo iṉabia', per shlollzan iṉabia'lengake' bayix̱aa. \v 13 Na' beṉ' wṉabia'ki shi gakgake' toz, na' we'gake' bayix̱aa yeḻ' wṉabia' c̱he'ka'. \v 14 Na' tiḻ-lengake' Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', na' Jesucrístona' gone' ḻegake' gan, ḻa' ḻen' Beena' zeelo nak X̱an yog'ḻoḻ beṉ', na' Beena' ḻiizelozi chṉabia' lao yog'ḻoḻ beṉ'. Na' beṉ'ka' zejlen ḻe' txen nakgake' beṉ' wlej Chioza' na' zoac̱hec̱hgake' nonḻilall'gake'ne' do yic̱hj do lallgake'. \p \v 15 Na' ḻekzka' wna anjla' nad': \p ―Yaoka' ble'ilo' gana' llia noolə wdana', zejin beṉ' zan inlleb, beṉ' za' yog' yell na' yog' nación, na' beṉ' chṉe wde wdeli dill'. \v 16 Na' bayix̱aa na' beṉ' wṉabia'ka' zaklebi ḻozba' shi gakzbangakile' nool wdana'. Na' gakgake' txen c̱hooṉlall'gake'ne' gaḻ'yid gaḻ'belee na' gaogake' xpeleena', na' leyi wzeygake'ne' lo yi'na'. \v 17 Chioza' ba bzoe' ḻoo yic̱hjlall'do'eka' daa cheenile' gongake', na' gakgake' toz we'gake' yeḻ' wṉabia' c̱he'ka' bayix̱aa na' yiyoll yido gak daa wna Chioza' gak. \v 18 Na' noola' ba ble'ilo', ḻen' zaklebi yell daa ḻe zeyi c̱heyin, yella' chṉabia' lao yog'ḻoḻ beṉ' chṉabia' yell-lioni. \c 18 \s1 Kwiayi' yell Babilóniana' \p \v 1 Ka biyoll ble'id' dga, na'ch ble'id' sto anjl chetje' yabana', na' nsa'chgue' yeḻ' wṉabia' xen inlleb, na' beeni' c̱he'na' bzeeni'n doxen yell-lioni. \v 2 Na' besyaadie' ne': \p ―¡Ba wlliayi' Babilóniana', yella' ḻe wzeyi c̱heyi! ¡Ba wlliayi'n! Ba biyakan lill xḻatjə dii x̱iw'ka'. Ba biyakan ga lle' lla' chiya dii x̱iw' na' ga lle' lla' yog'ḻoḻ ba chda xan yabana' ba nak zban, ba chpani beṉ'. \v 3 Ḻa' yella' wlle' beṉ'ka' zaklebi noola' chsolli beṉ' kwenc̱he gonlen ljwellgake' bittez dii zbanka' cheeni beli chen c̱he'ka', daa wlooyeḻ'gake' beṉ'ka' lle' yog' naciónka' len beṉ'ka' chṉabia' ḻegake' kwenc̱he gongake' dii malka' bengake'. Na' beṉ'ka' chit' chde lo yell-lioni biyakgake' beṉ' wni'a ni c̱he yella' daa chit' chdegake' diika' zeelo chibayi beṉ'ka' lle' na'. \p \v 4 Na' benid' wṉe sto beṉ' yabana', ne': \p ―Ḻi yichej yell Babilóniana', ka le' nakle lall' na', kwenc̱he bi gonle txen saaxyaka' chongake', na' bi ile'ile' yeḻ' zak'zi'ka' ile'i beṉ'ka' lle' na'. \v 5 Ḻa' saaxyaka' chak yella' nakan dii zan inlleb, na' ngoo yic̱hj Chioza' dii malka' chongake'. \v 6 Ka ba bsak'zi'gake' beṉ', ka'kzan sak'zi'gake'. Yeḻ' zak'zi' xench yen ile'gakile' aga ka daa ba bengakile' beṉ', ax̱t c̱hoplə ka daa bc̱hi' bsak'gake' beṉ' yen ile'gakile'. \v 7 Ka to ba be'la'o kwingake' na' ka to ba biba bizakgakile' bengake' daa nazan c̱hegake', ka'kzan illaglogaken' na' kwellyesh'gake' lao yeḻ' zak'zi' c̱he'ka'. Ḻa' ḻoo yic̱hjlall'do'eka' nan: “Ni zoanto' ka beṉ' wṉabia'. Bi naknto' ka beṉ' ba bzeb na' biga kwellyesh'nto'.” \v 8 Na' daa nagake'ka', shllazə yen ile'gakile' yeḻ' zak'zi'ki: baḻgake' guet, na' beṉ'ka' yigaaṉ kwellyesh'gake' na' ibiḻ idongake', na' sheygake' lo yi'na', ḻa' beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen nak X̱ancho Chioza', beena' ba bc̱hogloe' c̱hegake'. \p \v 9 Na' beṉ' wṉabia'ka' lle' yell-lioni beṉ'ka' ben ḻegake' txen bengake' yeḻ' wdana' na' biba bizakgakile' lawi daa na beli chen c̱he'ka', kwellyesh'gake' ni c̱he yell Babilóniana' kat' ile'gakile' c̱hasan llenna' daa cheyan. \v 10 Na' segake' zit'lə daa chllebgake' yeḻ' zak'zi'na' chllaglo beṉ'ka' lle' na', na' iṉagake': \p ―¡Nyesh'laz inlleb chak c̱ho', yell Babilonia, li' ḻe zeyi c̱ho' chṉabi'o! Ḻa' tolbe' ba bla' yeḻ' zak'zi' c̱ho'ni. \p \v 11 Na' beṉ'ka' chit' chde lo yell-lioni ḻekzka' kwellgake' na' gakyesh'gakile' ni c̱heyin, ḻa' kochno zoa no si' diika' chit' chdegake', \v 12 diika' nak de or, de plat, yaj wan, perla, lech' shao' de lino na' de sed, lech' morad na' dii xṉaḻiḻ, na' biya yagla' dii chḻa' zix̱, no diika' chongakile' ḻoshj lefantka' na' de yagla' diika' nak mbalaz inlleb, na'ch de ya, na' de yajes. \v 13 Na' ḻekzka' chit' chdegake' canel, clab pimient, yal, set zix̱, nill' c̱he yag dii chḻa' zix̱, vino, set, yezj widi, trigo, bayix̱' ba choa' yoa', xil', kabay na' karret daa chgoyogakb, ga biyollin ax̱t chit' chdetegake' beṉ' gon xshin beṉ'. \v 14 Na' ye'gake' beṉ'ka' lle' yella': \p ―Bichbi yeḻ' shao' c̱heleka' de, diika' bibaile. Ba binit yeḻ' wni'a c̱heleka' na' bichga ile'ile' dii wen dii shao'ka'. \p \v 15 Na' beṉ'ka' bet' bde chiya diika' bsa'gake' na' bni'agake' daa bet' bdegake'n yella', zit'lə segake' daa chllebgake' yeḻ' zak'zi'na' chllaglo beṉ'ka' lle' na', na' kwellyesh'gake'. \v 16 Na' iṉagake': \p ―¡Nyesh'laz inlleb chak c̱he yella' ḻe wzeyi c̱heyi, gana' gokwgake' lech' shao'ka' nak de lino, na' lech' morad na' dii xṉaḻiḻ, daa da' or, perla na'ch yaj wan! \v 17 ¡Ḻa' tolbe' binit yeḻ' wni'a c̱heyinna'! \p Na' yog' beṉ'ka' chsa' barkwka', na' yog' beṉ'ka' choogake'n, na' beṉ'ka' chon llin ḻoo barkwka', na' yog' beṉ'ka' chon llin lo nisdo'na' kwenc̱he cheej chaogake', segake' zit'lə wwiagake'n. \v 18 Na' ka ile'gakile' chey yella' na' gosyaagake', iṉagake': \p ―¡Bichga zoa sto yell dii zaklebin yelli dga ḻe zeyi c̱heyin! \p \v 19 Na' yillee bishte yona' yic̱hje'ka', leyi kwellyesh'gake', na' gosyaagake' iṉagake': \p ―¡Nyesh'laz inlleb chak c̱he yelli dga ḻe zeyi c̱heyin! Yog' beṉ'ka' wdalen barkwka' lo nisdo'na' bni'alengake' yeḻ' shao' c̱heyinna'. ¡Na' tolbe' ba wlliayi'n! \p \v 20 Ka le' lle'le yabana', le' nakle lall' na' Chioza', na' ka le' bseḻee we'le xtilleena', na' ka le' nakle beṉ' wdix̱jee daa wna Chioza' le', ḻi yiba yizaki, ḻa' Chioza' ba bizi'e wzonna' daa bc̱hi' bsak'gake' le'. \p \v 21 Na'ch to anjl, beṉ' wal, bḻise' to yaj xen inlleb na' bzaḻeen ḻoo nisdo'na', na' chi'e: \p ―Kan' gak c̱he yell Babilóniana' daa ḻe zeyi c̱heyin, na' bichga llia ile'i beṉ' ḻen. \v 22 Bichga yeni beṉ' chsillgake' árpana', ni beṉ' chkwell no bllej no trompet lawinna'. Ni bichga soa beṉ' wḻan wde wdeli llin, ni bich gak sshag c̱he yaj molinna'. \v 23 Bich bi beeni' c̱he yi' kandil gat' lawinna', ni bich bi lṉi c̱he wishagna' gat' lawinna'. Ḻa' beṉ'ka' bet' bde bi de c̱heyin lawinna' gokgake' beṉ' choo beṉ' xen yell-lioni, na' beṉ' Babilóniaka' wxiye'lengake' yeḻ' willa' c̱he'ka' yog' beṉ' lle' yell-lioni. \v 24 Na' lawinna' betgake' beṉ'ka' wdix̱jee daa goll Chioza' ḻegake' len beṉ'ka' nak lall' nee, na' ndobgakile' yeḻ' wit c̱he yog' beṉ' ba betgake' doxen lo yell-lioni. \c 19 \p \v 1 Ka biyoll ble'id' diiki, benid' chosyaa beṉ' zan yabana', nagake': \q1 ¡We'la'ocho Chioza'! \q1 X̱ancho Chioza', beena' chisla beṉ'ka' nonḻilall'gake'ne', \q1 chidoḻee sho'e balaaṉ na' iṉabi'e toshiizi, \q1 \v 2 ḻa' ḻen' chone' yeḻ' josc̱his kon ka chiyaḻ' gakan. \q1 Ba blliayee yella' daa ḻe wzeyi c̱heyi. \q1 Yelli zaklebin nool wdana' daa wlooyeḻ'gake' beṉ' yell-liona' bengake' ḻegake' txen bx̱iṉj bḻengake'. \q1 Ba bizi'e wzon c̱he beṉ'ka' nak lall' nee, beṉ'ka' betgake'. \p \v 3 Na'ch wiznagake' sto shii: \p ―¡We'la'ocho Chioza'! Ba wlliayi' wlliade yella' toshiizi. \p \v 4 Na' beṉ'ka' tapichoa len beṉ'ka' zi tap, beṉ'ka' zoa x̱ilin, bc̱hek' xibe'ka' na' yic̱hje'ka' bllinan ax̱t lo yona' be'la'ogake' Chioza', beena' llia gana' chṉabi'e. Na' nagake': \p ―Kan' nakan. We'la'ocho Chioza'. \p \v 5 Na' gana' llie' chṉabi'e benid' wṉe to beṉ', na' ne': \q1 Ḻi we'la'o Chios c̱hechona', \q1 yog'ḻoḻ-le le' nakle lall' nee na' chall chlleblene', \q1 ka beṉ' zakii ka beṉ' bi zakii. \s1 Yeḻ' wishagna' c̱he Beena' Zaklebi to Xil'do' \p \v 6 Na' benid' shii beṉ' zan inlleb, na' nenan ka nen to yao xen daa chxop cho'a bnaṉja' na' ka ga chṉe to wziw' xen inlleb, nagake': \q1 ¡We'la'ocho Chioza'! \q1 X̱ancho Chios, beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xenna', ba wzoloe' chṉabi'e. \q1 \v 7 Yiba yizakicho dii xen wal na' koochone' balaaṉ. \q1 Ḻa' ba bllin lla wshagna' Beena' Zaklebi to Xil'do'. \q1 Na' beṉ'ka' nonḻilall' ḻe' ba ze kwasgake' chbezgake'ne' ka chon noola' llana' wshagnee. \q1 \v 8 Na' ba bi'e twej xagake' de lech' shao' dii nxi nyech na' chep cheeni'n. \m Na' lech' shawaa zaklebin dii wenka' bengake'. \p \v 9 Na' wna anjla' nad': \p ―Bzej dga: “Chakomba beṉ'ka' gox wṉab Jesucrístona' soagake' kat' gak yeḻ' wishagna'na'.” \p Na' wne': \p ―Diikin dill' ḻi c̱he Chioza'. \p \v 10 Na' bc̱hek' xibaa lao anjla' kwenc̱he nan we'lawaane', na' wne' nad': \p ―¡Bi gono' ka'! Ḻa' ḻekzka' wen llin c̱he Chioza' nad', ka nako' li' na' ka bish' ljwello'ka', beṉ'ka' zoac̱hec̱hgake' chajḻe'gake' c̱he Jesúza'. ¡Be'la'o Chioza'! \p Ḻa' beṉ'ka' choe' dill' ḻi c̱he Jesúza', zoa Espíritu c̱he Chioza' chzajniile' ḻegake' kwenc̱he we'gake' xtilleena'. \s1 Beena' llia koll' kabay llyisha' \p \v 11 Na' ble'id' nyaljə yabana' na' bli'lao to kabay llyish. Na' beena' llie'b lie' Beṉ' Chon Kon Ka Ne' na' Cho'e Dill' Ḻi. Na' chc̱hogloe' c̱he beṉ' kon ka chidoḻ' gone' c̱hegake', na' chdiḻ-lene' beṉ'ka' chidoḻ' tiḻ-lene'. \v 12 Jalawe'na' chzeeni'gakan ka beḻ yi', na' nllin yic̱hje'na' dii zan corona. Na' da'n to lie' daa toze' ḻe' nombi'e. \v 13 Na' nakwe' to xe' dii nak ka dii wleej chen, na' lie' Cho'a Xtill' Chios. \v 14 Na' nc̱hi'e wen wdiḻ c̱he'ka', beṉ'ka' lle' yabana', na' nakwgake' lech' shao' daa nxi nyech, na' kabayka' lliagake' nakgakb ba llyish. \v 15 Na' chchej cho'ena' to spad dii nḻatit kwenc̱he wlliayi'lene'n beṉ'ka' lle' yell-lioni. Na' iṉabi'e ḻegake', na' bi si'xene' c̱he nottez beṉ' bi chzenag c̱he'. Na' lo yeḻ' chllaa c̱he Chios, beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xenna', wsak'zi'e ḻegake' gonile' ḻegake' ka chon to beṉ' chlej chshoshj uvana' kwenc̱he chzin. \v 16 Ḻee lechaa nakwe' ka do ḻee xic̱hje'na' da'n lie'na', nan: “Beṉ' zeelo nak X̱an yog'ḻoḻ beṉ', na' Beṉ' ḻiizelozi chṉabia' lao yog'ḻoḻ beṉ'.” \p \v 17 Na' ble'id' to anjl zie' lo wbilldo'na', na' chosyee, chi'e yog' baka' ze xan yabana': \p ―Ḻi yidop yillag kwenc̱he yeej gaole to xshe' xen daa ba ben Chioza' c̱hele. \v 18 Na' gaole xpel' beṉ' wṉabia'ka', na' c̱he beṉ'ka' ngoo lall' na' wen wdiḻka', na' c̱he beṉ' walka', na' gaole xpel' kabayka' na' c̱he beṉ'ka' chbiab. Na' gaole xpel' yog'ḻoḻ beṉ', ka beṉ' ndoo lla yel chone' xshin beṉ' ka beṉ' chon llin c̱hekze', ka beṉ' zakii ka beṉ' bi zakii. \p \v 19 Na' ble'id' bayix̱aa, bana' bchej ḻoo nisdo'na' len beṉ' wṉabia'ka' chṉabia' lo yell-lioni na' wen wdiḻ c̱he'ka' bidop billaggake' kwenc̱he tiḻ-lengake' beena' llia kabaya' na' wen wdiḻ c̱he'ka'. \v 20 Na' bex̱'gake' bayix̱aa bchej ḻoo nisdo'na' len bana' chyix̱jee xtill'ba', bana' ben chiya yeḻ' wak gana' llia bayix̱aa. Na' daa bem ka' wxiye'b beṉ'ka' be' latj sho'gake' seṉ c̱he bayix̱aa na' be'la'ogake' lwaa lsak'ba'. Na' shi'a shbangakb bzaḻee c̱hopteb lo yi'na' chaḻ'ṉiṉ daa nc̱hix̱ azúfrena'. \v 21 Na' beṉ'ka' len ḻegakb, beti beena' llia kabaya' ḻegake' spad daa chchej cho'ena', na' yog'ḻoḻ baka' ze xan yabana' belj blla'gakib xpeleeka'. \c 20 \s1 Wseje' dii x̱iwaa' to mil yiz \p \v 1 Na' ble'id' to anjl chetje' yabana', na' nox̱ee xiiṉya c̱he yecha' daa bi chiyoll chido nak zitj na' nox̱ee sto gden xen. \v 2 Na' anjla' bc̱heje' bayix̱' xṉana', bana' nak beḻ kani'teyi, ḻeban dii x̱iwaa na' Satanáza', na' bc̱heje'n to mil yiz. \v 3 Na' bzaḻeen ḻoo yecha' daa bi chiyoll chido nak zitj, na' bsejtipe'n kwenc̱he shejan to mil yiz na' bich siye'n beṉ' yell-lioka'. Ka yiyoll gak to mil yiz na' yiselle'n xtit. \p \v 4 Na'ch ble'id' gana' llia beṉ'ka' gok lo na'gake' gongake' yeḻ' josc̱hisa'. Na' ḻekzka' ble'id' beṉ'ka' bc̱hoggake' yene'ka' ni c̱heyi daa be'gake' xtill' Jesúza' na' cho'a xtill' Chioza'. Ḻegaken' bi be'la'ogake' bayix̱aa bchej ḻoo nisdo'na' ni bi be'gake' latj ta' seṉ c̱heba' loxgue'ka' wa neeka'. Na' bibangake' sto shii na' wṉabia'lengake' Crístona' to mil yiz. \v 5 Ḻegaken' beṉ' nechka' yiban ladj beṉ' wetka'. Na' beṉ' wetka' sto, ka biyollch bza' de to mil yiza' bibangake'. \v 6 Chakomba beṉ'ka' yiban nech ladj beṉ' wetka', ḻa' beṉ'kan' nak lall' na' Chioza'. Na' bi ile'gakile' yeḻ' wit wchopina', san gakgake' bx̱oz c̱he Chioza' na' c̱he Crístona' na' iṉabia'lengake'ne' to mil yiz. \p \v 7 Kat' yiyoll iza' de to mil yiza', yiselle' Satanáza' gana' nc̱heje'n. \v 8 Na' tan siye'n beṉ'ka' lle' tap ḻaate yell-lioni, beṉ'ka' zaklebgake' beṉ'ka' lle' yellka' le Gog na' Magog, na' wtopan ḻegake' kwenc̱he shajlengake'n lo wdiḻa', na' gakgake' beṉ' be beṉ' zil ka yoxa' chi' cho'a nisdo'na'. \v 9 Na' bllesh bcheeṉgake' doxen lo yell-lioni na' wyec̱hjgake' yella' daa ḻe chaki Chioza', gana' lle' beṉ'ka' nak lall' nee, nan wlliayi'gake' ḻegake'. Per Chioza' bḻetje' yi'na' xan yabana' bisya bisḻenan ḻegake'. \v 10 Na' bzaḻee dii x̱iwaa, daa wxiye'n ḻegake', lo yi' gabiḻa' daa nc̱hix̱' azúfrena', gana' bzaḻee bayix̱aa bchej ḻoo nisa' na' bana' wdix̱jeeb xtill'ba'. Nan' illaglogakan yeḻ' zak'zi'na' ka tella ka waḻ zejḻi kaṉi. \s1 Chioza' gone' yeḻ' josc̱his c̱he beṉ' wetka' \p \v 11 Na' ble'id' gana' llia Chioza' chṉabi'e, nakan to dii llyish na' to dii xen. Na' lawe'na' binitlo yell-lioni len yabana', na' koch no ble'i ḻegakan. \v 12 Na' ble'id' beṉ' wetka', ka beṉ' zakii na' ka beṉ' bi zakii, zegake' lao Chioza' gana' llie' chṉabi'e. Na' bsalje' librka', na'tech bsalje' sto libr yoblə gana' da' le beṉ'ka' de yeḻ' mban c̱heyin zejḻi kaṉi. Na' bene' yeḻ' josc̱his c̱he beṉ' wetka' kon ka choe' librka' dill' ben to toe'. \v 13 Na' biban yog' beṉ'ka' wit ḻoo nisdo'na', na' beṉ' wetka' lle' latj c̱he yeḻ' wita' gana' le Hades,\f + \fr 20:13 \f* na' yog'ḻoḻgake' gok yeḻ' josc̱his c̱he'ka' kon ka ben to toe'. \v 14 Na'ch ḻekzka' bzaḻ' Chioza' yeḻ' wita' na' latja' le Hades lo yi' gabiḻa'. Na' lo yi' gabiḻan' nakan yeḻ' wit wchopina'. \v 15 Na' bzaḻee lo yi' gabiḻa' beṉ'ka' bi da' lie'ka' ḻee libra' gana' da' le beṉ'ka' de yeḻ' mban c̱heyin zejḻi kaṉi. \c 21 \s1 To yaba kob na' sto yell-lio kob \p \v 1 Na'ch ble'id' to yaba kob na' sto yell-lio kob, ḻa' yaba necha' na' yell-lio necha' binitlogakan na' ḻekzka' nisdo'na'. \v 2 Na' ble'id' yell c̱he Chioza', yell koba' le Jerusalén chetjan yabana' gana' llia Chioza'. Ba none'n xochi ka to noolə beṉ' ba nakwe' xe'na' kwenc̱he wshagna'lene' beṉ' c̱he'na'. \v 3 Na' gana' llia beena' chṉabia', benid' wṉe to beṉ' zillj inlleb, ne': \p ―Chioza' ba zoe' ladj beṉ' yell-lioka' ṉaa. Na' soalene' ḻegake', na' gakgake' yell c̱he', na' kwin Chioza' soalene' ḻegake' na' we'la'ogake'ne'. \v 4 Na' gone' ka bich gat' daa gonyeshiin ḻegake'. Bich bi yeḻ' wit gat', ni kochno kwell, ni koch no gakyeshii, ni koch no shey ḻa, ḻa' ba wde c̱he yog' diika' got' lo yell-lio necha'. \p \v 5 Na' beena' llia gana' chṉabi'e wne' nad': \p ―Nadaan chikob' yog'ḻoḻte. \p Na' ḻekzka' wne' nad': \p ―Bzej dill'ki, ḻa' nakgakan dii ḻi na' nakgakan dii gak wx̱enilall' beṉ'. \p \v 6 Na' ḻekzka' wne' nad': \p ―Ba gok daa chiyaḻ' gak. Nadaan zaklebid' letr necha' le A\f + \fr 21:6 \ft Letr necha' le A: de dill' griegona' letri len alfa.\f* daa ba zoakz' ka wxe wzil yell-lioni, na' daa zoakz' kat' te c̱heyin zaklebid' letra' chiyollin daa le Z.\f + \fr 21:6 \ft Letra' chiyollin daa le Z: de dill' griegona' letri len omega.\f* Nad'kzan bx̱e bsil' yog'ḻoḻ dii de, na' nad'kzan gon' ka te c̱hegakin. Na' beena' chbiḻi, wi'ane' nis daa nsa' yeḻ' mbanna' na' bibi sakile'n. \v 7 Beena' so saki soac̱hec̱he' gonḻilallee nad', gaki c̱he' dii wen dii shao' daa ba wnia' gaki c̱he', na' nad' gak Chios c̱he' na' ḻe' gake' bi' c̱ha'. \v 8 San ka nak beṉ'ka' blleb gon nad' txen, na' beṉ'ka' bi wyajḻe' c̱ha', na' beṉ'ka' chongake' daa chakzbanid', na' beṉ' wen xyaka', beṉ'ka' chṉelen ljwellin, beṉ'ka' nḻan yeḻ' willa'na', beṉ'ka' choe'la'o yaj yagka', na' yog'ḻoḻ beṉ' wxiye'ka', ḻegaken' chidoḻ'gake' shajgake' lo yi' gabiḻa' daa nc̱hix̱ azúfrena', na' ḻennan' yeḻ' wit wchopina'. \s1 Yell Jerusalénna' daa nak dii kob \p \v 9 Na' gana' zia' bid to anjl beena' len anjlka' gall, beṉ'ka' nox̱' gall kopka' nakgakan tolla' yeḻ' zak'zi'ka' zeelo, na' wne' nad': \p ―Da, wliid' li' xool Beena' Zaklebi to Xil'do'. \p \v 10 Na' Espíritu c̱he Chioza' bene' kwenc̱he wyaalen' anjla' to lo yaa xen na' dii sibə, na' bliile' nad' yell Jerusalénna' daa nak yell c̱he Chioza', chetjan yabalə gana' zoe'. \v 11 Na' yella' chey cheeni'n daa yoon yeḻ' chey cheeni' c̱he Chioza', na' chṉa'titan ka to yaj wan daa zakii daa le jaspe, daa chep yes ka vidr. \v 12 To zee xen dii sibə nec̱hjan yella' na' zoan shlliṉ puert xen, na' to to cho'a puertka' ze twej anjl. Na' ḻekzka' to to ḻee puertka' llia le tkwen dia c̱he dii Israela'. \v 13 Na' tap ḻaate zeena' nec̱hj yella' zoan shoṉ wej puertka'. \v 14 Ḻoo len zee xenna' nec̱hj yella' yoon shlliṉ yaj, na' da'gakan le shlliṉte postl c̱he Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do'. \p \v 15 Na' anjl, beena' bshaljlene' nad', nox̱ee to dii nak ka xis de or kwenc̱he wchix̱ile'n yella' len puertka' na'ch zee daa nec̱hjan. \v 16 Na' yella' toz ka nakan de toṉlə na'ch de zlag'lə. Na' bchix̱ anjla' yella' na' nakan c̱hopa mil c̱hop guiyoa kilómetro, na' toz ka nakan ka de toṉlə, ka de siblə, na'ch ka de zlag'lə. \v 17 Na'ch bchix̱e' zeena' na' c̱hillan to guiyoa tapiyon llit.\f + \fr 21:17 \ft To guiyoa tapiyon llit: nakan ka do guiyon gay' metr.\f* Kon ka chchix̱ə nottezə beṉ', ka'kzə bchix̱ anjlan'. \p \v 18 Na' zeena' daa nec̱hj yella' nakan de yaj wan daa le jaspe, na' yella' nakan de or dowalj daa chep yes ka vidr. \v 19 Na' yajka' yoo ḻoo len zeena' nakan xochi, nakan de biya yaj wan. Dii necha' nakan yaj wan daa le jaspe, de wchopina' nakan yaj wan daa le zafiro, de wyoṉina' nakan yaj wan daa le ágata, de wdapina' nakan yaj wan daa le esmeralda, \v 20 de gayi'na' nakan yaj wan daa le ónice, de wxopina' nakan yaj wan daa le cornalina, de gállina' nakan yaj wan daa le crisólito, de wxoni'na' nakan yaj wan daa le berilo, de gayina' nakan yaj wan daa le topacio, de shiyina' nakan yaj wan daa le crisoprasa, de shnejina' nakan yaj wan daa le jacinto, na'ch de shlliṉina' nakan yaj wan daa le amatista. \v 21 Na' puertka' shlliṉ nakgakan shlliṉ perla, to to puertka' nakan de toz perla. Na' nez daa chde yella' nakan de or dowalj daa chep yes ka vidr. \p \v 22 Na' ni to yoodo' bi ble'id' yella', ḻa' kwin X̱ancho Chioza', beena' nak ḻiizelozi beṉ' yeḻ' wak choo yeḻ' wak xen, len Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', zoagake' ladj beṉ'ka' lle' na'. \v 23 Na' yella' bi byalljin wbilla' ni beo'do'na' kwenc̱he wzeeni'gakan lawinna', ḻa' yeḻ' chey cheeni' c̱he Chioza' na' c̱he Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', chzeeni'n lawinna'. \v 24 Na' beṉ'ka' za' doxen lo yell-liona' soagake' lao beeni' c̱he Chioza' de yella'. Na' beṉ'ka' chṉabia' yell-lioni wsa'gake' yeḻ' zakii c̱he'ka' na' balaaṉ c̱he'ka' yella'. \v 25 Na' puertka' zoa yella' toshiizi iyaljgakan, ḻa' bichbi waḻ gat' na'. \v 26 Na' yisa'gake' yella' do ka nak balaaṉ na' yeḻ' zakii c̱he naciónka'. \v 27 Na' biga sho' ni to dii nda' nchen dii mal, ni nottez beṉ' chon dii chakzbani Chioza', ni beṉ' chziye', san toz beṉ'ka' da' lie'ka' ḻee libr c̱he Beena' Zaklebi to Xil'do', gana' da' le beṉ'ka' de yeḻ' mban c̱heyin zejḻi kaṉi. \c 22 \s1 Yao daa nsa' yeḻ' mbanna' \p \v 1 Na' bli'yi anjla' nad' to yao dii nxi nyech yollan nis daa nsa' yeḻ' mbanna', na' nakan nis xtil inlleb ka'kzə vidr. Na' chchejan gana' llia Chioza' chṉabi'e len Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do', \v 2 na' chden gchoḻ neza' daa chde yella'. Na' c̱hop ḻaate cho'a yawa' zoa yagka' nsa' yeḻ' mbanna', na' ze tbeo' wej chbiagakan dii zix̱ka', na' shlliṉ shii chbiagakan twiz. Na' xḻaguiinka' nakgakan bell rmech c̱he beṉ' yell-lioka'. \v 3 Na' bibi daa nashj bia' blag' c̱heyin gat'ch yella', ḻa' nan' kwia Chioza' iṉabia'lene' Jesucrístona', Beena' Zaklebi to Xil'do'. Na' yog' beṉ'ka' lle' na' we'la'ogake'ne'. \v 4 Na' ile'gakile'ne' kon ka nakyeṉee, na' ta' lie'na' loxgue'ka'. \v 5 Aga bich bi waḻ gat', ni bich bi yi' kandil iyalljgakile' ni beeni' c̱he wbilldo'na', ḻa' beeni' c̱he X̱ancho Chioza' wzeeni'n gana' soagake', na' iṉabia'gake' zejḻi kaṉi. \s1 Ba zoa yila' Jesucrístona' \p \v 6 Na' wna anjla' nad': \p ―Dill'ki nakgakan dii ḻi na' nakgakan dii gak wx̱enilall' beṉ'. X̱ancho Chioza', beena' chx̱oa xtilleena' cho'a ḻoll' beṉ'ka' chyix̱jee daa chi'e ḻegake', ba bseḻee nad' nak' anjl c̱he' kwenc̱he wliid' beṉ'ka' nak lall' nee daa ba zoa gaoshosh gak. \p \v 7 ―¡Ba zoa gaoshosh yiyed'! \p Chakomba beena' ze wṉeyi dill'ki llia ḻee libri c̱heyi diika' ba wna Chioza' gak. \p \v 8 Nad', Juan, ben ble'id' diiki. Na' ka biyoll ben ble'ida'n, bc̱hek' xib' nan we'lawaa anjla', beena' bli'yi nad' diika'. \v 9 Na' ḻe' wne' nad': \p ―¡Bi gono' ka'! Nad' nak' wen llin c̱he Chioza' ka li' na' ka bish' ljwello'ka', beṉ'ka' cho'e cho'a xtill' Chioza', na' ka yog' beṉ'ka' zegake' kwent wṉeyi daa llia ḻee libri. Toz Chiozan' chiyaḻ' we'lawoo. \p \v 10 Na' ḻekzka' wne' nad': \p ―Bi wkwashoo dga ba bzejo' ḻee libri, dga chyix̱je'n c̱he diika' wna Chioza' gak, ḻa' ba zoa gaoshosh gakan. \v 11 Beṉ' mala' shajlenshaze' dii mala' chone', na' beena' nda' nchen saaxyana' shajlenshaze' saaxya c̱he'na'; na' beṉ' wenna' soatezi soe' gone' wen, na' beena' nak lall' na' Chioza' soatezi soe' gonche' daa cheeni Chioza'. \p \v 12 ―¡Ba zoa gaoshosh yiyed'! Na' wi'a daa chidoḻ' to to beṉ' kon ka nak daa ben to toe'. \v 13 Nadaan zaklebid' letr necha' le A\f + \fr 22:13 \ft Letr necha' le A: de dill' griegona' letri len alfa.\f* daa ba zoakz' ka wxe wzil yell-lioni, na' daa zoakz' kat' te c̱heyin zaklebid' letra' chiyollin daa le Z,\f + \fr 22:13 \ft Letra' chiyollin daa le Z: de dill' griegona' letri len omega.\f* Nad'kzan bx̱e bsil' yog'ḻoḻ dii de na' nad'kzan gon' ka te c̱heyin. \p \v 14 Chakomba beṉ'ka' chṉabgakile' nad' yix̱is yiyib' yic̱hjlall'do'eka', kwenc̱he idoḻ'gake' gaogake' dii zix̱a' llia lo yaga' daa nsa' yeḻ' mbanna', na' sho'gake' cho'a puert c̱he yella'. \v 15 San bi gak sho' beṉ' malka', beṉ'ka' nḻan yeḻ' willa'na', beṉ'ka' chṉelen ljwellin, beṉ' wen xyaka', beṉ'ka' choe'la'o lwaa lsak' diika' non chios c̱hegake', na'ch yog' beṉ'ka' chibayi siye'. \p \v 16 Nad', Jesús, ba bseḻaa anjl c̱ha'na' kwenc̱he bzajniile' li' diiki ba bzejo' na' wi'on dill' lao beṉ'ka' chdop chllag choe'la'ogake' nad'. Nad' nak' xiiṉ dia c̱he dii Davina', na' zaklebid' belj xsila' daa chṉa'tit. \p \v 17 Na' Espíritu c̱he Chioza', na' cho' zaklebicho noola' wshagna'lene' Jesucrístona' daa nonḻilall'chone', che'chone': \p ―¡Bida! \p Na' beena' yeni dill'ki yeene': \p ―¡Bida! \p Nottez' beṉ' chbiḻi, wak yide' na' yeeje' nisa' daa nsa' yeḻ' mbanna', na' aga bi sakile'n. \p \v 18 Nad' chsi'nid' yog' beṉ' yeni dill'ki llia ḻee libri c̱heyi diika' wna Chioza' gak: Shi no chix̱oatelə c̱heyin lo dill'ki, Chioza' wdie'ne' lao yeḻ' zak'zi'ka' ba bzetje' ḻee libri. \v 19 Na' shi no yikwas baḻ dill'ki llia ḻee libri c̱heyi diika' wna Chioza' gak, Chioza' bi wi'e latj gawe' dii zix̱a' llia yaga' daa nsa' yeḻ' mbanna', ni bi wi'e latj sho'e yell c̱he'na', diiki choe' libri dill' c̱heyin. \p \v 20 Jesúza', beena' bzajnii nad' diiki, ne': \p ―Dii ḻi, ba zoa gaoshosh yiyed'. \p Kan' nakan. ¡Bidagach, X̱an' Jesús! \p \v 21 Na' yeḻ' goklen c̱he X̱ancho Jesucrístona' soalenshgan yog'ḻoḻtele. Kan' gakan.