\id ROM \h Romanos \toc1 Cartë nabëquëꞌë San Pablo lu ra Romanos \toc2 Romanos \toc3 Ro. \mt1 Cartë nabëquëꞌë San Pablo lu ra Romanos \c 1 \s1 Bëquëꞌë Pablo cartë rëꞌ lu ra shmënë Dios naquëreldë Roma \p \v 1 Na Pablo, nahia muzë shtë Jesucristo. Dios gulë́ na; gunaꞌbë më na cumë ziquë poshtë shtë́niꞌ. Bësheꞌldë më na especial parë tsagniaꞌa dizaꞌquë nazeꞌdë de Dios. \v 2 Dios bëluáꞌaiꞌ ziquë promësë dizaꞌquë rëꞌ dizdë guahietë por medio de profetë iurë bëquëꞌë raiꞌ Sagradas Escrituras. \v 3 Dizaꞌquë nabëquëꞌë raiꞌ runë tratë shcuendë Jesucristo Shlámaꞌa; náhiꞌ shini Dios. Bidë Jesucristo; guc më nguiu; na më llëbní shtë rëy David. \v 4 Manërë cubi bëluaꞌa Dios con llëruꞌbë pudërë nu milagrë de quë Jesucristo na shini më. Por Espíritu shtë Jesucristo naná santu, bëluaꞌa Dios Jesucristo na shini më purquë guashtë́ më ladi ra tëgulë. \v 5 Por Jesucristo bëdë́ꞌnaꞌa recibir llëruꞌbë favurë; bësheꞌldë më lëꞌë naꞌa, ra poshtë shtë më, parë tsagniꞌi naꞌa dizaꞌquë shtë më entrë grë ra naciuni të guëzuꞌbë diaguë mënë shtíꞌdziꞌ nu gunë rall honrar lëꞌë më. \v 6 Nu lëꞌë të gunaꞌbë më parë gac të shmënë Jesucristo. \p \v 7 Quëquëaꞌa lu të naquëreldë ciudá Roma. Rac shtuꞌu Dios lëꞌë të nu gulë́ më lëꞌë të parë gac të shmënë më narunë cumplir voluntá shtë më. Gulë bëꞌnë recibir bendición shtë më. Gulë cuedchí lduꞌu të por Dios Shtádaꞌa nu por Jesucristo Shlámaꞌa. \s1 Rac shtuꞌu Pablo tsaguëꞌnë visitar mënë rumanë \p \v 8 Quëgniaꞌa primërë, por Jesucristo quëgnehia graci lu Dadë Dios por lëꞌë të purquë grë ladë shtë guë́ꞌdchiliu, cagniꞌi ra mënë mudë rrëꞌtsë shtiꞌdzë Dios entrë lëꞌë të. \v 9 Quëhuna sirvë Dios con guëdubinú lduaꞌa; quëadiꞌdza dizaꞌquë shtë shini më, nu na më testigu de quë siemprë rnaꞌba lu më por lëꞌë të. \v 10 Rnaꞌba lu më de quë si talë nahin voluntá shtë më, guëneꞌe më permisi gueldë guënahia lëꞌë të tubi visitë. Si na voluntá shtë më, iurneꞌ guna gan gueldë guënahia lëꞌë të. \v 11 Rac shtuaꞌa iurë guënahia lëꞌë të, guësëdchinia tubi don narzëlaaꞌdchi Dios por medio de Espíritu Santo të gac të más firmë lu shnezë më. \v 12 Quiere decir, tantë lëꞌë të nu lëꞌë na guëdë́ꞌnaꞌa recibir bendición shtë Dios parë bien shtë hiaꞌa. \p \v 13 Bëchi, rac shtuaꞌa de quë gac bëꞌa të, zihani vueltë guc shtuaꞌa gueldë guënahia lëꞌë të perë hashtë neꞌ laꞌdi gúnëdiaꞌa gan. Rac shtuaꞌa gueldë guënahia lëꞌë të parë guadiꞌdza lu mënë shtiꞌdzë Dios parë tsaldí lduꞌu rall shtiꞌdzë më. Rac shtuaꞌa gac të mënë narianaldë tëchi Espíritu Santo. Zni bëna stubi lugar entrë los de más mënë nanádiꞌi më israelitë. \v 14 Napë quë quilla lo quë narzeꞌbia; guadiꞌdza lu grë mënë shtë guë́ꞌdchiliu, ra mënë griego nu ra mënë naquëreldë zitu lu nacahi, nu mënë nabësëꞌdë tantë nu nabësë́ꞌdëdiꞌi. \v 15 Zni por partë shtëna nalë́ rac shtuaꞌa guadiꞌdza dizaꞌquë lu të naquëreldë ciudá Roma. \s1 Pudërë shtë dizaꞌquë \p \v 16 Adë rtúdiꞌi lua dizaꞌquë purquë nahin pudërë shtë Dios parë gac salvar grë́tëꞌ narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më. Primërë bëdchini dizaꞌquë ni lu ra më israelitë; despuësë bëdchinin lu ra më nanádiꞌi më israelitë. \v 17 Por mizmë dizaꞌquë rluaꞌa lla mudë gunë Dios perdunë ra pecadurë, perë mizmë tiempë gunë më lo quë naná tubldí. Iurneꞌ nu parë siemprë na salváraꞌa sulë purquë rialdí lduꞌu hiaꞌa shtiꞌdzë më. Zni rniꞌi Sagradas Escrituras: “Tubldí na shcuendë nguiu lu Dios si talë rialdí lduꞌi de verdá. Nguiu ni guëbánill parë siemprë.” \s1 Faltë nanapë mënë lu Dios \p \v 18 Rac bëꞌa hiaꞌa de quë cashtigu shtë Dios zeꞌdë guëdchini. Dios naquëbezë gubeꞌe gúniꞌ cashtigu grë ra narunë mal con grë ra nadë nápëdiꞌi rëspëti parë lëꞌë më. Zni gaquin con ra mënë naquëreldë lu duldë perë mizmë tiempë rdëꞌë rall cuendë nanú Dios verdadërë. \v 19 Bien rdëꞌë rall cuendë nanú tubsë Dios purquë mizmë lëꞌë më bëluaꞌa më ra cusë ni lu rall. \v 20 Adë chu gáquëdiꞌi guná lu Dios, perë rac bëꞌa hiaꞌa pudërë shtë më; riasë́ hiaꞌa por lo quë nabëntsaꞌu më. Dizdë bëcueꞌshtë́ më guë́ꞌdchiliu, clarë rluaꞌa pudërë shtë më nu de quë nápëdiꞌi më fin. Por ni grë mieti na culpablë delantë lu më. \v 21 Aunquë nilë nanë́ mënë nanú Dadë gullanë, adë bë́ꞌnëdiꞌi rall honrar lëꞌë më ziquë runë tucarë, nu adë bëdë́ꞌëdiꞌi rall graci lu më por lo quë nabëꞌnë më. Al contrari, guanaldë rall tëchi ra llgabë shtë nguiu, llgabë adë lasáquëdiꞌi. Zni bëaꞌnë rall lu nacahi con duldë laꞌni lduꞌu rall. \v 22 Aunquë rniꞌi rall na rall mënë narac bëꞌa, perë mizmë lëꞌë rall bësaꞌnë rall guëdchini nacahi laꞌni lduꞌu rall; bëac rall tuntë. \v 23 Adë bë́ꞌnëdiꞌi rall adorar Dios nanápëdiꞌi fin, sino mejurë bëꞌnë rall adorar ra figurë ziquë mënë narati. Bëꞌnë rall adorar figurë shtë ma shcuaguë nu ra serpientë; hashtë ma natapë guëáhiꞌ, bëꞌnë rall adorar. \p \v 24 Por ni Dios bësaꞌnë lëꞌë rall gunë rall cumplir cualquier mal nananú laꞌni lduꞌu rall. Quëhunë rall cumplir cusë dzabë narac shtuꞌu cuerpë shtë rall. Quëhunënú rall duldë fier entrë mizmë saꞌ rall. \v 25 Voluntariamente quëhunë nadzëꞌë rall verdá shtë Dios por bishi. Rzullibi rall lu ra cusë nabëntsaꞌu Dios. Más quëhunë rall adorar lo quë naguctsaꞌu, lë́dëdiꞌi Dios nanabani, el quë narunë tucarë gunë mieti alabar parë siemprë. Amén. \p \v 26 Por grë cusë ni Dios bësaꞌnë grë́tëꞌ rall lu deseo mal nananú laꞌni lduꞌu rall, cusë shtu ra, hashtë ra naꞌa bëꞌnë rall cambi; adë rac shtúꞌudiꞌi guëtsëꞌa rall con nguiu ziquë na nezë zaꞌquë, sino rac shtuꞌu rall mizmë saꞌ naꞌa. \v 27 Mizmë manërë ra nguiu, adë guc shtúꞌudiꞌi rall naꞌa cumë na vidë zaꞌquë sino nalë́ guc shtuꞌu rall mizmë saꞌ nguiu rall. Na rall mamflor. Bëꞌnë rall recibir laꞌni mizmë cuerpë shtë rall cashtigu narunë tucarë lëꞌë rall por mal vidë nanapë rall. \p \v 28 Hia bëquë́ guiaꞌa rall Dios, por ni Dios bësaꞌnë lëꞌë rall parë tsanaldë rall llgabë dzabë shtë rall. Nu rúnëruꞌu rall cusë mal naná demasiadë fier. \v 29 Nalë́ gadzë́ grë cusë dzabë laꞌni lduꞌu rall. Ra nguiu rquënú rall stubi naꞌa; ra naꞌa rquënú rall stubi nguiu. Runë rall cusë dzabë nadë rlluíꞌidiꞌi. Rzebi lduꞌu rall pë shtë mënë. Quëhunë rall grë clasë maldá. Nagubini rall. Rguini saꞌ rall. Nadishiꞌbi rall. Rguguë́ saꞌ rall. Nachismë rall. \v 30 Nagaꞌchi ruadiꞌdzë rall cuntrë saꞌ rall. Rna tushë rall cusë shtë Dios. Rushtiá rall guëc saꞌ rall. Nadchini rall. Rguili lduꞌu rall cusë mal. Nápëdiꞌi rall rëspëti lu shtadë rall. \v 31 Në́diꞌi rall tsasë́ rall. Adë rúnëdiꞌi rall cumplir shtiꞌdzë rall. Nápëdiꞌi rall cariñi. Rac shtuꞌu rall gunë rall vengar. Adë rgáꞌadiꞌi lduꞌu rall saꞌ rall. \v 32 Lëꞌë ra mënë ni, nanë́ rall gunë më juzguë lëꞌë rall. Nanë́ rall el quë naquëhunë ra cusë ni, runë tucarë gati rall; perë mizmë lëꞌë rall tsaglaꞌguë quëhunë rall ra duldë ni nu rsini rall saꞌ rall lu duldë. Iurní rquitë lduꞌu rall. \c 2 \s1 Dios quëhúniꞌ juzguë según verdá shtë́niꞌ \p \v 1 Por ni rniaꞌa lu të, nápël faltë lë́ꞌël narunë juzguë saꞌl, cualquier de lëꞌë të. Quëhúnël juzguë stubi saꞌl por lo quë narunë saꞌl, perë quëhúnël condenar mizmë lë́ꞌël purquë quëhúnël mizmë cusë. \v 2 Pues nanë́ hiaꞌa de quë Dios quëhunë më juzguë tubldí tubldí iurë quëhunë më condenar ra naquëhunë ra duldë. \v 3 Lë́ꞌël quëhúnël juzguë stubi saꞌl perë quëhúnël ra cusë mal igual cumë runë saꞌl. ¿Pë rúnël llgabë zúnël gan guëcaꞌchilul lu condenación shtë Dios? \v 4 ¿Gu rúnël desprëci de quë quëhunë më zihani favurë parë lë́ꞌël, de quë na më pacënci? ¿Pë adë rdë́ꞌëdiꞌil cuendë de quë adë quëhunë më juzguë lë́ꞌël lueguë lueguë? të parë gunë nadzë́ꞌël mudë nanabánil. \v 5 Perë lë́ꞌël naguëdchi ldúꞌul, adë në́diꞌil guëabrí ldúꞌul con Dios. Por ni quëgdchíꞌbël guë́quël más cashtigu dushë parë mizmë lë́ꞌël iurë gunë më juzguë grë mieti lu juici. Dzë ni gunë më juzguë tubldí parë guëluaꞌa mieti na më justë; runë më juzguë manërë tubldí. \v 6 Quilli më cadë tubi mieti narunë tucarë según nabëꞌnë mieti. \v 7 Guëneꞌe më vidë sin fin parë ra naná pacënci nu rianaldë rall tëchi cusë zaꞌquë, ra naquëreldë sulë parë gunë rall honrar lëꞌë më, ra narianaldë tëchi cusë narialúdiꞌi. \v 8 Perë parë ra narunë cumplir deseo mal nananú laꞌni lduꞌu rall, ra nanë́diꞌi guëzuꞌbë diaguë shtiꞌdzë më, sino más rëuuꞌ lduꞌu rall maldá, gunë më cashtigu lëꞌë mënë ni; guëdchiꞌbë më cusë dushë guëc rall. \v 9 Runë tucarë sufrimientë dushë nu galriá lduꞌu parë grë ra natsaglaꞌguë quëhunë duldë, primërë lugar parë ra më israelitë, nu zac parë ra më nanádiꞌi më israelitë. \v 10 Perë gunë më honrar; gunë më alabar; cuedchí lduꞌu grë ra narianaldë tëchi ra cusë zaꞌquë, primërë lugar parë ra më israelitë nu zac parë ra mënë nanádiꞌi më israelitë. \p \v 11 Dios runë tratë igual con grë mieti. \v 12 Grë́tëꞌ ra naquëhunë duldë aunquë guënë́diꞌi rall lëy shtë Moisés, grë́tëꞌ ra mënë ni gac condenar rall sin quë rúnëdiꞌi cuendë lo quë rniꞌi lëy. Perë grë ra nananë́ lëy shtë Moisés nu runë ra mënë ni duldë, gac rall juzguë según narniꞌi mizmë lëy. \v 13 ¿Chu nazaꞌquë lu Dios? Pues sulë el quë narunë cumplir lo quë narniꞌi shtiꞌdzë më, lë́dëdiꞌi el quë narini shtiꞌdzë më perë rúnëdiꞌill cumplirin. \v 14 Hashtë ra nanádiꞌi më israelitë, nápëdiꞌi rall lëy shtë Moisés, perë quëhunë rall cumplir lo quë narniꞌi lëy sulë purquë laꞌni lduꞌu rall nanú tubi lëy nazeꞌdë de Dios; lëy ni rluaꞌa pë na mal nu pë na zaꞌquë. Por ni napë ra mënë ni tubi lëy narunë juzguë lëꞌë rall; mizmë lëꞌë rall napë rall lëy narniꞌi naná zaꞌquë u lo quë naná mal. \v 15 Mizmë mënë ni rluaꞌa por conductë shtë rall, lëꞌë lëy naná escritë laꞌni lduꞌu rall. Prupi shgabë rall na testigu na verdá ndëꞌë. Mizmë shgabë rall quëhunë acusar lëꞌë rall u guëlahin lëꞌë rall. \v 16 Dzë nagunë Dios juzguë grë cusë naquëhunë mënë nagaꞌchi, gunë mëhin por Jesucristo tal ziquë ruadiꞌdza dizaꞌquë lu ra mënë. \s1 Ra më israelitë nu lëy nabëquëꞌë Moisés \p \v 17 Perë lë́ꞌël rníꞌil nal më israelitë, nu rniꞌi ldúꞌul tubldí na shcuéndël lu Dios purquë nápël lëy shtë Moisés, nu runë nadchínil de quë nal shmënë Dios. \v 18 Bësëꞌdë të lëy shtë më nu rac bëꞌa të pë naná mal. Nanë́ të lo quë narac shtuꞌu Dios. \v 19 Rialdí ldúꞌul ráquël guëluáꞌal tubi nariasë́diꞌi shnezë Dios. Rniꞌi ldúꞌul nal tubi llni parë ra naquëreldë lu nacahi. \v 20 Rniꞌi ldúꞌul nal mësë, de quë ráquël guëluáꞌal ra narac bë́ꞌadiꞌi nu ra naguënë́diꞌi shtiꞌdzë Dios. Zni rníꞌil purquë nápël lëy naná zaꞌquë; nahin tubi muestrë grë verdá shtë Dios. \v 21 Si talë lë́ꞌël quëgluáꞌal stubi mënë ¿pëzielú adë rluáꞌadiꞌil el mizmë lë́ꞌël? Si talë rluáꞌal saꞌl adë nazaꞌquë cuánëll ¿pëzielú rbaaꞌnël? \v 22 Si talë mizmë lë́ꞌël rluáꞌal saꞌl adë quënúdiꞌi tseꞌlë saꞌll ¿pëzielú rquënul tseꞌlë mënë? Si talë mizmë lë́ꞌël rna túshël lu ra figurë naruntsaꞌu mënë të gunë rall adorar ¿pëzielú rbaaꞌnël lo quë nanú laꞌni iáduꞌu? \v 23 Nalë́ nadchínil por lëy shtë Dios. Rníꞌil nal më zaꞌquë purquë nápël lëy, perë quëhúnëruꞌul desprëci Dios purquë adë quëhúnëdiꞌil cumplir lo quë narniꞌi lëy. \v 24 Por causë shtënë të, ra mënë nanádiꞌi më israelitë, cagniꞌi rall cuntrë Dios. Zni naescritë laꞌni Sagradas Escrituras. \p \v 25 Na verdá custumbrë shtë narchuguë partë cuerpë shtë ngulëꞌnë, napë valurë si talë quëhúnël cumplir lëy shtë Dios, perë si talë adë rzuꞌbë diáguëdiꞌil grë puntë shtë lëy, iurní nal igual ziquë ra më nanádiꞌi israelitë. \v 26 Nu grë ra nadë gúquëdiꞌi circuncidar, perë quëhunë rall cumplir lo quë naná escritë laꞌni lëy, na rall lu Dios ziquë mënë nabëꞌnë cumplir custumbrë rëꞌ. \v 27 ¿Pë adë rdë́ꞌëdiꞌi të cuendë de quë ra nanádiꞌi më israelitë perë quëhunë rall cumplir lo quë narniꞌi lëy, vidë shtë rall nahin mejurë quë vidë shtë të? Gunë rall juzguë lëꞌë të nanapë lëy nu custumbrë shtë circuncidar perë adë rzuꞌbë diáguëdiꞌi të mandamientë shtë lëy. \v 28 Tubi israelitë verdadërë na el quë nabëzunë́ Dios ldúꞌull, lë́dëdiꞌi el quë nanapë sëñi shtë circuncidar. Parë gáquël shmënë Dios, nádiꞌin por fuërë shtë nguiu sino runë tratë shcuendë almë shtë mieti, cusë dentrë lduꞌu nguiu. \v 29 Adë gáquëdiꞌi hiaꞌa shmënë më por guëzuꞌbë diágaꞌa lëy, sino gácaꞌa shmënë më por Espíritu Santo. Pues el quë naná limpi lu Dios, nápëll hunurë shtë Dios, lëdë niáꞌasëdiꞌi hunurë shtë saꞌ nguiu. \c 3 \p \v 1 Iurní ¿pë provëchë napë tubi më israelitë? u ¿pë rlluiꞌi custumbrë parë riuguë partë cuerpë shtë nguiu? \v 2 Pues ra mënë israelitë napë rall más quë los de más mënë. Primërë lugar, Dios bëdëꞌë më shtiꞌdzë më parë ra më israelitë. \v 3 Perë rnaꞌbë diꞌdza lu të ¿lla gac si talë bëldá rall adë gualdídiꞌi lduꞌu rall shtiꞌdzë më? ¿Pë por ni adë gunë më cumplir shtiꞌdzë më? Aquëdiꞌi. \v 4 Al contrari, quëhunë Dios verdá aunquë grë́tëꞌ ra nguiu na bishi. Pues Sagradas Escrituras rniꞌi de Dios: \q1 Guëluaꞌa nal verdá por lo quë narníꞌil. \q1 Adë chu guëdchíꞌbëdiꞌi galquiá lul iurë guëná mënë lo quë nabë́ꞌnël. \p \v 5 Perë tal vez guëniꞌi tubi nguiu: “Si talë lëꞌë duldë naquëhuna, rlluiꞌi parë guëluaꞌa más quë Dios na verdá, nádiꞌi më zaꞌquë si talë gúniꞌ cashtigu na”. Ni na ziquë runë mieti llgabë. \v 6 Aquëdiꞌi bëchi, purquë si adë gúnëdiꞌi më juzguë duldë shtë hiaꞌa, tampuquë adë rúnëdiꞌi tucarë gunë më juzguë los de más mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu. \p \v 7 U si talë guëníꞌil: “Bishi shtëna, bëꞌnin parë rluaꞌa verdá shtë Dios nu bëꞌnin parë gunë mënë alabar lëꞌë më”; u rníꞌil: “¿Pëzielú gunë më juzguë na ziquë los de más pecadurë?” \v 8 Aquëdiꞌi bëchi, purquë si talë zni nahin, cha guëdë́ꞌnaꞌa duldë të parë más gunë mieti alabar lëꞌë më. Pues nanú mënë bishi narniꞌi de quë zni quëgluaꞌa naꞌa. Justë na gac condenar ra mënë ni. \s1 Grë hiaꞌa nadápaꞌa duldë \p \v 9 ¿Pë guëniꞌi hiaꞌa? Ra më israelitë ¿gu na rall más allegadë lu Dios? Aquëdiꞌi, purquë hia guniꞌi hiaꞌa de quë grë mënë na rall pecadurë, tantë më israelitë nu zac ra nanádiꞌi më israelitë. Grë hiaꞌa nadápaꞌa duldë. \v 10 Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Ni tubi më zaꞌquë nídiꞌi; ni por tubi mënë. \q1 \v 11 Nídiꞌi chu riasë́; nídiꞌi chu rguili Dios. \q1 \v 12 Grë́tëꞌ rall bëniti rall shnezë Dios. Grë́tëꞌ na rall ziquë cusë nadë rlluíꞌidiꞌi. \q1 Ni tubi adë chu nádiꞌi më zaꞌquë, ni por túbidiꞌi. \q1 \v 13 Iurë ruadiꞌdzë rall, na ziquë tubi baꞌa catë cuezë tëgulë narldiꞌa. \q1 Shtiꞌdzë rall na purë bishi. \q1 \v 14 Rgue rall guëc saꞌ rall; shtiꞌdzë rall na venenë shtë serpientë. \q1 \v 15 Nalë́ listë na rall parë quini rall saꞌll. \q1 \v 16 Ancalë ria rall, rsëdchini galriá lduꞌu nu galërzac zi. \q1 \v 17 Adë guënë́diꞌi rall nezë zaꞌquë catë rbedchí lduꞌu mënë. \q1 \v 18 Adë nápëdiꞌi rall rëspëti lu Dios, cumë rúnëdiꞌi importë parë lëꞌë rall lo quë nacagniꞌi Dios. \p \v 19 Rdëꞌë hiaꞌa cuendë grë lo quë narniꞌi lëy shtë Moisés, na parë ra mënë nabëꞌnë recibir lëꞌë lëy të parë grë́tëꞌ ra mënë guëac dchi delantë lu më nu parë grë mieti gac bëꞌa rall napë rall faltë delantë lu më. \v 20 Nídiꞌi mudë gac tubldí shcuendë nguiu delantë lu Dios por más quë rúnëll cumplir puntë shtë lëy, purquë lëy rlluiꞌi sulamëntë parë gac bëꞌa hiaꞌa lo quë na mal delantë lu Dios. \s1 Gac salvar nguiu si talë rialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios \p \v 21 Iurneꞌ quëgluaꞌa Dios stubi nezë parë gac tubldí shcuendë mieti lu më, lë́dëdiꞌi por gunë nguiu cumplir grë puntë shtë lëy. Mizmë lëy con ra diꞌdzë shtë ra profetë, cagniꞌi lla gunë më salvar ra pecadurë. \v 22 Manërë narunë Dios parë gac tubldí shcuendë nguiu lu më nadë más si talë rialdí lduꞌu nguiu shtiꞌdzë Jesucristo. Ndëꞌë na parë grë ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më, tantë parë më israelitë igual parë mënë nanádiꞌi më israelitë. \v 23 Pues grë́tëꞌ ra mënë napë rall duldë. Grë mietë runë faltë gac rall zaꞌquë ziquë na Dios. \v 24 Perë Dios bëꞌnë tubi favurë ruꞌbë; na tubldí shcuéndaꞌa manërë ndigá por lo quë nabëꞌnë Cristo Jesús. Gudilli më con mizmë rënë shtë́hiꞌ parë gac salváraꞌa. \v 25 Dios bëcueꞌzë më Cristo; galguti shtë Jesús bëꞌnë më nadzëꞌë galguti shtë hiaꞌa. Iurneꞌ gácaꞌa perdunë si talë rialdí lduꞌu hiaꞌa lëꞌë më de verdá. Bëꞌnë Dios zni parë guëluaꞌa më de quë na më justë; pues adë bë́ꞌnëdiꞌi më cashtigu ra mënë nabëꞌnë duldë tiempë más guahietë. Bëgaꞌa lduꞌu më lëꞌë rall. \v 26 Pues iurneꞌ bëluaꞌa më lu ra mënë, na më justë të gac bëꞌa mieti quëhunë më tubldí tubldí aunquë grë mieti napë rall duldë. Natubldí shcuendë nguiu lu Dios si talë rialdí lduꞌi shtiꞌdzë Jesús. \p \v 27 ¿Pë nadápaꞌa parë runë nadchíniaꞌa? Niétiquë. ¿Pëzielú? purquë tubldí na shcuéndaꞌa lu më sulamëntë purquë rialdí lduꞌu hiaꞌa shtiꞌdzë më de verdá. \v 28 Zni clarë rluaꞌa iurneꞌ, lëꞌë nguiu nasalvárëll si talë rialdí lduꞌi shtiꞌdzë më, lë́dëdiꞌi purquë quëhunë nguiu cumplir puntë shtë lëy. \p \v 29 ¿Ni mudë Dios na Dios shtë më israelitë sulamëntë? Aquëdiꞌi; también na më Dios shtë ra nanádiꞌi më israelitë. \v 30 Na më Dios; runë më tubldí shcuendë mieti si talë rialdí lduꞌu rall shtiꞌdzë më. Rúnëdiꞌi importë si riuguë partë shcuerpë rall u adë rúnëdiꞌi rall cumplir custumbrë ni. \v 31 Por diꞌdzë rëꞌ ¿pë cagniꞌi hiaꞌa adë rlluíꞌidiꞌi lëy? Aquëdiꞌi; más bien quëgniꞌiaꞌa másruꞌu firmë valurë shtë lëy. \c 4 \s1 Abraham gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios \p \v 1 ¿Pëllë guëniꞌi hiaꞌa shcuendë shtë Abraham, shtadë guëlú hiaꞌa? ¿Pëzielú gúquiꞌ më zaꞌquë lu Dios? \v 2 Primërë puntë, si talë natubldí shcuéndiꞌ lu Dios purquë bë́ꞌniꞌ cumplir obrë zaꞌquë, iurní nápiꞌ rsunë gac nadchíniꞌ; perë lëdë delantë lu Diósëdiꞌi. \v 3 ¿Pë rniꞌi Sagradas Escrituras? “Abraham gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios nu guniꞌi Dios tubldí na shcuendë Abraham lu më”. \v 4 Pues iurneꞌ si tubi nguiu quëhúnëll tubi dchiꞌni lu lamë, rguilli lamë pagu, lë́dëdiꞌi ziquë regalë sino quë ziquë narunë tucarë caꞌa nguiu. \v 5 Perë el quë adë rúnëdiꞌi obrë zaꞌquë perë rialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios, el quë narunë natubldí shcuendë nguiu, nguiu ni na më zaꞌquë lu Dios, sulë por galrialdí lduꞌi shtë́niꞌ. \v 6 También zni guniꞌi David tiempë guahietë de quë dichusë na nguiu, el quë Dios runë recibir ziquë mënë zaꞌquë, lë́dëdiꞌi purquë bëꞌnë nguiu ni obrë zaꞌquë. \v 7 Guniꞌi David: \q1 Rquitë lduꞌu ra nabëꞌnë Dios perdunë nu bëcaꞌchi më duldë shtë rall. \q1 \v 8 Rquitë lduꞌu nguiu naná lëꞌë Dadë adë guëdchíꞌbëdiꞌi galquiá cuntrë nguiu por duldë nabëꞌnë nguiu. \p \v 9 ¿Pë rniꞌi ldúꞌul? ¿Niáꞌasë rquitë lduꞌu më ra mënë israelitë u nu zac ra mënë nanádiꞌi më israelitë? Pues guniaꞌa, Dios bëꞌnë tubldí shcuendë Abraham, shtadë guëlú hiaꞌa, sulë purquë gualdí lduꞌi shtiꞌdzë më. \v 10 Perë ¿guc bëꞌnë më tubldí shcuendë Abraham, despuësë guriuguë partë shtë shcuérpiꞌ u antsë? Pues antsë, lëdë despuë́sëdiꞌi. \v 11 Custumbrë religiusë ni, Abraham bë́ꞌniꞌ recibirin ziquë sëñi de quë hia gualdí lduꞌu Abraham shtiꞌdzë më nu Dios bëcaꞌa lë́ꞌiꞌ ziquë nguiu zaꞌquë. Mudë rëꞌ guc Abraham dadë shtë grë́tëꞌ ra mënë naná rialdí lduꞌu shtiꞌdzë Dios de verdá, hashtë ra nadë rúnëdiꞌi cumplir custumbrë shtë circuncisión. \v 12 Nu Abraham na shtadë ra më israelitë nanadë rúnëdiꞌi confiar custumbrë ni parë gac rall më zaꞌquë lu Dios sino rialdí lduꞌu rall shtiꞌdzë më, igual ziquë bëꞌnë Abraham antsë gúquiꞌ circuncidar. \s1 Bëꞌnë Dios cumplir promësë shtë́hiꞌ purquë gualdí lduꞌu ra mënë shtiꞌdzë më \p \v 13 Dios bë́ꞌniꞌ prometer lu Abraham nu lu grë́tëꞌ llëbní Abraham de quë gunë raiꞌ recibir guë́ꞌdchiliu ziquë herenci parë guëquëreldë raiꞌ. Bëꞌnë më ni, lë́dëdiꞌi purquë bëzuꞌbë diaguë Abraham puntë shtë lëy, sino purquë gualdí lduꞌi shtiꞌdzë më. \v 14 Si talë sulamëntë ra nanapë lëy gunë rall recibir guë́ꞌdchiliu ziquë herenci, iurní adë lasáquëdiꞌi tsaldí lduꞌu mieti shtiꞌdzë më, nu promësë shtë Dios nápëdiꞌi valurë \v 15 purquë lëy nuaꞌa cashtigu. Catë nanú lëy, nanú cashtigu parë ra nabë́ꞌnëdiꞌi cumplir lëy, perë catë nídiꞌi lëy, nídiꞌi mudë parë runë mënë cuntrë lëy. \p \v 16 Por ni lëꞌë promësë naguniꞌi Dios lu Abraham, gac cumplirin ziquë tubi favurë parë ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më. Manërë ni ra cusë zaꞌquë shtë më, na parë grë llëbní Abraham, lëdë niáꞌasëdiꞌi parë ra narianaldë tëchi lëy sino también parë ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios mizmë manërë ziquë gualdí lduꞌu Abraham. Quiere decir, lo quë nabëꞌnë më prometer lu Abraham, nahin tubi favurë; guëdchinin ndigá parë grë ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më. Pues Abraham na shtádaꞌa, grë́tëꞌ hiaꞌa. \v 17 Ni na lo quë narunë cuntienë Sagradas Escrituras. Rniꞌin de quë bëꞌnë më lëꞌë Abraham ziquë shtadë guëlú zihani naciuni. Gunë më recibir grë ra mënë narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më mizmë manërë ziquë gualdí lduꞌu Abraham. Dios napë më pudërë parë cuaꞌñi më ra tëgulë, nu cagniꞌi më shcuendë cusë naguër gac ziquë hia gudëdin. \p \v 18 Iurë guniꞌi Dios lu Abraham de quë gáquiꞌ shtadë zihani naciuni, gualdí lduꞌu Abraham shtiꞌdzë më aunquë hia gúꞌshiꞌ; guléziꞌ gac cumplir shtiꞌdzë më. Nu guc cumplir shtiꞌdzë më; llëbní Abraham adë chu gúnëdiꞌi gan guëlabë ra mënë ni. \v 19 Abraham adë gulézëdiꞌi tsaldí lduꞌi shtiꞌdzë më aunquë napë Abraham más quë tubi gahiuꞌa izë; mërë gátiꞌ; nu rdë́ꞌëiꞌ cuendë de quë tantë lë́ꞌiꞌ nu Sara tsë́ꞌliꞌ, hia nalë́ gúꞌshiꞌ parë gápiꞌ shíniꞌ. Nunquë tsúdiꞌi shíniꞌ. \v 20 Adë bëzádiꞌi lduꞌi sino quë gualdí lduꞌi de verdá. Gulezë náldiꞌ nu bëdë́ꞌëiꞌ graci lu Dios antsë guc cumplir promësë ni. \v 21 Abraham gúpiꞌ segurë sin ni tubi galërzá lduꞌi de quë Dios nápiꞌ pudërë parë gunë më lo quë nabëꞌnë më prometer. \v 22 Por ni bëcaꞌa Dios lëꞌë Abraham; tubldí na shcuéndiꞌ lu Dios, sulë purquë gualdí lduꞌi shtiꞌdzë më. \p \v 23 Ra diꞌdzë: “Tubldí na shcuéndiꞌ lu Dios purquë gualdí lduꞌi shtiꞌdzë më” adë naescrítëdiꞌin sulë por bien shtë Abraham \v 24 sino también parë lëꞌë hiaꞌa naná rialdí lduꞌu shtiꞌdzë më. Gunë më tubldí shcuendë cadë túbiaꞌa si talë rialdí lduꞌu hiaꞌa shtiꞌdzë el quë nabëcuaꞌñi Jesús, Shtádaꞌa, ladi ra tëgulë. \v 25 Bëꞌnë Dios intriegu lëꞌë Jesús lu galguti por causë shtúldaꞌa nu bëcuaꞌñi më lë́ꞌiꞌ ladi ra tëgulë parë adë chu guëdchíꞌbëdiꞌi galquiá cuntrë lëꞌë hiaꞌa. \c 5 \s1 Bendición narsëdchini perdunë shtë Dios \p \v 1 Zni natubldí shcuéndaꞌa lu Dios purquë rialdí lduꞌu hiaꞌa shtiꞌdzë më. Iurneꞌ rbedchí lduꞌu hiaꞌa lu më por Jesucristo Shlámaꞌa. \v 2 Por Cristo zugaꞌa hiaꞌa lu nezë zaꞌquë catë nanú bendición shtë Dios purquë rialdí lduꞌu hiaꞌa. Rquitë lduꞌu hiaꞌa nu dzulézaꞌa tiempë guëná hiaꞌa lu më; cuezënú hiaꞌa lë́ꞌiꞌ. \v 3 Nu zac rquitë lduꞌu hiaꞌa iurë nadápaꞌa problemë, purquë nanë́ hiaꞌa galërzac zi runë bien të gácaꞌa pacënci nu dzu hiaꞌa más firmë lu shnezë më. \v 4 Si talë dzu hiaꞌa lu shnezë më sin quë adë guëazë guétëdiꞌiaꞌa, iurní nadápaꞌa esperansë; dzulézaꞌa ra cusë naguër gac. \v 5 Hia esperansë nadápaꞌa adë rsëdchínidiꞌin shtu parë lëꞌë hiaꞌa purquë nanú zihani amor nazeꞌdë de Dios laꞌni lduꞌu hiaꞌa por Espíritu Santo nabësheꞌldë Dios parë cuezënúhiꞌ lëꞌë hiaꞌa. \v 6 Antsë lëꞌë hiaꞌa completamente adë nadápëdiꞌi hiaꞌa esperansë; perdidë na hiaꞌa, perë bëgaꞌa iurë nabëꞌnë Dios punërë, iurní guti Cristo por grë ra nanapë duldë. \v 7 Nádiꞌi sencigi tubi de lëꞌë hiaꞌa gátiaꞌa por tubi mënë, ni siquierë por tubi mënë zaꞌquë; u tal vez nanú ejemplë gapë nguiu valurë gátiꞌ shlugar sáhiꞌ naná demasiadë nazaꞌquë. \v 8 Perë claramente bëluaꞌa Dios de quë rac shtuꞌu më lëꞌë hiaꞌa purquë Cristo guti shlugáraꞌa; dzë ni todavía na hiaꞌa pecadurë. \v 9 Bëꞌnë Dios recibir lëꞌë hiaꞌa; tubldí na shcuéndaꞌa lu më por galguti shtë Jesús. Más segurë iurneꞌ, gac salváraꞌa de grë cashtigu dushë naguësheꞌldë Dios guëc mënë mal. \v 10 Antsë gúcaꞌa enemigu shtë Dios; bëdë́ꞌnaꞌa cuntrë lëꞌë më, perë bëꞌnë më të gácaꞌa amigu shtë́hiꞌ; nadápaꞌa paz por galguti shtë shini më. Iurneꞌ mucho más segurë gácaꞌa salvar por lëꞌë më; cuezënúhiꞌ lëꞌë hiaꞌa; unidë na hiaꞌa con lëꞌë më. \v 11 Más de ni, nalë́ rquitë lduꞌu hiaꞌa iurneꞌ nu rdë́ꞌnaꞌa alabar Dios por lo quë nabëluaꞌa Jesucristo Shlámaꞌa, el quë nabëꞌnë të gácaꞌa amigu shtë Dios. \s1 Comparaciuni Adán nu Cristo \p \v 12 Zni guc, por tubsë nguiu bidchini duldë lu guë́ꞌdchiliu. Hia de tëchi ni zeꞌdë naldë galguti. Hia bëdchini cashtigu shtë galguti parë grë mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu purquë grë́tëꞌ rall bëꞌnë rall duldë. \v 13 Antsë bëquëꞌë Moisés lëy shtë Dios, nanú duldë lu guë́ꞌdchiliu, perë adë bë́ꞌnëdiꞌi më cashtigu ra mënë según lëy purquë nídiꞌi lëy iurní. \v 14 Perë sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, dizdë tiempë shtë Adán hashtë Moisés, nanú galguti. Grë mënë guti aunquë adë bë́ꞌnëdiꞌi rall mizmë duldë nabëꞌnë Adán nanadë bëzuꞌbë diáguëdiꞌi mandadë shtë Dios. Adán na tubi muestrë shtë më, el quë nanapë quë guëdchini. \p \v 15 Perë favurë nabëꞌnë Dios parë lëꞌë hiaꞌa ndigá, na más llëruꞌbë quë duldë nabëꞌnë Adán. Por duldë shtë tubsë nguiu, bëdchini galguti parë grë mënë, perë por galrac shtuꞌu shtë Dios nu favurë shtë Jesucristo, beꞌdë guëdchini vidë sin fin parë zihani mënë. \v 16 Pues resultadë shtë favurë nabëꞌnë Dios, na más llëruꞌbë quë resultadë shtë duldë nabëꞌnë Adán. Fin shtë duldë nabëꞌnë Adán, na guc condenar grë mënë, perë fin shtë favurë nabëꞌnë Dios, bëdchinin despuësë zihani izë. Favurë ni napë resultadë naná adë nídiꞌi condenación parë pecadurë. \v 17 Bëdchini sentenci shtë galguti parë grë mieti purquë tubsë nguiu bëꞌnë duldë, perë parë el quë narunë recibir favurë shtë Dios, el quë narunë recibir perdunë shtë më ziquë regalë, guënibëꞌa nguiu ni juntë con Jesucristo. Sulë por tubsë nguiu, Jesucristo, gac salváraꞌa. \v 18 Ziquë por tubsë nguiu nabëꞌnë duldë nu por ni nacondenadë grë mieti, también por tubsë nguiu, por lo quë nabëꞌnë Jesucristo, gunë Dios recibir grë mieti ziquë mënë zaꞌquë naná tubldí shcuendë lu më të parë guëbani rall parë siemprë. \v 19 Quiere decir, por tubsë nguiu nanadë bëquë́ diáguëdiꞌi shtiꞌdzë Dios, cantidá mënë na rall pecadurë, perë por tubsë nguiu nabëꞌnë cumplir shtiꞌdzë më, cantidá mënë gac rall mënë zaꞌquë delantë lu Dios sin ni tubi demandë en cuntrë lëꞌë rall. \p \v 20 Bëdëꞌë Dios lëy lu Moisés të parë másruꞌu guëdalë duldë, perë catë bëdalë duldë, ndë nanú más favurë ruꞌbë shtë Dios; más rluaꞌa rac shtuꞌu më ra mënë. \v 21 Zni guquin; antsë grë mieti nanú bajo ordë shtë duldë, nu por maldá nabëꞌnë mënë guti raiꞌ, perë iurneꞌ favurë shtë Dios rnibëꞌa, con resultadë gac mënë sin duldë delantë de Dios. Gac salvar rall siemprë por Jesucristo Shlámaꞌa. \c 6 \s1 Hia gútiaꞌa parë duldë \p \v 1 ¿Pë guëniꞌi hiaꞌa iurneꞌ? ¿Guëdë́ꞌnaꞌa duldë të parë guëluaꞌa Dios másruꞌu rac shtuꞌu më lëꞌë hiaꞌa? \v 2 Aquëdiꞌi. Hia bëruꞌu hiaꞌa nezë mal catë nanú galguti eternë. ¿Llallë guëabrí hiaꞌa stubi parë nezë ni? Hia gútiaꞌa parë duldë. \v 3 ¿Pë adë riasë́diꞌi të de quë grë lëꞌë hiaꞌa naná unidë con Jesucristo, también nadápaꞌa partë galguti shtë́hiꞌ? \v 4 Por ni iurë bëriubë nísaꞌa, runë significar nadápaꞌa partë mizmë galguti shtë Jesús nu ziquë guashtë́ më ladi ra tëgulë por pudërë ruꞌbë shtë Dadë Dios, zni runë tucarë guëbániaꞌa manërë cubi con pudërë shtë́hiꞌ. \p \v 5 Si talë na hiaꞌa unidë con Cristo nu con galguti shtë́hiꞌ, zni zac gácaꞌa ziquë lëꞌë më iurë tsashtë́ hiaꞌa ladi ra tëgulë. \v 6 Rac bëꞌa hiaꞌa vidë mal nanabániaꞌa antsë, guti juntë con Cristo lu cruz të parë jamás guësínidiꞌi duldë lëꞌë hiaꞌa lu maldá. Zni gápaꞌa libertá të guënibë́ꞌadiꞌi duldë lëꞌë hiaꞌa \v 7 purquë grë ra naguti, lëꞌë duldë nápëdiꞌin ni tubi pudërë parë nguiu ni. \v 8 Si talë gutinú hiaꞌa Jesucristo, rialdí lduꞌu hiaꞌa de quë guëbaninú hiaꞌa lëꞌë më. \v 9 Nanë́ hiaꞌa Cristo guashtë́hiꞌ ladi ra tëgulë; hia jamás adë guëabrídiꞌi gati më. Hia gualú pudërë shtë galguti parë lëꞌë më. \v 10 Por galguti shtë më, bëdëꞌë më fin con pudërë shtë duldë; jamás gátiꞌ, perë iurneꞌ nabani më; unidë náhiꞌ con Dios parë siemprë. \v 11 Mizmë manërë gulë bëꞌnë tratë duldë nananú laꞌni ldúꞌul ziquë cusë naguti, nu gulë gubani tubi vidë cubi, mënë naquëgdëꞌnë cumplir voluntá shtë Dios purquë unidë na të con Jesucristo Shlámaꞌa. \p \v 12 Por ni adë rdë́ꞌëdiꞌi të sí guënibëꞌa duldë lëꞌë të. Nanú deseo mal laꞌni cuerpë shtë të; cuerpë ni napë quë gátiꞌ, perë adë gúnëdiꞌi të cumplir lo quë narac shtuꞌu duldë gunë të. \v 13 Nu adë rdë́ꞌëdiꞌi të sí parë ni tubi partë cuerpë shtë́nël gúniꞌ duldë, ni tubi partë guëzúꞌbë diáguëdiꞌi deseo mal. Mejurë gulë bëꞌnë intriegu cuerpë shtë të lu Dios, purquë na të ziquë mënë naná guti perë bëabrí guëbani të stubi. Gulë bëꞌnë intriegu grë partë shcuérpël lu Dios, cadë tubi partë cuerpë gaquin ziquë tubi trashtë parë dchiꞌni zaꞌquë shtë më \v 14 purquë duldë adë nádiꞌin shlámël, adë nádiꞌil bajo ordë shtë lëy sino bajo ordë shtë Dios naquëhunë zihani favurë parë lë́ꞌël. \s1 Comparaciuni shtë el quë narunë sirvë tubi lamë \p \v 15 ¿Pë runë cuntienë ndëꞌë de quë nanú permisi guëdë́ꞌnaꞌa duldë purquë adë nádiꞌi hiaꞌa bajo ordë shtë lëy sino bajo ordë shtë Dios? Aquëdiꞌi. \v 16 Lëꞌë të nanë́ të bien, el quë narnibëꞌa lë́ꞌël nu rzuꞌbë diáguël shtíꞌdziꞌ, nall lamë shtë́nël. Znítiꞌi nahin si talë rzuꞌbë diáguël deseo mal nazeꞌdënú galguti u si talë rzuꞌbë diáguël shtiꞌdzë Dios parë guëbánil tubi vidë zaꞌquë. \v 17 Dushquilli Dios; antsë lëꞌë të na muzë shtë duldë perë iurneꞌ na të muzë shtë Dios. Bëzuꞌbë diaguë të con guëdubinú lduꞌu të enseñansë nabëꞌnë të recibir. \v 18 Dzë ni bëꞌnë më librar lëꞌë të lu pudërë shtë duldë nu bëꞌnë më parë gac të mënë narianaldë nezë zaꞌquë. \v 19 Cagníꞌihia comparaciuni rëꞌ të parë más nasesë tsasë́ të. Ziquë más antsë bëꞌnë të intriegu shcuerpë të parë cusë dzabë, hashtë bëꞌnë të cumplir grë duldë naná cuntrë lëy shtë Dios, iurneꞌ gulë bëꞌnë intriegu shcuerpë të parë cusë naná tubldí delantë lu Dios, con fin gac të mënë santu. \p \v 20 Iurë lëꞌë të todavía bëzuꞌbë diaguë të duldë, iurní adë nápëdiꞌi të libertá parë gunë të sirvë Dios. \v 21 ¿Pë provëchë gulú të de ra cusë mal, cusë nabëꞌnë të antsë perë iurneꞌ rtu lu të por duldë ni? Fin shtë duldë ni na galguti parë ra narianaldë tëchi cusë mal ni. \v 22 Perë iurneꞌ na të librë; ra cusë ni adë rnibë́ꞌadiꞌi lëꞌë të, sino quë na të muzë shtë Dios parë gunë të cumplir voluntá shtë më. Ndëꞌë sí, napin provëchë. Primërë napë të vidë sagradë narëuuꞌ lduꞌu Dios nu despuësë guëquëreldënú të lëꞌë më parë siemprë. \v 23 Lúniquë pagu narguilli duldë parë ra narunë duldë, na galguti, perë regalë shtë Dios na vidë sin fin por Jesucrito Shlámaꞌa. \c 7 \s1 Comparaciuni shtë nabëtsëꞌa \p \v 1 Bëchi, lëꞌë të narac bëꞌa lëy shtë Dios, rdëꞌë të cuendë lo quë narniꞌi lëy runë tucarë gunë mieti cumplir hashtë gati mieti. \v 2 Por ejemplë, tubi naꞌa casadë nalíꞌbiꞌ con tséꞌliꞌ por lëy hashtë gati tséꞌliꞌ perë iurë gati tseꞌlë naꞌa, iurní na naꞌa librë. Lëꞌë lëy shtë galcasadë hia adë rúnëdiꞌi obligar lë́ꞌëll. \v 3 En cambi si talë naꞌa ni guëcáꞌall stubi nguiu mientras lëꞌë tséꞌliꞌ nabani, iurní quëhúnëll duldë adulteri; perë si talë tseꞌlë naꞌa guti, lëꞌë lëy naliꞌbi naꞌa con tséꞌliꞌ, hia nápëdiꞌin pudërë parë lë́ꞌëll nu si talë caꞌa naꞌa ni stubi nguiu, hia adë nádiꞌin duldë. \p \v 4 Zni zac na lëꞌë të bëchi la sahia, na të ziquë tubi naꞌa naguti tséꞌliꞌ. Antsë guc të unidë con lëy shtë Moisés, perë iurneꞌ por gac unidë të con Cristo lu cruz, iurneꞌ adë rnibë́ꞌadiꞌi lëy lëꞌë të sino rnibëꞌa Cristo lëꞌë të, el quë naguashtë́ ladi ra tëgulë. Zni guc të parë guëquëreldë të tubi manërë santu. \v 5 Antsë iurë guanáldaꞌa tëchi deseo mal naguc shtuꞌu cuerpë shtë hiaꞌa, cusë nabëdë́ꞌnaꞌa purquë lëy bëꞌnë prohibëhin; cusë mal ni bësini lëꞌë hiaꞌa lu duldë, grë partë shtë shcuérpaꞌa. Bëꞌnë duldë parë guaꞌa lëꞌë hiaꞌa lu galguti. \v 6 Perë bëꞌnë Dios parë adë nápëdiꞌi lëy pudërë subrë lëꞌë hiaꞌa. Gútiaꞌa parë lëy nanapë lëꞌë hiaꞌa ziquë muzë shtëhin të parë guëdë́ꞌnaꞌa sirvë Dios con libertá, lë́dëdiꞌi ziquë tubi naná bajo ordë shtë lëy sino tubi manërë cubi según Espíritu Santo. \s1 Duldë nananú laꞌni lduaꞌa \p \v 7 ¿Pë guëniꞌi hiaꞌa de ndëꞌë, de quë lëꞌë lëy na mal? Aquëdiꞌi. Adë nádiꞌi lëy cusë mal purquë por lo quë naná escritë laꞌni lëy, runguë bë́ꞌahia faltë nanapa. Por ejemplë, sin lëy nunquë adë guëdë́ꞌëdiaꞌa cuendë de quë na duldë iurë rzebi lduaꞌa pë shtë mënë, purquë naescritë: “Adë sébidiꞌi ldúꞌul pë shtë mënë”. \v 8 Por lo quë narniꞌi mandamientë, lëꞌë duldë bëꞌnë gan; bësëdchinin zihani deseo mal laꞌni lduaꞌa. Pues catë nídiꞌi lëy adë rac bë́ꞌadiꞌi mieti pë na duldë. \v 9 Tubi tiempë más antsë, adë bëdë́ꞌëdiaꞌa cuendë pë rniꞌi lëy; contentë nabania; perë iurë bënguë bë́ꞌahia pë rniꞌi lëy, guc bë́ꞌahia de quë napa duldë, de quë runë tucarë gatia parë siemprë. \v 10 Lëy naná designadë parë guëneꞌe vidë parë na, bëaquin ziquë tubi sentënci parë gatia. \v 11 Bësiguë́ duldë na. Duldë bëꞌnë provëchë të parë guësëdchini mandamientë galguti parë na con resultadë bëna duldë nu nahia ziquë tubi naguti. \p \v 12 Pues grë lëy con mandamientë shtë më na santu; na rahin justë nu zaꞌquë. \v 13 Rnaꞌbë diꞌdza ¿tubi cusë zaꞌquë bësëdchini galguti parë na? Aquëdiꞌi, sino duldë biaꞌa na lu galguti. Bëꞌnë dchiꞌni duldë cusë zaꞌquë parë bësëdchinin galguti. Zni rluaꞌa lla na duldë, demasiadë mal. Por mandamientë shtë Dios, rac bëꞌa hiaꞌa blac fier na duldë. \p \v 14 Rdëꞌë hiaꞌa cuendë de quë lëy na santu perë na, nahia mal; quëhuna cumplir deseo mal nananú laꞌni lduaꞌa por duldë naná ziquë lamë shtëna. \v 15 Lëꞌë duldë naruna, nanë́a adë nazáꞌquëdiꞌin perë lo quë nadë rac shtúꞌudiaꞌa, ni quëhuna; lo quë narac shtuꞌu guna, ni adë rúnëdiaꞌa cumplir. \v 16 Zni si talë quëhuna lo quë nadë rac shtúꞌudiaꞌa, nahia de acuerdë de quë tubldí na lëy shtë Dios. \v 17 Pues adë nádiaꞌa naquëhunë ra cusë mal sino duldë nananú laꞌni lduaꞌa, quëhunin cusë mal ni. \v 18 Rdë́ꞌëhia cuendë de quë laꞌni lduaꞌa nídiꞌi cusë zaꞌquë. Rac shtuaꞌa guna bien perë adë nápëdiaꞌa fuersë parë guna cumplir. \v 19 Adë rúnëdiaꞌa cumplir ra cusë zaꞌquë narac shtuaꞌa guna, sino lëꞌë duldë nadë rac shtúꞌudiaꞌa, ni sí, quëhuna cumplirin. \v 20 Iurneꞌ si quëhuna lo quë nadë rac shtúꞌudiaꞌa, lëdë nádiaꞌa naquëhunin sino duldë nananú laꞌni lduaꞌa, quëhunin ra cusë mal. \v 21 Zni nahin iurë rac shtuaꞌa guna bien, sulë mal runa. \v 22 Perë por partë shtë espíritu laꞌni lduaꞌa, nalë́ rquitë lduaꞌa con lëy shtë Dios \v 23 perë laꞌni shcuerpa nanú stubi pudërë naná runë cuntrë cusë zaꞌquë. Nahia ziquë prësi shtë pudërë mal ni nananú laꞌni shcuerpa. \p \v 24 Prubi de na. ¿Chu guëneꞌe libertá parë guna gan lu duldë nanuaꞌa na lu galguti? \v 25 Rdë́ꞌëhia graci lu Dios purquë bëꞌnë më librar na lu pudërë shtë duldë nananú laꞌni lduaꞌa. Bëꞌnë mëhin por Jesucristo, Shlámaꞌa. Laꞌni lduaꞌa rac shtúꞌuhia guna cumplir ra mandamientë shtë Dios, perë shcuerpa runë cumplir mal deseo narsëdchini duldë. \c 8 \s1 Bendición narsëdchini Espíritu Santo \p \v 1 Pues iurneꞌ adë gúnëdiꞌi Dios condenar ni tubi naná unidë con Cristo Jesús \v 2 purquë Espíritu Santo rneꞌe vidë sin fin por lëꞌë më. Bëlá më na de duldë con sentënci naná gatia. \v 3 Lo quë lëy adë rúnëdiꞌi gan; nápëdiꞌin pudërë parë gunë compañi lëꞌë hiaꞌa të guëdë́ꞌnaꞌa cumplir lëy; débil na shcuérpaꞌa. Perë Dios sí, bësheꞌldë më shini më con cuerpë shtë nguiu; bëdchini Jesús parë guëdchisúhiꞌ duldë; bëꞌnë më condenar duldë nananú laꞌni lduꞌu mieti. \v 4 Zni bëꞌnë më të parë guëdë́ꞌnaꞌa cumplir lo quë narnibëꞌa lëy. Cagniaꞌa shcuendë ra nardëꞌë sí parë guësë́ Espíritu Santo lëꞌë raiꞌ nu adë rúnëdiꞌi rall cumplir deseo mal nananú laꞌni lduꞌu raiꞌ. \p \v 5 Grë́tëꞌ el quë narianaldë tëchi cusë mal, conductë shtë rall na mal; perë el quë narianaldë tëchi cusë shtë Espíritu Santo, runë rall cumplir lo quë narac shtuꞌu Dios. \v 6 El quë narianaldë tëchi cusë mal, gátiꞌ perë el quë narianaldë ra cusë zaꞌquë shtë Espíritu, nápëll vidë verdadërë nu cuedchí ldúꞌull. \v 7 Grë ra narianaldë tëchi deseo mal, na rall enemigu shtë Dios purquë adë në́diꞌi guëzuꞌbë diaguë rall shtiꞌdzë më. Adë ráquëdiꞌi guëzuꞌbë diaguë rall shtíꞌdziꞌ. \v 8 Por ni ra narunë intriegu mizmë lëꞌë rall lu duldë, adë rquítëdiꞌi lduꞌu rall Dios. \p \v 9 Perë lëꞌë të adë rianáldëdiꞌi të tëchi deseo mal laꞌni lduꞌu të sino rnibëꞌa Espíritu Santo lëꞌë të si talë verdá quëbezë Espíritu Santo laꞌni lduꞌu të. Grë ra nanápëdiꞌi Espíritu shtë Cristo, nádiꞌi rall shmënë Cristo. \v 10 Perë si talë Cristo cuezënúhiꞌ laꞌni lduꞌu të aunquë shcuerpë të gati por causë duldë, espíritu shtë të napë vidë eternë purquë tubldí na shcuendë të lu Dios. \v 11 Si talë lëꞌë Espíritu nabëcuaꞌñi Jesús ladi ra tëgulë, cuezënúhiꞌ lëꞌë të, mizmë më ni guëneꞌe vidë parë cuerpë shtë të, cuerpë naná destinadë parë gati. Gunë Dios ni por Espíritu shtë më naquëbezënú të. \p \v 12 Por ni bëchi, lëꞌë deseo mal nananú laꞌni lduꞌu hiaꞌa, adë nápëdiꞌin ni tubi pudërë ni derechë parë guëdë́ꞌnaꞌa cumplir ra cusë ni \v 13 perë si talë tsaglaꞌguë gunë të ra cusë mal, gati të. En cambi si talë por pudërë shtë Espíritu Santo guëdë́ꞌël fin con ra cusë mal narúnël, iurní guëbánil parë siemprë. \p \v 14 Si talë quëgsë́ Espíritu Santo lë́ꞌël, nal shini Dios. Sulë mënë ni na legítimë shini më. \v 15 Lëꞌë Espíritu nabëꞌnë të recibir, nádiꞌiꞌ Espíritu shtë galërzac zi parë rdzëbë të lúhiꞌ stubi, sino bëꞌnë të recibir Espíritu narunë parë gac të shini Dios nu por Espíritu ni rnáꞌbaꞌa lúhiꞌ: “Nal Dios, Shtadë naꞌa”. \v 16 Mizmë Espíritu ni na testigu juntë lo quë narniꞌi lduꞌu hiaꞌa de quë na hiaꞌa shini Dios. \v 17 Na hiaꞌa shini Dios nu quëhunë më tratë lëꞌë hiaꞌa ziquë shini më; juntë con Cristo nadápaꞌa derechë guëcaꞌa hiaꞌa lo quë nanapë më. Si talë rzac zi hiaꞌa juntë con Cristo, también guëdápaꞌa partë con lëꞌë më iurë gunë Dios honrar shíniꞌ. \p \v 18 Parë na grë́tëꞌ galërzac zi shtë tiempë neꞌ, adë rúnëdiꞌin comparar con cusë zaꞌquë nu hunurë naguëdápaꞌa despuësë, \v 19 purquë grë lo quë nabëntsaꞌu Dios, quëbezin con llëruꞌbë deseo parë iurë gunë Dios honrar grë ra shini më. \v 20 Grë cusë napë quë tsalú, lë́dëdiꞌi por prupi voluntá shtënin sino por voluntá shtë Dios naná bëntsaꞌu grë́tëꞌ cusë. Perë bëntsaꞌu më ra cusë ni con segurë de quë gac cambin \v 21 purquë lo quë nabëntsaꞌu më, gunë më librar të parë adë tsalúdiꞌin; adë rúꞌdzëdiꞌin, sino gapin partë juntë con ra shini më iurë gunë më librar lëꞌë raiꞌ. \v 22 Rdëꞌë hiaꞌa cuendë guëdubi cusë nabëntsaꞌu më riá lduꞌin nu ruꞌnin ziquë tubi naꞌa nanapë dulurë shtë nagalë shíniꞌ. Zni na guë́ꞌdchiliu hashtë nedzë́. \v 23 Lëdë niáꞌasëdiꞌi ra cusë nabëntsaꞌu Dios riá lduꞌu hashtë gac cumplir tiempë, sino nu lëꞌë hiaꞌa, aunquë nadápaꞌa Espíritu cumë sëñi de lo quë guëdë́ꞌnaꞌa recibir despuësë, riá lduꞌu hiaꞌa demasiadë; dzulézaꞌa niaꞌa ca iurë guëcaꞌa më lëꞌë hiaꞌa nu gac cambi shcuérpaꞌa parë adë gátidiꞌiaꞌa stubi jamás. \v 24 Gúcaꞌa salvar con esperansë tubi dzë gunë më cambi shcuérpaꞌa, perë todavía rnádiꞌi hiaꞌa lo quë narbézaꞌa. Lo quë rna hiaꞌa rquíꞌnidiꞌi dzulézaꞌahin \v 25 perë si talë dzulézaꞌa lo quë nadë chu rnádiꞌi, iurní con pacënci dzulézaꞌa. \p \v 26 Nadápaꞌa esperansë; nu Espíritu Santo quëhúniꞌ compañi lëꞌë hiaꞌa catë adë ráquëdiꞌi hiaꞌa. Pues adë rac bë́ꞌadiꞌi hiaꞌa lla guënáꞌbaꞌa lu Dios, perë lëꞌë Espíritu Santo quëhúniꞌ ruëguë lu Dios por lëꞌë hiaꞌa. Quëhúniꞌ ruëguë lu më con bë nadë gúnëdiꞌi gan shtíꞌdzaꞌa guëniꞌi pë runë cuntienë. \v 27 Nu Dios el quë nanë́ grë shgábaꞌa, riasë́ më grë diꞌdzë shtë Espíritu Santo purquë lëꞌë Espíritu canihúniꞌ ruëguë de acuerdë con voluntá shtë Dios. Quëhunë më ruëguë lu Dios por grë ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më. \s1 Na hiaꞌa más quë narunë gan \p \v 28 Nanë́ hiaꞌa grë cusë quëac parë bien shtë ra mënë narac shtuꞌu më de verdá, ra nagulë́ Dios según voluntá shtë më, \v 29 purquë grë́tëꞌ nabënguë bëꞌa Dios dizdë antsë, bëꞌnë më destinar lëꞌë raiꞌ të parë gac raiꞌ ziquë shini më nabërulë́ Jesús parë gac Jesús el quë nagunë recibir más hunurë entre grë ra sáhiꞌ. \v 30 Grë ra nagulë́ Dios, guc destinar raiꞌ; ni gunaꞌbë më lëꞌë raiꞌ. Ra mënë naná gunaꞌbë më, bëꞌnë më të gac tubldí shcuendë raiꞌ lu më. Na raiꞌ justë; bëꞌnë më parë guëquëreldënú mënë ni Jesucristo lu gubeꞌe. \p \v 31 ¿Pë más guëniꞌi hiaꞌa? ¿Si Dios nanú favurë de lëꞌë hiaꞌa, chull gunë gan lu hiaꞌa? \v 32 Dios voluntariamente bë́ꞌniꞌ intriegu prupi shini më parë gátiꞌ shlugáraꞌa. Bëꞌnë më intriegu shini më lu galguti të gac salváraꞌa. ¿Llallë gunë më negar guëdëꞌë më los de más cusë zaꞌquë? hia quë cuezënú shini më lëꞌë hiaꞌa. \v 33 ¿Chull guëdchiꞌbë demandë lu Dios cuntrë ra nagulë́ më? Ni túbidiꞌi; Dios quëhunë tubldí shcuéndaꞌa lu më. \v 34 ¿Chull gunë condenar lëꞌë hiaꞌa? Ni túbidiꞌi. Cristo gútiꞌ nu zac guashtë́ më ladi ra tëgulë nu quëbezë më lugar shtë pudërë juntë con Dios nu quëhunë më ruëguë por lëꞌë hiaꞌa. \v 35 ¿Chull gunë gan parë guëdchisú amor shtë Cristo parë lëꞌë hiaꞌa? Ni túbidiꞌi. Masiá rzunaldë mënë lëꞌë hiaꞌa; si talë rguini mënë lëꞌë hiaꞌa, u si nanú problemë u galërzac zi; masiá runë faltë naguëdáuhaꞌa u runë faltë shábaꞌa; si talë zugaꞌa hiaꞌa lu peligrë, ni tubi cusë gúnëdiꞌi gan guëdchisú amor shtë Cristo de lëꞌë hiaꞌa. \v 36 Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Nadzú hiaꞌa nu na hiaꞌa dispuestë gátiaꞌa grë ra dzë purquë na hiaꞌa shmënë më. \q1 Quëhunë mënë tratë lëꞌë hiaꞌa cumë tubi lliꞌli lu ra narguini lëꞌë ma. \m \v 37 Perë entrë grë cusë rëꞌ, na hiaꞌa mënë narunë gan lu grë cusë mal por Jesucristo el quë narac shtuꞌu lëꞌë hiaꞌa. \v 38 Znítiꞌi, napa segurë de quë ni tubi cusë guëguquë́ lëꞌë hiaꞌa de Dios, el quë narac shtuꞌu lëꞌë hiaꞌa; ni por galguti, ni por tubi nanabani iurneꞌ, nilë por ra ianglë, nilë por grë ra narnibëꞌa lu gubeꞌe, ni por lo quë naguër guëdchini nu nilë por nananú iurneꞌ \v 39 nilë lo quë naná guiaꞌa, ni por lo quë nananú guetë, ni por stubi clasë pudërë nananú laꞌni guë́ꞌdchiliu, gáquëdiꞌi guëguquë́ lëꞌë hiaꞌa lu amor shtë Dios, amor nabëluaꞌa më lu hiaꞌa por Cristo Jesús Shlámaꞌa. \c 9 \s1 Gulë́ Dios ra mënë israelitë \p \v 1 Cagniaꞌa verdá cumë shmënë Cristo nanahia; quëbezënú Espíritu Santo na, nu mizmë shgaba quëhunë testificar ruadiꞌdza verdá. \v 2 Nalë́ nahia tristë nu riá lduaꞌa; se intiende quëhuna sufrir laꞌni lduaꞌa por sahia, ra më israelitë. \v 3 Nahia dispuestë gunë më condenar na si talë por ni gac salvar ra sahia, ra mënë naná më ladza. \v 4 Lëꞌë raiꞌ na raiꞌ më israelitë; gudili Dios lëꞌë raiꞌ të gac raiꞌ shini më. Bëluaꞌalú llni lu raiꞌ, llni nazeꞌdë de Dios. Ra conveñi nu promësë nu lëy shtë Dios, bëꞌnë raiꞌ recibir. Bëꞌnë raiꞌ recibir ordë lla rac shtuꞌu Dios gunë raiꞌ adorar Dios laꞌni iáduꞌu. \v 5 Lëꞌë raiꞌ na llëbní shtadë guëlú hiaꞌa nu de lëꞌë raiꞌ, según nardchini mënë lu guë́ꞌdchiliu, gulë Cristo el quë nagulë́ Dios parë guënibë́ꞌaiꞌ. Jesucristo na Dios nu runë tucarë grë mieti gunë rall alabar lë́ꞌiꞌ. Benditë na më parë siemprë. Amén. \p \v 6 Quëgníꞌidiaꞌa de quë adë bë́ꞌnëdiꞌi Dios cumplir shtíꞌdziꞌ, sino todavía napë shtiꞌdzë më valurë parë ra mënë purquë nanú mënë nanádiꞌi llëbní Israel, perë gudili Dios lëꞌë raiꞌ; na raiꞌ shmënë më. \v 7 Gudílidiꞌi Dios grë ra llëbní Abraham parë gac raiꞌ legítimë shini Abraham sino rniꞌi më lu Abraham: “Por shínil Isaac, gápël llëbní naná ra nagudilia”. \v 8 Grë ndëꞌë runë cuntienë ni tubi na shini Dios sulë purquë gúlëll më israelitë, sino ra shini Dios na el quë narialdí lduꞌu promësë shtë Dios. Mënë ni na de verdá llëbní Abraham. \v 9 Pues lëꞌë promësë naguniꞌi Dios lu Abraham rniꞌi: “Stubi izë ziquë tiempë neꞌ guëabría nu Sara gápiꞌ tubi shíniꞌ”. \p \v 10 Más de ni nanú ejemplë shtë Isaac, shtadë guëlú hiaꞌa. Guërupë shini Rebeca na raiꞌ shini tubsë nguiu, Isaac. \v 11-13 Ra shini Isaac nu Rebeca todavía láꞌadiꞌi gálëdiꞌi raiꞌ, ni tubi mal bë́ꞌnëdiꞌi raiꞌ, perë guniꞌi Dios lu Rebeca: “Shínil naguëlú galë, gáquëll muzë parë shínil naguëdchini despuësë”. Ni na de acuerdë lo quë Sagradas Escrituras rniꞌi: “Guc shtuaꞌa Jacob perë guná záꞌquëdiaꞌa lu Esaú”. Zni bëluaꞌa clarë Dios napë më derechë gulë́ më lo quë narniꞌi lduꞌu më. El quë narac shtuꞌu më, rnaꞌbë më; nídiꞌi importë pë cusë quëhunë rall. \p \v 14 ¿Gu runë cuntienë diꞌdzë rëꞌ de quë adë nazáꞌquëdiꞌi Dios? Aquëdiꞌi. \v 15 Mizmë Dios guniꞌi lu Moisés: “Guna favurë parë el quë narac shtuaꞌa; guëgaꞌa lduaꞌa el quë narac shtuaꞌa”. \v 16 Zni nahin, lëꞌë favurë shtë Dios, zéꞌdëdiꞌin lu mënë purquë rac shtuꞌu mënë, nilë por lo quë naquëhunë rall sino por voluntá shtë më, el quë nargaꞌa lduꞌi mënë. \v 17 Nanú stubi ejemplë; laꞌni Sagradas Escrituras rniꞌi shcuendë rëy shtë Egipto. Rniꞌin: “Bëzúa lë́ꞌël ziquë rëy shtë Egipto parë guëná mënë pudërë shtëna por mudë naruna tratë lë́ꞌël të guini mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu, blac llëruꞌbë na pudërë shtëna”. \v 18 Zni zac guëniꞌi hiaꞌa napë më pacënci parë el quë narac shtuꞌu më, nu zac runë më të gac naguëdchi lduꞌu mënë según voluntá shtë më. \p \v 19 Perë guëníꞌil lua: “Si talë zni nahin ¿pëzielú rdchiꞌbë Dios demandë cuntrë nguiu? ¿Chull rzutipë lu voluntá shtë Dios?” \v 20 Perë rniaꞌa lul, ¿chu nal të parë rchupë díꞌdzël con Dios? Nídiꞌi mudë gueꞌsu guëniꞌi lu mënë naruntsaꞌu gueꞌsu: “¿Pëzielú bëntsáꞌul na zndëꞌë?” \v 21 Na Pablo rniaꞌa lu të, el quë naruntsaꞌu gueꞌsu, nápëll derechë guntsáꞌull cualquier cusë narniꞌi ldúꞌull. Con mizmë benë shtë gueꞌsu guntsáꞌull tubi gueꞌsu chulë nu especial, nu con mismë benë gactsaꞌu tubi cusë nadë rluáꞌadiꞌi chulë. \p \v 22 ¿Pë rniꞌi ldúꞌul? Aunquë más antsë guc shtuꞌu guëluaꞌa Dios pudërë shtë më cuntrë ra mënë nabëꞌnë mal, biaꞌa lduꞌu më mal mudë shtë nguiu ni; pacënci guc më con ra narunë tucarë cashtigu eternë. \v 23 Nu guc shtuꞌu guëluaꞌa më ra favurë ruꞌbë nu bendición parë lëꞌë hiaꞌa. Bëgaꞌa lduꞌu më lëꞌë hiaꞌa; bë́ꞌniꞌ preparar lëꞌë hiaꞌa dizdë más antsë parë guëquëreldënú hiaꞌa lëꞌë më. \v 24 Parë ni gulë́ më lëꞌë hiaꞌa, mënë israelitë nu ra nanádiꞌi më israelitë. \v 25 Ziquë rniꞌi laꞌni librë nabëquëꞌë Oseas: \q1 Ra nanádiꞌi shmëna, gululëhia lëꞌë raiꞌ shmëna. \q1 Lëꞌë ra nadë rac shtúꞌudiaꞌa antsë, ni gululëhia mënë narac shtuaꞌa. \q1 \v 26 Mizmë lugar catë antsë guniꞌi Dios: “Nádiꞌi të shmëna”, ndë guëniꞌi mënë: “Na të shini Dios nanabani”. \m \v 27 Nu Isaías guniꞌi shcuendë naciuni Israel: “Aunquë nilë llëbní shtë tëgulë Israel na cantidá mënë ziquë iuꞌlli shtë nisëduꞌu, nadë más bëldasë rall gac salvar \v 28 purquë gunë më cumplir shtíꞌdziꞌ hashtë tsalú sentënci cuntrë ra narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu”. \v 29 Gaquin ziquë mizmë Isaías guniꞌi antsë: \q1 Dadë shtë ra ianglë, si talë adë bë́ꞌnëdiꞌi më perdunë bëldá shtadë guëlú hiaꞌa të gátidiꞌi raiꞌ, \q1 pues iurneꞌ na hiaꞌa ziquë ra mënë naguquëreldë guëꞌdchi Sodoma nu Gomorra. \s1 Ra mënë israelitë nu dizaꞌquë shtë më \p \v 30 ¿Pë runë cuntienë grë ndëꞌë? ¿Pëllë guëniꞌi hiaꞌa de quë ra nanádiꞌi më israelitë, ra nadë rac shtúꞌudiꞌi gunë rall cumplir lëy shtë Dios, hia nasalvar rall; tubldí na shcuendë rall lu Dios purquë gualdí lduꞌu rall shtiꞌdzë më \v 31 perë ra mënë israelitë narianaldë tëchi lëy shtë më, bë́ꞌnëdiꞌi rall gan gac rall më zaꞌquë lu Dios? \v 32 ¿Pëzielú? purquë ra më israelitë adë gualdídiꞌi lduꞌu rall shtiꞌdzë Dios parë gac salvar rall sino gualdí lduꞌu rall mizmë lëꞌë rall, u sea ra obrë zaꞌquë nabëꞌnë rall gualdí lduꞌu rall. Zni gulaguë rall ziquë tubi narreldë guëc guëꞌë. \v 33 Ziquë naescritë laꞌni shtiꞌdzë Dios: \q1 Guná, na rdchiꞌba tubi nguiu naná ziquë tubi guëꞌë catë rreldë mënë guëquin. \q1 Na më ziquë guëꞌë narunë storbë. \q1 El quë narialdí lduꞌi shtiꞌdzë më, ni nunquë guënítill shnéziꞌ. \c 10 \p \v 1 Bëchi, lo quë narac shtuaꞌa con guëdubinú lduaꞌa, lo quë narnaꞌba lu Dios, gac salvar ra mënë israelitë. \v 2 Nahia testigu de quë zianaldë raiꞌ lëy shtë Dios con llëruꞌbë devociuni perë adë riasë́diꞌi rall; nápëdiꞌi rall llni shtë Dios. \v 3 Adë guënë́diꞌi rall manërë runë Dios parë gac tubldí shcuendë nguiu lu më; más bien guc shtuꞌu rall por gunë cumplir lëy, gac rall më zaꞌquë lu Dios. Adë në́diꞌi rall gunë rall recibir salvaciuni cumë favurë nabëꞌnë më por grë mieti. \v 4 Pues parë grë ra naná rialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios, adë rianáldëdiꞌi rall tëchi lëy parë gac tubldí shcuendë rall lu më. Rac bëꞌa rall sulamëntë por Cristo napë nguiu tratë con Dios. \p \v 5 Nu Moisés bëquë́ꞌëiꞌ gac tubldí shcuendë nguiu lu Dios si talë gunë nguiu cumplir lëy; guniꞌi Moisés: “El quë nagunë cumplir grë puntë shtë lëy, guëquitë lduꞌi parë siemprë”. \v 6 Perë manërë parë gac tubldí shcuendë nguiu lu Dios por fe na zndëꞌë; lëdë nagánëdiꞌin. Adë rúnëdiꞌil llgabë napë quë tsépil lu gubeꞌe parë tsagllíꞌil Cristo parë gac salvárël \v 7 nu adë rúnëdiꞌil llgabë napë quë guiétël catë nanú ra tëgulë parë tsagllíꞌil Cristo de ndë. Aquëdiꞌi. \v 8 ¿Pëllë rniꞌi lëy? Rniꞌin: “Bëdchini diꞌdzë parë lë́ꞌël; hia ruadíꞌdzël diꞌdzë ni lu mënë; cabezin laꞌni ldúꞌul”. Pues mizmë dizaꞌquë rëꞌ naquëdëꞌnë naꞌa predicar, rniꞌi de quë napë quë tsaldí lduꞌu mënë shtiꞌdzë Jesús. \v 9 Ruadiꞌdzë naꞌa de quë si talë rníꞌil Jesús na Dadë nanapë derechë parë guënibë́ꞌaiꞌ lë́ꞌël nu si talë rialdí ldúꞌul de verdá de quë bëldishtë́ Dios lëꞌë Jesús ladi ra tëgulë, zac salvárël. \v 10 Napë quë tsaldí ldúꞌul shtiꞌdzë më parë gac tubldí shcuéndël lu Dios; con ruaꞌl quëhúnël testificar rialdí ldúꞌul Dios; por ni nasalvárël. \p \v 11 Sagradas Escrituras rniꞌi: “Ni tubi chu narialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios, adë guëtúdiꞌi lull”. \v 12 Nídiꞌi diferenci entrë ra më israelitë nu con ra nanádiꞌi më israelitë, pues mizmë Dadë Jesús na Dadë shtë grë mënë nu rneꞌe më sin medidë caꞌa grë ra narialdí lduꞌi lëꞌë më. \v 13 Zni na, grë ra narnaꞌbë Dadë Jesús parë gúniꞌ perdunë lë́ꞌëll, gac salvárëll. \v 14 Perë ¿llallë guënaꞌbë rall lëꞌë më si talë adë rialdídiꞌi lduꞌu rall lëꞌë më? ¿Llallë tsaldí lduꞌu rall lëꞌë më si talë chu nádiꞌi naruadiꞌdzë lu rall dizaꞌquë shtë më? ¿Llallë guini rall? nu adë chu nádiꞌi nanuaꞌa shtiꞌdzë më parë lëꞌë rall. \v 15 ¿Llallë tsagniꞌi mënë dizaꞌquë si talë adë chu nádiꞌi el quë nabësheꞌldë lëꞌë nguiu ni? Ziquë rniꞌi Sagradas Escrituras: “Blac nasaꞌa iurë guëdchini ra naruadiꞌdzë dizaꞌquë nu nutici narsëquitë lduꞌu mënë”. \p \v 16 Perë lëdë grë́diꞌi mënë runë rall cuendë dizaꞌquë, ziquë bëquëꞌë Isaías: “Dadë ¿chull gualdí lduꞌu diꞌdzë nabiadiꞌdzë naꞌa lu rall?” \v 17 Sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, rialdí lduꞌu mënë iurë ruadiꞌdzë tubi më dizaꞌquë lu rall. Dizaꞌquë ni na mizmë shtiꞌdzë Jesucristo. \p \v 18 Perë rnaꞌbë diꞌdza lu të ¿pë adë bínidiꞌi rall lo quë nacagniꞌi Dios lu mënë? Clarë quë sí; bini rall grë́tëꞌ diꞌdzë ni. Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Biadiꞌdzë Dios shtíꞌdziꞌ guëdubi nezë shtë guë́ꞌdchiliu. \q1 Shtiꞌdzë më bërëꞌtsë hashtë catë rialú guë́ꞌdchiliu. \m \v 19 Guëabrí guënaꞌbë diꞌdza: ¿pë na posiblë adë guc bë́ꞌadiꞌi mënë israelitë shtiꞌdzë më? Pues primërë puntë, Moisés bëquë́ꞌëiꞌ shtiꞌdzë Dios narniꞌi: \q1 Guna parë guëzebi lduꞌu të lu tubi naciuni nanadë runguë bë́ꞌadiꞌi na. \q1 Guna tratë lëꞌë rall të guëldënú të lëꞌë rall, mënë nanë́diꞌi tsasë́ rall shtiꞌdza. \m \v 20 Segundë puntë, Isaías gupë valurë nu bëquë́ꞌëiꞌ: \q1 Ra nagudílidiꞌi na, bëdiaꞌguëlú rall na. \q1 Guëluaꞌaluhia lu ra nadë gunáꞌbëdiꞌi por na. \m \v 21 Perë en cuantë shcuendë mënë israelitë rniꞌi Isaías: “Guëdubi tiempë bëldí guiahia parë guna recibir mënë nanë́diꞌi guëquë́ diaguë shtiꞌdza, mënë narniꞌi cuntrë voluntá shtëna”. \c 11 \s1 Mënë israelitë naná salvar \p \v 1 Iurneꞌ quëgnaꞌbë diꞌdza: ¿pë na posiblë bëquë́ guiaꞌa më parë siemprë ra mënë israelitë? Aquëdiꞌi; pues mizmë na nahia më israelitë; nahia llëbní Abraham; Benjamín na shtadë guëluhia. \v 2 Dizdë más antsë Dios gulë́ më ra mënë israelitë; adë bëquë́ guiaꞌa Dios lëꞌë rall. ¿Pë riasë́diꞌi të lo quë narniꞌi Sagradas Escrituras laꞌni histuri nabëꞌnë Elías? Bëdchiꞌbë Elías galquiá cuntrë mënë israelitë; guníꞌiꞌ lu Dios: \v 3 “Dadë, ra mënë gudini rall ra nabiadiꞌdzë shtíꞌdzël nu bëzalú rall bëcuꞌguë shtë́nël. Sulë na nahia muzë shtë́nël nanabani. Nu rac shtuꞌu rall quini rall na.” \v 4 Perë Dios bëquebi lu Elías: “Na gulëhia mënë; napa gadchi mili nguiu nadë bëzullíbidiꞌi delantë lu dzanë Baal”. \v 5 Rniaꞌa lu të, mizmë iurneꞌ ziquë tiempë dzë ni, Dios napë tubi tantë mënë israelitë nagulë́ më ziquë favurë shtë më të gac raiꞌ shini më. \v 6 Si talë na raiꞌ shini më por tubi favurë, iurní nádiꞌin por lo quë naquëhunë raiꞌ purquë iurní favurë nídiꞌi favurë sino salvaciuni na ziquë rallë narunë tucarë por lo quë nabëꞌnë rall. Bëꞌnë më favurë ni sulë por galërgaꞌa ldúꞌiꞌ. \p \v 7 ¿Pë guëníꞌiaꞌa? Casi grë mënë israelitë adë bëdzélëdiꞌi rall manërë parë gac salvar rall, perë bëldá rall nagulë́ Dios, bëꞌnë raiꞌ recibir favurë shtë më. Los de más më israelitë guc naguëdchi lduꞌu rall, bëꞌnë Dios. \v 8 Zni rniꞌi Sagradas Escrituras: “Bësaꞌnë Dios lëꞌë rall lu nacahi të adë tsasë́diꞌi rall; adë rnádiꞌi rall con slu rall; adë rínidiꞌi rall con diaguë rall, bëꞌnë Dios. Zni na rall hashtë iurneꞌ.” \v 9 Nu zac rniꞌi David: \q1 Grë cusë zaꞌquë nanapë mënë ni, guëabrí ziquë trampë catë ldaguë rall. \q1 Vidë chulë shtë rall guëabrí guëc rall cumë cashtigu. \q1 \v 10 Nu slu rall guëcahi të parë guënádiꞌi rall verdá. \q1 Nu galriá lduꞌu shtë rall gac ziquë tubi bultë nëꞌë. \s1 Salvaciuni shtë ra nanádiꞌi më israelitë \p \v 11 Iurneꞌ rnaꞌbë diꞌdza: ¿pë na ra mënë israelitë ziquë tubi mënë narreldë lu guëꞌë nu gúnëdiꞌill gan jamás tsashtëll stubi? Aquëdiꞌi, sino iurë bëquë́ guiaꞌa më israelitë salvaciuni, ra mënë nanádiꞌi më israelitë guatë́ rall shnezë Dios parë gac salvar rall të parë guëná mënë israelitë nu guëzebi lduꞌu rall lu mënë ni; iurní tsaldí lduꞌu rall shtiꞌdzë më. \v 12 Guëniaꞌa lu të stubi cusë, si talë iurë bëquë́ guiaꞌa mënë israelitë salvaciuni shtë Dios, iurní bëdchini bendición parë los de más mënë, blac llëruꞌbë bendición guëdchini iurë guëabrí lduꞌu rall lu Dios. Si talë ra më nanádiꞌi më israelitë, napë rall favurë shtë Dios purquë ra mënë israelitë bëniti rall shnezë Dios, blac cusë zaꞌquë guëdchini lu guë́ꞌdchiliu iurë tsaldí lduꞌu mënë israelitë shtiꞌdzë Dios. \p \v 13 Perë napa tubi diꞌdzë parë lëꞌë të nanádiꞌi më israelitë. Bësheꞌldë Dios na; nahia poshtë shtë më. Nahin tubi hunurë parë na. \v 14 Quëhuna shchiꞌni më con guëdubinú lduaꞌa të ra sahia mënë israelitë, iurë guëná rall lëꞌë të, gac shtuꞌu rall gac salvar rall. \v 15 Pues si talë iurë bëquë́ guiaꞌa Dios lëꞌë rall, ra mënë nanádiꞌi më israelitë guatë́ rall shnezë Dios, ¿llallë gac iurë ra mënë israelitë guëabrí lduꞌu rall shnezë Dios stubi? Gaquin ziquë iurë tsashtë́ tëgulë ladi ra tëgulë. \v 16 Iurneꞌ guëniaꞌa shcuendë Abraham nu naciuni Israel. Si talë tubi muestrë shtë nacubë na santu, grë nacubë na santu. Si sluꞌchi hiaguë na santu, también ra llicu hiaguë na santu. \p \v 17 Bëldá ra mënë israelitë na rall ziquë llicu hiaguë olivo guishi; bëriuguë rahin perë lëꞌë të guc injertar lu tronquë shlugar ra mënë ni, nu napë të partë con vidë shtë hiaguë verdadërë con ra naná shmënë Dios. \v 18 Adë runë nadchínidiꞌi të; adë chu guëníꞌidiꞌi na të mejurë quë los de más llicu hiaguë. Si talë runë nadchini të, gulë bësëagná lduꞌu të de quë napë të vidë sin fin sulë purquë unidë na të con tronquë shtë hiaguë. Lëꞌë tronquë rneꞌe vidë parë lëꞌë të; lëdë lë́ꞌëdiꞌi të rdëꞌë të vidë parë hiaguë ni. \p \v 19 Perë tal vez guëníꞌil lua: “Perë llicu hiaguë riuguin të parë guc injertara; guca injertë lu tronquë shtë hiaguë”. \v 20 Rniaꞌa lu të; bëdchisú Dios ra mënë israelitë purquë adë gualdídiꞌi lduꞌu rall shtiꞌdzë Dios, perë lë́ꞌël nápël vidë sin fin sulë purquë rialdí ldúꞌul shtiꞌdzë më. Zni nahin; adë runë nadchínidiꞌil sino gupë cuidadë \v 21 purquë si talë adë bë́ꞌnëdiꞌi Dios perdunë ra mënë israelitë naná ziquë llicu hiaguë legítimë, tampuquë gúnëdiꞌi më perdunë lë́ꞌël si adë rialdídiꞌi ldúꞌul de verdá. \v 22 Gulë guná, blac llëruꞌbë na amor shtë Dios, perë runë më cashtigu. Ra naná ziquë llicu hiaguë nabëriuguë bëꞌnë më cashtigu demasiadë, perë parë lë́ꞌël gunë më bien si talë tsaglaꞌguë gáquël unidë con lëꞌë më; no sea quë zac lë́ꞌël gáquël ziquë llicu hiaguë nabëriuguë. \v 23 Más de ni, si talë ra mënë israelitë nanádiꞌi unidë con Cristo iurneꞌ, si talë guëabrí lduꞌu rall lu shnezë Dios, gapë rall vidë sin fin; gac rall ziquë llicu hiaguë naguc injertë lu tronquë stubi. Napë më pudërë parë gunë mëhin. \v 24 Perë lë́ꞌël nal ziquë llicu hiaguë olivo guishi; nádiꞌil më israelitë perë bëriúguël parë gáquël injertadë con verdadërë hiaguë olivo. Ni na contrari lo quë narunë mieti; adë gáquëdiꞌi unir tubi llicu hiaguë guishi lu tubi tronquë zaꞌquë. Zni nahin con ra mënë israelitë naná ziquë llicu hiaguë verdadërë. Blac sencigi nahin gunë më injertë ra mënë ni lu tronquë shtë hiaguë stubi vësë. \s1 Ra mënë israelitë gac salvar rall \p \v 25 Bëchi, quëgniaꞌa comparaciuni purquë rac shtuaꞌa gac bëꞌa të tubi secretë nabëluaꞌa Dios neꞌ. Antsë guasë́diꞌi hiáꞌahin. Perë adë rúnëdiꞌi të llgabë na të mejurë quë los de más saꞌ të. Bëldá ra më israelitë na raiꞌ ziquë ciegu; naguëdchi lduꞌu raiꞌ hashtë gac cumplir zihani mënë nanádiꞌi më israelitë gac salvar. \v 26 Iurë nasalvar ra mënë ni, iurní grë mënë israelitë gac salvar rall; Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 El quë nagunë librar, zéꞌdiꞌ de Sión. \q1 Guëdchisúhiꞌ duldë shtë llëbní Jacob. \q1 \v 27 Ndëꞌë na tubi promësë nardëꞌa con lëꞌë raiꞌ iurë guëdchisúa duldë shtë rall. \p \v 28 ¿Pë runë cuntienë grë ndëꞌë parë ra nabëꞌnë recibir dizaꞌquë? Pues ra më israelitë na rall enemigu shtë Dios iurneꞌ parë gunë të recibir bendición shtë më. Perë gulë́ më lëꞌë rall; bëꞌnë ldaiꞌ më lëꞌë rall purquë na rall shini shmënë Dios naguquëreldë guahietë. \v 29 Rnaꞌbë më mënë; rzëlaaꞌdchi më bendición cuaꞌa mënë; nunquë gunë më cambi galërniꞌi lduꞌu më. \v 30 Más antsë adë gualdídiꞌi lduꞌu të shtiꞌdzë më perë iurneꞌ sí, bëꞌnë të recibir galërgaꞌa lduꞌu më. Guquin purquë ra mënë israelitë në́diꞌi tsaldí lduꞌu rall shtiꞌdzë më. \v 31 Aunquë iurneꞌ lëꞌë rall adë rzuꞌbë diáguëdiꞌi rall shtiꞌdzë më, guëdchini tubi dzë guëgaꞌa lduꞌu Dios lëꞌë rall stubi nu gac salvar rall. Gunë rall recibir galërgaꞌa lduꞌu më stubi juntë con lëꞌë të. \v 32 Pues parë Dios grë́tëꞌ mënë na rall ziquë ra prësi laꞌni lachiguiꞌbë. Grë́tëꞌ mënë adë bë́ꞌnëdiꞌi cumplir mandadë shtë më të parë guëgaꞌa lduꞌu më grë mieti. \p \v 33 Blac llëruꞌbë na shgabë më. Riasë́ më grë́tëꞌ ra cusë. Adë chu gúnëdiꞌi gan gac bë́ꞌall por completë shgabë më. Adë chu ráquëdiꞌi gac bë́ꞌall manërë naquëhunënú më con lëꞌë hiaꞌa. \v 34 “¿Chull tsasë́ llgabë nanapë Dadë Dios? u ¿chull bëdëꞌë cunseju parë lëꞌë më? \v 35 ¿Chu bëdëꞌë nacuaꞌa më të parë guëabrí quilli më lë́ꞌëll ziquë pagu?” \v 36 Purquë por lëꞌë më rniꞌbi grë́tëꞌ cusë. Bëcueꞌshtë́ më grë́tëꞌ cusë; bëntsaꞌu më grë́tëꞌ cusë parë gunë më recibir hunurë nu graci shtë mënë. Runë tucarë grë́tëꞌ mënë guëdëꞌë rall labansë parë lëꞌë më hashtë nídiꞌi fin. Amén. \c 12 \s1 Rac shtuꞌu Dios guëquëréldaꞌa sulë parë lëꞌë më \p \v 1 Znítiꞌi bëcha, quëhuna ruëguë lu të gunë të intriegu mizmë lëꞌë të parë Dios purquë bëgaꞌa lduꞌu më lëꞌë të. Gulë bëꞌnë presentar mizmë lë́ꞌël ziquë ofrendë parë lëꞌë më. Gulë gac të mënë santu, mënë narëuuꞌ lduꞌu Dios. Ni runë tucarë gunë të purquë riasë́ të, nu zni gunë të alabar lëꞌë më. \v 2 Adë chu guëquëréldëdiꞌi ziquë los de más mënë shtë guë́ꞌdchiliu, sino gulë gac mënë nacubi por cambi nananú laꞌni lduꞌu të. Zni másruꞌu gac bëꞌa të naná voluntá shtë Dios; quiere decir, guadë naná cusë zaꞌquë nu guadë narquitë lduꞌu më nu lo quë naná tubldí delantë lu më. \p \v 3 De acuerdë con favurë nabëꞌnë më, gulë́ më na ziquë poshtë shtë́hiꞌ, rniaꞌa lu të adë chu gúnëdiꞌi llgabë nall më ruꞌbë lu saꞌll. Mejurë gulë bëꞌnë llgabë lo quë naná verdá nu tubldí de acuerdë con fe nabëzëlaaꞌchi Dios parë lë́ꞌël. \v 4 Ziquë cuerpë shtë nguiu naná zihani partë perë tubsë cuerpë, \v 5 zni zac lëꞌë hiaꞌa, cantidá na hiaꞌa perë na hiaꞌa tubsë cuerpë naná unidë con Jesucristo, nu lëꞌë hiaꞌa unidë na hiaꞌa, cadë nguiu con grë saꞌ nguiu. \p \v 6 Cadë túbiaꞌa nadápaꞌa don nabëzëlaaꞌdchi Espíritu Santo según favurë nabëꞌnë Dios. Llni nu fuersë narneꞌe Dios adë nádiꞌin igual parë cadë túbiaꞌa, perë runë tucarë guëdëꞌnë dchíꞌniaꞌa llni nadápaꞌa. Si talë por pudërë shtë Dios ráquël guëníꞌil shtiꞌdzë më, guniꞌi shtiꞌdzë më de acuerdë con ldaiꞌ shtë më nabëdë́ꞌnaꞌa recibir de lëꞌë më. \v 7 Si talë ráquël rúnël sirvë lu saꞌl, pues bëꞌnë sirvë lu raiꞌ con guëdubinú ldúꞌul. Si talë ráquël guëluáꞌal shtiꞌdzë më con pudërë shtë më, pues runë tucarë guëluáꞌal con guëdubinú ldúꞌul. \v 8 Si talë ráquël guëdë́ꞌël cunseju saꞌl, bëꞌnin con guëdubinú ldúꞌul. El quë nardëꞌë parë shchiꞌni Dios, pues guëdë́ꞌëll sin quë cuéziꞌ gúnëll recibir premi. El quë narac guënibëꞌa, pues tsaglaꞌguë guënibë́ꞌall con cuidadë. El quë nargaꞌa lduꞌu saꞌll, guëgaꞌa ldúꞌull con lëgrë. \s1 Lo quë narunë tucarë gunë ra narialdí lduꞌi dizaꞌquë \p \v 9 Gulë guc shtuꞌu de verdá grë mënë. Gulë guná tushë ra cusë mal perë gulë tsaglaꞌguë ra cusë zaꞌquë. \v 10 Gulë guc shtuꞌu con llëruꞌbë cariñi grë saꞌ të. Gulë bëꞌnë honrar saꞌl; gulë bëꞌnë rëspëti lu saꞌl. \p \v 11 Adë gac nabë́chidiꞌil; gulë bëꞌnë sirvë Dadë Jesús guëdubi tiempë. \p \v 12 Gulë bëquitë lduꞌu të con esperansë nanápël; gulë gac mënë pacënci iurë rzunaldë mënë lë́ꞌël; adë cuézëdiꞌi të sino gulë gunaꞌbë lu Dios guëdubi tiempë. \p \v 13 Gulë bëꞌnë compañi ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë Jesús con nicidá shtë raiꞌ. Gulë bëꞌnë recibir bien grë nazeꞌdë visitë lídchil. \p \v 14 Si talë tubi mënë rguell guë́quël, gunaꞌbë lu Dios parë guëdëꞌë më bendición parë nguiu ni. Adë rúnëdiꞌil igualadë con lë́ꞌëll. \p \v 15 Gulë cue nalëgrë con ra naquëreldë nalëgrë nu gulë bëgaꞌa lduꞌu të con ra naruꞌnë lu galëriá lduꞌu. \p \v 16 Súdiꞌi ni tubi dishiꞌbi entrë lëꞌë të. Adë runë narúꞌbëdiꞌil lu saꞌl, sino gulë gac amigu shtë ra mënë nanádiꞌi më ruꞌbë lu guë́ꞌdchiliu. \p \v 17 Adë riabrídiꞌi gúnël cusë mal parë el quë narunë cuntrë lë́ꞌël. Gulë guniꞌi lduꞌu gunë të bien delantë lu grë saꞌ të. \v 18 Gulë guquëreldë sin dishiꞌbi con grë mieti. \v 19 Adë rúnëdiꞌil vengar sino bëdëꞌë sí gunë Dios cashtigu purquë Sagradas Escrituras rniꞌi: “Runë tucarë guna vengar; na guëguíllahin, rniꞌi Dadë”. \v 20 Nu zac rniꞌi Sagradas Escrituras: “Si talë enemigu shtë́nël rldiaꞌnë, bëdëꞌë nagáuhiꞌ. Si talë rbídchiꞌ, bëdëꞌë nagúhiꞌ purquë si talë gúnël zni, iurní guëá shnill por galështú.” \v 21 Adë rdë́ꞌëdiꞌil sí gunë duldë gan lul, sino lë́ꞌël bëꞌnë gan lu mal con lo quë naná zaꞌquë. \c 13 \p \v 1 Runë tucarë grë́tëꞌ mënë gunë rall rëspëti ra gubiernë nu autoridá purquë grë ra autoridá na por voluntá shtë Dios. Ra autoridá zúbëgaꞌa raiꞌ por permisi shtë Dios. \v 2 Grë ra narzutipë lu shtiꞌdzë gubiernë rúnëll cuntrë lo quë nabëꞌnë Dios punërë. El quë narzutipë lu shtiꞌdzë gubiernë rsëdchínill cashtigu parë mizmë lë́ꞌëll. \v 3 Grë ra narnibëꞌa nananú guë́ꞌdchiliu, adë rtsë́bëdiꞌi rall ra mënë naquëhunë cusë zaꞌquë sino quë rtsëbë rall ra naquëhunë mal. ¿Gu rac shtúꞌul guëbánil sin quë rdzë́bëdiꞌil lu autoridá? pues gulë cue cusë zaꞌquë; hia iurní guëáꞌnël ziquë ra më zaꞌquë lu ra gubiernë. \v 4 Pues lëꞌë ra autoridá na rall el quë nabëꞌnë Dios punërë parë bien shtë të, perë si talë lë́ꞌël quëhúnël mal, iurní sí, guëdzë́bël lu autoridá purquë bëꞌnë më punërë lëꞌë rall parë gunë rall cashtigu tubldí grë́tëꞌ el quë naquëhunë mal. \v 5 Por ni rquiꞌni gunë të rëspëti ra autoridá, lëdë niáꞌasëdiꞌi parë zéꞌdëdiꞌi cashtigu guë́quël sino también purquë laꞌni ldúꞌul nanël zni nazaꞌquin. \v 6 Por rsunë rëꞌ, gulë quilli ra impuestë nacagnaꞌbë gubiernë purquë na rall por voluntá shtë Dios. Bëꞌnë më punërë lëꞌë rall parë dchiꞌni ni. \p \v 7 Gulë bëdëꞌë lo quë narunë tucarë parë cadë tubi saꞌl. El quë nazeꞌbi contribución, gulë quilli contribución. Grë ra nazeꞌbi impuestë, gulë quilli impuestë. El quë narunë tucarë rëspëti, gulë bëꞌnë rëspëti lë́ꞌiꞌ nu el quë narunë tucarë hunurë, gulë bëꞌnë honrar lë́ꞌiꞌ. \v 8 Adë rzéꞌbidiꞌi të ni tubi lu saꞌ të sino gulë quilli lo quë narzéꞌbil lu saꞌl. Gulë guc shtuꞌu saꞌl purquë el quë narac shtuꞌu saꞌll de verdá, bë́ꞌnëll cumplir lo quë nacagnibëꞌa lëy shtë Dios. \v 9 Ra mandamientë rniꞌi: “Adë rúnëdiꞌil duldë adulteri. Adë rguínidiꞌil saꞌl. Adë rbaaꞌnëdiꞌi të. Adë ruadiꞌdzë bíshidiꞌil lu saꞌl. Adë rzébidiꞌi ldúꞌul pë shtë mënë.” Grë ndëꞌë con los de más mandamientë shtë Dios, gúnël cumplir si talë gúnël lo quë narniꞌi shtiꞌdzë më: “Gulë guc shtuꞌu grë saꞌl igual ziquë rac shtúꞌul mizmë lë́ꞌël”. \v 10 El quë naná rac shtuꞌu sáhiꞌ, adë quëhúnëdiꞌill mal cuntrë bëchi saꞌ ni; por ni el quë narac shtuꞌu saꞌll de verdá, canihúnëll cumplir lëy shtë Dios. \p \v 11 Más de ni, gulë bëdëꞌë cuendë tiempë nabániaꞌa. Hia bëgaꞌa iurë; gácaꞌa ziquë el quë nagubani lu mbëcaꞌldë purquë dzë naguëdchini Dadë Jesús stubi, más guëlladchi zugaꞌain parë iurneꞌ quë iurë lëꞌë hiaꞌa gualdí lduꞌu hiaꞌa dizaꞌquë. \v 12 Na ziquë gueꞌlë zeꞌdë grëgueꞌlë; hia lëꞌë gueꞌlë ziagdzaguë. Lëꞌë dzë zeꞌdë biꞌguë. Por ni rquiꞌni guësáꞌnaꞌa grë cusë mal narunë mieti lu nacahi. Ziquë suldadë nanacu shabë suldadë, cha zugaꞌa hiaꞌa con llni shtë Dios parë tíldiaꞌa cuntrë mal. \v 13 Ziagláꞌgaꞌa lu shnézaꞌa sin ni tubi duldë, ziquë narunë tucarë narzë́ rdzë. Adë chu gáquëdiꞌi zudchi. Nu adë chu tsádiꞌi ca nanú ruidë, nilë catë quëreldë mënë ziquë mbecu. Adë chu gápëdiꞌi mal vici; adë chu tsutë́diꞌi lu dishiꞌbi. Adë chu gáquëdiꞌi mbidiosë \v 14 sino gulë gac ziquë tubi nanacu bien con mizmë pudërë shtë Dadë Jesucristo. Adë rdë́ꞌëdiꞌil sí lu ra deseo mal narsini lë́ꞌël lu mal. \c 14 \s1 Adë rúnëdiꞌil juzguë saꞌl \p \v 1 Gulë bëꞌnë recibir saꞌl narialdí lduꞌi dizaꞌquë aunquë adë zugaꞌadiꞌill firmë lu shnezë më. Bëꞌnë recibir lë́ꞌëll sin quë adë rchupë díꞌdzëdiꞌil subrë puntë naraull. \v 2 Por ejemplë nanú tubi saꞌl narialdí ldúꞌull nanú permisi gaull grë clasë cumidë, perë nanú stubi saꞌl naná débil; rníꞌill runë tucarë gau mieti ra verdurë, lë́dëdiꞌi gau mieti belë. \v 3 Pues el quë naráu belë, adë gúnëdiꞌill juzguë lëꞌë saꞌll naráu sulë ra verdurë. Nu zac el quë nadë rau belë, adë gúnëdiꞌill juzguë el quë naráu grë clasë cumidë purquë Dios bëꞌnë recibir lëꞌë mieti ni. \v 4 ¿Chull nal të quëhúnël juzguë lëꞌë muzë shtë stubi lamë? Pues lu shlamë muzë, gac muzë juzgar u gunë muzë recibir hunurë. Pues muzë shtë Jesús zull firmë lu shnezë më purquë Dios napë pudërë parë gunë muzë ni gan lu grë prëbë nazeꞌdë lúhiꞌ. \p \v 5 Stubi comparaciuni; nanú bëldá mënë quëhunë rall cumplir ra dzë delicadë. Stubi saꞌl rníꞌill grë ra dzë na igual; nídiꞌi dzë delicadë parë lë́ꞌëll. Pues nadë más runë tucarë cadë nguiu gáquiꞌ firmë con creenci shtë́hiꞌ. \v 6 El quë nanapë rëspëti lu dzë delicadë, pues quëhúnëll honrar Dios, nu zac el quë naquëhúnëdiꞌi cumplir ra dzë delicadë, lu Dios nápëll rëspëti. El quë naráu grë́tëꞌ cusë, pues quëhúnëll rëspëti Dios nu quëgdë́ꞌëll graci lu më por cumidë. Nu el quë narunë providë gaull cualquier cusë, quëhúnëllin parë lëꞌë më nu rdë́ꞌëll graci lu më. \p \v 7 Nadápaꞌa el quë narnibëꞌa lëꞌë hiaꞌa; mientras nabániaꞌa, na hiaꞌa muzë shtë më nu iurë gátiaꞌa, na hiaꞌa shmúziꞌ. \v 8 Si talë nabániaꞌa, nabániaꞌa parë lëꞌë Dadë. Si talë rátiaꞌa, rátiaꞌa parë lëꞌë më. Si talë guëbániaꞌa u si talë gátiaꞌa, na hiaꞌa shmënë Dios. \v 9 Por mizmë rsunë ni, Cristo guti nu bëabrí nabani më të parë gac më Dadë tantë ra mënë naguti nu zac ra nanabani. \p \v 10 Perë lë́ꞌël ¿pëzielú rúnël juzguë ra bëchi saꞌl? Grë́tëꞌ hiaꞌa napë quë guëdchíniaꞌa delantë lu Cristo të parë gunë më juzguë cadë lëꞌë hiaꞌa. \v 11 Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Ziquë segurë na nabania, rniꞌi Dadë, grë́tëꞌ mënë gac bëꞌa rall nahia Dios nu guëzullibi rall lua. \q1 Grë́tëꞌ mënë gunë rall alabar na. \p \v 12 Znítiꞌi cadë tubi hiaꞌa napë quë guëdëꞌë hiaꞌa cuendë lu Dios por lo quë naquëdë́ꞌnaꞌa. \s1 Adë chu gáquëdiꞌi mal ejemplë parë saꞌl \p \v 13 Por ni rniaꞌa, adë chu gúnëdiꞌi juzguë saꞌll sino al contrari, gulë guniꞌi ldúꞌul guëquëréldël nazaꞌquë, lë́dëdiꞌi manërë mal; no sea quë guëlaguë saꞌl lu duldë por causë shtë́nël. \v 14 Unidë nahia con Jesucristo, por ni napa segurë de quë grë cumidë nalimpi; nídiꞌi mal si talë guëdáuhaꞌain, perë si tubi nguiu rniꞌi ldúꞌull nanú dau adë límpidiꞌi, pues parë lë́ꞌëll naprovidë gaullin. \v 15 Perë si talë raul grë clasë cumidë nu zni quëhúnël ofender saꞌl, pues adë rac shtúꞌudiꞌil saꞌl iurní; runë fáltël amor parë saꞌl. Adë rúnëdiꞌil niétiquë; adë gáudiꞌil belë si talë por ni guëniti saꞌl. Jesucristo gútiꞌ por lë́ꞌëll. \v 16 Adë rdë́ꞌëdiꞌil lugar guëniꞌi mënë mal por lo quë nanë́l na bien. \v 17 Si talë rnibëꞌa Dios lë́ꞌël, si náhiꞌ Rëy, nídiꞌi importë custumbrë pë raul u pë ruuꞌl, sino stubi cusë rquiꞌni naná tubldí shcuéndaꞌa lu më, nu cuedchí lduꞌu hiaꞌa lúhiꞌ, nu rquitë lduꞌu hiaꞌa por Espíritu Santo nacuezënú lëꞌë hiaꞌa. \v 18 El quë narunë sirvë Cristo manërë zaꞌquë, ni rquitë lduꞌu Dios con lë́ꞌëll nu ra saꞌll adë bë nápëdiꞌi guëniꞌi rall cuntrë lë́ꞌëll. \p \v 19 Por ni cha guiaglaꞌgaꞌa nezë catë rbedchí lduꞌu hiaꞌa, catë nídiꞌi dishiꞌbi, catë guëdë́ꞌnaꞌa compañi saꞌ hiaꞌa të gac rall más firmë lu shnezë Dios. \v 20 Adë rshíꞌnidiꞌil dchiꞌni shtë Dios por lo quë narául. Grë dau nazaꞌquë gau mieti perë na mal si talë raul tubi cusë nu ejemplë shtë́nël na ziquë tubi guëꞌë catë rreldë saꞌl nu gúnëll duldë. \v 21 Pues bien nahin adë chu gáudiꞌi belë, nu adë chu gúdiꞌi vini, nu ni por chu guëdë́ꞌnëdiꞌi cualquier tubi cusë narunë rreldë bëchi saꞌ hiaꞌa lu duldë, ni lo quë runë dañi parë fe shtë saꞌ hiaꞌa. \v 22 ¿Gu rialdí ldúꞌul de quë grë dau nazaꞌquë? Pues nabënë nahin perë adë rdildi díꞌdzëdiꞌil con saꞌl subrë puntë rëꞌ. Rquitë lduꞌu nguiu el quë naná firmë lu shnéziꞌ, el quë nanëll rúnëll bien. \v 23 El quë naráu cualquier cusë nu rza ldúꞌull, nall culpablë purquë adë quëháudiꞌill con fe; adë quëhúnëdiꞌill cumplir según rialdí ldúꞌull. Cualquier cusë naguëdë́ꞌnaꞌa, si nápëdiꞌi hiaꞌa confiansë nazaꞌquin, pues duldë nahin parë lëꞌë hiaꞌa. \c 15 \s1 Gulë bëꞌnë lo quë narac shtuꞌu saꞌl \p \v 1 Grë hiaꞌa naná firmë lu shnezë Dios, runë tucarë guëdë́ꞌnaꞌa compañi ra nazugáꞌadiꞌi firmë lu shnezë më. Gácaꞌa më pacënci, lë́dëdiꞌi mënë narguili bien shtë́naꞌa. \v 2 Cadë tubi hiaꞌa runë tucarë guëdë́ꞌnaꞌa bien con saꞌ hiaꞌa të tsaldí lduꞌu rall más; gac rall firmë lu shnezë më. \v 3 Mizmë Jesucristo adë bëquítëdiꞌi ldúꞌiꞌ mizmë lë́ꞌiꞌ sino guc cumplir lo quë naná escritë laꞌni Sagradas Escrituras: “Grë ra didzabë naguniꞌi mënë cuntrë lë́ꞌël, bëabrí guniꞌi rall cuntrë na”. \v 4 Pues grë lo quë naná escritë laꞌni Sagradas Escrituras, cuë ra diꞌdzë ni parë bien shtë hiaꞌa. Naescritin të guësë́ꞌdaꞌa laꞌnin të guaꞌa lduꞌu hiaꞌa firmë lu shnezë më të gácaꞌa më pacënci por shtiꞌdzë më nu gápaꞌa esperansë. \v 5 Quëgnaꞌba lu Dios, el quë narniꞌinú lëꞌë hiaꞌa, gúniꞌ compañi lëꞌë të, të gac unidë të ziquë bësëaꞌnë më tubi ejemplë parë lëꞌë hiaꞌa \v 6 të gac gunë të alabar Dios con tubsë llgabë nu con tubsë bë. Gulë bëꞌnë alabar Dadë Dios naná Shtadë Shlámaꞌa Jesucristo. \s1 Bërëꞌtsë dizaꞌquë ladi ra nanádiꞌi më israelitë \p \v 7 Por ni, gulë bëꞌnë recibir grë saꞌ të cumë ziquë Jesucristo bë́ꞌniꞌ recibir lëꞌë hiaꞌa parë guëluaꞌa pudërë shtë Dios. \v 8 Lo quë narniaꞌa na, bidë Cristo parë bëꞌnë më sirvë lëꞌë ra më israelitë parë gac cumplir grë ra promësë naguniꞌi Dios lu shtadë guëlú hiaꞌa. Bidë më parë guëluaꞌa më ra diꞌdzë shtë Dios na verdá. \v 9 Nu bidë më parë ra mënë nanádiꞌi më israelitë, guëdëꞌë rall graci lu më por galërgaꞌa lduꞌu më. Ni na de acuerdë naná escritë: \q1 Guna alabar lë́ꞌël entrë grë naciuni. \q1 Gulda cantë lul; guëniaꞌa blac llëruꞌbë na pudërë shtë́nël. \m \v 10 Stubi partë Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Gulë bëquitë lduꞌu të mënë nanádiꞌi israelitë. \q1 Gulë bëquitë lduꞌu të juntë con shmënë më. \m \v 11 Stubi partë Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Gulë biadiꞌdzë cusë ruꞌbë nabëꞌnë Dios lu grë mënë shtë guë́ꞌdchiliu. \q1 Lëꞌë të nanádiꞌi më israelitë, gulë bëꞌnë alabar lëꞌë më juntë con ra shmënë më. \m \v 12 Nu Isaías bëquë́ꞌëiꞌ: \q1 Tubi llëbní Isaí guëdchini të guënibëꞌa më ni ra naciuni. \q1 Ra mënë tsaldí lduꞌu rall lë́ꞌiꞌ, el quë nagunë salvar lëꞌë rall. \p \v 13 Quëgnaꞌba lu Dios, el quë narunë parë gápaꞌa esperansë, guësheꞌldë më lëgrë nu paz laꞌni lduꞌu të purquë rialdí lduꞌu të shtiꞌdzë më. Cagnaꞌba gapë të zihani esperansë por pudërë shtë Espíritu Santo. \p \v 14 Bëcha, napa segurë de quë lëꞌë të na të më zaꞌquë nu rac bëꞌa të ra cusë shtë Dios, nu nanë́a de quë rac të guëdëꞌë të cunseju parë cadë tubi saꞌ të. \v 15 Perë laꞌni cartë rëꞌ, adë bëdzë́bëdiaꞌa guëquëaꞌa lu të grë enseñansë rëꞌ të adë guëáꞌldëdiꞌi lduꞌu të diꞌdzë ni. Bë́nahin purquë zni bëꞌnë më incarguë de quë gunahin. \v 16 Bëꞌnë Dios tubi favurë de quë guna sirvë lëꞌë Dadë Jesucristo entrë ra nanádiꞌi më israelitë. Quëhuna dchiꞌni rëꞌ naná bëneꞌe Dios parë gac salvar mieti, parë raca guna presentar grë ra nanádiꞌi më israelitë lu Dios ziquë tubi ofrendë naguëcaꞌa më, tubi ofrendë nabëꞌnë ldaiꞌ Dios por Espíritu Santo. \p \v 17 Por Jesucristo naná runë compañi na, napa rsunë parë guëquitë lduaꞌa con dchiꞌni nabëna por lëꞌë më \v 18 purquë adë nápëdiaꞌa valurë guëniaꞌa lu të más cusë, sulamëntë lo quë nabëꞌnë Cristo laꞌni vidë shtëna; guniaꞌa lu ra mënë të ra nanádiꞌi më israelitë tsaldí lduꞌu rall nu guëzuꞌbë diaguë rall shtiꞌdzë më. \v 19 Por milagrë nu sëñi nu con pudërë shtë Espíritu Santo, biadiꞌdza shtiꞌdzë Jesucristo dizdë Jerusalén nu alrededurë lugar ni hashtë regiuni Ilírico; biadiꞌdza guëdubi lugar ni. \v 20 Zni guniꞌi lduaꞌa tsagniaꞌa dizaꞌquë lu ra mënë catë nunquë guc bë́ꞌadiꞌi mënë lë Dadë Jesucristo të parë shchiꞌnia gáquëdiꞌin ziquë tubi mënë narzaꞌa lídchiꞌ guëc cimientë shtë hiuꞌu nabëntsaꞌu stubi sáhiꞌ. \v 21 Ziquë na escritë: \q1 Grë ra nadë bë́ꞌnëdiꞌi recibir dizaꞌquë shtë́hiꞌ, guini rall. \q1 Grë ra nadë riasë́diꞌi shtíꞌdziꞌ, tsasë́ rall. \s1 Guc lduꞌu Pablo tsáhiꞌ ciudá Roma \p \v 22 Nalë́ rac shtuaꞌa guëniaꞌa dizaꞌquë lu ra nanadë guënë́diꞌi lëꞌë më. Zihani mënë runë rall cuntrë na; por ni adë bëna gan tsahia tubi visitë lëꞌë të. \v 23 Perë iurneꞌ bëna gan shchiꞌnia ndëꞌë, guëdubi regiuni rëꞌ. Por zihani izë rac shtuaꞌa guëbaninúa lëꞌë të. \v 24 Gueldë guëna visitar lëꞌë të iurë tsahia España. Despuësë de tubi visitë con lëꞌë të, rialdí lduaꞌa gunë të compañi na con nicidá nanapa parë nezë España. \v 25 Perë iurneꞌ tsahia Jerusalén; guahia duꞌpë ayudë parë ra shmënë Jesús narëtaꞌ ndë \v 26 purquë ra mënë Macedonia nu Acaya bëtëá raiꞌ tubi ofrendë parë ra shmënë Jesús nabënápëdiꞌi, ra naquëreldë Jerusalén. \v 27 Pues bëꞌnë rall llgabë ziquë cusë zaꞌquë, gunë rall compañi ra mënë ni. Nabënë nahin purquë ra mënë Acaya nu Macedonia bëꞌnë rall recibir dizaꞌquë por ra mënë israelitë. Iurneꞌ runë tucarë gunë rall compañi ra prubi con dumí shtë rall. \v 28 Iurë guna gan con asuntë rëꞌ, guna intriegu ofrendë ni guiaꞌa raiꞌ; iurní guëruaꞌa parë España. Pues iurní gueldë guënahia lëꞌë të. \v 29 Napa segurë de quë iurë guënahia lu të, guëdchinia con bendición shtë Jesucristo. \p \v 30 Bëchi, quëhuna ruëguë lu të por nombre shtë Dadë Jesucristo nu por amor narneꞌe Espíritu Santo, de quë gunë të compañi na con oraciuni lu Dios. \v 31 Gulë gunaꞌbë lu më të parë guëlá më na grë́tëꞌ lo quë narac shtuꞌu gunë ra nadë rialdídiꞌi lduꞌu shtiꞌdzë Jesús, ra naquëreldë Judea. Gulë gunaꞌbë lu më të parë ra shmënë Jesús nananú Jerusalén, gunë rall recibir con bien ayudë naguahia parë lëꞌë raiꞌ. \v 32 Nu gulë gunaꞌbë lu më, si na voluntá shtë më, gueldë guënahia lëꞌë të; guëdchinia con lëgrë shtë më nu guna duꞌpë descansë con lëꞌë të. \v 33 Dios el quë narunë parë cuedchí lduꞌu mieti, cuezënúhiꞌ lëꞌë të. Rac shtuaꞌa cuedchí lduꞌu të por pudërë shtë Dios; cuezënú më lëꞌë të. Amén. \c 16 \s1 Pablo quëhúniꞌ saludar sáhiꞌ \p \v 1 Runa presentar lu të Febe, tubi naꞌa naná rialdí lduꞌi dizaꞌquë. Quëhúnëll sirvë ra shmënë Dios naquëreldë guëꞌdchi Cencrea. \v 2 Gulë bëꞌnë recibir lë́ꞌiꞌ con bien por lë Dadë Jesús, cumë ziquë runë tucarë gunë mieti con ra narialdí lduꞌi Dios. Gulë bëꞌnë compañi lë́ꞌiꞌ cualquier cusë narquíꞌniꞌ purquë lë́ꞌiꞌ bëꞌnë compañi zihani mënë nu na bë́ꞌniꞌ compañi. \p \v 3 Gulë bëꞌnë saludar Priscila nu Aquila naná ra shmëna lu dchiꞌni shtë Jesucristo. \v 4 Lëꞌë raiꞌ bëdchiꞌbë raiꞌ prupi vidë shtënë raiꞌ parë gac salvara lu peligrë. Lëdë niáꞌasë na rdë́ꞌëhia graci lu raiꞌ, sino zac ra los de más bëchi saꞌ hiaꞌa nanádiꞌi më israelitë perë rialdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë më. \v 5 Gulë bëꞌnë saludë grë ra narialdí lduꞌi dizaꞌquë, ra nardëá lidchi Priscila nu Aquila. Gulë bëꞌnë saludar Epeneto, el quë narac shtuaꞌa. Epeneto guc primërë nagualdí lduꞌi dizaꞌquë regiuni Acaya. \v 6 Gulë bëꞌnë saludë María, el quë nalë́ bëꞌnë dchiꞌni entrë lëꞌë të. \v 7 Gulë bëꞌnë saludë ra sahia, Andrónico nu Junias naguanú raiꞌ na laꞌni lachiguiꞌbë. Ra poshtë shtë më, napë raiꞌ zihani rëspëti parë Andrónico nu Junias; más de ni, gualdí lduꞌu raiꞌ dizaꞌquë más antsë quë na. \p \v 8 Gulë bëꞌnë saludë Amplias, stubi shmënë Jesús; nalë́ rac shtuaꞌa lë́ꞌiꞌ. \v 9 Gulë bëꞌnë saludë Urbano, el quë nabëꞌnënú shchiꞌni Jesús con lëꞌë hiaꞌa. Nu gulë bëꞌnë saludë Estaquis, el quë narac shtuaꞌa. \v 10 Gulë bëꞌnë saludë Apeles naná bëꞌnë gan lu grë prëbë ziquë shmënë Jesús. Nu zac gulë bëꞌnë saludë famili shtë Aristóbulo. \v 11 Gulë bëꞌnë saludë ra më ladza, Herodión, nu ra famili shtë Narciso naná rialdí lduꞌu dizaꞌquë. \v 12 Gulë bëꞌnë saludë Trifena nu Trifosa naná bëꞌnë shchiꞌni Jesús, nu zac bëꞌnë saludë Nanë Pérsida; nalë́ bë́ꞌniꞌ dchiꞌni shtë Dadë Jesús. \v 13 Gulë bëꞌnë saludë Rufo el quë napë famë entrë ra naná rialdí lduꞌi dizaꞌquë, por lo quë nabë́ꞌniꞌ. Nu zac gulë bëꞌnë saludë shniꞌa Rufo naná ziquë shníꞌahia. \v 14 Gulë bëꞌnë saludë Asíncrito nu Flegonte nu Hermas nu Patrobas nu Hermes con los de más shmënë Dios naná quëreldënú raiꞌ. \v 15 Gulë bëꞌnë saludë Filólogo nu Julia nu Nereo con zánëll. Gulë bëꞌnë saludë Olimpas con grë ra naná rialdí lduꞌi dizaꞌquë shtë Jesús, ra naná quëreldënú lëꞌë Olimpas. \p \v 16 Gulë bëꞌnë saludë cadë tubi lëꞌë të con cariñi santu. Grë ra grupë shtë shmënë Cristo rsheꞌldë rall saludë parë lëꞌë të. \p \v 17 Bëchi, runa ruëguë lu të, gulë gupë cuidadë ra nargú divisioni nu ra naná rdchiꞌbë problemë parë lëꞌë të. Lo quë naquëhunë rall, na cuntrë dizaꞌquë naná bësëꞌdë të. Gulë gulë́ con lëꞌë rall \v 18 purquë grë ra mieti ra adë na rall bajo ordë shtë Dadë Jesucristo sino quëhunë rall cumplir deseo mal nananú laꞌni lduꞌu rall nu rguguë́ rall lduꞌu ra mënë naná sencigi. Con diꞌdzë chulë nu libanë bishi, rsiguë́ rall ra mënë. \v 19 Grë mënë rac bëꞌa rall lla bëzuꞌbë diaguë të shtiꞌdzë Dios, nu rquitë lduaꞌa. Rac shtuaꞌa gac nasini të parë gunë të cusë zaꞌquë, lë́dëdiꞌi parë gunë të cusë mal. \v 20 Lëꞌë Dadë narcueꞌdchí lduꞌu hiaꞌa nasesë, gunë më gan lu Satanás ziquë tubi nguiu naguëlú guëc ma. Lëꞌë Dadë Jesucristo gunë ldaiꞌ lëꞌë të. \p \v 21 Timoteo naquëhunënú dchiꞌni na, rshéꞌldëll saludë parë lëꞌë të; nu Lucio nu Jasón nu Sosípater, mënë ladza; rsheꞌldë rall saludë. \p \v 22 Na Tercio, caquëaꞌa cartë rëꞌ; quëgsheꞌlda saludë parë lëꞌë të cumë unidë na hiaꞌa con Dadë Jesucristo. \p \v 23 Gayo el quë nardëꞌë pusadë parë na, nu rdëá grupë shtë shmënë Jesús lídchiꞌ, rshéꞌldiꞌ saludë parë lëꞌë të. Nu Erasto naná tesorërë shtë guëꞌdchi, rshéꞌldëll saludë; nu tubi bëcha lë Cuarto, tubi shmënë Jesús, rshéꞌldëll saludë. \p [ \v 24 Lëꞌë Dadë Jesucristo gunë ldaiꞌ grë të. Amén.] \s1 Rialú cartë rëꞌ con tubi labansë \p \v 25 Iurneꞌ guëdë́ꞌnaꞌa alabar Dios, el quë narac gunë parë gac të firmë lu dizaꞌquë shtë salvaciuni naná biadiꞌdza; ráquiꞌ gúniꞌ parë gac të firmë según lo quë nabëluaꞌa më lu hiaꞌa, cusë naná nagaꞌchi más antsë dizdë guzublú guë́ꞌdchiliu \v 26 perë iurneꞌ bëruꞌu diꞌdzë ni lu llni nu rdëꞌë hiaꞌa cuendë diꞌdzë ni por ra Sagradas Escrituras nabëquëꞌë ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë më guahietë. Grë ndëꞌë na de acuerdë con mandamientë shtë Dios eternë. Shtiꞌdzë më bëdchini parë gac bëꞌa mieti shtë grë naciuni të tsaldí lduꞌu rall de verdá nu guëzuꞌbë diaguë rall shtiꞌdzë më. \p \v 27 Guëdë́ꞌnaꞌa alabar Dios por Jesucristo. Lë́ꞌësë më na Dios nananë́ grë cusë. Llëruꞌbë na pudërë shtë më. Amén.