\id REV \h Apocalipsis \toc1 Apocalipsis \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Apocalipsis \c 1 \s1 Bëluaꞌalú tubi ianglë lu Juan \p \v 1 Laꞌni librë rëꞌ caquëaꞌa shcuendë tubi cusë nabëꞌnë Dios. Bëdëꞌë më permisi shini më Jesucristo të guëluaꞌalúhiꞌ luhia, Juan, të gac bëꞌa ra muzë shtë më ra cusë naguër gac nasesë. Bësheꞌldë më tubi ianglë të gac bë́ꞌahia diꞌdzë rëꞌ. \v 2 Quëadiꞌdza diꞌdzë rëꞌ na verdá shtë Dios nu Jesucristo biadíꞌdziꞌ diꞌdzë rëꞌ na verdá, grë lo quë nagunahia. \p \v 3 Guëquitë lduꞌu el quë naguꞌldë con voz fuertë, nu guëquitë lduꞌu ra el quë naguëquë́ diaguë ra diꞌdzë rëꞌ nabëdchini de Dios. Guëquitë lduꞌu ra nagunë cuendë grë́tëꞌ lo quë naquë́ laꞌni librë rëꞌ purquë lëꞌë iurë hia zeꞌdë guëdchini parë gac cumplir diꞌdzë rëꞌ. \s1 Juan bëquëꞌë ra cartë lu ra shmënë Dios naquëreldë Asia \p \v 4 Na Juan quëquëaꞌa diꞌdzë rëꞌ lu të naná grupë shtë shmënë Dios, lu të naquëreldë regiuni Asia. Gulë bëꞌnë recibir bendición nu gulë cuedchí lduꞌu të. Dios na el quë nabani iurneꞌ, el quë nanápëdiꞌi fin, el quë nazeꞌdë guëdchini. \v 5 Nu gulë bëꞌnë recibir bendición shtë Jesucristo, testigu naruadiꞌdzë verdá. Guc më primërë naguashtë́ ladi ra tëgulë nu napë më pudërë subrë grë ra rëy naná rnibëꞌa lu guë́ꞌdchiliu rëꞌ. Cristo rac shtuꞌu më lëꞌë hiaꞌa nu bëzunë́ më lëꞌë hiaꞌa de grë duldë con prupi rënë shtë më. \v 6 Bëꞌnë më lëꞌë hiaꞌa ziquë rëy të guënibëꞌa hiaꞌa con lëꞌë më, nu bëꞌnë më lëꞌë hiaꞌa ziquë bëshuzi të guëdë́ꞌnaꞌa sirvë lu Dios, Shtadë më. Gulë bëdëꞌë hunurë nu graci parë lëꞌë më, el quë narnibëꞌa parë siemprë. Amén. \p \v 7 Gulë guná, Cristo guëdchini ruaꞌ shcahi. Grë́tëꞌ mënë guëná rall lúhiꞌ hashtë ra naná gudini lëꞌë më. Nu grë́tëꞌ mënë shtë guë́ꞌdchiliu, demasiadë guꞌnë rall iurë guëná rall lu më purquë rdzëbë rall cashtigu nazeꞌdë. Zni gaquin. Amén. \p \v 8 “Nahia principi nu fin ziquë ra lëtrë A nu Z”, rniꞌi Dadë, el quë narnibëꞌa grë́tëꞌ cusë, el quë natsalúdiꞌi, el quë nanabani iurneꞌ, el quë nazeꞌdë guëdchini nasesë. \s1 Bëluaꞌalú Cristo lu Juan con pudërë shtë́niꞌ \p \v 9 Na Juan, nahia saꞌ të; juntë quëdë́ꞌnaꞌa sufrir. Rzunaldë mënë lëꞌë hiaꞌa purquë rialdí lduꞌu hiaꞌa shtiꞌdzë Jesucristo. Gunaꞌbë më lëꞌë hiaꞌa parë guaꞌa lduꞌu hiaꞌa cusë durë con pacënci nu parë guënibëꞌa hiaꞌa con lëꞌë më. Nanúa prësi lugar lë Patmos, tubi dani laꞌni nisë, purquë biadiꞌdza shtiꞌdzë Dios nu guca testigu shtë Jesucristo. \v 10 Guzac tubi dzë, primërë dzë shtë llmalë, quëbezënúa Espíritu Santo nu quëgsë́hiꞌ na. Binia tubi bë fuertë nezë tëcha naguniꞌi cumë ziquë chaꞌ trompetë; \v 11 Ni guníꞌiꞌ lua: \p ―Na nahia principi nu nahia lúltimë ziquë lëtrë A nu Z. Bëquëꞌë laꞌni tubi librë lo quë narnal nu bëshéꞌldëhin lu ra grupë shtë shmënë Dios naquëreldë guëꞌdchi Efeso, nu Esmirna, nu Pérgamo, nu Tiatira, nu Sardis, nu Filadelfia, nu Laodicea. \p \v 12 Bëabría parë nezë tëcha të guënahia nia chu naná quëgniꞌi. Iurë bëna zni, gunahia lu gadchi gandelier orë. \v 13 Guëláu ra gadchi gandelier, gunahia ngaꞌli zugaꞌa tubi ziquë nguiu nabësheꞌldë Dios. Nácuhiꞌ tubi lari llëduni; bëdchinin hashtë guëaꞌ më. Nu nápiꞌ tubi cinturón shtë orë dëdë laguë lduꞌu më. \v 14 Guitsë guëc më naquichin ziquë guitsë ladi lliꞌli naquichi u ziquë naquichi ziquë nievë. Slúhiꞌ rabtsëꞌë ziquë tubi beꞌlë. \v 15 Guëáhiꞌ rabtsëꞌë cumë ziquë guiꞌbë shlíꞌechi naguër bëzunë́ luhin u ziquë guiꞌbë nabëruꞌu laꞌni hiurnë. Nu cháhiꞌ na fuertë cumë ziquë nisë nardëdë laꞌni zihani guëëꞌgu. \v 16 Hia guiáꞌaiꞌ ladë ldi nanú gadchi mbelëguiꞌi nu ruáhiꞌ bëruꞌu tubi spadë dushë nanapë chupë lúhiꞌ. Lu më na ziquë lu ngubidzë iurë lëꞌë ngubidzë rabtsëꞌë guëdubi fuersë shtë́hiꞌ. \p \v 17 Iurë gunahia lu më, bëzullibia lu më nu bëana ziquë tëgulë. Perë lëꞌë më bëdchiꞌbë guiaꞌa ladë ldi guëca nu guniꞌi më: \p ―Adë rdzë́bëdiꞌil. Nahia principi nu adë nápëdiaꞌa fin. \v 18 Nahia el quë nanabani; gutia perë iurneꞌ nabania parë siemprë. Nuáꞌahia liahi narunë significar pudërë nanapa subrë galguti eternë nu subrë lugar catë cuezë ra tëgulë. \v 19 Bëquëꞌë iurneꞌ lo quë nagunal, lo quë nananú iurneꞌ con lo quë naguër gac. \v 20 Ndëꞌë na lo quë narunë significar ra gadchi mbelëguiꞌi naná gunal guiahia ladë ldi con ra gadchi gandelier shtë orë. Ra gadchi mbelëguiꞌi runë significar gadchi encargadë shtë ra gadchi grupë shtë shmënë Dios, nu ra gadchi gandelier runë significar gadchi grupë rëꞌ. \c 2 \s1 Cartë parë ra shmënë Dios naquëreldë Efeso \p \v 1 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu encargadë shtë ra grupë shtë shmënë Dios guëꞌdchi Efeso. Guniꞌi: “Ndëꞌë rniꞌi el quë nanapë gadchi mbelëguiꞌi guiaꞌa ladë ldi, nu naná zugaꞌa guëláu gadchi gandelier orë. \v 2 Nanë́a grë́tëꞌ lo quë naquëhunë të; rac bë́ꞌahia de quë adë rdë́ꞌëdiꞌi të lugar parë ra mënë mal. Nu nanë́a de quë bëdchiꞌbë të prëbë lu ra naná rniꞌi na rall poshtë shtë Jesús perë adë nádiꞌi rall poshtë. Grë́tëꞌ rall bëgú të shlatë de quë na rall bishi. \v 3 Na të më pacënci nu guzac zi të por dizaꞌquë nu nalë́ bëꞌnë të cumplir ordë shtëna sin adë riá sháquëdiꞌi lduꞌu të. \v 4 Perë napa tubi cusë cuntrë lëꞌë të de quë adë rac shtúꞌudiꞌi të Jesús ziquë antsë. \v 5 Por ni gulë bësëagná lduꞌu të catë bëniti të nu gulë bëꞌnë cambi mudë nanabani të nu gulë bëꞌnë ziquë bëꞌnë të iurë gualdí lduꞌu të dizaꞌquë. Si talë adë gúnëdiꞌi të cumplir diꞌdzë rëꞌ, guna cashtigu lëꞌë të. Guëdchisúa gandelier entrë lëꞌë të si adë gúnëdiꞌi të cambi mudë nanabani të. \v 6 Sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, napë të tubi cusë favurë de lëꞌë të naná rna tushë të lo quë narunë ra nicolaítas. Nu zac na rna tusha lu ra enseñansë ni. \v 7 El quë nardëꞌë cuendë diꞌdzë rëꞌ, gulë bëquë́ diaguë bien lo quë narniꞌi Espíritu lu ra grupë shtë shmënë Dios. Grë́tëꞌ el quë nagunë gan lu ra cusë mal, guëdëꞌa gaull ra nashi shtë hiaguë nazubëgaꞌa paraíso shtë Dios. Guëbani rall parë siemprë.” \s1 Cartë parë grupë shtë shmënë Dios naquëreldë Esmirna \p \v 8 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu naná encargadë shtë shmënë Dios naquëreldë Esmirna. Bëquëꞌë zni: “Ndëꞌë rniꞌi el quë naná principi, el quë nápëdiꞌi fin, el quë naguti perë bëabrí nabániꞌ. \v 9 Nanë́a grë lo quë naquëhunë të; rac bë́ꞌahia grë galërzac zi shtë të. Nanë́a blac prubi na të perë de vërë na të ricu. Nu nanë́a lla ruadiꞌdzë mënë mal cuntrë lëꞌë të, mënë narniꞌi na rall mënë israelitë perë bishi rall; na rall shmënë Satanás. \v 10 Adë rdzë́bëdiꞌi të lo quë narzac zi mënë lëꞌë të. Lëꞌë mëdzabë guëtiáꞌall sëbëldá të lachiguiꞌbë të parë grë́tëꞌ tëdë të lu prëbë. Lëꞌë të napë quë sac zi të durantë chiꞌi dzë perë gulë tsaglaꞌguë gac të firmë hashtë galguti, iurní guënehia vidë sin fin naná guëluaꞌa ziquë tubi corunë shtë rëy. \v 11 El quë narac bëꞌa ra diꞌdzë rëꞌ, gulë bëquë́ diaguë lo quë narniꞌi Espíritu lu ra shmënë Dios. El quë nagunë gan lu cusë mal, adë tsádiꞌill lu cashtigu eternë.” \s1 Cartë parë grupë shtë shmënë Dios naquëreldë Pérgamo \p \v 12 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu naná encargadë shtë shmënë Dios naquëreldë guëꞌdchi Pérgamo. Bëquëꞌë zndëꞌë: “Ndë rniꞌi el quë nanapë spadë dushë naná chupë të́chiꞌ. \v 13 Na nanë́a grë́tëꞌ lo quë naquëhunë të nu nanë́a de quë nabani të catë quëgnibëꞌa Satanás perë ziaglaꞌguë të firmë lu nezë zaꞌquë. Nunquë adë bësáꞌnëdiꞌi të parë tsaldí lduꞌu të shtiꞌdza, ni siquierë laꞌni dzë iurë lëꞌë Antipas, tubi testigu zaꞌquë shtëna, gútiꞌ. Ra mënë gudini rall lë́ꞌiꞌ mërë lugar catë quëreldë Satanás. \v 14 Perë napa tubi cusë cuntrë lëꞌë të de quë ngaꞌli Pérgamo nanú mënë adë rsáꞌnëdiꞌi rall enseñansë shtë Balaam. Balaam bëdëꞌë cunseju parë Balac naná bësini ra mënë israelitë lu duldë. Bëꞌnë raiꞌ duldë; gudáu raiꞌ belë naná bëꞌnë mënë ofrecer lu ra dzanë ídolo, nu cuënú rall saꞌ rall. \v 15 Nu zac napë të ra naquëreldë ngaꞌli, mënë narianaldë ra enseñansë shtë mënë nicolaítas, cusë narná záꞌquëdiaꞌa lúhiꞌ. \v 16 Por ni gulë bëꞌnë cambi mudë nanabani të; si no, guelda lueguë nu tildinúa lëꞌë të ziquë tubi nanuaꞌa spadë dushë naná rruꞌu ruahia. \v 17 El quë narac bëꞌa shtiꞌdza, gulë bëquë́ diaguë lo quë narniꞌi Espíritu lu ra grupë shtë shmënë Dios. El quë nagunë gan lu ra cusë dzabë ni, guëdëꞌa tubi guetështildi maná gaull; guetështildi ni nanú nagaꞌchi. Nu guëdëꞌa tubi guëꞌë naquichi; lu guëꞌë ni naescritë tubi lë cubi. Ni tubi chu adë runguë bë́ꞌadiꞌi lë ni sino sulë el quë nagunë recibirin.” \s1 Cartë parë grupë shtë shmënë Dios naquëreldë Tiatira \p \v 18 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu naná encargadë shtë shmënë Dios naquëreldë Tiatira. Zni guniꞌi: “Rniꞌi shini Dios, el quë nanapë slúhiꞌ ziquë llni shtë beꞌlë nu guëáhiꞌ na ziquë guiꞌbë shlíꞌechi naguër bëzunë́. \v 19 Na nanë́a grë́tëꞌ lo quë naquëhunë të; nanë́a de quë rac shtuꞌu saꞌ të nu rialdí lduꞌu të shtiꞌdzë Dios; nu nanë́a más bëꞌnë të iurneꞌ quë antsë iurë gualdí lduꞌu të shtiꞌdzë më. \v 20 Perë napa tubi cusë cuntrë lëꞌë të, de quë quëhunë të permitir quëreldë tubi mënë naná ziquë naꞌa Jezabel ladzë të. Rníꞌill de quë ruadíꞌdzëll shtiꞌdzë Dios perë quëgsiguëll lëꞌë shmëna con enseñansë shtë́nëll. Rluáꞌall de quë nádiꞌi mal quënú mënë tseꞌlë saꞌ rall nu gau rall belë nabëdëꞌë mënë ziquë ofrendë parë ra dzanë ídolo. \v 21 Na bëdëꞌa tubi tiempë Jezabel parë guëabrí ldúꞌull con Dios, perë në́diꞌill gúnëll cambi mudë nanabánill, nu adë në́diꞌill guësáꞌnëll vidë mal. \v 22 Iurneꞌ guësheꞌlda tubi cashtigu parë mënë ni; guëruꞌlda lë́ꞌëll lu camë con dulurë. Grë ra nanë́diꞌi guëabrí lduꞌu rall lu Dios, ra nabëꞌnë mal con lëꞌë naꞌa ni, gunë rall sufrir demasiadë. \v 23 Nu tsatinia ra shini naꞌa ni; gati rall. Zni grë ra shmënë Dios guëdëꞌë rall cuendë de quë na rac bë́ꞌahia hashtë grë ra shgabë mieti, grë́tëꞌ lo quë nanú laꞌni lduꞌu mieti, nu guënehia tubi cashtigu cadë tubi de lëꞌë të según obrë nabë́ꞌnël. \v 24 Perë los de más lëꞌë të naquëreldë Tiatira, lëꞌë të nanë́diꞌi tsaglaꞌguë ra enseñansë shtë Jezabel, lëꞌë të nanadë bënguë bë́ꞌadiꞌi ra enseñansë mal, cusë narniꞌi rall nahin secretë shtë Satanás, pues rniaꞌa lu të de quë adë guëdchíꞌbëdiaꞌa stubi carguë guëc të. \v 25 Sulamëntë gulë bëꞌnë cumplir lo quë naguniaꞌa lu të; adë guëazë guétëdiꞌi të. Guelda stubi. \v 26 Grë́tëꞌ el quë nagunë gan lu mal nu tsaglaꞌguë gúnëll lo quë narac shtuaꞌa hashtë fin, na guënehia pudërë parë guënibëꞌa mënë ni ra naciuni. \v 27 Ziquë bëneꞌe shtada pudërë parë guënibë́ꞌahia, zni guënibëꞌa rall ra naciuni con varë guiꞌbë. Gapë rall derechë ziquë el quë naruntsaꞌu trashtë shtë guiuꞌu; guëlull ra trashtë nanadë rlluíꞌidiꞌi. \v 28 Nu zac guënehia llni laꞌni lduꞌu rall, llni ziquë mbelëguiꞌi nalë Plojë. \v 29 El quë narac bëꞌa shtiꞌdza, gulë bëquë́ diaguë ra diꞌdzë narniꞌi Espíritu lu ra shmënë Dios.” \c 3 \s1 Cartë parë grupë shtë shmënë Dios naquëreldë Sardis \p \v 1 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu naná encargadë shtë shmënë Dios naquëreldë guëꞌdchi Sardis. Zndëꞌë bëquëꞌë: “Ndëꞌë rniꞌi el quë nanapë ra gadchi espíritu shtë Dios nu gadchi mbelëguiꞌi; nanë́a grë́tëꞌ lo quë naquëhunë të nu na rdëꞌa cuendë de quë na të ziquë naguti aunquë rniꞌi mieti napë të famë de quë nabani të. \v 2 Gulë bëtëꞌtsë mbëcaꞌldë lu të nu gulë bëdëꞌë fuersë ra cusë nanapë të perë hia mërë rialú rahin. Pues gunahia lo quë naquëhunë të; nádiꞌin cusë zaꞌquë delantë lu Dios shtëna. \v 3 Gulë bësëagná lduꞌu të ra enseñansë nabëꞌnë të recibir; gulë tsaglaꞌguë tëchi rahin nu gulë bëꞌnë cambi mudë nanabani të. Si talë adë rdë́ꞌëdiꞌi të cuendë shtiꞌdza, guelda lueguë ziquë ridë tubi ngubaꞌnë sin quë adë guëdë́ꞌëdiꞌi të cuendë ca iurë guelda. \v 4 Sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, nanú bëldá mënë naquëreldë guëꞌdchi Sardis, adë quëréldëdiꞌi rall mal lu ra duldë; pues lëꞌë rall sunú rall na; gacu rall con lari naquichi purquë zni runë tucarë lëꞌë raiꞌ. \v 5 Ra nagunë gan lu mal, ni gacu rall lari naquichi nu jamás adë guëtíꞌidiaꞌa lë rall laꞌni librë shtë vidë sino gunguë bë́ꞌahia ra mënë ni delantë lu Shtada nu delantë lu ra ianglë. \v 6 El quë nardëꞌë cuendë shtiꞌdza, gulë bëquë́ diaguë lo quë narniꞌi Espíritu lu ra grupë shtë shmënë Dios.” \s1 Cartë parë grupë shtë shmënë Dios naquëreldë Filadelfia \p \v 7 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu ra shmënë Dios naquëreldë Filadelfia. Zni bëquëꞌë: “Ndëꞌë rniꞌi el quë naná santu nu náhiꞌ verdá, el quë nanapë liahi shtë rëy David, el quë iurë rsháꞌliꞌ, ni tubi adë chu gunë gan guësëꞌau, nu iurë lë́ꞌiꞌ rsë́ꞌauhiꞌ, ni tubi adë chu gunë gan guëshaꞌlë. \v 8 Na rac bë́ꞌahia grë́tëꞌ lo quë naquëhunë të, nu na zuhia tubi puertë nallaꞌlë delantë lu të. Ni tubi chu adë gunë gan guësëꞌau puertë ni. Aunquë duꞌpsë rialdí lduꞌu të shtiꞌdza, quëhunë të cuendë dizaꞌquë shtëna nu adë bë́ꞌnëdiꞌi të negar na të shmëna. \v 9 Guná, lo quë nagac. Por fuersë shtëna guna de quë ra mënë narianaldë tëchi ra enseñansë shtë Satanás, ra narniꞌi na rall më israelitë perë bishi rall; nádiꞌi rall më israelitë. Perë guna të guëzullibi rall lu të; gac bëꞌa rall de quë na të shmëna; gac bëꞌa rall de quë rac shtuaꞌa lëꞌë të. \v 10 Bëꞌnë të cumplir mandamientë shtëna, na të më pacënci; por ni gapa lëꞌë të tiempë durë shtë prëbë parë grë mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu. Guëtëdë prëbë parë lëꞌë rall. \v 11 Guelda nasesë. Gulë gupë bien lo quë naná rialdí lduꞌu të, të parë ni tubi adë chu guëdchisúdiꞌi premi narunë tucarë caꞌa të. \v 12 Ra nagunë gan lu ra cusë durë ni, na guna lëꞌë rall ziquë pilari laꞌni iáduꞌu shtë Dios gubeꞌe. Nunquë jamás adë guërúꞌudiꞌi rall ngaꞌli. Nu guëquëaꞌa lë Dios shtëna luquë́ rall. Nu guëquëaꞌa lë ciudá naná ciudá shtë Dios shtëna. Lëhin na Jerusalén cubi nu zeꞌdë guëdchinin de gubeꞌe catë quëbezë Dios shtëna. Nu zac guëquëaꞌa tubi lë cubi shtëna luquë́ ra mënë ni. \v 13 El quë nardëꞌë cuendë shtiꞌdza, gulë bëquë́ diaguë lo quë nacagniꞌi Espíritu lu grupë shtë shmënë Dios.” \s1 Cartë parë grupë shtë shmënë Dios naquëreldë Laodicea \p \v 14 ’Bëquëꞌë tubi cartë nu bëshéꞌldëhin lu grupë shtë shmënë Dios naquëreldë guëꞌdchi Laodicea. Zni bëquëꞌë: “Ndëꞌë rniꞌi el quë naná verdá, el testigu verdadërë, el quë naná bëcueꞌshtë́ grë cusë según voluntá shtë Dios. Rniꞌi më ni: \v 15 Na rac bë́ꞌahia grë́tëꞌ lo quë naquëhunë të. Rac bë́ꞌahia de quë adë rac shtúꞌudiꞌi të Dios con guëdubinú lduꞌu të. Ojalá niac shtuꞌu të Dios \v 16 perë cumë ziquë iurneꞌ na të ziquë nisë nanadë náldëdiꞌi, nilë naldë́diꞌi. Por ni rdchibë lduaꞌa lëꞌë të. \v 17 Pues rniꞌi të na të ricu, de quë bien ziazú të. Rniꞌi të ni tubi cusë runë fáltëdiꞌi, perë adë rac bë́ꞌadiꞌi të na të ziquë tubi nanadë pë nápëdiꞌi. Nápëdiꞌi të vidë eternë; na të prubi demasiadë; na të ciegu; adë riasë́diꞌi të. Na të ziquë nanápëdiꞌi shábiꞌ; guëtú lu të lu Dios. \v 18 Por ni rnehia cunseju parë lëꞌë të de quë guëziꞌi të orë shtëna, u sea gulë gunaꞌbë lua vidë cubi nadë rialúdiꞌi të gáquël ricu de verdá. Gulë guziꞌi lari naquichi, u sea gulë gunaꞌbë lua të gac limpi ldúꞌul të adë guëtúdiꞌi lul. Gulë guziꞌi rumëdi parë tsa slu të, u sea gulë gunaꞌbë lua llni të tsasël shtiꞌdza. \v 19 Rniꞌinúa lëꞌë të; rzu zaꞌca lëꞌë të lu shnezë Dios purquë rac shtuaꞌa lëꞌë të. Por ni rquiꞌni gapë të más ánimo nu guëabrí lduꞌu të lu Dios. \v 20 Guná, na zua ruaꞌ lduꞌu nguiu; cagnaꞌba. Si talë rínil shtiꞌdza nu guësháꞌlël ruaꞌ ldúꞌul, guëdchinia të parë cuezënúa lë́ꞌël; guadiꞌdzënúal. Nu lë́ꞌël guadiꞌdzënul na. \v 21 Grë́tëꞌ el quë nagunë gan lu mal, guëdëꞌa tubi lugar culaꞌni catë cueza, catë rnibë́ꞌahia. Zni bëna gan nu quëbezënúa Shtada catë rnibëꞌa më. \v 22 El quë rac bëꞌa shtiꞌdza, gulë bëquë́ diaguë lo quë narniꞌi Espíritu lu grupë shtë shmënë Dios.” \c 4 \s1 Ra nanabani gubeꞌe quëhunë raiꞌ adorar Dios \p \v 1 Despuësë de gunahia ra cusë rëꞌ, gunahia tubi puertë nallaꞌlë gubeꞌe; nu binia tubi bë ziquë chaꞌ trompetë. Ni na el mizmë naguniꞌi lua antsë. Guníꞌiꞌ lua: \p ―Güeꞌpi ndëꞌë të parë guëluáꞌahia lul grë́tëꞌ ra cusë nanapë quë guër gac. \p \v 2 Mizmë iurní pudërë shtë Espíritu Santo gulezënúhiꞌ lduaꞌa. Gunahia tubi trunë naquëbezë gubeꞌe; hia lu trunë ni zúbëgaꞌa tubi nazubë luhin. \v 3 Bëluáꞌahiꞌ ziquë tubi guëꞌë jaspe narabtsëꞌë u ziquë guëꞌë cornalina. Hia alrededurë lëꞌë trunë, zugaꞌa tubi iarcu iris narabtsëꞌë ziquë tubi guëꞌë esmeralda. \v 4 Alrededurë shtë trunë ni gunahia galdë bi tapë trunë; hia lu ra trunë ni zúbëgaꞌa galdë bi tapë më guaniꞌsi; nacu raiꞌ lari naquichi con corunë orë naná guëc raiꞌ. \v 5 De lu trunë bëruꞌu ziquë ray shtë nguziꞌu; ribë́ con ruidë shtë nguziꞌu. Delantë lu trunë rieꞌqui gadchi grëaguë; rruꞌu beꞌlë lu raiꞌ. Ni na gadchi Espíritu shtë Dios. \v 6 Nu delantë lu trunë ni nanú tubi cusë ziquë nísëduꞌu narluaꞌa ziquë vidrio u ziquë guëëꞌguë. \p Guëláu lugar ni nu alrededurë lëꞌë trunë, zugaꞌa tapë naná ziquë rluaꞌa ra ma. Napë ma slu ma guërupë tëchi. \v 7 Primërë ra nanabani ni rluaꞌa ziquë tubi león; hia nachupë rluaꞌa ziquë tubi ngunë; hia natsunë nápiꞌ tubi lu nguiu; hia natapë rluaꞌa ziquë mbisiá nariasë. \v 8 Ra guëzá tapë nanabani, ni napë raiꞌ shuꞌpë shcuáguiꞌ cadë tubi raiꞌ. Nu nanú slu raiꞌ guëdubi tëchi, tëchi fuërë nu tëchi nezë laꞌni. Nu dzë la gueꞌlë nunquë adë rbézëdiꞌi raiꞌ rniꞌi raiꞌ: \q1 Santu, santu, santu, na Dadë Dios narnibëꞌa grë́tëꞌ cusë, \q1 el quë nanapë principi; nabániꞌ iurneꞌ, nu adë nídiꞌi fin parë lë́ꞌiꞌ. \p \v 9 Cadë vësë lëꞌë ra nanabani ni quëhunë raiꞌ adorar, bëdëꞌë raiꞌ graci lu më naquëbezë lu trunë, el quë nadë tsalúdiꞌi. \v 10 Ra galdë bi tapë më guaniꞌsi bëzullibi raiꞌ delantë lu më nazubë lu trunë nu bëꞌnë raiꞌ adorar lëꞌë më nanabani parë siemprë. Bëdchiꞌbë raiꞌ corunë shtë raiꞌ delantë lu më ziquë sëñi na më Rëy shtë raiꞌ, nu guniꞌi raiꞌ: \q1 \v 11 Dadë Dios shtë naꞌa, nal më zaꞌquë. \q1 Sulë lë́ꞌël nápël derechë gunë mieti adorar; \q1 gunë mieti alabar. Sulë lë́ꞌël runë tucarë guëdëꞌë mënë graci purquë lë́ꞌël bëntsáꞌul grë́tëꞌ ra cusë. \q1 Por voluntá shtë́nël gurështë́ guë́ꞌdchiliu. \c 5 \s1 Librë shtë më nabërulë́ Lliꞌli \p \v 1 Iurní gunahia tubi librë guiaꞌa ladë ldi shtë më nazubë lu trunë. Lëꞌë librë na ziquë tubi naduꞌbi naescritë nezë laꞌni nu nezë fuërë nu në́ꞌauhin con gadchi sëgi. \v 2 Nu gunahia ianglë nanapë pudërë ruꞌbë naná gunaꞌbë diꞌdzë fuertë: \p ―¿Chull runë tucarë guëshaꞌlë librë nu guëchéꞌziꞌ sëgi? \p \v 3 Ni por gubeꞌe, ni por guë́ꞌdchiliu, ni por lugar catë nanú ra tëgulë, ni tubi adë chu nádiꞌi parë guëshaꞌlë librë rëꞌ, ni siquierë parë guëná ni luhin. \v 4 Iurní nalë́ binia purquë adë chu nádiꞌi të guëshaꞌlë librë ni. Ni tubi adë nídiꞌi nanapë derechë parë guꞌldë laꞌni librë ni nu ni siquierë más zucsë guëná ni laꞌni librë. \v 5 Iurní tubi më guaniꞌsi guníꞌiꞌ lua: \p ―Adë rúꞌnëdiꞌil pues lëꞌë nabërulë́ León shtë llëbní Judá naná zeꞌdë llëbní rëy David, ni sí, na më pudërusë. Bëꞌnë më gan lu enemigu shtë́hiꞌ; napë më derechë parë guësháꞌliꞌ lëꞌë librë nu guëchéꞌziꞌ ra gadchi sëgi. \p \v 6 Iurní guëláu lëꞌë trunë ni nu entrë ladi ra tapë ra nanabani nu ladi ra më guaniꞌsi, gunahia tubi nabërulë́ Lliꞌli. Zuldí më aunquë nilë todavía rluáꞌaruꞌu sëñi de quë gútiꞌ ziquë tubi ma nabëdëꞌë mënë cumë ofrendë lu Dios. Nápiꞌ gadchi shcáchiꞌ nu gadchi slúhiꞌ. Ra slúhiꞌ runë significar gadchi espíritu shtë Dios naná bësheꞌldë më parë guëdubi lu guë́ꞌdchiliu. \v 7 Lëꞌë Lliꞌli gunaꞌzi librë nananú guiaꞌa ladë ldi naná quëbezë lu trunë. \v 8 Iurë lëꞌë më ni gunaꞌzi librë, guëzátëꞌ tapë ra nanabani nu ra galdë bi tapë më guaniꞌsi bëzullibi raiꞌ delantë lu Lliꞌli. Cadë lëꞌë më guaniꞌsi nuaꞌa tubi arpa nu nuaꞌa raiꞌ tubi copë orë naná gadzë́ gushialë. Gushialë ni na ra oraciuni shtë ra shmënë Dios. \v 9 Nu biꞌldi raiꞌ tubi cantë cubi; guniꞌi raiꞌ: \q1 Sulë lë́ꞌël runë tucárël guënáꞌzil librë, \q1 nu guëchéꞌzël sëgi rëꞌ purquë gútil \q1 nu con rënë shtë́nël gudíllil prëci parë guc salvar mënë rëꞌ. \q1 Na rall shini Dios de grë guëꞌdchi, grë naciuni. \q1 Ruadiꞌdzë rall grë clasë dizë́; beꞌdë guëzë́ rall de guëzá partë shtë guë́ꞌdchiliu. \q1 \v 10 Nu lë́ꞌël bënéꞌel derechë lëꞌë rall, gac rall rëy nu bëshuzi parë Dios shtë naꞌa. \q1 Nu guënibëꞌa rall guëdubi guë́ꞌdchiliu. \p \v 11 Despuësë de ni, gunahia nu binia tubi bë shtë zihani ianglë naná rëtaꞌ alrededurë trunë ni catë nanú ra nanabani con ra më guaniꞌsi. Cantidá ra ianglë, miles de lëꞌë raiꞌ, \v 12 guniꞌi raiꞌ con voz fuertë: \q1 Lëꞌë Lliꞌli naguti, lë́ꞌiꞌ runë tucarë gúniꞌ recibir labansë shtë mieti; grë mënë guëdëꞌë pudërë shtë rall caꞌa më. \q1 Guëdëꞌë rall grë riquesë nanapë rall caꞌa më. \q1 Guëniꞌi rall sulë lëꞌë më náhiꞌ sabi; guëniꞌi rall llëruꞌbë na pudërë shtë më. \q1 Gunë rall honrar lëꞌë më; gunë rall alabar lëꞌë më. \q1 Guëniꞌi rall napë më derechë parë guënibë́ꞌaiꞌ. \p \v 13 Nu binia chaꞌ grë ra cusë nabëcueꞌshtë́ Dios, ra ianglë lu gubeꞌe, ra mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu, hashtë grë ra mënë naná lugar shtë tëgulë nu laꞌni nisëduꞌu. Guniꞌi raiꞌ: \q1 Grë mieti gunë alabar lë́ꞌiꞌ; guëdëꞌë rall grë hunurë. \q1 Guëniꞌi raiꞌ llëruꞌbë na pudërë shtë më. \q1 Labansë ni runë tucarë el quë naquëbezë lu trunë nu lu Lliꞌli parë guëdubi tiempë. \p \v 14 Ra guëzá tapë ra nanabani guniꞌi raiꞌ: \p ―Nia Dadë. Zni gac. \p Ra galdë bi tapë më guaniꞌsi bëzullibi raiꞌ lu më nu bëꞌnë raiꞌ alabar el quë nanabani parë siemprë. \c 6 \s1 Ra gadchi sëgi \p \v 1 Iurní gunahia lu Lliꞌli. Iurë bëchéꞌziꞌ primërë sëgi, iurní binia bë shtë tubi ra tapë nanabani. Cháhiꞌ na ziquë bë shtë nguziꞌu; guníꞌiꞌ: \p ―Gudeꞌe të guënal. \p \v 2 Gunahia tubi guay naquichi. Hia nadchiꞌbë ma nuaꞌa tubi iarcu guiaꞌa ni. Iurní bëdëꞌë raiꞌ tubi corunë nu ziáꞌaiꞌ parë gúniꞌ gan lu enemigu nu parë tsaglaꞌguë gúniꞌ gan lu rall. \p \v 3 Iurë lëꞌë Lliꞌli bëcheꞌzë segundë sëgi, binia bë shtë segundë ra nanabani; guníꞌiꞌ: \p ―Gudeꞌe të guënal. \p \v 4 Iurní bëruꞌu stubi guay naná color llni. Hia nanadchiꞌbë ma, bëꞌnë recibir tubi spadë ruꞌbë nu pudërë parë guëdchisull paz parë ra mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu, nu parë quini ra mënë saꞌ rall. \p \v 5 Iurë lëꞌë Lliꞌli bëcheꞌzë tecërë sëgi, iurní binia chaꞌ tecërë nabani; guníꞌiꞌ: \p ―Gudeꞌe të guënal. \p Gunahia tubi guay nagasë. Hia nadchiꞌbë ma, nuaꞌa tubi lliguë ldibrë guiáꞌaiꞌ. \v 6 Binia tubi bë nabëruꞌu guëláu ra nanabani. Guníꞌiꞌ: \p ―Bëꞌnë dañi hashtë rduꞌ tubi kilo shtë trigu por lo quë runë nguiu gan tubi dzë; nu tsunë kilo cebadë por mizmë prëci ni. Perë adë rúnëdiꞌil dañi ra hiaguë olivo, nilë ra hiaguë uvë. \p \v 7 Iurë lëꞌë Lliꞌli bëcheꞌzë cuartë sëgi, iurní binia bë shtë cuartë nanabani; guníꞌiꞌ: \p ―Gudeꞌe të guënal. \p \v 8 Gunahia tubi guay shlíꞌechi; hia nadchiꞌbë ma lë Galguti. Hia tëchi de ni zeꞌdë naldë el quë runë representar lugar shtë ra tëgulë. Iurní lëꞌë ni bëꞌnë recibir pudërë subrë guëzátëꞌ cuartë partë shtë mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu të gati rall lu guërru con gubini con galguidzë nu con ma dushë. \p \v 9 Iurë lëꞌë Lliꞌli bëcheꞌzë quintë sëgi, iurní gunahia guëaꞌ bëcuꞌguë ra almë naná guti purquë gualdí lduꞌu raiꞌ dizaꞌquë shtë Dios nu purquë guc raiꞌ testigu shtë më lu saꞌ raiꞌ. \v 10 Ra mënë ni guniꞌi raiꞌ fuertë: \p ―Dadë santu, quëhúnël cumplir promësë shtë́nël. ¿Hashtë ca iurë gac ldë́ꞌël nu gúnël cashtigu ra nagudini lëꞌë naꞌa? ra nanabani lu guë́ꞌdchiliu. \p \v 11 Iurní bëꞌnë raiꞌ recibir lari naquichi nu repi më të parë guëziꞌi lduꞌu raiꞌ stuꞌpë tiempë más, hashtë gac completë número shtë ra bëchi la saꞌ raiꞌ naná guti por dizaꞌquë shtë Cristo igual ziquë lëꞌë raiꞌ. \p \v 12 Iurë lëꞌë Lliꞌli bëcheꞌzë sexto sëgi, binia tubi llu ruꞌbë. Lëꞌë ngubidzë bëac ziquë tubi cusë nagasë. Lëꞌë mbehu bëac ziquë rënë. \v 13 Hia ra mbelëguiꞌi lu gubeꞌe gulaguë ra hashtë lu guë́ꞌdchiliu cumë ziquë rlaguë nashi bëldaꞌu iurë lëꞌë mbë dushë rniꞌbi hiaguë ni. \v 14 Hia gubeꞌe gunitilú ziquë tubi guichi nardëá; hia grë́tëꞌ ra dani nu ra dani laꞌni nisë bëniꞌbin shlugarin. \v 15 Hia ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu bëcaꞌchilú rall laꞌni ra cuevë nu entrë ra guëꞌë ruꞌbë shtë guë́ꞌdchiliu. Zni zac bëꞌnë ra mënë narnibëꞌa, nu ra ricu, nu ra jëfë shtë militar, nu grë ra nanapë pudërë nu autoridá nu ra esclavë con ra nguiu naná librë. \v 16 Guniꞌi rall lu dani nu lu ra guëꞌë: \p ―Gulaguë guëc naꞌa të parë guëcaꞌchilú naꞌa lu më naquëbezë lu trunë. Gulë bëcaꞌchi lëꞌë naꞌa lu cashtigu ruꞌbë naná guësheꞌldë Lliꞌli guëc ra mënë. \p \v 17 Pues hia lëꞌë iurë bëdchini, iurë shtë cashtigu ruꞌbë. ¿Chu gunë gan guëruꞌu entrë ra cusë ni? \c 7 \s1 Ra israelitë nanuaꞌa sëñi luquë́ raiꞌ \p \v 1 Despuësë de ni gunahia tapë ianglë; zuldí raiꞌ guëdubi ladë shtë guë́ꞌdchiliu. Quëzudchí raiꞌ guëzá guëdapë mbë të parë adë ldáꞌadiꞌi mbë lu guë́ꞌdchiliu, nilë nisëduꞌu, nu ni tubi hiaguë shtë guë́ꞌdchiliu. \v 2 Nu zac gunahia stubi ianglë nazeꞌdë nezë guiaꞌa. Nápiꞌ tubi sëgi shtënë Dios nanabani. Lëꞌë ianglë guniꞌi fuertë lu ra guëzá tapë ianglë naná bëꞌnë recibir pudërë parë gunë raiꞌ dañi lu guë́ꞌdchiliu nu nisëduꞌu. Guniꞌi ianglë: \p \v 3 ―Adë rúnëdiꞌi të dañi lu guë́ꞌdchiliu nu nilë nisëduꞌu, nilë parë lu ra hiaguë hashtë guna gan guëquëaꞌa tubi sëñi luquë́ ra muzë shtë Dios, Shtádaꞌa. \p \v 4 Binia tubi número naná guc selladë, na raiꞌ ciento cuarenta y cuatro mili shtë ra më israelitë. \v 5 Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Judá. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Rubén. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Gad. \v 6 Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Aser. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Naftalí. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Manasés. \v 7 Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Simeón. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Leví. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Isacar. \v 8 Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Zabulón. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní José. Chiꞌbë chupë mili guc selladë shtë llëbní Benjamín. \s1 Zihani mënë nagacu lari naquichi \p \v 9 Iurní gunahia zihani mënë nazeꞌdë de grë naciuni nu grë guëꞌdchi. Gunahia ra naruadiꞌdzë grë clasë dizë́. Zuldí raiꞌ delantë lu trunë nu delantë lu më nabërulë́ Lliꞌli. Pues cantidá raiꞌ; ni tubi adë chu gunë gan guëlabë lëꞌë raiꞌ. Nu nacu raiꞌ lari naquichi nu nanú zini guiaꞌa ra mënë ni. \v 10 Grë raiꞌ guniꞌi raiꞌ fuertë: \q1 Nasalvar hiaꞌa por pudërë shtë Dios, Shtádaꞌa, el quë naquëbezë lu trunë, \q1 nu por pudërë shtë më nabërulë́ Lliꞌli. \m \v 11 Grë́tëꞌ ra ianglë naquëbezë ngaꞌli zuldí raiꞌ alrededurë trunë ni nu alrededurë ra galdë bi tapë më guaniꞌsi, nu alrededurë ra tapë më nanabani. Bëzullibi grë́tëꞌ ra mënë ni hashtë bëdchini luquë́ raiꞌ lu guiuꞌu. Delantë lu trunë bëꞌnë raiꞌ adorar Dios. \v 12 Guniꞌi raiꞌ: \q1 Nia Dadë, lëꞌë labansë shtë mieti runë tucárël. \q1 Guëniꞌi mieti llëruꞌbë na pudërë shtë́nël, nu rac bë́ꞌal grë cusë. \q1 Guëneꞌe mieti graci lul nu gunë rall honrar lë́ꞌël purquë pudërë nu fuersë shtë́nël llëruꞌbë nahin. \q1 Nal Dios shtë naꞌa por grë tiempë. Amén. \p \v 13 Iurní tubi më guaniꞌsi gunaꞌbë díꞌdziꞌ lua: \p ―¿Chúllëtiꞌi ra ndëꞌë naquëbezë ndëꞌë, ra nanacu naquichi? ¿Ca nezë zeꞌdë raiꞌ? \p \v 14 Na repia: \p ―Dadë lë́ꞌël nanël. \p Iurní guníꞌiꞌ lua: \p ―Lëꞌë raiꞌ na ra nagudëdë lu galërzac zi nu bëzunë́ raiꞌ almë shtë raiꞌ. Na limpi raiꞌ ziquë lari naquichi por rënë shtë nabërulë́ Lliꞌli. \v 15 Por ni quëbezë raiꞌ delantë lu trunë shtë Dios nu quëhunë raiꞌ sirvë lëꞌë më dzë la gueꞌlë laꞌni santuari shtë më. Nu lëꞌë më naquëbezë lu trunë canihapë më lëꞌë raiꞌ con pudërë shtë më. \v 16 Hia gúnëdiꞌi raiꞌ sufrir gubini, ni galërbidchi lduꞌu, nilë guëzaꞌi ngubidzë lëꞌë raiꞌ, ni por galnaꞌi adë gúnëdiꞌi rall sufrir \v 17 purquë lëꞌë më nabërulë́ Lliꞌli, el quë naná quëbezë guëláu trunë ni, quëhápiꞌ lëꞌë raiꞌ ziquë tubi vëquërë quëhápëll ra lliꞌli. Nu më rëꞌ guaꞌa lëꞌë raiꞌ catë nanú nisë narneꞌe vidë eternë. Nu Dios guëcuëꞌdchí më lu raiꞌ grë́tëꞌ nisë narruꞌu lu raiꞌ. \c 8 \s1 Séptimo sëgi nu gushialë \p \v 1 Iurë lëꞌë më nabërulë́ Lliꞌli bëcheꞌzë sëgi gadchi, iurní bëaꞌnë silënci lu gubeꞌe ziquë mëdi iurë. \v 2 Lueguë gunahia lu gadchi ianglë naná quëbezë zuldí delantë lu Dios; bëꞌnë raiꞌ recibir gadchi trompetë. \v 3 Despuësë de ni bëdchini stubi ianglë nanuaꞌa tubi cinsari orë. Iurní guzuldiꞌ delantë lu bëcuꞌguë. Bëdëꞌë raiꞌ zihani ialë parë gúniꞌ ofrecer gushialë lu bëcuꞌguë juntë con oraciuni shtë ra shmënë Dios. Lëꞌë bëcuꞌguë orë zugaꞌa delantë trunë. \v 4 Lëꞌë gushialë nananú guiaꞌa ianglë ni, beꞌpin hashtë lugar catë quëbezë Dios, juntë con ra oraciuni shtë ra shmënë Dios. \v 5 Iurní lëꞌë ianglë gunaꞌzi lëꞌë cinsari ni; tsadzëhin con guiꞌi guëdchi shtë catë rieꞌqui. Iurní bëquëldí ianglë guiꞌi ni lu guë́ꞌdchiliu. Gubë́ nu nalë́ ruidë guꞌ; bëdchini ray shtë nguziꞌu nu bëllú guë́ꞌdchiliu. \s1 Ra trompetë \p \v 6 Iurní ra zëgadchi ianglë nanuaꞌa ra trompetë, bëꞌnë raiꞌ preparar të parë guꞌldë raiꞌ trompetë. \p \v 7 Primërë ianglë biꞌldi trompetë; iurní gulaguë guiuguë́ nu guiꞌi nutsin con rënë hashtë guë́ꞌdchiliu. Güeꞌqui tecërë partë shtë guë́ꞌdchiliu nu tecërë partë shtë ra hiaguë nu tecërë partë plantë narguë́. \p \v 8 Segundë ianglë biꞌldi trompetë shtë́hiꞌ nu gulaguë ziquë tubi dani ruꞌbë lu nisë. Dani ni rieꞌqui con beꞌlë, nu tecërë partë shtënë nisëduꞌu bëaquin ziquë rënë. \v 9 Hia tecërë partë shtë ra ma nananú laꞌni nisëduꞌu, guti ra. Nu tecërë partë shtë ra barcu, grë́tëꞌ gualú. \p \v 10 Lëꞌë tecërë ianglë biꞌldi trompetë, iurní tubi mbelëguiꞌi ruꞌbë gulaguë dizdë gubeꞌe. Rieꞌqui mbelëguiꞌi ziquë grëaguë. Gulaguin lu tecërë partë shtë ra guëëꞌgu nu catë nanú zini. \v 11 Lëꞌë mbelëguiꞌi ni lë Naldá. Tecërë partë shtë nisë bëaquin ziquë naldá. Cantidá mënë guti purquë biiꞌ rall nisë lda. \p \v 12 Lëꞌë ianglë naná cuartë, bíꞌldiꞌ trompetë; iurní tecërë partë shtë ngubidzë con tecërë partë shtë mbehu nu ra mbelëguiꞌi, gullini de manërë quë ra tecërë partë shtë rahin bëaꞌnë nacahi. Bëdë́ꞌëdiꞌi rahin llni durantë tecërë partë shtë dzë nu gueꞌlë. \p \v 13 Iurní gunahia nu binia tubi ianglë nariasë lu gubeꞌe. Guníꞌiꞌ fuertë: \p ―Prubi grë́tëꞌ ra naquëreldë lu guë́ꞌdchiliu iurë lëꞌë ra tsunë ianglë rëꞌ guꞌldë raiꞌ trompetë shtë raiꞌ. \c 9 \p \v 1 Hia lëꞌë quintë ianglë biꞌldi trompetë; iurní gunahia tubi mbelëguiꞌi naná gulaguë dizdë lu gubeꞌe hashtë lu guë́ꞌdchiliu. Lëꞌë personë ni bëꞌnë recibir liahi shtë guëru naná guetë nu nídiꞌi fin shtë guëru ni. \v 2 Iurní bëlláꞌliꞌ guëru ni; hia ngaꞌli beꞌpi gushë cumë ziquë gushë shtë iurnë ruꞌbë. Hia lëꞌë gushë ni bëcahi lu ngubidzë nu lu gubeꞌe. \v 3 Laꞌni gushë ni bëruꞌu ra mbëchizuꞌ naná riasë nu bietë ra ma lu guë́ꞌdchiliu. Bëꞌnë ra mbëchizuꞌ recibir pudërë parë gunë ra dañi ziquë nillë shtë guë́ꞌdchiliu. \v 4 Bëꞌnë raiꞌ recibir ordë adë gunë raiꞌ dañi lu ra plantë rguë, nilë tubi cusë narguë́, ni por ra hiaguë, sino nadë más gunë raiꞌ dañi ra mënë naná nuáꞌadiꞌi sëñi shtë Dios luquë́ raiꞌ. \v 5 Adë bëdë́ꞌëdiꞌi më sí de quë quini raiꞌ mënë sino nadë más parë gunë ra mënë sufrir dulurë durantë gaꞌi mbehu. Lëꞌë dulurë ni gaquin ziquë rac tubi mieti iurë rahuëꞌ tubi nillë lëꞌë nguiu. \v 6 Hia dzë ni ra mënë gac shtuꞌu rall gati rall perë adë gunë raiꞌ gan gati raiꞌ. Aunquë rac shtuꞌu mënë gati rall, hia lëꞌë galguti ldaguë zitu parë mënë ni. \p \v 7 Ra mbëchizuꞌ rluaꞌa ziquë guay naná preparadë parë lu guërru. Hia guëc ma napë ma ziquë tubi corunë orë; hia lu ma rluaꞌa ziquë tubi nguiu. \v 8 Nu napë ma guitsë guëc ziquë guitsë guëc shtë naꞌa. Hia laiꞌ ma rluaꞌa ziquë laiꞌ león. \v 9 Cuerpë shtë ra ma nacu bien con shabë ziquë guiꞌbë; hia ruidë shtë shcuaguë ma na ziquë ruidë shtë cantidá carros nanaquë́ ra guay iurë lëꞌë ra ma ziaglluꞌnë lu guërru. \v 10 Napë ma llbaꞌnë ma cumë ziquë llbaꞌnë nillë con guitsë nazubë guëquin. Hia llbaꞌnë ma napë pudërë parë gunë dañi ra mënë por gaꞌi mbehu. \v 11 Ra mbëchizuꞌ rëꞌ napë raiꞌ tubi jëfë naná mizmë ianglë shtë gabildi. Hia lëꞌë ianglë rëꞌ lë con diꞌdzë hebreo, Abadón. Nu dizë́ griego lë ma Apolión narunë cuntienë el quë narzalú. \p \v 12 Gudëdë primërë cusë dushë perë todavía runë faltë chupë cusë nadzëꞌbë. \p \v 13 Hia lëꞌë sexto ianglë biꞌldi trompetë; iurní binia tubi bë nabëruꞌu entrë ra tapë cachi nanaquë́ bëcuꞌguë shtë orë. Bëcuꞌguë ni quëbezë delantë lu Dios. \v 14 Lëꞌë bë guniꞌi lu sexto ianglë nanuaꞌa trompetë: \p ―Bëldaꞌa ra guëzá guëdapë ra ianglë naquëdú ruaꞌ guëëꞌgu Eufrates. \p \v 15 Hia iurní gulaꞌa ra guëzá ianglë ni parë quini raiꞌ tecërë partë shtë mënë. Ra ianglë guc raiꞌ preparadë parë iurë ni, dzë nu izë. \v 16 Binia tubi número shtë ra suldadë nanadchiꞌbë ra guay; na rall dos cientos millones. \p \v 17 Zni bëluaꞌalú ra guay lua. Hia ra nadchiꞌbë tëchi ma nuaꞌa raiꞌ lduꞌu raiꞌ tubi naná canihapë lduꞌu raiꞌ. Nahin color llni; nu azul, nu shlíꞌechi. Hia ra guay napë ma guëc ma ziquë guëc león; hia ruaꞌ ra ma bëruꞌu beꞌlë nu gushë nu asufre. \v 18 Ra tecërë partë shtë mënë guti ra por guëzá tsunë plaguë ni narruꞌu ruaꞌ guay: guiꞌi, gushë, nu asufre \v 19 purquë lëꞌë ra ma bëꞌnë ra gan con ruaꞌ ma, nu con llbaꞌnë ma; pues llbaꞌnë ma rluaꞌa ziquë serpientë con guëc shtë ma. Con ra guëc ra ni bëꞌnë rall dañi. \p \v 20 Perë los de más mënë nagútidiꞌi por ra cashtigu ni, nunquë adë bësáꞌnëdiꞌi rall gunë rall cusë mal, nu bësáꞌnëdiꞌi rall gunë rall adorar ra espíritu mal con ra dzanë ídolo shtë orë u ra dzanë bëdchichi, u guiꞌbë shlíꞌechi u guëꞌë u hiaguë. Bësáꞌnëdiꞌi rall gunë rall adorar ra cusë ni aunquë adë ráquëdiꞌi guëná rahin, nu adë ráquëdiꞌi rall rzë rall. \v 21 Nu zac adë bësáꞌnëdiꞌi ra mënë quini saꞌ rall nu ni por galbëlliú shtë rall, nu ni por galërquënú tseꞌlë saꞌ rall, nilë por rbézëdiꞌi mënë rbaaꞌnë rall pë shtë saꞌ rall. \c 10 \s1 Lëꞌë ianglë nanuaꞌa tubi librë biꞌchi \p \v 1 Iurní gunahia stubi ianglë nanapë pudërë ruꞌbë naná bëdchini de gubeꞌe. Lëꞌë ianglë nácuhiꞌ shcahi nu nanú tubi iarcu iris guë́quiꞌ. Lúhiꞌ rabtsëꞌë ziquë ngubidzë; hia guëáhiꞌ rluaꞌa ziquë tubi mbëduni shtë beꞌlë. \v 2 Nuáꞌaiꞌ guiáꞌaiꞌ tubi librë mituꞌnë naná llaꞌlë. Iurní bëzúhiꞌ guëáhiꞌ ladë ldi lu nisëduꞌu, nu guëáhiꞌ ladë rubësë bëzúhiꞌ lu guë́ꞌdchiliu. \v 3 Iurní fuertë guníꞌiꞌ ziquë rzubá ra león. \v 4 Iurë gualú ra gadchi nguziꞌu, iurní guc shtuaꞌa niaquëaꞌa perë binia tubi bë nabëdchini de gubeꞌe; guníꞌiꞌ: \p ―Adë rquébidiꞌil lo quë naguniꞌi ra nguziꞌu; adë rquë́ꞌëdiꞌil lo quë naguniꞌi raiꞌ. \p \v 5 Lueguë lëꞌë ianglë nagunahia, zu guëáhiꞌ lu nisëduꞌu nu guë́ꞌdchiliu, bëldísiꞌ guiaꞌa ladë ldi lu gubeꞌe. \v 6 Bë́ꞌniꞌ jurar por lë më naná bëntsaꞌu gubeꞌe nu guë́ꞌdchiliu, nu nisëduꞌu nu grë ra cusë nananú lu rahin. Guniꞌi ianglë: \p ―Hia bëgaꞌa iurë; nádiꞌi más tiempë. \v 7 Iurë lëꞌë ianglë nagadchi guzublú guꞌldë trompetë shtë́hiꞌ, iurní hia guc cumplir lo quë nabëꞌnë Dios disponer antsë cumë ziquë guniꞌi më lu ra muzë shtë më, ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë më. \p \v 8 Hia bë naná binia, bë nabëdchini de gubeꞌe, bëabrí guníꞌiꞌ lua: \p ―Gua iurneꞌ të guënáꞌzil librë naná llaꞌlë, librë nananú guiaꞌa ianglë naná zuldí lu nisëduꞌu nu lu guë́ꞌdchiliu. \p \v 9 Iurní guahia lu ianglë nu gunaꞌba të parë guënéꞌeiꞌ librë. Iurní guniꞌi ianglë lua: \p ―Gunaꞌzi librë rëꞌ; biꞌldi laꞌnin nu bëꞌnë llgabë pë runë cuntienë ra diꞌdzë. Primërë gac ra diꞌdzë ziquë dchini shtë mbeeꞌzë perë despuësë guëaquin cumë cusë naldá. \p \v 10 Iurní gunaꞌzia librë rëꞌ nananú guiaꞌa ianglë. Biꞌldia laꞌnin; bëna llgabë. Primërë cusë zaꞌquë nahin perë despuësë guquin cusë naldá. \v 11 Lueguë guníꞌiꞌ: \p ―Napë quë guëabril stubi. Tsagníꞌil shtiꞌdzë Dios lu grë́tëꞌ ra mënë, guëꞌdchi ra, lu ra naciuni, nu lugar catë ruadiꞌdzë mënë grë clasë dizë́, nu lu ra rëy. Guëníꞌil shtiꞌdzë më. \c 11 \s1 Ra chupë testigu \p \v 1 Iurní bëneꞌe raiꞌ tubi varë narrëꞌshë guiuꞌu cuahia, nu guniꞌi raiꞌ lua: \p ―Guasuldí nu gunaꞌzi medidë rëꞌ; bërëꞌshë santuari shtë Dios, nu bërëꞌshë bëcuꞌguë, nu bëlabë bëldá naná quëhunë adorar lëꞌë Dadë ngaꞌli. \v 2 Perë adë rrë́ꞌshëdiꞌil lu rualdëaꞌ naná tëchi fuërë shtë iáduꞌu purquë grë́tëꞌ ni bëneꞌe Dios permisi parë më zitu guëlú rall. Grë ra mënë ni guëlú ra guëc Jerusalén durantë cuarenta y chupë mbehu. \v 3 Perë guësheꞌlda chupë testigu shtëna parë guadiꞌdzë raiꞌ shtiꞌdza durantë mili chupë gahiuꞌa sesenta dzë. Nacu raiꞌ shabë raiꞌ color nagasë. \p \v 4 Lëꞌë testigu rëꞌ runë significar chupë hiaguë olivos, nu zac runë significar chupë gandelier naná quëbezë delantë lu Dadë narnibëꞌa guë́ꞌdchiliu. \v 5 Si talë chu rac shtuꞌu gunë dañi parë lëꞌë testigu ni, pues lëꞌë raiꞌ napë raiꞌ pudërë parë guëruꞌu guiꞌi ruaꞌ raiꞌ naná guëzaꞌi completamente lëꞌë contrari shtë raiꞌ. Zni gati ra grë ra narac shtuꞌu quini lëꞌë raiꞌ. \v 6 Testigu rëꞌ napë pudërë parë guësëꞌau raiꞌ gubeꞌe të parë ldáguëdiꞌi guiu durantë tiempë naguadiꞌdzë raiꞌ shtiꞌdzë Dios, nu napë raiꞌ pudërë parë gunë raiꞌ cambi nisë; gaquin rënë, nu parë guësheꞌldë raiꞌ plaguë u galguidzë tantë cumë ziquë guëniꞌi lduꞌu raiꞌ. \v 7 Perë iurë tsalú grë lo quë nagunë ra testigu ni, iurní lëꞌë ma dushë nabëruꞌu gabildi, guënaꞌzi ma lëꞌë raiꞌ nu gunë ma dushë gan lu raiꞌ hashtë gati raiꞌ. \v 8 Hia shcuerpë raiꞌ guëaꞌnin lu nezë shtë ciudá ruꞌbë catë bëquëꞌë ra mënë lëꞌë Dadë lu cruz. Stubi lë ciudá ni na Sodoma, nu zac Egipto. \v 9 Hia por tsunë dzë guëruldë, guëaꞌnë ra shcuerpë testigu ni lu nezë. Mënë shtë grë guëꞌdchi, mënë naruadiꞌdzë grë clasë dizë́, mënë nazeꞌdë de grë lugar nu naciuni, guëná rall lu ra tëgulë nu adë guëdë́ꞌëdiꞌi rall permisi parë guëgaꞌchi ra tëgulë. \v 10 Ra naquëreldë lu guë́ꞌdchiliu guëquitë lduꞌu rall purquë guti ra testigu ni, nu nalë́ guëuuꞌ lduꞌu rall hashtë guësheꞌldë rall regalë lu saꞌ rall purquë guëzá guërupë nguiu ni nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë Dios, guti raiꞌ. Bëzac zi raiꞌ ra mënë shtë guë́ꞌdchiliu. \v 11 Perë despuësë tsunë dzë guëruldë, Dios bëcuaꞌñi lëꞌë raiꞌ parë guëbani raiꞌ stubi, nu grë ra naguná lu raiꞌ, nalë́ bëdzëbë rall iurní. \v 12 Lueguë iurní guërupë testigu ni bini raiꞌ tubi bë dizdë lu gubeꞌe naná guniꞌi: \p ―Gulë tsepi ndëꞌë. \p Iurní beꞌpi raiꞌ gubeꞌe laꞌni tubi shcahi. Hia ra contrari shtë raiꞌ guná rall. \v 13 Mizmë iurní guꞌ tubi llu ruꞌbë nu guëzá chiꞌi partë shtënë ciudá gualú nu gadchi mili mënë guti; bëꞌnë llu. Los de más mënë nabëaꞌnë, nalë́ bëdzëbë rall. Guniꞌi rall llëruꞌbë na pudërë shtë Dios. \p \v 14 Zni gudëdë segundë cusë nadzëꞌbë perë lueguë guëdchini stubi naná tecërë. \s1 Trompetë gadchi \p \v 15 Lëꞌë ianglë gadchi biꞌldi trompetë shtë́niꞌ. Iurní bëdchini bë fuertë dizdë gubeꞌe. Guniꞌi bë: \q1 Lugar catë rnibëꞌa rëy shtë guë́ꞌdchiliu, bëaquin lugar parë guënibëꞌa Dios, Shtádaꞌa nu Cristo shini më. \q1 Lëꞌë më guënibëꞌa më ziquë rëy parë siemprë. \m \v 16 Iurní ra galdë bi tapë më guaniꞌsi naná quëbezë lu trunë shtë raiꞌ delantë lu Dios, bëzullibi raiꞌ hashtë bëdchini luquë́ raiꞌ lu guiuꞌu nu bëꞌnë raiꞌ adorar Dios. \v 17 Guniꞌi raiꞌ: \q1 Dzu guëneꞌe naꞌa graci lul, Dadë. \q1 Nápël grë pudërë; nabánil parë siemprë. \q1 Napë quë guëdchínil parë guënibë́ꞌal; \q1 nu nal Rëy iurneꞌ. \q1 \v 18 Ra mënë shtë grë naciuni, bëldë́ rall perë hia bëgaꞌa iurë parë gúnël cashtigu lëꞌë rall. Bëgaꞌa tiempë gúnël juzguë ra tëgulë. \q1 Guënéꞌel premi caꞌa ra naná runë honrar lë́ꞌël, grë ra naná limpi delantë lul, nu grë ra narzuꞌbë diaguë shtíꞌdzël, grë́tëꞌ ra narnibëꞌa, nu grë́tëꞌ ra mënë nanádiꞌi mënë nalasac. \q1 Bëgaꞌa iurë parë gúnël tsalú con grë́tëꞌ ra narzac zi saꞌ rall parë tsalú saꞌ rall. \p \v 19 Iurní bëllaꞌlë santuari shtë Dios nananú gubeꞌe, nu gunahia tubi cajë shtë conveñi laꞌni iáduꞌu. Iurní gubë́ laꞌni gubeꞌe; guꞌtë guiꞌi nguziꞌu; binia ruidë dushë; bëllú guë́ꞌdchiliu nu gulaguë tubi guiuguë́ fuertë. \c 12 \s1 Tubi naꞌa con ma dushë dragón \p \v 1 Iurní bëluaꞌa tubi sëñi lu gubeꞌe. Tubi naꞌa bëluaꞌalú lua; zúbiꞌ laꞌni llni shtë ngubidzë nu zubë mbehu guëáhiꞌ nu nápiꞌ guë́quiꞌ tubi corunë nanuaꞌa chiꞌbë chupë mbelëguiꞌi. \v 2 Naꞌa ni nuá shíniꞌ nu gurushtiá naꞌa con dulurë shtë nagalë shini naꞌa. Pues nalë́ rzac zi naꞌa parë guëdchini shini naꞌa guë́ꞌdchiliu. \v 3 Lueguë bëluaꞌa stubi sëñi lu gubeꞌe, tubi ma dushë dragón. Naruꞌbë ma nu na ma color llni nu napë ma gadchi guëc ma nu chiꞌi cachi, nu nanú tubi corunë cadë gadchi guëc ma. Nu nadchiꞌbë tubi corunë cadë guëc ma. \v 4 Hia con llbaꞌnë ma lëꞌë dragón bëtëá tecërë partë shtë mbelëguiꞌi nu bëquëldí ma mbelëguiꞌi hashtë lu guë́ꞌdchiliu. Dragón rëꞌ bëaꞌnë delantë lu naꞌa parë iurë lëꞌë shini naꞌa galë, të parë gau ma lëꞌë meꞌdë. \v 5 Lueguë lëꞌë naꞌa gupë tubi ngulëꞌnë naná destinadë parë guënibë́ꞌaiꞌ grë naciuni tubi manërë nadushë. Lueguë lëꞌë shini naꞌa guabsú; biaꞌa Dios lë́ꞌiꞌ hashtë trunë shtënë më lu gubeꞌe. \v 6 Hia lëꞌë naꞌa bëlluꞌnë naꞌa parë tubi lugar catë chu nádiꞌi. Lugar ni bëꞌnë Dios preparar të ngaꞌli guëquëreldë naꞌa parë guëdëꞌë mënë nagáu naꞌa por mili chupë gahiuꞌa sesenta dzë. \p \v 7 Despuësë de ni, guꞌ tubi guërru lu gubeꞌe. Lëꞌë ianglë ruꞌbë Miguel con sáhiꞌ, gudildinú raiꞌ con lëꞌë ma dragón nu con grë saꞌ ma. \v 8 Lëꞌë ma con ra ianglë shtë́nëll, gudildi rall perë adë bë́ꞌnëdiꞌi rall gan lu guërru; nu adë bëdzélëdiꞌi lugar parë lëꞌë rall lu gubeꞌe. \v 9 Zni bëquëldí Dios lëꞌë dragón de gubeꞌe; ma ni na mizmë serpientë nanabani dizdë más guahietë. Lëll Diablo nu lëll Satanás naná quëgsiguë́ guëdubi mënë shtë guë́ꞌdchiliu. Lë́ꞌëll con ianglë shtë́nëll, Dios bëquëldí lëꞌë rall lu guë́ꞌdchiliu. \p \v 10 Iurní binia tubi bë fuertë lu gubeꞌe; guníꞌiꞌ: \p ―Hia bëdchini salvaciuni nu pudërë shtë Dios. Hia bëgaꞌa iurë parë guënibëꞌa më por autoridá shtë Cristo purquë hia lëꞌë contrari shtë saꞌ hiaꞌa bëquëldí Dios lë́ꞌëll lu guë́ꞌdchiliu. Pues lë́ꞌëll bëdchiꞌbë galquiá cuntrë ra shmënë Dios dzë la gueꞌlë. \v 11 Ra bëchi saꞌ hiaꞌa bëꞌnë raiꞌ gan lu enemigu por rënë shtë Lliꞌli nu bëꞌnë raiꞌ gan lu enemigu ni purquë biadiꞌdzë raiꞌ dizaꞌquë. Adë bëdzë́bëdiꞌi raiꞌ gati raiꞌ por lëꞌë më. \v 12 Gulë bëquitë lduꞌu të iurneꞌ, grë të naná quëreldë lu gubeꞌe; perë prubi ra nananú lu guë́ꞌdchiliu nu ra narzë́ lu nisëduꞌu laꞌni barcu purquë lëꞌë mëdzabë bietë catë quëreldë të nu nalë́ rldëll purquë nanëll duꞌpë tiempë runë faltë parë gunë më cashtigu lë́ꞌëll. \p \v 13 Iurë lëꞌë dragón guc bëꞌa de quë Dios bëquëldiꞌ lë́ꞌëll lu guë́ꞌdchiliu, guzunáldëll lëꞌë naꞌa nanapë shíniꞌ. \v 14 Perë lëꞌë naꞌa bë́ꞌniꞌ recibir shcuáguiꞌ ziquë shcuaguë mbisiá të gac tsasë naꞌa tubi lugar lu shlatë zitu parë lu serpientë ni. Ndë lëꞌë naꞌa ni nasegurë nu bë́ꞌnëll recibir nagáu por tsunë izë guëruldë. \v 15 Lëꞌë serpientë bëquëldí nisë con ruaꞌll parë gaquin tubi guëëꞌgu të guaꞌa nisë lëꞌë naꞌa. \v 16 Perë guiuꞌu bëꞌnë campañi lëꞌë naꞌa nu bëllaꞌlë guiuꞌu. Biiꞌ guiuꞌu nisë nabëruꞌu ruaꞌ dragón. \v 17 Con ni lëꞌë dragón nalë́ bëldëll cuntrë lëꞌë naꞌa. Iurní ziaꞌa dragón parë tsatildinull los de más ra shini naꞌa, ra narunë cumplir mandamientë shtë Dios nu naná ruadiꞌdzë dizaꞌquë shtë Jesucristo, ra naná testigu shtë më. \c 13 \s1 Chupë ma dushë \p \v 1 Iurní guasuldía ruaꞌ nisëduꞌu. Gunahia bëruꞌu laꞌni nisëduꞌu, beꞌpi tubi ma dushë nanapë gadchi guë́quëll, nu nápëll chiꞌi cachi. Cadë cachi napë tubi corunë nu cadë guë́quëll naquë́ tubi lë dzabë nabëꞌnë ofender Dios. \v 2 Lëꞌë ma rëꞌ nagunahia, rluaꞌa ziquë tigrë; napë ma ziquë guëaꞌ oso, nu ruaꞌ ma na ziquë ruaꞌ león. Lëꞌë dragón bëdëꞌë pudërë nu autoridá nu permisi parë zubë ma ni lu trunë shtë dragón parë guënibëꞌa ma. \v 3 Tubi de lëꞌë guëc ma dushë rluaꞌa ziquë nuáꞌall tubi ridë naná gudini lëꞌë ma perë ridë ni bëac. Nu guëdubi mënë shtë guë́ꞌdchiliu bëdzëguëëꞌ lduꞌu rall nu guanaldë rall tëchi ma dushë. \v 4 Nu bëꞌnë mënë adorar lëꞌë dragón purquë bëdë́ꞌëll llëruꞌbë pudërë parë lëꞌë ma dushë, nu zac bëꞌnë ra mënë adorar lëꞌë ma dushë. Guniꞌi rall: \p ―Nídiꞌi chu stubi ziquë ma dushë rëꞌ. Adë chu gunë gan lull. \p \v 5 Nu lëꞌë ma dushë bëꞌnë recibir permisi parë guëniꞌi ma diꞌdzë dzabë, cusë narunë ofender Dios. Napë ma ni pudërë parë gúnëll ra cusë dzabë durantë cuarenta y dos mbehu. \v 6 Zni bëꞌnë ma dushë; guníꞌill cuntrë Dios nu gudell guëc Dadë nu guëc santuari shtë më nu guëc ra naquëbezë lu gubeꞌe. \v 7 Nu zac lëꞌë ma dushë bë́ꞌnëll recibir permisi të tildinull con grë shmënë Dios hashtë bë́ꞌnëll gan lu raiꞌ. Nu napë ma ni autoridá subrë grë ra mënë, grë naciuni, grë guëꞌdchi, nu grë lugar catë ruadiꞌdzë mënë grë clasë dizë́. \v 8 Grë ra mënë naquëreldë lu guë́ꞌdchiliu, bëꞌnë rall adorar lëꞌë ma dushë, ra mënë nanádiꞌi escritë lë rall laꞌni librë. Librë ni naescritë lë ra nanapë vidë eternë. Guc escritë ni dizdë gurështë́ guë́ꞌdchiliu. Lë librë ni na librë shtë el quë nabërulë́ Lliꞌli naná guti ziquë lliꞌli. \p \v 9 El quë narquë́ diaguë shtiꞌdza, gulë bëquë́ diaguë shtiꞌdza. \v 10 Grë́tëꞌ el quë naguzac zi mënë lachiguiꞌbë, mizmë lë́ꞌëll tsa lachiguiꞌbë. Nu grë ra narguini sáhiꞌ con spadë nu zac lë́ꞌëll gátill con spadë. Por ni grë́tëꞌ naná shmënë Dios rquiꞌni gapë raiꞌ pacënci nu fe. \p \v 11 Despuësë de ni, gunahia stubi ma dushë nabëruꞌu tubi guëru shtë guë́ꞌdchiliu. Ma ni napë chupë cachi narluaꞌa ziquë cachi shtë lliꞌli perë ruadiꞌdzë ma ziquë chaꞌ dragón. \v 12 Nu napë ma pudërë shtë primërë ma dushë nu zúbëll shlugar ma ni. Nu bëꞌnë segundë ma parë grë ra mënë shtë guë́ꞌdchiliu bëꞌnë rall adorar primërë ma dushë; ma ni bënëac ridë naná bëdëꞌë galguti parë lë́ꞌëll. \v 13 Nu zac bëꞌnë ma sëñi ruꞌbë nu milagrë hashtë bëdchini guiꞌi shtë gubeꞌe hashtë guë́ꞌdchiliu por pudërë shtë ma. Ra mënë guná rall milagrë ni. \v 14 Por medio de grë milagrë nabëꞌnë ma dushë delantë lu primërë ma dushë, bësiguë́ ma grë́tëꞌ ra naquëreldë lu guë́ꞌdchiliu nu gunibëꞌa ma de quë gactsaꞌu tubi figurë shtë ma dushë nanuaꞌa ridë. Ridë ni guquin por tubi spadë perë adë gútidiꞌi ma. \v 15 Hia lëꞌë segundë ma dushë bë́ꞌnëll recibir pudërë parë guëdëꞌë ma vidë lëꞌë figurë shtë primërë ma dushë, nu zac bëdë́ꞌëll pudërë parë guadiꞌdzë figurë ni nu parë quini ma grë́tëꞌ el quë adë në́diꞌi gúnëll adorar lëꞌë ma. \v 16 Nu bëꞌnë ma parë guëquëꞌë tubi marquë guiaꞌa ladi ldi mënë u luquë́ mënë. Grë ra mënë ruꞌbë nu ra nalasáquëdiꞌi, grë ra ricu nu ra prubi, grë ra naná librë nu ra naná bajo ordë shtë saꞌ rall, bëꞌnë rall recibir marquë ni. \v 17 Ni tubi adë gáquëdiꞌi guëtuuꞌll nilë por síꞌill si talë nápëdiꞌill lë shtë ma u número shtë lë ma ni. \v 18 Rquiꞌni llni të tsasë́ mieti diꞌdzë rëꞌ. El quë naná riasë́, bëꞌnë calcular número shtë ma dushë. Lëꞌë número runë significar lë shtë tubi nguiu. Número ni na shuꞌpë gahiuꞌa sesenta con shuꞌpë. \c 14 \s1 Cantë shtë 144,000 mënë \p \v 1 Iurní gunahia lu Lliꞌli naná zuldí guëc tubi dani lë Sión. Con lëꞌë Lliꞌli quëbezënú tubi gahiuꞌa cuarenta con tapë mili mënë. Lë Lliꞌli naescritë luquë́ raiꞌ nu zac lë shtë Shtadë Lliꞌli naescritë luquë́ ra mënë ni. \v 2 Lueguë iurní binia tubi bë naná zeꞌdë dizdë gubeꞌe. Nahin ziquë ruidë shtënë cantidá guëëꞌgu, nu ziquë iurë rguini nguziꞌu fuertë. Bë ni na ziquë chaꞌ zihani arpa naquëuꞌldë ra mënë. \v 3 Nu quëuꞌldë raiꞌ tubi cantë cubi delantë lu trunë nu delantë lu guëzá tapë ra nanabani, nu delantë lu ra më guaniꞌsi. Perë ni tubi chu adë riasë́diꞌi cantë ni sino nadë más niáꞌasë ra ciento cuarenta y cuatro mili nanaguc salvar entrë los de más mënë shtë guë́ꞌdchiliu. \v 4 Ra mënë ni adë cuënúdiꞌi raiꞌ tseꞌlë saꞌ raiꞌ; na raiꞌ limpi, nu zianaldë raiꞌ lëꞌë Lliꞌli cualquier nezë tsáhiꞌ. Guc salvar raiꞌ entrë los de más mënë ziquë primërë grupë shtë ra naná rialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios. Zni guc raiꞌ ziquë ofrendë lu Dios nu lu Lliꞌli. \v 5 También ni tubi de lëꞌë raiꞌ nabíshidiꞌi sino limpi na raiꞌ delantë lu Dios catë quëbezë më. \s1 Diꞌdzë shtë tsunë ianglë \p \v 6 Iurní gunahia stubi ianglë naná riasë lu gubeꞌe. Nuaꞌa ianglë ni dizaꞌquë parë guadiꞌdzënúhiꞌ dizaꞌquë lu ra mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu, ra mënë shtë naciuni, ra nabiadiꞌdzë grë clasë dizë́, ra naquëreldë lu guëdubi guë́ꞌdchiliu. Dizaꞌquë nanuaꞌa ianglë, nápëdiꞌin fin. \v 7 Guniꞌi ianglë fuertë: \p ―Gulë gapë respëti Dios, nu gulë bëdëꞌë labansë parë lë́ꞌiꞌ. Hia bëgaꞌa iurë gunë më juzguë lëꞌë ra mënë. Gulë bëꞌnë adorar el quë nabëntsaꞌu gubeꞌe nu guë́ꞌdchiliu, nisëduꞌu nu grë ra zini. \p \v 8 Despuësë gualú shtiꞌdzë primërë ianglë, iurní guniꞌi segundë ianglë ni: \p ―Hia lëꞌë ciudá Babilonia ruꞌbë gunë Dios juzguë purquë ziquë tubi narzuuꞌdchi con vini, zni bëꞌnë Babilonia con los de más naciuni parë gunë rall duldë, cusë nadë rlluíꞌidiꞌi. \p \v 9 Lueguë iurní tecërë ianglë guniꞌi fuertë: \p ―Si talë tubi gunë adorar lëꞌë ma dushë u figurë shtë́nëll, nu guëdë́ꞌëll permisi quë marquë shtë ma dushë luquë́ nguiu u guiaꞌa nguiu, \v 10 pues nguiu ni napë quë sac zill lu cashtigu dushë nazeꞌdë de Dios. Cashtigu ni na llanë shtë më nu adë nútsëdiꞌin con galërgaꞌa lduꞌu më. Nguiu ni gúnëll sufrir laꞌni guiꞌi nu asufre delantë lu ra ianglë santu shtë Dios nu delantë lu Lliꞌli. \v 11 Lëꞌë gushë shtënë cashtigu ni tsepi durantë grë ra siglo. Nídiꞌi descansë dzë, nilë gueꞌlë parë ra narunë adorar lëꞌë ma dushë nu figurë shtë ma, u ra nabëꞌnë recibir marquë shtë ma. \v 12 Por ni grë ra shmënë Dios, nu ra narzuꞌbë diaguë shtiꞌdzë më, ra narianaldë bien enseñansë shtë Jesús, rquiꞌni gapë raiꞌ pacënci. \p \v 13 Iurní binia tubi bë nabëruꞌu de gubeꞌe. Guniꞌi bë lua: \p ―Bëquëꞌë ndëꞌë: “Guëquitë lduꞌu ra tëgulë parë siemprë, ra naná shmënë Dadë Jesús”. Zni rniꞌi Espíritu. Pues guëziꞌi lduꞌu raiꞌ; napë raiꞌ descansë nu guëdëꞌë Dios premi por dchiꞌni nabëꞌnë raiꞌ. \s1 Cashtigu parë guë́ꞌdchiliu \p \v 14 Iurní gunahia lu tubi shcahi naquichi. Quëbezë lu shcahi tubi më narluaꞌa ziquë Jesús. Nápiꞌ tubi corunë orë guë́quiꞌ nu nápiꞌ tubi cierrë dushë guiáꞌaiꞌ narunë significar cashtigu nazeꞌdë guëdchini. \v 15 Bëruꞌu stubi ianglë laꞌni iáduꞌu. Ianglë ni guniꞌi lu nguiu nazubë ruaꞌ shcahi: \p ―Iurneꞌ bëtiaꞌa cierrë shtë́nël të guëtëal cusechë purquë hia iurë bëgaꞌa parë guëdëahin. \p \v 16 Lueguë el quë nazubë ruaꞌ shcahi bëtë́ꞌdiꞌ cierrë lu guë́ꞌdchiliu nu bëtëáhiꞌ cusechë. \p \v 17 Iurní stubi ianglë bëruꞌu laꞌni iáduꞌu naná quëbezë gubeꞌe, nu zac lë́ꞌiꞌ nuáꞌaiꞌ tubi cierrë dushë. \v 18 Bëruꞌu stubi ianglë nanapë pudërë laꞌni santuari parë guënibë́ꞌaiꞌ guiꞌi. Gunáꞌbëiꞌ con voz fuertë lu naná nuaꞌa cierrë dushë. Guníꞌiꞌ: \p ―Hia bëgaꞌa iurë parë gac cashtigu ra mënë mal narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu. Gaquin ziquë tubi mënë narldaguë nashi uvë të guëruꞌu juguë shtë uvë. \p \v 19 Hia lëꞌë ianglë ni bëtëꞌdë cierrë shtë́niꞌ lu guë́ꞌdchiliu nu bëtëáhiꞌ cusechë shtë uvë. Iurní bëtiáꞌaiꞌ uvë ni laꞌni catë tsutsaꞌuin të parë guëruꞌu nisë shtë uvë. Ni runë significar cashtigu dushë naná zeꞌdë guëc ra mënë mal. \v 20 Ra uvë bëruꞌu nisë shtë́niꞌ fuërë shtë ciudá; hia lugar ni bëruꞌu mënë; bëdchini rënë hashtë catë lu naná rquë frënë shtë guay. Rënë ni guc tubi guëëꞌgu de tsunë gahiuꞌa kilómetros. \c 15 \s1 Ra ianglë naguësëdchini gadchi plaguë \p \v 1 Iurní gunahia lu gubeꞌe stubi sëñi ruꞌbë, cusë nadzëꞌbë; gunahia gadchi ianglë naguësëdchini gadchi plaguë. Hia con lúltimë plaguë ni gualú llanë shtë Dios. \p \v 2 Nu zac gunahia tubi cusë narluaꞌa ziquë nisëduꞌu shtë vidrio nutsin con guiꞌi. Gunahia lu ra nabëꞌnë gan lu ma dushë con figurë shtë́nëll, nu bëꞌnë rall gan lu número shtë ma ni. Ra mënë ni zuldí raiꞌ culaꞌni ruaꞌ nisëduꞌu naná ziquë vidrio. Nuaꞌa raiꞌ arpa nabëdëꞌë Dios caꞌa raiꞌ. \v 3 Nu quëuꞌldë raiꞌ tubi cantë shtë Moisés, el quë nabëꞌnë sirvë lu Dios. Nu cantë ni na cantë shtë Lliꞌli naná rniꞌi zndëꞌë: \q1 Llëruꞌbë na pudërë shtë́nël. Nalë́ nasaꞌa na lo quë nabëntsáꞌul, Dadë Dios. Lë́ꞌël rnibë́ꞌal grë́tëꞌ cusë. \q1 Tubldí nu verdá na lo quë naquëhúnël, lë́ꞌël Rëy shtë naciuni. \q1 \v 4 Grë mieti rdzëbë lë́ꞌël, Dadë. \q1 Grë mieti gunë rall adorar lë́ꞌël. \q1 Pues sulë lë́ꞌël nal santu. \q1 Grë naciuni guëdchini delantë lul nu gunë rall adorar lë́ꞌël purquë guná rall grë lo quë nacanihúnël. \q1 Nahin cusë zaꞌquë nu justë. \p \v 5 Despuësë de ni, gunahia lu gubeꞌe nu bëllaꞌlë santuari shtë iáduꞌu catë nutsaꞌu ra tablë shtë lëy. \v 6 De lëꞌë santuari ni bëruꞌu gadchi ianglë naguësëdchini ra gadchi plaguë. Nacu raiꞌ lari lino fini nu limpi; nu rabtsëꞌin. Napë raiꞌ cinturón shtë orë dëdë laguë lduꞌu raiꞌ. \v 7 Iurní tubi de tapë nanabani bëdëꞌë tubi copë orë cadë ra gadchi ianglë. Cadë copë gadzë́ con cashtigu dushë nazeꞌdë de Dios, el quë nanabani por guëdubi siglo. \v 8 Hia lëꞌë santuari gadzë́ gushë naná zeꞌdë de lugar catë quëbezë Dios. Llëruꞌbë na pudërë shtë më. Ni tubi adë chu tsutë́diꞌi ngaꞌli hashtë iurë gualú gadchi plaguë nabësëdchini ra gadchi ianglë. \c 16 \s1 Ra copë shtë cashtigu \p \v 1 Iurní binia tubi bë fuertë naná bëruꞌu de lu santuari. Voz ni guniꞌi lu gadchi ianglë: \p ―Gulë tsagldaꞌtë ra copë shtë cashtigu lu guë́ꞌdchiliu, ra cashtigu dushë shtë Dios. \p \v 2 Primërë ianglë guagldáꞌtiꞌ copë lu guë́ꞌdchiliu. Grë́tëꞌ mënë nanapë marquë shtë ma dushë nu naná bëꞌnë adorar figurë shtë ma, ni bëruꞌu guëëꞌdzu dushë ladi rall; nalë́ nahiuꞌbë ra guëëꞌdzu. \p \v 3 Segundë ianglë guagldáꞌtiꞌ copë shtë́hiꞌ lu nisëduꞌu; nu lëꞌë nisë bëaquin rënë ziquë rënë shtë tëgulë. Hia guti grë ra nanapë vidë laꞌni nisë ni. \p \v 4 Tecërë ianglë guagldáꞌtiꞌ copë shtë́niꞌ lu guëëꞌgu nu lu ra zini; hia bëac rahin rënë. \v 5 Lueguë binia bë shtë ianglë naquëhapë nisë. Guníꞌiꞌ: \p ―Nazaꞌquë lo quë nabë́ꞌnël, Dadë Dios. Nal Santu. Nal principi nu lë́ꞌël nal fin. \v 6 Justë nal purquë lëꞌë mënë ni gudini rall shmë́nël; gudini rall ra nabiadiꞌdzë shtíꞌdzël. Pues iurneꞌ lë́ꞌël bë́ꞌnël parë biiꞌ rall rënë shtë guëëꞌgu nu zini purquë zni runë tucarë rall. \p \v 7 Bini zaca tubi bë nabëdchini dizdë bëcuꞌguë; guníꞌiꞌ: \p ―Nia Dadë Dios, rnibë́ꞌal grë́tëꞌ cusë. Bë́ꞌnël juzguë con verdá nu manërë tubldí. \p \v 8 Hia cuartë ianglë guagldáꞌtiꞌ copë shtë́niꞌ lu ngubidzë nu bëdë́ꞌëiꞌ pudërë lëꞌë ngubidzë parë guëzaꞌi ngubidzë ra mënë con guiꞌi. \v 9 Grë́tëꞌ mënë güeꞌqui ra, cusë nadzëꞌbë, perë adë bë́ꞌnëdiꞌi rall cambi mudë nanabani rall, nu adë guníꞌidiꞌi rall llëruꞌbë na pudërë de Dios sino guniꞌi rall cusë dzabë cuntrë lëꞌë më, el quë nanapë pudërë subrë grë́tëꞌ ra plaguë rëꞌ. \p \v 10 Quintë ianglë guagldáꞌtiꞌ copë shtë́niꞌ lu trunë catë quëbezë ma dushë; iurní catë rnibë́ꞌall bëaꞌnë nacahi. Ra mënë gudáhuëꞌ rall ldudzë rall por tantë dulurë. \v 11 Nilë por ni adë bësáꞌnëdiꞌi rall parë quëhunë rall mal. Más guniꞌi rall cusë dzabë cuntrë Dios naquëbezë gubeꞌe por tantë dulurë nu guëëꞌdzu shtë rall. \p \v 12 Hia lëꞌë sexto ianglë guagldaꞌtë copë shtë́hiꞌ lu nisë shtë guëëꞌgu Eufrates; hia lëꞌë nisë ni gubidchi parë gac tubi nezë, tëdë ra rëy nazeꞌdë nezë guiaꞌa. \p \v 13 Iurní gunahia lu dragón nu lëꞌë ma dushë nu lëꞌë nabishi; ruaꞌ rall bëruꞌu tsunë espíritu mal naná formë shtë llaꞌu. \v 14 Ndëꞌë na ra espíritu shtë ra mëdzabë perë napë ra pudërë parë gunë rall milagrë. Bëruꞌu rall parë guëtëá rall grë́tëꞌ ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu parë lu guërru. Gaquin dzë narunë Dios disponer. Napë më grë pudërë. \v 15 “Gulë guná, na zelda sin quë adë gac ldë́ꞌëdiaꞌa, ziquë ridë tubi ngubaꞌnë. Dichusë el quë naná zu nasini iurní nu quëhápëll shábëll të parë adë së́diꞌi rall con galështú delantë lu më”. \v 16 Hia iurní bëtëá rall ra rëy lugar nalë con diꞌdzë hebreo, lëhin Armagedón. \p \v 17 Hia séptimo ianglë guagldaꞌtë copë shtë́hiꞌ lu mbë. Iurní dizdë santuari laꞌni gubeꞌe, bëruꞌu tubi bë fuertë nazeꞌdë de lu trunë. Guniꞌi bë: \p ―Hia bëdchini fin. \p \v 18 Iurní guꞌ tubi guꞌtë nguziꞌu nu guꞌ ruidë nu gudini nguziꞌu. Lëꞌë guë́ꞌdchiliu bëllú; bëchiꞌchi guë́ꞌdchiliu con tubi llu más fuertë quë grë ra llu naná bëdchini dizdë lëꞌë më bëcueꞌshtë́ më guë́ꞌdchiliu. \v 19 Lëꞌë ciudá ruꞌbë gureꞌzin tsunë partë nu grë ciudá shtë guë́ꞌdchiliu gurë́ rahin. Iurní Dios bëagná lduꞌi lëꞌë ciudá ruꞌbë Babilonia. Bësheꞌldë më cashtigu dushë guëc ra mënë shtë ciudá ni, tantë llanë napë më. \v 20 Grë́tëꞌ ra dani nu ra dani laꞌni nisë, gunitilú rahin. \v 21 Nu zac gulaguë de gubeꞌe guiuguë́ ruꞌbë subrë guëc ra mënë. Guiuguë́ ni rzunëꞌë cuarenta kilos. Perë ra nguiu guniꞌi rall cusë dzabë cuntrë Dios por ra plaguë shtë guiuguë́. Guquin tubi cashtigu dushë nabësheꞌldë Dios. \c 17 \s1 Bëꞌnë Dios condenar naꞌa mal \p \v 1 Iurní bëdchini tubi de gadchi ianglë nanuaꞌa gadchi copë; më ni guniꞌi lua: \p ―Gudeꞌe të guëluáꞌahia cashtigu shtë naꞌa mal naná zúbëgaꞌa lu nisë zili; runë cuntienë rnibëꞌa naꞌa zihani mënë. \v 2 Ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu na rall ziquë mënë adulteri; bëzullibi rall lu ra dzanë ídolo; mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu na rall ziquë narzuuꞌdchi purquë bëꞌnë rall neguci mal con lëꞌë naꞌa ni. \p \v 3 Lueguë Espíritu bëluaꞌa stubi cusë lua; lëꞌë ianglë biaꞌa na lu tubi shlatë catë nídiꞌi mënë. Gunahia tubi naꞌa nadchiꞌbë tubi ma dushë color llni; ma dushë ni napë gadchi guëc ma nu chiꞌi cachi. \v 4 Lëꞌë naꞌa rëꞌ nacu con lari color moradë nu llni; nu zutsaꞌu naꞌa con orë nu guëꞌë nalasac nu perlas. Nuáꞌall tubi copë orë narunë significar cusë dzabë nabë́ꞌnëll nu mal vidë nanabani naꞌa ni. \v 5 Nu naquë́ luquë́ naꞌa tubi lë narunë significar cusë nagaꞌchi: “Babilonia ruꞌbë naná shniꞌa ra naꞌa mal, nu de grë cusë narná tushë Dios laꞌni guë́ꞌdchiliu”. \v 6 Lueguë gunahia naꞌa ni ziquë narzuuꞌdchi purquë gudínill zihani shmënë Dios naná guti purquë gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë Jesús, ra nabëzunë́ Dios almë shtë raiꞌ. Iurë gunahia lu naꞌa ni, iurní nalë́ guasë́ lduaꞌa. \v 7 Iurní lëꞌë ianglë guniꞌi lua: \p ―¿Pëzielú rdzëguëëꞌ ldúꞌul? Guëníꞌihia lul pë runë cuntienë secretë shtë naꞌa ni nu pë runë cuntienë lëꞌë ma dushë catë dchiꞌbë naꞌa, lëꞌë ma nanapë gadchi guëc nu chiꞌi cachi. \v 8 Lëꞌë ma dushë nagunal, na tubi nagubani antsë perë nídiꞌiꞌ iurneꞌ; perë sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, lëꞌë ma guëruꞌu de guëru guetë, nu despuësë gátill nu tsall lu gabildi catë nídiꞌi fin. Ra naquëreldë lu guë́ꞌdchiliu, ra nanádiꞌi escritë ra lë rall laꞌni librë shtë vidë dizdë lëꞌë guë́ꞌdchiliu gurështë́, ni lëꞌë rall guëdzëguëëꞌ lduꞌu rall iurë guëná rall lëꞌë ma dushë nanabani antsë perë guti ma, perë bëabrí gubani ma stubi. \p \v 9 ’Ndëꞌë rquiꞌni duꞌpë llni parë tsasë́ hiaꞌa. Ra gadchi guëc ma runë significar gadchi dani catë zúbëgaꞌa naꞌa ni. \v 10 Nu ra guëc ma runë significar gadchi rëy. Gaꞌi rëy ni gudëdë; gunitilú raiꞌ. Tubi de lëꞌë ra rëy ni quëgnibëꞌa iurneꞌ. Hia stúbill todavía laꞌdi guëdchínidiꞌi, perë iurë guëdchínill, adë guënibë́ꞌadiꞌill llëduni tiempë. \v 11 Lëꞌë ma dushë naná gubani antsë perë hia nídiꞌill, ni lëꞌë naná octavo rëy aunquë na rëy ni tubi de gadchi rëy. Despuësë guziaꞌa rëy ni lu galguti parë siemprë. \p \v 12 ’Ra chiꞌi cachi nagunal, ni runë significar chiꞌi rëy todavía adë subëlúdiꞌi guënibëꞌa rall, perë gunë rall recibir pudërë parë guënibëꞌa rall ziquë rëy por tubsë iurë juntë con lëꞌë ma dushë. \v 13 Ra chiꞌi rëy rëꞌ gac rall de acuerdë nu gunë rall intriegu pudërë nu autoridá shtë rall parë lëꞌë ma dushë. \v 14 Tildi rall cuntrë el quë nabërulë́ Lliꞌli perë lëꞌë Lliꞌli gúniꞌ gan lu rall purquë lëꞌë më napë më más pudërë quë grë ra narnibëꞌa; más pudërë napë më quë grë ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu. Ra mënë naquëbezënú lëꞌë më, gunaꞌbë më lëꞌë raiꞌ; gulë́ më lëꞌë raiꞌ; na raiꞌ shmënë më nabëꞌnë cumplir voluntá shtë më. \p \v 15 Lëꞌë ianglë guniꞌi lua shcuendë nisë: \p ―Ra nisë zili nagunal catë zubë lëꞌë naꞌa mal, na ra guëꞌdchi, mënë, ra naruadiꞌdzë grë clasë dizë́, nu grë ra naciuni. \v 16 Ra chiꞌi cachi nagunal guëc ma dushë, na ra contrari shtë naꞌa mal. Guëná tushë rall lëꞌë naꞌa ni nu guëaꞌnë naꞌa ni sin adë chu nádiꞌi culaꞌni. Nu guëaꞌnë naꞌa sin shábiꞌ. Nu tsalú pudërë shtë́nëll; gáquëll ziquë tubi cusë narieꞌqui lu guiꞌi. \v 17 Zni gac purquë Dios bëꞌnë të gunë ra chiꞌi rëy lo quë narniꞌi lduꞌu më. Por ni bëaꞌnë rall de acuerdë nu bëdëꞌë rall pudërë shtë rall guiaꞌa ma dushë hashtë gac cumplir lo quë naguniꞌi Dios. \v 18 Lëꞌë naꞌa nagunal, na lëꞌë ciudá ruꞌbë naquëgnibëꞌa ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu. \c 18 \s1 Ciudá Babilonia gualú \p \v 1 Despuësë de ra cusë ni, gunahia stubi ianglë naná bietë de gubeꞌe. Nápiꞌ llëruꞌbë autoridá nu pudërë. Bëzianí ianglë lu guë́ꞌdchiliu con galërabtsëꞌë shtë́hiꞌ \v 2 nu guniꞌi ianglë con bë fuertë: \p ―Hia gualú; hia gualú Babilonia, ciudá ruꞌbë nu bëaquin tubi lugar catë rëtaꞌ ra mëdzabë, lugar shtë espíritu mal nu lidchi ra ma dzabë nariasë, ra ma narná tushë mënë \v 3 purquë ra mënë de grë́tëꞌ naciuni, na rall ziquë narzuuꞌdchi por tantë neguci nabëꞌnë rall ciudá ni. Ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu, bëꞌnë rall adorar ra dzanë ídolo laꞌni ciudá ni. Hia ra comerciante shtë guë́ꞌdchiliu, bëac rall ricu por ra cusë chulë nabëꞌnë subrë parë ciudá ni. \p \v 4 Iurní binia stubi bë naná zeꞌdë de gubeꞌe. Guníꞌiꞌ: \p ―Gulë bëruꞌu ciudá ni, lëꞌë të shmëna të parë gápëdiꞌi të partë juntë con duldë shtë mënë ni, nu adë guëzac zi të por plaguë nazeꞌdë guëc ra mënë ni. \v 5 Pues mënë ni bëꞌnë rall zihani duldë, nu Dios bëagná lduꞌi nu napë quë gúniꞌ cashtigu lëꞌë rall. \v 6 Lëꞌë të ianglë, gulë bëdëꞌë mizmë pagu lo quë bëdëꞌë rall cuaꞌa saꞌ rall nu gulë quilli hashtë chupë tantë mal según lo quë nabëꞌnë rall. Gulë bëꞌnë tratë lëꞌë rall chupë vësë más dushë quë bëꞌnë rall tratë saꞌ rall. \v 7 Catë lëꞌë rall guquëreldë rall con tantë galëlujë, nu catë bëꞌnë rall nadchini, gulë bëꞌnë medir galërzac zi nu dulurë parë lëꞌë rall purquë nadchini guniꞌi rall: “Ndëꞌë zúbëgaꞌahia cumë ziquë tubi reina. Nádiaꞌa viudë nu adë sac zídiaꞌa.” \v 8 Por ni mizmë dzë guëdchini ra plaguë guëc ciudá ni. Guëdchini galguti nu galërzac zi nu gubini. Lëꞌë ciudá tsequi con beꞌlë purquë llëruꞌbë pudërë napë Dadë Dios; bëꞌnë më condenar ciudá ni. \p \v 9 Ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu naná bëzullibi lu ra dzanë ídolo con mënë shtë ciudá, nu bëuuꞌ lduꞌu rall galëlujë shtë ciudá; guꞌnë rall nu cushtiá rall iurë guëná rall lu gushë shtë ciudá narieꞌqui. \v 10 Guëaꞌnë rall zitu purquë guëdzëbë rall cashtigu ni. Nu guëniꞌi rall: \p ―Prubi ciudá Babilonia ruꞌbë nu pudërusë. Tubsë mumëntë bëdchini cashtigu dushë guëc ciudá. \p \v 11 Ra comerciante shtë guë́ꞌdchiliu nu zac lëꞌë rall guꞌnë rall nu cushtiá rall por lëꞌë ciudá ni nagualú purquë hia nídiꞌi chu siꞌi ra cusë nanuaꞌa rall. \v 12 Nuaꞌa rall orë, bëdchichi, guëꞌë nalasac, perlas, lari fini, lari sëdë nu lari color moradë nu lari color llni; nu zac nuaꞌa rall hiaguë fini naná rldiaꞌa nashi. Nuaꞌa rall cusë zaꞌquë nanactsaꞌu marfil. Nuaꞌa rall hiaguë nalasac, guiꞌbë shlíꞌechi; nuaꞌa rall guiꞌbë nalasac; nuaꞌa rall guëꞌë iarë. \v 13 Nuaꞌa rall canëlë nu cusë nanutsë ziquë naná rldiaꞌa nashi. Nuaꞌa rall gushialë, mirra, perfume, vini, sëiti, harinë fini nu trigu; nuaꞌa rall ma naruaꞌa carguë. Nuaꞌa rall lliꞌli, guay, guërredë shtë guay, nu nuaꞌa rall mënë nanápëdiꞌi libertá parë guëtuuꞌ rall mënë ni. \v 14 Guniꞌi ra comerciante ni shcuendë ciudá ni: \p ―Hiadë nápëdiꞌi të ra cusë narzebi lduꞌu të, cusë narëuuꞌ lduꞌu të. Iurní guniti të parë siemprë grë́tëꞌ galëricu nu galëlujë nanapë të. \p \v 15 Ra comerciante, ra naná guc ricu por tantë bëtuuꞌ rall nu guziꞌi rall laꞌni ciudá ni, guëaꞌnë rall zitu por galërdzëbë shtë cashtigu ni. Guꞌnë rall nu cushtiá rall nu \v 16 guniꞌi rall: \p ―Prubi de lëꞌë ciudá ruꞌbë rëꞌ. Nal cumë tubi naꞌa nanacu lari zaꞌquë color moradë nu llni. Zutsáꞌul con orë nu guëꞌë nalasac nu perla \v 17 perë tubsë mumëntë gualú grë galëricu ni. \p Grë ra capitán shtë barcu nu ra pasajërë nu ra marinërë nu grë ra narunë dchiꞌni lu nisëduꞌu, guëaꞌnë rall zitu de ciudá ni. \v 18 Iurë lëꞌë rall guëná rall gushë shtë ciudá narieꞌqui, cushtiá rall; guëniꞌi rall: \p ―Adë guëdzélëdiꞌi stubi ciudá ziquë ciudá ruꞌbë rëꞌ. \p \v 19 Iurní bëtiaꞌa rall guiuꞌu guëc rall; guꞌnë rall nu cushtiá rall: \p ―Prubi de lëꞌë ciudá ruꞌbë rëꞌ. Con galëricu shtë ciudá grë ra nanapë barcu lu nisëduꞌu, guc rall ricu; perë iurneꞌ tubsë mumëntë gualú ciudá ni. Completamente bërëhin. \p \v 20 Perë gulë bëquitë lduꞌu të naquëbezë gubeꞌe, lëꞌë të poshtë shtë më, lëꞌë të naruadiꞌdzë shtiꞌdzë më, lëꞌë të nabëzunë́ Dios almë shtë të, purquë bëꞌnë më cashtigu ciudá ni. Bëꞌnë më jushtisi por manërë mal bëꞌnë mënë shtë ciudá tratë lëꞌë të. \p \v 21 Iurní tubi ianglë nanapë pudërë ruꞌbë bëldísiꞌ tubi guëꞌë ziquë tubi guëꞌë naná rzua trigu; iurní bëtiaꞌa ianglë ni lëꞌë guëꞌë laꞌni nisëduꞌu nu guníꞌiꞌ: \p ―Zndëꞌë lëꞌë Dios guëtiaꞌa ciudá Babilonia laꞌni nisë. Nunquë jamás guëbrídiꞌi guëná mënë luhin. \v 22 Nunquë jamás guíniruꞌu mënë lu nezë shtë ciudá musiquë shtë arpa, nilë bëdchaꞌ, nilë trompetë. Adë guëdzéldëdiꞌiruꞌu ra narunë ra dchiꞌni, nu nilë tubi clasë muzë. Adë guínidiꞌiruꞌu ruidë shtë molinë. \v 23 Hiadë gabtsë́ꞌëdiꞌiruꞌu llni ladi hiuꞌu shtë ciudá, ni cërë, ni lámpara, nu jamás guínidiꞌiruꞌu të catë nanú saꞌa lidchi mënë. Zni gac aunquë antsë ra comerciante shtë́nël guc rall mënë nanapë pudërë, perë bësiguël grë́tëꞌ naciuni con galbishi. \p \v 24 Pues ciudá ni na culpablë por ra galguti shtë ra shmënë Dios naruadiꞌdzë shtiꞌdzë më, grë ra nabëzunë́ Dios almë shtë raiꞌ, grë ra naguti purquë guanaldë raiꞌ shnezë Jesús. \c 19 \p \v 1 Despuësë de ra cusë rëꞌ, binia bë fuertë shtë zihani mënë naquëbezë lu gubeꞌe. Guniꞌi raiꞌ: \q1 Aleluya, Dios Shtádaꞌa nápiꞌ llëruꞌbë pudërë. \q1 Sulë lëꞌë më rac runë salvar. Sulë lëꞌë më runë tucarë labansë shtë mënë, \q1 \v 2 purquë lëꞌë më quëhunë më juzguë tubldí nu con verdá. \q1 Pues bëꞌnë më condenar lëꞌë naꞌa mal naná bëshiꞌni guë́ꞌdchiliu con mal vidë shtë́nëll. \q1 Lëꞌë më bëguëuꞌ galguezë por grë́tëꞌ ra cusë mal, por grë galguti shtë ra nabëꞌnë sirvë lu Dios. \p \v 3 Iurní bëabrí guniꞌi ra mënë: \p ―Aleluya. Lugar catë rieꞌqui naꞌa ni, nunquë cuezë tsepi gushë parë siemprë. \p \v 4 Hia ra galdë bi tapë më guaniꞌsi con ra tapë nanabani, bëzullibi raiꞌ lu guiuꞌu nu bëꞌnë raiꞌ adorar Dios naná quëbezë lu trunë. Guniꞌi raiꞌ: \p ―Nia Dadë; aleluya. \p \v 5 Iurní binia tubi bë nabëruꞌu ladë trunë ni. Guníꞌiꞌ: \q1 Gulë bëꞌnë alabar Dios shtë́naꞌa, grë́tëꞌ të naná quëhunë sirvë lu më. \q1 Gulë gapë të respëti delantë lu më, lëꞌë të naná humildë nu lëꞌë të naná më nasac. \s1 Saꞌa shtë Lliꞌli \p \v 6 Nu zac binia ziquë tubi bë shtë zihani mënë; nahin ziquë bë shtë zihani guëëꞌgu catë rzë nisë u ziquë nguziꞌu fuertë. Guniꞌi raiꞌ: \q1 Aleluya purquë hia guzublú guënibëꞌa Dadë Dios shtë́naꞌa; napë më llëruꞌbë pudërë. \q1 \v 7 Cha guëquitë lduꞌu hiaꞌa; cha guëdápaꞌa lëgrë laꞌni lduꞌu hiaꞌa, nu cha guëdë́ꞌnaꞌa alabar lëꞌë më purquë hia bëdchini iurë shtë saꞌa shtë Lliꞌli. \q1 Lëꞌë tseꞌlë më na preparadë. \q1 \v 8 Lëꞌë naꞌa ni bëdëꞌë më permisi gácuhiꞌ con lari fini nu limpi; rabtsëꞌë lari ni. \m Lari fini ni runë cuntienë ra vidë tubldí shtë shmënë Dios. \p \v 9 Iurní guniꞌi ianglë lua: \p ―Bëquëꞌë diꞌdzë rëꞌ: “Dichusë na ra naná invitadë lu laní saꞌa shtë Lliꞌli”. \p Nu zac guniꞌi ianglë: \p ―Verdá nahin; diꞌdzë ni na diꞌdzë shtë Dios. \p \v 10 Bëzullibia iurní delantë lu ianglë parë guna adorar lë́ꞌiꞌ, perë guniꞌi ianglë lua: \p ―Adë rúnëdiꞌil zniꞌi purquë nahia muzë shtë Dios cumë ziquë lë́ꞌël, ziquë los de más bë́chil naná quëhunë cumplir voluntá shtë më, ra narniꞌi dizaꞌquë shtë më. Sulë Dios bëꞌnë adorar lë́ꞌiꞌ. \p Ra dizaꞌquë nazeꞌdë de Jesús na mizmë diꞌdzë nardëꞌë Espírutu Santo parë ra muzë shtë më të guadiꞌidzë raiꞌ dizaꞌquë. \s1 Tubi nadchiꞌbë guay naquichi \p \v 11 Iurní gunahia lu gubeꞌe bëllaꞌlë; gunahia tubi guay naquichi. El quë nadchiꞌbë tëchi ma, bërulë́ Fiel nu Verdadero purquë náhiꞌ justë iurë rnibë́ꞌaiꞌ nu tubldí quëhúniꞌ iurë tildinúhiꞌ ra mënë. \v 12 Slúhiꞌ rabtsëꞌë ziquë beꞌlë. Nuáꞌaiꞌ guë́quiꞌ zihani corunë. Nu nápiꞌ tubi lë naescritë sulamëntë lëꞌë më runguë bëꞌa lë ni. \v 13 Nacu më tubi lari nutsë con rënë. Lë më ni na Diꞌdzë shtë Dios. \v 14 Nu zianaldë ra zihani suldadë shtë gubeꞌe; nacu raiꞌ lari lino fini naquichi nu limpi. Nu dchiꞌbë raiꞌ tëchi guay naquichi. \v 15 De ruaꞌ më bëruꞌu tubi spadë dushë parë gunë më gan lu ra mënë shtë naciuni të guënibë́ꞌaiꞌ lëꞌë rall tubi manërë dushë. Gunë më cashtigu ziquë el quë narshiꞌi uvë con guëáhiꞌ. Gunë më të gu ra mënë vini shtë cashtigu purquë bëldë́ Dios pudërusë con lëꞌë rall. \v 16 Lu lari capë nu lu tëchi llibi më, naescritë tubi lë́hiꞌ: “Rëy nanapë pudërë subrë grë ra rëy; Señor naná rnibëꞌa grë ra Señor”. \p \v 17 Lueguë gunahia lu tubi ianglë nazuldí lu ngubidzë. Guníꞌiꞌ fuertë lu grë ra maꞌñi nariasë lu gubeꞌe: \p ―Gulë gudeꞌe nu gulë guëtëá saꞌ të parë shtse ruꞌbë shtë Dios \v 18 të gau të belë shtë ra rëy, nu ra jëfë militari, ra nguiu valientë. Gau të belë shtë ra guay con belë shtë ra nadchiꞌbë ma; gau të belë shtë ra naná rnibëꞌa nu belë shtë ra naná bajo ordë shtë saꞌ rall nu belë ra mënë nalasac nu ra mënë nalasáquëdiꞌi. \p \v 19 Iurní gunahia lu ma dushë; gunahia lu ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu con ra suldadë shtënë rall. Bëdëá ra parë tildinú rall cuntrë lëꞌë nadchiꞌbë tëchi guay naquichi con ra suldadë shtë më ni. \v 20 Hia lëꞌë ma dushë ziaꞌa prësi juntë con profetë falsë naná bëꞌnë zihani sëñi nu milagrë delantë lu ma dushë. Por milagrë nabë́ꞌnëll bësiguë́ mënë ni ra nabëdëꞌë permisi parë gac escritë sëñi shtë ma dushë, nu bëꞌnë rall adorar figurë shtë ma dushë. Lëꞌë ma dushë con profetë falsë bëquëldí Dios lëꞌë rall nabanigá rall laꞌni lugar catë rëuldë con guiꞌi nu asufre. \v 21 Hia los de más narianaldë tëchi ra mënë ni, guti rall con spadë shtë më nadchiꞌbë tëchi guay. Bëruꞌu spadë ruaꞌ mënë ni. Grë́tëꞌ ra maꞌñi bielë ra ma con belë shtë ra tëgulë ni. \c 20 \s1 Tubi mili izë \p \v 1 Despuësë gunahia lu tubi ianglë naná zeꞌdë de gubeꞌe con tubi liahi shtë gabildi guiáꞌaiꞌ. Nu nuáꞌaiꞌ tubi cadënë ruꞌbë. \v 2 Lëꞌë ianglë ni bëldiꞌbi lëꞌë dragón, lëꞌë serpientë nanabani dizdë guahietë, mizmë mëdzabë Satanás. Iurní bëquëdú ianglë lëꞌë mëdzabë con cadënë por tubi mili izë. \v 3 Bëquëldí ianglë lëꞌë mëdzabë laꞌni gabildi; ngaꞌli bëtáꞌuiꞌ lë́ꞌëll. Nu bëquë́ꞌëiꞌ tubi sëgi ruaꞌ gabildi të parë adë guërúꞌudiꞌi Satanás nu adë guësiguë́diꞌill ra naciuni hashtë tëdë tubi mili izë. Despuësë de tubi mili izë, iurní napë quë ldaꞌa mëdzabë por duꞌpë tiempë. \p \v 4 Lueguë iurní gunahia ra trunë catë zubë ra nabëꞌnë recibir pudërë parë gunë raiꞌ juzguë. Nu zac gunahia lu ra almë naná guriuguë ra guëc raiꞌ purquë biadiꞌdzë raiꞌ shtiꞌdzë Dios; guc raiꞌ testigu shtë Jesús. Lëꞌë ra mënë ni adë bë́ꞌnëdiꞌi raiꞌ adorar lëꞌë ma dushë, nilë figurë shtë ma. Nu adë bëdë́ꞌëdiꞌi raiꞌ permisi parë niac marcar luquë́ raiꞌ u guiaꞌa raiꞌ. Gunahia de quë bëabrí guëbani raiꞌ nu gunibëꞌa raiꞌ con Jesucristo durantë tubi mili izë. \v 5 Perë los de más ra tëgulë adë bëabrídiꞌi guëbani raiꞌ sino quë hashtë despuësë tubi mili izë guc cumplir. Ndëꞌë na primërë vësë guashtë́ ra tëgulë ladi ra tëgulë të gátidiꞌi raiꞌ jamás. \v 6 Guëquitë lduꞌu ra mënë ni nu guc ldaiꞌ raiꞌ por Dios, mënë nabëabrí guëbani stubi antsë ra mili izë. Nunquë jamás gati raiꞌ stubi sino na raiꞌ bëshuzi shtë Dios nu shtë Cristo. Nu guënibëꞌa raiꞌ con lëꞌë më por tubi mili izë. \p \v 7 Iurë tëdë ra mili izë, iurní Satanás napë quë ldáꞌall catë nanull prësi. \v 8 Nu guërúꞌull të tsagsiguëll ra naciuni shtë guë́ꞌdchiliu. Guziáꞌall parë tsagsiguëll Gog nu Magog. Guëtëall ra suldadë shtë lugar ni parë guërru. Nalë́ zihani ra suldadë ni, ziquë iuꞌlli ruaꞌ nisëduꞌu. \v 9 Zni bërëꞌtsë rall catë naná shlatë shtë guë́ꞌdchiliu nu bëdëá rall alrededurë catë nanú ra shmënë Dios nu alrededurë ciudá narac shtuꞌu më. Perë Dios gunibë́ꞌaiꞌ të parë guëdchini guiꞌi dizdë gubeꞌe të parë guëzaꞌi guiꞌi lëꞌë rall; grë rall guti. \v 10 Lëꞌë mëdzabë naná bësiguë́ lëꞌë mënë ni, bëquëldí Dios lë́ꞌëll laꞌni beꞌlë catë rieꞌqui con asufre, mizmë lugar ni nanú ma dushë nu profetë falsë. Ngaꞌli sac zi rall dzë la gueꞌlë por guëdubi tiempë, nídiꞌi fin. \s1 Trunë naquichi catë gunë më juzguë \p \v 11 Iurní gunahia tubi trunë naquichi nu gunahia lu më naquëbezë luhin. Delantë lu më gunitilú guë́ꞌdchiliu nu gubeꞌe. Iurní bëdzélëdiꞌi ni tubi lugar parë lëꞌë narná hiaꞌa iurneꞌ. \v 12 Iurní gunahia lu ra tëgulë, më ruꞌbë nu ra nalasáquëdiꞌi. Zuldí raiꞌ delantë lu Dios. Iurní bëllaꞌlë ra librë nu zac stubi librë bëllaꞌlë, librë catë naescritë ra lë shtë mënë nanapë vidë sin fin. Hia lëꞌë ra tëgulë, Dios bëꞌnë juzguë lëꞌë raiꞌ según de lo quë nabëꞌnë raiꞌ, según lo quë naná escritë laꞌni librë ni. \v 13 Lëꞌë nisëduꞌu bëꞌnë intriegu ra tëgulë naná guti lu nisë. Hia lugar shtë galguti, lugar catë bëgaꞌchi ra tëgulë, bëꞌnin intriegu ra tëgulë nananú ngaꞌli. Hia iurní Dios bëꞌnë juzguë lëꞌë raiꞌ cadë tubi raiꞌ según lo quë nabë́ꞌnëll. \v 14 Iurní galguti nu lugar catë bëgaꞌchi ra tëgulë, Dios bëquëldí lëꞌë rahin laꞌni lugar catë rieꞌqui con beꞌlë. Lugar ni nalë Galguti Segundë. \v 15 Ngaꞌli bëquëldí Dios grë́tëꞌ ra mënë nanádiꞌi escritë lë raiꞌ laꞌni librë. Librë ni rniꞌi chull napë vidë sin fin nu chu nádiꞌi salvar. \c 21 \s1 Guë́ꞌdchiliu cubi nu gubeꞌe cubi \p \v 1 Despuësë gunahia lu tubi gubeꞌe cubi nu tubi guë́ꞌdchiliu cubi purquë lëꞌë primërë gubeꞌe nu primërë guë́ꞌdchiliu hia gunitilú. Hia nídiꞌi nisëduꞌu. \v 2 Na Juan, gunahia lu tubi lugar catë nádiꞌi maldá; lë lugar ni na Jerusalén cubi naná zeꞌdë de gubeꞌe catë quëbezë Dios. Ciudá ni nalë́ nasaꞌa ziquë tubi lliguënaꞌa nanacu shábiꞌ parë guëtsë́ꞌaiꞌ. \v 3 Nu binia tubi bë fuertë naná guniꞌi dizdë lu gubeꞌe: \p ―Guná, Dios quëréldënúhiꞌ con ra nguiu. Guëbaninú më lëꞌë raiꞌ; nu lëꞌë raiꞌ na ziquë guëꞌdchi shtë Dios. Cuezënú më lëꞌë raiꞌ. Na më Dios shtë raiꞌ de verdá. \v 4 Dios guëcuëꞌdchiꞌ grë́tëꞌ nisë narruꞌu lu ra mënë ni. Hia iurní jamás gati raiꞌ. Gúꞌnëdiꞌi raiꞌ; adë tsádiꞌi lduꞌu raiꞌ, nu gápëdiꞌi raiꞌ dulurë purquë grë́tëꞌ ra naguꞌ antsë hia lëꞌë ni gualú. \p \v 5 Iurní el quë naná quëbezë lu trunë guniꞌi: \p ―Guná quëhuntsaꞌua nacubi grë́tëꞌ ra cusë. \p Nu zac guníꞌiꞌ lua: \p ―Bëquëꞌë diꞌdzë rëꞌ purquë verdá nahin nu quëhuna cumplir shtiꞌdza. \p \v 6 Despuësë de ni, guniꞌi më lua: \p ―Hia grë́tëꞌ guc. Na nahia principi nu nahia fin ziquë lëtrë A nu Z. El quë nanapë garbidchi, na guënehia ndigá nisë gu mënë ni. Nisë ni na vidë sin fin. \v 7 El quë nagunë gan lu cusë mal, gúnëll recibir grë́tëꞌ ndëꞌë ziquë herenci. Gaca Dios shtë mënë ni nu lëꞌë raiꞌ gac raiꞌ shinia. \v 8 Perë en cuantë ra nanápëdiꞌi valurë parë guëquebi rall na rall shmëna, ra nanabani mal, ra narguini mënë, ra nabani ziquë mbecu, grë ra narunë creer galbëlliú, grë́tëꞌ ra narunë adorar cusë naruntsaꞌu guiaꞌa mënë, grë́tëꞌ nabishi ra; grë mënë ni runë tucarë tsa rall laꞌni lugar catë rieꞌqui con beꞌlë nu asufre. Ngaꞌli gati rall parë siemprë, adë nídiꞌi fin. \s1 Jerusalén cubi \p \v 9 Ra gadchi ianglë ni nuaꞌa raiꞌ gadchi copë narunë significar gadchi plaguë dushë nanapë quë guëdchini. Guniꞌi tubi ianglë lua: \p ―Gudeꞌe të guëluáꞌahia lë́ꞌël lu naná guëtsëꞌa, lëꞌë tseꞌlë shtë më nabërulë́ Lliꞌli. \v 10 Bëꞌnë Espíritu Santo të gunahia stubi cusë. Tubi ianglë biaꞌa na guëc dani ruꞌbë. Bëluaꞌa ianglë na tubi ciudá ruꞌbë nalë Jerusalén Santu naná zeꞌdë de gubeꞌe catë quëbezë Dios. \v 11 Ciudá ni rabtsëꞌë con mizmë llni nu pudërë shtë Dios. Rabtsëꞌëin ziquë tubi guëꞌë namás lasac, ziquë guëꞌë jaspe. Rluaꞌain ziquë vidrio. \v 12 Alrededurë ciudá ni nanú tubi luꞌ ruꞌbë nu llëduni. Napë luꞌ ni chiꞌbë chupë puertë. Tubi ianglë zugaꞌa ruaꞌ cadë puertë. Lu ra puertë ni naescritë lë shtë chiꞌbë chupë grupë shtë ra mënë israelitë. \v 13 Nanú tsunë puertë nezë guiaꞌa, tsunë puertë ladë nortë, tsunë puertë ladë sur, nu tsunë puertë ladë nezë guetë. \v 14 Hia luꞌ shtë ciudá ni napin chiꞌbë chupë guëꞌë naná ziquë cimientë shtë luꞌ; hia naescritë lu guëꞌë ni ra lë shtë chiꞌbë chupë poshtë shtë Jesús, el quë nabërulë́ Lliꞌli. \p \v 15 Lëꞌë ianglë naná quëadiꞌdzënú na, nuaꞌa tubi varë orë parë guërëꞌshë ciudá, ra puertë nu luꞌ shtë ciudá. \v 16 Lëꞌë ciudá nahin cuadradë; de larguë nu igual de ancho. Lëꞌë ianglë ni bërë́ꞌshiꞌ ciudá con varë nanuáꞌaiꞌ. Bërëꞌshë ianglë naná chupë mili chupë gahiuꞌa kilómetros de larguë, de alto, nu de ancho; igual na guëzá ladë shtë ciudá. \v 17 Lueguë bërëꞌshë ianglë naná luꞌ shtë ciudá; nabishin naná sesenta con tapë metros según medidë nanuaꞌa ianglë. \p \v 18 Lëꞌë luꞌ ni nactsáꞌuhin de guëꞌë jaspe nu lëꞌë ciudá nactsáꞌuhin con purë orë; rluaꞌain ziquë vidrio naná limpi. \v 19 Ra chiꞌbë chupë cimientë shtë luꞌ, dzutsáꞌuhin con grë clasë guëꞌë nalasac. Primërë cimientë na guëꞌë jaspe; hia naná segundë na guëꞌë safiro; hia tecërë na guëꞌë ágata; cuartë na guëꞌë esmeralda; \v 20 Quintë na guëꞌë ónice; sexta na guëꞌë cornalina; hia séptima na guëꞌë crisólito; lëꞌë octavë na guëꞌë berilo; lëꞌë noveno na guëꞌë topacio; lëꞌë décima na guëꞌë crisoprasa; lëꞌë undécima na guëꞌë jacinto; nu duodécima na guëꞌë amatista. \v 21 Ra chiꞌbë chupë puertë shtë ciudá nactsaꞌu guëꞌë perla, cadë tubi puertë na tubsë guëꞌë perla. Lëꞌë nezë principal shtë ciudá ni nactsaꞌu de purë orë. Rluaꞌain ziquë vidrio purë. \p \v 22 Adë gunádiaꞌa iáduꞌu shtë ciudá ni purquë mizmë lëꞌë Dadë Dios narnibëꞌa grë́tëꞌ cusë nu el quë nabërulë́ Lliꞌli, na raiꞌ iáduꞌu shtë ciudá ni. \v 23 Hia lëꞌë ciudá rquíꞌnidiꞌi llni shtë ngubidzë, nilë llni shtë mbehu parë guëzianí purquë mizmë llni shtë Dios nu zac llni shtë Lliꞌli quëgzianí ladi guëꞌdchi. \v 24 Ra naciuni naná guc ra salvar, së raiꞌ lu llni shtë ciudá nu ra rëy shtë guë́ꞌdchiliu gueꞌdënú raiꞌ grë pudërë nu hunurë shtë raiꞌ parë gunë raiꞌ intriegu ni lu më. \v 25 Ra puertë shtë ciudá jamás adë guë́ꞌaudiꞌin dzë la gueꞌlë purquë guídëdiꞌi gueꞌlë. \v 26 Ngaꞌli ra mënë shtë grë naciuni gueꞌdënú rall hunurë nu cusë ruꞌbë parë ciudá ni. \v 27 Perë nunquë adë tsutë́diꞌi cusë nanádiꞌi limpi laꞌni ciudá; adë tsutë́diꞌi el quë naná mal, nilë el quë narná tushë lu sáhiꞌ, nilë el quë narguguë́ sáhiꞌ. Sulë ra mënë tsutë́ ngaꞌli, ra nardzelë lë raiꞌ laꞌni librë narniꞌi chu gac salvar. Pues lëꞌë Lliꞌli nápiꞌ librë ni. \c 22 \p \v 1 Iurní lëꞌë ianglë bëluáꞌaiꞌ tubi guëëꞌgu catë nanú nisë limpi. Nisë ni rneꞌe vidë sin fin. Rluaꞌain clarë ziquë vidrio, nu bëruꞌu nisë ni dizdë lu trunë catë quëbezë Dios nu catë quëbezë Lliꞌli. \v 2 Hia guëruldë nezë principal shtë ciudá nu cadë ladë shtë guëëꞌgu ni, riaruꞌbë tubi hiaguë narneꞌe vidë sin fin. Hiaguë ni bëdëꞌë tubi cusechë chiꞌbë chupë vësë tubi izë; rneꞌein nashi cadë mbehu nu ndiaguë shtë hiaguë ni rlluiꞌi parë gunëac ra mënë shtë ra naciuni. \v 3 Ndë nídiꞌi ni tubi cusë narzac zi por galëcashtigu shtë më. Lëꞌë trunë catë quëbezë më nu catë quëbezë Lliꞌli, zugaꞌa laꞌni ciudá ni; hia lëꞌë muzë shtë Dios quëhunë raiꞌ adorar lë́ꞌiꞌ. \v 4 Frentë guëná raiꞌ lu më iurní nu nuaꞌa raiꞌ lë më luquë́ raiꞌ. \v 5 Ngaꞌli adë tsúdiꞌiruꞌu gueꞌlë. Ra naquëreldë ngaꞌli adë rquíꞌnidiꞌi llni shtë lámpara, ni por llni shtë ngubidzë purquë mizmë Dios, Shtádaꞌa, guëzianí më lu ra mënë ni. Ndë guënibëꞌa raiꞌ por grë́tëꞌ tiempë. \s1 Hia guëlladchi iurë guëabrí Jesucristo \p \v 6 Lueguë lëꞌë ianglë guniꞌi lua: \p ―Diꞌdzë rëꞌ na verdá nu nasegurë gunë më cumplir rahin. Lëꞌë Dadë Dios shtë ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë më, mizmë më ni bëshéꞌldiꞌ ianglë parë guëluáꞌaiꞌ lu muzë shtë më grë́tëꞌ lo quë nagac lueguë. \p Guniꞌi Jesús: \p \v 7 ―Guelda lueguë. \p Guëquitë lduꞌu el quë naná runë cuendë ra diꞌdzë naná escritë laꞌni librë rëꞌ. \p \v 8 Na Juan, binia nu gunahia grë́tëꞌ ra cusë rëꞌ. Hia despuësë binia nu gunahia, iurní bëzullibia guëaꞌ ianglë, el quë nabëluaꞌa na ra cusë ni. Guc shtuaꞌa guna adorar lë́ꞌiꞌ \v 9 Perë ianglë guniꞌi lua: \p ―Adë rúnëdiꞌil zniꞌi purquë nahia tubi muzë shtë Dios igual ziquë lë́ꞌël, ziquë ra saꞌl narniꞌinú dizaꞌquë lu ra mënë nu ziquë ra narunë cuendë ra diꞌdzë naná escritë ndëꞌë. Bëꞌnë adorar Dios. \p \v 10 Nu guniꞌi ianglë lua: \p ―Adë rcaꞌchi ldúꞌudiꞌil ra diꞌdzë rëꞌ naná escritë laꞌni librë rëꞌ purquë hia lëꞌë tiempë ziaglaꞌguë nagac cumplirin. \v 11 Dzë ni ra mënë naquëhunë mal, tsaglaꞌguë gunë rall mal. Ra naná më mal tsaglaꞌguë gac rall më mal; el quë naná më zaꞌquë lu Dios, tsaglaꞌguë gac rall më zaꞌquë lu më; el quë naná santu delantë lu më, tsaglaꞌguë gáquiꞌ santu. \p Guniꞌi Jesús: \p \v 12 ―Zni nahin; lueguë guelda. Gueldënúa tubi premi caꞌa të según lo quë naquëhunë të. \v 13 Nahia ziquë ra letrë A nu Z; nahia principi nu nahia fin shtë grë ra cusë. Más antsë gurështë́ guë́ꞌdchiliu, nabania iurní nu despuësë tsalú guë́ꞌdchiliu todavía nabania. \p \v 14 Guëquitë lduꞌu ra naquëhunë cumplir voluntá shtë më të gapë raiꞌ derechë gau raiꞌ nashi shtë hiaguë narneꞌe vidë sin fin. Zni gac parë tsutë́ mënë ni ruaꞌ puertë shtë ciudá. \v 15 Perë grë́tëꞌ ra naná mal, ra naquëgsiguë́ saꞌ rall, ra narunë galëbëlliú, ra narquënú saꞌ rall, grë́tëꞌ ra narguini mënë, grë́tëꞌ ra narunë adorar cusë naractsaꞌu guiaꞌa mënë nu grë́tëꞌ ra narëuuꞌ lduꞌu ra cusë engañi u ruadiꞌdzë rall bishi, guëaꞌnë rall fuërë ciudá. \p \v 16 ―Na Jesús, bësheꞌlda ianglë shtëna parë guëquébiꞌ nu guëníꞌiꞌ grë ra diꞌdzë rëꞌ lu ra grupë shtë shmënë Dios. Nahia el quë nabëdëꞌë vidë parë rëy David nu nahia llëbní shtë́hiꞌ. Nahia ziquë mbelëguiꞌi Plojë narabtsëꞌë rsili. \p \v 17 Lëꞌë Espíritu Santo rniꞌi: \p ―Gudeꞌe. \p Lëꞌë tseꞌlë Lliꞌli rniꞌi: \p ―Gudeꞌe. \p El quë narquë́ diaguë shtiꞌdza rniꞌi: \p ―Gudeꞌe. \p El quë narbidchi si rac shtuꞌu gu nisë, gudeꞌe lua parë gull nisë narneꞌe vidë sin fin. Rneꞌe më nisë ni ndigá. \p \v 18 Quëhuna testificar de quë cualquier mënë narini diꞌdzë naná escritë laꞌni librë rëꞌ, si talë guëtuꞌñi nguiu más cusë, Dios gúniꞌ cashtigu nguiu ni con plaguë nazeꞌdë según naescritë ndëꞌë. \v 19 Si talë chu tubi nguiu guëdchisull tubi diꞌdzë shtë Dios naná escritë laꞌni librë rëꞌ, Dios guëtiꞌi lë nguiu ni laꞌni librë narniꞌi chu na salvar. Guëdchisú më derechë parë adë tsutë́diꞌi nguiu ni laꞌni ciudá santu con grë ra bendición naná escritë laꞌni librë rëꞌ. \p \v 20 El quë narquebi ra cusë rëꞌ rniꞌi: \p ―Lueguë guelda. \p Nia, Dadë Jesús, gudeꞌe. \p \v 21 Na Juan, rniaꞌa lu të; rac shtuaꞌa gunë ldaiꞌ Dadë Jesucristo lëꞌë të nu cuezënúhiꞌ lëꞌë të. Amén.