\id HEB \h Hebreos \toc1 Cartë naguá lu ra Hebreos \toc2 Hebreos \toc3 He. \mt1 Cartë naguá lu ra Hebreos \c 1 \s1 Dios biadiꞌdzë lu hiaꞌa iurë bëdchini shini më \p \v 1 Tiempë guahietë guniꞌi Dios lu shtadë guëlú hiaꞌa iurë biadiꞌdzë ra profetë. Zihani vësë nu zihani manërë guniꞌinú më lu shtadë guëlú hiaꞌa por enseñansë shtë ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë më \v 2 perë iurneꞌ lúltimë tiempë biadiꞌdzë më lu hiaꞌa iurë bëdchini shini më, Jesús. Dios bëcueꞌshtë́ guë́ꞌdchiliu por lëꞌë shini më, nu gulë́ Dios shini më parë guënibë́ꞌaiꞌ grë cusë nananú guë́ꞌdchiliu nu gubeꞌe. \v 3 Lëꞌë shini më na ziquë galrabtsëꞌë shtë Dios. Ziquë na Dios zni na Jesús, ecsactë ziquë Shtádiꞌ. Por Jesús rniꞌbi grë ra cusë; por pudërë shtë shtiꞌdzë më adë rialúdiꞌi guë́ꞌdchiliu. Despuësë de bëzunë́ më almë shtë hiaꞌa de grë duldë, iurní guzubë më lugar shtë hunurë ladë ldi culaꞌni Dios pudërusë catë quëbezë më gubeꞌe. \s1 Shini Dios na más më ruꞌbë quë ra ianglë \p \v 4 Lëꞌë shini Dios na më más më ruꞌbë quë ra ianglë. Pues bëꞌnë Jesús recibir mejurë lugar; bëdëꞌë Dios tubi lë parë shini më namás lasac quë lë shtë ianglë. \v 5 Dios nunquë adë guníꞌidiꞌiꞌ lu tubi ianglë: \q1 Lë́ꞌël nal shinia. \q1 Bëna punërë lë́ꞌël; súbël lugar shtë hunurë. \m Nunquë guniꞌi Dios de tubi ianglë: \q1 Na nahia Dadë parë lë́ꞌël. \q1 Nu lë́ꞌël gáquël shinia. \m \v 6 Perë iurë bësheꞌldë Dios shini më lu guë́ꞌdchiliu, bëꞌnë më honrar lë́ꞌiꞌ nu guniꞌi më: \q1 Grë́tëꞌ ianglë shtë Dios gunë raiꞌ adorar lë́ꞌël. \m \v 7 De ra ianglë guniꞌi Dios: \q1 Quëhunë më gac raiꞌ ziquë mbë. \q1 Gac raiꞌ ziquë beꞌlë narruꞌu lu guiꞌi të gunë raiꞌ lo quë narnibëꞌa më. \m \v 8 Perë lu shini Dios guniꞌi më: \q1 Nal Dios; catë rnibë́ꞌal na parë siemprë; adë tsalúdiꞌin. \q1 Bandërë shtë́nël quëhunë significar nal rëy justë. \q1 \v 9 Rac shtúꞌul ra cusë tubldí, perë rna túshël nanádiꞌi de acuerdë con lëy shtë më. \q1 Por ni Dios shtë́nël bëtiáꞌaiꞌ sëiti guë́quël të guëquitë ldúꞌul más quë grë ra saꞌl. \m \v 10 Nu zac guniꞌi Dios de lëꞌë më: \q1 Nia Dadë, lë́ꞌël bëcueꞌshtël grë́tëꞌ ra cusë dizdë principi shtë guë́ꞌdchiliu. \q1 Con guiáꞌal bëcueꞌshtël gubeꞌe. \q1 \v 11 Lëꞌë rahin tsalú perë lë́ꞌël guëáꞌnël parë siemprë. \q1 Grë rall guëac rall ziquë lari gushë. \q1 \v 12 Nu lë́ꞌël guëtúꞌbil guë́ꞌdchiliu nu gubeꞌe ziquë daaꞌ. \q1 Gac cambi grë ra cusë ni, perë lë́ꞌël nal mizmë nedzë́ nu parë siemprë; lë́ꞌël guëbánil parë siemprë. \m \v 13 Nunquë guniꞌi Dios lu tubi ianglë: \q1 Guzubë ladë ldi shtëna hashtë guna gan lu grë enemigu shtë́nël nu guëzuꞌbë diaguë rall shtíꞌdzël. \m \v 14 Grë ra ianglë na raiꞌ espíritu narunë cumplir voluntá shtë Dios. Bësheꞌldë më lëꞌë raiꞌ parë gunë raiꞌ compañi ra nabëꞌnë recibir salvaciuni shtë më. \c 2 \s1 Adë chu guësáꞌnëdiꞌi salvaciuni shtë́naꞌa \p \v 1 Blac llëruꞌbë na shini Dios; por ni napë quë guëdë́ꞌnaꞌa cuendë bien ra diꞌdzë nabíniaꞌa të parë adë chu guësëáꞌnëdiꞌi shnezë Dios. \v 2 Ra shtiꞌdzë Dios naguniꞌi ra ianglë antsë, napin pudërë nu grë ra mënë nadë rzuꞌbë diáguëdiꞌi shtiꞌdzë më, guc cashtigu rall. Bëꞌnë rall recibir pagu justë según duldë nu faltë nabëꞌnë rall. \v 3 Verdá nahin, por ni ¿llallë guëdë́ꞌnaꞌa të parë guëcaꞌchilú hiaꞌa lu juici si talë adë guëzuꞌbë diáguëdiꞌiaꞌa dizaꞌquë? purquë llëruꞌbë na salvaciuni shtë më. Lëꞌë salvaciuni rëꞌ primërë biadiꞌdzë Dadë Jesús, nu despuësë ra nabini shtiꞌdzë më, bëꞌnë raiꞌ testificar de quë verdá na diꞌdzë ni. Bëdë́ꞌnaꞌa recibir diꞌdzë shtë salvaciuni de lëꞌë raiꞌ. \v 4 Nu Dios bëluáꞌaiꞌ shtíꞌdziꞌ na verdá por sëñi nu milagrë nu cusë ruꞌbë nu por Espíritu Santo nabëneꞌe më parë cuezënúhiꞌ lëꞌë hiaꞌa. Cadë túbiaꞌa bëdë́ꞌnaꞌa recibir don nabëzëlaaꞌdchi Espíritu Santo según voluntá shtë Dios. \s1 Jesucristo gúquiꞌ ziquë bëchi saꞌ hiaꞌa \p \v 5 Stubi puntë; adë gunibë́ꞌadiꞌi Dios de quë guë́ꞌdchiliu nazeꞌdë, gaquin bajo ordë shtë ra ianglë. Cagniꞌi naꞌa shcuendë guë́ꞌdchiliu verdadërë. \v 6 Pues tubi partë shtë Sagradas Escrituras rniꞌi zni: \q1 ¿Chull na nguiu të parë rëagná ldúꞌul lë́ꞌiꞌ? \q1 Grë nguiu gati rall. \q1 ¿Pëzielú rac shtúꞌul cuezënul lë́ꞌëll? \q1 \v 7 Por duꞌpë tiempë bë́ꞌnël të napë nguiu menos hunurë quë ra ianglë \q1 perë bë́ꞌnël honrar lëꞌë nguiu con hunurë ziquë tubi corunë. \q1 Nu bëdë́ꞌël pudërë parë guënibëꞌa nguiu grë cusë nabëntsáꞌul. \q1 \v 8 Grë́tëꞌ cusë bëcuéꞌzël guëaꞌ nguiu; guëzuꞌbë diaguë rall shtiꞌdzë nguiu. \m Iurë bëcueꞌzë Dios grë́tëꞌ cusë guëaꞌ nguiu, bëdëꞌë Dios permisi guënibëꞌa nguiu grë́tëꞌ cusë. Sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, rnádiꞌiaꞌa grë cusë bajo ordë shtë nguiu \v 9 perë rna hiaꞌa lu Jesús, el quë Dios bëꞌnë punërë ziquë tubi nalasáquëdiꞌi lu ra ianglë por duꞌpë tiempë. Rna hiaꞌa lu Jesús; bëꞌnë Dios honrar lë́ꞌiꞌ con zihani hunurë naná ziquë tubi corunë purquë bëꞌnë më sufrir hashtë gútiꞌ. Por tubi favurë nabëꞌnë Dios, guti Jesús por grë mënë. \p \v 10 Dios bëntsaꞌu grë cusë purquë zni bëuuꞌ lduꞌu më; gurështëhin parë Dios nu por lëꞌë më. Guc shtuꞌu më guësëdchini më zihani shini më gubeꞌe catë quëreldë më lu llni. Por ni guc më justë iurë bësheꞌldë më Jesús lu guë́ꞌdchiliu të sac zíhiꞌ. Bë́ꞌniꞌ cumplir grë sufrimientë; por ni adë rúnëdiꞌi faltë ni tubi cusë; na më cabësë shtë ra naná salvar. \v 11 El quë narunë të gac mënë shmënë Dios, nu ra shmënë më naná runë cumplir grë voluntá shtë më, napë raiꞌ mizmë Shtadë raiꞌ. Por ni lëꞌë shini Dios rtúdiꞌi lúhiꞌ iurë rniꞌi më na raiꞌ ziquë famili shtë më. \v 12 Ni na de acuerdë con Sagradas Escrituras naná rniꞌi: \q1 Guna alabar lë́ꞌël delantë lu ra bëcha, \q1 nu guna alabar lë́ꞌël juntë con los de más shmë́nël nardëá por nombre shtë́nël. \m \v 13 Nu zac rniꞌi Sagradas Escrituras: \q1 Na tsaldí lduaꞌa shtiꞌdzë më. \m Stubi lugar rniꞌin: \q1 Na zugáꞌahia ndëꞌë con shini Dios naná bëneꞌe më parë na. \p \v 14 Verdá grë ra shini nguiu napë raiꞌ mizmë clasë cuerpë con rënë nu belë. Zni zac Jesús guc nguiu con cuerpë shtë nguiu të parë gati më; zni bëdëꞌë më fin pudërë shtë el quë nabësëdchini galguti lu guë́ꞌdchiliu. Lëll Satanás. \v 15 Nu bëꞌnë më librar ra nardzëbë gati rall, ra nardzëbë con galërdzëbë ruꞌbë guëdubi vidë shtë rall. \v 16 Pues nasegurë adë bídëdiꞌi më lu guë́ꞌdchiliu parë gunë më compañi ra ianglë, sino beꞌdë guëdchini më lu guë́ꞌdchiliu ziquë llëbní Abraham parë gunë më compañi lëꞌë ra nguiu. \v 17 Por ni bëquiꞌni gac më igual ziquë bëchi saꞌ më të gac më tubi bëshuzi ruꞌbë nargaꞌa lduꞌu ra mënë nu parë gúniꞌ cumplir grë lo quë narac shtuꞌu Dios. Nu bëdchini më parë quilli më con rënë shtë më por duldë, nu parë guëdchisú më grë duldë shtë ra shmënë më. \v 18 Guzac zi më nu gudëdë më zihani prëbë durë. Por ni iurneꞌ rac runë më compañi grë ra narzac zi lu cualquier cusë durë. \c 3 \s1 Jesús na más më ruꞌbë quë Moisés \p \v 1 Bëchi naná unidë con Dios santu, gunaꞌbë më lëꞌë të, të guëquëreldënú të lëꞌë më laꞌni gubeꞌe. Gulë bëꞌnë llgabë bien chu na Jesús; náhiꞌ el quë nabëdchini por nombre shtë Dios nu náhiꞌ bëshuzi namás lasac nu náhiꞌ bëshuzi ruꞌbë parë lëꞌë hiaꞌa. Parë creenci shtë hiaꞌa nídiꞌi stubi naná rialdí lduꞌu hiaꞌa. \v 2 Lëꞌë Jesús bëꞌnë cumplir voluntá shtë Dios, el quë nabëꞌnë punërë lë́ꞌiꞌ bëshuzi shtë hiaꞌa. Bëꞌnë më cumplir igual ziquë Moisés bë́ꞌniꞌ cumplir grë́tëꞌ lo quë naguniꞌi Dios lúhiꞌ parë ra shmënë më guahietë. \v 3 Sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, Jesús runë tucarë más hunurë quë Moisés. Nahin ziquë tubi nguiu narzaꞌa tubi hiuꞌu; runë tucarë nguiu ni más hunurë quë lëꞌë hiuꞌu. \v 4 Cadë hiuꞌu napin el quë nabëzáꞌahin, perë Dios bëcueꞌshtë́ grë́tëꞌ cusë nananú laꞌni guë́ꞌdchiliu nu gubeꞌe. \v 5 Siemprë Moisés bëꞌnë cumplir voluntá shtë Dios. Guc Moisés tubi muzë entrë ra shmënë më parë biadíꞌdziꞌ shtiꞌdzë Dios lu raiꞌ. Zni Moisés bëꞌnë testificar de lo quë naguniꞌi Dios lúhiꞌ, cusë naguër gac despuësë. \v 6 Perë Cristo na shini më nabëꞌnë cumplir grë voluntá shtë Dios entrë ra shmënë më. Pues na hiaꞌa shini më si talë guëdë́ꞌnaꞌa segurë fe shtë hiaꞌa, si talë adë rdzë́bëdiꞌiaꞌa nu si talë adë guëazë guétëdiꞌiaꞌa shnezë më jamás, nu si talë guëquitë lduꞌu hiaꞌa por esperansë nadápaꞌa. \s1 Guëziꞌi lduꞌu ra shmënë Dios \p \v 7 Por ni ziquë cagniꞌi Espíritu Santo: \q1 Nedzë́ iurë guini të lo quë narniꞌi Dios, \q1 \v 8 adë runë naguë́dchidiꞌi lduꞌu të cumë ziquë bëꞌnë mënë guahietë; bëdzatsu mënë cuntrë Dios. \q1 Dzë ni bëtëꞌdë rall prëbë lu Dios iurë ziazú rall lu lumë shlatë catë chu nádiꞌi. \q1 \v 9 Ngaꞌli ra shtadë guëlú të bëtëꞌdë rall prëbë lua. \q1 Zni bëꞌnë rall durantë cuarenta izë; guná rall milagrë lo quë nabëna. \q1 \v 10 Por ni bëldë́a con lëꞌë rall nu guniaꞌa shcuendë rall: “Siemprë lduꞌu rall bësini lëꞌë rall lu duldë; nunquë bënguë bë́ꞌadiꞌi rall shneza”. \q1 \v 11 Bëna prometer con juramentu, nunquë jamás adë tsutë́diꞌi rall catë rziꞌi lduꞌu mënë con na, catë rbedchí lduꞌu rall. \p \v 12 Bëchi, gulë gapë cuidadë ni tubi de lëꞌë të gapë tubi lduꞌu naná rianaldë tëchi cusë mal, nu por ni adë rialdídiꞌi ldúꞌul shtiꞌdzë Dios nu guësáꞌnël lëꞌë më nanabani. \v 13 Mejurë cadë tubi të guniꞌinú saꞌl cunseju parë tsaldí lduꞌu saꞌl más cadë dzë mientras nanú tiempë. Gulë guniꞌinú los de más saꞌl të parë ni tubi de lëꞌë të gapë të lduꞌu naguëdchi por duldë nacuguë́ ra nguiu. \v 14 Si talë adë guësáꞌnëdiꞌiaꞌa dizaꞌquë, sino tsaldíruꞌu lduꞌu hiaꞌa hashtë gátiaꞌa, iurní unidë na hiaꞌa con Cristo. \p \v 15 Zni rniꞌi Sagradas Escrituras: \q1 Nedzë́ si talë guínil lo quë narniꞌi Dios, \q1 adë runë naguë́dchidiꞌi ldúꞌul cumë bëꞌnë ra mënë guahietë iurë bëquë́ guiaꞌa rall lëꞌë më; adë guc shtúꞌudiꞌi rall gac Dios shlamë rall. \m \v 16 ¿Chúllëtiꞌi bëquë́ diaguë shtiꞌdzë Dios nu despuësë bëꞌnë rall cuntrë lëꞌë më? Mizmë mënë nabëruꞌu ladzë Egipto con Moisés ziquë cabësë shtë rall. \v 17 ¿Chullëtiꞌi bëldënú Dios por cuarenta izë? pues mizmë mënë nabëꞌnë duldë nu guti raiꞌ nu bëaꞌnë cuerpë raiꞌ lu shlatë catë nídiꞌi mënë. \v 18 ¿Chullëtiꞌi guniꞌi Dios con juramentu adë tsutë́diꞌi rall catë rziꞌi lduꞌu më? Pues mizmë mënë nanadë bëzuꞌbë diáguëdiꞌi shtiꞌdzë më. \v 19 Por grë ndëꞌë rac bëꞌa hiaꞌa adë bë́ꞌnëdiꞌi rall gan tsutë́ rall purquë adë gualdídiꞌi lduꞌu rall shtiꞌdzë më. \c 4 \p \v 1 Por ni, aunquë nanú tubi promësë guëziꞌi lduꞌu hiaꞌa con lëꞌë më, rquiꞌni gápaꞌa cuidadë no sea lu cualquier de lëꞌë të, guëniꞌi më: “Runa juzguë nu adë tsutë́diꞌil lugar ni”. \v 2 Pues parë mizmë lëꞌë hiaꞌa bëdchini shtiꞌdzë Dios ziquë bëdchinin parë ra mënë guahietë, perë ra mënë ni adë bë́ꞌnëdiꞌi rall recibir shtiꞌdzë më con fe cumë cusë zaꞌquë purquë adë gualdídiꞌi lduꞌu rall shtiꞌdzë më; adë bëlluíꞌidiꞌi shtiꞌdzë më parë lëꞌë rall. \v 3 Perë lëꞌë hiaꞌa gualdí lduꞌu hiaꞌa nu guatë́ hiaꞌa catë rziꞌi lduꞌu hiaꞌa con lëꞌë më. De stubi mënë guniꞌi më: \q1 Gualdídiꞌi lduꞌu rall na; por ni bëldë́a nu guniaꞌa con juramentu, \q1 adë tsutë́diꞌi rall catë guëziꞌi lduꞌu rall con na. \m Guniꞌi Dios ra diꞌdzë ni aunquë bëdëꞌë më fin shchiꞌni më dizdë bëntsaꞌu më guë́ꞌdchiliu. \v 4 Pues zeꞌdë tubi partë shtë Sagradas Escrituras narniꞌi shcuendë dzë narziꞌi lduꞌu mënë: \q1 Dios bëziꞌi ldúꞌiꞌ dzë gadchi de grë dchiꞌni nabëꞌnë më. \m \v 5 Stubi lugar guniꞌi më: \q1 Adë tsutë́diꞌi rall catë guëziꞌi lduꞌu rall con na. \m \v 6 Todavía runë faltë parë sëbëldá mënë tsutë́ rall catë guëziꞌi lduꞌu rall con Dios, perë lëꞌë mënë nabini dizaꞌquë primërë, adë tsutë́diꞌi rall catë guëziꞌi lduꞌu rall purquë bëzuꞌbë diáguëdiꞌi rall shtiꞌdzë më. \v 7 Por ni Dios bëluáꞌaiꞌ tubi dzë señaladë naná nedzë́. Cagniꞌinú Dios lëꞌë hiaꞌa iurneꞌ por lo quë naguniꞌi David aunquë llëduni tiempë ziaꞌa. Guniꞌi David diꞌdzë rëꞌ naná bëquëaꞌa tampa: \q1 Nedzë́ iurë guini të lo quë narniꞌi Dios, adë runë naguë́dchidiꞌi lduꞌu të. \m \v 8 Si talë Josué nadëꞌë descansë parë ra më israelitë, pues Dios adë niabrídiꞌi guëniꞌi më de stubi dzë guëziꞌi lduꞌu mieti. \v 9 Zni nanú tubi galërziꞌi lduꞌu naná ziquë dzë gadchi iurë guziꞌi lduꞌu Dios. Guëziꞌi lduꞌu shmënë Dios \v 10 purquë grë́tëꞌ el quë natsutë́ shnezë Dios catë rziꞌi ldúꞌull con lëꞌë më, nápëll descansë. Hia gualú shchíꞌnill ziquë guziꞌi lduꞌu Dios lu grë dchiꞌni shtë më. \v 11 Por ni cha guëdë́ꞌnaꞌa fuersë parë tsutë́ hiaꞌa catë guëziꞌi lduꞌu hiaꞌa con lëꞌë më, no sea quë cualquier de túbiaꞌa ziagláꞌgaꞌa mizmë nezë ziquë bëꞌnë ra mënë nadë gualdídiꞌi lduꞌu shtiꞌdzë Dios guahietë nu guti raiꞌ. \p \v 12 Zni runë tucarë guëdë́ꞌnaꞌa purquë diꞌdzë naguniꞌi Dios, nabanin nu napin pudërë. Nahin ziquë tubi spadë dushë naná guërupë tëchi. Shtiꞌdzë më riutë́ hashtë más laꞌni lduꞌu nguiu. Shtiꞌdzë më runë dividir almë, nu espíritu, nu llicu nu hashtë laꞌni baꞌcu shtë mieti. Riutë́ shtiꞌdzë më hashtë laꞌni llgabë mënë nu hashtë galërniꞌi lduꞌu nguiu parë gunin juzguë lëꞌë rahin. \v 13 Ni tubi cusë nabëntsaꞌu më adë rac guëcaꞌchilúdiꞌi lu më. Grë́tëꞌ nanuhin shlatë. Rna më nu nanë́ më grë lo quë naquëhunë mieti nu napë quë guëtë́ꞌdaꞌa cuendë lu më. \s1 Jesús na bëshuzi namás lasac entrë grë bëshuzi \p \v 14 Jesús shini Dios, na më bëshuzi ruꞌbë parë lëꞌë hiaꞌa; guatë́ më catë quëreldë Dios lu gubeꞌe, por ni guiagláꞌgaꞌa firmë lu shnezë Dios con dizaꞌquë nagualdí lduꞌu hiaꞌa. \v 15 Lëꞌë bëshuzi shtë hiaꞌa, rgaꞌa ldúꞌiꞌ lëꞌë hiaꞌa. Riasë́hiꞌ; nanë́hiꞌ grë debilidá nadápaꞌa purquë lëꞌë më gudëdë më lu mizmë prëbë nadápaꞌa, perë sin quë adë bë́ꞌnëdiꞌi më duldë. \v 16 Por ni guiabíꞌgaꞌa lu më catë nanú më. Guiabíꞌgaꞌa lu trunë shtë Dios sin quë adë chu rdzë́bëdiꞌi. Por favurë shtë më guëgaꞌa lduꞌu më lëꞌë hiaꞌa nu gunë më compañi lëꞌë hiaꞌa cualquier nicidá nadápaꞌa. \c 5 \p \v 1 Cadë bëshuzi ruꞌbë naná designadë entrë ladi ra nguiu, nápiꞌ carguë parë gúniꞌ representar ra mënë lu Dios. Runë bëshuzi ofrecer lu Dios ra ofrendë shtë mënë nu sacrifici por duldë shtë rall. \v 2 Mizmë bëshuzi ni rac runë tratë naduꞌu con ra mënë naguënë́diꞌi voluntá shtë Dios nu rëazë guëtë rall shnezë më, purquë bëshuzi ni nápëll mizmë debilidá cumë grë mënë. \v 3 Por debilidá ni rquiꞌni gunë bëshuzi ofrecer tubi ma ziquë sacrifici lu Dios por ra duldë nabëꞌnë bëshuzi nu zac rúnëll ofrecer ra ma por duldë shtë los de más mënë. \p \v 4 Ni tubi nguiu gululë́ mizmë lë́ꞌëll ziquë bëshuzi con hunurë shtë galbëshuzi, sino Dios gululë́ lë́ꞌëll mizmë manërë ziquë gululë́ më lëꞌë Aarón. \v 5 Zni zac Cristo adë bëshepi guiáꞌadiꞌiꞌ të gáquiꞌ bëshuzi, sino Dios gululë́ lë́ꞌiꞌ nu guniꞌi më lu shini më: \q1 Lë́ꞌël nal shinia; gululëhia lë́ꞌël. \m \v 6 Nu zac rniꞌi Dios stubi lugar: \q1 Lë́ꞌël nal bëshuzi parë siemprë, ziquë mizmë clasë cumë Melquisedec. \m \v 7 Iurë Jesús gubani lu guë́ꞌdchiliu rëꞌ, gunaꞌbë më lu Dios; bëꞌnë më ruëguë lu Dios. Guniꞌi më fuertë nu cantidá nisë bëruꞌu lu më. Gunaꞌbë më lu Dios, el quë nanapë pudërë parë guëlá lë́ꞌiꞌ lu galguti, nu Dios bëquë́ diáguiꞌ shtiꞌdzë shini më purquë Jesús guc cunformë; bë́ꞌniꞌ cumplir voluntá shtë Shtádiꞌ. \v 8 Aunquë Cristo na shini Dios, por galërzac zi nabëꞌnë më sufrir, bësë́ꞌdëiꞌ parë guëzuꞌbë diáguiꞌ. \v 9 Iurë gudëdë grë ra cusë durë nu bëꞌnë më gan lu ra prëbë, guc më el quë nardëꞌë vidë eternë parë grë ra narzuꞌbë diaguë shtiꞌdzë më. \v 10 Gululë́ Dios lëꞌë Jesús; gúquiꞌ designadë bëshuzi ruꞌbë con mizmë hunurë ziquë Melquisedec. \s1 Dios gunë cashtigu si talë guëazë guétaꞌa lu shnezë më \p \v 11 Nanú zihani cusë más parë guëniaꞌa lu të shcuendë bëshuzi ruꞌbë nadápaꞌa. Parë guna explicar parë tsasë́ të, naganin purquë adë riasë́diꞌi të lueguë. \v 12 Hia gudëdë tiempë dizdë gualdí lduꞌu të dizaꞌquë; hia runë tucarë guëluaꞌa të los de más saꞌ të, perë todavía rquiꞌni stubi mënë guëluaꞌa lëꞌë të stubi vësë más ra cusë sencigi, ra primërë puntë shtë ra enseñansë narialdí lduꞌu hiaꞌa. Na të ziquë tubi narquiꞌni gu purë lechë en vez de gaull cumidë con belë. \v 13 Grë ra naná ziquë meꞌdë naná radchi, adë rac bë́ꞌadiꞌill mudë narunë tucarë guëquëréldëll con saꞌll. Nall ziquë tubi ngulëꞌnë narquiꞌni tubi mësë. \v 14 Perë ziquë cumidë na parë ra mënë ruꞌbë, los de más puntë shtë enseñansë, na parë ra mënë naná riasë́ guadë na mal nu guadë na zaꞌquë. Mënë ni hia napë rall tiempë lu shnezë Dios nu tsaglaꞌguë runë rall gan lu duldë. \c 6 \p \v 1 Por rsunë ni, cha guiagláꞌgaꞌa delantë parë tsarúꞌbaꞌa; guësë́ꞌdaꞌa más enseñansë shtë Cristo. Adë guëáꞌnëdiꞌiaꞌa sulë con ra enseñansë sencigi nabëdë́ꞌnaꞌa recibir más antsë. Enseñansë ni runë tratë napë quë guëabrí lduꞌu mieti lu Dios, nu adë rúnëdiꞌi mënë confiar ra obrë zaꞌquë. Ra enseñansë sencigi rniꞌi napë quë tsaldí ldúꞌul shtiꞌdzë Dios. \v 2 Nu cagniꞌin shcuendë custumbrë shtë rdchiꞌbë guiaꞌa shmënë Jesús guëc saꞌ rall, nu runin tratë lla guëriubë nisë zihani cusë. Cagniꞌin shcuendë de quë tsashtë́ ra tëgulë stubi, nu de quë zeꞌdë guëdchini juici eternë. \v 3 Pues guiagláꞌgaꞌa delantë si talë gunë më compañi lëꞌë hiaꞌa. \p \v 4 Ra naguasë́ diꞌdzë ni, ra nabëquitë lduꞌu por lo quë nabëneꞌe më, ra narunguë bëꞌa Espíritu Santo, \v 5 ra nabëquitë lduꞌu con shtiꞌdzë Dios, nu ra narac bëꞌa pudërë shtë ra naguënibëꞌa iurë gac më rëy, \v 6 Si talë guëazë guetë rall, nu rniꞌi rall shtiꞌdzë Dios nádiꞌin verdá, nídiꞌi mudë guëabrí lduꞌu rall lu më stubi vueltë purquë mizmë lëꞌë rall quëquëꞌë rall lëꞌë shini Dios lu cruz stubi vueltë, nu quëhunë rall burnë lëꞌë më delantë lu ra mënë. \v 7 Na nguiu rëꞌ ziquë lachi naná rlaguë guiu lúhiꞌ. Iurë lëꞌë guiu rlaguë, ruuꞌ guiuꞌu nisë. Si talë guiuꞌu tsaglaꞌguë rdëꞌë cusechë parë ra naquëhunë dchiꞌni, pues napin bendición shtë Dios. \v 8 Perë si talë lëꞌë guiuꞌu rdëꞌë guitsë nu guiꞌlli nadë rlluíꞌidiꞌi, iurní mal na guiuꞌu ni nu guëlladchi na cashtigu shtë Dios parë guiuꞌu ni; fin shtëhin na ziquë tubi cusë narieꞌqui. \s1 Nadápaꞌa esperansë; por ni dzu hiaꞌa firmë lu shnezë Dios \p \v 9 Aunquë quëadiꞌdza zndëꞌë lu të, bëchi narac shtuaꞌa, napa segurë de quë lëdë znídiꞌi con lëꞌë të purquë nasalvar të nu quëhunë të cusë zaꞌquë. \v 10 Dios na më justë; adë guëáꞌldëdiꞌi lduꞌu më grë dchiꞌni nabëꞌnë të parë lëꞌë më. Rëagná lduꞌu më lla guc shtuꞌu të saꞌ të, lla bëꞌnë të sirvë lëꞌë raiꞌ purquë na raiꞌ shmënë më. Adë guëáꞌldëdiꞌi lduꞌu më de quë tsaglaꞌguë quëhunë të compañi lëꞌë raiꞌ. \v 11 Ziquë rac shtuꞌu saꞌ të, iurneꞌ rac shtuꞌu naꞌa cadë tubi të guëluaꞌa de quë napë të zihani esperansë hashtë guëabrí më stubi. \v 12 Adë gac të nabëchi sino gulë rgubënebi ejemplë shtë ra narialdí lduꞌi de verdá con pacënci; iurní quëhunë rall recibir ra cusë zaꞌquë nabëꞌnë më prometer parë grë ra naná shmënë më. \p \v 13 Segurë gunë më cumplir lo quë nabëꞌnë më prometer purquë iurë bëꞌnë më prometer lu Abraham, bëꞌnë më jurar por mizmë lë më purquë nídiꞌi stubi más më naruꞌbë quë lëꞌë më. \v 14 Guniꞌi Dios lu Abraham: “De verdá gunë ldaiha lë́ꞌël nu guënehia cantidá llëbnil”. \v 15 Abraham guléziꞌ con pacënci hashtë guc cumplir shtiꞌdzë më; zni bë́ꞌniꞌ recibir lo quë naná bëꞌnë më prometer lúhiꞌ. \v 16 Iurë ra nguiu runë rall jurar, rniꞌi rall juramentu por nombre shtë tubi namás më ruꞌbë quë lë́ꞌëll. Juramentu ni na garantiá de quë gúnëll cumplir; rquíꞌnidiꞌi cusë más. \v 17 Iurë guc shtuꞌu Dios guëluáꞌaiꞌ clarë lu ra shmënë më de quë adë gúnëdiꞌi më cambi shtíꞌdziꞌ, bëꞌnë më prometer con juramentu. \v 18 Zni por chupë diꞌdzë nagúnëdiꞌi cambi jamás, nasegurë lo quë nadzulézaꞌa. Nídiꞌi mudë shtiꞌdzë Dios niac bishi; por ni lëꞌë hiaꞌa naná bësaꞌnë cusë shtë guë́ꞌdchiliu nu na hiaꞌa segurë con lëꞌë më, nadápaꞌa rsunë ruꞌbë parë tsaldí lduꞌu hiaꞌa; adë guësáꞌnëdiꞌi hiaꞌa promësë naguniꞌi më lu hiaꞌa; tsagláꞌgaꞌa firmë con lëꞌë më hashtë gunë më cumplir promësë naguniꞌi më lu hiaꞌa. \v 19 Lëꞌë esperansë nadápaꞌa, na ziquë tubi guiꞌbë ruꞌbë naquëhunë segurë barcu lu nisë. Segurë nu fuertë na esperansë ni parë almë shtë hiaꞌa. El quë nanapë esperansë ni, nall ziquë el quë nariutë́ catë cabezë Dios Santo. \v 20 Ndë guatë́ Jesús por lëꞌë hiaꞌa të tsanáldaꞌa lëꞌë më lugar ni despuësë. Na më representantë shtë hiaꞌa të parë tsutë́ hiaꞌa lugar ni. Na më primërë bëshuzi parë siemprë con mizmë hunurë quë Melquisedec. \c 7 \s1 Jesús nu Melquisedec \p \v 1 Lëꞌë Melquisedec guc rëy shtë guëꞌdchi Salem nu gúquiꞌ tubi bëshuzi delantë lu Dios naquëbezë más guiaꞌa. Iurë bëabrí Abraham catë guáhiꞌ lu guërru nu gudíniꞌ ra rëy contrari, Melquisedec guagtsaꞌguëlúhiꞌ Abraham, nu bëꞌnë ldáihiꞌ lëꞌë Abraham. \v 2 Iurní Abraham bëdëꞌë caꞌa Melquisedec décimo partë shtë ra cusë naná bëdchisú Abraham de enemigu shtë́hiꞌ. Lë Melquisedec runë cuntienë “primërë rëy naná justë”. Melquisedec guc rëy narnibëꞌa Salem, nu Salem runë cuntienë, “galërbedchí lduꞌu mieti”. Por ni Melquisedec na rëy shtë paz. \v 3 Perë parë Melquisedec adë guënë́diꞌiaꞌa lë shtádiꞌ u lë shníꞌaiꞌ; adë guënë́diꞌiaꞌa guc gúliꞌ nilë guc gútiꞌ. Adë guënë́diꞌiaꞌa chu guc shtadë guëlú Melquisedec. Zni náhiꞌ ziquë figurë shtë shini Dios; náhiꞌ bëshuzi naná cuezë parë siemprë. \p \v 4 Iurneꞌ gulë bëdëꞌë cuendë blac llëruꞌbë guc Melquisedec, pues mizmë shtadë guëlú hiaꞌa, Abraham, bëdë́ꞌëiꞌ décimo partë shtë grë cusë lo quë nabëdchisúhiꞌ guiaꞌa rëy iurë gudildi raiꞌ. \v 5 Según lëy shtë Moisés, ra bëshuzi naná llëbní Leví, napë raiꞌ mandadë shtë Dios parë gunë raiꞌ cubrë de mënë décimo partë nanapë ra mënë; nahin parë Dios. Ra bëshuzi bëꞌnë raiꞌ cubrë de grë saꞌ raiꞌ aunquë na raiꞌ llëbní Abraham. \v 6 Perë Melquisedec nádiꞌiꞌ famili shtë Leví perë bë́ꞌniꞌ recibir décimo partë nabëdëꞌë Abraham cuáꞌaiꞌ. Nu Melquisedec bëꞌnë ldáihiꞌ Abraham, el quë nabëꞌnë recibir ra promësë shtë Dios. \v 7 Clarë riasë́ hiaꞌa el quë naquëhunë bendecir, más lasáquiꞌ quë ra mënë narunë recibir bendición. \v 8 Entrë ládiaꞌa iurneꞌ grë ra bëshuzi narunë recibir décimo partë shtë cusë nanapë mieti, guëdchini dzë gati raiꞌ; perë shcuendë Melquisedec rniꞌi Sagradas Escrituras de quë lë́ꞌiꞌ bë́ꞌniꞌ recibir décimo partë nabëdëꞌë Abraham. Melquisedec náhiꞌ ziquë tubi naziaglaꞌguë nabani. \v 9 Nu rac guëníꞌiaꞌa de quë Leví nu grë ra bëshuzi naná llëbní Leví, ra naná runë recibir décimo partë shtë cusë nanapë mënë iurneꞌ, gudilli raiꞌ juntë con Abraham iurë bëdë́ꞌëiꞌ lu Melquisedec nabëꞌnë tucarë cáꞌaiꞌ \v 10 purquë aunquë todavía adë gúlëdiꞌi Leví, náhiꞌ cumë llëbní ladi Abraham iurë Melquisedec guagtsaꞌguëlúhiꞌ lëꞌë Abraham. \p \v 11 Ra mënë israelitë bëꞌnë raiꞌ recibir lëy shtë Dios tiempë dzu ra shini Leví cumë bëshuzi, perë lëy adë bë́ꞌnëdiꞌi gan gac mënë perfectë delantë lu Dios. Por ni guꞌ necesari guëdchini stubi bëshuzi mejurë, lë́dëdiꞌi ziquë ra bëshuzi naná shini Aarón nagululë́ Dios, sino bëquiꞌni guëdchini tubi bëshuzi ziquë Melquisedec con llëruꞌbë hunurë. \v 12 Pues iurë nanú cambi shtë galbëshuzi, iurní zac rquiꞌni gac cambi lëy narunë tratë shcuendë galbëshuzi. \v 13 Lëꞌë bëshuzi shtë́naꞌa, el quë ra diꞌdzë rëꞌ quëgniꞌi shcuéndiꞌ, náhiꞌ llëbní stubi shini Jacob, lë́dëdiꞌi shini Leví ziquë los de más bëshuzi. Ni tubi bëshuzi na shini de cualquier shini Jacob sino sulë ra shini Leví na raiꞌ bëshuzi. \v 14 Bien rdëꞌë hiaꞌa cuendë Jesús zeꞌdë entrë llëbní Judá, nu Moisés niétiquë guníꞌiꞌ de quë shini Judá gac raiꞌ bëshuzi. \p \v 15 Más clarë na shcuendë bëshuzi cubi nadápaꞌa, iurë rëagná lduꞌu hiaꞌa zeꞌdë guëdchini stubi bëshuzi naná ziquë Melquisedec con llëruꞌbë hunurë. \v 16 Adë binlúdiꞌi galbëshuzi shtë më ni por tubi lëy narunë punërë bëshuzi según ra shtadë guëlú bëshuzi, sino guc Jesús bëshuzi sulë purquë napë më pudërë; gátidiꞌi më parë siemprë. \v 17 Rniꞌi zndëꞌë laꞌni Sagradas Escrituras de lëꞌë më: \q1 Lë́ꞌël nal tubi bëshuzi parë siemprë \q1 ziquë mizmë clasë de Melquisedec. Nápël llëruꞌbë hunurë. \m \v 18 Zni mandamientë nabëdëꞌë Dios guahietë, guc cancelarin purquë nápëdiꞌin pudërë nu adë rlluíꞌidiꞌin parë guëdchisú duldë shtë mënë. \v 19 Pues lëy shtë Moisés adë bë́ꞌnëdiꞌi gan parë gac nguiu limpi delantë lu Dios, perë en cambi, iurneꞌ nadápaꞌa esperansë, por ni riabíꞌgaꞌa lu më. \p \v 20 Pues Dios bëꞌnë nombrar Jesús ziquë bëshuzi con juramentu. \v 21 Los de más bëshuzi guc nombrar raiꞌ sin ni tubi juramentu, perë guniꞌi Dios lu bëshuzi cubi con tubi juramentu. Guniꞌi më: \q1 Lëꞌë Dadë, bë́ꞌniꞌ jurar nu adë gúnëdiꞌiꞌ cambi shtíꞌdziꞌ. \q1 Lë́ꞌël nal tubi bëshuzi parë siemprë. [Ziquë mizmë clasë shtë Melquisedec.] \m \v 22 Por ni Jesús na tubi garantiá de quë nadápaꞌa tubi conveñi mejurë quë conveñi nanapë ra mënë guahietë. \v 23 Los de más bëshuzi guc cantidá raiꞌ purquë guti raiꞌ; adë nídiꞌi mudë tsaglaꞌguë raiꞌ cumë bëshuzi; adë bë́ꞌnëdiꞌi raiꞌ gan guëquëreldë raiꞌ parë siemprë. \v 24 Perë Jesús adë rátidiꞌi; galbëshuzi shtë më adë tsalúdiꞌi. Na më bëshuzi parë siemprë. \v 25 Por ni Jesús napë pudërë; gunë më salvar parë siemprë ra nariabiꞌguë lu Dios por medio de lëꞌë Jesús purquë nabániꞌ parë siemprë nu quëhúniꞌ ruëguë lu Dios por lëꞌë hiaꞌa. \p \v 26 Zni Jesús na bëshuzi completamente ecsactë ziquë rquíꞌniaꞌa, ziquë ni tubi chu nádiꞌi. Na më santu; nápëdiꞌi më duldë; rsiguë́diꞌi më lëꞌë hiaꞌa; purë na më. Bëshepi guiaꞌa Dios lë́ꞌiꞌ más quë cualquier cusë nanabani lu gubeꞌe. \v 27 Nádiꞌi më ziquë los de más bëshuzi nanapë quë gunë rall ofrecer ra ma por duldë shtë rall, iurní despuësë por duldë shtë ra saꞌ rall. Jesús bë́ꞌniꞌ ofrecer mizmë lë́ꞌiꞌ ziquë sacrifici parë grë́tëꞌ hiaꞌa. Rquíꞌnidiꞌi stubi sacrifici jamás parë siemprë. \v 28 Lëꞌë lëy shtë Moisés gululë́ nguiu të gac rall bëshuzi namás lasac aunquë napë raiꞌ duldë; perë juramentu shtë Dios bëdchini más despuësë quë lëy, nu bëꞌnë më nombrar lëꞌë shini më të gáquiꞌ bëshuzi parë siemprë. Gululë́ Dios shíniꞌ, el quë nabëꞌnë cumplir; nídiꞌi stubi cusë narunë faltë të gac më bëshuzi parë siemprë. \c 8 \s1 Jesús rniꞌinúhiꞌ Dios por lëꞌë hiaꞌa \p \v 1 Primërë puntë shtë naquëgniꞌi naꞌa lu të na ndëꞌë; nadápaꞌa tubi bëshuzi namás lasac. Guzubë më lu trunë shtë Dios gubeꞌe. Quëbezë më ladë ldi shtë Dios naná lugar shtë hunurë. \v 2 Nu quëhúniꞌ sirvë laꞌni lugar verdadërë naná bëntsaꞌu Dadë, lë́dëdiꞌi nguiu. Ndë cabezë Jesús juntë con Dios Padre. \p \v 3 Grë ra bëshuzi namás lasac lu guë́ꞌdchiliu, guc nombrar raiꞌ parë gunë raiꞌ ofrecer lu Dios ofrendë nu sacrifici nabëdëꞌë mënë según lëy. Nu rquiꞌni Jesús gápiꞌ tubi cusë parë gúniꞌ ofrecer. \v 4 Si talë lëꞌë më niabezë më guë́ꞌdchiliu, adë nádiꞌi më bëshuzi purquë todavía nianá nanú ra bëshuzi narunë ofrecer ofrendë según rnibëꞌa lëy shtë Moisés. \v 5 Perë ra bëshuzi lu guë́ꞌdchiliu, quëhunë raiꞌ ofrecer lo quë naná sulamëntë tubi muestrë de lo quë nananú gubeꞌe. Rdëꞌë hiaꞌa cuendë de quë nahin copi purquë iurë Moisés bëꞌnë recibir ordë shtë Dios parë guntsáꞌuhiꞌ lugar catë gunë ra mënë adorar Dios, gunibëꞌa më lúhiꞌ: “Rniaꞌa lul, bëntsaꞌu lugar ni ecsactë según muestrë nabëluáꞌahia lul guëc dani”. \v 6 Zni guc con primërë rëglë nabëdëꞌë Dios, perë iurneꞌ gululë́ Dios Jesús ziquë bëshuzi naquëhunë sirvë lugar naná zihani vueltë más mejurë quë lugar catë ra bëshuzi naguquëreldë antsë bëꞌnë raiꞌ sirvë. Jesús na el quë narniꞌinú Dios por lëꞌë hiaꞌa. Por Jesús lëꞌë conveñi cubi nadápaꞌa con Dios, nahin mejurë quë conveñi gushë purquë pudërë shtë conveñi cubi zeꞌdin por promësë naná mejurë. \p \v 7 Si talë primërë conveñi nápëdiꞌin faltë, iurní adë rquíꞌnidiꞌi conveñi cubi. Si talë por primërë conveñi niac mënë nazaꞌquë delantë lu Dios, iurní niasëdchini Jesús stubi conveñi naná cubi. \v 8 Perë Dios guná lu ra mënë nabëꞌnë recibir primërë conveñi ziquë mënë narunë faltë lo quë naná mejurë. Guniꞌi më shcuendë raiꞌ laꞌni Sagradas Escrituras: \q1 Lëꞌë Dadë Dios rniꞌi: Guëdchini dzë; guntsaꞌua tubi conveñi cubi con ra mënë shtë Israel nu Judá. \q1 \v 9 Adë gáquëdiꞌin ziquë conveñi naná bëntsaꞌua con ra shtadë guëlú rall tiempë bëna \q1 compañi lëꞌë rall, tiempë bësë́hia lëꞌë rall të guëruꞌu rall Egipto. \q1 Adë bë́ꞌnëdiꞌi rall cumplir lëꞌë conveñi shtëna. Por ni bësaꞌna lëꞌë rall, rniꞌi Dadë. \q1 \v 10 Lëꞌë conveñi naná guntsaꞌua con naciuni Israel despuësë ra dzë ni, gaquin zndëꞌë, rniꞌi Dadë. \q1 Guësëdchinia mandamientë shtëna laꞌni lduꞌu rall. \q1 Guëquëaꞌa shtiꞌdza lu lduꞌu rall parë adë guëáꞌldëdiꞌi lduꞌu rall shtiꞌdza. \q1 Iurní gaca Dios shtënë rall de verdá; hia lëꞌë rall gac rall shmëna. \q1 \v 11 Dzë ni adë rquíꞌnidiꞌi chu guëluaꞌa tubi saꞌll; \q1 rquíꞌnidiꞌi nguiu guëníꞌill lu bë́chill: “Bënguë bëꞌa lëꞌë Dadë Dios” purquë grë́tëꞌ rall gunguë bëꞌa rall na dizdë ra mituꞌnë hashtë más ra më gushë naná ladi rall. \q1 \v 12 Nu guna perdunë duldë shtë rall; guëgaꞌa lduaꞌa lëꞌë rall; \q1 jamás adë guëagnádiꞌi lduaꞌa ra duldë shtë rall. \m \v 13 Iurë lëꞌë Dios quëgniꞌi shcuendë conveñi cubi rëꞌ, na purquë rna më conveñi gushë cumë cusë nadë rlluíꞌidiꞌi parë mënë naná quëreldë neꞌ. Lo quë nanapë tiempë nu adë rlluíꞌidiꞌin, nasesë guënitiluhin. \c 9 \s1 Lugar catë runë mieti adorar Dios lu guë́ꞌdchiliu nu gubeꞌe \p \v 1 Nanú stubi cusë importantë. Lëꞌë primërë conveñi napë rëglë parë gunë mieti adorar Dios laꞌni tubi iáduꞌu shtë guë́ꞌdchiliu. \v 2 Lëꞌë lugar catë bëꞌnë mënë adorar Dios, napë chupë partë. Primërë partë lë Lugar Santo; ngaꞌli quëbezë gandelierë nu mellë; lu mellë dchiꞌbë guetështildi nabëꞌnë mënë presentar lu Dios. \v 3 Hia tëchi cortinë shtë primërë partë, quëbezë lugar lë Lugar Santísimo. \v 4 Ngaꞌli nanú tubi bëcuꞌguë naná purë orë catë rieꞌqui ialë, nu ngaꞌli nanú tubi cajë nabëꞌnë significar lëꞌë conveñi. Guëdubi ladë naquë́ orë. Nezë laꞌni cajë ni nanú mbluri nanactsaꞌu orë. Laꞌnin nanú guetështildi maná, nu zac laꞌni cajë nanú varë shtë Aarón. Varë ni bëguë́; gualdani ndiaguë ladi ni. Nu zac laꞌni cajë nanú ra guëꞌë catë bëquëꞌë Dios diꞌdzë shtë conveñi. \v 5 Subrë guëc cajë ni quëbezë ra ianglë naquëhunë representar pudërë nu gluri shtë Dios. Hia ianglë ni nachiꞌli shcuaguë lugar catë rac purdunë ra duldë shtë mieti. Iurneꞌ nápëdiaꞌa tiempë parë guëquëaꞌa más shcuendë lugar ni. \p \v 6 Iurë grë ra cusë ni na listë, ra bëshuzi riutë́ raiꞌ primërë partë shtë iáduꞌu parë gunë raiꞌ cumplir custumbrë religiusë lo quë nagunibëꞌa Dios. \v 7 Perë segundë partë shtë lugar ni, Lugar Santísimo, ngaꞌli riutë́ primërë bëshuzi, perë sulë tubsë vësë cadë izë. Iurë lë́ꞌiꞌ riutë́, rquiꞌni guáꞌaiꞌ rënë shtë ma të parë rúniꞌ ofrecerin ziquë ofrendë por duldë shtë́hiꞌ nu por duldë shtë ra mënë. \v 8 Por diꞌdzë rëꞌ lëꞌë Espíritu Santo quëgníꞌiꞌ de quë mientras ra mënë bëꞌnë raiꞌ cumplir custumbrë laꞌni primërë partë shtë iáduꞌu, todavía nídiꞌi entradë parë lëꞌë rall lu lugar catë cabezë Dios. \v 9 Grë ndëꞌë na tubi muestrë de lo quë quëhunë mënë iurneꞌ laꞌni iáduꞌu. Ra ofrendë nu ra ma naquëhunë mieti ofrecer lu Dios, adë nápëdiꞌi rahin pudërë parë guëdchisú duldë shtë mënë të parë cuedchí lduꞌu rall delantë lu Dios. \v 10 Nadë más ra custumbrë quëhunë tratë pë cusë gau mieti u pë gu mieti u shcuendë tsati guiaꞌa mieti con ra rëglë narunë tratë por fuërë shtë mieti. Napë ra custumbrë ni valurë sulamëntë hashtë tiempë gunë më cambi mudë nagunë mënë adorar lëꞌë më. \p \v 11 Perë Cristo bëdchíniꞌ ziquë bëshuzi namás nasac parë ra cusë zaꞌquë nabeꞌdë guëdchini. Lëꞌë lugar catë quëhunë më sirvë ziquë bëshuzi, ngaꞌli na tubi lugar namás cusë zaꞌquë, lëdë tubi më́nëdiꞌi bëntsaꞌu lugar ni. Quiere decir, adë nádiꞌin cusë shtë guë́ꞌdchiliu rëꞌ. \v 12 Guatë́ Cristo Lugar Santísimo tubsë vësë parë siemprë, lë́dëdiꞌi parë gunë më ofrecer rënë shtë chivë u rënë shtë ngunë, sino con prupi rënë shtë më guatë́ më; bëꞌnë më segurë salvaciuni nanápëdiꞌi fin parë lëꞌë hiaꞌa. \v 13 Ra bëshuzi bëtiáꞌaiꞌ rënë shtë chivë nu ngunë, nu bëtë́ꞌtsëiꞌ dë shtë bëcierru nagüeꞌqui lu bëcuꞌguë guëc ra mënë nabëgaꞌldë tëgulë. Si talë custumbrë ni rlluiꞌi parë gunin purificar shcuerpë nguiu, \v 14 mucho más pudërë napë rënë shtë Cristo, purquë por medio shtë Espíritu Santo nanápëdiꞌi fin, Cristo bëꞌnë më ofrecer mizmë lëꞌë më lu Dios ziquë sacrifici nanápëdiꞌi ni tubi manchë. Rënë shtë më rac guëzunë́ lduꞌu hiaꞌa de grë duldë nu obrë nadë rlluíꞌidiꞌi parë guëdë́ꞌnaꞌa sirvë lu Dios nanabani. \p \v 15 Por ni Jesucristo na më el quë nabësëdchini conveñi cubi, tubi tëstë cubi entrë Dios nu lëꞌë hiaꞌa. Galguti shtë Cristo bëꞌnë parë gac perdunë grë duldë shtë ra nabëꞌnë mal según rëglë shtë primërë conveñi. Gunaꞌbë Dios lëꞌë rall të gunë rall recibir grë lo quë nabëꞌnë më prometer, tubi herenci eternë. \v 16 Parë gac cumplir termë shtë tëstë, rquiꞌni prëbë de quë hia guti el quë nabëntsáꞌuhin \v 17 purquë adë gac repartir herenci shtë nguiu hashtë despuësë gati nguiu. Mientras nabani nguiu lëꞌë tëstë guëaꞌnë guiáꞌaiꞌ. \v 18 También termë shtë conveñi primërë guzublú iurë rënë bëllëꞌë. \v 19 Moisés iurë guníꞌiꞌ grë ra puntë shtë lëy lu ra mënë, gunáꞌziꞌ rënë shtë chivë nu bëcierru con nisë nu tubi llicu hiaguë hisopo con guitsë ladi lliꞌli color llni; iurní bëgáꞌdziꞌ llicu hiaguë ni con rënë nutsë con nisë; iurní bëchuꞌbë nísiꞌ librë shtë lëy, nu zac grë́tëꞌ ra mënë bëchuꞌbë nísiꞌ con rënë. \v 20 Iurní guniꞌi Moisés: “Ndëꞌë na rënë narunë lasac tubi conveñi narnibëꞌa Dios parë lëꞌë të”. \v 21 Moisés bëchuꞌbë nísiꞌ con rënë lëꞌë lugar catë bëꞌnë ra mënë adorar Dios, nu bëchuꞌbë nísiꞌ con rënë grë́tëꞌ ra cusë nabëꞌnë dchiꞌni raiꞌ të gunë raiꞌ adorar Dios. \v 22 Pues según lëy casi grë́tëꞌ cusë napë quë guëzunëhin por rënë. Sin quë adë guëllë́ꞌëdiꞌi rënë, nídiꞌi perdunë shtë duldë. \s1 Por galguti shtë Cristo nanú perdunë shtë duldë \p \v 23 Por ni rniaꞌa de quë ra cusë nananú guë́ꞌdchiliu, cusë naná copi shtë ra cusë lu gubeꞌe, bëquiꞌni guëzunë́ rahin por rënë shtë ma, perë ra cusë shtë gubeꞌe también rquiꞌni guëzunë́ rahin con sacrifici mejurë quë rënë shtë ma. \v 24 Cristo adë guatë́diꞌiꞌ Lugar Santísimo nabëntsaꞌu mënë lu guë́ꞌdchiliu; nahin copi shtë cusë verdadërë nananú gubeꞌe; sino guatë́ më gubeꞌe catë quëbezë Dios. Ndë guadiꞌdzënú më Dios Padre de favurë shtë hiaꞌa. \v 25 Lëꞌë primërë bëshuzi lu guë́ꞌdchiliu riatëll Lugar Santísimo tubsë vësë cadë izë parë gúniꞌ ofrecer rënë shtë ma lu Dios, perë rënë ni nádiꞌi rënë shtë bëshuzi sino rënë shtë ma. Perë Cristo adë rúnëdiꞌiꞌ ofrecer rënë shtë́hiꞌ zihani vueltë sino tubsë vësë \v 26 purquë si talë adë zni nádiꞌin, iurní niati më zihani vësë dizdë lëꞌë guë́ꞌdchiliu gurështë́. Perë iurneꞌ tubi vësë parë siemprë Cristo bëdchini nu bëꞌnë më ofrecer mizmë vidë shtë́hiꞌ parë grë́tëꞌ mënë. Bëllëꞌë rënë shtë më të guëdchisú më duldë. \v 27 Ziquë na segurë napë quë gati grë mieti nu despuësë gati nguiu, gunë më juzguë nguiu. \v 28 Zni zac Cristo tubsë vësë gútiꞌ ziquë tubi sacrifici; bëllëꞌë rënë shtë më por duldë shtë mënë. Perë guëluaꞌalú më lu hiaꞌa stubi vueltë, lë́dëdiꞌi parë guëdchisú më duldë sino parë gunë më salvar grë́tëꞌ ra naquëbezë lëꞌë më, ra narac shtuꞌu guëabrí më nasesë. \c 10 \p \v 1 Lëꞌë lëy nabëquëꞌë Moisés guquin nadë más ziquë muestrë shtë ra cusë verdadërë nanaguër guëdchini. Lëꞌë lëy nápëdiꞌin pudërë të gac mënë nazaꞌquë lu Dios por medio ra ma nabëꞌnë mënë ofrecer zihani vësë cadë izë. \v 2 Purquë si talë lëy nihunë gan parë gac mënë nazaꞌquë lu Dios, iurní niabezë nihunë rall ofrecer ra ma purquë grë́tëꞌ ra naná limpi lu Dios adë nápëdiꞌi rall llgabë naquëgniꞌi guëc rall por duldë nabëꞌnë rall. \v 3 Perë por ra ma nabëꞌnë rall ofrecer, bëagná lduꞌu rall duldë shtë rall cadë izë. \v 4 Pues rënë shtë ra ngunë nu rënë shtë chivë jamás adë guëdchisúdiꞌi duldë shtë mënë. \p \v 5 Por ni iurë bëdchini Cristo lu guë́ꞌdchiliu, guniꞌi më: \q1 Adë rac shtúꞌudiꞌil sacrifici shtë ma, nilë ofrendë, \q1 sino quë bënéꞌel tubi cuerpë parë na. \q1 \v 6 Adë rquítëdiꞌi ldúꞌul con ra sacrifici narieꞌqui lu bëcuꞌguë, nilë con ra ofrendë narneꞌe mënë por duldë. \q1 \v 7 Iurní guniaꞌa: “Iurneꞌ zelda parë guna cumplir voluntá shtë́nël. \q1 Niá Dadë; ziquë naescritë shcuenda laꞌni librë.” \p \v 8 Primërë rniꞌi Dios quë adë bëquítëdiꞌi lduꞌu më por ra ofrendë nu por ma narieꞌqui lu bëcuꞌguë, nilë por sacrifici parë guëdchisú ra cusë ni duldë shtë ra nguiu, cusë nagunibëꞌa lëy gunë mieti. \v 9 Despuësë guniꞌi më: “Zelda parë guna voluntá shtë́nël, Dadë”. Ndëꞌë runë cuntienë de quë bëꞌnë Dios cancelar primërë rëglë të gunë më punërë stubi rëglë mejurë. \v 10 Por rëglë cubi, bëꞌnë më perdunë duldë shtë hiaꞌa; bëzunë́ më lduꞌu hiaꞌa të parë gácaꞌa santu. Zni nahin purquë Jesucristo bëdëꞌë më prupi shcuerpë më ziquë sacrifici. Guti më; iurní rquíꞌnidiꞌi stubi ofrendë. \p \v 11 Grë ra bëshuzi israelitë quëhunë raiꞌ ofrecer ra ma lu Dios. Cadë dzë tsaglaꞌguë quëhunë raiꞌ ofrecer mizmë ofrendë aunquë por rënë shtë ra ma, nilë por cuerpë shtë ma narieꞌqui, nunquë guëdchisú ra cusë ni duldë shtë mënë. \v 12 Perë Jesucristo bëꞌnë më ofrecer mizmë lë́ꞌiꞌ por ra duldë tubsë vësë parë siemprë. Despuësë guti më, iurní guzubë më ladë ldi shtë Dios. \v 13 Ngaꞌli quëbezë më hashtë gunë më gan lu grë enemigu shtë më. Gunë më vencer lëꞌë rall. \v 14 Por tubsë ofrendë nabëꞌnë më ofrecer, bëzunë́ më lduꞌu mënë; bëꞌnë më ra mënë santu parë siemprë, ra naquëreldë sulë parë lëꞌë më. \v 15 Lëꞌë quë lëꞌë Espíritu Santo quëhúniꞌ testificar lo mizmë purquë guníꞌiꞌ más antsë; \q1 \v 16 Lëꞌë conveñi naguna con lëꞌë rall despuësë ra dzë ni, rniꞌi Dadë, \q1 guëcueꞌza grë́tëꞌ mandamientë shtëna laꞌni lduꞌu rall. \q1 Nu guëquëaꞌa ra mandamientë laꞌni shgabë rall. \m \v 17 Nu zac rniꞌi Espíritu Santo: \q1 Jamás adë guëagnádiꞌi lduaꞌa ra duldë shtë rall, ni ra cusë mal nacanihunë rall. \m \v 18 Catë bëꞌnë më perdunë duldë, hia rquíꞌnidiꞌi másruꞌu ofrendë por ra duldë. \s1 Guiagbíꞌgaꞌa lu Dios \p \v 19 Por grë ndëꞌë bëchi, rac tsutë́ hiaꞌa gubeꞌe por rënë shtë Jesús. Adë rdzë́bëdiꞌi tsutë́ hiaꞌa. \v 20 Rac tsutë́ hiaꞌa por tubi nezë cubi narneꞌe vidë sin fin; nezë ni bëshaꞌlë më hashtë lugar catë cuezë Dios santu, quierë decir, por galguti shtë Jesús bësháꞌliꞌ nezë ni. \v 21 Jesús na më primërë bëshuzi parë lëꞌë hiaꞌa. Na më encargadë con grë lidchi Dios. \v 22 Por ni guiagbíꞌgaꞌa lu më con confiansë; tsaldí lduꞌu hiaꞌa de verdá. Nu zac guiagbíꞌgaꞌa con lduꞌu hiaꞌa nalimpi lu më nu con cuerpë naguá tubi bañi con nisë naquichi. \v 23 Guiagláꞌgaꞌa firmë lu shnezë Dios, adë chu guëazë guétëdiꞌi shnezë më purquë nasegurë gunë më cumplir grë lo quë nabëꞌnë më prometer. \v 24 Nu guëdíliaꞌa manërë parë guëdë́ꞌnaꞌa compañi ra saꞌ hiaꞌa parë gac shtuꞌu saꞌ hiaꞌa más nu parë guëdë́ꞌnaꞌa cusë zaꞌquë. \v 25 Adë gácaꞌa ziquë ra nanë́diꞌi guidë lu cultë catë rdëá hiaꞌa; mënë ni nacustumbradë rídëdiꞌi rall. Mejurë guëniꞌinú saꞌ hiaꞌa të gac rall firmë. Zni napë quë guëdë́ꞌnaꞌa cumplir iurneꞌ purquë lëꞌë dzë naguëabrí Jesús, zeꞌdë guëdchini. \p \v 26 Si talë nanë́ hiaꞌa verdá shtë Dios nu mizmë tiempë rac shtuꞌu hiaꞌa tsaglágaꞌa nezë mal, iurní nídiꞌi stubi sacrifici të gac perdunë duldë shtë hiaꞌa purquë rquë guiaꞌa hiaꞌa sacrifici shtë Cristo. Quëdë́ꞌnaꞌa tratë galguti shtë Cristo ziquë cusë përuchi. \v 27 Sulë nanú juici shtë Dios parë lëꞌë hiaꞌa iurní. Gaquin ziquë tubi guiꞌi tantë rldë më. Gunë më cashtigu grë contrari shtë më. \v 28 El quë nabëꞌnë desprëci lëy shtë Moisés nu adë bëzuꞌbë diáguëdiꞌill lëy ni, gútill sin quë adë chu bëgáꞌadiꞌi lduꞌu nguiu ni; con testimonio shtë chupë u tsunë testigu guti nguiu dzë ni. \v 29 Perë ¿pë rniꞌi të gac con nguiu naná bëluaꞌa të́chiꞌ lu shini Dios nu bëquë́ guiáꞌall rënë shtë conveñi narunë parë gac nguiu santu? nu bë́ꞌnëll desprëci lëꞌë Espíritu shtë Dios naná bëꞌnë zihani favurë parë lëꞌë hiaꞌa. Por rënë shtë më na hiaꞌa limpi delantë lu më. \v 30 Rac bëꞌa hiaꞌa lëꞌë Dadë naná guniꞌi: “Guna cashtigu ra mënë; napa derechë guëguilla”. Nu zac rniꞌi shtiꞌdzë më: “Lëꞌë Dadë gunë më juzguë shmënë më”. \v 31 Nalë́ nadzëꞌbë na cashtigu shtë Dios nanabani. \p \v 32 Perë rniaꞌa lu të, gulë bëagná lduꞌu të tiempë nagudëdë. Despuësë bëꞌnë të recibir llni shtë Dios, guc të mënë pacënci lu grë galërzac zi; guc të shmënë më firmë aunquë bëꞌnë të sufrir. \v 33 Nanú bëldá lëꞌë të guniꞌi guidzë mënë guëc të lu ra saꞌ të. Guzunaldë mënë lëꞌë të. Sëbëldá de lëꞌë të bëꞌnë të sufrir con saꞌ të. \v 34 Bëgaꞌa lduꞌu të ra naguá lachiguiꞌbë nu bëquitë lduꞌu të iurë bëdchisú mënë lo quë nanapë të purquë rdëꞌë të cuendë de quë lu gubeꞌe nanú másruꞌu cusë mejurë nanadë tsalúdiꞌi. Shtënë të ra cusë ni. \v 35 Adë cuézëdiꞌi të tsaldí lduꞌu të shtiꞌdzë Dios purquë si talë tsaglaꞌguë tsaldí lduꞌu të, gapë të tubi premi ruꞌbë laꞌni guë́ꞌdchiliu nazeꞌdë guëdchini. \v 36 Rquiꞌni gac të më pacënci parë gunë të cumplir voluntá shtë Dios nu despuësë de ni, gunë të recibir lo quë nabëꞌnë më prometer caꞌa të. \v 37 Ra Sagradas Escrituras rniꞌi: \q1 Duꞌpë tiempë runë faltë, iurní el quë nazeꞌdë guëdchini, segurë guëdchíniꞌ. \q1 Adë gac ldë́ꞌëdiꞌi ldúꞌiꞌ. \q1 \v 38 Perë el quë naguna recibir cumë më justë, guëbánill por fe nanápëll. \q1 Perë si talë guëazë guétëll shneza, adë rquítëdiꞌi lduaꞌa con lë́ꞌëll. \m \v 39 Perë lëꞌë hiaꞌa adë nádiꞌiaꞌa ziquë ra narëazë guetë, ra naná condenar, sino rialdí lduꞌu hiaꞌa de verdá; zni guëdë́ꞌnaꞌa segurë salvaciuni parë almë shtë hiaꞌa. \c 11 \s1 Zihani mënë gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë më \p \v 1 Iurë rialdí lduꞌu hiaꞌa, iurní nadápaꞌa segurë de quë guëdë́ꞌnaꞌa recibir ra cusë lo quë nadzulézaꞌa. Rialdí lduꞌu hiaꞌa nanú ra cusë nanadë rnádiꞌiaꞌa lúhiꞌ. \v 2 Ra shtadë guëlú hiaꞌa naguquëreldë guahietë, bëquebi Dios na raiꞌ mënë zaꞌquë purquë gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë më. \p \v 3 Rialdí lduꞌu hiaꞌa shtiꞌdzë më; por ni rdëꞌë hiaꞌa cuendë de quë Dios bëntsaꞌu lëꞌë guë́ꞌdchiliu sulë con diꞌdzë shtë́niꞌ. Ra cusë narná hiaꞌa lúhiꞌ guctsaꞌuin, lë́dëdiꞌi por cusë narná hiaꞌa, sino nadë más por shtiꞌdzë Dios guctsaꞌu rahin. \p \v 4 Gualdí lduꞌu Abel shtiꞌdzë Dios; bë́ꞌniꞌ ofrecer lu Dios tubi ofrendë mejurë quë ofrendë shtë Caín. Bëquebi Dios Abel na më zaꞌquë, por ni Dios bëcaꞌa Abel nu bëꞌnë më recibir ofrendë shtë́hiꞌ. Aunquë Abel hia gútiꞌ, perë todavía ziaglaꞌguë ruadíꞌdziꞌ lu hiaꞌa por medio fe shtë́hiꞌ. \p \v 5 Enoc gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios; por ni Dios biaꞌa lëꞌë Enoc gubeꞌe; gútidiꞌiꞌ. Ra mënë adë bëdzélëdiꞌi rall Enoc lu guë́ꞌdchiliu purquë Dios biaꞌa lë́ꞌiꞌ. Ra Sagradas Escrituras rniꞌi shcuendë Enoc de quë antsë guziáꞌaiꞌ gubeꞌe, Dios bëquitë ldúꞌiꞌ con Enoc. \v 6 Sin galrialdí lduꞌu, nídiꞌi mudë guëquitë lduꞌu Dios con lëꞌë hiaꞌa. Primërë napë quë tsaldí lduꞌu nguiu shtiꞌdzë Dios parë tsabiꞌguë nguiu lu Dios. Napë quë tsaldí lduꞌu hiaꞌa nabani më nu de quë guëneꞌe më premi caꞌa ra narguili lëꞌë më. \p \v 7 Noé gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios nu bëzuꞌbë diáguiꞌ shtiꞌdzë Dios purquë más antsë bëtsëbë Dios lë́ꞌiꞌ; guniꞌi Dios lu Noé lo quë naguër gac, cusë ni tubi adë chu gunádiꞌi luhin antsë. Noé bëzuꞌbë diáguiꞌ nu bëntsáꞌuhiꞌ tubi barcu ruꞌbë parë gac salvar grë ra shfamíliꞌ. Gualdí ldúꞌiꞌ shtiꞌdzë më; gúquiꞌ rëspëti parë shtiꞌdzë më. Zni bëꞌnë Noé juzguë grë ra mënë shtë guë́ꞌdchiliu nanadë gualdídiꞌi lduꞌu shtiꞌdzë më. Mudë ni Dios bëꞌnë recibir Noé ziquë nguiu justë purquë gualdí lduꞌi shtiꞌdzë më. \p \v 8 Nu Abraham por galrialdí lduꞌi, iurë Dios gunaꞌbë lë́ꞌiꞌ, bëzuꞌbë diáguiꞌ; bërúꞌuiꞌ parë tsáhiꞌ lugar catë guniꞌi Dios guëdëꞌë më ládziꞌ ziquë herenci. Abraham bërúꞌuiꞌ ládziꞌ sin quë adë rdë́ꞌëdiꞌiꞌ cuendë ca lu tsáhiꞌ. \v 9 Abraham gualdí lduꞌi; guquëréldiꞌ ladzë catë bëꞌnë Dios prometer, perë Abraham gúquiꞌ ziquë më zitu parë lugar ni. Nabániꞌ ziquë mënë naná de viajë, lë́dëdiꞌi laꞌni hiuꞌu. Lo mizmë bëꞌnë Isaac nu Jacob nu zac lëꞌë raiꞌ bëꞌnë raiꞌ recibir mizmë promësë nabëdëꞌë Dios lu Abraham. \v 10 Abraham guléziꞌ stubi ciudá parë guëquëréldiꞌ, lugar nanapë cimientë naná dchiꞌchi; ciudá ni Dios bëzáꞌahin según guc lduꞌu më. \p \v 11 Nu zac Sara gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios nu bë́ꞌniꞌ recibir pudërë parë gápiꞌ shíniꞌ aunquë náhiꞌ demasiadë më gushë. Gúpiꞌ tubi meꞌdë purquë gualdí ldúꞌiꞌ Dios gunë më cumplir lo quë nabëꞌnë më prometer lúhiꞌ. \v 12 Zni Abraham hia më gushë sin esperansë gápiꞌ shíniꞌ, perë gúquiꞌ shtadë guëlú shtë mënë zihani, mënë zihani ziquë mbelëguiꞌi lu gubeꞌe nu ziquë iuꞌlli nananú ruaꞌ nisëduꞌu. Jamás adë chu gúnëdiꞌi gan guëlabin. \p \v 13 Grë ra mënë ni guti raiꞌ sin quë adë bë́ꞌnëdiꞌi raiꞌ recibir ra cusë nabëꞌnë Dios prometer, perë gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë më nu guná raiꞌ lu ra cusë ni delantë. Por fe bëꞌnë raiꞌ recibir lo quë nabëꞌnë më prometer nu bëquitë lduꞌu raiꞌ. Mudë ni bëquebi raiꞌ de quë na raiꞌ ziquë më zitu parë guë́ꞌdchiliu rëꞌ, de quë lidchi raiꞌ cuezë stubi guë́ꞌdchiliu. \v 14 Pues grë ra naruadiꞌdzë zni, rquebi raiꞌ de quë todavía quëguili raiꞌ stubi lugar parë guëquëreldë raiꞌ. \v 15 Si talë ra mënë ni nihunë rall llgabë por ladzë catë bëruꞌu raiꞌ, pues niabrí raiꞌ ngaꞌli \v 16 perë guc shtuꞌu raiꞌ lugar más mejurë, quiere decir, tubi lugar lu gubeꞌe. Por ni Dios nádiꞌi ziquë nartú lúhiꞌ sino rquitë lduꞌu më con lëꞌë raiꞌ purquë gunaꞌbë raiꞌ lëꞌë më Dios shtë raiꞌ nu bëꞌnë më preparar tubi ciudá catë guëquëreldë raiꞌ. \p \v 17 Gualdí lduꞌu Abraham shtiꞌdzë Dios; por ni iurë Dios bëzú tubi prëbë lúhiꞌ, bëdchininú Abraham lúniquë shíniꞌ Isaac parë gúniꞌ ofrecer Isaac lu bëcuꞌguë ziquë tubi ma. Na Abraham dispuestë gúniꞌ ofrecer lúniquë shíniꞌ lu Dios aunquë antsë guniꞌi Dios lu Abraham tubi promësë; \v 18 guniꞌi Dios shcuendë Isaac: “Por shínil gápël cantidá llëbnil”. \v 19 Pues Abraham guc bë́ꞌaiꞌ de quë Dios napë pudërë parë guëcuaꞌñi më ra tëgulë. Zni rac guëníꞌiaꞌa cumë figurë de quë Abraham bë́ꞌniꞌ recibir stubi vueltë lëꞌë shíniꞌ ladi ra tëgulë purquë parë Abraham hia guti shíniꞌ. \p \v 20 Gualdí lduꞌu Isaac shtiꞌdzë Dios; por ni Isaac gunáꞌbëiꞌ lu Dios bendición nanaguër guëdchini parë shíniꞌ, Jacob nu Esaú. \v 21 Nu zac Jacob gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios; por ni iurë hia mërë gátiꞌ, bë́ꞌniꞌ bendecir cadë shinilláguiꞌ naná shini José. Bëꞌnë Jacob adorar lëꞌë më mientras rquíꞌchiꞌ tubi bastunë. \v 22 Nu José gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios; por ni iurë mërë gátiꞌ, guníꞌiꞌ lu ra më israelitë de quë napë quë guëruꞌu raiꞌ de ladzë Egipto nu bëdëꞌë José ordë lla guëcaꞌchi ra mënë baꞌcu shtë́hiꞌ. \p \v 23 Ra shtadë Moisés gualdí lduꞌu raiꞌ; por ni iurë gulë meꞌdë, adë bëdzë́bëdiꞌi raiꞌ lu rëy lo quë nagunibëꞌa rëy. Guná raiꞌ lu meꞌdë, nachaꞌngu meꞌdë. Bëcaꞌchi raiꞌ lëꞌë meꞌdë por tsunë mbehu. \p \v 24 Gualdí lduꞌu Moisés shtiꞌdzë Dios; por ni iurë lë́ꞌiꞌ náhiꞌ nguiu ruꞌbë, adë në́diꞌiꞌ nacáꞌaiꞌ lë shtsaꞌpë rëy shtë Egipto \v 25 sino quë guniꞌi ldúꞌiꞌ sac zíhiꞌ con los de más sáhiꞌ ra mënë israelite. Adë guc shtúꞌudiꞌi guëquitë lduꞌu Moisés por duꞌpë tiempë ra cusë mal shtë guë́ꞌdchiliu, cusë nanapë quë tsalú. \v 26 Más bien guniꞌi Moisés, mejurë gúniꞌ sufrir por Cristo naná zeꞌdë despuësë quë niapë Moisés grë ra tesurë shtë Egipto. Zni guc; gunáhiꞌ ra cusë naguër gac ziquë tubi premi naguëdëꞌë Dios cáꞌaiꞌ. \p \v 27 Por galrialdí lduꞌi Moisés bërúꞌuiꞌ guëꞌdchi Egipto; adë bëdzë́bëdiꞌiꞌ llanë shtë rëy; guagláꞌguiꞌ firmë igual ziquë el quë narná lu Dios aunquë adë chu rnádiꞌi lúhiꞌ. \v 28 Gualdí lduꞌu Moisés shtiꞌdzë Dios; por ni bëzuꞌbë diáguiꞌ rëglë shtë Pascu; gunibëꞌa Moisés de quë guëllëꞌë rënë shtë lliꞌli, nu guëtiaꞌa mënë rënë ni ruaꞌ puertë parë iurë tëdë ianglë shtë galguti, adë gátidiꞌi primërë shini nguiu shtë ra më israelitë. \p \v 29 Por galrialdí lduꞌu, ra israelitë gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë Dios; por ni gudëdë raiꞌ Nisëduꞌu Llni si fuërë cumë ziquë guiuꞌu bidchi, perë iurë ra mënë egipcios guc shtuꞌu tëdë rall nisëduꞌu, pues bëldaꞌu nisë rall; guti rall. \p \v 30 Ra israelitë gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë më; por ni bëdëꞌë raiꞌ vueltë alrededurë guëꞌdchi Jericó gadchi dzë nu gulaguë luꞌ shtë guëꞌdchi. \v 31 Rahab gualdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios; na Rahab tubi naꞌa mal, perë adë gútidiꞌiꞌ juntë con ra nadë bëzuꞌbë diáguëdiꞌi purquë Rahab bë́ꞌniꞌ recibir con bien ra mënë israelitë naguagldaꞌchi guëꞌdchi Jericó. \p \v 32 ¿Pë más guëníꞌiaꞌa iurneꞌ? Nídiꞌi tiempë parë guadiꞌdza shcuendë Gedeón, nu Barac, nu Sansón, nu Jefté, nu David, nu Samuel, nu los de más ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë Dios guahietë. \v 33 Por galrialdí lduꞌu, bëꞌnë raiꞌ gan lu enemigu shtë raiꞌ; gunibëꞌa raiꞌ tubi manërë justë; bëꞌnë raiꞌ recibir cusë zaꞌquë nabëꞌnë Dios prometer. Bëtaꞌu raiꞌ ruaꞌ león; \v 34 bësëaldë raiꞌ guiꞌi dushë; bëruꞌu raiꞌ lu peligrë niaguini mënë lëꞌë raiꞌ con spadë. Ra naná nápëdiꞌi fuersë, gupë raiꞌ fuersë ruꞌbë. Guc raiꞌ mënë fuertë lu guërru, nu bësëlluꞌnë raiꞌ suldadë naná mënë zitu. \v 35 Guzac ra naꞌa bëꞌnë rall recibir ra tëgulë shtë raiꞌ stubi vësë más; guashtë́ tseꞌlë raiꞌ ladi ra tëgulë. \p Sëbëldá mënë guti lu galnë́; bëquë́ guiaꞌa rall libertá parë gunë raiꞌ gan tsashtë́ raiꞌ ladi ra tëgulë të guëquëreldë raiꞌ stubi vidë mejurë. \v 36 Stubi tantë mënë guzac zi raiꞌ. Bëꞌnë mënë burnë lëꞌë raiꞌ, nu bëdëꞌë mënë hiaguë nu bëldiꞌbi mënë lëꞌë raiꞌ con cadënë parë tsa raiꞌ lachiguiꞌbë. \v 37 Guti raiꞌ lu guëꞌë nu bëriuguë raiꞌ guëruldë raiꞌ con cierrë; [bëtëꞌdë mënë prëbë lu raiꞌ të gunë rall duldë.] Gudini mënë lëꞌë raiꞌ con spadë; canzë́ raiꞌ sin lidchi raiꞌ; prubi raiꞌ. Zeꞌdë raiꞌ gutë raiꞌ guiꞌdi ladi ra ma ziquë guiꞌdi ladi lliꞌli u guiꞌdi ladi chivë. Bëzac zi mënë lëꞌë raiꞌ; nu bëꞌnë rall maltratar lëꞌë raiꞌ. \v 38 Ra mënë shtë guë́ꞌdchiliu adë guná záquëdiꞌi lu raiꞌ, perë lëꞌë raiꞌ lasac raiꞌ más quë guëdubi guë́ꞌdchiliu. Ra mënë ni guquëreldë raiꞌ lachi, nu lu dani; guquëreldë raiꞌ laꞌni cuevë nu laꞌni guëru shtë guë́ꞌdchiliu. \p \v 39 Grë ra mënë ni gualdí lduꞌu raiꞌ shtiꞌdzë Dios, nu Dios laꞌni Sagradas Escrituras quëgluáꞌaiꞌ na raiꞌ mënë zaꞌquë, perë sin quë adë guëtë́ꞌdëdiꞌi, adë bë́ꞌnëdiꞌi rall recibir lo quë nabëꞌnë më prometer \v 40 purquë Dios napë më lugar mejurë parë grë hiaꞌa. Guniꞌi më ra mënë ni adë gúnëdiꞌi rall recibir fin shtë salvaciuni hashtë despuësë. Sulamëntë con lëꞌë hiaꞌa gac raiꞌ completamente mënë sin ni tubi duldë delantë lu Dios. \c 12 \s1 Jesús na ejemplë parë lëꞌë hiaꞌa \p \v 1 Por grë ra naguniaꞌa iurneꞌ, cumë nanú guëdubi ladë shtë́naꞌa ra nabëluaꞌa fe shtë raiꞌ; iurneꞌ runë tucarë guësáꞌnaꞌa tubi cuꞌ grë́tëꞌ ra cusë narunë storbë con grë duldë naná runë bëshiꞌdi lëꞌë hiaꞌa. Cha guiagláꞌgaꞌa delantë; gácaꞌa më firmë ziquë tubi nardëꞌë fuersë parë gúnëll gan tubi carrërë. \v 2 Cha guia hiaꞌa lu Jesús ziquë muestrë shtë́naꞌa. De lëꞌë më zeꞌdë fe shtë hiaꞌa; na më el quë narunë compañi parë tsaldí lduꞌu mieti más. Guc bëꞌa Jesús despuësë guti më, guëquitë lduꞌu më; por ni guzac zíhiꞌ; ruaꞌa lduꞌu më dulurë nu shtu shtë galguti lu cruz. Iurneꞌ cuezë më ladë ldi shtë Dios, lugar shtë hunurë culaꞌni më. \p \v 3 Gulë bëꞌnë llgabë iurneꞌ lo quë naguzac con Jesús; guzac zi më demasiadë por ra mënë mal nabëꞌnë cuntrë lëꞌë më. Mizmë manërë adë guëdzáguëdiꞌi të nu adë rdzë́bëdiꞌi të mientras rzac zi të purquë na të shmënë Cristo. \v 4 Pues lëꞌë të todavía adë gudínidiꞌi mënë lëꞌë të por runë të cuntrë ra duldë. \v 5 ¿Pë bëaꞌldë lduꞌu të lo quë naquëgniꞌi Dios lu të? purquë ruadiꞌdzënú më lëꞌë të ziquë shini më. Naescritë: \q1 Shinia, adë rúnëdiꞌil desprëci Shtádël iurë lëꞌë më cagniꞌinú më lë́ꞌël. \q1 Adë riádiꞌi ldúꞌul iurë lëꞌë më runë cashtigu lë́ꞌël. \q1 \v 6 Purquë lëꞌë Dadë quëgniꞌinú më grë ra shini më purquë rac shtuꞌu më lëꞌë raiꞌ. \q1 Nu quëhunë më cashtigu grë́tëꞌ shini më narunë më recibir. \m \v 7 Gulë gac firmë lu cashtigu narsheꞌldë më guë́quël. Grë cusë ni tëdë parë bien shtë të purquë quëhunë më tratë lëꞌë të ziquë shini më. Grë ra dadë quëhunë rall corregir shínill. \v 8 Perë si talë Dios adë rúnëdiꞌi më corregir lëꞌë të, nádiꞌi të legítimë shini më, sino na të ziquë meꞌdë lldubi. Es quë runë më cashtigu grë́tëꞌ ra shini më. \v 9 Más de ni, tiempë na hiaꞌa llguëꞌnë, ra shtádaꞌa lu guë́ꞌdchiliu rëꞌ, bëꞌnë rall cashtigu lëꞌë hiaꞌa nu rdë́ꞌnaꞌa rëspëti lu raiꞌ. Por ni más rquiꞌni guëdëꞌë hiaꞌa sí të guënibëꞌa Dios lëꞌë hiaꞌa parë gápaꞌa vidë sin fin. Na më Shtádaꞌa nacabezë gubeꞌe. \v 10 Ra shtádaꞌa lu guë́ꞌdchiliu rëꞌ, por duꞌpë tiempë bëꞌnë rall corregir lëꞌë hiaꞌa según narniꞌi lduꞌu raiꞌ, perë Dios quëhunë më cashtigu lëꞌë hiaꞌa por bien shtë́naꞌa të gácaꞌa mënë zaꞌquë sin ni tubi duldë, igual ziquë na më; santu náhiꞌ. \v 11 Pues verdá nahin, ni tubi cashtigu adë rsëdchínidiꞌi lëgrë laꞌni lduꞌu hiaꞌa mientras quëhunë më cashtigu lëꞌë hiaꞌa; nahin cusë durë, perë fin shtë cashtigu na vidë naná tubldí delantë lu Dios con paz parë grë ra nardëꞌë cuendë nu rúnëll recibir cashtigu ni cumë cusë zaꞌquë. \s1 Cashtigu parë el quë narquë́ guiaꞌa shtiꞌdzë Dios \p \v 12 Por ni gulë guniꞌinú saꞌ të naná ziquë tubi nanápëdiꞌi fuersë të adë guëazë guétëdiꞌi rall lu shnezë Dios. \v 13 Gulë quili nezë naná tubldí parë tsanaldë të nezë ni. Iurní saꞌl naná ziquë tubi cujë, adë guërúꞌudiꞌill nezë zaꞌquë sino gáquiꞌ firmë con fe shtë́nëll. \p \v 14 Gulë guniꞌi lduꞌu të tsu en paz con grë mënë. Gulë guanaldë nezë zaꞌquë catë nídiꞌi maldá. Gulë gac mënë santu. \v 15 Gulë gapë mizmë lë́ꞌël të adë chu rúnëdiꞌi faltë ra bendición shtë Dios, nu gulë gapë mizmë lëꞌë të parë adë nádiꞌi mënë falsë entrë ra shmënë Dios. Adë chu gáquëdiꞌi ziquë guiꞌlli lda nariaruꞌbë entrë ra plantë, no sea por tubi de lëꞌë të gac guëllini grë ra saꞌ të con duldë. \v 16 Gulë gapë mizmë lë́ꞌël parë ni tubi de lëꞌë të adë guëquëréldëdiꞌi ziquë mbecu, nu ni tubi de lëꞌë të gunë desprëci ra cusë zaꞌquë shtë Dios; zni bëꞌnë Esaú; por tubsë cumidë bëtuuꞌll grë́tëꞌ herenci narunë tucáriꞌ ziquë shini naguëlú. \v 17 Hia nanë́ të despuësë iurë Esaú guc shtuꞌu gúniꞌ recibir bendición shtë shtádiꞌ, pues bëquë́ guiaꞌa shtádiꞌ lë́ꞌiꞌ aunquë nalë́ gunaꞌbë Esaú nu bíꞌniꞌ; hiadë bëdzélëdiꞌi mudë parë gac cambi lo quë nabë́ꞌniꞌ. Bë́ꞌniꞌ desprëci herenci. \p \v 18 Iurë guabiꞌguë të lu Dios, adë nádiꞌin ziquë ra më israelitë guahietë. Guabiꞌguë raiꞌ lu dani nazú guëllaꞌ. Guná raiꞌ lu dani catë bëruꞌu beꞌlë. Guná raiꞌ nacahi con gueꞌlë; guná raiꞌ gushëguiuꞌu con mbë dushë. \v 19 Bini raiꞌ bë shtë trompetë nu chaꞌ Dios. Ra naná bini ra diꞌdzë ni, bëꞌnë raiꞌ ruëguë lu Dios hiadë guëníꞌidiꞌi bë másruꞌu. \v 20 Bëꞌnë raiꞌ zni purquë adë bë́ꞌnëdiꞌi raiꞌ gan niuaꞌa lduꞌu raiꞌ lu mandadë naguniꞌi më lu raiꞌ. Bë ni guniꞌi: “El quë nasú guëáhiꞌ lu dani, mënë u tubi ma, pues napë quë gátiꞌ lu guëꞌë”. \v 21 Nalë́ nadzëꞌbë guc dzë ni. Iurë guná Moisés lu ra cusë ni, guníꞌiꞌ: “Nalë́ rchiꞌcha nu rdzëba”. \p \v 22 Zni guc tiempë guahietë, perë lëꞌë të iurneꞌ guabiꞌguë të lu dani verdadërë lë Sión. Guabiꞌguë të lu ciudá shtë Dios nanabani; quiere decir, Jerusalén nananú gubeꞌe. Guabiꞌguë të lu cantidá mili shtë ra ianglë nabëdëá parë gunë raiꞌ adorar Dios con galërquitë lduꞌu. \v 23 Mizmë lugar ni nanú zihani shini Dios; bëdëá raiꞌ; lë raiꞌ naescritë lu gubeꞌe. Guabiꞌguë të lu Dios, lëꞌë juësi nagunë juzguë grë mieti. Guabiꞌguë të lu ra nguiu naquëreldë gubeꞌe; hia Dios bë́ꞌniꞌ recibir lëꞌë raiꞌ completamente nazaꞌquë. \v 24 Guabiꞌguë të lu Jesús, el quë nabësëdchini tubi conveñi cubi entrë Dios nu ra mënë. Guabiꞌguë të lu lugar catë bëdeꞌbi rënë narunë lasac conveñi ni; rënë ni runë significar cusë mejurë quë rënë shtë Abel. \p \v 25 Gulë gapë cuidadë adë guëquë́ guiáꞌadiꞌi të diꞌdzë shtë el quë naruadiꞌdzë lu të, purquë si talë adë bë́ꞌnëdiꞌi mënë gan guëcaꞌchilú rall lu Dios guahietë, mënë naquë́ guiaꞌa shtiꞌdzë Dios iurë lë́ꞌiꞌ bëtsë́bëiꞌ lëꞌë rall, ¿lla mudë guëcaꞌchilú hiaꞌa lu më si talë guëluaꞌa të́chaꞌa lu naquëgnaꞌbë lëꞌë hiaꞌa dizdë gubeꞌe? \v 26 Bë shtë Dios tiempë guahietë bëniꞌbin lëꞌë guë́ꞌdchiliu, perë iurneꞌ bëꞌnë më prometer con diꞌdzë rëꞌ: “Stubi vësë más guësëniꞌbia guë́ꞌdchiliu nu también gubeꞌe”. \v 27 Iurë guniꞌi Dios: “Stubi vësë más” rdëꞌë hiaꞌa cuendë de quë grë́tëꞌ cusë nabëniꞌbi Dios, cusë narná hiaꞌa iurneꞌ, tsalú rahin; guëdchisú më ra cusë nabëntsaꞌu më parë guëaꞌnë parë siemprë ra cusë nadë rníꞌbidiꞌi. \v 28 Por ni cha guëdëꞌë hiaꞌa graci lu më purquë bëdë́ꞌnaꞌa recibir lëꞌë më ziquë Rëy. Catë rnibëꞌa më adë gáquëdiꞌi guëniꞌbin. Cha guëdë́ꞌnaꞌa sirvë lëꞌë më con rëspëti. Guëdápaꞌa rëspëti delantë lu më purquë na më Dios shtë́naꞌa. \v 29 Náhiꞌ ziquë beꞌlë narzunë́ lduꞌu mieti de grë maldá. \c 13 \s1 Lo quë narunë tucarë gunë shmënë Dios \p \v 1 Gulë tsaglaꞌguë gac shtuꞌu ra saꞌ të. \v 2 Gulë tsaglaꞌguë gac të më zaꞌquë con ra visitantë nardchini lídchil purquë sin adë guc bë́ꞌadiꞌi mënë, bëldá rall bëdëꞌë rall pusadë parë ianglë. \p \v 3 Gulë bësëagná lduꞌu të ra nanú prësi cumë ziquë mizmë lë́ꞌël nanul prësi juntë con lëꞌë rall. Gulë bësëagná lduꞌu të ra naná rzac zi purquë todavía quëreldë të lu guë́ꞌdchiliu; napë të cuerpë débil. \p \v 4 Gulë bëꞌnë cumplir ra promësë naguníꞌil iurë bëtsë́ꞌal; adë chu guëquënú sáhiꞌ purquë Dios gunë më juzguë grë ra narquënú tseꞌlë mënë, nu gunë më juzguë grë mënë narunë duldë adulteri. \p \v 5 Adë sébidiꞌi lduꞌu të dumí; gulë bëquitë lduꞌu con lo quë nanapë të purquë Dios guniꞌi: “Jamás adë guësáꞌnëdiaꞌa lëꞌë të; siemprë guna cumplir shtiꞌdza”. \v 6 Zni rac guëníꞌiaꞌa sin quë adë chu guëzá lduꞌu: \q1 Lëꞌë Dadë quëhunë më compañi na; \q1 adë guëdzë́bëdiaꞌa lo quë nagunënú mënë na. \p \v 7 Gulë bëagná lduꞌu të shtiꞌdzë ra nagunibëꞌa entrë lëꞌë të, ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë Dios lu të. Gulë guaglaꞌguë manërë gubani raiꞌ; guc raiꞌ firmë lu shnezë Dios. Gulë bëꞌnë llgabë lla guc fin shtë raiꞌ nu gulë bëꞌnë ziquë bëꞌnë raiꞌ. \p \v 8 Jesucristo na më igual iurneꞌ ziquë guc më antsë nu na më lo mizmë parë siemprë; gáquëdiꞌi më cambi. \v 9 Adë rdë́ꞌëdiꞌi të sí parë guaꞌa mësë falsë lëꞌë të tëchi stubi clasë ldaiꞌ por enseñansë nanadë chu riasë́diꞌi; mejurë gac të më firmë lu shnezë Dios por favurë nu bendición naquëhunë më. Adë tsanáldëdiꞌi të tëchi custumbrë narunë tratë pë cusë nazaꞌquë gaul, pues grë ra narianaldë tëchi rëglë ni, adë bë́ꞌnëdiꞌi rall gan gac rall mënë zaꞌquë lu Dios. \p \v 10 Sacrifici nadápaꞌa, adë rúnëdiꞌin tratë gau mieti lu mellë. Ra natsaglaꞌguë gunë rall adorar Dios según lëy guahietë, nápëdiꞌi raiꞌ derechë gau raiꞌ sacrifici shtë hiaꞌa. \v 11 Pues ra bëshuzi primërë riutënúhiꞌ rënë shtë ra ma Lugar Santísimo; bë́ꞌniꞌ ofrecer rënë ni lu Dios parë guëdchisú më ra duldë, perë cuerpë shtë ra ma biaꞌa mënë fuërë shtë guëꞌdchi parë tsequi. \v 12 Zni zac Jesucristo guzac zi më fuërë ruaꞌ ciudá parë guëzunë́ më duldë shtë mënë por prupi rënë shtë́hiꞌ të gac raiꞌ santu. \v 13 Pues iurneꞌ cha guiá hiaꞌa lu Jesús, guëruꞌu hiaꞌa religiuni gushë nu sac zi hiaꞌa ziquë bëꞌnë më sufrir. \v 14 Lu guë́ꞌdchiliu rëꞌ adë nadápëdiꞌiaꞌa lugar segurë parë guëquëréldaꞌa parë siemprë, sino dzulézaꞌa nu zudíliaꞌa lugar zaꞌquë nanaguër guëdchini despuësë. \v 15 Por ni guëdubi tiempë, cha guëdë́ꞌnaꞌa alabar Dios por medio de Dadë Jesucristo. Pues labansë ni na lo quë naguëdë́ꞌnaꞌa ofrecer lu më con ruaꞌ hiaꞌa. \v 16 También adë chu guësëáꞌldëdiꞌi lduꞌi gunë compañi saꞌll con lo quë nanápël purquë ra cusë ni na ziquë sacrifici narsëquitë lduꞌu Dios. \p \v 17 Gulë bëzuꞌbë diaguë grë́tëꞌ shtiꞌdzë ra narnibëꞌa entrë lëꞌë të. Gulë gapë rëspëti lëꞌë raiꞌ purquë lëꞌë raiꞌ canihapë raiꞌ almë shtë të; nanë́ raiꞌ tubi dzë napë quë guëtëꞌdë raiꞌ cuendë lu Dios. Gulë guniꞌi lduꞌu, gac të mënë zaꞌquë të iurë guëtëꞌdë raiꞌ cuendë lu Dios, gunë rallin con galërquitë lduꞌu, lë́dëdiꞌi con galërbini lduꞌu. Si talë adë gúnëdiꞌi të cumplir shtiꞌdzë raiꞌ, adë nápëdiꞌil ni tubi provëchë. \p \v 18 Gulë gunaꞌbë lu Dios por lëꞌë naꞌa; pues napë naꞌa segurë de quë bëdëꞌnë naꞌa dchiꞌni según voluntá shtë Dios. Siemprë galërniꞌi lduꞌu naꞌa na parë bien shtë të. \v 19 Runa ruëguë lu të, gulë gunaꞌbë lu Dios de quë nasesë guëneꞌe më sí, guëabrí guënahia lu të stubi. \s1 Rialú cartë rëꞌ con tubi saludë \p \v 20 Dios naná rcueꞌdchí lduꞌu hiaꞌa, el quë nabëcuaꞌñi lëꞌë Dadë Jesús ladi ra tëgulë, gunë ldaiꞌ më guëc të. Jesucristo na vëquërë ruꞌbë parë grë ra shmënë Dios. Por rënë më conveñi cubi entrë Dios nu ra mënë, napin valurë. Conveñi ni nunquë adë tsalúdiꞌin. \v 21 Quëgnaꞌbë naꞌa lu më, guëneꞌe më grë cusë zaꞌquë parë gac të mënë completamente preparadë parë gunë të cumplir voluntá shtë më, quë lëꞌë më guëneꞌe më mizmë fuersë shtë më parë gac të mënë ziquë rac shtuꞌu më. Gunë më ra cusë ni por Jesucristo naná runë tucarë grë labansë nu graci shtë mieti parë siemprë. Amén. \p \v 22 Bëchi, quëhuna ruëguë lu të, gac të më pacënci. Gulë bëꞌnë recibir cunseju nabëquëaꞌa laꞌni cartë rëꞌ purquë adë bëquë́ꞌëdiaꞌa zihani diꞌdzë lu të. \v 23 Rac shtuaꞌa gac bëꞌa të lëꞌë bë́chaꞌa, Timoteo, hia lë́ꞌiꞌ nápiꞌ libertá. Si talë guëdchíniꞌ ndëꞌë, también na guëdëꞌpë guëná naꞌa lëꞌë të. \p \v 24 Gulë bëdëꞌë saludë grë́tëꞌ ra narnibëꞌa entrë lëꞌë të, ra naná cabësë shtë ra grupë. Nu bëꞌnë saludar grë ra narialdí lduꞌi shtiꞌdzë Dios de verdá. Pues ra nazeꞌdë ladzë Italia quëgsheꞌldë raiꞌ saludë parë lëꞌë të. \p \v 25 Favurë shtë Dios guëaꞌnënú lëꞌë të. Amén.