\id ACT \h HECHOS \toc1 NU UCCUA TIEMPO QUI' CA APÓSTOL \toc2 HECHOS \toc3 Hch. \mt1 NU UCCUA TIEMPO QUI' CA APÓSTOL \mt1 LOS HECHOS \mt2 De Los Apóstoles \c 1 \p \v 1 Titsa' nu bèdi'a' lo primer libro nna gutixa'ánia' lu', estimado Teófilo, iyaba ca cosa nu beni Jesucristua de bitée yetsiloyu, ą'hua nu gutixe'e ántesca edi' Tata Dios bi ỹiabara'. \v 2 Miéntraste du rùe lani ca discípulo qui'áa nna gutixa'ánie cabi lani la'huacca qui' Espíritu Santo ti'iỹa ná nu guni cabi, porqui'ni labé becuí'e cabi nna guthel·le'e cabi para ccá cabi mensajero quì'e. \v 3 Bitola de uccuee padecer nna gùttìe nna, làniana enne' bàni tení gùdue ru'a lo cabi iỹé vuelta tsè' durante chua' ubitsa nna benie iỹetse' ca cosa, prueba de qui'ni hualigani chi beyáthee de lo lù'uti nna beyacca bànie nna gutixa'ánie cabi acerca de la' rigú'ubia' qui' Tata Dios. \v 4 Miéntraste dùe júntubá lani cabi nna gunènie cabi nna rèe: Bittu iria tè le le' ciudad Jerusalén, sino ná qui'ni cueda le hasta qui'ni ccá cumplir ca titsa' nu ra Tata Dios para lebi'i acerca de nu chìa beyénini le gunní'a', \v 5 porqui'ni Juáan nna hualiba beni bi bautizar lani inda, pero alaáruhuá iỹé ubitsa ga reyatsa para qui'ni ccá le bautizar lani Espíritu Santo. Anía ra Jesús cabi. \p \v 6 De tsè'e cabi júntubá lani Jesús nna gunàba titsa' tè cabi e nna ra cabi e: Señor, tsí guni cuią'lu' qui'ni nación qui' ri'u Israel nna eyàtta' la' rigú'ubia' quì'į tiempo tsè'e rí'uį cá. \v 7 Becàbi tìe nna rèe cabi: Labí ná qui'ni ccá le saber ca tiempo nìhua ca tsá señalado nu tsua' teruba Tata Dios yùe biỹa gúnie. \v 8 Pero canchu chi íl·lani Espíritu Santo lani lebi'i nna, la'a labé gúnnée la'huacca qui' le para qui'ni ccá le testigo quia' le' Jerusalén nna tsía le quixá'a le nu cca quia' ituba región Judea nna Samaria nna hàstaá ituba yétsiloyu. \v 9 De beyacca gùnnie ca tìtsi'į nna hua rinna' cànna bá cabi e nna déyyee ỹiabara' hasta qui'ni bèyye'e le' ttu bía, làniana labiru bila'ni cabi e. \v 10 Miéntraste rinna' cabi déyee ỹiabara' nna prontu taá bitsina' chuppa ca ángel naccu' ỹó tsíttsì cabi nna, \v 11 ra cabi ca discípulua: Lebi'i ca ènne'yu' qui' Galilee, biecca rehuiní'ni le nna rinna'áru le rá' nì'i, pues la'a mísmuba Jesús enne' chì' bedà' taá ru'a lo le déyyee ỹiabara', pues ą́' bá itée attu ti'ba chi bila'ni li e déyyee ỹiabara'. \p \v 12 Làniana bedà' ca discípulua lo i'ya láą Monte de Los Olivos nna deyya cabi Jerusalén ttu distancia nu ná permitido thá' ttu enne' tsá redi' latsi' ca enne' Israel. \v 13 De betsina' cabi Jerusalén nna gutà'a cabi le' ttu yú'u nu de chùppa cùà'. Iqquia rá' lá nna tsè'e iyaba cabi. Entre làcabi nna tsè'e: Pedrua nna, ą'hua Jacóbua nna, Juan nna, Andrés nna, Felípea nna, Tomás nna, Bartoloméa nna, Matéua nna, Jacobo ỹi'ni Alféua nna, ą'hua Simón enne' reya cabi Zelótea, ą'hua Judas alàa Iscariote sino bettsi' attu enne' lá bi Jacobo. \v 14 Iyaba cabi nna tulidàba retùppa cabi nía runi cabi oración lani ca bettsi' Jesús ą'hua lani María nàna qui'áa, ą'hua lani adí ca niula creyente nna. \v 15-16 Ttu vuelta nna gùduli Pedrua lahui' ca hermanos, làniana hua ná gayua' gàl·lia cabi tsè'e nía nna ra tè bi: Lebi'i hermanos, uccua duel·la' ccá cumplir nu chi ra Espíritu Santo por medio de David acerca de Judas Iscariote nu gunéru lo canu bedàxu' cą Jesús preso. \v 17 Lą nna gulàni huą́ intu', ą'hua ttùba tsina nu cca qui' Tata Dios benią lani intu'. \v 18 Lani bel·liu nu bete cą quì'į por mal nu beni naá nna huì'ini cą ttu loyu. Làniana dèsdeba ttu lugar ra' beduyú tè iqquį nna bìtsu' tè lì'į nna biria iyáỹiani ca tuye'e quì'į. \v 19 Bina ba ca enne' Jerusalén nu uccua lani ą nna gutìxa cą lá lóyúa Acéldama ttu titsa' quì'ba quį, pero titsa' quì'ba ri'u nna láą Loyu qui' Réni. \v 20 Porqui'ni riquixá'a Tata Dios lo libro Salmos làti rèe: \q1 Yú'u làti gùduą nna eyacca tàttsi, \q1 Lanuru nuỹa thuą lì'į. \p Ą'hua ra: \q1 Attu enne' huaya' lá thú lugar quì'į. \m \v 21 Acca caduel·la' qui'ni gucué' ri'u ttu ca hermanos tsè'e nì canu guda' lani intu' ca apóstol tulidàba loti' gurèni Señor Jesús entre rí'uį, \v 22 dèsdeba loti' beni Juáan ne bautizar hàstaa qui'ni Tata Dios nna bedi'e ne ỹiabara'. Caduel·la' qui'ni gucué' ri'u nuỹa ttu ca hermánuį para ccá bi ttu testigo tì'a intu' de qui'ni Jesús nna beyáthee de lo lù'uti. \p \v 23 Làniana beni cabi nombrar chùppa cabi: José enne' lá huá bi Barsabás ą'hua reya cą bi Justo. Beni hua cabi nombrar Matías. \v 24 Beni tè cabi oración nna ra cabi: Señor, hua nabia' báni cuią'lu' la' rulábalatsi' qui' iyate tu'. Annana beluè'ni intu' nuỹa la ttu ca enne' chuppíį chi becué' cuią'lu', \v 25 para qui'ni ccá bi mensajero le' tsina qui' cuią'lu' porqui'ni Judas Iscariote nna lanúruą té; por maldad nu beni naá acca día bą́ lugar làti ràl·la'ą tsíą. \v 26 De chi beyacca beni cabi oración nna beni cabi ca enne' chùppa sortear. Gùl·la' tè Matías. Acca dèsdeba lània nna gulátsi' hua bi tsìnia ca apóstol. \c 2 \p \v 1 Bì'yu ba tsá Pentecostés tsieyóna' ubitsa bitola de beyatha Jesús de lo lù'uti, làniana iyaba ca enne' ríalatsi'á nna tsè'e cabi ttùba lugar. \v 2 De repente tabá biyeni ttu ruido fuerte ni da' de ỹiaba tì'ba canchu chi rite ttu be' fuerte gani nna binìnìni le' ituba yú'u làti tsè'e cabía. \v 3 Bilá' tehuáni cabi gùl·lani fuego nu ràl·la' tì'a ca pedazo yi' nna gùthilàliani cą nna bitsina' cą iqquia ttu ttu tsa cabi. \v 4 Làniana iyaba cabi nna beni cabi recibir la'huacca qui' Espíritu Santo nna gùdulo cabi rinne cabi attu te ca titsa' según bá nu beni Espíritua latsi' cabi qui'ni inne cabi. \v 5 Tiempo lània nna tsè'e hua le' Jerusalén ca enne' Israel nu runi cumplir según religión qui' quį nna da' cą le' iyaba ca nación canu anta' le' yétsiloyu. \v 6 Ca enne' ỹétsi'á nna de biyénini cą ruíduá nna bitùppa tè cą nna cuenta uccuaỹí bá latsi' quį tsè'e cą porqui'ni biyénini ca rinne cabi titsa' qui' ttu ttu tsa quį. \v 7 Tsè'e tsi bá cą de tántubá biquíla' latsi' quį, làniana ra cą: Tsí álahua iyaba canu rinnį nna ná cą canu Galilea cá. \v 8 Ti'ala modo acca riyénini ri'u rinne cą titsa' qui' ttu ttu tsa ri'u nu nàliani ri'u cá. \v 9 Ri'u nna da' ri'u le' iỹetse' ca nación nna ca distritu nna: le' Partia, Media, Elam, Mesopotamia l·le, ą'hua le' la'a mísmuba región qui' Judá làti tsè'e rí'uį l·le, ą'hua Capadocia, Ponto, Asia l·le, \v 10 ą'hua ca lugar lá cą Frigia, Panfilia, Egíptua, ą'hua adí ca lugar qui' Africa attu ládulá làti ga'na ciudad Cirene l·le. Tsè'e hua entre ri'u canu da' de Roma nna ỹua tè cą nì; ttu te cą nna chi ná cą enne' Israel dèsdeba gùlia cą; attu te cą nna chì' uccua bá cą enne' Israel por religión. \v 11 Tsè'e hua entre ri'u canu da' de ttu isla láą Creta, ą'hua canu da' dèsdeba Arabia nna. Pero iyaba ri'u nna riyénini ri'u rinne ca ènni'į ca titsa' nu dacca' iquíla'ní latsi' ri'u acerca de Tata Dios lani propio gani titsa' qui' ttu ttu tsa ri'u. \v 12 Iyaba cą nna uccuaỹí ya'áni latsi' quį nna labí yù cą biỹa nuá, acca gunàba titsa' luetsi quį nna ra cą: Biadi' lo ná nui cá. \v 13 Pero attu te cą nna beỹìtsi cą nna ra cą: Es qui'ni dùtsi báni cą. \p \v 14 Làniana gùduli Pedrua ą'hua átsinia ca apóstol. Gùnne tè Pedrua iditsa nna ra bi: Lebi'i ca enne' Israel ą'hua adí le canu tsè'e le' Jerusalén, liudaáruhuá naga' le tuchùppa titsa' quixa'ánia' le: \v 15 Intu' nna bihua dùtsinì tu' tì'a ná la' rulaba latsi' qui' le, porqui'ni ritìį gà teruba tsè'e ri'u, labí chi gùl·la' hora ttani ca enne', \v 16 sino qui'ni nu rila'ni le nna riyénini le nna ną́ nu riquixá'a Tata Dios lo libro nu bedia Joel enne' uccua profeta quì'e nna rèe: \q1 \v 17 Canchu chi i'yu ca último tsá nna, ithél·la'a' Espíritu quia' iqquia iyaba ca enne'. \q1 Làniana ca ỹi'ni beyu' le ą'hua ca ỹi'ni niula le nna equixá'a cą acerca de inte'. \q1 Canu cuìti' qui' le nna ila'ni cą ca cosa nu chì' da'la por poder quia'. \q1 Ca enne' gùla qui' le nna ínneni cą yèlà nu cca qui' ỹiabara'. \q1 \v 18 Ą'hua ithél·la'a' Espíritu quia' iqquia ca mozo nna ca criada nna canu ríalatsi' quį inte' nna. \q1 Canchu chi i'yu tsá nna inne cą parte inte'. \q1 \v 19 Gunia' ca cosa de la'huacca ỹiaba, ą'hua adí ca milagro le' yétsiloyu: \q1 tì'a réni nna yi' nna tsèni ti'taání bía nna. \q1 \v 20 Bitsą' nna eyaccą chul·la, biuá'ą' nna ccą́ tì'a réni. \q1 Iyaba ca nui ccá ántesca i'yu tsá guni Señor juzgar yétsiloyu lani la'huacca nna la'yani' de ỹiabara' nna. \q1 \v 21 Iyaba canu gul·luítsa' cą Señor nna inàbani cą ne qui'ni gudilèe cą, \q1 làcą nna gata' salvación qui' quį. \m \v 22 Beni ba Pedrua seguir mensaje qui' bía nna ra bi: Acca lebi'i ca enne' Israel, liudaáruhuá naga' le ca tìtsi'į porqui'ni rinnía' nu cca qui' Jesús enne' Nazaret. Por ca obra quì'e nna ga'na ri'u seguro qui'ni Tata Dios ènni'a guthèl·le'e bi entre ri'u; porqui'ni por medio de Jesús nna beni Tata Dios iỹetse' ca milagro nu belue' qui'ni la'huacca quì'e nna dá'ą de ỹiabara', ca cosa nu biquíla'ni latsi' ri'u, tì'ba chi yù la'a mísmuba lebi'i porqui'ni benie ca cosį nì làti tsè'e rí'uį. \v 23 Pero loti' bete cą ne cuenta latsi' ná' le nna, lebi'i nna bedàxu' li e preso nna beni le mandado qui'ni adí canu tul·la' nna gutaá' cą ne lo curutsia, anía modo nna betti li e. Pero Tata Dios nna chì lá yùe nui porqui'ni uccuą conforme lani la' rulaba latsi' quì'e dèsdeba antes. \v 24 Acca la'a mísmuba Tata Dios nna bechìthee bi de lo lù'uti nna beyacca bànie, anía modo nna bebèqquie bi le' poder qui' lù'utiá, porqui'ni lù'utiá nna labí té la'huacca quì'į para cu'ubià'nią ne. \v 25 Porqui'ni lo Escritura nna gunne rey David nu cca qui' Jesús làti ra bi: \q1 Tulidàba bilá' te' Señor gùdue ru'a lua', \q1 Lèe nna du bée cuìtta'a' lado bàni acca labí ebána te' nna, \q1 \v 26 Yala redácca'ni latsi' lóstu'a' nna rúl·la'a' ca titsa' de la' redacca' latsi' nna, \q1 Ą'hua cuerpo quia' nna edi' latsi'į lani itute confianza qui'ni eyáthą de lo lù'uti, \q1 \v 27 Porqui'ni labí guthà'na cuią'lu' espíritu quia' làti ribèda ca espíritu qui' canu chi gùtti, \q1 Nìhua labí guni cuią'lu' permitir qui'ni gutsu' cuerpo qui' enne' santo guthel·la' cuią'lu', \q1 \v 28 Chi gutixa'áni cuią'lu' inte' nu cca qui' la'labàni nu ná para siempre, \q1 Ą'hua yala edacca' látsa'a' canchu chi él·lania' ru'a lo cuią'lu'. \m \v 29 Gutixa'a Pedrua adí ca titsa' nna ra bi: Hermanos, claru taá yù ri'u qui'ni tà' tàta qui' ri'u David gùttì bi nna bigàttsi' bi, pues bà qui' bi nna ga'na bą́ le' yétsiloyuį. \v 30 Pero David nna gùnne bi parte Tata Dios nna uccua bi saber qui'ni Tata Dios nna hualigani benìnie bi prometer qui'ni ttu descendiente qui' bi lá Cristo nna cu'úbi'e en lugar qui' bi. \v 31 David nna ti'atsi chìa bilá' tènì bi Cristua dèsdeba lània, acca gutixà'a bi quì'e qui'ni eyáthee de lo lù'uti nna ra bi qui'ni espíritu quì'e nna labí eyà'ną entre canu yatti, nìhua cuerpo quì'e nna labí gutsu'ą. \v 32 Là Jesús ènni'a bechìtha Tata Dios bi de lo lù'uti. Intu' nna ná tè tu' testigo qui'ni anía uccua. \v 33 Jesús nna beyacca bànie nna beyáthee de lo lù'uti por la'huacca qui' Tata Dios nna benie recibir Espíritu Santo tì'a nu chi ra Tata Dios dèsdeba antes. Acca ca cosa nu chi bila'ni le nna biyénini le nna da' cą por Tata Dios. \v 34 Álahua qui'ni David nna bì'yu bi ỹiabara', sino la'a làbabi nna gùnne bi nu cca qui' Cristua nna ra bi: \q1 Señor Dios nna gunènie Señor quíya'a nna rèe: Gùduani cuìtta'a' lado bàni, \q1 \v 35 Hàstaá qui'ni gúnná' latsi' ná' lu' iyaba canu làa cca guyu cą lu'. \q1 Para qui'ni gul·liani lu' iqquia quį. \m \v 36 Acca lebi'i hermanos, ccá le saber nna ga'na le seguro qui'ni la'a mísmuba Jesús enne' betaá' le lo curútsia nna née Cristua enne' ná qui'ni itée para gudilèe ri'u, ná huée Xana' ỹiaba nna yétsiloyu nna. \p \v 37 De biyénini cą nui nna yala beléníni cą nna ra tè cą Pedrua nna adí ca apóstol nna: Lebi'i hermanos Israelitas, biala dàni tu' guni tu' cá. \v 38 Becàbi Pedrua nna ra bi cą: Leyàttà'yu lani e qui'ni eyuniỹén latsi'e qui' le nu beni le, ą'hua ttu ttu tsa le nna ccá le bautizar lani nombre qui' Jesucristua para qui'ni gata' perdón qui' le nna; lahuée nna gúnnée la'huacca qui' Espíritu Santo lani le, \v 39 tì'a chi benie prometer para lebi'i ą'hua para ca ỹi'ni le ą'hua para iyate canu tsè'e idittu', tsa'tséla tehuá iyaba ca enne' gaỹi Señor Dios qui' rí'ua. \p \v 40 Làniana Pedrua nna gunèni bi cą adí titsa' nna bete bi consejo qui' quį nna ra bi: Caduel·la' qui'ni ccá le salvo para qui'ni làa nitti le lani yétsiloyuį. \p \v 41 Tsá lània nna huàni tè ttú tsùnna mili' ti'ga ca enne' lani ca creyénteá de biyénini cą mensaje qui' Pedrua nna uccua cą bautizar. \v 42 Iyaba cą nna beni cą seguir nu gútixa'ani ca apóstol ti'iỹa ná nu guni cą. Ttùba uccua la' rulába latsi' qui' cabi nna betùppa tè cabi tulidàba para guni cabi oración nna guni cabi celebrar cena qui' Señor. \p \v 43 Ttu ttu tsa cabi nna yala la' rátsi latsi' gùl·lani lo lòsto' cabi, porqui'ni bila'ni cabi iỹetse' ca milagro nu beni ca apóstol ą'hua adí ca cosa nu rulue' qui'ni la'huacca qui' cabi nna dá'ą de ỹiabara'. \v 44 Iyaba ca enne' chi huíalatsi'á nna betùppa cabi nna gutìthia cabi nu té qui' cabi lani ca enne' pobre. \v 45 Bèttì' cabi ca interés qui' cabi ą'hua iyaba nu té qui' cabi nna beni cuàlani luetsi cabi según ti'iỹa ná bá la' ritè qui' ttu ttu cabi. \v 46 Ttu ttu tsá ní nna betùppa cabi le' templua. Ą'hua le' litsi' ttu ttu tsa cabi nna betùppa cabi nna beni cabi celebrar cena qui' Señor nna gutò cabi júntubá lani la' redacca' latsi'; yala enne' de losto' tsè' uccua cabi nna \v 47 bedàliani cabi Tata Dios. Ituba yétsiá nna yala estimar beni cą cabi, ą'hua ttu ttu tsá nna beláppa' Señor losto' ca enne' para tsíalatsi' quį nna ccá cą salvo. Acca yala biỹèni iglesia qui'áa. \c 3 \p \v 1 Ritį tsùnna ti'gá qui' ttu tsá lània nna huía Pedrua lani Juáan le' templua para guni cabi oración. \v 2 Ru'a puerta qui' templo reya cą Hermosa nna re' ttu nubeyu' nu dèsdeba gùlią nna labí cca thá'ą. Ca enne' nna ritáhua' cą na ttu ttu tsá bá ru'a puerta para qui'ni inàbanią canu ra'a le' templua caridad. \v 3 Nubeyu' cójuá nna bilá' bánią Pedrua lani Juáan qui'ni ra'a cabi le' templua nna gunàbanią cabi caridad. \v 4 Làniana gulèda tè Pedrua nna gùnna' cabi nubéyu'a, acca ra tè Pedrua na: Gùnna' intu'. \v 5 Lą nna bettsia tsìttsì ni lúį cabi belaba latsi'į qui'ni gute cabi biỹa quì'į. \v 6 Pedrua nna ra tè bi ą: Labí té plata nihua oro quia', pero nu chi benna Tata Dios quia' nna gúnná huá' qui' lu': En nombre qui' Jesucristo enne' Nazaret, bèduli nna gùda'. \v 7 Làniana bedàxu' tè bi ná' bànį nna bèthuli bi ą. Luegu taá nna gùdu tsìttsì ca nì'į nna ca ỹíbį nna. \v 8 Nubeyu' cójuá nna bittsíaníą nna gùduą tsìttsì lani ca nì'į, làniana gùduluą gùda'ą nna gutà'a tìą le' templua lani làcabi. Tì'a vívá rida' chìą nna rittsíaníą de tantua la' redacca' latsi' nna bedàlianią Tata Dios. \v 9 Iyaba ca enne' nna bila'ni cą nubéyu'a rida'ą nna rudàlianią Tata Dios. \v 10 Ca ènni'a nna bedácca'ni cą na qui'ni lą nuá gùre' ru'a puerta qui' templua huenàba caridad ttu ttu tsá. Acca yala uccuaỹí latsi' quį nna gùtsini cą porqui'ni bila'ni cą nubéyu'a qui'ni chi beyacca latsi'į. \p \v 11 Nubeyu' nu chi beyacca latsi' niá nna hua denó bą́ Pedrua nna Juáan nna. Acca enne' ỹétse'ní bitùppa chì cą ìta'lùba làti tsè'e cabi ru'a templua le' corredor nu láą Portal qui' Salomón; bila'ni cą nna biquila' bá latsi' quį. \v 12 Bilá' báni Pedrua ca enne' ỹétse'á nna ra tè bi cą: Lebi'i ca enne' Israelitas, biánícca riquila' xatta latsi' le nì'i. Biánícca rinna' le intu' ti'atsi intu' ba beni tu' qui'ni rida' nubéyu'į por la'a mísmuba la'huacca qui' tu' ti'atsi yala enne' tsè' ná tu' ru'a lo Tata Dios cá. \v 13 Tata Dios enne' huíalatsi' ca tà' tàta qui' ri'u Abraham nna Isaac nna Jacob nna, chi betie la' dàliani qui' Ỹi'nie Jesús enne' bete le cuenta lani canu rugú'ubia' qui' yetsi. Ą'hua loti' uccua latsi' gobernador Pilátua gudilą̀ ne nna, lebi'i nna labí uccua latsi' le. \v 14 En lugar de qui'ni inàba le qui'ni l·lá Enne' labí falta té quì'e ru'a lo ca enne' nìhua ru'a lo Tata Dios nna, gunàba lá le qui'ni l·lá ttu nubeyu' criminal, \v 15 hàsta qui'ni betti le Jesús Enne' runna la'labàni, pero Tata Dios nna chi bechìthee bi de entre canu yatti. Intu' nna ná tè tu' testigo qui'ni anía uccua. \v 16 Por fe nu té bá qui' tu' lani Jesús, acca nubeyu' nu chi nabia'ni líį nna chi benie qui'ni gùppą fuerza. Por fe lani e nna chi beyacca latsi'į completamente taá tì'ba chi rila'ni li ą duą nì ru'a lo le. \v 17 Pero annana hermanos Israelitas, hua yú bá' qui'ni nìhua lebi'i nna nìhua canu rigú'ubia' qui' le nna labí bennia le cuenta biỹa nuá beni le de betti le Jesús. \v 18 Pero anía modo nna uccua cumplir nu chi gutixa'a Tata Dios por medio de ca enne' uccua profeta chìa gutsá, làti rèe lo libro nu bedia cabi qui'ni Cristo enne' guthèl·le'e para gudilee ri'u nna ná qui'ni quée padecer. \v 19 Acca leyàtta'yú lani e nna leyéqquia lani Señor Dios para qui'ni eyuniỹén latsi'e ca tul·la' nu beni le; làniana ithèl·le'e bendición nu riquína'ni le \v 20 por medio de Jesús enne' lá huá Cristo, enne' nuá beni Tata Dios prometer dèsdeba chi gutsání qui'ni ithèl·le'e bi lani le. \v 21 Jesucristua nna chi déyyee ỹiabara' nna labí eyéqquie nì hasta qui'ni gal·la' tsá señalado nu nani Tata Dios qui'ni cu'úbi'e iyábani ca cosa de acuerdo lani nu gunnie por medio de ca enne' gunne parte quì'e ca tiempo antigua. \v 22 Acerca de nui nna gutixa'a huáni Moisés ca tà' tàta qui' rí'ua nna ra bi: \q1 Huàl·lani tsá qui'ni Señor Dios enne' becuí'e inte' nna guni huée qui'ni attu descendiente qui' le ccá huée profeta. \q1 Acca liúda naga' le quì'e nna liguni iyate nu ínnee. \q1 \v 23 Porqui'ni nuỹa diba labí gudà nàgui'į quì'e nna ítua telą́ le' nación qui' Israel nna l·lúỹa latsi'į. \m \v 24 Ą'hua iyaba ca enne' gunne parte Tata Dios bitola de gùttì Moisés nna, dèsdeba Samuel ą'hua ca enne' uccua profeta bitola nna gunne hua cabi qui' nu chi cca anna. \v 25 Yù ri'u qui'ni Tata Dios nna benie ttu promesa lani ca tà' tàta qui' rí'ua nna rèe Abraham enne' gùdua tiempo antigua: \q1 Por medio de ttu descendiente qui' lu' bitola nna, \q1 cca bendecir iyábani ca enne' le' yétsiloyu. \p Lebi'i nna ná huá le descendiente qui' ca enne' chi uccua profeta nna belaba latsi' Tata Dios qui' le loti' benie promesą' lani Abraham. \v 26 Acca primérute lani lebi'i nna guthèl·le'e Ỹi'ni áa para gunie le bendecir de chi bechìthee bi de lo lù'uti, a fin de qui'ni ttu ttu tsa le eyéqquia le lani e nna eria le lo néda mal nu yù'u le. \c 4 \p \v 1 Pedrua nna Juáan nna àtsaba rinèni cabi ca enne' ỹetse'á nna, bitsina' chì ca sacerdótea lani nu ná capitán qui' canu rue' cuidado templua nna ą'hua lani canu denó cą religión saducéua. \v 2 Làcą nna yala ritsa'áni cą qui'ni Pedrua nna Juáan nna gutixa'a cabi evangelio nna ra cabi qui'ni eyátha ca enne' de lo lù'uti tì'a uccua lani Jesús. \v 3 Acca bedàxu' cą cabi preso, pero en vista de qui'ni chi ral·la acca bedàl·la taá cą cabi litsi' ìyyà. \v 4 Pero nuỹetse' canu biyénini ca titsa' nu gutixa'a cabía nna huíalatsi' quį. Ttú gayu' mili' ca nubéyu'a nna beni cą Señor Jesús recibir. \v 5 Attu yu'utsá nna betùppa canu rigú'ubia' qui' ca enne' judíua le' ciudad Jerusalén lani ca enne' gùla rue' cuenta entre làcą, ą'hua lani ca maestro de la ley qui' caniá nna. \v 6 Nía nna lání huá Anás nu ná sumo sacerdote qui' ca judíua, ą'hua Caifás nna Juáan nna Alejandro nna iyaba canu cca pertenecer le' familia qui' ca sacerdote principal nna. \v 7 Làniana guchè' cą Pedrua nna Juáan nna ru'a lo iyaba canuá nna gunàba titsa' tè cą cabi nna ra cą: Núní benna la'huacca qui' le acca runi le ca cosį nì'i. \v 8 Làniana gunne tè Pedrua lani la'huacca qui' Espíritu Santo nna ra bi cą: Lebi'i canu rigú'ubia' qui' ri'u ca enne' Israel, ą'hua lebi'i ca anciano: \v 9 Rinàba titsa' le intu' acerca de favor nu uccua lani nubeyu' cójuá, calatsi' le ccá le saber ti'iỹa modo beni tu' acca beyacca latsi'į. \v 10 Annana ccá iyate le saber ą'hua ituba yetsi Israel qui'ni lani la'huacca qui' Jesúscristo de Nazaret enne' betaá' le lo curútsia nna gùttìe, pero Tata Dios nna chi bechìthee bi de lo lù'uti. Por Jesúcristua nna chi beyacca latsi' nubéyu'į nna, tì'a vívá rila'ni li ą duą ru'a lo le. \v 11 Jesucristua nna née Iyya Principal nu labí uccua latsi' le uquìna' le para gudua le yú'u qui' Tata Dios, pero \v 12 lanú nuỹa enne' ní ccani gunna salvación qui' ri'u, porqui'ni lanuru attu nuỹa guthèl·la' Tata Dios yétsiloyu para gudilą̀ ca enne', sino làteruba Jesucristua. \p \v 13 Bilá' báni iyaba canu tsè'e nía qui'ni yala valor té qui' Pedrua nna Juáan nna, hua yù huá cą qui'ni labí tanto escuela huía cabi porqui'ni enne' sencíllubá uccua cabi; acca yala biquila' latsi' quį por nu gutixa'a Pedrua nna gutelíni cą qui'ni gurèni cabi lani Jesús. \v 14 Bilá' huáni cą qui'ni nubeyu' nu chi beyacca latsi' niá nna chi dunía lani cabi, acca labiru pretexto betseláni cą para guni cą contra cabi. \v 15 Làniana bebèqquia cą cabi le' junta nna gùdulo cą bè' cą titsa' entre làba cą, \v 16 nna ra cą: Biani guni ri'u lani ca nubéyu'į cá. Pues iyábani canu tsè'e le' Jerusalén nna chi yù cą qui'ni milágruį nna uccuą por làcą; ri'u nna labí razón té para ina ri'u qui'ni álahua ą́' ná, \v 17 pero para qui'ni bittu guna adí ca enne' nu uccua nna, adila tsa' guthítsini ri'u cą qui'ni dèsdeba annana bíttuúru ínneni cą nuhuaya' nu cca qui' Jesús. Gá huá ri'u cą qui'ni hua té castigo canchu guni cą seguir quixá'ani cą ca enne' ca cosį. \v 18 Làniana gutàỹi tè cą cabi attu vuelta nna gunèni cą cabi qui'ni bíttuúru derecho té qui' cabi para equixá'a cabi biỹa titsa' nu cca qui' Jesús. \v 19 Pero Pedrua nna Juáan nna ra cabi cą: Línna tsánna canchu adí tsè' ná guni ri'u nu ra ca enne' tì'chula nu ra Tata Dios cá, \v 20 porqui'ni intu' nna labí ccani tu' gudùtsi tu' làa equixá'a tu' nu chi bila'ni tu' nna biyénini tu' nna. \v 21 De ra cabi anía nna yala betuxùnì cą cabi nna ra cą qui'ni canchu guni cabi seguir quixa'a cabi anía nna entonces guni cą cabi castigar. Be'èl·la' tè cą cabi éyya cabi, porqui'ni labí betseláni cą ti'iỹa modo guni cą cabi castigar lània en vista de qui'ni yétsiá nna rudàliani cą Tata Dios por milagro nu uccua lani nubeyu' cójuá. \v 22 Nubeyu' nu beyacca latsi' niá nna télá chùà' ídanią lània. \p \v 23 Pedrua nna Juáan nna de chi gùta' libertad qui' cabi nna beyya cabi làti tsè'e adí ca discípulua nna gutixà'a cabi iyaba nu ra ca sacerdote principal ą'hua adí canu rigú'ubia' qui' ca enne' yétsiá. \v 24 Biyeni báni cc hermanos notícį nna juntu taá beni iyaba cabi oración lani Tata Dios nna ra cabi: Señor, cuią'bálu' ná Dios enne' beni ỹiaba nna yétsiloyu nna indatò' nna iyaba ca cosa nu té nna, \v 25 cuią'lu' nna loti' Espíritu Santo benie latsi' David nna ra cuią'lu' lo libro nu bedia bi: \q1 Biánícca runi ca yetsi alboroto cá. \q1 Ca enne' quia' nna, biánícca rulaba latsi' quį nu làa dacca' iỹu' cá. \q1 \v 26 Betùppa ca rey qui' yétsiloyu, \q1 ą'hua canu rigú'ubia' qui' ca yetsi nna uccua cą ttùba contra Señor Dios, \q1 ą'hua contra Cristo enne' betie itute la'huacca quì'e. \m \v 27 Porqui'ni hualiba qui'ni Herodes nna Poncio Pilato nna betùppa cą le' ciudíį lani adí canu dittu' ą'hua lani la'a mísmuba ca enne' Israel nna biria iyaba cą contra Ỹi'ni Santo qui' cuią'lu' Jesús enne' bete cuią'lu' itute la'huacca quì'e porqui'ni née Cristo. \v 28 Anía modo nna beni cą nu chì lá yù cuią'lu' qui'ni anía ccá según ca propóstio qui' cuią'lu'. \v 29 Annaỹa Señor, gunna' tsáruhuá cuią'lu' ti'iỹa rinne cą contra intu' ca huenitsìna qui' cuią'lu'. Acca beni qui'ni gappa tu' adí valor para qui'ni bittu gátsini tu' equixá'a tu' titsa' qui' cuią'lu'. \v 30 Rinàba tu' qui'ni gulappa' cuią'lu' canu ra'ni para qui'ni eyacca latsi' quį, ą'hua qui'ni guni cuią'lu' adí ca milagro nna adí ca cosa de la'huacca por medio de nombre qui' Ỹi'ni cuią'lu' Jesús enne' completamente tsè' due ru'a lo cuią'lu'. \p \v 31 Beyacca ba beni cabi oración nna gùỹu' làti tsè'e cabía; iyaba cabi nna gùỹi' cabi adí la'huacca qui' Espíritu Santo nna gutixà'a cabi titsa' qui' Tata Dios sin la' rátsilatsi'. \p \v 32 Iyaba ca enne' chi huíalatsi'á nna ttùba uccua la' rulábalatsi' qui' cabi nna ą'hua yala la' retúalatsi' gùta' qui' luetsi cabi. Lanú nuỹa reną qui'ni nu té quì'į nna ną́ qui' terúbíį, sino qui'ni iyaba ca cosa nna uccua cą qui' iyaba cabi. \v 33 Ca apóstol qui' Señor nna beni cabi seguir gutixà'a cabi nu cca qui' Señor Jesús qui'ni beyacca bànie, pero gùnne cabi lani adírulá la'huacca nu bete Tata Dios qui' cabi. Yala favor beni Tata Dios lani iyaba cabi, ą'hua ca enne' nna yala tsè' beyu cą cabi. \v 34 Entre làcabi nna nìdirubani ttu enne' labí biỹa beyàtsanią porqui'ni iyaba ca creyente canu anta' loyu qui' cabi nna ą'hua canu tsìa yú'u qui' cabi nna, pues bèttì' cabi ca cosį nna tahua' cabi bel·liu laỹa nu bèttì' cabía nna, \v 35 betsia cabi ą ru'a lo ca apóstol. Ca apóstol nna gutìthia cabi ą según ti'iỹa ná bá la' ritè qui' ttu ttu ca enne' ríalatsi'á. \v 36 Nía dua ttu enne' ríalatsi' lá bí José, pero ca apóstol nna gutìxa cabi láa bi Bernabé, titsa' qui' ri'u nna ra Enne' Runna La'ỹeni. Bernabéa nna uccua bi ttu enne' Israel descendiente qui' Leví, biria bi le' isla láą Chipre. \v 37 Làbi nna gùta' ttu loyu qui' bi nna bèttì' bi ą; làniana bete tè bi laỹa lóyúa lani ca apóstol. \c 5 \p \v 1 Gùdua huá ttu nubeyu' láą Ananías. Niula qui' niá nna láą Safira. Ananías nna bèttì'ą ttu loyu. \v 2 Pero labí berią itute bel·liu nu ná laỹa lóyúa lani ca apóstol, sino gutua bą́ tí' para lą; hua yù huá niula qui' niá na. \v 3 Acca ra tè Pedrua na; Ananías, ti'ani modo acca gutà'a Satanás lo losto' lu' nna becàttsi'ni lu' intu' ttu parte laỹa lóyúa cá, pues contra Espíritu Santo nna benilatsi' lu'. \v 4 Tsí álahua quì'ba lu' ná lóyúa ántesca gutti' lu' ą cá. Ą'hua de chi bèttì' lu' ą nna tsí álahua quì'ba lu' ná bél·liuá cá. Biálácca belaba latsi' lu' ina lu' qui'ni ttutsíį gutìỹa cą qui' lóyúa cá. Alàa intu' nuą' calatsi' lu' guthacca'ỹí lu', sino Tata Dios. \p \v 5 De biyéni'ni Ananías ca tìtsa'ą' nna la'a mísmuba làti dùna nna gubìxi chìą nna gùttìą. Làniana yala la' rátsilatsi' gùl·lani lo losto' iyaba canu bina noticia. \v 6 Làniana bitsina' tè tuchùppa ca nubeyu' cuìti' nna betùbi cą cuerpo qui' Ananías lári' nna gulèqquia tè cą na tacàttsi' cą na. \p \v 7 Ttu tsùnna hora ti'ga bitola de uccua nuá nna gutà'a niula qui' Ananías, pero labí nì'i guną nu uccua. \v 8 Ra tè Pedrua na: Gùtixa'ani inte', tsí ttu tsą' gutìỹa le qui' lóyúa cá. Becàbią nna rą: Làchu, ttu tsą' bèttì' tu' ą. \v 9 Pedrua nna ra bi ą: Biánícca gulèqquia lèttia le para qui'ni canchu hua rialàni le guthacca'ỹí le Espíritu Santo enne' guthèl·la' Señor cá. Nà' tè chi deda' canu becàttsi' cą tsèla lu'a; làcą nna tacàttsi' tehuá cą lu'. \v 10 Luegu taá nna gubìxi chìą ru'a lo Pedrua nna gùttìą. Gutà'a ba ca nubeyu' cuìti'a nna bila'ni cą na qui'ni gùttì chì huą́; acca gulèqquia cą na becàttsi' cą na cuitta' bà qui' tsèla niá. \v 11 Làniana iyaba ca enne' chi runi formar iglesia nna adila gùtsini cabi, ą'hua gùl·lani ttu la' rátsilatsi' lo losto' iyaba canu bina noticia nna. \p \v 12 Por medio de ca apóstol nna iỹetse' ca milagro uccua nu belue' la'huacca qui' Tata Dios lani cabi le' yétsiá. Iyaba ca enne' ríalatsi'á nna retùppa ba cabi le' corredor qui' templua nu reya cą Portal qui' Salomón, para ca reunión qui' cabia. \v 13 Pero adí ca ènni'a nna labí beyáỹani cą etùppa cą lani làcabi, por nu uccua lani Ananías nna Safira nna. Pero iyaba cą nna yala tsè' beyu cą canu ríalatsi'á. \v 14 Pero bitola nna adila huàni ca enne' huíalatsi' qui' Señor hasta qui'ni enne' ỹétse'ní, tàntua ca nubeyu' nna ca niula nna. \v 15 Yala fe gùppa cą lani Señor hàsta qui'ni guche' cą canu ra'ni qui' caniá fuera nna gutìxa cą cą lo néda, canu betsia cą lo camilla ba l·le canu betsia cą lo bíỹaáru bequìna' cą l·le, para qui'ni canchu chi tté Pedrua nna eyacca' taá latsi' quį màsqui'di ỹula qui' bi tté làti anta' nuỹa ttu cą. \v 16 Ą'hua nuỹetse' ca enne' qui' ca yetsi anta' ìta'lùba Jerusalén nna guche' cą canu ra'ni ą'hua canu cca padecer por ca espíritu malo; iyaba cą nna beyacca latsi' quį. \p \v 17 Acca por nui nna yala bitsa'áni nu uccua sumo sacerdote ą'hua iyaba canu tsè'e parte lą qui' partido religioso láą ca saduceos nna, yala la' yélatsi' gùppa cą lani ca apóstol. \v 18 Gulù'u chi ná' quį ca apóstol nna bedàl·la cą cabi litsi' ìyyà. \v 19 Pero ttu ángel enne' guthèl·la' Señor nna huíe yèlà lània nna guthàlie ca puerta qui' litsi' ìyyà nna bebèqquie cabi nna rèe cabi: \v 20 Litsía le' templua, líquixá'ani ca enne' ti'iỹa modo gata' la'labàni cubi nu labí ttíą qui' quį. \v 21 Biyeni báni cabi nu ra ángelia cabi nna gutà'a cabi le' templua nítaání da' rànì' nna gùdulo cabi gùtixa'ani cabi ca enne'. Miéntraste nna nu ná sumo sacerdótea lani iyaba canu tsè'e parte lą nna gutàỹi cą iyaba canu rugú'ubia' entre ca enne' Israel nna beni cą ttu junta. Làniana beni cą mandado taxi' cą ca apóstol anta' le' litsi' ìyyà. \v 22 Bitsina' ba ca policía le' litsi' ìyyàa, pero lanuru ca apóstol té nia; acca beyéqquia chì cą nna gùtixa'a cą nna \v 23 ra cą: Hualigani nna yáya bá litsi' ìyyą̀' tsìttsì tsè'ni, ą'hua ca guardia nna tsè'e ba cą al tanto ru'a puertą', pero de guthàlia tu' gutà'a tu' nna lanruru nuỹa té le' litsi' ìyyà. \v 24 Biyeni báni nu ná sumo sacerdótea notícį nna ą'hua adí canu rue' cuenta qui' ca sacerdótea lani nu ná capitán qui' canu rue' cuidado templua nna, uccuaỹí ya'ání latsi' iyaba quį nna ra luetsi quį: Canchu tsíalatsi' adí ca enne' por nu riquixa'a cą nna, ti'ala guni ri'u cá. \v 25 Làniana gùl·ll ni ttu nubeyu' nna rą cą: Ca nubeyu' canu bedàl·la le le' litsi' ìyyą̀', anna tè nna tsè'e cą le' templuą' riquixá'ani cą ca enne'. \v 26 Làniana huía chi nu ná capitán lani ca policía para taxi' cą ca apóstol attu, pero bíttuá maltratar beni cą cabi porqui'ni gùtsi báni cą ca enne' yétsiá nna belaba latsi' quį qui'ni xiaba hué' cą cą íyya para gatti cą. \v 27 De chi taxi' cą cabi nna bèdu cą cabi ru'a lo canu tsè'e júntaá. Nu ná sumo sacerdótea nna gunaba titsa' tìą cabi, nna \v 28 rą: Tsí álahua chi bethítsini tu' le qui'ni bíttuúru quixá'a le nu cca qui' Jesús, atsi'íni iyaba ca enne' tsè'e Jerusalén nì nna chi nabia'ni cą nu riquixá'a le nna catè latsi' le tatsia le iqquia tu' qui'ni intu' bèttì tu' Jesús. \v 29 Pedrua lani adí ca apóstol nna becàbi cabi nna ra cabi: Adila caduel·la' guni tu' obedecer Tata Dios tì'chula nu ra ca enne'. \v 30 Dios enne' huíalatsi' ca tà' tata qui' rí'ua nna belithee Jesús de lo lù'uti para labiru gattie, màsqui'ba lebi'i nna bèttì li e porqui'ni beni le disponer qui'ni betaá' cą ne lo curútsia nna gùttìe. \v 31 Pero Tata Dios nna chi bèdue bi lado ná' bànie para quée Príncipe nna Enne' Gunna Salvación nna, para qui'ni gappa ri'u ca enne' Israel oportunidad para eyacca ri'u arrepentir por ca tul·la' qui' ri'u nna eyuniỹén latsi'e qui' ri'u. \v 32 Intu' nna ná tu' testigo quì'e acerca de ca cosį, ą'hua chi guthèl·la' Tata Dios Espíritu Santo para thúe lo losto' ca enne' canu runi cą ne obedecer. \p \v 33 Biyeni bani cą ca tìtsa'a nna yalàni bitsa'áni cą cabi nna uccua latsi' quį gúttí cą cabi. \v 34 Le' junta nna re' huá ttu nu runi seguir religión fariséua nna lá bí Gamaliel, uccua bi profesor qui' ley qui' ca enne' Israel nna gùppa iyaba ca enne' bi titsa'. Gùduli bi nna beni tè bi mandado qui'ni cueqquia sà cą ca apóstol le' junta. \v 35 Làniana ra bi iyaba ca enne' tsè'e le' junta: Lebi'i ca enne' Israel, tsè'taá licuèqquia lèttia qui' le acerca de nu guthuacca' le ca nubéyu'ą', \v 36 porqui'ni'ni ttu cuaỹa nuá nna biria tu nu lá Teudas, nuỹé bèninią ca enne' prometer. Ttu tappa gayua' ti'ga ca enne' huíalatsi' quį quì'į, pero bitola nna bèttì ba cą na, ą'hua iyaba canu huíalatsi' quį quì'į nna gùthilàlia bá cą nna beníttilo bá partido quì' niá. \v 37 Bitola nna bìria attu nubeyu' de Galilea láą Judas tiempo loti' gùỹi' gobierno cuenta láa iyaba ca ènni'a. Iỹétse'huá ca enne' nna tanó cą na, pero bil·lùỹa tehuá latsi'į ą'hua iyaba canu huíalatsi' quį qui' niá nna gùthilàlia bá cą. \v 38 Annana gúnná' le ttu consejo: Liuxùl·là latsi' le ca nubéyu'ą' nna lihue'èl·la' cą éyya cą. Porqui'ni canchu nu runi cą nna ną́ según la'huacca nu té qui' ca enne' nna, entonces hueníttiló bą́. \v 39 Pero canchu nu runi cą nna ną́ por la'huacca qui' Tata Dios nna, entonces labí írialàni le gulùỹa le latsi'į, porqui'ni níca'chú tálią́ qui'ni redúdítsi láni le Tata Dios. \p \v 40 Canu tsè'e le' junta nna gutà'a cą razón por nu ra Gamaliel, acca gutàỹi tè cą ca apóstol attu nna. Bitola de bè' cą cabi idí' tsè' nna bethítsini cą cabi attu qui'ni bíttuúru quixá'a cabi nu cca qui' Jesús, làniana bétse'e cą cabi libre. \v 41 Beria tè ca apóstol le' junta nna yala bedacca' latsi' cabi porqui'ni Tata Dios nna benie permitir qui'ni ccá cabi padecer por causa de qui'ni bedàliani cabi nombre qui' Señor Jesús. \v 42 Labí bedùtsì cabi gutixa'a cabi sino beni cabi seguir fiel nna gutsé'e cabi le' templua ttu ttu tsá bá, ą'hua huía cabi litsi' ca enne' nna gutixa'ani cabi cą ca titsa' tsè' qui' Jesucristua. \c 6 \p \v 1 Ca tsá lania nna adí iỹetse' ca enne' nna huíalatsi' quį Jesúcristua. Làniana canu gunne titsa' griego nna biyèyya cą contra canu gunne titsa' hebreo nna ra cą qui'ni labí tsè' runi cabi atender ca niula viuda canu tsè'e le' iglesia canchu chi rithia cabi ttu ttu tsá nu ro ca enne' ritè la'dí'. \v 2 Tsì'nu ca apóstol nna betùppa tè cabi iyaba ca enne' ríalatsi'á nna ra cabi: Labí ná tsè' qui'ni gútse'e latsi' tu' predicación qui' ca titsa' qui' Tata Dios para quithia tu' nu té qui' iglesia lani ca enne' pobre. \v 3 Acca lebi'i hermanos, liguni nombrar gàtsi ca ènne'yu' entre ri'u para tsìnį. Gucué' ri'u ca enne' dàa titsa' qui' cabi runi cabi nu ná tsè' nna té adí experiencia qui' cabi por la'huacca qui' Espíritu Santo lo losto' cabi, canu té adí la' riyeni tsè' qui' cabi nna, para qui'ni gúdu ri'u cabi guni cabi tsìnį. \v 4 Intu' nna guni ba tu' seguir guni tu' oración nna quixá'a tu' titsa' qui' Tata Dios. \p \v 5 Iyaba ca enne' ỹétse'á nna yala guyú'u latsi' cabi nu ra ca apóstol, acca becué' tè cabi primérute Esteban porqui'ni yala fe té qui' bi lani Tata Dios, ą'hua yala enne' de experiencia uccua bi por la'huacca qui' Espíritu Santo. Becué' huá cabi Felípea, ą'hua enne' lá Prócoro nna, ą'hua enne' lá Nicanor nna, ą'hua Timón nna, ą'hua Parmenas nna, ą'hua Nicolás enne' Antioquía nna. Nicolás nna labí ná bi enne' de raza judío, pero ántesca tsialatsi' bi evangelio nna beni bi seguir religión qui' ca judíua. \v 6 Beni tè ca creyénteá presentar gàtsi ca ènne'yu'a ru'a lo ca apóstol. Làcabi nna betsia ná' cabi iqquia ca enne' gàtsia nna beni cabi oración por làcabi; anía modo nna beni cabi ca ènni'a encomendar latsi' ná' Tata Dios para tsìnį. \v 7 Itúbani nía nna adí telá bitsìla titsa' qui' Señor hàstaá qui'ni adí ca enne' ỹétse'ní tsè'e le' Jerusalén nna huía huá latsi' quį Señor, ą'hua entre làcą nna tsè'e nuỹetse' ca sacerdótea gùppa huá cą fe lani Señor Jesús. \p \v 8 Esteban nna yala favor beni bi lani ca enne' por gracia nu bete Tata Dios qui' bi, ą'hua beni Tata Dios bi bendecir lani la'huacca nna. Beni bi iỹetse' ca milagro le' ciudáad ą'hua adí ca cosa nu rulue' qui'ni la'huacca qui' bi nna dá'ą de ỹiabara'. \v 9 Le' ciudáad nna dua huá ttu sinagoga làti retùppa canu lá cą Esclavos Libertados. Làcą lani canu da' le' ca ciudad Cirene nna Alejandría nna ą'hua le' ca región Cilicia nna Asia nna gùdulo cą bè' cą titsa' lani Esteban. \v 10 Pero labí biríalàni cą gurèxaèl·la' cą bi porqui'ni gunne bi lani la' riyeni tsè' por la'huacca qui' Espíritu Santo lani bi. \v 11 Acca gutìỹa bání cą bel·liu lani tuchùppa ca nubeyu' huaya' para ilìtha cą belá'na qui' Esteban nna ina cą qui'ni biyénini cą gùnne bi ca titsa' nu làa dacca' iỹu' contra Moisés ą'hua contra Tata Dios nna. \v 12 Anía modo nna gulù'uyí' cą latsi' ca enne' yétsiá ą'hua canu rigú'ubia' entre làcaná ą'hua ca maestro de la ley qui' caniá nna. Iyaba cą nna gudunó cą Esteban nna bedàxu' cą bi nna guche' cą bi ru'a lo iyaba canu rigú'ubia' le' junta. \v 13 Bedù tè cą ca testigo fálsuá nna ra cą: Nubéyu'į nna bihua rudùtsią rinnią ca titsa' mal contra templo nu chi uccua lé'yá, ą'hua runią despreciar nu ra lo ley religiosa qui' ri'u nna; \v 14 pues la'a mísmuba intu' nna chi biyénini tu' rą qui'ni Jesús nu Nazaret nna gutàppà'ą lugar lé'yá qui' rí'uį nna gutsiáníą ca costumbre nu gutixa'ani Moisés ca tà' tàta qui' rí'ua nu ná qui'ni guni ri'u seguir. \p \v 15 Làniana iyaba canu tsè'e le' junta nna gùnna' cą Esteban nna bila'ni cą qui'ni lo bi nna uccua tittíníą tì'a lo ttu ángel de ỹiabara'. \c 7 \p \v 1 Enne' ná sumo sacerdótea nna gunàba tìtsa'ą Esteban nna rą bi: Tsí hua lí ą́' gunne lu'. \v 2 Becàbi Esteban nna ra bi: Lebi'i hermanos israelitas nna ca tàta nna liudaáruhuá naga' le ca titsa' nu quixa'ánia' le: \p Iyaba ri'u nna ná ri'u descendiente qui' tà' tàta qui' ri'u Abraham enne' gùdua tiempo antigua. Tata Dios enne' dua ỹiabara' nna gùnnie lani bi loti' dua rù bi le' región Mesopotamia ántesca tsía bi thua bi le' ttu yetsi láą Harán nna, \v 3 rèe bi: Bìria látsi lu' nna bètse'e latsi' ca pariente qui' lu' nna huía attu lèttia lá, inte' nna huànidiga' gaỹa thua lu'. \v 4 Biria tè Abraham le' región qui' ca enne' caldeos nna huía bi gùdua bi le' yetsi Harán; nía nna gùttì tàta qui' bía. Làniana guthèl·la' Tata Dios bi làti tsè'e le anna. \v 5 Pero Tata Dios nna labí bete tìe lóyúį lani bi tiempo lània, nìdirubani làti gudu ttu nì'a bi. Sino benìnie bi prometer qui'ni gútie na latsi' ná' bi ą'hua lani ca ỹi'ni bi bitola, màsqui'ba lanú ỹi'ni bi chi té lània. \v 6 Tata Dios nna rèe bi qui'ni ca descendiente qui' bi canu galia bitola nna ccá cabi enne' dìttu' le' attu nación huaya'. Ą'hua rèe bi qui'ni canu nía nna guthítsini cą cabi para guni cabi tsina lo quį, aníaba tsé'e cabi por tappa gayua' ida. \v 7 Tata Dios nna ra ruhuée bi: Inte' nna gunia' castigar ca enne' qui' nación làti guni ca descendiente qui' lu' tsina lo quį: pero bitola nna gunia' qui'ni eria cą nía nna guni cą inte' servir lugar nì. \v 8 Prueba de qui'ni Tata Dios nna née enne' fiel para gunie cumplir iyaba nu chi rèe Abraham nna uccuą ttu seña cuerpo qui' Abraham láą circuncisión por mandado qui' Tata Dios. Acca loti' bitsina' ỹi'ni bi Isaac nna beni Abraham na circuncidar de uccuanią xùnu' ubitsa, porqui'ni Abraham nna huíalatsi' bi Tata Dios. Anía tehuá beni Isaac lani ỹi'ni bi Jacob, ą'hua Jacob lani tsì'nu ca ỹi'ni bía ca enne' gùdulo raza qui' ri'u. \v 9 La'a mísmuba ca ỹi'ni Jacob canu ná tà' tàta qui' ri'u gutsé'e tiempo antigua nna gùppa cą la' yélatsi' lani bettsi' quį José nna, bèttì' cą bi lani tuchùppa ca enne' dia para país láą Egipto. Pero Tata Dios gùdu bée lani Joséa nna \v 10 gutue iyaba ca problema qui' bi nna benie qui'ni gùta'ni bi gracia nna la' riyeni tsè' nna ru'a lo Faraón enne' uccua rey qui' Egíptua; acca beduą bi para ccá bi gobernador qui' itute Egíptua ą'hua sobre iyaba ca interés nu té quì'į nna. \v 11 Làniana uccua ttu ùbina' fuerte ni le' ituba región qui' Egíptua ą'hua hàstaá Canaán làti gutsé'e ca ỹi'ni Jacob. Yala uccua ca enne' sufrir hasta qui'ni ą'hua ca tà' tàta qui' rí'ua nna labí té nu go cabi. \v 12 Bina bá tà' tàta qui' ri'u Jacob qui'ni yala ỹua' té le' país Egiptua, acca guthèl·la' bi ca ỹi'ni bía nía para táyo'o cą ỹua'. \v 13 Pero nu cca chùppa vuelta guthèl·la' bi cą Egíptua nna, gutixa'ani Joséa cą qui'ni la'a làbi nuá bettsi' caniá nu beni cą maltratar. Anía modo uccua Faraón saber nuỹa ná familia qui' Joséa. \v 14 Làniana gutàỹi Josée tàta qui' bi Jacob ą'hua iyaba ca pariente qui' bía para tsía cą Egíptua. Uccua gàyuna' tsìnu' cabi. \v 15 Acca huía tè Jacob hàstaá Egíptua para thua bi. Nía bá gùttì bi ą'hua tsì'nu ca ỹi'ni bi canu gùdulo raza qui' ri'u nna. \v 16 Bitola nna tahua' cą ca cuerpo qui' cabi hàstaá Canaán, nía nna becàttsi' cą cabi le' ttu loyu nu huí'i Abraham qui' ca ỹi'ni ttu enne' láą Hamor le' yetsi Siquem. \v 17 Loti' chi debíga' tiempo qui'ni ccá cumplir promesa lígani qui' Tata Dios lani Abraham, adírulá xeni chi ná yetsi Israel, pues nuỹetse' cą chi huàni le' país Egíptua. \v 18 Pero bitola nna gùdua attu rey para cu'úbi'ą Egíptua', pero lą nna labí benibí'ą Joséa porqui'ni lanuru Joséa té, qui'ni chi gùttì bi. \v 19 Rey cúbía nna bethacca'ỹíą ca enne' qui' rí'ua nna labí beyu tsì'ą cabi hàstaá qui'ni benią mandado gatti ca huatsa to' qui' cabía confórmea galia cą, para qui'ni bíttuúru tsání raza qui' rí'ua. \v 20 La'a mísmuba tiempo lània nna gùlia ttu nubeyu' to' gùta' láa bi Moisés; Tata Dios nna yala guyú'u latsi'e bi. Por tsùnna biú' teruba bìrialàni ca tàta nàna qui' bía becàttsi' cą bi le' yú'u. \v 21 Loti' chìa ná para qui'ni gatti bi nna, la'a mísmuba ỹi'ni niula qui' rey Faraón bedi'ą bi nna bediỹènią bi ti'atsi ỹi'ni bi. \v 22 Moisés nna bidète' ba bi ituba ciencia nu nabia'ni ca enne' Egíptua. Yala tsè' gùre' la' riyeni qui' bi para inne bi nna guni bi tsè' biỹa tsina. \v 23 Loti' ùccuanì Moisés chùà' ida nna belaba latsi' bi tanèl·lia' bi ca enne' ná raza qui' bi ca enne' Israel. \v 24 Bilá' tènì bi ttu nu Egíptua runią maltratar ttu enne' qui' bía, acca bèdi' bi ą nna bèttì bi nu Egíptua, anía modo nna bèdi' bi yèe' qui' enne' qui' bía. \v 25 Belaba latsi' bi qui'ni ca enne' qui' bía nna huènnia cą cuenta qui'ni Tata Dios nna gudilèe cą latsi' ná' canu Egíptua por medio de làbi, pero làcą nna labí gutelíni cą anía. \v 26 Porqui'ni attu yu'utsá nna bitsina' bi làti tsè'e chùppa canu ritìl·la entre ca enne' qui' bía, acca uccua taá latsi' bi gútse'e tsè' bi cą nna ra bi cą: Bettsi' bá lé cca, biánícca rue' luetsi le. \v 27 Entonces nu runi maltratar attu nubéyu'a nna becàbią Moisés: Núní beduą lu' para cu'úbia'ni lu' intu' nna guni lu' lu'uxtícia qui' tu' nì'i, \v 28 tsí càhua latsi' lu' gutti lu' inte' tì'a betti lu' enne' Egíptua nàya cá. \p \v 29 Biyeni báni Moisés ca tìtsa'a nna becuìtta taá bi huía bi idittu' hàstaá látsi ca enne' madianitas. Nía bá bettsaná' bi nna gutsé'e chùppa ỹi'ni bi. \v 30 Chùà' ida ti'ga bitola nna loti' gurèni bi làti dua i'ya láą Monte Sinaí nna bila'ni bi ttu ángel le' ttu tìttsa yèttse' nu ritelàl·làni. \v 31 Bilá' báni Moisés nuá nna yala uccuaỹí latsi' bi, acca gubiga' tè bi para inna' tsè' bi biỹa nuá, làniana biyénini bi tsì'i Señor Dios nna rèe bi: \v 32 Inte' ná Dios qui' ca tà' tàta qui' lu' Abraham nna Isaac nna Jacob nna. Màsqui'ba para yétsiloyu chi gùttì cabi, pero lani inte' nna bàni ba cabi. Biyeni báni Moisés qui'ni rinne Tata Dios lani bi nna gùdulo bi biỹìtti'ni bi. De tantua gùtsini bi nna labiru beyáỹani bi inna' bi làti re' yèttse' nu ràl·la'a. \v 33 Tata Dios nna gunènie Moisés adí nna rèe bi: Gulèqquia ca guarachu qui' lu'ą' nì'a lu', porqui'ni làti du lu'ą' nna ną́ lugar santo, \v 34 hualigani qui'ni chi bila' te' ti'iỹa ná la' ritè qui' ca enne' quia' tsè'e Egíptua; hàstaá ỹiabara' chì huá biyeni te' la' ribetsi qui' quį por iyaba nu ruthacca' canu nía cą; acca rínnía' lani lu' porqui'ni calátsa'a' gudilá ya' le làtsi' ná' canu Egíptua. Annana, bèduli porqui'ni calátsa'a' ithél·la'a' lu' Egíptua. \p \v 35 Anía beni Tata Dios, màsqui'ba chi betsìbi cą Moisés nna ra cą bi: Núní beduą lu' para cu'úbia'ni lu' intu' nna guni lu' lu'uxtícia qui' tu' nì'i; pero Tata Dios nna guthèl·le'e Moisés para ebèqquia bi cą nía nna gudilà bi cą làtsi' ná' nu uccua rey qui' Egíptua, por medio de la'huacca qui' ángel enne' bila'ni bi le' yèttsi'a. \v 36 La'a mísmuba Moisés nna bebèqquia bi cą le' Egíptua bitola de beni bi iỹetse' ca milagro ą'hua adí ca señal de la'huacca qui' Tata Dios le' región qui' Egíptua, ą'hua loti' biyàlia ttu néda le' indatò' nu láą Mar Rojo nna guttè cabi làhui'. Beni hua bi adí ca milagro loti' gutsé'e cabi le' desiértuá por chùà' ida. \v 37 La'a mísmuba Moisés nna gunèni bi ca enne' Israel nna ra bi cą: Huàl·lani tsá qui'ni Señor Dios enne' becuí'e inte' nna guni huée qui'ni attu descendiente quì'ba le ccá huée profeta. Acca líúda naga' le quì'e nna liguni nu ínneé. \v 38 Ttu ángel nna gudue ru'a lo Moisés loti' huàppi bi lo i'ya nu lá Monte Sinaí. Angeliá nna bì'e titsa' lani bi, ą'hua lani ca tà' tàta qui' ri'u gutsé'e lània. Beni Moisés recibir ca titsa' de la'labàni nu bethà'na bi hàstaá lani ri'u anna. \v 39 Pero ca tà' tàta qui' rí'ua nna labí uccua latsi' quį gudà naga' quį qui' Moisés, sino betsìbi lá cą bi nna tulidàba bedua iqquia quį eyéqquia cą Egíptua. \v 40 Làniana ra cą Aarón: Beni ttu biỹa imagen para ccą́ dios qui' tu' nna gunią intu' cuàlani porqui'ni Moisés nu guleqquią ri'u le' Egíptua nna, quiligáhuá té néda guỹi' bi. \v 41 Làniana beni cą ttu ídolo nu de oro forma de gù'na para guduỹíbi quį ru'a lúį, ą'hua bèttì cą iỹé ca animal nna betsia cą cą ru'a lo ídoluá nna beni cą fiesta quì'į. \v 42 Acca Tata Dios nna bétse'e tè latsi'e cą nna be'èl·la' telée cą guni cą adorar hàstaá ca bélia tsìa ỹiaba tì'a chi ra Tata Dios lo ca libro làti ga'na escrito por ca enne' uccua profeta quì'e: \q1 Lebi'i ca enne' Israel, durante chùà' ida nu gureni le le' desiértuá nna iỹétse' ca animal to' betti le para sacrificio. \q1 Tsí por inte' ba beni le cą ofrecer cá. Labí. \q1 \v 43 Ą'hua gulèqquia le estatua qui' Moloc lani yáníỹúla quì'į; \q1 Ą'hua beni le ttu figura forma de ttu bélia para ccą́ representar Remfán nu rena le qui'ni ná dios qui' le; \q1 Ą'hua adí ca figura nu beni le nna beduỹíbi le ru'a lo quį. \q1 Acca guté telá' le cuenta para iche' cą le adírulá idittu' de le' nación nu láą Babilonia, para ccá le esclavo nna guni le tsina lo quį. \m \v 44 Ca tà' tàta qui' rí'ua nna beni cabi ttu carpa xeni nu biỹu' de templo provisional para làcabí. Lè' templua nna gutua cabi ca tabla íyyá làti ga'na escrito lo quį ca mandamiento nu bete Tata Dios lani Moisés. Carpa nu biỹu' de templo qui' cabía nna beni cabi ą tì' taání belue'ni Tata Dios lani Moisés loti' gunènie bi qui'ni ą́' ná nu guni bi. \v 45 Adí ca tà' tàta qui' ri'u gutsé'e bitola nna bìà' cabi iyábani material bèniní cabi templua gaỹa tediba huía cabi. Gutà'a cabi le' región qui' ca enne' huaya' lani Josué enne' uccua capitán qui' cabía. Tata Dios nna gulèqquie ca contrario qui' cabía látsi quį, pero lóyú qui' caniá nna betie na qui' ca tà' tàta qui' rí'ua. Anía uccua hàstaá tiempo qui' David. \v 46 David nna gùppa bi favor ru'a lo Tata Dios. Gunàbani bi Tata Dios tì'a huía huá latsi' tà' tàta qui' ri'u Jacob, qui'ni gudua bi ttu templo para lèe. \v 47 Pero álahua David bedua templua para Tata Dios, sino ỹi'ni bi Salomón lá bedua bi ą. \v 48 Yù bá ri'u qui'ni Tata Dios enne' dua ỹiabara' nna labí due le' ca yú'u nu runi ba ca enne', tì'a ra Tata Dios làti ga'na escrito por enne' uccua profeta quì'e: \q1 \v 49 Ỹiabara' ba ná trono quia', yétsiloyu nna ná tìą làti rudu ca nì'a'. \q1 Biálá yú'u ní gudua le para inte' cá, gálá nuą' dua lugar làti edi látsa'a' cá. \q1 \v 50 Tsí álahua inte' ba beni iyaba ca cosį cá. \m \v 51 Beni ba Esteban seguir gunne bi nna ra bi: Yala enne' cabezudo ná le, ą'hua l·liu'u losto' le nna ą'hua la' riyeni qui' le nna ną́ tì'a rulaba latsi' canu labí ríalatsi' quį Tata Dios. Tùlidàba tsè'e le contra Espíritu Santo. Tì'a beni ca tà' tàta qui' lía, ą́' tehuá runi le. \v 52 Porqui'ni nú lá ca profeta bíhuá uccua cabi sufrir por ca tà' tàta qui' lía cá. Anteslá bèttì cą ca enne' gutixa'a con tiémpuní qui'ni íl·lani ttu enne' labí té falta quì'e, pero de gùl·lanie nna bete la li e cuenta hasta qui'ni bètti li e. \v 53 Lebi'i lá nuą' beni recibir ca mandamiento nu benna Tata Dios por medio de ca ángelia para guni le nu rèe, pero labí runi le cą. \p \v 54 Biyeni báni cą ca tìtsa'a nna bitsa'á láni cą Esteban nna uccua latsi' quį gúttí cą bi. \v 55 Por la'huacca qui' Espíritu Santo nna gunne Esteban ca tìtsa'a nna gùnna' tè bi ỹiabara' nna bila'ni bi la'yani' nu dá' dèsdeba ỹiabara' la làti dua Tata Dios. Bilá' báni bí Jesús qui'ni du tìe lado ná' bàni qui' Tata Dios. \v 56 Làniana ra tè bi: Anna tení rila' te' yalia ỹiabara', linna' tsaáruhuá qui'ni Nubeyu'a nna du tìe lado ná' bàni qui' Tata Dios. \v 57 Làcą nna guretsi ya'ání cą nna bethàya naga' quį nna bitsina' chì cą ttu tiempo ba para gúttí cą bi. \v 58 Làniana gulèqquia tè cą bi fuera yétsiá. Canu uccua testigo falso contra Esteban nna becùà' cą ca lári' qui' caniá ru'a lo ttu nubeyu' láą Saulo para qui'ni huí'ą cą cuidado. Gùdulo tè cą rue' cą Esteban íyyá. \v 59 Beni ba cą seguir bedua cą íyya iqquia Esteban miéntraste beni bi oración nna ra bi: Señor Jesús, bedi' cuią'lu' espíritu quia' canchu chi gattia'. \v 60 Làniana beduỹíbi bi nna gunne bi idìtsa nna ra bi: Señor, bittu exalatsi' cuią'lu' túl·li'į nu runi cą. Beyacca ba ra bi anía nna gùdulo descanso eterno qui' bi. \c 8 \p \v 1 Nubeyu' lá Saúluá nna gùdu bą́ de acuerdo qui'ni gutti cą Esteban. Ca tsá lània nna gùdulo cą betsia latsi' quį ca creyente qui' iglesia nu re' Jerusalén. Acca gùthilàlia ba iyaba cabi ituba región qui' Judea nna Samaria nna, pero ca apóstol nna beyà'na ba cabi le' Jerusalén. \v 2 Tuchùppa ca creyente fiel nna guche' cabi cuerpo qui' Esteban nna becàttsi' cabi bi; yala guretsi cabi por nu uccua lani bi. \v 3 Saúluá nna beni bą́ seguir betsia latsi'į ca enne' ríalatsi'á; gutà'ą le' ca yú'u qui' cabi nna guté'yą cabi nna bedàl·lą cabi litsi' iyya, tàntua ca nubeyu' l·le ca niula l·le. \p \v 4 Pero ca enne' gùthilàlia ba nna huía cabi itú lèttia tabání huèquixa'a evangelio. \v 5 Felípea nna huía bi para ttu yetsi le' región Samaria nna beni bi predicar nu cca qui' Cristua. \v 6 Betùppa tè nuỹetse' ca enne' yétsiá nna yala tsè' bedà naga' quį nu gutixá'ani Felípea cą. Biyénini cą predicación qui' bi nna bila'ni cą ca milagro nu beni bi. \v 7 Porqui'ni por Felípea nna acca iỹetse' canu uccua padecer por ca espíritu malo nna ribetsi yà'ani cą beria cą lo losto' ca ènni'a. Ą'hua iỹetse' canu ra'ni parálisis nna ca enne' cojo nna beyacca latsi' quį. \v 8 Acca iyábani ca enne' le' yétsiá nna yàlaní la' redacca' latsi' guta' qui' quį. \v 9 Gùdua ttu nubeyu' láą Simón, chìa gutsá ną́ huatsaa' nna yala bethacca'ỹíą ca enne' Samaria nna yala enne' ỹeni belaba latsi'į uccuą. \v 10 Iyaba ca enne' nna yala huíalatsi' quį quì'į, tàntua canu adiru cuìti' hàstaá ca enne' gùla nna ra cą: Là nui nna du meru gani la'huacca ỹeni qui' Tata Dios lani ą. \v 11 Yala gùppa cą titsa' nubéyu'a porqui'ni berexaèl·la'ą cą por medio de la' huatsàa' nu runią chìa gutsà ni. \v 12 Biyeni báni ca enne' yétsiá predicación qui' Felípea acerca de ca titsa' tsè' cubi nu cca qui' la' rigú'ubia' qui' Tata Dios nna Jesucristua nna, huía tè latsi' quį nna uccua cą bautizar tàntua ca ènne'yu' l·le ca niula l·le. \v 13 La'a mísmuba Simón nna huía huá latsi'į. De chi uccuą bautizar nna tulidàba gurènią lani Felípea; ą'hua de bila'nią ca milagro nu beni Felípea ą'hua adí ca hecho nu rulue' la'huacca qui' Tata Dios lani bi nna yala biquila' latsi'į. \v 14 Bina bá ca apóstol tsè'e le' Jerusalén qui'ni ca enne' Samaria nna chì huá ríalatsi' quį titsa' qui' Tata Dios, acca guthèl·la' cabi Pedrua nna Juáan nna nía. \v 15 Bitsina' bá cabi nía nna beni cabi oración por canu ríalatsi'á para qui'ni thi' cabi la'huacca qui' Espíritu Santo. \v 16 Porqui'ni lanú nuỹa íqquia ní chi huàdi la'huacca qui' Espíritu Santo lània entre ca enne' Samaria, sino qui'ni uccua cą bautizar tsua' teruba lani nombre qui' Jesús. \v 17 Pero de betsia ná' ca apóstol iqquia ca ènni'a nna gul·lani tabá Espíritu Santo lani cą. \v 18 Simón nu guỹeni mágia ántesca tsíalatsi' niá nna, de rutsia ná' ca apóstol iqquia ca enne' nna ridi' cą la'huacca qui' Espíritu Santo, acca bèninią cabi ofrecer bel·liu nna, \v 19 rą cabi: Ligúnna huá la'huacca quia' para qui'ni nuỹa tediba gútsía nàya' iqquį nna gunią recibir la'huacca qui' Espíritu Santo. \v 20 Pedrua nna ra tè bi ą: Tata Dios nna gunie lu' castigar tsa'tséla tehuá bel·liu qui' lu'ą', porqui'ni rulaba latsi' lu' gó'oní lu' favor nu ỹa runna ba Tata Dios. \v 21 Labí té derecho qui' lu' para lání lu' le' tsìnį, porqui'ni la' rulábalatsi' qui' lu' nna labí ną́ tsè' ru'a lo Tata Dios. \v 22 Acca beyàtta'yú lani Tata Dios por maldad qui' lu'ą' nna, xiaba canchu lèe nna eyuniỹén latsi'e qui' lu' por la' rulábalatsi' mal nu yù'u lo losto' lu'. \v 23 Porqui'ni rilá' te' qui'ni yù'u ba lu' le' la' chul·la, ą'hua tul·la' qui' lu' nna ỹiga' bánią lu'. \v 24 Becàbi Simón nna rą: Linàbani Señor por inte' para qui'ni nìdi ttu ca cosa nu chi ra lią́' nna làa thacca' ya' ą. \v 25 Làniana Pedrua nna Juáan nna de chi bete cabi testimonio nu cca qui' Jesucristua nna gùtixa'a cabi titsa' qui' Tata Dios le' iỹetse' ca yetsi anta' Samaria nna, beyeqquia cabi Jerusalén. \p \v 26 Bitola nna gunne ttu ángel enne' guthèl·la' Señor lani Felípea nna rèe bi: Gùduli nna huía gutèl·la' néda yúbitsi nu riria dacca' lado sur qui' Jerusalén para yetsi láą Gaza. \v 27 Làniana gùduli chì Felípea nna guda' chì bi. Tiémpuá nna bila'ni bi ttu enne' Etiopía nación qui' Africa. Nubéyu'a nna uccu ą empleado nu dacca' le' palacio qui' Candace niula uccua reina qui' ca enne' Etiopía. Nubéyu'a nna ną́ ttu nubeyu' eunuco, bì'ą cuidado iyaba ca riqueza nu té qui' niula rigú'ubi'á. Empleádua nna huíą le' Jerusalén huèni Tata Dios adorar. \v 28 Beyeqquia tìą látsį nna deyu'ą́ le' carreta qui' niá nna rul·la tìą escritura nu ga'na escrito por Isaías enne' uccua profeta qui' Tata Dios tiempo chìa gutsá. \v 29 Espíritu Santo nna rèe Felípea: Gubíga' luítta' carretą'. \v 30 Gubiga' tè Felípea nna biyénini bi qui'ni nubeyu' Etiopía nna rul·lą escritura nu bedia profeta Isaías, acca ra tè bi ą: Tsí hua ritelíni lu' biỹa nuą' rul·la lu' cá. \v 31 Becàbią nna rą bi: Ti'ani modo ttéli te' canchu núhuá nuỹa ethàtsilà'nanią inte' nì'i. Làniana gùtta'yú tènìą Felípea qui'ni tsappi bi nna cue'ni bi lani ą le' carreta. \v 32 Lectura làti rul·la naá nna ra íį: \q1 Tì'a riche' cą ttu carnero para gutti cą na, ą́' tehuá guche' cą ne. \q1 Ą'hua tì'a ttu carneru to' labí biỹa runią canchu chi richu cą ittsa' ỹúį, ą́' tehuá lèe nna labí bedudítsié de chi ruthácca' cą néa biỹa. \q1 \v 33 Beni cą ne tratar ti'atsi labí enne' re' cuenta née, ą'hua labí lu'uxtícia beni cą quì'e. \q1 Acca núní ccani equixá'a ti'iỹa tegá mal uccua canu gutsé'e tiempo quì'e cá. \q1 Gutua cą la'labàni quì'e le' yétsiloyuį. \m Ą' ra lo Escritura. \v 34 Làniana ra tìą Felípea: Bethàtsilà'na bál·lani inte': Núní quí'ní nui rinne profeta, tsí la'a quì'ba bi, o, tsí qui' nuỹa attu enne' ba áccá. \v 35 Felípea nna gùdulo bi por medio de Escritura nna gutixa'ani bi ą ca titsa' de salvación nu runna Jesucristua. \v 36 Néda ba yù'u cabi nna taxácca' cabi ttu lèttia làti yù'u inda. Acca ra tè nubéyu'a: Chi gul·lani ri'u làti yù'u inda. Tsí bihua cca tìà' bautizar anna cá. \v 37 Felípea nna ra bi ą: Huacca láaná canchu hua ría latsi' lu' lani itute losto' lu'. Becàbią nna rą: Hua ría ba látsa'a' qui'ni Jesucristua nna née Ỹi'ni Tata Dios. \v 38 Beni tìą mandado qui'ni thutsi carreta. Làniana huàdi tè chùppa taá cabi le' inda nna beni tè Felípea na bautizar. \v 39 De beria cabi le' inda nna, Espíritua nna de repente tabá bedi'e Felípea nna bedue bi attu làti huaya'. Nubeyu' Etiopía nna labiru bilá'nią bi nna deyya tìą látsį lani la' redacca' latsi'. \v 40 Bitola nna bilá' tènì cą Felípea le' yetsi láą Azoto. Gutè ba bi nía nna beni bi predicar evangelio le' ttu ttu ca yétsiá nna bitsina' bi Cesarea. \c 9 \p \v 1 Saulo nna beni bą́ seguir betsia latsi'į canu ríalatsi' qui' Señor, hàstaá qui'ni beduą iqquį gúttíą cabi. acca huíą ru'a lo nu uccua sumo sacerdótea, nna \v 2 gunàba tìą orden para gutią lani canu rigú'ubia' le' ca sinagoga le' ciudad Damasco, para qui'ni canchu etselánią nuỹa ttu ca ènne'yu' l·le ca niula l·le canu ríalatsi' qui' Cristua nna íchi'ą cabi preso para Jerusalén. \v 3 Néda bá yù'u Saúlua chi' taáduą itsina'ą le' ciudad Damáscuá, de repente taá nna gul·lani ttu la'yani' qui' ỹiabara' nna bedàni'ą ìta'lùbanią. \v 4 Acca la'a mísmuba làti du naá gubixi chìą loyu nna biyeni tènìą tsì'i ttu enne' gunènie na, nna rèe: Saulo, Saulo, biánícca rutsia latsi' lu' inte' nì'i. \v 5 Saúluá nna ra tìą: Núní lu' nuą' Señor. Enni'a nna rèe na: Inte' ná' Jesús enne' rutsia latsi' lu'; la'a lu' ba runidí' qui' lu' por nu runi lu'ą'. \v 6 Biỹìtti'ni Saúlua de tantua la' rátsilatsi' nna rą: Biani calatsi' cuią'lu' gunia' Señor. Lèe nna ra tìe na: Beyátha nna beyya le' ciudą́'; nà' ba nna ccá lu' saber nu ná qui'ni guni lu'. \v 7 Ca nubeyu' dia lani Saúlua nna cuenta gudàa tsi ba cą nna uccuaỹí bá latsi' quį porqui'ni biyénini cą tsì'iá pero lanú nuỹa bila'ni cą. \v 8 Beyatha tè Saúlua nna uccua latsi'į ínna'ą pero labiru bilá'nią. Acca gutèl·la' bání cą ní'į nna guche' cą na Damáscuá. \v 9 Nía bá gùdua Saúlua tsùnna ubitsa, labí uccua ilá'nią nna. Labí gutúą nìhua inda labí gu'yą. \p \v 10 Le' Damáscuá nna gùdua ttu enne' chi huíalatsi', lá bí Ananías. Gunèni Señor bi lo yèlà nna rèe bi: Ananías. Becàbi bi nna ra bi: Nì bá dua' Señor. \v 11 Señor nna rèe bi: Huàtha, huía calle nu láą Derecha litsi' Judas nna, inàba titsa' lu' por ttu nu lá Saulo nu yetsi Tarso, porqui'ni lą nna runią oración anna, \v 12 ą'hua chi uccuą saber qui'ni itsina' lu' làti duą, porqui'ni tì'a ttu nu rinneni yèlà ba bilá'nią qui'ni gutà'a ttu enne' lá bí Ananías nna betsia ná' bí iqquį para qui'ni elá'nią. \v 13 Ananías nna rabi e: Señor, nuỹetse' cą chi ra cą inte' nu cca qui' nubéyu'ą' qui'ni yala telá mal chi benią qui' ca enne' qui' cuią'lu' tsè'e Jerusalén. \v 14 Ą'hua ca sacerdote principal nna chi bete cą orden quì'į para gudàxu'ą tu' preso, iyaba tu' canu runi tu' oración lani nombre qui' cuią'lu'. \v 15 Señor nna rèe bi: Huía, porqui'ni chi réeé' te' nubéyu'ą' para uquína' ya' ą tsíą huèquixa'a nu cca quia' ru'a lo ca enne' qui' adí ca nación nna ca rey qui' quį nna, ą'hua ca enne' Israel nna; \v 16 inte' nna gulué'ni ya' ą ti'iỹa tegá ná qui'ni ccą́ padecer por nu cca quia'. \v 17 Làniana huía te Ananías. Gutà'a bi le' yú'a nna betsia ná' bi iqquia Saúlua nna ra tè bi: Hermano Saulo: Señor Jesús enne' bila'ni lu' loti' yù'u lu' néda chi guthèl·le'e inte' para qui'ni gunia' oración para lu' para qui'ni elá'ni lu' nna guni lu' recibir la'huacca qui' Espíritu Santo. \v 18 Luegu taá nna tì'a ná bía ná nu betua lo Saúlua, lània taá nna belá' chìnì bi. Gùduli tè bi nna uccua bi bautizar. \v 19 Làniana beyò bi etta nna beyatta' fuerza qui' bi. Gùdua bi le' ciudad Damáscuá tuchùppa ubitsa lani ca enne' chi ríalatsi'á. \p \v 20 Bitola nna gùdulo bi gùtixa'a bi nu cca qui' Cristua. Le' ca sinagoga qui' ca judíua nna beni bi declarar qui'ni Jesús nna hualigani née Ỹi'ni Tata Dios. \v 21 Iyaba canu biyénini cą qui' bi nna uccuaỹí bá latsi' quį nna ra cą: Tsí álahua nui nuá rutsia latsi'į canu rudettia láa Jesús le' ciudad Jerusalén, acca da' huą́ nì para gutsia latsi'į canu ríalatsi' nna íchi'ą cą preso ru'a lo ca sacerdote principal cá. \v 22 Pero Saúlua nna lani adí lá valor beni bi predicar hasta qui'ni gulèqquia ỹínią́ latsi' ca judío tsè'e Damáscuá, gutixa'áni bi cą claru tení qui'ni Jesús nna née Cristo enne' ribèda cą qui'ni íl·lanie. \p \v 23 Gutè tí' diba tsá nna gulèqquia latsi' ca judíua gutti cą Saúlua. \v 24 Gùtse'e tè cą guardia ru'a ciudáad la' réla la' ritsa ba ribèda cą bi para gutti cą bi. Pero Saúlua nna bina bi nu re'ni cą guthacca' cą bi. \v 25 Acca de réla lá nna gulìda ca enne' chi ríalatsi'á Saúlua dacca' lo dé'è nu yeqquia ciudáad, yù'u bi le' ttu tsùmmi xeni. Anía modo nna gulà bi làtsi' ná' canu rutsia latsi' quį bía. \p \v 26 De betsina' Saúlua Jerusalén nna beyìla bi làti tsè'e ca creyente qui' Señor, pero iyaba cabi nna yala gùtsini cabi bi porqui'ni labí chi yù cabi qui'ni chì huá ná bí creyente. \v 27 Làniana guche' Bernabé Saúlua ru'a lo ca apóstol nna, bè'ni bi cabi titsa' ti'iỹa uccua bilá'ni Saúlua Señor Jesucristua loti' yù'u bi néda nna, ą'hua nu rèe bi nna. Gùtixa'a huá bi ti'iỹa beni Saúlua predicar lani valor le' Damáscuá nu cca qui' Jesús. \v 28 Làniana gurèni ba Saúlua lani cabi le' Jerusalén. \v 29 Sin la' rátsilatsi' nna gunne bi nu cca qui' Señor, ą'hua beni bi discutir lani ca judíua canu rinne titsa' griego; pero làcą nna luegu taá uccua lá latsi' quį gutti cą bi. \v 30 Bina bá ca hermanos nui nna huía cabi lani bi hàstaá yetsi Cesarea; nía nna bethèl·la' cabi bi para yetsi qui' bi Tarso. \v 31 Làniana le' ituba región qui' Judea nna Galilea nna Samaria nna labiru betsia latsi' quį ca enne' nu chi ríalatsi' màsqui'ba runi cabi reunión. Ą'hua adí lá tsìttsì uccua cabi nna beni cabi Señor obedecer lani la' rátsilatsi' lo losto' cabi. Espíritu Santo nna betie fuerza qui' espíritu qui' cabi; acca yala huàni adí ca enne' nu ríalatsi' qui' Señor. \p \v 32 Loti' gurèni Pedrua huèni visitar iyaba ca creyente nna, huía huá bi huenèl·le' ca creyente fiel tsè'e le' yetsi láą Lida. \v 33 Nía nna gùdua ttu ènne'yu' gùta' lá bí Eneas, chi uccua xùnu' ida téą rà'nią lani parálisis nìdi làa cca ttą́. \v 34 Pedrua nna ra bi ą: Eneas, Jesucristua reyúnie lu'. Huàtha nna bedàppa ca lari' qui' lu'ą'. Lą nna beyatha chìą. \v 35 Iyaba canu tsè'e le' yetsi Lida ą'hua le' yetsi Sarón, de bila'ni cą qui'ni chi beyacca latsi' nubéyu'a nna, acca betse'e latsi' quį ca creencia qui' quį nna huía latsi' quį Señor Jesucristua. \p \v 36 Gùdua le' yetsi láą Jope ttu niula creyente gùta' líį Tabita, titsa' griego nna lá huą́ Dorcas. Tulidàba gùppą la' retúalatsi' por ca enne' pobre nna benią cą cualani. \v 37 Tiempo lània nna yala fuerte huì'nią nna labiru beyacca latsi'į. De chi gùttìą nna begàdia cą na gutìxa tè cą na le' yú'u ỹéniá. \v 38 Yetsi Lida nna rì'ą exa bá yetsi Jope. Acca de bina ca creyente tsè'e le' Jope qui'ni le' yetsi Lida re' Pedrua nna, guthèl·la' tè cą chuppa ca Enne'yu' para gatta'yúni cą bi nna ra cą: Gutàxia bál·la cuią'lu' lani intu'. \v 39 Pedrua nna huía chì bi lani cą. Bitsina' bi Jopea nna guche' cą bi le' yú'u ỹeni làti téni cą cuerpo qui' Dorcas. Nía huá tsè'e ca niula viuda ritè la'dí' yala ribetsi cą nna belue'ni cą bi ca vestido ą'hua adí ca lári' nu gutía Dorca loti' bàni rù naá. \v 40 Pedrua nna beni bi mandado qui'ni íria sà iyaba cą fuera, làniana beduỹíbi bi nna beni bi oración. Beyacca ba beni bi oración nna bedèqquia lo bi làti té nu yàttìa nna ra bi: Tabita, beyátha. Lą nna benna'ą, bilá' chìnìą Pedrua nna gurè' tènią. \v 41 Pedrua nna bedaxu' tè bi ní'į nna bethùli bi ą. Làniana beyàỹi bi ca enne' chi ríalatsi'á ą'hua ca niula viuda nna beni bi Dorcas presentar lani cą qui'ni chi beyacca bànią. \v 42 Itúbani le' yetsi Jópea nna bina cą nu uccua, acca nuỹetse' cą beni cą Señor aceptar. \v 43 Pedrua nna beyà'na bi iỹé ubitsa le' yetsi Jópea litsi' ttu nubeyu' láą Simón nu rùcùtsì yéti para zapato. \c 10 \p \v 1 Gùdua ttu nubeyu' le' yetsi Cesarea láą Cornelio, uccuą capitán qui' gayua' ca soldado qui' ejército italiano. \v 2 Nubéyu'a nna yala adorar benią Tata Dios, ą'hua yala obedecer beni bi e lani la' rátsilatsi' lo lostu'į; anía bá beni iyaba canu tsè'e lìtsi'į. Yala' huá cualani benią ca enne' Judea canu ritè la'dí', ą'hua tulidàba benią oración. \v 3 Ttu tsá nna ritį tsùnna ti'gá de diál·lalá nna, ti'a ttu nu rínneni yèlà ba bilá'ni Cornéliua claru tení ttu ángel gutà'a bi làti duą hueni adorar. Ángelia nna ra bi ą: Cornelio. \v 4 Lą nna betsia tsìttsì ba lúį bi yala lani la' rátsilatsi' nna ra bi: Biágání nui Señor. Ángelia nna ra tè bi ą: Tata Dios nna chi biyéninie ca oración qui' lu', ą'hua chi bilá'nie la' retúalatsi' nu té qui' lu' lani ca enne' pobre. \v 5 Acca guthèl·la' ca mozo qui' lu'ą' le' yetsi láą Jope para taxi' cą Simón enne' lá huá bí Pedro \v 6 enne' dua litsi' ttu enne' rùcùtsì yeti para zapato láą Simón, duą exa bá ru'a indatò'. Pedrua nna quixá'ani bi lu' biỹa ná qui'ni guni lu'. \v 7 Beria díbá ángelia làti du Cornéliua. Gutàỹi tè Cornéliua chùppa ca huenitsìna qui' niá nna ą'hua ttu soldado fiel nu yala huá adorar benią Tata Dios. \v 8 Gutixa'ánią cą iyaba nu uccua acerca de nu bila'ni naá, bitola nna guthèl·la'ą cą para yetsi Jope. \p \v 9 Attu yu'utsá nna exa tegáabá ru'a ciudad chi dia cą, huàppi Pedrua iqquia yú'u lo azotea para guni bi oración. Ttu tsì'nu hora ti'gá nuá. \v 10 Gutùni l·lání Pedrua nna quelibí l·lání go bi ùccuanì bi, pero miéntraste runi cą ỹuhué bi nna de repente taá nna bila'ni bi tì'a ttu nu rínneni yèlà. \v 11 Bila'ni bi yálíá ỹiabara' nna huàdi' tè ttu lári' ỹíga' tappa esquina quì'į forma de ttu bédútí. \v 12 Le' nuá nna yù'u iyábani clase de ca animal: canu tsìa tappa nì'a quį, ą'hua canu riyé'ya bání lè'e quį, ą'hua canu ridàa lo be' nna. \v 13 Làniana biyéni tènì bi tsì'i ttu enne' nna rèe bi: Pedro, gùỹi' nna bèttì nna gùtò. \v 14 Becàbi Pedrua nna ra bi: Labí Señor, porqui'ni nìdi tsa ní'i gua' iyání nu ro ca enne' qui' adí ca nación, nìhua biỹa cosa nu rilátsi' lani ca cosa cùttsi nna. \v 15 Làniana biyéniní tsì'i Enni'a nu cca chuppa vuelta nna rèe: Nu chi beni nàrì Tata Dios nna bittu ína lu' qui'ni ną́ cùttsi. \v 16 Por tsùnna vuelta uccua anía. Bitola nna beyèl·la' ba Tata Dios lári'á ỹiabara'. \v 17 Miéntraste dù ba Pedrua cani bi nùyue nna rulaba latsi' bi de nu cca qui' visión nu bila'ni bía nna, bitsina' tè ca nubeyu' canu guthèl·la' Cornéliua, bitola de gunàba titsa' cą gaỹa nua' dua litsi' Simón. \v 18 Gunne tè cą ru'a puerta nna gunàba titsa' cą canchu nía dua Simón enne' lá huá bí Pedro. \v 19 Àtsaba rulaba latsi' Pedrua sobre de nu guỹácca' bía nna ra tè Espíritu Santo bi: Nà' tè tsè'e tsunna ca nubeyu' reyìla cą lu'. \v 20 Acca beyàdi nna bittu tehuá ccani lu' qui'ni làa tsía lu' lani cą, porqui'ni inte' ba guthél·la' ya' cą nì. \v 21 Làniana beyàdi tè Pedrua làti tsè'e ca nubeyu' guthèl·la' Cornéliua nna ra tè bi cą: Inte' nuą' reyìla le. Biani razón ni nùà' le. \v 22 Becàbi cą nna ra cą: Dá' tu' por mandado qui' ttu Capitán láą Cornelio, ná bi ttu ènne'yu' tsè' nna yala obedecer runi bi Tata Dios lani la' rátsilatsi' lo losto' bi, ą'hua yala tsè' dàa titsa' qui' bi entre ca enne' Judea. Ttu ángel nu guthèl·la' Tata Dios nna chi gunènie bi para tatàỹi bi cuią'lu' litsi' bi nna iyénini bi ttu titsa' rú'a cuią'lu'. \v 23 Làniana bega'a Pedrua cą le' yú'u nna bete bi posada qui' quį. Atu yu'utsá nna guda' tè bi día bi lani cą, huía huá tuchùppa ca creyente le' yetsi Jópea lani cabi. \v 24 Attu yu'utsá nna gùta'a cabi le' yetsi Cesaree. Cornéliua nna ribèda bą́ cabi nna chi betùppą iyaba ca pariente quì'į ą'hua ca amigo canu adiru cca tsì'ą nna. \v 25 Bitsina' Pedrua litsi' Cornéliua nna biria chìą para gunią Pedrua recibir nna bedu taá ỹíbį ru'a lo bi para gunią bi adorar. \v 26 Pero Pedrua nna bèthuli bi Cornéliua nna ra tè bi ą: Bèduli, bittu guni lu' inte' adorar porqui'ni luetsi enne' bá lu' inte'. \v 27 Àtsaba rue' Pedrua titsa' lani ą nna gutà'a bi le' yú'u qui' Cornéliua nna bilá' tènì bi qui'ni enne' ỹetse' chi tsè'e nía, iyaba ca enne' canu naỹìnì Cornéliua. \v 28 Làniana ra Pedrua cą: Lebi'i nna hua yù bá le qui'ni según religión qui' intu' raza Judea nna yala prohibido ná etùppa tu' lani ca enne' qui' adí ca nación, nìhua para gá'a tu' le' litsi' enne' qui' attu raza huaya'. Pero Tata Dios nna chi beluè'nie inte' qui'ni labí dà te' épa'a' attu enne' huaya' qui'ni náą cùttsi o qui'ni labí dacca' iỹu' ru'a lúe. \v 29 Accc de gutàỹi le inte' nna dáyá taá' nna labí gudúdítsia'. Annana rinàba tìtsa'a' le: Bíỹalóni'a qui'ni acca gutàỹi le inte'. \v 30 Becàbi Cornéliua nna rą: Chi uccua tappa ubitsa méruá hórį nna labí chi gùtua' nna runia' oración tì'a runi bá' le' lìtsa'à' ttu ttu tsá bá de diál·la lá, de repente taá nna gùdu ttu ènne'yu' ru'a lua' yala catìttini ỹo bi, \v 31 ra tè bi inte': Cornelio, Tata Dios nna chi biyéninie oración qui' lu', ą'hua rilá'nie iyaba cualani nu runi lu' ca enne' pobre. \v 32 Acca rinénia' lu' qui'ni ithèl·la' lu' razón para ìta ttu enne' dua le' yetsi Jope lá bí Simón Pedro, dua bi litsi' attu enne' lá huą́ Simón rucùtsią yeti para zapato nna duą exa bá ru'a indatò'. Canchu chi íl·lani Simón Pedrua nna huénni bi lu' titsa'. \v 33 Por nui nna luegu taá guthél·la'a' razón para ìta cuią'lu'. Quiỹa rúgání cuią'lu' qui'ni gùl·lani lu' nì. Annana Tata Dios nna yùe qui'ni nì bá tsè'e tu' para gudà naga' tu' iyate nu chi rèe qui'ni quixá'ani cuią'lu' intu'. \p \v 34 Làniana gùdulo Pedrua gunne bi nna ra bi: Annana ritelí te' qui'ni Tata Dios nna alàa tsua' teruba ca enne' Judea catsi'ínie, \v 35 sino qui'ni hua riyeni bánie qui' nuỹa tediba enne' ní, todo es qui'ni calatsi' quį ccá cą enne' adí obediente lani e nna runi cą nu ná tsè' lani la' rátsilatsi'. \v 36 Pero lani intu' ca enne' Israel nna chi gunne Tata Dios ca titsa' tsè' cubi para eyacca ri'u ttùba lani e por medio de Jesucristo enne' ná xana' iyaba ca enne'. \v 37 Lebi'i' nna hua yù bá le nu uccua dèsdeba Galilee hàstaba itúbani región Judea bitola de beni Juan predicar nu cca qui' bautismo. \v 38 Tata Dios nna beni lè'yèe Jesús enne' Nazaret nna betie la'huacca qui' Espíritu Santo lani e; yala enne' tsè' uccue lani ca enne' porqui'ni beyúnie iyaba canu uccua padecer por numalua, anía benie porqui'ni tulidàba gùdu Tata Dios lani e. \v 39 Intu' nna ná tu' testigo porqui'ni bila'ni tu' iyaba ca cosa nu beni Jesús le' región Judee nna Jerusalén nna. Bitola nna betaá' cą ne lo yà curútsia de chi gùdà cą clavo nì'a né'e, anía modo betti cą ne. \v 40 Pero tsùnna ubitsa bitola nna beyáthee de lo bà làti becàttsi' cą ne nna beyacca bànie por la'huacca qui' Tata Dios. Làniana gurènie lani intu' attu. \v 41 Alaáruhuá iyaba ca enne' bila'ni cą ne de chi beyáthee de lo lù'uti, sino ca enne' becué' Tata Dios dèsdeba neru para ccá cą testigo de nu cca quì'e, ą'hua intu' nna gù'ya gutò tu' lani e bitola de chi beyáthee de lo lù'uti. \v 42 Làniana guthèl·la' huée intu' para quixá'ani tu' ca enne' nna cueqquia lí tu' qui'ni Tata Dios nna chi bedue Jesús para quée Juez qui' iyaba canu bàni ą'hua qui' iyaba canu yatti nna. \v 43 Qui' Enni'į nuá gutixà'a iyaba ca profeta qui'ni iyaba canu tsíalatsi' quį ne nna huatta' la' runìttilo qui' ca tul·la' qui' quį por medio de lèe. \p \v 44 Àtsaba rinne Pedrua ca tìtsa'a nna huàdi Espíritu Santo iqquia iyaba canu rudà naga' predicación qui' bía. \v 45 Ca creyente Judee ca enne' beni cabi Pedrua acompañar nna, uccuaỹí bá latsi' cabi bila'ni cabi qui'ni hàstaá ca enne' labí ná judío nna chi huadi Espíritu Santo lani cą; \v 46 bennia cabi cuenta qui'ni chi guỹi' cą la'huacca quì'e de biyénini cabi gunne cą adí ca titsa' huaya' nna rudàliani cą Tata Dios nna. \v 47 Làniana ra tè Pedrua ca enne' judío canu tsè'e lani bía: Tsí bihua ná qui'ni ccá huá cą bautizar cá. Pues chì huá beni cą Espíritu Santo recibir tì' tehuá ri'u. \v 48 Làniana beni Pedrua mandado qui'ni ccá cą bautizar lani nombre qui' Señor Jesús. Bitola nna gutta'yúni cą bi qui'ni cueda bi nía tuchùppa ubitsa. \c 11 \p \v 1 Bina ca apóstol lani adí ca hermanos canu tsè'e le' región Judea qui'ni ą'hua canu labí ná raza Judee nna chì huá ríalatsi' quį titsa' qui' Tata Dios. \v 2 Le' ciudad Jerusalén tsè'e huá tuchùppa ca enne' judío chi ná huá cą creyente, pero ruthítsi cą qui'ni iyaba ca enne' ríalatsi' qui' adí ca nación nna ccá huá cą circuncidar nna guni huá cą adí ca ceremonio nu ra lo ley qui' ca judíua. Acca de beyéqquia Pedrua le' Jerusalén nna, là canuá nna yala gutìtsa' cą bi nna, \v 3 ra cą bi: Biecca huía lu' litsi' canu labí ná judío nna gutò lu' lani cą nì'i. \v 4 Làniana gùdulo Pedrua gutixa'áni bi cą nu uccua dèsdeba neru nna ra bi: \v 5 Loti' rí'a' le' yetsi Jópea nna guỹàcca'a' tì'a ttu nu rínneni yèlà nna bilá' te' ttu cosa tì'a ttu lári' xeni tsè' ỹiga' tappa esquina quì'į huàdią de ỹiabara' nna gùl·lanią hàstaá làti dù ya'a. \v 6 Gùnna' tìà' para ilá' te' biỹa yù'u le' bedùtiá nna bilá' te' ca animal canu tsìa tappa nì'a ná' quį ą'hua ca animal tuxu nna canu riyé'ya bání lè'e quį nna ą'hua canu ridàa lo be' nna. \v 7 Làniana biyeni te' tsì'i ttu enne' nna rèe inte': Pedro, guỹi' nna bèttì nna gutò. \v 8 Becàbi tìà' nna nia': Labí Señor, porqui'ni nìdi tsa ní'i gua' iyání nu ro ca enne' qui' adí ca nación, nìhua biỹa cosa nu bilátsi' lani ca cosa cùttsi nna. \v 9 Làniana biyeni te' tsì'iá attu nu cca chùppa vuelta nna rèe inte'. Nu chi beni nàrì Tata Dios nna bittu ína lu' qui'ni ną́ cùttsi. \v 10 Por tsùnna vuelta uccua anía. Làniana iyaba bedi' Tata Dios para ỹiabara'. \v 11 Lània taá nna gùl·lani tsùnna ca nubeyu' le' yú'u làti dua ya'a beyìla cą inte'; dá' cą dèsdeba Cesarea. \v 12 Espíritu Santo nna rèe inte': Bittu tehuá ccani lu' qui'ni làa tsía lu' lani cą. Làniana xùppa ca hermanos qui' rí'uį nna guda' huá cabi lani inte'; iyaba tu' nna gutà'a tu' le' yú'u qui' Cornéliua. \v 13 Nubéyu'a nna gutixà'anią intu' ti'iỹa uccua loti' bila'nią gudu ttu ángel le' yú'u qui' niá nna ra tè bi ą: Guthèl·la' ca mozo qui' lu'ą' le' yetsi lą́ Jope para taxi' cą Simón enne' lá huá bí Pedro. \v 14 Làbi nna quixá'ani bi lu' ti'iỹa modo gata' salvación qui' lu' ą'hua ituba familia qui' lu' nna. \v 15 Gùdulo tìà' gunéni ya' cą nna huàdi tè Espíritu Santo iqquia quį tì'hua uccua loti' gùl·lanie lani ri'u. \v 16 Làniana bexa látsa'a' ca titsa' qui' Señor loti' rèe: Hualiba beni Juáan bautizar ca enne' lani inda, pero lebi'i nna ccá lé bautizar lani Espíritu Santo. \v 17 Tata Dios nna nanie qui'ni ca enne' qui' adí ca nación thí' huá cą la'a mísmuba bendición tì'a nu chi guỹi' ri'u loti' huíalatsi' ri'u Señor Jesucristua nna, entonces núní ná inte' para guthága'a' nu calatsi' Tata Dios gunie cá. \p \v 18 Biyeni báni ca hermanos tsè'e Jerusalén testimonio qui' Pedrua nna, labiru biỹa ra cabi sino bedàliani cabi Tata Dios nna ra cabi: Claru taá ritelíni tu' qui'ni Tata Dios nna chì huá betie oportunidad qui' ca enne' labí ná judío para eyacca huá cą arrepentir nna gata' hua la'labani nu labí ttią qui' quį. \p \v 19 Gutè diba loti' betti cą Esteban nna gùdulo huá cą betsia latsi' quį adí ca creyente, acca gùthilàlia ba cabi becuìtta cabi hàstaba ca región qui' Fenicia l·le Chipre l·le ą'hua hàstaá ciudad Antioquía nación láą Siria l·le gùtixa'a cabi ca titsa' tsè' cubi qui' Tata Dios. Gùtixa'ani cabi làteruba ca enne' raza Judea, pero adí ca enne' nna labí. \v 20 Tuchùppa canu ríalatsi'á nna uccua cabi enne' Chipre nna Cirene nna, pues loti' bitsina' cabi le' ciudad láą Antioquía nna gùtixa'a huáni cabi ca enne' griego ti'iỹa tsè' ná evangelio qui' Señor Jesús. \v 21 La'huacca qui' Señor nna gùdue lani cabi, acca nuỹetse' cą nna bethà'na cą ca creencia mal qui' quį nna huíalatsi' quį Señor Jesús. \v 22 Bina bá iglesia re' le' Jerusalén notícį nna guthèl·la' cabi Bernabé para Antioquía. \v 23 Bernabéa nna de bitsina' bi nía nna uccua tè bi saber qui'ni yala favor chi beni Tata Dios lani ca enne' nía nna yala bedácca'ni latsi' bi. Bete bi consejo qui' iyaba quį para cueqquia tsìttsì latsi' quį nna ccá cą fiel lani Señor. \v 24 Bernabéa nna yala ènne'yu' tsè' uccua bi: yala la'huacca qui' Espíritu Santo gùdu lani bi, ą'hua tulidàba guta' iỹeni fe qui' bi lani Tata Dios. Nuỹetse' ca enne' tsè'e Antioquía nna beni cą aceptar Señor Jesús. \v 25 Bitola nna huía Bernabéa yetsi láą Tarso hueyìla Saúlua. De bitsà' bi Saúlua nna guche' bi bi para Antioquía. \v 26 Bernabéa nna Saúlua nna gutsé'e cabi le' ciudad Antioquía durante ttu ida; nía nna huía cabi reunión tulidàba nna bete cabi enseñanza tsè' lani iỹetse' ca ènni'a. La'a mísmuba nía nna por primera vez gutìxa cą láa ca enne' rialatsi' qui' Señor: Cristianos. \p \v 27 Tiempo lània nna gutsé'e tuchùppa creyente uccua cabi profeta nna gùtixa'a huá cabi acerca de nu chì' da' la; làcabí nna biria cabi Jerusalén nna huía cabi Antioquía. \v 28 De chi tsè'e cabi lahui' ca hermanos nna gudúlí tè ttu bi lá bí Ágabo; Espíritu Santo nna betie la' riyeni tsè' qui' bi nna gutixa'a bi qui'ni ccá ttu ubìna' fuerte ní le' ituba yétsiloyu. (Nu ra bía nna bì'yu tsá uccuą tiempo rigú'ubia' enne' romano láą Claudio.) \v 29 Làniana ca creyente tsè'e Antioquía nna gulèqquia léttíá qui' cabi para guni cabi cuàlani adí ca hermanos tsè'e le' región Judea. Ttu ttu tsa cabi nna bete cabi según ti'iỹa tébá lo néda qui' cabi. \v 30 Làniana guthèl·la' tè cabi Bernabéa nna Saúlua nna para tahua' cabi ofrenda lani ca anciano tsè'e Judea. \c 12 \p \v 1 Tiempo lània nna gùdulo Rey Herodes betsia latsi'į tuchùppa ca creyéntea. \v 2 Benią mandado gutti cą Jacobo bettsi' apóstol Juan lani espada. \v 3 Gutelí báni Herodes qui'ni yala bedácca' ni ca judíua qui'ni bettią Jacobua nna, acca beni tehuą́ duel·la' para gudàxu'ą Pedrua preso. Anía benią méruá loti' gùl·la' fiesta religiosa qui' ca judíua nna ro cą ettaxtíla nu labí chixi levadura. \v 4 Herodes nna beni tìą orden gudàxu' cą Pedrua nna gudàl·la cą bi litsi' ìyyà. Bedà tìą guardia tappa lettia lani tappa soldado le' ttu ttu lettia para qui'ni guni cą bi seguro, para qui'ni gúduą bi ru'a lo ca enne' yétsiá tté díbá fiesta qui' caniá nu lá Pascua. \v 5 Acca chi té Pedrua litsi' ìyyà nna, al tántuní tsè'e ca soldádua gùppa bi. Pero ca enne' ríalatsi'á nna betùppa cabi nna tulidàni beni cabi oración por Pedrua. \p \v 6 Là'a mísmuba yèlà para tsani' dila nu nani Herodes qui'ni cueqquią Pedrua le' litsi' ìyyà nna guduą bi ru'a lo ca enne' yétsiá. Pedrua nna té ba bi ti'áthi bi, ỹiqquia ttu ttu lado ná' bi cadena lahui' chuppa soldado. Miéntraste adí ca soldádua nna dàa ba cą ru'a puerta gùppa. \v 7 De repente taá nna gùdu ttu ángel qui' Señor nía nna huànì' rabani ituba le' litsi' ìyyàa. Ángelia nna belappa' tìe cuitta' Pedrua nna bedibànie bi nna rèe bi: Huàth xìa. Làniana beyàtsi chì ca cadena nu ỹíqquia ní ca ná' bía. \v 8 Gunne ángelia attu nna rèe bi: Guthi tsè' lè'e lu' nna begú'u nì'a lu' ca guarachu qui' lu'ą'. Anía bá beni Pedrua. Làniana ra tè ángelia bi: Beyàccu' mata qui' lu'ą' nna tanó tè inte'. \v 9 Beria tè ángelia nna denó tè Pedrua bi, pero labí uccuáni bi qui'ni ná lí nuá, sino belaba latsi' bi qui'ni yèlà ba nuá rínneni bi. \v 10 Bettè tè cabi làti tsè'e cą guardia, làniana betè cabi làti tsè'e adí ca guardia nna bitsina' cabi ru'a puerta nu de ìyyà, pero ttùbą biyàlia nna beria tè cabi. Gutèl·la' cabi néda nu deyyą para le' ciudáad nna gutè diba cabi ttu calle nna beníttilo tè ángelia ru'a lo Pedrua. \v 11 Làniana betenèl·le'nì Pedrua nna ra tè bi lo losto' bi: Anna la nna ritelírani te' qui'ni Señor nna chi guthèl·le'e ángel quì'e nna bedilèe inte' làtsi' ná' Herodes ą'hua de iyaba nu uccua latsi' ca judíuą' guthacca' cą inte'. \v 12 Deyya tè bi rulaba latsi' bi acerca de nu uccua nna, betsina' bi litsi' María nàna qui' Juan enne' lá huá Marcos. Nía nna tsè'e iỹé cabi juntu ba huèni oración. \v 13 Bél·labi tè Pedrua ru'a puerta qui' zaguán nna, biria ttu niula cuìti' lą́ Rode para tayuą nuỹa nuá du ru'a puerta. \v 14 Bedacca' bánią tsì'i Pedrua nna, pero de tantua la' redacca' latsi' nna labí guthàlią sino bigàa lą́ le' yú'u nna gutixa'ą qui'ni Pedrua nuá rinne ru'a puerta. \v 15 Làcabi nna ra cabi ą: Locu cà'a cca lu'. Pero Ródea nna beni bą́ seguir nna rą qui'ni hualigani Pedrua nuá. Acca ra tè cabi: Alàtehuá Pedrua gá sino ángel qui' ỹiabara' enne' rui'e bi cuidado cca nua'. \v 16 Pedrua nna ribèda bi fuera rúl·labi bi ru'a puerta. De guthàlia cabi nna bila'ni cabi Pedrua nna uccuaỹí yà'ani latsi' cabi. \v 17 Làniana benìni Pedrua cabi seña lani ná' bi qui'ni bittu guni cabi ruido. Gutixa'a tènì bi cabi ti'iỹa uccua loti' bebèqquia Señor bi le' litsi' ìyyà. Ra ruhuá bi cabi: Lequixá'a tsàte'ni Jacóbua notícį ą'hua adí ca hermanos nna. Làniana guda' tè bi attu làti huaya'. \v 18 Cuantu taá huànì'a nna uccua ttu escándalo ỹéniní entre ca soldádua nna ra luetsi quį: Tì'adì'lo uccua lani Pedrua. \v 19 Herodes nna benią mandado qui'ni eyìla cą Pedrua, pero lanú bi betseláni cą. Bitola de benią canu gùtse'e guardia iỹetse' ca pregunta nna, beni tìą mandado gatti canu gùtse'e guardia. Gutè ba nuá nna beria Herodes le' región Judea nna huíą yetsi Cesarea, nía bá gùduą. \p \v 20 Herodes nna yàlani bitsa'ánią lani ca yetsi Tiro nna Sidón nna. Acca entre chuppa ca yétsiá nna gunne lettia cą para tsía cą ru'a lo Herodes. Nía nna bettsà' ru'a quį lani Blasto nu uccua empleado exa tsìttsìni qui' rey Herodes. Ania modo nna gunàba cą qui'ni éttsé'e tsè'ba cą, porqui'ni nu ro cą nna dá'ą le' región nu bána'ni rey Herodes. \v 21 Herodes nna beduą ttu tsá para etùppa cą ru'a lúį. Lą nna gùccu' tìą ca lari' nu adiru catìttìni quì'į nna guri'ą lo plataforma nna yala rudàlianią la'a labą́ nna gùnnią ttu discurso para canu yetsi Tiro nna Sidón nna. \v 22 Ca enne' qui' ca yétsiá nna de riyénini cą ca titsa' èl·la nu rą, acca idìttsani gunne chì iyaba cą nna ra cą: Alàa tsì'i nùttì'ni enne' dí nua', sino tsì'i ttu dios. \v 23 Làniana taá nna ttu ángel qui' Señor benie na castigar lani ttu itsahue' fuerte ni nna gùttì xìgüì' bą́ porqui'ni bihua cuenta gulèqquią Tata Dios. \v 24 Làniana adila gùthilàlia bá titsa' qui' Señor nna enne' ỹétse'ní huíalatsi' quį por primera vez. \v 25 Bernabéa nna Saúlua nna de chi beni cabi cumplir mandado nu dia cabía nna beria cabi Jerusalén nna deche' tè cabi Juan enne' lá huá Marcos. \c 13 \p \v 1 Le' iglesia re' le' yetsi Antioquía nna gùtse'e tuchùppa ca enne' bete Tata Dios la' riyeni tsè' qui' cabi para guni cabi predicar nna quixá'a cabi ca cosa nu chì' ccálá, ą'hua bethàtsilà'na cabi claru taá enseñanza tì' tabá ra titsa' qui' Tata Dios; anía beni Bernabéa nna Simón enne' lá Negro nna, ą'hua Lucio enne' Cirene, ą'hua Manaén enne' biỹèni tulappa ba lani Herodes nu uccua gobernador qui' región Galilea, ą'hua Sáulua nna. \v 2 Ttu tsá nna tsè'e cabi hueni servir Señor ą'hua runi cabi ayunar nna, ra tè Espíritu Santo cabi: Licuèqquia yà'latsi' Bernabéą' ą'hua Sáuluą' para guni cą tsina nu chi ná te' para làcą, porqui'ni por nui lá chi gutáỹi ya' cą. \v 3 Làniana de chi beni cabi adí oración nna ayuno nna, betsia tè ná' cabi iqquia Bernabéa nna Sáulua nna guthèl·la' tè cabi chuppa taá cabi. \p \v 4 Anía modo nna uccua cabi saber qui'ni Espíritu Santo ènni'a guthèl·le'e cabi tsía cabi. Huía tè cabi Seleucia; de nía nna gutèl·la' cabí ttu barco nna huía cabi hàstaá ttu isla lą́ Chipre. \v 5 Bitsina' tè cabi le' Salamina ttu yetsi qui' isla de Chipre nna beni cabi predicar titsa' qui' Tata Dios le' ca sinagoga làti retùppa ca judíua. Huía huá Juan Marcos lani cabi para guni bi cabi cuàlani le' tsina qui' Señor. \v 6 Làniana gutè cabi ituba isla lani nì'a bá cabi nna bitsina' cabi yetsi Pafos. Nía nna taxácca' cabi ttu nubeyu' huatsàa' uccuą profeta falso lą́ Barjesús enne' Judea. \v 7 Lą nna uccuą amigo tsè' lani gobernador Sergio nu lá huá Paulo, yala tsè' uccuanią ìttsì. Gobernador nna gutàỹią Bernabéa nna Sáulua nna yala uccua latsi'į quixá'ani cabi ą titsa' qui' Tata Dios. \v 8 Pero ttu enne' láą Elimas nna becàbi dí'nią cabí. Elimas naa uccuą huatsà'a (porqui'ni anía rethàtsilà'na ri'u líį), lą nna benią duel·la' gudùl·la'ą́ latsi' gobernador para làa tsíalatsi'į evangelio. \v 9 Acca Saulo enne' lá huá Pablua nna gunna' bi nubeyu' huatsà'a nna gunne tè bi lani itute la'huacca qui' Espíritu Santo nna, \v 10 ra bi ą: Lu' ỹi'ni numalua, tsá'ti'ni lu' la' beỹia ą'hua hueni iyaba maldad nna, ná huá lu' enemigo qui' iyaba nu ná tsè'. Tsí bihua gudùtsi lu' bíttuúru inne lu' ca cosa nu labí ná lí para qui'ni làa guthàga'áru lu' ca enne' ná qui'ni tsíalatsi' quį Señor ni'i. \v 11 Acca annana la'a Señor ba gunie lu' castigar nna ccá lu' ciego nna labiru ila'ni lu' bitsą' por ttu tiempo. Lània taá nna bibàga' chì la' chul·la ca íyyalúį nna labiru uccua ila'nią, gùdulo tìą beyìlą ìta'lùbį nuỹa quél·la'ą ní'į échi'ą na. \v 12 Bilá' báni gobernador nu uccua nna yala biquila' latsi'į nna huíalatsi'į de biyéninią ca enseñanza gutixà'a Pablo nna Bernabéa nna nu cca qui' Señor. \p \v 13 Làniana bedà' tè Pablua lani ca compañeros qui' bía le' yetsi Pafos, gutèl·la' cabi ttu barco para tsía cabi yetsi Perge región láą Panfilia. Nía nna béttse'e ba latsi' Juan Marcos cabi nna beyéqquia bi Jerusalén. \v 14 Làcabi nna gutè ba cabi Perge nna bitsina' cabi le' ciudad Antioquía región lą́ Pisidia. Guta'a tè cabi le' sinagoga ttu tsá sábado nna guỹua tení cabi. \v 15 Beyacca diba bìl·la cą nu ra lo ley nu bete Tata Dios lani Moisés ą'hua ca escritura nu bedia ca profeta quì'e nna, làniana canu rigú'ubia' le' sinagoga nna ra tè cą cabi: Lebi'i hermanos israelitas, canchu hua té tuchùppa titsa' qui' le para egú'u le yetsi néda nna, linne ba. \v 16 Gùduli tè Páblua nna beni bi seña lani ná' bi para thulo bi inne bi nna ra bi: Lebi'i ca enne' israelitas ą'hua iyaba le canu rappa respeto Tata Dios, líúdatsáruhuá naga' le: \v 17 Tata Dios qui' yetsi Israel nna becuí'e ca tà' tàta qui' rí'ua nna benie cabi ttu nación xeni màsqui'ba uccua cabi enne' dittu' le' nación Egíptua, pero lani la'huacca quì'e nna bebèqquie cabi nía. \v 18 Por ttu tiempo de chùà' ida nna bechia bée iyaba ca cosa mal nu beni cabi loti' tsè'e cabi le' desiértua. \v 19 Bel·lùỹe latsi' gàtsi ca nación canu anta' le' región Canaán para quíthie loyu qui' caniá nna betie lóyúa qui' ca tà' tàta qui' rí'ua. \v 20 Bitola nna bedue tuchùppa cabi para ccá cabi juez para làcabi nna, gulú'ubia'ni cabi yétsiá; aníabá benie durante ttú tappa gayua' tsieyóna' ida hàstaá loti' gùdua Samuel enne' uccua profeta. \v 21 Làniana gunàba yétsiá ttu rey para cu'úbia'nią cabi. Tata Dios nna bedue Saul ỹi'ni ttu enne' lą́ Cis descendiente qui' familia qui' Benjamín, para ccą́ rey por chùà' ida. \v 22 Pero Tata Dios nna bebèqquia tabée rey Sáulua le' la' rigú'ubia' quì'į, làniana bedue David para ccá bi rey cubi qui' cabi. Lo Escritura nna gunne Tata Dios qui' David nna rèe: Yala ru'ulátsa'a' David ỹi'ni Isaí, hua yúá' qui'ni lą nna gunią iyaba nu calátsa'a'. \v 23 Jesucristua nna née descendiente qui' la'a mísmuba David. Tata Dios nna guthèl·le'e bi para quée enne' gudilà yetsi Israel tì'a chi benie prometer dèsdeba antes. \v 24 Ántesca thulo Jesús tsina nu dé'e gunie nna, gutixa'áni Juáan ituba yetsi qui'ni dàni cą eyacca cą arrepentir por ca tul·la' qui' quį nna ccá cą bautizar. \v 25 Chì' taáduą l·luỹa tsina qui' Juáan nu da' bi runi bía nna, ra bi: Alahua inte' nuą' enne' rulaba latsi' le ná', pero bitola de inte' nna íl·lanie nna nìdi làa dàcca'a' para gudá'a' inda quì'e para quíi né'e, porqui'ni née enne' tsùna'. \v 26 Lebi'i hermanos canu dá'tia' le' familia qui' Abraham, ą'hua iyaba le canu calatsi' gudàliani le Tata Dios, pues para iyaba lebi'i nna guthèl·la' Tata Dios titsa' nu riquixá'a ti'iỹa modo gata' salvación qui' le. \v 27 Porqui'ni canu gùtse'e le' Jerusalén lani canu rigú'ubia' qui' quį nna labí gutéelíni cą nuỹa ènni'a Jesús, nìhua labí gutéelíni cą ca titsa' nu bedia ca profeta, màsqui'ba ttu ttu sábado ba rul·la cą nu ra lo Escritura. Pero de beni cą ne sentenciar para gattie nna, anía modo beni telá cą cumplir nu gutixa'a ca enne' uccua profeta. \v 28 Màsqui'ba labí betseláni cą culpa nu dacca' gattinie, pero gunàbani cą Pilátua qui'ni gunią mandado gattie. \v 29 De chi uccua cumplir iyate nu ga'na escrito nu cca quì'e hasta qui'ni gùttìe, làniana bechìda cą ne lo yà curútsia. Bitola nna gutìxa cą ne le' yerubà. \v 30 Pero Tata Dios bechìthe bi de lo lù'uti nna beyacca bànie. \v 31 Ca enne' huía lani e de Galilea para Jerusalén nna, iỹé ubitsa tse'éru bila'ni cabi e bitola de chi beyáthe de lo lù'uti. Làcabí nna ribèqquia lí cabi ru'a lo iyaba ca enne' qui'ni anía uccua. \v 32 Acca intu' nna riquixá'a huáni tu' le ca titsa' tsè' acerca de Cristo enne' beni Tata Dios prometer lani ca tà' tàta qui' rí'ua qui'ni ithèl·le'e bi. \v 33 Annana chi benie na cumplir lani ri'u qui'ni ná ri'u ỹi'ni ca tà' tàta qui' rí'ua. Ga'na ri'u seguro qui'ni la'a Jesús bá née Cristua, porqui'ni bechìtha Tata Dios bi de lo lù'uti, tì'a rèe lo libro Salmo ccá chùppa: \q1 Lu' ná lu' ỹì'nia'. \q1 Annana rithél·la'a' lu' yétsiloyu. \m \v 34 Tata Dios nna chì bá benie prometer dèsdeba antes qui'ni echìthe Jesús de lo lù'uti, para qui'ni bittu gutsu' cuerpo quì'e, loti' rèe: \q1 Lebi'i ba thí' ca bendición nu benia' prometer lani David. \m \v 35 Acca ra huá lo attu Salmo: \q1 Labí hue'él·la' cuią'lu' gutsu' cuerpo qui' Ỹi'ni cuíą'lu'a. \m \v 36 Porqui'ni David nna hua liba beni bi nu rú'ulatsi' Tata Dios loti' gùdua bi yétsiloyu. Gùttì ba bi nna bigàttsì' bi làti bigattsi' ca tà' tàta qui' bía nna gutsu' bá cuerpo qui' bi. \v 37 Pero Jesús enne' bechìtha Tata Dios de lo lù'utia nna labí gutsu' cuerpo quì'e. \v 38 Acca ccá le saber hermanos, nì riquixá'ani tu' le qui'ni por medio de Jesús nna runi Tata Dios ofrecer eyuniỹen latsi'e ca tul·la' qui' le. \v 39 Por la'a mísmuba Jesús nna iria nàrì ru'a lo Tata Dios iyaba ca enne' tsíalatsi' quį ne, porqui'ni labí uccuáni le iria nàrì le por nu ra lo ley qui' Moisés. \v 40 Acca líúhue' cuidado qui'ni làa tátsią iqquia le nu ra Tata Dios làti ga'na escrito por ca profeta: \q1 \v 41 Lebi'i canu ruỹitsíni le inte', caỹí bá latsi' le nna l·lúỹa latsi' le, \q1 Porqui'ni inte' Dios nna runia' ca cosa ỹéniní entre lebi'i, \q1 Pero labí ríalatsi' le màsqui'ba nuỹa ttu enne' tsè'ni riquixá'anią le. \p \v 42 De beyacca bete Pablua mensaje nna beria bi le' sinagoga qui' ca judíua, laniana canu bihua ná raza judío nna gutta'yúni cą cabi qui'ni equixá'ani cabi cą sobre de ca tìtsa'a de eyéqquia cabi attu semana. \v 43 Bechu titsa' diba cabi ca ènni'a nna nuỹetse' ca enne' judío ą'hua adí ca enne' yala fiel ná cą lani religión qui' ca enne' judío nna tanó cą Pablua nna Bernabéa nna. Làcabi nna gunèni cabi cą qui'ni guni cą seguir tsè' nna tsìttsì nna lani salvación nu chi bete Tata Dios lani cą por la' tsì'ilatsi' qui'e. \p \v 44 Bì'yu tsá redi' latsi' caniá nna betùppa adí iỹe ca enne' tsè'e le' yétsiá para gudà naga' quį titsa' qui' Tata Dios. \v 45 Pero ca judíua nna bilá' báni cą qui'ni yala telá enne' ỹé betùppa, acca gùppa cą la' yélatsi' nna biria cą contra nu riquixá'a Pablua nna ra cą qui'ni labí ná lí nu ra bía acca beduadí' cą bi. \v 46 Làniana Pablua nna Bernabéa nna gunne cabi lani adí valor nna ra cabi: Uccua duel·la' qui'ni primérute lebi'i ca enne' judío equixá'ani tu' le titsa' qui' Tata Dios. Pero lebi'i nna rutsibi lá le ca tìtsi'į, acca la'a lebi'i ba runi qui'ni làa ccá le merecer para gata' la'labàni nu labí ttíą qui' le. Annana éya' bá tu' le' adí ca nación làti tsè'e canu labí ná raza judío. \v 47 Porqui'ni ą' ba chi beni Señor intu' mandado de rèe lo Escritura: \q1 Chi bedúa' lu' para ccá lu' la'yani' qui' adí ca enne' huaya', \q1 Para qui'ni por lu' nna ccá cą salvo, \q1 Ą'hua canu tsè'e hàstaá último qui' yétsiloyu. \p \v 48 De biyénini ca enne' labí ná raza judío ca tìtsa'a nna yala bedacca' latsi' quį nna ra cą: Hualigani yala tsè' ná titsa' qui' Señor. Huía tè latsi' iyaba ca enne' ná destinado para gata' la'labàni cubi nu labí ttíą qui' quį. \v 49 Uccua ba predicar titsa' qui' Señor le' ituba región nía. \v 50 Pero ca judíua nna gulù'u titsa' cą ca niula canu yala fiel ná cą lani religión qui' ca judíua nna, yala respeto rappa ca enne' ca niuláa porqui'ni beni cą tsè'. Ca judíua nna gulù'u yí' huá cą latsi' ca nubeyu' re' cuenta le' yétsiá qui'ni guyudí' iyaba cą Pablua nna Bernabéa nna, acca gùdulo cą betsia latsi' quį cabi hasta qui'ni bebèqquia cą cabi le' región qui' caniá. \v 51 Làcabi nna becuíbi huá bestè nì'a cabi, seña de qui'ni labí tsè' beni cą. Làniana deyya cabi para yetsi Iconio. \v 52 Iyaba ca enne' ríalatsi'á nna adila bedacca' latsi' cabi, ą'hua yala la'huacca qui' Espíritu Santo gùdu lani cabi. \c 14 \p \v 1 De bitsina' Pablua lani Bernabéa le' yetsi Iconio nna gutà'a cabi le' sinagoga làti retuppa ca enne' judío; nía nna yala lani la'huacca beni cabi predicar hasta qui'ni nuỹétse'ní ca enne' huíalatsi' quį, tàntua ca judío ą'hua ca griego. \v 2 Pero ca judío canu labí huíalatsi'á nna gulù'u yí' lá cą latsi' ca enne' griégua nna beni cą qui'ni gulaba latsi' quį mal contra ca creyénteá. \v 3 Pero Pablo nna Bernabéa nna iỹé ubitsa gùtse'e cabi nía nna gùppa cabi confianza lani Señor, acca gunne cabi lani adí valor. Señor nna benie asegurar qui'ni titsa' quì'e nu riquixá'a cabi nna ną́ favor qui' Tata Dios para ca enne', acca betie poder qui' cabi para guni cabi ca milagro ą'hua adí ca cosa nu rulue' qui'ni la'huacca qui' cabía nna dá'ą de ỹiabara'. \v 4 Pero ca enne' qui' yétsi'á nna uccua cą chuppa là'a; ttu te cą gùtse'e cą lado qui' ca judíua, attu te cą nna gùtse'e cą lado qui' ca apóstol. \v 5 Làniana gunne lettia ca judíua lani adí ca ènni'a tsá'tséla tehuá canu rigú'ubia' qui' quį para guduadí' cą cabi nna hué' cą cabí íyya hàsta'na gutti cą cabi. \v 6 Pero bina bá cabi nui nna beria cabi nía nna huía cabi para ca yetsi Listra nna Derbe nna canu anta' cą le' región lą́ Licaónia, ą'hua iyaba ca yetsi canu anta' ìta'lùba nía. \v 7 Nía nna beni cabi predicar evangelio. \p \v 8 Le' yetsi Listra gùdua ttu nubeyu' labí uccua thá'ą, pues tulidàba gurè'nią porqui'ni ną́ cojo dèsdeba gùlią. \v 9 Nubéyu'a nna ri'ą rudà nàgui'į titsa' qui' Pablua. Pablua nna gunna' bi lo nubéyu'a nna gutelíni bi qui'ni hua té fe quì'į para ccą́ salvo. \v 10 Acca Pablua nna ra bi iditsa tsè': Gudulí nna bedu ca nì'a lu'ą' tulí taá. Nubéyu'a nna gudulí chìą bittsíaníą nna gudulúą gùda'ą. \v 11 Bila' báni ca enne' ỹétsi'á nu beni Pablua nna, iditsa tsè' guduló cą gunne cą titsa' Licaónia nna ra cą: Chi huàdi ca dios làti tsè'e rí'uį, ná que tì'a ná ca enne'. \v 12 Bernabéa nna gutìxa cą lá bi dios Júpiter. Pablua nna gutìxa cą lá bi dios Mercurio porqui'ni Pablua nna gunne bi adiru. \v 13 Imagen qui' Jupiter nna dúą le' yòtò' qui' quį nu dua ru'a yétsiá. Sacerdote qui' yòtù'a nna taxi'ą ca gù'na nàl·la' corona ìyyà yáni quį. Sacerdótea lani ca enne' yétsiá nna uccua latsi' quį guni cą Pablua nna Bernabéa nna adorar, acca beni cą preparar para gutti cą ca gù'na nna para gutsia cą sacrificio ru'a lo cabi. \v 14 Ca apóstol Bernabéa nna Pablua nna de gutelíni cabi qui'ni uccua latsi' quį guni cą cabi adorar nna, guchèda'ni ỹó cabi seña de qui'ni labí guyú'u latsi' cabi nna, gutà'a chì cabi lahui' ca enne' ỹétse'á gunne cabi iditsa nna \v 15 ra cabi cą: Biánícca runi le nui nì'i. Tsí làa yù huá le qui'ni luetsi enne' ba le intu'. Riquixá'ani tu' le qui'ni gútse'e latsi' le ca creencia qui' le nna guni le nu rú'ulatsi' Tata Dios bàni enne' beni ỹiaba ą'hua yétsiloyu nna indatò' nna iyábani nu té nna. \v 16 Ca tiempo nu chi gutè nna be'èl·la' ba Tata Dios ca enne' guni cą según la' riyeni qui' quį. \v 17 Tulidàba benie tsè' lani cą, para qui'ni ennia cą cuenta qui'ni dúe tulidàba. Ą'hua runie iyya nna ubá nna para ca lena' qui' ri'u, té tse'é'ní qui' ri'u runie para edacca' latsi' ri'u. \v 18 Pablua nna Bernabéa nna màsqui'ba ra cabi anía nna, apena bání birialàni cabi qui'ni ca ènni'a nna bittu gutti cą ca gù'na nna gutsia cą sacrificio ru'a lo cabi. \v 19 Làniana bitsina' tuchùppa ca judío dá' cą de Antioquía nna Iconio nna gulù'u titsa' taá cą ca enne' ỹétse'á qui'ni bittu gulàbì cą cabi nia. Acca bè' cą Pablua íyya para gutti cą bi nna gutè'ya cą bi fuera yétsiá lá, belaba latsi' quį qui'ni chi gùttì bi. \v 20 Bitùppa tè ca creyéntea ìta'lùba bi, làniana beyatha bi nna betsina' bi le' yétsiá attu. Attu yu'utsá nna beria bi nía lani Bernabéa, deyya cabi para yetsi lą́ Derbe. \v 21 Beni cabi predicar evangelio le' yetsi Dérbea ą'hua gutixa'áni cabi ca creyente cúbía ti'iỹa ná nu guni cą, làniana beyeqquia cabi para ca yetsi Listra nna Iconio nna Antioquía nna. \v 22 Le' tsùnna ca yétsiá nna gutixa'a cabi adí ca titsa' tsè' qui' Tata Dios, anía modo nna gùppa ca creyéntea adí ánimo para làa edúl·la'a latsi' quį, sino qui'ni guni cą seguir lani fe. Ra huá cabi cą qui'ni para gata' parte qui' ri'u le' la' rigú'ubia' tsè' qui' Tata Dios nna naduel·la' ccá ri'u sufrir iỹetse' ca prueba. \v 23 Ą'hua le' ttu ttu ca iglesia nna beni cabi nombrar canu ccá responsable nna hué' cą cuidado la'labàni espiritual qui' ca hermanos. Acca beni cabi ayunar nna, beni cabi oración nna bethà'na cabi cą làtsi' ná' la'a mísmuba Señor enne' chi huíalatsi' quį. \p \v 24 Làniana gutè cabi le' región láą Pisidia nna bitsina' cabi región láą Panfilia. \v 25 Beni díbá cabi predicar titsa' qui' Tata Dios le' yetsi Perge nna huía tè cabi Atalia. \v 26 Nía nna gutèl·la' cabi ttu barco nna deyya cabi para país Siria hàstaá Antioquía ciudad làti beni ca creyente oración primérute por làcabi qui'ni Tata Dios nna gunie cabi cuàlani lani la' tsi'ilatsi' quì'e lo tsina quì'e nu chi beni cabía. \v 27 De betsina' cabi nía nna betùppa cabi ca enne' runi formar iglesia nna gutixà'a cabi iyaba ca cosa nu beni Tata Dios lani cabi, ą'hua ti'iỹa modo chi guthàlie néda para qui'ni ca enne' qui' adí ca nación nna tsía huá latsi' quį. \v 28 Le' ciudad Antioquía gutsé'e cabi lani ca creyéntea iỹé ubitsa tsè'. \c 15 \p \v 1 Làniana gul·lani le' Antioquía tuchùppa canu da' le' región lą́ Judea gunèni cą ca creyéntea nna ra cą: Canchu làa ccá le circuncidar tì'a costumbre nu gutixa Moisés nna, labí salvación té qui' le. \v 2 Pablua nna Bernabéa nna yala fuerte ni beni cabi discutir lani cą. Làniana beni iglesia nombrar tuchùppa ca hermanos para tsía cabi lani Pablua nna Bernabéa nna hasta Jerusalén, para guni cabi arreglar asúntuį lani ca apóstol ą'hua lani ca anciano tsè'e le' Jerusalén. \v 3 Bechu titsa' tè iglesia cabi lani oración. Làcabi nna gutè cabi le' ca región Fenicia ą'hua Samaria gutixa'áni cabi ca creyéntea qui'ni iỹetse' ca enne' qui' adí ca nación nna chi bethà'na cą ca creencia qui' quį nna ría huá latsi' quį evangelio qui' Jesucristua. De biyénini ca creyéntea notícį nna yala bedacca' latsi' cabi. \v 4 Ca apóstol nna ca anciano lani adí ca hermanos tsè'e le' Jerusalén nna beni cabi Pablua nna Bernabéa nna recibir. Làniana gutixa'a Pablua nna Bernabéa nna iyate nu chi beni Tata Dios lani làcabi. \v 5 Pero tuchùppa canu látsi' cą religión qui' ca fariséua màsqui'ba chi ríalatsi' quį evangelio nna, gudulí tè cą nna ra cą; Ná qui'ni ca enne' ríalatsi' qui' adí ca nación nna ccá huá cą circuncidar ą'hua gá ri'u cą qui'ni guni cą adiru nu ra lo ley qui' Moisés. \v 6 Làniana betùppa ca apóstol lani ca anciánua para cueqquia lettia cabi asúntua. \v 7 Yala discutir beni cabi sobre de asúntua, làniana gudulí Pedrua nna ra bi: Lebi'i hermanos, hua yù bá le qui'ni dèsdeba cuaỹa nuá becué' Tata Dios inte' entre lebi'i para quixa'ánia' ca enne' qui' adí ca nación ca titsa' de salvación nu runna Jesucristua para qui'ni tsía huá latsi' quį. \v 8 Tata Dios enne' nabia'nie la' rulábalatsi' qui' ttu ttu enne' nna benie nui comprobar lani cą loti' guthèl·le'e Espíritu Santo lani cą tì'tehuá benie lani ri'u. \v 9 Labí biỹa diferencia ní benie entre ri'u lani làcą, sino tulappa bá canie lani iyaba ca enne', pues beyuni nàrì huée lo losto' quį por fe nu té qui' quį lani e. \v 10 Anna chúná, biánícca ruditù le latsi' Tata Dios nna rutsia le adí yùà' iqquia ca creyente, ca cosa nu nìhua ca tà' tàta qui' rí'ua labí uccuáni cabi guni cabi ą nìhua ri'u nna. \v 11 Porqui'ni annana yù ri'u qui'ni por la' retúalatsi' qui' Señor Jesús nna labí tsía ri'u lo yi'bél·la; ą'hua nuą' chi ríalatsi' quį. \p \v 12 Làniana iyaba canu tsè'e nía nna gùtse'e tsi bá cą bedà naga' quį nu ra Bernabéa nna Pablua nna de requixá'a cabi ca cosa ỹénitse' nna ca milagro canu chi beni Tata Dios por medio de làcabi lani ca enne' labí ná raza judío. \v 13 De beyacca gunne cabi nna làniana ra Jacóbua: Lebi'i hermanos, liudà naga' le nu quixa'ánia' le: \v 14 Simón Pedro nna chi gutixa'áni bi ri'u ti'iỹa modo bìta Tata Dios por primera vez lani ca enne' nu labí ná judío, rucuí'e entre làcą ttu yetsi para la'a labée, \v 15 ą'hua ca profeta nna gunne cabi de acuerdo ba lani nui tì'ba làti ga'na escrito nna ra Señor: \q1 \v 16 Bitola nna eyeqquia' nna eyunia' làti gùdua David porqui'ni chi bitàppa'ą, \q1 Inte' nna echitha ya' ą attu lo cimiento quì'į tì'atsi nu cubi taá, \q1 \v 17 Para qui'ni adí ca enne' huaya' nna gunibia' cą inte', iyaba canu chi naỹi te' para ccá cą yetsi quia', \q1 \v 18 Iyaba ca nui chi gunne Señor dèsdeba ca tiempo nu chi gutè. \m \v 19 Gunne Jacóbua adí nna ra bi: Por nu ra Tata Dios lo Escritura nna acca nia' qui'ni bittu guni ri'u tàbi para adí ca enne' qui' adí ca nacion canu chi betse'e latsi' quį ca creencia mal qui' quį nna càhua latsi' quį gui cą nu rú'ulatsi' Tata Dios. \v 20 Huacca taání qui'ni gúdiani ri'u cą qui'ni eria cą le' ca creencia nu cca qui' ca ídolos, ą'hua qui'ni bittu thualàni cą nu labí ná tsela quį, ą'hua qui'ni bittu go cą bèlá' qui' ca animal nu gutti xìhui' nìhua réni qui' quį nna. \v 21 Porqui'ni chìa gutsá nna tsè'e canu riquixá'a nu ra lo ley qui' Moisés, pues le' ttu ttu yetsi qui' quį nna dua ttu sinagoga làti retuppa cą ttu ttu sábadu ní canu calatsi' quį iyénini nu bedia bi. \v 22 De chi ra cabía ca tìtsa'a nna làniana ituba iglesia lani ca apóstol nna ca anciánua nna ra cabi qui'ni tsè'ba ná gucué' cabi tuchùppa ca enne' entre làcabi para ithèl·la' cabi cą Antioquía lani Pablua nna Bernabéa nna. Acca beni cabi nombrar Judas lá huá bi Barsabás, ą'hua Silas nna, porqui'ni yala enne' dacca' ná cabi le' tsina qui' Señor. \v 23 Guthèl·la' tè cabi ttu carta lani cabi nna ra: Lebi'i hermanos ca enne' labí ná raza judío tsè'e le' ciudad Antioquía, ą'hua ca hermanos tsè'e le' adí ca yetsi le' nación Siria nna ituba región lą́ Cilicia nna: Intu' ca apóstol nna ca anciano lani adí ca hermanos creyente nna runi tu' le saludar. \v 24 Chi bina tu' qui'ni tuchùppa ca nubeyu' biria làti tsè'e tu' nna riquixá'a cą qui'ni guni le nu ná tàbi nna rucuè'eni cą latsi' le nna ra cą qui'ni caduel·la' ccá le circuncidar nna guni le seguir nu ra lo ley nu bedia Moisés, pero nìdi permiso làa gunàbani cą intu'. \v 25 Acca betuppa tu' nna gùnne lettia tu' guni tu' nombrar tuchùppa ca hermanos para ithel·la' tu' cabi làti tsè'e le lani ca hermanos tsè'ni qui' ri'u Bernabé nna Pablo nna. \v 26 Làcabi nna chi biria latsi' cabi la'labàni qui' cabi nna labí rátsini cabi gatti cabi por nu riquixa'a cabi nu cca qui' Xana' Ri'u Jesús enne' ná Cristua. \v 27 Acca rithel·la' tu' Judas nna Silas nna para equixá'a huáni cabi le lani titsa' ru'a taá ca cosį. \v 28 Espíritu Santo nna labí rú'ulatsi'e qui'ni guni tu' le esforzar para guni le bícca'aỹáru nu làhuabi caduel·la'. Intu' nna tsè'e hua tu' de acuerdo. \v 29 Pero rinèni tu' le qui'ni bittu go le bèlá' qui' ca animal nu chi gutsia ru'a lo ca ídolos, nìhua bittu go le réni, nihua belá' qui' ca animal nu gutti xìhui', ą'hua bittu thualàni le nu labí ná tsela le nna. Canchu hué' le cuidado de ca cosį nna tsè'ba runi le. Tata Dios nna gunie le cuàlani. \p \v 30 De chi guthel·la' ituba iglesia cabi nna, huía tè cabi ciudad Antioquía. Nía nna betuppa cabi ca creyente nna bete cabi cuenta carta. \v 31 Bil·lùỹa ba bìl·là ca hermanos carta nna yala bedácca'ni cabi por la'ỹeni nu rinne lo carta. \v 32 Judas nna Silas nna yala la'huacca qui' Espíritu té lani predicación qui' cabi nna yala la'ỹeni bete cabi lani ca hermanos, ą'hua bè' cabi adí fuerza espíritu qui' quį por medio de ca titsa' tsè'ni qui' cabi. \v 33 Tuchùppa ubitsa bitola nna, bechu titsa' ca hermanos cabi lani la'ỹeni para eyéqquia cabi Jerusalén làti tsè'e canu guthel·la' cą cabi Antioquía. \v 34 Pero Silas nna gulèqquia latsi' bi eyà'na bi Antioquía. \v 35 Ą'hua Pablo lani Bernabéa nna beyà'na cabi le' Antioquía. Làcabi lani adí iỹé ca hermanos qui' iglesia nna gutixa'áni cabi claru taá ca creyente cúbía ti'iỹa ná nu guni cabi de acuerdo tì'ba ra titsa' qui' Señor, ą'hua beni cabi predicar evangelio nna. \p \v 36 Nía bá bitsà cabi, làniana ra Pablua Bernabéa: Tsía ri'u attu vuelta huennèl·le' a creyente le' iyaba ca yetsi làti chi gutixa'áni ri'u cą titsa' qui' Señor para ccá ri'u saber ti'iỹa tsè'e cą. \v 37 Bernabéa nna uccua latsi' bi iche' cabi Juáan enne' lá huą́ Marcos. \v 38 Pero Pablua nna labí guyú'ulatsi' bi iche' cabi Juan Marcos attu vuelta porqui'ni làbi nna betse'e latsi' bi cabi dèsdeba región lą́ Pamfilia pues labí beni bi seguir lani tsina nu chi gùdulo cabía. \v 39 Por nui nna gùtà' ttu disgusto entre Bernabéa nna Pablua nna; acca gùla'a luetsi cabi. Bernabéa nna guche' bi Juan Marcos nna gutèl·la' cabi ttu barco nu día para Chipre. \v 40 Pablua nna becué' bi Silas. Lani oración nna gunàba ca hermanos favor qui' Señor para làcabi nna, día tè cabi. \v 41 Tanèl·le' cabi adí ca iglesia anta' le' nación Siria nna bete cabi adí ca consejo tsè' qui' ca creyéntea nna gùppa cą adí ánimo; anía beni huá cabi le' región lą́ Cilicia. \c 16 \p \v 1 Làniana huía Pablo nna Silas nna attu región nna bitsina' cabi le' ca yetsi Derbe nna Listra nna. Nía nna taxácca' cabi ttu enne' ríalatsi' láą Timotea ỹi'ni ttu niula raza Judea ná huą́ creyente. Tàta qui' Timotéua nna uccuą raza griego. \v 2 Iyaba ca hermanos tsè'e Listra nna Iconio nna yala tsè' rinne cabi qui' Timotéua. \v 3 Pablua nna uccua tè latsi' bi tsía Timotéua lani bi. Acca beni tè bi ą circuncidar para qui'ni caỹén latsi' ca judíua, porqui'ni iyaba ca judío tsè'e nía nna yù cą qui'ni tàta qui' Timotéua nna labí ną́ raza qui' quį sino uccuą enne' griego. \v 4 Le' ttu ttu ca yetsi làti dia cabía nna gutixa'áni cabi ca creyéntea ti'iỹa ná ca consejo nu gulèqquia lettia ca apóstol lani ca anciano tsè'e le' Jesusalén para guni ca enne' ríalatsi'. \v 5 Acca por ca titsa' tsè' nu gutixà'a cabi nna adí lá tsìttsì uccua fe qui' ca enne' beni formar ca iglesia, a'hua ttu ttu tsá bá nna adí ca enne' nna huíalatsi' quį. \p \v 6 Espíritu Santo nna labí be'el·le'e cabi guni cabi predicar evangelio le' región Asia, acca gutè taá cabi le' ca distrito Frigia nna Galacia nna. \v 7 Bitsina' tè cabi distrito láą Misia. Làniana uccua tè latsi' cabi tsía cabi distrito láą Bitinia, pero attu vuelta nna labí be'el·la' Espíritu Santo cabi. \v 8 Acca gutè taá cabi distrito Misia nna bitsina' cabi le' yetsi Troas ri'ą ru'a indatò'. \v 9 Nía nna bila'ni Pablua por medio de yèlà qui' bi ttu nubeyu' qui' attu lugar huaya' láą Macedonia nna gutta'yúnią bi nna rą: Tsí huacca qui' cuią'lu' ìta cuią'lu' làti tsè'e tu' porqui'ni riquína'ni tu' nuỹa quixa'ánią intu'. \v 10 Cuantu taá bila'ni Pablua ca cosį nna luegu taá gutelíni tu' qui'ni gutàỹi Tata Dios intu' ttsá' tu' huèni predicar titsa' nu gunna salvación qui' ca enne', acca gùlu'u tsè' qui' tu' para ttsá' tu' región láą Macedonia. \p \v 11 Làniana biria tu' le' yetsi Troas nna gutèl·la' tu' ttu barco nu dia directu taá ttu isla láą Samotracia. Attu yu'utsá nna bitsina' tu' yetsi Neápolis ri'ą attu lado indatù'a. \v 12 De nía nna hua' tu' yetsi láą Filipos nu ná yetsi adí principal de lo iyaba ca yetsi anta' le' región Macedonia. Puru taá ca enne' biria le' ciudad Roma tsè'e le' yétsiá. Nía bá gùtse'e tu' por ttu tiempo. \v 13 Ttu tsá sábado nna biria tu' ru'a yétsiá cuitta' yò làti ná costumbre qui' quį ría cą huèni oración. Bitsina' bá tu' nía nna guỹua tení tu' nna gutixa'áni tu' ca niula bitùppa nía titsa' tsè' nu cca qui' Jesucristua. \v 14 Ttu niula re' nía láą Lidia nna rudà nàgui'į qui' cabi, ną́ enne' yetsi Tiatira nna reqquią huètti' ca lári' fino de color morado; yala adorar runią Tata Dios. Señor Jesús nna guthàlie la' riyeni quì'į nna guri'ą bedà nàgui'į ca titsa' gutixà'a Pablua nna Silas nna. \v 15 Làniana Lidia nua uccuą bautizar ą'hua canu tsè'e le' lìtsi'į. Bitola nna gutta'yúnią intu' nna rą: Canchu hualigani rulaba latsi' le qui'ni chi ná tu' nu ríalatsi' qui' Señor nna, leyà' sà lìtsa' yà'a la. Anía modo benią duel·la' gùtse'e tu' lìtsi'į tuchùppa ubitsa. \v 16 Attu yu'utsá miéntraste dia tu' lugar làti ría ca ènni'a huèni oración nna bettsà' tu' ttu niula cuìti' dènią magia. Lą nna yala bel·liu runią gana para ca xana' niá porqui'ni ribèqquią lo suerte. \v 17 Niula cuìti'a nna denó tìą Pablua nna intu' nna. Rinne tìą iditsa tsè' nna rą: Ca nubéyu'į nna runi cą servir Tata Dios enne' ỹeni dua ỹiabara', riquixá'a cą ti'iỹa modo gata' salvación qui' le. \v 18 Iỹé ubitsa tsè' benią anía rinnią iditsa tsè' hasta qui'ni bititsí'ni Pablua nna, acca bedèqquia lo bi nna bel·luítsa' bi espíritu de magia nu dua lo losto' niá nna ra bi ą: Lani la'huacca nu benna Cristua lani inte' nna runia' lu' mandado qui'ni eria lu' lo losto' niula cuìti'ą'. Lània taá nna betse'e latsi' espíritu malua niula cuìti'a. \v 19 Gutebé' báni ca xana' niula cuìti'a qui'ni labiru modo té guni cą gana bel·liu por tsina nu beni niula cuìti'a, acca bedaxu' cą Pablua nna Silas nna guche' cą cabi ru'a lo ca uxticia le' yú'u lahui' qui' yétsiá. \v 20 Bedu cą cabi ru'a lo ca uxticia nna ra cą: Ca nubéyu'į nna ná cą nu raza judío nna yala escándalo runi cą le' yetsi qui' rí'uį. \v 21 Riquixá'a cą costumbre huaya' nu labí ccani ri'u tsíalatsi' ri'u nìhua para guni ri'u cą. Ri'u nna ná lá ri'u nu raza romano. \v 22 Làniana iyaba ca enne' nna biria cą contra Pablua nna Silas nna. Ca uxticia nna beni cą mandado cueqquia cą ỹó cabi nna hué' cą cabi lani yà. \v 23 Beyacca diba bè' cą cabi idí'ni nna, bedàl·la cą cabi litsi' ìyyà nna, beni cą mandado nu rue' cuidado litsi' ìyyà qui'ni buenu taá seguro gunią cabi para làa l·lá cabi. \v 24 Guỹi' bá carcelérua orden nì nna, bedàl·la tìą cabi hàstaá ỹi'yaré' le' litsi' ìyyà nna gùlu'ą ca nì'a cabi le' ttu yà nu lá cepo para bittu l·lá cabi. \v 25 Ttu ríluela yèlà tì'ga nna Pablua lani Silas tsè'e ba cabi huèni oración nna rul·la cabi himnos para Tata Dios. Adí ca preso anta' nía nna rudà naga' quį qui' cabi. \v 26 De repente taá nna gutè ttu la' riỹu' fuerte ni hasta qui'ni guttà tìttini cimiento qui' litsi' ìyyà, ą'hua ca puerta nna biyàlia ràni cą ą'hua ca cadena ỹigà'ni ca presua nna beyàtsi cą. \v 27 Bebani tè carcelérua nna bila'nią qui'ni yalia ràni ca puerta qui' litsi' ìyyà nna yala gutsinią nna gulèqquia chìą espada qui' niá para gutti telá la'a labą́, porqui'ni belaba latsi'į qui'ni iyaba ca presua chi becuìtta cą. \v 28 Gunne tè Pablua iditsa nna ra bi ą: Bittu gunidí' qui' la'a lu' ba, porqui'ni iyaba tu' nna nì bá anta' tu'. \v 29 Làniana gunàba carcelérua yi' nna quèthani gutà'ą le' litsi' ìyyà riỹítti' tsà'tsà'nią de tantua ratsinią nna beduỹibį ru'a lo Pablo nna Silas nna, porqui'ni gùppą cabi respeto. \v 30 Làniana bebèqquią cabi le' litsi' ìyyà nna rą cabi: Amigos, biani dà te' gunia' para gata' salvación quia' cá. \v 31 Becàbi cabi nna ra cabi ą: Tsíalatsi' lu' Jesucristo enne' née Señor lo iyate, para gata' salvación qui' lu' ą'hua qui' ca familia qui' lu' nna. \v 32 Gutixà'a tènì cabi ą ca titsa' tsè' qui' Señor, ą'hua lani iyaba canu tsè'e le' litsi' niá nna. \v 33 Hora lània taá nna gutìi carcelérua lo ca huè' qui' Pablua nna Silas nna. Làniana uccuą bautizar, ą'hua iyaba ca familia quì'į. \v 34 Guche' tìą cabi lìtsi'į nna betią gutò cabi nna yala bedácca'ni latsi'į ą'hua familia quì' niá, porqui'ni chi huíalatsi' quį Tata Dios. \p \v 35 Huàni' ba dila lània nna, ca uxticia qui' yétsiá nna guthel·la' cą ca policia nna ra cą carcelérua: Be'èl·la' ca nubéyu'ą' eyya cą. \v 36 Carcelérua nna ra tìą Pabluaẗ Ca uxticia nna guthel·la' cą orden qui'ni gúlá' bá' le, acca éyya ba le lani la' redacca' latsi'. \v 37 Pero Pablua nna gunne bi lani ca policía nna ra bi cą: Intu' nna ná huá tu' ciudadano romano, atsi'íni yala bè' cą intu' ru'a lo enne' yetsi sin qui'ni làa gunàba titsa' cą intu' biỹa qui'ni acca da' tu' nì nna bedàl·la taá cą intu' litsi' ìyyà. Annana càte latsi' quį ebèqquia gàttsi' bá cą intu' le' litsi' ìyyį álá. Pues ligàtsi cą qui'ni ìta la'a mísmuba làcą canchu calatsi' quį ebèqquia cą intu' nì. \v 38 Ca policía nna beyya cą tatixá'ani cą ca uxticia nu ra Pablua. Làcą nna yala gùtsini cą de bina cą qui'ni uccua cabi ciudadano romano. \v 39 Acca huía ca uxticia ru'a lo Pablua nna Silas nna benàba cą la' runìttilo lani cabi. Bebèqquia diba cą cabi le' litsi' ìyyà nna gutta'yúni cą cabi qui'ni eria cabi le' yétsiá. \v 40 Beria cabi le' litsi' ìyyà nna huía cabi litsi' niula láą Lidia, nía nna beni cabi saludar ca hermanos nna gutixà'a cabi adí ca titsa' tsè' qui' Tata Dios; anía modo nna gùppa ca hermanos tsè'e le' yetsi Filipos adí ánimo. Làniana Pablua nna Silas nna bedà' tè cabi nía. \c 17 \p \v 1 Pablua nna Silas nna gutè cabi ca yetsi Anfípolis nna Apolonia nna, bitsina' cabi le' yetsi Tesalónica. Nía nna dua ttu sinagoga làti retuppa ca enne' judíua hueni adorar. \v 2 Pablua nna huía bi le' sinagoga gùnne bi lani ca judíua, tì'a runi ba bi de ritsina' bi le' ttu yetsi cúbí. Tsunna semana gùdu bi lani cą ca tsá redi' latsi' quį nna, \v 3 bethàtsi là'nàni bi cą ca Escritura nna beluè'ni bi cą qui'ni Cristua nna uccua duel·la' quée padecer hasta qui'ni gattie, pero bitsa tsùnna nna eyathe de lo lù'uti. Làniana raáruhuá bi cą: Qui' la'a mísmuba Jesús enne' riquixa'ánia' le nna, lèe nna née Cristua enne' ná qui'ni ìta para gudilè le. \v 4 Tuchùppa ca enne' judíua nna huíalatsi' quį nna tulidàba huía cą bedà naga' quį titsa' riquixá'a Pablo nna Silas nna. Ą'hua nuỹetse' ca enne' griego canu rappa respeto Tata Dios nna beni cą Cristua aceptar lo losto' quį. Ą'hua iỹetse' ca niula re' cuenta nna huía huá latsi' quį ne. \v 5 Pero ca judío canu labí ríalatsi'a nna gùppa cą la'yée latsi' nna gùlu'u titsa' cą tuchùppa ca nubeyu' canu cuenta tsè'e ba cą lo ca néda nna yala mal runi cą. Làniana ca nui nna gùlu'u yi' taá cą latsi' ca enne' yétsiá para qui'ni etùppa cą guni cą contra Pablua nna Silas nna. Gutà'a tè cą litsi' ttu enne' láą Jasón nna reyìla cą Pablo nna Silas nna para gute cą cabi cuenta lani ca enne' yétsiá. \v 6 Pero núhuá Pablo nìhua Silas betseláni cą nía, acca gutèl·la' chìa cą Jasón ą'hua átuchùppa ca creyéntea nna guche' cą cabi ru'a lo ca uxticia qui' yétsiá, gunne cą iditsa nna ra cą: Canu runi predicar evangelio nna yala trastornar chi beni cą le' itú lettia bání hàstaá látsi rí'uį nna chi gul·lani cą, \v 7 Jasón nì nna benią cą recibir le' lìtsi'į. Iyaba ca nui nna tsè'e cą contra ley nu gutíxa rey qui' ri'u César, porqui'ni ra cą qui'ni ttu nu lá Jesús lá ná rey qui' ri'u. \v 8 Biyeni báni ca enne' yétsiá nui nna adiru biyeyya cą lani ca uxticia qui' caniá. \v 9 Acca Jasón lani adí ca hermanos nna bedu cabi fianza qui'ni ccá cabi responsable para bíttuúru chatha attu estorbo le' yétsiá. Làniana ca uxticia nna bèl·la' tè cą cabi eyya cabi. \p \v 10 La'a yèlà lània taá nna ca hermanos nna guthel·la' cabi Pablua nna Silas nna para yetsi láą Berea. Bitsina' cabi nía nna huía taá cabi le' sinagoga qui' ca judíua. \v 11 Ca enne' judío tsè'e le' yetsi Berea nna adiru enne' tsè' uccua cą tì'chu canu tsè'e Tesalónica; porqui'ni yala guyú'ulatsi' quį gudà naga' quį titsa' tsè' nu cca qui' Jesucristua. Ttu ttu tsá bá nna rul·la cą lo Escritura canchu là hualíni Pablo nna Silas nna nu riquixá'a cabía. \v 12 Acca nuỹetse' ca enne' yetsi Berea nna huíalatsi' quį Jesucristua, tàntua ca niula griego re' cuenta, ą'hua ca nubeyu' nna. \v 13 De bina ca judío tsè'e Tesalónica qui'ni Pablua nna runi huá bi predicar evangelio qui' Tata Dios le' yetsi Berea, acca huía chì cą nía nna gùlu'u yí' cą latsi' ca enne' yétsiá para etùppa cą nna guni cą contra Pablua. \v 14 Pero ca hermanos tsè'e nía nna prontu taá guthel·la' cabi Pablua ru'a indatù'a la; Silas lani Timotéua nna beyà'na ba cabi Berea. \v 15 Ca hermanos dia lani Pablua nna guche' cabi bi hasta ciudad láą Atenas. Nía bá bethà'na cabi Pablua nna beyeqquia cabi Berea lani noticia qui'ni tsía taá Silas nna Timotéua nna ciudad Atenas làti re' Pablua. \p \v 16 Miéntraste ribeda Pablua cabi le' ciudad Atenas nna yala tsį'làni uccuani latsi' bi bila'ni bi qui'ni itúbani le' ciudáad nna tsìa ca ídolo. \v 17 Acca gunne bi lani ca judíua le' sinagoga qui' quį, ą'hua lani adí canu runi cą Tata Dios adorar. Ttu ttu tsá bá nna gùnne bi lani canu ritsina' làti cca i'ya. \v 18 Ttu te ca enne' Atenas nna runi bá cą estudiar filosofía nu ra qui'ni la'labàni qui' ca enne' nna ną́ para ca placer; attu te cą nna, qui'ni adila tsa' guni ca enne' dominar la' ridàlatsi' mal qui' quį. Chùppa te ca ènne'yu'a nna gùdulo cą beni cą discutir lani Pablua. Tuchùppa cą nna ra cą: Biécca'ání nuą' ra nubéyu'ą' acca puro huenne bá runią. Attu te cą nna ra cą: Aỹa riquixá'ą qui' nuỹaáru ca dios huaya'. Anía ra cą porqui'ni beni Pablua predicar evangelio nu cca qui' Jesucristua qui'ni beyáthee de lo lù'uti. \v 19 Laniana guche' cą Pablua lo ttu plataforma làti runi cą discutir biỹa cosa nu cca le' yétsiá nna ra cą bi: Gutixa'ani intu' biỹa enseñanza cubi ni nuą' rinne lu'. \v 20 Porqui'ni rinne lu' ca cosa nu labí chi biyénini tu'. Acca calatsi' tu' ccá tu' saber biỹa titsa' quí'ní nuą' rue' lu'. \v 21 Anía ra cą Pablua porqui'ni iyaba canu Atenas nna ą'hua canu dittu' ỹua nía nna, puro ca cosa cubi guyú'u latsi' quį iyénini cą nna inne cą nna. \v 22 Gùduli tè Pablua lahui' quį nna gùdulo bi gunne bi dèsdeba lo plataforma nna ra bi: Lebi'i ca enne' Atenas, de gurénia' le' ciudad qui' líį nna, bila' te' qui'ni yala religioso ná le lani ca ídolos para guni le ca dios qui' le adorar. \v 23 Ą'hua loti' guttía' rinná'a' ca lugar làti tsìa canu runi le adorar nna, taxácca'a' ttu altar tsìa tè ca letra nna ra: Para Dios Enne' Lanú Nuỹa Nabia'nią Ne. Annana riquixa'ánia' le qui'ni Tata Dios enne' runi le adorar sin qui'ni làa nabia'ni lí e, là quì'e nuą' rinénia' le. \v 24 Tata Dios enne' beni yétsiloyu ą'hua iyaba ca cosa nu té nna, qui' bée ná ỹiaba nna yétsiloyu nna; labée née enne' ỹeni lo iyate ca cosa. Lèe nna labí dúe le' ca yòtò' teruba nu runi bá ca enne'. \v 25 Nìhua labí la' dàliani thí'e por ca imagen l·le nìhua por yòtò' nu runi ca enne' por lèe ti'atsi riquína'nie biỹa; porqui'ni la'a labée nna née enne' runna la'labàni qui' iyate ri'u, ą'hua be' nu bànini ri'u nna iyáỹiatè ca cosa nu riquína'ni ri'u nna. \v 26 Ą'hua por lèe nna iyábani raza qui' ca nación nna ná cą descendiente qui' ttùba enne' para qui'ni gáthilàlia ba cą le' itúbani yétsiloyu. Benie señalar tsáliaỹa itsá ccabàni cą ą'hua gaỹa xúa cą nna. \v 27 Beni Tata Dios ca cosa tsì'a para iyábani ca enne' para qui'ni guni cą duel·la' gunibia' cą ne, màsqui'ba ti'atsi nu reyìla ttu cosa tì' runi ttu enne' reqquia le' chul·la, canchu xiaba etseláni cą ne. Pero hualigani álahua idittu' due lani ri'u. \v 28 Porqui'ni por labée nna bàni iyate ri'u nna, rittá ri'u nna, ná ri'u enne' nna. Tì'hua chi ra tuchùppa ca poeta qui' le gùtse'e ttu cuaỹa nuá: Benie ri'u enne' tì'a ná huée. \v 29 Hua ná lí qui'ni beni Tata Dios ri'u enne' tì'a ná huée, acca bittu gulaba latsi' le qui'ni lèe nna née ttu imagen nu de oro o nu de plata, nìhua nu de íyya nu ruda' bání ca enne' lani ná' quį según la' rulábalatsi' quì'ba quį. \v 30 Tata Dios nna labí guleqquie cuenta nu beni ca enne' gùtse'e ttu cuaỹa nuá por la' ignorancia qui' quį, pero annana rinènie iyáỹiatè ca enne' tsè'e itú lettia bání qui'ni étsiani la' rulábalatsi' qui' quį para lani Tata Dios. \v 31 Porqui'ni chi benie ttu tsá señalado para ucuí'e falta qui' ttu ttu enne' según ti'iỹa ná bá nu beni cą gùtse'e cą yétsiloyu. La'a labée chi bedue ttu ènne'yu' para gunie juzgar de acuerdo lani titsa' quì'e. Hualiba anía ná porqui'ni chi bechìthee bi de lo lù'uti para labiru gattie. \p \v 32 Biyeni báni cą gùnne Pablua acerca de ttu enne' chi beyatha de lo lù'uti nna, tuchùppa cą nna beỹìtsini cą Pablua. Pero attu te cą nna ra cą: Ìta lá lu' attu nna inèni lu' intu' adí. \v 33 Làniana beria tè Pablua lahui' quį. \v 34 Tuchùppa ca ènni'a nna huíalatsi' quį Señor por ca titsa' nu riquixá'a Pablua nna gùdulo cą cca tsè' cą bi, tì'a ttu nubeyu' láą Dionisio uccuą ttu nu rigú'ubia' le' ciudáad, ą'hua ttu niula nu la Dámaris huía huá latsi'į. Ą'hua adí ca enne' nna huía huá cą bedà naga' quį qui' Pablua. \c 18 \p \v 1 Bitola nna bedà' Pablua le' ciudad Atenas nna huía bi ttu ciudad láą Corinto. \v 2 Nía nna taxácca' bi ttu nubeyu' judío láą Aquila lani niula quì'į Priscila, uccua cą nu región láą Ponto. Gùda' cą le' país Italia nna bitsina' cą Coríntua, porqui'ni Claudio nu uccua rey romano tiempo lània nna benią mandado qui'ni iyaba ca enne' raza judío nna eria cą le' ciudad Roma. De bitsina' Pablua le' ciudad Coríntua nna huía tè bi litsi' Aquila nna Priscila nna. \v 3 Gùdua bi litsi' quį porqui'ni ttùba uccua oficio qui' cabi, beni cabi carpa para gútti' cabi cą. \v 4 Ttu ttu sábado ní nna huía Pablua le' sinagoga nna, yala modo beyìla bi para qui'ni tsíalatsi' ca enne' judío ą'hua ca enne' griego. \v 5 Làniana bitsina' Silas nna Timotéua nna làti re' Pablua, dá' cabi dèsdeba Macedonia. De tsè'e cabi nía nna gùdulo taá Pablua puro taá huequixà'a titsa' qui' Tata Dios nna beluè'ni bi ca judíua claru taá qui'ni Jesús nna née Cristo enne' ná qui'ni ìta para gudilèe cą. \v 6 Pero ca judíua nna yala bedúdítsi cą nna beduadí' cą Pablua. Acca Pablua nna becuíbi tè bestè ỹó bi para eda' bi nna ra bi cą: Lebi'i ba rappa tul·la' canchu tsía le lo yi'bél·laá. Inte' nna bíruhua ná' responable. Dèsdeba annana tsa'a' huèni pedicar entre ca enne' canu ná qui' attu ca raza huaya'. \v 7 Beria tè Pablua le' sinagoga nna huía bi litsi' ttu nubeyu' láą Justo, lą nna runi huą́ Tata Dios adorar. Cuitta' sinagoga nna dua lìtsi'į. \v 8 Crispo enne' principal le' sinagoga nna huía huá latsi'į Señor Jesucristua, ą'hua ituba familia qui' niá nna. Iỹétse'éruhuá ca enne' Coríntua nna de biyénini cą predicación qui' Pablua nna huía huá latsi' quį nna uccua tè cą bautizar. \v 9 Señor Jesús nna gunènie Pablua lo yèlà qui' bi nna rèe: Bittu gátsini lu', sino beni ba predicar nna bittu gudùtsi lu', \v 10 porqui'ni inte' nna du ba' lani lu'. Lanú nuỹa ccani biỹa guthácca'ą lu', porqui'ni nuỹetse' ca enne' qui' ciudíį chi réeé' te' cą para tsíalatsi' quį inte' por predicación qui' lu'. \p \v 11 Acca le' ciudad Coríntuą' ba gùdua Pablua ttu ida nàl·la' gutixa'áni bi cą ti'iỹa ná nu guni cą de acuerdo tì'ba ra titsa' qui' Señor. \v 12 Loti' uccua Galión gobernador le' Acaya región qui' Corinto nna bitùppa ca judíua contra Pablua nna guche' cą bi le' yú'u lahui' qui' ca niá nna, \v 13 ra cą: Nubéyu'į nna ruthítsi duel·la' bánią ca enne' qui'ni guni cą Tata Dios adorar, pero alàa de acuerdo lani ley qui' religión qui' ri'u. \v 14 Dia tè Pablua inne bi, pero bequètha chì lá Galión gùnnią nna rą: Lebi'i ca enne' judío, canchu nubéyu'į nna gùlu'ą ttu falta o canchu benią ttu delito xeni nna, entonces inte' nna guni bá' lu'uxtícia qui' le según bá nu ra lo ley civil, \v 15 pero queja nu rutsia le qui' nubéyu'į nna ná bą́ puro ca titsa' ba nna ca nombre nu dá' lo ley religiosa quì' ba le nna, acca nà' bá liguni ą arreglar entre lebi'i, porqui'ni bihua calátsa'a' ccá' juez acerca de religión qui' le. \v 16 Galión nna bebèqquia tìą ca judíua le' yú'u làhui'a. \v 17 Lània taá iyaba ca enne' griego nna bedàxu' cą Sóstenes jefe cubi qui' sinagoga qui' ca judíua nna. Bila'ni gobernador Galión qui'ni idí' tsè' bè' cą Sóstenes, pero bihua caso bènią por nu bethacca' cą na. \p \v 18 Pablua nna iỹé ubitsa tse'éru bitsá bi le' ciudad Coríntua. Bitola nna bechu titsa' bi ca hermanos tsè'e nía nna huía bi yetsi to' láą Cencrea para quel·la' bi ttu barco nu día para nación láą Siria. Dia tè Priscila ą'hua nubeyu' quì'į Aquila lani bi. Antesca iria cabi le' Cencrea nna guchu ittsa' iqquia Pablua seña qui'ni beni bi cumplir ttu promesa lani Señor. \v 19 Bitsina' bá cabi Éfeso nna, Pablua nna bethà'na tè bi Priscila lani Aquila nía. Làbi nna huía tè bi le' sinagoga nna gunne bi lani ca judíua. \v 20 Gutta'yú tènì ca judíua bi qui'ni cueda bi nía átuchúppa ubitsa, pero labí uccua latsi' bi. \v 21 Làniana bechu titsa' bi cą nna ra bi: Naduél·la'ní qui'ni etsína'a' Jerusalén de gal·la' fiesta dá' lo rí'uį; pero canchu Tata Dios gúnnée permiso nna prontu taá eyéqquia' attu lani le. Làniana gutèl·la' bi ttu barco nna beria bi le' yetsi Éfesua. \p \v 22 Betsina' bá Pablua yúbitsi qui' yetsi Cesarea nna, deyya tè lani nì'a ba bi Jerusalén nna beni bi ca hermanos qui' iglesia saludar. Làniana huía bi Antioquía. \v 23 Nía bá gùdua bi tuchùppa ubitsa. Bitola nna huía bi attu nna gurèni bi ttu ttu ca yetsi le' región Galacia nna Frigia nna gutixà'ani bi iyaba ca creyéntea ca consejo tsè' qui' Señor para qui'ni làa edúl·la'a latsi' quį; anía modo nna gùppa cą adí ánimo. \p \v 24 Tiempo lània taá nna bitsina' ttu ènne'yu' judío le' yetsi Éfeso lá bí Apolos, uccua bi enne' ciudad láą Alejandría. Yala discurso tsè' ría bi ą'hua yala tsè' nabia'ni bi iyaba nu dá' lo Escritura qui' Tata Dios. \v 25 Benibía' bi lo néda lígani qui' Señor, ą'hua beni bi predicar lani itute latsi' bi nna gutixà'a bi claru taá ca enseñanza nu cca qui' Jesucristua. Anía beni bi servir. Señor màsqui'ba tsua' nu cca qui' bautismo nu beni Juan el Bautista teruba nabia'ni bi. \v 26 Apolos nna gutà'a bi le' sinagoga nu dua le' yetsi Éfesua nna gunne bi lani valor ni. De biyénini Priscila nna Aquila nna mensaje qui' bía nna guche' tè cabi bi yà'latsi' nna gutixà'ani cabi bi adiru claro lo néda qui' Tata Dios. \v 27 De uccua latsi' Apolos tsía bi para región Acaya nna beni taá iglesia re' Éfesua bi animar nna bete cą ttu carta huá' bi para ca hermanos tsè'e Acaya para guni cą bi recibir tsè'ni. De bitsina' Apolos región Acaya nna yala tsè' beni bi cuàlani ca enne' tsè'e nía, canu ríalatsi' por la' tsì'ilatsi' qui' Tata Dios lani cą. \v 28 Apolos nna lani la' riyeni tsè' qui' bi nna beni bi declarar dàcca'lo taá ti'iỹa equivocado ná ca enne' judíua, hasta qui'ni labiru biỹa betseláni cą ecàbi cą. Ą'hua por medio de Escritura nna belue'ni bi cą qui'ni Jesús nna née Cristo enne' ná qui'ni ithel·la' Tata Dios para gudilèe cą. \c 19 \p \v 1 Loti' re' Apolos le' ciudad Coríntua nna, beni bá Pablua seguir viaje qui' bi nna gurèni bi le' ca región montañosa, làniana betsina' bi Éfeso. Nía nna taxácca' bi tuchùppa canu ríalatsi' qui' Señor. \v 2 Pablua nna ra tè bi cą: Tsí beni le recibir Espíritu Santo loti' huíalatsi' le. Becàbi cą nna ra cą: Nìdi rubani làa nì'i guna tu' qui'ni chi gul·lani Espíritu Santo lani ca enne'. \v 3 Gunàba titsa' Pablua cą attu nna ra bi: Entonces biálá bautismo ní uccua le nì'i. Làcą nna ra tè cą bi: Por bautismo qui' Juáan. \v 4 Làniana ra tè Pablua cą: Juáan nna beni bi bautizar ca enne', seña de qui'ni beni cą reconocer qui'ni ná cą enne' tul·la' nna ra bi qui'ni dàni cą tsíalatsi' quį enne' da' bitola de làbi nna lée Jesús enne' ná Cristua, para ccá cą salvo. \v 5 De biyénini cą ca titsa' qui' Pablua nna uccua cą bautizar attu, pero para gulue' cą qui'ni anna chi ná cą enne' qui' Señor Jesucristua. \v 6 Beyàcca bá betsia ná' Pablua iqquia quį nna beni cą Espíritu Santo recibir; làniana gùnne cą adí ca titsa' huaya' nna gùdulo cą gunne cą mensaje nu bete Tata Dios qui' quį. \v 7 Ttú tsì'nu tì'a ca nubéyu'a canuá uccua bautizar lània. \v 8 Tsùnna biú' tì'ga gùdua Pablue nía nna gutixà'a bi lani la'huacca le' sinagoga. Beni bi discutir lani cą acerca de la' rigú'ubia' qui' Tata Dios nna, yala modo beyìla bi para qui'ni ttélíni cą nna tsíalatsi' quį. \v 9 Pero ttu te cą nna yala duro uccua losto' quį porqui'ni labí uccua latsi' quį tsíalatsi' quį, sino gùnne la cą ru'a lo ca enne' nna ra cą qui'ni labí ná lí ca enseñanza nu riquixá' Pablua. Làniana beria tè Pablua lahui' quį lani ca creyéntea nna huía cabi litsi' ttu maestro láą Tiranno; le' escuela qui' niá nna beni Pablua predicar ttu ttu tsá ní. \v 10 Chùppa ida tì'ga gùdua Pablua nía hueni predicar. Acca iyaba canu tsè'e le' región Asia nna biyénini cą titsa' qui' Señor Jesucristua, tàntua ca enne' judío ą'hua ca enne' griego nna. \v 11 Ca milagro ỹeni tsè'ni beni Tata Dios por medio de Pablua; \v 12 hasta qui'ni ca panitu nna ca lári' nu chi gutá' láti Pablua l·le beyua' ca enne' cą làti anta' ca enne' rà'nia nna beyàcca taá latsi' quį, ą'hua ca espíritu malo nna beria cą lo losto' ca enne' nna betse'e latsi' quį cą. \v 13 Tuchùppa ca nubeyu' de raza judío nna gurèni cą itú lettia bání bethacca'ỹí cą ca enne' nna ra cą qui'ni huaccani cą ebèqquia cą ca espíritu malo lo losto' ca enne' por la' huatsaa' qui' quį. Ca nubéyu'a nna uccua tè latsi' quį uquina' cą nombre qui' Jesús para eyúni cą canu cca padecer por ca espíritu malua nna ra cą: Lani nombre qui' Jesús enne' runi Pablo predicar nna runi tu' le mandado eria le. \v 14 Anía beni gàtsi ca ỹi'ni ttu nubeyu' de raza judío láą Esceva nu uccuą sacerdote principal. \v 15 Pero de runi cą ttu espíritu malua mandado nna, de repente taá gùnne espíritu malua nna rą cą: Hua nabia' te' Jesús, ą'hua hua yú bá' nuỹa nuą' Pabluą' nna, pero lebi'į chúná, núní ná le nì'i. \v 16 Làniana nubeyu' uccua padecer por espíritu malua nna bigaą́ nna bedàxu'ą cą nna, tsati tó'ní bì'ą cą porqui'ni yala fuerza quì'į té, acca túppá huè' bá benią cą nna xpela' bá cą becuìtta cą le' yú'a. \v 17 Bìna tè iyaba canu tsè'e Éfesua nu uccua nna yala la' rátsilatsi' gul·lani lo losto' iyaba quį, tàntua ca enne' judío ą'hua ca enne' griego; làniana ra cą qui'ni hualigani Jesús née Señor nna té la'huacca quì'e lo iyaba ca cosa. \v 18 Nuỹetse' canu chi gùdulo ríalatsi' qui' Jesús nna huía cą ru'a lo Pablua nna bete cą testimonio qui' quį ti'iỹa ná ca cosa mal nu chi beni cą por ca creencia qui' quį ántesca tsíalatsi' quį Cristua. \v 19 Ą'hua nuỹetse' canu guỹeni magia nna tahua' cą ca libro nu rulue' brujería qui' caniá nna bedàyi cą cą ru'a lo iyaba ca hermanos. Bethácca'bia' tè latsi' cabi ttú tsìeyóna' mílí' moneda nu de plata guỹàcca' iyaba ca libro beỹiá. \v 20 Aníabá bitsìla evangelio qui' Señor itú lettia bání porqui'ni bila'ni ca enne' qui'ni yala la'huacca té quì'e. \v 21 Gutè diba nuá nna gulèqquia latsi' Pablua tsía bi attu huèni visitar ca iglesa anta' le' región Macedonia nna Acaya nna, làniana eyya bi hàstaá Jerusalén. Ra huá bi: Etsina' díbá' Jerusalén nna caduel·la' huá tsà'a' ciudad Roma. \v 22 Làniana guthel·la' bi chuppa ca ayudante qui' bía, Timotéua nna Erastua nna, para región Macedonia. Pero Pablua nna beyà'na bi tuchùppa ubitsa le' región nu lá Asia. \p \v 23 Tiempo lània taá nna huatha ttu escándalo ỹénitse' le' ciudad Éfesua por canu bedúdítsini cą evangelio qui' Jesucristua. \v 24 Ttu nubeyu' láą Demetrio nna benią ca figura de plata. Beni huą́ ca nicho para patrona qui' quį láą Diana. Yàlaní bel·liu betią qui' canu runi tsina qui' niá. \v 25 Demétriua nna betùppa tìą canu runi tsina qui' niá ą'hua adí canu runi luetsi tsina nna rą cą: Compañeros, hua yù bá le qui'ni lani tsinį nna yala gana runi ri'u, \v 26 pero hua rilá' báni le nna hua runa hua le nu riquixá'a Pablua, reną qui'ni ca ídolo nu runi ca enne' nna labí ná cą dios. Lani modo ba nna chi benią qui'ni nuỹétse'ní ca enne' ríalatsi' ca titsa' nu riquixá'ą, alàa tsuą' teruba le' ciudad qui' ri'u Éfesuį sino le' itúỹia tegaba región qui' ri'u Asia, \v 27 acca yala peligro duą ri'u, porqui'ni gunìtti ri'u negocio qui' rí'uį, ą'hua yòtò' ỹeni qui' patrona qui' ri'u Dianą' nna gunìtti bá la' dàliani quì'e hasta qui'ni labiru ccá guyu ca enne' ne. Hua yù bá le qui'ni ca enne' tsè'e le' ituba región qui' rí'uį ą'hua itúỹiaba yétsiloyu nna rìta ba cą nì nna runi cą ne adorar. \v 28 De biyénini cą ca tìtsa'a nna yàlaní bitsa'áni cą Pablua nna gùdulo cą ribetsi yà'a cą nna ra cą: Viva Diana patrona qui' ca enne' Éfeso. \v 29 Itú taá ciudad nna nì cuenta gulèqquia ỹíbá latsi' quį. Làniana bedàxu' cą enne' lá Gaius ą'hua attu enne' lá Aristarco nna gutè'yà cą cabi hàstaá làti runi cą junta. Chuppa ca ènni'a nna uccua cabi nu región láą Macedonia nna beni cabi Pablua acompañar. \v 30 Pablua nna uccua tè latsi' bi tsía bi ru'a lo ca enne' ỹétse'á para inne bi lani cą, pero ca creyéntea nna labí be'èl·la' cą bi. \v 31 Ą'hua tuchùppa canu rigú'ubia' Asia tsè'e huá cą le' junta nna uccua huá cą amigo qui' Pablua nna, acca guthel·la' cą ttu razón qui' bi nna ra cą qui'ni adila tsa' bittu tehuá tálue' lo bi. \v 32 Ttu te cą le' junta nna ribetsi yà'a cą ttu lò, attu te cą nna attu lò nna, quelebí lání guni cą cani cą. Nuỹetse' cą nna nìdi làa yù cą biỹa qui'ni acca betùppa cą. \v 33 Làniana tuchùppa cą nna gulèqquia cą entre ca enne' ỹétse'á ttu nubeyu' láą Alejandro nna betsíga' duel·la' bá cą na ru'a lo ca enne' ỹétse'á nna gutixà'ani cą na asúntuį. Alejándrua nna benią seña lani ní'į para ccá tsi qui' quį, porqui'ni uccua latsi'į innią a favor qui' ca judíua ru'a lo enne' yétsiá. \v 34 Pero de bedácca'ni cą Alejándrua qui'ni ną́ enne' de raza judío nna, entonces iyáỹiani cą nna ttu tiempo ba guretsi yà'a cą ttú chùppa hora nna ra cą: Yala enne' ỹeni ná patrona qui' ri'u Diana. \v 35 Nubeyu' ná secretario qui' yétsiá nna apenas ni birialànią uccua tsi qui' ca enne' yétsiá, làniana ra tìą cą: Lebi'i ca enne' Éfeso, iyáỹiani ca enne' tsè'e le' yétsiloyu nna yù cą qui'ni yetsi qui' rí'uį nna ga'ną encargado para huí'ą cuidado yòtò' làti dua gran patrona qui' ri'u Diana, imagen quì'e nu binnia de ỹiabara', \v 36 pues hua yù bá ri'u qui'ni lanú nuỹa iria iną qui'ni álahua ą' ná. Acca liuthàya rú'a le nna bíttúru biỹa bìtì' ina le sin razón bá, \v 37 porqui'ni chùppa ca nubeyu' taxi' le nì nna labí biỹa chi guỹi' cą le' yòtò' qui' rí'uį, nìhua labí biỹa mal ni chi gùnne cą qui' patrona qui' le Dianą', \v 38 acca Demétriuą' lani adí canu runi ca figura de platą' nna canchu té queja qui' quį contra nuỹa nna, pues para nuą' lá re' uxtícia nna dua yú'u lahui' nna, para qui'ni ttu te le nna gutsia le queja nna, attu te le nna guni le defender qui' tsa ba le, \v 39 pero canchu biỹa attu cosa calatsi' le nna, pues hua ná bá qui'ni ccą́ arreglar le' junta ordinario ba qui' ri'u, \v 40 porqui'ni xiaba tatsią iqquia ri'u nna gutsia cą queja qui' ri'u ina cą qui'ni ná ri'u nu huìla pleito por nu cca nàtsa; porqui'ni canchu inàba titsa' cą ri'u biỹacca tsè'e ri'u nì nna, pues labí té biỹa ecàbi ri'u. \p \v 41 Beyacca bá rą anía nna beyàthilàlia taá iyaba cą. \c 20 \p \v 1 Gutè ba escándalua nna gutàỹi tè Pablua ca creyéntea nna bete bi consejo tsè' qui' cabi nna gùppa cabi adí ánimo. Làniana bechu titsa' bi cabi lani ttu abrazo nna, bedà' tè bi nía nna huía bi región láą Macedonia. \v 2 Huía bi tanèl·le' bi ttu ttu lugar làti tsè'e ca enne' chi ríalatsi' cabi Señor, rute tè bi adí titsa' lani cabi nna beni bi cabi animar. Làniana bitsina' bi nación láą Grecia. \v 3 Nía nna gùdua bi tsunna biú'. De chi redú tsè' bi para tsía bi quel·la' bi barco para eyya bi nación láą Siria nna, uccua bi saber qui'ni ca judíua nna gùnne lettia cą gutti cą bi. Acca belaba latsi' bi eyéqquia bi néda yúbitsi nna ettè bi attu le' región Macedonia. \v 4 Tuchùppa ca hermanos nna beni tè cabi Pablua acompañar: ttu enne' Berea lá bi Sópater, ą'hua chuppa ca enne' Tesalónica lá cabi Aristarco nna Secundus nna, ą'hua attu enne' yetsi Derbe lá bi Gaius, ą'hua áchúppa ca enne' qui' región Asia lá cabi Tíquico nna Trófimo nna, ą'hua Timotéua nna. \v 5 Làcabi nna gunéru cabi nna gulèda cabi intu' le' yetsi Troas. \v 6 Intu' nna gulèda ba tu' le' yetsi Filipos hasta qui'ni gutè fiesta nu runi cą celebrar canchu chi ro cą ettaxtila sino levadura. Làniana biria tu' Filipos nna gutèl·la' tu' ttu barco; bitsina' tu' yetsi Troas bìtsa gayu'. Níabá gùtse'e tu' gàtsi ubitsa. \p \v 7 Domingo primero tsá qui' semana nna betùppa iyaba ca enne' ríalatsi' qui' Señor para guni tu' celebrar Santa Cena. Pablua nna bete bi ttu mensaje. Porqui'ni attu yu'utsá bá ná qui'ni eda' bi nía, acca beni ba bi seguir predicación qui' bía hàstaá ríluela yèlà. \v 8 Le' ttu yú'u nu tsunna cùà' nuá tsè'e cabi lània. Iỹétse'ní ca lámpara ruquina' cabi nía nna rani' rábá le' yú'a. \v 9 Ttu nubeyu' cuìti' láą Eutico nna ri'ą ru'a ventana. Dù ba Pablua ruditùnì bi mensaje qui' bía nna, bìta betsiala qui' nubeyu' cuìti'a nna gutà'athią binnia tìą dèsdeba ru'a ventana qui' yú'u nu cca tsunna cùà'a nna hàstaá loyu. Nu yatti taá ną́ bechìtha cabi ą. \v 10 Làniana beyàdi Pablua nna biyèchu tè bi gunìta' bi nubeyu' cuìti'a nna ra tè bi ca hermanos: Bittu gátsini le, bàni bą́. \v 11 Làniana beyàppi tè Pablua attu, gùla'a tè bi ettaxtíla nna guò bi nna beni ba bi seguir gùnne bi hàstaá dá' ràni'a. Làniana bedà' bi nía. \v 12 Nubeyu' cuìti'a nna, ti'atsi bihua biỹa ùccuanią deche' cabi ą lìtsi'į nna yala bedácca' latsi' cabi. \v 13 Intu' nna gunéru bá tu' hua' tu' yetsi Asón le' barco para cueda tu' Pablua nía; porqui'ni anía bá gulèqquia lettia tu' lani bi; Pablua nna uccua latsi' bi eyya bi néda yúbitsi. \v 14 De betsàa' luetsi tu' le' yetsi Asón nna gutà'a bi lani intu' le' bárcua nna hua' tu' ttu isla làti re' ttu yetsi láą Mitilene. \v 15 Biria tu' de nía nna hàstaá attu yu'utsá gutè tu' ru'a taá attu isla láą Quío. Attu yu'utsá nna bitsina' tu' ru'a attu isla láą Samos. La'a gùl·là lània taá nna bitsina' tu' yetsi Trogilio. Attu yu'utsá nna hua' tu' yetsi Mileto. \v 16 Es qui'ni Pablua nna labí uccua latsi' bi ettè bi yetsi Éfesua para làa itsàáru bi le' región Asia, porqui'ni chi cca bi purari canchu huàl·la'áru etsina' bi Jerusalén para éxalatsi' cabi tsá Pentecostés. \p \v 17 Acca dèsdeba yetsi Mileto guthel·la' Pablua razón qui'ni nía nna ribèda bi canu ná responsable qui' iglesia re' Éfesua. \v 18 De bitsina' ca anciánua làti re' Pablua nna ra tè bi cabi: Lebi'i nna bien ba yù le ti'iỹa benia' ituba tiempo gurenia' lani le dèsdeba primero tsá loti' gúl·lania' le' región qui' le Asia. \v 19 De runia' servir Señor entre lebi'i nna labí belaba látsa'a' qui'ni ná' ttu enne' dacca'. Ą'hua iỹé vuelta tsè' guretsia' porqui'ni labí ríalatsi' ca enne' nna, pues bechía huá' iyaba nu bethácca' ca judíua inte'. \v 20 Tulidàni gunénia' le iyate nu ná tsè' para bien qui' le. Tàntua lo ca enne' ỹé taá ą'hua le' litsi' le nna gutixa'ánia' le ituba làti chi ritelí te'. \v 21 Benia' predicar lani ca enne' judío ą'hua lani ca enne' labí ná judío, gutixa'ánia' iyaba cą qui'ni caduel·la' guni cą reconocer qui'ni ná cą enne' tul·la' delante de Dios nna tsíalatsi' quį Xana' Ri'u Jesucristua. \v 22 Annana yúá' qui'ni Espíritu Santo nna calatsi'e tsà'a' Jerusalén; labí yúá' biỹa guthácca' cą inte' nía. \v 23 Pero nu yú terúbá' es qui'ni le' ttu ttu ca yetsi làti chi huà'a' nna ra Espíritu Santo inte' qui'ni le' litsi' ìyyà ỹiabá gudàl·la cą inte' nna, nu ỹeni guthácca' cą inte'. \v 24 Pero labí nùyue cca te' nìhua labí cca te' qui'ni yala dacca' la'labàni quia' para etúa látsa' ya' ą con tal de qui'ni irialània' tsina nu benna Señor Jesús làtsi' nàya' para quixá'a' ca titsa' tse' nu rulue' favor qui' Tata Dios lani ca enne' nna gattia' lani la' redacca' latsi'. \v 25 Yúlí rània' qui'ni nìdi ttu le canu chi gutixa'ánia' le nu cca qui' reino qui' Tata Dios nna labiru ilá'ni le inte'. \v 26 Acca annana rìnnia' ru'a lo iyate le qui'ni bíruhuá responsable ná' qui' nuỹa ttu le acerca de salvación qui' le, \v 27 porqui'ni chi gutixa'ánia' le iyate nu rú'ulatsi' Tata Dios nna labiru biỹa yúá' nu làa gutixa'ánia' le. \v 28 Lebi'į ca anciano nna lihue' cuidado por la'a lebi'i bá ą'hua por iyaba ca creyente tsè'e bajo responsabilidad qui' le porqui'ni iyaba le nna chi ná le iglesia qui' Señor porqui'ni chi belàlia réni quì'e por iyaba ri'u loti' gùttìe. Acca por nui nna Espíritu Santo nna bedue le para hué' le cuidado iglesia quì'e tì'a ttu pastor tsè' rui'ą cuidado ca carneru to' quì'į. \v 29 Inte' nna yúá' qui'ni canchu chi lanúrua' té lani le nna íl·lani canu calatsi' íl·la'a cą le néda nna gudùl·la'a cą latsi' le tì'a runi ca lobo rutuxu yàní cą ra'a cą làti tsè'e ca carneru to' nna rul·lùỹa tè cą latsi' iyate. \v 30 Entre la'a lebi'i huá nna iria tuchùppa canu gulue' attu enseñanza huaya' pero alàa conforme lani titsa' lígani tì'a chi gutixa'ánia' le, para qui'ni iche' cą canu chi ríalatsi'. \v 31 Acca con tiempo ba riquixa'ánia' le qui'ni caduel·la' qui'ni hué' le cuidado para làa guthacca'ỹí cą le. Bittu iỹùl·lani le qui'ni durante tsunna ida, la' réla ritsá bá gunénia' ttu ttu tsa le ca cosį lani itú tení látsa'a', hàstaá gurètsinia' por lebi'į. \v 32 Acca ỹa hermanos, nì ruthá'ná' le latsi' ná' Tata Dios, ą'hua lani titsa' lígani nu rulue' favor quì'e nna la'huacca quì'e nna, para qui'ni bittu ebánani le sino ccá lá adí tsìttsì fe qui' le nna, gal·la' le ttu lugar nu gutie qui' ca enne' chi beni nàrìe. \v 33 Bihua gudá látsa'a' bel·liu, nìhua biỹa lári' ní qui' le gunába'a'. \v 34 Antes la hua yù bá le ti'iỹa guỹàcca'a' benia' tsina para bitsèla te' nu riquina' te'. Ą'hua cuenta quíbá' benia' regalar nu riquína'ni ca compañero quíyi'į. \v 35 Tulidàba bethéte'nia' le qui'ni ą́' bá dàni ri'u guni ri'u tsina, para guni ri'u cualani ca enne' canu ritè la'dí', tì'a Señor Jesús nna rèe: \q1 Adila la'redacca' latsi' té qui' ttu enne' rute, tì'ca'la enne' ridi'. \p \v 36 Beyàcca ba ra Pablua ca tìtsa'a nna beduỹíbi bi nna beni bi oración lani iyaba cabi. \v 37 Guretsi tè iyáỹiani ca hermanos nna gunìta' cabi Pablua nna bèttsa'lo cabi xaga' bi; \v 38 porqui'ni yala triste uccuani cabi loti' ra Pablua cabi qui'ni labiru ila'ni cabi bi attu. Làniana huía tè cabi lani bi hàstaá làti gutèl·la' bi bárcua. \c 21 \p \v 1 Bechu titsa' diba tu' ca hermanos nna, gutà'a tu' le' bárcua nna hua' tu' directo taá para ttu isla láą Cos. Attu yu'utsá nna hua' tu' ttu yetsi láą Rodas. De nía nna hua' tè tu' attu yetsi láą Pátara. \v 2 Le' yetsi Pátara nna du ttu barco díą para región Fenicia nna; gutà'a tu' le' bárcua nna bedà' tè tu'. \v 3 Néda de tté bá tu' bila'ni tu' isla nu lá Chipre ri'ą lado ná' yatti tu' nna, betè taá tu' na hua' tu' directo taá para nación láą Siria. Pero barco nu deyù'u tu'a nna denú'ą yùà' para guthà'ną le' yetsi Tiro nna, acca nía bá beyàdì tu'. \v 4 Nía nna gulèda tu' gàtsi ubitsa nna beni tu' visitar ca creyente. Làcabi nna uccua cabi saber por medio de Espíritu Santo qui'ni naduel·la' quixá'ani cabi Pablua qui'ni bittu eyya tè bi Jerusalén. \v 5 Gutè diba gàtsi ubitsa tsè'e tu' nía nna, beria tu' le' yétsiá. Iyaba ca creyéntea tsa'tséla tehuá ca niula qui' cabi lani ca huatsa to' qui' cabi nna tarú'na cabi intu' hàstaá ru'a indatù'a. Lo yúỹia taá beduỹíbi tu' nna beni tu' oración. \v 6 Làniana bechu titsa' luetsi' tu' lani abrazos nna beyàppi tè tu' le' bárcua. Làcabi nna deyya tè litsi' cabi. \v 7 Bedà' tu' yetsi Tiro nna bitsina' tu' attu yetsi láą Tolemaida. Nía nna bil·lùỹa viaje qui' tu' lo inda. Le' yetsi Tolemaida nna hua' tu' huenàba titsa' ca hermanos nna, gulèda tè tu' nía ttu tsá lani cabi. \p \v 8 Attu yu'utsá nna Pablua lani iyaba tu' ca enne' tsè'e lani bía nna beria tu' nía nna bitsina' tu' le' ciudad Cesarea. Hua' tè tu' litsi' Felipe enne' gutixà'a huá evangelio lani ca enne' le' iỹetse' lugar; uccua huá bi ttu diácono entre ca enne' gàtsía. Litsi' bi nna beyà'na tu'. \v 9 Felípea nna tsè'e tappa ỹi'ni niula bi, labí chi bettsaná' cabi. Gùdu huá la'huacca qui' Tata Dios lani cą para quixá'a cą ca enseñanza nu rulue' titsa' quì'e. \v 10 Níabá gùtse'e tu' tuchùppa ubitsa. Gul·lani tè ttu ènne'yu' dá' bi le' región Judea lá bi Ágabo. Làbi nna gutixà'a huá bi acerca de nu chì' da'la según uccua bi saber por medio de Espíritu Santo. \v 11 Gul·lani bi làti tsè'e tu'a nna gunàba sàtè bi cincho qui' Pablua nna, beỹiga' tè ca nì'a ná' bi lani cínchua nna ra bi: Chi uccua' saber por medio de Espíritu Santo qui'ni íį huá guỹiga' ca enne' judío tsè'e Jerusalén enne' ná qui' bi cínchuį, ą'hua gute cą bi cuenta làtsi' ná' ca enne' labí ná de raza judío para ccą́ sufrir. \v 12 Biyéni báni tu' ca tìtsa'a nna, laniana intu' lani ca hermanos tsè'e Cesaréa nna gutta'yúni tu' Pablua qui'ni bittu eyya bi Jerusalén. \v 13 Becàbi Pablua nna ra bi: Biánícca ribetsi le nna rudihuiní'ni le latsi' lóstu'a' nì'i. Pues inte' nna dispuesto bá ga'na' alàa tsuą' teruba canchu guỹiga' cą inte', sino ą'hua para gattia' le' Jerusalén por nu cca qui' Señor Jesús. \v 14 Labí biríalàni tu' gurèxael·la' tu' bi, acca bíruhuá bethàga' tu' bi sino ra tu' bi: Ccá bá según nu rú'ulatsi' Señor Jesús cá. \v 15 Bitola nna begú'u tsè' qui' tu' nna deyya tu' para Jerusalén. \v 16 Tuchùppa ca hermanos tsè'e Cesaréa nna beni cabi intu' acompañar. Dá' huá ttu enne' isla Chipre lá bi Mnasón, chìa gutsá ná bi creyente. Ą'hua litsi' bi nna ná qui'ni itsina' tu'. \p \v 17 Betsina' ba tu' Jerusalén nna yala lani la' redacca' latsi' beni ca hermanos intu' recibir. \v 18 Attu yu'utsá nna guda' Pablua lani intu' hua' tu' huenàba titsa' Jacobo enne' ná huá apóstol. Nía nna tsè'e huá iyaba ca hermanos canu ná cabi ancianos le' iglesia. \v 19 Beni bá Pablua cabi saludar, làniana gùdulo bi gutixà'a bi ttu ttu tsa ca cosa nu beni Tata Dios lani ca enne' qui' adí ca nación por medio de làbi. \v 20 De biyénini cabi nu ra Pablua nna bedàliani cabi Tata Dios. Làniana ra cabi Pablua: Hermano, hua yù bá lu' qui'ni iỹé mili' ca enne' judío nì nna chi ríalatsi' quį Jesucristua nna ra cą qui'ni caduel·la' guni ri'u cumplir iyaba nu ra lo ley nu bethà'na Moisés. \v 21 Pero làcą nna chi bina cą qui'ni lu' nna ruthète'ni lu' iyaba ca enne' judío tsè'e le' adí ca nación huaya' qui'ni bíruhuá caduel·la' guni cą según ley nu gutixa Moisés, de ra lu' cą qui'ni bíttuúru caduel·la' guni cą circuncidar ca ỹi'ni quį nìhua làa gúniíru cą seguir adí ca costumbre nu ra lo ley qui' quį. \v 22 Biani ra lu' acerca de nui cá. Yùliràni tu' qui'ni huetùppa ca enne' canchu chi gúna cą qui'ni bel·lani lu'. \v 23 Acca adila tsa' guni lu' nu ina tu'į: Nì tsè'e tappa ca nubeyu' caduel·la' guni cą cumplir promesa nu beni cą lani Tata Dios. \v 24 Acca lu' nna guche' lu' cą le' templua nna uccua ttùba lani cą nna guni hua lu' nu ra lo ley qui' ri'u para eyàcca nàrì iyaba le. Quiỹa tè lu' parte qui' quį ofrenda nu ná qui'ni gute ttu ttu enne', làniana huacca bá ichu ittsa' iqquia quį, seña de qui'ni chi beyacca nàrì cą. Ą' modo nna ccá ca enne' saber qui'ni álahua hualí nu chi ra cą qui' lu', sino qui'ni runi ba lu' cumplir tì'a nu ra lo ley qui' ri'u, \v 25 pero acerca de ca enne' chi ríalatsi' qui' Jesucristua màsqui'ba labí ná cą raza qui' ri'u nna, chìa bediani tu' cą qui'ni bíttuá nùyue tse'e cą acerca de ca costumbre nu dá' lo ley qui' ri'u, sino hué' teruba cą cuidado bittu go cą nu déda' ru'a lo ca ídolo nìhua réni qui' ca animal nìhua bèlá' qui' ca animal nu gùttì xìhui', ą'hua qui'ni làa thualàni cą nu labí ná tsela quį. \p \v 26 Làniana guche' Pablua tappa ca nubéyu'a. Attu yu'utsá nna beni hua Pablo tì'a nu ra lo ley para eyàcca nàrì cabi; gutà'a tehuá Pablua le' templua nna gutixà'a bi cuaỹa il·lùỹa ca tsá nu ná qui'ni eyàcca nàrì cabi. Le' templua nna gulèda bi hasta qui'ni chi ì'yu tsá para ccá presentar ttu ofrenda para ttu ttu tsa cabi. \v 27 Loti' chì' taáduą cca cumplir ca gàtsi ubitsa nna, tuchùppa ca judío dá' cą le' región Asia nna bila'ni cą Pablua le' templua. Làniana beni chi cą qui'ni biyeyya iyáỹiani ca enne' nna bedàxu' tè cą Pablua, \v 28 guretsi yà'a ca nubéyu'a nna ra cą: Iyáỹiate le ca enne' Israel, lità le guni le cualani intu', porqui'ni là nui nuą' ribeni itú lettia bání riquixa'ánią iyaba ca enne' qui'ni guyudí' cą raza qui' ri'u, ą'hua rinnią contra nu dá' lo ley qui' ri'u nna. Además de nui nna chi bega'ą tuchùppa canu raza griego le' templuį nna labí respeto gùppa cą le' lugar le'ya qui' rí'uį. \v 29 Anía ra ca nubéyu'a porqui'ni bila'ni cą Pablua le' Jerusalén lani ttu enne' griego lá bi Trófimo dá' bi le' ciudad Éfeso, belaba latsi' quį qui'ni Pablua nna guche' bi ą le' templo nu ną́ lugar le'ya para ca enne' judíua. \v 30 Làniana nuỹetse' ca enne' qui' ciudáad nna bitùppa chì cą por escándalo nu beni ca nubéyu'a. Bedàxu' tè cą Pablua nna gutè'ya cą bi fuera la templua. Luegu taá nna bethàya chì cą ca puerta qui' templua. \v 31 De chi calatsi' quį gutti cą Pablua nna bitsina' noticia lani comandante qui' ejércitua qui'ni iyaba ca enne' tsè'e le' ciudáad nna yala escándalo chi runi cą. \v 32 Comandántea nna betùppa chìą ca soldadua lani ca capitán qui' quį nna bigaá chì cą dia cą làti cca ruídua. Bilá' báni ca enne' ỹétse'á ca soldado nna, bedùtsi taá cą labiru be' cą Pablua. \v 33 Làniana gubiga' tè comandántea nna bedàxu'ą Pablua preso, benią mandado bexìqquia cą bi lani chuppa cadena. Bitola nna gunàba tìtsa'ą nuỹa ná bi ą'hua biỹa beni bi acca yala calatsi' quį hué' cą bi nna. \v 34 Ttu te ca ènni'a nna ribetsi yà'a cą ttu lò, attu te cą nna attu lò, hasta qui'ni comandántea nna nìdi làa gutéelínią biỹa nuá rinne cą por tantua ruido nu runi cą. Acca benią mandado qui'ni iche' cą Pablua le' cuartel. \v 35 De bitsina' ca soldadua lani Pablua làti tsappi ca enne' para gá'a cą le' cuartel nna, uccua duel·la' ichìthaní cą Pablua porqui'ni ca enne' ỹétse'á nna yala loco beni cą contra Pablua. \v 36 Iyaba cą dia cą cue'e la bi nna ribetsi yà'a cą nna ra cą: Gatti bą. \v 37 Lótaá dia cą gúga'a cą Pablua le' cuartel nna ra tè bi comandante qui' ca soldadua lani titsa' griego: Tsí huacca ínnía' tuchùppa titsa' lani cuią'lu'. Becàbi comandántea nna rą bi: Tsí ína ri'u huaccani lu' titsa' griego, \v 38 entonces álahua lu' nuą' enne' Egipto nu chì' uccua gáabą́ cabeza qui' ttu partido de tappa mili' canu huètti enne' nna uccua cą rebelde lani gobierno nna guche' tìą cą lo i'yatò' lá cá. \v 39 Pablua nna ra tè bi ą: Inte' nna ná' enne' judío, gùlia' le' ciudad Tarso, ttu ciudad principal le' estado nu lá Cilicia. Acca benna bál·la permiso inénia' ca enne' tsè'e nì. \v 40 Comandántea nna betią permiso qui' Pablua. Làniana Pablua nna gùdu bi lo ca escalera nna beni tè bi seña lani ná' bi para gudà naga' quį qui' bi. De uccua tsi qui' quį nna, gùnne bi lani titsa' hebreo nna ra bi: \c 22 \p \v 1 Lebi'i ca hermanos l·le ca tàta l·le, liudaáruhuá naga' le razón nu quixa'ánia' le nu cca quíbá'. \v 2 De biyénini cą qui'ni gunèni bi cą titsa' hebreo nna, adílani tsi dírúbá uccua qui' quį. Beni tè Pablua seguir nna ra bi cą: \v 3 Inte' nna ná' enne' judío, gùlia' le' ciudad Tarso estado láą Cilicia. Pero le' Jerusalén nì bá biỹénia', ą'hua Gamaliel nna uccua bi maestro quia', tsè'ni bidèti'a' de acuerdo lani ley nu bethà'na ca tà' tàta qui' rí'ua. Siempre ni runia' duel·la' gunia' servir Tata Dios lani itute látsa'a', ti'taání runi iyaba le anna. \v 4 Acca betsía huá látsa'a' canu denó cą enseñanza qui' Jesucristua para gutti ya' cą. Nuỹetse' cą bedáxu'a' preso nna bedál·la ya' cą litsi' ìyyà, tàntua ca nubeyu' l·le ca niula l·le. \v 5 Enne' ná sacerdote principal ą'hua adí canu rigú'ubia' entre ri'u nna ná cabi testigo de nu chi benia'. Làcabi nna benna cabi carta lani poder para gutía' lani ca enne' judío tsè'e Damáscuá. Acca huà'a' nía hueyìla ca creyente éché' ya' cą Jerusalén nì nna ccá cą castigar. \v 6 Pero loti' yu'á' néda ttú tsì'nu hora tì'ga, chì' taáduą itsína'a' Damáscuá nna, de repente taá bedàni' ttu la'yani' de ỹiabara' ìta'lùba'. \v 7 Gubíxi chìa' nna biyeni te' ttu tsì'i nna rèe: Saulo, Saulo biánícca rutsia latsi' lu' inte' nì'i. \v 8 Becàbi tìà' nna nia': Núní lu' nuą' Señor. Gùnnie attu nna rèe: Inte' ná' Jesús de Nazaret enne' rutsia latsi' lu'. \v 9 Canu dia lani ya'a nna yala gùtsini cą de bila'ni cą la'yáni'a pero labí gutéelíni cą tsì'i enne' gunènie ínte'a. \v 10 Làniana pá'a ye' e: Biani dà te' gunia' Señor. Lèe nna rèe inte': Beyatha nna huía le' ciudad Damáscuą', nà' ba nna ccá lu' saber biỹa ná qui'ni guni lu'. \v 11 Átsi'í beyà'na tìà' ciego de tántuaní fuerte uccua la'yáni'a, acca canu dia lani ya'a nna gutèl·la' báni cą nàya' nna bitsina' tu' Damáscuá. \v 12 Nía nna gùdua ttu ènne'yu' lá bi Ananías, yala enne' cumplido uccua bi lani nu ra lo ley qui' Tata Dios. Iyaba ca judío tsè'e le' ciudad Damáscuá nna yala tsè' gùnne cą qui' bi. \v 13 Ananías nna bìta bi làti dua ya'a nna ra tè bi inte': Hermano Saulo, annana ela'ni lu'. Lània taá gunná'a' nna belá' chì te'. \v 14 Raáruhuá Ananías inte': La'a mísmuba Tata Dios enne' beni ca tà' tàta qui' rí'ua adorar nna becuí'e lu' dèsdeba antes para gunibia' lu' nu ná voluntad quì'e nna, acca chi bila'ni lu' Enne' bìta yétsiloyu nna benie puro taá nu ná tsè', ą'hua gunènie lu' lani titsa' rú'a taá. \v 15 Porqui'ni quixá'ani lu' iyáỹiani ca enne' nu cca quì'e, nu chi bila'ni lu' nna nu chi biyénini lu' nna. \v 16 Annana bíttuúru cueda lu', sino bel·luítsa' Señor nna inàbani lu' e qui'ni éyie ca tul·la' qui' lu' nna ccá tè lu' bautizar. Ą' benia'. \v 17 Bitola nna beyèqquia' Jerusalén nì nna, huà'a' templua. Hua runi cànnaba' oración nna guỹàcca'a' tì'a ttu nu rínneni yela pero álahua ti'athia'. \v 18 Bilá' te' Señor nna rèe inte': Uccua purari biria quètha taá le' Jerusalén nì, porqui'ni labí gudà naga' quį màsqui'ba quixá'ani lu' cą nu cca quia'. \v 19 Inte' nna pá'a ye' e: Señor, làcą nna hua yù bá cą qui'ni bedáxu'a' ca enne' ríalatsi' qui' cuią'lu' nna guchí'a' cabi litsi' ìyyà, ą'hua yala chi bí'a' cabi de tsè'e cabi le' ca sinagoga nna. \v 20 Ą'hua loti' gùttì Esteban enne' uccua siervo qui' cuíą'lu'a nna, nía huá dua' lània hàstaá benia' cuàlani canu betti cą bi, porqui'ni bí'a' cuidado ca lári' qui' quį para gappa tsè' cą néda gul·lùỹa cą latsi' bi. \v 21 Pero lèe nna rèe inte': Huía, porqui'ni inte' nna rithél·la'a' lu' làti ànta' adí ca nación para quixá'ani lu' ca enbe' huaya'. \p \v 22 Anía tì'ga bedà naga' quį qui' Pablua, làniana gùdulo cą guretsi yà'a cą nna ra cą: Ccá bá nubéyd'ą' merecer gattią, labiru ná qui'ni ccabànią. \v 23 Beni ba cą seguir guretsi ya'a cą hàstaá gulèqquiani ca camisa qui' quį nna guỹi' cą bestè bedàl·la cą rá' de tántuání bitsa'áni cą bi. \v 24 Làniana beni comandantea mandado gúga'a cą Pablua le' cuartel ą'hua qui'ni a fuerza de iyàa' bi nna quixá'a bi biỹa lóni'a qui'ni ribetsi yà'a cą anía contra labi. \v 25 Pero de chi bexìqquia cą bi para iyàa' bi nna, gunne Pablua nna ra bi capitán qui' caniá: Biani derecho té qui' le para gáa' le ttu ciudadano romano sin qui'ni làa nì'i thí' li ą declaración nì'i. \v 26 De biyénini capitáan nui nna huíą gutixà'anią comandántea nna rą na: Biani calatsi' lu' guthácca' lu' nubéyu'ą' porqui'ni ná huą́ ciudadano romano. \v 27 Làniana gubiga' comandántea ru'a lo Pablua nna gunàba tìtsa'ą bi: Tsí hualí ná lu' ciudadano romano. Becàbi Pablua nna ra bi ą: Hualí. \v 28 Làniana ra tè comandántea bi: Yala bel·liu guỹàcca' te' para ccá' ciudadano romano. Becàbi Pablua nna ra bi ą: Pero inte' nna álahua huí'iní ya' ą, sino nàlia bání ya' ą. \v 29 De ra Pablua anía nna canu ná qui'ni hué' cą bi lani cuarta nna becuìtta chì cą ru'a lo bi. Hàstaá nu ná comandántea nna de bennią cuenta qui'ni ná Pablua ciudadano romano nna gutsinią qui'ni lą beni mandado bexìqquia cą bi para iyàa' bi. \p \v 30 Attu yu'utsá nna uccualatsi' comandántea ccá tsì'ą saber ti'iỹa ná falta nu rutsia ca judíua contra Pablua, acca benią mandado etùppa ca sacerdote principal ą'hua iyaba canu runi formar Junta Suprema qui' ca judíua. Làniana benią mandado ethàtsi cą ca cadena nu ỹíga'nì cą Pablua nna bedu tìą bi ru'a lo qui. \c 23 \p \v 1 Pablua nna gùnna' bi iyaba canu tsè'e le' junta nna ra bi cą: Hermanos, delante de Dios nna yúá' qui'ni bihua falta nì'i cù'a'. \v 2 Làniana Ananías nu ná sacerdote principal nna benią mandado canu dàa exa taá ru'a lo Pablua qui'ni hué' cą rú'a bi. \v 3 Pablua nna ra tè bi sumo sacerdótea: Tata Dios nna hué' huée lu' màsqui'ba yala latsitte rulue' lu' de lo ra'. Yà'lo bá yala enne' ỹeni ná lu' duani lu' lo meỹa para guni lu' inte' juzgar según nu ra lo ley de Moisés álá. Biálácca álahua según nu ra lo ley beni lu' mandado hué' cą inte' nì'i. \v 4 Canu tsè'e nía nna ra cą bi: Tsí ą́' dàni lu' gul·luítsa' lu' sacerdote enne' rinnie lani Tata Dios parte qui' tu' cá. \v 5 Pablua nna ra bi: Hermanos israelitas, labí yúá' qui'ni ná bi sacerdote principal qui' ri'u, pues ra huá ttu lettia lo Escritura qui'ni labí dàni ri'u inne ri'u mal qui' nuỹa ttu enne' rigú'ubia' le' yetsi qui' ri'u. \p \v 6 Làniana gutelíni Pablua qui'ni ttu te canu tsè'e le' junta nna ná cą miembro qui' partido láą saduceo, pero attu te cą nna ná cą miembro qui' partido láą fariseo. Acca gùnne bi iditsa nna ra tè bi: Lebi'i hermanos, inte' nna ná' fariseo, ỹi'ni ttu fariseo. Calatsi' le cueqquia le sentencia quia' porqui'ni rialátsa'a' qui'ni eyátha canu yatti de lo lù'uti. \v 7 De ra Pablua anía nna huatha ttu disgusto entre ca fariséua lani ca saducéua hasta qui'ni gùla'ani luetsi canu tsè'e junta. \v 8 Porqui'ni ca saducéua nna rena cą qui'ni labí eyátha canu yatti de lo lù'uti, rena huá cą qui'ni núhuá ca ángel tsè'e nìhua labí espíritu té. Pero ca fariséua nna ría bá latsi' quį iyaba ca cosį. \v 9 De tántua ribetsi yà'a cą nna gùduli tè ca maestro de la ley canu tsè'e parte qui' ca fariséua nna ra cą: Labí biỹa mal beni nubéyu'į; xiaba chi gùnne ttu espíritu o ttu ángel nu guthel·la' Tata Dios lani ą, nìcà'chu tál·lią́ ri'u qui'ni redúdítsini ri'u Tata Dios. \v 10 Làniana adiru chi ritìl·la cą, acca gùtsini comandántea qui'ni xiaba gúttí cą Pablua; acca benią mandado ca soldadua para cueqquia cą bi lahui' ca enne' ỹétse'á nna gúga'a cą bi le' cuartel attu. \v 11 Yèlà lània nna gùdu Señor ru'a lo Pablua nna rèe bi: Gùppa valor Pablo, porqui'ni tì'ba chi gutixà'a lu' nu cca quia' le' Jerusalén nì nna, ą'hua caduel·la' inne lu' nu cca quia' le' ciudad Roma. \p \v 12 Attu yu'utsá nna gulèqquia lettia ca judíua qui'ni gutti cą Pablua nna, beni cą jurar contra la'a labáquį nna ra cą qui'ni labí i'ya go cą hasta qui'ni ccá tì'a nu calatsi' quį. \v 13 Hua ttéelá chùà' ca nubeyu' beni prometer anía. \v 14 Huía tè cą ru'a lo ca sacerdote principal ą'hua ru'a lo canu rigú'ubia' entre ca judíua nna ra cą: Chi beni tu' jurar contra la'a intu' bá qui'ni labí biỹa la'gó ní gunixi tu' hasta qui'ni gutti tu' Pabluą', \v 15 acca cuią'le lani adí ca miembro qui' Junta Suprema nna linàbani comandánteą' qui'ni gunią mandado taxi' cą Pabluą' ru'a lo cuią'le uxtíla ti'atsi calatsi' cuią'le ccá le saber adí claro nu cca quì'į. Intu' nna tsè'e léda bá tu' para gutti tu' ą antes càla íl·lanią ru'a lo cuią'le. \v 16 Pero sobrino qui' Pablua nna biyéninią nu ra canaá, acca huía chìą le' cuartel nna gutixà'anią Pablua. \v 17 Làniana gutàỹi tè Pablua ttu capitáan nna ra tè bi ą: Guche' bál·la nubeyu' cuìti'į ru'a lo comandánteą' porqui'ni té ttu noticia quixá'anią bi. \v 18 Guche' tè capitáan nubeyu' cuìti'a ru'a lo comandántea nna rą na: Pablo nu té presuą' nna gunàbanią inte' favor qui'ni tahuá'a' nubeyu' cuìti'į ru'a lo cuią'lu' porqui'ni calatsi'į quixá'anią cuią'lu' ttu noticia. \v 19 Gutèl·la' tè comandántea ná' nubeyu' cuìti'a nna gulèqquią na yà'latsi' nna rą: Biani nuą' calatsi' lu' quixá'ani lu' inte'. \v 20 Nubeyu' cuìti'a nna rą na: Chi gulèqquia lettia qui' ca judíua gatta'yúni cą cuią'lu' qui'ni uxtíla nna guni cuią'lu' mandado iche' ca soldado Pabluą' ru'a lo canu ná Junta Suprema qui' ca judíua, ti'atsi calatsi' quį cca saber adí claro nu cca qui' bi, \v 21 pero bittu tsíalatsi' cuią'lu' qui' quį, porqui'ni pretexto bá beyìla cą. Ttélá chùà' cą nna chi ribèda gattsi' bá cą bi, beni cą jurar contra la'a labá quį ra cą qui'ni labí i'ya go cą hasta qui'ni gutti cą Pabluą'. Annana álá teruba ribèda cą ecàbi cuią'lu'. \v 22 Comandántea nna bechu titsa' tìą nubeyu' cuìti'a nna rą na: Nú ttú tè nuỹa gá lu' qui'ni chi gutixà'ani lu' inte' notícį. \v 23 Comandántea nna gutàỹią chuppa ca capitán qui' niá nna betią orden qui'ni gútse'e léda cą chùppa gayua' ca soldado ą'hua gayùna'tsìi canu cúía bia' ą'hua chuppa gayua' canu theni lanza para iria cą ritį gà réla para yetsi Cesarea. \v 24 Bete huą́ orden qui'ni gútse'e léda cą ca bia' xila' cúía Pablua para qui'ni itsina' tsè' bi Cesarea nna gute cą bi cuenta lani gobernador Félix. \v 25 Comandántee nna bedia tìą ttu carta làti rą: \p Finísimo Gobernador Félix: \v 26 Inte' Claudio Lisias runia' cuią'lu' saludar. \v 27 Ca judíuį nna bedàxu' cą preso nubéyu'į, chìa rutti tè cą na. Pero de bina'a' qui'ni ną́ ciudadano romano nna acca huà'a' lani ca soldado quia' nna tadìla ya' ą. \v 28 Làniana uccua látsa' cca' saber biỹa ná queja rutsia cą contrį, acca guche' ya' ą ru'a lo Junta Suprema qui' caniá. \v 29 Nía nna gutelí te' qui'ni queja nu rutsia cą contrį nna ná bą́ asunto qui' ley qui' religión qui'bá quį, pero bihua biỹa falta ni betsèla te' quì'į nu dacca' gáttinią nìdi para gátta'ą litsi' ìyyà. \v 30 De bína'a' qui'ni chi guleqquia lettia ca judíui gutti cą na, acca nì bá rithél·la' ya' ą lani cuią'lu'. Ą'hua chi gunéni'a' canu runna parte contrį qui'ni gutsia cą queja qui' quį ru'a lo cuią'lu'. Etsà' ri'u. \p \v 31 Ca soldádua nna beni bá cą según orden nu bete comandántea qui' caniá nna guche' tè cą Pablua de réla hàstaá yetsi Antipatris. \v 32 Attu yu'utsá nna beyèqquia ca soldado lani nì'a bá caniá para Jerusalén làti re' cuartel. Pero ca soldado tsìa bì'a nna dia ba cą lani Pablua. \v 33 De bitsina' cą Cesarea nna bete cą carta lani gobernador Félix, bete huá cą Pablua cuenta lani ą. \v 34 Bìl·la diba gobernador Félix carta nna, gunàba tìtsa'ą gaỹa enne' ní ná Pablua. De uccuą saber qui'ni ná bí enne' región Cilicia nna, \v 35 rą bi: Canchu chi íl·lani canu rutsia cą queja qui' lu'a nna, thi'a' lu' declaración. Làniana benią mandado ca soldado qui' niá qui'ni ttu guardia nna gunią Pablua seguro le' palacio qui' Herodes. \c 24 \p \v 1 Gayu' ubitsa bitola nna, Ananías nu ná sumo sacerdótea lani átuchúppa canu rigú'ubia' le' yétsiá lání huá ttu licenciado láą Tértulo nna bitsina' cą ru'a lo gobernador Félix para gútsia cą queja contra Pablua. \v 2 De chi du Pablua ru'a lo quį nna gùdulo Tértulua betsią causa qui' bi nna rą Félix: Quíỹaru cuią'lu' señor gobernador porqui'ni por la' riyeni tsè' nu té qui' cuią'lu' nna yala tsè' dia la' rigú'ubia' qui' cuią'lu' nna tsè'e tu' lani la'ỹeni, \v 3 tulidàba runi cuią'lu' tsè' para bien qui' tu' ą'hua ituba lugar làti rigú'ubia' cuią'lu' nna, acca yala agradecer runi tu' cuią'lu', estimado Félix, \v 4 pero para qui'ni làa gunìtti tu' tiempo qui' cuią'lu' nna ratta'yúa' qui'ni gudaáruhuá naga' cuią'lu' tuchùppa titsa' qui' tu', yù tu' qui'ni yala ene' tsè' na cuią'lu'. \v 5 Pabluį nna yala telá ruquìtsi'ą, pues itú lettia ba runią qui'ni radi disgusto entre intu' ca enne' judío; ná huą́ cabeza qui' ttu grupo religioso láą nazareno, \v 6 ą'hua uccua latsi'į gúga'ą le' templo qui' tu'a canu labí ná qui'ni gá'a cą, acca bedàxu' tu' ą nna uccua latsi' tu' cueqquia tu' sentencia quì'į según bá nu ra lo ley qui' tu'. \v 7 Pero gul·lani comandante Lisias lani ca soldado qui' bi nna gutua bi ą lo ná' tu', \v 8 ą'hua ra tè bi canu rutsia queja contra Pabluį qui'ni dàni cą ìta cą ru'a lo cuią'lu'. Huacca huá canchu inàba titsa' cuią'lu' Pabluį para ccá cuią'lu' saber nu ná lí taá biỹàcca runi tu' contrį. \p \v 9 Beyàcca ba gùnne Tértulua nna làniana ca judío tsè'e nía nna gùnne huá cą nna ra cą: Hualibani ènni'į nu rèe. \v 10 Làniana beni tè gobernador Félix seña para qui'ni inne Pablua. Gùnne tè Pablua nna ra bi: \p Yala lani gusto gunia' defender nu cca quia' ru'a lo cuią'lu', porqui'ni yúá' qui'ni chìa dia iỹé ida runi cuią'lu' lu'uxtícia lugar nì. \v 11 Canchu calatsi' cuią'lu' inàba titsa' cuią'lu' adí nu lí taá nu cca quia' nna, pues tsì'nu ubitsa teruba chi uccua betsina'a' le' Jerusalén para gunia' Tata Dios adorar. \v 12 Núhuá nuỹalàni bila'ni cą inte' runia' obligar para tsíalatsi' quį nu riquixà'a', nihua làa biỹa escándalo benia' para etùppa ca enne' le' templua, nìhua le' ca sinagoga, nìhua gaỹa attu lugar ni le' ciudáad nna. \v 13 Ca nui nna labí etseláni cą razón para cueqquia lí cą iyaba nu rinne cą quia'. \v 14 Pero inte' nna hua ridiché' bá' qui'ni riquixà'a' lo néda cubi nu reya cą religión falsa, pues runi ba' servir Tata Dios enne' beni ca tà' tàta quíya'a adorar porqui'ni ríalátsa'a' iyaba nu ga'na escrito lo ley nu bedia Moisés ą'hua nu bedia ca profeta nna. \v 15 Ría huá látsa'a' tì' tehuá ríalatsi' ca nubéyu'į qui'ni i'yu tsá echìtha Tata Dios canu yatti de lo lù'uti, tàntua canu runi nu ná tsè', ą'hua canu runi mal nna. \v 16 Por nui nna rue'él·la' látsa'a' gunia' nu ná tse' para làa cù'a' falta ru'a lo Tata Dios nìhua ru'a lo ca enne' nna. \v 17 Pero bitola de guréni'a' le' adí ca nación por tuchùppa ida nna betsina'a' Jerusalén para gutía' bel·liu nu dénu'a' para ca enne' pobre de raza quia', ą'hua para gunia' presentar ofrenda quiba' le' templua. \v 18 Ántesca gá'a' le' templua nna, beyàcca nàrìa' según nu runi mandado lo ley qui' tu'. Merua loti' runia' presentar ca ofrenda quia' le' templua nna gul·lani tuchùppa ca nubeyu' de raza judío dá' cą le' región Asia, pero álahua iỹé ca enne' tsè'e lània nìhua álahua biỹa alboroto ni benia'. \v 19 Là canu dá' le' región Asia nna dàni cą ìta cą nì para gutsia cą causa quia' canchu hualí té biỹa ina cą contra inte'. \v 20 Ą'hua la'a canu tsè'e nì tehuá ína canchu biỹa delito ni benia' pues bedu cą inte' ru'a lo iyaba canu runi formar Junta Suprema qui' ca judíuą' nna. \v 21 Xiaba queja nu rutsia cą contra inte' nna ną́ porqui'ni loti' dunia' ru'a lo quį nna nia': Calatsi' le cueqquia le sentencia quia' porqui'ni rialátsa'a' qui'ni eyatha canu yatti de lo lù'uti. \p \v 22 Beyacca ba gùnne Pablua nna bedu bá Félix attu término lani ca judíua nna rą cą: Hàsta'na íl·lani comandante Lisias nna lànialá ccá' saber adí sobre de asunto qui' líį. Anía ra Félix porqui'ni chìa yùą acerca de néda cubi nu beni Pablua presentar. \v 23 Làniana benią mandado capitáan qui'ni hué' bą́ Pablua cuidado, ą'hua qui'ni gute tí'bą́ libertad qui' bi nna hue'él·la' bą́ ca amigos qui' bi tanàba titsa' cą bi nna gute cą biỹa calatsi' quį qui' bi. \p \v 24 Tuchùppa ubitsa bitola nna huía Félix attu lani niula quì'į láą Drusila nna benią mandado gaỹi cą Pablua para quixá'ani bi cą acerca de Jesús enne' ná Cristo. \v 25 Pablua nna gunèni bi ą qui'ni dànią gunią nu ná tsè' ru'a lo Tata Dios, ą'hua qui'ni dànią hui'ą cuidado làa gunią biỹa mal nu ridà latsi'į. Gunè huáni bi ą qui'ni i'yu tsá qui'ni re' ttu castigo eterno para canu tul·la'. De biyénini Felix ca cosį nna gul·lani ttu la' rátsilatsi' lo lostu'į nna ra tìą Pablua: Beyya ba nna huanée dígá' lu' attu canchu chi nettia te'. \v 26 Uccua huá latsi' Félix qui'ni Pablua nna gúnini bi ą ofrecer bel·liu para gutią libertad qui' bi. Acca iỹé vuelta tsè' benią mandado taxi' cą bi ru'a lúį para hué' bi titsa' lani ą. \v 27 Gutè ba chuppa ida nna beria Félix de gobernador nna gùta'a tè Porcio Festo lugar quì'į. Pero Félix nna uccua latsi'į qui'ni guyu tsè' ba ca judíua na, acca bethà'na bą́ Pablua litsi' ìyyàa. \c 25 \p \v 1 Porcio Festo nna tsunna ubitsa teruba chi uccua guỹi'ą cuenta de gobernador nna, birią de Cesarea nna huíą Jerusalén. \v 2 Ca sacerdote principal tsè'e nía nna ą'hua adí canu re' cuenta entre ca judíua nna bitsina' cą ru'a lo Festua nna betsia cą ttu demanda contra Pablua. \v 3 Gutìnàni cą Festo ttu favor ỹeni gání qui'ni gunią mandado taxi' cą Pablua desde Cesarea para Jerusalén. Anía ra ca judíua porqui'ni chi guleqquia letti cą gutti cą Pablua lo néda. \v 4 Becàbi tè Festua nna ra qui'ni segúrubá té Pablua preso le' ciudad Cesarea, ą'hua qui'ni la'a mismu tabá lą nna eyyą prontu taá para Cesarea. \v 5 Ra huą́ cą: Entre canu rigú'ubia' qui' le nna dàni cą thá' cą lani inte' Cesarea para gutsia cą adí causa qui' nubéyu'a canchu biỹa ttu delito benią. \v 6 Ttú xùnu' o tsìi ubitsa teruba bitsá Festua le' ciudad Jerusalén, làniana beyeqquią Cesarea. Attu yu'utsá nna gùdua taą́ lo xila' làti rigú'ubia'na nna beni chìą mandado qui'ni taxi' cą Pablua. \v 7 De guta'a Pablua le' juzgádua nna chìa tsè'e lédá ca judío canu dá' de Jerusalén. Yala fuerte ná ca queja nu betsia cą contra bi, pero nìdi ttu canu ra canaá nna labí uccuani cą cueqquia lí cą na. \v 8 Làniana beni Pablua declarar nu cca qui'bá bi nna ra bi: Bihua biỹa delito ni chi benia', nìhua contra nu ra lo ley qui' ca judíuą', nìhua làa nì'i beyàtsa te' respeto lani templua', nìhua álahua biỹa benia' contra la' rigú'ubia' qui' señor emperador qui' ri'ua. \v 9 De biyénini Festua gùnne Pablua ca tìtsa'a nna gunàba titsa' tìą bi nna rą: Tsí hua calatsi' lu' tsía lu' Jerusalén para gunia' lu'uxtícia qui' lu' nía. Anía ra Festua porqui'ni uccua latsi'į qui'ni guyu tsè' ba ca judíua na. \v 10 Becàbi Pablua nna ra bi ą: Làtsi' ná' bá la' rigú'ubia' qui' cuią'lu' dua', porqui'ni ná le canu rigú'ubia' lani señor emperador qui' ri'u César. Cuią'bále ná qui'ni guni le lu'uxtícia quia'. Bien bá yù cuią'lu' qui'ni bihua biỹa delito ni chi benia' contra ca judíuą', \v 11 cáalá biỹa delito benia' nu ccà'a' merecer para gattinia' nna, bihua ridúdítsi'a' gattia'. Pero canchu álahua hualí nu rinne ca judíuį contra inte' nna, entonces lanú nuỹa té derecho quì'į gutią inte' cuenta làtsi' ná' quį. Rinába'a' qui'ni la'a emperador César bá gunie lu'uxtícia quia'. \p \v 12 Bitola de bè' Festua titsa' lani ca consejero qui' niá nna rą Pablua: Chi gunàba lu' qui'ni guni emperador lu'uxtícia qui' lu'. Pues nía bá tsía lu'. \p \v 13 Tuchùppa ubitsa bitola nna bitsina' rey Agripa lani niula quì'į Bernice le' yetsi Cesaréa hueni gobernador Festua saludar. \v 14 Iỹé ubitsa bitsá cą nía, acca Festua nna gutixà'anią Agripa nu cca qui' Pablua nna rą: Loti' beria Félix de gobernador nna bethà'na bi ttu nubeyu' nì preso. \v 15 Loti' huà'a' Jerusalén nna, ca sacerdote principal lani adí canu rigú'ubia' entre ca judíua nna bìta cą ru'a lua' betsia cą queja quì'į nna gunàbani cą inte' qui'ni gunia' mandado gattią. \v 16 Inte' nna becábíni'a' cą qui'ni gobierno romano nna bihua costumbre quì'į té gunią juzgar ttu enne' para gattią ántesca gunią presentar lani canu runi contrį para gappą néda guni huá defender quì'į según queja nu rutsia cą quì'į. \v 17 Acca de gul·lani ca judíua rutsia cą queja quì'į nna labí gulédá' sino attu yu'utsá taá de rí'a' làti runia' lu'uxtícia nna benia' mandado taxi' cą nubéyu'ą'. \v 18 Pero canu rutsia queja qui'niá nna, nì ttu falta nu belaba latsa' ya'a làa gùnne cą contrį. \v 19 Sino puru taá nu cca qui' religión qui'bá quį gùnne ca contrį, ą'hua nu cca qui' ttu enne' lá Jesús pero chìa gùttìą, pero Pablua nna runią sostener qui'ni bàni bą́. \v 20 Labí ritelí tsè' te' luetsi ca asúntuį para guni ya' cą resolver, acca gunába tìtsa'a' Pabluą' canchu hua calatsi'į tsíą Jerusalén para ccá lu'uxtícia quì'į nía acerca de ca cosį. \v 21 Pero lą nna gunàbą qui'ni emperador qui' ri'u Augusto César nna gunie lu'uxtícia quì'į. Acca benia' mandado qui'ni eyà'na chì' tí'bą́ preso hasta qui'ni ithél·la' ya' ą ru'a lo emperador. \p \v 22 Làniana rey Agripa nna rą Festua: Ą'hua inte' nna càhua látsa'a' iyeni te' inne nubéyu'ą'. Becàbi tè Festua: Guxtíla tè iyénini cuią'lu' ínnią. \v 23 Attu yu'utsá nna yala tsè' beni cą recibir rey Agripa nna Bernice nna, lani banda de guerra l·le làni ca músico l·le guta'a cą le' salón xéniá. Dia tehuá ca jefe militar ą'hua adí canu re' cuenta qui' yétsiá nna. Festua nna beni tìą mandado taxi' cą Pablua. \v 24 Làniana ra Festua: Cuią'lu' rey Agripa, ą'hua iyaba adí cuią'le ca enne' chi betùppa ni anna: Nì bá du nubeyu' nu beni iỹetse' ca judíuą' demandar lani inte', tàntua le' Jerusalén ą'hua nì ribetsi ya'ání cą qui'ni labiru dàni nubéyu'į ccabànią. \v 25 Pero gutelí te' qui'ni bihua biỹa delito ni benią nu dacca' gattinią. Ą'hua la'a labą́ gunàbanią inte' qui'ni ithél·la' ya' ą ru'a lo emperador qui' ri'u Augusto César para guni bi lu'uxtícia quì'į. Acca chi guléqquia' látsa'a' ithél·la' ya' ą lani e. \v 26 Pero labí nabia' tsè' te' nu cca qui' nubéyu'į para gudiánia' señor emperador qui' rí'ua, acca chi benia' mandado taxi' cą nubéyu'į ru'a lo cuią'le, especialmente ru'a lo cuią'lu' señor rey Agripa para qui'ni iyénini cuią'lu' nu iną. Ą' modo nna ccá' saber biỹa gudiánia' emperador. \v 27 Porqui'ni bíca'huá gulue' tsè'ni emperador canchu ithél·la'a' ttu preso lani e sin qui'ni làa quíxa'a' biỹa qui'ni acca runi cą contrį. \c 26 \p \v 1 Làniana rey Agripa nna rą Pablua: Gùnne ba ti'iỹa ná nu runi lu' sostener. Pablua nna gulìtha tè ná' bi para thulo bi inne bi nna ra bi: \v 2 Yala redacca' látsa'a' qui'ni té ttu oportunidad innía' tuchùppa titsa' ru'a lo cuią'lu' señor rey Agripa, para gunia' defender quia' iyaba nu chi ra ca judíuą' contra inte'. \v 3 Ą'hua porqui'ni hua nabia' báni cuią'lu' iyaba ca costumbre qui' intu' ca enne' Israel, ą'hua ca enseñanza nu runi tu' discutir. Acca ratta'yúà' qui'ni gudà naga' cuią'lu' quia' lani paciencia. \v 4 Iyaba ca judíuą' nna bien ba yù cą qui'ni entre làba cą biỹenia' látsi ya'a nna ą'hua le' Jerusalén nna dèsdeba ná' huatsa. \v 5 Hua yù huá cą qui'ni dèsdeba ná' huatsa nna uccua' fariseo, grupo nu adiru estricto ná cą le' religión qui' tu'. \v 6 Annana porqui'ni té confianza quia' eyátha canu yatti de lo lù'uti tì'a beni Tata Dios prometer lani ca tà' tàta qui' tu' gùtse'e tiempo antigua, acca taxi' cą inte' ru'a lo cuią'le. \v 7 Iyaba tu' ca descendiente qui' tsì'nu ca ỹi'ni Israel nna ribèda tu' ilá'ni tu' cca cumplir promesį; por nui nna iyaba ca enne' de raza quia' Israel nna runi cą Tata Dios adorar, ą'hua runi cą ne servir la' réla la' ritsá bá. Porqui'ni runi ba' sostener promesį, acca runi ca judíuą' contra inte' ỹa, señor rey Agripa. \v 8 Tsí bihua ríalatsi' le qui'ni Tata Dios nna huaccanie rechìthèe canu yatti. \v 9 La'a mísmuba inte' nna belaba látsa'a' ttu cuaỹa nuá qui'ni dà te' gunia' contra canu ríalatsi' quį Jesús enne' Nazaret. \v 10 Aníaba benia' le' Jerusalén. Lani permiso nu benna ca sacerdote principal quia' nna, nuỹetse' ca creyente bedál·la' litsi' ìyyà. Ą'hua yala redacca' te' loti bilá' te' betti cą cabi. \v 11 Iỹé vuelta tsè' nna beni ya' cą castigar para inne cą contra Jesucristua. Anía bethácca' ya' cą le' ttu ttu ca sinagoga. Yala yítsi' benia' lani cą nna betsía látsa' ya' cą hàstaá le' ca yetsi canu anta' idittu'. \p \v 12 Aníaba tsialátsa'a' gunia' loti' dí'a' para ciudad Damáscuá nú'a' orden nu benna ca sacerdote principal lani inte'. \v 13 Áccaỹa señor rey Agripa, méruani lahui' tsáa nna chì' taáduą itsína'a' Damáscuá nna, bilá' te' ttu la'yani' qui' ỹiabara' nna adila fuerte uccuą tì'chu la'yani' qui' bitsą' nna, bedàni'ą ìta'lùbani inte' nna ą'hua canu dia lani ya'a nna. \v 14 Iyaba tu' nna gubixi chì tu' loyu nna biyeni te' tsì'i ttu enne' rul·luítse'e inte' lani titsa' hebreo nna rèe: Saulo, Saulo, biánícca rutsia latsi' lu' inte' nì'i; la'a lu' ba runidí' qui' lu' por nu runi lu'ą', tì'a ttu gù'na canchu chi redúdítsią nna rúdé nì'į punta qui' yarrucha. \v 15 Becàbi tìà' nna nia': Núní lu' nuą' Señor. Becàbie nna rèe: \p Inte' ná' Jesús enne' rutsia latsi' lu'. \v 16 Beyátha nna bedúni, qui'ni lu' ba chi ríà te' para guni lu' tsina quia' nna quixá'a lu' acerca de inte' nna ą'hua acerca de nu chì' gúlu'érunia' lu' bitola. \v 17 Ca judío nna ą'hua ca enne' qui' adí ca nación làti ithél·la'a' lu' nna gutsia làtsi' quį lu', pero inte' nna gudilá'a' lu' làtsi' ná' quį. \v 18 Rithél·la'a' lu' entre làcą para qui'ni gudà naga' quį qui' lu' nna iyàlia la' riyeni qui' quį nna eria cą le' la' chul·la nu yù'u cą nna thá' cą le' la'yani' nna, para qui'ni eria cą làtsi' ná' numalua nna tanó cą Tata Dios nna gata' fe qui' quį lani inte', làniana eyuniỹén látsa'a' ca tul·la' qui' quį nna gal·la' cą ttu lugar nu gutie qui' ca enne' chi beni nàrìe. \p \v 19 Áccaỹa señor rey Agripa, bíttuhuá uccua'a' cabezudo nu ra Enne' dua ỹiabara' inte'. \v 20 Sino qui'ni luegu taá gudúlua' benia' predicar. Huà'a' primérute ru'a lo canu tsè'e Damáscuá, làniana ru'a lo canu tsè'e Jerusalén, ą'hua le' ituba región Judea hàstaá làti anta' adí ca nación qui' ca enne' labí ná raza judío. Gutixa'áni'a' iyaba cą qui'ni dàni cą guni cą reconocer qui'ni ná cą enne' tul·la' nna tanó cą Tata Dios nna guni cą nu ná tsè', seña de qui'ni chi bettsiání la'labàni qui' quį. \v 21 Porqui'ni riquixà'a' evangelio lani iyaba ca enne', acca ritsa'áni ca enne' judío inte' nna calatsi' quį gutti cą inte'; acca bedàxu' cą inte' loti' dua' le' templua. \v 22 Pero lani cualani qui' Tata Dios nna runi bá' seguir hàstàa anna riquixa'ánia' iyáỹiate ca enne' evangéliuį. Bihua riquixà'a' nu làa bedia ca profeta nna Moisés nna acerca de nu ná qui'ni ccá. \v 23 Tulidàba riquixa'ánia' iyaba ca enne' ca titsa' nu bedia ca profeta qui'ni Cristua nna uccua duel·la' quée padecer nna gattie, ą'hua lèe nna uccue primérute enne' beyátha de lo lù'uti. Riquixà'a huá' qui'ni chi gutixè'e ca titsa' tsè' cubi de la'yani' para espíritu qui' ca enne', tàntua para ca enne' Israel ą'hua para ca enne' qui' adí ca nación tì'a chi ra ca profeta chìa gutsá. \p \v 24 De beni Pablua defender qui' bi anía nna gùnne Festua iditsa tsè' nna rą: Locu bá cca lu' Pablo. Nu tantu telá chi yù lu' nna runią lu' locu. \v 25 Becàbi Pablua nna ra bi ą: Álahua locu cca inte' señor Festo, sino nu rinnia' nna ną́ lígani. \v 26 Ą'hua rey Agripa enne' re' nì nna tsè'ni nabia'ni bi ca cosį, acca lani confianza ba riquixa'a' ca tìtsi'į ru'a lo bi. Hua yú bá' qui'ni nabia' huáni bi iyate nu chi gutixa'ánia' cuią'le acerca de Jesucristua, porqui'ni nu beni Jesucristua nna labí ną́ nu ùccua gàttsi' bá. \v 27 Làniana ra tè Pablua rey Agripa: Cuią'lu' rey Agripa, tsí hua ríalatsi' cuią'lu' nu bedia ca enne' uccua profeta. Hua yú bá inte' qui'ni ríalatsi' cuią'lu'. \v 28 Rey Agripa nna ra tìą Pablua: Atitó' taá làa rurèxael·la' lu' inte' para ccá' cristiano. \v 29 Pablua nna ra tè bi: Canchu atitó' taá o iỹeni tse'éru l·le reyàtsa, pero la' rinàba quia' lani Tata Dios nna es qui'ni alàa tsuą' teruba cuią'lu' tsíalatsi' sino ą'hua iyaba ca enne' tsè'e nì nu rudà naga' cabi quia' nna ccá huá cabi cristiano tì'a inte', pero bíttuá lani luetsi ca cadenį. \v 30 Beyacca gùnne Pablua ca tìtsa'a nna, làniana bedulí rey Agripa lani Bernice, ą'hua gobernador Festo lani iyaba canu ỹuàni nía. \v 31 Làniana huía tè cą yà'latsi' nna gùnne cą acerca de Pablua nna ra luetsi quį: Labí biỹa mal ni beni nubéyu'ą' para qui'ni ccą́ sentenciar gattią nìdiruba para gatta'ą litsi' ìyyà. \v 32 Rey Agripa nna rą Festua: Nubéyu'ą' nna l·lá bą́ cáalá bíttuá gunàbą tsíą ru'a lo emperador para gunie lu'uxtícia quì'į. \c 27 \p \v 1 De chi gùnne lettia cą ithèl·la' cą intu' le' nación nu lá Italia nna, bete cą Pablua cuenta ą'hua átuchúppa ca preso lani ttu capitán láą Julio nu bána'ni ca soldado qui' ttu batallón láą Augusto. \v 2 Gutèl·la' tu' ttu barco nu dá' le' yetsi láą Adramitio nna díą para ca yetsi anta' tsárú'a indatò' qui' región Asia. Dá' huá Aristarco lani intu'; uccua bi nu yetsi Tesalónica nu re' le' región láą Macedonia. \v 3 Attu yu'utsá nna bitsina' tu' yetsi Sidón. Nía nna yala betúalatsi' Capitán Júliua Pablua, acca be'èl·la' bą́ bi tanèl·le' bi ca amigo qui' bía nna beni cabi Pablua atender. \v 4 Làniana gutèl·la' tu' bárcuá attu nna gutè tu' luítta' isla Chipre ri'ą lado ná' yatti la tu'. Labí uccua ttsá' tu' derechu taá porqui'ni yala fuerte du bè'a contra la barco qui' tu'a. \v 5 Gutè tu' lo indatò' frente taá làti riyèl·la' yúbitsi qui' ca región Cilicia nna Panfilia nna. Làniana bitsina' tu' yetsi Mira ri'ą ttu lugar láą Licia. \v 6 Nía bá tsè'e tu' nna gùl·lani ttu barco dá'ą de ciudad Alejandría nna díą para Italia. Capitán Júliua nna beni chìą mandado gá'a tu' le' bárcuá para guni tu' seguir viaje qui' tu'a. \v 7 Iỹé ubitsa tsè' gùda' tu' lo indatù'a bétsi tó' rúbá dia tu'; nibàni bitsina' tu' frente taá yetsi láą Gnido. Átsi'í àtsà ba du bè'a contra la intu', acca bè' tu' vuelta hasta làti re' ttu isla xeni láą Creta nna gutè tu' frente taá yetsi to' nu la Salmón. \v 8 Beni bá tu' seguir tsácuítta' isla bá nna nibàni bitsina' tu' ttu lettia láą Buenos Puertos exa taá làti re' ttu yetsi to' láą Lasea. \v 9 Yala iỹé ubitsa chi uccua yù'u tu' néda puro lo inda bá, ą'hua yala peligro chi dua lo tu' para guni tu' seguir viaje qui' tu'a porqui'ni chi debiga' tiempo iyya. Acca Pablua nna bete bi ttu consejo qui' quį nna, \v 10 ra bi: Señores, ritebé' te' qui'ni yala peligro dua lo ri'u canchu guni ri'u seguir viaje qui' rí'uį, porqui'ni gunìtti ri'u alàa tsuą' teruba bárcuį lani ca yù'į sino hàstaá ri'u xiabachu gatti ri'u le' indį. \v 11 Pero Capitán Júliua nna adila bedà nàgui'į qui' nu rùtha' bárcuá ą'hua qui' xana' quì'į tì'chula nu ra Pablua. \v 12 Ą'hua Buenos Puertos nna huáỹia' gáabá tsè' náą para tsé'e cabi nía tiempo iyya, acca iyate gáabá cą nna ra cą: Adila tsa' bíttuá cueda ri'u nía, sino tté taá ri'u canchu huatsina' ri'u Fenice nu ná ttu yetsi adiru tsè', nía bá gútte ri'u tiempo idil·la'. Fenice nna náą attu puerto ru'a taá isla Creta rinna'ą lado norte nna sur nna. \p \v 13 Làniana gùdulo biria ttu be' suave ba dá'ą lado sur la, acca belaba latsi' quį qui'ni tsè'ba cca tiempo para guni cą seguir, acca gùdà' tè tu' nna dia tu' tsácuítta' bá isla Creta. \v 14 Pero titó' tegárubá gudà' tu' nna làniana gùl·lani ttu be' fuerte ni lado norte la nna gutàttsa'ą bárcuá. \v 15 Bè'a nna gùduluą gutè'yą bárcuá. Làniana labiru gudá tu' guni tu' seguir porqui'ni yala fuerte du bè'a contra tu', acca be'èl·la' bá tu' ą íchi'ą intu'. \v 16 Beni bá bè'a seguir gutè'yą intu' nna, bitsina' tu' exa bá làti re' ttu isla xcuichu to' láą Clauda. Nía nna alà tegá fuerte ba du bè'a, acca beyèl·la' tu' barco xcuichu to' nu nèl·la' barco xeni nu yù'u tu'a, nibàni betèl·la'nì tu' ą. \v 17 Bedì'yu diba tu' barco xcuichu tú'a le' barco xenia nna, beỹìgà' cą ìta'lùba barco xenia làni ca rrieta para qui'ni bárcuá nna ega'ną tsìttsì. Làniana yala chi rátsini cą qui'ni bè'a nna íchi'ą bárcuá hàstaá ttu lugar láą Sirte làti re' yúỹi nu náą peligroso para ca barco; acca bechìda cą ca lári', quiere decir ca vela qui' bárcuá nna, be'èl·la' bá cą bárcuá iche' bè'a na. \v 18 Attu yu'utsá nna anía bá cca ìyyabe' fuértení, acca gurù'na cą ca yùà' qui' bárcuą le' indatù'a para tsátsi' idì'i qui' bárcuá. \v 19 Nu cca tsùnna ubitsa nna, pues hàstaá ca cosa nu ruquina' bárcuá nna gurù'na tu' cą lani propio gani ná' tu' le' indatù'a. \v 20 Iỹé ubitsa tsè' nna labiru bilá'ní bitsą' nìhua ca bélia. De tántuání fuerte cca ìyyabe'a nna chi ricuàtha ná'nibání bárcuá hàstaá uccuani tu' qui'ni labiru l·lá ttu'. \v 21 Iỹé ubitsa gutè labí gutò ttu'. Làniana gùnne Pablua nna ra bi cą: Señores: Cáalá biyéni báni le quia', bíttuá biría ri'u le' isla Creta nna lahuábí táttsa' ri'u ca pelígruį nìhua lahuábí gunìtti ri'u ca yùà' qui' bárcuį. \v 22 Pero annana ligappa la'ỹeni, porqui'ni nú ttu huá nuỹa ttu ri'u gatti, sino tsuą' bárcuį teruba gunìtti le. \v 23 Hua yúá' nui porqui'ni ccà'a' pertenecer lani Tata Dios enne' runia' servir nna guthèl·le'e ttu ángel ru'a lua' bitsiàlà nna \v 24 rèe inte': Pablo, bittu gátsini lu', porqui'ni naduel·la' itsina' lu' ru'a lo emperador romano, ą'hua por lu' nna gudilà Tata Dios iyaba canu yù'u lani lu' le' bárcuį de lo lù'uti. \v 25 Acca ỹa señores, bíttuúru gátsini le porqui'ni rappa' confianza lani Tata Dios ą'hua yúlí rània' qui'ni ccá tì'ba nu chi ra ángelia inte'. \v 26 Pero caduel·la' ỹa qui'ni táttsa' ri'u lani ttu isla. \p \v 27 De uccua sto'obìtsa qui' tu' yù'u tu' le' bárcuá nna, dàa bá tu' lo indatò' nu lá Adriático. Làniana ttú ríluela yèlà ti'gá nna bethácca'bia' latsi' ca marinérua qui'ni chì' tegáabá ritsina' tu' yúbitsi. \v 28 Bedàl·la tè cą tùu le' inda para gurìxibia' cą tsaliáỹa itettia ri'ą nna, uccua cą saber qui'ni chùà' èthà ti'gá ri'ą tettia. Gudà' tè bárcuá átitó' nna berìxibia' cą attu nna uccua cą saber qui'ni re' inda gà érua' èthà ti'gá tettia. \v 29 Yala rátsina cą qui'ni tatìl·la bárcuá lani ca íyyá; acca gulìda cą tappa ca ìyyà idi'íní, quiere decir ca ancla, dacca' cuè'e lá bárcuá para qui'ni bárcuá nna bíttuúru gunią seguir. Làniana yala chi rél·li'áni cą tsáni'. \v 30 Ca marinérua nna uccua latsi' quį iria cą le' barco xenia, acca gùdulo tè cą richìda cą barco xcuichu tú'a lo inda, beni cą ti'atsi ilìda cą adí ca ancla le' inda lado ru'aló lá bárcuá. \v 31 Pero Pablua nna ra tè bi capitán Júliua lani ca soldado qui' niá: Canchu ca marinéruą' iria cą le' bárcuį para ucuìtta cą le' barco xcuichu tú'ą' nna, entonces hualigani qui'ni lebi'i nna nì bá gatti le. \v 32 De biyénini ca soldádua ca tìtsa'a nna guchu chì cą ca rrieta nu ỹíqquianí barco xcuichu tú'a nna bequìnnia cą na le' inda. \v 33 De chi dá' ràni'a nna gunèni Pablua iyaba cą attu nna ra bi: Chi uccua chùppa semana tsè'e le làa ra'áthi le nna làa ro le nna. \v 34 Acca ratta'yúnia' le qui'ni go tí' le para qui'ni gappa le fuerza nna bittu gatti le. Pues nidí ttu ittsa' iqquia le làa níttí. \v 35 De beyacca ra bi anía nna, guỹi' bi ttu ettaxtila nna gunàba bi bendición lani Tata Dios ru'a lo iyaba quį, làniana gùla'a bi ettaxtíla nna gùdulo bi ro bi. \v 36 Iyaba cą nna huadi chìa latsi' quį nna gutò huá cą. \v 37 Iyaba tu' canu yù'u le' bárcuá nna uccua chùppa gayua' gayùna' tsìỹuppa tu'. \v 38 De beyacca gutò yeliání cą nna, làniana bedàl·la cą iyaba ca úxtali ỹua'xtíla le' indatù'a para tsátsi' adí idì'i qui' bárcuá. \p \v 39 Huàni' bá nna labí bedácca'ni ca marinérua gaỹa ru'a loyu ni nuá chi dàa tu'. Bilá' tènì cą ttu entrada qui' ca barco làti re' iỹeni yúỹi, acca belaba latsi' quį guni cą duel·la' canchu huacca ibíga' bárcuá nía làti làa anta' ca íyya xeni. \v 40 Guchu tè cą ca rrieta nu ỹíga'ní ca ancla nna bethà'na cą cą le' inda lani rrieta qui' caniá. Bethàtsi huá cą nu ỹíqquianí ca remo nu ruquina' ca barco para thá' cą tulíỹiaba. Làniana gulìtha cą lári' dacca' ru'aló lá bárcuá para qui'ni be' nna gutsíga'ą na para yúbitsi. Gùdulo tè bárcuá ribíga'ą ru'a yúbitsiá. \v 41 Pero nía nna tàttsa' bárcuá làti dàa chùppa corriente qui' inda nna biyàda tè dacca' ru'aló lį le' yúỹiá, labiru uccua ttą́. Ą'hua dacca' cuè'e' la bárcuá nna de una vez tení chi ritappa'a de tántuání idí' ritsé'e indatù'a látį. \v 42 Làniana uccua latsi' ca soldádua gutti cą iyaba ca présua para qui'ni làa gurùbà cą inda l·lá ccą nna ucuìtta cą le' làtsi' ná' quį. \v 43 Pero capitán Júliua nna yala uccua latsi'į gudilą̀ Pablua, acca labí be'él·la'ą cą guni cą tì' calatsi' quį, sino benią mandado qui'ni canu ccani gurùbà nna ittsía cą le' inda para itsina' cą yúbitsi. \v 44 Ra huą́ qui'ni canu làa ccani gurùbà nna thí' cą ca tabla o bíỹaáru canu belaga ruquina' bárcuá nna xua cą lo quį para itsina' cą yúbitsi. Anía modo nna gulà iyaba tu' nna bitsina' tu' yúbitsi. \c 28 \p \v 1 De chi gulàa iyaba tu' lo pelígrua nna uccua tu' saber qui'ni isla nna láą Malta. \v 2 Canu nía nna yala tsè' beni cą intu' tratar. Becùà' cą iỹeni yí' para etsa'áni tu' porqui'ni yala ni idil·la' cca, ą'hua yala redàa iyya nna. \v 3 Pablua nna betùppa tè bi tuchùppa yà bitsi. Tiémpua de rutsia bi cą lo yí'a nna beria ttu bèl·là le' yahuàga para ucuìttanią yí'a nna gul·lá'ą ná' bí. \v 4 De bila'ni ca enni'a qui'ni bèl·là nna nàl·la' bą́ ná' Pablua, acca ra tè luetsi quį: Nubéyu'į nna màsqui'ba chi gulàą lo indatù'ą' nna, pero áỹa ną́ ttu nu huetti enne' acca ccą merecer luetsi castíguį nna gattią. \v 5 Pero Pablua nna becuíbi ná' bi nna binnia tè bèl·là lo yí'a. Labí biỹa uccuani Pablua. \v 6 Iyaba ca enni'a nna uccuani cą qui'ni chatha taá bi yíi nna gatti bi. Itsá tsè' gulèda cą nna bila'ni cą qui'ni bihua biỹa mal ni ridacca' bi, làniana bettsiání la' rulabalatsi' qui' quį nna ra cą qui'ni Pablua nna ná bi ttu dios nu dá' de ỹiabara' según creencia qui' caniá. \p \v 7 Exa taá nía nna anta' ca loyu qui' ttu ènne'yu' láą Publio nu rigú'ubia' le' isla. Nubéyu'a nna benią intu' invitar nna yala tsè' benią intu' atender le' lìtsi'į durante tsùnna ubitsa. \v 8 Mérua lània nna yala fuerte té tàta qui' Públiua yu'ą́ ỹìl·lá nna ccą huè' réni nna. Huía tè Pablua nna beni bi oración por lą nna betsia ná' bi iqquį nna beyacca latsi'į. \v 9 Nuá bá bina adí ca enne' ra'ni tsè'e le' isla nna huía chì cą ru'a lo Pablua nna beyacca latsi' quį. \v 10 Làcą nna yala guyú'u latsi' quį por nu beni tu' nna benna cą iỹetse' ca regalo qui' tu'. Ą'hua loti' gùl·la' tsá eda' tu' nía nna benna cą iyate nu riquina'ni tu' lo néda. \p \v 11 Gùtse'e tu' lani ca enne' isla Malta tsùnna biú'. Lànialá nna gutà'a tu' le' ttu barco dá'ą de ciudad Alejandría, porqui'ni le' isla huá gùtse'e ca marinérua miéntraste gutè tiempo iyya. Barco nu dia tu'a nna dua figura qui' ca dios qui' quį nu lá Cástor nna Pólux nna ru'a lúį según creencia qui' ca marinérua. \v 12 Bitsina' tu' yetsi láą Siracusa. Nía nna bitsá tu' tsùnna ubitsa. \v 13 De nía nna beni bá tu' seguir tsárú'a yúbitsi qui' isla xenia láą Sicilia, làniana bitsina' tu' Italia làti re' yetsi nu lá Regio. Attu yu'utsá nna gùl·lani be' lado sur la. Nu cca chùppa ubitsa nna bitsina' chì tu' attu yetsi láą Puteoli. \v 14 Nía nna betsà' tu' ca hermanos nna beni cabi intu' invitar eyà'na tu' nía ttu semana, lànialá nna hua' tu' néda yúbitsi para ciudad Roma. \v 15 Ca hermanos tsè'e Roma nna de bina cabi qui'ni chi dia tu' nía nna, bitá cabi talèda cabi intu' néda hàstaá ttu lugar láą Appius làti cca i'ya. Adí ca hermanos nna ribèda cabi intu' attu lugar láą Tres Mesones. De bila'ni Pablua ca hermánua nna beyacca tabání latsi' bi nna bè' bi gracia Tata Dios nna gùppa bi adí ánimo. \p \v 16 Bitsina' bá tu' le' ciudad Roma nna bete taá Capitán Júliua ca présua cuenta làtsi' ná' jefe qui' campaméntua. Pero Pablua nna bete bá cą permiso qui' bi thúá bi yà'latsi', pero siempre bajo vigilancia qui' ttu soldado. \v 17 Uccua bá tsùnna ubitsa tsè'e tu' Roma nna gutàỹi Pablua ca judío principal tsè'e le' ciudáad. De chi betùppa cą nna ra tè bi cą: Hermanos, inte' nna bihua biỹa benia' contra ca costumbre nu bethà'na ca tà' tàta qui' rí'ua, atsi'íní bedàxu' cą inte' preso le' Jerusalén nna bete cą inte' cuenta latsi' ná' ca enne' romano. \v 18 De guỹi' canu rigú'ubi'á inte' declaración nna, bihua biỹa razón ní betseláni cą para cueqquia cą sentencia quia' gattia' nna uccua lá latsi' quį gudilà cą inte'. \v 19 Pero ca judíua nna gùdudítsi bá cą qui'ni làa l·láa', ą' modo nna uccua'a' obligar gunába'a' qui'ni emperador nna guni bi lu'uxtícia quia', pero álahua para gunia' contra ca uxtícia qui' ca paisano quia'. \v 20 Acca por nui nna gutáỹia' le para ilá' te' le nna huí'a' titsa' lani le. Precisamente porqui'ni ríalátsa'a' nu beni Tata Dios prometer lani ri'u ca enne' Israel, acca ỹiqquia' cadénį. \v 21 Làniana ra tè cą Pablua: Bihua carta nì'i gul·lani qui' ca enne' qui' ri'u tsè'e Judea acerca de nu cca qui' lu'. Nìhua nuỹa ttu enne' judío raza qui' ri'u chi gùl·lani de nía nna gùnnią biỹa mal contra lu'. \v 22 Pero calatsi' tu' iyénini tu' ti'iỹa ná la' rulábalatsi' qui' lu'. Nu yù teruba tu' acerca de religión cúbíą' nna es qui'ni itú lettia bani rinne ca enne' contrį. \p \v 23 Làniana bedu cą ttu tsá señalado para tsia cą gudà naga' quį qui' Pablua. Bitsina' tè ca enne' ỹétse' làti re' bi. Gùdulo tè bi dèsdeba díla hàstaá de diál·lalá gutixà'ani bi cą acerca de Tata Dios nna la' rigú'ubia' quì'e nna, ą'hua nu ra lo ley nu bethà'na Moisés nna ą'hua nu bedia ca profeta nna, ą' modo beni bi duel·la' gurèxaèl·la' bi cą qui'ni tsíalatsi' quį qui'ni Jesús nna née Cristo. \v 24 Ttu te cą nna bedà naga' quį nu gutixà'a Pablua, pero attu te cą nna bittu tení huíalatsi' quį, \v 25 porqui'ni bihua tulappa uccua la' rulábalatsi' qui' quį por nu gutixà'a Pablua, acca gùdulo cą reria cą. Làniana ra tè Pablua cą: Hualí báni Espíritu Santo loti' gutixà'anie ca tà' tàta qui' rí'ua ca titsa' nu ra lo libro nu bedia profeta Isaías nna rèe: \q1 \v 26 Lu' nna tsía lu' le' yétsią' nna gùtsì canu tsè'e nà' qui'ni: \q1 Màsqui'ba iyénini le, pero labí ttélíni le, \q1 Màsqui'ba tétsuní inna' le, pero labí ilá'ni le. \q1 \v 27 Porqui'ni ca enne' tsè'e le' yétsį na yala duro ná losto' quį, \q1 Acca de riyénini cą, yala tàbi cani cą nna bethàya lo quį, \q1 Labí calatsi' quį ilá'ni cą, nìhua para gudà naga' quį nna ttélíni cą nna, \q1 Tsíalatsi' quį para qui'ni eyùni ya' cą. \m \v 28 Acca hermanos israelitas, ccá le saber qui'ni Tata Dios nna chi guthèl·le'e ca titsa' de salvación quì'e lani ca enne' qui' adí ca nación lá, pues làcą nna gudà naga' quį evangelio nu ríquixa'á'. \v 29 Beyacca diba ra Pablua ca tìtsa'a nna deyya tè ca judíua nna yala discutir beni cą entre làba cą acerca de nu gutixà'a bi nna gutìl·la luetsi quį. \p \v 30 Pablua nna gutìỹa bání bi ttu yú'u làti gùdua sà bi por chùppa ida. Nía nna beni bi recibir iyáỹiani canu tanàba titsa' cą bi nna, \v 31 beni bi predicar dacca'ló taá nu cca qui' Tata Dios nna la' rigú'ubia' quì'e nna, gutixà'a bi nu cca qui' Xana' Ri'u Jesucristua. Lanú nuỹa bethàga'ą bi de riquixa'a bi evangelio.