\id 1PE \h 1 PETRUS \toc1 Nyovara Wao Manasyin Petrus Po Ratoe 1 PETRUS \toc2 1 Petrus \toc3 1 Pet \mt2 Nyovara Wao Manasyin \mt2 Petrus Po Ratoe \mt1 1 PETRUS \c 1 \s1 Petrus po kove raura \p \v 1 Risyirati Petrus, risyamo Yesus Kristus po inatutir indamu syo apa ayaowe raura. Syo nyovara waowe so ratoe more kawasaeyo Amisye po wasatayao wasai, wana no rui rui vayave no propinsi Pontus, Galatia, Kapadokia, Asia Mamaun, muno Bitinia. Weapamo watantuna no mine vone so maisyare vatano marane mansamaisy, weye wana no vatano wantatukambe Amisye aije awa yasyin. \v 2 Injayo Amisye po wasatayao indamu weapamo Apa kawasae waino wasai, mamaisyo Apa bekere rai arono wusyinoe. Muno Apa Anawayo Vambunine mo wasaugavuje vatano wantatukambe Amisye aije umawe awa yasyine raora indamu weapamo kawasaeyo wasanuga ndandinit. Amisye beker indamu wabeta Yesus Kristus ai muno Apa mavu mo wapa ayao kakai rarondom no wasanuga rai inda ngkakavin. \p Sya arakove, syare Amisye apa kove muno Apa saumane ntairi wasai. \s1 Wansanave Amisy amen wepi indati Po wansaugav wansisa Apa muni kove rai \p \v 3 Kangkamambe Amisye ai, opirati wama Amisy Yesus Kristus apa Aja pije! Amisye aemeno vatane wansai rave, weti Po kovo wanyine raugaje wansai indamu wangkovo wanyimbe weye Yesus Kristus kovakato no wene ama uga rai. Omi mbewar wansanave Amisye amen no tawan. \v 4 Wansanave Amen wepi indati Po apa kovo ngko dave raugaje wansai, wemirati Po ratayao vatan tenambe nanawirati Apa arikainye waino maije mai. Amisye apa kove somamo ngkungkume kakai, mbauge kakai muno ama ngkenave raumandi kakai, muno ntuna mo wansanyut no munijo ntiti. \v 5 Weapirati Amisye po kove so ratayao wasai, pare Po raroron kakavimbe arono munije ama akari. Muno Po wasaeranande apa vambunine rai yava masyoto namije nde nande, weye wapanave Ai. Umba arono naije wasisa Apa muni kove rai. \p \v 6 Maisyare omai ti, syare wasananibe! Weramu soamo wasanimaumbe masyote kavinta yai weye siurije kotare nande wasaija nene. \v 7 Siurije nde wasai omamo indamu wapa anave raen dai: wapanave tugaive rako jewena rako? Wapa anave mamo raurata irati emasije rai, wemirati wamo raugasya taname rai indamu wamo raen omamo emasi kakui rako jewena rako?\f + \fr 1:7 \ft Vatane wo emasije rakani orame rai maisyare so: Wo orame raugasya raun no taname rai, arono mamoan dave umba wame mampayar yara emasije ntonam (maisyare anane ntonam arono ranamae). Maisyare wemaisy, wamo emasi kakui raen dirive.\f* Weramu wapa anave ama kove mo emasije ama rakivan, weye emasije no tawane ramu. Weti ranivara wapa anave mamo ntindimu, indati Amisye kangkamambe wasai, Po wasaura titive muno Po wasaijasea vombe arono Yesus Kristus pakare no mine so. \v 8 Arono wusyinoe weapamo wapo Yesus Kristus aeno wasamije raije ramu, weramu wamuinyo Ai. Muno naisoamo wapo aeno wasamije rai tavone ramu, weramu wapanave Ai tugaive. Weti wasananibe rave, wapa wasananibe so ntiti rave ti vatane wo raura umamaisye ramu. \v 9 Wasananibe weye wapo wapa anave ama ine raijar, omamo Amisye po wasapaya wapa ayao kakaije rai muno wasisa Apa muni kove rai. \p \v 10 Amisye apa kove umaso mamo anawae Amisye wo raurairive to arono wusyinoe ware, “Masyoto rijat indati Amisye po apa kove raugaje indamu wasapaya kakaije rai.” Weti anawae umaso wo ranyao mavabe indamu Amisye apa urairi wato ama tunato raije rakani. \v 11 Yesus Kristus apa Anawayo Vambunine no no anawae umaso manuga rai Mo ana indati nande rarorono mai wusyimbe, mare Kristus indati siuri umba kovo ntiti raunande Ai. Weti anawae umaso ubeker ware wo ama masyote rakani ware, “Anakotare so indati nandeare rui? Muno nandui rati nande?” \v 12 Weramu Amisye po rarorono anawae umaso mai pare anawae taune onawamo anakotare umaso nande mansai jewen, yara weapirati anakotare so nande wasai. Tugae, ayao anawae wo raura we mamaisyo ayao vatane wo ravovo wasai rai, omirati Ayao Kovo Kristus. Vatane wo Ayao Kove umaso ravovo wasai mamaisyo Anawayo Vambunine ama vambunine rai, Namirati no no munijo ntiti ti Amisye po ratutir nde. Wakoe! Amisye taune Apa naite ubeke dave indamu unanta anakotare so rai. \s1 Anakotaro rui wapo rave, syare wasanuga ndandinit maisyare muno Amisye amaisy \p \v 13 Noare somai ti, wapanatatayaube ra wapa ana wapo ratantona nsarokir. Muno wasyisyaube inda vemo wapo ayao kakaije rave nora. Wasanuga ntenami wasanave Amisye amen, wepi po kove raugaje wasai arono indati Yesus Kristus pakare mine so rai. \v 14 Wabeta Amisy ai, weye weapamo Apa arikainye waino wasai. Muno vemo watavono taune wapa bekero ngkakai wusyine rai nora, wemirati wapo rave arono wapantatukambe Amisy aijoe. \v 15 Vemo wapo ayao kakai rave nora, yara anakotaro rui wapo rave, syare wasanuga ndandinit maisyare muno Amisye amaisy. Weye Opamo dandinit muno Wepi po wasawain indamu watavondi Ai. \v 16 Weye Ayao Amisye mo ratoe mare, “Syare weapamo wadandinit, weye Risyamo dandinit.”\x + \xo 1:16 \xt Imamat 11:44-45, 19:2\x* \p \v 17 Weapo Amisye awain wapare “Injae” arono wabe sambayambe Ai. Weramu syare wasaemen: Amisye opirati po ayao mamaisye rapatimugo vatan tenambe awa ana udave rai, weti syare wapo asyaniv! Opamo po vatane mansamamaribe ramu, yara Po vatane awa mangke rapatimu mamaisyo awa ana udave rarijati. Weti kove mamo wabeta Ai tutir arono ta wana no mine vone so. \v 18-19 Syare wabeta Ai mavabe weye wapo raen animaisye mirati Po raunande indamu Po wasapaya irati wapa ana wapo rave wusyinoe rai. Arono wusyinoe watavondi wapa ayao kopa rai, wemirati wapa aneno wusyine wo raugaje indamu wapo rarijat. Weramu watavondi raija marudi, weye mo kove raunande wasai jewen. Amisye po taune apa Kavo aunande, weti Apa mavu wemi mo ravae indamu Po wasapaya wapa ayao kakai rai. Weti Po perakije muno emasije veano ravae jewen, omamo no tawane ramu. Yara Amisye apa ana po rave ravae omamo ama mangke nseo rave, omirati Yesus Kristus taune apa mavu. Apa mavu nsororop arono kakai, raurata irati maero domba tuvane aotar ameseo Amisy ai, Wepirati apa kakai inta no anasine rai jewen. \v 20 Kristus sopamo arono mine so ranari rainyoe, Amisye po atayao wusyimbe to. Weramu munije ama akari mararaije so, de no mine so rai rati indamu aroron kakavimbe. Apa deye somamo indamu Po wasapaya wapa ayao kakaije rai. \v 21 Kristus wepi bewar ti wapanave Amisye ai, Napirati po Kristus aijaseo kovakato no wene ama uga rai muno Po kovo ntiti raunande Ai. Weti wapanave Amisy ai muno wasanaveano Amen tutir. \p \v 22 Sya arakove, syo raen wapo wasanuga ratayaowa ngkakavimbe to weye wabeta Amisye apa ayao tugae rai, muno wamuinyo wapa arakovo wanave Kristus aije mai tugaive. Weti vemo wasanuga rani muiny yara rani maradaive nora, yara wasanuga ntenami wamuinyo wasai vambinibe. \v 23 Amisye po kovo wanyine raugaje wasai to weye wapanave Apa ayaowe rai, omirati ayao njayaisy noa pitawabe mijem. Muno wapa kovo wanyine somamo no no Amisy wepi noa nuge nuganui, yara no no vatano mine so nanawirati wene nde mai oma jewena. \v 24 Maisyare Ayao Amisye mo raura mare: \q1 “Vatane una no mine so nugoenta ramu, \q2 raurata irati insumaije mavave mayon ramaisy, \q2 muno maisyare insumaije ama ugem ntaruran ti ama ngkenave raumandi. \q1 Maisyare wemai tavon, vatane taune awa kove raumandi, \q2 \v 25 yara Amisye apa ayaowe noa nuge nuganui.”\x + \xo 1:25 \xt Yesaya 40:6-8\x* \m Amisye apa ayao namije omamo Ayao Kovo Yesus Kristus ravovo wasai to wem. \c 2 \s1 Yesus Kristus aurata irati oramo yavare rausea nteto raija matu \p \v 1 Weti sya arakove, syare wapo anakotaro ngkakainoanive ramauta wasaora tenambe. Vemo wapayarurijabe nora muno wapa angkarije ntapekan nora. Vemo wasanuga mparijo vatano kaijinta mai nora muno wapo maura tantunawi nora. \v 2 Yara syare wabekero Amisye apa kove rai, maisyare arikainyo tuvane beke dave po akoya ama ukame raisy wemaisy. Syare weapamo maisyare arikainyo tuvane umaso amaisy ti wabekero Ayao Amisye rai, omamo ndandinit, indamu watubai wabambunin muno wapa ayao kakai mpaya wasai ti wapo kove raijar. \v 3 Weye Amisye anuga ngkovo wasai omamo wapo ranaun dirive wasai to. \p \v 4 Wade Amisy Yesus Kristus ai, wepi kova no tawan. Opamo aurata irati oramo mantantumane rai: vatane wo orame umaso ramauta, weramu Amisye po rator pare ama ngkove manakoe, weti Po ratayao po apa yavare ranari. \v 5 Wade Ai indamu weapamo Apa oramo po veano apa yavaro ndandinit ranari tavon.\f + \fr 2:5 \ft Yavare so raurata irati Anugano Amisye mansai (Epesus 2:19-22).\f* Muno Po wasatayao indamu wabe syembe wapanapatambe Ai, weti wapo wasanuga raunanto terave Ai, maisyare syene wo anakotare rameseo Amisy ai ramaisy.\x + \xo 2:5 \xt Roma 12:1\x* Muno wapa ana wapo raunanto Amisye ai omamo Yesus Kristus po ratayao da mamai no Amisye amune rai. \v 6 Maisyare Ayao Amisye mo ratoe no wusyinoe rai, Amisye pare: \q1 “Inya! Syo oramo ama ngkove ntiti inta ratayao to, \q2 Syo raugaje ntuna no munijo Yerusalem rai. \q1 Wemirati oramo mbambunin indamu veano yavare ranari. \q1 Orame so raurata irati Vatano syo atayao indamu \q2 are nawirati wanave Ai onawamo manimaumbe jewen, yara manayanambe Apa kove rai.”\f + \fr 2:6 \ft Yesaya 28:16; Roma 9:33. Yerusalem mamo vatano Yahudi awa munijo akoe mije, ama tame rawain tavonamo “Sion” weye ntami no Unato Sion rai.\f* \m \v 7 Weti vatano wapanave Kristus aije weapo raen Kristus pamo aurata oramo ngko dave umaso rai. Weramu vatano wanave jewene nanawamo, syare maemen Ayao Amisy ama aneme so rai mare: \q1 “Orame somamo vatano wo yavare ranari wonayo rai, ti wo ramauta vayave. \q1 Weramu omirati oramo manasyin dave Amisye po ratayao indamu yavare rausea nteto rai mo raijar matuve.”\x + \xo 2:7 \xt Mazmur 118:22; Matius 21:42; Markus 12:10; Lukas 20:17; Arakov 4:11\x* \m \v 8 Muno syare vatano wanave jewene maemen Ayao Amisye ama anemo kaijinta rai no taiso: \q1 “Orame somamo vatane awa kawi rantukamo rai ti utatayaje no min.”\x + \xo 2:8 \xt Yesaya 8:14; Roma 9:33\x* \m Vatane umaso utatayaje weye wonae ubeta Amisye apa ayaowe raiji. Utatayaje mamaisyo mangke Amisye po rapatimugo mai wusyimbe to rai. \p \v 9 Weramu weapamo Amisye po rapatimugo wasai no taiso: weapamo susyo Po wasatayao to muno weapamo wabe syembe Akarijo Titi ai. Muno weapamo kawasaeyo wadandinit muno weapamo vatano Amisye apaura terave wasai. Amisye po wasatayao indamu wapo Apa ana po rave manakoe ravov. Weye Opirati po wasawain wapuje no kaumure raora indamu wasisa Apa varo ngkove rai.\x + \xo 2:9 \xt Yesaya 9:2; Epesus 5:8; Kolose 1:12-13; 1 Tesalonika 5:4-5; 1 Yohanes 2:8-11\x* \q1 \v 10 “Wusyinoe weapamo Amisye apa kawasae waino wasai jewen, \q2 weramu soamo weapamo Apa kawasae waino wasai. \q1 Wusyinoe Amisye aemeno wasai ramu, \q2 weramu soamo aemeno wasai rave.”\x + \xo 2:10 \xt Hosea 2:23\x* \p \v 11 Sya arakovo inanuga no wasai, wasaurata irati vatano marane mai arono watantuna no mine vone so, weye wapa munijo tugae nori rati munijo ntiti. Weti syo ananyao raugaje wasai indamu vemo watavondi wasanasine ama bekero ngkakai mine so rai jinya, wemirati mbe marovave taune wasai. \v 12 Wana no vatano wantatukambe Amisye aije awa yasyin. Onawamo wo wasaura tantunawi ware weapamo vatano wakakainoanive. Weti syare wapa ana wadaveye ngko tenambe indamu arono vatane wato wo raen, wea indati wo Amisye ararimbe arono Apa masyoto de mansai no mine so rai. \s1 Wabeta pemerinta ai muno wabeaje vatan tenambe mansai \p \v 13 Wabeta vatan tenambe nanawirati ube akarive no mine so mansai, weye wemirati Amisy Yesus Kristus apa bekere mije. Weti wabeta akarijo titi ai, napi be akarive pemerinta rai. \v 14 Muno wabeta akarijo pemerinta mansai tutudi, weye onawamo akarijo titi pemerinta umaso po matutir indamu wo apa bekere raijar, weti wo mangke raugaje vatano nanawirati awa ana udave mamune mansai, yara ukangkamambe vatano nanawirati awa ana wo rave ngkove mansai.\x + \xo 2:14 \xt Roma 13:3-4\x* \v 15 Weye Amisye beker indamu wapa ana wapo rave ngkove mo vatano wantatukambe mauga ti awa wo wasaura tantunawi nsopi indamu umanin kobe. \v 16 Weramu vemo wapo ratantonanare somaisy inya: “Ranivara wambeker wamo anakotaro ngkakai rave, weamo wamo rave kai, weye vatan inta wo wansaorai kakai.” Wakoe! Ayao wato ngkove ramu! Weapamo vatano Amisye po wasaijar indamu wapanapatambe Ai, weti wabeta ana ngkove bo rai. \v 17 Wabeaje vatan tenambe mansai. Wamuinyo wapa arakovo wapanave Yesus Kristus ai kava wasai vambinibe. Wapo Amisye asyaniv. Wabeaje wama akarijo titi pemerinta ai. \s1 Kristus apa siurije mbe unanuive wasai \p \v 18 Syo ananyao raugaje vatano weapirati wapanapatambe akari inta aije wasai no taiso: Syare wabeta wapa akari apa ayao rai tenambe. Syare wabeaje ai arono apa ayao nsaumano wasai muno arono apa ayao mpanyoano wasai tavon. \v 19 Ranivara wapo ana ngkakai inta rave ramu, weramu wapa akari po wasave tatugadi vayave, weamo syare wasatawandi rai weye wasaemendi Amisye apa bekere rai. Weaveti Amisye anayanambe wasai. \v 20 Weramu ranivara wapa akari po wasanepat weye wapo ana ngkakai rave, indati syare wapo wapa siurije umaso ranawan kai. Weramu ranivara wasiuri weye wapo ana ngkove rave, muno wasatawandi wapa siurije rai kobe, weamo Amisye anayanambe wasai. \v 21 Amisye po wasawain indamu wasiuri, weye Kristus siuri wasamarom weti be unanuive inda wapo arijat. \q1 \v 22 “Opamo po ayao kakai inta rave jewen, \q2 Muno ayao arurijate inta no Ai jewen tavon.”\x + \xo 2:22 \xt Yesaya 53:9\x* \m \v 23 Arono vatane wo Kristus akaajian, Opamo sarirae akananto Po makaajiane ramu. Arono siuri weye vatane wo ansewabe, sakina damu Po anaamatane inta rapatimugo mansai ramu. Yara Po taune aunanto Amisye obo ai, Opi po mangke rapatimu mamai dave. \v 24 Kristus taune po wama ayao kakai ranawan arono sawa no inyo kapite rai, indamu wamo ayao kakai ravea nsopi umba wantavondi ana ngkove obo rai tutir. Weye Kristus apa paro no anasine rai wemirati mo saumane raugavo wansai. \v 25 Wusyinoe weapamo wasaurata irati maero domba po unanuije rapaya ti to pananepabe amaisy. Weramu naiso wasakinav wapakare Vatano po Domba Maeranande ai to, Napi po wasaeranande muno Po wasavijuri jirati kakaije rai. \c 3 \s1 Ananyao raugaje anya, wanya ubauname mai \p \v 1 Syo raura tavon irati wanya wabauname wasai: wabeto wapa anya mansai tutudi.\x + \xo 3:1 \xt Epesus 5:22; Kolose 3:18\x* Wabeto mai indamu ranivara wapa anya inta wanave Ayao Kovo Kristus rai rainy, wea indati wo wapa ana wadave ngkove raen ti mo manuga raugabe indamu wanave kobe. Maisyare omaisy, wapa anya so wanave mamo wapo mansanyao wasawa rai ma jewen kai. \v 2 Arono wo wasaen wapo Amisye asyaniv muno wapa ana wadave mamo ngko dave, indati mo manuga raugabe indamu wanave Ai. \v 3 Sya arakovo wanya weap, vemo wapo wasanakea ramarandine obo ratantona nora.\x + \xo 3:3 \xt 1 Timotius 2:9\x* Weye wapa ngko dave mamo raen no wasanakea vone rai jewen, maisyare wasakarivuinye rairi ti ngko dave ndako, wapo raonijo emasije rangkion ndako, wapo ansuno ngko dave rave rako omaisya. \v 4 Yara wapa ngko dave mamo ntipu no wasanuga rai umba nandesen. Weti syare wasanuga mamo mpaaje muno nsaumano vatane mai, weye wapa ngko dave namije no tawan, muno wemirati Amisye po rator pare ngkove mije. \v 5 Muno arono wusyinoe, wanya nanawirati utavondi Amisy ai muno mansanave Amen wenawamo maisyare wemai tavon. Onawamo awa ana ngko dave raen no awa ubeaje awa anya mansai. \v 6 Maisyare wamo raeno aneno Sara rai, wemi mbeto ama anya Abraham ai muno mo awain ama akari. Sya arakove weap, Sara mbe unanuive wasai, weti ranivara wapa ana wapo rave ngkov muno wapo ayao panyoane inta rasyanive ramu, weamo weapamo Sara ama arikainye waino wasai. \p \v 7 Naiso syo raura tavon irati anya wabauname wasai: Syare weananto wapa wanya manuga rai tenambe, weye wadaen wanya mamo ranasine ama vambunine mamaisyo anya apa rai jewen. Muno wabekobeo mai inda mamaisy, weye onawamo Amisye po apa kovo ngko dave raugaje mai tavon, maisyare muno Po raugaje wasai. Weramu ranivara wabekobeo wapa wanya maije jewen, weamo mo wapa sambaya wapo raura seo Amisye aije ransopi. \s1 Wapo ana ngkove rave tutir \p \v 8 Ananyao ranugan tenambe mi som: Arakove, syare wapa ana wapo ratantona intabo muno wasanuga intabo ti wasaumano wasai vambinibe. Wasaemeno wasai vambinibe maisyare arakovo anui, rijate inta maemeno mansai vambinibe no awa yavaruga rai ramaisy. Syare wasanuga ngkovo vatane mai muno wasanuga mpaaje mai tavon. \v 9 Arono vatane manuga mamuno wasai, vemo wapo mamune rasakinavo mai nora. Arono wo wasakaajian, vemo wapo akaajiane rator akaje mai nora. Yara wapo kove rasakinavo mansai. Weye Amisye po wasawain indamu wapo kove raugaje mai, indati Po kove raugaje wasai tavon. \v 10 Ayao Amisye mo ratoe mi som: \q1 “Are pirati beker pare anayanambe arono tuna no mine so, \q2 muno pare apa masyoto no no mine so ama kove raen no ai, \q1 weamo syare po taune awa raeranande indamu \q2 vemo po ana ngkakai inta raura nora, \q3 muno po aarurijate inta rator nora. \q1 \v 11 Syare akirive ana ngkakai rai, \q2 yara po ana ngkove rave tutir. \q1 Muno syare bekero panyoambe indamu \q2 anuga nsaumano vatan tenambe mansai. \q1 \v 12 Weye Amisye po vatano wo ana mamaisye rave mansaeranande, \q2 muno Po awa sambaya wo raura seo Aije raraniv. \q1 Weramu Amisye marovave vatano nanawirati wo ana ngkakai rave mai.”\x + \xo 3:12 \xt Mazmur 34:12-16\x* \s1 Ranivara wasiuri weye wapo ana ngkove rave, weamo wasatawandi rai \p \v 13 Ranivara wabeke dave indamu wapo ana ngkove rave, indati vatan inta wo wasave tatugadi jewen. \v 14 Weramu ranivara siurije nande wasai weye wapo ana ngkove rave, indati Amisye po kove raugaje wasai. Weti vemo wajanivo vatano wo wasave tatugadi mai nora muno vemo wasanuga mamaun nora!\x + \xo 3:14 \xt Yesaya 8:12-13\x* \v 15 Yara wabeaje Kristus ai muno wapo aura kakavimbe wapare Opirati wapa Amisye pije. Arono vatane wo wasanajo ware, “Wabeanimaibe wasanave Kristus amen?” syare wapanatatayaube indamu wapo ayaowe rasakinavo mai. \v 16 Muno syare wasanuga mpaaje muno wapayao saumambe arono wapo Kristus aura kakavimbe mai. Ranivara vatane wo wapa ana wadave ngkove raura tantunawi weye watavondi Kristus ai, vemo ayao kakainoanive inta ntipu wasai nora, yara syare wasanuga ndandinit tutir. Indati masyoto makareye vatane wato usamane wo wasaura tantunawi umaso rai. \p \v 17 Ranivara Amisye beker pare wasiuri, kove mamo wasiuri weye wapa ana wadave ngkov, yara vemo wapa ana wadave ngkakai omi mbewar wasiuri wenora. \v 18 Kristus siuri tavon ti kakai to. Opamo kakai intabo kobe indamu Po wansapaya wama ayao kakaije rai. Opirati ayao kakai meweno Ai, weramu kakaijo vatano wama ayao kakai ntapekane wansai, indamu Po wansaugav wanta Amisy ai. Vatane wo Kristus anasine raubaisy, weramu Anawayo Vambunine mo kovakato raunande Ai. \v 19 Muno Anawayo Vambunine no Kristus ai, weti poroto Po ayao Amisye ravovo mansanawayo nanawirati utantuna makova mansai.\f + \fr 3:19 \ft Mansanawayoe so are nawije? Ayao so ama ntunato raije mbare jewen, weti vatane inta wo ratantona ware mansanawayo umaso onawamo vatano ukakai ti mansanawayo karimu arono Noaka aijoe, yara vatano kaijinta wo ratantona ware onawamo naito Amisy nanawirati wo ayao kakai rave (Kejadian 6:1-4; 2 Petrus 2:4; Yudas 1:6).\f* \v 20 Onawamo ubeta Amisye ai jewen arono aneno Noaka noowe. Amisye apa bekere mamo indamu usakinavo awa ayao kakaije rai, weti atawandi Po manyut ava Noaka po apa nyomane ranarija mewen. Weramu vatano usea nyomane umaso rai obo nawirati mapaya irati mangkeo manayam akoe ama kakai mo raugave rai; vatane umaso mansano kaumandei bayave. \v 21 Wemirati rapararita irati rijate soamo wansaugasya kuvuni mana rai, omamo mo wansapaya ayao kakai rai. Koano wansaugasya kuvuni mana rai omamo indamu mo wansanasino nggwambe rarondome oma jewen, yara wamo Amisye anajo indamu po wama ayao kakai wansanuga rarondom inda ngkakavin. Amisye po wansapaya wama ayao kakaije rai weye Kristus kovakato no wene ama uga rai. \v 22 Muno Kristus seo no munijo ntiti rai to, soamo tuna no Injayo Amisye anem ngkove rai indamu be akarive atavon. Opamo be akarive naito Amisye mansai, be akarive irati akarijo titi wo naumo warae raijanande mansai, muno be akarive tavon irati vambunine kotaro rui una no naumo warae mansai tenambe. \c 4 \s1 Soamo watavondi ayao kakainoanive rai jakatoe ramu weye weapamo vatano wagwanyin to \p \v 1 Arono Kristus de mine so rai to, Opamo anasine nsiuri, weti syare wapa bekere mamaisyo Apa rai. Wapanatatayaube wasiuri weye watavondi Kristus ai, ti wapo ayao kakai rawatambe wasai. \v 2 Weti sya arakove, arono ta wana no mine vone so rai, vemo watavondi vatane awa bekero ngkakainoanive rai nora, yara watavondi Amisye apa bekere obo rai. \v 3 Nugoenta rave wapa ana wapo rave mo vatano wantatukambe Amisy ai awa ramaisy. Weye arono wusyinoe wapo ayao anaerere rave muno watavondi wapa bekero ngkakai rai. Muno weamaeno awije rai, wapanugan wapo awije ramanam ti wapaumandi. Muno wabe sambayambe yare rai ti nggwambe wasai. \v 4 Wapa arakovo wusyine upaparo mansai weye soamo watavondi mai jakatoe ramu arono wo awa ana udave nggwambe rave. Weti wo wasaura tantunawi. \v 5 Weramu masyoto rijat vatano nanawije indati usayai no Amisye amun, wepirati panatatayaube indamu Po vatan tenambe mansanajo awa ana udave rai, vatano nanawirati utantunana nene muno nanawirati ugwenen to, indamu Po ayao mamaisye rapatimugo mai. \v 6 Wemi mbewar Ayao Kove mamo ravovo vatano ugwenen to mansai tavon. Onawamo ukakai weye wene mamo Amisye apa mangke po raugaje vatan tenambe mansai. Weramu Ayao Kove ravovo mai wusyimbe to indamu mansanawayoe ukova nuge nuganui, mamaisyo Amisye apa bekere rai. \s1 Kovo vambunino Amisye po raugaje mamo wapo raija kobe indamu ngkovo vatano wanui mansai \p \v 7 Munije ama akari nandea mararai to. Weti wasyisyaube muno wapo wapa ana wadave, wadatantona raeranande indamu varore ntami wasai wapo sambaya rave Amisye ai. \v 8 Ana mbe mobe mamo weamuinyo wasai vambinibe, wasanuga ntenami rautan. Weye ranivara weamuinyo wapa arakove mai, weamo awa ayao kakai manui wo rave irati wasai mamo wapo ratore ramu, yara wasatawandi rai vayave.\x + \xo 4:8 \xt Amsal 10:12\x* \v 9 Syare wapo wapa arakovo wanave maugave usen no wapa yavar, muno wapo raijaro wasanuga ranayanambe rautan, weramu vemo wapanatambe nora. \p \v 10 Amisye po kovo vambunine raugaje wansai tutudi, muno Apa kovo po raugaje mbe kotabe. Weti syare vatane nanentabo nyo nya kovo Amisye po raugaje nai raija kobe rave indamu ngkov irati vatano wanui mansai. \v 11 Ranivara Amisye po kovo vambunine raugaje nai indamu nyayao papirabe, weamo winyirati nyo Amisye apa ayao raura anugano Amisye mansai. Ranivara nya kovo vambunine mamo nyo vatane maeranande, weamo nyo maeranande mamaisyo Amisye apa vambunino po raugaje nai rai. Indamu nde anakotaro rui vayave wapo raijar, wapo Amisye aura titive irati Apa Kavo Yesus Kristus apa tame rai; Apa kovo ntiti muno Apa vambunine rararimbea nuge nuganui! Amin. \s1 Ranivara wapa anave Kristus aije mbewar ti siurije nande wasai, weamo wasanave Amisye obo amen \p \v 12 Sya arakovo inanuga no wasai, soamo siurijo manakoe nande wasai indamu mo wasatopan, weramu vemo wapaparo wasai nora. Weye siurije nande vatano wamanave Kristus aije wansai tenambe indamu wama anave ama vambunine raen. \v 13 Yara syare wasananibe weye varore raugaje wasai indamu watavondi wasiuri Kristus atavon. Indamu arono Kristus pakare no mine vone so Apa kovo ntiti rautan, indati wasanayanambe. \v 14 Ranivara watavondi Kristus ai mbewaramo vatane wo wasaura tantunawi, kove ngkov irati wasai. Weye maisyare omaisyamo tugae, Amisye apa Anawayo Vambunin, omi ntiti rave, no wasaija. \v 15 Weramu vemo wapa ana wadave ngkakai wemi mbewar ti wasiuri rai jinta! Ranivara vatane inta siuri weye po vatane inta aubai dako, panaonoambe rako, apa ana dave mamun dako, po taname raon nanto vatano kaijinta awa ayaowe rai rako, weamo vatano napije siuri kai! \v 16 Weramu ranivara wasiuri weye weapamo vatano Kristen nawirati weap, weamo vemo weasamane nora. Yara syare wapo kove raura seo Amisye ai weye weapamo Kristus apa tame veano wasawain. \p \v 17 Soamo ama masyote nande to, Amisye po vatane mansanajo awa ana udave ngkakai, ngkove rai. Muno kawasaeyo Amisye apaura mansai wenawirati Po manajo manasyimbe. Wakoe! Ranivara Amisye po usye ko irati vatano wamanave wansai, umba tugae rave vatano wanave Apa Ayao Kove raije jewene nawamo indati awa mangke raugaje mangkebe mai! \v 18 Maisyare Ayao Amisye mo raura mare: \q1 “Vatano wanave muno manuga ngkov onawamo \q2 usiuri rati umba maugav usisa munijo ntiti rai. \q1 Yara vatano wo ayao kakai rave muno \q1 vatano manuga mamuno Amisy ai nawamo \q2 indati unajivo Amisye apa mangke raora kakai!”\x + \xo 4:18 \xt Amsal 11:31\x* \m \v 19 Weti ranivara weasiuri mamaisyo Amisye apa bekere rai, weamo syare wasatawandi. Syare wapo taune wasaunanto Amisyo wepi po wasanarije Ai. Muno wasanave Obo amen weye Opamo teto apa urairi rai tawan. Weti syare wapo ana ngkove rave tutir. \c 5 \s1 Ananyao raugaje anugano Amisye mansai muno awa akari mansai \p \v 1 Syare syo ayao inta raura akarijo wapo anugano Amisye maugave wasai. Risyamo akarije inta pi ri tavon, muno risyamo syo Kristus apa siuri raeno inamije rai to. Muno arono indati Kristus pakare akato ti Apa kovo ntiti rarorono vatane mansamun, indati risyamo ritavondi Apa kovo ntiti wato rai. \v 2 Syo ananyao raugaje arakovo wabe akarive wasai no taiso: Amisye po apa kawasae inta mansaunande indamu wapo maugav. Wemirati Apa anakero po raugaje wasai mije, weti syare wapo maeranande kobe, maisyare vatano po apa domba maeranande amaisy.\x + \xo 5:2 \xt Yohanes 21:15-17\x* Vemo wapo anakere so raijar maisyare vatane inta po wasantitidi wemai nora, yara wapo raijaro wasanuga ranayanambe rautan, mamaisyo Amisye apa bekere rai. Muno vemo wapo raijar weye wabekero doije obo rai nora, yara wapo raijar weye wabeke dave indamu wapo Amisye apa kawasae maeranande. \v 3 Vemo wabe akarive tanamamoambe vatano nanawirati Amisye po mansaunande wasaije mai nora, yara ribeker indamu wabe unanuive mai indamu wo wapa ana wadave rarijat. \v 4 Weti indati wapo wapa anakere umaso ama ine raugav arono wapa Akarijo Titi pakare no mine so. Umba naije Po wapa anakere ama ine raunande, wemirati ama ngkovo ntiti raumandi kakai, yara noa nuge nuganui.\f + \fr 5:4 \ft Ayao Yunani naiso mo raura mare wama anakere ama ine raurata irati “sapeo ngkenav inta rai, omirati ama ngkenave raumandi kakai yara noa pitawabe.”\f* \p \v 5 Syo raura tavon irati arakovo kamurame wasai indamu wabeaje irati akarijo wo anugano Amisye maugave mansai. Muno vatan tenambe weapamo, vemo wasararin nora yara syare wasanuga mpaaje irati wapa arakove mansai tutudi, weye \q1 “Amisye kantetoaro vatano mararine mansai, \q2 yara Po kove raugaje irati vatano manuga mpaaje mansai.”\x + \xo 5:5 \xt Amsal 3:34; Yakobus 4:6\x* \m \v 6 Maisyare omai ti, syare wasanuga mpaaje no Amisye amun, opirati bambunin dave, indamu arono Apa masyote mamaisy, indati Po wasaijasea titive. \v 7 Anakotaro wasanuga mamaun dai mamo wapo raunanto vintabo no Amisy ai indamu Po wasaeranande rai, weye Opamo aemeno wasai. \p \v 8 Wasyisyaube muno wapanatatayaube ra wamamai to! Weye Anakakai Akoe pamo wapa marova pije. Wepirati aurata irati make singa karirimbe inta ai, wepi toe de po apa maero po maisye makani. \v 9 Weti syare wapo Anakakai Akoe aorai, wana tawan no wapa anave rai. Weye wapo raenamo weabopirati siurije so nande wasaije ramu, yara wapa arakovo wanave Kristus ai utantuna no munije rui vayave no mine so usiuri tavon mamaisyo wapa rai. \v 10 Weramu wapa siuri so noa nugoenta ramu, yara kavinta nakato nsopi. Mewen to, umba Amisye po wapa ana no wasai ravera mamai tenambe: Po wasanuga raijasea mbambunin, Po vambunine raunande indamu wapa anave ntindimu, muno wana tawan no Ai matuve. Weye opamo Amisyo anuga ngko dave, Po wasawainde indamu watavondi Apa kovo ntiti no pitawabe rai, namirati Po raude wasai weye wabe intabove Kristus ai. \v 11 Kangkamambe Amisy ai, wepirati apa vambunine ntamija nuge nuganui. Amin! \s1 Kovo Petrus po raura marane rai \p \v 12 Sya nyovara wao ntumainyo idatoe somamo arakovo Silas\f + \fr 5:12 \ft Silas awain tavonamo Silvanus.\f* tavondi sya anakero syo ratoe rai. Silas so syo aen opamo wama arakovo tavondi Kristus ai tutir. Syo ratoe wasai indamu syo wasanuga raijasea mbambunin muno indamu syo Amisye apa muinye raura tugaive wasai. Weti vemo wasakirive Apa muinye so rai nora, yara wano tawan no rai. \v 13 Arakovo anugano Amisy una no munijo Babilon naiso\f + \fr 5:13 \ft Arono wusyinoe Petrus po apa nyovara waowe so ratoe, vatano Kristen wanui wo tamo Babilon veano munijo Roma rawain. Babilon rawain tavonamo Babel.\f* wo kove ranutugore wasai. Onawamo Amisye apa kawasaeyo po mansatayao maisyare muno weasamaisy. Muno Markus po kove ranutugo wasai tavon, wepirati maisyare taune sya arikainyo inanuga no ai pije. \v 14 Wapo kove raura wasai vambinibe wasanuga muinye rautan, weye wabe arakobe no Yesus Kristus ai. \p Syare Amisye apa saumane no wasautan tenambe, weapirati Kristus apa kawasae apaura wasai. \cls \sig Risy,\sig* \cls \sig Petrus\sig*