\id 1CO \h 1 KORINTUS \toc1 Nyovara Wao Manasyin Paulus Po Ratoe Anugano Amisye Mai No Korintus 1 KORINTUS \toc2 1 Korintus \toc3 1 Kor \mt2 Nyovara Wao Manasyin \mt2 Paulus Po Ratoe Anugano Amisye Mai No Korintus \mt1 1 KORINTUS \c 1 \s1 Paulus po kove raura \p \v 1 Risyirati Paulus, risyamo Amisye po inatutir indamu syo Ayao Kovo Yesus Kristus ravov, mamaisyo Apa bekere rai. Risye wama arakovo Sustenesa pe \v 2 irimo nyovara waowe so ratoe anugano Amisy wana no Korintus wasai, weapirati Amisye apaura terave wasai weye wabe intabove Yesus Kristus ai. Po wasawain indamu weapamo Apa anugano wadandinit waino wasai, maisyare muno vatan tenambe una no rui rui vayave are nawirati usambayambe Amisy Yesus Kristus ai. Wepirati be akarive vatano nanawije mansai muno be akarive wansai tavon. \v 3 Ririmare kove muno saumane no no wama Injayo Amisy muno wama Amisy Yesus Kristus no wasautan tenambe. \s1 Paulus po kove raura seo Amisye ai \p \v 4 Anugano Korintus weap, risyo kove raura seo Amisye aijo wasai tutir. Syo kove raura weye Apa kove mamo Po raugaje wasai weye wabe intabove Yesus Kristus ai. \v 5 Wabe intabove Ai ti Apa kove maweso wasai, anakotare rai tenambe: Po vambunine raugaje wasai indamu wapo Apa ayao raura papirabe muno Po wasakarikuga raneka inda mbar ti wananta ananyao kotare rai. \v 6 Maisyare omaisy, syo wasaen reamo Kristus aura kakavimbe soamo no matuve wasanuga rai to. \v 7 Muno Amisye apa kovo vambunine inta meweno wasai jewen, yara Po raugaje wasai tenambe to indamu wapanapatambe Apa anakere rai. Muno naije tavon, weana Yesus Kristus apa de raije ranyut. \v 8 Kristus po vambunine raugaje wasai ti wabambunin ava nto ama marane rai, indamu arono pakare weapamo ayao kakai ama wame inta no wasai jakato nora. \v 9 Amisye opamo beto Apa urairije rai. Wepirati po wasawainde to indamu wabe intabove Apa Kavo ai, wepirati wama Amisy Yesus Kristus. \s1 Anugano Korintus soamo mporadi ti manui \p \v 10 Sya arakove weap, wama Amisy Yesus Kristus apa vambunine no rinai weti syo wasawain indamu watavondi sya ayao so rai: Vemo wapayaowi nora, yara syare wapa ayao intabo indamu vemo wapa anugane mporadi nora. Syare weapamo wabe intabove, wasanuga intabo, muno wapa ana wapo ratantona intabo. \v 11 Sya arakove weap, vatano una no yavaruga Kloe inta ude rinai to, wo raura ware weaparare wasai vambinibe. \v 12 Ayao mbeti syo wasaura mamo no taiso: Inta weapo wasaura wapare, “Risyamo Paulus wepi itavono ai,” yara vatano kaijinta wo raura ware, “Risyamo Apolos wepi itavono ai,” muno vatan inta ware, “Risyamo Petrus wepi itavono ai,” muno inta wo raura ware, “Risyamo Kristus wepi itavono Ai.” \p \v 13 Abo! Wabeanimaibe wapare wapo Kristus aporadi ti panui?! Vemo watavondi rinai jinya weye risyamo vatan bayave pi risy. Risyamo inauseo sawa inyo kapite raijo wasai jewen. Muno wasaugasya kuvuni mana rai indamu watavondijo rinai ma jewen. \v 14-16 Arono rino wasautan no wusyinoe, Gayus muno Krispus obo nairati syo yaugasya kuvuni mana rai. Muno rinaemen syo Stepanus muno apa yavaruga maugasya kuvuni mana rai tavon. Obo nao. Yara syo ratantona vatano kaijinta onawamo syo maugasya kuvuni mana rai jewen. Weti syo kove raura seo Amisye ai weye syo vatano kaijinta wasaugasya kuvuni mana rai jewen, weye syonae vatane inta wo raura ware syo maugasya kuvuni mana rai indamu utavondi rinai. \v 17 Weye Kristus po rinatutir indamu syo vatane maugasya kuvuni omamo jewen. Yara Po rinatutir indamu syo Apa Ayao Kove ravovo vatano wanui mansai. Weti syayao papirabe mine so ama ana ratantona ntiti raije ramu, weye syonae vatane wanave sya ayao ntiti raiji, weaveti Kristus apa kakai no inyo kapite rai ama vambunine meweno rai. Yara syare vatane wanave Kristus obo ai. \s1 Amisye apa ana ratantona ntiti nsasyeo vatane awa rai \p \v 18 Vatano wantatukambe Amisye ai ti mangke nuge nuganuije mare nande mai onanawamo wo raura ware, “Ayao Kristus kakai no inyo kapite rai ama ine meweno rai.” Yara vatano wamirati Amisye po wansapaya wama ayao kakaije rai wamamo wamo raura wamare, “Ayao umaso mo Amisye apa vambunine raroron.” \v 19 Weye Ayao Amisye mo ratoe mi som: Amisye pare, \q1 “Vatano ware awa ana wo ratantona ntiti rave nanawamo indati Syo sosobe raugasyo mansai indamu wantatukambe, \q1 muno vatano ware awa ana wo ratantona mba dave nanawamo indati Syo awa ramauta indamu rakanive mansai.”\x + \xo 1:19 \xt Yesaya 29:14\x* \p \v 20 Weti vatano makarikuga mba dave nawe, vatano unanta Ananyao Musa rai rave nawe, vatano awa ana ratantona ntiti rave nanawamo mine vone so ama nawa. Muno Amisye po raroron pare mine so ama ana ratantona ntiti ama ine meweno rai. \v 21 Amisye apa ana ratantona ntiti no taiso: Po rapatimu pare vatano mine so wo aeno makarikuga mbare raije ramu, yara Apa bekere mamo vatano wanave obo nawirati usisa Apa muni kove rai. Muno Po rapatimu pare reama Ayao Kovo Kristus reandavove omi mbewar vatano nanawije wanave, weramu reama ayao wato mamo vatano mine so wo raura ware ama ine meweno rai. \v 22 Vatano Yahudi onawamo wonae wanave Kristus aiji weye ware wo anapaporainye raen dati. Muno vatano Yahudi jewen onawamo wonae wanave Kristus aiji weye ubekero mine so ama ana ratantona ntiti obo rai. \v 23 Weramu reamamo Kristus apa kakai no inyo kapite rai webo mirati reamo ravov. Ayao Kovo namije mamo vatano Yahudi wonayo rai muno vatano Yahudi jewene ware ama ine meweno rai. \v 24 Weramu vatano are nawirati Amisye po mawainde, vatano Yahudi muno vatano Yahudi jewen, onawamo manayanambe Ayao Kovo Kristus rai weye wo raen Kristus po Amisye apa vambunine muno Apa ana ratantona ntiti raroron. \v 25 Kristus apa kakai no inyo kapite rai omamo vatano mine so wo raura ware ama ine meweno rai, weramu tugae mamo mo Amisye apa ana ratantona ntiti raroron, omi ntitive irati vatano mine so awa rakivan. Muno wo raura ware Amisye apa vambunine meweno Ai weye Apa Kavo Kristus kakai no inyo kapite rai, weramu tugaeyamo Amisye apa vambunine manakoe vatane awa rakivan bintabo. \p \v 26 Arakove, syare wasaemen arono manasyin Amisye po wasawain wasisa Apa kawasae mansaijoe. Arono naije weapamo vatano wasakarikuga mbare wanui ramu, muno vatano wabe akarive wanui jewen, muno vatano wapa tame ntiti wanui jewen tavon. \v 27 Weye Amisye po vatano makarikuga mbare jewen mawainde indamu Po vatano awa ana wo ratantona ntiti no mine so mave samaneve. Muno Po vatano mayondi mawainde indamu Po vatano ubambunin no mine so mave samaneve tavon. \v 28 Muno Po vatano mamaun no mine so muno vatano awa tame maje mawainde. Muno vatano nawirati vatano kaijinta wo mansaura tantunawi onawamo Po mawainde tavon. Maisyare omaisy, Amisye pare mine so ama anakotaro manakoe muno ntiti ama ine meweno rai. \v 29 Wirati indamu vemo vatane inta ararin no Amune rai nora. \v 30 Weye Amisye obo pi bewar ti wabe intabove Yesus Kristus ai. Muno no Kristus ai, Amisye po apa ana ratantona ntiti rarorono wansai no taiso: Kristus po wansaveti wamamai no Amisye amune rai muno wangkakavimbe, muno Po wama ayao kakai rapaya weti mpaya wansai so. \v 31 Maisyare Ayao Amisye mo ratoe mare, “Are pirati beker pare ararin, weamo ararino Amisye apa ana po rave obo rai.”\x + \xo 1:31 \xt Yeremia 9:24\x* \c 2 \s1 Kristus apa kakai no inyo kapite raura \p \v 1 Risya arakove weap! Arono ride wasai syo Amisye apa ayao ravovo wasai no wusyinoe, syayao papirabe rave jewen muno syo mine so ama ana ratantona ntiti raura ramu. \v 2 Weye syo raija matuve no inanuga mamo syo anakotaro mine so inta raura ramu arono rino wasarijat. Yara Yesus Kristus webo pi no inakari rai, ti syo raura terave mamo syare Opamo kakai no inyo kapite rai to. \v 3 Arono rino wasarijat, rino sya mayondi rautan muno rijaniv ti itutar dave. \v 4 Muno sya ayao syo raura wasai mamo syayao papirabe mine so ama ana ratantona ntiti raije ramu. Yara arono syo raura wasai, Amisye apa Anawayo Vambunine mo ama vambunine raroron. \v 5 Wirati wapa anave mamo vemo nsawa vatane awa wo ratantona ntiti rai nora, yara Amisy apa vambunin obo rai. \s1 Amisye apa ana po ratantona ntiti \p \v 6 Maisyare wemai damu arono syananyaube no vatano wo Amisye aene matu to awa yasyine rai, weamo syo ana ratantona ntiti inta ranyao mai. Weramu sya ananyao syo raugaje mamo nsasye irati mine so ama ana ratantona ntiti rai, muno nsasyeo akarijo mine so awa ana wo ratantona ntiti rai tavon, weye akarijo nanawiso awa vambunine indati rakanive. \v 7 Reamo ravovo wasai mamo Amisye apa ana po ratantona ntiti mije. No taiso: arono nuge so ranari rainy, Amisye po rapatimu indamu Po kovo ntiti raunande wansai, weramu Apa ana po rapatimu so rangkokaibeve, weti vatano mine so wantatukambe rai vintabo. \v 8 Muno akarijo mine so wo raen tavone ramu. Weramu ranivara wo raen datire ma, indati wo Amisy Yesus auseo sawa inyo kapite raije ramu, Wepi apa kove ntiti rave. \v 9 Maisyare Ayao Amisye mo ratoe mare: \q1 “Anakotaro Amisye po ratayao tenambe irati \q2 vatano umuinyo Ai mansai omamo ntiti rave. \q1 Anakotaro namije mamo vatane mansami mo raen dainy, \q2 mansamarikoame mo ranaun dainy, \q2 muno ntipu no manuga rai rainy.”\x + \xo 2:9 \xt Yesaya 64:4\x* \p \v 10 Weramu Amisye apa Anawayo Vambunine mo anakotaro namije rarorono wansai to. Weye Anawayo Vambunine nanto anakotare rai tenambe muno mo ayao ngkokaibe no Amisye anuga rai raen tavon. \v 11 Vatane wamamo inta taune pirati po taune apa ana po ratantona raen, yara indati vatano kaijinta wo apa raene jewen. Maisyare omaisy, vatane wamamo inta po Amisye apa ana no aije raene jewen, yara Anawayo Amisy obo mirati mo raen. \v 12 Ana ratantona mine somamo Amisye po raunande wansai jewen, yara Po taune apa Anawayo Vambunine raunande wansai. Apa Anawayo Vambunine raunande indamu wananta Amisye apa kovo po raugaje wansai rai. \p \v 13 Weti arono reamo vatane mansanyao, reama ayao mamo nori rati vatano mine so awa ana wo ratantona ntiti rai ramu. Yara Anawayo Vambunine ama ayao mo raugaje omirati reamo veano vatane mansanyao, nanawirati Anawayo Vambunine no mansanuga rai. \v 14 Weramu vatano nanawirati Amisye apa Anawayo Vambunine no maije jewen onawamo umayar wavakananto Ama ananyao rai ramu, weye ware ama ine meweno rai. Unanta Ama ananyao rai kakai, weye Anawayo Amisye obo mirati mo vatane mauga ti unanta rai. \v 15-16 Yara vatano Anawayo Amisye no wansai wamamo wananta anakotar tenambe rai rui ngkov, rui ngkakai. Wananta anakotare so rai weye Kristus apa ana po ratantona no wansai. Weramu vatano mine so unanta irati vatano wamanave wama ana no wansai raije ramu. Ayao Amisye mo ratoe mare: \q1 “Vatane unanta Amisye apa ana po ratantona rai jewen bintabo, \q2 weti vatane wo Amisye anyao kakai.”\x + \xo 2:15-16 \xt Yesaya 40:13\x* \m Weramu wamamo Yesus Kristus apa ana po ratantona no wansai. \c 3 \s1 Anugano Korintus wayaowi \p \v 1 Arakovo Korintus weap, arono ride wasaijoe, weapamo maisyare vatano Amisye apa Anawayo Vambunine no maije jewenoe, yara weapamo maisyare vatano mine so mansamaisy. Weti syo ananyao ntiti inta raura nande wasaije jewen, weye wapa anave Kristus aije mbambunine ramu, maisyare arikainyo tuvane mansamaisy. \v 2 Arono naije syo wasanyao maisyare arikainy tuvan, weti sya ananyao mamo raurata irati anaisyo nsaumane rai wemi arikainyo tuvane wo raisy. Yara syo ananyao ntiti inta raura wasaije ramu weye arono naije weamamai dainy. Muno naisoamo wamamai dainya nene tavon weye wananta ananyao ntiti rai kobe rainy. \v 3 Mine so ama vambunine no wasaija nene: Weaparijo vatano kaijinta mai muno waparare vambinibe, weti weapamo maisyare vatano wantatukambe Amisye ai mansamaisy. Mine so ama vambunine mo wasaijar ti wabeare wemaisy. \v 4 Vatane inta una no wapa yasyine wo raura ware, “Reantavono Paulus ai.” Yara kaijinta una no wapa yasyine wo raura ware, “Reantavono Apolos ai.” Arono wapo rauranare so, weapamo maisyare vatano wantatukambe Amisye ai wemaisy. \p \v 5 Weramu risyamo are pi risy? Muno Apolos opamo are pije tavon? Syo raura kakavimbe wasai: Ririmamo vatano ririmanapatambe vayave Amisye ai muno ririmo wasanyao indamu wapanave Amisy Yesus ai. Ririmo anakero Amisy Yesus po raunande reansai tetebe raijar. \v 6 Reama anakere maisyare ananeneae so ramaisy: Rean tenambe reamo nawaisye ranari: risyirati syo anare rayanyum, muno Apolos wepirati po mana rauvaro rai, weramu Amisye wepi po anare ama tuba rakarimu. \v 7 Weti ama mbe mobe mamo Amisye, weye Wepirati po ama tuba rakarimu ti ntubai. Yara vatano po rayanyum muno vatano kai po mana rauvaro rai onayamo ibe mobe anakere so rai ramu. \v 8 Risye Apolosa pe ririma bekere intabo, muno Amisye po rima anakere ama ine raunande vatane nanentabo ririnsai mamaisyo ririma anakere rarijati. \v 9 Risye Apolosa pe ririmbe arakobe ririmo Amisye apa anakere raijar. Muno weapamo wasaurata irati Amisye apa nawaisye umaso rai. \p Ananeneae kaijinta mo ramaisy: Weapamo wasaurata Amisye apa yavare rai tavon. \v 10 Amisye po apa vambunine raugaje rinai, ti syo anakero Amisye ama ruke raugasya maisyare vatano akarije mbar po yavare ama ajije raugasya nteto matuve wemaisy. Mewen, umba vatano kaijinta po yavare ama kaipite ama sare rauseo ntuna ajije umawe ama vone rai. Ananeneae so ama ine no taiso: Risyamo syuisya syo wasanyao to indamu wapanave Yesus Kristus ai, umba kuruno kaijinta ude wasai wo wasanyao akato. Weramu syare reamamo nanentabo reamo Amisye apa anakere raijaro mavabe indamu wapa anave ntindimu, maisyare vatane wo yavare rauseo ntet mavabe indamu ntindimu wemaisy. \v 11 Yesus Kristus taune aurata irati yavare so ama ajije rai. Opamo intabo dave Amisye po atayao pije, weti Wepirati wapa anave ama ruke pije. \p \v 12-13 Kuruno wo anugano Amisye manyao nawamo awa ananyao raurata irati anakotaro rave yavare ranari rai. Vatan inta nawamo awa ananyao mamai dave, omamo raurata irati emasije, perakije, oramo mamani rave yavare ranari. Orame so matu rave ti taname mo ranene kakai. Weramu vatano kaijinta awa ananyao mamaisye ramu, omamo raurata irati inyoe, insumai ngkanene, vuvije rave yavare ranari. Anakotare so mamaisye ramu weye taname mo ranena mo mangkur. Weti anakotaro rave yavare ranarije so ama matu raen kakavimbe arono taname nande rai. Maisyare wemai tavon arono Yesus Kristus pakare mine so rai, naije tanamo akoe nande ti mo vatan nanentabo awa anakero udaijar no mine so raroron kakavimbe rui mi ngkov, rui mi ngkakai. \v 14 Weti vatano rui pi apa anakere mamo mamaisy weti taname mo ranen weramu mangkure jewen, vatano napije pamo Amisye po apa anakere ravae arono munije ama akari. \v 15 Yara vatano rui pi apa anakere mamaisye ramu ti taname mo ranen, indati vatano napije animaumbe weye Amisye po apa anakere ravae ramu arono munije ama akari. Apa anakere rakanive weye mamaisye ramu, weramu taune akanive jewen weye panave Kristus ai. Weti opamo Amisye po apaya weno nuge nuganuije rai, weramu maisyare vatano po taname raukir ti to pusyo amaisy. \p \v 16 Syare wananta sya ayao so rai: weapamo wasawaino Yavaro Amisye weye Anawayo Amisye ntuna irati wasanuga rai. \v 17 Are pirati po Yavaro Amisye randamisy weti wapa anugane mbe intabove akatoe ramu, weamo indati Amisye po vatane wato andami tavon. Weye Yavaro Amisy omamo Amisye taune apave rai, muno weapirati Amisye apa Yavar. \p \v 18 Vemo wapo taune wasaponae inya! Ranivara vatan inta po ratantona pare opamo akarikuga mba dave mine so ama ananyaowe rai, weamo mamaisye ramu. Syare po mine so ama ananyao ntiti wato rapaya, yara kove mamo pare opamo pantatukambe no mine so indamu apa ana po ratantona ntiti no Amisye ai. \v 19 Weye mine so ama ana ratantona ntiti mamo Amisye pare ama ine meweno rai. Ayao Amisye mo ratoe taiso: “Vatano nanawirati makarikuga mbaro mine so ama ana ratantona ntiti rai onawamo Amisye po awa ana wo ratantona ntiti raveano matopan.”\x + \xo 3:19 \xt Ayub 5:13\x* \v 20 Muno Ayao Amisye ama anemo kaijinta mo ratoe tavon taiso: “Amisye po vatano makarikuga mba dave mansaen tenambe pare awa ana wo ratantona ntiti ama ine meweno rai.”\x + \xo 3:20 \xt Mazmur 94:11\x* \v 21 Maisyare omai ti, vemo vatane mansararino awa kurune mai nora, weye Amisye po anakotar tenambe raunande wasai to: \v 22 Risye Apolosa pe Petrusa pe wapaura reansai tenambe, weye Amisye po reansatutir indamu reamanapatambe wasai. Muno mine som, masyoto naiso muno masyoto makanande omamo wapaura rai weye Amisye po ratayao tenambe indamu mo kove raugaje wasai. Muno wapa kova muno wapa wene mamo Amisye po ratayao indamu Po kove raugaje wasai. Weti wapaura rai tenambe. \v 23 Muno weapamo Kristus apaura wasai muno Kristus opamo Injayo Amisye apaura Ai. \c 4 \s1 Paulus po anakero Kristus po atutiro rai raura kakavimbe weye vatano Korintus inta wanave Ai jewen \p \v 1 Maisyare omai ti, ribeker syare vatane wo reansatantona reamamo vatano wanapatambe Kristus ai nawirati ream. Amisye po anakere raugaje reansai indamu reamo Apa bekero ngkokaibe raura kakavimbe vatano mine so mai. \v 2 Arono anakere raugaje vatano panapatambe inta ai, kove mamo po apa anakere wato raijaro matuve muno beto apa akari apa bekere rai vintabo indamu apa akari panave ai. \v 3 Weramu ranivara weapamo inta wapare wapo sya anakere raura tantunawi, weamo wadaura kai. Muno ranivara akarijo po mangke rapatimu inta po sya anakere raura tantunawi, weamo po raura kai. Weramu taune risyo taune sya ana idave rapatimu jewen: rui mi ngkov, rui mi ngkakai. \v 4 Inanuga mo sya ana idave raen mare inta ngkakainoanive ramu, weramu risyamo mamai dako jewen dako, syantatukambe rai. Amisy Yesus obo pirati po inaen Po ayao mamaisye rapatimugo rinai. \v 5 Maisyare omai ti, vemo weapamo wapo vatane awa ana udave raura tantunawi nora, weye Amisy Yesus apa masyoto de raije mamai dainy. Wepirati indati Po anakotaro ngkokaibe no kaumure ama uga raneka vintabo, muno Po vatane awa bekero no manuga rai raniku indamu raen kakavimbe. Arono naije indati Amisye kangkamambe vatan nanentabo mansai mamaisyo awa ana wo rave rarijati. \p \v 6 Risya arakove, sya ana syo raura umawe mo Apolosa pe ririnsaura. Ririmbe unanuive wasai indamu wabeta ayao so rai: “Ananyao ratoe no Ayao Amisye rai omamo watavondi obo rai.” Weti vemo wakangkamambe vatan inta ai yara waponayo vatano kaijinta ai, wemai nora!\f + \fr 4:6 \ft Paulus po ayaowe so ratoe weye vatano Korintus inta ukangkamambe Apolos ai yara wonayo Paulus ai. Raen no 1:12.\f* \v 7 Wabeanimaibe wapare weapamo wapo vatano kaijinta makivan? Anakotaro rui wapaura rai omamo Amisye wepi po raunande wasai! Amisye po raunande wasai, weti wabeanimaibe wasararino rai? Wapare Amisye pamo po inta raunande wasai jewene obo wava! Weti mamaisye ramu! \p \v 8 Soamo wasararin wapare ana inta meweno wasai jewen! Wapare kovo vambunino Anawayo Vambunine mo raugaje mamo wapaura rai tenambe to! Muno wapare weapamo wabe akari titive yara reamamo jewen! Abo! Ranivara wabe akari titive omamo tugae ratire ma, weamo reamarinsimbe weye indati weape wambe akari titive tenambe! \v 9 Weramu mamaisyo risya ana syo ratantona raijamo, vatano Yesus po reansatutire reamamo reambe akarive jewen, yara Amisye po reansaugusya reansayai dijabe. Weti somaisyamo Apa kawasae kaijinta wuisy, yara reamamo reandija dave. Reamaisyare vatano nanawirati mangke raugaje mai indamu ukakai no vatano wanui mansamune wemaisy, ti vatano mine so muno naito Amisye wo reama siuri raen tenambe. \p \v 10 Vatano Korintus, wapo reansaura wapare reamamo vatano reamantatukambe weye reantavondi Kristus ai, yara wapo taune wasaura wapare weapi wapa ana wadatantona ntiti weye watavondi Kristus ai! Wapare reamamo mayondi, yara weapi wabambunin! Vatane wo wasararimbe, yara wo reansaura tantunawi! \v 11 Mui yava unumeso reananta irati marore rai, reansawa ngkangkamandi, ansune meweno reansai weti intabo no reansanasine rai obo kobe. Muno vatane wo reansanepat, reama munije mewen ti reanajiva wanta no we, wanta no we, wana tawan no intai jewen. \v 12 Reamo anakere raijar reansaneme rai indamu wamo anaisye inta ranijan. Arono vatane wanaamatambe reansai, reamo kove rasakinavo mansai. Arono wo reansanepat, reansatawandi rai. \v 13 Ranivara vatane wo reansaura tantunawi, reamo ayao kove rasakinav akananto mansai. Ndea unumeso vatan tenambe wo reansave tatugadi maisyare anaingkainyo wo ramauta ramaisy. \p \v 14 Risyo ayao umaso ratoe more wasai indamu mbe samaneve wasai omamo jewen, yara indamu syo wasanyao maisyare weapamo taune sya arikainye nawirati weap. \v 15 Weye wapaura kuruno wo wasanyao Kristus aije mai wanui rave. Weramu vatano wo wasanyao dave ti wapa ajae waino mai onawamo wanui rave jewen. Risyirati manasyin dave syo Yesus Kristus apa Ayao Kove ravovo wasai to, weti risyirati be ajaive wasaijo rai muno syo wasawaino sya arikainye nawirati weap. \v 16 Maisyare omai ti, ribeker syare watavondi sya ana idave rai weye ribe unanuive wasai. \v 17 Wemi mbewar syo Timotius atutiro wasai to. Timotius opirati sya arikainyo inanuga no ai rave weye syo anyao ti tavondi Amisy Yesus ai. Muno opirati beto irati Yesus ai tutir. Indati Timotius po wasanyao indamu ananyao itavondi rai weye ibe intabove Yesus Kristus ai omamo wasaemen dai. Wemirati mamaisyo ananyao syo raugaje anugano Amisye mansai no rui rui vayave rai. \p \v 18 Vatano una no wapa yasyine inta nawirati mansararin, weye wo rakarae ware vemo indati syakaore wasai ramu. \v 19 Weramu ranivara Amisye po rinamayar, indati syavave syakaore wasai. Arono naije indati sya ana syo raene mamo vatano mansararine umaso awa vambunino wo wasaugave mamo no rai tugae rako, wayao manakoe vayave rako? \v 20 Weye arono Amisye be akarive Apa kawasae wansai, wamamo wamayao bayave jewen yara wamo Amisye apa vambunino manakoe raroron. \v 21 Maisyare omai ti, arono indati risyore weasai, ana rui mirati weabeke dai: Wapare wasararina nene, indati syo wasanyao soowabe. Yara wapare wasakinavo wasararine wato rai, indati inaemeno wasai ti syo wasanyao saumambe. \c 5 \s1 Ayao kakai no anugano Amisye ama uga rai \p \v 1 Abo! Syo ranaun inta ware weapo ayao anaerere so rave taune wasaija: Anya inta pakaseo nikijo apa aja apa wanya rarijat. Yara vatano wantatukambe Amisye ai wo ayao anaerere umaso rave ramu, weye ayao kakai manakoe rave ti! \v 2 Abo! Wabeanimaibe wasamane rai ramu, yara weasararin dave rai?! Syare ngko dave mamo wasakinav wasanimaumbe rai, muno wapo vatano napi po ayao kakaije so rave awatan pusyo anugano Amisye raora. \v 3-4 Soamo risyamo rigwaravainyo wasai, weramu inanuga mamo no wasai tutir weti syo raura wasai maisyare risyamo rituna wasatavon no wato: Amisy Yesus apa vambunine no irati rinai, weti syo vatano serere wato apa mangke rapatimu to. Syare wapanugan, wasaemen risyamo inanuga no wasai muno Amisy Yesus apa vambunine no irati wasai, weti wapo mangke raugaje vatane wato ai: \v 5 Wapo awatambe anugano Amisye raora muno wapo aunanta no Anakakai Akoe ai indamu anasine randamisy. Maisyare omaisy indamu arono munije ama akari Amisy Yesus po anawayoe augav po apaya kakaije rai. \p \v 6 Wasararine mamo ngkove ramu. Syare weapamo wasaemen irati ananeneae so rai no taiso: “Ragi ama kamije mamaun dave, weramu mo tepuno manakoe ratipu vintabo.”\x + \xo 5:6 \xt Galatia 5:9\x* Ragi wato raurata irati ayao kakaije rai. Weti vemo vatane wato apa ayao kakai maneka ti mo wapa anugane rangkat nora! \v 7 Yara wapo vatane wato awatambe wasaora indamu weapamo anugano wadandinit, maisyare vatano Israel wo ragi ramauta arono wo Ono Paska rave indamu awa rotije nggwanyin, ama ragije meweno rai. Tugae, syo raen weapamo wadandinit weye Yesus Kristus aunanto ti kakai indamu wasanuga ndandinit. Opamo aurata irati wama maero domba aotar arono Ono Paska rai. \v 8 Maisyare omai ti, wade wansambayambe, wamo wama anakotaro ngkakainoanive muno wama ayao kakai rapaya ntami, maisyare ragi wusyine ramauta, indamu wantavondi ananyao tugae rai, wansanuga kakuive rautan. \p \v 9 Arono nandijawe syo nyovara wao inta ratoe more wasai, syare vemo weatavobombe vatano anaerere ugavo marijate matavon nora. \v 10 Vatano syo mansaura umaso wenawamo vatano mine so nawa jewena. Tugae, vatano mine so awa ayao kakai ntapekano mansai, wo anaerere ugavo marijat, manuga ntantunaube, wo vatane maponae, muno ubeaje yare rai. Weramu vatano mine so una no rui rui vayave, weti wagwaravainyo mai kakai. \v 11 Yara sya bekere mi som: vatano po taune aura pare opamo arakovo panave Kristus ai yara anaerere ugavo arija dako, anuga ntantunaube rako, beaje yare rai rako, po vatane maura tantunawi rako, maeno awije rai rako, po vatane maponae rako, weamo vemo weatavobombe irati ai jinya. Muno vemo watantuna wapisyisyo vatano maisyare so matavon inya. \v 12-13 Mangke rapatimu vatano mine so mansai omamo risya syo rapatimuge ramu, yara Amisye taune pirati po mangke rapatimugo mai. Yara vatano una no wapa anugane ama uga rai onawamo taune weapirati wapo awa mangke rapatimugo mai. Weye Ayao Amisye mo ratoe taiso: “Vatano mamun opamo wapo awatano anugano Amisye raora.”\x + \xo 5:12-13 \xt Ulangan 13:5, 17:7\x* \c 6 \s1 Vemo vatano wantatukambe Amisye ai wo wapa ayaowije rapatimu nora \p \v 1 Arono rui weapayaowi, wabeanimaibe wata wapo akarijo pemerinta po mangke rapatimu akani indamu po wapa ayaowije rapatimu wasai? Opamo pantatukambe Amisye ai! Yara weapamo Amisye apa kawasae nawirati weap, weti wabeanimaibe taune wapo anakotare wato rapatimu jewen? \v 2 Syo raura tugaive: Arono munije ama akari, indati Amisye apa kawasae wamamo wamo vatan tenambe mine so awa mangke rapatimu. Maisyare omai ti, wapare wapo anakotaro mamaun rapatimu, weamo wamamaisy aje! \v 3 Arono munije ama akari indati wamo naito Amisye awa mangke rapatimu tavon. Weti syo rakarae ana nsosobe mamaun wemi nande masyote yanteter vatano mine wansai, weapamo wamamaisy wapo rapatimu kai. \v 4 Weramu vatano mato sisa anugano Amisye wasai jewene nao wo anakotare so rapatimu, weamo mamaisye ramu. Weti arono wapayaowi, vemo wata wapo vatano maran maisyare so inta anajo indamu po rapatimu nora. \v 5 Syo ayao umaso raura indamu mbe samaneve wasai! Inya! Arono arakovo yanave Kristus ai inta yayaowi, syare wapo vatano no no wapa yasyin inta apatimu indamu po aya ayaowije rapatimu. Wapo vatano napirati akarikuga mbar anajo indamu po rapatimu. \v 6 Abo, anugane weap! Syo ranaun arakov inta parijo apa arakov inta ai ti po augav yirija no akarijo pemerinta po mangke rapatimu obo amun. Akari wato pantatukambe Amisye ai, weti wata ai indamu po wapa ayaowi rapatimu omamo mamaisye ramu. \p \v 7 Arono wapayaowi wapa arakove inta ai ti wata wasayai no akarijo po mangke rapatimu amun, omamo mare Anakakai Akoe po wasapinde to. Yara ribeker syare ranivara vatane wo wasave tatugadi rako, wo wasaponae rako, weamo wasatawandi rai vayave kai. \v 8 Weramu taune weapamo wapo vatane mave tatugadi muno wapo maponae. Abo! Wapo rave taune wapa arakovo wanave mansai tavon. Mamaisye ramu! \p \v 9 Vemo vatane wo wasaponae nora, yara syare wananta sya ayao so rai: Vatano ukakainoanive indati mato sisa kawasaeyo Amisye be akarive mai matavone ramu, maisyare vatano anaerere uga vo marijat, vatano ubeaje yare rai, anya utitarive anya taune mansai, \v 10 vatano wanaonoambe, vatano manuga ntantunaube, vatano umaeno awije rai, vatano wo vatano kai maura tatugadi, muno vatano wo vatane maponae. Vatano nanawiso indati mato sisa kawasaeyo Amisye be akarive mai matavone ramu. \v 11 Wusyinoe weapamo inta wapa ana wapo rave maisyare uma ratodi we ramaisy. Weramu soamo Amisye po wapa ayao kakai wasanuga rarondom indamu ndandinit, muno apaura terave wasai, muno Po wasaveti wamamai no Amune rai, weye wapanave Amisy Yesus Kristus ai muno Amisye apa Anawayo Vambunine ntuna wasanuga rai. \s1 Wasanasine mamo vemo anaerere ugavo wasarijat inya, weye Amisye apaura wasai \p \v 12 Syo ranaun wapare, “Ana rui vayave wambeke dai, wamo rave kai.” Tugae, wapo rave kai, weramu wapa bekere inta mamo mo kove raugavo wasaije ramu. Wapare, “Ana rui vayave wambeke dai, wamo rave kai,” weramu syo raura syare vemo sya bekere inta mbe akarive rinai nora. \v 13 Muno syo ranaun wapo ayao kaijinta raura taiso: “Vatane inta maror, indati pisyi kai. Weye anabone no indamu anaisye raisyo rai.” Weramu syo raura wasai: arono munije ama akari, indati Amisye po anabone muno anaisye yaupai ti yakanive tenambe. Vatane anasine mamo ratayao indamu manapatambe Amisye ai, muno Wepirati po anasine raeranande. Weti anaerere rave anasine rai omamo mamaisye ramu. \v 14 Weye wansanasine mamo arono munije ama akari indati Amisye po raijaseo ngkovakato, maisyare Po apa vambunine rave Yesus aijaseo kovakato no wene ama uga rai. \p \v 15 Arakove weap, wasanasine mamo rato siso Kristus atavon to. Maisyare omai ti, vemo wapo Kristus anasine umaso raugav akasiso irati wanya anaerere rai jakato nora. Jewen dave! \v 16 Weye wandaen vatano are pirati nikijo wanya anaerere rarijat, weamo yanasine mbe intabove. Weye Ayao Amisye mo ratoe mare: “Anya to apa wanya rai, yanasine mbe intabove.”\x + \xo 6:16 \xt Kejadian 2:24\x* \v 17 Weramu are pirati aokae intabove Amisy Yesus Kristus ai, opamo apa anuga me Kristus anuga me ibe intabove. \p \v 18 Nanasine raugav nggwaravainy irati anaerere rai! Vatano anaerere ugavo mansarijat onawamo wo taune manasine raveti nggwambe. Ayao kakai kotar rui vayave vatane wo rave mamo nsasye, mo manasine raveti nggwambe tai maisye ramu. \v 19 Wasanasine mamo Anawayo Vambunine ama yavare ma. Omamo ntuna no wasanuga rai muno Amisye wepirati po raugaje wasai. Weti weapamo taune wapaura wasai ramu, yara Amisye wepi apaura wasai. \v 20 Amisye apaura wasai weye Po wasavaeya mpatimu to. Maisyare omai ti, wapo wasanasine ratayao mamai dave indamu wapo Amisye aijaseo titive. \c 7 \s1 Vauname ama ayao \p \v 1 Soamo syare syo ayao namirati wapo inanajo rai no wapa nyovara waowe umawe rai raura akanande wasai. Ranivara anya inta pare bauname ramu, weamo baunam jewen kai. Omamo ngkov. \v 2 Weramu syo raenamo vatane wanui userer. Weti kove mamo anya ubaunam, anya nanentabo awaura wanya mai tutudi, muno wanya awaura anya mansai. \v 3 Weti koveamo anya pamo nikijo apa wanya rarijat muno wanya mamo nikijo ama anya arijat. \v 4 Wanya amaura taune ranasine raije ramu, yara ama anya apaura rai tavon. Muno anya pamo apaura taune anasine raije ramu, yara apa wanya amaura rai tavon. Weti vemo yo yanasine ramavugo yai vambinibe nora. \v 5 Weramu anya muno wanya inta wuribaunam to ripamo ranivara inta winyare wino mumuimbe indamu wimbe sambayambe Amisye ai masyote inta yai, weamo syare ripayao wusyimbe rati umba wimbe sambayambe kai. Yara vemo rigwaravainyo risai nugoenta rave nora. Wimbe sambayambea mewen, umba ripakare ripanya kava maisyare vatano ibaunam indamu vemo Anakakai Akoe po risatopan. Weye ripa bekero vauname ntapekano risai weti risatawandi rai mamaisye ramu. \v 6 Ayao umaso mamo mbe ananyaube wasai, yara syo wasantitidi rai omamo jewen. \v 7 Risyamo Amisye po kovo vambunine raunande rinai ti ibauname ramu. Weti ngko dave tavon ranivara vatan tenambe ubauname jewen tavon maisyare rinamaisy. Weramu Amisye po kovo vambunine raunande vatane mai mamaisyo Apa bekere rai. Po kovo vambunine raunande inta ai inda baunam nora, weramu Po kovo vambunine raunande vatano kaijinta ai indamu baunam. \p \v 8 Vatano ubauname jewen muno wanya kavini wenawamo vemo ubaunam nora, yara ibeker syare una vayave maisyare rinamaisy. \v 9 Weramu ranivara awa bekero vauname mamo mbambunin ti matawandi rai kakai, weamo syare ubaunam kai. Weye kove mamo ubaunam, vemo awa bekero vauname nseo manakoeve ti matawandi rai kakai nora. \p \v 10 Yara nde irati vatano ubaunam to mansai, sya ananyao syo raugaje wasai mi so: (Ananyao somamo taune risya ananyao ma jewen, yara Amisy Yesus apa ma.) Wanya mo ama anya aovan to, vemo mo auguje akato nora. \v 11 Weramu ranivara mo auguje, kove mamo mo ama anya umawe aneme raijar umba makare mo aovan akato. Yara monae, weamo no vayave kai, weramu vemo mbaunam akato nora. Muno sya ananyao syo raugaje anya baunam to ai mamaisyo ananyao syo raugaje wanya raije ramai tavon. \p \v 12-16 Soamo syo ananyao inta raugaje wasai jakato (muno taune sya ananyao mi so, Amisy Yesus apa ma jewen). Ananyao so syo raugaje anya, wanya weapirati wabaunam to wasai. Ranivara anya inta pamo panave Kristus ai weramu apa wanya manave rainy, sya ananyao syo raugaje yai no taiso: Anya, ranivara nya wanya manave Kristus ai rainy weramu mbekero no tawano nai, weamo syare vemo nyo rauguje nora. Indati Amisye po nya wanya raeranande weye winyamo nyanave Kristus ai. Muno ripa arikainye wenawamo Amisye po maeranande weye nyanave Kristus ai, weti wo vatano wantatukambe Kristus ai awa arikainye mansamaisye jewen. Indako nya wanya mo nya anave raen, wea indati ntavondi manave Kristus ai tavon dako? Weramu ranivara monae manave muno monae no tawano nai, weamo moronto kai. Weye Amisye po wansawain indamu wangkovo saumane ama uga rai. Ranivara nya wanya nin kobe muno nyare wimbaunam akato, weamo wimbaunam kai. \p Muno nde irati arakovo wanya wapanave weapirati wabaunam to wasai, sya ananyao mamaisyo umawe rai: Ranivara nya anya wepi panave Kristus ai rainy bekero no tawano nai, weamo syare vemo nyo auguje nora. Indati Amisye po nya anya aeranande weye winyamo nyanave Kristus ai. Indako nya anya po nya anave raen, wea indati tavondi panave Kristus ai tavon dako? Weramu ranivara ponae panave muno ponae no tawano nai, weamo poroto kai. Indati nyare wimbaunam akato, weamo wimbaunam kai. \p \v 17 Ananyao syo raugaje anugano Amisye mansai no rui rui vayave no taiso: Syare vatan nanentabo no tawan no apa varoro rui mirati Amisy Yesus po rapatimugo ai arono manasyin Amisye po awainoe. \v 18 Maisyare so: vatano Yahudi wo koano sunat rarijat, weramu vatano Yahudi jewen wo rarijate ramu. Weti arono vatano Yahudi inta panave Yesus ai, weamo po koano Yahudi wato rarijat kai. Muno arono vatano Yahudi jewene inta panave Yesus ai, weamo vemo be sunative inya. \v 19 Weye vatane ube sunative rako jewen dako, omamo ama ine meweno rai kava. Yara mbe mobe mamo wambeto Amisye apa ananyaowe rai. \p \v 20 Syare vatan nanentabo po apa varore raijar maisyare arono manasyinoe Amisye po awain ti panave Yesus ai. \v 21 Weti syo raura vatano aro wasai: Arono Yesus po wasawainde ti wapanave Aijoe, wapa wabe arove mo wasaijar tutir, weramu vemo mo wasanuga ransosobe nora, yara wapanapatambe wapa akari ai kobe rave. Weramu ranivara wapa akari anuga ngkovo wasai ti po wasapaya wapa wabe arove wato rai, weamo wata kai, wasanuga ranayanambe rautan. \v 22 Wasaemen: arono Amisye po vatano aro inta awain ti panave Amisy Yesus ai, weamo vatano napije soamo maisyare apaya to, weye Amisy Yesus po apaya apa ayao kakaije rai. Weramu arono Amisye po vatano aro jewen inta awain, wea soamo Kristus apave ai ti opamo maisyare Kristus apa vatano panapatambe Ai pije. \v 23 Amisye apaura wasai weye Po wasavaeya mpatimu to. Maisyare omai ti, vemo wabe arove irati vatane mansai jakato nora. \v 24 Weti risya arakove weap, syare vatan nanentabo no tawan no apa varore rai maisyare arono manasyinoe Amisye po awain ti panave Yesus Kristus ai wemaisy. Muno no tawan irati Amisye ai. \s1 Vatano ubaunam dainy muno wanya kavini \p \v 25 Soamo syare syo ayao vatano ubauname jewene raura kakavimbe. Anakotare somamo Amisy Yesus po ananyao inta raugaje jewen, weramu syare syo sya ana syo ratantona raura. Risyamo vatano Amisye po apa muinye rarorono rinai, weti wapanave sya ayao rai omamo mamaisy. \v 26 Anakotaro nsosobe nande wansai manui no mine vone so. Maisyare omai ti, syo ratantona syare vatan tenambe una tawan no awa varoro Amisye po raugaje mai rai. \v 27 Weti nde irati anya baunam to ai, sya ananyao mamo vemo po apa wanya rauguje nora. Yara nde irati vatano bauname jewene ai, syare vemo po wanya raovan nora. \v 28 Weramu anya napirati po wanya raovan, po raovane somamo ayao kakai ma jewen. Muno wanya namirati mbaunam, omamo ayao kakai ma jewen tavon. Vatano ubaunam, indati anakotaro nsosobe manui nande mansai jaje. Weti sya ananyao umawe syare, “Vemo wimbaunam nora,” omamo syo raugaje indamu vemo ana nsosobe nande wasai nora. \p \v 29 Risya arakove weap, wama masyote no mine vone so manui akatoe ramu. Maisyare omai ti, arono naiso kobe syare watavondi ananyao so rai: Anya wo wanya raovan to, syare vemo wo awa wanya obo ratantona inya, yara wo Amisye apa anakotare ratantona tavon. \v 30 Vatano woyov wenawamo, syare vemo wo awa anakotaro manimaumbe rai obo ratantona nora. Muno vatano wugoen wenawamo, syare vemo wo awa anakotaro manayanambe rai obo ratantona nora. Muno vatano wo ananuge ramavun ti awaura rai wenawamo, vemo wo awa ananuge umaso bo ratantona nora, weye awa ananuge indati raumandi jaje. \v 31 Raura tumaimbe, anakotaro rui vayave no mine somamo vemo wamo obo ratantona tutir inya, weye mine so muno ama anakotar tenambe indati raumandi vintabo. \p \v 32 Ribeker syare vemo wasanuga mamauno anakotaro mine so rai nora. Vatano bauname jewen, weamo anuga no irati Amisye obo ai. Po atantona tutir pare, “Animaisye mirati syo rave indamu Amisye anayanambe?” \v 33 Weramu anya po wanya raovan to pamo anuga no irati anakotaro mine so rai. Po ratantona tutir pare, “Animaisye mi syo rave indamu sya wanya ranayanambe?” \v 34 Maisyare wemaisy, weti apa ana po ratantona manui, nanto nande anakotaro mine so rai. \p Wanya mbauname jewen muno wanya ngkamuramo mansae wenawamo manuga no irati anakotaro Amisye rai. Weti ubeker tutir indamu awa ana udave muno awa ana wo ratantona mo anayanambe raugavo Amisye ai. Yara wanya mbaunam to omamo ranuga no irati anakotaro mine so rai. Muno ama ana mo ratantona mamo mare, “Animaisye mi syo rave indamu sya anya anayanambe?” \p \v 35 Weti vauname mamo syo wasaoraive mamo jewen, yara anakotare umaso syo raura indamu ngkovo wasai tutudi. Sya bekere mamo wapo ana mamaisy obo rave, muno wasanuga ntenami wapanapatambe Amisye ai, wapo Apa bekere obo ratantona yara wapo anakotaro kaijinta ratantona nora. \p \v 36-37 Arono nandijawe wapo inanajo anakotaro kaijinta rai tavon, no taiso: Anya inta po apa vainye rave wanya inta rai, weramu po raura patimuve to pare, “Maneai rati,”\f + \fr 7:36-37 \ft Ibaunam dainy weye yare yanapatambe Amisye ai wusyimbe rati.\f* weti animaisye mi po rave arono apa bekero pare niki wanya so rarijate mamo po ransopi kakai? Anya wato pare, “Abo! Sya ana syo ratantona wanya so rai mamai kobe ramu. Weti indako kove mamo ririmbaunam kai rako?” Sya ananyao syo raugaje ai mamo po raovan kai, weye vauname mamo ayao kakai ma jewen. Weti syare anya tavondi taune apa ana po ratantona rai. Ranivara pare atawandi apa bekero manakoe irati apa wanya po vainye rave raije rai jewen, weamo baunam kai. Weramu ranivara po rapatimu anuga rai pare atawandi rai, weamo maneai kai. Apa ana po rave somamo ngkov. \v 38 Maisyare omai ti, vatane po apa wanya raovan omamo ngkov. Weramu vatane bauname jewen omamo ama ngkov ntiti rave kobe. \p \v 39 Wanya mbaunam to mamo ama vauname so mo ama anap pe yaokaisy ti matu. Vemo mo auguje inya. Weramu ranivara ama anya umaso kakai, weamo ananyao vauname mo wanya so raokaisy akatoe ramu yara mpaya rai to. Weti are pirati ranuga no ai, weamo po raovan akato kai. Weramu syare anya wato pamo vatano panave Amisy Yesus ai. \v 40 Weramu no irati risya syo ratantona rai, syare wanya umaso mbaunam akato jewen kai omamo ama ngkove manakoe rai.\f + \fr 7:40 \ft Ama ngkove manakoe rai weye ranivara mbaunam akato jewen, indati manapatambe Amisye obo ai tutir.\f* Taune risyo ananyao raugaje tai maisy, weramu syo ratantona Anawayo Amisye no rinautan arono syo raura so. \c 8 \s1 Maero rameseo irati yare rai \p \v 1 Arono nandijawe weapo anakotaro anaisyo rameseo yare rai ranajo rinai. Weti syare syo ananyao raugaje wasaijo rai. Syo raen vatane inta una no wapa yasyine rai ware, “Wan tenambe ana wamo raene mamo manui rave to.” Tugae, wamo anakotaro manui raen, weramu vemo wansararino rai nora. Yara muinye mamo ama ngkove mo ana raene umawe rakivan, weye arono wamuinyo wama arakove mai, weamo wamo manuga raijasea mbambunin. \v 2 Are pirati ararin pare apa ana po raene mamai to, opamo po raen dainya nene muno nanto rai rainy. \v 3 Yara vatano muinyo Amisye ai, opamo Amisye po aen. \p \v 4 Wapa ana wapo inanajo rai no taiso: Wapare maero rameseo yare rai mamo wamo ama ine rai dako jewena e? Syare syo raura kakavimbe wasai. Wamo raenamo yare omamo Amisy tugae jewen. Amisye pamo intabo pa, muno kaijinta no intai ramu. \v 5 Vatano wantatukambe Amisye ai onawamo wanave ware awa “amisye” wanui una no naumo warae muno una no mine so rai. Muno anakotaro vatano mine so usambayambe rai muno ubeta raije manui. \v 6 Weramu wamamo wamanave Amisye pamo intabo pa, Wepirati Injayo Amisy. Wepirati po anakotare ranari vintabo, muno Po vatane wansanari indamu wamanapatambe Ai muno wansambayambe Ai. Muno wama Akarijo Titi pamo intabo, Wepirati Amisy Yesus Kristus. Wusyinoe Injayo Amisy po Yesus Kristus atutir indamu Po anakotaro mine so muno anakotaro naumo warae ranari tenambe. Muno Amisy Yesus opirati po kovo wanyine raugaje wansanuga rai.\x + \xo 8:6 \xt Kolose 1:15-20\x* \p \v 7 Weramu wama arakove inta unanta anakotare umaso raije ramu weye awa anave ntindimu rainy. Wusyinoe usambayambe yare raive, weti soamo ranivara wo maere ama ine inta raisy, wo ratantona ware, “Abo, maere ama ine somamo vatan inta po raunanto yare rai to!” Weti arono wo raisy, wo rakarae wo ayao kakai rave, weti mo manuga ransosobe weye awa anave mayondi. \v 8 Weramu wo anaisye umaso rai dako jewena rako, mamai bayave, weye anaisye mamo mo mansaugav mararaijo Amisye aije ramu. Wamo anaisye raisy omamo mo Amisye aveti anayanambe wansai jewen. Nsakinav akareamo wamo anaisye raisye jewen omamo mo Amisye aveti parijo wansai tavone ramu. \p \v 9 Weti anakotare so wapo rave mamaisyo taune wapa bekere rai. Weramu wasyisyaube! Vemo wapa ana wadave inta mo vatano awa anave mayondi maugavo ayao kakai raron nora. \v 10 Maisyare so: Weapamo inta watantuna wapisyi no yavaro sambayambe yare rai weye wapo raen anaisye mamo anakotaro Amisye po ratore ramu. Weramu ranivara wapa arakove inta napirati apa anave mayondi po wasaen, indati pare tavondi po anaisyo rameseo yare rai raisy. Po raisy, weramu po yare wato bo ratantona weti ngkakai jirati ai. \v 11 Weapamo wapo anakotaro anaisye umaso raen omamo Amisye po ratore ramu, weramu wapa arakove wato apa anave mayondi ai ti po raen kobe jewen, weti mo augabe ti apa anave mandamisy. Kristus kakai indamu Po wapa arakovo napije apaya apa ayao kakaije rai, weti wabemo wapo apa anave randamisy inya! \v 12 Ranivara wapo apa anave mayondi randamisy, weamo ayao kakai ma. Maisyare omaisy, wapo ayao kakai rave irati Kristus taune ai tavon to ije. \v 13 Maisyare omai ti, risyamo syare ranivara syo maere ama ine raisye mi mbewaramo sya arakove inta po ayao kakai rave, wea indati syo inta raisy akato jewen kai. Wirati inda vemo syo sya arakove augavo ayao kakaije raron nora. \c 9 \s1 Paulus pare opamo arakovo Yesus po atutir Apa anakere rai inta pije \p \v 1-2 Anakotaro rui vayave syare syo rave, weamo syo rave kai. Risyamo vatano Amisy Yesus po inatutiro Apa anakere rai pi risy. Muno risyamo syo wama Amisy Yesus aeno taune inamije rai to. Weramu syo ranaun vatane inta wonayo rinai ware risyamo Yesus po inatutire jewen. Ranivara vatano kaije wo raura tai maisy, weamo wo raura kai. Weramu weapo raura tai maisy omamo mamaisye ramu, weye sya anakere ama ine mamo anugano Amisy weap, weye wapanave Ayao Kovo Yesus rai arono manasyinoe syo ravovo wasai to. Weti wapanave Amisy Yesus aije mo raroron kakavimbe risyamo vatano Po inatutiro Apa anakere rai pi risy! \p \v 3 Inya, vatano weapirati waponayo sya anakere rai weap! Wapare wapo sya anakere ranyanyuti vayave, weamo syo inaura kakavimbe no taiso: \v 4 Risyamo vatano Amisy Yesus po inatutiro Apa anakere rai, weti sya anaisye, sya mana idamaname mamo vatano syo mansanyao wo raunande omamo mamaisy. \v 5 Arakovo kaijo Amisy Yesus po matutire wenawamo wo awa wanya maugav tavono awa unanui anya rai. Muno arakovo Petrusa pe Yesus apa rijate nawe wo awa wanya maugav tavon. Risyamo ibaunam dainy, weramu syo ratantona ranivara syare syo wanya manave Yesus aije inta raovan datire, indati syo raugav ntavono sya unanui anya rai omamo mamaisy. \v 6 Indako risye Barnabasa pe riribuim irati irima anaisye mamo taune ririmo rakani terave rako? Syo ratantona mamaisye ramu, weye arakovo kaijo Amisy Yesus po matutire nawamo awa anaisye raunande mansai. \p \v 7 Wamo raen vatane wo anakere raijar, weamo wo ama ine raugavo taune mansamarom. Wandaen tavon naite pamo po anakere raijar, weamo doije rave avae. Vatano po anggurije rayanyum apa nawaisye rai pamo po ama mane raisy. Muno vatano po maero kambine rakum pamo po ama ukame ramanam. \v 8 Anakotare umaso mamo vatane awa ana udaura obo ma jewen, yara Ananyao Musa mo raura tavon. \v 9 Weye Ananyao Musa ama ayao inta mo ratoe mare: “Winyare nyo sapije inta auga damu po anakero nawaisye raijar, vemo nyo aoraijo po kasyambero no no nawaisyo namije inta raisy inya. Yara po rai kai, weye po anakere raijaro panyoambe.”\x + \xo 9:9 \xt Ulangan 25:4\x* Weramu sapi obo pirati Amisye po aeranande jewen. \v 10 Yara wamirati Amisye po wansaura ayao umaso rai. Weye vatano wo nawaisye rayare muno vatano wo anare rayanyum, wo rave weye wanave indati wo ama ine raugav. \p \v 11 Arakove weap, syo raura ananeneaebe umaso indamu wapo ranaun. Arono reamo Amisye apa ayao ravovo wapa yasyine rai, omamo raurata irati vatano wo iru kamije rangkiki no nawaisy. Weti maisyare muno vatane wato ubeker wo nawaisy ama ine raugav wo raisy, maisyare omai tavon reambeker wapo ana inta raugavere reansai. Muno syo ratantona wapo raunande reansai omamo mangkeo wasai jewen. \v 12 Ranivara arakovo kaijo Yesus po matutire manave wasamen indamu wapo awa ana ubekedaije raunande mai, weamo reamamo reansanave wasamen wapo rave reansai mamo mo arakovo kaije so awa rakivan bintabo, weye reamirati vatano reamo wasanyao indamu wapanave. \p Weramu mansanan ava naiso reamo wasanajo ana reambekedaije inta rai rainy, weye reamonae. Yara reamo anakotare ranawan tenambe indamu Ayao Kovo Yesus maneka manakoe, vemo nanto ana sosobe inta rai nora. \p \v 13 Wapo raen vatano wo anakere raijar no Yavaro Amisy ama uga rai wenawamo awa anaisye raunande. Muno arono maero rameseo Amisye ai no tewa orame mamo ratodi, vatano wanapatambe Yavaro Amisye ama uga rai wo maere umaso ama nake inta raugav inda wo raisy. \v 14 Amisye po rapatimu tavon to pare arakovo wo Ayao Kovo Yesus Kristus ravov irati vatano wanui mansai wenanawamo, vatano wanui nanawije wo doije ndako anaisye raunande mansai.\x + \xo 9:14 \xt Matius 10:10; Lukas 10:7\x* \p \v 15 Risyamo syo Ayao Kovo Yesus ravovo wasai to, weramu syo ana inta ranajo wasai jewen bayave. Muno syo ratoe no so indamu weapo ana inta raunande rinai mamo jewen tavon. Weti ranivara marore po rinaubaisy, weamo rikakai kai, weramu vemo vatane inta wo inaorai rikangkamambe anakotare so rai nora: syo wasanajo ana inta raije ramu arono syo wasanyaube. \v 16 Risyamo syo Ayao Kovo Yesus Kristus ravovo vatano wanui mansai, weramu rinararin dai ramu, weye anakere somamo risya ma jewena, yara Yesus Kristus wepi po rinatutir patimuve rai to. Weti ranivara syo Ayao Kove so ravove jewen, wea indati Amisye parijo rinai. \v 17 Ranivara anakere somamo taune risya bekere ma umba syo raijar, indati syo doije ratande rinai kai. Weramu syo raijaro taune risya bekere rai ma jewena, yara anakero Ayao Kove ravove somamo Amisye wepi po raugaje inda syo raijar. \v 18 Anakere somamo syo doije ratande taune rinai jewen, weti ama ine no tai rui? No taiso: Inanayanambe weye syo Ayao Kove raugaje mawebe vatano wanui mansai. Muno syo vatane wato manajo indamu wo sya doije, sya anaisye raunande weye syo mansanyao oma jewen. \p \v 19 Risyamo vatano aro pi risya jewena, muno vatan inta po inantitidi indamu syanapatambe ai jewen tavon. Weramu inaparari syo vatane kotar rui vayave mansamaisy indamu syanapatambe mai, wirati syo vatano wanui rave inta maugava ude Yesus Kristus ai. Weti syo rave taiso: \v 20 Arono rui rituna vatano Yahudi matavon, weamo ribeare vatano Yahudi mansamaisy indamu syo vatano Yahudi maugav ude Yesus Kristus ai. Vatano Yahudi onawamo wo Ananyao Musa raijaro matuve, weti rituna matavon, weamo syo Ananyao Musa raijar tavon indamu syo vatano nanawije maugav ude Kristus ai. \v 21 Yara arono rui rituna vatano Yahudi jewene matavon, weamo sya anabe mo awa ramaisy. Vatano Yahudi jewene onawamo wo Ananyao Musa raijare ramu, weti rituna matavon, weamo itavondi Ananyao Musa rai jakatoe ramu, yara itavondi vatano Yahudi jewene awa anaube rai indamu syo maugav ude Kristus ai. (Weramu rino akirive Amisye apa ananyao raije ramu weye ribeto Kristus apa ananyaowe rai tenambe tutir.) \v 22 Nde irati vatano awa anave matu rainy yara mayondi mansai, risyamo ritavondi awa mayondi rai, indamu syo vatano mayondi so maugavo awa anave rai inda mbambunin. Maisyare omai ti, nde irati vatane kotaro rui vayave, risyamo sya anabe mo mansamai bintabo indamu syo vatano wanui inta maugav ude Kristus ai wirati Po mansapaya awa ayao kakaije rai. \v 23 Anakotar tenambe so syo rave indamu Ayao Kovo Yesus Kristus maneka manakoe muno ama kove mamo ritavondi risyaura rai tavon. \s1 Ananeneae vatano wansanan \p \v 24 Syo ananeneae inta raura so: Wapo raen ranivara unanui inta ratayao vatane wansanan dai indamu awa vambunine raen dai, vatan tenambe so wansanan weramu vatane intabo pui dave indati apaura ama ine rai. Maisyare wemaisy, syare wantavondi Yesus Kristus ai kobe rave maisyare vatano wansanan umawe mansamaisy indamu masyoto rijat indati wamaura ama kovo Amisye po ratayao wansamarome rai. \v 25 Vatano ware utavondi ansanane so rai wenawamo wo mansanasine raeranande muno matawandi anakotare rai indamu mansanasine mbambunin. Wo raveare somaisy weye arono vatane wanugan wansanan, ubeker indamu wo ama ine raugav. Weramu ansanane umaso ama ino namije omamo no tawane ramu.\f + \fr 9:25 \ft Arono nugo wusyinoe vatano pansanan wepi pui dave, apa ino po raugav mamo inyo ugo ratayao po rangkion. Weramu apa ino namije no tawane ramu, yara mayon ti ngkanen kobe.\f* Yara wamamo wansatawandi anakotare rai muno wamo Amisye apa anakere raijaro panyoambe indamu indati wamaura ama ine rai, wemi no pitawabe. \v 26 Maisyare omai ti, risyamo maisyare vatano pansanan panawadi apa bekero to raije rai omamo po raen dave to. Ananeneae kaijinta mo ramaisy: vatano yare itatukambe, weamo itatukambe tutir indamu inta po inta apinde. Weti risyamo maisyare vatano itatukambe so inta pi risy. \v 27 Risyi syo vatano kaijinta mansanyaube indamu awaura irati Amisye apa kovo no pitawabe rai, weramu vemo riparande taune rinai nora! Weti ibe akarive inanasine so rai muno syo raeranande indamu vemo bekero ngkakainoanive mo inatopan nora. Wirati indamu arono syo vatano kaijinta mansanyaubea mewen, weamo ri tavon risyaura Amisye apa kovo no pitawabe rai, yara vemo Amisye po rinaura pare rimamaisye ramu wenora. \c 10 \s1 Vemo watavondi aneno wusyine awa ayao kakaije rai nora \p \v 1 Risya arakov weap, ribeker syare wasaemen wama aneno wusyine mansai, animaisye mirati nande mansai arono utavono Musa ai. Weye Amisye po kamayo inta ratutir indamu mo mansaugav arono wanya. Muno Mayano Nijam mamo wo raotar wanya majoe rai yara umanutu no waro ramu. \v 2 Kamayo muno mayan umaso mamo mbe rarorombe wama anene onawamo utavondi awa akari Musa ai, maisyare muno vatane maugasya kuvuni mana rai mamo mbe rarorombe onawamo utavondi awa akarijo Kristus ai. \v 3 Wama anene onawamo Amisye po anaisye raunande indamu wo raisy. \v 4 Muno wo mana ramanam tavon, namirati Amisye po raveti muje orame rai. Oramo namije raurata irati Kristus taune ai, Opamo tavondi wama anene mansai arono wanya. \v 5 Weramu wama anene wanui nawamo Amisye parijo mai awa ana wo rave rai, weti Po mangke raugaje mai ti ugwenen no nugo vabukane vono maninimbe raita. \p \v 6 Anakotare umaso nande wama anene mansai indamu mbe ananyaube wansai. Kove mamo wansaemen awa ayao kakaije rai indamu vemo wambekero anakotaro ngkakainoanive rai jinya, maisyare anene wo rave wusyinoe ramaisy. \v 7 Weti vemo wabeaje yare rai maisyare wama aneno nanawije inta mansamaisy inya. Weye Ayao Amisye mo ratoe taiso: “Vatano Israel nao utantuna wisyisy muno wo awije ramanam indamu wo one rave ubeaje irati awa yare rai. Umba ubesea usarer bovambe muno wo anakotaro kakai rave.”\x + \xo 10:7 \xt Keluaran 32:6\x* \v 8 Vemo wamo anaerere rave maisyare anene nake inta wo rave wemaisy inya, weye arono wo rave umba vatane mansano ribuge tenamara eane mandeij wene nande mansai masyote intabo ai (23.000). \v 9 Muno vemo wamo Amisye\f + \fr 10:9 \ft Ayao Yunani naiso mare “Kristus.”\f* atopan nora, maisyare wama anene inta wo rave wemaisy, weti tawae mamune mo maubaisy.\x + \xo 10:9 \xt Bilangan 21:4-7\x* \v 10 Muno vemo weapanonae wapo nuge rapanan nora, maisyare wama anene inta wo rave to wemaisy, weti Amisye po apa naito wene atutir de po maubai bintabo.\x + \xo 10:10 \xt Bilangan 16:41-49\x* \p \v 11 Anakotare so nande wama aneno wusyine mansai indamu mbe ananyaube wansai indamu wansaemen Amisye po mangke raugaje vatano wo ayao kakai rave mansai. Muno Ayao Amisye mo ana umaso ratoe indamu mo wansanyao vemo wamo anakotaro ngkakainoanive rave tai mai nora. Weye munije ama akari nande mararai. \p \v 12 Weti weapirati wapo rakarae wapare wapa anave mbambunin to weap, syare wasyisyaube indamu vemo wapo ayao kakai rave nora! \v 13 Anakotaro mo wasatopane mamo nde weabo wasaije ramu. Yara ana mo wasatopane mamo mamaisy irati anakotaro mo vatan tenambe matopan no mine so ramaisy. Weramu Amisye indati Po vambunine raugaje indamu wasatawandi rai. Weye Amisye teto Apa urairije rai: weti aneme mpaya wasaije ramu ti anakotaro mo wasatopane indati mo wapa vambunine rakivane ramu. Arono mo wasatopan, weamo Amisye po unanui ratayao indamu weabambunin wasatawandi rai. \s1 Vemo watavondi ono yare rai jinya \p \v 14 Maisyare omai ti, sya arakovo inanuga no wasai, syare vemo wabeaje irati yare rai jinya, yara wasakirive rai tenambe. \v 15 Syo raen weapamo vatano wasakarikuga mbar, weti syare wapo sya ana syo raura so ratantona rati. \v 16 Vatano wamanave Kristus ai wamamo wamanunugambe indamu Kristus apa kakaije mamo wansaemen dai. Weti wamo mokijo anggurije raijaseo muno wamo kove raura seo Amisye ai, umba wamo ramanam. Arono wamo ramanam, wambe intabove Kristus ai weye Apa mavu nsororopo wansamarom no inyo kapite rai. Muno arono wamo rotije raporadi muno wamo raisy, omamo wambe intabove Kristus ai weye Po anasine raunande kakaijo wansai. \v 17 Rotije omamo intabo muno wan tenambe wamo raisy. Weti wamamo wamanui rave, weramu arono wantavondi wamo rotije intabo umaso raisy, wamamo maisyare wansanasine intabo. \p \v 18 Syare wamo vatano Yahudi awa ana udave ranyanyuti ra wandaen maisyare so: Arono anaisye rameseo Amisye ai no tewa orame rai umba vatane wo raisy, maisyare naije ube intabove usambayambe Amisye ai. Maisyare wemai tavon, ranivara anaisyo rameseo yare rai mamo vatane wo raisy, weamo utavondi ube sambayambe yare umaso rai to ije. \v 19 Weti syo raura kakavimbe wasai: Anaisyo rameseo yare rai omamo ama kove inta no rai jewen, muno yare taune mamo ama kove inta no rai jewen tavon. \v 20 Ana rui mirati rameseo irati yare rai, omamo rameseo Amisye aije ramu yara anawayo kakaije rai. Muno arono wapo anaisyo rameseo yare raije raisy, omamo wabe intabove anawayo kakai rai to ije. Syonae weape anawayo kakai me weabe intabove! \v 21 Yara weapamo vatano wapanave Kristus ai weti watavondi wapo rotijo raurata Kristus anasine raije raisy muno wapo angguri raurata Kristus apa mavu raije ramanam indamu wasaemen Apa kakaije rai. Weti wata watavondi ono yare rai tavon, mamaisye ramu! Weye ranivara watavondi ono yare rai muno wapo ama anaisye raisy muno ama mana ramanam, wemirati rameseo yare rai, weamo watavondi wabe sambayambe anawayo kakaije rai. \v 22 Ee! Vatano weapirati wapanave Kristus ai weap, wabeanimaibe wabeker watavondi ono yare rai? Arono watavondi ono yare rai, indati Amisye parijo wasai! Muno weapamo wabambunin wapo Amisye akivane ramu! \s1 Ananyao mo anaisye raura \p \v 23 Syo ranaun wapare, “Ana rui vayave wambeke dai, wamo rave kai.” Tugae, wapo rave kai, weramu wapa bekere inta mamo mo kove raugavo wasaije ramu. Wapare, “Ana rui vayave wambeke dai, wamo rave kai,” weramu anakotaro wabekedaije inta mi ngkakai, mo wapa arakove awa anave raijasea mbambunine jewen. \v 24 Vemo vatane nanentabo po anakotaro mo kove raugavere taune bo ai ratantona nora, yara syare po ana ngkovo vatano kai mansai ratantona tavon. \v 25 Maere ama ine rui vayave vatane wo rambayan no pasari omamo wapo rai kai, yara vemo wapo ranajo wusyimbe nora wapare, “Maere somamo raunande yare rai rako?” muno vemo anakotare so mo wasanuga ransosobe nora. \v 26 Weye Ayao Amisye mare, “Munije tename so muno ama anakotaro ntuna ama uga rai omamo Amisye apaura rai vintabo.”\x + \xo 10:26 \xt Mazmur 24:1\x* \p \v 27 Arono rui vatano panave Kristus ai jewen inta po nawainde nyisyi no apa yavar muno wimayar, weamo nyoronto kai. Anaisyo rui vayave po ratayao nai, omamo nyo rai bayave. Weramu anaisye umaso mamo raunande yare rai rako, wemamo vemo nyo nya arakove anajo rai nora. Vemo anakotare so mo nanuga ransosobe nora. \p \v 28 Weramu ranivara vatane inta po raura nai pare, “Anaisye somamo raunande yare rai,” weaveti syare winyamo naemeno vatano napije ai, weti vemo nyo anaisye wato rai nora weye anakotare so mo vatano napije anuga ransosobe. \v 29 Taune winyo raen anaisye wato raisy omamo ayao kakaije ma jewen, weramu syare naemeno nya arakovo apa anave mayondi so ai. \p Weramu vatane inta wo ayaowe rasakinav ware, “Veanimaibe vatane wato po inaorai tai maisy? Weye Amisye po rinapaya ti syo anaisyo rui vayave syo raisy. \v 30 Syo kove raura seo Amisye aijo sya anaisye rai, weti veanimaibe vatano kaijinta po inaura tantunawi pare syo ayao kakai rave weye syo anaisye so raisy? Abo! Apa ana po inaura so mamaisye ramu weye risyamo syo kove raura seo Amisye aijo sya anaisye rai to.” \p \v 31 Maisyare omai ti, arono wapo anaisye raisy muno wapo mana ramanam muno anakotaro rui vayave wapo rave, weamo wapo rave indamu wapo Amisye ararimbe. \v 32 Wabekobe rave tutir indamu vemo wapa ana wadave mo vatano kai mauga ti wo ayao kakai rave nora—vatano Yahudi rako, vatano Yahudi jewen dako, vatano una no anugano Amisy rai rako. \v 33 Syare watavondi sya ana syo rave so rai: anakotaro rui vayave syo rave, ribeker syo vatan tenambe maveti manayanambe. Weti anakotaro mo kove raugavere taune rinai mamo syo ratantona jewen, yara anakotaro mo kove raugavo vatano wanui mansai, wirati indamu Amisye po mapaya awa ayao kakaije rai. \c 11 \s1 Wanya wo makari ratavun arono ube sambayambe \p \v 1 Ribe unanuive wasai indamu watavondi sya ana idave rai, maisyare muno Kristus be unanuive rinai indamu ritavondi Apa ana dave rai. \p \v 2 Rinanayanambe wasai, weye anakotaro rui vayave rai wasaemeno rinai tutir, muno ananyao syo raugav ore wasai mamo wapo raijar matuve. \p \v 3 Weramu ribeker syare indamu weananto ana syo raura akato so rai syare: Vatano anya awa akari pamo Kristus, muno vatano wanya awa akari nawamo awa anya wo maovan tutudi. Muno Kristus apa akari pamo Injayo Amisy. \v 4 Ranivara vatano anya po ansune vasye rave akari ratavun arono be sambayambe rako, po ayao Amisyo nde ai raura irati anugano Amisye mansai rako, weamo po apa akari Kristus ave arikaimbe. \v 5 Yara ranivara wanya mo ansune vasye rave rakarije ratavune jewen arono mbe sambayambe rako, mo ayao Amisyo nde rai raura irati anugano Amisye mansai rako, weamo mo ama anya mo aovane ave arikaimbe, weye ama anya wepirati ama akari pije. Ama ana mo rave so mbe samaneve rai, maisyare muno wanya rakarivuinye rakakar ti mparar wemaisy. \v 6 Weramu ranivara wanya inta monae rakari ratavuni arono mbe sambayambe no anugano Amisye ama uga rai, syare mo rakarivuinye raotar bayave, maisyare anya akarivuinye ramaisy. Weramu wanya nsamane ti monayo mo rakarivuinye raotar maisyare anya apa ramaisy muno monayo mo rakaka bintabo, indati kove mamo mo rakari ratavun bayave. \p \v 7 Anya pamo po ansune vasye rave akari ratavun, weamo mamaisye ramu, weye anya pamo aurata Amisye taune ai muno aurata Amisye apa titije rai. Yara wanya mamo raurata ama anya apa titije rai. \v 8 Weye arono munije ama manasyinoe Amisye po vatane manarijamo, Amisye po anya anari, umba Po wanya raugav no anya umaso anasine rai. Yara anya pamo Amisye po augav no wanya ranasine raije jewen. \v 9 Muno anya pamo anari wanya ramarome ramu, yara wanya mirati ranari anya amarom. \v 10 Wemi mbewaramo wanya mo ansune vasye rave rakari ratavun arono mbe sambayambe rako, mo ayao Amisyo nde rai raura rako. Mo rakari ratavun indamu mbe rarorombe ama anya be akarive rai. Muno wirati naito Amisye manayanambe ama ana mo rave so rai. \p \v 11 Wanya mamo nteto mumuimbe anya ai ramu, muno anya pamo teto mumuimbe wanya mai ramu, weye wanya muno anya ibe intabove Kristus ai. \v 12 Anakotaro mine somamo Amisye po ranari vintabo. Wanya mamo Amisye po raugav no anya anasine rai arono wusyinoe Po nuge so ranari. Maisyare muno omaisy soamo anya pamo augav no wanya rai weye mo avaki. \v 13 Weti syare wapo ratantona rati: wanya mare mbe sambayambe Amisye ai weramu rakarije mamo mo ansune rave ratavune jewen, wemamo mamaisye ramu. \v 14 Anya akarivuinye rapaya ti nggwaravainy, wandaen omamo mamaisye ramu. \v 15 Yara wanya mamo rakarivuinye rapaya ti nggwaravainy omamo mamaisye mije. Weye Amisye po rakarivuinye raugaje rai indamu no rakari raora, mo raveti ngko dave. \v 16 Ranivara ananyao wanya rakari ratavun omirati syo raugaje somamo vatane inta no no wapa yasyin ponayo rai, weamo syo raura akanande ai taiso: Omamo ananyao reantavondi rai muno omamo ananyao anugano Amisy utavondi rai tenambe. Weti ngko to. \s1 Ananyao anaisyo raurata Kristus anasine rai muno Apa mavu rai \p \v 17 Sya ana syare syo raura somamo anakotaro rikangkamambe wasaijo rai jewen wemi syare idaura. Weye arono anugano Amisye wapanunugambe, wapa ana wapo rave mo kove inta raunande vatane mai ramu, yara ngkakai mi mo raunande. \v 18 Weye idaraniv arono wapanunugambe, weamo wapayao intabo ramu, yara vatane inta awa wo ratantona nsasye inta awa rai, weti mo wasaporadi. Muno syo ratantona syanave ayao idaranive so rai. \v 19 Weti wapa wabe intabove jewene mi mo wasaroron kakavimbe are nawirati una no wapa yasyin utavondi Amisye ai tugaive, muno are nawirati jewen. \v 20 Idaraniv tavon arono wapanunugambe indamu wapisyi tenambe, ana wapo rave mamo mamaisye ramu. Weye wapo anaisye raisy raurata Yesus anasine rai muno Apa mavu rai, omamo wapo rave mo ramaisye ramu. \v 21 Weye arono wapo anaisye umaso raisy, wasasokabe weti inta wapo raisyo inta maora muno inta nawirati umaen. \v 22 Ee! Wabeanimaibe wabeare so? Syare taune wapa yavare raen ivae rako? Indati taune wapisyi no taune wapa yavare rai! Vemo wapo anugano Amisye rave arikaimbe inya! Muno vemo wapo vatano awa ananuge meweno mansai mave samaneve inya! Weti animaisye syo raura wasai? Risy kangkamambe wasai rako? Jewena! Risyamo kangkamambe irati wasai ramu! \p \v 23 Ananyao risyo ravovo ti nde wasai omamo syo raugav no wama Amisy Yesus ai no taiso: Wusyinoe arono Yudas po Amisy Yesus amavun, namano napije Yesusa pe apa arakove nawe wanunugambe muno Yesus po rotije raijade.\x + \xo 11:23 \xt Matius 26:26-29; Markus 14:22-25; Lukas 22:17-20\x* \v 24 Muno Po kove raura seo Amisye ai, umba Po rotije umaso raporadi muno Po raura taiso: “Somamo inanasine mi so, omamo Syo raunande wasai. Wapo rotije so raisy indamu wasaemen irati Rinai.” \v 25 Maisyare wemai tavon, arono wo anaisye raisya mewen, umba Po mokijo anggurije raijade akato, muno Po raura akaje pare, “Somamo Sya mavugo nsororopo wasaije mi som, mo Amisye apa urairijo wanyine raokaisy. Arono rui wapo ramanam, wasaemen irati Rinai.” \v 26 Weye arono rui weapanunugambe weapo rotije so raisy muno weapo anggurije so ramanam, weamo weapo Amisy Yesus apa kakai raura tutira pakare no mine so rai jakato. \p \v 27 Maisyare omai ti, are pirati po rotije rai tatugadi muno anggurije ramanam tatugadi tavon, weamo po ayao kakai rave irati Amisy Yesus anasine rai muno Apa mavu rai. \v 28 Syare vatane nanentabo po taune anuga raen dati, po ratayao da mamai dave. Naije umba po rotije raisy muno po anggurije ramanam. \v 29 Weye are pirati aemen irati Amisy Yesus anasine raije jewen, yara po rotije so raisy muno anggurije ramanam tatugadi vayave, weamo taune po mangke Amisye ratande taune ai. \v 30 Wabeare so wemi mbewaramo inta weapirati wananta mayondi rai muno wagwanen. Muno wene mo inta wasaugav. \v 31 Weramu wamo taune wansanuga ratayao da ngkakavimbe, weamo mangke mo wansakepe ramu. \v 32 Ranivara Amisye po mangke mamaun raugaje wansai, weamo naije Po wansanyao. Maisyare omaisy indamu vemo mangke manakoe nande wansai nora, namirati Amisye pare po raugaje vatano mine so mai arono munije ama akari. \p \v 33 Maisyare omai ti, sya arakov weap, arono wapanunugambe indamu wapo anaisye raisy raurata Yesus anasine rai muno Apa mavu rai, weamo vemo wapavave wapo rai bayave nora, yara wapo wapa arakove mansanyut tenambe rati. \v 34 Ranivara vatane inta maror, koveamo pisyisy no apa yavar dati, indamu arono wade wapanugan, vemo mangke nande wasai jinya. \p Muno sya ananyao kaijinta mamo indati syo raura arono syore wasai. \c 12 \s1 Anawayo Vambunin ama kovo vambunin Mo raugaje vatano wanave Kristus aije mansai \p \v 1 Sya arakove weap, soamo syare syo wasanyao irati Amisye apa Anawayo Vambunine ama kovo vambunin Mo raugaje vatane mansai rai. Ribeker indamu wananta ama ayao tugae rai. \v 2 Wasaemen arono wusyinoe wapantatukambe Amisye ai, wapanave irati yaro ranawayoe mewen dai rai. Weti yare umaso mo wasaponae. \v 3 Maisyare omai ti, syare syo raura wasai indamu wapo Anawayo Amisye ama vambunine raen kakavimbe taiso: Vatano are pirati po Yesus aura pare, “Yesus opamo Amisy,” Anawayo Amisye wemirati mo vambunine raugaje vatano napije ai indamu po Yesus aura tai maisy. Yara vatano rui pirati panaamatambe Yesus ai, vatano napije pamo Amisye apa Anawayo Vambunine no anuga raije jewen. \p \v 4 Kovo vambunin raugaje vatane mansai ama kotare manui, weramu Anawayo Amisye wemi mo raugaje omamo intabom. \v 5 Anakero vatane wo raijaro Amisy Yesus ai mamo ama kotare manui, weramu Amisy Yesus wepamo intabo obo pije. \v 6 Anakero Amisye ama kotare manui, weramu Injayo Amisy wepi po vambunine raugasyo vatan tenambe mai indamu wo Apa anakere umaso raijar, Wepamo intabo pa. \p \v 7 Anawayo Vambunine mo ama kovo vambunine raugaje wansai tutudi indamu ngkov irati anugano Amisye mansai vintabo. Weti Ama kovo vambunine kotare no taiso: \li1 \v 8 Nde irati vatan inta ai, Anawayo Vambunine mo kovo vambunine raugaje ai indamu payao mamaisyo Amisye apa ana po ratantona ntiti rai. \li1 Muno nde irati vatano kaijinta ai, Anawayo Vambunino namije mo akarikuga raneka inda mbar ti po ananyao kotare raura kakavimbe. \li1 \v 9 Kaijinta pamo Anawayo Vambunino namije mo kovo vambunine raugaje indamu apa anave Amisy ai manakoe. \li1 Muno kaijinta pamo Mo kovo vambunine raugaje ai indamu po saumane raugavo vatano ugwanene mansai. \li1 \v 10 Vatan inta tavon Anawayo Vambunin mo vambunine raugaje ai indamu po anapaporainye raroron. \li1 Muno kaijinta pamo Mo kovo vambunine raugaje ai indamu po ayao Amisy nde ai ravov, maisyare muno Amisye apa anawae wusyine wo rave wemaisy. \li1 Muno vatane inta pamo Anawayo Vambunin mo akarikuga raneka indamu po anawayo mo vatane mausuru raen kakavimbe: rui mirati Anawayo Vambunine ma, yara rui mirati anawayo kakai. \li1 Muno vatane inta pamo Anawayo Vambunine mo vambunine raugaje ai indamu po ayao pantatukambe raije raura vayave. \li1 Muno Mo vambunine raugaje kaijinta ai indamu po ayao pantatukambe raije umaso ama ntunato raije raura kakavimbe. \m \v 11 Kovo vambunin kotare so tenambe, Anawayo Vambunin intabo mo raugaje vatane mansai tutudi. Mo raugaje vatane mansai terave mamaisyo taune Ama bekere rai. \s1 Wansanasine somamo intabo, weramu ama anakotaro no raije manui \p \v 12 Kristus apa anugane maurata irati vatane manasine inta rai. Vatane anasine mamo intabo, weramu ama anakotaro no raije manui. Ama anakotaro no raije manui, weramu anasine mamo intabo rave. \v 13 Arono vatano wamanave Kristus ai wansaugasya kuvuni mana rai, naije Anawayo Vambunin intabo namije mo wansauga ti wansisa Kristus anasine intabo so rai. Weti wan tenambe wansisa rai—vatano Yahudi muno vatano Yahudi jewene nao, vatano aro muno vatano arove jewene nao. Anawayo Vambunin intabo namije mamo Amisye po raunande wansai tutudi. \p \v 14 Syare syo ananeneae inta raura: Wansanasine ama anakotaro no raije intabo ramu, yara ama anakotare manui. Maisyare omaisy tavon, Kristus anasine ama anakotar no raije manui. Kristus anasine raurata irati anugano Amisye wansai, weti vatano wamanave wamamo Kristus anasine ama anakotare nawirati wam. \v 15 Ranivara wansajo mayao mare, “Rinajo mamo mo rinaneme winamaisye ramu. Weti risyamo siso inanasine raije ramu,” weramu rinajoe ama ayaowe somamo mamaisye ramu. \v 16 Muno ranivara wansamarikoame mayao mare, “Rinamarikoame mamo mo rinami winamaisye ramu. Weti risyamo siso inanasine raije ramu,” weramu rinamarikoame ama ayao so mamaisye jewen. \v 17 Ranivara wansanasine tenambe omamo mbe wansamive vintabo, weamo wamo ana raranive kakai. Muno ranivara wansanasine omamo wansamarikoame mbintabo, weamo wamo ana ranu kakai. \v 18 Weramu Amisye po wansanasine ama anakotare raunande tenambe indamu nanentabo mo ama anakere raija terave, mamaisyo Amisye apa bekere rai. \v 19 Ranivara wansanasine ama anakotare mamo mbe wansamive vintabo, weamo wansanasino mbe taije tugae ma jewena. Muno ranivara ama anakotare mamo mbe wansamarikoambe vintabo, weamo anasino tugae ma jewena. \v 20 Weti tugae, wama anakotaro no wansanasine rai manui, weramu wansanasine mamo intabo. \p \v 21 Anasine ama anakotare inta nteto mumuimbe jewen. Ranivara ami mo raura aneme rai mare, “Risya mamai to, weti inta nyo inaeranande akato nora,” weamo mamaisye ramu. Muno ranivara akari mo raura ajoe rai mare, “Risya mamai to,” weamo mamai tavone ramu. \v 22 Muno wansanasine ama anakotaro wamare “mamaisye jewen muno mayondi,” wemirati manakoeve, mo wansaeranande. \v 23 Wansanasine ama kotaro wamo ranyanyuta “mpaaje,” wemamo wamo ramarandin indamu raen ti ngko dave. Muno wansanasine ama kotaro wamare “nsamane,” wemamo wamo ratavuno ansune rai inda vatane wo raene jewen. \v 24 Weramu wansanasine ama kotaro wamare “ngko dave to,” wemamo wamo ramarandin akato nora. Maisyare omai ti, Amisye po wansanasine ratayao kotabe indamu ama kotaro mamaisye jewene mamo wamo kove raunanto rai. \v 25 Indamu vemo wansanasine ama kotare wayaowi taune mansai nora, yara wo mansaeranande tutudi. \v 26 Maisyare omai ti, wansanasine kotare inta nsiuri, weamo wansanasine tename nsiuri rautan. Muno vatane ukangkamambe wansanasine ama kotare inta rai, weamo wansanasine tename so ranayanambe tenambe. \p \v 27 Ananeneae anasine umawe no taiso: Kristus anasine raurata irati anugano Amisye rai. Weti wea tenambe wasawainamo Kristus anasin muno weapamo nanentabo wasato siso anasine umaso rai. \v 28 Amisye po vatane matayao indamu wo apa anakere raijar no anugano Amisye ama uga rai, no taiso: \q1 Manasyin, arakovo Yesus po matutir indamu wo Ayao Kovo Yesus ravov, \q1 jirum mamo anawae Amisy, \q1 mandeij, kuruno wo Amisye apa kawasae manyao, \q1 umba vatan inta nawirati kovo vambunin raugaje mansai ti wo anapaporainye raroron, \q1 kaijinta wo saumane raunanto vatano ugwanene mansai, \q1 inta nawirati wo vatane maeranande, \q1 kaijinta ube akarive wo anugano Amisye maugav, \q1 inta nawirati Anawayo Vambunine mo kovo vambunin raugaje mansai indamu wo ayao wantatukambe raije raura. \p \v 29 Weti Amisye po anakere kotare intabo raugaje anugano Amisye mansai jewen, maisyare so: vatane onawamo anawae tenambe jewen, muno kurun tenambe jewen. Muno Yesus apa arakovo po matutire obo nao jewen. Muno Po vambunine raugaje mai indamu wo anapaporainye raroron tenambe jewen. \v 30 Muno saumane raunanto vatano ugwanene mansai mamo ama vambunine raugaje vatan tenambe maije jewen. Muno vatan tenambe wo ayao wantatukambe raije raura jewen. Muno ayao wantatukambe rai ama tunato raije mamo vatan tenambe wo raura kakavimbe jewen. \v 31 Weramu syare weapamo wabeke dave indamu wapo kovo vambunino manakoe mbe mobe raugav. \p Weramu ana kove inta manakoe rave, mo kovo kaijinta rakivan tenambe. Weti indati soamo syare syo kovo namije raura kakavimbe wasai. \c 13 \s1 Muinye \p \v 1 Ranivara risyo vatano mine so awa ayao kotare raura muno naito Amisye awa ayao raura tavon, weramu muinye no inanuga rai jewen, rinamaisyare tavuna ngkin ti ranauni ntami vayave. \v 2 Ranivara risyaura irati kovo vambunine rai weti ayao Amisy nde rinai syo ravov, weramu rimuinyo vatane mansai jewen, weamo sya ana syo ravov ama ine mewen dai tenambe. Muno ranivara inanto Amisye apa ayao ngkokaibe rai tenambe muno ananyao kotare rui vayave rai, weramu rimuinyo vatane mansai jewen, weamo sya ana syo raen ama ine mewen dai tenambe. Muno ranivara sya anave Amisye ai mamo mbambunin dave, weti syo unate inta ratutir ti mansop, weramu rimuinyo vatane mansai jewen, weamo sya anave ama ine mewen dai tenambe. \v 3 Ranivara risyo sya ananuge ratodi vatane maija mewen dave kai, weramu muinye no rinanuga rai jewen, weamo syo sya ananuge ratodija marudi. Muno syo inanasine so raunanto indamu inamero taname rai weye syanave Yesus ai, weramu muinye no inanuga rai jewen, weamo sya ana syo rave so mamaisye ramu. \p \v 4 Vatano muinye opamo atawandi manakoe anakotaro ngkakai nande aije rai. Opamo bekobe vatane mai tutir, yara anuga mparijo maije ramu. Opamo ararine ramu, yara anuga mpaaje. \v 5 Vatano muinye opamo soowate ramu, muno bekobe taune bo ai ramu. Opamo maweso pari jewen muno vatane awa ana wo raveti ngkakaijo ai omamo po ratantona no anuga rai nugoenta jewen. \v 6 Vatano muinye opamo anayanambe ayao kakai raije ramu, yara anayanambe ayao tugae obo rai. \v 7 Vatano muinye opamo pari jewen arono apa arakove po kakaije rave ai. Opamo po apa arakove awa ana udave raura tatugadi jewen, yara panave mai tutir. Opamo anaveano Amisye ameno anakotare rai tenambe, muno atawandi anakotaro rui vayave nande aije rai. \p \v 8 Muinye mamo ama pame raeno intai jewen, yara no pitawabe. Weramu kovo vambunin kaijinta mamo ama pame raen ivae, weye ntoa munije ama akari umba nsopi kobe. Weti munije ama akari, anawae indati wo ayao Amisyo nde mai ravov akatoe ramu. Muno ayao vatane wantatukambe rai ti wo raura irati Anawayo Amisy ama vambunine rai, wemamo indati ntoa nsopi tavon. Muno ananyao kotaro vatane wo raen, indati raumandi kobe. \v 9 Anakotare wamo raen tenambe jewen. Muno Amisye apa ayao nde wansai ti wamo raura omamo mbar tenambe vintabo rainy. Weye wana no mine vone so rai, anakotare mamai dainya nene. \v 10 Weramu arono munije ama akari indati Amisye apa anakotaro mamai dave nde nande. Arono naije indati ana mamai kobe jewene mamo raumandi vintabo. \p \v 11 Arono ribe arikaimbeowe, syayao maisyare arikainy, muno sya ana syo ranaune maisyare arikainy, muno sya ana syo ratantona maisyare arikainy tavon. Soamo sya akoe matu to, weti sya ana syo rave maisyare arikainye syo rapaya. \v 12 Weye soamo ana wamo raene maisyare aname vayave raen no kansina rai weti wandaen kobe ramu. Weramu arono munije ama akari indati wamo raen anawadive weti wandaen mba dave. Soamo inanto anakotare rai mamai tenambe rainy. Weramu arono naije indati inanto rai rave ti syo raen tenambe, maisyare muno Amisye po inanuga raen kakavimbe tenambe. \p \v 13 Maisyare omai ti, anakotaro wamo raija matuve mamo mandeije so: anave, anaveano Amisye amen, muno muinye. Weramu ana mandeije somamo manakoe ti mbe mobe rave mamo muinyem. \c 14 \s1 Ananyao kovo vambunin \p \v 1 Syare weabeke damu wamuinyo vatano kaijo rui vayave mansai. Muno syare wabeker tavon indamu wapo Anawayo Vambunin ama kovo vambunine raijar, manasyin dave indamu wapo ayao Amisy nde wasaije ravov, maisyare Amisye apa anawae wusyine mansamaisy. \v 2 Are pirati po ayao antatukambe raije obo raura, opamo payao nanto vatane mansai ramu weye vatane wo ranaune kakai, yara payao nanto Amisye ai weye Obo pi po ranaun. Vatane wato pamo Anawayo Vambunine mo vambunine raugaje ai indamu po Amisye apa ayao ngkokaibe raura, weramu vatane inta nanto rai jewen bayave. \v 3 Weramu are pirati po Amisye apa ayao nde ai ravov, opamo payao nanto vatane mansai. Po ayao umaso raugaje vatane mansai indamu awa anave mbambunin, muno mo vambunine muno saumane raunanto manuga rai. \v 4 Are pirati Anawayo Vambunin mo vambunine raugaje ai ti po ayao antatukambe raije raura, opamo po taune anuga obo raijasea mbambunin. Weramu are pirati po ayao Amisy nde aije ravov, wepamo po anugano Amisye manuga raijasea mbambunin tenambe. \p \v 5 Ribeker indamu vatan tenambe wo Anawayo Vambunin ama ayao antatukambe raije raura, weramu sya bekero manakoe mamo wapo Amisye apa ayao nde wasai ravov. Weye vatane wo ayao Amisyo nde mai ravov, ama kovo mo raugaje anugano Amisye mai mamo manakoe rave. Yara vatane wo ayao antatukambe raije obo raura, ama kovo mo raugaje anugano Amisye mai mamo mamaun bayave. Weramu ranivara vatane inta po ayao antatukambe raije ama ine raura kakavimbe, weamo mamaisy weye indati mo kove raugaje anugano Amisye mansai vintabo. \p \v 6 Weti sya arakove, ranivara ride wasai muno syo ayao antatukambe raije obo raura, indati ama ngkovo wasai mewen bayave. Weramu ranivara syo wasanyao irati ana Amisye po rarorono rinai, omamo ngkov irati wasai. Muno ranivara syo ana no Amisye aije raura kakavimbe indamu wapo raen, omamo ngkov tavon. Muno syo ayao Amisyo nde rinai ravove rako, syo wasanyaube rako, weamo ngkov irati wasai. \p \v 7 Maisyare so: ranivara vatane inta po sulin dako itari rambaon tatugadi vayave, weamo vatano wo raraniv wananepabe ti ware, “Ransyerano rui mi rambaon dai so?” \v 8 Indako ranivara tavuna ama kine rauguje weramu mba kobe jewen, indati vatane wanatatayaube indamu wo marova rave ramu. \v 9 Maisyare omai tavon, vatane wo ayao antatukambe raije raura, weamo awa ayao omane mba kobe jewen. Abo! Maisyare ruimaisy indamu vatane unanta ama ine rai? Yara ayao umaso maisyare ovare po raugaveto ti raumandi vayave! \p \v 10 Tugae, mino tename so rai ayao kotare manui muno ama ine no rai tenambe. \v 11 Ranivara ayao namije inta mamo syo ranaune jewen, weamo syo rakarae syare vatano po raura opamo vatano marane pije. Muno vatano napije po inatantona pare risyamo vatano marane pi risy weye taune apa ayao nsasyeo risya ayaowe rai. \v 12 Syo raen weapamo wabeke dave indamu wapo Anawayo Vambunin ama kovo vambunine raijar. Weti syare wapo Amisye anajo indamu wapaura kovo vambunino namirati mo anugano Amisye awa anave raijasea mbambunin we rai. \p \v 13 Wemi mbewar ti syare are pirati po ayao antatukambe raije raura, opamo po Amisye anajo indamu Po kovo vambunin raugaje ai wirati po ayao antatukambe raije umaso ama ine raura kakavimbe tavon. \v 14 Arono risyi Paulus syo ayao antatukambe raije rave risambayambe, taune ri tavon inanto ama ine raije jewen. Rinanawayo vambunin obo mbe sambayambe Amisy ai, yara sya ana syo ratantona ntavondi jewen ti inanto rai kakai. \v 15 Weti kove mamo ribe sambayambe maisyare so: Intanamo ribe sambayambe ayao syantatukambe rai rarijati weti rinanawayo vambunin obo mbe sambayambe rai, yara intanamo ribe sambayambe ayao inanto rai ti sya ana syo ratantona ntavondi rai. Muno rikinyo ransyerane rai tai mai tavon: intanamo rikiny mamaisyo ayao syantatukambe rai rarijati weti inanawayo vambunin obo mbe sambayambe ndaura seo rai, yara intanamo rikinyo ayao inanto rai ti sya ana syo ratantona ntavondi. \p \v 16 Weramu ranivara weapamo vatane inta wingkangkamambe Amisye ai ti nyo ayao antatukambe raije obo raura nanawayo vambunine rai, weamo vatano kaijinta tuna no naije nanto rai tai rui?! Winyare nyo kove raura seo Amisye ai, weramu vatane wato pantukambe nya ana nyo raura wato rai ti tavondi be sambayambe natavone kakai. \v 17 Arono winsambayambe ayao nyantatukambe rai rarijati, nya sambaya nyo kove raura seo Amisye ai ngko dave kai, weramu mo vatano kaijinta awa anave raijasea mbambunine ramu. \p \v 18 Risyo kove raura seo Amisye ai weye risyi Paulus ribe sambayambe syo ayao antatukambe rai raura. Weapamo wapo ayao antatukambe raura kavinta vayave, weramu risyamo syo raura mo weapa rakivan. \v 19 Weramu anugano Amisy ama uga rai, kove mamo syo ayao vatane unanta rai obo raura. Akoe! Syo ratantona ranivara syo ayao antatukambe raije rave syayao nggwaravaimbe, weamo mamaisye ramu. Yara syayao tumaimbe vayave syo ayao vatane unanta rai obo raura, weamo syo vatane manyao kobe to ije. \p \v 20 Sya arakove weap! Syare wapa ana ratantona vatan anuive, vemo wapa ana wadatantona mbe arikaimbe nora! Yara ana ngkakai obo mirati wapa ana wadatantona mbe arikaimbe rai, weye arikainy tuvane pamo pantatukambe ayao kakai rai. \p \v 21 Ayao Amisye mo ratoe nde irati kawasae Israel mansai mare: \q1 “Risyirati Amisy, Sya ayao mi so: \q1 Indati Syo vatano maran inta matutir ude wasai, \q2 onawamo wo ayao wapantatukambe raije raura. \q1 Wo Sya ayaowe raugaje wasai, \q2 weramu wapo inaranive ramu.”\x + \xo 14:21 \xt Yesaya 28:11-12\x* \p \v 22 Maisyare omai ti, ayao antatukambe rai raugaje omamo indamu mo Amisye apa vambunine raroron irati vatano wantatukambe Amisye ai obo mansai. Yara Amisye apa ayao nde vatane mai omamo mo Amisye apa vambunine raroron irati vatano wanave to mansai. \v 23 Arono anugano Amisye wapanunugambe, umba vatan nanentabo wo ayao antatukambe raije raura, weamo nsosobe rave. Weti vatano kaijinta dako, vatano wanave Amisye ai jewen dako, ude usisa wapa anugane rai, indati animaisye mi wo ratantona? Wo raura ware weapamo anaivi mo wasavea! \v 24 Weramu ranivara Amisye apa ayao nde wasai ti wapo raura kakavimbe irati anugano Amisye mansai, umba vatano kaijinta dako, vatano panave Amisye ai jewen dako, de siso, indati ana wapo raura ti po raranive mamo mamai dave. Vatano napije po raraniv, naije anuga raneka ti po taune apa ayao kakai raen kakavimbe. \v 25 Muno Anawayo Vambunine mo apa ana ngkokaibe no anuga raije raroron kakavimbe ai. Weti indati sakinavo apa ayao kakaije rai muno po Amisye ararimbe pare, “Syo wasaen Amisye tuna wasautan!” \s1 Wapanugan wabe sambayambe, wapo anakotare ratayao indamu manya mamai dave \p \v 26 Maisyare omai ti, sya arakove, sya ayao syo raugaje wasai mi som: Arono rui wapanugan, weapamo nanentabo wabe sambayambe Amisye ai mamaisyo wapa kovo vambunin Anawayo Vambunine mo raugaje wasai tetebe rai. Weti koveamo vatane inta ukinyo ransyerano Mazmur rai, inta wananyaube, inta wo Amisye apa ayao nde mai wo ravov, inta wo ayao antatukambe raije raura, muno inta wo ayao antatukambe raije umaso ama ine raura kakavimbe irati anugane mansai. Anakotar tenambe somamo wapo rave indamu anugano Amisye maijasea ubambunin. \v 27 Ranivara vatane inta ubeker wo ayao antatukambe raije raura, weamo wapo vatane mapatimu jirum dako mandeija nsopi, indamu wayao tetebe. Inta payao wusyimbe, umba inta payao akato. Muno ayao antatukambe raije somamo syare vatane inta po ama ine raura kakavimbe wasai tenambe. \v 28 Weramu ranivara vatan inta po ayao antatukambe raije umaso ama ine raura jewen bayave, weamo syare vatane umawe umanin bayave, wo ayao antatukambe raije raura akasyo no taune manuga rai muno wayao nanto Amisye obo ai kai. \p \v 29 Umba nde irati anawae nanawirati Amisye apa ayao nde mansai, wenawamo wo raura kai, weramu jirum dako mandeij obo nao. Muno arono vatano kaijinta wo ayao umaso raraniv, syare wo ratantona mavabe rati: omamo Amisye apa ayao ma rako jewena e?\x + \xo 14:29 \xt 1 Korintus 12:10; 1 Tesalonika 5:20-21; 1 Yohanes 4:1\x* \v 30 Ranivara vatan inta teta payaube muno arono naije ayao Amisy nde vatano utantuna inta ai, weamo syare vatano napi payao umawe manin dati, vemo payao tutir nora. Umba varore raugaje vatano tuna umaso ai indamu payao mamaisyo ayao Amisyo nde aije umawe rai rati. \v 31 Wea tenambe weapirati ayao Amisy nde wasai wapo ravovo tetebe kai, maisyare so: vatan inta po apa ayao Amisyo nde ai raura wusyimbe, umba vatano kaije po apa raura nakato. Wapo rave maisyare wemaisy indamu wapo anugano Amisy mansanyao muno vatan tenambe awa anave raijasea mbambunin. \v 32 Anawae nawamo arono ayao Amisy inta nde mai, wo taune mawa raeranande. Umanin bayave yava ama varore mamaisy, umba wo ayao Amisyo nde mai raura kai. \v 33 Weye Amisye ponae anakotaro nsosobe rai, yara Apa bekere no irati kovo saumane rai. Muno maisyare wemaisy no anugano Amisye mai tenambe. \p \v 34 Wanya onanawamo syare umanin bayave no anugane ama uga rai. Mansamayaro wayao ramu, muno ube akarive anugane rai ramu, indamu mamaisyo ananyao Musa rai. \v 35 Wanya onawamo ubeker indamu unanta anakotare inta rai, weamo wo awa anya manajo rai no awa yavaruga bo rai. Weye wanya mayao no anugano Amisye rai omamo mamaisye ramu. \p \v 36 Arakove, vemo waponayo ananyao so rai nora! Ayao Amisye mamo nori rati wasai jewen, muno ayao Amisye nde weabo wasaije ramu! \v 37 Yara Amisy Yesus wepi po wansatuti dai, muno Apa ananyao mamo syo ratoe wasai ma. Weti vatano rui pi no no wapa yasyine rai po taune aura pare opamo anawae ayao Amisy nde ai rako, pare opamo Anawayo Vambunin mo kovo vambunin raugaje ai rako, syare vatano napije nanto rai kobe: Ananyao somamo Amisy Yesus apa ananyao mije. \v 38 Weramu ranivara vatano napije ponae sya ananyao so rai, weamo vemo watavondi ai nora. \p \v 39 Maisyare omai ti, sya arakove, syare wabeker indamu ayao Amisyo nde wasai wadavovo anugano Amisye rai. Muno ayao antatukambe raije mamo vemo weapo raorai nora. \v 40 Yara anakotare mamo wapo ratayao tenambe indamu manya mamai tenambe. \c 15 \s1 Yesus Kristus apa kovakato \p \v 1 Arakovo weap, soamo syare wasaemen Ayao Kovo Yesus syo ravovo wasai wusyimbe rai. Ayao Kove umaso mamo weapo raugasyo ntami wasanuga rai to ti wapanave rai vambunimbe. \v 2 Ayao Kovo Yesus syo ravovo wasai umaso mamo wapo raijaro matuve, wea indati mo wasapaya irati wapa ayao kakai rai. Weramu wapo Ayao Kove so raija matuve jewen, yara wapo rapaya vayave, weamo wapa anave ama ine meweno rai. \p \v 3 Ananyao Amisye po raugaje rinai wemirati syo raugaje wasai jakato ama moto ngkovo wasai mamo no taiso: Kristus opamo kakai indamu Po wansapaya irati wama ayao kakai rai, mamaisy irati Ayao Amisye mo ratoe rai.\x + \xo 15:3 \xt Yesaya 53:4-6\x* \v 4 Opamo antuna no aipapo rai, umba kovakato no wene rai arono masyote mandei, mamaisy irati Ayao Amisye mo ratoe rai.\x + \xo 15:4 \xt Mazmur 16:10; Matius 12:40\x* \v 5 Umba Po taune aroron kakavimbe Petrus ai. Umba aroron kakavimbe irati Apa arakovo abusyinara eane jirume mansai tenambe. \v 6 Yesus arorono Apa arakove so mansaija jewen, naije aroron irati vatane awa wanui nanto no ratusije radani mansai masyote intabo ai. Vatan tenambe nanawije wanui inta nawamo ta unawa unumeso, yara inta nawirati ugwenen to. \v 7 Naije akato Yesus aroron kakavimbe irati Yakobus ai, umba aroron akato irati Apa arakovo po matutire mansai. \v 8 Muno maran dave mamo risyirati arorono rinai,\x + \xo 15:8 \xt Arakov 9:3-6\x* maisyare arikainyo ano arono apa embae avaki mamai dainy wemaisy. \p \v 9 Weye risyamo inawainamo Yesus apa arakovo po matutire inta pi risy, weramu Apa arakovo kaije nawamo awa tame manakoe, yara risyamo sya tame maje rave. Muno inawaino Yesus apa arakove omamo rimamaisye ramu, weye wusyinoe syo taune Apa anugane mave tatugadi muno syo inta maubaisy. \v 10 Weramu Amisye apa kove mbewar ti risyamo Yesus apa arakovo po inatutire inta pi risy. Muno Apa kovo po raugaje rinai so ama ine mewen dai ramu. Weye risyamo syo Apa anakere raija panyoambe irati arakovo kaije mansakivan. Weramu syo anakere wato raijaro taune sya vambunine raije ramu, yara Amisye apa kove no inautan wemi mo raijar. \v 11 Maisyare omai ti, vatano rui vayave weapo Ayao Kovo Yesus raugavo arijat—ri dako, Yesus apa arakovo po matutire kaijinta nao dako—reama ayao mamai tenambe. Ana mbe mobe mamo reamo Ayao Kove so ravovo wasai muno wapanave rai. \s1 Vatane wama ngkovakato no wene rai \p \v 12 Ayao Kovo reamo ravov omamo Kristus kovakato no wene ama uga rai. Weti wabeanimaibe inta wapo raura wapare vatane onawamo indati ukovakato no wene rai jewen? Ana wapo raura umaso mamaisye ramu! \v 13 Ranivara kovakato no wene rai omamo mamaisye jewen datire, weamo Kristus opamo kovakato no wene rai mamaisye jewen tavon. \v 14 Muno ranivara Kristus kovakato no wene rai omamo mamaisye jewen, weamo reamo Ayao Kove ravova marudi, ama ine mewen dai muno weapanave Kristus ai ama ine mewen dai tavon. \v 15-16 Ranivara Kristus kovakato no wene rai omamo mamaisye jewen, weamo Amisye apa ayao reamo raura so aarurijate ma, muno reamo Amisye aura reamare Opamo po Kristus aijaseo kovakato no wene ama uga rai omamo aarurijat akoe ma. Ranivara vatane onawamo ukovakato no wene raije jewen, weamo Kristus pamo kovakato no wene rai jewen tavon. \v 17 Muno ranivara Kristus pamo kovakato no wene rai jewen, weamo wapa wapanave Ai omamo ama ine mewen dai, muno weano tawan no wapa ayao kakai raija nene. \v 18 Maisyare omai tavon, vatano wanave Kristus ai nanawirati ugwenen to, indati ukovakatoe ramu, yara maumandi kobe tenambe. \v 19 Ranivara wansanave Kristus amembe mamo nsopi jirati kovo wana no mine so bo rai yara munije ama akari ma nto rai jewen, weamo wamamo vatano wansanimaumbe tugae rave nawirati wam, wama wansanimaumbe mo vatan tenambe una no mine so awa rakivan tenambe. \p \v 20 Weramu tugae ivae Kristus opamo kovakato no wene ama uga rai to. Kristus po usye raugav, ti mbe unanuive indati vatano ugwenen nawirati wanave Ai udijat. \v 21 Wene nde siso mine so rai weye vatane intabo po wene raugav, wepirati Adam. Maisyare omai tavon, kovakato no wene rai nde mine so rai weye vatane intabo kovakato, Wepirati Yesus Kristus.\x + \xo 15:21 \xt Roma 5:12-21\x* \v 22 Vatan tenambe ugwenen weye aneno Adam po wene raugavo mai tenambe. Maisyare omai tavon, vatan tenambe indati Kristus po kovakato raugavo mai, nanawirati ube intabove Ai. \v 23 Weramu vatane maijasea ukovakato no wene rai mamaisyo Amisye po ratayao rai: Weti vatano manasyin dave kovakato pamo Kristus. Umba arono Kristus pakare mine so rai, indati Apa kawasae apaura mansai onawamo Po kovakato raunanto mai rijabe. \p \v 24 Arono namije mewen to, munije ama akari nde nande. Indati Kristus po apa marova mapinde tenambe, omamo Po awa vambunine muno awa ube akarive randamisyi vintabo. Po apa marova wato mataopona mewen, umba Po apa be akarive raije raunanto no Injayo Amisye ai vintabo. \v 25 Weye Kristus opirati be akarive mansanan ava Amisye po apa marova maveaje una no Kristus ajo ate rai vintabo.\x + \xo 15:25 \xt Mazmur 110:1; Markus 12:36; Arakov 2:35\x* \v 26 Apa marova maran dave pare Po apinde pamo Wene. \v 27 Weye Ayao Amisye mo ratoe mare: “Po anakotar tenambe raveaje no ajo ate rai indamu be akarive rai vintabo.”\x + \xo 15:27 \xt Mazmur 8:6\x* Weramu wandaen Injayo Amisye taune pamo paje ti Kristus be akarive Ai jewen. Yara Amisye wepirati po anakotar tenambe raveaje indamu Kristus be akarive rai. \v 28 Arono ana umaso nde nande to, indati Kristus, wepirati Arikainyo Amisye pije, taune paje indamu Injayo Amisye be akarive Ai. Weti Injayo Amisye, wepirati po anakotare raveaje no Kristus ajo ate rai, indati be akarive Kristus akivan. Maisyare omai ti, Injayo Amisye pamo anakotar tenambe awa Amisy muno be akarive anakotare rai tenambe. \p \v 29 Syo ranaun ware weapamo inta wasaemeno wapa arakovo ugwenen to mansai, ti inta wasaugasya kuvuni mana rai mansamarom. Weti syo wasanajo: Ranivara vatano ugwenen to maijasea ukovakato no wene rai jewen, weaveti wapa wasaemen ti wasaugasya kuvuni mana rai umawe mamo ama tunato raije noare ruimaisy? Vatano ugwenen to nawamo ranivara maijasea ukovakato jewen, weamo wasaugasya kuvuni mana raijo mansamarom wemamo ama ine mewen dai. \v 30 Muno rean tavon, ranivara vatane ukovakato no wene raije jewen, weamo reama siurijo mine so ama ine mewen dai. Weye masyote yanteter Amisye apa marova ubeke dave wo reansaubaisy, weramu reansatawandi rai weye reamanave arono munije ama akari indati Amisye po reansaijaseo reangkovakato no wene ama uga rai. \v 31 Sya arakove weap, syo raura tugaive so: wene nande mo rinamune raotar de masyote yanteter tutir. Muno syo raura tugaive so rai tavon: wapo anayanambe raugavo rinai weye weapanave wama Amisy Yesus Kristus ai to. \v 32 Sya marova una no munijo Epesus onawamo ube marovave rinai maisyare make mamun mansamaisy. Weramu inatawandi rai tutir weye inanave Amisye amen Wepi indati po kove ratayao rinai arono munije ama akari. Weramu ranivara vatano ugwenen to maijasea ukovakato jewen, wea indati sya siurije umaso ama ine meweno rai vintabo. Vatano wanave ayao kovakato raije jewen onawamo utavondi ayao vari so rai: \q1 “Wade ra wamisyisy muno wamo mana ramanam, \q2 muno wansananibe wana no mine so rai, \q2 weye simane pamo indati wamuenen.”\x + \xo 15:32 \xt Yesaya 22:13\x* \p \v 33 Vemo vatane wo wasaponae nora! “Vatano manuga ngkov utavobombe vatano ukakainoanive matavon, mo mauga ti ukakainoanive tenambe.” \v 34 Arakove, syare naiso kobe wapaparo wasaijo wapa ayao kakai rai indamu vemo wapo rave akato nora yara wadansopi. Ayao mbe samaneve wasai ma idaurana: weapamo inta wapantatukambe Amisye ai ravea! \s1 Vatano ukovakato no wene ama uga rai, manasine maisyare rui? \p \v 35 Weramu vatane inta wo ranajo ware, “Vatano wene nde mai to nawamo maijasea ukovakato tai rui? Muno manasino raijasea ngkovakato mamo maisyare rui?” \v 36 Inya, vatano wapantatukambe weap! Arono wapo kasyambere kami ravaya no kopa rai, kami namije ngkakai rati, umba ntubai akato. \v 37 Weti wapo kasyambere ama omane, ama waowe mamo wapo ravaya jewen, yara ama kami omirati wapo ravaya. Muno anare kotare rui vayave maisyare omaisy. \v 38 Kamije mamo Amisye po ama moto ntubai rapatimugo rai. Po kamije ama moto ntubai raunande mamaisyo anare kotaro namije rarijati. \v 39 Anakotare ranasine maito maide jewen tenambe, yara nanentabo mamaisyo taune ama kotare rarijati taiso: vatane manasine, maere kotar manasine, insani manasine, muno jiane manasine. \v 40 Anakotaro no no naumo warae ama ranasine nsasye anakotaro no no mine vone so ama rai. Amisye po ranari tenambe muno ama kotare ngko dave tenambe. Weramu anakotaro naumo warae ama ngkove nsasyeo anakotaro mine vone so ama ngkove rai. \v 41 Uma apa ngkove nsasye embae ama rai muno nsasye tume apa ngkove rai tavon. Muno tume inta apa ngkove nsasye tumo kaijinta awa ngkove rai. \p \v 42 Ananeneae kami omi ntubai raurata irati vatano Amisye po maijasea ukovakato no wene ama uga rai. Manasino rantuna no aipapo omamo mangkati no kopa rai, weramu manasino raijasea ngkovakato indati mangkati jakatoe ramu. \v 43 Manasino kopa rantuna mamo ngkakainoanive muno mayondi. Weramu manasino rauseo ngkovakato mamo ngko dave muno mbambunin. \v 44 Manasino kopa rantuna mamo manasino mamaisyo mine vone so ama rai. Weramu manasino raijasea ngkovakato no wene rai omamo Amisye apa Anawayo Vambunine mo kovo wanyine raunande rai indamu vatane umaso umamaisyo ukova una no munijo ntiti rai. \p Weti vatane wansanasino mine so no muno wansanasino munijo ntiti no tavon. \v 45 Weye Ayao Amisye mo ratoe taiso: “Adam, vatano manasyin, wepamo Amisye po anawayo raunande ti kov.”\x + \xo 15:45 \xt Kejadian 2:7\x* Weramu “Adam marane” wepamo Kristus, wepirati apa Anawayo mo kovo nuge nuganuije raunande. \v 46 Manasyin dave nde mamo wansanasino mine so. Umba nde jirum akato mo ranigwan mamo wansanasino munijo ntiti. \v 47 Vatano manasyin, wepirati Adam, opamo anasine raugav no kopa mine so rai. Yara vatano de rijabe akato, wepirati Kristus, nori rati munijo ntiti. \v 48 Vatan tenambe mine so maisyare Adam amaisy, opirati anasine raugav no kopa mine so rai. Yara vatano una no munijo ntiti wo Kristus apa ramaisy, Opirati nori rati munijo ntiti. \v 49 Soamo wansanasine mo Adam apa ramaisy, wepirati Amisye po anari kopa mine so rai. Maisyare wemai tavon, arono munije ama akari indati wansanasine mo Kristus apa ramaisy, Opirati nori munijo ntiti. \p \v 50 Sya arakove weap, syare syo raura kakavimbe: wansanasine so ama ine muno ama mavu omamo indati nsiso munijo Amisye be akarive raije rai ramu. Muno wansanasino ngkakaija mandamisye so omamo no tawane ramu. \v 51 Wadanide! Soamo syo ayao ngkokaibe inta raura wasai: Vatane wamamo inta nawirati unanta wene rai, yara inta nawamo unanta wene rai jewen yara ta utantunana masyoto munije ama akari nde nande rai. Weramu wan tenambe indati wansanasine so ranigwano wansanasino wanyine rai vintabo. \v 52 Wansanasine ranigwano papabe. Arono Amisye apa tavuna maran ngkin, vatano ugwenen to indati maijasea ukovakato muno manasine maug akato jewen. Muno wan tenambe wansanasine ranigwan. \v 53 Weye wansanasino ngkakaija mandamisye somamo ranigwan indamu mandamisy akato jewen, yara noa nuge nuganui. \v 54 Arono naije ayao anawae po ratoe so indati mamaisy: \q1 “Weno akoe raumandi kobe weye Amisye po rapinde to.”\x + \xo 15:54 \xt Yesaya 25:8\x* \m \v 55 Muno ayao so mamai tavon: \q1 “Wen akoe winy, Amisye po napinde to! \q2 Winyamo reamo nya mamune rasyaniv akatoe ramu.”\x + \xo 15:55 \xt Hosea 13:14\x* \p \v 56 Wama ayao kakai wemirati mo wene raugavo wansai. Muno Amisye apa ananyao wemirati mo wama ayao kakai rarorono wansai. \v 57 Weramu kove raura seo Amisye ai! Wepi po wama ayao kakai rapinde to, weye Amisy Yesus Kristus po rapaya wansai vintabo. Weti wamo wene rasyaniv akatoe ramu. \p \v 58 Maisyare omai ti, sya arakovo inanuga no wasai, syare wasayai tindimuve muno wana tawan watavondi Amisy Yesus ai. Syare wapo Apa anakere raijaro panyoambe tutir, weye wadaen wadaijara marudi jewen yara ama ine mamo Po raunande aje. \c 16 \s1 Doije inta ratayao vatano awa ananuge meweno mai mansamarom \p \v 1 Soamo wapare wapo doije ranugan indamu wapo raunanto Amisye apa kawasae una no Yerusalem mansai, weye onawamo awa ananuge meweno mansai. Syare wapo ranugan mamaisyo ananyao syo raunanto anugano Amisy nanawirati una no munijo Galatia mansai rarijati. \v 2 Mingguge yanteter apa masyoto manasyin, syare weapamo nanentabo wapo doije inta ratayao vatano awa ananuge meweno mai mansamarom. Wapa doijo wapo raijaro wapa anakere rai wemamo wapo nake inta raosoro mumuimbe indamu wapo randi. Wapo doijo namije ratavuna arono risyore wasai to, weamo inta panya po ranugan akato jewenara ntami to. \v 3 Arono ride nande to, risyo vatane inta matutir nanawirati wapanave mansai, indamu wo doije umawe raugav uta no Yerusalem. Muno syo nyovara waowe inta ratoe indamu wo rarorono kawasae una no Yerusalem mansai. \v 4 Muno ranivara syoroto tavon omamo mamaisy, weamo risye wenawe reanta tenambe. \s1 Paulus po apa unanui anya rapatimu \p \v 5 Syare syanya propinsi Makedonia raide rati, umba arono syanya raidea mewen, indati syore syo wasapan. \v 6 Syore wasaije mamo rino wasarijat masyote inta yai rako, embayo ovarebe poen dati rako, syo raen dati. Naijea umba weapo rinaeranande sya unanui anya rai inda syanya tutir. \v 7 Naisoamo syore wasai rainy, weye syonae syo wasapan mamaumbe vayavei. Yara Amisye po rinamayar, weamo syare rino wasarijata nugoenta. \v 8 Weramu manasyimbe syare rino tawan no munijo Epesus so rai java Ono Pentakosta nande. \v 9 Weye naisoamo varoro kove raugaje rinai indamu syo anakero Amisye raijar no Epesus so rai muno vatane wanui manuga rausiso sya ananyao rai. Weramu vatano manuga kantetoaro rinai onawamo wanui tavon. \p \v 10 Ranivara Timotius de wasai, wabekobe indamu wapo augav de siso wasatavon. Yara vemo po wasasyaniv nora, weye opamo po anakero Amisye raijar maisyare muno rinamai tavon. \v 11 Weti vemo wapo Timotius atantona wapare opamo vatano mamaisye jewene pa, wenora! Yara wapo aeranande kobe indamu po apa unanui anya rave tutir, wirati pakare rinai kovo saumane rautan. Soamo syo anyuto dei muno wama arakovo kaijinta matavon tenambe. \p \v 12 Wama arakovo Apolos pamo syo raura aive to syare ibeke dave indamu wepe arakove inta nawe wore wo wasapan. Weramu opamo po rapatimu pare soamo ponae pore. Ranivara masyote inta kovo ai, indati de wasai. \s1 Nyovara waowe ama maran \p \v 13 Syare weapamo wana tawan irati wapa anave rai muno wasyisyaube! Weramu vemo wanjaniv inya, yara syare wasanuga mbambunin. \v 14 Ana rui vayave wapo rave, syare nyo muinye raroron. \p \v 15 Risya arakove, weapo raen Stepanus muno apa yavaruga wenawamo vatano manasyin dave no propinsi Akaya nanawirati wanave Yesus Kristus ai. Wenawamo manuga ntenami wo Amisye apa kawasae maeranande. \v 16 Maisyare wemai ti, syare wabeto irati vatano maisyare somaisye mansai muno vatano kaijo utavondi wo Amisye apa anakere raijare mansai tenambe. \v 17 Risyamo inananibe weye wapo Stepanus muno Portunatus muno Akaikus matutir ude wo inapan. Weapamo wano rinatavon no naiso jewen weti wo wasanigwan. \v 18 Muno wo inanuga raveti ranayanambe muno wo wasanuga raveti ranayanambe tavon. Vatano maisyare sonawamo syare wabekobe mansai. \p \v 19 Anugano Amisy nanawirati una no Asia wo kove raura wasai. Akwila muno Prisikila yo kove ranutu terave wasai weye wabe arakobe no Amisy Yesus ai. Muno anugano Amisy nanawirati wanugan no aya yavare wo kove ranutugore wasai tavon. \v 20 Wama arakove nao tenambe wo kove ranutugore wasai. Syare wapo kove raura wasai vambinibe weye wabe arakobe no Yesus Kristus ai. \p \v 21 \sig Risyirati Paulus, taune inaneme veano nyovara waowe ama marane so ratoe: syo kove raura wasai.\sig* \p \v 22 Are pirati muinyo Amisy Yesus ai jewen, weamo syare Amisye po mangke raugaje ai! Amisy Yesus, nyavave nyakare reansai! \p \v 23 Amisy Yesus apa kove no wasautan tenambe. \p \v 24 Rimuinyo wasai tenambe weye wambe arakobe no Yesus Kristus ai. \cls \sig Risy,\sig* \cls \sig Paulus\sig*