\id TIT - yau \h Taitus \toc1 Polho bapiya ngo Taitusha irim togoc \toc2 Taitus \toc3 Taitus \mt1 Taitus \mt2 Polho bapiya ngo Taitusha irim togoc \ip Yongburoc mata: Taitus yu Polot itongga Duichon youp kondong tongidomoroc. Tongo Polho sa muropmo Krit woce ‘Taitusho Duichon suraro wo yangtorehun’ yongo yu imun fadoc. Tongo mit Polho ‘Taitushon toroc kiapmo ogepma itun’ yongo orin ‘yu fatmatahon foro nongnongo imun faicha’ yongo yong fasun fasun mata ngo siuna Taitusot onggoc. \c 1 \p \v 1 Noc Pol, noc Kopotorochon youp amna o Yesu Duic yuhon aposelno itat. Yu worocho noc nanong muuna engmaina nocho Kopotorochon owi amnani inoha soworec soworecyi yuhon kombing tobic tobicno tong koing tongitat. ‘Yu muyu mata boinnohon kombic kombic sogida Kopotorochon toroc kiap ogepma tanitnung’ yongo youp wo tongitat. \v 2 Kopotorochon owi amnani yu boinno sinom ingoroc kombiarut: Itonggong koing woi yuhon fat itac. Kombic kombic ihorocnoho woi kombing tobic tobic nonihon forodongno sinom idina nonu worocha borongdetmanaina ‘boinno öngkupun’ yongo torengga ididamon. Osucgon sinom wömai Kopotorocho itonggong koing nimoc nimocha mata godingmun fadoc. O yu wömai imanang mayongitac. \v 3 Muno sinom, Kopotorocho non wömunodecma öcangyun muuya itonggong koing nimogoc. Tongo yu ino bongono yong sigocan wocin fatmata ogepma nakain obunadec sing namuna nocho worochon foro owi amna eran sinom fandat inongitat. \p \v 4 Oro Taitus, nocho bapiya ngoroc ‘gocha’ yongo irim tat. Nothon kombing tobic tobic noti woi tungugon, worocha gocu nakain manana sinom itaroc. \p Kopotoroc Nandöng noni orin Duic Yesu itonggong koing tun öngkup öngkup amna noni yu gakaha uroci kombingga gang banango iroda tun guc mauna ogep iti. \s1 Taitus yu suraro yangtorec torec amna au doun öngkupnung \p \v 5 Oro, not Krit sa muropmodec suraro fasun fasun youp kondonggon forosigomot mahong youp docno au abe itac. Worocha wömai nocho ‘goc youp noti ti bödehun’ yongo Krit sa muropmo woce tohong gugot. O ihorocgon nocho youp mata ingoroc gamogot: Goc böcsa danong ongmina Yesuhon surarohon amna dugo doi öngkuuya ‘youp tarut’ yongo guram fing imiruc. \p \v 6 Surarohon dugo yuhon itonggong toroc kiapmo wömai suraroho yangamin tong bumbumno muno ogepgon iditnung. O yu owi tungugon yong fingitnung. O yuhon wabkaracni wömai Yesu Duic kombing tobing imongo macni fani önggöngyi matong imi dugo sumbotgon tongo itongitnung. Ihoroc itongitnahinganu wömai owi amna auho managumbocniha mata mene mayoning. \p \v 7 Boinno sinom, Kopotoroc yu inoin youp Pastoho oburodec imogoc. Worocha tongga yu amna nongnongo sinom tong bumbumno muno itongitnung. Yuho wömai ‘nochogon ma morö sogiwa’ yongo kombininga. O irot ececgo karupgon kombininga. O ihorocgon wain yamuc koböcma nongitninga. O emoc tongitninga. O ihorocgon yu kombic kombicno mönengdecgon singitninga. \v 8 Pasto yu wömai toroc kiap ogpema ingoroc tongitnung: Kuin amnaho ino bucin ehuyai wömai yu ep nacno manomanoha ogepgon yangtorengitnung. O yu toroc kiap ogepmahagon kombingitnung. O yu inoin godibhon ibibo ogepgon angtorengitnung. O yu suraroho yangamin eran itmuya itonggong kiap nongnongogon indanitnung. O yu youpha karupgon koroc koroc imoninga. \v 9 Ihoroc tongo yui fatmata ogepma mongurac toninga. Muno sinom yu woroc osuc fandat iniima worochon torocgon sogit akep tongo imu fatninga. Fatmata wo woi boinno sinom imanang muno. Oro yu toroc kiap nongnongo ihorocgon tanmuyai wömai woroc, yuho ogep suraro yong fasun fasun mata orogoma imuya yuhon kombing tobic tobicno koing songga engoc. O ihorocgon yuho ogep amna fatmata ogepmaha ayam tong imongidangma yu inong tobingitnung. \s1 Krit sa muropmodec amna koböcmaho fatmata ogepmaha tong ayam tong imongidung \p \v 10 Boinno sinom, Krit sa muropmodec wömai amna koböcmaho fatmata ogepmahon uyap nongnongo matanidang. Yu owi amna inong yamuc tongo imanang inong yungidang. Amna Yuda nanohon toropdecma Duichon surarodec sakau fiima yu koböcmaho wömai kiap ihorocno tongidang. \v 11 Yu wömai Yesuhon fatmata ogepma ibaruya kandoc onguna owi amna fandadidang. Kandoc fandat inuya feno auhon kombic kombicno dou obukongidang. Toroc wontucmuno wo wömai yui komanang matongidang. Muno, yui ‘owi amnahon mönengno fogitna’ yongo wömai tongidang. Worocha wömai gocho toroc kiap ihorocno yang banairocha. Gocho yuhon dugo foc tia öpgon itnung. \v 12 Osuc Krit nanohon kombic kombic amna auho inoha kombingmuna ingoroc yogoc, ‘Krit nano yu imanang matagon yongidang. Yui bot dunggit simbang wömuno ingingo sinom. Yui nacno yamuchagon kombingmuya koroc koroc yongo ididang.’ \p \v 13 Oro mata wo yogocma woi boinno sinom. Worocha tongga gocho yuhon imanang mata tohongga mata okene orongi sinom inongo inong tobiiruc. Ihoroc tiai wömai yu kombing tobic tobichon foro tuctugo kombiup. \v 14 Tuctugo kombiantanganu wömai woroc, yui Yuda nanohon bem fatha onggim wönggon masining. O ihorocgon yui fatmata ogepmahon ayamphon gendic wönggon masumbotning. \v 15 Boinno sinom, owi amna Kopotorocho yangamin eran idangma yu wömai nacnohu o yamuchu o manomano auhahu gendicno muno ididang. Tuna Kopotorocho yuhon irotno tun guc maantac. \p Worochoi oro torop au yuho Yesuha makombing tobing imii Kopotorocho yangamin gendöngni idang. Tongo yu wömai nacnohu o yamuchu o manomano auha gendic nongoru fingmuya yapmu au irot gucnobarac matoning. Muno, yuhon irot kombic kombicnoho obökuna yu Kopotorocho yangamin betni idang. \v 16 Dugoho wömai ingoroc yongidang: ‘Non Kopotorochon amna idamon yö’ mahong yuhon toroc kiapmo wömai ingoroc nindangitac: Yui urop Kopotoroc me imogung. Amna torop ihorocno wömai möcmögo simbang idang. O yui fatmata ogepma guman guman amna idang. Tongo yu ogep yapmu ogepma au matongidang. \c 2 \s1 Owi amna basihon nongoru mata \p \v 1 Oro Taitus, gocu wömai kombing tobic tobic nonihon foro nongnongo orin boinnogon suraro yong fasun imongidiruc. \v 2 Amna basi wömai nongoru ingoroc iniruc: Yu yamuc koing toup nongga bumbum yongitninga. O yu toroc kiap ogepmagon tuya suraroho gending imonahing. O yu godibohon ibibo orin irotnohon kombut wömai angit yangtorengitnung. O kombing tobic tobicno wömai koingo itun. O yu oröc toctochon toroc kiapmo dou öngkung-itnung. O yu youp ogepmaha kiringga karup imu faicha. \p \v 3 Oro owi basi wömai nongoru ingoroc iniruc: Itonggongno wömai toroc kiap ogepmagon tanitnung, owi amna nongnongohon toroc. O yuho nucniha mata metec yongitninga. O ihorocgon wain yamucho yuhon kombic kombic angtoreicha. Muno yuho owi beracmadec toroc kiap ogepmaha yong fandat fandat youp tongitnung. \v 4 Ihoroc tuyai wömai owi beracmaho opni managumbocni irot imongmuya ogepma sinom yangtorengitnahing. \v 5 O yu inoin ibibo wömai angit yangtoreuya Kopotorocho yangamin sacsago oweng owengo iditnahing. O inoin böcno ganang manomano angitgon yangtorengitnahing. O toroc kiap obingnodecgon iditnung. O opniha gending imongitnung. Oro yuho toroc kiap ihoroc tuyai wömai woroc, owi amna auho Kopotorochon fatmataha mata wontucmuno mayoning. \s1 Amna berachon nongoru mata \p \v 6 Oro Taitus, goc amna beracma irotno doi fadang uuya yu ihorocgon itonggongno tobingga ibibono angitgon yangtorengitnung. \v 7 Manomano ambaracha wömai gocu amna berac toroc kiap ogepma indaya yu gangga gocho tarocma worocgon tanda tonahing. O gocho yong fandat fandat mata inongitarocma wömai forobarac orin boinnogon yongidiruc. Irot yaiot o imanangot yirocha. \v 8 O gakain itonggongaho wömai mata inontarocma wo tong imongtoc toun. Ihoroc tiai wömai gochon mata koingo idina ayamaiho matayahon gesöno tohoc tohocno wömai maic. Muno, ayamaihon matano forono muno engocmaha tongga yui yangam fapfap tonahing. \s1 Youp wabkarachon nongoru mata \p \v 9 Oro gocho youp wabkarac nongoru ingoroc iniruc: Yu morömanohon unennegon iditnung. Morömanohon unenne itmuya youpno manomano ambarac ogepgon tongga idiya morömaniho yu yauya youp wabkarac ogepma sinom iditnung. O ihorocgon yuho morömaniha mata wömuno öke iban imongitninga. \v 10 O ihorocgon yu morömanihon yoctecno manomano usem tongitninga. Muno yu morömanihon manomano yang gendingga ogepma sinom yang-torengitnung. Ihoroc tongga idiya wömai woroc, morömani yu Kopotoroc ihorocgon anggendingga yuhon fatmata ogepma kombing tobiantang. Kopotoroc yu non wömunodecma öcangyun muuya itonggong koing nimongitac. \s1 Fatmata ogepmahon foro \p \v 11 Oro Taitus, gocho manomano ganotma wo ambarac tongidiruc. Wömai yaha, Kopotorocho nontha uroci kombingmuna ningbanango itonggong koing nimuna batip idamon. \p Oro, banac banac kiap worocho wömai owi amna ambaracdec eran öngkung tangtang togoc. \v 12 Tuna nonu Kopotorochon banac banacno wo angmanaina irot noni Kopotoroc imongmanaina guroc ngorochon ibibo ambarac dongyana fauya ‘muno’ yongidamon. Tongo nonu guroc ngorochon owi amnaho yangamin itonggong noni ogepmagon angtorengga Kopotorochon toroc kiap ogepma worocgon tanitnahamon. \v 13 Ihoroc itongmanaina borongdengo ‘Duic urop ehantac’ yongo yuha torengga itongitnahamon. \p Duic yu wömai yaguno gesönobarac ehangoc. Yu woi Kopotoroc Moröma noni. O yu wömai non wömunodecma öcangyun muuya itonggong koing nimoc nimoc amna noni itac. \v 14 Yu wömai inoin itonggongno ‘nontha’ yongo bogingo omboc. Worocha tongga yu wömuno noni ambarac dongyun fauya nonu oweng owengo sinom öngkungmanaina yuhon feno sinom idamon. Tongo non toroc kiap ogepmagon toctocha toup kombingidamon. \s1 Polho Taitus youp mata au imogoc \p \v 15 Oro Taitus, gocu mata worocgon suraro fasun imongidiruc. O ihorocgon owi amnahon irot tong koing tongidiruc. O amna auho tong bumbum au tunai wömai gocho yu inong tobihi. Kombihi, gocu Yesu Duichon youp amna sinom itaroc. Worocha wömai goc amna au angbanaiya yuho gocha yong möpmöp yoninga. \c 3 \p \v 1 Gocho owi amna ingoroc iniruc: Yu amna dugo orin gavmanthon une ito yuhon dugo sumboto itongitnung. Ihoroc tongo yu bongono muno youp ogepma toctocha tong arangarang tongo iditnung. \v 2 O yu amna auha mata meteu yongitninga. Muno yu obing itmuya owi amna auhon mepmoha kombingmuya toroc kiap ogepmagon owi amna ambarac imongiditnung. \p \v 3 Osuc wömai nonu ihorocgon amna bumbumyi idomon. Tongo nonu Kopotorochon matahu o amna auhon matahu fodingidomon. Tuna wömuno wohon wohon ibiboho non fogit akep tongo imanang ninong yucyuc tuna Kopotorochon uyap matanidomon. Tongo non wömai nip oröc noniha irot moin moin o ececgo kombingidomon. O oröc oröc kiapdec maididomon, muno oröc auho non ayam tongnimuya wömai nontho karupgon oröc noniha urago ayam tong imongidomon. \p \v 4 Oro nonu kiap wömuno ihorocnodec itongidomon mahong Kopotoroc irot basi sinom. Worocha tongga yu nontha uroci kombingo yangam nimongo non wömunodecma öcangyun muuya itonggong koing nimogoc. \v 5 Itonggong koing nimogocma woi nontho kiap nongnongo tongidamonmaha muno. Wohong yu nontha uroci kombingo ning banagocmaha worocha wömai yu tong sac tong nimuna non yuhon weni manani öngkubomon. O Kunkun Yaruho wömai itonggong wego nimogoc. \v 6 Yesu Duic itonggong Moröm noni yuhon youpha tongga Kopotorocho Kunkun Yaruhon gesö moröma sinom irot nonin koring nimogoc. \v 7 Worocha wömai woroc, nonu Kopotorochon kunkun feno öngkubomon. Woi yuho non ning banagocmaha worocha sinom ihoroc öngkubomon. Tongo non mom toboruchon owi amna itmanaina ‘itonggong koing ana feangoc’ yongo borongdeda worocha torengga ididamon. \p \v 8 Oro, mata wo woi moröma orin boinno sinom itac. Worocha wömai gocho mata wo orongi sinom owi amna Kopotoroc kombing tobing imongidangma yu fandat iniruc. Ihoroc tia yu mata wo kombingmuya irotno toroc kiap ogepma toctocha boginahing. Toroc kiap worocotmaho wömai non ambarac ogepma sinom tongfat neangoc. \p \v 9 Kombihi, gocho ombu sakungon ma toropha woha nongoruha amna bumbumyiot mataha emoc tongo yong osut tongitninga. Mata ihorocnoho wömai komanang sinom yongidang. Tuna worochon boinno ogepmai maöngkuic. \v 10 Oro amna auho gendöngni ongga suraro tong ficfuc tontacma wömai gocho yuot ongga inong tobiiruc. Ihoroc tia yuho gochon mata makombiunai wömai wönggon bongo yai inong tobiantaroc. Oro ihoroc tia yu wönggon makombiunai wömai gocho yu imi fauna kömbaha me imiruc. \v 11 Kombihi, amna ihorocnoho wömai boinno sinom uyap ogepma urop imun fauna gendöng ongbödegoc. Woroc tuna inoin turongonoho ino mata youpdec tohong yuuna urago wömuno aun feangoc. \s1 Mata madango \p \v 12 Oro Taitus, nocho Artemashu woha Tikikushu inong muaya gocot wocin ehangoc. Ehuna wömai woroc, gocho bego au öngkung gamuna wömai sot karupgon nocot taun Nikopolis ngocin eptimoruc. Noc komöc sum bongonodec wömai woce engot. \v 13 O ihorocgon gocho amna yai Apolos orin Senas yu uyap onggonghon manomanoha tongfat yengga yangtoreiruc. Yu yapmu auha docmödimorocyit. Amna Senas yu woi loia youp tongitac. \v 14 Yesuhon owi amnani yu nucni tongfat yecyechon foro abe tuctugo makombi ididang. Worocha tongga gocho ingoroc fandat iniruc: Yesuhon suraro komong itningyit. Muno yu muyu youp tongga manomano ogepma dou öngkupnung. Ihoroc tuya wömai woroc, yu ogep ino o owi amna au tongfat yenahing. \p \v 15 Oro, nat oröc noni nocot idangma yu ambaracho duc suran tongo ‘irot ogep matano gocot ongoun’ yongo kombiang. Gocho irot ogep mata wo owi amna Yesu kombing tobing imongidangma orin nontha toup kombingidangma woroc inti. \p Kopotorochon banac banacno son ambaracot itun.