\id HEB - yau \h Hibru \toc1 Mata ngo woi Hibru nanoha irim toctocyi \toc2 Hibru \toc3 Hibru \mt1 Hibru \mt2 Mata ngo woi Hibru nanoha irim toctocyi \ip Yongburoc mata: Oro bapiya ngo numaho sinom irim togocma wo wömai non tuctugo makombimon. Kombic kombic amna auho wömai kombingidang, Polho togoc. Oro, bapiya ngo wömai Yuda nano au Duicha kombing tobing imongidung-ma ‘yuha’ yongo irim toctocyi. Imanang amna auho wömai torop wo mepmo imu-ya kombing tobic tobicno sing kauna yu wo imu fatfatha kombigung. Worocha tongga amna bapiya ngo irim togocma yu ‘torop worochon kombing tobic tobicno tong koing towa’ yongo Duicho ‘nontha’ yongo youp inobarac sinom togocma worochon foro inong tuctuc togoc. Au wömai ingoroc: Duicho yong tuctuc amna osuc idungmahu o sum yaruhu o amna moröma Mösehu yu ambarac yanggiratno sinom tac. O au wömai ingoroc: Duic yu öret socsoc amna noni sinom. Mösehon yong moröng kiap worocho wömai yapmu boinno momdec itacma worochon dogunogon. Yong moröng kiap boinno wömai Yesuho tun öngkuboc. \ip Oro mata moröma au wömai kombing tobic tobicha yac. Sapta 11dec wömai non owi amna moröma osuc idungma yuhon kombing tobic tobicno orongi sinom aamon. Nonu worocha kombingmanaina worochon torocgon itongitnahamon. \c 1 \s1 Kopotorocho matano Mananohon dugodecma ninogoc \p \v 1 Oro osuc wömai Kopotorocho yongburoc matano inoin yong tuctuc amnanihon ducdecma ombu sakungnoni inongidoc. Woi bongono bongono orin toroc kiap ihono ihonodec inongidoc. \v 2 Wo-hong önga, guroc ngorochon bödec bödecno urop eng fomtacan, bongono ngocin wömai Kopotorocho yongburoc matano inoin Mananohon ducdec ninogoc. Manano wömai Kopotorocho ‘manomano ambarachon Morömo engoc’ yongo soworegoc. O Mananoho oburodecgon wömai Kopotorocho mom saguroc ambarac dongyun öngkubung. \v 3 Oro Manano yu woi Kopotorochon yaguno mitimobaracnodec worochon toroc itac. O yu wömai Kopotorochon idit orin toroc kiapmo nindauna nonu yudec agomon. O Mananohon matano woi inoyabitno gesöbarac sinom itmuna mom sa guroc manomano ambarac imongtoc tong imuna worocho youpno angitgon tongidang. O Mananoho ep goröcdec wömuno noni dongyun bödegocmaha tongga nonu sacsago idamon. Ihoroc tongo yu öngga Kopotorochon obu arocne wocin abamo sogitmuna iditac. O Kopotoroc yu woi manomano ambarachon öngitno sinom itac. \s1 Kopotorochon Manano yu sum yaru yanggiratdup tac \p \v 4 Worocha tongga Nandöng Kopotoroc yu Manano ma morö sinom imuna yuho sum yaru idangma wo ambarac yanggiratno sinom tac. \v 5 Foro wömai ingoroc: Osuc Kopotorocho Yesu mata ingoroc inogoc: \li1 “Goc nachain Manana sinom. Önga nocho gochon Nandönga öngkupat.” \rq (Buk Song 2:7)\rq* \p Oro, mata ihorocno wömai yu sum yaru auha mainogoc. Muno, Mananohagon wömai inogoc. O mata au ingoroc: \li1 “Noc naka wömai yuhon fano engot. O yuho wömai nochon Manana engoc.” \rq (2 Samuel 7:14)\rq* \p \v 6 Oro Kopotorocho Manano borongoma guroc ngocin siuna ebocan, bongono wocin wömai yu ingoroc yogoc: \li1 “Kopotorochon sum yaruni ambaracho yuha yong moröng imarut.” \rq (Lo 32:43)\rq* \p \v 7 Worochoi oro sum yaruniha wömai Kopotorocho mata ingoroc yogoc: \li1 “Kopotorochon sum yaruni yui youp wabkaracni. Yui sum koingohu o ep aranggum simbang ihorocno idang.” \rq (Buk Song 104:4)\rq* \p \v 8 Wohong Mananoha wömai mata au ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Kopotoroc, gakain mom toboruca woi iditnoho iditno engoc. O gocu owi amnayai nongnongo kiapdecgon yangtoreangoroc. \v 9 O gocu nongnongo idit kiapha toup kombingitaroc mahong wömuno toctoc kiapha ayam tong imongitaroc. Worocha Kopotoroc, gakain Kopotorocaho ‘nucaihon morömano iti’ yongo gangsoworengga irot ogep moröma sinom gamogoc.” \rq (Buk Song 45:6, 7)\rq* \p \v 10 Oro Mananoha wömai Kopotorocho wönggon mata au ingoroc inogoc: \li1 “Moröma, osuc sinom gocu guroc ngorochon forodongno ito gaboroc. O gakain oburaho wömai mom tobingo onoce sigoroc. \v 11 Mom orin guroc yu bisong ongontahamoroc mahong gakai iditnoho iditno idtongungoroc. Mom orin guroc yu woi tec osucno simbang genggeng yongga youpno muno idtahamoroc. \v 12 Woi amnaho auyai abam yoroc moin tuna fongyu ongidangma worochon toroc wömai gocho mom orin guroc fongyi ongonahing. Woi amnaho tec tohomumöc-no mongurac tong idangma worochon toroc gocho mom orin guroc mongurac tangoroc. Wohong gocu wömai mongurac matongitaroc. Muno, gakai bödec bödeca muno, gocu iditnoho idtongungoroc.” \rq (Buk Song 102:25-27)\rq* \p \v 13 Oro sum yaru auha wömai Kopotorocho mata ingoroc mainogoc: \li1 “Goc nochon obu arocne idiya ongga nocho gakain ayamai gaka unenne fohong yuangot.” \rq (Buk Song 110:1)\rq* \p \v 14 Oro, sum yaru yu woi sum simbang itmuya Kopotorochon mongorec youp tong idang. Tuna Kopotorocho yu inong muuna ongga owi amna inoha soworec soworecyi yu tongfat yengidang. \c 2 \s1 Kopotorocho non inoha fogidocma woi yapmu moröma sinom \p \v 1 Oro, worocha tongga non muyu Mananohon fatmata ogepma fandat ninoc ninocyi worocha onggim singga wo sogit akep tocno sinom tongo itongitnahamon. Nonu osung tongo socmot möningyit. \v 2 Osuc ombu sakung noniho togung iho. Yuha wömai osuc Kopo-torocho sum yarunihon dugodec nongoru mata inogoc. Tuna nongoru wo guman gumanno wömai maidoc. Muno sinom, numa amnaho nongoru wo körengmun möngidocmahu o angit masumbodidocmahu yu wömai worochon urago sogididoc. \v 3 Wohong önga wömai Kopotorocho ‘non batip itna’ yongo wömunodecma öcangyun möcmöcha youp inobarac moröma sinom togoc. Ihoroc togocmaha nonu tingtingno sinom fatmata ogepma wo me siantamon oro? Woi muno sinom. Me sinayai wömai kurömna Kopotorocho non urago wömuno nimangoc. Fatmata ogepma wo wömai Morömaho osuc ninong buroc togoc. Tuna mit wömai owi amna yuhon ducdecma fatmatano kombigungma yuho nonot engga fatmata wo tong koing togung. \v 4 O Kopotoroc yu ‘fatmata ogepma koing soun’ yongo toroc irömbu orin momphon toroc kiap ihono ihono dongyun öngkuuya yagomon. O yu inoin kombic kombic tanmuna Kunkun Yaruhon guram gesö Duichon suraro silip tong imogoc. Tuna nonu kiapmo woroc yagomonmaha ingoroc kombiamon: Fatmata ogepma woi boinnogon. \s1 Yesu yu oröc noni ogepma, yu boinno tongfat nengitac \p \v 5 Oro, nonu saguroc wegohon yongburoc mata yongidamon. O saguroc wego wo wömai Kopotorocho ‘sum yaruho wo angtorearut’ yongo masigoc, muno sinom. \v 6 Wohong Kopotorochon bapiya docno audec wömai amna auho mata ingoroc irim togoc: \li1 “Öö Kopotoroc, non guroc amna nonu boyömo sinom mahong gocu nontha edet magamongitac. O gocu amnahon mananoha gön tongga tongfat yengitaroc. \li1 \v 7 O gocho yu tobingga bongono docutnohagon sum yaruho une fohong yugoroc. \li1 O gocho yu doi fadang uuho inoyabitno öngkungo ma moröma sogidung. \li1 \v 8 O manomano ambarac wömai gocho ‘yuho yangtorehun’ yongo yuho unene fohong figoroc.” \rq (Buk Song 8:4-6)\rq* \p Oro, Kopotorocho ‘manomano tobuno ambarac Mananoho yangtoreangoc’ yongo sigocmaha tongga yuho ambarac wo moröm tong imangoc. Tongo yu yapmu tungu au edet imuna komanang maic. Wohong, kiap ihorocno wömai nonu önga abe mangidamon. \v 9 Muno önga nonu kiapmo ingorochong wömai angidamon: Kopotoroc yu Yesu sogida bongono docutnohagon sum yaruho une tohong sigoc. Tuna Yesu yu non mongurac tongga abam noni sogida ‘nonthon turongo noniha’ yongo omboc. Omuna Kopotorocho yu tun fadang uuntho inoyabitno sinom mitimobarac öngkungga itac. \p \v 10 Oro, Yesu yu focfoc moröma kombingidocmaha tongga Kopotorocho tuna yu inoyabitno sinom öngkuboc. Kiap ihorocno woi angit sinom, yaha, kiap worocha tongga Yesuho Kopotorochon weni manani koböcma sinom itonggongon sadec yangada fonguna yu yagunohon fat idang. O Kopotoroc sa gagap yui manomano tobunohon forodongno iditac. \p \v 11 Yesuho tuna guroc amnaho Kopotorochon kunkun fat öngkungidang. Kiap worocha tongga Yesuot kunkun owi amnaot yu ambarac yu fano tungu. Foro worocha tongga Yesuho owi amnani ‘nakain natnai oröcnai’ inoc inocha yangam fapfap matongitac. \v 12 Muno, yuho Kopotoroc mata ingoroc inogoc: \li1 “Nocu gochon maya oröcnaiot yong fandaangot. O gakain suraroho yangamin nocho yong moröng ap yongmaina gochon maya yong morögiangot.” \rq (Buk Song 22:22)\rq* \p \v 13 Oro yu wönggon yogoc: \li1 “Noc irot kombic kombicna Kopotorochon oburodec singmaina yuha torengo entat.” \rq (Aisaia 8:17)\rq* \p Oro yu wönggon yogoc: \li1 “Nakaot managumbocnai Kopotorocho namogocma non ngo idamon.” \rq (Aisaia 8:18)\rq* \p \v 14 Oro, non Yesuhon managumbocni idamonma, nonthon godip föp noni woi guroc ngorochon kiapdec itac. Worocha tongga Yesu yu ihorocgon guroc amnahon toroc kiap sogito omong fadoc. Oro yu kiap ihoroc togocmaha tongga yu omomphon morömo dogu kopot, worochon gesöno tun sum fadoc. \v 15 Tun sum fauna non owi amna osuc omompha botongidomonma nonu orung idamon. Non botoc botocho itong idomonmaha tongga nonu dogu kopothon youp wabkarac ididomon. \v 16 Kombiarut, Yesu yu youpno sum yaru tongfat yecyecha matogoc. Muno, yuho ‘Abrahamphon morogoni tongfat yewa’ yongo youpno togoc. \v 17 Oro, foro worocha tongga Kopotorocho Yesu tohuna yu orugihon toroc guroc amnahon kiap sogidoc. Tongo Yesu yu öret socsoc youphon Morömo öngkungga orugiha uroci kombingmuna Kopotorochon mata sumbotdup tongo owi amnahon turongo fuun detdethon youpno togoc. \v 18 Wömai yaha, Yesu inodec toroc tonguc yecyec öngkuuna focfoc morö kombigocmaha tongga yuho owi amna toroc tonguc yecyecdec idangma yuha ogep tongfat yengitac. \c 3 \s1 Yesuho Möse anggirahac \p \v 1 Oro oröc ori, Kopotorocho son kanong yuna sonu momphon kunkun fat idang. Worocha tongga son muyu irot kombic kombic soniho Yesudecgon sakau fihun. Yu wömai Kopotorocho inong muuna yu öret socsoc youphon Moröma noni öngkuboc. Tuna nonu yuhon ma owi amnadec yong fandadidamon. \v 2 Oro, Möse yu wömai Israel nano madongyun fadung. Muno yu ogepgon yangtorengidoc. O Möseho togocma worochon torocgon wömai Yesuho ihorocgon Kopo-torocho youp imogocma wo maimun fadoc. Muno woi nongnongogon tanto tun bödegoc. \v 3 Wohong Yesu yu Möse anggirahac. Wömai yaha, böc Morömo yu böchon youp amna anggirahac. \v 4 O böc ambarac idangma woi morömobarac mahong mom sa guroc manomano ambarachon Morömo woi Kopotoroc yu tungugon itac. \p \v 5 Oro, Möse yu Kopotorochon youp amna ogepma sinom ida matano sumbotgon tongga Kopotorochon böc, woi Israel suraro, yu ogepgon yangtorengidoc. Möseho manomano togocma woi dogunogon togoc. Worochon boinno wömai Kopotorocho mit Yesudec nindagoc. \v 6 Möse yu böchon youp amnagon idoc mahong Duic yu woi Kopotorochon Manano ida matano sumbotgon tongga Kopotorochon böc ogepma sinom angtorengitac. Oro nonu irot noni Yesu yudecgon singga koing songga entamonanu wömai woroc, nonu Kopotorochon böc sinom entamon. \s1 Amna kombing tobic tobicno muno yu maengga idit sa wo mau feic \p \v 7-8 Worochoi oro, Kunkun Yaruho ingoroc yac: \li1 “Önga son Kopotoroc nochon duc mata kombinggai son irot soni foc akep tongitninga, osuc ombu sakung soniho togung iho. Yuho sa moropmodec itmuya ‘Kopotoroc toroc tonguc yena’ yongo noc ayam tong namogung. \li1 \v 9 Yu sa moropmodec idungan bongono wocin wömai nocho yuhon bonipnodec youp orongi toya biruc 40 ihoroc idina yangga tonguc negung. \li1 \v 10 Worocha tongga nocho owi amna torop worocha ec namocno sinom tuna ingoroc kombigot: ‘Nocho uyap nong-nongo yu indac indacha kombingidot mahong yuhon irotno-ho bumbum yuna nochon uyap ogepma imu faditac.’ \li1 \v 11 Ihoroc tuya noc ec namuna mata ingoroc godingma fadoc: ‘Boinno sinom, yuho nochon maengga idit sadec woc-in mangoning.’” \rq (Buk Song 95:7-11)\rq* \p \v 12 Oro oröc ori, son maengga idit sadec onggonga irot sonihon gön ogep tongga iditnung. Sonthon bonip sonidecma amna auho kombing tobic tobicno imun fauna wömunoho irotnon macfiunai yu itonggong foro noni Kopotoroc itacma yuha me imicyit. \v 13 Wohong önga wömai Kopotorochon fatmata sonot itac. Tuna son muyu nucno irot tong koing tong imun imun tongo iditnung. Tuna wömunoho amna au tonguc yeuna irotno foc tong akep matic. \v 14 Kombiarut, osuc wömai nonu Duicha toup sinom kombingidomon. Tongo nonu kiap woroc sogit akep tongo entamonanu wömai nonu Duicot oröc kondongma sinom entamon. \v 15 Kopotorochon mata ingoroc yac: \li1 “Önga son Kopotorochon duc mata kombinggai son irot soni foc akep tongitninga, osuc ombu sakung soniho togung iho. Yuho wömai ‘Kopotoroc tonguc yena’ yongo Kopotoroc ayam tong imogung.” \rq (Buk Song 95:7, 8)\rq* \p \v 16 Osuc wömai numariho Kopotorochon duc mata kombigung mahong fodingmu möng imogoc? Woi owi amna Möseho yangato fonguna Isip kantri imu fadocma yu worocho woroc togung. \v 17 O Kopotorocho numariha tongga biruc 40 ec imogoc? Woi owi amna wömuno tongidungma yu worocha ec imogoc. Yu wömai omuya godip föbo sa moropmodec fong fing tonggung. \v 18 Oro Kopotorocho torop numariha sinom kombingmuna mata ingoroc godingmun fadoc: ‘Boinno sinom, yu nocho maengga idit sa sigotmadec wocin mangoning.’ Woi Kopotorochon mata foding yu mögungma, torop worocha wömai yu ihoroc yogoc. \v 19 Oro nonu kiap woroc angmanaina ingoroc kombiamon: Owi amnaho Kopotorochon mata makombing tobing imongidungmaha tongga yu maengga idit sa woce manggung. \c 4 \s1 Kopotorochon owi amna yu maengga idit sa ogepma sogitnahing \p \v 1 Oro, Kopotoroc yu non ningata maengga idit sa ogepmadec fonggonga mata godingmun fadoc. Worocha tongga non muyu itonggong noni acacho itongitnahamon. Kopotorocho son kang-soworeuna sondecma amna auho maengga idit sadec onggongontha osung ticyit. \v 2 Wömai yaha, Israel nano yu osuc Kopotorochon mata kombigung mahong yu wo makombing tobing imogungmaha tongga mata worocho yu obmukusuc au matongfat yeuna yu maengga idit sa angyembodung. O nonu ihorocgon Kopotorochon fatmata ogepma urop kombingdegomon. \v 3 Wohong nonu fatmata ogepma wo kombing tobingidamonmaha tongga nonu urop sum sogida maengga idit sahon owi amna öngkungdegomon. \p Wohong owi amna kombing tobic tobicno muno yuha wömai Kopotorocho ingoroc yogoc: \li1 “Nocho ecego toup kombingmaina mata ingoroc godingma fadoc: ‘Boinno sinom, öngahu o mithu, yui nochon maengga idit sa ogepmadec mangoning.’” \rq (Buk Song 95:11)\rq* \p Kopotorocho mata ihoroc yogoc mahong osuchagon sinom wömai Kopotorocho inoin youpno ambarac doun bödegung. O maengga idit sa woi ihorocgon urop itdegoc. \v 4 Kopotorochon bapiyadec wömai maengga idithon mata ingoroc irim toctocyi itac: \p “Sep youp toctoc namba 7dec Kopotorocho youpno ambarac dongyun bödeuya maengga idoc.” \rq (Stat 2:2)\rq* \p \v 5 Wohong onoce wömai Kopotorocho mata ingoroc godingmun fadoc. \li1 “Öngahu o mithu, yui nochon maengga idit sa ogepmadec mangoning.” \rq (Buk Song 95:11)\rq* \p \v 6 Oro worocha non ingoroc kombiamon: Owi amna torop au yu maengga idit sadec ongonahing. Israel nano yu wömai Kopotorochon mata osuc kombigung mahong masumbodung. Worocha tongga yu sa woce manggung. Wohong owi amna torop au yu wömai Kopotorocho yangbanauna sa woce ongonahing. \v 7 Worocha tongga Kopotorocho wönggon bongono au weran tongo sigoc. Tongo bongono worochon ma woi ‘önga, ihoroc itun’ yongo sigoc. Bongono ‘önga’ yacma worochon matano wömai yu mit Devithon ducdec ingoroc yogoc: \li1 “Önga, son Kopotorochon duc mata kombinggai wömai son irot soni foc tongga akep toninga.” \rq (Buk Song 95:7, 8)\rq* \p \v 8 Kombiarut, Yosua yu osuc Israel nano yangada fonggoc mahong yu maengga idit sa ogepma wo mau fedoc. Boinno au feunthai wömai Kopotorocho mit wönggon maengga idithon bongono auha mayun. \v 9 Wohong yu maengga idit kiap ogepma abe masogidungmaha tongga Kopotorocho wönggon bongono au sigoc. Tuna inoin owi amnani yu bongono wocin maengga idit kiap ogepma sogitnahing. Woi Kopotorocho sep bongono 7dec maengga idocma worochon torocgon. \v 10 Owi amna Kopotorochon maengga idit kiap sogidungma yu wömai youpno tu bödeuna maengga ididang. Kopotorocho osuc inoin youpno tun bödeuna maengga idocma kiap worocotma. \v 11 Worocha non muyu ‘maengga idit kiap woroc sogitna’ yongo kiring-itnahamon. Nonu Israel nanohon kiap tanninyit. Yu wömai Kopo-torochon mata makombing tobigungmaha maengga idit sa wo mau fedoc. \p \v 12 Kopotorochon mata woi itonggongnobarac, youpno orongi tongitac. Yu woi bitsocno sinom tongga bainat bitno yai wo anggirahac. Tongo yu amnahon irotno sakacno sinom tongo dogu orin yaruno, o kudat siuficnodec orin yarapmodec fuc tongo irot kombic kombic noni orin toroc kiap noni yangsoworengitac. \v 13 Manomano ambarac Kopotorocho dongyun öngkubungma woi Kopotorocho yangamin öp maeng. O irot kombic kombic noni woi ihorocgon taun wet wetno muno Kopotorocho yangamin eran itac. Tuna non ambaracho Kopotorochon mata youpdec öngkungga itonggong kiap nonihon mata urago inonahamon. \s1 Yesuho öret socsoc youphon morömo itacmaha tongga yu ogepma sinom tongfat nengitac \p \v 14 Worochoi oro, nonthon öret socsoc youphon Moröma noni itac. Yu wömai momdec öngo Kopotorocot itac. Yu woi Yesu, Kopotorochon Manano. Worocha tongga nontho kombing tobic tobic noni duchogon yonintha. Muno non muyu wo kokorengga irot nonin sogit akep tongitnahamon. \v 15 Non guroc amna, non gesö noni muno singo idamon mahong öret socsoc youphon Moröma noni Yesu, yu nontha uroci kombingitac. Yu gurocdec itonggocan bongono wocin wömai toroc tonguc yec kiap ambarac nonidec öngkungidangma worocotmaho yudec öngkungidung. Wohong yu koing songmuna turongo au matogoc. \v 16 Worocha tongga non ogep tong botocno muno Kopotorocot ongonaya yuho ningbanango turongo noni öcangyun möngidang. O mepmo bongonodec wömai yuho tongfat nengitac. \c 5 \p \v 1 Öret socsoc böchon amna dugo yu wömai Kopotorocho amna nucni bonipnodecma tungutnigon soworengidoc. Tuna amna worocho amna nucnihon mepmo Kopotorocho yangamin fengmuna ‘yuha’ yongo dönac youp tongidoc. O ihorocgon yui amna nucnihon turongo youn fatfathon öret socsoc youp tongidoc. \v 2 Yu ino guroc amna gesöno muno idocmaha tongga yu ogep amna nucni Kopotorochon uyap imu fadocma yuha uroci kombingga kiap obingno tong imontac. \v 3 Yu wömai osuc inoin turongonoha tongga öretno songidoc. Tongo mit wömai yu suraro ambarachon turongoha tongga öretno songidoc. \v 4 Amna au yu inoin irot tanda ‘öret socsochon amna dugo itiwa’ yongo youp moröma wo matongidoc. Muno, Kopotorocho Aron inong yogoc-ma worochon toroc wömai Kopotoroc inosing amna au inong yuna youp wo tongidoc. \p \v 5 Oro, worochon toroc wömai Duic yu ihorocgon ‘ma moröma sogiwa’ yongo inosing öret socsoc youphon Morömo maöngkuboc. Muno sinom, Kopotorocho yu soworengo ‘youp woroc toi’ yongo mata ingoroc inogoc: \li1 “Goc nochon Manana sinom. Noc önga gochon Nandönga öngkupat.” \rq (Buk Song 2:7)\rq* \p \v 6 Oro sa audec wömai Kopotorocho ingoroc yogoc: \li1 “Gocu amna bonipma Melkisedek yuhon toroc kiapdec öret socsoc amna iditnoho iditno edengoroc.” \rq (Buk Song 110:4)\rq* \p \v 7 Yesuho guroc ngorocdec itongidocan bongono wocin wömai yu ingoroc kombigoc: ‘Kopotorocho ogep noc omocdecma tun wekontat’. Ihoroc kombingga dönacno ecnang yong yaingo daro yamugo ohogoc. Tuna Kopotorocho dönacnohon toroc kombing imogoc. Wömai yaha, Yesu yu inoin irot kombic kombicno tohongmuna Kopotorochon matagon sumbodidocmaha. \v 8 Boinno, Yesu yu Kopotorochon Manano idoc mahong yu guroc ngocin focfoc morö kombingidoc. Tuna mepmo worocho Kopotorochon mata sumbot sumbothon foro indandoc. \v 9 Tongo yu amna inoyabitno sinom öngkungmuna owi amna yuhon matano sumbodidangma itonggong koing imuna batip ida iditnoho iditno idtongonahing. \v 10 Tuna Kopoto-rocho Manano ‘goc Melkisedekhon toroc öret socsoc youphon Morömo iti’ inongo youpha soworegoc. \s1 Nonu managumbochon toroc itnintha \p \v 11 Oro, nonu worochon matano koböcma sakana fiun mahong kombic kombic soni unimno sinom iditacmaha tongga yongga sorec tontamon. \v 12 Mayain, fatmata ogepma urop sa ubarago soniot iditac. Worocha son sonibut nuc soni fandat inup mahong woi muno woi, son soniha fatmatahon foro abe tuctugo makombiing. Worocha amna auho forosingga Kopotorochon fatmatahon foro wönggon fusu diuna fandat kantun. Sonu mumgon nongo ida nacno koingo nocnochon abe arangarang mayi idang. \v 13 Oro amna auho mumgon nongo entacanu wömai yuhon kombic kombicno managumbochon toroc idina yuho Kopotorocho yangamin nongnongo idithon foro abe tuctugo makombiic. \v 14 Wohong nacno koingo wömai amna orogoma yuhon. Amna ihorocno wömai wontucmuno orin ogepmahon foro kombingbödeang. Yaha yui bongono muno worochon kombing soworec soworec youp tongidang. \c 6 \p \v 1 Worochai oro, nonu Duichon fatmatahon foro wönggon masinin. Muno, non muyu mata osuc fandaima yanggirada sakana fiuna amna orogomahon toroc kiapdec mata moröma kombingitnahamon. Irot ibanda omoc koinghon itonggong kiap wömuno dongyana fatfathon mata wo wönggon mayonin. O ihorocgon Kopotorocha kombing tobing imoc imochon mata wönggon mayonin. \v 2 O ihorocgon yamuc gupguphon matahu, o obuho amna bigodec out fohoc fohochon matahu, o amna omomyi wekoc wekochon matahu, o Kopotorochon mata youpdec idithonthu o omoc koingbödec bödecno muno au fetfethon mata wo wömai wönggon mayonin. \v 3 Muno sinom, Kopotorocho tongfat neunai wömai nonu mata osucno fandaima wo yanggirada mata au sakana fiuna yong fandaditnahamon. \p \v 4 Wömai yaha amna au yu kombing tobic tobicno imu faantacma yu wömai wönggon irotno iban ibanthon uyap maec, muno sinom. Yu urop Kopotorochon yagunodec itonggung, o yu urop momphon guram sogidung, o yu urop Kunkun Yaruhon fat idung, \v 5 o yu urop kombigung, Kopotorochon mata woi ogepma sinom, o yu urop sa guroc wego mit engocma worochon gesö kombigung. \v 6 Oro amna ihorocnoho Kopotoroc me imongga kombing tobic tobicno imu faunai wömai amna auho yu wönggon irot iban ibanthon uyapdec yangat fonggongno woi maec, muno sinom. Yu kiap wontucmuno sinom togoc. Kiap worocdec wömai yu Kopotorochon Manano wönggon bongo yai ep goröcdec wuya owi amnaho Yesu wönggon inong saha tongo mata mene yang. \p \v 7 Amna au yui ön ogepma simbang. Ön ogepma yu wömai komöc yamuc angitgon sogida boinno ogepma fingga ön morömo nacno wo fogida borongdeantac. Tuna Kopotorocho ön worocdec guramno sing imontac. \v 8 Wohong amna au yui ön moinno simbang. Ön moinno yu wömai yi dirongoni o owen moinnogon fiantac. Tuna ön morömoho nacno möp entac. Ön worocdec wömai Kopotorocho möpmono sicsicha tunai epho dingdup tun. \p \v 9 Oro, oröc ori, nontho garac mata ihorocno orongi sinom kanamon mahong nonu sontha irot yai makombimon. Muno non kombiamon sonu kombing tobic tobic soni maimu faic. Sonu Kopotorochon fat idang. Worocha tongga yuho guramno sonidec siuna sonu boinno ogepma fiantang. \v 10 Kopotorocho son nongnongogon kangsoworeng-itac. Yu wömai sonthon youp soni ogepma woha maedet imic. Muno yu kombihac, sonu yuha toup kombingidang. Worocha tongga sonu Kopotorochon owi amna ogepma sinom tongfat yengidung o önga tongfat yengidang. \v 11 Son muyu kiap ogepma ihorocnoha kiringga tocgon tongga idiya ongga itonggong soni bödeuna momphon itonggong au feangoc. \v 12 Son koroc koroc yongo gapgap yoninga. Muno, son muyu amna kombing tobic tobicno orongi yu yangga yuhon toroc kiap ogepma tanitnung. Yu wömai momphon manomanoha torengga iditha magapgap yongidang. Tongo yu Kopotorocho mata godingmun fadocma worochon boinno sogitnahing. \s1 Kopotorocho mata godingmun fadocma worocho boinno sinom öngkuangoc \p \v 13 Oro, osuc Kopotorocho matano inoin madec Abraham godingmun fat imogoc. Tuna Kopotorochon mata wo tong koing toctocno woi amna audec maec. Worocha tongga Kopotorocho inoin madec mata godingmun fadocma wo tong koing tongga ingoroc yogoc: \li1 \v 14 “Boinno sinom, nocho guram moröma gamoya gochon morogoyai koböcma sinom öngkupnahing.” \rq (Stat 22:17)\rq* \p \v 15 Kopotorocho ihoroc yuna Abraham yu sa ubarago torengga idina mit wömai mata godingmun fadocma worocho boinno öngkuboc. \p \v 16 Guroc amnaho wömai yapmu moröma au ino anggirahacma worochon madec yong koing matano yuya koing songitac. Tuna yu worochon matano wönggon mayoning. \v 17 Oro, Kopotorocho momphon owi amna tuctugo sinom ingoroc indagoc: Yu yapmu au toctochon yong koing torop sigocma wömai mit wönggon mongurac matic, muno sinom. Worocha tongga yu mata godingmun fadocma wo inoin madec tong koing togoc. \v 18 Kiapmo yaiho wömai matano tong koing togomoroc. Tunguma woi Kopotorocho mata godingmun fadocma o tunguma woi mata inoin madec tong koing togocma woroc. Kiap yai ngo togocmaha tongga yong koing matano mongurac matic. Muno sinom, Kopotoroc yu imanang mayongitac. Worocha tongga nonu Kopotorocot ambehecgon ongga boinno sinom kombiamon, Kopotorocho non itonggong koing nimangoc. \p Oro kombic kombic ihorocnoho wömai irot noni tong koing tong nimongitac. \v 19 Kombing tobic tobic kiap ihorocno woi yaru nonihon gingat koingo sinom madogit dogitno itac. Worocho ongga öret socsoc bucin boru moröma tungmu mögocma worochon menon öngo böc irotnon ungo kunkun sinom woce itonggong noni kuingo kongi togoc. \v 20 Yesu yu wömai non osuc fat nimongo non tongfat necnecha böc irotno kunkun woce ögoc. Tongo yu Melkisedekhon toroc kiapdec öret socsoc youphon Morömo iditnoho iditno öngkuboc. \c 7 \s1 Amna Melkisedek yui öret socsoc amna inoyabitno sinom itmuna Duichon kiapmo nindagoc \p \v 1 Oro Melkisedek yu taun au mano ‘Salem’ worochon kingno idoc. O yu woi ihorocgon Kopotoroc onoce sinom itacma yuhon öret socsoc amna idoc. Oro, bongono au wömai Abrahampho emoc tongo king au dong fingbödengga ibarun fauna böcnon onggonga uyapdec ida Melkisedek aun fedoc. Aun feuna Melkisedekho Abraham guram sing imogoc. \v 2 Tuna Abraham yu emoc tongga mano-mano fogidocma wo silip tongga docno 10idiya docno tungu erangga Melkisedek imogoc. \p Oro, ma Melkisedek, worochon foro wömai ingoroc: Nongnong-ohon toroc kiaphon morömo. O ma ‘Salemphon king’ worochon foro wömai ingoroc: ‘Irot guchon morömo.’ \v 3 Melkisedek yui macno fano muno ididoc. O yuhon morogonihon ma torop woi Kopotorochon bapiyadec irim matoctocyi. O yuhon forosicsicnono muno o bödec bödecnono muno. Yu woi Kopotorochon Manano simbang öret socsoc amna iditnoho ito idtongeyac. \p \v 4 Kombiarut, Melkisedek yui amna inobarac sinom. Öranoni Abraham yu amna moröma idoc mahong yuho Melkisedek anggendingga ayamphon manomano fogidocma worocdecma docno tungu erango imogoc. \v 5 Oro, worochon nongorui wömai Möseho ingoroc sigoc: ‘Livaihon morogoni öret socsoc amna idangma, yuho ogep Israel nanohon manomano docno 10decma docno tungu inoha sogiditnung.’ Oro Livaihon toropni yu wömai Israel nanohon orugi idang. Yu ambaracho woi Abrahamdecmagon öngkubung. \v 6 Oro Melkisedek yui Livaihon toropdecma muno. Wohong yu docno tungu wo Abrahamphon oburodecma sogida guram yudec singimogoc. O Abraham yu woi Kopotorochon yong koing mata sogidocma woroc. \p \v 7 Oro nonu ingoroc kombingidamon: Guram sing imoc imoc amna yu wömai amna guram sogihacma wo anggiraditac. \v 8 Oro öret socsoc amna Livaihon toropdecma yui guroc amna komanangno woha omong fadidung mahong yu wömai Israel nanohon manomanohon docno tungu fogididung. Wohong Melkisedekha wömai nonu kombiamon, yuho iditnoho iditno iditac. Tongo yu Abrahamphon manomanohon docno tungu sogidoc. \v 9 Worocha wömai nonu ingoroc kombina: Livai yu Israel nanohon docno tungu sogiditac mahong yu Abrahamdecma öngkubocmaha tongga yu Abrahamphon oburodec Melkisedek manomanohon docno tungu imogoc. \v 10 Wömai yaha, Livai yu abe Abrahamphon godip föbin idocmaha Abrahampho Melkisedek uyapdec aun feuna Livaiho docno tungu wo Abrahamphon oburodec Melkisedek imogoc. \s1 Yesuho öret socsoc toroc kiap osucno wo yanggiratno sinom togoc \p \v 11 Oro, Mösehon nongoru orin Livai toropnihon öret socsoc kiap woi youp ban tongidamoroc. Livaihon toropni yu Mösehon nongoru tanda öret socsoc youp tongidung. Yuhon öret socsoc kiapmo angit idinahai wömai nonu ogep youp worocha tongga owi amna nongnongo öngkupnam. Ihoroc inanu wömai öret socsoc youp Arontho tong-idocma worocho angit in. Tuna öret socsoc amna kiap au Melki-sedekhon toroc maönkuun. \v 12 Wömai yaha, öret socsochon toroc kiap mongurac tunai wömai nongoruho ihorocgon mongurac toun. \p \v 13-14 Oro mata ngo wömai nontho Moröma noni Yesu yuha kombingga yamon. Yaha yu woi Levihon toropdecma muno, yui Yudahon toropdecma öngkuboc. O Yudahon toropdecma wömai osuc öret socsoc amna au maöngkungidung, Möseho ihoroc maninogoc. \p \v 15 Oro, öret socsoc amna wego Melkisedekhon toroc öngkuboc-maha tongga nonu tuctugo sinom ingoroc kombiamon: Levihon öret socsoc kiap osucno worocho bödeuna kiapmo wego öngkupac. \v 16 Öret socsoc amna kiapmo wego, yu wömai morogonoha tonggahu o amna auhon gendicha tonggahu öret socsoc amna maönkuboc. Muno, yu itonggong koingon gesö idimpacmaha tongga öret socsoc amna öngkuboc. \v 17 Yuha wömai Kopotorocho ingoroc yogoc: \li1 “Goc öret socsoc amna iditnoho iditno, Melkisedekhon toroc itarocmaho edengoroc.” \rq (Buk Song 110:4)\rq* \p \v 18 Mata worocho wömai ingoroc nindahac: Toroc kiap osucnoho wömai gesöno muno ida youpno angit matongidoc. Worocha tongga Kopotorocho wo gumanmun mögoc. \v 19 Wömai yaha, Mösehon nongoruhon youpha tongga nonu amna nongnongo maöngkupnin. Wohong Kopotorocho non nongnongo öngkup öngkup uyap ogepma sinom au tun öngkung nimogocma nonu woha kombinaya ogepma sinom itac. Uyap worocdec wömai nonu Kopotorocot ongidamon. \v 20 Worocha wömai Kopotorocho matano godingmun fat nimogoc mahong kiap osucnohon öret socsoc amnaha wömai Kopotorocho mata au magodingmun fat imogoc. \v 21 Wohong Yesuha wömai Kopoto-rocho mata ingoroc godingmun fat imuna yu öret socsoc amna öngkuboc: \li1 “Morömaho inoin madec yong koing mata ingoroc yogoc: ‘Gocu öret socsoc amna iditnoho iditno edengoroc.’ Ihoroc yogocmaha yu mata ngo mongurac matic.” \rq (Buk Song 110:4)\rq* \p \v 22 Oro, Kopotorocho mata ihoroc godingmun fat imogocmaha tongga Yesuho botup botup wegohon tong koing toctoc amna öngkuboc. Yuha tongga nonu worochon boinnono boinno sinom sogitnahamon. Yaha botup botup wego wömai nongoru osucno yanggirat bödehacmaha tongga. \p \v 23 Oro osuc wömai amna koböcmaho öret socsoc youp tongidung. Wömai yaha, yu omong fauya youpnoi bongono docutnogon tongidung. \v 24 Wohong Yesuho itonggong koingbarac itacmaha tongga yuho youpno iditnoho iditno tong tongungoc. \v 25 Foro worocha tongga yu ogep owi amna tongfat yengga Kopotorocot yangat fonguna owi amna worocho kömbaha Kopotorocot ida batip iditnahing. Yaha, Duic yu iditnoho iditno itongmuna ‘owi amnani ogep itnung’ yongo Kopotoroc dönac inong tohongitac. \p \v 26 Oro, öret socsochon Morömo kiap ihorocno yu wömai non ogepma sinom tongfat nengitac. Yuho wömai Kopotorocho yangamin kunkun, wömunono muno, sacsago sinom iditac. Tongo Kopotorocho yu sogida momdec onoce sinom tuuna yu wömuno toctoc amnaot kondong maec. \v 27 Öret socsoc amna osuc idungma yu wömai bongono muno wömuno sac toctochon öretno socgon tongidung. Osucha wömai inoin wömunoha o mitu wönggon surarohon wömunoha öretno songidung. Wohong Yesu yu kiap ihorocno matongitac. Muno yu ‘owi amnahon wömuno dongya bödenung’ yongo inoin itonggongno Kopotorocha bogingo godip föbodec öret bongo tungugon tongdedoc. \v 28 Mösehon nongoruho wömai amna komanangno gesöno muno yu yemongyun uuya öret socsoc youphon Morömo öngkungidung. Wohong Kopotorocho mata godingmun fadocma worocho wömai Mösehon nongoru mongurac togoc. Tuna Kopotorochon Manano tungu worocho öret socsoc youphon Morömo inoyabitno iditnoho iditno öngkubocmaho itac. \c 8 \s1 Yesu yui botup botup wegohon tong koing toctoc amna \p \v 1 Oro mata ngo yamonma worochon foro wömai ingoroc: Öret socsoc youphon Moröma noni yu wömai momdec Gesö Morömo Kopotoroc yuhon obu arocne itac. \v 2 Yu wömai Kopotorochon kunkun bucin ida ‘nontha’ yongo youpno tongitac. Kunkun böc wo wömai Kopotorocho togoc, amnaho muno. \p \v 3 Oro öret socsoc amna dugo yu ambarac youp ingoroc tongidung. Yui ecec Kopotorocho yangamin fongoi orin öret socsoc youp toi ihoroc tongidung. Worocha tongga öret socsoc amna moröma noni Yesu, yu ihorocgon yapmu au Kopotorocha öret songimpun. \v 4 Yu guroc ngocin intai wömai yu öret socsoc youp matun. Yaha guroc ngocin urop öret socsoc amna auho Mösehon nongoruhon toroc tanto öret socsoc youp tongidang. \v 5 Wohong guroc ngocin öret socsoc youp tongidangma worocho wömai yapmu boinno momdec itacma worochon dogunogon itac. Möseho boru böc toctocha togocan bongono wocin wömai Kopotorocho yu garac mata ingoroc inogoc: \li1 “Gocho böc orin böchon manomano ambarac sa urongodec gindagotma worochon toroc sinom nongnongogon tiruc.” \rq (Kisim Bek 25:40)\rq* \p \v 6 Wohong Kopotorocho Yesu youp imogocma worocho wömai guroc amnahon öret socsoc youpno anggirat bödehac. Yesu yu botup botup wegohon tong koing toctoc amna itac. Worocha tongga botup botup wegoho botup botup osucno anggirat bödehac. Botup botup wegoha tongga nonu itonggong inoyabitno woroc sogitnahamon. Botup botup osucnoha wömai nonu yapmu ihorocno angit masogitnin. \p \v 7 Boinno sinom, botup botup osucno angit tongfat neantacanu wömai Kopotorocho botup botup wego matun. \v 8 Wohong Kopotorocho owi amnahon tong bumbumno yangmuna ingoroc yogoc: \li1 “Morömaho yac, ‘Nocho urop bongono au sigot. Bongono wocin wömai nocho Israel orin Yuda nano yuot botup botup wego tangot. \li1 \v 9 Botup botup wego wo wömai botup botup osucnohon toroc kiapdec maic, muno sinom. Botup botup osucno wö-mai nocho Israel nano Isip sadec yangat febotan bongono wocin togot, mahong yuho botup botup worochon toroc mai-tongidung. Tuna nocho yu me imogot. \li1 \v 10 Oro, mit wömai nocho botup botup kiap ingorocno Israel nano ot tangot: Nakain nongoru wömai nocho yuhon kombic kombicdec siangot, o yuhon irotnon irim tangot. Nocho yuhon Kopotoroc engot o yuho nakain feno sinom itnahing. \li1 \v 11 Bongono wocin wömai owi amna ambaracho noc kombing namonahing. Amna morömahu o komanangnohu yu ambarac nakain foro kombingbödenahing. Worocha tongga amna auho nucno yong fandat inoc inocno wönggon maic. O amna auho ‘oröcnaho Moröma kombing impun’ yongo wönggon mafasun imic. \li1 \v 12 Muno, nocho wömai yuhon wömuno ambarac dongya fauya turongonoha wönggon makombiit.’” \rq (Jeremaia 31:31-34)\rq* \p \v 13 Oro, Kopotorocho botup botup wego tun öngkuboc. O yapmu wego öngkuunai wömai yapmu osucnohon youpno bödeantac. Worocha tongga botup botup osucnohon youpno bödehac. O yapmu youpno muno wömai bisong ongoun. \c 9 \s1 Öret socsoc youp osucnohon toroc kiap \p \v 1 Oro botup botup osucnohon yong moröng torop woi gendicnobarac idoc. O botup botup osucnohon youpno wömai amnaho böc au amnaho toctocyidec wocin tongidung. \v 2 Böc wo woi Israel nano boru böc temongmu öngidocma woroc. Böc worochon irotno wömai yai ididoc. Böc irotno tungumahon wömai kunkun ihoroc yongidung. Wocin wömai gop abam, orin nacno sowarango Kopotorocha bogic bogicyi worochon abamoho ididomoroc. \v 3 Böc irotno worochon menon wömai boru moröma auho gönno tongo tungmu möcmöcyi ididoc. Boru worochon menonu wömai böc irotno au idoc. Worochon wömai ungo kunkun sinom ihoroc yongidung. \v 4 Wocin wömai boröc tugoni socsoc alta goldec tobic tobicyi woroc ididoc. O botup botuphon bokis goldec tobic tobicyi woi ihorocgon wocin ididoc. Bokis worocho irotnonu wömai wö goldec tobic tobicyi nacno au mano ‘mana’ oheto siuya worocho idoc. O ihorocgon Aronthon tutno dogo köpköpyi orin botup botuphon sop Kopotorocho nongoru irim togocma wo ambarac bokis worochon irotnon fiuya idung. \v 5 Tuna sum yaru yai fotnobarac worochon doguno tobingo bokis woroc koroc fiuya idomoroc. Yu woi Kopotorochon yaguno gesö wairurubarac woroc gön tongga ididomoroc. Yaimahon fotno ubaragoho wömai wömuno imun fatfathon abamo taun weuna öp idoc. Worochoi oro, nontho önga worochon yongburoc mata ubarago mayonin. \p \v 6 Oro boru böchon manomano ambarac ihoroc tobingo fiuya ididung. Tuna bongono bongono öret socsoc amna yu böc irotno kunkun yongidungma wocin ongga youpno tongidung. \v 7 Wohong böc irotno ungo kunkun sinom yongidungma wocin wömai öret socsochon amna dugo yuhogon biruc tunguhon irotnon bongo tungu ongidoc. O yui komanang mangidoc. Muno, yu wömuno sac toctochon nogot sogida böc irotnon tongmuna osuc inoin wömuno tong sac tongdengga mit wömai suraroho etno ida wömuno togungma woroc sac toctochon youp tongo nogot sogida Kopotorocha tong föhöc tongidoc. \p \v 8 Oro, kiap worocdecu wömai Kunkun Yaruho ingoroc nindahac: Boru böc osucno idocan bongono wocin wömai Kopotorochon kunkun sa sinomdec onggongon uyap abe foc tongga idoc. \v 9 Boru böc osucno worocho wömai mata tepmo simbang non önga idamonma ingoroc nindahac: Öret socsoc kiap osuc tongidungma worocho wömai owi amna kiap woroc tanidungma worochon irot kombic kombic wömuno angit masac wotimongidoc. \v 10 Muno, toroc kiap worocho woi godip-hon manomanogon. Woi nacno yamuchon gendic orin amnaho Kopotorocho yangamin nongnongo idithon sac toctochon gendicno-gon idoc. Godibohon gendic ihorocnoho wömai osuc gesönobarac idung mahong Kopotorochon toroc kiap wego öngkubocan bongono wocin wömai gesöno bödegoc. \s1 Duichon nogotnoha tongga nonu orung idamon \p \v 11 Oro, Duic yu toroc kiap wego worochon Morömo itac. Yuho engmuna Kopotorocho mata godingmun fadocma woroc ambarac yuho tuna boinno öngkungbödegung. Yu youpno boru böc osucnodec wocin matongitac. Muno yuhon youpno böc au amnaho oburodec tobic tobicyi muno, o guroc ngorochon fat muno, böc wocinthong wö-mai tongitac. Worocho wömai böc osucno anggiratbödehac. \v 12 O Duic yu bot meme orin bot bulmakau gumbochon nogotno sogida sa ungo kunkun sinom woce bongo koböc maöngidoc. Muno sinom, yu inoin nogotno sinom koringga bongo tungugon sa ungo kunkun itacan woce ögoc. Tongo yu wömuno noni kömbaha tong sac tongbödeuna nonu wontucmunodecma orung sinom idamon. \p \v 13 Oro, osuc kiap ingoroc tongidung. Öret socsoc amna yu bot memehon nogotno orin bulmakau amnahon nogotno o bulmakau owino epin batingidungma worochon oguacno sogida owi amna Kopotorocho yangamin betni idungma yudec anyu onguya owi amnaho Kopotorocho yangamin sacsago ididung. Wohong yu godibo-hagon sacsago idung, irotnoha muno. \v 14 Oro önga wömai Duichon nogotnoho kiap worocho anggiratbödehac. Wömai yaha, Duicdec tong bumbum au maidoc. Muno yuho kunkun itmuna Kunkun Yaruhon gesödec inoin godip föbo Kopotorocha bogingmuna öret togoc. Tuna yuhon nogotnoho omom koingon itonggong kiap wömuno irot nonin itacma woroc tun bödeuna tong sac tong nimongitac. Worocha tongga non ogep itonggong koinghon Morömo Kopotoroc, yuhon mongorec tongitnahamon. \s1 Duichon nogotnoho botup botup wego tongkoing togoc \p \v 15 Oro osuc wömai owi amnaho botup botup osucnohon une ida wömuno tongidung. Ihoroc tongga idiya Duic yu omongga itong-gongno yuhon wömunohon uragoha imun fauna yuhon owi amnani orung idang. Foro worocha tongga Duic yu botup botup wegohon tong koing toctoc amna öngkuboc. Tuna owi amna Kopotorocho inong yogocma yu ogep momphon itonggong iditnoho iditno sogitnahing. \p \v 16 Oro botup botup tong koing toctocha wömai amnaho ingoroc tongidang. Amna auho omompha tontacan bongono wocin wömai yu ‘yoctecna o fim öresac silip towa’ yongo botup botup tongga mata bapiyadec irim tontac. Tongo yu abe wec idinai wömai manani yapmu au mafogitning. \v 17 Wömai yaha, bapiya worochon morömo abe wec itacmaha tongga bapiya worochon boinno abe maöngkuic. Wohong yu omunai wömai manani worochon boinno fogida fim öresano silip tonahing. Toroc kiap ihorocno wömai itac. \v 18 Oro, worochon torocgon wömai osuc bot bulmakau omuya worochon nogotnoho botup botup osucno tong koing tongidoc. \v 19 Möse yu nongoruhon gendic mata ambarac suraro inuna kombingbödegungan bongono wocin wömai yu nongoru wo tong koing toctocha ep mano au hisop worochon betomo sogitmuna moru gomono worocho hisopdec akep tongo bot bulmakau gumbochon nogotno orin yamuc wo tangga gendic nongoru bapiya orin owi amna yudec anyun ongidung. \v 20 Möseho ihoroc tongo yogoc: \li1 “Nogot ngomai botup botup worochon tong koing toctocno. Botup botup worocha wömai Kopotorocho kanogoc, ‘Son muyu botup botup worochon gendic mata ambarac sumbotdup tongo itongitnung’.” \rq (Kisim Bek 24:8)\rq* \p \v 21 Oro worochon torocgon wömai Möseho boru böc orin yong morönghon kap feret manomano böc worochon irotnon idungma ambarac nogot anyun ongidung. \v 22 Boinno sinom, nongoru mataho yac, manomano ambarac nogotdecgon tong sac tongitnung. O nogotno koringo sac toctocno mainahai wömai wömuno sac toctocno ihorocgon main. \s1 Duicho inoin nogotnodec wömuno noni sac tong nimongitac \p \v 23 Oro, boru böc orin manomano irotnon idangma worocho wömai yapmu boinno momdec itacma worochon dogunogon itac. Oro manomano wo wömai öret socsoc amnaho bot bulmakauhon nogotnodec tong sac tongidung. Wohong yapmu boinno momdec idangma worochon tong sac toctocno wömai bot bulmakauhon nogotnodec maec. Muno yapmu orogoma sinom worochogon wömai wo sac tontac. \v 24 Duic yu kunkun sa amnaho obudec togungma wocin manggoc. Muno, amnaho togungma wo woi momdec itacma worochon dogunogon mahong Duic yu wömai mom midim sabarac sa ganang sinom ögoc. Yu wocin öngo ‘nontha’ yongo Kopotorocho yangamin öngkungga itac. \v 25 Öret socsochon amna dugo yu biruc danong örethon nogotno sogito böc irotno ungo kunkun sinom woce öng ohong tongidung. O nogot sogididungma woi inoin nogot muno. Wohong Duic yu momdec öngo itonggongno bongo koböcma maimun fadoc. \v 26 Ihoroc tunthai wömai yuho Kopotorocho saguroc tobigocan foro singga engga önga ngocin bongo koböcma sinom focfoc kombicgon tongo ida omun. Worochoi oro, ihoroc muno. Yu bongono bödec bödecane bongo tungugon öngkungga öret tongo inoin godip föbo wömunohon uragoha bogingo wömuno noni ambarac fuun dedung. \p \v 27 Amna ambaracho bongo tungugon omongidang. Tongo mit wömai mata youpdec öngkuuya Kopotorocho matano yun bödeangoc. \v 28 Worochon torocgon wömai Kopotorocho ‘Duic bongo tungugon omuna owi amna koböcmahon wömuno dongyun bödenung’ yongo togoc. Wohong yu woi bongo yainodec wönggon ehangoc. Bongono wocin wömai wömuno fuun detdetha maehic. Muno, bongono wocin wömai yu engmuna owi amna yuha torengga idangma wo fogida Kopotorocot yangat fonguna itonggong koing sogitnahing. \c 10 \s1 Öret socsoc kiap osuc tongidungma worocho wömai wömuno angit mafuun deic \p \v 1 Oro, Mösehon nongoru mata woi yapmu boinno mit ehangocma worochon dogunogon itac. Nongoru inoho wömai yapmu boinno abe tuctugo manindagoc. Öret socsoc amna yu wömai nongoru tanmuya kiap tungudecgon biruc danong öret socgon tong tebung. Kiap ihorocnoha tongga owi amna yong moröng toroc kiap woroc tanidungma yu Kopotorocho yangamin nongnongo maöngkungidung. \v 2 Öret socsoc kiap ihorocnoho yong möruc owi amna boinno sinom dongyun sacsac yuyahai wömai owi amna worocho wömunohon mepmo wönggon makombii urop nongnongo öngkungdeup. Tuya öret socsoc kiap wo bödeun. \v 3 Wohong ihoroc muno. Öret socsoc youp worocho wömai biruc tungu tungu wömuno noni ‘edet nimicyit’ yongo wo wönggon nindangitac. \v 4 Bot bulmakau orin meme yuhon nogotnoho wömuno noni fuun det detno wömai maec, muno sinom. \p \v 5 Worocha tongga Duicho guroc ngocin ebocan bongono wocin yu mata ingoroc yogoc: \li1 “Öö Kopotoroc, gocho ‘owi amna bot bulmakau dongga worocdec öret tonung’ yongo makombingitaroc. Worocha tongga gocho tia noc godip föb au sogidot. \li1 \v 6 O gocho öret epdec socsocyi orin wömuno fuu detdethon öret yangmina maborongdeditaroc. \li1 \v 7 Worocha tongga nocho ingoroc ganogot: Nocho urop gochon irot tantantha epat. Nochon fatmata urop nongoru bapiyadec irim toctocyi itac.” \rq (Buk Song 40:6-8)\rq* \p \v 8 Isrel nanoho öret socsoc youp tongidungma wömai Mösehon nongorugon tanto tongidung mahong Yesuho kiap worocha kombiuna angit maidina ingoroc yogoc: \li1 “Gocho öret epdec socsocyi orin wömuno fuu detdethon öretha kombingga maborongdeditaroc.” \p \v 9 Worochon menonu yu wönggon yogoc: \li1 “Noc urop gochon irot tantantha epat.” \p Ihoroc yogocmaha tongga nonu ingoroc kombiamon: Öret socsoc kiap osucno urop fodingmun muuna kiap wegoho koing songga itac. \v 10 Yesu Duic yu Kopotorochon irot tanda bongo tungugon inoin godip föbo bogingo öret togoc. Yu kiap ihoroc togocmaha tongga nonu kömbaha sinom Kopotorochon kunkun feno öngkungga idamon. \s1 Duicho godip föbo bogingga öret togocmaha tongga wömuno noni ambarac fuun dedoc \p \v 11 Öret socsoc amna ambarac yu sep danong youpno tocgon tongidung. Yui sepno sepno öret socsoc kiap ihorocnogon tongidung mahong youp worocho wömuno angit mafuun dedidung. \v 12 Wohong Duic, yu bongo tungugon öret tongo wömuno noni kömbaha fuun deuna öngo Kopotorochon obu arocne omoc itac. \v 13 Yu woce torengga idina ongga Kopotorocho ayami ino unenne fong yungo dongyun bödenahing. \v 14 Yui bongo tungugon öret tuna inoin owi amnani Kopoto-rocho yangamin nongnongo öngkungbödegung. Tuna Kopotorocho owi amnahon wömuno tong sac tong imogocmaha tongga yui yuhon kunkun owi amna iditnoho iditno itnahing. \v 15 Kunkun Yaru yu ihorocgon mata woroc tong koing tongga ingoroc yogoc: \li1 \v 16 “Morömaho ingoroc yac: ‘Oipmon wömai nocho Israel nano ot botup botup kiap ingoroc tangot: Nocho nongoru mata ambarac yuhon irotnodec ding fing akep tongo orin irot kombic kombicnodec irim tangot.” \rq (Jeremaia 31:33)\rq* \li1 \v 17 Oro mit wönggon mata sakaun fiuna ingoroc yogoc: \li1 “Nocho yuhon turongoha orin toroc kiap wömunoha wönggon makombiit.” \rq (Jeremaia 31:34)\rq* \li1 \v 18 Oro, wömuno ambarac dongyun fat bödeantanganu wömai wömuno dongyun fatfathon öret socsochon youp ihorocgon bödeic. \s1 Non muyu kiringga kombing tobic tobic noni sogit akep tongga Kopotorocot ambehecgon ongona \p \v 19 Oro oröc ori, Duicho ‘nontha’ yongo omongga nogotnoho turongo noni dongyun bödegungmaha tongga nonu orung idamon. Tongo non ogep tong botocno muno Kopotorochon sa ungo kunkun sinom woce ongitnahamon. \v 20 Duicho non uyap wego itonggongnobarac tun öngkung nimogoc. Osuc wömai boru moröma öret socsoc bucin idocma worocho uyap foc tong nimogoc mahong Yesuho godip föbo boging nimogocmaha tongga uyap wo fagarit sing nimogoc. \v 21 Yu woi noniin öret socsoc amna dugo moröma sinom ito tongfat nengitac. Yui Kopotorochon böc, woi inoin kunkun suraro, yu yangtorengitac. \v 22 Yuho inoin nogotno irot nonidec anyun onguya tong föhoc tuna irot kombic kombic noni sacsago iditac. Tuna nonu boinno sinom kombiamon, wömuno noni ambarac ongbödegoc. O yuho godip föp noni yamuc betnono muno worocdec sac wodoc. Tuna non muyu kombing tobic tobic noni sogit akep tongo irot yaino muno Kopotorocot ambehecgon ongona. \v 23 Kopotoroc yu itonggong koing nimoc nimocha mata godingmun fat nimogoc. Tongo yu yong koing matano wönggon mongurac matic, muno sinom. Worocha tongga non muyu kombing tobic tobic noni duchogon mayonin. Muno non muyu kiringga wo irodin kokorengitnahamon. \v 24 O non muyu Kopotorochon owi amna tong ogep tong imoc imochon uyapha yabingitnahamon. O ‘ting tongga nuc noni irot imoc imoc kiap morö faun’ yongo kombic kombic youp tongitnahamon. \v 25 O nontho yong moröng suran toctochon toroc kiap imana faicha, amna auho tongidang iho. Son kombiang, Kopotorochon bongono morö urop engfomtac. Worocha tongga non muyu nuc noni yong imongtoc tun tun tongitnahamon. \s1 Non Kopotorochon Mananoha me sinintha \p \v 26 Nocho garac mata au ingoroc kantiwa: Amna au yu Kopotorochon fatmata boinno wo sogida kombicno sinom tontac mahong mit yu wo imun fauna inoin irot tanda toroc kiap wömunodec koing songga entacanu wömai woroc, yuhon wömuno sac toctochon öretno au maec, muno sinom. \v 27 Yu wömai guroc ngocin yapmu tunguhagon torengga entac, woi Kopotorocho yu mata youpdec urago imongo tomun muuna ep aranggumpho yu diuna obökangoc. Yapmu worochagon wömai yu torengga entac. Epho wömai Kopotorochon ayami ambarac dingdup tuna obukongbödenahing. \p \v 28 Osuc wömai Israel nanoho toroc kiap ingoroc tongidung. Amna auho Mösehon nongoruha me imongo wontucmuno tunai amna yaihu o anfihu toroc kiap wömuno wo angmuya mata youpdec worochon yongburoc mata yuyai wömai mata soworec soworec amnaho amna nongoruha me imogocma wo mangbanaic. Tuna suraroho yu wuya omentac. \v 29 Oro osuc ihoroc tongidung, worocha sonu tingting kombiang, önga amna auho Duicha kombiun saha yuna botup botup wegohon nogotno yu sac tong imogocma worocha kombiuna totnongec simbang idina, orin Kunkun Yaru Kopotorochon ning banac banac kiapmo nindangitacma yu inong saha tontacma, amna ihorocnoho uragoi yaö sinom aun feangoc? Yu wömai mepmo inobarac moröma sinom aun feangoc. \v 30 Non urop kombiamon, Kopo-torocho amna ihorocnoha mata ingoroc yogoc: \li1 “Wömunohon urago iban imoc imoc amna woi nakagon. Wöngnacno wömuno wömai naka yu imangot.” \rq (Lo 32:35)\rq* \p O yu wönggon mata au ingoroc yogoc: \li1 “Morömaho inobut wömai inoin owi amnani mata youpdec fohong yungo urago imangoc.” \rq (Lo 32:36)\rq* \p \v 31 Boinno sinom, gocho Itonggong Morömo Kopotoroc yuhon oburodecma möantaracanu wömai gocu yapmu nanga fatfatno sinom ai feangoc. \s1 Non muyu kombing tobic tobic noni sogit akep tongo kiringitnahamon \p \v 32 Kombiarut, son Kopotorochon yaguno fodiphagon sogidungan bongono wocin wömai mepmo moröma sinompho sonidec öngkung-idung mahong worocha tongga sonu magapgap yogung. Muno sonu kiringga emoc dirungdec koing songga ididung. \v 33 Bongono auho wömai amna auho son suraroho yangamin fongkungo kanong saha tongidung. O sonu nuc soni mepmodec idungma yu duingga tongfat yengidung. \v 34 O sontho owi amna yi bucin idungma yuot ida itfat yongidung. O gavmantho tongo sonthon böc soni orin yoctec soni usem fonggungan bongono wocin wömai sonu worocha kombing-banac matongidung. Muno sonu wömai kombigung, nonthon itong-gong orogoma worocho momdec itac, guroc ngocin muno. Itonggong worocho wömai maobökic, muno woi iditnoho iditno engoc. \p \v 35 Oro, önga sonu gapgap yongo kombing tobic tobic soni tomu ongicha. Muno sinom, sonu worochon wöngnacno ogepma sinom sogitnahing. \v 36 Son muyu mepmodec koing songga kiringga Kopo-torochon irot tandup tongitnung. Tuya Kopotorocho mata godingmun fadocma worocho sonidec öngkungbödeangoc. \v 37 Kombiarut, bongo-no obmukusuc sinom iditnaya Kopotorochon bapiyaho yacmahon kiap ingoroc öngkuangoc: \li1 “Amna ebepha yogocma yu tong unim matic, muno yui urop ehantac. \v 38 Ehuna owi amna nongnongo yu wömai ko-mbing tobic tobicnoha tongga itonggong koing au feangoc. \li1 Wohong amna botongga imong dot tontangma yuha wömai Kopotorocho maborongdeic.” \rq (Habakuk 2:3, 4)\rq* \p \v 39 Oro, nonu imongdot tongo gorong ongoc ongochon amna muno. Nonu kombing tobingga itonggong koing sogit sogithon owi amna idamon. \c 11 \s1 Kombing tobic tobic kiapmo worochon foro \p \v 1 Amna kombing tobic tobicnobarac entacma yu wömai yapmu dantho acacno muno worocha kombiuna boinno sinom itac. O amna au yu ‘momphon idit kiap ogepma boinno sinom sogiangot’ yongo irot yaino muno worocha torengga entacma, yu wömai kombing tobic tobicnobarac sinom itac. \v 2 Osucno nano au yu kiap worocgon kokoreuya Kopotorocho yu yangmuna irot ogep moröma kombing-idoc. \v 3 Kombing tobic tobic noniha tongga non ingoroc kombinam: Boinno sinom, Kopotorocho mata yuna mom sa guroc manomano ambarac öngkubung. Manomano dan noniho yangidamonma woroc wömai Kopotorocho yapmu dantho acacno muno worocdecma dongyun öngkubung. \s1 Abel, Enok, Nöa yu Kopotoroc kombing tobing imogung \p \v 4 Oro, Abel yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu öretno suna Kopotorocho yangamin angit idoc mahong Kaingon öretno wömai angit maidoc. O yu Kopotoroc kombing tobing imogoc-maha tongga Kopotorocho öretno auna ogep idina Abel amna nong-nongo inogoc. Abel yu osucgon omongfadoc mahong önga wömai nontho yuhon kombing tobic tobic kiapmo anaya worocho fasun fasun ogepma itac. \p \v 5 Oro, Enok yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga Kopotorocho ‘yu guroc ngocin omicha’ yongo sogida momdec tögoc. Tuna amnaho yabiu matuna yu wönggon magung. Wömai yaha Kopotorocho yu urop sogitdegocmaha. Enok yu abe guroc ngocin itongmuna urop kombing tobic tobicnobarac idina Kopotorocho yuha irot ogep kombigoc. \v 6 Kombiarut, amna au yu Kopotorocot ambehecgon onggonga kombinggai yu muyu ingoroc kombing tobihun: Kopotoroc yu boinno sinom itac. O Kopotorocho amna au inoha yabing idangma yu wöngnac urago ogepma iban imangoc. Wohong owi amna kombing tobic tobicno muno yuha wömai Kopotorocho irot ogep makombic, muno sinom. \p \v 7 Oro, Nöa yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu Kopotorochon mata anggendingga sumbodidoc. Kopotorocho Nöa garac mata ingoroc inogoc, Mit mepmo moröma öngkuangoc. Ihoroc inuna mepmo wo abe maöngkui idina yu urop girang au tobigoc. Tobingo owi wabkaracni yangauna girang ganang uuya mepmo öngkuuna yui ogep idung. Yu kiap ihoroc togocmaha tongga guroc owi amna auhon wömuno eran öngkuuna obukogung. Nöaho Kopotoroc kombing tobing imogocmaha tongga Kopotorocho yu amna nongnongo inogoc. \s1 Abraham orin Sara yu Kopotoroc kombing tobing imogomoroc \p \v 8 Oro, Abrahampho Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu Kopotorochon mata sumboda inoin böcsano imun fadoc. Kopotorocho ‘Abraham kantri au kömbaha imangot’ yongo mata godingmun fat imongo yogoc, ‘Gakain saya imi fauna ongoi.’ Yu ihoroc inong yuna Abrahampho ‘nahe sinom ongungot’ yongo kombingbanac matogoc. Muno yu muyu Kopotorochon matano sumboda onggoc. \v 9 Ongga kantri Kopotorocho yu imoc imocha mata godingmun fadocma woce kuin ida boru böc tongga wocin ididoc. O Aisak orin Jeköp yu ihorocgon boru böc wocingon ididomoroc. Yuha wömai Kopotorocho ihorocgon matano godingmun fat imogoc. \v 10 Abraham yu wömai ingoroc kombigoc, ‘nocho böc au iditnoho iditno engocma worochon morömo engot’ yongo worocha torengga idoc. Böc wo wömai Kopotorocho tangoc. \p \v 11 Abrahampho Kopotoroc kombing tobing imogocmaha tongga owenoho manano au bagoc. Oweno Sara yu urop basi deda godibo sing kango idoc. O Abraham ino ihorocgon amna basi sinom idoc mahong yu ingoroc kombing tobigoc, Kopotoroc yu ogep mata godingmun fat namogocma worochon toroc manana au tun öngkung namangoc. \v 12 Amna wo yu urop omompha togoc mahong yu kombing tobic tobicno ihoroc kokoregocmaha tongga amna tungu yudecma morogoni köng muno koböcma sinom öngkubung. Woi fitnung orin top sonoroc köbocma idangma worochon toroc öngkubung. Amnaho wo embat embatno muno. \p \v 13 Oro owi amna ngo yu ambarac Kopotoroc kombing tobing imongmuya ombung. Yu wömai Kopotorocho manomano ogepma imoc imocha mata godingmun fadocma worochon boinno guroc ngocin abe masogidung. Muno, yu yapmu mit önkuangocma woroc osucgon foringga yangga borongdedung. Yu kombingidung, guroc ngocin wömai nonu kuin simbang fim öresac noni muno idamon yo. \v 14 Oro owi amna kombic kombic ihorocnoma yu ingoroc nindaang: Yui inoin böcsa gurocno ogepma sogit sogitha toup kombiang. \v 15 Yu sa guroc imu fadocma worocha uroci makombigung. Uroci kombiuyai wömai yu ogep ibaru fauna osuc idungan woce wönggon ongup. \v 16 Wohong yu sa guroc osucnoha makombigung. Muno, yui momphon idit sa ogepma inobarac sinom ‘woroc sogitna’ yongo kombigung. Owi amna ihorocno yu wömai yongidung, Kopotoroc woi nonthon Kopotoroc noni. Ihoroc yuya Kopotorocho worocha yangam fap matic. Muno, yu momphon idit sa ogepma ‘yuha’ yongo tong arangarang tuna itac. \p \v 17-18 Oro Abraham yu Kopotoroc kombing tobing imogocmaha tongga yu Aisak Kopotorocha öret song imoc imocha togoc. Kopotorocho osuc Abraham mata godingmun fat imongo ingoroc inogoc, Aisakdecmagon gochon morogoyai öngkupnahing. Yu ihoroc inogoc mahong mit wömai yu ‘Abrahamphon kombing tobic tobicno toroc towa’ yongo togoc. Wohong Abraham yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu öret songga manano batip sinom Aisak yu Kopotoroc boging imoc imocha imong dot matogoc. \v 19 Wömai yaha, Abraham yu kombigoc, Kopotorocho ogep amna omomyi dongyun wekontang. O boinno woi, yuho manano Aisak omocdecma simbang wönggon sogidoc. \s1 Aisak, Jeköp, Yösep yu Kopotoroc kombing tobing imogung \p \v 20 Oro Aisak yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu Jeköp orin Iso ‘ogep idarun’ yongo guramno yudec fing imogoc. \p \v 21 Oro Jeköp yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu omompha togocan bongono wocin Yösephon mananin yaidec guram fing imogoc. Yu kandung sogito aring möngo Kopotoroc yong moröng imogoc. \p \v 22 Oro Yösep yu Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu omompha togocan bongono wocin yong tuctuc mata ingoroc yogoc, Mit Israel nano yu Isip kantri imu fauna sa auhon ongonahing. O ihorocgon yu ‘kutatna sogito kiap ihoroc ihoroc tonung’ yongo toropni youp mata inogoc. \s1 Möse yu Kopotoroc kombing tobing imogoc \p \v 23 Oro Mösehon macnin fanintho Kopotoroc kombing tobing imongidomorocmaha tongga macnoho Möse bauna angmunya yu gungac orogoma sinom idina yarop anfi öp siunya idoc. Möse macnin fanin yu kingho kiap worocha muno yogocmaha mabotogomoroc. \p \v 24 Oro Möse macfiuna owi amnaho yuha kombingidung, ‘yu Isip king wenohon manano itac yo’ ihoroc kombingidung. Wohong Möseho Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu ‘muno’ yogoc, ‘noc kinghon manano muno yo’. \v 25 ‘Muno’ yongo yu ‘Kopotorochon owi amnaot mepmo sumbotiwa’ yongo kombiuna angit idoc. Möse yu wömai Isip nano ot bongono docutnohagon wömuno toctoc kiaphon ibibo kombic kombicha maborongdedoc. \v 26 Duicha tongga Isip nanoho Möse yangam fapfap tong imogung mahong yuho worocha kombingbanac matogoc. Muno yuho mithon manomanoha kombingidoc. Yu wömai ‘Kopotoroc wöngnac ogepma sinom namang-oc’ yongo Isip nanohon gol orin yoctecno manomanoha kombiuna yapmu boyömo idoc. \p \v 27 Oro Möseho Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu Isip sae imun fauna onggoc. Tuna Isip nanohon kingho yuha ec imogoc mahong Möse yu worocha mabotogoc. Yu wömai Kopotoroc amna dantho acacno muno yu angmuna koing songga idoc. Yu imong dot matogoc. \p \v 28 Oro Möseho Kopotoroc kombing tobing imongidocmaha tongga yu bongono morö Pasowa yongidangma woroc forosigoc. Tuna Israel nanoho bot sipsip dongga nogotno simbunodec anyu onggung. Anyu onguya manani borongoma dopdophon yaruho engga Israel nanohon manani borongoma madoboc. \s1 Israel nano yu Kopotoroc kombing tobing imogung \p \v 29 Oro Israel nano yu Kopotoroc kombing tobing imogungmaha tongga top yamuc gomono fuc tongo dogito manman yogoc. Tuna yu worochon kondong tongga onggung. Tuya Isip nanoho ‘kiap ihorocnogon tona’ yongo onguya yamucho yu yaun weuya ombung. \p \v 30 Oro Israel nanoho Kopotoroc kombing tobing imogungmaha tongo yu Yerikö taunthon gombo angarenggumbec tongga idiya sep bongo 7 bödeuna taunthon gombo wo guman mögoc. \p \v 31 Oro göra youp toctoc owi Rahap yu Kopotorocha kombing tobing imogocmaha tongga amna yai taun usem dan foric foricha ebomoroc-ma yu tongfat yegoc. Tongo yui ogep ida owi amna Kopotorochon mata fodingmu mögocma yuot mamong fadoc. \p \v 32 Oro noc wönggon numarihon mata saka fiuna kantiwa? Gideonthon woha Barakhon woha Samsonthon woha Jeptahon woha Devithon woha Samuelhon woha Kopotorochon yong tuctuc amna auhon? Muno woi, worochon fatno yocyochon bego ngocin maec. \v 33 Boinno sinom, owi amna ihorocnoho Kopotoroc kombing tobing imongidungmaha tongga yu kantri wohon wohon emoc tongga yanggiradidung. O yui toroc kiap nongnongo tu öngkuuna Kopo-torocho yapmu ogepma imoc imocha mata godingmun fadocma woroc fogididung. O bot ingingo amna yicyic mano ‘laiön’ worochon dugo tu sumfadoc. \v 34 O ihorocgon yui ep moröma dingga idocma wo tu omboc. O amna wömunoho yu bainatdec dou omompha tu matogung. O yu gesöno muno idung mahong Kopotorocho dongyun koing suya kantri auhon amiot emoc tongga yanggirada dou obukogung. \p \v 35 Oro kombing tobic tobicnoha tongga owi auho inoin fenoni obungma wo omocdecma wönggon fogidung. O owi amna auho yi bucin idiya ayamiho yu dongo focfoc morö imogung mahong yu guroc ngocin orung iditha makombigung. Wömai yaha yui ingoroc kombigung, ‘mit wömai Kopotorocho non dongyun wekuho itonggong koing sogitnahamon.’ \v 36 Oro au wömai owi amnaho inong saha tongo bokotdec dobung. O au wömai tawa amnaho sendec akep tongo yi bucin fohong yugung. \v 37 Oro au wömai owi amnaho sop monda dohuya ombung. O au wömai segedec godip föbo mauya kondongo yai idung. O au wömai gobitdec dong omom togung. Kombing tobic tobic owi amna ihorocno yu amna uroci simbang bot sipsip orin memehon godibo temongga itongmuya manomanoha docmöngga idiya owi amnaho yu yaruya onguya wömuno tong imongidung. \v 38 Tuna yu sa urongo amna maian itongga guroc ganang dungidung. Boinno, owi amna ihorocno yui ogepma sinom, yu wömai guroc ngorochon toroc kiap angiratno sinom tang. \p \v 39 Oro, owi amna ngo yui ambarac Kopotoroc kombing tobing imongidung. Tuna Kopotorocho yuha kombiuna nongnongo idung. Wohong yui guroc ngocin itongidungan bongono wocin yuho Kopotorocho mata godingmun fadocmahon boinno abe mau fedoc. \v 40 Wömai yaha, osuchagon Kopotorocho ‘nontha’ yongo itonggong inoyabitno wo tong arangarang tongo yong torop ingoroc singdegoc: Kombing tobic tobic owi amna osuc idungma yuot kombing tobic tobic owi amna önga idangma nonu ambarac bongo tungudecgon momp-hon itonggong koing sogitnahamon. \c 12 \s1 Non muyu dan noniho Yesu angsicsicho itongitnahamon \p \v 1 Boinno sinom, kombing tobic tobic owi amna ihorocnoho koböcma sinom ididung. Tuya nonu yuhon fatno kombing-idamon. Worocha tongga non muyu yuhon toroc kiap tanmanaina manomano itonggong noni tong mep tong nimoc nimocha tangma orin turongo non fogit akep toctocha tacma woroc ambarac dongyanna ongorut. Tuna non ogep tong gapgapno muno gasung moröma Kopotorocho ‘nontha’ yongo sigocma worocdec kiringga domdomgon ongga irot ogep sogitnahamon. \v 2 Non muyu dan noniho Yesu angsicsicho ongitnahamon. Yu woi kombing tobic tobic nonihon forosicsic amna orin tun koing socsoc amna, foro noni itac. Yuho wömai borongdetdet moröma sinom mit sogidocma worocha kombingmuna ep görucdec öngga focfoc moröma sinom kombigoc. Tuna owi amnaho yu angmuya inong saha togung mahong yu yangam fapfap tongo imong dot matogoc. Muno yu kiringga öngga Kopotorochon kinghon abamdec obu arocne omoc itac. \s1 Kopotorocho non mepmo nimongitacma woi non tong nongnong toctocha nimongitac \p \v 3 Oro, mepmoho sonidec uuyai wömai sonu Yesuha kombingitnung. Wömuno toctoc owi amnaho yu toup sinom ayam tong imogung mahong yu muyu kiringga imong dot matogoc. Worocha wömai sonu yuhon toroc kiapmo angmuya mepmodec koing songga ida gapgap yongitninga. \v 4 Boinno, son ‘wömuno yanggiratna’ yongo emoc youp orongi tongidang mahong emoc worocdec wömai nogot soni abe makoring mögoc. \v 5 Kopotorocho sonthon irot soni tong koing toctochon mata yogocma wo urop edet kamogochu nuhun. Mata wodec wömai Kopotorocho son ‘managumbocnai’ kanongga ingoroc yac: \li1 “Manana, Morömaho itonggong kiapa tobing gamunai wömai gocho ‘woi yapmu boyömo’ yongo kombirocha. O yuho gakain youp matong koing tunai wömai gocu worocha kombingbanac tirocha. \li1 \v 6 Yaha Morömaho inoin owi amnani inoha toup kombing-itacma yu worocgon tobingitac. O yuho owi amna wenai mananai inongitacma yuha wömai ‘nongnongo itnung’ yongo tobingitac.” \rq (Sindaun 3:11, 12)\rq* \p \v 7 Oro, mepmoho sonidec uuyai wömai ingoroc kombiarut: Son Kopotorochon weni manani idangmaha tongga Kopotorocho itonggong soni tobing kampac. Faniho managumbocni tobingidangma worochon toroc. \v 8 Kopotorocho weni manani ambarac tobingitac. Tuna gocdec kiap ihorocno maöngkuunai wömai goc yuhon managumboc sinom muno, gocu managumboc uyapdecma. \v 9 Nonu wömai nandöng noni yang gendingidamon. Yaha yuho non tobingidungmaha. Worocha non muyu Kopotoroc yu ihorocgon gending imongitnahamon. Yu woi yaru orin itonggong nonihon Fano. \v 10 Nandöng noni yu bongono docutnohagon itonggong noni tobingidung. Woi ino kombiuya angit idina worochon torocgon tobing nimongidung. Wohong Kopotoroc yu wömai ‘non yuhon kunkun kiapdec sogitnahamon’ yongo itonggong noni tobingitac. Tuna kiapmo worocho non ogepma sinom tongfat nengitac. \v 11 Boinno, mepmo au nondec öngkuunai wömai nonu worochon focfoc kombingmanaina maborongdedidamon. Wohong mit wömai mepmo ihorocnoho itonggong noni tobingga boinno ogepma doun öngkupnahing. Amna mepmo ihoroc fogidungma yu wömai irot gucno kombingmuya itonggong kiap ogepma nongnongodec itongitnahing. \p \v 12 Worocha son obu orung soni komanang idangma dou koing suya youp imarut. \li1 \v 13 “Son idongga uyap nongnongogon tararut.” \rq (Sindaun 4:26)\rq* \p Ihoroc tuyai wömai itonggong soni maobökic. Muno, wo woi orokongga ogep sinom engoc. \s1 Non Kopotorochon banac banacno imana faicyit \p \v 14 Son muyu kiringga owi amna ambaracot irot tungu singga itongitnung. O ihorocgon son kiap nongnongo tongmuya Kopotorocho yangamin kunkun itongitnung. Amna au kunkun maicma yu wömai Kopotoroc maun feic. \v 15 Son soni woho, soniha wo acacho idarut. Sondecma amna auho Kopotorochon banac banacnoha osung ticyit. O sonthon bonip sonidec wömunohon yitno au dogo kungga morö fauna mepmo öngkungga ficfuc ticyit. \p \v 16 Son acacho idarut. Sondecma amna auho youp göra ticyit. O sondecma amna auho Kopotoroc me imicyit, osuc Isöho togoc iho. Yui manano borongoma idocmaha fanohon guram moröma sogiun mahong yu worocha ‘muno’ yongo nacno tungu nocnochon mongurac togoc. \v 17 Tongo mit yu ‘nandöngon guram sogiwa’ yongo kombigoc mahong fanoho yu me imongo ‘muno’ yogoc. Tuna Isö toup kiringga oin togoc mahong guram sogit sogithon bongono urop bödegoc. \s1 Nonu urop Yerusalem taun momdec itacma worochon owi amna itdeamon \p \v 18 Oro, sonu sa urongo gurocdec tobic tobicyi wocinma maöngkubung, Israel nanoho togung iho. Yu ongga sa urongo mano Sainai woce öngkubung. Öngkuuya sa kumbong dicno sinom tuna ep aranggum morömaho uuna sum koingo busogoc. \v 19 Ihoroc tuna baro mano koingo sinom yuna mata orongi kararatno öngkuboc. Woroc öngkuuna Israel nanoho wo kombingga botongga Möse dönac ingoroc inogung, ‘Non mata ihorocno tungu au kombinintha.’ \v 20 Wömai yaha yu Kopotorochon nongoru mata wo kombingga toup sinom botogung. Nongoru mata woi ingoroc: \li1 “Araphu o amnahu yu Sainai sa urongo ambehecgon ongo obudec wotmunai wömai sontho amnahu araphu wo sopdec wuya ompun.” \rq (Kisim Bek 19:12, 13)\rq* \p \v 21 Israel nano sa urongo wo ango toup sinom botoc botoc imogoc. Tuna Möseho yogoc: \li1 “Noc wo angmaina botongga kudat konoc konoc sinom tat.” \rq (Lo 9:19)\rq* \p \v 22 Worochoi oro, sonu urop sa urongo Saion orin Yerusalem taun momdec itacma woce öngkungdegung. Yerusalem wo woi Kopotoroc itonggong Morömo yuhon taun. O sonu sum yaru tausen tausen yuot feng suran tongo borongdeang. \v 23 O sonu Kopotorochon manani borongoma yau feuya suran tongga idang. Yuhon manoi momdec irim toctocyi idang. O sonu urop Kopotorocot idang. Yu wömai owi amna ambarac mata youpdec yangat fongga matano soworengga yun bödeangoc. O sonu urop amna ogepmahon yaruni au feang. Kopotorocho tuna yu inoyabitno öngkubung. \v 24 O sonu urop Yesuot öngkungdeang. Yu woi botup botup wego tong koing toctoc amna. O sonu Yesuhon nogotnoho anyun onggungma woroc au fehac. Nogot worocho ogepma sinom tongfat keuna sonu yapmu orogoma sinom au fehac. Abelhon nogotnoho wömai matongfat kegoc. \s1 Noni woho, acacho itongitnahamon \p \v 25 Son soni woho. Onggim soni foc tongga Kopotorochon mata fodingmu muicyit. Osuc wömai Kopotorocho guroc ngocin owi amna garac mata inogoc mahong owi amna yu matano kombic kombicha muno yogung. Tongo mit yu botongga korungon onggonga tu matuna wömunohon urago au fedoc. O önga wömai Kopotorocho momdecma garac mata au nintac. Tuna nonu mata wo körengmana ongontacanu wömai non boinno sinom urago wömuno ana feangoc. \p \v 26 Osuc wömai Kopotorocho mata yuna guroc gonggong köboc. Wohong öngaha wömai yu mata ingoroc godingmun fadoc: \li1 “Nocho wönggon bongo tungu au toya guroc gonggong kuangoc. Wohong gurocgon muno noc mom orin guroc yait yait toya gonggong kuptahamoroc.” \rq (Hagai 2:6)\rq* \p \v 27 Kopotorocho yogoc, ‘nocho wönggon bongo tungu guroc feraya gonggong kuangoc’. Mata worochon foro wömai ingoroc: Kopotorocho yapmu tong koruc tuna bubot ongga bisong ongungoc, woi mom sa guroc. Wohong yapmu orongi worochogon wömai iditno engoc. \v 28 Yapmu orongi woi mom toboruc. Tongo woroc wömai Kopotorocho noni nimogoc. Worocha tongga non muyu yu ecec moröma orin kiap yu ibibo kombingitacmadec yong moröng imona. Tongo non yu gending imongo yuho unennegon itongitnahamon. \v 29 Wömai yaha, \li1 “Kopotoroc noni yui ep aranggum mönmöro sinom manomano ambarac dingga bisong ongungoc.” \rq (Lo 9:19)\rq* \c 13 \s1 Toroc kiap au Kopotorocho yangamin ogep idangma \p \v 1 Oro, Duicha tongga son feno tungu nat oröc idang. Worocha tongga son muyu irot tong fup nucno imun imun tongitnung. \v 2 O ihorocgon kuin amna ogepgon yangtorengitnung. Osuc wömai amna au yu ‘kuin amna komanang yangtoreamon’ yongo kombigung mahong muno woi. Kuin amna woi Kopotorochon sum yaruho amna ganto ehuya yangtoregung. \p \v 3 Son owi amna yi bucin idangma yuha edet kamicyit. Sonibut yi bucin idangma worochon toroc kombingga tongfat yengitnung. O son owi amna ayamiho dou mointuya focfocdec idangma yuha kombiarut. Sonidec kiap worocotma öngkung kamuna ihoroc kombingga tongfat yengitnung. \p \v 4 Owiop woi toroc kiap ogepma sinom. Son ambaracho owiop togungma son sacsago ida göra youp tongitninga. Kopotorocho owi amna göra kiaphu o toroc kiap betni muyu muyu tongidangma yu soworengga urago wömuno imangoc. \p \v 5 Irot soni mönengdec ding fing akep toningyit. Son manomano soni itkamangma ‘woi angit itac’ yongo kombingitnung. Kopotorocho ingoroc yogoc: \li1 “Nocho goc gangmurat matit. O goc gakagon ida uroci mairoc.” \rq (Lo 31:6)\rq* \p \v 6 Worocha non boinno sinom ingoroc yontamon: \li1 “Morömaho tongfat necna inai wömai nocu yapmu auha mabotit. Amnaho noc matu mointit.” \rq (Buk Song 118:6, 7)\rq* \p \v 7 Oro, sonu amna dugo soniho Kopotorochon fatmata osuc kanongidungma yuha kombingitnung. Yuhon itonggong kiap wömai ogepgon idiya ongga omong fadung. Sonu worochon torocgon itongitnung. \v 8 Yesu Duic yu mongurac matic. Muno, yu woi osuchu o öngahu o oipmontu kiap tungugon idocmaho edengoc. \v 9 Wohai sonu amna mata boyömo mata ihono ihono fandat kanontangma yuha onggim soni sininga. Kombic kombic soni gorong ongicyit. Nacnohon gendicho wömai amna woroc tanidangma matongfat yengidang. Muno, yapmu tunguhogon wömai irot soni tong koing tong kamongitac, woi Kopotorochon banac banacnoho. \s1 Alta wegohon yong moröng woi yong moröng boinno \p \v 10 Oro, alta noni au ogepma sinom idnimpac. Tuna osuc öret socsoc amna boru bucin youp tongidungma yu alta worocdecma nacno angit mananing. \v 11 Bot sipsip orin bulmakauhon nogotno wömai öret socsoc youphon amna dugoho sogito boru böc irotnon ungo kunkun sinom woce töngga wömuno tongsac toctochon ecec tongidung mahong arap worochon godip föbo wömai amna auho böc tait sumonne woce tongga song dobörengidung. \p \v 12 Oro worochon torocgon wömai Yesu yu ihorocgon taunthon gombo simbu sumonne focfoc kombingo omboc. Tuna inoin nogot-noho tuna owi amna Kopotorocho yangamin sacsago kunkun sinom öngkubung. \v 13 Wohai nonu ihorocgon taunthon sumonne yuot ongona. Tongo Yesuho owi amnaho yangamin yapmu boyömo öngkubocma worochon toroc non ihorocgon guroc owi amnaho yangamin yapmu boyömo öngkupnam. \v 14 Guroc ngorocdec wömai nonthon böc noni iditnoho iditno maec. Muno, nonu wömai böc noni mit sogitnaha-monma worocha torengga idamon. \v 15 Worocha tongga non bongono muno Yesuhon madec Kopotoroc ecec inong tongitnahamon. Kiap worocho woi öret noni simbang entac. Woi duc noniho yuhon manogon yong moröng imontac. \v 16 O son owi amna au tong ogep tong imongo manomano silip tong imongo itongitnung. Kiap ihorocnoha wömai Kopotorocho irot ogep kombingitac. Son etno itongoningyit. \p \v 17 Oro, son amna dugo soni orin gavman sonihon matano sumboditnung. Yu sontha gön tongidang. Tuna mit wömai Kopotorocho yuhon youpno ogepmahu o wömunohu angsoworengga worochon toroc urago imangoc. Son muyu yuhon duc sumbodarut. Ihoroc tuyai wömai yuho borongdetno sinom tongga youpno ogepgon tongitnahing. Sonu önggöngyi tuya mepmo kombinggai wömai yuho son angit matongfat kening. \p \v 18 Oro, son nontha dönac yarut. Boinno sinom, irot noni woi Kopo-torocho yangamin nongnongo itac. O nonu yuho yangamin nongnong-ogon itonggonga kombiamon. \v 19 Noc wönggon sonot onggonga toup kombihat. Son worocha Kopotoroc dönac inuya yuho tongfat neun. \p \v 20 Irot guchon Morömo Kopotoroc yu Moröma noni Yesu omocdecma tun wekogoc. O Yesuho nogotno korigocmaha tongga botup botup wego iditnoho iditno engocma worocho koing sogoc. Tongo yu bot sipsiphon yangtorec amna moröma itac. \v 21 Kopotoroc yu ogep guram gesö kamuna son ogep yuhon irot kombic kombic tannahing. O Yesu Duichon madec wömai yuho irot nonin nonin inoin youpno ogepma tun öngkuuna angga borongdeangoc. Yuha wömai non bongono bongono yong moröng imongitnahamon. Woi boinno. \s1 Mata madango \p \v 22 Oro oröcnai, nocho mata ngo docutnogon siaya sonot ongeyac. Tuna son muyu onggim soni irot tong koing toctochon mata ngorocha ogep onggim siarut. \p \v 23 Kombiarut, öroc noni Timoti yu yibucin idoc mahong urop orung itac. Yu karupgon nocot ehunai wömai not kondonggon engga son katam. \p \v 24 Son amna dugo soni orin Kopotorochon owi amna ambarac nonthon irot ogep mata inarut. Kopotorochon owi amna kantri Italidecma yu ihorocgon ‘irot ogep matano sonot ongoun’ yongo kombiang. \p \v 25 Kopotorochon banac banacnoho son ambaracot itun.