\id EPH - yau \h Efesus \toc1 Polho Duichon suraro Efesus taun idungma ‘yuha’ yongo bapiya ngo irim togoc \toc2 Efesus \toc3 Efesus \mt1 Efesus \mt2 Polho Duichon suraro Efesus taun idungma ‘yuha’ yongo bapiya ngo irim togoc \ip Yongburoc mata: Bapiya ngo wömai Polho Kopotorochon irot kombic kombic moröma ingoroc nindagoc: Kopotorocho wömai mom orin gurochon manomano ambarac wo Duicot feng suran tuna Duicho manomano ambarachon bigo orin forodongno engoc (1:10). Duichon youpha tongga Kopotorocho kombing tobic tobic owi amna yangbanango Kunkun Yaru irotnon sing nimuna non ambaracho Kopotorochon kunkun feno tungu öngkungga idamon. Worocha tongga non muyu itonggong noni topingga yagunohon toroc kiapdec nongnongo itongitnahamon (5:1; 4:1). Tongo non muyu Duichon tawa amna simbang ida kombing tobic tobic-hon emoc ogepma tongitnahamon (6:10). \c 1 \p \v 1 Noc Pol, noc Duic Yesu yuhon aposelno itat. Kopotorocho ‘noc aposel youp woroc towa’ yongo soworegoc. Nocho Yesuhon suraro Efesus taundec wocin idangma ‘sontha’ yongo irim ngoroc tongo siaya ongeyac. Sonu irot soni Yesudec sakau fiuna kombing tobic tobic soni kokorengmuya idang. Sonu Kopotorochon kunkun suraro idang. \v 2 Kopotoroc Nandöng noni orin Moröma noni Duic Yesu yuho kang banaunya son irot soni gucno idarut. \s1 Duichon ogepmaha tongga Kopotorocho non wömunodecma öcangyun mugung \p \v 3 Non Kopotoroc yong moröng imona. Yu woi Duic Yesuhon Kopotorocno orin fano. Duichon ogepmaha tongga yuho Kunkun Yaru nimuna tong guram tuna nonu momphon owi amna idamon. \v 4 Osuc Kopotorocho mom saguroc abe matobii idocan bongono wocin wömai yuho urop non soworengdegoc. Woi ‘Duic Yesuhon youpha tongga nonu yuho yangamin tong bumbum noni muno kunkun sinom itnahamon’ yongo non erangdegoc. \v 5 Osuchagon wömai Kopotorocho nontha toup kombingga inoin irot kombic kombic tanda non Yesuhon oburodec wömunodecma öcangyun muuya ‘yuhon managumbocni sinom itnahamon’ yongo yong torop singdegoc. \v 6 Kopotorocho inoin Manano batip sinom ‘nontha’ yongo bogingo non ningbanagoc. Worocha tongga nonu Kopotorocha yong kumengga yuhagon yong moröng imongitnahamon. \p \v 7 Yesuho ep goröcdec omongga nogotno koringga tong föhöc togocmaha tongga nonu wömunodecmaho öcangyun muuya orung idamon. Wontucmuno noni woi moröma sinom idoc mahong Kopo-torocho wo ambarac tongsac tong nimongo ningbanagoc. \v 8 Kopo-torocho non ningbanango inoin irot kombic kombic ogepma wo nindagoc. Tongo yu irot noni tun yungan tuna nonu yuhon irot kombic kombic tuctugo kombiamon. \v 9 Kopotoroc yu osuchagon irot basi tongga ‘Yesu Duic nonot siuna ehangoc’ yongo kombingdegoc mahong kombic kombicno worocho wömai öp idoc. Öp idina öngahemgon eran nindauna kombiamon. \v 10 Tuna mom sagurochon bödec bödecno engfom tangocan bongono wocin wömai Kopotorocho mom orin gurochon manomano ambarac Duicot fong suran tuna orokongbödeangoc. Orokongbödeuna Duic ino wömai manomano ambarachon bigo orin forodongno engoc. \p \v 11 Kopotoroc yu inoin ibibo orin irot kombic kombicgon tannitac. Tongo yu osuchagon ‘non mom toboruchon owi amna itnahamon’ yongo yong torop singdegoc. \v 12 Tuna non osucgon Duicha kombing tobing imogomonma nonu yu ecec inongga toroc kiap inobarac sinom tongnimogocma worocha kombingmanaina yu yong moröng yong imongidamon. \p \v 13 O ihorocgon son öngahemgon fatmata ogepma kombigungma sonu ihorocgon Duicdec sakau fihac. Fatmata ogepma woi Kopotorocho non inoha fogiuna batip idamonma worochon fatno. Sonu wo kombing tobigungmaha tongga Kopotorocho osuc mata godingmun fadocma worochon toroc Kunkun Yaru kamogoc. Kunkun Yaru yu woi son Kopotorochon torop idangma worochon weran. \v 14 Mom toboruchon docno wömai Kunkun Yaruho urop irot nonin tun öngkung nimogoc. Tuna nonu boinno sinom kombiamon, mit wömai Kopotorocho non sagurochon munmurodecma asan nimuna orung itmanaina Kopotorochon fim öresac sogitbödenahamon. Woi Kopo-torocho bongono sigocan wocin yu inoin owi amnani ihoroc tun öngkungimangoc. Worocha tongga non yuhagon yong moröng moröma sinom yong imongitnahamon. \s1 Pol yu ‘Kopotorocho Efesus suraroha kombic kombic ogepma impun’ yongo dönac yogoc \p \v 15 Oro Efesus suraro, nocho sonthon fat ogepma sinom ingoroc kombigot. Sonu Moröma noni Yesu yuha kombing tobing imocno sinom tongidang. O ihorocgon sonu Kopotorochon kunkun owi amna irot tong fup tong imongidang. \v 16 Worocha tongga nocho bongono muno ‘sontha’ yongo dönac youp tongo Kopotoroc ecec inongitat. \v 17 Moröma noni Duic Yesu yuhon Kopotoroc yu woi Nandöng morö gesö orin yagunobarac iditac. ‘Yuho Kunkun Yaru sing kamuna worocho son kombic kombic ogepma kamongo irot soni tun guc mauna sonu Kopotorochon irot kombic kombic kombing tuctuc tongga yuhon forono kombing tangtang tarut’ yongo dönac youp tongitat. \p \v 18 Tongo ‘yuho sonthon irot tun yaguno muuna sonu yapmu orogoma sinom Kopotorocho ‘sontha’ yongo tong arangarang tong sigocma worochon foro tuctugo kombingmuya ‘woroc sogitnahamon’ yongo torengga iditnung’ yongo dönac youp tongitat. Yapmu orogoma sinom woroc wömai Kopotorocho inoin kunkun owi amnaniha kömbaha imangoc. \p \v 19 Nocho ‘ingoroc kombiarut’ yongo dönac youp tongitat: Kopoto-rochon gesö woi moröma inobarac sinom. Tongo yu kombing tobic tobic owi amna tongfat yengo tong koing tong imongitac. \v 20 O inoin gesö morömadec wömai yu Duic omocdecma tun wekongga yangato tongga momdec ino oburo arocne tohong yugoc. \v 21 Worocha tongga Duic yu dogu kopot o dogu boyömo o amna wömuno o manomano ambarachon gesöno wo yanggiratno sinom tongo ma moröma sogito öngahu o mithu onoce sinom edengoc. \v 22 Tuna Kopotorocho yapmu manomano ambarac Duicho unennegon fingbödengo ‘yuho wo moröm tong impun’ yongo temongmun ögoc. Tongo yu kombing tobic tobic suraro yuhon bigo itac. \v 23 Kombing tobic tobic suraro woi Duichon godip föbo. Duicho yudec ito ducmoda tong koing tong imongitac. Yu woi mom sagurochon Morömo orin forodongno. \c 2 \s1 Kopotorocho tuna nonu Duicot itonggong koingon fat idamon \p \v 1 Oro osuc wömai sonu Kopotorochon mata fodingmu onguya wontucmuno tongidung. Worocha tongga sonu iditkoing soni muno Kopotorocho yangamin omongfatfatyi ididung. \v 2 Son wömai guroc ngorochon toroc kiap tanmuya dogu kopothon irotgon sumbodidung. Yu woi guroc ngorochon morömo ida sumdec itongitac. Tongo yu owi amna Kopotorochon mata fodingmu ongitacma yu yangtoreuna önggungyi tongidang. \v 3 Boinno sinom, osuc wömai non ambarac önggöngyi torop yuot itmanaina irot osucnohon ibibo tanto itongidomon. Tongo nonu godip föp nonihon ibibo tanto nonin kombic kombichagon itongidomon. Non ambarac ihoroc tongidomon-maha tongga nonu Kopotorochon ayamo itnaya yuho nontha ec imogoc. \p \v 4-5 Wohong Kopotoroc yu irot basi sinom. Worocha tongga yuho ning banango Duicot itonggong koing nimogoc. Önggöngyi noniha tongga non osuc omoc koinghon fat idomon mahong Kopotorocho irot tong fup tong nimongo ning banagocmaha tongga non wontucmunodecma öcangyun muuya batip idamon. \v 6 Tuna Kopotorocho non Duicot omocdecma doun wekonaya fogito Duicot mom midim sabarac sadec fohong nungo idit abam mitimoni nimongdegoc. \v 7 Yesuho ‘nontha’ yongo ombocmaha tongga owi amna ambaracho önga idangmahu o mit itanahingma yu Kopotorochon banac banac kiapmo moröma sinom wo angtangtang tup. Yuhon banac banacnoho wömai kombic kombic noni anggiratdup tac. \p \v 8 Boinno sinom, sonthon ogepmaha muno, wohong Kopotorocho son kangbanagocmaha tongga sonu kombing tobic tobic soni sogit akep tuya Kopotorocho itonggong koing irot ogepha kamogoc. \v 9 Woi sontho yapmu ogepma au tuya worochon uragoha tongga matogoc. Worocha amna auho ‘noc amna ogepma itat’ yongo inoin ma önoce töctöcno woi maec, muno sinom. \v 10 Nonu ambarac Kopotorochon obu irim idamon. Duic Yesuha tongga Kopotorocho tuna non owi amna wego öngkungga idamon. Tongo non ogep uyap ogepma Kopotorocho osucgon ‘nontha’ yongo tong arangarang togocma worocdec ongmanaina yuhon youp tongitnahamon. \s1 Duicho Yuda nano orin bumbumyi nano feng suran tuna torop tungu idang \p \v 11 Kombiarut, sonu bumbumyi nanohon toropdecma worocha tongga Yuda nanoho sontha mata metec ingoroc yongidung, ‘Non torop godibo macmacyima yanggiratbödeamon yo.’ Yuda nano yu inoha kombingidang, ‘non torop ogepma sinom’ mahong yu kiap tongidangma woi godibohon manomanogon, yaruhon kiap muno. \p \v 12 Oro osuc wömai sonu Duicho korungon itmuya Kopotorochon torophon gombo sumonne idung. Worocha tongga mata torop Kopotorocho godingmun fadocma worocho son mafogidoc. Muno, sonu wömai worochon sumonne itmuya Kopotoroc makombing imogung. Tongo sonu bumbumyi itmuya guroc ngocin gorong onggongon uyapdec itongidung. \v 13 Osuc son korungon idung mahong önga wömai Duichon nogotnoho son kangato fengo Kopotorocot ambehecgon fohong kugoc. \p \v 14 Duicho non irot gucdec fohong nugoc. Tongo yu gombo bongbongo koingo Yuda nano orin bumbumyi nano fuc togocma woroc gumanto ayam ayam idithon kiap tun bödegoc. \v 15 Bongbong moröma woi Yuda nanohon gendic mata orin nongoru woroc. O Yesu yu wömai worochon gesöno gumandoc. Tongo yu ‘amna torop yaima wo feng suran tongga amna kiap wego öngkupun’ yongo inoin godip föbo ‘nontha’ yongo bogigoc. \v 16 Yu ep goröcdec omongga Kopotoroc tong föhöc togoc. Tuna ayam ayam kiap wo bödeuna non ambarac Kopotorocot irot tungu idamon. \p \v 17 Yesu yu engmuna irot gucdec idithon fatmata ogepma wo son korungon idungma fandat kanogoc, o ihorocgon Yuda nano ambehecgon idangma yu inogoc. \v 18 Duichon youpha tongga non Yuda nano orin son bumbumyi nano non ambaracho Yaru tungugon sogitmanaina Nandöng Kopotoroc yuot ongidamon. \s1 Kombing tobic tobic suraro yu woi Kopotorochon idit böc \p \v 19 Worochai oro sonu osuc amna kuin böcno maima ihoroc ididung mahong önga sonu ihoroc maeng. Muno, son urop Kopotorochon toropdec sakau fiuna yuot böc tungu sogitdeang. \v 20 Böc wo woi Yesuhon suraro. Kopotorocho böc wo tobingga orungoha wömai yu amna aposelma sogidungma orin yong tuctuc amna yu temongmu ögung. O Duic Yesu yu woi böc worochon forodongno sinom itac. \v 21 Böc worochon kudatno ambaracho wömai Duicdec sakau ficficyi idang. Tuna Morömaho docno docno sakaun fiuna kunkun böc moröma engoc. \v 22 O sonu ihorocgon Duicdec sakau fiuna Kopoto-rochon kunkun böc idang. Kopotorochon Kunkun Yaruho sonidec itac. \c 3 \s1 Pol yui bumbumyi nano fatmata ogepma inocinoc amna \p \v 1 Oro noc Pol, nocho Duichon fatmata ogepma son bumbumyi nano kanongitat. Worocha tongga nocho ngo yi bucin itmaina ‘sontha’ yongo dönac youp tongitat. \v 2 Kopotorocho noc nang banango ‘bumbumyi nano fatmata ogepma inongidiruc’ yongo youp namogoc. Sonu worochon fatno urop kombingdeanghu nuhun? \v 3 Kopotorocho son Duicot feng suran tongga inoha fogidoc. Worochon kombic kombic wömai osuc öp idoc mahong Duicho noc öngkung namongo woroc nanong tuctuc togoc. \p Worochon fatno wömai nocho urop onocenne irim tong kamot. \v 4 Sonu mata woroc embada ingoroc kombiantang, Duichon foro wömai nocho tuctugo sinom kombingbödehat. \v 5 Osuc wömai Kopotorocho Duichon foro öp siuna amna torop osuc idungma yu makombigung. Wohong önga wömai Kunkun Yaruho aposel orin yong tuctuc amnani wo inong tangtang tuna yu kombingbödeang. \v 6 Duichon foro wömai ingoroc: Yuha tongga bumbumyi nano Israel nano ot feng bambam tongo godip föp tungu idang. Tongo yu ambarac Kopotorochon mom toborucnohon owi amna idang. Tuna mata torop Kopotorocho Israel nanoha godingmun fat imogocma worocho wömai bumbumyi nano ihoroc fogihac. Fatmata ogepma woi woroc. \v 7 O nocu wömai fatmata ogepma worochon youp amna itat. Kopotorocho noc kombing namuna ‘fatmata ogepma yong fandadidiruc’ yongo youp woroc toctochon gesö namogoc. \p \v 8 Nocu wömai Yesuhon kunkun owi amna ambarachon unenne sinom itat mahong Kopotorocho noc nangbanango ‘Duichon foro moröma inobarac sinom wo bumbumyi nanodec yong morögic morögic youp tongidiruc’ yongo kombing namogoc. \v 9 Tuna nochon youpha tongga Kopotorochon irot kombic kombic worocho eran öngkuuna owi amna ambarac tuctugo kombiang. Kopotoroc Sa Gapgap yu wömai inoin irot kombic kombicno osuc öp sigoc. \v 10 Yu wömai ‘inoin kombic kombic ogepmaho önga kombing tobic tobic surarodec eran öngkupun’ yongo kombigoc. Tuna sum yaru koingo orin dogu ihono ihono momdec ididangma yu kombing tobic tobic suraro angmuya soroc yongga ingoroc kombiang, ‘Mayain, Kopotorochon kombic kombic woi inobarac moröma sinom.’ \p \v 11 Osuchagon sinom wömai Kopotorocho ‘ihoroc öngkuangoc’ yongo youp torop singdegoc. Tuna Duic Yesuhon oburodec wömai yapmu kombingmundocma worocho boinno öngkungbödehac. \v 12 Öngkungbödehacmaha tongga non ogep kombing tobic tobichon uyapdec tong botoc botocno muno Kopotorocot ongonam. \v 13 Worocha nocho ingoroc kantiwa: Focfoc morö ngo nocho ‘sontha’ yongo sumboditatma sonu worocha irot soni mep ticha. Muno sinom, nochon focfoc youpha tongga sonu Kopotorochon kunkun fat idang. Tongo sonu borongdeditnung. \s1 Pol yu ‘Efesus suraroho koing songga idarut’ yongo yuha dönac yogoc \p \v 14 Worochai oro nocho Nandöng noni goruc yemoc tong imongga yong moröng imongitat. \v 15 Yuho wömai inoin toropni momdec idangmahu o gurocdec idangmahu yu ambarac itonggongno doun öngkung imongbödegoc. \v 16 Yuhon gesö woi inobarac moröma sinom. Tongo ‘yuhon Kunkun Yaruho irot sonin ducmoda irot soni tong koing tong kampun’ yongo dönac youp tongitat. \v 17 Tongo ‘kombing tobic tobic soniho koing songga Duicho irot sonidec moröma idina sonu nucsoni irot tong fup tong imongitnung’ yongo dönac youp tongitat. Ep fonsirango guroc ganang ohongga woroc sogit akep tongitacma worochon toroc irot tungu idit kiap soniho sondec koingo itun. \p \v 18 Kiapmo worocho soniot koing songgai wömai sonu ingoroc kombiantang, Duic yu irot basi sinom. Yuho nontha toup sinom kombingga irot tong fup tong nimogoc. \v 19 Yuhon irot nimoc nimoc kiapmo worocho wömai kombic kombic noni yanggiratdup tac. Oro toroc kiap ihorocnoho sonthon irot sonin itun. Tuna Kopotorochon toroc kiapmo ogepmaho irot sonidec ducmotno sinom tongga entac. \p \v 20 Kopotorochon gesönoho irot nonidec youpno tongitac. Gesö worocho wömai nonthon irot kombic kombic noni anggiratdup tac. Worocha nontho yuha manomanoha dönac inonayai wömai yu wo anggiratdup tongo moröma sinom tongfat niun. \v 21 Worocha öngahu o mithu kombing tobic tobic suraro ambaracho ‘Duic Yesuha’ tongo Kopotoroc yong moröng imongitnahamon. Woi boinno. \c 4 \s1 Kombing tobic tobic suraro yu woi Duichon godip föbo itac \p \v 1 Oro nocho Morömahon youp tongitatmaha tongga yi bucin itat. Worocha nocho ingoroc kiring kampiwa: Kopotorocho ‘son yuhon torop idarut’ yongo kanong yogoc. Worocha son muyu nongnongo kiap ogepmagon tanitnung. \v 2 Son ma soni töngitninga. Muno son muyu nuc soni unenne itmuya kiap obingogon tong imongitnung. Son irot tungu singmuya nucno tongfat yeun yeun tongo mepmo kondonggon sumboditnung. \v 3 Kunkun Yaruho wömai irot tungu idithon kiap nimongitac. Kiap worocho wömai yiho nucno kaniun tongga ima simbang itac. Worocha son youp morö tongga bonip soni irot gucguc kiap sogit koing tongitnung. \p \v 4 Godip föbo tungugon itac. O ihorocgon Kunkun Yaru tungugon itac. Worocha tongga Kopotorocho yapmu tunguhagon kanong yogoc. Tuna nonu worochagon torengga ididamon. \v 5 O ihorocgon Moröma noni tunguhogon itac. O kombing tobic tobic kiap woi tungugon. O yamuc gupgup kiap woi ihorocgon tungugon itac. \v 6 O Kopotoroc Nandöng noni yu tungugon itac. Yuho wömai inoin surarohon yangtorecno iditac. O yuho inoin owi amnanihon oburodec youp tongo iditac. O yuho non ambarachon irodin iditac. \p \v 7 Duicho wömai non irot ogepha nonin nonin youp toctochon gesö soworeng nimongitac. \v 8 Yuha wömai Kopotorochon bapiyadec mata ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Yuho momdec öngga ayamihon gesöno fohongdup tongmu-na feda fohong yugoc. Tongo yu amna youp toctochon gesö irot ogepha imogoc.” \p \v 9 Mata onoce yacma ‘yu wönggon onoce ögoc’ worochon foro wömai ingo: Duic yu osuc gurocdec noniot ohogoc. \v 10 Ohongga mit wönggon mom ambarac anggirada onoce sinom ögoc. Ögocmaha tongga yuhon gesönoho mom sa guroc danong foc tongga itac. \v 11 Tongo yuho amna torop au wömai aposel ma sogit sogitha soworeng imogoc. O torop au wömai inoin yong tuctuc mata yocyocha soworeng imogoc. O amna torop au wömai owi amnadec fatmata ogepma yong silip imoc imocha eragoc. O torop au wömai kombing tobic tobic suraro yangtorec torecha soworegoc. O torop au yu fandat fandat youp toctochon fohong yugoc. \v 12 Oro Duic yu ‘torop worocho Kopotorochon suraro tongfat yeuya yu youpha tong arangarang yongga iditnung’ yongo youp ihoroc soworeng imogoc. Tongo suraroho koing songga Duichon godip föbo mac fiangoc. \v 13 Yu wömai surarodec youp tongga idiya ongga nonthon kombing tobic tobic noniho koing suna non ambarac irot tungudec iditnahamon. Woroc tongga nonu Kopotorochon Mananohon foro kombingbödenaya Duichon gesö orin irot imocimoc kiap worocho irot nonin macfingga nonu suraro ino yabitno sinom itnahamon. \p \v 14 Bongono wocin wömai nonu managumboc kombic kombicno obugu woroc simbang maitnin. Muno, nonu amna orongi itmanaina tonguc yecyecdec irot yai wönggon matonin. O unac mata yocyoc amnahu o imanang fandat fandat amnahu yuhon mataha onggim wönggon masinin. Yuhon imanang mata woi sum moröma orin yamuc funfuro simbang idang. Yuho girang obugu inoin ibiboha wodingga woce woce sogit tongidang. \p \v 15 Nonu girang obugu simbang itninta. Muno sinom nonu Kopotorochon mata boinno kokorengmanaina oröc noniot irot tungudec iditnahamon. Ihoroc tongga non ambarac mac fingga Duicdec anmana uuna yuot ding fingga iditnahamon. Yu woi surarohon bigo itac. \v 16 O suraro yu woi yuhon godip föbo idamon. Bigo woi godip föbohon docno ambarac yangtorengitac. Tongo yudec singga godip föbohon docno tobumodec sakau fiuna idang. Tongo docno ambaracho inoin inoin youpno tongga idiya godip föbo mac fingitac. Worochon torocgon suraro ambaracho inoin inoin youpno tongmuya nucno woha kombiun kombiun tongga idiyai wömai Duichon godip föbo macfingga koing sangoc. \s1 Yesuhon suraro yu muyu itonggong toroc kiap wegodec itongitnung \p \v 17 Oro Morömahon madec nocho mata ingoroc kiring kampiwa: Son wönggon bumbumyi nanohon toroc kiapmo boyömodec itongoninga. \v 18 Yuhon irot kombic kombic woi bumbum yongbödehac. Yu wömai Kopotorochon kombic kombic ogepma makombing. Muno sinom, yu Kopotoroc ayam tong imongmuya irotnon yaguno maec. Worocha tongga yu itonggong koingon fat maeng. \v 19 Yu wömuno toctocha yangam fapfap matongidang. Muno yu owi amna göra youphu o toroc kiap betni yangam fapfapni ihono ihono tongöang. Yu kiap ihorocnodec koing songga ida tocgon tongidang. \p \v 20 Wohong sonu ihoroc tongitninga. Muno son urop kombingdeang, Yesuhon itonggong kiapno woi ihoroc muno. \v 21 Sonu Yesuhon fatmata urop kombingbödeang. O Yesuho ‘kiap tingtingnodec itongitnahamon’ yongo fandat ninongidgocma wo sonu urop kombiang. \v 22 Sonu osuc irot osucnohon kombic kombic tanidung. Worocho wömai son imanang kanong yucyuc tongo itonggong soni tun obukongidoc. Wohong önga wömai sonu toroc kiap osucno wo tec tohomumucno simbang fuu dedung. \v 23 Fuu deuya irot soni orin kombic kombic soni wego öngkungbödegoc. \v 24 Son muyu itonggong wego tec tohomu-mucno simbang tohomu muuna amna wego idarut. Amna wego wo wömai Kopotorocho inoin dogunohon toroc tun öngkuboc. Tuna idit itonggong wego woi Kopotorochon yangamin nongnongo kunkungon itac. \p \v 25 Worochai son muyu imanang toroc kiap soni imu fauna nuc soniot mata boinnogon yongitnung. Wömai yaha non ambaracho godip föb tunguhon docno idamonmaha. \v 26 Oro irot soniho kombut uunai wömai sonu wontucmuno toningyit. Muno, sep daro abe maohi idinai son muyu karupgon irot tungu siuya irot soni sum fahun. \v 27 Ihoroc matoninanu wömai sonu dogu kopot simbu fagarit imiya yuho kangtoreicyit. \v 28 Amna usem tongidungma yu muyu kiapmo wo imu fauna inobuc oburoho youp ogepma tongitnung. Ihoroc tonggai wömai yu ogep manomano koböcma fogitmuya owi amna uroci tongfat yeup. \p \v 29 Oro sontho duc mata wömuno au angmurat tuya öngkuicha. Muno sinom, son muyu irot tong koing toctochon mata ogepmagon yongitnung. Mata ihorocnoho wömai nucsoni tongfat yengitac. \v 30 Sonu Kopotorochon Kunkun Yaru irot mepmep tong imoninga. Kunkun Yaru yu woi idit itonggong koing sogit sogithon weran soniha itkampac. Worocha tongga Kopotorocho son bongono morömadec itonggong koingon sadec fohong kuangoc. \p \v 31 Son wömai ececgohu o irot kombuthu o duc önggönghu o kombing bunbunhu o toroc kiap au ihorocno ambarac fohong fingbödearut. \v 32 Tongo son toroc kiap obingodec itongmuya Yesuhon suraro tongfat yeun yeun tongo itongitnung. Son muyu nucsonihon turongono imu fat imongitnung. Wömai yaha Kopotorocho sonthon turongo soni Duichon madec ihorocgon imun fat kamogocmaha son kiap worocgon tanitnung. \c 5 \s1 Non muyu yagunodec itongitnahamon \p \v 1 Oro sonu Kopotorochon managumboc irot koburo sinom idang. Worocha son muyu toroc kiap yu kindangitacma worocgon tan tongmuya \v 2 nucnoha kombiun kombiun tongga iditnung. Duic yu ihorocgon nontha toup kombingga itonggongno non tongfat necnecha boging nimogoc. Kiap worocho woi Kopotorochon öretno tugo ogepma song imoc imocyi simbang. \p \v 3 Oro sonidec wömai youp göra o toroc kiap betni au itninga. O son nuc sonihon manomanoha yang ibip toninga. Toroc kiap ihorocnoho sonthon bonip sonidec obmukusuc au icha. Muno sinom, Kopotorochon kunkun owi amna yu toroc kiap ihoroc toctocno woi angit maec. \v 4 O ihorocgon son mata yangam fapfapni o mata wömuno bumbumyi ihoroc yongitninga. Muno sinom, sonu Kopotorochahong yong moröng imongo ecec inongitnung. \v 5 Son ingoroc kombiarut: Owi amna göra youp tongidangmahu o toroc kiap tongbetbet tongidang-mahu o amna auhon manomanoha yang ibip tongidangma owi amna ihorocnohon bego wömai Duic orin Kopotorochon midim sabarac sadec maec. Kiap ihorocnoho woi dogu kopotha yong moröng imimphon. \p \v 6 Soni woho, sonu amna au kombing imuya yu imanang mata boyömoho tonguc keuna wontucmuno toningyit. Toroc kiap wontucmunoha tongga Kopotorocho owi amnaha ec imuna urago wömuno imangoc. \v 7 Worocha son amna wontucmuno ot oröc tongo kondong itongitninga. \v 8 Osuc wömai son kumbongnodec itongidung. Wohong önga wömai Morömaho son fogito yagunodec fohong kugoc. Worocha son yagunohon owi amna yuhon toroc kiapdec itongitnung. \v 9 Yagunoho wömai toroc kiap ogepma, nongnongo, boinno ihoroc doun öngkungidang. \p \v 10 Son muyu toroc kiap ambarac yangsoworengga Morömaho yangamin angit idangma worocgon tongitnung. \v 11 Sonu kumbongon toroc kiap tongitninga. Kiap worocho boinno ogepma maöngkungitac. Muno sinom, son muyu toroc kiap wömuno öp idangma wo dou eran idiya topingitnung. \v 12 Mata fodic fodic owi amna yu toroc kiap wömuno öp tongidangma wo noc tuctugo mayit. Muno, noc mata ihorocno yocyocha yangam fap tongitat. \v 13 Wohong yagunoho tuna manomano wo ambarac eran öngkuuya yangidamon. \v 14 Eran idiya yagunoho wo doun yaguno möngidang. Worochon mata ingoroc itac: \li1 “Goc amna kumkumonma dungga itarocma goc wekongga urai muuna idongoi. Idongiyai Duicho yaguno möng gamontac.” \p \v 15 Worochai soni woho, son muyu itonggong kiap soni soworengga kombic kombicho itongitnung. Son amna bumbumyi simbang etno itongitninga. \v 16 Önga bongono ngocin wömai wontucmunoho toup sinom morögihac. Worocha son muyu youp ogepma tongo bongono tong samborec tongitninga. \v 17 Son muyu toroc kiap soni yangsowo-rengga yapmu Morömaho ogep kombihacma worocgon tongitnung. Son bumbumyi simbang itongoningyit. \v 18 Son yamuc koingo koböcma nongga bumbum yongitninga. Muno, kiapmo worocho wömai wontucmuno ihono ihono doun öngkungidang. Worocha son muyu Kunkun Yaru kombing imuya yuho sondec duc muna itongitnung. \v 19 Tuna Kunkun Yaruho irot soni tun yungan tuna son surarodec yong moröng ap o ecec ap ihoroc yong kumengitnung. Woroc tongo irot sonidec morömaha yong kumengga yuhon yong moröng ap yong moröngitnung. \v 20 Son bongono muno manomano ambaracha Kopotoroc Nandöng noni yuha ecec inongitnung. Woi Moröma noni Duic Yesu yuhon madec. \s1 Polho oimnahon yong tuctuc matano yogoc \p \v 21 Son muyu Duic anggendingmuya Kopotorochon owi amna au yuhon unenne iditnung. \v 22 Oro owi, son Moröm soni Yesu yuho unenne ididang. Tongo worochon torocgon op soniho unenne iditnung. \v 23 Duic yu wömai inoin suraro wömunodecma öcangyun muuya itonggong koing imogoc. Tongo yu woi surarohon bigo itac. O suraro yu woi Duichon godip föbo itac. Kiap worocotma wömai opnoho ihorocgon owenohon bigo itac. \v 24 Oro suraro yu wömai Duichon unenne itacma kiap worocotma wömai owi son ihorocgon manomano ambaracha opsonihon unenne iditnung. \p \v 25 Son amna, son muyu owe soniha toup kombingga irot tong fup tong imongitnung. Duicho togoc iho. Yu wömai inoin suraroha irot tong fup tong imongo itonggongno ‘yuha’ yongo bogigoc. \v 26 Tongo yu inoin matanodec orin yamucdec suraro tongsac tong imuna yu nongnongo kunkun öngkubung. \v 27 Yu ‘suraro inoyabitno mitimoni sinom itun’ yongo betnihu o sugicni kiap wo ambarac tong sac tong imuna suraroho yuho yangamin nongnongo kunkun itac. \v 28 Oro worochon toroc wömai amnaho owenoha toup kombingitnung. Oimna sot woi godip föp tungu idamoroc. Worocha son muyu godip föp soni ogepma sinom yangtorengitnung. Amna au yu owenoha toup kombinggai yu wömai inoin godip föboha kombiantac. \v 29 Nonu wömai noniin godip föbha ayam matongidamon. Woi muno, nonu nacno song imongo angitgon angtorengidamon. Duic yu inoin suraro worochon torocgon ogepmagon yangtorengitac. \v 30 Oro non ambarac Duichon godip föbohon docno idamon. \v 31 Kopotorochon bapiyaho ingo yac: \li1 “Amnaho macno fano imun fauna oweno ot onguna godip föbo tungu ididamoroc.” \rq (Stat 2:24)\rq* \p \v 32 Kiapmo ngorochon foro woi moröma sinom. Nocu wömai kombihat, kiapmo worocho woi Duic orin suraro worochon doguno itac. \v 33 Oro wohai amna tungu tungu son owe soniha toup kombingitnung. Son soniha toup kombingidang iho. O owi son muyu op soniho unenne itmuya yang gendingitnung. \c 6 \s1 Polho managumboc yomot macni fani yuhon yong tuctuc mata yogoc \p \v 1 Oro wabkarac son muyu macsoni fansonihon mata sumboditnung. Kopotorocho ‘ihoroc tongitnung’ yongo kombihac. \v 2 Kopotorochon nongoruho ingoroc yac: \li1 “Goc muyu macai fanaihon mata sumboda gending imongidiruc.” \rq (Lo 5:16)\rq* \p Nongoru worocho wömai yongburoc matanobarac. \v 3 Ingo yac: \li1 “Goc ihoroc tiyai wömai gakain itonggonga ogepma engoc. Tongo goc gurocdec ngocin sa morö idtöangoroc.” \rq (Lo 5:16)\rq* \p \v 4 Oro nandöng, sonu managumboc sonihon irotno dongyu obukoninga. Muno son muyu Morömahon fatmata orin nongoruno wo yu fandat inongitnung. \s1 Polho youp wabkarachon yong tuctuc matano yogoc \p \v 5 Oro son youp wabkarac, son muyu amna moröma soni yu yang gendingga yuhon duc sumboditnung. Son toroc kiap wömuno tong imoninga. Muno son muyu bongono muno youp ogepmagon tongitnung. Sonu Duichon mata sumbodidangma worochon torocgon guroc ngocin moröm sonihon mata sumboditnung. \v 6 Amna morömaho son foringga kaantacan bongono wocingon ‘yuho nangga nocha toup kombihun’ yongo youp ogepma tongitninga. Muno sinom, son irot soni Duicha boging imogungma worochon torocgon irot soni guroc ngocin amna morömaha imongo youpno ogepmagon tongitnung. \v 7 Son ingo kombininga, ‘noc amnahon youpgon tat’ muno, son muyu youp ambarac Duichon youp tongidangma worochon toroc tongitnung. \v 8 Wömai yaha, mit wömai Kopotorocho youp wabkarac boyömohu o amna morömahu yu toroc kiap ogepma tongidungmahon wöngnacno iban imangoc. \p \v 9 Oro son amna moröma, son youp wabkarac soni toroc kiap ogepmagon tong imongitnung. Kombiarut, Moröma soni yu momdec itac. Tongo yu tunguhogon wömai sonthon orin youp wabkarac sonihon Morömo itac. Worocha tongga son muyu youp wabkarac tong botoc toctochon kiap wo imu fahun. Wömai yaha, Kopotorocho yangamin wömai amna morömahu o youp wabkarachu yu ambarac kiapmoi tungugon ididang. \s1 Kombing tobic tobic suraroho tawa amna simbang itongitnung \p \v 10 Oro mata madango wömai ingo kantiwa. Morömahon gesö woi moröma sinom. Worocha son muyu yudec ding fingga itmuya gesö sogida koing songga iditnung. \v 11 Woroc tongo emochon mano mano ambarac Kopotorocho nimongitacma woroc tongfaarut. Ihoroc tontanganu wömai dogu kopotho son ayam tong kamongo tonguc keckecha tontac mahong sonu worocha mabotoning. Muno sonu koing songga ogep itnahing. \v 12 Kombiarut, nonu guroc owi amnaot emoc matongidamon. Muno, nonu dogu kopot orin sum yaru boyömo yuot wömai emoc tongidamon. Yu wömai sumdec itmuya guroc ngo yangtorengidang. Guroc ngo woi kumbongon. \p O nonu kumbongon morömaot emoc tongidamon. \v 13 Tuna Kopotoroc yu emochon manomano kamongitac. Kamuna son muyu wo ambarac fogida temongitnung Woroc tongo son bongono wömunodec mabotoning. Muno son ayam soniot emoc tongga yanggiratnahing. \p \v 14 Oro worocha son emoc toctochon bot godip sogida akep tarut. Bot godip woi Kopotorochon mata boinno worochon doguno. O ihorocgon kundudarang soni tau weuna itongitnung. Kundudarang woi nongnongo kiap Kopotorocho son kamongitacma worochon doguno. \v 15 Woroc tongo son orung tom soni fiarut. Orung tom woi Kopotorochon fatmata ogepma owi amnadec fandat inoc inochon doguno. Son sa woce woce itongmuya ingoroc inongitnung, Kopotorocho owi amnaot irot tungu sicsicha kombihac. \v 16 O son tecmen banganda itongitnung. Tecmen woi kombing tobic tobichon doguno. Kombing tobic tobic soniho wömai dogu kopothon gunno ep dintutnobarac woroc wun omentac. \v 17 O son tec kutkut tohomu muhun. Tec kutkut woi Kopotorocho son inoha fogiuna batip idangma worochon doguno. O son Kunkun Yaruhon gopit bainat sogiarut. Gobit bainat woi Kopotorochon duc mata worochon doguno. \p \v 18 Oro son bongono muno Kunkun Yaruhon gesödec dönac youp tongitnung. Son muyu dönac foro ihonoihono yongitnung. O son etno itongoninga. Muno son muyu bongono muno ‘Kopotorocho kunkun owi amnani tong fatyehun’ yongo dönac youp tongitnung. \v 19 O ihorocgon ‘Kopotorocho noc tongfat nehun’ yongo dönac yongitnung. ‘Kopotorocho irotna tun yungan tuna nocho tong botoc botocna muno Kopotorochon fatmatano ogepma owi amnadec yong fandat inangot’ yongo dönac youp tarut. Fatmata wo wömai osuc öp idoc mahong önga wömai owi amna ambaracho woroc kombinung. \v 20 Kopotorocho ‘fatmata ogepma worochon youp amna iti’ yongo nanong mudoc. Foro worocha tongga woroc nocho ngo yi bucin itat. Worocha sontho ‘Kopotorocho tongkoing tong nampun’ yongo dönac youp tarut. Woroc tuya noc ogep botoc botoc fohong fingga fatmata owi amnadec orongigon inong yongedengat. \s1 Mata madango \p \v 21 Tikikasho wömai nocho tingting sinom itatno o yaö youp tongitatno worochon fatno kanangoc. Yu woi oröc noni sinom. O yu Morömahon youpha koing songmuna karupgon maimun faditac. Yu youp amna ogepma sinom iditac. \v 22 Nocho ‘son nontho tingting sinom idamonma worochon fatno kombiarut’ yongo yu inong muaya sonot ehangoc. Tongo yu sonot engmuna irot soni imongtoc tongo tong koing tong kamangoc. \p \v 23 Oro oröcnai, Kopotoroc Nandöng noni orin Moröma noni Duic Yesu yu irot soni tun guc mauna kombing tobic tobic soni koing soun. Tongo irot tong fup tong imoc imoc kiapmo sonidec moröma itun. \p \v 24 Oro Kopotorocho owi amna ambarac Duic Yesuha toup kombing-idangma yu yang banangga idit itonggong koing imangoc.