\id 1CO - yau \h 1 Korin \toc1 Polho Duichon suraro Korin taun idungma ‘yuha’ yongo bapiya ngo irim togoc \toc2 1 Korin \toc3 1 Korin \mt1 1 Korin \mt2 Polho Duichon suraro Korin taun idungma ‘yuha’ yongo bapiya ngo irim togoc \ip Yongburoc mata: Bapiya ngo wömai Polho Duichon suraro Korin taun idungma yuhon mepmo topic topicha irim togoc. Korin nano yu wömai Morömahon fatmata ogepma Polhon ducdecma fodibo kombigung mahong mit wömai mepmo foro ihono ihono yudec öngkubung. Tuna Pol yu worochon fatno kombingga ‘Korin surarohon kombing tobic tobicnoho singkauna yu toroc kiap ogepmano imu faic-yit’ yongo yu suraroha yong fasun mata irim togoc. \ip Auma wömai oimnahon yong tuctuc mata. O auma wömai ingoroc, Duichon owi amnani yu muyu Kopotorochon Kunkun Yaruho angbanauya worocho yuhon itong-gongno fasun impun. O auma wömai suraroho yong moröng kiap ogepma tingting-no tanitnung. O auma wömai ingoroc, Kunkun Yaruho Duichon owi amnani suraro tong koing toctochon guram kiapmo inoin inoin imongitac. Oro sapta 13 wocin wömai Polho nucno irot tong fup imoc imochon yong tuctuc mata moröma sinom yogoc. \c 1 \p \v 1 Noc Pol noc Duic Yesu yuhon aposelno. Kopotorocho ‘noc aposel youp woroc towa’ yongo soworegoc. Tuna nocot oröc noni Sostenesot notho \v 2 Kopotorochon suraro Korin taun idangma sontha bapiya ngo irim tongo sidaya ongeyac. Kopotorocho ‘son inoin kunkun feno idarut’ yongo Duic Yesuhon madec inoha fogitdegoc. O songon muno, owi amna guroc danong sa woce woce itmuya Moröma noni Duic Yesu yuha yong moröng imongidangma yu ambaracho Kopotorochon kunkun fat idang. Tuna notho mata ngo son ambaracha sidaya ongeyac. \v 3 Kopotoroc Nandöng noni orin Moröma noni Yesu Duic yuho kang banaunya irot soni gucno idarut. \s1 Korin suraroha tongga Polho Kopotoroc ecec inongidoc \p \v 4 Kopotorocho son Duic Yesu yuhon madec kang banangmuna tong ogep tong kamogoc. Tuna nocho worocha kombingga bongono muno ‘sontha’ yongo Kopotoroc ecec inongitat. \v 5-6 Nontho osuc Duichon fatmata ogepma fandat kanongidomonma worocho urop irot sonin koing songga itac. Worocha tongga sonthon kombic kombic soni yapmu auha madocmui idina sonu fatmata ogepma orongi yong fandat tongidang. \v 7 Worocha tongga sonu Kunkun Yaruhon guram auha madocmuing. Muno, sonu ‘Moröma noni Yesu Duic yu öngkung tangtang tong nimpun’ yongo yuha torengga ididang. \v 8 Yuho son ogepgon kangtoreuna kombing tobic tobic soni masingkaic. Tuna Moröma noni Yesu Duic yu wönggon ehangocan bongono wocin wömai sonu tong bumbum soni muno, nongnongo itnahing. \v 9 Kopotorocho son kangmurat matic. Muno yu ‘sontho Manano Yesu Duicot irot tungu iditnung’ yongo kanong yongo sonot edengoc. \s1 Korin suraroho kombic kombic foro wohon wohon fogitmuya ficfuc togung \p \v 10 Oro oröcori, noc Moröma noni Yesu Duic yuhon madec kiring kamongga ingoroc kantiwa: Son muyu kombic kombic soni o duc mata soni o irot soni wo tungugon singmuya ficfuc toninga. Tuna suraro soni koing songga ogepma sinom engoc. \p \v 11 Oro oröcnai, Kloehon fenodecma amna auho ingoroc nanogung: Son bonip sonidec irot tungu maec. Muno sonu yong osut ihono ihono tongidang. \v 12 Auho wömai ingoroc yongidang: “Noc Polhon yo.” O auho yongidang, “Noc Apoloshon yo.” O auho yongidang, “Noc Pita-hon yo.” O auho yongidang, “Noc Duichon.” \v 13 Tingting oro? Duic yu fuc togocha woha noc Pol nocho ‘sontha’ yongo ep goröcdec ombotha woha sonu nochon madec yamuc gubunghu nuhun? \v 14-15 Muno sinom, nocho wömai suraro sonidecma amna yaigon yamuc gung imogot. Auma woi Krispus o auma Gaius. Worocha tongga amna auho ingoroc yocyocno maec: ‘Non Polhon madec yamuc gubomon.’ Muno sinom, worocha noc Kopotoroc ecec inongitat. \v 16 Oro nocho amna au yamuc gung imogotma woi Stefanas orin yuhon feno. Wohong nocho owi amna au ihorocgon yamuc gung imogothu munohu wo wömai edet nampac. \v 17 Duicho ‘goc owi amna yamuc gung imongidiruc’ yongo mananong mudoc. Muno, yuho nanong mudocma wömai fatmata ogepma owi amnadec fandat inoc inocha nanong mudoc. Tuna nocu youp worocgon tongitat. Wohong nocu guroc amnahon kombic kombic tanmaina owi amna wodic wodicha inong yamuc matongitat. Muno, nocho Duic ep goröcdec ombocma worochon gesö taa weicyit. \s1 Duic yu Kopotorochon gesö orin kombic kombic ino yabitno sinom wo nindahac \p \v 18 Boinno sinom, owi amna gorong onggongon fat idangma yui ingoroc yongidang: ‘Yesu ep goröcdec ombocma, mata woroc woi bumbumyi.’ Yu ihoroc yongidang mahong non owi amna Kopotorocho inoha fogidocma, nonu wömai ingoroc kombingidamon: Ep goröchon matano woi Kopotorochon gesö moröma. \v 19 Kopotorochon bapiyadec wömai worochon yong tuctuc mata ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Kombic kombic guroc amnaho yangamin ogepma sinom ididangma woroc wömai nocho ta bumbum yangoc.” \rq (Aisaia 29:14)\rq* \p \v 20 Kopotorocho tuna guroc ngorochon kombic kombic ambarac bumbum yongbödengitac. Worocha wömai kombic kombic amnaho tingting sinom yontang? O fandat fandat amnaho yaö mata ninontang? O ihorocgon amna matahogon emoc tongidangma yuho tingting yontang? Yuhon matano tungu au maic. Muno, yuhon mataho Kopotorocho yangamin bumbumyi sinom iditac. \v 21 Kopotorochon kombic kombic woi ino yabitno sinom. Worocha yu osucgon kombigoc, guroc amna yu inoin kombic kombicdec Kopotorochon foro angit makombining. Wohong fatmata ogepma amnahon kombic kombidec bumbumyi itacma uyap worocdec wömai Kopotorocho kombing tobic tobic owi amna fogiuna batip idang. \p \v 22 Yuda nano yu momphon toroc kiap moröma yacyacha kombiang. O Grik nano yu kombic kombic ogepma sogit sogitha yang. \v 23 Wohong nonu fatmata tungu ingoroc yong fandadidamon. ‘Yesu Duic yu ep gorödec omboc.’ Mata worocho wömai Yuda nanoho kombiuya irotno obukongitac. O Grik nanoho mata wo kombiuya bumbumyi sinom itac. \v 24 Wohong Yuda nanohu o bumbumyi nanohu, owi amna ambarac Kopotorochon mambocno kombingidangma yu wömai kombing-deang: Duic yu woi Kopotorochon gesö orin kombic kombic yabitno itac. \v 25 Kopotoroc yu guroc amnahon kombic kombic matanitac. Muno, guroc amnahon kombic kombic ogepma woi Kopotorocho yangamin bumbumyi sinom. O guroc amnahon gesöno moröma woi Kopotorocho yangamin singo sinom. \p \v 26 Oro oröc ori, son torop soni yaarut. Kopotorocho son kanong yogoc mahong guroc amnaho yangamin wömai sonidec kombic kombic ogepma maec. Muno sonu bumbumyi idang. O amna moröma sonidec tungutnigon idang. O amna tungu tunguhon feno woi manobarac. \v 27 Kopotoroc yu ‘guroc ngorochon kombic kombic amna yangam fap tong impiwa’ yongo amna kombic kombicno moröma muno, yu woroc inoha soworegoc. O yu ‘amna mabarac yu yangam fap tong impiwa’ yongo amna mano muno yu woroc soworegoc. \v 28 Owi amna guroc amnaho yangamin boyömo ididangma woroc sinom wömai Kopotorocho inoha soworengitac. Yu guroc ngorochon yapmu moröma ambarac dongyun mointuya yapmu boyömo itbödeang. \v 29 Worocha tongga guroc amna auho Kopotorocho yangamin inoin mano töc töcno wömai maec. \v 30 Muno sinom, Kopotorocho inoin kombic kombic ino yabitno tanitacmaha tongga sonu Duic Yesuhon madec itonggong koing sogidung. Duic yu Kopotorochon kombic kombic ino yabitno tuna boinno öngkuuna nonu wömunodecma öcangyana muuya Kopotorocho yangamin nongnongo kunkun idamon. \v 31 Worocha wömai nonu Kopotorochon bapiyadec mata irim toctocyi itacma worochon torocgon tongitnahamon: \li1 “Amna auho inoha borongdetninga muno, non muyu Kopotorochagon borongdeditnahamon.” \rq (Jeremaia 9:24)\rq* \c 2 \s1 Kunkun Yaruho Polhon matano imongtoc togoc \p \v 1 Oro oröc ori, nocho osuc sonot engmaina Kopotorochon fatmata ogepma fasun kamogotma woi kanong yamuc makanongidot. O amna morömaho mata ubarago fandat kanongidangma ihoroc nocu matogot. Muno, nocho mata komanang docutnogon kanongidot. \v 2 Nocho ‘kombic kombic tungugon kantiwa’ yongo sonot ebot. Woi Yesu Duic ‘nontha’ yongo ep goröcdec wuya ombocma yuhon fatmatagon fandat kanogot. \v 3 Nocho sonot engmaina gapgap yongo orin kudat konoc konoc tongo orin mata yocyocha botongga, toroc ihorocno tongo sonot ididot. \v 4 Tongo nocho fatmata fandat kanongidotma woi ‘nakain kombic kombic morömaho irot soni mongurac toun’ yongo makombigot. O nocu unac mata ibibo makanongidot. Muno sinom, Kunkun Yaru yu wömai nochon mata imongtoc tuna worocho irot soni sakang kamogoc. \v 5 Worocha tongga sonthon kombing tobic tobic soni amnahon kombic kombicha maöngkuboc. Muno, Kopotorochon gesö moröma worocho wömai kombing tobic tobic soni forosigoc. \s1 Kunkun Yaru yuhogon wömai Kopotorochon irot kombic kombic nimongitac \p \v 6 Kombiarut, amna kombing tobic tobicno koingo idimangma yuho kombiuya non fatmata ogepma fasun kamongidamonma woi ogepma sinom itac. Wohong guroc ngorochon morömo yui nochon mata kombiuya bumbumyi iditac. Yu woi gorong onggongon fat idang. \v 7 Oro nontho wömai Kopotorochon irot kombic kombic ino yabitno woroc fandat kanongidamon. Kopotorocho sa guroc abe magabocanu bongono wocin wömai yu urop ‘non yuhon yaguno idit sadec itnahamon’ yongo yong torop singdegoc. Wohong kombic kombic wo wömai osuc öp idoc mahong önga nonu wo eran fandadidamon. \v 8 Wohong guroc ngorochon morömo yu Kopotorochon kombic kombic wo tuctugo makombigung. Tuctugo kombinggahai wömai yu mom yagunohon Morömo sogito ep goröcdec mawup. \p \v 9 Kopotorochon bapiyadec worochon mata ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Kopotoroc yu owi amna yuha toup kombingidangma yuha yapmu ogepma sinom tong arangarang tong sigoc mahong amna au yu daroho magoc, o amna auho onggimoho makombigoc, o ‘woroc boinno engoc’ yongo amna auho makombigoc.” \rq (Aisaia 64:4)\rq* \p \v 10 Amna auho Kopotorochon kombic kombic öpma wo makombigung mahong nontha wömai Kopotorochon Kunkun Yaruho wo eran nindagoc. Kunkun Yaru yu manomano ambarac kombihac. Yu wömai Kopotorochon irot kombic kombic öpma wo angtangtang tongga kombingbödengitac. \v 11 Non amna nonu wömai nuc nonihon irot kombic kombic angtangtang matongidamon. Amna worochon yaruno yuhogon wömai irot kombic kombicno kombingbödehac. O worochon torocgon wömai amna auho Kopotorochon irot kombic kombicno ango makombiic. Muno, Kopotorochon Yaru yuhogon wömai kombingbödehac. \v 12 O nonu wömai guroc ngorochon dogu boyömo au masogidomon. Muno, nonu Kopotorochon Yaru sogidomon. Kopotorocho yu inong muuna noniot ebocmaha tongga nonu tuctugo kombiamon, Kopotorocho ‘nontha’ yongo yaö youp sinom togoc. \p \v 13 Oro guroc amnaho fandat ninuya nonu fatmata ogepma mayongidamon. Muno sinom, Kunkun Yaruho Kopotorochon kombic kombic fandat ninongitacma worochong nonu owi amna Kunkun Yaru sogit sogityima yu fandat inongidamon. \v 14 Owi amna Kunkun Yaru masogiima yu wömai Kunkun Yaruhon mata kombiu tuctuc mayic. Kunkun Yaru yu wömai Kopotorochon manomanoha fandat ninongitac. Worocha tongga owi amna Kopotorochon Yaru masogiima yu matano kombiuya bumbum yac. \v 15 Owi amna Kunkun Yaru sogiima yu wömai manomano ambarac yangsoworengga tuctugo kombingidang. Wohong amna auho yu yangsoworec soworecno wömai maec. \v 16 Worochon matano wömai Kopotorochon bapiyadec ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Amna auho Morömahon irotno makombic! Worocha amna auho Moröma fandat inontacno woi maec.” \rq (Aisaia 40:13)\rq* \p Worochoi oro, nonu wömai Morömahon Yaru sogidomon, worocha tongga nonu yuhon irot kombiamon. \c 3 \s1 Korin suraro yu abe managumboc mumdec idangmahon toroc idung \p \v 1 Oro oröc ori, sonu Kunkun Yaruhon toroc abe maitongidang. Muno sonu abe guroc ngorochon toroc kiapdec itongidang. Kombing tobic tobic soni woi abe singo. Son abe managumbochon toroc idang, amna orongihon toroc muno. Worocha tongga nocho mata orongi makanongidot. \v 2 Muno nocho mata singo mum simbang kanongidot. Son nacno koingo nocnocha abe arangarang yongga maidungmaha. O önga wömai ihorocgon son arangarang yongga maeng. \v 3 Sonu abe irot osucnohon toroc kiapdec itongidang. Sonu nucno yanggiraun yanggiraun tongga mata metec toup yongidang. Worocha nocho kombihat, sonu guroc ngorochon owi amnahon toroc kiapdec itongidang. \v 4 Amna au ingoroc yongitac: ‘Noc Polhon.’ O auho wömai yongitac ‘nocu Apoloshon.’ Son ihoroc yong tongidangma woi tingting sinom? Woi guroc ngorochon toroc kiapgon tanda yongidang. \p \v 5 Apolos woi numa? O ihorocgon noc Pol noc woi numa? Nodu yait yait Morömahon youp amnagon idamot. Morömaho ‘notho nodin nodin youp toda’ yongo ninong mudoc. Tuna youp nodiha tongga sonu Yesuha kombing tobing imongidang. \v 6 Nocho wömai kombing tobic tobichon yitno mögot. O Apolos yu wömai yitnodec yamuc imong tonggoc. Wohong Kopotorocho youp nodi tong guram togocmaha tongga kombing tobic tobic soni dogo köngga macfigoc. \v 7 Amna yitno mögocma orin amna yamuc korigocma yui youp amna komanang-nogon mahong Kopotorocho kombing tobic tobic soni tong koing togocma yu woi youphon Morömo. \v 8 Amna yitno mögocma orin amna yamuc korigocma yu kiapmo tungugon idamoroc. Aumaho aumahon öngitno maec. Muno, yu inoin inoin youp tongga idinya Kopotorocho yuhon youp angsoworengga worochon toroc wöngnacno imangoc. \v 9 Nodu wömai Kopotorochon youp ban tongidamot. O sontho wömai Kopotorochon ön orin böcno idang. \s1 Yesu Duic yui kombing tobic tobic nonihon forodongno sinom \p \v 10 Oro, sonu Kopotorochon böc idang. Kopotorocho noc nang banauna kombic kombic ogepma namuna nocho böc worochon forodongno sigot. Foro siaya amna auho woroc koroc böcno temongmu öngitac. Worochoi oro, soni woho, sonu böc tobic tobic youp tongidangma woi kombic kombicho tongitnung. \v 11 Kombiarut, böchon forodongo woi Yesu Duic. Worocha amna auho böchon foro-dongno au sicsicno wömai maic. \p \v 12 Oro amna auho wömai gol sogida forodongno woroc koroc böc youp tonahing. O auho wömai silwadec tonahing. O auho wömai sop wöngnacno önggöngyi sogida tonahing. O auho wömai epdec tonahing. O auho wömai gamdec tonahing. O auho wömai owen fogida tonahing. \v 13 Yu böc youp ihoroc tong tongo idiya ongga Yesu yu wönggon ehangoc. Oro bongono wocin wömai epho amna tungu tunguhon böc toctoc kiapmo toroc tangoc. \v 14 Amna auhon youpno koing songga idinai wömai amna worocho youpnohon wöngnacno sogiangoc. \v 15 Wohong amna auhon youpno dingga bisong ongung-ocma wömai amna worocho youpnohon wöngnacno masogiic mahong amna ino wömai magorong ongic. Muno, epho wömai amna woroc diuna focfoc kombiangoc mahong yu ino wömai batip engoc. \s1 Kopotorochon suraro yu Kopotorochon kunkun böc itac \p \v 16 Sonu ingoroc makombiinghu nuhun? Kopotorochon kunkun böc woi soni. O Kopotorochon Kunkun Yaru yu irot sonin iditac. \v 17 Kopo-torochon idit böc woi ungoma kunkun itac. O böc woroc woi soni. Worocha tongga amna au yu böc woroc tun obökunai wömai Kopotorocho amna wo urago imongo tun obukontac. \s1 Amna auhon ma töngitninga \p \v 18-19 Son soniin imanang mata kombing tobininga. Kombiarut, guroc ngorochon kombic kombic wömai Kopotorocho yangamin bumbumyi itac. Worocha wömai amna au bonip sonidecma yu ‘noc guroc ngorochon kombic kombic ambarac fogitdup tat’ yongo kombiantacanu wömai yu Kopotorocho yangamin amna bumbumyi entac. Tongo yu muyu irotno ibaruna guroc amnaho yangamin amna bumbumyi simbang öngkupun. Ihoroc entacanu wömai yu Kopo-torocho yangamin amna ogepma kombic kombicnobarac engoc. Kopotorochon bapiyadec wömai worochon mata ingoroc itac: \li1 “Kopotoroc yu guroc amnahon kombic kombic wömuno iban imuna wömunonoho ino wentac.” \rq (Jop 5:13)\rq* \p \v 20 O mata au ingoroc itac: \li1 “Moröma noni yu kombihac, kombic kombic amnahon irot kombic kombicno woi boinno mafii boe engoc.” \rq (Buk Song 94:11)\rq* \p \v 21 Worocha sonu amna auhon ma onoce töninga. Muno sinom, manomano ambarac woi soniingon. \v 22 Woi noc Polhu o Apoloshu o Pitahu o sa guroc ngorochu o itonggonghu o omochu o manomano önga idangmahu o manomano mit itnahingmahu woi ambarac soniingon. \v 23 Soni wömai Duichon fat o Duic yui Kopotorochon fat itac. \c 4 \s1 Morömahogon wömai youp amnani yangsoworeangoc \p \v 1 Worochai oro, son muyu ma noni önoce tönginga. Muno son muyu nontha ‘Duichon youp amnani idamon’ yongo kombingitnung. Kopotorocho non inoin irot kombic kombic öp idocma woroc nindauna nonu wo angtorengidamon. \v 2 Tongo yu ‘nontho yuhon youp angitgon tongitnahamon’ yongo kombihac. \p \v 3 Oro nocho yuhon youp angit tongitatha woha muno woroc wömai sonu angit masoworening. O guroc amna au woi ihorocgon nakain youp mangsoworeic. O noc naka ihorocgon nakain youp masowo-rengitat. \v 4 Nocu nakain tong bumbum au makombit. Wohong noc nakaha ‘noc amna nongnongo itat’ ihoroc mayit. Muno, amna tungu-hogon wömai noc soworeangoc woi Moröma noni yuhogon. \v 5 Worocha sonu yapmu auhon matano karupgon soworengga yu bödeicha. Muno, son muyu mata yun bödec bödec Morömo yuhagon torec itnung. Yuho engmuna manomano öpma ambarac kumbongnodecma fogiuna yagunodec eran itnahing. O yuho amnahon irot kombic kombic öpma tuna eran idiya Kopotorocho wo yangsoworengga amna tungu tungu inoin inoin yong borong mata inangoc. \s1 Korin suraro yu inoha toup borongdedidung \p \v 6 Oröc ori, nocho son tongfat keckecha Apolos orin nochon idit kiap kindaat. Toya son muyu nothon toroc kiap nodi angmuya tanitnung. Tongo son mata Kopotorochon bapiyadec irim toctocyi idangma wo angyembotninga. Son soniha borongdetmuya amna auha yong moröng imongo o amna auha yong saha yong imongo kiap ihorocno tongitninga. \v 7 Tingting oro, numaho ‘goc amna auhon yangtorecno iti’ yongo tohong gugoc? Manomano itkamangma woi ambarac Kopotorocho komanang kamogoc. O son manomano komanang sinom fogidunganu wömai ma soni onoce töctöcno maec. \p \v 8 Mayain son soniha toup sinom borongdedidang. O son soniha kombiang, ‘non yapmu auha madöcmuamon yo, kombic kombic orongi ambarac noniot itbödeang yo, non ambarac amna moröma itmanaina aposel yanggirat bödeamon yo.’ Son soniha borongdeda ihoroc kombingidang. Wohong nocho ingoroc kantiwa, sonu boinno amna moröma ipma wömai nocho kombiaya ogepma sinom in. Tongo sonot nonot ambarac amna moröma itnam. \v 9 Wohong kou sinom ihoroc muno. Nocu kiap au ingoroc angitat: Kopotoroc yu non aposel ma sogidomonma omocene sinom fohong nugoc. Nonthon ma noni maec, nonu omomphon fat itongidamon. Tongo amnahu o sum yaruhu yu ambarac ning fiuya uroci sinom ididamon. \v 10 Duicha tongga nonu amna bumbumyi simbang itongidamon. Wohong sonu ihoroc muno, sonu wömai Duicha kombing tobing imongmuya amna kombic kombicbarac öngkubung. Nonu wömai gapgap yamon mahong sonu koing sogung. Owi amnaho son kang gendingidang mahong nonthai ninong saha tongidang. \p \v 11 O nonu bongono muno nacno yamucha worec nimongidang. O tec nap noni woi wirac wiracyi fogidtongidamon. O amnaho ningo dou obukongidamon. O böc noni ogepma maitnimuya uyapgon itongidamon. \v 12 Non noniin obudec youp morö tongga gapgap yongidamon. O amnaho möpmo tong nimontanganu wömai nonu ‘Kopotorocho yu ogep tong impun’ yongo dönac yongidamon. O amnaho toroc wömuno tong nimuyai wömai nonu mata mayi mepmo wo sumbodidamon. \v 13 O amnaho yong saha mata ninuyai wömai nontho irot guc mata iban imongidamon. Nontho wömai amnaho yangamin idu fidang, totnongec morima simbang itongidamon. O amna ambaracho nontha kombiuya betni o urocni sinom idina ididamon. Osuc omoce singga idtengga engga önga ihorocnogon ididamon. \s1 Korin suraroho Polhon toroc kiapmo tanitnung \p \v 14 Nocho ‘yangam fap tong kampiwa’ yongo mata wo matot. Muno sinom, sonu nochon gungacnai sinom idang. Worocha noc ‘uyap ogepma kindawa’ yongo garac mata wo ganotma. \v 15 Amna koböcma sinompho son kangtorengga Duichon uyap ogepma kindac kindacha tang mahong nandöng soni sinom wömai noc tunguhogon itat. Nocho fatmata ogepma fandat kanoya sonu foro singga Duic Yesuha kombing tobing imogung. Worocha nocu nandöng soni itat. \v 16 Tongo nocho mata orongi ingoroc kiring kampiwa: Son muyu nochon toroc kiapna tanitnung. \v 17 Foro worocha tongga nocho Timoti inongmuaya sonot ehangoc. Yu woi nochon manana sinom, noc yuha toup kombingitat. Yu wömai itonggongno Moröma noniha bogigoc. Yu wömai nochon itonggong kiapna kombingbödehac. Yu kombihac, nocho Duichon toroc kiapdec itongitat. Tongo yu sonot engmuna woroc fandat kanangoc. Nochon mata orin itonggong kiapna woi tungugon, yaitni muno. Tongo noc mata worocgon böcsa danong kombing tobic tobic surarodec yong fandaditat. \p \v 18 Oro soniotma amna auho ‘Pol nonot maehic’ yongo önggöngyi toup tongidang. \v 19 Worochoi oro, Morömaho kombiunai wömai noc karupgon sonot ehangot. Ehangotma woi amna önggöngyi worochon duc mata kombic kombichagon muno. Nocho engmaina yuhon gesö toroc tangot. \v 20 Wömai yaha, Kopotorochon mom toboruchon foro woi duc mata yocyocgon muno, worochon foro woi youp gesöbarac toctochon. \v 21 Oro son tingting kombiang? Nocho ‘önggöngyi kiap soni tobiwa’ yongo farac sogito sonot eham? Woha ‘irot mongorec tong kampiwa’ yongo irot gucot eham? \c 5 \s1 Suraroho göra toctoc amna dong yararut \p \v 1 Oro, owi amnaho mata ingoroc yuya kombihat: Sonthon bonip sonidec amna au yu toroc kiap yangam fapfapni moröma sinom tongitac. Yu woi fanohon oweno sogida göra tongitac. Toroc kiap worocho woi wömuno sinom, bumbumyi nano yu worocha ihorocgon ‘angit maec’ yongo kombingidang. \v 2 Wohong sonu worocha irot mep tongga yangam fapfap mating. Muno, son soniha kombiang, non suraro ogepma sinom idamon yo. Kombiarut, son amna worocot kondong itninga. Muno son muyu yu bonip sonidecma taruya ongoun. \v 3 Boinno, nochon godip föpnaho wömai korungon itac mahong irot kombic kombicnaho soniot itac. Tongo nocho amna görani yuhon matano urop ya bödec. \v 4 Non ingohong tona, son muyu suran tarut. Tuya nochon yarunaho orin Moröma noni Yesu yuhon gesöho worocho sonot idinya \v 5 son amna wo dogu kopothon oburodec tohong siarut. Ihoroc tonaya wömai amna worochon godip föbo obökangoc mahong yaruno wömai Morömahon bongono morödec itonggong koing sogiangoc. \p \v 6 Son soniha borongdedidangma woi angit maec. Mata tepmo au ingoroc itac: Yis docno obmugontho tuna nacno sowarango moröma out töngitac. \v 7 Worocha son yis osucno yongo fongyu ongbödearut. Kopotoroc yu Pasowa öret noni urop tongbödegoc. Woi Duicho ‘nontha’ yongo ombocma. Worocha tongga nonu urop nacno sowarango wego yisno muno woroc simbang idamon. \v 8 Worocha non toroc kiap wömuno imana fauna Pasowa nacno noni irot gucot yisno muno nana. Nacno yis osucno woroc wömai mananin. Yis osucno woi irot kombic kombic wömuno orin amna dou moin toctoc kiap worochon doguno. Wohong nacno sowarango yisno muno woi nucni irot imocimoc orin mata boinno yocyoc toroc kiap worochon doguno itac. \p \v 9 Oro, bapiya osuc irim togotma wocin wömai nocho ingoroc kanogot: Son owi amna göra youp tongidangma yuot kondong itninga. \v 10 Nocu guroc ngorochon owi amna wömunoha mayot. Muno, son amna ihorocnoma dou fatno sinom tonggai wömai son guroc ngo imu faun. Guroc ngorochon owi amna yu wömai youp göra tongidang, o yu inohagon kombingidang, o yu nucniot silip matongidang, o yu nucni tonguc yec imongo usem tongidang, o auho wömai imanang kopotorocha yong moröng imongidang. \p \v 11 Nocho ‘son muyu yu dongyu fatnung’ yongo irim matogot. Muno, ‘amna au yu inoha yongidang, noc Yesuhon madec oröc soni itat yo’ mahong yu göra youp tongidang. Oro son muyu amna ihorocnoma dongyu faditnung. Yu owi göra tongitachu o nucnihon manomano yang irup möngitachu o imanang kopotorocha yong moröng imongitachu o amna auha mata metec yongitachu o yamuc koingo toup nongga bumbum yongitachu o nucni inong yungga manomanono usem fongitachu, oro son amna ihorocnomaot kondong iditninga o ihorocgon yuot nacno kondong nongitninga. \p \v 12-13 Wohong owi amna Duichon surarodec masakau ficficyi idangma yu wömai nocho mayangsoworengitat. Muno woi nochon youp muno, yu wömai mit Kopotorocho yangsoworengga matano yun bödeangoc. Wohong owi amna suraro gombo ganang idangma yuhon toroc kiap soworec soworec woi sonthon youp soni. Kopotorochon babiyaho ingoroc yac: \li1 “Son wömuno toctoc amna bonip sonidecma dongyaruya ongorut.” \rq (Lo 17:7)\rq* \c 6 \s1 Amna Yesu makombing tobing imongidangma yuho Kopotorochon owi amnahon matano yu bödeninga \p \v 1 Oro, son bonip sonidecma amna yai yu ‘mata noti tobida’ yongo bumbumyimahon mata youpdec ongontamorocma woi angit intha woha muno? Woi muno sinom, surarohon matano wo wömai kunkun suraro inobut tobingitnung. Toroc kiap ihorocnoho wömai angit entac. \v 2 Sonu ingoroc makombinghu nuhun? Kopotorochon kunkun suraroho wömai mit mom sa guroc ambarachon matano yangsoworengga yu bödeangoc. Oro sonu mom sa guroc ambarac yangsoworenahinganu wömai sonu tingtinga mata bonip sonidec öngkungidangma woroc soworengga tobic tobicha makombing? \v 3 O sonu ingoroc makom-binghu nuhun? Nontho mit sum yaru yang soworenahamon. Woi yapmu moröma. Worocha non öngahon itonggongon manomano obuguma wo ogep soworengitnahamon. \v 4 Wohong sonu wömai mata soni amna kombing tobic tobic surarodec masakau fii idangma ‘yuho tobinung’ yongo kombingidang yo! \v 5 Soniohong yangam fap tarut! Tingting oro? Son bonip sonidecma amna auho kombic kombicno ogepma maechu nuhun? Muno, noc kombihat, bonip sonidec wömai amna orogoma idang. Yu ogep surarohon mata soworengga yun bödeup. \v 6 Wohong son soniin mata soni matobing idang. Muno, oröc auho örugo yangada bumbumyi nanohon mata youpdec töngitac. Mayain, kiap ihorocno woi angit maec! \p \v 7 Oro, son bonip sonidec wömuno koböcma idiya woha tongga mata köboc dou fuduiya son nuc soni mata youpdec fohong yungidang. Tuna kiapmo worocho wömai ingoroc nindahac: Son urop tonguc yecyecdec sing kangbödegung. Kombiarut, amna auho toroc wömuno tong gamuyai wömai gocu urago wönggon iban imirocha. O amna auho önggönyi tong gamongo gochon manomano usem fongunai wömai gocho yu angbanaya fongoun. \v 8 Wohong sonu ihoroc matongidang. Muno, sonibut oröc soni önggönyi tong imongga manomanono usem fongidang. Son toroc wömuno ihoroc nucno tong imun imun tongidang. \p \v 9 Kombiarut, amna wontucmuno yu Kopotorochon midim sabarac sadec mangoning. Son soniin irot imanang inong yuning yit. Amna owi göra tongidangmahu o imanang kopotorocha gending imong-idangmahu, o owiop gumanidangmahu, o amnaho amna auot toroc kiap yangam fapfapni tongidangmahu, \v 10 o usem tongidangmahu, o amna gipmohu, o amna yamuc koingo nongga bumbum yongidang-mahu, o amna nucniha möp yongo tongidangmahu, o amna au yang-girada manomanono usem fongidangmahu, oro amna ihorocnoma yu wömai Kopotorochon midim sabarac sa woce mangoning. \v 11 Osuc wömai amna au sonthon toropdecma yu toroc kiap worocotmagon tongidung. Wohong Kopotorocho wömuno soni tong sac tong kamogoc. O yuho tuna sonu yuhon kunkun feno idang. O yuho tuna sonu nongnongo idang. Woi Moröma noni Yesu Duichon madec orin Kunkun Yaruhon gesödec ihoroc tong kamogoc. \s1 Godip föpnoni woi Kunkun Yaruhon böc \p \v 12 Oro, amna auho ingoroc yongidang: ‘Nocho orung itat, worocha noc ogep manomano ambarac tam. Bongbong maec.’ Mata woi boinno worochoi oro, manomano ambaracho wömai itonggong kiap ogepma matu öngkuic! Noc ogep manomano ambarac tontat mahong yapmu auho noc moröm tong namongo nangtoreicyit. \v 13 O amna auho ingoroc yongidang: ‘nacno woi modiphon, o modip woi nacnohon yo.’ Mata worocho woi boinnohong Kopotoroc yu nacno orin modip yait yait doun bödetahamoroc. O godip föpnoniho wömai owi göra toctochon muno. Muno sinom, godip föpnoni wo woi Morömahon youp toctochon. O Morömaho wömai godip föpnonihon Morömo itac. \v 14 Kopotorochon gesö moröma worocho Moröma noni Yesu omocdecma tun wekogoc. Tongo yu wömai non ihorocgon doun wekonahamon. \v 15 Kombiarut, godip föpsoni woi Duichon godip docno. Worocha wömai nocho Duichon godibo sogida owi uyapdecmadec ding fingga göra tontatanu wömai nocho toroc kiap wömuno sinom tontat. Ihoroc öngkuicha. \v 16 Kombiarut, amna au yu owi uyapdecmaot kondong entacanu wömai yu owi worocot godip föbo tungu entamoroc. Worochon matano wömai Kopotorochon bapiyadec ingoroc itac: \li1 “Yaima yu godip föbo tungugon entamoroc.” \rq (Stat 2:24)\rq* \p \v 17 Wohong amna au yu Morömadec dingfic entacma yu wömai yuot irot tungu entamoroc. \v 18 Son muyu owi göra toctochon toroc kiap imu fauna botongga korungon ongorut. Amnaho toroc kiap wömuno au tongidangma worocho wömai godibhon sumonne tongidang. Wohong amna au yu owi göra tontacma yuho wömai inoin godibo tun moin tontac. \v 19 Kombiarut, ‘Kopotoroc yu Kunkun Yaru irot sonin sing kamogoc. Tuna yuho irot sonin iditac. Worocha tongga godip föpsoni woi Kunkun Yaruhon kunkun böcno. Godip föpsoni woi sonthon fat muno, yu woi Kopotorochon. \v 20 Kopotoroc yu wöngnacno moröma sinom singo soni wögoc. Worocha sontho Kopotoroc yong moröng imongo godip föpsoni yuha boging imarut. \c 7 \s1 Oimnahon matano \p \v 1 Oro, sontho manomanoha tongga nanong ac toctochon bapiya siuya nocot eboc. Au wömai oimna toctochontha nanong ac tuya nocho worochon mata urago ingoroc iban kampiwa. Amna au yu owi matong sii komong entacma, kiap ihoroc woi ogep entac. \v 2 Wohong owi göra toctoc toroc kiapho toup morogicno sinom tacmaha tongga nocho ingoroc kombihat, amna ambaracho inoin inoin owenobarac entangma orin owi ambaracho inoin inoin opnobarac entangma kiap worocho wömai ogep in. \v 3 Opnohon godip föbo woi owenohon, worocha amna yu godibo kokoreicha. O worochon torocgon owihon godip föbo woi opnohon. Tongo owi ihorocgon godip föbo amnaha ‘muno’ yongo kokoreicha. \p \v 4 Owi yu inoin godip föbohon morömo maec. Muno, opno ot ino ot yu yait yait wömai worochon morömo ididamoroc. O ihorocgon, amna yu inoin godip föbohon morömo maec. Muno, oweno ot amnaot yait yait wömai worochon morömo ididamoroc. \v 5 Tungumaho aumaha me imongo godip föbo kokoreicha. Sotu ‘dönac youpgon toda’ yongo irot tungu singgai wömai son ogep bongono docutnogon ihoroc tontamoroc. Tongo mit wömai woroc godip föpsodi wönggon kondong siarun. Sonu godibhon ibibo angit mangtorengidangmaha tongga dogu kopotho son tonguc keicyit. \v 6 Nocho mata ngo yatma, wömai son tong fatkec kecha yat. Nongoru ‘kantiwa’ yongo makombit. \v 7 Amna ambaracho noc simbang oweno muno ipma wömai nocho kombiaya angit in. Wohong Kopotorocho wömai amna au kiap ihoroc tantanthon gesö imongitac o amna auma wömai youp auhon gesö imongitac. \p \v 8 Oro, nocho owi amna oimna matima orin owi kapi, sontha wömai ingoroc kantiwa: Sonu nakain toroc kiap tanmuya owiop mati itnahing-anu wömai ogep ip. \v 9 Wohong godibhon ibiboho son kanggirauna sonu wo angit mangtoreicanu wömai muyu, oimna tonung. Owiu amnaot idita toup kombingga irotno fadaicyit. \p \v 10 Oro son owi amna oimna toctocyi, sontha wömai nocho nongoru mata ingoroc kantiwa. Woroc woi nochon nongoru mata muno, ngoi Moröma noni yuhon. Woi ingoroc: Owi au yu opno imun faicha. \v 11 Wohong owi au yu opno imun faunai wömai owi worocho amna au wönggon tong siicha, yu muyu komong engoc. O yu kombiun matunai wömai yu wönggon ibarun fauna opno ot ongo irot tungu siarun. O ihorocgon amna son owe soni yaruya ongoninga. \p \v 12 O son owi amna au, sontha wömai nocho ingoroc kantiwa. Woroc wömai nochon matagon, Moröma nonihon muno. Woi ingoroc: Oröc noni auhon oweno yu Yesuha makombing tobing imontacanu mahong yu oröc noniot iditha kombiunai wömai yuho owi wo taruna ongicha. \v 13 O ihorocgon owi auhon opno yu Yesuha makombing tobing imontac mahong yu owi worocot iditha kombiunai wömai owi worocho amna wo imun faicha. \v 14 Wömai yaha! Amna kombing tobic tobicno muno yu oweno ot edengocmaha tongga yu Kopotorochon kunkun fat entac. O worochon torocgon wömai owi kombing tobic tobicno muno yu amna kombing tobic tobicnobaracma yuot edengocmaha tongga owi worocho Kopotorocho yangamin nongnongo entac. Oro kiap ihorocnoha wömai managumboc soni yui ihorocgon Kopotorochon kunkun fat idang. Kiap ihorocno maicanu, wömai managumboc soni Kopotorocho yangamin betni ip. \p \v 15 Worochoi oro, owihu o amnahu kombing tobic tobicno muno yu opnohu owenohu imun fatfatha yonggai wömai sontho yu yangmurat tuya ongorut. Worochon bongbong wömai maec. Muno, Kopotorocho ‘non irot gucot iditnahamon’ yongo non mambot ninogoc. \v 16 Goc owi, obaho irotno ibaruna Yesuha kombing tobiangocha woha muno woroc wömai gocho makombiroc. O goc amna, goc oweya tongfat yeia yu irotno ibaruna Yesuha kombing tobiangocha woha muno woroc wömai gocho makombiroc. \s1 Kopotorocho itonggong kiap nonin nonin soworeng nimogocma worochon torocgon idtongona \p \v 17 Oro, nocho nongoru mata ingorocno kombing tobic tobic suraro ambarac imongitat: Kopotorocho idit itonggong kiap nonin nonin soworeng nimongitac. Tuna non muyu worochon torocgon itongitnahamon. Kopotorocho kanong yogocan bongono wocin kiap ididungma worochon torocgon idtongonung. \v 18 Kopotorocho amna au inong yuna yuho godibo macmacyi idina wömai yuho ‘noc wönggon godibo tobingga ma-macmacyi itiwa’ yongo ticha. O Kopotorocho amna au inong yuna yu godibo ma-macmacyi idina wömai yuho ‘godibna mawa’ yongo ticha. \v 19 Woi godip macmacyi idithu o godip ma-macmacyi idit woi gurochon manomanogon. Wohong Kopoto-rochon nongoru mata tantanthon idit kiap, worochogon wömai yapmu boinno sinom itac. \v 20 Kopotorocho kanong yogocan bongono wocin sonu yaö kiapdec ididungma worocdecgon itongitnung. \v 21 Kopo-torocho ganong yuna gocu amna auhon youp wabkarac idorocanu wömai woroc, gocho kiap worocdegon itongidiruc, kombingbanac tirocha. Wohong orung idithon uyap öngkung gamunai wömai orung idiruc. \p \v 22 Kopotorocho yangamin wömai kiap ingoroc iditac: Amna au yu amna auhon youp wabkarac idina Moröma noniho yu inong yunai wömai amna worocho Morömaho yangamin orung entac. O amna au yu orung idina Morömaho yu inong yunai wömai yu Duichon youp wabkarac entac. \v 23 Kopotoroc yu sontha tongga wöngnac moröma togoc. Tuna sonu wönggon amna auhon youp wabkarac boyömo itninga. \v 24 Oröc ori, Kopotorocho son kanong yogocan bongono wocin itonggong kiap tingtingno sinom ididungma son muyu worocgon sakau fiuna Kopotorocho yangamin ogepma itong tongitnung. \s1 Owi amna berac oimna abe matiima yuhon matano \p \v 25 Oro, nocho owi amna berachon yongtuctuc mata kantiwa. Nocu beracha Morömahon nongoru au masogidot mahong Kopotorocho noc nang banango kombic kombic ogepma namuna sontho nochon mata kombing tobiarut. \v 26 Önga wömai mepmo foro ihono ihonoho nonot idang. Worocha nocho kombihat, owi amna beracho önga idangma kiap ihorocnogon idtongonung. \v 27 Gocu owi au urop tong sigorocanu wömai oweya wo imi faicha. O goc owi au abe matong sirocanu, wömai goc owi tongsiirocha. \v 28 Wohong goc owi au tong sicsicha kombinggai wömai ogep tong siantaroc, worochon bongbong maec. O ihorocgon owi berac au yu amna tongsiantacma worochon bongbong ihorocgon maec. Wohong owiop tiima yu wömai itonggong ngocin mepmo foro ihono ihono au fetnahing. Worocha nocho ‘kiap ihorocno sondec öngkuicyit’ yongo mata woroc kantat. \p \v 29 Oröc ori, nochon matahon foro wömai ingoroc: Bongono urop docutmahac. Worocha tongga amna owenobarac idangma yu oweno muno simbang iditnung. \v 30 O tong uroc tongga idangma yuho irot mep makombiima simbang iditnung. O borongdedidangma yuho maborongdeima simbang iditnung. O amna yapmu au wöangma yu woi ‘yapmu boyömo’ yongo kombingitnung. \v 31 O amna guroc ngorochon manomano youp imongidangma yu ‘woi yapmu moröma’ yongo worocdec ding finingyit. Wömai yaha, guroc ngorochon manomano woi urop bödec bödecha tac. Tuna idit kiap wego öngkuangoc. \p \v 32 O nocho ‘son guroc ngorochon manomanoha kombingbanac toningyit’ yongo tongfat keckecha yat. Amna au oweno muno yu wömai ‘Morömaho nocha irot ogep kombihun’ yongo Morömahon youphagon kombiantac. \v 33 Wohong amna owenobaracma yu wömai ‘owena nocha toup kombihun’ yongo guroc ngorochon manomanoha kombingbanac morö tongitac. \v 34 Tongo yu irot yai kombingga gesöno ohontac. Wohong owi opno munohu o owi berachu yu wömai irotno orin godip föbo Morömahagon boging imontac. Tongo yu Morömahon youphagon kombingga orongi tontac. Wohong owi wo yu opnobarac entacanu wömai woroc, yu ‘opna nocha toup kombihun’ yongo guroc ngorochon manomanoha kombingbanac morö tontac. \v 35 Nocho mata ngo son tongfat keckecha yat. Nocho nongoru koböc koböc yaru sonidec tong akep toctocha mayot. Muno, ‘son irot kombic kombic soni Morömadecgon singmuya itonggong soni yuho yangamin nongnongo itun’ yongo yat. \p \v 36 Oro amna au yu owi berac inoin fat sicsicyi yuha kombinggai ‘noc toroc kiap ogepma maindahat’. Tuna owi worocho yuha toup kombinggahai o amnaho uyap au makombiicanu wömai woroc, yu muyu inoin ibibogon tanto owi wo tongsihun. Worochon turongo maec. \v 37 Wohong amna au yu inoin irot tong koing tongmuna ibibo ogepgon angtorengitacma yuho kombiunai ‘owi berac woroc matongsiit yo,’ oro amna worocho yu ihorocgon toroc kiap ogepmagon tontac. \v 38 Worocha wömai ingoroc kombiamon: Amnaho owi berac tong siantacma yu kiap ogepma tontac mahong amnaho owi woroc matongsiicma yu wömai toroc kiap ogepma sinom tontac. \p \v 39 Oro, owi auhon opno abe wec idinai wömai owi wo yu amna worocotgon itun. Yu amna au tong sicsicha orung maec. Wohong opno omunai wömai owi wo orung ito amna au ogep tong siun. Wohong yu amna au Duichon surarodec masakau fiima tong siicha, muno yu muyu amna au Morömaha kombing tobing imongitacma ihorocnogon tongsihun. \v 40 Oro, nochon irot kombic kombic woi ingoroc: Yu opno muno engocma wömai borongdeda ogepgon engoc. O noc kombiaya Kopotorochon Kunkun Yaruho uyap ogepma nindangitac. \c 8 \s1 Bot arap imanang kopotorocha tong sobönga tongo ficficyimahon matano \p \v 1 Oro, sonu ‘bot arap imanang kopotorocha tong sobönga tongo ficficyi worochon yong tuctuc mata ninti’ yongo nanogung. Worocha nocho ngo worochon yong tuctuc mata kantiwa. \p Kombiarut, amna au yu yongidang, ‘Worochon foro non ambarac kombingbödeamon.’ Woi mata boinno yang mahong kombic kombic morömaho tuna amna au yu inoha kombiuna öngitac. Tongo yu surarohai ogepma matongfat yeic. Wohong amna au yu nucno irot tong fup tong imoc imochon toroc kiapdec itongontacanu wömai yu suraro ogepma sinom tongfat yeantac. \v 2 Amna au yu inoha kombiuna uuna yontac ‘nochon kombic kombicna woi moröma sinom yo’. Oro amna ihorocno yu wömai kombic kombic boinno ogepma au abe makombic. \v 3 Wohong amna yu Kopotorocha toup kombihacma yu wömai Kopotorocho yu kombing imocno sinom tac. \p \v 4 Oro, nocho bot arap imanang kopotorocha tong sobönga toctocyimaha ingoroc kantiwa. Nonu kombiamon, imanang kopotoroc yu yapmu boinno muno. Kopotoroc boinnoi yu tunguhogon itac. \v 5 Boinno, dogu boyömo yu momdechu o gurocdechu woce woce ididang. Tuya amna auho yuha ‘moröm noni’ orin ‘kopotoroc noni’ ihoroc yongidang. \v 6 Worochoi oro, nonu Kopotoroc tungu yuhagon kombing imongidamon. Yu woi Kopotoroc Nandöng noni. Yuho mom saguroc manomano ambarac dongyun öngkubung. Tuna nonu itonggong noni yuha bogigomon. O ihorocgon Moröm noni yu tunguhogon itac. Woi Yesu Duic, yuho manomano ambarachon forodongno itac. O yuhogon tuna non itonggong koinghon fat idamon. \p \v 7 Wohong amna au yu ihoroc abe makombing. Yu abe orung maeng. Muno yu abe imanang kopotorocha botongidang. Worocha tongga yu bot arap imanang kopotorocha tong sobönga tongo ficficyi naantanganu wömai yu irot yai tontang. Amna ihorocnohon irot kombic kombicno wömai abe tuctuc mayongbödec. Worocha tongga yu bot arap ihorocno irot yai tongo naantangmaha tongga irotnoho Kopotorocho yangamin bet faditac. \v 8 Worochoi oro, nacno woi gurochon manomanogon worocho non fogito Kopotorocot ambehecgon maningat fongic. Naantamonthu o mananinthu woi yapmu matic. \p \v 9 Worochoi oro, son soni woho, son irot soni tumimaho tuya oröc soni irotno matumimaho turongodec muningyit. \v 10 Wömai yaha: Goc amna iroda tumima gocho imanang kopotorocho bucin öngmina nacno nongga idiai amna au kombic kombicno matumima yuho gauna irotno tun fadauna ‘nocho ongga ihorocgon towa’ yongo nacno wo naantacanu wömai irotno obukontac. \v 11 Ihoroc tontarocanu goc orung itarocmaha tongga oröca ti moin tontac. Wohong goc kombihi, Duic yu amna worochon turongoha ihorocgon omboc. \v 12 Goc oröcai toroc kiap wömuno sinom imontarocmaha tongga yuhon irot kombic kombic singo woroc dongyi obukontac. Kiap wömuno woroc wömai Yesuha wömuno tong imparocma simbang entac. \v 13 Worocha ingo kombiarut, nocho nacno naaya oröcnaho tonguc yecyecdec möantacanu wömai noc ‘oröcna turongodec muicyit’ yongo bot arap wönggon manait. \c 9 \s1 Aposel youphon wöngnacnohon matano \p \v 1 Oro, son nochon toroc kiapna angmuya woroc tanitnung. Yapmu auho noc akep matic. Muno, noc orung iditat. O nocu aposel youp tongitat. O nocho Moröm noni Yesu yu agot. O nocho Morömahon youp orongi tongitatmaha tongga son kombing tobic tobic suraro öngkubung. \v 2 Oro, amna auho ayam tong namongo noc nauya amna wömuno itat, aposel muno. Wohong, nochon youphon boinno woi soni idang. Worocha tongga sonu noc nauya noc aposel sinom itat. \p \v 3 Oro, amna auho wömai nochon toroc kiapna soworeuya angit maec. Worocha tongga nocho mata ökene ingoroc iban impiwa: \v 4 Non aposel, non ogep youphon wöngnacnoha nacno yamuc komanang fogitnam. \v 5 O ihorocgon non aposel non ogep owi noni Yesuha kombing tobing imongidangma woroc noniot kondong itongonam. Aposel au orin Morömahon orugi orin Pita yuho tongidang iho. \v 6 Woha nocot Barnabasot nothogon wömai suraro youp wöngnacno muno tongmunya nacno manomano noti wöcwöcha möneng youp au todamphu? \v 7 Muno sinom, tawa amna yu ihorocgon emoc youp wöngnacno muno matongidang. O wain yamuc tobic tobic amna yu ön möngmuya worochon wain koburo nongidang. O amnaho bot bulmakau yangtorengidangma yu worochon mumo nongidang. \p \v 8 Oro, noc mata ngo nakain kombic kombicha makanot. Muno, Kopotorochon nongoruho woi mata ihorocnogon yac. \v 9 Möse yu mata ingoroc irim togoc: \li1 “Bot bulmakauho youp soni tontacanu wömai sonu dugo kom toninga. Muno son muyu yu angbanauya nusoc tongo nacno nahun.” \rq (Lo 25:4)\rq* \p Oro, Kopotoroc yu bot bulmakauha kombingga mata wo mayogoc. \v 10 Muno, mata woroc woi noniha kombingga yogoc. Woi kiap noni sinom sogihac. Amna bang wentacma orin amna nacno feng suran tontacma yu wömai ‘nacno worochon docno au nothon fat engoc’ yongo youpno tongidamoroc. \v 11 Oro, worochon torocgon wömai nontho bonip sonidec itonggong koinghon yitno mögomon. Worocha son ogep godip föbhon wöngnac urago nimontang. Nocho kombihat, kiapmo ihoroc woi angit in. \v 12 Sontho amna au godibhon manomanoha tongfat yengidang. Worocha son muyu non ihorocgon godibhon manomanoha moröma sinom tongfat nearut. \p Boinno, ‘sontho youp nonihon urago nimarut’ yongo kombingitat mahong nonu ‘yapmu au nimarut’ yongo makiring kamongidamon. Muno, nontho ‘Duichon fatmata ogepmahon uyap foc tong kamoninyit’ yongo manomanoha docmöngmanaina itongidamon. \v 13 Kombiarut, amna Kopotorochon öret socsoc bucin youp tongidangma, yu wömai böc worochon nacno docno inoha sogitmuya nongidang. O amna altadec öret socsoc youp tongidangma, yu ihorocgon altadec arap songidangma worochon docno au inoha sogitmuya nongidang. \v 14 O worochon torocgon wömai Morömaho nongoru mata ingoroc nimogoc: Fatmata ogepma yocyoc amna yu muyu youpnohon wöngnacnoha godibhon manomano sogiditnung. \p \v 15 Oro, Morömaho ‘inoin youp amnani wöngnacno sogiditnung’ yongo kombihac mahong nocho ‘son wöngnacno namarut’ yongo makiring kamogot. O nocho mata wo ‘wöngnacno namarut’ yongo makanot. Muno sinom, noc ogep godibhon manomanoha docmöngga omem, woi yapmu matic mahong owi amna ingoroc yoningyit: ‘Pol yu wöngnacnohagon kombingga Morömahon youp tongitac.’ \v 16 Oro fatmata yocyoc youp wömai Kopotorocho ‘youp woroc tongidiruc’ yongo kiring namogoc. Tuna nocu worocha nakain ma önoce töctöcha makombit. Muno, nocho fatmata ogepma mayonggahai wömai obökam. \v 17 Nocu nakain ibibo tanmaina fatmata ogepma yocyoc youp matit. Muno, Kopotorocho ino youp woroc soworeng namogocmaha foro worochagon wömai tongitat. Nakasing nakain irot tandahai wömai nocho ‘wöngnacno namarut’ yongo kiring kamam. \v 18 Oro nocu Morömahon youpha yaö wöngnacno sinom sogiditat? Woi ingoroc: Nocho owi amna fatmata ogepma wöngnacno muno komanang sinom inongitat. Ihoroc tongitatmaha tongga nocho irot ogep moröma sinom kombingitat. Woroc woi nakain wöngnacna sinom. Nocho ‘wöngnac namarut’ yongo kiring kamonggai wömai nocu ihoroc maborongdeam. \s1 Pol yu owi amna ambarachon youp wabkarac \p \v 19 Oro, nocu amna auhon youp wabkarac muno. Nocho orung itat mahong ‘owi amna koböcma sinom Yesuhon fat fogiwa’ yongo nocu naka owi amna auho unenne tohong singga ambarachon youp wabkarac itat. \p \v 20 Tongo nocho Yuda nano ot entatanu wömai nocu ‘Yuda amna koböcma Yesuha fogiwa’ yongo Yuda nanohon toroc kiap tannitat. O ihorocgon nocho owi amna Mösehon nongoru sumbodidangma yuot entatanu wömai nocho ‘yu Yesuhon fat fogiwa’ yongo yuhon toroc kiapgon tannitat mahong naka wömai nongoruhon unenne wönggon mait. \v 21 O nocho owi amna Kopotorochon nongoru makombiima yuhon bonipnodec entatanu wömai nocho ‘yu Yesuhon fat fogiwa’ yongo yuhon toroc kiap tannitat mahong nocho Kopotorochon nongoru maima faic. Muno nocu Duichon nongoru wego sumboditat. \v 22 O nocho owi amna irotno singo yuot entatanu wömai nocho ‘yu Yesuhon fat fogiwa’ yongo naka ihorocgon irot singo simbang iditat. \p Nocho ‘owi amna ambarac itonggong koinghon fat idarut’ yongo amna ambarachon toroc kiap tannitat. Nocho uyap foro wohon wohon toroc tongo owi amna fatmata ogepma inoya auho wömai matana kombingga Kopotorochon fat öngkungidang. \v 23 Nocho youp morö ngo ‘Yesuhon fatmata ogepma koing soun’ yongo tongitat. Tongo nakaho woi ihorocgon youp worochon guram docno sogiditat. \s1 Non gasung tongo ‘irot ogep sogitna’ yongo youp morö tongitnahamon \p \v 24 Oro, sonu gasunghon toroc kiap urop kombingbödeang. Amna gasung tongidangma yuho ‘nucnai yanggirawa’ yongo youp moröma sinom tongidang mahong amna tunguhogon wömai koing songga gasunghon irot ogep sogiditac. Oro worochon toroc sonu ambarac ‘irot ogep sogitna’ yongo youp morö tongitnung. \p \v 25 Gasung toctoc amna yu ‘nucnai yanggirawa’ yongo inoin godibohon ibibo tohongga godip tong koing toctochon youp morö tongidang. Tongo yu nucni yanggirada irot ogepha wömai bic kop au ep sakemodec tobic tobicyi woroc sogididang. Bic kop ihorocnomaho wömai karupgon dogida moin tongidang. Wohong non Duichon youp tongidamonma nontho wömai mit momphon irot ogep ino yabitno sinom sogitnahamon. Worocho wömai madogii iditnoho iditno engoc. \v 26 Worocha nocu kandoc kandoc mangitat, muno nocho ‘momphon irot ogep sogiwa’ yongo nongnongogon ongitat. O ihorocgon emoc amna au yu oburo monda osung tongidang mahong nocu iho matit, muno nocho boinnogon dongitat. \v 27 Nocho nakain ‘godip föbna koing soun’ yongo toroc youp moröma tongitat. Woi amna au fatmata ogepma ineya yuhogon irot ogep sogiuya ‘nocho komong ityit’ yongo ihoroc tongitat. \c 10 \s1 Israel nanoho kiap osuc tongidung iho nontho toninyit \p \v 1 Oro oröc ori, son Israel nano osuc kiap togungma worocha kombiarut. Mösehon bongonodec wömai öra noni yu ambaracho mom muruc muruchon ötangnodec itongmuya engo top yamuc mano gomono woroc kondong tongo onggung. \v 2 Yu mom muruc muruc unenne itonggungma orin top yamuc kondong togungma woi yamuc gupgup kiap simbang togung. Kiap worocha tongga yui Mösehon torop idung. \v 3 Tuya Kopotorocho yu nacno foro au doun öngkung imuya yu ambaracho nacno woroc nong tongidung. \v 4 O Kopotorocho tuna sopdec yamuc daro sunda ohogoc. Tuna yu yamuc woroc nagung. O sop woroc woi Duic ino. Yu woi Israel nano ot itongidoc. \v 5 Oro Israel nano yu ihoroc tongidung mahong Kopotorocho yu yauna owi amna koböcmaho toroc kiap wontucmuno tuya yu maborongdedoc. Worocha tongga owi amna koböcho sa amna maian itongmuya woce woce omong tonggung. \p \v 6 Oro, Israel nanoho toroc kiapmo wo komanang matogung. Muno, woi garac noniha togung. Non muyu woroc yangmanaina toroc kiap wontucmuno yu togungma ihoroc tonintha. \v 7 Yudecma auho wömai imanang kopotorocha yong moröng imongidung. Worocha nonthun ihoroc toninyit. Worochon mata wömai ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Owi amnaho tong sonoc tongga göra kiap tongmuya imanang kopotoroc yong moröng imogung.” \rq (Kisim Bek 32:6)\rq* \p \v 8 Worocha wömai nonu owi göra toninyit. Ombu sakung noni auho ihoroc tongmuya sep bongono tungu owi amna 23,000 ihorocho omongbödegung. \v 9 O ihorocgon nonu Kopotoroc Moröm noni yu toroc tongga tonguc imonintha. Ombu sakung noni auho kiap ihorocnogon tuya goröm ingingoho engmuya yiuya ombung. \v 10 O ihorocgon son Kopotorocha mata mene yongo yong fandatninga. Ombu sakung noni auho kiap ihorocnogon tuya amna doun omom toctochon sum yaruho engmuna yu doun ombung. \p \v 11 Oro, kiap ihorocnoho woi öra nonidec komanang maöngkubung. Muno ‘amnaho woroc yangga kombic kombic ogepma sogiarut’ yongo auho worochon fatno bapiyadec irim togung. Sa guroc ngorochon bödec bödechon bongono urop engfom tac. Worocha non muyu Israel nanohon fatno woroc embato garac wo kombingitnahamon. \v 12 Worocha son soni woho. Amna au yu kombiunai ‘kiap ihoroc nocdec maöngkuic yo’, oro amna wo yu muyu acacho itongoun. Tongohun möng wicyit. \p \v 13 Oro dogu kopot yu kombing tobic tobic soni abe toup sinom toroc matogoc. Muno, tonguc kec non owi amna ambarac kombing-idamonma worochogon wömai sondec öngkung kamogoc. Kombiarut, Kopotoroc yu kangmurat matic. Muno, yu gesö kamuna mepmo foro ihono ihono worocho son makanggiraun. Muno, dogu kopotho tonguc keunai wömai Kopotorocho sonthon uyap tobingo tongfat keangoc. Tuna son ogep mepmo woroc sumboda koing sonahing. \s1 Kumbong imu nacno nocnoc kiap orin imanang kopotoroc gending imocimoc kiap, worochon yong tuctuc matano \p \v 14 Worochai oröc ori, soni woho, sonu imanang kopotoroc yong moröng imoc imoc toroc kiapa me imongga korungon ongurit. \v 15 Son kombic kombic soni itkampac. Worocha son soni sing nochon mata ngo kombing soworearut. \v 16 Kumbong imu bongonodec wömai nonu fait sogitmanaina Kopotoroc ecec inongga wain yamuc nongidamon. Oro kiap worocdec wömai Duichon nogotnoho non wagauna Duicdec anmana öngitac. O worochon torocgon wömai nonu nacno sowarango uboto nongidamon. Oro kiap worocdec wömai Duichon godip föboho non gauna yuhon fat idamon. \v 17 Nonu owi amna koböcma idamon mahong nonu nacno sowarango tungu worocgon nongidamon. Worocha tongga non ambaracho godip föp tungugon idamon. \p \v 18 Oro worochon torocgon wömai Israel nano yu öret socsoc bucin öngmuya Kopotorochon öretno songo fingo nongidang. Tongo öret socsoc youp worocho yu Kopotorocot fohong yungitac. \v 19 Worochoi oro nocho ingoroc mayit: Imanang kopotorocha öret song imong-idangma woroc woi yapmo boinno. O imanang kopotoroc worochon gesö moröma itac, ihoroc mayit. \v 20 Muno sinom, bumbumyi nanoho öret songidangma, woi dogu boyömoha song imongidang. Kopotoroc boinno momdec itacma yuha muno. O nocho kombiaya son dogu boyömo ot kondongu itninga. \v 21 Sontho Morömahon fait orin dogu boyömohon fait yaityait worocdec angit mananing. O ihorocgon son Morömahon imu nocnoc orin dogu boyömohon nacno nocnoc wo yaityait angit mananing. \v 22 Son soni woho, sonu ‘Moröma toroc tong imona’ yongo yu ayam tongimoninga. Yu anggirat anggiratnoi maec. \s1 Kopotorochon suraro yu orung idang \p \v 23 Kombiarut, non kombing tobic tobic owi amna non ogep manomano ambarac tonam mahong manomano ambaracho wömai matongfat neun. O non yapmu au toctochon bongbong woi maec mahong yapmu ambaracho wömai irot noni angit tong koing matong nimic. \v 24 Son sonihagon kombininga, muno son muyu nuc soniha kombingga yu tong ogep tong imongitnung. \p \v 25-26 Oro, non urop kombiamon; ‘guroc ngoroc koroc manomano ambarac idangma woi Morömahongon.’ Worocha son ogep goumo maketdec wöngidangma woroc ambarac naantang. Sonu worocha kombingbanac tongo worochon matano wönggon yongitninga. \p \v 27 Bumbumyi amna au yu tong sonoc toctocha ganunai gocho yuot onggonga kombiantarocanu wömai goc nacno ambarac gamon-tangma woroc ogep naantaroc. Goc kombingbanac tongo nacnoha mata yirocha. \v 28 Wohong amna auho ingoroc ganunai: “Goumo ngorocho wömai imanang kopotorochon ececnoha sigung” Ihoroc ganunai wömai gocho ‘yuhon irotno obökicyit’ yongo amna worochon mata sumboda manairoc. \v 29 Noc ‘irot obökicyit’ yatma woi sonthon irotha mayot, muno, noc amna mata kanocma worochon irotnoha yat. Nonu gendic auhon unenne itnintha. Worocha amna au abe gendic unenne itacma yu nochon irot soworec soworecno woi angit maic. \v 30 Nocu tong sonocdec nacno ambaracha Kopotoroc ecec inongga naantatanu wömai amna auho nocha yong saha yocyocno woi angit maic. \p \v 31 Worochai oro, son nacno yamuc naantangha woha youp au tontangha woroc woi ambarac ‘Kopotorocho ma moröma sogihun’ yongo tongitnung. \v 32 Yuda nanohu o bumbumyi nanohu o kombing tobic tobic surarohu yu ambaracho sonthon toroc kiap soni yauya ogepmagon itun. Sonu yapmu au tuya irotno obökicyit. \v 33 Sonu nochon itonggong kiapna angga tanitnung. Nocho wömai nakain ibibnagon tanto maitongitat. Muno, nocu ‘owi amna koböcma itonggong koing sogitnung’ yongo toroc kiap ogepmagon indangitat. \c 11 \p \v 1 Son muyu nakain toroc kiap tanto itongitnung. Nocho wömai Duichon toroc kiap tanto itongitat. \s1 Owiho bigo tau wetwethon matano \p \v 2 Nocho kombihat, son bongono bongono nocha kombingmuya nocho yong fasun mata kanongidotma woroc kokorengga itongidang. Worocha tongga nocho sontha borongdeditat. \v 3 Tongo nocho mata au ingoroc kantiwa: Amna ambarachon bigo woi Yesu Duic. O owihon bigo woi opno. O Duichon bigo woi Kopotoroc. \v 4 Worocha tongga amna au yu bigo taun weuna dönachu o yong tuctuc mata yontacma yu wömai Duic yangam fap tong imoc imochon yontac. \p \v 5 Wohong owiha wömai nonu ingoroc kombingidamon, owi uyapdecma yu bigo sakemo mangdup tongidang. Yu yangam fapfapno muno. Worocha tongga son kombing tobic tobic owi son dönac yontanganu o yong tuctuc mata yontanganu son muyu bic soni tau weuna yongitnung. Son bic soni matau wei yontanganu wömai sonu op soni yangam fap tong imontang. \v 6 Owi au yu bigo mataun weicma, yu woi bigo sakemo mangdup toctocyi simbang entac. O nonu kombiamon kiap ihorocno woi yangam fapfapnobarac. Worocha owi yu muyu bigo tau weuna itongitnung. \p \v 7 Wohong non amna nonu ihoroc muno. Kopotoroc yu amna ino simbang tobigoc. Tuna amna yu Kopotorochon obu irim itmuna yu anggendingitac. Worocha tongga amnaho bigo taun wetwetno maec. Oro owi yu wömai amna yang gendingidang. \v 8 Kopotoroc yu amnahon sogida owi tobigoc. Yu owihon docno sogida amna matobigoc. \v 9 O ihorocgon Kopotorocho amna tobingga ‘owihon tongfat yecno engoc’ yongo matobigoc. Muno, yu owi tobingga ‘amnahon tongfat yecno engoc’ yongo togoc. \v 10 Oro, foro worocha owi yu muyu bigo tau weuna sum yaruho weran woroc angga ingoroc kombiantang: Owi worochon morömo itac. Yu worochon unennegon iditac. \p \v 11 Worochoi oro, Morömaho yangamin wömai owihu o amnahu yui godip tungugon idamoroc. Tongo yu nucno tongfat yeun yeun tongga iditnung. \v 12 Boinno, forosicsicnodec wömai Kopotorocho amnahon docno sogida owi tobigoc mahong önga wömai amnaho owihon godibodecma öngkungidang. Owihu o amnahu yu yaityait wömai Kopotorocho tobigoc. \v 13 Oro son soni sing mata ngo angsoworearut: Owi au bigo mataun wei Kopotorocha dönac inontacma kiap woroc woi angithu o munohu? \v 14 O son soni soworearut, amna au yu bigo sakemo ubarago entacma, woi toroc kiap ogepmaha woha muno. Nocho wömai kombihat, woi toroc kiap ogepma muno. \v 15 Wohong owihon bigo sakemo ubarago wömai nocho aaya tongfatfatno ogepma. Woi taun wetwetno simbang idimpac. \v 16 Oro amna au yu mata worocha kombiuna angit maidinai wömai nocho ingoroc inontat: Nonu toroc kiap au matanidamon. O ihorocgon Kopotorochon suraro woce woce idangma yuho toroc kiap ihorocnogon tannidang. \s1 Korin suraro yu kumbong imu nocnocha toroc kiap ogepma matongidung \p \v 17 Oro, suran soniho wömai irot tong koing toctochon muno, woi irot tong moin moin toctochon. Nocu woroc angmaina irot ogep makombit. Worocha tongga nocho ‘toroc kiap ingoroc tanto tongitnung’ yongo nongoru kampiwa. \v 18 Amna auho ingoroc nanongidang: Son fatmata ogepma kombic kombicha suran tontanganu wömai bonip sonidec irot tungu maiditac. Muno, sonihogon ficfuc tongo torop koböc idang. Oro nocho kombihat, mata woi boinno naning, sum matagon muno. \v 19 Nocu kombihat, son ficfuc tongidangmaha tongga amna nongnongo soniot idangma yuho eran öngkuuya yaantamon. \p \v 20 Oro son ‘Morömahon kumbong imu nana’ yongo suran tongidangma woi Morömahon muno. \v 21 Sonu amna auha matorengga ididang. Muno, amna tungu tungu inoin inoin nacno yamuc sogida karup karup nongidang. Tongo auho yamuc toup nongga bumbum yongidang. O amna auho nacno yamuc angit maidimuya worec imuya komong ididang. \v 22 Son ihoroc tongitninga. Nacno yamuc boyömo nocnocha wömai soniin soniin bucin öngmuya nongitnung. Sonu Kopotorochon suraroha kombiuya yapmu boyömo icha. O son oröc soni nacnoha möp ididangma yuha yangam fap tong imoninga. Mayain nocho toroc kiap soniha tingting sinom kantiwa? Son suraro ogepma sinom ididang! Ihorochu kantiwa? Muno sinom, son suraro ogepma maeng. \p \v 23 Moröma noni yu ihoroc nanuna kantiwa: Yudas yu Yesu Moröma noni ayamphon oburodec sigocan kumbong wocin wömai Yesuho nacno sowarango sogitmuna \v 24 Kopotoroc ecec inongga uboda ingoroc yogoc: \li1 “Ngoi nochon godip föbna woi sontha tongga urago bogic bogicyi. Tongo son nacno ngoroc nocha kombiu fuduuntho nong tongitnung.” \p \v 25 Oro nacno nongbödeuya yu worochon torocgon wain fait sogitmuna yogoc: \li1 “Wain yamuc ngo woi botup botup wegohon. Woi nochon nogotna sontha bogic bogicyi. Son nocha kombiu fuduuntho woroc nong tongitnung.” \rq (Matyu 26:26-28)\rq* \p \v 26 Oro mata worocho wömai ingoroc nindahac: Bongono bongono sonu nacno sowarango orin wain yamuc nongitnahinganu wömai sontho Morömaho boinno sinom omong fadocma worochon yong tuctucno tong koing tongidang. Sonu ihoroc tong tongo idiya ino wönggon ehangoc. \p \v 27 Oro, amna auho tong bumbum tongga nacno sowarango orin wain yamuc woroc toroc kiap wontucmunodec naantacma yu wömai turongo moröma tongga Morömahon godip föp orin nogotno tuna sahano entac. \v 28-29 Kombiarut, amna au yu kombiunai kumbong imu nacno orin yamuc woi yapmu sahano, Morömahon godip föbo muno, yuhon matano wömai Kopotorocho yun bödeuna obökangoc. Worocha tongga amna au nacno sowarango orin wain yamuc nocnocha kombinggai yu muyu osuc inoin irot angsoworehun. Angsoworeuna ogep idinai wömai nahun. \p \v 30 Son kumbong imu etno nongidangmaha tongga son bonip sonidecma owi amna koböcmaho obukoc tongga gapgap yongidang. O auho wömai ombung. \v 31 Non noniin irot noni angsoworeantamonanu wömai nonu Kopotorocho yangamin nongnongo iditnaya yu uragoha mepmo au manimun. \v 32 Wohong Kopotoroc yu turongo noni angga ‘guroc owi amnaot ep böhong ohoningyit’ yongo itonggong noni tobic tobicha mepmo nimongitac. \p \v 33 Worochai oröc ori, son kumbong imu nocnochon suran tontanganu wömai son ‘owi amna ambarac engsuran tongo kondonggon nana’ yongo tongitnung. \v 34 Amna au worec imuyai wömai yu böcnon ida nacno nongga epun. Kopotorocho sonthon mata soni yun bödeuna urago kamicyit. \p Oro, mepmo au sonot idangma woroc wömai nocho sonot engmaina tobiangot. \c 12 \s1 Kunkun Yaruho guram foro ihono ihono nimongitacmahon matano \p \v 1 Oröc ori, noc ‘son Kunkun Yaruhon gurampha bumbum yoningyit’ yongo worochon foroha kanong tuctuc towa. \v 2 Son Kopotorochon fatmata ogepma abe makombigungan bongono wocin wömai dogu kopotho son kangato imanang kopotoroc kombic kombicno muno yuot fohong kuna bumbum yongidung. \v 3 Worocha nocho ingoroc kantiwa: Kopotorochon Kunkun Yaruho amna audec idinahai wömai yu Yesuha yong saha ingoroc mayic: ‘Yesuho mointoun.’ O amna au Kunkun Yaru masogiima yuho ingoroc mayic: ‘Yesu yu Morömana’. \p \v 4 Oro, Kunkun Yaru yu wömai non Duichon suraro tong koing toctochon guram kiapmo inoin inoin nimongitac mahong Kunkun Yaru yu tunguhogon itac. \v 5 O non Morömahon youp nonin nonin tongidamon mahong Moröma noni yu tunguhogon itac. \v 6 O suraro tong koing toctochon youp woi kiapmo ihono ihono idang. Wohong Kopotoroc yu tunguho wömai youp toctochon guram irot nonin nonin sing nimongitac. \p \v 7 Oro, Kunkun Yaru yu irot nonin itmuna youpno tongitac. Tuna youpnohon boinno worocho wömai itonggong noniin noniin eran öngkungga suraro ambarac tongfat nengitac. \v 8 Amna audec wömai Kunkun Yaruho Kopotorochon kombic kombic ogepma surarodec yong silip toctochon guram sing imongitac. O Kunkun Yaru tungu worochogon wömai amna audec Duichon kombic kombic ogepma owi amna fandat inoc inochon guram imongitac. \v 9 O Kunkun Yaru tungu worochogon wömai amna au kombing tobic tobicno orongi imongitac. O amna au obukoc owi amna youn orokoc orokochon guram imongitac. \v 10 O amna au toroc kiap inobarac toctochon guram imongitac. O amna au wömai Kopotorochon yong tuctuc mata yocyochon guram imongitac. O amna au yaru ogepma orin dogu wömunohon foro angsoworec soworechon guram imongitac. O amna au wömai duc inggun foro audec mata yocyochon guram imongitac. O amna au wömai mata worochon foro yong tangtang yocyochon guram imongitac. \v 11 Oro Kunkun Yaru tungu yuhogon wömai suraro guram foro ihono ihono imongitac. Yu inoin kombic kombic tanda owi amna yangsoworengga worochon toroc guram imongitac. \s1 Godip föbhon mata tepmo \p \v 12 Yesu Duichon suraro worochon doguno au woi amnahon godip föbo. Amnahon godip föbo woi föb tungugon. Wohong godip föbhon docno docnono koböc idang. O föb nonihon docno kiapmo ihono ihono ididang mahong woroc ambaracho godip föbo tungugon worocotma sakau ficficyi ididang. \v 13 Wömai yaha, nontho yamuc gubomonan bongono wocin wömai Kunkun Yaruho kiap au tuna non ambarac godip föb tungu öngkubomon. Tuna Kopotorocho Kunkun Yaru tungu worocgon irot nonin sing nimogoc. Woi non Yuda nanohu o Grik nanohu o orung idamonmahu o amna auhon youp wabkarac idamonmahu non ambaracho Yaru tungu worocgon sogidomon. \p \v 14 Oro, godip föbo woi docno tungugon muno. Docno docno koböcho sakau fiuna godip föb tungu itac. \v 15 Tuna orungo ingoroc yontachu: ‘Nocho obu simbang muno, worocha nocu föbo worochon docno mait.’ Orungo ihoroc yunai wömai yu föbohon docno wönggon mainthu nuhun? Muno sinom, yu godip föbhon docno au itdehac. \v 16 O ihorocgon onggimpho ingoroc yun: ‘Aa nocu dan simbang muno yo. Worocha nocho godip föbohon docno au muno.’ Ihoroc yunai wömai yu godibhon docno au wönggon mainthu nuhun? Muno sinom, yu godip föbhon docno au itdehac. \p \v 17 Oro, godip föbo ambarac dan simbanggon inma, wömai nonu tingting tongga amna auhon duc mata kombinam? Wömai makombinin. O godip föbo ambarac onggim simbanggon inma, wömai nonu tingting tongga yapmu auhon tugo kombinam? Wömai makombinin. \v 18 Worocha tongga Kopotorocho inoin kombic kombic ogepma tanmuna godip föb nonihon docno tobingga docno docno youp inoin inoin sing imogoc. \v 19 Danthu, o onggimphu, o tamarohu yu youpno tungugon tupma wömai amnahon godip föbo tingting in. \v 20 Worochoi oro, godip föbhon docno docno yu inoin inoin youp tongga idiya amna godip föb tungu woroc iditac. \p \v 21 Oro dantho onggim mata ingoroc inoc inocno woi maec: ‘Noc nakagon itiwa, goc ongoi.’ O bicho orungo ingoroc mainic: ‘Noc nakagon itiwa, goc ongoi.’ \v 22 Ihoroc muno. Non godip föb docno auha kombinaya ‘gesöno muno itac,’ mahong docno worocho mainma wömai amnahon godip föbo yu youpno angit matun. \v 23 O ihorocgon non godip föb docno auha kombinaya ‘mano muno’ ihoroc kombinggahong ogepgon angtorengidamon. O nonu godip föb docno auha kombinaya ‘yangam fabfabni yo’ ihoroc kombinggai wo öp fingga fogit tongidamon. \v 24 Kiap ihorocno wömai godip föb docno moröma ogepmaha matongidamon. Kopotoroc yu godip föb docno ambarac feng suran tuna godip föb docno mano muno ididangma, yuho wömai ma moröma sogiang. \p \v 25 Oro worocha wömai godip föb inohogon ficfuc angit matun. Muno, godip föbhon docno yu nucno tongfat yeun yeun tongo itong tongidang. \v 26 Godip föbhon docno aramo ökeho focfoc kombiunai, wömai godip föp ambaracho focfoc kombiun. O godip föb docno aramo ökeho ogep idinai wömai godip föp ambaracho yuot borongdehun. \p \v 27 Oro, Duichon godip föbo woi sonu Duicha kombing tobing imongidangma. O son owi amna tungu tungu son godip föbo worochon docno idang. \v 28 Tuna Kopotoroc yu ‘owi amna surarohon youp tongitnung’ yongo youp ingoroc nondec silip tongo nimogoc: Osuc wömai woroc aposel youp tongidangma, mit wömai Kopotorochon yong tuctuc mata yongidangma, mit fatmata ogepma fandat fandat youp tongidangma, mit toroc kiap inobarac tongidangma, mit obukoc owi amna you orokoc orokoc guram idimangma, mit owi amna nucni ogepma sinom tongfat yengidangma, mit youp moröma forosicsic orin yangtorectorec amna, o mit wömai owi amna duc inggun foro audec yongidangma. Kopotorocho youp ihoroc silip tongo nimogoc. \p \v 29 Worochai tingting oro? Non suraro ambaracho aposel youpgon tongidamontha woha non ambaracho Kopotorochon yong tuctuc mata yongidamontha woha non ambaracho fandat fandat youpgon tongidamontha woha non ambaracho toroc kiap inobarac tongidamontha, \v 30 woha nonu ambaracho obukoc owi amna dongyana orokoc orokoc youp tongidamontha, woha non ambaracho Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yongidamontha, woha non ambaracho mata worochon foro yong tangtang yongidamonthu? Noniot kiapmo ihoroc itachu nuhun? \v 31 Woi muno sinom. Kombiarut, son suraro ambarac son muyu ‘Kopotorochon suraro tong koing tona’ yongo youp toctochon guramno moröma sogit sogitha kiringitnung. Oro nocho worochon uyap ogepma sinom kindawa. \c 13 \s1 Irot tong fup imocimochon toroc kiap \p \v 1 Irot tong fup imocimoc kiap worocho wömai kiapmo au idangma ambarac yanggiratdup tac. Kombiarut, nocho amnahon inggundec singo yontathu o nocho sum yaruhon inggundec singo yontathu wohong nucno irot tong fup imocimoc kiap worocho nocot mainai wömai woroc, nocu uping gipmo uuna mano angit mayicma orin tamborin gino komanang yacma woroc simbang entat. \v 2 Nucno irot tong fup imocimoc kiap worocho nocot maidinai wömai nocho Kopotorochon mata yong tuctuc yocyochon guram sogiam mahong worocho noc matongfat neic. O nocho manomano öp itacma orin kombic kombic ambarac woroc tuctugo kombingbödeam mahong worocho woi angit matongfat neic. O nochon kombing tobic tobicna koingo sinom idina nocho sa urongo au inoya yu sa au ongontac mahong nucno irot imocimoc kiapmo nocot mainai wömai woroc, nocu amna boyömo sinom entat. \v 3 O nocho nakain yoctecnahu o mönenghu o manomanona ambarac silip tongga amna urocima imontat mahong nucno irot imocimoc kiapmo nocot mainai wömai worocho noc matongfat neic. O nocho godibna ep suya omentat mahong nucno irot tong fup maimitanu wömai nocu komanang sinom omentat. \p \v 4 Amna irot tong fup imocimoc kiap tanitacma, yuho wömai kiap ingoroc tontac: Yu karupgon amna au urago maiban imic, o yu amna auha ececgo makombiic, o yu amna auhon manomanoha yang irup maöic, o yu inoha maborongdeic, o yu inoin mano onoce matöic. \v 5 O yuho önggöngyi o fodifodi matic, o yu inoha toup makombiic, o yu irotno ecego karupgon maöic, o amna auho wömuno tong imunai wömai yu woroc makokoreic. \v 6 O yu toroc wömunoha maborongdeic. Muno, yu wömai toroc kiap boinnohagon borongdeditac. \v 7 O yu nucno irot imongo angmurat matic, o ihorocgon yu kombing tobic tobicno maimun faic, o yu bongono muno ‘Kopotorocho tongfat neangoc’ yongo yuha torengga iditac. O mepmo bongonodecu wömai yu koing songga entac. Oro, amna irot tong fup imocimoc kiap idimpacma yu wömai toroc kiap ihorocno tongitac. \p \v 8 Nucno irot tong fup imocimoc kiap worocho wömai iditnoho iditno engoc. Wohong Kopotorochon yong tuctuc mata yocyoc kiap worocho wömai bödeangoc. O duc inggun foro au yocyoc kiap worocho ihorocgon bödeangoc. O amnahon kombic kombicno moröma woi ihorocgon bödeangoc. \v 9 Wömai yaha, kombic kombic noni woi docutnogon o yong tuctuc mata noni woi docno docnogon. \v 10 Yapmu ino yabitno engkuangocan bongono wocin wömai yapmu sahano idangma wo ambarac bisong ongbödenahing. \v 11 Noc obugu idotan wömai duc inggunahu o kombic kombinahu o kombing soworec soworecnahu woroc woi ambarac managumbochon torocgon ididot. Ihoroc ida nocu macfingga moröma itmaina managumbochon toroc kiap ima fadoc. \v 12 O worochon toroc wömai önga nonu Kopotorochon youpnohon foro tuctugo mangidamon. Muno non yamucdec dogu noni yangidamonma worochon torocgon angidamon. Wohong mit wömai dan noniho Kopotoroc tuctugo anahamon. O önga wömai kombic kombic noni docutnogon itac mahong mit wömai nonu Kopotoroc kombing imocno sinom tonahamon. Kopotorocho non urop kombingnimpacma worochon toroc nonu yu kombing imonahamon. \p \v 13 Oro, önga wömai nonu toroc kiap anfi ingorocno kokoreng-itnahamon: Auma wömai nonu Duicha kombing tobing imong-itnahamon. O auma nonu ‘Yesu urop ehantac’ yongo yuha torengga iditnahamon. O auma nonu irot noni nucnoniha tong fup imongitnahamon. Toroc kiap anfi worocho wömai idang mahong nucnoniha irot imoc imoc kiap worocho wömai kiap au yanggiratdup tongga moröma sinom itac. \c 14 \s1 Kopotorochon yong tuctuc mata yocyoc kiap orin Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yocyoc kiap worochon matano \p \v 1 Oro, son muyu irot tong fup imocimochon uyap worocgon tanitnung. O ihorocgon son muyu ‘Duichon suraro tong koing toctochon guram sogitna’ yongo kiringitnung. Guram wo wömai Kunkun Yaruho nimongitac. Oro guram moröma au woi Kopotorochon yong tuctuc mata suraro inocinoc woroc. \v 2 Amnaho Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yontacma yu wömai mata yuna suraroho tuctugo makombingidang. Muno, yui wömai Kopotorochagon yontac. Yuho wömai Kunkun Yaruhon gesödec kombic kombic öp itacma woroc yong taantac. \p \v 3 Wohong amna au Kopotorochon yong tuctuc mata yontacma yu wömai mata yuna suraroho tuctugo kombingga gesönoho öantac, o kombing tobic tobicnoho koing sontac, o irotnoho guc faantac. \v 4 Amna mata inggun foro au yontacma yu wömai inoin irotgon tong koing tontac mahong amna Kopotorochon yong tuctuc mata yontacma yu wömai suraro ambarac tong koing tong imontac. \v 5 Nocho kombihat, sonu ambarac inggun foro au yupma woi ogep in mahong sonu Kopotorochon yong tuctuc mata yupma kiap worocho wömai ogepma sinom in. Amna yong tuctuc mata yongitacma yu wömai amna mata inggun foro au yongitacma woroc anggirahac. Wohong amna au yu mata inggun foro au woroc ibaruna suraroho tuctugo kombingga kombic kombicno öantacma kiapmo worocho wömai ihorocgon ogepma sinom entac. \p \v 6 Oro oröc ori, nocho sonot engmaina mata inggun foro au kanoyai wömai kiapmo worocho son tingtingno sinom tongfat keun? Woi, matongfat keic. Wohong nocho mata au osuc öp idocmahu, o kombic kombic auhu tuctugo kanontatanu wömai worocho son ogepma sinom tongfat keantac. O nocho Kopotorochon yong tuctuc mata auhu, o mata au tuctugo fandat kanontatanu wömai worocho irot soni tong koing tong kamontac. \v 7 Kombiarut, amna au yu upingu o gitahu woroc sogida kömec muyu muyu tontacanu wömai amna auho ap ingguro tuctugo makombiu ibip yic. \v 8 O baro mano tuctugo mayunai wömai tawa amnaho emoc toctocha tong arangarang matoning. \v 9 Oro worochon torocgon sonu duc mata tuctugo mayuyai wömai suraroho tingtingno kombiu tuctuc yun? Muno woi, mata soniho komanang onggim sonidec wagaantac. \p \v 10 Boinno, guroc ngocin wömai owi amnaho mata inggun koböcma sinom yongidang. Yuya nip orugi matahon foro tuctugo kombingidang. \v 11 Amna auho mata nanunai nocho mata worochon foro tuctugo makombiantatanu wömai yuho kombiantac, ‘noc amna sa korung-onma’. O nocho yuhon duc inggun kombingo kombiantat, yui kantri audecma. \v 12 Worocha son muyu surarodec mata tuctugo inun ganun tongitnung. Sontho Kunkun Yaruhon guram ihono ihono koböcma sogit sogitha toup kombingidang. Woi ogepmagon mahong son muyu suraro tong koing toctochon guram woroc osuc sogit sogitha kombingitnung. \p \v 13 Oro, foro worocha tongga amna Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yongidangma yu muyu ‘Kopotoroc mata woroc iban ibanthon guram nampun’ yongo dönac yonung. \v 14 Wömai yaöha? Nocho duc ingun foro audec dönac yoyai wömai yarunahogon youp tontac mahong kombic kombicnaho komanang entac. \v 15 Worochai oro, tingting kombina? Ingoroc, dönac yocyoc orin ap yocyoc wo yaruna orin kombic kombicna yaityait tontamoroc. \v 16 Goc yarudecma inggun foro au Kopotoroc yong moröng yong imontarocanu wömai suraroho inggura wo makombining. Tongo yu gochon mataha tingting sinom ‘woi boinno yac yo’ ihoroc yup? Suraroho gochon mata tuctugo makombiingmaha tongga gochon dönac tong koing toctocno wömai maic. \v 17 Gocho dönaca ogepma yaroc mahong oröcahon irotu tong koing matong imoroc. \p \v 18 Noc bongono muno dönac mata inggun foro audec yongitat. Nocho son toroc worocha kanggiratbödehat. Tongo noc worocha Kopotoroc ecec inongitat. \v 19 Wohong fatmata ogepma yocyoc bucin wömai nocho ‘suraro tong koing towa’ yongo mata tuctugo fandat inongitat. Nocho Kunkun Yaruhon duc inggundec mata ubarago sinom wodiaya suraroho nochon matahon foro makombiingma, kiap ihoroc woi angit maec. \p \v 20 Oröc ori, son kombic kombic soniho managumboc simbang icha. Wömuno toctocha wömai sonu managumboc simbang iditnung mahong irot kombic kombic soniho amna morömahon toroc iditnung. \v 21 Kopotorochon nongoru bapiyadec wömai mata ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Morömaho ingoroc yac: Nocu nakain owi amna mata Kunkun Yaruhon duc inggundec fandat inangot. O nocho kantri auhon duc inggundec mata inangot mahong yu nochon mataha onggim masining.” \rq (Aisaia 28:11)\rq* \p \v 22 Worocha non ingoroc kombiamon: Duc inggun foro audec mata yocyoc kiap wo wömai Kopotorocho ‘owi amna kombing tobic tobicno muno yuha’ yongo nimogoc. Owi amna kombing tobic tobicnobarac idangma yuha wömai manimogoc. Wohong, Kopotorochon yong tuctucno yocyoc kiap worocho wömai Kopotorocho suraro tongfat yecyecha nimogoc. Woi amna kombing tobic tobicno muno, ‘yuha’ yongo manimogoc. \p \v 23 Kombiarut, suraro ambarac suran tongo itmuya amna tungu tunguho inoin inoin inggun foro au yongo idiyai amna sumonmahu o amna kombing tobic tobicno munohu, yu engga kaantacanu wömai yuho ingoroc yontac: Son yong bumbum yang yo! \v 24 Wohong son ambaracho Kopotorochon yong tuctuc matano yongo idiya amna sumonmahu o amna kombing tobic tobicno muno yu sonot enggai wömai yu mata soni kombingga irotno sakauna ingoroc kombiantac: Noc wömuno toctoc amna yo. \v 25 Ihoroc tongo yu manomano wömuno irotnon öp itacma worocho yong tangga irotno ibanda goruc yemoc tongo Kopotoroc yong moröng imongo yontac, ‘Boinno sinom, Kopotoroc yu son bonip sonidec itac.’ \s1 Morömahon fatmata yong silip toctochon matano \p \v 26 Oro oröc ori, yong moröng suran soniha wömai nocho ingoroc fasun kampiwa. Son suran tongga itmuyai amna auho ap au yontang, o auho wömai yapmu auhon forono fandat kanontang, o auho yapmu öp itacma worochon foro kanong tuctuc tontang, o auho wömai Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yontang, o amna auho ‘suraro ambaracho mata worochon foro tuctugo kombiarut’ yongo mata wo ibarantang. Kiapmo ihorocno ambarac wömai suraro tong koing toctocha tongitnung. \p \v 27 Oro amna auho Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yocyochai wömai ambarac kondonggon yocyocno woi angit maec. Muno, amna yaihu anfihu yuhogon toropdec yongitnung. Tuya amna auho mata worochon foro ibaruya suraroho tuctugo kombinung. \v 28 Mata iban iban amna au maidinai wömai amna Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yocyocma yu öpgon itun. Yu ogep inoha o Kopotorochagon unimgon youn. \v 29 Amna yaihu o anfihu yuhogon wömai Kopotorochon yong tuctuc matano suraro inongitnung. Inuya suraroho worochon matano kombingga ogepma soworengitnung. \v 30 Ihoroc tongo idiya Kopoto-rocho amna au inong masang tunai wömai amna mata osuc yocma yu öpgon idina aumaho youn. \p \v 31 Son ogep ambaracho yong tuctuc mata yup. Wohong son muyu torop singmuya amna tungutnigontho yarut. Tuna son ambarac fatmatahon forono kombing tangtang tongo irot soni koing sontang. \v 32 Yong tuctuc amnahon yaruni yu wömai morömanoho unenne ididang. Worocha tongga yong tuctuc amnaho muyu muyu mayonin muno, yu ogep torop singga yontang. \v 33 Kopotoroc yu youpno muyu muyu matongitac. Muno sinom, yui nongnongo kiap orin irot guchon Morömo itac. \p Oro, Duichon suraro ambarachon toroc kiapmo ingoroc itac: \v 34 Surandec wömai owiho mata yocyocno angit maec. Muno yu muyu Mösehon nongoruhon toroc amnaho unenne ito öpgon iditnung. \v 35 Owi au yu mata auhon forono angit makombinggai wömai yu ogep ino bucin öngo opno inong ac toun. Owiho surandec mata yocyocno, woi yangam fapfapni. \p \v 36 Tingting oro! Kopotorochon fatmata ogepma woi soni tu öngkubocha woha Kopotorochon mata woi sonigon sogidungha woha muno? Muno sinom! \v 37 Amna au yu inoha kombiuna ‘noc Kopotorochon yong tuctuc amna au yo, o Kunkun Yaru yuho nocho irodin youp orongi sinom tac yo’ ihoroc kombiunai wömai nocho ingoroc intiwa: Nocu mata ngo irim tatma woi Morömahon nongoru mata. \v 38 O amna au yu mata ngoroc yembengocma wömai Morömaho mit ino angyembengoc. \v 39 Worochai oröc ori, son irot soni Kopotorochon yong tuctuc mata yocyocha toup fadang öhun. O son Kunkun Yaruhon duc inggundec mata yocyocha muno yoninga. \v 40 Son muyu fatmata kombic kombichon torop soni nongnongo ogepmagon tannitnung. \c 15 \s1 Yesu omocdecma wekongga idonggocmahon yong tuctuc matano \p \v 1 Oro oröc ori, son urop fatmata ogepma osuc fandat kanogotma woroc sogito kokoreang. Tongo fatmata ogepma woi sonthon forodongno sinom itac. Wohong nocho mata wo wönggon ta fusun dihun. \v 2 Kombiarut, son muyu fatmata ogepma nocho fandat kanogotma worocgon sinom kokorengitnung. Wömai yaha, fatmata ogepma worocho tuna Kopotorocho son fogiuna batip idang. Sonu fatmata ogepma nocho kanogotma wo körengmu onguna yapmu auha kombing tobing imuyai wömai kombing tobic tobic soni yapmu boyömo entac. \p \v 3 Fatmata ogepma kanogotma wo wömai naka osuc sogidocma worocgon kanogot. Worochon mata moröma sinom wömai ingoroc: Duic yu turongo noni tun bödec bödecha omboc. Woi Kopotorochon bapiyadec yong tuctuc matano itacma worochon toroc tanto togoc. \v 4 Omuna kumkumon tohong sigung. Tuya yu wocin ito sep youp toctoc anfidec wönggon wekongga idonggoc. Kopotorochon bapiyadec mata irim toctocyi itacma worochon torocgon tanto togoc. \v 5 Wekongga ongga Pita öngkung imogoc. Tongo mit youp amnani 12 yu öngkung imogoc. \v 6 Tongo mit wömai oröc noni koböcma öngkung imuna agung. Agungma worochon nambano wömai 500 anggirahac. Yudecma koböcmaho wömai abe wec idang, o auho wömai ombung. \v 7 Tuna mit wömai yu Jems öngkung imuna agoc. Tuna mit aposel ambaracho yu agung. \p \v 8 Tuna mit sinom wömai yu noc öngkung namuna agot. Worocha tongga nocu managumboc macnoho docnogon bacbacyi simbang itat. \v 9 Boinno sinom nocu madango aposel nucnaiho une sinom iditat. Nocho osuc Kopotorochon suraro dongya obukongidung. Worocha tongga owi amnaho ‘aposel’ ihoroc nanoc nanocno woi angit main \v 10 mahong Kopotorocho noc nang banagocmaha tongga nocho ihorocgon aposel ma sogihat. Tongo nocho youp moröma sinom tongga ida aposel au idangma ambarac yanggirahat. Wohong nocho youp wo nakain gesödec matongitat. Muno, Kopotorocho nangbanango gesö namuna youp tongitat. \v 11 Worochoi oro, nakahu o aposel auhu non ambarac fatmata ogepma foro tungu worocgon fandat kanongidamon. O sontho mata worocgon kombing tobingidang. \s1 Amna omomyi wönggon wekonahing worochon yong tuctuc matano \p \v 12 Oro, nonu mata ingoroc fandat kanongidamon: Kopotorocho Yesu omocdecma tun wekogoc. Fatmata ihoroc kanongidamon mahong foro tingtinga sinom amna auho son bonip sonidecma imanang mata ingoroc yongidang: Amna omomyiho wekoc wekocno woi maic yo! \v 13 Amna worochon matano boinno inthai wömai woroc, Kopotoroc yu Duic ihorocgon omocdecma matun wekun. \v 14 O Kopotoroc yu Duic matun wekunai wömai woroc, nonu fatmata ogepma komanang sinom fandato itnam. O kombing tobic tobic soni woi ihorocgon yapmu boyömo sinom in! \p \v 15 Amna omocdecma wekoc wekocno mainahai wömai Kopotorocho Duic ihorocgon matun wekun. Tuna nonu Kopotorochon mata imanang kanonam. Yaha nonu yogomon, Kopotorocho Duic tun wekogoc yo. \v 16 Kopotoroc yu amna omima madoun idonguyai wömai Kopotorocho Duic tingtingno tun wekun? \v 17 O Kopotoroc yu Duic matun idonggocanu wömai kombing tobic tobic soniho yapmu boyömo ida wömuno soni madoun bödeup. \v 18 O amna Duic kombing tobing imongmuya ombungma, yu woi omoc koinghon fat ip. \v 19 O nonu ‘Duicho guroc ngocingon tongfat nehun’ yongo kombiantamonanu wömai kou sinom. Owi amna ambaracho niuya uroci sinom itnam. \p \v 20 Worochoi oro, ihoroc muno! Kopotorocho boinno sinom Duic omocdecma tun wekogoc. Tuna Duic yu amna omomyima bigo sing imongo osuc fato omocdecma idonggoc. \v 21 Amna tunguho tuna omochon kiap guroc ngocin öngkuboc. O wönggon amna tungu auho omocdecma wekoc wekoc kiap woroc tun öngkuboc. \v 22 Adamphon morogoni yu ambaracho omochon fat itbödeang. Wohong non Yesuot ding fic idamonma nonu wömai Kopotorocho dongyun wekonahamon. \v 23 Oro non muyu muyu maidongonin. Muno, Kopotorocho yong torop yongo sigocma worochon torocgon idongonahamon. Osuc wömai Duicho idonggoc. O yuho wönggon ehangocan bongono wocinu wömai non yuhon torop idamonma nontho idongonahamon. \v 24 Idongo-naya mit guroc ngorochon bödec bödecno ehangoc. Tuna bongono wocin wömai Yesu yu dogu kopothon gesöhu o gavmanthon gesöhu o gesö foro au idangma woroc ambarac dongyun bödenahing. Ihoroc tongo mom toboruc Nandöng Kopotorochon oburodec siangoc. \v 25 Wömai yaha, Duic yu onoce sinom ida sa guroc angtorengga idina ongga Kopotorocho ayamphon gesöno tohongga Duichon unenne fohong fiangoc. \v 26 Tongo mit sinom wömai yu omochon gesöno tun bödeangoc. \v 27 Kopotorochon bapiyaho ingoroc yac: \li1 “Manomano ambaracho Duicho orungo unenne engoc.” \rq (Buk Song 8:6)\rq* \p Oro manomano ambaracho Duic unenne engocma woi Kopotorocha mayoc. Muno Kopotoroc yu manomano ambarac Duichon unenne fohong figoc. \v 28 O mit manomano ambaracho Duic unenne itbödengga idiyai wömai Kopotorocho inoin Manano ihorocgon ino unenne tohong yuangoc. Tongo Kopotoroc yu manomano ambarachon Morömo orin forodongno ida idtongungoc. \p \v 29 Oro omima wönggon maidongoninganu wömai owi amna omima tongfat yecyecha yamuc gupgup sogidungma yuho ting tontang? Omong fatfatyimaho wönggon mawekoninganu wömai yu komanang sinom yuhon ma sogida yamuc gungidang. \v 30 O nonu ihorocgon komanang sinom youp mepmo tongga worochon focfocno kombinam. \v 31 Boinno sinom oröcnai! Noc imanang mayot. Noc bongono muno omochon yangamin itongga botongitat mahong ‘sontha’ yongo nocho toup borongdeditat. Yaha sonu ambarac Yesu Duichon fat idang. \v 32 Nocho Efesus taun idotan bongono wocin wömai nocho youp orongi sinom tongga foyop ombot. Nocu nakain youp matogot. Muno nocu Duichon youp togot mahong omimaho wönggon mawekonahinganu wömai nocho kiap wo komanang sinom togot. Omimaho maweko-ninganu wömai nonu komong itmanaina nacno yamuc nongga spak tongo itnam. \p \v 33 Son amna au kombing imuya yuho engga imanang kanong yuninga. Nonu mata tepmo ingoroc yongidamon: Amna wömuno ot kondong entarocanu wömai yu iroda tun moin tontac. \v 34 Kombiarut, son muyu bumbumyi kiap soni imu fauna uyap ogepma tanitnung. Bonip sonidec wömai amna auho Kopotoroc makombing imii idang. Sonu worocha yangam fap tarut. \s1 Godip föp noniho mongurac tongga foro au idongungoc \p \v 35 Oro amna auho ingoroc nanong ac tontang: “Kopotorocho omomyima tingting sinom dongyun wekonahing? O yu idongga godip föbo kiap tingtingno sinom sogitnahing?” \v 36 Oro mata ihoroc woi bumbumyi sinom. Kombiarut, nonu senggöm yitno möngidamon. Mönaya yitnoho omong fauna dogo kungga öngidang. Mamuyai wömai dogo makuic. \v 37 Nonu wit yitnohu o senggöm yitnohu mönaya yitnoho mongurac tongidang. Mongurac tongo dogo kungga sakemo fihi kudatno fihi boinno fihi tongitac. \p \v 38 Oro yitno kudatnohu o sakemohu o boinnohu wo inoin inoin kiapdec öngidang. Woi Kopotorocho osucgon kombing mundocma worochon toroc yitnoho inoin inoin kiapdec uuya yangidamon. \v 39 Oro worochon torocgon wömai amnahon godibohu o araphon godibohu o yuphon godibohu o sönghon godibo woi kiapmo tungu muno, kiapmo inoin inoin ididang. \v 40 O manomano au wömai momdec onoce ididang o manomano au wömai gurocdec ngocin ididang. O momdec ididangma worochon tong fatfatno wömai inobarac sinom o gurocdec ngocin ididangma worochon tong fatfatno wömai kiapmo au. \v 41 Sephu o yarophu o fitnungu yu tong fatfatno inoin inoin idimang. O fitnung au wömai nucni simbang maic. Muno yu yaguno inoin inoin toroc möngidang. \p \v 42 Oro, amnaho omocdecma wekoc wekochon foro, woi kiap worocotmagon engoc. Godip föp oring singidamonma worocho wömai sahano ida bom tongitac mahong godip föp idongungocma worocho wömai mongurac tongga ino yabitno engoc. \v 43 O godip föp oring singidamonma worocho wömuno iditac mahong idongungocma wömai mitimoni sinom engoc. O oring singidamonma wömai singo itac mahong idongungocma wömai gesönobarac idongungoc. \v 44 O godip föp oring singidamonma worocho gurochon fat itac mahong idongungocma wömai yaruhon kiap sogiangoc. Boinno sinom, gurochon godip föbo worochon uracno woi yaruhon godibo. \v 45 Kopo-torochon bapiyadec wömai worochon mata ingoroc irim toctocyi itac: \li1 “Amna osuc idocma, Adam, yu wömai Kopotorocho sum imuna itonggongno sogidoc.” \rq (Stat 2:7)\rq* \p Wohong Adam mit öngkubocma, woi Duic, yuho yaruhon kiap itmuna itonggong koing nimongitac. \v 46 Wohong amna yaruhon kiapdec yu osuc maöngkuboc. Muno, osuc wömai gurochon amna öngkungga idina oro, mit amna yaruhon kiapdec öngkuboc. \v 47 Osuc öngkubocma yuhon godibo woi gurocdec tobic tobicyi. Wohong mit öngkubocma yuhon godibo woi momphon kiapdec tobic tobicyi. \v 48 O owi amna gurochon fat idangma yui amna gurocdecma tobic tobicyihon toroc idang mahong owi amna momphon fat idangma yuho wömai momphon amnahon toroc kiap sogitdeang. \v 49 Önga nonu ambarac guroc amnahon godip föbodec itongidamon mahong mit wömai non momphon amnahon godip föbo sogitnahamon. \p \v 50 Oro oröc ori, nocho boinno sinom kantiwa, owi amna gurochon goumo orin nogotno ot Kopotorochon midim sabarac sadec angit mangoning. O yapmu omong fatfatyi worocho wömai itonggong koing angit masogic. \v 51 Kombiarut, noc mata öpma au kantiwa: Nonu ambarac mamnin mahong nonu ambarac mongurac tongo foro au öngkupnahamon. \v 52 Kiap worocho wömai unimgon maöngkuic. Muno, baro mano madango yangocan bongono wocin dan fongyop tongida-monma worochon toroc karupgon sinom mongurac tonahamon. Baro mano yongga idina Kopotorocho owi amna omima ambarac dongyun idongonahing. Tongo yu wönggon mamning. O nonu wec idamonma non wömai mongurac tongga idit itonggong koing sogitnahamon. \v 53 Wömai yaha: Yapmu bom toctocno worocho muyu koing sangoc. O yapmu omong fatfatyi worocho muyu idit koing sogiangoc. \v 54 O yapmu bom toctocnoho koing songga engocanu o yapmu omong fatfatyiho idit koing sogiangocanu wömai mata irim toctocyi itacma ngorocho boinno engoc: \li1 “Kopotoroc yu omochon gesö anggiratno sinom tongo tun bödegoc.” \rq (Aisaia 25:8)\rq* \li1 \v 55 “Omochon gesö orin dirongono nahe itac? Woi maec, Kopotorocho tun bödegoc.” \rq (Hosea 13:14)\rq* \p \v 56 Omochon gunno woi wontucmuno noni. Nongoruho tuna wontucmuno noni eran öngkuuya omoc koing omnahamon. \v 57 Wohong Moröm noni Yesu Duic, yuho youp togocmaha tongga Kopotorocho tongfat neuna nonu omochon gesö anggiratnahamon. Worocha wömai nonu yuha ecec moröma yong imona. \v 58 Worochai oröc ori, son koing songga yapmu auha botongga metec ongoninga. Muno sinom, son bongono muno ‘Morömahon youp tona’ yongo itonggong soni yuha boging imarut. Kombiarut, sonu Morömahon youp komanang matongidang. Muno, sonu worochon boinno au feangoc. \c 16 \s1 Korin suraroho Yerusalem suraro tongfat yecyecha ecec möneng feng suran togung \p \v 1 Oro, son Kopotorochon kunkun suraro Yerusalem idangma yu tongfat yecyecha möneng feng suran toctocha yang. Nocho möneng feng suran toctochon yong fasun mata suraro Galesia provins idangma yu urop inogot. Son muyu worochon torocgon tonung. Wömai ingoroc: \v 2 Son owi amna tungu tungu Sönda danong möneng docno au Yerusalem suraroha siarut. Amna youpno tongitacmahon wöngnac morömahu o obmugon sogiditacma wömai inoin inoin torocdecgon singitnung. \p Ihoroc tongo idiya nocho ehaya sontho bongono wocinthagon forosingga möneng feng suran matoning. Muno, möneng wömai urop tong arangarang tongo fiuya noc ehangot. \v 3 Ehaya sontho amna au ‘möneng Yerusalem fongonung’ yongo soworeuya nocho amna worochon yong tuctuc mata au bapiyadec siaya yuho sogida tongo mönengot Yerusalem suraro imuya yuho embada amna worochon foro tuctugo kombinahing. \v 4 O nocho kombiaya angit ina, wömai nakaot yuot kondonggon Yerusalem ongonam. \s1 Pol yu Korin suraro yacyacha kombigoc \p \v 5 Oro, nocho Masedonia provins kondong tongga suraro woce idangma yu yangga mit sonot ehangot. \v 6 Engmaina sonot bongono obmugon itmainahu o munohu wo wömai noc abe tuctugo makombit. O au wömai noc komöc sum bongono morö worocdec sonot engothu. Toya mit wömai sontho tongfat neuya nocho sa woce ongungot. \v 7 Inga ningo wömai nocho sonot bongono docutnogon iditha makombit. Muno, Morömaho kombiuna angit idinai wömai nocho bongono ubarago sonot engot. \v 8-9 Oro önga wömai Kopotorocho simbu fagarit namuna nocho Efesus taun ngocin suraro tongfat yecyec youp orongi sinom tongitat mahong amna koböcho ayam tong namongidang. Nocho ngocingon edeya ongga Pentikos bongono engoc. \p \v 10 Oro Timotiho sonot ehunai wömai sontho yu ogepgon angtorearut. Tuya yu sonot irot gucot engoc. Yuho wömai Morömahon youp orongi sinom tongitac. Nocho tongitat iho. \v 11 Worocha sonu yu ango angmurat toninga. Muno, son muyu yu tongfat yengo irot gucot inong muuya nocot ehangoc. Nocho yuha orin oröc noni auha ngocin torengga itat. \p \v 12 Oro nocho ‘oröc noni Apolos yuot oröc noni auot sonot ongonung’ yongo Apolos irotno sakangitat mahong yu inga ningo sonot onggonga abe irot yai kombihac. Wohong mit uyap au öngkung imunai wömai yu sonot ehangoc. \s1 Mata madango au \p \v 13 Oro son soni woho, soni acacho itongga kombing tobic tobic soni kokorengga imu fatninga. Son yapmu auha botoninga, muno koing songga iditnung. \v 14 Irot tong fup imocimoc kiap worocho son kangtoreuna son manomano ambarac tongitnung. \p \v 15 Sonu Stefanashon feno kombing imang. Yu wömai Achaia gurocin osuc sinom irotno ibandung. Tongo yu ‘Kopotorochon owi amna tongfat yena’ yongo irotno youp worocha bogigung. Worocha wömai nocho mata orongi ingoroc kantiwa: \v 16 Son amna ihorocnomahon duc sumboditnung. O amna ambaracho yuot youp kondong tongidangma yuhon matano kombic kombicho itongitnung. \p \v 17 Oro, son ambaracho nocot ebepno maec. Worocha wömai nocho Stefanas o Fortunatus o Akaikus yu nocot ebungmaha irot ogep morö kombigot. \v 18 Yu nochon orin sonthon yaru noni imongtoc tuna nocho yuha borongdehat. Amna ihorocno woroc wömai sontho gending imongitnung. \p \v 19 Oro, Kopotorochon suraro Esia gurocin idangma yuho ‘irot ogep matano sonot ongoun’ yongo kombiang. O Akwila orin Prisila orin suraro yuho bucin suran tongidangma worocho ihorocgon sontha toup kombingga irot ogep matano siuya sonot ongeyac. \v 20 Oröc noni ambarac ngocin idangma yuho irot ogep matano siuya sonot ongeyac. Son Kopotorochon owi amna ambarac obu yopyop tarut. \p \v 21 Oro irot ogep mata madango ngo wömai noc Pol, nakain obunaho irim tat. \v 22 Amna au yu irotnoho Moröm noni maimongitacma yu wömai Kopotorocho möpmo impun. Öö Moröma noni, goc epi. \v 23 Yesu Duic Moröma noni yuhon irot gucnoho sonot itun. \v 24 Nochon irot kombic kombic ogepma sonot iditac. Yesu Duic yuhon mano woi boinno.