\id JAS - Karkar-Yuri NT [leu] -Papua New Guinea 1994 (DBL -2017) \h Jems \toc1 Jems Kumwimp Pas \toc2 Jems \toc3 Je \mt1 Jems Kumwimp Pas \imt1 Mekia Akwapnámp Kar \ip Jems te Jisasomp nánae. Mao te Jerusalem mekamp sios mek yakápnap koumteouráp arop taokeyakámp. \ip Jemso má pas Kristen koumteouráp arop pɨrɨkɨmpea ankwap fi mek paokop napampor kumwimpon. Mao má pas kumwimp te Jisas sumpwia pok tenánko, 20 a, 30 yopwar niamp arake feki námpon. \ip Jems te Kwaromp koumteouráp aropan kwapwe kare nɨnɨkaok paokop mwanap yénk naenámpria mámá kar kumwi námpon. Tá Jems ankwap kar sénámp te, ‘Arop Jisasén mér námp mwar kwaporok yak naeane. Ankár kwapwe kare nɨnɨk méntér yak kun’rá sénámpon. \c 1 \p \v 1 Ono Jems ono Kwar ntia Jisas Krais Tokwae Karamp tére konamp aropono. Ono éntér-sámpramp Israel fi yumo yumokuráp némp pwatea tukupea ankwapamp apárok yakáp napantá, yiráp por má pas má kumwiaka ‘Gude’rá sér rae. \s1 Nkwakwe make kar kwatae korop námp te nomwan kárákáre sápnámp kar \p \v 2 Ononamp arop fákáre, yumo te nkwakwe make touwe kwatae korop námpan kor, Am te fwap warákár mwanámp ankankrá nɨnɨk kipo. \v 3 Yumo te wae mérono: Nkwakwe make touwe yiráp méran mokop nap nke naeria korop námp te, am támao kárákáre sánk naerámpara, ɨnkɨrman námpritea kárákáre fek fokopeyakáp kipo. \x + \xo 1:3 \xt Ro 5:3-5; 1 Pi 4:13-14\x* \v 4 Aeria maok, nkwakwe make touwe korop námpan kor, kárákáre fek yakáp napo maok, am taknap nɨnɨk kwapwe tokwae kari yak nánko, yumo te yae-párák yakápria, Kwaromp nɨnɨkan kor épérép mono, ponankor fwap pwi mwanapon. \x + \xo 1:4 \xt Mt 5:48\x* \s1 Arop nɨnɨk kour sámp naenámp kar \p \v 5 Yumo ou mekamp arop ankwap yonkwae kour mo námp kwamp te, mao ankár Kwarén sénánko, Kwaro man fwap sánk naenámpon. Kwar te ponankor aropan kápae kare ankank nénk konámpara, aropao man ‘Ankank sápae’ ria kar toropwap napo te, mao yopor mo i konámpon. \x + \xo 1:5 \xt 1 Kin 3:7,9-12; Mt 7:7\x* \v 6 Aeno am arop te Kwarén mér kareria kar toropwap naenámpon. Mao fwapia mér moriaka arakrá nɨnɨk naeane: ‘Kwar te onan fwap sáp kun ni, mokop kun?’rá nɨnɨk naeane. Tak nɨnɨknámp arop te, solwara ouwirao nánko, náre mwaek akwapránknámp niampon. \x + \xo 1:6 \xt Ais 57:20\x* \v 7 Am taknámp arop te Kwar Tokwaerao námwan ankank sánk naenámpan mpwe nɨnɨk naeane, mono. \v 8 Am aropamp nɨnɨk te ankárank nɨnɨkaok saráp mono, kápae kare nɨnɨkria, mao apae naenámp tére te fwapia yonkwae kour fek tére mo i konámpon. \x + \xo 1:8 \xt Lu 16:13; Je 4:8\x* \s1 Ankankráp arop ntiaka ankank monámp aropamp kar \p \v 9 Táte Kristen ankwap ankank mo námp kwamp te, fwap warákár naenámpon. Am te apae riteanápe, Kwaro nke námp fek te ankankráp aropria e tokwaeráp arop yak námpon. \x + \xo 1:9 \xt Jer 9:23-24; 2 Ko 6:10; Je 2:5\x* \v 10-11 Aeno Kwaro ankank kápaenámp Kristen aropamp ankankan kánanke kwataenorá nɨnɨk nánko te, warákár naenámpon. Am te apae riteanápe, kápae kare maniráp ankank koupoukour mwar kar nap te am fárákap te apwar fuao yámar tákap nánko, yonkwae konámpnámp araknámp am tére nap meknámp sumpwi mwarea napon. \x + \xo 1:10-11 \xt Lu 12:16-21; 1 Ti 6:17; 1 Pi 5:5\x* \s1 Kwaro arop kwatae nɨnɨk fek warámpá akwap mo i konámp kar \p \v 12 Arop nkwakwe make touwe korop nánko, ɨnkɨrman námp ritea fokopeyak konámp te warákár kuno. Táte mao am kar ponankor wampwe kwaeria pwaránko te, Kwaro man yiki yak konap nopok am tak námp fek sánk naenámpono. Kwar te arop ponankor man warákár tokwae napan ‘Nopok sánk nanamp’rá sérimpaok man kor takrá sánk naenámpon. \x + \xo 1:12 \xt Dan 6:1-28; Lu 6:22-23; Je 5:11\x* \v 13 Táte arop ankwap man mokopon nkenaenámp kwatae nɨnɨk korop nánko te, ‘Kwaro onan mámá nɨnɨk sáp námpono’rá nɨnɨk naeane. Am kwataenámp nɨnɨk te Kwarén nɨkɨr-sankorop mo, tá Kwar te aropan ‘Kwatae nɨnɨkae’rá sér mo i konámpon. \x + \xo 1:13 \xt 1 Ko 10:13; 1 Pi 2:11\x* \v 14 Aeno nomoku nomp nɨnɨk ankákárankao maok, fárámprá érékép akwap konámpono. Nomokuráp am nɨnɨk kwatae támao nomwan kákámánkariaka kwekárianánko, nomo am nɨnɨkaok tukup konámpono. \v 15 Am nɨnɨk támao takrá akwapea, táráp yak námp niamp tokwaeaka, yupuao táráp tank konámpnámp taknámp, kwatae nɨnɨkao kor akwapea tokwaeria sumpwi sámp-pap konámpon. \x + \xo 1:15 \xt Ro 6:23\x* \p \v 16 Ononamp fákáre kare, yumo takria am kwatae nɨnɨk taki yakanoria pwate napo, yumwan poupwekápantáno. \v 17 Ankank kwaporok sánk konap nɨnɨk kwapwe kare, tá Kwaro sánk konámp kwapwe kare ankank ponankor yámar meknámp ék konámpon. Am te yámar mekamp ponankor wae yoroinámp Naropwar Kwaro nompor sámp-kérép konámpon. Am Naropwar te náráp nɨnɨk pwarará, warko ankwap nɨnɨk sámp mo i konámpono. Mao te aropamp wunérirao koumounek yámar fek wunéri éritea, yámar kuk nánko wunéri fae konámp niamp taknámp mono. \x + \xo 1:17 \xt 1 Jo 1:5\x* \v 18 Mao te námokuráp nɨnɨk fek nomp Naropwar yak námpon. Nomo maomp kar kare fek forokari námpon. Aenámp te nomwan ponankor arop fi ntia nape fɨramp nae fi yakáp mwanapria yoroi námpon. \x + \xo 1:18 \xt Jo 1:12-13; 1 Pi 1:23\x* \s1 Kwaromp kar wawiaka mántwaok tukup mwanámp kar \p \v 19 Ononamp fákáre kare, yumo te ankár mámá ankankan fwapia mérenke: Yumo ponankor ankár kar wa mwaria koupour nánapria maok, yumo nopok koupour kar yopori kwapono. \v 20 Am te apae riteanápe aropamp yopor yonkwae pwarámp te arop nɨnɨk mek yae-párák kare nɨnɨk sámp-pap mo i konámpon. \x + \xo 1:20 \xt Snd 10:19; Sav 7:9; Mt 5:22\x* \v 21 Ae konámpara, yiráp nɨnɨk mek oumnámp nɨnɨk, tá nkwakwe make kwatae nɨnɨk te ankár ponankor nkwampok tirá épér kipo. Aeria maok, sánánkar porokwe fek yakápria, Kwaro yiráp nɨnɨk mek sánknámp karwaok paokop napo maok, am kar támao yiráp waemp warko warámp naenámpon. \x + \xo 1:21 \xt Kl 3:8\x* \p \v 22 Aeno yumo sámpnap kar máte kwaporok wawi pwar kwapono. Ankár ampaok paokop kipo. Aeno yumo kwaporok wawi pwar nap te, yumoku támao kwekár napon. \x + \xo 1:22 \xt Ro 2:13\x* \v 23-24 Táte arop ankwap Kwaromp kar wa námpao, ampaok akwap mo námp te, wunéri kour meknámp námokuráp yimetáp wunéri nkeanámpao, paprá youmpria, yimetáp nke námp nɨk mo, pwar konap niamp taknámp napono. \v 25 Aenapan maok, Kwaromp lo kwapwe kare te nomwan kwatae nɨnɨkao sámp-fákeyak námp mekamp éréképeanánko, amwar yakáp i konámp te, yae-párák kareno. Tá arop ankwap am lo fwapi nkea pwar mono, ampaokrá yárak nánko te, Kwaro maomp tére kwapwe kare pap naenámpon. \p \v 26 Táte arop ankwapao arakrá nɨnɨk: “Ono te kwapwe kare Kristenara, Kwarén kare kar lotu i konampono.” Makrá sénámpao maok, námokuráp kar te fwapia poukwap mono, námokuráp nɨnɨk mek kwekár námpon. Aenámpara, maomp mér ntia maomp lotu námp te kwaporok párák táman námpon. \x + \xo 1:26 \xt Sng 141:3\x* \v 27 Kristenamp nɨnɨk ankár kwapwe kareria, nomp Naropwar Kwaro nke námp fek yae-párák kare yakáp i konap te ará: Kweri tárápu, kae koumteouran warámpea yakápria maok, yaewour i konapon. Tá ankwap te, nomo ankár nomoku nomp paokop fwapi taokeyakáp nánko maok, mámá apár mekamp nkwakwe make nɨnɨk nomp nɨnɨk mek koropea Kwaro nke námp fek oumi pap mo naenámpon. \x + \xo 1:27 \xt Ais 58:6-7\x* \c 2 \s1 Ponankor aropan ankárankamp puri fek aropomp mwanámp kar \p \v 1 Ononamp fákáre, yumo nomp Jisas Krais Tokwae Karan mér nap te, mao te wae kwapweráp Tokwae Karono. Aenámpara, yumo e tokwaeráp aropan saráp yae-párákria, e moráp aropan younkwe sánk mwanape. \x + \xo 2:1 \xt Ap 10:34; 1 Ti 5:21; Je 2:9\x* \v 2 Aeno arop ankárankao, ankank kwapwe kare yirɨria pwarará, gol meráp yae topwe fek yirɨmpea yiráp lotu nap mek yoump nánko, tá ankank monámp aropao kor siot ankank kwatae yirɨmpria, mao kor lotu nap mek yoump nánko maok, \v 3 yumo arop siot ankank kwapwe kare moporinámp aropan yae-párákria sérrá, ‘Amo te sia fek mapek tankae’ ria pwarará maok, tá ankank monámp aropan sérrá, ‘Amo te tapek fokopeyakae’rá sérrá, tá ‘Ono fokopeyak namp fek apárok mapek tankae’rá sér mwanape. \v 4 Am yumo taknap nɨnɨk te yiráp ankwapyaenápén yiráp nɨnɨk fek yurukupia kwatae nɨnɨk napono. Yumo am tak nap te, arop kotnámp aropao kotrá kwatae nɨnɨk fek yurukup i konámp niamp napon. \x + \xo 2:4 \xt Jo 7:24\x* \p \v 5 Onomp kémpiyae fárákap, yumo fwapia wawenke! Arop arop ponankor nke nap fek ankank monámp arop te, Kwaro man náráponorianánko, mao Kwarén mér námp mér tokwaerao maniráp arop niampi yak námpon. Arop man warákár napan, éréképeaka námokuráp arop firént pwar nanampri námpon. Aenánko maok, am ankank monámp aropao kor, am mek mént yakáp mwanapri námpon. \x + \xo 2:5 \xt Mt 5:3\x* \v 6 Aenámpan maok, yumo am ankank monap arop lotu nap mek korop napan pwarápae sánk konapon. Yumo te waeman mér napon, ankankráp arop te yumwan nkwakwe make sokororá paokopria, yumwan éréképá tukupea kot i konap te mér mo napon? \x + \xo 2:6 \xt Ap 16:19\x* \v 7 Kwaro yumwan Kraisomp e kwapwe kare ták-pap námpan maok, am ankankráp arop fákárerao am eran wouroump konapono. \p \v 8 Nomp King Kwaro lo ankárank maomp Buk fek arakrá sérimpon, “Amo amokuráp pourouan warákár konapnámp taknámp arop ankwapan kor warákárampo.” Aeria maok, yumo am lo karwaok tukupria te, yae-párák kare nɨnɨk fek paokop mwanapon. \v 9 Aeno yumo arop ankwapan saráp kwapwe kare námprá nɨnɨkria, ankwapan te kwatae námprá nɨnɨk mwanape. Yumo am takria te, kwatae nɨnɨk napon. Yumo am tak nap te, am loao yumwan lo ták-sɨnaprá yénkép námpon. \v 10 Aeno arop ankárankao lo ponankor mántwaokria maok, ankárankamp lo ták-pwar námp te, mao lo ponankor ták-pwar námpon. \v 11 Nomo te wae mér námpon, Kwar te arakrá sénámpon: “Yumo yupuráp arop, tá poumaropráp koumteou, yumo te kokopori kwapono.” Tá ankwap sénámp te: “Arop sámp-wouroump kwapon.” Aeno táte kokopor mo napao maok, arop ankárank sámp-wouroump nap te, am te amo wae lo kar kwe-pwar napon. \x + \xo 2:11 \xt Kis 20:13-14\x* \v 12 Kwar te yumwan fwapia papnámp loran yurukupia yiráp nɨnɨk yurukup naenámpon. Aenámpara, yiráp nɨnɨk, yiráp kar ankár am loaok tukup kip. \v 13 Aeno arop ankwapao ankwapan yonkwae touwe moianámp te, man te Kwaro yurukuprá kot námp fek te man yonkwae touwe mo karenono. Aeno arop ankwapan aropomp i konámp te, fwap kot kwe-pwar naenámpon. \x + \xo 2:13 \xt Mt 5:7; 6:14-15\x* \s1 Kwarén mérnámp ntiaka tére kwapwenámp kar \p \v 14 Ononamp fákáre, arop ankwapao sérrá, ‘Ono Kraisén te waeman mér kare namp’rá sénámpao maok, mao kwapwe kare nɨnɨként tére mo námp te, maomp mér te kánanke kwataeno. Am take pourouráp mér te mokopia man warko warámp naenámpanáp, mo karono. \v 15 Aeno yumonap mekamp arop ankárank, yupu ankárankao fɨr mo, waempyamao kor mo nánko, námpare nánko, \v 16 yumo ankwapao man sérrá, “Amo yae-párák yakria maok, akwapea amokuráp waempyam sámpea waráp pourouk woukwapria maok, fɨr amokurápan sámpea fárae.” Ae te yumo man fɨr ntia waempyam sánk moria, kar mwar sénapo te, yiráp kar mwar am te mokopia man yaewour naenámpon? \v 17 Am Kwarén mérnap nɨnɨkao kor tak námpi yak námpon. Kwapwe kare nɨnɨk mént yak mo námp te maomp mér te kwaporok yak námpon. \x + \xo 2:17 \xt Mt 25:41-45; 1 Jo 3:17\x* \p \v 18 Aeno táte arop ankwapao sérrá, “Arop ankwap fárákap te mérrá yakáp napon. Tá ankwap fárákap te kwapwe kare nɨnɨk fek saráp tére napon.” Aerá sénapan maok, ono yumwan sérrá, ‘Yumo mér nap yénkép napao maok, kwapwe kare nɨnɨk mént yénkép mo nap te, nopok ono kuri yae-párák kare nɨnɨk fek tére konamp yumwan ono mér namp yénkép naenámpon.” \v 19 Yumo Kwar te ankárankamp támaonorá mér nap te, am támao saráp kwapwe kare nie? Am te kwatae yao-pwaerápao kor takrá mér napao maok, am fárákapao kor apáp tɨrɨnkrá kour me woukoura wae napon. \v 20 Yumo te épérép kare napon! Yumo kwapwe kare nɨnɨk fek tére moitea, Kwarén mér nap mwarriaka, yumo kwapwe kare nɨnɨk mént sámp moia te, yiráp mér nap te kánanke kwatae yak námpon. Ae te yumo te am kar fi mér mwaria nape? \p \v 21 Tak nap kwamp te, yumo wawenk. Wokwaek kar Kwaro nomp ounáp Abrahamo námokuráp táráp Aisakén Kwarén ofanámp sánk naeriaka alta mek pap naerianámp nɨnɨk táman nkea maok, man sérrá, ‘Amo te yae-párák kare aropono’ rimpon. \x + \xo 2:21 \xt Stt 22:9-12; Hi 11:17\x* \v 22 Yumo te fwapia nɨnɨkenke: Maomp mér te yae-párák kare nɨnɨk fek térerá yárak námpara, am takámp nɨnɨk ntia mér támao pwi yakámpon. \v 23 Kwaromp Buk fekamp karao érik arakrá sénámpon, “Abrahamo Kwarén mér nánko maok, Kwaro man ‘Yae-párák kare arop’rá sérimpon.” (Am kar fi wae kare kar korop námpon.) Aeria maok, Abrahamén ‘Amo te onomp nouroupono’rá sérimpon. \v 24 Aeno yumo oukoumwan te wae mér napon: Arop Kwarén mér námp mwar yak námp te, Kwar te am aropan te ‘Yae-párák kare aropono’rá sér mo i konámpono. Aeno mao Kwarén mériaka, kwapwe kare nɨnɨként tére nánko te, Kwaro man ‘Yae-párák kare aropono’rá sénaenámpon. \p \v 25 Ae konámpara, kokopor yupu Rahapo kor Josua tirá kérépeakámp aropan yae-párák éréképá yakea ankwap mwae-párák tirá kérépámpantá maok, Kwaro man sérrá, ‘Amo te yae-párák kare yupuno’ rimpon. \x + \xo 2:25 \xt Je 1:21; Hi 11:31\x* \v 26 Nomo te wae méron: Waemp pourouk woukoupeyak mo námp te am te wae sumpwi yak námpon. Ae konámpnámp taknámp arop Kwarén mwar mériaka yae-párák kare nɨnɨk fek tére mo námp te, maomp mérao kor arop sumpwi námp niamp takeno. \c 3 \s1 Nomo ankár fwapia nɨnɨkrá sér mwanámp kar \p \v 1 Ononamp fákáre, Yumo ou mekamp kápae kare arop ‘Tisa tére mwar’ ria kɨkiank mwanape. Nánkár wakmwaek Kwaro koumteouráp aropan yurukup námp fek te, porokwe fek yurukup naenámpon. Aeno tisa nomwan yurukupria te, kar tokwae sénaenámpon. \x + \xo 3:1 \xt Ap 20:28\x* \v 2 Nomo ponankor kápae kare por kwapwe kare nɨnɨk mwarianámpao, ankwap ke fek tak mo i konámpon. Aeno arop ankárankao sénámp kar kwatae mo, yae-párák kare námp te, kwapwe kare aropara, námokuráp pourou ntia nɨnɨkan kor ponankor fwap poukeyak naenámpon. \v 3 Arop fárákap te hosamp táp mek ain tákáre papea, paok tokorop tea, am fek samp-tankrá, mao akwap naerianámpaok akwapanoria te, paok fek nɨkɨr nánko, am mwaek me kor sɨrarrá akwap konámpono. \x + \xo 3:3 \xt Sng 32:9\x* \v 4 Yumo sipan kor nɨnɨkenke. Sip pourou te tokwaenono. Maomp stia te kánanke kwarokao maok, am sip ankwapmwaek akwapanoria te, kepteno am stia kánanke fek sámprá arákár nánko, am mwaek akwap konámpon. \v 5 Ae konámpnámp taknámp, top kor te pourouk yak námp kánanke kwarokao maok, kar tokwae sérar i konámpono. \p Nomo wae mér námpon: Yaomwi énti kánanke santukupea yopwar pounkouroup napo, yaomwi yurunka waeria yopwar wouroukoupa waeriaka, yaopwe fépérrá fékér i konámpono. \x + \xo 3:5 \xt Snd 16:27; 26:20-21; Sng 73:8-9\x* \v 6 Top kor te yaomwi niamp takeno. Am te ankárank mwaek kɨrɨkɨri pourouk yak námpao maok, mao te kápae kare nkwakwe make nɨnɨk tirá kák nánko, pourou mekmwaek ponankor oupouroup konámpon. Me tokwae mekamp yaomwi touwe támao arop táp mek pounkouroup tenánko, am yaomwi támao aropamp paokop ponankor wouroukoumpia kwatae pap námpon. \x + \xo 3:6 \xt Mt 15:18-19\x* \v 7 Aropao wokwaek yao pwae mekamp fɨr wunria, kou, ant, tákam, tá nkwakwe make éntékam koupoumpea wunia taokeyakáp napo, am fárákapamp yae ankore mek yakáp i konap te, oukoumwan kor tak napon. \v 8 Ae konapan maok, arop ankwap ankárankamp te námokuráp top kor poukwap naenámp pourou mono. Nkwakwe make kar kwatae sérar námp te, am te fouao arop surumpwirá kák konámp niamp námpon. \x + \xo 3:8 \xt Ro 3:13\x* \v 9 Nomo te ankárankamp top kor fek táman anánkaopwe kar sér i konámpon. Ankwap ke fek Kwaromp e sakaprá, ‘Kwar te nomp Naropwar, nomp Tokwae Kar’rá sér. Tá ankwap ke fek Kwaro nomwan yoroiaka námoku niampi papnámp aropan nomo kar kwatae sérar i konámpon. \v 10 Kwaromp e sakapnap kar ntiaka toropok kar kwatae, anánkaopwe ankárankamp táp meknámp korop konámpon. Ononamp fi, am nɨnɨk te kwataeno. \x + \xo 3:10 \xt Ef 4:29\x* \v 11 Ént me meknámp oukurnámp ént te, kwapwe kare ént, tá oukwe topnámp ént méntér oukur mo i konámpon. \v 12 Ononamp fi, ae te kwantae te fwap ouwip tank naenámp nie? Ae te souwe te fwap kwantae ki tank naenámp nie? Ankár taknámp kwapwe kare ént te oukwe topnámp ént mek méntér korop mo i konámpon. \s1 Kwapwe kare mér te Kwarompao ék námpon \p \v 13 Aeno yumonap mekamp arop ankárank nɨnɨk kouria mér kwapwe námp kwamp te, am arop te námokuráp nɨnɨk wampwe pwarará, yonkwae kour sámpea maok, yae-párák kare nɨnɨkaok yárakria, arop yaewour i konámp nɨnɨk fek tére nánko, arop fárákap nke mwanapon. \x + \xo 3:13 \xt Ef 4:1-2\x* \v 14 Aeno yumo arop ankwapan kokwarok tokwaeria, yumoku mwanapan saráp nɨnɨk i konap kwamp te, warákár-séri kwapono. Takria te, yumonap nɨnɨk támao kar kare apárok sámp-anámp mwanape. \v 15 Am take pourouráp mér te am te yámar meknámp ék mono. Am te apárokamp nɨnɨkono. Am nɨnɨk te wokwaekamp kwatae nɨnɨkan Satano naropwar nánkárápá yak námpono. \v 16 Am taknap arop ankwap fárákap te arop ankwapan kokwarokrá paokopria maok, ankwapan pwarará, námoku mwanapan saráp nɨnɨkrá paokopnap arop te fwapia tank mono, nkwakwe make kwatae nɨnɨk i konapono. \v 17 Aeno arop Kwaromp nɨnɨk kour kwapwe sámp nap am te arak i konapon: Manénkɨr te, yiki kor nɨnɨkaok paokop i konapon. Tá wakmwaek, arop ankwap fárákapént ankárankamp nɨnɨk fek paokopria, yonkwae porokwe fek yakápria, arop ankwapao sénap kar wawi konapon. Tá arop ankwapan aropompria yaewour. Aeria maok, ankárankamp puri fek arop ponankoran nɨnɨk i konapon. Am kwapwe kare nɨnɨkaok nap te, kwekár mono, ankár kare kar ampaok i konapon. \x + \xo 3:17 \xt Jop 28:28\x* \v 18 Arop fárákap aropao yoporrá yorowar napo, taki kwaponorá yonkwae porokwe pap nap te, am yonkwae porokwe nɨnɨk támao yopwar mek ankankou yoronámp niamp nánko, fɨrao karenámp niamp, aropamp paokop mek korop naenámpon. \x + \xo 3:18 \xt Mt 5:9\x* \c 4 \s1 ‘Apárokamp ankankan warákár nap te Kwarén yopor napono’rá sénámp kar \p \v 1 Yumo ou mek yoporrá kar yorowar nap te, apae fi kor fek i konapono? Yumokuráp kɨkiank nɨnɨkao yakria maok, am támao nkwakwe make ankankantá kɨkiankrá, kar séraria maok, am fek táman youpoukwaprá yorowar i konapon. Am te kare nie? \x + \xo 4:1 \xt Ga 5:17\x* \v 2 Yumo te ankank kɨkiank napao maok, sámp moria, am fek arop tirá wour i konapon. Yumo te ankank kɨkiank nap támao, yumo sámp moria yopor yonkwae pwarámprá yorowar i konapon. Yumo ankank sámp mwaria te, Kwarén sér mo i konapara, am fi kor fek táman yumo am ankank sámp mo i konapono. \v 3 Yumo am ankank sámp mwaria Kwarén kar toropwap napao, am ankank sámp mo nap fi kor te, yumo Kwarén kar toropwapnap nɨnɨk te kwapwe kare mo napara napon. Am te yumoku mwanapan saráp sámp mwaria kɨkiankria napara, am fi fek táman sámp mo napon. \x + \xo 4:3 \xt Mt 6:9-13\x* \v 4 Yumo Kwarén pwar nap te, yupuao náráp poumarop pwar akwapea, kokoporrá yárak námp niampon. Ae te yumo aráte mér mori kwapon? Apárokamp ankankan kɨkiank nap te, yumo Kwarén yopornap arop fákáreno. \x + \xo 4:4 \xt 1 Jo 2:15\x* \v 5 Kwaromp Buk fekamp kar te arakrá sénámpon: “Kwaro wokwaek nomp nɨnɨk mek Spirit papámpan, nomwan yonkwae touweriaka, námoku náráponoriaka kárákáre námpon.” Yumo má kar te kar mwar ritea nape? \x + \xo 4:5 \xt Mt 6:24\x* \p \v 6 Aeno Kwar te nomwan aropomp tokwae konámpara, Kwaromp Buk fek kar arakrá sénámpon, “Arop námoku tokwae kar nampria waenámp arop te Kwaro man far-pwar konámpon. Aeno arop námokuráp e apárok anámpea porokwe feknámp aropan maok, aropomp i konámpon.” \x + \xo 4:6 \xt Jop 22:29; 1 Pi 5:5\x* \v 7 Yumo te sánánkar porokwe fek yakápria, ankár Kwaro sénámpaok tukupria maok, yumo Satanén far-pwar napo, yumwan pwarará farákapá akwap naenámpon. \x + \xo 4:7 \xt Ef 6:11-12; 1 Pi 5:8\x* \v 8 Yumo ankár Kwaromp wonae fik kar tukup napo maok, nopok Kwaro kor yiráp wonae fik korop naenámpon. Kwatae nɨnɨkráp arop yumo te yiráp kwatae nɨnɨk pwar napo, yiráp nɨnɨk te yae ént mek yárár napo, yiki kwapwe konámp niamp araknámp nae-námpon. Yumo anánkaopwe nɨnɨkráp arop, yumo te am yiráp nɨnɨk mek yaknámp kwatae nɨnɨk am te nkwampok tirá épéri pwar kipo. \v 9 Yumo te kwatae nɨnɨk fek paokop nap kwamp te am fek nɨnɨkriaka yonkwae touwea waeriaka ém tárae kip. Yumo oukoumwan amomoránk nap kwamp te, yumo te am amomoránk pwararea, yumo éménk kip. Yumo oukoumwan warákár nap kwamp te, am warákárap nɨnɨk te pwarará yonkwae touwea wae kipo. \v 10 Kwar Tokwaerao nke námp fek yumo te sánánkar porokwe fek yakáp napo, Kwar Tokwaerao yumwan e tokwae nénk naenámpon. \s1 Kwaro saráp arop yurukup naenámp kar \p \v 11 Ononamp fákáre, yiráp ankwapyaenápén kwatae napria wouroump-séri kwapono. Arop ankwapnápén wouroumpria, ‘Amo te kwatae napono’rá sénámp te, mao te loan kor kwatae kar séria wouroumprá sénámpon. Táte amo am loan wouroumprá sénap te, amo te lo ankore mek yak monap arop niampono. Amo te arop yurukup i konap arop niamp napon. \v 12 Kwar ankárank námoku am lo pap námpara, námoku maok arop ponankor kotriaka yurukupia fákeyakrá, arop ankwap fárákapan warko éréképria maok, arop ankwap fákáreran kwatae pap naenámpon. Ae naenámpara, amo te wa nap kwamp, arop ankwap fárákapan wouroumprá sénanapon? \x + \xo 4:12 \xt Ro 2:1; 14:4\x* \s1 ‘Nomokunámpaok paokopi kwapono’rá sénámp kar \p \v 13 Yumo arop ankwap fárákapao arakrá sér i konapono: ‘Oukoumwan, tá oumpouran arake fek, nomo ankwap taun mek tukupea ankárank yopwar fek bisnis téreaka mani kápae kare sámp mwar’ ri konapon. Ono yumwan sér rae, \v 14 “Yumo te mér mo napon, oumpouran te apae ankank korop kun. Yumo te yiki yakáp mwanap te mokop námpon? Yumo te yaomwi sourirao pokeaka fae tákáre ke fek yakea moyak konámpnámp taknámp mwarea napon.” \x + \xo 4:14 \xt Lu 12:18-21\x* \v 15 Aeno yumo te arakrá sér kipo: “Kwar Tokwaerao onan takaerianánko te, ono fwap yiki yakria am tére naerá nɨnɨknamp ankank takrá tére nanampon.” \x + \xo 4:15 \xt Ap 18:21\x* \v 16 Aeno yumo te yumokuráp nɨnɨk fek ‘Námo tére tokwae namp’rá warákár-sérar i konapono. Am take pourouráp kwekáp nɨnɨk te kwatae kareno. \v 17 Yumo fwapia nɨnɨk kip: Arop kwapwe kare nɨnɨk wae mér námpao, am nɨnɨkaok tére mo námp te, am arop Kwaro nke námp fek kwatae nɨnɨk námpon. \c 5 \s1 Ankank kápaeráp arop fákáreramp kar \p \v 1 Oukoumwan ono ankank kápaeráp arop yumwan sér rae: Yumo te nkwakwe make ankank kwatae korop naerianámp aran nɨnɨkria éménkria fépénénka wae kipo. \v 2 Yiráp ankank kápae kare te turupwiria, yiráp mopor i konap ankank te ponankor sárárao wae fépéri pwar námpono. \v 3 Yiráp mani gol ntiaka silva te sorok nánko, am mani támao yiráp kwatae nɨnɨk érik farákár nánko, mao yiráp pourou ponankor yaomwinámp wouroukoump naenámpon. Oukoumwan wae pwarnámp yae wonae fik námpara, yumo maniráp ankank koupoukour nap te, kwaporok táman napon. \v 4 Yumo fwapia wawenke! Yiráp tére konap aropao yiráp yopwar mekamp fɨr tia koropea napo, yumo kwekáriaka, mani ponankor nénk moia, ankwapmwaek yumokuráp por pap konapono. Tá am ankwapmwaek pátenap mani támao yoporrá wumwi nánko, am tére arop fárákapamp wumwi karao kor Ponankor Kárákáre Tokwaeráp Tokwae Karamp woupwi mek akwap námpon. \v 5 Yumo mámá apárok yakáp nap fek warákáránk mwanap kokwapwe ankankan ti napon. Yumo fɨr tokwae fépérrá nununkwi nap te, bulmakauran tokwae kari yak nánko, yankop mwaria nánap nap niamp napon. \v 6 Yumo kwapwe kare aropan kotiaka ankank moráp arop arákarea pap napo, yumwan nopok am fek kar sér mo, wampwe kwaeria pwarará am fek sumpwi námpon. \x + \xo 5:6 \xt Wkp 24:15; Mt 6:19-21; Mk 4:19; 1 Ti 6:9-10\x* \s1 Kárákáre fek fokopeyakrá Jisasén yépék mwanámp kar \p \v 7 Aenámpara, kémpiyae tárápu, yumo te ankár Kwar Tokwae Kar warko ék naenámpara, yépékria kárákáre fek yakáp kipo. Yumo te wae méron: Aropao noump nánko yopwar yoroia pwatea taokeyakáprá yépékrá tukupea, am fɨr kare nánko fári konapnámp taknámp mwanapon. \x + \xo 5:7 \xt Ga 6:9; Hi 10:36-37\x* \v 8 Kwar Tokwae warko ék naenámp yae te wae fápae námpara, yumo kor ankár nɨnɨk kárákáre sámpea, sánánkar yakápria yépék kipo. \x + \xo 5:8 \xt Fl 4:5; 1 Te 3:12-13\x* \p \v 9 Ononamp fákáre, yumo te yiráp ankwapyaenápén nonopok yoporrá e-poup sérari kwapon. Am tak nap fek te Jaso yumwan nopok touwe kwatae sánk naerámpon. Yumo fwapia wa kip: Jas ék naeria nánap námp te wae fae námpon. \x + \xo 5:9 \xt 1 Ko 4:5\x* \v 10 Ononamp fákáre, yumo te fwapia nɨk kipo: Profet fákárerao wokwaek kar Kwar Tokwaeramp e fek kar farákápapo, épérépnap aropao man nkwakwe make napo kuri, mao te kárákáre fek yae-párák kare yakápapon. Yumo kor am fárákapao takiap nɨnɨk táman sámpea mántwaok kipo. \x + \xo 5:10 \xt Mt 5:11-12\x* \v 11 Nomo má kar te wae mér námpon: Manénkɨr farákápap arop te, nkwakwe make kar koropriaka touwe tokwae sámpria kor, kárákáre yakápiakapan, wakmwaek warákárapon. Yumo te Jopomp kar te wae wawiapon. Mao nkwakwe make ankank náráp pourouk koropámpan kor nɨnɨk kárákáre sámpea fokopeyakeanánko maok, nánkár wakwmwaek Kwar Tokwaerao man yaewouriaka yae-páráki papámpon. Am takimp te, yumo kor wae mér napono. Kwar Tokwae nomwan kor yonkwae touweria aropomp saráp yak konámpon. \x + \xo 5:11 \xt Jop 42:10-13; 1 Pi 2:19\x* \s1 Fou e sér i konámp kar \p \v 12 Aeno ononamp fákáre, yumo fou e sér mwaria te, yámar mekamp ankankamp e, tá apárok mapekamp ankankamp e, tá ankwap ankankamp e fek kor fou e séri kwapono. Taki nap fek Kwaro yumwan nopok kot naeane. Moan nap kwamp, párák ‘Mono’rá sér, tá karenoria nap kwamp, ‘Yeno’rá sér kip. \x + \xo 5:12 \xt Mt 12:36\x* \s1 Kwapwe kare aropao Kwarén sénámp kar \p \v 13 Aeno yumo ankwapao nkwakwe make kar korop nánko te, mao te Kwarén kar toropwap kun. Tá ankwapao warákárámp kwamp te, tár kar sámpeaka, Kwaromp e sakap kun. \x + \xo 5:13 \xt Sng 50:15; Kl 3:16\x* \v 14 Tá yumo ankwap ankárank touwe sámpria te, siosén taokeyakáp konap aropan wumwi nánko maok, koropea Kwar Tokwaeramp e fek maomp pourouk wel papria maok, Kwarén ‘Man yaewourae’rá sér mwanapon. \v 15 Táte am fárákapao Kwarén mér nap fek kar toropwap napo te, Tokwae Karao am aropamp touwe fwapi pap naenámpono. Aeria mao kwatae nɨnɨk sámpá yak nánko te, Kwar Tokwaerao am kwatae nɨnɨk ponankor tirá épér naenámpon. \x + \xo 5:15 \xt Snd 28:13; 1 Jo 1:9\x* \v 16 Ae naenámpara, yiráp kwatae nɨnɨk ankwapyaenápén nonopok érik farákápria maok, yumo Kwaro am fárákapan yaewouranoria kar toropwap napo, Kwaro yumwan yaewouriaka yiráp touwe fwapi pap naenámpon. Yae-párák kare aropao Kwarén sénámp kar te kárákáre korara, arop ankwap fárákapan fwap yaewour naenámpon. \v 17 Elaija te arop námoniamp makerao maok, Kwarén ‘Warákam sámp-kérép kwapono’ ria kárákáre fek sérimpon. Aenko, yinɨnk yopwariaka tokwampok yunk máte warákam ék moi yakánko maok, \v 18 warko Kwarén kar toropwapánko, warákam ékria maok, yopwar mekamp fɨr yae-párák forokorimpon. \x + \xo 5:18 \xt 1 Kin 17:1; 18:1,42,45\x* \s1 Arop mwae pwar nánko, warámp mwanap kar \p \v 19 Ononamp fákáre, yumonap mekamp arop ankárankao Kwaromp kar kare pwararea, mwar mwaek yárak nánko, arop ankwapao man warko warámpea korop námp te, mao waeman kwapwe kare nɨnɨk námpon. \x + \xo 5:19 \xt Mt 18:15; Ga 6:1\x* \v 20 Yumo te arakrá nɨnɨk kip: Arop kwatae mwae-párák akwapnámp aropan warko Kwaronámpok warámp-sankorop námp te, maomp waemp te yaomwi mek akwap mono, Kwaro maomp kápae kare kwatae nɨnɨk tirá épéri námpon. \x + \xo 5:20 \xt 1 Pi 4:8\x*