\id 1TI - Karkar-Yuri NT [leu] -Papua New Guinea 1994 (DBL -2017) \h 1 Timoti \toc1 Polo Timotimpor Manénkɨr Kumwimp Pas \toc2 1 Timoti \toc3 1 Ti \mt1 Polo Timotimpor Manénkɨr Kumwimp Pas \imt1 Mekia Akwapnámp Kar \ip Jisas pok tenánko, 33 yopwar niamp arake fek, Polo mámá pas Timotimpor kumwia sánkámpon. \ip Timoti te provins Galesia mekamp taun Listra meknámp koropnámp arop tár-ménkino. Maomp naropwar te Grik fi, tá maomp éntupwar te Juda fi mekampono. Wokwaek Polo Kwapwe Kare Kar farákápámp fek Timotin warámpea yárakimpan maok, wakmwaek te Timoti Efesus mekamp sios taokeyak nánko, Polo má pas kumwia sámp-kérépámpon. Timoti te ankár arop ankwap fárákapao Kristen fákáreramp mér kwatae papantá ‘Fwapi taokeyakria Kwaromp nɨnɨkaok mwanap’rá sénámpon. Tá ankwap tokwae kar ankank te, ‘Timoti ankár am mekamp sios mek tére mwanap yae-párák kare arop yoroi papamp’rá sénámpon. Tá Timotin kor ‘Ankár Jisasomp térenap arop kwapwe kare yakamp’rá sénámpon. \c 1 \p \v 1 Ono Pol, Timoti amonapok kar kérép rae. Kwar ntiaka Krais Jisaso onan wokwaek kar akwapea kar farákápaeria aposel e papeaka onan sámp-kérépepon. Am Kwar te nomwan warko éréképámp Kwarono. Am Krais Jisas te nomo man nke mwanámpria yépékrá yakáp námpon. \x + \xo 1:1 \xt Kl 1:27\x* \v 2 Timoti e, ono Kwaromp kar farákáp nanko, amo wawiaka ankár mántwaok akwap napantá, amo te ankár onokump táráp kare niamponoriaka ono waráp por má pas má kumwi nampon. Ono nɨnɨk namp te, Naropwar Kwar ntiaka nomp Tokwae Kar Krais Jisas mao námokuráp nɨnɨk fek amwan nɨnɨkia aropompiaka, yonkwae porokwe sánk keponoria nampon. \x + \xo 1:2 \xt Ap 16:1-3\x* \s1 Nomo kwekár karan ankár apárok anámpá pap mwanámp kar \p \v 3 Ono wokwaek kar provins Masedonia mek akwap naeriaka amwan sériampnámp taknámp warko sér rae: Amo ankár taun tokwae Efesus mek am mek saráp yakria maok, Kwaromp kar yiki mwaek yénkrá farákáp konap arop ankwap fárákapan ‘Kwekár kar arop fárákapan farákáp kwapono. Pwar kip’rá kárákáre fek sérampo. \v 4 Tá am kwekár tisan arakrá séramp: “Yumo yiráp tékénouamp e kouroumpea am fek nkwakwe make kɨkɨr kar mwar táman nɨnɨk tokwaerá farákáp kwapono.” Am take kar te náráp nɨnɨk fárámp nánko, épérépnámp kar sérarrá tárápar mwanape. Am take nɨnɨk te Kwaro ponankor aropan nɨnɨkia yaewour naenámp nɨnɨk tokwae kwapweran yaewour mo karono. Nomo fwap am Kwaromp nɨnɨkan nɨnɨkia karenoria mér mwanámpon. \x + \xo 1:4 \xt 1 Ti 4:7\x* \v 5 Aeno ono oukoumwan amwan sánknamp kar máte nomwan arakrá yaewour naenámpria nampon: Nomo Jisasén kor kare karonoriaka mér kareria, Kwaro nke námp fek yiki kare yakáprá, tá nomo nomp nɨnɨk mek yurukupia kwatae nɨnɨk yakantá karrá yakáp mwanámpon. Am nɨnɨk fek táman nomo nonopok nounouroup kare mwanámpon. \v 6 Arop ankwap fárákap te am nɨnɨk kour pwarará paokopria maok, kwaporok kar mwar táman sérarrá paokopriaka épépérépi yakáp napon. \v 7 Am fárákapao ‘Yino te Kwaromp lo mérnámp tisa yakáp mwar’rá sér i konapon. Aenapao maok, námoku karerao kor am kar fwapia mér moria maok, táte am kar fian kor taknámp fwapia mér mo napon. \x + \xo 1:7 \xt 1 Ti 6:3-4\x* \p \v 8 Nomo ponankor wae méron, am Mosesomp lo Kwaro arakrá térenkrianámpaok tére námp te, am lo te kwapwe kare ankankono. \v 9 Aeno nomo am táman kor fwapia mér námpon: Loamp tére te arop yae-párák námpan fákap mono. Arop lo kar ták-sɨr konap arop, sokoro nɨnɨkaok i konap, Kwarén kor younkwe sánkria maok, kwatae nɨnɨkaok tukupnap aropan fákap konámpon. Aeria maok, arop fárákapao Kwaromp nɨnɨk te wampwenoriaka pwarará maok, apárokamp nɨnɨkaok tukup konap aropan fákap konámpon. Aeria maok, loamp tére te éntupwar naropwarén kor tirá wouria, arop ankwapan kor tirá wourinap aropan fákapá pap konámpon. \v 10 Aeria maok, koumteouráp arop kokoporria maok, poumou-tárápu nonopok yupunámp kokoporria maok, arop arop oukun éréképria maok, arop ankwap fárákap kwekár i konap, ankwap fárákap te kwekárria maok, karenoriaka, fou e sér i konap, tá Kristen nɨnɨkan yénképnámp téreran yorowar i konap ankwap-ankwap nɨnɨk ponankor, am taknap arop fárákap táman loao fápákamánk i konámpono. \v 11 Má kar kare máte Kwaro onan farákápampria sápnámp Kwapwe Kare Kar mek yak námpon. Am Kwaronámpoknámp koropnámp Kwapwe Kare Kar te waeráp kwapwe ara, nomo ponankor man warákár mwaro. \s1 Polo Kwaro nomwan manénkɨr aropompimpan ‘Aesio’rá sérimp kar \p \v 12 Nomp Krais Jisas Tokwae Karao ono fwap maomp karwaok tére nanamp nkea méria maok, onan nánapia náráp tére téreaeria kárákáre sáp námpon. Aerianánko maok, ono man ‘Aesio’rá sér rae. \x + \xo 1:12 \xt Ap 9:15\x* \v 13 Kare, ono wokwaek kar te Kwaromp e wouroumprá yárakria maok, Kristen fákáreran sokororia man kárákárerá yárakiampon. Aeno mao wae mér, ono oukoumwan Kraisén kare karonorá mér moriaka épérép nɨnɨk fek man yopor nampara, mao onan aropompi námpon. \x + \xo 1:13 \xt 1 Ko 15:9-10\x* \v 14 Aeria maok, nomp Kwar Tokwaerao námoku nɨnɨkia onan warákár tokwae námpono. Aenánko, ono am warákár tokwae fek Kraisént koumpeyakápnámp aropamp man mér námp, tá nomp ankwapnápén nouroupnámp nɨnɨk sámpampono. \p \v 15 Krais Jisas te apárok ékia maok, kwatae nɨnɨkráp arop nomwan érékép naeria ék námpon. Mámá kar fi te kare karara, arop ponankor kare karonorá méranápono. Táte onoku kareao kor arop ponankor kámá-pwarará kwatae kare nɨnɨkráp arop nampono. \x + \xo 1:15 \xt Lu 19:10\x* \v 16 Aeno Krais Jisaso nɨnɨk námp te, arop ponankor mao kwatae nɨnɨkráp aropan aropompria porokwe fek yépék i konámpan mérenkria námpon. Aenámpara, ono arop ponankor kámá-pwararea kwatae kare nampan maok, mao onanmékɨr aropompi námp te, arop ponankor onan nkea, am fárákapao kor karenoriaka man méria maok, yiki yaká yakáp mwanap sámp mwanapon. \v 17 Mao te ankár yaká yak konámp kingono. Mao te sumpwi mo i konámp, arop man te nke mo, mao te Kwar ankárank kare támaono. Nomo ponankor mao te tokwae kar kárákáre kor kwapwe kareara, maomp e kumur méntép ankár sámpea sakap mwaro. \s1 Timoti ankár Satanén yorowaria kwe-pwar naenámp kar \p \v 18 Onomp táráp Timoti, ono siosomp profet fákárerao wokwaek amwan sériap karan nɨnɨkia, oukoumwan amwan amo térenanap karan sénae rae: Amo am profet kar táman warko nɨnɨk napo maok, amwan kárákáre sánk nánko, amo ankár soldia niamp kárákáre fek fokopeyakria Satanén yorowaria kwe-pwarampo. \x + \xo 1:18 \xt 1 Ti 4:14\x* \v 19 Am yorowarnámp mek amo Kwarén mér napan kárákáre fek sámp-fákeyakria, Kwaro nke namp fek waráp nɨnɨk mek kwatae nɨnɨk yak mo kare námprá ankár mérampo. Arop ankwap fárákap tak mo, kwatae nɨnɨk yak nánko, Kwaro man fwapokwap naenámpan monorá napo maok, náráp Kwarén mér nap ankár kwatae akwap námpon. \v 20 Himeneus ntiaka Aleksander arop yaworao kor takepo, ono Satanomp yaek sánk nanko maok, Satano am arop yaworan sámpá sokoro nánko, warko nɨnɨkiaka Kwarén wouroump mo nenepon. \x + \xo 1:20 \xt 1 Ko 5:5\x* \c 2 \s1 Kwarén kar toropwap i konap nɨnɨk \p \v 1 Aeno am tére amwan téreampori namp te, manénkɨr sénaenamp kar te aráne: Ponankor koumteouráp aropan arakrá sérampo: “Yumo ankár arop ponankoran nɨnɨkia Kwarén man aropompria yaewouramporia kar toropwapria mao tak naenámpan ‘Aesio’rá sér kipo.” \v 2 Aeria maok, Kwarén ‘King ntiaka gavman fákáreran kor yaewourampo’rá sénapo, nomo ponankor yonkwae porokwe fek yakápria maok, tá nomo ankár Kwaro warákárnámp nɨnɨkaok paokop mwanámpon. \v 3 Am ponankor aropampor Kwarén sénap kar te kwapwe námpara, nomwan warko éréképeanámp Kwar te wawiaka warákár i konámpon. \v 4 Maomp nɨnɨk te ankár arop ponankor warko éréképeanánko, am Kwaromp nɨnɨkamp kar ponankor te karenoria mér mwanapria námpon. \x + \xo 2:4 \xt 2 Pi 3:8-9\x* \v 5 Nomo te wae mér námpon, Kwar te ankárank karerao yak námpon. Aenánko maok, arop ankárankamp kuk yakria Kwaronámp mwaek yak, arop nomonámp mwaek yak. Aenámp arop te Krais Jisasono. \v 6 Kwaro sérimp yae fek Krais námoku karerao arop ponankor warko yamokwapea érékép nanampria sumpwimpon. Am takimp nɨnɨk Kwaro nomwan yénkép námp te, maomp nɨnɨk te arop ponankor warko érékép nanampria nimpon. \v 7 Aeriaka Kwaro onan aposel yakaeria arop ankwap firaonapok sámp-kérépámpon. Aeránko maok, ono am Kwapwe Kare Kar érik farákápria, Kwarén mér mwanap kare yénk nampon. Ono te kare sénampon, ono te kwekár mo karenon. \x + \xo 2:7 \xt Ap 9:15\x* \p \v 8 Aeria maok, onomp nɨnɨk te, sios ponankor mek arop fákárean yumo kar toropwap nap te, yopor yonkwae, yopor kar sér i konap te ankár pwararea, yiráp nɨnɨk yiki kare yakria, yumoku Kwarén sánkria, kar toropwap kipria nampon. \s1 ‘Yaewour i konap tére te koumteouamp yae-párák kare moporono’rá sénámp kar \p \v 9 Tá onomp nɨnɨk te koumteou te man pwinámp waempyaman yirɨr kipo. Náráp me pwae, náráp pourouk kápae kare mopor ntia mani tokwae fekamp waempyam yirɨrantáno. \x + \xo 2:9 \xt 1 Pi 3:3-4\x* \v 10 Aeno ‘Námo te Kristen nono’rá sér i konap koumteou fákáreramp yae-párák kare mopor te ankár nkwakwe make yaewour i konap tére nap támaono. \x + \xo 2:10 \xt 1 Ti 5:10\x* \v 11 Koumteou te námoku ankár sámp-anámprá, karmparáp tankria Kwaromp karan sámp mwanapon. \v 12 Onomp nɨnɨk te, koumteourao lotu nap mek poumou-tárápuran poukeyakrá Kwaromp kar yénk te mono ri konampon. Lotu mek koumteou te párák tankrá wa mwanapon. \v 13 Am te arakrianono: Kwaro Adaménénkɨr yoroia maok, wakmwaek Ivén yoroi námpara. \x + \xo 2:13 \xt Stt 2:7,22\x* \v 14 Aempan maok, Adam te kwekár karan karenorá moimpon. Yupurao maok kwekár karan karean mpweria kwatae nɨnɨkimpon. \x + \xo 2:14 \xt Stt 3:6\x* \v 15 Aeno koumteourao Kwarén mérrá yakria maok, tá náráp Kristen ankwapyaenápén nounouroupria, tá yiki kor nɨnɨk fek yae-párák kare nɨnɨk fek yakáp napo, tárápu tankápnap ke fek Kwaro man yaewour naenámpon. \c 3 \s1 Sios taokeyakáp konap arop fárákapamp kar \p \v 1 Mámá kar te kare karono: Arop sios taokeyak naenámp arop yak naerianámp te, am arop te kwapwe kare tére naeria warákár námpon. \v 2 Aeria maok, taokeyak konámp aropao kor yae-párák kare yak nánko maok, arop fákárerao kor mao nkwak mak námp nke mo, tá mao te ankárankamp yupuráp arop yak nae-námpon. Aeria maok, nɨnɨk kour fek yae-párák yárakria maok, ankár námoku poukwap kour kwapwe kareria, ankár yae-párák nɨnɨkaok saráp yárak naenámpon. Aeria maok, arop ponankor nounouroupria maok, Kwaromp kar yae-párák yénk konámp arop yak naenámpon. \v 3 Mao te bia fária mánmán naeane. Mao te koupour yonkwae pwarámp naeane, mono. Arop sánánkar porokwe fek kun. Tá mani ankankantá nɨnɨk tokwae naeane. \v 4 Mao te náráp séraroan fwapnae karia taokeyakria maok, náráp tárápuran fwapokwap nánko, maomp karwaok tukup mwanapon. \v 5 Am te apaeriaka, arop náráp séraroan fwapia poukeyak mo námp te, mao te Kwaromp siosén kor mokopia taokeyak naenámpanápe. \x + \xo 3:5 \xt Ta 1:6-9\x* \v 6 Oukoumwan kar Kristeni námp te arop taokeyak te mono. Mao te am tére fek, ono te tokwae karonorá nɨnɨk nánko, Kwaro wokwaek Satanén kotimpnámp taknámp naeane. \v 7 Am arop kwapwe kare yárak nánko maok, Kwarén mér monap aropao man nkea, ‘Mao te kwapwe kare aropono’rá sénapo maok, mao fwap sios arop taokeyak naenámpon. Aeno mao kwapwe kare yárak mo námp te, sérarapo, pwarápae nánko, Satano man fákapá pap naeane. \x + \xo 3:7 \xt 2 Ko 8:21\x* \s1 Sios mek tére konap aropamp kar \p \v 8 Taknámp sios mek tére konap arop fárákap arop nke nap fek yae-párák kare nɨnɨk fek tére mwanapon. Takria am arop fárákap anánkaopwe nɨnɨkráp arop yakáp mwanape. Tá bia tokwae fária mánmán mwanape. Maniráp ankankan kɨkiank mwanape. \v 9 Am fárákap ankár náráp nɨnɨk mek Kwaro nke námp fek kwatae nɨnɨk yak mo námp mérria, Kwaro nomo man mérnámp arop nomwan yénképnámp kar kareran ankár kárákáre fek mérrá yakáp mwanapono. \v 10 Manénkɨr te amo man téreae ritea mokopon nkea maok, tére yae-párák nánko te, man ‘Amo fwap sios mek téreae’rá sérampo. \v 11 Sios mek tére konap koumteouao kor námoku tére mwanap fwapnae karia nɨnɨkrá tére mwanapon. Kánánkámp sérari kwapon. Mao te ankár kwapwe kare nɨnɨk fek yakápria maok, kwekár nɨnɨk ntia kokwae nɨnɨk yak mo, ankár yae-párák kare tére mwanapon. \x + \xo 3:11 \xt Ta 2:3\x* \v 12 Sios mek tére konap arop te ankárankamp yupuráp arop yakria, náráp séraroan fwapi taokeyakáp mwanapon. \v 13 Arop sios mek tére nap yae-párák kare tére napo te, man nkeaka ‘Mao te yae-párák kare aropono’rá sér mwanapon. Aenapara, am aropao kor Krais Jisasomp Kwapwe Kare Kar fwap tae fek farákáp mwanapon. \s1 ‘Kwaromp nɨnɨk fi kor te tokwae kar ankankono’rá sénámp kar \p \v 14 Kare, ono amonapok wae koupour korop naenampao maok, warko oukoumwan ono má kar má waráp por kumwi nampono. \v 15 Aenampara, ono koupour korop mo nanko te, amo mámá kar man nkea Kwaromp firáp arop fárákapao yae-párák kare yakáp i konap nɨnɨk mérampo. Kwaromp firáp yakáp nap te yiki yaká yak konámp Kwaromp siosono. Am sios te oumpwarao nap sámp-fákeyak námp niamp, Kwaromp kar kare sámp-fákeyakea taokeyak konámpono. \v 16 Karenono, Kwaro námoku i konámp nɨnɨk fi kare yénkép námp te, am te tokwae kar ankankono: \q1 Mao te arop kare arákarea, érik koropámpon. \q1 Aenámpao maok, \q1 Yiki Kor Spiritao nomwan yénkép námp te, \q1 mao te Kwaromp yae-párák kare Táráp karenono. \q1 Ensel fákárerao kor man nkeapon. \q1 Aropao maomp kar farákáp napo te, \q1 arop fi ponankor wa napon. \q1 Aenapara, apár ponankor mekamp aropao kor \q1 man karenoria mér napon. \q1 Kwaro man yámar mek warámpea pokria \q1 e tokwae sánk tenánko yak námpon. \x + \xo 3:16 \xt Jo 1:14; Mk 16:19\x* \c 4 \s1 Aropamp nɨnɨk mek épérépi papnámp kar \p \v 1 Yiki Kor Spiritao érik arakrá sénámpon: Nánkár wakmwaek ankwap ke fek arop ankwap fárákap Kwarén mér nap pwateaka Satanomp kwekár i konap kwatae spirit yénk i konap karan woupwi pátea wawia ampaok mwarea napon. \x + \xo 4:1 \xt 2 Ti 3:1\x* \v 2 Kwekár i konap arop fárákap te kwekár nɨnɨkan sámpá paokopria maok, am kwekár karan sér saráp yakáp napara, am kar támao am fárákapamp nɨnɨk mek top-pwarámpeyak nánko, náráp kwatae nɨnɨk yak námp warko nɨnɨkia mér mo i konapon. \x + \xo 4:2 \xt 2 Pi 3:3; 1 Jo 2:18\x* \v 3 Aeria maok, am arop fárákapao ‘Yupu sámp kwapono’rá sér, tá nkwakwe make fɨran ‘Arop fári kwapono’rá sér i konapon. Aeno mao ‘Wurienk’rá sénap ankank te Kwaro yoroimp ankankara, nomo Kwarén méria maomp kar kareran kor mér námp kwamp te, fwapon, Kwarén aesioriaka sámpea fár mwanámpon. \x + \xo 4:3 \xt Stt 9:3; Ro 14:6\x* \v 4 Nomo te wae méron, ankank ponankor Kwaro yoroimp te, kwapwe kare mwarono. Nomo monorá mwareano. Fwapono, nomo sámpria maok, Kwarén kar toropwaprá ‘Aesio’rá séria sámp mwanámpon. \x + \xo 4:4 \xt Stt 1:31; Ap 10:15\x* \v 5 Kwaromp kar ntiaka nomo Kwarén kar sénámp te am fɨr fwapokwapianánko, Kwaro nke námp fek kwapwe kare konámpon. \s1 Timoti ankár Kraisomp kwapwe kare tére arop yak naenámp kar \p \v 6 Amo má kar má kémpiyae tárápuran farákáp saráp yakria te, amo te Krais Jisasomp tére arop kwapwe yak nanapon. Amo wokwaek sámpap kar kwapwe Kristen mér i konap nɨnɨként tapokwapeaka ankár sámpá yárakria te, am fek kárákáre tokwae sámp nanapon. \v 7 Aeno ankwap fárákapao Kwarén younkwe sánk konap épérép kar mwar farákáp nap te, amo ankár amwar yakria, Kwaro i konámp nɨnɨkaok tére kárákáreampo. \x + \xo 4:7 \xt 1 Ti 6:20\x* \v 8 Amo te wae mér napon, pourou poukwap konap asasais te nomp pourou fwap yakano ritea nomwan fwap tae morok yaewour i konámpono. Aeno Kwaro i konámp nɨnɨkaok tukup námp te, am támao nomwan kápae kare ankank fek yaewouriaka oukoumwan yiki yakáp námp fek, tá nánkár wakmwaek yaká yakáp mwanámpan kor yaewour i konámpon. \v 9 Mámá kar fi te kare karara, arop ponankor kare karonorá mér mwanapono. \x + \xo 4:9 \xt 1 Ti 1:15\x* \v 10 Nomo yiki yak konámp Kwarén yépékrá yakáp námpon. Mao te arop ponankoran warko érékép nae yonkwae námp te, nomo man mériaka ‘Kareno’rá sénámp arop nomwan kor kare kar warko érékép konámpon. Nomo am mér námpara, nomo térerá kárákárerá tukup konámpono. \p \v 11 Amo te ono farákápnamp kar man koumteouráp aropan méranáponoria yénkrá farákápampo. \v 12 Am fárákap amwan nke nap te, tár-ménki tae morok napan maok, takria amwan te kwaporok yaknap aropan mpwe mwanape. Amo am fárákap amonapaokanáponoria, amo kar sénap, amo yárak nap, amo arop ankwapan nouroup nanap nɨnɨk, amo Kwarén mér nap, Kwaro nke námp fek yiki kukur yaknap nɨnɨk, aran ampaok mwanapon. \v 13 Amo oukoumwan onan yépékrá yaknap ke fek te Kwaromp Buk fekamp kar arop wa nap fek nkerá farákápria maok, kar fi kor érik farákápria, Kristen i konap nɨnɨkan yénkrá farákápampo. \v 14 Sios taokeyakáp konap arop fákárerao waráp pourouk yae pap, tá arop fárákapao amo tére nanapan profet kar farákápapo, Yiki Kor Spiritao amwan ourour sánkámpan nɨk mo nanape. \x + \xo 4:14 \xt 2 Ti 1:6; Ap 8:17\x* \v 15 Amo ankár am tére fwapia taokeyakria maok, amo ankár takrá térerá yak napo, arop ponankor waráp tére am nke napo, yae-párák kare naenámpon. \v 16 Amoku waráp nɨnɨk ntia aropan yénkrá farákápnap tére fwapia taokeyakampo. Amo kárákáre fek takrá yak napo maok, waráp waemp, tá waráp kar wanap aropamp waempao kor fwapi yak naenámpon. \c 5 \s1 Timoti sios koumteouráp aropan naenámp kar \p \v 1 Amo mér aropamp nɨnɨkan fwapokwap naeria te, yopori kwapono. Waráp naropwarén sánánkar porokwe fek sér i konapnámp taknámpampo. Arop tár-ménkiran kor waráp nánae tár-ménkiran i konapnámp taknámpampo. \x + \xo 5:1 \xt Wkp 19:32\x* \v 2 Amo mérnámp yupuran te amokuráp éntupwarén i konapnámp taknámpampo. Yupu-táráp énkiran kor waráp antápan sér i konapnámp taknámpria maok, waráp nɨnɨk te ankár yae-párák kare fekampo. \s1 Kae koumteouramp kar \p \v 3 Kae yupu námoku nápar yak nánko, man yaewour naenámp nouroup yak mo nánko te, amo man yae-párák yaewourampo. \v 4 Aeno kae yupu wae maomp táráp yak námp, tá kupwináp yak námp, amo am fárákapan yénk napo, am fárákap náráp Kristen tére tokwae te am éntupwarén fwapia wunanápono. Náráp fi taokeyakáp mwanámp támaonorá mér mwanapono. Takria maok, éntupwar naropwar wokwaek tére tokwae fek man wunep ponankoran nopok mwanapon. Karenono, Kwar te mámake pourouráp nɨnɨk táman warákár konámpon. \p \v 5 Aeno kae yupu námoku nápar yak námp te, am yupu te ankár Kwarén mérrá yakria maok, yámaraok, kumuruk kor Kwarén wumwirá, ‘Námwan yaewourae’rá kar toropwap saráp yak naenámpono. \v 6 Aeno kae yupu pouroukamp nɨnɨkaok saráp yárak námp te, mao te yiki yak námpao maok, wae sumpwi yak námp niamp námpon. \v 7 Aenámpara, amo te kae koumteouan má kar má farákápampo. Aenapo maok, am fárákap te nkwak mo mak mo, yae-párák kare yakáp napo, arop man kar sér mo mwanapono. \v 8 Arop námoku fi taokeyak moriaka, námokuráp séraroan kor fwapia taokeyak mo námp te, mao Kwarén mér námpan wae pwararea Kwarén mér monámp aropan kámákarea kwatae kare námpon. \p \v 9 Kae koumteouamp e buk fek kukumwi nap kwamp te, 60 yopwari yak námp, arop ankárankampamp nap mek tankeanámp yupuramp eran saráp kumwiampo. \v 10 Am e kumwiria te, sios arop ponankorao nke nap fek kwapwe kare yaewour i konámp yupu yakano. Arakano: Mao náráp tárápuan kwapwe kare nɨnɨkan yénkrá, yae-párák kare taokeyak. Tá ankwap némpouknámp aropan warákárria koropenkria wun i konámp. Tá námoku anámpea Kristen fákáreran yaewouria maok, nɨnɨk kápae yaknámp aropan kor yaewour i konámp. Aeria maok, am nkwakwe make tére yaewour kwapwe konámp yupuramp eran saráp kumwiampo. \x + \xo 5:10 \xt Hi 13:2\x* \p \v 11 Kae koumteou oukoumwan énki yakáp napamp e kumwi kwapono. Am te apaeria, ‘Kwaromp tére ankár tére nae’rá sénámpao maok, arop ankwapan nkeaka kɨkiankia, maomp nap mek tank naerá nɨnɨk tokwaeria, Kraisén younkwe sánk mwanape. \v 12 Takria námoku sérinámp kar warko pwar nánko te, Kwaro man touwe sánk naeane. \v 13 Aeria maok, ankwap nɨnɨk te arak i konapono: Kokwae tákárrá nap-nap paokop i konapono. Am fárákap te kokwae tákár mwar mono, ankwap fárákapao kar sérar nap wa mwar karrá paokoprá wawi ko, kánánkámp arop younkwe mwaek sérarrá paokop i konapon. Takria maok, nomo tak mo mwanámp kar kwatae sérar i konapon. \x + \xo 5:13 \xt 2 Te 3:11\x* \v 14 Tak napantá maok, onomp nɨnɨk te, kae koumteou oukoumwan énki yakáp nap te warko poumou nap mek tankápria tárápu tiria maok, nap taokeyakáp napo maok, Kwarén mér monap arop nomwan wouroump mo mwanapon. \x + \xo 5:14 \xt 1 Ko 7:9\x* \v 15 Amo te wae mér napon, kae koumteou ankwap fárákap Kwarén mér nap pwatea warko Satanomp wakmwaek paokop napon. \v 16 Aeno Kristen arop náráp firáp mekamp kae koumteou yakáp napo te, am Kristen arop námoku éréképea taokeyak nánko te, sios te man taokeyak naenámp nɨnɨk kápae sámp mono. Kae koumteou nápar kar yakáp napan maok, sios man yaewour naenámpon. \s1 Arop taokeyakáp konap aropamp kar \p \v 17 Yumwan taokeyakáp konap arop, yumwan yae-párák kare taokeyakáp nap te, nopok sámp konap mani narek yakano. Am mani tokwae sámp mwanap arop te Kwaromp kar farákáp konap, tá am nɨnɨk Kwaro warákár námpan yénk i konap kárákáre fek tére konap aropono. \v 18 Nomo te wae mér námpon, Kwaromp Buk fekamp karao arakrá sérrá, “Bulmakau wit pumpurékamprá yɨpi kwarámprá akwap námp fek te, man top-kump yirɨmp kwapono.” Tá “Tére arop te fwap mani sámp naenámpono.” \x + \xo 5:18 \xt 1 Ko 9:9-11\x* \v 19 Arop ankárankao ‘Arop taokeyak konámp arop máte sokoro námp’ ria sénánko, amo te maomp kar te wawi kwapono. Anánk, yinɨnk arakerao sénapo maok, am táman wawampo. \v 20 Am arop taokeyakáp konap arop ankwap sokoro napo, amo man fwapokwap naeria te, arop taokeyakáp konap arop ponankor éréképá tankrá fwapokwap napo maok, am fárákapao kor nkeaka apáp mwanapon. \x + \xo 5:20 \xt Ef 5:11\x* \s1 Timoti námokuráp nɨnɨk fwapia taokeyak naenámp kar \p \v 21 Kwaro nke námp fek, tá Krais Jisaso nke námp fek, tá Kwaromp ensel fákárerao nke nap fek, ono amwan waeman kare kar sér rae: Amo fwapia am ono yénknamp loaok téreria maok, amo ankárankamp nɨnɨk fek arop ponankoran fwapokwapampo. Amo arop tokwae ntia waráp nouroupén saráp porokwe fekria, arop ankwap fárákapan yopori kwapono. \v 22 Amo te koupour aropamp me korok yae papria ‘Kwaromp tére téreae’ ria séri kwapono. Ankwap aropamp kwatae nɨnɨkan panek yakria, amoku mwar yiki kor yae-párák kare yakampo. \p \v 23 Amo te touwe sámp saráp yakria, waráp yare te kárákáre mo námpono. Ént mwar fári kwapono. Wain ént kánanke méntér fánapo, waráp touwe am fwap naenámpono. \p \v 24 Ankwap fárákapamp kwatae nɨnɨk manénkɨr koupour érik korop nánko, nomo koupour nkeaka mér i konámp. Aeno ankwap fárákapamp kwatae nɨnɨk te mek yakea nánkár wakmwaek érik korop konámpon. \v 25 Taknámp nɨnɨk kwapwerao kor érik yakria maok, tá ankwap nɨnɨk kwapwerao kor tamak érik yak mo i konámpon. Am tak námpao kor youpoukwap mek yak mo i konámpon. \c 6 \s1 Kwaporok tére konap aropamp kar \p \v 1 Kwaporok tére konap Kristen arop fárákap te náráp arop tokwaeran e tokwae sánkria maomp yae ankore mek yakáp mwanapon. Aenapo maok, am poukeyakápnap aropao kor Kwaromp e wouroump sér moria, nomo Kristen yakáp námpan kor wouroump sér mo mwanapon. \x + \xo 6:1 \xt Ta 2:9-10\x* \p \v 2 Kwaporok tére konap aropamp arop tokwaerao kor Kristen ara, máte mwearonoria kar ták-pwar mwanape. Arakrá nɨnɨk kipo: ‘Mao te Kristenara, ono man warákárria maok, ono maompor tére fwapia térea yaewour nanampono’ riaka kwapwe kare tére kipo. \x + \xo 6:2 \xt Fm 1:16\x* \s1 ‘Mani kɨkiank te ponankor kwatae nɨnɨk fi kor’rá sénámp kar \p Amo ankár koumteouráp aropan má kwapwe kare nɨnɨkan yénkrá farákápria am nɨnɨkaok ‘Arak kip’rá sérampo. \v 3 Nomp Tokwae Kar Jisas Kraisomp kar kare te Kwaro i konámp nɨnɨkaok tukup mwanámp yae-párák farákáp konámpon. Aeno arop ankwap am karan monoria pwarará ankwap aopwe kar farákáp nánko, \v 4 nomo te wae mérono, am arop te ono te nɨnɨk kourráp arop tokwaenorá nɨnɨk námpao maok, kwaporok mwar táman námpono. Mao kɨkiank kwatae námp te, Kwaromp wakmwaek tukup konap yénk konap kar fek arop ankwapént kákkarrá kar yorowar námpan kɨkiank i konámpono. Aenámp fek táman kokwarok nɨnɨk, kar yorowarnámp nɨnɨk, wouroump kar, ankwapan onan kwekár námponorá kwatae nɨnɨknámp nɨnɨk, am ou mek korop konámpon. \x + \xo 6:4 \xt Ga 1:6-9; 2 Ti 1:13-14\x* \v 5 Am fárákap ankár kákkar saráp yakáprá, kar yurukup mwanap épépérép kare yakáprá, kare kar karan mér mo karenono. Mao nɨnɨkrá, Kwarén mér napaok tukup námp te, am fek apárokamp ankank kápae kare ti mwanámpan mpwe nɨnɨk i konapon. \x + \xo 6:5 \xt 2 Ti 4:3-4\x* \p \v 6 Táte kare, arop Kwaromp nɨnɨkaok akwapria te, tá méntér mao mokope ankank sámpá yak námpan fwaponorá warákár nánko te, am támao kápae kare ankankráp arop niamp i konámpono. \x + \xo 6:6 \xt Fl 4:11-12; Hi 13:5\x* \v 7 Nomo te wae mér námpon, éntupwaro nomwan fárákapnámp ke fek te, yaenémpi korop námpon. Tá taknámp nánkár wakmwaek mámá apár pwarará tukup námp fek kor, ankank sámpea tukup mono. \v 8 Aeno nomo fár mwanámp fɨr, tá pourou oupouroupnámp ankank sámpá yakáp námp te, nomo yonkwae porokwe fek ‘Wae támaono’rá sér mwaro. \x + \xo 6:8 \xt Snd 30:8\x* \v 9 Aeno arop ankank kápae kare ti naeria nɨnɨka waerá yárak námp te, kouao aopwe mek pɨk konámpnámp taknámp am kɨkiank nɨnɨk támao man sámp-fákeyak konámpono. Am épérépnámp kwatae pap konámp kɨkiank nɨnɨk te man oupouroupea apárok anámpea ankár souroumpour i konámpono. \x + \xo 6:9 \xt Snd 28:22\x* \v 10 Am mani kɨkiank tokwaenap nɨnɨk te, ponankor kwatae nɨnɨk fi kor támaono. Arop ankwap fárákap te manian kɨkiank tokwae napo, am nɨnɨk támao am fárákapan éréképá akwap nánko, Kwarén mér nap pwate nánko, wakmwaek ono apae maoi naerá nɨnɨk tokwae mwarea napon. \x + \xo 6:10 \xt Ef 5:5\x* \s1 Timotin ‘Kristenamp nɨnɨk kwapwe ponankor sámp fákeyakamp’rá sénámp kar \p \v 11 Aeno amo te Kwaromp aropara, amo am kɨkiank nɨnɨkan te ankár younkwe mwaek sɨrampo. Aeriaka amo te yae-párák kare nɨnɨk, Kwaro i konámp nɨnɨk, tá man mérnap nɨnɨkaok kárákáre fek yárakampo. Aeria maok, aropan nouroupia, nkwakwe make ankank korop námpon kor amo ɨnkɨrman námpritea kárákáre fek yakria maok, arop ponankor sánánkar porokwe fekampo. \v 12 Arop Kraisén mér námp te, arop resis mek fárakop konámp niampono. Tak nánko maok, amo te am resis kwapwe mek kárákáre fek fárakopria maok, amo yiki yaká yak konámp sámp nanapon. Wokwaek amo kápae kare arop nkeap fek waráp Kraisén mér napan kárákáre fek fokopeyakea érik sénap ke fek maok, Kwaro amwan ‘Am yiki yaká yak sámpae’ ria wumwi rimpon. \v 13 Kwar ankank ponankor yiki yak nénk konámp, ntia Krais Jisas Pontius Pailatonámpok kárákáre fek fokopeyakea kare kar karan érik sérimp, Kwar ntia Krais Jisaso nke nep fek ono amwan tae fek sér rae: \x + \xo 6:13 \xt Jo 18:36-37; 19:11\x* \v 14 Amo am sámpap karwaok ankár yae-párák kare téreampo. Arop amwan wouroump kar sénaeane. Amo te ankár takrá térerá akwapea, nomp Jisas Krais Tokwae Kar érik ék naenámp fekampo. \v 15 Kwaro Krais ék naenámp yae séri pwatenámp ke fek táman mao ék naenámpon. Am Kwar ankárankampao saráp ankank ponankor poukeyak konámpara, nomo maomp e sámpea sakap mwaro. Mao te king fákáreramp King, tá arop tokwae fákárean poukeyak konámp Arop Tokwaeno. \x + \xo 6:15 \xt Yé 17:14\x* \v 16 Mao ankárankamp támao saráp sumpwi mo i konámpon. Mao te wae tokwae fek yak námpara, nomo te maomp wonae fik tukup mo karenon. Wokwaek kar te arop ankárank man te nke mo, táte arop man nke naenámp te pwi mo karenono. Aenapara, mao e tokwaeráp yakria, tá maomp kárákáre ankár yaká yakano. Kare takano. \x + \xo 6:16 \xt Kis 33:20\x* \s1 Ankank kápaeráp aropamp kar \p \v 17 Apárokamp ankank kápae karenap aropan sérampo: Am fárákapao námo te arop tokwae namp ritea nkwakwe make ankank koupour toromore naenámp táman saráp mériaka tukup kwapono. Ankár Kwarén maok mér kare mwanapon. Kwar te nomo warákár mwanámp nompor kápae kare kwapwe kare ankank ti-sáp konámpono. \x + \xo 6:17 \xt Lu 12:20\x* \v 18 Am fárákapamp kwapwe kare nɨnɨk te ankank kápae kare niampria, kwapwe kare nɨnɨk fek yaewouranápono. Aeria maomp ankank kápae te monap arop fárákapan nénk saráp yakápanápono. \v 19 Am fárákapao takria te, nánkár wakmwaek man yaewour naenámp ankank koupoukour napara, mao fwap yiki yak sámp mwanap am te yiki yak karenono. \x + \xo 6:19 \xt Mt 6:20\x* \s1 Timoti ankár náráp tére fwapi taokeyak naenámp kar \p \v 20 Onomp Timoti e, Kwaro amwan sánknámp tére fwapia taokeyak kourampo. Aeria maok, Kwaromp nɨnɨkaok akwap mo, épérépnámp kar mwar te younkwe sánkampo. Tá am námoku kwekárrá ‘Ono te mér kare sámpá yak namp’rá sér i konap aropént te yak kwapono. Am fárákap te takria Kwaromp nɨnɨkan nkwakwe make kar yorowar i konapono. \x + \xo 6:20 \xt 1 Ti 4:7; 2 Ti 1:14\x* \v 21 Arop ankwap fárákap take pourouráp mér sámp namprá nɨnɨk nap te, Kwarén mérnap nɨnɨk wae pwate napon. \p Ono nɨnɨk namp te Kwar námoku yumwan nɨnɨkia yumwan yaewourano. \x + \xo 6:21 \xt 2 Ti 2:18\x*