\id 1PE - Karkar-Yuri NT [leu] -Papua New Guinea 1994 (DBL -2017) 
\h 1 Pita 
\toc1 Pita Manénkɨr Kumwimp Pas 
\toc2 1 Pita 
\toc3 1 Pi 
\mt1 Pita Manénkɨr Kumwimp Pas  
\imt1 Mekia Akwapnámp Kar  
\ip Pita te Jisaso éréképá yárakimp éntér-sámpramp arop ou mekamp arop ankwapono. Jisas pok tenánko, 34 yopwar niamp arake fek Pita mámá pas má kumwi námp te, pɨrɨkɨmpea tukupnap Kristen fárákapamp nɨnɨk mek kárákáre sánkria kumwimpon.  
\ip Mao Rom mek yakria, Rom taun tokwae táman wokwaek am mek kwatae nɨnɨk yakámp Babilon taun tokwaeran wounáp námpon. Am ke fek te arop fárákapao sios mekamp koumteouráp aropan sámpá yampourou napo, Pita arakrá sér, ‘Yiráp mér nap pwar kwapono. Kárákáre fek fokopeyakáp kipo. Aeria maok, Jisas “Ék nanamp”rá séri námpan nɨnɨkria, táman yépékrá yakáp kip’rá sénámpon.  
\c 1  
\p
\v 1 Ono Pita Jisas Kraisomp aposelono. Ono mámá pas kumwia yumo Kwaromp firáp arop fárákap, yiráp némp kare mek yakáp mono, ankwap apár Pontus, Galesia, Kapadosia, Esia, Bitinia, ará mek yakápnap arop, yumonapok sámp-kérép rae.  
\v 2 Wokwaek kar Naropwar Kwar yumwan maonámpok korop mwanap wae méria náráponorá nánkárápámpon. Mao takinámp nɨnɨk te, maomp Yiki Kor Spiritao yumwan fwapokwapia amwar pwate nánko, yumo fwap Jisas Kraisomp karwaok napo, maomp yɨrirao yumwan yárárianánko, yumo yiki kukur napono. Onomp nɨnɨk te Kwaro námokuráp nɨnɨk fek yumwan yaewouria, yonkwae porokwe sánk nánko, yiráp nɨnɨk mek tokwae kari yakanoria nampon. \x + \xo 1:2 \xt Ef 1:4; 2 Te 2:13; Hi 12:24\x*   
\s1 Yiki yak kwapwe sámp mwanámp yámar mek yaknámp kar  
\p
\v 3 Nomo Kwaromp e narek sampok mwaro. Mao te nomp Jisas Krais Tokwaeramp Kwar, tá maomp Naropwarono. Mao te nomwan aropomp tokwae námp te, mao Jisas Kraisén apár me mekamp fárámpea papria, am fek Kwaro nomwan wourékam yiki yak sáp námpon. Am wourékam yiki yak támao nomwan kárákáre sáp nánko, Kwaro nomwan warko érékép naenámp yépék námpono. Nomo te am táman Kwarén ‘Aesio’rá sénámpon.  
\v 4 Tá nomo yámar mekamp yiki yak sámp mwanámpria kor yépék námpono. Am yiki yak te turupwi naenámp pourou mono, ankár kwapwe kare ara, akwapea pwar mono. Am te Kwaro yumo sámp mwanapria yámar mek taokeyak námpono. \x + \xo 1:4 \xt Kl 1:12; 1 Pi 1:23\x*  
\v 5 Yumo Kwarén mér napara, mao náráp kárákáre fek yumwan taokeyak nánko, yumo fwap yakáp mwanapon. Mao yumwan warko érékép nanampria nɨnɨk námp te, nánkár yae pwarnámp ke fek érik yak naenámpon. \x + \xo 1:5 \xt Jo 6:28; Ap 20:32; Kl 2:3-4\x*   
\p
\v 6 Yumo am sámp mwanámpria warákár napan maok, oukoumwan fae tákáre ke fek Kwaro takanorianánko te, fwap yumwan nkwakwe make touwe kwatae korop naenámpon.  
\v 7 Am taknámp nɨnɨk te Kwaro yiráp mér napan nke nae ritea námpon. Nomo wae mérámpon: Nánkár moyak naenámp gol wuri man yiki kukuranoria yankapá nki konapono. Yiráp Kwarén mérnap te golan kámákarea kwapwe kare kare námpara, Kwaro am mér te kárákáre kwapweanorianánko, yumwan touwe kwatae korop námpon. Nánkár wakmwaek Jisas Krais érik korop námp fek Kwaro yiráp am méri yakáp nap nkea warákárria érik farákáp naenámpon. \x + \xo 1:7 \xt Jop 23:10; Hi 12:11; Je 1:3; 1 Pi 5:10\x*  
\v 8 Yumo Jisas Kraisén te nke moi napan maok, yumo man warákár tokwae napon. Oukoumwan kor yumo man te nke mo napao maok, yumo man mérria warákára wae napon. Am warákár tokwae te apárokamp kápae kare warákár konap kámákár akwap námpara, nomo kar fek sér mwanámp pourou mo kareno. \x + \xo 1:8 \xt Jo 20:29\x*  
\v 9 Yumo Kraisén mér nap fek yumwan nopok Kwaro warko érékép námpon.   
\p
\v 10 Wokwaek profet \f + \fr 1:10 \ft Profet: “Juda Tére Konámp Nɨnɨk” Buk 2 fekamp Kware 44 fek nkeae.\f* fákárerao Kwaro námokuráp nɨnɨk fek yumwan warko érékép nanamprianámp kar farákápapao maok, am kar fi mér mwaria nɨnɨka waeapon. \x + \xo 1:10 \xt Ais 53:1-12\x*  
\v 11 Kraisomp Spirit am fárákapamp nɨnɨk mek yakrá am Kwaro arop érékép naenámp karan nɨnɨkia yénképria sérrá, “Kraiso nkwakwe make touwe tokwae sámpea, wakmwaek yámar mek pokeaka e tokwae sámp naenámpon.” Aerámpan maok, am fárákapao turunkrá, “Mae ke fek mao korop naenámpon? Am ke fek te apae ankank korop naenámpon?” \x + \xo 1:11 \xt Lu 24:26-27\x*  
\v 12 Kwaro am profet fákáreran wae yénképrá, am fárákapao tére nap táman man yaewouranoria mono. Yumwan táman yaewour mwanapria ninámpon. Kwaromp kar farákápnap aropao oukoumwan yumwan am kar táman farákáp napo, yumwan yaewour naenámpria niapon. Kwaro yámar meknámp Yiki Kor Spirit sámp-kérépeanánko, maomp kárákáre fek am fárákapao Kwaromp Kwapwe Kare Kar farákáp napon. Ensel fárákapao kor am kar táman wawia mér mwar kar napon. \x + \xo 1:12 \xt Mt 13:16-17; Ef 3:10\x*   
\s1 Nomp nɨnɨk yiki kukur yak naenámp kar  
\p
\v 13 Kwaro yumwan takrá érékép námpara, yumo ankár yiráp nɨnɨk fwapokwapia yérék kour kip. Yumo ankár Jisas Krais érik korop námp fek, Kwaro yumwan nɨnɨkria yaewour naenámp kwapwe aran kárákáre fek méria nɨki-samp yakáp kipo. \x + \xo 1:13 \xt Ro 12:2\x*  
\v 14 Yumo te Kwaromp tárápu ara, yumo wokwaek Kwaromp kar oukoumwan mér moap ke fek te, kɨkiank nɨnɨk kwatae yaknámp mwaek paokopiapaok paokopi kwapono, \x + \xo 1:14 \xt Ro 6:19; Ef 4:17-18\x*  
\v 15 mono. Kwaro yumwan koropenkria érékép námp te yiki kukurono. Aenámpara, yumo kuri ankár yiki kor kare fek paokop kipo. \x + \xo 1:15 \xt 2 Ko 6:16-18; 7:1\x*  
\v 16 Kwaro námoku náráp Buk fek sérrá, “Ono yiki kare yak nampara, yumo kuri ankár yiki kare yakáp kipo.” \x + \xo 1:16 \xt Wkp 19:2\x*   
\s1 Kwaro nomwan Kraisomp yɨri fek yamokwapnámp kar  
\p
\v 17 Am Kwarén yumo ‘Ayao’rá sér i konap te, mao te aropamp pourou yɨpi fekampan nkea yurukup mo i konámpon. Mao te nomp ankákárank nɨnɨk mek yaknámp ankankan nkerá yurukup i konámpara, yumo ankár táman nɨnɨk tokwaeaka, man apápria mámá apár mek yakápnap ke fek yae-párák kare paokop kip. Am te yiráp fi kor némp kare mono. \x + \xo 1:17 \xt Lo 10:17\x*  
\v 18 Yumo wokwaek te yiráp appeyaenápomp kwatae nɨnɨk yumwan yaewour mo námp yumo táman sámpea ampaok paokopiapon. Aeno oukoumwan te Kwaro yumwan am mekamp yamokwapea érékép námpan yumo wae mér napon. Mao te apárokamp tomore naenámp ankank, silva ntia gol niamp arake fek yamokwap mono.  
\v 19 Mao te Kraiso sumpwiaka yɨri kwarákari námp fek nomwan yamokwap námpon. Am Jisasomp yɨri te arean tokwae fekamp niampon. Krais te ofa sánk mwanap sipsip morokao, maomp pourouk ankáráp youwae kánanke yak mo, ankár yiki kor kare niampono.  
\v 20 Kwaro me koum sik oukoumwan apár yoro momp fek, Kraiso takrá tére naenámpria nánapi pwararámpon. Aeno oukoumwan mámá yae pwar naenámp fek, yumwan yaewour nanampria, oukoumwan kar táman Kraiso érik korop námpon. \x + \xo 1:20 \xt Jo 1:29; 1 Ko 6:20\x*  
\v 21 Mao yumwan yaewour nánko maok, yumo Kwarén mér napon. Kwaro námoku Kraisén apár me mekamp fárámpea paprá, man e tokwae sánk námpon. Aenámpan yumo Kwarén mérria, mao yumwan éréképá pok naenámpria yépékrá yakáp napon.   
\s1 Kristen nonopok nounouroup mwanámp kar  
\p
\v 22 Yumo kar kare wawia mántwaok napo, támao yiráp nɨnɨk mek yiki kwapwe námpon. Aeria maok, yumo Kristen fárákapan nouroup nap te kwekár fek nouroup mono. Tak napara, oukoumwan yumo ankár kárákáre fek yiráp ankwapyaenápén nonopok warákáránk kipo. \x + \xo 1:22 \xt Jo 13:34\x*  
\v 23 Am te apae riteanápe yumwan te yiráp sumpwi naenámp naropwaro i konámpnámp oupourounkia pap mono. Yumo Kwaromp yiki yak sánkria yaká yak konámp karan wawia mántwaok napo, yiki yaká yak konámp Naropwar Kwaro yumwan oupourounkia pap námpono. \x + \xo 1:23 \xt Jo 1:13; 1 Pi 1:3\x*  
\v 24 Am táman Kwaromp Buk fekamp karao sérrá,  
\q1 “Arop fárákap ponankor apwar pwae niampono.  
\q1 Mao ti-fákeyakápnap ankank ponankor te  
\q1 apwar fu niampono.  
\q1 Apwar pwae te yonkwae nánko,  
\q1 fu te apárok pɨkrɨnk i konámpono.   
\p
\v 25 Aeno Kwar Tokwaeramp kar te ankár yaká yak konámpono.”  
\m Mámá kar te am Kwapwe Kare Kar yumwan farákáp nap támaono. \x + \xo 1:25 \xt Ais 40:6-8\x*   
\c 2  
\s1 Jisas te yumwi kwapwe yiki yak námp niamp kar  
\p
\v 1 Yumo am wourékam yiki yak sámp napara, nkwakwe make kwatae nɨnɨk, kwekárrá sérarria, nkwakwe make poupwekáp i konap nɨnɨk ponankor te pwar kipo. Tá arop ankwapamp kápae kare ankankantá kokwarok, tá e-poup sérar i konap, am táman kor pwar kip. \x + \xo 2:1 \xt Ef 4:22; Je 1:21\x*  
\v 2 Nomo wae mérámpono, táráp yink te moman saráp warákár konámpono. Yumo kuri taknámp Yiki Kor Spiritamp nɨnɨkan momnámp taknámp kɨkiank karrá sámp kip. Am te kwekár i konap ankanként tárapokwamp mono. Am mom te yiráp waempén yaewour nánko, yumo téképá yakápria Kwarént yae-párák yakáp napon.  
\v 3 Kwaromp buk fek wounáp kar sérrá, “Yumo Tokwae Karamp aropomp te wae mi nkia, am te nape kwapwe nánko yumo wae mér napon.”   
\p
\v 4 Yumo te ankár maonámpok korop kipo. Mao te yumwi \f + \fr 2:4 \ft  Taun Jerusalem wonae fik te yumwi mwar pourouráp tankáp námpon. Am yumwi te sámpea ankwapént koump napo te, kárákaprá akwapea, ankárankamp yumwi niampi yakáp konámpan am fek wounáprá sénámpon.\f* ankwapao yiki yak námp niampon. Koumteouráp aropao man te kwataean mpweria fár-sɨnapono. Aenapan maok, Kwaro man nkea nɨnɨk nánko, kwapwe kare kare námpantá waeman nánapi pwara námpon.  
\v 5 Yumo kuri Kwaromp yiki yak námpráp yumwi niampara, Kwaro ‘Yiki Kor Spiritamp yumwi fekamp nap niamp yakápenk’rá nɨnɨk námpon. Aenámpara, yumo te fwap yiki kor pris fákáre yakápria Jisas Kraiso yumwan yaewouri námp fek yiráp waemp Kwarén ofa námp sánk napo, warákár kare naenámpon. \x + \xo 2:5 \xt Ro 12:1; 1 Ko 3:11\x*  
\v 6 Kwaro náráp Buk fek táman arakrá sénámpon:  
\q1 “Yumo wawenke!  
\q1 Ono yumwi ankárankamp nánapia pwate nanko,  
\q1 nap am fek kárákáre yak naenámpon.  
\q1 Am te kwapwe kareno.  
\q1 Oukoumwan ono am yumwi te Saion \f + \fr 2:6 \ft  ‘Saion’rá sénap te, taun tokwae Jerusalem am Saion faonkwek yak námpon.\f* mek páte nampono.  
\q1 Aeno arop man mér námp te,  
\q1 nomwan fwapia yaewour moantánia nɨnɨk tokwae kwapono,  
\q1 fwap tak naenámpon.” \x + \xo 2:6 \xt Ais 28:16\x*   
\m
\v 7 Yumo Kwarén mérnap arop te Kraisén kwapwe kare karenorá nɨnɨk napon. Aeno Kwarén mér monap aropao nke napo,  
\q1 “Nap ti konap aropao am yumwi far-sɨrari nap te  
\q1 oukoumwan am yumwi te kwapwe kare kareria  
\q1 nap woupwi yirɨp-fákeyak námpon.” \x + \xo 2:7 \xt Sng 118:22\x*   
\m
\v 8 Tá ankwap kar Kwarén mér monap aropan nɨnɨkia sérrá,  
\q1 “Mao nke nap fek am te yumwi kánanke-táráp  
\q1 arop pu kwae mek pépér i konámp niampon.  
\q1 Tá yumwi tokwaeran  
\q1 arop am fek téréképria sɨkɨrɨp konap niampon.”  
\m Am arop fárákap Kwaromp kar ták-sɨnap te, am fárákapao am fek táman sɨkɨrɨp napono. Wokwaek Kwaro ‘Mao tak mwanap’rá sérimpon. \x + \xo 2:8 \xt Ais 8:14\x*   
\s1 Nomo Kwaromp firáp yakápnámp kar  
\p
\v 9 Aeno yumwan te wae Kwaro náráponoria nánkáráp tenánko, yumo maomp firáp koumteouráp arop yakáp napono. Yumo Kingén loturá tére konap pris fákáre yakáp napono. Yumo te yiki kare yakápnap koumteouráp arop fákárenono. Yumo te Kwaromp fákáre kareno. Mao yumwan wumwiria kwatae nɨnɨkamp kɨrɨkɨp mekamp éréképá koropea náráp wae kwapwe fek párakop tenámpon. Aenánko maok, yumo fwap mao kápae kare kwapwe kare nɨnɨk yumwan yaewour námp táman farákáp mwanapono. \x + \xo 2:9 \xt Kis 19:5-6; Ais 9:2; Ef 5:8\x*  
\v 10 Yumo wokwaek te kwaporok yakápiapono. Aeno oukoumwan te yumo Kwaromp firáp arop yakáp napon. Wokwaek te Kwaro yumwan aropomp tokwae námp sámp moi napon. Aeno oukoumwan te wae sámp napon. \x + \xo 2:10 \xt Hos 1:10; Ro 9:25; 1 Pi 1:3\x*   
\s1 Nomo ankár Kwaromp yae ankore me yakáp mwanámp kar  
\p
\v 11 Ononamp fákáre, yumo te ankwap némpoukamp aropao koropea mámá apár mek kánanke kwarok ke fek yakáp nap niampono. Aenapantá ono yumwan kárákáre fek arakrá sér rae: Pourou fekampan nɨnɨknap nɨnɨk kwatae yiráp waempént yorowar námp am te younkwe mwaek sɨr kipo. \x + \xo 2:11 \xt Ga 5:16-17,24\x*  
\v 12 Aeria maok, yumo ankár Kwarén mér monap arop ou mek yae-párák kare paokop kip. Táte am arop fárákapao ‘Yumo kwatae nap’rá sénapo kor, yumo ankár kwapwe kare nɨnɨk fek paokopia napo, am táman nkea méria Kwaro koropnámp yae fek maomp e sakap mwanapon. \x + \xo 2:12 \xt Mt 5:16\x*   
\p
\v 13-14 Yumo ankár aropamp kápae kare lo karwaok paokop kip. Kingo tokwae kari yak námpono. Yumo ankár maomp karwaokria, gavmanén kuri mao sénámpaok mwanapono. Am arop fárákap te kingo tirá kérép nánko, koropea sokoronap arop fárákapan nopok touwe kwatae nénkria, kwapwe karenap aropamp e sakap mwanapono. Yumo te ankár Tokwae Karan nɨnɨkria, am fárákapamp yae ankore mek yakáp napo maok, mao Kwaromp e sakap mwanapon.  
\v 15 Kwaro yumwan takenkria warákár námp te ará: Yumo kwapwe kare nɨnɨk fek paokop napo, épépérép aropao yumwan épérépnámp kar sér mwaria napao kuri, yumwan nkea wampwe pwar mwanapono. \x + \xo 2:15 \xt 1 Pi 3:15-17\x*  
\v 16 Yumo te ankár kwatae nɨnɨkao yumwan sámp-fákap naeane. Amwar kar yakáp kip. Yumo te, nomo waeman amwar yakáp námpara, nomo e-poup fwap kwatae nɨnɨk mwarrá nɨnɨki kwapono. Yumo te ankár amwar yakápria maok, Kwaromp tére arop yakáp kipo.  
\v 17 Arop ankwapan kokwae kwapono. Yumo arop kápae karean ponankor warákárria yiráp Kristen ankwapyaenápén nounouroup kipo. Yumo ankár Kwarén apápria, ankár gavmanén e tokwae sánk kipo. \x + \xo 2:17 \xt Ro 13:1-7\x*   
\s1 Kraisoinámpaokria touwe sámp mwanámp kar  
\p
\v 18 Yumo tére konap arop yumo te ankár yumwan éréképá yakápnap aropamp yae ankore mek yakápria, maomp kar wará ampaok kipo. Yumwan kwapwe kare porokwe fek éréképá yakápnap arop fárákapan sarápi kwapono. Yumwan kwatae sokororá éréképá yakápnap arop fárákapan kor maomp yae ankore mek yakáp kip.  
\v 19 Tá kare, yumo Kwaromp nɨnɨkaok paokoprá am arop fárákapamp tére napo, am fárákapao yumwan kwaporok touwe kwatae sánk napo te, yumo am táman sámp nap te, Kwaro take táman warákár námpono. \x + \xo 2:19 \xt Ef 6:5-7\x*  
\v 20 Táte yumo kwatae sokoro napo, am arop fárákapao yumwan am fek fupuk napo, yumo touwe sámpria te, yumo am fek apae ankank sámp mwanapanáp, mono. Aeno táte yumo kwapwe kare nɨnɨk fek tére napan maok, yumwan am arop fárákapao fupuk napo, yumo touwe sámp nap te, Kwaro am táman warákár námpon. \x + \xo 2:20 \xt 1 Pi 4:14\x*  
\v 21 Kwaro yumwan wumwiri námp te am take pourouráp nɨnɨkaok mwanapria ninámpon. Am te apae riteanápe, Kraiso yumwan yaewour nanampria touwe sámpámpon. Aenámpara, ami námp támao yumwan yénkép nánko, yumo fwap ampaok mwanapono. \x + \xo 2:21 \xt Mt 16:24\x*  
\v 22 Mao te kwatae nɨnɨk moria, arop wawap fek maomp táp meknámp kwekár kar kwatae oukur moimpon. \x + \xo 2:22 \xt Ais 53:9\x*  
\v 23 Man kar wouroumpapo, nopok kuri kar wouroump moimpon. Mao touwe sámpámpao maok, am fek yopor moria, am ponankor kápae kare ankank yae-párák kare Kwaromp yaek sánkámpon. \x + \xo 2:23 \xt Ais 53:7; Ro 12:19\x*  
\v 24 Kraiso nomp kwatae nɨnɨk maomp pourouk sámpea, yaopwae porokopramp fek sumpwimpon. Mao takimp te nomo kwatae nɨnɨk ponankor pwararea yiki yak sámpea Kwaromp yae-párák kare nɨnɨkaok saráp paokop mwanámpani námpon. Mao pourouk touwe sámp námp fek táman yiráp pouroukamp touwe fwapokwapi námpono. \x + \xo 2:24 \xt Ais 53:5-6; 2 Ko 5:21\x*  
\v 25 Wokwaek te yumo sipsipaoi kwapnámp mwae kup nke moia épépéréprá paokop napono. Aeno oukoumwan te yumo wae yiráp waemp taokeyak naenámp Kraisonámpok arári koropea yakáp napon. \x + \xo 2:25 \xt Jo 10:11\x*   
\c 3  
\s1 Poumou anánkwapou yae-párák tankáp mwanap kar  
\p
\v 1-2 Tá taknámp yumo poumou nap mekamp koumteou yumo ankár yiráp poumou-tárápuamp yae ankore mek yakáp kipo. Táte yiráp poumou-tárápu ankwap fárákap Kwaromp karwaok mo napao kor, koumteou yiráp kwapwe kare nɨnɨkan nkeria, yumo ankwap kar sér mo napo kor, fwap Kwaronámpok korop mwanapon. \x + \xo 3:1-2 \xt 1 Ko 7:12-16; Ef 5:22-24; Ta 2:4-5\x*  
\v 3 Érik arop nke nap fek pourou yɨpi fek saráp pwi yak naenámp ankank, me pwae mek mopor i konap, tá gol yumukwap konap, tá waempyam kwapwe yirɨmp konap nɨnɨk fek nɨnɨk tokwae kwapon.  
\v 4 Kwaro nke námp fek pwi yaknámp mopor ankank te yonkwae porokwe fekria sánánkar kar yakáp konap am te turupwi mo naenámpara, yumo ankár am táman yiráp nɨnɨk mek tirá kák kipo. \x + \xo 3:4 \xt 1 Ti 2:9-10\x*  
\v 5 Wokwaekamp koumteou Kwarén méria yiki kare yakáprá, náráp poumou-tárápuamp yae ankore mek yakápria, am take pourouráp nɨnɨk mekamp ankank mopor kwapwe niamp am takiapon.  
\v 6 Wokwaek kar Sara kor take pourouráp nɨnɨk fek yakria Abrahamomp karwaok akwaprá Abrahamén ‘Náráp Tokwae Kar’rá sérimpon. Yumo kwapwe kare nɨnɨk nap ara, yiráp poumou-tárápuan te apaeran apáp mwanapanáp, yumo te Saramp tárápu niampon.   
\p
\v 7 Yumo koumteou tinap arop fárákap, yumo kor yiráp koumteouran yurukupia kárákáre mo nap wae mér napon. Aenapan maok, Kwaro náráp yiki yak sánk naenámp am te mao kuri yumont sámp mwanapara, yumo ankár yiráp koumteouran yae-párák kareria yaewour kip. Táte yumo am nɨnɨkaok yakáp nap te, yumo Kwarén kar toropwap mwanap ke fek kour-sɨnaenámp ankank yak mono. \x + \xo 3:7 \xt Ef 5:25-30; Kl 3:19\x*   
\s1 Kristen ankárankamp pourouráp nɨnɨk fek yakáp mwanámp kar  
\p
\v 8 Ono oukoumwan mámá kar má wae táman séri pwar nae rae: Yumo ponankor ankár pourouráp nɨnɨk fek yakápria, ponankor aropan aropomp kip. Yumo ankár yiráp Kristen ankwapyaenápén nounouroup karria, yumo sárán ankwapan nɨnɨkria yaewourria, yumokunap nɨnɨk te wampwe pwar kipo.  
\v 9 Táte arop ankwap fárákapao yumwan kwatae sokoro napo kor, yumo nopoki kwapon. Táte yumwan wouroump kar sénapo, nopok kuri yumo am fárákapan kar kwatae séri kwapono. Yumo nopok am fárákapan ‘Ourour kwapwe sánkae’ ria Kwarén sér kip. Am te apaerianápe Kwaro yumwanmékɨr ourour sánkámpara. \x + \xo 3:9 \xt Mt 5:44; Ef 4:32; Ro 12:16-18; 1 Te 5:15\x*  
\v 10 Am te Kwaromp Buk fekamp karao kor arakrá sénámpon:  
\q1 “Arop kwapwe kare yakrá  
\q1 warákár fek yak naeria námp kwamp te,  
\q1 maomp táp meknámp ankwapan kar kwatae sérrá,  
\q1 ankwapan kwekár kar sér mo i konámpono.   
\q1
\v 11 Mao te ankár kwatae nɨnɨk te younkwek sánkea  
\q1 kwapwe kare nɨnɨkaok saráp kun.  
\q1 Mao te ankár náráp ankwapyaenápént  
\q1 ankárankamp nɨnɨk fek  
\q1 yonkwae porokwe fek yak naenámp nɨnɨk táman  
\q1 kárákárerá sámp kun.   
\q1
\v 12 Am te apae riteanápe?  
\q1 Kwaro yae-párák yakápnap aropan taokeyakria  
\q1 am fárákapao kar toropwap napo,  
\q1 woupwi pátea wawi konámpon.  
\q1 Aeno kwatae nɨnɨk fek paokopnap arop fárákapan te  
\q1 Kwaro man warákár mo i konámpon.” \x + \xo 3:12 \xt Sng 34:12-16\x*   
\s1 Nomo kwapwe kare nɨnɨkaok paokop námp fek touwe sámp mwanámp kar  
\p
\v 13 Táte yumo kwapwe kare nɨnɨkaok paokop mwaria kárákáre napo te, yumwan wa kwatae sokoro naenámpon? Mono. \x + \xo 3:13 \xt Snd 16:7; Mt 10:28; Ro 13:3\x*  
\v 14 Táte yumo yae-párák kare nɨnɨkaok paokop nap fek, yumwan touwe kwatae sánk napo te, yumo táman warákár kip. Tá yumwan apáp mwanap kar sénapo, am táman korokopea nɨnɨk tokwae kwapono. \x + \xo 3:14 \xt Kl 4:6; Hi 10:5-6; 1 Pi 2:15\x*  
\v 15 Yumo ankár Krais ankárankampan yiráp nɨnɨk mek tokwae kar papea paokop kip. Aenapo, yumo Kwaromp kwapwe kare ankank sámp mwaria yépék nap táman yumwan turunk napo te, koupour nopok sér mwanap kar nánap i ko sér kip.  
\v 16 Takria maok, yumo kar tae fek séri kwapono, sánánkar kwapwe kare nɨnɨk fek sér kip. Tá yumo am sénap mek kwatae nɨnɨk yak mo námp mér mwanapon. Takria maok, yumo Kraisomp nɨnɨkaok kwapwe kare nɨnɨk fek paokop nap fek arop fárákapao yumwan wouroump séri napao, warko yumwan nkea pwarápae sámp mwanapon.  
\v 17 Aeno táte Kwaro nomo kwatae nɨnɨkaok paokopria am fek touwe sámp nánko te, Kwar te nomwan warákár mono. Aeno táte Kwaro nomo kwapwe kare nɨnɨkaok námp fek nomo fwap touwe sámp mwanaprianánko te, am te fwapono.   
\s1 Kraiso sumpwianámp kwatae nɨnɨk torokorinámp kar  
\p
\v 18 Tak námpara, nomo Kraisén kor nɨnɨk mwaro. Mao te yae-párák kare aropao maok, nomp kwatae nɨnɨk tirá épéria, Kwaronámpok éréképá korop naeria, kwatae nɨnɨkráp arop nomo niampia, nomwan ér-pwarará sumpwi námpon. Mao te ankárank por sumpwi námp támaono, warko sumpwi mono. Mao te apárok arop kare yak nánko, faropá papea napo, warko fárámpea, maomp waemp te ankár yiki yaká yak námpon.  
\v 19 Mao te waemp yakria maok, akwapeaka fákapá yakápnap waemp fákáreran Kwaromp Kwapwe Kare Karan farákápámpon. \x + \xo 3:19 \xt Ef 4:9-10; Fl 2:9-10\x*  
\v 20 Am waemp fákáre te wokwaek Noa sip yoroianámp ke fek yakápap fek Kwaromp kar ták-sɨrapan maok, Kwaro nopok am fárákapan koupour touwe kwatae sánk mono. Mao am fárákapan yépékrá akwapámpon. Táte am sip mek te, arop náre mono, yukupuk koumteouráp aropao saráp am mek yae-párák yakápria, ént mek sumpwi moiapon. \x + \xo 3:20 \xt Stt 7:7\x*  
\v 21 Am éntenk tokwae te nomwan oukoumwan aropao ént mek néria érik foroprá kák napan wounáp námpon. Am ént mek nérap fi te yiráp pouroukámp ouman yárár mono. Am te yumo Kwarén ‘Yinomp nɨnɨk mek yiki kukarrá papamp’rá toropwapnap kar támaono. Jisas Kraiso mao sumpwiaka fárámp námp fek maok, Kwaro nomwan érékép námpono.  
\v 22 Mao wae yámar mek pokea Kwaromp yae-párák mwaek tank nánko, kápae kare nkwakwe make kárákárenap ensel, eráp ensel maomp yae ankore mek yakáp napono. \x + \xo 3:22 \xt Jo 3:5; Ro 6:4; Ef 1:20-21; Ta 3:4-5\x*   
\c 4  
\s1 Nomo wokwaekamp nɨnɨk ankár pwar mwanámp kar  
\p
\v 1 Kraiso náráp pourouk touwe sámpámpara, yumo kuri ankár kárákáre fek mao touwe sámpámp niamp nɨnɨk sámp mwanap nánap kipo. Am te apae riteanápe, arop náráp pourouk touwe kwatae sámpeanámp kwamp te, mao kwatae nɨnɨk i konámp nɨnɨk te waeman ankár pwar konámpon. \x + \xo 4:1 \xt 2 Ko 5:15\x*  
\v 2 Aenapara, yumo oukoumwan yiki yakápnap ke fek warko yumokunap nɨnɨkaok paokopi kwapono, mono. Yumo ankár Kwaro warákár konámp nɨnɨkaok saráp paokop kip. \x + \xo 4:2 \xt 1 Jo 2:16-17\x*  
\v 3 Yumo Kwarén mér monap aropao warákár konap kwatae nɨnɨkaok te wae paokopia pwi napono. Am nɨnɨk te ará: Koumteouén yi fek nkea kɨkiankrá kokopor i konap nɨnɨk, táte toupour fek mwaek fɨr kɨkiankrá paokop i konap nɨnɨk, mánmán ént kwatae fépérrá, mánmánria kwatae sokoro i konap nɨnɨk, tá pwarápae mwanap yaknámp ankank méntér kwekár kwarén lotu i konap nɨnɨk kwatae kare. \x + \xo 4:3 \xt Ef 2:2-3; Ta 3:3\x*  
\v 4 Aeno yumo oukoumwan te am take pourouráp nɨnɨk am arop fárákapént tak mo nap ara, am fárákapao yumwan nkea korokopria am fek yumwan wouroump kar sénapono.  
\v 5 Aeno nánkár wakmwaek te am arop fárákapao námokuráp kwatae nɨnɨk fi Kwarén farákáprá sér mwanapono. Am Kwar Tokwae te yiki yakápnap arop fárákap, sumpwinap arop fárákap méntia am fárákapan ponankor fwap yurukup naenámpon.  
\v 6 Sumpwinap arop fárákapao wawanáponoria, Kraiso am fárákapan Kwaromp Kwapwe Kare Kar farákápámpono. Wokwaek yiki yakápap ke fek, Kwaro kápae kare aropanimpnámp taknámp am fárákapan touwe kwatae sánkámpan, oukoumwan te wae Kwaromp Kwapwe Kare Kar wawiaka, maomp waemp te fwap yiki yak konámp Kwaro yak námpnámp taknámp mwanapono. \x + \xo 4:6 \xt Ro 8:10\x*   
\s1 Spiritao sánknámp ourouramp kar  
\p
\v 7 Kápae kare ankank ponankor pwar naenámp te wae wonae fik námpon. Aenámpara, yumo ankár yonkwae kour fek mér karrá Kwarén kar toropwap saráp yakáp kip.  
\v 8 Yumo Kristen ponankor ankár kárákáre fek nonopok aropomp kip. Am aropompnap nɨnɨk tokwae támao maok, ponankor kwatae nɨnɨkan oupouroup konámpon. Am nɨnɨk te ankár kápae kare nɨnɨk kwapwe kwe-pwarámpon.  
\v 9 Yiráp Kristen ankwapyaenáp yiráp némpouk korop napo, yumo éréképea man yae-párák kare yaewour kip. Yumo am tére te kokwae kwapono. \x + \xo 4:9 \xt Ro 12:9-13\x*  
\v 10 Yumo ankákárank ponankor Kwaromp ourour wae sámp napara, am ourour táman fwapia taokeyakáprá, am fek yiráp Kristen ankwapyaenápén yaewour kipo.  
\v 11 Táte arop Kwaromp kar farákáp námp te am ourour fek tapek ankár Kwaromp kar kareran farákáp kuno. Táte arop ankwap, ankwap fárákapan yaewour námp kwamp te, ankár Kwaro ourour sánkámp kárákáre fek tapek yaewour kuno. Yumo Jisas Kraisompara, takrá tére napo, arop fárákapao táman nkea mao Kwaromp e sakap mwanapon. Jisas Krais mao te wae tokwaerápao ponankor arop fi oupouroupea yaká yak námpono. Máte kareno. \x + \xo 4:11 \xt Ro 12:6-8; 1 Ko 12:4-7\x*   
\s1 Nomo Kraisompara, touwe sámpria warákár mwanámp kar  
\p
\v 12 Ononamp fákáre, yumo Kristeni nap fek aropao yumwan kwatae sokoro napo, yumo am táman nkeria korokopea yumo am te nomo sámp mo mwanámpan mpwe nɨnɨkitea yonkwae touwe fopoi kwapono.  
\v 13 Mono. Kraiso sámpámp niamp touwe tokwae sámp napara, yumo am táman warákár kipo. Nánkár wakmwaek mao náráp wae tokwaerént érik korop nánko, yumo nkea yonkwae kárámpria warákár tokwae mwanapono.  
\v 14 Yumo Kraisompara, arop fárákapao am fek yumwan wouroump kar sénapo te, yumo fwap warákár mwanapono. Am te apae riteanápe, Kwaromp Spiritamp wae kwapwe yumont yak námpan nkeria napon. \x + \xo 4:14 \xt Mt 5:11\x*  
\v 15 Takria yumo ou mekamp arop ankwap ankárankampao arop sámp-wouroump, oukun, nkwakwe make kwatae nɨnɨk, ankwapao tére nap mek akwapea énounkouprá maomp nɨnɨk sámpá yampourourá, mak nánko, am fek touwe sánk mwanape.  
\v 16 Aeno táte yumo arop Kristen yakáp kour nap fek touwe sámp nap kwamp te, yumo am táman pwarápae kwapono. Yumo waeman e Kristen yakáp napara, Kwarén aesioria warákár kipo. \x + \xo 4:16 \xt Ap 5:41\x*   
\p
\v 17 Arop ponankor kot mwanap ke te wae korop námpon. Am ke fek te Kwaro náráp firápanmékɨr kot naenámpon. Aeno mao nomwanmékɨr kotrá akwapria Kwaromp Kwapwe Kare Kar ták-sɨr konap arop fárákapan te mokop naenámpon?  
\v 18 Am te Kwaromp Buk fekamp karao sénámpon:  
\q1 “Tá yae-párák kare arop fárákapan érékép naenámp,  
\q1 wuriman kour-sɨr tae morok nánko te,  
\q1 Kwarén younkwe sɨrarea  
\q1 kwatae nɨnɨk i konap arop fárákapan te  
\q1 mokop naenámpon?” \x + \xo 4:18 \xt Snd 11:31\x*   
\m
\v 19 Aenámpara, arop ankwap fárákap Kwaro yumwan takanorianánko, touwe sámp nap kwamp te, yumoku yae-párák kare nɨnɨk fek yakápria yiráp pourou ponankor Kwaromp yaek sánk kip. Mao námoku yumwan yoroi námpara, mao yumwan sénámpaokrá ankár taokeyak námpon.   
\c 5  
\s1 Kwaromp firáp taokeyakáp konap arop fárákapan sénámp kar  
\p
\v 1 Taknámp ono kuri sios taokeyak konampara, Kwaromp sios taokeyakáp konap arop fárákap yumwan sénae rae: Ono wae onokump yi kare fek nke nanko, Krais touwe sámp námpon. Aenámpara, nánkár wakmwaek ono kuri yumont nomo ponankor Krais Jisasént wae tokwae fek yakáp mwanámpon. Aeria namp kwamp, ono yumo Kristen taokeyakáp konap yumwan ‘Arakrá tére kip’ ria sér rae:  
\v 2 Kwaro náráp sios yiráp yaek sipsipnámp araknámp párakop tenámp te, yumo ankár fwapia taokeyakáp kip. Takria yumoku te tére kokwae napo, aropao saráp yumwan fopwaok mwanape. Ankár yumoku támao Kwaromp nɨnɨkaokria am tére táman warákárrá tére kipo. Yumo te téreria, am fek mani sámp mwanap nɨnɨk tokwae kwapono. Yiráp nɨnɨk te am arop yaewourrá tére mwanap támanmékɨr warákárrá tére kipo. \x + \xo 5:2 \xt Ap 20:28\x*  
\v 3 Yumo te arop nununkwi niampi yakápria, Kwaro náráp firáp arop yiráp yaek párakop tenámp apárok nérrá kák mwanape, mono. Yumo te ankár Kwaromp arop fákáreran kwapwe kare paokopan yénkép napo, am fárákapao kor táman nkea mántwaok mwanapon. \x + \xo 5:3 \xt Jo 13:14-15; Fm 1:14; 1 Ti 4:12; 5:1\x*  
\v 4 Yumo takia napo te, sipsip taokeyakápnap fákáreramp Arop Tokwae mao námoku érik koropnámp ke fek yumwan nopok yaká yak naenámp ankank nénk naenámpon.   
\s1 Nomokunámp nɨnɨk wampwe pwar mwanámp kar  
\p
\v 5 Táte taknámp arop ménki-tárápu yumo kor manénkɨr mérnap arop fárákapamp yae ankore mek yakáp kipo. Aeria yumo ponankor yumoku te wampwe pwarará, yiráp Kristen ankwapyaenápomp yae ankore mek yakáp i konap nɨnɨk fek saráp yakáp kip. Am te Kwaromp Buk fekamp karao arakrá sér:  
\q1 “Námo mwar kwapwe kare namponoria waenámp aropan te  
\q1 Kwaro man far-pwar konámpono.  
\q1 Aeno námoku te wampwenorianámp aropan maok,  
\q1 Kwaro man aropomp i konámpon.” \x + \xo 5:5 \xt Snd 3:34; Lu 22:26\x*   
\p
\v 6 Ae konámpara, yumo ankár yumokuráp nɨnɨk te wampwe pwarará, Kwaromp kárákáre kor yae ankore mek yakáp kip. Tak napo maok, mao námoku pátenámp yae fek yumwan e kwapwe sánk naenámpon. \x + \xo 5:6 \xt Fl 2:8-9\x*  
\v 7 Mao námokuráp aropomp nɨnɨk fek yumwan taokeyak konámpara, yiráp touwe kwatae sámp nap, tá yiráp nkwakwe make nɨnɨk tokwae nap am te ankár Kwaromp yaek pap kipo. \x + \xo 5:7 \xt Mt 6:25-26\x*   
\p
\v 8 Yumo ankár yae-párák kare nɨnɨk fek yérék kour kip. Satan te yiráp yopor aropono. Mao laionao mémenkɨp kar fek aráp tokwaerá arop yampá fánaeriaka oupourounkrá yárak i konámp niampono.  
\v 9 Yumo te ankár Kwarén mér nap kárákáre fek fokopeyakápria Satanén kwe-pwar kip. Yumo wae mér napono, yiráp Kristen ankwapyaenáp ponankor kápae kare apárok yakáp napao kor yumonapnámp taknámp touwe kwatae sámprá yakáp napono. \x + \xo 5:9 \xt Ef 6:11-13; Je 4:7\x*  
\v 10 Kwar te ponankor aropomp fi kor támaono. Mao yumwan wumwiria érékép námp te, yumo Kraisompara, ankár Kwaromp wae kwapwe fek yaká yakáp mwanapon. Aenámpara, yumo fae tákáre ke fek touwe sámp nap te, nánkár wakmwaek mao námoku yiráp waemp warko fwapokwapi kákeaka, yiráp mér nap mek kárákáre nénk nánko, yumo kárákáre fek fokopeyakáp mwanapono. \x + \xo 5:10 \xt 1 Te 5:23-24\x*\x + \xo 5:10 \xt Ro 8:18; 2 Ti 4:17-18\x*  
\v 11 Kwar te yaká yak konámp kárákáre tokwaerápono. Kare karono.   
\s1 Pwar naerianámp kar  
\p
\v 12 Ono Sailasén mámá kar fae tákáre fek farákáp nanko, yiráp por kumwi námpono. Ono man nɨnɨk namp te, mao te nomp Kristen ankwapnáp kareno. Mámá pas fek te, ono yumwan Kwaro aropompria tére konámp ponankor nɨnɨkan yumwan yénkép námpan sénaeria nae. Onomp nɨnɨk te yumo am Kwaro nénknámp nɨnɨk ponankor tia am fek kárákáre fek fokopeyakáp kipria nampon. \x + \xo 5:12 \xt Ap 15:22\x*   
\p
\v 13 Babilon mek yakápnap Kristen fárákap te Kwaro yumont náráponoria nánkáráp tenánko yakáp nap, am fárákapao yumwan ‘Gude’rá sénapono. Mako Kwaromp tére námpara, onomp táráp niampono. Mao kor yumwan ‘Gude’rá sénámpon. \x + \xo 5:13 \xt Ro 1:7; 2 Ti 4:11\x*  
\v 14 Yiráp nounouroupnap nɨnɨk yénkrá yiráp ankwapyaenápén yae koukoupwiyak kip.  
\p Onomp nɨnɨk te yumo Kraisént yakáp napara, yiráp nɨnɨk porokwe fek yakanoria nampon.