\id JHN - Yessan-Mayo Velma Foreman/Helen Marten, April 7, 2004 \h Jon \toc1 Jon Reri Basrasem Tuma Yenbo \toc2 Jon \toc3 Jon \mt1 Jon \mt2 Jon Reri Basrasem Tuma Yenbo \is1 Kiyi late tuma. \ip Gwor siglow Jisas reri anepoi tame wuri, Jon, eter basrasem. \ip Jon re op basrasem, God Reri Tuma re tame tem, re neremkene tetane. Jisas re God Reri Yen. Re tatame remne pap yewon kwobo lan sam. Tatame rem rene omuteke habote, reri tuma meten nente, rem heyar temente, rem God reri kwom Hevenke yin heyar som temente tetane. Jon re etop selem, re gwor siglow basrasem. \ip Jisas reri nenbem kitimenakene bukre wos Jon re basrasem. Jisas reri anepoi tame remne wesowbem tuma Jon re basrasem. Jisas re tuw bukrekap, re sipsip lakerebo tamekap, re neremri awoskap, Jon re etop basrasem. Nerem nenbem yaper woske Jisas re mus nugwape meten nemne kwobo lan sam. Sene re sele mei mesegenen God reri kwomke yawum. Yuri re sene yan nemne potte tetane. Jon re etop basrasem. \ip Gwor tuma et kik tetane tuma, kem heyar lan mette. Kem Haneyen Jisas rene heyar mette. \c 1 \ms1 Tuma re tame tem, re yan tatame etemkene temenem. \mr (Sapta 1) \s1 Tuwkap kerebo tuma tegek tem. \p \v 1 Kiyisapewai nelkene nowselkene be temenem, Tuma re temenem. Tuma re God eterkene temenem. \v 2 Kiyisapewai Tuma re God rekene temenem. \v 3 Eterke God re aboyei wos ek nenem. Be wos bupo be wuri tem. Krais eterke re aboyei ek nenem. \v 4 Heyar somsom temenbo wule eterke tetane. Heyar somsom temenbo wule re tatame remne tuwkap kerem. Tatame remri wuribai yenbo potte wule ek tem. \v 5 Er tuw re kerneirke temenem tatame remne keremenem. Kerneirke temenem tatame rem rene be sanem. \p \v 6 God re tame wuri rene werasen yam, reri sig Jon. \v 7 Tuwkap kerebo Tame rene re tatame remne wesowte yam. Reri tuma mette tatame rem Jisas rene omuteke habote. \v 8 Jon eter re tuwkap kerebo Tame bo. Re tuwkap kerebo Tame eterne wesowte yam. \v 9 Jisas eter re kerebo tuw sekenewai. Re aboyei tatame remne wuribai yenbo newobo tame. Eter re nowselke yam. \p \v 10 Kiyi God re Krais eterke nowselkene tatamekene nenem. Yuri re yan tatame etemkene temenem, rem rene be metmenem. \v 11 Re reri maime Juda nowselke yam, er nowselri tatame rem rene pap be yewom. \v 12 Rane rem rene pap \m yewom, er tatame rem rene omuteke habobem, eker God re remne op wem. Kem areri yen. \v 13 Er tatame rem God reri yen bupo be tem. Nowselri wulek rem God reri yen be tem. Mare bisi yibo wulek rem God reri yen be tem. Nawoha etepri wuribaike rem God reri yen be tem. Yehow. God eterri purere wuribaike rem God reri yen sekene tem. \p \v 14 Tuma re tame tem, re neremkene temenem. Nem reri kitimena bukre, reri sig bukre lam. Et sig et Apiy God eter werasem Yen. Re God Eterri Wuriwou Yen. Pap meten kwobo labo wulekene wule sekenekene et eterkene temenem. \v 15 Jon re Jisas rene habon re tatame nugwape remne ten op wesowem. Er tame rene an kemne kiyi wesowem. An kemne op wem. Ari nawiy te anne kiyi wurem. Agerbo tame wuri reri nawot te rene yuri wurem. Er tame re anne teitkwuntene. An be yamenem, er tame re temenem. \p \v 16 Jisas re pap bukre meten kwobo labo tame. Eker re nemne kwokwos kwokwos heyarwai nenbo. \v 17 God reri wule letpeis re Moses rene newom, Moses re er wule tatame remne newom. God reri pap meten kwobo labo wule, reri tuma sekene, Jisas Krais eter re nemne newom. \v 18 Yike God rene be latene. Yehow. God Eterri Yen wuriwou re God, eter re eterkene tetane. Eterwou re Har rene nemne heyar peterabem. \s1 Tatame remne Okke Waren Tirmunbem Tame, Jon, re tuma wesowbem. \r (Matyu 3:1-12; Mak 1:1-8; Luk 3:1-18) \p \v 19 Juda tame rem wuribai pasupem, rem God reri akek yaku nenbem tamekene rane Livai tamekene remne werasem. Rem Jerusalem kwom pelebiten Jon rene lasyin op wemetem. Jon, ne yike sekene? \v 20 Op wemetem, re tuma ribo be tem, re tuma tegek wesowem, re remne sein op wem. God eter lebam tame, Krais, re Keryen Yen bukre. An eterkap bokem. \v 21 Rem rene sene wemetem. Ne yike? Ne Elaija, God reri kiyi temenem tuma wesowbem tame? Jon re sein op wem. Yehow. An eter bo. Rem rene sene wemetem. Nem God Reri Tuma wesow tame rene kowtene. Ne eter o bo? Re sein op wem. Yehow. An agerbo tame. \v 22 Rem rene sene wemetem. Ne yike? Nemne werasye tame remne nem tuma sein mapurke wete? Opkap ne neri nenbokap nemne wesowte. \v 23 Jon re remne sein op wem. God reri kiyiri temenem tuma wesowbem tame, Aisaia, eter wemkap, an etop nenbo. Aisaia re kiyi op wem. An tamekene bo emik yaye op webo. Kem Haneyen reri yate kelow heyarte. Jon re etop wem. \p \v 24 Farisi tame rem er tame remne werasen yam. \v 25 Rem Jon rene sene wemetem. Ne weye, ne God eter lebam tame bo, ne Elaija bo, ne God Reri Tuma wesowbo tame bo. Opkap, berke ne tatame remne okke waren tirmunbo? \v 26 Jon re remne sein op wem. An tatame remne okke waren tirmunbo. Ari nenbo yaku et bukre bo. Tame wuri re keremkene tetane, kem rene be latene. \v 27 Re reri yaku tobotate nenbo. Re tame bukre, re tame yenbo. An tame eisow. An tame yenbo bo, nes wolbaye wurik be site. An eisow yen, an selke site. \v 28 Jon re er tuma Betani kwomke wesowem. Betani kwom et Jordan peik kelaruwke tetane. Jon re tatame remne etek okke waren tirmunbem. \s1 Jisas re God eterri Sipsip Yen. \p \v 29 Kwokwos Jisas re kelowke yabem, Jon re rene lan op wem. Ekla. Er tame re God Eterri Sipsip Yen. Jisas re nowselri tatame aboyei remne kwobo lan remri yaper nen wos poten septite. \v 30 Er tame kiyi an kemne op wem. Ari nawiy te anne kiyi wurem, agerbo tame wuri reri nawot te rene yuri wurem. Kiyisapewai re God eterri kwomke temenem, opkap an rene areri Haneyen webo. An etop kiyi webem. \v 31 Kiyi an rene be metmenem, re yike. Tatame rem er tame rene heyar mette, eker an yan Juda tatame remne okke waren tirmunbem. \p \v 32 Jon re sene op wem. An op lam, God Reri Wow re Heven mesegenen bour apkap re yan yeren Jisas eterke sim. \v 33 An rene be metmenem. God re anne werasen tatame remne okke waren tirmunte werasem. God re anne op wem. Ari Wow re ari kwom mesegenen yeren tame wuri rene yin site. Er tame re God Reri Wow tatame remne newote. Re anne etop wem. \v 34 An etop lam, eker an kemne webo. Er tame re God Eterri Yen sekene. \s1 Tame mur rem Jisas reri anepoi yen tem. \p \v 35 Kwokwos Jon re reri anepoi tame peskene rem etek sene temenem. \v 36 Jisas re yibem, Jon re rene lan op wem. Ekla. God Sipsip Yes re gwor. \v 37 Jon reri anepoi tame pes rep op metem, rep Jisas rene semowen yim. \v 38 Jisas re repne petkwolam, rep rene semowmenem, re repne op wemetem. Kep berke yabo? Rep rene sein op wem. Rabai, ne mar akek tetane? Rabai reri tobo et Tuma Peikbo Tame. \v 39 Jisas re repne op wem. Kep yan late. Op wemke, rep yin Jisas reri temenem ake lam. Rep perpek yin lan eterkene sin tektem. \p \v 40 Tame pes, rep Jon reri wem tuma meten Jisas rene semowen yim tame pes, wuri reri sig Andru. Re Saimon Pita eterri mase. \v 41 Andru re Jisas rene mesegenen agetage re Saimon rene yin lan op wem. Nem agerbo tamekene nem Mesaia rene laye. Mesaia reri tobo et Krais, God Eter Lebam Tame. \v 42 Op wem, Andru re Saimon rene panen Jisas rene lasyim. Jisas re Saimon rene lan op wem. Ne Saimon, Jon eterri yen. Yuri rem neri sig Sifas wete. Op wem. Juda tame remri tumak rem Sifas webo. Grik tumak op webo. Pita. Sig tobo et pa. \s1 Jisas re Filipkene Natanielkene repne wepotem. \p \v 43 Kwokwos Jisas re Galili yokwok yite wem, re Filip rene lan op wem. Ne arenkene yite. \v 44 Filip re Betsaida kwomri tame. Re Andrukene Pitakene etepri kwom tame. \v 45 Sene Filip re Nataniel rene sopen yin lan rene op wem. Moses re Juda nemne wule siglowke basrasem, re God reri lebam tame rene kirkir basbasem. Kiyi temenem tuma wesowbem tame etem mere basrasem. Er tame rene nem laye. Re Nasaret kwomri tame. Re Jisas, Josep eterri yen. \v 46 Nataniel re rene op wem. Nasaret et kwom yaper. God reri lebam tame, Krais, re er kwomke be tete. Filip re rene sein op wem. Ne opu yan la. \p \v 47 Jisas re lam, Nataniel re yabem, re rene op wem. Ekla. Israel tame yenbo re yabo. Re tuma be wuri yikokobo. \v 48 Nataniel re rene op wemetem. Ne anne mapurke laye? Jisas re rene sein op wem. Kiyi Filip re nene be wemenye, ne yipige me somok simenye, an nene ek laye. \v 49 Nataniel re rene tuma sein op wem. Tuma Peikbo Tame, ne God Eterri Yen. Ne Israel kwom panen si Keryen Yen. \v 50 Jisas re rene tuma sein op wem. An nene op weye. Ne yipige me somok simenye, an nene ek laye. Op weye, ne anne agetage omuteke haboye. An nene etop weye, et eisow wos. Yuri ne ari kitimena bukre late tetane. \v 51 An kemne tuma sekene webo. Yuri kem late, God reri kwomri eru tagworaste, reri kwomri tame rem More Tame Tem Tame eterke wuyerbet tetane. \ms1 Jisas re reri kitimenakene yaku bukre tobotem. Re reri sigkene kitimenakene tatame remne peteram. \mr (Sapta 2—4) \c 2 \s1 Tame wuri re Kana kwomri ta panem. \p \v 1 Yabel pes tem, murwuk tame wuri re ta panem. Galili yokwori kwom, Kana, etek panem. Jisas reri nawo te ta pane kisbem akek temenem. \v 2 Rem Jisas rene kirkir wemetem, re reri anepoi tamekene rem ta pane kisbem awos ate yam. \v 3 Tatame nugwape rem sin abem, wain ok legem. Jisas reri nawo te rene op wem. Rem wain ok bo. \v 4 Jisas re tene sewayen op wem. Nawiy, et nereri wos. Yurik an kitimenakene bukre wos ek nente. Gwopte bo. \v 5 Te awos nenbem tame remne op wem. Jisas re kemne be wos wuri nente wete, kem meten etop nente. \p \v 6 Juda tatame remri wule rem let ok keyan awos ek abem. Eker, rem er ake ou bukre letrane kelare wuri kere etek tukmenem. Er ou bukre wulare wulare rem ok nugwape, 100 lita, yewon pulaubem. \v 7 Jisas re awos nenbem tame remne op wem. Kem er ou letrane kelare wuri kere ok etek tin pulaute. Op wem, rem ok tin pulawen tukruwem. \v 8 Re remne sene op wem. Ware wuri kem poten sen yin awos lakere tame rene newon alate. Op wem, rem ware wuri poten tin sen yin newom. \v 9 Awos lakere tame re er ok alam, er ok re wain ok sekene tem. Remri ok tim emi re be lam. Re ta panem tame rene wepotem. \v 10 Re rene op wem. Neren yuri newoye wain ok et \m yenbowai. Nugwape tatame rem gesa tebo, rem tokwo bukrek tupabo wain ok kiyi newopiti pete yabo. Tatame rem nugwape wain ok an sisi pebo, yuri rem tokwo eisowke tupabo wain ok remne sene ek newon abo. Neri nemne nenbo wule yenbowai. Neri tokwo bukrek tupam wain ok ne yuri sen yan nemne newoye. \p \v 11 Jisas re temnas yi kitimenakene yaku bukre tobotan nenem. Re Galili yokwok temenem kwom, Kana, etek nenem. Re reri sigkene kitimenakene tatame remne etek peteram. Reri anepoi tame rem reri kitimena lam, rem rene omuteke habobem. \p \v 12 Jisas re Kana kwom mesegenen Kaperneam kwomke warem. Reri nawo, mase, reri anepoi tame rem kirkir etop warem. Rane yabel rem eter kwom sagke temenem. \s1 God Reri Kwoborke tame rem wos tupabem. Er tame remne Jisas re wukrokem. \r (Matyu 21:12-13; Mak 11:15-17; Luk 19:45-46) \p \v 13 God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Habom Yabel matnamke, Jisas re Jerusalemke yim. \v 14 Re God Reri Kwoborke wuren lam, tame nugwape rem kel pot yaku etek nenbem. Rem kwar pete bulmakau, sipsip, ap sen yan tatame rem tupabem. Rane rem tiyke sin agerbo nowselri kel natokwo tupabem. \v 15 Jisas re rewo guli poten remne wurbeten wukroken yim. Sipsipkene bulmakaukene remne kirkir wukrokem. Re natokwe tupabem tame remri kel rasbem tiy poten legalen petem, kel rem aboyei panbilen pitim. \v 16 Ap tupabem kel potbem tame remne re op wem. \m Kem poten yikute. Gwor kwobor et areri Apiy Eterri Kwobor. Kem kel gwok mane natokwo tupate. \v 17 Op wemke, reri anepoi tame rem God reri basrasem tuma wuri sene habom. Basrasem tuma op webo. Apiy God, neri kwobor an metekwasbo, eker an yaku bukre nenen heyar lakerebo, kwobor re heyar temente. Er tuma rem etop habom. \p \v 18 Sene Juda tame rem Jisas reri gwule lan rene op wemetem. Nene yike wemke, ne remne wukrokye? Ne nemne kitimenakene bukre wos peterate, nem nene tuma be wete. \v 19 Jisas re remne sein op wem. Kem God Reri Kwobor berayewote, yabel murwu, an sene nente. \v 20 Juda rem op wem. Gwor kwobor rem nenem, nabe nugwape (46) rem yaku nenen legem. Yabel murwu ne kebese sene be nente. \p \v 21 Jisas re God Reri Kwobor wem, re eterri kworer wesom habon eker wem. Yuri re sate, yabel mur tete, re sene wow poten wayen site. \p \v 22 Yuri God re Jisas rene wow sene newom, Jisas reri anepoi tame rem Jisas reri wem tuma sene habopitim, rem God reri siglowke basrasem tuma omuteke habom, rem Jisas reri wem tuma kirkir omuteke habom. \s1 Jisas re aboyei tatame remri wuribai latene. \p \v 23 God re Israel Tatame Remne Isip Tame Remri Letke Sene Potem Yabel, Jisas re Jerusalemke temenem, re kitimenakene bukre wos nugwape nenbem. Nugwape tatame rem etop lam, rem Jisas rene omuteke habom. \v 24 Jisas re remri tuma omuteke be habom. \v 25 Re aboyei tatame remri wulekene wuribaikene lamenem. Rene agerbo yenke be wesowte. \c 3 \s1 Jisas re Nikodemus rekene tuma namrem. \p \v 1 Tame wuri reri sig Nikodemus, re Farisi tame. Re Juda remri temnas tame wuri. \v 2 Er tame re Jisas rene neirke lasyin op wem. Tuma Peikbo Tame, nem mettene, God re nene werasen yam, ne nemne tuma peikbo. Ne wos kitimenakene bukre nenbo, opkap nem mettene, God re nerenkene tetane. \p \v 3 Jisas re rene tuma sein op wem. An nene sekeneker webo. Tame rem wuribai ager be potte, rem God reri kwomke be yite tetane. \v 4 Nikodemus re rene sein op wem. Tame re ker tebo, mapurke re wuribai ager potte. \v 5 Jisas re rene tuma sein op wem. An nene sekeneker webo. Tatame rem okke be tirmunte, rem God Reri Wow be potte, rem agerbo wuribai be potte, rem God reri kwomke be yite. \p \v 6 Ta te yen rene warwite, re nowselri tame tete. God Reri Wow re tatame remne gurerete, rem God reri yen tete. \v 7 Ari nene weye tuma ne danekene kap sekete. Ne agerbo purere potte, ne God reri kwomke yite. \v 8 Poli re reri purerek agerbo agerbo emik yibo. Poli reri ken ne metbo, ne be labo, re mak yibo o mak yabo. Etopkap God Reri Wow re agerbo agerbo tatame remne gurerebo, rem wuribai yenbo potbo. \p \v 9 Nikodemus re Jisas rene sein op wem. Er tuma tobo re mapkap? \v 10 Jisas re rene sein op wem. Ne Israel remri tuma peikbo tame. Mapurke ne tuma tobo be mettene? \v 11 An nene sekeneker webo. Nemri metbo wos, nemri labo wos nem etop wesowbo. Nemri wesowbo tuma kem omuteke be habobo. \v 12 Nemri nowselke labo wos an kemne etop wesowbo, kem omuteke be metbo. Eker Hevenke tetane wos an kemne wesowte, kem mapurke omuteke mette? \v 13 Yike tatame rem God reri kwomke be wuri yautene. Yehow. An More Tame Tem Tame, arenwou an God reri kwomke temenem. Er kwom an mesegenen ek yerem. \p \v 14 Kiyi Moses re tamekene bo emik temenem, re selke nenem sopo mek peiken nenewayen paruwem. Sikenuma nenbem tatame rem etop labem, rem be sabem, rem sene kwuye metbem. Etop nenbemkap, an More Tame Tem Tame, rem anne etop nente, rem anne mek nenewayen parute tetane. \v 15 Op nente, tatame rem anne omuteke habote, rem yaper be tete, rem heyar somsom temente tetane. Jisas re etop wem. \p \v 16 God re aboyei nowselri tatame remne pap yewom, re Reri Yen wuriwou rene werasen yam, re nowselri tatame remne kwobo lan sam. Tatame rem rene omuteke habote, rem yaper be tete, rem heyar somsom temente tetane. \v 17 God re reri yen rene werasen yam, re tatame etemne tuma nente boker yam. Re remne potte, rem pow tete tetane. \v 18 Tatame rem rene omuteke habote, God re remne tuma be nente. Tatame rem God Reri wuriwou Yen rene omuteke be habote, God re remne tuma bukre kiyi nenem. \v 19 Tuma nenbo tobo gwor. Tuwkap kerebo tame re nowselke yam. Nugwape tatame rem yaper nenbo, rem kerneirke tete habobo. Rem wule yaper nenbo, rem tuwkap kerebo tame rene muwebo. \v 20 Yaper wos nenbo tatame rem op habobo. Yaper nen wos nem kwom genike kap nenen tatame rem kap late. Eker rem tuwkap kerebo tame rene muwen rene amekwunbo. \v 21 Wule yenbo sekene nenbo tatame rem tuwkap kerebo tame rene omuteke habobo. Eker agerbo tatame rem labo, remri nenbokap et God eterri wemkap. \s1 Tatame remne Okke Panen Waren Tirmunbo Tame, Jon, re heyar wesowem, Jisas re yike. \p \v 22 Yuri Jisas re reri anepoi tamekene rem Judia yokwok yim, rane yabel re etemkene etek temenem, re tatame remne okke waren tirmunbem. \v 23 Jon eter mere, re tatame remne Ainon kwomke okke waren tirmunbem. Ainon kwom et Salim kwom meknik tetane, nugwape ok etek tetane. Eker re remne etek okke waren tirmunbem. Tatame rem etek yan re remne okke waren tirmunbem. \v 24 Er yabel Keryen Yen Herot re Jon rene ake yaperke be wen wurmenem. \p \v 25 Juda tame wuri re Jon reri anepoi tame remkene naurem. Rem okke warbo tirmunbo wuleke naurem. \v 26 Sene Jon reri anepoi tame rem Jon rene lasyin op wemetem. Tuma Peikbo Tame, kiyi ne nemne Jisas rene wesowbem. Re kiyi nerenkene Jordan peik kelaruwke temenem. Eter mere, re tatame remne okke waren tirmunbo. Nugwape tatame rem eterkene yibo. \v 27 Jon re tuma sein op wem. Hevenke tetane God re tame wuri rene wos be wuri newote, er tame re wos be potte. \v 28 An kemne kiyi wem tuma kem metem. An op wem. An God eter lebam tame bo. God re anne werasen an kiyi temnas yam. \v 29 Metye. Tame re ta panebo, et ta te reri akek yin tebo, te rekene tuma etop namrebo. Ta panebo tame reri nowur re ta panebo tame rene labo, reri tuma metbo, re okbopsubuwai tebo. Nowu re okbop tebokap, an kirkir etop okbop tebo. Nugwape tatame rem Jisas rene lasyin eterkene temenbo, an okbop tebo. \v 30 Jisas reri sig bukre tete. Areri sig eisow tete, an etop selbo. Jon re etop wem. \p \v 31 God reri kwomke yam tame re keryen yen bukre. Agerbo keryen yen rem eisow. Nem nowselri tatame, nem nowselri wos habon wesowbo. More Tame Tem Tame re tame bukrewai. Re nowselri tame remne teitkwuntene. \v 32 God reri kwomke lan metem wos re wesowbo, tatame rem reri tuma omuteke be metbo. \v 33 Yike tatame rem Jisas reri tuma omuteke metbo, rem op webo. God re tetane. \v 34 God reri werasen yam tame re God Reri Tuma wesowbo. God re gesa be tebo, re reri Wow reri kitimena bukre aboyei rene newon re God reri kitimenak heyar wesowbo. \v 35 Apiy God re Reri Yen rene pap yewotene, re aboyei wos reri letke rasem. \v 36 Tatame rem God Reri Yen rene omuteke habote, rem heyar som temente tetane. Tatame rem reri tuma omuteke be mette, rem heyar somsom be temente tetane. God re remne pap som yokbet tetane. \c 4 \s1 Jisas re Samaria yokwori ta tekene tuma namrem. \p \v 1 Farisi tame rem metem, nugwape tatame rem Jon reri tuma omuteke meten re remne okke waren tirmunbem. Sene rem metem, tatame nugwapewai rem Jisas reri tuma omuteke meten okke waren tirmunbem. \v 2 Jisas eter re tatame remne okke be waren tirmunem. Reri anepoi tame rem tatame remne okke waren tirmunbem. \v 3 Jisas re metem, Farisi tame rem er tuma metem, eker re Judia yokwok pelebiten Galili yokwok sene yim. \v 4 Reri yibem kelow et Samaria yokwo borborke yibem. \p \v 5 Re Samaria yokwori kwom wurik yam. Kwom sig et Sikar. Kiyi temenem tame, Jekop, re reri yen Josep rene newom sel et eter kwom meknik tetane. \v 6 Jekop reri kiyi perem ok tibem okmei eter emik tetane. Yabel nina let kere temenem, Jisas re genek yam, re wos teselen re yan er okmei barke etek sim. \p \v 7 Jisas re simenem, Samaria ta wuri te ok tite yam. Jisas re tene op wem. Ne ok sen yan an ok ate. \v 8 Reri anepoi tame rem kiyi kwom sagke awos tupate yim. \v 9 Samaria ta te rene sein op wem. Ne Juda tame. An Samaria ta. Mapurke ne anne ok wemetbo? Juda remri wule gwopkap. Juda tatame rem Samariari tatame remkene awos wurik be sin abo. Eker te rene etop wemetem. \v 10 Jisas re ta tene tuma sein op wem. God re nene newote wos ne mette, nene ok wemetye tame ne anne mette, eker ne arenne ok wemette, an nene ok newon ate, ne heyar som temente tetane. \v 11 Ta te rene op wem. Haneyen, ne ok tite warekene bo. Gwor okmei ok re ukweiwai tetane. Tatame rem heyar som temente okmei ok ne mak tite? \v 12 Nemri warege, Jekop, re gwor okmei peren nemne mesegenem. Eter, reri yen etem, reri bulmakau etem rem gwor ok abem. Kap ne tame bukre, ne warege Jekop rene teitkwuntene. \v 13 Jisas re tene tuma sein op wem. Tatame rem gwor ok ate, yuri rem sene ok segete tetane. \v 14 Metye. Tatame rem ari newote ok ate, yuri rem ok sene be segete. An remne newote ok et som sekbo sekokkap. Rem ate, rem heyar somsom temente tetane. \v 15 Op wemke, ta te rene op wem. Haneyen, ne anne er ok newote. Yuri an ok sene be segete, an gwor okmeike ok sene be yan tite. \p \v 16 Jisas re tene op wem. Ne yin neri tame rene panen ya. \v 17 Ta te sein op wem. An tamekene bo. Jisas re tene op wem. Neri webo tuma et sekene. Ne tamekene bo. \v 18 Neri kiyi situkwem tame rem letrane. Sene nekene tetane tame re nereri tame sekene bo. Ne weye. An tamekene bo. Et sekenewai. \v 19 Ta te sebera yan rene op wem. Haneyen, an haboye, ne God Reri Tuma wesowbo tame. An nene tuma wuri wemette. \v 20 Nem Samariari tatame, nemri yeiwarege rem gwotek tetane kwowke yawun God rene lom yokwobem. Kem Juda, kem webo. Tatame rem Jerusalem kwomke yin God rene etek lom yokwote. Berke kem etop webo? \p \v 21 Jisas re tene sene op wem. Ta, ne ari tuma omuteke mette. Yuri tatame rem gwor kwowke be yawun Apiy God rene sene be lom yokwote. Rem Jerusalem kwomke be yin lom yokwote. \v 22 Kem Samariari tatame, kemri lom yokwobo tame rene kem be mettene. Kem bupo me lom yokwobo. Nem Juda, nem nemri lom yokwobo God rene heyar mettene, eker nem rene lom yokwobo. Aren an Juda tame. God re anne werasem, an nowselri tatame remne potte, rem pow tete tetane. \v 23 Apiy God re selbo, tatame rem wuribai yenbokene wule sekenekene rene lom yokwote. Re opkap tatame remne sopbo. Ekeya. Opkap tatame rem God rene welepe lom yokwote yabel matnaye. Gwopte rem etop nente. \v 24 God re wow. Eker, rene lom yokwobo tatame rem rene God Reri Wowkene wule sekenekene rene lom yokwote. \v 25 Ta te rene op wem. God reri lebam tame, nem rene Krais webo, re yate tetane, an etop mettene. Re yate, re nemne nugwape wos peterate tetane. \v 26 Jisas re tene op wem. Nekene tuma namrebo tame, aren, an Krais. Op wem. \p \v 27 Reri webem tuma agegekene, reri anepoi tame rem sene yam. Yan lan Jisas re ta tekene tuma namrebem, rem op habo op habom. Remri yike be wuri tene op be wemetem. Ne be wos wemetbo? O remri yike be wuri rene op wemetem. Berke ne tekene tuma namrebo? \v 28 Op tem, ta te teri ok tibem gin etek mesegenen kwom sagke sene yin kwomri tatame remne op wem. \v 29 Kem opu yan la. Tame wuri re ari kiyi nenbem anne ab wesowye. Re kap yike? Kap re God eter lebam tame? \v 30 Op wem, kwomri tatame rem etop metem, rem kwom sag mesegenen Jisas rene late yim. \p \v 31 Ta te tatame remne wete yimenem, Jisas reri anepoi tame rem rene op wem. Tuma Peikbo Tame, ne awos ate. \v 32 Re remne op wem. Ari tetane awos kem be latene. \v 33 Reri anepoi tame rem etemwou etemwou namrelan op wem. Kap tame wuri re awos sen yan newoye o bo? \v 34 Jisas re remne op wem. Ari Apiy re anne werasen yaku nente wem. Ari awos gwopkap. Anne werasen yam tame eter selbokap an etop nente, re anne newom yaku an nenen legete. \p \v 35 Kem op webo. Liyp eis legete, nem kwoi ek perte. An kemne op webo. Kem yin aboyei now lan sewurte. Kwoi rem okwon sitene. \v 36 God rene omuteke habobo wule wesowbo tatame remne God re heyar sein nenbo. Er omuteke habobo tatame rem heyar som temente. Etopkap, kwoi berbo tamekene kwoi perbo tamekene rem kirkir etop okbop tebo. \v 37 Sange tame rem op webo. Tame wuri re kwoi berbo, agerbo tame re kwoi perbo. Er tuma et sekene. \v 38 An kemne werasen yim, kem agerbo tame reri berem kwoi kem yin perte. Agerbo tame rem yaku bukre nenen rem kwoi berem. Sene kem yin remri berem kwoi perbo. Jisas re op wem. \p \v 39 Samaria kwom sagri tatame nugwape rem ta teri tuma metem. Te remne op wem. Jisas re ari kiyi nenbem wos anne wesowkeiye. Op wemke, tatame rem Jisas rene omuteke habom. \v 40 Op tem, Samaria tatame rem yan tewok tewok wemetem, Jisas re etemkene temente. Eker, yabel pes re eter kwomke temenem. \v 41 Sene nugwape tatame rem reri tuma sekene metem, rem rene omuteke habom. \v 42 Rem ta tene op wem. Nem neren wem tumawou boker omuteke meten nem er tame rene omuteke haboye. Yehow. Nem reri tuma neremri wanke metem, eker nem webo, er tame re nowselri tatame remne potbo, rem pow tebo. \s1 Jisas re keryen tame wuri reri yaku nen tame reri yen rene heyarem. \p \v 43 Yabel pes tem, Jisas re Samaria yokwo pelebiten Galili yokwok yim. \v 44 Jisas re kiyi op wem. Tuma wesow tame remri maime kwomri tatame rem remne yenbo be webo, rem remne magel taibo. \p \v 45 Galili yokwok yim, Galiliri tatame rem rene pap yewom. Kiyi er tatame rem God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Habon Awos Abo Yabel awos Jerusalemke ate yim. Jisas re awos abem yabelke nenemkap rem aboyei lam, rem okbop tem. Eker, Jisas re remri kwomke yam, rem rene pap yewom. \p \v 46 Re Galili yokwok tetane kwom Kana etek yim. Kiyi re etek temenem, re wemke, kelpok re sene wain ok yenbo tem. Er kwomri keryen yen reri yaku nen tame reri yen re yaper bukre meten Kaperneam kwomke temenem. \p \v 47 Er keryen tame re metem, Jisas re Judia yokwo pelebiten Galilike yam. Op metem, re Jisas rene lasyin rene tewok tewok op wemetem. Ari yen re sate nenbo. Ne Kaperneamke yin rene heyarte. \v 48 Jisas re rene sein op wem. An agerbo agerbo kitimenakene bukre wos be nente, kem anne omuteke be habote. \v 49 Keryen tame re rene op wem. Haneyen, ne arenkene yite. Ari yen kap sate. \v 50 Jisas re rene op wem. Ne opu yi. Neri yen re be sate. Tame re Jisas reri tuma omuteke meten ek yim. \p \v 51 Re kelowke som yibemke, reri yaku nen tame rem rene kelowke lasyan op wem. Neri yen reri yaper boiwo. Re kwoye metye. \v 52 Re remne op wemetem. Re makapke kwuye metem? Rem rene sein op wem. Yere re yaper metmenem, yabel me pen wuri temenemke, re ek kwuye metem. \v 53 Op wemke, har re habopitim. Yere gwotepkap yabelke Jisas re op wem. Neri yen re be sate. Eker re reri yentakene rem Jisas rene omuteke habom. \v 54 Jisas re Judia yokwok pelebiten Galili yokwok yan temenemke, re er yen rene heyarem, et eter tewo peswe nenem kitimenakene bukre wos. \ms1 Jisas re reri yaku nenbem, re tatame remne God rene lom yokwote yabel bukre tuma peikbem. \mr (Sapta 5—10) \c 5 \s1 Betesda okmei barke simenem tame rene Jisas re heyarem. \p \v 1 Yuri Juda remri Egesi Yabel bukre tete nenbemke, Jisas re Jerusalemke yin yawum. \p \v 2 Jerusalem kwom ser bukre peikmenem. Er ser reri eru wuri rem op webo. Sipsip Eru. Okmei wuri eter eru meknik temenem. Okmei sig rem Hibru tumak op webo. Betesda. Okmei barke egesibem ake tiytare letrane etek temenem. \v 3 Nugwape sikanuma nen tame rem etek tuknamenem. Rane rem lesi tame, rane tewo yaper te tame, rane tewo negel met tame, rem er ake tiy tarek tuknan ok leklek tebem. (Leklek tebem, rem ok nina kowmenem. \v 4 Rane yabel God reri kwomri tame wuri re okmeike yeren ok nina saberbem, kiyi temnas warbem tame remri sikanuma agetage legebem.) \p \v 5 Tame wuri re etek tuknan kowmenem, rene nenbem sikanuma nabe et nugwape (38). \v 6 Nabe nugwape re etek tuknan kowmenem. Jisas re op lam, re rene op wemetem. Ne sene yenbo tete selye o bo? \p \v 7 Sikenuma nen tame re rene sein op wem. Haneyen, ok nina yate, anne yike tamek poten okke panen warte? An warte seilabo, agerbo tame rem kiyi agetage warbo, anne gwotek mesegenbo. \v 8 Jisas re rene op wem. Ne opu wayen teten neri tukna wos poten sen yi. \v 9 Agetage re kwuye metem, re reri tukna wos poten sen akwulke yim. \p Op tem yabel et Juda etemri Egesi Yabel. \v 10 Juda tame rem op lam, rem gwule tem, rem kwuye metem tame rene sewayen op wem. Gwopte Egesi Yabel. Ne tukna wos mane poten sen yite. Ne op nente, ne nemri wule biragiyebo. \v 11 Re remne sein op wem. Anne heyarye tame eter anne werasye. \v 12 Rem rene op wemetem. Yike nene weye, ne neri tukna wos poten sen yite? \v 13 Kwuye metem tame re Jisas rene heyar be lam. Re rene soplaweyem. Nugwape tatame rem temenem, Jisas re yim, eker re Jisas rene soplaweyem. \p \v 14 Yuri Jisas re God Reri Kwoborke wuren re kwuye metem tame rene etek lan rene op wem. Gwopte ne kwuye meten heyar teye. Ne kiyi nenem wule yaper sene kap nente. Ne yaper wos sene nente, nugwape yaper wos bukre nene sene tete tetane. \v 15 Op wem, kwuye metem tame re yin Juda tame remne op wesowem. Anne heyar nenye tame re Jisas. \p \v 16 Jisas re er tame rene Egesi Yabelke heyar nenem, eker Juda rem saberen Jisas rene yaper nenbem. \p \v 17 Jisas re Juda remne sein op wem. Ari Apiy re yaku kwokwos kwokwos nenbo. Opkap aren mere, an etop nenbo. \v 18 Juda rem Jisas rene pen sate pap tem. Eker rem op wem. Re wos pes yaper nenye. Wuri re Egesi Yabel wule biragiyeye. Peswe re op weye. God re Areri Apiy. Opkap Juda tame rem rene pap yokem. Rem op wem. Jisas re kap op wete. An God eterkap. \s1 God Re Reri Yen rene yaku werasem. \p \v 19 Jisas re remne op wem. An God Eterri Yen. An ari wuribaike be nenbo. Apiy eter nenbokap an labo, an etopwou nenbo. Be wos be wos ari Apiy re nenbo, an etop kirkir nenbo. \v 20 Ari Apiy re anne pap metbo, eker be wos be wos re nenbo, re anne peterabo. Kiyi re anne peteram, an bukre wos nenem. Yuri re anne sene peterate, an wos bukrewai nente, kem danekene sekete tetane. \v 21 Ari Apiy re sabo tatame remne wow sene newobokap, an God Eterri Yen, areri wuribaike an tatame remne wete, rem heyar som temente tetane. \v 22 Apiy God re tatame remne tuma be nente. An Eterri Yen, re anne op wem. Neren, ne tatame remne se pen tuma nente tetane. \v 23 Opkap aboyei tatame rem Apiy rene lom yokwobokap, rem anne etop lom yokwote. Apiy eter anne werasen yam, opkap, tatame rem anne be lom yokwobo, rem anne werasem Apiy rene kirkir be lom yokwote. \p \v 24 An kemne sekeneker webo. Tatame rem ari tuma meten anne werasem tame rene omuteke habote, rem som heyar temente tetane. Er tame an remne tuma be nente. Rem sate, rem wow sene potte, rem heyar som temente tetane. \p \v 25 An kemne sekeneker webo. An God Eterri Yen, sabo tame rem ari taye mette, rem heyar som temente. Remri mette yabel et matnaye. An sene op wete. Et yabel gwopte teye. \v 26 Apiy reri kitimena bukrewai. Re wow kebese sene newobo. Re reri kitimena anne newom, aren mere, an wow kebese newobo. Anne omuteke habobo tatame rem heyar som temente tetane. \v 27 An More Tame Tem Tame, eker ari Apiy re anne op wem. Ne tatame remne se pen tuma nente tetane. \v 28 Kem danekene kap sekete. Sele meike tetane tatame rem areri taye yuri mette tetane. \v 29 Mette, rem sele meike sene wayekwutete. Yenbo nenbem tatame rem God reri kwomke yin etek heyar som temente tetane. Yaper nenbem tatame remne an tuma nenen yaper sein nente tetane. Jisas re op wem. \s1 Agerbo tatame etem mere rem wesowem, Jisas re yike. \p \v 30 Jisas re sene op wem. Be wos wuri an ari wuribaike be nenbo. An tatame remne se pen tuma nente, an areri wuribaike be nente tetane. God eter anne webokap, an remne etop nente. Eter anne werasem, an eterri wuribaiwouke nenbo. Opkap, an tatame remne se pen tuma nente, ari nente tuma et sekene. \p \v 31 Ari nenbo yaku an arenwou wesowte, tatame rem omuteke be mette. \v 32 Agerbo tame re ari yaku, ari wule wesowbo. An mettene, reri wesowbo tuma et tuma sekene. \p \v 33 Kem tame remne werasem, rem Jon rene yin wemetem. Aren nenbo wos re remne wesowem. Re tuma sekene wesowem. \v 34 Aren nenbo wos, tame re wesowte, an etop sou be habobo. Yehow. An kemne potte, kem pow tete, an etop selbo. Eker ari nenbo wos Jon re kemne wesowte, kem anne omuteke habote, et yenbo. \v 35 Jon re kerkap kukumenem. Kem reri kukumenem kerke keraket sin okbop tem, sene kem rene mesegenem. \p \v 36 Jon re yan kemne anne op wesowem. Apiy God re rene werasem, re Keryen Yen bukre. Re kemne etop wesowem. Sene God re anne newom yaku an nenbo, an tatame remne peterabo, God re anne werasen yam. \v 37 Apiy eter re anne werasen yam. Eter re op wem. Re Arri Yen. Eter webem tuma kem be mettene. Reri bitmi kem be latene. \v 38 Apiy reri werasem tame reri tuma kem omuteke be habobo, eker reri tuma et keremkene be tetane. \p \v 39 Kem God reri siglow heyar lan op habobo. Nem God reri siglow late, nem heyar som temente. Kem etop habobo. Metye. Er siglow re arenne webo. \v 40 Kem anne omuteke habote, kem heyar som temente. Kem op be nenbo. Kem anne omuteke habote muwebo. \p \v 41 Tatame rem ari sig gabote, an etop be webo. \v 42 An kemri wuribai latene. Kem God rene be habobo. \v 43 God re areri Apiy, re anne werasen yam. Kem ari tuma omuteke be metbo. Agerbo tame re ermetke yate, kem reri tuma omuteke mette. \v 44 Kem awosein awosein sig yenbo potbo, kem etopwou selbo. God eter wuriwou, re tatame remne sig bukre newote, kem etop be selbo. Eker kem mapurke omuteke mette. \p \v 45 Kemri nenbo yaper wos an ari Apiy God rene be wesowte. Kem habobo, Moses re kemne kwobo late tetane. Yehow. An kemne webo, Moses eter re kemne tuma nente. Reri kemne newom wule letpeis kem biragiyebem, eker re kemne tuma nente tetane. \v 46 Kem Moses reri tuma omuteke mette wem, kem ari tuma kirkir omuteke mette wem. Moses re arenne habon siglow basrasem. \v 47 Moses reri basrasem tuma kem omuteke be metbo, opkap kem mapurke ari tuma omuteke mette? Jisas re op wem. \c 6 \s1 Jisas re tame nugwape (5,000) remne awos newon am. \r (Matyu 14:13-21; Mak 6:30-44; Luk 9:10-17) \p \v 1 Jisas re Galili wame kelaruwke wem. Wane reri sig wuri rem Taiberias webo. \v 2 Nugwape tatame rem rene semowbem. Kiyi rem lam, Jisas re sikanuma nen tame remne heyarem, eker rem rene semowem. \v 3 Jisas re reri anepoi tamekene rem kwowke yawun simenem. \v 4 God Re Israel Tatame Remne Isip Tame Remri Letke Sene Potem Yabel matnam. \v 5 Jisas re lam, nugwape tatame rem rene lasyabem. Op lam, re Filip rene op wemetem. Nem awos mak tupan er nugwape tatame remne newon ate? \v 6 Be awos er tatame remne newon atekap, Jisas re kiyi habom. Re Filip reri purere seilake eker re rene garetin wemetem. \p \v 7 Filip re Jisas rene sein op wem. Nem 200 kelwou tetane, eker nem er nugwape tatame remne awos kebese be tupate. Rem si kebese be kete. \v 8 Jisas reri anepoi yen wuri, Saimon Pita reri mase Andru, re Jisas rene op wem. \v 9 Muyen siyen tame wuri re gwotek tetane. Re geil letrane, omyen sauk peskene op tetane. Opkap nugwape tatame rem si kebese be kete. \v 10 Jisas re op wem. Kem tatame remne wen rem yan site. Op wem. Nugwape top eter emi temenem, rem etek siterem. Tame rem okyen oktame (5,000). Rem tame etemnewou karem. Yenta rem be karem. \p \v 11 Rem simke, Jisas re geil letrane poten God rene wese an etek simenem tatame remne newopiti pete yam. Re omyen kirkir etopwou nenem. Aboyei tatame rem kebese an si ketem. \v 12 Jisas re anepoi tame remne werasen op wem. Geil tepkene omyen tepkene kem sene potkeip. Awos tep yaper kap tete. \v 13 Remri am geil tep tare rem eip letpeis tewo pes kere yewon pulawem. \p \v 14 Tatame rem Jisas reri nenem wos lam, rem op wem. Sekenewai. Kiyi God re reri tuma wesow tame gwor nowselke werasen yate wem. Er tame et Jisas eter re yam. \v 15 Jisas re lam, rem rene keikeren rene keryen yen tete wem. Op lam, re remne pelebiten kwow bukrek wiysage yawum. \s1 Jisas re wame ok luwke yam. \r (Matyu 14:22-33; Mak 6:45-52) \p \v 16 Yabel warbemke, reri anepoi tame rem wame barke warem. \v 17 Neir taktebem, Jisas re remne be lasyamenem, rem pere waren Kaperneam kwomke kwurebem. \v 18 Marye bukre yam, ok burow me seplabem. Sene ok burow re bukre ten me yito yatowen yabem. \v 19 Rem piyan yin genek temenem, kilomita letrane o letrane kelare wuri kere rem op temenem. Rem lam, Jisas re ok luwke op yokwo yan pere meknimenem. Op lam, rem kenakem akem. \v 20 Re remne op wem. Kem kap akte. Gwor aren. \v 21 Op wemke, rem pap kwuye meten rene perek yewom. Agetage pere re etem yite tegek yin gayem. \s1 Nugwape tatame rem Jisas rene sopbem. \p \v 22 Kwokwos wame kelaruwke temenem tatame rem etek som temenem, rem lan op wem. Pere wuriketwou gwok tetane. Yere Jisas re anepoi tame remkene be yim. Reri anepoi tame etemwou rem perek waren yim. \v 23 Rane pere Taiberias kwom pelebiten yam. Haneyen re God rene wese an tatame remne awos newon am emik rem etek yan gayem. \v 24 Nugwape tatame rem lam, Jisas re reri anepoi tamekene rem be temenem. Op laweyem, rem gayen yamenem perek waren Kaperneam kwom kelaruwke kwuren Jisas rene sopte yim. \s1 Jisas re God eterri kwomri awoskap. \p \v 25 Er tatame rem peik kelaruwke yin Jisas rene lam, rem rene op wemetem. Tuma Peikbo Tame, ne makapke yawo? Ne mapurke yawo? \v 26 Jisas re remne sein op wem. An kemne sekene webo. An kitimenakene bukre wos nenbem, kem bupo me lam, kem anne be habom. Yere kem geil an si ketem, eker kem anne habon sopbo. \v 27 Nowri awos et kupa tebo awos. Agerbo a yaku kem nente. Agerbo awos kem poten ate, kem heyar som temente. An More Tame Tem Tame, Apiy God re anne wem, an kemne er awos newon ate. \p \v 28 Rem rene sein op wem. Nem berke nentek, nem God reri agerbo agerbo yaku nente? \v 29 Jisas re remne sein op wem. God re selbo, reri werasen yam tame arenne kem omuteke habote. \p \v 30 Rem rene op wem. Neren nemne kitimenakene bukre wos nentek, nem nene omuteke op habote. Ne God Eterri Yen. Ne be wos bukre nente? \v 31 Nemri yeiwarege rem tamekene bo emik temenem, rem awoskene bo, Moses re remne awos newon am. Er awos reri sig et mana. God reri siglow op webo. Re remne reri kwomke yerem awos remne newon am. Kap ne awos nemne kebese newote o bo? \v 32 Jisas re remne op wem. An kemne sekeneker webo. Moses reri newom awos et God eterri kwomke yam awos sekene bo. Awos sekene ari Apiy eterwou re kemne newobo. Er awos et Hevenke yam. \v 33 Et awos et aren. An Heven mesegenen yan yerem. Nowselri tatame rem er awos ate, rem heyar som temente. \v 34 Rem rene op wem. Haneyen, ne nemne er awos kwokwos kwokwos newon ate. \v 35 Jisas re remne sein op wem. Aren, an awoskap. Tatame rem arenne yate, rem sene kwoi be sate. Tatame rem ane omuteke habote, rem ok be segete. \p \v 36 An kemne kiyi weye. Kem anne laye, kem anne omuteke be haboye. \v 37 Apiy God reri anne newom tatame rem arenne lasyate tetane. Tatame rem anne lasyate, an remne sene be wekroken yite. \v 38 An God reri kwom pelebiten yerem. Anne werasem tame God reri wuribai purere an etop nente yerem. An ari wuribaike be nente. \v 39 Anne werasem tame re anne op wem. Ari nene newom tatame rem nene be pelebitete. Nowsel yaper tete yabel tete, ne remne aboyei wow sene newote, rem heyar som temente. Re anne etop wem. \v 40 Ari Apiy re op wem. Tatame rem Ari Yen rene omuteke habote, rem heyar som temente. Nowsel yaper tete yabel tete, an er tatame remne wow sene newote, rem heyar som temente. Jisas re op wem. \p \v 41 Kiyi Jisas re op wem. Aren, an God eterri kwomke yerem awos. Op wemke, Juda tame rem op metem, rem gwule ten kerebo tuma webem. \v 42 Rem op wem. Er tame re mane op wete. An God reri kwom pelebiten yerem. Op wete, re remne yikokobo. Re Jisas, Josep eterri yen. Reri nawoha repne nem latene. \p \v 43 Jisas re remne sein op wem. Kem anne keremwou keremwou kerebo tuma kap wete. \v 44 Apiy re anne werasem. Eter tatame remne weraste, rem anne omuteke ek habote. Re remne be werastek, rem anne omuteke be habote. Yuri nowsel yaper tete yabel tete, er tatame an remne wow sene newote, rem heyar som temente tetane. \v 45 God reri kiyi temenem tuma wesowbem tame rem siglow op basrasem. God re tatame remne purere newote. Op basrasem. Tatame rem Apiy reri tuma mette, rem reri purere potte, rem anne omuteke habote. \p \v 46 Tatame rem Apiy rene be latene. Eter tetane kwomke yam tame, arenwou an rene latene. \v 47 An kemne sekeneker webo. Tatame rem anne omuteke habobo, rem heyar som temente. \v 48 Aren, an awoskap. Tatame rem anne omuteke habote, rem heyar som temente. \v 49 Kiyi kemri yeiwarege rem tamekene bo emik temenem, rem mana awos abem, rem sabem. \v 50 An God eterri kwomke yerem awoskap, tatame rem er awos ate, rem anne omuteke habote, yuri rem yaper be tete. \v 51 An God reri kwom pelebiten yan yerem. Aren, an awoskap. Tatame rem er awos ate, rem anne omuteke habote, rem heyar som temente. Ari remne newote awos et areri wesom. An sate, nowselri tatame rem heyar som temente tetane. Jisas re op wem. \p \v 52 Juda rem er tuma metem, rem etemwou etemwou tuma nayem. Rem op wem. Gwor tame re reri wesom mapurke nemne newon ate? \p \v 53 Jisas re remne op wem. An More Tame Tem Tame, an kemne sekeneker webo. Kem ari wesom be ate, ari nep be ate, kem som heyar be temente. \v 54 Tatame rem ari wesomkene nepkene abet, rem som heyar me temente. Yuri nowsel yaper tete yabel tete, an remne wow sene newote, rem heyar som temente tetane. \v 55 Ok sekene et areri nep. Awos sekene et areri wesom. \v 56 Tatame rem ari wesomkene nepkene abo, opkap rem arenkene tetane, an etemkene tetane. \v 57 Som temente God re anne werasen yam. Eterri kitimenak aren mere, an heyar som temente. Opkap, tatame rem anne omuteke habote, rem heyar som temente. Rem ari kitimenak som temente. \v 58 Yeiwarege rem awos abem, rem sabem. God reri kwom pelebiten yerem awos, et kena. Er awos et aren. Tatame rem ate, rem anne omuteke habote, rem heyar som temente. Op wem. \v 59 Jisas re Kaperneam kwomri God reri akek temenemke, re remne er tuma ek wesowem. \s1 Tatame rem Jisas reri tuma omuteke mette, rem heyar som temente. \p \v 60 Jisas re er tuma wesowemke, reri sukuw nugwape rem meten op wem. Er tuma et kik tetane tuma. Yike be wuri omuteke kebese be mete? Op wem. \v 61 Reri sukuw rem etemwou etemwou kerebo tuma namrebemke, Jisas re remri wuribai lan remne op wem. Kap gwor tuma et kemri omuteke habobokap yaper nenbo? \v 62 An More Tame Tem Tame, an kiyi temenem kwomke sene yaute, kem map habote. \v 63 God Reri Wow re wuribai yenbo newobo, kem heyar som temente. Wesom et nemne kwobo be labo. Ari kemne webo tuma et God Eterri Wowri tuma. Kem er tuma omuteke mette, kem heyar som temente. \v 64 Kemri rane kem ari tuma omuteke be metbo. Jisas re kiyiwai metmenem, yike reri tuma omuteke metbo, yike reri tuma omuteke be metbo. Rene yena tete tame eterne mere re rene kiyiwai lam. \v 65 Jisas re sene op wem. Rem omuteke be habobo, eker an kemne kiyi weye. Ari Apiy re weraste tatame rem anne omuteke habote. Re be wete, rem ari tuma omuteke be mette. \p \v 66 Jisas re op wemke, reri sukuw nugwape rem rene mesegenen yim. Sene rem eterkene be sewurbem. \v 67 Op temke, Jisas re reri anepoi tame letpeis tewo pes kerem remne op wemetem. Kerem mere, kem anne kirkir pelebiten yite? \p \v 68 Saimon Pita re rene sein op wem. Haneyen, nem yikene yite? Neri webo tuma tatame rem nene omuteke mette, rem heyar som temente. \v 69 Nem neri tuma omuteke metbo. Nem mettene, ne God eter werasen yam tame yenbowai. Nem etop welepe mettene. \p \v 70 Jisas re remne tuma sein op wem. An kemne letpeis tewo pes kere tame kenem. Kemri wuri re tame yaper. \v 71 Reri wem tame re Judas, Saimon Iskariot eterri yener eterne habon op eker wem. Judas re tame letpeis tewo pes kerem etemri wuri. Yuri Judas re Jisas rene yena ten Jisas eterri peiktame etemri letke rasem. \c 7 \s1 Jisas re Juda tatame remri Egesibo Yabelake Yabel late yim. \p \v 1 Yuri Jisas re Galili yokwok yaku nenen sewurbem. Judia yokwori Juda tatame remri taresi tame rem rene pen sate selem, opkap re Judia yokwok sewurte muwem. \v 2 Juda remri Egesi Yabel wuri matnamenem. Er yabel et Egesibo Yabelake Yabel. \v 3 Jisas reri mase rem Jisas rene op wem. Ne gwor kwom pelebiten Judia yokwok yite. Nugwape tatame rem etek tetane. Neren nenbo yaku ne etek sene nente, rem late. \v 4 Tame re sig bukre potte selte, re yaku be berasen nenbo. Re kwom geike nenbo. Ne bukre wos nente, ne kwom geike nentek, tatame nugwape rem nene late. \v 5 Reri mase rem rene omuteke be habom, eker rem rene etop wem. \v 6 Jisas re remne sein op wem. Gwopte an Jerusalem be yite. God eter anne wetek, an ek yite. Kem be yabel yite, et tumakene bo. Et keremri wos. \v 7 God Reri Tuma be metbo tatame rem kemne mu be webo. Arenne rem muwebo. Remri nenbo wule yaperri wos an kwom geike wesowbo, eker rem anne muwebo. \v 8 Kem Jerusalem kwomke yin God Reri Kwoborke wuren sukwiye wurate. Kem opu yi. Gwopte an be yite. God eter wetek, an ek yite. \v 9 Re remne etop wen re Galilike som temenem. \p \v 10 Jisas reri mase rem yimke, Jisas re tiptuwu yim. Tatame rem rene kap late, re beras kelowke yim. \v 11 Juda remri temnas yi tame rem Jisas rene er Egesibo Yabel bukrek me sopbem. Rem rene wemet kameten op wem. Er tame re mak tetane? \v 12 Tatame nugwape rem Jisas rene etemwou etemwou elen me namrebem. Rane rem op webem. Re tame yenbo. Rane rem op webem. Yehow. Re tatame remne tuma yikokobo tame. \v 13 Rem Juda temnas yi tame etemne akem, eker rem Jisas rene kerebo tuma tegek be namrebem. \p \v 14 Er yabel bukre legete nenem, Jisas re God Reri Kwoborke yawun wuren tatame remne tuma wesowem. \v 15 Juda rem reri tuma metem, rem danekene seken op wem. Jisas re purere potbo akek be sim. Re purere bukre mak potem? \v 16 Jisas re remne sein op wem. Ari kemne wesowbo tuma et areri tuma bo. Et God eterri tuma. Eter anne werasen yam. \v 17 God reri wuribaike nente selbo tatame rem sanete, ari webo tuma re God eterri tuma, o areri wuribaike webo tuma. Rem etop mette. \v 18 Tame re reri wuribairi tuma wesowte, re selbo, agerbo tatame rem reri sig bukre wete. Tame re rene werasem tame rene sig bukre newote selbo, er tame re yenbowai, re yikokobo tame bo. \p \v 19 Kiyi Moses re God reri Wule basrasen kemne newom. Kemri tame wuri re er wule be meten nenbo. Kem webo, an er wule biragiyebo, eker kem anne pen sate selbo. \v 20 Tatame rem sein op wem. Nene gambok gurereye, ne opkap tuma eker webo. Nene yike tamek nene pen sate? \v 21 Jisas re remne sein op wem. An yaku wuri nenem, kem etop lam, kem anne kenakem habom. \v 22 Kem habote. Kemri yeiwarege rem mare tumas kutete wule kemne newom. Yuri warege Moses re er wule kirkir wem. Nawo te tauryen wurbo, yabel letrane kelare mur kerebo, kem yen reri mare tumas kutebo. Letrane kelare mur kere yabel et Egesi Yabel, kem mare tumas ek kutebo. \v 23 Moses reri mare tumas kutebo wule kem heyar nente habobo, eker Egesi Yabelke kem tauryen remri mare tumas kutebo. Kiyi an sikanuma nen tame wuri reri wesom Egesi Yabelke heyarem. Op nenem, berke kem anne pap yokem? \v 24 Kem wos sin late, kem keremri lewouke mane late. Kem wule yenbowai sen wos sin late. \s1 Tatame rem sanete. Jisas re yike? \p \v 25 Jerusalemri rane tatame rem Jisas rene lan op wem. Kwom lakerebo tame rem tame wuri pen sate wem. Kap, rem Jisas eterne webo, o rem agerbo tamene webo? \v 26 Ekla. Jisas re kwom geike teten tatame remne tuma wesowbo. Kwom lakerebo rem rene be sewaiwo. Kap, rem omuteke op metbo. Re God reri kiyi wem tame. God re rene werasen reri tatame remne potte tame. \v 27 Nem Jisas reri kwom sig mettene. Re Nasaret kwomri tame. God reri weraste tame re yate, tatame rem reri yate kwom be mette. \p \v 28 Jisas re God Reri Kwoborke temenem, re tatame remne yaye op wemetem. Kem anne heyar nowb mettene? Ari yam kwom kem heyar nowb mettene? Metye. An areri wuribaike bokem yam. Apiy re anne werasen an yam. Reri wule et sekene. Kem rene be mettene. \v 29 Aren, an rene mettene. An eterkene temenemke, re anne werasen kemne lasyam. Op wem. \p \v 30 Rem reri tuma metem, rem gwule ten rem rene ake yaperke wen wurte nenem. God re kirkir be wem, opkap tame wuri rene be keikerem. \v 31 Nugwape tatame rem Jisas rene omuteke habobem. Rem op wem. Jisas re nugwape kitimenakene wos bukre nenbo. God reri weraste tame re kitimenakene bukre wos nenen Jisas rene teitkwunte? \s1 Rem nause yen remne werasen Jisas rene ake yaperke wen wurte wem. \p \v 32 Farisi tame rem metem, sange tame rem Jisas reri nenem wos namrebem. God reri akek yaku nen tame remri keryen yenkene Farisi tamekene rem nause yen remne op wem. Kem yin Jisas rene keikerete. \v 33 Jisas re tatame remne op wem. An keraket kemkene temente. Sene an anne werasen yam Apiy rene lasyite. \v 34 Kem anne soplaweite tetane. Ari temente emi kem kebese be yite. Jisas re op wem. \v 35 Juda tame rem op metem, rem etemwou etemwou namren op wem. Re map yokwo kwomke yite, nem rene be late? Kap re neremri tame beig etem tetane emi Grik nowselke yite o bo? Re Grik tame remne yin reri tuma remne wesowte o bo? \v 36 Re nemne op weye. Kem anne soplaweite. Ari tetane emi kem kebese be yite. Op weye, reri opkap weye tuma reri tobo be? Op wem. \s1 Jisas re ok. Tatame rem ate, rem heyar som temente wem. \p \v 37 Sukwiye wuran yam yabel bukrewai, Jisas re teten tatame remne tuma yaye op wem. Kem yike ok segete, kem arenke yan a. \v 38 God reri siglow op webo. Tatame rem anne omuteke habobo, er ok re etemri wuribaike sekbo okkap tete. \v 39 Jisas reri tuma tobo gwo. Tatame rem Jisas rene omuteke habote, God Reri Wow re remkene temente. Er yabel Jisas re sig bukre be potmenem, eker God Reri Wow re be yamenem. \s1 Tatame rem pekan giri pes tem. \p \v 40 Nugwape tatame rem Jisas reri tuma metem, rane rem op wem. Sekenwai, gwor tame re God eter nowselke werasen yan tuma wesowbo tame. \v 41 Rane rem op wem. Re God eter wen yan reri tatame remne potte. Rane rem op wem. Bokem. Re Galili tame. God reri wem tame re Galili yokwok be yate. \v 42 God reri siglow op webo. God reri wem tame re Devit eterri tame beig. Devit reri kiyi temenem kwom et Betlehem, eker God eter wem tame re Devit reri kwom Betlehemke yate. God reri siglow etop webo. \v 43 Tatame rem Jisas rene kena kena habobem, eker rem pekan pes tem. \v 44 Rane rem rene ake yaperke wen wurte selem. Op tem, rem rene be keikerem. \s1 Juda remri taresi tame rem Jisas rene omuteke be habobem. \p \v 45 Kiyi Farisi tamekene God reri akek yaku nen tame remri keryen yenkene rem nause yen remne Jisas rene keikerete werasem. Rem bupo me sene yam, rem remne op wemetem. Berke kem Jisas rene be panen yawo? \v 46 Nause yen rem tuma sein op wem. Jisas reri tuma wesowbokap, kiyi temenem tame rem opkap be wesowem. Opkap nem rene be keikereye. \v 47 Farisi tame rem nause yen remne op wem. Kerem mere, kem Jisas reri yikoko tuma omuteke metye. \v 48 Nem Farisi tame, nem keryen yen, nemri wuri Jisas reri tuma omuteke be metbo. \v 49 Jisas rene habobo tatame rem Moses Reri Wule heyar be mettene. Eker God re remne yaper nente tetane. Farisi rem etop wem. \p \v 50 Kiyi Jisas rene lasyim tame, Nikodemus, eter mere re Farisi tame remri wuri, re etek temenem. Re agerbo Farisi tame remne op wem. \v 51 Nemri wule nem tame remne bupo be pete. Nem tame reri tuma heyar kiyi mette. Eter yaper wos re nenmenem, nem rene ek pete. Et neremri wule. \v 52 Rem rene sein op wem. Ne kap Galiliri tame. Ne God reri siglow heyar lan sane. God Reri Tuma wesow tame rem Galili yokwori tame bo. \s1 Rem yaper wos nenbem ta tene poten Jisas rene panen yim. \p \v 53 Aboyei tame rem wulare wulare tame etemri akek yim. \c 8 \p \v 1 Tatame rem remri akek yikwutem, Jisas eter re Oliv Kwowke yawum. \v 2 Ei berabem, Jisas re God Reri Kwoborke sene yim. Nugwape tatame rem rene lasyam, re sin remne tuma wesowbem. \v 3 Moses Reri Wule peikbem tamekene Farisi tamekene rem ta wuri panen yam, nugwape tatame etemri borke yan tetruwem. Er ta te tame yim ta, rem lam, te mare bisi yim. \v 4 Rem Jisas rene op wem. Tuma Peikbo Tame, gwor tame yim ta te mare bisi yibemke, rem tene ek lam. \v 5 Moses reri basrasem Wule nemne op webo. Mare bisi yibo ta tene pa seiten botkuraste. Moses re etop wem. Neren, ne map webo? \v 6 Remri op wem tuma rem eterne seilam. Rem rene tuma nente kelow sopbem. Op wem, Jisas re sein be wem, re gurowmen sin let bor subuk basrasbem. \p \v 7 Rem rene pipikupaye wemetbemke, Jisas re wayen teten remne op wem. Kemri yike yaper wos be nenbo tame eter hare temnas yin tene pa kiyi seitte. \v 8 Op wemke, Jisas re sene gurowkwunen subuke sene basrasbem. \v 9 Rem reri tuma etop metem, rem remri nenbem yaper wos sebera yam, rem wulare wulare yikwute yakwutem. Ker tatame rem kiyi temnas yim, sene agerbo tatame rem remne semowen yim. Yikeipem, Jisas re eterwou guromen temenem, ta te reri bitmik tetemenem. \p \v 10 Jisas re teten ta tene op wem. Rem mak yiwo? Rem nene pa be seitye. \v 11 Te sein op wem. Ekeya. Yike tame anne tuma be nentene. Jisas re tene op wem. Aren mere, an nene tuma be nente. Ne yite. Sene ne yaper wos sene mane nente. Op wemke, te ek yim. \s1 Jisas re tatame remne kerebo tuwkap. \p \v 12 Yuri Jisas re tatame remne sene op wem. Arenwou an nowselri tatame etemne kerebo tuwkap. Tatame rem anne semowen ari tuma meten nente, rem kerneirke be sewurte. Rem wuribai yenbo poten heyar temente. \v 13 Farisi tame rem rene op wem. Ne neren kworer tuma wesowbo. Neri wesowbo tuma tatame rem kap omuteke habote. \v 14 Jisas re remne sein op wem. Et sekene. An kemne ari kworer tuma webo, ari webo tuma et sekene. Ari yam emi an lam. Ari yite emi an lam. Eker an tuma sekene webo. Ari yam emi, ari sene yite tetane emi kem be mettene. \v 15 Nowselri wulek kem tatame remri wuribai, remri nenbokap se pebo. An tatame remne se be pebo. \v 16 An tatame remne se pete wete, an wiysage be nente. Anne werasem tame re arenkene tetane, nes tatame remne kirkirke se pete. Eker nesri se pete wule et wule yenbo. \v 17 Kemri basrasem wule op webo. Tame pes rep wos wuri kirkir lan tuma kirkir webo, repri tuma et tuma sekene. \v 18 An aren kworer tuma wesowbo, anne werasen yam Apiy eter mere, re ari yakukene ari wulekene kemne wesowbo. Jisas re op wem. \p \v 19 Rem rene op wemetem. Neri webo ha re mak tetane? \p Jisas re remne sein op wem. Kem anne be mettene, kem ari Apiy rene kirkir be mettene. Kem anne metmente, kem Apiy rene kirkir metmente. \p \v 20 Jisas re tatame nugwape remne God Reri Kwoborke tuma etek wesowbem. Kel newobem emik re remne etek wesowbem, rem rene be keikerem. God re be wemenem, opkap rem rene ake yaperke be wen wurem. \s1 Jisas re remne op wem. Aboyei tatame rem ari yite kwom kebese be yite. \p \v 21 Jisas re Farisi tame remne sene op wem. An yite tetane. An yite, kem anne sopte. Sopbet tetanek, kem ek sate. Kemri nenbem yaper wos be kelmenatek, kem ek sate tetane. Eker ari yite kwom kem etek kebese be yite. \v 22 Juda tame rem habolaweyen op wem. Mapurke re op webo. Rem yite kwom nem be yin late. Kap re eter kworer pen sate o? \v 23 Jisas re remne sein op wem. Kem nowselri tatame. An God reri kwomke temenem, an nowselke yan yerem. Kem nowselri tatamekap nenbo. An etop be nenbo. \v 24 An kemne kiyi weye. Kemri nenbem yaper wos be kelmenamentek, kem ek sate. An kemne kiyi op webem. An God Eterri Yen. Kem etop omuteke be habote, kemri nenbem wule yaper be kelmenamentek, kem ek sate tetane. \p \v 25 Rem rene sein op wem. Ne yike? Jisas re remne sein op wem. An kemne kiyi webem tame, et aren. \v 26 Kemri nenbo wule yaper an nugwape tuma tetane. An kemne tuma nugwape nente. Anne werasem tame reri tuma et sekene. Reri tuma an metem, an nowselri tatame remne reri tuma wesowbo. \p \v 27 Jisas re reri Apiy rene, remne wesowem, rem er tuma tobo be metem. \v 28 Jisas re remne op wem. An More Tame Tem Tame. Yuri kem anne me kwuren peikkeren nenewayete. Op nente, kem mette, an God Eterri Yen. An areri wuribaike be nenbo. Apiy eter anne wem tumakap, an etopwou wesowbo. Yuri kem etop mette. \v 29 Anne werasem tame eter selbokap, kwokwos kwokwos an etopwou nenbo. Eker re arenkene tetane. An wiysage be tetane. \v 30 Jisas re op wemke, nugwape tatame rem rene omuteke habobem. \s1 Tatame rem tuma sekene mette, rem heyar me temente. \p \v 31 Sene Jisas rene omuteke habobem Juda tatame remne re op wem. Kem ari tuma omuteke som meten nenbet, kem areri sukuw sekene. \v 32 Op nente, kem tuma sekene metmente. Er tuma sekene re nowselri wule yaper kemne saukraste, kemne be wos sene be keikerete. \v 33 Op wemke, rem habolaweyem, rem Jisas rene sein op wem. Nemne be wos be keikeretene. Nem Abraham eterri yennan. Kiyi agerbo tame rem nemne be keikeren nem remne yaku bop be nenem. Mapurke ne op weye. Nem tuma sekene omuteke mette, be wos nemne sene be keikerete? \p \v 34 Jisas re remne sein op wem. An kemne sekeneker webo. Yike tatame rem yaper wos nenbo, yaper nenbo wule et remne keikeretene. \v 35 Keikeretene tatame rem mutame reri nowselke som be temente. Mutame re remne sewayen sene werasen yite. Mutame reri yen re etek som temente. \v 36 An God Eterri Yen. An wule yaper saukraste, yaper nenbo wule re kemne sene be keikerete. Kem yaper wos sene be nente. \p \v 37 An mettene, kem Abraham reri nan. Kem ari tuma be metbo, opkap kem anne pen sate selbo. \v 38 Apiy re anne peterabo wos an kemne wesowbo. Kerem mere, kemri ha eterri nenbokap, kem etopwou nenbo. Op wem. \p \v 39 Rem Jisas rene tuma sein op wem. Nemri warege re Abraham. Jisas re op wem. Kem webo, kem Abraham eterri nan. Aren, an webo. Abraham reri nenbemkap, kem etop be nenbo. \v 40 God reri anne webem tuma sekene, an kemne wesowbo, kem anne pen sate selbo. Et Abraham reri wule bo. \v 41 Kemri ha reri nenbemkap, kem etopwou nenbo. Rem rene op wem. Nem kelow yen bo. Nemri apiy wuriketwou, re God. \v 42 Jisas re remne op wem. God re kemri ha temente wete, kem anne pap yewote. Kem anne pap be yewobo. An areri wuribaike be yam. Kiyi an God eterkene temenem, re anne werasem, eker an rene pelebiten yam. \p \v 43 Berke kem ari tuma be metbo? Kem muwebo, eker kem be mettene. \v 44 Kem keremri ha Satan eterri yen. Reri webokap, kem kirkir nenbo. Kiyi re tame pen sabem, gwopte re etopwou nenbo. Tuma sekene re magel taibo, eker re tuma sekene mapurke wete? Yikoko tumawou reri wuribaike tetane, eker re yikoko tumawou webo. Re yikokobo tame. Yikoko tuma wesowbo keryen yen re Satan. \v 45 An kemne tuma sekene wesowbo, eker er tuma kem omuteke be metbo. \v 46 An be wos yaper nenem? Yike re anne wesowte? An yaper wos be nenem. An kemne tuma sekene wesowbo. Berke kem ari tuma omuteke be metbo? \v 47 God reri yen rem God Reri Tuma omuteke metbo. Kem God reri yen bo, eker kem reri tuma omuteke be metbo. Op wem. \s1 Jisas re wem. Kiyi Abraham re kugene yagenek temenem, an temenem. \p \v 48 Juda tame rem Jisas rene tuma sein op wem. Nem sekeneker webo. Ne Samariari tame. Samaria yokwori tame rem God rene be habobo. Ne etemkap. Gambo wuri nerene gureretene. \v 49 Jisas re sein op wem. Gambo re anne be gureretene. An ari Apiy reri sig bukre webo. Kem ari sig yaper webo. \v 50 An ari sig bukre kworer be webo. Tame wuri re ari sig bukre wete selbo. Re tatame remne se pebo tame. \v 51 Sekenewai an kemne webo. Kem ari tuma meten nente, kem heyar som temente. \p \v 52 Juda tame rem rene op wem. Ne etop webo, nem mettene, gambo nerene gureretene. Abraham re kiyi sam. God Reri Tuma wesowbem tame rem aboyei saiwokeipem. Ne op webo. Tame rem neri tuma meten nente, rem heyar som temente. Mapurke ne etop webo? \v 53 Nemri kiyi sam warege Abraham re keryen yen bukre temenem. Ne rene mapurke tosikwunte? God Reri Tuma wesowbem tame rem kiyi sam. Ne remne mapurke tosikwunte? Ne kworer map habobo, ne mapkap tame? \p \v 54 Jisas re sein op wem. An ari sig bukre kworer wete, an bupo me wete. Ari Apiy eter re ari sig bukre webo. Ari Apiy kem rene op webo. Re neremri God. \v 55 Metye. Kerem, kem God rene be mettene. Aren, an rene mettene. An op be wete. An rene be mettene. An etop wete, an keremkap tuma yikoko tame tete. An rene mettene, eter webokap, an etop nenbo. \p \v 56 Keremri warege, Abraham, re Hevenke tetane. An nowselke yerte wem, re op metem, re okbop tem. Re etop lam, re okbopwai tem. \v 57 Juda tame rem rene op wem. Ne nabe tame pesri ok letpeis (50) be tetane. Ne ker tame bo. Ne Abraham rene mapurke lam? \v 58 Jisas re remne op wem. An kemne sekeneker webo. Kiyi Abraham re be temenem, re kugene yagenek temenem, aren, an temenem. \p \v 59 Juda rem etop metem, rem Jisas rene pa poten seitte selem. Etop selem, Jisas re berasen God Reri Kwobar pelebiten yim. \c 9 \s1 Lesim tame reri sike. \p \v 1 Jisas re yibemke, re lam, tame wuri re lesimenem tame. Nawo te rene warwiyem, te lam, re lesimenem. \v 2 Jisas reri anepoi tame rem Jisas rene op wemetem. Tuma Peikbo Tame, yike yaper wos nenem? Lesimenem tame eter re yaper wos nenemke, reri le ek sim, o eterri nawoha rep yaper wos nenemke, reri le ek sim? \p \v 3 Jisas re sein op wem. Lesi tame re yaper wos be nenem. Reri nawoha rep kirkir yaper wos be nenem. God eter reri kitimena bukre peterateker re op eker nenem. \p \v 4 Anne werasen yam tame reri yaku nem nenbet. Yabel pastene, nem yaku etek nenbet. Yuri neirtaktete, nem yaku mapurke nente? Eker nem reri yaku gwopte som nenbet. \v 5 An nowselri tatame remkene tetane, an remne tuwkap keretene. \p \v 6 Re etop wemke, re sablokwo selke kwuspan re sablokwo selkene bulen poten lesi tame reri lek kerem. \v 7 Jisas re rene op wem. Ne yin Siloam okmeike yin ok wiyte. Siloam sig rem tuma tobo op webo. Werasen yim. Op wem, er tame re yin ok wiyen sene yam, reri le heyar ten re kebese lam. \p \v 8 Er le simenem tame, kiyi re tatame remne kel o awos wemetbem. Reri akwul tamekene rene kiyi labem tamekene rem op wemetem. Kap er tame re nemne kiyi kelowke sin kel nasegerebem tame o? \v 9 Rane rem op wem. Ekeya. Eterker. Rane rem op wem. Yehow. Eter bokem. Agerbo tamek. Eterri tame yopkap labo. Op wemke, er le heyar tem tame re op wem. Yehow. Agerbo tame bo. Gwor aren. \p \v 10 Rem rene op wemetem. Mapurke nenyek, neri le yenbo sene teye? \v 11 Re remne sein op wem. Tame wuri, reri sig Jisas, re sablokwo selke kwuspan bulen poten areri lek keren re anne op weye. Ne Siloam okmeike yin ok etek wiyte. Op weye, an yin wiywo, an le kebese sene laye. \v 12 Rem rene op wemetem. Er tame re mak tetane? Re sein op wem. Kapkene. \p \v 13 Rem le sene yenbo tem tame rene Farisi tame etemne panen yim. \v 14 Jisas re sablokwo selke kwuspan bulen poten tame reri le heyarem yabel et Juda etemri Egesi Yabel. \v 15 Farisi tame etem mere rem le sene yenbo tem tame rene wemeten op wem. Neri le re mapurke yenbo sene teye? Re remne sein op wem. Re sablokwo selke kwuspan bulen poten ari lek keren an ok yin wiywok, ari le sene welepeye. \v 16 Rane Farisi tame rem op wem. Rene heyarye tame re Egesi Yabelri wule biragiyeye. Opkap re God eter werasen yam tame bo. Rane rem op wem. Yaper wos nenbo tame re Jisas reri nenbokap mapurke nente? Op wem, Farisi tame rem pes pekan rane rem Jisas rene omuteke habom, rane rem rene omuteke be habom. \p \v 17 Rem pes pekamke, rem le sene yenbo tem tame rene sene op wem. Tame re neri le heyarye, ne rene mapurke habobo? Re sein op wem. Er tame re God Reri Tuma wesowbo tame. \p \v 18 Le sene yenbo tem tame re kiyi op wem. Kiyi an le simenem, sene an heyar labo. Op wemke, Farisi tame rem reri tuma omuteke be metem, eker rem le sene yenbo tem tame reri nawoha repne wepoten yam. \v 19 Rem repne op wemetem. Gwor yen re kerepri yen? Nawo te rene wurem, re le simenem? Mapurke nenyek, reri le heyar sene teye? \v 20 Nawoha rep sein op wem. Gwor nesesri yen sekene. Nawo te rene wurem, re le simenem. \v 21 Berke nenyek, reri le heyar teye, nes be latene. Yike reri le heyar nenye, nes be latene. Nesesri yen re haneyen tem. Kem rene wemette. Eter re kemne wesowte. \v 22 Rep Juda remri temnas yi tame remne akem, eker rep op wem. Juda rem op wem. Yike tatame op wete, Jisas re God eter werasen yam tame, re tatame remne potte tame. Op wete, er tatame rem God reri akek sene be wurte. Nem remne sewaite. Juda remri temnas yi tamene rem op wem. \v 23 Eker rep aken op wem. Re haneyen tem. Kem rene wemette. \p \v 24 Farisi tame rem le sene yenbo tem tame rene tewo peswe sene wepoten yam. Rem rene op wem. Ne nemne kap yikokote. Ne tuma sekene wete. Neri le heyarye tame re yaper wos nenbo tame. Re God Reri Tuma wesowbo tame bo. Nem etop mettene. \v 25 Le sene yenbo tem tame re sein op wem. Re tame yenbo o re tame yaper, an be mettene. Yeki an le simenem, sene ari le heyar teye. An etopwou mettene. \p \v 26 Rem rene op wemetem. Re nene berke nenye? Re neri le mapurke heyarye? \v 27 Re remne tuma sein op wem. An kemne kiyi wesowye. Kem mette muweye. Berke kem kupakene sene mette webo? Kap kem reri anepoi tame tete selye o? \p \v 28 Rem rene tuma yaper op wem. Neren, ne reri tuma metbo tame. Nem warege Moses reri tuma metbo tame. \v 29 God re Moses rene tuma peikbem, rene yaku nente werasem. Er tame Jisas, yike rene werasen yam? Re mak yam? Nem be latene. \v 30 Tame re danekene seken remne sein op wem. Nawiy apiy. Er tame re bukre wos nenye, re ari le heyarye. Kem webo, kem be mettene, re mak yawo. \v 31 Metye. God re yaper wos nenbo tame remri tuma be metbo. Tame re God rene lom yokwobo, reri wule sebo, God re etopkap tame etemri tumawou metbo. Nem etop mettene. \v 32 Gwopkap kiyi be temenem. Nawo te yen rene wurbem, re le simenem, sene agerbo tame re reri le be heyarbem. Kiyi etopkap wule be temenem. \v 33 God re er tame be werasen yate wem, er tame re ari le be heyarte wem. \p \v 34 Op wemke, rem rene sein op wem. Ne kelow tame yen. Mapurke ne nemne tuma peikte webo. Ne opu sekiy. Op wemke, rem rene keren tiypat taipaten yim. \s1 Tatame rem Jisas rene omuteke be habobo, rem le si tamekap. \p \v 35 Jisas re metem, rem le sene yenbo tem tame rene tiypat taipaten yim. Op metem, re le sene yenbo tem tame rene sopen lan op wem. Ne More Tame Tem Tame rene omuteke habobo o? \v 36 Re rene sein op wem. Haneyen, re yike? Ne anne wesowte, an rene omuteke habote. \v 37 Jisas re op wem. Ne rene kiyi laye. Re nerenkene tuma namrebo. An eter. \v 38 Re op wem. Haneyen, an nene omuteke habobo. Op wem, re gulke pan Jisas rene lom yokwom. \p \v 39 Jisas re op wem. An nowselke yam, an aboyei tatame remri wule se pete yam. Lesi tatame rem sene late tetane. Tatame rem wos labo, rem lesi tatame tete. \v 40 Rane Farisi tame rem mekni temenem, rem reri tuma meten rene op wem. Ne weye, nem lesi tame tete. \v 41 Jisas re remne op wem. Kem lesi tame tete, kem yaper wos be nente. Kem op webo. Nem wos labo. Eker kemri yaper nenbo wule som tetane. \c 10 \s1 Jisas re sipsip remne heyar lakerebo tame. \p \v 1 Jisas re op wem. An kemne sekeneker webo. Sipsip rem pisi peikem emik tetane. Tame rem eru be wurbo, rem bupo emik yawun ek warbo, er tame rem bisi abo tame. \v 2 Eruke wurbo tame re sipsip remne lakerebo tame. \v 3 Eru lakerebo tame re eru tagwote. Eter re reri sipsip remri sig wulare wulare remne tebo. Reri tuma wuskiy sipsip rem metbo, re remne panen kwom geike wurakwutebo. \v 4 Remne panen wurakwutebo, re temnas yibo. Sipsip rem reri tuma wuskiy meten rem rene semowen yibo. \v 5 Sipsip rem agerbo tame rene be semowen yite. Rem agerbo tame reri tuma wuskiy metbo, rem rene lan me amebo. \v 6 Jisas re remne er sikur sakur tuma wesowem, rem tuma tobo heyar be meten sanem. \v 7 Rem welepe be sanemke, Jisas re sene op wem. An kemne sekeneker webo. Anne omuteke habobo tatame rem sipsipkap. Aren, an remri wur wurabo erukap. \v 8 Anne kiyi temnan yabem tame rem op webem. Nem sipsip lakere tame. God re nemne werasen yam. Er tame rem tuma yikokobem tame. Sipsip rem tuma yikokon webem tame remri tuma be meten nenbem. \v 9 Aren an eru. Tame re anne yan er eruke wurte, God re rene potte. Sipsip rem wur wuran top yenbo abokap, an remne etop heyar lakerebo. \p \v 10 Bisi potbo tame re yate, re sipsip bisi an remne yaper nenen pen sate yate. An etopkap bo. An sipsip remne heyar lakerete yam. Rem heyarwai som temente. \v 11 An sipsip lakere tame yenbo. Sipsip lakere tame yenbo re sipsip remne kwobo lan sate. An etop nente. \v 12 Rane tame rem sipsip lakeren tokwo potbo. Er tame rem sipsip mutame bo. Mow wale rem sipsip remne tate yate, er tame rem lan aken sipsip mesegenen amen yite. Op nente, mow wale rem sipsip remne lelen rem amekirte. Rane rem remne tate. \v 13 Er tame rem tokwowou habobo, rem sipsip remne be habobo, opkap rem amen yibo. \p \v 14 An opkap be nente. An sipsip lakerebo tame yenbo. An ari sipsip remne latene, ari sipsip rem anne sein latene. \v 15 Apiy re anne latene, an rene sein latene. An sipsip remne kwobo lan sate. \v 16 Agerbo sipsip rem agerbo agerbo nowselke tetane. Etem mere rem areri. An yin remne panen yate. Rem ari tuma mette, rem wurikap tete, lakera tane wuri re remne lakerate. \v 17 An Apiy God rene op wem. An sipsip remne kwobo lan sate. Sate, an Wow sene poten wayen site tetane. Op wem, Apiy re anne metekwasbo. \v 18 Tame rem anne pen sate, rem remri wuribaike anne be pen sate. An kirkir wetek, rem anne ek pen sate. An kitimena bukre tetane. An sate wete, an sate. An wow sene poten wayen site wete, an wow sene poten wayen site. Apiy God re anne etop werasen nente wem. Jisas re op wem. \p \v 19 Juda rem etop metem, rem giri pes pekam. \v 20 Nugwape tame rem op wem. Rene gambok gureretene. Re me belebo. Reri tuma nem kap mette. \v 21 Agerbo tame rem op wem. Yehow. Rene gambo be gureretene. Gambo gureretene tame re Jisas eterri webo tumakap be wete. Gambo gureretene tame re lesi tame mapurke heyarte? Rem etop wen giri pes pekam. \s1 Juda tatame rem Jisas reri peiktame tem. \p \v 22 Juda tatame remri yabel bukre Jerusalem kwomke tem. Kiyisape rem God Reri Kwobor sene nenen wolem. Nabek nabek rem er yaku habon God rene sukwiye wurabem. Worwu tebem yabel er yabel tebem. \v 23 Jisas re God Reri Kwoborke wuren Solomon eterri tiytarek sewurbem. \v 24 Juda tame rem rene yan kur rasen rene op wem. Ne nemne tuma heyar wete. God re nene werasem o bo? Ne Krais, God eter lebam tame, o bo? Ne nemne wete. Rem rene etop wemetem. \p \v 25 Jisas re remne sein op wem. An kemne kiyi op wem. An Krais. Op wem, kem etop omuteke be metem. Ari Apiy re anne wem yaku an etop nenbo. Aren nenbo yaku et tatame remne peterabo, an Krais, God eter lebam tame. \v 26 Kerem, kem areri sipsip bo, opkap kem anne omuteke be habobo. \v 27 Ari sipsip rem ari tuma wuskiy metbo. An remri sig wulare wulare mettene, rem ari tuma meten anne semowbo. \v 28 An remne wete, rem heyar som temente. Yuri rem yaper be tete. An remne heyar lakerebo, agerbo tame rem remne be peskar potte. \v 29 Er tatame rem areri sipsip. Ari Apiy re remne anne newom. Reri kitimena bukrewai. Agerbo tame rem opkap kitimena bo. Eker, ari Apiy re sipsip remne heyar lakerebo, agerbo tame rem remne mapurke peskar potte? \v 30 Nes Apiy rekene wuriketwou. Jisas re op wem. \p \v 31 Juda tame rem etop metem, rem pa poten Jisas rene seiten botkute nenbem. \v 32 Jisas re remne op wem. God reri yaku yenbo an kemne peterabem. Be yaku an nenemke, kem anne pa poten seiten botkute webo? \p \v 33 Juda rem rene sein op wem. Neren nenem yaku yenbo boker nene pa seitbo. Ne God reri emi potte webo, eker nem nene pa seiten botkute weya. Ne nowselri tame, ne op webo. An God. \p \v 34 Jisas re remne sein op wem. Kemri Wulek rem op basrasem. Kem wulare wulare kem god. \v 35 Kiyi God re aboyei tame remne er tuma wesowem, rem god. Er tuma et God reri siglowke tetane. God reri siglowke basrasem tuma et sekene, et som temente. Re remne wem tatame, re remne wem, rem god. \v 36 Aren, God re anne lebam, re anne werasen yam. Eker an webo. An God Eterri Yen. Mapurke kem anne webo. Ne webo, an God Reri Yen. Op webo, kem rene yaper webo. \p \v 37 God reri anne wem yaku an etop nenbo. An reri yaku be nente wete, kem ari tuma omuteke kap mette. \v 38 An kemne webo. An ari Apiy reri yaku nenbo, kem anne omuteke be habobo, kem er yaku omuteke late. Late, kem op habote. Apiy God re arenkene tetane, an Apiy eterkene tetane. \p \v 39 Op wemke, rem rene sene keikerelaweyem. Re remne pelebiten yim. \p \v 40 Jisas re Jordan Peik kelaruwke sene yim. Jon re tatame remne kiyi okke tirmunbem emik re etek yin temenem. \v 41 Nugwape tatame rem rene lasyim, rem op wem. Kiyi Jon re kitimenakene wos bukre be nenbem. Re gwor tame rene wem tuma et tuma sekene. \v 42 Etek temenem tatame nugwape rem Jisas rene omuteke habobem. \ms1 Jisas re Judiakene Jerusalemkene etek yim, keryen yen rem rene pen sate habom. \mr (Sapta 11—12) \c 11 \s1 Lasarus re sam. \p \v 1 Tame wuri, reri sig Lasarus, re yaper meten tuknamenem. Eter, reri geisi pes, Martakene Mariakene, rem Betani kwomke temenem. \v 2 Kiyi er ta Maria te kwar poten Haneyen Jisas reri tewo luske sirem. Sene te teri tare take reri tewo lus bantem. Er ta teri nare Lasarus re yaper meten tuknamenem. \v 3 Etopkap tem, geisip rep Jisas rene tuma op wepotem. Haneyen, neri tametiy yenbo re yaper bukre meten tuknatene. \v 4 Jisas re er tuma meten op wem. Reri metbo yaper re be sate. Re yaper meten tuknatene, tatame rem God reri kitimena late. Late, rem God reri sig bukre wete, rem God Reri Yen reri sig bukre kirkir wete. \p \v 5 Jisas re Marta, teri mase Maria, repri nare Lasarus remne habon tekatekabem. \v 6 Re metem, Lasarus re yaper bukre meten tuknamenem, re yabel pes eter temenem emik som temenem. \v 7 Re reri anepoi tame remne op wem. Nem Judia yokwok sene yite. \v 8 Reri anepoi tame rem aken rene op wem. Tuma Peikbo Tame, yeki Juda tame rem nene pa seiten botkute nenem. Ne berke eter emik sene yite webo? \v 9 Jisas re sein op wem. Yabel pasbo, tame rem heyar lan sewurbo. Remri tewo be tubanebo. An keremkene temente, kem yaper be tete. \v 10 Tame rem neirke bupo me sewurbo, remri tewo tubanebo. Rem tuwkene bo, eker remri tewo tubanebo. Neir be tektetene, ari yaku be legetene, eker nem yin God reri yaku nenbet. \p \v 11 Op wemke, re remne sene op wem. Nemri tametiy Lasarus re bupo me tuknatene. An yin rene terete. \v 12 Anepoi tame rem rene op wem. Haneyen, re bupo me tuknamente, re kwuye meten wayen site. Berke ne rene yin terete? \v 13 Jisas re reri wuribaike lam, Lasarus re sam, eker re sikur sakur tuma op wem. Lasarus re me tuknatene. Op wem, anepoi tame rem sikur sakur tuma tobo be metem. Eker rem habom. Lasarus re bupo me tuknatene. \v 14 Opkap, sene Jisas re remne tuma keyare op wem. Lasarus re saye. \v 15 An kemne habobo, an eterkene be temenem, an okbop tebo. Sene an bukre wos nente, kem anne omutekewai habote. Eker an okbop tebo. Nem rene lasyite. \p \v 16 Op wemke, Tomas, reri agerbo sig Didimus, re agerbo anepoi tame remne op wem. Nem aboyei nema yi. Juda rem Jisas rene pen sate, nem eterkene sate. Op wen rem ek yim. \s1 Jisas re op wem. An sene wayen site. An wow sene potte. \p \v 17 Rem Betani kwomke yim, Jisas re metem, Lasarus re yabel eis sele meike temenem. \v 18 Betani kwom et Jerusalem mekni tetane. Kelow gene kera, kilomita mur. \v 19 Jerusalem kwomri Juda tatame nugwape rem Martakene Mariakene repne kiyi lasyan repri nare re sam, rem repne kwobo lan mokwo sibem. \p \v 20 Marta te metem, Jisas re yabem, te rene kelow op yokwo yim. Maria te be yim, te akek som simenem. \v 21 Marta te yin lam, te Jisas rene op wem. Haneyen, ne gwotek temente wem, ari nare re be sate wem. \v 22 An nene omuteke habobo. Be wos ne Apiy God rene wemette, re etop nente tetane. \p \v 23 Jisas re tene op wem. Neri nare re sam, re wow sene poten wayen site. \v 24 Marta te rene op wem. Ekeya. Yuri nowsel yaper tete yabelke re wow sene poten wayen site. Er yabel aboyei tatame rem wow sene potte tetane. \v 25 Jisas re tene op wem. Aren, an sabo tatame remne sele meike sene wen wayekwutete. Aren, an remne wete, rem heyar som temente. Anne omuteke habobo tatame rem sate, an remne wow sene newote. \v 26 Tatame rem anne omuteke habobo, rem heyar som temente. Rem sene be sate. Marta, ne ari tuma omuteke metbo o bo? \p \v 27 Marta te Jisas rene op wem. Ekeya. Haneyen, an omuteke habobo, ne God Eterri Yen. Kiyi God re wem, nowselke yate tame re reri tatame remne potte. An omuteke habobo, ne eter tame. Te op wem. \s1 Lasarus re sam, Jisas re kiram. \p \v 28 Marta te op wemke, te Jisas rene pelebiten sene yin mase tene tuma elen me op wem. Tuma Peikbo Tame re yawo. Re nene webo, ne yite. \v 29 Maria te etop metem, te agetage wayen tetpoten rene lasyim. \v 30 Jisas re Betani kwom be wurmenem. Re Marta etet rene kiyi yin lam emik etek som temenem. \v 31 Juda tatame rem Maria etetkene akek mokwo simenem, rem lam, Maria te agetage wayen tetpoten kwom geike yin wurem. Op lam, rem op habom. Te sele ganke kirate yibo. Opkap rem tene semowen yim. \p \v 32 Maria te Jisas eter temenem emik yin te rene lam, te reri tewo tobok gulke pan tare tesiren kiran rene op wem. Haneyen, ne gwotek temente wem, ari nare re be sate wem. \p \v 33 Jisas re lam, te kirabem, tene panen yam Juda tatame rem kirkir kirabem. Op lam, re pap yaper tem, re remne pap metem. \v 34 Re remne op wemetem. Kem rene mak pertayem? Rem rene op wem. Haneyen, ne yan late. \v 35 Rem kelow yibem, Jisas re kiram. \v 36 Juda tame rem lan op wem. Ekla. Jisas re Lasarus rene kenakem okbop tebo. \v 37 Rane rem op wem. Kiyi re lesim tame reri le heyarem. Berke re Lasarus rene kwobo be lam. \s1 Jisas re Lasarus rene wow sene newom. \p \v 38 Jisas re pap yaper tem, re sele meike yam. Er sele et pa puri. Kiyi rem pa bukre poten sele meike ragerkerem. \v 39 Jisas re op wem. Kem pa bukre sene poten gelkwun ganke yin raste. Op wem, sam tame reri gesi, Marta, te op wem. Haneyen, re sam, yabel eis tem. Opkap, kupa kap wayete tetane. Rem pa kap pot raste. \v 40 Jisas re tene sewayen op wem. An nene kiyi weye. Ne anne omuteke habote, ne God reri kitimena bukre late. \v 41 Rem pa gelkwun yim, Jisas re nelke niruwen op wem. Apiy, ne ari tuma metbo, an nene wese abo. \v 42 Ne ari tuma kwokwos kwokwos metbo. An gwor tetyewotene tatame remne habobok, an nene op eker webo. Opkap rem omuteke meten wete. Ne anne werasen yam. \p \v 43 Re er tuma we mesegenen re yaye ten op wem. Lasarus, ne sele mesegenen yan wurate. \v 44 Op wemke, sam tame re wayen ek yan wuram. Rene matek leimenem. Reri wesom let tewokene bitmi kirkir matek leimenem. Jisas re remne op wem. Rene leitene mate saukrasen re hari yi. Jisas re op wem. \s1 Keryen yen rem Jisas rene pen sate tuma namrem. \r (Matyu 26:1-5; Mak 14:1-2; Luk 22:1-2) \p \v 45 Nugwape Juda tatame rem Maria tekene temenem, rem lam, Jisas re Lasarus rene wow sene newom. Op lam, rem Jisas rene omuteke habobem. \v 46 Rane tame rem rene omuteke be habobem, rem yin Farisi tame remne Jisas reri nenemkap wesowem. \v 47 God Reri Kwoborke yaku nenbo tame remri keryen yenkene Farisi tamekene rem kwom lakere tamekene remne wepoten wuriwouke sin tuma namrem. Rem op wem. Er tame, Jisas, re nugwape kitimenakene bukre wos nenbo. Nem rene berke nente? \v 48 Nem rene sewaite. Nugwape tatame rem rene kap semowte. Jisas re keryen yen kap tete. Rom tame rem nemne panen sitene. Rem neremri keryen yen. Nugwape tatame rem Jisas rene semowte, Romri keryen yen rem pap yoken ei nai tame gwotek werasen yan rem nemne pen sate, rem God Reri Kwobor berate. \p \v 49 Tame wuri, Kaiafas, er nabe re God Reri Kwoborri yaku nen tame remri keryen yen temenem. Re kwom lakere tame remne op wem. Kem wor tetane tame. \v 50 Metye. Tame wuri re sate, nugwape Juda tatame rem pow tete. Re sate, nem heyar temente. Op wem. Re habom. Jisas re sate, Rom tame rem Juda tatame remne be yan pete. Op habom. \p \v 51 Kaiafas reri op wem tuma, re reri wuribaike be wem. Er nabe re God reri yaku nen tame remri keryen yen temenem, re God reri wuribaike wem. Reri wem tuma reri tobo gwo. Jisas re Juda tatame remri gwulek sate tetane. \v 52 Re Juda tatame etemnewou be sate. Re agerbo yikwute yakwutem tatame remri gwule mere kirkir sate. Judakene agerbo tatamekene rem God reri sukuw tete. Kaiafas re tuma bupo me wem. Re tuma tobo be metmenem. \p \v 53 Er yabel rem Jisas rene pen sate tuma natebom. \v 54 Opkap, Jisas re Juda remri kwomke kwomke sene be sewurbem. Re Betani kwom mesegenen Efraim kwomke yim. Er kwom et boulke temenem. Re reri anepoi tamekene rem etek temenem. \p \v 55 Juda remri God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Yabel tete nenbem, nugwape tatame kairi kairi rem Jerusalemke yam. Et yabel pes temenem, rem yakwutebem. Kiyi rem God rene kwar pebem, God re remri wule yaper poten septibem. God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Yabelri wule rem etop nenbem. Sene rem awos ek abem. \v 56 Rem Jisas rene sopbem. Rem God Reri Kwoborke tetyewon etemwou etemwou op namrebem. Kem map habobo? Kap Jisas re God Re Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Yabel kirkir yate, o re be yate? Rem op webem. \v 57 Kiyi God Reri Kwobarke yaku nen tame remri keryen yenkene Farisi tamekene rem tatame remne op wem. Yike tame rem Jisas rene metmente o lamente, rem nemne yan wesowte. Nem rene ake yaperke wen wurte. \c 12 \s1 Maria te bos yenbokene kwar poten Jisas reri tewo luske sirem. \r (Matyu 26:6-13; Mak 14:3-9) \p \v 1 God Re Israel Remne Isip Remri Letke Sene Potem Yabel matnamenem. Yabel letrane kelare wuri kere som temenemke, Jisas re Betani kwomke yim. Betani et Lasarus eterri kwom. Kiyi re sam, Jisas re rene wow sene newom, re sene wayen sim. \v 2 Etek yimke, rem rene awos nenem. Marta te awos tiywom. Teri nare Lasarus re Jisas eterkene tiyke sin awos abem. \v 3 Maria te ginkene kwar poten Jisas reri tewo luske siryewom. Er kwar rem tokwo bukrek tupam. Siryewom, te etetri tare take laguk te reri tewo lus bantem. Akek temenem tatame aboyei rem er kwar bos yenbo metem. \v 4 Jisas reri anepoi tame wuri, reri sig Judas Iskariot, yuri re Jisas rene yena tem tame, re op wem. \v 5 Berke te op nenye? Er kwar tame rem tupate weye, te 300 kel poten woskene bo tatame remne newote weye. Te op be nenye. \v 6 Judas reri op wem tuma re woskene bo tatame etemne boker habon op eker wem. Yehow. Re bisi abem tame. Re kel yewobem bus lakere tame, opkap re kel yewobem bus sen sewurbem, re er kel bisi abem. Re kel bisi ate habom, eker re etop wem. \p \v 7 Jisas re rene op wem. Ne tene tuma kap wete. Te er kwar som lakeren yim, ari yuri sate yabel tete. \v 8 Jisas re sene op wem. Woskene bo tatame rem keremkene som temente. Kem remne kebese tewok tewok yenbo nente. An keremkene sou be temente, eker te anne yenbo nenye. \s1 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen rem Lasarus rene pen sate wem. \p \v 9 Nugwape Juda tatame rem metem, Jisas re Betani kwomke temenem, rem rene lasyim. Rem Jisas eternewou be late yam. Jisas reri wow sene newom tame, Lasarus, eterne mere rem late yim. \v 10 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen rem Lasarus rene kirkir pen sate wem. \v 11 Nugwape Juda tatame rem metem, Lasarus re wow sene poten pow tem. Opkap rem God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen remne pelebiten Jisas rene omuteke habom. \s1 Jisas re keryen yenkap Jerusalem kwomke yin wurem. \r (Matyu 21:1-11; Mak 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 12 Kwokwos nugwape tatame rem metem, Jisas re Jerusalemke yate. Er tame rem kiyi God Re Israel Remne Isip Remri Letke Sene Potem Yabelke nenen awos ate yam. \v 13 Op metem, rem yewo take sen yin Jisas rene kelowke late yim. Rem tewok tewok op tebem. Yenbowai. Israel tatame remri Keryen Yen re yabo. God re rene werasen yam, et yenbowai. God re rene heyar nente. Rem etop yaye tebem. \p \v 14 Jisas re donki por wuri lan poten reri magel luwke yawun sin yabem. God reri kiyi temenem tuma wesowbem tame rem God reri siglow op basrasem. \q1 \v 15 Jerusalem kwomri tatame, kem kap akte. \q1 Ekela. Kemri Keryen Yen re yabo. \q1 Re donki yen reri magel luwke sin re ek yabo. \q1 Op basrasem tuma er yabel et sekene tem. \p \v 16 Reri anepoi tame rem er tuma tobo be metmenem. Yuri God re Jisas rene sig bukre newom, rem God reri siglowke webo tuma sene habopitim, rem metem, God reri siglowke webo tuma et Jisas eterne wem. Tame remri rene nenemkap rem sene habom. \p \v 17 Kiyi Lasarus re sam, re sele meike temenem, Jisas re rene wepoten rene wow sene newom. Tatame rem Jisas eterkene temenem, rem etop lam, rem agerbo tatame remne wesowen sewurbem. \v 18 Nugwape tatame rem etop metem, eker rem Jisas rene kelowke lasyim. \v 19 Farisi tame rem etemwou etemwou op wem. Ekla. Nem Jisas rene mapurke teitkwunte? Nugwape tatame rem Jisas rene semowbo. Et yaper. \s1 Rane Grik nowselri tame rem Jisas rene late habom. \p \v 20 Rane Grik nowselri tame rem Jerusalemke temenem. Er egesi yabel bukreke rem God rene lom yokwote yam. \v 21 Er Grik tame rem Jisas reri anepoi tame Filip rene op wemetem. Metye. Nem Jisas rekene tuma namrete habobo. Filip re Betsaida kwomri tame. Betsaida et Galili yokwok tetane kwom. \v 22 Filip re Andru rene yin wesowem. Sene Andrukene Filipkene rep Jisas rene wesowem. \v 23 Jisas re repne tuma sein op wem. An More Tame Tem Tame. Matnaye, God re ari sig bukre wete. Rem anne pen sate, an sig bukre potte. \v 24 An kepne sekeneker webo. Kwoi owyi wuri selke bupo me rasmente, yen be yate. Ete kwoi owyi selke beren te kupoite, yen nugwape tete. \v 25 Tame rem kworer wesomwou habote, yuri rem yaper tete tetane. Tame rem kworer be habote, rem nowselri wos be habote, yuri er tame rem heyar som temente tetane. \v 26 Yike rem ari yaku nenbo, rem anne semowte. Ari tetane emi ari yaku nen tatame rem etek temente. Tame rem ari yaku nente, ari Apiy re remne tame yenbo wete. Jisas re op wem. \s1 More Tame Tem Tame rene rem mek kwuren peikkeren sate. \p \v 27 Jisas re op wem. An pap yaper teye. An op habo op habobo. An mapurke wete? Kap, an op wete. Apiy, ne anne kwobo la. Rem anne kap pen sate. Yehow. An etop be wete. An eter wosker yam. \v 28 Apiy, neri sig bukre tete, et yenbo. Op wemke, tuma Hevenke yan op wem. Kiyi ari sig bukre tem. Sene etop temente. \v 29 Op wemke, etek tetyewomenem tatame rem kirkir metem, rane rem op wem. Et mou tobo pebo kenkap. Rane rem op wem. God reri kwomri tame re Jisas rekene tuma namreye. \p \v 30 Jisas re sein op wem. Er Hevenke yawo tuma arenne boker webo. Re keremne webo. Eker kem wuribai yenbo potte. \v 31 Matnaye, God re tatame remne se pete. Matnaye, God re nowselri tatame remri keryen yen, Satan, rene teitkwunte. \v 32 Gwopte an nowselke tetane. Yuri tame rem anne nenewayete. Yuri aren an aboyei tatame remne wepotte tetane. Jisas re op wem. \v 33 Rem Jisas rene pen sate wule Jisas re etop habon remne etop wem. \p \v 34 Tame nugwape rem rene sein op wem. Nem metem, Moses Reri Wule op webo. God eter lebam tame, Krais, re som temente. Re be sate. Op webo, berke ne op webo? Rem More Tame Tem Tame rene nenewayete. Er tame re yike? \p \v 35 Jisas re remne op wem. An keremkene tetane, an kerebo tuwkap. An keremkene keraket temente. Gwopte tuw re som kukutene, kem eter tuwke sewurte. Kerneirke kap sewurte, kerneirke sewurbo tatame rem kelow me belebo. \v 36 Kerebo tuw re gwok som tetane. Kem er kerebo tuw omuteke habote, kem kerebo tuw reri yen tete. \s1 Nugwape Juda tatame rem Jisas rene omuteke be habom. \p Jisas re we mesegenem, re yin berasem. \v 37 Kiyi re nugwape bukre wos nenbem, nugwape tatame rem op lam, rem rene omuteke be habom. \v 38 Kiyisape God Reri Tuma wesowbem tame wuri, Aisaia, re op basrasem. \q1 Haneyen, neri tuma nem tatame remne \q1 wesowbo, rem omuteke be metbo. \q1 Rem neri kitimena bukre labo, \q1 rem nene be habobo. \p \v 39 Tatame rem Jisas rene kebese omuteke be habote. Er tuma reri tobo Aisaia re sene op basrasem. \q1 \v 40 God re wem, remri le yaper tem, \q1 remri wuribai yaper tem. \q1 Op temenem, rem welepe be labem. \q1 Remri wuribai rem kebese welepe be habom. \q1 Opkap, rem God Reri Tuma omuteke be metem, \q1 eker God re remne heyar be nenem. \p \v 41 Aisaia re Jisas rene lam, re Keryen Yen bukre tete, re kitimenakene tete. Eker re etop basrasem. \p \v 42 Rane Juda temnas yi tame rem Jisas rene wuribaike omuteke habobem. Farisi tame rem kiyi wem, yike tatame rem Jisas rene omuteke habote, rem God reri akek be wuren agerbo Juda tatame remkene God reri sig bukre be wete. Eker rem aken Jisas rene wuribaike omuteke habobem. \v 43 Rem wuribaike habon op wem. Farisi rem nemri sig yaper kap wete, eker nem Jisas reri sig tegek be wete. God re remri sig yenbo wete, rem be habom. Tame rem remri sig yenbo wete, rem etopwou habobem. \s1 Jisas re wem tuma re tatame remne se pete tetane. \p \v 44 Jisas re yaye op wem. Tame rem anne omuteke habobo, rem arennewou boker omuteke habobo. Rem anne werasen yam Apiy rene kirkir omuteke habobo. \v 45 Tame rem anne latene, anne werasen yam Apiy rene rem kirkir latene. \v 46 An kukumenbo tuwkap. Tatame rem anne omuteke habote, rem kerneirke be temente. \v 47 Tame rem ari tuma meten be nente, an remne tuma be nente. An nowselri tatame remne tuma nente be yam. Yehow. An remri nenbem yaper wos poten septite yam. \v 48 Yike rem anne magel tayen ari tuma nasweite, tame re remri nenbokap se pete. Yuri tete yabel, ari wesowbem tuma et remne se pete. \v 49 Areri wuribaike an kemne be webo. Yehow. Anne werasen yam Apiy reri anne wem be tuma an wete. An kemne etop webo. \v 50 An mettene, Apiy reri tuma tatame rem heyar meten nente, rem heyar som temente. Ari wesowbem tuma Apiy eter anne wemkap an etop webo. Jisas re op wem. \ms1 Jisas re reri anepoi tame remne wem, re remne mesegenen Apiy rene sene lasyite. \mr (Sapta 13—17) \c 13 \s1 Jisas re anepoi tame remri tewo ok keyaruwem. \p \v 1 God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Yabel tete nenem, Jisas re op habom. Ari peiktame rem anne pen sate yabel matnaye. Rem anne pen sate, an nowsel mesegenen \m Apiy rene sene lasyin eterkene temente. Re rene omuteke habobem tatame remne pap meten heyar som nenen yin re ek sam. \p \v 2 Jisas re reri anepoi tamekene rem perpe awos sin abem. Kiyi Satan re Judas Iskariot, Saimon reri yen, rene purere yaper newon re Jisas reri peiktame remne kwobo lan rem Jisas rene pen sate. \v 3 Awos sin abem, Jisas re op habom. God re aboyei wos ari letke rasem. Re anne werasen yam, an rene sene lasyin eterkene temente. \v 4 Op habomke, re awos an pelebiten wayen tetem. Re reri tame oub lugrasen mate laguna poten somokep sim. \v 5 Re yibu bukrek ok siren re reri anepoi tame remri tewo saberen keyabem. Sene re reri somokep simenem matek remri tewo etek bantebem. \p \v 6 Jisas re yan Saimon Pita reri tewo ok keyate nenbem. Pita re habolaweyen rene op wem. Haneyen, ne tame bukre, ne ari tewo ok kap keyate. \v 7 Jisas re rene sein op wem. Ari nenbokap ne tobo be mettene. Yurik ne mette tetane. \v 8 Pita re rene omuteke sewayen op wem. Ne ari tewo mane keya. Jisas re rene sein op wem. An neri tewo be keyate, ne ari anepoi be tete. \v 9 Saimon Pita re op wem. Haneyen, opkap ne ari tewowou kap ok keyate. Ne ari wesom kirkir wiyruwte. \v 10 Jisas re rene op wem. Tame re ok kiyi wiywo, reri wes yenbo teye, re sene be wiyte. Reri tewowou kersepkap teye, re tewowou keyate. Kem aboyei kem heyar tetane. Kemri wuri re heyar be tetane. \v 11 Jisas re op habom. Ari anepoi tame wuri re anne yaper nente. Opkap re op wem. Kemri wuri re heyar be tetane. Jisas re op wem. \p \v 12 Jisas re remri tewo ab ok keyakeipen re reri tame oub sene wum, re wolbayek sene yin sin remne op wemetem. Aren kemne nenyekap, kem haboye? \v 13 Kem anne Tuma Peikbo Tame webo, kem anne Haneyen webo. Kem opkap webo, et yenbo. \v 14 An kemri Haneyen. An kemri Tuma Peikbo Tame. An yaku nen tamekap ten kemri tewo ok keyaye. Kerem mere, kem yin keremwou keremwou tewo ok etop keyate. \v 15 An kemne wule yenbo peteraye. Yaku bukre nenbo wulekap, yaku eisow nenbo wulekap an kemne etop peteraye. Aren keremne nenyekap, kem etop tewok tewok yin nente. \v 16 An kemne sekeneker webo. Yaku nen tame re keryen yen rene be teitkwunte. Tame re rene werasem tame rene re be teitkwunte. \v 17 Kem ari tuma sekene metye. Kem etop nenbet, kem metekwasbet. \p \v 18 An kemne aboyei be webo. Keremri wuri re ari tuma be metbo. An rene be kenem. God reri siglow tuma op webo. Arenkene awos am tame wuri re anne yaper nenem. Op webo, er tame re etop nente tetane. \v 19 Yuri kemri wuri re anne yaper nente. Gwopte an kemne etop wesowbo. Er tame re etop yuri nente, kem omuteke habote. Aren an Krais, God eter lebam tame. \v 20 An kemne sekeneker webo. Kem heyar mette. Tame rem ari werasen yibo tame remne pap yewobo, rem anne kirkir pap yewobo. Anne pap yewobo tame rem anne werasen yam Apiy rene kirkir pap yewobo. \s1 Judas re Jisas rene reri peiktame remri letke raste. \r (Matyu 26:20-25; Mak 14:17-21; Luk 22:21-33) \p \v 21 Jisas re etop wen re pap yaper meten sene re remne op wem. An sekeneker webo. Kemri wuri re anne yena tete tetane. \v 22 Reri anepoi tame rem etemwou etemwou niri nere yan op wemetem. Yike etop nente? Jisas re yikene kap webo? \v 23 Jisas rene metekwasbem tame re reri ganke yaimenem. \v 24 Pita re rene op wem. Ne rene op wemette. Re yikene webo? \v 25 Tame re Jisas eterri gwarek reri tak etek tewon op wemetem. Haneyen, yike nene yena tete? \v 26 Jisas re sein op wem. An geil poten mak sokwenen tame wuri rene newon ate. Er tame re anne yena tete. Op wemke, re geil poten mak sokwunen Judas, Saimon Iskariot reri yener, rene newom. \p \v 27 Judas re er geil potemke, Satan re rene gurerem. Jisas re Judas rene op wem. Neri nente nenbo wos, ne agetage yin nen. \v 28 Awos abem tiyke simenem tame rem Jisas re Judas rene wem tuma tobo rem be sanem. \v 29 Rane rem op habom. Judas re nemri kel yewobo ayersabe lakerebo tame. Kap Jisas re rene werasen re nemne awos tupate webo. Rane rem op habom. Kap Jisas re rene werasen re woskene bo tame etemne kel newote webo. Rem etop habom. \v 30 Judas re geil poten agetage kwom geike wurem. Re lam, neir tektemenem. \s1 Jisas re anepoi tame remne wule ager newom. \p \v 31 Judas re yimke, Jisas re op wem. More Tame Tem Tame re sig bukre potem. God re rene sig bukre newom, tatame rem etop lan God reri sig yenbo wete. \v 32 God re sig bukre potte, God eter re sig bukre More Tame Tem Tame rene newote. Re agetage etop nente. \v 33 Ari yen, kem met. An keraket kemkene temente. An yite, kem anne soplaweite. An Juda remne kiyi wemkap, an kemne kirkir webo. Aren yite emi kem etek kebese be yite. \v 34 An kemne wule ager newobo. An kemne pap meten heyar nenbokap, kem etop keremwou keremwou awosein awosein pap meten heyar nenbet. \v 35 Kem keremwou keremwou etop pap meten heyar nenbet, agerbo tatame rem lan op wete. Rem Jisas eterri anepoi tame. \s1 Jisas re Pita rene op wem. Keraket tete, ne anne magel taite. \r (Matyu 26:31-35; Mak 14:27-31; Luk 22:31-34) \p \v 36 Jisas re op wemke, Saimon Pita re rene op wemetem. Haneyen, ne mak yite? Jisas re sein op wem. Aren yite emi gwopte ne be yite. Yuri ne ek yite. \v 37 Pita re rene op wemetem. Berke an nerenkene be yite? An nene kwobo lan sate, ankene sate. An be akte. \p \v 38 Jisas re sein op wem. Ne habobo, ne anne kwobo lan sate? An nene sekeneker webo. Kwokwo be wemente, tewo mur ne anne op wete. An rene be latene. \c 14 \s1 Jisas eter re kelow, tatame rem Apiy rene lasyibo kelow. \p \v 1 Jisas re reri anepoi tame remne op wem. An yite, kem pap yaper kap mette. Kem God rene omuteke habobet, kem anne kirkir omuteke habobet. \v 2 Ari Apiy reri kwom, nugwape ake etek tetane. An etek yin kemne ake heyarte. Opkap be temente, an gwor tuma kemne be wete. \v 3 An kemne ake kiyi yin heyarte, an sene yan kemne panen ek yite tetane. Aren temente kwom kem kirkir arenkene etek temente tetane. \v 4 Aren yite habobo kwom kem kelow latene. \p \v 5 Op wemke, Tomas re rene op wemetem. Haneyen, neri yite kwom nem be latene. Opkap nem kelow kirkir be latene. \v 6 Jisas re rene op wem. Aren, an kelow. Aren, an God Reri Tuma sekene. Aren, an wete, tatame rem heyar som temente. Tatame rem agerbo kelowke be yin God rene late. Yehow. Arenwou an kelow. \v 7 Kem anne heyar late, kem ari Apiy rene kirkir heyar late. Gwopte kem rene latene. \p \v 8 Filip re rene sein op wem. Haneyen, ne nemne Apiy God rene peterate. Nem rene late, nem pap kwuye mette. \v 9 Jisas re rene sein op wem. Filip, nugwape yabel an keremkene temenem, ne anne be habobo. Tatame rem anne omuteke habobo, rem Apiy rene kirkir omuteke habobo. Mapurke ne anne Apiy rene kemne peterate weye? \v 10 An Apiy eterkene tetane. Apiy re arenkene tetane. Ne etop be mettene? Ari kemne webo tuma et areri wuribairi tuma bo. God re arenkene tetane, eker an reri tuma wesowbo, reri yaku nenbo. \v 11 An Apiy eterkene tetane, Apiy re arenkene tetane. Kem etop omuteke mette. Kem etop omuteke be mette, kem aren nenbo kitimenakene bukre wos lan kem omuteke ek mette. \p \v 12 An kemne sekeneker webo. Kem met. Tame rem anne omuteke habobet, aren nenbo bukre woskap rem kirkir etop nente. An Apiy rene sene lasyite tetane, opkap rem bukre wos nente tetane. Ari nenbo wos et bukrewai bo. Rem nente wos et peritamewai. \v 13 Be wos kem Apiy God rene wemette, kem arenne kirkir omuteke habon ek wemette. Wemette, an etop nente tetane. Opkap, areri kitimenak Apiy re sig yenbo potte. \v 14 Kem be wos areri sigke wemette, ankene nente tetane. Op wem. \s1 Jisas re op wem. An God Reri Wow rene werasen yate. \p \v 15 Jisas re op wem. Kem anne pap yewobet, kem ari tuma heyar meten nenbet. \v 16 An Apiy rene wemette, re agerbo Kwobo Labo Tame werasen yate. Er tame re keremkene som temente, re kemne kwobo late. \v 17 Er tame re God Eterri Wow. Nowselri tatame rem rene kebese be potte. Rem rene be latene, rene be mettene. Kerem kem rene latene, rene mettene. Re keremkene tetane. Yuri re keremri wuribaike temente. \p \v 18 An kemne be pelebiten kem kowoneyenkap be tete. An yite, an kemne sene lasyate tetane. \v 19 Kerakap tete, nowselri tatame rem anne sene be late. Kerem, kem anne sene late. An heyar som temente, etopkap kerem mere, kem heyar som temente tetane. \v 20 Er yabel tete, kem omuteke op habote. An Apiy eterkene tetane, kem arenkene tetane, an keremkene tetane. \v 21 Ari wule poten heyar sebo tatame rem anne pap yewobo. Anne pap yewobo tatame remne ari Apiy re remne pap yewote. Aren mere, an remne pap yewon ari wule an remne peterate. Rem anne heyar mette. \p \v 22 Agerbo Judas, Judas Iskariot eter bo, re Jisas rene op wemetem. Haneyen, mapurke neremwou nem nene heyar mette, agerbo nowselri tatame rem nene heyar be mette? \v 23 Jisas re rene sein op wem. Yike tatame rem anne pap yewote, rem ari tuma meten nente. Op nente, ari Apiy re remne pap yewote, nes Apiykene etemkene yan somsom temente tetane. \v 24 Yike tatame rem anne pap be yewobo, rem ari tuma be meten nenbo. Opkap, rem anne heyar be mette. Metye. An kemne webo tuma et areri tuma bo. Et Apiy eterri tuma. Eter anne werasen an ek yam. \p \v 25 Gwopte an keremkene tetane, an kemne er tuma wesowbo. \v 26 Kwobo Labo Wow re God Eterri Wow. Areri sigke Apiy re rene werasen yate. Aboyei wos re kemne wesowbet. Re kemri wuribai lisokote, kem ari kiyi wesowbem tuma sene habote. \p \v 27 An kemne mesegente, an kemne pap kwuye metbo wule newote. Ari pap kwuye metbo wule, an kemne newote. Nowselri tatame remri wule an kemne etopkap be newobo. An kemne pap kwuye met wule sekene newote. Eker kem mane op habo op habote. Kem mane akte. \v 28 An yite, an kemne sene lasyate tetane. An kemne etop kiyi wesowem, kem metem. Berke kem op habo op habobo? Apiy re ari Keryen Yen, an rene lasyite. Kem anne pap yewote weye, kem okbop tete weye. \v 29 An yite, an kemne etop kiyi wesowye. Yuri an yite, kem omuteke op habote, reri nemne wemkap re etop nenye. Re nemne kiyi wemkap, re etop nenye. \p \v 30 An kemkene sou be namrete. Nowselri tatame remri keryen yen, Satan, re yabo. Re kitimenakene bo, re anne be wos wuri be nente. \v 31 An habobo, nowselri tatame rem late, an Apiy rene sekene habobo, be wos Apiy re anne nente wem, an etop heyar nenbo. Yow, nem yite. Jisas re op wem. \c 15 \s1 Jisas re wain nawobe sekene. \p \v 1 Jisas re reri anepoi tame remne op wem. An wain nawobe sekene. Ari Apiy re wain now mutame. \v 2 Supa be yabo tewo tawo Apiy re yan tan pete warbo. Supa yabo tewo tawo Apiy re tewo yaperwou takwunen heyarbo. Sene rem supa nugwape yabo. \v 3 Tewo yaper ab takwunen heyarbokap, ari kemne webem tuma et kemri wuribai heyarbem. Opkap, kem heyar tetane. \v 4 Kem arenkene temente, an keremkene temente. Nawobekene bo tewo tawo rem supa be yabo. Kem etopkap kap tete. Kem ankene be temente, kem nugwape yenbo wos be nente. \p \v 5 An wain mekap. Kem tewo tawokap. Tatame rem arenkene temente, an etemkene temente, rem supa nugwape yate. Rem nugwape yenbo wos nente. Kem anne mesegente, kem wiysage temente, kem yenbo wos kebese be nente. \v 6 Tatame rem anne mesegente, rem takwunbo tewo tawokap. Takwunbo tewo rem sok tebo. Sene rem remne wulare wulare nugun kerke lisen eibo. \p \v 7 Kem anne be mesegente, ari tuma et keremkene temente, be wos be wos kem selte, kem anne wemette. An kemne habon etop nente tetane. \v 8 Kem nugwape yenbo wos nente, kem ari anepoi tete, ari Apiy re sig bukre potte. \v 9 Apiy re anne pap yewobokap, an kemne etop pap yewobo. An kemne pap yewobo, kem anne kap mesegente. \v 10 An Apiy reri webem tuma meten kesekese tebem, opkap re anne som pap yewobo. Kem ari wete wulekene tumakene meten kesekese tebet, opkap an kemne som pap yewobet. \v 11 An kemne etop wesowye, opkap kem okbop tete. Aren okbop tebokap, kem okbop tete. Kem okbop nugwape tete, an etop selbo. \v 12 Ari wule et gwopkap. An kemne habon pap yewobokap, kem keremwou keremwou etop habon pap yewote. Kem etop nente. \v 13 Tame wuri re reri tametiy habon kwobo lan sate, reri pap yewobo wule et bukrewai. Agerbo pap yewobo wule etopkap bukre bo. \v 14 Kem ari weye tuma meten kesekese tete, kem ari tametiy tete. \v 15 Sene an kemne yaku nen tame be wete. Yaku nen tame rem remri haneyen reri wuribai be mettene. Sene an kemne yaku nen tame be wete. Apiy reri anne wem tuma an kemne ab wesowkeipem, opkap an kemne tametiy webo. \p \v 16 Metye. Kem anne be kenem. Aren, an kemne kenem, kem ari sukuw tem. An kemne kenem, opkap kem yin yenbo wos nente. Be wos be wos kem Apiy rene wemette, kem anne kirkir omuteke habon ek wemette. Opkap re kemne newote tetane. \v 17 An kemne op webo. Kem keremwou keremwou som pap yewobet. \s1 Nowselri tame rem Jisas reri sukuw remne peiktame tete. \p \v 18 Jisas re remne sene op wem. Nowselri tatame rem anne muwebo. Yuri rem kemne kirkir muwete tetane. Rem kemne muwete, kem habote. Rem Jisas rene kiyi muwem. \v 19 Kem nowselri tatamekap temente wem, rem kemne habon heyar nente wem. An kemne kenem, an wem, kem nowselri wule mesegente. Eker, rem kemne muwen gwule tebo. \v 20 Ari kemne kiyi wem tuma, kem sene habote. Kiyi an op wem. Yaku nen tame re yaku lakere tame reri kulke tetane. An kemne kiyi etop wem. Kem ari yaku nenbo, opkap nowselri tame rem anne muwen yaper nenemkap, rem kemne kirkir muwen yaper nente tetane. Rane rem ari tuma meten nenbemkap, rem kemri tuma kirkir meten nente tetane. \v 21 Anne werasen yam tame, Apiy God, nowselri tatame rem rene be mettene. Kem ari sukuw, opkap rem kemne metkereke yaper wos nente tetane. \p \v 22 An remne tuma be yan wesowte wem, rem anne mu be wete wem, rem yaper be nente wem. Remri yaper nenbo wos rem anne mapurke beraste. \v 23 Tatame rem anne muwebo, rem ari Apiy rene kirkir muwebo. \v 24 Agerbo tame rem be nenbem wos bukre an remri borke be nente wem, rem remri nenbem yaper wos be sanete wem. An bukre wos nenbem, eker nowselri tatame rem etop lam, rem nesne ari Apiykene muwebo. \v 25 Remri basrastene wule op webo. Bupo rem anne muwebo. Op basrasem tuma re sekene teye. Gwopte rem etop nenbo, rem anne bupo me muwebo. \p \v 26 God Reri Wow re Apiy eterkene tetane. An yin rene werasen yate. Re Kwobo Labo Tame, re kemne kwobo late. Re kemne tuma sekene wesowte, re kemne anne heyar wesowte, kem anne heyar mette. \v 27 Kerem mere, kem anne tatame remne wesowte. Ari yaku tasen nenem yabel kem arenkene temenem. Opkap kem remne anne wesowte. Jisas re etop wem. \c 16 \p \v 1 Jisas re reri anepoi tame remne sene op wem. An kemne kiyi weye. Kem ari wule kap mesegente, opkap an kemne er tuma wesowye. \v 2 Yuri rem kemne sewayen op wete. Kem God reri akek mane sene wurte. Sene rem kemne pen sate, rem op habote. Nem God reri yaku yenbo nenbo. \v 3 Er tatame rem Apiy rene be mettene, rem anne kirkir be mettene, opkap rem kemne yaper nente tetane. \v 4 Ari kemne wesowbo tuma et yuri tete tetane. Yuri opkap tete, kem sene op habote. Haneyen, re nemne etop kiyi wem. \s1 God Reri Wow reri nente yaku Jisas re wesowem. \p An keremkene temenem, opkap an kemne er tuma kiyi be wesowem. \v 5 Gwopte anne werasen yam tame rene an sene lasyite nenbo. Yike be wuri anne op wemetbo. Ne mak yibo? \v 6 An kemne op weye. An Apiy rene lasyite. Op weye, kem metye, kem pap yaper teye. \v 7 An kemne sekeneker webo. An kemne habobo, an eker yite nenbo. An be yite, God Reri Wow re kemne be lasyate. An yitek, an rene ek werasen yate. Re keremri Kwobo La Tame. \v 8 Re yate, re nowselri tatame remne tuma sekene heyar wesowte. Remri nenbo wule yaper re remne peterate, sene re wule yenbo remne peterate. God rene omuteke be habobo tatame remne tuma wete wule re remne peterate. \v 9 Yaper nenbo wule re gwopkap. Nowselri tatame rem anne omuteke be habobo, eker rem yaper nenbo. \v 10 Yenbo nenbo wule re gwopkap. An Apiy rene lasyite, kem anne sene be late. \v 11 Tuma nente wule re gwopkap. Nowselke panen sitene tame, Satan, rene God re kiyi tuma nenem. \p \v 12 Nugwape tuma an kemne wesowte selye. Gwopte kem er tuma kebese be mette, eker an kemne be wesowte. \v 13 God Reri Wow sekene re yate, re kemne aboyei tuma sekene heyar wesowte. Re reri wuribaike be wete. God reri rene wesowbem tuma re kemne etop wesowte. Yuri tete wos re kemne kirkir wesowte. \v 14 Areri tuma re kemne sene wesowte, kem ari kitimenakene ari sig bukrekene ek wete. \v 15 Apiy reri tetane aboyei wos et areri wos. Opkap, an kemne weye. God Reri Wow re ari tuma kemne wesowte tetane. Jisas re op wem. \s1 Kiyi kem pap yaper tete, sene kem okbop tete. \p \v 16 Jisas re remne sene wem. Kera tete, kem anne sene be late. Sene kerakap tete, kem anne sene ek late. \v 17 Rane anepoi tame rem etemwou etemwou namren op wem. Berke Jisas re op webo, kera tete, nem rene sene be late. Sene kerakap tete, nem rene sene ek late. Mapurke re op webo, re Apiy rene lasyite? \v 18 Berke re op webo, kerakap tete? Nem reri webo tuma tobo be mettene. Op wem. \p \v 19 Rem Jisas rene tuma tobo wemette selem. Jisas re remri wuribai lan remne op wem. An weye. Kera tete, kem anne sene be late. Sene kerakap tete, kem anne sene ek late. Er tuma tobo kem be mettene, eker kem keremwou keremwou wemetbo. \v 20 An kemne sekeneker webo. An yite, kem nugwape kiran mokwo site tetane. Kem mokwo site, nowselri tatame rem okbop tete tetane. Kem pap yaperwai mette, sene kem okbopwai tete tetane. \v 21 Ta te yen wurte nenbo, te mus bukre meten pap yaper tebo. Te yen wurye, sene te pap kwuye metbo. Te teri yen okbop tebo, eker te teri metem mus sene te be habobo. \v 22 Kerem mere, kem pap yaper tete tetane. An kemne sene late, kem pap kwuye meten okbop tete tetane. Yike kemri tebo okbop be sewaite. \v 23 Er yabel tete, kem anne be wos be wos sene be wemette. An sekeneker webo. Sene kem Apiy rene wemette. Kem areri sigke rene wemette, re kemne ek newote tetane. \v 24 Kiyi kem God rene wos wemetbem, kem ari sigke be wemetbem. Sene kem ari sigke wemette, kem ek potte. Opkap, kem okbopwai tete tetane. Jisas re etop wem. \s1 Jisas re nowselri kitimena teitkwunem. \p \v 25 Jisas re reri anepoi tame remne op wem. An kemne sikur sakur tuma weye. Yuri an kemne sikur sakur tuma be wesowte. An Apiy rene, kemne tegek wesowte. \v 26 Er yabel kem Apne wemette, kem areri sigke ek wemette. An kemne kwobo be lan rene wemette. Kerem kem rene wemette. \v 27 Apiy eter kemne pap yewobo. Kem anne pap yewobo, God re anne werasen yam, kem etop omuteke metbo, eker Apiy re kemne habon pap yewobo. \v 28 Kiyi an Apiy eterkene temenem, an rene mesegenen nowselke yan yerem. An nowsel mesegenen Apiy rene sene lasyite nenbo. Jisas re op wem. \p \v 29 Reri anepoi tame rem rene op wem. Ekeya. Gwopte ne nemne tuma tobo tegek wesowbo. Ne sikur sakur tuma boker webo. Et yenbo. \v 30 Ne aboyei wos metkeiptene. Gwopte nem etop mettene. Nem neri tuma omuteke metbo, nem nene tuma sene be wemette. Ne God rekene temenem, ne ek yam, nem etop heyar mettene. \p \v 31 Jisas re remne op wemetem. Gwopte kem etop omuteke metbo? \v 32 Metye. Yabel matnaye. Et yabel teye. Rem kemne lelen kem amen wulare wulare kem kemri akwulke yite tetane. Kem anne mesegenen yite, arenwou temente, an wiysage be temente. Apiy re arenkene som tetane. \v 33 An selbo, kem arenkene temente, kem pap kwuye mete. Eker an kemne etop weye. Kem gwor nowselke temente, kem lim bukre sete. An nowselri wule teitkwunem, eker kem kap akte, kem molkene tete. Jisas re op wem. \c 17 \s1 Jisas re Apiy God rekene tuma namrem, re reri anepoi tame remne kwobo late. \p \v 1 Jisas re reri anepoi tame remne we mesegenen re nelke niruwun op wem. Apiy, ne wem yabel teye. Ne Neri Yen rene sig bukre wete. Re sein nene sig bukre wete. \v 2 Ne wem, re keryen yen bukre tem. Ne rene kenem, re aboyei nowselri tatame remri Keryen Yen. Rene newom tatame rem heyar somsom temente. \v 3 Remri heyar somsom temente wule et gwopkap. Et somsom temente tatame rem nene mette, nerenwou ne Keryen Yen God sekene. Rem mette, ne Jisas Krais rene werasen yam. Tatame rem etop mette, rem heyar somsom temente. \p \v 4 An gwor nowselke temenem, neri wem yaku an aboyei nenen legem. Opkap neri sig bukre tem. \v 5 Apiy, kiyi ne nowsel be nenmenem, an nerenkene temenem. Nes hadebaswai emi yenbok temenem, nes heyarsubuwai temenem. An nene wemetbo, nesri kiyi temenemkap, nes etop sene temente. \p \v 6 Rane nowselri tatame rem nereri tatame. Er tatame ne remne anne newom, an nene remne wesowem, rem neri tuma heyar sebo. \v 7 Sene rem mettene, aboyei wos ne anne newom, et nerenke yam. \v 8 Ne anne wem tuma an remne etop aboyei wesowkeipem, rem er tuma omuteke metbo. Kiyi an nerenkene temenem, ne anne werasen yam. Rem etop omuteke metbo. \p \v 9 Er tatame remne an habon nekene namrebo, ne remne kwobo late. An nowselri tatame etemne be habon nekene namrebo. Neri anne newom tatame etemnewou an habon nekene namrebo. Rem nereri tatame, eker an remne habon nekene namrebo. \v 10 Ari tatame rem nereri. Neri tatame rem areri. Agerbo tatame rem ari tatame remne labo, rem ari sig bukre webo. \p \v 11 An nene lasyabo. An gwor nowselke be temente. Rem nowselke som temente. Apiy, ne yenbowai. Neri kitimenakene sigke ne remne heyar lakerete. Et sig neren anne newom. Rem nene kap mesegente. Eker nesri tetane wuribai purere wuriwoukap, rem etopwou temente. \v 12 Neri anne newom tame an remkene temenem, an remne neri sigke heyar lakerebem. Et sig neren anne newom. An remne heyar lakerebem, remri wuri nene be mesegenem. Tame wuriwou re nene mesegenem. Eterwou re emi yaperke yin temente. Neri siglowke kiyi wem tuma etopkap tete. \v 13 Gwopte an nene lasyabo. An nowselke tetane, yeki an remne aboyei wesowem. Opkap ari tebo okbopkap rem kirkir etopkap tebet. \p \v 14 Neri tuma an remne wesowkeipem. Gwor nowselri tatame rem remne peiktame temenem. An nowselri tame bo. Etem mere, rem nowselri tame bo. Opkap, nowselri tame rem remne muwem. \v 15 An nene be wemetbo, ne remne poten rem nowsel mesegente. Yehow. An wemetbo, ne remne heyar lakerete, rem Tame Yaper rene kebese teitkwunte. Rem neri wule kap mesegente, an etop wemetbo. \v 16 An nowselri tame bo. Rem nowselri wule mesegenem, etem mere rem nowselri tame bo. \v 17 Neri tuma et sekenewai. An selbo, neri tuma sekene et remri wuribaike yaku yenbo nenen rem neri tatame yenbo tete. \v 18 Kiyi ne anne werasen yam, an nowselri tatame remri borke temenem. Opkap neri anne newom tame rem yin tatame etemri borke temente. \v 19 An remne kwobo lan aren kworer nene newote. Opkap rem neri tatame sekenewai tete. \p \v 20 An areri anepoi tame etemnewou boker kwobo late wemetbo. Tatame rem remri wete tuma meten anne yuri omuteke habote, er tatame an nene wemetbo, ne remne kirkir kwobo late. \v 21 An selbo, rem purere wuribai wuriketwou tete. Apiy, neses tetanekap, rem etop tete, ne arenke tetane, an nerenke tetane. Etopkap rem neseske temente. Op tete, nowselri tatame rem etop late, rem omuteke habote, ne anne werasen yam. \v 22 Neri anne newom kitimenakene sig bukrekene an remne newom. Nes wuriwou tetanekap, rem etopwou wuriwou tete. \v 23 An etemkene tetane, ne arenkene tetane. Opkap, rem wuribai wuriwou heyar tete. Opkap tete, nowselri tatame rem lan op habote. Ne anne werasen yam. Ne anne nugwape pap yewobokap, ne remne kirkir pap yewobet. \p \v 24 Apiy, neri anne newom tatame rem aren temente emik kirkir temente, an etop selbo. An selbo, neri anne newom sig bukre rem late. Kiyi ne nowselkene nelkene be nenmenem, ne anne pap yewom. \v 25 Apiy Yenbosubuwai, ne wule yenbo nenbo tame. Nowselri tatame rem nene be mettene. Aren, an nene mettene. Neri anne newom tatame rem omuteke metem, ne anne werasen yam. \v 26 Nene an remne wesowbem. An remne som wesowbet. Op nente, neri anne heyar pap yewobokap, rem agerbo tatame remne etopwou heyar pap yewote. Opkap, an etemke temente. Jisas re Apiy rene etop wem. \ms1 Jisas re mus meten san sene wayen sim. \mr (Sapta 18—20) \c 18 \s1 Judas re Jisas eterri peiktame etemri letke rasem. \r (Matyu 26:47-56; Mak 14:43-50; Luk 22:47-53) \p \v 1 Jisas re er tuma we mesegenen re reri anepoi tamekene rem yin Kidron wame kelaruwke wem. Er emi now wuri etek temenem, rem etek yin wurem. \v 2 Kiyi Jisas re reri anepoi tamekene rem tewok tewok er nowke yin wuriwouke wurbem, opkap Jisas rene yena tem tame, Judas, re er now temenem emi lamenem. \v 3 God Reri Kwoborri keryen yenkene Farisi tamekene rem remri nause yenkene ei nai tamekene remne werasen rem Judas eterkene yin Jisas rene keikerete wem. Judas re er tame remne panen nowke yim. Kukumenem tuw, ei nai wos rem seteren ek yim. \v 4 Jisas re eter nowke temenem, re kiyi metmenem, rem rene keikerete yam. Etop metem, re remne yin op wemetem. Kem yikene sopbo? \p \v 5 Rem sein op wem. Nem Nasaret kwomri Jisas rene sopen yawo. Jisas \m re remne sein op wem. An gwoteke. Jisas rene yena tem tame, Judas, re ei nai tame remkene etek tetemenem. \v 6 Jisas re op wem. An gwoteke. Op wem, rem kinkin yin selke warkwuten tuknaterem. \p \v 7 Re remne tewo wurinab sene op wemetem. Kem yikene sopbo? Rem sein op wem. Nem Nasaret kwomri tame, Jisas, eterne sopbo. \v 8 Re sein op wem. An kemne kiyi weye. An gwoteke. Kem anne sopen yamente, kem ari anepoi tame remne pelebiten yite. \v 9 Jisas re God rekene namrebem tuma re sekene tem. Kiyi re op wem. Ne anne newom tame remne an heyar lakerebem. Rem nene be wuri mesegenem. Er tuma re sekene tem. \p \v 10 Sene Saimon Pita reri semenem arep re poten yaku nen tame wuri rene arepke reri mame yokwo wan me bokekwunem. Er tame reri sig Malkus. Re God reri akek yaku nenbem tame etemri keryen yen eterri yaku nen tame. \v 11 Jisas re Pita rene op wem. Ne arep yewobo buske sene yewo. Ne remne eike kap tete. Apiy re wem, rem anne keikeren pen sate. Rem etop nente. \s1 Rem Jisas rene Anas rene panen yim. \p \v 12 Ei nai tame etem, remri keryen yenkene Juda tame remri nause yenkene rem Jisas rene keikeren kep poten reri let kin yokwok bogkerem. \v 13 Sene rem rene Anas rene panen yim. Anas re Kaiafas eterri owyi. Er nabe Kaiafas re God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen temenem. \v 14 Er tame, Kaiafas, re Juda tame remne kiyi op wem. Tame wuri re sate, nugwape Israelri tatame rem pow tete. Re sate, nem heyar temente. \s1 Pita re op wem. An Jisas rene be mettene. \r (Matyu 26:69-70; Mak 14:66-68; Luk 22:55-57) \p \v 15 Rem Jisas rene keikeren panen yibem, reri anepoi tame pes, Saimon Pitakene agerbo tamekene rep Jisas rene semowen yim. Rem God Reri Kwobori keryen yen reri akek yim. Rem Jisas rene akeri pisi eruk panen wuremke, agerbo anepoi tame re rene semowen wurem. God Reri Kwoborri keryen yen re reri sig kiyi metem, eker re wurem, rem rene be sewayem. \v 16 Pita re be wurem. Re pisi eru gwop yokwo wurak tetemenem. God Reri Kwoborri keryen yen reri metmenem anepoi tame re sene yan eru lakere ta tene wemke, re Pita rene panen wurem. \v 17 Lakere ta te Pita rene op wem. Ne Jisas eterri anepoi tame wuri? Pita re sein op wem. An eterri anepoi tame bo. \p \v 18 Er neir negel yabem, eker rane yaku nen tamekene nause yenkene rem ker lisen kerke tetyewon wesom laibem. Pita re kirkir etemkene tetemenem. \s1 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen re Jisas rene tuma nenem. \r (Matyu 26:59-66; Mak 14:55-64; Luk 22:66-71) \p \v 19 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen re Jisas rene reri anepoi tame remne wemetem. Be tuma ne tatame remne wesowbem? \v 20 Jisas re rene tuma sein op wem. Tuma an kwom geike wesowbem. An be berasen wesowbem. God Reri Kwoborkene God reri ake eisowkene Juda tatame rem etek yan wurbo. Eter emik ab tuma etek wesowbem. \v 21 Berke ne anne sene wemetbo? Ne ari webem tuma metbem tame etemne wemette. Ari webem tuma rem mettene. \p \v 22 Re op wemke, nause yen re mekni tetemenem, re Jisas rene powyek puwburowen Jisas rene op wem. Ne berke keryen yen rene opkap webo? Et yaper. \v 23 Jisas re rene sein op wem. Be tuma an yaper weye, ne anne wesowte. An tuma sekene weye, ne anne berke powyek puwburowye. \p \v 24 Anas re op wem. Kem rene keryen yen, Kaiafas, eterne panen yi. Jisas reri let kep som peikmenem, rem rene panen yim. \s1 Pita re sene op wem. An Jisas rene be mettene. \r (Matyu 26:71-75; Mak 14:69-72; Luk 22:58-62) \p \v 25 Saimon Pita re kerke som tetemenem, wes laimenem, rem rene op wem. Ne Jisas eterri anepoi tame etemri wuri? Pita re yikokon op wem. An eterri anepoi tame bo. \p \v 26 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen reri yaku bupo nen tame wuri re etek kirkir temenem. Re Pita reri wan bokem tame eterri akwulri tame. Re Pita rene op wem. Sekenewai, an nene laye. Ne Jisas eterkene nowke temenye. \v 27 Pita re sene yikokon op wem. Yehow. Aren bo. Op wemke, agetage kwokwo wem. \s1 Rem Jisas rene Keryen Yen Pailat rene panen yim. \r (Matyu 27:1-2,11-14; Mak 15:1-5; Luk 23:1-5) \p \v 28 Ei berabemke, rem Kaiafas reri ake pelebiten Jisas rene Rom kwomri keryen yen reri ake bukrek panen yim. Jisas rene panen yim Juda tame rem Romri ake wurte muwem. Bupo bo. Juda remri wule op webo. Juda tame rem God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Yabel, rem Juda bo tame remri akek kap wurte. Et awos ate yabel matnamenem, eker rem Rom tameri ake be wurem. \v 29 Op tem, Juda rem gwop yokwo wurak tetyewomenem, Pailat re remne laswuran remne wemetem. Be tumake kem gwor tame, Jisas, rene panen yawo? \v 30 Rem rene tuma sein op wem. Re yaper wos be nente weye, nem rene be panen yate weye. \p \v 31 Pailat re remne op wem. Kem rene panen yin kemri wulek rene tuma opu nen. Juda tame rem rene op wem. Kem webo, nem Juda tame nem tame remne be werasen pen sate. \v 32 Kiyi Jisas re satekap reri wem tuma re sekene tete. \p \v 33 Pailat re ake bukrek sene yin wuren Jisas rene wepoten rene op wemetem. Ne Juda etemri kwom panen si keryen yen o bo? \v 34 Jisas re sein op wem. Er tuma, neren ne etop habon wemetbo, o agerbo tamek anne nene wesowyek, ne anne wemetbo? \v 35 Pailat re sein op wemetem. Ne Juda etemri keryen yen o ne etemri keryen yen bo? An be mettene. An Juda tame bo. Neri nowselri tamekene keryen yenkene rem nene anne panen yan op weye. Ne rene pen sate. Ne be wos yaper nenem? \p \v 36 Jisas re sein op wem. An nowselri keryen yen bo. Ari panen sitene kwom et agerbo emik tetane. Gwor nowselke be tetane. Ari panen simente kwom gwor nowselke temente weye, ari sukuw rem Juda tame remkene naite weye. Juda rem anne be keikerete weye. Metye. Ari panen sitene kwom et gwor nowselke be tetane. \v 37 Pailat re rene op wemetem. Et sekene, ne keryen yen? Jisas re sein op wem. Neren, ne etop webo. An tatame remne tuma sekene wesowbem. An gwor nowselke yam, ari nawo te anne wurem. An tuma sekene wesowbem. Yike tatame rem ari wesowbo tuma sekene metbo, rem areri tatame. \v 38 Pailat re rene op wemetem. Tuma sekene et be tuma? \s1 Pailat re Jisas rene me kwuren peikkeren sate wem. \r (Matyu 27:15-31; Mak 15:6-20; Luk 23:13-25) \p Pailat re er tuma we mesegenen Juda tame rem tetemenem emi re etek sene yin remne op wem. Jisas re yaper wos be wuri be nenem. \v 39 Kem God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Sene Potem Yabel. Nabek nabek er yabel tebo, ake yaperke tetane tame wuri rene an pelebiten re akwulke sene yibo. Kem map habobo? An Juda remri keryen yen Jisas rene akwulke sene werasen yite o bo? \v 40 Rem yaye op tem. Yehow. Eter bo. Ne Barabas eterne werasen yite. Rem op wem. Barabas re ei nayen bisi abem tame. \c 19 \p \v 1 Sene Pailat re wemke, rem Jisas rene kepke wurbetem. \v 2 Sene ei nai tame rem kwokwolobu poten tare gurere nenen Jisas reri tarek gurereruwem. Sene rem keryen yen remri kerap kilapunen kwoi weskap tame oub poten Jisas rene woleruwem. \v 3 Sene rem wulare wulare yan Jisas rene bupo me op wem. Setate. Ne Juda remri kwom pane si keryen yen. Ne heyar me temen. Op wen rem rene powyek puwburowem. \p \v 4 Pailat re sene wuran Juda tame remne op wem. Metye. An rene wemetlaweiwo. Re yaper wos be wuri nenem. Opkap an rene panen wurate nenbo. \v 5 Jisas re yan wuram, re kwokwolobuk nenem tare gurere gureremenem, kelapunen kwoi weskap tame oub wumenem. Pailat re op wem. Ekela. Tame re gwor. \p \v 6 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yenkene nause yenkene rem Jisas rene lan rem yaye op tebem. Rene mek kwuren peikkeren sate. Rene mek kwuren peikkeren sate. Pailat re remne op wem. Kerem, kem rene mek peikkeren sate. An laye, re yaper wos be nenem. \v 7 Juda tame rem sein op wem. Kiyi re op webem. An God Eterri Yen. Nemri wule op webo. Yike tame re opkap wete, kem rene pen sate. \p \v 8 Pailat re op metem, re wuribai pes tem, re kenakem akem. \v 9 Re ake bukrek sene wuren Jisas rene wemetem. Ne map yokwok yam? Jisas re rene sein be wem. \v 10 Pailat re rene op wem. Ne anne tuma sein be weye. Metye. An Romri keryen yen. An kirkir wete, rem nene mek kwuren peikkeren sate. An sewaite, rem nene pelebiten ne akwulke yite. Ne etop mettene? \p \v 11 Jisas re sein op wem. Metye. God re be wete wem, an neri kulke be temente. Anne panen yan neri letke rasye tame, eter re yaper wos bukre nenye. \p \v 12 Pailat re Jisas rene akwulke werasen yite kelow sopem. Juda tame rem Pailat rene yaye op wem. Ne Jisas rene akwulke werasen yite, ne Keryen Yen Sisar reri sukuw be tete. Tame re kworer wete, re keryen yen, re Sisar reri peiktame tete. \p \v 13 Pailat re Jisas rene panen wuran re tuma nenbo tameri wolbayek sim. Er sibo emi rem op webo. Pak Nenem Emi. Hibru tuma op webo. Gabata. \v 14 God Re Israel Tatame Remne Isip Tatame Remri Letke Potem Yabel yuwu tete, Pailat re Juda tame remne op wem. Ekela. Kemri keryen yen re gwor. \v 15 Sene Juda rem yaye op tem. Rene pen sa. Rene pen sa. Rene mek kwuren peikkeren re sate. Pailat re remne op wemetem. Kemri keryen yen rene an mek kwuren peikkeren sate o bo? God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen rem sene op wem. Sisar eterwou re nemri keryen yen. Nem agerbo keryen yen bo. \v 16 Op wemke, Pailat re Jisas rene Juda tame remne newom, rem rene mek kwuren peikkeren sate. \s1 Rem Jisas rene mek kwuren peikkerem. \r (Matyu 27:32-44; Mak 15:21-32; Luk 23:26-43) \p \v 17 Rem rene panen yin rene peikkerete me newon re sen yim. Rem kwom mesegenen yin rem emi wurik yam. Hibru tuma er emi op webo. Golgota. Nem op webo. Tame Tare Bai. \v 18 Eter emik rem Jisas rene me kwuren peikkeren teteruwem. Rem tame pes kirkir mek peikeren teteruwem. Wuri let mame yokwo wuri let giriy yokwok teteruwem. Jisas rene rem borborke teteruwem. \p \v 19 Pailat re me wulale wuri poten tuma etek basrasem, rem poten sen yin kwuremenem me ya yokwok peikkerem. Re tuma op basrasem. Gwor Jisas, Nasaret kwomri tame, re Juda etemri Keryen Yen. \v 20 Pailat re er tuma kwom murri tumak basrasem, Hibru tuma, Rom tuma, Grik tuma re etek basrasem. Jisas rene mek kwuren peikkeren sam emi et Jerusalem kwom sag meknik temenem. Opkap nugwape Juda tatame rem etek yi yabem, rem er tuma lan yi yabem. \p \v 21 God Reri Kwoborke yaku nen tame remri keryen yen rem Pailat rene op wem. Ne basrasye, re Juda etemri keryen yen. Ne etop mane basraste. Ne op basraste. Re wem, re Juda etemri keryen yen. \p \v 22 Pailat re sein op wem. Ari basrasyekap et me tetane. \p \v 23 Ei nai tame rem Jisas rene me kwuren peikkeren teteruwem yaku legem, rem Jisas reri wumenem tame oub giri eiske rasem, rem giri wulare wulare potem. Jisas reri wumenem tame oub yenbo, op yokwo op yokwo be kammenem. \v 24 Rem op lam, ei nai tame rem etemwou etemwou namren op wem. Gwor tame oub nem kap pekayewote. Nem teya lite, nem late, kap yike potte. Opkap nenemke, God reri kiyi basrasem tuma sekene tem. God Reri Tuma op webo. Ari tame oub aboyei rem wesan wulare wulare potte. Rem teya lite, tame wuri re ari tame oub potte. Op wem tuma et sekene tem. Ei nai tame rem etop nenem. \p \v 25 Jisas rene mek kwuren peikkeremenem, ta eis rem rene meknik tetemenem. Eterri nawot, eterri namoi etet, Klopas reri ta Maria, Makdala kwomri ta Maria rem etek tetemenem. \v 26 Jisas re reri nawokene reri anepoi tame wurikene repne lam. Er anepoi tame rene Jisas re metekwasbem. Re nawo tene op wem. Nawiy, gwor tetane tame re nereri yen. \v 27 Sene re anepoi tame rene op wem. Gwor tetane ta te nereri nawo. Op wem, er yabel anepoi tame re Maria tene reri akek panen yin lakerebem. \s1 Jisas re sam. \r (Matyu 27:45-56; Mak 15:33-41; Luk 23:44-49) \p \v 28 Jisas rene mek kwuren peikkeremenem, re op habom. God reri anne newom yaku legeye. Op habon re op wem. An ok segeye. Op wem tuma et God reri siglowke kiyi basrasem. Tuma sekene tem. \v 29 Gin wuri etek temenem. Kwole yabo wain ok eter ginke yewomenem. Yamowb rem poten er okke keipoten me tewok leyen Jisas rene ate sen tetem. \v 30 Jisas re kwole yabo kupunibur ok an mesegenen re op wem. Ari yaku legeye. Op wen re tare teiseren reri wow kworer werasen yin re ek sam. \s1 Ei nai tame re Jisas rene pi merke pem. \p \v 31 Rane Juda tame rem Pailat rene lasyin op wem. Wore et God Re Israel Remne Isip Remri Letke Sene Potem Yabel. Et neremri Egesite Yabel bukre. Er yabel nem yaku be nenbo, nem tame kupa be pertaibo. Tame kupa rem kwuretene me kap etek som peikkeremente. Juda Egesi Yabel wule nem kap biragiyete. Opkap, ne kirkir wete, nem yin er tame mur remri tewo kwosen rem agetage sate, tatame rem remri kupa poten pertaite. \v 32 Op wemke, ei nai tame rem yin Jisas eterkene op yokwo op yokwo peikkeremenem tame pes repri tewo yin kwosem. \v 33 Rem yan Jisas rene lam, re kiyi sam. Opkap rem reri tewo be kwosem. \v 34 Ei nai tame wuri re Jisas rene pi merke pemke, nepgili ok pi taukke yerem. \v 35 An Jon, an etop lam, an kemne wesowbo. Ari tuma sekene. An kemne wesowbo, opkap kem etop omuteke mette. \v 36 Rem etop bupo boker nenem. God reri siglowke kiyi wem tuma et sekene tem. Er tuma op webo. Rem reri let tewo be wuri kwoste. Op wem tuma et sekene tem. Ei nai tame rem Jisas reri tewo be kwosem. \v 37 God reri siglow tuma sene op webo. Rene pik pete tame rem rene leklek tete. \s1 Jisas reri kupa rem pa puri agerke rasem. \r (Matyu 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk 23:50-56) \p \v 38 Arimatea kwomri tame Josep re Jisas rene omuteke habobem. Re Juda tame remne akem, eker re Jisas rene berasen omuteke habobem. Re Pailat rene lasyin Jisas reri kupa potte wemetem. Pailat re kirkir wemke, Josep re yin Jisas reri kupa poten sen yim. \v 39 Nikodemus re kiyi Jisas rene neirke lasyim tame, eter mere, re kirkir yim. Re bos yabo me ner et me pesri ner etop anelesen ek sen yim. Er me ner repri lim nugwape, tame wuriri ok tame wuri letpeis (30 kilogram), re etop sen yim. \v 40 Rep yin Juda remri tame pertaibo wule rep nenem, rep reri kupa poten kwar kere mesegenen mate poten etek leyem. \p \v 41 Jisas rene mek kwuren peikkerem emi now wuri etek mekni temenem. Pa puri ager etek temenem, kiyi rem tame kupa etek be wuri rasmenem. \v 42 God Re Israel Remne Isip Remri Letke Sene Potem Yabel matnamenemke, er pa puri re mekni temenem, opkap Josepkene Nikodemuskene rep Jisas reri kupa etek rasem. Sene rep pa bukre gelkwun yin eruk ragerkerem. \c 20 \s1 Jisas re wow sene potem. \r (Matyu 28:1-8; Mak 16:1-8; Luk 24:1-12) \p \v 1 Sande ei berabemke, Makdala kwomri ta Maria te Jisas reri sele late yim. Te lam, eru ragermenem pa re gelkwun yin ganke tuknamenem. \v 2 Etop lam, te amen Saimon Pitakene agerbo anepoi tame, Jisas re rene metekwasbem tamekene repne lasyin op wem. Haneyen reri kupa rem sele meike potye. Nem be mettene, reri kupa rem kap mak rasye. \p \v 3 Pitakene agerbo anepoi tamekene rep repri temenem emi pelebiten Jisas reri sele late yim. \v 4 Rep kirkir amen yibem, agerbo anepoi tame re Pita rene pelebiten kiyi temnan selek yim. \v 5 Re gurowmen pa purik niri wuren lam, matewou etek temenem. Op lam, re pa puri be wurem. \v 6 Saimon Pita re rene semowen yan re yin wuren lam, matewou etek temenem. \v 7 Jisas reri tarek peikmenem mate gwolben op yokwo ganke rasmenem. Er mate re agerbo matekene be temenem. \v 8 Kiyi temnan yam anepoi tame re pa purik wuren lam, Jisas re etek be temenem. Re wow sene poten wayen yim. Op lam, re omuteke habom. \v 9 God reri siglow rep be metmenem. Siglow re op webo. Haneyen re wow sene potte. Rep etop be metmenem. \v 10 Op tem, anepoi tame pes rep akwulke sene yim. \s1 Makdala kwomri ta, Maria, te Jisas rene lam. \r (Matyu 28:9-10; Mak 16:9-11) \p \v 11 Maria te Jisas reri kupa rasem pa puri ganke yan teten kirabem. Kirabemke, te gurowmen pa purik niri wurem. \v 12 Te lam, God reri kwomri tame pes rep wulkap tame oub wemenem, rep Jisas reri kupa rasem emik simenem. Rep tewo sugwe tare suwkke sipiti pete yamenem. \v 13 God reri kwomri tame pes rep Maria tene op wemetem. Ta, ne berke kirabo? Te repne sein op wem. Rem ari Haneyen reri kupa potye. An be latene, reri kupa rem kap mak rasye? \v 14 Te we mesegenen te petkwo lam, tame wuri re tetemenem. Er tame re Jisas. Maria te op be habom, er Jisas eter. \p \v 15 Jisas re tene op wem. Ne berke kirabo? Ne yikene sopbo? Maria te op habom. Re kap now lakerebo tame. Op habom, te rene op wemetem. Haneyen, ne kap Jisas reri kupa sen yin mak rasye? Neri rasye emi ne anne wesowtek, an yin reri kupa ek potte. \v 16 Jisas re tene op wem. Maria. Maria te rene lan Hibru tumak op wem. Rabonai. Tuma tobo et, Tuma Peikbo Tame. \v 17 Jisas re tene op wem. Ne anne kap kerelate. An ari Apiy rene be lasyitene. Ne yin ari sukuw remne op wete. Ari Apiy re keremri Apiy. Ari Keryen Yen re keremri Keryen Yen. An rene lasyite. Ne yin remne etop wete. \p \v 18 Makdala kwomri Maria te yin Jisas reri sukuw remne op wem. An Haneyen rene laye. Op wem, sene Jisas re tene wem tumakap te remne etop wesowem. \s1 Anepoi tame rem Jisas rene lam. \r (Matyu 28:16-20; Mak 16:14-18; Luk 24:36-49) \p \v 19 Er Sande perpe Jisas reri anepoi tame rem op wem. Juda tame rem nemne kirkir kap pen sate. Rem eker aken eru ab kiten ek sitirmenem. Jisas re remri borborke me mepen remne op wem. Setate. Kem heyar me temen. \v 20 Re er tuma we mesegenen re reri letkene merke pik pem taukkene remne peteram. Anepoi tame rem Haneyen rene lam, rem okbop tem. \v 21 Jisas re sene op wem. Kem heyar me tete. Apiy re anne yaku nente werasen yamkap, an kemne yaku nente werasen yibo. \v 22 Op we mesegenen re remne yumu awle pitin remne op wem. Kem God Reri Wow Yenbowai pot. \v 23 Kem tatame remri wule yaper poten septite wete, God re remri wule yaper poten septite. Kem tatame remri wule yaper poten septite be wete, opkap remri wule yaper som temente tetane. Jisas re op wem. \s1 Tomas re Jisas rene lam. \p \v 24 Jisas reri anepoi tame letpeis tewo pes kere tame remri wuri re Tomas. Reri agerbo sig et Didimus. Er tame re agerbo anepoi tame remkene be temenemke, Jisas re ek yam. Eker re Jisas rene be lam. \v 25 Re sene yam, agerbo anepoi tame rem Tomas rene op wem. Nem Haneyen rene laye. Tomas re remne op wem. Jisas re sele meike sene wayem tuma an omuteke be metbo. An lek late, an omuteke ek habote. An reri lag pem burpu lan let bor etek raslate, an pi tauk let bor etek raslatek, an rene omuteke habote. Op wem. \p \v 26 Sene yabel letrane kelare mur kere tem, anepoi tame rem akek simenem, Tomas re kirkir etemkene simenem. Rem eru kiten rem ek simenem, Jisas re remri borborke me mepen remne pir op wem. Setate. Kem heyar me temen. \v 27 Sene Jisas re Tomas rene op wem. Ne yan neri let bor ari let pap lag taukke raslate. Neri let anne pik pem taukke raslate. Ne kap op habo op habote. Ne omuteke habote. \v 28 Tomas re sein op wem. Ne ari Haneyen. Ne ari God. \p \v 29 Jisas re rene op wem. Ne anne laye, eker ne omuteke habobo, an sele mesegenen sene wayen sim. Tatame rem anne be latene, rem anne etop omuteke habote, God re remne heyar nente, rem okbopwai tete. \s1 Gwor siglowri tuma tobo gwor. \p \v 30 Jisas reri anepoi tame rem reri nenbem agerbo agerbo wos nugwape lam. Reri nenbem kitimenakene bukre wos aboyei gwor siglowke be basrasem. \v 31 Jisas reri nenbem kitimenakene bukre wos rane an gwor siglowke basrasbo, an selbo, kem late, kem omuteke habote. Jisas re God Eterri Yen, re God eter lebam tame. Kem etop omuteke habote, kem heyar som temente. Eker an gwor siglow basrasbo. \ms1 Jisas re anepoi tame remne sene lasyam. \mr (Sapta 21) \c 21 \s1 Letrane kelare pes kere anepoi tame rem Jisas rene lam. \p \v 1 Galili Wamo, agerbo sig Taiberias, anepoi tame rem etek temenemke, Jisas re remri bitmik yan tetem. Re gwop nenem. \v 2 Etek temenem anepoi tame rem gwor. Wuri re Saimon Pita. Agerbo re Tomas. Reri agerbo sig et Peske Warwiyem Yen. Agerbo re Nataniel. Re Galili yokwok tetane Kana kwomri tame. Agerbo rep Sebedi reri yen pes. Jisas reri agerbo anepoi tame pes rep kirkir temenem. \v 3 Saimon Pita re remne op wem. An wuli raste yibo. Rem rene op wem. Nem kirkir nerenkene yite. Rem yin pere waren wuli rasem. Er neir rem wuli rasen eikene beram, omyen be wurem. \p \v 4 Ei beram, Jisas re peik suwke tetemenem. Anepoi tame rem rene be lam, rem reri tame yop kebese be lam. \v 5 Rene kebese be lamenem, Jisas re remne ten op wem. Gwom yen, kem omyen potye? Rem sein op wem. Yehow. Omyen be wuri potye. \v 6 Jisas re remne op wem. Kem wuli pere gan let mame yokwok sokwun kem omyen ek potte. Op wem, rem wuli sokwunen omyen nugwape wurem, rem wuli kebese mapurke nenewayete wem. \p \v 7 Jisas reri metekwasbem tame re Pita rene op wem. Er barke tetetene tame re Haneyen Jisas. Op wem. Kiyi Saimon Pita re yaku nenbem, re tame oub lugrasem. Sene re metem, Jisas re peik barke tetemenem, agetage re tame oub sene wun okke kirpen warem. Re agetage payen wuren Jisas rene lasyim. \v 8 Perek temenem anepoi tame rem bar mekni temenem, rem piyan omyenkene wuli liten yin barke wurem. \p \v 9 Rem lam, omyen kerke lismenem, geil kirkir etek rasmenem. \v 10 Jisas re remne op wem. Kemri potye omyen kem rane sen ya. \v 11 Op wem, Saimon Pita re perek waren wuli saukwen barke liten yawum. Omyen sikabewou wuli me pulaumenem, omyen nugwape (153) temenem, wuli be negtem. \p \v 12 Jisas re remne op wem. Kem yan awos a. Anepoi tame rem Jisas rene lam, remri yike rene op be wemetem. Ne yike? Rem habom, re Haneyen. \v 13 Jisas re yan kerke meknik tem, re omyenkene geilkene poten remne newopiti pete yam. \p \v 14 Jisas re sele meike wayen sim, tewo murwe re sene yin peik suwke tetemenemke reri anepoi tame rem rene ek lam. \s1 Jisas re Pita rene op wem. Ne ari sipsip por remne lakerete. \p \v 15 Rem awos a mesegenen Jisas re Saimon Pita rene op wemetem. Saimon, Jon reri yen, ari agerbo anepoi tame rem anne pap yewobo. Ne anne nugwape pap yewobo? Pita re sein op wem. Haneyen, an nene nugwape pap yewobo. Ne etop mettene. Jisas re rene op wem. Sipsip lakere tame rem sipsip yen remne awos newon abokap, ne ari sukuw remne ari tuma som wesowbet. \p \v 16 Jisas re rene tewo peswe sene op wemetem. Saimon, Jon reri yen, ne anne pap yewobo? Pita re sein op wem. Ekeya. Haneyen, an nene pap yewobo, ne etop mettene. Jisas re rene op wem. Sipsip lakerebo tame rem sipsip lakerebokap, ne ari sukuw remne etop lakerete. \p \v 17 Jisas re rene tewo murwe sene op wemetem. Saimon, Jon reri yen, ne anne pap yewobo? Jisas re Pita rene tewo mur wemetem, eker Pita re pap yaper ten rene op wem. Haneyen, nugwape wos ne aboyei mettene. An nene pap yewobo, ne etop mettene. Jisas re rene op wem. Sipsip lakerebo tame rem sipsip awos newon abokap, ne ari sukuw remne ari tuma wesowbet. \p \v 18 An nene sekeneker webo. Kiyi ne muyen siyen tame temenem, ne neri tame oub wun neri wuribaike sewurbem. Yuri ne ker tete, ne neri let taite, agerbo tame etem rem nene tame oub wuruwte, neri muwen akbo emi rem nene etek panen yite. \v 19 Jisas reri op wem tuma re Pita eter yuri satekap tuma wuleker re eker wem. Reri satekap God re sig bukre potte tetane. Jisas re Pita rene sene op wem. Ne anne semowte. \s1 Jisas reri metekwasbem anepoi tame rene wem tuma. \p \v 20 Pita re Jisas rene semowen yibem, re petkwolam, anepoi tame wuri re rene semowmenem. Er anepoi tame Jisas re rene metekwasbem. Kiyi rem sin awos abemke, er anepoi tame re Jisas rene mekni sin op wemetem. Haneyen, nene yike yena tete? \v 21 Pita re rene lam, re Jisas rene wemetem. Haneyen, gwor tame re kirkir sate? \v 22 Jisas re sein op wem. An selte, an op wete. Gwor tame re be samente, an yuri sene yate. An etop selte, et areri wos. Et nereri wos bo. An nene wetekap, ne etopwou habon nente. Ne metkereke wos kap habote. Op wem. \v 23 Jisas rene omuteke habobem tatame rem er tuma bowgu bowgu tewon op wem. Er anepoi tame re be sate. Jisas re etop be wem. Re op wem. An selte, an op wete. Gwor anepoi tame re be samentek, an yuri sene ek yate. An etop selte, et ari wos. Et nereri wos bo. \p \v 24 Er anepoi tame re aren. An Jon, be wos be wos an lam, an gwor siglowke basrasbo. Ari tuma et sekene. Kem etop mettene. \p \v 25 Jisas re agerbo agerbo wos nugwape kirkir nenbem. Wos nugwape an be basrasye. Nugwape wos an wulare wulare basraste, an habobo, gwor nowsel rem aboyei siglow raste emi laweite. Eker, an aboyei tuma be basrasye.