\id MRK -MLK - Bible Iyansi \ide UTF-8 \h MALAKƆ \toc1 Làsaŋ Aŋàbwaŋ kàsön Malakɔ \toc2 MALAKƆ \toc3 Mlk \mt2 Làsaŋ Aŋàbwaŋ kàsön \mt1 Malakɔ \imt Nsɛmà \ip Un'kaan Malakɔ wà bàfàtɛn sye naa Ywan kàsön wa. Nde kàkäl kàlak a Petɔlà anà un'baay a Pɔl. Akà baar abà bàbɔ̈ɔ̈l nde kàwɛl indiir mbɔɔn byà mfun ntɔn musɔn Làsaŋ Aŋàbwaŋ lànde. \ip Aŋuyɛnà mbɔɔn bàfàsi naa nde wa kàsön u Lɔma ntsü a mbul 63 a 68. Nde wa kàsön ntɔn baar mpa abà Ayudà. \ip An'kyän ande manswà nde kàsi unsà isal a Yɛsu. \ip Ndaa ayuboo un'kaan awà ayi: \ip - 1.1-13: Ngyöön a isal a Yɛsu, mbuur afwel, ndüümà anà ndɛb ande \ip - 1.14-3.12: Nsɛmà a isal u Ngalilɛ, alɔŋki bàtàtwɛb, impà byàtàtwɛb, an'tɔɔn atàtwɛb, nswɛɛŋ mpa bàmɛɛy, ibyääl mpa bàyee \ip - 3.13-6.6 Kiin a isal u Ngalilɛ, nsɔ̈ɔ̈l a antööm kwem aŋiyweel, ntöön yan'söönà anà mbaaŋ, indiir impà byà ikɔ̈b, nswɛɛŋ a nkääŋ a mpem anà ukɔɔn amɛɛy, mpem a bwoor \ip - 6.6-8.26 Ngweel a isal u mii a baar u Ngalilɛ, Antööm bàkwem aŋiyweel. \ie \c 1 \s1 An'lɔɔŋ a Ywan Un'düümà \r (Màt 3.1-12; Luk 3.1-18; Ywn 1.19-28) \p \v 1 Nsɛmà a Làsaŋ Aŋàbwaŋ là Yɛsu Klistɔ, Mwan a Nzam: \v 2 Uboo a un'kaan a ŋangɔɔm Yɛsay bàsön naa: \q1 « Le, mɛ an'tɔm un'kyeey amɛ kusà a ngye \q1 ntɔn mulɔn mbwo angye. \q1 \v 3 Ndaa mwɛy yàmusà in'kwɛŋ u nsye a ipɔl: \q1 Làlɔ̈n mbwo a Mwol, \q1 làsuub myäy ande. » \m \v 4 Apan Ywan Un'düümà kàkàmɛnà u nsye a ipɔl, muyilɔŋ baar mubuul mpem anà muwal ndüümà, ntɔn badwääl nkul a man'be. \v 5 -Itiir a Yuday kyanswà anà baar a Yɛlusàlɛm banswà bàkyeenà akà nde, bàkyeyà man'be aba, waa nde kàfadümà u Yɔrdan. \p \v 6 Ywan kàkäl aŋàbwaar ipfɛy a in'kà a ntsür bàfàbel naa shamo anà un'kab a iban a ntsür kyàŋàkwam u lɔŋ ande. Nde kàdyee mpay anà bwey a nsye. \v 7 Nde kàkyäänà naa: « Mbuur kàman'söön u ngwal wàmuyà ungö a mɛ. Mɛ in'kwo anki munye ntɔn mutsuuŋ in'siŋ a idyaar ande. \v 8 Mɛ, mɛ kàladümà kan'dà, wɛɛ nde, nde ayàladümà u Dweelà Inkyɛɛl. » \s1 Ndüümà anà ndɛb a Yɛsu \r (Màt 3.13-4.11; Luk 3.21-22; 4.1-13) \p \v 9 Yàmɛnà naa kà ilä abin Yɛsu kàfü Nasàlɛr u Ngalilɛ. Ywan kun'dümà u Yɔrdan. \v 10 Pa kàtoo nde kan'dà, nde kàmɛn du làmudubà. Dweelà kàyàtyà udu a nde asànaa nkokà. \v 11 Ndaa yàfü du, yàtɛn naa: « Ngye awà Mwan amɛ wà nkween. Mpem amɛ yanswà ye amu ngye. » \p \v 12 Kà imbürà, Dweelà kun'siinà u nsye a ipɔl. \v 13 Kwo, Satanà kun'lwɛb ilä an'kwem an'nà. Nde kàkälà anà ntsür a ndwaŋ, akyeey bun'syäälà. \s1 Isal a Yɛsu u Ngalilɛ \r (Màt 4.14-22; Luk 4.14-15; 5.1) \p \v 14 Ungö bàyälà ba Ywan, Yɛsu kàkyen Ngalilɛ. Kwo nde kàkyäänà Làsaŋ Aŋàbwaŋ là Nzam anà mutɛn naa: \v 15 « Taaŋ lan'kwo, Imwol a Nzam kyan'tol tsütsü. Làbuul mpem abɛ! Làsi làkwikilà amu Làsaŋ Aŋàbwaŋ! » \p \v 16 Umpal kàkäl nde mulyäŋ kà un'kɔɔl a ɛwà a Ngalilɛ, nde kàmɛn Simɔn anà Andrɛ, un'tɔŋ a Simɔn, bàmutɔɔm an'kwen aba kà ɛwà: ba bàkäl alɔ̈ɔ̈b a nsö. \v 17 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Yàlan'läb, waa mɛ in'yàlabuul alɔ̈ɔ̈b a baar. » \v 18 Apan sye, ba bàsàwɛy an'kwen aba, waa bun'läb. \v 19 Kàsin nde ikye, nde kàmɛn Zyak mwan a Zebeday anà un'tɔŋ ande Ywan. Ba bàkäl uboo a bwaar aba mulɔn an'kwen. \v 20 Apan sye, nde waa kabel. Ba bàsàwɛy taaràba Zebeday uboo a bwaar anà baar a isal, waa bun'läb. \s1 Baal kàkäl anà dweelà a làbe \r (Luk 4.31-37) \p \v 21 Yɛsu anà alɔŋki ande ban'bilà u Kapɛrnawum. Apan sye, ilä a saba, nde kàbilà u ndwà a nköŋ a Ayudà, waa kàlɔɔŋà. \v 22 Baar bàkäl mubem an'lɔɔŋ ande, ntɔn nde kàlɔɔŋà asànaa mbuur awe anà ikɔ̈b, wɛɛ kà asànaa alɔɔŋ a in'kɔɔn anki. \v 23 Kyekà uboo a ndwà a nköŋ a Ayudà akun, mbuur mwey kàkäl anà dweelà a làbe, nde kàsi in'kwɛŋ: \v 24 « Yɛsu, un'nsi Nasàlɛr, ininà ngye akwen akà bi? Nkye ngye ayi ntɔn muböŋ bi? Mɛ in'kyàyöb naa ngye awà nà: ngye awà Ŋun'kyeel a Nzam! » \v 25 Yɛsu kun'swɛŋ a ngwal naa: « Kal a duu! Too uboo a mbuur wà! » \v 26 Dweelà a làbe waa làtoo, lun'nini, làmuyisà un'kwɛŋ a kölàköl. \v 27 Baar banswà bàkäl mubem, waa bàsyeelà mbaaŋ ba a ba naa: « Ndaa nà ayi? An'lɔɔŋ akün màŋàyɔl a ikɔ̈b! Nde wàmuswaŋ an'dweelà an'be a ngwal, ma sye màmukun'wem! » \v 28 Làsaŋ a nde làpää agyägyä kà itiir a nsi a Ngalilɛ kyanswà. \s1 Yɛsu kan'kɔɔr abɛy mbɔɔn \r (Màt 8.14-17; Luk 4.38-41) \p \v 29 Pa bàtoo ba u ndwà a nköŋ a Ayudà, ba bàkyen anà Zyak anà Ywan u ndwà a Simɔn anà Andrɛ. \v 30 Kyekà ukwà a Simɔn wun'kaar kàkäl aŋàbɔ̈ɔ̈n ntɔn nde kàkäl anà làbwey a mpye. Apan sye, ba bàsam Yɛsu ntɔn nde. \v 31 Nde kàsin tsütsü, kun'käär u kɔɔ, waa kun'mbaar. Làbwey a mpye waa làtoo, nde waa kàsɛmà mukasyääl. \p \v 32 Làsisye, ungö a miinà a taaŋ, ba bun'twäälà baar an'kyal banswà anà baar bàkäl anà an'dweelà an'be. \v 33 Bul lanswà làyàköŋ u munàmbwo. \v 34 Yɛsu kàkɔɔr baar mbɔɔn bàkäl anà an'kyal a ifà ifà. Nde kàtwey sye insɔŋà mbɔɔn. Nde kàwɛy anki mbwo akà insɔŋà musà ndaa. Ntɔn mya, mya myàkyun'yöbà. \s1 Yɛsu kan'lyaaŋ u Ngalilɛ \r (Luk 4.42-44) \p \v 35 Ututu tutu, Yɛsu kàsubà nde, kàtoo u ndwà, waa kàkyen u mpey. Akun nde kàkäl muyamà. \v 36 Simɔn anà baar bamwey bàkäl anà nde bàkyer akun'leŋ. \v 37 Utaaŋ bun'mɛn ba, ba bàtɛn a nde naa: « Baar banswà bàmuyaleŋ. » \v 38 Yɛsu kafuur naa: « Tsweenà ikal asin, kan'bul a tsütsü, ntɔn mɛ in'kàkyään sye Làsaŋ Aŋàbwaŋ kwo. Mɛ, mɛ kàtoo ntɔn la. » \v 39 Nde waa kàyilyaaŋà u Ngalilɛ wanswà mulɔŋ uboo a ndwà a nköŋ a Ayudà anà muböŋ insɔŋà. \s1 Yɛsu kan'pööŋ ŋukyal a bay \r (Màt 8.1-4; Luk 5.12-16) \p \v 40 Yàmɛnà naa ŋukyal a bay mwɛy kàsin apà nde, kàbü an'köm, waa kàtɛn naa: « Kya ngye akyàkwen, ngye an'kwo an'pöŋ. » \v 41 Yɛsu kun'wɛm ngyɛb mbɔɔn, kàsɛn kɔɔ, kun'bä, waa kàtɛn naa: « Mɛ an'kwen, pɔŋà! » \v 42 Umbalà mwɛy bay waa làlwomà, nde waa kàpɔŋà. \v 43 Apan, Yɛsu kun'fuur ndwà ande, \v 44 ungö mukun'pà nswɛɛŋ yi: « Twon an'sam ndaa ayi akà mbuur mwɛy. Wɛɛ ngye, kyɛn kamɛnà akà ngaŋ, waa akàpà an'kab a mpööŋ asànaa kàlɔ̈m Mɔsɛ, ntɔn mukaswaŋ naa ngye an'kɔrà. » \v 45 Pa kàkyen nde, nde kàsɛmà mukyään u ndaa a ngwal anà mupay làsaŋ a ndaa ayi. Kyakin Yɛsu kàmɛn anki mbwo mukàmɛnà u mii a baar banswà kan'bul an'köl an'köl, wɛɛ nde kàkälà u nsà, u mpey. Waa baar bàfwee mper anà mper, bàyee akà nde. \c 2 \s1 Yɛsu kan'kɔɔr mbuur aŋàkwɛkà \r (Màt 9.1-8; Luk 5.17-26) \p \v 1 Ungö a ilä, Yɛsu kàfurà Kapernawum. Làsaŋ làpää naa nde kàkäl u ndwà. \v 2 Baar mbɔɔn bàyàköŋ paa. Akà ikal kyàkäl anki, itàkal tsütsü a munàmbwo a ndwà. Ikal kyàfàkal anki, itàkal u nsà. Nde kakyäänà Ndaa. \v 3 Apan, baar bun'twääl mbuur aŋàkwɛkà. \v 4 Wɛɛ ba bàkwe anki mukun'twaal kà ikal kàkäl nde ntɔn baar bàkäl mbɔɔn, ba bàmɛn nsyä udu a ikal kàkäl nde, waa bàpfuul mun ntɔn mutyeey ipɔy kàkäl mbuur aŋàkwɛkà. \v 5 Mpal kàmɛn Yɛsu làkwikilà aba, nde kàtɛn a mbuur aŋàkwɛkà naa: « Mwan amɛ, mɛ amadwääl nkul a man'be angye. » \v 6 Alɔɔŋ a in'kɔɔn amwɛy bàkäl aŋàbwaay paa, bàmuyweerà u mpem aba naa: \v 7 « Ntɔn nkye mbuur wà kan'tɛn nde abwɛy? Nde wàmubɛy Nzam. Nà kan'kwo mudwa nkul a man'be isàkal naa kà Nzam mpɛl anki? » \v 8 Abà kàyöb nde unsà dweelà ande ndaa bayweerà ba uboo a ba ŋakwo, Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Ntɔn nkye làbà bɛ anà an'kyän atub amà u mpem abɛ? \v 9 Undiir nà akɔ̈ɔ̈n mpay mutɛn akà mbuur aŋàkwɛkà: "Bàmadwääl nkul a man'be angye", lɛɛ mutɛn naa: "Mbarà, sɛn ipɔy angye, kyen"? \v 10 Abun, ntɔn bɛ làyöb naa Mwan a mbuur wɛ anà ikɔ̈b mudwääl baar nkul a man'be u mɛɛn pà. » Apan, nde kàtɛn a mbuur aŋàkwɛkà naa: \v 11 « Mɛ amaswaŋ, mbarà, sɛn ipɔy angye, kyen ndwà angye! » \v 12 Baal awà waa kàmbarà, apan sye nde kàsɛn ipɔy ande, waa kàtoo u mii a baar banswà. Apan ba banswà bàmɛn ndaa yubem, waa bàsyäŋà Nzam, bàtɛɛnà naa: « Bi ŋàtàman anki abà akà ikikye! » \s1 Yɛsu kan'bel Lɛvi \r (Màt 9.9-13; Luk 5.27-32) \p \v 13 Yɛsu kàfàkyà kà un'kɔɔl a ɛwà. Un'sɛŋ a baar wanswà kàkyeenà akà nde, waa nde kalɔɔŋà. \v 14 Umpal kàkäl nde mulyaŋ, nde kàmɛn Lɛvi, mwan a Alfɛ, kan'bwaay kà ikàl bàfàfur itɛr, waa kàtɛn a nde naa: « Yan'läb! » Nde waa kàmbarà, waa kun'läb. \v 15 Ungö apan Yɛsu kàkàdyà u ndwà a Lɛvi. Afüür a itɛr mbɔɔn anà baar abe bàdyee mɛsà mwɛy anà nde, anà alɔŋki ande sye. Ntɔn baar abe bàkäl mbɔɔn muyun'lab. \v 16 Uboo a alɔɔŋ a in'kɔɔn bàkäl anà Amfarisi. Mpal bàmɛn ba naa Yɛsu akadyaa ikal imwɛy anà baar abà banswà, ba bàtɛn a alɔŋki ande naa: « Abà aben? Ntɔn nkye udyaa nde anà afüür a itɛr anà baar abe? » \v 17 Yɛsu kàwem nde abwey, nde kàtɛn a ba naa: « Kà baar abye anà ngwal u ndür anki abye anà mfun a un'ngaŋ, wɛɛ aŋakyal. Mɛ kàyi anki mubel baar a balàbal, wɛɛ baar abe. » \s1 Yɛsu anà nkin a mbɔr \r (Màt 9.14-17; Luk 5.33-39) \p \v 18 Ilä mwɛy alɔŋki a Ywan anà Amfarisi bàkäl mukin mbɔr. Ba bàyàtɛn a Yɛsu naa: « Ntɔn nkye bi alɔŋki a Ywan anà alɔŋki a Amfarisi ifàkin mbɔr, wɛɛ alɔŋki angye mbɔr bàfàkin anki? » \v 19 Yɛsu kafuur naa: « Nkye baar ban'bel kà un'kyɔm atà bɔr ban'kwo mukin mbɔr umpal awà un'tɛɛl a bɔr paa? Umpal awà un'tɛɛl a bɔr anà ba, ba bàkwo anki mukin mbɔr. \v 20 Wɛɛ ilä ikyer asàyà, umpal bàsàlwom ba un'tɛɛl a bɔr uboo a ba, ba bàsàkin mbɔr ilä akin. \p \v 21 « Akà mbuur mwɛy ukwe anki mubaay ikaam a ipfɛy akün udu a ipfɛy aŋànün, naa tɛy, ikaam akün ban'kwɛy iyànaan yar a ipfɛy aŋanün, tuun waa làyàyàmà. \v 22 Akà mbuur mwɛy ukwe anki musà man akün u mbeen aŋanün, naa tɛy, man akün laa ipfuul ma mbeen aŋanün, laa ipää ma: man anà mbeen sye waa ikyà bwà. Aay, akà man akün, mbeen sye yàkün! » \s1 Yɛsu anà saba \r (Màt 12.1-8; Luk 6.1-5) \p \v 23 Yàmɛnà naa ilä a saba mwɛy, Yɛsu kàkäl mulyaaŋ uboo a an'ywaŋ a blɛ. Alɔŋki ande bàsɛmà mubwo imfà u mbwo bayikyeenà ba. \v 24 Amfarisi bàtɛɛnà a nde naa: « Ler ndaa bàkyerà ba ilä a saba! Yà ikin. » \v 25 Waa nde kafuur naa: « Nkye bɛ làtäŋ anki akà ikikye ndaa kàkyer David umpal kàkäl nde u làkɔɔŋ anà kàwem nde ngyal, nde anà baar bàkäl anà nde? \v 26 Aben, umpal kàkäl Abyatar undweer a angaŋ, kàbilà nde u ndwà a Nzam, kàwɛl nde mampà bàfàpà ibɔɔn, kàdi nde ma anà kàpɛ nde baar bàkäl anà nde, itàkal naa ma angaŋ mpɛl bàfàdyà? » \v 27 Apan, Yɛsu kàtɛɛnà a ba naa: « Saba bàkyer ntɔn mbuur, wɛɛ kà mbuur anki ntɔn saba. \v 28 Kyakin, Mwan a mbuur wà nkum itàkal sye wà saba. » \c 3 \s1 Baal aŋàkwɛkà kɔɔ \r (Màt 12.9-14; Luk 6.6-11) \p \v 1 Ungö, Yɛsu kàfàbilà u ndwà a nköŋ a Ayudà. Uboo kwo kàkäl anà baal mwɛy wàŋàkwɛkà kɔɔ. \v 2 Baar bàkäl musey Yɛsu ntɔn muyöb naa nkye nde akyer un'kɔɔr ilä a saba, ntɔn ba bun'füün. \v 3 Nde waa kàtɛn a baal aŋàkwɛkà kɔɔ naa: « Mbarà! yà uboboo pà. » \v 4 Apan nde kàtɛn a ba naa: « Nkye bàkyàpà mbwo ilä a saba mukyer yàŋàbwaŋ lɛɛ yà ube, mutswà mɔ̈ɔ̈ lɛɛ mudwa? » Wɛɛ ba bàkäl a kul. \v 5 Kyakin Yɛsu kaler nde intwɛn, kawem nde ngyɛb sye ntɔn mpem ambe aba, waa kàtɛn a baal awun naa: « Sɛn kɔɔ a ngye. » Nde waa kàsɛn la, la waa làkɔɔrà. \v 6 Pa bàtoo Amfarisi, laa bàkàköŋ ba anà baar a Ɛlɔdi ntɔn ba bàleŋ mbwo mudwa Yɛsu. \s1 Yɛsu anà un'sɛŋ a baar \p \v 7 Yɛsu kàkyen u mpey anà alɔŋki ande kà un'kɔɔl a ɛwà. Un'kàbɔ a baar bàfü Yɛlusàlɛm anà itiir a nsi a Ngalilɛ, Yuday, \v 8 Idumɛ, u sim a ngyäl a Yɔrdan, Tir anà Sidɔn, bàyi akà Yɛsu ntɔn bàwem ba làsaŋ a indiir byanswà kàkyerà nde. \v 9 Nde kàswɛŋ alɔŋki ande naa ba bun'lɔ̈ɔ̈n bwaar làmwɛy ntɔn baar bàkɔɔn akun'sà un'süküün. \v 10 Ntɔn kàkɔɔrà nde baar mbɔɔn, baar banswà bàkäl anà mpay u ndür bun'bweelà ntɔn mukun'ba. \v 11 Apan sye an'dweelà an'be, mpal mun'mɛnà ma, ma mun'bweelà kà in'kɔl, waa bun'syee in'kwɛŋ naa: « Ngye awà Mwan a Nzam! » \v 12 Wɛɛ nde katsüŋ a ngwal naa ba bàkɔ̈ɔ̈n un'mɛɛy. \s1 Yɛsu kan'sɔɔl antööm kwem aŋiyweel \r (Màt 10.1-4; Luk 6.12-16) \p \v 13 Ungö, Yɛsu kàbeenà udu a mɔŋ, kàbel baar kàkwen nde. Ba bàyi apà nde. \v 14 Nde kàkyer itsuŋ a baar kwem aŋiyweel ntɔn muyikal anà nde anà mukatɔm mukàlɔŋ \v 15 anà ikɔ̈b muböŋ insɔŋà. \v 16 Le, Bàkwem Aŋiyweel ba abà: Simɔn, Yɛsu kun'pɛ ikɔb a Petɔlà, \v 17 Zyak, mwan a Zebeday anà un'tɔŋ ande Ywan. Nde ba kapɛ ikɔb a Bwanɛrgɛsi, iswaŋà naa « baar abà asànaa idum », \v 18 Andrɛ, Filipo, Bàtɛlàmay, Màtay, Tuma, Zyak mwan a Alfɛ, Tadɛ, Simɔn mbuur a mankay, \v 19 anà Yudas Iskalyɔt, nde awun sye mbuur kun'yälà. \s1 Yɛsu anà baar a ywar ande \p \v 20 Ungö apan Yɛsu kàyi u ndwà mwɛy. Un'sɛŋ a baar kàfàkàköŋ kwo, lalan ba bàsàkwo anki itàkal mudyà. \v 21 Mpal bàwem baar a ywar ande abwɛy, ba bàyi mukun'lwom, ntɔn ba bàtɛɛnà naa: « Nde kan'yiŋ! » \s1 Yɛsu anà Bɛlzebul \r (Màt 12.22-32; Luk 11.14-23; 12.10) \p \v 22 Alɔɔŋ a in'kɔɔn bàyàtyà fà Yɛlusàlɛm bàtɛɛnà naa: « Bɛlzebul wà uboo ande! » Anà sye naa: « Nde insɔŋà ayibɔ̈ŋ u mbwo a mfum a insɔŋà! » \v 23 Apan Yɛsu waa kabel, waa kàtɛn a ba unsà nsim naa: « Nkye Satanà kan'kwo uböŋ Satanà? \v 24 Isàkal naa imwol mwɛy kyàŋàkaabà anà kya ŋakwo, imwol akin ifàtsim anki. \v 25 Isàkal naa ywar mwɛy làŋàkaabà anà la ŋakwo, ywar alan làfàtsim anki. \v 26 Kya Satanà usànwan anà nde ŋakwo, nde wàŋàkaabà, nde utsim anki, yànde yan'wà. \p \v 27 « Akà mbuur mwey ukwe anki mubilà u ndwà a ŋangwal anà ugyɔɔr indiir ande, isàkal naa nde ŋàtun'bäm anki ŋangwal awun in'siŋ. Manà nde kàmubäm in'siŋ, apan laa ugyɔɔr nde indiir byanswà abyà uboo a ndwà ande. \v 28 Ndandaa mɛ alàkyään, baan a baar bàkyer asadwääl nkul a ndaa aba yanswà: man'be anà mbɛɛy mbɔɔn isàtoo u mun aba. \v 29 Wɛɛ mbuur asàbɛy Dweelà In'kyɛɛl, nde bàsun'dwääl anki nkul akà ikikye. Ntɔn ube ande bà bàmbul a in'tye. » \p \v 30 Yɛsu kàtɛɛnà nde abwɛy ntɔn ba bàtɛɛnà naa: « Nde we anà dweelà a làbe. » \s1 Ngwän anà atɔŋ a Yɛsu \r (Màt 12.46-50; Luk 8.19-21) \p \v 31 Ngwän anà atɔŋ a Yɛsu bàyi anà bàmbär u nsà, waa bàtöm mbuur mukun'bel. \v 32 Un'sɛŋ a baar kàkäl aŋàbwaay apà ande. Waa bàtɛn a nde naa: « Le, ngwa anà atɔŋ angye babaal anà bakaar bàmukaleŋà u nsà. » \v 33 Nde kafuur naa: « Maa anà atɔŋ amɛ bànà? » \v 34 Apan, nde kàler baar bàkäl aŋàbwaay apà nde, waa kàtɛn naa: « Làler maa anà atɔŋ amɛ! \v 35 Mbuur wanswà afàsyääl ukwen a Nzam, nde wà un'tɔŋ amɛ wàbaal, un'tɔŋ amɛ wà un'kaar anà maa. » \c 4 \s1 Nsim a un'köön \r (Màt 13.1-9; Luk 8.4-8) \p \v 1 Yɛsu kàfàsɛmà mulɔŋ kà un'kɔɔl a ɛwà. Un'sɛŋ a baar mbɔɔn kàköŋ tsütsü apà nde, lalan kàbilà nde u bwaar, la làkäl udu a an'dà, waa kàbwaay. Baar banswà bàkäl u mɛɛn, usà ntsü akà an'dà. \v 2 Nde ba kalɔɔŋà indiir mbɔɔn unsà nsim. Nde kàtɛɛnà a ba unsà an'lɔɔŋ ande naa: \v 3 « Làwem. Le, un'köön kàtoo mukɔn. \v 4 Umpal kàyimwaŋà nde, yar a mbɛŋ làmwɛy làbü u mbwo: nɛn waa yàyi, waa yàdi ya. \v 5 Yar lumwɛy làbü kà ikal kyàkäl anà in'kul, mɛɛn a mbɔɔn màkäl anki. La làtoo agyàgyà ntɔn mɛɛn màkäl anki mbɔɔn u ngyɛl. \v 6 Mpal kàbalà mwäänà, laa làkuŋà la, waa làyöm ntɔn ukɔɔn in'swɛy. \v 7 Lumwɛy làbü uboo a nsyeenà. Nsyeenà yàyɛl ya, ya waa yun'fwee, la waa mpa làtwey mbɛŋ. \v 8 Mbɛŋ yumwɛy yàbü uboo a mɛɛn aŋàbwaŋ, waa yàmɛn, yàyɛl, yàbör mbɛŋ mbɔɔn: imwɛy an'kwem an'tär, imwɛy an'kwem an'syaam, imwɛy nkam. » \v 9 Nde kàtɛɛnà naa: « Wɛy mbuur awe anà an'tsü awem, uwem! » \s1 Ntɔn nkye Yɛsu ufàsyääl nde nsim \r (Màt 13.10-17; Luk 8.9-10) \p \v 10 Mpal kàkäl Yɛsu u mpey, baar bàyun'labà anà Bàkwem Aŋiyweel, bun'fuulà ntɔn nsim. \v 11 Nde kàtɛɛnà a ba naa: « Akà bɛ, ngyee a Imwol a Nzam bàkyàlapà. Wɛɛ akà baar abà u nsà, indiir byanswà byàfàlyaŋ unsà nsim, \v 12 ntɔn abun, \q1 "itàkal naa ba bàkyer aleerà, ba bàkɔɔn aman, \q1 itàkal naa ba bàkyer aweemà, ba bàkɔɔn ayöb, \q1 manà ba bàyàbuul mpem anà bàyadwääl un'pi a nkul!" » \s1 Yɛsu wàmubuul nsim a un'köön \r (Màt 13.18-23; Luk 8.11-15) \p \v 13 Nde kàfàtɛn a ba naa: « Bɛ, bɛ làyöb anki nsim ayi! Abun bɛ làyàyöb aben nsim yanswà? \v 14 "Un'köön" kan'kɔn Ndaa. \v 15 Le, baar abà u mbwo, kà ikal bàkön Ndaa: mpal bàwem ba, Satanà abwà ayà, waa ulwom Ndaa bàkön uboo aba. \v 16 Bumwɛy bakön udu a nkɔŋ: bà baar, mpal bàfàwem ba Ndaa, ba bàbwà awal ya unsà un'sak. \v 17 Wɛɛ uboo a ba in'swɛy myatɛy, ba bà baar a ansɔŋà: isàkal naa lingyoomà lan'yà itàkal nkwaaŋ ntɔn Ndaa, laa bàbwà ba. \v 18 Bumwɛy bakön uboo a nsyeenà: bà baar bàwem Ndaa, \v 19 wɛɛ nkyän a mɛɛn, untaam a in'naaŋ anà ngyal a indiir asin asin byàbilà bya, laa iküünà bya Ndaa, ya waa mpa ibɔr mbɛŋ. \v 20 Bumwɛy bakön u mɛɛn aŋàbwaŋ. Ba bà baar bàfàwem Ndaa, bàfàwal ya, waa bàfàbɔr mbɛŋ: imwɛy an'kwem an'tär, imwɛy an'kwem an'syaam, imwɛy nkam. » \s1 Nsim a mwinà \r (Luk 8.16-18) \p \v 21 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Nkye mwinà afàyà ntɔn musà ungyɛl a kantin itàkal ungyɛl a itäb? Nkye kà ntɔn mutɔl udu a ikɔlà a un'te a wa anki? \v 22 Ntɔn undiir mwɛy wàŋàyee watɛy mpa usàmɛnà u mii, ndaa mwɛy yànkuu yatɛy mpa isàmɛnà u mwäänà. \v 23 Wɛy mbuur awe anà an'tsü awem, uwem! » \v 24 Nde waa kàfàtɛn a ba naa: « Làkäl kà igyɛɛŋ ntɔn ndaa làkaweemà bɛ. Làsii làsyäälà bɛ musi, làsii nsil alan bàsàsyääl akà bɛ, la làsàkal aŋàkwɛy ntɔn bɛ. \v 25 Ntɔn bàsàpà akà mbuur awɛ anà undiir, wɛɛ akà mbuur mpa awe anà undiir, bàsàlwom itàkal undiir ufàsi nde mukal anà wa. » \s1 Nsim a imbɛŋ kyàmɛn anà kyàyɛl kya ŋakwo \p \v 26 Nde kàfàtɛn a ba naa: « Imwol a Nzam kyà asànaa mbuur mwɛy kan'mwaŋ nkɔɔn u mɛɛn. \v 27 Nde utàkal aŋàbɔ̈ɔ̈n, utàkal wàŋàwiyà, mpib anà mwäänà, nkɔɔn yan'mɛn anà yan'yɛl, nde uyöb anki naa yà aben. \v 28 Mɛɛn ma ŋakwo màfàtàtwey bite, ungö imfà, ungö apan mbɛŋ aŋàkɔlà yan'yööl imfà. \v 29 Pa isöŋ mbɛŋ, ba bàsà impye, ntɔn la paŋà abwo. » \s1 Nsim a imbɛŋ ikikye \r (Màt 13.31-32; Luk 13.18-19) \p \v 30 Yɛsu kàfàtɛn naa: « Ininà bi kan'kwo musi a Imwol a Nzam, itàkal naa nsim nà bi kan'kwo mutà ntɔn muswaŋ kya? \v 31 Kya kyà asànaa imbɛŋ ikikye bàkön u mɛɛn. Kya kyan'söön ukye uboo a mbɛŋ yanswà ayà u mɛɛn. \v 32 Wɛɛ isàkal naa ban'kɔn kya, kya kyan'laar, kyan'bulà aŋàsöön ndon yanswà uboo a làpaŋ, waa isà an'kɔkà. Apan, nɛn a du waa iyàtɔŋ an'yaab. » \p \v 33 Yà u mbwo a nsim mbɔɔn a tub ayi nde kàkyäänà Ndaa, ntɔn baar bàkäl kà isii ban'kwo ba mukun'wem. \v 34 Nde kàyäämà anki anà ba ukɔɔn asyääl nsim, wɛɛ nde kàbuulà ya yanswà akà alɔŋki ande u mpey. \s1 Yɛsu kan'kwaam ikül \r (Màt 8.18,23-27; Luk 8.22-25) \p \v 35 Ilä nsil kya, làsisye, Yɛsu kàtɛn a alɔŋki ande naa: « Tsweenà bi isabà. » \v 36 Ba bàsàwɛy un'sɛŋ a baar, waa bun'syen uboo a bwaar kàkäl nde, an'bwaar asin màkäl tsütsü apà nde. \v 37 Ikül laa kyàyi kya. Ibɔ a an'dà byàbilà uboo a bwaar, waa byàyöölà la. \v 38 Wɛɛ akà nde, nde kàkäl aŋàbɔ̈ɔ̈n kà ita a bwaar, un'tswe udu a ibɔm. Alɔŋki ande bun'wiy, waa bàsi in'kwɛŋ: « Un'lɔɔŋ, nkye ngye ube amanà anki naa bi ikü? » \v 39 Yɛsu waa kàsubà, kàŋän ikül, waa kàtɛn a ɛwà naa: « Kal akul! Bäm mun! » Ikül laa kyàkwamà kya, duu a kölàköl waa làbilà. \v 40 Apan nde kàtɛn a ba naa: « Ntɔn nkye làbà bɛ mutɛɛr? Nkye bɛ ŋàtàsà anki làkwikilà? » \v 41 Matɛɛr mawɛl ma, ba waa bàtɛɛnà ba a ba naa: « Abà nde wà nà, waa itàkal ikül anà ɛwà byàmukun'weemà? » \c 5 \s1 Yɛsu kan'kɔɔr aŋadweelà an'be \r (Màt 8.28-34; Luk 8.26-39) \p \v 1 Ungö apan ba bàkɔlà u sim lumwɛy là ɛwà, u nsi a Bàngɛlàsà. \v 2 Pa kàtoo Yɛsu u bwaar, baal mwɛy wàŋàyɔl a an'dweelà an'be kàyàtoo kà an'dii, waa kàyàbwey anà nde. \v 3 Nde kàfabwaayà kà an'dii. Akà mbuur mwɛy kàfàkwo anki mukun'bäm itàkal dwaaŋ. \v 4 Ntɔn mbalà mbɔɔn ba bàfun'bäämà iswɛɛy anà dwaaŋ, wɛɛ nde kàtsüülà mya. Akà mbuur mwɛy kàkwe anki mukun'kyäämà. \v 5 Taaŋ lanswà, mpib anà mwäänà, nde kàkäl muyità nsay uboo a an'dii anà u myɔŋ, wàmuyikuub in'kwɛŋ anà muyikàkaam ndür a in'kul. \v 6 Umpal kàmɛn nde Yɛsu ukwɛl, nde kàkyen ntiin, waa kàbü an'köm kusà a nde, \v 7 waa kàkuub in'kwɛŋ anà mutɛn naa: « Ininà akà mɛ anà ngye, Yɛsu, Mwan a Nzam a Dudu? Mɛ amabɔɔn kà ikɔb a Nzam, twon aman'pà mpay! » \v 8 Ntɔn Yɛsu kàtɛɛnà a nde naa: « Dweelà a làbe, too unsà mbuur wà! » \v 9 Nde kun'fuul naa: « Ikɔb angye nà? » Nde kun'fuur naa: « Ikɔb a mɛ "Un'kàbɔ", ntɔn bi ibà mbɔɔn. » \v 10 Nde waa kun'bɔ̈ɔ̈nà mbɔɔn, ntɔn nde ukɔɔn akaböŋ u nsi ayin. \p \v 11 Kyekà, mper akà mɔŋ, làkäl anà làböl a kölàköl là ngul làkäl muyidyà. \v 12 An'dweelà an'be màbɔ̈ɔ̈n Yɛsu naa: « Itöm uboo a ngul ntɔn bi ibilà amu ya! » \v 13 Yɛsu kapɛ mbwo. Apan laa màtoo ma, màbilà ma uboo a ngul, làböl, fà iköl a mɔŋ, làkàbwà kà ɛwà. Ya yàkäl isii a nsaab yweel, waa làminà. \v 14 Aseey a ngul batiin ba, ba bàkàpay làsaŋ uboo a bul anà kà itsuŋ a ndwà. Apan baar waa bàyi muman ndaa yàlyaaŋ. \v 15 Mpal bàyàtol ba tsütsü apà Yɛsu anà bàmɛn ba aŋadweelà an'be akyàbwaay, akyàbwaar anà akyàkal a duu, nde mbuur kàkäl anà Un'kàbɔ, ba bàmɛn bɔɔmà. \v 16 Baar bàmɛn ya yanswà yàlyaŋ, ba bakyäänà ndaa yàbweel mbuur aŋadweelà an'be anà ngul. \v 17 Apan ba bàsɛmà mukun'bɔɔn naa nde ulwomà kà itiir a nsi aba. \v 18 Umpal kàkäl Yɛsu mubilà u bwaar, mbuur awà kàkäl anà an'dweelà an'be kun'lɔ̈ɔ̈m naa \v 19 Yɛsu kun'pɛ anki mbwo, wɛɛ nde kàtɛn a nde naa: « Furà ndwà a ngye, ntsü akà atoŋ angye, waa akakyään ndaa yanswà kàmakyer Mwol unsà ngyɛb ande. » \v 20 Apan, baal awà kàkyen nde, nde kàsɛmà mukyään indiir a kölàköl byanswà kàkyer Yɛsu akà nde u Dɛkapɔl. Baar banswà bakyer abemà. \s1 Mwan a Zayirɔs wà un'kaar anà un'kaar kàbä ipfɛy a Yɛsu \r (Màt 9.18-26; Luk 8.40-56) \p \v 21 Mpal kàfurà Yɛsu sim lumwɛy u bwaar, un'sɛŋ a baar mbɔɔn kàyàkɔ̈ŋ apà nde. Nde kàkäl kà un'kɔɔl a ɛwà. \v 22 Apan umwɛy uboo a amfum a ndwà a nköŋ a Ayudà, ikɔb ande Zayirɔs, umpal kàmɛn nde Yɛsu, nde kàbü kà in'kɔl ande, \v 23 waa kun'bɔ̈ɔ̈n mbɔɔn, mutɛn naa: « Mwan un'kye amɛ wà un'kaar wà tsütsü mukwà, yun'si an'kɔɔ ntɔn nde ukɔɔrà, uwü mɔ̈ɔ̈! » \v 24 Yɛsu kàkyen mbwo mwɛy anà nde. Un'sɛŋ a baar mbɔɔn kàyun'labà, waa kàyun'bàbääbà. \p \v 25 Kyekà kàkäl anà un'kaar mwɛy kàyitoo an'kil mbul kwem aŋiyweel. \v 26 Nde kàmɛn mpay mbɔɔn muyikyà akà ingaŋ mbɔɔn, kàmay indiir ande byanswà, ukɔɔn aman ubwaŋ. Wɛɛ ukyal ande bàkyer afàsöönà mbɔɔn. \v 27 Umpal kàwem un'kaar awà ndaa bàtɛɛnà baar ntɔn Yɛsu, nde kàkül ungö, uboo a un'sɛŋ a baar, waa kàbä ipfɛy ande. \v 28 Ntɔn nde kàtɛɛnà nde ŋàkwo naa: « Isàkal naa mɛ in'tàba akà ipfɛy ande mpɛl, mɛ in'kyɛr awà mɔ̈ɔ̈. » \v 29 Taaŋ nsil alan sye an'kil ande waa màtsü mutoo, nde kàyöb u ndür ande naa nde kan'kɔɔrà unsà ukyal ande. \v 30 Apan sye, Yɛsu waa kàyöb naa ngwal mwɛy yan'too u ndür ande, nde kàbulà uboboo a un'sɛŋ a baar, waa kàfuulà naa: « Nà kan'ba ipfɛy amɛ? » \v 31 Alɔŋki ande bàtɛɛnà a nde naa: « Ngye akimanà naa un'sɛŋ a baar wàmukabàbääbà, wɛɛ ngye afuulà naa: "Nà kàman'ba?" » \v 32 Wɛɛ nde kàleerà umbil ande ntɔn muyöb naa un'kaar nà kan'kyer abà. \v 33 Apan, abà kàyöb un'kaar awun ndaa yun'yeel, unsà bɔɔmà anà matɛɛr, nde kàyàbwà kà in'kɔl a Yɛsu, waa kàtɛn a nde ndandaa yanswà. \v 34 Yɛsu kàtɛn a nde naa: « Mangwa, làkwikilà angye làmatswà mɔ̈ɔ̈. Kyen a duu, wɛy naa ngye akɔɔrà unsà ukyal angye. » \p \v 35 Nde kàkäl aŋàtàmay anki muyääm, umpal bàyi baar bàfü ndwà a mfum a ndwà a nköŋ a Ayudà, waa bàtɛn naa: « Mwan angye wà un'kaar kan'kwà. Ntɔn nkye mufàtwääl Un'lɔɔŋ nkwom? » \v 36 Wɛɛ Yɛsu kàsàlab anki ndaa ayi, waa kàtɛn a mfum a ndwà a nköŋ a Ayudà naa: « Twon an'man bɔɔmà, sà làkwikilà mpɛl. » \v 37 Abun, nde kàpɛ anki mbwo akà mbuur mukun'swà, nà Petɔlà, Zyak, anà un'tɔŋ ande Ywan mpɛl. \v 38 Ba ban'kɔlà u ndwà a mfum a ndwà a nköŋ a Ayudà. Yɛsu kan'man baar ban'kal udu udu, bàmulel, bàmusà in'kwɛŋ mbɔɔn. \v 39 Nde kan'bilà, waa kan'tɛn a ba naa: « Ntɔn nkye minii ami anà ilel abi? Mwan kà wàŋàkwà anki, nde wàŋàbɔ̈ɔ̈n. » \v 40 Ba bàkyer un'sɛɛ. Wɛɛ nde kàtwey baar banswà, waa kàwɛl nà taarande anà ngwän a mwan anà baar bàyun'swà. Apan nde kan'bilà u suk kàkäl mwan. \v 41 Nde kan'tà kɔɔ a mwan mpi, waa kan'tɛn a nde naa: « Mwan un'kaar, mɛ amaswaŋ, wiyà! » \v 42 Apan sye, mwan un'kaar waa kàmbarà, waa kàsemà mukyà, - nde kàkäl ayà mbul kwem aŋiyweel. Apan, ba bàkäl unsà ubem mbɔɔn. \v 43 Yɛsu kaswɛŋ a ngwal naa akà mbuur mwɛy ukɔɔn ayöb, waa kàtɛn naa ba bun'pɛ isaa adyà. \c 6 \s1 Baar a Nasàlɛr ban'tɔn musà làkwikilà amu Yɛsu \r (Màt 13.53-58; Luk 4.16-30) \p \v 1 Yɛsu kàlwomà kà ikal akin, waa kan'yà bul ande, alɔŋki ande bàkäl mukun'lab. \v 2 Ilä a saba, nde kàsɛmà mulɔŋ u ndwà a nköŋ a Ayudà. Baar mbɔɔn bàweemà nde bàkäl mubem, waa bàtɛɛnà naa: « Nde indiir abi byan'fà ken? Amà an'yeerà a nkye ifà bun'pɛ, waa an'kɔɔ ande ikakyerà isal a ngwal a ngwal a tub abi? \v 3 Nkye nde kà sharpantye anki, mwan a Màlye, un'tɔŋ a Zyak, anà Yɔsɛ, anà Yude, anà Simɔn? Nkye atɔŋ ande bakaar kà bà anki uboo a bi apà? » Kyakin bàbööl ba kyà ntɔn làkwikilà aba. \v 4 Apan Yɛsu kàtɛɛnà a ba naa: « Ŋangɔɔm bàfun'bɛy nà u bul ande, u mbil ande anà u ndwà ande mpɛl. » \v 5 Nde kàsàkwo anki mukyer akà impà mwɛy kwo, wɛɛ nde kàsi nà an'kɔɔ udu a ndam a aŋatoo, waa kakɔɔr. \v 6 Nde kàbemà ntɔn mpa bàkäl ba anà làkwikilà. \s1 Ntööm atàtwɛb yà alɔŋki kwem aŋiyweel \r (Màt 10.5-15; Luk 9.1-6) \p Ungö apan nde kàyilyaaŋà kan'bul a tsütsü muyilɔŋ. \v 7 Nde kàbel Bàkwem Aŋiyweel, kàsɛmà mukatɔm abɔ̈ɔ̈l abɔ̈ɔ̈l, kapɛ ikɔ̈b udu a an'dweelà an'be, \v 8 waa kaswɛŋ naa: « Twon lan'wal akà undiir mwɛy ntɔn mbwo, nà unsɔk mpɛl. Twon lan'wal isaa adyà, itàkal ngɔɔr, itàkal ngim uboo a un'di, \v 9 wɛɛ làbwäär idyaar, twon lan'bwaar an'kàzak an'mɔ̈ɔ̈l. » \p \v 10 Nde kàfàtɛn a ba naa: « Isàkal naa kà ikal imwɛy, bɛ lan'bilà u ndwà mwɛy, làbwaay paa tii umpal làsàlwomà bɛ kà ikal akin. \v 11 Isàkal naa kà ikal imwɛy bàlawɛl anki, bàlawem anki, làlwomà apan, làkɔɔb un'twà a in'kɔl abɛ. Kya isàkal imbäl ntɔn ba. » \v 12 Alɔŋki bàkyen ba, ba bàkyäänà naa baar bàkyer abuul mpem. \v 13 Ba bàyiböŋà insɔŋà mbɔɔn, bàkiirà aŋatoo mbɔɔn may, waa bakɔɔrà. \s1 Nkweel a Ywan Un'düümà \r (Màt 14.1-2; Luk 9.7-9) \p \v 14 Mfum Ɛlɔdi kàwem naa bàtaa Yɛsu din, ntɔn ikɔb ande kyàtoo làpaan. Baar bàtɛɛnà naa: « Ywan Un'düümà kan'wiyà kukwà! Undiir awun awà nde anà ikɔ̈b mukyer indiir a ngwal a ngwal. » \v 15 Bumwɛy bàtɛɛnà naa: « Nde wà Ɛli. » Bamwey sye naa: « Nde wà ŋangɔɔm asànaa umwɛy uboo a aŋangɔɔm. » \v 16 Mpal kàwem Ɛlɔdi ndaa ayi, nde kàtɛɛnà naa: « Ywan akwà kàtsül mɛ un'tswe, kan'wiyà! » \p \v 17 Abun, Ɛlɔdi kàswɛŋ mukɔr Ywan anà bun'si u bɔlokà, ntɔn kàbääl nde Ɛlɔdyas awà kàkäl un'kyay a un'tɔŋ ande Filipo. \v 18 Ntɔn Ywan kàtɛɛnà a Ɛlɔdi naa: « Mbwo yatɛy ngye muwal un'kyay a un'tɔŋ angye! » \v 19 Undiir awun Ɛlɔdyas kàyiiŋ nde Ywan, waa kàkweenà mukun'dwa. Wɛɛ nde kàsàkwo anki, \v 20 ntɔn Ɛlɔdi kàtiinà Ywan bɔɔmà, abà kàyöb nde naa nde wà mbuur a balàbal anà wà in'kyɛɛl, laa kun'tii nde. Mpal kun'wɛɛmà nde, ya yun'pää mpay mbɔɔn. Wɛɛ nde kàkweenà mukun'wɛm. \v 21 Kyekà, Ɛlɔdyas ipöl aŋàbwaŋ kàmɛn ilä a un'kyɔm a mböör a Ɛlɔdi. Nde awà kàpɛ udyà akà ayɔl ande anà amfum a aŋità ande, anà akà abyääl a Ngalilɛ. \v 22 Mwan a Ɛlɔdyas wà un'kaar waa kàyàkyen. Ɛlɔdi anà baar kàbel nde bàmɛn un'sak mbɔɔn. Mfum kàtɛn a mwan un'kaar naa: « Lɔm undiir wanswà akwen ngye, mɛ in'kyer ayapà wa. » \v 23 Nde kun'dyeel kyän naa: « Undiir wanswà ayàlɔm ngye, mɛ in'kyɛr ayapà, itàkal naa yar a mɛɛn a imfum amɛ. \v 24 Mwan un'kaar kàtoo u ndwà, waa kàtɛn a ngwän naa: « Ininà mɛ in'lɔm? » Nde waa kàfuur naa: « Un'tswe a Ywan Un'düümà. » \v 25 Nde kàfurà agyägyä akà mfum, waa kun'lɔ̈ɔ̈m: « Mɛ in'kwen naa ngye an'pɛ agyägyä udu a làlɔŋà, un'tswe a Ywan Un'düümà! » \v 26 Mfum kàwem ngyɛb. Wɛɛ, ntɔn kyän ande anà baar kàbel nde, nde kàkwen anki utön mukun'pà. \v 27 Apan sye, mfum kàtöm un'seey mwɛy anà nswɛɛŋ mutwal un'tswe a Ywan Un'düümà. Un'seey kàkyen u bɔlokà, waa kàtsül un'tswe a Ywan, \v 28 kàtwääl wa udu a làlɔŋà, waa kàpɛ wa akà mwan un'kaar. Waa mwan un'kaar kàpɛ wa akà ngwän. \v 29 Mpal bàwem alɔŋki a Ywan làsaŋ alan, ba bàyàwal ndom ande, waa bàsi ya kan'dii mwɛy. \s1 Yɛsu kan'dii a abaal nsaab tyeen \r (Màt 14.13-21; Luk 9.10-17; Ywn 6.1-14) \p \v 30 Yàmɛnà naa mpal bàyàfurà antööm, ba bàkɔ̈ŋ apà Yɛsu, ba bun'sam ndaa yanswà bàkyer ba anà bàlɔɔŋà ba. \v 31 Nde kàtɛn a ba naa: « Bɛ bumwɛy, làyi u mpey, làyöör ikye u nsye a ipɔl. » Ntɔn baar mbɔɔn bàkälà muyaa anà mukyeenà, waa ba bàkäl anki itàkal anà taaŋ mudyà. \v 32 Lalan bàkyen ba, ba mpɛl, uboo a bwaar u mpey, u nsye a ipɔl. \v 33 Baar batääl mukyà, bàmbɔɔn laa bayöb ba. Apan, fà an'bul manswà, ba bàkyen ntiin ntiin kà in'kɔl, waa bàfweel kà ikal bàkwen ba mukyà. \p \v 34 Umpal katoo Yɛsu u bwaar, nde kàmɛn un'sɛŋ a baar mbɔɔn, ngyɛb waa yun'wɛl ntɔn ba, ntɔn ba bàkäl asànaa in'kɔk myakɔɔn aleer, waa kàsɛmà mukalɔŋ indiir mbɔɔn. \v 35 Taaŋ làkyen mbɔɔn, alɔŋki bàsin apà Yɛsu, waa bàtɛn a nde naa: « Ikal ki kyà ipɔl, taaŋ sye lan'kyà mbɔɔn. \v 36 Afuur baar bà, ba bàkyà u bitsuŋ a ndwà anà an'bul a tsütsü mukàsom isaa adyà. » \v 37 Wɛɛ nde kafuur naa: « Lapɛ udyà bɛ ŋakwo! » Ba bàtɛn a nde naa: « Nkye bi ikàsom mampà a itɛr a ngim nkam yweel ntɔn bi ipɛ ba udyà? » \v 38 Nde waa utɛn a ba naa: « Mampà an'kwe bɛ làwe amà? Kàlaler! » Ungö muler, ba ban'tɛn naa: « An'tyeen, anà nsö yweel. » \v 39 Apan, nde kaswɛŋ naa ba bàsi baar banswà unsà an'kab bàŋàbwaay udu a un'lɛŋ un'bu. \v 40 Baar bàbwaay unsà in'lwaaŋ a nkam anà myà an'kwem an'tyeen. \v 41 Yɛsu kàwɛl mampà man'tyeen anà nsö yàyweel, nde kàler u du, kàsaak ma, kàtsül ma, waa kàpɛ akalɔŋki ntɔn mukääb baar banswà. \v 42 Ba banswà bàdi, waa bàyüür. \v 43 Ba bàsyen in'lwaŋ kwem aŋiyweel myàŋàyɔl a itiir a mampà anà byà nsö byàsäl. \v 44 Baar bàdi mampà bàkäl abaal nsaab tyeen. \s1 Yɛsu kan'kyà udu a ɛwà \r (Màt 14.22-33; Ywn 6.15-21) \p \v 45 Apan sye, Yɛsu kàswɛŋ alɔŋki ande mubilà u bwaar anà mufweel kusà a nde, u sim a ɛwà lumwɛy, u ntsü a Bɛtesayidà, umpal nde ŋakwo usàpay nde un'sɛŋ a baar. \v 46 Ungö mupay ba, nde kàbeenà u mɔŋ mukàyamà. \v 47 Làsisye, bwaar làkäl lan'tol uboboo a ɛwà, nde kàsàkal nde mpɛl u mɛɛn. \v 48 Muman naa alɔŋki ande bàmunwan a ngwal muluk nkay ntɔn un'pöb kàyee lisà, tsütsü a taaŋtyà, nde kan'yà mper akà ba wàmuyikyà udu a ɛwà, waa kàlasoonà. \v 49 Mpal bun'mɛn ba wàmuyikyà udu a ɛwà, ba bàsi naa bwo kàkäl, waa bàsi in'kwɛŋ. \v 50 Ntɔn ba banswà bàkyer un'man, lingyoomà waa lawɛl. Wɛɛ apan, nde kàyäm anà ba, waa kàtɛn a ba naa: « Làwɛl ibaal! Wà mɛ, twon lan'man bɔɔmà! » \v 51 Apan, nde kàbilà u bwaar apà ba, un'pöb waa kànye. Uboo a ba ŋakwo, ba bàbemà mbɔɔn. \v 52 Kutɛn aŋàbwaŋ, ba bàsàyöb anki mbuul a impà a mampà, ntɔn mpem aba yàkäl bwoor. \s1 Yɛsu kan'kɔɔr abɛy u Ngɛnɛsàlɛr \r (Màt 14.34-36) \p \v 53 Ungö a nsaabà, ba bàtɔlà u mɛɛn a Ngɛnɛsàlɛr, waa bàbäm bwaar aba. \v 54 Pa bàtoo ba u bwaar, baar waa bàyöb Yɛsu, \v 55 waa bàkyen ntiin kà itiir a nsi akin kyanswà, waa bàsɛmà mukun'twääl aŋukyal udu a ipɔy kà ikal kyanswà bàweemà ba naa Yɛsu wà kwo. \v 56 Ntsü yanswà kàbilà nde: uboo an'bul itàkal an'bul a kölàköl, itàkal kà itsuŋ a ndwà, baar bàtɔ̈ɔ̈là aŋukyal u làbay, waa bun'bɔ̈ɔ̈nà naa nde kawɛy ba bàbä itàkal làpan a ipfɛy ande mpɛl. Abun baar abà bàtɛɛ kya mpi bàkyer akɔɔrà. \c 7 \s1 In'kɔɔn a andweer \r (Màt 15.1-9) \p \v 1 Amfarisi anà alɔɔŋ a un'kɔɔn amwɛy bàfü Yɛlusàlɛm ban'köŋ apà Yɛsu. \v 2 Ba ban'man naa alɔŋki ande amwɛy bàmudyà anà an'kɔɔ a ŋingyäy, iswaŋà naa ukɔɔn aywɛy ma. \v 3 Ntɔn Amfarisi, itàkal Ayudà banswà, bàfàdyà anki ukɔɔn aywɛy an'kɔɔ ubwaŋàbwaŋ, mulab nkääl a andweer. \v 4 Ba bàsàfà mukàlyaaŋ, ba bàfàdyà anki kusà mutàpöŋ. Ye anà nsyääl asin mbɔɔn yindweer bàfàlab ba: mpööŋ a an'kɔɔb, yà an'buuŋ anà yan'lɔŋà. \p \v 5 Amfarisi anà alɔɔŋ a in'kɔɔn ban'fuul Yɛsu naa: « Ntɔn nkye alɔŋki angye mpa bàfàlab ba in'kɔɔn a andweer, wɛɛ ba bàfàdyà anà an'kɔɔ a ŋingyäy? » \v 6 Nde waa kàtɛn a ba naa: « Yɛsay kàtɛ ngɔɔm aŋàbwaŋ ntɔn bɛ baar a mpem yweel, ntɔn bàsön naa: \q1 "Un'sɛŋ wà mɛ làkoo afan'sà udu a ndem mpɛl, wɛɛ mpem aba yukwɛl anà mɛ." \q1 \v 7 Ngyamàkà bàfan'sà ba yà bunàbun, \q1 ntɔn nsyääl bàfàlɔŋ ba \q1 yan'kyän a baar." \m \v 8 Bɛ nswɛɛŋ a Nzam làfàsà ukɔl, wɛɛ bɛ làfàndäär anà nsyääl a baar. » \p \v 9 Nde kàfàtɛn a ba naa: « Bɛ làfàtɔn ubwaŋàbwaŋ nswɛɛŋ a Nzam ntɔn mukaar nkääl abɛ! \v 10 Ntɔn Mɔsɛ kàtɛn naa: "Sà làkoo akà taaràŋà anà ngwa", sye naa: "Wɛy mbuur ato taarànde anà ngwän, ukyen ukwà." \v 11 Wɛɛ bɛ, bɛ làfàtɛn naa: mbuur usàtɛn a taarànde itàkal a ngwän naa: "Undiir alàwal ngye akà mɛ wà Kɔrban", ikaswaŋà naa "kab in'kyɛɛl", \v 12 bɛ làmun'pà mbwo naa nde ukɔɔn akyer akundiir mwɛy ntɔn taarànde itàkal ntɔn ngwän." \v 13 Lalan, bɛ làfàdwa Ndaa a Nzam ntɔn nkääl a andweer abɛ làfàlɔŋ bɛ. Bɛ làfàkyer sye indiir asin mbɔɔn byà ifà aki. » \s1 Indiir ifàbuul mbuur ŋingyäy \r (Màt 15.10-20) \p \v 14 Ungö apan, Yɛsu kàfàbel un'sɛŋ a baar, waa kàtɛn a ba naa: « Lan'wem bɛ banswà, làyöb naa: \v 15 Akundiir mwɛy tɛy afàfà nsà awafàbilà uboo a mbuur afun'buul wàŋingyäy. Wɛɛ indiir ifàtoo u mbuur ifun'buul wàŋingyäy. » \v 16 [ Kya mbuur mwɛy usàkal anà an'tsü awem, wɛy nde uwem! ] \p \v 17 Umpal kàbilà Yɛsu u ndwà, ukwɛl a un'sɛŋ a baar, alɔŋki ande bun'fuulà ntɔn itim aki. \v 18 Nde kàtɛn a ba naa: « Nkye anà bɛ sye, abun bɛ un'yɛnà watɛy? Nkye bɛ làyöb anki naa undiir mwɛy tɛy afafà nsà anà afàbilà uboo a mbuur ukwe anki mukun'buul wàŋingyäy, \v 19 ntɔn wa ufàbilà anki u mpem ande, wɛɛ kan'bäl ande, ungö wa akyà u nkuràndwà? » Abun nde kàkyäänà naa isaa byanswà byàŋàpɔŋà. \v 20 Nde waa kàtɛn naa: « Ndaa ifafà uboo a mbuur, ya ifun'buul wàŋingyäy. \v 21 Ntɔn an'kyän an'be ifàtoo fà boo, fà mpem a baar: ipasàsɛ, küb, ndwääl a baar, \v 22 intswem, ngyal a in'naaŋ, an'kyän an'be, loor, mɔ̈ɔ̈ a isak isak, intwɛn, mbɛɛy, nsɛɛn a an'pɛy, unsil. \v 23 Indiir ibe abi byanswà byàfàtoo uboo, waa byàfàbuul mbuur wàŋingyäy. » \s1 Làkwikilà a un'kaar ungyey \r (Màt 15.21-28) \p \v 24 Yɛsu kàlwomà nde apan, nde kàkyen itiir a Tir. Nde kàbilà u ndwà mwɛy, nde kàkwen anki naa akà mbuur mwɛy uyɔ̈b. Wɛɛ yàkwe anki naa nde ukäl aŋàyee. \v 25 Yàmɛnà naa un'kaar mwɛy, mwan ande wun'kaar kàkäl anà dweelà a làbe. Pa kàwem nde làsaŋ a Yɛsu, laa kàyi nde, waa kàbü kà in'kɔl ande. \v 26 Un'kaar awà kàkäl ungɛlɛki, un'nsi Fɛnisi u Siri. Nde kàlɔ̈ɔ̈mà akà Yɛsu naa nde uböŋ unsɔŋà unsà mwan ande wun'kaar. \v 27 Yɛsu kàtɛɛnà a nde naa: « Wɛy baan bàtàyuur, kàyubwaŋ anki muwal isaa a baan ntɔn mutɔɔm bya akà bimbwà. » \v 28 Nde wà kun'fuur naa: « Ndandaa, Mwol, itàkal bimbwà, ungyɛl a mɛsà, byàfàdyà mfür a isaa a baan. » \v 29 Apan Yɛsu kàtɛn a nde naa: « Ntɔn ndaa ayi, kyen: unsɔŋà kan'too u mwan angye wun'kaar. » \v 30 Nde kàfura ndwà ande, waa kàmɛn mwan ande wàŋàsilà udu a itäb: unsɔŋà akyàtoo amu nde. \s1 Yɛsu kan'kɔɔr nkiin ikwan'tsü \p \v 31 Yɛsu kàlwomà nde itiir a Tir, nde kàfurà ntsü a ɛwà a Ngalilɛ u mbwo a Sidɔn, waa kàlyaŋ itiir a Dɛkapɔl. \v 32 Baar bun'twääl nkiin mwɛy kàyäämà a mpay, ba bun'bɔ̈ɔ̈n naa nde kun'si kɔɔ. \v 33 Apan, Yɛsu kun'syen ukɔl, ukwel a un'sɛŋ a baar, kun'biil mpin kan'tsü, kàtsül an'te, waa kun'bä u làlem. \v 34 Ungö nde kàsɛn mii u du, kànyääm ikye, waa kàtɛn a nde naa: « Efàfàta! » Ikaswaŋà naa: « Dubà! » \v 35 Kà imbürà, an'tsü ande waa màdubà, làlem ande waa làtsuŋà, waa kàyäämà ubwaŋàbwaŋ. \v 36 Yɛsu kaswɛŋ naa ba bàkɔɔn asam akà mbuur mwɛy. Wɛɛ kàsin aswaŋà nde, ba bàsin apayà làsaŋ. \v 37 Ba bàkäl mubem mbɔɔn, waa bàtɛɛnà naa: « Indiir byanswà nde kan'kyer ubwaŋ! Nde wàmukyer naa ikwan'tsü bàwem, nkiin bàsi ndaa! » \c 8 \s1 Yɛsu kan'dii baar nsaab nà \r (Màt 15.32-39) \p \v 1 Kà ilä abin un'sɛŋ a baar mbɔɔn kàkyer afàköŋ. Wa kàkäl anki anà indiir adyà, Yɛsu kàbel alɔŋki ande, waa kàtɛn a ba naa: \v 2 « Mɛ aman ngyɛb mbɔɔn ntɔn un'sɛŋ a baar wà, ntɔn, le, ŋàbà ilä itär abà ba anà mɛ, wɛɛ ba undiir adyà watɛy. \v 3 Wɛɛ, kya mɛ in'safuur an'bul aba anà ngyal, ba bakyer akàyɔn u mbwo. Bàmbɔɔn uboo aba bàfü kwɛl. » \v 4 Alɔŋki ande bun'fuur naa: « U nsi ipɔl ayi, ntsü nà ban'kwo bi muman undiir adii ba, waa ba bàyuur? » \v 5 Nde kafuul naa: « Bɛ làwe amà mampà an'kwe? » Ba bàtɛn naa: « Nsambwaar ». \v 6 Apan nde kàswɛŋ un'sɛŋ a baar mubwaay u mɛɛn. Ungɔ̈ apan nde kàwɛl mampà nsambwaar, kàfuur an'tɔɔn, kàtsül ma, waa kàpɛ ma akalɔŋki ntɔn ba bàkäb. Ba bàkäb ma akun'sɛŋ a baar wanswà. \v 7 Ba bàkäl sye anà binsö imwɛy. Ungɔ̈ musaak bya, nde kàtɛn naa ba bàkäb bya sye. \v 8 Baar waa bàdi, waa bàyüür. Ba bàsyen in'lwaŋ, in'lwaŋ nsambwaar myà itsü byàsäl. \v 9 Kyekà baar bàkäl isii a nsaab nà. Ungö apan nde wakapay, \v 10 apan sye nde kàbilà u bwaar anà alɔŋki ande, waa bàkyen itiir a Dalmanutà. \s1 Amfarisi ban'lɔm idiim a impà kyan'fà du \r (Màt 16.1-4) \p \v 11 Amfarisi bàyi ba, waa bàsɛmà musà mbaaŋ anà Yɛsu ntɔn mukun'lwab ndaa. Ba bun'lɔ̈ɔ̈m impà kyan'fà du. \v 12 Nde kàŋyäm mbɔɔn unsà an'kyän ande, waa kàtɛn naa: « Ntɔn nkye baar a nkööl ayi bàlɔɔmà ba impà? Ndandaa mɛ alàkyään, baar a nkööl ayi akidiim a impà mwɛy bàsapà anki. » \v 13 Ungö apan kàsawɛy nde, nde kàfàbilà u bwaar, waa kàkyen sim a ɛwà lumwɛy. \s1 Ful a Amfarisi anà là Ɛlɔdi \r (Màt 16.5-12) \p \v 14 Alɔŋki bàkyärà mpiim muwal mampà, waa bàkäl alà làmwɛy mpel u bwaar. \v 15 Yɛsu kaswɛŋ naa: « Le, làkäl kigyɛɛŋ ntɔn ful a Amfarisi anà là Ɛlɔdi. » \v 16 Ba bàsyeelà mbaaŋ ba a ba ntɔn ba bàkäl anki anà mampà. \v 17 Yɛsu kàmɛn nde abun, waa kàtɛn a ba naa: « Ntɔn nkye làsyeelà bɛ mbaaŋ ntɔn lan'kɔɔn bɛ mampà? Nkye bɛ ŋàtàwal anki un'yɛnà, waa bɛ mpa làyöbà? Nkye mpem abɛ yàŋàbwà bwoor? \v 18 Bɛ làwe anà mii, nkye bɛ làkamanà anki? Bɛ làwe anà an'tsü, nkye bɛ làkawɛɛmà anki? Nkye bɛ làfàkayöbà anki: \v 19 mpal kàtsül mɛ mampà an'tyeen ntɔn abaal nsaab tyeen, in'lwaŋ aŋàyɔl a itsü in'kwe bɛ làsyen? » Ba bàtɛn a nde naa: « Kwɛm aŋiyweel. » \v 20 « Wɛɛ mpal kàtsül mɛ mampà nsambwaar ntɔn abaal nsaab nà, in'lwaŋ in'kwe myàŋàyɔl a itsü bɛ làsyen? » Ba waa bàtɛn naa: « Nsambwaar. » \v 21 Nde waa kàtɛn a ba naa: « Nkye bɛ ŋàtàyöb anki? » \v 22 Ba ban'tol Bɛtesayidà. Waa bun'twääl ikwàmii mwɛy, bun'bɔ̈ɔ̈n naa nde kun'bä. \v 23 Nde kàtɛ ikwàmii mpi u kɔɔ, waa kun'twey u nsà a bul. Nde kun'fül an'te u mii, kun'si an'kɔɔ, waa kun'fuulà naa: « Nkye ngye akimanà undiir? » \v 24 Nde kun'duub mii, waa kàtɛɛnà naa: « Mɛ in'täälà baar, mɛ ba amanà asànaa in'te, wɛɛ ba bàmuyikyà. » \v 25 Apan Yɛsu kàfun'sà an'kɔɔ udu a mii. Baal awà waa kàmɛn ubwaŋàbwaŋ. Nde kàkyer akɔrà, waa kamɛnà indiir byanswà umwɛy umwɛy. \v 26 Lalan Yɛsu kun'fuur nde ndwà ande, waa kun'kyään naa: « Twon an'bilà akikikye uboo a bul. » \s1 Petɔlà kan'tɛn naa Yɛsu wà Klistɔ \r (Màt 16.13-20; Luk 9.18-21) \p \v 27 Yɛsu kàkyen anà alɔŋki ande u ntsü an'bul a tsütsü anà Sɛzarɛ a Filipo. U mbwo, nde kàfuul alɔŋki ande naa: « Baar bàfàtɛn naa mɛ in'wà nà? » \v 28 Ba waa bun'fuur naa: « Ywan Un'düümà, bumwɛy, Ɛli, bumwɛy naa umwɛy uboo a aŋangɔɔm. » \v 29 Nde waa ufàfuul: « Wɛɛ bɛ ŋakwo làtɛn naa mɛ in'wà nà? » Petɔlà waa ufuur: « Ngye awà Klistɔ. » \v 30 Yɛsu kaswɛŋ a ngwal naa ba bàkɔɔn ayäm akà mbuur mwɛy ntɔn nde. \s1 Yɛsu kan'kyään nkweel anà ngwiiyà ande \r (Màt 16.21-23; Luk 9.22) \p \v 31 Apan, nde kàsɛmà mukalɔŋ naa: « Mwan a mbuur akyer aman mpay mbɔɔn. Andwer, amfum a angaŋ anà alɔɔŋ a in'kɔɔn bàkyer un'tɔn, bàkyer un'dwa, waa ungö ilä itär nde akyer awiyà. » \v 32 Ndaa ayi nde kàtɛɛnà kimii imii. Apan Petɔlà kun'naan ukɔl, waa kàsɛmà mukun'ŋän. \v 33 Wɛɛ nde waa kàbulà, kàler alɔŋki ande, kàŋän Petɔlà, waa kàtɛn naa: « Satanà, kyen ungö a mɛ! Ntɔn ngye akayweerà anki indiir a Nzam, wɛɛ indiir a baar. » \p \v 34 Ungö nde kàbel un'sɛŋ a baar anà alɔŋki ande, waa kàtɛn a ba naa: « Isàkal naa mbuur akwen mukan'lab, wɛy nde ukɔɔb ndür ande, usɛɛn kulunsi ande, waa kan'lab. \v 35 Ntɔn mbuur usàkwen mutii mɔ̈ɔ̈ ande, wa asàkyà bwà, wɛɛ mbuur usàpiy mɔ̈ɔ̈ ande ntɔn mɛ anà làsaŋ aŋàbwaŋ, nde asàtswà wa. \v 36 Bweel nà mbuur kan'kwo muwal uman naa nde kan'wal mɛɛn manswà, wɛɛ mɔ̈ɔ̈ ande ukyà bwà? \v 37 Abun, ininà mbuur kan'kwo mupà ntɔn musɔɔm mɔ̈ɔ̈ ande? \v 38 Ntɔn mbuur usàwem mɛ nswɛn anà ndaa amɛ uboo a nkööl ayi yinswem anà yube, Mwan a mbuur sye asun'wem nswɛn mpal usàyà nde unsà làkoo a Taarànde, anà akyeey in'kyɛɛl. » \c 9 \p \v 1 Yɛsu kàfàtɛn a ba naa: « Ndandaa mɛ alàkyään, amwɛy uboo a baar bà pà, bàsàkwà anki kusà muman Imwol a Nzam kyàmuyiyà anà ngwal. » \s1 Ngyoolà a Yɛsu \r (Màt 17.1-9; Luk 9.28-36) \p \v 2 Ungö ilä isyaam, Yɛsu kàwɛl Petɔlà, Zyak anà Ywan, waa kasyen u mpey udu a mɔŋ a bwɛlàbwɛl. Nde kàyoolà ifà u mii a ba, \v 3 ipfɛy ande byàbulà byà tsɛk tsɛk, anà pɛɛl làmwɛy mpa kan'kwo akà un'yiir mwɛy mutwey. \v 4 Ɛli kàyàmɛnà anà Mɔsɛ akà ba. Ba bàkayäämà a Yɛsu. \v 5 Petɔlà kàtɛn a Yɛsu naa: « Un'lɔɔŋ, yubwaŋ naa bi ikäl apà. Wɛy bi imbaar ntɛn, ntɛn tär: mwɛy ntɔn ngye, mwɛy ntɔn Mɔsɛ, mwɛy ntɔn Ɛli. » \v 6 Nde kàyöb anki naa nde nkye utɛɛnà, ntɔn matɛɛr màkyer awal. \v 7 Un'böŋ mwey kàyafwee wa, ndaa mwɛy yàtoo uboo un'böŋ awà naa: « Awà wà Mwan amɛ wà nkween. Lun'wem! » \v 8 Ungö apan, bàler ba umbil aba, ba bàsàman anki akà mbuur mwɛy, Yɛsu mpɛl anà ba. \v 9 Umpal bàyàtyà ba u mɔŋ, nde katsüŋ mukyään itàkal akà mbuur mwɛy ndaa bàmɛn ba, tii mpal usàwiyà Mwan a mbuur uboo a akü. \v 10 Ba bàkyer akaar nswɛɛŋ ayi, wɛɛ ba bàfuulà ba a ba naa: « Ikaswaŋà aben "ngwiiyà uboo a akü"? » \p \v 11 Apan ba bun'fuul naa: « Ntɔn nkye alɔɔŋ a in'kɔɔn bàfàtɛn ba naa: "Ɛli akyer atwab atàyà"? » \v 12 Nde kàtɛn a ba naa: « Yabwɛy naa Ɛli atàyà muyàfuur indiir byanswà u mbwo. Wɛɛ ntɔn nkye bàsön ba ntɔn Mwan a mbuur naa nde akyɛr aman mpay mbɔɔn, bun'wal asànaa undiir a bunàbun? \v 13 Wɛɛ mɛ alàkyään naa Ɛli kàkyàyà, baar bun'kyer ndaa yanswà bàkwen ba, asànaa bàsön ya ntɔn nde. » \s1 Yɛsu kan'kɔɔr mwan kàkäl anà dweelà a làbe \r (Màt 17.14-21; Luk 9.37-43) \p \v 14 Mpal bàyafurà ba akà alɔŋki, ba bàmɛn un'sɛŋ a baar mbɔɔn apà ba anà alɔɔŋ a in'kɔɔn bàmusyeelà mbaaŋ anà ba. \v 15 Pa kàmɛn wa Yɛsu, un'sɛŋ a baar wanswà laa kàbamà wa, waa kàkyeenà ntiin mukun'pà mbɔr. \v 16 Nde waa kafuul naa: « Ininà bɛ làsyeelà mbaaŋ anà ba? » \v 17 Baal mwɛy uboo a un'sɛŋ a baar kun'fuur naa: « Un'lɔɔŋ, mɛ amatwääl mwan amɛ wàbaal: nde we anà dweelà a nkiin. \v 18 Ikal kyanswà lun'kaar la, la lun'bwiy u mɛɛn, mwan ugyɔrà an'te, laa ukwoor nde an'din ande, waa ubwà un'sey. Mɛ an'tɛn a alɔŋki angye naa ba bàböŋ la, wɛɛ ba bàsàkal anki anà ngwal. » \v 19 Nde waa utɛn a ba naa: « Nkööl ikɔ̈ɔ̈n làkwikilà, tii nkye taaŋ mɛ insàkal anà bɛ? Tii mpal nà mɛ in'sàkaŋ mpem ntɔn bɛ? Lan'twääl awà. » \v 20 Ba waa bun'twääl. Umpal làmɛn dweelà a làbe Yɛsu, la làni mwan a ngwal, mwan kàbü u mɛɛn, waa kàyisilà wàmuyigyɔrà an'te. \v 21 Yɛsu kàfuul taarànde naa: « Sɛmà taaŋ nà ya ifun'yeel? » Nde waa kàten naa: « Sɛmà imbɛy ande. \v 22 Mbalà mbɔɔn la làfun'tɔɔm u mbaa anà kan'dà ntɔn mukun'dwa. Wɛɛ, isàkal naa ngye an'kwo mukyer undiir, yà ibay, ntɔn ngyɛb angye akà bi! » \v 23 Yɛsu waa kàtɛn a nde naa: « Isàkal naa ngye an'kwo! ... Indiir byanswà byàŋàkwo akà mbuur awe anà làkwikilà. » \v 24 Apan sye, taar a mwan kàsi un'kwɛŋ naa: « Mɛ an'sà làkwikilà! Mbay ntɔn an'kɔɔn mɛ làkwikilà! » \p \v 25 Yɛsu, abà kàmɛn nde un'sɛŋ a baar wàmuyàkɔ̈ŋ, nde kàswɛŋ dweelà a làbe, waa kàtɛn naa: « Dweelà a nkiin anà ikwan'tsü, mɛ amaswaŋ, too ubɔɔ a mwan wà, twon an'fyefurà! » \v 26 Dweelà làsi in'kwɛŋ, waa lun'ni a ngwal. Mwan kàbulà asànaa wàŋàkwà, lalan bàmbɔɔn bàteenà ba naa: « Nde kan'kwà. » \v 27 Wɛɛ Yɛsu kun'tɛ mpi u kɔɔ, kun'mbaar, nde waa kàmbarà. \v 28 Mpal kàfurà Yɛsu ndwà, alɔŋki ande bun'fuul ukɔl naa: « Wɛɛ bi, ntɔn nkye mpa ikwe bi muböŋ dweelà a làbe alanà? » \v 29 Nde kàtɛn a ba naa: « Dweelà a tub alà làfàtoo u ngyamàkà mpɛl. » \s1 Yɛsu kan'fàkyään nkweel anà ngwiiyà ande. \r (Màt 17.22-23; Luk 9.43-45) \p \v 30 Ba bàlwomà apan, waa bàsoonà Ngalilɛ. Yɛsu kàkwen anki naa baar bàyɔ̈b. \v 31 Ntɔn nde kàlɔɔŋà alɔŋki ande, waa kàtɛɛnà a ba naa: « Mwan a mbuur bàkyer ayun'yälà kàn'kɔɔ a baar, ba bàkyer ayun'dwà, waa ilä itär ungö a ndwääl ande, nde akyer ayàwiyà. » \v 32 Ba bàyöbà anki ndaa ayin, wɛɛ ba bàweemà bɔɔmà mukun'fuul. \s1 Nà awà mbuur a kɔ̈làkɔ̈l? \r (Màt 18.1-5; Luk 9.46-48) \p \v 33 Ba bàkyen Kapɛrnawum. Umpal kàkäl nde u ndwà, Yɛsu kàfuul alɔŋki ande naa: « Ininà bɛ làyisyeelà mbaaŋ u mbwo? » \v 34 Wɛɛ ba bàkäl akul, ntɔn u mbwo, ba bàyisyeelà mbaaŋ ba a ba ntɔn muyöb naa nà awà mbuur a kölàköl. \v 35 Yɛsu kàkyer abwaay, waa kàbel Bàkwen Aŋiyweel, waa kàtɛn a ba naa: « Isàkal naa mbuur akwen mukäl wàtàtwɛb, wɛy nde ukäl wàngöngö anà un'syääl a baar banswà. » \v 36 Apan nde kàwɛl mwan mwɛy, waa kun'si uboboo a ba. Ungö akun'böbà mpi, nde kàtɛn a ba naa: \v 37 « Mbuur awal mwan asànaa wà kikɔb amɛ, nde kan'wal mɛ ŋakwo: mbuur kàman'wal, kà mɛ anki nde kan'wal, wɛ Mbuur kan'töm. » \s1 Mbuur mpa afàkyer bi ube wà anà bi \r (Luk 9.49-50) \p \v 38 Ywan waa kàtɛn a Yɛsu naa: « Un'lɔɔŋ, bi kàmɛn mbuur mwɛy wàmuböŋ an'dweelà an'be kikɔb angye, wɛɛ bi kàleŋ mukun'tsuŋ mukyer abun ntɔn nde bi kàfilabà anki. » \v 39 Wɛɛ Yɛsu kàtɛn naa: « Twon làmutsuŋ, ntɔn kà we anà mbuur anki kan'kwo mukyer impà kà ikɔb amɛ, waa ungö apan nde ufàtɛn ube ntɔn mɛ. \v 40 Abun, mbuur mpa afàtɔn bi wà anà bi. \v 41 Mbuur wanswà asàlapà kɔɔb a an'dà anwà, ntɔn bɛ làbà baar a Klistɔ, mɛ alàkyään ndandaa, bweel ande làsàkyà anki bwà. \s1 Igyɛɛŋ a ngwal \r (Màt 18.6-11; Luk 17.1-2) \p \v 42 « Wɛɛ mbuur wanswà asiinà umwɛy uboo a bibaan ban'sà làkwikilà bà akà mɛ mubwà unsà ube, yan'söön ubwaŋ akà nde naa bun'bäm nkà a kölàköl u bway, waa bun'tɔɔm kà ɛwà. \v 43 Isàkal naa kɔɔ angye làfasyen nkuur unsà ube, tsul la. Ntɔn yan'söön ubwaŋ naa ngye abilà u mɔ̈ɔ̈ kɔɔ làmwɛy, akwànaa ngye mukal amà an'kɔɔ an'mɔ̈ɔ̈l, waa akyà yaaŋ a mbaa mpa làfàdim. [ \v 44 Kwo, "in'swab myàfàkwà anki, mbaa ifàdim anki akà ikikye." ] \v 45 Isàkal naa làkɔl angye làfasyen nkuur unsà ube, tsul la. Ntɔn yan'söön ubwaŋ naa ngye abilà u mɔ̈ɔ̈ anà too, akwànaa ngye mukal amyà in'kɔl myeel, waa akyà yaaŋ a mbaa. [ \v 46 Kwo, "in'swab myàfàkwà anki, mbaa ifàdim anki akà ikikye." ] \v 47 Isàkal naa dii angye làfasyen nkuur unsà ube, kwol la. Ntɔn yan'söön ubwaŋ naa ngye abilà imwol a Nzam anà dii làmwɛy, akwànaa ngye mukal amyà mii myeel, waa batɔɔm u yaaŋ a mbaa. \q \v 48 Kwo, in'swab myàfàkwà anki, mbaa ifàdim anki akà ikikye. \p \v 49 « Abun, mbuur wanswà asàlyaŋ u mbaa, asàwal muŋ ntɔn mupɔŋà. \p \v 50 « Muŋ wà undiir aŋàbwaŋ, wɛɛ ntsà awa isàwà, bɛ ya làfuur aben? Làkäl anà muŋ uboo abɛ ŋakwo, làkäl unsà duu uboo amwɛy anà bumwɛy. » \c 10 \s1 Yɛsu anà ndwääl a bɔr \r (Màt 19.1-12; Luk 16.18) \p \v 1 Yɛsu kàlwomà nde apan, nde kàkyen itiir a nsi a Yuday, u sim a Yɔrdan lumwɛy. In'sɛŋ a baar myàfàköŋ apà nde, nde kàfalɔɔŋà asànaa nkääl ande. \v 2 Amfarisi bàsin tsütsü apà nde ntɔn mukun'fuul naa : « Nkye mbwo yàmwo baal muböŋ un'kyay ande. » \v 3 Yɛsu kafuur naa: « Ininà Mɔsɛ kàlaswɛŋ? » \v 4 Ba bàtɛn naa: « Mɔsɛ kàpɛ mbwo musɔn ukaan a nkaabà anà muböŋ un'kaar. » \v 5 Yɛsu waa kàtɛn a ba naa: « Yà ntɔn bwoor a mpem abɛ waa nde kàlapɛ nswɛɛŋ ayi. \v 6 Wɛɛ u nsɛmà a nkyeer, Nzam "kakyer baal anà un'kaar". \v 7 "Lalan baal asàwɛy taarànde anà ngwän, waa usàbääb a un'kyay ande, \v 8 waa ba bàbɔ̈ɔ̈l bàsabulà ndür mwɛy. Apan, ba bàfàkal anki abɔ̈ɔ̈l, wɛɛ ndür mwɛy. \v 9 Abun, wɛy mbuur ukɔɔn akaab ayi kàtüüb Nzam." » \v 10 Mpal bàkäl ba u ndwà, alɔŋki bàfun'fuul ntɔn ndaa ayi. \v 11 Nde kàtɛn a ba naa: « Baal usàwɛy un'kyay ande, usàbääl un'kyay asin, nde kan'tà inswem akà wàtàtwɛb. \v 12 Isàkal naa un'kaar kan'wɛy un'dim ande, usàwal wàsin, nde wà un'kaar inswem. » \s1 Yɛsu anà baan \r (Màt 19.13-15; Luk 18.15-17) \p \v 13 Baar bàtwäälà baan ntɔn nde kabä, wɛɛ alɔŋki bàŋän ba. \v 14 Mpal kàmɛn nde abun, Yɛsu kàmɛn ube, waa kàtɛn a ba naa: « Làwɛy baan bàyi akà mɛ! Twon làmatsuŋ, ntɔn Imwol a Nzam kye a baar abà asànaa ba. \v 15 Ndandaa mɛ alàkyään, mbuur mpà awal Imwol a Nzam asànaa mwan, nde kya usàbilà anki. » \v 16 Ungö, nde kàbööbà baan, waa kasi an'kɔɔ ntɔn mukasaak. \s1 Ŋun'naaŋ \r (Màt 19.16-30; Luk 18.18-30) \p \v 17 Mpal kàkäl Yɛsu mukyà, mbuur mwɛy kàyi u ntiin, waa kàbü an'köm kusà ande, waa kun'fuul naa: « Un'lɔɔŋ aŋàbwaŋ, mɛ in'kyer aben muwal bweel a mɔ̈ɔ̈ a mbul a in'tye? » \v 18 Yɛsu kàtɛn a nde naa: « Ntɔn nkye aman'bel ngye aŋàbwaŋ? Akà mbuur mwɛy wàŋàbwaŋ watɛy isàkal naa kà Nzam mpɛl anki. \v 19 Ngye akiyöb in'kɔɔn: "Twon an'dwà, twon an'tà inswem, twon an'yib, twon an'tà imbäl a loor, twon an'kyer mbuur ube, sà làkoo akà taaràŋà anà ngwa." » \v 20 Mbuur waa kun'fuur naa: « Un'lɔɔŋ, ayin yanswà mɛ in'kyer afàlab sɛmà imbɛy amɛ. » \v 21 Yɛsu kun'ler nde, waa kun'kwen, waa kàtɛn a nde naa: « Undiir mwɛy mpɛl kàmakɔ̈ɔ̈n: kyen, yälà indiir angye byanswà, pà ngim ya akà aŋàlàmbwà, waa ngye asàwal un'naaŋ u du. Ungö apan, yan'läb. » \v 22 Wɛɛ u ndaa ayi, nde kàbü mpye, waa kàkyen u ngyɛb mbɔɔn. Ntɔn nde kàkäl anà indiir mbɔɔn. \p \v 23 Yɛsu kàler umbil ande, waa kàtɛn a alɔŋki ande naa: « Yà mpay mbɔɔn akà aŋin'naaŋ mubilà kà Imwol a Nzam! » \v 24 Alɔŋki bàmɛn mpay ntɔn ndaa ande. Wɛɛ Yɛsu kàfàtɛn a ba naa: « Baan amɛ, yà mpay mbɔɔn mubilà kà Imwol a Nzam! \v 25 Mpay yatɛy mbɔɔn akà mpoonà mubilà u mun a nsway akwànaa ŋun'naaŋ mubilà kà Imwol a Nzam. » \v 26 Ba bakyer abem mbɔɔn, waa bàtɛɛnà ba a ba naa: « Abun, nà kan'kwo muwà mɔ̈ɔ̈? » \v 27 Yɛsu kaler, waa kàtɛn naa: « Ya ikwe anki akà baar, wɛɛ akà Nzam yanswà ikyer afàkwo. » \v 28 Petɔlà kàsɛmà mutɛn a nde naa: « Le bi, bi kàkyàwɛy indiir byanswà ntɔn mulab ngye. » \v 29 Yɛsu waa kàtɛn a nde naa: « Ndandaa mɛ alàkyään, isàkal naa mbuur an'sàwɛy ndwà, atɔŋ abaal, atɔŋ akaar, ngwän, taarànde, baan, an'ywaŋ ntɔn mɛ anà ntɔn Làsaŋ Aŋàbwaŋ, \v 30 nde asàwal mbalà nkam aŋàsöönà u paŋà alà, ndwà, atɔŋ abaal, atɔŋ akaar, ngwän, baan, an'ywaŋ, - anà nkwaaŋ - anà u paŋà làyà, mɔ̈ɔ̈ a mbul a in'tye. \v 31 Lalan, bàtàtwɛb mbɔɔn bàsàkal bàngöngö, bàngöngö bàsàkal bàtàtwɛb. » \s1 Yɛsu kan'kyään nkweel anà ngwiiyà ande mbalà yàtär \r (Màt 20.17-19; Luk 18.31-34) \p \v 32 Ba bàkäl u mbwo mubeenà Yɛlusàlɛm. Yɛsu kàyikyeenà kusà a ba. Ba bàkäl mutɛɛr, baar bàyun'labà bàkal u bɔɔmà. Apan nde kàfàwal Bàkwem Aŋiyweel anà nde, waa kàsɛmà mukakyään ndaa ayà ikun'bweel: \v 33 « Le, bi iwàmubeenà Yɛlusàlɛm, akun Mwan a mbuur bàkyer akun'yälà akà amfum angaŋ anà akà alɔɔŋ a in'kɔɔn. Ba bàkun'tsüül mbar a ukwà, waa bàkun'yälà kan'kɔɔ a baar mpa abà Ayudà, \v 34 bàkyer akun'sɛ, bàkyer akun'tsul an'te, bàkyer akun'kam an'füm anà bàkyer akun'dwa, wɛɛ ungö a ilä itär, nde akyer asàwiyà. » \s1 Ndɔ̈ɔ̈m a Zyak anà Ywan \r (Màt 20.20-28) \p \v 35 Apan, Zyak anà Ywan, baan a Zebeday, bàkyen tsütsü apà Yɛsu, waa bàtɛn a nde naa: « Un'lɔɔŋ, bi ikwen naa ngye akyer ntɔn bi undiir kalɔ̈ɔ̈m bi. » \v 36 Nde waa kàtɛn a ba naa: « Ininà bɛ làkwen naa mɛ in'kyer ntɔn bɛ? » \v 37 Ba bun'fuur naa: « Ipɛ mbwo bi mubwaay u làkoo angye, umwɛy u kɔɔ angye là ibaal, wumwɛy u kɔɔ angye là ikaar. » \v 38 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Bɛ làyöbà anki undiir làlɔɔmà bɛ. Nkye bɛ làn'kwo munwà kɔɔb a mpay in'yànwà mɛ, itàkal naa muwal ndüümà ayin'yàwal mɛ? » \v 39 Ba bàtɛn a nde naa: « Bi kan'kwo. » Yɛsu waa kàtɛn a ba naa: « Kɔɔb in'yànwà mɛ, bɛ làkyer ayànwà la, ndüümà in'wal mɛ, bɛ làkyer ayàwal ya. \v 40 Wɛɛ mubwaay u kɔɔ amɛ là ibaal itàkal là ikaar, kà mɛ anki an'kwo mupà: ikal abi byà ntɔn baar kàlɔ̈ɔ̈n Nzam bya. » \p \v 41 Bàkwen bumwɛy bàwem ba ndaa ayin, ba bàmɛn Zyak anà Ywan ube. \v 42 Apan Yɛsu kabel, waa kàtɛn a ba naa: « Bɛ, bɛ làkyàyöb naa baar bàfàmɛnà asànaa amfum a in'sɛŋ bàfasà ungyɛl a in'kɔl aba, baar an'köl an'köl bàfàswaŋ ba ikɔ̈b aba. \v 43 Ya ikwe anki mukal abwɛy uboo abɛ. Wɛɛ isàkal naa mbuur akwen mukal wàkölàköl uboo abɛ, wɛy nde ukäl un'syääl abɛ, \v 44 mbuur wanswà akwen mukal wàtàtwɛb uboo abɛ, nde akal un'sɔ a baar banswà. \v 45 Lalan Mwan a mbuur kàyi anki ntɔn bun'syääl, wɛɛ nde kàyi ntɔn musyääl anà mupà mɔ̈ɔ̈ ande asànaa nkwiy ntɔn baar mbɔɔn. » \s1 Yɛsu kan'kɔɔr ikwàmii Bartimɛ \r (Màt 20.29-34; Luk 18.35-43) \p \v 46 Ba bàtöl Yɛlikɔ. Umpal kàkäl Yɛsu mutoo u bul alan anà alɔŋki ande anà un'sɛŋ a baar mbɔɔn, ikwàmii Bartimɛ, mwan baal a Timɛ, kàkäl aŋàbwaay ukɔl a mbwo mulɔɔmà. \v 47 Mpal kàwem nde naa awɛy Yɛsu un'nsi Nasàlɛr kàkäl, nde kàsɛmà mukuub in'kwɛŋ: « Mwan a David, Yɛsu, nsyääm! » \v 48 Bàmbɔɔn bun'swɛŋà naa nde ukäl akul, wɛɛ nde kàsöönà mulaal: « Mwan a David, nsyääm! » \v 49 Yɛsu waa kàmbär, waa kàtɛn naa: « Lun'bel! » Ba bàbel ikwàmii, waa bàtɛn a nde naa: « Wal ibaal, mbarà, nde kàmabel. » \v 50 Apàn, nde kàpiy kàzak ande, waa kàmbarà, kàparà ntiin mukyà akà Yɛsu. \v 51 Yɛsu kun'fuul naa: « Ininà ngye akwen mɛ mukyer ntɔn ngye? » Ikwàmii kun'fuur naa: « Un'lɔɔŋ, wɛy mɛ in'fàman! » \v 52 Yɛsu kàtɛn a nde naa: « Kyen, làkwikilà angye làmatswà mɔ̈ɔ̈. » Apan sye nde waa kàfàman, waa kàyilabà Yɛsu u mbwo. \c 11 \s1 Yɛsu kan'bilà u Yɛlusàlɛm \r (Màt 21.1-9; Luk 19.28-40; Ywn 12.12-16) \p \v 1 Mpal bàtɔ̈l ba tsütsü a Yɛlusàlɛm, tsütsü a Bɛtfagɛ anà Bɛtani, mper a mɔŋ a In'te a Ɔlive, Yɛsu kàtöm abööl uboo alɔŋki ande, \v 2 waa kàtɛn a ba naa: « Làkyen u bul lanà kusà a bɛ: Pa làkàbilà bɛ uboo a la, bɛ làkàman mwan a ntsür bàfàbel naa anɛs, udu awa mbuur ŋàtàlaar anki. Làtsuuŋ wa, lan'twääl awà. \v 3 Isàkal naa mbuur kan'tɛn a bɛ naa: "Ntɔn nkye làkyerà bɛ abun?" Lun'fuur naa: "Mwol we anà mfun a wa, waa làgyägyä nde ayàfuur wa apà." » \p \v 4 Apan, ba waa bàkyen, waa bàmɛn mwan anɛ wàŋàbäm u nsà tsütsü a munàmbwo, u balàbal. Ba bàtsuuŋ wa. \v 5 Baar amwɛy bàkäl paa bafuul naa: « Ntɔn nkye làtsuuŋà bɛ mwan anɛ? » \v 6 Ba bafuur asànaa kàtɛn Yɛsu, ba waa bawɛy musyen wa. \v 7 Ba bàsyen mwan anɛ akà Yɛsu, waa bàyeel ipfɛy aba udu a wa, Yɛsu waa kàbwaay udu a wa. \v 8 Baar mbɔɔn bàyeel ipfɛy aba u mbwo, bumwɛy ibwiy a nkay bàtsüülà ba kan'ywaŋ. \v 9 Baar bàyikyeenà kusà anà baar bàyilabà bàkäl muyisà in'kwɛŋ naa: « Ɔsana! Nsaak ikäl akà mbuur ayà kikɔb a Mwol! \v 10 Nsaak ikal kà imwol kyan'yà, imwol a taaràbi David! Ɔsana kà ikal a dudu! » \p \v 11 Yɛsu kàkyen Yɛlusàlɛm, waa kàbilà u ndwà a Nzam. Ungö muler indiir byanswà byàkäl apà nde, taaŋ sye làkäl làŋàkyà, waa kàtoo, kàkyen Bɛtani anà Bàkwem Aŋiyweel. \s1 Yɛsu kan'küül un'te a an'fige \r (Màt 21.18-19) \p \v 12 Taaŋtyà, umpal bàtoo ba u Bɛtani, Yɛsu kàwen ngyal. \v 13 Apan waa kàtääl un'te a an'fige kàkäl anà nkay, nde kàkàler wa naa nkye nde akyàman undiir mwɛy. Wɛɛ mpal kàsin nde tsütsü, nde kàmɛn nkay mpɛl, ntɔn la làkäl anki paŋà a an'fige. \v 14 Lalan kàtɛn nde a wa naa: « Wɛy mbuur mwɛy ukɔɔn asàdyà imbɛŋ angye akà ikikye! » Alɔŋki ande waa bàwem. \s1 Yɛsu kan'böŋ ayääl u ndwà a Nzam \r (Màt 21.12-17; Luk 19.45-48; Ywn 2.13-22) \p \v 15 Ba bàtöl Yɛlusàlɛm. Yɛsu kàbilà u ndwà a Nzam, waa kàsɛmà muböŋ baar bàyäälà anà bàsöömà u ndwà a Nzam: nde kàbuum mɛsà a agyɛɛŋ a ngim anà an'kir a ayääl a nkokà, \v 16 nde kàwɛy anki akà mbuur mwɛy mulyaaŋ anà undiir u ndwà a Nzam. \v 17 Nde kàlɔɔŋà, waa kàtɛɛnà a ba naa: « Nkye bàsön anki naa: "Ndwà amɛ bàsabeelà ndwà a ngyamàkà ntɔn in'sɛŋ myanswà"? Wɛɛ bɛ, bɛ ya làkyàbuul mboo a mbüüb! » \p \v 18 Amfum a angaŋ anà alɔɔŋ a in'kɔɔn bàwem ba ndaa ayin, ba bàleŋà mbwo mukun'dwa. Ntɔn ba bun'weemà bɔɔmà, ntɔn an'lɔɔŋ ande màtü un'sɛŋ a baar. \v 19 Mpal làbü sisye, Yɛsu anà alɔŋki ande waa bàtoo u bul a kölàköl. \s1 Yɛsu anà un'te a an'fige wàŋàyɔm \r (Màt 21.20-22) \p \v 20 Mpal bàkal ba mulyaaŋ u tutu, ba bàmɛn un'te a an'fige wàŋàyɔm tii kà in'swɛy awa. \v 21 Petɔlà kàyɔbà nde, laa kàtɛn nde naa: « Un'lɔɔŋ, ler, un'te a an'fige akwà kàküül ngye kan'yɔm wanswà. » \v 22 Yɛsu kafuur naa: « Làkäl anà làkwikilà akà Nzam. \v 23 Ndandaa mɛ alàkyään, isàkal naa mbuur kan'tɛn a mɔŋ wà naa: "Lwomà apan, kyen kàbü u ngyäl", ukɔɔn asà nkyɛɛr u mpem ande, wɛɛ nde usi làkwikilà naa ndaa kan'tɛn nde ikyer akwo, ya sye laa isàkwo ya ntɔn nde. \v 24 Lalan mɛ alàkyään naa: indiir byanswà làlɔm bɛ unsà ngyamàkà, làkäl anà làkwikilà naa bɛ bya lan'wal, bya byàbɛ. \v 25 Umpal làwà bɛ umbäär u ngyamàkà, isàkal naa bɛ làwe anà nkir a mbuur, lun'dwääl nkul, waa Taaràbɛ awà u du uyàladwääl sye nkul a ibii abɛ. [ \v 26 Wɛɛ bɛ làsàkɔɔn adwääl nkul a ibii, Taaràbɛ awà u du uyàladwääl anki sye nkul a ibii abɛ. ] » \s1 Ikɔ̈b a Yɛsu kyanfà ken? \r (Màt 21.23-27; Luk 20.1-8) \p \v 27 Ba ban'yàfurà Yɛlusàlɛm. Umpal kàkäl Yɛsu muyiyoolà uboo a ndwà a Nzam, amfum a angaŋ, alɔɔŋ a in'kɔɔn anà andweer bàyàsin apà nde, \v 28 waa bàtɛn a nde naa: « Unsà ikɔ̈b nà akyerà ngye indiir abi? Itàkal naa nà kapɛ ikɔ̈b mukyer bya? » \v 29 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Mɛ alàsà mfuul mwɛy mpɛl, lan'fuur, waa mɛ in'yàtɛn a bɛ naa unsà ikɔ̈b nà mɛ in'kyerà indiir abi. \v 30 Nkye ndüümà a Ywan yàfü du lɛɛ akà baar? Lan'fuur! » \v 31 Ba bàyweerà ba a ba naa: « Kya bi isàtɛn naa: "U du", nde ayifuul naa: "Ntɔn nkye mpa lun'si bɛ làkwikilà?" \v 32 Wɛɛ, nkye bi itɛn naa: "Akà baar"...? - Ba bàtiinà un'sɛŋ a baar bɔɔmà, ntɔn ba banswà bàsii naa Ywan kàkäl ŋangɔɔm ndandaa. » \v 33 Lalan bàfuur ba akà Yɛsu naa: « Bi iyöb anki. » Apan Yɛsu waa kàtɛn a ba naa: « Mɛ sye alàkyään anki unsà ikɔ̈b nà mɛ in'kyerà indiir abi. » \c 12 \s1 Itim a baar a isal abe \r (Màt 21.33-46; Luk 20.9-19) \p \v 1 Apan Yɛsu kàsɛmà muyääm a ba unsà nsim naa: « Mbuur mwɛy kàkön ywaŋ a vin. Nde kàdiŋà la a làpaŋ. Nde kàtöŋ ikal mukaam mbɛŋ anà ndwà a ikyɛɛŋ. Ungö apan nde kàpɛ la akà baar musyääl a la, waa kàkyen. \v 2 Utaaŋ mubwo, nde kàtöm un'syääl ande mwɛy akà baar bàfàkyer vin ntɔn muwal akà ba kab a isaa lànde. \v 3 Baar abà bàtɛ un'syääl awà mpi, bun'düb, waa bun'fuur an'kɔɔ ipɔl. \v 4 Nde kàfatööm un'syääl asin. Awà sye, ba bun'düb kun'tswe, waa bun'tö. \v 5 Nde kàtöm wàsin, wawun sye ba bàkyer un'dwà, anà bàsin sye mbɔɔn: bumwɛy bàkyer adüb, bumwɛy bàkyer adwa. \v 6 Nde kàsàsal awà nà mwan ande mwɛy mpɛl wà nkween. Nde kun'töm ungöngö, waa kàtɛn naa: "Ba bàyàkàkömà mwan amɛ." \v 7 Wɛɛ baar bàfàkyer vin bàtɛn ba a ba naa: "Le ikyee ande. Làyi bi kun'dwä, waa ywaŋ làyàkal làbi!" \v 8 Apan, ba bun'tɛ mpi, bun'dwä, waa bun'tɔɔm unsà a ywaŋ a vin. » \p \v 9 « Apan ŋàywaŋ asàkyer aben? Nde akyer asàyà, akyɛr asàswaŋ baar mukadwa, waa usàpà ywaŋ akà baar asin. \v 10 Nkye bɛ làtäŋ anki itiir a ndaa ki uboo a Ndaa Aŋàsɔn: \q1 "Nkɔŋ bàpiy atööŋ, \q1 yàkyàbulà nkɔŋ a twɛrà. \q1 \v 11 Ayi ndaa yàfü akà Mwol: \q1 ya yà ndaa ubem u mii a bi!" » \p \v 12 Ba bàleŋà ipöl mukun'kɔr, wɛɛ ba bàtiinà un'seŋ bɔɔmà. Ba bàkyer ayɔ̈b naa nde nsim ayi kàtɛ ntɔn ba. Apan ba bàsun'wɛy, waa bàkyen. \s1 Itɛr bàfür akà Sɛzar \r (Màt 22.15-22; Luk 20.20-26) \p \v 13 Ungö apan, ba bun'tööm Amfarisi amwɛy anà baar a Ɛlɔdi ntɔn ba bun'lwɛb ndaa u mbwo a ntɛɛn ande ŋakwo. \v 14 Ba bàyàtɛn a nde naa: « Un'lɔɔŋ, bi ikyàyöb naa ngye awà swalaa anà ngye afàlab anki ukwen a mbuur mwɛy: ngye afàler anki ntabwey a baar, wɛɛ ngye afàlɔŋ mbwo a Nzam unsà ndandaa. Nkye bàkyàpà mbwo, lɛɛ tɛy, mufur itɛr akà Sɛzar? Nkye bi ikyer afur lɛɛ ifur anki? » \v 15 Wɛɛ nde, abà kàyöb nde mpem yweel aba, nde kàtɛn a ba naa: « Ntɔn nkye làman'lwab bɛ? Lan'twääl itɛr a ngim, mɛ in'kwen muman kya. » \v 16 Ba bun'twääl imwɛy. Yɛsu waa kafuul naa: « Ntabwey anà ikɔb ki udu akya byà nà? » Ba bàfuur naa: « Byà Sɛzar. » \v 17 Yɛsu waa kàtɛn a ba naa: « Làpɛ indiir a Sɛzar akà Sɛzar, indiir a Nzam akà Nzam. » Ba bàkyer abemà ntɔn nde. \s1 Ngwiiyà a akü \r (Màt 22.23-33; Luk 20.27-40) \p \v 18 Asadusu amwɛy ban'yà akà Yɛsu. Baar abà bàfàtɛn naa akü bàfàwiyà anki. Ba bun'fuulà abà: \v 19 « Un'lɔɔŋ, Mɔsɛ kàsɔn abà ntɔn bi: "Isàkal naa baal mwɛy un'tɔŋ ande kan'kwà, kan'sàwɛy un'kaar, ukɔɔn awɛy baan, wɛy nde ubääl un'kweel un'dim awà ntɔn mupà un'tɔŋ ande mbɛŋ." \v 20 Bàkäl anà atɔŋ nsambwaar. Wàtàtwɛb kàkyer abääl, waa kàkü ukɔɔn asàwɛy mwan. \v 21 Wàyweel kàbääl un'kaar awun, waa kàkü ukɔɔn asàwɛy mwan. Wàtär sye abun, \v 22 ba bànsambwaar bàsàwɛy anki akà mwan mwɛy. Ungö a ba bànswà, un'kaar sye waa kàkü. \v 23 U ngwiiyà, mpal bàsàwiyà akü, nde asàkal un'kyay a nà uboo a ba? Ntɔn ba bànsambwaar bàkyer un'bääl! » \v 24 Yɛsu kakyään naa: « Ntɔn bɛ làyöb anki Ndaa Aŋàsɔn, itàkal ngwal a Nzam, waa bɛ lan'diimà mbwo, kabwɛy anki? \v 25 Abun, mpal bàsàwiyà baar uboo a akü, ba bàsàbääl anki akyay, itàkal adim, wɛɛ ba bàsàkal asànaa akyeey u du. \v 26 Ntɔn ngwiiyà a akü, nkye bɛ làtäŋ anki, uboo a un'kaan a Mɔsɛ, unsà nsim a ibwiy a mbaa, ndaa kàtɛn Nzam a nde naa: "Mɛ in'wà Nzam a Abàlam, Nzam a Izak anà Nzam a Yakɔb." \v 27 Nde kà wà Nzam a akü anki, wɛɛ wà baar a mɔ̈ɔ̈. Bɛ làkadiimà mbwo mbɔɔn. » \s1 Un'kɔɔn kan'söön ndöŋ \r (Màt 22.34-40; Luk 10.25-28) \p \v 28 Un'lɔɔŋ a in'kɔɔn mwɛy awà kàwem nsyeel a mbaaŋ aba, kàkyer ayöb naa Yɛsu kafuur ubwaŋ, laa kàsin nde, waa kun'fuul naa: « Un'kɔɔn nà wàtàtwɛb unsà in'kɔɔn myanswà? » \v 29 Yɛsu kàfuur naa: « Wàtàtwɛb awà: "Isàlɛl, wem, Mwol Nzam abi, Mwol wà mwɛy, \v 30 ngye ayàkwen Mwol Nzam angye unsà mpem angye yanswà, unsà mɔ̈ɔ̈ angye wanswà, unsà an'kyän angye manswà anà unsà ngwal angye yanswà." \v 31 Wàyweel awà: "Ngye ayàkwen un'tɔŋ angye asànaa ngye ŋakwo." In'kɔɔn asin myatɛy myasöön ami. » \p \v 32 Un'lɔɔŋ a in'kɔɔn kàfàtɛn naa: « Un'lɔɔŋ, ngye an'tɛn ndandaa: Nde wà nde mpɛl, wàsin watɛy, \v 33 waa, mukun'kwen u mpem ande yanswà, kun'yɛnà ande wanswà, u ngwal ande yanswà, anà mukwen un'tɔŋ ande asànaa nde ŋakwo, yan'söön ibɔɔn byanswà anà an'kab. » \v 34 Yɛsu kàmɛn nde naa nde kan'fuur a un'yɛnà, waa kàtɛn a nde naa: « Ngye kwel watɛy anà Imwol a Nzam. » Ungö apan, akà mbuur mwɛy kàfun'sà anki mfuul. \s1 Klistɔ anà David \r (Màt 22.41-46; Luk 20.41-44) \p \v 35 Apan, Yɛsu kàlɔɔŋà u ndwà a Nzam, waa kàtɛɛnà naa: « Ya ye aben naa alɔɔŋ a in'kɔɔn ban'kwo mutɛn naa Klistɔ wà mwan a David? \v 36 David ŋakwo kàtɛn u ngwal a Dwɛɛl In'kyɛɛl naa: \q1 "Mwol kàtɛn a mwol amɛ naa: \q1 Bwaay u kɔɔ amɛ là ibaal, \q1 tii mpal in'sàsà mɛ ayiiŋ angye u ngyɛl in'kɔl angye." \v 37 David ŋakwo kun'bel Mwol, apan nde mwan ande wà aben? » \p Un'sɛŋ a baar mbɔɔn kun'weemà unsà un'sak. \s1 Yɛsu wàmuswaŋ baar mukal kà igyɛɛŋ ntɔn alɔɔŋ a in'kɔɔn. \r (Màt 23.1-36; Luk 20.45-47) \p \v 38 Unsà an'lɔɔŋ ande, nde kàtɛɛnà naa: « Làkäl kà igyɛɛŋ ntɔn alɔɔŋ a in'kɔɔn: ba bàfàkwen muyilyaaŋ anà mvwɛl, naa bapɛ mbɔr kà ikal a nköŋ, \v 39 bàfàsɔɔl an'kir amà kusà uboo a ndwà a nköŋ a Ayudà anà ikal atàtwɛb kà in'kyɔm. \v 40 Ba bàfàduum indiir a akweel adim, taaŋ nsil alan ba bàfasà ngyamàkà a bwɛlàbwɛl. Nsaŋ aba isàkal yà kölàköl! » \s1 An'kab kàpɛ un'kweel a un'dim wàŋàlàmbwà \r (Luk 21.1-4) \p \v 41 Apan Yɛsu kàbwaay kusà a insak a an'kab, waa kàlerà naa baar bàkàsaa aben ngim uboo a kya. Aŋin'naaŋ bàmbɔɔn bàsye mbɔɔn. \v 42 Un'kweel a un'dim wàŋàlàmbwà waa kàyi, waa kàsi bitɛr a ngim ibyeel, byàsànten. \v 43 Yɛsu kàbel alɔŋki ande, waa kàtɛn a ba naa: « Ndandaa mɛ alàkyään, un'kweel a un'dim wàŋàlàmbwà wà kàn'sà yàŋàsöön baar banswà bàsaa uboo a insak. \v 44 Ntɔn baar banswà ban'pà ngim ikɔ̈ɔ̈n ndöŋ akà ba. Wɛɛ nde, nde kan'wal unsà làmbwà ande ntɔn mupà yinà yanswà kàkäl nde ayà ntɔn mɔ̈ɔ̈ ande. » \c 13 \s1 Yɛsu kàkyään mbwabà a ndwà a Nzam \r (Màt 24.1-2; Luk 21.5-6) \p \v 1 Umpal kàkäl Yɛsu mutoo u ndwà a Nzam, umwɛy uboo a alɔŋki ande kàtɛn a nde naa: « Un'lɔɔŋ, le! In'kul nà myàkölàköl, ndwà nà yàkölàköl! » \v 2 Yɛsu waa kàtɛn a nde naa: « Ngye akimanà ndwà a kölàköl yi! Akà nkɔŋ mwɛy ifàsàsal anki udu a nkɔŋ yumwɛy. Ya yanswà ikyer asàbwabà. » \s1 Ngyɛb anà nkwaaŋ \r (Màt 24.3-14; Luk 21.7-19) \p \v 3 Yɛsu kàkäl aŋàbwaay u mɔŋ a in'te a ɔlive, kusà a ndwà a Nzam. Petɔlà, Zyak, Ywan anà Andrɛ bun'fuulà ukɔl naa: \v 4 « Isam, mpal nà ndaa ayi isàyà, idiim nà isàswaŋ naa indiir abi byanswà ikyer asàkwo. » \p \v 5 Apan, Yɛsu kàsɛmà mutɛn a ba naa: « Làkäl kà igyɛɛŋ, mbuur twon amàlakur. \v 6 Ntɔn baar mbɔɔn bàsàyà kà ikɔb amɛ, waa bàsàtɛn naa: "Wà mɛ", waa ba bàsàkur baar mbɔɔn. \v 7 Mpal làsàwem bɛ làsaŋ a ità anà in'bää a ità, twon lan'man bɔɔmà: yubwaŋ naa bya itàyà, wɛɛ bya kà isàkal ntsüü anki. \v 8 Ntɔn un'sɛŋ mwɛy asànwaan a un'sɛŋ wumwɛy, imwol mwɛy a imwol kyumwɛy, kà ikal imwɛy imwɛy, mɛɛn ikyer asàtɛɛr, ngyal ikyer asàkal. Indiir abi byanswà byà nsɛmà a in'swaŋ. \v 9 Làkäl kà igyɛɛŋ. Bàkyer asàlayälà u mbay a nsaŋ anà u ndwà a nköŋ a Ayudà, basàlakam iki, bɛ làsàkàsà in'lɔn kusà a amfum a itiir a mɛɛn anà kusà a amfum a nsi ntɔn mɛ: kya isàkal imbäl ntɔn ba. \v 10 Ntɔn Làsaŋ Aŋàbwaŋ bàkyer atàkyään la akà in'sɛŋ myanswà. \v 11 Mpal bàsàlasyen ntɔn mukàlayälà, twon lan'kyɛɛr kusà naa bɛ nkye làyàkàtɛn, wɛɛ ya bàsàlapà utaaŋ alan, làtɛn ya. Ntɔn kà bɛ anki làsàtwey mun, wɛɛ Dweelà Inkyɛɛl. \v 12 Un'tɔŋ asàyälà un'tɔŋ ande ntɔn bun'dwä, taa asàyälà mwan ande, baan bàsàbɛy aböör aba, waa bàsatsüül ukwà. \v 13 Baar banswà bàkyer asàlayiiŋ ntɔn ikɔb amɛ. Wɛɛ mbuur asàkaŋ mpem tii u ntsüü, asàwà mɔ̈ɔ̈. \s1 Mpay aŋàdiir \r (Màt 24.15-28; Luk 21.20-24) \p \v 14 « Mpal làsàman bɛ lingyoomà aŋàdiir lan'bwaay kà ikal mpa lan'kwo la mukal, - wɛy mbuur akataŋà uyöb! Apan, wɛy baar bàsàkal u Yuday, bàtiin uboo a myɔŋ, \v 15 wɛy mbuur asàkal udu a mpaan a ndwà, ukɔɔn asàtɔlà ntɔn muwal undiir u ndwà ande, \v 16 wɛy mbuur asàkal u ywaŋ, ukɔɔn afurà ndwà ntɔn mukàwal ipfɛy ande. \v 17 Ngyɛb akà akaar bàsàkal anà an'yöm anà akakaar bàsànüü ilä abin! \v 18 Làyamà naa ndaa ayi ikɔ̈ɔ̈n asàyà u paŋà a làbe! \v 19 Ntɔn, ilä abin isàkal ilä a mpay aŋàdiir mpa aŋàtàman fà nsɛmà a mɛɛn kàkyer Nzam tii papanà, anà ya ifàsàkal anki akà ikikye. \v 20 Yàlàkal naa Mwol ukɔɔn atyey ilä abi, akà mbuur mwɛy mɔ̈ɔ̈ kàlàwà anki. Wɛɛ, ntɔn baar kàsɔ̈ɔ̈l nde, nde kàtyey ilà abi. \v 21 Abun, isàkal naa mbuur kan'tɛn a bɛ naa: "Le, Klistɔ awà kà!" Itàkal naa: "Le, awunà kunà!", twon làmukyey. \v 22 Ntɔn Aklistɔ a loor anà aŋangɔɔm a loor bàkyer asàtoo, waa bàsàkyer idiim anà impà ntɔn mukur, itàkal sye baar aŋàsɔɔl, kya mbwo isàkal. \v 23 Abun bɛ, bɛ làkäl kà igyɛɛŋ! Indiir abi byanswà mɛ kàkyàlaweey kusà. \s1 Ngyeel a Mwan a mbuur \r (Màt 24.29-31; Luk 21.25-28) \p \v 24 « Wɛɛ kà ilä abin, ungö a mpay aŋàdiir ayin, taaŋ làsàbwà làpib, nsöŋ ufàsàpà anki kyɛɛy awa, \v 25 mbwaar isàfà du waa isàbwà, ngwal a du ikyer asàni. \v 26 Apan ba bàsàman Mwan a mbuur wàmuyà uboo a un'böŋ unsà ngwal mbɔɔn anà làkoo. \v 27 Apan nde asàtɔm akyeey anà asàböbà baar kàsɔ̈ɔ̈l nde kà an'twɛrà man'nà, fà nswɛŋ a mɛɛn tii u nswɛŋ a du. \s1 An'lɔɔŋ a un'te a fige \r (Màt 24.32-35; Luk 21.29-33) \p \v 28 « Làyöb lwɛŋ lan'fà uboo a nsim a un'te a fige: an'kɔkà màsàbulà bɔɔlàbɔɔl, nkay isàfulà, bɛ lan'yöb naa un'tye wà tsütsü. \v 29 Asànaa bɛ sye, mpal làsàman bɛ indiir abi byan'yà, làyöb naa Mwan a mbuur wà tsütsü u munàmbwo. \v 30 Ndandaa mɛ alàkyään: nkööl ayi isàlyaŋ anki kusà ndaa ayi yanswà mukwo. \v 31 Du anà mɛɛn màkyer asàlyaaŋ, wɛɛ ndaa amɛ isàlyaaŋ anki akà ikikye. \s1 Nzam mpɛl ayöb ilä a ntsüü \r (Màt 24.36-44) \p \v 32 « Wɛɛ ilä kya itàkal taaŋ la, akà mbuur mwɛy uyöb anki bya, itàkal akyeey a du, itàkal Mwan, akà mbuur mwɛy, nà Taa mpɛl. \v 33 Làkäl kà igyɛɛŋ, làduub mii abɛ, ntɔn bɛ làyöb anki mpal nà ya isàkwo. \v 34 Ya isàkal asànaa mbuur mwɛy kan'kàlyaaŋ: nde an'sàwɛy ndwà ande, an'sàpà ikɔ̈b akà asyääl ande, mbuur mbuur anà isal ande, waa uswaŋ un'kyɛɛŋ a munàmbwo muduub mii. \v 35 Lalan, làduub mii, ntɔn bɛ làyöb anki mpal usàyà nkum a ndwà, làsisye lɛɛ u mpöŋàmpöŋ, u mbeel a nkɔ lɛɛ u tutu, \v 36 manà nde uyà kà imbürà, waa kàlaman bàŋàbɔ̈ɔ̈n. \v 37 Ndaa in'tɛɛnà mɛ yi a bɛ, mɛ in'tɛɛnà a baar banswà: Làduub mii! » \c 14 \s1 Ndiirà ntɔn mudwà Yɛsu \r (Màt 26.1-5; Luk 22.1-2; Ywn 11.45-53) \p \v 1 Byàsäl ilä ibyeel Pak anà un'kyɔm a mampà ikɔ̈ɔ̈n ful mukwo, amfum a angaŋ anà alɔɔŋ a in'kɔɔn bàleŋà impeenà mukɔr Yɛsu, waa bun'dwa. \v 2 Ntɔn ba bàtɛɛnà naa: « Kà uboo a un'kyɔm anki, manà lingyoomà layàbilà uboo a un'sɛŋ. » \s1 Un'kaar mwɛy kan'tsuul Yɛsu may a usɔŋ \r (Màt 26.6-13; Ywn 12.1-8) \p \v 3 Yɛsu kàkäl u Bɛtani u ndwà a Simɔn ŋabay, mpal kàkäl nde u mɛsà mudyà, un'kaar mwɛy kàyi anà làbuuŋ aŋàyɔl a may a usɔŋ a ndandaa màntal mbɔɔn. Nde kàduub la, waa kun'tsüül udu a un'tswe. \v 4 Baar bumwɛy bàkäl paa bàmɛn ube, waa bàtɛɛnà ba a ba naa: « Ntɔn nkye mubi may a usɔŋ amà abà? \v 5 Yàlàbwaŋ naa bàyälà ma màŋàsɔ̈ɔ̈nà nkam tär yà itɛr a ngim, waa bàlàpà aŋàlàmbwà! » Ba bàpɛlà un'kaar awà. \v 6 Wɛɛ Yɛsu kàtɛn naa: « Lun'si a duu. Ntɔn nkye lun'paa bɛ mpay? Nde kan'kyer undiir aŋàbwaŋ akà mɛ. \v 7 Ntɔn aŋàlàmbwà bɛ làbà anà ba taaŋ lanswà, bɛ lan'kwo mukakyer ubwaŋ mpal làkwen bɛ, wɛɛ mɛ, mɛ anà bɛ watɛy taaŋ lanswà. \v 8 Undiir kàkwen nde mukyer, nde kan'kyer wa: kusà nde kan'tsuul ndür amɛ may a usɔŋ ntɔn ndyee aya. \v 9 Ndandaa mɛ alàkyään, ntsü yanswà bàsàpay Làsaŋ Aŋàbwaŋ, u mɛɛn manswà, bàsataa ndaa kan'kyer un'kaar wà ntɔn muyɔbà mɔ̈ɔ̈ ande. » \s1 Yudas akwen muyälà Yɛsu \r (Màt 26.14-16; Luk 22.3-6) \p \v 10 Yudas Iskaryɔt, umwɛy uboo a alɔŋki Kwem Aŋiyweel, kàkyen akà amfum a angaŋ ntɔn mukàyàlà Yɛsu. \v 11 Ba bàkäl kà un'sak ntɔn làsaŋ alan. Ba bàdirà mukun'pà ngim. Apan nde kàleŋà ipöl aŋàbwaŋ mukun'yälà. \s1 Ngyööŋà adyà Pak \r (Màt 26.17-25; Luk 22.7-14; Ywn 13.21-30) \p \v 12 Ilä atàtwɛb kyà mampà ikɔ̈ɔ̈n ful, ilä bàfàdwa in'tö a in'kɔk ntɔn isaa a Pak, alɔŋki a Yɛsu ban'tɛn a nde naa: « Ikal nà ngye akwen bi ikàyilà ntɔn ngye akàdyà Pak? » \v 13 Apan Yɛsu kàtöm alɔŋki ande bɔ̈ɔ̈l, waa kàtɛn a ba naa: « Làkyen u bul a kölàköl, bɛ làkàman baal mwɛy we anà làbuuŋ a an'dà ayàmɛɛn anà bɛ, lun'läb. \v 14 Ikal kyanswà ukàbilà nde, làtɛn akà ŋàndwà naa: "Un'lɔɔŋ kan'tɛn naa: Làken suk in'dyà mɛ Pak anà alɔŋki amɛ?" \v 15 Nde akàlaswaŋ suk a du làkölàköl làŋakwo anà indiir byanswà. Ngiil ntɔn bi, bɛ làkàkyer kwo. » \v 16 Alɔŋki bàkyen ba, bàtɔ̈l ba u bul a kölàköl, ba bàmɛn asànaa kàtɛn nde a ba, waa bàyöŋà Pak. \p \v 17 Mpal làbü sisye, Yɛsu kàyi anà Bàkwem Aŋiyweel. \v 18 Umpal bàkäl ba u mɛsà bàmudyà, nde kàtɛn naa: « Ndandaa mɛ alàkyään, umwɛy uboo a bɛ awàmudyà anà mɛ, akyer ayan'yälà. » \v 19 Alɔŋki bàmɛn ngyɛb mbɔɔn, waa bàsɛmà mukun'fuul umwɛy umwɛy: « Nkye an'kwo ikäl mɛ? » \v 20 Nde kàtɛn a ba naa: « Umwɛy uboo a Bàkwem Aŋiyweel, kan'dümà kɔɔ ande mbwo mwɛy anà mɛ uboo làlɔŋà. \v 21 Ntɔn Mwan a mbuur akyer akyà asànaa bàsön ya ntɔn nde, wɛɛ ngyɛb akà mbuur ban'yälà Mwan a mbuur u mbwo a nde! Yàlàkal ubwaŋ mbɔɔn akà nde naa bàkɔɔn un'bɔr! » \s1 Udyà a in'kyɛɛl \r (Màt 26.26-30; Luk 22.15-20; 1Kɔ 11.23-25) \p \v 22 Utaaŋ adyà, Yɛsu kàwɛl mampà, ungö musaak ma, nde kàtsül ma, waa kapɛ, waa kàtɛn naa: « Làwɛl, ayi yà ndür amɛ. » \v 23 Waa kàwɛl kɔɔb, ungö mufuur an'tɔɔn, nde kapɛ la, waa ba banswà bànü unsà la. \v 24 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Amà an'kil amɛ, an'kil a nkwà màtyaŋà ntɔn bàmbɔɔn. \v 25 Ndandaa mɛ alàkyään: mɛ in'fàsànwà anki akà ikikye vin tii ilä in'sànwà mɛ vin akün kà imwol a Nzam. » \v 26 Ungö mutɔɔl an'diim, ba bàtoo ntɔn mukyà mɔŋ a in'te a Ɔlive. \s1 Yɛsu kan'kyään ntöön a Petɔlà \r (Màt 26.31-35; Luk 22.31-34; Ywn 13.36-38) \p \v 27 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Bɛ, bɛ banswà làkyer asan'kɔɔb, ntɔn bàsön naa: "Mɛ in'sàdwa un'kyɛɛŋ, waa in'kɔk isàtà upay." \v 28 Wɛɛ mɛ, ungö a ngwiiyà, mɛ in'sàfweel kusà a bɛ u Ngalilɛ. » \v 29 Petɔlà kàtɛn a nde naa: « Itàkal naa baar banswà bàmakɔɔb, wɛɛ mɛ, mɛ in'sakɔɔb anki. » \v 30 Yɛsu waa utɛn a nde naa: « Ndandaa mɛ akyään: ŋàbawà, mpib nsil ayi, kusà nkɔɔ mubel mbalà yweel, ngye, ngye ayan'tɔn mbalà tär. » \v 31 Wɛɛ nde, nde kàfàfuur a ngwal: « Mɛ, itàkal naa mɛ in'kyer akwà anà ngye, aay, mɛ ngye in'satɔn tɛy. » Ba banswà bàkäl mun mwɛy wa. \s1 Yɛsu u Ngɛtɛsɛmani \r (Màt 26.36-46; Luk 22.39-46) \p \v 32 Apan ba bàyàkɔlà kà ikal mwɛy bàfàbel naa Ngɛtɛsɛmani, Yɛsu waa kàtɛn a alɔŋki ande naa: « Sàlàbwaay pà, umpal in'kàyamà mɛ. » \v 33 Ungö nde kàsyen Petɔlà, Yakɔb anà Ywan. Apan nde kàsɛmà muwem matɛɛr anà ngyɛb mbɔɔn. \v 34 Nde kàtɛn a ba naa: « Mɔ̈ɔ̈ amɛ wàŋàyɔl a ngyɛb yan'kwo mudwa. Sàlasäl pà, làkyɛŋ. » \v 35 Nde kàkyen u kikwɛl, waa kàbü an'köm, kàyamà naa kya mbwo isàkal, taaŋ alà làlyaaŋ ukwɛl apà nde. \v 36 Nde kàtɛɛnà naa: « Taa, indiir byanswà akà ngye ikyer afàkwo, lwom kɔɔb a mpay aŋàkir là apà mɛ. Itàkal abwɛy, kà ndaa in'kwen mɛ anki, wɛɛ ayan'kwen ngye. » \v 37 Ungö apan nde kan'yà, kan'man ba bàŋàbɔ̈ɔ̈n, waa kan'tɛn a Petɔlà: « Simɔn, ngye an'bɔ̈ɔ̈n? Nkye ngye asàkal anki anà ngwal mukyɛŋ itàkal akà taaŋ làmwɛy? \v 38 Làkyɛŋ, làyamà, ntɔn bɛ làkɔ̈ɔ̈n abwà u ndɛb. Dweelà làŋàyɔl a ngwal, wɛɛ ndür ye anà gyɔ̈ɔ̈là. » \v 39 Nde kàfàkyà u kikwɛl, waa kàyamà wàmufuur ndaa nsil ya. \v 40 Apan, nde kàyi mbalà asin, waa kàfaman bàmubɔ̈ɔ̈n, ntɔn mii aba myàkäl myàŋàbwà buur. Ba waa mpa bàyöb naa bun'fuur aben. \v 41 U mbalà yàtär kan'yà nde, nde kan'tɛn a ba naa: « Làläb mubɔ̈ɔ̈n, làyöör. Yan'wà! Taaŋ lan'kwo: le, Mwan a mbuur bàmuyälà kà an'kɔɔ a baar abe. \v 42 Làmbarà, tsweenà! Làler, mbuur kàman'yälà wà tsütsü. » \s Nköör a Yɛsu \r (Màt 26.47-56; Luk 22.47-53; Ywn 18.3-12) \p \v 43 Umpal kàkäl nde muyäämà, Yudasi, umwɛy uboo a Bàkwem Aŋiyweel, kàyàkɔlà anà iköŋ a baar mbɔɔn bàtöm andweer a angaŋ anà andweer a un'sɛŋ. Ba bàkäl anà an'kɔm anà nköl. \v 44 Mbuur kun'yälà, kapɛ idiim ki: « Mbuur wanswà in'kàböbà mɛ, mbuur wa nde awun. Lun'kör, lun'syen unsà ikyɛɛŋ. » \v 45 Pa kàyàkɔlà nde, nde kàsin apà Yɛsu, waa kàtɛn a nde naa: « Un'lɔɔŋ! » Waa kun'böbà. \v 46 Apan bumwɛy bun'tɛ mpi, waa bun'kör. \v 47 Umwɛy uboo a baar bàkäl paa, kàtwey kɔm, waa kàkäm un'syääl a Mfum a angaŋ, waa kun'tsül tsü. \v 48 Yɛsu kàtɛn a ba naa: « Nkye mɛ in'wà un'dwää baar waa bɛ làyi anà an'kɔm anà nköl ntɔn mukan'kɔr? \v 49 Mɛ kàkäl anà bɛ u ndwà a Nzam ilä byanswà mulɔŋ, bɛ làsan'kɔr anki. Wɛɛ ayi yan'yà ntɔn Ndaa Aŋàsɔn ikwe. » \v 50 Apan ba banswà bàsun'wɛy, waa bàtiin. \v 51 Mwan baal mwɛy wàŋàbwaar làpye làmwɛy mpɛl waa kàyun'labà. Waa bun'kör, \v 52 wɛɛ nde kàsàpiy làpye alan, waa kàtiin wànsàpɔl. \s1 Yɛsu u Làbay a nsaŋ a kölàköl \r (Màt 26.57-68; Luk 22.54-55,63-71; Ywn 18.13-14,19-24) \p \v 53 Ba bàsyen Yɛsu akà mfum a angaŋ, ikal bàköŋ amfum a angaŋ bànswà, andweer anà alɔɔŋ a in'kɔɔn. \v 54 Petɔlà kàyilabà Yɛsu ukwel tii uboo a làpaŋ, u làbay a ndwà a mfum a angaŋ. Nde kàbwaay anà aŋità muywar mbaa. \p \v 55 Kyekà andweer a angaŋ anà Làbay a nsaŋ a kölàköl bàkäl muleŋ imbäl a loor ntɔn Yɛsu ntɔn bun'dwä, wɛɛ ba kya bàmɛnà anki. \v 56 Ntɔn bàmbɔɔn bàtɛɛ imbäl a loor ntɔn nde, wɛɛ bya byàkyeena anki balàbal. \v 57 Baar amwɛy waa bàyàmbarà, waa bàyataa loor ntɔn nde naa: \v 58 « Bi kàwem nde wàmutɛn naa: "Mɛ in'yàbwaab ndwà a Nzam bàtöŋ yi kàn'kɔɔ a baar, wɛɛ ungö a ilä itär mɛ in'yàtɔŋ yàsin mpa bàkyer kan'kɔɔ a baar." » \v 59 Wɛɛ, itàkal abà, imbäl aba kyàkwe anki balàbal. \v 60 Apan Mfum a angaŋ kàmbarà nde uboo a nköŋ, nde kàfuul Yɛsu naa: « Nkye ngye afuur anki akà undiir mwɛy unsà imbäl bàtaa baar bà ntɔn ngye? » \v 61 Wɛɛ Yɛsu kàkäl akul, waa mpa kàfuur akà ikikye. Mfum a angaŋ kun'fuul mbalà asin: « Nkye ngye awà Klistɔ, Mwan a Nzam aŋàsaak? » \v 62 Yɛsu waa kàfuur naa: « Mɛ in'wà nde, bɛ làsàman Mwan a mbuur waŋàbwaay u kɔɔ ibaal a Ŋangwal, wàmuyà uboo in'böŋ a du. » \v 63 Apan, Mfum a angaŋ kàkaam ipfɛy ande, waa kàtɛn naa: « Bi ambäl nkye ifàkyer abà! \v 64 Bɛ lan'wem mbɛɛy. Bɛ lan'tɛn aben? » Ba banswà bun'tsüül mbar a ukwà. \v 65 Bamwɛy uboo a ba bun'tsüülà an'te, bun'fwee ntabwey, bun'kämà iki, waa bàtɛɛnà a nde naa: « Tà ngɔɔm! » Aseey waa bun'yab a mbar. \s1 Petɔlà kan'tɔn Yɛsu \r (Màt 26.69-75; Luk 22.56-62; Ywn 18.15-18,25-27) \p \v 66 Petɔlà kàkäl u ngyɛl uboo a làpaŋ umpal kàyi un'syääl mwɛy wun'kaar wà mfum a angaŋ, \v 67 nde kàmɛn Petɔlà wàmuywar mbaa, nde kun'syebà, waa kàtɛn a nde naa: « Ngye sye, ngye kàkäl anà Yɛsu un'nsi Nasàlɛr. » \v 68 Wɛɛ nde kàkyer atɔn, waa kàtɛn naa: « Mɛ in'yöb anki. Mɛ in'yöb anki naa ngye nkye akwen mutɛn. » Ungö, waa kàtoo u nsà mukyà ikal bàfabilà. [ Apan nkɔɔ waa kàbel. ] \v 69 Un'syääl wun'kaar kun'mɛn nde, waa kàfàtɛn a baar bàkäl paa naa: « Mbuur wà, wà umwɛy uboo a ba! » \v 70 Wɛɛ nde waa kàfàtɔn. Ungö apan, baar bàkäl paa bàfàtɛn a Petɔlà naa: « Ndandaa, ngye awà umwɛy uboo a ba, ntɔn ngye, ngye awà un'nsi Ngalilɛ. » \v 71 Wɛɛ nde kàsɛmà mudyà kyän anà musà in'küül: « Mɛ un'yöb anki mbuur lan'saamà bɛ. » \v 72 Utaaŋ nsil alan, nkɔɔ mwɛy waa kàbel u mbalà yàyweel, apan Petɔlà kàyɔbà ndaa kun'kyään Yɛsu: « Kusà nkɔɔ mutàbel mbalà yweel, ngye ayan'tɔn mbalà tär. » Apan, nde kàtoo u ntiin, waa kàlel. \c 15 \s1 Yɛsu kusà a Pilatu \r (Màt 27.1-2,11-14; Luk 23.1-5; Ywn 18.28-38) \p \v 1 U tutu tutu, amfum a angaŋ bàköŋ anà andweer, anà alɔɔŋ a in'kɔɔn anà Làbay a nsaŋ làkölàköl lanswà. Ba bàbäm Yɛsu in'siŋ, bun'syen anà bun'pɛ akà Pilatu. \v 2 Pilatu waa kun'fuul naa: « Nkye ngye awà mfum a Ayudà? » Yɛsu waa kun'fuur naa: « Ngye ŋàkwo an'tɛn. » \v 3 Amfum a angaŋ bun'füünà indiir mbɔɔn. \v 4 Pilatu kàfun'fuulà naa: « Nkye ngye ndaa afuur anki akà ikikye? Ngye akiweemà indiir mbɔɔn bàfüünà ba ngye! » \v 5 Wɛɛ Yɛsu kàsàfuur anki akà ndaa mwɛy, abun Pilatu waa kàbem. \s1 Yɛsu bàmutsüül mbar a ukwà \r (Màt 27.15-26; Luk 23.13-25; Ywn 18.39-19.16) \p \v 6 Kà un'kyɔm wanswà, Pilatu kàkäl anà nkääl mutsuuŋ mbuur a bɔlokà mwɛy, mbuur kàlɔ̈ɔ̈mà un'sɛŋ. \v 7 Kyekà mbuur mwɛy ikɔb ande Barabas kàkäl u bɔlokà anà aŋàlingyoomà abà bàdwä mbuur umpal làbü lingyoomà. \v 8 Un'sɛŋ a baar kàbeenà, waa kàsɛmà mukun'lɔ̈ɔ̈m naa nde kapɛ asànaa nkääl ande. \v 9 Pilatu kàfuul naa: « Nkye bɛ làkyàkwen mɛ alàwɛɛy mfum a Ayudà? » \v 10 Ntɔn nde kàkyer ayöb naa ba Yɛsu bun'yälà ntɔn un'köl aba. \v 11 Wɛɛ amfum a angaŋ bàsiinà un'sɛŋ ntɔn Pilatu katsuuŋ awà Barabas. \v 12 Pilatu kàfàtɛn a ba naa: « Abun bɛ làkwen naa mɛ nkye in'kyer anà mbuur làfàbel bɛ mfum a Ayudà? » \v 13 Ba bàfàsà in'kwɛŋ: « Un'bɛɛrà u kulunsi! » \v 14 Pilatu kàtɛɛnà a ba naa: « Ube nà nde kàkyer bà? » Wɛɛ ba bàsöönà musà in'kwɛŋ: « Un'bɛɛrà u kulunsi! » \v 15 Pilatu kàkwen mupà un'sɛŋ un'sak, waa katsuuŋ Barabas. Apan nde kàswɛŋ naa bàkäm Yɛsu an'füm, waa kun'yälà ntɔn bun'bɛɛrà u kulunsi. \s1 Aŋità bàmusɛɛ Yɛsu \r (Màt 27.27-31; Ywn 19.2-3) \p \v 16 Aŋità bàsyen Yɛsu uboo a làpaŋ a kuvɛrnɔ̈ɔ̈r u pɛlàtwal, waa bàbel làböl lanswà. \v 17 Ba bun'bwää kàzak a tsöö, waa bun'tɔ̈ɔ̈l mpà a nsyeenà bàtöŋ ba kun'tswe. \v 18 Ba bàsɛmà mukun'pà mbɔr naa: « Mbɔr, mfum a Ayudà! » \v 19 Ba bun'kämà un'bii kun'tswe, bun'tsüülà an'te, anà bàbwee an'köm kusà ande ntɔn mukömà. \v 20 Ungö amukun'sɛɛ, ba bun'lwom kàzak a tsöö, waa bun'fuur ipfɛy ande. Apan ba bun'twey u nsà a bul ntɔn bàkun'bɛɛrà u kulunsi. \s1 Yɛsu bàmun'bɛɛrà u kulunsi \r (Màt 27.32-44; Luk 23.26-43; Ywn 19.17-27) \p \v 21 Mbuur mwɛy, ikɔb ande Simɔn, un'nsi Sirɛn, taar a Alɛksandre anà Rufus, kàfü ndwaŋ, anà kàkäl mulyaaŋ. Aŋità bun'siinà a ngwal musyen kulunsi. \v 22 Ba bàsyen Yɛsu kà ikäl mwɛy ikɔb a kya Ngɔlàngɔta, ikaswaŋà naa: « Ikal a köl a un'tswe. » \v 23 Ba bun'pɛɛ vin aŋàtüüb a dyam, wɛɛ Yɛsu kàtön munwà la. \v 24 Ungö bun'bɛɛrà ba u kulunsi, ba bàkäbà ipfɛy ande, waa bàtɛɛ löb ntɔn muyöb naa mbuur mbuur ininà uwal. \v 25 Ba bun'bɛɛrà u kulunsi u taaŋ làwà làtutu. \v 26 Isin a ndaa bàsön muswaŋ ntsüül a ukwà ande yàkäl abà: « Mfum a Ayudà. » \v 27 Ba bàbɛɛrà sye baar abe abɔ̈ɔ̈l u bikulunsi ukɔl a Yɛsu, mwɛy u kɔɔ ande là ibaal, umwɛy u kɔɔ ande là ikaar. [ \v 28 Apan itiir a Ndaa Aŋàsɔn yi laa kyàkwe kya: « Nde bun'täŋ unsà ulwaŋ a baar abe. » ] \p \v 29 Baar bàlyaaŋà u mbwo bun'töö, bànii in'tswe, waa bàtɛɛnà naa: « Imbye itàkal ngye atàman! Ngye awee naa abwiy ndwà a Nzam, waa afàtɔŋ ya kà ilä itär, \v 30 tswà mɔ̈ɔ̈ angye, ngye ŋankwo, tɔlà u kulunsi! » \v 31 Amfum a angaŋ anà alɔɔŋ a in'kɔɔn bàsɛɛ, ba a ba, waa bàtɛɛnà naa: « Nde kàtsü baar asin mɔ̈ɔ̈, wɛɛ nde ukwe anki mutswà mɔ̈ɔ̈ nde ŋakwo! \v 32 Wɛy Klistɔ, mfum a Isàlɛl utɔlà apanà u kulunsi, waa bi iman, waa bi isà làkwikilà! » Baar bàbɛɛrà u kulunsi mbwo mwɛy anà nde, bun'töö sye. \s1 Nkweel a Yɛsu \p \v 33 U midi làpib làkyer abwà u mɛɛn manswà tii u taaŋ làtär ungö a midi. \v 34 Apan, u taaŋ làtär, Yɛsu kàsi un'kwɛŋ a ngwal: « Ɛlɔyi, Ɛlɔyi, lɛma sabaktani? » Ikaswaŋà naa: « Nzam a mɛ, Nzam a mɛ, ntɔn nkye aman'wɛy ngye? » - \v 35 Bamwɛy uboo a baar bàkäl paa bun'weemà ba, waa bàtɛɛnà naa: « Làwem, nde kan'bel Ɛli! » \v 36 Mbuur mwɛy kàkaamà ntiin, kànwɛmà ikaam a ipfɛy unsà vin a nkyään, nde kàbäm kya u nswɛŋ a un'bii, waa kàsilà kya akà Yɛsu ntɔn nde unü, wàmutɛn naa: « Làdil, bi iler naa nkye Ɛli akyun'tɔɔl u kulunsi! » \v 37 Wɛɛ Yɛsu kàsi un'kwɛŋ a ngwal, waa un'swey kàtoo. \p \v 38 Rido a idwà làkaamà itiir byeel fà du tii u ngyɛl. \v 39 Kaptɛn kàkäl paa kusà a nde, mpal kàmɛn nde naa nde kàkü aben, waa kàtɛn naa: « Ndandaa mbuur wà kàkäl Mwan a Nzam! » \v 40 Bàkäl anà akaar amwɛy sye bàleerà ukwɛl. Uboo a ba, bàkäl Màlye un'nsi Magàdala, Màlye ngwän a Zyak Un'kye, anà Yɔsɛ, anà Salɔmɛ. \v 41 Ba bàkäl akaar bàyun'labà anà bàyun'syäälà mpal kàkäl nde u Ngalilɛ, anà akaar asin mbɔɔn bàbeenà Yɛlusàlɛm anà nde. \s1 Yɛsu bàmusà kà an'dii \r (Màt 27.57-61; Luk 23.50-56; Ywn 19.38-42) \p \v 42 Sisye làkäl aŋàbwà, kya kyàkal ilä ayöŋà, iswaŋà naa ilä kyàfweel saba, \v 43 un'byääl mwɛy wà làbay a nsaŋ, Yɔsɛfi un'nsi Alimatɛ, kàyàkɔlà paa. Nde sye kàfadilà Imwol a Nzam. Nde kàwɛl ibaal mukyà akà Pilatu ntɔn mulɔm ndom a Yɛsu. \v 44 Pilatu kàbem muwem naa nde abwà akwà. Nde kàbel kaptɛn, waa kun'fuul naa nkye nde kàkü itaan. \v 45 Ungö kàyöb nde u mbwo a kaptɛn, nde kàpɛ mbwo akà Yɔsefi muwal ndom. \v 46 Ungö musom làpye a pɛɛl, nde kàtɔɔl ndom u kulunsi, kàläl ya uboo a làpye, kàsi ya kà an'dii bàfuun uboo a nkɔŋ, waa kàbuum nkɔŋ a kölàköl ntɔn mudübà an'dii. \v 47 Màlye un'nsi Magàdalà anà Màlye ngwän a Yɔsɛ bàleerà ikal basi ndom. \c 16 \s1 Ngwiiyà a Yɛsu \r (Màt 28.1-8; Luk 24.1-12; Ywn 20.1-10) \p \v 1 Ungö ilä a saba, Màlye un'nsi Magàdalà, anà Sàlomɛ anà Màlye ngwän a Zyak, bàsöm may a usɔŋ ntɔn mumwaŋ u ndür a Yɛsu. \v 2 Ilä atàtwɛb kyà mpɔsà, ba bàkyen an'dii u tutu, mpal làsɛnà taaŋ. \v 3 Ba bàtɛɛnà ba a ba naa: « Nà akà ibuum nkɔŋ yinà u mun a an'dii? » \v 4 Wɛɛ umpal bàler ba, ba bàmɛn naa nkɔŋ yàkäl aŋàbuum ukɔl. \v 5 Ba bàbilà uboo a an'dii, bàmɛn un'tö mwɛy wàŋàbwaay u kɔɔ ibaal, akyàbwaar mvwɛl a pɛɛl. Matɛɛr waa mawɛl. \v 6 Wɛɛ nde kàtɛn a ba naa: « Twon lan'man bɔɔmà, bɛ làwàmuleŋ Yɛsu un'nsi Nasàlɛr awà bàbɛɛrà u kulunsi. Nde akyàwiyà, nde ufàkal anki apà. Làler ikal bun'tɔ̈ɔ̈l. \v 7 Wɛɛ làkyen kàlakyään alɔŋki ande, anà Petɔlà sye, naa: "Nde amàkaladil u Ngalilɛ. Bɛ làyàkun'man kwo, asànaa kàlakyään nde." » \v 8 Apan, ba bàtoo, waa bàtiin ukwɛl a an'dii, ntɔn matɛɛr anà lingyoomà màkyer awal. Ba bàkyään anki itàkal undiir mwɛy akà mbuur umwɛy, ntɔn ba bàkäl u bɔɔmà. \s1 Yɛsu an'kàmɛnà akà Màlye un'nsi Magàdalà \r (Màt 28.9-10; Ywn 20.11-18) \p \v 9 Ungö a ngwiiyà ande kà ilä atàtwɛb kyà mpɔsà u tutu, Yɛsu kàtwab akàmɛnà akà Màlye un'nsi Magàdalà awà kàböŋ nde an'dwelà an'be, an'dweelà nsambwaar. \v 10 Nde kàkàkyään ndaa ayi akà baar bàkälà anà nde. Ba bàkälà u ngyɛb anà mulelà. \v 11 Wɛɛ mpal bàwem ba nde wàmutɛɛnà naa: « Yɛsu wà anà mɔ̈ɔ̈, mɛ in'kyun'man! », ba bun'si anki làkwikilà. \s1 Yɛsu an'kàmɛnà akà alɔŋki abɔ̈ɔ̈l \r (Luk 24.13-35) \p \v 12 Ungö apan, Yɛsu kàkàmɛnà ifà asin akalɔŋki abɔ̈ɔ̈l bàkäl u mbwo mukyà ndwaŋ. \v 13 Ba bàyàfurà, waa bàkyään ya akà bumwɛy. Wɛɛ ba, ba sye basi anki làkwikilà. \s1 Yɛsu an'kàmɛnà akà Bàkwem Aŋimwɛy \r (Màt 28.16-20; Luk 24.36-49; Ywn 20.19-23; Ian 1.6-8) \p \v 14 Ungö apan, Yɛsu kàkàmɛnà akà Bàkwem Aŋimwɛy umpal bàkäl ba mudyà, waa kapɛl ntɔn bàkɔ̈ɔ̈n ba làkwikilà anà ntɔn bwoor a mpem aba bàtön ba mukyey baar bun'mɛn wàŋàwiyà. \v 15 Nde waa kàtɛn a ba naa: « Làkyen u mɛɛn manswà mukyään Làsaŋ Aŋàbwaŋ akà nkyeer yanswà. \v 16 Mbuur asàsà làkwikilà anà asàwal ndüümà, nde asàwà mɔ̈ɔ̈, wɛɛ mbuur mpa asàsà làkwikilà, nde bàsun'tsüül mbar. \v 17 Làler idiim isaswaŋà naa baar bà bàkyàsà làkwikilà: Kà ikɔb amɛ ba bàsàböŋ insɔŋà, ba bàsàtɛn ndaa a kün, \v 18 ba bàsàtà ntäy mpi kà an'kɔɔ, bàsànwà ipöm, wɛɛ kyà ube isakyer anki, ba bàsàsà abɛy an'kɔɔ, waa ba bàsàkɔɔrà. » \s1 Yɛsu kan'furà akà Taa \r (Luk 24.50-53; Ian 1.9-11) \p \v 19 Abun, ungö muyäm anà ba, Mwol Yɛsu bun'syen du, waa kàbwaay u kɔɔ a Nzam là ibaal. \v 20 Wɛɛ akà ba, ba bàkyen mukàkyään Làsaŋ Aŋàbwaŋ u mɛɛn manswà. Mwol kàsälà anà ba, waa kàtää imbäl u mbwo a idiim a impà kàkyerà nde muswaŋ naa an'lɔɔŋ aba mà ndandaa.