\id 2CO 2KƆ - Bible Iyansi \ide UTF-8 \h 2 KƆLINTƆ \toc1 Un'kaan wàyweel akà Akɔlintɔ \toc2 2 KƆLINTƆ \toc3 2Kɔ \mt2 Un'kaan wàyweel akà \mt1 Akɔlintɔ \imt Nsɛmà \ip Un'kaan wàyweel akà baar a Ebɛlyɔ, Pɔl wa kàsön umpal kàdiimà un'kaan kàsön nde kusà. Wa Titɔ kàsyen. Un'kaan wàyweel awà, nde kàkäb abà: Sɛmà kab làtàtwɛb tii lànsambwaar, ma màtɛɛnà ntɔn un'tüüb a Pɔl mpa kàkäl balàbal anà baar mpa bàkwen isal ande u Kɔlintɔ. Sɛmà kab lànaan tii làwà ma màtɛɛnà kiin a ndaa ayà kàkäl Pɔl ayà. Ma itɛɛnà naa: ndaa an'kab amà bàyilà kà Ikööŋ a Angɛlɛki, u Masɛdwan anà akà Azi Minɔ̈ɔ̈r ntɔn Ikööŋ akyà u Yɛlusàlɛm. Sɛmà kab làkwem tii làkwem aŋitär, ma màtɛɛnà ntɔn nkyeen a Pɔl u bul a Kɔlintɔ ntɔn muswaŋ isal a Nzam kàkyer nde. Mfun a un'kaan wàyweel awà yà ntɔn muduub un'lwaaŋ a ndääb a ndääb: ndaa ayàyàlyaaŋ, ndaa ayà apanà,ndaa ayà iyàyà. Ba ya bàyàman unsà ngyeel kàpɛ nde ilää. Un'kaan awà nde kàmay unsà làkyän anà mulɔm akà baar a Kɔlintɔ muman un'sak unsà kab a ngway a Nzam, unsà ukwen anà un'tüüb anà nde. \ie \c 1 \s1 Mbɔr \p \v 1 Pɔl, ntööm a Klistɔ Yɛsu unsà ukwen a Nzam, anà un'tɔŋ Tumàtɛ, akà Ikööŋ a Nzam akyà u Kɔlintɔ, anà akà aŋin'kyɛɛl banswà abà u Akayi wanswà. \p \v 2 Wɛy Taaràbi Nzam anà Mwol Yɛsu Klistɔ bàlapɛ kab a ngway anà duu. \s1 Pɔl kan'fuur an'tɔɔn akà Nzam \p \v 3 Nsaak ikäl akà Nzam, Taar a Mwol abi Yɛsu Klistɔ, Taa a nsyääm anà Nzam a ndɛɛl yanswà, \v 4 nde afàlɛɛl bi unsà mpay abi yanswà, ntɔn mukipà ngwal mulɛɛl baar abà u mpay mbɔɔn, u mbwo a ndɛɛl ayà ifàwal bi ŋakwo akà Nzam. \v 5 Ntɔn, asànaa ifàman bi mpay mbɔɔn amu Klistɔ, abun sye u mbwo a Klistɔ, ndɛɛl abi yà mbɔɔn. \v 6 Isàkal naa bi ibà uboo a mpay mbɔɔn, yà ntɔn ndɛɛl abɛ anà ngweel a mɔ̈ɔ̈ abɛ. Isàkal naa bi ibà aŋàlɛɛl, yà ntɔn naa bɛ sye làwɛl ndɛɛl ntɔn bɛ làkwe mukaŋ mpem anà muküünà, ifà imwɛy a mpay ifàman bi. \v 7 Abun, bi ibye anà làkyän a ngwal akà bɛ, ntɔn bi ikyàyöb naa làmanà bɛ mpay mbwo mwɛy anà bi, bɛ sye làwalà ndɛɛl mbwo mwɛy anà bi. \p \v 8 Atɔŋ, ntɔn bi ikwen naa bɛ làyöb naa mpay aŋàdiir nà bi kàbweey ayà kà Azi: ya yàkü kir, yàŋàlyaŋ ngwal abi ukwɛl, lalan ilwom ya làkyän mufàkal anà mɔ̈ɔ̈. \v 9 Bi kàmɛn amu bi ŋakwo naa bàmitsüül mbar a ukwà. Ntɔn bi ikɔ̈ɔ̈n afàsà làkyän amu bi ŋakwo, wɛɛ amu Nzam afàwiiy akü. \v 10 Nde mbuur kàduum bi kukwà abà anà akyer afàsiduum. Bi kan'sà làkyän amu nde: nde bi akyer afàsiduum. \v 11 Bɛ sye làkyàbilà mwo u mbwo a ngyamàkà abɛ ntɔn bi. Abun, kab a ngway alisàwal bi u mbwo a ngyamàkà a baar mbɔɔn, làsàbulà, ntɔn bàmbɔɔn, an'tɔɔn ntɔn bi. \v 12 Ntɔn, ngaal abi yimbäl a an'kyän abi aki: u mɛɛn, sin sin akà bɛ, bi kàkäl unsà ndandaa anà unsà un'kyɛɛl a Nzam, kà nà an'yeerà a imbuur anki, wɛɛ u mbwo a kab a ngway a Nzam. \v 13 Kyakin, bi indiir asin bɛ ifàlasöön anki, nà indiir làfàtaŋ bɛ anà làyöb bɛ. Wɛɛ mɛ an'sà làkyän naa bɛ làsàyöb aŋàkwo, \v 14 ntɔn bɛ làyöb ndam: bi ibà ngaal abɛ, asànaa làbà bɛ yà bi kilä a Mwol Yɛsu. \p \v 15 Unsà kam alan, mɛ kàkwen mutàlyaŋ akà bɛ ntɔn mukàlawɛɛl kab a ngway làyweel, \v 16 anà, fà apà bɛ, mɛ in'kyen Masɛdwan, anà fà Masɛdwan mufyefurà akà bɛ, ntɔn muwal akà bɛ indiir in'yàkal mɛ abyà mfun mukyà Yuday. \v 17 Umpal kàsi mɛ un'yɔŋ awà, nkye mɛ kàkyer upool? Itàkal naa nkye nswaal amɛ yà yimbuur, ntɔn ya ikäl umbalà mwɛy « inye » anà « ŋaa »? \v 18 Nzam awà lää, wà mbäl: Ndaa itɛɛnà bi a bɛ kà yumbalà mwɛy « inye » anà « ŋaa » anki. \v 19 Ntɔn Mwan a Nzam, Klistɔ Yɛsu awà kàlakyään bi, Silàvɛ, Tumàtɛ anà mɛ, kàkäl anki « inye » anà « ŋaa », wɛɛ amu nde yà « inye » mpɛl. \v 20 Abun, ilää a Nzam byanswà, byàmɛn « inye » a bya amu nde. Kyakin mbwo ande sye bi ifàtɛn naa « yabwɛy » akà Nzam ntɔn làkoo ande. \v 21 Wɛɛ, mbuur afàpà bi anà bɛ ngwal amu Klistɔ anà kisi an'kɔɔ, wà Nzam, \v 22 nde mbuur kibɛɛrà inyɛm ande sye anà kàbiil Dweelà u mpem abi asànaa mbööl a indiir aŋàbwaŋ abyà iyàyà. \v 23 Akà mɛ, mɛ an'wal Nzam mbäl udu a mɔ̈ɔ̈ amɛ: ntɔn mukàlatii waa mɛ mpa kàyàfurà u Kɔlintɔ. \v 24 Kà ntɔn muyaal làkwikilà abɛ anki, wɛɛ bi ibà mbaay ntɔn un'sak abɛ, ntɔn làkwikilà waa bɛ lan'tsim. \c 2 \p \v 1 Ntɔn, akà mɛ, mɛ an'tsülà abà: Mɛ in'yàfurà anki akà bɛ unsà ngyɛb. \v 2 Isàkal naa mɛ amàlasà u ngyɛb, nà afàsampà un'sak? Nkye kà mbuur awà kàpɛ mɛ ngyɛb anki? \v 3 Akin isin a ndaa a un'kaan amɛ, mutiin naa u ngyeel amɛ, mɛ in'kɔ̈ɔ̈n aman ngyɛb akà baar bàlan'pà un'sak. Ndandaa, mɛ an'kyey, ntɔn bɛ, naa un'sak amɛ wà wàbɛ banswà sye. \v 4 Abun, uboo a mpay aŋàdiir, anà u mpem a ngyɛb anà nsaaŋ mbɔɔn, mɛ kàlasöön kà ntɔn mukàlapà ngyɛb anki, wɛ ntɔn bɛ làyöb naa ukwen nà mɛ in'we abà ntɔn bɛ. \s1 Ndwääl a nkul a mbuur kan'kyer ube \p \v 5 Isàkal naa mbuur kàkäl isin a ngyɛb, nde kà mɛ usi anki u ngyɛb, wɛɛ bɛ banswà, taaŋ lumwɛy ndam, mukɔɔn asweey. \v 6 Ntɔn mbuur atub awà, ubwaŋ pɛl làkäl là baar mbɔɔn, \v 7 lalan, apanà, lun'dwääl nkul anà lun'pɛ ngwal, manà nde ubilà u ngyɛb aŋàdiir. \v 8 Kyakin sye mɛ amàlalɔm, muswaŋ ukwen abɛ akà ande, \v 9 ntɔn, kàlasöön mɛ sye, mɛ kàkwen mukàlasi naa nkye unkyeey abɛ unsà indiir byanswà wàŋàkwo. \v 10 Mbuur lan'dwääl bɛ nkul, mbuur in'dwääl mɛ sye nkul! Isàkal naa mɛ kàdwääl nkul, ikäl sye naa mɛ kàkäl anà ipöl mukyer abun, mɛ kàkyer ntɔn bɛ, kusà a Klistɔ, \v 11 ntɔn Satanà mukɔɔn akikur, ntɔn bi ikyàyöb an'kyän ande. \s1 Nkyɛɛr a Pɔl u Tɔlɔwas \p \v 12 Utaaŋ kàkɔlà mɛ Tɔlɔwas ntɔn mukyään Làsaŋ Aŋàbwaŋ là Klistɔ, itàkal naa Mwol kan'duub mbwo a kölàköl, \v 13 mpem amɛ yàkäl anki a duu, ntɔn mɛ un'tɔŋ amɛ Titɔ kun'mɛn anki. Abun laa kàsawɛy mɛ, waa kàkyen Masɛdwan. \v 14 Wɛy an'tɔɔn màkäl akà Nzam afisyen taaŋ lanswà unsà iböŋ ande u mbwo a Klistɔ anà u mbwo abi, afàtsul may a usɔŋ a ngyööb ande u mper yanswà. \v 15 Ntɔn bi ibà ntɔn Nzam, usɔŋ aŋàbwaŋ a Klistɔ, ntɔn baar bàfàwà mɔ̈ɔ̈ anà ntɔn baar bàfàdiimà, \v 16 ntɔn bamwɛy usɔŋ a ukwà bàfàsyen kukwà, ntɔn bumwɛy, usɔŋ a mɔ̈ɔ̈ bàfàsyen u mɔ̈ɔ̈. Abun, nà kan'kwo unsà isal atub aki? \v 17 Abun, bi kibà anki asànaa baar bumwɛy bàfàyälà ndaa a Nzam, wɛɛ unsà ndandaa, kikɔb a Nzam, kusa a Nzam, unsà Klistɔ waa bi iyäämà. \c 3 \s1 Nkwà akün \p \v 1 Nkye bi ifàsɛmà muswɛɛŋ bi ŋakwo? Itàkal naa nkye bi iwe anà mfun, asànaa bumwɛy, yà in'kaan muswɛɛŋ ntɔn bɛ, itàkal myàfà akà bɛ? \v 2 Wɛɛ bɛ làbà un'kaan abi, bàsön uboo a mpem abi, awà bàyöb anà bàtäŋ baar banswà. \v 3 Inye, yà ndandaa naa bɛ làbà un'kaan a Klistɔ bàsön ntɔn isal abi, bàsön anki anà tiin, wɛɛ anà Dweelà a Nzam a mɔ̈ɔ̈, kudu a mɛsà a nkɔŋ anki, wɛɛ udu a mɛsà a in'twaŋ, udu a mpem. \v 4 Lalà kam iwà bi alà kusà a Nzam u mbwo a Klistɔ. \v 5 Bi ikyey anki uyɔl naa bi ŋakwo kan'kwo mukyer undiir mwɛy u ngwal abi ŋakwo, wɛɛ ngwal abi yan'fà akà Nzam. \v 6 Nde sye mbuur kibuul bàŋàkwo mukal asyääl a Nkwà akün, kà ntɔn un'kaan anki, wɛɛ ntɔn Dweelà, ntɔn un'kaan akyer afàdwa, wɛɛ Dweelà afàpà mɔ̈ɔ̈. \v 7 Kyekà, isàkal naa isal a ukwà, bàsön a ngɔk udu a in'kul kyàpɛ làkoo, abun baar a Isàlɛl bàkwe anki musyebà mbɔɔn ntabwey a Mɔsɛ ntɔn làkoo làkäl u ntabwey ande, làkoo mpa làläm. \v 8 Ntɔn nkye isal a Dweelà mpa ikal kya anà làkoo aŋàsöönà? \v 9 Isàkal naa isal ifàpà ntaaŋàmbar kyàkäl anà làkoo, ntɔn nkye isal a balàbal mpa iwal kya làkoo aŋàsöönà? \v 10 Abun, undiir kàkäl anà làkoo kàwɛl anki làkoo, ntɔn làkoo aŋàbà làŋàsöönà. \v 11 Ntɔn, isàkal naa undiir mpa afàlam kàpɛ làkoo, aben undiir afàlam mpa upà wa làkoo aŋàsöönà? \v 12 Ntɔn bi ibye anà làkyän atub alà, waa bi iwe anà làkyän a mbɔɔn. \v 13 Bi ikyer anki asànaa Mɔsɛ kàfafwee ntabwey ande a ipfɛy a swaa ntɔn baar a Isàlɛl bàkɔ̈ɔ̈n aman ntsüü a un'nyäŋ mpa afàlam. \v 14 Wɛɛ, un'yɛnà aba kàkäl aŋàbwà làpib, tii ŋàbawà, kya bàsàtaŋ Nkwà Itaan, làpib alà là kapaa. La ŋàtàlwomà anki, ntɔn la làsàyaalà amu Klistɔ. \v 15 Inye, tii ŋàbawà, taaŋ lanswà bàfàtaŋ ba Mɔsɛ, làpib là u mpem aba. \v 16 Wɛɛ mbuul a mpem akà Mwol mpɛl ifàlwom làpib. \v 17 Ntɔn Mwol wà Dweelà, ikal awà Dweelà a Mwol, ikal ayà nsaay. \v 18 Bi banswà, baar ibye anà ntabwey aŋàlwom làpib, bi iwàmumɛɛy làkoo a Mwol, bi ibà aŋàsɔɔmà unsà isii nsil aki, anà làkoo làŋàsöön kölàköl taaŋ lanswà u mbwo a Mwol, awà Dweelà. \c 4 \s1 Un'naaŋ a Dweelà anà an'buuŋ \p \v 1 Ntɔn sye, u mbwo a nsyääm, bi ban'kaar isal aki bi ikwamà anki. \v 2 Wɛɛ bi kan'tɔn an'yee a nswɛn, bi, bi ifàsyääl anki impeenà anà bi ifàbübünà anki Ndaa a Nzam, wɛɛ mumɛɛy ndandaa ubwaŋàbwaŋ, waa bi ifàswɛɛŋ bi ŋakwo u nsyeebà a mbuur wanswà kusà a Nzam. \v 3 Isàkal naa apà Làsaŋ Aŋàbwaŋ abi làŋàfwe, la làŋàfwe ntɔn baar bàfàdiimà, \v 4 ntɔn baar bàkɔ̈ɔ̈n làkwikilà, waa nzam a mɛɛn mà kàsi làpib unsà un'yɛnà ntɔn baar bàkɔ̈ɔ̈n aman kyɛɛy a Làsaŋ Aŋàbwaŋ alà làkoo a Klistɔ, awà imɛɛy a Nzam. \v 5 Ntɔn, kà bi ŋakwo anki bi ifàkyään, wɛɛ bi ifàkyään naa Yɛsu Klistɔ wà Mwol anà bi ŋakwo ibà asyääl abɛ ntɔn Yɛsu. \v 6 Ntɔn Nzam awà kàtɛn naa: « Pɛɛlà làsànyäŋ uboo a làpib! », wà Nde ŋakwo kànyäŋ u mpem abi, ntɔn ngyööb a làkoo ande ipɛ kyɛɛy u ntabwey a Klistɔ. \p \v 7 Wɛɛ, un'naaŋ awà, bi wa ifàsyen unsà an'buuŋ, ntɔn ngwal aŋàsöönà ayi ikäl yà Nzam, wɛɛ kà yà bi anki. \v 8 Bi ibà aŋàküünà mper yanswà, wɛɛ bi kibà aŋàbwanà anki, unsà lingyoomà, wɛɛ bi ilwom anki làkyän, \v 9 bakyer afilab, wɛɛ bàfikaar anki, bàkyer afidüb, wɛɛ bàfimaay anki, \v 10 taaŋ lanswà ndür abi ye anà nkweel a Yɛsu ntɔn naa mɔ̈ɔ̈ ande ukäl sye wàŋàmɛnà u ndür abi. \v 11 Kyakin, taaŋ lanswà, bi aŋamɔ̈ɔ̈, bàkiyälà kukwà ntɔn Yɛsu, ntɔn mɔ̈ɔ̈ a Yɛsu sye umɛnà u ndür abi yukwà. \v 12 Abun, ukwà bàmukyer isal amu bi, wɛɛ mɔ̈ɔ̈ amu bɛ. \v 13 Kyekà, asànaa ibà bi anà Dweelà mwɛy la, dweelà a làkwikilà, abun bàsön naa: « Mɛ kàsi làkwikilà, kyakin kàyäm mɛ », bi sye, bi kan'sà làkwikilà, kyakin waa bi iyäämà. \v 14 Ntɔn bi ikyàyöb, mbuur kàwiiy Mwol Yɛsu, nde sye akyer afàsiwiiy anà Yɛsu, waa usisà anà bɛ tsütsü apà nde. \v 15 Ntɔn indiir abi byanswà byàyi ntɔn bɛ, ntɔn kab a ngway làbɛy, waa làsweey an'tɔɔn a baar mbɔɔn ntɔn làkoo a Nzam. \s1 Mɔ̈ɔ̈ unsà làkwikilà \p \v 16 Kyakin, bi iyɔn anki, itàkal naa amu bi, imbuur a nsà kyàmutay ikye ikye, imbuur a boo ifàbulà kyàkün ilä a ilä. \v 17 Ntɔn, mpay mbɔɔn imanà bi yi, yikaay anà yàlyaŋ, kusà a làkoo a kölàköl là mbul a in'tye kilɔ̈ɔ̈nà mpay mbɔɔn ayi. \v 18 Abun, isin a an'kyän abi kà kyà unsà indiir byàfàmɛnà anki, wɛɛ unsà indiir mpa bàfàman. Indiir bàfàman byàfàlam anki, wɛɛ undiir mpa bàfàman byàfàlam mbul a in'tye. \c 5 \p \v 1 Bi ikyàyöb ubwaŋàbwaŋ, isàkal naa ndwà abi u mɛɛn yà ntɛn yan'kwà, bi iwe anà ndwà, ntööŋ a Nzam, ndwà a mbul a in'tye, u du, mpa bàtöŋ kan'kɔɔ a mbuur. \v 2 Abun sye bi ibà mufuur koo, unsà ngyal aŋàdiir mubwaar, udu a yumwɛy, ndwà abi yà du, \v 3 yubwaŋ naa bimɛn bàŋàbwaar, kà bànsàpɔl anki. \v 4 Ntɔn, bi baar ibà uboo a ntɛn ayi, bi kan'fuur koo, kan'sil a buur. Ntɔn bi ikwen anki isɔ̈l ipfɛy, wɛɛ ibwäär ipfɛy udu a kyumwɛy, ntɔn undiir afàkwà, mɔ̈ɔ̈ kun'min. \v 5 Nzam ŋakwo kilɔ̈ɔ̈n mukal abun, nde kipɛ Dweelà ande asànaa mbööl. \v 6 Lalan bi ibà aŋàyɔl a làkyän taaŋ lanswà. Bi ikyàyöb naa utaaŋ ibà bi uboo a ndür yi, bi ibà u nsà a ndwà abi, ukwɛl a Mwol, \v 7 ntɔn bi ifàkyà unsà làkwikilà, kunsà mɛɛy anki. \v 8 Ndandaa, bi ibà aŋàyɔl a làkyän anà bi iyàkwen mulwomà u ndür yi, ntɔn mukàkal apà Mwol. \v 9 Lalan sye bi ikyer ngwal mukun'pà un'sak, itàkal naa bi ibà u ndür ayi, itàkal naa bi kan'too amu ya. \v 10 Ntɔn, bi banswà ikyer asàkàmɛnà kusà a làbay a nsaŋ a Klistɔ, ntɔn mbuur mbuur uwɛl kab a indiir kàkyer nde, itàkal amubwaŋ, itàkal amube, utaaŋ kàkäl nde u mɔ̈ɔ̈ a ndür ande. \s1 Un'tüüb anà Nzam u mbwo a Klistɔ \p \v 11 Abà iyöb bi bɔɔmà a Mwol, bi ifàsyääl mbwo yanswà naa baar bàkyey. Kusà a Nzam, bi ibà aŋàmɛnà ubwaŋàbwaŋ. Mɛ in'sii naa mɛ sye in'wà aŋàmɛnà ubwaŋàbwaŋ unsà an'kyän abɛ. \v 12 Apan, bi iyàfàswɛɛŋ anki bi ŋakwo akà bɛ, wɛɛ bi ikwen mukàlapà ipöl bɛ mukal bàngaal ntɔn bi, ntɔn bɛ làkwe mupà mfuur akà baar bàfàsà ngaal aba unsà indiir ifàmɛnà u mii, wɛɛ kà byà boo a mpem anki. \v 13 Kyakin isàkal naa bi kàkäl insil, bi kya kàkäl ntɔn Nzam, isàkal naa bi ikàmɛnà asànaa aŋun'yɛnà, yà ntɔn bɛ. \v 14 Ukwen a Klistɔ bàmikɔr, bi baar ikyeyà naa ndandaa mbuur mwɛy kàkü ntɔn baar banswà, lalan baar banswà bàkyàkwà. \v 15 Nde kàkü ntɔn baar banswà, ntɔn aŋamɔ̈ɔ̈ bàkɔ̈ɔ̈n afàkal anà mɔ̈ɔ̈ ntɔn ba ŋakwo, wɛɛ ntɔn mbuur awà kàkü anà kàwiyà ntɔn ba. \v 16 Kyakin, fà apanà bi ifàyöb anki kà mbuur mwɛy unsà imbuur. Isàkal naa bi kàyöb Klistɔ unsà imbuur, apanà bi ifun'yöb anki abun. \v 17 Abun sye, isàkal naa mbuur wà amu Klistɔ, nde kan'bulà ikyeer akün. Indiir itaan byan'lyaŋ, le, indiir byanswà byan'bulà byàkün. \v 18 Indiir byanswà ifàfà akà Nzam, nde mbuur kàfuur un'tüüb abi anà nde u mbwo a Klistɔ anà kipɛ isal mufuur un'tüüb. \v 19 Ntɔn, Nzam kàkäl amu Klistɔ, kàfuur un'tüüb a mɛɛn anà nde ŋakwo, mukɔɔn alab ibii a baar anà musà amu bi ndaa mufuur un'tüüb. \v 20 Abun, bi ibà akyeey ntɔn Klistɔ. Ye asànaa Nzam nde ŋakwo abeelà u mbwo a bi: Kikɔb a Klistɔ, bi kàmàlabɔɔn, wɛy bɛ làfuur un'tüüb anà Nzam. \v 21 Mbuur mpa kàkyer man'be, Nzam kun'tälà buur a man'be abi, ntɔn amu nde bi ibulà bàbalàbal kusà a Nzam. \c 6 \p \v 1 Ntɔn bi ibà abaay ande, bi kàmàlalɛɛl mukɔɔn awal kab a ngway a Nzam a bunàbun. \v 2 Ntɔn nde an'tɛn naa: \q1 « Utaaŋ aŋàbwaŋ, mɛ kàkyer awem, \q1 kilä a ngweel a mɔ̈ɔ̈, mɛ kàkyer abay. » \m Le, apanà là taaŋ aŋàbwaŋ. Le, apanà kyilä a ngweel a mɔ̈ɔ̈. \p \v 3 Bi ikwen anki, itàkal kaben, mubööl mbuur kyà, ntɔn bàkɔ̈ɔ̈n apɛl isal abi. \v 4 Wɛɛ akà bi, unsà ya yanswà, bi iswɛɛŋà bi ŋakwo naa ndandaa bi ibà asyääl a Nzam \q1 u mbwo a muküünà mbɔɔn \q1 amu mpay mbɔɔn, \q1 amu an'kyà, \q1 amu bɔɔmà aŋàdiir, \q1 \v 5 amu iki, \q1 amu an'bɔlokà, \q1 amu lingyoomà, \q1 amu yɔ̈ɔ̈n, \q1 amu nkɔ̈ɔ̈n a twaal, \q1 amu nkiin a isaa, \q1 \v 6 u mbwo a pɛɛl, \q1 u mbwo a ngyööb, \q1 u mbwo a nkääŋ a mpem, \q1 u mbwo a ubwaŋ, \q1 u mbwo a Dweelà In'kyɛɛl, \q1 u mbwo a ukwen a ndandaa, \q1 \v 7 u mbwo a ndaa a ndandaa, \q1 u mbwo a ngwal a Nzam, \q1 inwään abi byànwään anà byigyɛɛŋ, \q1 yà mukyer ndaa a balàbal u mii a Nzam, \q1 \v 8 amu làkoo anà nsaal, \q1 amu in'tswe anà nsyäŋà, \q1 bàfiwal asànaa aŋatwee, \q1 kyekà bi ibà bàndandaa, \v 9 bàfiwal asànaa biyöb anki, \q1 kyekà bàkiyöb ubwaŋàbwaŋ, \q1 bàfiwal asànaa akü, \q1 kyekà bi ibà anà mɔ̈ɔ̈, \q1 bàfiwal asànaa baar abuntaaŋàmbar, \q1 kyekà bi kàkü anki, \v 10 bàfiwal asànaa aŋangyɛb, \q1 kyekà taaŋ lanswà bi ibà kun'sak, \q1 bàfiwal asànaa aŋàlàmbwà, \q1 kyekà bi ifàkyer aŋin'naaŋ mbɔɔn, \q1 bàfiwal asànaa bi undiir watɛy, \q1 kyekà bi ibye anà indiir byanswà! \p \v 11 Atɔŋ a Kɔlintɔ, bi kàyäm anà bɛ u nsaay yanswà, bi kàladuub mpem abi kölàköl. \v 12 Bi kàladübà anki mpem abi, wɛɛ bɛ lidüüb mpem abɛ. \v 13 Apanà sye, mɛ in'tɛn a bɛ asànaa akà baan amɛ, bɛ sye làduub mpem abɛ kölàköl! \s1 Igyɛɛŋ akà baar mpa abà Ayudà \p \v 14 Twon lan'tüüb anà baar bàkɔ̈ɔ̈n làkwikilà. Un'tüüb nà kan'kwo mukäl uboo a balàbal anà ube? Un'tüüb nà uboo a pɛɛlà anà làpib? \v 15 Nkwà nà ayà uboo a Klistɔ anà Bɛlyar? Isam nà akyà uboo a ŋàlàkwikilà anà mbuur mpa awà ŋàlàkwikilà? \v 16 Undiir nà wun'tüüb uboo a idwà a Nzam anà bànzam a itɛk? Ntɔn bi, bi ibà idwà a Nzam a mɔ̈ɔ̈ asànaa kàtɛn Nzam ŋakwo naa: \q1 « Mɛ in'sàkal anà in'sàlyaŋ uboo a ba, \q1 mɛ in'sàkal Nzam a ba, ba bàsàkal un'sɛŋ amɛ. » \m \v 17 Kyakin, \q1 « Làtoo uboo a baar aban, làkäl ukɔl, \q1 twon lan'ba akà undiir mwɛy wàŋingyäy, \q1 waa mɛ in'sàlawal. \q1 \v 18 Mɛ in'sàkal taa ntɔn bɛ \q1 waa bɛ làsàkal baan abaal anà bakaar ntɔn mɛ. » Mwol aŋangwal yanswà. \c 7 \p \v 1 Nkween amɛ, ntɔn bi kan'kaar ilää a tub abi, bi ipɔŋà bi ŋakwo u ŋingyäy yanswà yà ndür anà yà dweelà. Wɛy bi imay mubulà aŋin'kyɛɛl unsà bɔɔmà a Nzam. \s1 Un'sak a Pɔl \p \v 2 Lipɛ ikal u mpem abɛ! Bi mbuur ube kàkyer anki, bi mbuur kàtay anki, bi undiir a mbuur kàduum anki. \v 3 Kà ntɔn mukàlapɛl anki waa mɛ in'tɛɛnà abwɛy, ntɔn mɛ ya kàkyàtàtɛn: bɛ làbà u mpem abi unsà ukwà anà u mɔ̈ɔ̈. \v 4 Làkyän amɛ là mbɔɔn amu bɛ, mɛ in'we anà uyɔl mbɔɔn ntɔn bɛ, mɛ in'wà aŋàyɔl a ndɛɛl, mɛ in'wà unsà un'sak mbɔɔn uboo a mpay abi yanswà. \p \v 5 Kyakin, utaaŋ ban'kɔlà bi u Masɛdwan, bi kànyäm anki, bi kàbwey a mpay yifà ifà: ngwiy u nsà, bɔɔmà uboo abi. \v 6 Wɛɛ Nzam, mbuur afàlɛɛl bàŋàlàbɔ̈ɔ̈n, nde kàlɛɛl bi u mbwo a ngyeel a Titɔ, \v 7 kà nà u mbwo a ngyeel ande mpɛl anki, wɛɛ u mbwo a ngwal kàwɛl nde akà bɛ, nde kàkyer isaam ntɔn ukwen abɛ bà ngwal. Nde kiyäm ngyal abɛ yà ngwal, yà nsaaŋ abɛ, yun'kanà abɛ ntɔn mɛ. Ya yanswà yàfan'pà un'sak aŋàsöönà. \v 8 Inye, isàkal naa un'kaan amɛ kàlapɛ ngyɛb, mɛ in'kyɛɛrà anki. Yàlàtàkal naa mɛ in'kyɛɛr, ntɔn mɛ imanà naa un'kaan awà kàlapɛ ngyɛb u taaŋ làmwɛy, \v 9 apanà mɛ an'man un'sak, kà ntɔn ngyɛb abɛ anki, wɛɛ ntɔn nsɔɔmà kan'bɔr wa. Ntɔn ngyɛb abɛ yàkäl unsà ukwen a Nzam. Kyakin, akà bi, bɛ làsàman anki akà ube mwɛy. \v 10 Ntɔn, ngyɛb unsà ukwen a Nzam ifàbɔr nsɔɔmà ayà ifàsyen u ngweel a mɔ̈ɔ̈ anà ifàwɛy anki ipöl akà nkyɛɛr. Wɛɛ ngyɛb ntɔn mbääb a mɛɛn mà, ifàbɔr ukwà. \v 11 Làler apà undiir kàbör ngyɛb akà bɛ unsà ukwen a Nzam: \q1 muküünà nà! \q1 ndwääl a ube nà! \q1 ntöön a ube nà! \q1 bɔɔmà nà! \q1 ilään nà! \q1 un'kanà nà! \q1 ntaaŋàmbar nà! Unsà ndaa ya yanswà bɛ ŋakwo làkyàmɛɛy naa bɛ làbà akuun amu ya. \v 12 Abun, isàkal naa mɛ kàkyer alasöön, kà ntɔn mbɛɛy anki, itàkal kà ntɔn mbuur kàkyer ube anki, itàkal kà ntɔn mbuur bàmukyer ube anki, wɛɛ ntɔn muswaŋ kusà a bɛ, u mii a Nzam, un'kanà abɛ ntɔn bi. \v 13 Awà undiir kilɛɛl. \p Bi kà nà ndɛɛl aŋàyen mpɛl kàwɛl anki, bi kàsäŋ aŋàsöönà muman un'sak anà Titɔ ntɔn lun'tɔɔl bɛ mpem. \v 14 Ntɔn, isàkal naa kusà a nde, mɛ kàswɛŋ ngaal ntɔn bɛ, bɛ mɛ nswɛn lan'mɛɛy anki! Wɛɛ, asànaa ifàkyään bi bɛ ndandaa taaŋ lanswà, lalan ngaal kàswɛŋ bi ntɔn bɛ kusà a Titɔ yàmɛnà naa yà ndandaa, \v 15 ukwen ande akà bɛ bàŋàsöön mbɔɔn, sin sin nde usàyɔbà unkyeey abɛ banswà, ntɔn bɛ lun'wɛl unsà bɔɔmà anà matɛɛr. \v 16 Mɛ in'wà unsà un'sak musà làkyän amɛ amu bɛ. \c 8 \s1 Mbwiiy a indiir ntɔn Ikööŋ a Yuday \p \v 1 Atɔŋ, bi ikwen naa bɛ làyöb kab a ngway alà kàpɛ Nzam akà Ikööŋ a Masɛdwan. \v 2 Itàkal naa ba bàkäl u mpay mbɔɔn, wɛɛ un'sak aba kàkäl mbɔɔn, lalan bàpɛ ba indiir aŋàsöönà, itàkal naa ba bàŋàlàmbwà aŋàdiir. \v 3 Mɛ in'wà mbäl: asànaa bään aba, itàkal aŋàsöönà, u mpem aba wanswà, \v 4 unsà mbɔ̈ɔ̈n yanswà, ba bilɔ̈ɔ̈m, asànaa kab a ngway, mubilà unsà isal mutɔm mbaay akà aŋin'kyɛɛl a Yuday. \v 5 Ba bàpɛ yàŋàlyaŋ an'kyän abi: ba bàpɛɛl ba ŋakwo, kusà akà Mwol, ungö akà bi, u mbwo a ukwen a Nzam. \v 6 Kyakin kàlɛɛl bi Titɔ mumay akà bɛ isal a nkääb aki, asànaa kàsɛmà nde kya. \v 7 Wɛɛ, ntɔn bɛ làbà aŋàyɔl mbɔɔn a indiir byanswà, làkwikilà, kab a ndaa, ngyööb anà mbämà yà ifà ifà anà yukwen làwɛl bɛ akà bi, làkäl sye bàŋàyɔl a nkääb ayi. \v 8 Mɛ kà nswɛɛŋ anki alapaa: wɛɛ alàyäämà mɛ mbämà a baar asin, mɛ amàlapà ipöl mumɛɛy naa ukwen abɛ bà ndandaa. \v 9 Ntɔn bɛ làkyayöb kab a ngway a Mwol abi Yɛsu Klistɔ: nde mbuur kàkäl ŋun'naaŋ, nde kàbulà ŋàlàmbwà, ntɔn bɛ, ntɔn, u mbwo a làmbwà ande, bɛ làbulà aŋin'naaŋ. \p \v 10 An'kyän amɛ ntɔn nkääb amà: yubwaŋ naa bɛ làsi muküünà, ntɔn bɛ làbà bàtàtwɛb, kà ntɔn mukyer mpɛl anki, wɛɛ sye ntɔn muwal an'kyän mukyer isal a nkääb aki sɛmà mbul kàlyaŋ. \v 11 Wɛɛ apà, làmaay, mukyer wa, abun nswaal abɛ yàŋàbwaŋ ikäl balàbal sye mumay unsà ukwen abɛ. \v 12 Isàkal naa an'kyän mà ndandaa ubwaŋ, Nzam afàkyey kab alà paa, ukɔɔn aler undiir mpa awà paa! \p \v 13 An'kyän abi kà mupfiy anki ntɔn un'sak a baar bumwɛy, wɛɛ ntɔn nsöön ikɔ̈ɔ̈n akal uboo a bɛ. \v 14 Apanà làbà bɛ anà un'naaŋ, bɛ lan'kwo mubay baar ban'kɔɔn wa. Ntɔn sye, ilä làsàkɔɔn bɛ wa anà ba bàsàkal anà wa, ba bàsàlabay. Abun, nsöön isàkal anki uboo a bɛ. \v 15 Kyakin bàsön naa: \q1 « Mbuur kàbwe mbɔɔn kàwɛl anki byàŋàsöön, \q1 mbuur kàbwe ikikye, undiir kàkɔ̈ɔ̈n anki. » \s1 Titɔ anà atɔŋ ande \p \v 16 Mɛ an'fuur an'tɔɔn akà Nzam awà kan'sà u mpem a Titɔ un'kanà nsil awà amu bi ntɔn bɛ. \v 17 Titɔ kàkyey ndɔ̈ɔ̈m abi, unsà un'kanà wanswà, waa kàkyen mper akà bɛ unsà ukwen ande ŋakwo. \v 18 Mbwo mwɛy anà nde, bi ban'tɔm un'tɔŋ awà bàfàkan Ikööŋ byanswà ntɔn isal ande unsà Làsaŋ Aŋàbwaŋ. \v 19 Yà sye naa, Ikööŋ byun'sɔ̈ɔ̈l mukal un'baay abi u nkyeen uboo a nkääb ayi, isal ifàkyer bi ntɔn làkoo a Mwol ŋakwo anà muswaŋ an'kyän abi màŋàbwaŋ. \p \v 20 Bi ikal kigyɛɛŋ mutiin an'pɛl unsà nsyääl a un'kàbɔ a ngim ibà bi anà buur awa. \v 21 Ntɔn bi, bi ileŋà mukyer ubwaŋ, kusà a Mwol mpɛl anki, wɛɛ kusà a baar sye. \p \v 22 Mbwo mwɛy anà ba, bi ban'tɔm un'tɔŋ abi, awà ifàkyey bi un'kanà ande mbalà mbɔɔn, anà kan'fàswaŋ wa aŋàsöönà, ntɔn nde kan'sà kam akà bɛ. \v 23 Abun, Titɔ wà mbuur afàtüüb anà mɛ unsà làkwikilà anà un'baay amɛ unsà isal apà bɛ. Ntɔn atɔŋ bumwɛy ban'tüüb mbwo anà nde, ba bà antööm a Ikööŋ, ba bàfàsal ntɔn làkoo a Klistɔ. \v 24 Kusà a Ikööŋ, làswɛŋ naa bɛ làbye anà ukwen, naa bi kàkäl anà ibɔŋ muswaŋ ngaal kusà a ba. \c 9 \s1 Nkääb ntɔn atɔŋ \p \v 1 Mfun yatɛy naa mɛ alàsöön ntɔn mbaay akà aŋin'kyɛɛl. \v 2 Mɛ in'kyàyöb an'kyän aŋàbwaŋ abɛ, waa mɛ kàswɛŋ ngaal ntɔn bɛ kusà a baar a Masɛdwan. Mɛ kakyään naa: « Akayi wàŋàyöŋà fà mbul kàlyaŋ », anà un'kanà abɛ kàwiiy nkääb a Ikööŋ mbɔɔn. \v 3 Apan, mɛ amàlatööm atɔŋ naa uyɔl in'we mɛ abà ntɔn bɛ bàkɔɔn akal bàbunàbun unsà ndaa ayin, ntɔn bɛ làkäl bàŋàyöŋà, asànaa kàtɛn mɛ. \v 4 Abun, mɛ in'yàman bɔɔmà, isàkal naa baar a Masɛdwan ban'yà anà mɛ, anà ba bàmɛn naa bɛ bàŋàtàyöŋà anki, naa mpem ifàlasyeel bi ibulà nswɛn abi, mukɔɔn atɛn naa yà bɛ. \v 5 Abun, mɛ kàmɛn naa yubwaŋ mulɔm akà atɔŋ abà mufwel akà bɛ kusà a mɛ ntɔn muköŋà an'kab abɛ, isal a an'kab làpɛ bɛ ilää kusà. Kyakin, ma iyàkal màŋàyöŋà utaaŋ in'yàyà mɛ, anà iyàswaŋ naa bɛ làfàpà unsà un'sak, wɛɛ kumpem un'be anki. \p \v 6 Apan, làyöb naa: mbuur afàkɔn ikikye, afàbwo sye ikikye, mbuur afàkɔn mbɔɔn, afàbwo sye mbɔɔn. \v 7 Wɛy mbuur mbuur upɛ asànaa kan'tsul mpem ande, kunkyɛɛr anki, itàkal unkaak a ngwal anki, ntɔn Nzam afàkwen mbuur afàpà unsà un'sak. \v 8 Nzam we anà ikɔ̈b mukàlayööl a an'kab a ngway mifà ifà, ntɔn u taaŋ lanswà anà unsà ndaa yanswà, bɛ làwɛl indiir làbà bɛ abyà mfun, anà làfàkal anà indiir aŋàsöönà ntɔn isal aŋàbwaŋ kyanswà, \v 9 asànaa bàsön naa: \q1 « Nde kàkyer akab, nde kàpɛ akà aŋàlàmbwà, \q1 balàbal ande lipepey. » \v 10 Kyekà mbuur afàpà nkɔɔn akà un'köön anà làmpà adyà, asàlapà sye nkɔɔn, nde asàbuul ya mbɔɔn, anà asàyɛɛl mbɛŋ a balàbal abɛ. \v 11 Abun, bɛ làyàkal aŋin'naaŋ ntɔn nkääb yanswà, nkääb ifàbɔr an'tɔɔn akà Nzam, u mbwo a bi. \v 12 Ntɔn, isal a nkääb aki kà iyàkal ntɔn mumay ngyal aŋin'kyɛɛl mpɛl anki, wɛɛ musweey ngyamàkà a an'tɔɔn mbɔɔn akà Nzam. \v 13 Mpal bàyàman ba ntal a isal aki, ba bàyàsà Nzam làkoo ntɔn unkyeey làswaŋà bɛ ntɔn Làsaŋ Aŋàbwaŋ a Klistɔ, anà ntɔn nkääb abɛ akà ba anà akà baar banswà. \v 14 U ngyamàkà aba ntɔn bɛ, ba bàyàlaswaŋ ukwen aba, ntɔn kab a ngway aŋàsöön kàlapɛ Nzam. \v 15 An'tɔɔn akà Nzam ntɔn kab ande lifà asin. \c 10 \s1 Pɔl anà isal ande \p \v 1 Mɛ, Pɔl, mɛ an'lɔm akà bɛ, unsà làbɔ̈ɔ̈n anà ubwaŋ a Klistɔ, - bää mɛ in'fàkal unsà un'kaay u mii abɛ, wɛɛ wàŋàtsim mpal in'fàkal mɛ ukwɛl, \v 2 mɛ amàlabɔɔn: twon làman'siinà a ngwal utaaŋ in'yàkal mɛ paa, ntɔn ndaa a ngwal in'kwo mɛ muswaŋ akà baar bàfàsi naa nsyeel a mpem abi yunsà imbuur. \v 3 Ndandaa, bi ibà baar, wɛɛ bi ifànwan anki unsà ndür. \v 4 Ntɔn an'tà ifànwan bi amà kà mimbuur anki, wɛɛ ngwal ama yan'fà akà Nzam ntɔn mubwiy ikal a ngwal. Bi ifàpay an'yweerà an'be, \v 5 anà ngwal yanswà ifàmbäär ngyööb a Nzam. Bi ifàkɔr an'kyän manswà ntɔn ma ikyey Klistɔ. \v 6 Bi ibàŋàyöŋà mupà ntaaŋàmbar akà unkwem banswà, umpal làsàmɛy bɛ unkyeey abɛ wàŋàkwo. \p \v 7 Làler indiir asànaa ibyà bya. Isàkal naa we anà mbuur akakyeyà uyɔl naa nde wà Klistɔ, wɛy nde uyweer anà uyöb naa: bi sye ibà bà Klistɔ asànaa nde! \v 8 Abun, itàkal naa mɛ in'we anà uyɔl aŋàsöönà ikye unsà ikɔ̈b kipɛ Mwol ntɔn mutɔŋ, kà ntɔn mudwa anki, mɛ nswɛn in'yàman anki. \v 9 Mɛ in'kwen anki mukal anà ifà mupà bɛ bɔɔmà unsà in'kaan amɛ, \v 10 ntɔn, bàfàtɛn naa: « In'kaan ande myàfàkal ngwal anà myàfàpà bɔɔmà, wɛɛ umpal awà nde paa, nde wàgyɔ̈ɔ̈là, ndaa ande ndöŋ yatɛy. » \v 11 Wɛɛ mbuur akatɛɛnà abwɛy, uyöb ubwaŋ naa: asànaa ibà bi unsà in'kaan abi ukwel, bi sye iyàkal abun u nsyääl abi utaaŋ iyàkal bi uboo a bɛ. \p \v 12 Ndandaa, bi ikwe anki musi a baar bumwɛy abà bàfàswɛɛŋ ba ŋakwo. Ba bà insil: ba bàfàwal ba ŋakwo asànaa isii musi a ba ŋakwo. \v 13 Wɛɛ akà bi, bi iyàlyaŋ anki isii unsà ngaal ifàswaŋ bi, wɛɛ bi, bi iyàsyääl isii a ndel a isal kisyeel Nzam, mukitwääl sye tii akà bɛ. \v 14 Ntɔn, bi ilyaŋ anki ndel abi, asànaa bi kàyi anki akà bɛ. Ndandaa bi ibà baar atàtwɛb bàtöl apà bɛ anà Làsaŋ Aŋàbwaŋ là Klistɔ. \v 15 Abun, bi ngaal aŋàsöönà ifàswaŋ anki unsà isal a mbuur asin, wɛɛ bi ibye anà làkyän naa làkwikilà abɛ làsàyɛl, bi iyàfàyɛl aŋàsöönà uboo a bɛ, unsà ndel a isal abi, \v 16 mukyään Làsaŋ Aŋàbwaŋ uboo a itiir abyukwel anà bɛ, mukɔɔn aswaŋ ngaal unsà isal bàkyer u ywaŋ a baar asin. \v 17 Apan sye, bàsön naa: « Wɛy mbuur aswaŋà ngaal, uswɛŋ ngaal ande unsà Mwol. » \p \v 18 Abun, kà bàfàkyey mbuur afàswɛɛŋ nde ŋakwo anki, wɛɛ mbuur awà ufàswɛɛŋ Mwol. \c 11 \s1 Pɔl anà antööm a loor \p \v 1 Aa! Mɛ amàlabɔɔn mukaŋ mpem ntɔn undiir akamɛnà asànaa kikɔŋ amɛ! Ndandaa, làkäŋ mpem ntɔn mɛ! \v 2 Mɛ in'we anà un'köl ntɔn bɛ, un'köl kan'fà akà Nzam, ntɔn mɛ kàlatɛɛl ntüün a baal mwɛy mpɛl, ntɔn mukàlaswaŋ akà Klistɔ asànaa un'kaar mpa aŋàtàyöb baal, wàŋàpɔŋà. \v 3 Wɛɛ, mɛ in'we anà bɔɔmà muman naa an'kyän abɛ itäy anà ukwen abɛ ntɔn Klistɔ bàdiimà, asànaa ntäy kàkür nde Ɛva u mbwo a impeenà ande. \v 4 Kyakin, bɛ làkyer akyeyà ubwaŋàbwaŋ naa mbuur mwɛy uyàlakyään Yɛsu a nsöön a Nde akwà kàlakyään bi. Bɛ làfàkyey sye muwal dweelà anà làsaŋ a nsöön a Dweelà anà Làsaŋ Aŋàbwaŋ làwɛl bɛ akà bi. \p \v 5 Kyekà, mɛ in'sii naa mɛ kin'wà kimbuur anki kusà a antööm akwà bàfàkyey naa ba bà baar a baar. \v 6 Isàkal naa mɛ in'kwo anki unsà tweey, wɛɛ mɛ in'we anà ngyööb. Bi bàkyàlaswaŋ yanswà ubwaŋàbwaŋ amu indiir byanswà. \p \v 7 Nkye mɛ kàkyer man'be mutyà mɛ ŋakwo ntɔn bɛ làlär, umpal kàlakyään mɛ a ngway Làsaŋ Aŋàbwaŋ a Nzam? \v 8 Mɛ kàmay un'naaŋ a Ikööŋ byumwɛy, muwal làfur akà ba ntɔn musyääl bɛ. \v 9 Umpal kàkäl mɛ akà bɛ, anà kàkäl mɛ anà ngyal a undiir, mɛ kàpɛ anki buur amɛ kan'kɔɔ a mbuur mwɛy, ntɔn atɔŋ bàfü Masɛdwan ban'pɛ undiir wanswà kàkäl mɛ awà mfun. Unsà ya yanswà, mɛ kàkäl kigyɛɛŋ mukɔɔn akal buur ntɔn bɛ, mɛ in'yàlalà abun ubwaŋàbwaŋ. \v 10 U mbwo a ndandaa a Klistɔ ayà amu mɛ, mɛ an'kyey naa: kà mbuur mwɛy watɛy kan'duum ndaa a làkoo ayi kitiir a Akayi. \v 11 Ntɔn nkye? Ntɔn mɛ bɛ kàlakwen anki? Nzam akyàyöb! \p \v 12 Abun, mɛ in'yàlalà mukyer asànaa in'kakyerà mɛ apanà, ntɔn mudübà mbwo akà baar bàleŋà mbwo mukyey uyɔl naa ba bà asànaa bi! \v 13 Ntɔn baar aban bà antööm a loor, baar a isal a loor bàŋàyee ungö a antööm a Klistɔ. \v 14 Wa kundiir a ubem anki: Satanà ŋakwo afàyee amu un'kyeey a pɛɛlà. \v 15 Abun, kundiir a kölàköl anki ntɔn asyääl ande bàyee uboo a asyääl a balàbal. Ntsüü aba isàkal asànaa isal aba. \s1 Mpay kàmɛn Pɔl. \p \v 16 Mɛ an'fàfuur, mbuur twon an'si naa mɛ in'wà ŋukɔŋ. Itàkal abwɛy, làkyey naa mɛ in'käl ŋukɔŋ, ntɔn mɛ sye in'kyey ndam a uyɔl. \v 17 Ayà in'kwen mɛ mutɛn, kasànaa ukwen Mwol anki, wɛɛ asànaa ŋukɔŋ, ntɔn ya yà ntɔn muswaŋ ngaal. \v 18 Ntɔn bàmbɔɔn bàfàswaŋ ngaal unsà ndaa a imbuur, mɛ sye in'swaŋ ngaal. \v 19 Bɛ aŋan'yeerà, bɛ làfàkyey baar bàkɔ̈ɔ̈n an'yeerà ukɔɔn apeen. \v 20 Abun, bɛ làfàkaŋ mpem naa bàlabuul asɔ, bàlamɛɛy ntaan, bàlapfiy, bàlasaal, bàlakäm mbar u ntabwey. \v 21 Mɛ in'wà u nswɛn mutɛn naa: bi kàswɛŋ naa bi ibà aŋagyɔ̈ɔ̈là. \p Kyekà, mbuur usàkyer kyääl mutɛn, - mɛ in'tɛn asànaa ŋukɔŋ - mɛ sye in'kyer kyääl mutɛn. \v 22 Nkye ba bà Bɛbɛlyɔ? Anà mɛ sye. Nkye ba bà Bisàlɛl? Anà mɛ sye. Nkye ba bikyee a Abàlam? Anà mɛ sye. \v 23 Nkye ba basyääl a Klistɔ? Mɛ in'tɛn asànaa ŋukɔŋ, mɛ in'wà aŋàsöön ba! Ntɔn, mɛ kàmɛn mpay aŋàsöönà, mɛ kàbilà bɔlokà mbalà mbɔɔn, mɛ ban'düb aŋàsöönà mbɔɔn, mbalà mbɔɔn mɛ kàbweey a igɔnsà a ukwà. \v 24 Ayudà ban'käm iki an'kwem an'tär aŋiwà mbalà tyeen, \v 25 an'füm mbalà tär, in'kul mbalà mwɛy, mɛ kàminà kan'dà mbalà tär, mɛ kàkyer mwäänà mwɛy anà mpib mwɛy uboo a ngyäl. \v 26 Mbalà mbɔɔn mɛ kàkäl u nkyeen kin'kɔl, mɛ kàbweey a igɔnsà mbɔɔn: igɔnsà a ngyäl, igɔnsà a baar abɛ, igɔnsà a atɔŋ a itoo amɛ, igɔnsà a baar mpa abà Ayudà, igɔnsà uboo a an'bul, igɔnsà u nsye a ipɔl, igɔnsà udu a ngyäl anà igɔnsà uboo a atɔŋ a loor, \v 27 amu yɔ̈ɔ̈n anà mpay mbɔɔn, mbalà mbɔɔn ukɔɔn twaal, amu ngyal anà mfyää, mbalà mbɔɔn amu nkin a isaa, amu mpye anà làmbwà. \v 28 Ukɔɔn aler indiir byumwɛy, buur amɛ bilä a ilä bà nkyɛɛr ntɔn ikööŋ byanswà. \v 29 Nà awe anà gyɔ̈ɔ̈là, waa mɛ in'kɔ̈ɔ̈n gyɔ̈ɔ̈là? Nà kan'bwà u man'be, waa mɛ in'kɔ̈ɔ̈n akyɛɛr? \p \v 30 Isàkal naa mɛ in'swaŋ ngaal, mɛ ngaal in'swaŋ unsà gyɔ̈ɔ̈là amɛ. \v 31 Nzam, Taar a Mwol Yɛsu, awàŋasaak ntɔn mbul a in'tye, akyàyöb naa mɛ loor in'taa anki. \v 32 Mpal kàkäl mɛ u Damas, kuvernɔ̈ɔ̈r kàkäl un'kyeey a mfum Arɛtas kàsi aseey u minàmbwo a bul ntɔn mukan'kɔr. \v 33 Wɛɛ, u mbwo a mun a nɛl a ibää a làpaŋ, laa ban'tyeey ba uboo a un'tɛr, waa mɛ kàsɔrà kan'kɔɔ ande. \c 12 \s1 Iman mii a Pɔl \p \v 1 Nkye yubwaŋ muswaŋ ngaal? Ŋaa, ndöŋ yatɛy! Wɛɛ apanà, wɛy mɛ in'tɛn ntɔn ndaa kan'swɛŋ Mwol u imanmii anà u imɛɛy. \v 2 Mɛ in'yöb mbuur mwɛy amu Klistɔ awà, yan'lyaŋ mbul kwem aŋinà, bun'syeen tii u du làtär, nkye yàkäl amu ndür ande? mɛ in'yöb anki, nkye yàkäl u nsà a ndür ande? mɛ in'yöb anki, Nzam ayöb ya. \v 3 Ndandaa, mɛ in'yöb naa mbuur awà, - nkye yàkäl amu ndür ande? nkye yàkäl anki amu ndür ande? mɛ in'yöb anki, Nzam ayöb ya, - \v 4 bun'syen tii u paladisɔ, waa kàwem ndaa mpa bàfàbuul, ndaa mpa bàpɛ mbuur mbwo muywel ya. \v 5 Ntɔn mbuur atub awunà mɛ in'swaŋ ngaal, wɛɛ ntɔn mɛ, mɛ ngaal amɛ in'yàswaŋ nà unsà gyɔ̈ɔ̈là amɛ. \v 6 Yàlàkal naa mɛ in'kwen muswaŋ ngaal, mɛ kàlàkal anki ŋukɔŋ, ntɔn mɛ kàlàtɛn ndandaa. Wɛɛ mɛ an'tɔn mukyer abun, ntɔn mukɔɔn aman amu mɛ an'kyän aŋàsöön amà bàfàman ba itàkal bàfàwem ba akà mɛ. \v 7 Apan sye, ntɔn mɛ in'kɔ̈ɔ̈n ayɔl a uyɔl ntɔn kàwɛl mɛ imɛɛy kyan'söön ubwaŋ, ban'si itoor u ndür, asànaa un'kyeey a Satanà bàsɔ̈ɔ̈l mukan'düb anà mukan'dübà mbwo mukyey uyɔl. \v 8 Mɛ kàbɔ̈ɔ̈n Mwol mbalà tär ntɔn mukan'lwom itoor aki. \v 9 Wɛɛ nde kan'fuur naa: « Kab a ngway amɛ lan'kwo akà ngye, ntɔn ngwal amɛ ifàmɛnà yàŋàkwo unsà gyɔ̈ɔ̈là. » Abun, unsà un'sak wanswà, mɛ in'yàswaŋ ngaal amɛ unsà gyɔ̈ɔ̈là amɛ, ntɔn ngwal a Klistɔ ikäl amu mɛ. \v 10 Kyakin un'sak amɛ wamu gyɔ̈ɔ̈là, amu in'tswe, amu in'siinà, amu nkwaaŋ anà amu bɔɔmà aŋàdiir ntɔn Klistɔ. Ntɔn umpal in'wà mɛ unsà gyɔ̈ɔ̈là, apan sye in'wà mɛ anà ngwal. \s1 Nkyɛɛr a Pɔl ntɔn Bàkɔlintɔ \p \v 11 Le mɛ an'bulà ŋukɔŋ! Bɛ lan'siinà a ngwal, bɛ baar làlan'tɛɛl imbäl. Ntɔn, itàkal naa mɛ in'wà undiir a bunàbun, mɛ kin'wà anki u ngyɛl a antööm abà bàfàmɛnà naa ba bà udu. \v 12 Idiim abyà ifàswaŋ naa mbuur wà ntööm byàmɛnà uboo abɛ: nkääŋ a mpem unsà ndɛb yanswà, idiim, impà anà isal a ngwal. \v 13 Undiir nà bɛ mpa làwɛl asànaa ikööŋ byumwɛy, nà mɛ mukɔɔn akal buur ntɔn bɛ? Lan'dwääl nkul ntɔn nkɔ̈ɔ̈n a balàbal ayi! \v 14 Le, mɛ in'wà tsütsü muyà akà bɛ mbalà yàtär, anà mɛ in'yàkal anki buur abɛ: ntɔn mɛ in'lɛŋà anki indiir abɛ, wɛɛ bɛ ŋakwo. Kà buur a baan anki musà indiir ukɔl ntɔn aböör, wɛɛ aböör ntɔn baan. \v 15 Ntɔn mɛ, mɛ in'pà indiir amɛ byanswà anà mɛ ŋakwo wanswà ntɔn bɛ. Isàkal naa mɛ in'fàlakwen mbɔɔn, nkye mɛ bàyan'kwen ikikye? \v 16 Itàkal naa mɛ kàkäl anki buur ntɔn bɛ, wɛɛ bàtɛn naa mɛ in'wà ikur baar, waa mɛ kàlakör u mbwo a impeenà. \v 17 Aben, nkye mɛ kàkyer alapfiy u mbwo a umwɛy uboo a baar kàlatööm mɛ? \v 18 Mɛ kàlɔ̈m akà Titɔ muyà akà bɛ, anà mɛ kàtöm mbwo mwɛy anà nde un'tɔŋ awà làyöb bɛ. Nkye Titɔ kàkyer alapfiy? Nkye nde anà mɛ, bi kàkäl anki an'kyän an'mwɛy, anà mulab mbwo mwɛy? \v 19 Fà itaan, nkye bɛ làsii naa bi ifàtwey balàbal bi ŋakwo kusà a bɛ? Ŋaa, bi ifàyäm kusà a Nzam, amu Klistɔ. Indiir abi byanswà, nkwen amɛ, byà ntɔn làkwikilà abɛ làyɛl. \v 20 Abun, bɔɔmà amɛ bà naa, umpal in'yàyà mɛ, mɛ in'kɔ̈ɔ̈n ayàlaman asànaa in'kwen mɛ, naa bɛ sye làkɔ̈ɔ̈n akan'man asànaa làkwen bɛ. Mɛ in'manà bɔɔmà naa mɛ in'yàtaan uboo a bɛ: an'sye, un'köl, nkyɛl, isür, ntwee, itetɛɛn, in'tswe anà lingwoomà. \v 21 Mɛ imanà bɔɔmà naa in'yàfàyà mɛ, Nzam amɛ ayàmɛɛy nswɛn kusà abɛ, anà mɛ in'lel ntɔn bàmbɔɔn abà bàkyer man'be kusà anà mpa bàbuul mpem u ŋingyääy, u ndaa a nswɛn anà unsà induumà bàkyer ba. \c 13 \s1 Nswɛɛŋ a ntsüü anà mbɔr \p \v 1 Yi mbalà yàtär in'yà mɛ akà bɛ. Asànaa bàsön ya naa: « Ndaa yanswà bàyàtsul unsà imbäl a baar bɔ̈ɔ̈l itàkal atär. » \v 2 Mɛ kàkyàtàtɛn kusà, asànaa umpal kayi mɛ mbalà yàyweel, mɛ in'fàfuur ya ŋàbawà mpa in'wà mɛ paa, akà baar bàkyer man'be kusà anà akà bumwɛy: isàkal naa mɛ an'fàyà, mɛ akà mbuur mwɛy in'sàyee anki, \v 3 ntɔn bɛ làleŋà isii naa Klistɔ afàyäm amu mɛ. Nde kà wàgyɔ̈ɔ̈là anki kusà a bɛ, wɛɛ nde afàswaŋ ngwal amu bɛ. \v 4 Ndandaa, nde bun'bɛɛrà u kulunsi unsà gyɔ̈ɔ̈là ande, wɛɛ nde we anà mɔ̈ɔ̈ u ngwal a Nzam. Bi sye ibà bàgyɔ̈ɔ̈là amu nde, wɛɛ bi isàkal anà mɔ̈ɔ̈ anà nde u ngwal a Nzam ntɔn bɛ. \p \v 5 Làpɛl bɛ ŋakwo, làler naa nkye bɛ làbà uboo a làkwikilà, làler bɛ ŋakwo ubwaŋàbwaŋ. Nkye bɛ làfàkayöbà anki naa Yɛsu Klistɔ wà amu bɛ? Nà isàkal naa bɛ làkɔ̈ɔ̈n awal iböŋ unsà ndeer ayi. \v 6 Apan, mɛ an'sà làkyän naa bɛ làkyer asàyöb naa bi, bi kàbü anki kusà a ndeer ayi. \v 7 Bi ifàyamà Nzam naa bɛ làkɔ̈ɔ̈n akyer akà ube mwɛy. Bi ikwen anki mumɛɛy iböŋ abi, wɛɛ muman naa bɛ lan'kyer ubwaŋ, itàkal naa bi ikamɛnà bàŋàkwàndwà. \v 8 Ntɔn bi ikɔ̈b mumbäär ndandaa kyatɛy, wɛɛ bi iwe anà ikɔ̈b mukölà kya mpɛl. \v 9 Wɛɛ bi ibà unsà un'sak, taaŋ lanswà ibà bi bàgyɔ̈ɔ̈là anà làbà bɛ aŋangwal. Waa bi ikalɔɔmà u ngyamàkà abi naa bɛ làbulà bàŋàkwo. \v 10 Kyakin, amàlasöön mɛ ndaa ayi yanswà umpal in'wà mɛ ukwel, ntɔn umpal in'sàyà mɛ, ya ikɔ̈ɔ̈n amɛnà naa ndaa amɛ yà bwoor musyääl ikɔ̈b kan'pɛ Mwol ntɔn mutɔŋ, kà ntɔn mudwa anki. \p \v 11 Atɔŋ, làkäl unsà un'sak, làsäl ntɔn mukwo, làpɛɛl ngwal bɛ a bɛ, làkäl an'kyän an'mwɛy, làkäl unsà duu, waa Nzam a ukwen anà duu uyàkal anà bɛ. \p \v 12 Làpɛɛl mbɔr u mbwo a ndüür in'kyɛɛl. \p Aŋin'kyɛɛl banswà bàmàlapà mbɔr. \p \v 13 Wɛy kab a ngway a Mwol Yɛsu Klistɔ, ukwen a Nzam, anà un'tüüb a Dweelà In'kyɛɛl byàkäl anà bɛ banswà.