\id MRK - Iamalele NT [yml] -Papua New Guinea 1988 (web version -2013 bd) \h MALIKA \toc1 Iesu Valana ꞌAtumaina Malika ꞌana kilukiluma \toc2 Malika \toc3 Mak \mt1 MALIKA \mt2 Iesu Valana ꞌAtumaina Malika ꞌana kilukiluma. \ip Malikanina tamu ꞌana wagava Ioni, kumanina nagamidiotoga Vala ꞌAtumaina faifaina i kiluma. Malika kebu Iesu yana tovetutuyama 12 ꞌadi ꞌailaꞌa ꞌwainega, bega toꞌaseta ꞌifwaidi i vo, Iesu ifufuna Malika i nogaya-ꞌewai Fita yana lauꞌage ꞌwainega bega i kiluma.” Siwe fai Malika Ielusalema nageneye i taulai bega tauniotogina Iesu yana folova matatabuna i ꞌisedi. Weꞌe Malika 14:51-52 ta na luꞌiawawaiga ta na ꞌiseni voke ꞌasaꞌaiana taunina Malika. Mulieta i vetoꞌaivaita Faulo wata Banabasa yadi folova ꞌwaidie. \ip Malika nuanuana me Loma kumanidiavo ꞌawalawa fuedi i veveimeyediga Iesu valana i na ꞌasetai. Weꞌe me Lomanidi fai nani toketokedi wata ꞌaiꞌaiwabu nuadi i ꞌewadi, Malika yana buki nageneye i vo, Iesu ꞌaiseotogina toketokena ma yana veimea bega me Loma wata tomotoga fueda ta na ꞌasetai taunina mogitana Yaubada Natuna.” Iesu ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa fuedi i ꞌidewadi faifaidi Malika i toke i veifufu weꞌe yana ve faifaidi saiꞌafo. Weꞌe tamu nani faifaina i veifufuga, Iesu Seitani i vetoketokeꞌiaweni faifaina wata taunina tomotoga ꞌada toꞌitaꞌitaꞌi. \ip Buki ꞌana ꞌeba veꞌaꞌava ꞌwaineye side [] tugusanina i ꞌenoꞌeno. Tomotoga ꞌifwaidi i vo, Tamu tomogo Malika ꞌana kilukiluma i lusaweni.” \c 1 \s1 Ioni i veifufu Iesu yana mai faifaina. \p \v 1-2 \x + \xo 1:1-2 \xt Mal 3:1; Luk 7:27\x*Iesu Keliso, Yaubada Natuna Valana ꞌAtumaina. Basenadi Yaubada yana toluꞌivona ꞌana wagava Aisea i kilumi Yaubada yana Vona Natuna faifaina. Yaubada Natuna i voneni i vo, \p A na vonemu. Yaku tomataꞌaulele a na vetunei i na kumeta yamu ꞌeda i na vusia.” \p \v 3 \x + \xo 1:3 \xt Ais 40:3\x*Saliꞌavuꞌavuye tamu tomogo i vegolegole i vo, ꞌAuvea yana ꞌeda ꞌwa na vusia wata ꞌwa na sivetonovi yana ꞌeba nago.” \p \v 4 \x + \xo 1:4 \xt Fol 13:34; Luk 1:77\x*Ifufunina ꞌAtumaina side baniꞌodi i velamuyedi. Tutuyanina Ioni i leꞌwa vonanina Aisea i kilumiga ꞌana mogitana i souyeni. Saliꞌavuꞌavuye Ioni tomotoga i luluꞌageyedi wata i bafitaisodi i vo, ꞌWa na nuavilami yami sakona ꞌwa na vedumweꞌubuꞌubusedi bega a na bafitaisomi, wata Yaubada yami sakona i na nuatavunidi.” \v 5 ꞌAwalawa Iudia matatabuna ꞌwainega wata Ielusalemayega tomotoga fuedi Ioni valana i nogai bega i nagoi ꞌwaineye. Tutuyanina Ioni bonana i nogai, ꞌaitamogana ꞌaitamogana yadi sakona i luꞌivona i ꞌaꞌavana Ioni i bafitaisodi Ufa Iolidani ꞌwaineye. \p \v 6 Ioni ꞌana kaleko sakoidi ꞌaisaya kameli vutuvutudiega i ꞌidewadi, weꞌe bulumakau bunudi ꞌana waꞌila, saliꞌavuꞌavuye i ꞌaniꞌani limwana wata maiꞌawa. \v 7 Ioni i lauꞌage tomotoga ꞌwaidie i vo, Kumanina mulikuye i mimaiga toketokeotogina yau kebu baniꞌodiga, kebu i da lubwaineku ꞌwaineye a na vetofolova, fai taunina bwaikina bega a bunumayaga. \v 8 \x + \xo 1:8 \xt Fol 1:5\x*Yau ufayega a bafitaisomi weꞌe taunina i na bafitaisomi ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumainega.” \s1 Iesu yana souyagi. \p \v 9 Tutuyanina ꞌwaineye Iesu i tauya ꞌatamana Nasalediega, ꞌawalawa Galili nageneye i nago Ioni ꞌwaineye i na bafitaiso Ufa Iolidani ꞌwaineye. \v 10 \x + \xo 1:10 \xt Ion 1:32\x*Tutuyanina ufayega Iesu i lakalakama i ꞌiseni abama i ꞌanikililia Yaubada ꞌAnuꞌanununa yana yaveobu Iesu ꞌwaineye baniꞌodi bunebune. \v 11 \x + \xo 1:11 \xt Same 2:7\x*Bona i nogai abamega i vo, ꞌOmu natuku nuafouku a nuakalikaliemu, faifaimu a sosoana bwaikina.” \p \v 12 Iesu i bafitaiso i ꞌaꞌavana nika Yaubada ꞌAnuꞌanununa i voneni i nago saliꞌavuꞌavuye. \v 13 \x + \xo 1:13 \xt Ibu 4:15\x*Bei ꞌaiata 40 nagedie i miamia, yaiaina yadi toꞌedakumeta Seitani, i mai i vevetalaimimili nuanuana Iesu i na sakona. ꞌAisaya walawalaꞌai taiadi i miamia siwe anelose i ꞌiꞌisaveꞌavini. \s1 Iesu nuanuana toyaubani. \p \v 14-15 \x + \xo 1:14-15 \xt Mad 3:2\x*Kini Elodi Ioni Tobafitaiso i ꞌiveꞌavini vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye i yatoi, mulieta Iesu i vilai i nago ꞌawalawa Galili. Yaubada Valana ꞌAtumaina i luluꞌageyeni i vo, Yaubada yana tutuya i leꞌwa saiꞌafoga yana veimea i na souyeni ꞌwaimie. Yami sakona ꞌwa na bailedi, Vala ꞌAtumaina ꞌwa na vetumaganeni.” \p \v 16 Tamu ꞌaiata Iesu i balabalaga Lavu Galili balebaleamo tomotoga ꞌadi ꞌailuga i ꞌisedi, Saimoni ma taina Anidulu vuatayega igana i ꞌonaꞌonadi fai taunidi toyaubani. \v 17 Iesu i vonedi i vo, Weꞌe yaubaninina ꞌwa na baileni ꞌwa na maia ꞌwa na vetovetutuyama ꞌwaikuye, yau yaubani tamu a na vemi bega tomotoga ꞌwa na ꞌonaꞌonadi ꞌwa na mimaiedi Yaubada ꞌwaineye.” \v 18 \x + \xo 1:18 \xt Mad 19:27\x*Nika Saimoni wata Anidulu vualalalakana i ꞌiawedi Iesu i yogoꞌwaili. \p \v 19 Saiꞌafo i vaganago wata Sebedi ma natunavo i ꞌisedi Iemesa wata Ioni yadi wakeye yadi vuata i agiagilidi. \v 20 Tutuyanina Iesu i ꞌisedi i goledi i vo, ꞌWa maia,” nika tamadi ma yana tofolovavo i ꞌiawedi Iesu taiadi i nagoi Kafaneomi. \s1 Tomogo yaiaina i ageiga i veꞌatumai. \p \v 21 Iesu ma enavo i miamiani Kafaneomi, mulieta me Diu yadi ꞌAiata Veawai\f + \fr 1:21 \ft ꞌAna wagava Sabati, bonada Kaiwekesi.\f* ꞌwaineye Iesu i luku ꞌeba miavaꞌauta ꞌwaineye, bei i ve. \v 22 \x + \xo 1:22 \xt Mad 7:28\x*Tomotoga nuadi i voganidi fai ma yana veimea i veve ꞌwaidie kebu baniꞌodi yadi veꞌetoboda ꞌadi tovevo. \p \v 23 Tutuyanina Iesu i veve, tamu tomogo yaiaina sakoina i ageiga i mai ꞌeba miavaꞌauta ꞌwaineye, Iesu yana vona i noganogaya. \v 24 \x + \xo 1:24 \xt Mak 5:7; Ion 6:69\x*Bei ma ꞌana labilabina i vevebwaubwau i vo, Iesu tomogo Nasaledi, ꞌu bailema ꞌima kebu nuanuama ꞌomu. Voke nuanuamu ꞌu na leoma? A ꞌasetamu, ꞌomu Yaubada Natuna Magemagetamu.” \v 25 Iesu yaiaina i talabodeni i vo, ꞌU veꞌwada, ꞌu ꞌawaꞌaꞌimu tomogo ꞌwainega.” \v 26 Yaiainanina tomogo i toke i fetoi i vebwaubwau nika i ꞌawaꞌaꞌia. \p \v 27 Tomotoga i ꞌiseni nuadi i ꞌewai i veveakutolieni i vo, Emavo, avaꞌai tomogoga? Yana ve ꞌivauna wata ma yana veimea yaiaina i tatalabodedi i vevematayakayaka.” \v 28 Tomotoga fuedi i luꞌivoneyeni bega valana ꞌawalawa Galili matatabuna i ꞌaseta. \s1 Iesu i ꞌiveꞌatumaidi toviga. \p \v 29 ꞌEba miavaꞌauta ꞌwainega Iesu ma enavo i souyedi tonovidi i nagoi Saimoni wata Anidulu yadi vanuge. Iemesa wata Ioni taiadi i nagoi. \v 30 Saimoni yana vavine inadi i viga tomogodi i luyauyauta i ꞌenoꞌeno ꞌivie. Tutuyanina Iesu i leꞌwa i veifufu ꞌwaineye yadi viga faifaina. \v 31 Iesu i luku, nimadie i ꞌabi i sivetovoidi nika ꞌadi viga i ꞌaꞌava, ma fuedie ꞌadiꞌadi i ꞌidewadewa. \p \v 32-33 \x + \xo 1:32-33 \xt Mad 4:24\x*Inala ꞌakonadi i obu i lavilavia tomotoga ediavo yaiaina i agediga wata toviga i miedi Iesu ꞌwaineye, wata tomotoga matatabudi i maia ꞌatamana bwaikinega i vaꞌauta vanuga ꞌawaneye. \v 34 \x + \xo 1:34 \xt Mak 3:11-12; Fol 16:17-18\x*Toviga ꞌadi viga tulina tulina Iesu i ꞌiveꞌatumaidi wata i vona yaiaina fuedi i ꞌawaꞌaꞌidi. Yaiainanidi i talabodedi kebu i na luꞌivona fai ꞌakonadi i ꞌasetai Iesu taunina Yaubada Natuna. \s1 Iesu ꞌaiseneye i veluꞌui. \p \v 35 \x + \xo 1:35 \xt Mad 14:23; Luk 5:16\x*ꞌAwaꞌawaiogose bola kebu i da magetaiga Iesu i tovoi vanugayega i souyeni i nago tamu ꞌawasasa kebu tomotoginaga ꞌwaineye, ꞌaiseneye i veluꞌui. \v 36 Mulieta Saimoni ma enavo i ꞌisa Iesu i ꞌisaꞌavai i nagoi i lualeni. \v 37 Tutuyanina i veluagai i voneni i vo, Tomotoga fuedi i lulualemu nuanuadi ꞌomu.” \v 38 Iesu i vonedi i vo, Ta na nagoi mali ꞌatamana ꞌwaidie bei wata a na lauꞌage, faifainanina a mai.” \v 39 \x + \xo 1:39 \xt Mad 4:23-25\x*Bega i nagoi ꞌawalawa Galili matatabuna ꞌwaineye i lalauꞌage yadi ꞌeba miavaꞌauta nagedie wata i vonavona yaiaina tomotoga i agediga i ꞌaꞌawaꞌaꞌidi. \s1 Iesu tomogo waiwaiseselina i ꞌiveꞌatumaia. \p \v 40 Tamu tomogo waiwaiseselina i mai Iesu ꞌwaineye ma yana veꞌililibu i ꞌodu i veluꞌui ꞌaivaita faifaina i vo, ꞌAiꞌedi nuanuamu, ꞌamu fata ꞌu na ꞌiveꞌatumaiku.” \v 41 Iesu i nuavita tomogonina faifaina bega i ꞌabitonovi i voneni i vo, Fai baniꞌodi, nuanuaku, ꞌu veꞌatumai.” \v 42 Nika tomogonina ꞌana viga i ꞌaꞌava i veꞌatumai. \p \v 43-44 \x + \xo 1:43-44 \xt Vei 14:1-4\x*Bega Iesu i toke i voneni i vo, Kebu tamu aitoi ꞌwaineye ꞌu na luꞌivonaga, nuanuaku tonovimu ꞌu na nago tovelomu ꞌwaineye, nagami i na ꞌisemu. ꞌAisaya ꞌu na veleni i na kabuni Yaubada ꞌwaineye faifaimu, baniꞌodi basenadiotoga Mosese i voneyeniga Yaubada yana Buki ꞌwaineye towaiwaisesela i veꞌatumaiga faifaina. Tovelomunina i na ꞌisemu i na veꞌawamogitana ꞌakonadi ꞌu veꞌatumai wata baniꞌodi mali tomotoga i na ꞌasetai.” \v 45 \x + \xo 1:45 \xt Mak 7:36\x*Siwe tomogonina i nago ꞌatamana ꞌwaidie i luꞌivoꞌivona bega ꞌailaꞌa i maia Iesu ꞌwaineye kebu ꞌana fata i na folova, begaidi ꞌatamana bwaikidi i bailedi i nago ꞌawasasa ꞌifwaidi kebu tomotogidi ꞌwaidie. Siwe wata tomotoga i nagoi ꞌwaineye ꞌawalawa fuedi ꞌwaidiega. \c 2 \s1 Iesu tomogo bwalobwalokona i ꞌiveꞌatumaia. \p \v 1-2 ꞌAiata ꞌifwaidi i ꞌaꞌava, mulieta Iesu i vilai i nago Kafaneomi i luku vanuge. Tomotoga fuedi valana i nogai bega i vaꞌauta vanuga i veadagi kebu tamu ꞌawasasaga wata baniꞌodi vanuga ꞌawana, mulieta Iesu Yaubada yana Vona i luꞌageyeni ꞌwaidie. \v 3 Tutuyanina Iesu i lalauꞌage, tomotoga ꞌifwaidi i maia ꞌadi 4 iadi bwalobwalokona ma ꞌevoꞌevona i mieni Iesu ꞌwaineye. \v 4 I leꞌweni ꞌailaꞌa bwaikina i ꞌisedi kebu ꞌadi fata i na lukuga, begaidi i laka vanuga ꞌubunega avaꞌaibe bei Iesu i tovotovoi, ꞌana sailaꞌa ꞌifwaidi i ꞌewadi bega ꞌanibwekaneamo ma ꞌevoꞌevona i veꞌioyoi i obu. \v 5 \x + \xo 2:5 \xt Luk 7:48\x*Iesu i ꞌiseni i ꞌasetai ma yadi vetumagana bega tomogo bwalobwalokona i voneni i vo, Natuku, yamu sakona a nuatavunidi.” \p \v 6-7 \x + \xo 2:6-7 \xt 1 Ion 1:9; Ais 43:25\x*ꞌIfwaidi veꞌetoboda ꞌadi tovevo i nogai Iesu yana vona nuadiega i vo, Iesu awale Yaubada i vona-uviꞌagali? Kebu tamu aitoi ꞌana fata sakona i na nuatavunidi, Yaubada ꞌaisena ꞌana fata.” \v 8 Iesu ꞌakonadi i ꞌasetai yadi nuanua begaidi i vonedi i vo, Awale baniꞌodi ꞌwa nuanuayedi? \v 9-10 Yau a vetomotogaotoga ma yaku veimea fwayefwayeye bega ꞌaku fata tomotoga yadi sakona a na nuatavunidi. Tomotoga ꞌadi ꞌiveꞌatumai vitana fai ꞌaiꞌedi a na vona siwe kebu i na veꞌatumaiga, ꞌwa na ꞌasetai kebu ma yaku veimea a vona-ꞌavoꞌavovo. Siwe toviga deꞌe a na ꞌiveꞌatumaia ꞌwa na ꞌiseni bega ꞌwa na ꞌasetai kebu a da vona-ꞌavoꞌavovo ꞌaku fata sakona a na nuatavunidi.” \v 11 Bega Iesu tomogo bwalobwalokona i voneni i vo, ꞌU tovoi, ꞌamu ꞌevoꞌevo ꞌu evai ꞌu nago yamu vanuge.” \v 12 \x + \xo 2:12 \xt Mad 9:33\x*I tovoi fuedi i ꞌiseni yana sita i ꞌewai i tauya. Matatabudi nuadi i voganidi bega Yaubada i subiai i vo, Kebu tamu tutuya baniꞌodi ta da ꞌiseniga.” \s1 Iesu Livai i goleni. \p \v 13 Iesu wata i vila-vaitugani i nago lavuye. ꞌAilaꞌa bwaikina i maia ꞌwaineye, bei wata i ve. \v 14 ꞌAkonadi yana ve i ꞌaꞌava, i nunagoga takesi ꞌana tolaugogona i ꞌiseni ꞌeba takesi ꞌwaineye i miamia, ꞌana wagava Livai, Alefasi natuna. Iesu i voneni i vo, Taiadi ta na nago, yaku tovetutuyama.” Nika Livai i tovoi Iesu mulineye i nago. \p \v 15 Mulieta Iesu ma yana tovetutuyamavo i ꞌaniꞌani Livai yana vanuge, ꞌifwaidi tolaugogona wata ꞌifwaidi tosakona taiadi i ꞌaniꞌani. Tomotoganidi Iesu i yoyogoꞌwaiꞌwaili. \v 16 \x + \xo 2:16 \xt Mad 11:19; Luk 15:1-2\x*ꞌIfwaidi veꞌetoboda ꞌadi tovevo siwe taunidi Diu totafalolo Falisi i ꞌiseni i nagoi Iesu yana tove tutuyamavo ꞌwaidie i velutoliedi i vo, Awale tolaugogona vivinagodi wata tosakona taiadi i ꞌaniꞌani, kebu ꞌana ꞌisa ꞌatumainaga.” \p \v 17 \x + \xo 2:17 \xt Luk 19:10; 1 Tim 1:15\x*Iesu i nogai i vona-awatabai ꞌwaidie i vo, Egavo ꞌatumaidi kebu nuanuadi viga ꞌadi toꞌiveꞌatumai, ꞌaisedi toviga mogitana. Wata baniꞌodi, yau a maiga kebu taunidi i awaveꞌatumaiediga faifaidi, a maiga wata tosakona a na ꞌitaꞌitaꞌiedi.” \s1 Veꞌudigana ꞌana ꞌaseta. \p \v 18 Ioni Tobafitaiso yana tovetutuyamavo wata totafalolo Falisi i veveꞌudigana ꞌani matatabuna bega yadi veluꞌui Yaubada ꞌwaineye i na vetoketoke. Tomotoga ꞌifwaidi i maia Iesu i velutolieni i vo, Awale Ioni yana tovetutuyamavo wata Falisi i veveꞌudigana i na veluꞌui faifaina, weꞌe yamu tovetutuyamavo kebu i da veꞌudiganaga?” \v 19 \x + \xo 2:19 \xt Ion 3:29\x*Iesu yadi vona i tutuli, taunina faifaina i vona-awatabai i vo, Tonagi yana sosoana ꞌwaineye kebu tamu aitoi ꞌana fata i na talabodedi bega enavo ꞌaniꞌani i na baileni. \v 20 Weꞌe tamu ꞌaiata tomotoga ꞌifwaidi i na maia tonaginina i na ꞌiveꞌavini i na naweni i lubwainedi enavonidi ma yadi nuavita i na veꞌudigana.” \s1 Sauluva tuatuaina wata Iesu yana ve ꞌivauna ꞌadi luwanawana faifaina. \p \v 21 \x + \xo 2:21 \xt 1 Kol 10:21; 2 Kol 6:16\x*Wata Iesu i awatalatutula ꞌwaidie yana ve sauluva ꞌivauna faifaina wata me Diu yadi sauluva tuatuaina ꞌadi luwanawana faifaidi i vo, Kaleko tuatuaina i na ꞌanilabuꞌi weꞌe ꞌivaunega ta na bwadia kebu i da lubwaineniga. Fai bola ta na lekoai bwadi ꞌivauna i na vesiai bega i na vefatoꞌaiꞌai tuatuaina i na ꞌivesakoi.” \p \v 22 Wata baniꞌodi oine ꞌana ꞌeba iwaga ꞌaisaya bunudiega faifaina Iesu i vona i vo, ꞌAiꞌedi oine ꞌivauna ꞌeba iwaga tuatuaina ꞌwaineye i na iwagi i na yuvefuai, i na iwaga ꞌana veꞌamubwadodo fai totolina wata ꞌeba iwaga ꞌakonadi i sako. Weꞌe ꞌaiꞌedi oine ꞌivauna wata ꞌeba iwaga ꞌivauna nika bikabikana i na lubwaineni kebu i na yuvefuai ꞌailugana ꞌatumaidi.” \s1 Iesu i ve ꞌAiata Veawai faifaina. \p \v 23 \x + \xo 2:23 \xt VeL 23:25\x*Tamu ꞌAiata Veawai ꞌwaineye, Iesu ma yana tovetutuyamavo i nunagoi bakula ꞌwaineamo, yana tovetutuyamavo i lase bega vuaga i kadidi i ꞌani, fai ꞌakonadi tonibakula i tauyedi. \v 24 Weꞌe ꞌifwaidi Diu totafalolo Falisi i ꞌisedi Iesu i voneni i vo, Awale? Me Diu yada veꞌetoboda yamu tovetutuyamavo i geugeuya vuaga i kadikadidi baniꞌodi folova yada ꞌAiata Veawai ꞌwaineye. \v 25 \x + \xo 2:25 \xt 1 Sam 21:1-6\x*Iesu Falisi yadi vona i tutuli i vo, ꞌWa da vo kebu baniꞌodi Yaubada yana Buki ꞌwa da luꞌiawawaiga, basenadiotoga Kini Devida ma enavo i lase faifaina. \v 26 I luku Yaubada yana vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye, beledi tamu Yaubada ꞌana ꞌanivelena Abiada tovelomu bwaikina i veledi ma enavo i ꞌani. Deꞌe wata yada veꞌetoboda kebu tamu aitoi ꞌana fata beledinina i na ꞌania tovelomu ꞌaisedi faifaidi, i ꞌania kebu i da sakona fai i lase. \v 27 \x + \xo 2:27 \xt VeL 5:14\x*Yaubada ꞌAiata Veawai i yatoi tomotoga ꞌada ꞌaivaita ta na veawai faifaina, kebu i da yatoi bega ꞌaiatanina i na veimeyeda. \v 28 Yau a vetomotogaotoga tomia fwayafwaya matatabuna ꞌadi Toꞌisaveꞌavina, wata ꞌAiata Veawai ꞌana Toveimea, ꞌaku fata ꞌaiatanina ꞌwaineye tomotoga yadi sauluva faifaidi a na veimeyedi.” \c 3 \s1 Tomogo nimana ꞌokana. \p \v 1 Iesu i vilai i nago ꞌeba miavaꞌauta ꞌwaineye bei tamu tomogo ma nimaꞌokana i miamiana. \v 2 \x + \xo 3:2 \xt Luk 13:14\x*Diu totafalolo ꞌifwaidi i maia Iesu i vemataꞌiꞌiꞌieni nuanuadi i na vevitai tamu sakona faifaina i vo, ꞌAiꞌedi tamu aitoi ꞌAiata Veawai ꞌwaineye i na ꞌiveꞌatumaiga yada veꞌetoboda i na geuya ta na yatoi ꞌeba vonayavuga ꞌwaineye.” \v 3 Iesu i vona tomogo ma nimaꞌokana ꞌwaineye i vo, ꞌU mai side bei ꞌailaꞌa matadie.” \v 4 Mulieta Iesu i vona tomotoganidi ꞌwaidie i vo, ꞌWa da nuani yada veꞌetoboda ꞌAiata Veawai ꞌwaineye ꞌada fata tomotoga ta na ꞌivaisedi ꞌalo ta na vesauluva sakoina ꞌwaidie, ꞌaiꞌedi tamu tomogo saiꞌafoga i na wafa ta na ꞌivaiseni ꞌalo ta na luvewafaimo?” Nika kebu bonana i da tutuliga. \p \v 5 \x + \xo 3:5 \xt Mad 9:13\x*Iesu i nuavita fai taunidi kebu nuanuadi tomogo ma nimaꞌokana i na ꞌivaiseni, ma yana nuasako ꞌaitamogana ꞌaitamogana i ꞌisadewadi. Tomogo ma nimaꞌokana i voneni i vo, Nimamu ꞌu siꞌotoi.” I siꞌotoi nika i veꞌatumaiotoga. \v 6 \x + \xo 3:6 \xt Mad 22:15-16\x*Falisi i ꞌiseni i souyedi i nagoi i veifufu Kini Elodi yana ꞌailaꞌa taiadi baniꞌodi i na munega Iesu i na ꞌivewafai. \s1 ꞌAilaꞌa lavu lilivaneye. \p \v 7 Iesu ma yana tovetutuyamavo i nagoi lavuye, siwe ꞌailaꞌa bwaikina i yogoꞌwaili, tomotoganidi i maia ꞌawalawa Galili wata Iudia ꞌwaidiega. \v 8 ꞌIfwaidi i maia Ielusalemega, ꞌawalawa Idumeayega, Ufa Iolidaniega i damana, ꞌatamana Taia wata Saidoni lilivadiega. Iesu yana folova valana i nogai i maia. \v 9-10 Tomotoga fuedi i ꞌiꞌiveꞌatumaidi faifainanina toviga i vevetunufelagieni nuanuadi i na ꞌabitonovi bega i na veꞌatumai. ꞌAilaꞌa bwaikina bega Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Waka ꞌwa na mieni ꞌaiꞌedi i na velubabalekuga bega a na laka a na lauꞌage.” \v 11 Wata tomotoganidi yaiaina i agediga Iesu i ꞌiseni i maia ma yadi veꞌililibu i beꞌu mataneye i vebwaubwau i vo, ꞌOmu Yaubada Natuna.” \v 12 Siwe Iesu yaiaina i talabodebodedi kebu i na luluꞌivoneyeniga Iesu aitoi. \s1 Iesu yana tovetutuyamavo 12 i venuaꞌivinedi. \p \v 13 Tamu tutuya Iesu ma enavo i laka ꞌoyeye, tomotoganidi Iesu yana nuanua i goledi ꞌana toꞌaivaita, i nagoi ꞌwaineye. \v 14-15 \x + \xo 3:14-15 \xt Luk 9:1\x*Tomotoganidi ꞌwaidiega ꞌadi 12 Iesu i venuaꞌivinedi wata i vonedi i vo, ꞌOmi ꞌami 12, a venuaꞌivinemiga yaku tomataꞌaulelevo. ꞌWaikuye ꞌwa na miamiani, mulieta a na vetunemi ꞌwa na lauꞌage tomotoga ꞌwaidie. Wata veimea a na velemi bega ꞌwa na vona yaiaina tomotoga i agediga i na ꞌawaꞌaꞌidi.” \p \v 16 \x + \xo 3:16 \xt Ion 1:42\x*Tomotoganidi 12 i venuaꞌivinediga side ꞌadi wagava. \p Saimoni, kumanina Iesu i goleni Fita, \p \v 17 \x + \xo 3:17 \xt Luk 9:54\x*Iemesa ma taina Ioni, Sebedi natunavo. Wata Iesu i goledi Boenati, ꞌana saivila Tomuyoana Natunavo. \p \v 18 Anidulu, \p Filifi, \p Batolomiu, \p Madiu, \p Tomasi, \p Iemesa, Alefasi natuna, \p Tadiusa, \p Saimoni, toawaꞌidiꞌidi kebu nuanuana Loma gabemani i na veveimeyedi, \p \v 19 Iudasa Isakaliota, taunina Iesu ꞌana toꞌetogiluva. \s1 Tomotoga yadi nuanua i vo ꞌako, Yaiaina Iesu i agei.” \p \v 20 \x + \xo 3:20 \xt Mak 6:31\x*Iesu ma enavo i viladi i nagoi vanuge, wata ꞌailaꞌa bwaikina i maia ꞌwaineye begaidi kebu ꞌadi fata i na ꞌani. \v 21 \x + \xo 3:21 \xt Ion 10:20\x*Tomotoga ꞌifwaidi i vonavona i vo, Iesu i veꞌwavaꞌwava,” yana ꞌailaꞌavo i nogai i maia i na vagavaia. \p \v 22 \x + \xo 3:22 \xt Mad 9:34\x*Veꞌetoboda ꞌadi tovevo Ielusalemega i maiaga i vona i vo, Seitani,\f + \fr 3:22 \ft ꞌAna mogitana Bielisibabi, Seitani tamu ꞌana wagava.\f* yaiaina yadi toꞌedakumeta, Iesu i agei yana toketokena i veleni bega i vonavona yaiaina i ꞌaꞌawaꞌaꞌidi.” \v 23 Bega Iesu i goledi i maia ꞌwaineye i vona-awatabai ꞌwaidie i vo, Yaku folovanina kebu Seitani yana toketokena ꞌwainega fai Seitani kebu nuanuana enavo i na sogiedi. \v 24 ꞌAiꞌedi ꞌeba veimea ꞌaiseꞌavadi i na ꞌidia i na vevetalaga bola ꞌeba veimeanina i na velovi. \v 25 ꞌAiꞌedi ꞌatamana ꞌaiseꞌavadi i na ꞌidia i na vevetalaga, ꞌatamananina i na yavulaiwagi. \v 26 Wata baniꞌodi ꞌaiꞌedi Seitani yana ꞌeba veimea ꞌaiseꞌavadi i na ꞌidia i na vevetalaga i na ꞌaꞌavaotoga.” \v 27 \x + \xo 3:27 \xt 1 Ion 3:8\x*Wata Iesu i vona-awatabai ꞌwaidie i vo, Kebu tamu aitoi ꞌana fata i na luku tamu tomogo toketokena yana vanuge i na vainago, weꞌe ꞌaiꞌedi nuanuana, nagami tomogonina i na yogoni, mulieta i na vainago. \v 28-29 \x + \xo 3:28-29 \xt Ibu 6:4-6\x*A na vonemi, tomotoga i sakosakonaga wata i vona-awadamana Yaubada ꞌwaineye ꞌadi fata nuatavuna i na veluagai, weꞌe egavo i na vona-awadamana ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina ꞌwaineye, kebu ꞌana fata Yaubada i na nuatavunidi, yadi sakona i na ꞌeno-vagata.” \v 30 Iesu i vonaga fai tomotoga ꞌifwaidi i vo, Taunina yaiaina i agei,” weꞌe mogitana ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina ꞌwainega i vona yaiaina i ꞌawaꞌaꞌidi. \s1 Iesu tainavo ma inadi i nagoi Iesu ꞌwaineye. \p \v 31 \x + \xo 3:31 \xt Mak 6:3\x*Iesu tainavo ma inadi i maia Iesu ꞌwaineye. I tovoi ꞌatamanega i velutoli Iesu faifaina. \v 32 ꞌAilaꞌa Iesu taiadi i miamianiga i voneni i vo, Taimwavo wata inamu sivaꞌe i lulualemu.” \v 33 Iesu i vona i vo, ꞌWa da nuani, egavo taikwavoga wata inaku? \v 34 Tomotoganidi i miafifineniga ꞌaitamogana ꞌaitamogana Iesu i ꞌisedi i vonedi i vo, ꞌWa vonaga ꞌwa vo, Taimwavo wata inamu i lulualemu,” ꞌwa vona mogitana siwe wata ꞌomi inakwavo wata taikwavo. \v 35 \x + \xo 3:35 \xt Ion 15:14\x*Aitoi Yaubada yana nuanua ꞌana todumwebika, taunina inaku, novuku, ꞌalo taiku.” \c 4 \s1 Luyavuyavulagi ꞌana vona-awatabai. \p \v 1 Tamu tutuya wata Iesu i vilai i mai Galili i ve lavu lilivaneye. ꞌAilaꞌa bwaikina i sififineni faifainanina Iesu i dodoga wakeye i miabui weꞌe tomotoga matatabudi i tovoi balebaleye ꞌwaidie i lauꞌage. \v 2-3 Nani fuedi i ve ꞌwaidie vona-awatabaiega. Yana ve ꞌwaineye i vo, A na vonemi. Tamu tomogo i nago bakule yana witi waifeidi i na bakulidi, yadi sauluva luyavuyavulagi. \v 4 Yana luyavuyavulagi ꞌwaineye witi ꞌifwaidi i veꞌanitaꞌidi ꞌeda balebaleye, manuga i mai i ꞌanidi. \v 5 ꞌIfwaidi i veꞌanitaꞌidi bwakebwakeye, inala i kufuadi i tabo-matayoꞌo fai fwayafwaya kebu badubadunaga. \v 6 ꞌAiata-ꞌwaneꞌwaneye inala i toke i luyauyauta i ꞌawagiꞌadi fai ꞌwalamidi siaidi kebu i da toke i da obuga. \v 7 ꞌIfwaidi i veꞌanitaꞌidi ꞌawanavenaveye kebu ꞌadi ꞌoiga, tutuyanina i ugawegawedi bega kebu vuagidiga. \v 8 ꞌIfwaidi i veꞌanitaꞌidi inageye fwayafwaya ꞌatumaina ꞌwaineye i tabo i vuaga. Witi ꞌifwaidi vuagidi 30, ꞌifwaidi 60, ꞌifwaidi 100. \v 9 ꞌAkonadi yaku vona ꞌwa nogai, siwe ꞌwa na venuaꞌivineni nika ꞌwa na ꞌasetai.” \s1 Vona-awatabai lamuna. \p \v 10 Mulieta Iesu ꞌaiseneye ꞌifwaidi tomotoga toyogoꞌwaila, wata yana tovetutuyamavo 12 i maia ꞌwaineye i voneni i vo, Nuanuama yamu vona-awatabai ꞌu na kiavemagetadi. \v 11 \x + \xo 4:11 \xt 1 Kol 2:10\x*Iesu i vonedi i vo, ꞌAkonadi Yaubada i tauyemi nani fuedi givagivadi ꞌwa ꞌasetadi yana veimea tomotoga ꞌwaideye faifaina. Siwe egavo Yaubada yana veimea i bavuyeni, vona-awatabai ꞌwaidiega Yaubada yana Vona i noganogai. \v 12 \x + \xo 4:12 \xt Ais 6:9-10; Ion 12:40\x*Basenadiotoga tobavunidi faifaidi i kilumi Yaubada yana Buki nageneye i vo, \p Tomotoganidi i na ꞌisaꞌisa siwe kebu i na ꞌisaꞌinanaiga. Wata i na noganogai siwe nuadi kebu i na magetadi. \p ꞌAiꞌedi mogitana i da ꞌisaꞌinanai wata nuadi i da magetadi i da nuaviladi nika Yaubada yadi sakona i da nuatavunidi.” \s1 Vona-awatabai Iesu i kiavemagetai. \p \v 13 Mulieta Iesu i vonedi i vo, Vona-awatabainina safailina, siwe ꞌomi kebu ꞌwa da ꞌasetaiga, baniꞌodi ꞌwa na munega wata ꞌifwaidi vona-awatabai ꞌwa na ꞌasetadi? \v 14 Tomogo tobakula taunina Yaubada yana Vona ꞌana toluyavuyavulagi. \v 15 Waifei ꞌifwaidi i veꞌanitaꞌidi ꞌedeye ꞌana nuanua, baniꞌodi tomotoga Yaubada yana Vona i nogai nika Seitani i yogo-matayoꞌo Vonanina i elodi. \v 16-17 \x + \xo 4:16-17 \xt Kolos 2:7\x*Waifei i veꞌanitaꞌidi bwakebwakeye ꞌana nuanua, baniꞌodi tomotoga ma yadi sosoana Yaubada yana Vona i nogai siwe yadi nuanua ꞌwaidie kebu mogitana i da lukuga. I vetumagana siwe tutuya ꞌaleꞌusana. Tutuyanina vita ꞌalo veꞌisakololo i na souyedi Vonanina faifaina i na baila-matayoꞌoyeni. \v 18-19 \x + \xo 4:18-19 \xt Mak 10:21-22; 1 Tim 6:9-10\x*Waifei i veꞌanitaꞌidi gaweye ꞌana nuanua, baniꞌodi tomotoga Yaubada yana Vona i nogai siwe yadi mia faifaidi i vevenuafouviga, ꞌaiꞌaiwabu nuadi i ꞌewaꞌewadi wata kukua ꞌadi nuanua ꞌwaidie bwaikina ꞌwa da vo Yaubada yana Vona i da ugawegaweni kebu i da vuaga. \v 20 Weꞌe waifei i veꞌanitaꞌidi inageye fwayafwaya ꞌatumaina ꞌwaineye ꞌana nuanua, baniꞌodi tomotoga Yaubada yana Vona i nogai nika taunidi i tauyedi ꞌwaineye mulieta yadi folova Yaubada faifaina baniꞌodi i vuaga. ꞌifwaidi 30, ꞌifwaidi 60, wata ꞌifwaidi 100.” \s1 Mageta ꞌaivoe dibuneye. \p \v 21 Iesu i velutoliedi i vo, Lovane mageta ta na kabuni, mulieta baniꞌodi ta na munegi? ꞌAivoeyega ta na talafwaseni ꞌalo talalia ꞌayaneye ta na yatoi? Kebu, mageta ta na lutalauleni bega i na magemagetai. \v 22 Wata deꞌe baniꞌodi, avaꞌai tomotoga i giveniga Yaubada i na sivemageseni wata avaꞌai i nuagiveniga Yaubada i na luꞌivoneyeni. \v 23 ꞌAkonadi yaku vona ꞌwa nogai, siwe ꞌwa na venuaꞌivineni nika ꞌwa na ꞌasetai. \p \v 24 \x + \xo 4:24 \xt Luk 6:38\x*Avaꞌai ꞌwa na nogaiga ꞌwa na venuaꞌivineni. ꞌAiꞌedi ꞌwa na ꞌanivelena-maimaiga siaina, wata ꞌanivelena-maimaiga siaina ꞌwa na veluagai. Weꞌe ꞌaiꞌedi ꞌwa na ꞌanivelena-maimaiga bwaikina, wata ꞌanivelena-maimaiga bwaikina ma ꞌana ꞌimosoꞌi ꞌwa na veluagai. \v 25 ꞌAiꞌedi aitoi saiꞌafo ma yana ꞌaseta Yaubada faifaina, bega ꞌasetanina i na ꞌiꞌisaveꞌaviniga, ꞌimosoꞌi Yaubada i na veleni, weꞌe aitoi kebu tamu yana ꞌaseta siwe igodi i vo, Yau yaku ꞌaseta bwaikina,” ꞌasetanina Yaubada i na eloi.” \s1 Vona-awatabai waifei yadi tabo faifaidi. \p \v 26 Yaubada yana veimea tomotoga ꞌwaidie yana vebwaika faifaina Iesu i vona-awatabai i vo, Yaubada yana veimea baniꞌodi tamu tomogo waifei i bakulidi. \v 27 Tofolovanina ꞌaiaseye i folofolova, lovane i ꞌenoꞌeno weꞌe waifei yadi tabo wata yadi vebwaika kebu i da ꞌasetadiga. \v 28 Fwayafwaya taunina ꞌaniꞌani i ꞌivetabodi, nagami i tautaula mulieta ꞌaniꞌaninidi i sousouyedi. \v 29 \x + \xo 4:29 \xt Ve 14:15\x*Tutuyanina i luludabadaba i ꞌaꞌaiala fai tutuya kumaga.” \s1 Iesu i awatalatutula ꞌayawana bilana ꞌwainega. \p \v 30 Wata Iesu i vona-awatabai i vo, Baniꞌodi ta na voneyedi Yaubada yana veimea yana vebwaika faifaina ꞌalo avaꞌai ꞌwainega ta na awatalatutula? \v 31-32 Yana vebwaika baniꞌodi ꞌayawana, bilana saiotogina siwe ꞌaiꞌedi i na tabo, i na vebwaika welavi bwaikaotogina. Didina bwaikidi bega manuga i na mimaia ꞌwaineye i na veveꞌiꞌwaꞌu i na vevegiuva.” \p \v 33-34 \x + \xo 4:33-34 \xt Ion 16:25\x*Iesu tomotoga i luꞌageyedi vona-awatabai fuedi ꞌwaidiega bega ꞌadi fata i na ꞌaseta. Kebu tamu tutuya vona-awatabai i da baileni, siwe yana tovetutuyamavo taiadi ꞌaisedie naninidi matatabuna i kikiavemagetadi. \s1 Iesu yagina i ꞌiveniwalovi. \p \v 35 Inala ꞌakonadi i obu, ꞌaiatanina ꞌwaineye Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Ta na damana noꞌo bega lavu viꞌainega.” \v 36 Iesu ꞌakonadi i dodoga wakeye, bega yana tovetutuyamavo wata i dodoga taiadi i nagoi ꞌailaꞌa i ꞌiawedi, weꞌe ꞌifwaidi waka taiadi i nagoi. \v 37 I nunagoi kaukau bwaikina i nunuga wata yagina waka i ludododogi saiꞌafoga i da veadagi. \v 38 Iesu i ꞌunugalo i ꞌenoꞌeno waka mulineye. Tovetutuyamavo i luvagoni i vo, Tove ꞌu tovoi, i na vileda ta na wafa kebu faifaina ꞌu da nuanua.” \p \v 39 I tovoi kaukau i talabodeni i vo, ꞌU ꞌailove,” wata yagina i voneni i vo, ꞌU niwalova,” nika kaukau i ꞌawatagoni i niwalova bwaikina. \p \v 40 \x + \xo 4:40 \xt Mad 14:31\x*Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Awale ꞌwa kololo? ꞌOmi bola kebu ꞌwa da vetumaganeku.” \v 41 \x + \xo 4:41 \xt Same 89:9\x*Tovetutuyamavo ꞌakonadi kaukau wata yagina yadi ꞌailove i ꞌisedi i kololo bwaikina Iesu yana toketokena faifaina. ꞌAiseꞌavadi i veifufu i vo, Avaꞌai tomotogaga deꞌe? Nani matatabuna kaukau wata yagina taiadi bonana i noganogai i vevematayakayaka.” \c 5 \s1 Iesu tomogo yaiaina i ageiga i ꞌiveꞌatumaia. \p \v 1 Iesu ma enavo i maia lavu viꞌainega me Gelasine yadi ꞌawalaweye. \v 2 \x + \xo 5:2 \xt Mak 1:23\x*Tutuyanina i leꞌwai wakayega i obuma tamu tomogo yaiaina i ageiga i veluagai taumatayega i mimai. \v 3-4 Tomogonina yana ꞌeba mia taumatanidi ꞌwaidie. Tutuya fuedi tomotoga ꞌagena wata nimana i yogoyogonidi bulava kainumu ꞌwaidiega siwe i dabadabadi, kebu wata aitoi ꞌana fata i na vetoketoke bega i na ꞌiveꞌavini i na yogoni. \v 5 ꞌAiata lovana ꞌaitamogana ꞌaitamogana taumaseye wata ꞌoyeye i vevebwaubwau taunina i nikenikei kileuyega. \p \v 6 Tomogonina ꞌaniꞌieyega Iesu i ꞌisanaweni, i lilide i nago ma yana veꞌililibu i ꞌodu mataneye. \v 7-8 \x + \xo 5:7-8 \xt Mak 1:24\x*Iesu yaiaina tomogo nageneye i voneni i vo, ꞌU ꞌawaꞌaꞌimu ꞌomu yaiaina sakoimu.” Yaiaina i vegole bonana bwaikinega i vo, Iesu, ꞌomu Yaubada Tabwaotogineye Natuna, avaꞌai nuanuamu ꞌu na ꞌidewai ꞌwaikuye? Yaubada ꞌana wagavayega ꞌu na vona mogitana kebu ꞌu na luvematavulogiku.” \v 9 Wata Iesu i velutolieni i vo, Aitoi ꞌamu wagava?” I vo, ꞌAku wagava ꞌAilaꞌa, fai ma ꞌaku labilabina fuedi.” \v 10 Wata i toke i veveluꞌui ꞌwaineye i vo, Kebu nuanuama ꞌu na veugeugema deꞌe ꞌawalawanina ꞌwainega.” \p \v 11 Fatala bwaikina bawe ꞌoya lilivaneye i luluduaduala. \v 12 Yaiaina i veluꞌui-vaitugana Iesu ꞌwaineye i vo, ꞌU da vetunema bawenidi ꞌwaidie ꞌa da agedi.” \v 13 I tauyedi, yaiaina i ꞌawaꞌaꞌidi i nagoi bawe i agedi. Bawenidi fatala 2000 i veꞌililide i obu ꞌoyeamo, i sou bwagale i veꞌalamonumonu lavuye. \p \v 14 Bawe ꞌadi toꞌisaveꞌavinavo i ꞌiseni i dega i nagoi ꞌatamane wata bakule i veifufuyeni, bega tomotoga fuedi i nagoi i na ꞌiseni avaꞌai i vonevoneyeni. \v 15 Tomotoganidi i maia Iesu ꞌwaineye, tomogo basenadi yaiaina fuedi i ageiga siwe ꞌakonadi i veꞌatumai i ꞌiseni i veꞌwesena, ꞌatumaina i miamia begaidi i kololo. \v 16 Tomotoganidi matadie tomogo i veꞌatumaiga wata bawe yadi monu, faifaidi tomotoga i leꞌwai ꞌwaidie i veifufu. \v 17 ꞌAtamananina ꞌana tomotoga Iesu i voneni i vo, Nuanuama ꞌu na tauya yama ꞌawalawa ꞌu na ꞌiaweni.” \p \v 18 Mulieta Iesu i dododoga tomogonina yaiaina i ageiga i vona i vo, Iesu yau nuanuaku taiadi ta da nago.” \v 19 Siwe Iesu i talabodeni i vo, ꞌAuvea i ꞌisanuakalikaliemu i ꞌiveꞌatumaimu, bega ꞌu na nago yamu ꞌailaꞌa ꞌwaidie ꞌu na luꞌivona.” \v 20 Bega tomogo i nago naninidi matatabuna Iesu i ꞌidewadiga ꞌwaineye i luꞌivona ꞌawalawa Dekafolisi matatabuna ꞌwaineye. Tomotoga fuedi i nogaiga nuadi i voganidi. \s1 Yailo natuna yana veꞌatumai wata vavine tamu Iesu ꞌana kaleko i ꞌabitonovi. \p \v 21 Iesu ma enavo wata i vila-vaituganidi i damanama deꞌe bega lavu lilivaneye ꞌailaꞌa bwaikina i sififineni. \v 22-23 \x + \xo 5:22-23 \xt Mak 7:32; Luk 13:13\x*Me Diu yadi ꞌeba miavaꞌauta ꞌana toꞌedakumeta tamu, ꞌana wagava Yailo Iesu i ꞌiseni i nago ꞌwaineye ma yana veꞌililibu ꞌageneye i beꞌu i lukakadeni i vo, Natuku vevinena saiꞌafoga yawaina i na ꞌaꞌava. ꞌU da mai ta da nago nimamu ꞌu da yatoi ꞌwaineye bega i da veꞌatumai.” \v 24 Iesu Yailo taiadi i nunago wata ꞌailaꞌa bwaikina i vevetunufelagieni nuanuadi Iesu taiadi i na nagoi. \p \v 25 ꞌAilaꞌanina nagedie tamu vavine, vevine ꞌadi viga i ꞌewadi, malamala 12 nagedie kebu i da ꞌaꞌailove viganina i ꞌenoꞌeno. \v 26 Tutuya fuedi i nunago tokweli fuedi ꞌwaidie igodi i na veꞌatumai siwe wata veviga i veveluagai kebu i da veveꞌatumai i sakotoga, weꞌe yadi kukua i veꞌaꞌavadi fuꞌeyega. \v 27-28 \x + \xo 5:27-28 \xt Mak 6:56\x*Iesu valana i nogai bega ꞌailaꞌa taiadi i nunagoi, yadi nuanua i vo, ꞌAiꞌedi Iesu ꞌa na ꞌabitonoviga ꞌa na veꞌatumai siwe wata ꞌaiꞌedi ꞌako ꞌana kalekoꞌava ꞌa na ꞌabitonovimo ꞌa ꞌasetai ꞌa na veꞌatumai.” \v 29 Tutuyanina i ꞌabitonovi ꞌadi viga i ꞌaꞌava i vebaedi ꞌakonadi i veꞌatumai. \p \v 30 \x + \xo 5:30 \xt Luk 6:19\x*Nika Iesu i ꞌasetai yana toketokena i damana vavine ꞌwaidie bega i sivilai i velutoli i vo, Aitoi ꞌaku kaleko i ꞌabitonovi?” \v 31 Yana tovetutuyamavo i vo, Kebu ꞌu da ꞌasetaiga ꞌailaꞌa taiadi ta nunagoiga, awale ꞌu vo, Aitoi i ꞌabitonoviku?” \v 32 Siwe Iesu i ꞌiꞌisadaba nuanuana i na ꞌasetai aitoi i ꞌabitonovi. \v 33 Vavine i ꞌasetai i lulualedi begaidi i kololo, ma yadi tatava wata ma yadi veꞌililibu i beꞌu Iesu ꞌageneye i luꞌivona mogitana taunidi faifaidi. \v 34 \x + \xo 5:34 \xt Mak 10:52; Luk 7:50; 17:19\x*Iesu i vonedi i vo, Natuku, yami vetumagana ꞌwaikuye i ꞌiveꞌatumaimi. Ma yami sosoana ꞌwa na nago, yami viga i ꞌaꞌava-vagata.” \p \v 35 Tutuyanina Iesu vavine ꞌwaidie i vonavona ꞌifwaidi tomotoga i leꞌwai Yailo yana vanugayega i voneni i vo, Natumu ꞌakonadi yawaina i ꞌaꞌava. Kebu wata Tove ꞌu na vevekadia.” \v 36 Iesu i nogaiga Yailo i voneni i vo, Kebu bonadi ꞌu na nogaiga, wata kebu nuafoumu i na veviga ꞌu na vetumaganamo bega a na ꞌivaisemu.” \v 37 Fuedi i talabodedi tomotoga ꞌadi ꞌaitonu taiadi i nagoi, Fita, Iemesa wata taina Ioni. \v 38 Tutuyanina i leꞌwai Yailo yana vanuge, Iesu i ꞌisedi ꞌailaꞌa wata vemogai bwaikina. \v 39 \x + \xo 5:39 \xt Ion 11:11\x*Bega i luku vanuga nageneye i velutoliedi i vo, Awale ꞌailaꞌa wata ꞌwa vevemogai? Kwamana kebu i da wafaga, i ꞌenoꞌeno.” \v 40 ꞌAilaꞌa Iesu i sidibidibieni wata i namageni fai i ꞌasetai kwamananina mogitana i wafa. \p Iesu i vonedi matatabudi i souyedi, mulieta enavonidi, kwamana tamana wata inana taiadi i luku kwamananina yana tutudaba ꞌwaineye. \v 41-42 \x + \xo 5:41-42 \xt Luk 7:14\x*Kwamana nimaneye i ꞌabi i sivetovoia bonanega i voneni i vo, Talaida kumi,” ꞌana saivila, Kwamana a vonemu, ꞌu tovoi,” nika vavine i tovoi i yaba. Vavinenina neꞌeꞌelina ꞌana malamala 12. Tomotoga i ꞌiseni nuadi i voganidi. \v 43 Iesu i talabodedi i vo, Kebu ꞌwa na luꞌivonaga siwe ꞌaniꞌani ꞌwa na veleni i na ꞌani.” \c 6 \s1 Me Nasaledi Iesu i baileni. \p \v 1 Iesu Yailo yana ꞌatamana i ꞌiaweni yana tovetutuyamavo taiadi i nagoi ꞌana tuvadeye. \v 2-3 \x + \xo 6:2-3 \xt Ion 7:15; \xt Ion 6:42\x*Bei i miamiani ꞌAiata Veawai i veluagai i velamu i ve ꞌeba miavaꞌauta ꞌwaineye. Tomotoga fuedi yana vona i nogai nuadi i voganidi i vo, Tomogo noꞌo ta ꞌasetai taunina kamuda, inana Meli, tainavo Iemesa, Iosese, Iudasa wata Saimoni weꞌe novunavo taiadi ta miamiani. Siwe yana ꞌaseta wata yana toketokena avaꞌaiega i veluagadi bega ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa i ꞌiꞌidewadi?” Faifainanina i vedumweꞌaiꞌaieni kebu i da vetumaganeni. \p \v 4 Begaidi Iesu i vonedi i vo, Yaubada yana toluꞌivona ma ꞌadi veꞌililibu tomotoga tulidi ꞌwaidie, weꞌe yana ꞌatamana tomotogidi wata yana ꞌailaꞌa kebu.” \v 5-6 Begaidi Iesu nuana i vogani yana ꞌatamana tomotogidi kebu i da vetumaganeni. Begaidi kebu ꞌana fata ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa i da ꞌidewadiga siwe ꞌifwaidi tomotoga Iesu i ꞌabitonovidi ꞌadi viga i ꞌaꞌava i veꞌatumai. \s1 Iesu i vetunedi yana tovetutuyamavo. \p Iesu i nago i veve ꞌatamana ꞌaitamogana ꞌaitamogana ꞌwaidiamo. \v 7 \x + \xo 6:7 \xt Luk 10:1\x*Yana folova i ꞌaꞌava Iesu i vilai i mai yana tovetutuyamavo i goledi i nagoi ꞌwaineye bega ꞌadi ꞌailuga ꞌadi ꞌailuga i na vetunedi. Wata veimea i veledi bega ꞌadi fata i na vonamo yaiaina i na ꞌawaꞌaꞌidi. \p \v 8-9 Iesu i veluꞌaseꞌasedi i vo, Yami wautogana wata ꞌami ꞌageyafayafa ꞌwa na ꞌewadi weꞌe kebu wata tamu avaꞌai ꞌwa na ꞌewadi. ꞌAniꞌani kebu, venuana kebu, mani kebu, wata kebu tamu kaleko vunavunagina ꞌwa na ꞌewai. \v 10 Tutuyanina ꞌwa na nagoi tamu ꞌatamana ꞌwaineye, aitoi i na vonemi ꞌwa na luku yana vanuge bei ꞌwa na miamia. ꞌAtamananina ꞌwaineye ꞌwa na lalauꞌage, mulieta yami folova i na ꞌaꞌava vanuganina ꞌwa na ꞌiaweni. \v 11 \x + \xo 6:11 \xt Fol 13:51, 18:6\x*ꞌAiꞌedi avaꞌai ꞌatamanaga ꞌana tomotoga i na vedumweꞌubuꞌubusemiga, wata yami vona kebu i na nogaiga, ꞌwa na ꞌiawedi ꞌwa na nagoi siwe ꞌagemiega fwayafwaya ꞌwa na lubutubutuya yadi ꞌeba ꞌisa kebu wata bei ꞌwa na lalauꞌage wata bola vematavuloga i na veluagai Yaubada ꞌwainega.” \p \v 12 Bega tovetutuyamavo i nagoi i lauꞌage i vo, ꞌWa na nuavilami yami sakona ꞌwaidiega.” \v 13 \x + \xo 6:13 \xt Iem 5:14\x*Wata tomotoganidi yaiaina i agediga i ꞌiveꞌatumaidi wata toviga fuedi bunamayega i iwagidi ꞌunuꞌunudie wata i ꞌiveꞌatumaidi. \s1 Kini Elodi Ioni i nikei. \p \v 14 \x + \xo 6:14 \xt Mad 16:14\x*Tutuyanina ꞌwaineye ꞌawalawa Isileli nageneye Loma gabemani yadi toꞌedakumeta bwaikina ꞌana wagava Kini Elodi. Iesu yana folova toketokena valana i nogai fai tomotoga fuedi i veveifufu Iesu faifaina. ꞌIfwaidi i vo, Noꞌo Iesu, ꞌasaꞌaiana taunina Ioni Tobafitaiso, ma yana toketokena i yawasa-vaitugana i ve-Iesu, begaidi ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa i ꞌiꞌidewadi.” \v 15 Tomotoga ꞌifwaidi i vo, Taunina Ilaitia, Yaubada yana toluꞌivona abamega i mai,” weꞌe ꞌifwaidi i vo, Taunina tamu Yaubada yana toluꞌivona yana sauluva baniꞌodi toluꞌivonanidi basenadiotoga. \p \v 16 Weꞌe Kini Elodi Iesu valana i nogai i vo, Mogitana Ioni Tobafitaiso, basenadi ꞌodona a boboi, wata i yawasa-vaitugana.” \v 17-18 Elodi baniꞌodi i voneyediga fai yana veimea ꞌwainega Ioninina i yogoni i yatoi vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye mulieta i luvewafai. Weꞌe Elodi, basenadi taina Filifi tamu vavine i nagidi ꞌadi wagava Elodiasa mulieta Elodi i luobuyedi. Tutuyanina Ioni Tobafitaiso i nogai i nago Elodi ꞌwaineye i voneni i vo, Awale taimu ꞌu eloi, yada veꞌetoboda ꞌu geuya.” Begaidi Elodi yana tolugavia i vetunedi Ioni i yogoni i yatoi vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye. \v 19 Weꞌe Elodiasa i nuasako nuanuadi Ioni i da wafa siwe kebu ꞌadi fataga. \v 20 Elodi ma yana kololo Ioni i ꞌitaꞌitaꞌieni fai i ꞌasetai tomogo ꞌatumaina Yaubada ꞌwainega. Nuanuana Ioni yana vona i na noganogai, siwe i venuanaluga fai kebu i da ꞌasetai, mogitana ꞌalo i vekali. \p \v 21 Mulieta Elodiasa tamu ꞌeda i veluagai bega ꞌadi fata Ioni i na nikei. Elodi yana tubuga ꞌana ꞌaiata ꞌwaineye sakali bwaikina i ꞌidewai. Tomotoga bwaikidi i goledi i maia sakalinina ꞌwaineye, ꞌifwaidi gabemani, ꞌifwaidi tolugavia yadi toꞌedakumetavo wata ꞌifwaidi toveimea ꞌawalawa Galili ꞌwainega. \v 22 Sakalinina ꞌwaineye Elodiasa natudi vevinena i mai i kayama matadie bega Elodi wata ꞌana wakawakavo taiadi i ꞌivesosoanidi. Elodi vavine ꞌwaineye i vo, ꞌAiꞌedi avaꞌai nuanuamu ꞌu na veluꞌuieku ꞌana fata a na velemu. \v 23 A vonaꞌawaufaufa ꞌaiꞌedi avaꞌai nuanuamu a na velemu, ꞌaiꞌedi ꞌu na vo, Yamu ꞌeba veimea saiꞌafo ꞌu na veleku,” ꞌaku fata a na velemu.” \p \v 24 Bega vavinenina i nago inana ꞌwaidie i velutoli i vo, Avaꞌai a na veluꞌuieni?” Inana i vo, Nuanuama Ioni i na wafa bega ꞌu na voneni ꞌunuꞌununa i na velemu.” \v 25 Vavine i vila-matayoꞌoi Elodi ꞌwaineye i vo, Nuanuaku ꞌasiauotoga Ioni ꞌu na nikei ꞌunuꞌununa ꞌaivoeye ꞌu na dodogi ꞌu na veleku ꞌeba ꞌisa ꞌakonadi i wafa.” \v 26 Vonanina i nogai nuana i vita bwaikina siwe kebu ꞌana fata i na bailaga fai i vonaꞌawaufaufa ꞌana wakawakavo matadie. \v 27-28 Bega Elodi tamu tolugavia i vetunei i nago vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye Ioni ꞌodona i boboi, ꞌaivoeye i dodogi i mieni vavine i veleni. I ꞌewai i nago inana i veledi. \v 29 Tutuyanina Ioni yana tovetutuyamavo i nogai, i maia tomogona i ꞌewai matumatuye i silukuveni. \s1 Iesu ꞌailaꞌa bwaikina i veꞌanidi. \p \v 30 \x + \xo 6:30 \xt Luk 10:17\x*Tutuyanina tomataꞌaulele i viladi Iesu ꞌwaineye i luꞌivona yadi ve wata avaꞌai i ꞌidewadiga faifaidi. \v 31 Fai ꞌailaꞌa bwaikaotogina i mimaia wata i nunagoi, Iesu wata yana tovetutuyamavo kebu tamu ꞌawasasa ꞌwaidie bega i na veawai wata i na ꞌani. Faifainanina Iesu i vo, Ta na nagoi tulideye, tamu ꞌawasasa kebu tomotoginaga ꞌwaineye, ta na veawai.” \v 32 Bega tulidie i nagoi wakayega i damana avaꞌaibe bei kebu tamu aitoi i da miamia ꞌwaineye. \p \v 33 Tomotoga fuedi Iesu ma enavo yadi tauya i ꞌasetai wata ꞌakonadi i ꞌisedi, faifainanina ꞌagediamo i bala ꞌatamana ꞌaitamogana ꞌaitamogana ꞌwaidiamo nagami i leꞌwai avaꞌaibe bei Iesu i nunagoga ꞌwaineye. \v 34 \x + \xo 6:34 \xt Mad 9:36\x*Tutuyanina Iesu ma enavo i duduna ꞌailaꞌa bwaikina i ꞌisedi nuana i vita faifaidi wata i ꞌisanuakalikaliedi fai ꞌwa da vo baniꞌodi ꞌaisaya sifi kebu ꞌadi toꞌisaveꞌavinaga. Begaidi i velamu nani fuedi faifaidi i ve ꞌwaidie. \p \v 35 \x + \xo 6:35 \xt Mak 8:1-9\x*ꞌAkonadi lavilavi saiꞌafoga i na lovani tovetutuyamavo i maia Iesu i voneni i vo, Deꞌe bei ꞌaniꞌani kebu, wata ꞌakonadi tutuya i veꞌaleꞌusa. \v 36 Tomotoga ꞌu na vetunedi i na nagoi taunidi ꞌadiꞌadi i na kimwane ꞌatamana wata kweda ꞌwaidie.” \v 37 Iesu i vonedi i vo, ꞌOmi taunimi ꞌaiꞌedi avaꞌai ꞌwa veledi i na ꞌani.” Tovetutuyamavo i vo, Vetuma nuanuamu ꞌa na nago ꞌaniꞌani bwaikaotogina baniꞌodi ꞌana tutula lubulubu 200\f + \fr 6:37 \ft Diu yadi mani Denali 200. Denali ꞌaitamogana, ꞌaiata ꞌaitamogana ꞌana folova tutulina.\f* ꞌa na ꞌewadi.” \v 38 Iesu i velutoliedi i vo, ꞌAivia ꞌaniꞌani ꞌwaimie. ꞌWa nagoi ꞌwa ꞌiseni.” ꞌAkonadi i ꞌiseni i maia i voneni i vo, ꞌAniꞌani mwadodoudi 5 wata igana ꞌailuga ꞌa veluagadi.” \p \v 39 Mulieta Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, ꞌWa na vonedi tomotoga i na veiwakukuna mosomoso ꞌwaidie.” \v 40 I veiwakukuna, kukuna ꞌifwaidi baniꞌodi tomotoga 100, ꞌifwaidi baniꞌodi 50. \v 41 Bega Iesu ꞌaniꞌani i ꞌewai i ꞌisalaka abame Yaubada ꞌwaineye i vekaiwa i ꞌaꞌavana mwadodoudi i ꞌewadi i ꞌivividi. Yana tovetutuyamavo i veledi i veuseni tomotoga ꞌwaidie. Wata igana baniꞌodi. \v 42 Matatabudi i ꞌani kamodi i aidi. \v 43 Tovetutuyamavo tomotoga nikilidi i vaꞌaugidi bayawa 12 i veadagidi. \v 44 ꞌAilaꞌanidi i ꞌaniga iaveta tulaiꞌavadi 5000, weꞌe vevine wata kwakwama kebu i da luꞌiawawadiga. \s1 Iesu ufa tabwaneamo i nago. \p \v 45 Tomotoga i veꞌanidi i ꞌaꞌavana, Iesu yana tovetutuyamavo i lukakadedi i vo, ꞌWa na dodoga wakeye ꞌwa na kumeta ꞌwa na nagoi Bedasaida, yau ꞌailaꞌa a na vonedi i na nagoi.” \v 46 \x + \xo 6:46 \xt Mak 1:35; Luk 5:16, 6:12\x*Tomotoga i tauya i nunagoi Iesu i laka ꞌoyeye bei i veluꞌui. \p \v 47 ꞌAkonadi i laviotogi weꞌe waka lavu kamwaneye Iesu ꞌaiseotogina ꞌavale. \v 48-50 \x + \xo 6:48-50 \xt Luk 24:36-37\x*Yana tovetutuyamavo i ꞌisaꞌanuꞌanunuyedi ma yadi tokemaiga i voivoi fai kaukau i veveviladi. Saiꞌafoga tutuya i na fuai nika Iesu i leꞌwa lilivadiamo i nago ufa tabwaneamo. Tutuyanina Iesu i nunago ꞌwaidie fuedi ꞌisanaweni ma yadi kololo i ꞌweꞌweleni i vo ꞌako, Yalua.” Bega Iesu i vona-matayoꞌoyedi i vo, Kebu ꞌwa na kolologa, yau taunida.” \v 51 I nago i dodoga wakeye yana tovetutuyamavo ꞌwaidie nika kaukau i ꞌawatagoni. Faifainanina tovetutuyamavo nuadi i voganidi. \v 52 \x + \xo 6:52 \xt Mak 8:17\x*Weꞌe bagase Iesu ꞌailaꞌa bwaikina i veꞌanidi yana tovetutuyamavo nuadi kebu i da magetadi yana toketokena faifaina, Iesu i ꞌiseni ufa tabwaneamo i nunago, nuadi i voganidi, bola kebu i da ꞌasetaiga. \s1 Iesu toviga i ꞌiveꞌatumaidi Genesaleta ꞌwaineye. \p \v 53 I duduna Genesaleta balebaleye bei yadi waka i lomuyeni. \v 54 Tutuyanina wakayega i obuobu tomotoga fuedi Iesu i ꞌisaꞌinanai. \v 55 Tomotoganidi i lilide i nagoi ꞌawalawanina matatabuna ꞌwaineye yadi toviga i miedi avaꞌaibe bei Iesu i miamia ꞌwaineye. \v 56 \x + \xo 6:56 \xt Mak 5:27-28\x*Iesu i nago ꞌatamana siaidi, bwaikidi, wata kweda ꞌwaidie, tomotoga yadi toviga i miedi ꞌatamanafouye i yatodi i veluꞌui Iesu ꞌwaineye nuanuadi i na ꞌabitonovidi weꞌe ꞌaiꞌedi kebu, ꞌana kaleko mataifwaꞌavana i na ꞌabitonovi. Matatabudi Iesu i ꞌabitonovi i veꞌatumai. \c 7 \s1 Diu tubudiavo yadi ve. \p \v 1-4 Diu matatabudi siwe mogitana totafalolo Falisi, veꞌetoboda tubudiavo ꞌwaidiega i maiga i veveꞌililibuyedi. Nimadi i na lekoa-dewadi baniꞌodi yadi veꞌetoboda mulieta i na ꞌani, fai yadi nuanua igodi i vo, Nimada ta na lekoa-dewadi wata ta na tafalolo bega Yaubada i na ꞌasetada yada nuanua vunavunagidi.” Yadi sauluva ꞌaiꞌedi ꞌeba sivedavedamana ꞌwainega i na maia, nagami nimadi i na lekoa-dewadi, mulieta i na ꞌani. Wata ꞌifwaidi veꞌetoboda tubudiavo ꞌwaidiega i veveꞌililibuyedi, nau, vedi, ꞌaivoe, wata sita i lelekoa-dewadi. \p Tamu ꞌaiata ꞌwaineye Diu totafalolo Falisi wata ꞌifwaidi veꞌetoboda ꞌadi tovevo i maia Ielusalemega Iesu ꞌwaineye i vaꞌauta. I ꞌisedi yana tovetutuyamavo i ꞌaniꞌanimo kebu i da ꞌilekoa yadi veꞌetoboda baniꞌodi. \p \v 5 Begaidi Falisi wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo Iesu i velutolieni i vo, Awale yamu tovetutuyamavo yada sauluva tubudavo ꞌwaidiega kebu i da veꞌililibuyedi weꞌe i ꞌaniꞌanimo kebu i da ꞌilekoa?” \v 6 \x + \xo 7:6 \xt Ais 29:13\x*Iesu i vonedi i vo, ꞌOmi tovekali. ꞌAwami i tatalaboda nani fuedi faifaidi siwe wata ꞌwa ꞌiꞌidewadi. Basenadiotoga Yaubada yana toluꞌivona Aisea Yaubada yana Vona ꞌwainega i vona-vagata faifaimi. I vonaga mogitana i vo, \p Deꞌe ꞌailaꞌanidi ꞌawakebuladiega i veꞌililibuyeku, \p Weꞌe kebu mogitana i da nuakalikalieku. \p \v 7 Fai tomotoga yadi nuanua i veve i vo ꞌako, Yaubada ꞌwainega, \p Begaidi ꞌwaikuye \p i ꞌoꞌodu-maimaiga.” \p \v 8 Wata Iesu i vo, Aisea i kilumi mogitana, Yaubada yana veimea ꞌwa bailedi weꞌe tomotoga yadi ve ꞌwa vevematayakeyakedi.” \p \v 9 Wata i vonedi i vo, Yaubada yana veimea ꞌwa baibailedi weꞌe taunimi yami veꞌetoboda ꞌwa veveꞌililibuyedi ꞌwa nuani ꞌwa vo ꞌako, ꞌAtumaidi.” \v 10 \x + \xo 7:10 \xt Sou 20:12\x*Basenadiotoga Mosese Yaubada yana veimea i veleda i vo, Tamamiavo wata inamiavo ꞌwa na veꞌililibuyedi.” Wata i vo, ꞌAiꞌedi aitoi tamana wata inana i na vebonaivoyedi ꞌalo i na yagayagaidi ꞌwa na nikei i na wafa.” \v 11-12 Veimeanidi ꞌwa geugeudi fai ꞌwa veve ꞌwa vo, ꞌAiꞌedi aitoi ma yana mani, siwe kebu nuanuana tamana wata inana i na ꞌivaisediga, ꞌomi ꞌwa tauyeni bega i na vonedimo i na vo, Mani deꞌe a da velemi siwe a na ꞌaniveleneni Yaubada faifaina,” vonanina ꞌwa faliꞌatumaieni. Weꞌe mogitana i lubwaineni tamana wata inana maninina ꞌwainega i da ꞌivaisedi. \v 13 Deꞌe baniꞌodi Yaubada yana Vona ꞌwa luluꞌavoꞌavovoi, maꞌitufa veꞌetoboda tubumiavo ꞌwaidiega ꞌwa vevematayakeyakedi. Wata nani fuedi baniꞌodi ꞌwa ꞌiꞌidewadi.” \s1 Naninidi tomotoga i na ꞌivesakodi. \p \v 14 Wata Iesu tomotoga i goledi i nagoi ꞌwaineye, i vonedi i vo, ꞌWa na nogaya fuemi, nika ꞌwa na ꞌasetai. \v 15 \x + \xo 7:15 \xt Mad 12:34\x*Tamu avaꞌai i na luku tomotoga nagedie, kebu ꞌana fata tomotoganidi i na ꞌiveyokedi. Siwe mogitana vona ꞌalo nuanua sakoidi tomotoga ꞌwaidiega i na souyediga, naninidi tomotoga i na ꞌiveyokedi. [ \v 16 ꞌAkonadi yaku vona ꞌwa nogai, siwe ꞌwa na venuaꞌivineni nika ꞌwa na ꞌasetai.”] \p \v 17 Iesu tomotoga i ꞌiawedi i nago vanuge, mulieta yana tovetutuyamavo i velutolieni yana ve faifaina. \v 18-19 Iesu i vonedi i vo, ꞌOmi bola kebu ma yami ꞌasetaga. ꞌWa da ꞌasetai ꞌaiꞌedi ꞌaniꞌani ta na ꞌania kebu ꞌana fata i na ꞌivesakoda, fai kebu i na nago yada nuanua ꞌwaidie, kamodeye i na luku bega yogo yana ꞌedeye i na nago.” Iesu baniꞌodi i vonaga ꞌaniꞌani matatabuna ꞌatumaidi ta na ꞌanidi, kebu tamu sakona ꞌwainega i na souyeni. \v 20 Wata i vo, Avaꞌai tomotoga nagediega i na souyedi naninidi tomotoga i na ꞌiveyokedi. \v 21 \x + \xo 7:21 \xt Lom 1:29-31; Gal 5:19-21\x*Tomotoga nagediega nuanua sakoidi i sousouyedi bega i vevesauluva sakoina baniꞌodi veꞌavula-ꞌavoꞌavovo, vainago, luvewafa, wata lauobu. \v 22 Wata ꞌifwaidi sauluva sakoidi, baniꞌodi veumokai, veviga ꞌana toliveꞌeda, vekali, sakona ꞌana vebaisa, veꞌunumagigi, vebonaivo, taunidi i na awaꞌaiꞌaidiga, wata venuaꞌivina-sako. \v 23 Naninidi i souyedi tomotoga nagediega, bega tomotoganidi i ꞌivesakodi.” \s1 Vavine yadi vetumagana. \p \v 24 ꞌAtamananina ꞌwaineye i veveifufu, Iesu i ꞌiaweni i nago tamu ꞌawalawa ꞌwaineye, ꞌatamana Taia lilivaneye. I leꞌwa i luku vanuge, kebu nuanuana tomotoga i na ꞌasetai yana ꞌeba mia fai nuanuana i na veawai, siwe kebu ꞌana fata i na giva. \v 25 \x + \xo 7:25 \xt Mak 9:17-18\x*Weꞌe vavine tamu natudi vevinena yaiaina sakoina i ageiga, Iesu valana i nogai i mai ma yadi veꞌililibu i beꞌu ꞌageneye. \v 26 Vavinenidi kebu vavine Isileliga taunidi i tubuga ꞌatamana Finisia, ꞌawalawa Silia nageneye, siwe Iesu i veluꞌuieni nuanuaotogidi natudi i na ꞌiveꞌatumaia. \p \v 27 Iesu vavine i vonedi i vo, Nagami kwakwama a na veꞌanidi. Kebu i da lubwaineku kwakwama ꞌadiꞌadi a na elodi a na ꞌanivelenedi ꞌouꞌou ꞌwaidie.” \v 28 Vavine i ꞌasetai Iesu i vonavona nagami i na folova taunina yana ꞌailaꞌa Diu ꞌwaidie, faifainanina i voneni i vo, ꞌAuvea, weꞌe mogitana. Siwe tutuyanina kwakwama i na ꞌaniꞌani, ꞌouꞌou siaidi mukumuku i na luluyamuyamu. Faifainanina saiꞌafo ꞌu da ꞌivaisema.” \v 29 \x + \xo 7:29 \xt Ion 4:50-51\x*Iesu i vonedi i vo, Fai yami vona ꞌana nogaya ꞌatumaina ꞌwa na nago, natumi ꞌakonadi i veꞌatumai yaiaina i ꞌawaꞌaꞌia.” \v 30 I nago i leꞌwa yadi vanuge natudi i ꞌiseni ꞌivie i ꞌenoꞌeno ꞌakonadi viga i ꞌaꞌava. \s1 Tomogo tanigana ꞌuluna wata meana tafilina Iesu i ꞌiveꞌatumaia. \p \v 31 Iesu i tauya Taia ꞌwainega i nago ꞌatamana Saidoni, bega ꞌawalawa Dekafolisi ꞌwaidiamo i nago i leꞌwa Lavu Galili. \v 32 \x + \xo 7:32 \xt Mak 5:23\x*Tomotoga ꞌifwaidi tamu toviga i mieni Iesu ꞌwaineye i veluꞌui nuanuadi nimana i na yatoi iadi ꞌwaineye bega i na veꞌatumai. Toviganina tanigana ꞌuluna wata meana tafilina. \v 33 Iesu tomogo ꞌailaꞌa ꞌwaidiega i ꞌewai ꞌaiseneye i naweni nimadidina i ꞌetouyedi tomogonina tanigana ꞌwaidie wata nimaneye i kiwala bega tomogo meana i ꞌabitonovi. \v 34 Mulieta abame i ꞌisalaka i veyawaitunatunagi i ꞌaꞌavana bonanega i vona i vo, Efada,” ꞌana saivila, ꞌWa ꞌaniꞌinimi.” \v 35 Yana voneye tomogo tanigana i ꞌaniꞌinidi wata meana i tonova nika i welava. \p \v 36 Wata i viladi i mai ꞌailaꞌa ꞌwaidie Iesu i veluꞌaseꞌasedi kebu i na luꞌivona tomogo i ꞌiveꞌatumaiaga faifaina siwe fuedi i luꞌivoꞌivona. \v 37 Egavo i ꞌiseni nuadi i voganidi bwaikina, i vo, Nani i ꞌiꞌidewadiga ꞌatumaiꞌavadi. ꞌEba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa i ꞌiꞌidewadi siwe wata tomotoga tanigadi i kiaꞌinidi i nogaya wata meadi i kiavetonovidi i welava.” \c 8 \s1 Iesu tomotoga 4000 i veꞌanidi. \p \v 1-2 Tomogo i ꞌiveꞌatumaia i ꞌaꞌavana, kebu ꞌaiata fuediga tamu ꞌaiata ꞌwaineye, wata ꞌailaꞌa bwaikina i vaꞌauta. ꞌAdiꞌadi kebu, begaidi Iesu yana tovetutuyamavo i goledi i nagoi ꞌwaineye i vonedi i vo, Tomotoga deꞌe faifaidi a nuavita fai ꞌakonadi ꞌaiata ꞌaitonu taiadi ta miamiani siwe ꞌaniꞌani kebu tamu faifaidiga bega i na ꞌani. \v 3 ꞌAiꞌedi ma ꞌadi lase a na vetunedi yadi ꞌatamane bola ꞌedeye laseyega i na mwea fai ꞌifwaidi ꞌaniꞌieyega i maia.” \v 4 Yana tovetutuyamavo i vo, Deꞌe kebu tomotoginaga, kebu tamu aitoi ꞌana fata ꞌaniꞌani i na veluagai bega ꞌailaꞌa deꞌe ta na veꞌanidi.” \v 5 Iesu yana tovetutuyamavo i velutoliedi i vo, ꞌAivia ꞌaniꞌani ꞌwaimie?” I vo, ꞌAniꞌani mwadodoudi 7 ꞌwaimeye.” \p \v 6 ꞌAilaꞌa i vonedi fwayefwayeye i vemiamiabui. Mulieta ꞌaniꞌaninidi 7 i ꞌewadi, i vekaiwa Yaubada ꞌwaineye, i ꞌaꞌavana i ꞌivividi bega yana tovetutuyamavo i veledi ꞌailaꞌa i veutadi. \v 7 Wata ꞌadi igana siaidi ꞌifwaidi faifaidi Iesu i vekaiwa i ꞌaꞌavana yana tovetutuyamavo i veledi wata baniꞌodi tomotoga i veutadi. \v 8 Matatabudi i ꞌani, ꞌadi fata. Toꞌaninidi iaveta tulaiꞌavadi i luꞌiawawadi ꞌadi ꞌailaꞌa baniꞌodi 4000, weꞌe vevine tulaidi wata yavayavava matatabuna kebu taiadi i da luꞌiawawadiga. \v 9 \x + \xo 8:9 \xt Mak 6:44\x*Tovetutuyamavo tomotoga nikilidi i vaꞌaugidi, bayawa 7 i veadagidi. Mulieta Iesu tomotoga i vonedi i nagoi yadi vanuge. \v 10 Weꞌe Iesu ma yana tovetutuyamavo i dodoga wakeye i nagoi ꞌawalawa Dalimanuda ꞌwaineye. \s1 Falisi nuanuadi Iesu i na silubuya. \p \v 11 \x + \xo 8:11 \xt Mad 12:38; Ion 6:30\x*Diu totafalolo ꞌifwaidi Falisi i maia Iesu ꞌwaineye taiadi i veꞌikwayekwayega. Nuanuadi i na silubuya i vo, Tamu ꞌeba ꞌisa toketokena ꞌu na ꞌidewai baniꞌodi Yaubada ꞌaisena ꞌana fata i na ꞌidewai, bega ꞌa na ꞌasetai mogitana taunina i vetunemu.” \v 12 Iesu i veyawaitunatunagi i ꞌaꞌavana i vo, ꞌOmi tutuya deꞌe ꞌana tomotoga, awale nuanuami ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa a na ꞌidewai? A vona mogitana kebu tamu ꞌeba ꞌisa a na vevemi.” \v 13 Bega i ꞌiawedi i dodoga wakeye yana tovetutuyamavo taiadi i damana lavu viꞌainega. \s1 Vona-awatabai isita faifaina, naninina beledi i ꞌivebwaiki. \p \v 14 Tovetutuyamavo nuadi i fani kebu tamu ꞌaniꞌani i da ꞌewai, beledi ꞌaitamogana wakeye. \v 15 \x + \xo 8:15 \xt Luk 12:1\x*Iesu vona-awatabaiega i veluꞌaseꞌasedi bega tomotoga sakoidi yadi sauluva kebu i na damana ꞌwaidie. I vo, ꞌWa na ꞌisaveꞌavinimi totafalolo Falisi yadi isita wata Kini Elodi yana isita i na nunago i na vedamanimi.” \v 16 ꞌAiseꞌavadi i veifufu i vo, Isita\f + \fr 8:16 \ft Isita falawa matatabuna ꞌwaineye i na susula, baniꞌodi walabo ꞌaluna, ꞌaiꞌedi i na ꞌanibiai ꞌaisayanina matatabuna i na ꞌivesakoi.\f* beledi ꞌana ꞌeba ꞌivebwaika, baniꞌodi i voneyediga fai ꞌida beledi kebu ta da ꞌewadiga.” \p \v 17 \x + \xo 8:17 \xt Mak 6:52\x*Yadi vonanina Iesu ꞌakonadi i ꞌasetai faifainanina i vo, Awale ꞌwa veꞌivonavona ꞌaniꞌani kebu ta da ꞌewadiga faifaina? Weꞌe nuami tabodadi. Voke yami nuanua bola kebu i da magetaiga wata kebu ꞌwa da ꞌasetai. \v 18 Ma matami siwe kebu ꞌwa da ꞌiseni wata ma tanigami siwe kebu ꞌwa da nogai. Yau ma yaku toketokena weꞌe voke nuami i fani.” \v 19 \x + \xo 8:19 \xt Mak 6:41-44\x*Tutuyanina ꞌaniꞌani 5 a ꞌivividi tomotoga 5000 faifaidi, nikila ꞌwa vaꞌaugidiga ꞌaivia bayawa ꞌwa veadagidi?” I vo, 12.” \v 20 \x + \xo 8:20 \xt Mak 8:6-9\x*Wata i vo, ꞌAniꞌani 7 a ꞌivividi tomotoga 4000 faifaidi, ꞌaivia bayawa ꞌwa veadagidi nikilayega?” Tovetutuyamavo i vo, 7.” \v 21 Iesu i vo, Voke bola kebu ꞌwa da ꞌasetaiga. Weꞌe ꞌomi ꞌwa nuaniga, igodina yau nuafouku i da veveviga fai kebu ꞌadaꞌadaga.” \s1 Iesu tomatasako i ꞌiveꞌatumaia Bedasaida ꞌwaineye. \p \v 22 Iesu ma yana tovetutuyamavo i maia Bedasaida ꞌwaineye tomotoga tamu tomatasako i mieni Iesu ꞌwaineye, i veluꞌui ꞌwaineye nuanuadi i na ꞌabitonovi bega i na veꞌatumai. \v 23 Iesu tomogo nimaneye i ꞌabi ꞌatamanayega i naweni tulineye. Mulieta Iesu tomogo matana i kiwalidi i ꞌaꞌavana nimana i yatoi tomogoneye i voneni i vo, ꞌAmu fata avaꞌai ꞌu na ꞌisedi?” \v 24 Tomogo ꞌisanago i vona i vo, ꞌAku fata tomotoga a ꞌiseꞌisedi, siwe ꞌadi ꞌisa ꞌwa da vo welavi i da yabayaba.” \v 25 Iesu nimana i yato-vaitugani tomogonina mataneye nika matana i veꞌatumai i ꞌisadewa. \v 26 Iesu i voneni bega i na nago yana vanuge wata i vo, Kebu ꞌu na luꞌivona ꞌatamane.” \s1 Fita Iesu i ꞌasetai. \p \v 27 Mulieta Iesu ma yana tovetutuyamavo i tauya i nagoi ꞌawalawa Sisalia Filifai. I nunagoi ꞌedeye i velutoliedi i vo, ꞌWa da nogaiga tomotoga yadi nuanua yau aitoi?” \v 28 Tovetutuyamavo i vo, Tomotoga ꞌifwaidi i vonaga ꞌomu Ioni Tobafitaiso wafayega i mai, ꞌifwaidi i vonaga ꞌomu Ilaitia abamega i obuma, weꞌe ꞌifwaidi i vonaga ꞌomu tamu Yaubada yana toluꞌivona i tovoi-vaitugana.” \p \v 29 \x + \xo 8:29 \xt Ion 6:69\x*Iesu i vonedi i vo, Weꞌe ꞌomi, ꞌwa da nuani yau aitoi?” Fita i vo, ꞌOmu Keliso, Yaubada ꞌana Venuaꞌivina.” \v 30 Bega Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Kebu tamu aitoi ꞌwaineye ꞌwa na luꞌivonaga yau Keliso, Yaubada ꞌana Venuaꞌivina.” \s1 Iesu yana wafa i veifufuyeni. \p \v 31 Iesu i veve yana tovetutuyamavo ꞌwaidie i vo, Yau a vetomotogaotoga i lubwaineku veviga fuedi a na veluagadi. Me Diu yadi toꞌedakumetavo ꞌauꞌauveadi, tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo i na vedumweꞌaiꞌaieku mulieta i na veimea a na wafa, ꞌaiata ꞌana vetonu ꞌwaineye wata a na yawasa-vaitugana.” \v 32 Deꞌe baniꞌodi Iesu i voneyediga i vonaotoga. Fita Iesu i voneni i vaganago ꞌaisedie, i toke i talabodebodeni i vo, Kebu baniꞌodi taunimu ꞌu na faliwafewafemu.” \v 33 Iesu i sivilai yana tovetutuyamavo i ꞌisedi bega Fita i talabodeni i vo, ꞌU vaganago, yamu nuanuananina Seitani yana nuanua. Baniꞌodi tomia fwayafwaya yadi nuanua, kebu Yaubada ꞌwainega.” \p \v 34 Mulieta Iesu ꞌailaꞌa wata yana tovetutuyamavo i goledi i nagoi ꞌwaineye i vonedi i vo, ꞌAiꞌedi aitoi nuanuana mogitana i na mai ꞌwaikuye taiadi ꞌa na nagoga, nagami taunina yana nuanua i na bailedi. Fai i na vematayakeyakeku veviga bwaikina i na veluagai yau baniꞌodi a na veluagai. Voke i na wafa faifaiku yau baniꞌodi a na wafa ꞌai lagalagana ꞌwaineye. \v 35 ꞌAiꞌedi aitoi yana mia ꞌana ꞌatumaina i na veꞌoꞌoleni, kebu nuanuana yawaina i na tauyeni faifaiku, taunina i na wafaotoga. Weꞌe ꞌaiꞌedi aitoi yana mia ꞌana ꞌatumaina wata yawaina i na tauyedi faifaiku wata Valaku ꞌAtumaina faifaina, mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina i na veluagai. \v 36 ꞌAiꞌedi tamu aitoi fwayafwaya matatabuna ꞌana kukua i na ꞌewadi mulieta yawaina i na ꞌaꞌava, avaꞌai ꞌana ꞌatumaina? \v 37 Kebu ꞌana fata tamu nani ꞌwainega yawaina i na kimwanei. \v 38 ꞌAsiau tomotoganidi yadi sauluva sakoidi, wata Yaubada i vedumweꞌaiꞌaieni. Weꞌe ꞌaiꞌedi aitoi yau faifaiku wata Valaku ꞌana luꞌivona faifaina i na bunumayaga, yau a vetomotogaotoga bola a na vila-vaitugana, wata a na bunumayageni. Yaku vila-vaitugana ꞌwaineye, anelose magemagetadi taiadi ꞌa na maia, Tamaku yana mageta mataududulina nageneye. \c 9 \p \v 1 Wata Iesu i vo, A vona mogitana ꞌwaimie, ꞌifwaimi bola ma yawaimi ꞌwa na miamia nagami Yaubada yana veimea toketokena tomotoga ꞌwaidie ꞌwa na ꞌiseni mulieta ꞌwa na wafa.” \s1 Iesu i vemaigisivilavila. \p \v 2 \x + \xo 9:2 \xt Mak 5:37\x*ꞌAiata 6 i ꞌaꞌava mulieta Iesu i vonedi Fita, Iemesa, wata Ioni i ꞌedakumesedi, ꞌaiseꞌavadi i laka ꞌoya bwaikineye. I miamiani nika tovetutuyamavo matadie Iesu ꞌana ꞌisa i vetuli. \v 3 ꞌAna kaleko ꞌadi lauꞌavu mataududulina, kebu tamu aitoi fwayefwayeye ꞌana fata baniꞌodi i na ꞌilekoediga. \v 4 I ꞌiseꞌiseni nika tomotoga ꞌadi ꞌailuga i souyedi Iesu taiadi i veveifufu. Tomotoganidi abamega i obuma, Mosese wata Ilaitia, taunidi basenadiotoga Yaubada yana toluꞌivonavo. \p \v 5 Nika Fita i vona-matayoꞌo Iesu ꞌwaineye i vo, Tove, ꞌima taiadi ta maia i lubwaineni. Lauꞌweta ꞌaitonu ꞌa na ꞌidewadi, tamu ꞌomu faifaimu, tamu Ilaitia faifaina wata tamu Mosese faifaina.” \v 6 Fita kebu ꞌana fata avaꞌai i na voneyeni fai ma enavo i kololo bwaikina. \v 7 \x + \xo 9:7 \xt Mad 3:17; 2 Fit 1:16-18\x*Waowa i mai i tavunidi bona i souyeni waowayega i vona i vo, Deꞌe Natuku nuafouku, avaꞌai i na voneyeniga, bonana ꞌwa na nogai.” \v 8 I vonaꞌaꞌava nika tovetutuyamavo i ꞌisadaba kebu tamu aitoi i da ꞌiseni, Iesu ꞌaiseꞌavana. \p \v 9 ꞌOyayega i obuobuma i veluꞌaseꞌasedi i vo, Avaꞌai ꞌwa ꞌisediga, kebu tamu aitoi ꞌwa na voneniga, nagami yau a vetomotogaotoga wafayega a na yawasa-vaitugana, mulieta ꞌwa na luꞌivona.” \v 10 I talabodedi, kebu i da luꞌivona, siwe ꞌaiseꞌavadi i veifufu i vo, Yawasa-vaitugana wafayega avaꞌai?” \p \v 11 Mulieta yana tovetutuyamavo i velutolieni i vo, Awale veꞌetoboda ꞌadi tovevo i vonaga i vo, Ilaitia nagami Yaubada ꞌwainega i na mai, mulieta Yaubada ꞌana Venuaꞌivina i na souyeni?” \v 12 \x + \xo 9:12 \xt Mal 4:5; Ais 53:3\x*Iesu yadi vona i tutuli i vo, Ilaitia mogitana nagami i na mai Yaubada ꞌwainega, nani matatabuna i na ꞌivenonogidi, weꞌe ꞌwa nuanuani Yaubada yana toluꞌivona basenadiotoga i kilumi yau a vetomotogaotoga faifaiku? I kilumi veviga bwaikina a na veluagai wata tomotoga i na vedumweꞌaiꞌaieku. \v 13 Siwe a na vonemi, Ilaitia tutulina\f + \fr 9:13 \ft Ilaitia tutulina siwe ꞌasaꞌaiana Ioni Tobafitaiso.\f* ꞌakonadi i mai siwe tomotoga kebu i da ꞌisaꞌinanaiga, begaidi vitanidi nuanuadi i na veleniga mogitana i veleni, baniꞌodi basenadiotoga Yaubada yana toluꞌivona i kilumi.” \s1 Iesu kwamana i ꞌiveꞌatumaia. \p \v 14 Tutuyanina Iesu ma enavo i viladi ꞌoyayega ꞌifwaidi tovetutuyamavo i ꞌisedi i veveꞌikwayekwayega veꞌetoboda ꞌadi tovevo taiadi, weꞌe ꞌailaꞌa bwaikina i tovififinedi. \v 15 ꞌAilaꞌanidi Iesu i ꞌiseni nuadi i voganidi bega i lilide i nagoi nuanuadi taiadi i na veluaga. \v 16 Iesu i velutoliedi i vo, Avaꞌai faifaina ꞌwa veveꞌikwayekwayega?” \v 17 Tamu tomogo ꞌailaꞌa nagediega i vo, Tove, natuku a mieni fai yaiaina i agei kebu ꞌana fata i na welava. \v 18 Tutuyanina yaiaina i vevekadia i tawetaweni i obuobu tanotanoge, ꞌawanega buobuo, nigona i lovelovenedi wata tomogona i tototola. Yamu tovetutuyamavo a vonedi a vo, ꞌWa da ꞌiveꞌatumaia,” siwe kebu ꞌadi fataga.” \p \v 19 Iesu tomotoga i vonedi i vo, Awale ꞌomi tomotoganimi Yaubada yana toketokena kebu ꞌwa da vetumaganeniga? Tutuya manamanawena taiadi ta miamia wata a totokemaigeku bwaikina siwe kebu ꞌwa da vetumaganeku mogitana. Kwamananina ꞌwa mieni ta na ꞌiseni.” \v 20 Kwamana Iesu ꞌwaineye i mieni, siwe tutuyanina yaiaina Iesu i ꞌiseni kwamana i vekadia i beꞌu i luiꞌoiꞌoꞌo ꞌawana buobuo i tubodai. \v 21 Bega Iesu kwamana tamana i velutolieni i vo, Avaꞌai tutuyaga deꞌe i souyeni ꞌwaineye?” Tamana i vo, Basenadi siaineye. \v 22 Yaiaina tutuya fuedi i vevekadia i beꞌubeꞌu ꞌai-ꞌalaꞌalase wata ufeye, igodi nuanuana kwamana i na ꞌivewafai. ꞌAiꞌedi ꞌamu fata ꞌu da ꞌisanuakalikaliema bega ꞌu da ꞌivaisema.” \v 23 \x + \xo 9:23 \xt Mak 11:23\x*Iesu i vo, Awale ꞌu vo, ꞌAiꞌedi ꞌamu fata?” Weꞌe egavo Yaubada i na vetumaganeni nani matatabuna safailidi ꞌwaidie. \v 24 \x + \xo 9:24 \xt Luk 17:5\x*Kwamana tamana i vo, Yau wata ma yaku vetumagana, siwe nuanuaku ꞌu na ꞌimosoꞌi.” \v 25 Iesu i ꞌisedi tomotoga fuedi i lilide i mimaia, yaiaina sakoina i taꞌali i vo, ꞌOmu kwamana ꞌawana ꞌu ꞌibodai wata tanigana ꞌu ꞌiveꞌuluya a na vonemu. ꞌU ꞌawaꞌaꞌimu kebu wata ꞌu na age-vaitugani.” \v 26 Yaiaina i vebwaubwau wata kwamana i vekadia i tufaꞌoꞌoga nika i ꞌawaꞌaꞌia. Kwamananina ꞌana ꞌisa ꞌwa da vo i da wafa, fuedi i vo, Yawaina i ꞌaꞌava.” \v 27 Siwe Iesu kwamana nimaneye i ꞌabi i sivetovoia nika i tovoi. \p \v 28 Mulieta i nagoi vanuge, ꞌaisedie yana tovetutuyamavo i velutolieni i vo, Awale ꞌima ꞌa vona yaiaina kebu i da ꞌawaꞌaꞌiaga?” \v 29 Iesu i vo, Nagami Yaubada ꞌwaineye ꞌwa na veluꞌui mulieta ꞌwa na vona ꞌana fata yaiaina deꞌe baniꞌodi i na ꞌawaꞌaꞌia, kebu tamu wata avaꞌai ꞌwainega. \s1 Iesu i veifufu-vaitugana yana wafa faifaina. \p \v 30-31 \x + \xo 9:30-31 \xt Mak 8:31\x*Kwamana bei i ꞌiveꞌatumaiaga ꞌatamananina i ꞌiaweni i nagoi ꞌawalawa Galili ꞌwaineamo. Iesu yana nago kebu nuanuana tamu aitoi i na ꞌasetai, fai i veve yana tovetutuyamavo ꞌwaidie. I vonedi i vo, Yau a vetomotogaotoga tamu tomogo i na ꞌetogiluveku, bega mali tomotoga i na luvewafaku, mulieta ꞌaiata ꞌana vetonu ꞌwaineye a na yawasa-vaitugana.” \v 32 \x + \xo 9:32 \xt Luk 18:34\x*Vonanina Iesu i voneyeniga enavo kebu i da ꞌasetaiga, siwe i kololo kebu nuanuadi i na velutolieni. \s1 Aitoi bwaikaotogina? \p \v 33 Tutuyanina Iesu ma yana tovetutuyamavo i maia Kafaneomi, vanuge i luku i vonedi i vo, ꞌEdeye avaꞌai faifaina ꞌwa veꞌikwayekwayega?” \v 34 Siwe kebu nuanuadi i na luꞌivona fai i bunumayaga, weꞌe yadi veꞌikwayekwayeganina i vo, ꞌWaidega aitoi bwaikaotogina?” \p \v 35 \x + \xo 9:35 \xt Mak 10:43-44; Luk 22:24\x*Iesu i miabui mulieta yana tovetutuyamavo i goledi i nagoi ꞌwaineye i vonedi i vo, ꞌAiꞌedi aitoi nuanuana i na vebwaika, nagami i na vekwamana bega tomotoga i na folovedi.” \v 36-37 \x + \xo 9:36-37 \xt Ion 13:20\x*Mulieta Iesu tamu kwamana i mieni ꞌwaidie i olia bega i vonedi i vo, ꞌAiꞌedi aitoi ma yana nuakalikali tamu kwamana deꞌe baniꞌodi i na ꞌivaiseni faifaiku siwe ꞌasaꞌaiana yau i ꞌivaiseku. Wata ꞌaiꞌedi aitoi ma yana nuakalikali i na ꞌivaiseku, siwe ꞌasaꞌaiana Yaubada taunina ꞌaku tovetune i ꞌivaiseni. \s1 Tamu tomogo i vona yaiaina i ꞌawaꞌaꞌia. \p \v 38 \x + \xo 9:38 \xt Mad 10:33; \xt Num 11:27-29\x*Ioni Iesu i voneni i vo, Tove, ꞌa ꞌiseni tamu tomogo ꞌamu wagavayega i vonavona yaiaina i ꞌaꞌawaꞌaꞌidi, ꞌa talabodeni fai taunina kebu ꞌada ꞌailaꞌa.” \v 39 Iesu i vo, Kebu ꞌwa na talabodeniga, aitoi ꞌaku wagavayega ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa i na ꞌiꞌidewadiga mulieta kebu i na awavesakoyeku. \v 40 \x + \xo 9:40 \xt Luk 11:23\x*ꞌAiꞌedi aitoi kebu i na vedumweꞌaiꞌaiedaga, ma fueda ta folofolova. \v 41 ꞌAiꞌedi aitoi ꞌaku wagavayega ufa i na velemi ꞌwa na yemu fai ꞌomi yau Keliso yana tomotoga, a vona mogitana yana ꞌaivaitanina ꞌana tutula bola i na veluagai Yaubada ꞌwainega.” \s1 Vetalaimimila ꞌwainega sakona i na souyeni. \p \v 42 Wata Iesu i vonedi i vo, ꞌAiꞌedi aitoi i na vetumaganeku deꞌe kwamana baniꞌodi siwe tamu tomogo i na vetalaimimili i na sakonaga, bola tomogonina veviga bwaikaotogina i na veluagai Yaubada ꞌwainega. Siwe nagami tomogonina kebu i da vetalaimimilaga, bei tomotoga ꞌifwaidi kileu vitana i da yogona-matayoꞌoi ꞌodoneye i da taweni malaveseye, veviga siaina i da veluagai. I da wafa-matayoꞌoga i lubwaineni nika kebu i da vetalaimimilaga wata kebu veviga bwaikaotogina i da veluagai Yaubada ꞌwainega. \v 43 ꞌAiꞌedi nimamu tamu saiꞌafoga i da kiavebeꞌumu ꞌu da sakona, ꞌu boboi ꞌu taweni. ꞌU na boboiga veviga saiꞌafo nika kebu ꞌu na sakonaga, mulieta nimaꞌeaꞌeamu ꞌu na luku Yaubada ꞌwaineye ꞌu na mia-vagata. Weꞌe ꞌaiꞌedi kebu ꞌu na boboiga, nimamu ꞌailugana ꞌwaidiega ꞌu na sakosakona, mulieta ꞌu na wafa ꞌu na luku ꞌai-ꞌalaꞌalase kebu yana ꞌweuga ꞌwaineye. \v 44 Bei mwatamwata tomogomu i na ꞌeꞌetokudai, weꞌe ꞌai-ꞌalaꞌalatanina kebu i na ꞌweuga. \v 45 ꞌAiꞌedi ꞌagemu tamu saiꞌafoga i da kiavebeꞌumu ꞌu da sakona, ꞌu boboi ꞌu taweni. ꞌU na boboiga veviga saiꞌafo nika kebu ꞌu na sakonaga, mulieta ꞌageꞌeaꞌeamu ꞌu na luku Yaubada ꞌwaineye ꞌu na mia-vagata. Weꞌe ꞌaiꞌedi kebu ꞌu na boboiga, ꞌagemu ꞌailugana ꞌwaidiega ꞌu na sakosakona, mulieta ꞌu na wafa i na tawemu ꞌu na obu ꞌai-ꞌalaꞌalase. \v 46 Bei mwatamwata tomogomu i na ꞌeꞌetokudai, weꞌe ꞌai-ꞌalaꞌalatanina kebu i na ꞌweuga. \v 47 ꞌAiꞌedi matamu viꞌaina saiꞌafoga i da kiavebeꞌumu ꞌu da sakona, ꞌu kiamwanuya ꞌu taweni. ꞌU na kiamwanuyaga veviga saiꞌafo, nika kebu ꞌu na sakonaga, mulieta ꞌamu fata ꞌaitamoganega ꞌu na luku Yaubada yana ꞌEba Veimea nageneye. Weꞌe ꞌaiꞌedi kebu ꞌu na kiamwanuyaga, matamu ꞌailugana ꞌwaidiega ꞌu na sakosakonaga mulieta ꞌu na wafa i na tawemu ꞌu na obu ꞌai-ꞌalaꞌalase. \v 48 Bei mwatamwata tomogomu i na ꞌeꞌetokudai, weꞌe ꞌai-ꞌalaꞌalatanina kebu i na ꞌweuga. \p \v 49 Wata Iesu i vona-awatabaiedi i vo, Yaubada tomotoga matatabumi i na silubumi ꞌai-ꞌalaꞌalainega bega ꞌwa na vetoketoke baniꞌodi eyaga ꞌaniꞌani i ꞌiveꞌiwani. \v 50 \x + \xo 9:50 \xt Luk 14:34; Kolos 4:6; 1 Tes 5:13\x*Eyaga nani ꞌatumaina, siwe ꞌaiꞌedi i na veꞌulaufa kebu ꞌana fata i na vegola-vaitugana. ꞌAniꞌani ta na vetagovi eyaga taiadi i na ꞌiveꞌiwani. Wata ꞌomi baniꞌodi, yami sauluva ꞌwaidiega tosakona ꞌwa na ꞌiveꞌatumaidi wata ma fuemie ꞌwa na veiana.” \c 10 \s1 Iesu i ve saꞌila faifaina. \p \v 1 ꞌAtamana Kafaneomiega Iesu ma enavo i tovoi i nagoi ꞌawalawa Iudia ꞌwaineye i damana Iolidani noꞌo bega. Wata ꞌailaꞌa bei i maia Iesu ꞌwaineye i ve ꞌwaidie, baniꞌodi tutuya fuedi i veve. \v 2 Diu totafalolo Falisi ꞌifwaidi nuanuadi tomotoga i na nuasako Iesu ꞌwaineye bega i maia ꞌailaꞌa matadie i velutolieni i vo, Tomogo i lubwaineni yana vavine i na vesaꞌilidi ꞌalo kebu?” \v 3 Iesu yadi velutoli i tutuli i vo, Basenadiotoga Mosese baniꞌodi i voneyedi bega vonanina i kilumi saꞌila faifaina?” \v 4 \x + \xo 10:4 \xt VeL 24:1\x*Falisi i vo, Mosese i tauyeda tamu lubulubu ꞌwaineye saꞌila vonana ta na kilumi vavine ta na veledi ta na vo, ꞌOmi ꞌakonadi ꞌwa ꞌaꞌava ꞌwaikuyega.” \v 5 Iesu i vonedi i vo, Mosese baniꞌodi i kilumiga fai sauluva ꞌatumaina ꞌwa baila. \p \v 6 \x + \xo 10:6 \xt Nag 1:27\x*Weꞌe tutuya ꞌeba velamu ꞌwaineye Yaubada tomotoga i ꞌidewadi, \p Iavetana wata vevinena. \p \v 7-8 \x + \xo 10:7-8 \xt Nag 2:22-24; Efe 5:31\x*Faifainanina ꞌaiꞌedi tomogo i na nagiga, ꞌakonadi i ꞌawaꞌidia tamana wata inana ꞌwaidiega, yana vavine taiadi i luvetubama. \p ꞌAdi ꞌailuga siwe ꞌwa da vo tomotoga ꞌaitamogana.” \p Kebu ꞌana fata ta na vo, ꞌAdi ꞌailuga,” fai taiadi i luvetubamaga ta na vo, ꞌAitamogana.” \v 9 Bega Yaubada ꞌakonadi i luvetubamidiga, kebu ꞌana fata mali tomotoga ꞌalo taunidi i na vemiaꞌidiedi.” \p \v 10 Mulieta Iesu ma yana tovetutuyamavo i nagoi vanuge i velutolieni saꞌila faifaina. \v 11 \x + \xo 10:11 \xt 1 Kol 7:10-11\x*Iesu i vonedi i vo, Tomogo yana vavine i na vesaꞌilidi wata mali vavine i na nagidi, ꞌakonadi i sakona Yaubada mataneye, wata vavinenidi bunumayaga bwaikina i ꞌewai. \v 12 Weꞌe ꞌaiꞌedi vavine yadi lamoga i na saꞌileni, tamu tomogo i na nagia i sakona Yaubada mataneye.” \s1 Iesu nuanuana yavayavava. \p \v 13-14 \x + \xo 10:13-14 \xt Mad 18:2-3\x*Tomotoga ꞌifwaidi yavayavava i mimaiedi bega Iesu i na ꞌabitonovidi i na vona-nuakalikaliedi, siwe tovetutuyamavo i talabodebodedi. Iesu i ꞌisedi i nuasako, bega i vonedi i vo, Kwakwama ꞌwa bailedi i na maia ꞌwaikuye, fai egavo taunidi tonuaobu yavayavava deꞌe baniꞌodi ꞌadi fata taunidi i na tauyedi bega Yaubada i na veveimeyedi.” \v 15 A vona mogitana ꞌwaimie, aitoi Yaubada i na vetumaganeni baniꞌodi deꞌe yavayavavanidi i vetumaganeku, Yaubada i na veimeyeni yana ꞌAilaꞌa nageneye, weꞌe ꞌaiꞌedi kebu, kebu ꞌadi fata i na luku.” \v 16 Bega kwakwama i olidi nimana i yatoi ꞌaitamogana ꞌaitamogana ꞌwaidie i vona-nuakalikaliedi. \s1 Tomogo ꞌaiꞌaiwabuna. \p \v 17 Iesu vanuga i ꞌiaweni i nunago ꞌedeye tamu tomogo i mai ma yana veꞌililibu ꞌagena i vetufanoꞌuyedi mataneye i velutolieni i vo, Tove ꞌatumaimu, nuanuaku a na ꞌasetai avaꞌai a na ꞌidewai bega mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina a na veluagai? \v 18 Iesu i vo, Awale ꞌu awaveꞌatumaieku? Kebu tamu aitoi ꞌatumainaga, Yaubada ꞌaiseotogina ꞌatumaina. \v 19 \x + \xo 10:19 \xt Sou 20:12-17\x*Veꞌetoboda ꞌakonadi ꞌu ꞌasetadi basenadi Yaubada Mosese i veleni faifaida, kebu ꞌu na luvewafaga, kebu mali tomogo yana vavine ꞌu na luobuyedi, kebu ꞌu na vainagoga, kebu ꞌu na vekali tamu tomogo yana sauluva faifaina, kebu ꞌu na ꞌewa-maimaiga, tamamu wata inamu ꞌu na veꞌililibuyedi.” \p \v 20 Tomogo i vo, Tove basenadi siaikuyega veꞌetobodanidi a veꞌililibuyedi.” \v 21 \x + \xo 10:21 \xt Mak 8:34; \xt Mak 4:18-19\x*Iesu tomogo i ꞌiseni i nuakalikalieni i voneni i vo, ꞌWaimuye nani ꞌaitamogana kebu ꞌu da ꞌidewaiga. ꞌU na nago yamu kukua wata nani matatabuna ꞌwaimuye ꞌu na vekimwaneyedi, tutulidi ꞌu na ꞌewadi bega egavo i vewekowekomaga ꞌu na ꞌivaisedi nika ꞌakonadi ꞌu veꞌaiꞌaiwabu abame. ꞌU na ꞌanivelenedi i na ꞌaꞌavana, mulieta ꞌu na mai ꞌu na vetutuyameku.” \v 22 Tomogo i nogai i luvulewa ma yana nuavita i vilai i nago, fai yana ꞌaiꞌaiwabu fuedi, nuana i loloi kebu nuanuana i na ꞌanivelenedi. \p \v 23 Iesu i sivilai yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Toꞌaiꞌaiwabu yadi luku vitana Yaubada yana ꞌAilaꞌa ꞌwaineye.” \v 24 Iesu yana tovetutuyamavo nuadi i voganidi yana vona faifaidi, wata i vona-vaitugana ꞌwaidie i vo, Ekwavo a na vonemi, taunidi i veꞌaiꞌaiwabu yadi luku Yaubada yana ꞌEba Veimea ꞌwaineye vitaotogina. \v 25 Bawe yana luku aima mataneamo vitana, weꞌe tomotoga ꞌaiꞌaiwabudi yadi luku abame vitaotogina.” \p \v 26 Tovetutuyamavo i venuavogana bwaikina bega ꞌaiseꞌavadi i vona i vo, Vetuma aitoi ꞌana fata Yaubada i na ꞌitaꞌitaꞌieni bega mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina i na veluagai?” \v 27 \x + \xo 10:27 \xt Luk 1:37\x*Iesu i ꞌisanago ꞌwaidie i vonedi i vo, Tomotoga tauniꞌavadi kebu ꞌadi fata. Yaubada ꞌaisena ꞌana fata i na ꞌivaisedi. Wata nani matatabuna Yaubada ꞌana fata.” \p \v 28 \x + \xo 10:28 \xt Mak 1:16-20; Luk 5:28\x*Fita Iesu i voneni i vo, Maide, ꞌima nani matatabuna ꞌa bailedi ꞌa maia ꞌwaimuye ꞌa vevetutuyamemu.” \v 29 Iesu i vo, A vona mogitana ꞌwaimie, egavo yadi vanuga i ꞌiawedi faifaiku wata Valaku ꞌana luꞌivona faifaina, wata tamadiavo, inadiavo, ediavo, novudiavo, natudiavo wata yadi tanoga i ꞌiawedi faifaiku, ꞌawaie naninidi ꞌadi tutula bwaikaotogina Yaubada i na veledi. \v 30 Tutuya deꞌe ꞌwaineye wata tutuya mulina ꞌwaineye naninidi ꞌadi tutula bwaikaotogina i na veluagadi ma ꞌadi ꞌimosoꞌi, baniꞌodi 100 nani ꞌaitamogana i baileniga faifaina. Side baniꞌodi, i na veluagadiga, vanuga fuedi, inadiavo fuedi, enavo fuedi, novunavo, natunavo wata tanoga fuedi. Siwe wata fai i vevetutuyameku veviga bwaikina i na veluagai ꞌaku tovedumweꞌaiꞌai ꞌwaidiega, weꞌe tutuya mulina ꞌwaineye mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina i na veluagai. \v 31 Weꞌe tomotoga fuedi ꞌasiau i kumetaga, ꞌawaie i na vemuli, weꞌe egavo ꞌasiau i vemuliga, maꞌitufa i na kumeta.” \s1 Iesu yana vona ꞌana vetonu yana wafa faifaina. \p \v 32 \x + \xo 10:32 \xt Mak 8:31, 9:31\x*I tauya i nunagoi Ielusalema Iesu i ꞌedakumeta ꞌaisena, yana tovetutuyamavo mulineye i maia nuadi i voganidi, weꞌe egavo ꞌana toyogoꞌwaila i kololo fai i nuani nani sakoina i na souyeni. Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i nagoi tulidie i kiavemageta avaꞌai i na souyedi ꞌwaineye Ielusalema nageneye faifaina. \v 33 I vonedi i vo, Ta na lakaga Ielusalema yau a vetomotogaotoga ꞌaku gaviavo i na ꞌetogiluveku tovelomu yadi toꞌedakumetavo wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo ꞌwaidie. Mulieta wafa faifaina i na veimeyeku i na ꞌaꞌavana i na ꞌaniveleneku tomotoga taunidi kebu Diu ꞌwaidie. \v 34 I na sidibidibieku i na kiwaliku wata i na toke i na fitaliku, mulieta i na luvewafaku. ꞌAiata ꞌana vetonu ꞌwaineye wata a na yawasa-vaitugana.” \s1 Iemesa wata Ioni yadi veluꞌui. \p \v 35 Iemesa wata Ioni, Sebedi natunavo, i maia Iesu ꞌwaineye i voneni i vo, Tove, nuanuama tamu nani ꞌu na ꞌidewai faifaima.” \v 36 Iesu i vo, Avaꞌai naniga a na ꞌidewai faifaimi?” \v 37 Iemesa wata Ioni i vo, Nuanuama bola yamu veimea toketokena i na souyeniga, ꞌu na silakaima bega ꞌa na miabui lilivamuye, tamu ꞌamu ꞌatagiega, tamu ꞌamu wamayega.” \v 38 \x + \xo 10:38 \xt Mak 14:36\x*Iesu i vona-awatabai ꞌwaidie bola yana veviga wata yana wafa faifaidi i vo, ꞌOmi kebu ꞌwa da venuaꞌivinaga ꞌwa veveluꞌui ꞌwaikuye. Saiꞌafoga veviga ꞌana vedi a na yemuyeni, weꞌe ꞌomi ꞌami fata vedinina ꞌwa na yemuyeni? I na bafitaisoku vevigayega, ꞌami fata ꞌomi wata baniꞌodi?” \v 39-40 \x + \xo 10:39-40 \xt Fol 12:2; Ve 1:9\x*Iemesa ma taina i vo, ꞌAma fata.” Iesu i vonedi i vo, Mogitana ꞌaku vediega ꞌwa na yemu wata ꞌwa na bafitaiso vevigayega yau baniꞌodi, siwe miabui ꞌaku ꞌatagiega wata ꞌaku wamayega kebu a na ꞌanivelenediga fai yau kebu yaku ꞌeba veimea. ꞌEba miabuinidi Yaubada i ꞌidewadi taunidi i venuaꞌivinediga faifaidi.” \p \v 41 Ediavo 10 ꞌadi ꞌailuga yadi vona i nogai, faifainanina i kamogala ꞌwaidie. \v 42 Begaidi Iesu matatabudi i vaꞌaugidi i vonedi i vo, ꞌAkonadi ꞌwa ꞌasetai toveimea bwaikaotogidi wata toꞌedakumetavo yadi veimea toketokedi ꞌwaidiega tomotoga i veveimeyedi. \v 43 \x + \xo 10:43 \xt Mak 9:35\x*Weꞌe ꞌomi kebu baniꞌodi ꞌwa na munega. ꞌAiꞌedi aitoi nuanuana i na vetomogo-bwaika, nagami i na vetofolova enavo ꞌwaidie baniꞌodi tamu kwamana. \v 44 Weꞌe ꞌaiꞌedi aitoi nuanuana i na vetoꞌedakumeta ꞌwaimie nagami i na vetofolova-maimaiga matatabumi ꞌwaimie. \v 45 \x + \xo 10:45 \xt 1 Tim 2:5-6\x*Yau a vetomotogaotoga ꞌwa na vetutuyameku. Yau a maiga, kebu a da vo, Tomotoga ꞌwa na foloveku,” weꞌe mogitana a maiga a na vetofolova tomotoga faifaimi, wata yawaiku a na tauyeni tomotoga fuemi a na tuveobumi sakona ꞌwaidiega.” \s1 Iesu tomatasako i ꞌiveꞌatumaia. \p \v 46 Iesu ma enavo i maia Ieliko, mulieta i tautauya tovetutuyamavo wata ꞌailaꞌa bwaikina taiadi. Timio natuna, ꞌana wagava Batimio i miamiana ꞌedeye, taunina tomatasako kebu ꞌana fata i na folova, i veveluꞌui mani. \v 47 \x + \xo 10:47 \xt Mad 9:27\x*I nogai Iesu tomogo Nasaledi valana i vegolegole i vo, Iesu ꞌomu Kini Devida tubuna, ꞌu da ꞌisanuakalikalieku.” \v 48 Tomotoga fuedi i talaboda i vo, ꞌU veꞌwada.” Nika i toke i vegolegole i vo, ꞌOmu Kini Devida tubuna, ꞌu da ꞌisanuakalikalieku.” \v 49 Iesu i tovoi i vona i vo, ꞌWa goleni i na mai.” Tomatasako i goleni i vo, ꞌU sosoana, ꞌu tovoi ꞌu nago i golegolemu.” \v 50 Yana veluꞌuva i taweni, i tovoi-matayoꞌo i nago Iesu ꞌwaineye. \v 51 Iesu i velutolieni i vo, Avaꞌai nuanuamu a na ꞌidewai faifaimu?” Tomatasako i vo, Tove, nuanuaku a da ꞌisala.” \v 52 \x + \xo 10:52 \xt Mak 5:34\x*Iesu tomatasako i voneni i vo, ꞌAsaꞌaiana, fai ꞌu vetumaganeku ꞌakonadi ꞌu veꞌatumai, ꞌu na nago.” I vonaꞌaꞌava nika matana i veꞌatumai, i ꞌisadewa, Iesu taiadi i nago. \c 11 \s1 Iesu i luku Ielusalema. \p \v 1 ꞌAkonadi saiꞌafo Ielusalema lilivaneye i leꞌwai ꞌatamana ꞌailuga ꞌwaidie Bedifegi wata Bedani. Bei ꞌOya Olive ꞌwaineye, Iesu tovetutuyamavo ꞌadi ꞌailuga i vonedi bega i na kumeta. \v 2 Wata i vonedi i vo, ꞌAtamana debanagomiega ꞌwaineye ꞌwa na nagoi. Tutuyanina ꞌwa na leꞌwai ꞌwa na ꞌiseni ꞌaisaya doniki natudi i luifweni i tovotovoi tamu vanuga ꞌwaineye, kebu aitoi kwavuneye i da lakaga. ꞌWa na yavuya ꞌwa na mieni ꞌwaikuye. \v 3 ꞌAiꞌedi tamu aitoi i na vo, Awale ꞌwa ꞌewaꞌewai?” ꞌwa na vo, ꞌAuvea nuanuana, bola wata i na vevila-matayoꞌoi.” \p \v 4-5 Tovetutuyamavo ꞌadi ꞌailuga i nagoi doniki i veluagai vanuga ꞌawana lilivaneye bei basenadi i luifweni. Tutuyanina i yavuyavuya, ꞌifwaidi tomotoga i tovotovoiga i vo, Awale ꞌwa yavuyavuya?” \v 6 Tovetutuyamavo i vona baniꞌodi Iesu i vonedi bega doniki i tauyeni. \v 7 Doniki natudi i mieni Iesu ꞌwaineye, ꞌadi talauma kwavuneye i yatodi Iesu ꞌana ꞌivi bei i miabui. \v 8 Tomotoga fuedi ma yadi veꞌililibu yana ꞌeda i ꞌivivigavuya ꞌadi kalekoyega, weꞌe ꞌifwaidi welavi matoutoudi i kinidabadi i taꞌulidi ꞌedeye. \v 9 \x + \xo 11:9 \xt Same 118:25-26\x*Bega fuedi bonadi bwaikinega i vegolegole tokumeta wata tovemuli i vo, \p Kaiwa, kaiwa,\f + \fr 11:9 \ft ꞌAna mogitana Osana me Diu bonadiega.\f* \p ꞌAuvea ꞌana wagavayega i mimai, \p Wata ma yana nuakalikali i na vevesauluva ꞌatumaina ꞌwaineye. \p \v 10 I na veveimeyeda tubuda Kini Devida yana veimea baniꞌodi, \p Yaubada i na vevesauluva ꞌatumaina yana ꞌEba Veimeanina ꞌwaineye. \p Bega Yaubada tabwaotogineye ta na subisubiai.” \p \v 11 Iesu i nago Ielusalema i luku vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye i vaiꞌala siwe ꞌakonadi tutuya i veꞌaleꞌusa fai i lavia bega i souyeni ma yana tovetutuyamavo i maia Bedani, kebu ꞌaniꞌie Ielusalema ꞌwainega. \s1 Iesu yana voneye ꞌalaꞌai i bwavu-matayoꞌo. \p \v 12 I ꞌatai Bedaniega i viladi i mimai Iesu i lase. \v 13 ꞌAniꞌieyega i ꞌisanago ꞌalaꞌai i ꞌiseni bega i nago lilivaneye nuanuana i na ꞌiseni ma vuagina ꞌalo kebu. Siwe tutuyanina i mai lilivaneye i ꞌiseni lukuꞌavana fai kebu mogitana ꞌalaꞌai ꞌana tutuya. \v 14 \x + \xo 11:14 \xt Mak 11:20\x*Iesu ꞌalaꞌai ꞌwaineye i vona i vo, ꞌAsiau wata tutuya i mimai kebu tamu aitoi vuagimu i na ꞌaniꞌania,” weꞌe yana tovetutuyamavo yana vonanina ꞌalaꞌai ꞌwaineye i nogai. \s1 Iesu i nago vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌwaineye. \p \v 15 Tutuyanina i leꞌwai Ielusalema, Iesu i luku vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye i ꞌisedi tokimwane wata tovekimwane, matatabudi i sogiedi i obu. Wata mani tulina tulina ꞌadi tosivedavedamana\f + \fr 11:15 \ft Me Loma yadi mani kebu ꞌana fata ꞌwainega i na ꞌanivelena-maimaiga bega i sisivedamana nuanuadi me Diu yadi mani.\f* yadi talalia i tutuviladi wata bunebune ꞌeba velomu faifaidi ꞌadi tosivedavedamana yadi ꞌeba miabui i tutufelefeledi. \v 16 Kebu tamu aitoi i da tauyeni bega tamu kukua i na lukuveni vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌwaineye. \v 17 \x + \xo 11:17 \xt Ais 56:7\x*Iesu yana ve ꞌwaineye i vonedi i vo, Basenadiotoga Yaubada yana Buki ꞌwaineye i kilumi, Yaubada i vo, \p Yaku vanuga ꞌana wagava vanuga ꞌeba veluꞌui tomotoga ꞌailaꞌa tulina tulina faifaidi,” \p siwe ꞌomi ꞌwa sivilai, tovainago yadi ꞌeba giva.” \v 18 \x + \xo 11:18 \xt Mak 14:1\x*Tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo ꞌakonadi i nogai i kololo bega ꞌaiseꞌavadi i veifufu baniꞌodi i na munega Iesu i na luvewafai. I kolologa fai tomotoga matatabudi nuanuadi Iesu weꞌe yana ve faifaina nuadi i voganidi. \v 19 ꞌAkonadi inala i simwanuya, bega Iesu ma yana tovetutuyamavo Ielusalema i ꞌiaweni i viladi i nagoi Bedani. \s1 Iesu i ve ꞌalaꞌai ꞌwainega. \p \v 20 \x + \xo 11:20 \xt Mak 11:14\x*ꞌAwaꞌawaie Iesu ma enavo i nunagoi i ꞌiseni ꞌalaꞌai matatabuna i ꞌawagiꞌai. \v 21 Fita nuana i ꞌanitaꞌia bega Iesu i voneni i vo, Tove, ꞌalaꞌai ꞌu voneniga ꞌakonadi matatabuna i ꞌawagiꞌai.” \v 22-23 \x + \xo 11:22-23 \xt Luk 17:6\x*Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, A vona mogitana, ꞌaiꞌedi tamu tomotoga ma yana vetumagana Yaubada ꞌwaineye, ꞌana fata deꞌe ꞌOya Olive i na voneni i na obu eyage. ꞌAiꞌedi kebu ma yana venuanaluga, i na vona ma yana vetumagana, naninina faifaina i vonaga i na souyeni. \v 24 \x + \xo 11:24 \xt Mad 7:7; Ion 14:13-14\x*Faifainanina a na vonemi ꞌwa na veluꞌuiga Yaubada ꞌwaineye ꞌwa na voneni avaꞌai nuanuami. ꞌAiꞌedi ꞌwa na vetumagana naninina nuanuami ꞌakonadi ꞌwa veluagaiga, mogitana Yaubada i na velemi. \v 25 \x + \xo 11:25 \xt Mad 6:14-15\x*Tutuyanina ꞌwa na veveluꞌui, ꞌaiꞌedi ma yami nuasako tamu tomogo ꞌwaineye, nagami ꞌwa nuatavuni, bega Tamada abame yami sakona i na nuatavunidi. \v 26 Weꞌe kebu ꞌwa na nuatavuniga, wata Tamada abame yami sakona kebu i na nuatavunidi.” \s1 I velutolieni Iesu yana veimea lamuna. \p \v 27-28 \x + \xo 11:27-28 \xt Ion 2:18\x*Wata i viladi i maia Ielusalema. Tutuyanina Iesu i nunago vanuga ꞌeba veluꞌui nageneamo, tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo, veꞌetoboda ꞌadi tovevo wata toꞌedakumeta ꞌauꞌauveadi i maia Iesu ꞌwaineye i velutolieni i vo, Nuanuama ꞌa na ꞌasetai aitoi i vetunemu bega naninidi ꞌu ꞌiꞌidewadi, ꞌalo aitoi veimea i velemu?” \v 29 Iesu i vo, Nuanuaku tamu velutoli a na velemi, ꞌaiꞌedi yaku velutoli ꞌwa na tutuliga, a na vonemi aitoi veimea i veleku bega nani deꞌe a ꞌiꞌidewadi. \v 30 ꞌWa na voneku Ioni Tobafitaiso aitoi veimea i veleni bega tomotoga i bafitaisodi? Yaubada ꞌalo tomotoga?” \p \v 31 Toꞌedakumetanidi ꞌaiseꞌavadi i veifufu i vo, Baniꞌodi ta na voneyedi? ꞌAiꞌedi ta na vo, Yaubada veimea Ioni i veleni,” ꞌako i na vo, Vetuma awale kebu Ioni yana vona ꞌwa da vetumaganeni?” \v 32 \x + \xo 11:32 \xt Mad 21:46\x*Wata kebu ꞌada fata ta na vo, Tomotoga veimea Ioni i veleni.” Toꞌedakumetavonidi ꞌailaꞌa i kololoyedi, kebu nuanuadi Ioni i na awaobuobuyeni fai ꞌailaꞌa matatabudi i veꞌawamogitana Ioni Yaubada yana Vona ꞌana toluꞌivona. \v 33 Begaidi yadi tutula Iesu ꞌwaineye i vo, Kebu ꞌa da ꞌasetaiga.” Iesu i vo, Vetuma kebu a na vonemiga aitoi veimea i veleku bega nani deꞌe a ꞌiꞌidewadi.” \c 12 \s1 Tofolova sakoidi ꞌadi vona-awatabai. \p \v 1 Mulieta Iesu i vona-awatabai ꞌwaidie i vo, Tamu tomogo kalefa talagina i yatoi wata i kalieni. Vuagina ꞌana ꞌeba vatanitani i ꞌidewai kileuyega, wata kileu i didigi tabwaneye ꞌeba ꞌatuꞌai i yogoni. I ꞌaꞌavana, tofolovavo i vonedi i na ꞌisaveꞌavini, weꞌe i tauya i nago mali ꞌawalaweye. \v 2 Kalefa yana kumaga ꞌana tutuya i leꞌwa, tonibakula tamu yana tofolova i voneni i nago yana bakula ꞌana toꞌisaveꞌavinavo ꞌwaidie, vuaga ꞌifwaidi i na miedi faifaina. \v 3 Toꞌisaveꞌavinanidi tofolova i ꞌiveꞌavini i nikei i vevilai nimaꞌavaꞌavana. \p \v 4 Mulieta wata tamu tofolova i vetunei. Tofolovanina ꞌunuꞌununeye i ꞌaitalaga wata i ꞌivekokovaotogi. \v 5 Wata tamu i vetuneiga i luvewafaotogi. Wata fuedi i vetunedi, ꞌifwaidi i nikedimo weꞌe ꞌifwaidi i luvewafadi. \p \v 6 ꞌAitamogana i miamia bega ꞌeba veꞌaꞌavaotoga i vetunei taunina natuna nuafouna i vo, Deꞌe natuku i na veꞌililibuyeni.” \v 7 Siwe toꞌisaveꞌavinanidi i ꞌiseni i mimai ꞌaiseꞌavadi i veifufu i vo, Noꞌo tonibakula natuna, bola nani matatabuna i na ꞌewadi i na veimeyedi. ꞌWa maia ta na luvewafai bega naninidi ta na ꞌewadi.” \v 8 \x + \xo 12:8 \xt Ibu 13:12\x*I ꞌiveꞌavini, i luvewafai i taweni kalimulie.” \v 9 Mulieta Iesu me Diu toꞌedakumeta i velutoliedi i vo, Tonibakula, yana toꞌisaveꞌavinavo baniꞌodi i na munegidi? I na vilai toꞌisaveꞌavinanidi matatabudi i na leodi mulieta tomotoga ꞌifwaidi i na vonedi i na vetoꞌisaveꞌavina.” \v 10 \x + \xo 12:10 \xt Same 118:22-23; 1 Fit 2:6-8\x*Mulieta Iesu tamu vona-vagata Yaubada yana Buki ꞌwainega i voneyeni ꞌwaidie toꞌedakumetanidi i na baileniga faifaina. I vo, ꞌOmi ꞌwa da vo deꞌe vonanina kebu ꞌwa da luꞌiawawaiga i vo, \p Toꞌaiyogona folova tamu i ꞌiseni siwe i baileni. \p Folovanina taunina ꞌunututu. \p \v 11 Yada ꞌAuvea folovanina i vetovoi-vaitugani, \p ꞌAna ꞌisa ꞌwaideye ꞌeba nuaꞌewa.” \p \v 12 Me Diu yadi toꞌedakumetavo i ꞌasetai Iesu i vona-awatabaiedi taunidi baniꞌodi toꞌaiyogonanidi wata toꞌisaveꞌavinavo sakoidi, igodi i da ꞌiveꞌavini, siwe kebu ꞌadi fata fai ꞌailaꞌa nuanuadi Iesu begaidi i kololo i baileni. \s1 Velutoli takesi faifaina. \p \v 13 Mulieta me Diu yadi toꞌedakumetavo Diu totafalolo Falisi wata ꞌifwaidi Kini Elodi ꞌana ꞌailaꞌavo i vetunedi i nagoi Iesu ꞌwaineye nuanuadi i na velutolieni bonana na nogai, ꞌaiꞌedi i na vekali ꞌadi fata i na ꞌiveꞌavini. \v 14 I maia Iesu i voneni i vo, Tove, yamu sauluva tonovidi, kebu ꞌu da vevekaliga. ꞌA ꞌasetamu tomotoga toketokedi kebu ꞌu da kololoyediga ꞌu lulumatanidi weꞌe tomotoga sakoidi kebu ꞌu da vivieyediga, siwe ꞌu veve mogitana Yaubada yana nuanua tomotoga ꞌwaimeye. \v 15 ꞌU da nuani, i lubwaineda ꞌida me Diu ta na takesi Loma yadi toveimea bwaikina Sisa ꞌwaineye ꞌalo kebu? Nuanuama ꞌa na ꞌasetai.” \p Iesu yadi bavuseba ꞌakonadi i ꞌasetai begaidi i vonedi i vo, ꞌOmi tovekali, igodi ꞌwa sisiloloku. Maninina ꞌwainega ta yatoyato takesi, ꞌwa na mieni ta na ꞌiseni.” \v 16 Maninina i mieni i ꞌiseni i velutoliedi i vo, Deꞌe mani ꞌwaineye, aitoi ꞌanununa wata ꞌana wagava?” I vo, Sisa.” \v 17 \x + \xo 12:17 \xt Lom 13:7\x*Bega Iesu i vonedi i vo, Vetuma ꞌaiꞌedi avaꞌai Sisa faifaina, ꞌwa na ꞌaniveleneni ꞌwaineye, weꞌe avaꞌai Yaubada faifaina, ꞌwa na ꞌaniveleneni ꞌwaineye.” Iesu yana vona i nogai, nuadi i voganidi. \s1 Yawasa-vaitugana ꞌana velutoli. \p \v 18 \x + \xo 12:18 \xt Fol 23:8\x*ꞌIfwaidi Diu totafalolo ꞌadi wagava Sadusi i maia Iesu ꞌwaineye, taunidi tovona igodina towafa kebu i na yawasa-vaitugana. \v 19 \x + \xo 12:19 \xt VeL 25:5\x*Tomotoganidi Iesu i velutolieni i vo, Tove, basenadiotoga Mosese yada veimea i kilumi i vo, ꞌAiꞌedi tamu tomogo i na wafaga siwe kebu natunavoga, ꞌwabulina taina i na nagidi bega kwakwama i na vetubugidi tatana ꞌana wagava wata ꞌana wauma faifaidi.” \v 20 Weꞌe tamu tomogo ma tainavo ꞌadi ꞌailaꞌa 7, tulaiotogina i nagi kebu tamu natunaga i wafa. \v 21-22 ꞌWabula yadi bwa i nagia, kebu tamu natuna wata i wafa. ꞌAdi vetonu yadi bwa i nagidi, i nagoga taidiavo matatabudi ꞌwabulanidi taiadi i nagi. Mulieta ꞌeba veꞌaꞌava ꞌwaineye vavine yawaidi i ꞌaꞌava. \v 23 ꞌOmi ꞌwa vonaga ꞌawaie towafa matatabudi i na yawasa-vaitugana, ꞌaiatanina ꞌwaineye aitoi mogitana yana vavine fai matatabudi taiadi i nagi?” \p \v 24 Iesu yadi velutoli i tutuli i vo, ꞌOmi ꞌwa vekali mogitana fai Yaubada yana Buki wata yana toketokena ꞌwa bavuyedi. \v 25 Tutuyanina towafa i na yawasa-vaitugana nagi kebu, yadi sauluva baniꞌodi anelose abame. \v 26 \x + \xo 12:26 \xt Sou 3:2-6\x*ꞌOmi yami vona ꞌana nogaya ꞌwa vo, Towafa kebu i na tovoi-vaitugana,” siwe a na vonemi. ꞌAiꞌedi Mosese ꞌana kilukiluma ꞌwa da luꞌiawawa-dewai ꞌwa da ꞌiseni Yaubada i vonavona ꞌwaimie yawasa-vaitugana faifaina. Yaubada i veifufu Mosese ꞌwaineye ꞌai-ꞌalaꞌalata ꞌwainega. I vo, Yau Ebelamo, Aisake, wata Iakobo yadi Yaubada.” \v 27 Deꞌe baniꞌodi Yaubada i voneyediga fai tomotoganidi basenadiotoga i wafa siwe ꞌasiau ma yawaidi taiadi i miamiani. Begaidi egavo ꞌakonadi i wafaga ꞌasiau ma yawaidi i miamiani, kebu tamu aitoi wafawafanaga Yaubada mataneye. ꞌOmi ꞌwa vekaliotoga.” \s1 Veimea bwaikaotogina. \p \v 28 Tamu veꞌetoboda ꞌadi tove taiadi, i nogai veifufunina. I ꞌiseni Iesu Sadusi yadi velutoli i tutula-ꞌatumaia, bega i velutolieni i vo, Veimeanidi Mosese ꞌwainega i maiga, avaꞌai veimeaga mogitana bwaikina?” \v 29 \x + \xo 12:29 \xt VeL 6:5\x*Iesu i vo, Side veimeanina bwaikina, i vo, \p Me Isileli ꞌwa veꞌwada a na vonemi, \p ꞌAuvea yada Yaubada, ꞌAuvea ꞌaitamogaotogina. \p \v 30 ꞌAuvea yami Yaubada ꞌwa na nuakalikalieni mogitana nuamiega, ꞌanuꞌanunumiega, yami nuanua ꞌwaidiega wata tutuya fuedi yami toketokena ꞌwa na tauyedi ꞌwaineye.” \p \v 31 \x + \xo 12:31 \xt Vei 19:18; Lom 13:9-10; Gal 5:14\x*Veimea bwaikina ꞌana veluga side baniꞌodi, i vo, \p Emiavo ꞌwa na nuakalikaliedi taunimi ꞌami nuakalikali baniꞌodi.” \p Deꞌe veimeanidi ꞌailuga bwaikidi, kebu wata tamu baniꞌodiga.” \v 32 Veꞌetoboda ꞌadi tove Iesu i voneni i vo, Tove, ꞌu vonaga ꞌatumaiꞌavana. Mogitana ꞌaiseotogina Yaubada, kebu tamu wataꞌe. \v 33 \x + \xo 12:33 \xt Ose 6:6\x*ꞌU vona mogitana Yaubada ta na nuakalikalieni nuadega, ꞌanuꞌanunuda ꞌwaidiega, yada nuanua ꞌwaidiega wata yada toketokena ta na tautauyedi ꞌwaineye. Edavo ta na nuakalikaliedi taunida ꞌada nuakalikali baniꞌodi. Velomu wata ꞌanivelena-maimaiga mogitana nani bwaikidi Yaubada ꞌwaineye, siwe veimeanidi ꞌailuga bwaikaotogidi.” \p \v 34 Iesu i nogai tomogonina i vona mogitana, faifainanina i voneni i vo, ꞌOmu ꞌakonadi taunimu ꞌu tautauyemu Yaubada ꞌwaineye bega saiꞌafoga i na veimeyemu.” \p Iesu i vonaꞌaꞌava mulieta kebu tamu aitoi i da vetoketoke bega i na velutolieni. \s1 Velutoli Yaubada ꞌana Venuaꞌivina faifaina. \p \v 35 Iesu vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌwaineye i veve i velutoliedi i vo, Veꞌetoboda ꞌadi tovevo i vonaga Keliso, taunina Yaubada ꞌana Venuaꞌivina, Kini Devida tubuna. Awale baniꞌodi i voneyedi? \v 36 \x + \xo 12:36 \xt Same 110:1; Fol 2:34-35\x*Basenadi ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina yana venuayato ꞌwainega Devida i kilumi Yaubada ꞌana Venuaꞌivina faifaina i vo, \p Yaubada i vona ꞌaku Toveimea ꞌwaineye, i vo, \p Veimea a velemuga bega ꞌu na miabui ꞌaku ꞌatagiega. \p I na nagoga ꞌamu gaviavo a na leodi bega ꞌu na veveimeyedi.” \p \v 37 Keliso mogitana Devida ꞌana wauma ꞌwainega i souyeni, siwe i vebwaika-ꞌiaweni Devida, faifainanina Devida i veꞌawa-Toveimea Keliso ꞌwaineye.” ꞌAilaꞌa bwaikina Iesu yana vonanina i nogai sosoana. \s1 Iesu i matakia veꞌetoboda ꞌadi tovevo faifaidi. \p \v 38 Iesu i veve ꞌwaidie i vona i vo, ꞌWa na ꞌisaꞌisa veꞌetoboda ꞌadi tovevo, nuanuadi yaba kaleko manamanawedi i veveꞌwesenedi bega ꞌailaꞌa bwaikina ma yadi veꞌililibu i na vevekaiwa ꞌwaidie. \v 39 Nuanuadi toꞌedakumeta bwaikidi taiadi i na mimiabui ꞌeba miavaꞌauta ꞌwaidie wata sakali ꞌwaidie nuanuadi i na mimiabui ma ꞌadi wagava taiadi. \v 40 Weꞌe ꞌwabuꞌwabulavo i vevekaliedi yadi vanuga i eloelodi wata yadi veluꞌui i lulumanamanawedi bega tomotoga i na subiadi, i na vo ꞌako, Yaubada yana tofolovavo ꞌatumaidi.” Siwe bola ꞌadi vematavuloga bwaikaotogina i na veluagai Yaubada ꞌwainega.” \s1 ꞌWabula yadi ꞌanivelena-maimaiga. \p \v 41-42 Iesu i miabui vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye ꞌeba yato lilivaneye, ꞌailaꞌa i ꞌiseꞌisedi mani i yatoyato ꞌeba yato ꞌwaineye. ꞌAiꞌaiwabu fuedi mani bwaikina i yato, weꞌe tamu ꞌwabula i vewekowekomaga mani ꞌailuga ꞌwauꞌwaugidi i yatodi. \v 43 \x + \xo 12:43 \xt 2 Kol 8:12\x*Yana tovetutuyamavo i goledi i maia ꞌwaineye i vonedi i vo, A vona mogitana tomotoga i yatoga ꞌeba yato ꞌwaineye, ꞌwabulanidi bwaikaotogina i yato. \v 44 ꞌIfwaidi i yatoga siwe wata yadi mani bwaikina i ꞌenoꞌenovi, weꞌe ꞌwabulanidi yadi mani i lusaweni. Kebu wata tamu mani ꞌwaidie i da ꞌenoꞌeno ꞌadiꞌadi faifaina.” \c 13 \s1 Iesu i vona vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌana geu faifaina. \p \v 1 Iesu wata yana tovetutuyamavo taiadi i sousouyedi vanuga ꞌeba veluꞌuiega tamu yana tovetutuyama i voneni i vo, Tove, ꞌu ꞌiseni vanuga ꞌeba veluꞌui, kileu bwaikaotogidi ꞌwaidiega i yogoni, ꞌana ꞌisa ꞌatumaiotogina.” \v 2 \x + \xo 13:2 \xt Luk 19:44\x*Iesu i vo, Vanuganina ꞌu ꞌiseꞌiseniga mogitana ꞌatumaina, siwe ꞌawaie ꞌami gaviavo i na maia i na geuya, wata kileunidi bega i bibinaga i na tutuweali, matatabuna i na tubakabakaledi.” \s1 Iesu i vona-vagata tutuya vitana faifaina. \p \v 3-4 Mulieta Iesu ma enavo i laka ꞌOya Olive, bei i miabui i miamiani vanuga ꞌeba veluꞌui weꞌe noꞌo bega kebu ꞌaniꞌie Ielusalema ꞌwainega. Fita, Iemesa, Ioni wata Anidulu ꞌaisedie Iesu i voneni i vo, ꞌU na vonema avaꞌai tutuyaga vanuga ꞌeba veluꞌui i na geuya wata avaꞌai tugusaga ta na ꞌiseni bega ta na ꞌasetai naninidi saiꞌafoga i na souyedi.” \v 5-6 \x + \xo 13:5-6 \xt Mak 13:21-22; 1 Ion 2:18\x*Bega Iesu i vonedi i vo, ꞌwa na ꞌisaꞌisa bega kebu tamu aitoi i na vekaliemiga, fai tomotoga fuedi i na mai ꞌaku wagavayega igodi i na vo, Yau ꞌasaꞌaiana Keliso, Yaubada ꞌana Venuaꞌivina.” Yadi vonayega fuedi i na vekaliedi. \v 7 Lilivamie vetalaga butuꞌaidi ꞌwa na noganogaidiga wata ꞌaniꞌieyega valaꞌavadi, siwe a vovona-vagasemi, kebu nuafoumi i na veviga. Naninidi mogitana i na souyedi weꞌe fwayafwaya ꞌana ꞌeba veꞌaꞌava bola. \v 8 ꞌEba veimea bwaikidi wata ꞌeba veimea bwaikidi ꞌifwaidi i na vevetalaga, weꞌe ꞌawalawa wata ꞌawalawa ꞌifwaidi taiadi i na vevetalaga. Weꞌe ꞌawalawa fuedi ꞌwaidie yoyoyo i na yueyue wata i na loka. Tutuyanina vavine i na vebutudiga veviga bwaikina i na vebaedi, wata baniꞌodi naninidi a veifufuyediga tutuyanina i na souyediga veviga wata ꞌweꞌwela i na velamu. \p \v 9 \x + \xo 13:9 \xt Mad 10:17-22\x*ꞌWa na ꞌisaꞌisa, fai ꞌomi ꞌwa na vetoluꞌivona faifaiku, tomotoga ꞌifwaidi i na ꞌiveꞌavinimi i na nawemi yadi toveimea ꞌwaidie. ꞌEba miavaꞌauta ꞌwaidie i na toke i na fitalimi, toveimea bwaikidi wata kini matadie ꞌwa na tovoi ꞌwa na vonayavuga, bega ꞌami fata Vala ꞌAtumaina faifaiku ꞌwa na luꞌivona. \v 10 \x + \xo 13:10 \xt Mad 28:19\x*Siwe nagami Valanina ꞌAtumaina yaku tomotoga i na luꞌageyeni tomotoga ꞌadi ꞌailaꞌa tulina tulina ꞌwaidie, mulieta fwayafwaya ꞌana ꞌeba veꞌaꞌava. \v 11 Weꞌe i na ꞌiveꞌavinimi i na nawemi vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye, kebu nuafoumi i na veviga ꞌwa na vo, Baniꞌodi ꞌa na voneyedi?” Tutuyanina ꞌwa na vovonayavuga, avaꞌai Yaubada i na vonemi, baniꞌodi ꞌwa na voneyedi. Vonanina ꞌomi kebu yami vona, ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina ꞌwainega. \p \v 12 Tomotoga fuedi yaku tomotoga i na vedumweꞌaiꞌaiedi baniꞌodi ꞌifwaidi tomotoga taidiavo ꞌalo tatadiavo i na ꞌanivelenedi ꞌaku tovedumweꞌaiꞌai ꞌwaidie i na luvewafadi, weꞌe iaveta tulaidi ꞌifwaidi natudiavo iavetadi i na ꞌanivelenedi i na wafa, wata yavayavava tamadiavo inadiavo taiadi i na vegaviedi bega i na wafa. \v 13 \x + \xo 13:13 \xt Ion 15:18-21\x*Fai ꞌwa vetumagana ꞌwaikuye begaidi tomotoga fuedi i na vedumweꞌaiꞌaiemi, siwe egavo i na tokemaigedi i na nagoga tutuya ꞌeba veꞌaꞌava ꞌwaineye ꞌitaꞌitaꞌi i na veluagai. \s1 Tamu nani maigikolokololona. \p \v 14 \x + \xo 13:14 \xt Dan 11:31\x*(Buki tokiluma bonaku, Iesu yana vona deꞌe ꞌwa na luꞌiawawaiga ꞌwa na venuaꞌivineni nika ꞌwa na ꞌasetai.) Wata Iesu i vonedi i vo, Bola tamu nani ꞌwa na ꞌiseni maigikolokololona vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye i na tovotovoi. Tutuyanina tugusanina i na souyeni, egavo i miamiani ꞌawalawa Iudia nageneye, i lubwainedi i na dega i na nagoi ꞌoyeye. \v 15-16 ꞌAiꞌedi aitoi masiꞌedeye i na miamia, kebu ꞌana fata i na luku vanuge yana kukua i na ꞌewadi i na dega-matayoꞌo, wata aitoi i nagoga bakule, kebu ꞌana fata i na vilai i na mai vanuge ꞌana kaleko ꞌana ꞌewa faifaina. \v 17 ꞌAiatanidi ꞌwaidie toveinainage wata vauvau, nuakalikalidi fai kebu ꞌadi fata i na dega-matayoꞌo veviga bwaikina i na veluagai. \v 18 Yaubada ꞌwaineye ꞌwa na veveluꞌui bega naninidi kebu i na sousouyeni toaluꞌuye ꞌwei bwaikina ꞌana tutuye. \v 19 \x + \xo 13:19 \xt Dan 12:1\x*Yaubada fwayafwaya i ꞌidewavauyeni i maiga ꞌasiau veviga i sousouyedi siwe saiꞌafo, weꞌe ꞌaiatanidi ꞌwaidie veviga bwaikaotogina i na souyeni, i na ꞌaꞌavana kebu wata baniꞌodi i na sousouyeni. \v 20 Vitanidi deꞌe ꞌana tutuya Yaubada i na ꞌiveꞌaleꞌusai, ꞌaiꞌedi kebu, tomotoga i na ꞌaꞌava. Tomotoganidi Yaubada i venuaꞌivinediga faifaidi i na ꞌiveꞌaleꞌusai bega yadi mia i na veꞌatumai. \s1 Keliso-vekavekali i na souyedi. \p \v 21-22 \x + \xo 13:21-22 \xt 2 Tes 2:9; Ve 13:13\x*Tutuyanina ꞌwaineye ꞌaiꞌedi aitoi i na vonemi i na vo, Sinoꞌo, Keliso i leꞌwa,” ꞌalo i na vo, Side taunina,” kebu bonana ꞌwa na nogai ꞌwa na vo ꞌako, Mogitana,” fai keliso-vekavekali wata toluꞌivona-vekavekali i na sousouyedi. I na souyediga ꞌeba nuavogana wata ꞌeba nuaꞌewa i na ꞌiꞌidewadi, igodi nuanuadi tomotoganidi Yaubada i venuaꞌivinediga vekaliega nuadi i na ꞌewadi. \v 23 Naninidi ꞌawaie i na souyediga ꞌakonadi ꞌwa nogai, a vovona-vagasemi bega ꞌwa na ꞌisaꞌisa. \s1 Iesu yana mai-vaitugana. \p \v 24-25 \x + \xo 13:24-25 \xt 2 Fit 3:10; Ve 6:12-13\x*Tutuyanina vitanina i na ꞌaꞌavana nika inala i na luꞌwaugi, wetaꞌi yana mageta i na ꞌaꞌava, ꞌubwana i na avuta abamega, wata nani matatabuna toketokedi abame i na yue. \v 26 \x + \xo 13:26 \xt Mad 26:64\x*Tutuyanina ꞌwaineye tomia fwayafwaya matatabudi i na ꞌiseku yau a vetomotogaotoga abamega a na mimai waowa ꞌwainega ma yaku toketokena wata ma magetaku mataududulina. \v 27 \x + \xo 13:27 \xt 1 Tes 4:16-17\x*Bega yaku anelose a na vetunedi yaku tomotoga vevenuaꞌivinidi i na vaꞌaugidi bega i na luku Yaubada yana ꞌAilaꞌa ꞌwaineye. Tomotoganidi i na miediga fwayafwaya matatabuna ꞌwainega, inala yana ꞌeba lakayega wata yana ꞌeba inivayega, bolimanayega wata yavalatayega. \p \v 28 Modawa ꞌwa na nuani. Tutuyanina i na idiaga ta ꞌasetai ꞌaisaya i veyafa. \v 29 Wata baniꞌodi ꞌaiꞌedi tugusanidi a voneyediga ꞌwa na ꞌisedi, ꞌwa na ꞌasetai yaku souyagi ꞌakonadi i leꞌwaleꞌwa. \v 30 A vona mogitana ꞌwaimie, tutuya deꞌe ꞌana tomotoga bola i na miamiani naninidi matatabuna i na souyedi. \v 31 Abama wata fwayafwaya ꞌawaie i na ꞌaꞌava, weꞌe yaku vona kebu tamu saiꞌafo i na ꞌaꞌava, i na ꞌeno-vagata.” \s1 Iesu yana mai-vaitugana ꞌana tutuya kebu tamu aitoi i da ꞌasetaiga. \p \v 32 \x + \xo 13:32 \xt Fol 1:7\x*Wata Iesu i vonedi i vo, Yaku mai-vaitugana kebu tamu aitoi i da ꞌasetaiga, avaꞌai ꞌaiataga ꞌalo avaꞌai ꞌawasasaga ꞌwaineye a na vilaku. Anelose abame kebu i da ꞌasetaiga, ꞌalo yau Yaubada Natuna, Tamaku ꞌaiseotogina i ꞌasetai. \v 33 \x + \xo 13:33 \xt Mad 25:13\x*Fai ꞌomi kebu ꞌwa da ꞌasetaiga maꞌavia nani deꞌe i na souyeni, ꞌwa na ꞌisaveꞌavinimi wata ꞌwa na ꞌisaꞌisa. \v 34 Yaku leꞌwa side baniꞌodi. Tamu tomogo i na nago ꞌaniꞌie bega yana tofolovavo ꞌaitamogana ꞌaitamogana yadi folova i veledi, wata vanuga ꞌana toꞌisaveꞌavina i voneni i vo, ꞌU na ꞌisaꞌisa wata ꞌu na lulukamata.” \v 35 \x + \xo 13:35 \xt Luk 12:37-38\x*Wata ꞌomi baniꞌodi ꞌwa na ꞌisaꞌisa fai kebu ꞌwa da ꞌasetaiga maꞌavia yau tonivanuga a na leꞌwa. Lavilavie, lovana ꞌana utukamwana, tuꞌwaꞌwale, ꞌalo ꞌawaꞌawaie. \v 36 Kebu nuanuaku a na leꞌwa a na ꞌisemi ꞌwa na ꞌenoꞌeno a na veyawailovogimi. \v 37 Avaꞌai a voneyeni ꞌwaimie, wata baniꞌodi tomotoga matatabudi a vonedi, ꞌwa na ꞌisaꞌisa.” \c 14 \s1 I luala Iesu ꞌana laugiva faifaina. \p \v 1 \x + \xo 14:1 \xt Sou 12:1-27; Mak 10:33-34\x*ꞌAiata ꞌailuga i na ꞌaꞌava, mulieta Uviꞌagalatagona ꞌana sakali i na ꞌidewai. Sakalinina ꞌwaineye me Diu beledi kebu ꞌana ꞌivebwaika i ꞌaniꞌani, ꞌadi ꞌeba tolinuataꞌi basenadiotoga Yaubada tubudiavo i ꞌitaꞌitaꞌiedi ꞌawalawa Itifita ꞌwainega. Tutuyanina ꞌwaineye me Diu yadi tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo i veifufu baniꞌodi i na munega givagivayega Iesu i na ꞌiveꞌavini i na luvewafai. \v 2 Siwe wata i vo, Kebu sakalie ta na ꞌiveꞌaviniga i na nunago egavo nuanuadi Iesu, i na nuasako i na daba.” \s1 Iesu ꞌana iwaga. \p \v 3 Iesu bola i miamia ꞌatamana Bedani, Saimoni yana vanuge, taunina basenadi waiwaiseselina. I ꞌaniꞌani nika tamu vavine bunama i mieni, magaina ꞌatumaina wata ꞌana tutula bwaikina. Bunamanina ꞌana wagava Nadi, weꞌe bei i koiaga kileu i ꞌidewai ꞌana ꞌisa ꞌatumaiotogina, ꞌana wagava alibasita. Bega bunamanina ꞌodona i tutubaia Iesu navaꞌauna i iwagi. \p \v 4 Tomotoga ꞌifwaidi i ꞌiseni, ma yadi nuasako i luvulewa i vo, Awale bunama i veꞌamubwadodoyeni? \v 5 I lubwaineni i da vekimwaneyeni bega mani bwaikina i da veluagai baniꞌodi lubulubu 300,\f + \fr 14:5 \ft ꞌAna mogitana me Diu yadi mani Denali 300, baniꞌodi malamala ꞌaitamogana ꞌana folova tutulina.\f* ꞌwainega wekowekoma i da ꞌivaisedi.” Faifainanina vavine i yagaia. \p \v 6-7 Iesu i vonedi i vo, ꞌAsaꞌaiana, ꞌwa ꞌailove, vavine kebu ꞌwa na ꞌivebunumayagi. Naninina i ꞌidewaiga ꞌwaikuye ꞌatumaiotogina i lubwaineni, weꞌe wekowekoma tutuya fuedi taiadi ꞌwa na miamiani, tutuyanina nuanuami ꞌami fata ꞌwa na ꞌivaisedi. Weꞌe yau kebu tutuya manamanawena taiadi ta na miamia. \v 8 \x + \xo 14:8 \xt Ion 19:40\x*Vavine deꞌe yana ꞌaivaita ꞌwaikuye bwaikina siwe kebu wata tamu avaꞌai bega i na ꞌidewai ꞌwaikuye. Bunama i iwagi tomogoku i ꞌidewa-vagaseni ꞌaku veꞌufa faifaina me Diu yada sauluva baniꞌodi. \v 9 A vona mogitana, bola Valaku ꞌAtumaina i na luluꞌageyeni fwayafwaya matatabuna ꞌwaineye vavine deꞌe yana folova ꞌwaikuye wata i na luluꞌivoneyeni ꞌana ꞌeba nuaveꞌavina.” \s1 Iudasa nuanuana Iesu i na ꞌetogiluveni. \p \v 10 Iesu i iwagi i ꞌaꞌavana, mulieta tamu yana tovetutuyama ꞌana wagava Iudasa Isakaliota i nago tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo ꞌwaidie nuanuana Iesu i na ꞌetogiluveni ꞌwaidie bega i na luvewafai. \v 11 Iudasa yana vonanina i nogai i sosoana i vonaꞌawaufaufa ꞌwaineye tutula i na veleni. Bega Iudasa i luala ꞌedaꞌeda ꞌatumaina ꞌwainega Iesu i na ꞌaniveleneni. \s1 Iesu ma yana tovetutuyamavo i ꞌani. \p \v 12 \x + \xo 14:12 \xt Sou 12:14-20\x*Sakali Uviꞌagalatagona ꞌana ꞌaiata ꞌeba velamu ꞌwaineye, beledi kebu ꞌana ꞌivebwaika i ꞌaniꞌani, wata ꞌaisaya sifi natudiavo i nikenikedi i vevelomuyedi sakalinina faifaina. ꞌAiatanina ꞌwaineye, tovetutuyamavo Iesu i velutolieni i vo, Avaꞌaibe bei nuanuamu yada sakali ꞌaniꞌaninina ꞌa na ꞌidewadewa?” \v 13 Bega Iesu yana tovetutuyamavo ꞌadi ꞌailuga i vonedi i vo, ꞌWa na nagoi Ielusalema nageneye, tamu tomogo ma yana ꞌeba koi ufa i veadagi ꞌwa na veluagai i na nunago tamu vanuga ꞌwaineye ꞌwa na yogoꞌwaili. \v 14 Vanuganina ꞌwaineye i na lukuga tonivanuga ꞌwa na velutolieni side baniꞌodi ꞌwa na voneyedi, Yama Tove i vo, Avaꞌaibe yaku tutudaba bei yaku tovetutuyamavo taiadi ꞌa na ꞌani Uviꞌagalatagona faifaina?” \v 15 Bei tonivanuga i na vemi tamu tutudaba bwaikina tabwaneye ꞌakonadi i ꞌidewai faifaida. Bei ꞌadaꞌada ꞌwa na ꞌidewadewa.” \v 16 Tovetutuyamavo ꞌadi ꞌailuga i nagoi ꞌatamana bwaikineye naninidi Iesu i voneyediga matatabuna i veluagadi nika bei sakali i ꞌidewadewa. \p \v 17-18 \x + \xo 14:17-18 \xt Same 41:9\x*Inala i simwanuya Iesu ma yana tovetutuyamavo 12 taiadi i maia, i luku vanuge i na ꞌani. Yadi ꞌaninina ꞌwaineye Iesu i vo, A na vonemi, tamu ꞌwaimiega i na ꞌetogiluveku, taunina ma fueda ta ꞌaniꞌani.” \v 19 Tovetutuyamavo yana vona i nogai nuafoudi i veviga ꞌaitamogana ꞌaitamogana i vevelutoli i vo, ꞌAuvea, voke yau, siwe a nuani kebu.” \v 20 Iesu i vo, ꞌAmi 12 nagemiega ꞌaitamogana i na ꞌetogiluveku. Taunina ꞌama ꞌailugana ꞌama beledi ꞌa luluꞌutuva ꞌaivoeye siwe kumanina. \v 21 Basenadiotoga i kilumi Yaubada yana Buki ꞌwaineye yau a vetomotogaotoga i na nikeku a na wafa, i vonaga mogitana, weꞌe yau a vetomotogaotoga ꞌaku toꞌetogiluva nuakalikalina. ꞌAko kebu i da tubugaga ꞌatumaina, siwe fai i tubuga yana sakonanina faifaina veviga bwaikina i na veluagai.” \s1 Iesu yana ꞌani. \p \v 22 Tutuyanina i ꞌaniꞌani Iesu ꞌaniꞌani i ꞌewai i vekaiwa Yaubada ꞌwaineye mulieta i ꞌivivia i ꞌaꞌavana yana tovetutuyamavo i veledi. I vonedi i vo, ꞌAniꞌani deꞌe ꞌasaꞌaiana tomogoku. ꞌWa na ꞌewai ꞌwa na ꞌania.” \p \v 23 Mulieta oine ma vedina i ꞌewai, Yaubada ꞌwaineye i vekaiwa, i veledi matatabudi i yemu. \v 24 \x + \xo 14:24 \xt Sou 24:8; 1 Kol 10:16; Ion 6:54-56\x*Bega Iesu i vona i vo, Oine deꞌe ꞌasaꞌaiana dayagiku, i na ilolo fuemi faifaimi. Yaku wafanina ꞌwainega Yaubada yana Veakutagona ꞌIvauna basenadi faifaina i vonaꞌawaufaufa i na velamu ꞌwaimie. \v 25 A vona mogitana ꞌwaimie, oine deꞌe kebu wata a na yemuga, i na nagoga mulieta oine ꞌivauna a na yemu Yaubada yana ꞌEba Veimea nageneye.” \v 26 Iesu i vonaꞌaꞌava lei subisubia tamu i silakai i lei mulieta i nago i laka ꞌOya Olive. \s1 Iesu i vona-vagata Fita i na veꞌeweniga faifaina. \p \v 27 \x + \xo 14:27 \xt Ion 16:32; Sek 13:7\x*Iesu i vona yana tovetutuyamavo ꞌwaidie i vo, ꞌAko matatabumi ꞌwa na degaloveku fai basenadiotoga Yaubada yana Buki ꞌwaineye i kilumi faifaimi i vo, \p Yaubada toꞌisaveꞌavina i na nikei i na wafa, weꞌe ꞌaisaya sifi i na veꞌaladegadega.” \p \v 28 \x + \xo 14:28 \xt Mak 16:7\x*Vonanina i kilumiga i na nikeku faifaina mogitana, siwe tutuyanina Yaubada i na sivetovoiku a na kumeta a na nago Galili bei ta na veluaga.” \v 29 Fita i vona-matayoꞌo i vo, ꞌAiꞌedi tomotoga matatabudi i na degalovemu, weꞌe yau kebu a na degalovemuga.” \v 30 \x + \xo 14:30 \xt Mak 14:66-72\x*Iesu Fita i voneni i vo, A vona mogitana ꞌwaimuye ꞌako lovane tutuya ꞌaitonu ꞌu na bavusebeku mulieta kamukamu ꞌana veluga i na kwage.” \v 31 Nika Fita i veꞌawafatafata i vo, ꞌAiꞌedi taiadi ta na wafaga i lubwaineku, siwe kebu a na vo, Yau Iesu kebu a da ꞌasetaiga.” Avaꞌai Fita i voneyeniga, enavo matatabudi wata baniꞌodi i vona. \s1 Iesu i nago Gedesemani bei i veluꞌui. \p \v 32 Mulieta Iesu ma yana tovetutuyamavo i nagoi tamu walaꞌai ꞌatumaina ꞌwaineye ꞌana wagava Gedesemani, bei yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Side bei ꞌwa na miabui ꞌwa na miamiani, yau sino bei a na nago a na veluꞌui.” \v 33-34 \x + \xo 14:33-34 \xt Ion 12:27; \xt Ibu 5:7-8\x*Tomotoga ꞌadi ꞌaitonu i vonedi taiadi i nagoi, Fita, Iemesa wata Ioni. Venuafouviga wata nuavita bwaikina Iesu i vebaeni i vonedi i vo, Yaku nuavita bwaikaotogina ꞌwa da vo nuafouku i da ꞌeꞌetokadia wata ꞌwainega saiꞌafoga a na wafa. Side bei ꞌwa na miamia kebu ꞌwa na ꞌenoga ꞌwa na ꞌisaꞌisa.” \p \v 35 I vaganago i lumataꞌafufu i veluꞌui Tamana ꞌwaineye ꞌaiꞌedi i na lubwaineniga ꞌana vitanina i da ꞌewai ꞌwainega. \v 36 \x + \xo 14:36 \xt Ion 6:38\x*I vo, Ie Tamaku, nani matatabuna ꞌwaimuye safailidi, veviganina wata wafa ꞌu da ꞌewadi ꞌwaikuyega. Siwe ꞌasaꞌaiana, deꞌe kebu yau yaku nuanuaga, ꞌomu yamu nuanua bega a na vematayakeyakenimo.” \p \v 37 I veluꞌui i ꞌaꞌavana i vilai i nago yana tovetutuyamavo i ꞌisedi i ꞌenoꞌenovi. I luvagonidi Fita i voneni i vo, Saimoni, awale ꞌu ꞌenoꞌeno, ꞌu da ꞌisaꞌisa ꞌawasasa ꞌaitamogana. \v 38 ꞌWa na ꞌisaꞌisa wata ꞌwa na veveluꞌui nika kebu vetalaimimila ꞌwaineye ꞌwa na beꞌuga. Nuanuami ꞌwa na ꞌivaiseku siwe yami toketokena i mwea.” \p \v 39 Wata ꞌana veluga Iesu i vaganago yana veluꞌuinina i luvaitugani. \v 40 Wata i vilai i mai yana tovetutuyamavo i ꞌisedi i ꞌenoꞌenovi fai matadi i duduna-ꞌafoꞌafo. I luvagona-vaituganidi siwe kebu tamu avaꞌai i da voneyeniga fai i bunumayaga. \v 41-42 Wata i ꞌiawedi i vilai i nago i veluꞌui, mulieta yana vila ꞌana vetonu ꞌwaineye i mai yana tovetutuyamavo i luvagonidi i vonedi i vo, ꞌOmi ꞌalo ꞌwa ꞌenoꞌenovi. ꞌAsaꞌaiana, siwe ꞌwa ꞌisanaweni, ꞌaku toꞌetogiluva i leꞌwa. Yau a vetomotogaotoga yaku tutuya ꞌakonadi i leꞌwa bega i na ꞌaniveleneku tosakona yadi toketokena ꞌwaineye. ꞌWa tovoi ta na nagoi ꞌwaidie.” \s1 Iesu ꞌana ꞌiveꞌavina. \p \v 43 Bola Iesu i veveifufu nika Iudasa i mai, kumanina tamu Iesu yana tovetutuyamavo 12 ꞌwaidiega. ꞌAilaꞌa bwaikina taiadi i maia, ma yadi kefata wata fulumai, tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo, veꞌetoboda ꞌadi tovevo wata me Diu yadi toꞌedakumetavo ꞌauꞌauveadi ꞌwaidiega i vetunedi i maia. \p \v 44 Toꞌetogiluvanina ꞌakonadi ꞌailaꞌa i vona-vagasedi yana tugusa i vo, Tomogonina a na ꞌavalamaigiga, kumanina nuanuami, ꞌwa na ꞌiveꞌavini ꞌwa na naweni.” \v 45-46 Tutuyanina i leꞌwai Iudasa tonovina i nago Iesu ꞌwaineye, i vo, Tove, kaiwa,” nika i ꞌavalamaigi, bega ꞌailaꞌa Iesu i tovififineni i ꞌiveꞌavini. \v 47 Iesu yana ꞌailaꞌa ꞌwainega tamu tomogo yana kefata i yoꞌei tovelomu bwaikina yana tofolova igodi i da nikei, tanigaꞌavana i tutuomuya. \v 48 \x + \xo 14:48 \xt Ion 18:20\x*Tomotoganidi i maia Iesu ꞌana ꞌiveꞌavina faifaina i vonedi i vo, Yau ꞌwa da vo toꞌainike bega ꞌwa maia ma yami kefata wata fulumai ꞌaku ꞌiveꞌavina faifaina. \v 49 ꞌAiata ꞌaitamogana ꞌaitamogana a mimiabui vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye a veve siwe kebu bei ꞌwa da ꞌiveꞌavinikuga. Siwe deꞌe naninidi ꞌwa ꞌiꞌidewadiga ꞌwaikuye nika avaꞌai basenadiotoga Yaubada yana toluꞌivonavo i kilumi faifaiku yana Buki ꞌwaineye, ꞌana mogitana i souyeni.” \v 50 \x + \xo 14:50 \xt Mad 26:31; Ion 16:32\x*Iesu i vonaꞌaꞌavana yana tovetutuyamavo matatabudi i degalovei. \p \v 51-52 Tamu tubuau ma ꞌana kaleko sulu Iesu i yogoꞌwaili, Iudasa yana ꞌailaꞌavo i ꞌiseni nuanuadi i na ꞌiveꞌavini nika i yaibamui ꞌana kalekoꞌava i ꞌewai, weꞌe konekonena i dega. \s1 Iesu i tovoi Diu Kaniselo matadie. \p \v 53 Mulieta Iesu i mieni tovelomu bwaikina yana vanuge. Vanuganina ꞌwaineye Diu yadi toꞌedakumetavo ꞌauꞌauveadi, tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo, wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo i vaꞌauta Iesu yana vonayavuga i na nogai. \v 54 Fita i yogoꞌwaila siwe ꞌaniꞌieogose kebu lilivadie, i nago i luku vanuganina ꞌana kali nageneye, tanotanoge i miabui tolugaviavo taiadi, ꞌai-ꞌalaꞌalata ꞌwaineye i vevevala. \p \v 55 Vanuganina nageneye tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo wata ꞌifwaidi Diu yadi Kaniselo Iesu yana vonayavuga i noganogai nuanuadi vekaliega i na luvewafai, siwe kebu tamu yana sakona i da veluagaiga. \v 56 Bega tomotoga fuedi i luꞌivona-vekavekali siwe yadi vonanidi kebu i da vesala. \p \v 57-58 \x + \xo 14:57-58 \xt Ion 2:19-21\x*Mulieta ꞌifwaidi i tovoi i vekali i vo, Tamu tutuya ꞌa nogai Iesu i vo, Vanuga ꞌeba veluꞌui tomotoga i yogoniga a na geuya, wata ꞌaiata ꞌaitonu nagedie tamu a na yogoni, siwe kebu tomotoga ꞌadi ꞌaꞌaiyogona.” \v 59 Siwe wata tomotoganidi yadi vonanidi tulina tulina, kebu i da vesala. \p \v 60 Tovelomu bwaikina i tovoi matadie Iesu i voneni i vo, I vevitamuga, bonadi ꞌu tutuli, i vona mogitana ꞌalo kebu?” \v 61 \x + \xo 14:61 \xt Mak 15:5; Ais 53:7\x*Siwe Iesu kebu tamu avaꞌai i da voneyeniga i veveꞌwada. Wata tovelomu bwaikina i velutoli-vaitugana Iesu ꞌwaineye i vo, Mogitana ꞌomu Keliso, Yaubada ꞌana Venuaꞌivina wata Natuna ꞌalo kebu?” \v 62 \x + \xo 14:62 \xt Mak 13:26; Dan 7:13\x*Tovelomu bwaikina yana velutoli Iesu i tutuli i vo, Eꞌe. ꞌAwaie yau a vetomotogaotoga ꞌwa na ꞌiseku ma yaku veimea Yaubada Bwaikaotogina ꞌana ꞌatagie a na miabui, wata abamega a na obuobuma waowa ꞌwainega.” \p \v 63-64 \x + \xo 14:63-64 \xt Ion 19:7; Vei 24:16\x*Iesu yana vona faifaina tovelomunina ma yana kamogala ꞌana talauma i silabuꞌi i vo, ꞌWa nogai? I vona-awadamana Yaubada ꞌwaineye, tovevita ꞌifwaimi ꞌasaꞌaiana, kebu ꞌwa na vonavonaga. Weꞌe ꞌomi ꞌwa da nuani, i na wafa ꞌalo kebu?” Kaniselo matatabudi yana vona i tutuli i vo, Yana vonanina ꞌana nogaya i lubwaineni wafa.” \v 65 \x + \xo 14:65 \xt Ais 53:5\x*Mulieta ꞌifwaidi i kiwakiwali i ꞌaꞌavana matana i umadina nimadi i nunumidi i nikei wata i sidibidibieni i vo, ꞌOmu igodi Yaubada yana toluꞌivona, yama fio, ꞌu da nuaniga aitoi i nikemu?” I ꞌaꞌavana tolugaviavo i vagavaia i nunaweni i nikenikei. \s1 Fita i veꞌeweni Iesu. \p \v 66-67 Weꞌe Fita i miamia tanotanoge, tamu vavine tovelomu bwaikina yana tofolova i souyeni, Fita i ꞌiseni i vevevala i ꞌiꞌisadewai i ꞌaꞌavana i voneni i vo, ꞌOmu wata Iesu Nasalediega yana ꞌailaꞌa.” \v 68 Siwe Fita i veꞌewa i vo, Yau kebu. Avaꞌai ꞌu vonevoneyeniga kebu a da ꞌasetaiga.” Bega Fita i vaganago kali ꞌawaneye nika i nogai kamukamu i kwage. \p \v 69 Wata tofolovanina i ꞌiseni Fita i tovotovoi, ꞌifwaidi tomotoga ꞌwaidie i vo, Sino tomogonina, Iesu yana ꞌailaꞌa tamu.” \v 70 Siwe Fita i nogai i veꞌewa-vaitugana i vo, Yau kebu.” Tutuya siaina i ꞌaꞌava wata ꞌifwaidi tomotoga lilivaneye i tovotovoiga i voneni i vo, Mogitana, ꞌomu tamu Iesu yana ꞌailaꞌa fai ꞌu mai ꞌawalawa Galili ꞌwainega.” \v 71 Nika Fita i veꞌawafatafata i vo, ꞌAiꞌedi a da vevekaliga, Yaubada i da nikeku, weꞌe aigodi, tomogonina kebu a da ꞌaseta-tonovi.” \p \v 72 \x + \xo 14:72 \xt Mak 14:30\x*Fita i vonaꞌaꞌava nika kamukamu ꞌana veluga i kwage. I nogai, i nuani Iesu yana vona i voneniga i vo, ꞌAko lovane tutuya ꞌaitonu ꞌu na bavusebeku mulieta kamukamu ꞌana veluga i na kwage.” Fita vonanina i nuani i taibwaubwau. \c 15 \s1 Iesu i vona-yavuga Failato mataneye. \p \v 1 ꞌAwaꞌawaiogose Diu yadi Kaniselo i vaꞌauta tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo, toꞌedakumeta ꞌauꞌauveadi wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo taiadi. Matatabudi i veifufu bega yadi nuanua ꞌaitamogana Iesu i yogoni i naweni i ꞌaniveleneni Loma gabemani yadi toveimea Failato ꞌwaineye. \p \v 2 Bega Failato Iesu i velutolieni i vo, ꞌOmu me Diu yadi kini?” Iesu i vo, ꞌAsaꞌaiana ꞌu vona baniꞌodi.” \v 3 Siwe tutuyanina tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo i vevevita-maimaigiga Iesu kebu i da vonavona i veveꞌwadamo. \v 4 Begaidi Failato i voneni i vo, I vevevitamuga nani tulina tulina ꞌwaidiega ꞌu noganogai ꞌalo kebu?” \v 5 \x + \xo 15:5 \xt Mak 14:61; Ais 53:7\x*Siwe Iesu i baila kebu nuanuana vonanidi i na tutulidi begaidi Failato nuana i vogani. \s1 Failato i veimea Iesu i na wafa. \p \v 6 Malamala ꞌaitamogana ꞌaitamogana me Diu i sakasakali Uviꞌagalatagona faifaina. Sakalinina ꞌwaineye me Diu fuedi tamu iadi yogoyogonina i vevenuaꞌivineni bega gabemani i ꞌeꞌetoyavuya vanuga ꞌeba yogona ꞌwainega. \v 7 Tutuyanina ꞌwaineye tamu tomogo ꞌana wagava Balaba i miamia vanuga ꞌeba yogona nageneye, taunina toꞌainike ma enavo Loma gabemani taiadi i vetalaga. \v 8 Tutuyanina Iesu i tovotovoi Failato mataneye, tomotoga fuedi i nagoi Failato ꞌwaineye i veluꞌui nuanuadi tamu tomogo i na ꞌetoyavuya Uviꞌagalatagona ꞌana sauluva baniꞌodi. \v 9-10 \x + \xo 15:9-10 \xt Ion 11:47-48, 12:19\x*Failato i ꞌasetai tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo Iesu i veꞌunumagigieni i ꞌaniveleneni ꞌwaineye begaidi i vonedi i vo, Nuanuami me Diu yami kini a na ꞌetoyavuya?” \v 11 \x + \xo 15:11 \xt Fol 3:14\x*Siwe tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo tomotoga nuadi i ꞌanidi bega Failato i na voneni Balaba i na ꞌetoyavuya weꞌe Iesu kebu. \p \v 12 Failato i velutoli ꞌwaidie i vo, Kumanina ꞌwa golegoleni me Diu yami kini, baniꞌodi a na munegi?” \v 13 Nika ꞌailaꞌa bwaikina i vegole i vo, ꞌU tutufwaseni ꞌai lagalagana ꞌwaineye bei i na wafa.” \v 14 Wata Failato i velutoliedi i vo, Yana sakona avaꞌai?” Siwe ꞌailaꞌanidi i toke i vegolegole i vo, ꞌU tutufwaseni ꞌai lagalagana ꞌwaineye.” \v 15 Failato nuanuana tomotoga i na ꞌivenua-agiagidi begaidi Balaba i ꞌetoyavuya, weꞌe i veimea tolugaviavo Iesu i na toke i na fitali mulieta i na naweni i na tutufwaseni ꞌai lagalagana ꞌwaineye, bega bei i na wafa. \s1 Tolugavia Iesu i sidibidibieni. \p \v 16 Vona-yavuga i ꞌaꞌavana, Iesu i lukuveni tamu tutudaba bwaikina ꞌwaineye Failato yana vanuga nageneye, bei tolugavia matatabudi i vaꞌauta. \v 17 \x + \xo 15:17 \xt Luk 23:11\x*Tolugavianidi kaleko yamoyamoinega Iesu i veꞌweseni wata fisili ma yana ꞌibadi i ꞌetofifini ꞌunuꞌununeye i biuleni. Vaigavunidi kini ꞌadi vaigavu baniꞌodi siwe ꞌwaidiega Iesu i sidibidibieni. \v 18 Bei i veꞌililibu-vekavekali i vo, Kaiwa, ꞌomu me Diu yadi kini.” \v 19 \x + \xo 15:19 \xt Ais 50:6\x*ꞌUwe ꞌwainega ꞌunuꞌununa i nikenikei, i kiwakiwali, wata igodi ma yadi subia i ꞌoduꞌodu mataneye. \v 20 Yadi sidibidibi i ꞌaꞌavana, kalekonina i veꞌweseniga i yavuya wata taunina ꞌana kalekoyega i veꞌweseni. Bega vanugayega i souyedi i naweni i na tutufwaseni ꞌai lagalagana ꞌwaineye. \s1 Iesu ꞌana tutufwatagi. \p \v 21 Tutuyanina Iesu i nunaweni ꞌedeye, tamu tomogo i veluagai ꞌana wagava Saimoni kwedayega i tauya i mimai Ielusalema. Saimoni tomogo Sailini, natunavo ꞌadi ꞌailuga iavetadi Alekisana, wata Lufusa. Tolugaviavo Saimoni i lukakadeni Iesu ꞌana ꞌai lagalagana i eva. \v 22 Bega i nagoi i leꞌwa tamu ꞌawalawa ꞌwaineye ꞌana wagava Goligota, ꞌana saivila ꞌUnuꞌunu Luluꞌava. \v 23 Bei oine i ꞌidewai tamu konini ꞌana wagava Mulo taiadi i veleni i na yemu bega ꞌana kiniꞌona kebu i na veviga, siwe i baila veviganina faifaina i tauyeni. \v 24 \x + \xo 15:24 \xt Same 22:18\x*Mulieta i tutufwaseni ꞌai lagalagana ꞌwaineye, i ꞌaꞌavana tolugaviavo nuanuadi Iesu ꞌana kaleko i na veusedi begaidi tamu ꞌwava i ꞌwaveni baniꞌodi kate. ꞌAiꞌedi aitoi i na kumetaga avaꞌai kalekoga nuanuana i na ꞌewai. \p \v 25 Tutuyanina Iesu i tutufwaseniga ꞌawaꞌawaie, 9 kiloki ꞌwaineye. \v 26 ꞌAna ꞌai lagalagana tabwaneye vonanina ꞌwainega i vevitaiga i kilumi i tutufwaseni i vo, \p TOMOGO DEꞌE ME DIU YADI KINI. \p \v 27 Wata tovainago ꞌadi ꞌailuga i tutufwasedi, tamu Iesu ꞌana ꞌatagiega, tamu ꞌana wamayega. [ \v 28 \x + \xo 15:28 \xt Ais 53:12\x*Nika ꞌana mogitana i souyeni basenadi Yaubada yana Buki ꞌwaineye i kilumi vonanina i vo, Taunina ma fuedie tosakona.”] \v 29-30 \x + \xo 15:29-30 \xt Same 22:7; Ion 2:19\x*Tomotoga ꞌai lagalagana lilivaneamo i nunagoi i veveugalewalewa wata i yagayagaia i vo, ꞌAmu ꞌisa, ꞌu vonaga igodi vanuga ꞌeba veluꞌui ꞌu da geuya wata ꞌaiata ꞌaitonu nagedie ꞌu da yogona-vaitugani. ꞌAiꞌedi vonanina mogitana, nika taunimu ꞌu ꞌitaꞌitaꞌiemu ꞌai lagalaganega ꞌu obuma.” \p \v 31-32 Wata baniꞌodi tovelomu ꞌadi toꞌedakumetavo, wata veꞌetoboda ꞌadi tovevo ꞌaiseꞌavadi i sidibidibieni i vo, Tomotoga ꞌifwaidi i ꞌitaꞌitaꞌiedi siwe kebu ꞌana fata taunina i na ꞌitaꞌitaꞌieni. Taunina igodi Yaubada ꞌana Venuaꞌivina wata me Isileli yada Kini, siwe ꞌaiꞌedi ꞌasiauotoga i na obuma ꞌai lagalaganega ta na ꞌiseni ta na veꞌawamogitana. Wata tovainagonidi taiadi i tutufwasediga i manini Iesu ꞌwaineye. \s1 Iesu i wafa. \p \v 33 ꞌAiata ꞌana utukamwana ꞌwaineye fwayafwaya matatabuna i dudubali, mulieta lavilavie baniꞌodi 3 kiloki i magetai. \v 34 \x + \xo 15:34 \xt Same 22:1\x*ꞌAwasasanina ꞌwaineye Iesu i toke i vegole me Diu bonadiega i vo, Iloi, Iloi, lema sabakitani,” ꞌana saivila, Yaku Yaubada, yaku Yaubada, awale ꞌu bailaotogeku?” \v 35 ꞌIfwaidi tomotoga i tovotovoiga bonana i nogai i vo, ꞌwa nogai? Ilaitia i golegoleni, nuanuana abamega i na mai i na ꞌivaiseni.” \v 36 \x + \xo 15:36 \xt Same 69:21\x*Tamu tomogo i lilide i nago kikifa i luꞌutuvi oine yuyuna ꞌwaineye, tamu ꞌai ꞌwaineye i velugaganeni i ꞌiyoyoeni Iesu ꞌwaineye nuanuana i na yemu. Nika ꞌifwaidi i vo, ꞌU veꞌwada, nagami ta na ꞌiseni voke Ilaitia i mimai i na ꞌitaꞌitaꞌieni.” \p \v 37 Mulieta Iesu i toke i vegole nika yawaina i ꞌawatagoni. \p \v 38 \x + \xo 15:38 \xt Sou 26:31-33; Ibu 10:19-20\x*Vanuga ꞌeba veluꞌui nageneye tamu kaleko bwaikina Yaubada yana tutudaba tabutabuotogina i sisibodeni. Tutuyanina Iesu yawaina i ꞌaꞌavaga kalekonina i ꞌanilabuꞌalugedi, tabwanega i obu dibuneye, nika baniꞌodi i sibaleni ꞌeba luku Yaubada ꞌwaineye. \p \v 39 Tolugavia ꞌadi toꞌedakumeta Iesu ꞌana ꞌai lagalagana lilivaneye i tovotovoi, i nogai Iesu yana vegole wata i ꞌiseni baniꞌodi i munega i wafa nika i veꞌawamogitana i vo, Vona mogitana, taunina Yaubada Natuna.” \p \v 40 \x + \xo 15:40 \xt Luk 8:2-3\x*Wata ꞌifwaidi vevine ꞌaniꞌieyega i ꞌisanago ꞌai lagalagana ꞌwaineye. Vevinenidi ꞌwaidiega, Meli ꞌatamana Magidala ꞌwainega wata tamu Meli, Iosese ma taina Iemesa Siaina inadi, wata Salome. \v 41 Vevinenidi ꞌadi ꞌaitonu Iesu ꞌana toꞌaivaita tutuyanina i folofolova Galili. Wata ꞌifwaidi vevine Iesu taiadi i maia Ielusalema ꞌwaineye, taunidi wata ma fuedi i ꞌisanago. \s1 Iesu ꞌana veꞌufa. \p \v 42-43 ꞌAkonadi i lavia Iosefa tomogo Alimadia i leꞌwa. Taunina tamu me Diu yadi Kaniselo, tomotoga fuedi i veꞌililibuyeni, wata Yaubada yana veimea yana mai fwayefwayeye i lulukamaseni. ꞌAiatanina ꞌwaineye Iesu i wafaga Diu yadi ꞌAiata ꞌIdewadewa, weꞌe ꞌawaꞌawai yadi tafalolo. Faifainanina Iosefa ma yana venuafoufaꞌala i nago Failato ꞌwaineye Iesu tomogona faifaina i veluꞌui. \v 44 Tutuyanina Iosefa yana veluꞌui i nogai Failato nuana i vogani i vo, ꞌAkonadi i wafa?” Begaidi vona i vetunei tolugavia ꞌadi toꞌedakumeta ꞌwaineye i mai i velutolieni i vo, Iesu ꞌakonadi i wafa?” \v 45 Tutuyanina Failato i ꞌasetai ꞌakonadi Iesu i wafa i tauyeni Iesu i na taꞌia. \v 46 Bega Iosefa i nago kaleko ꞌavuꞌavuna i kimwanei mulieta Iesu tomogona i taꞌia kalekonina ꞌwainega i fania, i ꞌaꞌavana taumata ꞌwaineye i silukuveni. Taumatanina basenadi i ala-vagaseni matumatu ꞌwaineye bei Iesu i silukuveni, kileu bababanega i vetubodai. \v 47 Vevine ꞌadi ꞌailuga matadie Iesu i veꞌufai, Meli ꞌatamana Magidala ꞌwainega, wata tamu Meli Iosese inana. \c 16 \s1 Iesu i tovoi-vaitugana wafayega. \p \v 1 Inala i simwanuya nika me Diu yadi ꞌAiata Veawai i ꞌaꞌava, begaidi vevine ꞌadi ꞌaitonu i nagoi bunama magaina ꞌatumaina i kimwanei Iesu tomogona faifaina. Vevinenidi Meli ꞌatamana Magidala ꞌwainega, wata tamu Meli Iemesa inana, wata Salome. \v 2 Tafalolo wiki ꞌana ꞌaiata ꞌeba velamu ꞌwaineye, i ꞌatai ꞌawaꞌawaiogose inala beꞌama i vulaoga, vevinenidi i tovoi i nagoi taumaseye. \v 3-4 I nunagoi ꞌedeye ꞌaiseꞌavadi i vonavona i vo, Aitoi kileu bwaikaotogina i na ketoi taumata ꞌawanega?” Siwe i ꞌisanago i ꞌiseni kileu ketoketona. \v 5 Vevinenidi i maia i luku taumata nageneye tamu tubuau i ꞌiseni ma ꞌana talauma ꞌavuꞌavuna ꞌatagiega i miabui nika i kololo-ꞌafoꞌafo. \v 6-7 \x + \xo 16:6-7 \xt Mak 14:28\x*Tubuaunina i vonedi i vo, Kebu ꞌwa na kolologa, a ꞌasetami Iesu tomogo Nasaledi bagase i tutufwaseniga ꞌai lagalagana ꞌwaineye ꞌwa lulualeni siwe ꞌakonadi i tovoi-vaitugana. Deꞌe bei kebu i da miamiaga. ꞌWa ꞌiseni ꞌana ꞌiviꞌava. Weꞌe ꞌomi ꞌwa na nagoi yana tovetutuyamavo wata Fita taiadi ꞌwa na vonedi ꞌwa na vo, Iesu i kumekumeta ꞌawalawa Galili, ꞌomi bei ꞌwa na nagoi ꞌwa na veluagai, basenadi i vonemiga baniꞌodi.” \v 8 Vevinenidi i nogayeni taumatayega i souyedi i dega ma yadi tatava wata ma yadi nuavogana. Kebu tamu aitoi ꞌwaineye i da luꞌivonaga fai i kololo. \s1 Iesu yana souyagi Meli ꞌwaineye. \p [ \v 9 \x + \xo 16:9 \xt Luk 8:2\x*Tutuyanina Iesu i tovoi-vaitugana ꞌawaꞌawaiogose wiki ꞌana ꞌaiata ꞌeba velamu ꞌwaineye nagami i souyeni Meli ꞌatamana Magidala ꞌwainega ꞌwaineye. Vavinenina basenadi yaiaina 7 i agei siwe Iesu i vona i ꞌawaꞌaꞌia. \v 10-11 I ꞌiseni i ꞌaꞌavana, i mimai enavo i na vonedi siwe i leꞌwa i ꞌisedi i vevemogai. I vonedi i vo, ꞌWa veꞌwada, Iesu ꞌakonadi i tovoi-vaitugana, yau taiadi a veluaga.” I nogai siwe kebu i da veꞌawamogitana. \s1 Iesu yana tovetutuyamavo ꞌadi ꞌailuga taiadi i veluaga. \p \v 12 Mulieta Iesu yana tovetutuyamavo ꞌadi ꞌailuga i nunagoi walaꞌaiamo, ꞌedeye Iesu i souyeni ꞌana ꞌisa tulina. \v 13 I ꞌiseni wata taiadi i veifufu, mulieta i viladi ꞌifwaidi ediavo ꞌwaidie i luꞌivona siwe taunidi wata kebu i da vetumaganediga. \s1 Iesu yana tovetutuyamavo yadi folova i veledi. \p \v 14 Tamu ꞌaiata Iesu yana tovetutuyamavo 11 i ꞌaniꞌani ꞌawasasadie Iesu i souyeni i vonedi i vo, Awale nuami i ꞌamalakibu? Egavo i ꞌiseku a tovoi-vaitugana siwe yadi vona kebu ꞌwa da vetumaganedi.” \p \v 15-16 \x + \xo 16:15-16 \xt Fol 1:8; \xt Fol 2:38, 16:31-33\x*Wata i vonedi i vo, ꞌWa na nagoi tomia fwayafwaya matatabuna ꞌwaidie, Vala ꞌAtumaina faifaiku ꞌwa na luꞌivona ꞌwaidie. ꞌAiꞌedi aitoi ma yana vetumagana taunina i na tauyeni ꞌwaikuye i na bafitaiso, Yaubada i na ꞌitaꞌitaꞌieni. Weꞌe ꞌaiꞌedi aitoi kebu i na vetumaganeku, Yaubada i na veimea vematavuloga i na veluagai. \v 17-18 \x + \xo 16:17-18 \xt Fol 2:4, 8:7, 28:3-6; Luk 10:19\x*ꞌAiꞌedi egavo i na vetumaganeku veimea a na veledi, bega ꞌeba ꞌisa toketokedi i na ꞌiꞌidewadi tomotoga fuedi i na ꞌisedi nika Valaku i na vetumaganeni. ꞌAku wagavayega tovetumagananidi i na vona yaiaina ꞌwaidie i na ꞌawaꞌaꞌidi wata ꞌadi fata i na vonavona bonanidi basenadi kebu i da ꞌasetadiga ꞌwaidiega. Wata ꞌaiꞌedi ꞌoꞌolo kasikasisidi i na ꞌabitonovidi, kebu i na ovadiga, wata ꞌaiꞌedi aitoi ufa kasikasisidi\f + \fr 16:17-18 \ft Ufa kasikasisidi baniꞌodi tuva.\f* i na veyemudi, kebu i na wafaga. Weꞌe toviga i na ꞌabitonovidi i na veꞌatumai.” \s1 Iesu i laka abame. \p \v 19 \x + \xo 16:19 \xt Fol 2:33-34; Efe 1:20\x*Iesu yana veifufu i ꞌaꞌava tovetutuyamavo ꞌwaidie, mulieta Yaubada i vagavaia i laka abame ma yana veimea ꞌana ꞌatagiega i miabui. \p \v 20 \x + \xo 16:20 \xt Fol 14:3; Ibu 2:3-4\x*ꞌAkonadi Iesu i ꞌiawedi tovetutuyamavo i yavula ꞌatamana matatabuna ꞌwaidie i lauꞌage. Yadi ꞌAuvea yana toketokena ꞌwainega i folofolova bega yadi folova ma ꞌadi ꞌeba ꞌisa toketokedi, tomotoga fuedi i ꞌisedi i veꞌawamogitana yadi lauꞌage faifaidi.]