\id JAS - Iamalele NT [yml] -Papua New Guinea 1988 (web version -2013 bd) \h IEMESA \toc1 Iemesa yana kiluma Yaubada yana ꞌAilaꞌa ꞌwaidie \toc2 Iemesa \toc3 Iem \mt1 IEMESA \mt2 Iemesa yana kiluma Yaubada yana ꞌAilaꞌa ꞌwaidie. \ip Deꞌe letanina ꞌana tokiluma ꞌana wagava Iemesa. Toꞌaseta fuedi yadi nuanua Iemesanina kumanina Iesu taina. I kilumiga Yaubada yana ꞌAilaꞌa kumanidiavo taunidi i tauyedi Iesu Keliso ꞌwaineye, faifaidi. ꞌAilaꞌanidi vita i veveluagadi Keliso ꞌana tovedumweꞌaiꞌai ꞌwaidiega begaidi i miaveꞌeveꞌeꞌelagi fwayafwaya matatabuna ꞌwaidie. ꞌAtamana fuedi ꞌwaidie i miamiani baniꞌodi wakawaka weꞌe Iemesa, tovetumaganavo i miamianiga Ielusalema ꞌadi toꞌedakumeta bwaikina. (Folova 15:13, 21:18) \ip Deꞌe letanina nageneye, sauluvanidi ꞌida tovetumaganavo i lubwainedaga faifaidi i veifufu. Wata i tolinuataꞌi ꞌwaideye bega yada sauluva ꞌwaidiega yada vetumagana ta na sivemagesedi. Vetumagana ma ꞌana ꞌeba ꞌisa, kebu vonaꞌava i lubwaineni wata folova taiadi. Deꞌe letanina ꞌana ꞌidi side baniꞌodi. \ib \ili1 Vona-vekaiwa. 1:1 \ili1 Vita ꞌwaidie ta na sosoana wata ta na vetumagana faꞌalina. 1:2-8 \ili1 Vewekowekoma wata veꞌaiꞌaiwabu faifaidi. 1:9-11 \ili1 Vetoketoke ꞌeba sailubu ꞌwaidie. 1:12-18 \ili1 Kebu nogayaꞌava wata vematayakayaka taiadi. 1:19-27 \ili1 Kebu ta na lauꞌidi tomotoga ꞌadi ꞌisa ꞌwaidiega. 2:1-13 \ili1 Kebu vetumaganaꞌava, wata folova. 2:14-26 \ili1 Meada ta na ꞌisaveꞌavinidi. 3:1-18 \ili1 Fwayafwaya ꞌana nuanua sakoidi wata Seitani yana nuanua sakoidi ta na vetoketoke-ꞌiawedi. 4:1-5:6 \ili1 Yada tokemaiga wata yada vetumagana ꞌwaidie ta na tovotovoi faꞌalina 5:7-20 \c 1 \p \v 1 Yau Iemesa, Yaubada wata Toveimea Iesu Keliso yadi tofolova, a na vekaiwa ꞌomi Yaubada yana ꞌAilaꞌa ꞌwa mia-veꞌeveꞌeꞌelagiga ꞌwaimie, fwayafwaya matatabuna ꞌwaineye. \s1 Vetumagana wata ꞌaseta faifaidi. \p \v 2-3 \x + \xo 1:2-3 \xt Lom 5:3-5; 1 Fit 4:13-14\x*Ekwavo, ꞌaiꞌedi vita wata sailubu tulidi tulidi i na souyedi ꞌwaimie, i lubwainemi ꞌwa na sosoana bwaikina fai vitanidi yami vetumagana ꞌadi ꞌeba kiavefaꞌala. I na faꞌaliga ꞌami fata ꞌwa na tokemaigemi vita ꞌifwaidi ꞌwaidie. \v 4 \x + \xo 1:4 \xt Mad 5:48\x*Yami tokemaiganidi i na ꞌeno-vagata i na nagoga mulieta ꞌomi ꞌatumaiꞌavami, yami nuanua kumagidi, kebu tamu avaꞌai ꞌwainega ꞌwa na veꞌaleꞌusa. \v 5 \x + \xo 1:5 \xt 1 Kin 3:7,9-12; Mad 7:7\x*Weꞌe ꞌaiꞌedi aitoi ꞌwaimiega ꞌaseta ꞌwainega i na ꞌusaga, i lubwaineni i na veluꞌui Yaubada ꞌwaineye nika i na veleni bega ꞌana fata ma yana ꞌaseta i na vevenuaꞌivina-ꞌatumai. I na veleniga fai taunina ꞌaniꞌanivelenina wata tonuakalikali tomotoga matatabuda ꞌwaideye kebu nuana i da lololoi. \v 6 \x + \xo 1:6 \xt Ais 57:20\x*Siwe tutuyanina ꞌwa na veveluꞌuiga tamu nani faifaina kebu ꞌwa na venuanaluga, ma yami vetumagana faꞌalina ꞌwa na nuani mogitana naninina ꞌwa na veluagai. Egavo i vevenuanaluga baniꞌodi yagina kaukau i bewebewedi wata i fetofetodi. \v 7-8 \x + \xo 1:7-8 \xt Iem 4:8; Luk 16:13\x*Tomotoganidi baniꞌodi, yadi vetumagana mweadi kebu i da lubwainedi i na vo, Nani fuedi ꞌa na veluagadi ꞌAuvea ꞌwainega,” fai i vevenuanaluga wata nuadi aꞌwadi, kebu tamu saiꞌafo avaꞌai i na veluagai. \s1 Vewekowekoma wata veꞌaiꞌaiwabu ꞌadi vona. \p \v 9 \x + \xo 1:9 \xt Iem 2:5; Iel 9:23-24; 2 Kol 6:10\x*Tovetumagana i vewekowekomaga i lubwaineni ma yana sosoana taunina i na awaꞌaiꞌaia fai Yaubada i silakai, i vagavaia i luku yana ꞌAilaꞌa ꞌwaineye. \v 10 \x + \xo 1:10 \xt 1 Tim 6:17; 1 Fit 5:5; Luk 12:16-21\x*Weꞌe tovetumagana i veꞌaiꞌaiwabuga i lubwaineni i na sosoana fai Yaubada i kiaobuyeni nika i nuani yana ꞌaiꞌaiwabunidi nani-ꞌavoꞌavovo Yaubada mataneye. Toꞌaiꞌaiwabu matatabudi ꞌawaie i na ꞌaꞌava ꞌwa da vo welavi ididi i da avuta. \v 11 Inala i na lakalakaga i na yayayata mosomoso ma idina i kukuveꞌawagiꞌai i avuavuta, ꞌana ꞌisa ꞌatumaina i ꞌivesakoi. Wata baniꞌodi toꞌaiꞌaiwabu i na folofolova yana ꞌaiꞌaiwabu ꞌwaidie tomogonina i na ꞌawagiꞌa nika i na ꞌaꞌava. \s1 Vetoketoke ꞌeba sailubu ꞌwaidie faifaina. \p \v 12 \x + \xo 1:12 \xt Dan 6:1-28; Luk 6:22-23; Iem 5:11\x*ꞌAiꞌedi aitoi ꞌeba sailubu i na veluagai siwe kebu i na beꞌuga i na tovotovoi faꞌalina ꞌeba sosoana ꞌwaineye. I sitonovi nika i vetoketokega mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina i na veluagai, ꞌasaꞌaiana ꞌana tutula. Tutulanina basenadi Yaubada i vonaꞌawaufaufa ꞌida ꞌana tonuakalikali matatabuda faifaida. \v 13 \x + \xo 1:13 \xt 1 Fit 2:11; 1 Kol 10:13\x*ꞌAiꞌedi tamu tomogo ꞌeba sailubu i na veluagai i na sakonaga faifaina, kebu i na vo, Yaubada i sisilubuku,” fai kebu ꞌana fata Yaubada tamu sailubu i na veluagai sakona ꞌwainega, wata taunina kebu tamu aitoi i da silubuya bega i na sakona. \v 14 Sailubu side baniꞌodi. ꞌAiꞌedi aitoi taunina yana nuanua sakoidi i na siloloi siwe ꞌasaꞌaiana taunina sailubu. \v 15 \x + \xo 1:15 \xt Lom 6:23\x*Yana nuanuananidi sakoidi i na vetoketoke, taunina i na tauyeni ꞌwaineye nika i na sakona. Sakonanina nuana i na ꞌewai bei i na sakosakona, i na nagoga ꞌwainega tomogonina i na wafaotoga. \v 16 Ekwavo, taunimi ꞌwa na ꞌiꞌisaveꞌavinimi i na nunago tamu aitoi i na vekaliemi. \v 17 \x + \xo 1:17 \xt 1 Ion 1:5\x*Weꞌe naninidi ꞌatumaiotogidi ꞌada ꞌaivaita faifaina ta veveluagadiga, matatabuna i mai abamega, ꞌada nuakalikali. ꞌAda tonuakalikalinina Yaubada, taunina abama ꞌadi mageta ꞌadi toꞌidewadewa, kebu i na vetuli. Inala i na lakaga nagami welavi ꞌwaꞌuna bwaikina, weꞌe i na yayayataga ꞌwaꞌunanina i na vevesiai. Yaubada kebu baniꞌodi ꞌaiꞌwaꞌu, ꞌana ꞌisaꞌisanina wata yana nuanua ꞌwaideye ꞌasaꞌaiana baniꞌodi i na ꞌeno-vagata kebu i na vetuli. \v 18 \x + \xo 1:18 \xt 1 Fit 1:23; Ion 1:12-13\x*Fai nuanuana, mia ꞌivauna wata ꞌatumaina i veleda yana Vona tonovina ꞌwainega bega ꞌana ꞌidewadewa matatabuna ꞌwaidiega ꞌida ta kumeta. \s1 Yaubada yana Vona kebu nogayaꞌava. \p \v 19-20 \x + \xo 1:19-20 \xt Voa 10:19; Tol 7:9; Mad 5:22\x*Ekwavo, a na vonemi ꞌwa na nuanuani. Kebu ꞌwa na veifufu-matamatayoꞌoga nagami ꞌwa na venuaꞌivina, weꞌe tomotoga ꞌifwaidi i na veveifufuga bonadi ꞌwa na nogaidi. Wata baniꞌodi kebu yami nuasako i na waloga fai kebu ꞌana fata nuasako ꞌwainega yada sauluva i na tonova Yaubada mataneye, nuanuana yada sauluva ꞌatumaiꞌavana. \v 21 \x + \xo 1:21 \xt Kolos 3:8\x*Fai nuanuana yada sauluva i na tonova, sakona tulina tulina wata bunu ꞌana nuanua sakoidi ꞌwa na bailedi, ma yami nuaobu taunimi ꞌwa na tauyemi Yaubada ꞌwaineye bega yana Vona i yatoiga nuamie ꞌwa na vematayakeyakeni, Vonanina ꞌana fata i na ꞌitaꞌitaꞌiemi. \p \v 22 \x + \xo 1:22 \xt Lom 2:13\x*ꞌAiꞌedi Yaubada yana Vona ꞌwa na nogaimo, taunimi ꞌwa na vevekaliemi, weꞌe mogitana avaꞌai i vonemiga ꞌwa na ꞌiꞌidewadi. \v 23 ꞌWa na ꞌidewadiga fai ꞌaiꞌedi aitoi i na nogaimo weꞌe kebu i na foloviga taunina baniꞌodi tamu tomogo taunina maigina ꞌana ꞌisa i na ꞌiseni nigoꞌita ꞌwaineye. \v 24 I na ꞌisenimo siwe kebu tamu avaꞌai i na ꞌidewaiga i na nago nika ꞌana ꞌisanina nuana i na fani. \v 25 Weꞌe ꞌaiꞌedi aitoi Yaubada yana Vona i na ꞌiꞌisadewai, faifaina i na vevenuaꞌivina nika kebu nuana i na fani i na ꞌiꞌidewai. I na ꞌiꞌidewaiga, nika wata Yaubada i na vevesauluva ꞌatumaina ꞌwaineye. Yaubada yana Vonanina veimea tonovina, ꞌwainega i yavuda bega ma yada sosoana ta vevematayakeyakeni. \p \v 26 \x + \xo 1:26 \xt Same 141:3\x*ꞌAiꞌedi aitoi yana nuanua ꞌwaineye i na vo, Yau totafalolo,” siwe meana kebu i na ꞌisaveꞌaviniga, yana tafalolo nani-ꞌavoꞌavovo wata taunina i vevekalieni. \v 27 \x + \xo 1:27 \xt Ais 58:6-7\x*ꞌAiꞌedi aitoi yana tafalolo tonovina wata ꞌatumaina Yaubada Tamada mataneye, side baniꞌodi i na vevesauluvedi. Fovafova wata ꞌwabuꞌwabulavo vita i veveluagadiga i na ꞌiꞌivaisedi, wata taunina i na ꞌiꞌisaveꞌavini bega sakona kebu i na damana ꞌwaineye Yaubada ꞌana tovedumweꞌaiꞌai ꞌwaidiega. \c 2 \s1 Kebu ta na vaie. \p \v 1 \x + \xo 2:1 \xt Fol 10:34; 1 Tim 5:21; Iem 2:9\x*Ekwavo, fai ꞌomi ꞌwa vetumagana Iesu Keliso ꞌada Toveimea Magemagetana ꞌwaineye, bega kebu i da lubwainemi tomotoga ꞌadi ꞌisa ꞌwaidiega ꞌwa na vaie. \v 2 ꞌAiꞌedi yami vaꞌauta ꞌwaineye tomotoga ꞌadi ꞌailuga i na luku ꞌwaimie, tamu, ꞌaiꞌaiwabuna, ꞌana kaleko ꞌadi ꞌisa ꞌatumaidi wata ma ꞌana didikumakuma ꞌana tutula bwaikina, weꞌe tamu, wekowekoma, ꞌana kaleko ꞌanilabulabuꞌina wata yokeyokena, baniꞌodi ꞌwa na voneyedi ꞌadi ꞌailuga ꞌwaidie? \v 3-4 \x + \xo 2:3-4 \xt Ion 7:24\x*Voke ꞌaiꞌaiwabuna ꞌwa na veꞌililibuyeni ꞌwa na vo, Iama, side ꞌamu ꞌivi ꞌatumaina, bei ꞌu na miabui,” weꞌe tomogo i vewekowekomaga ꞌwaineye ꞌwa na vo, Sino bei ꞌu na tovotovoi,” ꞌalo ꞌwa na vo, Side bei ꞌefeꞌefeye ꞌu miabui,” siwe ꞌasaꞌaiana ꞌakonadi ꞌwa vaie ꞌwa venuaꞌivina-sako. \p \v 5 \x + \xo 2:5 \xt Mad 5:3\x*Ekwavo, a na vonemi, tomotoganidi i vewekowekomaga fwayefwayeye Yaubada i venuaꞌivinedi bega i na veꞌaiꞌaiwabu yadi vetumagana toketokena ꞌwainega wata i na luku yana ꞌEba Veimea ꞌwaineye taiadi i na miamia. I na lukuga fai baniꞌodi basenadi Yaubada i vonaꞌawaufaufa ꞌana tonuakalikali ꞌwaidie. \v 6 \x + \xo 2:6 \xt Fol 16:19\x*Wekowekoma Yaubada mataneye ma ꞌadi nuanua weꞌe ꞌomi ꞌwa vo ꞌako, Nani-ꞌavoꞌavovo,” ꞌwa ꞌivebunumayagidi. ꞌWa da nuaniga, egavo veꞌisakololoyega yami mani i eloelomi wata i nunawemi ꞌeba vonayavuga ꞌwaidie? Wekowekoma ꞌalo ꞌaiꞌaiwabu? \v 7 Toꞌaiꞌaiwabu mogitana, taunidi wata ꞌami Toveimea Iesu Keliso ꞌana wagava ma ꞌana veꞌililibu i awavesakoyeni. \p \v 8 I lubwaineda tomotoga matatabudi ta na veveꞌililibuyedi bega ꞌaiꞌedi ꞌada Toveimea Iesu yana veimea bwaikina ꞌwa na vematayakeyakeni, nani ꞌatumaina ꞌwa na ꞌiꞌidewai. Veimeanina i ꞌenoꞌeno Yaubada yana Buki ꞌwaineye i vo, Emiavo ꞌwa na nunuakalikaliedi taunimi ꞌami nuakalikali baniꞌodi.” \v 9 Siwe ꞌaiꞌedi ꞌwa na lauꞌidi tomotoga ꞌadi ꞌisa ꞌwaidiega, tamu nuanuami, weꞌe tamu ꞌwa na vieyeni, siwe ꞌakonadi veimeanina ꞌwa geuya, ꞌwa sakona Yaubada mataneye. \v 10 ꞌWa sakonaga fai ꞌaiꞌedi Yaubada yana veimea matatabuna ta na vevematayakeyakedi weꞌe veimeanidi ꞌwaidiega tamu nani siaina ta na geuyaga, siwe ꞌasaꞌaiana matatabuna ta geudi. \v 11 \x + \xo 2:11 \xt Sou 20:13-14\x*Ta ꞌasetai ta geudi fai Yaubada i vo, Kebu ꞌwa na luꞌavoꞌavovo bunu ꞌana nuanua sakoidi ꞌwaidie,” kumanina wata i vo, Kebu ꞌwa na luvewafaga.” ꞌAiꞌedi kebu ꞌwa na luꞌavoꞌavovoga bunu ꞌana nuanua sakoidi ꞌwaidie siwe ꞌwa na luvewafaga, ꞌomi veimea ꞌadi togeu. \p \v 12-13 \x + \xo 2:12-13 \xt Mad 5:7, 6:14-15\x*ꞌAwaie tomotoga matatabuda ta na vonayavuga Yaubada mataneye, begaidi yada sauluva wata yada vona ta na ꞌiꞌisaveꞌavinidi. Yana veimea ꞌadi togeu vematavuloga i na veluagai weꞌe egavo veimeanidi i vevematayakeyakediga yavuyavudi, Yaubada i na ꞌisanuakalikaliedi. ꞌAiꞌedi tomotoga ꞌifwaidi ꞌwa na ꞌisanuakalikaliediga fwayefwayeye Yaubada i na ꞌisanuakalikalimo kebu i na veimea ꞌami vematavuloga faifaina, weꞌe ꞌaiꞌedi kebu ꞌwa na ꞌisanuakalikaliga, kebu tamu saiꞌafo Yaubada i na ꞌisanuakalikaliemi. \s1 Vetumagana ma ꞌana ꞌeba ꞌisa. \p \v 14 Ekwavo, ꞌaiꞌedi aitoi i na vo, Ma yaku vetumagana Yaubada ꞌwaineye,” siwe yana vetumagananina kebu ma ꞌana ꞌeba ꞌisaga, avaꞌai ꞌana ꞌatumaina? Vetumagananina ꞌwainega ꞌana fata ꞌitaꞌitaꞌi i na veluagai? A nuani kebu tamu saiꞌafo. \v 15-16 \x + \xo 2:15-16 \xt Mad 25:41-45; 1 Ion 3:17\x*ꞌAiꞌedi iamu tamu tovetumagana i na lase ꞌalo kebu ꞌana kalekoga i na vekaukau, siwe ꞌwaineye ꞌu na vo, Kaiwa iaku, Yaubada i na vesauluva ꞌatumaina ꞌwaimuye, ꞌu miamia wata a nunago, ꞌu na ꞌaniꞌani wata kebu ꞌu na vekaukau,” vonaꞌava, avaꞌai ꞌana ꞌatumaina? \v 17 Wata yada vetumagana baniꞌodi. ꞌAiꞌedi vetumaganaꞌava kebu ma ꞌana ꞌeba ꞌisaga, vetumagananina nani-ꞌavoꞌavovo. \p \v 18 Siwe tamu aitoi i na vo, Tomotoga ꞌifwaidi i vevetumaganamo, weꞌe tomotoga ꞌifwaidi i vevesauluva ꞌatumaina tomotoga ꞌwaidie.” Weꞌe yau a na tutuli a na vo, ꞌAiꞌedi aitoi kebu i na ꞌaꞌaivaitaga tomotoga ꞌwaidie kebu ꞌana fata yana vetumagana i na veku. Weꞌe yau a na vemu a vetumagana Yaubada ꞌwaineye fai yana nuanua ꞌatumaidi a ꞌiꞌidewadi. \v 19 ꞌOmu ꞌu vetumagana ꞌu vo, Yaubada i miamia, ꞌaiseotogina bwaikina, kebu wata tamu,” ꞌu vonaga mogitana, siwe wata baniꞌodi yaiaina i vetumagana, ma yadi kololo i tatatava fai i ꞌasetai ꞌawaie ꞌadi vematavuloga i na veluagai. \p \v 20 ꞌOmu kebu nuamuga. A na vemu ta na vetumaganamo Yaubada ꞌwaineye weꞌe yana nuanua kebu ta na vematayakeyakeniga, vetumagananina nani-ꞌavoꞌavovo. \v 21 \x + \xo 2:21 \xt Nag 22:9-12; Ibu 11:17\x*ꞌU na nuani tubuda Ebelamo, fai natuna Aisake i tauyeni i ꞌaniveleneni Yaubada ꞌwaineye bega igodi i da velomuyeni, yana sauluva tonovidi Yaubada mataneye. \v 22 ꞌWa ꞌiseni? Yana vetumagana wata avaꞌai i ꞌidewaiga ꞌadi ꞌailugana i folofolova, bega avaꞌai i ꞌidewaiga ꞌwainega yana vetumagananina vetumagana mogitana. \v 23 Nika vonanina Yaubada yana Buki nageneye ꞌana mogitana i souyeni i vo, Ebelamo i vetumagana Yaubada ꞌwaineye bega i awaveꞌatumaieni i vo, Ebelamo yana sauluva tonovidi matakuye.” Wata tamu Ebelamo ꞌana ꞌeba ꞌainana, Yaubada iana. \v 24 Bega Ebelamo ꞌwainega ta ꞌasetai yada sauluva i na tonova Yaubada mataneye kebu vetumagana ꞌaisena ꞌwainega, mogitana wata avaꞌai ta na ꞌidewadiga ꞌwaidiega. \p \v 25 \x + \xo 2:25 \xt Ios 2:1-21, 6:17; Ibu 11:31\x*Wata baniꞌodi vavine toalagogona ꞌadi wagava Leabi. Avaꞌai i ꞌidewaiga ꞌwainega yadi sauluva i tonova Yaubada mataneye. Basenadi me Isileli i leꞌwai Leabi yadi ꞌawalaweye vavinenidi i ꞌivaisedi, yadi tovetauiꞌwala i givedi yadi vanuge mulieta i vonedi tamu ꞌeda ꞌwaineamo i viladi i nagoi ediavo ꞌwaidie. \v 26 ꞌAiꞌedi tamu tomotoga tomogoꞌavana kebu ma ꞌanuꞌanununaga, tomotoganina wafawafana, wata baniꞌodi ꞌaiꞌedi vetumaganaꞌava, kebu ma ꞌana ꞌeba ꞌisa, vetumagananina wafawafana. \c 3 \s1 Meada nani toketokena. \p \v 1 \x + \xo 3:1 \xt Fol 20:28\x*Ekwavo, ꞌami ꞌailaꞌa ꞌwainega kebu nuanuaku fuedi i na vetove Yaubada yana Vona faifaina. ꞌAkonadi ꞌwa ꞌasetai ꞌawaie tomotoga matatabuda ta na vonayavuga Yaubada mataneye i na veimeyeda, weꞌe ꞌima tove ꞌaiꞌedi tomotoga ꞌa na vekaliedi yama vona ꞌwaidiega Yaubada yana veimea toketokena i na yatoi ꞌwaimeye vematavuloga faifaina. \v 2 Fueda tutuya fuedi ta vevekali, naninidi kebu tonovidiga ta ꞌiꞌidewadi. Siwe ꞌaiꞌedi aitoi ꞌana fata meana i na ꞌiꞌisaveꞌavini bega kebu tamu tutuya i na vekali, tomogonina ꞌatumaiꞌavana, wata yana sauluva matatabuna i na ꞌiꞌisaveꞌavinidi. \p \v 3 \x + \xo 3:3 \xt Same 32:9\x*ꞌAiꞌedi nuanuada ꞌaisaya osi ta na veimeyeni, ꞌawaneye kainumu ma bulavina ta na yatoi ꞌana ꞌeba sivetovetonova, bega ꞌana fata yada nuanua i na vematayakeyakeni. Kainumunina siaina, siwe ꞌana fata ꞌwainega ꞌaisaya bwaikaotogina ta na veimeyeni. \v 4 Wata ꞌwa na nuani waka bwaikaotogina, kaukau bwaikina i ꞌonaꞌonai, siwe toniwaka wayaisi siaina ꞌwainega ꞌana fata i na liavetovetonovi bega avaꞌaibe bei nuanuana i nunagoga, ꞌwaineye i na nago. \v 5 \x + \xo 3:5 \xt Voa 16:27; Same 73:8-9; Voa 26:20-21\x*Meada, wata baniꞌodi. Meada nani siaidi siwe ꞌwaidiega ꞌana fata sakona bwaikidi i na souyedi. \p Wata ꞌwa na nuani ꞌai-ꞌalaꞌalata, meana siaina siwe ꞌwainega ꞌana fata libi bwaikina i na ꞌalai. \v 6 \x + \xo 3:6 \xt Mad 15:18-19\x*Weꞌe meada ꞌai-ꞌalaꞌalata baniꞌodi. Yadi ꞌeba mia ꞌawadeye, siwe sakona bwaikaotogina i sususula tomogoda matatabuna ꞌwaidie. Meada ꞌwa da vo Seitani taunina i da luvetogali, bega meadanidi yadi ꞌai toketokena ꞌwainega yada mia matatabuna i ꞌiꞌivesakodi. \v 7 ꞌAisaya matatabuna tomotoga ꞌada fata ta na ꞌivetomotomogodi, nika mogitana ꞌakonadi ꞌaisaya tulina tulina, daledaledi manuga taiadi wata igana ta ꞌivetomotomogodi. \v 8 \x + \xo 3:8 \xt Lom 3:13\x*Weꞌe meada, kebu tamu aitoi ꞌana fata i na ꞌivetomotomogoi, nani sakoina, kiavetonova-wayoga, ꞌwa da vo ꞌeba wafa tuva baniꞌodi nageneye i da ꞌenoꞌeno. \p \v 9 Meada ꞌwaidiega yada ꞌAuvea Tamada ta subisubiai, siwe wata meadanidi ꞌwaidiega tomotoga Yaubada ꞌana ꞌidewadewa taunina ꞌana ꞌisaꞌisa baniꞌodi, ta yagayagaidi. \v 10 \x + \xo 3:10 \xt Efe 4:29\x*Subia wata manini i sousouyedi ꞌawanina ꞌaitamogana ꞌwainega. Ekwavo, deꞌe baniꞌodi kebu i da lubwaineni. \v 11 Kebu ꞌana fata ufa-luluvuala ꞌaitamogana ꞌwainega ufa ꞌatumaina wata golana i na sousouyedi. \v 12 Ekwavo, wata kebu ꞌana fata ꞌalaꞌai i na vuaga kalibo vuagina i na souyeni, ꞌalo galaia i na vuaga, ꞌalaꞌai vuagina i na souyeni, wata eyaga kebu ꞌana fata i na veufaotoga. Bega kebu i da lubwaineni subia wata manini ꞌadi ꞌawa ꞌaitamogana ꞌwainega i na sousouyedi. \s1 ꞌAseta vevenuaꞌivinina Yaubada ꞌwainega. \p \v 13 \x + \xo 3:13 \xt Efe 4:1-2\x*ꞌAiꞌedi ꞌwaimiega tamu aitoi i na vo, Yaku ꞌaseta bwaikina a vevenuaꞌivina-ꞌatumai,” i lubwaineni ma yana nuaobu yana ꞌasetanina ꞌwainega i na vevesauluva-ꞌatumai, ꞌwa na ꞌiseni nika ꞌwa na veꞌawamogitana. \v 14 Siwe ꞌaiꞌedi yamu nuanua ꞌwaineye veꞌunumagigi golagolana i na ꞌenoꞌenoga wata ꞌaisemu ꞌamu wagava yana vebwaika faifaina ꞌu na nuanuaga, kebu ꞌu na vekali taunimu ꞌu na awaꞌaiꞌaimu ꞌu na vo, Yau toꞌaseta.” \v 15 Deꞌe nuanuananidi igodi ꞌwa vo, ꞌAseta,” siwe kebu i da obuma abamega, weꞌe mogitana fwayafwaya ꞌana nuanua, wata bunu ꞌana nuagiva, sauluvanidi yaiaina yadi sauluva baniꞌodi. \v 16 ꞌAiꞌedi veꞌunumagigi wata veumokai ta na ꞌisedi, bei wata veꞌikwayekwayega sakona tulina tulina taiadi ta na veluagadi. \p \v 17 \x + \xo 3:17 \xt Iob 28:28\x*Weꞌe ꞌaiꞌedi ꞌaseta vevenuaꞌivinina Yaubada i na veledaga, nagami yada sauluva ꞌatumaiꞌavadi, mulieta ta na vevesauluva-bikana, mali tomotoga yadi nuanua ta na veveꞌililibuyedi, ta na veveiana, ta na ꞌiꞌisanuakalikali mogitana wata ꞌasetanina vuagina ta na veꞌivaivaita, kebu ta na vaie wata kebu tamu aitoi ta na vekalieni. \v 18 \x + \xo 3:18 \xt Mad 5:9\x*ꞌAiꞌedi sauluva bikanega ta na veveiana ꞌwa da vo tamu bila ta da bakuli, mulieta vuaga sauluva tonovina i na souyeni. \c 4 \s1 Taunimi ꞌwa na tauyemi Yaubada ꞌaiseotogina ꞌwaineye. \p \v 1 \x + \xo 4:1 \xt Gal 5:17\x*Awale ꞌifwaimi tauniꞌavami ꞌwa veveꞌikwayekwayega wata ꞌwa vevetalaga? Fai tomogomie nuanua sakoidi nuanuadi i na vetoketoke. \v 2 Nani ꞌifwaidi nuanuami siwe kebu ꞌami fata ꞌwa na veluagadi, begaidi nuanuami luvewafa. Mali tomotoga yadi kukua faifaidi ꞌwa nunuagiva siwe kebu ꞌami fata ꞌwa na ꞌewadi begaidi ꞌwa veveꞌikwayekwayega wata ꞌwa vevetalaga. Nani fuedi nuanuami siwe kebu ꞌwa da veveluagadiga fai kebu faifaidi ꞌwa da veveluꞌui Yaubada ꞌwaineye. \v 3 \x + \xo 4:3 \xt Mad 6:9-13\x*Siwe ꞌaiꞌedi ꞌwa na veluꞌui Yaubada kebu i na velemiga fai yami nuanua wata taunina yana nuanua kebu taiadi i da vesala, taunimi yami ꞌeba sosoana ꞌaisedi faifaidi ꞌwa veveluꞌui. \p \v 4 \x + \xo 4:4 \xt 1 Ion 2:15\x*ꞌOmi yami sauluva ꞌwa da vo vavine yadi lamoga i da baileni i da nago ꞌana gaviavo taiadi i da luluꞌavoꞌavovo. I lubwainemi ꞌwa da ꞌasetai, ꞌaiꞌedi taunimi ꞌwa na tauyemi fwayafwaya ꞌana nuanua sakoidi ꞌwa na veianediga, siwe ꞌasaꞌaiana ꞌwa vegavia Yaubada ꞌwaineye. ꞌAiꞌedi aitoi fwayafwaya ꞌana nani nuana i na ꞌewai, kebu ꞌana fata i na veiana Yaubada taiadi, i na vegavienimo. \v 5 \x + \xo 4:5 \xt Mad 6:24\x*Sauluvanina faifaina i kilumi Yaubada yana Buki ꞌwaineye i vo, \p ꞌAnuꞌanunu Yaubada i veledaga nuanuana bwaikina taunida ta na tauyeda ꞌaiseotogina ꞌwaineye i na ꞌiꞌisaveꞌavinida.” \p Vonanina kebu ꞌwa na vo ꞌako, Nani-ꞌavoꞌavovo.” \v 6 \x + \xo 4:6 \xt 1 Fit 5:5; Iob 22:29\x*Mogitana ꞌaiꞌedi taunida ta na tauyeda tamu nani ꞌwaineye, Yaubada i na veꞌunumagigi, siwe taunina toꞌanivelena bwaikina fai yana Buki ꞌwaineye i vo, \p Egavo taunidi i awaꞌaiꞌaidiga Yaubada i veꞌidiꞌidiedi, \p weꞌe tonuaobu, ma yana nuakalikali i ꞌiꞌivaisedi.” \p \v 7 \x + \xo 4:7 \xt 1 Fit 5:8; Efe 6:11-12\x*Fai tonuaobu i nunuakalikaliedi, taunimi ꞌwa na tauyemi yana nuanua ꞌwaidie. Seitani ꞌwa na veugeugeni nika i na dega. \v 8 ꞌWa na vaganago Yaubada lilivaneye wata taunina i na mai lilivamie. ꞌOmi ꞌwa sakosakonaga i lubwainemi yami sauluva ꞌwaidiega ꞌwa na vevunavunaga. ꞌOmi ꞌwa vevenuanaluga Yaubada faifaina, ꞌwa na nuavilami ꞌaiseotogina faifaina ꞌwa na nuanua. \v 9 Yami sakona faifaidi i lubwainemi ꞌwa na nunuavita, ꞌwa na ꞌweꞌweꞌwela wata ꞌwa na tatainuꞌwanuꞌwa. ꞌOmi ꞌwa sososoana-ꞌavoꞌavovoga wata ꞌwa namanamaga ꞌasaꞌaiana, ꞌwa na nunuavitamo ꞌwa na ꞌweꞌweꞌwela. \v 10 ꞌAuvea mataneye taunimi ꞌwa na kiaobuyemi, mulieta i na kialakaimi. \p \v 11 \x + \xo 4:11 \xt Lom 2:1, 14:4\x*Ekwavo, kebu emiavo tovetumagana ꞌwa na awavesakoyedi. ꞌAiꞌedi aitoi iana i na awavesakoyeni ꞌalo i na ꞌamalakibuyeni, siwe ꞌasaꞌaiana Yaubada yana veimea nuakalikali faifaina i na awavesakoyeni i na vo, Vekali.” ꞌAiꞌedi veimeanina ꞌu na ꞌamalakibuyeniga, ꞌomu kebu tovematayakayakaga, weꞌe mogitana ꞌwa da vo ꞌomu veimeanina yana toveimea. \v 12 Yaubada ꞌaiseotogina veimea ꞌana toꞌanivelena, ꞌawaie ta na vonayavuga mataneye i na veimeyeda, bega taunina ꞌana fata i na ꞌitaꞌitaꞌieda ꞌalo i na veimea ta na wafaotoga. Emiavo ꞌwa ꞌamalakibuyediga, ꞌwa da nuani, ꞌomi Yaubada? \s1 Kebu taunida ta na awaꞌaiꞌaida. \p \v 13 \x + \xo 4:13 \xt Luk 12:18-21\x*ꞌOmi taunimi ꞌwa awaꞌaiꞌaimiga a na vonemi. ꞌWa vonavona ꞌwa vo, ꞌAsiau ꞌalo ꞌawaꞌawai ta na nagoi tamu ꞌatamana bwaikina ꞌwaineye yada sitoa ta na vetovoia bei malamala ꞌaitamogana ta na miamia bega mani bwaikina ta na veluagai.” \v 14 Siwe kebu ꞌwa da ꞌasetai avaꞌai ꞌawaꞌawai i na souyeni ꞌwaimie. Budibudi ta na ꞌiseni, kebu tutuya manamanawenaga i na ꞌawaꞌuꞌumi. ꞌOmi wata baniꞌodi, yami mia fwayefwayeye ꞌana vemanawe kebu ꞌwa da ꞌasetaiga. \v 15 \x + \xo 4:15 \xt Fol 18:21\x*Weꞌe mogitana side baniꞌodi ꞌwa da voneyedi ꞌwa da vo, ꞌAiꞌedi ꞌAuvea i na tauyeda ma yawaida ta na miamia side naninidi wata naninidi ta na ꞌidewadi.” \v 16 Weꞌe ꞌomi yami nuanua tulina, ma yami nualaka ꞌwa awaꞌaiꞌaimi taunimi yami nuanua faifaidi. ꞌOmi wata tomotoga matatabudi taiadi ꞌwa awaꞌaiꞌaimiga, ꞌwa sakona. \v 17 ꞌAiꞌedi aitoi tamu sauluva ꞌatumaina i ꞌasetai i lubwaineni i da ꞌidewai, siwe i na bailaga, ꞌakonadi i sakona. \c 5 \s1 Toveꞌaiꞌaiwabu ꞌadi vona. \p \v 1 \x + \xo 5:1 \xt 1 Tim 6:9-10; Mak 4:19; VeL 24:15; Mad 6:19-21\x*Weꞌe ꞌomi ꞌwa veꞌaiꞌaiwabuga a na vonemi. I lubwainemi ꞌwa na ꞌweꞌweꞌwela wata ꞌwa na tainuꞌwanuꞌwa fai veviga bwaikina saiꞌafoga i na souyedi ꞌwaimie. \v 2 Yami ꞌaiꞌaiwabu i mwadabu weꞌe ꞌami kaleko ꞌwaluꞌwalu i ꞌanidi. \v 3 Yami mani wata yami kukua ꞌakonadi i sako, yadi sakonina ꞌwainega i ve ꞌomi umokaimi, kebu ꞌwaidiega ꞌwa da ꞌaꞌaivaitaga. ꞌAiꞌaiwabunidi nuami i ꞌewadiga yami ꞌeba ꞌisa, ꞌawaie vematavuloga ꞌwa na veluagai ꞌai-ꞌalaꞌalase. Vonayavuga ꞌana ꞌAiata ꞌakonadi i velilivana weꞌe ꞌomi ꞌaiꞌaiwabu ꞌwa ꞌeꞌetokwau. \v 4 Yami bakula ꞌadi tofolovavo kebu ꞌwa da tututulidiga tutulanidi i toke i vonevonemi, ꞌwa noganogai ꞌalo kebu? Yami toꞌaiala yadi ꞌweꞌwela ꞌakonadi ꞌAuvea Yaubada Bwaikaotogina i noganogaidi. \v 5 Yami mia fwayefwayeye ꞌasaꞌaiana nuanuami kukua bwaikaotogina, ꞌaniꞌani ꞌiwanaꞌavadi wata ꞌwa sososoanamo. Taunimi ꞌwa veveꞌanimi vonayavuga ꞌwaineye i na ꞌageyatoyemi. \v 6 Tomotoganidi yadi sauluva ꞌatumaidi ꞌwa vevevita-maimaigidi toveimea matadie bega yadi veimea ꞌwaidiega ꞌwa luluvewafadi, taunidi ꞌadi ꞌaivaita faifaina kebu ꞌadi fata i na kwayegemi. \s1 Ma yada tokemaiga Iesu ta na lulukamaseni. \p \v 7 \x + \xo 5:7 \xt Gal 6:9; Ibu 10:36-37\x*Weꞌe ꞌomi ekwavo, i lubwainemi tutuya fuedi ꞌwa na totokemaiga i na nagoga ꞌada Toveimea Iesu i na vilai. Tobakula yadi sauluva yada ꞌeba ꞌisa. I na tokemaiga nagami i na tauvebika mulieta ꞌana tutuya mogitana ꞌwaineye i na bakula. Wata ma yadi tokemaiga i na lulukamata nagami i na kumaga mogitana mulieta i na ꞌaiala, bega yadi fwayafwaya ꞌwainega ꞌaniꞌani ꞌatumaidi i na veluagadi. \v 8 \x + \xo 5:8 \xt 1 Tes 3:12-13; Fil 4:5\x*ꞌOmi wata baniꞌodi ꞌwa na totokemaigemi, ꞌwa na tovotovoi faꞌalina fai ꞌada Toveimea Iesu yana vila-vaitugana saiꞌafoga. \p \v 9 \x + \xo 5:9 \xt 1 Kol 4:5\x*Kebu ma yami luvulewa emiavo ꞌwa na vebonavoluvoluyedi. ꞌAiꞌedi baniꞌodi ꞌwa na vesauluvediga Yaubada i na veimea vematavuloga ꞌwa na veluagai. Toveimeanina i leꞌwa-ꞌafoꞌafo i na lukuma. \v 10 \x + \xo 5:10 \xt Mad 5:11-12\x*ꞌWa na nuani ꞌAuvea yana toluꞌivonavo, ꞌana wagavayega i luꞌivona, taunidi yami ꞌeba ꞌisa, yadi tokemaiga vita ꞌwaidie ꞌwa na vetutuyamedi. \v 11 \x + \xo 5:11 \xt Iob 42:10-13; 1 Fit 2:19\x*Fai i vetoketoke vita ꞌwaidie bega ta goledi tososoana. ꞌAkonadi Iobi valana ꞌwa nogai basenadiotoga vita wata veviga ꞌwaidie i tokemaigeni, wata ꞌwa ꞌasetai avaꞌai ꞌAuvea i ꞌidewai ꞌeba veꞌaꞌava ꞌwaineye. Iobi ꞌaivaita bwaikina i veluagai fai ꞌAuvea toꞌisanuakalikali mogitana, ma yana nuakalikali i vevesauluva ꞌatumaina ꞌwaideye. \p \v 12 \x + \xo 5:12 \xt Mad 12:36\x*Ekwavo, wata tamu nani bwaikaotogina a na ve ꞌwaimie. ꞌAiꞌedi ꞌwa na vonaꞌawaufaufaga kebu tamu avaꞌai ꞌwa na ꞌinanai yami vonaꞌawaufaufa ꞌana kiavetoketoke faifaina. Kebu abama ꞌwa na ꞌinanai, fwayafwaya ꞌalo wata tamu nani. ꞌAiꞌedi tamu nani mogitana ꞌwa na ꞌidewaiga ꞌwa na vo, Eꞌe,” weꞌe ꞌaiꞌedi kebu, ꞌwa na vonamo ꞌwa na vo, Kebu.” Kebu yami vona i na vefuega baniꞌodi ꞌwa na vo, Tamada,” nika kebu vematavuloga ꞌwa na veluagai Yaubada ꞌwainega. \s1 Veluꞌui faifaina. \p \v 13 \x + \xo 5:13 \xt Same 50:15; Kolos 3:16\x*ꞌAiꞌedi ꞌwaimiega tamu aitoi vita i veveluagai, i lubwaineni i na veluꞌui Yaubada ꞌwaineye. ꞌAiꞌedi ꞌwaimiega tamu aitoi i sososoana, i lubwaineni i na lei-subisubia Yaubada ꞌwaineye. \v 14 ꞌAiꞌedi ꞌwaimiega tamu aitoi i vigaga, i lubwaineni tovetumagana ꞌadi toꞌedakumetavo i na ꞌiyoanidi, i na maia, faifaina i na veluꞌui Yaubada ꞌwaineye wata bunama i na iwagi toviganina ꞌwaineye ꞌada Toveimea Iesu ꞌana wagavayega. \v 15 \x + \xo 5:15 \xt Fol 28:8\x*Veluꞌuinina ma yadi vetumagana i na veluꞌui toviganina i na veꞌatumai, ꞌada Toveimea i na ꞌiveꞌatumaia. Weꞌe ꞌaiꞌedi i sakonaga, nuatavuna i na veluagai. \v 16 \x + \xo 5:16 \xt 1 Ion 1:9; Voa 28:13\x*Begaidi ꞌaitamogana ꞌaitamogana yami sakona ꞌwa na luluꞌivoneyedi emiavo ꞌwaidie, wata ꞌaitamogana ꞌaitamogana emiavo faifaidi ꞌwa na veveluꞌui bega Yaubada i na ꞌiveꞌatumaimi. Tomotoga yadi sauluva tonovidi Yaubada mataneye i na veluꞌuiga, yadi veluꞌui kasikasisidi, ma ꞌadi tutula. \p \v 17 \x + \xo 5:17 \xt 1 Kin 17:1, 18:1,42,45\x*Ilaitia tomotoga ꞌida baniꞌodi, i toke i veluꞌui nuanuana ꞌwei i na tova Yaubada ꞌana tovedumweꞌaiꞌai ꞌwaidie, nika mogitana malamala ꞌaitonu wata saiꞌafo nagedie ꞌwei kebu. \v 18 Mulieta wata i veluꞌui-vaitugana nuanuana i na ꞌwei, nika i ꞌwei bega fwayafwaya ꞌwainega mosomoso wata ꞌaniꞌani i souyedi. \p \v 19-20 \x + \xo 5:19-20 \xt Mad 18:15; Gal 6:1; \xt 1 Fit 4:8\x*Ekwavo, deꞌe vonanina kebu nuami i na fani. ꞌAiꞌedi aitoi ꞌwaimiega Yaubada yana Vona Tonovina ꞌwainega i na vuyo, mulieta tamu aitoi i na ꞌivaiseni bega i na nuavilai yana yogobalabala ꞌwainega, toꞌaivaitanina ꞌakonadi i ꞌitaꞌitaꞌieni wafa ꞌwainega weꞌe tosakonanina nuatavuna i na veluagai sakona fuedi faifaidi. \p ꞌAsaꞌaiana baniꞌodi, \p Yau Iemesa.