\id COL - Iamalele NT [yml] -Papua New Guinea 1988 (web version -2013 bd) \h KOLOSE \toc1 Faulo yana kiluma me Kolose ꞌwaidie \toc2 Kolose \toc3 Kolos \mt1 KOLOSE \mt2 Faulo yana kiluma me Kolose ꞌwaidie. \ip Tutuyanina Faulo i miamia Loma vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye deꞌe letanina i kilumi me Kolose faifaidi. Weꞌe wata tamu leta i kilumiga Filimoni faifaina fai taunina tomogo Kolose, bega letanidi ꞌailuga Tikiasa wata Onesimo i nawedi. Kolose saiꞌafo Efeso lilivaneye, ꞌawalawa Eisia nageneye. Kolose tovetumagana ꞌadi ꞌailaꞌa i souyeniga kebu Faulo yana lauꞌage ꞌwainega, Faulo taunina i miamia Efeso weꞌe Efafilasi i vetunei i lauꞌage ꞌwaidie nika tovetumagana ꞌadi ꞌailaꞌa i souyeni. (Kolose 1:7) Efafilasi ꞌatamana ꞌailuga ꞌwaidie i folova Kolose lilivaneye, Lodisia wata Ilafolisi. (Kolose 4:13) Kebu tamu tutuya ꞌatamananidi ꞌadi tomotoga Faulo i da ꞌisediga, siwe faifaidi i nuanua wata faifaidi i veveluꞌui. \ip Efafilasi i nago Faulo ꞌwaineye i luꞌivona tove-vekavekali faifaidi, bega Faulo deꞌe letanina i kilumi, kebu nuanuana tovekalinidi me Kolose yadi vetumagana i na ꞌivesakodi. Tovekalinidi nuanuadi tovetumaganavo ma yadi subia i na ꞌoduꞌodu tomotoga bwaikidi wata toketokedi baniꞌodi anelose ꞌwaidie, kumanidiavo i miamia abame, wata i vonaga Iesu kebu mogitana Yaubada Natuna, taunina tamu anelose baniꞌodi. Wata tovekalinidi nuanuadi bunu ꞌaibobo wata veꞌetoboda ꞌifwaidi Mosese ꞌwainega i na vevematayakeyakedi. \ip Deꞌe leta ꞌwainega Faulo i ve me Kolose ꞌwaidie Keliso ꞌasaꞌaiana mogitana Yaubada baniꞌodi, yadi ꞌaiꞌaiwabu, yadi sauluva wata yadi nuanua i vesala, Kelisonina ꞌwainega Yaubada nani matatabuna i ꞌidewadi wata taunina tovetumaganavo yadi Toꞌedakumeta. Keliso ꞌaiseotogina ꞌitaꞌitaꞌi wata mia ꞌatumaina lamudi. Deꞌe leta ꞌana ꞌidi side baniꞌodi. \ib \ili1 Faulo yana vona-vekaiwa. 1:1-2 \ili1 Faulo i vekaiwa wata i veluꞌui me Kolose faifaidi. 1:3-14 \ili1 Keliso yana vebwaika wata yana folova faifaidi. 1:15-23 \ili1 Faulo yana folova tovetumagana ꞌadi ꞌailaꞌavo faifaidi. 1:24-2:5 \ili1 Me Kolose i na miaveꞌitubama Keliso taiadi, weꞌe tove-vekavekali i na bailedi. 2:6-3:4 \ili1 Sauluvanidi tovetumaganavo ꞌadi laubwaina. 3:5-4:1 \ili1 Veluꞌaseꞌase ꞌifwaidi, wata yana ꞌalanuai. 4:2-18 \c 1 \p \v 1-2 Emavo, yau Faulo iada Timoti taiadi ꞌa vekaiwa ꞌwaimie. Yaubada nuanuana, bega a vetomataꞌaulele Iesu Keliso faifaina, weꞌe ꞌomi emavo Yaubada ꞌana todumwebika ꞌwa miamianiga ꞌatamana Kolose ꞌwaineye, matatabuda Keliso taiadi ta miaveꞌitubama. ꞌA veveluꞌui faifaimi, nuanuama Yaubada Tamada ma yana nuakalikali i na vevesauluva ꞌatumaina ꞌwaimie wata nuanua bikana mia ꞌatumaina taiadi i na velevelemi. \s1 Faulo i vekaiwa Yaubada ꞌwaineye me Kolose faifaidi. \p \v 3-4 \x + \xo 1:3-4 \xt Efe 6:18; \xt Efe 1:13,15; 1 Fit 1:3-4\x*Yama veluꞌui ꞌwaidie, tutuya fuedi ꞌa vevekaiwa faifaimi ꞌada Toveimea Iesu Keliso Tamana ꞌwaineye. Faifaimi ꞌa vevekaiwaga Yaubada ꞌwaineye fai valami ꞌa nogai, yami vetumagana Iesu Keliso ꞌwaineye faꞌalina wata Yaubada yana tomotoga matatabudi ꞌwa nunuakalikaliedi. \v 5 Basenadi Iesu Valana ꞌAtumaina ꞌwa nogai, Valanina Yaubada yana Vona tonovina, nika bei ꞌwa nuani mogitana ꞌawaie ꞌami veuveuta ꞌatumaidi ꞌwa na veluagadi Yaubada ꞌwainega. ꞌAmi veuveutanidi Yaubada ꞌakonadi i ꞌidewadi faifaimi, abame i ꞌenoꞌenovi, bega ma yami vetumagana faifaidi ꞌwa lulukamata. Naninidi ꞌwa nuani mogitana ꞌawaie ꞌwa na veluagadi, begaidi ꞌwa nunuakalikali wata ꞌwa vevetumagana. \v 6 Valanina Iesu faifaina basenadi ꞌwa nogaiga, wata i vevebwaika tomia fwayafwaya matatabudi ꞌwaidie, ꞌatumaina wata ma vuagina. Weꞌe ꞌomi Valananina ꞌwainega ꞌwa ꞌasetai mogitana ꞌakonadi Yaubada ma yana nuakalikali i vesauluva ꞌatumaina ꞌwaimie, wata yana nuakalikalinina ꞌwa vebaemi. Tutuyanina ꞌwainega i maiga ꞌasiau Iesu Valana i vevebwaika ꞌwaimie wata yami sauluva i veveꞌatumai ꞌwa da vo ma vuagina. \v 7 Yami ꞌasetanina Yaubada yana nuakalikali faifaina Efafila ꞌwainega ꞌwa nogai, iadanina todumwebika ta nuakalikalieni, ma fuema ꞌa vetofolova Keliso faifaina, taunina tutulima ꞌwaimie. \v 8 Weꞌe ꞌwa nuakalikaliga Yaubada ꞌAnuꞌanununa yana ꞌanivelena, wata faifaina Efafila i vonema. \s1 Faulo i veluꞌui nuanuana me Kolose i na vetoketoke Keliso faifaina. \p \v 9 Valami ꞌa nogai bega tutuya fuedi ꞌa veveluꞌui faifaimi. Tutuyanina ꞌa nogai i maiga ꞌasiau kebu ꞌa da ꞌailove ꞌa veveluꞌui Yaubada ꞌwaineye faifaimi, naninidi Yaubada nuanuana ꞌwa na ꞌiꞌidewadiga, nuanuama ꞌwa na ꞌaseta-ꞌatumaidi. Nuanuama ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina nuanua ꞌanibwekabwekana i na velemi bega nani matatabuna ꞌwaidie ma yami ꞌaseta ꞌwa na vevenuaꞌivina ꞌatumaina. \v 10 \x + \xo 1:10 \xt Fil 1:27; Efe 2:10\x*Naninidi i na velemiga, nika sauluvanidi ꞌAuvea yana tomotoga ꞌadi laubwaina ꞌwa na ꞌiꞌidewadi yami mia matatabuna ꞌwaidie. Wata nani tulina tulina ꞌwaidiega ꞌAuvea ꞌwa na kiavesosoani. ꞌWa na vevesauluva ꞌatumaina nani tulina tulina ꞌwaidie ꞌwa da vo yami mia ma vuagina wata Yaubada ꞌana ꞌaseta i na vevebwaika ꞌwaimie. \v 11 Wata ꞌa veveluꞌui faifaimi bega tutuya fuedi Yaubada i na kiavetoketokemi taunina yana toketokena magemagetana ꞌwainega, bega vita tulina tulina i na sousouyediga kebu ꞌwa na ꞌabiawa, ꞌwa na tokemaigemi wata ma yami sosoana ꞌwa na vevekaiwa Tamada ꞌwaineye. \v 12 \x + \xo 1:12 \xt Efe 1:18-19\x*ꞌWa na vekaiwa Tamada ꞌwaineye fai i ꞌiveꞌatumaimi bega ꞌami fata ꞌami veuveuta ꞌwa na veluagadi yana ꞌaiꞌaiwabu ꞌwaidiega. ꞌAiꞌaiwabunidi i ꞌidewadi yana tomotoga faifaida ꞌawaie yana ꞌEba Veimea magemagetana nageneye i na veleda. \v 13 \x + \xo 1:13 \xt Efe 6:12\x*Tamadanina i ꞌitaꞌitaꞌieda Seitani yana veimea dududubalina ꞌwainega i sidamaneda Natuna nuafouna yana ꞌisaveꞌavina ꞌwaineye. \v 14 \x + \xo 1:14 \xt Efe 1:7-8\x*Natunanina ꞌwainega Yaubada i tuveobuda sakona ꞌwainega wata yada sakonanidi i nuatavunidi. \s1 Keliso wata yana folova ifufudi. \p \v 15 \x + \xo 1:15 \xt Ion 1:18\x*Keliso, siwe ꞌasaꞌaiana taunina Yaubada baniꞌodi, fai Yaubada kebu ta da ꞌiseꞌiseniga i vemageta Keliso ꞌwainega. Kelisonina Yaubada Natuna, ꞌeba velamu ꞌwaineye taunina i miamia, Yaubada ꞌana ꞌidewadewa matatabuda taunina ꞌada toꞌedakumeta. \v 16 \x + \xo 1:16 \xt Ion 1:3\x*Taunina toꞌedakumeta fai ꞌwainega nani matatabuna tomotoga taiadi Yaubada i ꞌidewada. Naninidi abame wata fwayefwayeye, naninidi ta ꞌiseꞌisediga wata kebu ꞌada fata ta na ꞌisediga, wata tomotoga bwaikidi abame, kumanidiavo anelose, tomotoga toketokedi wata toveimea tulina tulina. Taunidi nani matatabuna taiadi i souyedi Keliso ꞌwainega, taunina yana nuanua faifaidi. \v 17 \x + \xo 1:17 \xt Ion 1:1\x*Weꞌe ꞌana ꞌidewadewanidi bola kebu tamu i da souyeniga, Keliso ꞌakonadi i miamia, mulieta nani matatabuna i souyedi i ꞌaꞌavana i ꞌiꞌisaveꞌavinidi wata i ꞌiꞌivefaꞌalidi. \v 18 \x + \xo 1:18 \xt Efe 1:22-23\x*Wata Keliso yana ꞌAilaꞌa ꞌalo Tomogona i ꞌiꞌisaveꞌavinida, taunina ꞌunuꞌunu. Taunina nagami wafayega i tovoi-vaitugana, begaidi ꞌida Tomogona yawaida lamuna. Side baniꞌodi, nani matatabuna ꞌwaidiega taunina ꞌaiseotogina i ꞌedakumetaotoga. \v 19 \x + \xo 1:19 \xt Kolos 2:9\x*Fai Yaubada nuanuana, bega yana ꞌaiꞌaiwabu, yana toketokena, yana nuanua, wata yana sauluva matatabuna i ꞌenoꞌenovi Natuna ꞌwaineye, kebu tamu avaꞌai ꞌwaineye i da ꞌusa, taunina mogitana Yaubada baniꞌodi. \v 20 \x + \xo 1:20 \xt Efe 2:16\x*Wata Yaubada i nuani, nuanuana Natuna yana wafa ꞌwainega ꞌida ꞌana ꞌidewadewa i na veianeda. Basenadi nani matatabuna abame wata fwayefwayeye tomotoga taiadi ta ꞌawaꞌidida Yaubada ꞌwainega, siwe fai Natuna i wafa ꞌai lagalagana ꞌwaineye, dayagina i ilolo faifaida, matatabuda ta veiana Yaubada taiadi. \p \v 21 \x + \xo 1:21 \xt Efe 2:3\x*Weꞌe ꞌomi, basenadi yami sauluva wata yami nuanua sakoidi ꞌwaidiega Yaubada ꞌwa vedumweꞌaiꞌaieni ꞌwa ꞌawaꞌidimi ꞌwainega. \v 22 \x + \xo 1:22 \xt Efe 2:14-16\x*Tutuya deꞌe Yaubada i veianemi Natuna yana wafa ꞌwainega. Natunanina i vetomotogaotoga i wafa faifaida bega Yaubada i na vagavaimi i na nawemi mataneye, bega ꞌomi magemagetami, kebu tamu yami sakona wata kebu tamu ꞌami ꞌeba awavesako. \v 23 \x + \xo 1:23 \xt Ibu 6:11\x*Siwe i lubwainemi yami vetumagana Keliso ꞌwaineye faꞌalina, kebu ꞌwa na venuanaluga, wata kebu ꞌwa na fetoga. Tutuyanina Iesu Valana ꞌAtumaina ꞌwa nogai, ꞌwa vetumagana Keliso i wafa ꞌami ꞌitaꞌitaꞌi faifaina wata ꞌwa nuani mogitana ꞌawaie ꞌami veuveuta ꞌatumaidi ꞌwa na veluagadi Yaubada ꞌwainega, begaidi ma yami vetumagana ꞌwa lulukamata. Siwe i lubwainemi yami vetumagananidi faꞌalidi i na ꞌenoꞌenovi kebu ꞌwa na baila. Valanina ꞌwa nogaiga ꞌakonadi Yaubada yana tomotoga i luꞌivona tomotoga matatabuna ꞌwaidie, weꞌe yau Faulo a vetofolova faifaina a lalauꞌage. \s1 Faulo yana folova wata yana veviga Iesu yana ꞌAilaꞌa faifaidi. \p \v 24 Yau Iesu Valana ꞌAtumaina a lalauꞌage, ꞌana tovedumweꞌaiꞌai ꞌwaidiega veviga a veveluagadi faifaimi, siwe veviganidi faifaidi a sosoana. ꞌOmi Keliso yana ꞌAilaꞌa ꞌalo Tomogona veviga bwaikina i veluagai faifaimi, siwe veviganidi bola i ꞌenoꞌenovi, begaidi veviganidi a veveluagadiga ꞌaku veuveuta, ꞌwaidiega Keliso yana veviga a veveꞌaꞌavadi, faifainanina a sososoana. \v 25 Yaubada i venuaꞌivineku a vetofolova Keliso yana ꞌAilaꞌa faifaimi ꞌami ꞌaivaita faifaina. Yaku folovanina Yaubada yana Vona matatabuna a sisivemagesedi tomotoga ꞌwaimie. Yana Vonanina a luluꞌageyeniga side baniꞌodi. \v 26 \x + \xo 1:26 \xt Efe 3:3-6\x*Basenadi tamu Yaubada yana nuanua givagivana kebu i da luꞌivoneyeni tomotoga ꞌwaidie, givagivana i ꞌenoꞌeno i maiga tutuya deꞌe i sivemagaseni yana tomotoga ꞌwaideye. \v 27 \x + \xo 1:27 \xt Efe 1:18-19\x*I sivemageseniga fai nuanuana ta na ꞌasetai yana nuanuananina givagivana ꞌatumaiotogina wata magemagetana. Yaubada yana nuanuananina givagivana tomotoga ꞌada ꞌailaꞌa tulina tulina faifaida side. Keliso i agemi inagemie i miamia, bega ꞌawaie abame Yaubada yana ꞌaiꞌaiwabu magemagetadi i na velemi. \p \v 28 \x + \xo 1:28 \xt Efe 4:13\x*Begaidi ꞌa lalauꞌage Keliso faifaina tomotoga matatabumi ꞌwaimie, ma yama ꞌaseta nani tulina tulina faifaidi ꞌa veveluꞌaseꞌase wata ꞌa veve ꞌwaimie. Nuanuama tomotoga ꞌaitamogana ꞌaitamogana Keliso taiadi i na miaveꞌitubama i na kumaga bega ꞌa na vagavaidi ꞌa na nawedi Yaubada mataneye. \v 29 \x + \xo 1:29 \xt 1 Kol 15:10\x*Fai nuanuaku tomotoga i na miaveꞌitubama Keliso taiadi, i na kumaga wata i na luku Yaubada mataneye, begaidi ma yaku tokemaiga a toke a folofolova. Keliso toketokeotogina yana toketokena i veleku, ꞌwainega a folofolova wata toketokenanina i folofolova ꞌwaikuye. \c 2 \s1 Keliso ꞌana ꞌaseta ꞌwaideye ꞌasaꞌaiana ꞌaiꞌaiwabu. \p \v 1 Nuanuaku ꞌwa na ꞌasetai yaku veluꞌui ꞌwaidiega a toke a folofolova faifaimi, ꞌomi kebu ꞌaisemi faifaimiga, wata Iesu ꞌana tovetumaganavo i miamianiga ꞌatamana Lodisia ꞌwaineye faifaidi, wata tovetumaganavo ꞌifwaidi, kumanidiavo kebu maigiku i da ꞌiseꞌiseniga wata faifaidi a veveluꞌui. \v 2 \x + \xo 2:2 \xt Efe 3:3-4,16-19\x*A veveluꞌui faifaimi bega Yaubada i na kiavefaꞌalimi, wata ma emiavo yami venuakalikali i na luvetubamimi. Wata nuanuaku yami ꞌaseta i na vebwaika bega Yaubada yana nuanua givagivana ꞌwa na ꞌaseta-ꞌatumaia. Deꞌe naninina baniꞌodi kukuafou fai nuanuananina givagivana ꞌasaꞌaiana taunina Keliso. \v 3 \x + \xo 2:3 \xt 1 Kol 1:30\x*Kelisonina ꞌaiseotogina ꞌwainega ꞌaseta matatabuna ta veveluagadi nika ꞌada fata ta na vevenuaꞌivina ꞌatumaina, naninidi baniꞌodi ꞌaiꞌaiwabu givagivadi. \v 4 \x + \xo 2:4 \xt Lom 16:18\x*Naninidi a vonevonemi, kebu nuanuaku tamu aitoi i na vekaliemi bonana ꞌadi nogaya ꞌeba nuaꞌewa ꞌwaidiega. \v 5 Yau kebu ꞌwaimie taiadi ta da miamia, siwe nuaku i viwai ꞌwaimie, wata a sososoana fai yami nuanua ꞌwa yatoi ꞌaitamogana ꞌwa tovotovoi faꞌalina wata yami vetumagana Keliso ꞌwaineye toketokena. \s1 Mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ta veluagai Keliso ꞌwainega. \p \v 6 Basenadi ma yami vetumagana taunimi ꞌwa tauyemi Iesu Keliso ꞌwaineye, taunina ꞌami Toveimea, i lubwainemi tutuya deꞌe wata baniꞌodi yami mia matatabuna ꞌwaidie ma yami vetumagana taunimi ꞌwa na tautauyemi ꞌwaineye ꞌwa na miaveꞌitubama taiadi. \v 7 \x + \xo 2:7 \xt Efe 3:16-18\x*Welavi yadi ꞌeba vetoketoke ꞌwalamidi, wata baniꞌodi taunimi ꞌwa na tautauyemi Keliso ꞌwaineye bega i na ꞌiꞌivefaꞌalimi wata i na kikiavetoketokemi. Yami vetumagana ꞌwaineye i na vevebwaika bega ꞌwa na tovotovoi faꞌalina basenadi baniꞌodi Yaubada yana tomotoga i ve ꞌwaimie. Wata tutuya fuedi ꞌwa na vevekaiwa Yaubada ꞌwaineye. \p \v 8 ꞌWa na ꞌisaꞌisa i na nunago tamu aitoi nuami i na ꞌewadi venidi igodina ꞌeba ꞌaseta ꞌwaidiega, weꞌe mogitana venidi i na yogonimi kebu ꞌeba ꞌaivaita. Venidi kebu Keliso ꞌwainega, tomotogaotoga yadi ve, i mai tubudiavo ꞌwaidiega wata yaiaina ma yadi veimea ꞌwaidiega. \p \v 9 \x + \xo 2:9 \xt Ion 1:14,16\x*Tomotoganidi yadi ve vekali, weꞌe Keliso i vetomotogaotoga, siwe ꞌasaꞌaiana Yaubada yana ꞌaiꞌaiwabu, yana toketokena, yana nuanua, wata yana sauluva matatabuna i ꞌenoꞌenovi ꞌwaineye, Keliso mogitana Yaubada baniꞌodi. \v 10 \x + \xo 2:10 \xt Efe 1:21-22\x*Weꞌe ꞌomi, fai Keliso taiadi ꞌwa miaveꞌitubama, mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ꞌwa veluagadi, bega kebu tamu avaꞌai ꞌwaineye ꞌwa da veꞌaleꞌusa. Kelisonina yana veimea toketokeotogina, yaiaina yadi veimea kebu baniꞌodi, bega toveimea wata tomotoga toketokedi kebu ta da ꞌiseꞌisediga, matatabudi Keliso i veveimeyedi. \p \v 11 \x + \xo 2:11 \xt Lom 2:28-29\x*Me Diu i vonavona i vo, Yaubada yana tugusa bunu ꞌaibobo ꞌa ꞌewaiga, ꞌima yana tomotoga mogitana.” Weꞌe ꞌomi, tutuyanina ꞌwa miaveꞌitubama Keliso taiadi, kebu bunu ꞌaibobo ꞌwa da ꞌewaiga tomotoga ꞌwaidiega, weꞌe Keliso yami nuanua sakoidi nagami, i siꞌaꞌidi bega ꞌwa da vo nuanuananidi sakoidi i da boboyavuledi. \v 12 \x + \xo 2:12 \xt Lom 6:4-5\x*Wata side baniꞌodi. Keliso i wafaga i tavuni, wata baniꞌodi ta bafitaiso i lekoada ufayega, yada ꞌeba ꞌisa Iesu taiadi ta wafa i tavunida. Tutuyanina Yaubada Iesu i sivetovoia, ꞌida ta vetumaganaga Yaubada yana toketokena ꞌwaineye, taiadi i sivetovoida nika mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ta veluagadi. \p \v 13 \x + \xo 2:13 \xt Efe 2:1,4-5\x*Basenadi ꞌanuꞌanunumi wafawafadi fai ꞌwa sakosakona. Wata fai ꞌomi kebu me Diu, ꞌomi mali tomotoga, Yaubada ꞌwa bavuyeni yana veꞌetoboda kebu ꞌwa da vematayakeyakedi, begaidi ꞌanuꞌanunumi wafawafadi. Weꞌe Yaubada Keliso i sivetovoia, ꞌomi wata baniꞌodi tutuya deꞌe Yaubada mia ꞌivauna wata miamia-vagaina i velemi, wata yada sakona matatabuna i nuatavunidi. \v 14 \x + \xo 2:14 \xt Efe 2:14-16\x*Basenadi Yaubada yana veꞌetoboda wata yana veimea ta geugeudi, yada sakonanidi ꞌadi tutula i lubwaineda ta da wafa, siwe Keliso yana wafa ꞌwainega yada sakonanidi i ꞌuꞌumidi, ꞌwa da vo yada sakona kilukilumidi i da ꞌewayavuledi i da tutufwasedi ꞌai lagalagana ꞌwaineye, nika bei i veꞌaꞌavadi. \v 15 \x + \xo 2:15 \xt Kolos 1:13\x*Keliso yana wafanina ꞌwainega, Seitani ma enavo yaiaina yadi toketokena i veꞌaꞌavadi, tomotoga matatabudi matadie i luꞌivevenedi nika i bunumayaga. \s1 Venidi tomotoga yadi nuanuayega ꞌwa na bailedi. \p \v 16 \x + \xo 2:16 \xt Lom 14:1-12\x*Fai Keliso i vetoketoke bega a na vonemi. ꞌAiꞌedi tomotoga ꞌifwaidi nuanuadi i na talabodemi nani ꞌifwaidi ꞌwa ꞌaniꞌanidi ꞌalo ꞌwa yemuyemudi faifaidi, kebu bonadi ꞌwa na nogaidi. ꞌAiꞌedi nuanuadi ꞌaiata ꞌifwaidi ꞌwa na veveꞌililibuyedi tafalolo faifaina, wetaꞌi ꞌivauna ꞌana tafalolo, me Diu yadi ꞌAiata Veawai, kebu bonadi ꞌwa na nogaidi. \v 17 \x + \xo 2:17 \xt Ibu 10:1\x*Veimeanidi deꞌe ꞌaꞌaꞌavidi, i ꞌenoꞌenovi nika Keliso i souyeni. Naninidi baniꞌodi ꞌanunu, weꞌe Keliso mogitana tauniotogina. \v 18 \x + \xo 2:18 \xt 1 Kol 4:6\x*Tomotoganidi taunidi yadi nuanuayega i veve ꞌwaimie i vo, I lubwaineda taunida ta na kiaobuyeda wata ma yada veꞌililibu ta na ꞌoduꞌodu anelose ꞌwaidie.” ꞌAiꞌedi yadi nuanuananidi kebu ꞌwa na ꞌidewadiga i na awavesakoyemi, siwe kebu bonadi ꞌwa na nogaidi. Taunidi i awaꞌaiꞌaidi, tutuya fuedi ꞌadi ꞌenoneganega i veveifufu-dewedi igodi i vo, Nani fuedi Yaubada i vevema, ꞌwa na veꞌililibuyema,” siwe yadi vonanidi taunidi yadi nuanua ꞌwaidiega i sousouyedi. \v 19 \x + \xo 2:19 \xt Efe 4:15-16\x*Tomotoganidi yadi miaveꞌitubama Keliso taiadi, ꞌakonadi i ꞌawaꞌididi ꞌwainega. Kelisonina taunina ꞌunuꞌunu, weꞌe ꞌida, yana ꞌAilaꞌa ꞌalo Tomogona. Yana toketokena ꞌwainega ꞌida duꞌu tulina tulina ta tubwa ꞌwaineye i ꞌiꞌiveꞌavinida wata i ꞌiꞌisaveꞌavinida. Wata Yaubada yana toketokena ꞌwainega ꞌida Keliso Tomogona ta vevebwaika wata ta vevetoketoke Yaubada yana nuanua baniꞌodi. \p \v 20 \x + \xo 2:20 \xt Gal 4:3-5,9\x*Tutuyanina Keliso i wafa, ꞌomi ꞌwa da vo taiadi ꞌwa da wafa, i yavumi Seitani ma enavo yaiaina ꞌwaidiega, kumanidiavo ma yadi veimea fwayefwayeye. Mogitana i yavumi siwe awale yami sauluva ꞌwa da vo fwayafwaya ꞌana nuanua i da vebwaika ꞌwaimie? Naninidi tomotoga ꞌaisedi yadi nuanuayega i talabodedi, awale tomotoganidi ꞌwa vematayakeyakedi? \v 21 Yadi talabodanidi i vo, Nani deꞌe tabu, kebu ꞌwa na ꞌabitonovi. ꞌAniꞌani deꞌe tabu, kebu ꞌwa na ꞌania.” \v 22 \x + \xo 2:22 \xt 1 Kol 6:13\x*Naninidi tomotoga i talabodediga nani-ꞌavoꞌavovo, ꞌaꞌaꞌavidi. Veꞌetobodanidi tomotoga yadi nuanua wata yadi ve ꞌwaidiega i sousouyedi, kebu Yaubada ꞌwainega. \v 23 Tomotoganidi i veve ꞌwaimie i vo, I lubwainemi taunimi ꞌwa na kiaobuyemi wata ma yami veꞌililibu ꞌwa na ꞌoduꞌodu anelose ꞌwaidie.” Taunimi tomogomi ꞌwa na nikenikedi bega nuagiva sakoidi ꞌwaimie i ꞌenoꞌenovi i na ꞌaꞌava.” Yadi vonanidi ꞌadi nogaya ꞌwa da vo taunidi toꞌaseta, weꞌe mogitana kebu ꞌeba ꞌaivaita, kebu ꞌana fata nuagiva sakoidi ꞌwa na talabodedi taunimi ꞌami ꞌivekokova ꞌwainega. \c 3 \s1 Keliso ma yana ꞌaiꞌaiwabu mataududulina i na souyeniga, wata ꞌida taiadi. \p \v 1 \x + \xo 3:1 \xt Mak 16:19\x*Keliso i wafa Yaubada i sivetovoia i laka abame ma yana veimea i miabui Yaubada ꞌana ꞌatagiega. ꞌOmi wata baniꞌodi i sivetovoimi Keliso taiadi mia ꞌivauna wata miamia-vagaina i velemi, begaidi i lubwainemi yami nuanua i na nunago abama ꞌana nuanua ꞌwaidie. \v 2 \x + \xo 3:2 \xt Mad 6:33\x*Nuanuaku abama ꞌana nuanua nuami i na ꞌewaotogidi, weꞌe fwayafwaya ꞌana nuanua kebu i na vebwaika ꞌwaimie. \v 3 \x + \xo 3:3 \xt 2 Kol 5:17; Lom 6:6-7\x*Baniꞌodi ꞌwa na nuanuayediga fai tutuyanina Keliso i wafa wata bei ꞌomi ꞌwa wafa. Tutuya deꞌe Yaubada taiadi ꞌwa miaveꞌitubama, nageneye ꞌwa givagiva Keliso taiadi. \v 4 \x + \xo 3:4 \xt 1 Ion 3:2\x*Weꞌe Kelisonina, taunina yami mia ꞌivauna wata miamia-vagaina lamudi, bega wata ꞌawaie ma yana ꞌaiꞌaiwabu magemagetana i na souyeniga, ꞌomi taiadi ꞌwa na souyemi, yana ꞌaiꞌaiwabunina i na velemi. \s1 Sauluva sakoidi ꞌwa na bailedi, ꞌivaudi ꞌwa na ꞌewadi. \p \v 5 \x + \xo 3:5 \xt Efe 5:3-5\x*Fai Keliso taiadi ꞌwa miaveꞌitubama, i lubwainemi fwayafwaya ꞌana nuanua sakoidi ꞌwa na bailediga ꞌwa da vo ꞌwaidiega ꞌwa da wafa, bega kebu ꞌwa na veꞌavula-ꞌavoꞌavovo, sakona tulina tulina ꞌeba bunumayaga wata bunu ꞌana nuanua sakoidi taiadi ꞌwa na bailedi. Naninidi sakoidi kebu faifaidi ꞌwa na nuagiva wata kukua ꞌadi nuanua kebu ꞌwaimie i na vebwaika. Tomotoganidi kukua nuadi i ꞌewadiga, mogitana i sakona fai kukua ꞌadi nuakalikali ꞌwaidie bwaikina, ꞌwa da vo ꞌwaidie i da ꞌoduꞌodu, weꞌe Yaubada i da baileni. \v 6 \x + \xo 3:6 \xt Lom 1:18\x*Egavo sauluvanidi i na ꞌiꞌidewadiga, taunidi Yaubada yana nuanua ꞌadi tovedumweꞌaiꞌai, ꞌawaie ma yana nuasako vematavuloga i na veledi. \v 7 Basenadi ꞌomi wata tovedumweꞌaiꞌainidi ꞌwa saladi, taunimi ꞌwa tauyemi sauluvanidi sakoidi ꞌwaidie. \p \v 8 \x + \xo 3:8 \xt Efe 4:25-32; Lom 12:2\x*Tutuya deꞌe i lubwainemi sauluva sakoidi matatabuna ꞌwa na bailedi. Kebu ꞌwa na nunuasakoga, kebu kamomi i na ogaogalaga, wata kebu tamu aitoi ꞌwa na toliveꞌedeni bega vita i na veluagai. Kebu ꞌwa na vebonaivo wata vona sakoidi kebu ꞌawamiega i na sousouyedi. \v 9-10 Kebu emiavo ꞌwa na vekaliedi fai yami nuanua sakoidi nagami, sauluva sakoidi taiadi ꞌakonadi ꞌwa siꞌaꞌidi, maꞌitufa yami nuanua ꞌivaudi ꞌwa veꞌwesenedi. Yami nuanuananidi ꞌivaudi ꞌadi toꞌidewadewa Yaubada, tutuya fuedi i ꞌiꞌiveꞌivaudi taunina yana nuanua baniꞌodi, bega taunina ꞌwa na ꞌasetaꞌaꞌavai wata taiadi ꞌwa na veiana. \v 11 Fai Yaubada yada nuanua i ꞌiveꞌivaudi ta luku yana ꞌAilaꞌa ꞌwaineye, matatabuda ta vesala mataneye, me Diu wata taunidi kebu me Diu, taunidi bunu ꞌaibobo i ꞌewaiga wata kebu i da ꞌewaiga, yavuyavula wata tobavu, tofolova-maimaiga wata tomotoga yavuyavudi, matatabuda Keliso i ageda bega kebu ta na lauꞌidi, ꞌaiseotogina bwaikina ꞌwaideye. \p \v 12 \x + \xo 3:12 \xt Gal 5:22-23\x*ꞌOmi tomotoganimi Yaubada yana tomotoga, i nuakalikaliemi wata i venuaꞌivinemi ꞌomi yana tomotoga mogitana. Begaidi i lubwainemi side naninidi ꞌwa na ꞌiꞌidewadi. ꞌWa na ꞌiꞌisanuakalikali, ma yami nuakalikali ꞌwa na vevesauluva ꞌatumaina tomotoga ꞌwaidie, ꞌwa na nunuaobu, yami sauluva i na bika, ꞌaiꞌedi egavo i na vesauluva sakoina ꞌwaimie, ma yami tokemaiga ꞌwa na nuakalikaliedimo. \v 13 \x + \xo 3:13 \xt Mad 6:14\x*Ma emiavo ꞌwa na veꞌivaivaita kebu ꞌwa na logiedi, emiavo i na vesauluva sakoina ꞌwaimie yadi sakona ꞌwa na nuatavunidi. Yada ꞌAuvea yami sakona i nuatavunidi, i lubwainemi ꞌomi wata emiavo yadi sakona ꞌwa na nuatavunidi. \v 14 \x + \xo 3:14 \xt Lom 13:8-10\x*Deꞌe sauluvanidi ꞌatumaidi ꞌwa na ꞌiꞌidewadi, siwe ma yami nuakalikali. Nuakalikalinina i na ꞌitavimi, ꞌwainega ꞌwa na luvetubama. \p \v 15 \x + \xo 3:15 \xt Ion 14:27\x*Keliso ꞌakonadi nuanua bikana i velemi, i lubwainemi yami nuanua ꞌwaidie i na ꞌenoꞌenovi bega yana ꞌaivaita ꞌwainega i na vevemi avaꞌai nuanuana ꞌwa na ꞌiꞌidewadi. Nuanuananina bikana Yaubada nuanuana ꞌwaimie i na ꞌenoꞌenovi begaidi i venuaꞌivinemi ꞌomi yana ꞌAilaꞌa ꞌaitamogana, matatabumi yami mia i na veꞌatumai. Wata tutuya fuedi ꞌwa na vevekaiwa Yaubada ꞌwaineye. \v 16 \x + \xo 3:16 \xt Efe 5:19\x*I lubwainemi Keliso Valana ꞌAtumaina nuami i na ꞌewadi, bega ma yami ꞌaseta nani matatabuna faifaidi emiavo ꞌwaidie ꞌwa na veve wata ꞌwa na awaveꞌedaꞌeda. Same Yaubada yana Buki ꞌwainega, lei ꞌeba subia, wata lei ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina yana ꞌalavelevelena ꞌwa na leileiedi wata nuamiega ꞌwa na vevekaiwa Yaubada ꞌwaineye. \v 17 \x + \xo 3:17 \xt Efe 5:20\x*Fai ꞌomi ꞌada Toveimea Iesu yana tomotoga, avaꞌai ꞌwa na ꞌiꞌidewadi bonamiega ꞌalo nimamiega, yami sauluva matatabuna ꞌwa na ꞌiꞌidewadi ꞌana wagavayega, wata ꞌwa na vevekaiwa Keliso ꞌwaineamo Yaubada Tamada ꞌwaineye. \s1 Yaubada yana tomotoga ꞌada veimea. \p \v 18 \x + \xo 3:18 \xt 1 Fit 3:1-2\x*ꞌOmi vevine naginagimi, fai ꞌomi Keliso yana tomotoga i lubwainemi taunimi ꞌwa na tauyemi yami lalamogavo yadi nuanua ꞌwa na ꞌiꞌidewadi. \p \v 19 \x + \xo 3:19 \xt 1 Fit 3:7\x*Weꞌe ꞌomi iaveta naginagimi yami vevinevo ꞌwa na nunuakalikaliedi wata kebu vita ꞌwa na velediga. \p \v 20 \x + \xo 3:20 \xt Efe 6:1-3\x*Weꞌe ꞌomi yavayavava nani matatabuna ꞌwaidie, tamamiavo wata inamiavo ꞌwa na vevematayakeyakedi nika ꞌada Toveimea Iesu i na sosoana faifaimi. \p \v 21 \x + \xo 3:21 \xt Efe 6:4\x*Weꞌe ꞌomi tamadiavo wata inadiavo, natumiavo kebu ꞌwa na yagai-maimaigidi, i na nunago i na nuavita wata i na vedumweꞌaiꞌai. \p \v 22 Weꞌe ꞌomi tofolovavo, ꞌami toveimeavo yadi vona ꞌwa na vevematayakeyakedi nani matatabuna ꞌwaidie. Kebu ꞌami awaveꞌatumai ꞌaisena faifaina ꞌwa na vematayakeyakedi wata kebu ꞌwa na vo, ꞌAku toveimea mataneye a da folova-ꞌatumai,” weꞌe mogitana ꞌaiꞌedi kebu mataneye, siwe fai ꞌami Toveimea abame ꞌwa veveꞌililibuyeni, ma yami dumwebika ꞌwa na folofolova. \v 23 Avaꞌai folovaga ꞌwa na ꞌiꞌidewaiga, ma yami sosoana ꞌwa na toke ꞌwa na folova, kebu tomotoga ꞌaisedi ꞌwaidie ꞌwa da folofolova, weꞌe mogitana ꞌami Toveimea Keliso ꞌwaineye ꞌwa folofolova. \v 24 Vona mogitana ꞌwa na toke ꞌwa na folova fai ꞌawaie ꞌami Toveimea Keliso abame i na tutulimi, naninidi ꞌatumaidi i yatodiga yana tomotoga faifaidi ꞌwaidiega. I na tutulimi fai taunina ꞌami Toveimea mogitana. \v 25 \x + \xo 3:25 \xt Fol 10:34\x*Egavo sauluva sakoidi i ꞌiꞌidewadi ꞌaitamogana ꞌaitamogana wata tutula i na veluagai Yaubada ꞌwainega siwe nani sakoidi. Yaubada kebu i da lauꞌidi, mataneye tomotoga bwaikidi wata siaidi i vesala, bega matatabuda tutula ta na veluagai. \c 4 \p \v 1 Weꞌe ꞌomi toveimea, ꞌwa na vevesauluva ꞌatumaina yami tofolovavo ꞌwaidie, wata ꞌadi ꞌaivaita ꞌwa na veleveledi ꞌedaꞌeda mogitana ꞌwaineamo. ꞌWa na nuani ꞌomi wata ma ꞌami Toveimea i miamia abame. \s1 Faulo yana veluꞌaseꞌase veluꞌui wata vona ꞌatumaina faifaidi. \p \v 2 \x + \xo 4:2 \xt Efe 6:18\x*Tutuya fuedi ꞌwa na veveluꞌui Yaubada ꞌwaineye kebu ꞌwa na ꞌailove. Yami veluꞌui ꞌwaidie, kebu yami nuanua i na nunago mali nuanua ꞌwaidie, Yaubada ꞌaisena faifaina ꞌwa na nuanua wata ꞌwaineye ꞌwa na vevekaiwa. \v 3 \x + \xo 4:3 \xt Efe 6:19\x*Wata yami veluꞌui ꞌwaidie, faifaima ꞌwa na veveluꞌui bega Yaubada tamu ꞌedaꞌeda ꞌatumaina i na ꞌidewai, nika ꞌama fata yana Vona ꞌa na lalauꞌage tomotoga ꞌwaidie. Vonanina, Keliso faifaina basenadi givagivana, siwe tutuya deꞌe i sivemageseni. Fai Vonanina a lalauꞌage, Keliso ꞌana tovedumweꞌaiꞌai i yatoku vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye a miamia. \v 4 \x + \xo 4:4 \xt Efe 6:20\x*I lubwaineku Keliso faifaina a na lalauꞌage, begaidi nuanuaku ꞌwa na veveluꞌui faifaiku bega ꞌaku fata a na kiavemageta ꞌatumaina nika ꞌana ꞌaseta safailina. \v 5 \x + \xo 4:5 \xt 1 Tes 4:11-12\x*Tomotoganidi kebu i da vetumagana Keliso ꞌwaineye taiadi ꞌwa na miamiaga, matadie yami sauluva ꞌwa na ꞌiꞌisaveꞌavinidi ma yami ꞌaseta. ꞌAiꞌedi tutuya ꞌatumaina ꞌwa na veluagai bei ꞌwa na luꞌivona Keliso faifaina. \v 6 \x + \xo 4:6 \xt Efe 4:29; 1 Fit 3:15-16\x*Tutuya matatabuna yami vona ꞌadi nogaya ꞌatumaidi wata ꞌiwanidi bega ꞌaiꞌedi aitoi i na velutoliemi yami ꞌaseta Keliso faifaina yami tutula ꞌatumaiꞌavana. \s1 Faulo yana ꞌalanuai. \p \v 7 \x + \xo 4:7 \xt Efe 6:21\x*Iada Tikiasa i na wai valaku matatabuna i na luꞌivona ꞌwaimie. Taunina iada mogitana, ma fuema ꞌa folofolova ꞌada Toveimea Iesu faifaina, wata taunina Iesu ꞌana todumwebika ma ꞌana vetumagana. \v 8 \x + \xo 4:8 \xt Efe 6:22\x*A vevetunei ꞌwaimie bega ꞌama vebae wata avaꞌai ꞌa vivai i na luꞌivoneyedi ꞌwaimie wata i na kiavefaꞌalimi. \v 9 \x + \xo 4:9 \xt Fmi 1:10\x*Wata Onesimo taiadi i na wai, taunina iada mogitana Iesu ꞌana todumwebika ma ꞌana vetumagana wata taunina tamu ꞌami ꞌailaꞌa. ꞌAdi ꞌailuga i na luꞌivona ꞌwaimie naninidi i sousouyediga ꞌwaimeye faifaidi. \p \v 10-11 \x + \xo 4:10-11 \xt Fol 27:2; 12:12\x*Alisitako, kumanina taiadi ꞌa miamia vanuga ꞌeba yogona deꞌe ꞌwaineye, Malika Banabasa nibaina, wata Iosua tamu ꞌana wagava Iusito, ꞌadi ꞌaitonu i vekaiwa ꞌwaimie. Me Diu ꞌwaidiega ꞌasaꞌaiana ꞌadi ꞌaitonunidi ꞌaku tofolova-vaita taiadi ꞌa folofolova bega Yaubada yana veimea i na vebwaika tomotoga ꞌwaidie. Taunidi mogitana ꞌaku tokiavesosoana. Weꞌe Malika, ꞌakonadi faifaina yaku vona i wai, ꞌaiꞌedi i na viwai i na leꞌwaga, ma yami sosoana ꞌwa na luꞌumaꞌumaieni. \p \v 12 Efafila taunina wata tamu ꞌami ꞌailaꞌa wata Iesu Keliso yana tofolova, i vekaiwa ꞌwaimie. Tomogonina tutuya fuedi ma yana tokemaiga i veveluꞌui faifaimi, nuanuana ma yami vetumagana ꞌwa na tovotovoi faꞌalina, ꞌwa na kumaga, wata Yaubada yana nuanua matatabuna ꞌwa na ꞌaseta-ꞌatumaidi wata ꞌwa na ꞌiꞌidewadi. \v 13 Efafila a veveifufuyeni fai nuanuaku ꞌwa na ꞌasetai taunina i toke i folofolova ꞌami ꞌaivaita faifaina wata tovetumaganavo i miamiani ꞌatamana Lodisia wata Ilafolisi faifaidi. \p \v 14 \x + \xo 4:14 \xt 2 Tim 4:9-12\x*Luke, kumanina viga ꞌadi toꞌiveꞌatumai iada mogitana, wata Dimasi, ꞌadi ꞌailuga i vekaiwa ꞌwaimie. \p \v 15 Nuanuama yama vekaiwa ꞌwa na luꞌivona Nimufa ꞌwaidie wata edavo tovetumaganavo i miamiani ꞌatamana Lodisia. Vavinenidi yadi vanuge tovetumaganavo i vavaꞌauta veluꞌui faifaina, wata ꞌwaidie ꞌwa na luꞌivona yama vekaiwa. \v 16 Tutuyanina leta deꞌe ꞌwa na luꞌiawawa-ꞌaꞌavai, ꞌwa na vetunei i na nago Lodisia wata bei i na luꞌiawawai. Weꞌe letanina a vetunei i nago Lodisia wata i na vetunei i na wai ꞌwaimie ꞌomi ꞌwa na luꞌiawawai. \p \v 17 Wata nuanuaku Akifasi ꞌwa na voneni ꞌwa na vo, ꞌOmu ꞌada Toveimea Keliso taiadi ꞌwa miaveꞌitubama bega folovanina i velemuga ꞌu na veꞌaꞌavai.” \p \v 18 Deꞌe bei yaku leta ꞌana tokiluma a voneni i ꞌailove, tauniku a na veꞌaꞌavai. Yau Faulo deꞌe nimaku, a vekaiwa ꞌwaimie. \p ꞌWa na nuanuaniku faifaiku ꞌwa na veveluꞌui fai yau vanuga ꞌeba yogona ꞌwaineye a miamia. \p A veveluꞌui faifaimi, nuanuaku Yaubada ma yana nuakalikali i na vevesauluva ꞌatumaina ꞌwaimie. \p ꞌAsaꞌaiana baniꞌodi, \p Yau Faulo.