\id GAL - Yakan Version - Galatians - Dietlinde Behrens - 18-AUG-04 
\h Galatiya 
\toc1 Sulat si Paul si meˈ aˈa Galatiyahin 
\toc2 Galatiya 
\toc3 Galatiya 
\mt1 Sulat si Paul si meˈ aˈa Galatiyahin  
\imt1 Pahāti sabab sulat si Paul si meˈ aˈa Galatiyahin  
\ip \it Kaminduwe si Paul lumengngan si meˈ kalahatan magmahalayak aka-aka hāp sabab si Isa Almasihin, tapī iye si lahat Galatiya, dambuwaˈ probinsiya si Asiya Dikiˈ. Ekka meˈ kalahatan si Galatiya taˈabutne duk iye usihatne si meˈ aˈahin weˈ Isa Almasi matey supaya tapuwasan duseden. Duk ekka isab kahagad duk sandel pu si Isa. Paglumikut ne si Paul amban Galatiya, niyaˈ tekka pī meˈ aˈa magtoloˈ weˈ subey pe koˈ tuhut meˈ masandel pu si Isahin meˈ pangandaˈakan saraˈ si Musahin supaya siye pinaghāp duk Tuhanin. Hangkan sasew pikilan meˈ masandel pu si Isa Almasihin.\it*  
\ip \it Pagkale si Paul inin, magtawus siye sinulatan weˈ ne. Pinapastiˈ weˈ si Paul tuˈu si sulatne inin weˈ iye makatimbul siyehin sandelde pu si Isa Almasihin duk dumaˈin panuhutde saraˈ si Musahin.\it*  
\ip \it Magaka pe isab iye bang saˈingge subey kawul-piˈil meˈ masandel pu si Isa Almasihin.\it*  
\c 1  
\p
\v 1 Sulat inin amban si Paul pinasampay piyu si kaˈam meˈ masandel pu si Isa Almasi maluˈu si meˈ kalahatan Galatiyahin. Kawakilan ku dinaˈak magmahalayak saguwaˈ kapatutkun dumaˈin amban manusiyaˈ duk dumaˈin aˈa mangawakilan akuhin. Kawakilan ku weˈ Isa Almasi duk weˈ Samaten bi Tuhanin, iye mamakellum Isa Almasi amban kamateynen.  
\v 2 Aku inin duk kēmon meˈ kapungtinaˈihante bi matuˈuhin maboˈo bissā piyu si kaˈam meˈ pagtipunan masandel pu si Isa Almasi maluˈuhin weˈ inesseb kaˈam weˈ kami.   
\p
\v 3 Karayaw kaˈam luwal ipat Samaten bi Tuhanin duk Isa Almasi, Panuhutanten bi. Karayaw isab weˈ urungande kaˈam kasanyangan dem ateybi.  
\v 4 Si Isa Almasi, pinaglillaˈ hep weˈ ne umulnen supaya kapuwasan meˈ duseten bi duk supaya kite bi gaˈi ne nuhut meˈ aˈa maghinangan malaˈat tuˈu si dunya kuweˈitu inin. Hininang inin weˈ Isa Almasi peggeˈ asal inin kinabayaˈan Samaten bi Tuhanin.  
\v 5 Pudjite bi Tuhanin salama-lama. Amin.   
\s1 Dambuwaˈ hadja aka-aka mahāpin  
\p
\v 6 Asal ulaliˈ ku teˈed si kaˈam bang weˈey kaˈam mura-mura nayikutan Tuhanin bu tapeneˈ kaˈam weˈ ne sabab lasa duk aseˈ Almasi si kaˈamin. Duk iye tinuhutbin kuweˈitu, usihat seddili sabab bang saˈingge panimbul Tuhan kitehin bi.  
\v 7 Saguwaˈ iye matoˈohin, gaˈ niyaˈ toloˈ seddili bang pasal panimbul Tuhan kitehin bi. Saguwaˈ niyaˈ hadja meˈ aˈa batang sasewde pikilanbin duk batang pindahande aka-aka hāp sabab Isa Almasihin.  
\v 8 Saguwaˈ bang niyaˈ aˈa atawa bisan pe kami atawa bisan pe malaˈikat amban surgaˈ bu magmahalayak iye aka-aka hāp seddili amban toloˈ mabennal bakas minahalayak kami si kaˈamin, asal tapī iye si narkaˈ.  
\v 9 Bakas tapaˈin kami ne inin matuˈuhin duk tabalikku kuweˈitu weˈ bang niyaˈ magmahalayak, bahasane aka-aka hāp bu seddili amban toloˈ mabennal bakas minahalayak kami si kaˈamin, asal tapī iye si narkaˈ.   
\p
\v 10 Daˈa pikilun bi weˈ iye inapaskun sanglitan aˈa ku. Peggeˈ asal inapaskun weˈ sanglitan Tuhanin ku. Daˈa pikilun bi weˈ iye inapaskun weˈ kasulutan meˈ aˈahin si aku. Peggeˈ bang inin inapaskun gaˈi siˈ ku maghinang pu si Isa Almasi.   
\s1 Si Paul kawakilan weˈ Tuhanin  
\p
\v 11 Meˈ kapungtinaˈihanku masandel pu si Isa Almasihin, batang kaˈam paˈessebanku weˈ aka-aka hāp minahalayakku si kaˈamin dumaˈin amban pikilan aˈa paguwaˈannen.  
\v 12 Gaˈ tasangkaku toloˈ inin amban manusiyaˈ. Gaˈ ku kaˈusihatan weˈ sine-sine sabab inin. Saguwaˈ tasangkaku inin amban Isa Almasi. Pinakataˈu inin weˈ ne si aku.   
\p
\v 13 Bugtuˈ bakas takalebi sabab meˈ hinanganku matuˈuhin masa patuhut pe ku teˈed si āgama Yahudi. Bininasa hep teˈed weˈ ku meˈ masandel pu si Isahin duk maggeˈes ku supaya hadja magkaˈat sandelden duk gaˈ niyaˈ talebbi nuhut si Isa.  
\v 14 Meˈ pagkasiku Yahudi saliˈ umul kamihin, gaˈi siye makaˈatu si aku magāgama. Asal inelleg teˈed weˈ ku meˈ biˈat-biˈatan meˈ kapapuˈan kamihin.   
\p
\v 15 Saguwaˈ bisan ku kuweˈ miyaˈan, kinalasahan ku duk kaˈaseˈan ku weˈ Tuhanin. Gaˈ pe ku inanakan, andang ne ku tapeneˈ weˈ ne duk hininang ku weˈ ne daraˈakanne.  
\v 16 Pagtapikil Tuhanin weˈ pakitehanne si aku Anaknen supaya tamahalayakku aka-aka mahāp sabab Anaknen si meˈ kabangsahan dumaˈin Yahudi, gaˈ ku pī pu sine-sine pakitoloˈ sabab inin.  
\v 17 Gaˈ ku bisan pī si Awrusalam si meˈ aˈa kawakilan dehellu amban akuhin. Saguwaˈ magtawus ku hap pī si lahat Arab ubus bu balik ku pī hap Damaskus.  
\v 18 Puwas tellun tahun bahu pī ku hap Awrusalam mayaman si Petros duk laˈi ku si iye duwe simana.  
\v 19 Gaˈ niyaˈ seddili meˈ bakas kawakilanin takiteku luwal si Yakub, sali Panuhutanten bi.   
\p
\v 20 Meˈ sinulatku inin asal toˈo. Tiyaˈ Tuhanin mayam-mayam, asal gaˈi ku magdustaˈ.   
\p
\v 21 Puwas miyaˈan hap pī ku si meˈ kalahatan laˈi si Siriya duk laˈi si Kilikiya.  
\v 22 Masa miyaˈan gaˈ pe ku bakas takite weˈ meˈ masandel pu si Isa Almasi laˈi si lahat Yahudiyahin.  
\v 23 Bakas kaˈakahan hadja siye weˈ aku aˈa bakas maminasa siye matuˈuhin supaya gaˈi ne siye sandel pu si Isa Almasi. Bu kuweˈitu koˈ magmahalayak ne ku weˈ subey meˈ aˈahin sandel pu si Isa Almasi.  
\v 24 Duk pinudji weˈ de Tuhanin peggeˈ sandel ne ku pu si Isa Almasi.   
\c 2  
\s1 Si Paul duk meˈ aˈa kawakilan sinduwehin  
\p
\v 1 Paglabey sampūˈ duk ampat tahun, hap pī ku balik si Awrusalam magtuhut duk Barnabas. Binoˈo isab weˈ ku si Titus.  
\v 2 Hap pī ku miyaˈan peggeˈ pinakataˈu si aku weˈ Tuhanin weˈ subey ku pī. Pagtekka kami laˈi, magmiting kami duk meˈ nakuraˈ meˈ masandel pu si Isa Almasihin, kami-kami hadja. Pinahātihan weˈ ku si siye bang ine aka-aka mahāp minahalayakku si meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin. Hangkan siye pinahātihan weˈ ku peggeˈ kaw siye gaˈi kasulutan duk kaw paˈinde weˈ gaˈ niyaˈ kasuddahan meˈ bakas tahinangkun atawa meˈ hininangku masa miyaˈan.  
\v 3 Saguwaˈ kasulutan du siye si meˈ hinangkun. Peggeˈ si Titus, saweˈkun, bisan iye bangsa Girik, gaˈ du iye segeˈde dinaˈak magislam.  
\v 4 Saguwaˈ niyaˈ laˈi meˈ aˈa pasakup si pagmitingan kami miyaˈan magmā-mā weˈ siye meˈ pungtinaˈite bi sandel pu si Isa Almasi. Kabayaˈanden weˈ si Titus subey magislam. Hap pī hadja siye magispay bang kite bi meˈ masandel pu si Isa Almasihin nuhut meˈ pangandaˈakan saraˈ tasulat si Musahin ke atawa gaˈi. Peggeˈ kabayaˈanden weˈ pabanyagaˈ ne paˈin kite bi nuhut saraˈin bisan du kite bi bakas pinaluwas ne weˈ Isa Almasi amban pamanyagaˈan kitehin bi duk gaˈ ne niyaˈ kaput saraˈin si kite bi.  
\v 5 Saguwaˈ gaˈ teˈed tuhut kami kinabayaˈanden peggeˈ gaˈi kami bayaˈ weˈ toloˈ mabennalin, hātinen aka-aka hāp sabab Isa Almasihin, kasagetan weˈ toloˈ gaˈi bennal.   
\p
\v 6 Meˈ nakuraˈ meˈ masandel pu si Isa Almasihin, pagkalede meˈ panoloˈkun, gaˈ niyaˈ panallaˈde duk gaˈ isab niyaˈ panambade. Bisan siye kinimmatan meˈ aˈa langkew, gaˈi du makaˈine si aku, peggeˈ bang si Tuhan saliˈ-saliˈ du meˈ aˈahin kēmon.  
\v 7 Tasabutde ne masa miyaˈan weˈ hinang pinangandel si aku weˈ Tuhanin, magmahalayak aka-aka hāp sabab Isa Almasihin pī si meˈ kabangsahan dumaˈin Yahudi, kuweˈ si Petrosin isab iye hinang pinangandel si iyehin, magmahalayak pī si meˈ Yahudi.  
\v 8 Tuhanin, kawakilan weˈ ne si Petros dinaˈak magmahalayak si meˈ Yahudihin. Damikkiyan isab kawakilan ku weˈ ne dinaˈak magmahalayak si meˈ dumaˈin Yahudihin.  
\v 9 Manjari disi Yakub duk si Petros duk Yahiya, siye meˈ kinimmatan nakuraˈ malaˈihin, sakaliˈ tahātide weˈ kawakilan ku weˈ Tuhanin, sinalam kami duk Barnabas weˈ de, tandaˈ weˈ magdambuwaˈ hinang kami kēmon. Isun kamihin weˈ kami duk Barnabas magmahalayak si meˈ kabangsahan dumaˈin Yahudi bu siye isab magmahalayak si meˈ Yahudi.  
\v 10 Pākude hadja weˈ subey tabang kami meˈ mamiskin laˈi si Awrusalamin, meˈ masandel pu si Isa Almasihin. Duk iye du isab miyaˈan luwal kabayaˈanku hininangin.   
\s1 Sinabit si Petros weˈ si Paul  
\p
\v 11 Gaˈ tiggel puwas miyaˈan hap pī si Petros si kami laˈi si puweblo Antiyok. Dambuwaˈ ellew sinabit iye weˈ ku peggeˈ niyaˈ hinanganne gaˈi tewwaˈ.  
\v 12 Tagnaˈne tekka laˈi, patuhut iye mangan si meˈ aˈa dumaˈin Yahudi masandel pu si Isa Almasihin. Saguwaˈ sakaliˈ niyaˈ tekka pī meˈ Yahudi sandel pu si Isa Almasi dinaˈak pī weˈ si Yakub, na, si Petros inin gaˈi ne asipne meˈ dumaˈin Yahudihin duk gaˈi ne iye mangan magtuhut duk siye. Talew si Petros kaw iye sallaˈ meˈ Yahudi mamēbbegan saraˈ pagislamin.  
\v 13 Meˈ Yahudi sinduwe masandel pu si Isa Almasi laˈi si Antiyokin, batukande isab si Petros duk kēmon siye gaˈi ne mangan magtuhut duk meˈ dumaˈin Yahudihin. Sampay si Barnabas katimboˈohan isab.  
\v 14 Pagkiteku weˈ hininangde miyaˈan kuntara si meˈ toloˈ mabennal panoloˈ aka-aka mahāp sabab Isa Almasihin, paˈinku pu si Petros si pagharapande kēmon, “Kaˈu hatiˈ, Yahudi kew, saguwaˈ gaˈi du tuhutnu addatte bi meˈ Yahudihin. Iye tinuhutnun addat meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin. Na, weˈey pe segeˈnu meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin nuhut addat meˈ Yahudihin?” Iye miyaˈan bissāku pu si Petrosin.   
\s1 Yahudi duk dumaˈin Yahudi timbul sabab sandelde pu si Isa Almasihin  
\p
\v 15 Yahudi kami peggeˈ meˈ matettoˈa kamihin Yahudi. Dumaˈin kami kuweˈ meˈ bangsa seddilihin, meˈ manggaˈi manuhut saraˈin.  
\v 16 Saguwaˈ bisan kami, kataˈuhan kami weˈ aˈahin inampun duk kinimmatan bentel weˈ Tuhanin sabab sandelne pu si Isa Almasihin hadja, dumaˈin weˈ sabab panuhutne meˈ pangandaˈakan saraˈ si Musahin. Hangkan hep bisan kami, sandel ne kami pu si Isa Almasi supaya kami inampun duk kinimmatan bentel weˈ Tuhanin sabab sandel kami pu si Almasihin duk dumaˈin sabab panuhut kami saraˈin. Peggeˈ gaˈ teˈed niyaˈ aˈa inampun duk kinimmatan bentel weˈ Tuhanin sabab panuhutne meˈ pangandaˈakan saraˈin.  
\v 17 Bang iye kinabayaˈanten weˈ kimmatan Tuhanin kite bentel, subey kite sandel pu si Isa Almasi duk dumaˈin saraˈin subey pangandelanten. Hangkan hep bang Almasi pangandelan kamihin, tasabut kami ne weˈ dusehan kami sa meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin. Bang kuweˈ iyan, tapaˈinte ke weˈ Almasi jānnen hangkan kami dusehan? Asal gaˈi!  
\v 18 Saguwaˈ bang ku balik nuhut saraˈ bakas tinayikutankun duk paˈinku weˈ saraˈin subey tinuhut, na, pastiˈ weˈ dusehan ku peggeˈ kalanggalanku saraˈin.  
\v 19 Tasabutku ne weˈ gaˈi du ku kinimmatan bentel weˈ Tuhanin sabab panuhutku saraˈin peggeˈ asal gaˈi du tatuhutku. Hangkan tayikutanku ne saraˈin supaya Tuhanin ne asal tinuhutkun. Sabab sandelku pu si Isa Almasihin, kuweˈ ku dalil tumuhut si iye ilansang diyataˈ olom.  
\v 20 Kuweˈ ku dalil matey saguwaˈ ellum ku peggeˈ tiyaˈ Almasi patennaˈ dem ateyku. Duk tiggelanku ellum si dunya inin, sandel ne ku paˈin si Anak Tuhanin. Malasa iye si aku duk maglillaˈ iye matey sababku.  
\v 21 Asal gaˈi tayikutanku lasa duk aseˈ Tuhan pinakitehanne si aku kamatey Almasi diyataˈ olomin. Peggeˈ bang siˈ kinimmatan kite bentel weˈ Tuhanin sabab panuhutte saraˈin, na, hātinen gaˈ niyaˈ guna kamatey Almasihin.   
\c 3  
\s1 Saraˈin ke atawa sandelten  
\p
\v 1 Kaˈam meˈ aˈa Galatiyahin, babbal pahāp kaˈam iyan! Weˈey pakalebi meˈ aˈa mangandaˈak kaˈam nuhut saraˈ tasulat si Musahin? Weˈ gaˈi pastiˈ panoloˈku si kaˈamin weˈ matey Isa Almasi diyataˈ olom supaya dusebin tapuwasan?  
\v 2 Akahanun bi ku. Saˈingge panayimaˈbi Niyawa Tuhanin? Tatayimaˈbi ke Niyawa Tuhanin peggeˈ tuhutbi saraˈin? Dumaˈin! Saguwaˈ kataˈuhanbi du weˈ pangurung Tuhanin hadja Niyawanen si kaˈam peggeˈ takalebi duk kinahagad weˈ bi aka-aka mahāp sabab si Isa Almasihin.  
\v 3 Babbal pahāp kaˈam iyan! Tagnaˈbi nuhut Isa Almasi, Niyawa Tuhanin pangandelanbin nabangan kaˈam. Saguwaˈ kuweˈitu iye pangandelanbin basagbi nuhut saraˈ tasulat si Musahin supaya kaˈam kinimmatan bentel weˈ Tuhanin.  
\v 4 Kēmon meˈ talabeybin sabab sandelbi pu si Isahin, gaˈ ke miyaˈan niyaˈ gunane si kaˈam? Bugtuˈ niyaˈ.  
\v 5 Tuhanin, pinangurung weˈ ne si kaˈam Niyawa Sutsihin duk maghinang iye hinangan balakatan diyalemanbi, dumaˈin peggeˈ tuhutbi meˈ pangandaˈakan saraˈin saguwaˈ peggeˈ pakalebi duk kinahagad weˈ bi aka-aka mahāp sabab si Isa Almasihin.   
\p
\v 6 Pikilun bi Ibrahim awwalley. Tasulat dem kitab, pinaˈin, “Kinahagad weˈ Ibrahim sanggup Tuhan si iyehin. Sabab pakahagadne miyaˈan, kinimmatan iye bentel weˈ Tuhanin.”  
\v 7 Hangkan hep subey tasabutbi weˈ meˈ aˈa asal masandel si Tuhanin, siye tubuˈ Ibrahim teˈedin.  
\v 8 Paˈin Tuhanin matuˈuhin dem kitab weˈ bisan meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin kimmatanne du bentel bang sandel siye si iye. Pinahātihan weˈ ne pu Ibrahim matuˈuhin aka-aka mahāp inin. Paˈinne pu si Ibrahim, “Sababnu urunganku kahāpan kēmon manusiyaˈ si dunyahin.”  
\v 9 Kinahagad weˈ Ibrahim sanggup Tuhanin duk sabab miyaˈan inurungan iye kahāpan weˈ Tuhanin. Damikkiyan kēmon makahagad si bissā Tuhanin, inurungan kahāpan isab siye.   
\p
\v 10 Saguwaˈ kēmon magpaˈin weˈ kinimmatan siye bentel weˈ Tuhanin sabab panuhutde saraˈin, pagmulkaˈan Tuhanin du siye. Peggeˈ tasulat dem kitab, pinaˈin, “Sasuku gaˈi makatuhut kēmon pangandaˈakan tasulat dem saraˈin, asal pagmulkaˈan Tuhanin siye.”  
\v 11 Manjari, pastiˈ teˈed weˈ gaˈ niyaˈ aˈa kinimmatan bentel weˈ Tuhanin sabab panuhutne saraˈin. Peggeˈ paˈin kitabin isab, “Sine-sine masandel si Tuhanin, kimmatan Tuhanin iye bentel duk ellum iye salama-lama.”  
\v 12 Bang niyaˈ siˈ aˈa makatuhut kēmon pangandaˈakan dem saraˈin, gaˈi iye subey sandel pu si Isa Almasi. Peggeˈ niyaˈ isab tasulat dem kitab, pinaˈin, “Aˈa makatuhut kēmon pangandaˈakan dem saraˈin, ellum iye salama-lama.”   
\p
\v 13 Saguwaˈ gaˈ niyaˈ bisan dambuwaˈ makatuhut kēmon pangandaˈakan dem saraˈin hangkan kēmon pagmulkaˈan Tuhanin. Saguwaˈ si Almasi ilegga gantiˈte bi duk pinaluwas kite bi weˈ ne amban pangalegga Tuhan si kitehin bi. Pangalegga iyehin pinapatey diyataˈ olom. Peggeˈ tasulat hep dem kitab, pinaˈin, “Bang aˈahin pinapatey binowet diyataˈ olom, hātinen weˈ tewwaˈ mulkaˈ Tuhanin iye.”  
\v 14 Si Almasi maglillaˈ pinapatey kuweˈ miyaˈan supaya sabab iye meˈ kahāpan pananggup Tuhan pu si Ibrahimin awwalley tapangurung du isab si meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin, duk supaya sabab sandelte bi pu si Isa Almasihin papitu Tuhanin du si kite bi Niyawa Sutsi pananggupnen.   
\s1 Saraˈin duk janjiˈ Tuhanin  
\p
\v 15 Meˈ kapungtinaˈihanku masandel pu si Isa Almasihin, urungante kaˈam upama. Bang niyaˈ duwangan magjanjiˈ bu tapilmahande katas pagjanjiˈande miyaˈan, gaˈ niyaˈ bisan sine makajari mindahanne atawa nambahanne.  
\v 16 Manjari Tuhanin, niyaˈ meˈ janjiˈne pu Ibrahim duk si tubuˈnen. Gaˈ paˈin kitabin, “si meˈ tubuˈnen,” hātinen ekka siye. Saguwaˈ paˈin kitabin si dambuwaˈ hadja tubuˈnen duk inin si Almasi.  
\v 17 Iye batang pinahātiku si kaˈamin, inin: Tuhanin bakas ngajanjiˈ pu Ibrahim duk nanggup iye weˈ asal tumananne janjiˈne miyaˈan. Paglabey ampat hatus duk tellumpūˈ tahun puwas miyaˈan, pinangurung weˈ Tuhanin saraˈin pu si Musa para si meˈ Yahudihin. Saguwaˈ gaˈi makajari pinaˈin weˈ gaˈi ne binali janjiˈ Tuhan tagnaˈin peggeˈ niyaˈ ne saraˈ. Haget pe janjiˈ Tuhan miyaˈan duk subey du tumananne.  
\v 18 Peggeˈ bang upama meˈ kahāpan amban Tuhanin tepe si kite bi bang tuhutte bi meˈ pangandaˈakan saraˈ tasulat si Musahin, na, gaˈ ne niyaˈ guna janjiˈne miyaˈan. Saguwaˈ peggeˈ bakas Tuhanin ngajanjiˈ weˈ ngurung iye kahāpan hangkan miyaˈan pangurungne pu si Ibrahim.   
\p
\v 19 Manjari, bang kuweˈ iyan, ine guna saraˈin? Akahante kaˈam, saraˈin pinatamba hadja weˈ Tuhanin supaya kataˈuhan meˈ aˈahin bang ine duseden. Duk kabayaˈan Tuhanin weˈ saraˈ inin tinuhut tiggelan gaˈi pe tekka pitu tubuˈ Ibrahim miyaˈan, si Isa Almasi. Iye hep inin pinaˈin Tuhan si janjiˈnen. Saraˈin pinangurung weˈ Tuhanin si meˈ malaˈikat dinaˈak pangurung pu si Musa. Ubus pinangurung isab weˈ si Musa si meˈ Yahudihin.  
\v 20 Saguwaˈ pangajanjiˈ Tuhan pu Ibrahimin, gaˈ iye ngandaˈak sine-sine. Asal iye teˈed dihananne mamissā pu Ibrahimin. Hangkan kataˈuhante weˈ pasōng langkew janjiˈ Tuhanin amban saraˈin.   
\s1 Kagunahan saraˈin  
\p
\v 21 Hatu kannalbi weˈ gaˈi maguyun saraˈin duk janjiˈ Tuhanin. Saguwaˈ maguyun du siye. Peggeˈ bang siˈ miyaˈan niyaˈ saraˈ makaˈurungan kite bi umul gaˈ niyaˈ tamananne, na, bentel ne siˈ kite bi si matahan Tuhan bang tuhutte saraˈ miyaˈan.  
\v 22 Saguwaˈ paˈin kitabin weˈ kēmon manusiyaˈin dusehan duk kuweˈ dalil pagbayaˈan siye weˈ dusehin. Hangkan hep sabab sandelte pu si Isahin hadja, tasangkate kahāpan pananggup Tuhanin. Kaˈurungan kite bi umul gaˈ niyaˈ tamananne bang sandel kite bi pu si Isa Almasi.   
\p
\v 23 Matuˈuhin gaˈ pe kite bi sandel pu si Isa, kuweˈ kite bi dalil kinalabusu weˈ saraˈin duk gaˈi kite bi lumuwas samantaˈan gaˈi pe kataˈuhante weˈ sandelten makatimbul kitehin.  
\v 24 Saraˈin mamanoloˈan kitehin bi tiggelan gaˈ pe tekka Almasi, supaya pagtekka ne Almasi makajari ne kite inampun duk kinimmatan bentel weˈ Tuhanin sabab sandelte pu Almasihin.  
\v 25 Kuweˈitu peggeˈ tekka ne si Isa Almasi duk iye ne pangandelanten, gaˈi ne kite subey pinanoloˈan weˈ saraˈ sinulat si Musahin.   
\p
\v 26 Kēmon kaˈam meˈ anak Tuhanin ne peggeˈ sandel ne kaˈam pu si Isa Almasi.  
\v 27 Peggeˈ kēmon kaˈam sandel ne pu si Isa Almasi duk bakas ne kaˈam pinandi, tandaˈ weˈ nuhut ne kaˈam iye, hangkan ilekkat ne weˈ bi addatnen.  
\v 28 Manjari, gaˈ ne niyaˈ pagbiddaˈan Yahudihin duk meˈ aˈa dumaˈin Yahudihin. Gaˈ niyaˈ pagbiddaˈan banyagaˈin duk dumaˈin banyagaˈin. Gaˈ niyaˈ pagbiddaˈan lellahin duk dendehin. Peggeˈ kēmon kaˈam magdambuwaˈ dem atey ne sabab sandelbi pu si Isa Almasihin.  
\v 29 Peggeˈ kaˈam sukuˈ pu si Isa Almasi, hangkan meˈ tubuˈ Ibrahim isab kaˈam duk tepe si kaˈam du pananggup Tuhan pu Ibrahimin.   
\c 4  
\p
\v 1 Pinaˈinku miyaˈan makajari isab inupamahan kuweˈ inin. Upama niyaˈ nakanak, anak dambuwaˈ-buwaˈ, bu matey samanen. Iye ne dapuˈ meˈ alataˈ taˈamban samanen. Saguwaˈ samantaˈan nakanak pe iye kuweˈ du hadja iye banyagaˈ.  
\v 2 Peggeˈ pinagbayaˈan pe iye duk meˈ alataˈnen weˈ meˈ aˈa mangipat iyehin. Saguwaˈ bang tekka ne ellew panessaˈ samanen, niyaˈ ne kapatutne magbayaˈ si meˈ alataˈnen.  
\v 3 Damikkiyan kite bi isab matuˈuhin, masa kuweˈ mākanak pe kite bi, hātinen gaˈ pe kite bi sandel pu si Isa Almasi, kuweˈ kite bi dalil meˈ banyagaˈ patuhut ne hadja si meˈ kaˈaddat-addatan kapapuˈanten bi duk meˈ biˈat-biˈatan meˈ aˈa si dunya inin.  
\v 4 Saguwaˈ pagtekka ellew pangeddew Tuhanin, pinapitu weˈ ne si dunya Anaknen. Inanakan iye weˈ manusiyaˈ. Yahudi iye duk tinuhut weˈ ne saraˈ tasulat si Musahin,  
\v 5 supaya tapaluwasne meˈ aˈa si antanan saraˈin duk supaya kite bi hinang Tuhanin meˈ anakne.   
\p
\v 6 Kabugtuˈanbi weˈ kaˈam meˈ anakne ne peggeˈ pinapitu weˈ Tuhanin dem ateyte bi Niyawa Sutsihin, iye malaˈi si Anaknen, Isa Almasi. Sabab Niyawa Sutsi dem ateyten bi makajari ne ēnante bi Tuhanin Samate bi.  
\v 7 Hangkan hep kuweˈitu dumaˈin ne kaˈam kuweˈ banyagaˈ saguwaˈ anakne ne kaˈam. Duk peggeˈ anakne kaˈam, pangurung Tuhanin du si kaˈam kēmon meˈ kahāpan sukuˈ si meˈ anaknen.   
\s1 Gagal si Paul si meˈ aˈa Galatiyahin  
\p
\v 8 Matuˈuhin masa gaˈ pe kataˈuhanbi Tuhanin, kuweˈ kaˈam meˈ banyagaˈ meˈ tuhan-tuhan tinuhutbin.  
\v 9 Saguwaˈ kuweˈitu kataˈuhanbi ne Tuhanin, - pasōng pe, kataˈuhan Tuhanin ne kaˈam, - na, weˈey ne isab batang tuhutbi balik meˈ kaˈaddatan duk meˈ biˈat-biˈatan masahin bu gaˈ du niyaˈ kagunahande? Weˈ bayaˈ ne isab kaˈam binanyagaˈ weˈ de balik?  
\v 10 Tuhutbi ne balik meˈ kaˈaddatan meˈ aˈahin, kuweˈ pamahadjebi ellew liˈihin duk meˈ kādjaˈanbi bulan-bulanin atawa musim-musimin.  
\v 11 Suse ku si kaˈam, kaw gaˈ niyaˈ kaˈujudan paghinangku maluˈu si kaˈamin.   
\p
\v 12 Meˈ kapungtinaˈihanku masandel pu si Isa Almasihin, pākuku si kaˈam, subey ne kaˈam kuweˈ akuhin peggeˈ kemuwe ku sandel pu si Isa, gaˈ ne ku ngandel si saraˈ āgama Yahudihin. Saguwaˈ kuweˈ ne ku kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin. Duk gaˈ du niyaˈ dusebi si aku saguwaˈ hāp pangahatulbi akuhin matuˈuhin.  
\v 13 Kataˈuhanbi du weˈ puˈunku hep kapagmahalayak aka-aka mahāpin si kaˈam matuˈuhin, peggeˈ taˈabut saki ku luˈu si kaˈam. Iye miyaˈan tagnaˈ pagmahalayakku si kaˈamin.  
\v 14 Bisan kaˈam kasigpitan manamal sabab sakikun, gaˈ du ku tayikutanbi atawa kalemmiˈanbi saguwaˈ hinatul ku weˈ bi. Pangaddatbi akuhin kuweˈ pangaddatbi malaˈikat amban surgaˈ bang upama niyaˈ tapiyu si kaˈam. Inaddatan ku weˈ bi kuweˈ pangaddatbi Isa Almasi bang upama tapiyu iye si kaˈam.  
\v 15 Kēgan teˈed kaˈam masa miyaˈan peggeˈ luˈu ku si kaˈam. Asal tapaˈinku weˈ bang makajari hadja, ugitanbi bisan matabin duk pangurungbi aku, pamakitebi bang saˈingge pangimmatbi akuhin. Saguwaˈ weˈey kuweˈitu pinda ne pangimmatbi akuhin?  
\v 16 Hatu kannalbi weˈ kuntarahante kaˈam peggeˈ akahante kaˈam mabennalin.   
\p
\v 17 Meˈ aˈa maluˈu magtoloˈ si kaˈam meˈ toloˈ manggaˈi mabennalin, kuweˈ bantuk gagal siye si kaˈam saguwaˈ dumaˈin tapikilden kahāpanbin. Kabayaˈanden hadja weˈ tayikutanbi ku supaya siye hadja tinuhutbin.  
\v 18 Asal hāp bang aˈahin gagal si saweˈnen basta hāp hadja sababnen bang weˈey siye gagal. Duk subey kaˈam maggagal bang luˈu ku si kaˈam atawa bang gaˈ ku luˈu.  
\v 19 Kimmatante kaˈam kuweˈ meˈ anakku kinalasahankun; hangkan, kuweˈ dende kahunitan bang iye sōng nganak, kahunitan ku mikil sabab kaˈam samantaˈan gaˈi pe kaˈam dambūs-būs nuhut Isa Almasi duk iye ne asal magbayaˈ dem ateybin.  
\v 20 Bang siˈ ku luˈu si kaˈam kuweˈitu. Taboˈote siˈ kaˈam magbissā magharap peggeˈ suse ku teˈed si kaˈam.   
\s1 Si Hagar duk si Sara hinang upama  
\p
\v 21 Kaˈam meˈ mabayaˈ manuhut saraˈ sinulat si Musa dem kitabin, gaˈi ke kataˈuhanbi bang ine pinaˈin kitabin?  
\v 22 Paˈin kitabin hep weˈ Ibrahim duwe anakne lellahin. Dambuwaˈ anaknen amban andane banyagaˈin duk dambuwaˈin amban andane dumaˈin banyagaˈin.  
\v 23 Anakne amban banyagaˈin inanakan sa hinangan si dunyahin. Saguwaˈ anakne amban andane dumaˈin banyagaˈin inanakan panuman Tuhan janjiˈne pu si Ibrahimin.  
\v 24 Inin pangandalilanten: dende duwangan inin dalil janjiˈ Tuhan duwehin. Si Hagar, dende banyagaˈin, dalil janjiˈ Tuhan tagnaˈin, iye saraˈ pinangurungne pu si Musa laˈi diyataˈ punu Turusinahin. Duk meˈ manuhut saraˈin kuweˈ meˈ banyagaˈ.  
\v 25 Manjari si Hagar dalil punu Turusinahin laˈi si lahat Arab duk dalil meˈ bangsa Yahudihin isab. Banyagaˈ si Hagar duk meˈ anaknen. Damikkiyan isab kēmon meˈ Yahudi kuweˈitu manuhut saraˈ sinulat si Musahin kuweˈ pabanyagaˈ si saraˈin.  
\v 26 Saguwaˈ si Sara, anda Ibrahim dumaˈin banyagaˈin, iye dalil kēmon kite bi meˈ masandel pu si Isahin peggeˈ gaˈ kite bi pabanyagaˈ si saraˈ sinulat si Musahin.  
\v 27 Tasulat hep dem kitab, pinaˈin,  
\q1 “Magkēg kew, dende, bisan kew gaˈ bakas nganak. Magellang-ellang kew weˈ kēgnun bisan kew gaˈ bakas makalessa peddiˈ. Peggeˈ meˈ tubuˈ dende bakas inambanan weˈ ellanen ekka pe manamal amban meˈ tubuˈ dende maniyaˈ ellanen.”   
\p
\v 28 Meˈ kapungtinaˈihanku, kite bi inin meˈ anak Tuhanin sabab tinumanan weˈ ne janjiˈnen. Kite bi kuweˈ si Isahakin inanakan weˈ si Sara panuman Tuhan janjiˈne pu Ibrahimin.  
\v 29 Masa miyaˈan isab, nakanak inanakan sa hinangan si dunyahin, si Ismaˈel, pinahunitan weˈ ne nakanak inanakan sabab balakat Niyawa Tuhanin. Damikkiyan kite bi kuweˈitu pinahunitan teˈed weˈ meˈ mapabanyagaˈ si saraˈ tasulat si Musahin.  
\v 30 Saguwaˈ ine teˈ paˈin kitabin? Paˈin kitabin, “Patahalaˈun dende banyagaˈin duk anaknen peggeˈ gaˈ niyaˈ pusakaˈ pangurung si anak banyagaˈin. Kēmon pusakaˈin sukuˈ si anak dende dumaˈin banyagaˈin.”  
\v 31 Hangkan meˈ kapungtinaˈihanku masandel pu si Isa Almasihin, dumaˈin kite bi kuweˈ anak dende banyagaˈin saguwaˈ kuweˈ kite bi anak dende dumaˈin banyagaˈin.   
\c 5  
\s1 Pateteg kaˈam duk kaˈam luhaya  
\p
\v 1 Dumaˈin ne kite bi kuweˈ banyagaˈ subey nuhut pangandaˈakan saraˈ sinulat si Musahin peggeˈ bakas pinaluhaya ne kite bi weˈ Almasi. Hangkan daˈa teˈed kaˈam ngatu binanyagaˈ balik saguwaˈ pateteg kaˈam duk kaˈam luhaya.   
\p
\v 2 Tentemanun bi pinaˈinku inin. Bang paˈinbi weˈ subey kaˈam magislam supaya kaˈam kinimmatan bentel weˈ Tuhanin, papitu Almasihin gaˈ niyaˈ gunane si kaˈam.  
\v 3 Asal sessaˈante kaˈam balik weˈ sasuku magislam sa pangandaˈakan saraˈin, subey tuhutde kēmon pangandaˈakan saraˈin.  
\v 4 Sasuku kaˈam magpaˈin weˈ inampun duk kinimmatan kaˈam bentel weˈ Tuhanin sabab panuhutbi saraˈin, tinayikutan ne weˈ bi Almasi. Sumapeˈ ne kaˈam amban lasa duk aseˈ Tuhanin.  
\v 5 Saguwaˈ kite bi, iye inase-aseten bi, weˈ ampun Tuhanin kite bi duk kimmatanne kite bi bentel sabab balakat Niyawanen duk peggeˈ sandel kite bi pu Almasi.  
\v 6 Peggeˈ bang ne kite bi sandel pu si Isa Almasi, saliˈ-saliˈ ne kite bi si pagmatahan Tuhanin bisan kite bi bakas magislam atawa gaˈ. Iye mamahalgaˈ si Tuhanin bang takite sandelten bi si lasate si pagkasiten bi.   
\p
\v 7 Matuˈuhin tinuhut teˈed weˈ bi toloˈ mabennal sabab si Isa Almasihin. Saguwaˈ kuweˈitu sine mamages kaˈamin hangkan gaˈi ne tuhutbi?  
\v 8 Dumaˈin Tuhanin mamages kaˈamin, peggeˈ iye manawag kaˈamin duk kaˈam nuhut Isa Almasi.  
\v 9 Meˈ toloˈ manggaˈi mabennalin palatag sa pinaˈin eliˈanin, “Bisan da puddut pasulig makapasulig tibuˈukan addunin.”  
\v 10 Saguwaˈ bisan ne kuweˈ miyaˈan, peggeˈ magpungtinaˈi kite bi sabab sandelte bi si Panuhutanten bi Isa Almasi, kabugtuˈanku weˈ gaˈi du tuhutbi panoloˈ seddili amban meˈ bakas panoloˈku si kaˈamin. Duk aˈa manasew pikilanbin sabab meˈ toloˈne manggaˈi mabennalin, asal legga Tuhanin du iye bisan sine.   
\p
\v 11 Meˈ kapungtinaˈihanku masandel pu si Isa Almasihin, niyaˈ meˈ aˈa magpaˈin weˈ magtoloˈ pe koˈ ku weˈ subey kite bi magislam supaya kinimmatan kite bi bentel weˈ Tuhanin. Bang toˈo inin weˈey pe ku bininasa weˈ meˈ Yahudihin? Bang siˈ ku magtoloˈ weˈ subey aˈahin magislam, gaˈi ne siˈ ku kaˈastelande bisan ne ku magtoloˈ isab sabab kamatey Isa Almasi diyataˈ olomin.  
\v 12 Bang du siˈ meˈ aˈa manasew kaˈam iyan dumaˈin hadja magislam saguwaˈ ngapun dide ne manalus.   
\p
\v 13 Manjari kaˈam, meˈ kapungtinaˈihanku, tapeneˈ kaˈam weˈ Tuhanin supaya kaˈam tapaluhayane hangkan gaˈi ne subey tuhutbi saraˈin. Saguwaˈ dumaˈin hātine inin weˈ peggeˈ luhaya ne kaˈam, makajari ne ūtanbi meˈ napsu baranbin. Gaˈi. Saguwaˈ subey kaˈam magtabang-tinabang peggeˈ maglasa-ilasa kaˈam.  
\v 14 Peggeˈ kēmon pangandaˈakan saraˈ tasulat si Musahin tatuhutte ne bang tuhutte dambuwaˈ daˈakan inin: “Kalasahanun saweˈnun kuweˈ pangalasanu dinun.”  
\v 15 Saguwaˈ bang iye bahanbin magkekkeb duk magsasaˈ kuweˈ asu, na pahatul kaˈam peggeˈ ujud magkaˈat iyan pagdambuwaˈ ateybin.   
\s1 Nuhut napsuten atawa nuhut Niyawa Tuhanin  
\p
\v 16 Inin pinaˈinku si kaˈamin: tuhutun bi pangandaˈakan Niyawa Sutsihin, manjari gaˈi iyan ūtanbi napsubin.  
\v 17 Peggeˈ kinabayaˈan napsuten bi duk kinabayaˈan Niyawa Tuhanin gaˈi maguyun. Magkuntara duwe inin hangkan hep gaˈi tahinangte meˈ hinangan kinabayaˈante hininangin.  
\v 18 Bang iye tinuhutbin kinabayaˈan Niyawa Tuhanin, gaˈ ne niyaˈ kaput saraˈin si kaˈam.   
\p
\v 19 Bang napsuden iye tinuhut meˈ aˈahin mura kataˈuhan peggeˈ inin meˈ hinanganden: magjina siye, baˈisan siye, duk gaˈi siye iyaˈ magkadupangan.  
\v 20 Pahadjede meˈ tuhan-tuhanin. Hininang-hinang weˈ de saweˈden duk magbahasa siye. Magkuntara siye duk magsasaˈ. Magkimbū siye duk magkaˈastel. Iye luwal pinikilden kinabayaˈanden hadja, gaˈi tapikilde saweˈden. Magpaˈil-paˈil siye.  
\v 21 Pagnapsuhande panyap saweˈden. Maglangohan siye duk bang magtipun siye maglami-lami, luwal siye maginuman duk magkadupangan. Niyaˈ pe meˈ hinangande seddili kuweˈ inin. Ambat tabalikku bakas pinaˈinku si kaˈam matuˈuhin, weˈ meˈ aˈa maghinang meˈ hinangan malaˈat inin asal gaˈi teˈed sinakup dem pagbayaˈan Tuhanin.   
\p
\v 22 Saguwaˈ aˈahin bang pinagbayaˈan iye weˈ Niyawa Tuhanin, iye inin meˈ hinangannen: malasa iye si pagkasine, kēgan dem ateynen, duk hāp pamikilnen. Taˈu iye magpasensiya si saweˈne duk hāp addatnen si pagkasinen. Be-tabang iye duk kapangandelan iye.  
\v 23 Diyawaˈ pagateynen duk gaˈi ūtanne napsunen. Sabennal gaˈ niyaˈ saraˈ kuntara si meˈ hinangan inin.  
\v 24 Duk kēmon meˈ aˈa sukuˈ pu si Isa Almasihin, kimmatande ne weˈ napsuden kuweˈ dalil bakas matey magtuhut duk si Isa pangalansang iye diyataˈ olomin. Hātinen, gaˈi ne tuhutde napsuden duk sasuku kinabayaˈan baranden.  
\v 25 Peggeˈ kaˈurungan ne kite bi umul baˈahu weˈ Niyawa Tuhanin, subey ne kite bi ngatu pagbayaˈanne.  
\v 26 Subey kite bi gaˈi abbuhan. Daˈa kite bi maˈastel saweˈte bi duk daˈa kite bi ngimbūhan saweˈte bi.   
\c 6  
\s1 Magtabang-tinabang kaˈam  
\p
\v 1 Meˈ kapungtinaˈihanku, bang niyaˈ dambuwaˈ pagkasibi masandel pu si Isa Almasihin tasaˈut maghinangan laˈat, kaˈam meˈ pinagbayaˈan weˈ Niyawa Tuhanin subey iye sagdabi supaya iye taboˈobi balik nuhut kinabayaˈan Tuhanin. Saguwaˈ subey pahāp-hāpbi panoloˈbi iyehin. Duk pahatul-hatul kaˈam kaw kaˈam isab tasassat weˈ seyitanin duk kapagduse kaˈam.  
\v 2 Magtabang-tinabang kaˈam peggeˈ bang hinangbi inin, tuhutbi pangandaˈakan Isa Almasihin.  
\v 3 Bang niyaˈ aˈa magpikil weˈ hāp ne teˈed iye, bu gaˈi du, aˈa iyan madupang dine hadja.  
\v 4 Subey kaˈam dangan-dangan pandogahanbi pahāp-hāp di hinanganbin. Bang asal hāp hinanganbin makajari kaˈam sinna si dibin. Daˈa iye pagsinnahanbin weˈ hāp hinanganbin amban hinangan saweˈbin.  
\v 5 Peggeˈ kite bi dangan-dangan subey kuwiraw si di hinanganten bi.   
\p
\v 6 Duk kaˈam meˈ inusihatan lapal Tuhanin, subey tabangbi sukal aˈa magusihat si kaˈamin.   
\p
\v 7 Daˈa kaˈam salaˈ si pamikilbin. Gaˈi tapadupang Tuhanin. Ine-ine tanem aˈahin, iye du isab bayuˈan miyaˈan taˈeddoˈnen. Hātinen ine-ine hinang aˈahin, tinumbasan iye sa hininangnen.  
\v 8 Bang iye tinuhutnen napsunen, iye panumbas iyehin matey du iye duk tapī si narkaˈ. Bang iye tinuhutnen kinabayaˈan Niyawa Tuhanin, panumbas iyehin umul gaˈ niyaˈ tamananne si surgaˈ.  
\v 9 Hangkan, subey kite bi gaˈi jumuˈ maghinangan hāp. Peggeˈ bang maghinangan hāp ne paˈin kite, niyaˈ waktu si pasōngan, urungan Tuhanin kite bi kahāpan.  
\v 10 Hangkan kahabaˈ niyaˈ lugalte bi subey kite bi maghinangan hāp si kēmon aˈa, lagiˈ ne si meˈ pungtinaˈite bi masandel pu si Isa Almasihin.   
\s1 Panessaˈ si panambusan  
\p
\v 11 Payamanun bi meˈ sulatan mahadje inin. Aku manulat inin tuˈu si panambusan sulatkun.  
\v 12 Meˈ aˈa luwal manegeˈ-negeˈ kaˈam dinaˈak magislamin, iye inapasden weˈ sanglitan meˈ Yahudihin siye. Tinalew siye si meˈ pagkaside Yahudihin kaw siye bininasa sabab sandelde pu si Isa Almasi mamatey diyataˈ olomin.  
\v 13 Bisan du siye magtoloˈ weˈ subey kaˈam magislam sa pangandaˈakan saraˈ tasulat weˈ si Musahin, gaˈi du tuhutde kēmon pangandaˈakan dem saraˈin. Segeˈde kaˈam magislam supaya hadja siye kapagabbu weˈ siye makahumatan kaˈamin hangkan kaˈam magislam.  
\v 14 Saguwaˈ aku, gaˈ niyaˈ seddili pagabbuhanku luwal hadja sabab kamatey Panuhutanten bi, Isa Almasi sababku. Peggeˈ matey iye ilansang diyataˈ olom supaya ku tapaluwasne amban dusekun. Duk sabab kamateynen gaˈi ne ku taboˈo-boˈo weˈ meˈ napsu malaˈat si dunya inin duk gaˈ ne niyaˈ bayaˈku si meˈ hinangan malaˈat si dunya inin.  
\v 15 Gaˈ niyaˈ kagunahanne bisan aˈahin magislam atawa gaˈi. Iye mamahalgaˈin weˈ bakas binaˈahuhan ne kite weˈ Tuhanin.  
\v 16 Kēmon manuhut meˈ pinaˈinku inin, karayaw siye kaˈaseˈan Tuhanin duk karayaw pasanyangne dem ateyden, duk dumaˈin hadja siye, saguwaˈ kēmon isab meˈ aˈa Tuhanin, Yahudi ke atawa dumaˈin Yahudi.   
\p
\v 17 Tinagnaˈan maˈin kabayaˈankun gaˈ ne niyaˈ nasew aku pasal kapatutku magmahalayak sabab si Isa Almasihin. Sabab meˈ paliˈ si baranku inin pastiˈ weˈ daraˈakan Isa Almasi ku.   
\p
\v 18 Meˈ kapungtinaˈihanku, karayaw du kaˈam luwal ipat Isa Almasi, Panuhutanten bi. Amin. \sig Wassalam\sig*